2010 - 2014 жылдарға арналған "Жасыл даму" салалық бағдарламасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 10 қыркүйектегі № 924 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 8 шілдедегі № 779 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 08.07.2014 № 779 қаулысымен.

«Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған 2010 - 2014 жылдарға арналған «Жасыл даму» салалық бағдарламасы (бұдан әрі — Бағдарлама) бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігі мүдделі орталық және жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп, Бағдарламада көзделген іс-шаралардың тиісінше және уақтылы орындалуын қамтамасыз етсін.
Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2011.08.04 № 912 қаулысымен.
3. Жауапты орталық және жергілікті атқарушы органдар, ұлттық, компаниялар (келісім бойынша) "Салалық бағдарламаларды әзірлеу және мониторингілеу ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 18 наурыздағы № 218 қаулысымен бекітілген Салалық бағдарламаларды әзірлеу және мониторингілеу ережесіне сәйкес Бағдарламаның іске асырылу барысы туралы ақпарат берсін.
Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2011.08.04 № 912 қаулысымен.
4. Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2011.08.04 № 912 қаулысымен.
5. 1-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдерінің күші жойылды деп танылсын.
Ескерту. 5-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2011.08.04 № 912 қаулысымен.
6. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің бірінші орынбасары – Қазақстан Республикасының Өңірлік даму министрі Б.Ә. Сағынтаевқа жүктелсін.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.
7. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2010 жылғы 10 қыркүйектегі
№ 924 қаулысымен
бекітілген

2010 - 2014 жылдарға арналған «Жасыл даму» салалық
бағдарламасы

Ескерту. Бағдарламаға өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2011.08.04 № 912 қаулысымен.

1. Бағдарламаның паспорты

Ескерту. 1-бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.

Атауы 2010 - 2014 жылдарға арналған «Жасыл
даму» салалық бағдарламасы

Әзірлеуге негіздеме «Қазақстан Республикасының 2020 жылға
дейінгі Стратегиялық даму жоспары
туралы» Қазақстан Республикасы
Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы
№ 922 Жарлығы

Бағдарламаны Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны
әзірлеуге және іске қорғау министрлігі
асыруға жауапты
мемлекеттік орган

Мақсаты Табиғи экожүйелерді сақтау және қалпына
келтіру бойынша жағдай жасау

Міндеттері «Жасыл экономиканы» дамыту; қоршаған
ортаның құрамдауыштары мен денсаулыққа
антропогендік әсер етуді төмендету;
табиғи экожүйелерді сақтау және қалпына
келтіру; қоршаған ортаның сапасын
басқару жүйесін дамыту және жетілдіру

Іске асыру мерзімдері 2010 - 2014 жылдар

Нысаналы индикаторлар Кешенді экологиялық рұқсаттарға
енгізілген ресурс үнемдеу
көрсеткіштері 2014 жылы 1 дананы
құрайды.
Ластағыш заттардың жалпы шығарындылары
нормативтерінің белгіленген мәндерінің
көлемі 5 млн. тоннадан аспайды.
Ластаушы заттардың төгінділері
нормативтерінің белгіленген мәндерінің
көлемі 5 млн. тоннадан аспайды.
2014 жылға қарай қалдықтардың
түзілуіне қатысты оларды қайта өңдеу
үлесі 21,9 %-ды құрайды.
2014 жылға қарай 1990 жылмен
салыстырғанда парниктік газдардың
шығарындылары көлемінің асырылмауы
96 %-ды құрайды.
Шөлейттенген және жұтаң жерлер
алаңының өзгеру серпіні 2014 жылға қарай
0,05 % құрайды.
Жануарлар дүниесінің 200 түрін сақтау,
оның ішінде:
1) ауланатын түрлері – 93;
2) сирек кездесетін және жойылып кету
қаупі төнген түрлер – 107.
Табиғи су айдындары мен су қоймаларына
бағалы кәсіпшілік балықтардың тіршілікке
төзімді шабақтарын шығару 2014 жылға
қарай 158,4 млн. дананы құрайды.
Орман көмкерген жерлерге ауыстырылатын
орман көмкермеген жерлердің жыл сайынғы
алқабы 2014 жылға қарай – 6,5 мың га.
Республиканың жалпы алаңына шаққанда
ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың
үлесі 2014 жылға қарай 8,8 % болады.
Бақылау пункттерінің саны 2014 жылға
қарай:
1) метеорологиялық станциялар - 287;
2) агрометеорологиялық бекеттер - 102;
3) гидрологиялық бекеттер - 303;
4) автоматты режимде жұмыс істейтін
атмосфера ауасының жай-күйін - 48
құрайды.

Қаржыландыру көздері Бағдарламаны іске асыруға жалпы сомасы
мен көлемі 176969,98 млн. теңге қаражат бөлу
көзделген:
оның ішінде республикалық бюджеттен
108915,25 млн. теңге, оның ішінде:
2010 жылы - 18837,2 млн. теңге;
2011 жылы - 31926,6 млн. теңге;
2012 жылы - 25599,65 млн. теңге;
2013 жылы - 24486,05 млн. теңге;
2014 жылы - 8065,75 млн. теңге;
жергілікті бюджеттен - 47285,53 млн.
теңге, оның ішінде:
2010 жылы - 7674,1 млн. теңге;
2011 жылы - 10076,33 млн. теңге;
2012 жылы - 10268,9 млн. теңге;
2013 жылы - 9847,5** млн. теңге;
2014 жылы - 9418,7 млн. теңге;
халықаралық гранттан 327,83 млн. теңге,
оның ішінде:
2010 жылы - 68,0 млн. теңге;
2011 жылы - 100,3 млн. теңге;
2012 жылы - 86,1 млн. теңге;
2013 жылы - 73,43 млн. теңге;
қарыз қаражатынан - 3187,9 млн. теңге,
оның ішінде:
2010 жылы - 1010,8 млн. теңге;
2011 жылы - 1822,9* млн. теңге;
2012 жылы - 192,8 млн. теңге;
2013 жылы - 161,4 млн. теңге;
меншікті қаражаттан - 17253,5 млн.
теңге, оның ішінде:
2010 жылы - 1284,6 млн. теңге;
2012 жылы - 968,9 млн. теңге;
2013 жылы - 7500,0* млн. теңге;
2014 жылы - 7500,0* млн. теңге.
Ескертпе:
* - қаржыландыру көлемі тиісті қаржы
жылына арналған бюджетті қалыптастыру
кезінде нақтыланады;
** - қаржыландыру көлемі тиісті қаржы
жылына арналған жергілікті бюджетті
қалыптастыру кезінде нақтыланады

2. Кіріспе

2010 - 2014 жылдарға арналған «Жасыл даму» бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) «Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығын іске асыру мақсатында әрі 2008 жылдың қыркүйек - қазан айларында Батыс Қазақстан және Шығыс Қазақстан облыстарына сапары барысында Мемлекет басшысы берген тапсырмаларды орындау шеңберінде әзірленді.
Қолданыстағы бағдарламалық құжаттарды оңтайландыру шеңберінде осы Бағдарламаға Қазақстан Республикасының 2004 - 2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздігі тұжырымдамасы, Қазақстан Республикасының Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын 2030 жылға дейін дамытудың және орналастырудың тұжырымдамасы, «Қазақстан Республикасының 2008 - 2010 жылдарға арналған қоршаған ортаны қорғау» бағдарламасы, 2008 - 2010 жылдарға арналған «Жасыл ел» бағдарламасы; Су ресурстарын, жануарлар дүниесін сақтау және оңтайлы пайдалану және ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың желісін дамыту жөніндегі 2010 жылға дейінгі бағдарлама Арал өңірінің проблемаларын кешенді шешу жөніндегі 2007 - 2009 жылдарға арналған бағдарлама біріктірілген.
Бағдарлама ресурстарды пайдалану мен экономикалық өсудің экологиялық салдары арасындағы тәуелділікті жоюды көздейтін «жасыл экономика» прогрессивті қағидатын пайдалануға бағдарланған.
Халықаралық қатынастарды, қоршаған ортаны қорғау мен табиғат пайдалануды ғылыми қамтамасыз етуді дамыту жөніндегі іс-шаралар, қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің жүйелері, экологиялық білім беру, ағарту және халықты хабардар етуін арттыру мәселелері айқындалды.
Бағдарлама салааралық сипатта және парниктік газдар шығарындыларын, атмосфералық ауаның ластануын, экологиялық апат аймақтарын, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды, өндіріс және тұтыну қалдықтарын, су ресурстарын, көгалдандыруды және басқаларын қоса алғанда, көптеген мәселелерді кешенді түрде шешуге ықпал ететін болады.
Бағдарламаға орман шаруашылығы мен жануарлар әлемі, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар блогы қосылды. Қоғамның негізгі мақсаттарының бірі биологиялық әр алуандықты сақтау және елдің орнықты дамуын қамтамасыз ету болып табылады.

3. Ағымдағы жағдайды талдау

3.1. Сала жай-күйінің ағымдағы жағдайын, сондай-ақ осы
саланың елдің әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси
дамуына әсерін бағалау

Экологиялық проблемаларды шешу Экологиялық кодексті қабылдау, «2005 - 2007 жылдарға арналған қоршаған ортаны қорғау» және «2008 - 2010 жылдарға арналған қоршаған ортаны қорғау» бағдарламаларын, Балқаш - Алакөл бассейнін орнықты дамыту бағдарламасын, сондай-ақ басқа да бағдарламалық және нормативтік құқықтық құжаттарды іске асыру арқылы Қазақстан Республикасының 2004 - 2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздігі тұжырымдамасы шеңберінде жүзеге асырылды.
Алайда, тұтастай алғанда, қоршаған орта ластануының экологиялық жүйелер мен халық денсаулығына теріс әсерін айтарлықтай төмендету әзірге қолдан келмей тұр.
Мыналар: парниктік газдар шығарындылары, атмосфералық ауаның ластануы, су ресурстарының ластануы, өндіріс және тұтыну қалдықтарының жиналуы, биологиялық әр алуандықты ұтымды пайдаланбау Қазақстанда әлі де шешілмей отырған негізгі проблемалар болып қалып отыр.
Осы уақытқа дейін Қазақстанның сыртқы су ресурстарының көлемі мен сапасына тәуелділігі сақталуда, бұл елдің бірқатар су бассейндерінің тұрақтылығына айтарлықтай қауіп төндіреді. Шекаралас елдермен (Қытай, Қырғыз, Өзбекстан) су-экологиялық және су-энергетикалық проблемалар реттелмеген күйінде қалып отыр.
Соңғы жылдары шектес мемлекеттер аумағынан келетін суды пайдалану: проблемасы ушығып кетті: өзен ағыны жылына 15,1 км³-ге қысқарды, бұл жылына 2-3 км³-ге дейін су ресурстарының тапшылығына әкелуде. Мұндай үрдіс кейінгі жылдары да болжануда. Суға тәуелділік мәселелері елдің азық-түлік қауіпсіздігіне де, экологиялық қауіпсіздігіне де қатер төндіреді.

3.2. Күшті және әлсіз жақтарын, осы сала үшін
мүмкіндіктер мен қауіптерді талдау

Ескерту. 3.2-бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.

Объективті талдау жасау үшін оның күшті және әлсіз жақтарын, сондай-ақ, қазіргі мүмкіндіктер мен қауіптерді нақты анықтау қажет.

Оң факторлар	Теріс факторлар
Күшті жақтары 1. Қоршаған ортаның жай-күйі мен халық денсаулығына келеңсіз антропогендік әсерді төмендету. 2. Жануарлар әлемін сақтау және ұтымды пайдалану, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар желісін дамыту. 3. Аңшылық шаруашылығын дамыту жолымен жануарлар әлемін орнықты пайдалану. 4. Бай табиғи ресурстар. 5. Орман шаруашылығының негізгі институттары мен инфрақұрылымы сақталған.	Әлсіз жақтары 1. Атмосфераға ластаушы заттар шығарындыларының жоғары деңгейі. 2. Ластағыш заттар тастандыларының жоғары деңгейі. 3. Қалдықтарды қайта өңдеу мен кәдеге жаратудың көлемінің төмендігі. 4. Ағаш отырғызу және егу көлемінің бірнеше есе азаюы.
Мүмкіндіктер 1. Атмосфераға ластағыш заттар шығарындыларының көлемін тұрақтандыру. 2. Ластағыш заттардың төгінділерін азайту. 3. Қалдықтарды өңдеу және кәдеге жарату көлемін арттыру. 4. Шығарындыларды едәуір және экономикалық тиімді қысқартуға қол жеткізу 5. Республиканың аумағын «тарихи» ластаулардан тазарту. 6. Басым өңірлерде биологиялық әртүрлілікті ұзақ мерзімді сақтауға және қоршаған орта жағдайының орнықтылығына кепілдік беретін қорғалатын табиғи аумақтар желісін құру 7. Сирек кездесетін және жойылып бара жатқан жабайы тұяқты жануарлар мен киіктердің санын ұлғайту. 8. Орманды молықтыруда, олардың тұқымдық құрамын жақсартуда жаңа технологиялар енгізу	Қауіптер 1. Климаттың жаhандық өзгеруі салдарының ұлғаюы. 2. Табиғи ортаның трансшекаралық ластануы. 3. Жинақталған тарихи ластанулар бар аймақтарда қиын экологиялық жағдайлардың пайда болуы. 4. Өндіріс көлемінің өсуіне байланысты өнеркәсіп кәсіпорындарының авариялық дүркін шығарындылары. 5. Орман экожүйелері орнықтылығының бұзылуы. 6. Жабайы жануарлардың шектес мемлекеттерге ауып кеткен жағдайдағы ықтимал шығындар.

Қауіптердің алдын алу мақсатында парниктік газдардың шығарындыларын, атмосфера ауасы мен су ресурстарының ластануын, өндіріс пен тұтыну қалдықтарының жинақталуы, экологиялық апат аймақтарын, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды, жануарлар дүниесін, көгалдандыруды және т.б. қамтитын көптеген мәселелерді кешенді шешу қажет.

3.3. Тиісті саланы дамытудың негізгі проблемалары,
үрдістері және алғышарттары

3.3.1. Парниктік газдардың шығарындылары

Қазақстан Республикасында парниктік газдардың шығарындылары 1992 жылы СО₂ барабар 310 млн. тоннаны, 2008 жылы - 240 млн. тоннаны құрады.
Елде парниктік газдар шығарындылары көздерін орындалған түгендеу, көміртегі диоксиді эмиссиясының әзірленген болжамы ЖІӨ-нің бір бірлігіне (3,38 кг/АҚШ доллары) парниктік газдар шығарындыларының үлестік көрсеткіші бойынша Қазақстан бірінші орында екенін дәлелдеп отыр.
Көміртегі диоксиді шығарындыларының көлемінде ең көп үлес энергетикаға тиесілі, ал энергия тасығыштар арасынан - көмір, бұл ретте есептер шығарындылар генерациялауда көмірдің үлесі интенсивті қарқынмен өсетінін көрсетіп отыр. 2010 жылға қарай ол отынды жағудан түзілетін шығарындылардың жалпы көлемінің 63 %, 2020 жылы - 66 %-ын құрайды.
Қазақстан экономикасының көпшілігі энергияны қажетсінуімен ерекшеленеді, осының салдарынан елде энергия ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыратын іс-шараларды орындау үшін орасан техникалық резервтер бар. Қазіргі уақытта тұтынылатын энергияның 2/3 астамы оны пайдалану үдерісінде жоғалады, қазіргі заманғы технологиялардың даму деңгейі энергия ресурстарын пайдалы қолданудың кемінде 50-60 % коэффициентіне қол жеткізуге мүмкіндік береді.

3.3.2. Атмосфералық ауаның ластануы

Ескерту. 3.3.2-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.

Атмосфералық ауаның ластануы халықтың денсаулығына теріс әсер ететін қоршаған ортаға әсер етудің жетекші факторларының бір болып қалуда. Атмосфералық ауаға жылу энергетикасы және мұнай-газ секторы, кен өндіру және тау-кен өндіру саласы, қара және түсті металлургия неғұрлым теріс әсер етеді.
Қазақстанның өнеркәсіп кәсіпорындарының атмосфераға шығарындылары жылына шамамен үш миллион тоннаны құрайды, оның ішінде 85 %-ы ең ірі табиғат пайдаланушыларға тиесілі, елдің атмосферасына стационарлық көздерден шығарындылардың 10 %-ы және улы қалдықтардың елеулі үлесінің пайда болуы шикі мұнай мен ілеспе газ өндіру саласында жұмыс істейтін кәсіпорындарға тиесілі. Рұқсат етілген ластағыш заттар көлемі 2012 жылы 2011 жылдың деңгейінде қалып, 3,35 млн. тоннаны құрады. 2013 жылдан бастап табиғат пайдаланушылар мәлімдеген қоршаған ортаға ластаушы заттардың шығарындылары мен төгінділерінің арту үрдісі байқалады, бұл көп жағдайда экономика салалары дамуының оң серпінімен, жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар қуатының артуымен және жаңаларын іске қосумен, соның ішінде Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту жөніндегі 2010 – 2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама (бұдан әрі – ҮИИДМБ) шеңберінде іске асырылатын қоршаған ортаға эмиссияның айтарлықтай көлемі бар жобаларға байланысты.
Ауаны автомобиль көлігімен ластау көлемі неғұрлым қауіп төндіруде, бұл республика аумағында автокөлік құралдары санының қарқынды өсуіне байланысты. Бұл проблема республиканың ірі қалалары үшін аса өзекті, мұнда автокөліктің әуе бассейінін ластаудағы үлесі жалпықалалық шығарындылардың 60 %-на және одан жоғарыға жетеді.

3.3.3. Су ресурстарының ластануы

Ескерту. 3.3.3-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.

Қазақстан Республикасының ластану дәрежесі жоғары және ағындарының аумақтың бөлінуі тең еместігімен сипатталатын өзіндік су ресурстары шектелген. Жерасты тұщы сулары барланған запастар шамасының 12 % көлемінде ғана пайдаланылады.
Жыл сайын таза суды тұтыну, суды тасымалдау кезіндегі шығындар және тазартылмаған немесе жеткілікті түрде тазартылмаған ағынды суларды су айдындарына ағызу көлемі ұлғаюда. Бұл ретте ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіп негізгі су тұтынушылар болып табылады: барлық пайдаланылатын судың тиісінше 75 % және 20 %-ы.
Ұзақ уақыт ішінде күрделі жөндеу жүргізілмегендіктен, қалалардағы және қалалық кенттердегі су бұру құрылыстарының 34 %-ы және кәріздік тазалау құрылыстары көпшілігінің физикалық тозуы 70 %-ға жеткен. Бірқатар ағынды суларды тазалау құрылыстары артық жүктемемен жұмыс істеуді, бұл жобалық деректер бойынша ағынды суларды тазалау технологиясының сәйкессіздігіне алып келеді. Желілер мен құрылыстарды жоспарлы жөндеу барлық жерде дерлік авариялық-жөндеу жұмыстарына жол беруде, бұл peтте оларды жүргізуге арналған біржолғы шығындар, әдетте, жоспарланған жұмыстардан 2,5-3 есе жоғары.
Ел халқының сапалы ауыз суға қол жеткізуі бұрынғыдай өткір проблема күйінде қалып отыр, бұл ретте Қазақстан Республикасы тұрғындарының 20 %-на дейінгі нормативтік сапа стандарттарына сәйкес келмейтін суды тұтынады.
Жер үсті суларының ластану, қоқыстану және сарқылу процесі жалғасуда, оның негізгі себебі су тоғандарына жеткілікті түрде тазартылмаған суды ағызу болып табылады.
Рұқсат етілген ластағыш заттар көлемі 2012 жылы 2011 жылдың деңгейінде қалды және 2,8 млн. тоннаны құрады. Бұл ретте табиғат пайдаланушылар мәлімдеген эмиссиялар көлемінің ұлғаю үрдісі ластаушы заттар төгінділері бойынша да байқалады, бұл жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар қуатының артуына және жаңаларын іске қосуға және ҮИИДМБ шеңберінде қалыптасатын эмиссиялар көлемінің үлесіне байланысты.

3.3.4. Өндіріс және тұтыну қалдықтарының жинақталуы

Ескерту. 3.3.4-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.

Өндіріс және тұтыну қалдықтарын өңдеу басымды экологиялық бағыттардың бірі болып табылады.
2009 жылы елде 669,3 млн. тонна қалдық жиналды, оның ішінде 665,6 млн. тонна - өндірістік қалдық, 6 млн. тоннасы - тұрмыстық. Елдің бip тұрғынының үлесіне орта есеппен 1,4 мың тонна жинақталған өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдық келеді.
2010 жылғы қаңтардағы жағдай бойынша республика аумағында 43 млрд. тоннадан астам өндірістік қалдықтар бар, оның ішінде кәсіпорындардың аумағында 23 млрд. тонна орналастырылған.
Өндірістік қалдықтар, оның ішінде техногенді минералды түзілімдер (бұдан әрі - ТМТ) ахуалы қанағаттанарлықсыз күйде қалып отыр. Қазіргі уақытта республикада шамамен 34 млрд. тонна қалдық жинақталған 775 ТМТ объектісі тіркелген, бұл ретте олардың жыл сайын өсу үрдісі байқалады.
Өндіріс қалдықтарын, оның ішінде уытты қалдықтарды қайталама өңдеу тәжірибесі Қазақстанда жоқ. Қалдықтар көлемі үнемі өсіп отыратын техногендік интенсивті тозаң шығаратын ландшафтарды қалыптастыра отырып, арнайы полигондарда, жинақтағыштарда және қалдықтар сақтау қоймаларында сақталады. Мысалы, республикада электр станциялардың күл-қоқыс қалдықтарын кәдеге жарату және пайдалану 1 %-дан аспайды, ал Еуропада бұл көрсеткіш орташа 60 % құрайды.
Өнеркәсіптік және уытты қалдықтарға байланысты мәселелерден басқа республиканың барлық елді мекендерінде дерлік, әсіресе Қазақстанның ірі қалаларында тұрмыстық қалдықтардың ұлғайған көлемін сақтау және қайта өңдеу мәселесі өзекті болып тұр (1-кесте). Бұл ретте елдегі полигондардың көпшілігін және тұрмыстық қатты қалдық қоқыстарын пайдалану нормативтік өлшемдерге сәйкес келмейді.
Қалдықтарды жинау мен шығару жөнінде жеткілікті инфрақұрылымның болмауы елді мекендерде стихиялық қоқыстар пайда болуының және оларды жою үшін жыл сайын жергілікті бюджеттен қаражат шығындардың бірден-бір себебі болып табылады. Қазақстандағы коммуналдық қалдықтардың негізгі бөлігі (97% астам) фракцияларға бөлінбестен, ашық қоқыс жинау орындарына шығарылады және сақталады, бұл топырақтың, жер асты және жер үсті суларының, атмосфералық ауаның ластануына алып келеді.

1-кесте. Қазақстан Республикасында жинақталған және шығарылған
коммуналдық қалдықтар көлемінің серпіні

Атауы	2007 жыл	2008 жыл	2009 жыл	2010 жыл	2011 жыл
Коммуналдық қалдықтар, млн.т.	6,5	6,8	3,6	4,5	3,6

Кеңес Одағы кезеңінде қалыптасқан тарихи ластанулар мәселесі Қазақстан үшін өткір мәселе болып тұр. Әскери мақсаттағы объектілерді, тау-металлургиялық кешен кәсіпорындарын ұзақ уақыт пайдалану салдарынан елдің, едәуір аумағы адам мен өзге де биологиялық объектілер үшін қауіпті концентрациядағы радиоактивті, биологиялық және химиялық заттармен ластанған.

3.3.5. Климаттың өзгеруінің экологиялық жүйелерге әсері

Қазіргі таңда ел аумағында орташа температура деңгейінің орташа есеппен 100 жылда 1,8^оС көтерілуіне байланысты климаттың өзгеру проблемасы Қазақстан үшін өзекті мәселе болып табылады.
Климаттың өзгеруі биоәртүрлілікке әсер етеді. Бүгінгі күні биотүрліліктің арқылы және экожүйелердің жұтаңдануы республика аумағының 70 %-да, әсіресе шөлдер мен далалық аймақтарда, жер жырту мен малды көп жаю кезінде байқалады. Қазақстан аумағының басым бөлігі шөл және шөлейтті ландшафттық аймақтар болғандықтан, олардың экожүйелері, оның ішінде ауыл және су шаруашылығы климаттық жағдайлардың өзгеруінің байқалатын аномалияға қауқарсыз болып отыр.
Климаттық өзгеруі нәтижесінде ылғалдану аймақтарының шекарасы солтүстікке қарай ығысуы мүмкін, ендеше өңірлерде ылғалдану жағдайының нашарлауын күтуге болады.
1955 жылдан бастап Іле Алатауының солтүстік бөктерінде мұздықтардың ауданы 40,8 %-ке қысқарғаны байқалады. Климаттың өзгеруі болжамдарының есепке ала отырып, жақын болашақта мұздықтардың қарқынды еруінің жалғасуы мүмкін. Мұз басқан аудандардың азаюы тау өзендерінің су режимінің өзгеруіне алып келеді, бұл ретте Іле Алатауының солтүстік бөктерінің ағынды сулары шамамен 16 %-ға төмендейді.
Жалпы табиғаттың қауқарсыздығымен қатар республиканың антропогендік жүйесінің бейімделушілік әлеуетінің едәуір төмендегені байқалады.

3.3.6. Биоәртүрлілік Орман шаруашылығы және елді мекендерді көгалдандыру

2010 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша мемлекеттік орман қорының жалпы ауданы 28,4 млн. га немесе республика аумағының 10,4 %-ын құрайды. Орманды алқаптар 12,3 млн. гектарды немесе орман қоры жерлері жалпы ауданының 43,3 %-ын құрайды. Республиканың ормандылығы 4,5 % құрайды.
Уәкілеттің органның қарамағында мемлекеттік орман қорының 4,8 млн. га (17,3 %), облыстық атқарушы органдардың қарамағында 22,8 млн. га (82 %) және басқа мемлекеттік органдардың қарамағында 0,8 млн. га (0,7 %) бар.
Қазақстанда ормандар барынша әркелкі орналасқан. Орман өсімдіктерінің түрлері табиғи аймақтардың әртүрлілігіне негізделеді. Шөлді аймақтарда сексеуіл ормандары өседі. Тау ормандарының негізгі бөлігі Алтай, Жоңғар және Іле Алатауында қою түсті кылқан жапырақты орманмен қамтылған. Дала мен далалы орманды аймақтардың жазық бөлігінде қайын-көктеректі ормандар, қарағай ормандар, Ертіс бойының салалы ормандары өседі.
Ормандар құрамында ормандармен қамтылған ауданның 49,6 % иеленетін сексеуіл басым болып келеді және шөл және дала аймақтарда бұталы екпелер 24,1 % алады.
Бағалы қылқан жапырақтылар 13,1 %, ал жұмсақ жапырақтылар 11,2 % құрайды.
Республика ормандары климаттық реттеу, орта қалыптастыру, дала және топырақ қорғау, су сақтау және санитариялық-гигиеналық функцияларын атқарады және елдің биологиялық алуан түрлілігінің 86 %-ы табиғи резерваттар болып саналады.
Республиканың орманды аумақтарын көбейтуде орман дақылдарын егудің маңызы зор. Бүгінгі күні жасанды отырғызылған өсімдіктер 1029,3 мың га немесе орманды жерлердің шамамен 10 % құрайды.
Орман дақылдарын отырғызу жұмыстарын қамтамасыз ету үшін республикада 143 орман питомнигі бар, мұнда жылына 200 млн-ға жуық дана түрлі стандартты тұқым екпе көшеттері өсіріледі. Аталған көлемдегі отырғызу материалдар шамамен 60,0 мың га орман дақылдарын құруға жеткілікті.
Қазіргі уақытта аталған питомниктерде стандартты отырғызу материалының 60,0 млн. данасы өсірілуде.
270 ағаштан, 45 га екпеден, 850 га астам ағаш тұқымды учаскелерден және ағаш тұқымды плантациялардан тұратын селекциялық негіздегі ағаш тұқымды база қалыптастырылуда.
Астана қаласының жасыл аймақты аумағында 1998 жылдан 2009 жыл аралығында 45 мың га екпелер отырғызылды, оның ішінде 14,7 мың гектары Астана қаласы әкімдігінің теңгеріміне берілді.
2010 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша жалпы ауданы 1724,4 мың га орман ресурстары 394 жеке және заңда тұлғалардың ұзақ мерзімді пайдалануына берілді.
Қолданылып жатқан шараларға қарамастан орман өрттері мен орманды заңсыз кесу жалғасуда.
Орман өрттерінің себебі табиғи факторлармен қатар адам әрекетінен де болады, бұл көктемгі және күзгі өрт қауіпі өршіп тұрған кездерде аса қатерлі.
Республика бойынша ірі орман өрттерін талдау дала өрттерінің мемлекеттік орман қорының аумағына ауысуы салдарынан туындаған ең ірі ауданы - 62 %-ды құрайтынын көрсетті.
2009 жылы орман шаруашылығы мемлекеттік мекемелері аумағының 3,5 мың га ауданында 230 орман өрті оқиғасы болды, оның ішінде орманмен көмкерілген жерлер 1,7 мың га құрады. Орман өрттерінен болған залал 69842 мың теңгені құрады.
Өртке қарсы жұмыстарды жүргізу нәтижесінде орман өрттерінің саны 2008 жылмен салыстырғанда 2009 жылы 1,4 есеге төмендеді, өрт шарпып өткен аудан көлемі 1,6 есеге қысқартылды.
2009 жылы орманды заңсыз кесу жағдайлары 2008 жылмен салыстырғанда 1,6 есеге, ал 2007 жылмен салыстырғанда 2,1 есеге төмендеді, бұл ретте, олардың көлемі 2008 жылмен салыстырғанда 1,5 есеге, 2007 жылмен салыстырғанда 5,6 есеге төмендеді.

Жануарлар дүниесі

Аумақтың кеңдігі (272,5 млн. га), фауна түрлерінің көптігі (омыртқалылардың 835 түрі, омыртқасыздардың 50000 түрі) еліміздің ерекшелігі болып саналады. Қазақстан фаунасын түгендеу тек омыртқалы жануарлар үшін ғана аяқталды, олардың жекелеген сыныптары бойынша жалпы фауналық мәліметтер басып шығарылған.
Қазақстан аумағында омыртқалы жануарлардың 835 түрі мекендейді, оның ішінде: сүтқоректілер - 178, құстар - 489 (оның ішінде 396 осында ұя салады, қалғандары қыста ұшып келеді немесе көктем мен күзде ұшып өтеді), бауырымен жорғалаушылар - 49, қос мекенділер - 12, балықтар - 104, домалақ ауыздылар - 3.
Қорғауды талап ететін эндемикалық және реликті сирек түрлер арасында омыртқалы жануарлардың 300 түрі кездеседі, олардың көп бөлігі жоғалып кету шегінде тұр.
Қазақстанның Қызыл кітабына омыртқалы жануарлардың 128 түрімен кіші түрі, оның ішінде құстың - 57, сүтқоректілердің - 40, Қызыл кітаптың екінші бөлігіне омыртқасыз жануарлардың 96 түрі енгізілген.
2009 жылдың есепке алу мәліметтері көрсеткендей киіктер санының төмендеуі тоқтатылды және олардың санының өсу динамикасы: 2003 жылы 21,2 мыңнан 2009 жылы 81 мыңға, оның ішінде үстірт популяциясы 9,2 мыңға жайық киігі 26,2 мыңға, Бетпақдала киігі 45,2 мыңға көбейді. Киік санының өсуі 2008 жылмен салыстырғанда 2009 жылы 32,7 % құрады.
2008 жылмен салыстырғанда жабайы тұяқты жануарлардың сирек және жойылып жатқан түрлерінің саны 2009 жылы тұрақталды.
2007 - 2009 жылдары ғана 300 аңшылық шаруашылығы құрылды, 679 аңшылық шаруашылығына 119,8 млн.га немесе 51,3 % аңшылық жерлер бекітілген.
Жануарларды браконьерлікпен аулау, басқа да антропогенді факторлар (көлік жүйелерін төсеу, жер қойнауын пайдалану, сулы-батпақты алқаптардың кебуі) республикамыздың жануарлар дүниесінің ресурсына теріс әсерін тигізуде. Қазақстан аумағында 20 ғасырдың ортасынан бастап Қазақстан құланы, тұран жолбарысы, гепард жойылып кетті.
Республика ішінде киіктің етін және мүйізін сату нарығының болуы және оларды шетелге контрабандалық жолмен шығару, сондай-ақ ұсталған адамдардың жауапкершіліктен қашуы киіктерді сақтау қатері факторын туындатады және оларды сақтау жөнінде мемлекет қолданып жатқан шаралардың тиімділігін төмендетеді.
Бұған қоса, Қазақстанда балық өсіру және балық аулауды үдемелі дамыту үшін балық шаруашылығының бай су қоры бар әрі жағдай да қолайлы.
Каспий теңізін есепке алмағанда, су қоймаларының жалпы ауданы шамамен 3 млн. га құрайды. Республиканың су айдындарында жалпы балық аулау 1965 жылы 111,9 мың тоннаны құраған. Соңғы үш жыл ішінде іс жүзінде орташа есеппен 52,4 мың тоннаны құрады.
Балықтың құрып бара жатқан сирек түріне жататын бекіре тұқымдас балық түрлерін сақтау және оңтайлы пайдалану жөнінде барлық қажет шаралар қабылданып, жыл сайын аулау көлемі төмендетілуде.
2002 жылдан бастап жыл сайын Қиғаш және Жайық өзендерінің арналарында уылдырық шашатын орындардан бекіре түрлерін өндірушілердің кедергісіз өтуін қамтамасыз ету мақсатында түбін тереңдету жұмыстары жүргізілуде. Осы мақсаттарға мемлекеттік бюджеттен жыл сайын 300 млн. теңгеге дейін (2,5 млн. АҚШ доллары) қаражат бөлінеді.
Жыл сайын республиканың балық шаруашылық су қоймаларынан 156,4 млн данаға жуық жас балық және личинкалар, оның ішінде шамамем 7,0 млн. ға жуық бекіренің жас балықтары шығарылады.

Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар

Қазіргі уақытта республиканың ерекше қорғалатын табиғи аумақтарының (бұдан әрі - ЕҚТА) жүйесі 10 мемлекеттік табиғи қорықтан (бұдан әрі - MTҚ), 10 мемлекеттік ұлттық табиғи парктен (бұдан әрі - МҰТҚ), 4 мемлекеттік табиғи резерваттан (бұдан әрі - МТР), 52 республикалық маңызы бар мемлекеттік табиғи қорықтан, республикалық маңызы бар 26 табиғат ескерткіші, 3 зоологиялық парктен (Алматы, Қарағанды, Шымкент қалаларында), 5 республикалық ботаникалық бақтан (Алматы, Қарағанды, Риадер, Жезқазған қалаларында, Бақанас ауылы), республикалық мемлекеттік қорық аймақтарынан және жергілікті маңызы бар 2 мемлекеттік табиғи парктен тұрады.
Заңды тұлға мәртебесі бар ЕҚТА 5277,0 мың га немесе республика алаңының 1,9 % алып отыр.
Соңғы бес жылда қолда бар және 1865 мың га жаңа ЕҚТА құру есебінен республикалық маңызы бар ЕҚТА-ның алаңы ұлғайтылды.
Табиғи-қорық қор объектілерін қазіргі заманғы орналастыруды есепке алу мен талдау республиканың флорасы мен фаунасының генқорының қоймасы болып қызмет ете алатын, қорғалатын жаңа учаскелерді ұйымдастыру үшін қосымша жарамды аумақтарды айқындауға мүмкіндік береді.
Арқар (Алтай, Қазақстан, Қаратау және Қызылқұм арқары) мекендейтін жерлерде, шөл сүтқоректілері - жайран, құлан, манұл, қарақал, сұр алабажақ кесіртке үшін нақты қорғалатын аумақтар қажет. Жалғыз теңіз сүтқоректісі - каспий итбалығы, Каспийдің солтүстік бөлігіндегі заңды тұлға болып есептелмейтін қорық аймағымен ішінара қорғалған.
Аймақтық-ландшафты бөлу негізінде қорықтардың, ұлттық парктердің, резерваттардың орналасуын талдау мынадай тұжырым жасауға мүмкіндік береді:
далалық аймақта шөлейттенген аймақтардың кіші аймақтары қорғауға алынбаған;
Үстірт қорығында оңтүстік (бірқалыпты - жылы) шөлдері фрагментальды түрде ұсынылған, бірақ сораңдар мен өсімдіктердің сирек кездесетін түрлерінің қауымдастығы, жануарлардың жойылу үстіндегі және сирек түрлері қорыққа алынбаған болып саналады;
таулы аудандарда Оңтүстік Алтайдың, Сауыр-Тарбағатайдың өсімдік және жануарлар дүниесінің бірегей түрлері, орта Қаратаудың, Кетменнің, Күнгейдің, Жоңғар Алатауының бай реликті және эндеминді түрлерінің қауымдастығы қорғалмаған;
өзіндік Орталық Азия тоғайлары мен кең шалғындардағы ЕҚТА аумақтарына мәртебе беру қажет;
Қазақстанда рептилиялар генқорын сақтау үшін Қызылқұм құмында (тек осында ғана ең ірі кесіртке - сұр алабажақ кесіртке мекендейді), Оңтүстік Балқаш маңы құмында, Бетпақдаланың сазды шөлінде, Солтүстік Балқаш маңының тастақты шөлінде, Іле аңғарының және Зайсан ойпаты шөлінде Бірқатар шөлді қорықтар құру қажет.
Каспий итбалығының популяциясын сақтау мақсатында Каспий теңізінде ерекше қорғалатын табиғи аумақтар - теңіз қорығын құру қажет. Каспий итбалығы Каспий теңізіндегі эндеминді түрдегі және жоғалып кету қаупі бар жалғыз сүтқоректі жануар.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің стратегиялық бағытына сәйкес қазіргі уақытта елде қазіргі заманғы экономикада туристік кластердің рөлі күшеюде.
Әлемдік тәжірибеде экологиялық туризм ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда жүзеге асырылады.
Жыл сайын ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға бару ұлғаюда, 2006 жылы ЕҚТА-ға барғандардың жалпы саны 321,2 мың адам, 2007 жылы - 346,9 мың адам, 2008 жылы - 547,9 мың адам, 2009 жылы - 594,9 адам.
Іле Алатауы, Баянауыл, «Көкшетау» және «Бурабай» мемлекеттік ұлттық табиғи парк келушілер арасында кеңінен танымал.
ЕҚТА-ға барушылар санының ұлғаюы сервистің жақсаруымен, ЕҚТА туризм инфрақұрылымының, қонақ үйлердің, Визит-орталықтарының құрылуымен және жақсаруымен, ЕҚТА-ны абаттандырудың жақсаруымен байланысты.
Қазіргі уақытта ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың арнайы бөлінген учаскелерінде 100 бақылау-өткізу пункті құрылған, 102 туристік бағыт пен 52 экскурсиялық бағыт ұйымдастырылған. Туристік соқпақтар мен бағыттардың ұзақтығы 5 мыңнан астам шақырымды құрайды, 66 байқау алаңдары мен көрсету учаскелері, 143 бивуак алаңдары мен лагерьлер, автокөліктер үшін 81 тұрақ, 84 қонақүй, кемпингтер, туристік базалар, қоғамдық тамақтанудың 65 объектісі жабдықталды, 1 мыңнан астам аншлаг, нұсқағыштар және ақпараттық стенділер орнатылды. 4 ұлттық парктің (Алтын Емел, Шарын, Көлсай көлдері және Іле Алатауы) аумақтары бойынша «Алтын шеңбер» атты тікелей туристік бағыты әзірлену сатысында.

