Қазақстан Республикасында мерекелерге дайындық пен оларды өткізу жөніндегі ұсынымдарды мақұлдау туралы

Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігі басшысының 2010 жылғы 17 ақпандағы № 01-39.10 Бұйрығы

      БҰЙЫРАМЫН:
      1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасында мерекелерге дайындық пен оларды өткізу жөніндегі ұсынымдар (бұдан әрі - Ұсынымдар) мақұлдансын.
      2. Мемлекеттік органдар мерекелік іс-шараларды ұйымдастыру кезінде Ұсынымдарды басшылыққа алсын.
      3. Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Басшысы бекіткен 2007 жылғы 15 қаңтардағы № 32-15.11 Қазақстан Республикасында мерекелерді дайындау және өткізу тұжырымдамасының күші жойылсын.
      4. Осы бұйрық қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.

      Қазақстан Республикасы
      Президенті Әкімшілігінің басшысы                    А. Мусин

Қазақстан Республикасы
Президенті Әкімшілігі
Басшысының     
2010 жылғы 17 ақпандағы
№ 01-39.10 бұйрығымен
МАҚҰЛДАНҒАН    

Қазақстан Республикасында мерекелерге дайындық
пен оларды өткізу жөніндегі
ҰСЫНЫМДАР

Кіріспе

      Қазақстан Республикасында мемлекеттік мерекелерге дайындық пен оларды өткізу жөніндегі Ұсынымдар (бұдан әрі - Ұсынымдар) Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Басшысы бекіткен 2007 жылғы 15 қаңтардағы № 32-15.11 Қазақстан Республикасында мерекелерге дайындық пен оларды өткізу тұжырымдамасының қағидаларын дамыту мақсатында дайындалды.
      Осы тұжырымдаманы әзірлеу елде болған елеулі қоғамдық-саяси және экономикалық өзгерістерден туындады.
      Бұл Ұсынымдар республиканың тәуелсіздік жылдарындағы негізгі жетістіктерін және Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіру перспективасына, қазақстандықтардың жаңа, анағұрлым жоғары өмір сүру сапасын қалыптастыруға, сондай-ақ осы тұғырнамада елдің негізгі қоғамдық-саяси күштерінің бірігуі қажеттігіне байланысты 2012 жылға дейінгі мемлекеттік саясаттың басымдықтарын ескереді.
      Осы Ұсынымдарды әзірлеу мен іске асырудың мақсаты республиканың қазіргі заманғы болмысын, күллі қоғам үшін мән-маңызы бар құндылықтарды бейнелейтін мемлекеттік мерекелерге дайындық пен оларды өткізудің бірыңғай жүйесін құру болып табылады.
      Міндеттер:
      Қазақстан Республикасында мерекелерге дайындық пен оларды өткізудің бірыңғай қағидаттарын әзірлеу;
      мерекелерге дайындық пен оларды өткізудің айқын идеологиялық базасын жасау;
      мерекелерді ұйымдастыру мен өткізу мәселелері бойынша тиімді бірыңғай мемлекеттік саясат жүргізу;
      қоғамның идеялық және рухани-мәдени бірігуін, елдің жалпыұлттық азаматтық сәйкестілігін нығайту;
      қалың жұрттшылықты мерекелерге дайындық пен оларды өткізу процесіне тарту;
      қоғамның мемлекет пен оның институттарына деген сенімін нығайту;
      халықты «Қазақстан-2030» Стратегиясының міндеттерін орындауға жұмылдыру.
      Мерекелер халықтың рухани-мәдени топтасуын, өскелең ұрпақтың әлеуметтенуін, рухани және адамгершілік-имандылық құндылықтарды өрістету мен ұластыруды қамтамасыз ететін ұлттың идеялық топтасуының қуатты факторы болып табылады.
      Әлемдік практика көрсетіп отырғандай, мемлекеттік мереке мәртебесі мынадай өлшемдерге сәйкес келеді:
      этносына және дініне қарамастан, қоғамның барлық мүшелері қолдайтын құндылықтар мен бағдарларға ерекше мән беретін жалпыұлттық сипаты;
      осы этномәдени бірлікте қалыптасқан мерекенің тарихи себептілігі;
      осы мерекенің пайда болуын айқындаған оқиғаның жалпыұлттық ауқымы;
      мемлекеттің тарихи дамуының шынайы ерекшелігін көрсетуі;
      мерекелерге жалпыұлттық сипат беру үшін халықтың барлық әлеуметтік, этностық, конфессиялық және басқа да топтарының мүдделерін ескеруі;
      мереке мәртебесінің заңды ресімделуі.
      Әлем елдерінің көпшілігінде мемлекеттік мерекелер мынадай функциялар атқарады:
      жалпыұлттық сананы, жалпыұлттық мұраттар жүйесі мен ұлттың өмір сүру салтын қалыптастыруға, сондай-ақ қоғамның жалпыадамзаттық, либералдық-демократиялық құндылықтар негізінде топтасуына жәрдемдеседі;
      қоғамның өзіндік мәдени бірлік ретінде біріздендірілу процесіне мүмкіндік туғызады;
      қоғамның әлемдік мәдени кеңістікке кірігуіне мүмкіндік жасайды.
      «Қазақстан Республикасындағы мерекелер туралы» 2001 жылғы 13 желтоқсандағы № 267-ІІ Қазақстан Республикасының Заңымен елде атап өтілетін мерекелердің құқықтық мәртебелері айқындалған.
      Қазақстан Республикасында ұлттық мереке, мемлекеттік мерекелер, кәсіби мерекелер атап өтіледі.
      Қазақстан Республикасында 16-17 желтоқсанда атап өтілетін Тәуелсіздік күні ұлттық мереке болып табылады, мемлекеттік мерекелер: Жаңа жыл - 1-2 қаңтар, Халықаралық әйелдер күні - 8 наурыз, Наурыз мейрамы - 21-23 наурыз, Қазақстан халқының бірлігі мерекесі — 1 мамыр, Жеңіс күні - 9 мамыр, Астана күні — 6 шілде, Қазақстан Республикасының Конституциясы күні - 30 тамыз.
      Кәсіби мерекелер мен өзге де мерекелер «Қазақстан Республикасындағы кәсіптік және өзге де мерекелер туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 1998 жылғы 20 қаңтардағы 3827 Жарлығына сәйкес белгіленген: Отан қорғаушылар күні - 7 мамыр, Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні - 31 мамыр, Қазақстан Республикасының рәміздері күні - 4 маусым, Полиция күні - 23 маусым, Медицина қызметкері күні - маусымның үшінші жексенбісі, Баспасөз, телевидение және радио күні - маусымның соңғы жексенбісі, Дипломатиялық қызмет күні — 2 шілде, Металлург күні - шілденің үшінші жексенбісі, Көлік және байланыс қызметкерлері күні - тамыздың бірінші жексенбісі, Құрылысшы күні - тамыздың екінші жексенбісі, Спорт күні - тамыздың үшінші жексенбісі, Шахтер күні - тамыздың соңғы жексенбісі, Білім күні - 1 қыркүйек, Мұнай-газ кешені қызметкерлерінің күні - кыркүйектің бірінші жексенбісі, Қазақстан Республикасының халықтары тілдерінің күні - қыркүйектің үшінші жексенбісі, Атом саласы қызметкерлерінің күні - 28 қыркүйек, Мұғалім күні - қазанның бірінші жексенбісі, Ұлттық валюта күні - 15 қараша, Ауыл шаруашылығы қызметкерлерінің күні - қарашаның үшінші жексенбісі, Энергетик күні - желтоқсанның үшінші жексенбісі.
      Сонымен қатар, екі жылда бір рет Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің өкімімен атаулы және мерейтой күндерінің тізбесі бекітіледі.
      Сол секілді бейресми мерекелер де (дәстүрлі, діни, этномәдени, өңірлік және т.б.) бар.
      Еңбек кодексінің 96-бабына сәйкес мұсылман күнтізбесі бойынша атап өтілетін Құрбан айттың бірінші күні, 7 қаңтар - православиелік Рождество демалыс күндері болып табылады. Бұл - Мемлекет басшысының елдегі тұрақтылықты, этносаралық келісімді, конфессияаралық сыйластықты, өзара қарым-қатынастар төзімділігін нығайтуға, құқықтық мәдениетті қалыптастыруға бағытталған саясатын іске асырудағы мемлекеттік оң рөлінің айғағы.
      Өзінің ауқымдылығы мен мазмұны бойынша неғұрлым елеулілері ұлттық мереке және мемлекеттік мерекелер болып табылады.
      Ұлттық мерекені және мемлекеттік мерекелерді тойлау жөніндегі іс-шаралар республикалық, өңірлік деңгейлерде өткізіледі.
      Өңірлік іс-шаралар жалпыреспубликалық іс-шараларды тұтастай қайталамай, оларды тек толықтыра, мазмұнын жергілікті деңгейде аша түсуге тиіс.
      Мерекелерді өткізу нысандары неғұрлым демократиялық, адамдарға жақын болуға тиіс.
      Мерекелердің нышандары мен эмблемаларын ғылым және өнер қайраткерлері арасынан сарапшыларды тарта отырып жоғары көркемдік деңгейде жасау, авторлар және дизайнерлер мен суретшілер ұжымдары жұмыстарына республикалық деңгейде логотиптерді міндетті түрде бекіте отырып, конкурстық таңдаулар өткізу ұсынылады.
      Халықтың белгілі бір әлеуметтік топтарына айқын бағытталуы іс-шаралар тиімділігінің негізгі шарты болып табылады. Аталған мереке өздері үшін мейлінше маңызды әлеуметтік топты (соғыс және еңбек ардагерлері, балалар, әйелдер және т.б.) айқындап, оған бірқатар атаулы іс-шараларды арнау кажет.
      Негізгі назарды практикалық істерге аударған жөн (халықтың табысы төмен топтарына атаулы материалдық қолдау көрсету; нақты әлеуметтік мәселелерді шешуге бағытталған нышаны бұқаралық шаралар және т.б.)
      Мерекелерді дайындау және өткізу процесіне олардың әсемдігіне, айшықтылығына, сезімді билеу қанықтылығына ерекше көңіл бөле отырып, халықты жаппай жұмылдыруды қамтамасыз еткен жөн.
      «Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері туралы» 2007 жылғы 4 маусымдағы Қазақстан Республикасының Конституциялық Заңына сәйкес ұлттық мерекеге және Қазақстан Республикасында атап өтілетін мерекелік күндерге арналған салтанатты жиналыстар мен мәжілістерді ашқан кезде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік гимні орындалады.
      Ұлттық мереке және мемлекеттік мерекелер күндерінде Қарулы күштердің әскери құрылымдарында, бөлімдерінде, бөлімшелерінде және мекемелерінде, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери жасақтарында міндетті түрде Мемлекеттік ту көтеріледі.
      Ұсынымдарды тиімді іске асыру мақсатында мерекелік іс-шараларға мониторинг және талдау жүргізген жөн, бұл өмірдегі қоғамдық-саяси. болмысқа сәйкес осы Ұсынымдарға уақтылы толықтырулар мен өзгерістер енгізуге мүмкіндік береді.

ЖАҢА ЖЫЛ

      Қазақстанда Жаңа жыл 1-2 қаңтарда атап өтіледі.
      Қазақстанда осы мерекеге мынадай негізгі сипаттар тән.
      Мерекемен қоғам қызметінің барлық саласындағы өткен кезеңнің қорытындысы және мемлекет ауқымында, сондай-ақ жеке алынған отбасы мен әрбір адам үшін жаңа міндеттер мен мақсаттардың іске асырылуының басталуы байланыстырылады.
      Жаңа жыл ең бұқаралық мерекелердің бірі болып табылады. Оны атап өту күндері қатысушылар санының көптігіне есептелген іс-шаралардың (балалар мерекелері, жастар балы және т.б.) елеулі бөлігі өткізіледі. Сонымен бірге Жаңа жыл отбасы мерекелерінің санатына жатады.
      Жаңа жыл мерекесі этносы мен дініне қарамастан, барлық адамдардың өміріндегі маңызды оқиға болып табылады. Онда жалпыадамзаттық, демократиялық құндылықтар түрінде топтастыру әлеуеті бар. Бұл орайда ол қайырымдылыққа, халықтың табысы төмен топтарына, балаларға, мүгедектерге мемлекеттік қамқорлық көрсету үшін зор мүмкіндіктер туғызады.
      Мерекенің мақсаты - қоғамда әлеуметтік сенімділік сезімін қалыптастыру, қоғамды имандылық идеялары төңірегінде топтастыру.
      Міндеттер:
      жалпыдемократиялық және жалпыадамзаттық құндылықтарға негізделген қоғамды топтастыру;
      әрбір қазақстандықтың елдің жетістіктері мен әл-ауқатына қатыстылық сезімін қалыптастыру;
      отбасылық құндылықтардың, моральдық-адамгершілік қасиеттердің маңыздылығын арттыру;
      халықтың әлеуметтік Қорғансыз топтарына атаулы көмек көрсету, қайырымдылық пен демеушілік институтын қалыптастыру;
      салауатты өмір салтын қалыптастыру, мерекені халықты спорттың қысқы түрлерімен шұғылдануға тарту үшін пайдалану;
      мерекені мемлекеттің өткен жылдағы оң жетістіктерін насихаттауға және жаңа жылға көзделген мақсаттарды түсіндіруге бағытталған ақпараттық-идеологиялық тұрғыдан сүйемелдеу;
      қоғамда жалпыадамзаттық құндылықтарға негізделген дәстүрлерді одан әрі қалыптастыру;
      отбасының бос уақытын ұйымдастыру, отандық Жаңажылдық ойын-сауық телерадио бағдарламаларын жасау.
      Жоғарыда көрсетілген мақсат пен міндеттеріне қол жеткізу үшін жаңа жылды тойлауды мындай негізгі: ақпараттық-насихаттық; мәдени-бұқаралық; атаулы қайырымдылық көмек көрсету бағыттарында жүзеге асыру ұсынылады.
      Жаңа жылдық мерекенің эмблемасы мен нышанын жасаудың көп жылғы тәжірибесі бар, сондықтан өңірлерге негізгі тақырыпты дербес әзірлеуге мүмкіндік беріп, тек қоғамдық-саяси сәттерді бейнелейтін жетекші тақырыптарды айқындаған жөн.
      Мерекенің эмблемасы қуанышты, ашық, үйлесімді, көзге жылы болуға, өз бейнесімен адамдарды қуантатындай болуы тиіс. Мереке эмблемасы бар бұйымдар (шарлар, жапсырмалар, ойыншықтар және т.б.) жасау үшін эмблеманы жобалауды мереке басталғанга дейін көп бұрын аяқтаған жөн. Эмблемамен бірге 12 жылдық циклды негізге ала отырып, бірақ ұлттық реңдегі мерекелік бойтұмар жасаған жөн.
      Жаңа жылдың эмблемасын көк түс спектрінің (ақшыл-көгілдір, көгілдір, көк, қара-көк) және қызыл түстің - от түсінің жұмысына негіз болатын ақ-сұр түсті аяда орналастыру ұсынылады.
      Мерекенің идеялық-көркемдік мазмұны
      Қазақстан Республикасы Президентінің жыл сайынғы құттықтауы мемлекеттік барша электрондық БАҚ бойынша өтіп бара жатқан жылдың соңғы минуттарында беріледі. Құттықтаудың негізгі идеясы - өткен жылдың басты қорытындыларын көрсету және мемлекет дамуының алдағы жылдағы басым бағыттарын жария ету. Президенттің Жаңа жыл қарсаңындағы сөз сөйлеуі қазақстандық отансүйгіштікті қалыптастырудың ең әсерлі компоненттерінің бірі болып табылады, халық оны мемлекеттің саяси тұрақтылығының белгісі ретінде қабылдайды. Президент сөз сөйлеген сәтінде өзінің мемлекет басшысы, оның жоғары лауазымды тұлғасы, халық пен мемлекеттік билік бірлігінің нышаны әрі кепілі ретіндегі міндеттерін неғұрлым айқын іске асырады.
      Қазақстан Республикасы Президенті атынан балаларға арналған Жаңажылдық шыршатой - елде 1991 жылдан бастап жетім балалар, мектеп-интернаттар тәрбиеленушілері, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалар мен табысы аз көп балалы отбасы балалары үшін өткізіледі. 2004 жылдан бастап барлық облыс орталықтары мен Астана және Алматы қалаларында Қазақстан Республикасы Президенті атынан жаңажылдық шыршатой өткізіледі. Мерекенің теледидарда көрсетілетін нұсқасы жасалады, оны «Қазақстан» телерадио кешені дәстүрлі түрде 1 қаңтарда көрсетеді.
      Қазақстан Республикасы Президенті атынан жаңажылдық шыршатой өткізудің бұл ауқымы қоғамда оң серпіліске ие.
      Ол осы іс-шараға қатысушылардың санын арттырып қана қоймай, сонымен қатар балаларға арналған жаңажылдык мерекелік бағдарламалар өткізудің нысандарын, әдістері мен технологияларын түрлендіруге жол ашып, қайырымдылық жасауға, халықтың аз қамтылған бөлігіне мемлекеттік қамқорлық жасауға көп мүмкіндіктер берді.
      Жыл сайынғы, соның ішінде басқа да жаңажылдық балалар мерекелеріне дайындық пен оны өткізу кезінде:
      балалар үшін отансүйгіштік бағыттағы жаңа поэзиялық және музыкалық шығармалар, әсіресе оларды мемлекеттік тілде, жасау;
      мерекені балалар үшін әсерлі деңгейде, белгілі жас тобына түсінікті етіп ұйымдастыруға мүмкіндік беретін сценарий материалының дайындалуын қамтамасыз ету;
      осы іс-шараға шақырылған әрбір баланың белсенді қатысуы ескеріле отырып, қайта қаралуға және жаңалануға тиіс осындай шыршатойды өткізудің сценарий жоспарын әзірлеу;
      республикалық және өңірлік (облыстық, аудандық) мерекелер үшін сценарийлер жасаудың конкурстық тетігін қамтамасыз ету жөніндегі дәстүрлі жалғастырған жөн.
      Өңірлік деңгейде әкімдердің балаларға арналған жаңажылдық шыршатойлары өткізіледі. Соңғы кезде түрлі ұйымдардың халық үшін сан жағынан да едәуір көп, сапасы жағынан тартымды ақылы жаңажылдық іс-шараларды өткізетінін ескере отырып, жергілікті органдарға халықтың әлеуметтік қорғалмаған бөлігі: жетім балалар мен ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалар, мүгедектер, жалғызілікті зейнеткерлер және т.б. үшін қайырымдылық іс-шараларын ұйымдастыруға ерекше көңіл бөлу ұсынылады.
      Қалыптасқан ізгілік дәстүрлерін пайдалана отырып, жергілікті деңгейде халықтың түрлі топтарына жаңажылдық мерекелерді: бұқаралық іс-шараларға қатыса алмай үйде қалатын мүгедек балалар үшін атаулы құттықтауларды (Аяз Ата мен Ақшақардың келуін); аз қамтылған азаматтар үшін қайырымдылық түскі асын ұйымдастыруға болады. Осы жұмысқа қоғамдық институттар мен халықты кеңінен тартқан жөн. Халықтың қайырымдылық ізгілік қызметке деген ұмтылысын қалыптастыру үшін бұқаралық ақпарат құралдарының (бұдан әрі - БАҚ) белсенді және мақсатты бағытталған жұмысының маңызы зор.
      Бұқаралық іс-шараларды жабық үй-жайлардан тыс жерде ұйымдастыру қажеттігіне көңіл бөлген жөн. Бүкіл жергілікті тұрғындар үшін қолжетімді қысқы ойын-сауық орталықтары ретінде мұз қалашықтарын жасау жақсы нәрсе екенін танытты.
      Салауатты өмір салтын насихаттау үшін әуесқой аула командалары арасында спорттың қысқы түрлері бойынша жарыстар, бұқаралық эстафеталар және т.б. секілді таза ауада өткізілетін бұқаралық іс-шаралардың мүмкіндігі зор (осындай жарыстарды өткізу үшін қарапайым спорт құрылыстарын: хоккей қораптарын, шаңғы жолдарын, сырғанақтарды және т.б. жасау қажет).
      Елді мекендердің қазіргі заманға сай және барабар безендірілуі де үлкен рөл атқарады. Қалыптасқан дәстүрлерден басқа (электрлі әшекейлерді пайдалану, мұз бен қардан мүсіндер жасау, мерекелік транспаранттарды безендіру және т.б.) мынадай принциптерді ескерген жөн: безендірудің қауіпсіздігі; безендірудің композициялық тұтастығы (дизайнерлік әзірлемелер жыл сайын Интернетте, арнайы және бұқаралық БАҚ-та беріледі); көрнекі ақпарат мазмұнының Жаңа жыл тақырыбына сәйкестігі.
      Мерекені ақпараттық-идеологиялық тұрғыдан қолдау
      Бұл бағытты іске асыру жұмысының басты тетігі мемлекеттік ақпараттық тапсырыс шеберінде БАҚ-ты тарту болып табылады.
      Жаңа жыл адамдардың санасында белгілі бір межені, өткенді қорытындылау мен болашаққа жоспар құруды байланыстыратындықтан, БАҚ-ты мерекені жариялағанда өткен жылдың шешуші оң сәттері мен оқиғаларына бағдарлауға назар аудару қажет.
      Ойын-сауық тұрғысындағы бағдарламалар мен хабарларға қоса еліміздің экономикалық, саяси, мәдени және қоғам өмірінің басқа да салаларындағы жетістіктері туралы талдау сипатындағы материалдардың электрондық және басылым құралдарында берілуін ұйымдастыру ұсынылады. Бұл ретте болып жатқан өзгерістердің оң сертініне назар аудару керек.
      Әлеуметтік оптимизмді қалыптастыру мақсатында еліміздің болашақтағы перспективаларын белгілеу, табысқа қол жеткізген адамдарды, қуанышқа бөленген және көңілді жандарды көрсету қажет. Отбасылық құндылықтарды насихаттауға, қоғамдағы келісім мен тұрақтылықты сақтауға баса көңіл бөлінгені жөн. БАҚ-тың барлық арналары бойынша Мемлекет басшысының жаңа жылдық құттықтауын таратуды қамтамасыз ету қажет.
      Басталар жаңа жылдың Қазақстанның игілігі мен әрбір қазақстандық отбасының әл-аухатын еселейтіндігі жаңажылдық мерекенің орталық идеясы болып табылады.
      Алдағы жыл Қазақстан үшін сөзсіз табысқа жету Тарихының, тағы бір ұмытылмас парағы болатынына екпін түсіру керек. БАҚ-тарда жетекші талдаушылардың, қоғамдық пікір жетекшілерінін ел экономикасы мен әлеуметтік саланың жоғары өсу қарқыны туралы болжамдары жариялансын.
      Біздің менталитетімізге тән үлкендерді сыйлау, берік отбасылық қатынастар, салт-дәстүрді сақтау секілді айрықша құндылықтарға назар аударуға болады. Бұл қасиеттер әрбір қазақстандықтарға мақтаныш сезімі мен олардың отбасылық құндылықтардың сабақтастығын сақтаудағы өз үлестерін ұғынуына сенімділік ұялата отырып, әлем жұртшылығына лайықты үлгі бола алады.
      Бұл ретте аталған материалдардың БАҚ-та берілуі ресми сипатта болмауға тиіс.
      Жаңажылдық салтанаттарды өткізудің ұйымдастыру ресурстары деп Қазақстан халқы Ассамблеясын, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстарды, саяси партияларды, үкіметтік емес ұйымдарды (бұдан әрі - ҮЕҰ), ғылым мен мәдениет қайраткерлерін, түрлі конфессияларды және т.б. санауға болады.

