Адам және жануарлар үшін ортақ (бруцеллез) ауруларды алдын-алу және күресу жөнiндегi ветеринариялық-санитарлық және санитарлық-эпидемиологиялық ереженi бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2004 жылғы 5 қарашадағы N 632 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2004 жылғы 9 желтоқсанда тіркелді. Тіркеу N 3252. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 10-1/18 бұйрығымен

      Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 2012.01.17 № 10-1/18 (қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      Қазақстан Республикасы "Ветеринария туралы"  Заңының 26,  31-баптарына және Қазақстан Республикасы "Қазақстан Республикасында азаматтардың денсаулығын қорғау туралы"  Заңының 5-бабының 2-тармағына, Қазақстан Республикасы "Тұрғындардың санитарлық-эпидемиологиялық қолайлығы туралы"  Заңының 7, 9,    11-баптарына сәйкес,  БҰЙЫРАМЫН :
     1. Ұсынылып отырған Адам және жануарлар үшiн ортақ (бруцеллез) ауруларды алдын-алу және күресу жөнiндегi ветеринариялық-санитарлық және санитарлық-эпидемиологиялық ережесi бекiтiлсiн.
     2. Ветеринария департаментi Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң облыстардың және Астана, Алматы қалаларының аумақтық басқармаларымен бiрге, заңнамада белгiленген тәртiпке сәйкес, осы бұйрықтан туындайтын қажеттi шараларды қабылдасын.
     3. Осы бұйрықтың орындалуына бақылау Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң Ветеринария департаментiне (Қожамұратов А.Ә.) жүктелсiн.
     4. Осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелген күнiнен бастап күшiне енедi.

     Министр

     Келiсiлген
     Қазақстан Республикасы
     Денсаулық сақтау министрі
     ________________________
     5 қараша 2004 ж.

Қазақстан Республикасы    
Ауыл шаруашылығы министрінің 
2004 жылғы 5 қарашадағы   
N 238 бұйрығымен бекітілген 

  Жануарлар мен адамға ортақ жұқпалы аурулардың
(бруцеллез) профилактикасы және олармен күресу
бойынша ветеринариялық-санитариялық және
санитариялық-эпидемиологиялық ережелері 1. Жалпы мәліметтер

     1. Осы Жануарлар мен адамға ортақ жұқпалы аурулардың (бруцеллез) профилактикасы және олармен күресу бойынша ветеринариялық-санитарлық және санитарлық-эпидемиологиялық ережелері (бұдан әрі - Ережелер) Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" Заңының  26-бабына және Қазақстан Республикасының "Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы"  Заңының 7, 9,  11-баптарына сәйкес, жеке және заңды тұлғалар үшін міндетті, ветеринариялық іс-шараларды және эпидемияға қарсы іс-шараларды жүзеге асыру мен оларды ұйымдастырудың тәртіптерін анықтайды. K090193

     2. Осы Ережеде келесі ұғымдар пайдаланылады:
     1) ветеринариялық ережелер - ветеринария саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган бекіткен, ветеринария саласындағы қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар орындау үшін міндетті болып табылатын ветеринариялық нормативтер негізінде ветеринариялық іс шараларды жүргізу тәртібін айқындайтын нормативтік құқықтық актілер;
     2) ветеринария саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган - Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін, өз өкілеттігі шегінде ветеринария саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыратын мемлекеттік орган;
     3) шектеу іс-шаралары - жануарлар ауруының таралуына жол бермеу және індет ошағы мен қолайсыз пунктте ветеринариялық-санитариялық қолайлы жағдайға қол жеткізу мақсатында шаруашылық байланыстарды ішінара шектеуге және мемлекеттік ветеринариялық қадағалау бақылайтын жүктердің орнын ауыстыруды тоқтата тұруға бағытталған ветеринариялық, әкімшілік-шаруашылық іс-шаралар жүйесін көздейтін құқықтық режим;
     4) бруцеллездің індет ошағы - инфекция қоздырғыштарының көзі, берілу факторы және ауруды жұқтыруға бейім жануарлар орналасқан шектеулі аумақ немесе мал қоралары.
     5) ауру бойынша таза емес пункт (таза емес пункт) - індет ошағы орын тепкен аумақ;
     6) мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау - халықтың денсаулығын және тіршілік ортасын қорғау мақсатында бағытталған Қазақстан Республикасының санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылық саласындағы заңдылығын бұзушылыққа тосқауыл қою, алдын алу, анықтау бойынша санитарлық-эпидемиологиялық органының бақылау қызметі;
     7) дезинфекция, дезинсекция және дератизация - өндіріс, тұрғын үй ғимараттарында, көлікте, көпшілік орындарында және аумақтарда жүйелі түрде жүргізілетін инфекциялық және паразитарлық аурулардың қоздырушыларын, тұрмыстық жәндіктерді және кемірушілерді жоюға бағытталған кешенді шаралар;
     8) инфекциялық және паразитарлық аурулар - шығуы және таралуы тіршілік ортасының биологиялық факторлары әсерінен туындайтын адам аурулары;
     9) медициналық жеке кітапша - жеке құжат, медициналық тексерулердің қорытындысы жазылатын, шектелген адамдарға берілетін жеке құжат;
     10) індетке қарсы қолданылатын санитарлық-эпидемиологиялық (профилактикалық) іс-шаралар - инфекциялық, паразитарлық аурулардың, жалпылама уланудың шығуына және таралуына тосқауыл қоятын және жою үшін қолданылатын бағытталған іс-шаралар немесе сыртқы қоршаған ортаның адамдарға қауіп төндіретін биологиялық факторларын азайту мақсатында қолданылатын іс-шаралар;
     11) эпидемия - індеттің тіркелген деңгейден басым, кең етек алып жалпылама таралуы;
     12) кезеңдік медициналық тексеру - кәсіптік, инфекциялық және паразитарлық аурулардың, жалпылама уланудың шығуына және таралуына тосқауыл қою үшін, елді мекендерде аурудың алғашқы белгілерін дер кезінде анықтау үшін, жүргізілетін, адамдардың денсаулығын бірқалыпты бақылап отыруға бағытталған, елдегі санитариялық-эпидемиологиялық қолайлы жағдайды қамтамасыз етуге, сондай-ақ халықты жануарлар мен адамға ортақ аурулардан қорғауға бағытталған, санитариялық-эпидемиологиялық қызметінің өкілетті органы бекіткен, мезгілімен дер кезінде орындалатын медициналық тексеру;
     13) алдын ала медициналық тексеру - жұмысқа, қызметке және оқу орнына түсер алдында тексеру, денсаулықты анықтау мақсатында, қолайсыз оқиғаларды алдын ала болдырмау үшін, кәсіптік, инфекциялық және паразитарлық ауруларды оны таратпау үшін, жалпы анықтау мақсатында тексеру жүргізу.

  2. Бруцеллез туралы жалпы анықтама

     3. Бруцеллез - Brucella атты жалпы атаумен біріктірілген бактериялар қоздыратын созылмалы өтетін адам және жануарлардың ауруы.
     Азық-түлік және ауыл шаруашылық ұйымының (ФАО) және Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) бруцеллез жөнінде біріктірілген сараптаушы комитеті келесі топтастыруды ұсынады, осыған қарағанда Brucella туыстастығы 6 түрге бөлінеді: Brucella melitensis, Brucella abortus, Brucella suis, Brucella neotome, Brucella ovis, Brucella canis.
     Бруцеллалар жоғары температураға сезімтал. Сұйық ортада 60 градуста 30 мин., 80-85 градуста - 5 минут ішінде, ал қайнатқанда бірден өледі. Тікелей түскен күн сәулесінің әсерінен бруцеллалар 4-5 сағатта өледі, топырықта тіршілігін 100 күн, суда - 114 күн сақтайды. Қоздырушы азық-түлікте ұзақ уақыт сақталады. Төменгі температураға өте төзімді болады (қатырылған етте 5 ай, сүт өнімдерінде - 1,5 айға дейін сақталады). Бруцеллездің қоздырушысы әр түрлі дезинфекциялық заттарға сезімтал: 2% карбол қышқылының ерітіндісі мен күйдіргіш натр, лизолдың 3% ерітіндісі хлорлы әктің және хлораминнің 0,2-1% ерітінділері қоздырушыны бірнеше минутта өлтіреді.

     4. Адам бруцеллезінде індеттің негізгі көзі қой, ешкі, сиректеу ірі қара мал, түйе, шошқа, марал және тағы басқа жануарлар болып табылады. Бруцеллез індетінің таралуында адам ролінің эпидемиологиялық маңызы жоқ.
     Бруцеллез адамдарға әр түрлі жолдармен жұғады. Індет көбінесе жанасқанда (ауру малмен немесе олардың өнімдерін, шикізаттарын пайдаланғанда) немесе алиментарлық жолмен жұғады.
     Мал өнімдері мен шикізаттарының эпидемиологиялық маңызы көп мөлшерде ластанғанымен айқындалады, сонымен қатар ол бруцелланың түріне, және оның вируленттілігі мен ұзақ уақыт сақталуына байланысты. Мысалы, ластанған сүтте бруцеллалар 10 күннен аса, ішкі ұлпаларда, сүйекте, бұлшық ет пен лимфа бездерінде бір айдан аса, жүнде - 3 ай сақталады.
     Адамдар бруцеллезге жанасу арқылы, не аэрогендік жолмен бруцелланың вирулентті өсінімен жұмыс істегенде шалдығады.
     Қой мен ешкінің Brucella melitensis түрі қоздыратын адам бруцеллезіне көктем-жазғы маусымдылық тән, ол малдың төлдеуіне байланысты. Бруцеллез адамға ірі қарадан жұққанда маусымдылық соншалықты байқалмайды, ол ауру көбінесе сүт және сүт өнімдері арқылы жұғуына, сонымен қатар сауын мерзімі көпке созылуына байланысты.

     5. Адамның бруцеллезі - ауыр созылмалы індет. Жасырын кезеңі 1-2 аптаға, ал кейбірде 2 айға дейін созылады. Жасырын кезеңнің мерзімі организмге енген микробтардың санына, олардың вируленттігіне және организмнің төзімділігіне байланысты.
     Жасырын кезеңнен кейін адамның бруцеллезі жіті түрінде байқалып, дененің қызуы 3-7 күн бойы 39-40 о С көтеріліп тұрады. Дененің қызуы тоңазумен және қатты терлеумен қатар болады. Емді дер кезінде қолданғанда адам сауығып кетеді. Бірақ көбінесе аурудың белгілері ұлғайып рецедивті бруцеллез түрінде байқалып немесе қозғалу аппаратының, жүйке, несеп-жыныс және жүрек-қан жүйесінің зақымдануымен сипатталатын созылмалы процеске ауысып кетеді.
     Жануарларда бруцеллездің клиникасы әртүрлі болады. Аурудың негізгі белгісі іш тастау болады, ол кезеңде іш тастаған төлмен, шарана суымен, плацентамен, жыныс органдарының сұйығымен көп уақытқа дейін сыртқы орта ластанады. Бруцеллалар сыртқа ауырған малдың несепімен және сүтімен шығады. Сонымен қатар малдың терісі, қорадағы мал орны, төсеніш, жем-шөптің қалдықтары, құрал-саймандар, мал қора, жайылым және суаттар ластанады. Жануарларда іш тастаудан басқа орхит, бурсит, эндометрит, мастит байқалады. Індет сонымен қатар жасырын түрде өтеді, тек арнайы зерттеу нәтижесінде ғана анықталуы мүмкін.

  3. Жануарлардың бруцеллезімен күресудің
жалпы ережелері

     6. Жануарлардың бруцеллезімен күресу келесі шараларға бағытталған:
     1) жануарлардың бруцеллезінің алдын алуға;
     2) бруцеллездің эпизоотиялық ошақтарын жоюға;
     3) бруцеллезді адамдарға жұқтырмауға.

     7. Бруцеллезге қарсы шаралар ұйымдастыру-шаруашылық, ветеринариялық-санитариялық және арнайы жұмыстарды қарастырады.

     8. Ұйымдастыру-шаруашылық шараларға малдың өсірілуі, азықтандыру мен өсіру жағдайы, жұмысты ұйымдастыруын қорғау, ветеринариялық және санитариялық білімдерді насихаттау.

     9. Ветеринариялық-санитариялық шараларға санитариялық режимді және мал шаруашылығы нысандарында шектеу шараларын сақтау, фермаларды қоршау және зоналарға бөлу, ветсанжібергіш және дезбөгеттер жасау, мал өнімдері мен шикізаттарын залалсыздандыру, дезинфекциялау, дезинсекциялау және дератизациялау кіреді. Бұл шаралар жалпы қабылданған нормалар және бруцеллездің ерекшелігіне байланысты туындайтын жеке бөліктері жөнінде осы Ереже бойынша жүргізіледі.

     10. Арнайы шараларға осы нұсқауға сәйкес жүргізілетін иммунопрофилактика және диагностикалық зерттеулер мәселелері кіреді.

     11. Мал бруцеллезімен күресу жүргізілген індеттанулық талдау нәтижелері бойынша бруцеллезден таза немесе таза емес пункттерге жатқызылған жануарлар табынының (отарының) белгіленген аумағында жүргізіледі. Соңғысының құрамына індет ошағы және қауіп төнген зона кіреді.

     12. Бруцеллезбен ауырған мал немесе осы аурудан таза емес мал табыны орналасқан мал қорасы, аула, жайылым немесе басқа да аумақтар бруцеллездің індет ошағы болып табылады.

     13. Бруцеллезбен ауырған мал немесе уақытша оқшаулау мақсатында организмдерінен бруцеллалар белсенді бөлініп жатқан (мысалы шарана суымен, шумен, жыныс жолдарының бөлінулерімен) зақымданған жануарлар тобы орын тепкен қоралар және шектелген аумақ індет ошағының мәйегі болып саналады.

     14. Індет ошағы орналасқан елді мекеннің (ауылдың, селоның, поселоктің) немесе шаруашылықтың (жеке қожалықтың, ұжымның) аумағы аурудан таза емес пункт болып есептеледі.

     15. Індет ошағының сыртында орналасқан, аурудан таза емес пункттің аумағы, қауіп төнген зона болып есептеледі.

  4. Аумақтың және жануарлардың статусын анықтау

     16. Аумақтар бруцеллез статусына байланысты класстарға бөлінеді: таза; А, В және С.

     17. Таза класс: аудандық әкімшілік аумағында соңғы 12 ай бойы жануарлардың 90 процентін ресми диагностикалық тестілермен тексергенде оң нәтиже бермесе.

     18. Класс А: аудандық әкімшілік аумағында соңғы 12 ай бойы жануарлардың 90 процентін ресми диагностикалық тестілермен тексергенде оң нәтиже берген мал 0,25 проценттен аспаса;

     19. Класс В: аудандық әкімшілік аумағында соңғы 12 ай бойы жануарлардың 90 процентін ресми диагностикалық тестілермен тексергенде оң нәтиже берген мал 1,5 проценттен аспаса.

     20. Класс С: аудандық әкімшілік аумағында соңғы 12 ай бойы жануарлардың 90 процентін ресми диагностикалық тестілермен тексергенде оң нәтиже берген мал 1,5 проценттен асып кетсе.

     21. Жануарлар статусына байланысты сау, шартты түрде сау, ауру және ауруға күдікті тудыратын болып жеке немесе топтарға бөлінеді:
     1) сау жануарлар: бруцеллезге ресми тестілер бойынша теріс нәтиже берген және аумақтың таза класында немесе аумақтың А және В кластарында бруцеллезден таза табындарда орналасқан;
     2) шартты түрде сау жануарлар: бруцеллезге ресми тестілер бойынша теріс нәтиже; бірақ соңғы екі айда ауру малдармен жанасқан немесе аумақтың А және В кластары аумағында бруцеллезден таза емес табында орналасқан немесе аумақтың С класындағы барлық табындарда орналасқан;
     3) бруцеллезге күдікті жануарлар: бруцеллезге ресми диагностикалық тестілер бойынша күдікті нәтиже немесе басқа диагностикалық әдістерге оң нәтиже берген;
     4) бруцеллезбен ауырған жануарлар: бруцеллезге ресми тестілер бойынша оң нәтиже береді. А класы аумағында иммунологиялық тестілерге оң нәтиже берген жағдайда, вакцинамен егілгендігі ескерілмеу керек, ал бактериологиялық зерттеулер оң нәтиже бергенде, бруцелланың эпизоотологиялық және вакциналық штаммдарын жіктеу қажет.

     22. Бруцеллез ауруы бойынша табынды таза, зақымданған және күдіктіге жатқызады:
     1) таза табын - ресми тестілер бойынша соңғы 12 айда және басқа тестілер бойынша соңғы 2 айда бруцеллезге оң нәтиже бермеген табын;
     2) зақымданған табын - ресми тестілер бойынша бруцеллезге оң нәтиже берген мал бар немесе эпидемиологиялық жағдай онда инфекция қоздырушысының бастауы барлығын дәлелдеген табын;
     3) күдікті табын - ресми тестілер бойынша бруцеллезге күдікті нәтиже берген мал бар немесе басқа тестілер бойынша оң нәтиже берген табын.