3.3.7. Жер ресурстарының жұтаңдануы және шөлейттену

Елдің ішкі континенталды орналасуы шөлейттену үдерістерінің дамуына ықпал ететін негізгі табиғи фактор болып табылады, бұл климаттың қуаңшылығын, су ресурстарының тапшылығын және дұрыс таратылмауын, құмның (30 млн. га-ға дейін), сортаң және тұзды жерлердің (93 млн. га-дан астам) кеңінен таралуын айқындайды. Қазақстанның осындай табиғи ерекшеліктері табиғи ортаның орманды заңсыз кесу, өрт, жүйесіз рекреация, топырақ пен жерасты суларының ластануы сияқты антропогендік әсерлеріне қарсы тұруының әлсіздігін негіздейді.
Ел тұрғындарының шамамен 43 %-ы ауылды жерлерде тұрады да олардың көпшілігі табысы аграрлық секторға және жер пайдалануға тікелей немесе жанама түрде байланысты кірістерге тәуелді. Қазақстан өзінің жайылым ресурстарының көлемі (188 млн. га) бойынша әлемде алтыншы орынға ие, ал 2010 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша жұтаңданған жайылымдық жерлердің жалпы ауданы 48 млн. га астам, бұл шамамен 26 %-ды құрайды. Бұдан басқа 180,2 мың га бүлінген жер бар.

3.3.8. Ластанған аумақтардың проблемалары

Көп жылдар бойы тарихи ластану проблемасы қоғамдық резонанс тудырып келеді. Бұқаралық ақпарат құралдарының беттерінде табиғи ортаның төтенше жағдайы туралы көптеген мақалалар мен жарияланымдар жарық көрді.
Қабылданып жатқан шараларға қарамастан, экологиялық апат аймақтарына жатқызылған аумақтардың (бұрынғы Семей ядролық сынақ полигоны мен Арал өңірі) экологиялық жай-күйі күрделі болып қалуда. Семей сынақ полигонының жерлерін халық шаруашылығының пайдалануына беру мүмкіндігі туралы мәселе әлі де өз шешімін таппай отыр. Өңірдің инфрақұрылымы баяу дамытылуда, ірі инвестициялық жобалар жоқтың қасы.
Арал өңіріндегі экологиялық тұрақсыздық табиғи кешендерінің едәуір трансформациясына алып келді.
Әскери-сынақ полигондары әсерінің аймағында қоршаған ортаның радионуклидтермен, ауыр металлдармен және уытты заттармен нормадан тыс радиациялық ластануы анықталған. Аталған аумақтағы су объектілері шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау үшін мүлдем жарамсыз.
Қазақстан аумағында уран өндіру саласы жұмыс істеген кезең аралығында 200 млн. тоннаға жуық радиоактивті қалдықтар түзілді. Уытты және радиоактивті қалдықтарды сақтау үйінділерінің проблемасы барынша өзекті болып қалуда.
Жыл сайын мұнай кен орындарын пайдалану кезінде қомақты жер ауқымы теріс әсерге ұшырайды. Майланған жердің жалпы алаңы 5 мың га-дан астам. Бұл ескі авариялық құюлар, мұнай қамбалары мен авариялық мұнай ұңғымалары.
Каспий теңізі суының жайылу және басу аймағында 1485 ұңғымалары бар 19, оның ішінде үнемі су басу аймағында 90 мұнай кен орындары бар, бұлар теңіздің ластануына айтарлықтай қауіп төндіреді.
Ел аумағында орнықты органикалық ластағыштардың, хромның және қорғасын, кадмий, мен мырыш сияқты ауыр металлдардың едәуір көлемі жинақталған, бұлар қоршаған орта қүрамдауыштары мен халық денсаулығының қауіпсіздігі үшін жоғары қауіп көзі болып табылады. Хроммен ластанған өзен суларынан ауланған балықты тамаққа пайдалану қаупі, радиоактивті заттардың, жұқа дисперсті уытты материалдың айналадағы үйлерге, өзендерге, жыртылатын жерлерге шашылу қаупі бар.

3.3.9. Халық денсаулығының жай-күйіне қоршаған ортаның әсері

Ескерту. 3.3.9-кіші бөлім толықтырылды - ҚР Үкіметінің 2011.08.04 № 912 Қаулысымен.

Радиациялық, химиялық, биологиялық ластану ошақтарының қалыптасуы қоршаған орта объектілерінің бұзылуына әкеліп соқты, халық денсаулығының жай-күйіне тікелей қауіп төндіруде.
Проблема, әсіресе ірі қалалар мен өнеркәсіптік орталықтарда асқынып тұр, мұнда тыныс алу мүшелерінің аураларымен, онкологиялық аурулармен, жүрек-тамыр жүйесінің ауруларымен, неврологиялық және тағы басқа аурулармен науқастанудың және солардың салдарларынан болатын өлім-жітімнің жоғары деңгейі байқалады.
Иондаушы сәулеленудің табиғи көздері де бірқатар аурулардың негізгі себебі болуы мүмкін. Мысалы, сарапшылардың бағалауы бойынша халықтың барлық радиация көздерінен алатын жиынтық мөлшердің 70 %-ы және өкпенің барлық қатерлі ісігі ауруларының 20 %-ы радон радиоактивті газының әсерімен негізделген. Қазақстан аумағында Ақмола, Солтүстік Қазақстан облыстарының бірқатар аудандары мен басқа облыстардың таулы аудандарындағы тұрғын және қоғамдық ғимараттарда радон мен оның ыдыраған өнімдерінің таралуы қолданыстағы гигиеналық нормативтердің көрсеткішінен ондаған есе артық.
Сондықтан, халық денсаулығы жай-күйінің өлшеміне елдің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін, әсіресе, ядролық қаруды сынау салдарынан зардап шеккен немесе экологиялық апат аймақтарында тұратын халықты сауықтыру жөніндегі іс-шараларды әзірлеу мен іске асыру үдерісінде басым сипат берілуге тиіс.
Халықтың денсаулығын қолайсыз экологиялық факторлардан қорғау мыналардың:
экологиялық тәуекелді бағалау және оны азайту жөніндегі бағдарламаларды қалыптастыру;
елді мекендердің аумақтарында қоршаған орта сапасының нормативтерімен сөзсіз қамтамасыз ету;
өнеркәсіп объектілерін қоныстану аймақтарынан тыс жерлерге шығара отырып, қала құрылысы шешімдеріне жаңа тәсілдерді енгізу;
су құбыры және шөлмекке құйылған ауыз судың сапасына қойылатын талаптарды күшейту;
тұрғын үйлер ортасының жай-күйіне, әсіресе радиоактивті параметрлердің ерекшелігі бойынша бақылау есебінен қол жеткізіледі.

3.3.10. Қоршаған ортаның сапасын басқарудың қолданыстағы жүйесі

Қолданыстағы экологиялық саясат құралдарының қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына антропогендік әсерді төмендетуді ынталандыруы мардымсыз және одан әрі жетілдіруді талап етеді.
Қазақстан Республикасында халықаралық стандарттарға барынша жақындатылған Экологиялық кодекс қабылданған, ол елде қабылданған қоршаған ортаның сапасын басқару жүйесіне айтарлықтай өзгерістер енгізді. Әкімшіл-әміршіл тәсілдердің, бұрынғы нормалау жүйесінің, айыппұл санкциялары басымдылығының орнына табиғи ресурстарды қорғау және пайдалану жөніндегі шаруашылық қызметті реттеудің қуатты факторы болып табылатын тиімді экономикалық иінтірек келуде. Олардың арасында экологиялық құқық бұзудың алдын алу және жаңа технологияларды енгізуді ынталандыру ерекше орын алады.
Қазіргі уақытта бірқатар көп жақты келісімдерді іске асыру жөнінде ауқымды жұмыстар жүзеге асырылуда, оның ішінде халықаралық табиғат қорғау конвенциялары ерекше маңызға ие.
Алайда, ратификацияланған халықаралық 18 конвенцияның 4-еуінің талаптарын орындалуға әлі де өте нашар назар аударылуда (Киото хаттамасы, Орнықты органикалық ластанулар туралы Стокгольм конвенциясы, Халықаралық саудадағы жекелеген қауіпті химиялық заттар мен пестицидтерге қатысты алдын ала негізделген келісім рәсімі туралы Роттердам конвенциясы, Қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау туралы Базель конвенциясы).
Су ресурстарын бірлесіп басқару және қорғау саласында Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Түрікменстан, Қытай және Ресей арасында ынтымақтастық туралы бірқатар келісімдер әрекет етуде. Су келісімдерінің іске асырылуын талдау қазіргі экологиялық, экономикалық және әлеуметтік мәселелерді шешуде тиімділігінің төмендігін көрсетті. Бар келісімдер не мазмұны мен құқықтық нысаны жағынан жетілмеген не дұрыс орындалмайды.
Әлемдік деңгейде гидрометеорологиялық және экологиялық мониторингті жүзеге асыру үшін ұлттық гидрометеорологиялық қызмет жаңғыртылуда.
Алайда, толықтай жаңғырту жөніндегі міндеттерді шешу және мониторинг жүйесінің техникалық, ұйымдық және кадрлық әлеуетін ел экономикасы мен қоғамының заманауи талаптарын қанағаттандыратын деңгейге дейін жеткізу үшін қазіргі уақытта бөлініп жатқан қаржыландыру көлемі жеткіліксіз.
Елде қоршаған ортаны қорғау саласында ғылыми-зерттеу жұмыстары жеткілікті түрде іске асырылуда, дегенмен бір тақырыпқа бөлінетін қаражат көлемінің жеткіліксіз екені сөзсіз. Сондықтан, ғылыми зерттеулердің тақырыптық бағыттарын оңтайландыру қажет.
Қоршаған ортаға эмиссиялар үшін төлемдер жергілікті бюджеттерге нысаналы мақсатсыз түсетінін және, әдетте, осы қаражаттың қомақты бөлігі жергілікті атқарушы органдардың қалауы бойынша тыныс-тіршілікті қамтамасыз етудің ағымды мәселелерін шешуге, әлеуметтік саланы қолдауға, инфрақұрылымдық проблемаларды шешуге және тағы басқаларға бағытталатынын атап өту қажет. Сондықтан, экологиялық жобаларды іске асыру, көбінесе, калдық қағидаты бойынша қаржыландырылады. Мысалы, 2009 жылы табиғат қорғау іс-шараларына бөлінген қаражат сомасы 23,8 млрд. теңгені немесе келіп түскен төлемдер мен айыппұлдардың жалпы көлемінің 27,9 %-ын құрады.
Осылайша, Қазақстанда экологиялық төлемдер бойынша мейлінше қалыпты мемлекеттік саясат болғанмен, табиғат қорғау іс-шараларына арналған қаражатты пайдалану тетігі пысықталмай қалып отыр.
Экологиялық мәселелер экологиялық салықтар, экологиялық қорлар, тартылған инвестициялар, бірлескен жобалар (бірлесіп жүзеге асыру жобалары), көміртегі квоталары есебінен қалыптастырылатын «жасыл инвестициялар» жүйесін енгізу есебінен шешілетінін әлемдік тәжірибе көрсетіп отыр. Қалыптасу көзі ластанулар мен қоршаған ортаға әсер болып табылатын ақша қаражатының 100 %-ы экологиялық мәселелерді шешуге қатысты жұмсалуға тиіс. Қазақстанға келсек, «жасыл инвестициялар» экологиялық төлемдер (2009 жылы 97 млрд. теңге), табиғат пайдаланушылардың табиғат қорғау іс-шаралары (2009 жылы 124 млрд. теңге) және халықаралық ұйымдарының гранттары есебінен жинақталады.

3.4. Қазіргі нормативтік құқықтық базаның сипаттамасын қоса алғанда, саланы дамытуды мемлекеттік реттеудің қолданыстағы саясатын, қолданыстағы практиканы және саланы дамытуды қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды іске асыру нәтижелерін талдау

Қоршаған ортаны қорғау туралы заңнаманы жетілдіру мақсатында 2007 жылы Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі қабылданды.
Кодексте қоршаған ортаны қорғау мәселелері заңнамалық тұрғыда қорытылып, жүйеленген, экологиялық талаптар мен нормативтер мәртебесі тікелей қолданылатын заңнамалық акт деңгейіне дейін көтерілді, халықаралық стандарттар қоршаған ортаны қорғау практикасына енгізілді.
Әкімшіл-әміршіл тәсілдердің, бұрынғы нормалау жүйесінің, айыппұл санкциялары басымдылығының орнына табиғи ресурстарды қорғау және пайдалану жөніндегі шаруашылық қызметті реттеудің қуатты факторы болып табылатын тиімді экономикалық иінтірек келуде, олардың арасында экологиялық құқық бұзудың алдын алу және жаңа технологияларды енгізуді ынталандыру орын алған. Қазіргі уақытта Экологиялық кодекстің негізгі ережелерін іске асыру үшін, оның ішінде экологиялық нормалау жүйесін дамыту жөніндегі негізгі нормативтік әдістемелік құжаттарды әзірлеу жүргізілуде.
Рұқсат беру жүйесін, экологиялық сараптаманы және лицензиялауды жетілдіру мақсатында 2005 жылдан бастап қоршаған ортаны қорғау саласындағы орталық атқарушы орган мен жергілікті атқарушы органдар арасында табиғатты пайдалану, мемлекеттік экологиялық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізуді реттеу бөлігіндегі функциялардың аражігі ажыратылды. Шаруашылық қызметтің экологиялық қауіпті түрлерін міндетті лицензиялау алып тасталды, ірі табиғат пайдаланушылар үшін қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсатын алу мерзімі ұлғайтылды, қоршаған ортаға айтарлықтай теріс әсерін тигізбейтін кәсіпорындарға рұқсат алу рәсімі едәуір оңайлатылды (Қазақстан кәсіпорындарының 70 %-дан астамы рұқсатты қарапайым хабарлама декларациясы негізінде алады).
Сарапшылардың бағалауы бойынша қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының экономикалық өсуі, негізінен, шикізатқа және табиғи капиталдың шығасыларымен және жұтаңдануымен сүйемелденетін табиғи ресурстардың айтарлықтай көлемін пайдалануға әлемдік бағалардың өсуі есебінен жалғасуда. Осы бағыттағы маңызды жетістіктерге қарамастан, теңгерімсіз даму проблемасы әлі де Қазақстанға тән болып қалуда, ал табиғи жүйелерді қалпына келтіру және сақтау мәселесі басты міндет болып қала береді.

3.5. Қазіргі проблемаларды шешуде Қазақстан Республикасының жағдайларына бейімдеуге болатын шетелдік оң тәжірибеге, сондай-ақ қажет болған жағдайда жүргізілген маркетингтік зерттеулердің нәтижелеріне шолу

Барған сайын жаhандық сипат алып бара жатқан экологиялық проблемаларды шешудің өзектілігі мен қажеттілігін қазіргі уақытта әлемнің барлық дерлік елдері мойындады. Олардың жан-жақтылығы және өзара шарттылығы елдердің географиялық орналасуына және олардың экономикалық даму деңгейіне қарамастан, ортақ ұсыныстар мен шараларды әзірлеуге мүмкіндік береді. Адамзаттың теңгермелі дамуы - қазіргі экологиялық проблемаларды шешудің бірден-бір жолы.
Дамыған елдердегі табиғат пайдалануға мемлекеттің араласуының ауыз толтырып айтарлықтай сипаты бар. Басқарудың иерархиялық жүйелері құрылған, онда табиғат қорғау саясатының мақсаттары, оның объектілері, сондай-ақ жүзеге асыру деңгейлері бөліп көрсетіледі.
Көптеген дамыған елдерде экологиялық саясатты жүргізудің және оны қаржыландырудың негізінде қоршаған ортаның нормативті сапалы жай-күйінің қағидаты жатыр, ол түрлі ластануларға стандарттарды белгілеу жолымен жүзеге асырылады.
Осы стандарттарға көшу дотациялау, жеңілдетілген кредит беру пайдаланылатын, ластанулар саудасы жүйесін немесе олардың нормативті және нормативтен тыс деңгейлері үшін төлемдерді, айыппұлдарды практикаға енгізілетін жазалаушы сипаты да, ынталандырушы сипаты да болатын тиісті салық саясатымен қамтамасыз етіледі.
Дегенмен де, экологиялық төлемдердің негізгі мақсаты - мемлекеттік бюджетті толықтыру емес, төлеушіні қоршаған ортаны қорғау тұрғысынан жақсы мінез-құлыққа ынталандыру. Экологиялық салықтар үнемі бюджеттерге түседі.
Айталық, «Қоршаған ортаны қорғау туралы» Ресей Федерациясының Заңына сәйкес эмиссиялық төлемдердің жалпы сомасының 10 %-ы федералдық бюджетке жіберіледі және экологиялық бақылау органдарын ұстауға жұмсалады. Қалған 90 %-ы экологиялық қорларға (жергілікті, өңірлік, федералдық) аударылады және табиғат қорғау іс-шаралары мен экологиялық бағдарламаларды қаржыландыру үшін пайдаланылады.
Бұл ретте алынатын қаражат тұтынушыларды табиғатты қорғауға ынталандыруға, қалдықсыз технологияларды әзірлеуге және енгізуге, қалдықтарды кәдеге жаратуға, ескі қоқыс үйінділерін тазартуға және тағы басқаларға жұмсалуы мүмкін.
Экологиялық мәселелер экологиялық салықтар, экологиялық қорлар, тартылған инвестициялар, бірлескен жобалар (бірлесіп жүзеге асыру жобалары), көміртегі квоталары есебінен қалыптастырылатын «жасыл инвестициялар» жүйесін енгізу есебінен шешілетінін Ресей Федерациясының тәжірибесі көрсетіп отыр. Қалыптасу көзі ластанулар мен қоршаған ортаға әсер болып табылатын ақша қаражатының 100 %-ы экологиялық мәселелерді шешуге қатысты жұмсалуға тиіс.
Бұл тәжірибені Қазақстанға енгізу экологиялық мәселелерді экологиялық төлемдер (2009 жылы 97 млрд. теңге), табиғат пайдаланушылардың табиғат қорғау іс-шаралары (2009 жылы 124 млрд. теңге) және халықаралық ұйымдарының гранттары есебінен шешуге мүмкіндік береді.
Халықаралық тәжірибеге сәйкес мемлекеттік табиғат қорғауды бақылау жүйесінің жұмысы экологиялық заңнаманың қатаң сақталуына, қоршаған ортаға теріс әсерлерді төмендету жөніндегі іс-шараларды іске асыруға сайын келетін түпкілікті нәтижеге, қолданылатын санкциялардың орындалуына бағытталатын болады.

4. Бағдарламаның мақсаты, міндеттері, нысаналы индикаторлары және оны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

Ескерту. 4-бөлімге өзгертулер енгізілді - ҚР Үкіметінің 2011.08.04 № 912 Қаулысымен.

4.1. Бағдарламаның мақсаты
Бағдарламаның мақсаты табиғи экожүйелерді сақтау және қалпына келтіру жөнінде жағдай жасау болып табылады.

4.2. Бағдарламаның міндеттері
Алға қойылған мақсаттарға жету үшін мынадай міндеттерді орындау қажет:
«жасыл экономиканы» дамыту;
қоршаған орта құрамдауыштары мен денсаулыққа антропогендік әceрді төмендету;
табиғи экожүйелерді сақтау және қалпына келтіру;
қоршаған орта сапасын басқару жүйесін дамыту және жетілдіру.

4.3. Нысаналы индикаторлар
Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде мынадай көрсеткіштерге қол жеткізу межеленіп отыр:
1) кешенді экологиялық рұқсаттарға енгізілген ресурс үнемдеу көрсеткіштері 2014 жылы 1 дананы құрайды;
2) ластаушы заттардың жалпы шығарындылары нормативтерінің белгіленген мәндерінің көлемі 5 млн. тоннадан аспайтын болады;
3) ластаушы заттардың төгінділері нормативтерінің белгіленген мәндерінің көлемі 5 млн. тоннадан аспайтын болады;
4) 2014 жылға қарай қалдықтардың түзілуіне қатысты оларды қайта өңдеу үлесі 21,9 %-ды құрайды;
5) 2014 жылға қарай 1990 жылмен салыстырғанда парниктік газдардың шығарындылары көлемінің асырылмауы 96 %-ды құрайды;
6) шөлейттенген және жұтаң жерлер алаңының өзгеру серпіні 2014 жылға қарай 0,05 % құрайды;
7) жануарлар дүниесінің 200 түрін сақтау, оның ішінде:
ауланатын түрлері – 93;
сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлері – 107;
8) табиғи су айдындары мен су қоймаларына бағалы кәсіпшілік балықтардың тіршілікке төзімді шабақтарын шығару 2014 жылға қарай 158,4 млн. дананы құрайды;
9) орман көмкерген жерлерге ауыстырылатын орман көмкермеген жерлердің жыл сайынғы алқабы 2014 жылға қарай – 6,5 мың га.;
10) республиканың жалпы алаңына шаққанда ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың үлесі 2014 жылы 8,8 % болады;
11) бақылау пункттерінің саны 2014 жылға қарай:
метеорологиялық станциялар - 287;
агрометеорологиялық бекеттер - 102;
гидрологиялық бекеттер - 303;
автоматты режимде жұмыс істейтін атмосфера ауасының жай-күйін - 48 құрайды.
Ескерту. 4.3-кіші бөлім жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.

4.4. Әрбір міндет бойынша жоспарланған мәнге қол жеткізу болжанып отырған нақты (орта мерзімді немесе ұзақ мерзімді) кезеңді көрсете отырып, Бағдарлама міндеттерінің шешілу дәрежесін сипаттайтын, сандық және сапалық жағынан өлшенетін мәндер ретінде белгіленетін нәтижелер көрсеткіштері

Ескерту. 4.4-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.

Мақсаты: Табиғи экожүйелерді сақтау және қалпына келтіру жөнінде жағдай жасау
Нысаналы индикаторлар	өлшем бірлігі	есепті жыл	2010 жыл	2011 жыл	2012 жыл	2013 жыл	2014 жыл
1	2	3	4	5	6	7	8
Кешенді экологиялық рұқсат беруге енгізілген ресурс үнемдеу көрсеткіштері	дана						1
1-міндет. «Жасыл экономиканы» дамыту
Тікелей нәтижелер көрсеткіштері	өлшем бірлігі	есепті жыл	2010 жыл	2011 жыл	2012 жыл	2013 жыл	2014 жыл
1	2	3	4	5	6	7	8
Энергия тиімділікті насихаттау мен энергия үнемдеу жөніндегі жария науқандардың саны, жаңғыртылатын энергия көздерін енгізу	дана			2	2	3	3
Төменкөміртекті экономиканы дамыту жөніндегі табиғат пайдаланушылармен өткізілген оқыту семинарларының саны	дана			2	2	2	2
Нысаналы индикаторлар	өлшем бірлігі	есепті жыл	2010 жыл	2011 жыл	2012 жыл	2013 жыл	2014 жыл
1	2	3	4	5	6	7	8
2009 жылмен салыстырғанда атмосфераға ластаушы заттардың шығарындыларын төмендету пайызы	%	0	1,5	1,5	1,5
2009 жылмен салыстырғанда ластаушы заттар төгінділерінің деңгейі	%	0	1,75	1,75	1,75
Қалдықтарды өңдеудің олардың пайда болуына қатысты үлесі	%	20	20,1	20,7	20,8	21,9	21,9
Стационарлық көздерден атмосфераға шығарылатын ластаушы заттардың шығарындылары	статистикалық деректер млн. тонна	0	0	0	0	3,35	3,35
Ластаушы заттар төгінділерінің нақты мәндерінің көлемі	ведомстволық деректер, млн. тонна	0	0	0	0	3,05	3,05
2-міндет. Қоршаған орта құрамдауыштарына және денсаулыққа антропогенді әсер етуін төмендету
Тікелей нәтижелер көрсеткіштері	өлшем бірлігі	есепті жыл	2010 жыл	2011 жыл	2012 жыл	2013 жыл	2014 жыл
1	2	3	4	5	6	7	8
Жалпы нормативтік шығарындылардың белгіленген мәндерінің көлемі	млн. тонна	3,4	3,35	3,35	3,35
Ластаушы заттардың нормативтік төгінділерінің белгіленген мәндерінің көлемі	млн. тонна	2,85	2,8	2,8	2,8
Өндіріс және тұтыну қалдықтарын кәдеге жарату көлемі	млн. тонна	133,9	134,5	139,8	139,8	146,4	146,4
Су бұру және кәріздік тазалау құрылыстарын салу, қайта жаңарту және жаңғырту жөніндегі іске асырылатын жобалар	бірлік	4	7	11	4	2	2
Іске асырылатын жобалар бойынша «тарихи» ластанулардан тазартылған аумақтардың пайызы	%	0	0	13,8	13,8	27,6	0
Ластаушы заттардың жалпы шығарындылары нормативтерінің белгіленген мәндерінің көлемінен аспауы	млн. тонна	0	0	0	0	5	5
Ластаушы заттардың төгінділері нормативтерінің белгіленген мәндерінің көлемінен аспауы	млн. тонна	0	0	0	0	5	5
Нысаналы индикаторлар	өлшем бірлігі	есепті жыл	2010 жыл	2011 жыл	2012 жыл	2013 жыл	2014 жыл
1	2	3	4	5	6	7	8
1990 жылға қатысты салыстырғанда парниктік газдар шығарындылары көлемінің аспауы	%	74	76	81	86	91	96
Шөлейттенген және жұтаң жерлер аумағының өзгеру серпіні (5 жылда 1 рет)	га	0,01					0,05
Мемлекеттік тапсырыс бойынша бағалы кәсіпшілік балықтардың тіршілікке төзімді шабақтарын табиғи су айдындары мен су қоймаларына жіберуге жеткізу	млн. дана	156,4	158,4	158,4	158,4	158,4	158,4
3-міндет. Табиғи экожүйелерді сақтау және қалпына келтіру
Тікелей нәтижелер көрсеткіштері	өлшем бірлігі	есепті жыл	2010 жыл	2011 жыл	2012 жыл	2013 жыл	2014 жыл
1	2	3	4	5	6	7	8
Парниктік газдарды төмендету жөнінде басқа елдермен бірлескен жобалар	дана					3	5
Таза технологиялар қоры инвестициялайтын жобалар	дана				3	2	4
Ішкі көміртегі нарығында іске асырылатын жобалар	дана					3	5
Балық шаруашылығы су қоймаларын және (немесе) халықаралық және республикалық маңызы бар учаскелерді ұзақ мерзімді негізде бекіту	%	70,0	80,0	80,0	80,0	80,0	80,0
Ормандарды молықтыру және орман өсіру алаңы	мың гектар	48,6	50	56	62	63	54
Орман өртінің орташа алаңын азайту	гектар	8,2	18,2	6,8	11,0	10,9	10,8
Киіктер санын көбейту	өткен жылға %	32,7	5,5	10	10	10	10
Сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген тұяқты жабайы жануарлар түрінің санын олар мекендейтін аймақтарда тұрақтандыру:	өткен жылға %
тоғай кермаралы		6,3	4,4	0,1	0,1	0,1	0,1
құлан		3,5	1,5	0,1	0,1	0,1	0,1
қарақұйрық		0,1	0,7	0,1	0,1	0,1	0,1
арқар		0,8	0,2	0,1	0,1	0,1	0,1
Есепке алумен және мониторингпен қамтылған сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген тұяқты жабайы жануарлар түрлерінің саны	бірлік	4	4	4	4	4	4
Аңшылық алқаптарды бекітіп беру үлесі	аңшылық алқаптардың жалпы аумағының %	48,5	49	49	49,3	49,5	49,7
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жаңаларын құру және қолданыстағыларын кеңейту	мың гектар жыл сайын	211,8	447,9	88,9	489,9	144,6	136,8
Нысаналы индикаторлар	өлшем бірлігі	есепті жыл	2010 жыл	2011 жыл	2012 жыл	2013 жыл	2014 жыл
1	2	3	4	5	6	7	8
2014 жылға қарай бақылау пунктерінің санын: метеорологиялық станциялар; агрометеорологиялық бекеттер; гидрологиялық бекеттер; атмосфералық ауаның жай-күйін автоматты режимде жұмыс істейтін пункттерді көбейту	бірлік	259	259	260	260	287	287
		65	70	71	71	71	79
		291	291	291	298	298	303
		13	22	22	32	48	48
Орман көмкерген алқаптарға ауыстырылған орман көмкермеген алқаптардың алаңы	мың га.	4	4,5	5	5,5	6	6,5
Жануарлар дүниесін сақтау, оның ішінде:	бірлік	200	200	200	200	200	200
ауланатын түрлері		93	93	93	93	93	93
сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлері		107	107	107	107	107	107
Республиканың жалпы алаңына қатысты ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың үлесі	республика алаңына %-бен	8,3	8,4	8,5	8,6	8,7	8,8
4-міндет. Қоршаған ортаның сапасын басқару жүйесін дамыту және жетілдіру
Гидрогеологиялық болжамдардың санын ұлғайту	бірлік	235	240	245	250	251	252
Агрометеорологиялық болжамдардың санын ұлғайту	бірлік	5	5	5	6	7	7
Мынада: атмосфералық ауада, суда, топырақта ластаушы заттардың айқындалатын көрсеткіштерінің спектрін кеңейту:	көрсеткіштер саны	16	16	16	16	17	17
		45	45	45	45	46	46
		5	5	5	5	6	7
Екіжақты және көпжақты қол қойылған келісімдер	дана	2	4	2	2	1	1
Халықаралық экологиялық конвенцияларды іске асыру шеңберіндегі ұлттық баяндамалар	дана	5	5	6	4	5	4

4.5. Мақсаттарға, нысаналы индикаторларға, міндеттерге, нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізуге жауапты мемлекеттік және өзге органдар

Ескерту. 4.5-кіші бөлім жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.

Қоршаған ортаны қорғау министрлігі, Ауыл шаруашылығы министрлігі, Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі, Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі, Мұнай және газ министрлігі, Қаржы министрлігі, Сыртқы істер министрлігі, Төтенше жағдайлар министрлігі, Мәдениет және ақпарат министрлігі, Ішкі істер министрлігі, Білім және ғылым министрлігі, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі, Денсаулық сақтау министрлігі, Көлік және коммуникация министрлігі, Өңірлік даму министрлігі, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері, «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамы.

5. Бағдарламаны іске асыру кезеңдері

Бағдарламаны іске асыру екі кезеңде жүзеге асырылады.
Бірінші кезеңде (2010 - 2012 жылдар) табиғи ортаның ластану деңгейін оның сапасын басқару жүйесін оңтайландыру, экологиялық орнықты даму тетіктерін құру, қоршаған ортаны ластайтын ірі өнеркәсіп кәсіпорындары үшін ең үздік қолайлы технологиялар негізінде нормалауға көшу жөнінде нұсқаулық пен жоспар әзірлеу және жануарлар дүниесін, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды, тиімді пайдалану ормандарды қорғау және өсімін молайту жолымен азайту жөніндегі жұмыстар мен ұйымдастыру іс-шаралары көзделген.
Екінші кезеңде (2013 - 2014 жылдар) табиғи ортаны басқару сапасын жақсарту, орнықты даму тетіктерін іске асыру және жетілдіру жөніндегі жұмыстарды жүргізу, қолда бар үздік технологияларды енгізу, қоршаған орта сапасының мақсатты көрсеткіштеріне және қоғамның экологиялық орнықты дамуын қолайлы деңгейге қол жеткізу көзделген.

5.1. «Жасыл экономиканы» дамыту

Ескерту. 5.1-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.

«Жасыл экономикаға» көшу климаттың өзгеруіне негізделген проблемаларды шешуге ықпал етеді, қоғамның барлық өкілдері үшін қолайлы өсімді қамтамасыз етеді және энергетика, су, азық-түлік және шикізат ресурстарын тиімді пайдалану арқылы қоғамдық келісімге қол жеткізуге және орнықты дамуға мүмкіндік береді. Бұл ретте, жоспарлау және жобалау үдерістеріне төмен көміртекті экономика мен парниктік газдар шығарындылары көлеміне жаңа жоспарлар мен жобалардың әсер ету қағидаттарын есепке алудың міндетті талаптарын енгізу көзделіп отыр.
Таза технологияларды ендіру және ресурс үнемдеу жүйесін құру үшін Қазақстанның төмен көміртекті дамуы жөніндегі шаралар кешенін әзірлеу, көміртегі бірліктерінің тізілімін жүргізу жөнінде бағдарламалық кешенді сатып алу және оған қолдау жасау қажет.
Энергия үнемдеу технологияларын енгізу тек өнім шығынын төмендетіп, бәсекелестікті жоғарлатып қана қоймай, ол отын-энергетикалық кешеннің орнықтылығын арттыруға және экологиялық жағдайды жақсартуға ықпал етеді. Энергия тиімділік пен таза технологияларға бағытталған бәрін қамтитын шаралар пакеті экономика мен қоғамға жақсы әсер етеді, елдің экологиялық қауіпсіздігін арттырады, климаттың өзгеруінің теріс салдарларын азайтады.
Кешенді экологиялық рұқсат беруге енгізілген ресурс үнемдеу көрсеткіштері 2014 жылы 1 дананы құрайды.

5.2. Қоршаған ортаның құрамдауыштары мен халықтың
денсаулығына антропогендік әсерді азайту

Ескерту. 5.2-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.

Қалалардың басты магистральдарында көлік ағынын («жасыл ағын») автоматтандырылған басқару жүйесін құруды қоса алғанда, автокөліктің теріс әсері азаяды, ірі өнеркәсіптік кәсіпорындардың көздерінде және санитариялық-қорғау аймақтарында эмиссияларға автоматтандырылған тәулік бойы бақылау енгізіледі.
Жалпы нормативтік шығарындылардың белгіленген мәндерінің көлемі 5 млн. тоннадан аспайды.
Су ресурстарының ластануын төмендету үшін ірі қалаларда және елді мекендерде суды пайдалану, су бұру және кәріздік тазалау құрылыстары жүйелерін салу, қайта жаңарту және жаңғырту жөніндегі жобаларды іске асыру, ел аумағындағы су объектілерінің экологиялық жай-күйі мониторингі және бақылауды, оның ішінде ғарыштық бақылау технологияларын пайдалана отырып бақылауды қамтамасыз ету жөнінде бірыңғай ақпараттық жүйесін құру қажет.
Ластаушы заттардың төгінділері нормативтерінің белгіленген мәндерінің көлемі 5 млн. тоннадан аспайды.
Республикада қалдықтарды басқаруды жетілдіруге қатысты алдын алу тәсілі мен қалдықтарды азайтуды жаппай енгізуге екпін беру керек. Экологиялық таза технологияларға өту жөніндегі шаралар кешенін әзірлеу, қалдықтардың түзілуін төмендету және оларды өңдеуге бағытталған өндіріс және тұтыну қалдықтарын басқару жөнінде іс-шаралар жоспарын әзірлеп, енгізу керек.
Тиімді басқарудың шарты - республикадағы бар қалдықтардың түрлері туралы толық ақпараттың болуы. Қалдықтарды кәдеге жарату және өңдеуде кәсіпорындарды көтермелеу мақсатында қалдықтарды кәдеге жарату және өңдеуде кәсіпорындарды ынталандыру тетіктерін әзірлеу керек және игерілген карьерлерге, шахталарға аршынды жыныстарды орналастыру, оларды автомобиль жолдарын, қорғау бөгеттерін және құрылыстар салуға, ұсақталған тастарды өндіруге, халыққа сатуға т.б. пайдалану сияқты өнеркәсіптік қалдықтарды өңдеу және кәдеге жарату жұмыстарын жалғастыру керек.
Коммуналдық қалдықтарға қатысты жергілікті билік органдарының коммуналдық қалдықтарды бөлек жинаудың, сұрыптаудың, кәдеге жаратудың, өңдеудің және экологиялық қауіпсіз жоюдың тиімді жүйесін ұйымдастыру үшін жауапкершіліктерін күшейту қажет.
2014 жылға қарай қалдықтарды түзілуіне қатысты оларды өңдеу үлесі 21,9 %-ды құрайтын болады.

5.3. Табиғи экожүйелерді сақтау және қалпына келтіру

Ескерту. 5.3-кіші бөлім жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.

