"Құқық бұзушылықтың алдын алу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 26 қарашадағы N 1086 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
"Құқық бұзушылықтың алдын алу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Жоба

Қазақстан Республикасының Заңы

Құқық бұзушылықтың алдын алу туралы

Осы Заң мемлекеттік органдардың, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының, барлық меншік нысанындағы ұйымдардың және азаматтардың құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі қызметінің құқықтық, экономикалық, әлеуметтік негіздері мен қағидаттарын айқындайды.

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) құқық бұзушылықтың алдын алу - мемлекеттік органдар, жергілікті өзін-өзі басқару органдары, барлық меншік нысанындағы ұйымдар және Қазақстан Республикасының азаматтары жүзеге асыратын, құқық бұзушылықтарды жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды анықтау, зерделеу, жою арқылы құқықтық тәртіпті сақтауға және күшейтуге бағытталған құқықтық, әлеуметтік, экономикалық ұйымдастырушылық іс-шаралар және өзге де шаралар кешені;
2) құқықтық тәрбие - азаматтарда заң сыйлаушылық мінез-құлықты қалыптастыруға, құқықтық білім алуға және халықтың құқықтық мәдениетін арттыруға бағытталған білім беру, ақпараттық және ұйымдастырушылық сипаттағы шаралар кешені;
3) әлеуметтік бейімдеу - қоғамда қабылданған мінез-құлық ережелері мен нормаларын адамның бойына белсенді сіңдіру процесі;
4) әлеуметтік оңалту - құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесі органдары мен мекемелері жүзеге асыратын, құқыққа қарсы мінез-құлықты адамға құқықтық, әлеуметтік, психологиялық, педагогтік көмек көрсетуге бағытталған шаралар кешені, сондай-ақ психологиялық немесе моральдық жарақатты жеңу процесі;
5) криминологиялық сараптама - олардың криминогендік жағдайдың жай-күйіне ықтимал әсерін бағалау үшін жүргізілетін нормативтік құқықтық актілердің жобаларын арнайы зерттеу;
6) жеке профилактикалық жұмыс - құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесі субъектілерінің әлеуметтік қауіпті жағдайдағы адамдарды уақтылы анықтау, оларды әлеуметтік оңалту және (немесе) олардың құқық бұзушылық жасауын ескерту жөніндегі қызметі;
7) құқық бұзушылық - ол үшін Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде жауапкершілік көзделетін, жеке тұлғаның, қоғамның, мемлекеттің мүдделеріне зиян келтіретін адамның құқыққа қарсы, кінәлі әрекеті не болмаса әрекетсіздігі;
8) қоғамға қарсы іс-әрекеттер - белгіленген әлеуметтік нормалар мен мінез-құлық ережелерін бұзатын, адамның психикасына және/немесе денсаулығына теріс ықпал ететін іс-әрекет: алкогольдік ішімдікті жүйелі түрде пайдалану, есірткі және психотроптық заттарды медициналық емес тұтыну, қаңғыбастықпен, қайыршылықпен және жезөкшелікпен айналысу;
9) заң сыйлаушылық мінез-құлық - заңда белгіленген мінез-құлық нормаларына сәйкес келетін, басқа адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзбайтын адамның саналы жүріс-тұрысы;
10) профилактикаланатын адам - оған қатысты жеке алдын алу жұмысы жүргізілетін, құқық бұзушылықтың алдын алу субъектісінің профилактикалық есебінде тұратын жеке адам;
11) құқықтық тәртіп - заңдылықты сақтау, заңмен кепілдік берілген құқықтарды іске асыру және барлық жеке адамдардың, органдардың және ұйымдардың заңда белгіленген міндеттемелерді орындауы.

2-бап. Қазақстан Республикасының құқық бұзушылықтың алдын
алу туралы заңнамасы

Қазақстан Республикасының құқық бұзушылықтың алдын алу саласындағы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына , Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға, осы Заңға және құқық бұзушылықтың алдын алу саласындағы қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне негізделеді.
Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда белгіленгеннен өзге ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

3-бап. Осы Заңның мақсаты мен міндеттері

1. Осы Заңның мақсаты құқық бұзушылықтың алдын алу саласында бірыңғай мемлекеттік саясат орнату, құқықтық тәртіпті және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету болып табылады.
2. Осы Заңның міндеттері:
1) азаматтардың құқықтарын, бостандықтарын және заңды мүдделерін құқыққа қарсы қол сұғушылықтан қорғауды қамтамасыз ету;
2) құқық бұзушылықтың деңгейін азайту;
3) құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесін жетілдіру, сондай-ақ оған ықпал ететін себептер мен жағдайларды анықтау, жою;
4) бас бостандығынан айыру орындарынан оралған, осыған орай туыстық байланыстарын жоғалтқан, сондай-ақ тұрақты тұратын жері және құжаттары жоқ адамдарды әлеуметтік бейімдеу және оңалту;
5) құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесі субъектілерінің және оған қатысушылардың қызметін үйлестіру;
6) салауатты өмір салтын қалыптастыру, азаматтық құқықтық сана мен құқықтық мәдениетті тәрбиелеу;
7) құқық бұзушылық жасағаны үшін жазаның бұлтартпастығын қамтамасыз ету болып табылады.

4-бап. Құқық бұзушылықтың алдын алу қағидаттары

Құқық бұзушылықтың алдын алу:
1) азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау және сақтау;
2) заңдылық;
3) жариялылық;
4) құқықтар мен міндеттердің бірлігі;
5) ізгілік;
6) ғылыми негізділік;
7) кешенді тәсілдер және профилактикалық ықпал ету шараларын саралау қағидаттарына негізделеді.

2-тарау. Құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесі

5-бап. Құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің
жүйесі

1. Құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің жүйесін:
1) мемлекеттік органдар;
2) жергілікті өзін-өзі басқару органдары;
3) мемлекеттік ұйымдар құрайды.
2. Құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесінің субъектілері болып табылатын мемлекеттік органдардың құрылымында Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен құқық бұзушылықтың алдын алу бойынша жекелеген функцияларды:
1) нашақорлықпен, алкоголизммен, уытқұмарлықпен, туберкулездің жұқпалы түрлерімен, АҚТ жұқпасымен ауыратын, психикалық ауытқулардан азап шегетін, аталған аурулардан ерікті емделуден бас тартатын адамдарды мәжбүрлеп емдеуді;
2) бас бостандығынан айыру орындарынан оралған, туыстық байланыстарын жоғалтқан, сондай-ақ тұрақты тұратын жері және құжаттары жоқ адамдарды әлеуметтік бейімдеуді және оңалтуды (оңалту, әлеуметтік бейімдеу орталықтары және қабылдау-тарату орындары);
3) алкогольдік ішімдікті теріс пайдаланатын, есірткі құралдары мен психотроптық заттарды медициналық емес пайдалануға жол беретін адамдарды медициналық-әлеуметтік оңалтуды;
4) әкімшілік қамауға алынған адамдарды ұстауды;
5) баланың құқықтарын қорғауды жүзеге асыратын ұйымдар мен мекемелер құрылады.
3. Басқа мемлекеттік органдар құқық бұзушылықты алдын алуда әкімшілік құқық бұзушылық туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында көрсетілген құзыреті шегінде қатысады.
4. Құқық бұзушылықтың алдын алуға Қазақстан Республикасының мемлекеттік емес ұйымдары мен азаматтары ерікті негізде қатысады.

6-бап. Үкіметтің құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі
өкілеттіктері

Қазақстан Республикасының Үкіметі құқық бұзушылықтың алдын алу саласында:
1) құқық бұзушылықтың алдын алу саласындағы мемлекеттік саясатты әзірлейді және іске асырылуын қамтамасыз етеді;
2) құқық бұзушылықтың алдын алу саласында нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды;
3) құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі бағдарламалық құжаттарды бекітеді;
4) құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі ведомствоаралық комиссияны құрады және таратады;
5) құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің өзара іс-қимыл жасасуын және олардың қызметін үйлестіруді қамтамасыз етеді.

7-бап. Жергілікті өкілді және атқарушы органдардың
өкілеттіктері

1. Жергілікті өкілді органдар өз құзыреті шегінде:
1) құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі бағдарламалық құжаттарды, оның ішінде құқық бұзушылықтың алдын алуға қатысатын азаматтар мен ұйымдарды көтермелеуге қаражат бөлуге қатысты бағдарламаларды қарайды және бекітеді;
2) әкімнің ұсынысы бойынша құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі жергілікті ведомствоаралық комиссияның дербес құрамын бекітеді.
2. Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органдары өз құзыреті шегінде:
1) құқық бұзушылықтың алдын алудың негізгі бағыттарын іске асырады;
2) құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің өзара іс-қимыл жасауын қамтамасыз етеді;
3) құқық бұзушылықтың алдын алуға және қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге қатысатын азаматтар мен ұйымдардың өңірлік есебін жүргізеді, оларды көтермелеудің түрлерін және көтермелеу тәртібін, сондай-ақ ақшалай сыйақы мөлшерін анықтайды;
4) тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік аумағында құқық бұзушылықтың алдын алу мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілерді іске асыруды қамтамасыз етеді;
5) құқық бұзушылықтың алдын алу, еңбек нарығын тұрақтандыру, еңбекпен қамтылмаған халықтың кәсіптік бағдарын жетілдіру жөніндегі өңірлік бағдарламалық құжаттарды әзірлейді;
6) халықты еңбекпен қамтуда көмек көрсетеді;
7) құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі ведомствоаралық комиссиялардың дербес құрамын тиісті мәслихаттарға бекіту үшін ұсынады;
8) құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесі мекемелерін құруды және олардың жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.
9) алкоголизммен, нашақорлықпен, уытқұмарлықпен, туберкулездің жұқпалы түрлерімен ауыратын және психикалық ауытқулардан азап шегетін адамдарды мәжбүрлеп емдейтін мекемелердің жұмыс істеуін қамтамасыз етеді;
10) құқық бұзушылық санының өсуіне апаратын дағдарыстық демографиялық процестерге қарсы іс-қимыл, жұмыссыздықтың күрт өсуін және халықтың өмір сүру деңгейінің төмендеуін баяулату жөнінде уақтылы шаралар қабылдауды қамтамасыз етеді.
11) құқықтық насихаттау жүргізуді қамтамасыз етеді.

8-бап. Ішкі істер органдары

1. Ішкі істер органдары өз құзыреті шегінде:
1) қылмыстық қудалауды, әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша өндірісті жүзеге асырады, сондай-ақ қоғамдық тәртіпті сақтау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, адамның құқықтары мен бостандықтарына, қоғамның және мемлекеттің мүдделеріне қол сұғатын құқық бұзушылықтарды анықтау, ескерту және жолын кесу жөніндегі атқарушылық және өкімдік функцияларды орындайды;
2) мыналардың:
меншікке, қоғамдық тәртіпке, қоғамдық қауіпсіздікке, имандылыққа, жол қозғалысы қауіпсіздігіне және басқару тәртібіне қол сұғатын құқық бұзушылықтарды;
нашақорлықты, алкоголизмді және уытқұмарлықты;
бұрын сотталған адамдар, шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар жасайтын құқық бұзушылықтарды;
тұрмыстық зорлық-зомбылықты;
кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтар мен қадағалаусыз қалуды;
есірткінің, қару-жарақтың, жарылғыш заттардың заңсыз айналымына байланысты құқық бұзушылықтарды ескерту жөніндегі кешенді бағдарламалық құжаттарды әзірлейді және іске асырады;
3) мүліктік қылмыстардың және азаматтардың жеке қауіпсіздігіне қол сұғушылықтың алдын алуда мемлекеттік емес күзет құрылымдарымен өзара іс-қимылды жүзеге асырады;
4) азаматтарды қоғамдық тәртіп пен құқық бұзушылықтардың алдын алуға, көшелер мен басқа да қоғамдық орындардағы қауіпсіз мінез-құлықты құқықтық насихаттауға қатысуға тартуды ұйымдастырады;
5) халықты құқықтық тәрбиелеуге қатысады, құқық тәртібінің жай-күйі мен ішкі істер органдары қызметінің тиімділігін арттыру жөніндегі шаралар туралы қоғамдық пікірді зерделейді;
6) денсаулық сақтау, қылмыстық-атқару жүйесі, жергілікті атқару органдарымен өзара іс-қимыл жасай отырып, мынадай:
бас бостандығынан айыру орындарынан оралған, осыған орай туыстық байланыстарын жоғалтқан;
тұрақты тұратын жері және құжаттары жоқ;
қылмыстық жазасын өтеуден жалтарып жүрген адамдарды табады, жеке басын анықтайды және олардың қылмыстар жасауға қатыстылығын тексереді;
7) тұтқынға aлу түрінде әкімшілік шара қолданылатын адамдарды қабылдауды және ұстауды қамтамасыз етеді;
8) тиісті құқық қорғау органдарының құзыретіне жатқызылған, оларға белгілі болған дайындалып жатқан немесе жасалған құқық бұзушылық фактілері туралы ақпараттандырады;
9) білім беру, денсаулық сақтау органдарымен бірге виктимологиялық алдын алу шараларын әзірлейді және оларды көшелерде, басқа қоғамдық орындарда, білім беру ұйымдарында және ойын-сауық орындарында іске асырады;
10) жалпы қылмыс саласындағы криминологиялық болжамды және оның негізінде қоғамдық құқықтық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қорғау жөніндегі алдын алу іс-шараларын жоспарлауды жүзеге асырады;
11) құқықтық насихаттау жүргізуді қамтамасыз етеді.
2. Мына адамдарға:
1) алдын алу әңгімесін жүргізгеннен кейін және қоғамға қарсы мінез-құлықты тоқтату туралы ресми ескерту шығарылған соң қоғамға қарсы әрекет жасағандардың;
2) жеке тұлғаға, қоғамдық қауіпсіздікке, қоғамдық тәртіпке, имандылыққа және басқару тәртібіне қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықты қасақана қайта (бір жыл ішінде) жасағандардың;
3) балаларды тәрбиелеу, оқыту және асырау жөніндегі заңмен белгіленген міндеттерін орындамайтын және/немесе кәмелетке толмағандардың мінез-құлқына теріс әсер ететін ата-аналарының немесе заңды өкілдерінің;
4) ақтамайтын негіздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылғандардың;
5) бұрын сотталған, қылмыстық жазаны өтеу барысында қылмыстық жазаны өтеудің белгіленген тәртібін жүйелі бұзатын адамдардың есебін жүргізеді және оларға қатысты профилактикалық бақылауды жүзеге асырады.
3. Профилактикалық бақылауды жүзеге асыруда:
қоғамнан оқшаулаумен байланысты емес жазалау шараларына сотталған, сондай-ақ шартты түрде немесе үкімді орындау кейінге қалдырылып сотталған адамдарды бақылауда қылмыстық-атқару жүйесі органдарына;
спирттік ішімдіктерді шамадан тыс пайдаланатын және/немесе дәрігердің тағайындауынсыз есірткі және психотроптық заттарды тұтынатын адамдарды бақылауда - денсаулық сақтау органдарына көмек көрсетеді.
4. Тергеу және қарау ішкі істер органдарының құзыретіне жатқызылған дайындалып жатқан және жасалған қылмыстар мен әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы арыздар мен өтініштердің уақтылы, жан-жақты және объективті қаралуына және шешілуіне ведомстволық бақылауды жүзеге асырады.

