Бағалау қызметi субъектiлерiнiң, бағалау принциптерiмен пайдаланатын бағалау жөнiндегi жұмыстарын орындау сапасына қойылатын талаптарды қолдануы жөнiндегi ереженi бекiту туралы

Қазақстан Республикасының Әділет министрінің 2002 жылғы 23 қарашадағы N 179 бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2002 жылғы 5 желтоқсанда тіркелді. Тіркеу N 2071. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2012 жылғы 3 ақпандағы № 11-06/73 Бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Әділет министрінің 2012.02.03 № 11-06/73 Бұйрығымен.

"Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметi туралы" Қазақстан Республикасының Заңын iске асыру шаралары туралы" Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002 жылғы 27 мамырдағы N 572 қаулысына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса берiлiп отырған Бағалау қызметi субъектiлерiнiң, бағалау принциптерiмен пайдаланатын бағалау жөнiндегi жұмыстарын орындау сапасына қойылатын талаптарды қолдануы жөнiндегi ереженi бекiту туралы ереже бекiтiлсiн.
2. Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнiң Тiркеу қызметi комитетi қолданысқа енгiзiлген бiр ай мерзiм iшiнде оның орындалуын ұйымдастыру жөнiндегi шараларды қабылдасын.
3. Осы Бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнiң Тiркеу қызметi комитетiнiң Төрағасы М.Т. Тәймерденовке жүктелсiн.
4. Осы Бұйрық Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде оны мемлекеттiк тiркеуден өткiзген күннен бастап қолданысқа енгiзiледi.

Қазақстан Республикасының
Әділет министрі

Қазақстан Республикасы
Әдiлет министрiнiң
2002 жылғы 23 қарашадағы N 179
бұйрығымен
БЕКIТIЛГЕН

БАҒАЛАУ ҚЫЗМЕТI СУБЪЕКТIЛЕРIНIҢ БАҒАЛАУ ПРИНЦИПТЕРIМЕН ПАЙДАЛАНЫЛАТЫН БАҒАЛАУ ЖӨНIНДЕГI ЖҰМЫСТАРДЫ ОРЫНДАУ САПАСЫНА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАРДЫ ҚОЛДАНУЫ ЖӨНIНДЕГI
ЕРЕЖЕ

Осы Ереже "Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметi туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзiрлендi, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнiң ережелерiне негiзделген және бағалау жұмыстары мен бағалау принциптерiн орындау сапасына қойылатын негiзгi талаптарды белгiлейдi.

1. Жалпы ережелер

1. Бағалау қызметi субъектiлерiнiң бағалау принциптерiмен пайдаланатын бағалау жөнiндегi жұмыстарын орындау сапасына қойылатын талаптарды қолдануы жөнiндегi ережесi (бұдан әрi - Ереже) негiзгi бағалау принциптерiн ашады және Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық актiлерiнiң ережелерiне сәйкес баға белгiлеудiң аймақтық факторлары мен спецификалық шарттарын ескере отырып, бағалау жұмыстарын орындау сапасына мiндеттi талаптарды белгiлейдi.

2. Бағалау қызметi субъектiлерiнiң құқықтары мен мiндеттерi адалдық, парасаттық пен әдiлеттiк (құқық ұқсастығы), сондай-ақ кәсiби және iскерлiк этика ережесiн сақтау талаптарын негiзге ала отырып, азаматтық заңдардың жалпы ережелерiмен реттеледi.

3. Осы Ереже Қазақстан Республикасының аумағында бағалау қызметi субъектiлерiнiң қолдануына арналған.

2. Бағалау жөнiндегi жұмыстарды орындау сапасына қойылатын
талаптар

4. Бағалау жұмыстарын орындау сапасын қамтамасыз ету үшiн негiз ретiнде бағаланатын объектiнiң нарықтық немесе өзге құнын белгiлеу мақсатында балалау жүргiзгенге дейiн көрсетiлетiн қызмет үшiн ақы төлеу шарттары, тәртiбi мен мөлшерi және өзге де талаптар көрсетiлуi қажет, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бағалаушы мен тапсырушының арасындағы жасалған бағалауды жүргiзуге арналған шарт болуы тиіс.

5. Бағалауды жүргiзу шартында Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнiң ақылы қызмет көрсету шарты туралы нормалары қолданылады.