     23. Эпизоотологиялық жағдайға байланысты профилактикалық, аралық және сауықтыру шаралардың жоспарлары жасалынады:
     1) профилактикалық іс шаралар жоспары - бруцеллезден таза ауылдық округтегі шаруашылық субъектісіне дайындалады.
     2) аралық іс-шаралар жоспары - ауру шыға қалған жағдайда, уақытша іс-шаралар жоспары жасалынады, бірінші рет диагноз қойылатындықтан, бір жетіден - бір ай аралығына есептелінеді, онда малдың барлық басына және аурудың шыққан санын есепке алады, бұл жоспар бойынша, бруцеллездің нақты статусын анықтайды.
     3) сауықтыру іс шараларының жоспары. Таза класс індет ошағы аумағында бруцеллез шыққанда барлық мал басын ауыстыру жолымен сауықтыру жоспары дайындалады. Мемлекеттік ветеринариялық қадағалау органдары жүйелі диагностикалық тексерулер жолымен сауықтыруға рұқсат берулері мүмкін.

  5. Жануарлар бруцеллезінің диагностикасы

     24. Жануарларды және олардың биологиялық материалдарын қолданыстағы бруцеллезді диагностикалау нұсқамасына сәйкес жүргізеді.

     25. Бруцеллезге жаппай тексеру үшін әлбетте әртүрлі серологиялық әдістерді қолданады, олардың ішінде ресми тестілердің нәтижелері ең дұрысы деп саналады. Бруцеллездің диагностикасы үшін ресми тестілер болып комплементі байланыстыру реакциясы (КБР) және иммуно-ферменттік анализ (ИФА) табылады.

     26. Әртүрлі жануарларға зерттеулер жүргізіледі:
     1) ірі қара мал, марал, зебу және басқалар мына серологиялық реакциялармен: агглютинация реакциясы (АР), комплемент байланыстыру реакциясы (КБР), комплементті ұзақ байланыстыру реакциясы (КҰБР), роз бенгал сынамасы (РБС), Сайдулдин реакциясы (СР), иммуноферменттік анализ (ИФА), ал іш тасталған төлді бруцеллездің антигенін табу үшін биологиялық сынама қойып бактериологиялық зерттеулер жүргізіп тексереді;
     2) қой, ешкі, бұғыны - мына серологиялық әдістермен тексереді: АР-агглютинация реакциясы, КБР-комплемент байланыстыру реакциясы, КҰБР-комплементті ұзақ байланыстыру реакциясы, РБС-роз бенгал сынамасы, бактериологиялық (биологиялық сынама қою арқылы);
     3) шошқаны мына серологиялық әдістермен тексереді: КБР-комплемент байланыстыру реакциясы, КҰБР-комплементті ұзақ байланыстыру реакциясы, РБС-роз бенгал сынамасы; бактериологиялық (биологиялық сынама қою арқылы);
     4) жылқыны мына серологиялық әдістермен тексереді: пробиркідегі АР-агглютинация реакциясы, КБР-комплемент байланыстыру реакциясы, КҰБР-комплементті ұзақ байланыстыру реакциясы, РБС-роз бенгал сынамасы; бактериологиялық (биологиялық сынама қою арқылы);
     5) түйені мына серологиялық әдістермен тексереді: АР-агглютинация реакциясы, КБР-комплемент байланыстыру реакциясы, КҰБР-комплементті ұзақ байланыстыру реакциясы, РБС-роз бенгал сынамасы, бактериологиялық (биологиялық сынама қою арқылы);
     6) иттерді және жануарлардың басқа түрлерін мына серологиялық әдістермен тексереді: АР-агглютинация реакциясы, КБР-комплемент байланыстыру реакциясы; бактериологиялық (биологиялық сынама қою арқылы).

     27. Ұсақ малды B. ovis қоздыратын ауруға күдіктенгенде КҰБР-комплементті ұзақ байланыстыру реакциясымен тексереді. Іш тасталған төлді биологиялық сынама қою арқылы бактериологиялық зерттеулер жүргізу немесе бруцеллез антигенін анықтау мақсатында иммуно-ферменттік анализ - ИФА әдісімен тексереді.

     28. Жануарларды бруцеллезге 15-30 күннен кейін серологиялық әдістермен қайтадан тексереді.

     29. Сиырларды (қашарларды), інгенді буаздығына қарамастан, бірақ туғанынан 14 күннен кейін, аналық қойды және мегежінді төлдегенінен 1 айдан кейін, сондай-ақ ұсақ малдың төлдерінен басқа, жас малдарды 4-6 айлығынан бастап тексереді.

     30. Бруцеллезге қарсы егілмеген ірі қара малды және қойды, осы ауруға, вакцинаны қолдану нұсқамасында белгіленген тәртіпте және уақытта тексереді, сондай-ақ осы ауру бойынша жағдайға баға береді.

     31. Бруцеллезге күдік тудырған белгілер байқалған малдардан алынған материалдарға бактериологиялық зерттеулер (биологиялық сынамамен бірге қояды) жүргізіледі. Ветеринариялық зертханаға түскен іш тасталған төлдер міндетті түрде кампилобактериоз, трихомоноз, листериоз, сальмонеллез, лептоспироз, хламидиоздық аборт ауруларына тексеріледі.

     32. Бруцеллезді уақытында айқындау мақсатында аурудан таза шаруашылық субъектілері жоспарлы түрде осы ауруға тексеріледі:
     1) мүйізді ірі қара мал: сиырлар серологиялық - АР-агглютинацция реакциясы, КБР-комплемент байланыстыру реакциясы, КҰБР-комплементті ұзақ байланыстыру реакциясы, РБС-роз бенгал сынамасымен жылына 2-рет, сауылатын жануарлардан топтан алынған сүт шығыршық реакциясымен (ШР) - ай сайын, бұқалар АР, КБР, КҰБР, РБС реакциялары арқылы тоқсан сайын тексеріледі. Іш тастау болған жағдайда, іш тасталған төл бактериологиялық зерттеумен;
     2) қой және ешкілер: меншік түріне қарамастан барлық шаруашылық субъектілерінде аналық қойлар, 3-4 айлық ұрғашы тоқтылар - ұрықтандыру алдында (РБС немесе АР, КБР, КҰБР реакцияларымен), қошқарлар бруцеллезге және инфекциялық эпидидимитке - жылына 2-рет (төлдегенге дейін және төлдегеннен кейін РБС, КҰБР реакцияларымен) тексеріледі. Іш тастау болған жағдайда, іш тасталған төл биологиялық сынама қою арқылы бактериологиялық зерттеумен тексеріледі;
     3) шошқалар: негізгі мегежіндер және аталық шошқалар - жылына 2 рет, ал қалған мал басы - жылына 1 рет (РБС, КБР, КҰБР реакцияларымен). Іш тасталған төл биологиялық сынама қою арқылы бактериологиялық зерттеумен;
     4) жылқылар бруцеллезге күдіктенуге негіз болатын белгілері байқалған кезде (бурсит, тағы басқа), сондай ақ ірі қара малының және майда жандықтың бруцеллезден сауықтыру алу үшін, шектеуді алар алдында бруцеллезге (АР, КБР, КҰБР, РБС реакцияларына) тексереді;
     5) марал өсіру шаруашылықтарында қан сарысуын бруцеллезге (АР, КБР, РБС реакцияларымен) жылына бір рет, мүйіздерін кесу кезінде тексереді;
     6) терісі бағалы аңдар өсіретін шаруашылықтарда бруцеллезге ветеринариялық бақылау ересек аңдарды серологиялық зерттеулер көмегімен және іш тасталған төлдерді бактериологиялық зерттеулер жүргізу арқылы жүзеге асырады;
     7) қойдың инфекциялық эпидидимитіне аурудың қоздырушысының өсінін бөліп алғанда немесе комплементті ұзақ бекіту реакциясы бойынша овис антигеніне оң нәтиже алынса диагноз қойылды деп есептеледі.

     33. Бруцеллезден таза статустағы табында бруцелла өсінін бөліп алғанда немесе биосынама бойынша немесе иммуноферметтік анализ әдісімен оң нәтиже алынса бруцеллезге диагноз қойылды деп есептеледі. Жануарлардан серологиялық зерттеулермен бруцеллезге оң нәтиже алынғанда осы Ереженің қосымшаларына сәйкес диагнозға анықтау жүргізеді.

     34. Жануарлардан бөлініп алынған бруцелланың өсіндерін Республикалық ветеринариялық зертханаға немесе оның облыстық филиалдарына ауру қоздырушысының түрін анықтауға жібереді.

     35. Бруцеллезге диагноз қойылған жағдайда, ауданның мемлекеттік ветеринариялық бас инспекторы, санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мамандарымен бірге, шаруашылықта індет ошағының және індет процесінің, инфекция қоздырушысының бастауының, оның берілу факторларын, індет ошағының, қауіп төнген аумақтың, қолайсыз пункттің шекарасын анықтау мақсатында эпидемиолого-эпизоотологиялық талдау жүргізеді.

     36. Эпидемиолого-эпизоотологиялық талдаудың нәтижелері акті түрінде дайындалады. Оған аймақтың рельефінің схема-картасы, мал қораларының, тұрғын, өндірістік және басқа нысандардың орналасуы бірге беріледі. Схема-картада індет ошағының, қауіп төнген зона және аурудан таза емес пункттің шекаралары көрсетіледі.

  6. Профилактикалық іс-шаралар

     37. Жануарлардың бруцеллез ауруының алдын алу үшін уақытында бақылау зерттеулерін жүргізу қажет.

     38. Бруцеллезге бейім жануарларды (оның ішінде асыл тұқымды жануарларды) сатып алғанда, оларды 30 күн бойы басқа малдардан оқшаулап ұстайды және 2-рет бруцеллезге диагностикалық зерттеулер жүргізіп, ал қошқарларды сонымен қатар инфекциялық эпидидимитке тексереді. Басқа жануарлармен жанасуға немесе бірге ұстауға зерттеулерден тек 2 рет теріс нәтиже алғаннан кейін барып рұқсат етіледі. Егер зерттеулер кезінде оң нәтиже берген жануарлар байқалса, оларды оқшаулайды және диагнозын анықтайды (осы Ереженің қосымшаларына сәйкес), бруцеллез анықталған жағдайда ауру және олармен жанасуда болған жануарларды етке союға тапсырады.

     39. Жануарларды басқа адамдарға сату және осы пункттен басқа жаққа әкету, олардың аурудан тазалығын дәлелдегеннен кейін және паспортында қажетті белгілердің болуына байланысты жүзеге асырылады.

     40. Қазақстан Республикасының аумағында жануарларды бруцеллезге қарсы профилактикалық мақсатта егу шектелген вакциналармен ветеринария саласындағы өкілетті мемлекеттік органның рұқсатымен жүргізіледі.

     41. Статусы таза классқа жататын аумақта, жануарларды бруцеллезге қарсы әдетте вакцинамен екпейді. Егер аумақ бруцеллез бойынша А, В және С кластарының аумағымен шекаралас болған жағдайда вакцинамен егу қарастырылады.

     42. Егер таза аумақ, А класына жататын аумақпен шекаралас болған жағдайда, бруцеллезге қарсы тек қана жас малдарды, бұзауларды және қозыларды ғана вакцинамен егеді. Олар штамм 82 және Рев-1 вакциналарының қолдану жөніндегі нұсқамаларына сәйкес егіледі.

     43. Егер таза аумақ В және С класына жататын аумақпен шекаралас болса, онда бруцеллезге қарсы сиырларды штамм 82 векцинасымен, ал саулық қойларды штамм Рев-1 вакцинасының төмендетілген дозасымен, олардың қолдану нұсқамасына сәйкес егеді.

     44. А класына жататын аумақта бруцеллезге қарсы тек жас малдарды, бұзауларды - штамм 82 вакцинасымен, ал қозыларды Рев-1 вакцинасымен, олардың қолдану нұсқамасына сәйкес егеді.

     45. Егер А класына жататын аумақ, В немесе С класына жататын аумақтармен шекаралас болса, онда бруцеллезге қарсы сиырларды штамм 82 вакцинасымен, саулық қойларды штамм Рев-1 вакцинасының төмендетілген дозасымен, қолдану нұсқамасына сәйкес егеді.

     46. В немесе С класына жататын аумақтарда аурудан таза жануарларды, бұзауларды және сиырларды штамм 82 вакцинасымен, ұрғашы қозыларды және саулық қойларды Рев-1 вакцинасының төмендетілген дозасымен, қолдану нұсқамасына сәйкес егеді.

     47. В немесе С класына жататын аумақта аурудан таза емес пункттерде табында бруцеллезбен ауырған жануарлар болған жағдайда, жас малдарды тек екі рет теріс нәтиже және бақылау зерттеулерінен теріс нәтижелер алынғаннан кейін сақа малдарды вакцинамен егеді.

  7. Аралық іс-шаралар

     48. Егер бруцеллезден таза табында жоспарлы диагностикалық зерттеулер кезінде, бруцеллезге оң нәтиже берген жануарлар шықса, онда табын бруцеллезден уақытша күдікті статусына ие болады және аралық іс-шаралар жоспары бойынша бруцеллездің қорытынды статусы анықталады.

     49. Бруцеллезге оң нәтиже берген жануарлар оқшауланады және реакция берген малдарды оқшаулап осы Ереженің қосымшаларына сәйкес диагнозы анықталады.

     50. Егер бруцеллездің диагнозы анықталып, ал індеттанулық зерттеулер бойынша бруцеллез қоздырушысының бастауының және берілу факторларының барлығы анықталса, онда табын бруцеллезге шалдыққан статусына ие болады.

     51. Егер бруцеллездің диагнозы анықталмаса, ал індеттанулық зерттеулер бойынша бруцеллез қоздырушысының бастауының және берілу факторларының жоқтығын анықталса, онда табынға бруцеллезден таза статусы қайтарылады.

  8. Сауықтыру іс-шаралары

     52. Бруцеллезден сауықтыру шаралары індет ошағын жоюға бағытталған, инфекция қоздырушысының бастауын жоюға және берілу факторларын залалсыздандыруға.

     53. Бруцеллез қоздырушысының бастауын жоюға, бруцеллезбен ауырған және бруцелла тасымалдаушы жануарларды толығымен айқындау және жою арқылы қол жетеді.

     54. Бруцеллезбен ауырған жануарлардың жартысы, сондай-ақ жасырын бруцелла тасымалдаушылардың көпшілігі, қалыптасқан әдістермен бір рет тексергенде анықталмайтындықтан, табындағы ауруға шалдыққан барлық мал басын 30 күн ішінде етке сойған тиімді.

     55. Ауданның мемлекеттік бас ветеринариялық инспекторының рұқсаты бойынша бруцеллезге шалдыққан табынды, жануарларға жүйелі серологиялық зерттеулер жүргізу, ауруға шыққан жануарларды етке сою жолымен сауықтыруға болады.

     56. Табындарды жүйелі серологиялық зерттеулер жолымен сауықтыруға, жануарларда бруцеллездің клиникалық белгілері байқалмаса және табында бруцеллезге шалдығу ұлғаймаса рұқсат етіледі. Қатарынан арасына 15 күн салып кешенді АР, КБР, КҰБР, РБС немесе ИФА-ге, серологиялық әдістермен тексергенде бруцеллез анықталса жұғу индексі бірінші тексеруде 5 процент, ал екінші тексеру 3 проценттен аспаған жағдайда.

     57. Сауықтыру шараларын ауданның мемлекеттік бас ветеринариялық инспекторының басшылығымен ветеринариялық мамандар жоспарлайды және орындайды.

     58. Індет ошағындағы мал байлауда бағып күтіледі. Кейбір жағдайда оларға қоршалған жайылым телімдерін бекітіп береді, ондай жағдайда індет ошағының шекарасы кеңейтіледі. Ауру малдар жайылған жайылымды және олар су ішкен ақпайтын суаттарды, тек аурудан таза емес мал тобы шығарылғаннан соң кемінде 3-айдан кейін және сол аумақ толығымен залалсыздандырылғаннан кейін сау малдарға пайдалануға болады.

     59. Зерттеу нәтижелері алынғаннан кейін бір тәулік ішінде оң және күдікті нәтиже берген жануарлар бөлек оқшауланады.

     60. Оң нәтиже берген жануарларды 3-күннің ішінде етке союға жібереді.

     61. Күдікті нәтиже берген жануарлар 15-20 күннен кейін кешенді серологиялық әдістермен қайта зерттеледі. Оң және қайтадан күдікті нәтижелер алынса бруцеллезге диагноз анықталды деп есептеледі және жануарлар етке сойылады. Қайтадан зерттеу барысында күдікті нәтижесі жойылған жануарлар, шартты түрде сау деп танылады және табынға қайтарылады. Егер бірінші жолы бірнеше жануар күдікті нәтиже беріп және қайтадан зерттеу барысында олардың жартысында диагноз анықталса, онда барлық мал тобы етке союға жіберіледі.

     62. Диагностикалық зерттеулер жүргізілгеннен және оң нәтиже берген жануарлар оқшауланғаннан кейін мал қоралары дезинфекцияланады. Оң нәтиже берген мал орналасқан оқшауханада аптасына бір рет дезинфекция жасалынады.

     63. Екі рет теріс нәтиже алынғаннан кейін, табын үш айлық бақылауға қойылады. Осы уақыт аралығында АР, КБР, РБС және ИФА әдістерімен диагностикалық зерттеулер жүргізіледі. Теріс нәтижелер алынғаннан соң дератизация, санитариялық жөндеу және қорытынды дезинфекция жүргізілгеннен кейін табын сауықтырылды деп есептеледі және шектеу алынады.

     64. 12 ай ішінде табын сауықтырылмаса, онда мемлекеттік ветеринариялық инспектор індеттанулық зерттеулер нәтижелері бойынша сауықтыру шараларын ұзартудың немесе барлық мал басын етке союдың тиімділігі туралы шешім қабылдайды.

     65. Егер байқау зерттеулері кезінде бірен-саран мал оң нәтиже берсе, ал жыл бойғы ауыру көрсеткіші 10% артпаса, табынды сауықтыру мерзімі тағы да 6 айға ұзартылуы мүмкін.

