Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығының халықаралық автомобиль жолдары туралы хаттаманы бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2000 жылғы 24 маусым N 935

Бұдан әрі өзара тиімді халықаралық ынтымақтастықты жалғастыру және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының халықаралық автомобиль жолдары желісін дамыту мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:
1. 1998 жылғы 11 қыркүйекте Мәскеу қаласында жасалған, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының халықаралық автомобиль жолдары туралы хаттама бекітілсін.
2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Мәтіннің бейресми аудармасы

Ішкі әкімшілік департаменті
директорының орынбасары

Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығының
халықаралық автомобиль жолдары туралы
Хаттама

Ресми расталған мәтін

Осы Хаттамаға үкiмет тұлғасында қатысушы мемлекеттер (бұдан әрi - Тараптар),
жүктер мен жолаушылардың халықаралық тасымалдарын қамтамасыз ететiн автомобиль жолдарын дамыту және жетiлдiру үшiн күштерiн бiрiктiру мақсатында
төмендегi жөнiнде келiстi:

1-бап

Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығының халықаралық автомобиль бағыттарының желiсi тарамдары және қосатын жолдары бар бағыттары бойынша Солтүстiкке-Оңтүстiкке және Батысқа-Шығысқа бағдар алған негiзгi және аралық автомобиль жолдары жүйесiн бiлдiредi. Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығының халықаралық автомобиль жолдарының (бұдан әрi - ТМД халықаралық автомобиль жолдары) тiзбесi осы Хаттаманың ажырамас бөлiгi болып табылатын 1-қосымшада берiлген.

2-бап

Әрбiр Тарап осы Хаттамаға сәйкес Достастыққа қатысушы тиiстi мемлекеттiң аумағы шегiндегi ТМД халықаралық автомобиль жолдарының учаскелерi осы Хаттаманың ажырамас бөлiгi болып табылатын 2-қосымшада берiлген ТМД халықаралық автомобиль жолдарына қойылатын жалпы талаптарға сәйкес келтiрiлуi үшiн тиiстi шаралар қабылдайды.
Тараптардың автожол әкiмшiлiктерiнiң көрсетiлген қызметiн ақпаратпен қамтамасыз етудi және үйлестiрудi ұсыныс жасау нысанында Жолшылардың үкiметаралық кеңесi (бұдан әрi - Кеңес) жүзеге асырады.

3-бап

ТМД халықаралық автомобиль жолдары желiсiн дамыту мақсатында Тараптар iс-шараларды кезең-кезеңiмен, әрбiр Тараптың қаржылық мүмкiндiктерiне қарай, қажеттi жағдайларда отандық және шетелдiк инвесторлардың қаражатын тартумен мемлекетiшiлiк бағдарламалардың шеңберiнде жүзеге асырады.

4-бап

Тараптар ТМД халықаралық автомобиль жолдарының Еуропалық және Азиялық автомобиль жолдары мен көлiк дәлiздерi жүйесiне шоғырландыру бойынша тиiстi шараларды қабылдайды.

5-бап

Тараптар шекаралық автокөлiк құралдарын өткiзу бекеттерiне кiрме жолдарды жайластыру, автомобильдерге жанар-жағармай құю стансаларын, техникалық қызмет көрсету стансаларын, терминалдарды, мейманханаларды, тұрақтарды салу, халықаралық автомобиль тасымалдаушыларына сервистiк қызмет көрсететiн кәсiпорындар желiсінің қызмет етуін қамтамасыз ететiн арнаулы құрылым құру жөнiндегi шараларды жүзеге асырады, сондай-ақ автомобиль жолдары мен құрылыстарын қайта құру, жөндеу және ұстау бойынша ынтымақтастықты дамытады.

6-бап

Тараптар прогрессивтi технологияларды, материалдарды, жол машиналарын жабдықтар мен құралдарды жасау және игеру жол шаруашылығын қаржыландыру және басқару жүйесiн жетiлдiру үйлестiрiлген нормативтiк құқықтық базаны құру, жоғары бiлiктi кадрлар мен инженерлердi даярлау мәселелерi бойынша тәжiрибемен және ақпаратпен алмасуды жүзеге асырады.

7-бап

Осы Хаттамаға Тараптардың жалпы келiсуiмен өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлуi мүмкiн.

8-бап

Осы Хаттаманың 1 және 2-қосымшаларына өзгерiстер мен толықтырулар әрбiр Тараптың тапсырмасы бойынша Тараптардың автожол әкiмшiлiктерiмен енгiзілуi мүмкiн.
Осы Хаттаманың 1-қосымшасына өзгерiстер мен толықтырулар ТМД халықаралық автомобиль жолдарының қосымша ұсынылатын және өзгертiлетiн бағыттары аумақтары арқылы өтетiн Тараптардың автожол әкiмшiлiктерiнiң жалпы келiсуiмен енгiзiледi және Тараптардың автожол әкiмшілiктерiнiң басшылары қол қоятын хаттамалармен ресiмделедi.
Осы Хаттаманың 2-қосымшасына өзгерiстер мен толықтырулар барлық Тараптардың автожол әкiмшiлiктерiнiң жалпы келiсуiмен енгiзiледi және Тараптардың автожол әкiмшiлiктерiнiң басшылары қол қоятын хаттамалармен ресiмделедi.

9-бап

Тараптардың автожол әкімшіліктерінің басшылары қол қойған 1 және 2-қосымшаларға өзгерiстер мен толықтырулар туралы хаттамалар Кеңеске жiберiледi, ол қол қойылған күнiнен бастап 90 күннен кешiктiрмей хаттамаларды осы Хаттаманың депозитарийiне жiбередi.
Тиiстi өзгерiстер мен толықтырулар депозитарий Кеңестен аталған хабарламаны алғаннан кейін 15 күннен соң күшiне енеді.

10-бап

Осы Хаттаманың ережелерi Тараптардың басқа халықаралық уағдаластықтарға сәйкес қабылдаған мiндеттемелерiн қозғамайды.

11-бап

Тараптардың автожол әкiмшiлiктерi осы Хаттаманы орындау мәселелерi бойынша бiр бiрiмен және Кеңеспен тұрақты байланыста болады.

12-бап

Осы Хаттаманы қолдануға және түсiндiруге байланысты даулы мәселелер мүдделi Тараптардың кеңесулерi немесе келiссөздер жүргiзуi арқылы шешiледi.

13-бап

Осы Хаттама 5 жылдық мерзiмге жасалады және, егер Тараптар өзге шешiм қабылдамаса, өзiнен өзi келесi 5 жылға жалғасатын болады.

14-бап

Осы Хаттама оған қол қойған Тараптар оның күшiне енуi үшiн қажеттi мемлекетiшiлiк рәсiмдердi орындағаны туралы үшiншi мәлiмдеменi депозитарийге сақтауға тапсырған уақыттан бастап күшiне енедi.
Мемлекетiшiлiк рәсiмдердi кешiрек орындаған Тараптар үшiн Хаттама осы туралы мәлiмдеменi депозитарийге тапсырған күннен бастап күшiне енедi.

15-бап

Осы Хаттама барлық Тараптардың келiсуiмен оның мақсаттары мен қағидаларын бөлiсетiн басқа мемлекеттердiң қосылуы туралы құжаттарды депозитарийге тапсыру арқылы қосылу үшiн ашық.
Қосылу депозитарий осындай қосылуға келісім беру туралы соңғы мәлімдеме алған күннен бастап күшіне енді деп есептеледі.

1998 жылғы 11 қыркүйекте Мәскеу қаласында бір тұпнұсқалық данада орыс тілінде жасалды. Тұпнұсқалық дана Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Атқарушы Хатшылығында сақталады, ол осы Хаттамаға қол қойған әрбір мемлекетке оның расталған көшірмесін жолдайды.

Әзірбайжан Республикасының Молдова Республикасының
Үкіметі үшін Үкіметі үшін

Армения Республикасының Ресей Федерациясының
Үкіметі үшін Үкіметі үшін

Беларусь Республикасының Тәжікстан Республикасының
Үкіметі үшін Үкіметі үшін

Грузия Түрікмен
Үкіметі үшін Үкіметі үшін

Қазақстан Республикасының Өзбекстан Республикасының
Үкіметі үшін Үкіметі үшін

Қырғыз Республикасының Украина
Үкіметі үшін Үкіметі үшін

1998 жылғы 11 қыркүйектегi Тәуелсiз
Мемлекеттер Достастығының халықаралық
автомобиль жолдары туралы хаттамаға
1-қосымша

ТМД халықаралық автомобиль жолдарының
ТIЗБЕСI

Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығының халықаралық автомобиль бағыттарының желiсi тарамдары және қосатын жолдары бар бағыттары бойынша Солтүстiкке-Оңтүстiкке және Батысқа-Шығысқа бағдар алған негiзгi және аралық автомобиль жолдары жүйесiн бiлдiредi.

Батыс-шығыс бағыты

Негізгі бағыттар:
Эстония шекарасы - Санкт-Петербург - Вологда - Киров - Пермь - Екатеринбург - Түмен - Омбы - Павлодар - Семей - Майқапшағай - Қытай шекарасы.
Польша шекарасы - Брест - Минск - Смоленск - Мәскеу - Рязань - Пенза - Самара - Уфа - Челябi - Қорған - Петропавл - Омбы - Новосибирск - Кемерово - Красноярск - Иркутск - Улан-Удэ - Чита - Хабаровск - Владивосток.
Киев - Глухов - Курск - Воронеж - Саратов - Орал - Ақтөбе - Қызылорда - Шымкент - Жамбыл - Бiшкек - Нарын - Торугарт - Қытай шекарасы.
Польша шекарасы - Львов - Ровно - Житомир - Киев - Полтава - Харковь - Луганск - Волгоград - Астрахань - Атырау - Бейнеу - Нүкiс - Бұхара - Қарши - Термез - Ауғанстан шекарасы.
Словакия шекарасы - Ужгород - Львов - Тернополь - Хмельницкий - Винница - Умань - Кировоград - Днепропетровск - Донецк - Ростов-на-Дону - Минеральные Воды - Махачкала - Баку - Түркменбашы - Ашғабат - Мары - Чарджоу - Бұхара - Самарқанд - Жизақ - Ташкент - Шымкент - Жамбыл - Бiшкек - Алматы - Хоргос - Қытай шекарасы.
Румыния шекарасы - Рени - Одесса - Николаев - Херсон - Армянск - Джанкой - Керчь - Новороссийск - Сухуми - Сенаки.
Поти - Сенаки - Самтредиа - Тбилиси - Казах - Евлах - Кази - Магомет - Алят - Баку.
Түркия шекарасы - Батуми - Самтредиа - Тбилиси - Казах - Евлах - Кази - Магомет - Алят - Баку.

Аралық бағыттар:
Латвия шекарасы - Великие Луки - Мәскеу - Владимир - Нижний Новгород - Чебоксары - Казань - Уфа.
Польша шекарасы - Калининград - Нестеров - Литва шекарасы ... - Латвия шекарасы - Остров.
Литва шекарасы - Минск - Гомель.
Кобрин - Гомель - Брянск - Орел - Липецк - Тамбов - Пенза.
Польша шекарасы - Ковель - Коростень - Киев.
Умань - Первомайск - Николаев - Херсон - Мелитополь - Таганрог - Ростов-на-Дону.
Румыния шекарасы - Кишинев - Кировоград - Полтава.
Тбилиси - Лагодехи - Белоканы - Халдан - Геогчай - Шемаха - Баку.
Хашури - Ахалцихе - Гюмри - Ереван - Ерасх - Горис - Капан - Мегри - Иран шекарасы.
Термез - Душанбе - Джиргаталь - Карамык - Иркештам - Қытай шекарасы.
Душанбе - Куляб Хорог - Ош.

Солтүстiк-оңтүстiк бағыт

Негiзгi бағыттар:
Литва шекарасы - Лида - Слоним - Бытень - Кобрин - Ковель - Луцк - Тернополь - Черновцы - Румыния шекарасы.
Литва шекарасы - Лида - Слоним - Бытень - Кобрин - Ковель - Луцк - Тернополь - Черновцы - Кишинев - Одесса.
Финляндия шекарасы - Выборг - Санкт-Петербург - Псков - Витебск - Могилев - Гомель - Чернигов - Киев - Одесса.
Норвегия шекарасы - Мурманск - Петрозаводск - Санкт-Петербург - Новгород - Тверь - Мәскеу - Тула - Орел - Курск - Белгород - Харьков - Днепропетровск - Запорожье - Симферополь - Алушта - Ялта.
Архангельск - Вологда - Ярославль - Мәскеу - Воронеж - Ростов-на-Дону - Краснодар - Новороссийск.
Минеральные Воды - Нальчик - Владикавказ - Тбилиси - Марнеули - Болниси - Сиепанаван - Ванадзор - Ереван.
Мәскеу - Тамбов - Волгоград - Астрахань - Махачкала - Губа - Баку - Астара - Иран шекарасы.
Екатеринбург - Челябi - Қостанай - Астана - Қарағанды - Алматы - Бiшкек - Ош - Андижан - Қоқанд - Ташкент - Душанбе - Нижний Пяндж - Ауғанстан шекарасы.
Новосибирск - Барнауыл - Ташанта - Моңғолия шекарасы.
Красноярск - Абакан - Қызыл-Эрзин - Моңғолия шекарасы.
Улан-Удэ - Кяхта - Моңғолия шекарасы.
Якутск - Невер - Қытай шекарасы.
Свободный - Благовещенск - Қытай шекарасы.

Аралық бағыттар:
Минск - Слуцк - Сарны - Ровно.
Бобруйск - Мозырь - Житомир - Винница - Могилев Подольский - Бэлць - Румыния шекарасы.
Вулкэнешть - Болград - Измаил - Румыния шекарасы.
Мәскеу - Калуга - Брянск - Киев.
Владикавказ - Цхинвали - Гори.
Поти - Батуми - Түркия шекарасы.
Сыктывкар - Киров - Йошкар-Ола - Ульяновск - Сызрань - Саратов - Волгоград.
Самара - Орал - Атырау.
Петропавл - Есiл - Жезқазған - Қызылорда - Yшқұдық - Навои.
Георгиевка - Аягөз - Талдықорған - Сарыөзек - Алматы.
Чита - Забайкальск - Қытай шекарасы.
Владивосток - Хасан - КХДР шекарасы.

Тарамдар және қосатын жолдар
Гвардейск - Неман - Литва шекарасы.
Польша шекарасы - Гродно - Минск.
Польша шекарасы - Слоним - Барановичи.
Опочка - Полоцк - Минск.
Латвия шекарасы - Полоцк - Витебск - Смоленск.
Польша шекарасы - Жовква - Львов.
Венгрия шекарасы - Чоп - Ужгород.
Кишинев - Комрат - Вулкэнешть - Румыния шекарасы.
Глухов - Тросна.
Краснодар - Джубга.
Марнеули - Садахло - Ванадзор.
Дилижан - Севан - Ереван - Эчмиадзин - Түркия шекарасы.
Кази - Магомед - Бахрамтепе - Горадиз - Иран шекарасы.
Ордубад - Джульфа - Нахичевань - Садарак - Түркия шекарасы.
Евлах - Агджабеди - Билясувар - Иран шекарасы.
Петропавл - Астана.
Бейнеу - Бекдаш - Түркменбашы.
Ашғабат - Гаудан - Иран шекарасы.
Теджен - Серакс - Иран шекарасы.
Мары - Кушка - Ауғанстан шекарасы.
Самарқанд - Гузар.
Самарқанд - Айни.
Жамбыл - Талас - Сусамыр.
Ура-төбе - Худжанд - Исфана - Ош.
Худжанд - Қоқанд.
Хорог - Ишкашим - Лангар - Ауғанстан шекарасы.
Мургаб - Қытай шекарасы.
Семей - Барнауыл - Новоалтайск.
Таскескен - Бахты - Қытай шекарасы.
Үшарал - Дружба - Қытай шекарасы.
Сарыөзек - Хоргос - Қытай шекарасы.
Алматы - Ұзынағаш - Кемин.
Балықшы - Чолпон-Ата - Түп - Кеген - Көкпек.
Иркутск - Монды - Моңғолия шекарасы.
Уссурийск - Қытай шекарасы.
Владивосток - Находка.