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ӘЙЕЛДЕР КҮНІ

      Қазақстанда аталып өтетін 8 наурыз мерекесі ерекше маңызға ие. Оның мазмұнында қоғамның қуатты тұтастырушы факторлары болып табылатын жеке тұлғалық, жалпымәдени және жалпыадамзаттық құрауыштар тағысады.
      Біздің тәуелсіздік жылдарымызда әйелдердің азаматтық белсенділігі артты. «Әйелдердің қоғам өміріндегі әлеуметтік рөлі артып келеді. Бүгінде Қазақстан әйелдері отбасының ұйытқысы ғана емес, сонымен қатар болып жатқан өзгерістердің белсенді мүшелері де болып табылады. Бұл - мемлекеттің демократиялық негіздерінің ұдайы нығаюының көрсеткіші, мұнда іс жүзінде әйелдердің тең құқылылығы мойындалады, олардың өздерін танытуына және шығармашылық қабілеттерін ашуға жағдай жасалады.
      Мемлекет әрбір әйелге қоғам қызметінің кез келген саласындағы таңдау еркіндігін қамтамасыз ету үшін барлық шараларды қабылдайды. Елдегі барлық саяси, демократиялық және әлеуметтік-экономикалық процестердің толыққанды қатысушысы ретіндегі қазіргі заманғы әйелдің өркениетті бейнесін қоғамдық санада қалыптастыру өте маңызды болып табылады.
      Бүгінгі таңда әйелдер орталық органдардың бірінші басшылары, министрлердің, комитет төрағаларының орынбасарлары, облыс әкімдерінің орынбасарлары лауазымдарын иеленуде, Сыртқы істер министрлігі жанындағы ерекше тапсырмалар жөніндегі елшілер болып табылады, саяси партиялар мен қозғалыстарды басқарады. Біздің әйелдер өздерінің мемлекеттік және жергілікті өкілді органдарына сайлау және сайлану конституциялық құқықтарын белсене пайдаланады.
      Елде жүріп жатқан демократиялық процестер, үкіметтік емес сектордың қызметі әйелдердің қоғамдық бастамашылығын одан әрі қалыптастыруға және дамытуға тікелей әсер етті.
      Кәсіпкер әйелдердің жобаларын жеңілдікпен несиелендіру жүйесін кеңейту және жетілдіру, бизнесті дамыту мақсатындағы микронесиелендіру бағдарламасын жүзеге асыру жөніндегі шаралар іске асуда.
      Қазақстанда отбасы, ана мен бала денсаулығын сақтауға бағытталған арнайы шаралар қабылдануда. Олар Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау ісін реформалау мен дамытудың 2005 - 2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, бірқатар кешенді және мақсатты бағдарламалар аясында іске асады.
      Қазақстан отбасы, әйелдер мен балалар проблемалары жөніндегі халықаралық келісімдерді іске асыруға белсенді қатысуда. Қазақстан әйелдерге қатысты кемсітудің барлық нысандарын жою жөніндегі БҰҰ халықаралық конвенциясына қосылды. БҰҰ Қазақстанда жүзеге асқан отбасы, әйелдер және балалар құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға қатысты жұмысты жоғары бағалады.
      Қазақстан Республикасы Президенті жанында Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссия жұмыс істейді.
      Ол еліміздегі әйелдердің жағдайын жақсарту жөніндегі Ұлттық іс-қимыл жоспарын, Қазақстан Республикасындағы гендерлік саясат тұжырымдамасын, 2006 - 2011 жылдарға арналған гендерлік теңдік стратегиясын және отбасы, әйелдер мен балалардың құқықтарын және заңды мүдделерін қорғауға бағытталған бірқатар негіз қалаушы құжаттарды әзірлеп, іске асыруда.
      2006 - 2016 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында Гендерлік теңдік стратегиясы әйелдер мен ерлердің билік құрылымдарына тең қатысуына кол жеткізуге, экономикалық тәуелсіздікке, өз бизнесін дамытуға және қызметтік өсуге арналған тең мүмкіндіктерді қамтамасыз етуге, отбасындағы құқықтар мен міндеттерді тең жүзеге асыруға жағдай жасауға, жынысы бойынша зорлық-зомбылықтан азат болуына бағытталған.
      1998 жылдан бастап әрбір үш жыл сайын Қазақстан әйелдерінің форумы өтіп тұрады, онда әйелдердің білім беру, денсаулық сақтау, жұмыспен қамту сияқты әртүрлі салалардағы жағдайының өзекті мәселелері; сондай-ақ әйелдер кәсіпкерлігін дамыту, әйелдердің шешім қабылдау процесіне қатысуын кеңейту мәселелері және т.б. талқыланады.
      Орталық Азияда субөңірлік экономикалық ынтымақтастықты нығайту жөніндегі халықаралық конференция мен БҰҰ-ның Орталық Азия елдеріне арналған арнайы бағдарламасы (СПЕКА) шеңберінде 2005 жылғы мамырда СПЕКА-ға қатысушы елдердің субөңірлік ынтымақтастығы процесінде гендерлік аспектілерді экономикалық саясатқа енгізу мәселелері талқыланды.
      Қазақстан Республикасының бастамасы бойынша экономикада гендерлік мәселелер жөніндегі жаңа тақырыптық топ құру туралы шешім қабылданды.
      Қазіргі кезде әйелдер арасындағы кәсіпкерлік саласындағы СПЕКА қызметін қолдау өңірлік орталығын (қорын) құру мәселесі талқылануда. Бұл әйелдердің жаһандану жағдайындағы экономикалық процестерге қатысуына, әйелдер мен отбасының әлеуметтік мәртебесін көтеруге ықпал етеді.
      Қазақстандық қоғамның жан-жақты ілгерілемелі демократиялық дамуының куәсі гендерлік теңдік туралы заңнаманың - «Ерлер мен әйелдердің тең құқықтарының және тең мүмкіндіктерінің мемлекеттік кепілдіктері туралы» және «Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың профилактикасы туралы» заңдардың қабылдануы болып табылады. Аталған нормативтік құқықтық актілер ерлер мен әйелдердің тең құқықтарының және тең мүмкіндіктерінің мемлекеттік кепілдіктерін қамтамасыз ету саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді, мемлекет және қоғам өмірінің барлық салаларында гендерлік теңдік үшін жағдай жасауға қатысты негізгі принциптер мен нормаларды белгілейді, мемлекеттік органдардың, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының, ұйымдар мен азаматтардың тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу жөніндегі қызметінің құқықтық, экономикалық, әлеуметтік және ұйымдық негіздерін айқындайды.
      8 наурыз қарсаңында Мемлекет басшысының Қазақстан әйелдерін жыл сайынғы құттықтауы, Президенттің әртүрлі: ғылым, мәдениет, бизнес және т.б. салалардың атынан өкілдік ететін әйелдермен кездесулері дәстүрге айналды.
      Жыл сайын әртүрлі деңгейдегі әкімдер Халықаралық әйелдер күніне байланысты қабылдаулар ұйымдастырады, меншік нысанына қарамастан мекемелерде, ұйымдарда, кәсіпорындарда әйелдерге салтанатты сый-құрмет көрсетіледі.
      Осы мерекені өткізудің мақсаты әйелдің қоғамның әлеуметтік дамуы процестерінің барлығына белсенді қатысуын, өзінің жеке тұлғалық, адами әлеуетін іске асыруын көрсету. Қазіргі заманғы әйел - көшбасшы әйел, елдегі барлық саяси және әлеуметтік процестердің толыққанды және белсенді қатысушысы.
      Міндеттері:
      әйелдердің мемлекеттік және қоғамдық өмірге тең құқылы қатысуын көрсету;
      аз қамтылған отбасылар мен жалғыз басты аналарға атаулы көмек көрсету;
      отбасы және отбасылық-некелік қатынастар институтын нығайту, отбасы беделін көтеру, ұрпақтардың әлеуметтік және мәдени сабақтастығын қамтамасыз ететін және тұрақтылық пен қоғамды орнықты дамытудың факторы болып табылатын неке мен отбасы құндылықтарын насихаттау;
      салауатты өмір салтын насихаттау;
      бір жыныстың екінші жыныстан артықтығы және басымдығы идеясымен байланысты гендерлік стереотиптерді жою. Қоғамдық гендерлік сезімталдық сананы көтеру жөніндегі ұлттық гендерлік саясат жүргізу;
      қоғамның гендерлік мәдениетін көтеруге, мемлекеттік билік пен басқару органдарында ерлер мен әйелдердің тең болуына оң көзқарасты қалыптастыруға бағытталған кең ауқымды ақпараттық, ағарту науқандарын жүргізу;
      балалар мен жастарды зорлық-зомбылықсыз мінез-құлыққа үйрету.
      Эмблемасы мен нышаны
      Мереке эмблемасы жергілікті жерлерде таралымын көбейту үшін оларды графикалық дизайн жолымен айшықталған Әйел-Ананы, сондай-ақ "8" цифрын бейнелейтін кескін болып табылады. Бұл үшін не бүкіл әлемге әйгілі көркем бейнені (картинаны, портретті, мүсінді), не ұлттық автордың Қазақстанның этностық және тарихи ерекшеліктерін көрсететін сол тәрізді шығармасын таңдап алып, эмблеманың көркемдік негізін айқындау ұсынылады. Мерекенің түр-түс үйлесімі көктемнің тууы мен табиғаттың оянуын бейнелейтін нәзік пастель реңкінде (нәзік-жасыл, күңгірт-сары, жұмсақ-көгілдір және ашық қызғылт) көрініс табады.
      Іс-шаралардың идеялық-көркемдік мазмұны:
      әйелдердің азаматтық құқықтарын іске асыру негізінде қоғамдық келісімді, ішкі саяси тұрақтылықты нығайту;
      әйелдің отбасындағы ана ретіндегі рөлін нығайту, қазақстандықтар отбасындағы қолайлы психологиялық климат құру;
      ерлер мен әйелдердің тең құқықтары мен тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету;
      әйелдердің саяси және экономикалық алға басуына қолдау көрсетуді қамтамасыз ету;
      елдегі демографиялық ахуалды жақсарту;
      салауатты өмір салтын қалыптастыру.
      Әйелдердің ұрпақ әкелетін денсаулығын сақтау, ана мен баланы қорғау;
      гендерлік білім беру және қоғамның барлық мүшелері арасындағы әділ әлеуметтік қарым-қатынастардың қажеттігі мәселелеріндегі халық ағарту жүйесін дамыту;
      адамның зорлық-зомбылықсыз лайықты өмір сүруі үшін жағдай жасау;
      әйелдердің әлеуметтік қорғансыз топтарына (зейнеткерлерге, мүгедектерге, жалғыз басты және көпбалалы аналарға, жұмыссыздарға және т.б.) атаулы қолдау көрсету;
      көшелер мен мереке өтетін орындарды, бұл ретте жарнаманың қазіргі заманғы құралдарын пайдалана отырып, мерекелік безендіруді ұйымдастыру кажет;
      әйелдерді "Алтын алқа", "Күміс алқа" алқаларымен, ордендер және медалдермен марапаттау;
      көп балалы аналарға салтанатпен құрмет көрсету;
      ұлттық дәстүрлер мен қазіргі заманғы болмысты үйлестіре отырып, этномәдени ерекшеліктерге байланысты бұқаралық қоғамдық өмірге жеткілікті араласа алмаған әйелдерді неғұрлым толық қамту үшін іс-шаралар өткізу.
      Мерекені ақпараттық-идеологиялық тұрғыдан қолдау
      Мерекені ақпараттық тұрғыдан қолдау теледидарда, радиода, баспасөзде осы мерекенің тарихын, оның бағыттылығын нақты баяндауды да, Қазақстан тарихындағы неғұрлым белгілі әйелдер туралы ақпаратты да қамти алады. Елдің әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси өміріндегі әйелдердің рөлін жария етеді, әйелдердің әлеуметтік және қоғамдық мәртебесін көтеруге бағытталған мемлекет саясатының нәтижелерін жарқын үлгілермен өрнектей отырып, оған айрықша назар аударуды ақпараттық науқанның басты тақырыбы еткен жен. Республикалық және өңірлік басылымдарда құттықтау материалдарын, әйелдерге арнап жазылған немесе арналған көркем шығармалар жариялау, күллі БАҚ-тарда арнаулы айдарлар ашу маңызды. Қазақстан Республикасы Президентінің Жанындағы Әйелдер істері мен отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі комиссия мүшелерінің БАҚ-тарда сөз алуын ұйымдастырған жөн.
      Салтанатты өткізудің ұйымдастыру ресурстары:
      Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Әйелдер істері мен отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі комиссия, өңірлердегі, салалардағы және барлық деңгейдегі ведомстволардағы осыған ұқсас құрылымдар; жергілікті атқарушы органдар; Қазақстан халқы Ассамблеясы, ұлттық-мәдени орталықтар; қоғамдық, халықаралық гендерлік ұйымдар, үкіметтік емес ұйымдар, қайырымдылық қорлары, ғылым мен мәдениет қайраткерлері, діни конфессиялар жетекшілері.

