"Металлургия өндірісі үдерістерінің қауіпсіздігіне қойылатын талаптар" техникалық регламентін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 23 қаңтардағы N 41 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 30 қаңтардағы № 29 қаулысымен.

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Үкіметінің 30.01.2017 № 29 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Техникалық реттеу туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 қарашадағы Заңына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған "Металлургия өндірісі үдерістерінің қауіпсіздігіне қойылатын талаптар" техникалық регламенті бекітілсін.

2. Осы қаулы алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі	К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 23 қаңтардағы N 41 қаулысымен бекітілген

"Металлургия өндірісі үдерістерінің қауіпсіздігіне қойылатын талаптар" техникалық регламенті
1. Қолданылу саласы

1. Осы "Металлургия өндірісі үдерістерінің қауіпсіздігіне қойылатын талаптар" Техникалық регламенті (бұдан әрі — Техникалық регламент) "Қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 3 сәуірдегі және "Техникалық реттеу туралы" 2004 жылғы 9 қарашадағы Заңдарына сәйкес әзірленген.

Адамның өмірі мен денсаулығына және қоршаған ортаға залал келтіру мүмкіндігімен байланысты металлургия өндірісі үдерістерінің (ұсақтау, ұнтақтау, жіктеу, шихтаны күйдіру, қатты қыздыру және күйежентектеу, пирометаллургиялық, гидрометаллургиялық, электролиздік, тазарту және таратып құю) қауіпсіздігіне қойылатын талаптарға қолданылады.

2. Металлургия өндірісі үдерістері адам өмірі мен денсаулығын қауіп-қатерге тәуекел етуі, қоршаған ортаны ластау мүмкіндігімен байланысты қауіп-қатер келтіруі мүмкін.

3. Қауіпті жағдайларды бірдейлендіруді және қызмет көрсететін қызметкерлер құрамы үшін кез келген жасырын қауіптілікті қоса алғанда қауіпті заттармен әсер ету болжамалы қауіп-қатерді бағалауды металлургия өндірісі үдерістерінде қолданылатын жабдықты әзірлеуші жүргізеді.

4. Қауіпті заттар кез келген физикалық жағдайда (газдар, сұйықтықтар, қатты заттар) болуы және адамға мына жолдармен әсер етуі мүмкін:

демді ішке тарту;

асқазанға түсу;

теріге және көздің, мұрынның, ауыздың шырышты қабығына тиген жағдайда;

тері астына кіру.

5. Металлургия өндірісі үдерістерінде қауіпті затпен әсер етудің қатерлі қайнар-көздері ретінде болатын ауада тасымалданатын және тасымалданбайтын эмиссиялар қалыптасады.

6. Ғылыми-техникалық әдістерді және осы заттың шекті әсер ету маңызын және қоршаған орта жағдайларын көңілге ала отырып, өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына сәйкес келетін технологиялар мен жабдықты қолдана отырып қауіпті затпен әсер ету қауіп-қатері мүмкіндігінше төмендетілуі тиіс.

2. Терминдер мен анықтамалар

7. Техникалық регламентте "Техникалық реттеу туралы" және "Қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы" Қазақстан Республикасының Заңдарында пайдаланылған терминдер, сондай-ақ мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

1) автогендік үдеріс - өңделетін материалдың химиялық энергиясынан алынатын жылудың есебінен жүретін металлургиялық үдеріс;

2) агломерация - аглоқондырғыларда (агломашиналарда) жүзеге асырылады, балқытуға қажетті қасиеттер мен пішін беру үшін ұсақ кендер мен концентраттарды кесектеу;

3) балқыту - материалдарды металлургиялық агрегаттарда өңдеп, соңғы өнімді сұйық түрде алу үдерісі;

4) вельцтеу - бағалы металдарды қосымша бөліп алу мақсатында металлургия өндірістерінің полиметалдық қалдықтарын (қождар, қойыртпақтар, кектер) пирометаллургиялық өңдеу үдерістері;

5) гидрометаллургиялық үдеріс - металдарды кендерден, концентраттардан және әртүрлі өндірістердің қалдықтарынан химиялық реагенттердің сулы ерітінділерінің көмегімен бөліп шығару және соңынан осы ерітінділерден металды бөліп алу;

6) конверттілеу — сұйық мыс, қорғасын немесе никель штейндерін тотықтырғыш газбен үрлеу арқылы өңдеудің пирометаллургиялық тотықтыру үдерісі;

7) күйдіру — материалды дайындау үдерісі: күкірттен арылту, металл сульфидтерін тотықтарға өткізу, концентраттарды қоспалдардан айдап, арылту, ірі кесектер алу немесе кеуекті құрылымдағы кесектер алу (өртенділер, күйежентектер);

8) металлургиялық өндіріс - металдарды кендерден немесе басқа материалдардан алу үдерістерін және олардан жартылай өнімдер немесе химиялық құрамы, құрылымы, қасиеттері, пішіні және өлшемдері берілген бұйымдар дайындауды қамтитын өндіріс саласы;

9) металлургиялық үдерістер - металдар, қорытпалар сондай-ақ өңделетін шикізаттан металдардың химиялық қосындыларын алатын технологиялық үдерістер;

10) пирометаллургиялық үдеріс - материалдарды толық немесе жартылай балқыту арқылы жоғары температурада жүргізілетін, материалдарды агрегаттарда өңдеудің металлургиялық үдерісі;

11) тазарту — сұйық металдар мен қорытпаларды бейтарап немесе зиянды қоспаларда тазарту үдерісі;

12) ұнтақтау - диірмендердің стержендік, шарлық және басқа түрлерінде жүзеге асырылатын, талап етілетін іріліктегі (2 мм ондық микрондарға дейінгі) ала отырып, қатты материалдарды механикалық бұзу үдерісі;

13) ұсақтау - жүзеге асырылатын, қатты материалдар (минералдық шикізат немесе оны өңдеу өнімдерінің - өртенділер, кектер және басқалары) кесектерін механикалық жолмен бұзу үдерісі, нәтижесінде талап етілетін іріліктегі (2 мм-ге дейінгі) материал алынады;

14) шихтаны дайындау - концентраттарды, кейбір жағдайларда қоспаға (шихтаға) оларды өңдеуді жақсартатын белгілі технологиялық қасиеттер беру үшін отынды да араластыру үдерісі;

15) электролиз - электр тогы өткен кезде электролитке батырылған электродтарда жүретін электрохимиялық тотығу-тотықсыздану үдерістерінің жиынтығы, көптеген металдарды алуда, тазалау кезінде пайдаланылады.

3. Өнімнің Қазақстан Республикасының нарығындағы айналым шарттары

8. Металлургия өндірісі үдерістері жабдықтың қауіпсіздігіне, өнеркәсіптік және экологиялық қауіпсіздікке, сонымен қатар осы Техникалық регламентпен қойылатын талаптарға сәйкес болуы тиіс.

9. Егер іздестірушіден, жобалаушыдан, әзірлеушіден немесе тәуелсіз сарапшылардан қауіпсіздік талаптарына өнімнің сәйкес келмеуі туралы мәлімет болса, нарықта үдерістердің орындалуына жол берілмейді.

4. Жобалау мен құрылыс салу қауіпсіздігіне қойылатын талаптар

10. Металлургия өндірістерін жобалау және құрылысын салу Қазақстан Республикасы аумағында қолданылатын МСТ 12.3.002-92 талаптарына, құрылыс және санитарлық ережелер мен нормаларға, технологиялық жобалау нормаларына сәйкес жүргізілуі қажет және осы Техникалық регламенттің, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 6 наурыздағы N 227 қаулысымен бекітілген "Ғимараттардың, имараттардың және оған іргелес аумақтардың қауіпсіздігіне қойылатын талаптар" техникалық регламентінің талаптарына сәйкес болуы қажет.

Жобалау кезінде нақты өндірістік (технологиялық) үдерістердің қауіптілік межесі жабдықтардың, автоматтандыру құралдарының істен шығуы, қызмет көрсететін құрамның дұрыс емес әрекеттерін есепке алғандағы болуы мүмкін қауіп-қатерлерді талдау негізінде анықталады.

11. Металлургия өндірістерін және олармен бірге салынатын құрылыстар мен объектілердің орналасу орындарын анықтау, олардың іс-әрекеттерінің экологиялық салдарлары есепке алынып, қоршаған ортаны қорғау ережелері мен шарттары сақтала отырып жүргізілуі тиіс.

12. Металлургия өндірістерді орналастыру кезінде қорғау, санитарлық-қорғау және басқа да қорғау зоналары анықталады.

13. Металлургия өндірістерінің құрылысын салу тек қана жобалау құжаттары бойынша өнеркәсіптік қауіпсіздік сараптамасы, мемлекеттік экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық сараптамалардың оң қорытындылары болған жағдайда ғана жүзеге асырылады.

14. Металлургия өндірістерін жобалау кезінде өндірістік ғимараттарды жоспарланғанда, технологиялық үдерістердің реттілігі мен есептілігін ескере отырып жүргізілуі тиіс. Өтетін және жүретін жерлер ҚР СТ МСТ 12.4.026-2002 бойынша көрсеткіш белгілермен жабдықталуы тиіс.

15. Қандай да бір ғимарат корпустарының бүйір жақтарының арасында корпустар арасындағы ауланың желдетілуіне бөгет жасайтын құрылыстар салуға тыйым салынады.

16. Металлургия өндірістерінің технологиялық корпустарын жобалау және құрылысын салу кезінде:

1) подвалдар үстіндегі сыртқы қабырғалардан, корпустың бағаналарынан, негізгі арқалықтар мен тірегіш құрылымдардан темір бетон жабуылдардың;

2) 3,0 м-ден кем емес биіктікте қабырғалардың ішкі беттері және корпустың ішкі бағаналардың;

3) тіреуіш бағандардың, электролизерлер іргетастарының және жер асты арықтарының;

4) корпус бағаналарының негізін және жердегі қабырғаларының электрлік оқшаулауы алдын-ала қарастырылуы және қамтамасыз етілуі тиіс.

Көрсетілген құрылымдар электрлік оқшаулағыштарының кедергісі 500 кОм кем болмауы тиіс.

17. Электролиз корпустарының терезелеріне металдық қапсырмаларды еден деңгейінен кемінде 2 м биіктікте орнатуға рұқсат етіледі. Еден деңгейінен кемінде 2 м биіктікте орналастырылатын терезе қапсырмалары электр өткізбейтін татқа төзімді материалдан жасалуы тиіс.

Ауа кіретін ойықтардың төменгі қабаты еден деңгейінен 0,5 - 1,0 м биіктікте орналасуы тиіс.

18. Өндірістік корпустардың фрамугалар, жармалар және фонарьлардың құрылымдары олар ашық болған жағдайда атмосфералық жауын-шашынның корпусқа кіру мүмкіндігін болдырмауы тиіс.

Терезе ойықтарының фрамугалары және фонарьлар оларды ашатын немесе талап етілетін күйге қоятын еденнен немесе алаңшадан басқарылатын механикаландырылған айлабұйымдармен жабдықталуы тиіс. Көрсетілген айлабұйымдар татқа төзімді материалдардан даярлануы, ал механизмдер электрлік оқшаулайтын материалмен қапталған болуы тиіс.

19. Өндірістік корпустар қабырғаларының ішкі беттері оларда шаң жинамайтын, ал электролиз цехтарында сулы жинастыруға болатын, сіңіргіштік қабілеті төмен химиялық тұрақты материалдармен қапталуы тиіс.

20. Сутегін пайдаланатын өндіріс орналасқан ғимарат элементтерінің құрылымдарында желдетілмейтін учаскелер мен ауа іркілетін аумақтар болмауы тиіс.

21. Едендер төмендегідей орындалуы тиіс:

1) технологиялық үдерістерде сұйықтықтар пайдаланылатын жайларда ылғал өткізбейтін, тайғанамайтын жабындысы бар және олардың ағуын қамтамасыз ететін, басқышқа немесе зумпфқа қарай еңіс орналасуы;

2) агрессиялық заттар қолданылатын жайларда олардың әсеріне тұрақты;

3) электролиз цехтарында - электр өткізбейтін, ылғал өткізбейтін және жылуға төзімді;

4) металлургиялық агрегаттардың жұмыс алаңшаларында және цехтардың құю аралықтарында - шұңқырлар және шығынқыларсыз, беті тайғанамайтын, тозбайтын берік материалдардан;

5) бөлмелердің жарылыс қауіпті және өрт қауіпті аумақтарында ұшқын шығармайтын.

22. Айтарлықтай ылғал бөлінуімен, гидроскопиялық шаңдардың бөлінуімен, хлор және хлорлы сутегінің бөлінуімен сипатталатын өндірістік жайларда төбедегі жабындылар конденсат қалыптасу мүмкіндігін болдырмауы тиіс.

23. Металлургия өндірістердің ғимараттары мен құрылыстары найзағайдан қорғағышпен қамтамасыз етілуі қажет.

24. Агрессиялық орта әсер ететін ғимараттар мен құрылыстардың барлық құрылыстық құрылымдарын тоттанудан қорғау қажет.

25. Электролиз корпусында темір бетонды құрылымдармен қосылған және еденнен 3,0 м төмен биіктікте орналасқан барлық металдық құрылымдар (кронштейндер, баспалдақтар және б.) одан электрлік оқшаулануы тиіс.

26. Тұздар мен сұйық металл балқытпаларын бір цехтан (бөлімшелер), екінші цехқа тасымалдау, белгіленген жол бойынша жабық, қосылатын дәліздермен жүргізілуі тиіс.

27. Электролиз корпустарының іргетастары мен ауа сору және тартпа желдетпе арналары оларға нөсер, еріген қар, жер асты және басқа сулардың кіруінен қорғалуы тиіс.

28. Карналлитті сусыздандырудың бірінші және екінші кезеңдерінің, электрлік металл құю цехтарының, түрлендіргіш подстанцияларының, сондай-ақ электролиз корпустарында ішкі суағарлар орнатуға рұқсат етілмейді.

29. Электролиз корпусынан жалпы цехтық әкімшіліктік бөлмелерге кіріс есіктері ауа артық қысыммен берілетін тамбур-шлюздер арқылы жүргізілуі тиіс.

30. Түрлендіргіш подстанциялардан электролиз корпусына шиналық сымдар тартылатын тоннельдік жолдардың қабырғалары, едендері және жабындылары су өткізбейтін, ал ішкі беттері - электрлік оқшаулау материалдармен жабылған болуы тиіс. Шиналық тоннельдердің құбырлармен қиылысуына тыйым салынады.

31. Іргетастардың жер астындағы бөліктері және хлорлық компрессорлардың рамалары қышқылға төзімді материалдармен қорғалған болуы тиіс; компрессорлардың іргетастарында суларды канализацияға бағыттайтын құрылғылар болуы тиіс.

32. Хлорлық компрессорлар жайлары ішіндегі қабырғалардың беттері мен бағаналары еден деңгейінен кемінде 1 м биіктікте қышқылға төзімді материалдармен қапталған болуы тиіс.

33. Өндірістік ғимараттар (үй-жайлар) мен құрылыстарды желдету, жылыту және ауаны баптау құрылыс нормалары мен ережелеріне және өнеркәсіптік кәсіпорындарды жобалаудың санитарлық нормаларына сәйкес болуы қажет.

34. Қорғасын және мырыш өндірістік цехтарда және өндіріс бөлімшелерінде ауаның айналымда болуына рұқсат етілмейді.

35. Сумен немесе су буларымен қатынасқа түскенде жарылып, ыдырайтын немесе тұтанатын заттар өндірілетін, қолданылатын немесе сақталатын жайларда сумен қамтамасыз ету, канализация және жылыту жүйелерін орнатқанда технологиялық өнімге су тию мүмкіндігін жою қажет.

36. Қауіптілігі жоғары учаскелерде (электрлік пештер, диірмендер, құрғақ, шаңданатын өндіріс өнімдерін түсіру және б.) жабдықтарды қашықтықтан басқару қалқаншасында тәуелсіз ток көзіне қосылған апаттық жарықтандыру болуы тиіс.

37. Металлургия өндірістерін өртке қарсы қорғауды 2002 жылғы 3 сәуірдегі "Қазақстан Республикасындағы Өрт қауіпсіздігі ережесінің " және МСТ 12.1.004-91 талаптарына сәйкес қолдану қажет.

Жарылысқауіпті заттарды, сондай-ақ 1 класты қауіпті зиянды заттарды өндіру, сақтау жүргізілетін немесе олардың пайда болуы мүмкін жайларда ауа ортасының күйі ауада жарылысқауіпті газдардың немесе булардың тұтанудың төменгі шекті қосылымның 20 % артпайтын қосылымдарында, ал зиянды жарылыс қауіпті газдар, булар мен аэрозольдер үшін, сондай-ақ әрекеттері. Тікелей бағытталған газдардың қосылымдары шектік мәнге жақындағанда іске қосылатын автоматтандырылған жарықты және дыбысты дабылдағыштары бар газдалдағыштардың көмегімен бақыланып отырылуы тиіс.

38. Коммуникация немесе аппараттардың зақымдануы кезінде ауаға үлкен мөлшерде зиянды заттар аэрозольдердің түсуі мүмкін өндірістік жайларда бір сағат ішінде ауаның шаңдануын гигиеналық нормаларға дейін төмендетуге мүмкіндік беретін еселікті қамтамасыз ететін қосымша желдеткіштер мен газ тазалау аппараттары қарастырылады.

39. Агрегаттармен аппараттарды жұмыс істейтін жабдықтың бекітілген режимнің тоқтатылуы немесе бұзылуы, іске қосылуы туралы хабар беретін бақылау және дабыл беретін жүйемен жабдықтау жобамен қарастырылуы тиіс.

40. Денсаулық орындары адамдардың ең көп немесе зақым алу тұрғысынан ерекше қауіпті цехтарға жақын орналасуы тиіс. Жұмыс орнынан денсаулық тексеру орнына дейінгі ара қашықтық 1000 м артық болмауы тиіс.

41. Өндірістік жайларға кіру тек санитарлық-тұрмыстық бөлмелер арқылы болуы тиіс. Санитарлық-тұрмыстық бөлме-жайлардың құрамына үй, жұмыс киімдері және арнайы аяқ киім, алдыңғы бөлмесі бар душ, кезекші құрам үшін және жинастыратын аспаптар үшін сақтау бөлмелері бар әртүрлі бөлімді гардероб кіруі тиіс.

5. Сақтау үдерісіне қойылатын қауіпсіздік талаптар

42. Бастапқы материалдарды, әзірлемелерді және жартылай өнімдерді сақтау және тасымалдау төмендегідей жүргізілуі тиіс:

тиеп-түсіру жұмыстары және тасымалдау операциялары қауіпсіз әдістер мен құралдарды пайдалану арқылы;

қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың тууын болдырмайтын қоймаға салу әдістерін қолдану арқылы.

43. Металлургия өндірістерінің барлық жартылай өнімдері мен әзірлемелер шаңдануды болдырмайтын арнайы ыдыстарда сақталуы тиіс.

44. Қышқылдарды, сілтілерді сақтау бөлек арнайы бөлме-жайларда жүргізіледі.

45. Бастапқы (технологиялық) материалдарды сақтау қоймаларда, бөлімдерде, шанаптарда және арнайы жабдықталған алаңдарда жүргізіледі. Бұл кезде олардың араласу мүмкіндіктері болмауы тиіс.

46. Бастапқы (технологиялық) материалдарды (шикізат, флюстер, өндіріс қалдықтары, "айналымдар", отын және б., бұдан әрі - Материалдар) түсіру және тиеу, оларды ары қарай өңдеу кезеңіне тасымалдау, сондай-ақ қаптау, қоймаға салу, дайын өнімді жөнелту жұмыстары механикаландырылған болуы тиіс.

47. Металлургия өндірістері үшін материалдарды тасымалдау қоршаған ортаның ластануына жол берілмейтін ыдыстарда жүргізілуі тиіс.

48. Материалдарды сақтау үшін жабық түрдегі қоймалар қарастырылуы тиіс.

49. Шихтаны дайындау үдерісінде шихталық материалдарды беру және түсіруді механикаландыру қажет. Негізгі және аралық шаңданатын қатты материалдарды бір цехтан екінші цехқа тасымалдау пневмотасымалдағышпен, діріл тасымалдағышпен немесе қымталған ыдыста (қапта) жүргізілуі тиіс.

50. Металлургия өндірістерінің жартылай өнімдерін технологиялық үдерісті жүргізуге лайықталмаған ыдыстарда жинауға рұқсат етілмейді.

51. Материалдарды кез келген жұмыстарға арналған жұмыс орындарында сақтау әдістері ауаның және өндірістік жайлардың ластану мүмкіндіктерін болдырмауы тиіс.

52. Технологиялық үдерістерде қолданылатын флюстер тығыздалып жабылған ыдыстарда арнайы бөлінген орындарда сақталуы тиіс, ал балқытпаға тиер алдында қажет болған жағдайларда кептірілуі тиіс.

53. Дайын өнімді құю бөлімшелерінде тек қана осы үшін арнайы бөлінген алаңдарға қоюға рұқсат етіледі.

54. Дайын өнімдерді сақтауға арналған қойма жайлары жылытылатын және құрғақ болуы тиіс. Бұл жайларда пешпен жылыту, шаң жиналуын, жеңіл тұтанатын материалдарды (бензин, керосин, майлар және б.) және химиялық белсенді заттарды (қышқылдар, сілтілер және б.) қолдануға рұқсат етілмейді.

55. Металл құймаларын қорғау үшін жүргізілетін өңдеулерге арналған бастапқы материалдар арнайы бөлінген орындар мен жайларда фабрикалық қаптарда сақталуы тиіс.

56. Өндірістік алаң жерінде өндіріс қалдықтарын қысқа мерзімге жинау, сұрыптау және сақтауға арналған орындарды арнайы бөлінген және жабдықталған учаскелерде немесе осы жерлерге бөтен тұлғалардың кіруіне, сондай-ақ өндіріс қалдықтарымен топырақ, жер асты сулары және ауаның ластануына жол берілмейтін оқшауланған жайларда орналастыру қажет.

57. Өндірістің қалдықтары мен жартылай өнімдерін қоятын орындар қоршалған және қоршауларға осы жерлерге бөтен тұлғалардың кіруіне тыйым салатын сәйкес плакаттар немесе белгілер ілінуі тиіс.

58. Өндіріс қалдықтарын тасымалдау үшін жолдың және өндіріс алаңының өндіріс өнімдерімен ластануына жол берілмейтін ыдыстар мен көліктер қолданылуы тиіс. Бұл мақсатта жабдықталмаған көлікті пайдалануға тыйым салынады.

59. Өндіріс қалдықтарын жоюда шаң тұту жүйесі және тиеу мен түсіру үдерістері механикаландырылған арнайы жабдықталған пеште жандыру жолы ұсынылады, немесе қатты қалдықтарды арнайы сақтайтын қоймаларға тасымалдау қажет.

60. Өндірістің қатты және сұйық қалдықтары құбырлармен немесе арнайы машиналармен арнайы қоймаларға (үйінді алқапта, қалдықтарды сақтау қоймасы) шығарылуы тиіс.

61. Ерекше жағдайларда өндіріс қалдықтарын жұмыс орындарынан арнайы қымталған жүксауыттармен шығаруға рұқсат етіледі.

62. Қорғасын өндірісінің қалдықтарын қоймаға салу негізгі және қосалқы цехтардан кемінде 300 м қашықтықта орналастырылуы тиіс және террикондарға қойылатын талаптарға сәйкес жабдықталуы тиіс.

6. Жабдықтарға қойылатын қауіпсіздік талаптары

63. Металлургия өндірістерінің технологиялық үдерістерінің жабдығы "Машиналар мен жабдықтардың қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 21 шілдедегі Заңының және МСТ 12.2.003-91 талаптарына және Техникалық регламентке сәйкес болуы қажет.

Металлургия өндірістерінің технологиялық жабдықтары технологиялық үдерісті бақылап, реттеуді және апатсыз жұмыс істеуін қамтамасыз ететін автоматтандырылған және механикаландырылған басқару тетігімен жабдықталуы тиіс.

64. Металлургия өндірісінде пайдаланылатын негізгі және қосалқы жабдықтар олардың сәйкестігін қамтамасыз ететін және олардың әрекеттегі техникалық регламенттер мен нормативтік құжаттарға сәйкестігін куәләндіретін құжаттары, сондай-ақ монтаждау сұлбасы, эксплуатациялау және техникалық қызметтер көрсету жөніндегі нұсқаулары болуы тиіс.

65. Жарылысөртқауіпті және зиянды булармен, газдармен және шаңдармен жұмыс істеуге тағайындалған технологиялық жабдықтар, аппараттар және құбырлар қымталған болулары тиіс, толық қымталған мүмкін болмаған жағдайда зиянды бөлінулер болуы мүмкін орындар МСТ 12.1.005-88 талаптарының сақталуын қамтамасыз ететін жергілікті соруғыштармен жабдықталуы тиіс.

66. Өндірістік жабдықтардың құрама бөлшектері, оның ішінде энергетикалық құбырлар, табиғи газ, оттегі, мазут, ауа, май, суды жіберетін жеңдер және электрлік кабельдер оларға балқытпаның тию мүмкіндігінен қорғалуы тиіс.

67. Өртқауіпті үдерістер жабдықтары, шулы діріл-генераторлайтын және шаңгаз бөлетін жабдықтар оқшауланған жайларда орналастырылуы тиіс. Толық қымталуы мүмкін болмаған жағдайда технологиялық жабдықтар сынап бағанынан ауаның сиретілуі кемінде 5 мм мәндегі каньондарда орнатылады. Көрсетілген жайлар қысымның өзгеруін бақылайтын аппараттармен қамтамасыз етіледі.

68. Жабдықтарды каньондарда, камераларда, бокстарда орнатқан жағдайда бөлмелердің арасындағы қатынас бөлме-жайдың қажетті қорғаныс дәрежесіне байланысты тек қана тұрақты санитарлық шлюздер немесе тамбурлар арқылы жүзеге асырылады.

69. Пайдалану зиянды заттардың, аэрозольдердің тасталуымен, жоғары жиіліктегі электромагниттік өріс, жылулық сәулелену, шу және діріл байланысты барлық технологиялық жабдықтар көрсетілген факторлардың қызмет көрсететін құрамға зиянды әсері тимеу үшін қорғаныстық құрылғылармен қамтамасыз етіледі.

70. Қауіпті жабдықтың жабындыларының ашық жерлерін 1,5 м/сек кем емес ауа қозғалысының жылдамдығын есепке ала отырып жобалайды.

