Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:
"Тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық
жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының
жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына
енгізілсін.
Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
жоба
Қазақстан Республикасының Заңы
Тасымалдаушының жолаушылар алдындағы
азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi
сақтандыру туралы
Осы Заң тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық
жауапкершiлiгiн мiндетті сақтандыруды жүзеге асыру процесiнде туындайтын
қоғамдық қатынастарды реттейдi.
1-тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық
жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру туралы заңдар
1. Тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершiлігін мiндеттi сақтандыру туралы заңдарға Қазақстан Республикасының Азаматтық K990409_ кодексi, "Сақтандыру қызметi туралы" Қазақстан Республикасының Z000126_ Заңы, осы Заң және Қазақстан Республикасының басқа да нормативтiк құқықтық актiлерi жатады.
2. Тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндетті сақтандырудан (бұдан әрi - мiндеттi сақтандыру) туындайтын және басқа заң актiлерiнiң қолданылу аясына қатысты қатынастардың осы Заңда тiкелей реттелген қатынастардан басқасы осы актiлермен реттеледi.
3. Осы Заң тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн қосымша сақтандыруды ерiктi тәртiппен жүзеге асыру құқығын шектемейдi.
2-бап. Мiндеттi сақтандыру объектiсi
Тасымалдаушының Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарында көзделген мiндетiне байланысты тасымалдау кезiнде жолаушылардың өмiрiне, денсаулығына және мүлкiне келтiрiлген зиянды өтеуге мүлiктiк мүддесi мiндеттi сақтандыру объектiсi болып табылады.
3-бап. Мiндеттi сақтандырудың мақсаты
және негiзгі принциптерi
1. Мiндеттi сақтандыру тасымалдау кезiнде жолаушылардың өмiрiне, денсаулығына және мүлкiне зиян келтiрiлген мүлiктiк мүдделерiн сақтандыру төлемдерiн жүзеге асыру арқылы қорғау мақсатында жүзеге асырылады.
2. Мiндеттi сақтандырудың негізгі принциптерi мыналар:
зардап шеккен адамдардың мүлiктiк мүдделерiн осы Заңда көзделген тәртiппен және көлемде қорғауды қамтамасыз ету;
тасымалдаушының мiндетті сақтандыру шарты болған жағдайда оның жолаушыларды және олардың мүлкiн тасымалдау;
тараптардың мiндеттi сақтандыру шарты бойынша өз мiндеттемелерiн орындауын қамтамасыз ету.
4-бап. Осы Заңда қолданылатын негізгі ұғымдар
Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар қолданылады:
пайда алушы - зардап шеккен болып танылған және осы Заң мен мiндеттi сақтандыру шартына сәйкес сақтандыру төлемiн алуға құқығы бар тұлға, сондай-ақ зардап шеккен адамға мiндеттi сақтандыру шартында көзделген сома шегінде келтiрiлген зиянды дербес өтеген сақтанушы (сақтандырылған адам) немесе басқа да тұлға;
тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершiлігі - тасымалдаушының тасымалдау кезiнде жолаушының өмiрiне, денсаулығына және мүлкiне келтiрiлген зиянды өтеуге Қазақстан Республикасының азаматтық заңдары белгiлеген мiндетi;
жолаушы - тасымалдаушымен тасымалдау шартын жасаған жеке тұлға;
тасымалдаушы - меншiк құқығы немесе басқа да заңды негіздерде әуе, темiржол, автомобиль (трамвайлар мен троллейбустарды қоса алғанда), су (теңiз, өзен) көлiк құралдарына ие болатын және жолаушылар мен олардың жүгiн ақы үшiн немесе жалдау бойынша тасымалдауға Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес құқығы бар заңды немесе жеке тұлға;
зардап шеккен адам - тасымалдау кезiнде өмiрiне, денсаулығына және (немесе) мүлкiне зиян келтiрiлген жолаушы;
сақтандыру оқиғасы - сақтандыру жағдайы ретiнде қаралуы мүмкiн және танылуы мүмкiн оқиға;
сақтандыру жағдайы - жолаушылардың өмiрiне, денсаулығына және (немесе) мүлкiне келтiрiлген зиянды өтеу жөнiнде сақтандырылған адамның азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiнiң басталуы;
сақтандырушы - Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мiндетті сақтандыруды жүзеге асыру құқығына тиiстi лицензиясы бар сақтандыру ұйымы;
шартты франшиза - шығын мөлшерi франшизаның белгiленген мөлшерiнен асқан жағдайларда сақтандыру төлемiн толық көлемде (франшизаның көлемiне азайтусыз) жүзеге асырылуын көздейтiн франшиза;
франшиза - сақтандырушы өтемейтін зиян сомасы.
5-бап. Жолаушыларды мiндеттi сақтандыру
шартынсыз тасымалдауға жол бермеу
1. Тасымалдаушының жолаушыларды мiндеттi сақтандыру шартын жасамай тасымалдауына жол берiлмейдi.
2. Халықаралық тасымалдауды жүзеге асыратын тасымалдаушы Қазақстан Республикасы жасаған халықаралық шарттарға сәйкес жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершiлiкті сақтандыру шартын жасауға мiндетті.
