Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Жалпы сақтандыру" саласындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2004 жылғы 16 сәуірдегі N 61 қаулысына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 5 желтоқсандағы N 155 Қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2006 жылғы 5 қазанда тіркелді. Тіркеу N 4013. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2008 жылғы 28 қарашадағы N 97 Қаулысымен.

Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2008.11.28 N 97 Қаулысымен.

"Өмірді сақтандыру" саласындағы операциялар бойынша сақтандыру қызметін жүзеге асыратын сақтандыру ұйымдарында бухгалтерлік есепті жүргізуді жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ :

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Жалпы сақтандыру" саласындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2004 жылғы 16 сәуірдегі N 61 қаулысына (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 2848 тіркелген, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің "Қазақстан Ұлттық Банкінің Хабаршысы" және "Вестник Национального Банка Казахстана" ресми басылымдарында 2004 жылғы 24 мамыр - 6 маусымда жарияланған; Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 3 ақпандағы N 15 қаулысымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 3468 тіркелген) енгізілген толықтырумен қоса мынадай өзгерістер мен толықтыру енгізілсін:

атауындағы, кіріспесіндегі және 1-тармағындағы "жалпы сақтандыру" саласындағы" деген сөздер "жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы" деген сөздермен ауыстырылсын;

көрсетілген қаулымен бекітілген "Жалпы сақтандыру" саласындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу жөніндегі нұсқаулықта:
атауындағы және 2-тармағындағы "жалпы сақтандыру" саласындағы" деген сөздер "жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы" деген сөздермен ауыстырылсын;

мынадай мазмұндағы 2-1-бөліммен толықтырылсын:
"2-1-бөлім. "Өмірді сақтандыру" саласындағы сақтандыру (қайта сақтандыру) бойынша операцияларды есепке алу

1-тарау. Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру)
шарттары бойынша операцияларды есепке алу

34-8. Өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша барлық сақтандыру сыйлықақыларының сомасы шарттың барлық қолдану мерзімі ішінде тиісті үлестері бар сақтандырушының (қайта сақтандырушының) шартта көзделген және сақтанушы (қайта сақтанушы) төлейтін кіріс ретінде танылады.
Егер жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтанушының (қайта сақтанушының) сақтандыру сыйлықақысын біржолғы төлейтіні көзделсе, сақтандыру сыйлықақысының толық көлемдегі барлық сомасы шарт күшіне енген сәттен бастап сақтандырушының (қайта сақтандырушының) кірісі болып танылады және осы Нұсқаулықтың 6-тармағына сәйкес бухгалтерлік жазбалар орындалады.
Егер жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтанушының (қайта сақтанушының) сақтандыру сыйлықақысын шарттың қолданылу мерзімі немесе шартта белгіленген басқа мерзім аяқталғанға дейін жыл сайын (тоқсан сайын, ай сайын) төлейтіні көзделсе, кіріс алуға есептелген мөлшерде, бір жыл (тоқсан, ай) ішінде танылады және мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:
1) шарттың талабына сәйкес сақтанушылардан (қайта сақтанушылардан) алынатын мөлшерде есептелген кірістер сомасына:

Дт 301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары"
Кт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер";

2) нақты түскен сақтандыру сыйлықақы сомасына:

Дт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша"
Кт 301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру
сыйлықақылары".

34-9. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында белгіленген кезеңділікпен сақтанушы (қайта сақтанушы) шарттың талаптарына сәйкес төлейтін инвестициялық кіріс есептеледі және мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 801 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
шығыстар" (инвестициялық кіріс сомаларын есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот)
Кт 671 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
кредиторлық берешек" (инвестициялық кіріс бойынша
сақтанушылардың алдындағы берешекті есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот).