71. Сүзгіш жабдықтар құрамында зиянды заттары бар булардың өндірістік жайларға түсуіне жол берілмейтін тиімді сорғылармен қамтамасыз етіледі.

72. Ыстық пресстеу пештері пешке тиегенде және одан түсіргенде қосылатын бірге орнатылған сақиналық сорғылармен, ал дистилляция пештері - ашық жердің, төменгі бөлігіндегі жылдамдықты 2 м/сек кем емес жылдамдықты қамтамасыз ететін бірге орнатылған жергілікті сорғылармен жабдықталады.

73. Инерттік газдың артық қысымымен ұнтақтау жүргізілетін діріл диірмендер жергілікті сорғылармен жабдықталған металдық кабиналарға орнатылады. Кабиналардан әкетілетін ауаның мөлшерін кабинаның есігін ашқан кезде ашылған ойықтағы ауаның жылдамдығына байланысты анықтайды, 1,5 м/сек кем емес мәнді қабылдайды.

74. Агрессиялық, жарылысқауіпті немесе жанғыш заттармен әсер етілетін аппараттар осы ортаға тұрақты материалдармен қорғалады.

75. Химиялық өңдеу учаскелерінде қолданылатын барлық жабдықтар қарау люктері аз, жабық түрде орындалады. Көлемдік жабдықтар ондағы чаттарға байланысты қойыртпақтар мен ерітінділердің төгілуін болдырмайтын ауыстырып құю құбырларымен жабдықталады.

76. Жабдықтарды пайдалану және техникалық қызмет көрсету өндірістік шарттарды есепке ала отырып, техникалық құрылғының пайдалану құжаттарына сәйкес әзірленген технологиялық регламенттің талаптарына сәйкес жүргізіледі.

77. Диэлектриктер болып табылатын сұйықтықтарды және сеппелі заттарды қабылдау, өңдеу және тасымалдау жұмыстарымен байланысты резервуарлар, технологиялық жабдықтар, құбырлар, құю-төгу құрылғылары және басқа жабдықтар статикалық электр зарядының жинақталуынан қорғалады.

78. Тексеру-өлшеу аспаптарын, сондай-ақ еден деңгейінен 2 м және одан да жоғары биіктікте орналасқан бекіткіш, реттеу, тиеу және басқа, арматураларына қызмет көрсету үшін тұрақты алаңдар мен оларға шығатын баспалдақтар орнатылуы тиіс.

79. Еден деңгейінен 0,6 м артық биіктікте орналасқан барлық қызмет көрсету алаңдары, өтпелі көпірлер, зумпфтар, баспалдақтар биіктігі кемінде 1м, астынан биіктігі 0,14 м кем емес тұтас қаптамасы және 0,5 м биіктікте көлденең салмасы бар сүйеніштермен қоршалуы тиіс.

80. Егер машиналардың атқарушы органдары адамдар үшін қауіпті және қоршалмауы тиіс болса, онда машинаның іске қосылғаны туралы ескертетін дабылы және оны тоқтататын және энергия көздерінен ағытатын құрылғылар қарастырылуы тиіс.

81. Машиналардың және механизмдердің қозғалыстағы ашық бөлшектері (белдік (қайысты), тісті, шынжырлы берілістер және басқалар) тұтас қаптамалармен немесе ұяшықтарының өлшемдері 20x20 мм артық емес торлармен қоршалуы тиіс.

82. Тісті, белдік (қайысты) және шынжырлы берілістер үшін олардың орналасу биіктігі мен айналу жылдамдығына байланыссыз тұтас қоршау талап етіледі. Алынатын, берік және таттану мен механикалық әсерлерге тұрақты қоршауды қолдану қажет.

Кептіргіш пештердің айналмалы тісті берілістері үшін оларға қызмет көрсетуге ыңғайлы болуын қамтамасыз ететін жалпы қоршаулар қолдану қажет.

83. Қиын жерлерде орналасқан агрегаттардың қозғалмалы бөлшектерін оларға қызмет көрсетуге ыңғайлы болуын қамтамасыз ететін, бекіткіш құрылғысы бар жалпы қоршаумен қоршауға рұқсат етіледі.

84. Жабдықтың қозғалыстағы элементтеріне жақындауға жол бермейтін алынатын қоршауларды, сондай-ақ қоршауларда қарастырылған есіктерді жабдықтың жұмысын қоршаудың қорғаулық жағдайында ғана қамтамасыз ететін, іске қосу құрылғыларымен автоматты түрде жауып тастау қажет.

85. Су құбырларының құрылымдары мен олардың ғимараттарда орналасуы балқытпаларға ылғал тию мүмкіндігін болдырмауы тиіс.

86. Тұтынушы цехтарға берілетін қысылған ауа құрғақ болуы тиіс: ылғалдың мөлшері минус 20 ^о С температурада тепе-теңдік мәннен артпауы тиіс.

87. Отын, ауа және оттегі беру жүйенің ауаның қысымы кенеттен төмендеген жағдайда пешке оттегі мен отын беруді тоқтататын автоматты қорғанысы болуы тиіс. Оттекті-ауа қоспасындағы оттегінің берілген концентрациясы автоматты түрде ұсталып тұруы тиіс.

7. Технологиялық үдерістерге қойылатын қауіпсіздік талаптары
7.1. Жалпы талаптар

88. Қолданысқа енгізілетін жаңа технологиялар және жабдықтар үшін технологиялық үдерістерді қауіпсіз жүргізу және жабдықтарды қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ететін уақытша технологиялық, жұмыстық нұсқаулар, қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулар әзірлеп, белгіленген тәртіпте бекіту қажет.

89. Жабдықты тұтастырған кезде пайдалану, қызмет көрсету және жөндеу жұмыстарын жүргізуге ыңғайлы болуын және үдерістердің талаптарына, санитарлық-гигиеналық талаптарға және өндірістік жабдықтарды орналастыру талаптарына сәйкестігін қамтамасыз ету қажет.

90. Қауіпті және зиянды заттарды қолдану немесе олардың қалыптасуына байланысты үдерістерді олардың өндірістік жайларға бөлінуін шектейтін технологиялық параметрлермен жүргізу қажет, бұл жағдайда жұмыстық операцияларды барынша қол жұмыстарынсыз шешу қажет.

91. Үдерісті механикаландыру мүмкін болмаған жағдайда шаңданатын, ашық өнімдермен қол жұмыстарын жүргізуді қолғаптық бокста немесе жеке бөлмеде, немесе арнайы каньондарда, камераларда тыныс алу органдарын қорғаудың жеке құралдарын қолдану арқылы орындауға рұқсат етіледі, камералар, каньондар мен бокстарда ауа сиретілген болуы тиіс.

92. Әрбір камера, каньон немесе бокстар үшін пневмокостюмдерге, скафандрларға, тыныс алу органдарының шлангтық жеке қорғаныс құралдарына таза ауа әкелу қарастырылады. Қызмет көрсету және жабдықтарды жөндеу үшін бұл камералар, каньондар, бокстарға тек қана белгіленгені жеке қорғаныс құралдарында кіруге рұқсат етіледі.

93. Технологиялық үдеріс және оның аппаратуралық рәсімделуі қызмет көрсететін құрамның ең аз саны қарастырылады, бұл жағдайда оның жабдықтың орналасқан аумағында болу уақыты барынша қысқартылады. Көрсетілген талаптарды орындау үшін тиісті автоматтандыру және үдерістер мен аппараттарды қашықтықтан басқару жүйелері қарастырылады.

94. Буландыру және кристалдандыру үдерістері үшін тұйықталған циклде жұмыс істейтін, автоматты түрде бақыланатын және технологиялық параметрлері реттелетін жабдықтар қолданылады.

95. Кристалдарды сусыздандыру және кептіру үшін автоматты центрифугалар, діріл кептіргіштер немесе өнімді тиеп-түсіру автоматтандырылған басқа да аппараттар қолданылады.

96. Балқыту пештеріне, ыдырату және тотықсыздандыру пештеріне тиеу және одан түсіру үдерістері барынша механикаландырылады. Технологиялық үдерісті басқару операторлық және тетік бөлмелерден қашықтықтан жүргізілуі тиіс.

97. Басқару қалқандарында, тетіктерде және панельдерінде орналасқан бақылау-өлшеу аспаптарын басқару, дабыл беру және ток беру сұлбаларында оларда кернеу бар екендігін көрсететін дабылдатқыштары болуы тиіс.

98. Қашықтықтан басқарылатын агрегаттар және аппараттар технологиялық үдерістердің параметрлерін көрсететін бақылау-өлшеу аспаптармен агрегаттың тұрған орнында және басқару қалқаншасында жабдықталуы тиіс. Бақылау-өлшеу аспаптары ыңғайлы және бақылау және реттеу үшін қауіпсіз орында орнатылуы тиіс.

99. Үдерісті автоматтандыру кезінде апаттық, ескерту, және технологиялық дабыл беру және блок қою, сондай-ақ технологиялық параметрлер шектік рұқсат берілетін мәндерге жеткен кезде қорғаныс шаралармен және технологиялық жабдықты апаттық тоқтатуды қарастыру қажет.

100. Өндіріс үдерістерінде жобамен қарастырылған барлық негізгі ауа беру-сору желдеткіштері және аспирациялық желдету қондырғыларының үздіксіз жұмыс істелуі қамтамасыз етілуі тиіс.

7.2. Ұсату, ұнтақтау және жіктеу

101. Ұсату және ұнтақтау машиналарының тиеу және түсіру саңылаулары жабылған, қымталған және аспирациялық қондырғыларға қосылған немесе сулы шаңсыздандыру қондырғыларымен қамтамасыз етілген болуы тиіс.

102. Ұсату және ұнтақтау машиналарына материалды тиеу, сондай-ақ ұсатылған (ұнтақталған) материалды тасымалдау механикаландырылған болуы тиіс.

103. Ұсату және ұнтақтау машиналарын қосу қондырғысы тиегіштердің қосу қондырғыларымен бірге қосылатын болуы тиіс. Мұндай блоктар материалды кездейсоқ тоқтап қалған жұмыс істемейтін машиналарға тиеуге жол бермейді.

104. Материалды ұсатқан кезде немесе ұнтақталғанда оны ылғалдайтын және сулы шаңсыздандыратын қондырғылар ұсату және ұнтақтау жабдықтарымен бір блокқа қосылған болуы тиіс. Жабдық бос жұмыс істеген кезде ылғалдандыру жүйесі автоматты түрде өшірілуі тиіс.

105. Ұсату және ұнтақтау машиналарының жұмыстық алаңдарында өзектердің, шарлар, шегендер, қосымша тетіктер және басқа заттарды сақтауға рұқсат берілмейді. Оларды сақтау үшін арнайы бөлінген жерлерде орнатылған ыдыс немесе сөрелер қарастырылуы тиіс.

106. Конустық және жақтық ұсатқыштардың тиеу саңылауы периметрі бойынша түсетін тесіктері бар тұтас қоршаулармен жабылуы тиіс. Түсетін тесіктер ұсатқыштарды жұмысқа қосу қондырғысымен блокталған қақпақтармен жабылуы тиіс.

107. Бағдартқыш, көлденең және тік балғалы ұсатқыштар корпусындағы қақпақ ашық болған жағдайда ұсатқыштарды қосу мүмкіндігіне жол бермейтін блогы болуы тиіс. Салмақтары 50 кг артық бағдартқыш және көлденең балғалы ұсатқыштардың корпустарының қақпақтарын ашып, жабу механикаландырылған жолмен жүргізілуі тиіс.

Оператордың (ұсатқыш жұмысшысының) жұмыстық алаңында, алаңға ұсатқыштан лақтырылып тасталған материал кесегінің түсу мүмкіндігінен қорғау үшін, металдық тордан жасалған алынбалы қоршауы болуы тиіс.

108. Ұнтақтау кезінде жарылысқауіпті шаң түзетін материалды ұсату шаңның жарылысын болдырмайтын шараларды орындау арқылы жүргізілуі тиіс.

109. Жіктегіш және жіктеуіштердің тиеу және түсіру шұнқырларында олардың барлық ені бойынша қызмет көрсету құрамын материал кесектерін кездейсоқ лақтыруы жағдайынан қорғайтын қорғаныс айлабұйымдар қарастырылуы тиіс.

110. Құрғақ материалдарды жіктеуге арналған жіктегіштер мен жіктеуіштерде аспирациялық қондырғыларға жалғанған қаптамалар болуы тиіс.

7.3. Шихтаны дайындау, күйдіру, қатты қыздыру және күйежентектеу

111. Металлургиялық агрегаттарда өңделетін шихталық материалдардағы ылғалдың мөлшері технологиялық нұсқаумен реттеледі.

112. Шихтаны орташаландырғыш машинасын және шихтаны дайындау машинасын басқару орталықтандырылуы тиіс және машинистің немесе оператор бөлмесіне шығарылуы тиіс. Кабинаның құрылымы машинаның негізгі тораптарын және оның қозғалыс аумағын сырттай бақылауды қамтамасыз етуі тиіс.

113. Шихтаны орташаландырғыш машинасын және шихтаны дайындау машиналардың жүрістерін, тырманы (қопсытқыш) көтеріп, түсіруді шектейтін соңғы ажыратқыштармен жабдықталуы тиіс.

114. Ремонт шихтаны орташаландырғыш машинасын жөндеу арнайы жабдықталған учаскеде жүргізілуі тиіс. Оны жөндеуге шығарған кезде тырманың (қопсытқыш) құлауына жол бермейтін арнайы тіреуіштер орнатылуы тиіс.

115. Материалдарды кептіру, күйдіру, қатты қыздыру және күйежентектеу үшін пеш корпустарының, олардың газарналарының, кәдеге асыру қазандардың және басқа жабдықтардың құрылымы және де корпустың жабдықпен жалғанған жерлері толық қымталған болуын қамтамасыз етуі тиіс.

116. Кептіру, күйдіру, қатты қыздыру және күйежентектеу пештерінің жұмыстық және қарап, тексеру терезелері, ішіне түсетін және басқа тесіктері есікшелермен (қақпақтармен) тығыз жабылуы тиіс немесе ыстыққа төзімді материалдармен бітелуі тиіс. Бұл есікшелердің құрылымы өздігінен ашылып, газдар мен шаң шығарындыларының тасталуын болдырмауы тиіс.

117. Кептіру, күйдіру, қатты қыздыру және күйежентектеу пештерін басқару жүйесі олардың автоматты немесе қол режімдеріндегі жұмысын қамтамасыз етуі тиіс. Көрсеткіштері бойынша технологиялық үдерістерді басқару жүргізілетін бақылау-өлшеу аспаптары жеке бөлмеде орналасқан жалпы басқару тетігіне шығарылуы тиіс.

118. Биіктігі 3,0 м артық көп еденді күйдіру пешінің қыру механизмінің жетегі қызмет көрсетілетін алаңдардың әрбір қабатында орнатылған өшіру тетігімен, және ол артық тиелген кезде жетекті өшіру қондырғысымен жабдықталуы тиіс.

119. Күйдіру пешінің едені және білігі едендегі газдың және білікті мен ұстағышты суытатын ауаның температурасын көрсететін және реттейтін термопаралар мен аспаптармен жабдықталуы тиіс

120. Күйдіру пештерін қыздыру үшін пайдаланылатын шілтердің немесе бүркігіштердің құрылымы пешті қосқан соң оларды пештен жылдам және қауіпсіз шығарып алуын қамтамасыз етуі тиіс.

121. Қайнау қабатында күйдіру пеші түтінтартқы істен шыққан кезде автоматты түрде қосылатын қосымша түтінтартқымен жабдықталуы тиіс.

122. Материалды пешке тиейтін қондырғының құрылымы автоматты немесе қашықтықтан реттейтін мөлшерленген үздіксіз тиеуді қамтамасыз етуі тиіс.

123. Күйдіру өнімін түсіру және тасымалдау механикаландырылуы тиіс.

124. Күйдірілген материал мен шаңды түсіруге арналған және газарналар мен пешкөмейдің ағызғыштарын тазалау механикаландырылуы тиіс.

125. Материалдарды күйдіруге арналған пештерді қосу және тоқтату пайдалану жөніндегі нұсқаудың және технологиялық нұсқаудың талаптарына сәйкес жүргізілуі тиіс.

Пешті қосудың қажетті қауіпсіз шарттарына отын бүркігіштердің жұмысы кезінде ауа шығынының коэффициентін L= 1,1-1,25 мәнінде және пеш, күмбезінің астындағы ауаның сиретілуін 19,6-49 Па мәнінде ұстап тұру жатады.

126. Агломерациялық машина өнімді түсіру бөлігінде орнатылған апаттық тоқтату құрылғысымен жабдықталуы тиіс.

127. Агломерациялық машинаның тиейтін бөлігіндегі ойықтары мен бүйір жағы, сонымен қатар бос тармағы сақтандырғыш қалқандармен жабылуы тиіс, ал таспаның бүгілген жерінде қоршау қойылуы тиіс.

128. Ауаны сорып жұмыс істейтін агломерациялық машинаның жұмыстық тармағында алынатын немесе ажыратылатын секциялар түрінде орындалған қаптамасы болуы тиіс.

129. Төменнен ауа үрлеу арқылы жұмыс істейтін агломерациялық машинаның жұмыстықтармағы тұтас қымталған қаптамамен жабылуы тиіс.

130. Агломерациялық таспаның суытылатын учаскесінде агломератты күйежентектеуге тыйым салынады.

7.4. Пирометаллургиялық үдерістер
7.4.1. Шихта материалдарды балқыту

131. Балқыту өнімдерін шығаруға арналған науашалардың құрылымдары мен көлбеу үлкендігі балқытпаның ернеу арқылы төгілуін болдырмауы тиіс.

Жабындының құрылымы науашаларды қабыршақтардан қауіпсіз тазалау мүмкіндігін және жөндеу ыңғайлығын қамтамасыз етуі тиіс.

132. Балқытпаны шөміштерге, тостағандарға және сауытқорамдарға ағызу технологиялық нұсқауларға сәйкес жүргізіледі. Шөмішті, тостағанды балқытпамен толтыру деңгейі ағызу ұшынан 0,2 м төмен болмауы тиіс.

133. Науашалар мен балқытпаны қабылдау үшін шөміштерді орнату орындары сору немесе аспирациялық жүйелермен жабдықталуы тиіс.

134. Науашалар арқылы өту, арнайы жабдықталған көпіршелер арқылы жүргізілуі тиіс.

135. Балқытпаны ағызу және қабылдаудың жұмыстық орындары ауа беру желдеткіштерімен жабдықталуы тиіс.

Штейндік және қождық теспелерді, ағынөзектердің сифондық тесіктерін және балқыту пештерінің қождық терезелерін жабу операциялары механикаландырылған болуы тиіс.

Тұрақты түрдегі пештерде балқытпаны шығаратын резервті теспелер қарастырылуы және жұмыстық күйде ұсталуы тиіс.

136. Шөміштерден, тостағандардан қабыршақтарды алып тастау және оларды көпірлі жүккөтергіш көмегімен тиеу үшін цехта арнайы орын бөлінуі тиіс.

Айналымдық материалдардың ірі кесектерін және басқа да суық қоспаларды ұсату арнайы бөлінген және жабдықталған, қоршалған және бөгде тұлғалардың кіруіне тыйым салатын жазулармен қамтамасыз етілген жерде механикаландырылған әдіспен жүргізілуі тиіс.

Қоршаудың құрылымы кесектердің оның шегінен ұшып кетуін болдырмайтындай болуы тиіс.

Ілгекке ілінген құлайтын жүктің көмегімен ұсату кезінде көтергіш механизм ілгішінің құрылымы жүктің өздігінен құлауына жол бермеуі тиіс.

Жүкті лақтыру алдында дыбыстық ескерту дабылы берілуі тиіс.

Балқытпа қатып қалған шөміштер ол толық қатқан соң ғана босатылуы тиіс.

Ыстық қабыршақтарды шөміштерден ылғал алаңдарға түсіруге тыйым салынады.

137. Металлургиялық агрегаттарға балқытпаны құю алдында дыбыстық ескерту дабылы берілуі тиіс және қауіпті аумаққа өтудің барлық жолдарында "Балқытпа құю" жарықты таблосы қосылуы тиіс.

7.4.2. Шахталық пештерде балқыту

138. Мойындық алаңда екіден кем емес шығу жолы болуы тиіс.

139. Шахталық пештің үрлейтін ауа құбырларында ауа қысымының кенеттен төмендеуі кезінде оларға пеш газдарының кіруіне бөгет жасайтын жылдам әрекет ететін айыру қондырғылармен жабдықталуы тиіс.

Шахталық пештің ауа құбырларында жөндеу жұмыстары 49-98 Па артық қысымы болған жағдайда жүргізілуі тиіс.

140. Көлбеу скиптік көтергіштердің көпірлерінің қапталдарында және астына, адамдар болуы мүмкін аумақтардың үстінде тұтас немесе торлы қоршау болуы тиіс. Қоршау материал кесектерінің құлауын болдырмауы тиіс.

141. Скиптік шұңқырдың есігі құлыпқа жабылуы тиіс және шығыр тоқтағанша есіктің ашылуын және шығырдың есік ашық кезінде қосылуына жол бермейтін блоктағышпен жабдықталуы тиіс. Скиптік шұңқырға кіретін жердің үстінде онда қызмет істейтін тұлғалардан басқаларға кіруге тыйым салатын плакаттар ілінуі тиіс. Ашық скиптік шұңқырлар қоршалуы тиіс. Шұңқыр бас көрсеткішті апаттық өшіретін тетікпен жабдықталуы тиіс.

Скиптік көтергіштің көлбеу көпіршесінде жөндеу жұмыстары кезінде скипті ұстап тұру үшін тоқтатқыш қондырғылар орнатылуы тиіс.

Жаңадан салынып жатқан және қайта құрылып жатқан пештерде скиптерді тексеру үшін көлбеу көпірде ұстағыштармен қоршалған арнайы алаң қарастырылуы тиіс.

Көтергіштің скиптері арқан үзіліп кеткен жағдайда ұстағыштармен жабдықталуы тиіс.

142. Көтергіштің шығырлары шеткі үстіңгі және төменгі жақтарында ажыратқыштармен жабдықталуы тиіс.

143. Жұмыс істеп тұрған пеште балқытпаны пештің ішкі көрігінен шығару үшін резервті теспе тесік үнемі дайын болуы тиіс.

Алдыңғы көрікте оның тік бекіткішімен байланған арнайы металдық торға салынған алынатын темір төсеніші болуы тиіс. Алдыңғы көріктің шегені мен тереңдігінің күйін үнемі бақылап отыру қажет.

Көріктің үстіңгі алаңында қарама қарсы жақтан екі шығу жолы болуы тиіс.

Алдыңғы көріктің сифондарына қызмет көрсету алаңының ені 3 м кем болмауы тиіс.

Пеш шебінің бойымен алғандағы жұмыстық алаңның ені 2,8 м кем болмауы тиіс.

144. Шахталық пешті оны тоқтау мерзімінде газарналардан бөліп тұратын жылыспа клапандармен жабдықталуы тиіс.

Шахталық пештерде оттегіні қолданған жағдайда үрлейтін ауаны оттегімен байытудың барлық жүйелерін басқаруды қашықтықтан жүргізу қажет және пешті басқару тетігін орналастыру қажет.

Шахталық пешке үрленетін ауаның мөлшері азайған жағдайда, оттегінің де мөлшері сәйкес азайтылуы тиіс. Оттегінің берілген концентрациясы автоматты түрде ұсталуы тиіс.

7.4.3. Электр пештерінде балқыту

145. Электропештердің құрылымы МСТ 12.2.007.9-93 электротермиялық жабдықтардың қауіпсіздігіне қойылатын талаптарға сәйкес болуы тиіс.

146. Пеш шегенінің температурасын тексеріп отыру қажет. Термопаралардың орнатылатын жерлері жобамен анықталады.

147. Электродтарды көтеру және түсіру механизмдері соңғы ажыратқыштармен жабдықталуы тиіс.

Балқытпа деңгейін қолмен өлшеу және пешті тексеріп, қарау пеш тоқтатылған кезде жүргізілуі тиіс, бұл кезде пешке балқытпа құю және өнімдерді шығаруға тыйым салынады.

Пешті басқару тетігі жұмыстық орындарда қайталанатын "тоқта" апаттық кнопкамен жабдықталуы тиіс.

Пештің барлық учаскесіндегі ток жүретін элементтердің оларға қызмет көрсететін құрамның жақындап, бір жерінің тию мүмкіндігіне жол бермеуі үшін, қоршаулары болуы тиіс. Қоршалған жерлерге өтетін жерлерде дабыл беретін және кернеуді өшіретін құрылғылармен блокталған есіктері болуы тиіс. Есіктер өздігінен жабылатын құлыптармен жабдықталуы тиіс.

Электродтық массаны пешті ажыратпай тиеу үшін пайдаланатын кранның немесе басқа да жүк көтеретін құрылғы ілгектерінің екіден кем емес тізбектелген "жерден" оқшаулау сатысы болуы тиіс.

Оқшаулағыш кедергісінің мәні әрбір саты үшін 0,5 МОм кем болмауы тиіс.

148. Электрлік пештерге қызмет көрсету алаңдарында агрегаттың кернеуде тұрғандығы туралы қызметкерлерді ескертетін жарық арқылы берілетін дабыл қарастырылуы тиіс. Жарық арқылы берілетін дабыл жоғары вольтті ажыратқышпен қосылған болуы тиіс. Пешті жұмысқа қосу алдында оған қызмет көрсететін барлық алаңдарда естілетін дыбыспен берілетін ескерту дабылы берілуі тиіс. Сұлба дыбыс дабылын берусіз пештің қосылу мүмкіндігін болғызбауы тиіс.

149. Электродтарды өсіру және де қысқа желілердің ток беретін бөлшектерін жөндеу және оларға қызмет көрсету бойынша жұмыстар электрлік пештің техникалық құжатына сәйкес немесе кернеуден ажыратылған кезде фазалар аралық оқшаулау қабырғасының қондырғысы бар оқшауланған алаңдардан жүргізіледі. Көрсетілген алаңдар кедергісінің мәні "жерге" қатысты алғанда 1 МОм кем болмауы тиіс.

150. Өңешті электрмен күйдіру және электрмен күйдіргіш қондырғының шунттық ажыратқыштарын қарау электрден оқшауланған арнайы үйкектерден жүргізілуі тиіс. Электрмен күйдіргіш қондырғының шунттары жерге қосылған болуы тиіс және тек өңешті күйдіру уақытында қосылуы тиіс.

Электрмен күйдіргіш қондырғыны қосқан кезде таблода жарық арқылы берілетін дабыл автоматты түрде қосылуы тиіс.