  9. Індет ошағындағы және бруцеллезден таза емес
пункттердегі жүргізілетін ветеринариялық-санитариялық
шаралар

     66. Індет ошағы айқындалғанда және аурудан таза емес пункттің шекарасы анықталғанда шектеу қойылады.

     67. Шектеу шарттары бойынша тиым салынады:
     1) шектеу қойылған аумақ арқылы аурудан таза жануарларды тасымалдауға, айдап өтуге, енгізуге, сыртқа шығаруға, тек оларды етке союға жіберген жағдайдан басқа;
     2) індет ошағы айқындалған аурудан таза емес аумақтан басқа аумаққа әкетуге, шөп, сабан және басқа мал азығын дайындауға, сондай-ақ мал және адамдардың жиналуына байланысты шаралар жүргізуге;
     3) бруцеллезбен ауырған жануарларды және олардан алынған төлдерді 5 күннен артық ұстауға; көрсетілген жануарларды тез арада басқа жануарлардан оқшаулайды және олардың асыл тұқымдығына, өндірістік мәніне, салмағына, жасына буаздығына қарамастан бордақыламай 5 күн ішінде етке союға өткізеді.

     68. Бруцеллезден таза емес табынның жануарларын аурудан таза мал басынан оқшаулап ұстайды. Төл алуды, мал қораларынан қабырға арқылы оқшауланған бөлмелерде жүргізеді.

     69. Бұрын ауру жануарлар (аурудан таза емес мал басы) ұсталған мал қораларына сау малдарды енгізуге тыңғылықты дезинфекцияланғаннан, мал қыдырту алаңдарын және басқа нысандарды тазалағаннан, сондай-ақ дезинсекция және дератизация жүргізілгеннен кейін рұқсат етіледі.

     70. Бруцеллезден таза емес жануарлар жайылған жерлерден орылған шөп үш ай бойы сақталады. Сонан кейін барып сол аумақта ұсталатын малға беріледі.

     71. Бруцеллезден таза емес пункттерде ұсталатын қой мен ешкілерді саууға, залалсыздандырылмаған елтірі терілерін өңдеуге (кептіру, тазалау және басқа), сондай-ақ қозының ұлтабар қарнын және ұшаларын дайындауға, ал қой және ешкі сүтінен ірімшік және қатық дайындауға тиым салынады. Елтірі терісі ұшадан сыпырып алынғаннан кейін дезинфекцияланады және сақталады, ал ұшалары өртеледі немесе мал қорымына апарып тасталады.

     72. Бруцеллезден таза емес пункттерде қойдан (ешкіден) алынған жүнді залалсыздандырады.

     73. Бруцеллезбен ауырған (оң нәтиже берген), тек ветеринариялық-санитариялық ережелерді сақтап ет комбинаттарына апарылатын малдан басқа, жануарларды тасымалдауға және етке, жайлауға айдауға болмайды. Бруцеллезбен ауырған жануарларды темір жолмен, су жолымен және автокөлікпен ветеринариялық-санитариялық ережелерді қатаң сақтай отырып, ветеринариялық маманның бақылауымен ерекше жағдайда ветеринариялық-санитариялық жүк тасымалдау талаптарын басшылыққа ала отырып ет комбинаттарына апаруға рұқсат етіледі.

     74. Шаруашылықта (аулада) бруцеллезбен ауырған малдарды етке союға, осы мақсатта арнайы дайындалған орындарда барлық ветеринариялық-санитариялық іс-шаралардың талаптарын сақтай отырып етке сояды.

     75. Бруцеллезбен ауырған малдарды етке сойған кезде, алынған залалсыздандырылмаған етті, ет және басқа өнімдерді аңдарға азық ретінде пайдалануға тиым салынады.

     76. Жануарлардың өлекселері, іш тасталынған төл міндетті түрде жойылады немесе утелдеуге жіберіледі.
     77. Бруцеллезбен ауырған сиырларды саууға тиым салынады.

     78. Аурудан таза емес пункттегі сиырлардан алынған залалсыздандырылмаған сүтті сүт өңдеу мекемелеріне апаруға, базарларда сатуға, асхана жүйесінде пайдалануға тиым салынады. Ондай сүт пісіріліп жас малдарды азықтандыру үшін пайдаланылады.

     79. Аурудан таза емес пункттегі теріс нәтиже берген сиырлардан алынған сүт (кілегей) 70 о С 30 минут бойы, 85-90 о С 20 секунд бойы залалсыздандырылады, пісіріледі немесе тортасы айырылған майға өңделеді. Сүт осындай тәртіпте шаруашылық ішіндегі қажеттілік үшін залалсыздандырылады (сонымен қатар беті алынбаған сүттің гелін алмастыруға).

     80. Тортасын айырған май дайындағанда алынатын көк сүтті және іркітті сол фермада малдарға азық ретінде пайдаланады.

     81. Ауырған жануар тұрған қора жайларды дезинфекциялау үшін - хлорлы әктің судағы ерітіндісімен; құрамында 2 процент белсенді хлоры бар немесе ДП-2 препаратымен; формальдегидтің ерітіндісімен (70 процент формалин және 3 процент күйдіргіш натрий); 2 процент күйдіргіш натрийдің ыстық ерітіндісі; 2 процент формальдегидтің ерітіндісі; 0,5 процентті глутарь альдегидтің ерітіндісі; 5 процент техникалық фенолды натрий немесе карбол қышқылы; эстостерил-1 құрамында 0,5 процент мүсәтір қышқылы бар; немесе басқада дезинфекциялық заттар пайдалынады.

     82. Бруцеллезбен ауырған немесе оған күдікті малдардың көңін, төсенішін және жем-шөп қалдықтарын жояды немесе залалсыздандырады. Осы жануарлардың көңін шаруашылықта, тек алдын ала залалсыздандырып барып қолдануға болады. Көңді биологиялық, химиялық немесе физикалық әдістермен залалсыздандырады.

     83. Ірі қара мал бруцеллез ауруынан таза емес аумақтарда шаруашылық аралық фермалар және басқа бұзау өсіру мекемелерін ұйымдастыруға жол берілмейді.

     84. Індет ошағы айқындалғанда және аурудан таза емес пункттің шекарасы анықталғанда шектеу қойылады.

     85. Шектеу шарттары бойынша тиым салынады:
     1) малдарды оқшауханадан басқа жерлерде ұстауға;
     2) індет ошағы және аурудан таза емес аумаққа жануарларды кіргізуге (әкелуге) және шығаруға (әкетуге).

  10. Ірі қара мал бруцеллезінен таза емес
пункттерді сауықтыру

     86. Бруцеллезден таза емес пункттерді сауықтыру індет ошағын және сыртқы ортадағы (берілу факторларын және ауру қоздырушыларын тасымалдаушыларды) қоздырушыны жою үшін жүргізілетін шараларға тіреледі.

     87. Іш тастау байқалған, бруцеллезбен ауырған мал айқындалған кезде, табындағы барлық жануарларды 5 күн ішінде етке союға тапсырады.

     88. Ірі қара малдың бруцеллезі анықталған кезде, аурудан таза емес пункттің, жеке індет ошағының және қауіп төнген аумақтың шекарасын белгілейді және шектеу қояды.

     89. Аурудан таза емес пункттерді сауықтырады:
     1) аурудан таза емес мал басын жою және оларды сау малдармен алмастыру жолымен;
     2) жүйелі диагностикалық тексерулер, ауруға шыққан малдарды оқшаулау және етке сою жолымен.

     90. Аурудан таза емес барлық ірі қара мал басын 30 күн ішінде, ал айқындалған ауру малдарды, аурудан таза емес мал басын жойғаннан кейін 5 күн ішінде етке сояды, мал тұрған қора және оның аумағы санацияланады.

     91. Ірі қара мал табынын бруцеллезден жүйелі диагностикалық тексерулер жолымен, бруцеллезге қарсы вакциналарды қолдану және оларды қолданбай сауықтырады.

     92. Вакциналарды қолданбай сауықтыру кезінде диагностикалық зерттеулер жүргізеді.

     93. Оң нәтиже берген малдарды тез арада табыннан оқшаулайды және оларды айқындаған уақыттан бастап 5 күн ішінде етке сояды. Ауру мал тұрған қораларға дезинфекция жүргізеді (әрбір ауру мал анықталғаннан соң).

     94. Қатарынан екі рет теріс нәтижелер алынғаннан кейін, аурудан таза емес пункттегі барлық мал басы 3 айлық бақылауға қойылып, арасына 1,5 ай салып диагностикалық зерттеулермен тексеріледі. Бақылау тексерулері кезінде теріс нәтижелер алынып және қорытынды іс-шаралар жүргізілгеннен кейін аурудан таза емес пункттен шектеу алынады.

     95. Табынды бруцеллезге қарсы вакцинаны қолдану арқылы сауықтыру кезінде мал басына сертификациялық статусына сәйкес иммунизация жүргізіледі.
     Вакцина егілген малдарды бруцеллезге вакцинаның қолдану нұсқамасында белгіленген әдістермен және көрсетілген мерзімде тексереді.

     96. Егер табын жүйелі диагностикалық зерттеулер жолымен бір жыл ішінде сауықтырылмаса, онда табындағы барлық жануарларды етке сояды.

     97. Иммунделген мал табынын сауықтыру кезінде вакцина егілген кезеңнен кейін диагностикалық зерттеулер мал бруцеллезінің диагностикасы нұсқамасына сәйкес иммунологиялық реакциялармен және 0-ПС антигенмен иммундық диффузиялық реакциясымен (ИДР) жүзеге асырылады.

  11. Ұсақ мал бруцеллезінен таза емес
пункттерді сауықтыру

     98. Шаруашылық субъектісінде қойдың, ешкінің бруцеллез ауруы айқындалған кезде, індет ошағындағы барлық мал басы физиологиялық жағдайына, шаруашылық мәніне қарамастан, алынған төлімен бірге тез арада етке союға жіберіледі.

     99. Аурудан таза емес пунктте, қауіп төнген аумақта орналасқан ауруға бейім мал басын серо-аллергиялық әдіс кешенімен бруцеллезге тексереді. Егер шаруашылық субъектісінде қой, ешкі арасында ауру жануарлар болмаса, аурудан таза емес пунктте ұсталатын барлық ауруға бейім мал басы бойынша зерттеу барысында қатарынан екі рет теріс нәтиже алынса және барлық санитариялық шаралар орындалса шектеуді алады.

     100. Сау малға індеттің жұғу қаупі төнген жағдайда, оларды вакцинамен егеді. Вакцинаны қолдану тәртібі және сонан кейінгі диагностикалық зерттеулер жүргізу нұсқамаға сәйкес шектелуі және шаруашылық субъектісінің сауықтыру жоспарында көрсетілуі тиіс. Бұл жағдайда барлық классификациялық аумақтың қозыларын иммундеуді, оларды алдын ала тексеру арқылы жүзеге асырады. Барлық жастағы қой топтарын жылдың бір мезгілінде (шілде-тамыз) вакцинамен егеді.

     101. Қойларды (ешкілерді) ұрықтандыру үшін бруцеллезден және жұқпалы эпидидимиттен сау қошқарлардың (текелердің) ұрықтарын пайдаланады. Кейін олардың аурудан тазалығына бақылауды аулаларда ұсталатын кішірек мал басын (50 басқа дейін) және отардағы (50 бастан артық) барлық мал санының 30% жоспарлы диагностикалық тексеру жолымен жүзеге асырады.

  12. Қойлардың "Brucella ovis" (қойлардың
жұқпалы эпидидимиті) қоздыратын ауруынан таза емес
пункттерді сауықтыру

     102. Қойлардың жұқпалы эпидидимиті айқындалған кезде, ауру жануарларды етке союға өткізеді, ал шаруашылық субъектісіне шектеу қояды.

     103. Ауру қошқарлармен жанасқан қойларды, серологиялық КҰБР және аллергиялық әдіспен 20-30 күн сайын қатарынан 3 рет теріс нәтиже алынғанша тексереді. Ауру мал шыға қалған жағдайда, оларды етке союға жібереді (саулық қойларды қозыларымен бірге). Іш тасталған төл байқалса, оны зертханаға бактериологиялық тексеруге жібереді.

     104. Қошқарлар және саулық қойлар үлкен топтармен шоғырланған жерлерде, жүйелі диагностикалық зерттеулер әдісімен сауықтыруға болмаған жағдайда, төлдерді (3-5 айлық) нұсқамаға сәйкес Рeв-1 вакцинасымен егеді.

     105. Зерттеулерден теріс нәтижелер алынған кезде, барлық ауырған мал басын етке союға тапсырғаннан және санитариялық жұмыстар жүргізілгеннен кейін, пунктті таза деп есептеп жануарларды қолданысқа пайдаланады.

     106. Кейін қошқарларға жылына 2 рет, ұрықтандырудан 1-2 ай бұрын және ұрықтандыру кампаниясы біткен соң жоспарлы диагностикалық зерттеулер жүргізіледі.

  13. Түйе, шошқа, терісі бағалы аңдар, марал
және бұғыларды бруцеллезден сауықтыру

     107. Түйелерді жүйелі диагностикалық зерттеулер жолымен және нұсқамаға сәйкес арнайы профилактикалық препараттарды (штамм 82 вакцинасын) қолдану арқылы сауықтырады.

     108. Шошқаларда бруцеллез анықталғанда, барлық мал басын, оның ішінде жас торайларды, етке союға өткізеді және кешенді ветеринариялық-санитариялық іс-шаралар жүргізеді. Қораларды және олардың аумақтарын санациялағаннан және шектеуі алынғаннан кейін фермаға сау шошқаларды әкеледі.

     109. Барлық категориядағы аң өсіру шаруашылықтарында және ит питомниктерінде бруцеллез айқындалған кезде барлық аурудан таза емес жануарлар топтарын сояды, терілерін залалсыздандырғаннан кейін қолданады. Қалған мал басын екі рет теріс нәтиже алынғанша тексереді. Ауру аңдарды жойғаннан және кешенді ветеринариялық-санитариялық шаралар жүргізілгеннен кейін пункттен шектеу алынады.

     110. Маралдардың және бұғылардың бруцеллезін айқындау үшін, пантыны кесу кезінде қан тексеріледі. Оң нәтиже берген жануарларды етке сояды. Аурудың алдын алу мақсатында табындардың қозғалыс маршруттарын белгілейді. Төлдеу кезінде шуларын және іш тасталған төлдерін жояды, табынды жаңа жайылымға айдап апарады.

     111. Егер кезекті тексеру кезінде, бірде-бір жануар диагностикалық тестерге оң нәтиже бермесе және кешенді ветеринариялық-санитариялық шаралар жүргізілген болса, табын аурудан таза деп танылады.

  14. Індет ошағына эпизоотолого-эпидемиологиялық
талдау жүргізу

     112. Бруцеллездің індет ошағы - жануарларға және адамдарға жұғу қаупі бар, ауру қоздырғышының бастауы және берілу тетігі орналасқан аумақ болып саналады. Індет ошағына эпидемиолог және эпизоотолог дәрігерлер бірлесіп талдау жүргізеді. Талдауды уақытында және жедел жүргізудің маңызы зор. Ауыл шаруашылығы жануарларының бруцеллезімен күресудің және адамдардың бруцеллезбен ауруының алдын алудың кешенді шаралары ветеринариялық және санитариялық қызмет мамандарының шаруашылық (ферма) жетекшілерімен бірлесе отырып, аумақтың эпизоотологиялық жағдайын және эпидемиологиялық ерекшеліктерін нақтылы зерттеулер негізінде дайындалады.

     113. Адамдарға бруцеллездің жұғуын, аурудың бастауын анықтауда эпизоотологиялық деректердің шешуші маңызы бар.

     114. Адамдардың бруцеллезбен ауыруында қой бруцеллезінің маңызы ерекше. Ірі қара мал және шошқа бруцеллез ошақтарында, әлбетте ауру бірен-саран спорадиялық жағдайда тіркеледі.

     115. Індет ошағына эпидемиологиялық талдау жүргізу емдеу мекемелерінен (форма N 58/у ) бір тәулік ішінде шұғыл хабарлама, сондай-ақ ветеринариялық қызметтен, шаруашылық субъектілерінің мамандарынан немесе жетекшілерінен, мал иелерінен жануарлардың бруцеллезбен ауырғаны туралы мәліметтер алынғаннан кейін басталады.

     116. Адамдардың бруцеллезбен ауыру жағдайына эпидемиологиялық талдау жүргізудің мақсаты ветеринариялық қызмет мамандарымен бірлесе отырып аурудың бастауын, жұғу жолдарын, инфекция бастауымен жанасуда болған барлық тұлғаларды анықтау және сол ошақта бруцеллездің адамдарға жұғуының алдын алудың кешенді шараларын жүргізудің, сондай-ақ бруцеллез ошағында жұмыс істейтін тұлғаларды алдын ала бақылауға алу болып табылады.