Климаттың өзгеруіне бейімделу климаттың өзгеруіне қарсы күрес жөніндегі саясаттың түйінді элементтерінің бірі ретінде қаралады.
Қазақстан үшін табиғи-шаруашылық жүйелер мен экономика секторларының климаттың өзгеруіне тәуелділігі проблемасы жыл сайын өсіп отырғандықтан, бейімделу шараларының тұтас кешенін көздеу қажет.
Климаттың өзгеруінің жаhандық проблемасын шешу және озон қабатын қорғау үшін Киото хаттамасының талаптарын импелементациялау мақсатында парниктік газдар эмиссияларын азайтуды қамтамасыз ету әрі экономиканы төмен көміртекті дамыту және Қазақстанның аумағында климаттың болашақта өзгеруін сценарийлер ретінде сандық бағалауды орындау жоспарланып отыр.
1990 жылмен салыстырғанда 2014 жылға қарай парниктік газдардың шығарындылары көлемінің асырылмауы 96 %-ды құрайды.
Жердің шөлейттенуі мен жұтаңдануына қарсы күрес саласында егістік жерлердің құнарлылығының, шөлейттенуге, эрозияға, сорлануға, ластануға және басқа да антропогендік факторларға бейімдігінің заманауи жай-күйі бойынша оларға толық түгендеу жүргізу қажет.
Шөлейттенген және жұтаң жерлер алаңының өзгеру серпіні 2014 жылға қарай 0,05 %-ды құрайтын болады.
Тұяқты жабайы жануарлар мен киіктердің сирек кездесетін және құрып бара жатқан түрлерінің популяциясын және олар мекендейтін жерлерді сақтап қалу үшін Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес оларды жыл бойы қорғауды қамтамасыз ету қажет.
Жануарлар әлемін қорғауды қамтамасыз ету бағыттарының бірі бекітіліп берілген аңшылық алқаптарында аңшылық шаруашылықтарының қорықшы қызметтерінің күш-жігерімен жануарлар әлемін қорғау болып табылады.
Жануарлар дүниесінің 200 түрін сақтап қалу негізгі міндет болып табылады, оның ішінде:
1) ауланатын түрлері – 93;
2) сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлері – 107.
Биологиялық су қорлары мен ресурстарын есепке алуды ұйымдастыру және тұрақтандыру жөніндегі шаралар шеңберінде балық шаруашылығы су тоғандарында балық өсіру жұмыстары ұйымдастырылып, балық ресурстарын мемлекеттік есепке алу жүргізіледі, балықтың тіршілік етуі мен көбеюі үшін оңтайлы жағдайлар жасау жөніндегі және браконьерлік пен биологиялық ресурс объектілері мен өнімдерінің заңсыз айналымын анықтау, болдырмау жөніндегі іс-шаралар жүзеге асырылатын болады.
Мемлекеттік тапсырыс бойынша кәсіпшілік бағалы балықтардың тіршілікке төзімді шабақтарын табиғи су айдындары мен су қоймаларына шығару 2014 жылға қарай 158,4 млн. дананы құрайды.
Маңайдағы аумақтарда қорық режимін орнату мақсатында суда жүзетін және су маңайында жүретін құстардың, оның ішінде сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлерінің тамақтану және ұя салу орындары болып табылатын ерекше қорғалатын табиғи аумақтар кеңейтілетін болады.
Республиканың жалпы жер көлеміне шаққанда ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың үлесі 2014 жылға қарай 8,8 % болады.
Орманды өрттен және орман заңнамасының бұзылуынан қорғаудың, оларды зиянкестер мен аурулардан қорғаудың тиімділігін арттырудың негізі осы бағыттағы іс-шаралар кешенін жүзеге асырушы жер бетіндегі және авиациялық қызметтің пәрменді жүйесін ұйымдастыру болып табылады.
Тиімділікті арттыру ормандарды өртке қарсы жайластыру, оның ішінде өртке қарсы айрықтарды, минералданған жолақтарды белгілеу және оларды күтіп ұстау, орман шаруашылығының және өртке қарсы мақсаттағы жолдарды жөндеу, сондай-ақ негізінен биологиялық әдістерді пайдалану арқылы орманды зиянкестер мен аурулардан қорғаудың белсенді тәсілдерін қолдану жөніндегі іс-шараларды өткізу жолымен қамтамасыз етіледі.
Орман зиянкестері орналасқан ошақтардың аумағындағы ағаштарды сақтау үшін қорғаудың биологиялық әдістерін қолдана отырып, күрестің қатаң шаралары жүргізілетін болады, орманды патологиялық тексеру жүзеге асырылады.
Орманды молықтыру егу және отырғызу тәсілімен ағаш дақылдарын салу, сондай-ақ ағаштардың табиғи қалпына келуі үшін қолайлы жағдайлар жасау жолымен жүзеге асырылады. Орманның табиғи жолмен қалпына келуіне жәрдемдесу ағаш кесетін жерлерді өңдеу кезінде жас және өсіп келе жатқан құнды шаруашылық тұқымдарын сақтау, тұқымның өсуіне жағдай жасау мақсатында топырақты ішінара өңдеу және кесілген жерлерді қоршау арқылы жүргізілетін болады.
Ағаш отырғызудың жыл сайынғы көлемі 2014 жылға қарай 54 мың га болады.
Қазақстан Республикасы Орман кодексінің 112-1-бабына сәйкес жеке орман өсіруге мемлекеттік қолдау көрсетілетін болады, ол:
1) өнеркәсіптік және энергетикалық мақсаттарда тез өсетін ағаш және бұта тұқымдыларын плантациялық өсіруге;
2) орман питомниктерін құруға және дамытуға бағытталатын болады.
Қазақстан Республикасының азаматтары және мемлекеттік емес заңды тұлғалары жекеше орман өсіруді мемлекеттік қолдау субъектілері болып табылады. Бұл орайда жекеше орман өсіруді мемлекеттік қолдау меншік иелерінің немесе жер пайдаланушылардың жерлерінде де, мемлекеттік орман қоры жерлерінде де жүзеге асырылады.
Жекеше орман өсіруді мемлекеттік қолдау:
1) өнеркәсіптік және энергетикалық мақсаттарда, тез өсетін ағаш және бұта тұқымдылары плантацияларын отырғызу мен өсіруге жұмсалатын шығыстарды өтеу (елу пайызға дейін);
2) жеке орман питомниктерін құру және дамытуға жұмсалатын шығыстарды өтеу (елу пайызға дейін) арқылы жүзеге асырылады.
Облыстар бөлінісінде жергілікті орындаушы органдардың қарамағындағы мемлекеттік орман қорының аумағында ағашты қалпына келтіру көлемі 2-кестеде көрсетілген.

2-кесте
мың га

Облыс	Орманды молықтыру
		2010 жыл	2011 жыл	2012 жыл	2013 жыл	2014 жыл
Ақмола	барлығы	1,03	1,08	2,757	1,21	1,305
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,55	0,6	2,277	0,73	0,825
Ақтөбе	барлығы	0,61	0,812	0,812	0,812	0,812
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,61	0,812	0,812	0,812	0,812
Алматы	барлығы	3,5	3,647	4,011	4,09	4,17
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,82	0,916	1,18	1,18	1,18
Атырау	барлығы	0,06	0,27	0,21	0,215	0,215
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,06	0,06	0,06	0,065	0,065
Шығыс Қазақстан	барлығы	1,3	1,4	1,442	1,216	1,216
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,50	0,56	0,57	0,58	0,59
Жамбыл	барлығы	7,95	6,5	6,5	6,5	6,5
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	7,4	6,5	6,5	6,5	6,5
Батыс Қазақстан	барлығы	0,19	0,5	0,5	0,5	0,507
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,16	0,5	0,5	0,5	0,507
Қарағанды	барлығы	0,1	0,1	0,13	0,23	0,24
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,1	0,1	0,13	0,23	0,24
Қостанай	барлығы	1,3	1,63	1,9	2	2,5
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	1,25	1,33	1,38	1,45	1,55
Қызылорда	барлығы	15,55	20,768	23,16	15,86	13,06
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	15,55	18,960	21,16	13,66	10,66
оның ішінде: Арал теңізінің құрғап қалған түбіндегі жобалық аумақ	барлығы	8,5	14,288	14,5	5,0	-
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	8,5	14,28	14,5	5,0	-
Маңғыстау	барлығы	0,30	0,304	0,28	0,304	0,305
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,30	0,3	0,276	0,3	0,3
Павлодар	барлығы	0,12	0,518	0,123	0,122	0,124
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,12	0,018	0,023	0,022	0,024
Солтүстік Қазақстан	барлығы	0,60	0,785	0,845	0,885	0,925
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,30	0,3	0,36	0,4	0,44
Оңтүстік Қазақстан	барлығы	7,67	7,1	9,5	10,5	11,5
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	7,1	3,87	5,5	6,5	7,5
Барлығы:	барлығы	40,28	45,414	52,24	44,73	43,73
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	34,82	34,825	40,72	32,9	31,19

Мемлекеттік ұлттық табиғи парктер (бұдан әрі – МҰТП) және мемлекеттік табиғи орман резерваттарының (бұдан әрі – МТОР), Сандықтау оқу-өндірістік орман шаруашылығының және «Жасыл аймақ» республикалық мемлекеттік кәсіпорнының аумағында орманды молықтыру көлемі 3-кестеде көрсетілген.

3-кесте
мың га

Атауы	Орманды молықтыру және ағаш өсіру
		2010 жыл	2011 жыл	2012 жыл	2013 жыл	2014 жыл
Баянауыл МҰТП	барлығы	0,06	0,099	0,128	0,139	0,149
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,06	0,099	0,128	0,139	0,149
Іле Алатауы МҰТП	барлығы	0,05	0,05	0,05	0,09	0,09
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,05	0,05	0,05	0,09	0,09
Катон Қарағай МҰТП	барлығы	0,07	0,25	0,245	0,255	0,275
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,07	0,12	0,12	0,13	0,15
Қарқаралы МҰТП	барлығы	0,01	0,01	0,01	0,01	0,01
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,01	0,01	0,01	0,01	0,01
«Көкшетау» МҰТП	барлығы	0,12	0,248	0,248	0,268	0,268
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,12	0,178	0,178	0,198	0,198
«Семей орманы» МТОР	барлығы	2,3	2,601	3,11	4,134	5,1
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	2,3	2,601	3,11	4,134	3,6
оның ішінде жоба шеңберінде	барлығы	0,05	0,001	0,31	1,334	-
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,05	0,001	0,31	1,334	-
«Epтic орманы» МТОР	барлығы	2,22	2,138	2,638	3,062	2,928
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	2,22	2,138	2,338	2,562	2,228
оның ішінде жоба шеңберінде	барлығы	0,05	0,011	0,11	0,334	0
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,05	0,011	0,11	0,334	0
«Көлсай көлдері» МҰТП	барлығы	0,02	0,02	0,02	0,02	0,02
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,02	0,02	0,02	0,02	0,02
Сайрам-Өгем МҰТП	барлығы	0,05	0,09	0,09	0,09	0,09
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,05	0,06	0,06	0,06	0,06
Жоңғар Алатауы МҰТП	барлығы	-	0,03	0,03	0,03	0,03
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	-	0,03	0,03	0,03	0,03
«Бурабай» МҰТП	барлығы	-	0,03	0,03	0,03	0,03
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	-	0,03	0,03	0,03	0,03
Сандықтау ОӨОШ	барлығы	0,02	0,026	0,026	0,026	0,026
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	0,02	0,016	0,016	0,016	0,016
Барлығы:	барлығы	4,92	5,592	6,625	8,154	9,016
	оның ішінде себу және отырғызу арқылы	4,92	5,352	6,09	7,419	6,581

Астана қаласының жасыл аймағын құру
«Жасыл аймақ» РМК	барлығы	5,0	5,0	5,0	5,0	5,0

5.4. Қоршаған ортаның сапасын басқару жүйесін дамыту және жетілдіру

Ескерту. 5.4-кіші бөлімге өзгерістер енгізілді - ҚР Үкіметінің 2011.08.04 № 912; 07.08.2013 N 804 қаулыларымен.

Табиғат қорғау міндеттерін шешу саласында шекаралас мемлекеттермен (Ресей, Қытай, Өзбекстан, Қырғызстан, Түрікменстан) қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттердің экологиялық қауіпсіздігін сақтауға, оның ішінде су ресурстары бойынша трансшекаралық проблемаларды реттеуге бағытталған ынтымақтастық одан әрі дамытылады.
2014 жылға қарай екі жақты және көп жақты 4 келісімге қол қойылатын болады.
Қоршаған орта және табиғатты пайдалану сапасын тұрақты басқару тетіктерін әзірлеу үшін негіздері Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінде көрініс тапқан Қоршаған ортаны және табиғи ресурстарды бірыңғай мемлекеттік мониторингілеу жүйесінің жұмыс істеуі мен оны одан әрі дамытуды қамтамасыз ету талап етіледі.
Бақылау пункттерінің саны 2014 жылға:
метеорологиялық станциялар – 287;
агрометеорологиялық бекеттер – 102;
гидрологиялық бекеттер – 303;
автоматты режимде жұмыс істейтін атмосфера ауасының жай-күйін – 48 құрайды.
Қоршаған ортаны қорғауды ғылыми қамтамасыз ету бойынша ғылыми-зерттеулер мынадай бағыттарда:
қоршаған ортаны қорғау саласы;
бассейн аймақтарын зерделеу бойынша;
Қазақстан Республикасының орнықты дамуға көшуі бойынша;
энергияны және жаңартылатын ресурстарды тиімді пайдалану бойынша жүргізілетін болады.
Бұл бағдарлама шеңберінде іске асырылуы жоспарланған ғылыми-зерттеу жұмыстарының тізбесі осы Бағдарламаға 2-қосымшада келтірілген.

6. Қажетті ресурстар

Ескерту. 6-бөлімге өзгерістер енгізілді - ҚР Үкіметінің 2011.08.04 № 912; 07.08.2013 N 804 қаулыларымен.

Бағдарламаны іске асыруға жалпы сомасы 176969,98 млн. теңге қаражат бөлу көзделген:
оның ішінде республикалық бюджеттен - 108915,25 млн. теңге, оның ішінде:
2010 жылы - 18837,2 млн. теңге;
2011 жылы - 31926,6 млн. теңге;
2012 жылы - 25599,65 млн. теңге;
2013 жылы - 24486,05 млн. теңге;
2014 жылы – 8065,75 млн. теңге
жергілікті бюджеттен - 47285,53 млн. теңге, оның ішінде:
2010 жылы - 7674,1 млн. теңге;
2011 жылы - 10076,33 млн. теңге;
2012 жылы - 10268,9 млн. теңге;
2013 жылы - 9847,5** млн. теңге;
2014 жылы - 9418,7 млн. теңге;
халықаралық гранттан 327,83 млн. теңге, оның ішінде:
2010 жылы - 68,0 млн. теңге;
2011 жылы - 100,3 млн. теңге;
2012 жылы - 86,1 млн. теңге;
2013 жылы - 73,43 млн. теңге;
қарыз қаражатынан - 3187,9 млн. теңге, оның ішінде:
2010 жылы - 1010,8 млн. теңге;
2011 жылы - 1822,9* млн. теңге;
2012 жылы - 192,8 млн. теңге;
2013 жылы - 161,4 млн. теңге;
меншікті қаражаттан - 17253,5 млн. теңге, оның ішінде:
2010 жылы - 1284,6 млн. теңге;
2012 жылы - 968,9 млн. теңге;
2013 жылы - 7500,0* млн. теңге;
2014 жылы - 7500,0* млн. теңге.
Ескертпе:
* - қаржыландыру көлемі тиісті қаржы жылына арналған бюджетті қалыптастыру кезінде нақтыланатын болады;
** - қаржыландыру көлемі тиісті жылға арналған жергілікті бюджетті қалыптастыру кезінде нақтыланатын болады.

7. 2010 - 2014 жылдарға арналған «Жасыл даму» салалық
бағдарламасын іске асыру жөніндегі 2010 - 2014 жылдарға
арналған іс-шаралар жоспары

Ескерту. Жоспар жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.

Р/с №	Іс-шаралар	Аяқтау нысаны	Орындауға жауаптылар	Орындалу мерзімі	Болжамды шығыстар (млн. теңге)	Қаржыландыру көздері	Бюджеттік бағдарламаның №
1	2	3	4	5	6	7	8

1. «Жасыл экономиканы» дамыту
1.1. Таза технологияларды енгізу және ресурс үнемдеу жүйесін құру
1.	Қазақстанның төмен көміртекті дамуы жөніндегі шаралар кешенін, сондай-ақ оны қамтамасыз ету үшін негізгі қағидаттар мен тетіктерін әзірлеу	ЭДСМ-ге ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, МГМ	2011 жылғы 1 ақпан	2010 ж. - 40,0	республикалық бюджет	001
2.	Қоршаған ортаны ластаушы анағұрлым ірі өнеркәсіп кәсіпорындары үшін ең жақсы қол жетімді технологиялар негізінде нормалауға көшу бойынша шаралар кешенін әзірлеу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, МГМ	2011 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
3.	Көміртегі бірліктері тізілімін жүргізу жөнінде бағдарламалық кешенді сатып алуды қамтамасыз ету және оны қолдау	ЭДСМ-ге ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, МГМ	2011 жылғы 1 ақпан	2010 ж. - 45,0	республикалық бюджет	001
4.	Қазақстан Республикасының стратегиялық жоспарлауына «жасыл даму» тетіктерін әзірлеуде және енгізуде әлеуетті арттыру жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар	Қоршағанортамині	2011 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
5.	Жаңартылатын энергия көздері саласында кадрларды даярлау жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	БҒМ	2012 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
6.	Шығарындыларды қысқарту үшін экономикалық ынталандыруды әзірлеу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Қаржымині, ЭБЖМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2013 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
7.	Экологиялық талаптар бойынша бәсекеге қабілетті өнімді шығаруды қамтамасыз ететін ресурс үнемдейтін және экологиялық таза технологияларды кәсіпорындарға енгізу үшін жағдайлар мен алғышарттар жасау жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2013 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
8.	Жылу электр станцияларының қазандық қондырғыларында отынның әр түрін жағу кезінде қоршаған ортаға эмиссияларға қойылатын заңды түрде белгіленген талаптарды сақтауға мемлекеттік бақылауды күшейту	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	жыл сайын, 1-тоқсан	талап етілмейді
9.	Ауылдық жерлерде жаңартылатын энергия көздерін пайдалану жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2012 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
10.	«Жасыл дамуды» ілгерлету және «Жасыл көпір» Астана бастамасын іске асыру үшін өңіраралық ынтымақтастықты күшейту бойынша ұсыныс енгізу (Азия-Тынық мұхиты өңіріндегі қоршаған орта және даму министрлерінің 6-шы министрлік конференциясы шеңберінде)	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді

11.	Инновациялық гранттарды ұсыну үшін инновациялық технологиялар алуға тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар мен өтінімдерді қарастырған кезде инновациялық гранттарды ұсынуды ең алдымен таза технологияны енгізуге бағытталған өтінімдер бойынша қамтамасыз ету	ЭБЖМ-ге ақпарат	ИЖТМ (жинақтау), Қоршағанортамині	тұрақты негізде	талап етілмейді
12.	Республиканың әр облысында бюджеттік саладағы әкімшілік ғимараттардың бір бөлігін жаңартылатын энергия көздерін қолданып жұмыс істейтін энергокешеннен энергия үнемдеуге көшіру бойынша ұсыныстар енгізу	ИЖТМ-ге ақпарат	облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	жыл сайын, 4-тоқсан	талап етілмейді
13.	«Таза» технологияларды өндіруге арналған жабдықтарды өндіруге және әкелуге салықтық жеңілдіктерді ұсыну бойынша ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, ЭБЖМ, Қаржымині	2013 жылғы 3-тоқсан	талап етілмейді
14.	Қазіргі құқықтық олқылықтарды жою бойынша парниктік газдар шығарындыларын мемлекеттік реттеу саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасының жекелеген нормаларын нақтылау	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), Қаржымині, ЭБЖМ, ИЖТМ, МГМ, СІМ, ККМ	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
15.	Экономика дамуының макроэкономикалық көрсеткіштеріне ішкі көміртегі нарығының ықпалына талдау жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), ЭБЖМ	2014 жылғы 2-тоқсан	талап етілмейді

1.2. Энергия тиімділігі мен энергияны үнемдеу бойынша шаралар қолдану
16.	Тұрғыны көп елді мекендерде қоғамдық көлікті және көлік ағынын басқарудың тиімді жүйелерін енгізу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ІІМ, ККМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2013 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
17.	Қатты тұрмыстық қалдықтарды көмудің қолданыстағы полигондарында қоқысты биогазды ұстап қалу мен жою бойынша ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), мүдделі мемлекеттік органдар	2013 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
18.	Құрамында сынабы бар энергияны үнемдеуші шамдарды кәдеге жарату бойынша ұйымдастырушылық, материалдық, техникалық, қаржылық шаралар кешенін әзірлеу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, Қаржымині, АШМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2011 жылғы желтоқсан	талап етілмейді

2. Қоршаған орта құрамдауыштары мен халық денсаулығына антропогендік әсерді азайту
2.1. Атмосфералық ауа сапасын арттыру
19.	Автокөлік құралдарының ластаушы заттар шығарындыларына қойылатын заңды түрде белгіленген талаптардың сақталуына, сондай-ақ бөлшек сауда желісінде сатылатын автомотор отынының сапасына тиімді мемлекеттік бақылау жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	ИЖТМ (жинақтау), ІІМ, ККМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	жыл сайын, 1-тоқсан	талап етілмейді
20.	Қалалардың негізгі магистралдарында автокөлік ағынын («жасыл толқын») автоматты түрде басқару жүйесін құруды қоса алғанда автокөліктің теріс әсерін төмендету бойынша іс шараларды әзірлеу газбаллонды, биоотынды автомобильдерді пайдалану аясын кеңейту, бірлесіп енгізу мен арнайы қойылатын жабдықтағы басқаларды орнату жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ІІМ, МГМ, ККМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
21.	Ірі өнеркәсіп кәсіпорындарының санитарлық-қорғау аймақтары мен көздерінде эмиссияны автоматты түрде тәулік бойы бақылауды енгізу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, МГМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
22.	«Арселор Миттал Теміртау» АҚ-да А.В. Борисенко жүйесінің өнеркәсіптік газдарды тазалау кешенін салу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	ИЖТМ (жинақтау), БҒМ, Қарағанды облысының әкімі	2013-2014 жылдар	2013 ж. - 7500,0* 2014 ж. - 7500,0*	кәсіпорын қаражаты
23.	Бұрынғы «Қарағандыкөмір» өндірістік бірлестігі шахталарының, көмір разрездерінің және байыту фабрикалары қызметінің салдарларын жою	Қоршағанортаминіне ақпарат	ИЖТМ (жинақтау), Қарағанды облысының әкімі	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 544,0 2011 ж. - 581,0 2012 ж. – 0 2013 ж. - 621,7 2014 ж.- 621,7*	республикалық бюджет	035
24.	Қарашығанақ кен орнының «ЛИРА» объектілерінің техникалық, газ және экологиялық қауіпсіздігін жоғарылату бойынша шаралар кешенін әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), МГМ, Батыс Қазақстан облысының әкімі	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
25.	Шығыс Қазақстан облысында атмосфералық ауа, су қоймасы, топырақ, азық-түлік пен ауыз су жай-күйін жедел бақылаудың бірыңғай ғылыми-өндірістік орталығын құру бойынша ұсыныс енгізу	Қоршағанортаминіне ұсыныс	Шығыс Қазақстан облысының әкімі	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді

2.2. Су ресурстарының ластануын төмендету
26.	Ақтөбе қаласының Елек өзеніндегі тазарту құрылыстары кешенін қайта жаңарту (қысымды кәріз коллекторы мен сыйымдылықты реттейтін торапты)	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Ақтөбе облысының әкімі	2010 - 2011 жылдар	2010 ж. - 1162,0 2011 ж. - 1488,9	республикалық бюджет	009
27.	Ақтөбе қаласының кәріздік тазарту құрылыстарын қайта жаңарту (құрылыстың 1 кезегі)	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Ақтөбе облысының әкімі	2010-2011 жылдар	2010 ж. - 663,9 2011 ж. – 656,9	республикалық бюджет	009
28.	Атырау қаласының сол жағалаудағы бөлігі үшін кәріз тазарту құрылыстары кешенін салу	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Атырау облысының әкімі	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 500,0 2011 ж. - 6525,6 2012 ж. - 1269,3 2013 ж. – 358,0	республикалық бюджет	009
29.	Жерасты суларының авиациялық керосинмен ластануын жою бойынша ұсыныс енгізу (Семей қаласы)	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Шығыс Қазақстан облысының әкімі	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
30.	Жамбыл облысы Тараз қаласындағы сарқынды суларды толық биологиялық тазарту кешенін салу бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Жамбыл облысының әкімі	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
31.	Жайық өзенінің су көлемін көтеру және гидрологиялық режимін жақсарту	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Атырау облысының әкімі	2012-2014 жылдар	2012 ж. – 205,1 2013 ж.– 447,2 2014 ж. – 552,8*	республикалық бюджет	009
32.	Көлдердің ескі арналарын және Жайық өзенінің басқа да су айдындарын суландыру	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Атырау облысының әкімі	2012 жыл, 2014 жыл	2012 ж. – 254,2 2014 ж. – 172,1*	республикалық бюджет	009
33.	Маңғыстау облысы Жаңаөзен қаласындағы өнімділігі тәулігіне 21,5 мың м3 болатын жұмыс істеп тұрған кәріз тазарту құрылыстарын қайта жаңарту және жаңғырту, құрылыстың 1-кезегі	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Маңғыстау облысының әкімі	2010-2011 жылдар	2010 ж. – 544,3 2011 ж. – 1100,7	республикалық бюджет	009
34.	Ақтау қаласында өнімділігі тәулігіне 30000 мЗ № 2 кәріз тазалау құрылыстарын (КТҚ-2) салу (бірінші кезек)	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Маңғыстау облысының әкімі	2010-2011 жылдар	2010 ж. – 1208,2 2011 ж. – 792,8	республикалық бюджет	009
35.	Маңғыстау облысы Қарақия ауданының Құрық ауылында ұзақтығы 18 км тазалау құрылғыларына дейінгі кәріздік желілер үшін коллектор салу	Тікелей және соңғы нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Маңғыстау облысының әкімі	2010 жыл	2010 ж. - 291,8	республикалық бюджет	009
36.	Орал қаласының кәріз тазалау құрылғыларын (КТҚ) қайта жаңарту (бірінші кезек)	Тікелей және соңғы нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Батыс Қазақстан облысының әкімі	2010-2011 жылдар	2010 ж. - 502,7 2011 ж. - 271,1	республикалық бюджет	009
37.	«Щучье-Бурабай курорт аймағындағы су қоймаларын (Щучье-Бурабай, Қарасу көлдері) тазарту және санациялау» ЖСҚ әзірлеу	ЖСҚ	Қоршағанортамині (жинақтау), Ақмола облысының әкімі	2011-2013 жылдар	2011 ж. - 317,6 2012 ж. – 15,0 2013 ж. – 672,6	республикалық бюджет	004
38.	Ақмола облысы Көкшетау қаласындағы Қопа өзенін лай шөгінділерінен тазалау бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Ақмола облысының әкімі	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
39.	Шығыс Қазақстан облысы Өскемен қаласындағы Комендантка өзенінің түбін тазалай отырып, ағысын қайта жаңарту	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Шығыс Қазақстан облысының әкімі	2011 жыл	2011 ж. - 518,3	республикалық бюджет	009
40.	Шығыс Қазақстан облысы Тарбағатай ауданы Тұғыл ауылындағы кәріздік желілер мен тазарту құрылыстарын қайта жаңарту	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Шығыс Қазақстан облысының әкімі	2011 жыл	2011 ж. – 100,4	республикалық бюджет	009
41.	Шығыс Қазақстан облысы Тарбағатай ауданы Ақсуат ауылының кәріздік желілері мен тазарту құрылыстарын салу	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	ӨДМ (жинақтау), Шығыс Қазақстан облысының әкімі	2012-2013 жылдар	2012 ж. - 360,8 2013 ж. - 283,2	республикалық бюджет	010
42.	Шығыс Қазақстан облысы Өскемен қаласындағы «Пионерская» ағысының арнасын қайта жаңарту	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Шығыс Қазақстан облысының әкімі	2011 жыл	2011 ж. - 472,9	республикалық бюджет	009
43.	Шығыс Қазақстан облысы Өскемен қаласының Тәуелсіздік даңғылы жармасындағы жауын суын тазартуға арналған тазарту құрылысы қондырғысы бар көпір астындағы Үлбі өзенінің арнасын қайта жаңарту жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Шығыс Қазақстан облысының әкімі	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
44.	Қызылорда облысы Жаңақорған ауданының Тайпақкөл және Қандыарал көлдерінің жүйесін қалпына келтірудің кешенді тәсілі бойынша ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Қызылорда әкімі	2014 жылғы 2-тоқсан	талап етілмейді
45.	Павлодар облысы Шарбақты ауданы Шарбақты ауылының кәріз жүйесін қайта жаңарту	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Павлодар облысының әкімі	2011-2012 жылдар	2011 ж. – 634,3 2012 ж – 472,5 2013 ж - 22,4	республикалық бюджет	009
46.	Павлодар облысындағы Усолка өзенінің арнасын қалпына келтіру	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Павлодар облысының әкімі	2013-2014 жылдар	2013 ж. – 150,0 2014 ж. – 492,6*	республикалық бюджет	009
47.	Маңғыстау облысы Бейнеу ауылындағы кәріздік-тазарту құрылыстарын қайта жаңарту және кеңейту	тікелей және соңғы нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Маңғыстау облысының әкімі	2011 жыл	2011 ж. – 748,8	республикалық бюджет	009
48.	Ақтөбе облысындағы Шалқар көлінің түбін тазарту жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Ақтөбе облысының әкімі	2013 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
49.	Петропавл қаласындағы тазарту құрылыстарының жұмыс істеп тұрған технологиялық схемасын жаңғырту жөнінде ұсыныстар енгізу (II және ІІІ кезеңдер)	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Солтүстік Қазақстан облысының әкімі	2013 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
50.	Астана қаласында «Су және экология» халықаралық технологиялық паркін құру жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, Қаржымині, Астана қаласының әкімі	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
51.	«Қосалқы құрылыстарын қоса алғанда, «Сорбұлақ» сарқынды сулар жинақтауышы көлін қайта жаңарту» жобасының жобалық-сметалық құжаттамасын (ЖСҚ) әзірлеу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Алматы облысының және Алматы қаласының әкімдіктері	2014 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді

2.3. Өндіріс және тұтыну қалдықтарының жинақталуын азайту және олармен жұмыс істеу жүйесін құру
52.	Астана қаласында «Жасыл даму» АҚ Ұлттық экологиялық орталығын құру бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
53.	«Төзімді органикалық ластауыштардың қалдықтарын жою» Дүниежүзілік Банктің жобасын іске асыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2013 жыл	2013 ж. – 18,0 2013 ж. – 22,275	республикалық бюджет ЖЭҚ гранты	020
54.	Қазақстанда полихлордифенилдерді (ПХД) басқару бойынша кешендік жоспарды әзірлеу және орындау» БҰҰДБ, ЖЭҚ жобасын іске асыру шеңберінде барлық төзімді органикалық ластаушылардың түрлерін және ескірген пестицидтерді егжей-тегжейлі түгендеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), ДСМ, АШМ, облыстардың, Астана және Алматы қалалары ның әкімдері	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 65,0 2011 ж. - 60,0* 2012 ж. - 25,0* 2013 ж. - 10,0*	ЖЭҚ гранты
55.	Қазақстанда полихлордифенилдерді (ПХД) басқару бойынша кешендік жоспарды әзірлеу және орындау» БҰҰДБ, ЖЭҚ жобасын іске асыру шеңберінде құрамында полихлордифенилы бар жабдықтарды және төзімді органикалық ластаушыларды қалдықтарын уақытша сақтау үшін үй-жай құру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдігі	2010-2013 жылдар	2011 ж. - 50,0* 2012 ж. - 30,0* 2013 ж. - 30,0*	ЖЭҚ гранты
56.	«Орталық Азияда және Түркияда пестицидтерді бақылау және зиянкестерге қарсы күрес жөніндегі бастама» БҰҰ (ФАО) азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының жобасын іске асыру шеңберінде қоймалар мен көмбелерден ескірген пестицидтерді алу және қайта пакеттеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	АШМ (жинақтау), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдігі	2013-2014 жылдар	Біріккен Ұлттар Ұйымы Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының (ФAO) техникалық көмегі	Біріккен Ұлттар Ұйымы Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының (ФAO) техникалық көмегі
57.	«Қазақстан Республикасының орнықты органикалық ластағыштар туралы Стокгольм конвенциясы бойынша міндеттемелерді орындау жоспарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысын әзірлеу мен бекіту	Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы	Қоршағанортамині (жинақтау), мүдделі мемлекеттік органдар	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
58.	Шығыс Қазақстан облысы Өскемен қаласында құрамында сынабы бар аспаптар мен бұйымдарды демеркуризациялау бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Шығыс Қазақстан облысының әкімі	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
59.	Приозерск қаласында тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау полигонын салу бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Қарағанды облысының әкімі	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
60.	Павлодар облысы Баянауыл ауданының Баянауыл ауылында қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын салу бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Павлодар облысының әкімі	2013 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
61.	Сот шешiмiмен республикалық меншiкке түстi деп танылған иесiз қауiптi қалдықтарды басқару жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Ақтөбе, Қарағанды және Қостанай облыстарының әкімдері	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді

2.4. «Тарихи» ластануларды жою
62.	Ақтөбе облысы «Елек» өзеніне құятын аймақта жер асты суларын алты валентті хроммен ластануынан тазалау	тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу туралы есеп	Қоршағанортамині (жинақтау), Ақтөбе облысының әкімі	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 32,0 2011 ж. – 5,6 2012 ж. – 357,3 2013 ж. – 407,2	республикалық бюджет	012, 022
63.	Елек өзенінің жерасты суларын бормен ластанудан тазарту бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Ақтөбе облысының әкімі	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
64.	Маңғыстау облысында «Қошқар Ата» қалдық қоймасын қайта жаңарту және рекультивациялау бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Маңғыстау облысының әкімі	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
65.	Алматы облысы Текелі қорғасын мырыш комбинатының пайдаланылған қалдық қоймасын рекультивациялау бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Алматы облысының әкімі	2013 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
66.	«Жағалау аумақтарының мұнай өнімдерімен алаңдық ластануын жою және кейіннен рекультивациялау бойынша (Қарағанды облысының Приозерск қаласының оңтүстігіне қарай тұзды көлдің битуммен ластануы)» жобасын іске асыру	Қоршағанортаминіне ақпарат	Қарағанды облысының әкімі	2014 жыл	2013 ж. – 25,2	республикалық бюджет	024
67.	«Байқоңыр» ғарыш айлағындағы рұқсат етілмеген қоқыстарды жою және ластанған учаскелерді рекультивациялау бойынша жобалық-сметалық құжаттамаларды әзірлеу	Қоршағанортаминіне ұсыныс	ҰҒА	2014 жыл	2014 ж. - 55,4	республикалық бюджет	004

3. Табиғи экожүйені сақтау және қалпына келтіру
3.1. Тұрақты дамуға көшу үшін жағдай жасау
68.	Ландшафтық әр түрлілікті сақтау және халық тіршілігінің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында Қазақстанның табиғи-шаруашылық жүйесін тұрақты дамыту жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), АШМ, ЖРА	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді

3.2. Климаттың өзгеруінің алдын алу және оған бейімделу
69.	Парниктік газдарды жыл сайын түгендеуді жүргізуді жүзеге асыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, МГМ, АШМ	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 12,6 2011 ж. - 12,6 2012 ж. - 22,4 2013 ж. – 19,4	республикалық бюджет	001
70.	Парниктік газдардың шығарындыларын қысқарту жөніндегі жобаларды дайындау және іске асыру бойынша орталық құру және жұмыс істеуін қамтамасыз ету	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, МГМ, ЭБЖМ	2011-2013 жылдар	2011 ж. - 18, 2 2012 ж. - 28, 2 2013 ж. - 0	республикалық бюджет	001
71.	Біріккен Ұлттар Ұйымының климаттың өзгеруі жөніндегі негіздемелік конвенциясы жөнінде ұлттық хабарламалар дайындауды жүзеге асыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, МГМ, АШМ	2011-2013 жылдар	2011 ж. – 37,3 2012 ж. - 32,4 2013 ж. - 6,7*	ЖЭҚ гранты
72.	Біріккен Ұлттар Ұйымының климаттың өзгеруі жөніндегі негіздемелік конвенциясы, Киото хаттамасы және пост-Киото жөніндегі келіссөз үдерістерін қамтамасыз ету бойынша жұмыстарды орындау	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), СІМ, ИЖТМ, МГМ	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 30, 4 2011 ж. - 30,8 2012 ж. - 40,0 2013 ж. – 80,6	республикалық бюджет	001
73.	Киото хаттамасын, пост-Киото келісімі мен ішкі саясат және парниктік газдардың шығарындысын қысқарту жөніндегі шараларды іске асыру жөніндегі нормативтік-құқықтық базаны әзірлеу жөнінде ұсыныстар әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
74.	Шығарындыларды реттеу және парниктік газдарды қысқарту жөніндегі оқыту курстарын жүргізу	ЭДСМ-ге ақпарат	Қоршағанортамині	2011-2012 жылдар	2011 ж. – 4,0 2012 ж. – 3,4	республикалық бюджет	001
75.	Қоршаған ортаға парниктік газдардың эмиссиясын қысқартуға квоталар мен міндеттемелерді саудалау тәртібін бекіту жөніндегі нарықтық тетіктерді әзірлеу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), МГМ, ЭДСМ	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді

3.3. Жердің шөлейттенуінің және тозуының алдын алу
76.	Шөлейттенумен күрестің жаңа технологияларын және экономикалық тетіктерін енгізе отырып, шөлейттену үдерістерін алдын алу және жер тозуының ауқымдарын азайту жөніндегі шаралар кешенін әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	АШМ (жинақтау), Қоршағанортамині, ЖРА, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
77.	Халықаралық қорықтар желісін және репрезентативтік ландшафтық резерваттарды құру мен тұрақты жұмыс істеуі, сондай-ақ геопарктер және геотуризмді дамыту жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), АШМ	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
78.	Жайылым ресурстарын басқару жөніндегі Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	АШМ (жинақтау), Қоршағанортамині	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
79.	Жайылым ресурстарын жетілдіру жөніндегі салааралық бағдарлама әзірлеу бойынша ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	АШМ (жинақтау), Қоршағанортамині, ЖРА	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
80.	Орман және жайылым ресурстарын басқару бойынша оқыту іс-шараларын өткізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	АШМ (жинақтау), Қоршағанортамині	2011 жыл	2011 ж. - 3,0	ЖЭҚ гранты

3.4. Жануарлар дүниесін сақтау және тұрақты пайдалану
Сирек және жойылып бара жатқан тұяқты жабайы жануарлардың түрлерін және киік санын есепке алу мен оны тұрақтандыру жөніндегі шараларды ұйымдастыру
81.	Сирек кездесетін және жойылып бара жатқан жабайы тұяқты жануарлар түрлерінің санын жыл сайын есепке алу және мониторинг жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 66,9 2011 ж. - 68,4 2012 ж. – 44,3 2013 ж. – 65,7	республикалық бюджет	031
82.	Киіктердің санын есепке алу және оның мониторингі	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 18,9 2011 ж. - 23,7 2012 ж. – 25,5 2013 ж. – 25,8	республикалық бюджет	031
83.	Сирек кездесетін және жойылып бара жатқан жабайы тұяқты жануарлардың түрлері мен киіктерді қорғауды жүзеге асыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 250,1 2011 ж. - 250,0 2012 ж. – 677,9 2013 ж. – 652,9	республикалық бюджет	031
84.	Сирек кездесетін және жойылып бара жатқан тұяқты жабайы жануарларды(құлан, қарақұйрық) түрлері мен киіктердің (табиғаттағы) кеңістігі шегіндегі жыртқыштар санын реттеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Қызылорда, және Оңтүстік Қазақстан облыстарының әкімдері	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 24,0 2011 ж. – 29,8 2012 ж. - 24,0 2013 ж. - 24,0** 2014 ж. - 24,0**	жергілікті бюджет
85.	Сирек кездесетін және жойылып бара жатқан жабайы тұяқты жануарларды (құлан, қарақұйрық) биологиялық негіздеме негізінде реинтродукциялау	Қоршағанортаминіне ақпарат	АШМ	2011-2013 жылдар	2011 ж. - 3,0 2012 ж. - 6,5	республикалық бюджет	070
86.	Тоғай бұғысын жасанды жолмен көбейту бойынша іс-шаралар жүргізу	Қоршағанортаминіне ақпарат	Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 4,0 2011 ж. – 8,03 2012 ж. - 4,3 2013 ж. - 4,4** 2014 ж. - 4,5**	жергілікті бюджет

Жануарлар әлемін қорғау және өсімін молайту
87.	Аңшылық алқаптардың шаруашылықаралық аңшылық орналастыру және биологиялық-экономикалық зерттеу жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2011-2013 жылдар	2011 ж. - 5,0 2012 ж. – 3,8 2013 ж. – 13,5	республикалық бюджет	031
88.	Жануарлар әлемінің объектілерін алу лимитін анықтау үшін жануарлар әлемі объектілерін алуға биологиялық негіздеме дайындау	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. – 3,3 2011 ж. – 2,7 2012 ж. – 2,7 2013 ж. – 4,1	республикалық бюджет	031
89.	Киіктер мен тұяқты жабайы жануарлардың сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлерінің таралу кеңістігінде авиациялық патрульдеу ұйымдастыру жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	АШМ (жинақтау), Қоршағанортамині	2011 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді

Жануарлар әлемінің тектік қорын сақтау саласындағы ғылыми зерттеулер
90.	Ғылыми зерттеулер және селекциялық реттеу үшін жануарлардың сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлерін алу мен пайдалану жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	АШМ (жинақтау), БҒМ	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
91.	Сирек кездесетін және жойылып бара жатқан жануарлар түрлерін қорғау проблемалары бойынша халықты экологиялық оқыту және тәрбиелеу, биоәртүрлілікті сақтау қажеттілігі туралы қоғамдық пікірді хабарлау жөніндегі іс-шараларды жүргізу	Қоршағанортаминіне ақпарат	Ақтөбе облысының әкімі	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 1,5 2011 ж. - 1,2 2012 ж. - 1,5 2013 ж. - 1,5** 2014 ж. - 1,5**	жергілікті бюджет

Балық ресурстарын және басқа су жануарларын есепке алуды ұйымдастыру және оларды сақтау бойынша шаралар
92.	Анағұрлым өнімді балықтарды су қоймаларына жіберу жолымен балық шаруашылығы су айдындарында балық көбейту жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 746,6 2011 ж. – 433,2 2012 ж. - 554,4 2013 ж. – 562,9	республикалық бюджет	039
93.	Балық ресурстарының мемлекеттік есебін жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 124,3 2011 ж. - 144,5 2012 ж. - 157,5 2013 ж. – 170,0	республикалық бюджет	039
94.	Браконьерлікті және биологиялық ресурстар объектілері мен өнімдерінің заңсыз айналымын анықтау, жолын кесу жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге асыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), ІІМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	жыл сайын 1-тоқсан	талап етілмейді
95.	«Балықтың бекіре тұқымдас түрін молықтыру бойынша зауыттың құрылысы» (жобалық қуаты жылына 30 млн. дана балықтың бекіре тұқымдас түрінің шабақтарын шығару) инвестициялық жобасының жобалық-сметалық құжаттамасын әзірлеу бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), Атырау облысының әкімі	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
96.	Атырау және Орал-Атырау бекіре балығын өсіру зауытының өндірістік базасын қайта құру бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), Атырау облысының әкімі	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
97.	Балық өсіру кешенінің республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорындарының өндірістік базасын жаңғырту жөнінде ұсыныс енгізу «Майбалық балық питомнигі» РМҚК «ҚазПАС» РМҚК (Қазақ өндірістік бейімдеу станциясы) «Қапшағай уылдырық шашу-өсіру шаруашылығы» РМҚК «Петропавл балық питомнигі» РМҚК «Қамыстыбас балық питомнигі» РМҚК	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), Алматы, Астана қалаларының, Алматы, Қызылорда, Солтүстік Қазақстан облыстарының әкімдері	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
98.	Балық өсіру кешенінің республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорындарын материалдық-техникалық жабдықтауды нығайту бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
99.	Облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекцияларын материалдық-техникалық жабдықтауды нығайту бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
100.	Жайық-Каспий бассейніндегі Қиғаш өзенінің Телячинский, Коневский, Бабинский-Синее Морцо, Татар-Телячинский, Карагаш-Егоровка Каныча балық жүру каналдарында түптереңдету жұмыстарын өткізуге жобалық-сметалық құжаттаманы әзірлеу жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), Атырау облысының әкімі	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
101.	Құнды балық түрлерін өндірушілер үшін уылдырық шашу орындарына түбін тереңдету жұмыстарын жүргізу орындылығы және кезектілігі үшін Орал және Қиғаш өзендерінің балық жүру каналдарына ғылыми негізделген ұсынымдар әзірлеу жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), Атырау облысының әкімі	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
102.	Жайық – Каспий бассейніндегі балықтың бекіре тұқымдас түрінің жай-күйін бағалау бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу жөнінде ұсыныс және олардың санын сақтау және көбейту жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
103.	Балық өсіру кәсіпорындарында арал қаязы мен пілмайдың аналық және молықтыру аналық үйірін қалыптастыру және сақтау жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
104.	Каспий итбалығының популяциясына кері әсер ететін факторларды зерттеу бойынша ғылыми зерттеу жүргізу жөнінде ұсыныс пен оларды төмендету (жою) жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Маңғыстау облысының әкімі	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді

3.5. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жүйесін дамыту
105.	«Алтын Емел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің аумағын кеңейту жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині, (жинақтау), ӨДМ	2013 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
106.	«Алакөл» мемлекеттік табиғи қорығының аумағын кеңейту жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	АШМ (жинақтау), Қоршағанортамині, ЖРА	2010 жылғы 4-тоқсан	Талап етілмейді
107.	«Барсакелмес» мемлекеттік табиғи қорықтарының аумағын кеңейту жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ӨДМ	2013 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
108.	Ырғыз-Торғай мемлекеттік табиғи резерватының аумағын кеңейту жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ӨДМ	2013 жылғы 3-тоқсан	талап етілмейді
109.	Ұлытау қаумалының аумағын кеңейту жөніндегі іс-шаралар	жаратылыстану ғылыми негіздеменің жобасы	АШМ (жинақтау), ЖРА	2011 жылғы 4-тоқсан	2011 ж. - 1,5	ЖЭҚ гранты
110.	«Оңтүстік Алтай» мемлекеттік табиғи қаумалын құру жөніндегі іс-шаралар	жаратылыстану ғылыми негіздеменің және техникалық экономикалық негіздеменің жобалары	АШМ (жинақтау), ЖРА	2011 жылғы 4-тоқсан	2010 ж. - 3,0	ЖЭҚ гранты
111.	«Оңтүстік Алтай» мемлекеттік табиғи қаумалын құру жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	АШМ (жинақтау), Қоршағанортамині, ЖРА	2011 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
112.	«Алтын дала» мемлекеттік табиғи резерватын құру жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	АШМ (жинақтау), Қоршағанортамині, ЖРА	2011 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
113.	Тарбағатай, «Мерке» мемлекеттік ұлттық табиғи парктерін құру жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині, (жинақтау), ӨДМ	2014 жылғы 1-тоқсан 2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
114.	«Жайсаң» мемлекеттік табиғи қаумалын құру жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ӨДМ	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
115.	«Қызылқұм» мемлекеттік табиғи қаумалын құрудың табиғи-ғылыми негіздемесін және техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеу	жаратылыстану ғылыми негіздеменің және техникалық экономикалық негіздеменің жобалары	АШМ (жинақтау), ЖРА	2011 жылғы 4-тоқсан	2011 ж. - 4,5	республикалық бюджет	070
116.	Іле өзені сағасында ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құрудың табиғи-ғылыми негіздемесін және техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеу	жаратылыстану ғылыми негіздеменің және техникалық экономикалық негіздеменің жобалары	АШМ (жинақтау), ЖРА	2011 жылғы 4-тоқсан	2011 ж. - 4,5	республикалық бюджет	070
117.	Іле өзені жағасында мемлекеттік табиғи резерват құру жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	АШМ (жинақтау), Қоршағанортамині, ЖРА	2012 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
118.	«Астана қаласында жергілікті маңызы бар мемлекеттік ботаникалық бақ құру туралы» Астана қ. әкімінің қаулысын қабылдау	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Астана қаласының әкімі (жинақтау), Қоршағанортамині	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
119.	Сырдария өзені сағасында мемлекеттік табиғи резерват құрудың техникалық экономикалық негіздемесін әзірлеу	техникалық экономикалық негіздеменің жобасы	АШМ (жинақтау), Қоршағанортамині, ЖРА	2012 жылғы 4-тоқсан	2012 ж. – 4,8	республикалық бюджет	070
120.	Ертіс өзені сағасында мемлекеттік табиғи резерват құрудың жаратылыстану-ғылыми және техникалық-экономикалық негіздемелерін әзірлеу	жаратылыстану ғылыми негіздеменің және техникалық экономикалық негіздеменің жобалары	Қоршағанортамині (жинақтау), ӨДМ	2013-2014 жылдар	2013 ж. - 6,8 2014 ж. - 9,8*	республикалық бюджет	031
121.	Жайық өзені сағасында мемлекеттік табиғи резерват құрудың табиғи-ғылыми және техникалық экономикалық негіздемелерін әзірлеу	жаратылыстану ғылыми негіздеменің және техникалық экономикалық негіздеменің жобалары	Қоршағанортамині (жинақтау), ӨДМ	2013-2014 жылдар	2013 ж. - 6,6 2014 ж. - 8,7*	республикалық бюджет	031
122.	Барсакелмес мемлекеттік табиғи қорық аумағын кеңейтудің жаратылыстану ғылыми және техникалық-экономикалық негіздемелерін түзету	жаратылыстану ғылыми негіздеменің және техникалық экономикалық негіздеменің жобалары	АШМ (жинақтау), Қоршағанортамині, ЖРА	2012 жыл	2012 ж. – 3,5	республикалық бюджет	070
123.	Каспий мемлекеттік табиғи қорығын құру жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	АШМ (жинақтау), Қоршағанортамині, ЖРА	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
124.	Сырдария өзені сағасында мемлекеттік табиғи резерват құру жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ӨДМ	2013 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
125.	Андасай мемлекеттік табиғи қаумалының аумағын кеңейту жөніндегі іс-шаралар	Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы	Қоршағанортамині (жинақтау), ӨДМ	2014 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
126.	Маңғыстау облысында мемлекеттік қорық аймағын құрудың табиғи-ғылыми негіздемесін және техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеу	жаратылыстану ғылыми негіздеменің және техникалық экономикалық негіздеменің жобалары	АШМ (жинақтау), Қоршағанортамині, ЖРА	2011 жылғы 4-тоқсан	2011 ж. - 8,2	республикалық бюджет	070
127.	«Бөкейорда-Жайық» мемлекеттік табиғи резерватын құрудың техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеу	Техникалық экономикалық негіздеменің жобасы	Қоршағанортамині (жинақтау), Батыс Қазақстан облысының әкімі	2013 жылғы 2-тоқсан	2013 ж. - 4,0*	ЖЭҚ гранты

Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда экологиялық туризмді дамыту
128.	Экологиялық туризмді дамыту	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ	жыл сайын	талап етілмейді

3.6. Орманды сақтау және өсіру, оларды ұтымды пайдалану, елді мекендерді көгалдандыру
Ормандарды өрттен, заңсыз шабудан және өзге де орман заңнамасын бұзудан қорғау, зиянкестер мен аурулардан сақтау
129.	Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды күтіп ұстауды қамтамасыз ету, ормандарды қалпына келтіру, өртке қарсы және орман қорғау іс-шараларын жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. – 3710,9 2011 ж. – 4450,8 2012 ж. – 6146,5 2013 ж. – 7315,6	республикалық бюджет	031
130.	Сандықтау оқу-өндірістік орман шаруашылығын ұстауды қамтамасыз ету	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 32,3 2011 ж. - 34,6* 2012 ж. – 41,6 2013 ж. – 43,9	республикалық бюджет	031
131.	Орман шаруашылығының мемлекеттік мекемелерін ұстауды қамтамасыз ету, ормандарды қалпына келтіру, өртке қарсы және орман қорғау іс-шараларын жүргізу	Қоршағанортаминіне ақпарат	облыстардың әкімдері	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 4146,8 2011 ж. – 5807,8 2012 ж. – 5157,5 2013 ж. - 5584,6** 2014 ж. - 5069,1**	жергілікті бюджет
132.	Заңды тұлға мәртебесі бар республикалық маңызды ерекше қорғалатын табиғи аумақтар үшін техника мен жабдықтар сатып алу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 25,1 2011 ж. - 343,1* 2012 ж. - 673,6* 2013 ж. – 43,8	республикалық бюджет	018
133.	Орман шаруашылығының мемлекеттік мекемелері үшін техникалар мен жабдықтар сатып алу	Қоршағанортаминіне ақпарат	облыстардың әкімдері	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 348,7 2011 ж. - 837,0 2012 ж. - 591,3 2013 ж. - 470,1** 2014 ж. - 348,6**	жергілікті бюджет
134.	Орман шаруашылығының мемлекеттік мекемелері және табиғат қорғау мекемелері үшін техникалар мен жабдықтар сатып алу	Қоршағанортаминіне ақпарат	АШМ	2010-2012 жылдар	2010 ж. - 227,8 2011 ж. - 224,5 2012 ж. - 24,6 2010 ж. - 683,5 2011 ж. - 673,6 2012 ж. - 56,7	республикалық бюджет Дүниежүзілік банк қарызы	044
135.	Кордондар, өрт сөндіру мұнараларын, басқа да ғимараттар мен құрылыстарды салу және оларды жөндеуді жүзеге асыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), облыстардың әкімдері	2010-2013 жылдар 2010-2014 жылдар	2010 ж. - 90,4 2011 ж. - 99,2 2012 ж. – 141,0 2013 ж. - 20,5 2010 ж. - 72,5 2011 ж. - 326,8 2012 ж. – 171,3 2013 ж. - 208,7** 2014 ж. - 222,4**	республикалық бюджет жергілікті бюджет	032
136.	Орман питомниктерін, өрт сөндіру-химия станцияларының, өрт сөндіру мұнараларын, басқа да ғимараттар мен құрылыстарды салу мен жөндеуді жүзеге асыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), облыстардың әкімдері	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 36,4 2011 ж. - 232,3 2012 ж. – 10,4 2013 ж. – 2,8 2010 ж. - 145,5 2011 ж. - 929,0 2012 ж. – 41,8 2013 ж. – 62,6*	республикалық бюджет Дүниежүзілік банкінің қарызы	027
137.	Ормандарды авиациялық күзету жөніндегі жұмыстарды жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 1003,8 2011 ж. - 1582,6 2012 ж. – 1702,2 2013 ж. – 1707,8	республикалық бюджет	031

Орманды молықтыру және орман өсіру
138.	Орман тұқымдарының сапасын сараптауды қамтамасыз ету, орман тұқымы базасының объектілерін есепке алу және аттестаттау, ормандардың санитарлық ахуалын бағалау, Қазақ мемлекеттік республикалық орман тұқымы мекемесін ұстау	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. – 23,7 2011 ж. – 27,1 2012 ж. – 29,5 2013 ж. – 30,2	республикалық бюджет	031
139.	Жақсартылған мұрагерлік сапасымен отырғызу материалдарының орман дақылдары жұмыстарын қамтамасыз ету және тұрақты орман тұқымды базасын қалыптастыру және ұстау	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 70,1 2011 ж. - 82,5 2012 ж. - 86,8 2013 ж. – 101,7	республикалық бюджет	031
140.	Орман питомниктерін қалпына келтіруді қамтамасыз ету	Қоршағанортаминіне ақпарат	облыстардың әкімдері	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 24,3 2011 ж. - 55,2 2012 ж. - 34,7 2013 ж. - 41,4** 2014 ж. - 44,0**	жергілікті бюджет
141.	Себу және отырғызу әдісі бойынша ормандарды молықтыру мен орман өсіру жөніндегі іс-шараларды жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 121,2 2011 ж. - 146,4 2012 ж. – 62,9 2013 ж. – 65,9 2010 ж. - 181,8 2011 ж. - 220,3 2012 ж. – 94,3 2013 ж. – 98,8	республикалық бюджет Дүниежүзілік банкінің қарызы	027

Теміржолдар мен автомобиль жолдарының бөлу жолақтарыңда қорғаныш екпелерін құру
142.	Теміржол бойында орман екпелерін құру және күтіп ұстау жөнінде іс-шаралар жүргізу	АШМ-ге ақпарат	ККМ (жинақтау), «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ (келісім бойынша)	2010-2011 жылдар	2010 ж. - 1284,6 2011 ж. – 968,9	меншікті қаражат
143.	Жалпы пайдаланылатын республикалық маңызы бар автомобиль жолдарының бойында орман жолақтарын және басқа да екпелер отырғызу және күтіп ұстау жөнінде іс шаралар жүргізу	Қоршағанортаминіне ақпарат	ККМ	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 216,7 2011 ж. - 252,3 2012 ж. - 89,0 2013 ж. - 103,0*	республикалық бюджет	003
144.	«Шортанды-Щучинск» учаскесіндегі «Астана-Шучинск» автокөлік жолы бойында орман жолақтарын отырғызу жөнінде іс-шаралар жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2011- 2014 жылдар	2011 ж. - 481,0 2012 ж. – 580,0 2013 ж. – 291,6 2014 ж. – 127,8*	республикалық бюджет	026
145.	Батыс Еуропа-Батыс Қытай халықаралық транзит дәлізінің бойында көгалдандыруды жүргізу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қаржыминіне ұсыныс	ККМ	2013 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді

Елді мекендердің жасыл аймақтарын құру және оларды көгалдандыру
146.	Елді мекендердің жасыл аймақтарын (Астана қаласының жасыл аймағынан басқа) құру және күтіп ұстау жөнінде іс-шаралар жүргізу	Қоршағанортаминіне ақпарат	облыстардың, Алматы қаласының әкімдері	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 1459,8 2011 ж. - 1340,4 2012 ж. – 2825,9 2013 ж. - 1816,6** 2014 ж. - 1901,8**	жергілікті бюджет
147.	Елді мекендерде сквер мен парктерді құру және ұстау	Қоршағанортаминіне ақпарат	облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 62,8 2011 ж. - 381,2 2012 ж. – 102,7 2013 ж. - 82,8** 2014 ж. - 107,6**	жергілікті бюджет
148.	Астана және Алматы қалаларының, облыстардың елді мекендерінде жасыл желектер отырғызуды жүргізу	Қоршағанортаминіне ақпарат	облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 580,8 2011 ж. - 436,4 2012 ж. – 500,6 2013 ж. - 507,8** 2014 ж. - 522,6**	жергілікті бюджет
149.	Жергілікті маңызы бар жолдар бойында қорғаныш екпелерін құру	Қоршағанортаминіне ақпарат	облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 283,3 2011 ж. - 173,2 2012 ж. – 184,6 2013 ж. - 263,0** 2014 ж. - 269,5**	жергілікті бюджет
150.	22 наурыз бен 22 сәуір аралығында қалалар мен басқа да елді мекендерде жасыл желектерді отырғызу бойынша «Жасыл жапырақ-Зеленый лист» табиғатты қорғау акциясын республика бойынша өрістету	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	жыл сайын 1-тоқсан	талап етілмейді

Астана қаласының жасыл аймағын құру
151.	Жасыл аймақтың орман екпелерін отырғызу және оларды күту бойынша жұмыстар жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), Астана қаласының әкімі	2010-2013 жылдар 2010-2014 жылдар	2010 ж. - 1763,2 2011 ж. - 1912,6* 2012 ж. – 2374,9* 2013 ж. – 2389,9 2010 ж. – 565,0 2011 ж. - 618,0 2012 ж. – 614, 2013 ж. - 691,4** 2014 ж. - 739,7**	республикалық бюджет жергілікті бюджет	031
152.	Жасыл аймақтың орман екпелерін құру үшін жобалау-іздестіру жұмыстарын жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 81,4 2011 ж. - 80,8* 2012 ж. – 122,4 2013 ж. – 122,4	республикалық бюджет	031
153.	Жасыл аймақта орман екпелерін егу үшін жер пайдаланушылардан алынған жерлердің залалдарын өтеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Ақмола облысының әкімі	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 49,9 2011 ж. – 70,0 2012 ж. – 30,6 2013 ж. – 324,7	республикалық бюджет	030
154.	АШМ-нің Орман және аңшылық шаруашылығы комитетіне қарасты «Жасыл аймақ» республикалық мемлекеттік кәсіпорнының материалдық техникалық базасын арнайы орман шаруашылығы техникасымен және жабдықтарымен нығайту	Қоршағанортаминіне ақпарат	АШМ	2010-2012 жылдар	2011 ж. - 62,9 2012 ж. – 70,2	республикалық бюджет	071

Жастардың қатысуы
155.	Республика бойынша «Менің атаулы ағашым» табиғат қорғау акциясын өрістету, «Парктер шеруі», «Жасыл бақ - таза қала» табиғат қорғау акцияларын, сондай-ақ орман мен бақтарда тазалық айлығын өткізу	Қоршағанортаминіне ақпарат	БҒМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	жыл сайын 1-тоқсан	талап етілмейді
156.	«Жасыл ел» жастар еңбек жасақтарының қызметін дамыту және олардың көгалдандыру жұмыстарына қатысуы	Қоршағанортаминіне ақпарат	БҒМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 20,2 2011 ж. - 20,3 2012 ж. - 21,6 2013 ж. - 23,5	республикалық бюджет	040
157.	«Жасыл ел» жастар еңбек жасақтарының қатысушыларын қажеттік киім-кешекпен қамтамасыз ету	Қоршағанортаминіне ақпарат	БҒМ	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 75,0 2011 ж. - 67,2 2012 ж. – 60,0 2013 ж. - 78,1*	республикалық бюджет	040
158.	«Жасыл ел» жастар еңбек жасақтарының көгалдандыру жұмыстарына қатысуы	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), БҒМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 100,6 2011 ж. - 61,3 2012 ж. – 56,4 2013 ж. - 151,2 2014 ж. - 163,4**	жергілікті бюджет
159.	«Жасыл ел» жастар еңбек жасақтарының қызметтеріне ақы төлеуді қамтамасыз ету	Қоршағанортаминіне ақпарат	БҒМ	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 210,0 2011 ж. - 210,0 2012 ж. – 208,4 2013 ж. – 204,1*	республикалық бюджет	040
160.	«Жасыл ел» акциясын өткізу	Қоршағанортаминіне ақпарат	БҒМ (жинақтау), МАМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 2,9 2011 ж. - 10,6 2012 ж. - 11,6 2013 ж. - 12,4*	республикалық бюджет	040
161.	Мектеп орманшылықтарының жұмысын қалпына келтіру	Қоршағанортаминіне ақпарат	БҒМ (жинақтау), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	жыл сайын 1-тоқсан	талап етілмейді

Жеке меншік орман қорын қалыптастыру және дамыту
162.	Жеке меншік орман өсіруді дамытуды ынталандыру бойынша ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	АШМ	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді

Орман-аңшылық ісі мен орман шаруашылығын жобалау
163.	Орман мекемелерінде (орман орналастыру жобалары), заңды тұлға мәртебесі бар ерекше қорғалатын орман табиғи аумақтарында орман орналастыру шараларын жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 242,4 2011 ж. - 275,3 2012 ж. – 285,1 2013 ж. – 299,7	республикалық бюджет	031
164.	Мемлекеттік орман қоры учаскелерінде жобалау-іздестіру, соның ішінде орман питомниктерін жобалау жұмыстарын жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 53,4 2011 ж. - 56,8 2012 ж. – 47,9 2013 ж. – 59,0	республикалық бюджет	031
165.	ЕҚТА мамандарының біліктілігін арттыруды және қайта даярлауды ұйымдастыру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	АШМ	2010-2011 жылдар	2010 ж. - 5,5 2011 ж. - 5,9	республикалық бюджет	040
166.	Жазғы демалыс кезеңінде студенттердің еңбек жасақтары үшін жұмыс көлеміне мониторинг жүргізу	Қоршағанортаминіне ақпарат	БҒМ (жинақтау), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	жыл сайын 4-тоқсан	талап етілмейді

3.7. Экологиялық апат аймақтарын және радиациялық, химиялық, биологиялық ластануға ұшыраған аумақтарды оңалту
167.	Алматы облысы Алакөл ауданының экологиялық және радиациялық жағдайын зерттеу жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, Алматы облысының әкімі	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді

Бұрынғы Семей сынақ полигонының аумақтарын және объектілерін мемлекеттік басқаруды оңтайландыру
168.	Бұрынғы Семей сынақ полигонының аумақтарын мемлекеттік басқаруды оңтайландыру жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, Шығыс Қазақстан, Қарағанды және Павлодар облыстарының әкімдері	2011 жылғы ақпан	талап етілмейді
169.	Семей сынақ полигоны объектілерінің мәртебесі туралы мәселелер жөнінде ұсыныстар енгізу (ядролық сынақтар өткізілген жерлер)	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, Шығыс Қазақстан, Қарағанды және Павлодар облыстарының әкімдері	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді

Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және қоршаған ортаны қалпына келтіру. Жерлерді халық шаруашылығына беру
170.	Зымыран-ғарыш қызметінің әсеріне ұшыраған аумақтар учаскелерінің экологиялық жағдайының мониторингі жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
171.	Полигон аумағының экологиялық паспортын жасай отырып, бұрынғы Семей сынақ полигонының алаңында барлық табиғи ортаның жай-күйіне кешенді зерттеулер (бұрын орындалған жұмыстарды ескере отырып) жүргізу жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
172.	Жер қорының құрамынан халық шаруашылығына берілетін аумақтарға кешенді экологиялық зерттеулер жүргізу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), АШМ, ИЖТМ, ЖРА	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
173.	Семей сынақ полигоны жерінің бір бөлігін оларды одан әрі шаруашылық қызметіне пайдалану мақсатында жер қорының құрамынан шығару жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, АШМ, ЖРА, Шығыс Қазақстан облысы	2011 жылғы 15 шілде	талап етілмейді
174.	Жергілікті радиоактивтік ластану учаскелерін түгендеу және неғұрлым қауіпті учаскелерді ремедиациялау/жою жөніндегі іс-шаралар жүргізу, ядролық қызмет қалдықтарын жою және консервациялау жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
175.	Қатаң бақылау аймақтарының аумағына физикалық қол жеткізуді шектеу жөнінде іс-шараларды жүзеге асыру	Қоршағанортаминіне ақпарат	ИЖТМ (жинақтау), ІІМ, Қоршағанортамині, Шығыс Қазақстан, Қарағанды және Павлодар облыстарының әкімдері	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 34,0 2011 ж. - 32,4 2012 ж. – 16,6 2013 ж. – 15,3	республикалық бюджет	038
176.	Семей сынақ полигонының аумағында шаруашылық қызметті жүргізу мониторингін жүзеге асыру	Қоршағанортаминіне ақпарат	ИЖТМ (жинақтау), ІІМ, Қоршағанортамині, Шығыс Қазақстан, Қарағанды және Павлодар облыстарының әкімдері	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 21,1 2011 ж. - 19,8 2012 ж. – 4,0 2013 ж. – 0,5	республикалық бюджет	038
177.	Шаған өзенінің одан әрі ластануын және Ертіс өзенінің ықтимал ластануын азайту/жою мақсатында мониторингтік зерттеулер жүргізу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, АШМ	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді

Арал өңірінің экологиялық проблемаларын кешенді шешу
178.	Арал теңізінің бассейніндегі жердің тозуын алдын алу және қайта қалпына келтіру жөніндегі фито-мелиоративтік жұмыстарды жүргізу жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Қызылорда облысының әкімі	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
179.	Арал маңы мен Арал теңізінің Қазақстандық секторының табиғи-ресурстық, әлеуметтік-экономикалық және экологиялық жай-күйі жөніндегі дерекқоры бар «Гео-ақпараттық жүйелер - Арал теңізі» ақпараттық жүйесін құру жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, БҒМ, АШМ	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
180.	Арал теңізінің қазақстандық секторы мен Арал маңындағы орнықты табиғат пайдалану жүйесін құру және енгізу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, БҒМ, АШМ	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
181.	Арал теңізінің қазақстандық секторы мен Арал маңындағы перспективалы қалалар мен кенттердің азық түлік аймақтарының және әлеуметтік мәдени объектілердің орнықты энергетикалық қамтамасыз етілуін құру және енгізу жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, БҒМ, АШМ, Ақтөбе, Жамбыл, Қарағанды, Қызылорда және Оңтүстік Қазақстан облыстарының әкімдері	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
182.	Суармалы экожүйелерді басқару жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), АШМ	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді

Ластанған аумақтарды медициналық оңалту жөніндегі іс-шаралар
183.	Кейіннен психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияларға жібере отырып, «тәуекел тобына» жататын балаларды босандыру және амбулаториялық-емхана ұйымдарында скринингті тексеруді жалғастыру бойынша ұсыныс енгізу	ЭДСМ-ге ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ДСМ, БҒМ, Еңбекмині, Ақтөбе, Атырау, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан, Қызылорда, Павлодар және Оңтүстік Қазақстан облыстарының әкімдері	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
184.	Аурудың және мүгедектіктің профилактикасына бағытталған шараларды әзірлеу	ЭДСМ-ге ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ДСМ, БҒМ, Еңбекмині, Ақтөбе, Атырау, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан, Қызылорда, Павлодар және Оңтүстік Қазақстан облыстарының әкімдері	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
185.	Экологиялық аурудың пайда болуына экологиялық факторлардың әсерін кешенді зерттеулерді жүргізу бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ДСМ	2012 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
186.	«Капустин Яр» және «Азғыр» полигондарының аумақтарын төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық апат аймақтары ретінде айқындау жөніндегі іс-шаралар өткізу бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ДСМ, Еңбекмині, ЭБЖМ, Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан облыстарының әкімдері	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
187.	«Капустин Яр» және «Азғыр» ядролық сынақ полигондарының әсерінен зардап шеккен тұрғындарды сауықтыру және оларға әлеуметтік көмек көрсету жөніндегі шаралар кешенін әзірлеу бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ДСМ, ЭБЖМ, Еңбекмині, Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан облыстарының әкімдері	2011 жылғы 15 шілде	талап етілмейді

Каспий теңізі және іргелес аумақтар қайраңы ластануының алдын алу
188.	Каспий теңізінің қазақстандық секторында төтенше жағдайларға барабар ден қою бойынша бірыңғай мамандандырылған ұйым құру жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	ТЖМ (жинақтау), МГМ, ЭБЖМ, Қаржымині	2011 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
189.	Балық ресурстарын және балық аулауды қорғау жөніндегі өңірлік инспекциясының материалдық-техникалық базасын кеңейту бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	АШМ	2011 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
190.	Каспий теңіз акваторияларына шаруашылық қызмет нәтижесінде биологиялық ресурстарға келтірілген өтемақы шығындарын анықтаудың әдістемесін әзірлеу және бекіту	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), ТЖМ, МГМ	2013 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді

4. Қоршаған ортаның сапасын басқару жүйесін дамыту және жетілдіру
Басқарудың заңнамалық тетіктерін жетілдіру және іске асыру
191.	Табиғат пайдалану мен қоршаған ортаны қорғаудың жаңа экономикалық тетіктерін енгізу бойынша ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді

Халықаралық ынтымақтастықты дамыту
192.	Киото хаттамасы талаптарының имплементациялау бойынша шаралар қабылдау	ЭДСМ-ге ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), ИЖТМ, МГМ	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
193.	Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттар мен келісімдердің (конвенцияларының) орындалуына талдау жүргізу және олардың практикалық іске асырылуын қамтамасыз ету	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	жыл сайын 1-тоқсан	талап етілмейді
194.	Ақпаратқа кіру, шешімдер қабылдау процесіне жұртшылықтың қатысуы және қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша сот әділдігіне қол жеткізу туралы Орхус конвенциясына Қазақстан Республикасының Ластаушылардың шығарындылары мен тасымалдарының тiркелiмi туралы хаттамасына қосылуы жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2013 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді

Қоршаған ортаны қорғау мен табиғат пайдаланудың экономикалық құралдарын дамыту
195.	Басым бағыттарға шығыстарды келісіп бөлінетін табиғат қорғау іс-шараларын қаржыландыру тетігін белгілеу жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
196.	Экологиялық қауіпсіз табиғат пайдалануды ынталандырудың экономикалық тетігін әзірлеу және енгізу жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Қаржымині, ЭБЖМ	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
197.	Табиғат пайдаланудың қоршаған ортаға экономикалық әсерін қоса алғанда, кешенді бағалауға рұқсат беру жүйесі мен экологиялық төлемдердің мөлшерін белгілеу негізі ретінде тәсілдер әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Қаржымині, ЭДСМ	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
198.	Үкіметтік емес ұйымдар үшін мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы әлеуметтік маңызды жобаларды қаржыландыру жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Қаржымині, ЭБЖМ	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді

Қоршаған ортаны қорғау мен табиғат пайдалануды ғылыми қамтамасыз ету
199.	Мыналарды: - қоршаған ортаны қорғау саласында; - бассейндік аймақтарды зерделеу бойынша; - Қазақстан Республикасының орнықты дамуға көшуін қамтамасыз ететін; - энергия мен жаңғыртылатын ресурстарды тиімді пайдалану бойынша ғылыми зерттеулер жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), МГМ, ИЖТМ	2010-2013 жылдар	2010 ж. – 210,6 2011 ж. – 193,6 2012 ж. – 180,7 2013 ж. – 303,3	республикалық бюджет	003
200.	Ақтау қаласында Каспий теңізінің проблемалары бойынша ғылыми-зерттеу институтын құру жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), МГМ, БҒМ, АШМ, ТЖМ, Маңғыстау облысының әкімі	2011 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
201.	Астана қаласының орнықты даму атласын әзірлеу жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Астана қаласының әкімі	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді

Қоршаған орта мен табиғат ресурстары мониторингі жүйесін дамыту
202.	Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде үздік технологияларды енгізуді ынталандыру және бизнестің әлеуметтік жауапкершілігін бағалау мақсатында Қазақстанның өнеркәсіп кәсіпорындарына жыл сайын экологиялық рейтинг жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2012-2014 жылдар	2012 ж. - 6,15 2013 ж. – 6,25 2014 ж. – 6,35*	Республикалық бюджет	001
203.	Қазақстан Республикасында орнықты өндіріс және тұтынуға қол жеткізу жөніндегі бағдарламалар мен жобаларды іске асыру бойынша орындалатын іс-шараларды тиімділігіне мониторинг жүргізу жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2013 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
204.	Қоршаған ортаның гидрометеорологиялық мониторингі мен жай-күйін жүргізу бойынша бағдарламаларды орындау	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 2329,3 2011 ж. - 2832,3* 2012 ж. – 4504,6 2013 ж. – 4583,0* 2014 ж. - 3797,0*	республикалық бюджет	006
205.	Қоршаған ортаның жай-күйіне бақылау жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 475,0 2011 ж. – 846,2 2012 ж. – 2108,6 2013 ж. – 939,7* 2014 ж. - 2186,0*	республикалық бюджет	008
206.	Қазақстан Республикасының ұлттық гидрометеорологиялық қызметін жаңғырту мақсатында іс-шараларды орындау	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2014 жылдар	2010 ж. - 572,0 2011 ж. – 1746,6 2012 ж. – 1369,3 2013 ж. – 703,0	республикалық бюджет	014
207.	Қарағанды гидрометеорологиялық орталығында өндірістік-зертханалық корпус салу бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
208.	Ауылшаруашылығы өндірісін агрометеорологиялық мониторингілеу	Қоршағанортаминіне ақпарат	АШМ	2010-2013 жылдар	2010 ж. - 22,5 2011 ж. - 24,0 2012 ж. - 24,0 2013 ж. - 24,0	республикалық бюджет	021
209.	Негізгі автомагистральдар, темір жолдар бойына автоматты метеостанциялар желісін құру бойынша ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ККМ	2012 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
210.	Ауылдық елді мекендердің экологиялық паспорттарын жасау мақсатында ауылдық аумақтарды экологиялық-демографиялық зерттеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), АШМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2010-2011 жылдар	2010 ж. - 141,8 2011 ж. - 151,1*	республикалық бюджет	008
211.	Ауылдық елді мекендерге радиациялық мониторинг жүргізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині (жинақтау), АШМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері	2010-2011 жылдар	2010 ж. - 89,8 2011 ж. - 96,2	республикалық бюджет	008
212.	Қазақстан Республикасы аумағының радон қауіптілігінің 2014-2017 жылдарға арналған деңгейіне зерттеу жүргізу бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2014 жылғы 3-тоқсан	талап етілмейді
213.	Қазақстан аумағында ауылдық елді мекендердің шаруашылық-ауыз су көздерінің радиациялық жай-күйіне мониторинг жүргізу бойынша ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), ДСМ, АШМ	2011 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
214.	Жұртшылықтың қоршаған ортаның жай-күйі, табиғат пайдалану, шығарындылар тізімі, генетикалық өзгерген организмдер мәселелері бойынша ақпаратқа қол жеткізуін, шешімдер қабылдауға жұртшылықтың қатысуы және қоршаған ортаға қатысты сот әділдігіне қол жеткізуді қамтамасыз ету жөніндегі Орхус конвенциясының іс-шараларын іске асыру (Орхус орталығы)	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2010-2013 жылдар	2010 ж. – 32,1 2011 ж. – 28,4 2012 ж. – 21,1 2013 ж. – 21,6	республикалық бюджет	001
215.	Өскемен қаласында Экологиялық болжауды талдау орталығын (Экологиялық қауіпсіздік орталығын) құру жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині (жинақтау), Шығыс Қазақстан облысының әкімі	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
216.	Мұнай кен орындарындағы су басу аймағында мұнай қамбаларын жою жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Маңғыстау және Атырау облыстарының әкімдері	2014 жылғы 1-тоқсан	талап етілмейді
217.	Қоршаған ортада төзімді органикалық ластаушылардың ұстап тұруға мониторинг жүйесі құрылымын әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	Қоршағанортамині	2013 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді

Ақпараттық жүйелерді қалыптастыру, экологиялық білім беру, халықты оқыту және оның хабардар болуын арттыру
218.	«Қазақстан Республикасы табиғат ресурстарының мемлекеттік кадастрлары» ақпараттық жүйесін сүйемелдеу және дамыту. Тәжірибелік және өнеркәсіптік пайдалануды енгізу. Жыл сайынғы техникалық сүйемелдеу	атқарылған жұмыстардың актісі	Қоршағанортамині	2010 жыл 2012-2014 жылдар	2010 жыл - 20,0 2012 жыл - 20,4 2013 ж. - 20,7 2014 ж. - 20,7*	республикалық бюджет	001
219.	Қоршаған ортаны қорғаудың бірыңғай ақпараттық жүйесін сүйемелдеу	атқарылған жұмыстардың актісі	Қоршағанортамині	2010 жыл 2012-2014 жылдар	2010 ж. - 35,7 2012 ж. - 14,3 2013 ж. - 14,3 2014 ж. - 14,8*	республикалық бюджет	001
220.	Қоршаған ортаны қорғау органдары жүйесі кадрларын даярлау мен қайта даярлау кешенді жүйесінің жұмыс істеуі жөнінде ұсыныс енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
221.	Қазақстан Республикасының қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесі» ақпараттық жүйесіне техникалық-экономикалық негіздемені әзірлеуге инвестициялық ұсыныстар дайындау	инвестициялық ұсыныс	Қоршағанортамині	2013 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
222.	Арал теңізінің қазақстандық секторымен Арал маңының экологиялық мониторинг жүйесін құру және енгізу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
223.	Қазақстан Республикасы аумағының қоршаған ортасы жай-күйінің аэроғарыштық мониторингі жүйесін құру және енгізу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
224.	«Гео-ақпараттық жүйелер - Каспий теңізі» ақпараттық жүйесін құру және енгізу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
225.	Каспий теңізінің қазақстандық секторының гидрометеорологиялық және экологиялық мониторингісін дамытуға бағытталған және «Қазгидромет» Республикалық мемлекеттік кәсіпорынның жарлық капиталының қатысуы арқылы іске асыру жоспарланған қаржылық экономикалық негіздеменің бюджеттік инвестициясын әзірлеу	қаржылық-экономикалық негіздеме	Қоршағанортамині	2013 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді
226.	Ақпаратқа кіру, шешімдер қабылдау процесіне жұртшылықтың қатысуы және қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша сот әділдігіне қол жеткізу туралы Орхус конвенциясын іске асыру шеңберінде Ластаушылардың шығарындылары мен тасымалдарының тiркелiмi жобасын әзірлеу және енгізу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
227.	Экологиялық ақпараттың мемлекеттік қорының автоматтандырылған жүйесін сүйемелдеуді әзірлеу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныс	Қоршағанортамині	2011 жылғы 1 ақпан	талап етілмейді
228.	«Қоршаған ортаның бірыңғай кадастрлар жүйесі» ақпараттық жүйесіне техникалық экономикалық негіздемені әзірлеуге инвестициялық ұсынысты дайындау.	Инвестициялық ұсыныс	Қоршағанортамині	2013 жылғы 4-тоқсан	талап етілмейді

Бағдарлама бойынша барлығы 176969,98 млн. теңге мөлшерінде, оның ішінде республикалық бюджеттен – 108915,25 млн. теңге шығыстар жоспарланып отыр, бұл ретте:
2010 жылы – 18337,2 млн. теңге;
2011 жылы – 31926,6 млн. теңге;
2012 жылы – 25599,65 млн. теңге;
2013 жылы – 24486,05 млн. теңге;
2014 жылы – 8065,75 млн. теңге;
47285,53 млн. теңге жергілікті бюджеттен, оның ішінде:
2010 жылы – 7674,1 млн. теңге;
2011 жылы – 10076,33 млн. теңге;
2012 жылы – 10268,9 млн. теңге;
2013 жылы – 9847,5 млн. теңге;
2014 жылы – 9418,7** млн. теңге;
327,83 млн. теңге халықаралық гранттар, оның ішінде:
2010 жылы - 68,0 млн. теңге;
2011 жылы – 100,3 млн. теңге;
2012 жылы – 86,1 млн. теңге;
2013 жылы – 73,43 млн. теңге;
3187,9 млн. теңге қарыз қаражаты, оның ішінде:
2010 жылы - 1010,8 млн. теңге;
2011 жылы – 1822,9 млн. теңге;
2012 жылы – 192,8 млн. теңге;
2013 жылы – 161,4 млн. теңге;
17253,5 млн. теңге меншікті қаражат, оның ішінде:
2010 жылы - 1284,6 млн. теңге;
2011 жылы – 968,9 млн. теңге;
2013 жылы - 7500,0* млн. теңге;
2014 жылы - 7500,0* млн. теңге;

Ескертпелер:
* - республикалық бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын іс-шаралар бойынша шығыстар көлемі тиісті жылға арналған «Республикалық бюджет туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес нақтыланады;
** - қаржыландырылу көлемі тиісті жылға арналған жергілікті бюджетті жасау кезінде нақтыланатын болады;

аббревиатуралардың толық жазылуы:
«ҚТЖ» ҰК» АҚ - «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамы
АШМ - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
БҒМ - Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
ДСМ - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
ЕҚТА - ерекше қорғалатын табиғи аумақтар
Еңбекмині - Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі
ЖРА - Жер ресурстарын басқару агенттігі
ЖСҚ – жобалық сметалық құжаттама
ИЖТМ - Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
ККМ - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі
Қаржымині - Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі
Қоршағанортамині - Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігі
МАМ - Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
МГМ - Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
ӨДМ - Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
РМҚК – республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорын
СІМ - Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі
ТЖМ - Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
ҰҒА – Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
ІІМ - Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
ЭБЖМ - Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
ЭДСМ - Экономикалық даму және сауда министрлігі
ҚЭН - Қаржылық экономикалық негіздеме

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2010 жылғы 10 қыркүйектегі
№ 924 қаулысына
1-қосымша

Қазақстан Республикасы Үкіметінің күші жойылған кейбір
шешімдерінің тізбесі

1. «Қазақстан Республикасының Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын 2030 жылға дейін дамытудың және орналастырудың тұжырымдамасы туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 10 қарашадағы № 1692 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2000 ж., № 47-48, 555-құжат).
2. «Су ресурстарын, жануарлар дүниесін сақтау және оңтайлы пайдалану және ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың желісін дамыту жөніндегі 2010 жылға дейінгі бағдарламаны бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 8 қазандағы № 914 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2007 ж., № 37, 422-құжат).
3. «2008 - 2010 жылдарға арналған «Жасыл ел» бағдарламасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 16 қазандағы № 958 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2007 ж., № 39, 450-құжат).
4. «Қазақстан Республикасының 2008 - 2010 жылдарға арналған қоршаған ортаны қорғау» бағдарламасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 19 ақпандағы № 162 қаулысы.
5. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 8 қазандағы № 914 және 2007 жылғы 16 қазандағы № 958 қаулыларына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 30 қаңтардағы № 84 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2009 ж., № 8, 31-құжат).
6. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 8 қазандағы № 914 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 25 наурыздағы № 395 қаулысы Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2009 ж., № 17, 143-құжат).
7. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 10 қарашадағы № 1803 қаулысының 7-тармағы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2009 ж., № 55, 460-құжат).

