ТАРИФТЕР ЖӘНЕ САУДА ЖӨНІНДЕГІ БАС КЕЛІСІМ (ГАТТ 1947)

Келісім

Осы Қосымша күшіне енгеннен кейін қолданылатын барлық өзгерістермен Бас келісімнің толық мәтінін қамтиды. Оқырманның қолайлылығы үшін Келісімге І қосымшадағы ескертулермен және қосымша ережелермен бірге оқылуы тиіс мәтіннің бір бөлігі жұлдызшалармен белгіленген.

ТАРИФТЕР ЖӘНЕ САУДА ЖӨНІНДЕГІ БАС КЕЛІСІМ

Австралия Федерациясы, Бельгия Корольдігі, Бразилия, Бирма, Канада, Цейлон Құрама Штаттары, Чили Республикасы, Қытай Республикасы, Куба Республикасы, Чехословакия Республикасы, Француз Республикасы, Үндістан, Ливан, Люксембург Ұлы Герцогтығы, Нидерланды Корольдігі, Жаңа Зеландия, Норвегия Корольдігі, Пәкістан, Оңтүстік Родезия, Сирия, Оңтүстік Африка Одағы, Ұлыбритания мен Солтүстік Ирландияның Біріккен Корольдігі және Америка Құрама Штаттарының үкіметтері:

Сауда және экономикалық қызмет саласындағы олардың өзара қарым-қатынастары өмірлік деңгейді арттыру, толық жұмыспен қамтуды және нақты кіріс пен тиімді сұраныстың елеулі әрі үздіксіз ұлғаюын қамтамасыз ету, әлемдік ресурстардың толық пайдаланылуын қамтамасыз ету және тауарлар өндіру мен алмастыруды кеңейту мақсатында жүзеге асырылуға тиіс екендігін мойындай отырып,

Осы мақсаттарға саудадағы тарифтер мен басқа да тосқауылдардың айтарлықтай төмендеуіне және халықаралық саудадағы кемсітушілік режимді жоюға бағытталған өзара және бір-біріне тиімді уағдаластықтарды жасау жолымен жәрдемдесуге тілек білдіре отырып,

Төмендегілер туралы өздерінің өкілдері арқылы уағдаласты:

I БӨЛІМ

I-БАП

Барынша қолайлылық жасалатын ұлттың жалпы режимі

1. Әкелуге және әкетуге немесе оларға байланысты салынатын немесе импорт не экспорт үшін төлемдердің халықаралық аударымдарына салынатын кеден бажы мен әр түрлі алымдарға қатысты және осындай кеден баждары мен алымдарды алу әдісіне қатысты және әкелу мен әкетуге байланысты барлық қағидалар мен нысандылыққа қатысты және III* баптың 2 және 4-тармақтарында көрсетілген барлық мәселелерге қатысты сол елден шығатын, немесе кез келген басқа елге жіберілетін кез келген тауарға берілетін кез келген басымдық, қолайлылық, артықшылық немесе иммунитет сол елден шығатын, немесе барлық басқа да уағдаласушы тараптардың аумағына арналған ұқсас тауарға дереу және міндетті түрде берілуі тиіс.

2. Осы баптың 1-тармағының ережелері осы баптың 4-тармағында көзделген және мынадай сипаттамаға сай келетін деңгейлерден аспайтын импорттық баждар немесе алымдарға қатысты қандай да бір артықшылықтарды жоюды талап етпейді:

(а) онда баяндалған талаптарды сақтай отырып, А қосымшасында санамаланған екі немесе одан да көп аумақтар арасында ғана күшінде тұрған артықшылықтар;

(b) ол 1939 жылғы 1 шілдеде жалпы егемендік немесе протекторат немесе сюзеренитет қатынастарымен байланысты болды және оларда баяндалған талаптарды сақтай отырып, В, С және D қосымшаларында берілген екі немесе одан да көп аумақтар арасында ғана күшінде тұрған артықшылықтарды;

(с) Америка Құрама Штаттары және Куба Республикасының арасында ғана күшінде тұрған артықшылықтар;

(d) E және F қосымшаларында берілген көршілес елдер арасында ғана күшінде тұрған артықшылықтар.

3. 1-тармақтың ережелері мұндай артықшылықтар XXV бабының 5¹-тармағында мақұлданған жағдайда 1923 жылғы 24 шілдеде одан бөлінген және Оттоман империясының құрамына бұрын кірген елдердің арасында қолданылған артықшылықтарға қолданылмайды, ол осыған қатысты XXIX бабының 1-тармағы аясында қолданылады.

4. кез келген тауарға преференциялық айырмашылық*, осы Келісімге қоса берілген тиісті Тізбедегі ең жоғарғы преференциалық айырмашылық ретінде айрықша бөлінбеген осы баптың 2-тармағының күшімен рұқсат етілген артықшылыққа қатысты мыналардан аспауы тиіс:

(а) осындай Тізбеге енгізілген кез келген тауарға арналған баждар немесе алымдарға, осындай Тізбеде көрсетілген барынша қолайлы ставка және преференциалық ставка арасындағы айырмашылыққа қатысты; ешқандай преференциялық ставка көзделмеген жағдайда, осы тармақтың мақсаттары үшін 1947 жылғы 10 сәуірде болған преференциялық ставка қолданылады және ең көп қолайлылық ставкасы көзделмеген жағдайда, онда айырмашылық 1947 жылы 10 сәуірде қолданылған ең көп қолайлылық ставкасы мен преференциялық ставка арасындағы айырмашылықтан аспауы тиіс;

(b) тиісті Тізбеде аталмаған кез келген тауарға арналған баждар немесе алымдарға қатысты, 1947 жылы 10 сәуірде қолданылған ең көп қолайлылық ставкасы мен преференциялық ставка арасындағы айырмашылық.

G қосымшасында көрсетілген уағдаласушы тараптарға келетін болсақ, онда осы тармақтың (а) мен (b) тармақшаларында аталған 1947 жылғы 10 сәуір күні осы Қосымшада көрсетілген тиісті күндермен ауыстырылуы тиіс.

¹Түпнұсқалық мәтінде “5(а) тармағы” туралы қате айтылады.

II-БАП Жол берулер тізбесі

1а) Әрбір уағдаласушы тарап басқа уағдаласушы тараптың саудасына осы Келісімге қоса берілген тиісті Тізбенің тиісті бөлігінде қарастырылғаннан кем емес қолайлы режимді ұсынады.

(b) Тізбеге жатқызылатын аумаққа әкелген кезде және осы Тізбеде көрсетілген талаптарды немесе ескертулерді сақтаған жағдайда басқа уағдаласушы тараптар аумақтарының тауарлары болып табылатын кез келген уағдаласушы тарапқа жатқызылатын Тізбенің І бөлімінде көрсетілген тауарлар онда белгіленген және көзделген баждардан асып түсетін жай кеден баждарынан босатылады. Мұндай тауарлар да әкелуге белгіленген немесе осы Келісімнің күнінде белгіленгендерден немесе кейіннен импорттаушы аумақта осы күнге қолданылатын заңнаманың күшімен тікелей және міндетті тәртіппен салынатындардан асып кетуімен әкетуге байланысты кез келген түрдегі барлық басқа баждардан немесе алымдардан босатылады.

(с) кез келген уағдаласушы тарапқа жатқызылатын Тізбенің ІІ бөлімінде көрсетілген және І бапқа сәйкес аумақтар тауарлары болып табылатын тауарлардың Тізбеге жатқызылған аумаққа әкелген кезде артықшылық режимін пайдалануға құқығы бар, осындай аумаққа әкелген сәтте және осы Тізбеде санамаланған талаптар мен ескертулерді сақтаған жағдайда осы Тізбенің ІІ бөлімінде көрсетілген және көзделген баждардан асып түсетін жай кеден баждарынан босатылады. Мұндай тауарлар осы Келісімнің күніне немесе импорттаушы аумақта заңнаманың кейіннен осы күні күші қолданылатын тікелей немесе міндетті тәртіппен салынатындарға белгіленген сол баждарды немесе алымдарды арттыруға белгіленген немесе байланысты әртүрлі түрдегі барлық басқа баждардан немесе алымдардан да босатылады. Осы бапта ешбірі кез келген уағдаласушы тараптың қандай тауарлар баждардың артықшылықты ставкалары бойынша әкелінетіндігіне қатысты осы Келісім күнінде қолданылатын өз талаптарын сақтауға кедергі келтірмейді.

2. Осы бапта ештеңе де кез келген уағдаласушы тарапқа кез келген тауарды әкелуге кез келген уақытта салуға кедергі келтірмейді:

(а) ұқсас отандық тауарға немесе импортталатын тауар толығымен немесе ішінара дайындалған немесе шығарылған тауарға ІІІ* бабы 2-тармағының ережелеріне сәйкес салынатын ішкі балама салықтың алымдары;

(b) VI* баптың ережелеріне сәйкес қолданылатын кез келген демпингке қарсы немесе өтемақылық баж;

(с) көрсетілген қызметтердің құнына мөлшерлес алымдар.

3. Уағдаласушы тараптың бірде-бірі осы Келісімге қоса берілген тиісті Тізбеде көзделген кез келген жол беру құндылығын төмендететіндей етіп бажды салу немесе валюталарды айырбастау мақсатында құнды белгілеудің өз әдісін өзгертпейді.

4. Егер кез келген уағдаласушы тарап осы Келісімге қоса берілген тиісті Тізбеде көрсетілген кез келген тауарды әкелуге нысанды немесе іс жүзінде монополияны белгілесе, сақтаса немесе рұқсат етсе, осы Тізбеде көзделген немесе жол берулер бойынша бастапқы келіссөздерді жүргізген тараптар арасында басқаша келісілген жағдайларды қоспағанда, мұндай монополия осы Тізбеде көзделген қорғаудың орташа жоғарылаған көлемін қорғауды көрсететіндей етіп қолданылмайды. Осы тармақтың ережелері уағдаласушы тараптардың осы Келісімнің* басқа ережелерінде рұқсат етілетін отандық өндірушілерге кез келген көмек түрлерін пайдалануды шектемейді.

5. Егер қандай да бір уағдаласушы тарап басқа уағдаласушы тараптан тауардың бірінші уағдаласушы тараптың пікірі бойынша осы Келісімге қоса берілген тиісті Тізбеде көзделген жол берумен айқындалған режимін алмайды деп санаса, ол бұған басқа уағдаласушы тараптың тікелей назарын аударады. Егер соңғысы белгіленген режимнің бірінші уағдаласушы тарап талап ететінге сәйкес келетіндігімен келіссе, алайда осындай режим соттың немесе басқа тиісті биліктің қаулысын жасағандықтан ұсынылмауы мүмкін, бұл тауар осы уағдаласушы тараптың тарифтік заңнамасы бойынша жіктелмеуі мүмкін, осылайша, оған осы Келісімде айқындалған режимді қолдану үшін, онда уағдаласушы тараптың екеуі де, кез келген басқа елеулі мүдделі уағдаласушы тараптармен бірлесіп өтемдік түзетулерді әзірлеу мақсатында одан әрі келіссөздерге тез түседі.

6. (а) Халықаралық валюталық қордың мүшелері болып табылатын уағдаласушы тараптарға жатқызылатын Тізбеге енгізілген өзіндік баждар мен алымдар және осындай уағдаласушы тараптармен сақталатын өзіндік баждар мен алымдардағы артықшылықты айырмашылықтар тиісті валютада және Келісім күнінде Қор қабылдаған немесе алдын ала таныған басымдық болған кезде көрсетіледі. Тиісінше, егер қабылданған басымдық Халықаралық валюталық қор туралы келісімнің баптарына сәйкес 20%-ға артық төмендетілген жағдайда, осындай өзіндік баждар мен алымдар және артықшылықты айырмашылықтар төмендетуді ескеру үшін өзгертілуі мүмкін; УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР (яғни ХХV бапта көзделгендей, бірігіп қолданылатын уағдаласушы тараптар) мына жағдайда өзгертудің осындай түрі тиісті Тізбеде немесе Келісімнің қандай да болмасын басқа бір бөлігінде көзделген жол беру құндылығын қысқартпайтындығымен келіседі, сөйтіп, осындай өзгерістердің қажеттілігіне немесе мерзімділігіне әсер етуі мүмкін барлық факторларға тиісті көңіл бөлінеді.

(b) Ұқсас ережелер осындай уағдаласушы тарап Қордың мүшесі болып табылатын немесе XV бапқа сәйкес арнайы валюталық келісім жасасқан күннен бастап Қордың мүшесі болып табылмайтын кез келген уағдаласушы тарапқа қолданылады.

7. Осы Келісімге қоса берілген тізбелер осы Келісімнің І бөлімінің ажырамас бөлігін құрайды.

II БӨЛІМ

III* -БАП Ішкі салық салу мен реттеудің ұлттық режимі

1. Уағдаласушы тараптар ішкі салықтар мен басқа да ішкі алымдар, ішкі сатуды қозғайтын заңдар, қағидалар және талаптар, тауарларды сату, сатып алу, тасымалдау, бөлу немесе пайдалану туралы ұсыныс, белгілі бір мөлшерде немесе үлестерде тауарлардың араласуын, қайта өңдеу немесе пайдаланылуын талап ететін сандық реттеудің ішкі қағидалары отандық өндіріс* үшін қорғаныс құратындай етіп импортталған немесе отандық тауарларға қолданбайды деп таниды.

2. Кез келген уағдаласушы тараптың аумағынан басқа уағдаласушы тараптың аумағына әкелінетін тауарлар ұқсас отандық тауарларға қолданылатын тікелей немесе жанама салықтар мен алымдардан асып түсетін кез келген түрдегі тікелей немесе жанама ішкі салықтармен немесе өзге ішкі алымдармен салынбайды. Оның үстіне, уағдаласушы тараптардың бірде-бірі бұл 1* тармақта айтылған қағидаттарға қайшы келетіндей етіп импортталған немесе отандық тауарларға өзгеше түрде ішкі салықтар немесе басқа да ішкі алымдарды қолданбайды.

3. 2-тармақтың ережелерімен сәйкес келмейтін қолданыстағы кез келген ішкі салыққа қатысты, бірақ 1947 жылғы 10 сәуірде күшінде тұрған сауда келісімімен арнайы рұқсат етілген, тауарға салынатын импорттық баж жоғарылатуға қарсы байланысты, осындай салықты белгілейтін уағдаласушы тарап салықтың қорғау бөлігін жойғанына өтемақы үшін қажетті деңгейге дейін осындай бажды арттыруға рұқсат алу мақсатында осындай сауда келісімі бойынша міндеттемелерден босату мүмкін болғанда, сол сәтке дейін осындай салыққа қатысты 2-тармақтың ережелерін қолдануды кейінге қалдыруы мүмкін.

4. Кез келген уағдаласушы тараптың аумағынан басқа уағдаласушы тараптың аумағына әкелінетін тауарларға олардың ішкі сатуын қозғайтын барлық заңдар, қағидалар мен талаптарға, сату, сатып алу, тасымалдау, бөлу немесе пайдалану ұсынысына қатысты отандық шыққан жері ұқсас тауарға берілетінге қарағанда, қолайлылығы аз режим беріледі. Осы тармақтың ережелері тауардың ұлттық шыққан жеріне емес, көлік құралдарының экономикалық көрсеткіштеріне айрықша негізделген тасымалдау үшін сараланған ішкі алымдарды қолдануға кедергі келтірмейді.

5. Уағдаласушы тараптардың бірде-бірі отандық көздерден жеткізілуге тиіс реттеудің мәні болып табылатын кез келген тауардың кез келген мөлшері мен үлесі үшін тікелей немесе жанама түрде талап етілетін тауарлардың белгіленген мөлшерде немесе пропорцияда араласуға, қайта өңдеуге немесе пайдалануға қатысты қандай да бір сандық реттеуін белгілемейді және сақтамайды. Оның үстіне, уағдаласушы тараптардың бірде-бірі бұл 1* тармақта айтылған қағидаттарға қайшы болып шығатындай етіп қандай да болмасын өзгеше түрде ішкі сандық реттеуді қолданбайды.

6. 5-тармақтың ережелері осы уағдаласушы тараптың таңдауы бойынша 1939 жылғы 1 шілдеде, 1947 жылғы 10 сәуірде немесе 1948 жылғы 24 наурызда кез келген уағдаласушы тараптың аумағында күшінде тұрған кез келген ішкі сандық реттеуге қолданылмайды; бұл жағдайда, 5-тармақтың ережелеріне қайшы келетін кез келген осындай реттеу импорт үшін зиянға өзгертілмейді және келіссөздер мақсаттары үшін кедендік баж ретінде қарастырылады.

7. Тауарларды белгілі бір мөлшерлерде немесе үлестерде араластыру, қайта өңдеу немесе пайдалануға қатысты ешқандай ішкі сандық реттеу кез келген осындай сан немесе үлес жеткізудің сыртқы көздері арасында бөлінетіндей етіп қолданылмайды.

8. (а) Осы баптың ережелері коммерциялық қайта сату үшін немесе тауарларды коммерциялық сату мақсатында өндірісте пайдалану үшін емес, үкіметтік мақсаттар үшін сатып алынатын тауарларды үкіметтік мекемелердің сатып алуын реттейтін заңдарға, қағидаларға немесе талаптарға қолданылмайды.

(b) Осы баптың ережелері тек отандық өндірушілерге субсидиялар, оның ішінде осы баптың ережелеріне сәйкес қолданылатын ішкі салықтардан немесе алымдардан түсетін түсімдер есебінен отандық өндірушілерге субсидияларды және отандық тауарлардың үкіметтік сатып алу нысанындағы субсидияларды төлеуге кедергі келтірмейді.

9. Уағдаласушы тараптар, ең болмағанда осы баптың басқа ережелеріне сәйкес тұрған ең жоғарғы бағаларды бақылау жөніндегі ішкі іс-шаралар өзінің нәтижесінде импортталатын тауарларды жеткізетін уағдаласушы тараптардың мүдделеріне қысым жасайтын әсерде болуы мүмкін деп таниды. Тиісінше, осындай шараларды қолданатын уағдаласушы тараптар мүдделерге осылай қысым жасаудың неғұрлым толық, іс жүзінде расталған дәрежесін болдырмау үшін экспорттаушы уағдаласушы тараптардың мүдделерін назарға алады.

10. Осы баптың ережелері кез келген уағдаласушы тарапқа экспонатталған кинофильмдерге қатысты және IV баптың талаптарына жауап беретін ішкі сандық реттеуді белгілеуге немесе сақтауға кедергі келтірмейді.

IV-БАП

Кинофильмдерге жатқызылатын айрықша ережелер

Егер кез келген уағдаласушы тарап ішкі экспонирленген кинофильмдерге жатқызылған ішкі сандық реттеуді белгілесе немесе сақтаса, мұндай реттеудің мынадай талаптарға сәйкес келетін экрандық квоталар сипаттамасы болады:

(а) экрандық квоталар кез келген шығарылған жері бар барлық фильмдерді коммерциялық көрсету үшін кемінде бір жылға белгіленген мерзім ішінде экрандық уақыттың барлық іс жүзінде пайдаланылатын көлемі белгіленген ең төменгі үлестің ішінде отандық шығарылған жері бар кинофильмдерді көрсетуді талап етуі мүмкін және бір жылдағы кинотеатрға экрандық уақыт негізінде немесе басқа баламалы түрде есептелуі тиіс;

(b) экрандық квотаға сәйкес отандық шығарылған жерлері бар фильмдер үшін резервтелетін экрандық уақытты қоспағанда, отандық шығарылған жері бар фильмдер үшін резервтелген экрандық уақыттан әкімшілік өкіммен босатылған уақытты қоса алғанда, экрандық уақыт жеткізілім көздері арасында нысанды немесе іс жүзіндегі түрінде бөлінбейді;

(с) осы баптың (b) тармақшасының ережесіне қарамастан, кез келген уағдаласушы тарап осы баптың (а) тармағының талаптарына сәйкес келетін экрандық квоталарды сақтай алады, ол осындай экрандық квоталарды белгілейтін уағдаласушы тараптың фильмдерінен басқа белгілі бір жерде шығарылған фильмдер үшін экрандық уақыттың ең төменгі үлесіне резерв жасайды; мына жағдайда, экрандық уақыттың осындай ең төменгі үлесі 1947 жылы 10 сәуірде қолданылған деңгейден аспауы тиіс;

(d) демонстрациялық квоталар оларды шектеу, ырықтандыру немесе күшін жою бойынша келіссөздердің мәні болып табылады.

V-БАП

Транзит бостандығы

1. Тауарлар (багажды қоса алғанда), сондай-ақ кемелер мен басқа да көлік құралдары жүктің қозғалысы жасалатын аумақ арқылы уағдаласушы тараптың шекарасынан тыс басталатын және аяқталатын толық бағдардың бір бөлігі ғана болып табылатын көлік түрінің жүк тиеу, қоймалау, партияларды бөлшектеу немесе ауыстырулары болған немесе болмаған кезде осындай аумақ арқылы тасығанда уағдаласушы тараптың аумағы арқылы транзитте тұрған деп есептеледі. Осындай сипаттағы қозғалыс осы бапта "транзиттік тасымалдау" ретінде айқындалады.

2. Басқа уағдаласушы тараптардың аумақтарына немесе аумақтарынан транзиттік тасымалдау үшін халықаралық транзитке барынша қолайлы бағыттар бойынша әр уағдаласушы тараптың аумағы арқылы транзит бостандығы белгіленеді. Кемелер жалауында, шығарылған жерінде, жөнелту, кіру, шығу немесе тағайындау немесе тауарлар, кемелер немесе басқа көлік құралдарының меншігіне жатқызылған қандай да болмасын мән-жайларға негізделген ешқандай айырмашылықтар жасалмайды.

3. Кез келген уағдаласушы тарап оның аумағы арқылы транзиттік тасымалдау кеден заңдары мен қағидаларында қолданылатын сәйкессіздік жағдайларын қоспағанда, тиісті кіру кедені арқылы жасалуын талап етуі мүмкін, басқа уағдаласушы тараптардың аумағынан жүретін немесе олардың аумағына келетін осындай тасымалдаулар қандай да болмасын артық кідіртулерге немесе шектеулерге ұшырамайды және тасымалдағаны үшін алымдарды және транзит немесе көрсетілетін қызметтер құнымен шақырылатын әкімшілік шығыстарға тең алымдарды қоспағанда, транзитке қатысты белгіленген кедендік баждардан және барлық транзиттік немесе өзге алымдардан босатылады.

4. Басқа уағдаласушы тараптардың аумақтарына немесе аумақтарынан транзиттік тасымалдау үшін уағдаласушы тараптар белгілеген барлық алымдар мен қағидалар тасымалдау шарттарын ескере отырып, ақылға қонымды болуға тиіс.

5. Транзитке байланысты барлық алымдар, қағидалар мен нысандылықтарға қатысты әрбір уағдаласушы тарап кез келген басқа уағдаласушы тараптың аумағына немесе аумағынан жүретін транзиттік тасымалдауға кез келген үшінші елге немесен одан* транзиттік тасымалдауға ұсынылған режимнен кем емес қолайлы режим ұсынады.

6. Әрбір уағдаласушы тарап егер олар осындай басқа уағдаласушы тараптың аумағы арқылы өтпей, шығарылған жерінен мақсатты жеріне тасымалданса, осындай тауарларға ұсынылатын режимге қарағанда, қолайлыдан кем емес режим кез келген басқа уағдаласушы тараптың аумағы арқылы транзитте тұрған тауарларға ұсынады. Алайда, кез келген уағдаласушы тарап баждардың преференциялық ставкалары бойынша тауарларды әкелуге құқық алудың міндетті шарты болып табылатын немесе баждарды өндіріп алу мақсаты үшін уағдаласушы тарап белгілеген бағалау әдісіне қатысы бар осындай тікелей жүк түсіру үшін кез келген тауарларға қатысты осы Келісімнің күніне қолданылатын тікелей жүк түсіру туралы өз талаптарын күшінде сақтай алады.

7. Осы баптың ережелері ұшақтардың транзитті қозғалысына қолданылмайды, алайда тауарлардың (багажды қоса алғанда) әуе транзитіне қолданылады.

VI-БАП

Демпингке қарсы және өтемақылық баждар

1. Уағдаласушы тараптар бір елдің тауарлары екінші елдің нарығына тауарлардың қалыпты құнынан төмен баға бойынша түскен кезде, демпингті егер ол уағдаласушы тараптың аумағында құрылған өнеркәсіпке материалдық зиян келтірсе немесе зиян келтіру қаупін тудырса, немесе отандық өнеркәсіпті құруды материалдық тежесе, талқылауға жатқызылуы тиіс деп таниды. Осы баптың мақсаттары үшін тауар егер бір елден басқа елге экспортталатын тауардың бағасы оның қалыпты құнынан төмен баға арқылы импорттаушы елдің нарығына түсті деп саналады:

(а) ол экспорттаушы елде тұтынуға арналғанда, ұқсас тауарға кәдімгі сауда барысындағы салыстырмалы бағадан төмен, немесе

(b) мыналардан төмен, осындай ішкі баға болмаған кезде:

(i) кәдімгі сауда барысында кез келген үшінші елге экспорттауға арналған ұқсас тауарға ең жоғары салыстырмалы баға, не

(ii) сату бойынша шығыстар мен пайдалардың ақылға қонымды мөлшерін қоса отырып, шығарған елдегі тауарды шығару құны.

Әрбір жағдайда салық салудағы айырмашылықтарды және бағаларды* салыстыруға ықпал ететін басқа айырмашылықтарға, сату жағдайларындағы айырмашылықтарға қажетті түзету жасайды.

2. Демпингті жою немесе алдын алу мақсатында уағдаласушы тарап осы тауар үшін демпингілік маржадан аспайтын мөлшерде демпинг мәні болып табылатын тауардан демпингке қарсы бажды өндіріп алуы мүмкін. Осы баптың мақсаттары үшін демпингтік маржа деп 1* тармағының ережелеріне сәйкес айқындалатын бағалардағы айырмашылық түсіндіріледі.

3. Кез келген уағдаласушы тараптың аумағынан басқа уағдаласушы тараптың аумағына әкелінетін кез келген тауарға белгілі бір тауарды тасымалдауға арналған кез келген арнайы субсидияны қоса алғанда, осындай тауарды шығаратын немесе әкететін еліне дайындауға, өндіруге немесе экспорттауға тікелей немесе жанама түрде беріледі деп белгіленетін жоғары бағаланатын дотация немесе субсидия мөлшерінде ешқандай өтемдік баж салынбайды. "Өтемдік баж" ұғымы деп кез келген тауарды* дайындауға, өндіруге немесе экспорттауғаа тікелей немесе жанама түрде берілген кез келген дотация немесе субсидиялардың қолданылуын жою мақсатында өндіріп алынатын арнайы баж түсіндіріледі.

4. Кез келген уағдаласушы тараптың аумағынан кез келген басқа уағдаласушы тараптың аумағына әкелінген ешбір тауарға оны шығарған немесе экспорттау елінде тұтыну үшін арналған ұқсас тауарға салынатын баждардан немесе салықтардан осындай тауарды босату себебі бойынша немесе осындай баждарды немесе алымдарды қайтару себебі бойынша демпингке қарсы немесе өтемдік баж салынбайды.

5. Кез келген уағдаласушы тараптың аумағынан кез келген басқа уағдаласушы тараптың аумағына әкелінетін ешбір тауар демпингтің немесе экспортты субсидиялаудың бірдей жағдайын өтеуі үшін бірден демпингке қарсы және өтемдік баждар салынбайды.

6. (а) Уағдаласушы тараптардың ешқайсысы егер ол демпинг немесе субсидиялау нәтижесі деп белгілемесе, қолданыстағы отандық өнеркәсіпке осылайша материалдық зиян келтіретін немесе зиян келтіру қаупін тудыратын немесе осылайша отандық өнеркәсіпті құруды материалдық кешіктіруі мүмкін жағдайларға байланысты басқа уағдаласушы тараптың аумағынан кез келген тауарды әкелумен кез келген демпингке қарсы немесе өтемдік бажды өндіріп алмайды.

(b) УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР импорттаушы уағдаласушы тараптың аумағына осындай тауарды экспорттайтын басқа уағдаласушы тараптың аумағында өнеркәсіпке материалдық зиян келтіретін немесе зиян келтіру қаупін тудыратын демпинг немесе субсидиялау өтемақысы мақсатында кез келген тауарды әкелуге демпингке қарсы немесе өтемдік бажды өндіріп алуды уағдаласушы тараптың шешуі үшін осы тармақтың (а) тармақшасының талабынан босатуды белгілеуі мүмкін. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР олар субсидия импорттаушы уағдаласушы тараптың аумағына тиісті тауарды экспорттайтын басқа уағдаласушы тараптың аумағында өнеркәсіпке материалдық зиян келтіретін немесе зиян келтіру қаупін тудыратынды белгілеген жағдайларда, өтемдік бажды өндіріп алуды шешу үшін осы тармақтың (а) тармақшасының талаптарынан босатылады*.

(с) Алайда, уағдаласушы тарап, кідірту түзетуі қиын болатын зиян келтіруі мүмкін айрықша жағдайларда, УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ алдын ала мақұлдауын алмай, осы тармақтың (b) тармақшасында көзделген мақсаттар үшін өтемдік бажды өндіріп алуы мүмкін; мына жағдайларда, егер УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР оны мақұлдамаса, өтемдік баж тез кері шақырылуы тиіс деп УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ осындай шарасы туралы дереу хабарлайтын болады.

7. Экспорттық бағалар қозғалысына қарамастан, шикізат тауарының отандық өндірушілерінің ішкі бағаларын немесе кірістерін тұрақтандыру жүйесі, нәтижесінде кейде ішкі нарықта ұқсас тауардың сатып алушылары үшін белгіленетін салыстырмалы бағадан төмен баға бойынша экспортқа тауарды сату болып тұрады, егер уағдаласушы тараптар арасындағы консультация нәтижесінде осындай тауарға айтарлықтай қызығушылық болса, 6-тармақтың мағынасында материалдық зиян келтірмейтін ретінде мойындалады, бұл:

(а) жүйе ішкі нарықта ұқсас тауардың сатып алушылары үшін белгіленетін салыстырмалы бағадан жоғары баға бойынша тауарды экспортқа сатудың өз нәтижесіне де ие болды, және

(b) жүйе осылайша, не өндірісті тиімді реттеу салдарынан, немесе басқа себептер бойынша жұмыс істейді, ол экспортқа тиісті емес түрде ынталандырмайды немесе қалай болғанда басқа уағдаласушы тараптардың мүдделеріне шын қысым жасайды.

VII-БАП

Кедендік мақсаттар үшін тауарды бағалау

1. Уағдаласушы тараптар осы баптың төмендегі тармақтарында айтылған бағалаудың жалпы қағидаттарының пәрмендігін таниды және баждарды немесе басқа алымдарды* салуға түсетін немесе құнына негізделген немесе құнына байланысты қандай да болмасын нысанда реттелетін әкелу мен әкетуді шектейтін барлық тауарларға қатысты осы қағидаттарды қолдануға міндеттенеді. Оның үстіне, басқа уағдаласушы тараптың өтініші бойынша, олар кедендік мақсаттар үшін құнға жатқызылатын кез келген өзінің заңдары немесе қағидаларын қолданудың осы қағидаттары аясында қарастырады. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осы баптың ережелерін орындау үшін олар қабылдайтын шаралар туралы есепті уағдаласушы тараптардан талап етуі мүмкін.

2. (а) кедендік мақсаттар үшін әкелінген тауарды бағалау оған қатысты баж қолданылатын әкелінген тауардың неме ұқсас тауардың нақты құнына негізделуі тиіс және отандық шығарылған тауардың құнына немесе еркін немесе жалған құнға* негізделмеуі тиіс.

(b) "Нақты құн" деп елдің заңнамасында айқындалған әкелу уақыты мен орны бойынша баға түсіндірілуі тиіс, осындай немесе ұқсас тауар толық бәсекелестік жағдайында кәдімгі сауда барысында сатылады немесе сату үшін ұсынылады. Жекелеген мәміле бойынша осындай немесе ұқсас тауардың саны бағаға әсерін тигізеді, қарауға жататын баға әкелу мен әкету* елдері арасындағы сауда кезінде сатылатын тауардың үлкен көлеміне қарағанда, бірдей не (і) салыстырмалы сандармен, не (іі) импорттаушы үшін барынша қолайлы емес сандармен салыстырылуы тиіс.

(с) Нақты құн осы тармақтың (b) тармақшасына сәйкес айқындалмағанда, кедендік мақсаттарға арналған құн осындай құнның* жақын арада белгіленген баламасына негізделуі тиіс.

3. Кез келген әкелінген тауардың кедендік мақсаттарға арналған құны шығарған елі немесе экспорттауда қолданылатын кез келген ішкі салық сомасын қамтымауы тиіс, әкелген тауарды төлеуден өтеу жолымен босатылған немесе босатылатын болады.

4. (а) Егер осы тармақта өзгеше көзделмеген жағдайда, уағдаласушы тарап осы баптың 2-тармағының мақсаттары үшін оны басқа елдің валютасында көрсетілген бағаны өз валютасына айырбастауы қажет, қолдануға тиіс айырбастаудың валюталық бағасы Халықаралық валюта қоры туралы келісімнің баптарында көзделген немесе Қор таныған валюталық бағамда не осы Келісімнің XV бабына сәйкес жасалған арнайы валюталық келісімге сәйкес белгіленген тепе-тең бағамда тәртіппен белгіленген валюталардың тепе-тең бағамында әр валюта үшін тиісінше негізделуі тиіс.

(b) Валюталардың осылай белгіленген тепе-тең бағамы немесе валюталардың осылай танылған бағамы қолданылмаған жағдайларда айырбастау бағамы осындай валюталардың ағымдағы құнын коммерциялық мәмілелерде тиімді көрсетуі тиіс.

(с) УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР Халықаралық валюта қорының келісуімен уағдаласушы тараптардың кез келген шетелдік валютасын айырбастауды реттейтін қағидаларды қалыптастырады, осыған қатысты Халықаралық валюта қоры туралы келісімнің баптарына сәйкес көптеген валюталық бағамдар белгіленген. Кез келген уағдаласушы тарап тепе-тең бағамдарды қолданудың баламалары ретінде осы баптың 2-тармағының мақсаттары үшін осындай шетелдік валюталарға қатысты осындай қағидаларды қолдана алады. Осындай қағидаларды УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР қабылдағанға дейін кез келген уағдаласушы тарап айырбастау қағидасының кез келген осындай шетелдік валютаға қатынасы бойынша осы баптың 2-тармағының мақсаты үшін қолдануы мүмкін, ол коммерциялық мәмілелерде осындай шетелдік валюта құнының нақты көрсетілуіне жіберіледі.

(d) Осы тармақтың ешқайсысы кез келген уағдаласушы тарапқа егер осындай өзгеріс төлеуге жатқызылатын баждар мөлшерінің жалпы ұлғаюының нәтижесі болса, осы Келісімнің күнінде оның аумағында қолданылатын кедендік мақсаттар үшін валюталарды айырбастау әдісін өзгерту талабы ретінде түсіндірілуі тиіс.

5. Кеден баждарын немесе басқа алымдарды салуға түсетін тауарлар құнын немесе құнға негізделген немесе қандай да болмасын шамада құнға байланысты реттелетін шектеулерді айқындау негіздері мен әдістері тұрақты болуы тиіс және коммерсанттарға кеден мақсаттары үшін тауарлар құнының дәлдік дәрежесін ақылға қонымды түрде анықтау мүмкіндігін беру үшін жеткілікті жариялылықпен берілуі тиіс.

VIII-БАП

Әкелуге және әкетуге байланысты алымдар мен формальдылықтар*

1. (а) Уағдаласушы тараптар әкелуге немесе әкетуге белгілейтін немесе әкелуге немесе әкетуге байланысты кез келген сипаттағы барлық алымдар мен төлемдер (ІІІ баптың мағынасындағы импорттық пен экспорттық баждар мен салықтардан басқа) өз шамасына қарай көрсетілген қызметтер құнына жуықтап шектеледі және отандық тауарлар үшін жанама қорғаныс немесе фискальді мақсаттарда импорт пен экспортты салу құралы болып табылмайды.

(b) Уағдаласушы тараптар (а) тармақшада айтылғандар туралы алымдар мен төлемдердің саны мен әртүрлілігін азайту қажеттілігін таниды.

(с) Сондай-ақ уағдаласушы тараптар импорттық және экспорттық формальдылықтардың ең аз көлемдері мен күрделілігіне дейін қысқарту және импорттық және экспорттық құжаттамаға* қойылатын талаптарды қысқарту мен оңайлату қажеттілігін таниды.

2. Басқа уағдаласушы тараптың немесе УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ сұрауы бойынша уағдаласушы тарап осы баптың ережелері аясында оның заңдары мен қағидаларының қолданысын қарастырады.

3. Уағдаласушы тараптардың ешқайсысы кедендік қағидалар немесе рәсімдік талаптардың едәуір бұзылғаны үшін біршама айыппұл салады. Атап айтқанда, тез түзетілетін кедендік құжаттамадағы қандай да бір рұқсаттар немесе қателер үшін айыппұл алдау мақсатында анық жасалмаған болуы тиіс және қатты құнтсыздық болып табылмайды, ең бастысы, ескерту ретінде қызмет ету үшін қажетті мөлшерден аспауы тиіс.

4. Осы баптың ережелері мыналарға қатыстыны қоса алғанда, әкелуге және әкетуге байланысты үкіметтік органдар белгілейтін алымдарға, төлемдерге, нысандылыққа және талаптарға қолданылады:

(а) консульдік инвойстар мен сертификаттарды беру сияқты консульдік операцияларға;

(b) сандық шектеулерге;

(с) лицензиялауға;

(d) валюталық бақылауға;

(е) статистика бойынша қызметтерге;

(f) құжаттарға, құжаттамаларға және сертификаттауға;

(g) талдауға және инспекцияға; және

(h) карантинге, санитариялық қызметке және фумигацияға.

IX-БАП

Шыққан жері туралы белгілер

1. Уағдаласушы тараптың әрқайсысы басқа уағдаласушы тараптардың аумақтарынан келетін тауарларға кез келген үшінші елдің ұқсас тауарларына ұсынылатын режимге қарағанда, қолайлыдан кем емес таңбалауға қойылатын талаптарға қатысты режимді ұсынады.

2. Уағдаласушы тараптар шығарылған жері туралы белгілерге жатқызылған заңдар мен қағидаларды қабылдау және қолдану кезінде тұтынушыларды жалған нұсқаулардан немесе жаңылысқа алып келетін нұсқаулардан қорғау қажеттілігіне тиісінше назар аударғанда, экспорттаушы елдердің саудасы мен өнеркәсібіне келтірілуі мүмкін ең аз қиындықтар мен қолайсыздықтардан хабардар болуы тиіс деп таниды.

3. Бұлар әкімшілік қатынаста іс жүзінде мүмкін болғанда, уағдаласушы тараптар әкелген сәтте шығарылған жері туралы талап етілетін белгілерді салуға рұқсат беруі тиіс.

4. Импортталатын тауарларды таңбалауға қатысты уағдаласушы тараптардың заңдары мен қағидалары оларды орындау тауарлардың шын бүлінуіне немесе олардың құнын материалдық азайтуға немесе олардың құнын ақылға қонымды емес түрде ұлғайтуға алып келмейтіндей болуы тиіс.

5. Әдетте, ешқандай арнайы баждар немесе айыппұлдар кез келген уағдаласушы тарапқа егер таңбалауды түзету расталмаған түрінде кідіртілген болса немесе егер жалған таңбалау жасалмаған болса, немесе талап етілетін таңбалауға әдейі жол берілген болса, әкелгенге дейін таңбалау қағидаларын сақтамағаны үшін салынбауы тиіс.

6. Уағдаласушы тараптар оның заңнамасымен қорғалатын уағдаласушы тараптың аумағынан ерекше өңірлік немесе географиялық атауларға зиян келтіруде тауардың шынайы шыққан жері туралы жалған ұсыныс бермеуі үшін осылайша, сауда атауларын қолданудың алдын алу мақсатында бір-бірімен ынтымақтасады. Уағдаласушы тараптың әрқайсысы оған басқа уағдаласушы тарап хабарлаған тауарлардың атауларына қатысты алдыңғы ұсыныста көрсетілген міндеттемелерді орындауға қатысты кез келген басқа уағдаласушы тараппен жасалуы мүмкін ұқсас өтініштер немесе ұсыныстарды мұқият тілектесіп қарастырады.

X-БАП

Сауда қағидаларын жариялау және қолдану

1. Кедендік мақсаттар үшін тауарларды немесе баждардың салықтар мен басқа да алымдардың ставкаларын немесе импорт немесе экспорт талаптарын, шектеулері немесе тыйым салуларын сыныптау немесе бағалауға немесе олар үшін төлемдерді ауыстыруға қатысты немесе оларды сатуға, бөлуге, тасымалдауға, сақтандыруға, қоймаларда сақтауға, тексеруге, байқап қарап қоюға, өңдеуге, араластыруға немесе басқа пайдалануға әсерін тигізетін кез келген уағдаласушы тарап қолданатын жалпы қолданудағы заңдар, қағидалар, сот шешімдері мен әкімшілік өкімдер үкіметтер мен коммерсанттарға олармен танысуға мүмкіндік беретіндей етіп тез жарияланады. Үкімет немесе кез келген уағдаласушы тараптың үкіметтік мекемесі немесе үкімет немесе халықаралық сауда саясатын қозғайтын кез келген уағдаласушы тараптың үкіметтік мекемесі арасында күшінде тұрған келісімдер де жарияланады. Осы тармақтың ережелері кез келген уағдаласушы тараптан құпия ақпаратты ашуды талап етпеуі тиіс, ол заңды қолдануды қиындатқан немесе өзгеше түрде қоғамдық мүдделерге қайшы келген немесе жекелеген кәсіпорындардың, мемлекеттік немесе жеке кәсіпорындардың заңды коммерциялық мүдделеріне зиян келтірген болар еді.

2. Уағдаласушы тарап қолданатын және қалыптасқан және бірдей практика шеңберінде баждар немесе басқа импорттық алымдар ставкаларын арттыруға алып келетін, немесе жаңа талаптарды немесе барынша ауыртпалық талаптарын, шектеулерін немесе импортқа, немесе ол үшін төлемдерді ауыстыруға тыйым салуды белгілейтін жалпы қолданудағы ешқандай шара осы шара ресми жарияланбайынша, қолданылмайды.

3. (а) Әрбір уағдаласушы тарап осы баптың 1-тармағында жазылған сипаттағы өзінің барлық заңдарын, қағидаларын, шешімдері мен өкімдерін біркелкі, әділ әрі ақылға қонымды тәсілмен қолданады.

(b) Уағдаласушы тараптың әрқайсысының мақсаттар үшін, атап айтқанда, кедендік мәселелерге қатысты әкімшілік іс-қимылдарды тез қайта қарау мен түзету үшін қаншалықты жылдам, қаншалықты мағыналы түрде болатын сот, төрелік немесе әкімшілік трибуналдары немесе рәсімдері болады немесе оларды құрады. Мұндай трибуналдар немесе рәсімдер әкімшілік құқы нормаларын қолдану жүктелген органдарға тәуелсіз болып табылады және олардың шешімдерін осындай органдар орындайды және соңғылары егер апелляциялық шағым сотқа неме импорттаушылардың шағымдарын беру үшін белгіленген кезең ішінде жоғары тұрған инстанциядағы трибуналға түспегенде ғана, өз практикасында осы шешімдерге басшылық жасайды; мына жағдайларда, осындай органның орталық басшылығы егер осы шешім заңның белгіленген қағидаттарымен немесе нақты фактілермен сәйкес келмейді деп санаудың жеткілікті себептері бар болса, басқа іс жүргізу тәртібімен осы мәселені қайта қарау үшін алдын ала шаралар қабылдауы мүмкін.

(с) Осы тармақтың (b) тармақшасының ережелері осы Келісім күнінде уағдаласушы тараптың аумағында күшінде тұрған рәсімдерді болдырмауды немесе ауыстыруды талап етпейді, тіпті егер мұндай рәсімдер әкімшілік құқық нормаларын қолдану жүктелген органдарға толық немесе нысанды түрде тәуелсіз болып табылса, ол іс жүзінде әкімшілік іс-қимылды объективті және әділ қайта қарауды қамтамасыз етеді. Осындай рәсім түрін қолданылатын кез келген уағдаласушы тарап өтінішті алғаннан кейін УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРҒА олар мұндай рәсімдердің осы тармақтың талаптарына сәйкес келетіндігін анықтау үшін бұл жөнінде толық ақпаратты ұсынады.

XI* бап

Сандық шектеулердің жалпы күшін жою

1. Уағдаласушы тараптардың бірде-біреуі басқа уағдаласушы тараптың аумағынан кез келген тауарды әкелуге немесе басқа уағдаласушы тараптың аумағына арналған кез келген тауарды экспорттау үшін әкетуге немесе сатуға тіпті квоталар, импорттық немесе экспорттық лицензиялар немесе баждар, салықтар немесе басқа алымдардан басқа, өзге шаралар нысанында болсын, ешқандай тыйым салулар немесе шектеулерді белгілемейді немесе сақтамайды.

2. Осы баптың 1-тармағының ережелері мыналарға қолданылмайды:

(а) экспорттаушы уағдаласушы тарап үшін елеулі мәнге ие азық-түліктік және басқа тауарлардың сыншыл жетіспеушілігін болдырмау немесе әлсірету үшін уақытша қолданылатын экспортқа тыйым салу немесе шектеу;

(b) халықаралық саудада шикізат тауарларын сыныптау, сұрыптау және өткізу стандарттарын немесе қағидаларын қолдануға байланысты қажетті импорт пен экспортқа тыйым салу немесе шектеу;

(с) өз мақсатында үкіметтік шараларды жүзеге асыру үшін қажетті кез келген ауыл шаруашылығы тауарын немесе кез келген түрде әкелінетін балық шаруашылығы өнімдерін импорттауды шектеу:

(i) өткізу немесе өндіру үшін рұқсат берілетін ұқсас отандық тауардың, немесе егер ұқсас тауарды айтарлықтай шығару болмаған болса, импорттық тауармен тікелей алмастырылуы мүмкін осындай отандық тауардың санын шектеу; немесе

(ii) нарықтан ұқсас отандық тауардың уақытша артылуы немесе егер ұқсас тауардың едәуір отандық шығару болмаса, онда импорттық тауармен тікелей алмастырылуы мүмкін осындай артық тауары бар отандық тұтынушылардың кейбір топтарына тегін немесе ағымдағы нарықтық бағасынан төмен бағамен беру жолымен жою; немесе

(iii) егер осы тауарды отандық өндіру сәл ғана аз болса, өндірілуі тікелей, толықтай немесе негізгі бөлігі импортталатын тауарға байланысты болатын мал өнімінен алынатын кез келген өнімнің өндіруге рұқсат берілетін санын шектеу.