     117. Жұғу жолдарын анықтау үшін мал шаруашылықтарына, жеке шаруашылықтарға, мал өнімдерін және шикізаттарын өңдеу (сүт комбинаттарына, мал сою пункттеріне, ірімшік қайнату зауыттарына) мекемелеріне мұқият талдау жүргізу қажет. Талдауды ветеринариялық дәрігер-эпизоотолог, дәрігер-эпидемиолог объектіге бекітілген санитарлық дәрігермен және шаруашылықтың немесе мекеменің (жеке меншіктің) қатысуымен жүргізеді. Ошақта эпизоотолого-эпидемиологиялық талдау келесі кесте бойынша жүргізіледі:
     1) ошақтың шыққан жерін анықтау (ферма, отар, мал өнімдерін өңдеу мекемелері, жеке шаруашылық). Осы ошақта бұған дейінгі адамдарды диспансерлік тексерудің және ветеринариялық зертханалардың тексеру нәтижелерін пайдалана отырып, бұдан бұрын ошақта адамдардың немесе жануарлардың бруцеллезбен ауырған жағдайы болғандығын анықтау қажет;
     2) ошақтың шығу себептерін және жағдайларын, инфекция қоздырушысының бастауын және аурудың адамдарға жұғуын анықтау. Кейінірек бруцеллезге қарсы қолданылатын шаралар осы мәселелерді дәл және толық анықтауға байланысты ветеринариялық қызмет жануарларды бруцеллезге тексеруді және ауру мал шыға қалғанда оларды тез арада оқшаулауды, союды, сондай-ақ басқада ветеринариялық-санитариялық шараларды ұйымдастырады. Санитарлық- эпидемиологиялық қызмет емдеу жүйелері арқылы ауруды алдын ала анықтау және емдеу мақсатында аурудың жұғу қаупі төнген барлық тұлғаларды тексеруді, берілу факторлары болып саналатын күдікті нысандардан зертханалық зерттеулерге сынамалар алуды, аурудың алдын алу туралы санитарлық үгіт ағартушылық жұмыстарды және басқа шараларды ұйымдастырады. Іш тастаған, өлі туған жануарлардың төлдерінен және сүттерінен қоректік орталарды пайдалана отырып бруцеллалардың өсіндерін бөліп алу, аурудың жұғуының басты дәлелі болып табылады.
     Сонымен қатар, бұл факторлардың (топырақ, су, сүт өнімдері, жүн, тері, көң және басқа) маңызын анықтау гемагглютинациялау тәсілінде (РПГА) моноклональді антиденелердің эритроцитарлық диагностикумдерін және басқа тәсілдерді қолдану арқылы жүзеге асырылады;
     3) алынған мәліметтерді талдау, шыққан ошақты жоюдың барабар шараларын қабылдау, оның шығуы және жүргізілген шаралар туралы тұжырымдар дайындау. Ветеринариялық маман және эпидемиолог ошақтың эпизоотологиялық жағдайын, қарқынын (малға жұғу деңгейін), шекарасын, қоздырушының түрін, нысанның санитарлық-гигиеналық жағдайын, инфекция қоздырушысының берілу факторлары мен жұғу жолдарын, жұғу қаупі төнген тұлғалардың тізімін анықтауға және ошақты жоюдың шараларын қабылдауға тиісті. Бруцеллездің ошағы, барлық ауру мал союға өткізілгеннен, бақылау тексерісі кезінде қалған жануарлардан теріс нәтижелер алынғаннан, инфекцияның берілу факторлары залалсыздандырылғаннан, мал тұрған жер тазартылғаннан, жұғу қаупі төнген барлық тұлғалар диспансерлік бақылаудан өткеннен кейін жойылды деп есептеледі. Ошақтың жойылуының ең басты себебі, ауру малдың болмауы және осы ошақта адамдардың бруцеллезбен қайтадан ауырмауы болып табылады. Эпидемиолог індет ошағына ветеринария маманымен бірлесіп талдау жүргізу барысында, адамға жұққанына, жұқпағанына қарамастан арнайы есептілік формасындағы N 307/у "Зооноз ауру ошағына эпизоотолого-эпидемиологиялық талдау жүргізу картасы" толтырылады. Адам ауырған жағдайда, оған "Ауру туралы мәліметтер" жанамасы толтырылады.
     Ошақта бірнеше осындай жағдайлар болғанда, жанама әрбір ауруға толтырылады. Картаның бөлімдері және ондағы сұрақтар ошаққа эпизоотолого-эпидемиологиялық талдау жүргізу этаптарының тәртібінде дайындалған. Егер эпидемиологиялық талдау бруцеллезбен ауырған жандарға байланысты жүргізілсе (ветеринариялық дәрігермен бірге), онда бруцеллезге қарсы қолданылған шаралардың орындалу нәтижелері, жұмыскерлерді бруцеллезге қарсы егудің жағдайы, инфекция бастауымен жанасқан тұлғаларды медициналық тексеруді ұйымдастыру, сондай-ақ эпидемияға қарсы жүргізілген шараларды тексеру нәтижелері көрсетіледі. Шаруашылыққа (мекемеге) міндетті түрде орындалуы тексерілетін жоспар-тапсырма дайындалады.

     118. Фермаларға, жеке мекемелерге (шаруашылықтарға) талдау жүргізгенде бруцеллезге қарсы қолданылған шаралардың орындалуына, жұмыскерлердің еңбек ету жағдайына басты көңіл аудару қажет, ол үшін:
     1) нысанның санитарлық-гигиеналық жағдайын бағалау, аумақтың көріктенуін, сумен қамтамасыз етілуін, дезинфекциялық және жуғыш заттардың болуын, жұмысшылар бөлмелерінің жабдықталуын, олардың күту жағдайын, мал қорымдарының, Беккери апандарының немесе өлексе өртеу пештерінің, сыпыру тазалау құралдарының болуын, оның ішінде іш тастаған және өлі туған төлдерді, шуды алуға арналған құралдардың болуын анықтау қажет;
     2) жеке қорғану киімдерінің, арнайы және аяқ киімдердің, қолқаптардың, резинеленген фартуктердің, олардың санын, қолдануға болатындығын, сақтау тәртібін, орталықтан жуу, аптечкалардың, қолжуғыштардың, дезинфекциялық заттардың, сабынның болуын анықтау;
     3) алиментарлық жұғу жолдарын анықтау мақсатында сүтті пастерилизациялау режимін, ыдыстардың жуу және сүзгіш материалдарын сақтау тәртіптерін бақылауға, сүт және сүт өнімдерін сату тәртібін белгілеу;
     4) талдаудан өткен шаруашылықтағы мал өнімдері мен шикізаттарын өңдеу және тасымалдау тәртібін анықтау, шаруашылықтағы немесе мекемедегі жұмысшыларға профилактикалық бақылау жүргізуді ұйымдастыруды тексеру.

  15. Адамдарды аурудың жұғуынан қорғаудың шаралары

     119. Адамдарды бруцеллезден қорғаудың шаралары аймақтық және жергілікті бағдарламаларға сәйкес облыста, ауданда және жеке шаруашылықта жүргізілуге тиіс.

     120. Адамдарды аурудың жұғуынан қорғау мақсатында келесідей ветеринариялық және санитарлық-гигиеналық шаралар жүргізіледі:
     1) бруцеллезден таза емес шаруашылықтарда мал сою тәртіптерін сақтауға, соңынан жабдықтарды залалсыздандыруға, ауру малдар тасымалданған көлік дезинфекциялауға;
     2) бруцеллезге тексергенде оң нәтиже берген жануарларды қабылдауға, тасымалдауға және союға, ұшаларын бөлуге және шикізаттарын өңдеуге мекеменің тек тұрақты бруцеллезге диспансерлік тексеруден өткен оның ішінде бруцеллезге тексергенде оң иммунологиялық нәтиже берген, бірақ титрлерінің өсу динамикасы байқалмайтын, медициналық мекемелер бруцеллездің тұрақты түрлерінің айқындалған жұмысшылар жіберіледі;
     3) қолдарының саусақтарында жара және басқа да терінің зақымдануы бар тұлғалар, жұмысқа терінің зақымданған жерлерін алдын ала өңдеп резиналы қолғап кигеннен кейін жіберіледі. Бруцеллезден таза емес шаруашылықтан келген, тексерген кезде бруцеллезге оң нәтиже берген малдарды сойғанда, өңдегенде, осы жұмысқа қатысатындардың барлығы резиналы қолғап киюге тиісті;
     4) бруцеллезге оң нәтиже берген жануарларды қабылдауға, тасымалдауға, союға және ұшаларын бөлуге, олардан алынған шикізаттарды өңдеуге жасы 18-ге толмаған тұлғалар, аяғы ауыр әйелдер, уақытша алынған жұмысшылар, жіті және созылмалы түрдегі аурулар, бруцеллездің клиникалық белгілері байқалған, бруцеллездің алдын алу жөнінде санитарлық сынақтан өтпеген адамдар жіберілмейді;
     5) бруцеллезден таза емес шаруашылықтан алынған мал өнімдері мен сүтті пайдалануда және өңдеуде белгіленген тәртіпті сақтауға;
     6) мекемелер және шаруашылықтарда жануарлар мен жұмыс істеу ережелерін сақтауға: бруцеллездің жұғу қаупі бар жұмысшыларды, сондай-ақ уақытша қабылданған жұмысшыларды жеке гигиеналық құралдармен, жеке және арнайы киімдермен (халат, резиналы қолғап, фартук, арнайы аяқ киім) қамтамасыз етуге;
     7) бөлмелердің болуы және оларды дұрыс пайдалануға: дем алу, тамақ ішу, жуыну бөлмелері;
     8) ыстық сумен, жуғыш заттармен, дезинфекциялық құралдармен қамтамасыз етуге;
     9) шаруашылықтарда және мекемелерде орталықтан дезинфекция, арнайы киімдерді жууды және тазалауды ұйымдастыруға;
     10) жұмысшыларға гигиеналық ережелер, жеке қорғану заттарын қолдану, бруцеллезге қарсы режимдерді сақтау туралы міндетті инструктаж жүргізуге;
     11) бруцеллездің жұғу қаупі бар жұмысқа, тек инструктаждан өткеннен кейін жіберуге.

     121. Мал шаруашылықтарында, мал өнімдері мен шикізатын өңдеу мекемелерінде, вирулентті өсіндермен жұмыс істейтін зертханаларда бруцеллезге қарсы қолданылатын шаралардың ұйымдастыруын және орындалуын бақылауды мемлекеттік санитарлық қадағалау органы белгілеген тәртіпте аумақтық мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау басқармалары жүзеге асырады.

     122. Бруцеллездің жұғу қаупі бар мал шаруашылықтарында, жайлауда, мал сою пункттерінде, қой қырқу пункттерінде, ет және сүт комбинаттарында және басқа да мекемелерде бруцеллезге қарсы қолданылатын режимнің сақталуын жоспарлы түрде тексеруді, осы нысандарға бекітілген санитарлық дәрігермен бірлесе отырып эпидемиолог, сондай-ақ ветеринариялық дәрігер инспектор жүргізеді. Жоспарлы тексерудің жиілігі эпизоотологиялық жағдайға байланысты, яғни жылына 2 рет нысандарды тексеру нәтижелері бойынша шара қолдану үшін әкімшілікке хабарланады.

  16. Кәсіпкерлік контингентті диспансерлік
профилактикалық бақылау

     123. Ауру жұққан және бруцеллезбен ауырған адамдарды уақытында анықтау мақсатында, олар жұмысқа орналасар алдында және жыл сайын міндетті профилактикалық тексеруден келесі санаттағы азаматтар өтеді:
     1) мал өсірушілер және олардың семья мүшелері;
     2) мал күтуге уақытша жіберілген жұмысшылар, мал шаруашылығы мекемелерінде (шаруашылықтарында) жұмысқа араласып жүрген құрылысшылар, механизаторлар;
     3) мал өнімдерін және шикізаттарын өңдеу мекемелерінің тұрақты және уақытша жұмысшылары;
     4) қаракөл зауыты, тері зауыты, жүн өңдеу фабрикасы, тері, жүн өңдеу, ет-сүйек ұнын дайындау кәсіпорындарының жұмысшылары;
     5) вакциндік препараттармен, бруцеллалардың тірі өсіндерімен, патологиялық материалдармен жұмыс істейтін медициналық, ветеринариялық мамандар және басқа адамдар;
     6) бруцеллезге серологиялық реакциялар бойынша оң нәтиже берген және бруцеллездің латентті түрімен ауырған тұлғалар 2 жыл бақыланады.

     124. Диспансерлік тексеру тек бруцеллезден ресми таза емес шаруашылықтарда емес, сондай-ақ бруцеллезден таза шаруашылықтарда да жүргізіледі.

     125. Ауылды жерлерде осы көрсетілген контингент жұмысқа орналасар алдында міндетті түрде бруцеллезге тексерілуі тиіс (клиникалық бақылау, қанды Хеддльсон реакциясымен зерттеу), бруцеллез жұққан жағдайда кәсіптік аурулар қатарына жатқызу үшін жұмысқа уақытша тартылған контингент, оған дейін толық диспансерлік тексеруден өтпеген жағдайда, бірінші онкүндікте тексеріске жатады, себебі аурудың жаңа жұққан кезінде гуморальдық жауап кейінірек пайда болады. Бұл жағдайда медициналық қызметкер сақманға араласқан негізгі тұлғалардың тізімін дайындайды.

     126. Диспансеризациялауға басшылықты денсаулық сақтау департаментінің бас мамандары жүргізеді. Диспансеризацияны инфекциялық аурулар бөлімі жүргізеді. Аумақтық санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау басқармалары контигенттік кезеңді медициналық тексеруден және диспансеризациялаудан өтуін бақылайды, жұмысшылардың санын және кезекті тексеру мерзімінің тізімін дайындайды, сондай-ақ қолайсыз шаруашылық факторларының әсерін анықтайды. Аудандық орталық аурухананың ұйымдастыру-әдістемелік бөлімі, инфекциялық аурулар бөлімі, санитарлық-эпидемиологиялық стансаның (СЭС-тің) эпидемиологымен бірлесе отырып жылда бруцеллезге тексеру кезеңдерінің нәтижелерін келесідей мәліметтерді көрсетіп динамикасын анықтайды:
     1) бруцеллезге диспансерлік тексеруге жататын адамдардың санын, оның ішінде дәрігерлік учаскілерге шаққанда;
     2) бруцеллезбен ауырғандардың және кешенді тәсілдерге (Райта, Хеддльсон) оң нәтиже берген адамдардың санын, оның ішінде диспансерлік есепке алынғандар;
     3) емделуге жататын аурулардың санын, оның ішінде (амбулаторлық және стационарлық) емделуге жіберілгендер;
     4) басқа жұмысқа ауыстырылғандардың санын;
     5) ауруға байланысты мүгедектікке жіберілген адамдардың санын;
     6) ауырғаннан кейін диспансерлік есепте тұрған адамдардың саны, оның ішінде ағымдағы жылдағы есепке алынғаны;
     7) ағымдағы жылы диспансерлік есептен шыққан адамдардың санын.
     Кәсіптік ауру тағайындалған адамдарға аса көңіл бөлінеді. Олар жеке есепке алынады.

     127. Нысандардың әкімшілігі кезеңді медициналық тексеруге жататын адамдардың бекітілген тізімін дайындайды.

     128. Бекітілген тізім бойынша, учаскелік медициналық қызмет (орталық аудандық аурухана, фельдшерлік-акушерлік пункт) мерзімді жұмыс уақытында малшылардың денсаулығын және уақытша жұмысқа алынғандарды сұрау және тексеру арқылы бақылайды және нәтижелерін диспансерлік журналға тіркейді.

     129. Бруцеллезге оң нәтиже берген, бруцеллезге тән клиникалық белгілері байқалған адамдарды түпкілікті медициналық тексеруден тәжірибелі мамандар (инфекционист, невропатолог, гинеколог, уролог, хирург) өткізеді.

     130. Диагнозды анықтауды немесе дәлелдеуді инфекциялық стационарда, бөлімде, ауруханада инфекционист дәрігер жүзеге асырады.

     131. Бруцеллездің кәсіптік қызметпен байланыстылығы белгіленген тәртіпте міндетті түрде инфекционист және эпидемиолог дәрігерлердің қатысуымен анықталады. Бруцеллездің кәсіптік қызметке байланысты жұғуын дәлелдейтін негізгі құжат эпизоотолого-эпидемиологиялық талдау картасы болып табылады.

     132. Малшыларды және уақытша сақманға тартылған жұмысшыларды сақманнан кейінгі 1-2 ай ішінде профилактикалық медициналық тексеруден (клиникалық тексеру, қанды Хеддльсон реакциясымен зерттеу) өткізеді.

     133. Мал өнімдері мен шикізаттарын өңдеу мекемелерінің тұрақты және уақытша қабылданған жұмысшылары жаппай мал союда және малды санитарлық қасапханаларда сойғанда, жылдың төртінші тоқсанында диспансерлік тексеруден өтулері қажет (клиникалық тексеру, қанды Хеддльсон реакциясымен зерттеу). Диспансерлік топқа аурудың жұғу қаупі бар цехтардың жұмысшылары кіреді.

     134. Тері, жүн өңдеу кіші кәсіпорындарының, қаракөл зауыттарының, тері зауыттарының жұмысшылары, сондай-ақ тірі бруцелла өсіндерімен жұмыс істейтін медициналық, ветеринариялық мамандар жылына бір рет диспансерлік тексеруден өтулері тиіс (клиникалық тексеру, қанды Хеддльсон реакциясымен зерттеу).

     135. Бруцеллездің латентті түрімен және серологиялық реакцияларға оң нәтиже берген тұлғалар жылына бір рет диспансерлік тексеруден өтеді. Бруцеллез ушыққан жағдайда түпкілікті зерттеулер (қанды және зәрді зерттеу Хеддльсон және Райта реакцияларымен қайтадан тексеру) жүргізіліп және инфекционист-дәрігерге жіберіледі.
     Сырқаттан шағым болмаған жағдайда, диспансерлік мерзімнің аяғында қанды Райта реакциясымен тексереді және теріс нәтиже алған жағдайда тексеру тоқтатылады.