9-бап. Қаржы полициясы органдары

Қаржы полициясы органдары өз құзыреті шегінде:
1) экономикалық және қаржы қызметі мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы адамдардың құқықтарына, қоғамның және мемлекеттің мүдделеріне қол сұғатын қылмыстарды және өзге де заңсыз қол сұғушылықты ескертуге, анықтауға, жолын кесуге, ашуға және тергеуге бағытталған құқық қорғау қызметін жүзеге асырады;
2) мынадай:
экономикалық және қаржы қызметі саласындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу, сыбайлас жемқорлыққа және басқа да лауазымдық құқық бұзушылықтарға қарсы күрес;
кәсіпкерлік қызметке заңсыз араласуды ескерту жөніндегі бағдарламалық құжаттарды әзірлейді және іске асырады;
3) тергеу және қарау қаржы полициясы органдарының құзыретіне жатқызылған дайындалып жатқан және жасалған қылмыстар мен әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы арыздар мен өтініштердің уақтылы, жан-жақты және объективті қаралуына және шешілуіне ведомстволық бақылауды жүзеге асырады;
4) құқықтық насихаттау жүргізуді қамтамасыз етеді.

10-бап. Қаржы мониторингі және бақылау, салық және
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің
түсуін қамтамасыз ету, кеден ісі, мемлекеттік
мүлік және жекешелендіру саласындағы, дәрменсіз
борышкерлермен жұмыс істеу жөніндегі уәкілетті
органдар

Қаржы мониторингі және бақылау, салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету, кеден ісі, мемлекеттік мүлік және жекешелендіру саласындағы, дәрменсіз борышкерлермен жұмыс істеу жөніндегі уәкілетті органдар өз құзыреті шегінде:
1) қаржы полициясы органдарымен өзара іс-қимыл жасай отырып, салық салу, кеден ісі, мемлекеттік сатып алу, банкроттық, жекешелендіру, заңсыз алынған кірістерді жариялауды (жылыстатуды) және терроризмді қаржыландыруды ескерту саласындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу жөніндегі бағдарламалық құжаттарды әзірлейді және іске асырады;
2) құқықтық насихаттаудың өткізілуін қамтамасыз етеді;
3) салық салу және кеден ісі саласында анықтауды және әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша өндірісті жүзеге асырады;
4) кеден органдарының лауазымды тұлғалары тарапынан құқық бұзушылықтарды ескерту, анықтау және жолын кесу жөнінде шаралар қабылдауды қамтамасыз етеді;
5) қаржы полициясы органдарымен өзара іс-қимыл жасай отырып, экономикалық қауіпсіздік саласындағы криминологиялық болжау және оның негізінде экономикалық қауіпсіздікке қол сұғатын құқық бұзушылықтарды ескерту жөнінде алдын алу іс-шараларын жоспарлауды жүзеге асырады;
6) дайындалып жатқан және жасалған қылмыстар мен әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы арыздар мен өтініштердің уақтылы, жан-жақты және объективті қаралуына және шешілуіне ведомстволық бақылауды жүзеге асырады.

11-бап. Әділет органдары

Әділет органдары өз құзыреті шегінде:
1) басқару тәртібіне және авторлық құқыққа қол сұғатын құқық бұзушылықтарды ескертуді жүзеге асырады;
2) құқықтық жаппай оқыту, қоғамның құқықтық санасын қалыптастыру жөніндегі мемлекеттік органдардың қызметін үйлестіреді;
3) құқық бұзушылықтарға ықпал ететін не болмаса оларды жасау үшін шарттар мен алғы шарттар туындататын нормалардың қабылдануын ескерту мақсатында заң жобаларына және әділет органдарында тіркеуге жататын өзге де нормативтік құқықтық актілерге заңдық, криминологиялық және сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптамалар жүргізуді ұйымдастырады;
4) зияткерлік меншік құқықтарын сақтау, миссионерлік қызмет саласындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу жөніндегі бағдарламалық құжаттарды әзірлейді және іске асырады;
5) авторлық құқықтарды қорғау, діни және қоғамдық бірлестіктердің қызметтері саласында құқық бұзушылықтар жасайтын адамдардың есебін жүргізеді және оларға қатысты профилактикалық бақылауды жүзеге асырады;
6) қылмыстық жазаларды орындауды, сотталғандардың түзелуін, олардың жаңа қылмыстар мен өзге де құқық бұзушылықтар жасауын ескертуді қамтамасыз етеді;
7) сотталғандармен тәрбие жұмысының және құқықтық насихаттың нысандары мен әдістерін айқындайды;
8) құқық қорғау органдарымен өзара іс-қимыл жасай отырып, дайындалып жатқан және жасалған қылмыстарды, сондай-ақ жаза өтеу орындарында режим бұзуды анықтау және ескерту жөнінде алдын алу және жедел-іздестіру іс-шараларын өткізуді қамтамасыз етеді;
9) түзеу мекемелерінен тыс жасалған немесе дайындалып жатқан белгілі болған құқық бұзушылық фактілері туралы құқық қорғау органдарына хабарлайды;
10) шартты түрде сотталғандардың және қоғамнан оқшаулаумен байланысты емес жазалау шараларына сотталған адамдардың, үкімді орындау кейінге қалдырылған немесе шартты түрде сотталғандардың есебін жүргізеді және оларды профилактикалық бақылауды жүзеге асырады;
11) бас бостандығынан айыру орындарынан босатылғандарды еңбекке және тұрмыстық орналастыруды, құқықтық және психологиялық көмек көрсетуші оңалту орталықтарының қызмет етуін қамтамасыз етеді;
12) дайындалып жатқан және жасалған қылмыстар мен әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы арыздар мен өтініштердің уақтылы, жан-жақты және объективті қаралуына және шешілуіне ведомстволық бақылауды жүзеге асырады;
13) құқықтық насихаттау жүргізуді қамтамасыз етеді.

12-бап. Прокуратура органдары

Прокуратура органдары құқық бұзушылықтың алдын алу туралы заңнаманың біркелкі қолданылуына, жеке және заңды тұлғалардың бұзылған құқықтарының уақтылы қалпына келтірілуіне қадағалауды қамтамасыз етеді.

13-бап. Ұлттық қауіпсіздік органдары

Ұлттық қауіпсіздік органдары өз құзыреті шегінде:
1) қылмыстық қудалауды, әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша өндірісті жүзеге асырады, сондай-ақ терроризмді және Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне қол сұғатын өзге де құқық бұзушылықтарды анықтау, ескерту және жолын кесу жөніндегі атқарушылық және өкімдік функцияларды орындайды;
2) тізбесі Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен белгіленген мемлекеттік құпияларды қорғау, өзі және жақын туыстары туралы біле тұра жалған мәліметтер ұсынған адамдардың мемлекеттік қызметке түсуін ескерту жөніндегі жедел-алдын алу іс-шараларын әзірлейді және іске асырады;
3) мыналарға:
Қазақстан Республикасының аумағында заңсыз әскерилендірілген құралымдардың, басқа мемлекеттердің саяси партияларының, діни негіздегі партиялардың қызметіне, сондай-ақ шетелдік заңды тұлғалар мен азаматтардың, шетел мемлекеттерінің және халықаралық ұйымдардың саяси партиялар мен кәсіподақтардың қаржыландыруына байланысты;
еліміздің экономикалық және экологиялық қауіпсіздігіне қол сұғатын құқық бұзушылықтарды ескертуге және жолын кесуге қатысады;
4) дайындалып жатқан және жасалған қылмыстар мен әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы арыздар мен өтініштердің уақтылы, жан-жақты және объективті қаралуына және шешілуіне ведомстволық бақылауды жүзеге асырады;
5) құқықтық насихаттау жүргізуді қамтамасыз етеді;
6) ұлттық қауіпсіздік органдары үшін құқық бұзушылықтың алдын алуды ұйымдастыру, жүзеге асыру және есепке алу тәртібі жеке нормативтік құқықтық актілермен белгіленген.

14-бап. Білім беру органдары

Білім беру органдары өз құзыреті шегінде:
1) білім алушыларды тәрбиелеуге және дамытуға, олардың өзін-өзі бақылау және мәдени мінез-құлық дағдыларын меңгеруіне бағытталған білім беру бағдарламаларын іске асырады;
2) заң сыйлаушылық мінез-құлықты насихаттауға бағытталған оқу және тәрбие процестерінің ажырағысыздығын қамтамасыз ететін ғылыми негізделген бағдарламаларды әзірлейді және енгізеді;
3) жалпы білім беретін оқу орындарына себепсіз қатыспайтын кәмелетке толмағандарды анықтайды және есеп жүргізеді, олармен және олардың ата-аналарымен немесе заңды өкілдерімен жеке профилактикалық жұмыс жүргізеді;
4) құқықтық білімді арттыруда және тереңдетуде орта және жоғары мектеп арасындағы анық өзара байланыс және сабақтастық негізінде білім алушыларды құқықтық оқытуды және тәрбиелеуді қамтамасыз етеді;
5) білім беру ұйымдарында оқитын жастардың арасында құқық бұзушылық жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды жою бойынша шаралар қабылдайды;
6) құқық бұзушылықтың алдын алу мақсатында жастарды тәрбиелеу мәселесі бойынша үкіметтік емес ұйымдармен өзара іс-қимыл жасасады;
7) бала құқықтарын қорғау функцияларын жүзеге асыратын ұйымдардың жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.
8) ішкі істер және денсаулық сақтау органдарымен бірлесіп, меншіктің барлық нысанындағы білім беру ұйымдарында оқитын жастардың арасында құқық бұзушылықтарды, нашақорлықты және алкоголизмді ескерту, анықтау және жолын кесу жөнінде мақсатты алдын алу іс-шараларын өткізеді;
9) ішкі істер және денсаулық сақтау органдарымен өзара іс-қимыл жасай отырып, виктимологиялық алдын алу іс-шараларын әзірлейді және оларды меншіктің барлық нысанындағы білім беру ұйымдарында оқитын жастардың, сондай-ақ қолайсыз отбасылардың арасында іске асырады;
10) девианттық және аутодеструктивтік мінез-құлықтағы кәмелетке толмағандарды және тұрмысы қолайсыз отбасыларды анықтауға, оларды ішкі істер және денсаулық сақтау органдарына есепке тұрғызуға және олармен жеке профилактикалық жұмыс жүргізуге қатысады;
11) ішкі істер, әділет, денсаулық сақтау, балалардың құқығын қорғау органдарымен өзара іс-қимыл жасай отырып, кәмелетке толмағандардың суицидтік тәртібінің алдын алу жөніндегі шараларды қабылдайды, балалар және жасөспірімдер арасындағы өзін-өзі өлтіру және өзін-өзі өлтіруге әрекет жасау фактілерінің есебін жүргізеді;
12) құқықтық насихаттау жүргізуді қамтамасыз етеді.