6. Бағалауды жүргiзу шарты мыналарды қамтуы тиiс:
1) тапсырушы мен бағалаушының деректемелерi - тегі, аты, әкесiнiң аты (ол болған жағдайда), тұрғылықты жерi; заңды тұлға үшiн - атауы, орналасқан жерi (пошталық мекен-жайы), банктiк деректемелерi;
2) бағалау объектiсiнiң (объектiлерiнiң) атауы және (немесе) орналасқан жерi, айқындалатын құнның түрi;
3) бағалау түрi;
4) бағалау объектiсiнiң түрi;
5) бағалау жүргiзу мерзiмдерi;
6) көрсетiлетiн қызметтер үшiн ақы төлеудiң шарттары, тәртiбi және мөлшерi;
7) тараптардың құқықтары, мiндеттерi мен жауапкершiлiгi;
8) тапсырушының бағалау объектiсiне меншiк құқығын растайтын құжатының деректемелерi, не тапсырушыға бағалау туралы шарт жасау құқығын беретiн өзге де негiздемелер;
9) мүлiктi бағалау жөнiндегi қызметтi жүзеге асыру құқығына лицензияның деректемелерi (лицензияның нөмiрi мен берiлген күнi, оны берген органды көрсете отырып).
Бағалау жүргiзу шартында өзге де талаптар да болуы мүмкiн.<*>
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 22 маусымдағы N 189 бұйрығымен.

7. Бағалаушының тәуелсiздiгi бағалау жұмыстарының және бағалаудың шынайылығын қамтамасыз етудiң негiзгi талаптарының бiрi болып табылады. Сондықтан, бағалаушы:
1) бағалаушы шарттан тыс заттық немесе мiндеттi құқықтарға ие болатын бағалау объектiсiне қатысты;
2) бағалаушы акционер, құрылтайшы, қызметкер, меншiк иесi, қатысушы, кредитор, дебитор, заңды тұлға демеушiсi - тапсырушының не бағалаушы - жек тұлға жақын туысы немесе тапсырушының - жеке тұлғаның тумасы болып табылса; <*>
3) тапсырушы не өзге де мүдделi адамдар бағалау қызметiне араласқан жағдайда, сондай-ақ егер мән-жайлар бағалауды жүргiзу нәтижесiнiң шынайылылығына керi әсерiн тигiзетiн болса, бағаланатын объектiнiң нарықтық немесе өзге құнын белгiлеу үшiн анықталуға немесе белгіленуге жататын мәселелер шеңберi шектелген кезде;
4) бағаланатын объектi құнының жиынтық шамасына бағалау жүргiзуге ақы төлеу шарты, тәртiбi мен мөлшерi тәуелдi болса бағалауды жүргiзбейді.
Ескерту. 7-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 22 маусымдағы N 189 бұйрығымен.

8. Бағалау қызметiне тапсырушының не өзге де мүдделi адамдардың араласуына жол берiлмейдi, бұл бағалау жүргiзу нәтижесiнiң шынайылығына, соның iшiнде бағалау жүргiзу кезiнде анықтауға жататын мәселелер шеңберiн шектеуге терiс әсер етуi мүмкiн.

9. Бағалауды жүргiзу үшiн бағалаушыға ақы төлеу мөлшерi бағалау объектiсiнiң айқындалатын құны проценттiк қатынаста көрсетiлмейдi және жұмыстарды орындағанға дейiн тараптардың келiсiмi бойынша белгiленедi.

10. Бағалаушы бағалау мақсатын, анықталатын құнның түрiн, өзгешелiгi мен техникалық-технологиялық параметрлерiн (объектiнiң мақсаты, көлемдi-жоспарлы және конструктивтiк шешiмдер, техникалық жай-күйi және тозуы, жалпы алаңы, қуаттылығы немесе басқа да сипаттамалар) және бағаланатын объектiге қатысы бар өзге де шарттарды негiзге ала отырып, объектiнiң нарықтық немесе өзге де құнын белгiлеудiң негiзгi принциптерiн, амалдары мен әдiстерiн негiздi таңдаумен жүргiзуi тиіс.