     136. Жеке шаруашылықта індет ошағындағы жануарлармен жанасуда болған барлық тұлғалар, балаларымен бірге тез арада аумақтық мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау басқармасының ұсынуымен тексеруге (клиникалық байқау, қанды Хеддльсон реакциясымен зерттеу) жатады. Осы тұлғалар ауру мал жойылғаннан және індет ошағына санация жүргізілгеннен бастап 6 ай бойы (инкубациялық кезеңнің мерзімі) бақылауда болады. Шағым түскен кезде түпкілікті (қанды қоректік ортаға егу, Райта реакциясымен) тексеріледі, ал осы уақыт аралығында шағым түспесе індет ошағындағы бақылау тоқтатылады.

  17. Халық арасындағы санитарлық-ағартушылық жұмыс

     137. Санитарлық-ағартушылық шараларын жүргізудің мақсаты халыққа қажетті санитарлық-гигиеналық білімді жеткізу.
     Бруцеллездің алдын алудағы санитарлық-ағартушылық жұмыстың негізгі мақсаттары:
     1) бруцеллез - зооноздық инфекция, онда аурудың бастауы болып ауыл шаруашылығы малдары болып табылатындығын халыққа түсіндіру;
     2) бруцеллездің жануарлар арасында таралуын, жұғу жолдарын және оның адамға қауіптілігін, кәсіптік ауру екенін хабарлау.

     138. Санитарлық-ағартушылық жұмыс жүргізілетін топтар арасында кәсіптік аурудың маңыздылығына көңіл бөлуді түсіндіру. Мал шаруашылығы жұмысшыларына аурудан келетін экономикалық зиянды, оларға малдың іш тастауын айқындауды, табынды және шаруашылықты сауықтыруға ықпал жасайтын шұғыл дезинфекциялық шараларды жүргізуді көрсету.

     139. Кезеңді медициналық бақылауды жүргізу уақытында, тексерілетін халық арасында санитариялық-ағартушылық жұмыстарына кеңінен жүргізіледі.

     140. Малшыларды арнайы киімдер, сонымен қатар жеке басының профилактикасын сақтауға барлық керек заттарды беру тәртібімен таныстыру қажет.

     141. Қой және ешкі өсірумен айналысатын жеке шаруашылықтарға, халыққа жануарлардың бруцеллез ауруының белгілері байқалғандағы шұғыл қолданылатын санитарлық және ветеринариялық шаралардың маңыздылығын түсіндіріп, оларды бұзған жағдайда инфекцияның адамдарға және малдарға жұғуына әкеп соғатынын, сонымен қатар балалармен жас өспірімдерді аурудан қорғауға көңіл аудару.

     142. Мал өнімдері және шикізаттарын өңдеу мекемелерінің жұмысшыларына, жеке гигиеналық алдын алу шараларының маңыздылығын түсіндіру.

     143. Халыққа бруцеллездің клиникасын түсіндіруге тоқталу. Негізгі симптомдарына тоқталып, ауруға диагнозды клиникалық және зертханалық зерттеулер негізінде тек дәрігер қоятынын айту қажет.

     144. Егер балалар ауру малдарды күтуге араласса, оларға бруцеллездің жұғу қаупі барлығын түсіндірудің маңыздылығын көрсету.

     145. Халық арасында ғылыми жетістіктерді насихаттау, егер оларға тәжірибеден, аумақтағы бруцеллезбен күресу шараларынан мысалдар келтіріп түсіндірсе өте тиімді болады.

     146. Осы Ережелерде қаралған шаралардың орындалуына бақылау жүргізуді әкімшілік аумақтың мемлекеттік ветеринариялық инспекторы және аумақтық санитарлық-эпидемиологиялық орган жүзеге асырады.

                                     Жануарлар мен адамға ортақ
                                    жұқпалы аурулардың (бруцеллез)
                                    профилактикасы және олармен
                                    күресу бойынша ветеринариялық-
                                   санитариялық және санитариялық-
                                     эпидемиологиялық ережесіне
                                               қосымша

           Бруцеллезден таза табындардағы жануарларда
       бруцеллезге күдік тудыратын белгілер байқалғанда
            жүргізілетін диагностикалық зерттеулер
___________________________________________________________________
Бруцеллезге|Зерттеу тәртібі|  Зерттеу  | Келесі   |Зерттеулер|Қоры-
күдік туды-|               | нәтижелері| диагно-  |нәтижелері|тынды
  ратын   |               |           | стикалық |          |
белгілер |               |           |зерттеулер|          |
          |               |           | тәртібі  |          |
___________________________________________________________________
  Жануарлар түрлері ірі қара мал, қой, ешкі, түйе және басқалар
___________________________________________________________________
Іш тастау   Жануарлар      А) бруцелла                       Бру-
немесе      оқшауланады.   өсінін бөліп                      целлез
басқа кли-  Бактериология- алу немесе
никалық     лық зерттеу    оң биосынама
белгілер    (биосынаманы   немесе бру-
           қоса алғанда)  целлез анти-
           немесе бруцел- геніне оң
           лез антигенін  ИФА. Сероло-
           ИФА әдісімен   гиялық зерт-
           табу және ара- теулер нәти-
           сына 15 күн    жесі теріс;
           салып екі рет
           серологиялық   Б) бактерио-                      Бру-
           зерттеулер     логиялық                          целлез
           (КБР және ИФА) зерттеулер
           жүргізу        аяқталған
                          жоқ, ал се-
                          рологиялық
                          зерттеулер
                          оң;

                          В) бактери-  Оң нәтиже  А) бакте-
                          ологиялық    берген     риология-
                          және серо-   малдарды   лық зерт-
                          логиялық     15 күннен  теулер
                          зерттеулер   кейін се-  және бру-
                          теріс.       рологиялық целлез
                                       (КБР және  антиге-
                                       ИФА) әдіс- ніне ИФА  Бруце-
                                       пен тексе- теріс,    ллез
                                       реді. Қал- бруцел-   жоқ
                                       ған мал-   лезге 
                                       дарды АР,  күдікті
                                       КБР, КҰБР, малдарда
                                       РБП және   сероло-
                                       СР әдісте- гиялық
                                       рімен тек- реакциялар
                                       середі.    сақталуда
                                                  немесе
                                                  табындағы
                                                  басқа мал-
                                                  дарда оң
                                                  нәтиже
                                                  байқалды;
                                                  Б) бакте-
                                                  риология-
                                                  лық, серо-
                                                  логиялық
                                                  зерттеулер
                                                  теріс.
___________________________________________________________________
  Жануарлар түрлері ірі қара мал, қой, ешкі, түйе және басқалар
___________________________________________________________________
Жоспарлы    Оң нәтиже      А) оқшаулан-                      Бруце-
тексеру     берген мал-    ған мал-                         ллез
барысында   дарды оқшау-   дарды КБР,                        жоқ
кейбір      лайды және     КҰБР, СР
малдардың   15 күннен      және ИФА оң
қан сары-   кейін кешенді  немесе басқа
суында АР   түрде АР (шош- малдарда оң
оң нәтиже   қалардан бас-  реакциялар
берді ірі   қа), КБР,      байқалды;
қара малда  КҰБР, СР және  Б) оқшаулан-                      Бруце-
200 ХБ жо-  ИФА әдістері-  ған малдарда                      ллез
ғары емес,  мен, сонымен   АР титрі жо-                      жоқ
ал қой,     бірге қалған   ғарлаған жоқ,
ешкі, шош-  малдарды       КБР, КҰБР,
қаларда     тексереді      СР, ИФА
100 ХБ жо-                 теріс, табын-
ғары емес.                 дағы басқа
                          малдарда се-
                          рологиялық
                          реакция
                          немесе кли-
                          никалық бел-
                          гілер жоқ.
___________________________________________________________________

Об утверждении ветеринарно-санитарных и санитарно-эпидемиологических Правил по профилактике и борьбе с заразными болезнями, общими для человека и животных (бруцеллез)

Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 5 ноября 2004 года № 632. Зарегистрирован Министерством юстиции Республики Казахстан 9 декабря 2004 года № 3252. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 января 2012 года № 10-1/18

      Сноска. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства РК от 17.01.2012 № 10-1/18.

      В соответствии со  статьями 26 ,  31 Закона  Республики Казахстан "О ветеринарии" и с пунктом 2  статьи 5  Закона Республики Казахстан "Об охране здоровья граждан в Республике Казахстан",  статьями 7 , 9,  11 Закона  Республики Казахстан "О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения",  ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Утвердить прилагаемые ветеринарно-санитарных и санитарно-эпидемиологических Правила по профилактике и борьбе с заразными болезнями, общими для человека и животных (бруцеллез).
      2. Департаменту ветеринарии совместно с территориальными управлениями областей и городов Астана, Алматы Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан, в установленном законодательством порядке, принять необходимые меры, вытекающие из настоящего приказа.
      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Департамент ветеринарии Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан (А.А.Кожумратова).
      4. Настоящий приказ вступает в силу со дня его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.


      Министр

Согласовано:
Министр здравоохранения
Республики Казахстан
5 ноября 2004 год

      

Утверждены             
приказом Министра сельского   
хозяйства Республики Казахстан  
от 5 ноября 2004 года N 632   


Ветеринарно-санитарные и
санитарно-эпидемиологические правила по профилактике 
и борьбе с заразными болезнями, общими для 
человека и животных (бруцеллез) 1. Общие положения  

      1. Настоящие Правила (далее - Правила) определяют порядок организации и проведения ветеринарных и противоэпидемиологических мероприятий обязательных для исполнения физическими и юридическими лицами в соответствии со  статьей 26  Закона Республики Казахстан "О ветеринарии", статьями 7, 9,  11 Закона  Республики Казахстан "О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения". K090193
      2. В настоящих Правилах использованы следующие понятия:
      1) ветеринарные правила - нормативные правовые акты, определяющие порядок проведения ветеринарных мероприятий на основе ветеринарных нормативов, утверждаемых уполномоченным государственным органом в области ветеринарии, являющихся обязательным для исполнения физическими и юридическими лицами, осуществляющими деятельность в области ветеринарии;
      2) уполномоченный орган в области ветеринарии - государственный орган, определяемый Правительством Республики Казахстан, осуществляющий в пределах своих полномочий реализацию государственной политики в области ветеринарии;
      3) ограничительные мероприятия - правовой режим, предусматривающий систему ветеринарных, административно-хозяйственных мероприятий, направленных на частичное ограничение хозяйственных связей и приостановление перемещений подконтрольных государственному ветеринарному надзору грузов с целью недопущения распространения болезней животных и достижения ветеринарно-санитарного благополучия в эпизоотическом очаге и неблагополучном пункте;
      4) эпизоотический очаг бруцеллеза - ограниченная территория или помещение, где находятся источник возбудителя инфекции, факторы передачи и восприимчивые животные;
      5) неблагополучный пункт - территория, на которой установлен эпизоотический очаг;
      6) государственный санитарно-эпидемиологический надзор - деятельность органов санитарно-эпидемиологической службы по предупреждению, выявлению, пресечению нарушений законодательства Республики Казахстан в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения в целях охраны здоровья и среды обитания населения;
      7) дезинфекция, дезинсекция и дератизация - комплекс мер, направленных на уничтожение возбудителей инфекционных и паразитарных заболеваний, бытовых насекомых и грызунов, систематически проводимых в производственных, жилых зданиях, на транспорте, в помещениях общественных мест и на территориях;
      8) инфекционные и паразитарные заболевания - заболевания человека, возникновение и распространение которых обусловлено воздействием на него биологических факторов среды обитания;
      9) личная медицинская книжка - персональный документ, выдаваемый представителю декретированной группы населения, в который заносятся результаты обязательных медицинских осмотров;
      10) санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия - меры, направленные на устранение или уменьшение вредного воздействия на человека факторов среды обитания, а также предотвращение возникновения и распространения инфекционных, паразитарных заболеваний, массовых отравлений и их ликвидацию;
      11) эпидемия - массовое распространение инфекционного заболевания, значительно превышающее обычно регистрируемый уровень заболеваемости;
      12) периодические медицинские осмотры - осмотры населения с целью обеспечения динамического наблюдения за состоянием здоровья, своевременного установления начальных признаков заболеваний, предупреждения и нераспространения общих, профессиональных, инфекционных и паразитарных заболеваний, проводимые в сроки, установленные уполномоченным органом в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения;
      13) предварительные медицинские осмотры - осмотры поступающих на работу и учебу лиц с целью определения состояния их здоровья, предупреждения и нераспространения несчастных случаев, общих, профессиональных, инфекционных и паразитарных заболеваний.

  2. Общие сведения о бруцеллезе

      3. Бруцеллез - хронически протекающая болезнь животных и человека, вызываемая бактериями, объединенными под общим названием Brucella. Объединенный комитет экспертов Продовольственной и сельскохозяйственной организации (ФАО) и Всемирной организации здравоохранения (ВОЗ) по бруцеллезу рекомендует классификацию, согласно которой род Brucella подразделен на шесть видов: Brucella melitensis, Brucella abortus, Brucella suis, Brucella neotome, Brucella ovis, Brucella canis.
      Бруцеллы малоустойчивы к высокой температуре. В жидкой среде при плюс 60  о С они погибают через 30 минут, при плюс 80-85  о С через 5 минут, при кипячении - моментально. Под действием прямых солнечных лучей бруцеллы гибнут через 4-5 часов, в почве сохраняют жизнеспособность до 100 дней, в воде - до 114 дней. Длительно сохраняются в пищевых продуктах. Обладают большой устойчивостью к воздействию низких температур (в замороженном мясе сохраняются до 5 месяцев, в молочных продуктах - до 1,5 месяцев).
      Возбудитель бруцеллеза весьма чувствителен к различным дезинфицирующим веществам: 2%-ный раствор карболовой кислоты и едкого натрия, 3%-ный раствор лизола, (0,2-1)%-ный раствор хлорной извести и хлорамина убивают в течение нескольких минут.
      4. Основными источниками возбудителя инфекции для людей при бруцеллезе являются овцы, козы, реже крупный рогатый скот, верблюды, свиньи, маралы и другие виды животных. Роль человека в передаче бруцеллезной инфекции эпидемиологического значения не имеет.
      Пути заражения человека бруцеллезом разнообразны. Заражение происходит преимущественно контактным (с больными животными или сырьем и продуктами животного происхождения) или алиментарным путем.
      Эпидемиологическое значение пищевых продуктов и сырья животного происхождения определяется массивностью обсеменения, видом бруцелл, их вирулентностью и длительностью сохранения. Так, в молоке бруцеллы сохраняются до 10 и более дней, во внутренних органах, костях, мышцах и лимфатических узлах инфицированных туш - более одного месяца, шерсти - до 3 месяцев.
      Возможны случаи заражения людей контактным и аэрогенным путем при работе с вирулентными культурами бруцелл.
      Для заболевания людей бруцеллезом, вызванным козье-овечьим видом, характерна весенне-летняя сезонность, что связано с периодом окотной компании. При заражении бруцеллезом от крупного рогатого скота сезонность выражена слабее и объясняется это длительным периодом лактации и заражением в основном через молоко и молочные продукты.
      5. Бруцеллез человека - тяжелое хроническое заболевание. Инкубационный период равен 1-2 неделям, а иногда затягивается до двух месяцев. Это зависит от количества попавших микробов, их вирулентности и сопротивляемости организма.
      После инкубационного периода клиника бруцеллеза у человека проявляется в форме острого заболевания с выраженной лихорадочной реакцией до плюс 39-40 о С в течение 3-7 дней и более. Повышение температуры сопровождается ознобом и обильным потовыделением. При раннем применении антибактериальной терапии может наступить выздоровление. Однако чаще происходит дальнейшее прогрессирование клинических проявлений в виде рецидивирующего бруцеллеза или активного хронического процесса с поражением опорно-двигательного аппарата, нервной, мочеполовой и сердечно-сосудистой систем.
      Клиническое течение бруцеллеза у животных характеризуется большим разнообразием. Основным признаком является аборт, который сопровождается массовым и длительным выделением бруцелл с абортированным плодом, околоплодными водами, плацентой, выделениями из половых органов. Бруцеллы выделяются больными животными также с мочой и молоком. Инфицируются кожные покровы животных, стойла, подстилка, остатки кормов, предметы ухода, помещения, пастбища и места водопоя. Помимо абортов бруцеллез у животных может сопровождаться орхитами, бурситами, эндометритами, маститами. Он может протекать также в скрытой форме и обнаруживаться лишь при специальном обследовании.