3. Тасымалдаушының осы Заңның талаптарын орындауына бақылау жасау (мiндеттi сақтандыру шартын жасау бөлігінде) Қазақстан Республикасының тиiстi мемлекеттiк органдарына олардың Қазақстан Республикасының заң актiлерi белгiлеген өкiлеттiктерi шегiнде жүктеледi.
2-тарау. Мiндеттi сақтандыру шарты
6-бап. Мiндеттi сақтандыру шарты және оны жасау тәртiбi
1. Мiндеттi сақтандыру шарты өмiрiне, денсаулығына және (немесе) мүлкiне тасымалдау кезiнде зиян келтiрiлуi мүмкiн үшiншi тұлғаның (жолаушының) пайдасына сақтандырушы мен сақтанушы арасында жасалған келiсiм болып табылады.
Сақтанушы сақтандырушыны таңдауға ерiктi.
Сақтандырушы сақтанушының мiндеттi сақтандыру шартын жасауына қарсы болмауы тиiс.
2. Мiндеттi сақтандыру шарты бойынша сақтанушы сақтандыру сыйлықақысын төлеуге мiндеттенедi, ал сақтандырушы сақтандыру жағдайы басталған кезде пайда алушыға осы Заңда көзделген тәртiппен және мөлшерде сақтандыру төлемiн жасауға мiндеттенедi.
3. Мiндеттi сақтандыру шарты сақтанушының жазбаша өтiнiшi негiзiнде жасалады. Сақтандырушы сақтанушыдан осы Заңның талаптарына сәйкес мiндетті сақтандыру шартына енгiзу үшiн қажеттi мәлiметтер беруiн талап етуге құқылы.
4. Мiндеттi сақтандыру шартын жасау сақтандырушының сақтанушыға сақтандыру заңдарының талаптарына сәйкес ресiмделген сақтандыру полисiн беруiмен куәландырылады.
Сақтандыру полисi жоғалған жағдайда сақтандырушы сақтанушыға (сақтандырылған адамға) оның жазбаша өтiнiшi негiзiнде сақтандыру полисiнiң көшiрмесiн беруге мiндетті. Мұндай жағдайда сақтандырушы сақтанушыдан (сақтандырылған адамнан) сақтандыру полисi бланкiсiнiң дайындау құнының және көшiрмесiн ресiмдеуге жұмсалған шығыстың өтелуiн талап етуге құқылы, бiрақ 0,1 айлық есептiк көрсеткiштен артық емес.
5. Сақтандыру полисiнiң нысаны мен мазмұны бойынша қойылатын талаптарды сақтандыру қызметiн реттеу мен қадағалау жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлейдi.
7-бап. Мiндетті сақтандыру шартының күшiне енуi,
қолданылу мерзiмi және аумағы
1. Егер мiндеттi сақтандыру шартында басқаша көзделмесе, мiндеттi сақтандыру шарты сақтанушы төлеуге тиiс сақтандыру сыйлықақысын, ал оны мәулетпен төлеген кезде бiрiншi сақтандыру жарнасын төлеген сәттен бастап күшiне енедi және тараптар үшiн мiндеттi болады және сақтандыру мерзiмi iшiнде қолданылады.
2. Мiндеттi сақтандыру шарты осы баптың 3-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда күшiне енгiзiлген күннен бастап 12 ай мерзiмге жасалады.
Мiндеттi сақтандыру шарты сақтандырудың барлық мерзiмi iшiнде қолданылады және бiрiншi басталған сақтандыру жағдайы бойынша өз қолданылуын тоқтатпайды.
3. Егер жолаушыларды және олардың мүлкiн тасымалдауды жүзеге асыру құқығы 12 айдан аз кезең iшiнде аяқталса, онда мiндеттi сақтандыру шарты осы кезеңге ғана жасалады.
4. Қазақстан Республикасы жасаған халықаралық шартта басқаша көзделмеген болса, мiндеттi сақтандыру шартының қолданылуы Қазақстан Республикасының аумағымен шектеледi.
8-бап. Мiндеттi сақтандыру шартының қолданылуын
мерзiмiнен бұрын тоқтату
1. Мiндеттi сақтандыру шарты оны тоқтатудың Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнде көзделген жалпы негiздерiнен басқа мынадай жағдайларда мерзiмiнен бұрын тоқтатылады:
1) тасымалдаушының немесе сақтандырушының қызметi тоқтатылғанда;
2) соттың шартты жарамсыз деп тану туралы шешiм қабылдағанда;
3) тасымалдаушының жолаушыларды және олардың мүлкiн тасымалдауға берiлген құқықтың қолданылуы тоқтатылғанда;
4) сақтанушының талап етуi бойынша.
Көрсетiлген жағдайларда мiндеттi сақтандыру шартын тоқтату үшiн негiздеме ретiнде көзделген жағдайлардың пайда болғанынан бастап мiндеттi сақтандыру шарты тоқтатылды болып саналады, бұл туралы мүдделi тарап басқа тарапқа тез арада хабар беруi тиiс.
2. Мiндеттi сақтандыру шартын мерзiмiнен бұрын тоқтату үшiн сақтанушы
(ал сақтанушы-жеке тұлға қайтыс болған кезде - оның мұрагерi)
сақтандырушыға жазбаша өтiнiш бередi. Өтiнiшке сақтандыру полисi не оның
көшiрмесi қоса берiледi.