1998 жылғы 11 қыркүйектегi Тәуелсiз
Мемлекеттер Достастығының халықаралық
автомобиль жолдары туралы хаттамаға
2-қосымша

ТМД халықаралық автомобиль
жолдары қанағаттандыруы тиiс
ЖАЛПЫ ТАЛАПТАР

Мазмұны

1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
2. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖОЛДАРДЫ ЖIКТЕУ
3. ГЕОМЕТРИЯЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ
1.1. Жалпы ережелер
1.2. Жоспар және бойлық пiшiнi
1.2.1. Негiзгi өлшемдерi
1.2.2. Көрiнiстi қамтамасыз ету
3.3. Көлденең пiшiнi
3.3.1. Қозғалыс жолақтарының саны мен енi
3.3.2. Жолдың бойы
3.3.3. Бөлетiн жолақ
3.3.4. Көлденең еңiс
3.3.5. Жаяу жүргiншiлер мен велосипедшiлерге арналған жолдар
3.4. Жасанды ғимараттардың көлемдерi
3.5. Қиылыстар
3.5.1. Қиылыс үлгiлерiн таңдау
3.5.2. Қиылыстарды бiр деңгейде жоспарлау
3.5.3. Түйіндер
3.6. Ауыспалы жылдамдық жолақтары
3.7. Темiр жолдармен қиылысу
4. ЖОЛДАРДЫ ЖАЙЛАСТЫРУ
4.1. Жалпы ережелер
4.2. Жол белгілерi және таңбалар
4.2.1. Жол белгiлерi мен таңбалардың негiзгi сипаттамалары
4.2.2. Жол таңбалары
4.2.3. Жол белгiлерi
4.2.4. Жол жұмыстарын бiлдiретiн немесе жолдағы апат туралы
ескертетiн белгiлер
4.3. Қоршаулар, бағыт көрсететiн және қарықтыруға қарсы құрылғылар
және апаттық түсу жолдары
4.3.1. Жол қоршаулары
4.3.2. Бағыт көрсететiн құрылғылар
4.3.3. Қарықтыруға қарсы құрылғылар
4.3.4. Апаттық түсу жолдары
4.4. Қозғалысты басқару
4.4.1. Бағдаршамдар
4.4.2. Ақпараты өзгертiлiп тұратын жол белгiлерi
4.4.3. Апаттық-шақыру байланысы жүйесi
4.5. Жарық беру
4.6. Қозғалыс қауiпсiзден қамтамасыз етудiң арнайы әдiстерi
4.6.1. Жаяу жүргiншiлер мен велосипедшiлердiң қауiпсiздiгiн
қамтамасыз ету
4.6.2. Мүгедектердiң қауiпсiздiгiн қамтамсыз ету
4.7. Жол маңындағы құрылыстар
4.7.1. Демалыс алаңқайлары
4.7.2. Қызмет көрсету кешендерi
4.7.3. Жол баждарын жинау бекеттерi
4.7.4. Шекара бекеттерi.
5. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ
5.1. Жалпы ережелер
5.2. Жолдардың қоршаған ортамен органикалық қосылуы
5.3. Қоршаған ортаның жол қозғалысына қатысушыларға ықпалы
5.4. Жолдарды жануарлармен соқтығылысудан қорғау
6. ЖОЛДАРДЫ ЖӨНДЕУ ЖӘНЕ ҰСТАУ
6.1. Жалпы ережелер
6.2. Жөндеуді және ұстауды басқару
6.3. Жөндеу және ұстау бойынша жұмыстарды жүргiзу орындары

ТМД халықаралық автомобиль
жолдары қанағаттандыруы тиiс
ЖАЛПЫ ТАЛАПТАР 1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1.1. Бұдан әрi "халықаралық жолдар" деп аталатын халықаралық автомобиль жолдарын салу, қайта құру, жөндеу және ұстау кезiнде қабылдануы тиiс негізгi сипаттамалар жол құрылысы саласындағы қазiргi концепцияларды ескере отырып әзiрленген төменде келтiрiлген ережелерде жазылған.

1.2. Сипаттамаларды таңдап алу жолдың функционалдық мiндетiн және оны жүргiзушiлердiң қабылдауын ескерумен жоғары қауiпсiздiк деңгейін және көлiк құралдарының кедергісiз қозғалуын қамтамасыз етуi тиiс.

1.3. Жалпы талаптар жаңа жолдардың құрылысына да, қазiргi бар жолдарды қайта құруға да таралады. Қайта құру кезiнде бағыттың жалпы бүтiндiгiн сақтау мақсатында шектейтiн факторларды ескеру және жалпы талаптарды қолдануға икемдi келу қажет.
Сонымен қатар жол сипаттарының кезең-кезеңiмен жақсартылуы жағдайына айрықша назар аудару керек.

1.4. Автомагистральды немесе жоғары жылдамдық жолдарын стадиялық салу, яғни бiрiншi кезеңде екi бағытта жүруге арналған жүрiс бөлiгi ғана енгiзiлетiн жағдайда басып озу учаскелерiнде жол көрiнiсiн, құрылыс уақытында көтерiлуi тиiс құрылыс объектiлерiн қоршауды қамтамасыз ету есебiнен қозғалыс нақты екi бағыттағы қозғалыс ретiнде түсiнiлетiндей шаралар қабылдау және басқа шаралар қабылдау қажет.

1.5. Халықаралық жолдарды салу және қайта құру кезiнде, егер олар елдi мекендерде қолайсыздық немесе тұрғындарға қауiп туғызса жолдарды елдi мекендi айналып өтетiндей салу керек, сонымен қатар негiзгi жолдар автомагистральдарды немесе жоғары жылдамдық жолдарын көрсететiнге ұмтылу қажет.

1.6. Осы Қосымшаның ережелерi мынадай белгiлердi: жол қозғалысы қауiпсiздiгiн, қоршаған ортаны қорғауды, көлiк ағымдарының кедергiсiз қозғалуын, жол қозғалысына қатысушылардың жайлылығын экономикалық бағалау негiзiнде әзiрленген.

1.7. Елдер жаңа жолдардың құрылысын жүргiзу кезiнде де, бар жолдарды қайта құру кезiнде де осы ережелердiң сақталуы үшiн күш салуы тиiс.

2. Халықаралық жолдарды жіктеу

2.1. Халықаралық жолдар автомагистральдарға, жоғары жылдамдықпен жүретiн жолдарға және әдеттегi үлгiдегi жолдарға бөлiнедi.

2.2. Автомагистральдар
"Автомагистраль" термині автомобиль қозғалысы үшін арнайы жобаланған және салынған (немесе қайта құрылған), жол маңындағы меншiктерге қызмет көрсетпейтiн жолды бiлдiредi. Оған тек қана әртүрлi деңгейдегi түйiсулер арқылы басқа жолдардан кiруге болады.
Бұл жолдың:
әдетте, әртүрлi бағытта қозғалуға арналған, бiр бiрiнен қозғалысқа арналмаған болу жолағымен бөлiнген жеке жүрiс бөлiктерi болады;
басқа жолдармен, темiр жолмен, трамвай жолдарымен және жаяу жүргiншiлер жолдарымен бiр деңгейде қиылыстары болмайды;
автомагистраль ретiнде арнайы белгiленген.

2.3. Жоғары жылдамдық жолдары
Жоғары жылдамдық жолы автомобиль қозғалысына арналған, әртүрлi деңгейлердегi түйiсулер арқылы ғана кiруге болатын жолды, бiр деңгейдегi шеңберлi немесе арналанған қиылыстарды немесе бағдаршаммен реттелетiн жол тоғыстарын бiлдiредi. Жоғары жылдамдық жолдарының жүрiс бөлiгiнде аялдауға және тоқтауға тыйым салынады.

2.4. Әдеттегi үлгiдегi жолдар
Әдеттегi үлгiдегi жол қозғалысына қатысушылардың және көлiк құралдарының барлық санаттары пайдалана алатын жолды бiлдiредi. Осындай жолда екi бағытта да қозғалу үшiн бiртұтас немесе жеке жүрiс бөлiктерi болуы мүмкiн.

3. ГЕОМЕТРИЯЛЫҚ СИППАТТАМАЛАРЫ

3.1. Жалпы ережелер

3.1.1. Жолдың есептiк параметрлерi оның функционалдық маңызына, жер жағдайларына (рельеф, айналадағы құрылыстар және т.с.) және техника-экономикалық белгiлерiне байланысты.

3.1.2. Жолдың есептiк параметрлерiн таңдағанда мыналарды ескеру қажет:
халықаралық және мемлекетiшiлiк маңызды жолдардың жалпы желiсiндегi жолдың орны мен рөлi;
жол маңына тиiстi объектiлердi орналастыру мүмкiндiгi;
жол үлгiсiнiң жол қозғалысына қатысушылардың қабылдауына сәйкестiгi.

3.1.3. Жолдың есептiк параметрлерi құрылатын бағыттың (немесе учаскенiң) жеке объектiлерінің сипаттамаларын, яғни, жобаның барлық элементтерiн (геометриялық сипаттамаларын, жабдықты, қиылыстар мен бүйiрден қосылуларды, қозғалысты реттеу құралдары) анықтауы тиiс.

3.1.4. Жолдың әрбiр үлгiсiне экономикалық негiздеменiң негiзiнде таңдалатын тиiстi есептiк жылдамдық белгiленедi.
Есептiк жылдамдық жол құрылысы немесе қайта құруы кезiнде жалғызіліктi көлiк құралдарының жылдамдықпен қауіпсiз қозғалысын жiберетiн геометриялық сипаттамаларын анықтау мақсатында қабылданады.
Төменде көлiк құралдарының халықаралық жолдар бойынша есептiк жылдамдығы (км/сағ) берiлген.
---------------------------------------------------------------------------
Автомагистральдар - 80 100 120 140
Жоғары жылдамдық жолдары 60 80 100 120 -
Әдеттегi үлгiдегi жолдар 60 80 100 - -
---------------------------------------------------------------------------

100 км/сағ аса есептiк жылдамдық жеке жүрiс бөлiктерi және әртүрлi деңгейлi түйiсулер болғанда ғана қабылданады.
60 км/сағ есептiк жылдамдық жоғары жылдамдық жолдары және әдеттегi үлгiдегi жолдар үшiн, сондай 80 км/сағ автомагистральдар үшiн тек қана шектелген учаскелерде болады.
Ерекше жағдайларда жер рельефi күрделi шектелген қашықтық учаскелерiнде және басқа күрделi жағдайларда есептiк жылдамдықты төмендетуге болады. Бiр есептiк жылдамдықтан екiншiсiне көшу бiртiндеп, жүргiзушi оны дұрыстап көретiндей түрде жүзеге асырылуы тиiс.

3.1.5. Халықаралық жолдарда жеткiлiктi қашықтықты учаскелердiң сипаттамалары бiрдей болуына ұмтылу қажет. Жол параметрлерiн өзгерту қозғалыс үдемелілігi ауыспалы орындарда (елдi мекенге немесе түйiсуге жақындау) жүргiзiледi.

3.1.6. Нақты қозғалыс жылдамдығын ескерiп, жолдың барлық учаскелерiнде қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылдау қажет.

3.1.7. Халықаралық жолдарда көлiк құралдарының қозғалысы үшiн олардың өлшемдерi, жалпы салмағы және білікке түсетiн күш бөлiгiнде ұлттық талаптарға сәйкес жағдай жасалуы тиiс.

3.2. Жоспар және бойлық пiшiнi

3.2.1. Негiзгi параметрлер

3.2.1.1. Жолдың жоспары мен бойлық пiшiнi жол қозғалысына қатысушылар жолды онша үзбей көретiндей, жол жағдайының өзгеруiн алдын ала байқайтындай және өзгеше орындарды (тоғыстарды, түйiсу орындарындағы жолға мiну, түсу жолдарын, жоспардағы қисықтар учаскелерiн) анық көретiндей бiр бiрiне сай келуi тиiс.

3.2.1.2. Жоспар мен бойлық пiшiннiң элементтерiн анықтағанда қозғалысқа қатысушылардың көпшілігiнiң мiнездерi (реакция уақыты), төсем сипаты (түзулiгi, ұстасу коэффицентi), болуы мүмкiн кедергiлердiң биiктiгi, жер жағдайы және көлiк ағымының құрамы ескерiлуi тиiс.

3.2.1.3. Жоспар мен бойлық пiшiннiң элементтерiнiң параметрлерi төменде келтiрiлген шамаларға сәйкес болуы тиiс:
---------------------------------------------------------------------------
Есептiк жылдамдық (км/сағ) 60 80 100 120 140
Ең үлкен мынадай бұрылысқа сәйкес
келетiн жоспардағы қисықтардың ең
кiшi радиустары:
4% 200 300 465 700 1200
7% 120 240 425 650 1000
Барынша жiберiлетiн бойлық
еңістер (%) 8 7 6 5 4
Дөңестiк Бiр бағытты
қисықтардың қозғалыспен 1500 3000 6000 10000 18000
бойлық жүрiс бөлiгi
пішіндегі ең ---------------
кіші Екi жақты
радиустары бағытты
(м) қозғалыспен 1600 4500 10000 15000 -
жүрiс бөлiгi
Ойыс қисықтардың бойлық
пiшiндегi ең кiшi радиустары (м) 1500 2000 3000 4200 6000
---------------------------------------------------------------------------

Кейбiр учаскелерде (тоғыстар, түйiсулер, кiрме жолдар, қала аудандарына кiру жолдары және т.с.) бойлық пiшiндегi радиустардың мәндерi ең кiшi қисықтардан алыс болу қажет.
Бойлық еңiс пен бұрылыстың қорытындысы 10% аспауы тиiс.
Жоспарда қисықтар мен түзулердiң қосылулары бiрқалыпты болуы тиiс.

3.2.2. Көрiнiстi қамтамасыз ету
Бүкiл халықаралық жолдың бойында көрiнiс қашықтығы автомобильдiң кедергiге дейiнгi тоқтау жолына тең қашықтықтан кем болмауы тиiс.
Әртүрлi есептiк қозғалыс жылдамдықтары үшiн кедергi ең аз көрiнiс қашықтығы шамасы төменде берiлген:
---------------------------------------------------------------------------
Есептiк жылдамдық 60 80 100 120 140
(км/сағ)
Ең аз көрiнiс қашықтығы 70 100 150 200 300
(м)
---------------------------------------------------------------------------

3.2.2.2. Екiжақты қозғалысы бар автомобиль жолдарында озып өтуге қажеттi ең аз көрiнiс қашықтығы барынша үлкен жол қашықтығында бiр қалыпты қамтамасыз етiлуi тиiс.

3.2.2.3. Жеткiлiктi көрiнiс қашықтығын қамтамасыз етуге келмейтiн (тұрақты немесе уақытша) учаскелерде жол белгілерi орнатылуы және жүрiс бөлiгiнде озуға тыйым салатын белгiлер соғылуы тиiс.

3.3. Көлденең пішіні

3.3.1. Қозғалыс жолағының саны мен енi

3.3.1.1. Жолақтар санын таңдап алу болашақтағы үдемелiлiкке байланысты және автокөлiк ағымдарының есептiк жылдамдықпен қозғалысын қамтамасыз етуi тиiс.

3.3.1.2. Қозғалыс жолағының енi бағыттың жалпы сипаттамаларына, көлік ағымының құрамына және жолдың функционалдық мағынасына байланысты белгiленедi.
Қозғалыс пен рельефтiң нақты шарттарына байланысты есептiк сипаттамалардың әртүрлi әдiстерi қолданылуы мүмкiн.

3.3.1.3. Yш қозғалыс жолағы бар жолдар учаскелерiнде тиiстi техникалық құралдардың көмегiмен ортадағы жолақты пайдалану шарттары айқын белгiленуi тиiс.