НАУРЫЗ МЕЙРАМЫ

      Наурыз - күн күнтізбесі бойынша Жаңа жылдың алғашқы күні, ол көптеген түркі мәдениеттерінде 21 наурызда, көктемгі күн мен түннің теңелген күнінде басталады.
      Ол ежелден табиғаттың жаңаруының нышаны болып келген, құнарлылыққа табынумен, тіршілігі семген және жаңарып жатқан табиғатқа сенумен байланысты болған.
      Ежелгі Наурыз мейрамы қазақстандық қоғамның қазіргі өміріне үйлесімді еніп, саяси тұрақтылықты, достық лен келісімді нығайтуда үлкен рөл атқара бастады.
      Қазіргі Наурыз ежелгі дүние дәстүрлерінің сабақтастығын сақтады: ұлттық мәдениеттің жаңғыруы жағдайында ол «уақыт байланысының», Қазақстан тарихы мен қазіргі кезеңінің маңызды буыны болып табылады.
      Бүгінгі күні Наурыз мейрамы жалпыхалықтық көктем, еңбек және бірлік мерекесіне айналды. Бүгін бұл мереке Қазақстанда тұрып жатқан қазаққа, украинге, орысқа, неміске және еліміздің 140 этносының өзге де өкілдеріне бірдей қымбат. Наурыз мейрамын тойлауға қазіргі уақытта кең ауқымды сипат беріледі.
      Наурыз мейрамы "Көктемгі халықтық мереке - Наурыз мейрамы туралы Қазақ КСР Президентінің 1991 жылғы 15 наурыздағы Жарлығы шыққаннан кейін ресми танылды. Ел Президентінің Жарлығымен көктемгі күн мен түннің теңесу күні - 22 наурыз мереке күні («Наурыз мейрамы») болып жарияланды. Қазіргі таңда «Қазақстан Республикасындағы мерекелер туралы» Қазақстан Республикасының Заңына 2009 жылғы 22 сәуірде енгізілген өзгерістерге сәйкес Наурыз мейрамы наурыздың 21 мен 23 күндері аралығында тойланады. Мемлекеттік мерекені тойлау артуына себеп болған, Наурыз мейрамы - бұл халықтық мереке, ол жалпыадамзаттық құндылықтарды нығайтудағы, мемлекетіміздің халықтарының достығы мен туыстығын нығайтудағы маңыздылығы жағынан жаңа жылдық мерекеге ұқсас. Наурыз мейрамын жаңа форматта тойлау қоғамның көзқарастары мен қатынастарын, мемлекеттік шараларды, қоғамның рухани-адамгершілік және әлеуметтік өміріндегі мемлекеттің рөлін қайта қарауды білдіреді. Үш күнтізбелік күннің өзгеруі мерекелеу күндерін дағдылы арттырып қана қоймай, сонымен бірге мерекелік іс-шаралар рөлінің артуына, азаматтардың қоғамның мәдени өміріне қатысуына, азаматтардың басым көпшілігін біртұтас мерекеге, халықтың бірлігіне, сондай-ақ балалармен және жастармен белсенді тәрбие және мәдени жұмысқа жұмылдыруға бастайды.
      Наурыз мейрамын мерекелеудің мақсаты Қазақстан жерінде бейбітшілік пен достықты нығайту, қоршаған ортаны қорғау, адамның табиғат пен қоғамда үйлесімді өмір сүруі болып табылады.
      Мерекенің міндеттері:
      этносаралық қатынастар мәдениетін тәрбиелеу, достық пен сенімділік жағдайын жасау;
      елдегі азаматтық татулық пен этносаралық келісімді нығайту, ішкі саяси тұрақтылықты қамтамасыз ету;
      Қазақстан халықтарының мәдениетін жақындастыру, ортақ мәдени құндылықтарды, жалпыұлттық сананы қалыптастыру;
      қоғамда әлеуметтік серіктестік қатынастарын қалыптастыру, қоғамның аз қамтылған әрі әлеуметтік жағынан қорғалмаған топтарына қайырымдылық көмек көрсету;
      Қазақстан табиғатының бірегейлігін, ұлт денсаулығының маңызды шарты ретінде табиғаттағы экологиялық тепе-теңдікті сақтаудың қажеттігін түйсіндіру;
      елді мекендер аумақтарын абаттандыру, оларды тәртіпте, тазалықта ұстау жөніндегі қоғамдық бастамаларды дамыту.
      Эмблемасы мен нышаны
      Мерекенің нышаны өз бастауын ғасырлар тереңінен алатын, бірақ ұлттық рухпен қазіргі заман стилінде топшыланған, адам, қоғам мен табиғаттың үйлесімді әлемі идеяларына негізделеді.
      Мерекенің түр-түс үйлесімін табиғаттың оянуын, оның жаңаруын, жаңа өскіндерді бейнелейтін спектрдің жасыл түсінде (ашық жасыл, әнтек жасыл, қызыл қошқыл, қызғылт сары) пайдаланған жөн.
      Мерекенің идеялық-көркемдік мазмұны
      Достық пен азаматтық келісім идеясы. Этносаралық келісім, достық пен өзара сыйластық Наурыз мейрамын мерекелеуге дайындық және оны мерекелеу кезіндегі негізгі принциптерінің бірі болып табылады. Мерекелік іс-шараларды этностық топтар арасындағы достықты нығайту, бір-біріне құрмет және түсіністік жағдайында өткізу қажет.
      Этностық мәдениеттің қазіргі заманғы жаңғыруы мен олардың жақындасуы жағдайында ен таңдаулы халықтық салт-дәстүрлер мен салт-жораларды жарқын да көңілді және әз Наурыз мейрамы күндерінде сақтау мен көрсете білу маңызды. Мерекелік салт-жораларды фольклорлық негізге құрылған театрландырылған көріністерді пайдалану ежелгі Наурыздың мазмұнын белгілі бір дәрежеде жаңартып, қазіргі заманға лайықтап қана қоймай, оның халықтық туп негізіне, елдің тарихы мен мәдениетіне құрметпен қарауға тәрбиелеуге жәрдемдесуге тиіс.
      Наурыз мейрамы республика бойынша кезінде белгілі музыканттар мен шығармашылық ұжымдар гастролін, кәсіби орындаушылармен бірге фольклорлық халықтық ұжымдардың бірлесе өнер көрсетуін ұйымдастырып, күллі іс-шаралардың мерекелік көңіл-күйін сақтау маңызды. Күллі концерттік алаңдарда ел халқының ұлттық мәдениетін насихаттауды оның сан алуандығын көрсетумен қоса жүргізу ұсынылады.
      Жаңару және табиғатпен үндестік идеясы.
      Ежелгі дәстүрлер мен бүгінгі шынайы өмір бір жағынан жастардың бойында қоршаған ортаға жауапкершілік сезімді тәрбиелейді. Екінші жағынан, сабақтастық принципін сақтай отырып, халықтың егде бөлігі тәсілдері арқылы Наурыздың игі дәстүрлерін елдің жас ұрпағына табыстайды.
      Баршаға мәлім, Наурызды мерекелеу таңды дәстүрлі түрде қарсы алудан, "Бұлақ көрсең көзін аш" деген ежелгі салт-жорадан басталған. Таңды қарсы ала тұрып, бүкіл ересек адамдар, жастар мен балалар қолдарына күрек, кетпен алып, келісілген жерге - бұлақ басына немесе арық жағасына жиналып, оны тазартқан. Содан кейін бәрі бірге құрметті ақсақалдардың басшылығымен ағаштар отырғызумен айналысқан.
      Наурыз мейрамын мерекелеу күндерінде қалыптасқан дәстүрді жалғастыра отырып, "Артында мал қалғанша, тал қалсын", "Бір тал кессең, он тал ек" қағидасы аясында шаралар өткізуге болады. Осы тақырып бойынша іс-шаралар жүргізудің негізгі нысандары елді мекендерде және қалаларда, еңбек ұжымдарында аулаларды, көшелерді, саябақтарды, алаңдарды, гүлзарларды және тағы сол сияқтыларды тазалау Аптасын немесе Онкүндігін өткізу болуы мүмкін. Ағаштар мен жасыл екпелерді отырғызу, жаңа саябақтар мен гүлбақтар жасау.
      Балабақша тәрбиеленушілері, мектеп оқушылары, студенттер үшін саябақтарға танымдық экскурсиялар, республиканың белгілі табиғат қорғау аймақтарына сапарлар ұйымдастыру, өңірдің өсімдіктерімен және аң-құстарымен таныстыру Наурыз мейрамын мерекелеудің құрамдас бөлігі бола алады. Жоғары және орта оқу орындарында қоршаған ортаны қорғау проблемалары жөнінде дәрістер оқу да оқушыларды өз өлкесіне, өсімдіктер мен жануарлар әлеміне сүйіспеншілікпен қарауға тәрбиелеуге көмектеседі.
      Мұқтаждарға риясыз көмек көрсету идеясы. Қайырымдылық шараларды да ізгілік пен бірлік идеялары сияқты Наурыздың таңдаулы ізгілік идеяларын қайта жаңғырту мен сақтауға қызмет етеді.
      Бұл бағыттағы іс-шаралар нысандарының бірі мұқтаждарға күллі халық болып риясыз көмектесетін асар болуы мүмкін. Қоғамның дәулетті адамдарының Наурыз мейрамы күндері балалар үйлеріне, интернаттарға, қарттар үйлеріне, қамқоршысы мен қорғаншысы жоқ отбасыларына қоғамның табысы төмен және басқа да мұқтаж мүшелеріне белсенді қайырымдылық көмек көрсетуіне болады. Республикалық және өңірлік деңгейде қайырымдылық шараларын (азық-түлік себептерін тарату, қайырымдылық түскі астарын ұйымдастыру, зейнеткерлер мен аз қамтылған отбасыларының балаларына тегін медициналық қызмет көрсету және басқа да көптеген шараларды) ұйымдастыру әрі күллі қалталы азаматтарды оған қатысуға шақыру мақсатқа сай болмақ.
      Халықтық дәстүрлер мен рухани құндылықтарды сақтау идеясы
      Наурыз мейрамы күндері адамдардың жадында адамзат тарихы туралы ежелгі аңыздарды, табиғат пен адамның өзара қарым-қатынасын, қазақ халқы мәдениетінің өзіндік болмысын құрметтеу және сақтауды қайта жаңғырта отырып театрланған көріністер ұйымдастырған жөн.
      Тойлау бағдарламасына қолөнер туындыларының халықтық көрмелерін қосуға болады. Көрмеге қолданбалы өнер шеберлігін игерген оралмандарды тартқан дұрыс.
      Сонымен қатар, дәстүрлері мен әдет-ғүрыптарын көрсететін Қазақстанның басқа да халықтарының қолданбалы өнер өкілдерінің үздік жұмыстары қойылған осындай көрмелер ұйымдастыруға болады. Осы іс-шаралар қазақстандық полиэтностық мәдениеттің өзіндік болмысын көрсетеді және қолданбалы қолөнер кәсібінің жоғары шеберлігін дамытуға жағдай жасайтын болады.
      Мерекені ақпараттық-идеологиялық тұрғыдан қолдау
      Наурыз мейрамын мерекелеу күндерінде орталық және Жергілікті мемлекеттік органдар бұқаралық ақпарат құралдарын өз іс-шараларының халықтың әлеуметтік топтарының басым көпшілігі үшін танымдық және қызықты болатын маңызды бөлігіне бағыттағаны жөн. Өңірлер арасында телекөпірлер жүргізудің, телемарафондар мен тақырыптық бағдарламалардың, ақпаратты берудің басқа нысандарының да Наурыз идеясын насихаттауда маңызы зор.
      Ұйымдастыру ресурстары
      Мерекені ұйымдастыру мен өткізуге Қазақстан халқы Ассамблеясын, үкіметтік емес ұйымдарды, ғылым, мәдениет және өнер қайраткерлерін тартқан жөн.
      Наурыз мейрамын ұйымдастыру және өткізу кезінде мыналарды көздеген жөн:
      отандық және шетелдік ірі қаржы-өнеркәсіптік компанияларының қайырымдылық акцияларын (балалар үйлеріне, интернаттарға, балалардың білім беру және медициналық Мекемелеріне, қарттар үйлеріне көмек беру, апта, онкүндік, ай ішінде зейнеткерлерге және халықтың жекелеген санаттарына тегін медициналық, көлік және коммуналдық қызметтер көрсету және т.с.с.);
      қайырымдылық лотереяларының ұтыс ойындары және аукциондар өткізу, балалар үйлері мен қарттар үйлері үшін бірінші қажеттегі заттарды төмендетілген бағамен сату. Жиналған қаржы балалар үйлеріне, қарттар үйлеріне, мектептерге, интернаттарға және баскаларға беріледі.
      Наурыз мейрамын тойлаудың қазіргі қазақстандық қоғамда қалыптасқан дәстүрлі нысандарын, оларға неғұрлым ауқымды сипат беріп әрі оларға қатысуға халықтың көпшілік бөлігін тарта отырып, тұтастай алғанда сақтауға болады.

ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫНЫҢ БІРЛІГІ МЕРЕКЕСІ

      Тарихи қазақ жерінде ғасырлар бойы әртүрлі мәдениетті, дінді және салт-дәстүрлі халықтардың тағдырлары тоғысты.
      Екі өркениеттің тоғысында орналасқан бұл берекелі жер Батыс пен Шығысты, христиандар мен мұсылмандарды жалғай отырып, барлық уақытта да әртүрлі халықтардың, мәдениеттер мен діндердің байланыстырушы буыны болып келді. Бүгінде қазіргі этносаяси үрдістер жағдайында Қазақстан ерекше миссияны - Еуразия құрлығында бейбітшілік пен келісімді қамтамасыз ету мақсатында халықтарды біріктіруге талаптанып отыр.
      Тәуелсіздігімізді алған сәттен бастап тұрақтылықты, азаматтық татулық пен келісімді нығайту мемлекеттің ішкі саясатының негізқалаушы принциптеріне айналды.
      Ол үшін бүгінде Қазақстанда тиісті нормативтік-құқықтық база мен оны жүзеге асырудың тиімді тетіктері әзірленген. Мәдениетаралық диалогқа қол жеткізудің қазақстандық моделі жасалған. Этносаралық келісімді қамтамасыз ету басымдықтары Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясында, Қазақстан Республикасының мемлекеттік сәйкестілігін қалыптастыру тұжырымдамасында көрсетілген.
      Этносаралық қатынастар саласындағы мемлекеттік басымдықтарды жүзеге асыру мақсатында Тілдерді дамыту мен қолданудың 2001 - 2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, Мемлекеттік тілді қолдану аясын кеңейтудің, оның бәсекеге қабілеттілігін арттырудың 2007 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасы, Қазақстан халқы Ассамблеясының қысқа мерзімді (2011 жылға дейінгі) кезеңге арналған стратегиясы және басқа да құжаттар қабылданды.
      Еліміздің Конституциясы этностық, нәсілдік, діни және өзге де жағдайларына қарамастан барша азаматтардың мүдделерінің қорғалуына кепілдік береді. Негізгі Заңның нормалары қоғамдағы сенім мен өзара сыйластық негіздерін қалыптастырды.
      Мемлекеттің этносаралық қатынастар саласындағы қызметінің маңызды бағыттарының бірі теңдестірілген тіл саясатын жүргізу болды. Еліміздің азаматтарының мемлекеттік тілді меңгеруінің табиғи процесі жүріп жатыр. Мәдени әралуандылық Қазақстан халқының бірлігін нығайтушы фактор болып отыр.
      Қазақстанның саяси жаңалығы нәтижесінде аяғынан нық тұрған айрықша институт - Қазақстан халықтарының Ассамблеясы жұмыс істейді. Ол мемлекеттік ұлттық бірлік саясатының сенімді тірегі бола отырып, этносаралық және конфессияаралық келісімнің басты тетігі ретінде тұрақтылықты нығайтуда маңызды рөл атқарады. Ел дамуының жаңа міндеттері аясында бүгінде Қазақстан халқы Ассамблеясы қызметіндегі жаңа басымдықтар айқындалды - халықтың бірлігін, азаматтылығын, мемлекеттік тілді нығайту, патриотизмді тәрбиелеу.
      Этносаралық келісімнің қазақстандық моделі халықаралық деңгейде мойындалды. Қазақстан халқы Ассамблеясы делегациясының әлемнің жетекші елдеріне сапары барысында ұлт көшбасшысы мен Қазақстанның бітімгерлік әлеуеті жоғары халықаралық бағасын алды.
      Қазақстандағы құрылып жатқан білімдік және мәдени тілдік орта, ақпараттық-мәдени объектілер: Достық үйлерінің, ұлттық театрлардың, мұражайлардың, БАҚ-тардың болуы мемлекеттің мәдени әлеуетінің дамуына өз үлесін қосады.
      1 мамырда барша Қазақстан халқы Қазақстан халқының бірлігі мерекесін атап етеді. Мереке орасан біріктіруші идеологиялық салмаққа ие, халқымыздың рухани бірлігінің, мәдениетіміздің әралуандығы мен өзара баюын бейнелейді.
      Мерекенің мақсаты - тұрақтылық пен этносаралық келісімді нығайту, мәдениетаралық үндесудің қазақстандық моделінің жетістіктерін көрсетеді.
      Мерекенің міндеттері:
      тұрақтылық пен азаматтық татулыққа қол жеткізудің негізкалаушы факторлары ретіндегі мемлекет құраушы ұлттың біріктіруші рөлі, достық пен этносаралық келісім, қазақстандық патриотизм негізінде халықтың бірлігі, ізгілік, татулық пен келісім идеяларын насихаттау;
      қазақ халқының тарихи-мәдени мұрасын, этностық топтардың салт-дәстүрлері мен мәдениетін сақтау және дамыту, олардың әрі қарай өзара баюы, солардың негізінде өскелең ұрпақтың дүниетанымындағы жалпыадамзаттық құндылықтарды тәрбиелеу;
      мемлекеттің мәдениетаралық үндестік саласындағы жетістіктерін насихаттау, оның басымдықтары саяси және азаматтық бірлікке, мемлекеттің және біртұтас Қазақстан халқы ұғымының негізін құрайтын әртүрлі этностық топтар азаматтарының мүдделері мен тағдырларының ортақтығына ұмтылу болып табылады;
      қазақстан халқының болмысын айқындайтын жалпыадамзаттық құндылықтарды - ізгілікті, өзара сыйластықты, ұрпақтар сабақтастығын, қонақжайлылық пен төзімділікті қалыптастыруды нығайту.
      Мерекенің идеялық-көркемдік мазмұны
      Мерекенің басты басымдықтары - идеялық бағыттылық, іс-шаралардың бұқаралық түрлері мен олардың халықтық сипаты.
      Мерекенің идеологиясын мемлекеттік этносаралық қатынастар саласындағы басымдықтары тұрғысынан қарау кажет. Мерекелік іс-шаралардың идеялық мазмұнын ел Президентінің Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауында белгіленген міндеттерді насихаттауға бағыттаған жөн. Мереке тұжырымдамасының негізінде бейбітшілік пен келісімді сақтау идеологиясын нығайту, дағдарысқа қарсы мемлекеттік шараларды түсіндіру, азаматтардың оптимизмін, халықтың бірлігін сақтау жағдайында дағдарысты еңсеру мүмкін екендігіне сенімділік сезімін нығайту.
      Халықтың бірлігі, жалпыадамзаттық құндылықтар, ізгілік пен қарым-қатынас мәдениеті идеялары мерекенің негізгі арқауы болып табылады.
      Мереке күнінің іс-шараларын мемлекеттің этносаралық қатынастар саласындағы жетістіктерін насихаттауға бағыттаған жөн. Мемлекеттік мерекенің негізгі идеяларының бірі - барлық этностарды бірегей тарихи-мәдени мұра мен рухани байлыққа ие мемлекет құраушы ұлт ретіндегі қазақ халқының айналасына біріктіруді қамтамасыз ету.
      Айрықша ерекшеліктері - жылдың көктемгі (жылы) кезеңі және мерекеге қатысудың бұқаралық сипаты. Бұл іс-шараларды жабық үй-жайларда емес, көшелерде, алаңдарда, стадиондарда, саябақтарда, демалыс аймақтарында өткізуге жағдай жасайды.
      Қазақстан халықтарының бірлігі мерекесі шеңберінде республикада мына бағыттағы іс-шаралар өткізу ұсынылады:
      қоғамдық-саяси сипаттағы - тұрақтылықты, қоғамдағы татулық пен келісімді нығайтуға үлес қосқан Қазақстан жұртшылығы, этномәдени бірлестіктер өкілдеріне наградалар тапсыра отырып салтанатты жиналыстар, ғылыми-қолданбалы конференциялар, семинарлар, дөңгелек үстелдер және басқа да қоғамдық-саяси іс-шаралар өткізу;
      мәдени-көпшілік сипаттағы - Қазақстан халқы фестивалын, шығармашылық топтардың, көркемөнерпаздар ұжымдарының қатысуымен концерттер, этномәдени бірлестіктердің қатысуымен спорттық және мәдени іс-шаралар өткізу.
      Осы Ұсынымдар негізінде уәкілетті мемлекеттік (орталық және жергілікті) органдар мерекеге дайындық пен оны өткізу жоспарларын әзірлеп, іс-шаралар нысандары мен оны өткізу орындарын анықтағаны жөн.
      Мерекеге дайындық пен оны өткізу кезінде маңызды шарт жағымды аура, сенім мен өзара сыйластық, еркіндік және мәжбүрлемеушілік атмосферасын жасау, Қазақстан халқының ұлттық киімін, салт-дәстүрлері мен ұлттық тағамдарын көрсету болуға тиіс.
      Ақпараттық-насихаттық жұмысты ұйымдастыру кезінде барлық деңгейдегі мемлекеттік органдар басшылары іс-шаралар Мемлекет басшысының Қазақстан халқына үндеуі аясында жоспарлағаны жөн. Бейбітшілік пен келісімді, азаматтардың әлеуметтік оптимизмін, болашаққа сенімділік сезімін нығайтуға назар аудару қажет.
      Қазақстан халқының бірлігі күнінің эмблемасы мен нышаны өз мазмұны бойынша басты идеяға - бейбітшілік пен келісім салтанатының идеясына жауап береді.
      Мерекенің эмблемасын әзірлеу кезінде Қазақстан халқы Ассамблеясы логотипінің кейбір элементтерін пайдалану қажет. Бұл ретте түр-түстің үйлесімі сенім мен достықты бейнелейтін жасыл, көгілдір, ашық-күлгін, қызғылт-ақшыл көк түстерді пайдаланған жөн.
      Салтанатты іс-шаралар кезінде қоғамды біріктіруші және мемлекеттік дүниетанымды тәрбиелеуші фактор ретіндегі Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерін пайдалану қажет.
      Мерекені ақпараттық-идеологиялық тұрғыдан қолдау
      Халықтың бірлігі мерекесі аясында мерекелік іс-шараларды ақпараттық қамтамасыз ету үшін мемлекеттік ақпараттық тапсырыс шеңберінде жұмыс істейтін электрондық және баспа БАҚ-тардың әлеуетін барынша пайдаланған дұрыс.
      БАҚ-тарда Қазақстан халқы Ассамблеясының, шығармашылық зиялылар өкілдерінің ақпараттық-талдау бағдарламаларында сөз сөйлеуін көздеу, этносаралық келісім тақырыбы бойынша газеттердің, журналдардың тақырыптық нөмірлерін, арнайы телерадио бағдарламаларын шығару керек.
      Тақырыптық кітаптар шығаруды, жарнамалық-көрнекілік және ақпараттық өнімдер дайындау мен орнатуды ұйымдастырған дұрыс.
      Ұйымдастыру ресурстары
      Қазақстан халқының бірлігі мерекесін тойлауға арналған іс-шаралардың бірыңғай идеялық-саяси мазмұнын қамтамасыз ету мақсатында орталық және жергілікті атқарушы органдардың іс-қимылын үйлестіру қажет.
      Мерекенің өңірлердегі басты ұйымдастырушылары жұртшылықты, танымал мәдениет, ғылым қайраткерлерін, Қазақстан халқы Ассамблеясы, этномәдени бірлестіктер, қоғамдық бірлестіктер, БАҚ өкілдерін тарта отырып Астана мен Алматы қалаларының, облыстардың әкімдіктері, орталық деңгейде - Мәдениет және ақпарат министрлігі болуға тиіс.