3. Мiндеттi сақтандыру шарты мерзiмiнен бұрын тоқтатылған кезде
сақтанушы сақтандыру сыйлықақысының бiр бөлiгiн N 1 кестеге сәйкес
қайтаруға құқылы.
Ұстау мөлшерiне сақтандырушының iс жүргiзу шығыстары енгізiлген.
N 1 кесте. Мiндетті сақтандыру шартын мерзiмiнен бұрын
тоқтатқан кезде сақтандырушының жылдық сақтандыру
сыйлықақы сомасының бiр бөлiгiнен ұстау мөлшерi
__________________________________ _______________________________________
Р/с!Міндетті сақтандыру!Ұсталына.! !Р/с!Міндетті сақтандыру!Ұсталынатын !
N !шарты күшіне енген !тын ақша ! ! N !шарты күшіне енген !ақша мөлшері !
!күннен бастап мер. !мөлшері ! ! !күннен бастап мер. !(процентпен) !
!зімінен бұрын тоқ. !(сақтан. ! ! !зімінен бұрын тоқ. !(сақтандыру. !
!татылғанға дейін !дырушының! ! !татылғанға дейін !шының іс жүр.!
!өткен күндер саны !іс жүргі.! ! !өткен күндер саны !гізуге шығыс.!
! !зуге шы. ! ! ! !тарын есепте.!
! !ғыстарын ! ! ! !генде) !
! !есепте. ! ! ! ! !
! !генде) ! ! ! ! !
! !(процент.! ! ! ! !
! !пен) ! ! ! ! !
___!___________________!_________! !___!___________________!_____________!
1 ! 2 ! 3 ! ! 1 ! 2 ! 3 !
__________________________________________________________________________!
1 1 5 49 154-156 53
2 2 6 50 157-160 54
3 3-4 7 51 161-164 55
4 5-6 8 52 165-167 56
5 7-8 9 53 168-171 57
6 9-10 10 54 172-175 58
7 11-12 11 55 176-178 59
8 13-14 12 56 179-182 60
9 15-16 13 57 183-187 61
10 17-18 14 58 188-191 62
11 19-20 15 59 192-196 63
12 21-22 16 60 197-200 64
13 23-25 17 61 201-205 65
14 26-29 18 62 206-209 66
15 30-32 19 63 210-214 67
16 33-36 20 64 215-218 68
17 37-40 21 65 219-223 69
18 41-43 22 66 224-228 70
19 44-47 23 67 229-232 71
20 48-51 24 68 233-237 72
21 52-54 25 69 238-241 73
22 55-58 26 70 242-246 74
23 59-62 27 71 247-250 75
24 63-65 28 72 251-255 76
25 66-69 29 73 256-260 77
26 70-73 30 74 261-264 78
27 74-76 31 75 265-269 79
28 77-80 32 76 270-273 80
29 81-83 33 77 274-278 81
30 84-87 34 78 279-282 82
31 88-91 35 79 283-287 83
32 92-94 36 80 288-291 84
33 95-98 37 81 292-296 85
34 99-102 38 82 297-301 86
35 103-105 39 83 302-305 87
36 106-109 40 84 306-310 88
37 110-113 41 85 311-314 89
38 114-116 42 86 315-319 90
39 117-120 43 87 320-323 91
40 121-124 44 88 324-328 92
41 125-127 45 89 329-332 93
42 128-131 46 90 333-337 94
43 132-135 47 91 338-342 95
44 136-138 48 92 343-346 96
45 139-142 49 93 347-351 97
46 143-145 50 94 352-355 98
47 147-149 51 95 356-360 99
48 150-153 52 96 361-365 100
___________________________________________________________________________
9-бап. Сақтанушының құқықтары мен мiндеттерi
1. Сақтанушы:
1) сақтандырушыдан мiндеттi сақтандыру шарттарын, сақтандыру шарты бойынша өзiнiң құқықтары мен мiндеттерiн түсiндiрудi талап етуге;
2) сақтандыру полисiн жоғалтып алған жағдайда оның көшiрмесiн алуға;
3) зиянның және сақтандыру төлемiнiң мөлшерiн анықтау жөнiнде жасалған есеппен танысуға;
4) мiндеттi сақтандыру шартын мерзiмiнен бұрын бұзуға;
5) сақтандырушының сақтандыру төлемiн жасаудан бас тарту немесе оның мөлшерiн азайту туралы шешiмiне заңдарда көзделген тәртiппен қарсы болуға құқылы.