11. Бағалау әдiстерiн таңдауды аймақтық факторлардың бағалау объектiсiнiң орналасқан жерiне байланысты, қалыптасқан әлеуметтiк және өндiрiстiк инфрақұрылымдарын демографиялық жағдайлардың, аймақта және өзге де жергiлiктi талаптарда экономиканың дамуының жай-күйi мен перспективасының нарықтық немесе өзге де құндарының өзгеруiне әсер етуiн ескере отырып жүргiзу қажет.

12. Бағалау жұмыстарын орындаудың бағалау сапасын қамтамасыз ету үшiн шынайы ақпаратты (бағалаушының мәлiметтерi мен сенiмдiлiгiне, толықтығына және сапасына сенiмi болған жағдайда) пайдалану негiзiнде бағаланатын объектiнiң нарықтық немесе өзге де құнының жиынтық шамасына әсер етуi мүмкiн елеулi қателер мен ауытқуларсыз баламалы бағалау әдiстерiн қолдану және есеп айырысуларды сыпайы орындау арқылы жүргiзу қажет.

13. Бағалау туралы есептi ресiмдеу кезiнде бағалаушы объективтi толық және түсiнiктi жазылған шынайы мәлiметтердi, есептiк көрсеткiштердi және оларды екi мағынада түсiндiруге жол бермейтiн, терiс түсiнiктен және кез келген адамдар тарапынан ықпалынан аулақ бағалау жұмыстары нәтижелерiнiң негiздемесiн қамтамасыз етуi тиiс.

3. Бағалау принциптерi

14. Негiзгi принциптер объектiнiң ерекшелiгi мақсаты және анықталатын құн түрi негiзге алынып анықталады:
1) Шектi өнiмдiлiк салым принципi объект құнын ұлғайту (төмендету) немесе қосымша салымның болуынан (жоқтығынан) оның меншiк иесiнiң таза табысын салыстырудан тұрады.
2) Серпiндiлiк пен теңестiру принципi объектiнi бағалау құнының өзгеруiнен тұрады, өйткенi уақыт ағынының және ашық нарықтағы бәсекелестiктiң дамуы сұраным мен ұсыныстардың түзетiлу үрдiсiнен байқалады.
3) Орнын басу принципi немесе объектiнiң жоғарғы құнымен ең аз бағасына немесе құнына сәйкес жасалады, осы бойынша балама пайдасымен басқа ұқсас объектi сатып алынуы мүмкiн.
Осы принцип мынаған негiзделген, орынды сатып алушы бағаланатын объектi үшiн осындай пайдалылығымен ұқсас меншiкке артық баға төлемейдi. Орнын басу принципi объектiлердi бағалауға келудiң үш дәстүрлер негізiне жатады.
4) Күту принципi болашақтағы меншiкке иелiк ету кезiнде ағымдағы кiрiстер немесе басқа пайда табу құнын белгiлеумен жасалады, олар алынуы мүмкiн.
Бағалау кезiнде активтердi пайдаланудан, сондай-ақ оны қайта сатудан болашақта алынатын қандай таза табыс түседi, соны білу керек. Табыстарды және өзге де пайдаларды дұрыс бағалау үшiн дисконтирлеу деп аталатын олардың ағымдағы құнына болашақ табыстарды жүргiзу процесi жүргiзiледi.
5) Пайдалы принциптер нақты орында және белгiлi уақыт кезеңi iшiнде пайдаланушының тұтынуын қанағаттандыру объектiнi бағалауға сәйкес жасалады.
Егер ол шаруашылық қызметтерi (бизнес) мақсаттарын белгiлеудi iске асыру үшiн пайдалы және қажеттi болса, ал оның бар болуы тұтыну мен меншiк иесiнiң абыройын қанағаттандыра алса, немесе оған басқа пайдалар әкелетiн болса, объектiнiң құны болады.

15. Бағалау мақсаты мен анықталатын құн түрiне байланысты жоғарыда жазылғандардың және өзге де принциптердiң негiзiнде бағаланатын объектiнiң нарықтық немесе өзге құнын анықтаудың әдiснамалық амалдары мен нақты әдiстерiн таңдау жүргiзiледi.