3.3.1.4. Төрт қозғалыс жолағы бар жолдарда қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мақсатында әртүрлi бағыттардағы қозғалыс үшiн жеке жүрiс бөлiктерiн қарастыру қажет.

3.3.1.5. Егер баяу жүретiн көлiк құралдарының саны мен жылдамдығы қозғалыс жылдамдығының жол берiлмейтiн төмендеуіне соқтырса, тiк құлама түсу және көтерiлу жолдарында қосымша қозғалыс жолақтарын қарастыру қажет.

3.3.1.6. Тура жүретiн учаскелерде қозғалыс жолағының ең кiшi енi 3,5 м, ал есептiк жылдамдығы 120 км/сағ және одан көп болғанда - 3,75 м болуы тиiс. Жоспардағы кiшi радиусты қисықтар учаскелерiнде барынша рұқсат етiлетiн көлемдi көлiк құралдарының кедергiсiз қозғалуын қамтамасыз ету үшiн қозғалыс жолағын кеңейтудi қарастыру қажет.
Көтерiлетiн жолдарда қосымша қозғалыс жолағының енi 3 метрге дейiн кiшiрейтiлуi мүмкiн.

3.3.2. Жолдың бойы

3.3.2.1. Жол бойына, әдетте, тұрақтандырылған немесе төсемi бар жолақ, сондай-ақ шөп өсiрiлетiн немесе қиыршық тас төселетiн сазды бөлiгi кiредi.

3.3.2.2. Жол бойының ең кiшi енi автомагистральдар мен жоғары жылдамдық жолдары үшiн 3,25 және әдеттегi үлгiдегi жолдар үшiн 2,5 м болуы тиiс.
Ойлы-қырлы және таулы рельефтi күрделi учаскелерде, құрылыстар салынған аудандар арқылы өтетiн учаскелерде және жылдамдықты жоғарылату және баяулату жолақтарымен жабдықталған учаскелерде жол бойының енi 1,5 метрге дейiн кiшiрейтiлуi мүмкiн.

3.3.2.3. Автомагистральдың бойына, әдетте, ең кiшi енi 2,5 м үздiксiз, нығайтылған немесе төсемi бар, ал ауыр және iрi көлемдi көлiк құралдарының үдемелi қозғалысы жағдайында (ағым құрамынан 7% аса) - 3,0 м аялдама жолағы кiредi.

3.3.2.4. Жоғары жылдамдық жолдарында және әдеттегi үлгiдегi жолдарда жүрiс бөлiгiнен айқын ажыратылған ең кiшi енi 0,7 м нығайтылған бүйiрдегi жолақты орналастыру ұсынылады.

3.3.2.5. Қауiпсiздiк үшiн жүрiс бөлiгiнiң шет жақ бүйiрiнен кедергiлерден бос ең кiшi енi 3 м аумақ қалдыру керек, сондай-ақ жүрiс бөлiгіне өте жақын тұрған кедергiлердi тиiстi түрде қоршау қажет.

3.3.2.6. Аялдау жолағы болмағанда белгiлi қашықтықтарда аялдау үшiн арнаулы орындар жасау керек. Қажет болған жағдайда, сондай-ақ автобус аялдамалары үшiн орындар қарастыру қажет.

3.3.2.7. Бөлу жолағы мен жер қабатының жақсы көрiнiстi және қажеттi жол жабдығын (белгiлердi, қоршауларды - 4 тарауды қараңыз) орнату үшiн орынды қамтамасыз етуге мүмкiндiк беретiн жеткiлiктi енi болуы тиiс.

3.3.3. Бөлетін жолақ
Автомагистральдарда және жеке жүрiс бөлiктерi бар жолдарда бөлетiн жолақтың енi кемiнде 5 метр болуы тиiс. Қысылтаң жағдайларда бөлетiн жолақтың ең кiшi енi жол қоршаулары мен қауiпсiздiк жолақтарын орналастыру үшiн жеткiлiктi болуы тиiс. Бұл жағдайда тиiстi жол қоршауларын (4 тарауды қараңыз) орнатуды қарастыру қажет.

3.3.4. Көлденең еңiс

3.3.4.1. Тiк немесе тiк дерлiк учаскелерде жүрiс бөлiгiнiң көлденең пiшiнi судың тез ағып кетуiн қамтамасыз ету үшiн 20-30% еңiс болуы тиiс. Еңiс екiжақты қозғалысты жолдарда осы сызығынан және жеке жүрiс бөлiктерi болған жағдайда бөлетiн жолақтың сазды бөлiгiнiң шетiнен басталады.

3.3.4.2. Бiр көлденең еңiстен екiншiсiне ауысу учаскелерiнде судың кедергiсiз ағып кетуiн қамтамасыз ету қажет.

3.3.5. Жаяу жүргiншiлер мен велосипедшiлерге арналған жолдар
Жаяу жүргiншiлер мен велосипедшiлердiң үдемелi қозғалысы кезінде халықаралық жолдардың көлденең пiшiнiнде жаяу жүргiншiлер мен велосипедшiлерге арналған арнайы жолдар болуы қажет. Осындай арнайы жолдарды автомагистральдардың немесе жоғары жылдамдық жолдарының жер қабаты шегiнде орналастыруға болмайды.

3.4. Жасанды ғимараттардың көлемдерi

3.4.1. Көпiрлер мен жол құбырларының көлемдерi мына кестеге сәйкес қабылдануы тиiс:
---------------------------------------------------------------------------
Көпiрлер мен жол ! Көлемдер элементтерiнiң ең кiшi өлшемдерi
құбырлары ! (м)
!-----------------------------------------------------
! Жаңадан жобаланатын ! Қазiргi жолдар үшiн
! жолдар үшiн !
---------------------------------------------------------------------------
Жүрiс бөлiгiнiң енi Кiреберiстегi жүрiс Кiреберiстегi жүрiс
бөлiгiнiң енiнен кем бөлiгiнiң енiнен кем
емес емес
Биiктiгi бойынша
толық көлемi 5,0 4,5
Жүрiс бөлiгiнiң iшкi 2,0 1,0
шетiнен iшкі
қоршаулар
шекарасына дейiнгi
қашықтық
Жүрiс бөлiгiнiң 3,0 1,0
сыртқы шетiнен iшкi
қоршаулар
шекарасына дейінгi
қашықтық
---------------------------------------------------------------------------

3.4.2. Жаңадан салынатын тоннельдер мен галереялар биiктiгi бойынша кемiнде 5,0 м, пайдаланылатын жолдардағы қазiргi жолдардың кемiнде 4,5 м көлемi болуы тиiс.

3.5. Қиылыстар

3.5.1. Қиылыс үлгiлерiн таңдау

3.5.1.1. Бүкiл бағыт қашықтығында қиылыстар арасындағы қашықтық, мүмкiндiгiнше, бiрдей болуы тиiс, кескiнi апат жағдайларының болуы қауiпсiздiгiн (әсiресе, көлiк ағымдарымен қиылысу кезiнде) барынша азайту үшiн барлық жүргiзушiлерге түсiнiктi болатындай бiрүлгiлi болуы тиiс.

3.5.1.2. Кейбiр ағымдарды оңтайлы кескiндi көршi қиылыстарға бағыттай отырып, қиылыстар санын қысқарту қажет.

3.5.1.3. Басымдық басқа жолдарды пайдаланушыларға берiлуi мүмкін кейбiр жеке жағдайлардан (басқа халықаралық жолдармен қиылыстар, бiр санаттан екiншiсiне ауысу аумақтары, шеңберлi қозғалысты қиылыстар) басқада халықаралық жолдар басым болып табылады.

3.5.1.4. Екiжақты қозғалысы бар жолдарда әртүрлi немесе бiр деңгейде қиылыстар жасалуы мүмкiн. Үдемелi ағымдар қиылысатын орындарда және экономикалық мақсатқа лайықтығы үшiн қиылыстар әртүрлi деңгейде жасалуы мүмкiн. Кейбiр жағдайларда қиылыстар әртүрлi деңгейлерде қосатын тарамдарсыз жасалуы мүмкiн.
Барлық қосатын тарамдары жоқ әртүрлi деңгейдегi қиылыстар - толық емес түйісулер әртүрлi деңгейлерде жасалуы мүмкін.

3.5.1.5. Кейбiр жағдайларда шеңберлi қозғалысты қиылыстар жасалуы мүмкiн.

3.5.1.6. Автомагистральдарда және жеке жүрiс бөлiктерi бар жолдарда қиысулар әртүрлi деңгейде жасалады.

3.5.1.7. Елдi мекендерден тысқары реттелетiн қозғалыспен (үштүстi бағдаршамдық белгi) қиылысулар жүргiзушiлердiң бағдаршамдарды қабылдауы және бағдаршаммен реттеу жол қозғалысына қатысушылар үшiн қандай да бiр қауiптер пайда болуына соқтырмайтындай қарастырылуы мүмкiн.

3.5.2. Қиылыстарды бiр деңгейде жоспарлау

3.5.2.1. Бiр деңгейдегi қиылыстар мынадай жалпы қағидаларға негiзделетiн нормаларға сәйкес жасалуы тиіс:
басты жолмен де, екiншi дәрежелi жолмен де келе жатқан жүргiзушiлерге барынша жақсы көрiнiс пен қиылыстарды қабылдау жағдайын қамтамасыз ету;
қиылыстардың мақсатына қарай қиылыстар геометриясын оңайлату, сонымен жол қозғалысына қатысушылардың оны қабылдауын жеңiлдету. Төрт тарамнан көп қиылыстарды қозғалыс ағымын топтастыру немесе шеңберлi қозғалысты қиылыстар жасау жолымен оңайлату қажет.

3.5.2.2. Қиылыстар, мүмкiндiгiнше, тiк бұрышпен орындалуы тиiс.

3.5.2.3. Қозғалысы үдемелi бiр деңгейдегi қиылыстарда тиiстi бағытта солға бұрылатын көлiк құралдары үшiн баяулату жолақтарын қарастыру қажет.
Жүрiс бөлiгiн қиылыстар аумағында өте кеңейтуге жол бермеу қажет, себебi бұл ағым қозғалысының жылдамдығын жоғарылатуға жағдай жасайды, жүргiзушiлердiң жiтiлiгiн төмендетедi және жол қиылысын күрделендiредi.
Қозғалыс бағыты өзгеруi және солға бұрылу үшiн баяулату жолағы болған жағдайда осы жолақ көрiнiп тұруы керек, себебi солға бұрылыс екiншi дәрежелi жолға жатқызылуы мүмкiн.

3.5.2.4. Жаяу жүргiншiлер мен велосипедшiлерге арналған жолдар жолды тiк бұрышқа жақын бұрышпен қиып өтуi және жақсы көрiнiп тұруы тиiс.

3.5.3. Түйiндер

3.5.3.1. Жалпы ережелер

3.5.3.1.1. Түйiн кескiнi қиылысты оңайлату және қозғалыс шарттарының бiрдейлiгiн қамтамасыз ету мiндетiнен шыға отырып таңдалады.
Қозғалыс шарттарының бiрдейлiгiн жүргiзушiлер қимылдарының бiрдейлiгi, яғни олардың әртүрлi түйiндерде әрбiр рет ұқсас маневрларды жүзеге асыруы деп түсiну керек.

3.5.3.1.2. Түйiндердiң кескiнi топографиялық сипаттарға, қозғалыс үдемелiлiгiне, қиылатын жол үлгiсiне және болуы мүмкiн жол бажын жинау бекеттерi.

3.5.3.2. Геометриялық сипаттамалары

3.5.3.2.1. Қосатын тарамдар. Қосатын тарамдардың ең кiшi енi мынадай болғаны мақсатқа лайықты:
бiржақты қозғалысты жүрiс бөлiгi - жол таңбалары мен нығайтылған жол бойын қоса 6 м;
екiжақты қозғалысты жүрiс бөлiгi - жол таңбалары мен нығайтылған жол бойын қоса 9 м.
Қосатын тарамдардың өлшемдерi мынадай болуы тиiс (айрықша жағдайларда көрсетiлген өлшемдер төмендетiлуi мүмкiн):
жоспардағы iшкi шеттiң ең кiшi радиусы - 30 м;
көтерiлетiн жолдардағы ең үлкен еңiс - 7%;
төмен түсетiн жолдардағы ең үлкен еңiс - 8%;
бойлық пiшiндегi дөңес сызықтардың ең кiшi радиустары - 800 м;
бойлық пiшiндегi ойыс сызықтардың ең кiшi радиустары - 400 м;
Жоспарда көлiк түйiндерiнiң сызықтары барлық жағдайларда тиiстi ұзындықты ауысу сызықтарымен кездесуi тиiс.

3.5.3.2.2. Ағымдардың тоғысу учаскелерi. Ағымдардың тоғысу учаскелерiнiң жол қозғалысының толық қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету үшiн жеткiлiктi ұзындығы болуы тиiс.

3.5.3.2.3. Қозғалыс ағымдарын болу. Жүрiс бөлiгi екi жүрiс бөлiгiне бөлiнетiн жағдайда қозғалыс ағымының бөлiнуiн жүргiзушi айқын қабылдауы тиiс. Осы үшiн оларды көрініс қамтамасыз етiлген учаскелерде орналастыру, сондай-ақ тиiстi белгiлер мен таңбаларды пайдалану қажет.

3.5.3.2.4. Қозғалыс ағымдарының қосылуы. Екi жүрiс бөлiгi бiреу болып қосылған жағдайларда, екi ағымның қосылуы қауiпсiз және негiзгi ағымның қозғалыс жылдамдығын шамалы ғана төмендетумен болуы тиiс.
Осы үшiн:
негiзгi емес қозғалыс ағымының көлiк құралдары, әдетте негiзгi ағымға оң жағынан құйылуы тиiс;
көлiк құралдарының негiзгi ағымына кiретiн көлiк құралдарының жүргiзушiлерi негiзгi жүрiс бөлiгiн қосылу орнының алдында және содан кейiн жақсы көруi тиiс.

3.6. Ауыспалы жылдамдық жолақтары

3.6.1. Негiзгi жолға шығатын немесе негiзгi жолдан шығатын көлiк құралдарына арналған ауыспалы жылдамдық жолақтарын түйiнге дейiн және одан кейiн, сондай-ақ маңайдағы аумақтардан кiретiн жолдардың қосылатын орындарында жасау қажет. Осындай жолақтарда өзгермейтiн ең және алдында немесе кейiннен қосатын сынабы болуы тиiс.

3.6.2. Ауыспалы жылдамдық жолақтарының ұзындығы есептiк жылдамдықтың және қозғалыс үдемелiлiгiнiң негiзiнде анықталуы тиiс.

3.7. Темiр жолдармен қиылысу
Халықаралық автомобиль жолдарының темiр жолдармен қиылысуын барынша әртүрлi деңгейлерде орындау керек.

4. ЖОЛДАРДЫ ЖАЙЛАСТЫРУ

4.1. Жалпы ережелер
Төменде көрсетiлген жолдарды жайластыру үлгiлерi автожол желiсiн пайдаланудың маңызды элементi және олар қозғалыстың ырғақтылығы мен қауiпсiздiгiне, сондай-ақ жол қозғалысына қатысушылар үшiн қолайлылық деңгейіне әсер етедi.
Жолдарды пайдалану жағдайын жоғары деңгейде ұстау үшiн жолдарды жайластыру күйiне тұрақты бақылау жасау және оған уақтылы жөндеу мен қызмет көрсету қажет.

4.2. Жол белгiлерi таңбалар

4.2.1. Жол белгiлерiнiң негiзгi сипаттамалары және таңбалар

4.2.1.1. Жол белгiлерi және таңбалар жол жағдайларын дұрыс қабылдануына жәрдемдесуi тиiс, сондықтан олар бiр бiрiне және барлық басқа жол элементтерiне сәйкес келетiндей жоспарлануы және орнатылуы тиiс.