 

3. Общие положения по борьбе с бруцеллезом животных

      6. Мероприятия по борьбе с бруцеллезом животных направлены на:
      1) профилактику бруцеллеза среди животных;
      2) ликвидацию возникших эпизоотических очагов бруцеллеза;
      3) недопущение заражения людей бруцеллезом.
      7. По своему содержанию противобруцеллезные мероприятия включают организационно-хозяйственные, ветеринарно-санитарные и специальные меры.
      8. К организационно-хозяйственным мероприятиям относятся воспроизводство стада, кормление и содержание животных, организация и охрана труда, пропаганда ветеринарных и санитарно-гигиенических знаний. 
      9. Ветеринарно-санитарные мероприятия включают в себя соблюдение санитарного режима и ограничительных мер в животноводческих объектах, ограждение и зонирование территории ферм, устройство дезинфекционных барьеров и ветеринарно-санитарных пропускников, обеззараживание продуктов, сырья и отходов животноводства, дезинфекцию, дезинсекцию и дератизацию. Эти мероприятия осуществляются по общепринятым нормам и настоящими Правилами регламентируются по отдельным деталям, вытекающим из особенностей бруцеллеза.
      10. Специальные мероприятия включают вопросы иммунопрофилактики и диагностических исследований, которые проводятся в соответствии с настоящими Правилами.
      11. Борьба с бруцеллезом животных проводится в рамках конкретного стада (отары) на строго определенном участке территории, отнесенной по результатам эпизоотологического обследования к благополучному или неблагополучному по бруцеллезу пункту. Последний в своем составе имеет эпизоотический очаг и угрожаемую зону.
      12. Помещение, выгульный двор, пастбище или иная территория в которых находится больное бруцеллезом животное или неблагополучное по этой болезни стадо, являются эпизоотическим очагом бруцеллеза.
      13. Помещение или ограниченная территория, где находится больное бруцеллезом животное или группа инфицированных животных с целью их временной изоляции и идет интенсивное выделение бруцелл из их организма (с околоплодной жидкостью, последом, выделениями из половых путей), является ядром эпизоотического очага.
      14. Населенный пункт (аул, село, поселок) или хозяйство (частное, государственное), на территории которых имеется эпизоотический очаг, считается неблагополучным пунктом.
      15. Территория неблагополучного пункта за пределами эпизоотического очага считается угрожаемой зоной.

      

4. Определение статуса территорий и животных

      16. Территория подразделяется по статусу на бруцеллез на классы: чистый, А, В и С.
      17. Класс чистый: на административной территории района в течение последних 12 месяцев по официальным диагностическим тестам, проведенным с охватом не менее 90% поголовья животных, нет реагирующих.
      18. Класс А: на административной территории района в течение последних 12 месяцев по официальным диагностическим тестам, проведенным с охватом не менее 90% поголовья животных, процент реагирующих не превышает 0,25%.
      19. Класс В: на административной территории района в течение последних 12 месяцев по официальным диагностическим тестам, проведенным с охватом не менее 90% поголовья животных, процент реагирующих не превышает 1,5%.
      20. Класс С: на административной территории района в течение последних 12 месяцев по официальным диагностическим тестам, проведенным с охватом не менее 90% поголовья животных, процент реагирующих превышает 1,5%.
      21. Животные по статусу делятся индивидуально или группами на здоровые, условно здоровые, больные и подозреваемые в заболевании:
      1) здоровое животное: по официальным тестам на бруцеллез реагирует отрицательно и находится на территории класса "чистый" или в благополучных по бруцеллезу стадах на территории классов А и В;
      2) условно здоровое животное: по официальным тестам на бруцеллез реагирует отрицательно, но имело контакт с больным животным в период последних двух месяцев или находится в неблагополучном стаде на территории класса А и В или в любом стаде на территории класса С;
      3) животное, подозреваемое в заболевании бруцеллезом: реагирует сомнительно по официальным диагностическим тестам или положительно по остальным методам диагностирования бруцеллеза;
      4) больное бруцеллезом животное: по официальным тестам на бруцеллез реагирует положительно. На территории класса А при положительном результате иммунологических тестов должна исключаться поствакцинальная реакция, а при положительном результате бактериологических исследований необходимо проводить дифференциацию эпизоотических и вакцинных штаммов бруцелл.
      22. По бруцеллезу стадо относят на чистое, пораженное и сомнительное:
      1) чистое стадо - стадо, в котором не выявляется животное, реагирующее на бруцеллез по официальным тестам в течение последних 12 месяцев и по другим тестам в течение последних двух месяцев;
      2) пораженное стадо - стадо, в котором имеется животное, реагирующее положительно на бруцеллез по официальным тестам или эпидемиологические случаи доказывают наличие в нем источника возбудителя бруцеллеза;
      3) сомнительное стадо - стадо, в котором имеется животное, реагирующее сомнительно на бруцеллез по официальным тестам или положительно по остальным тестам.
      23. В зависимости от эпизоотической обстановки составляются планы профилактических, промежуточных и оздоровительных мероприятий:
      1) план профилактических мероприятий составляется для хозяйствующих субъектов сельского округа, свободных от бруцеллеза;
      2) план промежуточных мероприятий. При выявлении реагирующих на бруцеллез животных составляется временный план с целью установления первичного диагноза на период от одной недели до одного месяца в зависимости от поголовья и числа реагировавших животных. По этому плану определяется окончательный статус по бруцеллезу;
      3) план оздоровительных мероприятий. На территории эпизоотического очага со статусом класса чистый при возникновении бруцеллеза составляется план оздоровления путем полной замены всего поголовья. Органы государственного ветеринарного надзора могут разрешить оздоровление путем систематических диагностических исследований.

      

5. Диагностика бруцеллеза животных

      24. Исследование животных и биологического материала от них проводят согласно действующему наставлению по диагностике бруцеллеза.
      25. Для массового контрольного исследования на бруцеллез обычно применяют различные серологические методы, из них выделяют официальные тесты, результаты которых считаются наиболее достоверными. Официальными серологическими тестами для диагностики бруцеллеза являются реакция связывания комплемента (РСК) и иммуноферментного анализа (ИФА).
      26. Для исследования отдельных видов животных применяют следующие методы:
      1) крупный рогатый скот, маралы, зебу и другие - серологические: реакция агглютинации в пробирках (РА), реакция связывания комплемента (РСК) или реакция длительного связывания комплимента (РДСК), пластинчатая реакция агглютинации с Роз-бенгал антигеном (РБП), реакция Сайдулдина (PC), иммуноферментный анализ (ИФА), кольцевая реакция с молоком (КР): в случае абортов плоды исследуют бактериологически с постановкой биологической пробы или в ИФА на предмет обнаружения бруцеллезного антигена;
      2) овец, коз и оленей - серологические: РА в пробирках, РСК, РДСК, РБП; бактериологический (с постановкой биопробы);
      3) свиней - серологические: РСК, РДСК, РБП; бактериологические (с постановкой биопробы);
      4) лошадей - серологические: РА в пробирках, РСК, РДСК, РБП; бактериологический (с постановкой биопробы);
      5) верблюдов - серологический: РА в пробирках, РСК, РДСК, РБП; бактериологический (с постановкой биопробы);
      6) собак и животных других видов - серологические: РА в пробирках, РСК, бактериологический (с постановкой биопробы).
      27. Мелкий рогатый скот при подозрении на заболевание, вызываемое В. ovis, исследуют в РДСК с овисным антигеном. При наличии абортированных плодов проводят бактериологические исследования с постановкой биопробы или ИФА на предмет обнаружения бруцеллезного антигена.
      28. Повторно животных исследуют на бруцеллез серологическими методами через 15-30 дней.
      29. Коров (нетелей), верблюдиц исследуют независимо от периода беременности, но через 14 дней после отела, овцематок и свиноматок - через 1 месяц после окотного (опоросного) периода, молодняк животных, кроме молодняка мелкого рогатого скота с 4-6-ти месячного возраста.
      30. Крупный рогатый скот и овец, подвергавшихся прививкам против бруцеллеза, исследуют на эту болезнь в порядке и сроки, а также дают оценку их состояния по этой болезни, как предусмотрено наставлениями по применению вакцин.
      31. Бактериологическому исследованию (включая постановку биопробы) подвергают материал от животных при наличии у них признаков, вызывающих подозрение на заболевание бруцеллезом. Абортированные плоды, поступающие в ветеринарную лабораторию для исследования на трихомоноз, кампилобактериоз, сальмонеллез, лептоспироз, хламидиозный аборт, листериоз, подлежат также обязательному исследованию на бруцеллез.
      32. В целях своевременного выявления бруцеллеза в благополучных хозяйствующих субъектах в плановом порядке обязательному исследованию на эту болезнь подвергают:
      1) крупный рогатый скот: маточное поголовье - серологически в РБП, PA, РСК/РДСК два раза в год, молоко от лактирующих животных (групповое) в кольцевой реакции - ежемесячно, быков-производителей - ежеквартально (РБП или РА, РСК/РДСК). В случаях наличия абортов, плоды - бактериологически;
      2) овцы и козы: в хозяйствующих субъектах всех форм собственности маточное поголовье - перед осеменением, овцематок, ярочек 3-4 месячного возраста (РБП, РА, РСК/РДСК), баранов на бруцеллез и инфекционный эпидидимит - два раза в год (до и после случной компании, РБП, РДСК). При наличии абортов - плоды исследуют бактериологически с постановкой биопробы;
      3) свиньи: основные свиноматки и хряки-производители - два раза в год, а остальное поголовье - один раз в год (РБП, РСК/РДСК). Абортированные плоды - бактериологически с постановкой биопробы;
      4) лошадей исследуют на бруцеллез при выявлении у них признаков, дающих основание подозревать бруцеллез (бурсит), а также перед снятием ограничений с пунктов, оздоровленных от бруцеллеза крупного и мелкого рогатого скота (РБП, РА, РСК/РДСК);
      5) в мараловодческих хозяйствах исследуют на бруцеллез сыворотку крови (РА, РСК, РБП) один раз в год при срезке пант у рогачей;
      6) в звероводческих хозяйствах ветеринарный контроль за состоянием по бруцеллезу пушных зверей осуществляют с помощью серологических исследований взрослого поголовья и бактериологического исследования абортированных плодов;
      7) на инфекционный эпидидимит баранов диагноз считают установленным при выделении культуры возбудителя болезни или при получении положительного результата по РДСК с овисным антигеном.
      33. В стаде со статусом чистый по бруцеллезу диагноз на бруцеллез считают установленным при выделении культуры бруцелл или при получении положительных результатов биопробы или ИФА. При получении положительных результатов серологических исследований на бруцеллез животных проводят уточнение диагноза, согласно приложения к настоящим Правилам.
      34. Выделенные культуры бруцелл от животных направляют в Республиканскую ветеринарную лабораторию или ее областные филиалы для определения вида возбудителя.
      35. При установлении положительного диагноза на бруцеллез главный государственный ветеринарный инспектор района совместно со специалистами территориального управления государственного санитарно-эпидемиологического надзора проводят эпидемиолого-эпизоотологическое обследование хозяйства с целью определения характеристики эпизоотического очага и эпизоотического процесса, источника и факторов передачи возбудителя болезни и установления границ эпизоотического очага, угрожаемой зоны и неблагополучного пункта.
      36. Результаты эпидемиолого-эпизоотологического обследования оформляют в виде акта. К нему прилагают карту-схему рельефа местности, расположения животноводческих, жилых, производственных и иных объектов, дорог. На карте-схеме обозначают границы эпизоотического очага, угрожаемой зоны и неблагополучного пункта.

      

6. Профилактические мероприятия

      37. Для предупреждения заболевания животных бруцеллезом необходимо проводить регулярные контрольные исследования два раза в год.
      38. В случаях приобретения (покупки) восприимчивых к бруцеллезу животных (в том числе племенных) в течение 30 дней необходимо содержать их изолированно от остальных животных и дважды подвергать диагностическим исследованиям на бруцеллез, а баранов производителей также и на инфекционный эпидидимит. Контакт или общее содержание с другими животными допускают только после получения двукратного отрицательного результата исследований. Если при исследовании выявлены реагирующие животные, их изолируют и проводят уточнение диагноза (согласно приложения к настоящим Правилам), при установлении бруцеллеза больных и бывших с ними в контакте животных сдают на убой.
      39. Продажа животных другим владельцам и вывоз скота с данного пункта нужно осуществлять только после освидетельствования их благополучия и при наличии соответствующей отметки в паспорте животного.
      40. Иммунизацию животных против бруцеллеза с профилактической целью проводят регламентированными вакцинами, применение которых на территории Республики Казахстан разрешено уполномоченным государственным органом в области ветеринарии.
      41. На территории, имеющей статус класса чистый, животных против бруцеллеза обычно не вакцинируют. Вакцинацию предусматривают в случае, если территория граничит с территориями класса А, В и С по бруцеллезу.
      42. Если чистая территория граничит с территорией класса А, то против бруцеллеза вакцинируют лишь молодняк, телок и ярочек, соответственно вакцинами из штаммов 82 и Рев-1, согласно наставлениям по их применению.
      43. Если чистая территория граничит с территорией класса В или С, тогда вакцинации подвергают также коров вакциной из штамма 82 и овцематок вакциной из штамма Рев-1 в малой дозе, согласно наставлениям по их применению.
      44. На территории класса А против бруцеллеза вакцинируют лишь молодняк, телок - вакциной штамма 82, а ярочек - вакциной Рев-1, согласно наставлениям по их применению.
      45. Если территория класса А граничит с территорией класса В или С, тогда против бруцеллеза вакцинируют еще коров вакциной из штамма 82 и овцематок вакциной из штамма Рев-1 в малой дозе, согласно наставлениям по их применению.
      46. На территории класса В или С животных в благополучных стадах вакцинируют: телок и коров вакциной из штамма 82, ярок и овцематок - вакциной из штамма Рев-1, соответственно в полной и малой дозах, согласно наставлениям по их применению.
      47. На территории класса В или С в неблагополучных пунктах в период наличия в стаде больных бруцеллезом животных вакцинируют молодняк, лишь после получения двукратных отрицательных результатов и отрицательных результатов контрольных исследований вакцинируют взрослое поголовье.

      

7. Промежуточные мероприятия

      48. Если в чистом по бруцеллезу стаде при плановом диагностическом исследовании выявлены положительно реагирующие на бруцеллез животные, то стадо приобретает временный статус "сомнительное" по бруцеллезу и по плану промежуточных мероприятий определяется окончательный статус по бруцеллезу.
      49. Положительно реагирующих на бруцеллез животных изолируют и уточняют диагноз согласно приложения к настоящим Правилам.
      50. Если диагноз на бруцеллез подтвержден, а эпизоотологическое исследование устанавливает наличие источника или фактора передачи возбудителя бруцеллеза, то стадо приобретает статус "Пораженное бруцеллезом".
      51. Если диагноз на бруцеллез не подтвержден, а эпизоотологическое исследование исключает наличие источника или фактора передачи возбудителя бруцеллеза, то стаду возвращается статус "Чистое по бруцеллезу".

      

8. Оздоровительные мероприятия

      52. Оздоровительные мероприятия при бруцеллезе направлены на ликвидацию эпизоотического очага, на уничтожение имеющихся источников возбудителя и обеззараживание факторов передачи возбудителя инфекции.
      53. Уничтожение источника возбудителя бруцеллеза достигается путем полного выявления и убоя животных, больных бруцеллезом и бруцеллоносителей.
      54. Поскольку часть больных бруцеллезом животных, а также большинство скрытых бруцеллоносителей не выявляются однократным исследованием общепринятыми методами, целесообразно все поголовье пораженного стада подвергать убою в течение 30 дней.
      55. По разрешению главного государственного ветеринарного инспектора района пораженное бруцеллезом стадо можно оздоравливать путем систематических серологических исследований с последующим убоем реагирующих животных.
      56. Разрешение на оздоровление стада путем систематических серологических исследований дается при отсутствии клинических признаков бруцеллеза у животных и при незначительной пораженности стада без явной тенденции повышения пораженности. Сразу же после установления бруцеллеза при двукратном серологическом исследовании комплексно по PA, PCK и РБП или по PC, или по ИФА с интервалом не менее 15 дней индекс пораженности должен быть при первом исследовании не более 5 %, а при повторном - не более 3 %.
      57. Оздоровительные мероприятия планируются и проводятся ветеринарным специалистом и под руководством главного государственного ветеринарного инспектора района.
      58. Животные в эпизоотическом очаге должны находиться на стойловом содержании. В исключительном случае за ними закрепляют прилегающий огороженный участок пастбища и тогда границы эпизоотического очага соответственно будут расширены. Использование для здоровых животных пастбища, где выпасались больные животные, и непроточных водоемов, где осуществлялся их водопой, допускается только после полной санации этой территории и не ранее, чем через три месяца после вывода неблагополучной группы скота.
      59. В течение одних суток после получения результатов исследований животных с положительными и сомнительными результатами раздельно изолируют.
      60. Положительно реагирующих животных в течении не позднее трех дней с момента их выявления подвергают убою.
      61. Сомнительно реагирующих животных спустя 15-20 дней исследуют повторно комплексно серологическими методами. При получении положительного или повторного сомнительного результата диагноз на бруцеллез считается установленным и животного подвергают убою. Животного, утратившего сомнительный результат при повторном исследовании, признают условно здоровым и возвращают в стадо. Если сомнительно реагировали первоначально несколько животных и при повторном исследовании диагноз подтвердился хотя бы у части из них, то убою подлежит вся группа животных.
      62. После проведения диагностического исследования и изолирования реагирующих животных в животноводческих помещениях проводят дезинфекцию. В изоляторах, где содержатся реагирующие животные, дезинфекцию проводят не реже одного раза в неделю.
      63. После получения двукратного отрицательного результата стадо ставят на контроль сроком три месяца. В течение этого времени проводят двукратные диагностические исследования по РА, РСК, РБП и ИФА. При отрицательных результатах исследования после проведения дератизации, санитарного ремонта и заключительной дезинфекции стадо считают оздоровленным от бруцеллеза и снимают ограничение.
      64. Если в течение 12 месяцев оздоровление стада не будет достигнуто, то государственная ветеринарная инспекция по результатам эпизоотологического исследования принимает решение о целесообразности продолжения оздоровительных мероприятий или об убое всего поголовья стада.
      65. Сроки оздоровления стада могут быть продлены еще на шесть месяцев, если при контрольных исследованиях выделены лишь единичные животные, а индекс заболеваемости за год не превышает 10%.