Осы тармақтың (с) тармақшасының күшімен кез келген тауарды импорттауға арналған шектеуді қолданатын кез келген уағдаласушы тарап жалпыға ортақ хабарлау үшін болашақта белгілі бір кезең ішінде импортқа рұқсат етілген тауардың жалпы санын немесе құнын және осындай санның немесе құнның кез келген өзгерісін жариялайды. Бұдан басқа, жоғарыда көрсетілген (i) тармақшасына сәйкес импорттың жалпы көлемі отандық өндірістің жалпы көлеміне қатынасы бойынша импорттың жалпы көлемін қысқартпайды, сол арақатынаспен салыстырғанда, ол шектеулер болмағанда олардың арасында қолданылатынды күту ақылға қонымды болар ма еді. Осы арақатынасты айқындаған кезде уағдаласушы тарап алдыңғы репрезентативті кезеңде иеленетін арақатынасқа, сондай-ақ тиісті тауардың саудасына ықпал ету мүмкін немесе ықпал ететін кез келген ерекше факторларға* лайықты түрде назар аударады.

XII* бап

Төлемдік теңгерімді қамтамасыз ету мақсатында шектеулер

1. XI баптың 1-тармағының ережесіне қарамастан, кез келген уағдаласушы тарап өзінің сыртқы қаржылық жағдайын және өзінің төлемдік теңгерімін қамтамасыз ету мақсатында осы баптың келесі тармақтарының ережелерін сақтаған жағдайда, импорттауға рұқсат етілетін тауардың санын немесе құнын шектеуі мүмкін.

2. (а) Осы бапқа сәйкес уағдаласушы тарап белгілейтін, сақтайтын немесе күшейтетін импорттың шектеулері мыналар үшін:

(i) оның валюталық резервтерін нақты қысқартудың немесе осындай қысқартуды тоқтату сөзсіз қауіптерді болдырмау, немесе

(ii) уағдаласушы тарап оның резервтерінің ақылға қонымды түрде өсуіне қол жеткізуі үшін өте төмен валюталық резервтері болған жағдайда, талап етілгеннен гөрі барынша маңызды болмауы тиіс.

Екі жағдайда осындай уағдаласушы тарап резервінің жағдайына немесе олардағы оның қажеттілігіне ықпал етуі мүмкін кез келген ерекше факторларға тиісті назар аударғаны дұрыс, мына жағдайларды қоса алғанда, оның арнайы сыртқы кредиттерді немесе басқа да ресурстарды пайдалану мүмкіндігіне, осындай кредиттер немесе ресурстарды тиісінше пайдалануды қамтамасыз ету қажеттілігіне ие.

(b) Осы тармақтың (а) тармақшасына сәйкес шектеулерді қолданатын уағдаласушы тараптар оларды осы тармақшада санамаланған сол шамада талаптарды сақтай отырып, оларды ережені жақсарту шарасы бойынша біртіндеп нашарлатады, мұның бәрі олардың қолданылуын растайды. Олар талаптары осы тармақшаға сәйкес олардың енгізілуін немесе сақталуын барынша растамағанда, шектеулердің күші жойылады.

3. (а) Уағдаласушы тараптар өзінің ішкі саясатын жүргізген кезде салауатты және берік негізде және өндірістік ресурстарды экономикалықтан тыс пайдалануды болдырмау қажеттілігінде олардың төлемдік теңгеріміндегі теңдікті сақтау немесе қалпына келтіру қажеттілігіне лайықты назар аударуға міндеттенеді. Олар мүмкіндігінше осы мақсаттарға қаншалықты қол жеткізу үшін халықаралық сауданы қысқартпай керісінше кеңейтетін шаралар қабылдауы қажеттілігін таниды.

(b) Осы бапқа сәйкес шектеулерді қолданатын уағдаласушы тараптар барынша елеулі болып табылатын тауарларды әкелу үшін басымдықты көрсететіндей етіп, әртүрлі тауарлар немесе тауарлар тобын импорттауға қатысты шектеулер тиімділігін белгілеуі мүмкін.

(с) Осы бапқа сәйкес шектеулерді қолданатын уағдаласушы тараптар:

(i) кез келген басқа уағдаласушы тараптың* коммерциялық немесе экономикалық мүдделеріне керек емес залалды болдырмауға;

(ii) ерекшелігі сауданың жай арналарын бұзатын ең төменгі коммерциялық мөлшерде кез келген тауарды әкелу ақылға қонымсыз негіздемелерсіз кедергі келтіру үшін шектеулерді қолданбауға; және

(iii) коммерциялық үлгілерді әкелуге кедергі келтіретін немесе патенттер, тауарлық белгілер, авторлық құқық немесе ұқсас рәсімдер туралы ережелерді сақтауға кедергі келтіретін шектеулерді қолданбауға міндеттенеді.

(d) Уағдаласушы тараптар толық әрі өнімді жұмыспен қамтуға қол жеткізуге және қолдауға, немесе экономикалық ресурстарды дамытуға бағытталған ішкі саясат нәтижесінде уағдаласушы тараптың осы баптың 2(а) тармағында айтылған осындай сипаттағы оның валюталық резервтері үшін қауіп-қатерді қамтитын импортқа жоғары сұранысты сынауы мүмкін екендігін таниды. Тиісінше, өзге қатынастарда осы баптың ережелерін сақтайтын уағдаласушы тараптан осы саясаттың өзгерісі осы бапқа сәйкес қолданылатын артық шектеулерді жасайды деген негізде шектеулердің күшін жою немесе өзгерту талап етілмейді.

4. (а) Жаңа шектеулерді қолданатын немесе осы бапқа сәйкес қолданылатын шараларды елеулі түрде күшейту жолымен қолданыстағы шектеулердің жалпы деңгейін жоғарылататын кез келген уағдаласушы тарап осындай шектеулерді белгілегеннен немесе күшейткеннен кейін дереу (немесе алдын ала консультациялар іс жүзінде – осыған дейін мақсатқа сай болып табылған жағдайларда) УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРМЕН оның төлемдік теңгерімімен, ықтимал балама түзеуші шараларымен қиындықтардың табиғатына қатысты, сондай-ақ басқа уағдаласушы тараптардың экономикасына шектеулердің ықтимал әсеріне қатысты кеңес беруі тиіс.

(b) УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР олар белгілеген күнде* осы бапқа сәйкес осы күнде әлі де болса қолданылатын барлық шектеулерді қайта қарайды. Осы күннен кейін бір жылдан соң осы бапқа сәйкес импорттың шектелуін қолданатын уағдаласушы тараптар жыл сайын УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРМЕН осы тармақтың (а) тармақшасында көзделген сипатта консультациялар жасайды.

(с) (i) Егер (а) немесе (b) жоғары тармақшаларға сәйкес уағдаласушы тараппен консультация барысында УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР шектеулердің осы баптың немесе ХІІІ баптың (XIV баптың ережелерін сақтаған жағдайда) ережелеріне сәйкес келмейтінін белгілейді, олар сәйкессіздік табиғатын көрсетеді және шектеулердің ыңғайлы түрде өзгеруі үшін ұсынуы мүмкін.

(ii) Алайда, егер консультация нәтижесінде УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР шектеулердің осылай қолданылуын, бұл осы баптың немесе ХІІІ баптың ережелеріне нақты сәйкессіздігіне алып келетінін (ХIV баптың ережелерін сақтаған кезде) және осының нәтижесінде кез келген уағдаласушы тараптың саудасына зиян келетінін немесе залал қаупі туатынын, олар шектеуді қолданатын уағдаласушы тарапқа бұл жөнінде хабардар ететінін және белгілі бір уақыт ішінде осындай ережелермен сәйкестігін қамтамасыз ету үшін тиісті ұсынымдар жасалатынын анықтайды. Егер осындай уағдаласушы тарап белгіленген мерзім ішінде осы ұсыныстарды орындамаса, УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР саудасы шектеулерді теріс қозғайтын кез келген уағдаласушы тарапты олар қайсысы осы жағдайларға сай келеді деп танитын шектеулерді қолданатын уағдаласушы тарапқа қатысты осы Келісім бойынша осындай міндеттемелерден босатуы мүмкін.

(d) УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осы бапқа сәйкес шектеуді қолданатын кез келген уағдаласушы тарапты олармен prima facie дәлелдемелерін ұсына алатын кез келген уағдаласушы тараптың өтініші бойынша кеңесуге шақырады, бұл шектеулер осы баптың ережелерімен немесе XIII баптың ережелерімен (XIV баптың ережелерін сақтаған жағдайда) сәйкес келмейтіндігі болып табылады және олар оның саудасында теріс көрсетіледі. Алайда, шақырудың мұндай түрін УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР мүдделі уағдаласушы тараптардың арасындағы тікелей талқылау ойдағыдай емес болғандығын растамайынша, жібермейді. Егер консультация нәтижесінде УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРМЕН келісімге қол жеткізбесе, олар шектеулердің жоғарыда көрсетілген ережелерді бұзуда қолданылатынын және залал келтіретінін немесе рәсімді қозғайтын уағдаласушы тараптың саудасына залал келтіру қаупін тудыратынын айқындайды, олар шектеулердің күшін жоюды немесе өзгертуді ұсынады. Егер шектеулер УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР белгілеуі мүмкін мерзім ішінде күші жойылмаса немесе өзгертілмесе, олар рәсімді қозғаған уағдаласушы тарапты олар қайсысы осы жағдайларға сай келеді деп танитын шектеулерді қолданатын уағдаласушы тарапқа қатысты осы Келісім бойынша осындай міндеттемелерден босатуы мүмкін.

(е) Осы тармаққа сәйкес рәсімдер барысында, УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР шектеулер* қолданылатын уағдаласушы тараптың экспорттық саудасында теріс көрсетілетін кез келген ерекше сыртқы факторларға тиісті назар аударылуда.

(f) Осы тармаққа сәйкес шешімдер тез және мүмкіндігінше, консультация басталған сәттен бастап алпыс күн ішінде қабылдануға тиіс.

5. Егер халықаралық сауданы шектейтін тепе-теңдік жалпы бұзушылығының қолданылатыны туралы куәландыратын осы бапқа сәйкес импорттың жүйелі әрі кең тараған шектеулерінің қолданылуы орын алған болса, УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР басқа шаралардың не сол уағдаласушы тараптармен қиын жағдайда тұрған төлемдік теңгерімдердің, не төлемдік теңгерімдері ерекше қолайлы дамып жатқан немесе кез келген тиісті үкіметаралық ұйым теңдікті бұзу себептерінің негізін қалаушыларды жою үшін қолданылу мүмкін екендігі туралы мәселені талқылауды бастайды. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ шақыруы бойынша уағдаласушы тараптар осындай талқылауларға қатысады.

XIII*-БАП

Сандық шектеулерді кемсітушіліксіз қолдану

1. Уағдаласушы тараптардың бірде-бірі егер барлық үшінші елден осыған ұқсас тауарды әкелгенде немесе барлық үшінші ел үшін осыған ұқсас тауарды әкеткенде ғана осыған ұқсас түрде тыйым салынбаса немесе шектелмесе, кез келген басқа уағдаласушы тараптың аумағынан кез келген тауарды әкелуді немесе кез келген басқа уағдаласушы тараптың аумағына арналған кез келген тауарды әкетуге ешқандай тыйым салулар немесе шектеулерді қолданбайды.

2. Кез келген тауарға импорттың шектеулерін қолдану кезінде уағдаласушы тараптар осындай шектеулер болған кезде оны күтетіндей етіп әртүрлі уағдаласушы тараптардың саудасындағы қатысу үлесін дәлірек көрсету мүмкін болу үшін осындай тауарды саудада осылай бөлуге ұмтылады және осы мақсат үшін мынадай ережелерді сақтайды:

(а) онда бұлар іс жүзінде расталған рұқсат етілген импорттың жалпы санын білдіретін квоталар (олар өнім беруші елдердің арасында бөлінгеніне немесе бөлінбегеніне қарамастан) осы баптың 3 (b) тармағына сәйкес олардың мөлшері туралы хабарлама тіркеледі және жіберіледі;

(b) Квоталар іс жүзінде ақталмаған жағдайларда шектеулер импорттық лицензиялар арқылы немесе квотасыз рұқсаттамаларсыз қолданылуы мүмкін;

(с) Уағдаласушы талаптар осы тармақтың (d) тармақшасына сәйкес бөлінген квоталарды басқару мақсатынан басқа, импорттық лицензиялар немесе рұқсаттамалар осы тауарды қандай да бір белгілі елден немесе көзден енгізу үшін пайдалану үшін талап етілмейді;

(d) Квота елдер-жеткізушілер арасында бөлінген жағдайларда шектеулерді қолданатын уағдаласушы тараптар үлестерді квотамен бөлуге қатысты осы тауарды жеткізуге айтарлықтай мүдделі барлық басқа да уағдаласушы тараптармен келісуге ұмтылуы мүмкін. Бұл әдіс айтарлықтай ақталмайтын болып табылмаған жағдайларда тиісті уағдаласушы тарап осындай уағдаласушы тараптармен осы тауарды жеткізу қатысында негізделген осы тауардың импорт құнынан немесе барлық санынан үлесі бар тауарды жеткізуге айтарлықтай мүдделі уағдаласушы тараптарға алдағы келісілген кезең ішінде бөледі, бұл ретте осы тауармен бұдан әрі саудаға әсер етуі мүмкін кез келген ерекше деректер назарға қабылданады. Кез келген уағдаласушы тарапқа оған бөлінген жеткізудің кез келген осындай жалпы санын немесе құнын толығымен пайдалануға кедергі келтіретін бірде-бір талаптар немесе ресми іс-әрекеттер, квотаға* тиесілі нұсқаулықтағы уақыт кезеңінде әкелінген жағдайда белгіленбейді.

3. (а) Импорттық шектеулерге байланысты импорттық лицензиялар берілген жағдайларда шектеулерді қолданатын уағдаласушы тарап көрсетілген тауар саудасына мүдделі кез келген уағдаласушы тараптың талабы бойынша шектеулерді, алдағы кезеңге берілген импорттық лицензияларды басқаруға және осындай лицензияларды жеткізуші елдер арасында бөлуге қатысты, импорттық немесе жеткізетін кәсіпорындардың тауарларына қатысты ақпаратты ұсыну міндеттері болған жағдайда барлық тиісті ақпаратты ұсынады.

(b) квоталарды бекітуді қоса алғанда импортты шектеген жағдайда шектеулерді қолданатын уағдаласушы тарап болашақта белгілі бір уақыт ішінде әкетуге рұқсат берілген тауардың немесе тауарлардың жалпы саны, осындай санының немесе құнының кез келген өзгеруі туралы бұқаралық жариялайды. Бұқаралық жариялау сәтінде жолда болған осы тауарды кез келген жеткізу; егер бұл іс жүзінде ақталған болса, олар осы уақыт кезеңінде әкетуге рұқсат етілген санына қоса есептелуі мүмкін, сондай-ақ келесі кезеңге немесе кезеңдерге әкетуге рұқсат берілген санына қоса есептеу қажет болған жағдайда әкетуге шектелмейді; бұдан әрі егер кез келген уағдаласушы тарап тұтыну үшін енгізілген немесе осындай бұқаралық жариялаған күннен бастап отыз күн ішінде тұтыну үшін кедендік қоймалардан алынған тауарларды осындай шектеулерден босатқан жағдайда, онда осындай тәжірибе осындай тармаққа толығымен сәйкес қарастырылады.

(с) Жеткізуші елдер арасында квота бөлінген жағдайда шектеулерді қолданатын уағдаласушы тарап осы тауарды жеткізуге мүдделі барлық басқа да уағдаласушы тараптарды осы сәтте әртүрлі жеткізуші елдер арасында бөлінген квотаның үлестері, сандық немесе құндық көлемінде, сондай-ақ осы туралы бұқаралық жариялау туралы жедел ақпараттандырады.

4. Осы баптың 2 (d) тармағына немесе XI баптың 2 (с) тармағына сәйкес қолданылатын шектеулер қатысында кез келген тауар үшін белгіленген кезеңде осы тауарды сатуға әсер ететін кез келген ерекше факторларды бағалау және кез келген тауар үшін таңдауды бастапқыда шектеулерді қолданатын уағдаласушы тарап жүргізіледі; осындай тауарды жеткізуге айтарлықтай мүдделі кез келген басқа уағдаласушы тараптың өтініші бойынша немесе УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ өтініші бойынша басқа уағдаласушы тарап немесе УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР белгілеген өлшемдер белгіленген немесе таңдалған базалық кезеңді өзгерту қажеттілігіне немесе тартылған ерекше факторларды қайта бағалау немесе баламалы квоталарды бөлу немесе оларды шексіз пайдалану қатысында бір жақты тараппен белгіленген талаптардың, ресми ақпараттың немесе кез келген басқа ережелердің күшін жоюға қатысты жылдам кеңес береді.

5. Осы баптың ережелері кез келген уағдаласушы тарап белгілеген немесе сақтаған кез келген тарифтік квотаға қолданылады және ол қаншалықты қолданылады, осы баптың қағидаттары экспорттың шектеулеріне таратылады.

XIV*-БАП

Кемсітпеу ережесінен шығару

1. XII бапқа немесе XVIII баптың В тарауына сәйкес шектеулерді қолданатын уағдаласушы тарап осындай шектеулерді қолданған кезде осы уақытқа Халықаралық валюталық қор туралы келісімнің VIII немесе XIV баптарына немесе XV* баптың 6-тармағына сәйкес жасалған арнайы валюталық келісімнің ұқсас ережелеріне сәйкес қолдануы мүмкін ағымдағы халықаралық операциялар бойынша төлемдер мен аударымдарға шектеулерге эквиваленттік тиімділік болуы мүмкін тәсілмен XIII бабының ережелерінен бас тарта алады.

2. XII бапқа немесе XVIII баптың В тарауына сәйкес шектеулерді қолданатын уағдаласушы тарап УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ келісімі бойынша XIII баптың уағдаласатын тараптардың немесе тиісті уағдаласушы тараптардың пайдасы басқа уағдаласушы тараптардың* саудасына айтарлықтай залал келтіруден артық болған жағдайда оның сыртқы саудасының айтарлықтай бөлігіне қатысты ережелерінен уақытша ауытқи алады.

3. XIII баптың ережелері халықаралық валюталық қорда жалпы квотасы бар аумақ тобына басқа елдерден импорт қатысында, бірақ бір-біріне емес, XII баптың ережелеріне немесе XVIII баптың В тарауына сәйкес шектеулерді осындай шектеулер басқа барлық қатынастарда XIII баптың ережелеріне сәйкес келген жағдайда кедергі келтірмейді.

4. Осы Келісімнің XI - XV баптары немесе XVIII баптың В тарауы XII бапқа немесе XVIII баптың В тармағына сәйкес импорт шектеулерін қолданатын уағдаласушы тарапқа оның экспортын XIII баптың ережелерінен ауытқымай пайдаланылуы мүмкін оның валюталық түсімдерін арттыру үшін реттеуге шаралар қолдануға кедергі келтірмейді.

5. Осы Келісімнің XI - XV баптарын қоса алғанда немесе XVIII баптың В тарауы уағдаласушы тараптарға төмендегі сандық шектеулерді қолдануға:

(а) Халықаралық валюталық қор туралы келісімнің VII бабының 3(b) тарауына сәйкес рұқсат етілген валюталық шектеулерге эквиваленттік тиімділігі бар, не болмаса

(b) осы келісімге А Қосымшада қарастырылған ерекше келісімдерге сәйкес, онда көзделген келіссөздер нәтижелерін күтуде кедергі келтірмейді.

XV-БАП

Валютаға қатысты уағдаластықтар

1. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР мен ҚОР Қордың құқықтық өкілеттігі шеңберінде валюталық мәселелер қатысында және УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ құқықтық өкілеттігі шеңберінде басқа сауда шаралары мен сандық шектеулері мәселелерінде үйлестірілген саясат жүргізе алуы үшін УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР Халықаралық валюталық қормен ынтымақтастық жасауға ұмтылатын болады.

2. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР шетелдік валютаға қатысты уағдаластықтарға немесе валюталық резервтерге, төлем теңгерімдеріне қатысты проблемаларды қарастыруға немесе жұмыс істеуге тартылған УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР толық көлемде Халықаралық валюталық қормен кеңеседі. Мұндай кеңес берулерде УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР барлық статистика деректерін және Қордың шетелдік валюта, валюталық резервтер және төлем теңгерімдері қатысында ұсынған басқа да деректерін қабылдайды және Қордың уағдаласушы тараптардың Халықаралық валюталық қор туралы келісім баптарының валюталық мәселелері бойынша іс-қимылына сәйкес келуіне немесе осы уағдаласушы тарап пен УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР арасында жасалған арнайы валюталық келісім жағдайында анықтама қабылдайды. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР XII баптың 2 (а) тармағында немесе XVIII баптың 9-тармағында көзделген өлшемдерді қоса алғандағы жағдайларда нақты шешім қабылдаған кезде валюталық резервтің айтарлықтай азаюы, валюталық резервтердің ең төменгі деңгейі немесе уағдаласушы тараптардың валюталық резервтерінің қарқынды өсуімен, сондай-ақ осындай жағдайларда кеңес берулер жүргізілетін басқа да мәселелердің қаржылық аспектілері қатысындағы Қордың анықтамалары болып табылады.

3. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР Қорда осы баптың 2-тармағында көзделген кеңес беру рәсімдері қатысында келісім жасауға ұмтылады.

4. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР валюталық іс-шаралар жолымен осы Келісім ережелерінің мақсатын және сауда іс-шаралары жолымен – Халықаралық валюталық қор туралы келісім баптары ережелерінің мақсатын бұзуы* тиіс емес.

5. Егер УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР кез келген уақытта импортқа байланысты төлемдерге және аударымдарға валюталық шектеулерді уағдаласушы тараптар осы Келісімде көзделген сандық шектеулер қатысындағы шектеулермен сәйкес келмейтін тәртіпте қолданған жағдайда олар бұл туралы Қорға хабарлайды.

6. Қордың мүшесі болып табылмайтын кез келген уағдаласушы тарап анықтауына жататын мерзім ішінде Қормен, Қор мүшесімен кеңес жүргізгеннен кейін УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР болып табылады, немесе ол бұл мәселені шеше алмаса УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРМЕН арнайы валюталық келісім жасайды. Қор мүшесі болып табылмайтын уағдаласушы тарап УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРМЕН дереу арнайы валюталық келісім жасайды. Осы тармақ күшімен уағдаласушы тараппен жасалған кез келген арнайы валюталық келісім осыдан кейін осы Келісім бойынша оның міндеттемелерінің бір бөлігі болып табылады.

7. (а) уағдаласушы тарап пен УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР арасындағы арнайы валюталық келісім осы баптың 6-тармағына сәйкес осы Келісімнің мақсаты осы уағдаласушы тарап жүргізген валюталық қорда іс-қимыл нәтижесінде жоққа шықпауы үшін УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ қанағаттануын қамтамасыз етеді.

(b) Кез келген тараптың талаптары уағдаласушы тарапқа толығымен алғанда Қор мүшелеріне Халықаралық валюталық қор туралы келісім баптарымен қойылатын міндеттемелерге қарағанда айтарлық шектеулі болуы мүмкін валюталық мәселелерде міндеттемелер жүктемейді.

8. Қор мүшесі болып табылмайтын уағдаласушы тарап УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осы Келісім бойынша өз қызметтерін орындау мақсатында талап етуі мүмкін Халықаралық валюталық қор туралы келісімнің VIII бабының 5-тармағының жалпы шегінде осындай ақпарат ұсынады.

9. Осы Келісімде төмендегілерге ештеңе кедергі келтірмейді:

(а) Халықаралық валюталық қор туралы келісім баптарына немесе осы уағдаласушы тараптың УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРМЕН арнайы валюталық келісіміне сәйкес уағдаласушы тараптың валюталық бақылауды немесе валюталық шектеулерді қолдануға; немесе

(b) уағдаласушы тараптардың негізгі нәтижесі XI, XII, XIII және XIV баптармен рұқсат етілген нәтижелерге қосымша осындай валюталық бақылаудың немесе валюталық шектеулердің тиімділігі болып табылатын импортқа немесе экспортқа шектеулер немесе бақылау қолдануға.

XVI*-БАП

Субсидиялар

А тарауы – субсидиялар туралы жалпы ережелер

1. Егер кез келген уағдаласушы тарап оның аумағында кез келген тауарға импортты қысқартуға немесе оның аумағынан кез келген тауардың экспортын арттыруға тікелей немесе жанама әрекет ететін табысты немесе бағаны қолдаудың кез келген нысанын қоса алғанда кез келген субсидияны ұсынған немесе сақтаған жағдайда ол УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРҒА субсидияның көлемі мен сипаты, субсидиялаудың тауардың санына немесе оның аумағына импортталатын немесе оның аумағынан экспортталатын тауарлар саны, субсидияны қажет ететін жағдаяттар туралы жазбаша нысанда хабарлайды. Кез келген субсидия кез келген басқа тараптың мүддесіне айтарлықтай қауіп тудырғандығы белгілі болса, онда субсидия беретін уағдаласушы тарап өтініш түскен жағдайда басқа мүдделі уағдаласушы тараппен немесе тараптармен немесе УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРМЕН субсидияны шектеу мүмкіндігін талқылайды.

В тарауы – экспорттық субсидиялар туралы қосымша ережелер *

2. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР уағдаласушы тарап кез келген тауардың экспортына субсидия беру басқа да мүдделі уағдаласушы тарап үшін импортерлер және экспортерлер үшін де зиянды әсер етеді, олардың қалыпты коммерциялық мүддесін қажетсіз бұзуы және осы Келісімнің мақсатына жетуге қиындық туғызуы мүмкін екендігін мойындайды.

3. Тиісінше, УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР шикізат тауарлар экспортына субсидия пайдалануға жол бермеуге тырысады. Егер, бірақ уағдаласушы тарап оның аумағынан кез келген шикізат тауарының экспортын арттыруға әкелетін тікелей немесе жанама кез келген нысанда субсидия берсе, онда мұндай субсидия нәтижесінде уағдаласушы тарап алдағы көзделген уақытта осындай тауар саудасына уағдаласушы тараптардың үлесін, сондай-ақ осы тауардың* саудасына әсер етуі мүмкін кез келген ерекше деректерді назарға ала отырып, қолданылмайды.

4. Сонымен қатар, 1958 жылдың 1 қаңтарынан бастап немесе өте ерте уақыттан бастап және кейіннен УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР ішкі нарықта сатып алушылар үшін осындай тауарға белгіленетін бағамен салыстырғанда өте төмен баға бойынша осындай субсидия нәтижесінде экспортқа осындай тауарды сату жүзеге асырылған жағдайда шикізат тауарға қарағанда басқа кез келген тауардың экспорты үшін кез келген нысанда тікелей немесе жанама субсидия беру тоқтатылады. 1957 жылдың 31 желтоқсанына дейін бірде бір уағдаласушы тарап жаңа немесе қолданыстағы субсидиялар* енгізу жолымен 1955 жылдың 1 қаңтарындағы көлеммен салыстырғанда кез келген осындай субсидия көлемін кеңейтпейді.

5. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР уақыт өте келе оның тиімділігін тексеру мақсатында осы бап ережелерінің іс-қимылын нақты тәжірибемен, осы Келісімнің мақсаттарына қол жеткізу ісінде және уағдаласушы тараптар саудасына немесе мүддесіне айтарлықтай залал келтіретін субсидияға жол бермеу мақсатында қарастырады.

XVII-БАП

Мемлекеттік сауда кәсіпорындары

1*. (а) Әрбір уағдаласушы тарап егер міндеттеме Мемлекеттік мекеме қай жерде орналасса да іс-қимылға құрылтайшылық білдірсе немесе қолдаса, кез келген кәсіпорынға айрықша немесе арнайы артықшылықтарды* ресми немесе нақты ұсынса, онда мұндай кәсіпорын импортты не болмаса экспортты қоса алғанда сатып алу немесе сату бойынша өзінің операцияларында жергілікті саудагерлер жүзеге асыратын импортты немесе экспортты қозғайтын үкімет шаралары үшін осы Келісімде ұсынылған кемсітусіз режимінің барлық қағидаттарына сай келетін тұрғыда әрекет етеді.

(b) Осы тармақтың (а) тармақшасының ережесі осындай кәсіпорындар осы Келісімнің басқа ережелерін назарға ала отырып, тауардың құнын, сапасын, қолжетімділігін, оның сатылуын, көшіру талаптарын және сатудың немесе сатып алудың барлық талаптарын қоса алғанда айрықша коммерциялық түсініктерді басшылыққа ала отырып, кез келген осындай сатып алулар мен сатуларды жасауы және қарапайым іскерлік тәжірибеге сәйкес осындай сатып алуларда немесе сатуларда қатысуға бәсекелестік тудыру, және басқа уағдаласушы тараптар кәсіпорындарына баламалы мүмкіндік ұсынуы үшін талап ретінде түсіндіріледі.

(с) Уағдаласушы тараптардың бірде біреуінің құқықтық өкілеттігіне бағынатын кез келген кәсіпорынға (осы тармақтың (а) тармақшасында жазылған кәсіпорын болып табылуына тәуелсіз) осы тармақтың (а) және (b) тармақтарының қағидаттарына сәйкес әрекет етеді.

2. Осы баптың 1-тармағының ережелері үкіметтік қажеттілік үшін дереу немесе айрықша тұтыну үшін тауарларды импорттауға, ал сатуға арналған тауарларды* өндіру үшін қайта сату немесе пайдалану үшін қолданылмайды. Осындай импорт қатысында әрбір уағдаласушы тарап сауда-саттыққа әділ және тең құқылы тәртіптегі басқа да уағдаласушы тараптарды ұсынады.

3. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осы баптың 1 (а) тармағында көрсетілген осындай үлгідегі кәсіпорын саудаға ауқымды кедергі келтіретіндей басқарады деп мойындайды, сондықтан осындай кедергілерді* шектеуге немесе қысқартуға бағытталған өзара түсіністік және өзара пайдалы негізінде келіссөздер бойынша халықаралық сауданы дамыту үшін маңызды болып табылады.

4. (а) УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫ осы баптың 1(а) тармағында көрсетілген осындай типтегі кәсіпорындардың олардың аумағына импорттайтын немесе олардың аумағынан экспорттайтын тауарлары туралы ақпараттандырады.

(b) II бапқа сәйкес арзандату мәні болып табылмайтын тауарға импорттық монополияны белгілейтін, қолдайтын немесе рұқсат беретін уағдаласушы тарап осы тауармен ауқымды сауда жүргізетін басқа уағдаласушы тараптың өтініші бойынша УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫ кейінгі белгіленген кезеңге осы тауарға импорттық үстеме бағалау* туралы, егер мұндай жағдай мүмкін болмаса осы тауарды қайта сатуға белгіленген баға туралы хабарлайды.

(с) УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР мүддесі осы Келісім 1(а) тармақта көрсетілген осындай типтегі кәсіпорынның операциялармен жағымсыз іске асырылатындығын болжайды деген негізі бар уағдаласушы тараптың өтініші бойынша осындай кәсіпорынды белгілейтін, қолдайтын немесе рұқсат беретін уағдаласушы тараптан осы Келісімнің ережелерін қолдануға жататын оның операциялары туралы ақпаратты сұрата алады.

(d) Осы тармақтың ережелері уағдаласушы тарап заңды қолдануға кедергі келтіретін құпия ақпаратты ашуы немесе осылайша қоғамдық мүддеге қайшы келтіруі немесе жекелеген кәсіпорындардың заңды коммерциялық мүддеге залал келтіруі үшін талап етілмейді.

XVIII*-БАП

Экономикалық дамуға үкіметтік көмек

1. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осы Келісімнің мақсаттарына қол жеткізу олардың экономикасын жемісті дамыту нәтижесінде жеңілдетілуі мүмкін, атап айтқанда экономикасы өмір сүрудің* төменгі деңгейін қолдауы және дамудың бастапқы сатыларындағы* уағдаласушы тараптар үшін деп мойындайды.

2. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осындай уағдаласушы тараптар үшін олардың халқының жалпы деңгейін көтеруге бағытталған бағдарламаларды және экономикалық даму саясатын жүзеге асыру мақсатында қажетті, импортты қозғайтын қорғаныш немесе басқа да шараларды қабылдайды, және мұндай шаралар осы Келісімнің мақсаттарына жету жолдарын жеңілдетеді деп мойындайды. Сондықтан олар осындай УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР өнеркәсіптің жеке саласын құру үшін талап етілетін кедендік қорғауды ұсынуы үшін (а) олардың тарифінің құрылымының жеткілікті икемділігін сақтауға және (b) олардың экономикалық дамуын құруы мүмкін деген ықтималдылығы бар импортқа сұраныстың жалғасын табатын жоғарғы деңгейін толығымен ескеретін төлем теңгерімінің мақсаты үшін сандық шектеулерді қолдануы үшін мүмкіндік тудыратын қосымша мүмкіндіктерді пайдалануы үшін келісімін береді.

3. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осы баптың А және В тарауларында, осы Келісімнің ережелерінде көзделген қосымша мүмкіндіктермен қатар тәртіп бойынша уағдаласушы тараптарға олардың экономикалық даму қажеттілігін қамтамасыз ету мүмкіндігін беруі үшін жеткілікті екенін мойындайды. Олар осы ережелерге жауап беретін бірде бір шара экономикалық даму үдерісіндегі уағдаласушы тарапқа оның халқының өмір сүруінің жалпы деңгейін арттыру мүддесіндегі өнеркәсіптің* жекелеген салаларын құруға ықпал ету мақсатында талап етілетін үкіметтік көмек беруге қолданылуы мүмкін емес екендігімен келіседі. Осы баптың С және D тарауларында төмендегі жағдайларда іс-қимылдың арнайы рәсімдері мазмұндалады.

4. (а) Осының салдарынан экономикасы өмір сүрудің* төменгі деңгейін қолдауы мүмкін және дамудың* бастапқы сатыларындағы уағдаласушы тарап осы баптың А,В, және С тарауларында көзделгендей осы Келісімнің басқа баптарының ережелерінен уақытша ауытқуы мүмкін.

(b) Экономикасы даму үдерісіндегі, бірақ жоғарыда көрсетілген (а) тармақшасының ережелері жатпайтын уағдаласушы тарап өз үндеуін УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРҒА осы баптың D тарауына сәйкес бере алады.

5. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР экономикасы 4 (а) және (b) тармағында жазылған типтерге жататын және шикізат тауарларының ауқымды санын экспорттауға тәуелді уағдаласушы тараптардың экспорттық табыстары осындай тауарларды сатуды қысқарту нәтижесінде айтарлықтай қысқаруы мүмкін. Тиісінше шикізат тауарларын осындай уағдаласушы тараптардан экспорттау басқа уағдаласушы тараптың шараларымен жүзеге асырылатын жағдайларда ол осы Келісімнің XXII баптарында көзделген кеңес берулер туралы ережелерге жүгінуі мүмкін деп таниды.

6. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР жыл сайын осы баптың С және D тармақтарына сәйкес қолданылатын барлық шараларды жыл сайын қарастырады.

А тарау

7. (а) Осы баптың 4 (а) тармағының іс-қимылына жататын уағдаласушы тарап оның халқының өмір сүруінің жалпы деңгейін арттыру мүддесінде өнеркәсіптің* жекелеген саласын құруға ықпал ету, осы Келісімге қосымшаның Тізбесіне енгізілген тиісті құнын өзгерту немесе күшін жою мақсатында ол туралы УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРҒА хабарлайды және УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ белгілеуі бойынша айтарлық мүдделі кез келген басқа уағдаласушы тараппен, сондай-ақ осындай бағасын кемітуге бастапқыда келіскен кез келген уағдаласушы тараппен келіссөздер жүргізуді жөн көреді. Егер осындай мүдделі уағдаласушы тараптардың арасында келісімге қол жеткізілсе, олар орны толтырылатын өзгерістерге байланысты осындай келісімді іске асыру үшін осы Келісімге қоса берілген тиісті Тізбелерге көзделген құнын кемітуді өзгертуі немесе қайтып алу мүмкін.

(b) Егер жоғарыда көрсетілген (а) тармақшасында көзделген хабарламадан кейін алпыс күн ішінде келісімге қол жеткізілмеген болса, онда құнын кемітуді өзгертуді немесе қайтып алуды ұсынатын уағдаласушы тарап УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРҒА кедергісіз қарауы тиіс мәселе беруі мүмкін. Егер олар құнын кемітуді өзгертуді немесе қайтарып алуды ұсынатын уағдаласушы тарап келісімге қол жеткізуі үшін бар күш-жігерін салуы тиіс және ұсынылған өзгерістер жеткілікті деп таныса, онда мұндай уағдаласушы тарап бір уақытта орнын толтыратын өзгерістерді қолданса, құнын кемітуді өзгертуі немесе қайтарып алуы мүмкін. Егер УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР құнын кемітуді өзгертуі немесе қайтарып алуы ұсынылатын уағдаласушы тарап ұсынатын өтемақы баламалы болып табылса, баламалы өтемақы ұсынуы үшін барлық есті күш-жігерін қолданса, онда мұндай уағдаласушы тарап құнын кемітуді өзгертуі немесе қайтарып алуы мүмкін. Егер бұл жүзеге асырылса, онда жоғарыда көрсетілген (а) тармақшасында айтылған кез келген басқа уағдаласушы тарап осындай іс-қимылды* қабылдайтын уағдаласушы тараппен бастапқыда келісілген мәні бойынша эквиваленттік құнын кемітуді өзгертуі немесе қайтарып алуы мүмкін.

В тарау

8. Уағдаласушы тараптар осы баптың 4 (а) тармағының іс-қимылына жататын УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР егер жылдам даму үдерісінде болса, ішкі нарықты кеңейту, сондай-ақ сауда жағдайында тұрақсыздық салдарынан туындайтын төлем теңгерімінен қиындықтарды сезінетін болса икемді деп танылады.

9. Осы баптың 4 (а) тармағының анықтамасына жататын уағдаласушы тарап өзінің ішкі қаржылық жағдайының тұрақтылығын және оның экономикалық даму бағдарламаларын жүзеге асыру үшін баламалы валюталық қор деңгейін қамтамасыз ететін болса, онда 10-12-тармақтар ережелерін сақтай отырып, импортқа рұқсат етілген тауарлар санын немесе құнын шектеу жолымен оның импортының жалпы деңгейін реттей алады; импорттың енгізілетін, белгіленетін немесе күшейтілетін шектеулері қажет болуына қарағанда қатаң болмауы тиіс:

(а) қауіптің алдын алу немесе оның ақшалай резервін тоқтату үшін, не болмаса

(b) уағдаласушы тараптардың жетіспеген ақшалай резервтеріне қатысты ісі болған жағдайда оның қорының есті қарқынына қол жеткізу үшін.

Сол немесе осы жағдайда уағдаласушы тараптардың валюталық қорының жағдайына немесе осындай қорларға қажеттіліктерге, оның ішінде арнайы сыртқы несиелерді немесе басқа көздерді пайдалану мүмкіндігіне, осындай несиелерді немесе көздерді тиісті пайдалану қажеттілігіне әсер етуі мүмкін кез келген ерекше деректерге аса назар аударылады.

10. Осындай шектеулерді қолдану кезінде уағдаласушы тарап оларды әртүрлі тауарларды немесе тауарлар топтарын олар оның экономикалық даму саясатына айтарлықтай әсер етуі үшін тауарларды енгізуге аса назар аударылады, кез келген басқа уағдаласушы тараптың экономикалық немесе коммерциялық мүддесіне қажетсіз залал келтіруден бас тарту үшін және импорттауға тартылуы мүмкін, және кез келген тауарды төменгі коммерциялық сандарда тауарлардың кез келген түрін енгізуге есті негізсіз кедергі келтірусіз, олардың күшін жою сауданың қарапайым арналарына әсер етпеуі тиіс.

11. Тиісті уағдаласушы тарап өзінің ішкі саясатын жүргізу кезінде салауатты және жалғасын табатын негізде оның төлем теңгерімінің тепе-теңдігін қалпына келтіру қажеттілігіне және өндірістік ресурстарды экономикалық пайдалануды қамтамасыз ету ниетіне аса назар аударады. Жағдайлар жақсара бастауына қарай, ол осы баптың 9-тармағының қосымшасына сәйкес қажетті шектеулерді сақтай отырып және егер жағдай одан әрі қолдаудың орнын толтырмаса күшін жою отырып, осы тарауға сәйкес қолданылатын кез келген шектеулерді әлсіретеді; егер бірде бір уағдаласушы тараптан оның саясатта дамуын өзгерту осы тарауға* сәйкес қолданылатын шектеулерді артық ететін негізде шектеулерді қайтарып алуы немесе өзгертуі үшін талап етілмейтін жағдайда.

12. (а) Осы тарауға сәйкес қолданылатын шараларды айтарлықтай күшейту жолымен жаңа шектеулер қолданатын немесе қолданыстағы шектеулердің жалпы деңгейін арттыратын кез келген уағдаласушы тарап осындай шектеулерді енгізгеннен немесе күшейткеннен кейін дереу (немесе осыған дейін, егер міндеттемелер алдын ала кеңес берулерді өткізу іс жүзінде мақсатқа сай етсе) төлем теңгерімімен, оның иелігіндегі жағдайды түзету жөніндегі баламалы шаралармен сыналатын қиындықтар табиғатына қатысты және басқа да уағдаласушы тараптардың экономикасына шектеулерді мүмкін болар тиімділігіне қатысты УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРМЕН кеңеседі.

(b) УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР олар белгілеген күнге* осы күнге осы тарауға сәйкес әлі де қолданылатын барлық шектеулерді қайта қарастырады. Осы күннен кейін екі жыл өткен соң осы тарауға сәйкес шектеулерді қолданатын УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРМЕН осындай үлгідегі кеңестерді бастайды, ол жоғарыда көрсетілген (а) тармақшасында қарастырылған, шамамен екі жыл өткен соң, бірақ одан төмен емес, бағдарламаға сәйкес УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРМЕН жыл сайын әзірленуі тиіс; осы тармақтың қандай да бір басқа ережесіне сәйкес жүргізілетін жалпы сипаттағы кеңестерді аяқтағаннан кейін екі жыл ішінде осы тармаққа сәйкес бірде бір басқа кеңестер жүргізілуі тиіс емес.

(с) (i) Осы тармақтың (а) және (b) тармақшаларына сәйкес уағдаласушы тараппен кеңес жүргізу барысында УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР шектеулер осы тараудың ережелеріне немесе XIII бабының ережелеріне сәйкес келмейді (XIV бабының ережелерін сақтай отырып) олар осындай сәйкес келмеу табиғатына нұсқайды және шектеулер өзгертілуі үшін ұсынуы мүмкін деп табады.

(ii) Егер, бірақ, кеңес беру нәтижесінде УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР шектеулер осы тараудың ережелеріне немесе XIII бабының ережелеріне сәйкес келмейтіндігін (XIV бабының ережелерін сақтай отырып) ескеріп, қолданылса және олар залал келтірсе немесе басқа уағдаласушы тараптың саудасына залал келтіретін қауіп жасалса, олар ол туралы шектеулерді қолданатын уағдаласушы тарапқа хабарлайды және белгілі бір кезең ішінде осы ережелерге сәйкес қамтамасыз ету мақсатында тиісті ұсынымдар жасайды. Егер мұндай уағдаласушы тарап осы ұсынымдарды көрсетілген кезең ішінде орындамаса, УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР қалыптасқан жағдайда сай келеді деп санайтын шектеулерді қолданатын уағдаласушы тараптар қатысында осы келісім бойынша осындай міндеттемелерден саудада шектеулерді теріс сипаттайтын кез келген уағдаласушы тарапты босатуы мүмкін.

(d) УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осы тарауға сәйкес шектеулерді қолданатын кез келген уағдаласушы тарапты шақырады және олармен кез келген уағдаласушы тараптың өтініші бойынша кеңес жүргізеді, ол prima facie-мен шектеулер осы тараудың ережелерімен және XIII бабының ережелерімен (XIV бабының ережелерін сақтаумен) сәйкес келмейді деп танылады және шектеулер оның саудасында теріс сипат алады. Бірақ, егер УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР мүдделі уағдаласушы тараптар арасында сәтсіз болып танылса, шақыру қағазы жіберілмейді. Егер УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРМЕН келіссөзге қол жеткізілмесе, олар шектеулерді қолдану көрсетілген ережелермен сай келмейді деп белгілейді, және олар залал келтіріп, үдерісті қоздырған уағдаласушы тараптың саудасына залал келтіреді, УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осындай шектеулердің күшін жояды немесе өзгертуді ұсынады. Егер УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР белгілейтін мерзім ішінде шектеулер қайтарып алынбаса немесе күшін жоймаса олар үдерісті қоздырған уағдаласушы тарапты осы Келісім бойынша қалыптасқан жағдайда сәйкес келеді деп танитын шектеулерді қолданатын уағдаласушы тараптар қатысында осындай міндеттерден босатуы мүмкін.

(е) Егер оған қарсы осы тармақтың (с) тармақшасын (ii) немесе (d) тармақшасын соңғы ұсынуға сәйкес шаралар қолданылатын уағдаласушы тарап УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРМЕН рұқсат етілген міндеттемелерден босату оның бағдарламасына және экономикалық даму саясатына теріс әсер етеді деп табылады, ол осындай шараны қабылдағаннан кейін кемінде алпыс күннен кешіктірмей, УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТЫҢ атқарушы хатшысын² осы Келісімнен шығу туралы өзінің ұйғарымын хабарлайды, бұл ретте мұндай шығу хабарлама алғаннан кейінгі күннен кейін алпысыншы күні болады.

(f) Осы тармаққа сәйкес әрекет ете отырып, УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осы баптың 2-тармағында көрсетілген факторларды назарға алып қабылдайды. Осы тармаққа сәйкес шешімдер жылдам және мүмкіндігінше кеңес беру басталғаннан кейін алпыс күн ішінде қабылданады.

_______________________________________________

²УАҒДАЛАСҚАН ТАРАПТАР 1965 жылғы 23 наурыздағы шешіммен ГАТТ хатшылығы басшысы лауазымының атауын "Атқарушы Хатшыдан" "Бас директорға" өзгертті.