4.2.1.2. Жол белгiлерi және таңбалар бiр түрлi, жүргiзушiлерге түсініктi және алыс қашықтықтан күндiз де, түнде де жақсы көрiнетiндей болуы тиiс.

4.2.1.3. Жарығы жоқ жолдарда жол белгiлерiнiң бетi жарық қайтаратын болуы тиiс, ал таңбалар жарық қайтаратын материалдардан жасалады.

4.2.2. Жол таңбасы
Жол таңбасы жүргiзушiлерге жылдың кез келген мерзiмiнде көрiнетiндей болуы тиiс, ал пайдаланылатын материалдардың сырғанамайтын қасиеттерi болуы тиiс.

4.2.3. Жол белгілерi

4.2.3.1. Халықаралық жолдарда қозғалыс бағыттары көрсеткiштерiнде жүргiзушiлерде бағыт туралы анық түсініктерi болатындай бағыттың нөмiрi болуы тиiс.

4.2.3.2. Белгiлердi қолдану тиiмділiгiн арттыру оларды жүргiзушiлер тез және оңай қабылдау үшiн белгiлердiң бiр үлгi мөлшерiн, жазулардың қысқалығын қолдануға, халықаралық жолдардың бүкiл желiсiнде бiр алфавиттi пайдалануға, рәмiздер мен жазулардың белгiлердiң көлемiне және рұқсат етiлген ең үлкен қозғалыс жылдамдығына сәйкестiгiн сақтауға талаптану керек. Басқа алфавиттердi қолдану жолдағы негiзгi объектiлердiң атаулары (iрi қалалардың жоғары қозғалыс үдемелiлiгi бар жолдармен қиылыстар, тарихи объектiлер және т.с.) латын тiлiнде бiрге қайталанса ғана рұқсат етiледi.

4.2.3.3. Жол белгiлерi жүрiс бөлiгiнiң шетiнен белгiнiң ең жақын шетiне дейiн кемiнде 3 м, ал күрделi жағдайларда кемiнде 1 м қашықтықта орнатылады.

4.2.4. Жол жұмыстарын бiлдiретін немесе жолдағы апат туралы ескертетін белгілер

4.2.4.1. Жол жұмыстарын жүргiзу кезiнде, апат (жол-көлiк оқиғасы) болғанда немесе жүрiс бөлiгiн немесе қозғалыс жолағын жабуға байланысты қандай да бiр операцияларды жүзеге асыру кезiнде жол қозғалысына қатысушылардың, сонымен қатар жолдағы тиісті жұмыс түрлерін жүзеге асыратын тұлғалардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мақсатында тиiстi уақытша белгiлер орнату қажет. Осындай белгiлер қажеттiлiгi жоғалғанда алынып тасталуы тиiс.

4.2.4.2. Жарық түсетiн жол учаскелерiнде жол жұмыстарын белгiлейтiн белгiлерге жарық түсiрiлуi тиiс. Жарық болмаған жағдайда белгiлердiң беттерi жарық қайтаруы тиiс немесе оларға арнайы жарық түсiру құрылғыларымен жарық түсiрiлуi тиiс.

4.2.4.3. Уақытша орнатылған белгiлерге қайшы тұрақты белгiлердi алу немесе жабу керек.

4.3. Қоршаулар, бағыт көрсететiн және қарықтыруға қарсы құрылғылар және апаттық түсу жолдары

4.3.1. Жол қоршаулары

4.3.1.1. Көлiк құралдарының жүрiс бөлiгiнен абайсыз шығып кетпеуi үшiн жолдар қоршаумен жабдықталуы тиiс. Жол қоршауы қажет болған жағдайларда ғана орнатылуы тиiс.

4.3.1.2. Қоршау үлгiсiн (ұстап қалатын қоршаулар, соққыны жұмсартқыштар, тосқауылдар) таңдау және оларды орнату тәртiбi олар ұстап қалуы тиiс көлiк құралдарының үлгiлерiне, бойлық пiшiнiне, жолдан шығып кеткенде болуы мүмкiн салдарына, сондай-ақ көруге тиетiн әсерiне және оларға қызмет көрсету күрделiлiгiне байланысты.

4.3.1.3. Бөлетiн жолақта қоршаудың, орнатылуы қозғалыстың үдемелілігiне және жолағының енiне байланысты.

4.3.1.4. Көпiрлерде және жол бойларында қоршаулар орнатуды қарастыру керек. Жол бойында қоршаулар жүрiс бөлiгiне таяу шығып тұрған қауіптi қатты кедергiлер болса немесе үйiндiнiң биiктiгi не болмаса жол баурайының еңiстiгi көзге көрiнетiндей қатерлi болса, сондай-ақ су жолымен, жоғары үдемелi қозғалысты жолмен, темiр жолмен және т.с. қиылысса немесе соның бойымен жүрсе орнатылады.

4.3.2. Бағыт көрсететiн құрылғылар
Жүргiзушiлер трассаны жақсы қабылдауы үшiн жарық қайтарғыштармен жабдықталған сигнал бағандары орнату керек.

4.3.3. Қарықтыруға қарсы құрылғылар

4.3.3.1. Автомагистральдар мен жоғары жылдамдық жолдарының жарық жоқ учаскелерiнде бөлетiн жолақтардың енi 5 метрден кем болса, егер қандай да бiр жол халықаралық жолдың бойымен жүрсе, сондай-ақ жол бойларында қарықтыруға қарсы экрандар мен қоршаулар орнату ұсынылады.

4.3.3.2. Қарықтыруға қарсы құрылғыларды орнату жол қозғалысына қатысушылар үшiн көріністi, сондай-ақ таяу жерде орналасқан қозғалысты реттейтiн техникалық құралдардың жұмыс тиiмділігiн төмендетпеуi тиiс.

4.3.4. Апаттық түсу жолдары
Тiк ұзақ төмен түсу жолдарында көлiк құралдарының қауiпсiз қозғалысын қамтамасыз ету үшін төмен бара жатқан көлік құралдары қозғалысының жолағы бойында қолайлы учаскелерде орналастырылған тұрақ жолақтарын немесе апаттық түсу жолдарын (амалсыз аялдау орындары) жасаған дұрыс. Бұл орындар шұғыл жағдайларда ғана көлiк құралдарының аялдамасы болуы тиiс.

4.4. Қозғалысты басқару

4.4.1. Бағдаршамдар

4.4.1.1. Бағдаршамдар қолданылатын халықаралық конвенциялар мен келiсiмдерге сәйкес пайдаланылуы тиiс. Кейбiр қауiптi учаскелердi (жол жұмыстары, жол бажын жинау бекеттерi, жаяу жүргiншілер өтетiн жолдар және т.т.) белгiлеу үшiн сары түстi жанып-сөнетiн шамдар пайдаланылуы мүмкін, олар жүргiзушiлерге зер салу және жылдамдықты баяулату қажеттілігiн көрсетедi.

4.4.1.2. Ерекше жағдайларда (жол жұмыстарын жүргiзу орындарында көлiк құралдарын кезекпен өткiзудi ұйымдастыру кезiнде немесе жол-көлiк оқиғалары жағдайында) уақытша бағдаршамдар пайдаланылуы мүмкiн.

4.4.2. Ақпараты өзгертілiп тұратын жол белгілерi
Ақпараты өзгертiліп тұратын жол белгiлерi жүргiзушілерге түсiнiктi және күндiз де, түнде де көрiнетiндей болуы тиiс.

4.4.3. Апаттық-шақыру байланысы жүйесi

4.4.3.1. Барлық үлгiдегi халықаралық жолдарда арнайы белгiлермен белгiленген және тиiстi орталықтармен тәулiк бойы байланысты қамтамасыз ететiн апаттық-шақыру байланысының колонкаларын немесе басқа байланыс құралдарын орнату ұсынылады. Осындай байланыс құралдары бүкiл жол бойында инженерлiк құрылыстардың тысқары үйiндiнiң шетiмен бiрдей аралықтарда орнатылады.

4.4.3.2. Апаттық-шақыру байланысының арнайы жүйесi болмаған жағдайда жоғары жылдамдық жолдарында және әдеттегi үлгідегi жолдарда ортақ телефон байланысы пайдаланылуы мүмкiн. Бұл жағдайда таяу жердегi қоғамдық телефонның орналасқан орны көрсетiлетiн белгiлер орнатылады.

4.4.3.3. Ұзын көпiрлер мен тоннельдерде арнайы байланыс құралдары қолданылуы мүмкін.

4.4.3.4. Байланыс құралдары пайдалануда оңай және пайдаланушыларға түсінікті болуы тиіс. Сонымен қатар пайдалану ережелерi белгiлер мен идеограммалар түрiнде түсiндiрiлгенi дұрыс.

4.5. Жарық беру
Жарық тиiстi экономикалық негiзделген кезде, шекаралық бекеттер, ұзын тоннельдер, реттелетiн қиылыстар, халықаралық жолдардағы түйiсулер сияқты айрықша режимдi қозғалыс учаскелерiнде берiлуi керек. Халықаралық жолдар бойынша жүретiн көлiк құралдарының жүргiзушiлерiне кедергi жасауы мүмкiн өте жарық аумақтармен (әуежайлар, қала немесе өнеркәсiп аудандары және т.с.) қиылысатын немесе жанымен өтетiн жол учаскелерiне де жарық беру керек.

4.6. Қозғалыс қауiпсiздігін қамтамасыз етудiң арнайы әдiстерi

4.6.1. Жаяу жүргіншiлер мен велосипедшiлердің қауiпсiздігін қамтамасыз ету
Әдеттегi үлгiдегi жолдарда қозғалыс қауіпсiздiгiн арттыру үшiн жаяу жүргiншiлер мен велосипедшiлердiң қозғалысы үшiн жолдар салу керек. Сонымен қатар осы жолдардың автомобиль жолдарымен қиылысу орындарына айрықша назар аудару қажет.

4.6.2. Мүгедектердiң қауiпсiздігін қамтамасыз ету
Қозғалыс кезiнде қиындық көрiп келе жатқан немесе бөгде бiреудiң көмегiн қажет ететiн көлiк құралдарының жүргiзушiлерi немесе жолаушылары жол маңындағы құрылыстарды пайдалануда қолайсыздық сезiнбеуi тиiс.
Осы мақсатта жол және оны жайластыруды қозғалысқа қатысушы мүгедектер әсiресе демалыс алаңқайлары мен қызмет көрсету бекеттерiнде дербес пайдалана алатындай жоспарлануы тиiс.

4.7. Жол маңындағы құрылыстар
Халықаралық жолдарда қозғалысқа қатысушыларға қызмет көрсету үшiн жасалатын құрылыстар мақсатына байланысты демалыс алаңқайлары, қызмет көрсету бекеттерi, шекара бекеттерi және т.с. болуы мүмкiн.

4.7.1. Демалыс алаңқайлары

4.7.1.1. Демалыс алаңқайларын жүргiзушiлер мен жолаушылар бiрқалыпты қозғалыстан демалатындай орындарда жасалуы тиiс. Сонымен қатар, алаңқайлар аумақтарының жайластырылуына дұрыс көңiл бөлу қажет.

4.7.1.2. Демалыс алаңқайларында столдар, қалқалар, әжетханалар және, мүмкiндiгiнше, ішетiн су көздерi (су колонкалары, құдықтар, бұлақтар және т.б.) болуы тиiс.

4.7.2. Қызмет көрсету кешендерi

4.7.2.1. Жер сипатын және пайдаланушыларды (туристер, көлiк қызметкерлерi және т.т.) ескере отырып жасалған, түйiсу орындарынан алыста орналасқан қызмет көрсету бекеттерiнде, тiптi болмағанда, тұрақ орындары, телефондар, жанар-жағармай құю стансалары және әжетханалары болуы тиiс.

4.7.2.2. Осыған ұқсас орындар (мысалы, тұрақтар) халықаралық жолдардың жүрiс бөлiгiнен бөлiнiп тұруы тиiс.

4.7.3. Жол бажын жинау бекеттерi

4.7.3.1. Жол бажын жинау орындарында, бақылау бекеттерiнiң алдында жолдың жүрiс бөлiгi (немесе түйiсудегi қосатын тарамдар) кеңейтiлуi тиiс.
Бақылау бекеттерiнiң саны қозғалыс үдемелiлiгiмен айқындалады.

4.7.3.2. Жол бажын жинау кабиналарын жақсы желдетiлетiн учаскелерде орналастыру қажет. Оларды төменге түсетiн жолдың шетiнде орналастыру ұсынылмайды.

4.7.3.4. Бақылау бекеттерiне апаратын қозғалыс жолақтарынан тысқары баж жинау, бақылауды жүзеге асыру және қызметшiлердiң жұмысы үшiн қажеттi ғимараттар мен құрылыстарға арналған жеткiлiктi аумақ бөлінуi тиiс.

4.7.4. Шекара бекеттерi

4.7.4.1. Шекаралық бақылау бекеттерiнiң орналасу орны, көлемi және кескіні, сондай-ақ ғимараттардың, құрылыстардың, тұрақ орындарының және т.с. сипаты мен болуы көзделген бақылау түрлерiн және осы бекеттерi арқылы қозғалыстың сипатын ескере отырып таңдалады.

4.7.4.2. Шекара кешенiнiң құрылымы мен кескiнi, сондай-ақ ақпарат пен қозғалысты реттеу құралдары, iшкi байланыс жүйесi туристiк және коммерциялық көлiк құралдарының ағымын олардың ғимараттар мен құрылыстарға келуiне дейiн бөлудi қамтамасыз ету тиiс.

5. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ

5.1. Жалпы ережелер

5.1.1. Жолдар қоршаған ортаға зиянды ықпалын барынша төмендетiлетiндей жоспарлануы тиiс.

5.1.2. Қоршаған ортаның сапасын (көзбен көрiнетiн және экологиялық) сақтау үшiн жолдар ландшафтпен үйлесiмдi болуы қажет.

5.1.3. Жаңа жолдарды салу немесе қазiргi бар жолдарды қайта жаңарту жобаларын әзiрлегенде қоршаған орта үшiн әртүрлi жобалық шешiмдердiң нұсқаларын бағалап, артықшылықтары мен кемшiлiктерiн салыстыру мақсатқа лайықты.

5.2. Жолдардың қоршаған ортамен органикалық қосылуы

5.2.1. Бiр жобаны әзiрлеу кезiнде жол мен жол қозғалысының мыналарға тiкелей және жанама әсерiн бағалау керек:
адамдарға, өсiмдiктерге, жануарларға;
топырақ күйiне, суға, микроклиматқа, әуе ортасына;
пейзажға, жолдағы объектiлерге және мәдени мұраға.

5.2.2. Ландшафт элементтерiне қатысты көлденең және бойлық пiшiндерiн келiсу жолдың жергiлiктi рельефпен және жер пайдалану жүйесiмен үйлесiмдi болуы және жол қозғалысы қауiпсiздiгiне қолайсыз әсерiн болдырмауы тиiс.

5.2.3. Жол қозғалысы, жолдарға қызмет көрсету және оларды ұстау нәтижесiнде болатын шу деңгейiн, дiрiлдi және ауа мен судың ластануын осы елде қолданылатын нормативтiк құқықтық реттеудiң негiзiнде тиiстi шаралармен шектеу керек.

5.2.4. Жаңа жол мен соған байланысты құрылыстар ландшафты өзгерткен жағдайларда жаңа ландшафты салуды қарастыру қажет.

5.3. Қоршаған ортаның жол қозғалысына қатысушыларға ықпалы

5.3.1. Ландшафтың және қоршаған ортаның жолдан көрiнетiн элементтерi жол қозғалысы қауіпсiздiгiн арттыруға және оған қатысушыларға жайлы болу үшiн пайдалануы мүмкiн. Олар көзбен көрiнетiндi толықтыруы және жақсартуы тиiс және сапарды қызықты етуi тиiс.