2. Сақтанушы:
1) мiндеттi сақтандыру шартына сәйкес сақтандырушыға сақтандыру сыйлықақысын уақтылы және толық мөлшерде төлеуге;
2) мiндетті сақтандыру шартын жасаған кезде осы Заңның талаптарына сәйкес мiндеттi сақтандыру шартына кiргізуге қажетті мәлiметтердi сақтандырушыға хабарлауға;
3) сақтандыру оқиғасының басталғаны туралы белгiлi болғаннан бастап бес күннен кешiктiрмей өзiне қолайлы әдiспен (ауызша, жазбаша) хабарлауға мiндетті. Сақтанушының дәлелдi себептермен көрсетiлген әрекеттердi орындауға мүмкiндiгi болмаған жағдайда, ол мұны құжаттар арқылы растауы тиіс;
4) сақтандыру оқиғасы туындаған жағдайда зиян мөлшерiнiң көбеюiне жол бермеу, мүлiктi сақтау және зардап шеккен адамдарға көмек көрсету үшiн ықтимал шаралардың бәрiн қабылдауға;
5) сақтандыру оқиғасы туралы және зардап шеккен адамдар жайында тиiстi органдарға олардың құзыретiне қарай (жол полициясы және өртке қарсы қызмет органдарына, жедел медициналық жәрдем қызметiне, апатпен күрес қызметiне) хабарлауға мiндеттi.
3. Мiндеттi сақтандыру шартында сақтанушының басқа да құқықтары көзделуi мүмкiн.
4. Зардап шеккен адам немесе басқа да мүдделi адам сақтандыру оқиғасының басталғаны туралы сақтандырушыға хабарлауға құқылы.
10-бап. Сақтандырушының құқықтары мен мiндеттерi
1. Сақтандырушы:
1) мiндеттi сақтандыру шартын жасаған кезде сақтанушыдан осы Заңның талаптарына сәйкес мiндеттi сақтандыру шартына енгiзуге қажеттi мәлiметтер беруiн талап етуге;
2) құзыретті органдардан сақтандыру жағдайының басталғанын және үшiншi тұлғаларға келтiрiлген зиянның мөлшерiн растайтын мәлiметтердi сұратуға;
3) келтiрiлген зиянның мөлшерiн, сақтандыру оқиғасының басталу себептерiн және басқа да жағдайларды анықтау үшiн зардап шеккен адамның мүлкiн қарауға;
4) жолаушыларды және олардың мүлкiн тасымалдау кезiнде сақтандырылған адам келтiрген зиянды өтеу туралы үшiншi тұлғалардың шағым-талаптары бойынша сақтандырылған адамның мүддесiн сотта қорғауға;
5) осы Заңда көзделген жағдайларда келтiрiлген зиянға жауапты адамға керi талап қоюға;
6) осы Заңда көзделген негіздемелер бойынша сақтандыру төлемiн толық немесе iшiнара жүзеге асырудан бас тартуға құқылы.
2. Сақтандырушы:
1) сақтанушыны мiндеттi сақтандыру шарттарымен таныстыруға, мiндетті сақтандыру шартынан туындайтын құқықтары мен мiндеттерiн түсіндіруге;
2) мiндеттi сақтандыру шартын жасағаннан кейiн сақтанушыға сақтандыру полисiн, ал оны жоғалтқан кезде - көшiрмесiн беруге;
3) сақтандыру оқиғасы туралы хабар алған кезде оны тiркеуге және қажет болған кезде келтiрiлген зиянның мөлшерiн анықтау және сақтандыру актiсiн жасау үшiн өз өкiлiн жiберуге;
4) сақтанушыны (сақтандырылған адамды) және зардап шеккен адамды
келтiрiлген зиянның және сақтандыру төлемiнiң мөлшерiн белгілеу жөнiнде
жасалған есеппен таныстыруға;
5) сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтандыру төлемiн осы Заңда
көзделген мөлшерде, тәртiппен және мерзiмде жүзеге асыруға;
6) сақтанушыға (сақтандырылған адамға) және басқа да адамға олардың
сақтандыру жағдайы кезiндегi шығындарын азайту үшiн жұмсаған шығыстарын
өтеуге;
7) сақтандыру құпиясын қамтамасыз етуге мiндеттi.
3. Мiндеттi сақтандыру шартында сақтандырушының басқа да мiндеттерi
көзделуi мүмкiн.
11-бап. Зардап шеккен адамның құқықтары
Зардап шеккен адам:
1) сақтанушының (сақтандырылған адамның) жолаушыларды және олардың мүлкiн тасымалдау нәтижесiнде болған сақтандыру оқиғасының басталғаны туралы сақтандырушыға хабарлауға;
2) сақтанушының (сақтандырылған адамның) орнына сақтандыру төлемiн жүзеге асыру үшiн қажеттi құжаттар жинап, оны сақтанушының (сақтандырылған адамның) мiндеттi сақтандыру шартын жасаған сақтандырушыға беруге, сақтандыру төлемiн осы Заңда белгiленген мөлшерде және тәртiппен алуға;
3) сақтандырушының келтiрiлген зиянның және сақтандыру төлемiнiң
мөлшерiн анықтау жөнiндегi есебiмен танысуға;
4) сақтандырушының сақтандыру төлемiн жасаудан бас тарту немесе оның
мөлшерiн азайту туралы шешiмiне заңдарда көзделген тәртіппен қарсы болуға;
5) келтiрiлген зиян сомасы сақтандырушы жауапкершiлiгінiң шектi
көлемiнен асып кеткен жағдайда тасымалдаушыға келтiрiлген зиянға қосымша
өтем жасау туралы талап қоюға құқылы.
12-бап. Сақтандыру сыйлықақысының мөлшерi және оны төлеу тәртiбi
1. Мiндеттi сақтандыруды жүзеге асырған кезде N 2 кестеде келтiрiлген
жылдық сақтандыру сыйлықақыларының мынадай мөлшерi пайдаланылады.