С тарау

13. Егер осы баптың 4 (а) тармағының іс-қимылына түсетін уағдаласушы тараптар оның халқының өмір сүруінің жалпы деңгейін арттыру мүддесіндегі өнеркәсіптің* қандай да бір саласын құруға ықпал ету үшін үкіметтік көмек талап етіледі деп табады, бірақ, осы Келісімнің басқа ережелерімен сәйкес бірде бір шара осы мақсатқа жету үшін іс жүзінде мақсатқа сай емес деп табылмайды, ол осы тарауда* жазылған ережелер мен рәсімдерге жүгінуі мүмкін.

14. Мүдделі уағдаласушы тарап УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫ осы баптың 13-*тармағында белгіленген мақсатқа қол жеткізуде кездесетін нақты қиындықтар туралы хабарлайды және осы қиындықтарды жою үшін енгізуді ұсынатын импортты қозғайтын нақты шараны көрсетеді. Ол жағдайға байланысты 15 немесе 17-тармақтарда белгіленген мерзім өткеннен кейін осындай шараны іске қоспайды немесе мұндай шара 18-тармақтың ережелеріне сәйкес УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ келісімін алғанша осы Келісімге қоса берілген тиісті Тізбеге енгізілген құнын төмендету мәні болып табылатын тауар импортын шараға да байланысты болады; көмек алған өнеркәсіп саласы өндірісін бастаған жағдайда уағдаласушы тарап УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ ақпаратынан кейін осы кезең ішінде тауардың немесе тауарлар импортының қалыпты деңгейінен* артық айтарлықтай артуына жол бермеу үшін қажетті болуы мүмкін шаралар қабылдайды.

15. Егер шара туралы хабарлама алғаннан кейін отыз күн ішінде УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осындай уағдаласушы тараптан олармен кеңес жүргізуді бастауды талап етпесе, онда бұл уағдаласушы тарап осы Келісімнің басқа баптарының тиісті ережелерін ұсынылған шараларды қолдану үшін қандай да бір дәрежеде орындаудан бас тарта алады.

16. Егер бұны УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР талап етсе, тиісті УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАП олармен ұсынылған шаралар мақсатына қатысты, оларға осы Келісімге сәйкес, сондай-ақ басқа уағдаласушы тараптың коммерциялық және экономикалық мүддесіне мүмкін болар әсеріне қатысты кеңес алады. Егер осындай кеңес беру нәтижесінде УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осы баптың 13-тармағында белгіленген мақсаттарға қол жеткізу үшін іс жүзінде мақсатқа сай осы келісімнің басқа да ережелерімен сай келетін шара жоқ деп танылса және ұсынылған шарамен келіссе*, тиісті уағдаласушы тарап осы Келісімнің осы шараларды қолдану үшін қажетті басқа баптарының тиісті ережелері бойынша өз міндеттемелерін орындаудан босатылады.

17. Осы баптың 14-тармағына сәйкес ұсынылған шара туралы хабарлама алған күннен кейін тоқсан күн ішінде УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осы шараға келісім бермейді, тиісті уағдаласушы тарап УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫ ақпараттандырғаннан кейін ұсынылған шараны енгізуі мүмкін.

18. Егер ұсынылған шара осы Келісімге қоса берілген тиісті Тізбеге енгізілген құнын төмендету мәні болып табылатын тауарға тиесілі болса, тиісті уағдаласушы тарап бастапқыда құнын төмендету бойынша келісілген кез келген басқа уағдаласушы тараппен және УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ белгілеуі бойынша бұған айтарлықтай мүддесі бар кез келген уағдаласушы тараппен кеңес беруді бастайды. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР егер олар осы баптың 13-тармақта жазылған мақсатқа қол жеткізу үшін келіскен болса, осы шараны жүзеге асыруға келісімін* береді. Осы Келісімнің басқа ережелеріне сай келетін іс жүзінде мақсатқа сай шара жоқ және олар төмендегілер туралы сенімді болса:

(а) жоғарыда айтылғандар туралы кеңес беру нәтижесінде басқа уағдаласушы тараптармен келісімге қол жеткізілді, немесе

(b) егер келісім УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР 14-тармақта көрсетілгендей, осы тараудың ережелеріне жүгінген уағдаласушы тарап келісімге қол жеткізу үшін барлық күш-жігерін қабылдаса және басқа уағдаласушы тараптардың мүддесі жеткілікті деңгейде қорғалғандығы туралы хабарлама алғаннан кейін алпыс күн ішінде қол жеткізілмесе.

Осы тараудың ережелеріне жүгінген уағдаласушы тарап осы Келісімнің басқа баптарының тиісті ережелері бойынша өз міндеттемелерінен осы шараны қолдануға мүмкін беруге қажетті деңгейде босатылады.

19. Егер осы баптың 13-тармағында жазылған осындай үлгідегі ұсынылған шара төлем теңгерімі мақсатында осы Келісімнің ережелеріне сәйкес мүдделі уағдаласушы тарап бастапқы кезеңде белгілеген шектеулер жолымен жүзеге асырылған кездейсоқ қорғанысқа ықпал етсе, онда бұл уағдаласушы тарап осы тараудың ережелеріне және рәсімдеріне жүгінуі мүмкін; УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ* келісімінсіз ұсынылған шараны қолданбаған жағдайда.

20. Осы тараудың алдыңғы тармақтарында ештеңе осы Келісімнің I, II және XIII баптарының ережелерінен қандай да бір ауытқуларға рұқсат ретінде түсіндірілмейді. Осы баптың 10-тармағында көрсетілген талаптар осы тарауға сәйкес белгіленген кез келген шектеулерге қолданылады.

21. Кез келген уақытта, осы баптың 17-тармағына сәйкес шара қолданылса, кез келген уағдаласушы тарап шараларды қолдануды тоқтата тұруға УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР* қарсылық білдірмейтін, осы Келісім бойынша басқа міндеттемелер мен негізгі эквивалентті кемітуде қолданылатын осы тараудың ережелеріне жүгінген уағдаласушы тараптармен сауда жүргізу қатысында тоқтата тұруы мүмкін; УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР іс-қимылды осындай тоқтату туралы хабарламаны шараны енгізген сәттен бастап алты ай мерзім аяқталған соң кемінде алпыс күннен кешіктірмей алуы тиіс жағдайында. Осындай кез келген уағдаласушы тарап осы Келісімнің XXII бабының ережелеріне сәйкес кеңес алу үшін баламалы мүмкіндік ұсынады.

D тарау

22. Осы баптың 13-тармағында жазылған осындай үлгідегі шараны енгізу өз экономикасын дамыту мүддесіне ниет білдірген осы баптың 4(b) тармағының іс-қимылына жататын уағдаласушы тарап өнеркәсіптің* қандай да бір жекелеген саласын құру қатысында УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРҒА осындай шараны мақұлдауын өтінуі мүмкін. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осындай уағдаласушы тараппен дереу кеңес жүргізуге кіріседі және шешім қабылдау кезінде 16-тармақта мазмұндалған түсініктерді басшылыққа алады. Егер УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР ұсынылған шарамен келіскен* жағдайда осы уағдаласушы тарап шара қолдану үшін қажет шамада осы Келісімнің басқа баптарының тиісті ережелері бойынша өз міндеттемелерінен босатылады. Егер ұсынылған шара осы Келісімге қоса берілген тиісті Тізбеге енгізілген құнын төмендету мәні болып табылатын тауарға тиесілі болса, онда 18-тармақтың* ережелері қолданылады.

23. Осы төлімге сәйкес қолданылатын кез келген шара осы баптың 20-тармағының ережелеріне сәйкес болады.

XIX-БАП

Жекелеген тауарлардың импортына қатысты төтенше шаралар

1. (а) Егер осы Келісім бойынша уағдаласушы тарап өзіне алған міндеттемелерді орындау және күтпеген жағдаяттар нәтижесінде, тарифтік құнын төмендетуді қоса алғанда, қандай да бір тауар саны жағынан өсіп келе жатқан және осындай жағдайдағы уағдаласушы тараптың аумағына импортталады, ол осы аумақта отандық өндірушілердің осындай немесе тікелей бәсекелес тауарларына зиян келтіреді және залал келтіруге қауіп тудырады, уағдаласушы тарап міндеттемесін тоқтата тұруға, осындай тауар қатысында осындай дәрежеде және осындай залалдың алдын алу немесе жою үшін қажетті болуы мүмкін мерзімде толығымен немесе бір бөлігін, құнын кемітуді қайтарып немесе өзгерте алады.

(b) артықшылық қатысында құнын төмендету объектісі болып табылатын қандай да бір тауар уағдаласушы тараптың аумағына осы тармақтың (а) тармақшасында көзделген жағдайда импортталады, осылайша ол уағдаласушы тараптың аумағындағы тауарлармен ұқсас немесе тікелей бәсекелесетін отандық өндірушілерге айтарлықтай залал келтіреді немесе қауіп төндіреді, осындай артықшылық алған немесе алатын уағдаласушы тарап басқа уағдаласушы тараптың өтініші бойынша тиісті міндеттеме іс-қимылын тоқтата немесе осындай залалдың алдын алу немесе жою үшін қажетті болуы мүмкін мерзімде және осындай дәрежеде осы тауар қатысында құнын төмендетуді қайтарып алады немесе өзгерте алады.

2. Кез келген уағдаласушы тарап осы баптың 1-тармағының ережелеріне сәйкес шаралар қабылдағанға дейін ол УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРҒА қаншалықты мақсатқа сай, алдын ала жазбаша хабарлайды және УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРҒА және осы тауардың экспортерлері ретінде айтарлықтай мүдделі уағдаласушы тараптарға болжанған шаралар қатысында кеңес беру мүмкіндігін ұсынады. Осындай хабарлама артықшылық қатысында жасалса, онда хабарламада осы шараны қабылдауды өтінген уағдаласушы тараптың атауы көрсетіледі. Қиын-қыстау жағдайларда, кідіру орнын толтыру қиын болатын залал келтірген жағдайда, осы баптың 1-тармағына сәйкес уақытша, алдын ала кеңес алусыз, осы кеңес алулар осындай шараларды қабылдағаннан кейін дереу жүргізілуі мүмкін.

3. (а) көрсетілген шара қатысында мүдделі уағдаласушы тараптар арасындағы келісімге қол жеткізілмесе, шара қабылдауды ұсынатын немесе жалғастыратын уағдаласушы тарап осыны жасай алады, және осындай шара қабылданса немесе жалғасын тапса, онда осы шараға тартылған УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР шара қабылданғаннан кейін тоқсан күннен кешіктірмей, УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осындай тоқтату туралы жазбаша хабарлама алған күннен бастап отыз күн ішінде саудаға осындай шара қабылдаған, немесе осы баптың 1 (b) тармағында көзделген жағдайда осындай шара, айтарлықтай эквиваленттік құнын төмендету немесе УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ қарсылықтарын қолдамайтын осы Келісім бойынша басқа міндеттемелері туралы өтінім білдіретін уағдаласушы тарапты тарта алады.

(b) Осы тармақтың (а) тармақшасының ережелеріне қарамастан, яғни шара алдын ала кеңес алусыз осы баптың 2-тармағына сәйкес қабылданған, және уағдаласушы тараптың аумағында отандық өндірушілердің осы шарамен қамтылған тауарына айтарлықтай залал келтіреді немесе келтіруге қауіп төндіретін жағдайда, көрсетілген уағдаласушы тарап шара қабылданғаннан кейін және кеңес беру кезеңі ішінде, кідірту қиын түзетілетін залал келтіруі мүмкін, осындай құнын төмендетуді және тоқтата тұруы залалдың алдын алу немесе жою үшін қажетті болуы мүмкін басқа да міндеттемелерді тоқтата тұруы мүмкін.

XX-БАП

Жалпы ерекшеліктер

Жағдайлары бірдей елдер арасында еркін немесе ақталмаған кемсіту арқылы болуы мүмкін себеппен қолданылмайтын немесе халықаралық сауданы жасырын шектейтін жағдайда осы Келісімде кез келген уағдаласушы тараптардың төмендегі шараларды қабылдауға немесе қолдануға кедергі келтірмейді:

(а) қоғамдық ғибратты қорғау үшін қажетті;

(b) адамның өмірін немесе денсаулығын, жануарларды және өсімдіктерді қорғау үшін қажетті;

(с) алтынды немесе күмісті әкелуге немесе шығаруға жататын;

(d) осы Келісімнің ережелеріне қайшы келмейтін, кедендік заңнаманы, II баптың 4-тармағына және XVII бабына сәйкес әрекет ететін монополиялар туралы ережені сақтауды, патенттерді, тауарлық белгілерді және авторлық құқықтарды қорғауды және әділетсіз тәжірибенің алдын алуды қамтамасыз етуге жататын заңдарға немесе қағидаларға сәйкестігін қамтамасыз етуге қажетті;

(е) бас бостандығынан айырылғандар жүргізетін тауарға қатысты;

(f) көркемдік, тарихи немесе археологиялық құндылықтағы ұлттық қазынаны қорғау үшін қабылданған;

(g) егер осындай шаралар ішкі өндірісті немесе тұтынуды шектеумен бір уақытта жүргізілсе, ескірген табиғи ресурстарды консервациялауға қатысты;

(h) УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ қарауына ұсынылған өлшемдерге сәйкес үкіметаралық тауарлық келісім бойынша міндеттемелерді орындау барысында қабылданған және олар бас тартпаған немесе УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ өздерінің қарауына ұсынылған және олар бас тартпаған *;

(i) кезең ішінде отандық өңдеуші өнеркәсіптің осындай материалдарының жеткілікті санын қамтамасыз етуге қажетті отандық материалдар экспортын шектеумен байланысты, үкімет жүзеге асырып жатқан тұрақтандыру жоспарының бір бөлігі ретінде осындай материалға ішкі баға әлемдік бағаға қарағанда ең төменгі деңгейде болған жағдайда; осындай шектеулер экспортты кеңейтуге немесе осы отандық өнеркәсіпті қорғауға ықпал етпейді және кемсітпеуге қатысты осы Келісімнің ережелерінен қалмайды;

(j) толығымен немесе нақты өңір үшін тапшы болып табылатын тауарларды сатып алу немесе бөлу үшін; кез келген осындай шаралар қағидаттармен үйлесімді, өйткені барлық УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР осындай тауарлардың әділ үлесіне құқылы және кез келген осындай шаралар осы Келісімнің басқа ережелерімен сәйкес келмейді, оларды қолдану себебі болатын талаптар әрекет етпеген жағдайда тоқтатылады. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР 1960 жылғы 30 маусымнан кешіктірмей осы тармақты сақтау қажеттілігін қарастырады.

XXI-БАП

Қауіпсіздік түсінігі бойынша ерекшеліктер

Осы Келісімде ештеңе түсіндірмеуі тиіс емес

(а) қандай да бір уағдаласушы тарапқа талап ретінде ашылуы оның қауіпсіздігінің мүддесіне қайшы келеді деп танылатын қандай да бір ақпарат ұсыну, немесе

(b) кез келген уағдаласушы тарапқа кедергі келтіру ретінде өзінің қауіпсіздігінің мүддесін қорғау үшін қажетті деп санайтын осындай іс-қимылды қабылдау:

(i) ажырату материалдары немесе өздері өндірілетін материалдар қатысында;

(ii) қару-жарақ, оқ дәрі және іскери материалдар, сондай-ақ басқа тауарларды және қарушы күштерді жабдықтау мақсатында тікелей немесе жанама жүзеге асырылатын материалдар қатысында;

(iii) егер олар әскери уақытта немесе халықаралық қатынастарда басқа да төтенше жағдайларда қабылданса, немесе

(с) кез келген уағдаласушы тарапқа бүкіл әлемде бейбітшілікті және халықаралық қауіпсіздікті сақтау үшін Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысы бойынша өз міндеттемелерін атқаруда кез келген уағдаласушы тарапқа кедергі келтір ретінде.

XXII-БАП

Консультациялар

1. Әрбір уағдаласушы тарап басқа уағдаласушы тарапқа осы келісімнің іс-қимылына байланысты кез келген мәселе қатысында жасауы мүмкін ұсынымдар бойынша кеңес беру үшін баламалы мүмкіндіктерді қарастырады және ұсынады.

2. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР уағдаласушы тараптың өтініш бойынша 1-тармақта көзделген кеңес беру жолымен қанағаттандырарлық шешім табу мүмкін болмайтын кез келген мәселе қатысында тараптармен және кез келген уағдаласушы тараппен кеңесуі мүмкін.

XXIII-БАП

Пайданы жою немесе қысқарту

1. Егер қандай да бір уағдаласушы тарап ол алған кез келген пайда тікелей немесе жанама, осы Келісім бойынша жойылады немесе қысқартылады немесе кез келген мақсатқа қол жеткізу төмендегілер нәтижесінде қиындатылады:

(а) осы Келісім бойынша оның міндеттемелерін басқа уағдаласушы тарап орындамаған, немесе

(b) басқа уағдаласушы тарап осы Келісімнің ережелеріне қайшы келтіруіне тәуелсіз кез келген шараны қолдану, немесе

(с) кез келген басқа жағдай,

Уағдаласушы тарап мәселені қанағаттандырарлықтай реттеу мақсатында жазбаша ұсыным жасауға немесе басқа уағдаласушы тарапқа немесе тараптарға ұсыныс енгізуі мүмкін. Өтініш білдіретін кез келген тарап ол жасаған ұсынымды немесе ұсынысты қарауға тиіс.

2. Егер белгіленген кезең ішінде уағдаласушы тараптар арасында мәселені қанағаттандырарлық шешуге қол жеткізілмеген жағдайда немесе осы баптың 1 (с) тармағында жазылған осындай қиындықтар туындаған жағдайда мәселе УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ қарауына жіберілуі мүмкін. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР олар жіберген кез келген мәселені жылдам зерттейді және олардың пікірі бойынша тиесілі деп танылған уағдаласушы тараптарға тиісті ұсынымдар жасайды және осы мәселе бойынша шешім шығарады. УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР уағдаласушы тараптармен, Біріккен Ұлттар Ұйымының Экономикалық және Әлеуметтік Кеңесімен және басқа тиісті үкіметаралық ұйыммен осындай кеңестер қажетті деп танитын кеңес беруі мүмкін. Егер УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР міндеттемелер айтарлықтай ауқымды болып табылса, олар уағдаласушы тарапқа немесе тараптарға кез келген басқа уағдаласушы тарап қатысында осындай құнын төмендетулерді немесе осы Келісім бойынша басқа да міндеттемелер қатысында тоқтатуы мүмкін. Кез келген уағдаласушы тарапқа қатысты кез келген құнын кеміту немесе басқа міндеттемелерді қолдану тоқтатылса, онда осындай уағдаласушы тарап шара қабылданғаннан кейін алпыс күннен кешіктірмей, УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАРДЫҢ Атқарушы хатшысын³ осы келісімнен шығу ниеті, осындай шығу осындай хабарламаны алғаннан кейін алпысыншы күні орын алады, туралы жазбаша хабарлайды.

III БӨЛІМ

XXIV-БАП

Аумақтық қолдану – Шекара маңы саудасы – Кеден одақтары және еркін сауда аймақтары

1. Осы Келісімнің ережелері келісуші тараптар метрополияларының аумақтарына және XXVI бапқа сәйкес осы Келісім қабылданған кез келген басқа кеден аумақтарына қолданылады немесе ХХХІІІ бапқа сәйкес немесе Уақытша қолдану туралы Хаттаманың орындалуына орай қолданылады. Әрбір осындай кеден аумағы осы Келісімнің аумақтық қолданылу тұрғысынан келісуші тарап ретінде қарастырылады; бұл жағдайда осы тармақтың ережелері олар екі немесе бірнеше кеден аумақтары арасында кез келген құқықтар немесе міндеттемелер жасайды деген мағынада түсіндірілмейді, оларға қатысты осы Келісім XXVI бапқа сәйкес бір келісуші тарап болып қабылданды немесе XXXIII бапқа сәйкес немесе Уақытша қолдану туралы Хаттаманың орындалуына орай қолданылады.

2. Осы Келісімнің мақсаттары үшін кедендік аумақ дегеніміз осындай аумақтың басқа аумақтармен саудасының елеулі бөлігін жүзеге асыру үшін жеке тарифтер немесе басқа да сауданы реттеу шаралары қолданылатын кез келген аумақ болып табылады.

3. Осы Келісімнің ережелері келесілерге кедергі болатындай түсіндірілмеуі тиіс:

(а) қандай да бір келісуші тараптың шекара маңы саудасына ықпал ету мақсатында көршілес елдерге артықшылық ұсынуы;

(b) мұндай артықшылықтар Екінші дүниежүзілік соғыс нәтижесінде жасалған бейбіт шарттарға қайшы келмеген жағдайда, осы аумаққа іргелес Үшінші елдердің Еркін Аумағымен саудасына артықшылық ұсыну.

4. Келісуші тараптар дамыту арқылы, келісімдер арқылы, осындай келісімге қатысушы елдердің экономикаларын бұрынғыдан тығыз біріктіру арқылы еркін сауданы кеңейтуді дұрыс деп санайды. Сондай-ақ олар кеден одағының немесе еркін сауда аймақтарының мақсаты басқа келісуші тараптардың осы аумақтармен саудасына кедергі келтіру емес, оларды құрайтын аумақтардың арасындағы саудаға ықпал ету болуы тиіс деп таниды.

5. Тиісінше, осы Келісімнің ережелері келісуші тараптар аумақтарының мына жағдайларда кеден одағын немесе еркін сауда аймағын құруына немесе кеден одағын немесе еркін сауда аймағын құруға қажетті уақытша келісімді қабылдауға кедергі келтірмейді:

(а) кеден одағына немесе кеден одағын құруға әкеп соғатын уақытша келісімге қатысты, осындай одақтың немесе келісімнің қатысушысы болып табылмайтын келісуші тараптармен саудасына қатысты осындай одақты құру немесе уақытша келісім жасау кезінде белгіленген баж салықтары мен басқа да сауданы реттеу шаралары жалпы алғанда, оны құрайтын аумақтарда осындай одақтар құрылғанға дейін немесе осындай уақытша келісімдер қабылдау жағдайына байланысты қолданылған баж салықтары немесе сауданы реттеу шараларының жалпы шамасынан жоғары немесе бұрынғыдан шектеулі болып табылмайды;

(b) еркін сауда аймағына немесе еркін сауда аймағын жасауға әкеп соғатын уақытша келісімге қатысты, осындай аймаққа енгізілмеген немесе осындай келісімнің қатысушысы болып табылмайтын келісуші тараптардың саудасына қатысты оны құрайтын аумақтардың әрқайсысында болған және осындай еркін сауда аймағын жасау немесе осындай уақытша келісім қабылдау сәтінде қолданылған баж салықтары мен басқа да сауданы реттеу шаралары оны құрайтын аумақтарда еркін сауда аймағын құруға дейін немесе уақышта келісім жағдайына байланысты болған тиісті баж салықтары мен басқа да сауданы ерттеу шараларынан жоғары немесе бұрынғыдан шектеулі болып табылмайды; және

(с) (а) және (b) тармақшаларында аталған кез келген уақытша келісімге оңтайлы уақыт кезеңі ішіндегі осындай кеден одағының немесе еркін сауда аймағының жоспары және құрылу кестесі кіреді.

6. Егер 5 (а) тармағының талаптарын орындау кезінде келісуші тарап ІІ баптың ережелеріне қайшы баж салығының кез келген мөлшерлемесін ұлғайтуды ұсынса, онда XXVIII бапта баяндалған рәсім қолданылады. Өтемақы ұсыну кезінде кеденнің басқа құрылтайшыларында тиісті баж салығын азайту нәтижесінде бұрын берілген өтемақыға тиісті көңіл бөлінеді.

7. (а) Кеден одағына немесе еркін сауда аймағына, не болмаса осындай одақ немесе аймақтың құрылуына әкеп соғатын уақытша келісімге кіруге шешім қабылдаған кез келген келісуші тарап КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРҒА бұл туралы жедел хабарлайды және оларға ұсынылған одақ немесе аймаққа қатысты келісуші тараптар үшін қажет деп танитын баяндамалар мен ұсынымдар жасауға мүмкіндік беретін ақпарат ұсынады.

(b) Егер 5-тармақта аталған уақытша келісімге енгізілген жоспар және кестемен танысып, осы келісімнің қатысушыларымен кеңесу кезінде және (а) тармақшасының ережелеріне сәйкес ұсынылған ақпаратты назарға ала отырып, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР келісім тараптары белгілеген уақыт ішінде мұндай келісім кеден одағының немесе еркін сауда аймағының құрылуына әкеп соғуы екіталай немесе мұндай уақыт аралығы жеткіліксіз деп таныса, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР осы келісімнің қатысушыларына ұсынымдар жасайды. Тараптар егер келісімді осы ұсынымдарға сәйкес өзгертуге дайын болмаса, мұндай келісімді сақтауға немесе тиісінше күшіне енгізуге тиісті емес.

(с) 5 (с) тармақта аталған жоспардың немесе кестенің елеулі өзгерістері туралы КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРҒА хабарланады, егер мұндай өзгеріс кеден одағын немесе еркін сауда аймағын құруға қауіп төндіруі немесе тым баяулатуы мүмкін болса, олар мүдделі келісуші тараптардан кеңесуді сұрауы мүмкін.

8. Осы Келісімнің мақсаттары үшін:

(а) кеден одағы дегеніміз екі немесе бірнеше кеден аумағын келесідей түрде бір кеден аумағымен алмастыру болып табылады:

(i) баж салықтары және басқа да сауданы реттеудің шектеу шаралары (XI, XII, XIII, XIV, XV және XX рұқсат етілген шаралар қажет болған жағдайларды қоспағанда) одақты құрайтын аумақтардың арасындағы барлық дерлік саудаға қатысты немесе, кем дегенде, осы аумақтардан шығатын барлық дерлік тауар саудасына қатысты баж салықтары мен басқа да сауданы реттеудің шектеу шараларынан бас тартылады, және

(ii) 9-тармақтың ережелері сақталған жағдайда сол барлық баж салықтарын және сауданы реттеудің басқа да шараларын одақтың әр мүшесі одаққа кірмеген аумақтармен саудаға қатысты қолданады;

(b) еркін сауда аймағы дегеніміз құрайтын аумақтардың арасында осы аумақтардан шығатын тауарларға қатысты барлық дерлік сауда үшін баж салықтары мен басқа да сауданы реттейтін шектеу шаралары (XI, ХII, XIII, XIV, XV және XX баптарда рұқсат етілген шаралар қажет болған жағдайларды қоспағанда) алынып тасталған екі немесе одан да көп кеден аумақтарынан тұратын топ болып табылады.

9. 1-баптың 2-тармағында аталған артықшылықтар кеден одағының немесе еркін сауда аймағының құрылуымен қозғалмайды, бірақ олар мүдделі келісуші тараптармен келіссөздер арқылы алынып тасталуы немесе нақтылануы мүмкін *. Мүдделі келісуші тараптармен келіссөздер рәсімі, жеке алғанда, 8(а) (i) тармағының және 8 (b) тармағының ережелерін орындау үшін талап етілетін артықшылықтарды алып тастау кезінде қолданылады.

10. КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР 5-тен 9 аралығындағы тармақтардың талаптарына толығымен сәйкес келмейтін ұсыныстарды, егер мұндай ұсыныстар осы баптың мағынасында кеден одағын немесе еркін сауда аймағын құруға әкеп соққан жағдайда, үштен екі көпшілік дауыспен мақұлдай алады.

11. Үндістан мен Пәкістанның тәуелсіз мемлекеттер ретінде құрылуына байланысты туындаған айрықша жағдайларды назарға ала отырып және олардың ұзақ уақыт бойы бірыңғай экономикалық тұтас болу фактісін мойындай отырып, келісуші тараптар осы Келісімнің ережелері түпкілікті негізде өзара сауда қатынастарын бекіткенге дейін осы екі елдің арасында сауда туралы арнайы келісім жасауына кедергі келтірмейтіндігіне келісім береді*.

12. Әр келісуші тарап осы Келісім ережелерін оның аумағындағы өңірлік және жергілікті үкіметтің және биліктің сақтауын қамтамасыз ету мақсатында оның өкіміндегі дұрыс шараларды қабылдайды.

XXV-БАП

Келісуші тараптардың бірлескен іс-әрекеттері

1. Келісуші тараптардың өкілдері осы Келісімнің бірлескен іс-әрекеттерді көздейтін ережелерінің қолданылуын қамтамасыз ету мақсатында және тұтас алғанда, осы Келісімнің қызмет етуін жеңілдету және оның мақсаттарына қол жеткізу мақсатында мезгіл-мезгіл кездесіп отырады. Осы келісімде бірлесе әрекет ететін келісуші тараптарға сілтеме жасалған жағдайда, олар КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР ретінде қарастырылады.

2. Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ бірінші кездесуін 1948 жылдың 1 наурызынан кешіктірмей жасау ұсынылады.

3. Әрбір келісуші тараптың КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ барлық отырыстарында бір дауыс құқығы бар.

4. Егер осы Келісімде өзгеше көзделмесе, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ шешімдері көпшілік дауыспен қабылданады.

5. Осы Келісімде көзделмеген айрықша жағдайларда КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР кез келген шешім үштен екі көпшілік дауыспен мақұлданған жағдайда және мұндай көпшілік келісуші тараптардың жартысынан көбін құраса, келісуші тарапты міндеттемеден босата алады. Сондай-ақ КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР мұндай дауыс беру жолымен:

(i) міндеттемеден босатуға қатысты дауыс беруге басқа талаптар қолданылуы тиіс айрықша міндеттемелердің кейбір санаттарын анықтай алады, және

(ii) осы тармақты қолдану үшін қажетті өлшемдерді анықтай алады⁴.

_______________________________________

⁴Түпнұсқа мәтінде “ 5(а) тармағы” туралы қате айтылған.

XXVI бап

Қабылдау, күшіне енгізу және тіркеу

1. Осы Келісімнің күні 1947 ж. 30 қазан болып табылады.

2. Осы Келісім 1955 ж. 1 наурызда келісуші тарап болып табылған немесе осы Келісімге қосылу мақсатында келіссөздер жүргізген кез келген келісуші тарап үшін ашық.

3. Осы Келісім ағылшын тілінде бір түпнұсқа данада және француз тілінде бір түпнұсқа данада жасалған, бұл ретте екі мәтіннің де бірдей күші бар, Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысында сақталады, ол оның куәландырылған көшірмелерін барлық мүдделі үкіметке жолдайды.

4. Осы Келісімді қабылдайтын әрбір үкімет қабылдау туралы құжаты КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ Атқарушы хатшысында сақтайды, ол барлық мүдделі үкіметке әрбір құжатты сақтау күні туралы және осы баптың 6-тармағына сәйкес осы Келісім күшіне енетін күн туралы хабарлайды.

5. (а) Осы Келісімді қабылдайтын әрбір үкімет өзі жеке қабылдау сәтінде КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ Атқарушы хатшысына хабарлайтын жекелеген кеден аумақтарын қоспағанда, осыны оның метрополий аумағына және ол халықаралық жауапкершілік алатын басқа да барлық аумақтарға қатысты жасайды.

(b) Осылайша Атқарушы хатшыға⁵ осы тармақтың (а) тармақшасында көрсетілген ерекшеліктермен хабарлаған кез келген үкімет кез келген уақытта Атқарушы хатшыға⁵ оның Келісімді қабылдауы кез келген жекелеген кеден аумағына немесе алынып тасталған аумақтарға таралуы туралы хабарлай алады және мұндай хабарлама Атқарушы хатшы⁵ алған күннен кейін отызыншы күні қолданыла бастайды.

(с) Егер келісуші тарап осы Келісімді қабылдаған кез келген кеден аумағы өзінің сыртқы сауда қатынастарын жүзеге асыруда және осы Келісімде көзделген басқа да мәселелерде толық автономиясы болса немесе алса, онда мұндай аумақ жауапты келісуші тарап жоғарыда аталған фактіні белгілейтін декларацияны ұсынғаннан кейін келісуші тарап ретінде қарастырылады.

6. Осы Келісім оны қабылдаған үкіметтер үшін Н Қосымшасында аталған, аумағында осы үкіметтердің аумағының барлық сыртқы саудасының онда көрсетілген қолданылатын пайыздық бөлу бағанға сәйкес есептелінген 85% тиесілі, үкіметтердің тапсырмасы бойынша Келісімді қабылдау туралы құжаттар КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ Атқарушы хатшысында сақталған күннен кейін отызыншы күні күшіне енеді. Әрбір басқа үкіметтің қабылдау туралы құжат оны сақтау күнінен кейінгі отызыншы күні қолданыла бастайды.

7. Біріккен Ұлттар Ұйымы осы Келісім күшіне енген сәтінен оны тіркеуге уәкілетті.

___________________________________

⁵1965 жылғы 23 Наурыздағы шешіммен КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР ГАТТ хатшылығы басшылығының лауазымының атауын "Атқарушы Хатшыдан" "Бас Директорға" өзгертті.

XXVII-БАП

Қолданылуын тоқтату немесе басқаға беруді қайтарып алу

Кез келген келісуші тарап кез келген уақытта осы Келісімге қоса берілген тиісті Тізбеде көзделген кез келген басқаға берудің әрекетін тоқтатуы немесе толығымен не болмаса жартылай қайтарып алуы мүмкін, оған қатысты мұндай келісуші тарап алдымен келісуші тарап болмаған немесе тоқтатқан үкіметпен келісілгенін анықтайды. Мұндай әрекетті қабылдаған келісуші тарап КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРҒА хабарлайды және олардың өтініші бойынша осы тауарға қызығушылық танытқан келісуші тараптармен кеңес өткізеді.

XXVIII-БАП *

Тізбелерді өзгерту

1. Әрбір үшжылдық кезеңнің бірінші күні, олардың біріншісі 1958 ж. қаңтарда басталады (немесе КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР үштен екі көпшілік дауыспен белгілеуі мүмкін кез келген басқа кезеңнің бірінші күні*), келісуші тарап (бұдан әрі осы бапта "келісуші тарап – өтінім беруші" деп аталады) осындай басқаға беру бастапқыда келісілген кез келген келісуші тараппен және КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ белгілеуі бойынша негізгі мүдделі жеткізуші* болып табылатын кез келген басқа келісуші тараппен (келісуші тараптардың осы екі санаты келісуші тарап – өтінім берушімен бірге, әрі қарай осы бапта "бірінші кезекте мүдделі келісуші тараптар" деп аталады) келіссөздер және келісімдер жолымен және КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ белгілеуі бойынша осындай басқаға беруге мүдделі* болып табылатын кез келген басқа келісуші тараппен кеңесу жағдайында осы Келісімге қоса берілген тиісті Тізбеге енгізілген басқаға беруді өзгертуі және қайтарып алуы мүмкін.

2. Басқа тауарларға қатысты өтемақы өзгерістері туралы шарттар енгізілуі мүмкін осындай келіссөздер мен келісімдерде мүдделі келісуші тараптар көрсетілген келіссөздерге дейін сауда үшін осы Келісімде көзделгендей қолайлы емес өзара және өзара тиімді басқаға берулердің жалпы деңгейін сақтауға ұмтылады.

3. (а) Егер бірінші кезекте мүдделі келісуші тараптардың арасында 1958 ж. 1 қаңтарға дейін немесе осы баптың 1-тармағында көзделген өзге кезең өткенге дейін келісімге қол жеткізілмесе, басқаға беруді өзгертуді немесе қайтарып алуды ұсынған келісуші тарап мұны істеуге құқылы және егер мұндай іс-әрекет қабылданған болса, онда мұндай келісім бастапқыда келісілген кез келген келісуші тарап, 1-тармаққа сәйкес анықтама бойынша негізгі мүдделі жеткізуші болып табылатын кез келген келісуші тарап және 1-тармаққа сәйкес анықтама бойынша елеулі мүдделі болып табылатын кез келген келісуші тарап мұндай шара қабылданғаннан кейін алты айдан кешіктірмей, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР мұндай басқаға беру туралы хабарлама алғаннан күннен бастап отыз күн өткеннен кейін келісуші тарап-өтініш берушімен бастапқыда келісілген елеулі балама басқаға берулерді қайтарып алуы мүмкін.

(b) Егер бірінші кезекте мүдделі келісуші тараптардың арасында келісімге қол жеткізілсе, бірақ осы баптың 1-тармағына сәйкес анықтама бойынша елеулі мүдделі болып табылатын кез келген басқа келісуші тарап қанағаттанбаса, онда осы басқа келісуші тарап осы келісім бойынша шара қабылданғаннан кейін алты айда кешіктірмей, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР осындай алып тастау туралы жазбаша хабарлама алған күннен бастап отыз күн өткеннен кейін келісуші тарап-өтініш берушімен бастапқыда келісілген елеулі балама басқаға берулерді қайтарып алуға құқылы.

4. КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР келесі рәсімдер мен шарттардың сақталуы кезінде, кез келген уақытта, айрықша жағдайларда, келісуші тарапқа осы Келісімге қоса берілген тиісті Тізбеге енгізілген басқаға берулерді өзгерту немесе қайтарып алу туралы келіссөздерге түсуге рұқсат етуі мүмкін:

(а) Мұндай келіссөздер* және онымен байланысты кез келген кеңесулер осы баптың 1 және 2-тармақтарындағы ережелерге сәйкес жүргізіледі.

(b) Егер бірінші кезекте мүдделі келісуші тараптардың арасында келіссөздер кезінде келісімге қол жеткізілсе, онда осы баптың 3 (b) тармағының ережелері қолданылады.

(с) Егер бірінші кезекте мүдделі тараптардың арасында келіссөздер рұқсат етілгеннен кейін алпыс күн ішінде* немесе КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР ұйғарған одан да ұзақ уақыт ішінде келісімге қол жеткізілмесе, онда келісуші тарап-өтініш беруші істі КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРҒА табыстай алады.

(d) Мұндай табыстаудан кейін КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР мәселені жылдам қарастырады және келісімге қол жеткізу мақсатында бірінші кезекте мүдделі келісуші тараптарға өз пікірлерін хабарлайды. Егер келісімге қол жеткізілсе, онда бірінші кезекте мүдделі келісуші тараптардың арасында келісімге қол жеткізілгендегідей 3(b) тармағының ережелері қолданылады. Егер бірінші кезекте мүдделі келісуші тараптардың арасында келісімге қол жеткізілмесе, онда егер КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР келісуші тарап-өтініш беруші дұрыс негіздемесіз жеткілікті өтемақы ұсынбады деп белгілемесе, келісуші тарап-өтініш беруші басқаға беруді өзгертуі немесе қайтарып алуы мүмкін*. Егер мұндай шара қабылданса, онда басқаға беру бастапқыда келісілген кез келген келісуші тарап, 4 (а) тармағына сәйкес анықтама бойынша негізгі мүдделі жеткізуші болып табылатын кез келген келісуші тарап және 4 (а) тармағына сәйкес анықтама бойынша елеулі мүдделі болып табылатын кез келген келісуші тарап мұндай шара қабылданғаннан кейін алты айдан кешіктірмей немесе КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР мұндай қайтарып алу туралы жазбаша хабарлама алған күннен бастап отыз күн өткеннен кейін келісуші тарап-өтініш берушімен бастапқыда келісілген елеулі балама басқаға беруді өзгертуі немесе қайтарып алуы мүмкін.

5. Келісуші тарап 1958 ж. 1 қаңтарға дейін және 1-тармақта көзделген кез келген кезең өткенге дейін КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРҒА хабарлау жолымен келесі кезең ішінде 1-3 тармақтарда көзделген рәсімге сәйкес тиісті Тізбені өзгерту құқығын өзіне қалдыруы мүмкін. Егер келісуші тарап мұндай шешім қабылдаса, онда басқа келісуші тараптар сол кезеңнің жалғасында осындай рәсімдерге сәйкес осы келісуші тараппен бастапқыда келісілген басқаға берулерді өзгертуге немесе қайтарып алуға құқылы.

XXVIII-БАП

Тарифтік келіссөздер

1. Келісуші тараптар кеден баж салықтары сауда үшін көбінесе елеулі кедергілер келтіретіндігін мойындайды; тиісінше, тарифтердің және импорт пен экспортқа басқа да алымдардың жалпы деңгейін елеулі азайтуға, атап айтқанда, тіпті ең аз көлемде әкелуге кедергі келтіретін жоғары тарифтерді бағытталған және осы Келісімнің мақсаттарын тиісті түрде ескере отырып жүргізілетін өзара және өзара тиімді негіздегі келіссөздердің халықаралық сауданы кеңейтуде үлкен маңызы бар. Сондықтан, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР мұндай келіссөздердің мезгіл-мезгіл жүргізілуін ұйымдастыруы мүмкін.

2. (а) Осы бапта көзделген келіссөздер іріктемелі тауарлық тәсіл негізінде немесе мүдделі келісуші тараптар қабылдауы мүмкін көпжақты рәсімдерді қолдану жолымен де жүргізілуі мүмкін. Мұндай келіссөздер баж салығын төмендетуге, баж салығын қолданыстағы деңгейде байланыстыруға немесе жекелеген баж салықтары немесе белгілі бір тауар санаттарына баж салықтарының орташа мөлшері белгіленген деңгейден аспайтындығы туралы міндеттемелерге қабылдауға бағытталуы мүмкін. Төменгі баж салықтарын арттыруға және баж салығынсыз режимге қарсы байланыстыру, негізінде, өз мәні бойын Связывание против повышения низких пошлин или беспошлинного режима, в принципе, признается как уступка, равноценная по своему значениа жоғары баж салықтарын азайтуға тең басқаға беру ретінде танылады.

(b) Келісуші тараптар, әдетте, көпжақты келіссөздердің табыстылығы оған өзара өзінің барлық сыртқы саудасының елеулі бөлігін жүзеге асыратын барлық келісуші тараптардың қатысуына байланысты болады деп санайды.

3. Келіссөздер келесілерді назарға алу үшін тиісті мүмкіндіктер беретін негізде жүргізіледі:

(а) жекелеген келісуші тараптардың және жекелеген өнеркәсіп салаларының қажеттіліктері;

(b) аз дамыған елдердің экономикалық дамуына ықпал ету үшін тарифтік қорғанысты икемді пайдалануға қажеттілігі және осы елдердің табыс алу мақсаттары үшін тарифтерді сақтауға айрықша мұқтаждығы; және

(с) тиісті келісуші тараптардың экономикалық дамуына, стратегиялық және басқа да мұқтаждықтарына жататын, барлық тиісті міндеттемелер, оның ішінде қазыналық міндеттемелер*.

XXIX-БАП

Осы Келісімнің Гаваналық жарғыға қатынасы

1. Келісуші тараптар Гавана жарғысын олардың конституциялық рәсімдеріне сәйкес қабылдағанға дейін Жарғының I - VI аралығындағы тарауларының және IX тарауының жалпы қағидаттарын атқарушы биліктің толық көлемінде сақтауға міндеттеме алады *.

2. Осы Келісімнің II бөлімінің қолданылуы Гавана жарғысы күшіне енген күні тоқтатылады.

3. Егер 1949 ж. 30 қыркүйекке қарай Гавана жарғысы күшіне енбесе, келісуші тараптар осы Келісімнің өзгертілуіне, толықтырылуына немесе өзгеріссіз сақталуына қатысты келісімге келу үшін 1949 ж. 31 желтоқсанға дейін жиналады.

4. Егер қандай да бір кезеңде Гавана жарғысы күшін жоғалтса, одан кейін КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР осы Келісімнің өзгертілуіне, толықтырылуына немесе өзгеріссіз сақталуына қатысты келісімге келу үшін бас қосуы ықтимал. Осындай келісімге қол жеткізгенге дейін, ІІ бөлімнің XXIII баптан басқа ережелері Гавана жарғысында баяндалған түрінде mutatis mutandis ережелерімен алмастырылған жағдайда; сондай-ақ ешбір келісуші тарап Гавана жарғысы күшін жоғалтқан кезде оған міндетті болатын ешбір ережелермен байланысты болмаған жағдайда, осы Келісімнің ІІ бөлімі қайта күшіне енеді.

5. Егер қандай да бір келісуші тарап Гавана жарғысын оның күшіне ену күніне қарай қабылдамаса, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР осы Келісімге толықтырулар мен өзгерістер енгізу керек пе, егер қажет болса, атап айтқандай қандай өзгерістер екендігі туралы келісімге қол жеткізу үшін кездеседі, өйткені ол мұндай келісуші тарап пен басқа да келісуші тараптар арасындағы қатынастарды қозғайды. Мұндай келісімге қол жеткізгенге дейін осы Келісімнің ІІ бөлімінің ережелері осы баптың 2 тармағының ережелеріне қарамастан, мұндай келісуші тарап пен басқа да келісуші тараптардың арасында қолданыла береді.

6. Халықаралық сауда ұйымының мүшелері болып табылатын келісуші тараптар Гавана жарғысының кез келген ережесінің қолданылуына кедергі келтіру үшін осы Келісімнің ережелеріне сілтеме жасамайды. Халықаралық сауда ұйымының мүшесі болып табылмайтын қандай да бір келісуші тарапқа осы тармақ негізіндегі қағидатты қолдану осы баптың 5-тармағына сәйкес келісім нысаны болып табылады.

XXX-БАП

Түзетулер

1. Келісімді өзгерту туралы шарт осы Келісімнің басқа жерлерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Келісімнің І бөлімінің ережелеріне немесе XXIX баптың ережелеріне немесе осы бапқа түзетулер барлық келісуші тараптар қабылдағаннан кейін қолданылады, ал осы Келісімге басқа түзетулер оларды қабылдайтын келісуші тараптарға қатысты қолданылады, олар келісуші тараптардың үштен екісі қабылдағаннан кейін қабылдайды, ал одан кейін әрбір басқа келісуші тарапқа қатысты олар осы түзетулерді қабылдағаннан кейін қолданылады.

2. Осы Келісімге түзетулер қабылдайтын кез келген келісуші тарап қабылдау туралы құжатты Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысында КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР белгілеуі мүмкін мерзімнің ішінде сақтайды. КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР осы бапқа сәйкес қолданылатын кез келген түзету оны КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР белгілеген мерзімде қабылдамаған кез келген келісуші тарап осы Келісімнен шығу мүмкін болатындай не болмаса КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ келісімімен келісуші тарап ретінде қала беретіндей сипатта шешуі мүмкін.