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2010 жылғы 10 қыркүйектегі
№ 924 қаулысына
2-қосымша

"2010 - 2014 жылдарға арналған «Жасыл даму» салалық
бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс шаралар жоспарына
ғылыми-зерттеу жұмыстарының тізбесі

Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 07.08.2013 N 804 қаулысымен.

Р/с №	Атауы	Сомасы (мың теңге)
1	2	3
Жалпы сомасы		2010 жыл - 210 660 2011 жыл - 233 561,8 2012 жыл - 180 835,7 2013 жыл - 213 800
Қоршаған ортаны қорғауды ғылыми қамтамасыз ету		2010 жыл - 149 348 2011 жыл - 167 365,5 2012 жыл - 131 134,1
1.	Қазақстан қалаларының экологиялық атласы	2010 жыл - 2 000
2.	Қазақстан Республикасын экологиялық аймаққа бөлу	2010 жыл - 13 500
3.	Экологиялық дағдарыс ошақтарында шөлейттену үдерістеріне қарсы күресті бағалау әдістерін және шараларын әзірлеу	2010 жыл - 6 700
4.	Арал маңындағы экологиялық апат аймағында тұратын халықтың әлеуметтік маңызды ауруларының себеп-салдарлық байланыстарын анықтау	2010 жыл - 11 200
5.	Іле Алатауының таулы-тау маңы аймағында сел және лай көшкіні құбылыстарының пайда болуының алдын алу жөніндегі инженерлік-техникалық іс-шараларды әзірлеу	2010 жыл - 9 000
6.	Балқаш өзенінің экожүйесінің технологиялық ластануын төмендету	2010 жыл - 3 200
7.	Өңірлік атмосфералық үдерістерді және ауаның ластануын алыс қашықтыққа трансшекаралық ауыстыруды моделдеу	2010 жыл - 7 700
8.	Шаған өзенінің әлеуеттік әсер ету аймағындағы радиациялық жағдайды зерттеу	2010 жыл - 9 000
9.	Қазақстан Республикасының барлық өңірлері (салалары) үшін орнықты даму индикаторлары (нысаналы көрсеткіштері) жүйесінің ғылыми негіздемесі	2010 жыл - 70 000
10.	Ақтөбе облысындағы шөлейттену үдерістерінің қоршаған ортаның сапасы мен халық денсаулығының жағдайына әсер ету қаупінің нысаналы көрсеткіштерін және бағалау өлшемдерін әзірлеу	2010 жыл - 560
11.	Республика кәсіпорындары өткізетін табиғат қорғау шараларының нәтижелілігін ғылыми бағалау	2010 жыл - 1 268 2011 жыл - 8 826,6 2012 жыл - 10 247
12.	Қазақстан Республикасының экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында антропогендік сипаттағы ішкі және сыртқы әлеуетті қауіптерді зерттеу	2010 жыл - 1 268 2011 жыл - 10 394,8 2012 жыл - 8 732
13.	Қоршаған ортаға келеңсіз әсерінің алдын алу үшін Қазақстан қалаларының су бұру жүйелерінің жағдайын зерделеу және пайдалану жөніндегі ғылыми зерттеулер	2010 жыл - 1 269 2011 жыл - 23 961,9 2012 жыл - 12 120,1
14.	Үй-жайлардағы ауаның құрамымен өзара топырақтық радон шоғырының байланысын зерттеу және радондық қауіптілік дәрежесі бойынша аумақтарды бағалау өлшемдерін әзірлеу	2010 жыл - 1 268 2011 жыл - 13 152 2012 жыл - 5 800
15.	Сорбұлақ көлінің ағынды сулары жинаушының қазіргі жағдайын оның бұзылу қаупін төмендету және қалыптасқан қолайсыз экологиялық ахуалын бағалау мақсатында кешенді зерттеу	2010 жыл - 1 268 2011 жыл - 14 461,5 2012 жыл - 14 732
16.	Қазақстан Республикасы аумағының радиоэкологиялық жағдайын, оның ішінде уран өндіретін және мұнай өндіретін аумақтарын зерттеу	2010 жыл - 1 269 2011 жыл - 10 506,1 2012 жыл - 10 577
17.	Пестицидтердің құрамын және қоршаған орта объектілерінде олардың метаболиттерін бақылау тиімділігін жетілдіруді және арттыруды ғылыми негіздеу	2010 жыл - 1 268 2011 жыл - 9 430,5 2012 жыл - 4 720
18.	Қазақстан Республикасында қоршаған орта индикаторларын айқындауды ғылыми негіздеу	2010 жыл - 1 268 2011 жыл - 9 149,2
19.	Қазақстан Республикасында экологиялық-талдау бақылауының тиімділігін ғылыми бағалау және оның оңтайландыру жолдары	2010 жыл - 1 268 2011 жыл - 15 479,3 2012 жыл - 15 308
20.	Су экожүйелерінің тепе-теңдігін қамтамасыз ету үшін Қазақстан өзендерінің экологиялық ағынын ғылыми негіздеу	2010 жыл - 1 269 2011 жыл - 10 350 2012 жыл - 10 000
21.	Трансшекаралық сипаттағы проблемаларды шешу үшін ҚХР-мен және Орталық Азия елдерімен Қазақстанның шекара маңы аудандарының экологиялық жай-күйін зерттеу	2010 жыл - 1 269 2011 жыл - 20 479,7 2012 жыл - 18 731
22.	Атмосфералық ауаның жедел экологиялық мониторинг жүйесін құруды зерттеу және оның ғылыми-әдістемелік негіздемесін әзірлеу (Теміртау қаласы және Өскемен қаласы бойынша)	2010 жыл - 1 268 2011 жыл - 11 588 2012 жыл - 11 000
23.	Каспий теңізінің қазақстандық секторында мұз жағдайын бағалау	2010 жыл - 1 268 2011 жыл - 9 585,8 2012 жыл - 9 167
Бассейн аймақтарын зерттеу бойынша ғылыми зерттеулерді жүргізу		2010 жыл - 2 538 2011 жыл - 22 979,8 2012 жыл - 13215,2
24.	Жайық өзені бассейнінің экологиялық жағдайын кешенді зерттеу	2010 жыл - 1 269 2011 жыл - 12 473,5 2012 жыл - 5 927,6
25.	Тобыл-Торғай су бассейнінің гидроэкологиялық проблемаларын кешенді бағалау	2010 жыл - 1 269 2011 жыл - 10 506,3 2012 жыл - 7 288
26.	Щучье-Бурабай курорттық аймағындағы көлдердің су мөлшері (деңгейі) мен сапасын жоғарылату мәселесін кешенді шешу бойынша ғылыми зерттеулерді өткізу	2013 жыл - 100 000
Қазақстан Республикасының орнықты дамуға көшуі бойынша ғылыми зерттеулер жүргізу		2010 жыл - 32 606 2011 жыл - 30 604,1 2012 жыл - 28 043 2013 жыл - 113 800
27.	Трансшекаралық сипаттағы проблемаларды шешу үшін Қазақстанның шекара маңы аудандарының экологиялық жай-күйін зерттеу	2010 жыл - 5 000
28.	Озон қабатын бұзатын заттарды тұтынушылар секторының қазіргі заманғы дамуын бағалау және олардың озон қабаты мен климаттың өзгеруіне әсері. Озон қабатын бұзатын заттарды қысқарту жөніндегі шаралардың тиімділігін экологиялық-экономикалық бағалауын әзірлей отырып секторлардың Монреаль хаттамасы бойынша міндеттемелерді орындау үшін қолданылатын шараларға бейімделу мүмкіндіктері	2010 жыл - 10 600
29.	Қазақстан Республикасының халықаралық стандарттарға көшу мүмкіндігін бағалау отырып автомобиль көлігінің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі ғылыми зерттеулер	2010 жыл - 9 000
30.	Қазақстандағы экологиялық ахуалды бағалау жөнінде ғылыми зерттеулер, табиғи ресурстарды пайдалану деңгейі, қоршаған ортаға шаруашылық қызметтің әсері және оған теріс әсерді төмендету үшін қолданылатын шаралар және өзгелер	2010 жыл - 4 200
31.	Қазақстандық Алтай аумағының қорықтық аймағын Дүниежүзілік мұра тізіміне кіргізуді ғылыми негіздеу	2010 жыл - 1 268 2011 жыл - 6 559,1 2012 жыл - 10 580
32.	Қалдықтардың пайда болуы және кәдеге жарату проблемаларын шешу жолдарын ғылыми негіздеу	2010 жыл - 1 269 2011 жыл - 9 484,9
33.	Каспий теңізі және жағалау бөлігі (қазақстандық сектор) жай-күйінің кіріктірілген мониторинг жүйесін құруды ғылыми негіздеу	2010 жыл - 1 269 2011 жыл - 14 560 2012 жыл - 14 731
34.	Ядролық сынақтың зардаптарын бағалау үшін Азғыр аумағындағы халыққа түскен жүктеменің мөлшерін қайта құру	2013 жыл - 30 000
35.	Қазақстандағы көміртегі кезесетін жиналған қалдықтардың көлемін зерттеу мемлекеттік ақпараттық жүйелердің базаларын құру арқылы және оларды кәдеге асыру үшін ғылыми-техникалық ұсынымдар құру	2013 жыл - 83 800
Энергияны және жаңартылатын ресурстарды тиімді пайдалану бойынша ғылыми зерттеулер жүргізу		2010 жыл - 26 168 2011 жыл - 12 612,5 2013 жыл - 8 443
36.	Щучье-Бурабай курортты аймағы аумағында оның орнықты даму жолдарын анықтау үшін кешенді экологиялық зерттеулер	2010 жыл - 5 000
37.	Қазақстан Республикасының Каспий маңы өңірін экологиялық аймаққа бөлу	2010 жыл - 2 000
38.	Экожүйеге биологиялық толыққанды суды қайтара отырып, өнеркәсіптік және тұрмыстық сарқынды суларды тазарту үшін цеолитті фоторезонанстық биобелсендіру қондырғысын әзірлеу және құру	2010 жыл - 6 700
39.	Қазақстанда су-жер ресурстарын пайдалану деңгейін экологиялық нормалау жүйелерін әзірлеу	2010 жыл - 4 500
40.	Қазақстандағы құрғақшылықты зерттеу және болжау	2010 жыл - 6 700
41.	Щучье-Бурабай көлдер жүйесінің гидрографиялық атласын жасау	2010 жыл - 1 268 2011 жыл - 12 612,5 2013 жыл - 8 443

Об утверждении отраслевой Программы "Жасыл даму" на 2010-2014 годы"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 10 сентября 2010 года № 924. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 8 июля 2014 года № 779

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 08.07.2014 № 779.

В целях реализации Указа Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922 "О Стратегическом плане развития Республики Казахстан до 2020 года" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемую отраслевую Программу "Жасыл даму" на 2010-2014 годы" (далее - Программа).
2. Министерству охраны окружающей среды Республики Казахстан совместно с заинтересованными центральными и местными исполнительными органами обеспечить надлежащее и своевременное выполнение мероприятий, предусмотренных Программой.
Сноска. Пункт 2 в редакции постановления Правительства РК 04.08.2011 № 912.
3. Ответственным центральным и местным исполнительным органам, национальным компаниям (по согласованию) представлять информацию о ходе реализации Программы в соответствии с Правилами разработки и мониторинга отраслевых программ, утвержденными постановлением Правительства Республики Казахстан от 18 марта 2010 года № 218 "Об утверждении Правил разработки и мониторинга отраслевых программ".
Сноска. Пункт 3 в редакции постановления Правительства РК 04.08.2011 № 912.
4. Исключен постановлением Правительства РК 04.08.2011 № 912.
5. Признать утратившими силу некоторые решения Правительства Республики Казахстан согласно приложению 1.
Сноска. Пункт 5 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК 04.08.2011 № 912.
6. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить
на Первого заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан – Министра регионального развития Республики Казахстан Сагинтаева Б. А.
Сноска. Пункт 6 в редакции постановления Правительства РК от 07.08.2013 № 804.
7. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 10 сентября 2010 года № 924

Отраслевая программа
"Жасыл даму" на 2010-2014 годы"

1. Паспорт Программы

Сноска. Раздел 1 с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК 04.08.2011 № 912; от 07.08.2013 № 804.

Наименование Отраслевая программа "Жасыл даму"
на 2010-2014 годы

Основание Указ Президента Республики Казахстан от
для разработки 1 февраля 2010 года № 922 "О
Стратегическом плане развития
Республики Казахстан до 2020 года"

Государственный Министерство охраны окружающей среды
орган, ответственный Республики Казахстан
за разработку и
реализацию программы

Цели Создание условий по сохранению и
восстановлению природных экосистем

Задачи Развитие "зеленой экономики";
снижение антропогенного воздействия на
компоненты окружающей среды и здоровья;
сохранение и восстановление природных
экосистем;
развитие и совершенствование системы
управления качеством окружающей среды

Сроки реализации 2010-2014 годы

Целевые индикаторы Показатели ресурсосбережения, введенные в
комплексные экологические разрешения, в
2014 году составят 1 штуку.
Объемы установленных значений нормативов
валового выброса загрязняющих веществ не
превысят 5 млн. тонн.
Объемы установленных значений нормативов
сбросов загрязняющих веществ не превысят
5 млн. тонн.
Доля переработки отходов к их образованию
к 2014 году составит 21,9 %.
Непревышение объема выбросов парниковых
газов к 2014 году составит 96 % по
отношению к 1990 году.
Динамика изменения площади опустыненных и
деградированных земель к 2014 году
составит 0,05 %.
Сохранение 200 видов животного мира, в
том числе:
1) охотничьих видов – 93;
2) редких и находящихся под угрозой
исчезновения видов – 107.
Доведение выпуска в естественные водоемы
и водохранилища жизнестойкой молоди
ценных промысловых рыб к 2014 году
составит 158,4 млн. шт.
Ежегодная площадь угодий, не покрытых
лесом, переводимых в покрытые, к 2014
году составит 6,5 тыс. га.
Доля особо охраняемых природных
территорий к общей площади республики к
2014 году составит 8,8 %.
Количество пунктов наблюдений к 2014 году
составит:
1) метеорологических станций - 287;
2) агрометеорологических постов - 102;
3) гидрологических постов - 303;
4) за состоянием атмосферного воздуха,
работающих в автоматическом режиме - 48.

Источники и объемы На реализацию Программы предусматривается
финансирования выделение средств на общую сумму
176969,98 млн. тенге:
из них из республиканского бюджета -
108915,25 млн. тенге, в том числе:
2010 год - 18837,2 млн. тенге;
2011 год - 31926,6 млн. тенге;
2012 год - 25599,65 млн. тенге;
2013 год - 24486,05 млн. тенге;
2014 год - 8065,75 млн. тенге;
из местного бюджета - 47285,53 млн. тенге,
в том числе:
2010 год - 7674,1 млн. тенге;
2011 год - 10076,33 млн. тенге;
2012 год - 10268,9 млн. тенге;
2013 год - 9847,5** млн. тенге;
2014 год - 9418,7 млн. тенге;
из международного гранта 327,83 млн.
тенге, в том числе:
2010 год - 68,0 млн. тенге;
2011 год - 100,3 млн. тенге;
2012 год - 86,1 млн. тенге;
2013 год - 73,43 млн. тенге;
из средств займа - 3187,9 млн. тенге, в
том числе:
2010 год - 1010,8 млн. тенге;
2011 год - 1822,9* млн. тенге;
2012 год - 192,8 млн. тенге;
2013 год - 161,4 млн. тенге;
из собственных средств - 17253,5 млн.
тенге, в том числе:
2010 год - 1284,6 млн. тенге;
2011 год - 968,9 млн. тенге;
2013 год - 7500,0* млн. тенге;
2014 год - 7500,0* млн. тенге.

Примечание:
* - объемы финансирования будут
уточняться при формировании
республиканского бюджета на
соответствующий финансовый год;
** - объемы финансирования будут
уточняться при составлении местного
бюджета соответствующего года

2. Введение

Отраслевая программа "Жасыл даму" на 2010-2014 годы (далее - Программа) разработана в целях реализации Указа Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922 "О Стратегическом плане развития Республики Казахстан до 2020 года" и в рамках исполнения поручений Главы государства, данных в ходе посещения Западно-Казахстанской и Восточно-Казахстанской областей в сентябре - октябре 2008 года.
В рамках оптимизации действующих программных документов в Программу интегрированы Концепция экологической безопасности Республики Казахстан на 2004-2015 годы, Концепция развития и размещения особо охраняемых природных территорий Республики Казахстан до 2030 года, Программа "Охрана окружающей среды Республики Казахстана на 2008-2010 годы", Программа "Жасыл ел" на 2008-2010 годы, Программа по сохранению и рациональному использованию животного мира и развитию сети особо охраняемых природных территорий до 2010 года, Программа по комплексному решению проблем Приаралья на 2007-2009 годы.
Программа ориентирована на применение прогрессивного принципа "зеленой экономики", которая предусматривает устранение зависимости между использованием ресурсов и экологическими последствиями от экономического роста.
Определены мероприятия по развитию международных отношений, научного обеспечения охраны окружающей среды и природопользования, системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов, вопросы экологического образования, просвещения и повышения информированности населения.
Программа носит межотраслевой характер, и будет способствовать комплексному решению многих вопросов, включая: выбросы парниковых газов, загрязнение атмосферного воздуха, зоны экологического бедствия, особо охраняемые природные территории, отходы производства и потребления, водные ресурсы, озеленение и другие.
В Программу включен блок лесного хозяйства и животного мира, особо охраняемых природных территорий. Одним из основных целей общества является сохранение биологического разнообразия и обеспечение устойчивого развития страны.

3. Анализ текущей ситуации

3.1. Оценка текущей ситуации состояния отрасли, а также влияния данной отрасли на социально-экономическое и общественно-политическое развитие страны
Решение экологических проблем осуществлялось в рамках Концепции экологической безопасности Республики Казахстан на 2004-2015 годы через принятие Экологического кодекса, реализацию программ "Охрана окружающей среды на 2005-2007 годы" и "Охрана окружающей среды на 2008-2010 годы", Программы устойчивого развития Балхаш-Алакольского бассейна, а также других программных и нормативных правовых документов.
Однако, в целом пока еще не удалось заметно снизить отрицательное воздействие загрязнения окружающей среды на экологические системы и здоровье населения.
Все еще основными нерешенными проблемами в Казахстане остаются: выбросы парниковых газов, загрязнение атмосферного воздуха, загрязнение водных ресурсов, накопление отходов производства и потребления, нерациональное использование биологического разнообразия.
До настоящего времени сохраняется зависимость Казахстана от объемов и качества внешних водных ресурсов, что существенным образом угрожает стабильности ряда водных бассейнов страны. Остаются неурегулированными водно-экологические и водно-энергетические проблемы с приграничными странами (Китай, Киргизия, Узбекистан).
В последние годы обострилась проблема использования воды, поступающей с территории сопредельных государств: речной сток сократился на 15,1 км³ в год, что приводит к дефициту водных ресурсов до 2-3 км³ в год. Такая тенденция прогнозируется и в последующие годы. Вопросы водной уязвимости представляют угрозу, как и продовольственной, так и экологической безопасности страны.

3.2. Анализ сильных и слабых сторон, возможностей и угроз для отрасли
Сноска. Подраздел 3.2 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 07.08.2013 № 804.
Для объективного анализа необходимо четкое определение ее сильных и слабых сторон, а также существующих возможностей и угроз.

Позитивные факторы	Негативные факторы
Сильные стороны 1. Снижение неблагоприятного антропогенного воздействия на состояние окружающей среды и здоровье населения. 2. Сохранение и рациональное использование животного мира, развитие сети особо охраняемых природных территорий. 3. Устойчивое использование животного мира путем развития охотничьих хозяйств. 4. Богатые природные ресурсы.	Слабые стороны 1. Высокий уровень выбросов загрязняющих веществ в атмосферу. 2. Высокий уровень сбросов загрязняющих веществ. 3. Низкий объем переработки и утилизации отходов. 4. Многократное уменьшение объемов посадки и посева леса.
5. Сохранены основные институты и инфраструктура лесного хозяйства.
Возможности 1. Стабилизация объемов выбросов загрязняющих веществ в атмосферу. 2. Снижение сбросов загрязняющих веществ. 3. Повысить объем переработки и утилизации отходов. 4. Достижение значительных и экономически эффективных сокращений выбросов. 5. Очищение территории республики от "исторических" загрязнений. 6. Создание в приоритетных регионах сети охраняемых природных территорий, гарантирующих долгосрочное сохранение биологического разнообразия и устойчивость условий окружающей среды. 7. Увеличение численности редких и исчезающих видов копытных животных и сайгаков. 8. Внедрение новых технологий в воспроизводство лесов, улучшения их породного состава.	Угрозы 1. Нарастание последствии глобального изменения климата. 2. Трансграничные загрязнения природной среды. 3. Возникновение критических экологических ситуаций в зонах с накопленными историческими загрязнениями. 4. Аварийные залповые выбросы промышленных предприятий в связи с ростом объема производства. 5. Нарушение устойчивости лесных экосистем. 6. Возможные потери при миграции диких животных в сопредельные государства.

В целях предотвращения угроз необходимо комплексное решения многих вопросов, включающих выбросы парниковых газов, загрязнение атмосферного воздуха и водных ресурсов, накопления отходов производства и потребления, зоны экологического бедствия, особо охраняемых природных территорий, сохранение животного мира, озеленение и другие.

3.3. Основные проблемы, тенденции и предпосылки развития соответствующей отрасли
3.3.1. Выбросы парниковых газов
Выбросы парниковых газов в Республике Казахстан в 1992 году составили 310 млн. тонн, а в 2008 году - 240 млн. тонн СО₂ эквивалента.
Выполненная инвентаризация источников выбросов парниковых газов в стране, а также разработанные прогнозы эмиссии диоксида углерода свидетельствуют, что по удельному показателю выбросов парниковых газов на единицу ВВП (3,38 кг/доллара США) Казахстан занимает первое место.
Наибольший вклад в объем выбросов диоксида углерода вносит энергетика, а из энергоносителей - уголь, при этом расчеты показывают, что доля угля в генерации выбросов будет возрастать интенсивными темпами. К 2010 году она составит 63 %, а к 2020 году - 66 % в объеме валовых выбросов, образующихся от сжигания топлива.
Большинство отраслей экономики Казахстана характеризуются высокой энергоемкостью, вследствие чего в стране существуют огромные технические резервы для выполнения мероприятий повышающих эффективность использования энергоресурсов. В настоящее время более 2/3 потребляемой энергии теряется в процессе ее использования, хотя современный уровень развития технологий позволяет иметь коэффициент полезного использования энергоресурсов не менее 50-60 %.

3.3.2. Загрязнение атмосферного воздуха
Сноска. Подраздел 3.3.2 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 07.08.2013 № 804.
Загрязнение атмосферного воздуха остается одним из ведущих факторов воздействия на окружающую среду, оказывающих негативное влияние на здоровье населения. Наибольшее негативное воздействие на атмосферный воздух оказывают предприятия теплоэнергетического и нефтегазового сектора, горнодобывающей и горно-перерабатывающей отрасли, черной и цветной металлургии.
Выбросы промышленных предприятий Казахстана в атмосферу составляют порядка трех миллионов тонн в год, из которых 85 % приходится на наиболее крупных природопользователей, 10 % выбросов в атмосферу страны от стационарных источников и образование значительной доли токсичных отходов приходится на предприятия, занятые в сфере добычи сырой нефти и попутного газа. Разрешенные объемы выбросов загрязняющих веществ в 2012 году остались на уровне 2011 года и составили 3,35 млн. тонн. С 2013 года наметилась тенденция увеличения заявляемых природопользователями выбросов загрязняющих веществ в окружающую среду, что в большей степени обусловлено положительной динамикой развития отраслей экономики, увеличением мощностей действующих и вводом в эксплуатацию новых предприятий, в том числе по реализуемым проектам со значительным объемом эмиссий в окружающую среду в рамках Государственной программы по форсированному индустриально-инновационному развитию Республики Казахстан на 2010 - 2014 годы (далее - ГПФИИР).
Все более угрожающими становятся объемы загрязнения воздуха автомобильным транспортом, что обусловлено стремительным ростом численности автотранспортных средств на территории республики. Данная проблема наиболее актуальна для крупных городов республики, где вклад автотранспорта в загрязнение воздушного бассейна достигает 60 % и более от общегородского валового выброса.

3.3.3. Загрязнение водных ресурсов
Сноска. Подраздел 3.3.3 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 07.08.2013 № 804.
Республика Казахстан имеет ограничения по располагаемым водным ресурсам, характеризующимся высокой степенью загрязнения и территориальной неравномерностью распределения стока. Пресные подземные воды используются только в объеме 12 % от величины разведанных запасов.
Ежегодно увеличиваются объемы потребления свежей воды, потери воды при транспортировке и сбросов в водоемы неочищенных или недостаточно очищенных сточных вод. Основными водопотребителями при этом являются сельское хозяйство и промышленность: 75 % и 20 % от всех используемых вод, соответственно.
В связи с тем, что в течение длительного периода не проводился капитальный ремонт, 34 % водоотводящих сетей и большинства канализационных очистных сооружений в городах и городских поселках достигли 70 % физического износа. Ряд сооружений очистки сточных вод работают с перегрузкой, что приводит к несоответствию технологии очистки сточных вод по проектным данным. Плановый ремонт сетей и сооружений почти везде уступил аварийно-восстановительным работам, при этом, единовременные затраты на их проведение, как правило, в 2,5-3 раза выше, чем на плановый ремонт.
По-прежнему остается острой проблема доступа населения страны к качественной питьевой воде, при этом до 20 % жителей Республики Казахстан потребляют воду, не соответствующую нормативным стандартам качества.
Продолжается процесс загрязнения, засорения и истощения поверхностных вод, основной причиной которых является сброс в водоемы недостаточно очищенных сточных вод.
Разрешенные объемы сбросов загрязняющих веществ в 2012 году остались на уровне 2011 года и составили 2,8 млн. тонн. При этом тенденция увеличения заявляемых природопользователями объемов эмиссий также наблюдается и по сбросам загрязняющих веществ, которая связана с увеличением мощностей действующих и вводом в эксплуатацию новых предприятий и вкладом объемов эмиссий, образуемых в рамках ГПФИИР.

3.3.4. Накопление отходов производства и потребления
Сноска. Подраздел 3.3.4 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 07.08.2013 № 804.
Одной из приоритетных экологических направлений остается переработка отходов производства и потребления.
В 2009 году в стране образовано 669,3 млн. тонн отходов из них промышленных отходов - 665,6 млн. тонн, бытовых - 6 млн. тонн. На долю одного жителя страны в среднем приходится порядка 1,4 тыс. тонн накопленных промышленных и бытовых отходов.
По состоянию на январь 2010 года на территории республики размещено более 43 млрд. тонн промышленных отходов, в том числе на территории предприятий 23 млрд.тонн.
Остается крайне неудовлетворительной ситуация с промышленными отходами, в том числе с техногенными минеральными образованиями (далее - ТМО). К настоящему времени в республике учтено 775 объектов ТМО, в которых накоплено порядка 34 млрд. тонн, при этом наблюдается тенденция их ежегодного роста.
Как правило, вторичная переработка отходов производства, в том числе токсичных, в Казахстане не практикуется. Отходы складируются на специальных полигонах, в накопителях и хвостохранилищах, постоянно формируя растущие в объеме техногенные интенсивно пылящие ландшафты. Так, например, утилизация и использование золошлаковых отходов электростанций в республике не превышает 1 %, тогда как в Европе этот показатель в среднем составляет 60 %.
Помимо проблем, связанных с промышленными и токсичными отходами, практически во всех населенных пунктах республики, а особенно в крупных городах Казахстана остро стоит вопрос хранения и переработки все возрастающих объемов бытовых отходов (табл. 1). При этом эксплуатация большинства полигонов и свалок твердых бытовых отходов в стране не соответствует нормативным критериям.
Отсутствие достаточной инфраструктуры по сбору и вывозу отходов является одной из причин образования стихийных свалок в населенных пунктах и ежегодных затрат из местного бюджета на их ликвидацию. Основная масса коммунальных отходов в Казахстане (более 97 %) без разделения на фракции вывозится и складируется на открытых свалках, что является причиной загрязнения почв, поверхностных и грунтовых вод, атмосферного воздуха.

Таблица 1 – Динамика объемов собранных и вывезенных
коммунальных отходов в Республике Казахстан

Наименование	2007 год	2008 год	2009 год	2010 год	2011 год
Коммунальные отходы, млн.т.	6,5	6,8	3,6	4,5	3,6

Острыми для Казахстана остаются вопросы исторических загрязнений, которые сформировались еще в период Советского Союза. Вследствие длительной эксплуатации объектов военного назначения, предприятий горно-металлургического комплекса значительные территории страны загрязнены радиоактивными, биологическими и химическими веществами в концентрациях, представляющих опасность для человека иных биологических объектов.

3.3.5. Влияние изменения климата на экологические системы
Проблема изменения климата для Казахстана является актуальной в связи с тем, что на данный момент наблюдается повышение уровня средней температуры на территории страны в среднем на 1,8⁰С за 100 лет.
Изменение климата влияет на биоразнообразие. Уже сегодня отмечается истощение биоразнообразия и деградация экосистем на 70 % площади республики, особенно в зоне пустынь и степей, при распашке земель и перевыпасе скота. Учитывая, что большую часть территории Казахстана занимают пустынные и полупустынные ландшафтные зоны, их экосистемы, в особенности, сельское и водное хозяйство, являются уязвимыми к наблюдаемым аномалиям изменения климатических условий.
В результате изменения климата, границы зон увлажнения могут сдвинуться к северу и, следовательно, следует ожидать ухудшения условий увлажнения в регионе.
Отмечается, что на Северном склоне Заилийского Алатау, начиная с 1955 года, площадь ледников сократилась на 40,8 %. С учетом прогнозов изменения климата можно ожидать продолжения интенсивной деградации ледников в обозримом будущем. Сокращение площадей оледенения приведет к изменению водного режима горных рек, при этом сток рек северного склона Заилийского Алатау может уменьшиться примерно на 16 %.
В целом, следует отметить, что наряду с высокой уязвимостью природы наблюдается достаточно низкий адаптационный потенциал антропогенных систем республики.

3.3.6. Биоразнообразие
Лесное хозяйство и озеленение населенных пунктов
Общая площадь государственного лесного фонда по состоянию на 1 января 2010 года составляет 28,4 млн. га или 10,4 % территории республики. Покрытые лесом угодья занимают 12,3 млн. га или 43,3 % общей площади земель лесного фонда. Лесистость республики составляет 4,5 %.
В ведении уполномоченного органа находится 4,8 млн. га (17,3 %) государственного лесного фонда, в ведении областных исполнительных органов 22,8 млн. га (82 %) и в ведении других госорганов 0,8 млн. га (0,7 %).
Леса в Казахстане располагаются крайне неравномерно. Типы лесной растительности обуславливаются разнообразием природных зон. В пустынной зоне произрастают саксауловые леса. Основная часть горных лесов представлена темнохвойными насаждениями Алтая, Джунгарского и Заилийского Алатау. В равнинной части степной и лесостепной зон произрастают березово-осиновые колочные леса, островные сосновые боры, ленточные боры Прииртышья.
В составе лесов преобладают саксаульники, занимающие 49,6 % покрытой лесом площади и кустарниковые насаждения 24,1 %, расположенные в пустынной и степной зонах.
Наиболее ценные хвойные насаждения занимают 13,1 %, мягколиственные 11,2 %.
Леса республики выполняют важные климаторегулирующие, средообразующие, поле- и почвозащитные, водоохранные и санитарно-гигиенические функции и являются естественными резерватами 86 % биологического разнообразия страны.
Большое значение в повышении лесистости территории республики имеет создание лесных культур. На сегодняшний день искусственные насаждения составляют 1029,3 тыс. га или около 10 % покрытых лесом земель.
Для обеспечения лесокультурных работ в республике имеется 143 лесных питомника, где может ежегодно выращиваться до 200 млн. штук стандартных сеянцев различных пород. Указанное количество посадочного материала достаточно для создания лесных культур на площади около 60,0 тыс. га.
В настоящее время на данных питомниках выращивается до 60,0 млн. штук стандартного посадочного материала.
Формируется лесосеменная база на селекционной основе, представленная 270 плюсовыми деревьями, 45 га плюсовых насаждений, постоянными лесосеменными участками и лесосеменными плантациями на площади свыше 850 га.
На территории зеленой зоны города Астаны за период 1998 года по 2009 год посажено 45 тыс. га насаждений, из которых 14,7 тыс. га передано на баланс акимата города Астаны.
На 1 января 2010 года 394 физическим и юридическим лицам в долгосрочное лесопользование предоставлено лесных ресурсов на общей площади 1724,4 тыс. га.
Несмотря на принимаемые меры, продолжают иметь место лесные пожары и незаконные рубки леса.
Причинами лесных пожаров являются как природные факторы, так и деятельность человека, которая наибольшую опасность представляет при весенних и осенних пиках пожарной опасности.
Анализ крупных лесных пожаров по республике показал, что наибольшую площадь - 62 % составляют лесные пожары, возникшие по причине перехода степных пожаров на территорию государственного лесного фонда.
В 2009 году на территории государственных учреждений лесного хозяйства произошло 230 случаев лесных пожаров на площади 3,5 тыс. га, в том числе лесопокрытая составила 1,7 тыс. га. Ущерб от лесных пожаров составил 69842 тыс. тенге.
В результате проведения противопожарных работ количество лесных пожаров 2009 года по сравнению с 2008 годом сократилось в 1,4 раз, а площадь, пройденная пожарами, уменьшилась в 1,6 раза.
В 2009 году число случаев незаконных рубок леса сократилось по сравнению с 2008 годом в 1,6 раза, а по сравнению с 2007 годом в 2,1 раза, при этом их объемы уменьшились по сравнению с 2008 годом в 1,5 раза и с 2007 годом в 5,6 раза.