151. Қысқа тармақтың бөлшектеріне, сондай-ақ кернеуде болуы мүмкін басқа да элементтерге су беру және әкету электр өткізбейтін материалдардан жасалған құбырлармен (жеңдермен) жүргізілуі тиіс.

152. Пешті сумен суыту жүйесі қымталған, жұмыста сенімді және қауіпсіз болуы тиіс. Пештің барлық элементтерін сумен суытуды үздіксіз автоматты түрде бақылау және дабылмен жабдықтау қажет. Суытуға берілетін су механикалық қоспалардан тазартылуы тиіс.

153. Агрегатты суыту жүйесінде суытатын судың температурасы рұқсат етілетін шамадан асып кеткенде немесе оның шығыны технологиялық нұсқаумен белгіленген мәнге қарағанда төмендеп кеткен жағдайда іске қосылатын дабылмен біріктірілген температураны және суытатын су шығынын бақылау аспаптары болуы тиіс.

154. Сумен суытылатын жеке элементтерді және агрегатты суыту жүйесінің магистральдарын ажырату үшін бекіткіш арматура қызмет көрсету үшін жеңіл жететін және қауіпсіз орындарда орналасуы тиіс. Кессондарға су беретін құбырларда орнатылған бекіткіш арматура таңбалануы және кессонның нөмірі көрсетілген биркасы болуы тиіс.

155. Графиттелген электродтары бар пештердің сумен суытылатын элементтерінен әкетілетін судың температурасы 60 ^о С артық болмауы тиіс. Суытатын суды беру суытылатын элементтің төменгі жағынан жүргізілуі тиіс, ал қыздырылған су олардың үстіңгі жағынан әкетіледі. Суды беру және әкету орындары оларға балқыған металл мен қождың тиюі мүмкін болмайтын жерлерде орналасуы тиіс.

156. Электрпешінің ток беретін бөліктерін суыту жүйесі электрлік оқшаулау ажыратқышы болуы тиіс. Сумен суыту жүйесінің шлангтық қосылыстары жылудан оқшауланған болуы тиіс.

157. Электропештің суыту жүйесінің жұмысын жақыннан бақылау үшін пештің барлық элементтерінен су беру құбырлары келетін төгу коллекторы орнатылуы тиіс.

Төгу коллекторының құрылысы және орналасуы қызмет көрсететін құрамға суытылатын су ағысының сипатын сырттай бақылау мүмкіндігін қамтамасыз етуі тиіс.

158. Пештің электрлік бөлігін басқару және де пештің қабырғалары мен еденінің температурасын бақылау автоматтандырылған және жалпы басқару тетігінен қашықтықта басқару мүмкіндігі болуы тиіс.

159. Электропештер технологиялық үдерістерді қауіпсіз жүргізуді бақылауды қамтамасыз ететін жобамен қарастырылған аспаптармен жабдықталуы тиіс. Жабдықтарды ақауы болған немесе көрсетілген аспаптар жоқ болған жағдайда пайдалануға тыйым салынады. Өлшеу және бақылау аппараттары пештің жұмыстық алаңымен қосылған арнайы басқару тетіктерінде орнатылуы тиіс.

160. Пешті басқару тетігі мойын алаңымен бір деңгейде орналасуы тиіс және цехтық подстанциямен байланысы болуы тиіс.

161. Электропештерінде "Тоқта" деген апаттық кнопка болуы тиіс. Қажет болған жағдайларда "Тоқта" кнопкалары қызмет көрсететін құрам жиі болатын жерлерде де орнатылуы тиіс.

162. Электропештерді басқару тетіктерінде және қалқандарында пештің электродтарына кернеу берілгендігін немесе кернеудің ажыратылғандығы туралы белгі беретін шамдар орнатылуы тиіс.

163. Пештерді басқару тетіктеріне қызмет көрсету кезінде биркалық жүйе болуы тиіс.

164. Пешке тиелетін шихтада ылғалдың мөлшері технологиялық инструкциямен қарастырылған шектерден аспауы тиіс.

165. Күмбез астында сиретілген ауамен жұмыс істейтін электропештерді пайдалану түтіптартқыш қосылған жағдайда ғана жүргізілуі тиіс.

166. Пешті қосу барлық электродтарды көтерген соң ғана жүргізілуі тиіс.

167. Электропеш мойнындағы (колошниктегі) қақтарды жою механикаландырылған болуы және пеш тоқтатылған соң жүргізілуі тиіс.

168. Пеш электродтарын көтеру жылдамдығы пештің ток бойынша жүктемесінің артық болуына жол бермеуі тиіс.

169. Электропеш келесі жағдайларда жылдам ажыратылуы тиіс:

1) әртүрлі фазалардың немесе металдық құрылымдардың ток беретін бөлшектері тұйықталған кезде;

2) суытуға су беру тоқтатылған және пеш кеңістігіне су төгілген жағдайда;

3) балқытпа қаланған шеген арқылы немесе апаттық шығару теспе арқылы бұзып өткен жағдайда;

4) электрод үзілген немесе сынған жағдайда.

170. Балқытудың жабық технологиялық үдерісін жүргізген кезде пеш қымталған болуы тиіс. Балқыту үдерісі күмбезастындағы кеңістікте оң мәнді қысымда жүргізілуі тиіс. Күмбезасты кеңістігіндегі газ қысымының тұрақтылығы автоматты түрде ұсталуы тиіс және сонымен қатар қысымды қол жетекпен реттеу үшін қондырғы қарастырылуы тиіс.

Эстафеталық жандырғышты тұтатуды газдың қысымы 0,01-0,05 МПа шектерінде болған кезде жүргізуге болады. Эстафеталық жандырғышта газдың үздіксіз жануы тотықсыздандыру бойы (аяқталғанша) қамтамасыз етілуі тиіс.

Күмбезастылы кеңістіктегі газдың қысымы 4,9 Па артық мәнде пештің жұмыс істеуіне рұқсат етілмейді.

171. Электропештер пеш мойнында бөлінетін және де металл мен қожды ағызу кезінде көрікте түзілетін газдардың толық жойылуын қамтамасыз ететін газсорғы қондырғыларымен жабдықталуы тиіс. Пештерден эвакуацияланатын газдар шаңнан тазартылуы тиіс.

172. Электродтардың ілу жүйелерінің құрылымдары пештен газдардың мөлшерлеу алаңына және электродтарды өсіру алаңына бөліну мүмкіндігіне жол бермеуі тиіс.

173. Электрлік ұстағыштары бар графиттелген электродтар жоғарғы жақтарында бір-бірінен оқшауланған болуы тиіс.

174. Электродтарды қозғау механизмінің оларды белгіленген шектік деңгейлерге көтеру немесе түсіру кездерінде автоматты түрде іске қосылатын жүрісті шектегіштері болуы тиіс.

175. Графиттелген электродтарды жинаған кезде қосқыш еміктер электродтардың ұяшықтарына арнайы қоюжақпа қолдану арқылы тығыз (түбіне дейін) бұралуы тиіс. Жарығы немесе бұрандасында сынығы бар қосқыш графит еміктерді қолдануға тыйым салынады.

176. Электродтық алаңда жұмыс істеу кезінде екі электродқа (екі мантелдерге), электрод пен электродтық алаңдағы немесе құрылымдағы металдық бөлшектерге немесе осы алаңдағы жабдықтарға (бағаналар, арқалық, шынжырлар, шығырлар және б.) бір уақытта қол тигізуге тыйым салынады.

177. Электропештің қысқа желілерінің ток беретін шиналарында оларға абайламай қол тигізіп алуға мүмкіндік бермейтін қоршаулары болуы тиіс.

178. Қысқа желінің иілгіш ток сымдары аса жағдайларда пештің қаптамасына жұмыс алаңына және басқа да металдық құрылымдарға тимеуі қажет.

179. Пештің шиналық сымдары төменгі кернеу жағында оқшаулағыштың күйін бақылау қондырғысымен жабдықталуы тиіс.

180. Шунттық ажыратқыштардың қалыпты жағдайда кернеу астында болмайтын металдық бөлшектері және олардың жетектері жерге жалғанған болуы тиіс. Оларды қосуға өңешті өңдеу және күйдіру уақытында ғана рұқсат етіледі. Ажыратқыштарға қызмет көрсету арнайы оқшауланған үйкектерден жүргізілуі тиіс.

181. Электрлік күйдіру аппаратына кернеу беретін шиналар мен кабельдер қоршалған болуы тиіс.

7.4.4. Шағылдырғыш пештерде балқыту

182. Жалынды шағылдырғыш пештер пештегі металдың және газарнадағы шығарылатын газдардың температураларын үздіксіз қадағалайтын аспаптармен, сонымен қатар пеш күмбезін көтеру және түсірудің, түтінтартқы жұмысының дабылдық аспаптарымен жабдықталуы тиіс.

183. Пеш күмбезін қозғау механизмінде оның түсіріліп тұрған кезде қозғалуына және орнынан жылжып тұрған кезде түсірілуіне жол бермейтін блокировкасы болуы тиіс.

184. Күмбездерді орнату үшін арнайы стендтер қарастырылуы тиіс.

185. Бүркігішке ауа беру тоқтатылған кезде қарамайды беру автоматты түрде ажыратылуы тиіс.

186. Пешке қарамай беру құбырларының жүйесі қымталған болуы тиіс. Қарамай құбырлары оларды қыздыру және үрлеу үшін бу беру құбырларымен жабдықталуы тиіс.

187. Пешке қарамай беру қысымның түсуін көрсететін дабылмен және автоматты түрде жауып тастайтын қондырғылармен қамтамасыз етілуі тиіс.

188. Жапқыш, бекіткіш және реттегіш арматураның ақаулары болған, бақылау-өлшеу аспаптары бұзылған жағдайда пешке қарамай беруге рұқсат етілмейді.

189. Қарамаймен жұмыс істейтін шағылдырғыш пештердің жандырғыштарын тұтату арнайы тұтатқыш заттармен жүргізілуі тиіс. Жандырғыштарды пештің қыздырылған қаланған кірпішімен тұтатуға рұқсат етілмейді.

190. Газдық немесе сұйық отынмен жұмыс істейтін жылулық агрегаттардың жұмысы кезінде шығарылатын газдардың химиялық құрамы және температурасы, түтін шығаратын құбырды және газарналарды қалыпты пайдалану режімін қалпына келтіру үшін қолданылатын шараларды уақытылы қабылдау үнемі бақыланып отырылуы тиіс.

7.4.5. Вельцтеу (Вельц - үдерісі)

191. Вельц-пешінің жетек механизмі тәуелсіз ток көзінен жұмыс істейтін апаттық қозғағышпен жабдықталуы тиіс.

192. Вельц-пеш пештің бойлық жылжуын бақылау және дабыл беру аспаптарымен жабдықталуы тиіс.

193. Вельц-пешін басқару сұлбасында оның өнімді түсіру түйінінде жетекті жұмыс орнынан апаттық ажырату қарастырылуы тиіс.

7.4.6. Автогендік агрегаттарда балқыту

194. Автогенді балқыту агрегаттары оттекті алаулы балқыту және оттекті-өлшенген циклондық электротермиялық балқыту шихта-оттегі қатынасын автоматты бақылау және реттеу және шихта беру тоқтатылған кезде үрлеуді тоқтату, сонымен қатар технологиялық газдардағы күкірт ангидридін тотықсыздандыруға берілетін табиғи газ немесе көмір шаңын беруді тоқтату жүйелерімен жабдықталуы тиіс.

195. Сумен суытылатын үрлегіштері (фурмалары) бар автогенді балқыту агрегаттары үрлегішке су беру тоқтатылған кезде үрлеуді автоматты түрде тоқтататын қондырғымен жабдықталуы тиіс.

196. Пеш көлемінің ішінде орнатылған сумен суытылатын бөлгіш қабырғалар және оттегі үрлегіштері (фурмалары) дыбыстық дабылдатқышпен қосылған су ағымын үздіксіз бақылайтын жүйесімен жабдықталуы тиіс.

197. Элементарлық күкірт өндіретін автогенді балқыту кешендерінің энерготехнологиялық агрегаттары ауаның сорылуын болдырмайтын тығыздағыштармен жабдықталуы тиіс. Қымтаулығын бақылау кезеңділігі және әдістері бекітілген нұсқамен анықталуы тиіс.

198. Оттекті-өлшенген циклондық электротермиялық балқыту агрегатының электротермиялық бөлігінің құрылымы электрлік балқыту пештеріне қойылатын талаптарға сәйкес болуы тиіс.

199. Пештің балқыту камерасының кессондалған қабырғасы, кивцэттік пештің қож белдеуінің кессондары және кәделегіш-қазандықтардың буландыра суыту элементтері құрастыру алдында гидравликалық сынақтардан өтуі тиіс.

200. Технологиялық газдардағы көміртегі тотығының мөлшерін бақылау үшін электрлік сүзгіштегі кіру алды, сонымен қатар шихтаны тиейтін жұмыстық алаңы көміртегі тотығының мөлшерін анықтау үшін газталдағышпен жабдықталуы тиіс.

201. Сұйық астауда балқыту пештерінің үрлегіштері үрлеу қысымының бекітілген мәндерден төмен түсуі кезінде үрлегіштерге балқытпаның түсуін болдырмайтын қондырғымен жабдықталуы тиіс.

202. Сұйық астауда балқыту пештеріне берілетін оттегі-ауа қоспасының коллекторы жарылыс клапандарымен, сондай-ақ коллекторда метан пайда болған кезде пеш үрлегіштеріне табиғи газдарды беруді автоматты түрде тоқтатуды қамтамасыз ететін айырғыш қондырғымен жабдықталуы тиіс. Коллекторда метанның болуын тексеру газталдағыштармен автоматты түрде жүзеге асырылуы тиіс.

203. Автогенді балқыту агрегаттары сақтандырғыш клапандарымен немесе технологиялық үдерісті бұзушылық болған жағдайда артық қысымды тастайтын басқа да қондырғылармен жабдықталуы тиіс.

7.4.7. Конверттеу

204. Конвертер ағызу немесе үрлеу үшін бұру туралы ескерту дабылын автоматты түрде беруді қамтамасыз ететін жарық арқылы және дыбыстық дабылдар жүйесімен жабдықталуы тиіс.

205. Үрлеуші алаңында қарама қарсы жақтарда орналасқан екіден кем емес шығатын есік болуы тиіс. Үрлеуші алаңының үстінде жұмысшыны құлайтын қатты заттардан, конвертердің аузы мен тозаңдатқыштан балқытпа тамшыларынан қорғайтын қорғаныс құралы болуы тиіс.

206. Конвертердің аузын көпірлі жүккөтергіш көмегімен тазалау кезінде жүктемені шектейтін сақтандырғыш қондырғылары бар арнайы құралдар ("ілгек", "зәкір" және т.б.) қолданылуы тиіс. Айлабұйымдардың құрылымы сақтандырғыш элементі бұзылған жағдайда жүккөтергіш ілгегімен механикалық байланысты қамтамасыз етуі тиіс.

207. Конвертердің аузындағы қақты жұлу үшін бұру механизмін (жетегін) пайдалануға тыйым салынады.

208. Конвертердің аузын тазалау және майлау ұстағыштармен жабдықталған жылжымалы немесе қайырылып тасталатын алаңдардан жүргізілуі тиіс.

209. Конвертерді бұру жетегінің екіден кем емес электрлік қозғағышы болуы тиіс. Электрлік қозғағыш тәуелсіз ток көздеріне қосылуы тиіс.

210. Бұру қозғағыштарының біреуіне электр энергиясының берілуі тоқтатылған жағдайда, үрлегіш немесе конвертер қаптамасы жанған кезде, оның астында ылғал болған жағдайда конвертерді жылдам жұмыс істемейтін күйге келтіру қажет және ақауларды жою үшін шаралар қабылдау қажет.

211. Көлденең орналасқан конвертердің жетегі үрлеу қысымы бекітілген мәннен төмен түскен кезде іске қосылатын дыбыстық дабылы бар автоматты бұру жүйесімен жабдықталуы тиіс.

Көлденең орналасқан конвертерлерге үрлеу беру желісі механикаландырылған жетегі бар жапқышпен жабдықталуы тиіс.

Көлденең конвертерді үрлеу үшін бұру, үрлегіштерге ауа беру жүйесімен қосылған болуы тиіс.

212. Көлденең конвертерлерге оттегі беру конвертерді үрлеуге қосқан соң ғана жүргізілуі тиіс.

213. Жоғары температуралар және балқыған металл аумағында жұмыс істейтін барлық сумен суытылатын бөлшектер су қысымының төмендеуі немесе оның айналымының тоқтатылуы туралы хабарлайтын автоматты дабылдағышпен жабдықталуы тиіс.

7.4.8. Фьюмингтеу

214. Фьюмингтік (қожұшыру) қондырғысы кессондардағы судың температурасын, тотықсыздандырғыштың шығынын және ауа мен тотықсыздандырғыштың қатынасын өлшейтін аспаптармен жабдықталуы тиіс. Отын мен ауаның берілуін мөлшерлеу автоматтандырылған болуы тиіс.

215. Үрлеу немесе отын беру тоқтатылған жағдайда қожұшыру пеші тоқтатылып, балқытпа ағызылуы тиіс.

216. Пештің немесе жандыру камерасының құрылымында шығатын газдарды жағу үшін ауа беру құбыры қарастырылуы тиіс.

7.4.9. Көмір шаңын дайындау

217. Көмір шаңын дайындауға арналған қондырғыларда жобалау, құрылысын салу, құрастыру және пайдалану әрекет ететін шаң түріндегі отынды дайындау және жағу үшін қондырғыларды орнату және жарылыс қауіпсіз отын беруге өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына сәйкес жүргізілуі тиіс. Шаң дайындайтын қондырғының жабдығы жерлестірілген және жылудан оқшауланған болуы тиіс. Оқшаулау жанбайтын материалдан жасалуы тиіс.

218. Шаңдайындау және шаң тасу құбырлары жабдықтарының құрылымдары оларда шаңның жинақталуына жол бермейтіндей болуы тиіс.

219. Шаңдайындау қондырғысының диірменін қосу алдында барлық жүйе қыздырылуы тиіс. Диірменнен шығатын газды-ауалы ағымның температурасы технологиялық нұсқаумен белгіленген мәннен артық болмауы тиіс.

220. Шаң дайындау қондырғысының шанаптары олардың ішіндегі көмірдің немесе көмір шаңының деңгейін қашықтықтан анықтауға мүмкіндік беретін құрылғылармен жабдықталуы тиіс.

221. Шанаптардың жоғары жағындағы шаңдардың температураларын бақылау үшін кедергілік термометрлері немесе термопаралар орнатылуы тиіс.

222. Шаңның бықсу ошағын шаңның көтерілуін тудыратын сыпыру немесе жабдықтың ішінде су ағынымен немесе басқа жолдармен сөндіруге рұқсат етілмейді.

223. Ашық бықсу ошағын құммен сөндіру қажет. Сумен өшіру оны ұсақ тамшылармен шашу немесе тозаңдандыру арқылы сөндіруге рұқсат етіледі.

224. Бықсыған шаңды сөндіру және оның шанаптарда жануын басу үшін инертті газ, азот немесе қысымы 1,5 МПа қаныққан буларды беру құбырлары қарастырылуы тиіс. Инертті газ, азот немесе қаныққан буларды беру шанаптағы шаңдардың құйындануын болдырмас үшін оның үстіңгі жағынан берілуі тиіс.

225. Шаң дайындау қондырғысы келесілерді өлшеу үшін басқару қалқаншаларына шығарылған көрсеткіш аспаптармен жабдықталуы тиіс:

1) оттықтағы және тікелей диірмен алдындағы кептіру агентінің температурасы;

2) шаңдыгазауа қоспасының температурасын тікелей диірменнен шығар жерінде және сүзгіш камераларда;

3) оттықтағы кептіру агентінің қысымы;

4) шаңгазауа қоспасының тікелей диірменнен шығатын жеріндегі және диірмен соңындағы желдеткіштегі қысымы;

5) диірмен желдеткішінен кейінгі шаңгазауа қоспасындағы оттегінің мөлшері;

6) табиғи газдың қысымы мен шығыны (жандырғыш алдында);

7) алғашқы және екінші қолданымға берілетін ауаның шығыны (оттық алдында);

8) материалды диірменге беруді реттейтін сұқпажапқыштың орналасу күйі.

226. Шаң дайындайтын қондырғы кептіргіш агенттің температурасын реттейтін және диірменге материалды беруді реттейтін сұқпажапқыштың орналасу күйін көрсеткішпен жабдықталуы тиіс.

Сонымен қатар қондырғы келесі дабыл бергіштермен жабдықталуы тиіс:

1) диірменнен кейін кептіргіш агент температурасының көтерілуі;

2) шанаптағы шаңның жоғарғы және төменгі деңгейі;

3) диірменге көмір беруді тоқтату;

4) диірмендік желдеткіштен кейінгі шаңгаз қоспасындағы оттегі мөлшерінің технологиялық нұсқаумен белгіленген шамадан артық болуы.

Осымен қатар диірменге үрлегіш желдеткіштен шығатын суық ауаны беру қарастырылуы тиіс.

227. Шаң дайындау қондырғылары сақтандыру клапандарымен жабдықталуы тиіс.

Клапандардың құрылымы, саны және орнату жері жобамен анықталуы тіс.

228. Шаң дайындау қондырғының жабдығы жерлестірілген және жылудан оқшаулануы тиіс. Жылудан оқшаулағыш жанбайын материалдан орындалуы тиіс.

7.5. Гидрометаллургиялық үдерістер

229. Өндірістік жайларда орнатылған аппараттардың сыртқы беттерінің таттануға қарсы жабындысы болуы тиіс.

230. Едендері, ақаба сулар арығы және жннақтағыш зумпфтары судан оқшауланған болуы тиіс. Арықтар қақпақтармен (торлармен) жабылған болуы тиіс.

231. Гидрометаллургия өндірісінің аппараттары еден деңгейінен кемінде 0,1 м шығып тұрған іргетастарға орнатылуы тиіс.

Аппараттардың іргетастары қышқылға төзімді материалдан жасалуы тиіс.

232. Технологиялық сұлбаның өзгеруіне байланысты немесе басқа да себептермен технологиялық үдерістерде пайдаланылмайтын гидрометаллургиялық жабдықтар, құбырлар боршалануы немесе әрекет етіп тұрған жүйеден көріністе ажыратылуы тиіс. Қосатын құбырлардың ұштары сенімді түрде бекітілуі тиіс.

233. Ерітінділерді атмосфералық қысымда өңдеуге арналған аппараттар тұрақты деңгейөлшегіштермен қамтамасыз етілуі, қосалқы ыдыстармен байланысқан ауыстырып құю құбырларымен немесе аппараттың толғаны туралы ескертетін дабылдағыш құрылғылармен жабдықталуы тиіс.

234. Аппараттардың қақпағындағы қарау люктері, түсетін тесіктері торлармен немесе тығыз жабылатын қақпақтармен жабдықталуы тиіс.

235. Қысыммен жұмыс істейтін аппаратта үдерісті жүргізген жағдайда ауа қысымының белгіленген мәннен төмендегендігі туралы ескертетін дыбыстық немесе жарық арқылы берілетін дабылдағыштар қарастырылуы тиіс.

236. Арнашықтар, науашалар және технологиялық аппараттың құрылымдары жұмыс алаңдарына және аппараттың корпусына асып төгілу мүмкіндігіне жол бермейтін болуы тиіс.

237. Бу мен ауаға арналған жұмыстық бекіткіш арматура араластыратын құрылғысы бар аппараттар алаңдарында орналастырылуы тиіс.

238. Гидрометаллургиялық аппараттар қымтау қақпақтармен және, реакция аумағынан бу мен газды сору жүйесімен жабдықталуы тиіс.

239. Хлор, хлорлы сутек және металл хлоридтерін пайдалану арқылы жүретін гидрометаллургиялық үдерістерге арналған жабдықтар сақтандырғыш клапанмен қамтамасыз етілуі тиіс.

240. Реакторға хлорлы сутекті және хлорды беру жүйесі реактордағы қысым технологиялық нұсқаумен қарастырылған шамадан асып кеткен жағдайда олардың берілуін тоқтату үшін автоматты және қолмен (қайталайтын) қосылатын құрылғылармен жабдықталуы тиіс.

241. Қауіпті және зиянды өнімдерді тасымалдауға тағайындалған барлық құбырлар үшін оларды инертті газбен немесе су буымен үрлеу мүмкіндігі қарастырылуы тиіс. Инертті газды немесе буды технологиялық құбырларға тарту, құбырлардың алынатын учаскелері немесе иілгіш жеңдердің көмегімен, алынатын учаскенің екі жағына да бекіткіш арматура орнату арқылы жүргізілуі тиіс. Үрлеу аяқталған соң бұл құбырлардың учаскелері немесе жеңдер алынуы, ал бекіткіш арматура жабылуы тиіс. Технологиялық құбырлардың бекіткіш арматураларында сонымен қатар бітеуіш орнатылуы тиіс.

242. Технологиялық құбырлардың айыратын бояуы, ескертпе белгілері және таңбалары әрекет ететін МСТ 14202-69 талаптарына сәйкес болуы тиіс.

243. Гидрометаллургиялық өңдеудің өндірістік жайларының жұмыстық аумақтарында автоматты газталдағыштардың көмегімен ауа ортасының күйіп бақылау жүргізілуі тиіс.

7.6. Электролиздік үдерістер

244. Электролизерлерді корпуста екі қатарда орналасқан жағдайда ені кемінде 4,5 м бойлық қабырға жағынан немесе ені кемінде 5,5 м бойлық қатарлар арасымен өтетін жол қарастырылуы тиіс.

Екі жағдайда да көлік құралы немесе тасымалданатын жүкпен корпус бағандары немесе орнатылған жабдықтар арасында ені кемінде 1,0 м еркін өтетін жер қамтамасыз етіледі.

245. Электролизерлердің бойлық қатары мен ғимарат құрылымының ең шығып тұрған жерінің арасындағы өтетін жолдың ені орталық жол болған жағдайда 2,0 м-ден кем болмауы тиіс.

246. Электролизерлердің бойлық жағынан подвалдағы еркін өтетін жолдың ені 1,0 м кем болмауы тиіс.

247. Электролизерлердің қапталдарының арасындағы ара қашықтық 0,7 м кем болмауы тиіс. Әрбір алты және он төрттен артық емес электролизерлер арасында ені кемінде 3,0 м өтетін жол қарастырылуы тиіс.

248. Электролиз корпусына көліктік дәліздердің жанасып жатқан жерлерінде электролизерлер арасында ені кемінде 12,0 м өтетін жолдар қарастырылуы тиіс.