XXXI-БАП

Келісімнен шығу

XVIII баптың 12 тармағының, XXIII баптың немесе XXX баптың 2 тармағының ережелеріне залал келтірмей, кез келген келісуші тарап осы Келісімнен шығуы мүмкін немесе өзі халықаралық жауапкершілік алатын және сол уақытта өзінің сыртқы сауда қатынастарын жүзеге асыруда, сондай-ақ осы Келісімде көзделген басқа мәселелерге қатысты толық тәуелсіздікті пайдаланатын қандай да бір жекелеген кеден одағының атынан шығуды жүзеге асыруы мүмкін. Келісімнен шығу Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысы осындай шығу туралы жазбаша хабарлама алған күннен бастап алты ай ішінде жүргізіледі.

XXXII-БАП

Келісуші Тараптар

1. Осы Келісімнің келісуші тараптары дегеніміз XXVI немесе XXXIII баптарға сәйкес немесе Уақытша қолдану туралы Хаттаманың күшіне орай осы Келісімнің ережелерін қолданылатын үкіметтер болып табылады.

2. XXVI баптың 6-тармағына сәйкес осы Келісім күшіне енгеннен кейін кез келген уақытта XXVI баптың 4 тармағына сәйкес осы Келісімді қабылдаған келісуші тараптар оны осындай түрде қабылдамаған кез келген келісуші тараптың келісуші тарап болуды тоқтатады деп шешеді.

XXXIII-БАП

Қосылу

Осы Келісімнің тарабы болып табылмайтын үкімет немесе өзінің сыртқы сауда қатынастарын жүзеге асыруда және осы Келісімде көзделген басқа да мәселелерге қатысты толық тәуелсіздігі бар жеке кеден аумағы атынан әрекет ететін үкімет осы Келісімге өз атынан немесе мұндай үкімет пен КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ арасында келісілуге тиісті шарттармен осындай аумақтың атынан қосылуы мүмкін. КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ осы тармаққа сәйкес шешімдері үштен екі көпшілік дауыспен қабылданады.

XXXIV-бап

Қосымшалар

Осы Келісімге Қосымшалар осы Келісімнің ажырамас бөлігін құрайды.

XXXV-бап

Жекелеген Келісуші Тараптардың арасында Келісімнің қолданылмауы

1. Осы Келісім немесе осы Келісімнің ІІ бабы кез келген келісуші тарап пен кез келген басқа келісуші тарап арасында қолданылмайды, егер:

(а) екі келісуші тарап тарифтік келіссөздер жүргізбесе, және

(b) олардың кез келгені басқасы келісуші тарап болған уақытта мұндай қолдануға келісім бермесе.

2. КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР жекелеген жағдайларда кез келген келісуші тараптың өтініші бойынша осы баптың қолданылуын қарастыруы және тиісті ұсынымдар шығаруы мүмкін.

IV БӨЛІМ*

САУДА ЖӘНЕ ДАМУ XXXVI-бап

Қағидаттар мен мақсаттар

1*. Келісуші тараптар,

(а) осы Келісімнің негізгі мақсаттарына барлық келісуші тараптардың өмір сүру деңгейін арттыру және экономикасын прогрессивті дамыту кіретіндігін ескеріп және осы мақсаттарға қол жеткізу аз дамыған келісуші тараптар үшін ерекше маңызды деп есептей отырып;

(b) аз дамыған келісуші тараптардың экспорт түсімі олардың экономикалық дамуында өмірлік маңызды орын алады және мұндай салымның мөлшері аз дамыған келісуші тараптардың негізгі импорт тауарлаған төлейтін бағасына, олардың экспорт көлеміне, сондай-ақ осы экспорт тауарлары үшін алынатын бағаға байланысты деп есептей отырып;

(с) аз дамыған елдердің өмір сүру деңгейі мен басқа елдердегі өмір сүру деңгей арасында үлкен айырмашылық бар екенін көрсете отырып;

(d) жеке және бірлескен іс-әрекеттердің аз дамыған келісуші тараптардың әрі қарай дамуы үшін және осы елдердің өмір сүру деңгейін жылдам жақсартуға қол жеткізу үшін маңызды екендігін мойындай отырып;

(е) халықаралық сауда экономикалық және әлеуметтік прогреске қол жеткізу құралы ретінде мұндай ережелермен және рәсімдермен - сондай-ақ осы бапта баяндалған мақсаттармен үйлесімді ережелер мен рәсімдерге сәйкес шаралармен реттелуі тиіс екендігін мойындай отырып;

(f) КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР аз дамыған келісуші тараптарға олардың саудасы мен дамуына ықпал ету үшін арнайы шараларды пайдалануға мүмкіндік бере алатындығын көрсете отырып;

келесілер туралы келісімге келді:

2. Аз дамыған келісуші тараптардың экспортынан табысын жылдам және үнемі арттыру қажеттілігі бар.

3. Аз дамыған келісуші тараптардың халықаралық сауда өсімінде олардың экономикалық даму мұқтаждықтарына тиісті өз үлесін қамтамасыз етуіне бағытталған оң іс-әрекеттер қажет.

4. Көптеген аз дамыған келісуші тараптардың шектеулі шикізат тауарларының* экспортына тәуелділігі кезінде осы тауарлардың әлемдік нарыққа қол жеткізуіне бұрынғыдан қолайлы және оңтайлы жағдайларды барынша ықтимал деңгейде қамтамасыз ету қажет және бұл орынды болған жерде, осы тауарлар үшін әлемдік нарықтардың жағдайын тұрақтандыру және жақсартуға бағытталған шараларды, атап айтқанда, оның ішінде тұрақты, әділ және тиімді бағаға қол жеткізуге бағытталған шараларды әзірлеу, сол арқылы әлемдік сауда мен сұранысты кеңейтуді, сондай-ақ олардың экономикалық дамуы үшін кеңейіп келе жатқан көздерді қамтамасыз ету үшін осы елдердің экспортынан түсетін нақты табыстың қарқынды және үнемі өсуін қамтамасыз ету қажет.

5. Аз дамыған келісуші тараптардың экономикасын жылдам дамыту олардың экономикасының құрылымын әртараптандыру*, сондай-ақ шикізат тауарларына экспортына тым тәуелділігін болдырмау жолымен жеңілдетілетін болады. Сондықтан қазіргі уақытта немесе болашақта аз дамыған келісуші тараптар үшін экспорт тұрғысынан айрықша қызығушылық туғызатын өңделген және өнеркәсіптік тауарлардың қолайлы жағдайда нарыққа қол жеткізуін барынша ықтимал деңгейде арттыру қажеттілігі туындап отыр.

6. Аз дамыған келісуші тараптарда экспорт табысының және басқа да шетелдік валюта түсімдерінің үнемі тапшылығы салдарынан олардың дамуы үшін сауда мен қаржылай көмек арасындағы өзара байланыстың маңызы зор. Сондықтан КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР мен халықаралық кредит мекемелері аз дамыған келісуші тараптар өзінің экономикалық даму мүддесі үшін өзін қабылдаған ауыртпалықты жеңілдетуге тиімді ықпал ету үшін олардың арасында тығыз және тұрақты ынтымақтастық қажет.

7. КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ, басқа да үкіметаралық органдардың арасында, сондай-ақ Біріккен Ұлттар Ұйымы жүйесінің қызметі аз дамыған елдердің саудасымен және экономикалық дамуымен байланысты органдары мен мекемелері арасында тиісті ынтымақтастық қажет.

8. Дамыған келісуші тараптар тарифтерді және аз дамыған келісуші тараптардың саудасы үшін басқа да тосқауылдарды азайту немесе алып тастау туралы сауда келіссөздерінде өздеріне алған міндеттемелері бойынша өзара кепілдікті* күтпейді.

9. Осы қағидаттар мен мақсаттарды жүзеге асыруға бағытталған шараларды қабылдау келісуші тараптар жағынан жеке де, бірлескен де зерделі және мақсатты күш салуы болып табылады.

XXXVII-БАП

Міндеттемелер

1. Дамыған келісуші тарапта барынша ықтимал деңгейде, - яғни айқын себептермен мұны істеу мүмкін болмайтын жағдайларды, оның ішінде заңды сипатты себептерді қоспағанда, - келесі ережелерді жүзеге асырады:

(а) аз дамыған келісуші тараптар үшін қазіргі уақытта немесе болашақта экспорты айрықша қызығушылық туғызатын тауарларға кедергілерді, оның ішінде кедендік баж салықтары мен бастапқы және өңделген күйінде осындай тауарларға қатысты ерекшеленетін басқа да шектеулерді азайтуға және алып тастауға алдымен көңіл бөледі*;

(b) аз дамыған келісуші тараптар үшін қазіргі уақытта немесе болашақта экспорты айрықша қызығушылық туғызатын тауарларға кедендік баж салықтарын немесе тарифтік емес импорттық тосқауылдар енгізуден немесе арттырудан бас тартады; және

(с) (i) жаңа қазыналық шаралардан бас тартады, және

(ii) қазыналық саясаттағы кез келген өзгерістер кезінде алдымен қазыналық шараларды азайтуға және жоюға көңіл бөледі, олар толығымен немесе негізінен аз дамыған келісуші тараптардың аумағында өндірілген және осы тауарларға жататын шикізат тауарларын бастапқы немесе өңделген түрінде тұтынылуының өсуіне елеулі деңгейде кедергі болуы немесе кедергі келтіруі мүмкін.

2. (а) 1 тармақтың (а), (b), (с) тармақшаларының қандай да бір ережелері орындалмады деп саналған кез келген жағдайда не тиісті ережелерді жүзеге асырмаған келісуші тарап, не кез келген басқа мүдделі келісуші тарап бұл туралы мәселені КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРҒА мәлімдеуі тиіс.

(b) (i) КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР кез келген мүдделі келісуші тараптың өтініші бойынша және кез келген екіжақты кеңесулерге залал тигізбей, XXXVI бапта баяндалған мақсаттарға қол жеткізуге ықпал ету үшін барлық мүдделі келісуші тараптардың барлығын қанағаттандыратын шешім табу мақсатында осы мәселе бойынша тиісті келісуші тараппен және барлық мүдделі келісуші тараптармен кеңеседі. Мұндай кеңесу барысында 1 тармақтың (а), (b) немесе (с) тармақшаларының ережелері қандай себептер бойынша орындалмағаны қарастырылады.

(ii) 1 тармақтың (а), (b) немесе (с) тармақшаларының ережелерін жекелеген келісуші тараптардың қолдануы басқа дамыған келісуші тараптармен бірлескен әрекеттер қабылданған кезде кей жағдайларда жеңілірек болуы мүмкін, қажет болған жағдайда мұндай кеңесулер осы мақсатқа қол жеткізу үшін бағытталуы мүмкін.

(iii) КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР жүргізетін кеңесулер қажет болған жағдайларда XXV баптың 1 тармағында көзделгендей, осы Келісімнің мақсаттарына қол жеткізуге ықпал ету мақсатында бірлескен әрекеттер туралы келісімге қол жеткізуге бағытталуы мүмкін.

3. Дамыған келісуші тараптар:

(а) үкімет аз дамыған келісуші тараптардың аумағына толығымен немесе негізінен дайындалған өнімдерді қайта сату бағасын тікелей немесе жанама түрде белгілеген жағдайларда сауда түсімін әділ деңгейде сақтау үшін бар күшін салады;

(b) аз дамыған келісуші тараптардан импортты дамытудың ауқымын қамтамасыз етуге бағытталған басқа да шараларды* белсенді қарастырады, сондай-ақ осы бағытта тиісті халықаралық қызметте ынтымақтық жасайды;

(с) нақты проблемаларды шешу үшін осы Келісімге сәйкес рұқсат етілетін басқа шараларды қолдануды қарастыру кезінде аз дамыған келісуші тараптардың сауда мүддесіне айрықша көңіл бөледі, сондай-ақ егер олар осы келісуші тараптардың елеулі мүддесін қозғайтын болса, осындай шараларды қолданғанға дейін іс-шаралардың барлық мүмкіндіктерін зерттейді.

4. Аз дамыған келісуші тараптар басқа да аз дамыған келісуші тараптардың саудасы мүддесіне орай IV бөлімінің ережелерін қолдану бойынша тиісті іс-әрекеттерді қабылдауға келісім береді, бұл іс-әрекеттер олардың өткен саудасының дамуын, сондай-ақ тұтас алғанда аз дамыған келісуші тараптардың сауда мүддесін ескере отырып, олардың қазіргі және болашақтағы жеке дамуымен, қаржы және сауда қажеттіліктерімен үйлесуі тиіс.

5. 1 – 4 аралығындағы тармақтарда баяндалған міндеттемелерді орындау кезінде әрбір келісуші тарап басқа мүдделі келісуші тарапқа немесе келісуші тараптарға кез келген проблема немесе туындауы мүмкін қиындық бойынша осы Келісімнің әдеттегі рәсіміне сәйкес толық және жылдам кеңес беру мүмкіндігін ұсынады.

XXXVIII-БАП

Бірлескен іс-әрекеттер

1. Келісуші тараптар осы Келісімнің шеңберінде XXXVI бапта баяндалған мақсаттарға қол жеткізуге ықпал ету қажет болған барлық жағдайларда ынтымақтастық жасайды.

2. Атап айтқанда, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР:

(а) қажет болғанда іс-әрекеттер қабылдайды, оның ішінде аз дамыған келісуші тараптар үшін айрықша қызығушылық туғызатын шикізат тауарларының әлемдік нарыққа қол жеткізуіне жақсартылған және қолайлы жағдайларды қамтамасыз етуге бағытталған халықаралық келіссөздер арқылы әрекеттер, сондай-ақ осы тауарлар үшін әлемдік нарықтағы жағдайларды тұрақтандыруға және жақсартуға бағытталған шараларды, оның ішінде осындай тауарлардың экспортына тұрақты, әділ және тиімді бағаларға қол жеткізуге бағытталған шараларды әзірлейді;

(b) Біріккен Ұлттар Ұйымымен, оның органдарымен және мекемелерімен, оның ішінде Біріккен Ұлттар Ұйымының Сауда және даму жөніндегі конференциясының ұсынымы негізінде құрылған кез келген мекемелермен сауда және даму саясаты мәселелері бойынша тиісті ынтымақтастыққа ұмтылады;

(с) жекелеген аз дамыған келісуші тараптардың даму жоспарлары мен саясатын талдау кезінде, сондай-ақ дамыған салалардың тауарларын экспорт нарығына қол жеткізуін жеңілдету және экспорттық әлеуетін дамытуға ықпал ету үшін нақты шараларды әзірлеу мақсатында сауда мен көмек арасындағы өзара байланысты зерттеу кезінде ынтымақтастық жасайды және осыған байланысты үкіметтермен және халықаралық ұйымдармен, атап айтқанда экономикалық даму үшін қаржылай көмекке қатысты өкілеттіктері бар ұйымдармен қажетті ынтымақтастықты орнатуға, жекелеген аз дамыған келісуші тараптарда сауда мен экспорттық әлеуетті, нарықтық перспективаны және талап етілуі мүмкін кез келген әрі қарайғы әрекеттерді нақты талдауға бағытталған мен көмектің өзара байланысын жүйелі зерттеуге ұмтылады;

(d) аз дамыған келісуші тараптарда сауданың өсу қарқынына айрықша көңіл бөліп, әлемдік сауданың дамуын үнемі бақылайды және келісуші тараптарға нақты жағдайларда тиімді болып саналатын ұсынымдар жасайды;

(е) халықаралық үйлестіру және ұлттық саясат пен реттеуді өзгерту жолымен, өндіріске, тасымалдауға және өткізуге ықпал ететін техникалық және коммерциялық стандарттар жолымен, сондай-ақ сауда ақпаратының ағымын арттыру және нарықтарды зерттеуді дамыту үшін тиісті құралдар жасау есебінен экспортқа ықпал ету жолымен экономикалық даму мақсатында сауданы кеңейтудің нақты әдістерін іздестіруде ынтымақтастық жасайды; және

(f) XXXVI бапта баяндалған мақсаттардың орындалуына ықпал етуге, сондай-ақ осы Бөлімнің ережелерін орындау үшін қажетті болуы мүмкін ұйымдастыру аясын белгілейді.

А ҚОСЫМШАСЫ 1-БАПТЫҢ 2 (а) ТАРМАҒЫНДА АТАЛҒАН АУМАҚТАРДЫҢ ТІЗБЕСІ

Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Корольдігі

Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Корольдігінің тәуелді аумақтары

Канада

Австралия Федерациясы

Австралия Федерациясының тәуелді аймақтары

Жаңа Зеландия

Жаңа Зеландияның тәуелді аймақтары

Оңтүстік Африка Одағы, оның ішінде Оңтүстік Батыс Африка

Ирландия

Үндістан (1947 жылғы 10 сәуірдегі жағдай бойынша)

Ньюфаундленд

Оңтүстік Родезия

Бирма

Цейлон

Жоғарыда санамалап көрсетілген кейбір аумақтарда кейбір тауарларға екі және одан да көп қолданыстағы артықшылықты мөлшерлемелер бар. Кез келген мұндай аймақ қолайлы жағдай жасайтын ұлттың мөлшерлемесі бойынша осындай тауарлардың негізгі жеткізушілері болып табылатын басқа да келісуші тараптардың келісімі бойынша мұндай артықшылықты мөлшерлемелерді бірыңғай артықшылықты мөлшерлемемен алмастыра алады, ол тұтас алғанда қолайлы жағдай жасайтын ұлттың мөлшерлемесін пайдаланатын жеткізушілер үшін осындай алмастыруға дейін күшінде болған артықшылықтардан қолайсыз болмауы тиіс.

Осы Қосымшада аталған екі немесе одан да көп аумақтардың арасында ғана 1947 жылғы 10 сәуірде қолданылған ішкі салықтағы артықшылықты айырмашылықтың орнына немесе келесі тармақта аталған артықшылықты сандық келісімдердің орнына тең артықшылықты тарифтік айырмашылықты белгілеу артықшылықты айырмашылықты арттыру ретінде қарастырылмауы тиіс.

XIV баптың 5(b) тармағында аталған артықшылықты келісімдер 1947 жылғы 10 сәуірде Біріккен Корольдікте Канада, Австралия және Жаңа Зеландия үкіметтерінің шарт келісімдері бойынша салқындатылған және мұздатылған сиыр еті мен бұзау етіне, мұздатылған қой еті мен қозы етіне, салқындатылған және мұздатылған шошқа етіне және беконға қатысты келісімдер болып табылады. XX баптың (h)⁷ тармақшасына сәйкес қабылданған кез келген шараға залал келтірмей, осы келісімдерді болдырмау немесе тарифтік артықшылықтармен алмастыру және осы мақсаттағы келіссөздер елеулі мүдделі немесе оған тартылған тараптардың арасында барынша тез жасау ниеті бар.

1947 жылғы 10 сәуірде Жаңа Зеландияда қолданылған фильмдерді прокатқа беру салығы осы Келісімнің мақсаттары үшін 1-бапқа сәйкес кеден баж салығы ретінде қарастырылуы тиіс. 1947 жылғы 10 сәуірде Жаңа Зеландияда қолданылған кинофильмдерге ренталық квата осы Келісімнің мақсаттары үшін IV баптың қолданылуына тиесілі экрандық квота ретінде қарастырылуы тиіс.

Доминион Үндістан және Пәкістан жоғарыда аталған тізімде жеке көрсетілген жоқ, өйткені олар 1947 жылғы 10 сәуірде болған жоқ.

⁷Түпнұсқа мәтінде “ I (h) бөлім” туралы қате айтылған.

В ҚОСЫМШАСЫ 1-БАПТЫҢ 2 (b) ТАРМАҒЫНДА АТАЛҒАН ФРАНЦУЗ ОДАҒЫ АУМАҚТАРЫНЫҢ ТІЗБЕСІ

Франция

Француз Экватор Африкасы (Конго өзенінің Шартты Алабы және басқа да аймақтар)

Француз Батыс Африкасы

Француз қамқорлығындағы Камерун

Сомалы Француз жағалауы және тәуелді аумақтар

Океаниядағы Француз иеліктері

Кондоминиумдегі Француз иеліктері - Жаңа Гебрид

Үндіқытай

Мадагаскар және тәуелді аймақтар

Марокко (француз аймағы)⁸

Жаңа Каледония және тәуелді аумақтар

Сен-Пьер және Микелон

Француз қамқорлығындағы Того

Тунис

_________________________________

⁸Француз метрополиясына және Француз одағының аумағына импорт үшін.

С ҚОСЫМШАСЫ 1-БАПТЫҢ 2 (b) ТАРМАҒЫНДА АТАЛҒАН, БЕЛГИЯ, ЛЮКСЕМБУРГ ЖӘНЕ НИДЕРЛАНДЫ КЕДЕН ОДАҒЫНА ҚАТЫСТЫ АУМАҚТАРДЫҢ ТІЗБЕСІ

Бельгия және Люксембург Экономикалық Одағы

Бельгия Конгосы

Руанда-Урунди

Нидерланды

Жаңа Гвинея

Суринам

Нидерланды Антиль аралдары

Индонезия Республикасы

Кеден одағын құрайтын аумақтардағы импорт үшін ғана.

D ҚОСЫМШАСЫ 1-БАПТЫҢ 2 (b) ТАРМАҒЫНДА АТАЛҒАН, АМЕРИКА ҚҰРАМА ШТАТТАРЫНА ҚАТЫСТЫ АУМАҚТАРДЫҢ ТІЗБЕСІ

Америка Құрама Штаттары (кеден аумағы)

Америка Құрама Штаттарының тәуелді аумақтары

Филиппин Республикасы

Осы Қосымшада аталған екі немесе одан да көп аумақтардың арасында ғана 1947 жылғы 10 сәуірде қолданылған ішкі салықтағы артықшылықты айырмашылықтың орнына тең артықшылықты айырмашылықты белгілеу артықшылық айырмашылықты арттыру ретінде қарастырылмауы тиіс.

Е ҚОСЫМШАСЫ

Чили және I баптың 2(d) тармағында аталған көршілес елдердің арасында жасалған артықшылықты келісім таралатын аумақтардың тізбесі

Бір тараптан тек қана Чили және екінші тараптан келесілердің арасында қолданылатын артықшылықтар

1. Аргентина

2. Боливия

3. Перу.

F ҚОСЫМШАСЫ

Ливан, Сирия және I баптың 2(d) тармағында аталған көршілес елдердің арасындағы артықшылықты Келісімдер таралатын аумақтардың тізбесі

Бір тараптан тек қана Ливан-Сирия кеден одағы және екінші тараптан, келесілер арасында қолданылатын артықшылықтар

1. Палестина

2. Трансиордания.

G ҚОСЫМШАСЫ I баптың 4⁹-тармағында аталған барынша артықшылықты айырмашылықты белгілеу күндері

Австралия - 1946 ж. 15 қазан.

Канада - 1939 ж. 1 шілде.

Франция - 1939 ж. 1 қаңтар.

Ливан-Сирия Кеден Одағы – 1938 ж. 30 қараша.

Оңтүстік Африка Одағы – 1938 ж. 1 шілде.

Оңтүстік Родезия – 1941 ж. 1 мамыр.

________________________________

⁹Түпнұсқа мәтінде “ 3 тармақ” туралы қате айтылған.

H ҚОСЫМШАСЫ XXVI БАПТА АТАЛҒАН АНЫҚТАМА КЕЗІНДЕ ПАЙДАЛАНУ ҮШІН БАРЛЫҚ СЫРТҚЫ САУДА КӨЛЕМІНДЕ ЕЛДЕРДІҢ ПАЙЫЗБЕН БЕЛГІЛЕНГЕН ҚАТЫСУ ҮЛЕСІ (1949-1953 Ж. ОРТАША МӘНДЕРІНЕ НЕГІЗДЕЛГЕН)

Егер Жапония Үкіметі Бас Келісімге қосылғанға дейін осы келісімді 1 бағанға сәйкес сыртқы саудасына XXVI баптың 6-тармағында көрсетілген сауда пайызы тиесілі келісуші тараптар қабылдайтын болса, онда 1 баған осы тармақта көрсетілген мақсаттарда қолданылатын болады. Егер осы Келісімді оған Жапония Үкіметі қосылғанға дейін қабылданбайтын болса, онда осы тармақтың мақсаттары үшін II баған қолданылатын болады.

	I баған: (1955 ж. 1 наурыздағы жағдай бойынша келісуші тараптар)	II баған: (1955 ж. 1 наурыздағы жағдай бойынша келісуші тараптар және Жапония)
Австралия	3.1	3.0
Австрия	0.9	0.8
Бельгия-Люксембург	4.3	4.2
Бразилия	2.5	2.4
Бирма	0.3	0.3
Канада	6.7	6.5
Цейлон	0.5	0.5
Чили	0.6	0.6
Куба	1.1	1.1
Чехословакия	1.4	1.4
Дания	1.4	1.4
Доминикан Республика	0.1	0.1
Финляндия	1.0	1.0
Франция	8.7	8.5
Германия, Федеративтік Республика	5.3	5.2
Греция	0.4	0.4
Гаити	0.1	0.1
Үндістан	2.4	2.4
Индонезия	1.3	1.3
Италия	2.9	2.8
Нидерланды, Корольдік	4.7	4.6
Жаңа Зеландия	1.0	1.0
Никарагуа	0.1	0.1
Норвегия	1.1	1.1
Пәкістан	0.9	0.8
Перу	0.4	0.4
Родезия және Ньяссаленд	0.6	0.6
Швеция	2.5	2.4
Турция	0.6	0.6
Оңтүстік Африка Одағы	1.8	1.8
Біріккен Корольдік	20.3	19.8
Америка Құрама Штаттары	20.6	20.1
Уругвай	0.4	0.4
Жапония	-	2.3
	100.0	100.0

ЕСКЕРТПЕ: Осы пайыздар тариф және сауда бойынша Бас Келісім қолданылатын барлық аумақтардың саудасын ескере отырып, есептелінген.

I ҚОСЫМШАСЫ ТҮСІНДІРМЕ ЕСКЕРТУЛЕР МЕН ҚОСЫМША ЕРЕЖЕЛЕР I-БАПҚА

1-тармақ

III баптың 2 және 4-тармақтарына сілтеме жасау жолымен I баптың 1-тармағына енгізілген міндеттемелер, сондай-ақ VI бапқа сілтеме жасау жолымен II баптың 2(b) тармағына енгізілген міндеттемелер Уақытша қолдану туралы хаттаманың мақсаттары үшін Келісімнің ІІ бөліміне тиесілі болып қарастырылады.

Тікелей алдыңғы абзацтағы және I баптың 1 тармағындағы III баптың 2 және 4-тармақтарына сілтемелер Тарифтер мен сауда жөніндегі 1948 ж. 14 қыркүйектегі Бас келісімнің II бөлімін және XXVI бабын өзгерту туралы хаттамада көзделген толықтырулар күшіне енгізу арқылы ІІІ бапты өзгерткеннен кейін ғана қолданылады¹⁰.

4-тармақ

"Артықшылықты айырмашылық" термині ең қолайлы баж салығы мөлшерлемесі мен оған ұқсас тауарға баж салығының артықшылықты мөлшерлемесі арасындағы абсолютті айырмашылықты білдіреді, алайда бұл екі мөлшерлеменің арасындағы пропорционалды қатынас емес. Мысалы:

(1) Егер ең қолайлы мөлшерлеме 36% ad valorem болса, ал артықшылықты мөлшерлеме 24% ad valorem болса, онда артықшылықты айырмашылық ең қолайлы мөлшерлеменің үштен бірін емес, 12% ad valorem құрайтын еді.

(2) Егер ең қолоайлы мөлшерлеме 36% ad valorem болса, ал артықшылықты мөлшерлеме ең қолайлы мөлшерлеменің үштен екісі ретінде көрсетілген болса, онда артықшылықты айырмашылық 12% ad valorem құрайды.

(3) Егер ең қолайлы мөлшерлеме килограммына 2 франктан болса, ал артықшылықты мөлшерлеме килограммына 1,50 франк болса, онда артықшылықты айырмашылық килограммына 0,50 франкке тең болар еді.

Белгіленген бірыңғай рәсімдерге сәйкес қабылданатын кедендік шаралардың төмендегі санаттары артықшылықты айырмашылықты жалпы байланыстыруға қайшы келмейді:

(i) Импортталатын тауарға қатысты осындай тауарларға мұндай жіктеу немесе мөлшерлеме осындай тауар үшін уақытша тоқтатылған немесе 1947 ж. 10 сәуірде қолданылмаған жағдайларда осындай тауарға тиісті түрде қолданылатын тарифтік жіктеу немесе мөлшерлемені қайта қолдану; және

(ii) Тариф туралы заңда мұндай тауар бірден артық тарифтік позиция бойынша жіктелуі мүмкін деп айқын көзделген жағдайларда, қандай да бір белгілі тауарды 1947 жылғы 10 сәуірде осы тауарды әкелу жіктелген тарифтік позициядан өзгеше жіктеу.

____________________________________

¹⁰Осы Хаттама 1948 ж. 14 желтоқсанда күшіне енді.

II-БАПҚА

2(а)-тармақ

ІІ баптың 2(а) тармағындағы ІІІ баптың 2-тармағына сілтеме Тарифтер мен сауда жөніндегі 1948 ж. 14 қыркүйектегі Бас келісімнің II бөлімін және XXVI бабын өзгерту туралы хаттамада көзделген толықтырулар күшіне енгізу арқылы ІІІ бапты өзгерткеннен кейін ғана қолданылады¹¹.

2(b)-тармақ

І баптың 1 тармағына қатысты ескертпені қар.

4-тармақ

Бастапқыда басқаға беру туралы келісімге келген келісуші тараптардың арасында өзге түрде арнайы келісілген жағдайларды қоспағанда, осы тармақтың ережелері Гавана Жарғысының 3- бабының ережелеріне сәйкес қолданылады.

__________________________________

¹¹Бұл Хаттама 1948 ж. 14 желтоқсанда күшіне енді.

III-БАПҚА

1-тармақта айтылған сипаттағы және импорттық тауарға және оған ұқсас отандық тауарға қолданылатын және әкелу сәтінде немесе орнында импорт тауарға қатысты алынатын немесе қолданылатын кез келген ішкі салық немесе басқа да ішкі алым немесе кез келген заң, ереже немесе талап 1-тармақта айтылған сипаттағы ішкі салық немесе басқа да ішкі алым немесе заң, ереже немесе талап ретінде қарастырылуы және сәйкесінше ІІІ баптың ережелеріне бағынуы тиіс.

1-тармақ

Келісуші тараптың аумағында жергілікті органдар мен билік белгілеген ішкі салыққа 1-тармақтың қолданылуы XXIV баптың қорытынды тармағының ережелеріне бағынады. Осы тармақта бар "дұрыс шаралар" ұғымы аталған қорытынды тармақта мысалы, жергілікті органдарға ішкі салықты белгілеуге рұқсат беретін қолданыстағы ұлттық заңнаманы алып тастауды талап етпейді, олар техникалық мағынада ІІІ баптың мәтініне қайшы келеді, алайда, мәнісі бойынша, егер мұндай заңнаманы алып тастаудың нәтижесінде тиісті жергілікті органдар немесе билікке ауқымды қаржылай қиындық болса, оның мағынасына қайшы келмейді. ІІІ баптың мәтініне де, мәніне де қайшы келетін, жергілікті органдар немесе билік белгілейтін салық салуға қатысты "дұрыс шаралар" ұғымы келісуші тарапқа сәйкес келмейтін салық салуды, егер оны дереу алып тастау ауқымды әкімшілік және қаржылай қиындықтар туғызатын болса, ауыспалы кезең ішінде біртіндеп алып тастауға мүмкіндік береді.

2 тармақ

2-тармақтың бірінші сөйлемінің талаптарына жауап беретін салық бір жағынан, салық салынатын тауардың және екінші жағынан, осыған ұқсас түрде салық салынбайтын онымен тікелей бәсекелес немесе алмастыратын тауардың арасында бәсекелестіктің болуымен байланысты жағдайларда ғана екінші сөйлемнің ережелерімен үйлеспейді деп саналады.

5-тармақ

5 тармақтың бірінші сөйлемінің ережелерімен үйлесімді қағидалар осы қағидаға тиесілі барлық тауарлар ел ішінде елеулі мөлшерде шығарылатын кез келген жағдайда екінші сөйлемнің ережелеріне қайшы келеді деп есептелмейді. Осы қағиданың нысаны болып табылатын тауарлардың әрқайсысы үшін бөлінетін үлестер немесе саны импорт және отандық тауарлар арасындағы әділ қатынасын білдіреді деген негіздемеде екінші сөйлемнің ережелерімен қағидалардың үйлесімдігін ақтауға болмайды.

V-БАПҚА

5-тармақ

Тасымалдау алымдарына қатысты 5-тармақта баяндалған қағидат бірдей жағдайда бірдей бағытпен тасымалданатын ұқсас тауарларға жатады.

VI-БАПҚА

1-тармақ

1. Өзара байланысты фирмалардың арасында жүзеге асырылатын жасырын демпинг (яғни, импортшының оған импортшы байланысты экспортшы ұсынған шот бойынша төмен бағамен, сондай-ақ экспортшы елдегі қолданылатын бағадан төмен сатуы) баға демпингінің түрін білдіреді, оған қатысты демпинг маржасы импортшы тауарларды қайта сататын баға негізінде есептелінуі мүмкін.

2. Барлық ішкі бағаны мемлекет белгілейтін, саудасы толық немесе елеулі нышанда толық монополия елдердің импортына қатысты 1-тарамақтың мақсаттары үшін бағаларды салыстыруды анықтау кезінде ерекше қиындықтар болуы мүмкін және мұндай жағдайларда импорттаушы келісуші тараптар мұндай елде ішкі бағамен қатал салыстыру әрқашан оңтайлы болып шықпауы мүмкін екендігін назарға алуы қажет.

2 және 3-тармақтар

1. Кедендік әкімшілендірудің басқа да көптеген жағдайларында келісуші тарап демпингке немесе субсидияға күмәні болған кез келген жағдайда фактілердің түпкілікті анықталуын күту кезінде демпинге қарсы немесе өтемақы баж салығын төлеу үшін орынды кепілдікті (тауарды кеденге сақтауға тапсыру немесе депозитке қолма-қол ақша салу) талап етуі мүмкін.

2. Көптеген валюта бағамын қолдану тәжірибесі кейбір жағдайларда экспортты субсидиялауды білдіруі мүмкін, оған қарсы 3-тармаққа сәйкес өтемақы баж салықтары енгізілуі мүмкін немесе елдің валютасын жартылай құнсыздандыру арқылы демпингтің түрін білдіреді, оған қарсы 2-тармаққа сәйкес шаралар қабылдануы мүмкін. "Көптеген валюта бағамы тәжірибесі" дегеніміз үкіметтің өзінің немесе үкімет рұқсат еткен тәжірибе болып табылады.

6(b)-тармақ

Осы тармақтың ережелеріне сәйкес міндеттемелерден босату сәйкесінше демпингтік немесе өтемақы баж салығын белгілеуді болжайтын келісуші тараптың өтініші жағдайында ғана ұсынылады.

VII-БАПҚА

1-тармақ

"Немесе басқа алымдар" сөйлемі импортталатын тауарларға салынатын немесе олармен байланысты ішкі салықтар немесе балама алымдар ретінде қарастырылмауы тиіс.

2-тармақ

1. VII бапқа "шынайы құны" ақталған шығыстар үшін "шынайы құны" құрамдас элементтері болып табылатын кез келген енгізілмеген алымдар қосылған және кез келген қалыпты емес жеңілдік қосылған немесе басқа да әдеттегі бәсекелес баға азайтылған фактуралық бағамен белгіленеді деген болжам толығымен сәйкес келеді.

2. Егер келісуші тарап "толық бәсекелестік жағдайында ...сауданың әдеттегі барысында" сөйлемін сатып алушы және сатушы бір-біріне тәуелді болып табылмайтын және баға бірден-бір фактор болып табылмайтын кез келген мәміле ретінде түсіндірсе, VII бапқа, 2(b)-тармаққа толық сәйкес келер еді.

3. "Толық бәсекелестік жағдайы" стандартты ұғымы келісуші тарапқа айрықша құқықты пайдаланатын агенттерге қатысты ғана арнайы жеңілдіктерді көздейтін бағаларды қарастырудан алып тастауға рұқсат етеді.

4. (а) және (b) тармақтардың тұжырымдамасы келісуші тарапқа кедендік мақсаттар үшін, не болмаса (1) жекелеген экспортшының импорттық тауарға бағасы негізінде, не болмаса (2) ұқсас тауарға бағаның жалпы деңгейі негізінде құнды бірыңғай анықтауға мүмкіндік береді.

VIII-БАПҚА

1. VIII бап валюта бағамдарының көпшілігін қолдануды қамтымаса да, 1 және 4-тармақтар көптеген валюта бағамдарды тәжірибесін жүргізуге арналған тәсіл ретінде қолданылуын талқылайды; алайда, егер келісуші тарап көптеген валюта бағамы кезінде Халықаралық валюта қорының мақұлдауымен, төлем балансы бойынша валюталық алым алатын болса, онда XV баптың 9(b)-тармағының шарттары оның жағдайына толық кепілдік береді.

2. Егер бір келісуші тараптың аумағынан келесі келісуші тараптың аумағына тауарларды әкелу кезінде шығатын елі туралы сертификатты ұсыну қатаң қажет болуына орай ғана талап етілсе, 1-тармаққа толығымен сәйкес келер еді.

XI, XII, XIII, XIV және XVIII-БАПТАРҒА

XI, XII, XIII, XIV және XVIII баптардағы "импортты шектеу" немесе "экспортты шектеу" ұғымдарына мемлекет жүзеге асыратын сауда операциялары арқылы қолданылатын шектеулер кіреді.

XI-БАПҚА

2(с)-тармақ

Осы тармақтағы "кез келген түрде" ұғымы қайта өңдеудің бастапқы сатысындағы және әлі де тез бұзылатын болып табылатын, тікелей балғын өнімдермен бәсекеге түсетін және еркін әкелу жағдайында балғын өнімге деген шектеулерді тиімсіз ететін тауарларға қатысты.

2-тармақ, соңғы тармақша

"Айрықша факторлар" сөзіне осы Келісімде рұқсат етілмеген тәсілдермен жасанды түрде жасалған өзгерістер емес, отандық және шетелдік өндірушілердің өнімділігінің салыстырмалы деңгейіндегі немесе әртүрлі шетелдік өндірушілер арасындағы өзгерістер кіреді.

XII-БАПҚА

КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР осы бапқа сәйкес кез келген кеңес беру жүргізген кезде толық құпиялылықты қамтамасыз етуге шаралар қабылдайтын болады.

3(с)(i)-тармақ

Шектеулерді қолданатын келісуші тараптар шикізат тауарының экспортына ауқымды теріс ықпалға жол бермеуге тырысуы тиіс, оған келісуші тарап экономикасы елеулі түрде тәуелді.

4(b)- тармақ

Осы күннің осы Келісімнің кіріспесін және II, III бөлімдерін өзгерту туралы Хаттамаға сәйкес осы бапқа түзетулер күшіне енгізілгеннен кейін тоқсан күннен кейін болатыны келісілді. Алайда, егер КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР осы тармақтың ережелерін қолдану жағдайлары қарастырылып отырған мерзімде қолайсыз деп санаса, олар одан кейінгі күнді белгілеуі мүмкін; бұл жағдайда, мұндай күн Халықаралық валюта қоры туралы Келісім Баптарының 2, 3 және 4-тарауы, VII бап бойынша міндеттеме келісуші тараптарға - сыртқы саудасының жалпы көлемі барлық келісуші тараптардың барлық сыртық сауда көлемінің кем дегенде елу пайызын құрайтын Қор мүшелеріне қолданыла бастайтын мерзімнен отыз күннен артық болмауы керек.

4(е)-тармақ

4(е) тармаққа төлемдік баланс бойынша сандық шектеуді белгілеуге немесе сақтауға арналған қандай да бір жаңа өлшемдер қосылмайтындығы келісілді. Оның бірден бір мақсаты шектеуді қолданатын келісуші тараптың төлем балансымен қиындықтардың артуына ықпал етуі мүмкін сауда шарттарының өзгеруі, сандық шектеулер, шамадан тыс тарифтер мен субсидиялар сияқты барлық сыртқы факторлардың толығымен назарға алынуын қамтамасыз ету болып табылады.

XIII-БАПҚА

2(d)-тармақ

Квотаны бөлу үшін қағидалар ретінде "коммерциялық ұғым" туралы айтылған жоқ, өйткені үкімет органдарының оларды қолдануы әрқашан мақсатқа сай болуы мүмкін емес. Сонымен қатар, бұл мақсатқа сай болған жағдайларда келісуші тарап бұл ұғымды 2-тармақтың бірінші сөйлемінде баяндалған жалпы қағидаларға сәйкес келісімге қол жеткізу процесінде қолдана алады.

4-тармақ

XI баптың 2-тармағының соңғы тармақшасына байланысты "айрықша факторларға" жататын ескертпені қараңыз.

XIV-БАПҚА

1-тармақ

Осы тармақтың ережелері КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ XVIII баптың 4-тармағында көзделген кеңес беру барысында импорттық шектеулер саласындағы шектеудің сипатын, салдарын және себептерін толық қарастыруға кедергі келтіретіндей түсіндірілмеуі тиіс.

2-тармақ

2-тармақта көзделген жағдаяттардың бірі келісуші тарапта ағымдағы операциялар нәтижесінде туындаған авуарлар бар екендігіне тұрады, олар шектеу шараларынсыз пайдалануды мүмкін емес.

XV-БАПҚА

4-тармақ

"Бұзу" сөзімен, мысалы, егер практикада осы баптың мақсаттарынан елеулі ауытқу болмаса, валюталық іс-шаралар арқылы осы Келісімнің кез келген бабының мәтінін бұзу осы бапты бұзушылық ретінде қарастырылмайтындығын көрсету түсіндіріледі. Осылайша, келісуші тараптың Халықаралық валюта қоры туралы Келісімнің Баптарына сәйкес жүргізетін валюталық бақылауы шеңберіндегі әрекеттері өз экспорты үшін меншікті валютасында немесе Халықаралық валюта қорының бір немесе бірнеше мүшесінің валютасында төлем алуын талап етеді, бұл XI бапқа немесе ХІІ бапқа қайшы келеді деп саналмайды. Келісуші тарап өзінің импорттық лицензия жүйесінде қандай да бір қосымша шектеу элементтерін енгізу мақсатында емес, рұқсат етілген валюталық бақылау жүргізуді іске асыру үшін импорттық лицензияда тауардың қандай елдерден әкелінетін көрсету жағдайы келесі мысал болады.

XVI-БАПҚА

Ұқсас тауар ішкі тұтынуға арналған кезде қолданылатын баж салығынан немесе салықтардан экспортталған тауарды босату немесе мұндай баж салықтарын немесе салықтарды енгізілген сомадан аспайтын сомада өтеу субсидия ретінде қарастырылмайды.

В тарауы

1. В тарауының ешқандай ережелері келісуші тараптың Халықаралық валюта қоры туралы Келісімнің Баптарына сәйкес көптеген валюта бағамдарын қолдану мүмкіндігін жоққа шығармайды.

2. В тарауының мақсаттары үшін "шикізат тауар" дегеніміз кез келген ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы немесе балық аулау өнімдері, сондай-ақ табиғи түріндегі не болмаса халықаралық нарықта елеулі көлемде сату үшін даярлауға талап етілетін өңдеуге ұшыраған кез келген минералды шикізат.

3-тармақ

1. Келісуші тараптың қарастырылып отырған тауарды алдыңғы репрезентативті кезең ішінде экспорттамау фактісі осы келісуші тараптың осы тауар саудасындағы үлесі алу құқығын дәлелдеуге кедергі болмауы тиіс.

2. Егер КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР келесілерді белгілесе, экспорттық бағалардың қозғалысына қарамастан отандық шикізат тауарлары өндірушілерінің ішкі бағасын немесе табыстарын тұрақтандыру жүйесі, соның нәтижесінде тауардың экспортта ішкі нарықта сатып алушылар үшін ұқсас тауарға тағайындалатын салыстырмалы бағадан төмен бағамен сатылуы 3-тармаққа сәйкес экспортты субсидиялау ретінде қарастырылмайды:

(а) бұл жүйенің нәтижесінде тауар экспортқа ішкі нарықтағы сатып алушылар үшін ұқсас тауарға тағайындалған салыстырмалы бағадан жоғары бағада сатылатындай жобалануы керек; және

(b) бұл жүйе өндірісті тиімді реттеудің арқасында жұмыс істейді немесе экспортты тиісті түрде ынталандырмайды немесе өзгеше түрде басқа да келісуші тараптардың мүддесіне елеулі залал келтірмейді.

КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ осындай анықтамасына қарамастан, осындай жүйеге сәйкес жүргізілетін іс-шаралар тиісті тауар өндірушілерден жиналған қаражатқа қосымша үкімет қаражатынан толығымен немесе жартылай қаржыландырылған кезде 3-тармақтың ережелеріне бағынады.

4-тармақ

4 тармақтың мақсаты келісуші тараптар 1957 жылдың аяғына дейін 1958 жылғы 1 қаңтардан барлық қалған субсидияларды алып тастау туралы келісімге қол жеткізуге ұмтылу; немесе егер бұл орындалмаса, онда олар осындай келісімге қол жеткізе алу мүмкін деп күтілетін мерзімнен кейінгі күнге дейін мораторий мерзімін ұзарту туралы келісімге қол жеткізу болып табылады.

XVII-БАПҚА

1-тармақ

Келісуші тараптар құрған және сатып алу және сатумен айналысатын маркетинг бойынша ұйымдардың операциялары (а) және (b)-тармақшаларының ережелеріне бағынады.

Келісуші тараптар құрған және сатып алу немесе сатумен айналыспайтын, тек қана жеке саудаға қатысты қағидалар белгілейтін маркетинг бойынша ұйымдардың қызметі осы Келісімнің тиісті баптарымен реттеледі.

Мемлекеттік кәсіпорынның түрлі нарықтардағы қандай да бір тауарды сатуға түрлі бағаларды белгілеуін осы баптың ережелері жоққа шығармайды, ұл ретте, түрлі бағалар коммерциялық себептер бойынша экспорт нарықтарындағы сұраныс пен ұсыныс шарттарына сәйкес белгіленеді.

1 (а)-тармақ

Сыртқы сауданы жүзеге асыру сапасы мен тиімділігі стандарттарын қамтамасыз ету үшін жүргізілетін үкіметтік іс-шаралар немесе ұлттық табиғи ресурстарды пайдалануға ұсынылған, бірақ үкіметке осы кәсіпорынның сауда қызметіне бақылау жүргізуге құқық бермейтін артықшылықтар "айрықша немесе арнайы артықшылықтар" болып табылмайды.