15-бап. Денсаулық сақтау органдары

Денсаулық сақтау органдары өз құзыреті шегінде:
1) салауатты өмір салтын, медициналық білімді, денсаулыққа кері ықпал ететін факторлардан бас тартуды насихаттайды;
2) қажет ететін адамдарға наркологиялық, психологиялық, психиатриялық, емдеу-алдын алу көмегін және медициналық оңалтуды көрсетеді;
3) құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесінің субъектілеріне және қатысушыларына консультативтік көмек көрсетеді;
4) алкоголизмге, есірткі және психотроптық заттарға тәуелді, соз ауруларымен, АҚТ жұқпасымен, ЖҚТБ-мен, психикалық ауытқулармен ауыратын адамдарды анықтауды, тіркеуді және есепке алуды жүзеге асырады;
5) нашақорлықты, соз ауруларын және АҚТ жұқпасын таратумен байланысты құқық бұзушылықтарды жасауға ықпал еткен себептер мен жағдайларды жою жөніндегі шараларды қабылдайды;
6) алкогольдік ішімдіктерді жүйелі түрде пайдалану, есірткі құралдары мен психотроптық заттарды медициналық емес тұтынуды ерте анықтау және алдын алу әдістемесін әзірлейді;
7) ішкі істер және білім беру органдарымен өзара іс-қимыл жасай отырып, виктимологиялық алдын алу шараларын әзірлейді және оларды кәмелетке толмағандар, психикалық ауытқулармен зардап шегетін және жезөкшелікпен айналысатын адамдар арасында іске асырады;
8) мыналардың:
спирттік ішімдіктерді шамадан тыс пайдаланатын және/немесе дәрігердің тағайындауынсыз есірткі және психотроптық заттарды тұтынатын, сондай-ақ алкоголизммен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен ауыратын;
жезекшелікпен айналысатын;
соз ауруымен, психикалық ауытқулармен және АҚТ жұқпасымен ауыратын адамдардың есебін жүргізеді және оларға қатысты профилактикалық бақылауды жүзеге асырады;
9) құқықтық насихаттау жүргізуді қамтамасыз етеді.

16-бап. Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау органдары

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау органдары өз құзыреті шегінде:
1) әлеуметтік қызмет көрсету саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;
2) тұрғылықты тұратын жері жоқ адамдарды әлеуметтік бейімдеу мәселелері жөніндегі жергілікті атқару органдарын әдістемелік қамтамасыз етеді;
3) құқықтық насихаттау жүргізуді қамтамасыз етеді.

17-бап. Бұқаралық ақпарат құралдары

Бұқаралық ақпарат құралдары өз құзыреті шегінде құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің қызметін жариялауға қатысады.

18-бап. Төтенше жағдайлар жөніндегі органдар

Төтенше жағдайлар жөніндегі органдар өз құзыреті шегінде:
1) қылмыстық іздестіруді, әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша өндірісті жүзеге асырады, сондай-ақ Азаматтық қорғаныс, өрт және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы құқық бұзушылықтарды анықтау, ескерту және жолын кесу жөніндегі атқарушылық және өкімдік функцияларын орындайды;
2) мыналар:
төтенше жағдайларды ескерту және жою, төтенше жағдайлардан халықты, қоршаған ортаны және шаруашылық объектілерін қорғау жөнінде;
Азаматтық қорғанысты қамтамасыз ету, төтенше жағдайларды ескерту және жою жөнінде жедел-алдын алу іс-шараларын әзірлейді және іске асырады;
3) Азаматтық қорғанысты, өрт және өнеркәсіптік қауіпсіздік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды ескерту және жою саласындағы құқықтық насихатты жүзеге асырады;
4) өрт қауіпсіздігі ережелерін жүйелі түрде бұзатын объектілердің есебін жүргізеді, өрт және өнеркәсіптік қауіпсіздік ережелерін бұзуға ықпал ететін себептер мен шарттарды жою жөнінде олардың лауазымды тұлғаларымен алдын алу іс-шараларын жүргізеді;
5) құқықтық насихаттау жүргізуді қамтамасыз етеді.

19-бап. Туризм және спорт саласындағы өкілетті орган

Туризм және спорт саласындағы өкілетті орган өз құзыреті шегінде:
1) дене тәрбиесі және спорт әдістерімен салауатты өмір салты бағдарламаларын іске асыруға қатысады;
2) әлеуметтік ауыр жағдайдағы адамдарды спорт клубтары мен секциялардағы сабақтарға тарту, спорттық-сауықтыру іс-шараларын өткізу арқылы жеке профилактикалық жұмыс істеуге қатысады;
3) құқықтық насихаттау жүргізуді қамтамасыз етеді.

20-бап. Құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің
қызметін үйлестіру

1. Құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің қызметін үйлестіру құқық бұзушылық жасауға ықпал еткен себептер мен жағдайларды уақтылы анықтау, жолын кесу және ескерту бойынша олардың келісілген іс-әрекеттерді әзірлеу және жүзеге асыру арқылы алдын алу жұмысының тиімділігін арттыру мақсатында жүзеге асырады.
2. Қазақстан Республикасында құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің қызметін үйлестіруді Қазақстан Республикасының Үкіметі, сондай-ақ облыстардағы (республикалық маңызы бар қалалар, астана) әкімдердің жанындағы Құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі ведомствоаралық комиссия жүзеге асырады.
3. Құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі ведомствоаралық комиссия ұдайы жұмыс істейтін алқалық орган болып табылады. Құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі ведомствоаралық комиссия туралы ережені Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
Ведомствоаралық комиссияның негізгі функциялары:
1) құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің қызметін үйлестіру;
2) мемлекеттік органдар мен алдын алу субъектілерінің жекелеген лауазымды адамдары қабылдайтын алдын алу шараларының тиімділігін бағалау;
3) құқық бұзушылықтың алдын алу саласындағы заңнаманы жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізу;
4) құқық бұзушылықтың алдын алуға бағытталған бағдарламаларды іске асыру барысын қарау;
5) Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарауына құқық бұзушылықтың алдын алу шараларын жетілдіру бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар енгізу;
6) адамның және азаматтың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау және қалпына келтіру, құқық бұзушылық пен қоғамға қайшы іс-әрекеттер жасауға ықпал еткен себептер мен шарттарды анықтау және жою жөнінде шаралар қабылдау;
7) құқық бұзушылықтың алдын алу жөнінде ақпарат жинау, сақтау, өңдеу және алдын алу қызметінің тиімділігін арттыруға бағытталған шараларды айқындау;
8) құқық бұзушылықтың алдын алу мәселелері бойынша ақпараттық материалдар дайындау және Қазақстан Республикасының Президентіне, Қазақстан Республикасы Парламентіне, Қазақстан Республикасының Үкіметіне, тиісті жергілікті атқарушы және өкілдік органдарға жіберу;
9) құқық бұзушылықтың алдын алу бойынша жүргізген жұмыстары туралы құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесі органдарының және мекемелерінің басшылары мен лауазымды адамдарын тыңдау;
10) мемлекеттік және өзге де ұйымдарға көрсетілген міндеттерін орындамағаны не болмаса тиісті түрде орындамағаны үшін лауазымды адамдарды тәртіптік жауапкершілікке тарту туралы ұсыныстар енгізу;
11) құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің қызметін жетілдіру жөнінде ұсыныстар дайындау болып табылады.
4. Қазақстан Республикасының Үкіметі жанындағы құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі ведомствоаралық комиссияның құрамына орталық атқарушы органдардың, үкіметтік емес ұйымдардың және бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері, сондай-ақ келісім бойынша - Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары кіреді.
5. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі ведомствоаралық комиссияларының құрамына алдын алу субъектілері - мемлекеттік органдардың басшылары, тиісті мәслихаттардың депутаттары, сондай-ақ мемлекеттік емес ұйымдардың және бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері кіреді.
Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі ведомствоаралық комиссияларының төрағасы және хатшысы тиісті әкімдіктердің аппараттарында штаттық лауазымдар атқарады.
6. Ведомствоаралық комиссияның шешімдері хаттамамен ресімделеді, ол барлық алдын алу субъектілеріне жіберіледі.

21-бап. Үйлестіру қызметінің нысандары

Құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің қызметін үйлестіруді құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі ведомствоаралық комиссиялар мынадай негізгі нысандарда жүзеге асырады:
1) құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесінің қызметін жетілдіру жөніндегі ұсыныстар мен ұсынымдарды әзірлеу;
2) құқық бұзушылықтың алдын алу мәселелері бойынша ақпарат алмасу;
3) оң тәжірибені зерделеу және тарату;
4) құқық бұзушылық жасауға ықпал еткен себептер мен шарттарды анықтау және оларды жою бойынша бірлескен жедел-алдын алу іс-шараларын өткізу;
5) отырыстар және мәжілістер өткізу;
6) бюллетеньдер (жинақтар) және басқа да ақпараттық басылымдар шығару.
2. Дайындалып жатқан не болмаса жасалған құқық бұзушылықтар, сондай-ақ жеке профилактикалық ықпал етуге жататын адамдар туралы ақпарат алған мемлекеттік органдар мен мекемелер осы заңмен және өзге де нормативтік құқықтық актілермен белгіленген олардың құзыретіне сәйкес бұл туралы құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілеріне дереу хабарлауға міндетті.

3-тарау. Құқық бұзушылықтың алдын алу шаралары

22-бап. Құқық бұзушылықтың алдын алу шараларының жүйесі

Құқық бұзушылықтың алдын алу жалпы, арнайы және жеке шаралар арқылы жүзеге асырылады.

23-бап. Құқық бұзушылықтың алдын алудың жалпы шаралары

Құқық бұзушылықтың жалпы алдын алу:
1) халықтың неғұрлым қауқарсыз тобын әлеуметтік қорғау және экономиканы жалпы сауықтыру жөніндегі әлеуметтік-экономикалық шараларды;
2) экономиканы, әлеуметтік саланы, құқық қорғау қызметін басқарудағы қателіктер мен кемшіліктерді жоюға бағытталған ұйымдастырушылық-басқару шараларын, сондай-ақ құқық бұзушылықтың алдын алуды нормативтік, ақпараттық, әдістемелік және ресурстық қамтамасыз етуді жетілдіруге бағытталған шараларды;
3) қоғамдық санада құқыққа қарсы мінез-құқыққа және қоғамға қарсы іс-әрекеттерге төзбеушілікті қалыптастыратын азаматтардың бойында жалпы адамзат құндылықтарына бағытталған адамгершілік ұстанымдарын қалыптастыру арқылы криминогендік факторларды жоятын немесе шектейтін, адамдардың жалпы, тұрмыстық, құқықтық мәдениетін арттыратын идеологиялық шараларды;
4) құқық бұзушылықты жасауға кедергі болатын ғылым мен техниканы;
5) мыналарды:
құқық бұзушылықтың алдын алу саласындағы заңнаманы жетілдіруді;
құқық бұзушылық субъектілерінің қызметін құқықтық реттеуді;
нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша криминологиялық сараптама жүргізу кіретін құқықтық шараларды қолдану арқылы іске асырылады.

24-бап. Құқық бұзушылықтың алдын алудың арнайы шаралары

Арнайы шараларға:
1) құқық бұзушылықтың жекелеген түрлерінің алдын алуға (жеке тұлғаға, меншікке, қоғамдық тәртіпке, ұлттық қауіпсіздікке, халықтың имандылығына және денсаулығына, басқару тәртібіне, мемлекет мүдделеріне қол сұғатын және т.б.);
2) халықтың белгілі бір әлеуметтік топтары: кәмелeткe толмағандар, әскери қызметшілер, бұрын сотталғандар, спирттік ішімдіктерді шамадан тыс пайдаланатындар, қылмыстық жазасын өтеушілер, әйелдер, туыстық, әлеуметтік байланыстарын жоғалтқан және тұрғылықты жері жоқ адамдар, мигранттар арасында құқыққа қарсы мінез-құлықты қалыптастыруға ықпал ететін себептер мен шарттарды анықтауға және жоюға бағытталған республикалық және өңірлік бағдарламалар әзірлеу және іске асыру кіреді.

25-бап. Құқық бұзушылықтың жеке алдын алу шаралары

1. Жеке алдын алудың мақсаты профилактикаланатын адамның қоғамға қарсы мінез-құлқын заңға бағынатын мінез-құлыққа өзгертуге ықпал ететін оның жеке басын жағымды жолға қою үшін оған жүйелі мақсатты бағытталған ықпал ету болып табылады.
2. Жеке алдын алудың негізгі міндеттері:
1) мінез-құлқы құқық бұзушылық жасаудың шынайы мүмкіндігі туралы растайтын адамдарды анықтау;
2) осы адамдарды, сондай-ақ оларға теріс әсер ету көздері мен факторларын зерделеу;
3) олардың мінез-құлқын болжау;
4) жеке алдын алу шараларын таңдау;
5) жағымды жолға қоюға әсер ету болып табылады.
3. Жеке құқық бұзушылықтың алдын алу шараларына:
1) алдын алу әңгімесін өткізу;
2) қоғамға қарсы әрекеттерді тоқтату туралы ресми ескерту;
3) алдын алу есебіне қою және профилактикалық бақылау орнату;
4) құқық бұзушылық жасауға ықпал ететін себептер мен шарттарды жою туралы ұсынымхат жіберу;
5) әлеуметтік оңалту және бейімдеу;
6) мәжбүрлеу және шектеу сипатындағы шаралар:
мәжбүрлеп емдеуге жіберу;
өз балаларын тәрбиелеу жөніндегі міндеттерін орындамайтын ата-аналар мен өзге де заңды өкілдерін ана-аналық құқықтан айыру не болмаса шектеу;
әкімшілік қадағалау орнату;
әкімшілік және тәртіптік жаза қолдану;
қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын қолдану;
7) кәмелетке толмағандар арасында құқық бұзушылықтың, қадағалаусыз және панасыз қалудың алдын алу туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кәмелетке толмағандарға қатысты қолданылатын шаралар кіреді.
4. Жеке алдын алу шаралары олар қолданылатын адамдардың жеке ерекшеліктері, олар жасаған құқық бұзушылықтардың немесе қоғамға қарсы әрекеттердің сипаты мен дәрежесі ескеріле отырып, белгіленеді.
5. Мәжбүрлеу және шектеу сипатындағы шаралар арнайы заңдарда көзделген негізде және тәртіппен қолданылады.