Животный мир
Обширность территории (272,5 млн. га), обилие видов фауны (835 видов позвоночных и 50000 беспозвоночных) является особенностью нашей страны. Инвентаризация фауны Казахстана завершена только для позвоночных животных, по отдельным классам которых изданы обобщающие фаунистические сводки.
На территории Казахстана обитают 835 видов позвоночных животных, в том числе: млекопитающие - 178, птицы - 489 (из них 396 гнездятся здесь, остальные прилетают на зиму или пролетают весной и осенью), пресмыкающиеся - 49, земноводные 12, рыбы 104 и круглоротые - 3 вида.
Среди редких эндемичных и реликтовых видов, требующих охраны, насчитывается более 300 видов позвоночных животных, значительная часть которых находится на грани исчезновения.
В Красную книгу Казахстана занесено 128 видов и подвидов позвоночных животных, в т.ч. птиц - 57, млекопитающих - 40 и во вторую часть Красной книги Казахстана включены 96 видов беспозвоночных животных.
Данные учета 2009 года показали, что динамика снижения численности сайгаков остановлена и наблюдается увеличение ее численности с 21,2 тыс. в 2003 году до 81 тыс. особей в 2009 году, в том числе численность устюртской популяции составила - 9,2 тыс. особей, уральской - 26,2 тыс. особей и бетпакдалинской - 45,2 тыс. особей. Величина прироста численности сайгаков в 2009 году по сравнению с 2008 годом составила 32,7 %.
В 2009 году численность редких и исчезающих видов диких копытных животных по сравнению с 2008 годом стабилизировалась.
Только за 2007-2009 годы создано более 300 охотничьих хозяйств, и за 679 охотничьими хозяйствами закреплены 119,8 млн. га или 51,3 % охотничьих угодий.
Браконьерская охота на животных, другие антропогенные факторы (прокладка транспортных систем, недропользование, высыхание водно-болотных угодий) негативно влияют на ресурсы животного мира республики. На территории Казахстана с середины 20 века исчезли казахстанский кулан, туранский тигр, гепард.
Наличие рынка сбыта мяса и рогов сайгаков внутри республики и контрабандного вывоза их за границу, а также уход задержанных лиц от ответственности, представляют собой фактор риска для сохранения сайгаков, снижая эффективность принимаемых государством меры по их сохранению.
Кроме того, Казахстан располагает богатым рыбохозяйственным водным фондом и благоприятными условиями для интенсивного развития рыбоводства и рыболовства.
Общая площадь водоемов, без учета Каспийского моря составляет порядка 3 миллионов гектаров. Общий вылов рыбы в водоемах республики в 1965 году составлял 111,9 тыс. тонн. За последние три года фактический вылов в среднем составляет 52,4 тыс. тонн.
Принимаются все необходимые меры по сохранению и рациональному использованию осетровых видов рыб, относящихся к редким исчезающим видам рыб, объемы добычи которых ежегодно снижаются.
Начиная с 2002 года, ежегодно проводятся дноуглубительные работы на каналах рек Кигаш и Урал с целью обеспечения беспрепятственного прохода производителей осетровых видов на места нереста. На эти цели из государственного бюджета ежегодно выделяется до 300 млн. тенге (2,5 млн. долларов США).
Ежегодно в рыбохозяйственные водоемы республики выпускается около 156,4 млн. штук молоди и личинок рыб, в том числе порядка 7,0 млн. молоди осетровых видов рыб.

Особо охраняемые природные территории
В настоящее время система особо охраняемых природных территорий (далее - ООПТ) республики насчитывает 10 государственных природных заповедников (далее - ГПЗ), 10 государственных национальных природных парков (далее - ГНПП), 4 государственных природных резервата (далее - ГПР), 52 государственных природных заказника республиканского значения, 26 памятников природы республиканского значения, 3 зоологических парка (в городах Алматы, Караганде и Шымкенте), 5 республиканских ботанических садов (в городах - Алматы, Караганда, Риддер, Жезказган, с. Баканас), республиканских государственных заповедных зон и 2 государственных природных парка местного значения.
ООПТ со статусом юридического лица занимают 5277,0 тыс. га или 1,9 % площади республики.
За последние пять лет площадь ООПТ республиканского значения увеличилась за счет расширения существующих и создания новых ООПТ на 1865,5 тыс. га.
Учет и анализ современного размещения объектов природно-заповедного фонда позволили выявить дополнительные территории, пригодные для организации новых охраняемых участков, которые могут служить хранилищем генофонда флоры и фауны республики.
Необходимы надежно охраняемые территории в местах обитания архара (алтайского, казахстанского, каратауского и кызылкумского), для пустынных млекопитающих - джейрана, кулана, манула, каракала, перевязки, серого варана. Единственное морское млекопитающее - каспийский тюлень, лишь частично защищено заповедной зоной в северной части Каспийского моря, которая не является юридическим лицом.
Анализ размещения заповедников, национальных парков и резерватов на основе зонально-ландшафтного деления позволяет сделать следующие выводы:
в степной зоне не охвачена охраной подзона опустыненных степей;
южные (умеренно-теплые) пустыни лишь фрагментарно представлены в Устюртском заповеднике, но типичные для них сообщества редких видов солянок и других растений, редкие и исчезающие виды животных остаются незаповеданными;
в горных районах не охвачены охраной уникальные типы растительности и животного мира Южного Алтая, Саур-Тарбагатая, богатые реликтовыми и эндемичными видами сообщества среднегорий Каратау, Кетменя, Кунгей и Жонгарский Алатау;
необходимо дать статус ООПТ территориям на своеобразных центральноазиатских тугаях и пойменных лугах;
для сохранения генофонда рептилий в Казахстане необходимо создать ряд пустынных заповедников: в песках Кызылкумы (только здесь обитает самая крупная ящерица - серый варан), в песках Южного Прибалхашья, в глинистой пустыне Бетпак-Дала, в каменистых пустынях Северного Прибалхашья, пустынях Илийской долины и Зайсанской котловины;
в целях сохранения популяции каспийского тюленя необходимо создание в Каспийском море особо охраняемой природной территории - морского заповедника. Каспийский тюлень - эндемичный вид и единственное морское млекопитающее в Каспийском море, находящееся под угрозой исчезновения.
В соответствии со стратегическим курсом Правительства Республики Казахстан в настоящее время усиливается роль туристского кластера в современной экономике страны.
В мировой практике экологический туризм преимущественно реализуется на особо охраняемых природных территориях.
С каждым годом посещаемость особо охраняемых природных территорий увеличивается, так в 2006 году общее число посетителей ООПТ составила 321,2 тыс. человек, в 2007 году - 346,9 тыс. человек, в 2008 году - 547,9 тыс. человек, в 2009 году - 594,0 тыс. человек.
Наибольшей популярностью пользуются государственные национальные природные парки Иле-Алатауский, Баянаульский, "Кокшетау" и "Бурабай".
Увеличение числа посетителей ООПТ связано с улучшением сервиса, созданием и улучшением инфраструктуры туризма ООПТ, гостевых домов, Визит-центров, улучшением благоустройства ООПТ.
В настоящее время на специально выделенных участках особо охраняемых природных территорий оборудовано 100 контрольно-пропускных пунктов, организовано 102 туристских маршрута и 52 экскурсионных троп. Протяженность туристских троп и маршрутов составила более 5 тыс. км, оборудовано 66 смотровых площадок и демонстрационных участков, 143 бивуачных площадок и лагерей, 81 стоянок для автотранспорта, 84 гостиниц, кемпингов, туристских баз, 65 объектов общественного питания, установлено более 1 тыс. аншлагов, указателей и информационных стендов. Находится в стадии разработки сквозной туристский маршрут "Золотое кольцо" по территории 4-х национальных парков (Алтын-Эмель, Чарынский, Көлсай көлдері и Иле-Алатауский).

3.3.7. Деградация земельных ресурсов и опустынивание
Основным природным фактором, способствующим развитию процессов опустынивания, является внутриконтинентальное положение страны, определяющее засушливость климата, скудность и неравномерность распределения водных ресурсов, широкое распространение песков (до 30 млн. га), солонцеватых и засоленных земель (более 93 млн. га). Эти природные особенности Казахстана обуславливают слабую устойчивость природной среды к антропогенным воздействиям, таким как, незаконная вырубка леса, пожары, бессистемная рекреация, загрязнения почв и подземных вод.
Около 43 % населения страны живут в сельских районах, и большинство из них зависит от доходов, напрямую или косвенно связанных с аграрным сектором и использованием земель. Казахстан занимает шестое место в мире по размеру своих пастбищных ресурсов (188 млн. га), а общая площадь уже деградированных пастбищных земель по состоянию на 1 января 2010 года составляет более 48 млн. га, что составляет около 26 %. Кроме этого насчитывается 180,2 тыс. га нарушенных земель.

3.3.8. Проблемы загрязненных территорий
На протяжении многих лет проблема исторических загрязнений вызывает общественный резонанс. В средствах массовой информации появились многочисленные выступления и публикации о чрезвычайном состоянии природной среды.
Несмотря на принимаемые меры экологическая ситуация территорий, отнесенных к зонам экологического бедствия (бывшего Семипалатинского испытательного ядерного полигона и Приаралья) остается сложной. Без ответа остается вопрос о возможности передачи земель Семипалатинского испытательного полигона в народнохозяйственное пользование. Слабо развивается инфраструктура региона, практически отсутствуют крупные инвестиционные проекты.
Экологическая дестабилизация в Аральском регионе привела к значительной трансформации естественных природных комплексов.
В зоне влияния военно-испытательных полигонов установлено сверхнормативное радиационное загрязнение окружающей среды радионуклидами, тяжелыми металлами и токсичными веществами. Водные объекты на данной территории практически непригодны для хозяйственно-питьевого водоснабжения.
За период деятельности уранодобывающей отрасли на территории Казахстана было образовано около 200 млн. тонн радиоактивных отходов. Наиболее острой остается проблема хвостохранилищ токсичных и радиоактивных отходов.
Ежегодно значительные площади земель подвергаются негативному воздействию при эксплуатации нефтяных месторождений. Общая площадь замазученных земель составляет более 5 тыс. га. Это старые аварийные розливы, нефтяные амбары и аварийные нефтяные скважины.
В зоне затопления и подтопления нагонными водами Каспийского моря находятся 19 нефтяных месторождений с 1485 скважинами, в том числе, в зоне постоянного затопления 90, которые представляют наибольшую опасность загрязнения моря.
На территории страны накоплены значительные объемы стойких органических загрязнителей, хрома и тяжелых металлов таких как свинец, кадмий и цинк, которые представляют источник высокого риска для безопасности компонентов окружающей среды и здоровья населения. Имеется риск употребления в пищу рыбы, выловленной из загрязненной хромом речными водами, распыление радиоактивных веществ тонкодисперсный токсичный материал на окружающие дома, реки, пахотные земли.

3.3.9. Влияние окружающей среды на состояние здоровья населения

Сноска. Подраздел 3.3.9 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК 04.08.2011 № 912.

Формирование очагов радиационного, химического, биологического загрязнения привело к тому, что нарушенные объекты окружающей среды, несут прямую угрозу состоянию здоровья населения.
Проблема обостряется особенно в крупных городах и промышленных центрах, где отмечается повышенный уровень заболеваемости и смертности от болезней органов дыхания, онкологических заболеваний, болезней сердечно-сосудистой системы, неврологических болезней и т.д.
Природные источники ионизирующего излучения также могут являться основной причиной ряда заболеваний. Например, по оценке экспертов, около 70 % суммарной дозы, получаемой населением от всех источников радиации, и около 20 % всех заболеваний раком легких обусловлены воздействием радиоактивного газа радона. На территории Казахстана в ряде районов Акмолинской, Северо-Казахстанской и в горных районах других областей, содержание радона и продуктов его распада в жилых и общественных зданиях в десятки раз превышают показатели действующих гигиенических нормативов.
Поэтому, критерии состояния здоровья населения, должны приобрести приоритетный характер в процессе разработки и реализации мероприятий, обеспечивающих экологическую безопасность страны, особенно по реабилитации населения регионов, пострадавших вследствие испытаний ядерного оружия или проживающих в зонах экологического бедствия.
Защита здоровья населения от неблагоприятных экологических факторов достигается за счет:
оценки экологического риска и формирования программ по его снижению;
безусловного обеспечения нормативов качества окружающей среды на территории населенных пунктов;
внедрения новых подходов к градостроительным решениям с выводом промышленных объектов за пределы селитебной зоны;
ужесточения требований к качеству водопроводной и бутилированных питьевых вод;
контроля за состоянием среды жилищ, в особенности по радиоактивным параметрам.

3.3.10. Существующая система управления качеством окружающей среды
Существующие инструменты экологической политики слабо стимулируют снижение антропогенного воздействия на окружающую среду и здоровье населения и требуют дальнейшего совершенствования.
В Республике Казахстан принят максимально приближенный к международным стандартам Экологический кодекс, который внес существенные изменения в принятую в стране систему управления качеством окружающей среды. На смену административно-командным подходам, прежней системе нормирования, приоритету штрафных санкций приходят эффективные экономические рычаги, являющиеся мощным фактором регулирования хозяйственной деятельности по использованию и охране природных ресурсов. В их числе особое место занимают профилактика экологических правонарушений и стимулирование внедрения новых технологий.
В настоящее время осуществляется большой объем работ по реализации ряда многосторонних соглашений, в числе которых огромное значение имеют природоохранные международные конвенции.
Однако, следует отметить, что выполнению требований по 4 из 18 ратифицированных международных конвенций до сих пор уделяется очень слабое внимание (Киотский протокол, Стокгольмская конвенция о стойких органических загрязнениях, Роттердамская конвенция о процедуре предварительного обоснованного согласия в отношении отдельных опасных химических веществ и пестицидов в международной торговле, Базельская конвенция о трансграничных перевозках опасных отходов).
В сфере совместного управления и охраны водных ресурсов действует ряд соглашений о сотрудничестве между Казахстаном, Киргизией, Узбекистаном, Таджикистаном, Туркменией, Китаем и Россией. Анализ реализации водных соглашений свидетельствует о низкой эффективности в решении существующих экологических, экономических и социальных вопросов. Имеющиеся соглашения либо несовершенны с точки зрения содержания и правовой формы, либо плохо выполняются.
Для осуществления гидрометеорологического и экологического мониторинга на мировом уровне осуществляется модернизация национальной гидрометеорологической службы.
Однако, для решения задач по полной модернизации и доведения технического, организационного и кадрового потенциала системы мониторинга до уровня, удовлетворяющего современным требованиям экономики и общества страны, выделяемого в настоящее время объемов финансирования недостаточно.
В стране реализуется достаточно большое количество научно-исследовательских работ в сфере охраны окружающей среды, однако объем выделяемых на одну тему средств явно недостаточен. Поэтому, необходима оптимизация тематических направлений научных исследований.
Необходимо отметить, что платежи за эмиссии в окружающую среду поступают в местные бюджеты без целевого назначения и, как правило, большая часть этих средств используется по усмотрению местных исполнительных органов на решение текущих вопросов жизнеобеспечения, поддержку социальной сферы, решение инфраструктурных проблем и т.д. Поэтому, зачастую реализация экологических проектов финансируется по остаточному принципу. Так, например, в 2009 году сумма выделенных на природоохранные мероприятия средств составила 23,8 млрд. тенге или 27,9 % от общего объема поступивших платежей и штрафов.
Таким образом, в Казахстане, при наличии достаточно взвешенной государственной политики по экологическим платежам, остается неотработанным механизм использования средств, предназначенных на природоохранные мероприятия.
Мировой опыт показывает, что экологические вопросы решаются за счет внедрения системы "зеленых инвестиций", которые формируются за счет экологических налогов, экологических фондов, привлеченных инвестиций, совместных проектов (проекты совместного осуществления), углеродных квот. Денежные средства, имеющие источник формирования от загрязнения и воздействия на окружающую среду, должны направляться в 100 % отношении на решение экологических вопросов. Относительно Казахстана "зеленые инвестиции" формируются за счет экологических платежей (97 млрд. тенге в 2009 году), природоохранных мероприятий природопользователей (124 млрд. тенге в 2009 году) и грантов международных организаций.

3.4. Анализ действующей политики государственного регулирования развития отрасли, включая характеристику существующей нормативной правовой базы, действующей практики и результатов реализации мероприятий по обеспечению развития отрасли
В целях совершенствования законодательства об охране окружающей среды в 2007 году был принят Экологический кодекс Республики Казахстан.
Кодекс обобщил и систематизировал на законодательном уровне вопросы охраны окружающей среды, поднял статус экологических требований и нормативов до уровня законодательного акта прямого действия, внедрил международные стандарты в практику охраны окружающей среды.
На смену административно-командным подходам, прежней системе нормирования, приоритету штрафных санкций приходят эффективные экономические рычаги, являющиеся мощным фактором регулирования хозяйственной деятельности по использованию и охране природных ресурсов, в числе которых профилактика экологических правонарушений и стимулирование внедрения новых технологий. В настоящее время ведется разработка нормативных методических документов в реализацию основных положений Экологического кодекса, в том числе по развитию системы экологического нормирования.
С целью совершенствования разрешительной системы, экологической экспертизы и лицензирования с 2005 года разграничены функции между центральным исполнительным органом в области охраны окружающей среды и местными исполнительными органами в части регулирования природопользования, организации и проведения государственной экологической экспертизы. Исключено обязательное лицензирование экологически опасных видов хозяйственной деятельности, увеличены сроки действия разрешений на эмиссии в окружающую среду для крупных природопользователей, значительно упрощена процедура получения разрешений для предприятий, не оказывающих существенное негативное воздействие на окружающую среду (более 70 % предприятий Казахстана получают разрешение на основе простой уведомительной декларации).
По оценкам экспертов, экономический рост Республики Казахстан в настоящее время продолжается, в основном, за счет роста мировых цен на сырье и использование значительного объема природных ресурсов, сопровождающихся потерями и деградацией природного капитала. Несмотря на значительные достижения в этом направлении, проблемы несбалансированного развития остаются еще характерными для Казахстана, а вопрос восстановления и сохранения природных систем остается главной задачей.

3.5. Обзор позитивного зарубежного опыта по решению имеющихся проблем, который может быть адаптирован к условиям Республики Казахстан, а также результатов проведенных маркетинговых исследований, в случае необходимости
В настоящее время понимание остроты и необходимости решения экологических проблем, все в большей степени начинающих носить глобальный характер, осознаны практически во всех странах мира. Их универсальность и взаимообусловленность позволяют вырабатывать общие предложения и меры, независимо от географического расположения стран и уровня их экономического развития. Сбалансированное развитие человечества - путь к решению современных экологических проблем.
Государственное вмешательство в природопользование в развитых странах имеет довольно ощутимый характер. Созданы иерархические системы управления, в которых выделяют цели природоохранной политики, ее объекты, а также уровни осуществления.
В основу проведения экологической политики и ее финансирования в большинстве развитых странах был положен принцип нормативного качественного состояния окружающей среды, который достигается путем установления стандартов на загрязнение различного рода.
Переход к этим стандартам обеспечивается соответствующей налоговой политикой, носящий как карательный, так и стимулирующий характер, использованием дотаций, льготного кредитования, введением в практику систем торговли загрязнениями или платежей за их нормативный и сверхнормативный уровни, штрафы.
Все же основная цель экологических платежей - не пополнение государственного бюджета, а стимулирование плательщика к позитивному, с точки зрения охраны окружающей среды, поведению. Экологические налоги всегда поступают в бюджеты.
Так, например, в соответствии с Законом Российской Федерации "Об охране окружающей природной среды" 10 % общей суммы эмиссионных платежей направляется в федеральный бюджет и расходуется на содержание органов экологического контроля. Оставшиеся 90 % перечисляются в экологические фонды (местные, региональные, федеральный) и используются для финансирования природоохранных мероприятий и экологических программ.
Получаемые при этом средства могут направляться на стимулирование охраны природы потребителями, разработку и внедрение безотходных технологий, утилизацию отходов, расчистку старых свалок и т.п.
Опыт Российской Федерации показывает, что экологические вопросы решаются за счет внедрения системы "зеленых инвестиций", которые формируются за счет экологических налогов, экологических фондов, привлеченных инвестиций, совместных проектов (проекты совместного осуществления), углеродных квот. Денежные средства, имеющие источник формирования от загрязнения и воздействия на окружающую среду, должны направляться в 100 % отношении на решение экологических вопросов.
Внедрение данного опыта в Казахстане позволит решить экологические вопросы за счет экологических платежей (97 млрд. тенге в 2009 году), природоохранных мероприятий природопользователей (124 млрд. тенге в 2009 году) и грантов международных организаций.
В соответствии с международным опытом, работа системы государственного природоохранного контроля будет направлена на конечную результативность, заключающуюся в строгом соблюдении экологического законодательства, реализации мероприятий по снижению негативного воздействия на окружающую среду, исполнение применяемых санкций.

4. Цели, задачи, целевые индикаторы и показатели результатов реализации программы

4.1. Цель программы
Целью Программы является создание условий по сохранению и восстановлению природных экосистем.

4.2. Задачи Программы
Для достижения поставленных целей необходимо выполнение следующих задач:
развитие "зеленой экономики";
снижение антропогенного воздействия на компоненты окружающей среды и здоровья;
сохранение и восстановление природных экосистем;
развитие и совершенствование системы управления качеством окружающей среды.

4.3. Целевые индикаторы
Сноска. Подраздел 4.3 в редакции постановления Правительства РК от 07.08.2013 № 804.
В результате реализации Программы ожидается достижение следующих показателей:
1) показатели ресурсосбережения, введенные в комплексные экологические разрешения, в 2014 году составят 1 штуку;
2) объемы установленных значений нормативов валового выброса загрязняющих веществ не превысят 5 млн. тонн;
3) объемы установленных значений нормативов сбросов загрязняющих веществ не превысят 5 млн. тонн;
4) доля переработки отходов к их образованию к 2014 году составит 21,9 %;
5) непревышение объема выбросов парниковых газов к 2014 году составит 96 % по отношению к 1990 году;
6) динамика изменения площади опустыненных и деградированных земель к 2014 году составит 0,05 %;
7) сохранение 200 видов животного мира, в том числе:
охотничьих видов – 93;
редких и находящихся под угрозой исчезновения видов – 107;
8) доведение выпуска в естественные водоемы и водохранилища жизнестойкой молоди ценных промысловых рыб к 2014 году составит
158,4 млн. шт;
9) ежегодная площадь угодий, не покрытых лесом, переводимых в покрытые, к 2014 году составит 6,5 тыс. га;
10) доля особо охраняемых природных территорий к общей площади республики к 2014 году составит 8,8 %;
11) количество пунктов наблюдений к 2014 году составит:
метеорологических станций - 287;
агрометеорологических постов - 102;
гидрологических постов - 303;
за состоянием атмосферного воздуха, работающих в автоматическом режиме - 48.

4.4. Показатели результатов, устанавливаемые по каждой
задаче, как количественно и качественно измеримые значения,
характеризующие степень решения задачи программы с указанием
конкретного периода (среднесрочного или долгосрочного), в
котором предполагается достигнуть планируемое значение

Сноска. Подраздел 4.4 с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК 04.08.2011 № 912; от 07.08.2013 № 804.

Цель: Создание условий по сохранению и восстановлению природных экосистем
Целевые индикаторы	едини- ца изм.	отчет- ный год	2010 год	2011 год	2012 год	2013 год	2014 год
1	2	3	4	5	6	7	8
Показатели ресурсосбережения, введенные в комплексные экологические разрешения	шт.						1
Задача 1. Развитие "зеленой экономики"
Показатели прямых результатов	едини- ца изм.	отчет- ный год	2010 год	2011 год	2012 год	2013 год	2014 год
1	2	3	4	5	6	7	8
Количество публичных кампаний по пропаганде энергоэффективности и энергосбережению, внедрения возобновляемых источников энергии	шт.			2	2	3	3
Количество обучающих семинаров с природопользователями по развитию низкоуглеродной экономики	шт.			2	2	2	2
Целевые индикаторы	единица изм.	отчет- ный год	2010 год	2011 год	2012 год	2013 год	2014 год
Процент снижения выбросов в атмосферу загрязняющих веществ по сравнению с 2009 годом	%	0	1,5	1,5	1,5
Уровень сбросов загрязняющих веществ по сравнению с 2009 годом	%	0	1,75	1,75	1,75
Доля переработки отходов к их образованию	%	20	20,1	20,7	20,8	21,9	21,9
Выбросы в атмосферу загрязняющих веществ, отходящих от стационарных источников	стат. данные млн.тонн	0	0	0	0	3,35	3,35
Объем фактических значений сбросов загрязняющих веществ	ведомст. данные млн.тонн	0	0	0	0	3,05	3,05
Задача 2. Снижение антропогенного воздействия на компоненты окружающей среды и здоровья
Показатели прямых результатов	единица изм.	отчет- ный год	2010 год	2011 год	2012 год	2013 год	2014 год
1	2	3	4	5	6	7	8
Объем установленных значений нормативов валового выброса	млн. тонн	3,4	3,35	3,35	3,35
Объем установленных значений нормативов сбросов загрязняющих веществ	млн. тонн	2,85	2,8	2,8	2,8
Объем утилизированных отходов производства и потребления	млн. тонн	133,9	134,5	139,8	139,8	146,4	146,4
Реализуемые проекты по строительству, реконструкции и модернизации систем водоотведения и канализационных очистных сооружений	ед.	4	7	11	4	2	2
Процент очищенной территории от "исторических" загрязнений по реализуемым проектам	%	0	0	13,8	13,8	27,6	0
Непревышение объемов установленных значений нормативов валового выброса загрязняющих веществ	млн. тонн	0	0	0	0	5	5
Непревышение объема установленных значений нормативов сбросов загрязняющих веществ	млн. тонн	0	0	0	0	5	5
Целевые индикаторы	единица изм.	отчет- ный год	2010 год	2011 год	2012 год	2013 год	2014 год
Непревышение объема выбросов парниковых газов по отношению к 1990 году	%	74	76	81	86	91	96
Динамика изменения площади опустыненных и деградированных земель (1 раз в 5 лет)	%	0,01					0,05
Доведение выпуска в естественные водоемы и водохранилища жизнестойкой молоди ценных промысловых рыб по государственному заказу	млн. шт.	156,4	158,4	158,4	158,4	158,4	158,4
Задача 3. Сохранение и восстановление природных экосистем
Показатели прямых результатов	единица изм.	отчет- ный год	2010 год	2011 год	2012 год	2013 год	2014 год
Совместные проекты с другими странами по снижению парниковых газов	шт.					3	5
Проекты, инвестируемые Фондом чистых технологий	шт.				3	2	4
Проекты, реализуемые на внутреннем углеродном рынке	шт.					3	5
Закрепление рыбохозяйственных водоемов и (или) участков международного и республиканского значения на долгосрочной основе	%	70,0	80,0	80,0	80,0	80,0	80,0
Площадь воспроизводства лесов и лесоразведения	тыс. га	48,6	50	56	62	63	54
Снижение средней площади лесного пожара	га	8,2	18,2	6,8	11,0	10,9	10,8
Рост численности сайгаков	% к предыдущему году	32,7	5,5	10	10	10	10
Стабилизация численности редких и находящихся под угрозой исчезновения видов диких копытных животных в ареалах их обитания:	% к предыдущему году
тугайный благородный олень		6,3	4,4	0,1	0,1	0,1	0,1
кулан		3,5	1,5	0,1	0,1	0,1	0,1
джейран		0,1	0,7	0,1	0,1	0,1	0,1
архар		0,8	0,2	0,1	0,1	0,1	0,1
Количество видов редких и находящихся под угрозой исчезновения видов охваченных учетом и мониторингом	ед.	4	4	4	4	4	4
Доля закрепления охотничьих угодий	% общей площади охотничьих угодий	48,5	49	49	49,3	49,5	49,7
Создание новых и расширение существующих особо охраняемых природных территорий	тыс.га ежегодно	211,8	447,9	88,9	489,9	144,6	136,8
Целевые индикаторы	единица изм.	отчет- ный год	2010 год	2011 год	2012 год	2013 год	2014 год
Увеличение пунктов наблюдений: метеорологических станций; агрометеорологических постов; гидрологических постов; за состоянием атмосферного воздуха, работающих в автоматическом режиме	ед.	259 65 291 13	259 70 291 22	260 71 298 22	260 71 298 32	287 71 298 48	287 79 303 48
Площадь угодий, не покрытых лесом, переведенных в покрытые	тыс. га.	4	4,5	5	5,5	6	6,5
Сохранение животного мира, в том числе:	ед.	200	200	200	200	200	200
охотничьи виды		93	93	93	93	93	93
редкие и находящиеся под угрозой исчезновения виды		107	107	107	107	107	107
Доля особо охраняемых природных территорий к общей площади республики	% к площади республики	8,3	8,4	8,5	8,6	8,7	8,8
Задача 4. Развитие и совершенствование системы управления качеством окружающей среды
Показатели прямых результатов	единица изм.	отчет- ный год	2010 год	2011 год	2012 год	2013 год	2014 год
Увеличение количества гидрологических прогнозов	ед.	235	240	245	250	251	252
Увеличение количества агрометеорологических прогнозов	ед.	5	5	5	6	7	7
Расширение спектра определяемых показателей загрязняющих веществ: в атмосферном воздухе; в воде; в почве	кол-во показа- телей	16 45 5	16 45 5	16 45 5	16 45 5	17 46 6	17 46 7
Подписанные двухсторонние и многосторонние соглашения	шт.	2	4	2	2	1	1
Национальные доклады в рамках реализации международных экологических конвенций	шт.	5	5	6	4	4	4

4.5. Государственные и иные органы, ответственные за достижение целей, целевых индикаторов, задач, показателей результатов
Сноска. Подраздел 4.5 в редакции постановления Правительства РК от 07.08.2013 № 804.
Министерство охраны окружающей среды, Министерство сельского хозяйства, Министерство индустрии и новых технологий, Министерство экономики и бюджетного планирования, Министерство нефти и газа, Министерство финансов, Министерство иностранных дел, Министерство по чрезвычайным ситуациям, Министерство культуры и информации, Министерство внутренних дел, Министерство образования и науки, Министерство труда и социальной защиты населения, Министерство здравоохранения, Министерство транспорта и коммуникаций, Министерство регионального развития, акимы областей, городов Астаны и Алматы, акционерное общество «Национальная компания «Қазақстан темір жолы».

5. Этапы реализации Программы
Реализация Программы будет осуществляться в два этапа.
На первом этапе (2010-2012 годы) предусматриваются работы и организационные мероприятия по снижению уровня загрязнения природной среды путем оптимизации системы управления ее качеством, создания механизмов экологически устойчивого развития, разработки руководства и плана по переходу на нормирование на основе наилучших доступных технологий для крупных промышленных предприятий - загрязнителей окружающей среды и рационального использования животного мира, особо охраняемых природных территорий, защита и воспроизводство лесов.
На втором этапе (2013-2014 годы) предусматривается улучшение управления качеством природной среды, проведение работ по усовершенствованию и реализации механизмов устойчивого развития, внедрению наилучших имеющихся технологий, достижению целевых показателей качества окружающей среды и благоприятного уровня экологически устойчивого развития общества.

5.1. Развитие "зеленой экономики"
Сноска. Подраздел 5.1 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 07.08.2013 № 804.
Переход к "зеленой экономике" будет способствовать решению проблем, обусловленных изменением климата, обеспечит рост, выгодный для всех слоев общества, и позволит достичь общественного согласия и устойчивого развития посредством эффективного использования энергетических, водных, продовольственных и сырьевых ресурсов. При этом предусматривается введение в процессы планирования и проектирования обязательного требования учета принципов низкоуглеродной экономики и влияния новых планов и проектов на объем выбросов парниковых газов.
Для внедрения чистых технологий и создания системы ресурсосбережения необходимо разработка комплекса мер по низкоуглеродному развитию Казахстана, приобретение программного комплекса по ведению реестра углеродных единиц и его поддержка.
Внедрение энергосберегающих технологий приведет к снижению издержек и повышению конкурентоспособности продукции, но и способствует повышению устойчивости топливно-энергетического комплекса и улучшению экологической ситуации. Всеобъемлющий пакет мер, направленных на энергоэффективность и чистые технологии, окажет благотворное влияние на экономику и общество, повысят экологическую безопасность страны, уменьшит негативные последствия изменения климата.
Показатели ресурсосбережения, введенные в комплексные экологические разрешения в 2014 году, составит 1 шт.

5.2. Снижение антропогенного воздействия на компоненты окружающей среды и здоровье населения
Сноска. Подраздел 5.2 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 07.08.2013 № 804.
Будут сжижены негативные воздействия автотранспорта, включая создание автоматизированной системы управления транспортными потоками ("зеленая волна") на главных магистралях городов, внедрены автоматизированный круглосуточный контроль эмиссий на источниках и в санитарно-защитных зонах крупных промышленных предприятий.
Объемы установленных значений нормативов валового выброса не превысят 5 млн. тонн.
Для снижения загрязнения водных ресурсов необходимо реализация проектов по строительству, реконструкции и модернизации систем водопотребления, водоотведения и канализационных очистных сооружений в крупных городах и населенных пунктах, создание единой информационной системы по обеспечению мониторинга и контроля за экологическим состоянием водных объектов на территории страны, в том числе с использованием технологий космического наблюдения.
Объемы установленных значений нормативов сбросов загрязняющих веществ не превысят 5 млн. тонн.
В отношении совершенствования управления отходами в республике основное внимание нужно сосредоточить на повсеместном внедрении предупредительного подхода и минимизации отходов. Разработать комплекс мер по переходу на экологически чистые технологии, разрабатывать и внедрять планы мероприятий по управлению отходами производства и потребления, которые нацелены на снижение образования отходов и их переработки.
Условием эффективного управления является наличие полной информации об имеющихся в республике видах отходов. С целью поощрения предприятий к утилизации и переработке отходов следует разработать механизмы стимулирования предприятий к утилизации и переработке отходов и продолжить работы по переработке и утилизации промышленных отходов, такие как размещение вскрышных пород в выработанные карьеры, шахты, использование их на строительство автомобильных дорог, защитных дамб и сооружений, производство щебня, реализация населению и т.д.
В отношении коммунальных отходов необходимо усилить ответственность местных органов власти за организацию эффективной системы раздельного сбора, сортировки, утилизации, переработки и экологически безопасного удаления коммунальных отходов.
Доля переработки отходов к их образованию к 2014 году составит 21,9 %.

5.3. Сохранение и восстановление природных экосистем
Сноска. Подраздел 5.3 в редакции постановления Правительства РК от 07.08.2013 № 804.
Адаптация к изменениям климата рассматривается как один из ключевых элементов политики по борьбе с изменением климата.
Поскольку для Казахстана проблема уязвимости природно-хозяйственных систем и секторов экономики к изменениям климата с каждым годом возрастает, необходимо предусмотреть целый комплекс адаптивных мер.
Для решения глобальной проблемы изменения климата и защиты озонового слоя планируется обеспечить снижение эмиссий парниковых газов и низкоуглеродное развитие экономики в целях имплементации требований Киотского протокола и выполнять количественную оценку будущего изменения климата на территории Казахстана в виде сценариев.
Непревышение объема выбросов парниковых газов к 2014 году составит 96 % по отношению к 1990 году.
В области борьбы с опустыниванием и деградацией земель необходимо провести полную инвентаризацию пахотных земель по современному состоянию их плодородия, подверженности опустыниванию, эрозии, засолению, загрязнению и другим антропогенным факторам.
Динамика изменения площади опустыненных и деградированных земель к 2014 году составит 0,05 %.
Для сохранения популяций редких и исчезающих видов диких копытных животных и сайгаков и мест их обитания необходимо обеспечить их круглогодичную охрану в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.
Одним из направлений обеспечения охраны животного мира является охрана животного мира на закрепленных охотничьих угодьях силами егерских служб охотничьих хозяйств.
Основной задачей является сохранение 200 видов животного мира, в том числе:
1) охотничьих видов – 93;
2) редких и находящихся под угрозой исчезновения видов – 107.
В рамках организации учета и мер по стабилизации запасов и водных биологических ресурсов будут организованы работы по зарыблению рыбохозяйственных водоемов, проведен государственный учет рыбных ресурсов, осуществлены мероприятия по поддержанию оптимальных условий для обитания и воспроизводства рыбы и выявлению, пресечению браконьерства и незаконному обороту объектов и продукции биологических ресурсов.
По государственному заказу доведение выпуска в естественные водоемы и водохранилища жизнестойкой молоди ценных промысловых рыб к 2014 году составит 158,4 млн. шт.
В целях установления заповедного режима на прилегающих территориях, будут расширены особо охраняемые природные территории, являющиеся местом кормежки и гнездования водоплавающих и околоводных птиц, в том числе редких и исчезающих видов.
Доля особо охраняемых природных территорий к общей площади республики к 2014 году составит 8,8 %.
Основой повышения эффективности охраны лесов от пожаров и нарушений лесного законодательства Республики Казахстан, защиты их от вредителей и болезней является организация действенной системы наземных и авиационных служб, осуществляющих комплекс мероприятий в этих направлениях.
Повышение эффективности будет обеспечиваться за счет проведения мероприятий по противопожарному обустройству лесов, в том числе устройству противопожарных разрывов, минерализованных полос и уходу за ними, ремонту дорог лесохозяйственного и противопожарного назначения, а также применению активных способов защиты лесов от вредителей и болезней с использованием преимущественно биологических методов.
Для сохранения лесов на территории действующих очагов вредителей леса будут проведены истребительные меры борьбы с применением биологических методов защиты, осуществляться лесопатологические обследования.
Воспроизводство лесов будет осуществляться закладкой лесных культур способом посева и посадки, а также путем создания благоприятных условий для естественного возобновления лесов. Содействие естественному возобновлению леса будет проводиться путем сохранения подроста и молодняка хозяйственно ценных пород при разработке лесосек, частичной обработки почвы в целях создания условий прорастания семян и огораживания вырубок.
Ежегодный объем лесопосадок к 2014 году составит 54 тыс. га.
В соответствии со статьей 112-1 Лесного кодекса Республики Казахстан будет осуществляться государственная поддержка частного лесоразведения, которая будет направлена на:
1) плантационное выращивание быстрорастущих древесных и кустарниковых пород в промышленных и энергетических целях;
2) создание и развитие лесных питомников.
Субъектами государственной поддержки частного лесоразведения являются граждане и негосударственные юридические лица Республики Казахстан. При этом государственная поддержка частного лесоразведения будет осуществляться как на землях собственников или землепользователей, так и на землях государственного лесного фонда.
Государственная поддержка частного лесоразведения будет осуществляться посредством:
1) возмещения (до пятидесяти процентов) расходов на закладку и выращивание плантаций быстрорастущих древесных и кустарниковых пород в промышленных и энергетических целях;
2) возмещения (до пятидесяти процентов) расходов на создание и развитие частных лесных питомников.
Объемы воспроизводства лесов на территории государственного лесного фонда, находящегося в ведении местных исполнительных органов, в разрезе областей приведены в таблице 2.