1 (b)-тармақ

"Байланысты займ" алған ел осы займның шетелде сатып алу бойынша талабын "коммерциялық ұғым" ретінде қабылдай алады.

2-тармақ

"Тауарлар" ұғымы коммерциялық практикада түсіндірілетіндей тауарларға ғана жатады және қызметтерді сатып алуға-сату енгізілмейді.

3-тармақ

Келісуші тараптар осы тармаққа сәйкес жүргізуге келіскен келіссөздердің міндеті импорт немесе экспортқа кеден баж салықтарын және басқа да алымдарды азайту немесе осы Келісім ережелеріне сәйкес өзара тиімді басқа да кез келген келісім жасау болуы мүмкін (ІІ баптың 4-тармағын және осы тармаққа ескертпені қараңыз).

4 (b)-тармақ

"Импорттық үстеме баға" сөзі осы тармақта импорттық монополия импортталған тауарға белгілеген бағаның (ІІІ бапқа сәйкес ішкі салықтарды, тасымалдау, тарату шығыстарын және сатып алумен, сатумен немесе әрі қарай өңдеумен байланысты басқа шығыстарды, сондай-ақ орынды кірісті қоспағанда) тиеп-түсірумен жеткізу бағасынан асып түсетін айырмашылықты білдіреді.

XVIII-БАПҚА

КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР және мүдделі келісуші тараптар осы ап шеңберінде туындайтын мәселелерге қатысты қатаң құпиялықты сақтайды.

1 және 4-тармақтар

1. КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР қандайда бір келісуші тараптың экономикасы шынымен де "тек қана төмен өмір сүру деңгейін сақтауы мүмкін" деген мәселені қарастыра отырып, осындай экономиканың қалыпты жағдайын назарға алады және өз анықтамасын, мысалы, негізгі экспорт тауарды немесе осындай келісуші тараптың тауарларын өткізу үшін айрықша қолайлы жағдайлардың уақытша қолданылу нәтижесі болып табылатын айрықша жағдайларға негіздемейді.

2. "Ерте даму сатысында" сөзі өзінің экономикалық дамуына енді кіріскен келісуші тараптарға ғана емес, шикізат тауарларын өндіруге шамадан тыс тәуелділікті жою мақсатында экономикасы индустрияландыру процесіндегі келісуші тараптарға да қолданылады.

2, 3, 7, 13 және 2- тармақтар

Өнеркәсіптің жекелеген салаларын жасауға сілтеме өнеркәсіптің жаңа саласын жасауға ғана емес, сондай-ақ қолданыстағы өнеркәсіпте жаңа өндірісті ұйымдастыруға, өнеркәсіптің қолданыстағы саласын елеулі түрлендіруге және ішкі сұраныстың азғана үлесін қанағаттандыратын өнеркәсіптің қолданыстағы саласында өндірісті елеулі кеңейтуге қатысты. Сондай-ақ ол әскери іс-қимылдар немесе табиғи апаттардың нәтижесінде бұзылған немесе елеулі зақымдалған өнеркәсіпті қайта құруды қамтиды.

7 (b)-тармақ

7 (b)-тармаққа сәйкес келісуші тарап-өтініш берушіден басқа келісуші тараптың 7 (а)-тармақта айтылған басқаға беруді өзгерту немесе қайтарып алу келісуші тарап-өтініш еруші тиісті іс-әрекеттер қабылданған күннен бастап алты ай ішінде жүзеге асырылады және олар КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРҒА басқаға берулерді мұндай өзгерту немесе қайтарып ау туралы хабарланғаннан кейінгі отызыншы күні қолданылады.

1- тармақ

11-тармақтағы екінші сөйлем егер мұндай азайту немесе алып тастау осыдан кейін XVIII баптың 9-тармағына сәйкес шектеулерді сәйкесінше күшейтуді немесе енгізуді ақтайтын жағдайлар жасайтын болса, келісуші тараптан шектеулерді азайтуды немесе алып тастауды талап ететіндігін білдіретіндей түсіндірілмеуі тиіс.

12 (b)-тармақ

12 (b)-тармақта айтылған күн КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР осы Келісімнің XII бабы 4 (b)-тармағының ережелеріне сәйкес белгілеген күн болып табылады.

13 және 14-тармақтар

Келісуші тарапқа шараларды енгізу туралы шешім қабылдағанға және 14 -армаққа сәйкес КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРҒА хабарлағанға дейін өнеркәсіптің тиісті саласының бәсекеге қабілеттігін анықтау үшін жеткілікті уақыт кезеңі талап етілуі мүмкін.

15 және 16-тармақтар

КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР С тарауына сәйкес шараны қабылдауды ұсынатын келісуші тарапты 16-тармаққа сәйкес онымен кеңесуге шақырады, бұл жағдайда бұл туралы айтылған шарамен саудасы елеулі қозғалатын келісуші тарап өтініш білдіреді.

16, 18, 19 және 22 -тармақтар

1. КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ белгілі бір шарттардың немесе шектеулердің сақталуы кезінде ұсынылған шарамен келісуі мүмкін екендігі айтылады. Егер шараны қолдану кезінде келісім берілген шарттарға сәйкес болмайтын болса, онда осы шеңберде олар КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР келісім бермеген шара болып есептеледі. КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР белгілі бір мерзімде шараға келісім берген жағдайларда, мүдделі келісуші тарап осы шара бастапқыда қабылданған мақсаттарға қол жеткізу үшін әрі қарайғы уақыт кезеңінде шараның қолданылуын сақтау талап етіледі деп санаса, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДАН жағдайға байланысты С немесе D тарауларының ережелері мен рәсімдеріне сәйкес шараның қолданылу мерзімін ұзартуды сұрауы мүмкін.

2. Әдетте, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР келісуші тараптың экономикасы елеулі тәуелді шикізат тауарының экспортына ауқымды залал тигізуі мүмкін шараны мақұлдаудан бас тартатын болады деп күтіледі.

18 және 22-тармақтар

"басқа келісуші тараптардың мүдделері жеткілікті деңгейде қорғалған" сөзі әрбір жекелеген жағдайда мұндай мүдделерді қорғаудың ең тиімді әдісін қарастыру үшін жеткілікті кең шеңберді қамтамасыз етуді білдіреді. Мұндай тиімді әдіс, мысалы осы Келісімнің басқа баптарынан ауытқу күші сақталған мерзімде С немесе D тарауларының ережелеріне сүйенген келісуші тарап ұсынған қосымша басқаға беру түрінде немесе 18-тармақта айтылған басқа келісуші тараптың мәні бойынша айтылған шараны қабылдаудан туындаған төмендеуге тең басқаға беруді уақытша тоқтату түрінде болуы мүмкін. Мұндай келісуші тарап өз мүддесін басқаға беруді осылай уақытша тоқтату жолымен қамтамасыз етуге құқылы; бұл жағдайда осы құқық келісуші тарап 4 (а)-тармақтың ережелеріне сәйкес енгізілген шара туралы айтылғанда және КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР ұсынылған өтемақылық басқаға берудің көлемі жеткілікті болып табылады деп белгілеген жағдайда пайдаланылмайды.

19-тармақ

19-тармақтың ережелері өнеркәсіп саласы "оңтайлы уақыт кезеңінен" артық қолданылатын жағдайларды қосуға арналған, оған 13 және 14-тармақтарға ескертпеде сілтеме бар және олар XVIII баптың 4 (а) тармағына жататын келісуші тарапты егер тіпті ол төлем балансы себептері бойынша импорттық шектеулер нәтижесінде қорғаудан табыс алған болса да, өнеркәсіптің қайта құрылған саласына қатысты 17-тармақты қоса алғанда С тарауының басқа ережелеріне сүйену құқығынан айыратындай етіп түсіндірілмеуі тиіс.

21-тармақ

21-тармақтың ережелеріне сәйкес қабылданған кез келген шара, егер 17-тармаққа сәйкес қабылданған шара күші жойылған болса немесе КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР 17-тармақта көрсетілген тоқсан күн мерзім өткеннен кейін ұсынылған шараға келісім берсе, дереу күші жойылатын болады.

XX-БАПҚА

(h)-тармақша

Осы тармақшада көзделген ерекшелік Экономикалық және Әлеуметтік Кеңестің 1947 жылғы 28 наурыздағы 30 (IV) қарарымен мақұлданған қағидаттарға сәйкес келген кез келген тауар келісіміне қолданылады.

XXIV-БАПҚА

9-тармақ

І баптың ережелері кеден одағы немесе еркін сауда аймағы мүшесінің аумағына артықшылықты баж салығы мөлшерлемесі бойынша импортталған тауар осындай одақ немесе аймақтың басқа мүшесінің аумағына қайта экспортталған жағдайда, соңғысы төленген баж салығы мен егер тауар оның аумағына тікелей әкелінетін болса төленуі тиіс одан жоғары баж салығы арасындағы айырмашылыққа тең баж салығын алуы тиіс екендігін талап етуі түсіндіріледі.

11-тармақ

Үндістан мен Пәкістан арасындағы сауда туралы түпкілікті келісімді орындау мақсатында қабылданған шаралар, олар бұл туралы келіскеннен кейін осы Келісімнің жекелеген ережелеріне ауытқуы мүмкін, бірақ тұтас алғанда бұл шаралар Келісімнің мақсаттарына сәйкес келуі тиіс.

XXVIII-БАПҚА

КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР және әрбір мүдделі келісуші тарап болжанған тарифтік өзгерістердің алдын ала ашылуын болдырмау үшін барынша ықтимал құпиялылықты сақтай отырып, келіссөздер мен кеңесулер өткізуді ұйымдастыруы тиіс. КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР осы бапты қолдану нәтижесінде болған ұлттық тарифтердегі барлық өзгерістер туралы дереу хабарландыру тиіс.

1-тармақ

1. Егер КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР үшжылдық кезеңнен басқа кезең белгілесе, онда келісуші тарап осындай басқа кезең өткеннен кейін бірінші күні XXVIII баптың 1 немесе 3-тармағына сәйкес әрекет ете алады және егер КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР қайтадан өзге кезең белгілемесе, онда осындай белгіленген кезең өткеннен кейінгі кезеңдер үшжылдық болуы тиіс.

2. 1958 ж. 1 қаңтардан немесе 1 тармаққа сәйкес анықталған басқа күннен бастап келісуші тарап "басқаға беруді өзгертуі немесе қайтарып алуы мүмкін" осы күннен және әр кезең өткеннен кейін бірінші күннен бастап ІІ бапқа сәйкес мұндай келісуші тараптың заңды міндеттемесі өзгереді дегенді білдіреді; бұл оның кедендік тарифіндегі өзгерістер осы күннен бастап күшіне енуі тиіс дегенді білдірмейді. Егер осы бапқа сәйкес өткізілген келіссөздер нәтижесінде тарифті өзгерту кейінге қалдырылса, онда өтемақы ретінде ұсынылған кез келген басқаға берулердің күшіне енгізілуі тиісті түрде кейінге қалдырылуы мүмкін.

3. 1958 ж. 1 қаңтарға дейін алты айдан бұрын емес және үш айдан кешіктірмей немесе кез келген келесі кезеңнің өту мерзіміне дейін тиісті Тізбеге енгізілген, басқаға беруді өзгертуді немесе қайтарып алуды қалайтын келісуші тарап бұл туралы КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРҒА хабарлайды. Бұл жағдайда, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР 1-тармақта айтылған келіссөздер немесе кеңесулер қандай келісуші тараппен немесе қандай келісуші тараптармен өткізілуі тиіс екендігін анықтайды. Осылайша анықталған кез келген келісуші тарап кезең өткенге дейін келісімге қол жеткізу мақсатында келісуші тарап-өтініш берушімен мұндай келіссөздерге немесе кеңесулерге қатысады. Тізбелер қолданылуының расталған мерзімін кез келген ұзарту XXVIII баптың 1, 2 және 3-тармақтарына сәйкес мұндай келіссөздерден кейін енгізілген өзгерістер бар Тізбелерге жатады. Егер КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР 1958 жылғы 1 қаңтарға дейін немесе 1-тармаққа сәйкес белгіленген кез келген басқа күнге дейін алты ай кезең ішінде көпжақты тарифтік келіссөздерді ұйымдастыраса, олар мұндай келіссөздерді ұйымдастыру кезінде осы тармақта айтылған келіссөздерді өткізу туралы қажетті рәсімдерді қарастырады.

4. Бастапқыда басқаға беру келісілген кез келген келісуші тарапқа қосымша, негізгі мүдделі жеткізуші болып табылатын келісуші тараптың келіссөздерге қатысуына себепші болған мақсат бастапқыда басқаға беру келісілген келісуші тарапқа қарағанда, саудада ең ірі үлесті алатын келісуші тарапқа осы Келісімге сәйкес пайдаланатын шартты құқығын қорғау үшін нақты мүмкіндікті қамтамасыз ету болып табылады. Екінші жағынан, келіссөздердің XXVIII бап бойынша келіссөздер жүргізу және келісімге қол жеткізу үшін шамадан тыс қиындықтар туғызатындай не болмаса осы бапқа сәйкес келіссөздер нәтижесі болатын асқаға берулерге болашақта осы аптың қолданылуын күрделендіретіндей ауқымда болуын білдірмейді. Сәйкесінше, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР егер осы келісуші тарап келіссөздер басталғанға дейін белгілі бір уақыт кезеңінде бастапқыда басқаға беру келісілген келісуші тарапқа қарағанда келісуші тарап-өтініш берушінің нарығында ірі үлесті алса немесе КЕЛІСУШІ ТАРАПТЫҢ пікірі бойынша келісуші тарап-өтініш беруші қолданатын сандық шектеу болмағанда бұрынғыдан ірі үлесті алатын болса, келісуші тарап негізгі мүдделі жеткізуші болып табылатындығын ғана анықтауы тиіс. Сондықтан КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР үшін негізгі мүдделі жеткізуші болып табылатын бірден артық келісуші тарапты белгілеу орынсыз болар еді немесе айрықша жағдайларда сауда көлемінде толық теңдік болған кезде, екеуден көп келісуші тарапта мұндай мүдделілік болуы мүмкін.

5. 1-тармаққа 4-ескертпедегі негізгі мүдделі жеткізуші анықтамасына қарамастан, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР ерекшелік ретінде, егер айтылып отырған басқаға беру мұндай келісуші тараптың барлық экспортының негізгі үлесін құрайтын сауданы қозғаса, келісуші тарап негізгі мүдделі жеткізуші болып табылады деп белгілеуі мүмкін.

6. Негізгі мүдделі жеткізуші болып табылатын келісуші тараптың келіссөздерге қатысуы туралы және келісуші тарап-өтініш беруші өзгертуге немесе қайтарып алуға ниет білдірген басқаға беруге елеулі мүдделі болып табылатын кез келген келісуші тараппен кеңесу туралы ережелер олар өтемақы ұсынуға тиіс болатын немесе келісуші тарап-өтініш беруші қолданатын кез келген сандық шектеулерді ескере отырып, қайтарып алу немесе өзгерту туралы ұсыныс енгізу сәтінде сауда жағдайында бағаланатын, басқаға беруді қайтарып алу немесе өзгерту құрайтын мөлшерден көп кері шаралардан зардап шегетін жағдайлардың салдары болуын білдірмейді.

7. "Елеулі мүдделі" сөзі нақты анықтамаға сәйкес келмейді және тиісінше КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР үшін қиындық туғызуы мүмкін. Алайда, оны басқаға беруді өзгертуге немесе қайратып алуға ниет білдірген келісуші тараптың нарығында елеулі үлес алатын немесе экспортты қозғайтын сандық шектеулер болмаған кезде елеулі үлес алуы мүмкін келісуші тараптарды ғана қамтитындай қолданылуын білдіреді.

4-тармақ

1. Келіссөздерге түсуге рұқсат беру туралы кез келген өтініш барлық тиісті статистикалық және басқа да деректерді ұсынумен қатар жүреді. Мұндай өтініш туралы шешім берілген күнінен бастап отыз күн ішінде қабылданады.

2. Салыстырмалы түрде аздаған шикізат тауарларына едәуір тәуелді және тарифке олардың экономикасын әртараптандыруда маңызды көмек құралы немесе табыстың маңызды көзі ретінде сүйенетін кейбір келісуші тараптарға тек қана XXVIII баптың 1-тармағына сәйкес басқаға берулерді өзгерту немесе қайтарып алу туралы келіссөздерді қарапайым жолмен өткізуге рұқсат ету оларды осы уақытта ұзақмерзімді келешекте қажетті болмайтын өзгерістер жасауға немесе қайтарып алуға мәжбүр етуі мүмкін. Мұндай жағдайды болдырмас үшін КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР кез келген мұндай келісуші тарапқа 4-тармаққа сәйкес келіссөздер жасауға рұқсат етеді, осы ретте бұл тарифтердің деңгейін арттыруға әкеп соғады немесе едәуір ықпал етпеуі тиіс, бұл осы Келісімге қоса берілген Тізбенің тұрақтылығына қауіп туғызуы не болмаса халықаралық сауданың шамадан тыс бұзуы мүмкін.

3. 4-тармаққа сәйкес рұқсат етілген, бір тарифтік позицияға немесе позицияның аздаған тобына қатысты басқаға беруді өзгертуге немесе қайтарып алуға арналған келіссөздер әдетте алпыс күн ішінде аяқталуы мүмкін деп күтіледі. Алайда, мұндай мерзім позициялардың басым санына қатысты басқаға берулерді өзгерту немесе қайтарып алу туралы келіссөздерге байланысты жағдайларда жеткіліксіз болып саналады және тиісінше, бұл жағдайларда КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР ҮШІН одан да ұзақ мерзімді белгілеу орынды.

4. 4(d)-тармаққа сілтеме жасалған анықтаманы КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР егер келісуші тарап-өтініш беруші одан да ұзақ мерзімге келісім бермесе, олардың қарауына мәселе ұсынылған сәтінен отыз күн ішінде шығарады.

5. 4 (d)-тармаққа сәйкес келісуші тарап-өтініш беруші орынды негіздемесіз жеткілікті өтемақы ұсынбағаны анықталған кезде, КЕЛІСУШІ ТАРАПТАР өз тарифтерінің басым бөлігін өте төмен деңгейде байланыстырған және осыған қатысты басқа келісуші тараптарға қарағанда өтемақы төлемдерін жасау мүмкіндігі аз келісуші тараптың айрықша позициясын тиісті түрде ескеретіндігін білдіреді.

XXVIII bis-БАПҚА

3-тармақ

Қазыналық сипаттағы қажеттіліктерге сілтемеге табыс көзі ретінде баж салығының, әсіресе алдымен табыс ретінде белгіленген баж салығының немесе мұндай баж салығын төлеуден бұлтаруды болдырмау үшін қазыналық баж салығы салынатын тауарлармен алмастырылуы мүмкін тауарларға белгіленген баж салығының рөлі кіреді.

XXIX-БАПҚА

1-тармақ

Гавана жарғысының VII және VIII тараулары негізінен Халықаралық сауда ұйымының ұйымдастыру қағидаттары, қызметтері мен рәсімдерін баяндауына байланысты 1-тармақтан алынып тасталды.

IV-БӨЛІМГЕ

"Дамыған келісуші тараптар" сөздері және "аз дамыған келісуші тараптар" сөздері IV бөлімде қолданатындай, Тарифтер мен сауда жөніндегі Бас келісімнің тараптары болып табылатын дамыған және аз дамыған елдерге қатысты ретінде түсіну керек.

XXXVI-БАПҚА

1-тармақ

Осы баптың негіздемесі І бөлімді және XXIX және XXX баптарды өзгерту туралы Хаттаманың І тармағы А тарауында, осы Хаттама күшіне енгізілгеннен кейін өзгертілген түрінде I бапта баяндалған мақсаттар болып табылады¹².

4-тармақ

"шикізат тауарлары" сөзіне ауылшаруашылық өнімдері кіреді, В тарауы, XVI бапқа ескертпенің 2-тармағын қараңыз.

5-тармақ

Тұтас алған әртараптандыру бағдарламасына нақты келісуші тараптың жағдайын, сондай-ақ түрлі шикізат тауарларын өндірудің және тұтынудың әлемдік перспективаларын назарға ала отырып, шикізат тауарларын өңдеу және өңдеу өнеркәсібін дамыту бойынша қызметті нығайту кіреді.

8-тармақ

"өзара тиімділікті күтпейді" сөзі осы бапта баяндалған мақсаттарға сәйкес, аз дамыған келісуші тараптардан бұрынғы саудадағы жағдайын ескере отырып, сауда келіссөздері процесіне осы елдердің жеке дамуына, олардың қаржы және сауда мұқтаждықтарына сәйкес келмейтін үлес қосу күтілмейді дегенді білдіреді.

Бұл тармақ XXVIII баптың А тарауына, XXVIII bis бабына (XXIX бап І бөлімді және XXIX және XXX¹³ баптарды өзгерту туралы Хаттаманың І тармағының А тарауында аталған түзетулер енгізілгеннен кейін күшіне енгізілуі тиіс), XXXIII бапқа немесе осы Келісімге сәйкес басқа да кез келген рәсімге сәйкес шара қабылдау жағдайында қолданылуы мүмкін.

_______________________________

¹²1968 ж. 1 қаңтарда осы Хаттаманың күші жойылды.

¹³1968 ж. 1 қаңтарда осы Хаттаманың күші жойылды.

XXXVII- БАПҚА

1 (а)-тармақ

Бұл тармақ XXVIII, XXVIII bis баптарға (XXIX бап І бөлімді және XXIX және XXX баптарды өзгерту туралы Хаттаманың І-тармағының А тарауында аталған түзетулер енгізілгеннен кейін күшіне енгізілуі тиіс) және XXXIII бапқа сәйкес тарифтерді немесе сауданы реттеудің басқа да шектеу шараларын азайту немесе алып тастау туралы келіссөздер жағдайында, сондай-ақ келісуші тараптар қабылдауға дайын азайту немесе алып тастауға бағытталған басқа да іс-әрекеттерге байланысты қолданылуы мүмкін.

3 (b)-тармақ

Осы тармақта айтылған басқа шаралар ішкі құрылымдық өзгерістерге ықпал етуге, белгілі бір тауарларды тұтынуды ынталандыруға немесе сауда ықпал ету шараларын енгізуге бағытталған қадамдардан тұруы мүмкін.

ГЕНЕРАЛЬНОЕ СОГЛАШЕНИЕ ПО ТАРИФАМ И ТОРГОВЛЕ (ГАТТ 1947)

Соглашение

Настоящее Приложение включает полный текст Генерального соглашения со всеми изменениями, которые применяются после его вступления в силу. Для удобства читателя звездочками отмечены части текста, которые должны читаться вместе с замечаниями и дополнительными положениями в Приложении I к Соглашению.

ГЕНЕРАЛЬНОЕ СОГЛАШЕНИЕ ПО ТАРИФАМ И ТОРГОВЛЕ

Правительства Австралийской Федерации, Королевства Бельгии, Соединенных Штатов Бразилии, Бирмы, Канады, Цейлона, Республики Чили, Китайской Республики, Республики Кубы, Чехословацкой Республики, Французской Республики, Индии, Ливана, Великого Герцогства Люксембург, Королевства Нидерландов, Новой Зеландии, Королевства Норвегии, Пакистана, Южной Родезии, Сирии, Южно-Африканского Союза, Соединенного Королевства Великобритании и Северной Ирландии, и Соединенных Штатов Америки:

Признавая, что их взаимоотношения в области торговли и экономической деятельности должны осуществляться с целью повышения жизненного уровня, обеспечения полной занятости и значительного и непрерывного увеличения реального дохода и эффективного спроса, обеспечения полного использования мировых ресурсов и расширения производства и обмена товаров,

Желая содействовать этим целям путем заключения взаимных и взаимовыгодных договоренностей, направленных на существенное снижение тарифов и других барьеров торговле и на устранение дискриминационного режима в международной торговле,

Договорились через своих представителей о нижеследующем:

ЧАСТЬ I

Статья I

Общий режим наиболее благоприятствуемой нации

1. В отношении таможенных пошлин и сборов всякого рода, налагаемых на ввоз и вывоз, или в связи с ними, или налагаемых на международный перевод платежей за импорт или экспорт, и в отношении метода взимания таких пошлин и сборов, и в отношении всех правил и формальностей в связи с ввозом и вывозом, и в отношении всех вопросов, указанных в пунктах 2 и 4 статьи III*_, любое преимущество, благоприятствование, привилегия или иммунитет, предоставляемые любой договаривающейся стороной любому товару, происходящему из, или предназначенному для любой другой страны, должны немедленно и, безусловно, предоставляться аналогичному товару, происходящему из, или предназначаемому для территорий всех других договаривающихся сторон.

2. Положения пункта 1 настоящей статьи не требуют упразднения каких-либо преференций в отношении импортных пошлин или сборов, которые не превышают уровней, предусмотренных в пункте 4 настоящей статьи, и которые подпадают под следующее описание:

(а) преференции, находящиеся в силе исключительно между двумя или более территориями, перечисленными в Приложении А, с соблюдением изложенных в нем условий;

(b) преференции, находящиеся в силе исключительно между двумя или более территориями, которые на 1 июля 1939 года были связаны общим суверенитетом или отношениями протектората или сюзеренитета, и которые перечислены в Приложениях B, C и D, с соблюдением изложенных в них условий;

(с) преференции, находящиеся в силе исключительно между Соединенными Штатами Америки и Республикой Кубой;

(d) преференции, находящиеся в силе исключительно между соседними странами, перечисленными в Приложениях E и F.

3. Положения пункта 1 не применяются к преференциям, действующим между странами, ранее входившими в состав Оттоманской империи и отделившимися от нее 24 июля 1923 года при условии, что такие преференции одобрены пунктом 5 статьи XXV, который применяется в этом отношении в свете пункта 1 статьи XXIX.

4. Преференциальная разница* на любой товар, в отношении которого преференция разрешена в силу пункта 2 настоящей статьи, но особо не выделенная как максимальная преференциальная разница в соответствующем Перечне, приложенном к настоящему Соглашению, не должна превышать:

(а) в отношении пошлин или сборов на любой товар, включенный в подобный Перечень, разницы между ставкой наибольшего благоприятствования и преференциальной ставкой, указанными в таком Перечне; в случае, когда не предусмотрена никакая преференциальная ставка, для целей настоящего пункта применяется преференциальная ставка, существовавшая 10 апреля 1947 года, и в случае, когда не предусмотрена ставка наибольшего благоприятствования, то разница не должна превышать разницы между ставкой наибольшего благоприятствования и преференциальной ставкой, существовавшими 10 апреля 1947 года;

(b) в отношении пошлин или сборов на любой товар, не упомянутый в соответствующем Перечне, разницы между ставкой наибольшего благоприятствования и преференциальной ставкой, существовавшими 10 апреля 1947 года.

Что касается договаривающихся сторон, указанных в Приложении G, то дата 10 апреля 1947 года, упомянутая в подпунктах (а) и (b) настоящего пункта, должна быть заменена соответствующими датами, указанными в этом Приложении.

Статья II

Перечень уступок

1а) Каждая договаривающаяся сторона предоставляет торговле других договаривающихся сторон режим не менее благоприятный, чем тот, который предусматривается в соответствующей части соответствующего Перечня, приложенного к настоящему Соглашению.

(b) Товары, указанные в части I Перечня, относящегося к любой договаривающейся стороне, которые являются товарами территорий других договаривающихся сторон, при ввозе на территорию, к которой относится Перечень, и при условии соблюдения условий или оговорок, указанных в этом Перечне, освобождаются от обычных таможенных пошлин, превышающих пошлины, которые установлены и предусмотрены в нем. Такие товары также освобождаются от всех других пошлин или сборов любого рода, установленных на ввоз или в связи с ввозом с превышением тех, которые установлены на дату настоящего Соглашения, или тех, которые прямо и в обязательном порядке налагаются в последующем в силу законодательства, действующего на эту дату на импортирующей территории.

(с) Товары, указанные в части II Перечня, относящегося к любой договаривающейся стороне, и которые являются товарами территорий, которые согласно статье I имеют право пользоваться преференциальным режимом при ввозе на территорию, к которой относится Перечень, в момент ввоза на такую территорию, и при условии соблюдения условий и оговорок, перечисленных в этом Перечне, освобождаются от обычных таможенных пошлин, превышающих пошлины, которые указаны и предусмотрены в части II этого Перечня. Такие товары также освобождаются от всех других пошлин или сборов всякого рода, установленных на или в связи с ввозом с превышением тех пошлин или сборов, которые установлены на дату настоящего Соглашения, или тех, которые прямо или в обязательном порядке должны налагаться в последующем в силу действующего на эту дату законодательства на импортирующей территории. Ничто в настоящей статье не препятствует любой договаривающейся стороне сохранять свои требования, существующие на дату настоящего Соглашения, относительно того, какие товары могут ввозиться по преференциальным ставкам пошлин.

2. Ничто в настоящей статье не препятствует любой договаривающейся стороне налагать в любое время на ввоз любого товара:

(а) сбор, эквивалентный внутреннему налогу, налагаемому в соответствии с положениями пункта 2 статьи III* на аналогичный отечественный товар или на товар, из которого импортируемый товар был полностью или частично изготовлен или произведен;

(b) любую антидемпинговую или компенсационную пошлину, применяемую в соответствии с положениями статьи VI*;

(с) сборы, соразмерные стоимости оказанных услуг.

3. Ни одна договаривающаяся сторона не изменяет свой метод определения стоимости в целях обложения пошлиной или конвертации валют таким образом, чтобы снизить ценность любой уступки, предусмотренной в соответствующем Перечне, приложенном к настоящему Соглашению.

4. Если любая договаривающаяся сторона устанавливает, сохраняет или разрешает, формально или фактически, монополию на ввоз любого товара, указанного в соответствующем Перечне, приложенном к настоящему Соглашению, такая монополия, за исключением случаев, предусмотренных в этом Перечне или согласованных другим образом между сторонами, которые первоначально вели переговоры по уступкам, не действует таким образом, который предоставляет защиту, в среднем превышающую объем защиты, предусмотренный в этом Перечне. Положения настоящего пункта не ограничивают использование договаривающимися сторонами любой формы помощи отечественным производителям, разрешаемой другими положениями настоящего Соглашения*.

5. Если какая-либо договаривающаяся сторона полагает, что товар не получает от другой договаривающейся стороны режим, который, по мнению первой договаривающейся стороны, определен уступкой, предусмотренной в соответствующем Перечне, приложенном к настоящему Соглашению, она обращает на это внимание непосредственно другой договаривающейся стороны. Если последняя соглашается с тем, что определенный режим соответствует тому, который требует первая договаривающаяся сторона, но заявляет, что подобный режим не может быть предоставлен в связи с тем, что суд или другие соответствующие власти постановили, что данный товар не может быть классифицирован по тарифному законодательству этой договаривающейся стороны таким образом, чтобы распространить на него режим, определенный в настоящем Соглашении, то обе договаривающиеся стороны, совместно с любыми другими существенно заинтересованными договаривающимися сторонами, быстро вступают в дальнейшие переговоры с целью выработки компенсирующих поправок.

6. (а) Специфические пошлины и сборы, включенные в Перечни, относящиеся к договаривающимся сторонам, являющимся членами Международного валютного фонда, и преференциальные разницы в специфических пошлинах и сборах, сохраняемые такими договаривающимися сторонами, выражаются в соответствующей валюте, и при паритете, принятом или предварительно признанном Фондом на дату Соглашения. Соответственно, в случае, если принятый паритет будет снижен в соответствии со Статьями Соглашения о Международном валютном фонде более чем на 20%, такие специфические пошлины и сборы и преференциальные разницы могут быть изменены для того, чтобы учесть снижение; при условии, что ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ (т.е. договаривающиеся стороны, действующие совместно, как предусмотрено статьей XXV) согласятся, что такого рода изменения не сокращают ценности уступок, предусмотренных в соответствующем Перечне или где-нибудь в другой части Соглашения, причем должное внимание уделяется всем факторам, которые могут повлиять на необходимость или срочность таких изменений.

(b) Аналогичные положения применяются к любой договаривающейся стороне, не являющейся членом Фонда, начиная с даты, с которой такая договаривающаяся сторона становится членом Фонда или заключает специальное валютное соглашение в соответствии со статьей XV.

7. Перечни, приложенные к настоящему Соглашению, составляют неотъемлемую часть части I настоящего Соглашения.

ЧАСТЬ II

Статья III*

Национальный режим внутреннего налогообложения и регулирования

1. Договаривающиеся стороны признают, что внутренние налоги и другие внутренние сборы, законы, правила и требования, затрагивающие внутреннюю продажу, предложение о продаже, покупку, перевозку, распределение или использование товаров, и внутренние правила количественного регулирования, требующие смешения, переработки или использования товаров в определенных количествах или долях, не должны применяться к импортированным или отечественным товарам таким образом, чтобы создавать защиту для отечественного производства*.

2. Товары с территории любой договаривающейся стороны, ввозимые на территорию другой договаривающейся стороны, не подлежат обложению, прямо или косвенно, внутренними налогами или иными внутренними сборами любого рода, превышающими, прямо или косвенно, налоги и сборы, применяемые к аналогичным отечественным товарам. Более того, ни одна из договаривающихся сторон не применяет иным образом внутренние налоги или другие внутренние сборы к импортированным или отечественным товарам, чтобы это противоречило принципам, изложенным в пункте 1*.

3. В отношении любого существующего внутреннего налога, который не совместим с положениями пункта 2, но который специально разрешен торговым соглашением, находящимся в силе 10 апреля 1947 года, с которым импортная пошлина на облагаемый товар связана против повышения, договаривающаяся сторона, устанавливающая такой налог, может отложить применение положений пункта 2 в отношении такого налога до того момента, когда она сможет получить освобождение от обязательств по такому торговому соглашению в целях получения разрешения повысить такую пошлину до уровня, необходимого для компенсации за упразднение защитной части налога.

4. Товарам с территории любой договаривающейся стороны, ввозимым на территорию другой договаривающейся стороны, предоставляется режим не менее благоприятный, чем тот, который предоставлен аналогичным товарам отечественного происхождения в отношении всех законов, правил и требований, затрагивающих их внутреннюю продажу, предложение к продаже, покупку, транспортировку, распределение или использование. Положения этого пункта не препятствуют применению дифференцированных внутренних сборов за перевозку, которые основаны исключительно на экономических показателях средств транспорта, а не на национальном происхождении товара.

5. Ни одна из договаривающихся сторон не устанавливает и не сохраняет какое-либо внутренне количественное регулирование, касающееся смешения, переработки или использования товаров в определенных количествах или пропорциях, которое требует, прямо или косвенно, чтобы любое определенное количество, или доля любого товара, являющегося предметом регулирования, должна поставляться из отечественных источников. Более того, ни одна из договаривающихся сторон не применяет каким-либо иным образом внутреннее количественное регулирование, чтобы это противоречило принципам, изложенным в пункте 1*.

6. Положения пункта 5 не применяются к любому внутреннему количественному регулированию, находящемуся в силе на территории любой договаривающейся стороны 1 июля 1939 года, 10 апреля 1947 года или 24 марта 1948 года по выбору этой договаривающейся стороны; при условии, что любое такое регулирование, противоречащее положениям пункта 5, не изменяется в ущерб для импорта, и рассматривается как таможенная пошлина для целей переговоров.

7. Никакое внутреннее количественное регулирование, касающееся смешения, переработки или использования товаров в определенных количествах или долях, не применяется таким образом, чтобы любое такое количество или доля распределялись между внешними источниками поставок.

8. (а) Положения настоящей статьи не применяются к законам, правилам или требованиям, регулирующим закупки правительственными учреждениями товаров, приобретаемых для правительственных целей, а не для коммерческой перепродажи или для использования в производстве товаров для целей коммерческой продажи.

(b) Положения настоящей статьи не препятствуют выплате субсидий исключительно отечественным производителям, в том числе субсидий отечественным производителям за счет поступления от внутренних налогов или сборов, применяемых в соответствии с положениями настоящей статьи, и субсидий в форме правительственных закупок отечественных товаров.

9. Договаривающиеся стороны признают, что внутренние мероприятия по контролю максимальных цен, хотя бы и находящиеся в соответствии с другими положениями настоящей статьи, могут иметь своим результатом эффект, ущемляющий интересы договаривающихся сторон, поставляющих импортируемые товары. Соответственно, договаривающиеся стороны, применяющие такие меры, принимают во внимание интересы экспортирующих договаривающихся сторон с тем, чтобы избежать в наиболее полной, практически оправданной степени такого ущемления интересов.

10. Положения настоящей статьи не препятствует любой договаривающейся стороне устанавливать или сохранять внутреннее количественное регулирование, касающееся экспонированных кинофильмов и отвечающее требованиям статьи IV.

Статья IV

Особые положения, относящиеся к кинофильмам

Если любая договаривающаяся сторона устанавливает или сохраняет внутреннее количественное регулирование, относящееся к экспонированным кинофильмам, такое регулирование имеет характер экранных квот, которые соответствуют следующим требованиям:

(а) экранные квоты могут требовать показа кинофильмов отечественного происхождения в течение определенной минимальной доли всего фактически используемого объема экранного времени, в течение установленного периода в не менее чем один год для коммерческой демонстрации всех фильмов любого происхождения, и должны исчисляться на основе экранного времени на кинотеатр в год или другим эквивалентным образом;

(b) за исключением экранного времени, резервируемого для фильмов отечественного происхождения согласно экранной квоте, экранное время, включая время, высвобожденное административным распоряжением из экранного времени, зарезервированного для фильмов отечественного происхождения, не распределяется, формально или фактически, между источниками поставок;

(с) несмотря на положения подпункта (b) настоящей статьи, любая договаривающаяся сторона может сохранять экранные квоты, соответствующие требованиям подпункта (а) настоящей статьи, которые резервируют минимальную долю экранного времени для фильмов определенного происхождения, помимо фильмов договаривающейся стороны, устанавливающей такие экранные квоты; при условии, что такая минимальная доля экранного времени не должна превышать уровень, существовавший на 10 апреля 1947 года;

(d) демонстрационные квоты являются предметом переговоров по их ограничению, либерализации или отмене.

Статья V

Свобода транзита

1. Товары (включая багаж), а также суда и другие транспортные средства считаются находящимися в транзите через территорию договаривающейся стороны, когда провоз через такую территорию, при наличии или отсутствии перегрузки, складирования, дробления партий или перемены вида транспорта, является лишь частью полного маршрута, начинающегося и заканчивающегося за пределами границы договаривающейся стороны, через территорию которой совершается движение груза. Движение такого характера определяется в настоящей статье как "транзитные перевозки".

2. Устанавливается свобода транзита через территорию каждой договаривающейся стороны по маршрутам, наиболее удобным для международного транзита, для транзитных перевозок на территории или из территорий других договаривающихся сторон. Не делается никакого различия, основанного на флаге судов, месте происхождения, отправления, захода, выхода или назначения или каких-либо обстоятельствах, относящихся к собственности на товары, суда или другие транспортные средства.

3. Любая договаривающаяся сторона может требовать, чтобы транзитные перевозки через ее территорию совершались через соответствующую входную таможню, но, за исключением случаев несоответствия применяемым таможенным законам и правилам, такие перевозки, идущие из территории других договаривающихся сторон или на их территорию, не подвергаются каким-либо излишним задержкам или ограничениям и освобождаются от таможенных пошлин и от всех транзитных или иных сборов, установленных в отношении транзита, за исключение сборов за перевозку или сборов, соразмерных с административными расходами, вызываемыми транзитом, или со стоимостью предоставляемых услуг.

4. Все сборы и правила, установленные договаривающимися сторонами для транзитных перевозок на территории или из территорий других договаривающихся сторон должны быть разумными, с учетом условий перевозки.

5. В отношении всех сборов, правил и формальностей, связанных с транзитом, каждая договаривающаяся сторона предоставляет транзитным перевозкам, идущим на территорию или из территории любой другой договаривающейся стороны, режим не менее благоприятный, чем режим, предоставленный транзитным перевозкам в любую третью страну или из нее*.

6. Каждая договаривающаяся сторона предоставляет товарам, которые находились в транзите через территорию любой другой договаривающейся стороны, режим не менее благоприятный, чем режим, который был бы предоставлен таким товарам, если бы они транспортировались с места происхождения к месту назначения без прохода через территорию такой другой договаривающейся стороны. Любая договаривающаяся сторона, однако, может сохранять в силе свои требования о прямой отгрузке, существующие на дату настоящего Соглашения, в отношении любых товаров, для которых такая прямая отгрузка является непременным условием получения права на ввоз товаров по преференциальным ставкам пошлин или имеет отношение к установленному договаривающейся стороной методу оценки для целей взимания пошлин.

7. Положения настоящей статьи не применяются к транзитному движению самолетов, но применяются к воздушному транзиту товаров (включая багаж).

Статья VI

Антидемпинговая и компенсационная пошлины

1. Договаривающиеся стороны признают, что демпинг, при котором товары одной страны поступают на рынок другой страны по цене ниже нормальной стоимости товаров, должен подлежать осуждению, если он причиняет или угрожает причинить материальный ущерб промышленности, созданной на территории договаривающейся стороны, или материально сдерживает создание отечественной промышленности. Для целей настоящей статьи, товар считается поступившим на рынок импортирующей страны по цене ниже его нормальной стоимости, если цена товара, экспортируемого из одной страны в другую:

(а) ниже сравнимой цены, при обычном ходе торговли, на аналогичный товар, когда он предназначен для потребления в экспортирующей стране, или,

(b) при отсутствии такой внутренней цены, ниже чем:

(i) наивысшая сравнимая цена на аналогичный товар, предназначенный для экспорта в любую третью страну, при обычном ходе торговли, либо

(ii) стоимость производства товара в стране происхождения с добавлением в разумных размерах расходов по продаже и прибыли.

В каждом случае делается необходимая поправка на различия в условиях продажи, различия в налогообложении и другие различия, влияющие на сравнимость цен*.

2. В целях устранения или предотвращения демпинга договаривающаяся сторона может взимать с товара, являющегося предметом демпинга, антидемпинговую пошлину в размере, не превышающем демпинговой маржи для данного товара. Для целей данной статьи под демпинговой маржой понимается разница в ценах, определяемая в соответствии с положениями пункта 1*.

3. Не налагается никакой компенсационной пошлины на любой товар из территории любой договаривающейся стороны, ввезенный на территорию другой договаривающейся стороны, в размере, превышающем оцениваемую дотацию или субсидию, которая, как было установлено, была предоставлена, прямо или косвенно, на изготовление, производство или экспорт такого товара в стране происхождения или вывоза, включая любую специальную субсидию на перевозку определенного товара. Под понятием "компенсационная пошлина" понимается специальная пошлина, взимаемая в целях устранения действия любой дотации или субсидии, предоставленной, прямо или косвенно, на изготовление, производство или экспорт любого товара*.

4. Никакой товар из территории любой договаривающейся стороны, ввезенный на территорию любой другой договаривающейся стороны, не подвергается обложению антидемпинговой или компенсационной пошлиной по причине освобождения такого товара от пошлин или налогов, налагаемых на аналогичный товар, когда он предназначается для потребления в стране происхождения или экспорта, или по причине возврата таких пошлин или сборов.

5. Никакой товар из территории любой договаривающейся стороны, ввезенный на территорию любой другой договаривающейся стороны, не подвергается обложению сразу и антидемпинговой, и компенсационной пошлинами для того, чтобы компенсировать одинаковую ситуацию демпинга или субсидирования экспорта.

6. (а) Никакая из договаривающихся сторон не взимает любую антидемпинговую или компенсационную пошлину с ввоза любого товара с территории другой договаривающейся стороны, если только она не установит, что эффект демпинга или субсидирования, в зависимости от случая, является таковым, что причиняет или угрожает причинить материальный ущерб существующей отечественной промышленности, или таковым, что может материально замедлить создание отечественной промышленности.

(b) ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут установить освобождение от требования подпункта (а) настоящего пункта для того, чтобы разрешить договаривающейся стороне взимать антидемпинговую или компенсационную пошлину на ввоз любого товара в целях компенсации демпинга или субсидирования, которые причиняют или угрожают причинить материальный ущерб промышленности на территории другой договаривающейся стороны, экспортирующей такой товар на территорию импортирующей договаривающейся стороны. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ освобождают от требований подпункта (а) настоящего пункта для того, чтобы разрешить взимание компенсационной пошлины в случаях, когда они установят, что субсидия причиняет или угрожает причинить материальный ущерб промышленности на территории другой договаривающейся стороны, экспортирующей соответствующий товар на территорию импортирующей договаривающейся стороны*.

(с) Однако, в исключительных обстоятельствах, когда задержка может причинить ущерб, который было бы трудно исправить, договаривающаяся сторона может взимать компенсационную пошлину для целей, предусмотренных в подпункте (b) настоящего пункта, без получения предварительного одобрения ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН; при условии, что о такой мере ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ будут немедленно поставлены в известность, и что компенсационная пошлина должна быть быстро отозвана, если ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ не одобрят ее.

7. Система стабилизации внутренних цен или доходов отечественных производителей сырьевого товара, независимо от движения экспортных цен, в результате которой иногда происходит продажа товара на экспорт по цене ниже сравнимой цены, устанавливаемой для покупателей аналогичного товара на внутреннем рынке, презюмируется как не причиняющая материального ущерба в смысле пункта 6, если в результате консультаций между договаривающимися сторонами, существенно заинтересованными в таком товаре, установлено, что:

(а) система имела также своим результатом продажу товара на экспорт по цене выше сравнимой цены, устанавливаемой для покупателей аналогичного товара на внутреннем рынке, и

(b) система функционирует таким образом, либо вследствие эффективного регулирования производства, или по другим причинам, что она не стимулирует не должным образом экспорт или как-нибудь иначе серьезно ущемляет интересы других договаривающихся сторон.

Статья VII

Оценка товара для таможенных целей

1. Договаривающиеся стороны признают действенность общих принципов оценки, изложенных в нижеследующих пунктах настоящей статьи, и обязуются применять эти принципы в отношении всех товаров, подпадающих под обложение пошлинами или другими сборами*, или под ограничения ввоза и вывоза, основанные на стоимости или регулируемые в какой-либо форме в зависимости от стоимости. Более того, по просьбе другой договаривающейся стороны, они рассмотрят в свете этих принципов действие любых своих законов или правил, относящихся к стоимости для таможенных целей. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут потребовать от договаривающихся сторон отчета о мерах, принимаемых ими во исполнение положений настоящей статьи.