34-10. Сақтанушы (қайта сақтанушы) өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын жасаған кезде сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша төлеуге тиісті сақтандыру сыйлықақысының сомасы шартта келісілген ақы төлеу талаптарына қатысты кіріс ретінде танылады.
Егер сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтандыру сыйлықақысын біржолғы төлеу көзделсе, кіріс шарт күшіне енгізілген күннен бастап толық көлемде танылады, бухгалтерлік жазбалар осы Нұсқаулықтың 6-тармағына сәйкес орындалады.
Егер сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтандыру сыйлықақысын бөліп төлеу көзделсе, кіріс шартты қолдану мерзімі аяқталғанға дейін онда белгіленген тиісті үлестермен танылады, бухгалтерлік жазбалар осы Нұсқаулықтың 34-8-тармағына сәйкес орындалады.

34-11. Сақтанушы жеңілдік кезеңі (сақтандыру сыйлықақысын кейінге қалдыру кезеңі) басталған күннен бастап кезекті сақтандыру сыйлықақысын төлеу мерзімін өткізіп алған жағдайда есептелген сақтандыру сыйлықақысының сомасы мерзімін өткізіп алу шоттарына жатқызылады және мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 301 47 "Сақтанушылардың сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша
мерзімі өткен берешегі",
Кт 301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары".

34-12. Сақтандырушы сақтанушының кінәсы бойынша төленбеген (жеңілдік кезеңі ішінде мерзімі өткен) және қайта сақтандырушыға аударуға тиісті сақтандыру сыйлықақысының сомасына қайта сақтандыру шартын жасаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 801 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
шығыстар" (мерзімі өткен сақтандыру сыйлықақыларының
сомаларын есепке алуға арналған жеке қосалқы шот),
Кт 671 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу" (мерзімі өткен
сақтандыру сыйлықақыларының сомаларын есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот).

34-13. Сақтанушыдан мерзімі өткен сақтандыру сыйлықақыларының сомалары түскен кезде мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша",
441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша"
Кт 301 47 "Сақтанушылардың сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша
мерзімі өткен берешегі";
және бір мезгілде қайта сақтандырушыға аударылатын сақтандыру сыйлықақыларының сомасына:

Дт 671 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу" (мерзімі өткен
сақтандыру сыйлықақыларының сомаларын есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот)
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
432 02 "Ағымдағы шоттардағы шетел валютасындағы ақша".

34-14. Өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты мерзімінен бұрын бұзылған жағдайда сақтандырушы (қайта сақтандырушы) сақтанушыға (қайта сақтанушыға) немесе сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында немесе Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген тұлғаға келтірілген шығыстар шегерілген сатып алу сомасын төлейді және мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:
1) толық алынбаған сақтандыру сыйлықақыларын түзету сомасына:

Дт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер"
Кт 301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары";

2) сатып алу сомасын қайтару сомасына:

Дт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер",
801 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
шығыстар" (жеке қосалқы шот ашылады)
Кт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу";

3) нақты төлем кезінде:

Дт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша".

34-15. Қолданылып жүрген сақтандыру (қайта сақтандыру) шартының талаптары сақтанушының (қайта сақтанушының) бастамасы бойынша өзгерген және сақтандыру сомасы және сақтандыру сыйлықақысы азайған (ұлғайған) жағдайда, сақтандырушы (қайта сақтандырушы) сақтандыру сомасын қайта есептейді және сақтандыру сыйлықақысының жаңа мөлшерін белгілейді.
Сақтанушы сақтандыру сомасын азайтқан кезде сақтандырушы (қайта сақтандырушы) бұрынғы және жаңа сақтандыру сомасы арасындағы айырманы сақтанушының (қайта сақтанушының) қалауы бойынша не оған төленетін не болашақ сақтандыру сыйлықақысын төлеу үшін есептелетін төленген сақтандыру сыйлықақысын ескере отырып айқындайды және мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:

1) сақтанушыға (қайта сақтанушыға) бұрынғы және жаңа сақтандыру сомасы арасындағы айырма төленетін сомаға:

Дт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер",
Кт 301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары"
671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу";

2) нақты төлеу кезінде:
Дт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша";

3) пайда болған айырманы болашақ сақтандыру сыйлықақысын төлеу есебіне есепке алған кезде:

Дт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 611 "Болашақ кезеңдер кірістері" (жеке қосалқы шот ашылады);

4) пайда болған, болашақ сақтандыру сыйлықақысын төлеу есебіне жатқызылған айырма сақтандырушының (қайта сақтандырушының) кірісіне сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында белгіленген кезеңділікпен тепе-тең негізде жатқызылады:

Дт 611 "Болашақ кезеңдер кірістері" (жеке қосалқы шот ашылады)
Кт 701 41 "Сақтандыру сыйлықақысы түріндегі кірістер".