26-бап. Әлеуметтік оңалтуды және бейімдеуді жүзеге
асыратын құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесі
мекемелері

Әлеуметтік оңалтуды және бейімдеуді:
1) осы заңның 30-бабы 1-тармағының 1) және 8) тармақшаларында көрсетілген адамдарға - әлеуметтік қызметтер ұсынатын мекемелер;
2) осы заңның 30-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген адамдарға - денсаулық сақтау органдарының арнайы медициналық мекемелері;
3) осы заңның 30-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген адамдарға - ішкі істер органдарының әкімшілік қамауға алынғандарға арналған қабылдау орындары;
4) осы заңның 30-бабы 1-тармағының 1) және 3) тармақшаларында көрсетілген адамдарға - медициналық айықтырғыштар;
5) өмірде қиын жағдайға тап болған кәмелетке толмағандарға - бала құқықтарын қорғау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын ұйымдар жүзеге асырады.
Әлеуметтік бейімдеу және оңалту бойынша қызметтер көрсететін мекемелерде профилактикаланатын адамдарды орналастыру және ұстау тәртібінің негіздемесі Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен белгіленеді.

27-бап. Профилактикалық әңгімелесу

1. Профилактикалық әңгімелесудің негізгі мақсаты құқыққа қарсы мінез-құлықтың себептері мен шарттарын анықтау, қоғам алдындағы жауапкершілікті, құқық бұзушылықтың әлеуметтік және құқықтық зардаптарын түсіндіру, мінез-құлықтың белгіленген нормалары мен ережелерін ұстану қажеттігіне сендіру болып табылады.
2. Профилактикалық әңгімелесуді құзыретіне адамдардың тиісті санатымен жеке алдын алу жұмысын жүргізу жататын алдын алу субъектісінің өкілі (қызметкері) өткізеді.
Профилактикалық әңгімелесу құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын, сондай-ақ тұрғылықты жері, оқуы, жұмыс орны бойынша не болмаса қоғамға қарсы әрекеттер анықталған жерде өткізіледі.
Профилактикалық әңгіме өткізетін адам қоғамға қарсы әрекеттерді тоқтату қажеттілігі туралы ескертіледі.
Кәмелетке толмағандармен профилактикалық әңгімелесу оның ата-анасының, педагогтарының немесе өзге де заңды өкілдерінің қатысуымен өткізіледі.
3. Профилактикалық әңгімелесу өткізу фактісі қатаң есептегі құжат болып табылатын профилактикалық әңгімелесуді есепке алу журналында тіркеледі, онда:
әңгімелесу өткізілген күні мен орны;
өткізген адамның лауазымы, тегі және аты-жөні;
әңгімелесу өткізілген адам туралы мәліметтер, оны өткізу негіздері және себептері;
кәмелетке толмағанның заңды өкілдері және профилактикалық әңгіме өткізуге қатысқан өзге адамдар туралы мәліметтер жазылады;
өткізген адамның және профилактикалық әңгіме өткізілген адамның не болмаса кәмелетке толмағанның заңды өкілдерінің колы қойылады.
Профилактикалық әңгіме өткізілген адам қол қоюдан бас тартса, журналда оны жазған адамның тиісті жазбасы жазылады. Қол қоюдан бас тартқан адамға бас тарту себептерін жазбаша баяндау құқығы беріледі.
4. Қоғамға қарсы әрекеттер немесе әкімшілік құқық бұзушылық жасау профилактикалық әңгіме өткізуге негіз болып табылады.
5. Профилактикалық әңгіме сондай-ақ адамды алдын алу есебіне қою кезінде және оған профилактикалық бақылауды жүзеге асыру кезеңінде өткізіледі.

28-бап. Қоғамға қарсы әрекеттерді тоқтату туралы ресми
ескерту

1. Қоғамға қарсы әрекеттер жасайтын адамдарды анықтаған ішкі істер органдарының лауазымды тұлғалары олармен алдын алу әңгімесін өткізуге және қоғамға қарсы әрекеттерді тоқтату қажеттілігі туралы ресми ескерту шығаруға міндетті.
Қоғамға қарсы әрекеттерді жасауды тоқтату туралы ресми ескертілген талапты орындамау әкімшілік жауапкершілікке әкеп соғады.
2. Ресми ескерту оған қатысты шығарылған адамға қол қойғызып, ол осы талапты орындамаған жағдайда оның құқықтық зардаптары туралы хабарландырыла отырып, шығарылады.
3. Ресми ескерту алты айға дейінгі мерзімге шығарылады.

29-бап. Профилактикалық есеп және бақылау

1. Профилактикалық есеп - құқық бұзушылықтар немесе қоғамға қарсы әрекеттер жасаған адамдар туралы деректерді анықтау, тіркеу, жинау және талдау жөніндегі шаралар жүйесі.
2. Профилактикалық бақылау - профилактикалық есепте тұрған адамдардың өмір сүру салтын және мінез-құлқын қадағалау және олармен жеке алдын алу жұмысын жүргізу.
3. Профилактикалық есепке алуды және бақылауды тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктегі құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілері өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.

30-бап. Профилактикалық есепке қою

1. Профилактикалық есеп:
1) профилактикалық әңгіме өткізілгеннен кейін қоғамға қарсы әрекеттер жасауды жалғастырған;
2) жеке тұлғаға, қоғамдық қауіпсіздікке, қоғамдық тәртіпке, халықтың имандылығына, денсаулығына, басқару тәртібіне және мемлекеттік билік институттарына қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықты қасақана қайта (бір жыл ішінде) жасаған;
3) алкоголизмнен, нашақорлықтан, уытқұмарлықтан, психикалық, соз ауруларынан және АҚТ жұқпасынан емделуден жалтарып жүрген;
4) балаларын тәрбиелеу, оқыту және асырау жөніндегі заңда белгіленген міндеттерін орындамайтын және/немесе олардың мінез-құлқына теріс әсер ететін ата-аналарын немесе заңды өкілдерін;
5) ақталмайтын негіздер бойынша қылмыстық жауапкершіліктен босатылған;
6) қоғамнан оқшаулаумен байланысты емес жазалау шараларына, сондай-ақ шартты түрде немесе үкімді орындау кейінге қалдырылып сотталған;
7) қылмыстық жазаны өтеудің белгіленген тәртібін жүйелі бұзғаны туралы материалдар түскен бас бостандығынан айыру орындарынан оралғандар, жазасын өтеу кезінде туыстық байланыстарын жоғалтқан, сондай-ақ тұрғылықты тұратын жері және құжаттары жоқ адамдарға қатысты жүргізіледі.
2. Профилактикалық есепке қоюға осы баптың 1-тармағында көзделген, мынадай құжаттарда ресми тіркелген мән-жайлар негіз болып табылады:
1) әкімшілік жауапкершілікке тарту туралы қаулы;
2) қылмыстық істі тоқтату не болмаса ақталмайтын негіздер бойынша қылмыстық іс қозғаудан бас тарту туралы қаулы;
3) адамды нашақорлық, психикалық, соз ауруларымен және АҚТ жұқпасымен ауыратын сырқат деп тану туралы уәкілетті денсаулық сақтау органының қорытындысы;
4) қылмыстық жаза тағайындау туралы соттың қаулысы немесе үкімі;
5) қылмыстық-атқару жүйесі органдарының материалдары;
6) құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесі органы немесе мекемесі бекіткен қорытынды.
3. Профилактикалық есепке қою туралы шешімді құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілері профилактикалық есепке қою үшін негіздердің бар екені туралы куәландыратын құжаттарды алған күннен бастап он күн ішінде қабылдайды.
Қылмыстық жазаны өтеудің белгіленген тәртібін жүйелі түрде бұзатын адамдарды профилактикалық есепке қою туралы шешім олардың құқыққа қарсы мінез-құлқын куәландыратын құжаттарды алғаннан кейін он күн ішінде олар тұрғылықты тұратын жеріне келгеннен кейін қабылданады.
4. Профилактикалық есепке қою туралы шешім тиісті адамдар санатына профилактикалық бақылауды жүзеге асыруға өкілетті орган бекіткен қаулымен ресімделеді, ол профилактикаланатын адамға қол қойғыза отырып, хабарланады.
Профилактикалық есепке қойылған адамдарға қаулыны хабарлау кезінде ауызша не болмаса жазбаша түрде олардың құқықтары мен міндеттері түсіндіріледі, бұл туралы қаулыда белгі жасалады.
Профилактикалық есепке қою туралы қаулыда қаулы шығарған органның лауазымды адамының лауазымы, тегі, аты-жөні, оның шығарылған күні мен орны, оған қатысты қаулы шығарылған адам туралы мәліметтер (тегі, аты, әкесінің аты, туған күні, тұрғылықты жері, жеке басын куәландыратын құжаттың атауы және деректемелері, сәйкестендіру нөмірі, жұмыс орны), профилактикалық есепке қою негізі көрсетіледі.

31-бап. Профилактикалық карточка және профилактикалық іс

1. Профилактикалық есепке алу профилактикалық карточкалар мен профилактикалық істерді толтыру арқылы жүзеге асырылады.
Профилактикалық карточка мен профилактикалық істі құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілері азаматты профилактикалық есепке қойған күні өткізілген жұмысты көрсету, олардың мінез-құлқына бақылауды қамтамасыз ету және олардың тарапынан құқық бұзушылықтар мен қоғамға қарсы әрекеттерді уақтылы ескерту мақсатында толтырады.
2. Осы Заңның 30-бабы 1-тармағының 1), 2), 3), 5), 7) және 8) тармақшаларында көрсетілген адамдарға профилактикалық карточка толтырылады.
Осы Заңның 30-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген адамдарға профилактикалық істерді қамқоршылық және қорғаншылық органдары, профилактикалық карточкаларды ішкі істер органдары толтырады.
Осы Заңның 30-бабы 1-тармағының 6) тармақшасында көрсетілген адамдарға профилактикалық істерді қылмыстық-атқару жүйесі органдары, ал профилактикалық карточкаларды ішкі істер органдары толтырады.
Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған әкімшілік қадағалау туралы заңнаманың әрекетіне түсетін адамдарға профилактикалық істерді ішкі істер органдары ашады.
3. Профилактикалық карточкаға адамның сауалнамалық деректері, оны профилактикалық есепке қою негіздері, онымен профилактикалық әңгіме және басқа да алдын алу шаралары жүргізілгені туралы белгі, сондай-ақ профилактикалық есептен алу не болмаса профилактикалық бақылауды ұзарту негіздері енгізіледі.
Профилактикалық карточка толтыруға негіз болған материалдар, жеке алдын алу жұмысының нәтижелерін көрсететін және профилактикалық бақылауды тоқтатудың не болмаса ұзартудың мақсатқа сай екендігі туралы шешімді растайтын құжаттар профилактикаланатын адамдардың әрбір санаты бойынша жеке номенклатуралық істерге тігіледі.
4. Профилактикалық істе адамның саулнамалық деректері, оны профилактикалық есепке қоюға негіз болған материалдар, сондай-ақ оның тұрғылықты жері, жұмыс және/немесе оқу орны бойынша мінез-құлқы туралы ақпарат және жеке алдын алу жұмысының нәтижелерін көрсететін, профилактикалық бақылауды тоқтатудың не болмаса ұзартудың мақсатқа сай екендігі туралы шешімді растайтын құжаттар болады.
Профилактикалық карточка және профилактикалық іс профилактикалық карточкалар мен профилактикалық істерді тіркеу журналында тіркеледі және адамды профилактикалық есептен шығарғанға дейін жүргізіледі.