249. Электролизерлердің екі қатарындағы шипалық сымдардың арасындағы ара қашықтық шиналық сымдардың тұйықталуына жол бермейтіндей болуы тиіс.

250. Газды (хлоргазды) және тұздар ұшырындыларын тасымалдауға арналған магистральдық құрылғыда құрастыру және жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін көрсетілген құрылғы бойымен ені кемінде 1,0 м еркін өтетін жол болуы тиіс.

251. Электролиз корпусының күштік және жарықтандыру желілеріне арналған кернеуі 1000 В-қа дейінгі электрлік тарату құрылғысы шиналық сымдарға немесе электролизерлердің бөлшектеріне 6,0 м жақын орналаспауы тиіс.

Электрлік дәнекерлеу желілеріне немесе электролизерлерді құрғатуға арналған бөлгіш трансформаторларға қосылған электрлік тарату құрылғылары шиналық сымдар мен электролизерлердің бөлшектерінің 1,0 м жақын орналаспауы тиіс.

252. Электролизерлер қаптамасының жоғарғы бөлігі еден деңгейінен кемінде 200 мм кем емес шамада жоғары болуы тиіс.

253. Жабындының темір бетон плитасы мен электролизер қаптамасының арасындағы саңылау 100 мм кем болмауы тиіс.

Электролизерлерді пайдалану үдерісінде көрсетілген саңылаудың 50 мм дейін кішіреюіне рұқсат беріледі.

254. Электролиз корпусындағы оқшаулау жүйесі жердің күш-қуатының электролизерлерге және серия шиналық сымдарына қызмет көрсету аумағына енуіне мүмкіндік бермеуі тиіс.

255. Электролизерлерге және шиналық сымдарға қызмет көрсету үшін темір бетоннан және металдан жасалған алаңдар жерден оқшауланған, ал олардың беттері ыстыққа төзімді диэлектрлік материалдармен жабылуы тиіс.

256. Металдық құбырлар, сонымен қатар анодтық, катодтық және жергілікті сорғылардың келтеқұбырлары электролизермен қосылған жерлерінде электрлік оқшаулау ендірмелер болуы тиіс және корпусты жабу элементтерінен электрлік оқшаулануы тиіс. Көрсетілген құбырлар мен келтеқұбырлардың, сонымен қатар басқа құбырлармен қосылатын жерлерінде де электрлік оқшаулау ендірмелері болуы тиіс.

Металдық жинағыштарда олардың көрсетілген өнімдерді тасымалдаудың магистральдық құрылғыларымен қосылған жерлерінде электрлік оқшаулау ендірмелер болуы тиіс.

257. Тіреуіштерге салынған металдық құбырлар (вакуум, қысылған ауа, газдар және т.б.) және тасымалдауға арналған магистральдық құрылғылар осы тіреуіштерден, ал тіреуіштер жерден электрлік оқшауланған болуы тиіс.

258. Электролиз корпустарында тұтас металдық немесе темір бетондық құрылымдар болмауы тиіс. Бұл жағдайда анодтық хлоргаздарды және ұшырындыларды тасымалдауға арналған, қырғыш конвейерлермен жабдықталған магистральдық құрылғыны оның бойы бойынша электрлік оқшаулау ендірмелерсіз жасауға рұқсат беріледі. Қырғыш конвейерлердің жетектері жерден электрлік оқшауланған болуы, сонымен қатар қозғалтқыштың оқшаулау орамасын корпусқа тесіп кеткен жағдайда айнымалы ток желісінен автоматты түрде ажыратылатын құралдармен жабдықталуы тиіс.

259. Тасымалдауға арналған магистральдық құрылғылар тиейтін құрылғылардан, ал құрылғы жерден электрлік оқшаулануы тиіс.

260. Цех ішіндегі шиналық сымдар және электролизерлердің қаптамалары жерден екіден кем емес оқшаулау сатысымен электрлік оқшаулануы тиіс.

261. Автоматтандыру жүйесінің сымдар трассасын тарту үшін қажетті металдық құбырлар, қорғаныс құбырлары (қораптар) қабырға немесе электролиз корпусының жабындысымен қиылысқан жерлерде олардан электрлік оқшаулануы тиіс және қабырғаның немесе жабындының екі жағында да электрлік ендірмелері болуы тиіс.

262. Электролиз корпусының бойымен қабырғаларда кронштейндермен тартылатын, автоматтандыру жүйесінің сымдар трассасын тарту үшін қажетті металдық құбырлар, қорғаныс құбырлары (қораптар) кронштейндерден, ал кронштейндер қабырғадан электрлік оқшауланған болуы тиіс.

263. Электролизерлерге қызмет көрсету алаңынан 3,0 м артық емес биіктікте, корпустың бойымен тартылатын металдық құбырлар, қорғаныс құбырларында (қораптар) электролиз корпусының жер үстілік бөлігіндегі температуралық және электрлік оқшаулау тігістерімен біріктірілген электрлік оқшаулау ендірмелері болуы тиіс.

264. Электролизерлерге қызмет көрсету алаңынан 3,0 м артық емес биіктікте, корпустың бойымен тартылатын металдық құбырлар, қорғаныс құбырларында (қораптар) әрбір екі электролизер сайын электрлік оқшаулау ендірмелері болуы тиіс, сондай-ақ электролиз корпусының жер үстілік бөлігіндегі температуралық және электрлік оқшаулау тігістері орналасқан орындарында да электрлік оқшаулау ендірмелері болуы тиіс.

265. Корпусқа көлденең тартылатын технологиялық құрылымдар мен құбырлардың көлденең және көлбеу орналасқан металдық элементтерінде серияның оң және теріс полюстерінің арасында электрлік оқшаулауды қамтамасыз ету үшін екі бойлық, өтпелі электрлік оқшаулау тігісінің орналасқан жерінде электрлік оқшаулау ендірмелері болуы тиіс.

266. Корпуста нольдік белгіден жоғары, және де электролизерлерге қызмет көрсету алаңынан 3,0 м артық биіктікте орналасқан металдық тік тіреуіш құрылымдар және құбырларда әрбір 3,0 м сайын электрлік оқшаулау ендірмелері болуы тиіс.

267. Ішке тарту желдеткішінің келтеқұбырлары және олардың реттегіш құрылғылары негізгі ауа құбыры мен электролизердің металдық құрылымынан электрлік оқшауланған болуы тиіс.

268. Ішке тарту тесіктаулардағы желдеткіштер құрылыстық құрылымдар мен ауа құбырларынан электрлік оқшаулау талаптарын есепке ала отырып орнатылуы тиіс.

269. Электролиздің бір қабатты корпустарының ішінде корпус бойымен магистральдық су құбырларын және канализациялық құбырларды тартуға тыйым салынады.

270. Жаңадан жобаланатын цехтарда су құбырларын және канализациялық құбырларды электролиздің екі қабатты корпустарының нөлдік белгіден төмен орналасқан арықтарында тартуға рұқсат етіледі.

Бұл каналдар сыртқы және ішкі жақтарынан судан оқшауланған болуы, қышқылға төзімді материалмен қорғалған, арықтың едені жинақтағыш ыдыс жаққа қарай кемінде 1:1000 кем емес еңіс болуы тиіс.

Көрсетілген құбырлар нөлдік белгіге енгізілетін жерлерде еден деңгейінен 200 мм-ден төмен емес биіктікке көтерілуі тиіс. Құбырларды енгізуді оларға балқытпа тимейтін жерлерде қарастыру қажет.

271. Электролизерлер элементтерін суыту үшін суды пайдаланған жағдайда оның электролизерге төгілу мүмкіндігі болмауы тиіс.

272. Электролизерлер элементтерін суыту үшін су беретін және оны әкететін құбырлар суы бар әрбір құбырдың 0,50 МОм кем емес электрлік кедергісін қамтамасыз ететін диэлектрлік материалдан жасалуы тиіс.

Су құбырларын тарту оларға балқытпаның тиюін болдырмауы тиіс.

Көрсетілген құбырлардың электрлік кедергілерін тексеру айына бір реттен кем емес жүргізілуі тиіс.

273. Электролизерлердің сумен суытылатын элементтерінен суды әкету жабық жолмен орындалуы тиіс.

274. Электролизерлердің элементтерін суыту жүйесі суыту құрылғыларынан шыққан судың температурасын және қысымын бақылайтын, температура технологиялық нұсқауда белгіленген мәннен жоғары көтерілгенде немесе қысым төмендегенде іске қосылатын дабыл бергішпен (жарық арқылы, дыбыстық) блокқа бірге қосылған тексеру аспаптарымен жабдықталуы тиіс.

275. Электролизерлердің элементтерін суытатын су механикалық қоспалардан тазартылуы тиіс.

276. Қысылған ауа беретін шлангтердің металдық қорғаныстары болмауы тиіс. Вакуумдық құбырлар сапасында шлангта немесе оны вакуумдық құбырға қосу орнында электрлік оқшаулау үзілісі міндетті түрде орнатылған металдық қорғанысы бар шлангтерді пайдалануға рұқсат етіледі.

277. Шиналық сымдарды электролиз корпусына енгізу және оларды корпустан шығару орындары еден мен электролизерлерге қызмет көрсету алаңдарының деңгейінен кемінде 3,0 м биіктікте металдық торлар мен қоршалуы тиіс.

Торлар шиналық сымдардан электрлік оқшаулануы тиіс.

278. Көпірлі жүккөтергіш тұратын алаңдарына жақын орналасқан шиналық сымдар, егер олардан алаңдарға дейінгі ара қашықтық 2,5 м аз болса қоршалуы тиіс.

279. Кран ілгегінің жерден электрлік оқшаулаудың реттілік сатыларының саны үштен аз болмауы тиіс. Жаңа немесе күрделі жөндеуден шыққан крандар үшін электрлік оқшаулаудың әрбір сатысының мегометрмен 1000 В кернеуге өлшенген кедергісі, 10,0 МОм кем болмауы тиіс, пайдалану үдерісінде оқшаулау кедергісінің бір сатыда 0,5 МОм төмендеуіне рұқсат беріледі.

280. Электролиз қондырғысының (электролизерлер, шиналық сымдар, құбырлар, жұмыстық алаңдар және басқа бөліктері) және де электролиз корпусының құрылымдық элементтерінің әрбір оқшаулау сатысының кедергісі түрлендіргіш подстанциядағы ең үлкен кернеудің әрбір вольтына 500 Ом кем емес болмауы тиіс.

281. Кедергісін тексеруге келесілер электрлік оқшаулануы тиіс:

1) электролизерлердің, анодтық, катодтық және жергілікті сорғылардың қаптамалары - жерден және жанасып жатқан құрылыстық құрылымдардан;

2) тұрақты ток шиналық сымдары - тірегіштерден және жерден;

3) электролизерлердің жұмыстық алаңдары - қатар орналасқан электролизерден және жерден;

4) едендер, қабырғалар, корпус бағаналары және подвалдар - жерден;

5) электрлік оқшаулау тігісімен бөлінген құрылыстық құрылымдар - өз ара;

6) құбырлар бөлшектері - жерден, өз ара, сондай-ақ электролизерлерге қатысы бойынша;

7) ішке сору желдеткіштерінің келтеқұбырлары және олардың реттегіш құрылғылары - жерден, негізі ауа құбырынан және электролизер құрылымынан;

8) электролизерлерді кептіруге тағайындалған трансформаторлар шиналық сымдары - жерден, сондай-ақ кернеу шиналары, кабельдер және аппараттар - трансформаторлар орналасқан қаңқадан, еденнен және электролизерден;

9) көпірлі электрлі жүккөтергіштің бөліктері - жерден және өз ара;

10) технологиялық шөміштерді (саптары, штурвалдар және басқасы) басқару механизмдері - шөміштің өзінен.

Электролиз қондырғысы бөлшектерінің оқшаулау кедергісі және электролиз корпусының 1, 8, 9, 10 тармақшаларында келтірілген құрылымдық элементтерінің кедергісі 500 кОм кем емес, 2 тармақшадағы - тұрақты ток шиналық сымындағы кернеудің әрбір вольтына 1 Ом кем емес, ал 3, 4, 5, 6, 7 тармақшаларындағылар - 50 кОм кем емес болуы тиіс.

282. Электролиз корпусындағы электрлік оқшаулау күйін бақылау үшін жүйелі түрде бақылау жүргізілуі тиіс.

283. Электролиз корпустарында электролизерлер сериясындағы кернеу 500 В артық болғанда қызметкерлерді электролиз сериясында қауіпті әлеуеттің пайда болғаны туралы хабарлайтын дабыл бергіш орнатылуы тиіс.

284. Электролиздік қондырғылар үздіксіз бақылау және сериядағы кернеудің жерге қатысты алғандағы айнымалы құрауыштарын тіркейтін жүйелермен жабдықталуы тиіс. Айнымалы құрауыш 42 В асқанда автоматты түрде дабыл бергіш қосылып, кернеудің өсу себептерін жою жөнінде жедел шаралар қабылдануы тиіс.

285. Электролиз корпусында жұмыс істейтін айнымалы токтың электрлік жабдықтарына ток беру (көпірлі жүккөтергіш пен қызмет көрсету (электролизерлерге) алаңдарынан 3,0 м артық биіктікте орналасқан және тұрақты ток шиналық сымдары мен электролизерлерден 6,0 м кем ара қашықтықта орналасқан жарық беру желілерін есепке алмағанда) бөлгіш трансформатор арқылы жүргізілуі тиіс.

Көрсетілген жабдықтар барлық металдық құрылымдардан, еденнен және олар орнатылған алаңдардан электрлік оқшауланады. Оны жерлестіруге тыйым салынады.

Электрлік жабдықтарды басқару сұлбасында электрлік оқшаулауды автоматты түрде бақылау және оны оқшаулау кедергісінің деңгейі төмендеген жағдайда автоматты түрде өшірілу қарастырылуы тиіс.

286. Шеттік электролизер коллекторындағы ауаның сиретілуі ұйымның технологиялық нұсқауында көрсетілуі тиіс, бірақ 5 Па төмен емес.

287. Электролизерлерге балқытпаны құю, сонымен қатар металл, қойыртпақ және пайдаланылған электролитті бөліп алу механикаландырылған болуы тиіс. Қойыртпақтың қою бөлігін қырып алуды қолмен жүргізуге рұқсат беріледі.

288. Электролизерлерге қызмет көрсетуде қолданылатын металдық құрал-сайман осы мақсатта бөлінген орындарда сақталуы тиіс.

289. Электролиз корпустарында қолданылатын құрал-саймандар магнитті емес материалдардан жасалуы тиіс.

290. Электролизерлер аумағындағы подвалда болуға рұқсат етілмейді.

291. Электролизерлерді қосу және тоқтату, тасымалдау құрылғыларының қымтаулығын тексеру бекітілген нұсқауларға сәйкес орындалуы тиіс.

292. Электролизерлерді сериядан жүктемені алмай тұрып қосуға және тоқтатуға тыйым салынады.

293. Су беретін шлангтерді электролизерлер мен ошинковка үстінен орналастыруға тыйым салынады.

294. Электролизерлерді кептіру және электролитті қыздыру үшін кебу бір фазалы трансформаторлар қолданылуы тиіс.

295. Электролизерлерді кептіру және қыздыру үшін трансформаторларды қайта қосу және ажырату айнымалы ток шиналық сымдары ажыратылған кезде жүргізіледі.

296. Айнымалы ток шиналық сымдары оқшаулағышын тазалау трансформатор және шиналық сым ажыратылған кезде жүргізілді.

297. Жұмыс істеп тұрған электролизерлерде электродтарды ауыстыру металды құйып алып және коллекторды жергілікті сорғыға қосқан соң жүргізіледі. Электродтарды ауыстыру арнайы жүкқармағыш айлабұйымдармен электродтарды алдын ала қыздырған соң жүргізіледі.

298. Қашықтықтан бақылау және басқарудың атқарушы механизмдері мен басқа да құрылғыларының алғашқы түрлендіргіштерінің байланыс сызығы жер әлеуетінің электролиз қондырғысына енгізілуін болдырмауы және тұрақты ток бойынша қысқа тұйықталудан қорғанысы болуы тиіс.

Кабельдік трассалар электромагниттік өрістер мен жоғары температуралардан қорғалуы тиіс.

299. Көше жаққа ашылатын қақпалар мен есіктер ауалыжылулық бүркемемен және электролиз корпусына ылғалдың кіруін болдырмайтын басқа да айлабұйымдармен жабдықталуы тиіс.

300. Хлорлық компрессорлықтарындағы жабдықтар МСТ 12.2.016-81 және осы регламенттің талаптарына сәйкес болуы тиіс.

301. Арынды хлорлық құбырларды олардың өздігінен толық ағып, босауын қамтамасыз ететін көлбеулікте тарту қажет және олар қышқыл жинағыштармен жабдықталуы тиіс.

302. Хлорлық компрессорлардың және хлорлық құбырлардың 100 % резерві болуы тиіс. Хлорды пайдаланатын қондырғылардың түсетін хлордың үздіксіз тұтынуын қамтамасыз ететін резерві болуы тиіс.

303. Қышқылдары бар бактар олардағы қышқылдың деңгейін көрсеткіштермен, ауыстырып құятын құбырмен және бактың толғанын хабарлайтын дабыл бергішпен қамтамасыз етілуі тиіс.

304. Қышқылы бар бактарды өтетін жолдардың үстіне орналастыруға тыйым салынады.

305. Хлорлық компрессорлық бөлмеде және күкірт қышқылын айдайтын орында адам денесіне қышқыл тиген жағдайда оны жуу үшін суы бар фонтаншалар орнатылуы тиіс. Фонтаншалар көрінетін баруға жеңіл жерлерде орнатылуы тиіс және шаруашылық-ауыз су құбырына қосылуы тиіс.

306. Электролиз корпустарының арасындағы орталық қосатын дәлізде орналасқан трансбордер рельстерінде электрлік оқшаулау ажыраулар қарастырылуы тиіс. Электрлік оқшаулау ажырауларының ара қашықтығы, олардың трансбордермен қиылысу мүмкіндігіне жол бермеуі тиіс. Оқшаулағыштың кедергісі 0,5 МОм кем болмауы тиіс.

307. Трансбордерлік жолдардың рельстері жүккөтергіш крандарды қауіпсіз пайдалану және орнату өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына сәйкес құрылыстық құрылымдардан оқшауланған болуы қажет.

308. Электролизерде анодтық әсерді жою кезінде онда басқа жұмыстарды жүргізуге рұқсат берілмейді.

309. Вакуум-шөміштегі металл деңгейі ағынөзектен кемінде 100 мм төмендікте болуы тиіс. Вакуум-шөміштерден металды құю-шөміштеріне ауыстырып құю механикаландырылған болуы тиіс.

310. Металы бар шөміштерді тасымалдау кезінде арбашада бұру механизмі сақтандыру бекіткішімен тоқтатылуы тиіс. Шөміштерді тазалау және жөндеу арнайы бөлінген жерде жүргізілуі тиіс.

311. Электролизерлерге қызмет көрсетуге тағайындалған өздігінен жүретін рельссіз механизмдер және көлік құйылған немесе үрленген дөңгелектермен жабдықталған болуы тиіс.

312. Ұзындықты өлшейтін металл заттарды электролиз корпусында көлденең алып жүруге және қоюға рұқсат етілмейді.

313. Электролиз корпусында диэлектрлік қолғап, резеңке бәтеңке, кілемше және саптары электрлік оқшауланған құрал-саймандардан тұратын электрлік тоқпен зақымданудан қорғайтын құралдардың жиынтығы болуы тиіс.

7.7. Тазарту және металды құю
7.7.1. Оттық тазарту

314. Қатты материалды тазарту пешіне тасымалдау осы мақсатқа арнайы тағайындалған вагонеткаларда жүргізіледі немесе сәйкес жүкті қапсыратын құрылғыларды немесе ыдыстарды пайдалану арқылы кранмен беріледі. Осы материалдарды пешке тиейтін кранның кабинасы балқытпаның шашырандыларынан және жылулық әсерден қорғалуы тиіс.

315. Тазартуға, қайта балқытуға, тотықсыздандыруға және лигатура алуға тағайындалған балқыту пештері басқа өндірістік учаскелерден оқшау орналастырылады.

316. Тазалау агрегаттарының металдық корпустары (араластырғыштардың, қазандардың, қыздыру және балқыту пештердің), сонымен қатар тазарту отбақырыштары жерлестірілуі тиіс. Жерлестірулердің дұрыстығы электрлік қыздырғыштарды әрбір қосу алдында тексерілуі тиіс. Тасымалдамалы металдық отбақырыштарды жерлестіру элементтердің қыздырғышын кернеуден ажыратқан соң жүргізіледі. Ақаумен жерлестірілген жағдайда көрсетілген жабдықты пайдалануға рұқсат берілмейді.

317. Араластырғыштардың, электропештердің және басқалардың электр көзіне қосу кабельдері су, балқытпа, жылулық сәулелену және механикалық зақымданудан қорғалуы тиіс. Кабельдік каналдар тиеу және ағызу науашалардан, электропештер мен араластырғыштардың тиейтін және қарап, тексеру терезелерінен кемінде 1 мм қашықтықта тартылуы тиіс. Ток сымдарының ашық жерлері қоршалуы тиіс.

318. Пеш пен араластырғыш және құю конвейерінің арасындағы ара қашықтық 0,7 м-ден кем болмауы тиіс.

319. Металды араластырғыштардан пештерге құю, қазаннан қазанға құю орындары қоршалған, ал науашалар қымталған болуы тиіс.

320. Айнымалы ток кернеуі 42 В жоғары барлық электр пештеріне қоспаларды енгізу, балқытпаны араластыру, қойыртпақты бөліп алу және басқа операциялар келесілерде жүргізілуі тиіс:

1) тікелей қыздырылатын пештерде - қыздыру элементтері кернеуден ағытылған кезде;

2) отбақырыштық пештерде — отбақырыш жерлестірілген кезде.

Жерлестіру қыздыру элементтері кернеуден ағытылған кезде ғана жүргізілуі тиіс.

321. Кернеуі 40 В жоғары электропештерде қорытпа және қосымдардың құрамдас бөліктерін салу, балқытпаны араластыру, қожды алу, қойыртпақты бөліп алу, араластырғыштар мен тікелей қыздыру қыздырғыштары бар пештің ішкі жағын тазалау кернеу ажыратылған кезде жүргізіледі.

322. Тазарту, қайта балқыту және лигатура алуға тағайындалған вакуумдық пештерді тиеу және одан түсіру үдерістері механикаландырылған болуы тиіс.

323. Вакуумдық пештерді пайдаланған кезде олардың ішкі қабырғаларында ұсақ дисперсиялы, өздігінен тотығуға бейім ұшырындылардың түзілуі есепке алынады. Тұтану және жарылудың алдын алу мақсатында мұндай пештерді ашу алдын-ала суытылып, желдетілген соң жүргізіледі тұтануы және. Ұшырыныдылардан тазарту ұшқынқауіпсіз құралмен жүргізіледі.

324. Жоғары температуралы вакуумдық пештер суыту үшін суды екі тәуелсіз су көзіне қосылған цехтық сумен қамтамасыз ету желілерінен алады.

325. Пештің жұмыстық көлеміне су тимеу үшін қарау және суыту жүйелерін тексеру үнемі жүргізіледі және жұмыстық аумаққа су түскен жағдайда пешті тоқтату үшін блокқа қою қарастырылады. Вакуумда жұмыс істейтін пештер жарылыс клапандарымен (мембраналармен) жабдықталады.

326. Ішкі қабырғаларында металдың өздігінен тұтануға бейім аэрозольдік түйіршіктерінің шөгуі мүмкін вакуумда жұмыс істейтін пештер ашу алдында инертті газдармен толтырылады.

327. Құю конвейері оның басқы және аяқ жақтағы бөліктерінде орнатылған "Тоқта" деген апаттық кнопкалармен жабдықталуы тиіс.

328. Жартылай үздіксіз құю қондырғылары келесілермен жабдықталуы тиіс:

1) құю платформаларының жүрісін шектейтін қондырғылармен;

2) құю жылдамдығының жоғарылағандығын және жүйедегі суытатын су қысымының төмендегендігін көрсететін дабыл беру жүйесімен;

3) араластырғыштағы (пештегі) металл температурасын, жүйедегі суытатын судың қысымы мен шығынын, құю жылдамдығын, құйылатын құйманың соңғы және ағымдағы ұзындығын көрсететін және жазатын тексеру-өлшеу аспаптарымен;

4) апаттық жағдайдың туғандығын хабарлайтын дабыл беру жүйесімен;

5) жартылай үздіксіз құю машинасының құдығын жабатын ұяшықтарының өлшемдері 25x25 мм үлкен емес торлы қорғаныс төсенішімен.

329. Құю конвейерлері мен тарата құю қондырғылар қызмет көрсететін құрамды балқыған металл шашырандыларынан қорғауға арналған құрылғылармен жабдықталуы тиіс.

330. Жартылай үздіксіз құю машинасының кристалдағышына металды құю тек сумен суытуды іске қосқан соң және құю үстелдері мен кристаллдандырғыш түпшелерінде ылғал болмаған жағдайда жүргізілуі тиіс.

331. Жартылай үздіксіз құю машинасы платформасының жүрісін қосу тек-кристаллизатордағы металл деңгейі бірдей болғанда рұқсат етіледі.

332. Жартылай үздіксіз құюдың гидравликалық машинасын қосу құбырларда төгілген май болмай және олардың кессондарда да болмауы кезінде рұқсат етіледі.

333. Металды қолмен құю үшін құю шөміштері мен отбақырыштар олардың көлемдеріне тәуелсіз, технологиялық нұсқауда көрсетілген деңгейге дейін металмен толтырылады. Балқыған металды шөміштерде (отбақырыштарда) қолмен тасымалдау ені кемінде 2 м жолдар арқылы жүргізілуі тиіс.

334. Металдарды құю үшін формалар мен құймақалыптардың күйін тексеру ауысым сайын жүргізілуі тиіс. Жарығы бар құймақалыптарды пайдалануға рұқсат берілмейді.

335. Құю цехтарында дайын өнімдер осы үшін арнайы қарастырылған алаңдарға жиналуы тиіс.

7.7.2. Хлорлау (сұйық металды хлормен үрлеу)

336. Хлораторлардың арасындағы ара қашықтық 7,0 м кем болмауы тиіс.

337. Хлоратор араластырғышы ағынөзегі жағынан еркін өту жолының ені 6,0 м кем болмауы тиіс.

338. Жаңадан салынып жатқан хлорлау цехтарында хлораторларға қызмет көрсету алаңының ені 10 м кем болмауы тиіс.