Сақтанушы сақтандыру сомасын сақтанушы (қайта сақтанушы) төлейтін сақтандыру сыйлықақысының сомасына ұлғайтқан кезде сақтандырушы (қайта сақтандырушы) осы Нұсқаулықтың 34-8-тармағына сәйкес бухгалтерлік жазбаларды орындайды.

2-тарау. Ұсынылған заемдар бойынша операцияларды есепке алу

34-16. Сақтандырушы сатып алу сомасы шегінде сақтанушыларға заем ұсынған кезде ұсынылған заем сомасына мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 403 21 "Клиенттерге ұсынылған қысқа мерзімді заемдар",
403 22 "Клиенттерге ұсынылған ұзақ мерзімді заемдар"
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша".

34-17. Сақтандырушы заем беру туралы шарттың талаптарына сәйкес ай сайын сыйақы есептейді және мынадай бухгалтерлік жазбаларды орындайды:
1) сыйақы түрінде есептелген кірістер сомасына:

Дт 332 25 "Клиенттерге ұсынылған кірістер, заемдар бойынша сыйақы
түрінде есептелген",
Кт 724 25 "Заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер";

2) негізгі борышты және есептелген сыйақыны өтеу сомасына:

Дт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
Кт 403 21 "Клиенттерге ұсынылған қысқа мерзімді заемдар",
403 22 "Клиенттерге ұсынылған ұзақ мерзімді заемдар",
332 25 "Клиенттерге ұсынылған кірістер, заемдар бойынша сыйақы
түрінде есептелген".

3-тарау. Сақтандыру резервтері бойынша
операцияларды есепке алу

34-18. Өмірді сақтандыру шарттары бойынша болмаған шығындар резервін қалыптастырған кезде қалыптастырылатын резерв сомасына мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 801 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
болмаған шығындар резервін қалыптастыру бойынша
шығыстар",
Кт 687 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
болмаған шығындар резерві".

34-19. Қайта сақтандыру шартына сәйкес қайта сақтандырушыға тәуекелдердің бір бөлігін берген кезде, осы шарт күшіне енген күннен бастап сақтандырушы қайта сақтандырушының сақтандыру резервтеріндегі үлесінің сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаны орындайды:

Дт 687 49 "Қайта сақтандырушының өмірді сақтандыру (қайта
сақтандыру) шарттары бойынша болмаған шығындар
резервіндегі үлесі",
Кт 801 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары
бойынша болмаған шығындар резервін қалыптастыру бойынша
шығыстар".

34-20. Актуарлық қорытындылар негізінде сақтандыру резервтерін азайтқан (түзеткен) кезде және сақтанушы сақтандыру шартының талаптарын өзгерткен жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 687 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары
бойынша болмаған шығындар резерві",
Кт 801 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары
бойынша болмаған шығындар резервін қалыптастыру
бойынша шығыстар".

34-21. Қайта сақтандырушының үлесін азайтқан (түзеткен) кезде, сақтандырушы қайта сақтандыру шартына сәйкес бухгалтерлік есепте қайта сақтандырушының үлесін азайтады және мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 801 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары
бойынша болмаған шығындар резервін қалыптастыру
бойынша шығыстар".
Кт 687 49 "Қайта сақтандырушының өмірді сақтандыру (қайта
сақтандыру) шарттары бойынша болмаған шығындар
резервіндегі үлесі".