5.3.2. Жүргiзушiлерге жақсылап бағдар алуға мүмкiндiк беретiн елдi мекендер, өзендер, қыраттар және т.т. ұзақ уақыт көрiнiп тұруы тиiс. Екпе ағаштар (жол бойында немесе басқа бiр нысандағы) оларды отырғызу қандай да бiр қатер төндiрмесе көзбен бағдар алуды жақсартуға және жолдың көзбен көргендегi бiрқалыптылығын бұзуға жәрдемдесуi тиiс. Ландшафты қарсы келетiн көлiктiң қарықтыру әсерiн және қолайсыз ауа райы жағдайларының (жел, қар және т.т.) керi әсерiн төмендету үшiн пайдалану керек.

5.3.3. Жол бойында шуды басатын экрандар орнатқанда оларды "тас қоршау" әсерiн төмендететiндей және қоршаған орта туралы ақпараттың жетiспеушiлiгiн толтыратындай жасау керек. Қозғалыстың техникалық эстетикасы мен қауiпсiздiгi жағына қарай коммерциялық жарнаманы халықаралық жолдарға жақын орналастырмау керек.

5.4. Жолдарды жануарлармен соқтығылысудан қорғау

5.4.1. Автомагистральдарды және жоғары жылдамдық жолдарын пайдаланушыларды жануарлармен соқтығылысудан қорғау үшiн тиiстi қоршаулар немесе шошытатын құрылғылар қарастырған дұрыс.

5.4.2. Сонымен қатар жануарларды да қорғау шараларын қабылдау қажет (тиiстi ескертетiн жол белгілерiн орнату, жолдардың үстiнен немесе астынан жануарлар үшiн өтетiн жолдар жасау).

6. ЖОЛДАРДЫ ЖӨНДЕУ ЖӘНЕ ҰСТАУ

6.1. Жалпы ережелер

6.1.1. Жолдар мен жол құрылыстары олардың мақсатын сақтау және қолайлылық пен қозғалыс қауiпсiздiгiнiң тұрақты деңгейiн қамтамасыз ету үшiн техникалық жөндi күйде ұсталуы тиiс.

6.1.2. Жобалау және құрылысын жүргiзу кезiнде табиғат қорғау заңдарының талаптарын сақтай отырып, жолдарды ұстау жұмыстарын жүргiзу қолайлылығын ескеру қажет.

6.1.3. Жолдың барлық элементтерi: жол төсемi, жол бойындағы орлар, су арығы, белгiлер мен таңбалар, жол қозғалысын реттеу құралдары, ғимараттар мен құрылыстар, жол маңындағы жолақтар, екпе ағаштар және ландшафт жөндеу мен ұстауға жатады.

6.1.4. Жолды ұстау барысында белгiлер көрiнетiндей және жол қозғалысы қауіпсiздiгiн қамтамасыз ететiн құрылғылардың жұмысына кедергi жасамайтындай бөлiнетiн жолақтың күйiн, ағаштар мен талшiлiктердiң өсуiн байқау қажет.

6.1.5. Жолды ұстауға арналған жабдық жол қозғалысы қауiпсiздiгi деңгейiн төмендетпеуi және көлiк құралдарының қалыпты қозғалысына кедергi жасамауы тиiс.

6.3. Жөндеудi және ұстауды басқару

6.2.1. Жолдарды жөндеу және ұстау жұмыстарын жоспарлау жоспарлар жасау және олардың орындалуын тексеру, жолдардың күйi туралы жүйелi түрде мәлiметтер жинау арқылы қолданылатын нормативтiк құжаттардың негiзiнде жүргiзiлуi тиiс. Осыны жолдарды басқару органы жүзеге асыруы тиiс және бұл жоспарлау үшiн негiз ретiнде қаралуы тиiс, бiрақ кейбiр жағдайларда басқа ойлардың негiзiнде ымыралы шешiмдер қабылдануы мүмкiн.

6.2.2. Жолдарды, бар жол құрылыстары мен объектiлерiн қажеттi ұстау деңгейiн қолдау және оларды жөндеу бойынша ағымдағы жұмыс осы жолдың барлық элементтерiн және олардың күйiн толық және тұрақты жаңарта отырып есепке алудың негiзiнде жүргiзiлуi тиiс. Көлiк құралдарының қозғалысын бұзатын қолайсыз факторлар туындаған жағдайда немесе жол-көлiк оқиғалары жағдайында тиiстi шараларды тез қабылдау қажет.

6.2.3. Жолдарды жөндеу және ұстау жұмыстарын жоспарлау осы талаптарды ескере отырып, жол төсемiнiң, жол белгiлерi мен сигналдарының, жол таңбаларының (күндiз де, түнде де) және басқа элементтердiң күйiне жүйелi түрде диагноз қою қорытындыларына негiзделуi тиiс. Осындай диагноз қою жолдарда алдын алу немесе қалпына келтiру шараларын әзiрлеу үшiн ақпараттың негiзгi көзi болуы тиiс.

6.2.4. Жолдарды ұстау жұмыстарын бақылау мiндетiне кiретiн жол органы сонымен қатар жол қозғалысы қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге қажеттi барлық уақытша шаралардың орындалуын, жұмыстарды жүргiзудiң технологиясы мен тиiмдiлiгiн сақтауды бақылауы тиiс. Жылдамдыққа, қозғалыс режимiне әртүрлi шектеулер қою және басқа шектеулер енгiзу құзыреттi органдардың рұқсатымен жүзеге асырылуы тиiс.

6.3. Жөндеу және ұстау бойынша жұмыстарды жүргізу орындары

6.3.1. Жол элементтерiн жөндеу және ұстау кезiнде жол қозғалысы қауiпсiздiгiне тiкелей әсер ететiн шараларды өткiзу бiрiншi кезекте назарда болуы тиiс.
Осындай элементтерге мыналар жатады:
жол төсемi, сырғанауға қарсыласу және бетiнен судың ағуы жағынан қарағанда;
сындарлы элементтер, әсiресе түйiсу орындарында, тiректер, парапеттер және көпiрлер мен темiр жолдың үстiнен салынған көпiрлердiң басқа тораптары, тоннельдердi жабдықтау;
жарық беру енжарлық қауiпсiздiк құралдары;
жол белгiлерi, сигналдары, таңбалары және басқа элементтерi.
Мыналар маңызды шаралар болып есептеледi:
жолды бүкiл жыл бойы толық пайдалану мүмкiндiгiн қамтамасыз ету;
қар мен мұздан тазарту және қолайсыз ауа райы жағдайларынан болған басқа қауiптi жағдайларды жою үшiн уақтылы шаралар қабылдау;
қоршаған ортаны қорғау және жақсарту жөнiндегi жұмыстарды жүргiзу, мысалы, шу басатын экрандар қою, пейзажды қалыптастыру және т.т.

6.3.2. Жүрiс бөлiгiн (төсемнiң түзулiгi мен кедiр-бұдырлығы) және жол құрылыстарын пайдалану сапасын жөндеу бойынша тиiстi шараларды қабылдау жолымен жоғары деңгейде ұстау және ұстау мен жөндеу жұмыстарын жүргiзу кезеңiнде еркiн өтуiн қамтамасыз етуi қажет. Осы жұмыстарды жол төсемi бiртiндеп бұзылмау үшiн уақтылы орындау керек.

6.3.3. Жол жұмысшылары мен жол қозғалысына қатысушылардың қауiпсiздiгi қозғалысты ұйымдастыруға және жұмыс жүргiзу орындарын қоршауға, жұмысты жоспарлау барысында көзделуi және оларды жүргiзу кезiнде тұрақты тексерiлуi тиiс шаралар қабылдау жолымен қамтамасыз етілуi тиiс.

6.3.4. Жол-көлiк оқиғаларын және көлiк құралдарының жол жұмыстарын жүргiзу орындарында кiдiрiп қалуын болдырмау үшiн қоршайтын құрылғылар, белгiлер мен таңбалар орнатуды қарастыру, сондай-ақ жұмыс жүргiзу орындарында күндiз де, түнде де көруге болатындай қамтамасыз ету керек. Қолданылатын қоршау құрылғылары және реттеу құралдары жақсы көрiнiп тұруы және олардың мағынасы қозғалысқа қатысушылар үшiн түсініктi болуы тиiс. Бұл құралдар халықаралық конвенциялардың талаптарына сәйкес болуы тиiс, ал олардың жолда тұруы жүйелi түрде тексерілiп тұруы тиiс.

6.3.5. Қысқы жағдайда жол қозғалысы қауiпсiздiгiн және оны ұйымдастыруды тиiстi шаралар қабылдау жолымен барынша қамтамасыз ету керек. Доңғалақтардың жүрiс бөлiгi бетiмен жабысуына, жол белгiлерiн қар мен мұздан тазартуға айрықша көңiл бөлу керек.

Осымен қоса берiлген мәтiн Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығы үкiметтерiнiң Басшылары кеңесiнiң атынан құжаттардың жеке жобалары бойынша түпкiлiктi шешiмдер қабылдау өкiлеттiгiн Экономикалық одақтың Мемлекетаралық экономикалық комитетiнiң Төралқасына және Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығына мүше мемлекеттердiң Сыртқы iстер министрлерiнiң Кеңесiне беру туралы 1998 жылғы 6 наурызда Мәскеу қаласында қабылданған Шешiмдi орындау үшiн 1998 жылғы 11 қыркүйекте Мәскеу қаласында қабылданған Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығының халықаралық автомобиль жолдары туралы хаттаманың түпнұсқасымен бiрдей болып табылатынын куәландырамын.

Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығы
Атқарушы хатшысының
орынбасары

Об утверждении Протокола о международных автомобильных дорогах Содружества Независимых Государств

Постановление Правительства Республики Казахстан от 24 июня 2000 года N 935

В целях дальнейшего взаимовыгодного международного сотрудничества и развития сети международных автомобильных дорог Содружества Независимых Государств Правительство Республики Казахстан постановляет:
1. Утвердить Протокол о международных автомобильных дорогах Содружества Независимых Государств, совершенный в городе Москве 11 сентября 1998 года.
2. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Официально
заверенный
текст

Протокол <*>
о международных автомобильных дорогах
Содружества Независимых Государств

<*>(Вступил в силу 17 июля 2000 года - Бюллетень
международных договоров Республики Казахстан,
2003 г., N 4, ст. 29)

Подписали: Республика Армения, Республика Беларусь, Республика Казахстан, Кыргызская Республика, Республика Молдова, Российская Федерация, Республика Таджикистан

сдали уведомления:

Республика Беларусь - депонировано 17 ноября 1998 года;
Кыргызская Республика - депонировано 16 февраля 1999 года;
Республика Армения - депонировано 20 июля 1999 года;
Республика Таджикистан - депонировано 21 сентября 1999 года;
Российская Федерация - депонировано 28 апреля 2000 года;
Республика Казахстан - депонировано 17 июля 2000 года.

Протокол вступил в силу 20 июля 1999 года

вступил в силу для государств:

Республика Беларусь - 20 июля 1999 года;
Кыргызская Республика - 20 июля 1999 года;
Республика Армения - 20 июля 1999 года;
Республика Таджикистан - 21 сентября 1999 года;
Российская Федерация - 28 апреля 2000 года;
Республика Казахстан - 17 июля 2000 года.

Государства-участники настоящего Протокола в лице правительств, (в дальнейшем - Стороны),
в целях объединения усилий по развитию и совершенствованию автомобильных дорог, обеспечивающих международные перевозки грузов и пассажиров,
согласились о нижеследующем:

Статья 1

Сеть международных автомобильных маршрутов Содружества Независимых Государств представляет собой систему основных и промежуточных автомобильных дорог, ориентированных по направлениям Север-Юг и Запад-Восток с ответвлениями и соединительными дорогами. Перечень международных автомобильных дорог Содружества Независимых Государств (далее - международные автомобильные дороги СНГ) содержится в Приложении 1, являющемся неотъемлемой частью настоящего Протокола.

Статья 2

Каждая из Сторон примет в соответствии с настоящим Протоколом надлежащие меры для того, чтобы участки международных автомобильных дорог СНГ, находящиеся в пределах территории соответствующего государства-участники Содружества, были приведены в соответствие с общими требованиями к международным автомобильным дорогам СНГ, которые содержатся в Приложении 2, являющемся неотъемлемой частью настоящего Протокола.
Информационное обеспечение и координацию указанной деятельности автодорожных администраций Сторон в рекомендательной форме осуществляет Межправительственный совет дорожников (далее - Совет).

Статья 3

В целях развития сети международных автомобильных дорог СНГ Стороны осуществляют мероприятия поэтапно, в рамках внутригосударственных программ, исходя из финансовых возможностей каждой из Сторон, с привлечением в необходимых случаях средств отечественных и зарубежных инвесторов.

Статья 4

Стороны принимают соответствующие меры по интеграции международных автомобильных дорог СНГ в Европейскую и Азиатскую системы автомобильных дорог и транспортных коридоров.

Статья 5

Стороны осуществляют меры по обустройству подъездов к пограничным пунктам пропуска автотранспортных средств, строительству автозаправочных станций, станций технического обслуживания, терминалов, гостиниц, стоянок, созданию специализированной структуры, обеспечивающей функционирование сети предприятий, оказывающих сервисные услуги международным автомобильным перевозчикам, а также развивают сотрудничество по реконструкции, ремонту и содержанию автомобильных дорог и сооружений.

Статья 6

Стороны осуществляют обмен опытом и информацией по вопросам создания и освоения прогрессивных технологий, материалов, дорожных машин, оборудования и приборов, совершенствования системы финансирования и управления дорожным хозяйством, создания скоординированной нормативно-правовой базы, подготовки кадров высшей квалификации и инженеров.

Статья 7

В настоящий Протокол с общего согласия Сторон могут быть внесены изменения и дополнения.

Статья 8

Изменения и дополнения к Приложениям 1 и 2 настоящего Протокола могут быть внесены автодорожными администрациями Сторон по поручению каждой из Сторон.
Изменения и дополнения в Приложение 1 к настоящему Протоколу вносятся с общего согласия автодорожных администраций Сторон, по территориям которых проходят дополнительно предлагаемые и изменяемые маршруты международных автомобильных дорог СНГ, и оформляются протоколами, подписываемыми руководителями автодорожных администраций Сторон.
Изменения и дополнения в Приложение 2 к настоящему Протоколу вносятся с общего согласия всех автодорожных администраций Сторон и оформляются протоколами, подписываемыми руководителями автодорожных администраций Сторон.

Статья 9

Протоколы об изменениях и дополнениях в Приложения 1 и 2, подписанные руководителями автодорожных администраций Сторон, направляются Совету, который не позднее 90 дней с даты подписания направляет их депозитарию настоящего Протокола.
Соответствующие изменения и дополнения вступают в силу через 15 дней после получения депозитарием от Совета упомянутого сообщения.

Статья 10

Положения настоящего Протокола не затрагивают обязательств, принятых Сторонами в соответствии с другими международными договоренностями.

Статья 11

Автодорожные администрации Сторон поддерживают постоянные контакты друг с другом и с Советом по вопросам выполнения настоящего Протокола.

Статья 12

Спорные вопросы, связанные с применением и толкованием настоящего Протокола, разрешаются путем консультаций или переговоров заинтересованных Сторон.

Статья 13

Настоящий Протокол заключается сроком на 5 лет и будет автоматически продлеваться на последующие 5 лет, если Стороны не примут иного решения. Каждая из Сторон может заявить о своем намерении выйти из Протокола путем письменного уведомления депозитария об этом не позднее чем за 6 месяцев до выхода.

Статья 14

Настоящий Протокол вступает в силу с даты сдачи на хранение депозитарию третьего уведомления о выполнении подписавшими его Сторонами внутригосударственных процедур, необходимых для его вступления в силу.
Для Сторон, выполнивших внутригосударственные процедуры позднее, он вступает в силу со дня сдачи депозитарию уведомления об этом.

Статья 15

Настоящий Протокол открыт для присоединения к нему других государств, разделяющих его цели и принципы с согласия всех Сторон путем передачи депозитарию документов о таком присоединении. Присоединение считается вступившим в силу со дня получения депозитарием последнего сообщения о согласии на такое
присоединение.
Совершено в городе Москве 11 сентября 1998 года в одном подлинном экземпляре на русском языке. Подлинный экземпляр хранится в Исполнительном Секретариате Содружества Независимых Государств, который направит каждому государству, подписавшему настоящий Протокол, его заверенную копию.