32-бап. Бақылауды тоқтату және профилактикалық есептен
алу

1. Алдын алу жүйесінің субъектілері:
1) осы Заңның 30-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген адамдарды олар қоғамға қарсы әрекеттерінің соңғы фактісі анықталған сәттен бастап бір жыл өткеннен кейін;
2) осы Заңның 30-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген адамдарды олар соңғы қасақана әкімшілік құқық бұзушылық жасаған сәттен бастап бір жыл өткеннен кейін;
3) осы Заңның 30-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген адамдарды олар мәжбүрлеп емдеуге жіберілгеннен кейін он күн өткен соң;
4) осы Заңның 30-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген адамдарды профилактикалық есепке қойған сәттен бастап не болмаса ата-аналық құқығынан айыру немесе шектеу туралы сот шешімі заңды күшіне енгеннен кейін бір жыл өткеннен кейін;
5) осы Заңның 30-бабы 1-тармағының 5) тармақшасында көрсетілген адамдарды қылмыстық жауапкершіліктен босату туралы процессуалдық шешім шығарылғаннан кейін бір жыл өткен соң;
6) осы Заңның 30-бабы 1-тармағының 6) тармақшасында көрсетілген адамдарды қоғамнан оқшаулаумен байланысты емес жазалау шараларын не болмаса шартты түрде сотталған мерзімін өтегеннен кейін немесе үкімді орындаудың шегерілген мерзімі өткеннен кейін;
7) осы Заңның 30-бабы 1-тармағының 7) тармақшасында көрсетілген адамдарды профилактикалық есепке қойған сәттен бастап бір жыл өткеннен кейін, ал әкімшілік қадағалау туралы заңнаманың әрекетіне түскен адамдар үшін бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған сәттен бастап 3 жыл өткен соң;
8) осы Заңның 30-бабы 1-тармағының 8) тармақшасында көрсетілген адамдарды жұмысқа орналасқан не болмаса тұрғын үй проблемасы шешілген сәтте;
9) профилактикаланатын адам Қазақстан Республикасынан тыс жерге тұрақты тұруға шыққан не болмаса қайтыс болған сәттен бастап бақылауды тоқтатады және адамды профилактикалық есептен алады.
2. Кәмелетке толмағандарға бақылауды тоқтату және профилактикалық есептен алу Қазақстан Республикасының құқық бұзушылықтың, кәмелетке толмағандардың арасында қараусыздықтың және панасыздықтың алдын алу туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
3. Бақылауды жүзеге асыру кезеңінде профилактикаланатын адамға жеке алдын алу шараларын қолдану үшін жаңа негіздер анықталған жағдайда алдын алу жүйесінің тиісті субъектісі есеп және бақылау мерзімін ұзарту туралы дәлелденген қаулы шығарады. Бұл ретте профилактикалық есеп пен бақылау осы баптың 1-тармағында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
4. Профилактикалық есепке қойылғаннан кейін жеке тұлғаға, қоғамдық тәртіпке, қоғамдық қауіпсіздікке, халықтың имандылығы мен денсаулығына қол сұғатын екі және одан көп қасақана әкімшілік құқық бұзушылық жасаған профилактикаланатын адамға қатысты сот профилактикалық бақылауды жүзеге асыратын органның ұсынымхаты бойынша мінез-құлыққа ерекше талаптар белгілейді, оларды орындамау әкімшілік жауапкершілікке әкеп соғады.

33-бап. Бақылауды тоқтату және профилактикалық есептен
шығару негіздері

1. Мыналар:
1) осы заңның 30-бабы 1-тармағының 1), 2), 5), 6) және 8) тармақшаларында көрсетілген адамдар үшін профилактикалық бақылауды жүзеге асыратын органның басшылығы бекіткен қаулы;
2) осы заңның 30-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген адамдарды мәжбүрлеп емдеуге жіберу туралы соттың қаулысы, ұйғарымы;
3) осы заңның 30-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген адамдарды ата-аналық құқығынан айыру не болмаса шектеу туралы соттың қаулысы;
4) бас бостандығынан айыруға соттау туралы сот үкімі;
5) қайтыс болуы туралы куәлік не болмаса адамның Қазақстан Республикасынан тыс жерге тұрғылықты тұруға шығу фактісін растайтын құжат профилактикалық есептен шығару және профилактикалық бақылауды тоқтату негіздері болып табылады.
2. Профилактикаланатын адамды қоғамнан оқшаулаумен байланысты емес жазалау шараларына, сондай-ақ шартты түрде немесе үкімнің орындалу мерзімі шегеріліп сотталған кезде профилактикалық есеп және бақылау осы заңда белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
3. Бас бостандығынан айыру және мәжбүрлеп емдеуден өту орындарындағы жеке алдын алу жұмыстары Қылмыстық-атқару кодексіне және медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану тәртібін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес жүргізіледі.

34-бап. Құқық бұзушылық жасауға ықпал ететін себептер мен
шарттарды жою туралы ұсынымхат

Мемлекеттік органдар құқық бұзушылық жасауға ықпал ететін себептер мен шарттарды анықтаған жағдайда тиісті ұйымдардың басшыларына, лауазымды адамдарға оларды жою туралы ұсынымхат жібереді.
Ұсынымхат онда қойылған талаптарды орындау бойынша қажетті шараларды қабылдай отырып, қарауға жатады. Ұсынымхат енгізілген тиісті ұйымдар немесе лауазымды адам қабылданған шаралар туралы бір ай мерзімде ұсынымхатты енгізген құқық бұзушылықтың алдын алу субъектісін жазбаша түрде ақпараттандырады.

35-бап. Құқық бұзушылықтың жеке алдын алу шаралары
қолданылатын адамдардың құқықтары мен міндеттері

Құқық бұзушылықтың жеке алдын алу шаралары қолданылатын адамдар:
1) профилактикалық есепке қою негіздері мен себептерін білуге;
2) өздеріне қолданылатын құқық бұзушылықтың жеке алдын алу шараларының негіздері мен сипатын білуге;
3) өздеріне қолданылатын жалпы және құқық бұзушылықтың жеке алдын алу шараларының құқықтық салдарларын білуге;
4) білікті заңгерлік көмек алуға және қорғануға;
5) өтініш жасауға және құқық бұзушылықтың жеке алдын алу шараларын қолданумен байланысты жүзеге асырылатын әрекеттерге жоғары тұрған лауазымды тұлғаға, прокуратура органдарына немесе сотқа шағымдануға құқылы.
2. Құқық бұзушылықтың жеке алдын алу шаралары қолданылатын адамдар құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілері лауазымды адамдарының заңды талаптарын орындауға және өздерінің мінез-құлқына сот белгілеген талаптарды сақтауға міндетті.

36-бап. Құқық бұзушылықтың алдын алу жөніндегі ұйымдардың
лауазымды адамдары мен басшыларының міндеттері

Алдын алу субъектілерінің лауазымды адамдары мен басшылары:
1) алдын алу жұмысын жүргізу кезінде азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауды қамтамасыз етуге;
2) өздеріне белгілі болған құқыққа қарсы әрекеттер, сондай-ақ құқық бұзушылықтардың алдын алу жөніндегі функцияларды жүзеге асыру барысында анықталған оларды жасауға ықпал еткен себептер мен шарттар туралы құқық қорғау органдарына хабарлауға;
3) жеке алдын алу жұмысын жүргізу қажет адамдарды анықтауға және профилактикалық есепке қоюға, оның толық және уақтылы болуын қамтамасыз етуге;
4) құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен шарттарды жою туралы уақтылы ұсынымхат шығаруға және оның орындалуын бақылауды қамтамасыз етуге міндетті.

4-тарау. Құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің қызметін бақылау және қадағалау

37-бап. Құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің
қызметін бақылау және қадағалау

1. Құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің қызметін қадағалауды прокуратура органдары жүзеге асырады.
2. Құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесі органдары мен мекемелерінің қызметін ведомстволық бақылауды жоғары тұрған органдар және олардың лауазымды адамдары жүзеге асырады.

38-бап. Құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің
лауазымды адамдарының жауапкершілігі

Құқық бұзушылықтың алдын алу субъектілерінің лауазымды адамдары, сондай-ақ алдын алу жұмысын жүргізу жөніндегі функциялар жүктелген мемлекеттік органдар мен мекемелердің қызметкерлері осы Заңды іске асыру кезінде қызметтік міндеттерін орындамағаны, тиісінше орындамағаны не болмаса өкілеттіктерін асырғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тәртіптік, материалдық немесе қылмыстық жауапкершілікте болады.

5-тарау. Қорытынды ережелер

39-бап. Құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесі үшін кадрлар
даярлау

Үкімет құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесі үшін мамандарды даярлауды және қайта даярлауды қамтамасыз етеді.

40-бап. Құқық бұзушылықты алдын алудың ғылыми негіздемесі

Алдын алу жүйесі субъектілерінің қызметі құқық бұзушылықты ескертудің ғылыми негізделген әдістерінің және қоғамға қарсы мінез-құлықты адамдарға оң ықпал ететін түзетулер нысандарының негізінде жүзеге асырылады. Құқық бұзушылықтың алдын aлу субъектілері құқық бұзушылықты алдын алу саласында ғылыми зерттеулерді және олардың практикалық іске асырылуын қамтамасыз етеді.

41-бап. Осы Заңның күшіне енуі

Осы Заң ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн еткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті

О проекте Закона Республики Казахстан "О профилактике правонарушений"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 26 ноября 2008 года № 1086

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О профилактике правонарушений".

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Проект

Закон Республики Казахстан

О профилактике правонарушений

Настоящий Закон определяет правовые, экономические, социальные основы и принципы деятельности государственных органов, органов местного самоуправления, организаций всех форм собственности и граждан по профилактике правонарушений.

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем
Законе

1. В настоящем Законе используются следующие понятия:
1) профилактика правонарушений - это комплекс правовых, социальных, экономических, организационных мероприятий и иных мер, осуществляемых государственными органами, органами местного самоуправления, организациями всех форм собственности и гражданами Республики Казахстан, направленных на сохранение и укрепление правопорядка путем выявления, изучения, устранения причин и условий, способствующих совершению правонарушений;
2) правовое воспитание - комплекс мер образовательного, информационного и организационного характера, направленных на формирование у граждан установок на законопослушное поведение, получение правовых знаний и повышение правовой культуры населения;
3) социальная адаптация - процесс активного привития лицу принятых в обществе правил и норм поведения;
4) социальная реабилитация - комплекс мер, осуществляемых органами и учреждениями системы профилактики правонарушений, направленных на оказание правовой, социальной, психологической, педагогической помощи лицу с противоправным поведением, а также процесс преодоления психологической или моральной травмы;
5) криминологическая экспертиза - специальное исследование проектов нормативных правовых актов, проводимое для оценки их возможного влияния на состояние криминогенной обстановки;
6) индивидуальная профилактическая работа - деятельность субъектов системы профилактики по своевременному выявлению лиц, оказавшихся в социально опасном положении, их социальной реабилитации и (или) предупреждению совершения ими правонарушений;
7) правонарушение - противоправное, виновное действие либо бездействие лица, причиняющее вред интересам личности, общества, государства, за которое предусматривается ответственность законодательными актами Республики Казахстан;
8) антиобщественные действия - действия, нарушающие установленные социальные нормы и правила поведения, оказывающие негативное влияние на психику и/или здоровье человека: систематическое употребление алкогольных напитков, немедицинское потребление наркотических и психотропных веществ, занятие бродяжничеством, попрошайничеством и проституцией;
9) законопослушное поведение - сознательное поведение лица, соответствующее установленным законами нормам поведения, не нарушающее прав и законных интересов других лиц;
10) профилактируемое лицо - физическое лицо, состоящее на профилактическом учете субъекта профилактики правонарушений, в отношении которого проводится индивидуальная профилактическая работа;
11) правопорядок - соблюдение законности, обеспечение, реализация гарантированных законами прав и выполнение установленных законами обязанностей всеми физическими лицами, органами и организациями.

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан о
профилактике правонарушений

Законодательство Республики Казахстан в области профилактики правонарушений основывается на Конституции Республики Казахстан, международных договорах, ратифицированных Республикой Казахстан, настоящего Закона и иных нормативных правовых актах Республики Казахстан, регулирующих отношения в сфере профилактики правонарушений.
Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые установлены настоящим Законом, то применяются правила международного договора.

Статья 3. Цель и задачи настоящего Закона

1. Целью настоящего Закона являются установление единой государственной политики в области профилактики правонарушений, обеспечение правопорядка и общественной безопасности.
2. Задачами настоящего Закона являются:
1) обеспечение защиты прав, свобод и законных интересов граждан от противоправных посягательств;
2) снижение уровня правонарушений;
3) совершенствование системы профилактики правонарушений, а также выявление, устранение способствующих им причин и условий;
4) социальная адаптация и реабилитация лиц, вернувшихся из мест лишения свободы, утративших при этом родственные связи, а также лиц, не имеющих постоянного места жительства и документов;
5) координация деятельности субъектов и участников системы профилактики правонарушений;
6) формирование здорового образа жизни, воспитание гражданского правосознания и правовой культуры;
7) обеспечение неотвратимости привлечения к ответственности за совершение правонарушения.

Статья 4. Принципы профилактики правонарушений

Профилактика правонарушений основывается на принципах:
1) защиты и соблюдения прав, свобод и законных интересов граждан;
2) законности;
3) гласности;
4) единства прав и обязанностей;
5) гуманности;
6) научной обоснованности;
7) комплексного подхода и дифференциации мер профилактического воздействия.

Глава 2. Система профилактики правонарушений

Статья 5. Система субъектов профилактики правонарушений

1. Систему субъектов профилактики правонарушений составляют:
1) государственные органы;
2) органы местного самоуправления;
3) государственные организации.
2. В структуре государственных органов, являющихся субъектами системы профилактики правонарушений, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, создаются организации и учреждения, осуществляющие отдельные функции по профилактике правонарушений:
1) принудительное лечение лиц, больных наркоманией, алкоголизмом, токсикоманией, заразной формой туберкулеза, ВИЧ инфекцией, страдающих психическими расстройствами, уклоняющихся от добровольного лечения указанных заболеваний;
2) социальную адаптацию и реабилитацию лиц, вернувшихся из мест лишения свободы, утративших родственные связи, а также лиц, не имеющих постоянного места жительства и документов (центры реабилитации, социальной адаптации и приемники-распределители);
3) медико-социальную реабилитацию лиц, злоупотребляющих алкогольными напитками, допускающих немедицинское употребление наркотических средств и психотропных веществ;
4) содержание лиц, подвергнутых административному аресту;
5) защиту прав ребенка.
3. Иные государственные органы, не указанные в настоящем законе, участвуют в профилактике правонарушений в пределах компетенции, предусмотренной законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях.
4. Негосударственные организации и граждане Республики Казахстан участвуют в профилактике правонарушений на добровольной основе.