34-22. Сақтандырушының жария етілген, бірақ реттелмеген шығындардың резервін қалыптастыруы осы Нұсқаулықтың 13-тармағының 2) тармақшасына сәйкес жүргізіледі. Қайта сақтандырушының жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервіндегі үлесі осы Нұсқаулықтың 14-тармағының 2) тармақшасына сәйкес көрсетіледі.

4-тарау. Сақтандыру төлемдері бойынша
операцияларды есепке алу

34-23. Сақтандыру жағдайы басталған кезде, сақтандырушы (қайта сақтандырушы) сақтандыру шартына сәйкес сақтанушыға (қайта сақтанушыға) немесе сақтандыру (қайта сақтандыру) шартына сай сақтандыру сомасын алуға уәкілетті тұлғаға сақтанушының сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша берешек сомасына азайтылған сақтандыру төлемін төлейді және мынадай бухгалтерлік жазбалар орындалады:
сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша сақтандыру төлемі сомасын есептеген кезде:

Дт 687 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
болмаған шығындардың резерві",
687 45 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резерві"
Кт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
301 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
301 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру
сыйлықақылары";
және бір мезгілде осы сомаға:

Дт 801 47 "Сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге
асыру бойынша шығыстар",
Кт 801 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
болмаған шығындар резервін қалыптастыру бойынша
шығыстар",
801 45 "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар";

шарт талаптарын сақтай отырып сақтандыру сомасын және жинақталған инвестициялық кірісті нақты төлеу сомасына:

Дт 671 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
671 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
кредиторлық берешек" (инвестициялық кіріс бойынша
сақтанушылар алдындағы берешекті есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот),
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
432 02 "Ағымдағы шоттардағы шетел валютасындағы ақша",
451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша".

5-тарау. Аннуитеттік сақтандыру шарттары
бойынша операцияларды есепке алу

34-24. Сақтанушы аннуитет шартын сақтанушы сақтандыру сыйлықақысын бір жолғы (бір рет) төлейтін талаппен жасаған кезде, сақтандырушы сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кіріс сомасына осы Нұсқаулықтың 6-тармағына сәйкес бухгалтерлік жазбалар орындайды.
Сақтанушы аннуитет шартын шартпен белгіленген мерзімнің аяғына дейін сақтандыру сыйлықақысын кезеңді негізде төлейтін талаппен жасаған кезде, сақтандырушы осы Нұсқаулықтың 34-8-тармағына сәйкес бухгалтерлік жазбалар орындайды.

34-25. Аннуитет шарты бойынша болмаған шығындар резервін қалыптастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба орындалады:

Дт 801 44 "Аннуитет шарттары бойынша болмаған шығындар
резервін қалыптастыру бойынша шығыстар",
Кт 687 44 "Аннуитет шарттары бойынша болмаған шығындар резерві".

34-26. Сақтанушы тарапынан сақтандыру сыйлықақыларын төлеу мерзімі аяқталған соң, сақтандырушы аннуитет шартында белгіленген кезеңділікпен сақтандыру сыйлықақыларының (аннуитет) сомасын есептейді және мынадай бухгалтерлік жазбалар орындайды:
1) есептелген кезеңді төлемдер сомасына:

Дт 687 44 "Аннуитет шарттары бойынша болмаған шығындар резерві",
Кт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу";

және бір мезгілде,

Дт 801 47 "Сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге
асыру бойынша шығыстар",
Кт 801 44 "Аннуитет шарттары бойынша болмаған шығындар
резервін қалыптастыру бойынша шығыстар";

2) аннуитет сомасы нақты төленген кезде:

Дт 671 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
Кт 441 02 "Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша",
451 "Кассадағы ұлттық валютадағы қолма-қол ақша".

34-27. Өмірді жинақтаушы және жинақтаушы емес шарттарды қайта сақтандыру бойынша операцияларды есепке алу осы Нұсқаулықтың 5-тарауына сәйкес жүзеге асырылады.".

2. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап он төрт күннен кейін қолданысқа енеді.