(Подписи)

Приложение 1
к Протоколу о международных
автомобильных дорогах Содружества
Независимых Государств
от 11 сентября 1998 года

Перечень
международных автомобильных дорог СНГ

Сеть международных автомобильных дорог СНГ представляет собой систему основных и промежуточных автодорожных маршрутов, ориентированных по направлениям запад-восток и север-юг с ответвлениями и соединительными дорогами.

Направление запад-восток

Основные маршруты:

Граница Эстонии - Санкт-Петербург - Вологда - Киров - Пермь - Екатеринбург - Тюмень - Омск - Павлодар - Семипалатинск - Майкапчагай - граница Китая.
Граница Польши - Брест - Минск - Смоленск - Москва - Рязань - Пенза - Самара - Уфа - Челябинск - Курган - Петропавловск - Омск - Новосибирск - Кемерово - Красноярск - Иркутск - Улан-Удэ - Чита - Хабаровск - Владивосток.
Киев - Глухов - Курск - Воронеж - Саратов - Уральск - Актюбинск - Кзыл-Орда - Шымкент - Жамбыл - Бишкек - Нарын - Торугарт - граница Китая.
Граница Польши - Львов - Ровно - Житомир - Киев - Полтава - Харьков - Луганск - Волгоград - Астрахань - Атырау - Бейнеу - Нукус - Бухара - Карши - Термез - граница Афганистана.
Граница Словакии - Ужгород - Львов - Тернополь - Хмельницкий - Винница - Умань - Кировоград - Днепропетровск - Донецк - Ростов-на-Дону - Минеральные Воды - Махачкала - Баку - Туркмен-Баши - Ашгабад - Мары - Чарджоу - Бухара - Самарканд - Джизак - Ташкент - Шымкент - Жамбыл - Бишкек - Алматы - Хоргос - граница Китая.
Граница Румынии - Рени - Одесса - Николаев - Херсон - Армянск - Джанкой - Керчь - Новороссийск - Сухуми - Сенаки.
Поти - Сенаки - Самтредиа - Тбилиси - Казах - Евлах - Кази - Магомет - Алят - Баку.
Граница Турции - Батуми - Самтредиа - Тбилиси - Казах - Евлах - Кази - Магомет - Алят - Баку.

Промежуточные маршруты:

Граница Латвии - Великие Луки - Москва - Владимир - Нижний Новгород - Чебоксары - Казань - Уфа.
Граница Польши - Калининград - Нестеров - граница Литвы - .... -
Граница Латвии - Остров.
Граница Литвы - Минск - Гомель.
Кобрин - Гомель - Брянск - Орел - Липецк - Тамбов - Пенза.
Граница Польши - Ковель - Коростень - Киев.
Умань - Первомайск - Николаев - Херсон - Мелитополь - Таганрог - Ростов-на-Дону.
Граница Румынии - Кишинев - Кировоград - Полтава.
Тбилиси - Лагодехи - Белоканы - Халдан - Геогчай - Шемаха - Баку.
Хашури - Ахалцихе - Гюмри - Ереван - Ерасх - Горис - Капан - Мегри - граница Ирана.
Термез - Душанбе - Джиргаталь - Карамык - Иркештам - граница Китая.
Душанбе - Куляб - Хорог - Ош.

Направление север-юг

Основные маршруты:

Граница Литвы - Лида - Слоним - Бытень - Кобрин - Ковель - Луцк - Тернополь - Черновцы - граница Румынии.
Граница Литвы - Лида - Слоним - Бытень - Кобрин - Ковель - Луцк - Тернополь - Черновцы - Кишинев - Одесса.
Граница Финляндии - Выборг - Санкт-Петербург - Псков - Витебск - Могилев - Гомель - Чернигов - Киев - Одесса.
Граница Норвегии - Мурманск - Петрозаводск - Санкт-Петербург - Новгород - Тверь - Москва - Тула - Орел - Курск - Белгород - Харьков - Днепропетровск - Запорожье - Симферополь - Алушта - Ялта.
Архангельск - Вологда - Ярославль - Москва - Воронеж - Ростов-на-Дону - Краснодар - Новороссийск.
Минеральные Воды - Нальчик - Владикавказ - Тбилиси - Марнеули - Болниси - Степанаван - Ванадзор - Ереван.
Москва - Тамбов - Волгоград - Астрахань - Махачкала - Губа - Баку - Астара - граница Ирана
Екатеринбург - Челябинск - Кустанай - Акмола - Караганда - Алматы - Бишкек - Ош - Андижан - Коканд - Ташкент - Душанбе - Нижний Пяндж - граница Афганистана.
Новосибирск - Барнаул - Ташанта - граница Монголии.
Красноярск - Абакан - Кызыл - Эрзин - граница Монголии.
Улан-Удэ - Кяхта - граница Монголии.
Якутск - Невер - граница Китая.
Свободный - Благовещенск - граница Китая.

Промежуточные маршруты:

Минск - Слуцк - Сарны - Ровно.
Бобруйск - Мозырь - Житомир - Винница - Могилев-Подольский - Бэлць - граница Румынии.
Вулкэнешть - Болград - Измаил - граница Румынии.
Москва - Калуга - Брянск - Киев.
Владикавказ - Цхинвали - Гори.
Поти - Батуми - граница Турции.
Сыктывкар - Киров - Йошкар-Ола - Ульяновск - Сызрань - Саратов - Волгоград.
Самара - Уральск - Атырау.
Петропавловск - Есиль - Жезказган - Кзыл-Орда - Учкудук - Навои.
Георгиевка - Аягуз - Талдыкорган - Сары-Озек - Алматы.
Чита - Забайкальск - граница Китая.
Владивосток - Хасан - граница КНДР.

Ответвления и соединительные дороги:

Гвардейск - Неман - граница Литвы.
Граница Польши - Гродно - Минск.
Граница Польши - Слоним - Барановичи.
Опочка - Полоцк - Минск.
Граница Латвии - Полоцк - Витебск - Смоленск.
Граница Польши - Жовква - Львов.
Граница Венгрии - Чоп - Ужгород.
Кишинев - Комрат - Вулкэнешть - граница Румынии.
Глухов- Тросна.
Краснодар - Джубга.
Марнеули - Садахло - Ванадзор.
Дилижан - Севан - Ереван - Эчмиадзин - граница Турции.
Кази-Магомед - Бахрамтепе - Горадиз - граница Ирана.
Ордубад - Джульфа - Нахичевань - Садарак - граница Турции.
Евлах - Агджабеди - Билясувар - граница Ирана.
Петропавловск - Акмола.
Бейнеу - Бекдаш - Туркмен-Баши.
Ашгабад - Гаудан - граница Ирана.
Теджен - Серакс - граница Ирана.
Мары - Кушка - граница Афганистана.
Самарканд - Гузар.
Самарканд - Айни.
Жамбыл - Талас - Сусамыр.
Ура-Тюбе - Худжанд - Исфана - Ош.
Худжанд - Коканд.
Хорог - Ишкашим - Лангар - граница Афганистана.
Мургаб - граница Китая.
Семипалатинск - Барнаул - Новоалтайск.
Таскескен - Бахты - граница Китая.
Учарал - Дружба - граница Китая.
Сары-Озек - Хоргос - граница Китая.
Алматы - Узунагаш - Кемин.
Балыкчи - Чолпон-Ата - Тюп - Кеген - Кокпек.
Иркутск - Монды - граница Монголии.
Уссурийск - граница Китая.
Владивосток - Находка.

Приложение 2
к Протоколу о международных
автомобильных дорогах Содружества
Независимых Государств
от 11 сентября 1998 года

Общие требования,
которым должны отвечать международные
автомобильные дороги СНГ

Содержание

1. Общие положения
2. Классификация международных дорог
3. Геометрические характеристики
3.1. Общие положения
3.2. План и продольный профиль
3.2.1. Основные параметры
3.2.2. Обеспечение видимости
3.3. Поперечный профиль
3.3.1. Количество и ширина полос движения
3.3.2. Обочины
3.3.3. Разделительная полоса
3.3.4. Поперечный уклон
3.3.5. Дорожки для пешеходов и велосипедистов
3.4. Габариты искусственных сооружений
3.5. Пересечения
3.5.1. Выбор типа пересечений
3.5.2. Планировка пересечений в одном уровне
3.5.3. Развязки
3.6. Переходно-скоростные полосы
3.7. Пересечения с железными дорогами

4. Обустройство дорог
4.1. Общие положения
4.2. Дорожные знаки и разметка
4.2.1. Основные характеристики дорожных знаков и разметки
4.2.2. Дорожная разметка
4.2.3. Дорожные знаки
4.2.4. Знаки, обозначающие дорожные работы или предупреждающие об аварии на дороге
4.3. Ограждения, направляющие и противослепящие устройства и аварийные съезды
4.3.1. Дорожные ограждения
4.3.2. Направляющие устройства
4.3.3. Противослепящие устройства
4.3.4. Аварийные съезды
4.4. Управление движением
4.4.1. Светофоры
4.4.2. Дорожные знаки с изменяющейся информацией
4.4.3. Системы аварийно-вызывной связи
4.5. Освещение
4.6. Специальные методы обеспечения безопасности движения
4.6.1. Обеспечение безопасности пешеходов и велосипедистов
4.6.2. Обеспечение безопасности инвалидов
4.7. Придорожные сооружения
4.7.1. Площадки отдыха
4.7.2. Комплексы обслуживания
4.7.3. Пункты сбора дорожной пошлины
4.7.4. Пограничные пункты

5. Охрана окружающей среды
5.1. Общие положения
5.2. Органическое соединение дорог с окружающей средой
5.3. Воздействие окружающей среды на участников дорожного
движения
5.4. Охрана дорог от пересечения их животными

6. Ремонт и содержание дорог
6.1. Общие положения
6.2. Управление ремонтом и содержанием
6.3. Места проведения работ по ремонту и содержанию

Общие требования, которым должны отвечать
международные автомобильные дороги СНГ

1. Общие положения

1.1. Основные характеристики, которые должны быть приняты при строительстве, реконструкции, ремонте и содержании международных автомобильных дорог, именуемых в дальнейшем "международными дорогами", изложены в приведенных ниже положениях, которые разработаны с учетом современных концепций в области дорожного строительства.
1.2. Выбор характеристик должен обеспечивать высокую безопасность и беспрепятственное движение всех транспортных средств с учетом функционального назначения дороги и ее восприятия водителями.
1.3. Общие требования распространяются как на строительство новых дорог, так и на реконструкцию существующих. При реконструкции необходимо учитывать ограничивающие факторы и гибко подходить к применению общих требований в целях сохранения общей целостности маршрута.
При этом особое внимание следует уделять случаям поэтапного улучшения характеристик дороги.
1.4. В случае стадийного строительства автомагистрали или скоростной дороги, когда на первом этапе вводится лишь одна проезжая часть для движения в обоих направлениях, необходимо принимать меры, чтобы движение воспринималось именно как движение в двух направлениях за счет обеспечения видимости на участках обгона, ограждения строительных объектов, которые должны быть возведены на время строительства, и принятия других мер.
1.5. При строительстве и реконструкции международных дорог их следует прокладывать в обход населенных пунктов, если они создают в населенных пунктах неудобства или опасность для жителей, при этом необходимо стремиться, чтобы основные международные дороги представляли собой автомагистрали или скоростные дороги.
1.6. Положения настоящего Приложения разработаны на основе экономической оценки следующих критериев: безопасность дорожного движения, охрана окружающей среды, беспрепятственное движение транспортных потоков, комфорт участников дорожного движения.
1.7. Страны должны предпринимать всяческие усилия для соблюдения настоящих положений как при строительстве новых дорог, так и при реконструкции уже существующих.

2. Классификация международных дорог

2.1. Международные дороги подразделяются на: автомагистрали,
скоростные дороги и дороги обычного типа.

2.2. Автомагистрали
Термин "автомагистраль" означает дорогу, специально запроектированную и построенную (или реконструированную) для автомобильного движения, которая не обслуживает придорожных владений. Доступ на нее возможен только с других дорог через развязки в разных уровнях.
Эта дорога:
имеет, как правило, раздельные проезжие части для движения в разных направлениях, отделенные друг от друга разделительной полосой, не предназначенной для движения;
не имеет пересечений в одном уровне с другими дорогами, железнодорожными и трамвайными путями и пешеходными дорожками; специально обозначена как автомагистраль.

2.3. Скоростные дороги
Скоростная дорога представляет собой дорогу, предназначенную для автомобильного движения, которая доступна для въезда только через развязки в разных уровнях, кольцевые или канализированные пересечения в одном уровне или перекрестки со светофорным регулированием. На скоростных дорогах остановка и стоянка на проезжей части запрещены.

2.4. Дороги обычного типа
Дорога обычного типа представляет собой дорогу, которой могут пользоваться все категории участников дорожного движения и транспортных средств. Такая дорога может иметь единую или раздельные проезжие части для движения в обоих направлениях.

3. Геометрические характеристики

3.1. Общие положения

3.1.1. Расчетные параметры дороги зависят от ее функционального значения, условий местности (рельефа, застройки окрестностей и т.п.) и технико-экономических критериев.
3.1.2. При выборе расчетных параметров дороги необходимо учитывать:
место и роль дороги в общей сети дорог международного и внутригосударственного значения;
возможность размещения соответствующих придорожных объектов;
соответствие типа дороги ее восприятию участниками дорожного движения.
3.1.3. Расчетные параметры дороги должны определять характеристики отдельных объектов создаваемого маршрута (или участка), а, следовательно, и все элементы проекта (геометрические характеристики, оборудование, пересечения и примыкания, средства регулирования движения).
3.1.4. Каждому типу дороги предписывается соответствующая расчетная скорость, которая выбирается на основе экономического обоснования.
Расчетная скорость принимается при строительстве или реконструкции дороги с целью определения геометрических характеристик, допускающих безопасное движение с этой скоростью одиночных транспортных средств.
Ниже приводятся расчетные скорости движения транспортных средств по международным дорогам в км/ч.

-----------------------------------------------------------------
Автомагистрали - 80 100 120 140

Скоростные дороги 60 80 100 120 -

Дороги обычного типа 60 80 100 - -

-----------------------------------------------------------------

Расчетная скорость более 100 км/ч принимается лишь при наличии раздельных проезжих частей и развязок в разных уровнях.
Расчетная скорость 60 км/ч для скоростных дорог и дорог обычного типа, а также 80 км/ч для автомагистралей допускается только на ограниченном числе участков.
В исключительных случаях на участках ограниченной протяженности со сложным рельефом местности и в других сложных условиях допускается снижение расчетной скорости. Переход с одной расчетной скорости на другую должен осуществляться постепенно таким образом, чтобы водитель мог легко его предвидеть.
3.1.5. Необходимо стремиться, чтобы международные дороги имели однородные характеристики на участках достаточной протяженности. Изменения параметров дороги производятся в местах перепада интенсивности движения (приближение к населенному пункту или развязке).
3.1.6. Необходимо принимать меры по обеспечению безопасности движения на всех участках дороги с учетом реальной скорости движения.
3.1.7. На международных дорогах должны обеспечиваться условия для движения транспортных средств в соответствии с национальными требованиями в части их габаритов, общей массы и нагрузки на ось.