N 2 кесте. Бiр көлiк құралына жылдық
сақтандыру сыйлықақысының мөлшерi
(айлық есептiк көрсеткiштермен)
--------------------------------------------------------------------------
Көлiк құралының атауы ! Жылдық сақтандыру
! сыйлықақының мөлшерi
--------------------------------------------------------------------------
1. Автомобиль көлiгі
1) жеңiл автомобильдер, автобустар, шағын
автобустар:
жолаушы орны 4-ке дейiн 3
жолаушы орны 5-тен 10-ға дейiн 7,5
жолаушы орны 10-нан 20-ға дейiн 15
жолаушы орны 20-дан көп 20
2) трамвайлар, троллейбустар 4
2. Әуе көлiгi
1) ұшақтар:
50 жолаушы орынға дейiн; 350
жолаушы орны 50-ден 100-ге дейiн; 700
жолаушы орны 100-ден 200-ге дейiн; 1400
жолаушы орны 200-ден бастап және одан көп. 2400
2) тiкұшақтар 120
3. Су (теңiз, өзен) көлiгi
50 жолаушы орынға дейiн; 35
жолаушы орны 50-ден 100-ге дейiн; 70
жолаушы орны 100-ден 150-ге дейiн; 100
жолаушы орны 150-ден 300-ге дейiн; 200
жолаушы орны 300-ден бастап және одан көп 350
---------------------------------------------------------------------------
2. Темiржол тасымалдауын жүзеге асыратын тасымалдаушының мiндеттi сақтандыру бойынша сақтандыру сыйлықақысының мөлшерi тасымалдаушының сақтандыру шартының қолданылуы кезеңiнде Қазақстан Республикасының аумағында жолаушыларды және олардың мүлкiн тасымалдаудан алынған (алынуға тиiс) кiрiс сомасының 0,2 процентi болады және бiр айда алынған (алынуға тиiс) кiрiстен ай сайынғы жарналар түрiнде төленедi.
Бiрiншi сақтандыру жарнасының мөлшерi алынған (алынуға тиiс) кiрiске байланысты кейiнгi қайта есеп айырысу арқылы тасымалдаудан түскен жоспарланып отырған айлық кiрiске сәйкес белгiленедi.
3. Темiржол тасымалдауын жүзеге асыратын тасымалдаушының мiндеттi сақтандыру шартын жасаған кезде сақтандыру сыйлықақысының мөлшерiн сақтандырушы өзi жүргiзген сақтандыру тәуекелiн бағалау нәтижелерi бойынша, бiрақ тасымалдаушының сақтандыру шартының қолданылуы кезеңiнде
Қазақстан Республикасының аумағында жолаушыларды және олардың мүлкiн
тасымалдаудан алынған (алынуға тиiс) кiрiс сомасының 0,5 процентiнен
аспайтын мөлшерде көбейтуi мүмкiн.
4. Мiндеттi сақтандыру шартын 12 айдан аз мерзiмге жасаған кезде N 3
кестеде келтiрiлген сақтандыру сыйлықақыларының мөлшерi пайдаланылады.
N 3 кесте. 12 айдан аз мерзiмге сақтандыру кезiнде
сақтандыру сыйлықақысының мөлшерi
--------------------------------------------------------------------------
Сақтандыру мерзiмi ! Сақтандыру сыйлықақысының
! мөлшерi (жылдық сақтандыру
! сыйлықақысынан процентпен)
--------------------------------------------------------------------------
1 айға дейін 20
1 айдан 2 айға дейін 30
2 айдан 3 айға дейін 40
3 айдан 4 айға дейін 50
4 айдан 5 айға дейін 60
5 айдан 6 айға дейін 70
6 айдан 7 айға дейін 75
7 айдан 8 айға дейін 80
8 айдан 9 айға дейін 85
9 айдан 10 айға дейін 90
10 айдан 11 айға дейін 95
11 айдан асса 100
___________________________________________________________________________
5. 6 айға және одан да көп мерзiмге жасалған мiндеттi сақтандыру шарты бойынша сақтандыру сыйлықақысы мәулетпен төленуi мүмкiн. Сақтандыру сыйлықақысын мәулетпен төлеу тәртiбiн және мерзiмiн мiндеттi сақтандыру шарты белгiлейдi.
6 айдан аз мерзiмге жасалған мiндеттi сақтандыру шарты бойынша сақтандыру сыйлықақысы осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда бiр уақытта төленедi.
6. Осы баптың 3-тармағы темiржол тасымалдауын жүзеге асыратын тасымалдаушы жасаған мiндеттi сақтандыру шартына қолданылмайды.
3-тарау. Келтiрiлген зиянның және сақтандыру
төлемiнiң мөлшерiн анықтау
13-бап. Келтiрiлген зиянның мөлшерiн анықтау
1. Сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтандырушы осы Заңның 14-бабының 1-тармағында белгiленген жауапкершiлiк көлемi шегiнде зардап шеккен адамның өмiрiне, денсаулығына және (немесе) мүлкiне келтiрiлген зиянды толық немесе iшiнара өтеу түрiнде сақтандыру төлемiн жасауға мiндеттi.