ЖЕҢІС КҮНІ

      Қазақстан жерінде Ұлы Отан соғысының шайқастары өткен жоқ. Алайда оның барлық кезеңдеріндегі оқиғалар біздің республикамызбен аса тығыз байланысты болды. Қас дұшпанды күйретуге біздің миллиондаған отандастарымыз өздерінің жауынгерлік және еңбек үлестерін қосты.
      Тарих сабақтары бізге өткен жолды бағалау үшін ғана емес, болашаққа қадам басудың сенімді бағдарларын таңдау үшін де маңызды.
      Ұлы Отан соғысындағы жеңіс адамдардың рухын асқақтатты.
      Осыған байланысты мерекенің қоғамдық пікір үшін сақталып отырған мәнін ескере отырып, оның нысаны мен идеологиялық мазмұнын біршама түзету ұсынылады. Бұл мақсатта:
      гуманизм мен бейбітшілікті сақтау жолында адамзаттың фашизмді жеңуінің жалпы адами маңыздылығы, соғыс пен зорлық-зомбылықтың кез келген көрінісін қабылдауға болмайтындығы жағына баса көңіл бөле отырып, мерекенің идеологиялық мазмұнын кеңейту;
      интеграциялану идеясын елдің ұлттық қауіпсіздігінің, Қазақстанның күллі халықтары ұрпақтарының бірлігі мен сабақтастығын нығайту факторы ретінде насихаттай отырып, мерекенің отансүйгіштік бағыттылығын күшейту, Ұлы Отан соғысындағы жеңіске қомақты үлес қосушы ретінде республиканың тарихи жағымды бейнесін қалыптастыру орынды болмақ.
      Негізгі мақсат — Ұлы Отан соғысындағы халықтың өшпес ерлігіне құрмет көрсету. Адамзат тарихындағы ең сұрапыл соғыстың жеңіспен аяқталуын ұрпақтар жадында қастерлеп сақтау. Халықтың теңдессіз ерлігі мен жанқиярлығын насихаттау, фашизмге қарсы күрес жолындағы ұлы жеңістегі қазақстандықтардың қосқан теңдессіз үлесін бағалау.
      Міндеттері:
      жеңіс жолындағы ортақ күш-жігер мен құрбандықтар туралы тарихи жадымыздың негізінде Қазақстан халқын топтастыру;
      Ұлы Отан соғысы туралы тарихи шындықты; орасан зор құрбандықтармен келген жеңісті қамтамасыз еткен халықтың рөлін; Қазақстан халқының ортақ тарихи құндылықтарға деген жанашыр қарым-қатынасын насихаттау;
      жас ұрпақты патриотизмге, Отан қорғауға дайын болуға және ұрпақтар бойында тарихи сабақтастықты жете түсінуге тәрбиелеу;
      төзімділік, ашықтық, әлемнің күллі мемлекеттерімен сыйластық тату көршілік қарым-қатынастар сезімін қалыптастыру;
      проблемалар алдында рухтың күштілігін, ержүректілікті, өзіндік тәртіпті, тізе қосуды, өзара көмекті, табандылықты насихаттау;
      соғыс және еңбек ардагерлеріне, Ауған соғысына қатысушы жауынгерлердің және әскери борышын өтеу кезінде қаза тапқан немесе зардап шеккен әскери қызметшілердің отбасына көмек көрсету;
      жастарды мерзімді әскери қызметке шақыру іс-шараларына идеологиялық тұрғыдан қолдау көрсету.
      Мерекенің эмблемасы мен нышанын әзірлеген кезде ардагерлер мен жастарға жақын қазіргі таңдағы қазақстандық тақырыпты ескере отырып, Ұлы Отан соғысының кеңінен белгілі нышанының элементтерін пайдаланған жөн. Мерекенің түр-түстік шешімін шие түсті, қызыл, қызғылт сары, алтын реңктеріне және қоңыр сары түстерге негіздеуге болады.
      Тарихи компоненттің Қазақстанның қазіргі заманғы мемлекеттік және ұлттық нышанымен үйлесуін де ескерген жөн. Мерекенің идеялық-көркемдік мазмұны Негізгі идеялық желілер:
      Оған үшін қаза болғандарды жадымызда сақтау, ардагерлерге құрмет көрсету сезімі;
      Отанды қорғау борышының қасиеттілігі мен ұрпақтардың тарихи сабақтастығы;
      гуманизмнің салтанат құруы жолында адамзаттың фашизмді жеңуі ретіндегі мерекенің жалпыгуманистік қыры;
      бейбітшілікті сақтаудың маңызы және соғыстың, зорлық-зомбылықтың, экстремизм мен ксенофобияның кез-келген көріністерін қабылдауға болмайтындығы.
      Мерекені ақпараттық-идеологиялық тұрғыдан қолдау
      Мерекенің ақпараттық қамтамасыз етілуі, бір жағынан, соғыстың аңызға айналған оқиғаларын жадыда сақтауға бағытталған тарихи қырын, екінші жағынан Қазақстан әскеріндегі қызметтің ерлік салтын, республиканың тәуелсіздігін қорғау қажеттігін, қазақстандық патриотизмді насихаттауды білдіреді.
      Жағымды әсерді күшейте түсу үшін әскери шерулер өткізу, мерекелік отшашулар беру, ескерткіштер мен мемориалдарға гүл шоқтарын қою рәсімін әскери салтанатпен өткізу, теледидар арналары арқылы ардагерлердің қатысуымен өткен іс-шараларды тарату орынды болмақ.
      Сондай-ақ қоғамдағы тұрақтылық пен қазақстандықтардың бейбіт өмір сүруіне баса көңіл бөлу қажет.
      Ұйымдастыру ресурстары: әкімдіктер, Қорғаныс министрлігі, әскери комиссариаттар; Запастағы әскери қызметшілер одағы, ардагерлердің, ауған соғысына қатысушы жауынгерлердің одақтары, Сарбаз аналарының одағы; Қазақстан халқының Ассамблеясы, ұлттық-мәдени орталықтар; үкіметтік емес ұйымдар, қайырымдылық қорлары, БАҚ.

ЕЛОРДА КҮНІ

      Елорда күні - мемлекеттік тәуелсіздікті алғанымызға және жаңа елорданы еліміздің географиялық орталығына көшіруіне байланысты, Қазақстанның жаңа тарихи бедерінде қазақстан халқының жетістігін айшықтауға шақырған, қазақстандықтар үшін тарихи-мәдени мәні бар мемлекеттік мереке.
      Қазақстан Республикасының Елорда күні 6 шілдеде аталып өтіледі. Дәл осы күні 1994 жылы Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесінің «Қазақстан Республикасының астанасын көшіру туралы» қаулысы қабылданды.
      1997 жылғы 20 қазанда Мемлекет басшысы «Ақмола қаласын Қазақстан Республикасының астанасы деп жариялау туралы» Жарлыққа қол қойды.
      Бұл шешім қаланың ірі көлік жолдарының қиылысында, елдің орталығында орналасқан тиімді геосаяси жағдайынан, көлік және телекоммуникациялық инфрақұрылымдардың, елорданы дамыту үшін бос жатқан жерлердің болуынан туындады. 319 мың халқы бар қала еліміздің жаңа елордасы болды. 1997 жылы қаланың аумағы 258 шаршы шақырымды құраса, бүгінгі күні Астана 710,2 шаршы шақырымды алып жатыр.
      Елорданы көшіру туралы шешім кала мен бүкіл елдің тағдырын өзгерткен айрықша қадам болды. Кеңес Одағы тарағаннан кейін кәсіпорындар бірінен кейін бірі тоқтап, жұмысшылар мен қызметшілердің ауқымды көлемі жаңа нарықты жағдайдағы өмір сүру тәжірибесіне енді-енді үйреніп жатқан тұста, бұл ұйғарым көптеген айтыс-талас туғызды.
      Алайда, жаңа елорданың алғашқы он жылының өзі осы шешімнің арқасында Қазақстан картасында күллі ел мақтан етіп, әлем таңдай қаққан қала пайда болғанын іс жүзіне танытты.
      Қазақстанның жаңа елордасының бейнесінде терең саяси, рухани және тіпті пәлсапалық мән жатыр. Бұл тек жарқын заманауи мегаполис қана емес. Бұл біздің мемлекетіміздің өмірге келуінің, жаңарудың және Қазақстан халқының терең де шынайы рухқа ие болуының символы. Астана қазақстандықтардың барлық буынының арманын, үміті мен болашағын байланыстырған қалаға айналды.
      1998 жылғы 6 мамырда Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығына сәйкес Ақмоланың атауы Астана деп өзгертілді. 1998 жылы ЮНЕСКО-ның шешімі бойынша Қазақстан елордасына «Бейбітшілік қаласы» деген жоғары атақ беріліп, медальмен марапаттады. Бүгінде Астана - қазіргі заманның саяси, экономикалық және әлеуметтік-мәдени проблемалары бойынша әртүрлі кездесулер өтетін, ең көп шетелдік инвестициялар тартылатын, сәулеттік ғаламаттар бой түзейтін және ең батыл жобалар жүзеге асатын еуразия кеңістігінің орталығы.
      Елорда күнін мерекелеудің мақсаты қоғамда жаңа Қазақстанның саяси салтанатының нышаны ретіндегі Астананың бейнесін қалыптастыру, адамдардың санасында Астананың елордалық имиджін орнықтыру, елорданың рухани, экономикалық және әлеуметтік әлеуетін көрсету.
      Міндеттер:
      жаңа елорданың өмірге келу мен қалыптасуына байланысты Қазақстанның жетістігін кең түрде насихаттау;
      Астананың елорда мәртебесінде даму стратегиясының тиімділігі мен нәтижелігін көрсету;
      елорданы әлем елордаларының ішіндегі ең көрікті және жайлы астаналардың бірі, біздің мемлекетіміздің экономикалық, саяси және әлеуметтік жетістіктерінің нышаны ретінде көрсету;
      елорданың демократиялық мемлекет құрудағы рөлін және ел өміріндегі стратегиялық маңыздылығын көрсету;
      жаңа елорданың бейнесі арқылы азаматтардың елдің болашағын салуға қатыстылығын сезіндіру;
      елорда тұрғындарының бойында мақтаныш сезімі мен өз қаласына деген шынайы сүйіспеншілікті тәрбиелеу.
      Мерекенің эмблемасы мен нышаны өзінің мазмұны бойынша басты идея - тәуелсіз және егеменді Қазақстанның жаңа елордасының салтанат құру идеясына жауап беруі тиіс.
      Қазіргі уақытта бүгінгі заманғы Қазақстанның даму векторының бейнесін, қала таңбасы болып табылатын, өзіне қаланың да, елдің де нышанын тоғыстырған елорданың жаңа гербі кеңінен қолданылуда. Сонымен қатар, біздің жасампаз дамуымыз бен ертеңге деген сеніміміз туралы қазақстандықтарға біртұтас пайым қалыптастырушы «Астана күні» нышанын пайдаланған орынды.
      Мерекенің идеялық-көркемдік мазмұны
      Қала күні - тек Астананың ғана емес, барша елдің дамуына жаңа серпін беруге тиіс жалпыұлттық іс-шара.
      Елорда күніне мерекелік іс-шараларды әзірлеу және ұйымдастыру кезінде мынадай принциптер мен идеологиялық басымдықтарды іске асыруды қамтамасыз еткен жөн.
      «Астана - бұл жаңа, серпінді Дамушы Қазақстанның көрінісі, жаңғырудың нышаны, біздің республикамыздың тәуелсіздігінің нышаны» тезисі мерекелік іс-шаралардың басты идеясы болып табылады.
      Мереке қарсаңында мемлекеттік қызметшілердің, әскерилердің ант қабылдауы, мемлекеттік награда мен сыйлықтарды табыс ету және т.б. ең маңызды идеологиялық іс-шараларды өткізу ұсынылады.
      Астана қаласы әкімінің сөйлейтін сөзінде жыл қорытындысын шығару, қаланың әлеуметтік-экономикалық дамуының, инфрақұрылымның, энергетикалық сектор мен коммуналдық шаруашылықтың дамуының негізгі көрсеткіштерін, қаланың болашақтағы даму бағытының басымдықтарын қамту ұсынылады.
      Өндірістік және әлеуметтік-мәдени нысандарды пайдалануға беруді осы мерекеге орайластыру орынды болады.
      Қала аумағын абаттандырып, елорданы мерекеге сай безендіріп, автомобиль жолдарын салу мен жөндеуді, көшелерді жарықтандыруды қамтамасыз еткен жөн.
      Елорда күнінің мерекелік іс-шаралары мерекелеуді салтанатты ашуды идеологиялық іс-шараларды, айтыс, көшпенді өркениет, шебер-виртуоздардың орындауындағы түркі музыкасының фестивалдерін, отандық және әлемдік эстрада жұлдыздарының концерттерін, мерекелік от шашу, әр түрлі көрмелер мен қойылымдар, елорда және оның адамдары туралы фильмдердің, кітаптардың, әндердің тұсаукесерлерін және т.б. көздейді.
      Мерекелік сейіл, шерулер, жәрмеңкелер, әлеуметтік-экономикалық және мәдени сипаттағы акциялар елорданың жеңісі мен табысын көрсетуі тиіс. Жаппай қыдыратын орындарда, бақтар мен скверлерде, қоғамдық мекемелерде танымал отандық композиторлардың Қазақстанға, оның елордасына арналған ән-әуездерін әуелетуге болады.
      Мерекені ақпараттық-идеологиялық тұрғыдан қолдау:
      Елорда күнін мерекелеу шеңберінде теле- және радиохабарларда, газеттер мен журналдардың беттерінде, қала тарихын жаңа елорда болып қалыптасу кезеңін кеңінен көрсеткен жөн;
      Сонымен бірге, мемлекеттік теле- және радио арналарда Елорда күніне арналған мерекелік бағдарламалар, телевикториналар, мерекенің жаңалықтар күнделігі, арнайы репортаждар, тақырыптық телевизиялық хабарлар ұйымдастыруға болады.
      Ұйымдық ресурстары Астана қаласының әкімдігі, облыстар мен Алматы қаласының әкімдіктері. Мәдениет және ақпарат министрлігі, қоғамдық-саяси партиялар мен қозғалыстар, мемлекеттік емес ұйымдар және т.б. болуы тиіс.

КОНСТИТУЦИЯ КҮНІ

      Республиканың Негізгі заңы тәуелсіз Қазақстанның қоғамдық және мемлекеттік құрылысының іргелі принциптерін бекітіп берді.
      Ел Конституциясының басты міндеті - тұрақтылықты нығайтуда, халықтың әл-аухатын көтеруде және демократияны дамытуда. Республика Конституциясы халықтың бірлігін нығайтты, Қазақстан жерінде ортақ тарихи тағдырмен байланысқан әртүрлі этностың топтардың адамдарын біріктірді.
      Жаңа Конституция әлеуметтік бағдар ұстанған нарықтық экономикасы бар мемлекет құруға және жүйелі демократиялық өзгерістер жүргізуге арналған құқықтық іргетасқа айналды.
      Экономиканың өсуі арқасында азаматтардың заңда белгіленген көлемдегі тегін медициналық көмек алу конституциялық құқығы табысты іске асып келеді.
      Конституция мемлекеттік оқу орындарында тегін орта білім алуға кепілдік берген және мемлекет оны толық көлемде қамтамасыз етуде.
      Конкурстық негізде тегін жоғары білім алуға да кепілдік берілген. Бұл ретте жоғары білім саласында мемлекеттік қаржыландыру көлемі артып келеді.
      Қарқынды экономикалық өсім әлеуметтік қамсыздандыру мәселелерін шешуге мүмкіндік береді. Мемлекет жыл сайын зейнетақы мен әлеуметтік жәрдемақылар мөлшерін көтере отырып, оны шешіп келеді.
      Қазақстан қоғамында демократиялық саяси жүйенің іргетасы қаланған. Демократияның базалық принципі - биліктің айқын тежемелік және тепе-теңдік тетікті үш тармаққа - заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарына бөлінуі тиімді іске асып келеді. Демократияның маңызды институты - парламентаризм дамуда. Кәсіби қос палаталы Парламент жұмыс істейді, онда көптеген мүдделердің өкілдігі қамтамасыз етілген.
      Сот-құқықтық салада Жоғары Сот Кеңесі, Жоғары Соттың жанындағы Сот әкімшілігі жөніндегі комитет жұмыс істейді. Соттағы тәртіпті сот приставтары қамтамасыз етеді.
      Ел тәуелсіздігінің басты жетістігі Конституциядағы бекітілген адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтары болып табылады, олар халықаралық стандарттарға сәйкестендірілген.
      Негізгі заңға сәйкес адам құқықтары мен бостандықтары әркімге тумысынан жазылған, олар абсолютті деп танылады және олардан ешкім айыра алмайды, құқықтық актілердің мазмұны мен қолданылуы осыған қарай анықталады. Конституция бойынша заң шығарушылар заңдарды қабылдаған кезде бірінші кезекте осы норманы ескеруі және басты назарға адам құқығын қоюы тиіс.
      Қазақстан азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы негізқалаушы халықаралық пактілерге қосылды. Өлім жазасына мораторий енгізілді.
      Омбудсмен институтын құру және оның өкілеттіліктерін кеңейту адам құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз етудің институционалдық кепілдіктерін нығайтты.
      Конституцияның арқасында Қазақстан әлем қауымдастығының толыққанды мүшесіне айналды. Әлемдік аренада Қазақстанды байсалды және алдын ала болжауға болатын іскер әріптес ретінде қабылдайды. Біздің еліміз барлық мемлекеттер үшін ашық, олармен сындарлы қарым-қатынас құруға ұмтылады.
      2007 жылғы конституциялық реформаға сәйкес негізгі қоғамдық-саяси институттарды және олардың даму болашағын түсінуде жаңа тұғырлы қағидаттар анықталды. Елдің Конституциясына енгізілген бірқатар өзгерістер мен толықтырулар мемлекеттік биліктің мәнін, мемлекет міндетінің мазмұнын жаңаша түсіндіруге, мемлекеттік органдардың, қоғамдық бірлестіктер мен азаматтардың өзара қатынасы принциптерін анықтауға, мемлекеттік маңызды міндеттерді шешуде қоғамның азаматтық институттарын кеңінен тартып, қоғамдық қатынастарды өзгертуге барабар заңдық нормаларды бекітуге мүмкіндік берді.
      Конституцияны қатаң сақтау - бұл мемлекеттің сәтті дамуы мен қоғамдағы азаматтық келісімнің, демек, Отанымыздың сәтті болашағының негізі.
      Қазақстан Республикасының Конституциясы күнін мерекелеудің мақсаттары мыналар болып табылады: қоғамдық санада Конституция күнінің маңыздылығын сезінуді арттыру; жоғары заңдық күшке ие, мемлекеттің қолданыстағы құқығының көзі Конституцияға жұртшылықтың назарын аудару; қоғамда елдің Негізгі заңын құрметтеу дәстүрін нығайтып, өскелең ұрпақты конституциялық құрылымды құрметтеу рухында тәрбиелеу.
      Міндеттері:
      Конституцияның Қазақстанда демократиялық мемлекет пен азаматтық қоғам құрудағы рөлі мен маңызын жария ету;
      Қазақстанның демократиялық құқықтық мемлекет құрудағы жетістігін насихаттау;
      ұлтаралық келісімді сақтау және нығайту, көпұлтты Қазақстан халқының бірлігін қамтамасыз ету;
      Конституцияның мәтінін білуге деген ынтаны және оның нормаларын күнделікті өмірде қолдануды қалыптастыру;
      азаматтардың Қазақстандағы қоғамдық қатынастарды реформалауға қатыстылығын, белсенді азаматтық тұғырын сезінуі;
      патриотизм мен өз елі үшін мақтаныш сезімін тәрбиелеу;
      мемлекеттік қызметшілердің өз еңбегінің нәтижелері үшін қоғам  алдындағы жауапкершілігін арттыру;
      қоғам мен мемлекеттің мақсаттарына қол жеткізуге ықпал етуші азаматтарды көтермелеу;
      серпінді дамушы халықаралық аренада беделді мемлекет ретінде тәуелсіз Қазақстанның дамуындағы елдің Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаевтың рөліне назар аударту.
      Мерекенің эмблемасы мен нышаны өзінің мазмұны жағынан басты идеяға - заңның қоғам өмірінде салтанат құру идеясына жауап береді, әрі ол мемлекеттік нышан мен Конституция мәтінінің элементтеріне негізделеді. Бұл орайда қазақтың заң шығарушылық тарихымен, ұлттық заңнаманың қалыптасу процесімен қатар желілер жүргізіп, Конституцияны қабылдаудың маңызын көрсеткен жөн.
      Конституция күнінің нышаны ретінде «Қазақ елі» монументінің бейнесі пайдаланылуы мүмкін. Барельефтің орталық фронтонында тәуелсіз мемлекетте заң билігінің үстемдігін танытатын, Конституцияға қолын қойып, ант қабылдап тұрған Мемлекет басшысының бейнесі орналасқан.
      Мерекенің түстер жиынтығы көгілдір, көк, қара көк және ашық сары түстен тұрады.
      Мерекенің идеялық-көркемдік мазмұны
      Бүкіл салтанатты іс-шаралардың басты идеясы - 1995 жылы референдумда халық қабылдаған Конституция мемлекеттік басқарудың тиімді жүйесінің, бүгінгі заманғы және демократиялық саяси жүйенің негізін құрғаны, азаматтардың барлық конституциялық құқықтары мен бостандығын қамтамасыз еткендігі; Елдің Негізгі заңы еліміздің бұдан әрі дамуын қамтамасыз ету үшін қажетті әлеуетке ие екендігі туралы қоғамдық пікірде тезис қалыптастыру.
      Іс-шаралардың мазмұнындағы негізгі басымдықтары ретінде: құқықтық мәдениетті қалыптастыруды, мемлекеттің қызмет етуінің түбегейлі принципі ретінде заңның үстемдігін айқындау ұсынылады.
      Конституция күніндегі негізгі іс-шаралар әскери парад, мерекелік шеру мен концерт болып табылады.
      Әскери парад Қазақстанның әскери әлеуетін көрсетіп, елдегі патриотизм сезімін нығайтуға ықпал етуі тиіс.
      Мерекелік шеру концерттік, шығармашылық ұжымдардың, этномәдени бірлестіктердің шеруінен, жастар мен еңбек ұжымдарының, аймақтық делегациялардың шеруінен тұруы мүмкін.
      Мерекелік концертті Қазақстан эстрада жұлдыздарының, халық шығармашылығы ұжымдарының және т.с.с. қатысуымен өткізген жөн.
      Республика аумағында мынадай іс-шараларды қарастыру ұсынылады:
      Астана қаласындағы салтанатты іс-шараларды тікелей көрсету үшін Алматы қаласы мен облыс орталықтарының орталық алаңдарына дисплей (монитор) орнатып, мерекелік бұқаралық іс-шаралар өткізу;
      қалалар мен аудандарда мерекелік шерулер, салтанатты жиналыстар және мерекелік концерттер, спорттық жарыстар өткізу;
      Конституция ережелерін жүзеге асыруға елеулі үлес қосқан азаматтарды құрметтеу және көтермелеу;
      бірінші рет мемлекеттік қызметке қабылданған мемлекеттік қызметшілердің ант қабылдауы;
      әскери және оқу жаттығуларында айрықша көзге түскендерді көтермелей отырып, әскери бөлімшелер мен бөлімдерде салтанатты сап түзеу;
      конституциялық құрылым мәселелері жөнінде ғылыми-практикалық конференциялар, «дөңгелек үстелдер» отырыстарын өткізу;
      кітапханалар мен мұражайларда Конституция күніне арналған тақырыптық көрмелер мен экспозициялар ұйымдастыру;
      саяси партиялардың, қоғамдық бірлестіктердің, ұлттық-мәдени орталықтардың өкілдерін мерекелік іс-шараларға қатысуға тарту.
      Республикалық және өңірлік іс-шаралармен қатар Қазақстан Республикасының шетелдердегі мекемелерінде де Конституция күнін мерекелеуді қамтамасыз еткен жен.
      Мерекені ақпараттық-идеологиялық тұрғыдан қолдау:
      БАҚ-та Конституция күніне арналған мақалалар жариялауды;
      теле- және радиохабарларда, газеттер пен журналдар беттерінде мемлекеттік органдардың өткен кезең ішіндегі қызметін Конституция нормаларын іске асыру аясында жария етуді, мемлекеттің көрнекті саяси қайраткерлерінің, мемлекеттік органдардың жауапты басшыларының сөз сөйлеуін ұйымдастыруды;
      Конституция мәтінін, сондай-ақ мереке тақырыбына сәйкес келетін омырауға тағатын белгілер, буклеттер, проспектілер мен басқа да материалдар шығару мен таратуды;
      Қазақстанның конституциялық және мемлекеттік-құқықтық дамуының мәселелері, адам құқықтары жөнінде ғылыми-практикалық конференциялар, «дөңгелек үстелдер» отырыстарын, дәрістер өткізуді;
      мемлекеттік теледидар мен радио арналарында Конституция күніне арналған мерекелік бағдарламалар, телевикториналар ұйымдастыруды, мерекелік іс-шараларды жария етуді;
      кітапханаларда кітаптардың тақырыптық көрмелерін ұйымдастыру мен көпшілікке арналған дәрістер өткізуді;
      оқу орындарында 1 қыркүйекте Қазақстан Республикасы Конституциясы сабағын өткізуді көздейді.
      Ұйымдастыру ресурстары Астана мен Алматы қалаларының, облыстардың әкімдіктері, Мәдениет және ақпарат, Әділет, Қорғаныс, Төтенше жағдайлар, Ішкі істер министрліктері, Конституциялық Кеңес, Республикалық ұлан, Ұлттық қауіпсіздік комитеті, прокуратура органдары, саяси партиялар, қоғамдық қозғалыстар, құқық қорғаушы ұйымдар және т.б. болуы мүмкін.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ТӘУЕЛСІЗДІГІ КҮНІ