3.2. План и продольный профиль

3.2.1. Основные параметры
3.2.1.1. План и продольный профиль дороги должны сочетаться таким образом, чтобы участники дорожного движения могли видеть дорогу без особых разрывов, предвидеть изменения дорожной ситуации и ясно различать характерные места (перекрестки, въезды и съезды в местах развязок, участки кривых в плане).
3.2.1.2. При определении элементов плана и продольного профиля должны учитываться характеристики поведения большинства участников движения (время реакции), характеристики покрытия (ровность, коэффициент сцепления), высота возможных препятствий, условия местности и состав транспортного потока.
3.2.1.3. Параметры элементов плана и продольного профиля должны соответствовать величинам, приведенным ниже:

-----------------------------------------------------------------
Расчетная скорость(км/ч) 60 80 100 120 140
-----------------------------------------------------------------
Минимальные радиусы кривых в
плане, соответствующие максим.
виражу в:
4% 200 300 465 700 1200
7% 120 240 425 650 1000

Максимально допустимые
продольные уклоны (%) 8 7 6 5 4

проезжая часть
Минимальные с односторонним
радиусы выпук- движением 1500 3000 6000 10000 18000
лых кривых
в продольном проезжая часть
профиле (м) с двусторонним
движением 1600 4500 10000 15000 -

Минимальные радиусы вогнутых
кривых в продольном профиле (м) 1500 2000 3000 4200 6000

-----------------------------------------------------------------

На отдельных участках (перекрестки, развязки, подъездные пути, въезды в городские районы и т.п.) следует избегать кривых с минимальными значениями радиусов в продольном профиле.
Результирующая продольного уклона и виража не должна превышать 10%.
Сопряжение кривых с прямыми в плане должно быть плавным.

3.2.2. Обеспечение видимости
3.2.2.1. На всем протяжении международной дороги расстояние видимости должно быть не менее расстояния, равного остановочному пути автомобиля до препятствия.
Величины минимальных расстояний видимости препятствия для различных расчетных скоростей движения приведены ниже:

-----------------------------------------------------------------
Расчетная скорость (км/ч) 60 80 100 120 140

Минимальное расстояние
видимости (м) 70 100 150 200 300

-----------------------------------------------------------------

3.2.2.2. На дорогах с двусторонним движением минимальное расстояние видимости, необходимое для осуществления обгона, должно обеспечиваться равномерно на возможно большем протяжении дороги.
3.2.2.3. На участках, где не может быть обеспечено достаточное расстояние видимости (постоянно или временно), должны устанавливаться дорожные знаки и наноситься разметка на проезжей части, запрещающие обгон.

3.3. Поперечный профиль

3.3.1. Количество и ширина полос движения
3.3.1.1. Выбор количества полос зависит от перспективной интенсивности и должен обеспечивать движение автотранспортных потоков с расчетными скоростями.
3.3.1.2. Ширина полос движения устанавливается в зависимости от общих характеристик маршрута, состава транспортного потока и функционального значения дороги.
В зависимости от реальных условий движения и рельефа могут применяться различные методы определения расчетных характеристик.
3.3.1.3. На участках дорог с тремя полосами движения с помощью соответствующих технических средств должны быть четко обозначены условия использования средней полосы.
3.3.1.4. В целях обеспечения безопасности движения на дорогах с четырьмя полосами движения необходимо предусматривать раздельные проезжие части для движения в разных направлениях.
3.3.1.5. Дополнительные полосы движения следует предусматривать на участках крутых спусков и подъемов, если количество и скорость тихоходных транспортных средств приводят к недопустимому снижению скорости движения.
3.3.1.6. На прямых участках минимальная ширина полосы движения должна составлять 3,5 м, а при расчетной скорости 120 км/ч и более - 3,75 м. На участках кривых в плане с малыми радиусами следует предусматривать уширение полос движения, с тем чтобы обеспечить беспрепятственное движение транспортных средств максимально допустимых габаритов.
На подъемах ширина дополнительной полосы движения может быть уменьшена до 3 м.

3.3.2. Обочины
3.3.2.1. Обочина, как правило, включает стабилизированную или имеющую покрытие полосу, а также грунтовую часть, засеваемую травой или засыпаемую гравием.
3.3.2.2. Минимальная ширина обочины должна составлять 3,25 м для автомагистралей и скоростных дорог и 2,5 м для дорог обычного типа. На сложных участках с пересеченным и горным рельефом, на участках, проходящих через застроенные районы, и на участках, оборудованных полосами разгона и замедления, ширина обочины может быть уменьшена до 1,5 метра.
3.3.2.3. Обочина автомагистрали должна, как правило, включать непрерывную, укрепленную или имеющую покрытие остановочную полосу (полосу аварийной остановки) минимальной ширины 2,5 м, а в случаях интенсивного движения тяжелых и крупногабаритных транспортных средств (более 7% от состава потока) - 3,0 м.
3.3.2.4. На скоростных дорогах и дорогах обычного типа рекомендуется устраивать укрепленную боковую полосу минимальной ширины 0,7 м, четко отделенную от проезжей части.
3.3.2.5. По соображениям безопасности следует оставлять сбоку от кромки проезжей части свободную от каких-либо препятствий зону минимальной ширины 3 м, а также соответствующим образом отгораживать препятствия, которые находятся на слишком близком расстоянии от проезжей части.
3.3.2.6. При отсутствии остановочной полосы через определенные интервалы следует создавать специальные места для остановки. В случае необходимости следует также предусматривать места для остановки автобусов.
3.3.2.7. Полоса отвода и земляное полотно должны быть достаточной ширины, позволяющей обеспечить хорошую видимость и место для установки необходимого дорожного оборудования (знаков, ограждений - см. Главу 4).

3.3.3. Разделительная полоса
Ширина разделительной полосы на автомагистралях и дорогах с раздельными проезжими частями должна составлять не менее 5 метров. В стесненных условиях минимальная ширина разделительной полосы должна быть достаточной для размещения дорожных ограждений и полос безопасности. В этом случае необходимо предусматривать установку соответствующих дорожных ограждений (см. Главу 4).

3.3.4. Поперечный уклон
3.3.4.1. На прямых или почти прямых участках поперечный профиль проезжей части должен иметь уклон 20 - 30% для обеспечения более быстрого стока воды. Уклон начинается от осевой линии на дорогах с двусторонним движением и от края грунтовой части разделительной полосы в случае раздельных проезжих частей.
3.3.4.2. На участках перехода от одного поперечного уклона к другому необходимо обеспечить беспрепятственный сток воды.

3.3.5. Дорожки для пешеходов и велосипедистов
При интенсивном движении пешеходов и велосипедистов необходимо, чтобы поперечный профиль международных дорог включал специальные дорожки для пешеходов и велосипедистов. Устройство таких специальных дорожек в пределах земляного полотна автомагистралей или скоростных дорог не допускается.

3.4. Габариты искусственных сооружений
3.4.1. Габариты мостов и путепроводов должны приниматься в соответствии с таблицей:

-----------------------------------------------------------------
Элементы габаритов мостов ! Минимальные размеры элементов
и путепроводов ! габаритов (м)
-----------------------------------------------------------------
!Для вновь !Для существующих
!проектируемых дорог !дорог
-----------------------------------------------------------------
Ширина проезжей части Не менее ширины Не менее ширины
проезжей части на проезжей части на
подходах подходах

Полный габарит по высоте 5,0 4,5

Расстояние от внутренней 2,0 1,0
кромки проезжей части до
границы внутренних
ограждений

Расстояние от внешней кром- 3,0 1,0
ки проезжей части до границы
внешних ограждений

-----------------------------------------------------------------

3.4.2 Вновь строящиеся тоннели и галереи должны иметь габарит по высоте - не менее 5,0 м, а существующие на эксплуатируемых дорогах - не менее 4,5 м.

3.5. Пересечения

3.5.1. Выбор типа пересечений
3.5.1.1. На всем протяжении маршрута расстояние между пересечениями, по возможности, должны быть одинаковыми, конфигурация - однотипной, которая должна быть понятной всем водителям, чтобы свести до минимума опасность возникновения аварийных ситуаций (особенно при пересечении транспортных потоков).
3.5.1.2. Число пересечений необходимо сокращать, направляя некоторые потоки к соседним пересечениям, имеющим более оптимальную конфигурацию.
3.5.1.3. Международные дороги обычно являются приоритетными, за исключением некоторых частных случаев (пересечения с другими международными дорогами, зоны перехода из одной категории в другую, перекрестки с круговым движением), когда приоритет может предоставляться пользователям других дорог.
3.5.1.4. На дорогах с двусторонним движением могут устраиваться пересечения в разных или одном уровнях. В местах пересечения интенсивных потоков и в целях экономической целесообразности пересечения могут устраиваться в разных уровнях. В некоторых случаях могут устраиваться пересечения в разных уровнях без соединительных ответвлений.
Пересечения в разных уровнях, не имеющие всех соединительных ответвлений - неполные развязки, могут устраиваться как временные решения.
3.5.1.5. В некоторых случаях могут устраиваться пересечения с круговым движением.
3.5.1.6. На автомагистралях и дорогах с раздельными проезжими частями пересечения устраиваются в разных уровнях.
3.5.1.7. Пересечения с регулируемым движением (трехцветная светофорная сигнализация) за пределами населенных пунктов могут предусматриваться при условии, что восприятие светофоров водителями и светофорное регулирование не приводит к возникновению каких-либо опасностей для участников дорожного движения.

3.5.2. Планировка пересечений в одном уровне
3.5.2.1. Пересечения в одном уровне должны устраиваться в соответствии с нормами, основывающимися на следующих общих принципах:
обеспечение наилучших условий видимости и восприятия перекрестка водителями, следующими как по главной, так и по второстепенной дороге;
упрощение геометрии перекрестков, исходя из их назначения, облегчение тем самым их восприятия участниками дорожного движения. Пересечения, включающие более четырех ответвлений, следует упрощать путем группировки потоков движения или создания пересечений с круговым движением.
3.5.2.2. Пересечения должны, по возможности, выполняться под прямым углом.
3.5.2.3. На пересечениях в одном уровне с интенсивным движением в соответствующем направлении необходимо предусматривать полосы замедления для транспортных средств, осуществляющих левый поворот.
Необходимо не допускать чрезмерного расширения проезжей части в зоне пересечений, так как это благоприятствует увеличению скорости движения потока, снижает остроту внимания водителей и осложняет пересечение дороги.
В случае изменения направления движения и наличия полосы замедления для поворота налево эта полоса должны быть видима, либо левый поворот должен быть отнесен на второстепенную дорогу.
3.5.2.4. Дорожки для пешеходов и велосипедистов должны пересекать дорогу под углом близким к прямому и быть хорошо
заметны.

3.5.3. Развязки

3.5.3.1. Общие положения
3.5.3.1.1. Конфигурация развязки выбирается исходя из задачи упрощения пересечения и обеспечения однородности условий движения.
Под однородностью условий движения на развязках следует понимать однородность действий водителей, когда они на развязках различного типа осуществляют каждый раз аналогичные маневры.
3.5.3.1.2. Конфигурация развязок зависит от топографических характеристик, интенсивности движения, типа пересекаемой дороги и возможного наличия пунктов сбора дорожной пошлины.

3.5.3.2. Геометрические характеристики
3.5.3.2.1. Соединительные ответвления. Целесообразно, чтобы соединительные ответвления имели следующую минимальную ширину:
проезжая часть с односторонним движением - 6 м, включая дорожную разметку и укрепленную часть обочины;
проезжая часть с двусторонним движением - 9 м, включая дорожную разметку и укрепленную часть обочины.
Параметры соединительных ответвлений должны быть следующими (в исключительных случаях указанные параметры могут быть снижены):
минимальный радиус внутренней кромки в плане - 30 м;
максимальный уклон на подъемах - 7%;
максимальный уклон на спусках - 8%;
минимальный радиус выпуклых кривых в продольном профиле 800
м;
минимальный радиус вогнутых кривых в продольном профиле - 400 м.
Кривые транспортных развязок в плане должны сопрягаться во всех случаях переходными кривыми соответствующей длины.
3.5.3.2.2. Участки переплетения потоков. Участки переплетения потоков должны быть достаточной длины, с тем чтобы обеспечить полную безопасность дорожного движения.
3.5.3.2.3. Разделение потоков движения. В случаях, когда проезжая часть разделяется на две проезжие части, разделение потоков движения должно четко восприниматься водителем. Для этого их необходимо размещать на участках с обеспеченной видимостью, а также использовать соответствующие знаки и разметку.
3.5.3.2.4. Слияние потоков движения. В случаях, когда две проезжие части сливаются в одну, слияние двух потоков должно происходить безопасно и без значительного снижения скорости движения основного потока.
Для этого:
транспортные средства неосновного потока движения должны, как правило, вливаться в основной поток справа;
водители транспортных средств, которые входят в основной поток транспортных средств, должны хорошо видеть основную проезжую часть перед местом слияния и после него.

3.6. Переходно-скоростные полосы
3.6.1. Переходно-скоростные полосы для транспортных средств, выезжающих на основную дорогу или съезжающих с нее, следует устраивать до и после развязок, а также в местах примыкания въездов с прилегающих территорий. Такие полосы должны иметь неизменную ширину и предшествующий или последующий соединительный клин.
3.6.2. Длина переходно-скоростных полос должна определяться на основе расчетной скорости и интенсивности движения.

3.7. Пересечения с железными дорогами
Пересечения международных автомобильных дорог с железными дорогами следует выполнять преимущественно в разных уровнях.

4. Обустройство дорог

4.1. Общие положения
Указанные ниже типы обустройства дорог представляют собой важный эксплуатационный элемент автодорожной сети и оказывают влияние на ритмичность и безопасность движения, а также на уровень удобства для участников дорожного движения.
Для поддержания высокого уровня эксплуатационного состояния дорог необходимо проводить регулярный контроль за состоянием обустройства дорог и своевременно проводить его ремонт и обслуживание.

4.2. Дорожные знаки и разметка

4.2.1. Основные характеристики дорожных знаков и разметки
4.2.1.1. Дорожные знаки и разметка должны способствовать правильному восприятию дорожных условий, и поэтому они должны быть спроектированы и установлены таким образом, чтобы они соответствовали друг другу и всем остальным элементам дороги.
4.2.1.2. Дорожные знаки и разметка должны быть единообразными, понятными водителям и хорошо заметными на большом расстоянии как в светлое, так и в темное время суток.
4.2.1.3. На неосвещенных дорогах дорожные знаки должны иметь световозвращающую поверхность, а разметка устраивается из световозвращающих материалов.

4.2.2. Дорожная разметка
Дорожная разметка должна быть заметной водителям в любой период года, а используемые материалы должны обладать противоскользящими свойствами.

4.2.3. Дорожные знаки
4.2.3.1. На международных дорогах указатели направлений движения должны содержать номер маршрута, чтобы водители имели четкое представление о направлении маршрута.
4.2.3.2. Для повышения эффективности применения знаков, их быстрого и легкого восприятия водителями следует стремиться к применению одного типоразмера знаков, лаконичности надписей, использованию одного и того же алфавита на всей сети международных дорог, соблюдению соответствия размеров символов и надписей размерам знака и разрешенной максимальной скорости движения. Применение других алфавитов допускается лишь в сочетании с дублированием названий основных объектов на дороге (крупных городов, пересечений с дорогами с высокой интенсивностью движения, исторических объектов и т.п.) латинскими буквами.
4.2.3.3. Дорожные знаки устанавливаются на расстоянии не менее 3 м от кромки проезжей части до ближайшего к ней края знака, а в сложных условиях - не менее 1 м.

4.2.4. Знаки, обозначающие дорожные работы или предупреждающие о возникновении аварии на дороге
4.2.4.1. При ведении дорожных работ, возникновении аварии (дорожно-транспортного происшествия) или осуществлении каких-либо операций, связанных с закрытием проезжей части или полосы движения, необходимо установить соответствующие временные знаки в целях обеспечения безопасности как участников дорожного движения, так и лиц, осуществляющих соответствующие виды работ на дороге. Такие знаки, как только в них отпадает необходимость, должны сниматься.
4.2.4.2. На освещаемых участках дорог знаки, обозначающие дорожные работы, должны освещаться. В случае отсутствия освещения знаки должны иметь световозвращающую поверхность или освещаться специальными осветительными устройствами.
4.2.4.3. Постоянные знаки, противоречащие временно установленным знакам, следует снимать или закрывать.