3. Бухгалтерлік есеп департаменті (Шалғымбаева Н.Т.):
1) Заң департаментімен (Шәріпов С.Б.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізу шараларын қабылдасын;
2) осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он күндік мерзімде оны Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі орталық аппаратының мүдделі бөлімшелеріне және аумақтық филиалдарына, Қазақстан Республикасы Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау агенттігіне, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына жіберсін.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Б.Ш.Тәжіяқовқа жүктелсін.

Ұлттық Банк
Төрағасы

О внесении изменений и дополнения в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 16 апреля 2004 года N 61 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отрасли "общее страхование"

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 5 декабря 2005 года N 155. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 5 января 2006 года N 4013. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 ноября 2008 года N 97

Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 28.11.2008 N 97 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

В целях совершенствования ведения бухгалтерского учета в страховых организациях, осуществляющих страховую деятельность по операциям в отрасли "страхование жизни", Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ :

1. В постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 16 апреля 2004 года N 61 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отрасли "общее страхование" (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан под N 2848, опубликованное 24 мая - 6 июня 2004 года в официальных изданиях Национального Банка Республики Казахстан "Қазақстан Ұлттық Банкiнiң Хабаршысы" и "Вестник Национального Банка Казахстана"; с дополнением, утвержденным постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 3 февраля 2005 года N 15, зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан под N 3468), внести следующие изменения и дополнение:

в наименовании, преамбуле и пункте 1 слова "в отрасли "общее страхование" заменить словами "в отраслях "общее страхование" и "страхование жизни";

в Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отрасли "общее страхование", утвержденной указанным постановлением:
в наименовании и в пункте 2 слова "в отрасли "общее страхование" заменить словами "в отраслях "общее страхование" и "страхование жизни";

дополнить разделом 2-1 следующего содержания:
"Раздел 2-1. Учет операций по страхованию (перестрахованию) в отрасли "страхование жизни"

Глава 1. Учет операций по договорам страхования
(перестрахования) жизни

34-8. Сумма всех страховых премий по договору накопительного страхования (перестрахования) жизни признается в течение всего срока действия договора в качестве дохода страховщика (перестраховщика) соответствующими долями, предусмотренного договором и подлежащего оплате страхователем (перестрахователем).
Если договором накопительного страхования (перестрахования) предусматривается единовременная оплата страхователем (перестрахователем) страховых премий, вся сумма страховых премий в полном объеме признается в качестве дохода страховщика (перестраховщика) с момента вступления в силу договора, и выполняются бухгалтерские записи в соответствии с пунктом 6 настоящей Инструкции.
Если договором накопительного страхования (перестрахования) предусматривается ежегодная (ежеквартальная, ежемесячная) оплата страхователем (перестрахователем) страховых премий до окончания срока действия договора или другого срока установленного договором, доход признается в размере, причитающемся к получению, в течение одного года (квартала, месяца), и выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных доходов в размере, подлежащем получению от страхователей (перестрахователей) в соответствии с условием договора:

Дт	301 41	"Страховые премии к получению от страхователей",
	301 42	"Страховые премии к получению от перестрахователей"
Кт	701 41	"Доходы в виде страховых премий";

2) на сумму фактически поступивших страховых премий:

Дт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
	451	"Наличность в кассе в национальной валюте"
Кт	301 41	"Страховые премии к получению от страхователей",
	301 42	"Страховые премии к получению перестрахователей".

34-9. С периодичностью, установленной договором страхования (перестрахования), производится начисление инвестиционного дохода, подлежащего оплате страхователю (перестрахователю) в соответствии с условиями договора, и выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	801 40	"Расходы, связанные со страховой (перестраховочной) деятельностью" (отдельный субсчет для учета сумм инвестиционного дохода)
Кт	671 40	"Кредиторская задолженность, связанная со страховой (перестраховочной) деятельностью" (отдельный субсчет для учета задолженности передстрахователями по инвестиционному доходу).