Таблица 2
тыс. га

Область	Воспроизводство лесов
		2010 г.	2011 г.	2012 г.	2013 г.	2014 г.
Акмолинская	всего	1,03	1,08	2,757	1,21	1,305
	в т.ч. посевом и посадкой	0,55	0,6	2,277	0,73	0,825
Актюбинская	всего	0,61	0,812	0,812	0,812	0,812
	в т.ч. посевом и посадкой	0,61	0,812	0,812	0,812	0,812
Алматинская	всего	3,5	3,647	4,011	4,09	4,17
	в т.ч. посевом и посадкой	0,82	0,916	1,18	1,18	1,18
Атырауская	всего	0,06	0,27	0,21	0,215	0,215
	в т.ч. посевом и посадкой	0,06	0,06	0,06	0,065	0,065
Восточно-Казахстанская	всего	1,3	1,4	1,442	1,216	1,216
	в т.ч. посевом и посадкой	0,50	0,56	0,57	0,58	0,59
Жамбылская	всего	7,95	6,5	6,5	6,5	6,5
	в т.ч. посевом и посадкой	7,4	6,5	6,5	6,5	6,5
Западно-Казахстанская	всего	0,19	0,5	0,5	0,5	0,507
	в т.ч. посевом и посадкой	0,16	0,5	0,5	0,5	0,507
Карагандинская	всего	0,1	0,1	0,13	0,23	0,24
	в т.ч. посевом и посадкой	0,1	0,1	0,13	0,23	0,24
Костанайская	всего	1,3	1,63	1,9	2	2,5
	в т.ч. посевом и посадкой	1,25	1,33	1,38	1,45	1,55
Кызылординская	всего	15,55	20,768	23,16	15,86	13,06
	в т.ч. посевом и посадкой	15,55	18,960	21,16	13,66	10,66
в том числе: проектная территория на осушенном дне Аральского моря	всего	8,5	14,288	14,5	5,0	-
	в т.ч. посевом и посадкой	8,5	14,28	14,5	5,0	-
Мангистауская	всего	0,30	0,304	0,28	0,304	0,305
	в т.ч. посевом и посадкой	0,30	0,3	0,276	0,3	0,3
Павлодарская	всего	0,12	0,518	0,123	0,122	0,124
	в т.ч. посевом и посадкой	0,12	0,018	0,023	0,022	0,024
Северо-Казахстанская	всего	0,60	0,785	0,845	0,885	0,925
	в т.ч. посевом и посадкой	0,30	0,3	0,36	0,4	0,44
Южно-Казахстанская	всего	7,67	7,1	9,5	10,5	11,5
	в т.ч. посевом и посадкой	7,1	3,87	5,5	6,5	7,5
Всего:	всего	40,28	45,414	52,17	44,73	43,73
	в т.ч. посевом и посадкой	34,82	34,825	40,72	32,9	31,19

Объемы воспроизводства лесов на территории государственных национальных природных парков (далее - ГНПП) и государственных лесных природных резерватов (далее - ГЛПР), Сандыктауского учебно-производственного лесного хозяйства и Республиканского государственного предприятия «Жасыл аймак» приведены в таблице 3.

Таблица 3
тыс. га

Наименование	Воспроизводство лесов и лесоразведение
		2010 г.	2011 г.	2012 г.	2013 г.	2014 г.
Баянаульский ГНПП	всего	0,06	0,099	0,128	0,139	0,149
	в т.ч. посевом и посадкой	0,06	0,099	0,128	0,139	0,149
Иле-Алатауский ГНПП	всего	0,05	0,05	0,05	0,09	0,09
	в т.ч. посевом и посадкой	0,05	0,05	0,05	0,09	0,09
Катон-Карагайский ГНПП	всего	0,07	0,25	0,245	0,255	0,275
	в т.ч. посевом и посадкой	0,07	0,12	0,12	0,13	0,15
Каркаралинский ГНПП	всего	0,01	0,01	0,01	0,01	0,01
	в т.ч. посевом и посадкой	0,01	0,01	0,01	0,01	0,01
ГНПП «Кокшетау»	всего	0,12	0,248	0,248	0,268	0,268
	в т.ч. посевом и посадкой	0,12	0,178	0,178	0,198	0,198
ГЛПР «Семей орманы»	всего	2,3	2,601	3,11	4,134	5,1
	в т.ч. посевом и посадкой	2,3	2,601	3,11	4,134	3,6
в том числе в рамках проекта	всего	0,05	0,001	0,31	1,334	-
	в т.ч. посевом и посадкой	0,05	0,001	0,31	1,334	-
ГЛПР «Ертіс орманы»	всего	2,22	2,138	2,638	3,062	2,928
	в т.ч. посевом и посадкой	2,22	2,138	2,338	2,562	2,228
в том числе в рамках проекта	всего	0,05	0,011	0,11	0,334	0
	в т.ч. посевом и посадкой	0,05	0,011	0,11	0,334	0
ГНПП «Кольсай колдеры»	всего	0,02	0,02	0,02	0,02	0,02
	в т.ч. посевом и посадкой	0,02	0,02	0,02	0,02	0,02
Сайрам-Угамский ГНПП	всего	0,05	0,09	0,09	0,09	0,09
	в т.ч. посевом и посадкой	0,05	0,06	0,06	0,06	0,06
Жонгар-Алатауский ГНПП	всего	-	0,03	0,03	0,03	0,03
	в т.ч. посевом и посадкой	-	0,03	0,03	0,03	0,03
ГНПП «Бурабай»	всего	-	0,03	0,03	0,03	0,03
	в т.ч. посевом и посадкой	-	0,03	0,03	0,03	0,03
Сандыктауское УПЛХ	всего	0,02	0,026	0,026	0,026	0,026
	в т.ч. посевом и посадкой	0,02	0,016	0,016	0,016	0,016
Всего:	всего	4,92	5,592	6,625	8,154	9,016
	в т.ч. посевом и посадкой	4,92	5,352	6,09	7,419	6,581
Создание зеленой зоны города Астаны
РГП «Жасыл аймак»	всего	5,0	5,0	5,0	5,0	5,0

5.4. Развитие и совершенствование системы управления качеством окружающей среды

Сноска. Подраздел 5.4 с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК 04.08.2011 № 912; от 07.08.2013 № 804.

В области решения природоохранных задач будет дальнейшее развитие сотрудничества с приграничными государствами (Россия, Китай, Узбекистан, Кыргызстан, Туркменистан) в области охраны окружающей среды направленное на сохранение экологической безопасности государств, в том числе урегулирование трансграничных проблем по водным ресурсам.
К 2014 году будут подписаны 4 двухсторонние и многосторонние соглашения.
Для выработки механизмов устойчивого управления качествам окружающей среды и природопользования требуется обеспечить функционирование и дальнейшее развитие Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов, основы которого нашли отражение в Экологическом кодексе.
Количество пунктов наблюдений к 2014 году составит:
метеорологических станций - 287;
агрометеорологических постов - 102;
гидрологических постов - 303;
за состоянием атмосферного воздуха, работающих в автоматическом режиме - 48.
По научному обеспечению охраны окружающей среды будут проведены научные исследования по следующим направлениям:
в области охраны окружающей среды;
по изучению бассейновых зон;
по переходу Республики Казахстан к устойчивому развитию;
по эффективному использованию энергии и возобновляемых ресурсов.
Перечень научно-исследовательских работ, которые планируются к реализации в рамках данной Программы, приведен в приложении 2 к настоящей Программе.

6. Необходимые ресурсы

Сноска. Раздел 6 с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК 04.08.2011 № 912; от 07.08.2013 № 804.

На реализацию Программы предусматривается выделение средств общую сумму 176969,98 млн. тенге:
из них из республиканского бюджета - 108915,25 млн. тенге, в том числе:
2010 год - 18837,2 млн. тенге;
2011 год - 31926,6 млн. тенге;
2012 год - 25599,65 млн. тенге;
2013 год - 24486,05 млн. тенге;
2014 год - 8065,75 млн. тенге;
из местного бюджета - 47285,53 млн. тенге, в том числе:
2010 год - 7674,1 млн. тенге;
2011 год - 10076,33 млн. тенге;
2012 год - 10268,9 млн. тенге;
2013 год - 9847,5** млн. тенге;
2014 год - 9418,7 млн. тенге;
из международного гранта 327,83 млн. тенге, в том числе:
2010 год - 68,0 млн. тенге;
2011 год - 100,3 млн. тенге;
2012 год - 86,1 млн. тенге;
2013 год - 73,43 млн. тенге;
из средств займа - 3187,9 млн. тенге, в том числе:
2010 год - 1010,8 млн. тенге;
2011 год - 1822,9* млн. тенге;
2012 год - 192,8 млн. тенге;
2013 год - 161,4 млн. тенге;
из собственных средств - 17253,5 млн. тенге, в том числе:
2010 год - 1284,6 млн. тенге;
2011 год - 968,9 млн. тенге;
2013 год - 7500,0* млн. тенге;
2014 год - 7500,0* млн. тенге.

Примечание:
* - объемы финансирования будут уточняться при формировании республиканского бюджета на соответствующий финансовый год;
** - объемы финансирования будут уточняться при составлении местного бюджета соответствующего года.

7. План мероприятий на 2010 – 2014 годы по реализации
отраслевой Программы «Жасыл Даму на 2010 – 2014 годы»

Сноска. Раздел 7 в редакции постановления Правительства РК от 07.08.2013 № 804.

№ п/п	Мероприятия	Форма завершения	Ответственный за исполнение	Сроки исполнения	Предполагаемые расходы (млн. тенге)	Источники финансирования	№ бюджетной программы
1	2	3	4	5	6	7	8
1. Развитие «зеленой экономики»
1.1. Внедрение чистых технологий и создание системы ресурсосбережения
1	Разработать комплекс мер по низкоуглеродному развитию Казахстана, а также основные принципы и механизмы для ее обеспечения	информация в МЭРТ	МООС (созыв), МИНТ, МНГ	1 февраля 2011 года	2010 г. - 40,0	республиканский бюджет	001
2	Внести предложения по разработке комплекса мер по переходу на нормирование на основе наилучших доступных технологий для наиболее крупных промышленных предприятий - загрязнителей окружающей среды	предложения в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МНГ	4 квартал 2011 года	не требуются
3	Обеспечить приобретение программного комплекса по ведению реестра углеродных единиц и его поддержка	информация в МЭРТ	МООС (созыв), МИНТ, МНГ	1 февраля 2011 года	2010 г. - 45,0	республиканский бюджет	001
4	Внести предложение по наращиванию потенциала в разработке и внедрении механизмов «зеленого роста» в стратегическое планирование Республики Казахстан	предложения в Правительство Республики Казахстан	МООС	4 квартал 2011 года	не требуются
5	Внести предложение по подготовке кадров в области возобновляемых источников энергии	предложение в Правительство Республики Казахстан	МОН	4 квартал 2012 года	не требуются
6	Внести предложение по разработке экономических стимулов для сокращения выбросов	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МФ, МЭБП, акимы областей, городов Астаны и Алматы	4 квартал 2013 года	не требуются
7	Внести предложение по созданию условий и предпосылок для внедрения на предприятиях ресурсосберегающих и экологически чистых технологий, обеспечивающих выпуск продукции, конкурентоспособной по экологическим требованиям	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), акимы областей, городов Астаны и Алматы	4 квартал 2013 года	не требуются
8	Усилить государственный контроль за соблюдением законодательно установленных требований к эмиссиям в окружающую среду при сжигании различных видов топлива в котельных установках тепловых электрических станций	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, акимы областей, городов Астаны и Алматы	1 квартал ежегодно	не требуются
9	Внести предложение по использованию возобновляемых источников энергии в сельской местности	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, акимы областей, городов Астаны и Алматы	4 квартал 2012 года	не требуются
10	Внести предложение по усилению межрегионального сотрудничества для продвижения «зеленого роста» и реализации Астанинской инициативы «Зеленый мост» (в рамках 6-ой Министерской Конференции Министров по окружающей среде и развитию Азиатско-Тихоокеанского региона)	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 квартал 2012 года	не требуются
11	При рассмотрении опытно-конструкторских работ и заявок на приобретение инновационных технологии на предмет предоставления инновационных грантов обеспечить предоставление грантов в первую очередь по заявкам, направленным на внедрение чистых технологий	информация в МЭБП	МИНТ (созыв), МООС	На постоянной основе	не требуются
12	Внести предложения по переводу на энергоснабжение части административных зданий бюджетной сферы в каждой области республики от энергокомплексов, работающих с использованием возобновляемых источников энергии	информация в МИНТ	акимы областей, городов Астаны и Алматы	4 квартал ежегодно	не требуются
13	Внести предложение по предоставлению налоговых льгот на производство и ввоз оборудования для производства «чистой» энергии	Предложения в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МЭБП, МФ	3 квартал 2013 года	не требуются
14	Провести уточнение отдельных норм законодательства Республики Казахстан в области государственного регулирования выбросов парниковых газов в части устранения существующих правовых пробелов	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МФ, МЭБП, МИНТ, МНГ, МИД, МТК	4 квартал 2014 года	не требуются
15	Провести анализ влияния внутреннего углеродного рынка на макроэкономические показатели развития экономики	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МЭБП	2 квартал 2014 года	не требуются
1.2. Применение мер по энергоэффективности и энергосбережению
16	Внести предложение по внедрению эффективных систем управления общественным транспортом и транспортными потоками в крупнонаселенных пунктах	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МВД, МТК, акимы областей, городов Астаны и Алматы	1 квартал 2013 года	не требуются
17	Внести предложение по улавливанию и утилизации свалочного биогаза на действующих полигонах захоронения твердых бытовых отходов	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), заинтересованные государственные органы	1 квартал 2013 года	не требуются
18	Внести предложение по разработке комплекса организационных, материально-технических, финансовых мер по утилизации ртутьсодержащих энергосберегающих ламп	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МФ, МСХ, акимы областей, городов Астаны и Алматы	декабрь 2011 года	не требуются
2. Снижение антропогенного воздействия на компоненты окружающей среды и здоровье населения
2.1. Повышение качества атмосферного воздуха
19	Обеспечить проведение эффективного государственного контроля за соблюдением законодательно установленных требований к выбросам загрязняющих веществ автотранспортных средств, а также качеством реализуемого автомоторного топлива в розничной сети	информация в Правительство Республики Казахстан	МИНТ (созыв), МВД, МТК, акимы областей, городов Астаны и Алматы	1 квартал ежегодно	не требуются
20	Внести предложение по разработке мероприятий по снижению негативного воздействия автотранспорта, включая создание автоматизированной системы управления транспортными потоками («зеленая волна») на главных магистралях городов, расширению сферы применения газобаллонных автомобилей, биотоплива, повсеместному внедрению и установку специальных присадок и другое	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МТК, МВД, МНГ, акимы областей, городов Астаны и Алматы	1 квартал 2012 года	не требуются
21	Внести предложения по внедрению автоматизированного круглосуточного контроля эмиссий на источниках и в санитарно- защитных зонах крупных промышленных предприятий	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МНГ, акимы областей, городов Астаны и Алматы	1 квартал 2012 года	не требуются
22	Строительство комплекса по очистке промышленных газов системы Борисенко А.В. на АО «Арселор Миттал Темиртау»	информация в Правительство Республики Казахстан	МИНТ (созыв), МОН, аким Карагандинской области	2013-2014 годы	2013 г.- 7500,0* 2014 г.- 7500,0*	средства предприятия
23	Ликвидация последствий деятельности шахт угольных разрезов и обогатительных фабрик бывшего производственного объединения «Карагандауголь»	информация в МООС	МИНТ (созыв), аким Карагандинской области	2010-2014 годы	2010 г.-544,0 2011 г.-581,0 2012 г.- 0 2013 г.- 621,7 2014 г.-621,7*	республиканский бюджет	035
24	Разработка комплекса мер по повышению технической, газовой и экологической безопасности объектов «ЛИРА» Карачаганакского месторождения	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МНГ, аким Западно-Казахстанской области	1 февраля 2011 года	не требуются
25	Внести предложение по созданию единого научно-производственного центра оперативного контроля за состоянием атмосферного воздуха, водоемов, почвы, продуктов питания и питьевой воды в Восточно-Казахстанской области	предложение в МООС	аким Восточно- Казахстанской области	1 февраля 2011 года	не требуются
2.2. Снижение загрязнения водных ресурсов
26	Реконструкция комплекса очистных сооружений на реке Илек города Актобе (напорного канализационного коллектора и узла регулирующей емкости)	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Актюбинской области	2010-2011 годы	2010 г. -1162,0 2011 г. -1488,9	республиканский бюджет	009
27	Реконструкция канализационных очистных сооружений города Актобе (1 очередь строительства)	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Актюбинской области	2010-2011 годы	2010 г. -663,9 2011 г. -656,9	республиканский бюджет	009
28	Строительство комплекса канализационных очистных сооружений для левобережной части города Атырау	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Атырауской области	2010-2013 годы	2010 г. -500,0 2011 г. -6525,6 2012 г. -1269,3 2013 г. – 358,0	республиканский бюджет	009
29	Внести предложение по ликвидации загрязнения подземных вод авиационным керосином (г. Семей)	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Восточно- Казахстанской области	1 квартал 2012 года	не требуются
30	Внести предложение по строительству комплекса полной биологической очистки сточных вод г. Тараз Жамбылской области	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Жамбылской области	1 квартал 2012 года	не требуются
31	Повышение водности и улучшение гидрологического режима реки Урал	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Атырауской области	2012-2014 годы	2012 г. -205,1 2013 г. –447,2 2014 г. – 552,8*	республиканский бюджет	009
32	Обводнение стариц озер и других водоемов реки Урал	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Атырауской области	2012 год, 2014 год	2012 г. – 254,2 2014 г. – 172,1*	республиканский бюджет	009
33	Реконструкция и модернизация существующих очистных сооружений канализации производимостью 21,5 тыс. м3/сут города Жанаозен Мангистауской области 1-я очередь строительства	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Мангистауской области	2010-2011 годы	2010 г.-544,3 2011 г.- 1100,7	республиканский бюджет	009
34	Строительство канализационных очистных сооружений № 2 (КОС-2) г. Актау производительностью 30000 м3/сут (первая очередь)	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Мангистауской области	2010-2011 годы	2010 г.-1208,2 2011 г.-792,8	республиканский бюджет	009
35	Строительство коллектора для канализационных сетей до очистных сооружений протяженностью 18 км в селе Курык Каракиянского района Мангистауской области	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Мангистауской области	2010 год	2010 г.-291,8	республиканский бюджет	009
36	Реконструкция канализационных очистных сооружений (КОС) города Уральска (1-очередь)	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Западно- Казахстанской области	2010-2011 годы	2010 г. -502,7 2011 г. -271,1	республиканский бюджет	009
37	Разработка ПСД на проект «Очистка и санация водоемов (озера Щучье, Боровое, Карасу) Щучинско-Боровской курортной зоны»	ПСД	МООС (созыв), аким Акмолинской области	2011-2013 годы	2011 г.- 317,6 2012 г. – 15,0 2013 г. – 672,6	республиканский бюджет	004
38	Внести предложение по очистке озера Копа от иловых отложений городе Кокшетау Акмолинской области	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Акмолинской области	1 квартал 2012 года	не требуются
39	Реконструкция протоки реки Комендантка с расчисткой дна в городе Усть-Каменогорске Восточно-Казахстанской области	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Восточно- Казахстанской области	2011 год	2011 г. -518,3	республиканский бюджет	009
40	Реконструкция канализационных сетей и очистных сооружений в поселке Тугыл Тарбагатайского района Восточно-Казахстанской области	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Восточно- Казахстанской области	2011 год	2011 г. -100,4	республиканский бюджет	009
41	Строительство канализационных сетей и очистных сооружений в селе Аксуат Тарбагатайского района Восточно- Казахстанской области	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МРР (созыв) аким Восточно- Казахстанской области	2012-2013 годы	2012 г. -360,8 2013 г. -283,2	республиканский бюджет	010
42	Реконструкция русла протоки «Пионерская» в городе Усть-Каменогорске Восточно-Казахстанской области	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Восточно- Казахстанской области	2011 год	2011 г. -472,9	республиканский бюджет	009
43	Внести предложение по реконструкции русла реки Ульба под мостом с устройством очистных сооружений для очистки ливневых вод в створе проспекта Независимости города Усть-Каменогорск Восточно-Казахстанской области	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Восточно- Казахстанской области	1 квартал 2012 года	не требуются
44	Внести предложение по комплексному подходу восстановления Тайпакколь и Кандыаральской системы озер Жанакорганского района Кызылординской области	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Кызылординской области	2 квартал 2014 года	не требуются
45	Реконструкция системы канализации села Шарбакты Щербактинского района Павлодарской области	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Павлодарской области	2011 -2013 годы	2011 г. - 634,3 2012 г.- 472,5 2013 г – 22,4	республиканский бюджет	009
46	Возрождение русла реки Усолка Павлодарской области	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Павлодарской области	2013-2014 годы	2013 г. – 150,0 2014 г.- 492,6*	республиканский бюджет	009
47	Реконструкция и расширение канализационноочистных сооружений в селе Бейнеу Мангистауской области	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Мангистауской области	2011 год	2011 г. -748,8	республиканский бюджет	009
48	Внести предложение по очистке дна озера Шалкар Актюбинской области	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Актюбинской области	1 квартал 2013 года	не требуются
49	Внести предложение по модернизации существующих технологических схем очистных сооружений в городе Петропавловске (II и III этапы)	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Северо- Казахстанской области	1 квартал 2013 года	не требуются
50	Внести предложение по созданию международного технологического парка «Вода и экология» в городе Астане	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МФ, аким города Астаны	1 квартал 2012 года	не требуются
51	Внести предложение по разработке пректно-сметной документации (ПСД) проекта: «Реконструкция озера-накопителя «Сорбулак»», включая вспомогательные сооружения»	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), акимы Алматинской области и города Алматы	1 квартал 2014 год	не требуются
2.3. Уменьшение образования и создание системы обращения с отходами производства и потребления
52	Внести предложение по созданию в г. Астане Национального экологического центра АО «Жасыл Даму»	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 февраля 2011 года	не требуются
53	Реализация проекта Всемирного Банка «Уничтожение отходов стойких органических загрязнителей»	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2013 год	2013 г- 18,0 2013 г. -22,7	республиканский бюджет грант ГЭФ	020
54	Детальная инвентаризация всех видов стойких органических загрязнителей и устаревших пестицидов в рамках реализации проекта ПРООН, ГЭФ «Разработка и выполнение комплексного плана по управлению полихлордифенилами (ПХД) в Казахстане»	Информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МЗ, МСХ, акимы областей, городов Астаны и Алматы	2010-2013 годы	2010 г. -65,0 2011 г. -60,0* 2012 г. -25,0* 2013 г. -10,0*	Грант ГЭФ
55	Создание помещений для временного хранения полихлордифенилсодержащего оборудования и отходов стойких органических загрязнителей в рамках реализации проекта ПРООН, ГЭФ «Разработка и выполнение комплексного плана по управлению полихлордифенилами (ПХД) в Казахстане»	Информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), акимы областей, городов Астаны и Алматы	2011-2013 годы	2011 г. -50,0* 2012 г. -30,0* 2013 г. -30,0*	Грант ГЭФ
56	Извлечение и перепакетирование устаревших пестицидов из складов и могильников в рамках реализации проекта Продовольственной и сельскохозяйственной организацией ООН (ФАО) «Инициатива по контролю над пестицидами и борьбе с вредителями в Центральной Азии и Турции»	Информация в Правительство Республики Казахстан	МСХ (созыв), акимы областей городов Астаны и Алматы	2013-2014 годы	Техническая помощь Продовольственной и сельскохозяйственной организаций ООН (ФАО)	Техническая помощь Продовольственной и сельскохозяйственной организаций ООН (ФАО)
57	Разработка и утверждение постановления Правительства Республики Казахстан «Об утверждении плана выполнения обязательств Республики Казахстан по Стокгольмской конвенции о стойких органических загрязнителях»	постановление Правительства Республики Казахстан	МООС (созыв), заинтересованные государственные органы	4 квартал 2014 года	не требуются
58	Внести предложение по демеркуризации ртутьсодержащих приборов и изделий в городе Усть-Каменогорске Восточно-Казахстанской области	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Восточно-Казахстанской области	1 квартал 2012 года	не требуются
59	Внести предложение по строительству полигона складирования твердых бытовых отходов в городе Приозерске	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Карагандинской области	1 квартал 2012 года	не требуются
60	Внести предложение по строительству полигона твердых бытовых отходов в селе Баянаул Баянаульского района Павлодарской области	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Павлодарской области	1 квартал 2013 года	не требуются
61	Внести предложения по управлению бесхозяйными опасными отходами, признанными решениями суда поступившими в республиканскую собственность	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), акимы Актюбинской, Карагандинской и Костанайской областей	4 квартал 2014 года	не требуются
2.4. Ликвидация «исторических» загрязнений
62	Очистка подземных вод от загрязнения шестивалентным хромом в зоне, примыкающей к реке «Илек» в Актюбинской области	отчет о фактическом достижении прямых и конечных результатов	МООС (созыв), аким Актюбинской области	2010-2013 годы	2010 г. -32,0 2011 г. – 5,6 2012 г. -357,3 2013 г. -407,2	республиканский бюджет	012, 022
63	Внести предложение по очистке подземных вод реки Илек от загрязнения бором в Актюбинской области	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Актюбинской области	1 квартал 2012 года	не требуются
64	Внести предложение по реконструкции и рекультивации хвостохранилища Кошкар Ата в Мангистауской области	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Мангистауской области	1 квартал 2012 года	не требуются
65	Внести предложение по рекультивации отработанного хвостохранилища Текелийского свинцово-цинкового комбината в Алматинской области	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Алматинской области	1 квартал 2013 года	не требуются
66	Реализация проекта «Ликвидация площадных загрязнений нефтепродуктами береговых территорий с последующей рекультивацией (загрязенное битумом соленое озеро южнее города Приозерск Карагандинской области)»	информация в МООС	аким Карагандинской области	2013 год	2013 год - 25,2	республиканский бюджет	024
67	Разработка проектно-сметной документации по ликвидации несакционированных свалок и рекультивации загрязненных участков космодрома «Байконур»	информация в МООС	НКА	2014 год	2014 год - 55,4	республиканский бюджет	004
3. Сохранение и восстановление природных экосистем
3.1.Создание условий для перехода к устойчивому развитию
68	Внести предложения по устойчивому развитию природно-хозяйственных систем Казахстана в целях сохранения ландшафтного разнообразия и обеспечения экологической безопасности жизнедеятельности населения	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МСХ, АЗР	1 квартал 2012 года	не требуются
3.2. Предотвращение изменения климата и адаптация
69	Осуществить проведение ежегодной инвентаризации парниковых газов	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МНГ, МСХ	2010-2013 годы	2010 г. -12,6 2011 г. -12,6 2012 г. -22,4 2013 г. -19,4	республиканский бюджет	001
70	Создать и обеспечить функционирование центра по подготовке и реализации проектов по сокращению выбросов парниковых газов	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МНГ, МЭРТ	2011-2012 годы	2011 г. -18,2 2012 г. -28,2	республиканский бюджет	001
71	Осуществить подготовку национальных сообщений по Рамочной конвенции по изменению климата Организации Объединенных Наций	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МНГ, МСХ	2011-2013 годы	2011 г. -37,3 2012 г. -32,4 2013 г. - 6,7*	Грант ГЭФ
72	Выполнить работы по обеспечению переговорного процесса по Рамочной конвенции по изменению климата Организации Объединенных Наций, Киотскому протоколу и пост-Киото	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИД, МИНТ, МНГ	2010-2013 годы	2010 г. -30,4 2011 г. -30,8 2012 г. -40,0 2013 г. – 80,6	республиканский бюджет	001
73	Выработка предложений по разработке нормативно-правовой базы по реализации Киотского протокола, посткиотского соглашения и внутренней политики и мер по сокращению выбросов парниковых газов	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 квартал 2012 года	не требуются
74	Проведение обучающих курсов по регулированию выбросов и сокращения парниковых газов	информация в МЭРТ	МООС	2011-2012 годы	2011 г. – 4,0 2012 г. – 3,4	республиканский бюджет	001
75	Внести предложения по разработке рыночных механизмов по утверждению порядка торговли квотами и обязательствами на сокращение эмиссий парниковых газов в окружающую среду	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МНГ, МЭРТ	1 февраля 2011 года	не требуются
3.3. Предотвращение опустынивания и деградации земель
76	Разработать комплекс мер по предотвращению процессов опустынивания и сокращению масштабов деградации земель, снижению негативного воздействия засухи с внедрением новых технологий и введением экономических механизмов борьбы с опустыниванием	предложение в Правительство Республики Казахстан	МСХ (созыв), МООС, АЗР, акимы областей, городов Астаны и Алматы	1 квартал 2012 года	не требуются
77	Внести предложения по созданию и устойчивому функционированию международной сети заповедников и репрезентативных ландшафтных резерватов, а также развитию геопарков и геотуризма	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МСХ	1 февраля 2011 года	не требуются
78	Внести предложение по совершенствованию законодательства Республики Казахстан по управлению пастбищными ресурсами	предложение в Правительство Республики Казахстан	МСХ (созыв), МООС	1 квартал 2012 года	не требуются
79	Внести предложение по разработке отраслевой программы по совершенствованию пастбищных ресурсов	предложение в Правительство Республики Казахстан	МСХ (созыв), МООС, АЗР	1 квартал 2012 года	не требуются
80	Провести обучающие мероприятия по управлению лесными и пастбищными ресурсами	информация в Правительство Республики Казахстан	МСХ (созыв), МООС	2011 год	2011 г. -3,0	Грант ГЭФ
3.4. Сохранение и устойчивое использование животного мира
Организация учета и меры по стабилизации численности редких и исчезающих видов диких копытных животных и сайгаков
81	Проведение ежегодного учета численности и мониторинга редких и исчезающих видов диких копытных животных	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. -66,9 2011 г. -68,4 2012 г. -44,3 2013 г. -65,7	республиканский бюджет	031
82	Учет численности и мониторинг сайгаков	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. -18,9 2011 г. -23,7 2012 г. -25,5 2013 г. -25,8	республиканский бюджет	031
83	Осуществление охраны редких и исчезающих видов диких копытных животных и сайгаков	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. -250,1 2011 г. -250,0 2012 г. -677,9 2013 г. -652,9	республиканский бюджет	031
84	Регулирование численности хищников в пределах ареала редких и исчезающих видов диких копытных животных и сайгаков (в природе)	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), акимы Актюбинской, Атырауской, Западно-Казахстанской, Карагандинской, Кызылординской и Южно-Казахстанской областей	2010-2014 годы	2010 г.-24,0 2011 г.- 29,8 2012 г.-24,0 2013 г.-24,0** 2014 г.-24,0**	местный бюджет
85	Реинтродукция редких и исчезающих видов диких копытных животных (кулан, джейран) на основании биологического обоснования	информация в МООС	МСХ	2011-2013 годы	2011 г. -3,0 2012 г. -6,5	республиканский бюджет	070
86	Проведение мероприятий по размножению тугайного оленя искусственным путем	информация в МООС	аким Южно- Казахстанской области	2010-2014 годы	2010 г. -4,0 2011 г. -8,03 2012 г. -4,3 2013 г. -4,4** 2014 г. -4,5**	местный бюджет
Охрана и воспроизводство животного мира
87	Проведение межхозяйственного охотустройства охотничьих угодий и биологоэкономического обследования	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2011-2013 годы	2011 г. -5,0 2012 г. -3,8 2013 г. - 13,5	республиканский бюджет	031
88	Подготовка биологического обоснования на изъятие объектов животного мира для определения лимита изъятия объектов животного мира	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. - 3,3 2011 г. - 2,7 2012 г. - 2,7 2013 г. - 4,1	республиканский бюджет	031
89	Внести предложение по организации авиационного патрулирования ареалов распространения сайгаков и редких исчезающих видов животных	предложение в Правительство Республики Казахстан	МСХ (созыв), МООС	1 квартал 2011 года	не требуются
Научные исследования в области сохранения генофонда животного мира
90	Внести предложение по изъятию и использованию редких и исчезающих видов животных для научных исследований и селекционного регулирования	предложение в Правительство Республики Казахстан	МСХ (созыв), МОН	1 февраля 2011 года	не требуются
91	Проведение мероприятий по экологическому просвещению и воспитанию населения по проблемам охраны редких и исчезающих видов животных, информирование общественного мнения о необходимости сохранения биоразнообразия	информация в МООС	аким Актюбинской области	2010-2014 годы	2010 г. -1,5 2011 г. -1,2 2012 г. -1,5 2013 г. -1,5** 2014 г. -1,5**	местный бюджет
Организация учета и меры по сохранению рыбных ресурсов и других водных животных
92	Организация работ по зарыблению рыбо-хозяйственных водоемов путем вселения в водоемы более продуктивных рыб	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. -746,6 2011 г. -433,2 2012 г. -554,4 2013 г. -562,9	республиканский бюджет	039
93	Проведение государственного учета рыбных ресурсов	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. -124,3 2011 г. -144,5 2012 г. -157,5 2013 г. -170,0	республиканский бюджет	039
94	Организация и осуществление мероприятий по выявлению, пресечению браконьерства и незаконного оборота объектами и продукцией биологических ресурсов	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МВД, акимы областей, городов Астаны и Алматы	1 квартал ежегодно	не требуются
95	Внести предложение по разработке проектно-сметной документации инвестиционного проекта «Строительство завода по воспроизводству осетровых видов рыб» (проектной мощностью выпуска 30 млн. шт. молоди осетровых видов рыб в год)	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Атырауской области	4 квартал 2014 года	не требуются
96	Внести предложение по реконструкции производственной базы Атырауского и Урало-Атырауского осетрового рыбоводного завода	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Атырауской области	4 квартал 2014 года	не требуются
97	Внести предложение по модернизации производственной базы республиканских государственных казенных предприятий рыбовоспроизводственного комплекса» РГКП «Майбалыкский» рыбопитомник РГКП «КазПас» (Казахская производственная акклиматизационная станция) РГКП «Капчагайский» НВХ РГКП «Петропавловский» рыбопитомник РГКП «Камышлыбашский» рыбопитомник	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), акимы городов Алматы, Астаны, Алматинской, Кызылординской, Северо-Казахстанской областей	4 квартал 2014 годы	не требуются
98	Внести предложение по укреплению материально-технической оснащенности республиканских государственных казенных предприятий рыбовоспроизводственного комплекса	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	4 квартал 2014 года	не требуются
99	Внести предложение по укреплению материально-технической оснащенности межобластных бассейновых инспекций рыбного хозяйства	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	4 квартал 2014 года	не требуются
100	Внести предложение по разработке проектно-сметной документации на проведение дноуглубительных работ на каналах-рыбоходах реки Кигач Урало-Каспийского бассейна: Татар-Телячинский, Бабинский-Синее Морцо, Карагаш-Егоровка Каныча, Телячинский и Коневский	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Атырауской области	4 квартал 2014 года	не требуются
101	Внести предложение по разработке научно-обоснованной рекомендации на каналах-рыбоходах рек Урал и Кигач для целесообразности и очередности проведения дноуглубительных работ к местам нереста для производителей ценных видов рыб	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Атырауской области	4 квартал 2014 года	не требуются
102	Внести предложение по проведению научно-исследовательских работ по оценке состояния осетровых видов рыб Урало-Каспийского бассейна и рекомендаций по сохранению и увеличению их численности	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	4 квартал 2014 года	не требуются
103	Внести предложение по формированию и сохранению маточного и ремонтно-маточного стада аральского усача и шипа на рыбоводных предприятиях	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	4 квартал 2014 годы	не требуются
104	Внести предложение по проведению научных исследований по изучению факторов, отрицательно влияющих на популяцию каспийского тюленя, и рекомендаций по их снижению (устранению)	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Мангистауской области	4 квартал 2014 года	не требуются
3.5. Развитие системы особо охраняемых природных территорий
105	Внести предложение по расширению территории государственного национального природного парка: «Алтын Эмель»	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МРР	4 квартал 2013 года	не требуются
106	Внести предложения по расширению территории государственного природного заповедника «Алакольский»	предложение в Правительство Республики Казахстан	МСХ (созыв), МООС, АЗР	4 квартал 2010 года	не требуются
107	Внести предложения по расширению территории государственного природного заповедника «Барсакельмесский»	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МРР	4 квартал 2013 года
108	Внести предложения по расширению территории Иргиз - Торгайского государственного природного резервата	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МРР	3 квартал 2013 года	не требуются
109	Мероприятия по расширению территории Улытауского заказника	проект естественно-научного обоснования	МСХ (созыв), АЗР	4 квартал 2011 года	2011 г. -1,5	Грант ГЭФ
110	Мероприятия по созданию государственного природного заказника «Онтустик Алтай»	проекты естественно-научного обоснования и технико- экономического обоснования	МСХ (созыв), АЗР	4 квартал 2011 года	2010 г. -3,0	Грант ГЭФ
111	Внести предложение по созданию государственного природного заказника «Оңтүстік Алтай»	предложение в Правительство Республики Казахстан	МСХ (созыв), МООС, АЗР	4 квартал 2011 года	не требуются
112	Внести предложения по созданию государственного природного резервата «Алтын Дала»	предложение в Правительство Республики Казахстан	МСХ (созыв), МООС, АЗР	4 квартал 2011 года	не требуются
113	Внести предложения по созданию государственных национальных природных парков Тарбагатайский, «Мерке»	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МРР	1 квартал 2014 года 4 квартал 2014 года	не требуются
114	Внести предложение по созданию государственного природного заказника «Жайсан»	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МРР	4 квартал 2014 года	не требуются
115	Разработка естественнонаучного обоснования и технико- экономического обоснования создания государственного природного заказника «Кызылкумский»	проекты естественно- научного обоснования и технико- экономического обоснования	МСХ (созыв), АЗР	4 квартал 2011 года	2011 г. -4,5	республиканский бюджет	070
116	Разработка естественно-научного обоснования и технико-экономического обоснования создания особо охраняемых природных территорий в пойме реки Или	проекты естественно-научного обоснования и технико- экономического обоснования	МСХ (созыв), АЗР	4 квартал 2011 года	2011 г. -4,5	республиканский бюджет	070
117	Внести предложение по созданию государственного природного резервата в пойме реки Или	предложение в Правительство Республики Казахстан	МСХ (созыв), МООС, АЗР	4 квартал 2012 года	не требуются
118	Принятие постановления акима г. Астаны «О создании государственного ботанического сада местного значения в городе Астана»	информация в Правительство Республики Казахстан	Аким г. Астаны (созыв), МООС	4 квартал 2014 года	не требуются
119	Разработка технико-экономического обоснования создания государственного природного резервата в пойме реки Сырдарья	проект технико- экономического обоснования	МСХ (созыв), МООС, АЗР	4 квартал 2012 года	2012 г. -4,8	республиканский бюджет	070
120	Разработка естественно-научного и технико-экономического обоснований создания государственного природного резервата в пойме реки Иртыш	проекты естественно- научного обоснования и технико- экономического обоснования	МООС (созыв), МРР	2013-2014 годы	2013 г. -6,8 2014 г. -9,8*	республиканский бюджет	031
121	Разработка естественно-научного и технико-экономического обоснований создания государственного природного резервата в пойме реки Урал	проекты естественно- научного обоснования и технико- экономического обоснования	МООС (созыв), МРР	2013-2014 годы	2013 г. -6,6 2014 г. - 8,7*	республиканский бюджет	031
122	Корректировка естественно- научного и технико-экономического обоснований расширения территории Барсакельмесского государственного природного заповедника	проекты естественно- научного обоснования и технико- экономического обоснования	МСХ (созыв), МООС, АЗР	2012 год	2012 г. -3,5	республиканский бюджет	070
123	Внести предложения по созданию Каспийского государственного природного заповедника	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МРР	4 квартал 2014 года	не требуются
124	Внести предложения по созданию государственного природного резервата в пойме реки Сырдарья	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МРР	4 квартал 2013 года	не требуются
125	Мероприятия по расширению территории Андасайского государственного природного заказника	постановление Правительства Республики Казахстан	МООС (созыв), МРР	4 квартал 2014 года	не требуются
126	Разработка естественно-научного обоснования и технико-экономического обоснования создания государственной заповедной зоны в Мангистауской области	проекты естественно- научного обоснования и технико- экономического обоснования	МСХ (созыв), МООС, АЗР	4 квартал 2011 года	2011 г. -8,2	республиканский бюджет	070
127	Разработка технико-экономического обоснования создания государственного природного резервата «Бокейорда - Жайык»	проект технико-экономического обоснования	МООС (созыв), аким Западно- Казахстанской области	2 квартал 2013 года	2013 г. -4,0*	Грант ГЭФ
Развитие экологического туризма на особо охраняемых природных территориях
128	Развитие экологического туризма	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ	ежегодно	не требуются
3.6. Сохранение и воспроизводство лесов, рациональное их использование, озеленение населенных пунктов
Охрана лесов от пожаров, незаконных порубок и других нарушений лесного законодательства, защита их от вредителей и болезней
129	Обеспечение содержания особо охраняемых природных территорий, проведение мероприятий по воспроизводству лесов, противопожарных и лесозащитных мероприятий	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. – 3710,9 2011 г. – 4450,8 2012 г. – 6146,5 2013 г. – 7315,6	республиканский бюджет	031
130	Обеспечение содержания Сандыктауского учебно-производственного лесного хозяйства	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. – 32,3 2011 г. - 34,6 2012 г. – 41,6 2013 г. – 43,9	республиканский бюджет	031
131	Обеспечение содержания государственных учреждений лесного хозяйства, проведение мероприятий по воспроизводству лесов, противопожарных и лесозащитных мероприятий	информация в МООС	акимы областей	2010-2014 годы	2010 г. -4146,8 2011 г. – 5807,8 2012 г. – 5157,5 2013 г. -5584,6** 2014 г. -5069,1**	местный бюджет
132	Приобретение техники и оборудования для особо охраняемых природных территорий республиканского значения со статусом юридического лица	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. - 25,1 2011 г. - 343,1 2012 г. – 673,6 2013 г.- 43,8	республиканский бюджет	018
133	Приобретение техники и оборудования для государственных учреждений лесного хозяйства	информация в МООС	акимы областей	2010-2014 годы	2010 г. -348,7 2011 г. -837,0 2012 г. – 591,3 2013 г. -470,1** 2014 г. -348,6**	местный бюджет
134	Приобретение техники и оборудования для государственных учреждений лесного хозяйства и природоохранных учреждений	Информация в МООС	МСХ	2010-2012 годы	2010 г. - 227,8 2011 г. - 224,5 2012 г. – 24,6 2010 г. - 683,5 2011 г. - 673,6 2012 г. – 56,7	республиканский бюджет Займ Всемирного банка	044
135	Осуществление строительства и ремонта кордонов, пожарных вышек, других зданий и сооружений	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), акимы областей	2010-2013 годы 2010-2014 годы	2010 г. -90,4 2011 г. -99,2 2012 г. – 141,0 2013 г. -20,5 2010 г. -72,5 2011 г. -326,8 2012 г. – 171,3 2013 г. -208,7** 2014 г. -222,4**	республиканский бюджет местный бюджет	032
136	Осуществление строительства и ремонта лесных питомников, пожарно-химических станций, пожарных вышек, других зданий и сооружений	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), акимы областей	2010-2013 годы	2010 г. - 36,4 2011 г. - 232,3 2012 г. – 10,4 2013 г. – 2,8 2010 г. - 145,5 2011 г. - 929,0 2012 г. – 41,8 2013 г. – 62,6*	республиканский бюджет Займ Всемирного банка	027
137	Проведение работ по авиационной охране лесов	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. – 1003,8 2011 г. – 1582,6 2012 г. – 1702,2 2013 г. – 1707,8	республиканский бюджет	031
Воспроизводство лесов и лесоразведение
138	Обеспечение экспертизы качества лесных семян, учет и аттестация объектов лесосеменной базы, оценка санитарного состояния лесов, содержания Казахского государственного республиканского лесосеменного учреждения	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. - 23,7 2011 г. - 27,1 2012 г. – 29,5 2013 г. – 30,2	республиканский бюджет	031
139	Обеспечение лесокультурных работ посадочным материалом с улучшенным наследственным качеством и продолжение работ по формированию и содержанию постоянной лесосеменной базы	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. - 70,1 2011 г. - 82,5 2012 г. – 86,8 2013 г. – 101,7	республиканский бюджет	031
140	Обеспечение восстановления лесных питомников	информация в МООС	акимы областей	2010-2014 годы	2010 г. -24,3 2011 г. -55,2 2012 г. -34,7 2013 г. -41,4** 2014 г. -44,0**	местный бюджет
141	Проведение мероприятий по воспроизводству лесов и лесоразведению методом посева и посадки	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. -121,2 2011 г. - 146,4 2012 г. – 62,9 2013 г. -65,9 2010 г. - 181,8 2011 г. - 220,3 2012 г. – 94,3 2013 г. – 98,8	республиканский бюджет Займ Всемирного банка	027
Создание защитных насаждений на полосах отвода железных и автомобильных дорог
142	Проведение мероприятий по созданию и содержанию лесонасаждений вдоль железных дорог	информация в МСХ	МТК (созыв), АО «НК Қазақстан темір жолы» (по согласованию)	2010-2011 годы	2010 г. -1284,6 2011 г. -968,9	собственные средства
143	Проведение мероприятий по созданию и содержанию лесополос и других насаждений вдоль автомобильных дорог республиканского значения общего пользования	информация в МООС	МТК	2010-2013 годы	2010 г. -216,7 2011 г. -252,3 2012 г. -89,0 2013 г. -103,0	республиканский бюджет	003
144	Проведение мероприятий по созданию лесонасаждений вдоль автомобильной дороги «Астана- Щучинск» на участках «Шортанды- Щучинск»	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2011-2014 годы	2011 г. - 481,0 2012 г. – 580,0 2013 г. – 291,6 2014 г. – 127,8*	республиканский бюджет	026
145	Внести предложение по проведению озеленения вдоль международного транзитного коридора Западная Европа - Западный Китай	предложение в МФ	МТК	1 квартал 2013 года	не требуются
Создание зеленых зон населенных пунктов и их озеленение
146	Проведение мероприятий по созданию и содержанию зеленых зон населенных пунктов (за исключением зеленой зоны города Астаны)	информация в МООС	акимы областей и города Алматы	2010-2014 годы	2010 г. -1459,8 2011 г. -1340,4 2012 г. – 2825,9 2013 г. -1816,6** 2014 г. -1901,8**	местный бюджет
147	Создание и содержание в населенных пунктах парков и скверов	информация в МООС	акимы областей, городов Астаны и Алматы	2010-2014 годы	2010 г. - 62,8 2011 г. - 381,2 2012 г. – 102,7 2013 г. - 82,8* 2014 г. - 107,6*	местный бюджет
148	Проведение высадки зеленых насаждений в населенных пунктах областей, в городах Астана и Алматы	информация в МООС	акимы областей, городов Астаны и Алматы	2010-2014 годы	2010 г. -580,8 2011 г. -436,4 2012 г. -500,6 2013 г. -507,8** 2014 г. -522,6**	местный бюджет
149	Создание защитных насаждений вдоль дорог местного значения	информация в МООС	акимы областей, городов Астаны и Алматы	2010-2014 годы	2010 г. -283,3 2011 г. -173,2 2012 г. – 184,6 2013 г. -263,0** 2014 г. -269,5**	местный бюджет
150	Развернуть в республике природоохранную акцию «Жасыл жапырак» - «Зеленый лист» по высадке зеленых насаждений в городах и других населенных пунктax в период с 22 марта по 22 апреля	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), акимы областей, городов Астаны и Алматы	1 квартал ежегодно	не требуются
Создание зеленой зоны города Астаны
151	Проведение работы по созданию лесонасаждений зеленой зоны и уходу за ними	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким города Астаны	2010-2013 годы 2010-2014 годы	2010 г. - 1763,2 2011 г. - 1912,6 2012 г. – 2374,9 2013 г. – 2389,9 2010 г. - 565,0 2011 г. - 618,0 2012 г. – 614,1 2013 г. - 691,4** 2014 г. - 739,7**	республиканский бюджет местный бюджет	031
152	Проведение проектно- изыскательских работ для создания лесонасаждений зеленой зоны	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. - 81,4 2011 г. - 80,8 2012 г. – 122,4 2013 г. – 122,4	республиканский бюджет	031
153	Возмещение убытков землепользователей при изъятии земель под лесонасаждения зеленой зоны	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Акмолинской области	2010-2013 годы	2010 г. -49,9 2011 г. -70,0 2012 г. -30,6 2013 г. -324,7	республиканский бюджет	030
154	Укрепление материально- технической базы Республиканского государственного предприятия «Жасыл аймак» Комитета лесного и охотничьего хозяйства МСХ специальной лесохозяйственной техникой и оборудованием	информация в МООС	МСХ	2010-2012 годы	2011 г. - 62,9 2012 г. – 70,2	республиканский бюджет	071
Участие молодежи
155	Развернуть в республике природоохранные акции: «Мое именное дерево», «Марш парков», «Зеленый сад - чистый город», а также месячники леса и сада	информация в МООС	МОН, акимы областей, городов Астаны и Алматы	1 квартал ежегодно	не требуются
156	Развитие деятельности трудовых отрядов «Жасыл ел» и их участие в озеленительных работах	информация в МООС	МОН, акимы областей, городов Астана и Алматы	2010-2013 годы	2010 г. -20,2 2011 г. -20,3 2012 г. -21,6 2013 г. -23,5	республиканский бюджет	040
157	Обеспечение экипировкой участников молодежных трудовых отрядов «Жасыл ел»	информация в МООС	МОН	2010-2013 годы	2010 г. -75,0 2011 г. -67,2 2012 г. -60,0 2013 г. -78,1	республиканский бюджет	040
158	Участие молодежных трудовых отрядов «Жасыл ел» в озеленительных работах	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МОН, акимы областей, городов Астаны и Алматы	2010-2014 годы	2010 г. – 100,6 2011 г. – 61,3 2012 г. – 56,4 2013 г. – 151,2** 2014 г. – 163,4**	местный бюджет
159	Обеспечение оплаты услуг молодежных трудовых отрядов «Жасыл ел»	информация в МООС	МОН	2010-2013 годы	2010 г. -210,0 2011 г. -210,0 2012 г. -208,4 2013 г. -204,1	республиканский бюджет	040
160	Проведение акции «Жасыл ел»	информация в МООС	МОН (созыв), МКИ, акимы областей, городов Астаны и Алматы	2010-2013 годы	2010 г. -2,9 2011 г. -10,6 2012 г. -11,6 2013 г. -12,4	республиканский бюджет	040
161	Восстановление работы школьных лесничеств	информация в МООС	МОН (созыв), акимы областей, городов Астаны и Алматы	1 квартал ежегодно	не требуются
Формирование и развитие частного лесного фонда
162	Внести предложения по стимулированию развития частного лесоразведения	предложение в Правительство Республики Казахстан	МСХ	1 февраля 2011 года	не требуются
Лесоохотустройство и лесохозяйственное проектирование
163	Проведение лесоустройства лесных учреждений (лесоустроительные проекты), особо охраняемых лесных природных территорий со статусом юридического лица	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. -242,4 2011 г. -275,3 2012 г. -285,1 2013 г. -299,7	республиканский бюджет	031
164	Проведение проектно-изыскательских работ на участках государственного лесного фонда, в т.ч. проектирование лесных питомников	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. -53,4 2011 г. -56,8 2012 г. -47,9 2013 г. -59,0	республиканский бюджет	031
165	Организация повышения квалификации и переподготовки специалистов ООПТ	информация в Правительство Республики Казахстан	МСХ	2010-2011 годы	2010 г. -5,5 2011 г. -5,9	республиканский бюджет	040
166	Проведение мониторинга объемов работ для студенческих трудовых отрядов на период летних каникул	информация в МООС	МОН (созыв), акимы областей, городов Астаны и Алматы	4 квартал ежегодно	не требуются
3.7. Реабилитация зон экологического бедствия и территорий, подверженных радиационным, химическим, биологическим загрязнениям
167	Внести предложение по проведению исследований экологического и радиационного положения Алакольского района Алматинской области	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, аким Алматинс- кой области	1 квартал 2012 года	не требуются
Оптимизация государственного управления территорией и объектами бывшего Семипалатинского испытательного полигона
168	Внести предложения по оптимизации государственного управления территорией бывшего Семипалатинского испытательного полигона	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, акимы Восточно-Казахстанской, Карагандинской и Павлодарской областей	1 февраля 2011 года	не требуются
169	Внести предложения по вопросу о статусе объектов Семипалатинского испытательного полигона (места проведения ядерных испытаний)	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, акимы Восточно-Казахстанской, Карагандинской и Павлодарской областей	1 февраля 2011 года	не требуются
Обеспечение радиационной безопасности и восстановление окружающей среды. Передача земель в народное хозяйство
170	Внести предложение по мониторингу экологического состояния участков территорий, подверженных воздействию ракетно-космической деятельности	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 квартал 2012 года	не требуются
171	Внести предложения по проведению комплексных исследований (с учетом ранее выполненных работ) состояния всей природной среды на площади бывшего Семипалатинского полигона с составлением экологического паспорта территории полигона	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ	1 квартал 2012 года	не требуются
172	Внести предложения по проведению комплексных экологических исследований на территории, передаваемой из состава земель запаса в народнохозяйственный оборот	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МСХ, АЗР	1 квартал 2012 года	не требуются
173	Внести предложение по выводу части земель Семипалатинского испытательного полигона из состава земель запаса в целях дальнейшего их использования в хозяйственной деятельности	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МСХ, АЗР, Восточно-Казахстанская область	15 июля 2011 года	не требуются
174	Внести предложения по проведению инвентаризации участков локального радиоактивного загрязнения и мероприятия по ремедиации/ ликвидации наиболее опасных участков, по ликвидации и консервации отходов ядерной деятельности	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ	1 квартал 2012 года	не требуются
175	Осуществить мероприятия по ограничению физического доступа на территорию зон строгого контроля	информация в МООС	МИНТ (созыв), МВД, МООС, акимы Восточно- Казахстанской, Карагандинской и Павлодарской областей	2010-2013 годы	2010 г. -34,0 2011 г. -32,4 2012 г. -16,6 2013 г. -15,3	республиканский бюджет	038
176	Осуществление мониторинга ведения хозяйственной деятельности на территории Семипалатинского испытательного полигона	информация в МООС	МИНТ (созыв), МВД, МООС, акимы Восточно- Казахстанской, Карагандинской и Павлодарской областей	2010-2013 годы	2010 г. -21,1 2011 г. -19,8 2012 г. -4,0 2013 г. -0,5	республиканский бюджет	038
177	Внести предложения по проведению мониторинговых исследований с целью минимизации/ предотвращения дальнейшего загрязнения реки Шаган и возможного загрязнения реки Иртыш	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МСХ	1 квартал 2012 года	не требуются
Комплексное решение экологических проблем Аральского региона
178	Внести предложение по проведению фито-мелиоративных работ по предотвращению деградации и восстановлению земель в бассейне Аральского моря	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Кызылординской области	1 квартал 2012 года	не требуются
179	Внести предложение по созданию информационной системы «Геоинформационные системы - Аральское море» с базой данных по природно ресурсному, социально- экономическому и экологическому состоянию казахстанского сектора Аральского моря и Приаралья	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МОН, МСХ	1 квартал 2012 года	не требуются
180	Внести предложения по созданию и внедрению систем устойчивого природопользования в казахстанском секторе Аральского моря и Приаралья	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МОН, МСХ	1 квартал 2012 года	не требуются
181	Внести предложение по созданию и внедрению устойчивой энергетической обеспеченности продовольственных зон и социально-культурных объектов перспективных городов и поселков в Казахстанском секторе Аральского моря и Приаралья	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МИНТ, МОН, МСХ, акимы Актюбинской, Жамбылской, Карагандинской, Кызыл- ординской и Южно- Казахстанской областей	1 квартал 2012 года	не требуются
182	Внести предложение по управлению орошаемыми экосистемами	предложение в Правительство Республики Казахстан	МСХ	1 февраля 2011 года	не требуются
Мероприятия по оказанию медицинской peабилитации загрязненных территорий
183	Внести предложение по продолжению скринингового осмотра детей «группы риска» в родовспомогательных и амбулаторно-поликлинических организациях с последующим направлением их в психолого- медико-педагогические консультации	предложение в МЭРТ	МООС (созыв), МЗ, МОН, МТСЗН, акимы Актюбинской, Атырауской, Восточно- Казахстанской, Западно-Казахстанской, Кызылординской, Павлодарсой и Южно- Казахстанской областей	1 февраля 2011 года	не требуются
184	Разработка мер, направленных на профилактику заболеваемости и инвалидности	предложение в МЭРТ	МООС (созыв), МЗ, МОН, МТСЗН, акимы Актюбинской, Атырауской, Восточно- Казахстанской, Западно-Казахстанской, Кызылординской, Павлодарской и Южно- Казахстанской областей	1 февраля 2011 года	не требуются
185	Внести предложение по проведению комплексных исследований влияния экологических факторов на возникновение экологических заболеваний	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МЗ	4 квартал 2012 года	не требуются
186	Внести предложения по проведению мероприятий по определению территорий полигонов «Капустин Яр» и «Азгир» зоной чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МЗ, МТСЗН, МЭРТ, акимы Актюбинской, Атырауской и Западно-Казахстанской областей	1 февраля 2011 года	не требуются
187	Внести предложение по разработке комплекса мер по оздоровлению и оказанию социальной помощи населению, пострадавшему от воздействия ядерных испытательных полигонов «Капустин Яр» и «Азгир»	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МЗ, МЭРТ, МТСЗН, акимы Актюбинской, Атырауской и Западно-Казахстанской областей	15 июля 2011 года	не требуются
Предупреждение загрязнения шельфа Каспийского моря и прилегающих территорий
188	Внести предложение по созданию единой специализированной организации по адекватному реагированию на чрезвычайные ситуации в Казахстанском секторе Каспийского моря	предложение в Правительство Республики Казахстан	МЧС (созыв), МНГ, МЭРТ, МФ	4 квартал 2011 года	не требуются
189	Внести предложение по расширению материально- технической базы региональной инспекции по охране рыбных ресурсов и рыболовства	предложение в Правительство Республики Казахстан	МСХ	4 квартал 2011 года	не требуются
190	Разработка и утверждение методики определения компенсационных платежей за ущерб биологическим ресурсам в результате хозяйственной деятельности в акватории Каспийского моря	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МЧС, МНГ,	4 квартал 2013 год	не требуются
4. Развитие и совершенствование системы управления качеством окружающей среды
Совершенствование и реализация законодательных механизмов управления
191	Внести предложения по внедрению новых экономических механизмов природопользования и охраны окружающей среды	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 февраля 2011 года	не требуются
Развитие международного сотрудничества
192	Принять меры по имплементации требований Киотского протокола	информация в МЭРТ	МООС (созыв), МИНТ, МНГ	1 февраля 2011 года	не требуются
193	Проведение анализа выполнения международных договоров и соглашений (конвенций), участником которых является Республика Казахстан, и обеспечение их практической реализации	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 квартал ежегодно	не требуются
194	Внести предложение по присоединению Республики Казахстан к Протоколу о регистрах выбросов и переноса загрязнителей к Орхусской конвенции о доступе к информации, участии общественности в принятии решений и доступе к правосудию по вопросам, касающимся окружающей среды	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 квартал 2013 года	не требуются
Развитие экономических инструментов охраны окружающей среды и природопользования
195	Внести предложение по установлению механизма финансирования природоохранных мероприятий, в котором будет согласованное распределение расходов на приоритетные направления	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 квартал 2012 года	не требуются
196	Внести предложение по разработке и внедрению экономических механизмов стимулирования экологически безопасного природопользования	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МФ, МЭРТ	1 квартал 2012 года	не требуются
197	Выработка подходов к комплексной оценке, включая экономическое воздействие на окружающую среду природопользования, как основы разрешительной системы и установления размеров экологических платежей	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МФ, МЭРТ	1 февраля 2011 года	не требуются
198	Внести предложения по финансированию социально значимых проектов в области охраны окружающей среды в рамках государственного социального заказа для неправительственных организаций	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МФ, МЭРТ	1 квартал 2012 года	не требуются
Научное обеспечение охраны окружающей среды и природопользования
199	Провести научные исследования: - в области охраны окружающей среды; - по изучению бассейновых зон; - обеспечивающие переход Республики Казахстан к устойчивому развитию; - по эффективному использованию энергии и возобновляемых ресурсов	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МНГ, МИНТ	2010-2013 годы	2010 г. – 210,6 2011 г. -193,6 2012 г. – 180,7 2013 г. -303,3	республиканский бюджет	003
200	Внести предложение по созданию в городе Актау научно-исследовательского института по проблемам Каспийского моря	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МНГ, МОН, МСХ, МЧС, аким Мангистауской области	4 квартал 2011 года	не требуются
201	Внести предложение по разработке Атласа устойчивого развития города Астаны	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким города Астаны	1 февраля 2011 года	не требуются
Развитие системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов
202	Ежегодное проведение экологических рейтингов промышленных предприятий Казахстана с целью стимулирования внедрения наилучших технологий и оценки социальной ответственности бизнеса в рамках государственного социального заказа	Информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2012-2014 годы	2012 г - 6,15 2013 г - 6,25 2014 г. - 6,35*	Республиканский бюджет	001
203	Внести предложение по проведению мониторинга эффективности выполняемых мероприятий по реализации программ и проектов по достижению устойчивого производства и потребления в Республике Казахстан	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 квартал 2013 года	не требуются
204	Выполнение программ по ведению гидрометеорологического мониторинга и состояния окружающей среды	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2014 годы	2010 г. -2329,3 2011 г. -2832,3 2012 г. -4504,6 2013 г. -4583,0 2014 г. – 3797,0*	республиканский бюджет	006
205	Проведение наблюдений за состоянием окружающей среды	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2014 годы	2010 г. -475,0 2011 г. -846,2 2012 г. -2108,6 2013 г. -939,7 2014 г- 2186,0*	республиканский бюджет	008
206	Выполнение мероприятий в целях модернизации Национальной гидрометеорологической службы Республики Казахстан	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. -572,0 2011 г. -1746,6 2012 г. -1369,3 2013 г. -703,0	республиканский бюджет	014
207	Внести предложение по строительству производственно- лабораторного корпуса Карагандинского центра гидрометеорологии	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 квартал 2012 года	не требуются
208	Агрометеорологический мониторинг сельскохозяйственного производства	информация в МООС	МСХ	2010–2013 годы	2010 г. -22,5 2011 г. -24,0 2012 г. -24,0 2013 г. -24,0	республиканский бюджет	021
209	Внести предложения по созданию сети автоматических метеостанций вдоль основных автомагистралей, железных дорог	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МТК	1 квартал 2012 года	не требуются
210	Эколого-демографическое обследование сельских территорий с целью составления экологических паспортов сельских населенных пунктов	Информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МСХ, акимы областей, городов Астаны и Алматы	2010-2011 годы	2010 г. -141,8 2011 г. -151,1	республиканский бюджет	008
211	Проведение радиационного мониторинга сельских населенных пунктов	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МСХ, акимы областей, городов Астаны и Алматы	2010-2011 годы	2010 г. -89,8 2011 г. -96,2	республиканский бюджет	008
212	Внести предложение по проведению обследования уровня радоноопасности территории Республики Казахстан на 2014-2017 годы	Предложения в Правительство Республики Казахстан	МООС	3 квартал 2014 год	не требуются
213	Внести предложение по проведению мониторинга радиационного состояния хозяйственно- питьевых водоисточников сельских населенных пунктов на территории Казахстана	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), МЗ, МСХ	4 квартал 2011 года	не требуются
214	Реализация мероприятий Орхусской конвенции по обеспечению доступа общественности к информации, участию общественности в принятии решений и доступу к правосудию по вопросам состояния окружающей среды природопользования, регистра выбросов, генетически измененных организмов (Орхусский центр)	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	2010-2013 годы	2010 г. -32,1 2011 г. - 28,4 2012 г. -21,1 2013 г. -21,6	республиканский бюджет	001
215	Внести предложения по созданию в городе Усть-Каменогорске Центра анализа экологического прогнозирования (Центр экологической безопасности)	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС (созыв), аким Восточно- Казахстанской области	1 февраля 2011 года	не требуются
216	Внести предложение по ликвидации нефтяных амбаров в зоне подтопления на нефтяных месторождениях	предложение в Правительство Республики Казахстан	акимы Мангистауской и Атырауской областей	1 квартал 2014 года	не требуются
217	Разработка структуры системы мониторинга содержания стойких органических загрязнителей в окружающей среде	информация в Правительство Республики Казахстан	МООС	4 квартал 2013 года	не требуются
Формирование информационных систем, экологическое образование, просвещение и повышение информированности населения
218	Сопровождение и развитие информационной системы «Государственные кадастры природных ресурсов Республики Казахстан». Внедрение в опытную и промышленную эксплуатацию. Ежегодное техническое сопровождение	акт выполненных работ	МООС	2010 год 2012-2014 годы	2010 г. – 20,0 2012 г. – 20,4 2013 г. – 20,7 2014 г. – 20,7*	республиканский бюджет	001
219	Сопровождение Единой информационной системы охраны окружающей среды	акт выполненных работ	МООС	2010 год 2012-2014 годы	2010 г. – 35,7 2012 г. – 14,3 2013 г. – 14,3 2014 г. – 14,8*	республиканский бюджет	001
220	Внести предложение по функционированию комплексной системы подготовки и переподготовки кадров системы органов охраны окружающей среды	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 февраля 2011 года	не требуются
221	Подготовка инвестиционного предложения на разработку технико-экономического обоснования на информационную систему «Единая государственная система мониторинга окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан»	инвестиционное предложение	МООС	4 квартал 2013 год	не требуются
222	Внести предложение по созданию и внедрению системы экологического мониторинга Казахстанского сектора Аральского моря и Приаралья	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 февраля 2011 года	не требуются
223	Внести предложения по созданию и внедрению системы аэрокосмического мониторинга состояния окружающей среды территории Республики Казахстан	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 февраля 2011 года	не требуются
224	Внести предложения по созданию и внедрению информационной системы «Геоинформационные системы Каспийское море»	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 февраля 2011 года	не требуются
225	Разработка финансово-экономического обоснования бюджетных инвестиций, планируемых к реализации посредством участия в уставном капитале Республиканского государственного предприятия «Казгидромет» и направленных на развитие экологического и гидрометеорологического мониторинга казахстанского сектора Каспийского моря	финансово-экономическое обоснование	МООС	4 квартал 2013 год	не требуются
226	Внести предложения по созданию и внедрению проекта регистра выбросов и переноса загрязнителей в рамках реализации Орхусской конвенции о доступе к информации, участии общественности в принятии решений и доступе к правосудию по вопросам, касающимся окружающей среды	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 февраля 2011 года	не требуются
227	Внести предложения по разработке сопровождения автоматизированной системы Государственного фонда экологической информации	предложение в Правительство Республики Казахстан	МООС	1 февраля 2011 года	не требуются
228	Подготовка инвестиционного предложения на подготовку технико-экономического обоснования на информационную систему «Единая система кадастров охраны окружающей среды»	инвестиционное предложение	МООС	4 квартал 2013 года	не требуются