Статья 6. Полномочия Правительства по профилактике
правонарушений

Правительство Республики Казахстан в области профилактики правонарушений:
1) разрабатывает и обеспечивает реализацию государственной политики в области профилактики правонарушений;
2) принимает нормативные правовые акты в области профилактики правонарушений;
3) утверждает программные документы по профилактике правонарушений;
4) образует и упраздняет республиканскую межведомственную комиссию по профилактике правонарушений;
5) обеспечивает взаимодействие субъектов профилактики правонарушений и координацию их деятельности.

Статья 7. Полномочия местных представительных и
исполнительных органов

1. Местные представительные органы в пределах своей компетенции:
1) рассматривают и утверждают программные документы по профилактике правонарушений, в том числе касающиеся выделения средств на поощрение граждан и организаций, участвующих в профилактике правонарушений;
2) утверждают по представлению акима персональный состав местных межведомственных комиссий по профилактике правонарушений.
2. Местные исполнительные органы области (города республиканского значения, столицы) в пределах своей компетенции:
1) реализуют основные направления профилактики правонарушений;
2) обеспечивают взаимодействие субъектов профилактики правонарушений;
3) ведут региональный учет граждан и организаций, участвующих в профилактике правонарушений и обеспечении общественного порядка, определяют виды порядок их поощрений, а также размер денежного вознаграждения;
4) обеспечивают реализацию нормативных правовых актов по вопросам профилактики правонарушений на территории соответствующей административно-территориальной единицы;
5) разрабатывают региональные программные документы по профилактике правонарушений, стабилизации рынка труда, совершенствования профориентации незанятого населения;
6) содействуют занятости населения;
7) представляют для утверждения в соответствующие маслихаты персональный состав межведомственных комиссий по профилактике правонарушений;
8) обеспечивают создание и функционирование учреждений системы профилактики правонарушений;
9) обеспечивают функционирование учреждений для принудительного лечения больных алкоголизмом, наркоманией токсикоманией, заразной формой туберкулеза и психическими заболеваниями;
10) обеспечивают принятие своевременных мер по противодействию кризисным демографическим процессам, сдерживанию резкого роста безработицы и падения уровня жизни населения, влекущих рост числа правонарушений;
11) обеспечивают проведение правовой пропаганды.

Статья 8. Органы внутренних дел

1. Органы внутренних дел в пределах своей компетенции:
1) осуществляют уголовное преследование, производство по делам об административных правонарушениях, а также выполняют исполнительные и распорядительные функции по охране общественного порядка и обеспечению общественной безопасности, выявлению, предупреждению и пресечению правонарушений, посягающих на права и свободы человека, интересы общества и государства;
2) разрабатывают и реализуют комплексные программные документы по предупреждению:
правонарушений, посягающих на собственность, общественный порядок, общественную безопасность, нравственность, безопасность дорожного движения и порядок управления;
наркомании, алкоголизма и токсикомании;
правонарушений, совершаемых ранее судимыми лицами, иностранцами и лицами без гражданства;
бытового насилия;
правонарушений и безнадзорности среди несовершеннолетних;
правонарушений, связанных с незаконным оборотом наркотиков, оружия, взрывчатых веществ;
3) осуществляют взаимодействие с охранными негосударственными структурами в профилактике имущественных преступлений и посягательств на личную безопасность граждан;
4) организуют привлечение граждан к участию в охране общественного порядка и профилактике правонарушений, правовой пропаганде безопасного поведения на улицах и других общественных местах;
5) принимает участие в правовом воспитании населения, изучает общественное мнение о состоянии правопорядка и мерах по повышению эффективности деятельности органов внутренних дел;
6) во взаимодействии с органами здравоохранения, уголовно-исполнительной системы, местными исполнительными органами выявляют, устанавливают личность и проверяют на причастность к совершению преступлений следующих лиц:
вернувшихся из мест лишения свободы, утративших при этом родственные связи;
не имеющих постоянного места жительства и документов;
уклоняющихся от отбытия уголовного наказания;
7) обеспечивают прием и содержание лиц, в отношении которых применена мера административного взыскания в виде ареста;
8) информируют иные правоохранительные органы о ставших им и шестыми фактах о готовящихся или совершенных правонарушениях, отнесенных к компетенции этих органов;
9) совместно с органами образования, здравоохранения разрабатывают и реализуют мероприятия виктимологической профилактики на улицах, в других общественных местах, организациях образования и развлекательных заведениях;
10) осуществляют криминологическое прогнозирование в сфере общеуголовной преступности и планирование на его основе профилактических мероприятий по охране общественного правопорядка и общественной безопасности;
11) обеспечивают проведение правовой пропаганды.
2. Ведут учет и осуществляют профилактический контроль в отношении лиц:
1) совершающих антиобщественные действия после проведения профилактической беседы и вынесения официального предупреждения о прекращении антиобщественного поведения;
2) повторно (в течение года) совершивших умышленное административное правонарушение, посягающее на личность, общественную безопасность, общественный порядок, нравственность и порядок управления;
3) родителей или законных представителей несовершеннолетних, не исполняющих установленных законом обязанностей по воспитанию, обучению и содержанию детей и/или оказывающих отрицательное влияние на их поведение;
4) освобожденных от уголовной ответственности по нереабилитирующим основаниям;
5) ранее судимых, систематически нарушавших установленный порядок отбытия наказания в период отбытия наказания.
3. Оказывают содействие в осуществлении профилактического контроля:
органам уголовно-исполнительной системы - за осужденными к мерам наказания, не связанным с изоляцией от общества, а также осужденными условно или с отсрочкой исполнения приговора;
органам здравоохранения - за лицами, злоупотребляющими спиртными напитками и/или потребляющими без назначения врача наркотические и психотропные вещества.
4. Осуществляют ведомственный контроль за своевременным, всесторонним и объективным рассмотрением и разрешением заявлений и обращений о готовящихся и совершенных преступлениях и административных правонарушениях, расследование и рассмотрение которых отнесено к компетенции органов внутренних дел.

Статья 9. Органы финансовой полиции

Органы финансовой полиции в пределах своей компетенции:
1) осуществляют правоохранительную деятельность, направленную на предупреждение, выявление, пресечение, раскрытие и расследование преступлений и иных противоправных посягательств на права человека, интересы общества и государства в сфере экономической и финансовой деятельности и борьбы с коррупцией;
2) разрабатывают и реализуют программные документы по:
профилактике правонарушений в сфере экономической и финансовой деятельности, борьбы с коррупцией и другими должностными правонарушениями;
предупреждению незаконного вмешательства в предпринимательскую деятельность;
3) осуществляют ведомственный контроль за своевременным, всесторонним и объективным рассмотрением и разрешением заявлений и обращений о готовящихся и совершенных преступлениях и административных правонарушениях, расследование и рассмотрение которых отнесено к компетенции органов финансовой полиции;
4) обеспечивают проведение правовой пропаганды.

Статья 10. Уполномоченные органы в сфере финансового
мониторинга и контроля, обеспечения
поступлений налогов и других обязательных
платежей в бюджет, таможенного дела,
государственного имущества и приватизации,
по работе с несостоятельными должниками

Уполномоченные органы в сфере финансового мониторинга и контроля, обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, таможенного дела, государственного имущества и приватизации, по работе с несостоятельными должниками в пределах своей компетенции:
1) во взаимодействии с органами финансовой полиции разрабатывают и реализуют программные документы по профилактике правонарушений в сфере налогообложения, таможенного дела, государственных закупок, банкротства, приватизации, предупреждения легализации (отмыванию) доходов, полученных незаконным путем, и финансированию терроризма;
2) обеспечивают проведение правовой пропаганды;
3) осуществляют дознание и производство по делам об административных правонарушениях в сфере налогообложения и таможенного дела;
4) обеспечивают принятие мер по предупреждению, выявлению и пресечению правонарушений со стороны должностных лиц таможенных органов;
5) во взаимодействии с органами финансовой полиции осуществляют криминологическое прогнозирование в сфере экономической безопасности и планирование на его основе профилактических мероприятий по предупреждению правонарушений, посягающих на экономическую безопасность;
6) осуществляют ведомственный контроль за своевременным, всесторонним и объективным рассмотрением и разрешением заявлений и обращений о готовящихся и совершенных преступлениях и административных правонарушениях.

Статья 11. Органы юстиции

Органы юстиции в пределах своей компетенции:
1) осуществляют предупреждение правонарушений, посягающих на порядок управления и авторские права;
2) координируют деятельность государственных органов по правовому всеобучу, формированию правосознания общества;
3) организуют проведение юридической, криминологической и антикоррупционной экспертиз проектов законов и иных нормативных правовых актов, подлежащих регистрации в органах юстиции, в целях предупреждения принятия норм, способствующих правонарушениям, либо создающим условия и предпосылки для их совершения;
4) разрабатывают и реализуют программные документы по профилактике правонарушений в сфере защиты прав интеллектуальной собственности, миссионерской деятельности;
5) ведут учет и осуществляют профилактический контроль в отношении лиц, совершающих правонарушения в сфере защиты авторских прав, деятельности религиозных и общественных объединений;
6) обеспечивают исполнение уголовных наказаний, исправление осужденных, предупреждение совершения ими новых преступлений и иных правонарушений;
7) определяют формы и методы воспитательной работы и правовой пропаганды с осужденными;
8) во взаимодействии с правоохранительными органами обеспечивают проведение профилактических и оперативно-розыскных мероприятий по выявлению и предупреждению готовящихся и совершенных преступлений, а также нарушений режима в местах отбытия наказания;
9) информируют правоохранительные органы о ставших известными совершенных или готовящихся правонарушениях вне исправительных учреждений;
10) ведут учет и осуществляют профилактический контроль за условно осужденными и лицами, осужденными к мерам наказания, не связанным с изоляцией от общества, осужденными условно или с отсрочкой исполнения приговора;
11) обеспечивают функционирование деятельности центров реабилитации, оказывающих содействие в трудовом и бытовом устройстве, правовую и психологическую помощь освобожденным из мест лишения свободы;
12) осуществляют ведомственный контроль за своевременным, всесторонним и объективным рассмотрением и разрешением заявлений и обращений о готовящихся и совершенных преступлениях и административных правонарушениях;
13) обеспечивают проведение правовой пропаганды.

Статья 12. Органы прокуратуры

Органы прокуратуры обеспечивают надзор за единообразным применением законодательства о профилактике правонарушений, своевременным восстановлением нарушенных прав физических и юридических лиц.

Статья 13. Органы национальной безопасности

Органы национальной безопасности в пределах своей компетенции:
1) осуществляют уголовное преследование, производство по делам об административных правонарушениях, а также выполняют исполнительные и распорядительные функции по выявлению, предупреждению и пресечению терроризма и иных правонарушений, посягающих на национальную безопасность Республики Казахстан;
2) разрабатывают и реализуют оперативно-профилактические мероприятия по защите государственных секретов, предупреждению поступления на государственную службу лиц, предоставляющих о себе и своих близких родственниках заведомо ложные сведения, перечень которых установлен законодательными актами Республики Казахстан;
3) участвуют в предупреждении и пресечении правонарушений:
связанных с деятельностью на территории Республики Казахстан незаконных военизированных формирований, политических партий других государств, партий на религиозной основе, а также финансированием политических партий и профессиональных союзов иностранными юридическими лицами и гражданами, иностранными государствами и международными организациями;
посягающих на экономическую и экологическую безопасность страны;
4) осуществляют ведомственный контроль за своевременным, всесторонним и объективным рассмотрением и разрешением заявлений и обращений о готовящихся и совершенных преступлениях и административных правонарушениях;
5) обеспечивают проведение правовой пропаганды;
6) для органов национальной безопасности порядок организации, осуществления и учетов профилактики правонарушений установлен отдельным нормативным правовым актом.

Статья 14. Органы образования

Органы образования в пределах своей компетенции:
1) реализуют образовательные программы, направленные на воспитание и развитие обучающихся, овладение навыками самоконтроля и культурой поведения;
2) разрабатывают и внедряют научно обоснованные программы, обеспечивающие неразрывность учебного и воспитательного процессов, направленных на пропаганду законопослушного поведения;
3) выявляют и ведут учет несовершеннолетних не посещающих по неуважительным причинам общеобразовательные учебные заведения, проводят с ними и их родителями или законными представителями индивидуальную профилактическую работу;
4) обеспечивают правовое обучение и воспитание обучающихся на основе четкой взаимосвязи и преемственности между средней и высшей школой в наращивании и углублении правовых знаний;
5) принимают меры по устранению причин и условий, способствующих совершению правонарушений среди учащейся молодежи организаций образования;
6) взаимодействуют с неправительственными организациями по вопросу воспитания молодежи в целях профилактики правонарушений;
7) обеспечивают деятельность организаций, осуществляющих функции по защите прав ребенка;
8) совместно с органами внутренних дел и здравоохранения проводят целевые профилактические мероприятия по предупреждению, выявлению и пресечению правонарушений, наркомании и алкоголизма среди учащейся молодежи организаций образования всех форм собственности;
9) во взаимодействии с органами внутренних дел и здравоохранения разрабатывают и реализуют меры виктимологической профилактики среди учащейся молодежи организаций образования всех форм собственности, а также неблагополучных семей;
10) участвуют в выявлении несовершеннолетних с девиантным и аутодеструктивным поведением, неблагополучных семей, постановке их на учет в органы внутренних дел и здравоохранения и проведение с ними индивидуальной профилактической работы;
11) во взаимодействии с органами внутренних дел, юстиции, здравоохранения, защиты прав детей принимают меры по профилактике суицидального поведения несовершеннолетних, ведут учет фактов суицида и попыток к суициду среди детей и подростков;
12) обеспечивают проведение правовой пропаганды.