 

9. Ветеринарно-санитарные мероприятия в эпизоотических 
очагах и неблагополучных по бруцеллезу пунктах

      66. При выявлении эпизоотического очага и определения границ неблагополучного пункта соответственно устанавливают ограничения.
      При наложении ограничительных мероприятий по бруцеллезу на конкретной территории учитывается регистрация групповых случаев заболевания и вспышек бруцеллеза среди населения.
      67. По условиям ограничения запрещается:
      1) провоз (прогон) животных через территорию, где установлены ограничения, ввоз (ввод) на эту территорию здоровых животных, вывоз (вывод) из них животных, кроме случаев отправки их на убой;
      2) заготовка на неблагополучной территории, где установлены эпизоотические очаги инфекции, сена, соломы и других грубых кормов для вывоза их на другую территорию, а также проведение мероприятий, связанных со скоплением животных или людей;
      3) содержание больных бруцеллезом животных и полученного от них приплода более 5 суток; указанных животных немедленно изолируют от другого поголовья и не более чем в 5-дневный срок сдают на убой без откорма и нагула, независимо от их племенной и производственной ценности, весовых кондиций, возраста, состояния беременности.
      68. Животных, неблагополучного по бруцеллезу стада, содержат изолированно от поголовья благополучных групп. Отелы (окот) проводят в отдельном (родильном) изолированном от других капитальной стеной помещений.
      69. В помещения, где ранее содержались больные животные (неблагополучное поголовье), здоровый скот допускается вводить только после проведения тщательной дезинфекции, санации выгульных дворов и других объектов, а также дезинсекции и дератизации.
      70. Сено, убранное с пастбищных участков, на которых выпасалась неблагополучная по бруцеллезу группа животных, подлежит хранению в течение 3 месяцев. После чего его скармливают животным, содержащимся на этой территории.
      71. Запрещается доение овец и коз, обработка (сушка, чистка) недезинфицированных смушковых шкурок, а также заготовка сычугов и тушек ягнят, изготовление брынзы и сыров из молока овец и коз, содержащихся в неблагополучных по бруцеллезу пунктах. Смушковые шкуры сразу после снятия их с тушки подвергают дезинфекции и консервированию, а тушки сжигают или вывозят на скотомогильник.
      72. Шерсть, полученную от овец (коз) из неблагополучных по бруцеллезу пунктов, подвергают обеззараживанию.
      73. Перевозка и перегон животных, больных (реагирующих) бруцеллезом не допускается, за исключением случаев вывоза таких животных на мясокомбинаты с соблюдением ветеринарно-санитарных правил. Животных, больных бруцеллезом, разрешается перевозить на мясокомбинаты по железной дороге, водным транспортом и на автомашинах с непроницаемым кузовом при строгом соблюдении ветеринарно-санитарных правил и под контролем ветеринарного специалиста, руководствуясь ветеринарно-санитарными требованиями при перевозке животных в особых условиях.
      74. Убой больных бруцеллезом животных в хозяйстве (подворье) производится только в специально отведенном для этих целей месте с соблюдением всех правил ветеринарно-санитарных мероприятий.
      75. Использование для кормления зверей мяса, мясных и других продуктов, полученных при убое больных бруцеллезом животных в необеззараженном виде, запрещается.
      76. Трупы животных, абортированные плоды подлежат немедленному уничтожению или утилизации.
      77. Запрещается доить больных бруцеллезом коров.
      78. Запрещается вывоз необеззараженного молока, полученного от коров неблагополучного пункта, на молокоперерабатывающие предприятия, для продажи на рынках, использования в сети общественного питания. Такое молоко подлежит кипячению и использованию для выпаивания молодняку непосредственно в неблагополучном пункте.
      79. Молоко (сливки) от не реагирующих коров неблагополучного пункта обеззараживают при температуре 70 С0 в течение 30 минут, или при температуре 85-90 С0 в течение 20 секунд, а также кипячением или путем переработки на топленое масло. В таком же порядке обеззараживают молоко, необходимое для внутрихозяйственных нужд (в том числе для приготовления заменителя цельного молока).
      80. Пахту и обрат, полученные при изготовлении топленого масла, используют в корм животным только на данной ферме.
      81. Для дезинфекции объектов применяют дезинфицирующие средства зарегистрированные в Республике Казахстан. Приготовление рабочих растворов и режимы дезинфекции должны соответствовать требованиям, изложенными в наставлениях по их применению.
      82. Навоз, подстилку и остатки корма от животных, больных или подозрительных на бруцеллез уничтожают или обеззараживают. Хозяйственное использование навоза от этих животных допускается только после предварительного его обеззараживания. Hавоз обеззараживают биологическим, химическим или физическими способами.
      83. В районах, неблагополучных по заболеванию крупного рогатого скота бруцеллезом, не допускается организовывать межхозяйственные фермы и другие предприятия по выращиванию телят.
      84. При выявлении эпизоотического очага и определения границ неблагополучного пункта устанавливают ограничение.
      85. По условиям ограничения запрещается:
      1) содержание животных вне изолятора;
      2) ввод (ввоз) и вывод (вывоз) животных на территорию эпизоотического очага и неблагополучного пункта.

      

10. Оздоровление пунктов неблагополучных по 
бруцеллезу крупного рогатого скота

      86. Оздоровление неблагополучных по бруцеллезу пунктов сводится к ликвидации эпизоотического очага и проведению мероприятий по уничтожению возбудителя во внешней среде (обеззараживание факторов передачи и уничтожение переносчиков возбудителя болезни).
      87. При появлении заболевания скота бруцеллезом, сопровождающегося абортами, всех животных данного стада в течение 5 дней сдают на убой.
      88. При установлении бруцеллеза у крупного рогатого скота определяют границы неблагополучного пункта, где отдельно выделяют территорию эпизоотического очага, территорию угрожаемой зоны и накладывают ограничение.
      89. Оздоровление неблагополучного пункта, проводят:
      1) путем убоя всего неблагополучного поголовья животных и замены его здоровыми животными;
      2) путем систематических диагностических исследований с последующей изоляцией и убоем больных животных.
      90. Убой всего неблагополучного поголовья крупного рогатого скота проводят в течение 30 дней, а выявленных больных животных в 5-дневный срок. После ликвидации неблагополучного поголовья, помещения и территорию, где оно содержалось, подвергают санации.
      91. Оздоровление от бруцеллеза стада крупного рогатого скота путем систематических диагностических исследований проводят без применения противобруцеллезных вакцин и с их использованием.
      92. При оздоровлении без применения вакцин, проводят диагностические исследования.
      93. Положительно реагирующих животных немедленно изолируют из стада и подвергают убою в течение 5 дней со времени их обнаружения. Помещения, где были больные животные, подвергают тщательной дезинфекции (после каждого случая выделения больного).
      94. После получения подряд двукратных отрицательных результатов поголовье крупного рогатого скота ставится на 3-х месячный контроль в течение которого проводят диагностические исследования с интервалом 1-1,5 месяца. После получения отрицательных результатов контрольных исследований и проведения закрепительных мероприятий с неблагополучного пункта снимают ограничение.
      95. При оздоровлении стада с применением противобруцеллезных вакцин подвергают иммунизации контингент животных согласно сертификационному статусу.
      Вакцинированных животных исследуют на бруцеллез в сроки и методами, предусмотренными наставлениями по применению вакцин.
      96. Если путем систематических диагностических исследований оздоровление стада в течение года не будет достигнуто, то всех животных оздоравливаемого стада подвергают убою.
      97. При оздоровлении стада иммунизированных животных диагностические исследования в поствакцинальный период осуществляют путем постановки иммунологических реакций и реакции иммунной диффузии (РИД) с 0-ПС антигеном, согласно наставлению по диагностике бруцеллеза животных.

      

11. Оздоровление пунктов, неблагополучных по бруцеллезу 
мелкого рогатого скота

      98. При установлении заболевания овец (коз) бруцеллезом в хозяйствующем субъекте все поголовье животных, находящееся в эпизоотическом очаге, не зависимо от физиологического состояния, племенной, хозяйственной ценности вместе с полученным от них приплодом подвергают немедленному убою.
      99. Поголовье восприимчивых животных, находящееся в угрожаемой зоне неблагополучного пункта исследуют на бруцеллез серо-аллергическим комплексом. Ограничения снимают, если в данном хозяйствующем субъекте не осталось овец (коз), среди которых находились больные, получены двукратно (подряд) отрицательные результаты исследований всего содержащегося в неблагополучном пункте восприимчивого поголовья животных и выполнены все санитарные мероприятия.
      100. При угрозе заражения здоровых животных их вакцинируют. Порядок применения вакцины и проведения последующих диагностических исследований регламентированы соответствующим наставлением и должны быть отражены в плане оздоровительных и профилактических мероприятий конкретного хозяйствующего субъекта. При этом иммунизацию молодняка овец (коз) всех классификационных территорий, кроме пунктов неблагополучных и сопредельных с ними, осуществляют без предварительного его исследования. Вакцинацию всех возрастных групп овец проводят в одно и то же время года (июль-август).
      101. Для осеменения овец (коз) используют сперму баранов (козлов) здоровых в отношении бруцеллеза и инфекционного эпидидимита. В дальнейшем контроль за благополучием овцепоголовья осуществляют путем проведения плановых диагностических исследований всего небольшого поголовья (до 50 голов), содержащегося в подворьях, и не менее 30% общего количества животных, находящихся в отаре (более 50 голов) всех форм собственности.

      

12. Оздоровление пунктов, неблагополучных по 
заболеванию овцепоголовья, вызываемого "Brucella ovis"
(инфекционный эпидидимит баранов)

      102. При установлении заболевания баранов инфекционным эпидидимитом (ИЭ) больных животных сдают на убой, а на хозяйствующий субъект накладывают ограничение.
      103. Овцепоголовье (бараны и овцы), контактировавшие с больными баранами, исследуют серологическим (РДСК) и аллергическим методами через 20-30 дней до получения трехкратных (подряд) отрицательных результатов. В случаях выявления больных животных, их сдают на убой (овцематок вместе с полученным от них приплодом). При наличии абортированных плодов их направляют в лабораторию для бактериологического исследования.
      104. В местах концентрированного (большими группами) содержания баранов и овцематок в случаях, когда не достигается оздоровление методом систематических диагностических исследований, молодняк (3-5 месячного возраста) иммунизируют вакциной из штамма Рeв-1.
      105. При получении отрицательных результатов исследований, после сдачи на убой всего больного поголовья и проведения санитарных работ, пункт признают благополучным и животных используют по назначению.
      106. В дальнейшем проводят плановые диагностические исследования баранов не менее двух раз в год (за 1-2 месяца до осеменения и по окончанию случной кампании).

      

13. Оздоровление от бруцеллеза поголовья верблюдов, 
свиней, пушных зверей, маралов и оленей

      107. Неблагополучное по бруцеллезу поголовье верблюдов оздоравливают путем систематических диагностических исследований и применения средств специфической профилактики (вакцина из штамма 82) согласно соответствующему наставлению.
      108. При установлении бруцеллеза у свиней все поголовье, в том числе молодняк, сдают на убой и проводят комплекс ветеринарно-санитарных мероприятий. После санации помещений и территорий и снятия ограничения на ферму завозят здоровых свиней.
      109. В звероводческих хозяйствах всех категорий и питомниках собак при установлении бруцеллеза всех животных неблагополучных групп убивают, мех используют после обеззараживания. Оставшееся поголовье исследуют до получения двукратного отрицательного результата. После ликвидации больных животных и проведения комплекса ветеринарно-санитарных работ с пункта снимают ограничения.
      110. Для выявления бруцеллеза у маралов и оленей исследованию подвергают кровь в период обрезания пант. При выявлении реагирующих животных их подвергают убою. В целях профилактики заболевания устанавливают маршруты движения стад. В период отелов последы и абортированные плоды уничтожают, а стадо перегоняют на новые участки пастбищ.
      111. Стадо признают благополучным, если при очередном исследовании в нем не выявлено животных с позитивными показаниями диагностических тестов и проведен комплекс ветеринарно-санитарных мероприятий.

      

14. Эпизоотолого-эпидемиологическое обследование очага

      112. Очагом бруцеллезной инфекции является территория, в пределах которой находится источник возбудителя и действуют механизмы его передачи, где возможно заражение животных и людей. Обследование очага должно проводиться совместно врачом-эпидемиологом и эпизоотологом. Важное значение имеет его своевременность и оперативность; оно проводится сразу же с момента выявления потенциального источника возбудителя инфекции для людей.
      Комплекс мероприятий по борьбе с бруцеллезом сельскохозяйственных животных и предупреждению заболевания людей разрабатывается специалистами ветеринарной и санитарной служб совместно с руководителями ферм (хозяйств) на основании детального изучения эпизоотологического состояния и эпидемиологических особенностей инфекции на конкретной территории.
      113. Для установления источника заражения людей бруцеллезом эпизоотологические данные имеют решающее значение.
      114. Особое значение в заболеваемости людей имеет неблагополучие по бруцеллезу овец. В очагах крупного рогатого скота и свиноводческих фермах обычно регистрируются единичные, спорадические случаи заболевания.
      115. Эпидемиологическое обследование очага инфекции начинают в течение одних суток после получения экстренного извещения (учетная форма № 58/у) из лечебно-профилактической организации, а также сведений от ветеринарной службы, от специалистов или руководителей хозяйствующих субъектов, от владельцев животных о случаях выявления в хозяйствах больных бруцеллезом животных.
      116. Целью эпидемиологического обследования случаев заболевания людей бруцеллезом является выявление совместно со специалистами ветеринарной службы источника инфекции, путей заражения, выявления всех лиц, имевших контакт с источником инфекции и проведение комплексных мероприятий по предупреждению дальнейшего заражения людей бруцеллезом в данном очаге, а также возможно более раннее установление медицинского наблюдения за лицами, работающими в очаге бруцеллеза.
      117. Для выявления путей заражения следует провести тщательное обследование животноводческих хозяйств, индивидуальных хозяйств, предприятий по переработке сырья и продуктов животноводства (мясокомбинаты, молококомбинаты, убойные пункты, сыроваренные заводы.). Обследование проводит ветеринарный врач-эпизоотолог, врач-эпидемиолог с привлечением санитарного врача курирующего данный объект и в присутствии администрации хозяйства, предприятия или владельца животного. Эпизоотолого-эпидемиологическое обследование очага проводится по следующей схеме:
      1) выявление места возникновения очага (ферма, отара, перерабатывающее животноводческое сырье предприятие, личное хозяйство). Необходимо выяснить, не было ли случаев заболевания людей или животных раньше в данном очаге, используя результаты предыдущего диспансерного обследования населения и данные ветеринарной лаборатории;
      2) выявление источника возбудителя инфекции, непосредственных причин возникновения очага и условий, способствовавших заражению и заболеванию людей. От точности и полноты выяснения этих аспектов зависит дальнейшая тактика выбора противобруцеллезных мероприятий. Ветеринарная служба организует обследование животных на бруцеллез и при выявлении больных принимает экстренные меры по их изоляции, сдаче на убой и проведению других ветеринарно-санитарных мероприятий. Санитарно-эпидемиологическая служба через лечебную сеть организует клинико-лабораторное обследование всех подвергшихся риску заражения лиц с целью раннего выявления и лечения больных, проводит отбор проб для лабораторного исследования объектов, подозреваемых в качестве факторов передачи возбудителя, организует санитарно-просветительную работу для предупреждения новых случаев заболевания и другие мероприятия. Выделение культур бруцелл из абортированных, мертворожденных плодов животных и молока с помощью питательных (селективных) сред является достоверным доказательством их роли в передаче заразного начала. Вместе с тем, установление значения этих факторов наряду с другими (почва, вода, молочные продукты, шерсть, шкура, навоз) может осуществляться в реакции прямой гемагглютинации с моноклональным антительным эритроцитарным диагностикумом и другими методами;
      3) анализ полученных данных, выбор адекватных мер по ликвидации возникшего очага и составление заключения о причинах его возникновения и проведенных мероприятиях. Ветеринарный специалист и эпидемиолог должны точно определить эпизоотическую картину в очаге, его напряженность (степень зараженности скота), границы, вид циркулирующего возбудителя, санитарно-гигиеническое состояние объекта, факторы и пути передачи возбудителя инфекции, перечень лиц, подвергшихся риску заражения, и принять адекватные меры по ликвидации возникшего очага. Очаг бруцеллеза считается ликвидированным при условии полной сдачи на убой больного скота, получения отрицательных показателей при контрольном диагностическом обследовании оставшегося поголовья, обеззараживания всех возможных факторов передачи инфекции, санации мест содержания животных, полного охвата диспансерным наблюдением всех лиц, подвергшихся риску заражения. Критерием ликвидации очага является отсутствие выявления больного бруцеллезом скота и, главным образом, повторных случаев заболевания бруцеллезом людей, связанных с этим очагом. В процессе обследования очага эпидемиолог совместно с ветеринарным специалистом заполняют специальную учетную форму № 307/У "Карта эпизоотолого-эпидемиологического обследования очага зоонозного заболевания", независимо от того, имело ли место инфицирование человека или нет. Вкладыш к ней "Сведения о больном" заполняется в случае заболевания человека. При наличии в очаге нескольких таких случаев вкладыш заполняется отдельно на каждого заболевшего. Разделы карты и содержащиеся в ней вопросы расположены в порядке основных этапов эпизоотолого-эпидемиологического обследования очага. Если эпидемиологическое обследование проводится в связи с выявлением больных бруцеллезом животных, результаты проверки оформляются актом (совместно со специалистами ветеринарной службы), в котором следует отразить результаты выполнения противобруцеллезных мероприятий, состояние профилактики заражения бруцеллезом работающих, организацию медицинского обследования лиц, контактировавших с источником инфекции, а также проверку противоэпидемических мероприятий. Составляется план-задание по данному хозяйству (предприятию) с обязательной проверкой выполнения в последующем.
      118. При обследовании фермы, частного предприятия (хозяйства) в первую очередь необходимо обратить внимание на соблюдение противобруцеллезных мероприятий, изучить условия труда работников, для чего следует:
      1) оценить санитарно-гигиеническое состояние объекта, обратив особое внимание на благоустройство территории, водоснабжение, наличие дезинфицирующих и моющих средств, оборудование бытовых помещений для работников, их состояние и содержание, оборудование скотомогильников, ям Беккери или трупосжигательных печей, наличие уборочного инвентаря, в том числе для уборки абортированных и мертворожденных плодов и последов;
      2) выяснить наличие средств индивидуальной защиты персонала: специальная одежда и обувь, рукавицы, резиновые (клеенчатые) фартуки, перчатки, их количество, пригодность для использования, порядок хранения, смены, централизация стирки, наличие аптечек, умывальников, дезинфицирующих средств, мыла;
      3) в целях выявления алиментарных путей заражения проверить соблюдение режима пастеризации молока, условия хранения и обработки молочной посуды, фильтрующего материала, установить порядок реализации молока и молочных продуктов;
      4) выявить порядок первичной обработки и транспортировки сырья и продуктов животноводства из обследуемого хозяйства, проверить организацию проведения профилактических осмотров персонала хозяйства или предприятия.