4.3. Ограждения, направляющие и противослепящие устройства и аварийные съезды

4.3.1. Дорожные ограждения
4.3.1.1. Для предотвращения случайного съезда транспортного средства с проезжей части дороги должны быть оборудованы ограждениями. Ограждение дороги должно устанавливаться лишь в тех случаях, когда это оправдано.
4.3.1.2. Выбор типа ограждения (удерживающие ограждения, гасители удара, барьеры) и порядок их установки зависят от типа транспортных средств, которые они должны удерживать, поперечного профиля, возможных последствий съезда с дороги, а также от их влияния на видимость и сложности их обслуживания.
4.3.1.3. Установка ограждения на разделительной полосе зависит от интенсивности и ширины полосы движения.
4.3.1.4. Установку ограждений следует предусматривать на мостах и на обочинах. На обочинах ограждения устанавливают в случае, когда вблизи от проезжей части имеются опасные выступающие жесткие препятствия или когда высота насыпей или уклон откосов представляют очевидную опасность, а также на участках, которые пересекают водный путь, дорогу с высокой интенсивностью движения, железную дорогу и т.п., или проходят вдоль них.

4.3.2. Направляющие устройства
Для улучшения восприятия трассы водителями следует устанавливать сигнальные столбики, оснащенные световозвращателями.

4.3.3. Противослепящие устройства
4.3.3.1. На неосвещенных участках автомагистралей и скоростных дорог при разделительных полосах шириной менее 5 м, а также на обочинах, если какая-либо дорога проходит вдоль международной дороги, рекомендуется устанавливать противослепящие экраны и ограды.
4.3.3.2. Установка противослепящих устройств не должна снижать видимости для участников дорожного движения, а также эффективность работы технических средств регулирования движения, установленных поблизости.

4.3.4. Аварийные съезды
Для обеспечения безопасности движения транспортных средств на крутых затяжных спусках целесообразно создавать вдоль полосы движения транспортных средств, идущих на спуск, стояночные полосы или аварийные съезды (места для вынужденной остановки), располагаемые на удобных участках. Эти места должны служить для остановки транспортных средств исключительно в экстренных случаях.

4.4. Управление движением

4.4.1. Светофоры

4.4.1.1. Светофоры должны использоваться в соответствии с действующими международными конвенциями и соглашениями. Для обозначения отдельных опасных участков могут использоваться мигающие огни желтого цвета (дорожные работы, пункты сбора дорожной пошлины, пешеходные переходы и т. д.), которые указывают водителям на необходимость повысить внимание и снизить скорость.
4.4.1.2. В исключительных случаях (при организации попеременного пропуска транспортных средств в местах проведения дорожных работ или в случаях дорожно-транспортных происшествий) могут использоваться временные светофоры.

4.4.2. Дорожные знаки с изменяющейся информацией
Дорожные знаки с изменяющейся информацией должны быть понятны для водителей и быть заметными как в светлое, так и в темное время суток.

4.4.3. Системы аварийно-вызывной связи

4.4.3.1. На международных дорогах всех типов рекомендуется устанавливать колонки аварийно-вызывной связи или другие средства связи, обозначенные специальными знаками и обеспечивающие круглосуточную связь с соответствующими центрами. Такие средства связи устанавливаются на всем протяжении дороги через одинаковые промежутки по краю насыпи за пределами инженерных сооружений.
4.4.3.2. В случае отсутствия специальной системы аварийно-вызывной связи на скоростных дорогах и дорогах обычного типа может использоваться общая телефонная сеть. В этом случае устанавливаются знаки, указывающие на расположение ближайшего общественного телефона.
4.4.3.3. На длинных мостах и в тоннелях могут применяться специальные средства связи.
4.4.3.4. Средства связи должны быть простыми в эксплуатации и понятными для пользователей. При этом желательно, чтобы правила пользования были объяснены в виде обозначений и идеограмм.

4.5. Освещение

Освещение следует устраивать, при соответствующем экономическом обосновании, на участках с особым режимом движения, таких, как пограничные посты, длинные тоннели, регулируемые перекрестки, развязки на международных дорогах и т. п. Следует также освещать участки дорог, пересекающих или проходящих рядом с зоной с сильным освещением, которое может мешать водителям транспортных средств, следующим по международной дороге (аэропорты, городские или промышленные районы и т.п.).

4.6. Специальные методы обеспечения безопасности движения

4.6.1. Обеспечение безопасности пешеходов и велосипедистов
Для повышения безопасности движения на дорогах обычного типа следует устраивать дорожки для движения пешеходов и велосипедистов. При этом особое внимание необходимо уделять местам пересечения дорожек с автомобильными дорогами.

4.6.2. Обеспечение безопасности инвалидов
Водители и пассажиры транспортных средств, испытывающие трудности при передвижении или нуждающиеся в посторонней помощи, не должны испытывать неудобств при пользовании придорожными сооружениями.
С этой целью необходимо дорогу и ее обустройство планировать таким образом, чтобы ими могли самостоятельно пользоваться участники движения, являющиеся инвалидами, особенно на площадках отдыха и пунктах обслуживания.

4.7. Придорожные сооружения

Сооружения, создаваемые на международных дорогах для обслуживания участников движения, могут, в зависимости от их назначения, представлять собой площадки отдыха, пункты обслуживания, пограничные пункты и т.п.

4.7.1. Площадки отдыха

4.7.1.1. Площадки отдыха следует устраивать в таких местах, где водители и пассажиры могли бы отдохнуть от монотонного движения. При этом большое внимание следует уделять обустройству территории площадок.
4.7.1.2. На площадках отдыха должны быть столы, навесы, туалеты и, по возможности, источники питьевой воды (водоразборные колонки, колодцы, ключи и т.п.).

4.7.2. Комплексы обслуживания

4.7.2.1. Пункты обслуживания движения, создаваемые с учетом характера местности и пользователей (туристы, работники транспорта и т. п.) и удаленные от развязок, должны иметь, по крайней мере, места для стоянки, телефоны, заправочную станцию и туалеты.
4.7.2.2. Подобные места (например, стоянки) должны быть отделены от проезжей части международных дорог.

4.7.3. Пункты сбора дорожной пошлины

4.7.3.1. В местах сбора дорожной пошлины, перед контрольными пунктами, проезжая часть дороги (или соединительных ответвлений на развязке) должна расширяться.
Количество контрольных пунктов определяется интенсивностью движения.
4.7.3.2. Кабины сбора дорожной пошлины необходимо размещать на хорошо проветриваемых участках. Не рекомендуется их устанавливать в конце спусков.
4.7.3.3. За пределами полос движения, ведущих к контрольным пунктам, должна отводиться достаточная территория для зданий и сооружений, необходимых для сбора пошлины, осуществления контроля и работы персонала.

4.7.4. Пограничные пункты

4.7.4.1. Места расположения, размеры и конфигурация пограничных контрольных пунктов, а также характер и наличие сооружений, строений, мест для стоянки и т.п. должны выбираться с учетом предусматриваемых видов контроля и характера движения через эти пункты.
4.7.4.2. Структура и конфигурация пограничного комплекса, а также средства информации и регулирования движения, система внутренней связи должны обеспечивать разделение потоков туристических и коммерческих транспортных средств до их подъезда к зданиям и сооружениям.

5. Охрана окружающей среды

5.1. Общие положения

5.1.1. Дороги должны быть спроектированы таким образом, чтобы свести к минимуму вредное воздействие на окружающую среду.
5.1.2. Для сохранения качества (визуального и экологического) окружающей среды необходимо, чтобы дороги гармонично вписывались в ландшафт.
5.1.3. Целесообразно при разработке проектов строительства новых или реконструкции существующих дорог производить оценку и сопоставление преимуществ и недостатков для окружающей среды различных вариантов проектных решений.

5.2. Органическое соединение дорог с окружающей средой

5.2.1. При разработке того или иного проекта следует оценивать непосредственное и косвенное влияние дорог и дорожного движения на:
людей, фауну и флору;
состояние почвы, воду, микроклимат, воздушную среду;
пейзаж, объекты на дороге и культурное наследие.
5.2.2. Согласование поперечного и продольного профилей в отношении элементов ландшафта должно обеспечивать гармоничное вписывание дороги в местный рельеф и систему землепользования и исключить неблагоприятное воздействие на безопасность дорожного движения.
5.2.3. Уровень шума, вибрацию и загрязнение воздуха и вод в результате дорожного движения, обслуживания и содержания дорог следует ограничивать соответствующими мерами на основании действующего в данной стране нормативно-правового регулирования.
5.2.4. В тех случаях, когда новая дорога или связанные с ней сооружения значительно изменяют ландшафт, следует предусматривать создание нового ландшафта.

5.3. Воздействие окружающей среды на участников
дорожного движения

5.3.1. Элементы ландшафта и окружающей среды, которые видимы с дороги, должны быть использованы для повышения безопасности дорожного движения и комфорта его участников. Они должны дополнять и улучшать визуальное ориентирование и делать поездку более интересной.
5.3.2. Населенные пункты, реки, холмы и т. п., дающие водителям возможность лучше сориентироваться, должны оставаться у них на виду как можно дольше. Лесонасаждения (вдоль дороги или в какой-либо иной форме) должны способствовать улучшению визуального ориентирования и нарушению визуального однообразия дороги при условии, что их реализация не приведет к возникновению каких-либо других опасностей. Следует использовать ландшафт для снижения эффекта ослепления встречным транспортом и отрицательного воздействия неблагоприятных погодных условий (ветра, снега и т.п.).
5.3.3. При установке шумопоглощающих экранов вдоль дороги их следует изготавливать таким образом, чтобы уменьшить впечатление "замкнутости" и компенсировать недостаток информации об окружающей обстановке. По соображениям технической эстетики и безопасности движения не следует размещать коммерческую рекламу вблизи международных дорог.

5.4. Охрана дорог от пересечения их животными

5.4.1. Для защиты пользователей автомагистралей и скоростных дорог от столкновения с животными целесообразно предусматривать соответствующие ограждения или отпугивающие устройства.
5.4.2. Необходимо также принимать меры для охраны самих животных (установка соответствующих предупреждающих дорожных знаков, устройство проходов для животных над дорогой или под ней и т.п.).

6. Ремонт и содержание дорог

6.1. Общие положения

6.1.1. Дороги и дорожные сооружения должны поддерживаться в технически исправном состоянии для сохранения их назначения и обеспечения постоянного уровня удобства и безопасности движения.
6.1.2. При проектировании и строительстве необходимо учитывать удобство проведения работ по содержанию дороги с соблюдением требований природоохранного законодательства.
6.1.3. Ремонту и содержанию подвергаются все элементы дороги: дорожное покрытие, кюветы, дренажные канавы, знаки и разметка, средства регулирования дорожного движения, здания и сооружения, придорожные полосы, зеленые насаждения и ландшафт.
6.1.4. В процессе содержания дороги необходимо следить за состоянием полосы отвода, за ростом деревьев и кустарников, не допуская ограничения видимости знаков и создания помех для работы устройств, обеспечивающих безопасность дорожного движения.
6.1.5. Оборудование, предназначенное для содержания дорог, не должно снижать уровень безопасности дорожного движения и создавать помехи для нормального движения транспортных средств.

6.2. Управление ремонтом и содержанием

6.2.1. Планирование работы по ремонту и содержанию дорог должно производиться на основе действующих нормативных документов путем составления планов и проверки их исполнения, систематического сбора данных о состоянии дорог. Это должно осуществляться органом управления дорог и рассматриваться в качестве основы для планирования, но в некоторых случаях могут приниматься компромиссные решения на основе других соображений.
6.2.2. Текущая работа по поддержанию необходимого уровня содержания дороги, имеющихся дорожных сооружений и объектов и их ремонту должна производиться на основе полного и постоянно обновляемого учета всех элементов данной дороги и их состояния. Необходимо быстрое принятие соответствующих мер в случае возникновения неблагоприятных факторов, нарушающих движение транспортных средств, или в случае дорожно-транспортных происшествий.
6.2.3. Планирование работ по ремонту и содержанию должно основываться на результатах систематической диагностики состояния дорожного покрытия, дорожных знаков и сигналов, дорожной разметки (как в дневное время, так и в ночное время) и других элементов с учетом настоящих требований. Такая диагностика должна служить основным источником информации для разработки профилактических или восстановительных мер на дорогах.
6.2.4. Дорожный орган, в обязанность которого входит наблюдение за работами по содержанию дорог, должен также контролировать выполнение всех временных мер, необходимых для обеспечения безопасности движения, соблюдение технологии и эффективности проведения работ. Различного рода ограничения скорости, режимов движения и введение других ограничений должно осуществляться с разрешения компетентных органов.

6.3. Места проведения работ по ремонту и содержанию

6.3.1. Предметом первоочередного внимания при ремонте и содержании элементов дороги должно быть проведение мероприятий, непосредственно влияющих на безопасность дорожного движения.
К таким элементам относятся:
дорожное покрытие с точки зрения сопротивления скольжению и стоку воды с ее поверхности;
конструктивные элементы, в особенности в местах стыков, опоры, парапеты и другие узлы мостов и виадуков, оборудование тоннелей;
освещение, средства пассивной безопасности;
дорожные знаки, сигналы, разметка и другие элементы.
Важными мероприятиями следует считать:
обеспечение возможности полного использования дороги в течение всего года;
принятие своевременных мер для удаления снега и льда и ликвидации других опасных ситуаций, вызванных неблагоприятными погодными условиями;
проведение работ по охране и улучшению окружающей среды, как, например, установка противошумовых экранов, формирование пейзажа и т.п.
6.3.2. Необходимо поддерживать на высоком уровне эксплуатационные качества проезжей части (ровность и шероховатость покрытия) и дорожных сооружений путем принятия соответствующих мер по ремонту и обеспечивать свободный проезд в течение периода проведения работ по содержанию и ремонту. Эти работы следует выполнять своевременно, с тем, чтобы не допускать постепенного разрушения дорожного покрытия.
6.3.3. Безопасность дорожных рабочих и участников дорожного движения должна обеспечиваться путем принятия мер к организации движения и ограждению мест проведения работ, которые должны предусматриваться в ходе планирования работ и регулярно проверяться при их производстве.
6.3.4. Для предотвращения дорожно-транспортных происшествий и задержек транспортных средств в местах проведения дорожных работ необходимо предусматривать установку ограждающих устройств, знаков и разметки, а также обеспечивать видимость мест проведения работ как в дневное, так и в ночное время. Применяемые ограждающие устройства и средства регулирования должны быть хорошо заметны и их смысл понятен участникам движения. Эти средства должны соответствовать требованиям международных конвенций, а их наличие на дороге должно подвергаться систематическим проверкам.
6.3.5. В зимних условиях следует максимально обеспечивать безопасность дорожного движения и его организацию путем принятия соответствующих мер. Особое внимание следует уделять обеспечению сцепления колес с поверхностью проезжей части, очистке дорожных знаков от снега и льда.

Замечания
Республики Казахстан
"О протоколе о международных автомобильных дорогах"

1. В название Протокола перед словом СНГ добавить "государств- участников".
2. В пункте 3.4. "Габариты мостов и путепроводов и их минимальный размер для существующих дорог", - указанную цифру "4,5 м" заменить на "4 м".
Действующим нормативным актом Республики Казахстан габаритный размер по высоте искусственных сооружений для пропуска транспортных средств установлен 4 метра.

Полномочный представитель
Республики Казахстан в МЭКе

Настоящим удостоверяю, что прилагаемый текст является аутентичной копией Протокола о международных автомобильных дорогах Содружества Независимых Государств, принятого 11 сентября 1998 года в городе Москве во исполнение Решения о делегировании полномочий на принятие окончательных решений по отдельным проектам документов от имени Совета глав правительств Содружества Независимых Государств Президиуму Межгосударственного экономического Комитета Экономического союза и Совету министров иностранных дел государств-членов Содружества Независимых Государств от 6 марта 1998 года, город Москва. Подлинный экземпляр вышеупомянутого Протокола хранится в Исполнительном Секретариате Содружества Независимых Государств.

Заместитель Исполнительного секретаря
Содружества Независимых Государств