Статья 15. Органы здравоохранения

Органы здравоохранения в пределах своей компетенции:
1) ведут пропаганду здорового образа жизни, медицинских знаний, отказа от вредных привычек, отрицательно влияющих на здоровье;
2) оказывают наркологическую, психологическую, психиатрическую, лечебно-профилактическую помощь и медицинскую реабилитацию лицам, нуждающимся в ней;
3) оказывают консультативную помощь субъектам и участникам системы профилактики правонарушений;
4) осуществляют выявление, регистрацию и учет лиц, зависимых от алкоголя, наркотических и психотропных веществ, больных венерическими заболеваниями, ВИЧ-инфекцией, СПИДом и психическими расстройствами;
5) принимают меры по устранению причин и условий, способствующих совершению правонарушений, связанных с распространением наркологических, венерических заболеваний и ВИЧ инфекцией;
6) разрабатывают методики раннего выявления и профилактики систематического употребления алкогольных напитков, немедицинского потребления наркотических средств и психотропных веществ;
7) во взаимодействии с органами внутренних дел и образования разрабатывают и реализуют меры виктимологической профилактики среди несовершеннолетних и лиц, страдающими психическими расстройствами и занимающихся проституцией;
8) ведут учет и осуществляют профилактический контроль в отношении лиц:
злоупотребляющих спиртными напитками и/или потребляющих без назначения врача наркотические и психотропные вещества, а равно больных алкоголизмом, наркоманией и токсикоманией;
занимающихся проституцией;
больных венерическими заболеваниями, психическими расстройствами и ВИЧ инфекцией;
9) обеспечивают проведение правовой пропаганды.

Статья 16. Органы труда и социальной защиты населения

Органы труда и социальной защиты населения в пределах своей компетенции:
1) реализует государственную политику в сфере предоставления социальных услуг;
2) осуществляет методическое обеспечение местных исполнительных органов по вопросам социальной адаптации лиц, не имеющих определенного места жительства;
3) обеспечивают проведение правовой пропаганды.

Статья 17. Средства массовой информации

Средства массовой информации в пределах своей компетенции принимают участие в освещении деятельности субъектов системы профилактики правонарушений.

Статья 18. Органы по чрезвычайным ситуациям

Органы по чрезвычайным ситуациям в пределах своей компетенции:
1) осуществляют уголовное преследование, производство по делам об административных правонарушениях, а также выполняют исполнительные и распорядительные функции по выявлению, предупреждению и пресечению правонарушений в сфере Гражданской обороны, пожарной и промышленной безопасности;
2) разрабатывают и реализуют оперативно-профилактические мероприятия по:
предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций, защите населения, окружающей среды и объектов хозяйствования от чрезвычайных ситуаций;
обеспечению Гражданской обороны, предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций;
3) осуществляют правовую пропаганду в области пожарной и промышленной безопасности, предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера, Гражданской обороны;
4) ведут учет объектов, на которых систематически нарушаются правила пожарной безопасности, и проводят с их должностными лицами профилактические мероприятия по устранению причин и условий, способствующих нарушениям правил пожарной и промышленной безопасности;
5) обеспечивают проведение правовой пропаганды.

Статья 19. Уполномоченный орган в области туризма и спорта

Уполномоченный орган в области туризма и спорта в пределах своей компетенции:
1) принимает участие в реализации программы здорового образа жизни средствами физической культуры и спорта;
2) принимают участие в профилактической работе с лицами, находящимися в социально опасном положении, путем привлечения их к занятиям в спортивных клубах и секциях, проведения спортивно-оздоровительных мероприятий;
3) обеспечивают проведение правовой пропаганды.

Статья 20. Координация деятельности субъектов профилактики
правонарушений

1. Координация деятельности субъектов профилактики правонарушений осуществляется в целях повышения эффективности профилактической работы путем разработки и осуществления ими согласованных действий по своевременному выявлению, пресечению и предупреждению правонарушений, устранению причин и условий, способствующих их совершению.
2. Координацию деятельности субъектов профилактики правонарушений в Республики Казахстан осуществляют межведомственная комиссия по профилактике правонарушений при Правительстве Республики Казахстан, а также при Акимах областей (города республиканского значения, столицы).
3. Межведомственная комиссия по профилактике правонарушений является постоянно действующим коллегиальным органом. Положение о межведомственной комиссии по профилактике правонарушений утверждается Правительством Республики Казахстан.
Основными функциями межведомственной комиссии являются:
1) координация деятельности субъектов профилактики правонарушений;
2) оценка эффективности принимаемых мер профилактики государственными органами и отдельными должностными лицами субъектов профилактики;
3) внесение предложений по совершенствованию законодательства в сфере профилактики правонарушений;
4) рассмотрение хода реализации программ, направленных на профилактику правонарушений;
5) внесение на рассмотрение Правительства Республики Казахстан предложений и рекомендаций по совершенствованию мер профилактики правонарушений;
6) принятие мер по защите и восстановлению прав и законных интересов человека и гражданина, выявлению и устранению причин и условий, способствующих совершению правонарушений и антиобщественных действий;
7) сбор, хранение, обработка информации по профилактике правонарушений и определение мер, направленных на повышение эффективности профилактической деятельности;
8) подготовка и направление информационных материалов по вопросам профилактики правонарушений Президенту Республики Казахстан, Парламенту Республики Казахстан, Правительству Республики Казахстан, соответствующим местным исполнительным и представительным органам;
9) заслушивание руководителей и должностных лиц органов и учреждений системы профилактики правонарушений о проводимой ими работе по профилактике правонарушений;
10) внесение в государственные и иные организации предложений о привлечении должностных лиц к дисциплинарной ответственности за неисполнение либо ненадлежащее исполнение указанных обязанностей;
11) выработка предложений по совершенствованию деятельности субъектов профилактики правонарушений.
4. В состав межведомственной комиссии по профилактике правонарушений при Правительстве Республики Казахстан входят руководители центральных исполнительных органов, представители неправительственных организаций и средств массовой информации, а также по согласованию - депутаты Парламента Республики Казахстан.
5. В состав межведомственных комиссий по профилактике правонарушений областей, города республиканского значения, столицы входят руководители государственных органов-субъектов профилактики, депутаты соответствующих маслихатов, а также представители негосударственных организаций и средств массовой информации.
Председатель и секретарь межведомственной комиссии по профилактике правонарушений области, города республиканского значения, столицы занимают штатные должности в аппаратах соответствующих акиматов.
6. Решения межведомственной комиссии оформляются протоколом, который направляется всем субъектам профилактики.

Статья 21. Формы координационной деятельности

1. Координация деятельности субъектов профилактики правонарушений осуществляется межведомственной комиссией по профилактике правонарушений в следующих основных формах:
1) выработка предложений и рекомендаций по совершенствованию деятельности системы профилактики правонарушений;
2) обмен информацией по вопросам профилактики правонарушений;
3) изучение и распространение положительного опыта;
4) проведение совместных оперативно-профилактических мероприятий по выявлению причин и условий, способствующих совершению правонарушений и их устранению;
5) проведение заседаний и совещаний;
6) выпуск бюллетеней (сборников) и других информационных изданий.
2. Государственные органы и учреждения, получившие информацию о готовящихся либо совершенных правонарушениях, а также лицах, подлежащих индивидуальному профилактическому воздействию, обязаны незамедлительно информировать об этом субъекты профилактики правонарушений в соответствии с их компетенцией, определенной настоящим законом и иными нормативными правовыми актами.

Глава 3. Меры профилактики правонарушений

Статья 22. Система мер профилактики правонарушений

Профилактика правонарушений осуществляется посредством общих, специальных и индивидуальных мер.

Статья 23. Общие меры профилактики правонарушений

Общая профилактика правонарушений реализуется путем применения:
1) социально-экономических мер по социальной защите наиболее уязвимых слоев населения и оздоровлению экономики в целом;
2) организационно-управленческих мер, направленных на устранение ошибок и упущений в управлении экономикой, социальной сферой, правоохранительной деятельностью, а также на совершенствование нормативного, информационного, методического и ресурсного обеспечения профилактики правонарушений;
3) идеологических мер, устраняющих или ограничивающих криминогенные факторы путем формирования у граждан нравственной позиции, ориентированной на базовые общечеловеческие ценности, формирующих в общественном сознании нетерпимость к противоправному поведению и антиобщественным действиям, повышающих общую, бытовую и правовую культуру людей;
4) достижений науки и техники, препятствующих совершению правонарушений.

Статья 24. Специальные меры профилактики правонарушений

Специальные меры включают разработку и реализацию республиканских и региональных программ, направленных на:
1) профилактику отдельных видов правонарушений (посягающих на личность, собственность, общественный порядок, национальную безопасность, общественный порядок, нравственность и здоровье населения, порядок управления, интересы государства и т.д.);
2) выявление и устранение причин и условий, способствующих формированию противоправного поведения среди определенных социальных групп населения: несовершеннолетних, военнослужащих, ранее судимых, злоупотребляющих спиртными напитками, отбывающих уголовное наказание, женщин, лиц, утративших родственные, социальные связи и место жительства, мигрантов.

Статья 25. Меры индивидуальной профилактики правонарушений

1. Целью индивидуальной профилактики является систематическое целенаправленное воздействие на правосознание профилактируемого лица для позитивной коррекции его личности, влекущей изменение поведения от антиобщественного к законопослушному.
2. Основными задачами индивидуальной профилактики являются:
1) выявление лиц, поведение которых свидетельствует о реальной возможности совершения правонарушения;
2) изучение этих лиц, а также источников и факторов отрицательного воздействия на них;
3) прогнозирование их поведения;
4) выбор мер индивидуальной профилактики;
5) оказание позитивного корректирующего воздействия.
3. Меры индивидуальной профилактики:
1) проведение профилактической беседы;
2) официальное предупреждение о прекращении антиобщественных действий;
3) постановку на профилактический учет и установление профилактического контроля;
4) направление представления об устранении причин и условий, способствующих совершению правонарушений;
5) меры принудительного и ограничительного характера:
направление на принудительное лечение;
лишение либо ограничение родительских прав родителей и иных законных представителей, не выполняющих обязанности по воспитанию своих детей;
установление административного надзора;
наложение административных и дисциплинарных взысканий;
применение мер уголовно-правового воздействия;
6) меры, применяемые в отношении несовершеннолетних в соответствии с законодательством Республики Казахстан о профилактике правонарушений, безнадзорности и беспризорности среди несовершеннолетних.
4. Меры индивидуальной профилактики определяются с учетом индивидуальных особенностей лиц, в отношении которых они применяются, характера и степени общественной опасности совершенных ими правонарушений или антиобщественных действий.
5. Меры принудительного и ограничительного характера применяются на основании и в порядке, предусмотренными специальными законами.

Статья 26. Учреждения системы профилактики правонарушений,
осуществляющие социальную реабилитацию и
адаптацию

Социальную реабилитацию и адаптацию осуществляют:
1) учреждения, предоставляющие социальные услуги, - лиц, указанных в подпунктах 1) и 8) пункта 1 статьи 30 настоящего закона;
2) специальные медицинские учреждения органов здравоохранения - лиц, указанных в подпункте 3) пункта 1 статьи 30 настоящего закона;
3) приемники для административно-арестованных органов внутренних дел - для лиц, указанных в подпункте 2) пункта 1 статьи 30 настоящего закона;
4) медицинские вытрезвители - лиц, указанных в подпунктах 1) и 3) пункта 1 статьи 30 настоящего закона;
5) организации, осуществляющие функции по защите прав ребенка - несовершеннолетних, находящихся в трудной жизненной ситуации.
Основания помещения и порядок содержания профилактируемых лиц в учреждениях, оказывающих услуги по социальной адаптации и реабилитации, определяются законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 27. Профилактическая беседа

1. Основная цель профилактической беседы заключается в выявлении причин и условий противоправного поведения, разъяснении ответственности перед обществом, социальных и правовых последствий правонарушений, убеждении в необходимости следовать установленным нормам и правилам поведения.
2. Профилактическая беседа проводится представителем (работником) субъекта профилактики, к компетенции которого относится проведение индивидуальной профилактической работы с соответствующей категорией лиц.
Профилактическая беседа проводится в органах, осуществляющих функции по профилактике правонарушений, а также по месту жительства, учебы, работы либо непосредственно на месте выявления антиобщественных действий.
Лицо, с которым проводится профилактическая беседа, предупреждается о необходимости прекращения антиобщественных действий.
Профилактическая беседа с несовершеннолетним проводится в присутствии его родителей, педагогов или иных законных представителей.
3. Факт проведения профилактической беседы регистрируется в журнале учета профилактических бесед, являющемся документом строгой отчетности, в котором фиксируются:
дата и место проведения беседы;
должность, фамилия и инициалы лица, проводившего беседу;
сведения о лице, с которым проводилась беседа, основания и поводы для ее проведения;
сведения о законных представителях несовершеннолетнего и иных лицах, участвующих в проведении профилактической беседы;
подписи лица, его составившего, и лица, с которым проводилась профилактическая беседа либо законных представителей несовершеннолетнего.
В случае отказа от подписи лица, с которым проводилась профилактическая беседа, в журнале делается соответствующая запись лицом, его составившим. Лицу, отказавшемуся от подписи, предоставляется право письменно изложить причины своего отказа.
4. Основанием проведения профилактической беседы является совершение антиобщественных действий или административного правонарушения.
5. Профилактическая беседа проводится также при постановке лица на профилактический учет и в период осуществлении за ним профилактического контроля.