339. Хлораторлардың қабылдау шанаптарына тиеу зиянды заттардың цех атмосферасына бөлінуіне жол бермейтін құрылғылармен жабдықталуы тиіс.

340. Хлораторларға шихтаны тиеу механикаландырылған болуы тиіс.

341. Ұнтақтық шихтаны хлорлауға тасымалдаған кезде пневмотасымалдау жүйесінің құрылғысы оларда шаңдардың жинақталуына жол бермейтін болуы тиіс.

342. Хлораторлар және олардың конденсациялау жүйелері газсорғы құрылғылармен және зиянды заттардың және аэрозольдердің бөлінуі мүмкін болатын барлық жерлерден жергілікті сорғылармен жабдықталуы тиіс.

343. Жаңадан салынып жатқан немесе қайта құрылған хлорлау цехтарында әрбір хлоратордың қасында сыйымдылығы хлоратор балқытпасының толық көлеміне есептелген апаттық шұңқыршағы болуы тиіс.

Шұңқыршақ жабылған және сору желдеткішімен жабдықталуы тиіс.

344. Хлораторлардың ток беруші шиналары қоршалуы тиіс. Қоршаулардың құрылымы шиналарға кездейсоқ тиіп кетуіне жол бермейтін болуы тиіс.

345. Хлораторларға хлор және басқа газдарды беретін және олардан газдарды әкететін барлық құбырлар, сондай-ақ жергілікті сорғылардың келтеқұбырлары жұмыстық алаңдардың шекараларында электрлік оқшаулау ендірмелері болуы тиіс.

346. Кернеуде тұрған хлораторларда жүк көтеру механизмдерін пайдалану арқылы қандай да бір жұмыстарды жүргізуге тыйым салынады.

347. Хлораторларды басқару орталық басқару қалқаншасынан жүргізілуі тиіс.

348. Хлораторлар апаттық тоқтату үшін автоматтық құрылғы және жергілікті басқару тетіктері мен орталық қалқаншада "қосуға тыйым" болуы тиіс.

Басқару тетіктеріндегі мен орталық қалқаншадағы ажыратқыштар жарық арқылы берілетін дабылдармен жабдықталуы тиіс.

349. Шахталық электропештер, құрғақ конденсаторлар және хлораторлар, сондай-ақ қойыртпақты өңдейтін пештер сақтандыру клапандармен жабдықталуы тиіс.

Сақтандыру клапандарын орнату орындары жобамен анықталады. Сақтандыру клапандары жұмыстық аумақтан кемінде 2 м биіктікке шығарылған газ шығару құбырларымен жалғануы тиіс.

350. Хлорлайтын агрегаттарда немесе қойыртпақты өңдейтін пештерде сақтандыру клапаны іске қосылған жағдайда жылдам апаттық желдеткіш қосылып, осы агрегатқа хлор және шихта беру тоқтатылуы тиіс.

351. Балқытпасы бар хлораторға хлор беру тоқтатылса немесе оның қысымы төмендесе автоматты түрде дабыл қосылуы тиіс. Бұл кезде хлор беру тоқтатылып, хлоратор кептірілген ауамен жұмыс істеуге ауыстырылуы тиіс.

352. Кез келген концентрациядағы құрамында хлоры бар газдарды тасымалдайтын барлық хлорлық құбырларда 100 % резерв болуы тиіс.

353. Хлорлық құбырлар қымталған болулары және оларды барлық ұзындықтары бойынша қарауға мүмкіндік беретін ажырату қосындылары болуы тиіс.

354. Хлорлық құбырларды пайдаланар алдында сынақтан өтулері тиіс. Оларды сынау жеке тармақтар бойынша жүргізілуі тиіс.

355. Хлорлық құбырларға хлор беруді тоқтататын бекіткіш арматура қымталған болуы тиіс.

356. Хлораторларды суыту үшін қолданылатын қарнақтар мен жылан түріндегі құбырлар орнатылар алдында оларды даярлаудың нормативтік құжаттарына сәйкес тығыздыққа сәйкестігіне тексеруден өтулері тиіс.

357. Тұзды сепкіш сүзгіші бар хлораторлар келесілермен жабдықталулары тиіс:

а) тұзды сүзгішке қойыртпақ беруді реттейтін клапанмен;

б) тұзды сүзгіште орнатылған сақтандыру клапанымен;

в) тұзды сүзгіштегі ауаны сиретілуін үнемі тексеру құрылғысымен.

358. Қойыртпақты өңдеу пешінен балқытпаны ағызу құрғақ қораптарға немесе құрғақ, жабылатын арнайы ыдыстарға технологиялық нұсқауға сәйкес жүргізілуі тиіс.

Балқытпаны хлоратордан және қойыртпақты өңдеу пешінен ағызу және соңынан сумен әкетілу ағызу құрылғысының деңгейіне дейін сумен толтырылған қораптарға жүргізілуі тиіс. Балқытпаны ағызған кезде қораптарға су үздіксіз берілуі тиіс.

359. Шөмішті балқытпамен толтыру деңгейі ағызу тұмсығынан төмен болуы тиіс, ал ол болмаған жағдайда шөміштің ернеуінен кемінде 200 мм төмендікте болуы тиіс.

360. Қысымда тұрған хлорлау агрегаттарын және конденсациялау жүйелерін ашуға тыйым салынады.

361. Хлордың шығыны мен қысымын өлшейтін аппараттарының ақауы бар хлорлау агрегаттарының жұмыс істеуіне тыйым салынады.

362. Шахталық хлоратордан ыстық өртенділер әкету құрғақ қымталған кюбельдерде жүргізіледі. Өртенділермен толтырылған кюбельдер цехтан жылдам әкетілуі тиіс.

363. Жаңадан салынып жатқан және әрекеттегі цехтарда пештік өртенділері, хлоридтары немесе басқа өнімдері бар, зиянды газдар бөлінетін кюбельдерді суыту үшін сору желдеткішімен жабдықталған жеке бөлме қарастырылуы тиіс.

364. Жалпы цехтық жинақтау газарнасының (коллектор) 100 % резерві болуы тиіс. Сұйық конденсациялануы мүмкін газарналарда конденсатты жинайтын және әкететін құрылғы болуы тиіс.

365. Жалпы цехтық жинақтау газарнасы тығыз жүктесіктермен жабдықталуы тиіс. Жүктесіктердің ара қашықтығы 12 м кем болмауы тиіс.

366. Ауа құбырларындағы және газарналарындағы сұқпажапқыштар құрылымы қымтаулықты қамтамасыз етуі тиіс.

367. Алынатын жабдықтарды және ажыратылатын құбырларды тазалау және жуу, жабдықтарды және құбырларды бөлшектеу, тазалау және жуу үшін жеке кабиналар орнатылған, тиімді сору желдеткішімен жабдықталған арнайы жабдықталған бөлмеде жүргізілуі тиіс. Әкетілетін ауа атмосфераға тасталар алдында тазартылуы тиіс.

7.7.3. Тотықсыздандыру және вакуумдық айыру
7.7.3.1. Кедергілік электропештер

368. Пештерге ток беру түйіспелері қорғаныс қаптамаларымен жабылуы тиіс.

369. Электропештерді басқару тетіктері тіркейтін және реттейтін аспаптармен және дабыл беру құрылғылармен жабдықталуы тиіс.

Басқару тетіктерін оқшауланған бөлмеде орналастырған жағдайда пеш бөлімімен екі жақты байланыс болуы тиіс.

370. Пештерден отқабыршақты алған кезде одан кернеу ажыратылған болуы тиіс.

371. Балқытпасы бар шөміштерді қыздыру пештері газсоратын құрылғылармен жабдықталуы тиіс.

372. Жаңадан салынып жатқан және қайта құрылып жатқан цехтарда пештерді күрделі жөндеуден өткізу, сондай-ақ шөміштерді және ауыстырылатын жабдықтарды жөндеу үшін жеке бөлмелер қарастырылуы тиіс.

7.7.3.2. Тотықсыздандыру және вакуумдық айыру аппараттары

373. Тотықсыздандыру және вакуумдық айыру аппараттарын құрастыру, бөлектеу және тазалау жұмыстарын жүргізу үшін арнайы стендтер қарастырылуы тиіс.

374. Тотықсыздандыру аппараттарын тазалау және бөлшектеуге арналған стендтер, сондай-ақ реакциялық аппараттардың қақпақтарын тазалау стендтері жергілікті сорғылармен жабдықталуы тиіс.

375. Тотықсыздандыру және вакуумдық айыру аппараттары құрастыру аяқталған соң тығыздыққа (ағуға) сыналуы тиіс.

376. Вакуумдық жүйелерді және аппараттары баспақ алдында сығылған ауа немесе азот желілеріндегі манометрлердің, редукторлардың және бекіткіш вентильдің ақаусыздығы, сондай-ақ аппараттар қақпақтарының бекітілуі тексерілуі тиіс.

377. Пештерден тотықсыздандыру және вакуумдық айыру аппараттарын алып шығу және оларды пешке орнату электр пештерінен кернеу ағытылған соң жүргізілуі тиіс. Пешке орнатылғаннан кейін аппараттар жерлестірілуі тиіс.

378. Тотықсыздандыру және вакуумдық айыру аппараттарын тасымалдау арнайы жұмсақ бекіткіштердің айлабұйымдар көмегімен жүргізілуі тиіс.

379. Айыру аппараттары конденсаторларының корпустары баспалдақтар немесе қапсырмалармен жабдықталуы тиіс.

380. Реакциялық массамен толтырылған реторталық аппаратта оттық, жұмыстарды жүргізген кезде ретортаның ішіндегісінің жануына жол берілмейтін шаралар қолданылуы тиіс.

381. Вакуумдық айыру аппараттарын бөлектеу конденсаторлар мен реторта фланцтердің кессондарынан су ағызылғаннан кейін жүргізілуі тиіс.

382. Жартылай біріктірілген үдерістерде тотықсыздандыру аппараттарын бөлектеу және вакуумдық айыру аппараттарын құрастыру ыстықтан оқшауланған стендтерде жүргізілуі тиіс.

383. Реторталардың сағаларын және қақпақтарын кесу және пісірім жалғау жергілікті сорғылармен жабдықталған арнайы стендтерде жүргізілуі тиіс.

384. Тотықсыздандыру пештерінде орнатылған шөміштер мен аппараттарынан балқытпаны апаттық ағызу тұрақты немесе арнайы арбашаларда орнатылған сыйымдылық ыдыстар қарастырылуы тиіс. Сыйымдылық ыдыстар құрғақ және таза болулары тиіс.

385. Тікелей пеш жанындағы жұмыстық алаңда ылғал болған жағдайда немесе тотықсыздандыру аппараттарында артық қысым болған кезде оларға металл құюға тыйым салынады.

386. Тотықсыздандыру үдерісі кезінде реторта жанған жағдайда пештен кернеу ағытылып, тасымалдау құбырлары тоқтатылады және балқытпаның пештен төгілмеуі үшін шаралар қолданылады.

387. Айыру кезінде реторта жанған жағдайда пештен кернеу ағытылады, вакуумдық жүйе ажыратылады, ал пеш пен аппаратқа аргон беріледі.

388. Желідегі аргонның қысымы автоматты түрде реттелуі және 0,67 МПа артық болмауы тиіс.

389. Вакуум-шөміштің алу құрылғысы балқытпаға батырар алдында 100 ^о С жоғары температураға дейін қыздырылуы тиіс. Оны үнемі қыздыра отырып, баяу түсіру қажет.

390. Аппараттың фланцтерін суыту үшін кессондарға су бері тоқтатылған жағдайда пештегі кернеу ағытылып, ал тотықсыздандыру және вакуумдық айыру аппараттарына аргон берілуі тиіс. Су беру қалпына келтірілгеннен кейін, ол кессондарға аз үлестермен берілуі тиіс.

391. Балқытпаны шөміштерге және қораптарға тотықсыздандыру аппараттарынан ағызуға тек жергілікті сорғы желдеткіштері жұмыс істеп тұрғанда ғана рұқсат етіледі. Шеміштер мен қораптар құрғақ және қыздырылған болулары тиіс.

392. Жұмыс істеп тұрған тотықсыздандыру аппараттары сағаларының астында адамдардың тұруына тыйым салынады.

393. Тотықсыздандыру аппаратынан балқытпаны ағызу құрылғысының құрылымы оның өздігінен ағуына жол бермеуі тиіс.

394. Балқытпаны тасымалдау жабық шөміштерде жүргізіледі. Олардағы балқытпаның деңгейі шөміш аузы үстіңгі ернеуінен 200 мм төмен болмауы тиіс.

395. Құйма қалыптардан контейнерлерге тиеу механикаландырылуы және металл толық қатқан соң ғана жүргізілуі тиіс.

396. Қысым астында тұрған аппараттарды ашуға тыйым салынады.

397. Құрастыру, бөлектеу және реторталардан металдарды алу кезінде оларды көлденең күйден тік күйге және керісінше ауыстыру, сондай-ақ аппараттардың басқа да бөлшектерін көмкеру арнайы айлабұйымдарды қолдану арқылы жүргізілуі тиіс.

398. Тотықсыздандыру және вакуумдық айыру үдерістерінен кейін вакуумдық блоктарды және вакуумдық келтеқұбырларды ашу алдында оларда металды технологиялық нұсқауда қарастырылған әдіспен енжарландыру қамтамасыз етілуі тиіс. Вакуумдық блоктарды және вакуумдық келтеқұбырларды ашу соққысыз және ашық отты қолданбай жүргізілуі тиіс.

399. Газданып тұрған тотықсыздандыру аппараттарын ашу және бөлшектерді газсыздандыру жергілікті сорғылармен жабдықталған стендтерде жүргізілуі тиіс.

7.7.4. Сутегі атмосферасында тотықсыздандыру

400. Сутегі атмосферасында тотықсыздандыру бөлмесі (тотықсыздандырғыш) бөлме атмосферасындағы сутегінің мөлшерін бақылайтын автоматты газталдағышпен жабдықталуы тиіс. Газталдағыш апаттық желдету жүйесімен және дабыл бергішпен блокқа қосылуы тиіс.

401. Өндірістік жайдың ауасындағы сутегінің мөлшері көлемі бойынша 1 % артық болса (жарылыстың төменгі шегінің 25 %) осы жайда орналастырылған технологиялық жабдық тоқтатылуы тиіс.

402. Сутегі құбырларын жобалау, монтаждау және пайдалану ҚР ҚН және Е 3.05-09-2002 "Технологиялық жабдық және технологиялық құбырлар" талаптарына сәйкес болуы қажет.

403. Пешке (автоклавқа) кірер алдында сутегінің қысымы технологиялық нұсқаумен белгіленген шектерде болуы тиіс. Сутегіні пешке (автоклавқа) беру жүйесінде автоматты түрде жабылатын, қысымның төмендегені туралы ескертетін дыбыстық дабылмен бірге қосылған клапан қарастырылуы тиіс.

Электропештің құрылымы қыздырғыш элементтердің автоклавпен жанасуына жол бермеуі тиіс.

Электропеш оған автоклавты орнату және одан алып шығу кезінде ағытылуы тиіс.

404. Қосу алдында және тоқтатылғаннан кейін пеш, автоклав, құбырлар, сутегіні жандыру құбырлары және басқа жабдықтар газ, азот немесе ылғалды бумен үрленулері тиіс. Үрлеудің аяқталғанын үрлеу газының күйін талдау арқылы анықтайды; тоқтатылғаннан кейін үрлеген газда сутегі болмауы тиіс, ал ондағы оттегінің мөлшері 4 % (көлемдік) артпауы тиіс.

405. Сутегі атмосферасындағы тотықсыздандыру пештері және қондырғылары газдарды әкететін және жағатын (жағу құбыры) құрылғылармен жабдықталуы тиіс. Сутегіні жағу құрылғысының құрылымы алаудың үзілуін және өшуін, сонымен қатар оларға атмосфералық шықтың түсуін болдырмауы тиіс.

406. Құрылғыға сутегін беруге бақылау талдауынан кейін рұқсат етіледі. Газ атмосферасындағы сутегінің концентрациясы 95 % төмен болмауы тиіс.

407. Сутегі тасымалдайтын құбырларда, жандыру құрылғыларында қарауға және жөндеуге қолайлы құрғату құрылғылары болуы тиіс.

408. Сутегіні автоклавқа тек цехтағы ауа беру-сору желдеткіші жұмыс істеп тұрғанда ғана беруге рұқсат етіледі.

409. Күрделі жөндеуден өткен соң және пайдалануға беру алдында қайта орнатылған, технологиялық режімде 0,7x10 МПа төмен сутегі қысымы астында тұрған аппараттар жұмыстық қысымнан 25 % артық, 1x10 МПа көп емес қысымда тығыздықтарын сыналымнан өтуге тиісті.

8. Сәйкестік презумпциясы

410. Үйлестірілген стандарттардың талаптарына сәйкес дайындалған металлургия өндірісінің үдерістері, оның тіршілік циклінің үдерістері осы Техникалық регламенттің талаптарына сәйкес деп саналады.

Осы Техникалық регламентпен белгіленген талаптардың орындалуын қамтамасыз ететін үйлестірілген стандарттар Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасымен қарастырылған тәртіпте белгіленеді.

411. Металлургия өндірісінің үдерістері, оның тіршілік циклінің, үдерістері стандарттау жөніндегі өзге де нормативтік құжаттар бойынша, егер олардың талаптары осы Техникалық регламенттің талаптарынан төмен болмаған жағдайда дайындалуы мүмкін.

9. Техникалық регламентті қолданысқа енгізу мерзімдері мен шарттары

412. Осы Техникалық регламент алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

413. Осы Техникалық регламент қолданысқа енгізілген сәттен бастап Қазақстан Республикасының аумағында қолданыстағы нормативтік актілер оларды техникалық регламентпен сәйкестендіргенге дейін техникалық регламентке қайшы келмейтін бөлігінде қолданылады.

Об утверждении Технического регламента "Требования к безопасности процессов металлургических производств"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 23 января 2009 года № 41. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 января 2017 года № 29

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 30.01.2017 № 29 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

В целях реализации Закона Республики Казахстан от 9 ноября 2004 года "О техническом регулировании" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ :

1. Утвердить прилагаемый Технический регламент "Требования к безопасности процессов металлургических производств".

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении шести месяцев со дня первого официального опубликования.

Премьер-Министр
Республики Казахстан	К. Масимов

Утвержден постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 января 2009 года № 41

Технический регламент
"Требования к безопасности процессов
металлургических производств"
1. Область применения

1. Настоящий Технический регламент "Требования к безопасности процессов металлургических производств" (далее - Технический регламент) разработан в соответствии с законами Республики Казахстан от 3 апреля 2002 года "О промышленной безопасности на опасных производственных объектах" и от 9 ноября 2004 года "О техническом регулировании".

Распространяется на требования к безопасности процессов (дробления, измельчения, классификации, подготовки шихты, обжига, прокалки, спекания, пирометаллургических, гидрометаллургических, электролизных, рафинирования и разливки) металлургических производств, связанных с возможностью причинения вреда жизни и здоровья человека и окружающей среде.

2. Процессы металлургических производств имеют риски причинения вреда здоровью и жизни людям, риски связанные с загрязнением окружающей среды.

3. Идентификацию опасных условий и оценку предполагаемого риска воздействия опасными веществами, включая любую скрытую опасность для обслуживающего персонала проводит изготовитель оборудования, применяемого в процессах металлургических производств.

4. Опасные вещества находятся в любом физическом состоянии (газы, жидкости, твердые вещества) и могут воздействовать на человека путем:

вдыхания;

попадания в желудок;

контакта с кожей и слизистой оболочек глаз, носа, рта;

проникновения под кожу.

5. В процессах металлургических производств образуются как переносимые, так и непереносимые по воздуху эмиссии, которые могут представлять собой серьезные источники воздействия опасным веществом.

6. Риск воздействия опасным веществом должен быть снижен до практически возможного, учитывая научно-технические методы и предельные значения воздействия этого вещества и условия окружающей среды, применяя технологии и оборудование, соответствующие требованиям промышленной безопасности.

2. Термины и определения

7. В техническом регламенте применяются термины, указанные в законах Республики Казахстан "О техническом регулировании" и "О промышленной безопасности на опасных производственных объектах", а также следующие термины и определения:

1) автогенный процесс - металлургический процесс, протекающий за счет теплоты, генерируемой из химической энергии обрабатываемого материала;

2) агломерация - окускование мелких руд и концентратов для придания им формы и свойств, необходимых для плавки, осуществляемое в аглоустановках (агломашинах);

3) плавка - процесс переработки материалов в металлургических агрегатах с получением конечного продукта в жидком виде;

4) вельцевание - процесс пирометаллургической переработки полиметаллических отходов металлургических производств (шлаков, шламов, кеков) с целью дополнительного извлечения ценных металлов;

5) гидрометаллургический процесс - извлечение металлов из руд, концентратов и отходов различных производств при помощи водных растворов химических реагентов с последующим выделением металлов из этих растворов;

6) конвертирование - окислительный пирометаллургический процесс переработки жидких медных, свинцовых или никелевых штейнов путем продувки окислительным газом;

7) обжиг - процесс подготовки материала: удаление серы, перевод сульфидов металлов в окислы, отгонка из концентратов примесей, получение крупных частиц или кусков с пористой структурой (огарки, спеки);

8) металлургическое производство - отрасль промышленности, охватывающая процессы получения металлов из руд или других материалов и изготовление из них полуфабрикатов или изделий с заданным химическим составом, структурой, свойствами, формой и размерами;

9) металлургические процессы - технологические процессы получения металлов, сплавов, а также химических соединений металлов из перерабатываемого сырья;

10) пирометаллургический процесс - металлургический процесс переработки материалов в агрегатах, осуществляемый при высоких температурах с полным или частичным расплавлением материалов;

11) рафинирование - процесс очистки жидких металлов и сплавов от нейтральных или вредных примесей;

12) дробление - процесс механического разрушения кусков твердого материала (минерального сырья или продуктов его переработки - огарков, кеков и других), осуществляемый в дробилках, с получением материала требуемой крупности (до 2 мм);

13) измельчение - процесс механического разрушения твердого материала с получением требуемой крупности (от 2 мм до десятков микрон), осуществляемый в стержневых, шаровых и других типах мельниц;

14) шихтоподготовка - процесс смешивания концентратов, а в некоторых случаях и топлива, для придания смеси (шихте) определенных технологических свойств, улучшающих их переработку;

15) электролиз - совокупность процессов электрохимического окисления-восстановления, происходящих на погруженных в электролит электродах при прохождении электрического тока; используется при получении многих металлов, при рафинировании.

3. Условия обращения продукции на рынке Республики Казахстан

8. Процессы металлургических производств должны соответствовать установленным требованиям безопасности оборудования, промышленной и экологической безопасности, а также требованиям Технического регламента.

9. Не допускается выполнение процессов на рынке, если имеется информация от изыскателя, проектировщика, изготовителя или независимых экспертов о несоответствии продукции требованиям безопасности.

4. Требования к безопасности проектированию и строительству

10. Проектирование и строительство металлургических производств должны производиться в соответствии с требованиями ГОСТ 12.3.002-92, строительными и санитарными правилами и нормами, нормами технологического проектирования, действующими на территории Республики Казахстан, и соответствовать требованиям настоящего технического регламента, Технического регламента "Требования к безопасности зданий, сооружений и прилегающих территорий", утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 6 марта 2008 года № 227.

Критерии опасности конкретных производственных (технологических) процессов устанавливаются при проектировании на основе анализа возможных рисков, с учетом отказов оборудования, средств автоматизации, неправильных действий обслуживающего персонала.

11. Определение мест размещения металлургических производств и сопутствующих им сооружений и объектов должно производиться с соблюдением условий и правил охраны окружающей среды, с учетом экологических последствий их деятельности.

12. При размещении металлургических производств устанавливаются охранные, санитарно-защитные и иные защитные зоны.

13. Строительство металлургических производств осуществляется только при наличии положительных заключений по проектной документации экспертизы промышленной безопасности, государственной экологической и санитарно-эпидемиологической экспертиз.

14. При проектировании металлургических производств, планировка производственных помещений производится с учетом последовательности и поточности технологических процессов. Проходы и проезды должны быть снабжены указательными знаками по СТ РК ГОСТ Р 12.4.026-2002.

15. Сооружение в разрывах между торцами корпусов каких-либо зданий, препятствующих проветриванию межкорпусных двориков, запрещается.

16. При проектировании и сооружении технологических корпусов металлургических производств должна быть предусмотрена и обеспечена электроизоляция:

1) железобетонных перекрытий над подвалами от наружных стен, колонн корпуса, главных балок и опорных конструкций;

2) внутренних поверхностей стен и колонн внутри корпуса на высоту не менее 3,0 м;

3) опорных колонн, фундаментов электролизеров и подземных каналов;

4) оснований колонн корпуса и стен земли.

Сопротивление электроизоляции указанных конструкций должно быть не менее 500 кОм.

17. В корпусах электролиза устройство в окнах металлических переплетов допускается на высоте не менее 2 м от уровня пола. Оконные переплеты, устраиваемые на высоте менее 2 м от уровня пола должны быть выполнены из неэлектропроводных антикоррозионных материалов.

Нижний ярус аэрационных проемов должен быть расположен на высоте 0,5 - 1,0 м от уровня пола.

18. Конструкции фрамуг, створок и фонарей производственных корпусов должны исключать возможность попадания атмосферных осадков в корпус при их открытом положении.

Фрамуги оконных проемов и фонарей оборудуются управляемыми с пола или площадок механизированными приспособлениями для их открывания и установки в требуемое положение. Указанные приспособления должны быть изготовлены из антикоррозионного материала, а механизмы покрыты электроизоляционным материалом.

19. Внутренние поверхности стен производственных корпусов должны иметь поверхность, исключающую скопление на них пыли, а в электролизных цехах должны быть облицованы химически стойкими материалами с малой сорбционной способностью, допускающими влажную уборку.

20. Конструкции элементов зданий, в которых расположены производства, использующие водород, должны исключать образование застойных зон и невентилируемых участков.

21. Полы должны выполняться:

1) в помещениях, где в технологических процессах используются жидкости - влагонепроницаемыми с нескользким покрытием и с уклоном к трапу или зумпфу, обеспечивающим их сток;

2) в помещениях, где применяются агрессивные вещества - устойчивыми к их воздействию;

3) в цехах электролиза - неэлектропроводными, влагонепроницаемыми и теплостойкими;

4) на рабочих площадках металлургических агрегатов и в разливочных пролетах цехов - из прочных износостойких материалов с нескользкой поверхностью, без выбоин и выступов;

5) во взрывоопасных и пожароопасных зонах помещений - безискровыми.