2. Зардап шеккен адамның өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген зиянға зардап шеккен адамның өлiмiмен, еңбекке жарамдылығын уақытша немесе тұрақты жоғалтумен байланысты зиянның материалдық көрiнуi жатады.
Зардап шеккен адамның өмiрiне және денсаулығына келтiрiлген зиянның мөлшерi осы Заңға сәйкес медициналық ұйымдар берген құжаттар негізiнде айқындалады.
3. Зардап шеккен адамның мүлкiне келтiрiлген зиянға тасымалдау кезiнде тасымалдаушының тасымалдауға алынған және (немесе) жолаушыдағы жойылған (жоғалған) немесе бүлiнген мүлiктiң құны жатады.
Тасымалдаушының тасымалдауға алынған мүлiктi және (немесе) жолаушыдағы заттарды тасымалдаушының кiнәсiнен жойған (жоғалтқан), жетiспеген және (немесе) бүлiнген (зақым келтiрiлген) кезде келтiрiлген зиянның мөлшерi мынадай түрде белгiленедi:
құны жарияланбаған мүлiк, сондай-ақ жолаушыдағы заттар үшiн - жоғалған мүлiктiң, жолаушыдағы заттардың немесе олардың жетiспейтiн бөлiгiнiң нақты құны мөлшерiнде;
құны жарияланған мүлiк үшiн - егер жарияланған құн нақты құннан
жоғары екендiгi дәлелденбесе, мүлiктiң жарияланған құны мөлшерiнде, бiрақ
нақты құнынан аспайтын мөлшерде.
Тасымалдаушының тасымалдауға алынған мүлiктi және (немесе)
жолаушыдағы заттарды бүлдiргенi үшiн - олардың құны төмендеген сома
мөлшерiнде, ал қалпына келтiру мүмкiн болмаған кезде - олардың құны
мөлшерiнде.
14-бап. Сақтандыру төлемiнiң мөлшерiн анықтау
1. Бiр сақтандыру жағдайы бойынша сақтандырушы жүзеге асыратын
сақтандыру төлемiнiң мөлшерi мынадай болады (айлық есептiк көрсеткiшпен):
1) әрбiр зардап шеккен адамның өмiрiне немесе денсаулығына
келтiрiлген зиян үшiн:
қаза тапса - 600
мүгедектiк белгiленсе I топ - 500
II топ - 400
III топ - 300
жалпы еңбекке жарамдылығын уақытша жоғалтса - амбулаториялық және (немесе) тұрақты емделуге жұмсалған нақты шығыстар мөлшерiнде, бiрақ 200-ден аспайды;
2) әрбiр зардап шеккен адамның мүлкiне келтiрiлген зиян үшiн - келтiрiлген зиян мөлшерiнде, бiрақ 250-ден аспайды.
2. Сақтандыру төлемiнiң мөлшерiн есептеу үшiн сақтандыру төлемi жасалған күнгi айлық есептiк көрсеткiш пайдаланылады.
3. Мiндеттi сақтандыру шарты бойынша шартты франшиза айлық есептiк көрсеткiштiң бес еселенген мөлшерi болады. Келтiрiлген зиянның мөлшерi шартты франшизаның белгiленген мөлшерiнен асқан жағдайларда сақтандыру төлемi толық мөлшерде төленедi.
4. Сақтандыру төлемiне сақтанушы (сақтандырылған адам) және (немесе) зардап шеккен адам шеккен зиянның мөлшерiн азайту және зардап шеккен адамдарды құтқаруға байланысты шығыстар қосымша кiргiзiледi. Көрсетiлген шығыстарды зардап шеккен адамға сақтандырушы тiкелей өтейдi.
5. Зардап шеккен адамға келтiрiлген зиян сомасы осы Заңда белгiленген сақтандырушы жауапкершiлiгiнiң шектi көлемiнен асып кеткен жағдайларда, зардап шеккен адам келтiрiлген зиянды қосымша өтеу туралы заңдарда көзделген тәртiппен тасымалдаушыға тiкелей талап қоюға құқылы.
6. Зардап шеккен адам қайтыс болған жағдайда, оның мұрагерлерi болмаған кезде, сақтандырушы зардап шеккен адамды жерлеген адамға он бес еселенген айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде сақтандыру төлемiн төлейдi.
15-бап. Сақтандыру төлемiн жүзеге асырудың жалпы талаптары
1. Сақтандырушыға сақтандыру төлемi туралы талапты сақтанушы (сақтандырылған адам) не зардап шеккен адам осындай талап қоюға негiз болып табылатын құжаттарды қоса жазбаша түрде бередi.