Статья 28. Официальное предупреждение о прекращении
антиобщественных действий

1. Должностные лица органов внутренних дел, выявившие лиц, совершающих антиобщественные действия, обязаны провести с ними профилактическую беседу и вынести официальное предупреждение о необходимости прекращения антиобщественных действий.
Невыполнение требования официального предупреждения о прекращении антиобщественных действий влечет административную ответственность.
2. Официальное предупреждение выносится письменно с уведомлением под роспись лица, которому оно вынесено, о правовых последствиях в случае невыполнения им данного требования.
3. Официальное предупреждение выносится на срок до шести месяцев.

Статья 29. Профилактический учет и контроль

1. Профилактический учет - система мер по выявлению, регистрации, сбору и анализу данных о лицах, совершивших правонарушения или антиобщественные действия.
2. Профилактический контроль - наблюдение за образом жизни и поведением лиц, состоящих на профилактическом учете, и проведение с ними индивидуальной профилактической работы.
3. Профилактический учет и контроль в пределах своей компетенции осуществляют субъекты профилактики правонарушений соответствующей административно-территориальной единицы.

Статья 30. Постановка на профилактический учет

1. Профилактический учет ведется в отношении следующих лиц:
1) продолжающих совершать антиобщественные действия после проведения профилактической беседы;
2) повторно (в течение года) совершивших умышленное административное правонарушение, посягающее на личность, общественную безопасность, общественный порядок, нравственность, здоровье населения, порядок управления и институты государственной власти;
3) уклоняющихся от лечения алкоголизма, наркомании, токсикомании, психических, венерических заболеваний и ВИЧ инфекции;
4) родителей или законных представителей несовершеннолетних, не исполняющих установленные законом обязанности по воспитанию, обучению и содержанию детей и/или оказывающих отрицательное влияние на их поведение;
5) освобожденных от уголовной ответственности по нереабилитирующим основаниям;
6) осужденных к мерам наказания, не связанным с изоляцией от общества, а также осужденных условно или с отсрочкой исполнения приговора;
8) освобожденных из мест лишения свободы, в отношении которых поступили материалы о систематическом нарушении ими установленного порядка отбывания уголовного наказания; утративших родственные связи в период отбытия наказания, а также лиц, не имеющих постоянного места жительства и документов.
2. Основаниями постановки на профилактический учет являются обстоятельства, предусмотренные пунктом 1 настоящей статьи, официально зафиксированные в:
1) постановлении о привлечении к административной ответственности;
2) постановлении о прекращении уголовного дела либо отказе в возбуждении уголовного дела по нереабилитирующим основаниям;
3) заключении уполномоченного органа здравоохранения о признании лица больным наркологическим, психическим, венерическим заболеванием или ВИЧ инфекцией;
4) постановлении или приговоре суда о назначении уголовного наказания;
5) материалах органов уголовно-исполнительной системы;
6) заключении, утвержденном органом или учреждением системы профилактики правонарушений.
3. Решение о постановке на профилактический учет принимается субъектами профилактики правонарушений в течение десяти дней со дня получения ими документов, свидетельствующих о наличии оснований для постановки на профилактический учет.
Решение о постановке на профилактический учет лиц, систематически нарушающих установленный порядок отбывания уголовного наказания, принимается по их прибытию к постоянному месту жительства в течение десяти дней после получения документов, свидетельствующих об их противоправном поведении.
4. Решение о постановке на профилактический учет оформляется постановлением, утвержденным органом, уполномоченным на осуществление профилактического контроля за соответствующей категорией лиц, которое объявляется под роспись профилактируемому лицу.
При объявлении постановления лицам, поставленным на профилактический учет, в устной либо письменной форме разъясняются их права и обязанности, о чем делается отметка в постановлении.
В постановлении о постановке на профилактический учет указываются должность, фамилия, инициалы должностного лица органа, вынесшего постановление, дата и место его составления, сведения о лице, в отношении которого оно составлено (фамилия, имя, отчество, дата рождения, место жительства, наименование и реквизиты документа, удостоверяющего личность, идентификационный номер, место работы), основания постановки на профилактический учет.

Статья 31. Профилактическая карточка и профилактическое
дело

1. Профилактический учет осуществляется путем заведения профилактических карточек и профилактических дел.
Профилактическая карточка и профилактическое дело заводятся субъектами профилактики правонарушений в день постановки граждан на профилактический учет в целях отражения проводимой работы, обеспечения контроля за их поведением и своевременного предупреждения правонарушений и антиобщественных действий с их стороны.
2. На лиц, указанных в подпунктах 1), 2, 3), 5), 7) и 8) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона, заводятся профилактические карточки.
На лиц, указанных в подпункте 4) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона, органами опеки и попечительства заводятся профилактические дела, а органами внутренних дел - профилактические карточки.
На лиц, указанных в подпункте 6) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона, органами уголовно-исполнительной системы заводятся профилактические дела, а органами внутренних дел - профилактические карточки.
На лиц, подпадающих под действие законодательства об административном надзоре за лицами, освобожденных из мест лишения свободы, органами внутренних дел заводятся профилактические дела.
3. В профилактическую карточку заносятся анкетные данные лица, основания постановки его на профилактический учет, отметки о проведении с ним профилактической беседы и других мер индивидуальной профилактики, а также основания снятия с профилактического учета либо продления профилактического контроля.
Материалы, послужившие основанием для заведения профилактической карточки, и документы, отражающие результаты индивидуальной профилактической работы и подтверждающие выводы о целесообразности прекращения либо продления профилактического контроля, подшиваются в номенклатурные дела отдельно по каждой категории профилактируемых лиц.
4. В профилактическом деле содержатся анкетные данные лица, материалы, послужившие основанием для его постановки на профилактический учет, информация о его поведении по месту жительства, работы и/или учебы, а также документы, отражающие результаты индивидуальной профилактической работы, и подтверждающие выводы о целесообразности прекращения либо продления профилактического контроля.
Профилактическая карточка и профилактическое дело регистрируется в журнале регистрации профилактических карточек и профилактических дел и ведутся до снятия лица с профилактического учета.

Статья 32. Прекращение контроля и снятие с
профилактического учета

1. Субъекты системы профилактики прекращают контроль и снимают лицо с профилактического учета:
1) по истечении одного года с момента выявления последнего факта антиобщественных действий лицами, указанными в подпункте 1) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона;
2) по истечении одного года с момента совершения последнего умышленного административного правонарушения лицами, указанными в подпункте 2) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона;
3) через десять дней после направления на принудительное лечение лиц, указанных в подпункте 3) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона;
4) по истечении одного года с момента постановки на профилактический учет либо после вступления в законную силу решения суда о лишении или ограничении родительских прав лиц, указанных в подпункте 4) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона;
5) через один год после вынесения процессуального решения об освобождении от уголовной ответственности лиц, указанных в подпункте 5) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона;
6) по истечении срока отбывания наказания, не связанного с изоляцией от общества, либо условного осуждения или по истечении срока отсрочки исполнения приговора - лиц, указанных в подпункте 6) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона;
7) по истечении года с момента постановки на профилактический учет лиц, указанных в подпункте 7) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона, а для лиц, подпадающих под действие законодательства об административно надзоре - через 3 года с момента освобождения из мест лишения свободы;
8) с момента трудоустройства либо решения жилищной проблемы лиц указанных в подпункте 8) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона;
9) с момента выезда профилактируемого лица на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан либо его смерти.
2. Прекращение контроля и снятие с профилактического учета несовершеннолетних осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о профилактике правонарушений, безнадзорности и беспризорности среди несовершеннолетних.
3. В случае если в период осуществления контроля будут выявлены новые основания для применения к профилактируемому лицу мер индивидуальной профилактики, соответствующим субъектом системы профилактики выносится мотивированное постановление о продлении срока учета и контроля. При этом профилактический учет и контроль осуществляется в порядке, определенном пунктом 1 настоящей статьи.
4. В отношении профилактируемых лиц, которые после постановки на профилактический учет совершили два и более умышленных административных правонарушения, посягающих на личность, общественный порядок, общественную безопасность, нравственность и здоровье населения, суд по представлению органа, осуществляющего профилактический контроль, устанавливает особые требования к поведению, неисполнение которых влечет административную ответственность.

Статья 33. Основания прекращения контроля и снятия с
профилактического учета

1. Основаниями снятия с профилактического учета и прекращения профилактического контроля являются:
1) постановление, утвержденное руководством органа, осуществляющего профилактический контроль, для лиц, указанных в подпунктах 1), 2), 5), 6) и 8) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона;
2) постановление, определение суда о направлении на принудительное лечение лиц, указанных в подпункте 3) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона;
3) постановление суда о лишении либо ограничении родительских прав лиц, указанных в подпункте 4) пункта 1 статьи 30 настоящего Закона;
4) приговор суда об осуждении к лишению свободы;
5) свидетельство о смерти либо документ, подтверждающий факт выезда лица на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан.
2. При осуждении профилактируемого лица к мерам наказания, не связанным с изоляцией от общества, а также условно или с отсрочкой исполнения приговора профилактический учет и контроль осуществляется в порядке, установленном настоящим Законом.
3. В местах лишения свободы и прохождения принудительного лечения индивидуальная профилактическая работа осуществляется в соответствии с Уголовно-исполнительным кодексом и законодательными актами Республики Казахстан, регламентирующими порядок применения принудительных мер медицинского характера.

Статья 34. Представление об устранении причин и условий,
способствующих совершению правонарушений

В случае выявления государственными органами причин и условий, способствующих совершению правонарушений, руководителям, соответствующих организаций, должностным лицам направляется представление об их устранении.
Представление подлежит рассмотрению с принятием необходимых мер по выполнению содержащихся в нем требований. О принятых мерах соответствующие организации или должностное лицо, которым внесено представление, в месячный срок в письменной форме информируют субъекта профилактики правонарушений, внесшего представление.

Статья 35. Права и обязанности лиц, в отношении которых
применяются меры индивидуальной профилактики
правонарушений

1. Лица, в отношении которых применяются меры индивидуальной профилактики правонарушений, вправе:
1) знать основания и поводы постановки на профилактический учет;
2) знать основания и характер применяемых к ним мер индивидуальной профилактики правонарушений;
3) знать правовые последствия применяемых к ним мер общей и индивидуальной профилактики правонарушений;
4) получать квалифицированную юридическую помощь и защиту;
5) заявлять ходатайства и обжаловать вышестоящему должностному лицу, в органы прокуратуры или в суд действия, осуществляемые в связи с применением к ним мер индивидуальной профилактики правонарушений.
2. Лица, в отношении которых применяются меры индивидуальной профилактики правонарушений, обязаны выполнять законные требования должностных лиц субъектов профилактики правонарушений и соблюдать установленные судом требования к их поведению.

Статья 36. Обязанности должностных лиц и руководителей
организаций по профилактике правонарушений

Должностные лица и руководители субъектов профилактики обязаны:
1) обеспечивать соблюдение прав и законных интересов граждан при проведении профилактической работы;
2) информировать правоохранительные органы о ставших им известными противоправных деяниях, а также о причинах и условиях, способствующих их совершению, выявленных ими в ходе осуществления функций по профилактике правонарушений;
3) выявлять и ставить на профилактический учет лиц, с которыми необходимо проводить индивидуальную профилактическую работу, обеспечивать ее полноту и своевременность;
4) своевременно выносить представление об устранении причин и условий, способствующих совершению правонарушений, и обеспечивать контроль за их исполнением.

Глава 4. Контроль и надзор за деятельностью субъектов
профилактики правонарушений

Статья 37. Контроль и надзор за деятельностью субъектов
профилактики правонарушений

1. Надзор за единообразным применением законодательства о профилактике правонарушений осуществляется органами прокуратуры.
2. Ведомственный контроль за деятельностью органов и учреждений системы профилактики правонарушений осуществляется вышестоящими органами и их должностными лицами.

Статья 38. Ответственность должностных лиц субъектов
профилактики правонарушений

Должностные лица субъектов профилактики правонарушений, а также работники государственных органов и учреждений, на которых возложены функции по проведению профилактической работы, за неисполнение, ненадлежащее исполнение служебных обязанностей либо превышение полномочий при реализации настоящего Закона несут дисциплинарную, материальную или уголовную ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Глава 5. Заключительные положения

Статья 39. Подготовка кадров для системы профилактики
правонарушений

Правительство организует подготовку и переподготовку кадров для системы профилактики правонарушений.

Статья 40. Научная обоснованность профилактики
правонарушений

Деятельность субъектов системы профилактики осуществляется на основе научно обоснованных методов предупреждения правонарушений и форм позитивного корректирующего воздействия на лиц с антиобщественным поведением. Субъекты профилактики правонарушений обеспечивают научные разработки в сфере профилактики правонарушений и их практическую реализацию.

Статья 41. Вступление в силу настоящего Закона

Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарный дней со дня его официального опубликования.

Президент
Республики Казахстан