22. В производственных помещениях, характеризующихся значительными влаговыделениями, выделениями гидроскопической пыли, хлора и хлористого водорода конструкция кровли должна исключать возможность образования конденсата.

23. Здания и сооружения металлургических производств должны быть обеспечены молниезащитой.

24. Все строительные конструкции зданий и сооружений, находящиеся под воздействием агрессивной среды, необходимо защищать от коррозии.

25. В корпусах электролиза все металлические конструкции (кронштейны, лестницы и другие), соединенные с железобетонными конструкциями и расположенные на высоте от пола ниже 3 м, должны быть электроизолированы от них.

26. Перевозки расплавов солей и жидкого металла из одного цеха (отделения) в другой производится по установленным маршрутам по крытым соединительным коридорам.

27. Фундаменты корпусов электролиза и каналы приточной и вытяжной вентиляции защищаются от проникновения в них ливневых, талых, грунтовых и других вод.

28. Устройство внутренних водостоков в зданиях первой и второй стадии обезвоживания карналлита, электролитейных цехов, преобразовательных подстанций, а также корпусах электролиза не допускается.

29. Входы в общецеховые административные помещения из корпуса электролиза осуществляются через тамбуры-шлюзы с избыточным подпором воздуха.

30. Стены, пол и перекрытие в проходном тоннеле для шинопроводов от преобразовательной подстанции к корпусам электролиза должны быть водонепроницаемыми, а внутренние поверхности - покрыть электроизоляционными материалами. Пересечение шинного тоннеля трубопроводами запрещается.

31. Подземная часть фундаментов и рамы хлорных компрессоров защищаются кислотостойкими материалами; на фундаментах компрессоров должно быть устройство, обеспечивающее отвод стоков в канализацию.

32. Поверхности стен и колонн внутри хлорных компрессорных облицуются кислотостойкими материалами на высоту не менее 1 м от уровня пола.

33. Вентиляция, отопление и кондиционирование воздуха производственных зданий (помещений) и сооружений должны соответствовать строительным нормам и правилам и санитарным нормам проектирования промышленных предприятий.

34. Циркуляция воздуха в производственных цехах и отделениях производства свинца и цинка не допускается.

35. В помещениях, где производятся, применяются или хранятся вещества, которые при контакте с водой или водяными парами разлагаются со взрывом или воспламеняются, необходимо исключить возможность попадания воды на технологический продукт при устройстве систем водоснабжения, канализации и отопления.

36. На участках повышенной опасности (электрические печи, мельницы, разгрузка сухих пылящих продуктов производства и другие) у щитов дистанционного управления оборудованием предусматривается аварийное освещение с независимым источником питания.

37. Противопожарную защиту металлургических производств, следует применять в соответствии с требованиями Правил пожарной безопасности в Республике Казахстан, утвержденных Приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 8 февраля 2006 года № 35 и ГОСТ 12.1.004-91.

В помещениях, в которых осуществляется производство, хранение или возможно появление взрывоопасных, а также вредных веществ 1-го класса опасности, должен осуществляться контроль за состоянием воздушной среды с помощью автоматических газоанализаторов с устройством световой и звуковой сигнализации, срабатывающей при появлении в воздухе концентрации взрывоопасных газов или паров, не превышающей 20 % нижнего концентрационного предела воспламенения, а для вредных взрывоопасных газов, паров и аэрозолей, а также газов остронаправленного действия - при приближении их концентрации к предельно допустимой.

38. В производственных помещениях, где при повреждении коммуникаций или аппаратов возможно внезапное поступление в воздух больших количеств аэрозолей вредных веществ, предусматриваются резервные вентиляторы и газоочистная аппаратура с обеспечением такой кратности, которая позволит снизить запыленность воздуха до гигиенических нормативов в течение часа.

39. Проектом должно быть предусмотрено оснащение агрегатов и аппаратов системой контроля и сигнализации, извещающих о пуске, остановке и нарушениях установленного режима рабочего оборудования.

40. Здравпункты размещаются вблизи наиболее многолюдных или особо опасных в отношении травматизма цехов. Расстояние от рабочих мест до здравпункта должно быть не более 1000 м.

41. Вход в производственные помещения предусматривается только через санитарно-бытовые помещения. В состав санитарно-бытовых помещений должны входить гардероб с разными отделениями для хранения домашней, рабочей одежды и спецобуви, душевая с преддушевой, комнаты для дежурного персонала и хранения уборочного инвентаря.

5. Требования безопасности к процессу хранения

42. Хранение и транспортирование исходных материалов, заготовок и полуфабрикатов должны производиться:

с применением безопасных средств, приемов погрузочно-разгрузочных работ и транспортных операций;

с применением способов складирования, исключающих возникновение опасных и вредных производственных факторов.

43. Все полуфабрикаты и заготовки металлургических производств должны храниться в специальной таре, не допускающей пыления.

44. Хранение кислот, щелочей осуществляется в отдельных специальных помещениях.

45. Хранение исходных (технологических) материалов осуществляется в складах, отсеках, бункерах и на специально оборудованных площадках. При этом должна быть исключена возможность их смешивания.

46. Выгрузка и загрузка исходных (технологических) материалов (сырье, флюсы, отходы производства, "обороты", топливо) и транспортирование их на дальнейшую переработку, а также упаковка, складирование, отгрузка готовой продукции должны быть механизированы.

47. Транспортировка материалов для металлургических производств осуществляется в таре, исключающей возможность загрязнения окружающей среды.

48. Для хранения материалов следует предусматривать склады закрытого типа.

49. В процессе подготовки шихты необходимо механизировать подачу и разгрузку шихтовочных материалов. Транспортировка основных и промежуточных твердых пылящих продуктов из одного цеха в другой должна осуществляться либо пневмотранспортом, вибротранспортом, либо в герметичной таре (упаковке).

50. Накопление полуфабрикатов металлургических производств в емкостях, не приспособленных для ведения технологического процесса, не допускается.

51. Способ хранения материалов на рабочих местах, в помещениях любого назначения, должен исключать возможность загрязнения воздуха и производственных помещений.

52. Флюсы, применяемые в технологических процессах, должны находиться в плотно закрытой таре в специально отведенных местах, а перед загрузкой в расплав при необходимости, должны быть подсушены.

53. Готовую продукцию разрешается складировать в литейных отделениях только на специально отведенных для этого площадках.

54. Складские помещения для хранения готовой продукции должны быть отапливаемыми и сухими. В этих помещениях не допускается применение печного отопления, скопление пыли, хранение легковоспламеняющихся материалов (бензина, керосина, масел и других) и химически активных веществ (кислот, щелочей и других).

55. Исходные материалы для защитной обработки чушек металлов должны храниться в фабричной упаковке в специально выделенных местах и помещениях.

56. Места для сбора, сортировки и кратковременного хранения отходов производства на территории промплощадки необходимо устраивать на специально выделенных и оборудованных участках или в изолированных помещениях, исключающих доступ посторонних лиц к этим местам, а также загрязнение почвы, подземных вод и атмосферного воздуха отходами производства.

57. Места складирования отходов и полупродуктов производства должны быть ограждены и на ограждении вывешены соответствующие плакаты или знаки, запрещающие нахождение посторонних лиц в этих местах.

58. Для перевозки отходов производства применяется тара и транспорт, исключающий загрязнение дорог и территории промплощадки продуктами производства. Использование для этих целей необорудованного транспорта запрещается.

59. Уничтожение отходов производства рекомендуется производить путем сжигания в специально оборудованной печи с механизацией процесса загрузки и выгрузки и системой пылеулавливания, либо вывозить на специальное хранилище твердых отходов.

60. Твердые и жидкие отходы производства должны удаляться либо по трубопроводам, либо спецмашинами на специальное хранилище (отвальное поле, хвостохранилище).

61. В исключительных случаях допускается удаление с рабочих мест отходов производства в специальных герметических контейнерах.

62. Складирование отходов свинцового производства размещается на расстоянии не менее 300 м от основных и вспомогательных цехов и оборудуется в соответствии с требованиями, предъявляемыми к терриконам.

6. Требования безопасности к оборудованию

63. Оборудование технологических процессов металлургических производств должно соответствовать требованиям Закона Республики Казахстан от 21 июля 2007 года "О безопасности машин и оборудования", ГОСТ 12.2.003-91 и Техническому регламенту.

Технологическое оборудование металлургических производств должно быть оборудовано автоматизированным или механизированным управлением, обеспечивающим безаварийную работу, контроль и регулирование технологического процесса.

64. Основное и вспомогательное технологическое оборудование, используемое в металлургических производствах должны иметь документы, обеспечивающие их идентификацию и удостоверяющие их соответствие действующим техническим регламентам и нормативным документам, а также сопроводительные документы производителя, содержащие схемы монтажа, инструкции по эксплуатации и техническому обслуживанию.

65. Технологическое оборудование, аппараты и трубопроводы, предназначенные для работы со взрывопожароопасными и вредными парами, газами и пылью, должны быть герметичными, а в случае невозможности полной герметизации места, где возможны вредные выделения, должны быть оборудованы местными отсосами обеспечивающими соблюдение требований ГОСТ 12.1.005-88.

66. Составные части производственного оборудования, в том числе энергетические трубопроводы, рукава подачи природного газа, кислорода, мазута, воздуха, масла, воды и электрокабели должны быть защищены от возможного попадания на них расплава.

67. Оборудование пожароопасных процессов, шумовибро-генерирующее и пылегазовыделяющее оборудование необходимо размещать в изолированных помещениях. При невозможности полной герметизации технологическое оборудование помещается в каньоны с поддержанием разрежения не менее 5 миллиметров водного столба. Указанные помещения обеспечиваются аппаратурой контроля перепада давления.

68. При размещении оборудования в каньонах, камерах, боксах сообщение между помещениями осуществляется только через стационарные санитарные шлюзы или тамбуры, в зависимости от необходимой степени защиты помещения.

69. Все технологическое оборудование, эксплуатация которого связана с выбросами вредных веществ, аэрозолей, электромагнитных полей высокой частоты, тепловых излучений, шума и вибрации, снабжается защитными устройствами, предотвращающими вредное воздействие указанных факторов на обслуживающий персонал.

70. Открытые проемы укрытия потенциально опасного оборудования проектируются с учетом скорости движения воздуха не менее 1,5 м/сек.

71. Фильтрующее оборудование снабжается эффективными отсосами, исключающими выделение паров, содержащих вредные вещества, в производственные помещения.

72. Печи горячего прессования оборудуются встроенными кольцевыми отсосами, включаемыми в работу при загрузке и выгрузке печи, а печи дистилляции - встроенными местными отсосами, обеспечивающими скорость в нижней части открытого проема не менее 2 м/сек.

73. Вибромельницы, в которых производится измельчение при избыточном давлении инертного газа, устанавливаются в металлических кабинах, снабженных местными отсосами. Количество воздуха, удаляемого из кабин, определяют, исходя из скорости движения воздуха в проеме при открывании дверок кабины, которую принимают не менее 1,5 м/сек.

74. Аппараты, подвергающиеся воздействию агрессивных, взрывоопасных или горючих веществ, защищаются материалами, стойкими в данной среде.

75. На участках химической переработки все применяемое оборудование исполняется закрытого типа с минимальными смотровыми люками. Емкостное оборудование, в зависимости от находящегося в нем вещества, снабжается переливными трубами, исключающими переливы пульпы и растворов.

76. Эксплуатация и техническое обслуживание оборудования осуществляется в соответствии с требованиями технологического регламента, разработанного согласно эксплуатационной документации технического устройства, с учетом условий его эксплуатации.

77. Резервуары, технологическое оборудование, трубопроводы, сливоналивные устройства и другое оборудование, связанное с приемом, переработкой и перемещением жидкостей и сыпучих веществ, являющихся диэлектриками, защищаются от накопления зарядов статического электричества.

78. Для обслуживания контрольно-измерительных приборов, а также запорной, регулирующей, питающей и другой арматуры, расположенной на высоте 2 м и более над уровнем пола, должны быть устроены стационарные площадки и лестницы к ним.

79. Все обслуживающие площадки, расположенные на высоте более 0,6 м от поверхности пола, переходные мостики, зумпфы и лестницы должны быть ограждены перилами высотой не менее 1,0 м со сплошной обшивкой понизу высотой не менее 0,14 м и с перекладиной на высоте 0,5 м.

80. В случаях, если исполнительные органы машин представляют опасность для людей и не могут быть ограждены, необходимо предусматривать сигнализацию, предупреждающую о пуске машины в работу, и средства для остановки и отключения от источников энергии.

81. Открытые движущиеся части машин и механизмов (ременные, зубчатые, цепные передачи и другие) должны быть ограждены сплошными кожухами или сетками с ячейками не более 20x20 мм.

82. Для зубчатых, ременных и цепных передач независимо от высоты их расположения и скорости вращения требуется сплошное ограждение.

Ограждения необходимо применять съемные, прочные и устойчивые к коррозии и механическим воздействиям.

Для зубчатых передач вращения сушильных печей необходимо применять общее ограждение, обеспечивающее удобство при их обслуживании.

83. Движущиеся части агрегатов, расположенные в труднодоступных местах, допускается ограждать общим ограждением с запирающимся устройством, обеспечивающим удобство их обслуживания.

84. Съемные ограждения, исключающие доступ к элементам движущегося оборудования, а также двери, устраиваемые в ограждениях, необходимо автоматически блокировать с пусковыми устройствами оборудования, обеспечивающими его работу только при защитном положении ограждения.

85. Расположение и конструкция водопроводов в помещениях должны исключать возможность попадания влаги в расплавы.

86. Сжатый воздух, подаваемый цехам-потребителям, должен быть сухим: содержание влаги не должно превышать равновесное при температуре минус 20 ^о С.

87. Система подачи топлива, воздуха и кислорода должна иметь автоматическую защиту, отключающую подачу кислорода и топлива в печь при внезапном падении давления воздуха. Заданная концентрация кислорода в кислородно-воздушной смеси должна поддерживаться автоматически.

7. Требования безопасности к технологическим процессам
7.1. Общие требования

88. Для вводимых в действие новых технологий и оборудования требуется разработать и утвердить в установленном порядке временные технологические рабочие инструкции, инструкции по безопасности и охране труда , обеспечивающие безопасное ведение технологических процессов и безопасную эксплуатацию оборудования.

89. При компоновке оборудования необходимо обеспечивать удобство эксплуатации, обслуживания и проведения ремонтных работ, а также соответствие требованиям процессов, санитарно-гигиеническим требованиям и требованиям к размещению производственного оборудования .

90. Процессы, связанные с применением или образованием опасных и вредных веществ, необходимо проводить при технологических параметрах, ограничивающих выделение их в производственные помещения, при этом рабочие операции необходимо решать с максимальным устранением ручного труда.

91. При невозможности механизации процесса допускается выполнение ручных операций с открытыми пылящими продуктами в перчаточном боксе или с применением индивидуальных средств защиты органов дыхания в отдельном помещении, либо в специальных камерах или каньонах; камеры, каньоны и боксы держатся под разрежением.

92. Для каждой камеры, каньона или бокса предусматривается подводка чистого воздуха к пневмокостюмам, скафандрам, шланговым средствам индивидуальной защиты органов дыхания. Вход в эти камеры, каньоны, боксы для обслуживания и ремонта оборудования допускается только в установленных средствах индивидуальной защиты.

93. Технологический процесс и его аппаратурное оформление предусматривается с минимальным числом обслуживающего персонала, при этом максимально сокращается время его нахождения в зоне расположения оборудования. Для выполнения указанного требования предусматриваются соответствующие системы автоматизации и дистанционного управления процессами и аппаратами.

94. Для процессов выпаривания и кристаллизации применяется оборудование, работающее в замкнутом цикле с автоматическим контролем и регулировкой технологических параметров.

95. Для обезвоживания кристаллов и сушки применяются автоматические центрифуги, вибросушилки или другие аппараты с автоматической загрузкой и выгрузкой продукта.

96. Процессы загрузки и выгрузки плавильных печей, печей разложения и восстановления максимально механизируются. Управление технологическим процессом производятся дистанционно из пультовых и операторских помещений.

97. Схемы управления, сигнализации и питания контрольно-измерительных приборов, расположенных на щитах, пультах и панелях управления, должны иметь сигнализацию о наличии напряжения на них.

98. Агрегаты и аппараты с дистанционным управлением должны быть оборудованы контрольно-измерительными приборами с показаниями параметров технологического процесса на месте установки агрегата и на щите управления. Контрольно-измерительные приборы устанавливаются в местах, удобных и безопасных для наблюдения и регулирования.

99. При автоматизации процесса следует предусматривать аварийную, предупредительную и технологическую сигнализации и блокировки, а также защитные мероприятия при достижении предельно допустимых значений технологических параметров и аварийное отключение технологического оборудования.

100. В процессе производства должна обеспечиваться непрерывная работа всех основных приточно-вытяжных и аспирационных вентиляционных установок, предусмотренных проектом.

7.2. Дробление, измельчение и классификация

101. Загрузочные и разгрузочные отверстия дробильных и измельчительных машин должны быть укрыты, герметизированы и присоединены к аспирационным установкам или оборудованы гидрообеспыливающими устройствами.

102. Загрузка материала в дробильные и измельчительные машины, а также транспортировка дробленого (измельченного) материала должны быть механизированы.

103. Пусковые устройства дробильных и измельчительных машин должны быть сблокированы с пусковыми устройствами питателей. Блокировки должны исключать подачу материала в неработающие машины при случайных остановках.

104. Устройства для увлажнения материала и гидрообеспыливания при его дроблении или измельчении должны быть сблокированы с дробильным или измельчительным оборудованием. Системы увлажнения должны автоматически выключаться при холостой работе оборудования.

105. Хранение на рабочих площадках у дробильных и измельчительных машин стержней, шаров, футеровки, запасных деталей и других предметов запрещается. Для хранения их должны быть предусмотрены тара или стеллажи, установленные в специально отведенных местах.

106. Загрузочные отверстия конусных и щековых дробилок по периметру закрываются глухими ограждениями с лазами. Лазы должны быть закрыты крышками, сблокированными с пусковыми устройствами дробилок.

107. Кулачковые, горизонтальные и вертикальные молотковые дробилки имеют блокировку, исключающую возможность запуска дробилки при открытой крышке корпуса. Открывание и закрывание крышек корпусов кулачковых и горизонтальных молотковых дробилок массой более 50 кг должны осуществляться механизированным способом.

Рабочая площадка оператора (дробильщика) должна иметь съемное решетчатое металлическое ограждение для предохранения от возможного попадания на площадку кусков материала, выброшенных из дробилки.

108. Дробление материалов, образующих при измельчении взрывоопасную пыль, производится с выполнением мероприятий, исключающих взрывы пыли.

109. В разгрузочных и загрузочных воронках грохотов и классификаторов по всей их ширине должны быть предусмотрены защитные приспособления, предохраняющие обслуживающий персонал от случайного выброса кусков материала.

110. Грохоты и классификаторы для классификации сухих материалов должны иметь кожухи, присоединенные к аспирационным установкам.

7.3. Подготовка шихты, обжиг, прокалка и спекание

111. Содержание влаги в шихтовых материалах, перерабатываемых в металлургических агрегатах, регламентируется технологической инструкцией.

112. Управление шихтоусреднительной машины и шихтоподготовительной машиной должно быть централизовано и выведено в кабину машиниста или операторную. Конструкция кабины должна обеспечивать возможность визуального наблюдения за основными узлами машины и зоной ее движения.

113. Шихтоусреднительная машина и шихтоподготовительная машина должны быть оборудованы концевыми выключателями ограничения хода машины, подъема и опускания бороны (рыхлителя).

114. Ремонт шихтоусреднительной машины должен производиться на специально оборудованном участке. При ее выводе на ремонт должны быть установлены специальные упоры, исключающие падение бороны.

115. Конструкция корпусов печей для сушки, обжига, прокалки и спекания материалов, их газоходов, утилизационных котлов и другого оборудования, а также мест соединения корпуса с оборудованием должны обеспечивать полную герметичность.

116. Рабочие и смотровые окна, лазы и другие отверстия в печах сушки, обжига, прокалки и спекания должны плотно закрываться дверцами (крышками) или заделываться теплостойкими материалами. Конструкция этих дверок должна исключать их произвольное открывание и выбросы газов и пыли.

117. Системы управления печами обжига, сушки, прокалки и спекания должны обеспечивать их работу, как в автоматическом, так и в ручном режиме. Контрольно-измерительные приборы, по показаниям которых производится управление технологическим процессом, должны быть вынесены на общий пульт управления, расположенный в отдельном помещении.

118. Привод перегребного механизма многоподовой обжиговой печи высотой более 3 м должен быть оборудован выключателями, установленными на каждом этаже обслуживающих площадок, а также устройством, отключающим привод при его перегрузке.

119. Под и вал обжиговой печи должны быть оборудованы термопарами и приборами, показывающими и контролирующими температуру газов на поде и воздуха, охлаждающего вал и рукоятки.

120. Конструкция горелок или форсунок, используемых для разогрева обжиговых печей, обеспечивает быстрое и безопасное удаление их из печей после пуска.

121. Обжиговая печь кипящего слоя должна быть оборудована резервным дымососом, автоматически включающимся при неисправности рабочего дымососа.

122. Конструкция устройства, подающего материалы в печь, обеспечивает дозированную непрерывную подачу с автоматическим или дистанционным регулированием.

123. Выгрузка и транспортировка продуктов обжига должна быть механизирована.

124. Очистка течек для выпуска обожженного материала и пыли, а также боровов и газоходов должна быть механизирована.

125. Пуск и остановка печей для обжига материалов производится в соответствии с требованиями инструкции по эксплуатации и технологической инструкции.

Необходимыми условиями безопасности пуска печи являются поддержание коэффициента расхода воздуха L = 1,1 - 1,25 при работе форсунок и разряжения под сводом печи 19,6-49 Па.

126. Агломерационная машина должна быть оборудована устройством аварийного отключения, установленным у разгрузочной части.

127. Проемы и торец со стороны загрузочной части, а также холостая ветвь агломерационной машины должны быть закрыты предохранительными щитами, а в местах перегиба ленты установлены ограждения.

128. Рабочая ветвь агломерационной машины, работающей с прососом воздуха, должна иметь кожух, выполненный в виде съемных или раздвижных секций.

129. Рабочая ветвь агломерационной машины, работающей с нижним дутьем, закрываются сплошным герметичным кожухом.

130. Спекание агломерата на участке охлаждения агломерационной ленты запрещается.

7.4. Пирометаллургические процессы
7.4.1. Плавка шихтовых материалов

131. Конструкция и величина наклона желобов для выпуска продуктов плавки должна исключать перелив расплава через борта.

Конструкция укрытия обеспечивает возможность безопасной очистки желобов от корок и удобство ремонта.

132. Слив расплава осуществляется в ковши, чаши и изложницы в соответствии с технологической инструкцией. Уровень заполнения ковша, чаши расплавом должен быть ниже сливного носка не менее 0,2 м.

133. Желоба и места установки ковшей для приема расплава должны быть оборудованы вытяжными или аспирационными системами.

134. Переход через желоба осуществляется по специально оборудованным мостикам.

135. Рабочие места выпуска и приемки расплавов должны быть оборудованы приточной вентиляцией.

Операции закрытия штейновых и шлаковых шпуров, сифонных отверстий леток и шлаковых окон плавильных печей должны быть механизированы.

На печах стационарного типа предусматриваются и поддерживаются в рабочем состоянии резервный шпур для выпуска расплава.

136. Для удаления корок из ковшей, чаш и погрузки их с помощью мостового крана в цехе должно быть отведено специальное место.

Дробление крупных кусков оборотных материалов и других холодных присадок должно производиться механизированным способом на специально отведенной и оборудованной территории, огражденной и снабженной надписями, запрещающими доступ посторонним лицам.

Конструкция ограждения должна исключать разлет кусков за его пределы.

При дроблении с помощью падающего груза, подвешенного на крюк, конструкция подвески подъемного механизма исключает произвольное сбрасывание груза.

Перед сбрасыванием груза должен подаваться предупредительный звуковой сигнал.

Ковши с застывшим расплавом освобождаются только после полного его затвердевания.

Разгрузка горячих корок из ковшей на сырые площадки запрещается.

137. Перед заливкой расплава в металлургические агрегаты должен подаваться предупредительный сигнал, и на всех проходах в опасную зону включено световое табло "Заливка расплава".

7.4.2. Плавка в шахтных печах

138. Колошниковая площадка имеет не менее двух выходов.

139. Дутьевые воздуховоды шахтных печей должны быть оборудованы быстродействующими отсекающими устройствами, перекрывающими поступление в них печных газов при внезапном снижении давления дутьевого воздуха.

Ремонтные работы на воздуховодах шахтных печей производятся при наличии избыточного давления 49-98 Па.

140. Мосты наклонных скиповых подъемников должны иметь сплошное или сетчатое ограждение с боков и снизу над зоной возможного нахождения людей. Ограждение должно исключать возможность падения кусков материалов.

141. Дверь скиповой ямы должна быть закрыта на замок и оборудована блокировкой, исключающей открывание двери до отключения лебедки и включение лебедки при открытой двери. Над входом должны быть вывешены плакаты, запрещающие доступ в скиповые ямы лиц, не связанных с их обслуживанием. Открытые скиповые ямы должны быть ограждены. Яма должна быть оборудована аварийным выключателем главного подъема.

На наклонном мосту скипового подъемника должны быть установлены стопорные устройства для удержания скипа во время ремонтов.

На вновь строящихся и реконструируемых печах для осмотра скипов на наклонном мосту должна быть предусмотрена специальная площадка, огражденная перилами.

Скипы подъемника должны быть оборудованы ловителями на случай обрыва каната.

142. Лебедки подъемника должны быть оборудованы выключателями крайнего верхнего и нижнего положения.

143. На работающей печи должно быть в постоянной готовности резервное шпуровое отверстие для выпуска расплава из внутреннего горна печи.

Передний горн имеет съемный железный настил на специальной металлической решетке, связанной с вертикальным креплением горна. За состоянием футеровки и глубины переднего горна печи необходимо установить периодический контроль.

Верхняя площадка горна должна иметь два выхода с противоположных сторон.

Ширина площадки для обслуживания сифонов переднего горна должна быть не менее 3 м.

Ширина рабочей площадки вдоль фронта печи должна быть не менее 2,8 м.

144. Шахтные печи необходимо оборудовать сбросными клапанами, отделяющими печь от газоходов на период остановки печи.

При применении кислорода в шахтных печах, управление всей системой обогащения дутья кислородом необходимо выполнить дистанционным и расположить на пульте управления печью.

При уменьшении дутья, подаваемого в шахтную печь, соответственно должно сократиться и количество кислорода. Заданная концентрация кислорода должна поддерживаться автоматически.