      Әлемнің көптеген елдерінде (АҚШ, Үндістан, Ресей, Польша және т.б.) мемлекеттік тәуелсіздікті жариялауға байланысты ұлттық мерекелер барынша маңызды болып танылған. Біздің елімізде мұндай мереке жыл сайын 16-17 желтоқсанда атап өтілетін Тәуелсіздік күні болып табылады. 1991 жылғы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Конституциялық заң қабылдады. Қазақстан тұңғыш рет әлем қауымдастығы мойындаған, заң тұрғысынан ресімделген тәуелсіз және демократиялық мемлекет мәртебесін алды.
      Қазақстандықтар үшін бұл күн ел тарихындағы мүлде жаңа дәуірдің басталуының нышаны. Қазақстан алғаш рет халықаралық қатынастардың толыққанды субъектісіне айналды. Ел ішкі және сыртқы саясатын өзі айқындап, іске асырады. Мемлекет егемендігі біздің барша жетістіктеріміздің берік негізіне айналды.
      Қазақстан өзінің тәуелсіз дамуы тарихының қысқа кезеңінде қоғам өмірінің әртүрлі салаларында ауқымды реформаларды сәтті жүзеге асырып жатқан қазіргі заманғы, әрекетке қабілетті мемлекетке айналды. Бүгінде біздің еліміз Орталық Азиядағы қауіпсіздікті нығайтудың неғұрлым маңызды құраушысы ретінде қарастырылады. Қазақстан ТМД елдері арасында оң өзгерістердің танылған көшбасшысы болып табылады. Мемлекеттің халықаралық аренадағы беделі барған сайын сезіліп келеді.
      Қоғам мен мемлекет өміріндегі Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіру ұлттық стратегиясын іске асыру аясындағы күтіліп отырған түбегейлі өзгерістер жағдайында Тәуелсіздік күні мерекесінің әлеуетін толық мөлшерде пайдаланған жөн.
      Нарықтық экономиканы құруға байланысты құрылымдық-институционалдық реформалар жүргізу негізінен аяқталды. Қазақстан барынша қысқа мерзімде нарықтық қайта өзгерістердің берік заңнамалық «іргетасын» қалай алды.
      Қазақстан экономикасы тәуелсіздік жылдары ішінде жеке меншікке және бәсекелестікті көтермелеуге негізделген дамудың сапалық жаңа үлгісіне ие болды.
      Елде нарықтық экономика институттары құрылды, ішкі жалпы өнімнің 80 %-ы экономиканың жекеменшік секторында құрылады.
      АҚШ және ЕО Қазақстанды ТМД елдерінің ішінде бірінші болып нарықтық экономикалы мемлекет ретінде мойындады.
      Қазақстан демократиялық мемлекет құру жолында елеулі жетістіктерге қол жеткізді.
      Республиканың қол жеткізген табыстары көп жағдайда күшті президенттік билік институтының сақталуына байланысты.
      Қазақстан Орталық Азияда алғашқылардың бірі болып биліктің заң шығарушы тармағын қоспалаталы Парламент арқылы құру практикасын енгізді. Біздің он тәжірибеміз қазір Орталық Азияның басқа елдерінде пайдаланылуда.
      Қазақстанның саяси партиялары саяси өмірдің толыққанды мүшелеріне айналды. «Саяси партиялар туралы» Қазақстан Республикасының Заңын қабылдау партиялардың мәртебесін көтеруге және әлеуметтік базасын кеңейтуге жағдай жасады.
      Парламент құрамында партиялық фракциялар жұмыс істейді. Республика мәслихаттарында партиялық негізде фракциялар құру белсенді жүріп жатыр.
      Қазақстанда еркін демократиялық сайлаулар өтеді. 2005 және 2007 жылдардағы сайлаулар ЕҚЫҰ талаптарына барынша сәйкес жаңа сайлау заңнамасының негізінде өтті.
      Үкіметтік емес ұйымдардың тармақталған жүйелерін қалыптастыру мен нығайту азаматтық қоғамның қалыптасуының және әлеуметтік мүдделердің әр алуандығының куәсі болып табылады.
      Қазақстанда БАҚ қызметі саласында түбегейлі өзгерістер жасалды. Олардың даму қарқыны жағынан Қазақстан бүгінде Орталық Азия мен Кавказ сырты елдерінің көпшілігінен алда келеді.
      Қазақстан еуразиялық кеңістіктегі бірігу процестерінің бастамашысы және белсенді қатысушысы болып табылады.
      Қазақстан ұсынған интеграциялық бастамалары Достастықтың барлық елдерінің саяси топтарының оң пікіріне ие болып, одан әрі бірігу процестерінің қозғаушысына айналуда.
      Қауіпсіздіктің қазіргі жаһандық қатерлерін (лаңкестік және экстремизм, есірткі бизнесі, жаппай қырып-жоятын қарулар тарату, заңсыз көші-қон және т.с.с.) зерделей отырып, еліміз өңірде ұжымдық қауіпсіздік жүйесін қалыптастыруды және барша әлемдегі қауіпсіздікті нығайтуға бағытталған бастамаларын ұсынады.
      Қазақстан бүгінде әлемнің ең қарқынды дамушы мемлекеттерінің бірі және оны барлығы мойындады.
      Бұл мерекенің мақсаты Қазақстанның жетістіктерін тиімді насихаттау және елдің мүмкіндіктерін көрсетуге бағытталған нақты іс-шаралар өткізу негізінде қоғамның бірлігін нығайту болып табылады.
      Міндеттер:
      Қазақстанның тәуелсіз даму кезеңіндегі жетістіктерін кеңінен насихаттау;
      мемлекеттің халықтың өмір сүруі үшін қолайлы жағдай жасау мүмкіндіктерін көрсету;
      төзімділік, рухани бірлік пен келісім идеяларын насихаттау;
      қазақстандықтардың этностық және конфессиялық тегіне қарамастан біртұтас егемен мемлекеттің тең құқылы азаматтары ретіндегі сәйкестендіру процесін тереңдету.
      Мерекенің идеялық-көркемдік мазмұны
      Мерекелік іс-шараларға дайындық пен оны ұйымдастыру кезінде мынадай принциптер мен идеологиялық басымдықтарды іске асыруды қамтамасыз ету қажет:
      әлеуметтік-экономикалық және мәдени сипаттағы көпшілік акциялар мемлекеттің әртүрлі ұлттық жоспарлар мен бағдарламаларды іске асырудағы (өнеркәсіптік және әлеуметтік-мәдени нысандардың пайдалануға берілуі, отандық экономиканың қандай да бір саласындағы жетістіктерінің халықаралық көрмесінің ашылуы, республика және оның адамдары туралы фильмнің, кітаптың, әннің тұсау кесу рәсімі және т.с.с.) табыстарын көрсетуі қажет;
      жаппай халықтық шерулер ауыл тұрғындары мен халықтың табысы аз бөлігін қолдауға бағытталған қайырымдылық акцияларымен (мәдени орталықтардан шалғай жатқан елді мекендердің тұрғындарын қалалар мен аудан орталықтарында өтетін мерекелік іс-шараларға қатыстыру, әртүрлі деңгейдегі басшылардың балалар үйлері мен басқа да әлеуметтік нысандарға, көпбалалы және көмекке зәру отбасыларына баруы және т.с.с.) қатар жүре алады;
      ҮЕҰ, министрліктердің, ведомстволардың, мекемелер мен ұйымдардың, жекелеген азаматтардың бастамашылығына сүйену қажет.
      Мерекелік іс-шараларды ұйымдастыру кезінде салтанатты жиналыстар өткізуді, мемлекеттің дамуына үлес қосқан азаматтарды көтермелеудің әртүрлі нысандарын пайдалануды көздеген жөн.
      Тәуелсіздік күні Қазақстан Республикасының туын, елтаңбасын және әнұранын насихаттауға ерекше көңіл бөлінуге тиіс. Ресми іс-шаралар өткізілетін ғимараттар Мемлекеттік тумен безендіріледі. Басқа ғимараттар мен рекреациялардың мерекелік безендірілуі - осы мерекені өткізудің міндетті шарты. Мемлекеттік тудың пропорцияларын ескере отырып, алтын түспен астасқан көгілдір түс басым болуға тиіс.
      Жаппай шерулер өтетін жерлерде, саябақтар мен гүлбақтарда, қоғамдық мекемелерде танымал отандық композиторлардың саздары, Қазақстанға, оның елордасына арналған әндері орындалуға тиіс.
      Қазақстанның көрнекті адамдарын мәңгі есте қалдыратын, елдің мәдениетінің бірегейлігі мен оның жетістіктерін көрсететін ескерткіштердің, мемориалдық белгілер мен скульптуралардың ашылуын Тәуелсіздік күні өткізген дұрыс.
      Республикалық және жергілікті телеарналардан Қазақстан мен оның елордасына арналған фильмдерді кеңінен көрсету, отандық авторлардың көркем және деректі туындыларының ретроспективті көрсетілімін беру ұсынылады.
      Мерекені ақпараттық-идеологиялық тұрғыдан қолдау
      Мерекені ақпараттық қамтамасыз ету аясында БАҚ-тарда Қазақстанның тәуелсіздік үшін күресінің тарихи жолын ел мемлекеттілігінің орнауы мен дамуының негізгі кезеңдерін егжей-тегжейлі баяндалуын қамтыған жөн. Тәуелсіздік пен егемендік идеяларын насихаттау мақсатында халықты тәуелсіз Қазақстанның қалыптасуы ісіне елеулі үлес қосқан көрнекті тарихи қайраткерлердің өмірі және қызметімен таныстыру қажет.
      Мереке күні және оның қарсаңында отандық және шетелдік БАҚ-тарда Қазақстанның тәуелсіз даму жылдарындағы жетістіктерін насихаттаған, танымал саяси қайраткерлердің, ғалымдар мен басқа да белгілі тұлғалардың сөз сөйлеуін ұйымдастырған жөн болады.
      Республикалық БАҚ арқылы Мемлекет басшысының Тәуелсіздік күніне арналған сөзін беру және баспасөзде жариялауды қамтамасыз ету маңызды.
      Ақпараттық жұмысты ұйымдастыру кезінде БАҚ-тарда орналастырылатын материалдардың идеологиялық мазмұнына ерекше назар аударған жөн. Ол республика азаматтарының қазақстандық қоғамға қатыстылығын сезінулеріне бағытталуы тиіс.
      Мерекені насихаттық қамтамасыз ету жұмысына мемлекеттік ұйымдар және жетекші БАҚ-тармен катар қоғамдық ұйымдарды, оның ішінде жастар ұйымдары, ҮЕҰ, ұлттық-мәдени бірлестіктер тартылуы мүмкін.
      Қазақстан тәуелсіздік жылдары саяси тұрақтылықты, этносаралық және конфессияаралық келісімді сақтап қалғанына басты назар аударған жөн. Экономикалық жаңарулар жүргізілді, оларды бүгін бүкіл әлем мойындап отыр. Елде жыл сайын әлеуметтік саладағы жағдай жақсарып келеді, елдің саяси жаңаруы сәтті жүргізіліп отыр.
      Президент Н.Ә.Назарбаевтың елдің алдына қойған: өз азаматтарының өмір сүру сапасының ең жоғары стандарттары бар барынша дамыған елу мемлекеттің қатарына кіру жөніндегі жаңа мақсатқа назар аудартқан дұрыс.
      Жүргізіліп отырған жұмыстың негізгі міндеті болашаққа деген оптимистік көзқарасты қалыптастыру болып табылады. Қазақстандықтардың басты мақтанышы - бейбітшілік пен тұрақтылық.
      Алайда қазіргі күннің сын-тегеуіріндері мен қатер төндірулері алдында басқа елдерде қақтығыстар мен шиеленістерді эскалациялау үшін адамдардың этностық және діни сезімдерін пайдаланудың тоқталмай отырған әрекеттері аясында біз қоғамдағы тұрақтылық пен келісімді сақтап қана қоймай, оны еселей түсуіміз қажет.
      Қаражаттар мен ресурстар
      Тәуелсіздік күнін өткізу үшін материалдық-техникалық, сол секілді ұйымдастыру сипатындағы барлық мемлекеттік және қоғамдық ресурстарды мақсатқа сай жұмылдыру маңызды.
      Ұсынымдардың міндеттерін іске асыру мақсатында іс-шаралардың жалпыреспубликалық және өңірлік ерекшеліктерін нақты айқындап алу, қаражатты үнемдеу мақсатында олардың қайталануына жол бермеу кажет.

Об одобрении Рекомендаций по подготовке и проведению праздников в Республике Казахстан

Приказ Руководителя Администрации Президента Республики Казахстан от 17 февраля 2010 года № 01-39.10

      ПРИКАЗЫВАЮ:
      1. Одобрить прилагаемые Рекомендации по подготовке и проведению праздников в Республике Казахстан (далее - Рекомендации).
      2. Государственным органам при организации праздничных мероприятий руководствоваться Рекомендациями.
      3. Отменить действие Концепции подготовки и проведения праздников в Республике Казахстан, утвержденной Руководителем Администрации Президента Республики Казахстан 15 января 2007 года № 32-15.11.
      4. Настоящий приказ вступает в силу со дня подписания.

      Руководитель Администрации
      Президента Республики                       А. Мусин

ОДОБРЕНЫ       
приказом Руководителя
Администрации Президента
Республики Казахстан 
от 17 февраля 2010 года
№ 01-39.10      

РЕКОМЕНДАЦИИ
по подготовке и проведению праздников
в Республике Казахстан

Введение

      Рекомендации по подготовке и проведению праздников в Республике Казахстан (далее - Рекомендации) подготовлены в целях развития положений Концепции подготовки и проведения праздников в Республике Казахстан, утвержденной Руководителем Администрации Президента Республики Казахстан 15 января 2007 года № 32-15.11.
      Разработка настоящих Рекомендаций обусловлена тем, что в стране произошли значительные общественно-политические и экономические изменения.
      Данные Рекомендации учитывают основные достижения республики за годы независимости и приоритеты государственной политики до 2012 года, связанные с перспективой вхождения Казахстана в число пятидесяти наиболее конкурентоспособных стран мира, формированием нового, более высокого качества жизни казахстанцев, а также необходимостью консолидации основных общественно-политических сил страны на этой платформе.
      Целью разработки и реализации настоящих Рекомендаций является создание единой системы подготовки и проведения национального и государственных праздников, отражающей современные реалии республики, ценности, значимые для всего общества.
      Задачи:
      разработка единых подходов к подготовке и проведению праздников в Республике Казахстан;
      создание четкой идеологической базы подготовки и проведения праздников;
      проведение эффективной единой государственной политики по вопросам организации и проведения праздников;
      укрепление идейной и духовно-культурной консолидации общества, общенациональной гражданской идентичности страны;
      вовлечение широких слоев населения в процесс подготовки и проведения праздников;
      укрепление доверия общества к государству и его институтам;
      активизация населения по выполнению задач Стратегии развития "Казахстан-2030".
      Праздники выступают мощным фактором идейной консолидации нации, обеспечивающим духовно-культурную идентификацию населения, социализацию подрастающего поколения, воспроизводство и передачу духовных и морально-нравственных ценностей.
      Мировая практика показывает, что статус государственного праздника соответствует следующим критериям:
      общенациональный характер, подчеркивающий ценности и ориентации, которые разделяются всеми членами общества независимо от их этнической и религиозной принадлежности;
      историческая обусловленность праздника, сложившаяся в данной этнокультурной общности;
      общенациональный масштаб события, определившего появление данного праздника;
      отражение объективной специфики исторического развития государства;
      учет интересов всех социальных, этнических, конфессиональных и других групп населения, что необходимо для придания праздникам общенационального характера;
      законодательное оформление статуса праздника.
      В большинстве стран мира государственные праздники выполняют следующие функции:
      содействуют формированию общенационального сознания, системы общенациональных идеалов и образа жизни нации, а также консолидации общества на базе общечеловеческих, либерально-демократических ценностей;
      способствуют процессу идентификации общества как самобытного культурного образования;
      способствуют вхождению общества в мировое культурное пространство.
      Законом Республики Казахстан от 13 декабря 2001 года "О праздниках в Республике Казахстан" определен правовой статус праздников, отмечаемых в стране.
      В Республике Казахстан отмечаются национальный праздник, государственные праздники, профессиональные праздники.
      Национальным праздником в Республике Казахстан является День Независимости, отмечаемый 16-17 декабря, государственными праздниками: Новый год - 1-2 января, Международный женский день - 8 марта, Наурыз мейрамы - 21-23 марта, Праздник единства народа Казахстана - 1 мая, День Победы - 9 мая, День Столицы - 6 июля, День Конституции Республики Казахстан - 30 августа.
      Профессиональные праздники установлены в соответствии с Указом Президента Республики Казахстан от 20 января 1998 года № 3827 "О профессиональных праздниках и иных праздниках в Республике Казахстан": День защитника Отечества - 7 мая, День памяти жертв политических репрессий - 31 мая, День государственных символов Республики Казахстан - 4 июня, День полиции - 23 июня, День медицинского работника - третье воскресенье июня, День печати, телевидения и радио - последнее воскресенье июня, День дипломатической службы - 2 июля, День металлурга - третье воскресенье июля, День работников транспорта и связи - первое воскресенье августа, День строителя - второе воскресенье августа, День спорта - третье воскресенье августа, День шахтера - последнее воскресенье августа, День знаний - 1 сентября, День работников нефтегазового комплекса - первое воскресенье сентября, День языков народов Республики Казахстан - третье воскресенье сентября, День работников атомной отрасли - 28 сентября, День учителя - первое воскресенье октября, День национальной валюты - 15 ноября, День работников сельского хозяйства - третье воскресенье ноября, День энергетика - третье воскресенье декабря.
      Кроме того, раз в два года распоряжением Премьер-Министра Республики Казахстан утверждается перечень памятных и юбилейных дат.
      Существуют также и неофициальные праздники (традиционные, религиозные, этнокультурные, региональные и др.).
      В соответствии со статьей 96 Трудового кодекса первый день Курбан айта, отмечаемый по мусульманскому календарю, 7 января - православное Рождество являются выходными днями. Это свидетельство позитивной роли государства в реализации политики Главы государства, направленной на обеспечение в стране стабильности, межэтнического согласия, межконфессионального уважения, толерантности межличностных отношений, формирование правовой культуры.
      Наиболее значимыми по своей масштабности и по содержанию являются национальный и государственные праздники.
      Мероприятия национального и государственных праздников проводятся на республиканском и региональном уровнях.
      Региональные мероприятия не должны абсолютно дублировать общереспубликанские, а лишь дополнять и раскрывать их содержание на местном уровне.
      Формы проведения праздников должны быть более демократичными, приближенными к людям.
      Символику и эмблемы праздников рекомендуется создавать на высокохудожественном уровне с привлечением экспертов из числа деятелей науки и искусств, проводить конкурсные отборы работ авторов и коллективов дизайнеров и художников с обязательным утверждением логотипов на республиканском уровне.
      Основным условием эффективности мероприятий является их четкая направленность на определенные социальные группы населения. Важно определить социальную группу, для которой данный праздник наиболее значим (ветераны войны и труда, дети, женщины и др.) и которой следует адресно посвятить ряд мероприятий.
      Целесообразно акцентировать основное внимание на практических делах (адресная материальная поддержка малообеспеченных слоев населения; символические массовые акции, направленные на решение конкретных социальных вопросов и др.).
      Следует обеспечивать массовое вовлечение населения в процесс подготовки и проведения праздников, уделив особое внимание их красочности, яркости, эмоциональной насыщенности.
      Согласно Конституционному закону Республики Казахстан от 4 июня 2007 года "О государственных символах Республики Казахстан" при открытии торжественных собраний и заседаний, посвященных национальному и государственным праздникам Республики Казахстан, а также иным торжественным мероприятиям, исполняется Государственный Гимн Республики Казахстан.
      Государственный Флаг Республики Казахстан в обязательном порядке поднимается в дни национального и государственных праздников в воинских соединениях, частях, подразделениях и учреждениях Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан.
      В целях эффективной реализации Рекомендаций целесообразно проводить мониторинг и анализ праздничных мероприятий, что позволит своевременно вносить дополнения и изменения в настоящие Рекомендации в соответствии с имеющимися общественно-политическими реалиями.