Всего по Программе планируются расходы в размере 176969,95 млн. тенге, в том числе из республиканского бюджета – 108915,25 млн. тенге, при этом на:
2010 год – 18337,2 млн. тенге;
2011 год – 31926,6 млн. тенге;
2012 год – 25599,65 млн. тенге;
2013 год – 24486,05 млн. тенге;
2014 год – 8065,75 млн. тенге;
47285,53 млн. тенге из местного бюджета, в том числе на:
2010 год – 7674,1 млн. тенге;
2011 год – 10076,33 млн. тенге;
2012 год – 10268,9 млн. тенге;
2013 год – 9847,5 млн. тенге;
2014 год – 9418,7* млн. тенге;
327,83 млн. тенге международные гранты, в том числе на:
2010 год - 68,0 млн. тенге;
2011 год –100,3 млн. тенге;
2012 год – 86,1 млн. тенге;
2013 год – 73,43 млн. тенге.
3187,9 млн. тенге средства займа, в том числе на:
2010 год - 1010,8 млн. тенге;
2011 год – 1822,9 млн. тенге;
2012 год – 192,8 млн. тенге;
2013 год – 161,4 млн. тенге;
17253,5 млн. тенге собственные средства, в том числе на:
2010 год - 1284,6 млн. тенге;
2011 год – 968,9 млн. тенге;
2013 год - 7500,0* млн. тенге;
2014 год - 7500,0* млн. тенге;

Примечания:
* - объемы расходов по мероприятиям, финансируемым за счет средств республиканского бюджета, будут уточняться в соответствии с Законом Республики Казахстан «О республиканском бюджете» на соответствующий год;
** - объемы финансирования будут уточняться при составлении местного бюджета соответствующего года;

расшифровка аббревиатур:
АО «НК «КТЖ» - акционерное общество «Национальная компания «Қазақстан темір жолы»
АЗР - Агентство по управлению земельными ресурсами Республики Казахстан
МВД - Министерство внутренних дел Республики Казахстан
МЗ - Министерство здравоохранения Республики Казахстан
МИД - Министерство иностранных дел Республики Казахстан
МИНТ - Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
МКИ - Министерство культуры и информации Республики Казахстан
МНГ - Министерство нефти и газа Республики Казахстан
МОН - Министерство образования и науки Республики Казахстан
МООС - Министерство охраны окружающей среды Республики Казахстан
МРР - Министерство регионального развития Республики Казахстан
МСХ - Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
МТК - Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
МТСЗН - Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан
МФ - Министерство финансов Республики Казахстан
МЧС - Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
МЭБП - Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
МЭРТ - Министерство экономического развития и торговли Республики Казахстан
НКА - Национальное космическое агентство Республики Казахстан
ООПТ - особо охраняемые природные территории
ПСД - проектно-сметная документация
РГКП - республиканское государственное казенное предприятие
ФЭО- финансово-экономическое обоснование

Приложение 2
к отраслевой программе
«Жасыл даму на 2010-2014 годы»

Перечень научно-исследовательских работ к Плану
мероприятий на 2010-2014 годы по реализации отраслевой
Программы «Жасыл даму на 2010- 2014 годы»

Сноска. Приложение 2 в редакции постановления Правительства РК от 07.08.2013 № 804.

№ п/п	Название	Суммы (тыс. тенге)
1	2	3
Общая сумма		2010 год - 210 660 2011 год - 233 561,8 2012 год – 180835,7 2013 год – 213 800
Научное обеспечение охраны окружающей среды		2010 год - 149 348 2011 год - 167 365,5 2012 год – 131134,1
1.	Экологический атлас городов Казахстана	2010 год - 2 000
2.	Экологическое зонирование Республики Казахстан	2010 год - 13 500
3.	Разработка методов оценки и мер борьбы с процессами опустынивания в очагах экологического кризиса	2010 год - 6 700
4.	Выявление причинно-следственных связей социально значимых заболеваний населения, проживающего в зоне экологического бедствия Приаралья	2010 год - 11 200
5.	Разработка инженерно-технических мероприятий по предотвращению образования селевых и оползневых явлений в горно-предгорной зоне Заилийского Алатау	2010 год - 9 000
6.	Снижение технологического загрязнения экосистем озера Балхаш	2010 год - 3 200
7.	Моделирование региональных атмосферных процессов и трансграничного переноса загрязнения воздуха на большие расстояния	2010 год - 7 700
8.	Обследование радиационной обстановки в зоне потенциального влияния реки Шаган	2010 год - 9 000
9.	Научное обоснование системы индикаторов (целевых показателей) устойчивого развития для всех регионов (отраслей) Республики Казахстан	2010 год - 70 000
10.	Разработка целевых показателей и критериев оценки риска воздействия процессов опустынивания на качество окружающей среды и состояние здоровья населения Актюбинской области	2010 год - 560
11.	Научная оценка результативности природоохранных мероприятий, проводимых предприятиями республики	2010 год - 1 268 2011 год - 8 826,6 2012 год – 10 247
12.	Исследования внутренних и внешних потенциальных угроз антропогенного характера с целью обеспечения экологической безопасности Республики Казахстан	2010 год - 1 268 2011 год - 10 394,8 2012 год - 8 732
13.	Научные исследования по изучению состояния и эксплуатации систем водоотведения городов Казахстана для предотвращения их негативного влияния на окружающую среду	2010 год - 1 269 2011 год - 23 961,9 2012 год – 12 120,1
14.	Изучение взаимосвязи концентрации почвенного радона с его содержанием в воздухе помещений и разработка критериев оценки территорий по степени радоновой опасности	2010 год - 1 268 2011 год - 13 152 2012 год - 5 800
15.	Комплексное изучение современного состояния накопителя сточных вод озера Сорбулак с целью снижения опасности его прорыва и оценки сложившейся неблагоприятной экологической ситуации	2010 год - 1 268 2011 год - 14 461,5 2012 год - 14 732
16.	Изучение радиоэкологической обстановки территории Республики Казахстан, в том числе в уранодобывающих и нефтедобывающих регионах	2010 год - 1 269 2011 год - 10 506,1 2012 год – 10 577
17.	Научное обоснование совершенствования и повышения эффективности контроля за содержанием пестицидов и их метаболитов в объектах окружающей среды	2010 год - 1 268 2011 год - 9 430,5 2012 год - 4 720
18.	Научное обоснование определения индикаторов состояния окружающей среды в Республике Казахстан	2010 год - 1 268 2011 год - 9 149,2
19.	Научная оценка эффективности эколого-аналитического контроля в Республике Казахстан и путей его оптимизации	2010 год - 1 268 2011 год - 15 479,3 2012 год – 15 308
20.	Научное обоснование экологического стока рек Казахстана для обеспечения равновесия водных экосистем	2010 год - 1 269 2011 год - 10 350 2012 год – 10 000
21.	Исследование экологического состояния приграничных с КНР и странами Центральной Азии районов Казахстана для решения проблем трансграничного характера	2010 год - 1 269 2011 год - 20 479,7 2012 год – 18 731
22.	Исследование и разработка научно-методической основы построения системы оперативного экологического мониторинга атмосферного воздуха (на примере г. Темиртау и г. Усть-Каменогорск)	2010 год - 1 268 2011 год - 11 588 2012 год – 11 000
23.	Оценка ледовых условий в Казахстанском секторе Каспийского моря	2010 год - 1 268 2011 год - 9 585,8 2012 год – 9 167
Проведение научных исследований по изучению бассейновых зон		2010 год - 2 538 2011 год - 22 979,8 2012 год – 13215,6 2013 год - 100 000
24.	Комплексное изучение экологического состояния бассейна реки Урал	2010 год - 1 269 2011 год - 12 473,5 2012 год – 5 927,6
25.	Комплексная оценка гидроэкологических проблем Тобол-Торгайского водного бассейна	2010 год - 1 269 2011 год - 10 506,3 2012 год – 7 288
26.	Проведение научного исследования по комплексному решению вопроса повышения объема (уровня) и качества воды озер Щучинско-Боровской курортной зоны	2013 год - 100 000
Проведение научных исследований по переходу Республики Казахстан к устойчивому развитию		2010 год - 32 606 2011 год - 30 604,1 2012 год – 28043 2013 год – 113 800
27.	Исследование экологического состояния приграничных районов Казахстана для решения проблем трансграничного характера	2010 год - 5 000
28.	Оценка современного развития секторов потребителей озоноразрушающих веществ и их воздействие на озоновый слой и изменения климата. Возможности адаптации секторов к мерам, принимаемым для выполнения обязательств по Монреальскому протоколу, с разработкой эколого-экономической оценки эффективности мер по сокращению озоноразрушающих веществ	2010 год - 10 600
29.	Научные исследования по обеспечению экологической безопасности автомобильного транспорта с оценкой возможности перехода Республики Казахстан к международным стандартам	2010 год - 9 000
30.	Научные исследования по оценке экологической ситуации в Казахстане, степень использования природных ресурсов, влияния хозяйственной деятельности на окружающую среду и меры, предпринимаемые для снижения негативного воздействия на нее, и другое	2010 год - 4 200
31.	Научное обоснование включения заповедной зоны территории Казахстанского Алтая в список Всемирного наследия	2010 год - 1 268 2011 год - 6 559,1 2012 год – 2 732
32.	Научное обоснование путей решения проблем образования и утилизации отходов	2010 год - 1 269 2011 год - 9 484,9 2012 год – 10 580
33.	Научное обоснование создания интегрированной системы мониторинга состояния Каспийского моря и прибрежной части (Казахстанский сектор)	2010 год - 1 269 2011 год - 14 560 2012 год – 14 731
34.	Реконструкция дозовых нагрузок населения Азгирского региона для оценки последствий ядерных испытаний.	2013 год – 30 000
35.	Исследование масштабов накопления ртутьсодержащих отходов в Казахстане с созданием базы данных ГИС и разработкой научно-практических рекомендаций по их утилизации	2013 год – 83 800
Проведение научных исследований по эффективному использованию энергии и возобновляемых ресурсов		2010 год - 26 168 2011 год - 12 612,5 2012 год – 8 443
36.	Комплексные экологические исследования на территории Щучинско-Боровской курортной зоны для определения путей ее устойчивого развития	2010 год - 5 000
37.	Экологическое зонирование Прикаспийского региона Республики Казахстан	2010 год - 2 000
38.	Разработка и создание установок фоторезонансной биоактивации цеолита для очистки промышленных и бытовых сточных вод с возвратом в экосистему биологически полноценной воды	2010 год - 6 700
39.	Разработка системы экологического нормирования уровня использования водно-земельных ресурсов в Казахстане	2010 год - 4 500
40.	Исследование и прогнозирование засухи в Казахстане	2010 год - 6 700
41.	Создание гидрографического атласа Щучинско-Боровской системы озер	2010 год - 1 268 2011 год - 12 612,5 2012 год – 8 443

Приложение 1
к постановлению Правительства
Республики Казахстан
от 10 сентября 2010 года № 924

Перечень
утративших силу некоторых решений
Правительства Республики Казахстан

1. Постановление Правительства Республики Казахстан от 10 ноября 2000 года № 1692 "О Концепции развития и размещения особо охраняемых природных территорий Республики Казахстан до 2030 года" (САПП Республики Казахстан, 2000 г., № 47-48, ст. 555).
2. Постановление Правительства Республики Казахстан от 8 октября 2007 года № 914 "О утверждении Программы по сохранению и рациональному использованию водных ресурсов, животного мира и развитию сети особо охраняемых природных территорий до 2010 года" (САПП Республики Казахстан 2007 г., № 37, ст. 422).
3. Постановление Правительства Республики Казахстан от 16 октября 2007 года № 958 "О утверждении Программы "Жасыл ел на 2008 - 2010 годы" (САПП Республики Казахстан, 2007 г., № 39, ст. 450).
4. Постановление Правительства Республики Казахстан от 19 февраля 2008 года № 162 "О утверждении Программы "Охрана окружающей среды Республики Казахстан на 2008 - 2010 годы".
5. Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 января 2009 года № 84 "О внесении изменений и дополнений в постановления Правительства Республики Казахстан от 8 октября 2007 года № 914 и от 16 октября 2007 года № 958" (САПП Республики Казахстан, 2009 г., № 8, ст. 31).
6. Постановление Правительства Республики Казахстан от 25 марта 2009 года № 395 "О внесении изменений и дополнений в постановление Правительства Республики Казахстан от 8 октября 2007 года № 914" (САПП Республики Казахстан, 2009 г., № 17, ст. 143).
7. Пункт 7 постановления Правительства Республики Казахстан от 10 ноября 2009 года № 1803 "О внесении изменений и дополнений в некоторые решения Правительства Республики Казахстан" (САПП Республики Казахстан, 2009 г., № 55, ст. 460).