7.4.3. Плавка в электропечах

145. Конструкция электропечей должна соответствовать требованиям ГОСТ 12.2.007.9-93 безопасности электротермического оборудования.

146. За температурой кладки печи должен быть установлен контроль. Места установки термопар определяются проектом.

147. Механизм подъема и опускания электродов оборудуется концевыми выключателями.

Замер уровня расплава вручную и осмотр печи необходимо производить при отключенной печи, при этом заливка расплава в печь и выдача продуктов плавки запрещается.

Пульт управления печью оснащается аварийной кнопкой "стоп", сдублированной на рабочих местах.

Токоведущие элементы на всех участках печи должны иметь ограждение, исключающее возможность прикосновения к ним обслуживающего персонала. Проходы в огражденные места должны иметь дверцы, сблокированные с сигнализирующими и отключающими напряжение устройствами. Дверцы должны быть оборудованы самозапирающимися замками.

Крюк крана или другого грузоподъемного устройства, используемого для загрузки электродной массы без отключения печи, должен иметь не менее двух последовательных ступеней изоляции от "земли".

Величина сопротивления изоляции должна быть не менее 0,5 МОм для каждой ступени.

148. На площадках обслуживания электропечей должна быть предусмотрена световая сигнализация, предупреждающая персонал о том, что агрегат находиться под напряжением. Световая сигнализация должна быть сблокирована с высоковольтным выключателем. Перед включением печи в работу подается предупредительный звуковой сигнал, слышимый на всех отметках ее обслуживания. Схема должна исключать возможность включения печи без подачи звукового сигнала.

149. Наращивание электродов, а также работы по обслуживанию и ремонту токоведущих деталей коротких сетей, производятся с изолированных площадок с устройством междуфазовых изоляционных перегородок в соответствии с технической документацией электропечной установки или при снятом напряжении. Величина сопротивления указанных площадок относительно "земли" должна быть не менее 1 МОм.

150. Электропрожиг летки и обслуживание шунтовых выключателей электропрожигающего устройства производится со специальных электроизолированных подставок. Шунты электропрожигающего устройства должны быть заземлены и включаться только во время прожига летки.

При включении электропрожигающего устройства должна включаться автоматически световая сигнализация на табло.

151. Подвод и отвод воды к деталям короткой сети, а также к элементам, которые могут оказаться под напряжением, должны осуществляться по трубопроводам (рукавам), изготовленным из неэлектропроводных материалов.

152. Система водоохлаждения печи должна быть герметична, надежна и безопасна в работе. Водяное охлаждение всех элементов печи необходимо оборудовать постоянным автоматическим контролем и сигнализацией. Вода, подаваемая для охлаждения, должна быть очищена от механических примесей.

153. Система охлаждения агрегата должна иметь приборы контроля температуры и расхода охлаждающей воды, сблокированные с сигнализацией, срабатывающей при повышении температуры охлаждающей воды сверх допустимой, или снижения ее расхода по сравнению с установленной величиной.

154. Запорная арматура для отключения отдельных водоохлаждаемых элементов и магистралей системы охлаждения агрегата должна размещаться в доступных и безопасных для обслуживания местах. Запорная арматура, установленная на подводах воды в кессоны, должна быть замаркирована и иметь бирку с указанием номера кессона.

155. Температура воды, отходящей от водоохлаждаемых элементов для печей с графитированными электродами, не должна превышать 60 ^о С. Подвод охлаждающей воды должен производиться к нижней части охлаждаемых элементов, а отвод нагретой воды - от верхней их части. Подводы и отводы воды необходимо располагать в местах, исключающих возможность попадания на них расплавленного металла и шлака.

156. Система охлаждения токоведущих частей электропечи должна иметь электроизоляционные разрывы. Шланговые соединения системы водоохлаждения должны быть теплоизолированы.

157. Для контроля за работой системы охлаждения электропечи вблизи должен быть установлен сливной коллектор с подводом к нему водоотводящих трубок от всех элементов водоохлаждающей системы печи.

Устройство и расположение сливного коллектора должны обеспечивать обслуживающему персоналу возможность удобного визуального наблюдения за характером струй охлаждающей воды.

158. Управление электрической частью печи, а также контроль за температурой стенок и пода печи должны быть автоматизированы и иметь дистанционное управление с общего пульта управления.

159. Электропечи должны быть снабжены приборами, обеспечивающими контроль за безопасным ведением технологических процессов, предусмотренных проектом. Эксплуатация оборудования при неисправности или отсутствии приборов запрещается. Измерительная и контрольная аппаратура должна монтироваться на специальных пультах управления, сообщающихся с рабочей площадкой печи.

160. Пульт управления печью должен быть расположен на одном уровне с колошниковой площадкой и иметь связь с цеховой подстанцией.

161. Электропечи должны иметь аварийные кнопки "Стоп". В необходимых случаях кнопки "Стоп" должны быть дублированы в местах, где наиболее часто находится обслуживающий персонал.

162. На щитах и пультах управления электропечами должны быть установлены лампы, сигнализирующие о подаче напряжения на электроды печи или о его снятии.

163. При обслуживании пульта управления печами должна применяться бирочная система.

164. Содержание влаги в шихте, загружаемой в печь, не должно превышать предела, предусмотренного технологической инструкцией.

165. Эксплуатация электропечей, работающих с разрежением под сводом, разрешается только при включенном дымососе.

166. Включение печи производится после поднятия всех электродов.

167. Удаление настылей с колошника электропечи должно быть механизировано и производиться при отключенной печи.

168. Скорость подъема электродов печи не должна допускать перегрузки печи по току.

169. Электропечь должна отключаться немедленно в следующих случаях:

1) при замыкании токоведущих частей различных фаз или металлоконструкций;

2) при прекращении подачи воды на охлаждение и при попадании воды в печное пространство;

3) при прорыве расплава через кладку или аварийный выпуск через шпур;

4) при поломке или обрыве электрода.

170. При ведении закрытого технологического процесса плавки печь должна быть герметизирована. Процесс плавки должен осуществляться при положительном давлении в подсводовом пространстве. Стабильность давления газа в подсводовом пространстве должна поддерживаться автоматически, должно быть предусмотрено устройство для регулирования давления с ручным приводом.

Розжиг эстафетной горелки можно производить при давлении газа в пределах 0,01-0,05 МПа. Непрерывное горение газа в эстафетной горелке должно обеспечиваться в течение процесса восстановления.

Работа печи при давлении газов в подсводовом пространстве более 4,9 Па не допускается.

171. Электропечи должны быть оборудованы газоотсасывающими устройствами, обеспечивающими полное удаление газов, выделяющихся на колошнике печи, а также образующихся у горна во время выпуска металла и шлака. Эвакуируемые от печей газы должны подвергаться очистке от пыли.

172. Конструкция подвесной системы электродов должна исключать возможность просачивания газов из печи на дозировочную площадку и площадку для наращивания электродов.

173. Графитированные электроды с электродержателями в верхней части должны быть электроизолированы друг от друга.

174. Механизм передвижения электродов должен иметь ограничители хода, автоматически срабатывающие при подъеме или спуске их до предельно установленного уровня.

175. При сборке графитированных электродов соединительные ниппели должны плотно (до отказа) ввинчиваться в гнезда электродов с применением специальной мастики. Применять графитовые соединительные ниппели, имеющие трещины или сколы резьбы запрещается.

176. Запрещается при работе на электродной площадке касаться одновременно двух электродов (двух мантелей), электрода и заземленных металлических частей электродной площадки или конструкций или оборудования на данной площадке (колонн, балок, цепей, лебедки и других).

177. Токоведущие шины короткой сети электропечи должны иметь ограждение, исключающее возможность случайных прикосновений к шинам.

178. Гибкий токопровод короткой сети в крайнем положении не должен касаться кожуха печи, рабочей площадки и других металлоконструкций.

179. Шинопроводы печей на стороне низкого напряжения снабжаются устройством для контроля состояния изоляции.

180. Металлические части шунтовых выключателей, нормально не находящиеся под напряжением, и их приводы должны быть заземлены. Включать их разрешается только на время прожига и обработки летки. Обслуживание выключателей должно производиться со специальных изолированных подставок.

181. Шины и кабели, по которым подается напряжение к аппарату электропрожига, должны быть ограждены.

7.4.4. Плавка в отражательных печах

182. Пламенные отражательные печи оборудуются приборами непрерывного контроля за температурой металла в печи и отходящих газов в газоходе, а также сигнальными приборами подъема и опускания свода печи, работы дымососа.

183. Механизм передвижения свода печи должен иметь блокировки, исключающие возможность его перемещения в опущенном положении, а также его опускания в отодвинутом положении.

184. Для установки сводов должны быть предусмотрены специальные стенды.

185. При прекращении подачи воздуха на форсунку подача мазута должна автоматически отключаться.

186. Система трубопроводов подачи мазута в печь должна быть герметичной. Мазутопроводы оборудуются подводами пара для их обогрева и продувки.

187. Подвод мазута к печи снабжается сигнализацией падения давления и автоматическими отсекающими устройствами.

188. Не допускается подача мазута в печь при неисправной отсекающей, запорной и регулирующей арматуре, неисправных контрольно-измерительных приборах.

189. Зажигание горелок мазутных отражательных печей производится специальными запальными устройствами. Не допускается зажигать горелки от раскаленной кладки печи.

190. При работе тепловых агрегатов на газовом и жидком топливе необходимы систематический контроль химического состава отводимых газов и их температуры, своевременное принятие мер по восстановлению режима нормальной эксплуатации дымовой трубы и газоходов.

7.4.5. Вельцевание (Вельц - процесс)

191. Приводной механизм вельц-печи оборудуется аварийным двигателем, питаемым от независимого источника тока.

192. Вельц-печь оснащается приборами контроля и сигнализации продольного смещения печи.

193. В схеме управления вельц-печи должно быть предусмотрено аварийное отключение привода с рабочего места у ее разгрузочного узла.

7.4.6. Плавка в автогенных агрегатах

194. Агрегаты автогенной кислородно-факельной плавки и кислородно-взвешенной циклонной электротермической плавки оборудуются системами автоматического контроля и регулирования соотношения шихта-кислород и отключения дутья при прекращении подачи шихты, а также отключения расхода природного газа или угольной пыли, подаваемых на восстановление сернистого ангидрида в технологических газах.

195. Агрегаты автогенной плавки с водоохлаждаемой фурмой оборудуются устройством автоматического отключения дутья при прекращении подачи воды на фурму.

196. Водоохлаждаемые разделительные перегородки и кислородные фурмы, установленные внутри печного пространства оборудуются системой непрерывного контроля за протоком воды, сблокированной со звуковой сигнализацией.

197. Энерготехнологические агрегаты комплексов автогенной плавки с производством элементарной серы оборудуются уплотнениями, исключающими подсос воздуха. Периодичность и способы контроля на герметичность должны определяться утвержденной инструкцией.

198. Конструкция электротермической части агрегата кислородно-взвешенной циклонной электротермической плавки должна соответствовать требованиям, предъявляемым к печам электроплавки.

199. Кессонированная перегородка плавильной камеры печи, кессоны шлакового пояса кивцэтной печи и элементы испарительного охлаждения котла-утилизатора перед монтажом должны подвергаться гидравлическому испытанию.

200. Для контроля содержания оксида углерода в технологических газах на входе в электрофильтра, а также рабочая площадка загрузки шихты оборудуются газоанализатором для определения содержания оксида углерода.

201. Фурмы печей для плавки в жидкой ванне оборудуются устройствами, предотвращающими поступление расплава в фурмы при падении давления дутья ниже регламентированных значений.

202. Коллекторы кислородно-воздушной смеси, подаваемой в печь плавки в жидкой ванне, оборудуются взрывными клапанами, а также отсекающими устройствами, обеспечивающими автоматическое отключение подачи природного газа на фурмы печи при появлении метана в коллекторе. Контроль за наличием метана в коллекторе осуществляется автоматическими газоанализаторами.

203. Агрегаты автогенной плавки оборудуются предохранительными клапанами или другими устройствами, обеспечивающими сброс избыточного давления при нарушении технологического процесса.

7.4.7. Конвертирование

204. Конвертер оборудуется системой световой и звуковой сигнализации, обеспечивающей автоматическую подачу предупредительного сигнала о повороте на слив или дутье.

205. Площадка фурмовщика должна иметь не менее двух выходов, расположенных с противоположных сторон. Над площадкой фурмовщика предусматривается защитное приспособление, предохраняющее рабочего от падающих твердых частиц, брызг расплава из горловины и напыльника конвертера.

206. При расчистке горловины конвертера с помощью мостового крана применяются специальные приспособления ("крюк", "якорь" и другие) с предохранительными устройствами ограничения нагрузки. Конструкция приспособлений должна обеспечивать механическую связь с крюком крана при разрушении предохранительного элемента.

207. Пользоваться механизмом поворота (приводом) для срыва настыли с горловины конвертера запрещается.

208. Расчистка и обмазка горловины конвертера производится с откидных или подвижных площадок, оборудованных перилами.

209. Привод поворота конвертера должен иметь не менее двух электродвигателей. Питание электродвигателей производится от независимых источников.

210. При прекращении подачи электроэнергии на один из электродвигателей поворота, прогаре фурм или кожуха конвертера, наличии под ним влаги следует немедленно перевести конвертер в нерабочее положение и принять меры к устранению неполадок.

211. Привод горизонтального конвертера оборудуются автоматической системой поворота со звуковым сигналом, срабатывающей при падении давления дутья ниже регламентируемой величины.

Линия подачи дутья на горизонтальный конвертер оборудуются задвижкой с механизированным приводом.

Поворот горизонтального конвертера на дутье должен быть сблокирован с системой подачи воздуха на фурмы.

212. Подача кислорода в горизонтальный конвертер производится только после пуска конвертера на дутье.

213. Все водоохлаждаемые детали, работающие в зоне высоких температур и расплавленного металла, оборудуются автоматической сигнализацией, оповещающей о падении давления воды или прекращении ее циркуляции.

7.4.8. Фьюмингование

214. Фьюминговая (шлаковозгоночная) установка оснащается приборами для замера температуры воды в кессонах, расхода восстановителя и соотношения воздуха и восстановителя. Дозирование подачи топлива и воздуха должно быть автоматизировано.

215. При прекращении подачи дутья или топлива шлаковозгоночная печь должна быть остановлена с выпуском расплава.

216. В конструкции печи или камере дожигания предусматривается подача воздуха для дожигания отходящих газов.

7.4.9. Приготовление угольной пыли

217. Проектирование, сооружение, монтаж и эксплуатация установок по приготовлению угольной пыли производится в соответствии с действующими требованиями промышленной безопасности к взрывобезопасности топливоподачи и установок для приготовления и сжигания пылевидного топлива. Оборудование пылеприготовительной установки должно быть заземлено и теплоизолировано. Изоляция выполняется из негорючего материала.

218. Конструкция оборудования системы пылеприготовления и пылепроводов должна исключать возможность отложения в них пыли.

219. Перед пуском мельницы пылеприготовительной установки вся система должна быть прогрета. Температура газовоздушной среды на выходе из мельницы должна быть не более установленной величины.

220. Бункера пылеприготовительной установки оборудуются устройствами, позволяющими дистанционно определять уровень находящихся в них угля или угольной пыли.

221. Для контроля за температурой пыли в верхней части бункеров устанавливаются термометры сопротивления или термопары.

222. Сметать или тушить тлеющий очаг пыли внутри оборудования струей воды или другим способом, вызывающим взметывание пыли не допускается.

223. Тушение открытого тлеющего очага производится песком. Тушение водой допускается только при мелком ее разбрызгивании или распыливании.

224. Для тушения тлеющей пыли и подавления ее горения в бункерах должен быть предусмотрен подвод инертного газа, азота или насыщенного пара под давлением не более 1,5 МПа. Подвод инертного газа, азота или насыщенного пара должен осуществляться в верхнюю часть бункера во избежание завихрения пыли в нем.

225. Пылеприготовительная установка оборудуется показывающими приборами, выведенными на щит управления для измерения:

1) температуры сушильного агента в топке и непосредственно перед мельницей;

2) температуры пылегазовоздушной смеси непосредственно на выходе из мельницы и в камерах фильтра;

3) давления сушильного агента в топке;

4) давления пылегазовоздушной смеси непосредственно на выходе из мельниц и после мельничного вентилятора;

5) содержания кислорода в пылегазовоздушной смеси за мельничным вентилятором;

6) давления и расхода природного газа (перед горелкой);

7) расхода первичного и вторичного воздуха (перед топкой);

8) положения шибера, регулирующего подачу материала в мельницу.

226. Пылеприготовительная установка оборудуется регулятором температуры сушильного агента и указателем положения шибера, регулирующего подачу материала в мельницу.

Кроме того, установка должна быть снабжена следующими видами сигнализаций:

1) повышения температуры сушильного агента за мельницей;

2) верхнего и нижнего уровня пыли в бункере;

3) прекращения подачи угля в мельницу;

4) повышения содержания кислорода в пылегазовой смеси за мельничным вентилятором более установленной величины.

Наряду с этим должна быть предусмотрена подача в мельницу холодного воздуха от дутьевого вентилятора.

227. Пылеприготовительные установки оборудуются предохранительными клапанами.

Конструкция, количество и место установки клапанов определяются проектом.

228. Оборудование пылеприготовительной установки должно быть заземлено и теплоизолировано. Тепловая изоляция выполняется из негорючего материала.

7.5. Гидрометаллургические процессы

229. Аппаратура, установленная в производственных помещениях, должна иметь антикоррозионную защиту наружных поверхностей.

230. Полы, сточные канавы и сборные зумпфы должны иметь гидроизоляцию. Канавы должны быть закрыты крышками (решетками).

231. Аппаратура гидрометаллургического производства устанавливается на фундаменты, выступающие над уровнем пола не менее 0,1 м.

Фундаменты аппаратов выполняются из кислотостойкого материала.

232. Гидрометаллургическое оборудование, трубопроводы, не используемые в технологическом процессе в результате изменения технологической схемы или по другим причинам, должны быть демонтированы или отсоединены от действующей системы видимым разрывом. Концы отсоединенных трубопроводов должны быть надежно заглушены.

233. Аппаратура для переработки растворов при атмосферном давлении оснащается стационарными уровнемерами, оборудуется переливными трубами, связанными с резервными емкостями или снабжается сигнализирующими устройствами, предупреждающими о переполнении аппаратов.

234. Смотровые люки и лазы на крышках аппаратуры снабжаются решетками или плотно закрывающимися крышками.

235. При ведении процесса в аппаратах, работающих под давлением, предусматривается подача звукового или светового сигнала, предупреждающего о снижении давления воздуха ниже установленного.

236. Конструкция лотков, желобов и технологической аппаратуры исключает возможность переливов на рабочую площадку и корпус аппарата.

237. Рабочая запорная арматура для пара и воздуха располагается на площадках аппаратов с перемешивающим устройством.

238. Гидрометаллургические аппараты оборудуются герметичными крышками и системой отсоса паров и газов из реакционной зоны.

239. Оборудование для гидрометаллургического процесса с использованием хлора, хлористого водорода и хлоридов металлов снабжается предохранительными клапанами.

240. Система подачи хлористого водорода и хлора в реактор оборудуется автоматическим и ручным (дублирующим) устройствами для прекращения подачи их при повышении давления в реакторе выше допустимого установленного предела.

241. Для всех трубопроводов, предназначенных для транспортировки опасных и вредных продуктов, предусматривается возможность продувки их инертным газом или водяным паром. Подвод инертного газа или пара к технологическим трубопроводам производится с помощью съемных участков трубопроводов или гибких рукавов, с установкой запорной арматуры с обеих сторон съемного участка. По окончании продувки эти участки трубопроводов или рукава должны быть сняты, а запорная арматура закрыта. У запорной арматуры технологических трубопроводов, кроме того, должна быть установлена заглушка.

242. Опознавательная окраска, предупреждающие знаки и маркировка технологических трубопроводов должны соответствовать требованиям ГОСТ 14202-69.

243. В производственном помещении гидрометаллургического передела осуществляется контроль за состоянием воздушной среды в рабочей зоне с помощью автоматических газоанализаторов.

7.6. Электролизные процессы

244. При расположении электролизеров в корпусе в два ряда предусматриваются проезды либо со стороны продольных стен шириной не менее 4,5 м, либо между продольными рядами шириной, не менее 5,5 м.

В обоих случаях обеспечивается свободный проход шириной не менее 1,0 м между транспортным средством или транспортируемым грузом и колонной корпуса, или установленным оборудованием.

245. Ширина прохода между продольным рядом электролизеров и наиболее выступающей частью конструкции здания при наличии центрального проезда, не менее 2,0 м.

246. Ширина свободного прохода в подвале с продольных сторон электролизера, не менее 1,0 м.

247. Расстояние между торцами электролизеров должно быть не менее 0,7 м. Между каждыми шестью и не более чем четырнадцатью электролизерами предусматривается проезд шириной, не менее 3,0 м.

248. В местах примыкания к корпусу электролизера транспортных коридоров между электролизерами предусматриваются проезды шириной, не менее 12,0 м.

249. Расстояние между шинопроводами двух рядов электролизеров исключают возможность замыкания шинопроводов.

250. Для проведения монтажных и ремонтных работ на магистральном устройстве для транспортирования газа (хлоргаза) и возгонов солей вдоль указанного устройства должен быть свободный проход шириной не менее 1,0 м.

251. Электрические распределительные устройства напряжением до 1000 Вольт для силовой и осветительной сетей корпуса электролиза располагается не ближе 6,0 м к шинопроводам или частям электролизера.

Электрические распределительные устройства для электросварочных сетей или сушки электролизеров, питаемые через разделяющие трансформаторы, располагаются не ближе 1,0 м к шинопроводам или частям электролизера.

252. Верхняя часть кожуха электролизера выступает выше уровня пола не менее, чем на 200 мм.

253. Зазор между железобетонной плитой перекрытия и кожухом электролизера, как правило, не менее 100 мм.

В процессе эксплуатации электролизеров допускается уменьшение указанного зазора до 50 мм.

254. Система изоляции в корпусах электролиза должна исключать возможность внесения потенциала земли в зону обслуживания электролизеров и шинопроводов серии.

255. Железобетонные и металлические площадки для обслуживания электролизеров и шинопроводов изолируются от земли, а поверхность их - покрыта термостойкими диэлектрическими материалами.

256. Металлические трубопроводы, а также патрубки анодного, катодного и местного отсосов в местах соединения с электролизером должны иметь электроизоляционные вставки и быть электроизолированы от элементов перекрытия корпуса. Указанные трубопроводы и патрубки, кроме того, имеют электроизоляционные вставки в местах соединения их с другими трубопроводами.

Металлические коллекторы должны иметь электроизоляционные вставки в местах соединения их с магистральным устройством для транспортирования указанных продуктов.

257. Металлические трубопроводы (вакуума, сжатого воздуха, газов и другие) и магистральные устройства для транспортирования, проложенные на опорах, электроизолируются от этих опор, а опоры - от земли.

258. В корпусах электролиза не должно быть сплошных металлических и железобетонных конструкций. При этом металлические магистральные устройства для транспортирования анодного хлоргаза и возгонов, оснащенные скребковыми конвейерами, допускается изготавливать без электроизоляционных вставок по длине устройства. Приводы скребковых конвейеров указанных устройств электроизолируются от земли, а также оборудуются приспособлениями автоматического отключения от сети переменного тока при пробое изоляции обмотки двигателя на корпус.

259. Магистральные устройства для транспортирования в местах перегрузки электроизолируются от перегрузочного устройства, а устройство - от земли.

260. Внутрицеховые шинопроводы и кожухи электролизеров электроизолируются от земли не менее чем двумя ступенями изоляции.

261. Металлические трубопроводы, защитные трубы (короба) для прокладки трасс проводок системы автоматизации в местах пересечения стен или перекрытия корпуса электролиза электроизолируются от них и с обеих сторон стены или перекрытия должны иметь электроизоляционные вставки.

262. Металлические трубопроводы и защитные трубы (короба) для трасс проводок систем автоматизации, прокладываемые вдоль корпуса электролиза по стенам на кронштейнах, электроизолируются от кронштейнов, а кронштейны - от стен.

263. Металлические защитные трубы (короба) и трубопроводы, прокладываемые вдоль корпуса на высоте более 3,0 м от площадки обслуживания электролизеров, должны иметь электроизоляционные вставки, совмещенные с температурными и электроизоляционными швами наземной части корпуса электролиза.

264. Металлические защитные трубы (короба) и трубопроводы, прокладываемые вдоль корпуса на высоте менее 3,0 м от площадки обслуживания электролизеров, должны иметь электроизоляционные вставки через каждые два электролизера, а также в местах расположения температурных и электроизоляционных швов надземной части корпуса электролиза.

265. Горизонтальные и наклонные металлические элементы конструкций и трубопроводы, прокладываемые поперек корпуса, должны иметь электроизоляционные вставки в местах расположения двух сквозных продольных электроизоляционных швов для обеспечения электроизоляции между положительными и отрицательными полюсами серии.

266. Металлические вертикальные опорные конструкции и трубопроводы, расположенные в корпусе выше нулевой отметки, а также на высоте более 3,0 м от площадки обслуживания электролизеров, должны иметь электроизоляционные вставки через каждые 3,0 м.

267. Патрубки приточной вентиляции и регулировочные устройства к ним должны быть электроизолированы от основного воздухопровода и металлоконструкций электролизера.

268. Вентиляторы в приточных туннелях устанавливаются с учетом требований электроизоляции от строительных конструкций и воздуховодов.

269. Внутри одноэтажных корпусов электролиза прокладка вдоль корпуса магистральных трубопроводов воды и канализации запрещается.

270. Во вновь проектируемых цехах прокладка водопроводных и канализационных трубопроводов разрешается в каналах ниже нулевой отметки двухэтажных корпусов электролиза.

Эти каналы должны быть гидроизолированы с наружной и внутренней сторон, защищены кислотостойким материалом; полы канала должны иметь уклон не менее 1:1000 в сторону сборной емкости.

Указанные трубопроводы в месте ввода на нулевую отметку должны быть приподняты от уровня пола не менее чем на 200 мм. Вводы трубопроводов необходимо предусматривать в местах, исключающих попадание в них расплавов.

271. При использовании воды для охлаждения элементов электролизеров должна быть исключена возможность попадания ее в электролизер.

272. Трубопроводы, подводящие воду для охлаждения элементов электролизеров и отводящие ее, должны быть изготовлены из диэлектрического материала, обеспечивающего электрическое сопротивление каждого трубопровода с водой не менее 0,50 МОм.

Прокладка трубопроводов воды должна исключать попадание на них расплавов.