НОВЫЙ ГОД

      В Казахстане Новый год отмечается 1-2 января.
      Этому празднику в Казахстане присущи следующие основные характеристики.
      С праздником связаны подведение итогов во всех сферах деятельности общества за истекший период и начало реализации новых задач и замыслов как в масштабе государства, так и масштабе отдельно взятой семьи и каждого человека.
      Новый год является одним из наиболее массовых праздников. В дни его празднования проводится значительное количество мероприятий, рассчитанных на большое число участников (детские праздники, молодежные балы и т.д.). В то же время Новый год относится к категории семейных праздников.
      Праздник Нового года представляет собой значимое событие в жизни всех людей независимо от этнической и религиозной принадлежности. Он несет в себе огромный консолидирующий потенциал в виде общечеловеческих, демократических ценностей. При этом он предоставляет большие возможности для благотворительности, проявления государственной заботы о малообеспеченных слоях населения, детях, инвалидах.
      Цель праздника - формирование в обществе чувства социального оптимизма, консолидация общества вокруг идей гуманизма.
      Задачи:
      консолидация общества, основанная на общедемократических и общечеловеческих ценностях;
      формирование чувства причастности каждого казахстанца к достижениям и благополучию страны;
      повышение значимости семейных ценностей, морально-нравственных качеств;
      адресная помощь социально незащищенным слоям населения, формирование института благотворительности и спонсорства;
      утверждение здорового образа жизни, использование праздника для привлечения населения к занятиям зимними видами спорта;
      информационно-идеологическое сопровождение праздника, направленное на пропаганду позитивных достижений государства за истекший год и разъяснение целей, намеченных на новый год;
      дальнейшее формирование в обществе традиций, основанных на общечеловеческих ценностях;
      организация семейного досуга, создание отечественных развлекательных новогодних телерадиопрограмм.
      Для достижения вышеуказанных цели и задач празднование Нового года рекомендуется осуществлять по следующим основным направлениям: информационно-пропагандистское; культурно-массовое; адресная благотворительная помощь.
      Создание эмблемы и символики новогодних праздников имеет многолетний опыт, поэтому целесообразно определить только ведущие темы, отражающие общественно-политические моменты, предоставив возможность регионам основную тематику разрабатывать самостоятельно.
      Эмблема праздника должна быть радостной, комфортной, теплой, чтобы своим изображением радовать людей. Проектирование эмблемы целесообразно закончить задолго до праздника для того, чтобы произвести изделия с эмблемой праздника (шары, наклейки, игрушки и т.п.). Вместе с эмблемой целесообразно создать талисман праздника исходя из 12-летнего цикла, но с национальным колоритом.
      Рекомендуется размещать эмблему Нового года на бело-сером фоне, который является основой для работы цветов синего спектра (серо-голубого, голубого, синего, темно-синего) и красного цвета - огня.
       Идейно-художественное содержание праздника
       Ежегодное поздравление Президента Республики Казахстан транслируется по всем государственным электронным СМИ в последние минуты уходящего года. Основная идея поздравления - подведение главных итогов ушедшего года и объявление приоритетных направлений развития государства в будущем году. Выступление Президента в канун Нового года является одним из наиболее эмоциональных компонентов формирования казахстанского патриотизма, воспринимается населением как свидетельство политической стабильности государства. Президент в момент выступления наиболее ярко реализует свои функции Главы государства, высшего должностного лица, символа и гаранта единства народа и государственной власти.
       Новогодняя елка для детей от имени Президента Республики Казахстан - мероприятие, проводимое в стране с 1991 года, для детей-сирот, воспитанников школ-интернатов, для детей, оставшихся без попечения родителей, и детей из малообеспеченных, многодетных семей. С 2004 года во всех областных центрах и гг. Астане и Алматы проводятся новогодние елки от имени Президента Республики Казахстан. Создается телевизионная версия праздника, которая традиционно транслируется телерадиокомплексом "Казахстан" 1 января.
      Данный формат проведения новогодних елок от имени Президента Республики Казахстан имеет положительный резонанс в обществе.
      Он позволил не только увеличить количество участников данного мероприятия, но и разнообразить формы, методы и технологии проведения новогодних праздничных программ для детей, предоставил большие возможности для благотворительности, проявления государственной заботы о малообеспеченных слоях населения.
      Целесообразно продолжать ежегодную традицию, в том числе при проведении других детских новогодних праздников, по:
      созданию для детей новых поэтических и музыкальных произведений патриотической направленности, особенно на государственном языке;
      обеспечению подготовки сценарного материала, позволяющего организовать праздник для детей на доступном для определенной возрастной группы эмоциональном уровне;
      разработке сценарного плана проведения такой елки, который должен пересматриваться и обновляться с учетом активного участия каждого приглашенного на это мероприятие ребенка;
      обеспечению конкурсного механизма создания сценариев для республиканских и региональных (областных, районных) праздников.
      На региональном уровне проводятся новогодние елки акимов для детей. Учитывая, что в последнее время для населения различными организациями проводится значительное количество достаточно хороших по качеству платных новогодних мероприятий, местным органам рекомендуется обратить особое внимание на организацию благотворительных мероприятий для социально незащищенных слоев населения: детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, инвалидов, одиноких пенсионеров и т.д.
      Используя сложившиеся гуманитарные традиции, на местном уровне можно организовать новогодние праздники для различных групп населения: адресные поздравления (посещения Деда Мороза и Снегурочки) для детей-инвалидов, которые не могут участвовать в массовых мероприятиях и остаются дома; благотворительные обеды для малообеспеченных граждан и т.д. К этой работе целесообразно широко привлекать общественные институты и население. Большое значение для формирования у населения стремления к благотворительной гуманитарной деятельности имеет активная и целенаправленная работа средств массовой информации (далее - СМИ).
      Следует обратить внимание на необходимость организации массовых мероприятий вне закрытых помещений. Хорошо зарекомендовало себя создание ледовых городков как доступных для всего населения развлекательных зимних центров.
      Значительные возможности для пропаганды здорового образа жизни имеют массовые мероприятия на воздухе, такие как соревнования по зимним видам спорта среди любительских дворовых команд, массовые эстафеты и т.д. (для этого необходимо создание простейших спортивных сооружений: хоккейных коробок, лыжни, снежных горок и т.п.).
      Большая роль отводится современному и адекватному оформлению населенных пунктов. Кроме сложившихся традиций (использование электрических гирлянд, создание ледяных и снежных фигур, праздничные транспаранты и т.п.), необходимо учесть следующие принципы: безопасность оформления; композиционная законченность оформления (дизайнерские разработки ежегодно размещаются в Интернете, в специальных и массовых СМИ); соответствие содержания наглядной информации тематике Нового года.
      Информационно-идеологическое сопровождение праздника
      Главным механизмом реализации этого направления работы является привлечение СМИ в рамках государственного информационного заказа.
      Поскольку Новый год в сознании людей ассоциируется с определенным рубежом, подведением итогов и определением планов на будущее, целесообразно ориентировать СМИ на то, что при освещении праздника необходимо основное внимание уделить ключевым позитивным моментам и событиям минувшего года.
      Наряду с программами и передачами развлекательного плана рекомендуется организовать выход в электронных и печатных масс-медиа материалов аналитического характера о достижениях страны в экономической, политической, культурной и других сферах жизни общества. Акцент при этом делать на положительной динамике произошедших изменений.
      С целью формирования социального оптимизма в электронных и печатных СМИ целесообразно отразить перспективы страны на будущее, показывать успешных людей, радостные и веселые лица. Большое внимание следует обратить на пропаганду семейных ценностей, сохранение согласия и стабильности в обществе. По всем каналам СМИ необходимо обеспечить трансляцию новогоднего поздравления Главы государства.
      Центральной идеей новогодних праздников является посыл, что наступающий новый год приумножит благополучие Казахстана и благосостояние каждой казахстанской семьи.
      Целесообразно сделать акцент на том, что грядущий год для Казахстана непременно будет еще одной незабываемой страницей истории успеха. Разместить в СМИ прогнозы ведущих аналитиков, лидеров общественного мнения о возможных высоких темпах роста экономики страны и социальной сферы.
      Можно заострить внимание на уникальных, присущих нашему менталитету ценностях, таких как уважение к старшим, крепкие семейные отношения, почитание традиций. Данные качества послужат достойным примером мировому сообществу, придавая гордость и уверенность каждому казахстанцу в осознании своей заслуги в сохранении преемственности семейных ценностей.
      При этом подача указанных материалов в СМИ не должна носить официальный характер.
      Организационными ресурсами проведения новогодних торжеств можно считать Ассамблею народа Казахстана, общественные организации и движения, политические партии, неправительственные организации (далее - НПО), деятелей науки и культуры, различные конфессии и т.п.

МЕЖДУНАРОДНЫЙ ЖЕНСКИЙ ДЕНЬ

      В Казахстане праздник, отмечаемый 8 марта, имеет особое значение. В его содержании объединяются личностные, общекультурные и общечеловеческие компоненты, которые являются мощными консолидирующими факторами общества.
      За годы нашей независимости возросла гражданская активность женщин. Повышается социальная роль женщин в жизни общества. Сегодня женщины Казахстана являются не только хранительницами семейного очага, но и активными участниками происходящих преобразований. Это показатель неуклонного укрепления демократических основ государства, где на деле признается равноправие женщин, создаются условия для их самореализации и раскрытия творческих способностей.
      Государство принимает все меры для обеспечения каждой женщине свободы выбора в любой сфере деятельности общества. Очень важным представляется формирование в общественном сознании цивилизованного образа современной женщины как полноправного участника всех политических, демократических и социально-экономических процессов в стране.
      На сегодняшний день женщины занимают должности первых руководителей центральных органов, заместителей министров, председателей комитетов, заместителей акимов областей, являются послами по особым поручениям при Министерстве иностранных дел, возглавляют политические партии и движения. Наши женщины активно используют свое конституционное право избирать и быть избранными в государственные и местные представительные органы власти.
      Демократические процессы, происходящие в стране, деятельность неправительственного сектора непосредственным образом оказали влияние на дальнейшее формирование и развитие женской общественной инициативы.
      Реализуются меры по расширению и совершенствованию системы льготного кредитования проектов женщин-предпринимателей, осуществлению программ микрокредитования в целях развития бизнеса.
      В Казахстане принимаются специальные меры, направленные на охрану здоровья семьи, материнства и детства. Они осуществляются в рамках Государственной программы реформирования и развития здравоохранения Республики Казахстан на 2005-2010 годы, целого ряда комплексных и целевых программ.
      Казахстан активно участвует в реализации международных соглашений по проблемам семьи, женщин и детей. Казахстан присоединился к Международной конвенции ООН по ликвидации всех форм дискриминации в отношении женщин. ООН высоко оценила проделанную в Казахстане работу, касающуюся защиты прав и законных интересов семьи, женщин и детей.
      Действует Национальная комиссия по делам женщин и семейно-демографической политике при Президенте Республики Казахстан
      Ею разработаны и реализуются Национальный план действий по улучшению положения женщин в стране, Концепция гендерной политики в Республике Казахстан, Стратегия гендерного равенства на 2006-2016 годы и ряд основополагающих документов, направленных на защиту прав и законных интересов семьи, женщин и детей.
      Стратегия гендерного равенства в Республике Казахстан на 2006-2016 годы направлена на достижение сбалансированного участия женщин и мужчин во властных структурах, обеспечение им равных возможностей для экономической независимости, развития своего бизнеса и продвижения по службе, создание условий для равного осуществления прав и обязанностей в семье, свободу от насилия по признаку пола.
      Начиная с 1998 года, через каждые три года проводится Форум женщин Казахстана, где обсуждаются актуальные вопросы положения женщин в различных областях, таких как образование, охрана здоровья, занятость, а также вопросы развития женского предпринимательства, расширения участия женщин в процессе принятия решений и др.
      В рамках Международной конференции по укреплению субрегионального экономического сотрудничества в Центральной Азии и специальной Программы ООН для стран Центральной Азии (СПЕКА) в мае 2005 года обсуждались вопросы внедрения гендерных аспектов в экономическую политику в процессе субрегионального сотрудничества стран-участниц СПЕКА.
      По инициативе Республики Казахстан было принято решение о создании новой тематической группы по гендерным вопросам в экономике.
      В настоящее время обсуждается вопрос создания регионального центра (фонда) поддержки деятельности СПЕКА в области предпринимательства среди женщин. Это будет способствовать участию женщин в экономических процессах в условиях глобализации, повышению социального статуса женщин и семьи. Свидетельством всестороннего поступательного демократического развития казахстанского общества является принятие законодательства о гендерном равенстве - законов "О государственных гарантиях равных прав и равных возможностей мужчин и женщин" и "О профилактике бытового насилия". Указанные нормативные правовые акты регулируют общественные отношения в области обеспечения государственных гарантий равных прав и равных возможностей мужчин и женщин, устанавливают основные принципы и нормы, касающиеся создания условий для гендерного равенства во всех сферах государственной и общественной жизни, определяют правовые, экономические, социальные и организационные основы деятельности государственных органов, органов местного самоуправления, организаций и граждан страны по профилактике бытового насилия.
      В канун 8 марта традиционными стали ежегодные поздравления Главы государства в адрес женщин Казахстана, встречи Президента с женщинами, представляющими различные сферы: науку, культуру, бизнес и т.д.
      Ежегодно акимами различных уровней организовываются приемы женщин по случаю Международного женского дня, проводится чествование женщин в учреждениях, организациях, на предприятиях независимо от формы собственности.
      Целью проведения данного праздника является демонстрация  активного участия женщины во всех процессах социального развития общества, реализуемого ею личностного, человеческого потенциала. Современная женщина - это женщина-лидер, полноправный и активный участник всех политических и социальных процессов в стране.
      Задачи:
      демонстрация полноправного участия женщин в государственной и общественной жизни;
      проведение адресной помощи малообеспеченным семьям и одиноким матерям;
      укрепление института семьи и семейно-брачных отношений, повышение престижа семьи, пропаганда ценностей брака и семьи, обеспечивающих социальную и культурную преемственность поколений и являющихся фактором стабильности общества;
      пропаганда здорового образа жизни;
      искоренение гендерных стереотипов, связанных с идеей превосходства и доминирования одного пола над другим. Проведение национальной гендерной политики по повышению гендерночувствительного общественного сознания;
      проведение широкомасштабных информационных, просветительских кампаний, направленных на повышение гендерной культуры общества, формирование позитивного отношения к равному представительству мужчин и женщин в органах государственной власти и управления;
      обучение детей и молодежи ненасильственному поведению.
      Эмблема и символика
      Эмблемой праздника является изображение, символизирующее Женщину-Мать, а также цифра "8", стилизованные путем графического дизайна для тиражирования на местах. Для этого рекомендуется определить художественную основу эмблемы, выбрав в этом качестве либо всемирно известное художественное изображение (картину, портрет, скульптуру), либо аналогичное произведение национального автора, отражающее этнические и исторические особенности Казахстана. Цветовая гармония праздника выражается в нежных пастельных тонах, отражающих начало весны и пробуждение природы (нежно-зеленый, нежно-желтый, мягко-голубой и светло-розовый).
      Идейно-художественное содержание мероприятий:
      укрепление общественного согласия, внутриполитической стабильности на основе реализации гражданских прав женщин;
      укрепление роли женщины в семье как матери, создание благоприятного психологического климата в семьях казахстанцев;
      обеспечение равных прав и равных возможностей мужчинам и женщинам;
      обеспечение поддержки в политическом и экономическом продвижении женщин;
      улучшение демографической ситуации в стране;
      формирование здорового образа жизни. Сохранение репродуктивного здоровья женщин, охрана материнства и детства;
      развитие системы гендерного образования и просвещения населения в вопросах необходимости справедливых социальных отношений между всеми членами общества;
      создание условий для достойной жизни человека без насилия;
      адресная поддержка социально уязвимых групп женщин (пенсионеров, инвалидов, одиноких и многодетных матерей, безработных и т.п.);
      организация праздничного оформления улиц и мест проведения праздника с использованием при этом современных средств рекламы;
      награждение женщин подвесками "Алтын алқа", "Күміс алқа", орденами и медалями;
      чествование многодетных матерей;
      проведение мероприятий с учетом национальных традиций и современных реалий для наиболее полного охвата тех женщин, которые в силу этнокультурных особенностей недостаточно включены в публичную жизнь общества.
      Информационно-идеологическое сопровождение праздника
      Информационное сопровождение празднования может включать как подробное изложение на телевидении, радио, в прессе истории настоящего праздника, его направленности, так и информацию об известных в истории Казахстана женщинах. Целесообразно главной темой информационной кампании сделать освещение роли женщин в социально-экономической и общественно-политической жизни страны, уделить при этом особое внимание результатам политики государства, направленной на повышение социального и общественного статуса женщины, иллюстрируя это яркими примерами. Важно опубликовать в республиканской и региональной печати поздравительные материалы, художественные произведения, специально написанные или посвященные женщинам, открыть во всех СМИ специальные рубрики. Желательно организовать выступление в СМИ членов Национальной комиссии по делам женщин и семейно-демографической политике при Президенте Республики Казахстан.
      Организационные ресурсы проведения торжеств:
      Национальная комиссия по делам женщин и семейно-демографической политике при Президенте Республики Казахстан, аналогичные структуры в регионах, отраслях и ведомствах всех уровней; местные исполнительные органы; Ассамблея народа Казахстана, национально-культурные центры; общественные, международные гендерные организации, НПО, благотворительные фонды, деятели науки и культуры, лидеры духовных конфессий.