2. (а) Оценка ввезенного товара для таможенных целей должна основываться на действительной стоимости ввезенного товара, в отношении которого применяется пошлина, или аналогичного товара, и не должна основываться на стоимости товара отечественного происхождения или на произвольной или фиктивной стоимости*.

(b) Под "действительной стоимостью" должна пониматься цена, по которой, во время и в месте, определенных законодательством страны ввоза, такой или аналогичный товар продается или предлагается для продажи при обычном ходе торговли в условиях полной конкуренции. В той степени, в которой количество такого или аналогичного товара по отдельной сделке влияет на цену, цена, подлежащая рассмотрению, должна единообразно сопоставляться либо (i) со сравнимыми количествами, либо (ii) с количествами, не менее благоприятными для импортера, чем те, в которых больший объем товара продается при торговле между странами ввоза и вывоза.*.

(с) Когда действительная стоимость не может быть определена согласно подпункту (b) настоящего пункта, стоимость для таможенных целей должна основываться на ближайшем устанавливаемом эквиваленте такой стоимости*.

3. Стоимость для таможенных целей любого ввезенного товара не должна включать суммы любого внутреннего налога, применяемого в стране происхождения или экспорта, от уплаты которого ввезенный товар был освобожден или был или будет освобожден путем возмещения.

4. (а) В случае, если иное не предусмотрено настоящим пунктом, когда договаривающейся стороне необходимо для целей пункта 2 настоящей статьи конвертировать в ее собственную валюту цену, выраженную в валюте другой страны, валютный курс конвертации, подлежащий применению, должен быть основан, соответственно для каждой валюты, на паритетном курсе валют, установленном в порядке, предусмотренном Статьями Соглашения о Международном валютном фонде, либо на валютном курсе, признанном Фондом, либо на паритетном курсе, установленном в соответствии со специальным валютным соглашением, заключенным согласно статье XV настоящего Соглашения.

(b) В случаях, когда не существует такого установленного паритетного курса валют или такого признанного курса валют, курс конвертации должен эффективно отражать текущую стоимость такой валюты в коммерческих сделках.

(с) ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ, в согласии с Международным валютным фондом, формулируют правила, регулирующие конвертацию договаривающимися сторонами любой иностранной валюты, в отношении которой в соответствии со Статьями Соглашения о Международном валютном фонде установлены множественные валютные курсы. Любая договаривающаяся сторона может применять такие правила в отношении таких иностранных валют для целей пункта 2 настоящей статьи в качестве альтернативы применения паритетных курсов. До тех пор, пока такие правила не будут приняты ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ, любая договаривающаяся сторона может применять для целей пункта 2 настоящей статьи по отношению к любой такой иностранной валюте правила конвертации, которые направлены на реальное отражение стоимости такой иностранной валюты в коммерческих сделках.

(d) Ничто в настоящем пункте не должно трактоваться как требование к любой договаривающейся стороне изменить метод конвертации валют для таможенных целей, который применяется на ее территории на дату настоящего Соглашения, если такое изменение будет иметь результатом общее увеличение размера пошлин, подлежащих уплате.

5. Основы и методы определения стоимости товаров, подпадающих под обложение таможенными пошлинами или другими сборами, или ограничения, основанные на стоимости или регулируемые в какой-либо мере в зависимости от стоимости, должны быть стабильными и должны предаваться достаточной гласности для того, чтобы дать возможность коммерсантам определить, с разумной степенью точности, стоимость товаров для таможенных целей.

Статья VIII

Сборы и формальности, связанные с ввозом и вывозом*

1. (а) Все сборы и платежи любого характера (кроме импортных и экспортных пошлин и кроме налогов в смысле статьи III), устанавливаемые договаривающимися сторонами на ввоз или вывоз или в связи с ввозом или вывозом, ограничиваются по своей величине приблизительной стоимостью оказанных услуг и не являются косвенной защитой для отечественных товаров или средством обложения импорта или экспорта в фискальных целях.

(b) Договаривающиеся стороны признают необходимость уменьшения числа и разнообразия сборов и платежей, о которых говорится в подпункте (а).

(с) Договаривающиеся стороны также признают необходимость сокращения до минимума объемов и сложности импортных и экспортных формальностей и сокращения и упрощения требований к импортной и экспортной документации*.

2. Договаривающаяся сторона по требованию другой договаривающейся стороны или ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН рассмотрит действие ее законов и правил в свете положений настоящей статьи.

3. Никакая из договаривающихся сторон не налагает значительных штрафов за незначительные нарушения таможенных правил или процедурных требований. В частности, штраф за какие-либо пропуски или ошибки в таможенной документации, которые легко исправимы, явно были совершены не в целях обмана и не являются грубой небрежностью, не должен превышать размера, который необходим для того, чтобы служить главным образом предупреждением.

4. Положения настоящей статьи распространяются на сборы, платежи, формальности и требования, устанавливаемые правительственными органами в связи с ввозом и вывозом, включая относящиеся к:

(а) консульским операциям, таким, как выдача консульских инвойсов и сертификатов;

(b) количественным ограничениям;

(с) лицензированию;

(d) валютному контролю;

(е) услугам по статистике;

(f) документам, документации и сертификации;

(g) анализам и инспекции; и

(h) карантину, санитарной службе и фумигации.

Статья IX

Отметки о происхождении

1. Каждая договаривающаяся сторона предоставляет товарам из территорий других договаривающихся сторон, режим в отношении требований, предъявляемых к маркировке, не менее благоприятный, чем режим, предоставляемый аналогичным товарам любой третьей страны.

2. Договаривающиеся стороны признают, что при принятии и применении законов и правил, относящихся к отметкам о происхождении, должны быть сведены к минимуму трудности и неудобства, которые могут быть причинены торговле и промышленности экспортирующих стран, при должном внимании к необходимости защиты потребителей от ложных или вводящих в заблуждение указаний.

3. Когда это будет практически возможно в административном отношении, договаривающиеся стороны должны разрешать наложение требуемых отметок о происхождении в момент ввоза.

4. Законы и правила договаривающихся сторон, касающиеся маркировки импортируемых товаров должны быть таковыми, чтобы их выполнение не приводило к серьезному повреждению товаров или материальному снижению их стоимости, или неразумному увеличению их стоимости.

5. Как общее правило, никакие специальные пошлины или штрафы не должны налагаться любой договаривающейся стороной за несоблюдение правил маркировки до ввоза, если только исправление маркировки не будет неоправданно задерживаться, или если только не были сделаны ложные маркировки, или если только требуемая маркировка не была намеренно упущена.

6. Договаривающиеся стороны сотрудничают друг с другом с целью предотвращения употребления торговых наименований таким образом, чтобы не давать ложное представление об истинном происхождении товара в ущерб отличительным региональным или географическим наименованиям товаров из территории договаривающейся стороны, которые охраняются ее законодательством. Каждая договаривающаяся сторона внимательно и благожелательно рассматривает подобные просьбы или представления, которые могут быть сделаны любой другой договаривающейся стороной относительно выполнения обязательства, указанного в предыдущем предложении, в отношении наименований товаров, которые были сообщены ей другой договаривающейся стороной.

Статья X

Публикация и применение торговых правил

1. Законы, правила, судебные решения и административные распоряжения общего применения, применяемые любой договаривающейся стороной, касающиеся классификации или оценки товаров для таможенных целей, или ставок пошлин, налогов или других сборов, или требований, ограничений или запрещений импорта или экспорта или перевода платежей за них, или влияющие на их продажу, распределение, транспортировку, страхование, хранение на складах, осмотр, выставление на обозрение, обработку, смешивание или другое использование, быстро публикуются таким образом, чтобы дать возможность правительствам и коммерсантам ознакомиться с ними. Находящиеся в силе соглашения между правительством или правительственным учреждением любой договаривающейся стороны и правительством или правительственным учреждением любой другой договаривающейся стороны, затрагивающие международную торговую политику, также публикуются. Положения настоящего пункта не должны требовать от любой договаривающейся стороны раскрытия конфиденциальной информации, которое затруднило бы применение закона или иным образом противоречило бы общественным интересам или нанесло бы ущерб законным коммерческим интересам отдельных предприятий, государственных или частных.

2. Никакая мера общего применения, применяемая договаривающейся стороной и ведущая к повышению ставки пошлины или другого импортного сбора в рамках сложившейся и единообразной практики, или устанавливающая новые или более обременительные требования, ограничения или запреты на импорт, или на перевод платежей за него, не применяется до тех пор, пока эта мера не будет официально опубликована.

3. (а) Каждая договаривающаяся сторона применяет единообразным, беспристрастным и разумным способом все свои законы, правила, решения и распоряжения характера, описанного в пункте 1 настоящей статьи.

(b) Каждая договаривающаяся сторона имеет или учреждает настолько быстро, насколько это имеет смысл, судебные, арбитражные или административные трибуналы или процедуры для целей, в частности, быстрого пересмотра и исправления административных действий, касающихся таможенных вопросов. Такие трибуналы или процедуры являются независимыми от органов, на которые возложено применение норм административного права, и их решения выполняются такими органами, и последние руководствуются этими решениями в своей практике, если только не поступит апелляционная жалоба в суд или трибунал вышестоящей инстанции в течение периода, установленного для подачи жалобы импортерами; при условии, что центральное руководство такого органа может предпринимать меры для пересмотра этого вопроса в порядке другого производства, если имеются достаточные причины полагать, что это решение несовместимо с установленными принципами закона или реальными фактами.

(с) Положения подпункта (b) настоящего пункта не требуют отмены или замены процедур, находящихся в силе на территории договаривающейся стороны на дату настоящего Соглашения, которые фактически обеспечивают объективный и беспристрастный пересмотр административных действий, даже если такие процедуры не являются полностью или формально независимыми от органов, на которые возложено применение норм административного права. Любая договаривающаяся сторона, применяющая такого рода процедуры, по получении просьбы, предоставляет ДОГОВАРИВАЮЩИМСЯ СТОРОНАМ полную информацию об этом для того, чтобы они могли определить, соответствуют ли такие процедуры требованиям этого пункта.

Статья XI*

Общая отмена количественных ограничений

1. Ни одна из договаривающихся сторон не устанавливает или не сохраняет на ввоз любого товара из территории другой договаривающейся стороны или вывоз или продажу для экспорта любого товара, предназначаемого для территории другой договаривающейся стороны, никаких запрещений или ограничений, будь то в форме квот, импортных или экспортных лицензий или других мер, кроме пошлин, налогов или других сборов.

2. Положения пункта 1 настоящей статьи не распространяются на:

(а) запрещения или ограничения экспорта, временно применяемые для предотвращения или ослабления последствий критического недостатка продовольствия или других товаров, имеющих существенное значение для экспортирующей договаривающейся стороны;

(b) запрещения или ограничения импорта и экспорта, необходимые в связи с применением стандартов или правил классификации, сортировки и сбыта сырьевых товаров в международной торговле;

(с) ограничения импорта любого сельскохозяйственного товара или продуктов рыболовства, ввозимых в любом виде*, необходимые для осуществления правительственных мер, которые имеют своей целью:

(i) ограничить количества аналогичного отечественного товара, разрешаемые для сбыта или производства, или, если не имеется значительного отечественного производства аналогичного товара, то такого отечественного товара, который может быть прямо заменен импортированным товаром; или

(ii) снять с рынка временный излишек аналогичного отечественного товара, или если не имеется существенного отечественного производства аналогичного товара, то такого отечественного товара, который может быть прямо заменен импортированным товаром, путем представления имеющегося излишка некоторым группам отечественных потребителей бесплатно или по ценам ниже текущих рыночных; или

(iii) ограничить разрешаемые к производству количества любого продукта животного происхождения, производство которого прямо, зависит, полностью или в основной части, от импортируемого сырьевого товара, если отечественное производство данного товара относительно незначительно.

Любая договаривающаяся сторона, применяющая ограничения на импорт любого товара в силу подпункта (с) настоящего пункта публикует для всеобщего извещения общие количества или стоимость товара, разрешенного к импорту в течение определенного периода в будущем, и любые изменения такого количества или стоимости. Кроме того, любые ограничения, применяемые согласно указанному выше подпункту (i), не сокращают общий объем импорта по отношению к общему объему отечественного производства, по сравнению с тем соотношением, которое, как можно было бы разумно ожидать, существовало бы между ними при отсутствии ограничений. При определении этого соотношения договаривающаяся сторона уделяет должное внимание соотношению, которое преобладало за предшествующий репрезентативный период, а также любым особым факторам*, которые могли влиять или влияют на торговлю соответствующим товаром.

Статья XII*

Ограничения в целях обеспечения платежного баланса

1. Несмотря на положения пункта 1 статьи XI, любая договаривающаяся сторона в целях обеспечения своего внешнего финансового положения и своего платежного баланса может ограничить количество или стоимость товара, разрешаемого к импорту, при условии соблюдения положений следующих пунктов настоящей статьи.

2. (а) Ограничения импорта, устанавливаемые, сохраняемые или усиливаемые договаривающейся стороной в соответствии с настоящей статьей, не должны быть более значительными, чем это требуется для:

(i) предотвращения неминуемой угрозы серьезного сокращения ее валютных резервов или остановки такого сокращения, или

(ii) того, чтобы в случае договаривающейся стороны с очень низкими валютными резервами добиться разумного темпа роста ее резервов.

В обоих случаях следует уделить должное внимание любым особым факторам, которые могут влиять на состояние резервов такой договаривающейся стороны или на ее потребность в них, включая, в случаях, когда она имеет возможность воспользоваться специальными внешними кредитами или другими ресурсами, необходимость обеспечить надлежащее использование таких кредитов или ресурсов.

(b) Договаривающиеся стороны, применяющие ограничения в соответствии с подпунктом (а) настоящего пункта, постепенно ослабляют их по мере улучшения положения, сохраняя их только в той мере, в какой условия, перечисленные в этом подпункте, все еще оправдывают их применение. Они отменяют ограничения, когда условия более не будут оправдывать их введение или сохранение согласно настоящему подпункту.

3. (а) Договаривающиеся стороны обязуются при проведении своей внутренней политики обращать должное внимание на необходимость сохранения или восстановления равновесия в их платежных балансах на здоровой и прочной основе и на желательность избежания внеэкономического использования производственных ресурсов. Они признают, что для достижения этих целей желательно, насколько это возможно, принимать меры, которые скорее расширяют, нежели сокращают международную торговлю.

(b) Договаривающиеся стороны, применяющие ограничения согласно настоящей статье, могут установить эффективность ограничений в отношении импорта различных товаров или групп товаров таким образом, чтобы предоставить приоритет для ввоза тех товаров, которые являются более существенными.

(с) Договаривающиеся стороны, применяющие ограничения согласно настоящей статье, обязуются:

(i) избегать ненужного ущерба коммерческим или экономическим интересам любой другой договаривающейся стороны*;

(ii) не применять ограничений таким образом, чтобы воспрепятствовать, без разумных оснований, ввозу любых товаров в минимальных коммерческих количествах, исключение которых нарушило бы обычные каналы торговли; и

(iii) не применять ограничений, которые воспрепятствовали бы ввозу коммерческих образцов или воспрепятствовали бы соблюдению положений о патентах, товарных знаках, авторском праве, или аналогичных процедур.

(d) Договаривающиеся стороны признают, что в результате внутренней политики, направленной на достижение и поддержание полной и продуктивной занятости, или на развитие экономических ресурсов, договаривающаяся сторона может испытывать высокий спрос на импорт, включающий угрозу для ее валютных резервов такого характера, который упомянут в пункте 2(а) настоящей статьи. Соответственно, от договаривающейся стороны, которая в иных отношениях соблюдает положения настоящей статьи, не требуется, чтобы она отменила или изменила ограничения на том основании, что изменение такой политики сделало бы излишними ограничения, которые она применяет согласно настоящей статье.

4. (а) Любая договаривающаяся сторона, применяющая новые ограничения или повышающая общий уровень действующих ограничений путем существенного усиления мер, применяемых согласно настоящей статье, должна немедленно после установления или усиления таких ограничений (или, при обстоятельствах, когда предварительные консультации являются практически целесообразными, - до этого) консультироваться с ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ относительно природы затруднений с ее платежном балансом, возможных альтернативных корректирующих мер, а также относительно возможного влияния ограничений на экономику других договаривающихся сторон.

(b) ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ в определенную ими дату* пересмотрят все ограничения, все еще применяемые на эту дату согласно настоящей статье. Через год после этой даты договаривающиеся стороны, применяющие ограничения импорта согласно настоящей статье, ежегодно вступают с ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ в консультации того характера, который предусмотрен в подпункте (а) настоящего пункта.

(с) (i) Если в ходе консультации с договаривающейся стороной согласно подпунктам (а) или (b) выше ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ установят, что ограничения не совместимы с положениями настоящей статьи или статьи XIII (при условии соблюдения положений статьи XIV), они укажут природу несоответствия и могут рекомендовать, чтобы ограничения были удобным образом изменены.

(ii) Если, однако, в результате консультаций ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ установят, что ограничения применяются таким образом, что это влечет за собой серьезное несоответствие положениям настоящей статьи или статьи XIII (при условии соблюдения положений статьи XIV), и что в результате этого торговле любой договаривающейся стороны наносится ущерб или создается угроза ущерба, они информируют об этом договаривающуюся сторону, применяющую ограничения, и делают соответствующие рекомендации для того, чтобы в течение определенного периода времени было обеспечено соответствие с такими положениями. Если такая договаривающаяся сторона не выполняет эти рекомендации в течение установленного срока, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут освободить любую договаривающуюся сторону, торговля которой негативно затрагивается ограничениями, от таких обязательств по настоящему Соглашению в отношении договаривающейся стороны, применяющей ограничения, какие они признают подходящими в данных обстоятельствах.

(d) ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ приглашают любую договаривающуюся сторону, которая применяет ограничения согласно настоящей статье, вступить с ними в консультации по просьбе любой договаривающейся стороны, которая может представить prima facie доказательства, что ограничения являются несовместимыми с положениями настоящей статьи или с положениями статьи XIII (при условии соблюдения положений статьи XIV) и что они негативно отражаются на ее торговле. Однако, такого рода приглашение не направляется, пока ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ не удостоверятся, что непосредственное обсуждение между заинтересованными договаривающимися сторонами оказалось безуспешным. Если в результате консультаций с ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ соглашение не достигнуто, и они определяют, что ограничения применяются в нарушение указанных выше положений и что наносится ущерб или создается угроза причинения ущерба торговле договаривающейся стороны, возбудившей процедуру, они рекомендуют отмену или изменение ограничений. Если ограничения не отменяются или не изменяются в течение срока, который может быть предписан ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ, они могут освободить договаривающуюся сторону, возбудившую процедуру, от выполнения таких обязательств по настоящему Соглашению в отношении договаривающейся стороны, применяющей ограничения, какие они признают подходящими в данных обстоятельствах.

(е) В ходе процедуры согласно настоящему пункту, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ обращают должное внимание на любые особые внешние факторы, которые негативно отражаются на экспортной торговле договаривающейся стороны, применяющей ограничения*.

(f) Решения согласно настоящему пункту должны приниматься быстро и, по возможности, в течение шестидесяти дней с момента начала консультации.

5. Если имеет место систематическое и широко распространенное применение ограничений импорта согласно настоящей статье, свидетельствующее о существовании общего нарушения равновесия, которое ограничивает международную торговлю, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ начинают обсуждение вопроса о том, могут ли быть применены другие меры либо теми договаривающимися сторонами, платежные балансы которых находятся в затруднительном положении, либо теми, платежные балансы которых развиваются исключительно благоприятно, или любой соответствующей межправительственной организацией для того, чтобы устранить основополагающие причины нарушения равновесия. По приглашению ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН, договаривающиеся стороны принимают участие в таких обсуждениях.

Статья XIII*

Недискриминационное применение количественных ограничений

1. Ни одна из договаривающихся сторон не применяет никаких запрещений или ограничений ввоза любого товара с территории любой другой договаривающейся стороны или вывоза любого товара, предназначаемого для территории любой другой договаривающейся стороны, если только ввоз подобного товара из всех третьих стран или вывоз подобного товара во все третьи страны не запрещен или ограничен подобным образом.

2. При применении ограничений импорта к любому товару договаривающиеся стороны стремятся к такому распределению торговли таким товаром, чтобы возможно точнее отразить доли участия в торговле, которые различные договаривающиеся стороны, как можно было бы ожидать, имели бы при отсутствии таких ограничений, и для этой цели соблюдают следующие положения:

(а) Там, где это практически оправданно, квоты, представляющие общее количество разрешенного импорта (независимо от того, распределены ли они между странами-поставщиками или нет), фиксируются, и направляется извещение об их размере в соответствии с пунктом 3 (b) настоящей статьи;

(b) В случаях, когда квоты практически не оправданны, ограничения могут применяться посредством импортных лицензий или разрешений без квоты;

(с) Договаривающиеся стороны, кроме как для целей управления квотами, распределенными в соответствии с подпунктом (d) настоящего пункта, не требуют, чтобы импортные лицензии или разрешения использовались для ввоза данного товара из какой либо определенной страны или источника;

(d) В случаях, когда квота распределяется между странами-поставщиками, договаривающаяся сторона, применяющая ограничения, может стремиться к соглашению со всеми другими договаривающимися сторонами, имеющими существенный интерес в поставке данного товара, относительно распределения долей в квоте. В случаях, когда этот метод не является разумно оправданным, соответствующая договаривающаяся сторона выделяет договаривающимся сторонам, существенно заинтересованным в поставке товара, доли от всего количества или стоимости импорта данного товара, основанные на соотношениях поставок данного товара такими договаривающимися сторонами в течение предшествовавшего репрезентативного периода, при этом принимаются во внимание любые особые факторы, которые могли бы влиять или могут повлиять в дальнейшем на торговлю этим товаром. Не устанавливается никаких условий или формальностей, которые воспрепятствовали бы любой договаривающейся стороне полностью использовать выделенную ей долю любого такого общего количества или стоимости поставок, при условии, что ввоз будет произведен в предписанный период времени, к которому может относиться квота*.

3. (а) В случаях выдачи импортных лицензий в связи с импортными ограничениями, договаривающаяся сторона, применяющая ограничения, предоставляет, по требованию любой договаривающейся стороны, заинтересованной в торговле указанным товаром, всю соответствующую информацию, касающуюся управления ограничениями, импортных лицензий, выданных в предшествующий период, и распределения таких лицензий среди стран-поставщиков; при условии, что нет обязательства предоставить информацию относительно наименований импортирующих или поставляющих предприятий.

(b) В случае ограничений импорта, включающих фиксирование квот, договаривающаяся сторона, применяющая ограничения, публично извещает об общем количестве или стоимости товара или товаров, которые будут разрешены к ввозу в течение определенного времени в будущем, и о любом изменении в таком количестве или стоимости. Любые поставки данного товара, которые находились в пути в момент публичного извещения, не ограничиваются к ввозу; при условии, что они могут засчитываться, если это будет практически оправданно, в количества, разрешенные к ввозу в данный период времени, а также, если необходимо, в количества, разрешенные к ввозу в следующий период или периоды; и далее, при условии, что если любая договаривающаяся сторона обычно освобождает от таких ограничений товары, ввезенные для потребления или взятые из таможенных складов для потребления в течение тридцати дней со дня такого публичного извещения, то такая практика рассматривается как полностью соответствующая настоящему подпункту.

(с) В случае квот, распределенных между странами-поставщиками, договаривающаяся сторона, применяющая ограничения, срочно информирует все другие договаривающиеся стороны, заинтересованные в поставке данного товара, о долях в распределенной в данный момент между различными странами-поставщиками квоте, в количественном или стоимостном выражении, а также публично извещает об этом.

4. В отношении ограничений, применяемых в соответствии с пунктом 2 (d) настоящей статьи или пунктом 2 (с) статьи XI, выбор репрезентативного периода для любого товара и оценка любых особых факторов*, влияющих на торговлю данным товаром, первоначально производятся договаривающейся стороной, применяющей ограничения; при условии, что такая договаривающаяся сторона, по получении просьбы любой другой договаривающейся стороны, имеющей существенный интерес в поставке данного товара, или по просьбе ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН, быстро проведет консультации с другой договаривающейся стороной или с ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ относительно необходимости изменения установленных пропорций или выбранного базового периода, или переоценки вовлеченных особых факторов, или отмены условий, формальностей или любых других положений, установленных в одностороннем порядке в отношении распределения адекватной квоты или ее неограниченного использования.

5. Положения настоящей статьи применяются к любой тарифной квоте, установленной или сохраняемой любой договаривающейся стороной, и, насколько это применимо, принципы настоящей статьи также распространяются на ограничения экспорта.

Статья XIV*

Исключения из правила недискриминации

1. Договаривающаяся сторона, применяющая ограничения согласно статье XII или разделу В статьи XVIII, может, при применении таких ограничений, отклоняться от положений статьи XIII способом, который будет иметь эквивалентный эффект на ограничения на платежи и переводы по текущим международным операциям, которые эта договаривающаяся сторона к этому времени может применять согласно статьям VIII или XIV Статей Соглашения о Международном валютном фонде, или согласно аналогичным положениям специального валютного соглашения, заключенного в соответствии с пунктом 6 статьи XV*.

2. Договаривающаяся сторона, применяющая ограничения импорта согласно статье XII или разделу В статьи XVIII, может с согласия ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН, временно отклоняться от положений статьи XIII в отношении незначительной части ее внешней торговли в тех случаях, когда выгоды договаривающейся стороны или соответствующих договаривающихся сторон существенно превышают любой ущерб, который может быть нанесен торговле других договаривающихся сторон*.

3. Положения статьи XIII не препятствуют группе территорий, имеющих общую квоту в Международном валютном фонде, применять в отношении импорта из других стран, но не между собой, ограничения в соответствии с положениями статьи XII или раздела В статьи XVIII при условии, что такие ограничения во всех других отношениях соответствуют положениям статьи XIII.

4. Статьи с XI по XV или раздел В статьи XVIII настоящего Соглашения не препятствуют договаривающейся стороне, применяющей ограничения импорта согласно статье XII или разделу В статьи XVIII, принимать меры к регулированию ее экспорта, таким способом, чтобы увеличить ее валютные поступления, которые она может использовать, не отклоняясь от положений статьи XIII.

5. Статьи с XI по XV включительно, или раздел В статьи XVIII настоящего Соглашения не препятствуют применению договаривающейся стороной количественных ограничений:

(а) имеющих эквивалентный эффект с валютными ограничениями, разрешенными согласно разделу 3(b) статьи VII Статей Соглашения о Международном валютном фонде, либо

(b) согласно преференциальным соглашениям, предусмотренным в Приложении А к настоящему Соглашению, в ожидании результатов упомянутых там переговоров.

Статья XV

Договоренности в отношении валюты

1. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ будут стремиться к сотрудничеству с Международным валютным фондом с тем, чтобы ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ и Фонд могли проводить скоординированную политику в отношении валютных вопросов в рамках юрисдикции Фонда, и вопросов количественных ограничений и других торговых мер в рамках юрисдикции ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН.

2. Во всех случаях, когда ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ призваны рассматривать или иметь дело с проблемами, касающимися валютных резервов, платежных балансов или договоренностей, касающихся иностранной валюты, они в полном объеме консультируются с Международным валютным фондом. В таких консультациях ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ принимают все данные статистики и другие факты, представляемые Фондом в отношении иностранной валюты, валютных резервов и платежных балансов, и принимают определение Фонда относительно того, соответствует ли действие договаривающейся стороны по валютным вопросам Статьям Соглашения о Международном валютном фонде, или условиям специального валютного соглашения, заключенного между этой договаривающейся стороной и ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ при принятии окончательного решения в случаях, включающих критерии, изложенные в пункте 2 (а) статьи XII или в пункте 9 статьи XVIII, принимают определение Фонда в отношении того, что именно является серьезным уменьшением валютных резервов, очень низким уровнем валютных резервов или разумными темпами прироста валютных резервов договаривающейся стороны, а также в отношении финансовых аспектов других вопросов, по которым в таких случаях проводится консультация.

3. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ стремятся заключить соглашение с Фондом в отношении процедур консультаций, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи.

4. Договаривающиеся стороны не должны путем валютных мероприятий подрывать* цель положений настоящего Соглашения или путем торговых мероприятий - цель положений Статей Соглашения о Международном валютном фонде.

5. Если ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ признают, в любое время, что валютные ограничения на платежи и переводы в связи с импортом применяются договаривающейся стороной в порядке, не совместимом с исключениями, предусмотренными в данном Соглашении в отношении количественных ограничений, то они сообщают об этом Фонду.

6. Любая договаривающаяся сторона, которая не является членом Фонда, становится в течение срока, подлежащего определению ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ после консультации с Фондом, членом Фонда, или, если это ей не удастся, заключает специальное валютное соглашение с ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ. Договаривающаяся сторона, которая перестает быть членом Фонда, немедленно заключает специальное валютное соглашение с ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ. Любое специальное валютное соглашение, заключенное договаривающейся стороной в силу настоящего пункта, после этого становится частью ее обязательств по настоящему Соглашению.

7. (а) Специальное валютное соглашение между договаривающейся стороной и ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ согласно пункту 6 настоящей статьи, обеспечивает, к удовлетворению ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН, чтобы цели настоящего Соглашения не были сведены на нет в результате действий в валютной сфере, проводимых данной договаривающейся стороной.

(b) Условия любого такого соглашения не налагают на договаривающуюся сторону обязательств в валютных вопросах, которые в целом будут более ограничительными, чем обязательства, налагаемые Статьями Соглашения о Международном валютном фонде на членов Фонда.

8. Договаривающаяся сторона, не являющаяся членом Фонда, представляет такую информацию в пределах общих рамок раздела 5 статьи VIII Статей Соглашения о Международном валютном фонде, какую ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут потребовать в целях выполнения своих функций по настоящему Соглашению.

9. Ничто в настоящем Соглашении не препятствует:

(а) применению договаривающейся стороной валютного контроля или валютных ограничений в соответствии со Статьями Соглашения о Международном валютном фонде или со специальным валютным соглашением этой договаривающейся стороны с ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ; или

(b) применению договаривающейся стороной ограничений или контроля над импортом или экспортом, единственным результатом которых является, в дополнение к результатам, разрешенным статьями XI, XII, XIII и XIV, эффективность такого валютного контроля или валютных ограничений.

Статья XVI*

Субсидии

Раздел А - Общие положения о субсидиях

1. Если любая договаривающаяся сторона предоставляет или сохраняет любую субсидию, включая любую форму поддержания дохода или цен, которая действует, прямо или косвенно, на увеличение экспорта любого товара с ее территории или сокращение импорта какого-либо товара на ее территорию, то она сообщает ДОГОВАРИВАЮЩИМСЯ СТОРОНАМ в письменной форме о размере и характере субсидирования, об ожидающемся влиянии субсидирования на количество затронутых товара или товаров, которые импортируются на ее территорию или экспортируются с ее территории, и об обстоятельствах, делающих субсидирование необходимым. В любых случаях, когда установлено, что любое такое субсидирование серьезно ущемляет или угрожает серьезно ущемить интересы любой другой договаривающейся стороны, то договаривающаяся сторона, предоставляющая субсидию, по получении просьбы обсудит с другой заинтересованной договаривающейся стороной или сторонами, или с ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ возможность ограничения субсидирования.

Раздел В - дополнительные положения об экспортных субсидиях*

2. Договаривающиеся стороны признают, что предоставление договаривающейся стороной субсидии для экспорта любого товара может иметь вредный эффект для других договаривающихся сторон, как импортеров, так и экспортеров, может вызвать ненужное нарушение их нормальных коммерческих интересов и может затруднить достижение целей настоящего Соглашения.

3. Соответственно, договаривающиеся стороны стремятся избежать использования субсидий для экспорта сырьевых товаров. Если, однако, договаривающаяся сторона предоставляет, прямо или косвенно, субсидию в любой форме, которая действует на увеличение экспорта любого сырьевого товара с ее территории, то такая субсидия не применяется таким образом, чтобы в результате договаривающаяся сторона заняла большую, чем справедливая, долю в мировом экспорте данного товара, принимая во внимание доли договаривающихся сторон в торговле таким товаром за предшествовавший репрезентативный период, а также любые особые факторы, которые могли повлиять или могут влиять на такую торговлю этим товаром*.

4. Более того, с 1 января 1958 г. или с самой ранней практически целесообразной даты после этого, договаривающиеся стороны прекращают предоставление прямых или косвенных субсидий в любой форме для экспорта любого товара, иного, чем сырьевой товар, если в результате такой субсидии продажа такого товара на экспорт осуществляется по более низкой цене, чем сравнимая цена, устанавливаемая на аналогичный товар для покупателей на внутреннем рынке. До 31 декабря 1957 г. ни одна договаривающаяся сторона не расширяет объем любого такого субсидирования по сравнению с объемом, существовавшим на 1 января 1955 г., путем введения новых или увеличения существующих субсидий*.

5. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ время от времени рассматривают действие положений настоящей статьи с целью проверки ее эффективности, в свете фактического опыта, в деле достижения целей настоящего Соглашения и во избежание субсидирования, наносящего серьезный ущерб торговле или интересам договаривающихся сторон.

Статья XVII

Государственные торговые предприятия

1*. (а) Каждая договаривающаяся сторона берет на себя обязательство о том, что, если она учреждает или поддерживает в действии Государственное предприятие, где бы оно ни находилось, или предоставляет, формально или фактически, любому предприятию исключительные или специальные привилегии*, то такое предприятие в своих операциях по покупкам или продажам, включающим либо импорт, либо экспорт, действует таким образом, который соответствует общим принципам недискриминационного режима, предписанным настоящим Соглашением для мер правительств, затрагивающих импорт или экспорт, осуществляемый частными коммерсантами.

(b) Положения подпункта (а) настоящего пункта понимаются как требование, чтобы такие предприятия, принимая должным образом во внимание другие положения настоящего Соглашения, совершали любые такие покупки или продажи, руководствуясь исключительно коммерческими соображениями*, включая цену, качество, доступность товара, его реализуемость, условия транспортировки и другие условия покупки или продажи, и предоставляли предприятиям других договаривающихся сторон адекватную возможность, в соответствии с обычной деловой практикой, конкурировать за участие в таких покупках или продажах.

(с) Ни одна из договаривающихся сторон не препятствует любому предприятию (независимо от того, является ли оно предприятием, описанным в подпункте (а) настоящего пункта, или нет), находящемуся под его юрисдикцией, действовать в соответствии с принципами подпунктов (а) и (b) настоящего пункта.

2. Положения пункта 1 настоящей статьи не применяются к импорту товаров для немедленного или исключительного потребления для правительственных нужд, а не для перепродажи или использования для производства товаров* для продажи. В отношении такого импорта каждая договаривающаяся сторона предоставляет торговле других договаривающихся сторон справедливый и равноправный режим.

3. Договаривающиеся стороны признают, что предприятия такого типа, который указан в пункте 1 (а) настоящей статьи, могут управляться таким образом, который создает серьезные препятствия торговле; поэтому являются важными для развития международной торговли переговоры на основе взаимности и взаимной выгоды, направленные на ограничение или сокращение таких препятствий *.

4. (а) Договаривающиеся стороны уведомляют ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ о товарах, которые импортируются на их территорию или экспортируются с их территории предприятиями того типа, который указан в пункте 1(а) настоящей статьи.

(b) Договаривающаяся сторона, устанавливающая, поддерживающая или разрешающая импортную монополию на товар, не являющийся предметом уступки согласно статье II, по просьбе другой договаривающейся стороны, ведущей существенную торговлю этим товаром, информирует ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ об импортной наценке* на этот товар за последний репрезентативный период, или, если это окажется невозможным, о цене, устанавливаемой для перепродажи этого товара.

(с) ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут, по просьбе договаривающейся стороны, которая имеет основание полагать, что ее интересы по настоящему Соглашению негативно затрагиваются операциями предприятия того типа, который указан в пункте 1(а), затребовать у договаривающейся стороны, устанавливающей, поддерживающей или разрешающей такое предприятие, информацию о его операциях, относящихся к применению положений настоящего Соглашения.

(d) Положения настоящего пункта не требуют, чтобы договаривающаяся сторона раскрывала конфиденциальную информацию, которая воспрепятствовала бы применению закона или иным образом противоречила бы общественным интересам, или нанесла бы ущерб законным коммерческим интересам отдельных предприятий.

Статья XVIII*

Правительственная помощь экономическому развитию

1. Договаривающиеся стороны признают, что достижение целей настоящего Соглашения может быть облегчено в результате успешного развития их экономик, в особенности тех договаривающихся сторон, экономика которых может поддерживать только низкий уровень жизни* и находится на ранних стадиях развития*.

2. Договаривающиеся стороны признают далее, что для таких договаривающихся сторон может оказаться необходимым, в целях осуществления программ и политики экономического развития, направленных на подъем общего уровня жизни их населения, принимать защитные или другие меры, затрагивающие импорт, и что такие меры оправданы постольку, поскольку они облегчают достижение целей настоящего Соглашения. Поэтому они согласны, чтобы такие договаривающиеся стороны пользовались дополнительными возможностями, которые позволили бы им (а) сохранять достаточную гибкость структуры их тарифа, чтобы они могли предоставлять таможенную защиту, требующуюся для создания отдельной отрасли промышленности*, и (b) применять количественные ограничения в целях платежного баланса, таким образом, который полностью бы учитывал продолжающийся высокий уровень спроса на импорт, который по всей вероятности мог бы быть создан их программами экономического развития.

3. Договаривающиеся стороны признают наконец, что вместе с теми дополнительными возможностями, которые предусмотрены в разделах А и В настоящей статьи, положений настоящего Соглашения будет, как правило, достаточно для того, чтобы дать возможность договаривающимся сторонам обеспечить потребность их экономического развития. Они согласны, однако, что могут быть обстоятельства, когда никакая мера, отвечающая этим положениям, не может быть применена на практике для того, чтобы позволить договаривающейся стороне, находящейся в процессе экономического развития, предоставить правительственную помощь, требующуюся в целях содействия созданию отдельных отраслей промышленности* в интересах поднятия общего уровня жизни ее населения. В разделах С и D настоящей статьи изложены специальные процедуры действий в таких случаях.

4. (а) Вследствие этого договаривающаяся сторона, экономика которой может поддерживать только низкий уровень жизни* и которая находится на ранних стадиях развития*, может временно отступать от положений других статей настоящего Соглашения, как это предусмотрено в разделах А, В и С настоящей статьи.

(b) Договаривающаяся сторона, экономика которой находится в процессе развития, но к которой не относятся положения вышеуказанного подпункта (а), может передавать обращения к ДОГОВАРИВАЮЩИМСЯ СТОРОНАМ в соответствии с разделом D настоящей статьи.

5. Договаривающиеся стороны признают, что экспортные доходы договаривающихся сторон, экономика которых относится к типам, описанным выше в пункте 4 (а) и (b), и которая зависит от экспорта небольшого числа сырьевых товаров, могут серьезно уменьшиться в результате сокращения продаж таких товаров. Соответственно в тех случаях, когда экспорт сырьевых товаров из такой договаривающейся стороны серьезно затрагивается мерами другой договаривающейся стороны, она может прибегнуть к положениям о консультациях, предусмотренных статьей XXII настоящего Соглашения.

6. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ будут ежегодно рассматривать все меры, применяемые в соответствии с разделами С и D настоящей статьи.

Раздел А

7. (а) Если договаривающаяся сторона, подпадающая под действие пункта 4 (а) настоящей статьи, сочтет желательным, в целях содействия создания отдельной отрасли промышленности* в интересах поднятия общего уровня жизни ее населения, изменить или отменить уступку, включенную в соответствующий Перечень, приложенный к настоящему Соглашению, она уведомляет об этом ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ и вступает в переговоры с любой договаривающейся стороной, с которой первоначально была согласована такая уступка, а также с любой другой договаривающейся стороной, которая, по определению ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН, имеет существенный интерес в этом. Если между такими заинтересованными договаривающимися сторонами достигается соглашение, они могут изменить или отозвать уступки, предусматриваемые в соответствующих Перечнях, приложенных к настоящему Соглашению, для того, чтобы реализовать такое соглашение, включая связанные с этим компенсирующие изменения.

(b) Если в течение шестидесяти дней послеуведомления, предусмотренного в вышеуказанном подпункте (а), соглашение не достигнуто, договаривающаяся сторона, предлагающая изменить или отозвать уступки, может передать вопрос ДОГОВАРИВАЮЩИМСЯ СТОРОНАМ, которые должны без задержки рассмотреть его. Если они найдут, что договаривающаяся сторона, предлагающая изменить или отозвать уступки, приложила все усилия для того, чтобы достигнуть соглашения, и что предложенные ею компенсирующие изменения являются достаточными, то такая договаривающаяся сторона может изменить или отозвать уступки, если она одновременно применяет компенсирующие изменения. Если ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ не находят, что компенсация, предоставляемая договаривающейся стороной, предлагающей изменить или отозвать уступки, является адекватной, но находят, что она предприняла все разумные усилия, чтобы предложить адекватную компенсацию, то такая договаривающаяся сторона может изменять или отзывать уступки. Если это будет совершено, то любая другая договаривающаяся сторона, о которой говорится в вышеуказанном подпункте (а), может изменить или отозвать по сути эквивалентные уступки, которые первоначально были согласованы с договаривающейся стороной, предпринимавшей такие действия*.

Раздел В

8. Договаривающие стороны признают, что договаривающиеся стороны, попадающие под действие пункта 4 (а) настоящей статьи, склонны, если они находятся в процессе быстрого развития, испытывать затруднения с платежным балансом, возникающие, главным образом, ввиду попыток расширить их внутренние рынки, а также вследствие неустойчивости в их условиях торговли.

9. Для того, чтобы договаривающаяся сторона, подпадающая под определение пункта 4 (а) настоящей статьи, обеспечила устойчивость своего внешнего финансового положения и обеспечила уровень валютных резервов, адекватный для осуществления ее программы экономического развития, она может, с соблюдением положений пунктов с 10 по 12, регулировать общий уровень ее импорта путем ограничений количества или стоимости товаров, разрешаемых к импорту; при условии, что вводимые, устанавливаемые или усиливаемые ограничения импорта не должны быть более строгими, чем это необходимо:

(а) для того, чтобы предотвратить угрозу, или остановить серьезное уменьшение ее денежных резервов, либо

(b) в случаях, когда дело касается договаривающейся стороны с недостаточными денежными резервами, для того, чтобы достичь разумных темпов роста ее резервов.

И в том, и в другом случае должное внимание уделяется любым особым факторам, которые могут влиять на состояние валютных резервов договаривающейся стороны или на ее потребность в таких резервах, в том числе, когда она имеет возможность воспользоваться специальными внешними кредитами или другими источниками, потребность обеспечить надлежащее использование таких кредитов или источников.

10. При применении этих ограничений договаривающаяся сторона может распространять их на импорт различных товаров или групп товаров таким образом, чтобы отдать предпочтение для ввоза товаров, которые являются более существенными в свете ее политики экономического развития; при условии, что ограничения будут применяться таким образом, чтобы избежать нанесения ненужного ущерба коммерческим или экономическим интересам любой другой договаривающейся стороны, и чтобы не помешать без разумного основания ввозу любого вида товаров в минимальных коммерческих количествах, исключение которых повредило бы обычным каналам торговли; и, при условии, также, что ограничения не применяются таким образом, чтобы препятствовать ввозу коммерческих образцов или препятствовать выполнению положений о патентах, товарных знаках, авторских правах, или аналогичных процедур.

11. При проведении своей внутренней политики соответствующая договаривающаяся сторона уделяет должное внимание необходимости восстановления равновесия ее платежного баланса на здоровой и продолжительной основе и желательности обеспечения экономического использования производственных ресурсов. По мере того, как улучшаются условия, она прогрессивно ослабляет любые ограничения, применяемые в соответствии с настоящим разделом, сохраняя их только в той мере, в какой это окажется необходимым согласно положениям пункта 9 настоящей статьи, и отменяет их, если условия не оправдывают более их дальнейшее поддержание; при условии, что ни от какой договаривающейся стороны не требуется, чтобы она отозвала или изменила ограничения на том основании, что изменения в политике ее развития делают излишними ограничения, которые она применяет в соответствии с настоящим разделом*.

12. (а) Любая договаривающаяся сторона, применяющая новые ограничения или поднимающая путем существенного усиления мер, применяемых в соответствии с настоящим разделом, общий уровень существующих ограничений, немедленно после введения или усиления таких ограничений (или до этого, если обстоятельства делают практически целесообразным проведение предварительных консультаций) консультируется с ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ относительно природы испытываемых ею затруднений с платежным балансом, альтернативных мер по исправлению положения, которые могут быть в ее распоряжении, и относительно возможного эффекта ограничений на экономику других договаривающихся сторон.

(b) ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ в установленную ими дату* пересмотрят все ограничения, все еще применяемые на эту дату в соответствии с настоящим разделом. Через два года после этой даты договаривающиеся стороны, применяющие ограничения в соответствии с настоящим разделом, начнут с ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ консультации такого типа, который предусмотрен выше в подпункте (а), через промежутки приблизительно в два года, но не менее этого, согласно программе, которая должна разрабатываться каждый год ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ; при условии, что в течение двух лет после завершения консультаций общего характера, проводимых в соответствии с каким-либо другим положением настоящего пункта, не должно проводиться никаких других консультаций в соответствии с настоящим пунктом.

(с) (i) Если в ходе консультаций с договаривающейся стороной в соответствии с подпунктами (а) и (b) настоящего пункта ДОГОВАРИВАЮЩЕЙСЯ СТОРОНЫ найдут, что ограничения являются несовместимыми с положениями настоящего раздела или с положениями статьи XIII (с соблюдением положений статьи XIV), они указывают на природу такой несовместимости и могут рекомендовать, чтобы ограничения были удобным образом изменены.

(ii) Если, однако, в результате консультаций ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ определят, что ограничения применяются таким образом, который включает серьезное несоответствие с положениями настоящего раздела или с положениями статьи XIII (с соблюдением положений статьи XIV) и что ими причиняется ущерб или создается угроза причинения ущерба торговле другой договаривающейся стороны, они сообщают об этом договаривающейся стороне, применяющей ограничения, и делают соответствующие рекомендации в целях обеспечения соответствия с этими положениями в течение определенного периода. Если такая договаривающаяся сторона не выполняет этих рекомендаций в течение указанного периода, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут освободить любую договаривающуюся сторону, на торговле которой отрицательно отражаются ограничения, от таких обязательств по настоящему Соглашению в отношении договаривающейся стороны, применяющей ограничения, которые они считают соответствующими в сложившихся обстоятельствах.