Проверка электрического сопротивления указанных трубопроводов должна производиться не реже одного раза в месяц.

273. Отвод воды от водоохлаждаемых элементов электролизеров должен выполняться закрытым.

274. Система охлаждения элементов электролизеров оснащается приборами контроля температуры и давления воды на выходе из охлаждающих устройств, сблокированными с сигнализацией (световой, звуковой), срабатывающей при повышении температуры или снижении давления ниже установленной технологическим регламентом величины.

275. Вода, подаваемая для охлаждения элементов электролизеров, должна быть очищена от механических примесей.

276. Шланги для подвода сжатого воздуха не должны иметь металлической защиты. В качестве трубопроводов вакуума допускается использование шлангов с металлической защитой при обязательном устройстве электроизоляционных разрывов на шланге или в месте подсоединения его к вакуумпроводу.

277. Вводы шинопроводов в корпуса электролиза и выводы их из корпусов должны быть ограждены металлическими сетками на высоту не менее 3,0 м от уровня пола и площадок обслуживания электролизеров.

Сетки должны быть электроизолированы от шинопроводов.

278. Шинопроводы, расположенные вблизи посадочных площадок мостовых кранов, должны быть ограждены, если расстояние от них до площадок составляет менее 2,5 м.

279. Число последовательных ступеней электроизоляции крюка крана от земли должно быть не менее трех. Для новых или вышедших из капитального ремонта кранов сопротивление каждой из ступеней электроизоляции, измеренное мегомметром на напряжение 1000 В, должно быть не менее 10,0 МОм, в процессе эксплуатации допускается снижение сопротивления изоляции до 0,5 МОм на ступень.

280. Сопротивление каждой ступени изоляции установки электролиза (электролизеров, шинопроводов, трубопроводов, рабочих площадок и других частей), а также конструктивных элементов корпуса электролиза должно быть не менее чем 500 Ом на каждый вольт максимального напряжения на преобразовательной подстанции.

281. Проверке сопротивления подлежит электроизоляция:

1) кожухов электролизеров, трубопроводов анодного, катодного и местного отсосов - от земли и прилегающих строительных конструкций;

2) шинопроводов постоянного тока - от опор и земли;

3) рабочих площадок у электролизеров - от рядом расположенных электролизеров и земли;

4) полов, стен, колонн корпуса и подвала - от земли;

5) строительных конструкций, разделенных электроизоляционными швами - между собой;

6) частей трубопроводов - от земли, между собой, а также по отношению к электролизерам;

7) патрубков приточной вентиляции и их регулировочных устройств - от земли, основного воздухопровода и конструкций электролизера;

8) шинопроводов трансформаторов для сушки электролизеров - от земли, а также шин напряжения, кабелей и аппаратуры - от каркаса, на котором установлены трансформаторы, пола и электролизера;

9) частей мостового электрического крана - от земли и между собой;

10) механизмов управления технологическими ковшами (ручки, штурвалы и другие) от самого ковша.

Сопротивление изоляции частей электролизной установки и конструктивных элементов корпуса электролиза, перечисленных в подпунктах 1, 8, 9, 10 - должно быть не менее 500 кОм, в подпункте 2 - не менее 1 Ом на каждый вольт напряжения шинопровода постоянного тока, а в подпунктах 3, 4, 5, 6, 7 - не менее 50 кОм.

282. За состоянием электроизоляции в корпусе электролиза должен быть установлен систематический контроль.

283. В корпусах электролиза с напряжением на серии электролизеров свыше 500 В, должна быть устроена сигнализация, оповещающая персонал о появлении опасных потенциалов на серии электролиза.

284. Электролизные установки должны быть оснащены системами непрерывного контроля и регистрации переменной составляющей напряжения серий относительно земли. При превышении переменой составляющей 42 В должна автоматически включаться сигнализация и приниматься оперативные меры по устранению причин повышения напряжения.

285. Питание электрооборудования переменного тока, работающего в корпусах электролиза (за исключением мостового крана и осветительных сетей, расположенных на высоте более 3,0 м от площадки обслуживания (электролизеров) и расположенного на расстоянии менее 6,0 м от шинопроводов постоянного тока и электролизеров), осуществляется через разделяющий трансформатор.

Указанное оборудование электроизолируется от всех металлических и бетонных конструкций, пола и площадок, на которых оно установлено. Заземление его запрещается.

В схемах управления электрооборудованием предусматривается автоматический контроль электроизоляции и автоматическое отключение его при снижении уровня сопротивления изоляции.

286. Разрежение в коллекторе концевого электролизера должно быть не ниже 5 Па.

287. Заливка расплава в электролизеры, а также извлечение металла, шлама и отработанного электролита из электролизеров должны быть механизированы. Выборку густой части шлама допускается производить вручную.

288. Металлический инструмент, применяемый для обслуживания электролизеров, должен храниться в отведенных для этого местах.

289. Инструменты, применяемые в корпусах электролиза, должны изготавливаться из немагнитных материалов.

290. Находиться в подвале в зоне электролизеров не допускается.

291. Пуск и остановка электролизеров, проверка герметичности устройств для транспортирования должны производиться в соответствии с технологическим регламентом.

292. Включение и отключение электролизеров без снятия нагрузки на серии запрещается.

293. Располагать шланги для подачи воды над электролизерами и ошиновкой запрещается.

294. Для сушки электролизеров и разогрева электролита применяются сухие однофазные трансформаторы.

295. Переключения и отключения трансформаторов для разогрева и сушки электролизеров должны производиться при отключенном шинопроводе переменного тока.

296. Чистка изоляции шинопровода переменного тока производится при отключенном трансформаторе и шинопроводе.

297. Замена электродов на работающих электролизерах должна производиться после удаления металла и перевода коллектора на местный отсос. Замена электродов должна производиться с помощью специальных грузозахватных приспособлений после предварительного подогрева электродов.

298. Линии связи первичных преобразователей, исполнительных механизмов и других устройств дистанционного контроля и управления должны исключать внесение потенциала земли на элементы электролизной установки и иметь защиту от коротких замыканий по постоянному току.

Кабельные трассы защищаются от воздействия электромагнитных полей и высоких температур.

299. Ворота и двери, открывающиеся на улицу, должны быть оборудованы воздушнотепловыми завесами и другими приспособлениями, исключающими занос влаги в корпуса электролиза.

300. Оборудование хлорных компрессорных соответствуют требованиям ГОСТ 12.2.016-81 и установленного технического регламента.

301. Напорные хлоропроводы необходимо прокладывать с уклоном, обеспечивающим их полное опорожнение самотеком, и они должны быть снабжены сборниками кислоты.

302. Хлорные компрессоры и хлоропроводы должны иметь 100 % резерв. Установки, потребляющие хлор имеют резерв, обеспечивающий бесперебойное потребление поступающего хлора.

303. Баки с кислотой должны быть снабжены указателями уровня кислоты в них, переливной трубой и сигнализацией, оповещающей о наполнении баков.

304. Размещать баки с кислотой над проходами запрещается.

305. В помещении хлорной компрессорной и пункте перекачки серной кислоты должны быть установлены фонтанчики с водой для смыва кислоты при попадании ее на тело человека. Фонтанчики должны устанавливаться на видных и легкодоступных местах и подключаться к хозяйственно питьевому водопроводу.

306. Должны быть предусмотрены электроизоляционные разрывы на рельсах трансбордера, расположенного в центральном соединительном коридоре между корпусами электролиза. Расстояние между электроизоляционными разрывами должно исключать возможность перемыкания их трансбордером. Сопротивление изоляции должно быть не менее 0,5 МОм.

307. Рельсы трансбордерных путей должны быть изолированы oт строительных конструкций в соответствии с требованиями промышленной безопасности к устройству и безопасной эксплуатации грузоподъемных кранов.

308. Не допускается во время ликвидации анодного эффекта на электролизере проводить другие работы на нем.

309. Уровень металла в вакуум-ковше должен быть ниже летки не менее чем на 100 мм. Переливка металла из вакуум-ковшей в литейные ковши должна быть механизирована.

310. При транспортировании ковшей с металлом на тележках поворотный механизм должен быть застопорен предохранительной защелкой. Чистка и ремонт ковшей должны производиться в специально отведенном месте.

311. Самоходные безрельсовые механизмы для обслуживания электролизеров и транспорт должны быть снабжены колесами с литыми или надувными шинами.

312. Не допускается перемещать и складировать длинномерные металлические предметы поперек электролизного корпуса.

313. В корпусе электролиза находится комплект защитных средств от поражения электрическим током, состоящий из диэлектрических перчаток, бот, ковриков и инструмента с электроизолированными ручками.

7.7. Рафинирование и разливка металла
7.7.1. Огневое рафинирование

314. Транспортировка твердых материалов к рафинировочным печам производятся на специально предназначенных для этой цели вагонетках или подаваться краном с использованием соответствующих грузозахватных приспособлений или тары. Кабина крана для загрузки этих материалов в печь должна быть защищена от брызг расплава и теплового воздействия.

315. Плавильные печи, предназначенные для рафинирования, переплавки, восстановления и получения лигатур, размещаются изолировано от других производственных участков.

316. Металлические корпуса рафинировочных агрегатов (миксеров, котлов, нагревательных и плавильных печей), рафинировочные тигли должны быть заземлены. Исправность заземлений проверяется перед каждым включением электронагревателей. Заземление переносных металлических тиглей должно производиться при снятом напряжении с нагревательных элементов. Не допускается эксплуатация указанного оборудования с неисправным заземлением.

317. Подводящие кабели электропитания миксеров, электропечей и других должны быть защищены от воды, расплава, тепловых излучений и механических повреждений. Кабельные каналы должны прокладываться на расстоянии не менее 1 м от загрузочных и сливных желобов, загрузочных и смотровых окон электропечей и миксеров. Открытые части токопроводов должны быть ограждены.

318. Расстояние между печью или миксером и литейным конвейером не менее 0,7 м.

319. Места перелива металла из миксеров в печи, из котла в котел должны быть ограждены, а желоба герметично закрыты.

320. На всех электропечах с напряжением переменного тока выше 42 В операции введения присадок, перемешивания расплава, извлечение шлама и другие должны производиться:

1) в печах прямого нагрева - при снятом с нагревательных элементов напряжении;

2) в тигельных печах - при заземленном тигле.

Наложение заземления производятся только при снятом с нагревательных элементов напряжении.

321. На электропечах с напряжением выше 40 В операции введения компонентов сплава и присадок, перемешивание расплава, съем шлака, извлечение шлама, очистка внутренней полости миксеров и печей с открытыми нагревателями прямого нагрева должны проводиться при снятом напряжении.

322. Процессы загрузки и выгрузки вакуумных печей, предназначенных для рафинирования, переплавки и получения лигатуры должны быть механизированны.

323. При эксплуатации вакуумных печей учитывается образование на их внутренних стенках мелкодисперсных, склонных к самоокислению, возгонов. С целью предотвращения воспламенения и взрыва, вскрытие этих печей производится после предварительного охлаждения и вентилирования. Зачистка возгонов производится только искробезопасным инструментом.

324. Высокотемпературные вакуумные печи снабжаются водой для охлаждения от цеховых сетей водоснабжения, запитанных от двух независимых источников.

325. Для предотвращения попадания воды в рабочее пространство печи проводится регулярный осмотр и проверка системы охлаждения, и предусматривается блокировка на отключение печи в случае попадания воды в рабочее пространство. Печи, работающие под вакуумом, оборудуются взрывными клапанами (мембранами).

326. Печи работающие под вакуумом, на внутренних стенках которых возможно осаждение склонных к самовозгоранию аэрозольных частиц металла, перед вскрытием заполняются инертным газом.

327. Литейный конвейер снабжен аварийными кнопками "Стоп", расположенными в его головной и хвостовой частях.

328. Установки полунепрерывного литья должны быть снабжены:

1) устройствами, ограничивающими ход литейной платформы;

2) системой сигнализации о превышении скорости литья и падении давления охлаждающей воды в системе;

3) контрольно-измерительными приборами для показаний и записи температуры металла в миксере (печи), давления и расхода охлаждающей воды в системе, скорости литья, конечной и текущей длины отливаемого слитка;

4) системами сигнализации о возникновении аварийных ситуаций;

5) защитным решетчатым настилом с размером ячейки не более 25x25 мм, перекрывающим колодец машины полунепрерывного литья.

329. Литейные конвейеры и разливочные установки оборудуются устройствами для защиты обслуживающего персонала от брызг расплавленного металла.

330. Заливка металла в кристаллизатор машины полунепрерывного литья выполняется только после пуска водного охлаждения и отсутствия влаги на поддоне кристаллизатора и литейном столе.

331. Пуск хода платформы машины полунепрерывного литья разрешается только при одинаковом уровне металла в кристаллизаторах.

332. Пуск гидравлической машины полунепрерывного литья допускается только при отсутствии подтекания масла в трубопроводах и отсутствии его в кессоне.

333. Литейные ковши и тигли для ручной разливки металла независимо от их емкости наполняются металлом до установленного технологического регламента. Транспортирование расплавленного металла в ковшах (тиглях) вручную должно производиться по проходам шириной не менее 2 м.

334. Проверка состояния форм и изложниц для разливки металлов должна проводиться ежесменно. Не допускается эксплуатация изложниц, имеющих трещины.

335. Готовая продукция в литейных цехах должна складироваться на специально предусмотренных для этого площадках.

7.7.2. Хлорирование (продувка жидких металлов хлором)

336. Расстояние в свету между хлораторами должно быть не менее 7,0 м.

337. Ширина свободного проезда со стороны леток миксера хлоратора должна быть не менее 6,0 м.

338. Во вновь строящихся цехах хлорирования площадки для обслуживания хлораторов имеют ширину не менее 10 м.

339. Загрузка материала в приемные бункера хлораторов должна быть оборудована устройствами, предотвращающими выделение вредных веществ в атмосферу цеха.

340. Загрузка шихты в хлораторы должна быть механизирована.

341. При транспортировании порошковой шихты для хлорирования устройство систем пневмотранспорта должно исключать возможность отложения в них пыли.

342. Хлораторы и их конденсационные системы должны быть оборудованы газоотсасывающими устройствами и местными отсосами от всех мест возможного выделения вредных веществ и аэрозолей.

343. Во вновь строящихся и реконструируемых цехах хлорирования у каждого хлоратора должен быть устроен аварийный приямок, емкость которого должна быть рассчитана на полный объем расплава в хлораторе.

Приямок должен быть укрыт и оборудован вытяжной вентиляцией.

344. Токоведущие шины хлораторов должны быть ограждены. Конструкции ограждения должны исключать возможность случайного прикосновения к шинам.

345. Все трубопроводы, подводящие к хлораторам хлор и другие газы, и отводящие от них газы, а также патрубки местных отсосов на границах рабочих площадок должны иметь электроизоляционные вставки.

346. Производить какие-либо работы на хлораторах, находящихся под напряжением, с использованием грузоподъемных механизмов запрещается.

347. Управление хлораторами должно производиться с центрального щита управления.

348. Хлораторы имеют автоматические устройства для аварийного отключения и "запрет пуска" на местных пультах управления и центральном щите.

Выключатели на пультах управления и центральном щите должны быть оборудованы световой сигнализацией.

349. Шахтные электропечи, сухие конденсаторы и хлораторы, а также печи по переработке пульп должны быть оборудованы предохранительными клапанами.

Места установки и размеры предохранительных клапанов определяются проектом. Предохранительные клапаны должны быть соединены с выхлопными трубами, выведенными выше рабочей зоны не менее чем на 2 м.

350. После срабатывания предохранительных клапанов на хлорирующих агрегатах или на печах по переработке пульпы должна быть немедленно включена аварийная вытяжная вентиляция, а также прекращена подача хлора и шихты в данный агрегат.

351. При снижении давления хлора или прекращении подачи его в хлоратор с расплавом должна автоматически включаться сигнализация. При этом подача хлора должна быть отключена и осуществлен перевод хлоратора на осушенный воздух.

352. Все хлоропроводы, транспортирующие хлорсодержащие газы любых концентраций, должны иметь 100 % резерв.

353. Хлоропроводы должны быть герметичными и иметь разъемные соединения, обеспечивающие возможность осмотра и очистки их по всей длине.

354. Хлоропроводы перед вводом в эксплуатацию должны быть испытаны. Испытание их должно производиться по отдельным ниткам.

355. Запорная арматура, отключающая подачу хлора в хлоропроводы и хлорирующие агрегаты, должна быть герметичной.

356. Штанги и змеевики, применяемые для охлаждения хлораторов, перед установкой проверяются на плотность.

357. Хлораторы с солевым оросительным фильтром должны быть оборудованы:

а) регулирующим клапаном подачи пульпы в солевой фильтр;

б) предохранительным клапаном на солевом фильтре;

в) устройством для постоянного контроля разрежения в солевом фильтре.

358. Слив расплава из хлораторов и печей по переработке пульпы должен производиться в сухие короба или в специальную сухую закрывающуюся тару.

Слив расплава из хлоратора и печи по переработке пульпы с последующим гидроудалением должен производиться в короб, заполненный водой до уровня сливного устройства. При сливе расплава вода в короб должна подаваться непрерывно.

359. Уровень наполнения ковшей расплавом должен быть ниже сливного носка, а при отсутствии его - ниже бортов ковша не менее чем на 200 мм.

360. Вскрытие хлорирующих агрегатов и систем конденсации, находящихся под давлением, запрещается.

361. Запрещается работа хлорирующих агрегатов при неисправной аппаратуре, измеряющей расход и давление хлора.

362. Удаление горячих огарков из шахтного хлоратора должно производиться в сухие герметичные кюбели. Заполненные огарками кюбели должны немедленно вывозиться из цеха.

363. Во вновь строящихся и действующих цехах для остывания кюбелей с печными огарками, хлоридами и другими продуктами, выделяющими вредные газы, предусматривается отдельное помещение, оборудованное вытяжной вентиляцией.

364. Общецеховые сборные газоходы (коллекторы) имеют 100 % резерв. Газоходы, в которых может конденсироваться жидкость, должны иметь устройство для отвода и сбора конденсата.

365. Общецеховые сборные газоходы должны быть оборудованы плотными люками. Расстояние между люками должно быть не более 12 м.

366. Конструкция шиберов на воздуховодах и газоходах должна обеспечивать герметичность.

367. Очистка и мойка съемного оборудования и разъемных трубопроводов должна производиться в специально оборудованном помещении, в котором для разборки, очистки и промывки оборудования и трубопроводов должны быть устроены отдельные кабины, оборудованные эффективной вытяжной вентиляцией. Удаляемый воздух перед выбросом в атмосферу должен подвергаться очистке.

7.7.3. Восстановление и вакуумная сепарация
7.7.3.1. Электропечи сопротивления

368. Контакты токоподводов к печам должны быть укрыты защитными кожухами.

369. Пульты управления электропечами должны быть оснащены регистрирующими и регулирующими приборами и сигнальными устройствами.

При размещении пультов управления в изолированном помещении должна быть предусмотрена двусторонняя связь с печным отделением.

370. При удалении окалины из печи напряжение с нее должно быть снято.

371. Печи для разогрева ковшей с расплавом должны быть оборудованы газоотсасывающими устройствами.

372. Во вновь строящихся и реконструируемых цехах должны быть предусмотрены отдельные помещения для проведения капитального ремонта печей, а также для ремонта ковшей и сменного оборудования.

7.7.3.2. Аппараты восстановления и вакуумной сепарации

373. Для проведения монтажа, демонтажа и очистки аппаратов восстановления и вакуумной сепарации предусматриваются специальные стенды.

374. Стенды для очистки и демонтажа аппаратов восстановления, а также стенды для очистки крышек реакционных аппаратов должны быть оборудованы местными отсосами.

375. Аппараты восстановления и вакуумной сепарации по окончании монтажа должны быть испытаны на плотность (натекание).

376. Перед опрессовкой вакуумных систем и аппаратов должны быть проверены исправность манометров, редуктора и запорного вентиля на линии сжатого воздуха или азота, а также крепление крышек аппаратов.

377. Извлечение из печи аппаратов восстановления и вакуумной сепарации и установка их в печь должны производиться при снятом напряжении с электронагревателей печи. Аппараты после установки в печь должны быть заземлены.

378. Транспортирование аппаратов восстановления и вакуумной сепарации должно производиться при помощи специальных чалочных приспособлений.

379. Корпуса конденсаторов аппаратов сепарации должны быть оборудованы лестницами или скобами.

380. При выполнении огневых работ на ретортах аппаратов, заполненных реакционной массой, должны быть приняты меры, предотвращающие загорание содержимого реторт.

381. Демонтаж аппаратов вакуумной сепарации производится после слива воды из кессонов охлаждения конденсаторов и фланцев реторт.

382. При полусовмещенном процессе демонтаж аппаратов восстановления и монтаж аппаратов вакуумной сепарации должны производиться на теплоизолированных стендах.

383. Срезка и приварка хвостовиков и колпаков реторт должны производиться на специальных стендах, оборудованных местным отсосом.

384. Для аварийного слива расплавов из ковшей и аппаратов, установленных в печи восстановления, должны быть предусмотрены стационарные или установленные на специальных тележках емкости. Емкости должны быть сухими и чистыми.

385. При наличии влаги на рабочей площадке непосредственно у печи или наличии избыточного давления газов в аппаратах восстановления заливка металла в них запрещается.

386. В случае прогорания реторты в процессе восстановления необходимо снять с печи напряжение, отключить транспортирующие трубопроводы, и принять меры для предотвращения пролива расплава из печи.

387. При прогорании реторты в период сепарации необходимо снять с печи напряжение, отключить вакуумную систему, а в печь и аппарат подать аргон.

388. Давление аргона в сети должно регулироваться автоматически и не превышать 0,67 МПа.

389. Заборное устройство вакуум-ковша перед опусканием в расплав должно быть прогрето до температуры выше 100 ^о С. Опускать его необходимо медленно с постепенным прогревом.

390. При прекращении подачи воды в кессоны для охлаждения фланцев аппарата напряжение с печей должно быть снято, а в аппараты восстановления и вакуумной сепарации должен подаваться аргон. При возобновлении подачи воды она должна подаваться в кессоны малыми порциями.

391. Слив расплава в ковши и короба из аппаратов восстановления разрешается только при работающей вентиляции местного отсоса. Ковши и короба должны быть сухими и прогретыми.

392. Нахождение людей под хвостовиками работающих аппаратов восстановления запрещается.

393. Конструкция устройства для слива расплава из аппаратов восстановления должна исключать самопроизвольный слив его.

394. Транспортирование расплава должно производиться в закрытых ковшах. Уровень расплава в них должен быть ниже верхней кромки горловины ковшей не менее чем на 200 мм.

395. Разгрузка из изложниц в контейнеры должна быть механизирована и производиться только после полного затвердевания металла.

396. Производить вскрытие аппаратов, находящихся под давлением, запрещается.

397. При монтаже, демонтаже и выборке металла и реторт, перемещение их из горизонтального положения в вертикальное и наоборот, а также кантование других деталей аппаратов должны производиться только с применением специальных приспособлений.

398. Перед вскрытием вакуумных блоков и вакуумных патрубков аппаратов после процессов восстановления и вакуумной сепарации в них должна быть обеспечена пассивация металла способом, предусмотренным технологическим регламентом. Вскрытие вакуумных блоков и вакуумных патрубков должно производиться без ударов и применения открытого огня.

399. Вскрытие газящих аппаратов восстановления и дегазации деталей производится на специальных стендах, оборудованных местными отсосами.

7.7.4. Восстановление в атмосфере водорода

400. Помещения восстановления в атмосфере водорода (восстановителе) должны быть оборудованы автоматическими газоанализаторами для контроля содержания водорода в атмосфере помещений. Газоанализаторы должны быть сблокированы с аварийной вытяжной вентиляцией и сигнализацией.

401. При содержании водорода в воздухе производственных помещений более 1 % по объему (25 % от нижнего предела взрываемости) технологическое оборудование, установленное в этом помещении, должно быть остановлено.

402. Проектирование, монтаж и эксплуатация трубопроводов водорода должны соответствовать требованиям СНиП РК 3.05-09-2002 "Технологическое оборудование и технологические трубопроводы".

403. Давление водорода на входе в печь (автоклав) должно быть в установленных пределах. В системе подачи водорода в печь (автоклав) должен быть предусмотрен автоматически закрывающийся клапан, сблокированный со звуковым сигналом, предупреждающим о падении давления.

Конструкция электропечи исключает соприкосновение нагревательных элементов с автоклавом.

Электропечь отключается при установке и извлечении автоклава из нее.

404. Перед пуском и после остановки печь, автоклав, трубопроводы, свечи дожигания водорода и другое оборудование должны быть продуты газом, азотом или влажным паром. Окончание продувки должно определяться анализом состояния продувочного газа, после остановки водород в продувочном газе должен отсутствовать, а содержание кислорода в продувочном газе не должно превышать 4 % (объемных).

405. Печи и установки восстановления в атмосфере водорода оборудуются устройством для отвода и дожигания газа (свечи дожигания).

Конструкция устройства дожигания водорода должна исключать отрыв и угасание факела, а также попадание в них атмосферных осадков.

406. Пуск водорода в установки разрешается после контрольного анализа. Концентрация водорода в газовой атмосфере составляет не менее 95 %.

407. Трубопроводы, транспортирующие водород, устройства дожигания имеют дренажные устройства, доступные для осмотра и ремонта.

408. Подача водорода в автоклав разрешается только при работающей в цехе приточно-вытяжной вентиляции.

409. Аппараты, находящиеся в технологическом режиме под давлением водорода ниже 0,7x10 МПа, после капитального ремонта и вновь установленные перед пуском в эксплуатацию, должны подвергаться испытанию на плотность под давлением, превышающим рабочее на 25 %, но не более 1x10 МПа.

8. Презумпция соответствия

410. Процессы металлургических производств и их жизненные циклы, применяемые в соответствии с требованиями гармонизированных стандартов, считаются соответствующими требованиям настоящего Технического регламента.

Гармонизированные стандарты, обеспечивающие выполнение требований, установленных настоящим Техническим регламентом, устанавливаются в порядке, предусмотренном действующим законодательством Республики Казахстан .

411. Процессы металлургических производств и их жизненные циклы, могут быть изготовлены по иным нормативным документам по стандартизации при условии, если их требования не ниже требований настоящего Технического регламента.

9. Сроки и условия введения в действие Технического регламента

412. Настоящий Технический регламент вводится в действие по истечении шести месяцев со дня его первого официального опубликования.

413. С момента введения в действие настоящего Технического регламента нормативные акты, действующие на территории Республики Казахстан, до приведения их в соответствии с Техническим регламентом применяются в части, не противоречащей Техническому регламенту.