НАУРЫЗ МЕЙРАМЫ

      Наурыз - это первый день нового года по солнечному календарю, который во многих тюркских культурах начинается 21 марта, в день весеннего равноденствия.
      Издревле он символизировал собой обновление природы, был связан с культом плодородия, верованиями в умирающую и возрождающуюся природу.
      Древний праздник Наурыз гармонично трансформировался в современную жизнь казахстанского общества и стал играть большую роль в укреплении политической стабильности, дружбы и согласия.
      Современный Наурыз сохранил преемственность традиций древности: в условиях возрождения национальной культуры он является важным звеном "связи времен", истории и современности Казахстана.
      В наши дни Наурыз мейрамы стал общенародным праздником весны, труда и единства. Сегодня этот праздник одинаково дорог живущим в Казахстане казаху, украинцу, русскому, немцу, другим представителям 140 этносов страны. Празднованию Наурыз мейрамы в настоящее время придается более масштабный характер.
      Официальное признание этот праздник приобрел 15 марта 1991 года после выхода Указа Президента Казахской ССР "О народном празднике весны Наурыз мейрамы". 22 марта, день весеннего равноденствия, был объявлен Указом Президента страны праздничным днем ("Наурыз мейрамы"). В настоящее время в соответствие с изменениями, внесенными 22 апреля 2009 года в Закон Республики Казахстан "О праздниках в Республике Казахстан", Наурыз мейрамы празднуется с 21 по 23 марта. Увеличение количества празднования государственного праздника обосновано тем, что Наурыз мейрамы - это народный праздник, который в силу его значимости в утверждении общечеловеческих ценностей, укреплении дружбы и братства народов нашего государства аналогичен новогодним праздникам. Празднование Наурыз мейрамы в новом формате означает пересмотр взглядов и отношения общества, государственных мер, роли государства в духовно-нравственной и социальной жизни общества. Изменение количества трех календарных дней праздника приведет не только к автоматическому увеличению количества дней празднования, но и к увеличению роли праздничных мероприятий, участию граждан в культурной жизни общества, приобщению широкого круга граждан к единому празднику, единению народа, а также активной воспитательной и культурной работе с детьми и молодежью.
      Целью празднования Наурыз мейрамы является укрепление мира и дружбы на земле Казахстана, охрана окружающей среды, гармоничное существование человека в природе и обществе.
      Задачи праздника:
      воспитание культуры межэтнических отношений, создание атмосферы дружбы и доверия;
      укрепление гражданского мира и межэтнического согласия, обеспечение внутриполитической стабильности в стране;
      сближение культур народов Казахстана, формирование общих культурных ценностей, общенационального сознания;
      создание в обществе отношений социального партнерства, благотворительная помощь малообеспеченным и социально незащищенным слоям общества;
      осознание уникальности природы Казахстана, необходимости сохранения экологического равновесия в природе как важнейшего условия здоровья нации;
      развитие общественной инициативы по благоустройству территорий населенных пунктов, поддержанию их в порядке, чистоте.
      Эмблема и символика
      Символика праздника основывается на идеях гармоничного мира человека, общества и природы, берущих свое начало из глубины веков, но переосмысленных в национальном духе и современном стиле.
      Целесообразно использование цветовой гаммы праздника в зеленом цвете спектра, символизирующем расцвет пробуждения природы, ее обновление, новые ростки (светло-зеленый, тепло-зеленый, охра, красно-оранжевый).
      Идейно-художественное содержание праздника
      Идея дружбы и гражданского согласия. Межэтническое согласие, дружба и взаимное уважение являются основными принципами в период подготовки и празднования Наурыз мейрамы. Праздничные мероприятия целесообразно проводить в обстановке укрепления дружбы между этническими группами, уважения и терпимости друг к другу.
      В условиях современного возрождения этнических культур и их сближения очень важно сохранять и демонстрировать лучшие народные обряды и обычаи в дни светлого, веселого и доброго Наурыз мейрамы. Использование праздничных ритуалов, театрализованных зрелищ на фольклорной основе может не только в определенной степени обновить, осовременить содержание древнего Наурыза, но и способствовать воспитанию уважительного отношения к его народным истокам, истории и культуре страны.
      Во время Наурыз мейрамы важно сохранить праздничный настрой всех мероприятий, организовав гастроли известных музыкантов и творческих коллективов по республике, совместные выступления фольклорных народных коллективов и профессиональных исполнителей. На всех концертных площадках рекомендуется пропагандировать этническую культуру народа страны во всем ее многообразии.
      Идея обновления и гармонии с природой. С одной стороны, древние традиции и сегодняшние реалии послужат воспитанию у молодежи чувства ответственности за окружающую среду. С другой стороны, соблюдая принцип преемственности, взрослая часть населения посредством воспитательных приемов передает добрые традиции Наурыза молодому поколению страны.
      Как известно, празднование Наурыза начиналось традиционной встречей рассвета, со старинного ритуала "Бұлақ көрсең - көзін аш" ("Если увидишь родник - расчисти его исток"). Встречая рассвет, все взрослое население, молодежь и дети, взяв в руки лопаты, кетмени, собирались в условленном месте у родника или арыка и производили его расчистку. Затем все вместе под руководством почтенных стариков занимались посадкой деревьев.
      Продолжая установившиеся традиции, в дни празднования Наурыз мейрамы можно проводить акции под девизами: "Артыңда мал қалғанша, тал қалсын" (Уважения достоин не тот, кто накопил много денег, а тот, кто посадил много деревьев), "Бip тал кессең, он тал ек" (Если вырубишь одно дерево, посади десять). Основными формами проведения мероприятий по этой теме могут быть проведение в населенных пунктах и городах, трудовых коллективах Недели или Декады очистки дворов, улиц, парков, площадей, скверов и т.д., посадка деревьев и зеленых насаждений, разбивка новых парков и скверов.
      Познавательные экскурсии для воспитанников детских садов, школьников, студентов в парки, организация выездов в известные природоохранные зоны республики, ознакомление с флорой и фауной региона могут стать составной частью празднования Наурыза. Проведение лекций по проблемам охраны окружающей среды в высших и средних учебных заведениях поможет воспитанию у учащихся любви к своему краю, растительному и животному миру.
      Идея бескорыстной помощи нуждающимся. Благотворительные акции послужат возрождению и сохранению лучших гуманистических идей Наурыза, таких как идеи милосердия и единства.
      Одной из форм мероприятий в этом направлении может быть трудовая помощь - асар, когда всем народом бескорыстно помогают нуждающимся. Состоятельная часть общества в дни Наурыз мейрамы может оказывать благотворительную помощь детским домам, интернатам, домам престарелых, семьям без попечителей и опекунов, малообеспеченным и другим нуждающимся членам общества. На республиканском и региональном уровнях целесообразно организовать благотворительные акции (раздача продуктовых корзин, организация благотворительных обедов, бесплатное оказание медицинских услуг пенсионерам и детям из малообеспеченных семей и многое другое) и призвать всех имущих граждан участвовать в них.
      Идея сохранения народных традиций и духовных ценностей
      В дни Наурыз мейрамы желательно организовать театрализованные постановки, возрождая в памяти людей древние предания об истории человечества, о самобытной культуре казахского народа.
      В программу празднования можно включить выставки работ ручного производства. Целесообразно привлекать к организации выставок оралманов, владеющих мастерством прикладного искусства.
      Кроме того, можно организовать аналогичные выставки лучших работ представителей прикладного искусства других народов Казахстана, отражающие их традиции и обычаи. Данные мероприятия подчеркнут самобытность казахстанской полиэтничной культуры и будут способствовать развитию высокого искусства прикладного ремесла.
      Информационно-идеологическое сопровождение праздника
      В дни празднования Наурыз мейрамы центральным и местным государственным органам целесообразно ориентировать СМИ на содержательную часть тех мероприятий, которые будут познавательными и интересными для преобладающей части различных социальных групп населения. Проведение телемостов между регионами, телемарафонов и тематических программ, другие формы подачи информации имеют первостепенное значение в пропаганде идей Наурыза.
      Организационные ресурсы
      Для организации и проведения праздника целесообразно привлечь Ассамблею народа Казахстана, НПО, деятелей науки, культуры и искусства.
      При организации и проведении празднования Наурыз мейрамы целесообразно предусмотреть:
      благотворительные акции крупных отечественных и зарубежных финансово-промышленных компаний (помощь детским домам, интернатам, детским образовательным и медицинским учреждениям, домам престарелых, предоставление бесплатных медицинских, транспортных или коммунальных услуг пенсионерам и отдельным категориям населения в течение недели, декады, месяца и т.д.);
      розыгрыши благотворительных лотерей и проведение аукционов, распродажа по сниженным ценам предметов первой необходимости. Собранные средства передаются детским домам, домам престарелых, школам, интернатам и др.
      Традиционные формы празднования Наурыз мейрамы, сложившиеся в современном казахстанском обществе, в целом можно сохранить, придав им более масштабный характер и привлекая большую часть населения к участию в них.

ПРАЗДНИК ЕДИНСТВА НАРОДА КАЗАХСТАНА

      На протяжении веков на исторической земле казахов перекрещивались судьбы многих народов - носителей различных культур, религий и традиций.
      Расположенная на стыке двух цивилизаций, эта благодатная земля во все времена была связующим звеном между разными народами, культурами и религиями, соединяя Запад и Восток, христианство и мусульманство. И сегодня в условиях современных этнополитических тенденций Казахстан претендует на выполнение особой миссии - консолидации народов с целью обеспечения мира и согласия на евразийском пространстве.
      С момента обретения независимости укрепление стабильности, гражданского мира и согласия стали основополагающими принципами внутренней политики государства.
      Для этого сегодня в Казахстане разработаны соответствующая нормативно-правовая база и эффективный механизм ее реализации. Создана казахстанская модель достижения межкультурного диалога. Приоритеты обеспечения межэтнического согласия отражены в Стратегии развития Казахстана до 2030 года, Концепции формирования государственной идентичности Республики Казахстан.
      В целях реализации государственных приоритетов в области межэтнических отношений приняты Государственная программа функционирования и развития языков на 2001-2010 годы, Концепция расширения сферы функционирования государственного языка, повышения его конкурентоспособности на 2007-2010 годы, Стратегия Ассамблеи народа Казахстана на среднесрочный период (до 2011 года) и другие документы.
      Конституция страны гарантирует защиту интересов всех граждан независимо от этнической, расовой, религиозной или иной принадлежности. Нормы Основного закона заложили основу для доверия и взаимоуважения в обществе.
      Одним из важнейших направлений деятельности государства в сфере межэтнических отношений стало проведение сбалансированной языковой политики. Идет естественный процесс овладения государственным языком гражданами страны. Культурное многообразие выступает важным фактором укрепления единства казахстанского народа.
      Действует Ассамблея народа Казахстана - уникальный институт, состоявшийся в результате казахстанского политического новаторства. Она играет важную роль в укреплении стабильности как главный механизм межэтнического и межконфессионального согласия, являясь надежной опорой государственной политики национального единства. В контексте новых задач развития страны сегодня определены новые приоритеты в деятельности Ассамблеи народа Казахстана - укрепление единства народа, гражданственности, государственного языка, воспитание патриотизма.
      Казахстанская модель межэтнического согласия получила признание на международном уровне. В ходе визита делегации Ассамблеи народа Казахстана в ведущие страны мира подтверждены высокие международные оценки лидера нации и миротворческого потенциала Казахстана.
      Создаваемая в Казахстане образовательная и культурная языковая среда, наличие информационно-культурных объектов: домов дружбы, национальных театров, музеев, СМИ вносят свой вклад в развитие культурного потенциала государства.
      1 мая весь казахстанский народ отмечает праздник - День единства народа Казахстана. Праздник несет в себе огромную консолидирующую идеологическую нагрузку, символизирует духовное единство нашего народа, многообразие культур и их взаимообогащение.
      Цель праздника - укрепление стабильности и межэтнического согласия, демонстрация достижений казахстанской модели межкультурного диалога.
      Задачи праздника:
      пропаганда идей единства народа, добра, мира и согласия на основе консолидирующей роли государствообразующей нации, дружбы и межэтнического согласия, казахстанского патриотизма как основополагающих факторов достижения стабильности и гражданского мира;
      сохранение и развитие историко-культурного наследия казахского народа, традиций и культур этнических групп, дальнейшее их взаимообогащение, воспитание на их основе общечеловеческих ценностей в мировоззрении подрастающего поколения;
      пропаганда достижений государства в сфере межкультурного диалога, приоритетом которых является стремление к политическому и гражданскому единству, общности интересов и судеб граждан разных этнических групп, составляющих основу государства и понятия - единый народ Казахстана;
      укрепление формирования общечеловеческих духовных ценностей - доброта, взаимоуважение, преемственность поколений, гостеприимство и толерантность, определяющие ментальность казахстанского народа.
      Идейно-художественное содержание праздника
      Основные приоритеты праздника - идейная направленность, массовые формы мероприятий и их народный характер.
      Идеологию праздника необходимо рассматривать через призму государственных приоритетов в сфере межэтнических отношений. Идеологическое содержание праздничных мероприятий целесообразно направить на пропаганду задач, обозначенных в ежегодном Послании Президента страны народу Казахстана. В основе концепции праздника - укрепление идеологии сохранения мира и согласия, разъяснение государственных антикризисных мер, социального оптимизма граждан, чувства уверенности в возможности преодоления кризиса при условии сохранения единства народа.
      Главными лейтмотивами праздника являются идеи единства народа, общечеловеческих ценностей, добра и культуры общения.
      Мероприятия праздничного дня целесообразно направить на пропаганду достижений государства в сфере межэтнических отношений. Одна из основных идей государственного праздника - обеспечение консолидации всех этносов вокруг казахского народа как государствообразующей нации с уникальным историко-культурным наследием и духовным богатством.
      Отличительные особенности - весенний (теплый) период года и массовый характер участия в празднике. Это располагает к проведению мероприятий не в закрытых помещениях, а на улицах, площадях, стадионах, в парках, зонах отдыха.
      В рамках праздника Дня единства народа Казахстана в республике предлагается проведение мероприятий по следующим направлениям:
      общественно-политического характера - проведение торжественных собраний с вручением наград представителям казахстанской общественности, этнокультурных объединений за вклад в укрепление стабильности, мира и согласия в обществе, научно-прикладных конференций, семинаров, круглых столов и других общественно-политических мероприятий;
      культурно-массовые - проведение Фестиваля дружбы народа Казахстана, концертов с участием творческих групп, коллективов художественной самодеятельности, спортивных и культурных мероприятий с участием этнокультурных объединений.
      На основании настоящих Рекомендаций уполномоченным государственным органам (центральным и местным) целесообразно разработать планы подготовки и проведения праздника, определить формы мероприятий и место их проведения.
      Важным условием при подготовке и в ходе проведения праздника является создание позитивной ауры, атмосферы доверия и взаимоуважения, свободы и непринужденности, демонстрация национальной одежды, традиций и национальной кухни народа Казахстана.
      При организации информационно-пропагандистской работы руководителям всех уровней государственных органов целесообразно планировать мероприятия через призму обращения Главы государства к народу Казахстана. Необходимо сделать акцент на укрепление идеологии мира и согласия, социального оптимизма граждан, чувства уверенности в будущем.
      Эмблема и символика Дня единства народа Казахстана по своему содержанию отвечают главной идее - идее торжества мира и согласия.
      Целесообразно при разработке эмблемы праздника использовать некоторые элементы логотипа Ассамблеи народа Казахстана. При этом следует использовать цветовую гамму из зеленого, голубого, светло-фиолетовых, красно-сиреневых тонов, символизирующих доверие и дружбу.
      Во время торжественных мероприятий целесообразно использовать государственные символы Республики Казахстан как фактор консолидации общества и воспитания казахстанского патриотизма.
      Информационно-идеологическое сопровождение праздника
      Государственным органам необходимо максимально использовать потенциал электронных и печатных СМИ, работающих в рамках государственного информационного заказа, для информационного обеспечения праздничных мероприятий в рамках Дня единства народа.
      В СМИ следует предусмотреть выступления представителей Ассамблеи народа Казахстана, творческой интеллигенции в информационно-аналитических программах; выпуск тематических номеров газет, журналов, специальных телерадиопрограмм по теме межэтнического согласия.
      Целесообразно организовать выпуск тематических книг, изготовление и установку рекламно-визуальной и информационной продукции.
      Организационные ресурсы
      С целью обеспечения единого идейно-политического содержания мероприятий, посвященных празднованию Дня единства народа Казахстана, необходимо скоординировать действия центральных и местных исполнительных органов.
      Главными организаторами праздника в регионах должны выступить акиматы гг. Астаны и Алматы, областей с привлечением общественности, известных деятелей культуры, науки, представителей Ассамблеи народа Казахстана, этнокультурных объединений, общественных объединений, СМИ, на центральном уровне - Министерство культуры и информации Республики Казахстан.

ДЕНЬ ПОБЕДЫ

      На земле Казахстана не было сражений Великой Отечественной войны. Тем не менее, события, которые происходили на всех ее этапах, теснейшим образом были связаны с нашей республикой. Свой боевой и трудовой вклад в разгром ненавистного врага внесли миллионы наших соотечественников.
      Уроки истории нам важны не только для оценки пройденного пути, но и для выбора надежных ориентиров движения в будущее.
      Победа в Великой Отечественной войне вызвала огромный духовный подъем среди людей.
      В связи с этим, учитывая сохраняющееся для общественного мнения значение праздника, предлагается несколько скорректировать форму и идеологическое содержание праздника. В этих целях целесообразно:
      расширить идеологическое содержание праздника, сместив акценты в сторону его общечеловеческой значимости как победы человечества над фашизмом во имя торжества гуманизма и сохранения мира, неприемлемости войны и насилия в любых его проявлениях;
      усилить патриотическую направленность праздника, пропагандируя идеи интеграции как фактора национальной безопасности страны, укрепления единства и преемственности поколений всех народов Казахстана, положительного исторического имиджа республики, внесшей весомый вклад в победу в Великой Отечественной войне.
      Основная цель - воздать дань немеркнущему народному подвигу в Великой Отечественной войне. Свято хранить в памяти поколений победоносное окончание самой страшной войны в истории человечества. Пропагандировать беспримерный героизм и мужество народа, оценить огромный вклад казахстанцев в великую победу над фашизмом.
      Задачи :
      консолидация народа Казахстана на основе исторической памяти об общих усилиях и жертвах во имя победы;
      пропаганда: исторической правды о Великой Отечественной войне; роли народа, обеспечившего победу ценой огромных жертв; бережного отношения к общим историческим ценностям народа Казахстана;
      воспитание у молодого поколения патриотизма, готовности к защите Отечества и осознания исторической преемственности поколений;
      формирование толерантности, открытости, уважительных добрососедских отношений со всеми государствами мира;
      пропаганда твердости духа, мужественности, самодисциплины, сплоченности, взаимовыручки, стойкости перед проблемами;
      оказание помощи ветеранам войны и труда, семьям воинов-афганцев и военнослужащих, погибших или пострадавших при исполнении воинского долга;
      идеологическое подкрепление мероприятий по призыву молодежи на срочную воинскую службу.
      При разработке эмблемы и символики праздника целесообразно использовать элементы широко известной символики Великой Отечественной войны с учетом современной казахстанской тематики, близкой ветеранам и молодежи. Цветовое решение праздника может быть основано на вишневых, красных, оранжевых, золотых тонах и цвете теплой охры.
      Целесообразно также учитывать сочетание исторического компонента с современной государственной и национальной символикой Казахстана.
      Идейно-художественное содержание праздника
      Основные идейные линии:
      память о павших за Родину, чувство уважения к ветеранам;
      святость долга защиты Отечества и историческая преемственность поколений;
      общегуманистический аспект праздника как победы человечества над фашизмом во имя торжества гуманизма;
      важность сохранения мира, неприемлемость войны, насилия, экстремизма и ксенофобии в любых их проявлениях.
      Информационно-идеологическое сопровождение праздника
      Информационное обеспечение праздника включает в себя, с одной стороны, исторический аспект, ориентированный на сохранение в памяти поколений легендарных событий войны, с другой стороны, пропаганду героики службы в казахстанской армии, необходимости защиты независимости республики, казахстанского патриотизма.
      Для усиления позитивного эффекта целесообразны проведение военных парадов, праздничных фейерверков, сопровождение ритуала возложения цветов к памятникам и мемориалам воинским церемониалом, трансляция мероприятий с участием ветеранов по каналам телевидения.
      Кроме того, необходимо акцентировать внимание на стабильности в обществе и мирном существовании всех казахстанцев.
      Организационные ресурсы : акиматы, Министерство обороны, военные комиссариаты, Союз военнослужащих запаса, союзы ветеранов, воинов-афганцев, Союз солдатских матерей, Ассамблея народа Казахстана, национально-культурные центры, НПО, благотворительные фонды, СМИ.