(d) ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ приглашают любую договаривающуюся сторону, которая применяет ограничения в соответствии с настоящим разделом, вступить с ними в консультации по просьбе любой договаривающейся стороны, которая может с prima facie очевидностью доказать, что ограничения являются несовместимыми с положениями настоящего раздела или с положениями статьи XIII (с соблюдением положений статьи XIV) и что ограничения отрицательно отражаются на ее торговле. Однако, приглашение не направляется, если ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ удостоверились, что прямое обсуждение между заинтересованными договаривающимися сторонами оказалось безуспешным. Если в результате консультаций с ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ не достигнуто соглашения, и они устанавливают, что применение ограничений несовместимо с указанными положениями, и что ими причиняется ущерб или создается угроза причинения ущерба торговле договаривающейся стороны, возбудившей процедуру, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут рекомендовать отмену или изменение таких ограничений. Если в течение срока, который может быть предписан ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ, ограничения не отозваны или не отменены, они могут освободить договаривающуюся сторону, возбудившую процедуру, от таких обязательств по настоящему Соглашению в отношении договаривающейся стороны, применяющей ограничения, которые они считают соответствующими в сложившихся обстоятельствах.

(е) Если договаривающаяся сторона, против которой были приняты меры в соответствии с последним предложением подпункта (с) (ii) или подпункта (d) настоящего пункта, найдет, что освобождение от обязательств, разрешенное ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ, негативно сказывается на осуществлении ее программы и политики экономического развития, она может не позднее чем через шестьдесят дней после принятия такой меры письменно уведомить Исполнительного секретаря ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН о своем намерении выйти из настоящего Соглашения, причем такой выход состоится на шестидесятый день, следующий за днем, когда им получено уведомление.

(f) Действуя в соответствии с настоящим пунктом, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ в должной мере принимают во внимание факторы, на которые указывается в пункте 2 настоящей статьи. Решения в соответствии с настоящим пунктом принимаются быстро и, по возможности, в течение шестидесяти дней после начала консультации.

Раздел С

13. Если договаривающаяся сторона, подпадающая под действие пункта 4 (а) настоящей статьи, находит, что требуется правительственная помощь для содействия созданию какой-либо отрасли промышленности* в интересах поднятия общего уровня жизни ее населения, но что никакая мера, совместимая с другими положениями настоящего Соглашения, не является практически целесообразной для достижения этой цели, она может прибегнуть к положениям и процедуре, изложенным в настоящем разделе*.

14. Заинтересованная договаривающаяся сторона уведомляет ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ о конкретных затруднениях, с которыми она встречается в достижении цели, определенной в пункте 13 настоящей статьи, и указывает конкретную меру, затрагивающую импорт, которую она предлагает ввести для того, чтобы устранить эти затруднения. Она не вводит в действие такую меру до истечения срока, установленного в пунктах 15 или 17, в зависимости от случая, или, если эта мера затрагивает импорт товара, который является предметом уступки, включенной в соответствующий Перечень, прилагаемый к настоящему Соглашению, до тех пор, пока она не получила согласия ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН в соответствии с положениями пункта 18; при условии, что если отрасль промышленности, получающая помощь, уже начала производство, договаривающаяся сторона может, после информации ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН, принять такие меры, которые могут оказаться необходимыми для предотвращения в течение этого периода существенного увеличения сверх нормального уровня* импорта товара или товаров.

15. Если в течение тридцати дней по получении уведомления о мере ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ не требуют у такой договаривающейся стороны, чтобы она начала консультации с ними*, то эта договаривающаяся сторона может отойти от выполнения соответствующих положений других статей настоящего Соглашения в той степени, в какой это необходимо для применения предлагаемой меры.

16. Если это требуется ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ*, соответствующая договаривающаяся сторона консультируется с ними как относительно цели предлагаемой меры, так и относительно других мер, к которым можно прибегнуть в соответствии с настоящим Соглашением, а также относительно возможного влияния предлагаемой меры на коммерческие и экономические интересы других договаривающихся сторон. Если в результате таких консультаций ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ признают, что мера, совместимая с другими положениями настоящего Соглашения, которая практически целесообразна для достижения целей, определенных в пункте 13 настоящей статьи, отсутствует, и соглашаются* с предложенной мерой, соответствующая договаривающаяся сторона освобождается от своих обязательств по соответствующим положениям других статей настоящего Соглашения в той степени, в какой это необходимо для применения этой меры.

17. Если в течение девяноста дней после даты уведомления о предлагаемой мере, в соответствии с пунктом 14 настоящей статьи, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ не дают согласия на эту меру, соответствующая договаривающаяся сторона может ввести предлагаемую меру после того, как она информировала ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ.

18. Если предлагаемой мерой затрагивается товар, который является предметом уступки, включенной в соответствующий Перечень, прилагаемый к настоящему Соглашению, соответствующая договаривающаяся сторона начинает консультации с любой другой договаривающейся стороной, с которой первоначально была согласована уступка, и с любой другой договаривающейся стороной, которая, по определению ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН имеет существенный интерес в этом. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ дают согласие* на осуществление этой меры, если они согласны, что для достижения цели, изложенной в пункте 13 настоящей статьи, нет иной практически целесообразной меры, которая соответствовала бы другим положениям настоящего Соглашения, и если они убедятся:

(а) что в результате консультаций, о которых говорится выше, достигнуто соглашение с другими договаривающимися сторонами, или

(b) если соглашение не было достигнуто в течение шестидесяти дней после получения ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ уведомления, предусмотренного в пункте 14, что договаривающаяся сторона, прибегнувшая к положениям настоящего раздела, предприняла все разумные усилия для того, чтобы достичь соглашения, и что интересы других договаривающихся сторон защищены* в достаточной степени.

Договаривающаяся сторона, прибегающая к положениям настоящего раздела, после этого освобождается от обязательств по соответствующим положениям других статей настоящего Соглашения в той степени, в какой это необходимо для того, чтобы позволить ей применять данную меру.

19. Если предлагаемая мера такого типа, который описан в пункте 13 настоящей статьи, касается отрасли промышленности, созданию которой в начальный период способствовала случайная защита, осуществленная путем ограничений, установленных заинтересованной договаривающейся стороной в соответствии с положениями настоящего Соглашения в целях платежного баланса, то эта договаривающаяся сторона может прибегнуть к положениям и процедурам настоящего раздела; при условии, что она не применяет предлагаемую меру без согласия* ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН*.

20. Ничто в предыдущих пунктах настоящего раздела не понимается как разрешение на какое-либо отклонение от положений статьей I, II и XIII настоящего Соглашения. Условия, перечисленные в пункте 10 настоящей статьи, также применяются к любым ограничениям, устанавливаемым в соответствии с настоящим разделом.

21. В любое время, пока применяется мера в соответствии с пунктом 17 настоящей статьи, любая договаривающаяся сторона, существенно затронутая ими, может приостановить в отношении торговли с договаривающейся стороной, прибегнувшей к положениям настоящего раздела, применение таких в основном эквивалентных уступок или других обязательств по настоящему Соглашению, против приостановления которых не возражают ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ*; при условии, что ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ должны получить уведомление о таком приостановлении действия не позже, чем через шестьдесят дней по истечении шестимесячного срока с момента введения меры или существенного ее изменения в ущерб интересам затронутой договаривающейся стороны. Любая такая договаривающаяся сторона предоставляет адекватную возможность для консультации в соответствии с положениями статьи XXII настоящего Соглашения.

Раздел D

22. Договаривающаяся сторона, подпадающая под действие пункта 4(b) настоящей статьи, желающая в интересах развития своей экономики ввести меру такого же типа, который описан в пункте 13 настоящей статьи, в отношении создания какой-либо отдельной отрасли промышленности*, может просить ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ одобрить такую меру. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ незамедлительно вступают в консультации с такой договаривающейся стороной и при принятии решения руководствуются соображениями, изложенными в пункте 16. Если ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ согласятся* на предложенную меру, данная договаривающаяся сторона освобождается от своих обязательств по соответствующим положениям других статей настоящего Соглашения в той мере, в какой это необходимо для применения меры. Если предложенная мера затрагивает товар, который является предметом уступки, включенной в соответствующий Перечень, приложенный к настоящему Соглашению, применяются положения пункта 18*.

23. Любая мера, применяемая в соответствии с настоящим разделом, находится в соответствии с положениями пункта 20 настоящей статьи.

Статья XIX

Чрезвычайные меры в отношении импорта отдельных товаров

1. (а) Если в результате непредвиденных обстоятельств и выполнения, взятых на себя договаривающейся стороной обязательств по настоящему Соглашению, включая тарифные уступки, какой-либо товар импортируется на территорию такой договаривающейся стороны в таких возросших количествах и на таких условиях, что они причиняют или угрожают причинить серьезный ущерб отечественным производителям на этой территории аналогичных или непосредственно конкурирующих товаров, договаривающаяся сторона может приостановить обязательство, полностью или частично, или отозвать или изменить уступку в отношении такого товара в такой степени и на такой срок, которые могут быть необходимы для предотвращения или устранения такого ущерба.

(b) Если какой-либо товар, являющийся объектом уступки в отношении преференции, импортируется на территорию договаривающейся стороны в условиях, указанных в подпункте (а) настоящего пункта, таким образом, что причиняет или угрожает причинить серьезный ущерб отечественным производителям аналогичных или непосредственно конкурирующих с ним товаров на территории договаривающейся стороны, получающей или получившей указанную преференцию, импортирующая договаривающаяся сторона может, по просьбе этой другой договаривающейся стороны, приостановить действие соответствующего обязательства полностью или частично, или отозвать или изменить уступку в отношении этого товара в такой степени и на такой срок, которые могут быть необходимы для предотвращения или устранения такого ущерба.

2. До того, как любая договаривающаяся сторона предпримет меры согласно положениям пункта 1 настоящей статьи, она письменно извещает ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ, насколько это практически целесообразно, заблаговременно, и предоставляет ДОГОВАРИВАЮЩИМСЯ СТОРОНАМ и тем договаривающимся сторонам, которые имеют существенный интерес как экспортеры указанного товара, возможность консультироваться с ней в отношении предполагаемой меры. Когда такое извещение сделано в отношении уступки, относящейся к преференции, то в извещении указывается название договаривающейся стороны, которая просила принять эту меру. В критических случаях, когда задержка причинила бы трудно поправимый ущерб, в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи меры могут быть приняты временно, без предварительных консультаций, при условии, что эти консультации проводятся немедленно после принятия таких мер.

3. (а) Если не достигается соглашение между заинтересованными договаривающимися сторонами в отношении указанной меры, договаривающаяся сторона, которая предлагает принять или продолжить применение меры, тем не менее, может это делать, и если такая мера принимается или продолжается, то договаривающиеся стороны, затронутые этой мерой, могут не позднее чем через девяносто дней после принятия меры, приостановить, по истечении тридцати дней со дня получения ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ письменного извещения о таком приостановлении, применение к торговле договаривающейся стороны, предпринявшей такую меру, или в случае, предусмотренном в пункте 1 (b) настоящей статьи, применение к торговле договаривающейся стороны, ходатайствующей о подобной мере, таких существенно эквивалентных уступок или других обязательств по настоящему Соглашению, приостановление которых не встречает возражений ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН.

(b) Несмотря на положения подпункта (а) настоящего пункта, когда мера принята в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи без предварительных консультаций и причиняет или угрожает причинить на территории договаривающейся стороны серьезный ущерб отечественным производителям товара, затронутым этой мерой, указанная договаривающаяся сторона может, после принятия меры и в течение периода консультаций, в случаях, когда промедление может причинить трудно поправимый ущерб, приостановить такие уступки или другие обязательства, приостановление которых может быть необходимым для предотвращения или устранения ущерба.

Статья XX

Общие исключения

При условии, что такие меры не применяются таким образом, который мог бы стать средством произвольной или неоправданной дискриминации между странами, в которых преобладают одинаковые условия, или скрытым ограничением международной торговли, ничто в настоящем Соглашении не препятствует принятию или применению любой договаривающейся стороной мер:

(а) необходимых для защиты общественной морали;

(b) необходимых для защиты жизни или здоровья человека, животных и растений;

(с) относящихся к ввозу или вывозу золота или серебра;

(d) необходимых для обеспечения соответствия законам или правилам, не противоречащим положениям настоящего Соглашения, включая те, которые относятся к обеспечению соблюдения таможенного законодательства, правил о монополиях, действующих согласно пункту 4 статьи II и статьи XVII, защите патентов, товарных знаков и авторских прав и предупреждению нечестной практики;

(е) относящихся к товарам, произведенным заключенными;

(f) принимаемых для охраны национальных сокровищ художественной, исторической или археологической ценности;

(g) относящихся к консервации истощаемых природных ресурсов, если подобные меры проводятся одновременно с ограничением внутреннего производства или потребления;

(h) принимаемых во исполнение обязательств по межправительственному товарному соглашению, которое соответствует критериям, представленным на рассмотрение ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН и не отвергнутым ими, или которые представлены на рассмотрение самими ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ и не отвергнуты ими*;

(i) связанных с ограничением экспорта отечественных материалов, необходимых для обеспечения достаточным количеством таких материалов отечественной обрабатывающей промышленности в течение периодов, когда внутренняя цена на такие материалы держится на более низком уровне, чем мировая цена, как часть осуществляемого правительством плана стабилизации; при условии, что такие ограничения не содействуют расширению экспорта или защите этой отечественной промышленности и не отступают от положений настоящего Соглашения, касающихся недискриминации;

(j) существенных для приобретения или распределения товаров, являющихся дефицитными в целом или для конкретного региона; при условии, что любые такие меры совместимы с принципом, что все договаривающиеся стороны имеют право на справедливую долю в международных поставках таких товаров, и что любые такие меры, не совместимые с другими положениями настоящего Соглашения, прекращаются, как только условия, ставшие причиной их применения, перестали существовать. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ рассмотрят необходимость сохранения настоящего пункта не позднее 30 июня 1960 г.

Статья XXI

Исключения по соображениям безопасности

Ничто в настоящем Соглашении не должно быть истолковано

(а) как требование к какой-либо договаривающейся стороне предоставлять какую-либо информацию, раскрытие которой она считает противоречащим существенным интересам ее безопасности, или

(b) как препятствующее любой договаривающейся стороне предпринимать такие действия, которые она считает необходимыми для защиты существенных интересов своей безопасности:

(i) в отношении расщепляемых материалов или материалов, из которых они производятся;

(ii) в отношении торговли оружием, боеприпасами и военными материалами, а также торговли другими товарами и материалами, которая осуществляется, прямо или косвенно, для целей снабжения вооруженных сил;

(iii) если они принимаются в военное время или в других чрезвычайных обстоятельствах в международных отношениях, или

(с) как препятствующее любой договаривающейся стороне предпринимать любые действия во исполнение ее обязательств по Уставу Организации Объединенных Наций для сохранения мира во всем мире и международной безопасности.

Статья XXII

Консультации

1. Каждая договаривающаяся сторона будет благожелательно рассматривать и предоставлять адекватные возможности для консультаций по тем представлениям, которые могут быть сделаны другой договаривающейся стороной в отношении любого вопроса, связанного с действием настоящего Соглашения.

2. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут по просьбе договаривающейся стороны консультироваться с любой договаривающейся стороной или сторонами в отношении любого вопроса, по которому оказалось невозможным найти удовлетворительное решение путем консультаций, предусмотренных пунктом 1.

Статья XXIII

Аннулирование или сокращение выгод

1. Если какая-либо договаривающаяся сторона считает, что любая выгода, полученная ею, прямо или косвенно, по настоящему Соглашению, аннулируется или сокращается, или что достижение любой цели Соглашения затрудняется в результате

(а) невыполнения другой договаривающейся стороной ее обязательств по настоящему Соглашению, или

(b) применения другой договаривающейся стороной любой меры, независимо от того, находится она или нет в противоречии с положениями настоящего Соглашения, или

(с) любой другой ситуации,

то договаривающаяся сторона может, в целях удовлетворительного урегулирования вопроса, сделать письменные представления или предложения другой договаривающейся стороне или сторонам, которых, по ее мнению, это касается. Любая договаривающаяся сторона, к которой будет сделано обращение, должна благожелательно рассмотреть сделанные ей представления или предложения.

2. В случае, если в течение разумного периода времени не достигнуто удовлетворительное урегулирование вопроса между затронутыми договаривающимися сторонами, или если возникли трудности такого рода, как описано в пункте 1 (с) настоящей статьи, то вопрос может быть передан не рассмотрение ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ быстро исследуют любой вопрос, переданный им, и делают надлежащие рекомендации договаривающимся сторонам, которых, по их мнению, это касается, или выносят решение по этому вопросу, в зависимости от того, что является более подходящим. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут консультироваться с договаривающимися сторонами, с Экономическим и Социальным Советом Организации Объединенных Наций и с любой другой соответствующей межправительственной организацией в случаях, когда они считают такие консультации необходимыми. Если ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ считают, что обстоятельства являются достаточно серьезными, чтобы оправдать такую меру, они могут разрешить договаривающейся стороне или сторонам приостановить по отношению к любой другой договаривающейся стороне или сторонам применение таких уступок или других обязательств по настоящему Соглашению, которые они сочтут соответствующими обстоятельствам. Если применение по отношению к любой договаривающейся стороне любой уступки или другого обязательства фактически приостановлено, то такая договаривающаяся сторона тогда может, не позднее шестидесяти дней после того, как принята мера, письменно известить Исполнительного секретаря³ ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН о ее намерении выйти из этого Соглашения, причем такой выход будет иметь место на шестидесятый день по получении им такого извещения.

ЧАСТЬ III

Статья XXIV

Территориальное применение - Приграничная торговля - Таможенные союзы и зоны свободной торговли

1. Положения настоящего Соглашения применяются к таможенным территориям метрополий договаривающихся сторон и к любым другим таможенным территориям, в отношении которых настоящее Соглашение было принято согласно статье XXVI или применяется согласно статье XXXIII или во исполнение Протокола о временном применении. Каждая такая таможенная территория, исключительно с точки зрения территориально применения настоящего Соглашения, рассматривается, как если бы она была договаривающейся стороной; при условии, что положения настоящего пункта не будут толковаться в том смысле, что они создают любые права или обязательства между двумя или несколькими таможенными территориями, в отношении которых настоящее Соглашение было принято одной договаривающейся стороной согласно статье XXVI, или применяется согласно статье XXXIII или во исполнение Протокола о временном применении.

2. Для целей настоящего Соглашения под таможенной территорией понимается любая территория, в отношении которой применяются отдельные тарифы или другие меры регулирования торговли для существенной части торговли такой территории с другими территориями.

3. Положения настоящего Соглашения не должны толковаться таким образом, чтобы они препятствовали:

(а) предоставлению какой-либо договаривающейся стороной преимуществ соседним странам в целях содействия приграничной торговле;

(b) предоставлению преимуществ торговле со Свободной Территорией Триест странами, прилегающими к этой территории, при условии, что такие преимущества не противоречат мирным договорам, заключенными в результате Второй мировой войны.

4. Договаривающиеся стороны признают желательным расширение свободы торговли путем развития, посредством добровольных соглашений, более тесного объединения экономик стран-участниц таких соглашений. Они также признают, что целью таможенного союза или зоны свободной торговли должно быть содействие торговле между составляющими их территориями, а не создание барьеров для торговли других договаривающихся сторон с этими территориями.

5. Соответственно, положения настоящего Соглашения не препятствуют образованию территориями договаривающихся сторон таможенного союза или зоны свободной торговли, или принятию временного соглашения, необходимого для образования таможенного союза или зоны свободной торговли; при условии что:

(а) в том, что касается таможенного союза, или временного соглашения, ведущего к образованию таможенного союза, пошлины и другие меры регулирования торговли в отношении торговли с договаривающимися сторонами, не являющимися участницами такого союза или соглашения, установленные при учреждении такого союза или заключении временного соглашения, не являются в целом более высокими или более ограничительными, чем общее значение пошлин или мер регулирования торговли, применявшихся в составляющих его территориях до образования такого союза или, в зависимости от случая, принятия такого временного соглашения;

(b) в том, что касается зоны свободной торговли или временного соглашения, ведущего к созданию зоны свободной торговли, то пошлины и другие меры регулирования торговли, существовавшие в каждой из составляющих ее территорий и применявшиеся, к моменту создания такой зоны свободной торговли или принятия такого временного соглашения, к торговле договаривающихся сторон, не включенных в такую зону или не являющихся участницами такого соглашения, не являются более высокими или более ограничительными, чем соответствующие пошлины и другие меры регулирования торговли, существовавшие в этих же самых составляющих территориях до создания зоны свободной торговли или, в зависимости от случая, временного соглашения; и

(с) любое временное соглашение, упомянутое в подпунктах (а) и (b), включает план и график образования такого таможенного союза или такой зоны свободной торговли в течение разумного периода времени.

6. Если при выполнении требований пункта 5 (а) договаривающаяся сторона предложит увеличить любую ставку пошлины вразрез с положениями статьи II, применяется процедура, изложенная в статье XXVIII. При предоставлении компенсации должное внимание уделяется уже предоставленной компенсации в результате снижения соответствующей пошлины в других учредителях союза.

7. (а) Любая договаривающаяся сторона, решающая вступить в таможенный союз или в зону свободной торговли, или во временное соглашение, ведущее к образованию такого союза или зоны, быстро уведомляет об этом ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ и предоставляет им такую информацию касательно предложенного союза или зоны, какая даст им возможность составить такие доклады и рекомендации для договаривающихся сторон, которые они сочтут необходимыми.

(b) Если, изучив план и график, включенные во временное соглашение, упоминаемое в пункте 5, при консультациях с участницами этого соглашения и приняв во внимание информацию, представленную в соответствии с положениями подпункта (а), ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ найдут маловероятным, чтобы такое соглашение привело к образованию таможенного союза или зоны свободной торговли в течение периода времени, намеченного сторонами соглашения, или что такой период времени не является разумным, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ делают рекомендации сторонам этого соглашения. Стороны не должны сохранять такое соглашение или, соответственно вводить его в силу, если они не готовы изменить его в соответствии с этими рекомендациями.

(с) О всяком существенном изменении плана или графика, упоминаемого в пункте 5 (с), сообщается ДОГОВАРИВАЮЩИМСЯ СТОРОНАМ, которые могут запросить заинтересованные договаривающиеся стороны о консультациях с ними, если представляется вероятным, что такое изменение может поставить под угрозу или чрезмерно замедлить образование таможенного союза или зоны свободной торговли.

8. Для целей настоящего Соглашения:

(а) под таможенным союзом понимается замена двух или нескольких таможенных территорий одной таможенной территорией таким образом, что:

(i) пошлины и другие ограничительные меры регулирования торговли (за исключением, в случае необходимости, мер, разрешаемых статьями XI, XII, XIII, XIV, XV и XX) отменяются в отношении практически всей торговли между составляющими территориями союза, или, по крайней мере, в отношении практически всей торговли товарами, происходящими из этих территорий, и

(ii) при условии соблюдения положений пункта 9,практически те же пошлины и другие меры регулирования торговли применяются каждым членом союза по отношению к торговле с территориями, не включенными в союз;

(b) под зоной свободной торговли понимается группа из двух или более таможенных территорий, в которых отменены пошлины и другие ограничительные меры регулирования торговли (за исключением, в случае необходимости, мер, разрешаемых статьями XI, ХII, XIII, XIV, XV и XX) для практически всей торговли между составляющими территориями в отношении товаров, происходящих из этих территорий.

9. Преференции, упомянутые в пункте 2 статьи 1, не затрагиваются образованием таможенного союза или зоны свободной торговли, но они могут быть отменены или уточнены путем переговоров с затронутыми договаривающимися сторонами*. Эта процедура переговоров с затронутыми договаривающимися сторонами применяется, в частности, при отмене преференций, требуемой для выполнения положений пункта 8 (а) (i) и пункта 8 (b).

10. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут большинством в две трети одобрить предложения, которые не полностью соответствуют требованиям пунктов с 5 по 9 включительно, при условии, что такие предложения ведут к образованию таможенного союза или зоны свободной торговли в смысле настоящей статьи.

11. Принимая во внимание исключительные обстоятельства, возникающие в связи с образованием Индии и Пакистана как независимых государств, и признавая тот факт, что они в течение долгого времени представляли единое экономическое целое, договаривающиеся стороны соглашаются с тем, что положения настоящего Соглашения не препятствуют этим двум странам заключать специальные соглашения о торговле между ними впредь до установления их взаимных торговых отношений на окончательной основе*.

12. Каждая договаривающаяся сторона принимает такие разумные меры, которые имеются в ее распоряжении в целях обеспечения соблюдения положений настоящего Соглашения региональными и местными правительствами и властями на ее территории.

Статья XXV

Совместные действия договаривающихся сторон

1. Представители договаривающихся сторон встречаются время от времени с целью обеспечения применения тех положений настоящего Соглашения, которые предусматривают совместные действия, и, в целом, с целью облегчения функционирования и достижения целей настоящего Соглашения. В том случае, когда делается ссылка в настоящем Соглашении на договаривающиеся стороны, действующие совместно, они рассматриваются как ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ.

2. Генеральному Секретарю Организации Объединенных Наций предлагается созвать первую встречу ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН не позднее 1 марта 1948 года.

3. Каждая договаривающаяся сторона имеет право одного голоса на всех заседаниях ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН.

4. Если иное не предусмотрено настоящим Соглашением, решения ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН принимаются большинством голосов.

5. В исключительных обстоятельствах, не предусмотренных нигде в настоящем Соглашении, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут освободить договаривающуюся сторону от обязательства, определенного настоящим Соглашением; при условии, что любое такое решение одобряется большинством в две трети голосов, и что такое большинство составляет более половины договаривающихся сторон. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут также путем такого голосования:

(i) определить некоторые категории исключительных обстоятельств, к которым должны применяться другие требования к голосованию в отношении освобождения от обязательств, и

(ii) определить необходимые критерии для применения настоящего пункта⁴.

Статья XXVI

Принятие, вступление в силу и регистрация

1. Датой настоящего Соглашения является 30 октября 1947 г.

2. Настоящее Соглашение открыто для принятия любой договаривающейся стороной, которая на 1 марта 1955 г. являлась договаривающейся стороной или вела переговоры с целью присоединения к настоящему Соглашению.

3. Настоящее Соглашение, составленное в одном подлинном экземпляре на английском языке и в одном подлинном экземпляре на французском языке, причем оба текста имеют одинаковую силу, депонируется у Генерального Секретаря Организации Объединенных Наций, который направляет его заверенные копии всем заинтересованным правительствам.

4. Каждое правительство, принимающее настоящее Соглашение, депонирует документ о принятии у Исполнительного секретаря⁵ ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН, который известит все заинтересованные правительства о дате депонирования каждого документа и о дне, с которого настоящее Соглашение вступает в силу в соответствии с пунктом 6 настоящей статьи.

5. (а) Каждое правительство, принимающее настоящее Соглашение, делает это в отношении ее территории метрополии и всех других территорий, за которое оно несет международную ответственность, за исключением тех отдельных таможенных территорий, о которых оно уведомит Исполнительного секретаря⁵ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН в момент его собственного принятия.

(b) Любое правительство, известившее таким образом Исполнительного секретаря⁵ с исключениями, указанными в подпункте (а) настоящего пункта, может в любое время уведомить Исполнительного секретаря⁵ о том, что принятие им Соглашения распространяется на любую отдельную таможенную территорию или территории, которые были исключены, и такое уведомление начинает применяться на тридцатый день, следующий за днем, когда его получил Исполнительный секретарь⁵.

(с) Если любая из таможенных территорий, в отношении которой договаривающаяся сторона приняла настоящее Соглашение, имеет или приобретает полную автономию в осуществлении своих внешних торговых отношений и в других вопросах, предусматриваемых в настоящем Соглашении, то такая территория, после представления ответственной договаривающейся стороной декларации, устанавливающей вышеупомянутый факт, рассматривается как договаривающаяся сторона.

6. Настоящее Соглашение вступает в силу для правительств, принявших его, на тридцатый день, следующий за днем депонирования у Исполнительного Секретаря⁶ ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН документов о принятии Соглашения по поручению правительств, поименованных в Приложении Н, на территории которых приходится 85% всей внешней торговли территорий этих правительств, исчисленных в соответствии с применяемой колонкой процентного распределения, указанной в нем. Документ о принятии каждого другого правительства начинает применяться на тридцатый день, следующий за днем его депонирования.

7. Организация Объединенных Наций уполномочена зарегистрировать настоящее Соглашение, как только оно вступит в силу.

Статья XXVII

Приостановление действия или отзыв уступок

Любая договаривающаяся сторона может в любое время приостановить действие или отозвать, полностью или частично, любую уступку, предусмотренную в соответствующем Перечне, приложенном к настоящему Соглашению, в отношении которой такая договаривающаяся сторона установит, что эта уступка была первоначально согласована с правительством, которое не стало или перестало быть договаривающейся стороной. Договаривающаяся сторона, предпринимающая такое действие, известит ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ и, по их просьбе, проведет консультации с договаривающимися сторонами, которые существенно заинтересованы в данном товаре.

Статья XXVIII*

Изменение Перечней

1. В первый день каждого трехлетнего периода, первый из которых начинается с 1 января 1958 г. (или в первый день любого иного периода*, который может быть установлен ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ большинством в две трети голосов), договаривающаяся сторона (в дальнейшем именуемая в настоящей статье "договаривающаяся сторона-заявитель") может изменить или отозвать уступку*, включенную в соответствующий Перечень, приложенный к настоящему Соглашению, путем переговоров и соглашения с любой договаривающейся стороной, с которой такая уступка была первоначально согласована, и с любой другой договаривающейся стороной, которая по определению ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН является основным заинтересованным поставщиком* (эти две категории договаривающихся сторон, вместе с договаривающейся стороной-заявителем, в дальнейшем именуются в настоящей статье "договаривающиеся стороны, заинтересованные в первую очередь"), и при условии консультаций с любой другой договаривающейся стороной, которая, по определению ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН является существенно заинтересованной* в такой уступке.

2. В таких переговорах и соглашении, которое может включать условие о компенсационном изменении в отношении других товаров, заинтересованные договаривающиеся стороны стремятся сохранить общий уровень взаимных и взаимовыгодных уступок, не менее благоприятный для торговли, чем предусмотренный в настоящем Соглашении до указанных переговоров.

3. (а) Если соглашение между договаривающимися сторонами, заинтересованными в первую очередь, не может быть достигнуто до 1 января 1958 г. или до истечения периода, предусмотренного в пункте 1 настоящей статьи, договаривающаяся сторона, предлагающая изменить или отозвать уступки, тем не менее, имеет право сделать это и, если такое действие будет предпринято, то любая договаривающаяся сторона, с которой эта уступка была первоначально согласована, любая договаривающаяся сторона, которая, по определению в соответствии с пунктом 1, является основным заинтересованным поставщиком, и любая договаривающаяся сторона, которая, по определению в соответствии с пунктом 1, является существенно заинтересованной, смогут не позднее чем через шесть месяцев после принятия такой меры отозвать, по истечении тридцати дней со дня получения ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ письменного уведомления о таком отзыве, существенно эквивалентные уступки, первоначально согласованные с договаривающейся стороной-заявителем.

(b) Если между договаривающимися сторонами, заинтересованными в первую очередь, достигнуто соглашение, но любая другая договаривающаяся сторона, которая, по определению в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, является существенно заинтересованной, не удовлетворена, то эта другая договаривающаяся сторона имеет право, не позднее шести месяцев после принятия мер по этому соглашению отозвать, по истечении тридцати дней со дня получения ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ письменного уведомления о таком изъятии, существенно эквивалентные уступки, первоначально согласованные с договаривающейся стороной-заявителем.

4. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут в любое время, при особых обстоятельствах, разрешить* договаривающейся стороне вступить в переговоры об изменении или отзыве уступки, включенной в соответствующий Перечень, приложенный к настоящему Соглашению, с соблюдением следующих процедур и условий:

(а) Такие переговоры* и любые связанные с ними консультации проводятся в соответствии с положениями пунктов 1 и 2 настоящей статьи.

(b) Если между договаривающимися сторонами, заинтересованными в первую очередь, достигнуто соглашение при переговорах, то применяются положения пункта 3 (b) настоящей статьи.

(с) Если между договаривающимися сторонами, заинтересованными в первую очередь, не достигнуто соглашение в течение шестидесяти дней* после того, как были разрешены переговоры, или в течение более длительного периода, который может быть предписан ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ, то договаривающаяся сторона-заявитель может передать дело ДОГОВАРИВАЮЩИМСЯ СТОРОНАМ.

(d) После такой передачи ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ быстро рассматривают вопрос и сообщают свои мнения договаривающимся сторонам, заинтересованным в первую очередь, в интересах достижения соглашения. Если соглашение достигнуто, то применяются положения пункта 3(b), как если бы было достигнуто соглашение между договаривающимися сторонами, заинтересованными в первую очередь. Если соглашение между договаривающимися сторонами, заинтересованными в первую очередь, не достигнуто, то договаривающаяся сторона-заявитель может изменить или отозвать уступку, если только ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ не определят, что договаривающаяся сторона-заявитель без разумных оснований не предложила достаточной компенсации*. Если такая мера принята, то любая договаривающаяся сторона, с которой уступка была первоначально согласована, любая договаривающаяся сторона, которая, по определению в соответствии с пунктом 4 (а), является основным заинтересованным поставщиком, и любая договаривающаяся сторона, которая, по определению в соответствии с пунктом 4 (а), является существенно заинтересованной, могут не позднее чем через шесть месяцев после принятия такой меры изменить или отозвать по истечении тридцать дней со дня получения ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ письменного уведомления о таком отзыве, существенно эквивалентные уступки, первоначально согласованные с договаривающейся стороной-заявителем.

5. Договаривающаяся сторона может до 1 января 1958 г. и до истечения любого периода, предусмотренного в пункте 1, решить путем уведомления ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН сохранить за собой право в продолжении следующего периода изменять соответствующий Перечень согласно процедуре, предусмотренной пунктами 1-3. Если договаривающаяся сторона примет такое решение, то другие договаривающиеся стороны имеют право в продолжение того же периода изменять или отзывать, в соответствии с теми же процедурами, уступки, первоначально согласованные с этой договаривающейся стороной.

Статья XXVIII bis

Тарифные переговоры

1. Договаривающиеся стороны признают, что таможенные пошлины часто создают серьезные препятствия для торговли; следовательно, переговоры на взаимной и взаимовыгодной основе, направленные на существенное снижение общего уровня тарифов и других сборов на импорт и экспорт и, в частности, на снижение тех высоких тарифов, которые препятствуют ввозу даже в минимальных количествах, и проводимые с должным учетом целей настоящего Соглашения и различных потребностей отдельных договаривающихся сторон, имеют большое значение для расширения международной торговли. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут, поэтому, организовывать проведение время от времени таких переговоров.

2. (а) Переговоры, предусмотренные настоящей статьей, могут проводиться на основе выборочного потоварного подхода или путем применения такой многосторонней процедуры, какая может быть принята заинтересованными договаривающимися сторонами. Такие переговоры могут быть направлены на снижение пошлин, связывание пошлин на существующем уровне или принятие обязательств о том, что отдельные пошлины или средний размер пошлин на определенные категории товаров не превышают установленного уровня. Связывание против повышения низких пошлин или беспошлинного режима, в принципе, признается как уступка, равноценная по своему значению снижению высоких пошлин.

(b) Договаривающиеся стороны признают, что, как правило, успех многосторонних переговоров будет зависеть от участия в них всех договаривающихся сторон, которые осуществляют между собой значительную часть всей своей внешней торговли.

3. Переговоры проводятся на основе, которая дает соответствующие возможности для принятия во внимание:

(а) потребностей отдельных договаривающихся сторон и отдельных отраслей промышленности;

(b) потребностей менее развитых стран в более гибком использовании тарифной защиты для содействия их экономическому развитию и особых нужд этих стран в сохранении тарифов для целей получения доходов; и

(с) всех других соответствующих обстоятельств, включая фискальные*, относящиеся к экономическому развитию, стратегические и другие нужды соответствующих договаривающихся сторон.

Статья XXIX

Отношение настоящего Соглашения к Гаванскому уставу

1. Договаривающиеся стороны обязуются соблюдать в наиболее полном объеме их исполнительной власти общие принципы глав с I по VI включительно и главы IX Гаванского устава впредь до принятия ими этого Устава в соответствии с их конституционными процедурами*.

2. Действие части II настоящего Соглашения приостанавливается в день вступления в силу Гаванского устава.

3. Если к 30 сентября 1949 г. Гаванский устав не вступит в силу, договаривающиеся стороны соберутся до 31 декабря 1949 г., чтобы договориться относительно того, будет ли настоящее Соглашение изменено, дополнено или сохранено без изменений.

4. Если когда-либо Гаванский устав потеряет силу, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ собирутся после этого, возможно скорее, с тем, чтобы договориться относительно того, будет ли настоящее Соглашение изменено, дополнено или сохранено без изменения. До достижения такой договоренности часть II настоящего Соглашения вновь вступает в силу; при условии, что положения части II, кроме статьи XXIII, заменяются mutatis mutandis на положения в том виде, в котором они были изложены в Гаванском уставе; также при условии, что никакая договаривающаяся сторона не связана никакими положениями, которые не были бы для нее обязательными в то время, когда Гаванский устав потерял силу.

5. Если какая-либо договаривающаяся сторона не примет Гаванский устав к дате вступления его в силу, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ встречаются для достижения договоренности о том, должны ли в настоящее Соглашение, поскольку оно затрагивает отношения между такой договаривающейся стороной и другими договаривающимися сторонами, вноситься дополнения или изменения, и если да, то какие именно. Вплоть до достижения такой договоренности положения части II настоящего Соглашения, независимо от положений пункта 2 настоящей статьи, продолжают применяться между такой договаривающейся стороной и другими договаривающимися сторонами.

6. Договаривающиеся стороны, являющиеся членами Международной торговой организации, не ссылаются на положения настоящего Соглашения, чтобы воспрепятствовать действию любого положения Гаванского устава. Применение принципа, лежащего в основе этого пункта, к какой-нибудь договаривающейся стороне, не являющейся членом Международной торговой организации, является предметом договоренности в соответствии с пунктом 5 настоящей статьи.

Статья XXX

Поправки

1. Кроме тех случаев, когда условие об изменении Соглашения предусмотрено в других местах настоящего Соглашения, поправки к положениям части I настоящего Соглашения или к положениям статьи XXIX или настоящей статьи применяются после принятия их всеми договаривающимися сторонами, а другие поправки к настоящему Соглашению применяются в отношении тех договаривающихся сторон, которые принимают их, после принятия двумя третями договаривающихся сторон, а затем в отношении каждой другой договаривающейся стороны - после принятия ею этих поправок.

2. Любая договаривающаяся сторона, принимающая поправку к настоящему Соглашению, депонирует документ о принятии у Генерального Секретаря Организации Объединенных Наций в течение срока, который может быть установлен ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут решить, что любая поправка, применяющаяся в соответствии с настоящей статьей, носит такой характер, что любая договаривающаяся сторона, не принявшая ее в срок, определенный ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ, может выйти из настоящего Соглашения либо, с согласия ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН, остаться договаривающейся стороной.

Статья XXXI

Выход из Соглашения

Без ущерба для положений пункта 12 статьи XVIII, статьи XXIII или пункта 2 статьи XXX любая договаривающаяся сторона может выйти из настоящего Соглашения или отдельно осуществить выход от имени какой-либо из отдельных таможенных территорий, за которую она несет международную ответственность, и которая в это время пользуется полной автономией в осуществлении своих внешнеторговых отношений, а также в отношении других вопросов, предусмотренных в настоящем Соглашении. Выход из Соглашения происходит по истечении шести месяцев со дня получения письменного извещения о таком выходе Генеральным Секретарем Организации Объединенных Наций.

Статья XXXII

Договаривающиеся Стороны

1. Под договаривающимися сторонами настоящего Соглашения понимаются те правительства, которые применяют положения настоящего Соглашения в соответствии со статьями XXVI или XXXIII или в силу Протокола о временном применении.

2. В любое время после вступления в силу настоящего Соглашения в соответствии с пунктом 6 статьи XXVI те договаривающиеся стороны, которые приняли настоящее Соглашение в соответствии с пунктом 4 статьи XXVI, могут решить, что любая договаривающаяся сторона, не принявшая его таким образом, перестает быть договаривающейся стороной.

Статья XXXIII

Присоединение

Правительство, не являющееся стороной настоящего Соглашения, или правительство, действующее от имени отдельной таможенной территории, обладающей полной автономией в осуществлении своих внешнеторговых отношений и в отношении других вопросов, предусмотренных в настоящем Соглашении, может присоединиться к настоящему Соглашению от своего имени или от имени такой территории на условиях, подлежащих согласованию между таким правительством и ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ. Решения ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН в соответствии с настоящим пунктом принимаются большинством в две трети.

Статья XXXIV

Приложения

Приложения к настоящему Соглашению составляют неотъемлемую часть настоящего Соглашения.

Статья XXXV

Неприменение Соглашения между отдельными Договаривающимися Сторонами

1. Настоящее Соглашение, либо статья II настоящего Соглашения, не применяется между любой договаривающейся стороной и любой другой договаривающейся стороной, если:

(а) обе договаривающиеся стороны не вступили в тарифные переговоры, и

(b) любая из них, в то время, когда другая из них становится договаривающейся стороной, не соглашается на такое применение.

2. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут в отдельных случаях рассматривать действие настоящей статьи по просьбе любой договаривающейся стороны и выносить соответствующие рекомендации.

ЧАСТЬ IV*

ТОРГОВЛЯ И РАЗВИТИЕ

Статья XXXVI

Принципы и цели

1*. Договаривающиеся стороны,

(а) напоминая, что основные цели настоящего Соглашения включают повышение жизненного уровня и прогрессивное развитие экономики всех договаривающихся сторон, и считая, что достижение этих целей является особенно настоятельным для менее развитых договаривающихся сторон;

(b) считая, что поступления от экспорта менее развитых договаривающихся сторон могут играть жизненно важную роль в их экономическом развитии и что размер этого вклада зависит от цен, уплачиваемых менее развитыми договаривающимися сторонами за основные импортные товары, от объема их экспорта, а также от цен, получаемых за эти экспортные товары;

(с) отмечая, что существует большой разрыв между жизненным уровнем в менее развитых странах и жизненным уровнем в других странах;

(d) признавая, что индивидуальные и совместные действия являются существенными для дальнейшего развития экономики менее развитых договаривающихся сторон и для достижения быстрого улучшения жизненного уровня этих стран;

(е) признавая, что международная торговля как средство достижения экономического и социального прогресса должна регулироваться такими правилами и процедурами - а также мерами, соответствующими таким правилам и процедурам - которые совместимы с целями, изложенными в настоящей статье;

(f) отмечая, что ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут дать возможность менее развитым договаривающимся сторонам использовать специальные меры для содействия их торговле и развитию;

соглашаются о следующем:

2. Существует необходимость в быстром и постоянном увеличении доходов от экспорта менее развитых договаривающихся сторон.

3. Существует необходимость в положительных действиях, направленных на обеспечение того, чтобы менее развитые договаривающиеся стороны обеспечили для себя долю в росте международной торговли, соответствующую нуждам их экономического развития.

4. При продолжающейся зависимости многих менее развитых договаривающихся сторон от экспорта ограниченного круга сырьевых товаров* существует необходимость обеспечить в максимально возможной степени более благоприятные и приемлемые условия доступа этих товаров на мировые рынки и, где это целесообразно, разработать меры, направленные на стабилизацию и улучшение условий мировых рынков для этих товаров, в частности, включая меры, направленные на достижение стабильных, справедливых и выгодных цен, обеспечивая, таким образом, расширение мировой торговли и спроса, а также динамичный и постоянный рост реальных доходов от экспорта этих стран, с тем чтобы обеспечить расширяющиеся источники для их экономического развития.

5. Быстрое развитие экономики менее развитых договаривающихся сторон будет облегчено путем диверсификации* структуры их экономики, а также недопущения чрезвычайной зависимости от экспорта сырьевых товаров. Поэтому существует необходимость в увеличении, в максимально возможной степени, доступа на рынки на благоприятных условиях обработанных и промышленных товаров, представляющих, в настоящее время или потенциально, особый интерес с точки зрения экспорта для менее развитых договаривающихся сторон.

6. Вследствие хронического дефицита экспортных доходов и других поступлений иностранной валюты в менее развитые договаривающиеся стороны, важное значение имеет взаимосвязь между торговлей и финансовой помощью для развития. Поэтому имеется необходимость тесного и постоянного сотрудничества между ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ и международными кредитными учреждениями с тем, чтобы они могли наиболее эффективно содействовать в облегчении бремени, которое приняли на себя менее развитые договаривающиеся стороны в интересах своего экономического развития.

7. Существует необходимость в надлежащем сотрудничестве между ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ, другими межправительственными органами, а также между органами и учреждениями системы Организации Объединенных Наций, деятельность которых связана с торговлей и экономическим развитием менее развитых стран.

8. Развитые договаривающиеся стороны не ожидают взаимности* по взятым на себя обязательствам в торговых переговорах о снижении или устранении тарифов и других барьеров для торговли менее развитых договаривающихся сторон.

9. Принятие мер, направленных на претворение в жизнь этих принципов и целей является предметом сознательных и целенаправленных усилий со стороны договаривающихся сторон, как индивидуально, так и совместно.

Статья XXXVII

Обязательства

1. Развитые договаривающиеся стороны в максимально возможной степени, - то есть за исключением тех случаев, когда это невозможно сделать по очевидным причинам, включая причины юридического характера, - претворяют в жизнь следующие положения:

(а) уделяют первоочередное внимание снижению и устранению барьеров для товаров, экспорт которых в настоящее время или в будущем представляет для менее развитых договаривающихся сторон особый интерес, включая таможенные пошлины и другие ограничения, которые неоправданно различаются в отношении таких товаров в первичном и в обработанном виде*;

(b) воздерживаются от введения или повышения значений таможенных пошлин или нетарифных импортных барьеров на товары, экспорт которых в настоящее время или в будущем представляет особый интерес для менее развитых договаривающихся сторон; и

(с) (i) воздерживаются от введения новых фискальных мер, и

(ii) при любых изменениях в фискальной политике первоочередное внимание уделяют снижению и устранению фискальных мер,

которые могли бы в значительной степени воспрепятствовать или препятствуют росту потребления сырьевых товаров в первоначальном или в обработанном виде, полностью или в основном произведенных на территории менее развитых договаривающихся сторон, и которые относятся именно к этим товарам.