2. Сақтандыру төлемi туралы өтiнiшке мынадай құжаттар қоса берiледi:
1) сақтандыру полисi (оның көшiрмесi) - ол болған кезде;
2) жол жүру билетi немесе жолаушыға билет берiлген жағдайда оның орнындағы құжат (тасымалдаушы растаған билеттердi сату ведомосiнiң көшiрмесi немесе билет түбiртегiнiң көшiрмесi) немесе белгiленген тәртiппен ресiмделген куәлардың көрсетуi;
3) зардап шеккен адамның еңбекке уақытша жарамсыздық мерзiмi туралы медицина мекемесi анықтамасының көшiрмесi немесе арнаулы мекеменiң зардап шеккен адамға мүгедектік белгiлеу туралы - ол мүгедек болып қалған жағдайда, анықтамасының көшiрмесi;
4) зардап шеккен адамның өлгенi туралы куәлiктің көшiрмесi және ол қайтыс болған жағдайда - мұрагердiң мұраға құқығын растайтын құжаттың көшiрмесi;
5) зардап шеккен адамның бүлiнген немесе жойылған (жоғалған) мүлкiнiң тiзiмдемесi - мүлiкке зиян келтiрiлген жағдайда;
6) тергеу және сот органдары құжаттарының көшiрмесi - олар болған жағдайда;
7) сақтанушы (сақтандырылған адам), зардап шеккен адам шеккен зиян мөлшерiн азайту және зардап шеккен адамды құтқаруға байланысты шығыстарды растайтын құжаттар - олар болған кезде.
Сақтандырушының сақтанушыдан (сақтандырылған адамнан) не зардап шеккен адамнан басқа қосымша құжаттарды талап етуiне тыйым салынады.
3. Құжаттарды қабылдаған сақтандырушы өтiнiш берушiге ұсынылған құжаттардың толық тiзбесiн және оларды қабылдаған күндi көрсете отырып анықтама беруге мiндетті.
4. Зардап шеккен адамның өмiрiне және денсаулығына келтiрiлген зиян үшiн сақтандыру төлемi оған немесе оның мұрагерлерiне жеке сақтандыру шарттары бойынша есептелген сомаға қарамай төленедi.
5. Зардап шеккен адамның қалауы бойынша сақтандыру сомасын оған денсаулығын және мүлiктi қалпына келтiру бойынша қызмет көрсеткен (көрсететiн) адамға тiкелей төлеуге болады.
6. Сақтандырушы сақтандыру төлемiн жүзеге асыру талаптарының бiрi ретiнде пайда алушының сақтандырушыға талап қою құқығын шектейтiн мiндеттеме беруiн талап етуге тиiс емес.
7. Келтiрiлген зиянды өзi өтеген сақтанушыға (сақтандырылған адамға) пайда алушының сақтандыру төлемiн алу құқығына байланысты құқықтары көшедi.
16-бап. Сақтандыру төлемiн жүзеге асыру тәртiбi
1. Сақтандырушы сақтандыру төлемiн осы Заңның 15-бабында көзделген құжаттарды алған күннен бастап жетi жұмыс күнi ішiнде төлейдi.
2. Сақтандыру төлемiнiң мөлшерiне қатысты мiндетті сақтандыру шартына қатысушы тараптар немесе зардап шеккен адам қарсы болған жағдайда сақтандырушы сақтандыру төлемiн осы баптың 1-тармағында көзделген мерзiмде көрсетiлген адамдардың бiрде-бiрi қарсы болмаған мөлшерде төлеуге мiндеттi.
3. Сақтандыру төлемiнiң қарсылық болған бөлiгiн сақтандырушы бiтiм келiсiмiне қол қойылған күннен не осы дау бойынша соттың шешiмi заңды күшiне енген күннен бастап жетi жұмыс күнi ішiнде төлеуi тиiс. Қарсылық болған бөлiгi бойынша сақтандыру төлемiнiң мөлшерi осы тармақта көрсетiлген құжаттар негiзiнде белгiленедi.
4. Егер сақтандыру жағдайынан кейiн зардап шеккен адамның алған жарақаты салдарынан үш жыл ішiнде денсаулығы нашарлай бастаса (мүгедектiкке душар болса немесе мүгедектiктiң неғұрлым жоғары тобы белгiленсе) не қайтыс болса, онда сақтандырушы өтiнiштiң және қоса берiлген тиiстi құжаттардың негiзiнде бұрын төленген соманы есепке ала отырып, осы Заңда белгiленген мөлшерде және тәртiппен сақтандыру төлемi сомасына қайта есептеу жүргiзуге мiндеттi.
17-бап. Керi талап қою (суброгация) құқығы
1. Мiндеттi сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемiн жүзеге асыратын сақтандырушыға төленген сома шегiнде келтiрiлген зиян үшiн жауапты адамға керi талап қою құқығы мынадай жағдайларда көшедi, егер:
1) сақтанушының (сақтандырылған адамның) азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгi қажеттi қорғану және шұғыл қажеттiлiк жағдайында жасалған iс-әрекеттерiн қоспағанда сақтандыру жағдайының туындауына бағытталған не оның басталуына ықпал ететiн қасақана әрекеттерi салдарынан басталған болса;
2) сақтанушының (сақтандырылған адамның) азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгi оның көлiк құралын алкогольдiң, есiрткiнiң немесе токсикоманиялық күйде болу салдарынан мас күйiнде жүргiзу салдарынан басталған болса;
3) көлiк құралын жүргiзушi адам көлiк құралын жүргiзуге құқығы болмаса;
4) сот талқылауы барысында сақтандыру жағдайы сақтандырылған адам бiлген немесе бiлуi тиiс болған көлiк құралының техникалық ақауы салдарынан болғаны анықталса;
5) сақтанушы (сақтандырылған адам) сақтандыру жағдайынан болған шығындарды азайту жөнiндегi шараларды қасақана қолданбаса.