      

15. Мероприятия по защите людей от инфицирования

      119. Мероприятия по предупреждению заболеваний бруцеллезом людей следует проводить согласно региональным и местным программам по борьбе и профилактике бруцеллеза в области, районе и в каждом отдельном хозяйствующем субъекте.
      120. В целях защиты людей от инфицирования проводятся следующие ветеринарные и санитарно-гигиенические мероприятия:
      1) соблюдение правил убоя животных в хозяйствах, неблагополучных по бруцеллезу, с последующей дезинфекцией оборудования, помещений и обеззараживанием отходов, дезинфекцией транспорта, которым перевозились больные животные;
      2) к приему, транспортировке и убою реагирующих при исследовании на бруцеллез животных, разделке туш и переработке сырья, получаемого от них, допускаются только постоянные работники предприятия, прошедшие диспансерное обследование на бруцеллез, в том числе с положительными иммунологическими реакциями при обследовании на бруцеллез, но не имеющие роста титров в динамике, в отношении которых соответствующими медицинскими учреждениями исключено заболевание манифестными формами бруцеллеза;
      3) лица, имеющие на кистях рук порезы, ссадины и другие повреждения кожи, допускаются к работе только в резиновых перчатках после предварительной обработки пораженного участка кожи. При переработке скота всех видов (и продуктов его убоя), реагирующего при обследовании на бруцеллез, поступившего из хозяйствующих субъектов, неблагополучных по бруцеллезу, все участвующие в этих работах должны быть в резиновых перчатках;
      4) не допускается допускать к приему, транспортировке, убою реагирующих на бруцеллез животных и переработке туш и сырья, полученного от них, лиц не достигших 18-летнего возраста; беременных и кормящих женщин; сезонных рабочих; больных с острыми и хроническими (в стадии обострения) заболеваниями различной этиологии, больных с клиническими проявлениями бруцеллеза, работников, не прошедших санитарного минимума по профилактике бруцеллеза;
      5) соблюдение установленных правил обработки и использования продуктов убоя и молока от животных из хозяйств, неблагополучных по бруцеллезу;
      6) соблюдение правил работы с животными на предприятиях и в хозяйствующих субъектов: обеспечение персонала, в том числе лиц, временно привлекаемых к работам, связанным с риском заражения бруцеллезом, средствами личной гигиены, индивидуальной и спецодеждой (халаты, резиновые перчатки, нарукавники, клеенчатые фартуки, специальная обувь);
      7) наличие и правильная эксплуатация бытовых помещений: комнаты для отдыха, мест приема пищи, душевых;
      8) обеспечение горячей водой, моющими средствами, дезинфицирующими средствами;
      9) организация в хозяйствах и на предприятиях централизованной дезинфекции, стирки и чистки спецодежды;
      10) обязательный инструктаж работников о правилах гигиены, использования средств индивидуальной защиты, соблюдении противобруцеллезного режима. Аналогичный инструктаж должны проходить индивидуальные владельцы сельскохозяйственных животных;
      11) допуск к работам, связанным с риском заражения бруцеллезом, только после прохождения инструктажа.
      121. Контроль в порядке государственного санитарного надзора за организацией и проведением противобруцеллезных мероприятий и соблюдением противобруцеллезного режима в животноводческих и индивидуальных хозяйствах, на предприятиях, перерабатывающих продукты и сырье животного происхождения, в лабораториях, работающих с вирулентными культурами, осуществляют территориальные Управления государственного санитарно-эпидемиологического надзора Министерства здравоохранения Республики Казахстан.
      122. Плановые обследования по соблюдению противобруцеллезного режима в животноводческих хозяйствах, на отгонных пастбищах, убойных пунктах, пунктах стрижки овец, мясо и молококомбинатах и других предприятиях, где имеется риск заражения бруцеллезом, следует проводить эпидемиологам совместно с санитарными врачами, курирующими данные объекты, а также с ветеринарными специалистами. Частота плановых обследований зависит от эпизоотической ситуации, но не реже двух раз в год. Результаты обследования объекта следует доводить до администрации для принятия соответствующих мер.

      

16. Диспансерные профилактические осмотры
профессиональных контингентов

      123. С целью своевременного выявления инфицированных и заболевших бруцеллезом людей обязательным диспансерным профилактическим осмотрам при поступлении на работу и далее ежегодно подлежат следующие категории граждан:
      1) постоянные животноводы и члены их семей;
      2) временно привлеченные работники, занятые обслуживанием скота, строители, механизаторы, привлекаемые к работе в животноводческие предприятия (хозяйства);
      3) постоянные и временные работники предприятий по переработке сырья и продуктов животноводства;
      4) рабочие каракулевых заводов, кожевенных заводов, фабрик первичной обработки шерсти, малых предприятий по обработке шкур, шерсти, изготовлению мясо-костной муки;
      5) медицинский, ветеринарный, и другой персонал, работающий с живыми культурами бруцелл, зараженным материалом, вакцинными препаратами;
      6) лица с первично-латентным бруцеллезом и положительно реагирующие на бруцеллез по серологическим реакциям.
      Лица, переболевшие острым бруцеллезом, наблюдаются в течение 2 лет.
      124. Диспансеризация перечисленных контингентов проводится не только в официально объявленных неблагополучными по бруцеллезу хозяйствах, но и в благополучных.
      125. В сельской местности все указанные контингенты должны быть обследованы на бруцеллез при поступлении на работу (клинический осмотр, исследование крови в реакции Хеддльсона) с тем, чтобы в случаях инфицирования можно было с наибольшей вероятностью квалифицировать профессиональный характер заболевания. В случаях неполного охвата диспансеризацией до начала работ временно привлеченный контингент подлежит обследованию в первые 10 дней пребывания в очаге, поскольку при свежем инфицировании гуморальный ответ развивается позже этого срока. При этом медицинский работник составляет список фактически привлеченных к сакману лиц.
      126. Руководство диспансеризацией осуществляют главные специалисты Департаментов здравоохранения. Проводят диспансеризацию кабинеты инфекционных заболеваний. Территориальные управления государственного санитарно-эпидемиологического надзора осуществляют контроль за полнотой охвата периодическими медицинскими осмотрами и диспансеризацией, определяют контингенты, подлежащие периодическим медицинским осмотрам на бруцеллез, составляют перечень объектов с указанием сроков проведения осмотров и числа работающих, а также оценивают влияние неблагоприятных производственных факторов. Организационно-методический отдел центральной районной больницы, кабинет инфекционных заболеваний совместно с эпидемиологом санитарно-эпидемиологической службы ежегодно в динамике обобщает результаты периодических осмотров на бруцеллез с указанием следующих данных:
      1) число лиц, подлежащих диспансерному осмотру на бруцеллез, в том числе осмотренных в разрезе врачебных участков;
      2) число выявленных больных бруцеллезом и положительно реагирующих по комплексу реакций (Райта, Хеддльсона), в том числе взятых на диспансерный учет;
      3) число больных, подлежащих лечению, в том числе направленных на лечение (амбулаторное и стационарное);
      4) число больных, переведенных на другую работу;
      5) число лиц, переведенных на инвалидность в связи с перенесенным заболеванием;
      6) число лиц, состоящих на диспансерном учете после болезни, в том числе взятых на учет в текущем году;
      7) число лиц, снятых с учета в текущем году.
      Особое внимание уделяется лицам, которым оформлено профессиональное заболевание. Они берутся на учет отдельным списком.
      127. Администрация объектов представляет утвержденные списки работающих с указанием фамилии, имени, отчества, подлежащих периодическим медицинским осмотрам на бруцеллез.
      128. По представленному официальному списку участковая медицинская служба контролирует во время проведения сезонных работ состояние здоровья животноводов и временно привлеченных лиц путем опроса и осмотра и фиксирует данные в диспансерном журнале (тетради).
      129. Лица, положительно реагирующие на бруцеллез, больные с клиническими проявлениями, характерными для бруцеллезной инфекции, подлежат углубленному медицинскому осмотру с привлечением специалистов по профилю клинических проявлений (инфекционист, невропатолог, гинеколог, уролог, хирург).
      130. Уточнение или подтверждение диагноза проводится в инфекционных стационарах (отделении, больнице) врачом-инфекционистом.
      131. Установление связи бруцеллеза с профессиональной деятельностью проводится в установленном порядке с обязательным участием инфекциониста и эпидемиолога. Основным документом, подтверждающим профессиональный характер заражения бруцеллезом, служит карта эпидобследования с заполненным вкладным листом.
      132. Профилактические медицинские осмотры постоянных животноводов и временно привлеченных в животноводство лиц следует проводить в течение 1-2 месяцев после завершения окота и отела сельскохозяйственных животных (клинический осмотр, исследование крови в реакции Хеддльсона).
      133. Постоянные и временные работники предприятий по переработке сырья и продуктов животноводства подлежат диспансерному обследованию после массового убоя скота и убоя скота на санитарных бойнях в течение IV квартала каждого года (клинический осмотр, исследование крови в реакции Хеддльсона). В диспансерную группу должны включаться рабочие тех цехов, которые связаны с риском заражения.
      134. Рабочие каракулевых заводов, кожевенных заводов, малых предприятий по обработке шкур, шерсти, а также медицинский, ветеринарный и другой персонал, работающий с живыми культурами бруцелл, подлежит диспансерному обследованию 1 раз в год (клинический осмотр, исследование крови в реакции Хеддльсона).
      135. Лица с первично-латентным бруцеллезом и положительно реагирующие на бруцеллез по серологическим реакциям подлежат диспансерному наблюдению в течение 1 года. В случае появления жалоб, напоминающих бруцеллез, следует провести углубленное исследование (посев крови, общий анализ крови и мочи, повторная постановка реакций Хеддльсона и Райта, почасовое измерение температуры) и направить на консультацию к инфекционисту. При отсутствии жалоб в конце диспансерного срока проводят исследование крови в реакции Райта, и при отрицательном результате наблюдение прекращается.
      136. Все лица, имевшие контакт в очаге с животными личного хозяйства, включая детей, подлежат немедленному обследованию (клинический осмотр, исследование крови в реакции Хеддльсона) по указанию территориального управления государственного санитарно-эпидемиологического надзора. Наблюдение за этими лицами устанавливается в течение 6 месяцев (максимальный срок инкубационного периода) от момента уничтожения больного скота и санации очага. При появлении жалоб следует провести углубленное обследование (посев крови, реакция Райта); при отсутствии жалоб по истечении указанного срока наблюдение в очаге прекращается.

      

17. Санитарно-просветительная работа среди населения

      137. Целью санитарно-просветительных мероприятий является доведение до широких слоев населения необходимых санитарно-гигиенических знаний.
      Основными задачами санитарного просвещения по профилактике бруцеллеза являются:
      1) создание у определенных групп населения четкого представления о том, что бруцеллез - зоонозная инфекция, при которой источником заболевания являются больные сельскохозяйственные животные;
      2) информирование о распространении болезни среди животных, путях заражения бруцеллезом и о степени опасности для человека, обращая внимание на профессиональный характер заболевания.
      138. В зависимости от особенностей групп населения, среди которых проводится санитарно-просветительная работа, следует акцентировать внимание на вопросах профессионального характера. Для работников животноводства следует показать наносимый экономический ущерб, подчеркнуть, что от них зависит выявление первых случаев абортов, проведение срочных дезинфекционных мер, что способствует оздоровлению стада и всего хозяйства.
      139. Во время проведения периодических медицинских осмотров и лабораторного обследования широко проводится санитарно-просветительная работа среди обследуемых контингентов.
      140. Животноводов необходимо ознакомить с порядком обеспечения их спецодеждой, а также всем необходимым для выполнения мер личной профилактики.
      141. Для населения местности, где в личных хозяйствах разводят коз и овец, важно подчеркнуть значение экстренных санитарных и ветеринарных мер при появлении признаков заболевания животных бруцеллезом, отметить, что нарушение и несоблюдение их приводит к распространению инфекции и заражению как людей, так и животных, обратить внимание на защиту детей и подростков от заболевания.
      142. Работникам предприятий, перерабатывающих сырье и продукты животного происхождения, наиболее подробно следует осветить меры личной профилактики.
      143. В беседах с населением не следует детально останавливаться на клинике бруцеллеза. Достаточно отметить лишь основные симптомы, подчеркнуть, что диагностировать это заболевание может только врач на основании клинического и лабораторного обследования.
      144. Следует подчеркнуть возможность заражения бруцеллезом детей, если они принимают участие в уходе за больными животными.
      145. Пропаганда научных знаний среди населения будет эффективна, если использовать конкретные случаи из практики, привести меры успешной борьбы с бруцеллезом на конкретных территориях.
      146. Контроль за проведением мероприятий, предусмотренных настоящими Правилами осуществляется государственным ветеринарным инспектором соответствующей административной территории и территориальным органом санитарно-эпидемиологического надзора.

       

Приложение                         
к ветеринарно-санитарным и санитарно-эпидемиологическим 
правилам по профилактике и борьбе с заразными болезнями, 
общими для человека и животных (бруцеллез)       


                    Диагностические мероприятия
        на благополучных по бруцеллезу стадах при выявлении у 
          животных признаков, вызывающих подозрение на бруцеллез

__________________________________________________________________________
Признаки, вызывающие| Порядок исследования  |    Результат исследования
подозрение на       |                       |
бруцеллез           |                       |
____________________|_______________________|_____________________________
     Виды животных: крупный рогатый скот, овцы, козы, верблюды и др.
--------------------------------------------------------------------------
Аборт или другие    Животных изолируют.       а) выделена культура бруцелл
клинические         Бактериологическое иссле-  или получена положительная
признаки            дование(включая биопробу)  биологическая проба или по-
                    или ИФА на бруцеллезный    ложительная ИФА бруцеллезный
                    антиген материала (аборт-  антиген. Серологическое
                    плод или иной биологи-     исследование отрицательное.
                    ческий материал) и дву-   б) бактериологическое иссле-
                    кратное с промежутком 15   дование не закончено, серо-
                    дней серологическое ис-    логическое исследование
                    следование (РСК и ИФА)     положительное.
                    этих животных             в) бактериологическое и 
                                               серологическое исследования 
                                               на бруцеллез отрицательные 
--------------------------------------------------------------------------
        Виды животных: крупный рогатый скот, овцы, козы, свиньи
--------------------------------------------------------------------------
При плановом конт-  Реагирующих изолируют     а) положительная РСК, РДСК, 
рольном исследова-  и через 15 дней исследуют  РС и ИФА у изолированных 
нии сывороток в РА  комплексно: РА (кроме      ранее животных или появились
получен положи-     свиней), РСК, РДСК, РС и   реакции у других животных
тельный результат   ИФА, одновременно также    стада (отары);
у отдельных живот-  исследуют остальных жи-   б) у изолированных животных
ных: у КРС не       вотных стада (отары)       титры в РА не повысились,
более 200 МЕ,                                  РСК, РДСК, РС, ИФА отрица-
у овец, коз, свиней                            тельные, в стаде не выявлено
не более 100 МЕ                                других реагирующих животных,
                                               клинические признаки болезни
                                               отсутствуют.
--------------------------------------------------------------------------
(Продолжение таблицы)
 

   _______________________________________________________________________
   Порядок последующих |       Результаты исследований     |   Заключение
   диагностических     |                                   |
   исследований        |                                   |
   ____________________|___________________________________|______________
Виды животных: крупный рогатый скот, овцы, козы, верблюды и др.
--------------------------------------------------------------------------
а)                                                            Бруцеллез
 
 
б)
   Реагирующих дополни-  а) бактериологическое исследование   Бруцеллез
   тельно исследуют        и ИФА на бруцеллезный антиген
   через 15 дней серо-     отрицательны, серологические 
   логически (РСК и        реакции у подозрительных по
   ИФА). Также исследуют   заболеванию животных сохранились
   остальных животных      или в стаде выявлены другие
в) стада (РА, РСК, РДСК,   реагирующие животные; 
   РБП и РС)             б) бактериологические, серологи-     Бруцеллеза нет
                           ческие исследования отрицательные 

--------------------------------------------------------------------------
        Виды животных: крупный рогатый скот, овцы, козы, свиньи
-------------------------------------------------------------------------- 

а)                                                            Бруцеллеза
                                                              нет 
 
б)                                                            Бруцеллеза
                                                              нет
--------------------------------------------------------------------------