2. (а) В любом случае, когда считается, что какое-либо из положений подпунктов (а), (b), (с) пункта 1 не выполняется, вопрос об этом должен быть доведен до сведения ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН либо договаривающейся стороной, не претворяющей в жизнь соответствующие положения, либо любой другой заинтересованной договаривающейся стороной.

(b) (i) ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ по просьбе любой заинтересованной договаривающейся стороны и без ущерба для любых двусторонних консультаций, которые могут быть предприняты, консультируются с соответствующей договаривающейся стороной и со всеми заинтересованными договаривающимися сторонами по данному вопросу в целях нахождения решений, удовлетворяющих все заинтересованные договаривающиеся стороны, для содействия достижению целей, изложенных в статье XXXVI. В ходе таких консультаций рассматриваются причины, по которым не выполняются положения подпунктов (а), (b) или (с) пункта 1.

(ii) Поскольку применение положений подпунктов (а), (b) или (с) пункта 1 отдельными договаривающимися сторонами может быть в некоторых случаях достигнуто более или менее легко тогда, когда предпринимаются совместные действия с другими развитыми договаривающимися сторонами, такие консультации могли бы, где это необходимо, быть направлены на достижение этой цели.

(iii) Консультации, проводимые ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ, могли бы также, в необходимых случаях, быть направлены на достижение соглашения о совместных действиях с целью содействия в достижении целей настоящего Соглашения, как это предусмотрено в пункте 1 статьи XXV.

3. Развитые договаривающиеся стороны:

(а) прилагают все усилия в случаях, когда правительство, прямо или косвенно, устанавливает цену перепродажи продуктов, полностью или в основном изготовленных на территориях менее развитых договаривающихся сторон, для поддержания торговой прибыли на справедливом уровне;

(b) активно рассматривают принятие других мер*, направленных на обеспечение большего масштаба развития импорта из менее развитых договаривающихся сторон, а также сотрудничают в соответствующей международной деятельности в этом направлении;

(с) уделяют особое внимание торговым интересам менее развитых договаривающихся сторон при рассмотрении применения других мер, допустимых в соответствии с настоящим Соглашением для решения конкретных проблем, а также исследуют все возможности конструктивных мероприятий до применения таких мер, если они могли бы затронуть существенные интересы этих договаривающихся сторон.

4. Менее развитые договаривающиеся стороны согласны предпринять соответствующие действия по применению положений части IV в интересах торговли других менее развитых договаривающихся сторон в той мере, в которой эти действия совместимы с их собственным настоящим и будущим развитием, финансовыми и торговыми потребностями, учитывая развитие их торговли в прошлом, а также торговые интересы менее развитых договаривающихся сторон в целом.

5. При выполнении обязательств, изложенных в пунктах с 1 по 4, каждая договаривающаяся сторона предоставляет другой заинтересованной договаривающейся стороне или договаривающимся сторонам полную и быструю возможность консультаций согласно обычной процедуре настоящего Соглашения по любой проблеме или затруднению, которые могут возникнуть.

Статья XXXVIII

Совместные действия

1. Договаривающиеся стороны сотрудничают в рамках настоящего Соглашения и всюду, где это необходимо, с целью содействия в достижении целей, изложенных в статье XXXVI.

2. В частности, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ:

(а) предпринимают действия, где это необходимо, включая действия путем международных договоренностей, направленные на обеспечение улучшенных и приемлемых условий доступа на мировые рынки сырьевых товаров, представляющих особый интерес для менее развитых договаривающихся сторон, а также разрабатывают меры, направленные на стабилизацию и улучшение условий на мировых рынках для этих товаров, включая меры, направленные на достижение стабильных, справедливых и выгодных цен на экспорт таких товаров;

(b) стремятся к надлежащему сотрудничеству в вопросах торговли и политики развития с Организацией Объединенных Наций и ее органами и учреждениями, включая любые учреждения, которые могут быть созданы на основе рекомендаций Конференции Организации Объединенных Наций по торговле и развитию;

(с) сотрудничают при анализе планов развития и политики отдельных менее развитых договаривающихся сторон, а также при изучении взаимосвязи между торговлей и помощью с целью разработки конкретных мер для содействия развитию экспортного потенциала и облегчения доступа на экспортные рынки товаров уже развитых отраслей и в этой связи стремятся к установлению необходимого сотрудничества с правительствами и международными организациями и, в частности, с организациями, имеющими полномочия в отношении финансовой помощи для экономического развития, в систематическом изучении взаимосвязи торговли и помощи в отдельных менее развитых договаривающихся сторонах, направленном на получение четкого анализа экспортного потенциала, рыночных перспектив и любых дальнейших действий, которые могут потребоваться;

(d) постоянно следят за развитием мировой торговли, уделяя особое внимание темпам роста торговли менее развитых договаривающихся сторон, и вносят такие рекомендации договаривающимся сторонам, которые, в конкретных обстоятельствах, могут считаться подходящими;

(е) сотрудничают в поисках реальных методов расширения торговли с целью экономического развития путем международной гармонизации и изменения национальной политики и регулирования, путем технических и коммерческих стандартов, влияющих на производство, перевозку и сбыт, а также путем содействия экспорту за счет создания соответствующих средств для увеличения потока торговой информации и развития исследований рынков; и

(f) устанавливают такие организационные рамки, которые могут быть необходимы для содействия выполнению целей, изложенных в статье XXXVI, а также для выполнения положений настоящей Части.

ПРИЛОЖЕНИЕ А

Перечень территорий, упомянутых в Пункте 2 (а)

СТАТЬИ 1

Соединенное Королевство Великобритании и Северной Ирландии

Зависимые территории Соединенного Королевства Великобритании и Северной Ирландии

Канада

Австралийская Федерация

Зависимые территории Австралийской Федерации

Новая Зеландия

Зависимые территории Новой Зеландии

Южно-Африканский Союз, включая Юго-Западную Африку

Ирландия

Индия (по состоянию на 10 апреля 1947 года)

Ньюфаундленд

Южная Родезия

Бирма

Цейлон

Некоторые из вышеперечисленных территорий имеют две и более действующие преференциальные ставки на некоторые товары. Любая такая территория может, по соглашению с другими договаривающимися сторонами, являющимися основными поставщиками таких товаров по ставке наиболее благоприятствуемой нации, заменить такие преференциальные ставки единой преференциальной ставкой, которая в целом не должна быть менее благоприятной для поставщиков, пользующихся ставкой наиболее благоприятствуемой нации, чем преференции, бывшие в силе до такой замены.

Установление равноценной преференциальной тарифной разницы взамен преференциальной разницы во внутреннем налоге, существовавшем на 10 апреля 1947 года, исключительно между двумя или более территориями, перечисленными в настоящем Приложении, или взамен преференциальных количественных соглашений, упоминаемых в следующем пункте, не должно рассматриваться как увеличение преференциальной разницы.

Преференциальными соглашениями, упомянутыми в пункте 5(b) статьи XIV, являются те, которые существовали в Соединенном Королевстве на 10 апреля 1947 года по договорным соглашениям с правительствами Канады, Австралии и Новой Зеландии в отношении охлажденной и мороженой говядины и телятины, мороженой баранины и ягнятины, охлажденной и мороженой свинины, и бекона. Существует намерение, без ущерба любой мере, предпринятой согласно подпункту (h)⁷ статьи XX, чтобы эти соглашения были отменены или заменены тарифными преференциями, и чтобы переговоры в этих целях состоялись возможно быстрее между существенно заинтересованными или существенно вовлеченными в это сторонами.

Действовавший в Новой Зеландии на 10 апреля 1947 года налог на прокат фильмов должен рассматриваться для целей настоящего Соглашения как таможенная пошлина согласно статье 1. Действовавшая в Новой Зеландии на 10 апреля 1947 года рентная квота на кинофильмы должна рассматриваться для целей настоящего Соглашения как экранная квота, подпадающая под действие статьи IV.

Доминионы Индия и Пакистан не указывались отдельно в вышеуказанном списке, поскольку они не существовали как таковые на 10 апреля 1947 г.

ПРИЛОЖЕНИЕ В

Перечень территорий Французского Союза, упомянутых в Пункте 2(b) статьи I

Франция

Французская Экваториальная Африка (Договорный Бассейн реки Конго⁸ и другие территории)

Французская Западная Африка

Камерун под французской опекой⁸

Французский берег Сомали и зависимые территории

Французские владения в Океании

Французские владения на кондоминиуме - Новые Гебриды⁸

Индокитай

Мадагаскар и зависимые территории

Марокко (французская зона)⁸

Новая Каледония и зависимые территории

Сен-Пьер и Микелон

Того под французской опекой⁸

Тунис

ПРИЛОЖЕНИЕ С

Перечень территорий, упомянутых в Пункте 2(b)

статьи I, что касается Таможенного Союза Бельгии, ЛюксембурГА И НИДЕРЛАНДОВ

Экономический Союз Бельгии и Люксембурга

Бельгийское Конго

Руанда-Урунди

Нидерланды

Новая Гвинея

Суринам

Нидерландские Антильские острова

Республика Индонезия

Только для импорта на территории, составляющие Таможенный союз.

ПРИЛОЖЕНИЕ D

Перечень территорий, упомянутых в пункте 2(b)

статьи I, что касается Соединенных Штатов Америки

Соединенные Штаты Америки (таможенная территория)

Зависимые территории Соединенных Штатов Америки

Филиппинская Республика

Установление равноценной преференциальной разницы взамен преференциальной разницы во внутреннем налоге, существовавшем на 10 апреля 1947 года, исключительно между двумя или более территориями, перечисленными в настоящем Приложении, не должно рассматриваться как увеличение преференциальной разницы.

ПРИЛОЖЕНИЕ Е

Перечень территорий, на которые распространяются преференциальные соглашения, заключенные между Чили и соседними странами, упомянутыми в пункте 2(d) статьи I

Преференции, действующие исключительно между Чили, с одной стороны, и

1. Аргентиной

2. Боливией

3. Перу,

с другой стороны.

ПРИЛОЖЕНИЕ F

Перечень территорий, на которые распространяются преференциальные Соглашения между Ливаном, Сирией и соседними странами, упомянутых в пункте 2 (d) статьи I

Преференции, действующие исключительно между Ливано-Сирийским таможенным союзом, с одной стороны, и

1. Палестиной

2. Трансиорданией,

с другой стороны.

ПРИЛОЖЕНИЕ G

Даты установления максимальных преференциальных разниц, упомянутых в пункте 4⁹ статьи I

Австралия - 15 октября 1946 г.

Канада - 1 июля 1939 г.

Франция - 1 января 1939 г.

Ливано-Сирийский Таможенный Союз - 30 ноября 1938 г.

Южно-Африканский Союз - 1 июля 1938 г.

Южная Родезия - 1 мая 1941 г.

ПРИЛОЖЕНИЕ H

Выраженные в процентах доли участия стран во всем объеме внешней торговли для использования при определении, упоминаемом в статье XXVI (основаны на средних значениях за 1949-1953 гг.)

Если, до присоединения Правительства Японии к Генеральному Соглашению, настоящее Соглашение будет принято договаривающимися сторонами, на внешнюю торговлю которых, согласно столбцу 1, приходится процент торговли, указанный в пункте 6 статьи XXVI, то столбец 1 будет применяться для целей, указанных в настоящем пункте. Если же настоящее Соглашение не будет принято до присоединения к нему Правительства Японии, то для целей настоящего пункта будет применяться столбец II.

	Столбец I: (договаривающиеся стороны по состоянию на 1 марта 1955 г.)	Столбец II: (договаривающиеся стороны по состоянию на 1 марта 1955 г. и Япония)
Австралия	3.1	3.0
Австрия	0.9	0.8
Бельгия-Люксембург	4.3	4.2
Бразилия	2.5	2.4
Бирма	0.3	0.3
Канада	6.7	6.5
Цейлон	0.5	0.5
Чили	0.6	0.6
Куба	1.1	1.1
Чехословакия	1.4	1.4
Дания	1.4	1.4
Доминиканская Республика	0.1	0.1
Финляндия	1.0	1.0
Франция	8.7	8.5
Германия, Федеративная Республика	5.3	5.2
Греция	0.4	0.4
Гаити	0.1	0.1
Индия	2.4	2.4
Индонезия	1.3	1.3
Италия	2.9	2.8
Нидерланды, Королевство	4.7	4.6
Новая Зеландия	1.0	1.0
Никарагуа	0.1	0.1
Норвегия	1.1	1.1
Пакистан	0.9	0.8
Перу	0.4	0.4
Родезия и Ньяссаленд	0.6	0.6
Швеция	2.5	2.4
Турция	0.6	0.6
Южно-Африканский Союз	1.8	1.8
Соединенное Королевство	20.3	19.8
Соединенные Штаты Америки	20.6	20.1
Уругвай	0.4	0.4
Япония	-	2.3
	100.0	100.0

ПРИМЕЧАНИЕ: Данные проценты исчислены с учетом торговли всех территорий, к которым применяется Генеральное Соглашение по тарифам и торговле.

ПРИЛОЖЕНИЕ I

ПОЯСНИТЕЛЬНЫЕ ЗАМЕЧАНИЯ И ДОПОЛНИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

К статье I

Пункт 1

Обязательства, включенные в пункт 1 статьи I путем ссылки на пункты 2 и 4 статьи III, а также обязательства, включенные в пункт 2(b) статьи II путем ссылки на статью VI, рассматриваются как относящиеся к части II Соглашения для целей Протокола о временном применении.

Перекрестные ссылки в непосредственно предшествующем абзаце и в пункте 1 статьи I на пункты 2 и 4 статьи III применяются только после изменения статьи III через вступление в силу дополнения, предусмотренного в Протоколе от 14 сентября 1948 г. об изменении части II и статьи XXVI Генерального соглашения по тарифам и торговле¹⁰.

Пункт 4

Термин "преференциальная разница" означает абсолютную разницу между ставкой пошлины наибольшего благоприятствования и преференциальной ставкой пошлины на аналогичный товар, а не пропорциональное соотношение между этими ставками. Например:

(1) Если бы ставка наибольшего благоприятствования была 36% ad valorem, а преференциальная ставка была бы 24% ad valorem, то преференциальная разница составляла бы 12% ad valorem, а не одну треть ставки наибольшего благоприятствования.

(2) Если бы ставка наибольшего благоприятствования была 36% ad valorem, а преференциальная ставка была бы указана как две трети ставки наибольшего благоприятствования, то преференциальная разница составляла бы 12% ad valorem.

(3) Если бы ставка наибольшего благоприятствования была 2 франка с килограмма, а преференциальная ставка 1,50 франка с килограмма, то преференциальная разница равнялась бы 0,50 франка с килограмма.

Нижеследующие категории таможенных мер, предпринимаемых в соответствии с установленными единообразными процедурами, не противоречили бы общему связыванию преференциальных разниц:

(i) Применение вновь по отношению к импортируемому товару тарифной классификации или ставки пошлины, надлежащим образом применимой к такому товару, в тех случаях, когда применение такой классификации или ставки для такого товара было временно приостановлено или не действовало на 10 апреля 1947 г.; и

(ii) Классификация какого-нибудь определенного товара по иной тарифной позиции, чем та, по которой был классифицирован ввоз этого товара на 10 апреля 1947 года, в тех случаях, когда закон о тарифе ясно предусматривает, что такой товар может быть классифицирован более, чем по одной тарифной позиции.

К статье II

Пункт 2(а)

Перекрестная ссылка в пункте 2(а) статьи II на пункт 2 статьи III применяется только после изменения статьи III вступлением в силу дополнения, предусмотренного в Протоколе от 14 сентября 1948 года об изменении части II и статьи XXVI Генерального соглашения по тарифам и торговле.¹¹

Пункт 2(b)

См. примечание, относящееся к пункту 1 статьи I.

Пункт 4

За исключением случаев, специально согласованных иным образом между договаривающимися сторонами, которые первоначально договорились об уступке, положения этого пункта применяются в соответствии с положениями статьи 31 Гаванского Устава.

К статье III

Любой внутренний налог или другой внутренний сбор, или любой закон, правило или требование того рода, о котором говорится в пункте 1, и которые применяются к импортному товару и к аналогичному отечественному товару, и которые взимаются или действуют в отношении импортного товара в момент или в месте ввоза, тем не менее, должны рассматриваться как внутренний налог или другой внутренний сбор, или закон, правило или требование того рода, о которых говорится в пункте 1, и соответственно подчиняются положениям статьи III.

Пункт 1

Применение пункта 1 к внутренним налогам, установленным местными органами и властями на территории договаривающейся стороны, подчиняется положениям заключительного пункта статьи XXIV. Имеющееся в этом пункте понятие "разумные меры" в упоминаемом заключительном пункте не требует, например, отмены существующего национального законодательства, разрешающего местным органам устанавливать внутренние налоги, которые, хотя и в техническом смысле слова противоречат букве статьи III, однако, по существу, не противоречат ее духу, если бы такая отмена имела бы своим результатом серьезное финансовое затруднение для соответствующих местных органов или властей. В отношении налогообложения, устанавливаемого местными органами или властями, которое противоречит как букве, так и духу статьи III, понятие "разумные меры" могло бы позволить договаривающейся стороне устранить несоответствующее налогообложение постепенно в течение переходного периода, если его немедленное устранение может создать серьезные административные и финансовые трудности.

Пункт 2

Налог, отвечающий требованиям первого предложения пункта 2, считался бы не совместимым с положениями второго предложения только в тех случаях, когда это было бы связано с существованием конкуренции между облагаемым налогом товаром, с одной стороны, и непосредственно конкурирующим или заменяющим его товаром, который не облагается аналогичным образом, с другой стороны.

Пункт 5

Правила, совместимые с положениями первого предложения пункта 5, не считаются противоречащими положениям второго предложения в любом случае, когда все товары, подпадающие под эти правила, производятся внутри страны в значительных количествах. Нельзя оправдывать совместимость правил с положениями второго предложения на том основании, что доли или количества, выделяемые для каждого из товаров, являющихся объектом этого правила, представляют собой справедливое соотношение между импортными и отечественными товарами.

К статье V

Пункт 5

В отношении транспортных сборов, принцип, изложенный в пункте 5, относится к аналогичным товарам, транспортируемым по одному и тому же маршруту при одинаковых условиях.

К статье VI

Пункт 1

1. Скрытый демпинг, осуществляемый связанными между собой фирмами (т.е. продажа импортером по цене ниже той, по которой выставлен ему счет экспортером, с которым связан импортер, а также ниже цены, существующей в стране - экспортере), представляет собой вид ценового демпинга, в отношении которого демпинговая маржа может быть исчислена на базе цены, по которой товары перепродаются импортером.

2. Признается, что в отношении импорта из страны с полной или в существенных чертах полной монополией на ее торговлю, в которой все внутренние цены устанавливаются государством, могут существовать особые трудности при определении сравнимости цен для целей пункта 1, и в таких случаях импортирующие договаривающиеся стороны могут найти необходимым принимать во внимание возможность того, что строгое сравнение с внутренними ценами в такой стране не всегда может оказаться подходящим.

Пункты 2 и 3

1. Как и во многих других случаях таможенного администрирования, договаривающаяся сторона может потребовать разумных гарантий (передачи товара на хранение в таможню или вноса наличных денег в депозит) для уплаты антидемпинговой или компенсационной пошлины, в ожидании окончательного определения фактов в любом случае, когда существует подозрение в демпинге или субсидировании.

2. Практика применения множественного курса валюты может при некоторых обстоятельствах представлять собой субсидирование экспорта, против которого могут быть введены компенсационные пошлины в соответствии с пунктом 3, или может представлять собой вид демпинга через частичное обесценение валюты страны, против которого могут быть предприняты меры в соответствии с пунктом 2. Под “практикой множественного курса валюты” понимается практика самого правительства или санкционированная правительством.

Пункт 6(b)

Освобождение от обязательств в соответствии с положениями настоящего пункта предоставляется только в случае заявления договаривающейся стороны, которая предполагает установить соответственно антидемпинговую или компенсационную пошлину.

К статье VII

Пункт 1

Выражение "или другими сборами" не должно рассматриваться как включающее внутренние налоги или эквивалентные сборы, налагаемые на импортированные товары или в связи с ними.

Пункт 2

1. Вполне соответствовало бы статье VII предположение, что "действительная стоимость" может выражаться фактурной ценой с добавлением любых не включенных сборов за оправданные расходы, которые являются составными элементами "действительной стоимости", и с добавлением любой ненормальной скидки или другого снижения обычной конкурентной цены.

2. Вполне соответствовало бы статье VII, пункту 2(b), если бы договаривающаяся сторона толковала выражение "при обычном ходе торговли...в условиях полной конкуренции", как исключающее любую сделку, при которой покупатель и продавец не являются независимыми друг от друга, и при которой цена не является единственным фактором.

3. Стандартное понятие "условия полной конкуренции" разрешает договаривающейся стороне исключать из рассмотрения цены, предусматривающие специальные скидки только в отношении агентов, пользующихся исключительным правом.

4. Формулировка пунктов (а) и (b) позволяет договаривающейся стороне единообразно определять стоимость для таможенных целей либо (1) на базе цен отдельного экспортера на импортный товар, либо (2) на базе общего уровня цен на аналогичный товар.

К статье VIII

1. Хотя статья VIII и не охватывает применение множественности валютных курсов, как таковых, пункты 1 и 4 осуждают применение валютных налогов или сборов в качестве способа для проведения практики множественных валютных курсов; если, однако, договаривающаяся сторона взимает, с одобрения Международного валютного фонда, по соображениям платежного баланса валютные сборы при множественных валютных курсах, то условия пункта 9(b) статьи XV полностью гарантируют ее положение.

2. Вполне соответствовало бы пункту 1, если бы при ввозе товаров с территории одной договаривающейся стороны на территорию другой договаривающейся стороны предъявление сертификатов о происхождении требовалось бы только в той мере, в какой это является строго необходимым.

К статьям XI, XII, XIII, XIV и XVIII

В статьях XI, XII, XIII, XIV и XVIII понятия "ограничения импорта" или "ограничения экспорта" включают ограничения, применяемые через торговые операции, осуществляемые государством.

К статье XI

Пункт 2(с)

Понятие "в любом виде" в этом пункте касается тех же товаров, находящихся в начальной стадии переработки и все еще являющихся скоропортящимися, которые непосредственно конкурируют со свежими продуктами, и которые, в случае свободного ввоза, сделали бы неэффективными ограничения на свежие продукты.

Пункт 2, последний подпункт

Выражение "особые факторы" включает изменения в относительном уровне производительности отечественных и иностранных производителей, или среди различных иностранных производителей, но не изменения, искусственно вызванные способами, не разрешенными настоящим Соглашением.

К статье XII

ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ будут принимать меры для обеспечения полной секретности при проведении любых консультаций согласно этой статье.

Пункт 3(с)(i)

Договаривающиеся стороны, применяющие ограничения, должны стараться избегать серьезного негативного влияния на экспорт сырьевого товара, от которого в значительной мере зависит экономика договаривающейся стороны.

Пункт 4(b)

Согласовано, что эта дата наступает через девяносто дней после вступления в силу поправок к этой статье в соответствии с Протоколом об изменении преамбулы и частей II и III настоящего Соглашения. Однако, если ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ найдут, что условия для применения положений этого пункта в предусматриваемые сроки являются неподходящими, они могут установить более позднюю дату, при условии, что такая дата не будет более чем на тридцать дней позже срока, когда обязательства по статье VII, разделы 2, 3 и 4 Статей Соглашения о Международном валютном фонде станут применимы к договаривающимся сторонам - членам Фонда, общий объем внешней торговли, которых составляет, по крайней мере, пятьдесят процентов всего объема внешней торговли всех договаривающихся сторон.

Пункт 4(е)

Согласовано, что пункт 4(е) не добавляет каких-либо новых критериев для установления или поддержания количественных ограничений по соображениям платежного баланса. Его единственная цель заключается в том, чтобы обеспечить, что все внешние факторы, такие как изменения условий торговли, количественные ограничения, чрезмерные тарифы и субсидии, которые могут способствовать увеличению затруднений с платежным балансом договаривающейся стороны, применяющей ограничения, будут полностью приняты во внимание.

К статье XIII

Пункт 2(d)

Не было сделано никакого упоминания о "коммерческих соображениях" в качестве правила для распределения квот, так как сочтено, что их применение правительственными органами не всегда может быть целесообразным. Кроме того, в тех случаях, когда это целесообразно, договаривающаяся сторона могла бы применять эти соображения в процессе достижения соглашения в соответствии с общим правилом, изложенным в первом предложении пункта 2.

Пункт 4

Смотри примечание, относящееся к ”особым факторам” в связи с последним подпунктом пункта 2 статьи XI.

К статье XIV

Пункт 1

Положения настоящего пункта не должны трактоваться таким образом, чтобы это препятствовало полному рассмотрению ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ в ходе консультаций, предусмотренных пунктом 4 статьи XVIII, природы, последствий и причин дискриминации в области импортных ограничений.

Пункт 2

Одна из ситуаций, предусмотренных в пункте 2, состоит в том, что договаривающаяся сторона имеет авуары, образовавшиеся в результате текущих операций, которые она находит невозможным использовать без дискриминационной меры.

К статье XV

Пункт 4

Под выражением "подрывать" понимается указание, например, на то, что нарушение буквы любой статьи настоящего Соглашения путем валютных мероприятий не рассматривается как нарушение этой статьи, если на практике нет существенного отклонения от целей этой статьи. Таким образом, действия договаривающейся стороны, которая в рамках ее валютного контроля, проводимого в соответствии со Статьями Соглашения о Международном валютном фонде, потребует получения платежей за свой экспорт в своей собственной валюте или в валюте одного или нескольких членов Международного валютного фонда, не считается противоречащими статье XI или статье XII. Другим примером был бы случай, когда договаривающаяся сторона указывает на импортной лицензии страну, из которой могут ввозиться товары, не для цели введения каких-либо дополнительных элементов дискриминации в своей системе импортных лицензий, а для проведения в жизнь разрешенного валютного контроля.

К статье XVI

Освобождение экспортированного товара от пошлин или налогов, которые применяются, когда аналогичный товар предназначается для внутреннего потребления, или возмещение таких пошлин или налогов в сумме, не превышающей внесенную, не рассматривается как субсидия.

Раздел В

1. Никакие положения раздела В не исключают возможности применения договаривающейся стороной множественных валютных курсов в соответствии со Статьями Соглашения о Международном валютном фонде.

2. Для целей раздела В под "сырьевым товаром" понимается любой продукт сельского хозяйства, лесного хозяйства или рыболовства, а также любое минеральное сырье в естественном виде, либо подвергшееся такой обработке, которая обычно требуется для того, чтобы подготовить их для реализации в существенном объеме на международном рынке.

Пункт 3

1. Тот факт, что договаривающаяся сторона не экспортировала рассматриваемый товар в течение предшествующего репрезентативного периода, сам по себе не должен помешать этой договаривающейся стороне обосновать свое право на получение доли в торговле данным товаром.

2. Система стабилизации внутренней цены или доходов отечественных производителей сырьевого товара вне зависимости от движения экспортных цен, в результате чего временами товар продается на экспорт по цене более низкой, чем сравнимая цена, назначаемая за аналогичный товар для покупателей на внутреннем рынке, не рассматривается как субсидирование экспорта в смысле пункта 3, если ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ определят, что:

(а) эта система имела также своим результатом или запроектирована таким образом, чтобы иметь своим результатом продажу товара на экспорт по цене более высокой, чем сравнимая цена, назначаемая за аналогичный товар для покупателей на внутреннем рынке; и

(b) эта система функционирует таким образом или запроектирована, чтобы функционировать таким образом, благодаря ли эффективному регулированию производства или как-нибудь иначе, что она не стимулирует не должным образом экспорт или иным образом не наносит серьезного ущерба интересам других договаривающихся сторон.

Независимо от такого определения ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ, мероприятия, проводимые согласно такой системе, подчиняются положениям пункта 3, когда они полностью или частично финансируются из правительственных средств в дополнение к средствам, собранным у производителей соответствующего товара.

Пункт 4

Цель пункта 4 заключается в том, чтобы договаривающиеся стороны старались до конца 1957 года достичь соглашения об отмене с 1 января 1958 года всех оставшихся субсидий; или же, если это не удастся, то достичь соглашения о продлении срока моратория до ближайшей даты после этого срока, к которой, как ожидается, они могут достичь такого соглашения.

К статье XVII

Пункт 1

Операции организаций по маркетингу, которые созданы договаривающейся стороной и занимаются закупками и продажами, подчиняются положениям подпунктов (а) и (b).

Деятельность организаций по маркетингу, которые созданы договаривающимися сторонами и которые не производят закупок или продаж, а только устанавливают правила, относящиеся к частной торговле, регулируется соответствующими статьями настоящего Соглашения.

Назначение государственным предприятием различных цен на продажу какого-либо товара на различных рынках не исключается положениями этой статьи при условии, что такие различные цены устанавливаются по коммерческим причинам в соответствии с условиями спроса и предложения на экспортных рынках.

Пункт 1 (а)

Правительственные мероприятия, которые проводятся для обеспечения стандарта качества и эффективности осуществления внешней торговли, или привилегии, предоставленные для эксплуатации национальных природных ресурсов, но которые не дают права правительству осуществлять контроль над торговой деятельностью данного предприятия, не являются "исключительными или специальными привилегиями".

Пункт 1 (b)

Страна, получающая "связанный заем", может принимать требования этого займа по закупке за границей как "коммерческое соображение"

Пункт 2

Понятие "товары" относится только к товарам, как они понимаются в коммерческой практике, и не включает куплю-продажу услуг.

Пункт 3

Переговоры, которые договаривающиеся стороны согласны вести в соответствии с этим пунктом, могут иметь своей задачей снижение таможенных пошлин и других сборов на импорт или экспорт, или же заключение любой другой взаимоприемлемой договоренности, совместимой с положениями настоящего Соглашения (см. пункт 4 статьи II и примечание к этому пункту).

Пункт 4 (b)

Выражение "импортная наценка" в этом пункте обозначаетразность, на которую цена, устанавливаемая импортной монополией за импортированный товар (за исключением внутренних налогов в смысле статьи III, расходов на транспортировку, распределение и других расходов, связанных с покупкой, продажей или дальнейшей обработкой, а также разумной прибыли), превышает цену поставки с выгрузкой.

К статье XVIII

ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ и заинтересованные договаривающиеся стороны соблюдают совершенную секретность в отношении вопросов, возникающих в рамках настоящей статьи.

Пункты 1 и 4

1. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ, рассматривая вопрос о том, действительно ли экономика какой-либо договаривающейся стороны "может поддерживать только низкий уровень жизни", принимают во внимание нормальное состояние такой экономики и не основывают свое определение на исключительных обстоятельствах, например, таких, которые могут являться результатом временного существования исключительно благоприятных условий для сбыта основного экспортного товара или товаров такой договаривающейся стороны.

2. Выражение "на ранних стадиях развития" применяется не только к тем договаривающимся сторонам, которые только что приступили к своему экономическому развитию, но также к договаривающимся сторонам, экономика которых находится в процессе индустриализации, имеющей целью устранить чрезмерную зависимость от производства сырьевых товаров.

Пункты 2, 3, 7, 13 и 22

Ссылка на создание отдельных отраслей промышленности относится не только к созданию новой отрасли промышленности, но также к организации нового производства в уже существующей промышленности, к существенному преобразованию существующей отрасли промышленности, и к существенному расширению производства существующей отрасли промышленности, которая удовлетворяет относительно небольшую долю внутреннего спроса. Она охватывает также реконструкцию промышленности, которая была разрушена или существенно повреждена в результате военных действий или стихийных бедствий.

Пункт 7 (b)

Изменение или отзыв уступки в соответствии с пунктом 7 (b) договаривающейся стороной, иной, чем договаривающаяся сторона-заявитель, о которой идет речь в пункте 7 (а), осуществляются в течение шести месяцев со дня, когда договаривающейся стороной-заявителем были приняты соответствующие действия, и они применяются на тридцатый день, следующий за днем, когда ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ были уведомлены о таком изменении или отзыве уступок.

Пункт 11

Второе предложение в пункте 11 не должно быть истолкована таким образом, чтобы означать, что от договаривающейся стороны требуется, чтобы она ослабила или отменила ограничения, если такое ослабление или отмена создадут после этого условия, оправдывающие, соответственно, усиление или введение ограничений в соответствии с пунктом 9 статьи XVIII.

Пункт 12 (b)

Дата, о которой говорится в пункте 12 (b), является датой, установленной ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ в соответствии с положениями пункта 4 (b) статьи XII настоящего Соглашения.

Пункты 13 и 14

Признается, что договаривающейся стороне, до принятия решения о введении меры и уведомления договаривающихся сторон в соответствии с пунктом 14, может потребоваться разумный период времени для того, чтобы определить конкурентоспособность соответствующей отрасли промышленности.

Пункт 15 и 16

Понимается, что ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ пригласят договаривающуюся сторону, предлагающую применить меру в соответствии с разделом С, проконсультироваться с ними в соответствии с пунктом 16, если с просьбой об этом к ним обратится договаривающаяся сторона, торговля которой будет существенно затронута мерой, о которой идет речь.

Пункты 16, 18, 19 и 22

1. Понимается, что ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут согласиться с предложенной мерой при соблюдении определенных условий или ограничений. Если мера при ее применении не будет соответствовать условиям, на которых было дано согласие, то в этих пределах она будет считаться мерой, на которую ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ не дали согласие. В тех случаях, когда ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ дали согласие на меру на определенный срок, заинтересованная договаривающаяся сторона, если она найдет, что требуется сохранить действие меры на дальнейший период времени для того, чтобы достигнуть цели, ради которой первоначально была принята эта мера, может просить ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ продлить срок действия меры, в соответствии с положениями и процедурами разделов С или D, в зависимости от случая.

2. Ожидается, что ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ, как правило, будут воздерживаться от одобрения меры, которая может нанести серьезный ущерб экспорту сырьевого товара, от которого в значительной мере зависит экономика договаривающейся стороны.

Пункты 18 и 22

Выражение, "что интересы других договаривающихся сторон защищены в достаточной степени", имеет в виду обеспечить достаточно широкие рамки для рассмотрения в каждом отдельном случае наиболее подходящего метода защиты таких интересов. Такой подходящий метод, может, например, выражаться в форме дополнительной уступки, предоставляемой договаривающейся стороной, прибегнувшей к положениям разделов С или D на срок, пока сохранится в силе отклонение от других статей настоящего Соглашения, или в форме временного приостановления другой договаривающейся стороной, о которой говорится в пункте 18, уступки, существенно равноценной по своему значению ухудшению, вызванному принятием меры, о которой идет речь. Такая договаривающая сторона будет иметь право обеспечить свои интересы путем такого временного приостановления уступки; при условии, что это право не будет использоваться тогда, когда речь идет о мере, введенной договаривающейся стороной, подпадающей под положения пункта 4 (а), и ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ установят, что объем предложенной компенсирующей уступки является достаточным.

Пункт 19

Положения пункта 19 предназначены для того, чтобы включать случаи, когда отрасль промышленности существует сверх "разумного периода времени", ссылка на который содержится в примечании к пунктам 13 и 14, и они не должны быть истолкованы таким образом, чтобы лишить договаривающуюся сторону, подпадающую под положения пункта 4 (а) статьи XVIII, ее права прибегнуть к другим положениям раздела С, включая пункт 17, в отношении вновь созданной отрасли промышленности, даже если она получила выгоду от защиты в результате импортных ограничений по причинам платежного баланса.

Пункт 21

Любая мера, принятая в соответствии с положениями пункта 21, будет немедленно отменена, если мера, принятая в соответствии с пунктом 17, была отменена, либо если ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ дали согласие на предложенную меру по истечении срока в девяносто дней, указанного в пункте 17.

К статье XX

Подпункт(h)

Исключение, предусмотренное в этом подпункте, распространяется на любое товарное соглашение, которое соответствует принципам, одобренным Экономическим и Социальным Советом в его резолюции 30(IV) от 28 марта 1947 года.

К статье XXIV

Пункт 9

Понимается, что положения статьи I требуют, чтобы, когда товар, импортированный на территорию члена таможенного союза или зоны свободной торговли по преференциальной ставке пошлины, реэкспортируется на территорию другого члена такого союза или зоны, последний должен взимать пошлину, равную разнице между уже уплаченной пошлиной и более высокой пошлиной, которая должна была бы быть уплачена, если бы товар ввозился непосредственно на его территорию.

Пункт 11

Меры, принятые Индией и Пакистаном в целях выполнения окончательных соглашений о торговле между ними, после того как они договорятся об этом, могут отступать от отдельных положений настоящего Соглашения, но в целом эти меры должны соответствовать целям Соглашения.

К статье XXVIII

ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ и каждая заинтересованная договаривающаяся сторона должны организовать проведение переговоров и консультаций с соблюдением наибольшей возможной секретности для того, чтобы избежать преждевременного раскрытия подробностей предполагаемых тарифных изменений. ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ должны быть немедленно информированы обо всех изменениях в национальных тарифах, происходящих в результате применения настоящей статьи.

Пункт 1

1. Если ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ устанавливают период, иной, чем трехлетний период, то договаривающаяся сторона может действовать в соответствии с пунктом 1 или пунктом 3 статьи XXVIII в первый день после истечения такого другого периода, и, если только ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ снова не установят иного периода, то дальнейшие периоды после истечения такого установленного периода должны быть трехлетними.

2. Положение о том, что с 1 января 1958 г. или начиная с других дат, определенных в соответствии с пунктом 1, договаривающаяся сторона "может...изменить или отозвать уступку" означает, что с этого дня и с первого дня по истечении каждого периода изменяется юридическое обязательство такой договаривающейся стороны в соответствии со статьей II; это не означает, что изменения в ее таможенном тарифе должны обязательно вступить в силу с этого дня. Если изменение тарифа в результате переговоров, проведенных в соответствии с настоящей статьей, отложено, то равным образом может быть отложено вступление в силу любых уступок, представленных в качестве компенсации.

3. Не ранее шести месяцев и не позже трех месяцев до 1 января 1958 г. или до срока истечения любого последующего периода договаривающаяся сторона, желающая изменить или отозвать уступку, включенную в соответствующий Перечень, уведомляет об этом ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ. В этом случае ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ определяют, с какой договаривающейся стороной или с какими договаривающимися сторонами должны состояться переговоры или консультации, о которых говорится в пункте 1. Любая договаривающаяся сторона, которая будет, таким образом, определена, участвует в таких переговорах или консультациях с договаривающейся стороной-заявителем в целях достижения соглашения до истечения периода. Любое продление подтвержденного срока действия Перечней относится к Перечням с изменениями, внесенными в них после таких переговоров в соответствии с пунктами 1, 2 и 3 статьи XXVIII. Если ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ организуют многосторонние тарифные переговоры в течение шестимесячного периода до 1 января 1958 года или до любой другой даты, установленной в соответствии с пунктом 1, они предусматривают при организации таких переговоров необходимые процедуры для проведения переговоров, о которых говорится в этом пункте.

4. Цель, обусловливающая участие в переговорах договаривающейся стороны, являющейся основным заинтересованным поставщиком, в дополнение к любой договаривающейся стороне, с которой первоначально была согласована уступка, заключается в том, чтобы обеспечить договаривающейся стороне, занимающей более крупную долю в торговле, затронутой уступкой, чем договаривающаяся сторона, с которой первоначально была согласована уступка, действенную возможность для защиты ее договорного права, которым она пользуется в силу настоящего Соглашения. С другой стороны, не имеется в виду, чтобы переговоры приняли такой масштаб, который создал бы излишние трудности для ведения переговоров и достижения соглашения по статье XXVIII, либо усложнял применение настоящей статьи в будущем к уступкам, которые станут результатом переговоров в порядке настоящей статьи. Соответственно, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ должны только определить, что договаривающаяся сторона является основным заинтересованным поставщиком, если эта договаривающаяся сторона в продолжение разумного периода времени до начала переговоров занимала более крупную долю на рынке договаривающейся стороны-заявителя, чем договаривающаяся сторона, с которой первоначально была согласована уступка, или же, по мнению ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН, занимала бы такую более крупную долю в отсутствие дискриминационных количественных ограничений, которые применяются договаривающейся стороной-заявителем. Поэтому для ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН было бы неуместным определять, что более, чем одна договаривающаяся сторона является основным заинтересованным поставщиком, или в исключительных случаях, когда имеется почти полное равенство в размере торговли, что более, чем две договаривающиеся стороны имеют такую заинтересованность.

5. Несмотря на определение в примечании 4 к пункту 1 основного заинтересованного поставщика, ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ могут в виде исключения определить, что договаривающаяся сторона является основным заинтересованным поставщиком, если уступка, о которой идет речь, затрагивает торговлю, составляющую основную долю всего экспорта такой договаривающейся стороны.

6. Не имеется в виду, чтобы положение об участии в переговорах договаривающейся стороны, являющейся основным заинтересованным поставщиком, и о консультациях с любой договаривающейся стороной, являющейся существенно заинтересованной в уступке, которую договаривающаяся сторона-заявитель намерена изменить или отозвать, имело бы следствием ситуацию, при которой она должна была бы предоставить компенсацию или пострадать от ответных мер в большем размере, чем составлял бы отзыв или изменение уступки, оцениваемые в свете условий торговли на момент внесения предложений об отзыве или изменении, с учетом любых дискриминационных количественных ограничений, применяемых договаривающейся стороной-заявителем.

7. Выражение "существенно заинтересованная" не поддается точному определению и, соответственно, может представить затруднения для ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН. Однако имеется в виду, чтобы оно применялось как охватывающее только те договаривающиеся стороны, которые занимают или, в отсутствие дискриминационных количественных ограничений, затрагивающих их экспорт, занимали бы, как можно было бы с разумным основанием полагать, значительную долю на рынке договаривающейся стороны, намеревающейся изменить или отозвать уступку.

Пункт 4

1. Любая просьба о разрешении вступить в переговоры сопровождается представлением всех надлежащих статистических и других данных. Решение по такой просьбе принимается в течение тридцати дней с момента ее подачи.

2. Признается, что разрешение некоторым договаривающимся сторонам, которые в большей степени зависят от относительно небольшого числа сырьевых товаров и которые полагаются на тариф как важный инструмент помощи в диверсификации их экономики или как важный источник доходов, вести обычным путем переговоры об изменении или отзыве уступок только в соответствии с пунктом 1 статьи XXVIII может заставить их в это время сделать такие изменения или отзывы, которые в долгосрочной перспективе не окажутся необходимыми. Во избежание такой ситуации ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ разрешат любой такой договаривающейся стороне, в соответствии с пунктом 4, вступить в переговоры, если только они не найдут, что это приведет или будет существенно содействовать такому повышению уровней тарифов, что это может угрожать стабильности Перечней, приложенных к настоящему Соглашению, либо вызвать чрезмерное нарушение международной торговли.

3. Ожидается, что переговоры, разрешенные в соответствии с пунктом 4, для изменения или отзыва уступки в отношении одной тарифной позиции или очень небольшой группы позиций обычно могут быть завершены в течение шестидесяти дней. Однако, признается, что такой срок будет недостаточным в случаях, связанных с переговорами об изменении или отзыве уступок в отношении большего числа позиций, и в таких случаях, следовательно, для ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ СТОРОН уместно определить более длительный срок.

4. Определение, на которое делается ссылка в пункте 4(d), выносится ДОГОВАРИВАЮЩИМИСЯ СТОРОНАМИ в течение тридцати дней с момента представления вопроса на их рассмотрение, если только договаривающаяся сторона-заявитель не согласится на более длительный срок.

5. При определении согласно пункту 4 (d) того, что договаривающаяся сторона-заявитель не предоставила достаточной компенсации без разумных на то оснований, понимается, что ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ будут учитывать должным образом особую позицию договаривающейся стороны, которая связала большую часть своих тарифов на очень низком уровне, и в этом отношении имеет меньшую возможность, чем другие договаривающиеся стороны, сделать компенсационные изменения.

К статье XXVIII bis

Пункт 3

Понимается, что ссылка на потребности фискального характера включает роль пошлин как источника дохода, в особенности пошлин, установленных в первую очередь в интересах доходов, или пошлин, установленных на товары, которые могут быть заменены товарами, подлежащими обложению фискальными пошлинами, чтобы предотвратить уклонение от уплаты таких пошлин.

К статье XXIX

Пункт 1

Главы VII и VIII Гаванского устава исключены из пункта 1 ввиду того, что они, в основном, излагают организационные принципы, функции и процедуры Международной торговой организации.

К части IV

Слова "развитые договаривающиеся стороны" и слова "менее развитые договаривающиеся стороны", как они применяются в части IV, следует понимать как относящиеся к развитым и менее развитым странам, которые являются сторонами Генерального соглашения по тарифам и торговле.

К статье XXXVI

Пункт 1

Основанием данной статьи являются цели, изложенные в статье I в том виде, как она будет изменена разделом А пункта 1 Протокола об изменении части I и статьей XXIX и XXX после вступления в силу данного Протокола.¹²

Пункт 4

Выражение "сырьевые товары" включает сельскохозяйственные продукты; см. пункт 2 примечания к статье XVI, раздел В.

Пункт 5

Программа диверсификации в целом будет включать усиление деятельности по обработке сырьевых товаров и развитию обрабатывающей промышленности, принимая во внимание положение конкретной договаривающейся стороны, а также мировые перспективы производства и потребления различных сырьевых товаров.

Пункт 8

Понимается, что фраза "не ожидают взаимности" означает в соответствии с целями, изложенными в данной статье, что от менее развитых договаривающихся сторон, учитывая положение с торговлей в прошлом, не ожидается в процессе торговых переговоров внесения вклада, который не соответствует индивидуальному развитию этих стран, их финансовым и торговым нуждам.

Этот пункт может применяться в случае принятия мер в соответствии с разделом А статьи XXVIII, статьей XXVIII bis (статья XXIX должна вступить в силу после внесения в нее поправки, упомянутой в разделе А пункта 1 Протокола об изменении части I и статей XXIX и XXX¹³), статьей XXXIII или любой другой процедурой в соответствии с настоящим Соглашением.

К статье XXXVII

Пункт 1 (а)

Этот пункт может применяться в случае переговоров о снижении или устранении тарифов или других ограничительных мер регулирования торговли согласно статьям XXVIII, XXVIII bis (статья XXIX должна вступить в силу после внесения поправки, упомянутой в разделе А пункта 1 Протокола об изменении части I и статьей XXIX и XXX) и статье XXXIII, а также в связи с другими действиями, направленными на такое снижение или устранение, которые договаривающиеся стороны могут быть готовы предпринять.

Пункт 3 (b)

Другие меры, упоминающиеся в данном пункте, могли бы включать шаги, направленные на содействие внутренним структурным изменениям, на поощрение потребления определенных товаров или на введение мер содействия торговле.