2. Егер осы баптың 1-тармағында атап көрсетiлген жағдайларда келтiрiлген зиянға кiнәлi адам көлiк құралын оның иесiмен еңбек қатынасына орай пайдаланса немесе оның иесiнiң қатысуымен мәмiленi жазбаша түрде ресiмдемей пайдаланса, онда керi талап осы көлiк құралының иесiне қойылады.
3. Егер сот тәртiбiмен сақтандыру жағдайы үшiншi тұлғалардың кiнәсiнен болғаны анықталса, онда тасымалдаушының осындай кiнәлi тұлғаға талап қою құқығы мiндетті сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемiн жүзеге асыратын сақтандырушыға көшедi.
18-бап. Сақтандыру төлемiн уақтылы жасамағаны үшiн
сақтандырушының жауапкершiлігі
1. Жолаушыларды мiндеттi сақтандыру шартын жасамастан тасымалдауды жүзеге асырған тасымалдаушы Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртiппен әкiмшiлiк жауапқа тартылады.
2. Сақтандырушы сақтандыру төлемiн уақтылы жасамаған жағдайда Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексiнiң K941000_ 353-бабында белгiленген мөлшерде және тәртiппен пайда алушыға тұрақсыздық айыбын төлеуге мiндеттi.
19-бап. Сақтандыру төлемiнен бас тарту
1. Сақтандырушы сақтандыру жағдайы мыналардың салдарынан болған жағдайларда сақтандыру төлемiн толық немесе iшiнара төлеуден бас тартуға құқылы:
1) жолаушының қажеттi қорғану және шұғыл қажеттілiк жағдайында жасалған iс-әрекеттерiн қоспағанда сақтандыру жағдайының туындауына бағытталған не оның басталуына ықпал ететiн қасақана әрекеттерi;
2) ядролық жарылыс, радиация немесе радиоактивтiк улану әсерi;
3) әскери қимылдар;
4) азаматтық соғыс, түрлi сипаттағы халық толқулары, жаппай тәртiпсiздiк немесе ереуiлдер;
5) осы Заңда көзделген жағдайларды қоспағанда, сақтандырушыға сақтандыру жағдайының басталуы туралы хабарламау немесе уақтылы хабарламау.
2. Егер мұның дәлелдi себептерге байланысты екендiгi дәлелденсе және сақтандыру жағдайын зардап шеккен адамның өмiрiне немесе денсаулығына зиян келтiрiлгендiгi туралы фактiнi растайтын тиiстi құжаттар ұсынылса, сондай-ақ мүлiк сақтандыру оқиғасынан кейiнгi күйiнде қарау үшiн ұсынылған болса, сақтандыру оқиғасының болғандығы туралы сақтандырушыға уақтылы хабарламау сақтандыру төлемiнен бас тарту үшiн негiз бола алмайды.
3. Бүлiнген мүлiктi пайдаланудың мүмкiн еместiгiне және мүлiктiң тауар құнының жойылуына байланысты шеккен зиянды, сондай-ақ зардап шеккен адамның тауар әкелу немесе қызмет көрсету мерзiмiн, оның келiсiм-шарттар (шарттар) бойынша өзге де мiндеттемелердi бұзуына байланысты шығындарды (айыппұлды, тұрақсыздық айыбын) қоса алғанда сақтандырылған адамның зардап шеккен адамның моральдық шығыны мен ала алмаған пайдасының орнын толтыра алмайды.
4. Осы баптың 1-тармағында көзделген сақтандыру төлемiнен бас тарту үшiн негіздер болған жағдайда сақтандырушы сақтандыру төлемiнде бас тарту себебi негiзделген жазбаша нысандағы толық немесе iшiнара бас тарту туралы тиiстi шешiмдi сақтандыру төлемi туралы талап қойған адамға талап ұсынылған күннен бастап жетi жұмыс күнi iшiнде жiберуге мiндеттi.
5. Мiндеттi сақтандыру шартының тараптары немесе зардап шеккен адам
арасындағы сақтандыру төлемiнiң мөлшерiне қатысты даулардың болуы
сақтандыру төлемiнен бас тарту үшiн негiз бола алмайды. Мұндай даулар
болған жағдайда сақтандырушы осы Заңның 16-бабында көзделген тәртiппен
сақтандыру төлемiн жасауға мiндеттi.
6. Сақтандырушының сақтандыру төлемiн жасаудан бас тартуына сақтанушы
(сақтандырылған адам) немесе зардап шеккен адам сотқа шағым беруi мүмкiн.
4-тарау. Қорытынды ережелер
20-бап. Халықаралық шарттар туралы
Егер Қазақстан Республикасы қатысушы болып табылатын халықаралық
шартта осы Заңда көзделгеннен басқа ережелер белгiленген болса, онда
халықаралық шартты қолдану үшiн заң шығару талап етiлетiн жағдайлардан
басқа, халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.
21-бап. Дауларды қарау тәртiбi
Мiндеттi сақтандыру шартынан туындайтын даулар Қазақстан
Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен шешiледi.
22-бап. Осы Заңды күшіне енгізу туралы
Осы Заң 2002 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді.
Қазақстан Республикасының
Президенті
Мамандар:
Багарова Ж.А.,
Қасымбеков Б.А.