ДЕНЬ СТОЛИЦЫ

      День Столицы - государственный праздник, имеющий историко-культурное значение для казахстанцев, призванный символизировать достижения казахстанского народа в новейшей истории Казахстана, которые связаны с обретением государственной независимости и переносом новой столицы к географическому центру страны.
      День Столицы Республики Казахстан отмечается 6 июля. Именно в этот день в 1994 году Верховным Советом Республики Казахстан принято постановление "О переносе столицы Республики Казахстан".
      20 октября 1997 года Главой государства подписывается Указ "Об объявлении г. Акмолы столицей Республики Казахстан".
      Данное решение было продиктовано выгодным геополитическим расположением города в центре страны, на пересечении крупнейших транспортных путей, наличием необходимой транспортной и телекоммуникационной инфраструктуры, свободных земель для развития столицы. Город с населением 319 тысяч человек стал новой столицей страны. Площадь города на 1997 год составляла 258 кв.км., а сегодня Астана занимает 710,2 кв.км.
      Решение о переносе столицы стало знаменательным шагом, изменившим судьбу города и всей страны. Когда после развала Советского Союза одно за другим останавливались предприятия и огромные массы рабочих и служащих еще только начинали учиться опыту выживания в новых, рыночных условиях, это решение вызвало немало споров.
      Однако уже первые десять лет жизни новой столицы наглядно показали, что благодаря этому решению на карте Казахстана появился город, которым гордится вся страна и восхищается мир.
      В образе новой столицы Казахстана заключен глубочайший политический, духовный и даже философский смысл. Это не просто яркий современный мегаполис. Это символ возрождения нашего государства, обновления и обретения глубокой и подлинной духовности народом Казахстана. Астана стала городом, с которым связаны мечты, надежды и перспективы всех поколений казахстанцев.
      6 мая 1998 года, согласно Указу Президента Республики Казахстан, Акмола была переименована в Астану. В 1998 году по решению ЮНЕСКО столице Казахстана была присуждена медаль и присвоено высокое звание "Город мира". Сегодня Астана - центр евразийского пространства, где проходят различные встречи по политическим, экономическим и социально-культурным проблемам современности, куда привлекается все больше иностранных инвестиций, где воздвигаются архитектурные шедевры и воплощаются самые смелые проекты.
      Целью празднования Дня Столицы являются формирование в обществе образа Астаны как символа политического триумфа нового Казахстана, закрепление столичного имиджа Астаны в сознании людей, демонстрация духовного, экономического и социального потенциала столицы.
      Задачи:
      широкая пропаганда достижений Казахстана, связанных с возникновением и становлением новой столицы;
      демонстрация эффективности и результативности стратегии развития Астаны в статусе столицы;
      позиционирование столицы как одной из красивейших и комфортных столиц мира, символ экономических, политических и социальных успехов нашего государства;
      освещение роли столицы в построении демократического государства и стратегической значимости в жизни страны;
      осознание гражданами своей причастности к строительству будущего страны сквозь призму новой столицы;
      воспитание у жителей столицы чувства гордости и искренней любви к своему городу.
      Эмблема и символика праздника по своему содержанию должны отвечать главной идее - идее торжества новой столицы независимого и суверенного Казахстана.
      В настоящее время широко используется новый герб столицы, являющийся образным выражением вектора развития современного Казахстана, которое совмещает в себе как знак города, так и символ страны. Кроме того, целесообразно использовать символику "Астана күні", создающую единый посыл казахстанцам о нашем поступательном развитии и уверенности в завтрашнем дне.
      Идейно-художественное содержание праздника
      День города - общенациональное мероприятие, которое должно придать новый импульс развитию не только Астаны, но и всей страны.
      При подготовке и организации праздничных мероприятий ко Дню Столицы целесообразно обеспечить реализацию следующих принципов и идеологических приоритетов.
      Ключевой идеей праздничного мероприятия является тезис "Астана - это олицетворение нового, динамично развивающегося Казахстана, символ обновления, символ независимости нашей республики".
      Накануне праздника рекомендуется проводить самые значимые идеологические мероприятия - принятие присяги государственными служащими, военнослужащими, вручение государственных наград и премий и т.д.
      В выступлении акима города Астаны рекомендуется подвести итоги года, отразить основные показатели социально-экономического развития города, развития инфраструктуры, энергетического сектора и коммунального хозяйства, обозначить приоритетные направления развития города в будущем.
      Целесообразно приурочить к данной праздничной дате сдачу в эксплуатацию промышленных и социально-культурных объектов.
      Также целесообразно обеспечить благоустройство городских территорий, праздничное оформление столицы, строительство и ремонт автомобильных дорог, освещение улиц.
      Праздничные мероприятия Дня Столицы предусматривают в себе торжественное открытие празднования, проведение идеологических мероприятий, фестивалей айтыса, кочевой цивилизации, тюркской музыки в исполнении мастеров-виртуозов, концертов звезд отечественной и мировой эстрады, праздничного салюта, различного рода выставок и представлений, презентаций фильмов, книг, песен о столице и ее людях и т.д.
      Праздничные шествия, парады, ярмарки, акции социально-экономического и культурного характера должны демонстрировать победы и достижения столицы. В местах массовых гуляний, в парках и скверах, общественных учреждениях могут звучать мелодии популярных отечественных композиторов, песни, посвященные Казахстану, его столице.
      Информационно-идеологическое сопровождение праздника
      В рамках празднования Дня Столицы целесообразно предусмотреть широкое освещение в теле- и радиопередачах, на страницах газет и журналов истории города, периода становления новой столицы.
      Кроме того, возможно организовать на государственных телевизионных и радиоканалах трансляцию праздничных программ, телевикторин, новостных дневников празднования, спецрепортажей, тематических телевизионных передач, посвященных Дню столицы.
      Организационными ресурсами должны выступить акимат города Астаны, акиматы областей и города Алматы, Министерство культуры и информации, общественно-политические партии и движения, НПО и т.п.

ДЕНЬ КОНСТИТУЦИИ

      Основной закон Республики закрепил фундаментальные принципы общественного и государственного устройства независимого Казахстана.
      Главная задача Конституции страны состоит в укреплении стабильности, повышении благосостояния народа и развитии демократии. Конституция Республики закрепила единство народа, объединила на казахстанской земле людей различных этнических групп, связанных общей исторической судьбой.
      Новая Конституция стала правовым фундаментом для построения социально ориентированного государства с рыночной экономикой и проведения последовательных демократических преобразований.
      Благодаря росту экономики успешно реализуется конституционное право граждан на получение установленного законом объема бесплатной медицинской помощи.
      Конституция гарантировала, и государство в полном объеме обеспечивает получение бесплатного среднего образования в государственных учебных заведениях.
      Гарантировано также получение на конкурсной основе бесплатного высшего образования. При этом увеличивается объем государственного финансирования в сфере высшего образования.
      Динамичный экономический рост позволяет решать вопросы социального обеспечения. И государство их решает, ежегодно повышая размеры пенсий и социальных пособий.
      В казахстанском обществе заложен фундамент демократической политической системы. Эффективно реализуется базовый принцип демократии - разделение власти на три ветви - законодательную, исполнительную и судебную - с четким механизмом сдержек и противовесов. Развивается важнейший институт демократии - парламентаризм. Действует профессиональный двухпалатный Парламент, в котором обеспечивается представительство многообразных интересов.
      В судебно-правовой сфере работают Высший Судебный Совет, Комитет по судебному администрированию при Верховном Суде. Порядок в судах обеспечивают судебные приставы.
      Главным достижением независимости страны являются закрепленные в Конституции права и свободы человека и гражданина, которые приведены в соответствие с международными стандартами.
      Согласно Основному закону права и свободы человека принадлежат каждому от рождения, признаются абсолютными и неотчуждаемыми, определяют содержание и применение правовых актов. По Конституции законодатели при принятии законов обязаны в первую очередь исходить из этой нормы и ставить во главу угла права человека.
      Казахстан присоединился к основополагающим международным пактам о гражданских, политических, экономических, социальных и культурных правах. Введен мораторий на смертную казнь.
      Создание института омбудсмена и расширение его полномочий упрочили институциональные гарантии обеспечения прав и свобод человека.
      Благодаря Конституции Казахстан стал полноправным членом мирового сообщества. На мировой арене Казахстан воспринимают как надежного и предсказуемого делового партнера. Наша страна открыта для всех государств, стремится к налаживанию конструктивных отношений с ними.
      В соответствии с конституционной реформой 2007 года определены новые концептуальные подходы к пониманию основных общественно-политических институтов и перспектив их развития. Ряд изменений и дополнений в Конституцию страны позволили по-новому трактовать предназначение государственной власти, содержание функций государства, определять принципы взаимоотношений государственных органов, общественных объединений и граждан, шире вовлекать институты гражданского общества в решение государственно-значимых задач, устанавливать юридические нормы, адекватные изменяющимся общественным отношениям.
      Строгое соблюдение Конституции - это основа успешного развития государства и гражданского согласия в обществе, а значит, и благополучного будущего нашего Отечества.
      Целями празднования Дня Конституции Республики Казахстан являются: повышение в общественном сознании значимости Дня Конституции; акцентирование внимания общественности к Конституции как источнику действующего права государства, обладающего высшей юридической силой; укрепление в обществе традиции почитания Основного закона страны, воспитание подрастающего поколения в духе уважения к конституционному строю.
      Задачи:
      освещение роли и значения Конституции в построении демократического государства и гражданского общества в Казахстане;
      пропаганда достижений Казахстана по строительству демократического правового государства;
      сохранение и укрепление межнационального согласия, обеспечение единства многонационального народа Казахстана;
      формирование стимула к изучению текста Конституции и применению ее норм в повседневной жизни;
      осознание гражданами своей причастности к реформированию общественных отношений в Казахстане, активной гражданской позиции;
      воспитание чувства патриотизма и гордости за свою страну;
      повышение ответственности государственных служащих перед обществом за результаты своего труда;
      поощрение граждан, способствующих достижению целей общества и государства;
      акцентирование внимания на роли Первого Президента страны Назарбаева Н.А. в развитии независимого Казахстана как динамично развивающегося, авторитетного на международной арене государства.
      Эмблема и символика праздника по своему содержанию отвечают главной идее - идее торжества закона в жизни общества и основываться на элементах государственной символики и тексте Конституции. При этом целесообразно провести параллели с историей казахского законодательства, процессом становления национального законодательства, показать значение принятия Конституции.
      В качестве символики Дня Конституции возможно использование изображения монумента "Қазақ елі". На центральном фронтоне барельефа расположена фигура Главы государства, который, положив руку на Конституцию, принимает присягу, что символизирует верховенство закона в независимом государстве.
      Цветовая палитра праздника состоит из голубого, синего, темно-синего оттенков и цвета светлой охры.
      Идейно-художественное содержание праздника
      Главная идея всех торжественных мероприятий - утвердить в общественном мнении тезис о том, что Конституция, принятая народом на референдуме в 1995 году, сформировала основы эффективной системы государственного управления, современной и демократической политической системы, обеспечила все конституционные права и свободы граждан; Основной Закон страны обладает необходимым потенциалом для обеспечения дальнейшего развития страны.
      Основными приоритетами в содержании мероприятий рекомендуется определить: формирование правовой культуры, верховенство закона как основополагающего принципа функционирования государства.
      Центральными мероприятиями в День Конституции являются военный парад, праздничное шествие и концерт.
      Военный парад должен продемонстрировать военный потенциал Казахстана, способствовать укреплению чувства патриотизма в стране.
      Праздничное шествие может включать шествие концертных, творческих коллективов, этнокультурных объединений, шествие молодежи и трудовых коллективов, региональных делегаций.
      Праздничный концерт целесообразно провести с участием звезд казахстанской эстрады, коллективов народного творчества и т.п.
      В масштабе республики предлагается предусмотреть следующие мероприятия:
      проведение на центральных площадях г. Алматы и областных центров праздничных массовых мероприятий с установкой дисплеев (мониторов) для прямой трансляции Торжественного мероприятия, проводимого в г. Астане;
      организация праздничных шествий, торжественных собраний и праздничных концертов, спортивных соревнований в городах и районах;
      чествование и поощрение граждан, внесших существенный вклад в реализацию положений Конституции;
      торжественное принятие присяги государственными служащими, впервые поступившими на государственную службу;
      проведение торжественных построений в воинских частях и подразделениях с поощрением особо отличившихся в боевой и учебной подготовке;
      организация научно-практических конференций, заседаний "круглых столов" по вопросам конституционного строительства;
      проведение в библиотеках и музеях тематических выставок и экспозиций, посвященных Дню Конституции;
      привлечение к участию в праздничных мероприятиях представителей политических партий, общественных объединений, национально-культурных центров.
      Наряду с республиканскими и региональными мероприятиями, целесообразно обеспечить празднование Дня Конституции в загранучреждениях Республики Казахстан.
      Информационно-идеологическое сопровождение праздникапредусматривает:
      публикацию в СМИ статей, посвященных Дню Конституции;
      освещение в теле- и радиопередачах, на страницах газет и журналов деятельности государственных органов за истекший период в свете реализации норм Конституции, организация выступлений видных политических деятелей государства, ответственных руководителей государственных органов;
      выпуск и распространение текста Конституции, а также значков, буклетов, проспектов и других материалов, соответствующих тематике праздника;
      проведение научно-практических конференций, заседаний "круглых столов", лекций по вопросам конституционного и государственно-правового развития Казахстана, прав человека;
      организацию на государственных телевизионных и радиоканалах праздничных программ, телевикторин, посвященных Дню Конституции, освещение праздничных мероприятий;
      организацию в библиотеках тематических выставок книг и проведение публичных лекций;
      проведение в учебных заведениях 1-го сентября Урока Конституции Республики Казахстан.
      Организационными ресурсами могут выступить акиматы гг. Астаны и Алматы, областей, министерства культуры и информации, юстиции, обороны, по чрезвычайным ситуациям, внутренних дел, Конституционный Совет, Республиканская гвардия, Комитет национальной безопасности, органы прокуратуры, политические партии, общественные движения, правозащитные организации и т.п.

ДЕНЬ НЕЗАВИСИМОСТИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

      Во многих странах мира наиболее значимыми признаны национальные праздники, связанные с провозглашением государственной независимости (США, Индия, Россия, Польша и др.). В нашей стране таким праздником является День Независимости, отмечаемый ежегодно 16 - 17 декабря. 16 декабря 1991 года Верховным Советом Республики Казахстан был принят Конституционный Закон "О государственной независимости Республики Казахстан". Впервые Казахстан приобрел юридически оформленный статус независимого и демократического государства, признанного мировым сообществом.
      Для казахстанцев этот день символизирует начало совершенно новой эпохи в истории страны. Казахстан впервые стал полноценным субъектом международных отношений. Страна сама определяет и реализует свою внутреннюю и внешнюю политику. Суверенитет государства стал прочной основой всех наших достижений.
      За короткий период истории своего независимого развития Казахстан превратился в современное, дееспособное государство, успешно осуществляющее масштабные реформы в различных областях жизни общества. Сегодня наша страна рассматривается в качестве наиболее важной составляющей укрепления безопасности в Центральной Азии. Казахстан является признанным лидером позитивных преобразований среди стран СНГ. Авторитет государства на международной арене становится все более ощутимым.
      В условиях кардинальных изменений в жизни общества и государства, ожидаемых в рамках реализации национальной стратегии вхождения Казахстана в число пятидесяти наиболее конкурентоспособных стран мира, целесообразно в полной мере использовать потенциал праздника День Независимости.
      Проведение структурно-институциональных реформ, связанных с созданием рыночной экономики, в основном завершено. Казахстану в предельно сжатые сроки удалось заложить крепкий законодательный "фундамент" рыночных преобразований.
      Казахстанская экономика за годы независимости приобрела качественно новую модель развития, основанную на частной собственности и поощрении конкуренции.
      В стране созданы институты рыночной экономики, около 80 % валового внутреннего продукта создается в частном секторе экономики.
      Казахстан первым из стран СНГ был признан США и ЕС государством с рыночной экономикой.
      Казахстан добился значительных результатов на пути построения демократического государства.
      Достигнутые республикой успехи во многом обусловлены сохранением сильного института президентской власти.
      Казахстан одним из первых в Центральной Азии внедрил практику создания законодательной ветви власти через двухпалатный Парламент. Наш позитивный опыт сейчас используется в других странах Центральной Азии.
      Политические партии Казахстана стали полноправными субъектами политической жизни. Принятие Закона Республики Казахстан "О политических партиях" способствовало повышению статуса и расширению социальной базы партий.
      В составе Парламента осуществляют работу партийные фракции. Активно происходит формирование фракций на партийной основе в маслихатах республики.
      В Казахстане проводятся свободные демократические выборы. Выборы 2005 и 2007 года прошли на основе нового избирательного законодательства страны, максимально соответствующего требованиям ОБСЕ.
      Свидетельством становления гражданского общества и многообразия социальных интересов выступают формирование и укрепление разветвленной системы НПО.
      В Казахстане проведены кардинальные преобразования в сфере деятельности СМИ. По темпам их развития Казахстан сегодня опережает большинство стран Центральной Азии и Закавказья.
      Казахстан является инициатором и активным участником интеграционных процессов на евразийском пространстве.
      Выдвигаемые Казахстаном интеграционные инициативы находят отклик в политических кругах всех стран Содружества, становятся катализатором дальнейших интеграционных процессов.
      Осознавая современные глобальные вызовы безопасности (терроризм и экстремизм, наркобизнес, распространение оружия массового поражения, незаконная миграция и т.п.), наша страна последовательно выступает за формирование системы коллективной безопасности в регионе и предлагает инициативы, направленные на укрепление безопасности во всем мире.
      Казахстан сегодня является одним из самых динамично развивающихся государств мира, и это всеми признано.
      Целью данного праздника является укрепление единства общества на основе эффективной пропаганды достижений Казахстана и проведения конкретных мероприятий, направленных на демонстрацию возможностей страны.
      Задачи:
      широкая пропаганда достижений Казахстана в период независимого развития;
      демонстрация возможностей государства в создании благоприятных условий для жизни народа;
      пропаганда идей толерантности, духовного единства и согласия;
      углубление процесса идентификации казахстанцев независимо от этнической и конфессиональной принадлежности как равноправных граждан унитарного суверенного государства.
      Идейно-художественное содержание праздника
      При подготовке и организации праздничных мероприятий целесообразно обеспечить реализацию следующих принципов и идеологических приоритетов:
      публичные акции социально-экономического и культурного характера должны демонстрировать успехи государства в реализации различных национальных планов и программ (сдача в эксплуатацию промышленных и социально-культурных объектов, открытие международной выставки достижений в той или иной отрасли отечественной экономики, презентация фильма, книги, песни о республике и ее людях и т.д.);
      массовые народные гуляния могут сопровождаться благотворительными акциями, направленными на поддержку сельских жителей и малоимущих слоев населения (организация посещения жителями населенных пунктов, удаленных от культурных центров, праздничных мероприятий, проводимых в городах и районных центрах, посещение руководителями различного ранга детских домов и других социальных объектов, многодетных и нуждающихся в помощи семей и т.д.);
      необходимо опираться на инициативу НПО, министерств, ведомств, учреждений и организаций, отдельных граждан.
      При организации праздничных мероприятий целесообразно предусмотреть проведение торжественных собраний, использование различных форм поощрения граждан, внесших вклад в развитие государства.
      В День Независимости особое внимание должно быть уделено пропаганде государственных символов страны: флага, герба и гимна Республики Казахстан. Здания, где проводятся официальные мероприятия, украшаются Государственным Флагом. Праздничное оформление других зданий и рекреаций - обязательное условие проведения данного праздника. Преобладать должен голубой цвет в сочетании с золотом с учетом пропорций Государственного Флага.
      В местах массовых гуляний, в парках и скверах, общественных учреждениях должны звучать мелодии популярных отечественных композиторов, песни, посвященные Казахстану, его столице.
      Открытие памятников, мемориальных знаков и скульптур, увековечивающих выдающихся людей Казахстана, отражающих уникальность культуры страны и ее достижения, целесообразно производить в День Независимости.
      Рекомендуется широкая трансляция по республиканским и местным телеканалам фильмов, посвященных Казахстану и его столице, ретроспективный показ художественных и документальных произведений отечественных авторов.
      Информационно-идеологическое сопровождение праздника
      В рамках информационного обеспечения праздника целесообразно включить подробное изложение в СМИ исторического пути, пройденного Казахстаном в борьбе за независимость, освещение основных этапов становления и развития государственности страны. В целях пропаганды идей независимости и суверенитета необходимо знакомить население с жизнью и деятельностью выдающихся исторических деятелей Казахстана, которые внесли значительный вклад в дело становления независимого Казахстана.
      Накануне и в день праздника имеет смысл развернуть в отечественных и зарубежных СМИ пропаганду достижений Казахстана в годы независимого развития, организовать выступления известных политических деятелей, ученых и других знаковых личностей.
      Важно обеспечить посредством республиканских СМИ трансляцию выступления Главы государства, посвященного Дню Независимости, и его опубликование в печати.
      При организации информационной работы особое внимание целесообразно обратить на идеологическое содержание размещаемых в СМИ материалов. Оно должно быть направлено на осознание гражданами республики принадлежности к казахстанскому обществу.
      К работе по пропагандистскому обеспечению праздника наряду с государственными органами и ведущими СМИ возможно привлечение общественных организаций, в том числе и молодежных, НПО, национально-культурных объединений.
      Следует сделать акцент на том, что за годы независимости Казахстан сохранил политическую стабильность, межэтническое и межконфессиональное согласие. Проведены экономические преобразования, успех которых сегодня признан во всем мире. В стране ежегодно улучшается ситуация в социальной сфере, успешно осуществляется политическая модернизация страны.
      Целесообразно заострить внимание на новой цели, поставленной перед страной Президентом Назарбаевым Н.А.: войти в число пятидесяти наиболее развитых государств мира с самыми высокими стандартами жизни своих граждан.
      Основным моментом в проводимой работе является формирование оптимистического взгляда на будущее. Главное, чем могут дорожить казахстанцы, - мир и стабильность.
      Но перед лицом современных вызовов и угроз на фоне непрекращающихся попыток использования этнических и религиозных чувств людей для эскалации конфликтов и напряженности в других странах мы должны не только сохранить стабильность и согласие в обществе, но и преумножить их.
      Средства и ресурсы
      Для проведения Дня Независимости важно целенаправленно задействовать все государственные и общественные ресурсы как материально-технического, так и организационного характера.
      В целях реализации задач Рекомендаций необходимо четко определить общереспубликанские и региональные особенности мероприятий, не допускать дублирования их в целях экономии средств.