Об утверждении Правил по применению субъектами оценочной деятельности требований к качеству выполнения работ по оценке, используемым принципам оценки

Приказ Министра юстиции Республики Казахстан от 23 ноября 2002 года № 179. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 5 декабря 2002 года № 2071. Утратил силу приказом Министра юстиции Республики Казахстан от 3 февраля 2012 года № 11-06/73

Сноска. Утратил силу приказом Министра юстиции РК от 03.02.2012 № 11-06/73.

В соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 27 мая 2002 года N 572 "О мерах по реализации Закона Республики Казахстан "Об оценочной деятельности в Республике Казахстан" приказываю:

1. Утвердить прилагаемые Правила по применению субъектами оценочной деятельности требований к качеству выполнения работ по оценке, используемым принципам оценки.

2. Комитету регистрационной службы Министерства юстиции Республики Казахстан в течение месячного срока со дня введения в действие настоящего Приказа принять меры по организации его исполнения.

3. Контроль за исполнением настоящего Приказа возложить на Председателя Комитета регистрационной службы Министерства юстиции Республики Казахстан Таймерденова М.Т.

4. Настоящий Приказ вводится в действие со дня его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

Министр

Утверждены
Приказом Министра юстиции
Республики Казахстан
от 23 ноября 2002 г. N 179

Правила
по применению субъектами оценочной деятельности
требований к качеству выполнения работ по оценке,
используемым принципам оценки

Настоящие Правила разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об оценочной деятельности в Республике Казахстан", основаны на положениях иных нормативных правовых актов Республики Казахстан, и устанавливают основные требования к качеству выполнения оценочных работ и принципам оценки.

1. Общие положения

1. Правила по применению субъектами оценочной деятельности требований к качеству выполнения оценочных работ, используемым принципам оценки (далее - Правила), раскрывают основные принципы оценки и устанавливают обязательные требования к качеству выполнения оценочных работ с учетом региональных факторов и специфических условий ценообразования, в соответствии с положениями нормативных правовых актов Республики Казахстан.
2. Права и обязанности субъектов оценочной деятельности регулируются общими положениями гражданского законодательства, исходя из требований добросовестности, разумности и справедливости (аналогия права), а также соблюдения правил профессиональной и деловой этики.
3. Настоящие Правила предназначены для применения субъектами оценочной деятельности на территории Республики Казахстан.

2. Требования, применяемые к качеству
выполнения работ по оценке

4. Основой для обеспечения качества выполнения оценочных работ с целью установления рыночной или иной стоимости оцениваемого объекта должен служить договор на проведение оценки, заключенный между оценщиком и заказчиком в соответствии с законодательством Республики Казахстан, в котором до проведения оценки необходимо отразить условия, порядок и размер оплаты за оказываемые услуги, и иные требования.
5. К договору на проведение оценки применяются нормы Гражданского кодекса Республики Казахстан о договоре возмездного оказания услуг.
6. Договор на проведение оценки должен содержать:
1) реквизиты заказчика и оценщика - фамилию, имя, отчество (при его наличии), место жительства; для юридического лица - наименование, место нахождения (почтовый адрес), банковские реквизиты;
2) наименование и (или) место нахождения объекта (объектов) оценки, вид определяемой стоимости;
3) вид оценки;
4) вид объекта оценки;
5) сроки проведения оценки;
6) условия, порядок и размер оплаты за оказываемые услуги;
7) права, обязанности и ответственность сторон;
8) реквизиты документа, подтверждающего право собственности заказчика на объект оценки, либо иные основания, предоставляющие право заказчику на заключение договора об оценке;
9) реквизиты лицензии на право осуществления деятельности по оценке имущества (номер и дату выдачи лицензии с указанием органа, выдавшего ее).
В договоре на проведение оценки могут быть и другие условия. <*>
Сноска. Пункт 6 в новой редакции - приказом Министра юстиции Республики Казахстан от 22 июня 2004 года N 189 .
7. Одним из основных условий обеспечения качества оценочных работ и достоверности оценки является независимость оценщика. Поэтому оценка не может производиться оценщиком:
1) в отношении объекта оценки оценщик имеет либо приобретает вещные или обязательственные права вне договора;
2) оценщик является акционером, учредителем, работником, собственником, участником, кредитором, дебитором, спонсором юридического лица - заказчика либо оценщик - физическое лицо является близким родственником или свойственником с заказчиком - физическим лицом;
3) в случае вмешательства заказчика либо иных заинтересованных лиц в оценочную деятельность, а также при ограничении круга вопросов, подлежащих выяснению или определению для установления рыночной или иной стоимости оцениваемого объекта, если эти обстоятельства могут негативно повлиять на достоверность результата проведения оценки;
4) когда условия, порядок и размер оплаты за проведение оценки поставлены в зависимость от итоговой величины стоимости оцениваемого объекта. <*>
Сноска. Пункт 7 с изменениями - приказом Министра юстиции Республики Казахстан от 22 июня 2004 года N 189 .
8. Не допускается вмешательство заказчика либо иных заинтересованных лиц в деятельность оценщика, если это может негативно повлиять на достоверность результата проведения оценки, в том числе ограничение круга вопросов, подлежащих выяснению при проведении оценки.
9. Размер оплаты оценщику за проведение оценки не может выражаться в процентном отношении к определяемой стоимости объекта оценки и устанавливается по соглашению сторон до выполнения работ.
10. Оценщик должен произвести обоснованный выбор основных принципов, подходов и методов установления рыночной или иной стоимости объекта, исходя из цели оценки, вида определяемой стоимости, специфики и технико-технологических параметров (назначение объекта, объемно-планировочные и конструктивные решения, техническое состояние и износ, общая площадь, мощность или другие характеристики) и иных условий, имеющих отношение к оцениваемому объекту.
11. Выбор методов оценки необходимо производить с учетом влияния региональных факторов на изменение рыночной или иной стоимости, зависящей от месторасположения объекта оценки, сложившейся социальной и производственной инфраструктуры, демографической ситуации, состояния и перспектив развития экономики в регионе и иных местных условий.
12. Для обеспечения качества оценки выполнение оценочных работ необходимо производить на основе использования достоверной информации (в случае уверенности оценщика в надежности, полноте и качестве сведений и данных), путем применения адекватных методов оценки и корректного выполнения расчетов без существенных ошибок или отклонений, которые могут оказать влияние на итоговую величину рыночной или иной стоимости оцениваемого объекта.
13. При оформлении отчета об оценке оценщик должен обеспечить объективное, исчерпывающее и доступное изложение достоверных сведений, расчетных показателей и обоснование результатов оценочных работ, не допускающее двусмысленного их толкования, свободного от предвзятости и влияния со стороны любых лиц.

3. Принципы оценки

14. Основные принципы определяются исходя из специфики объекта, цели оценки и вида определяемой стоимости:
1) Принцип вклада предельной продуктивности заключается в сопоставлении суммы увеличения (снижения) стоимости объекта или чистого дохода его собственника вследствие наличия (отсутствия) дополнительного вклада.
2) Принцип динамичности и сбалансированности заключается в изменении стоимости объекта оценки, поскольку с течением времени и развитием конкуренции на открытом рынке прослеживается тенденция к выравниванию спроса и предложения и др.
3) Принцип замещения заключается в соответствии максимальной стоимости объекта наименьшей цене или стоимости, по которой может быть приобретен другой аналогичный объект с эквивалентной полезностью.
Данный принцип основан на том, что рациональный покупатель не заплатит за оцениваемый объект больше цены за аналогичную собственность с такой же полезностью. Принцип замещения лежит в основе трех традиционных подходов к оценке объектов.
4) Принцип ожидания заключается в установлении текущей стоимости доходов или других выгод, которые могут быть получены при владении собственностью в будущем.
При оценке важно знать, какой чистый доход от использования активов, а также от его перепродажи может быть получен в будущем. Для правильной оценки доходов и иных выгод, ожидаемых от владения объектом оценки, производится процесс приведения будущих доходов к их текущей стоимости, который называется дисконтированием.
5) Принцип полезности заключается в соответствии объекта оценки удовлетворению потребности пользователя в конкретном месте и в течение определенного периода времени.
Объект обладает стоимостью, если он полезен и необходим для реализации определенной цели хозяйственной деятельности (бизнеса), а его наличие способно удовлетворить потребность и гордость владельца, или принести ему другие выгоды.
15. В зависимости от цели оценки и вида определяемой стоимости на основе вышеизложенных и иных принципов производится выбор методологических подходов и конкретных методов определения рыночной или иной стоимости оцениваемых объектов.