34-10. При заключении страхователем (перестрахователем) договора ненакопительного страхования (перестрахования) жизни сумма страховой премии, причитающаяся к оплате по договору страхования (перестрахования), признается как доход, в зависимости от условий оплаты, оговоренных в договоре.
Если договором страхования (перестрахования) предусмотрена единовременная оплата страховых премий, доход признается в полном объеме с даты вступления в силу договора, бухгалтерские записи выполняются в соответствии с пунктом 6 настоящей Инструкции.
Если договором страхования (перестрахования) предусмотрена оплата страховых премий частями, доход признается соответствующими долями, установленными договором, до конца срока его действия, бухгалтерские записи выполняются в соответствии с пунктом 34-8 настоящей Инструкции.

34-11. В случае просрочки оплаты страхователем очередных страховых премий со дня наступления льготного периода (период отсрочки страховой премии) сумма начисленных страховых премий относится на счета просрочки и выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	301 47	"Просроченная задолженность страхователей по оплате страховых премий",
Кт	301 41	"Страховые премии к получению от страхователей".

34-12. В случае заключения страховщиком договора перестрахования на сумму страховых премий, неоплаченных в срок (просроченные в течение льготного периода) по вине страхователя и подлежащих перечислению перестраховщику, выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	801 40	"Расходы, связанные со страховой (перестраховочной) деятельностью" (отдельный субсчет для учета сумм просроченных страховых премий),
Кт	671 42	"Расчеты с перестраховщиками" (отдельный субсчет для учета сумм просроченных страховых премий).

34-13. При поступлении сумм просроченных страховых премий от страхователя выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	451	"Наличность в кассе в национальной валюте",
	441 02	"Деньги на текущих счетах внациональной валюте"
Кт	301 47	"Просроченная задолженность страхователей по оплате страховых премий";

и одновременно на сумму страховых премий, подлежащих перечислению перестраховщику:

Дт	671 42	"Расчеты с перестраховщиками"(отдельный субсчет для учета сумм просроченных страховых премий)
Кт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
	432 02	"Деньги на текущих счетах в иностранной валюте".

34-14. В случае досрочного расторжения договора накопительного страхования (перестрахования) жизни, страховщик (перестраховщик) выплачивает страхователю (перестрахователю) или лицу, установленному договором страхования (перестрахования) или законодательными актами Республики Казахстан, выкупную сумму за вычетом понесенных расходов и выполняются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму корректировки недополученных страховых премий:

Дт	701 41	"Доходы в виде страховых премий"
Кт	301 41	"Страховые премии к получению от страхователей";

2) на сумму возврата выкупной суммы:

Дт	701 41	"Доходы в виде страховых премий",
	801 40	"Расходы, связанные со страховой (перестраховочной) деятельностью" (открывается отдельный субсчет)
Кт	671 44	"Расчеты со страхователями",
	671 43	"Расчеты с перестрахователями";

3) при фактической выплате:

Дт	671 44	"Расчеты со страхователями",
	671 43	"Расчеты с перестрахователями"
Кт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальнойвалюте",
	451	"Наличность в кассе в национальной валюте".

34-15. В случае изменения условий действующего договора страхования (перестрахования) по инициативе страхователя (перестрахователя) и уменьшения (увеличения) страховой суммы и страховых премий, страховщиком (перестраховщиком) производится перерасчет страховой суммы и определяется новый размер страховых премий.
При уменьшении страхователем страховой суммы, страховщиком (перестраховщиком) определяется разница между прежней и новой страховой суммой с учетом оплаченных страховых премий, которая по желанию страхователя (перестрахователя) либо выплачивается ему, либо засчитывается в уплату будущих страховых премий, и выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму разницы между прежней и новой страховой суммой, подлежащей выплате страхователю (перестрахователю):

Дт	701 41	"Доходы в виде страховых премий",
Кт	301 41	"Страховые премии к получению от страхователей",
	301 42	"Страховые премии к получению от перестрахователей",
	671 44	"Расчеты со страхователями",
	671 43	"Расчеты с перестрахователями";

2) при фактической выплате:

Дт	671 44	"Расчеты со страхователями",
	671 43	"Расчеты с перестрахователями",
Кт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
	451	"Наличность в кассе в национальной валюте";

3) при зачете образовавшейся разницы в счет уплаты будущих страховых премий:

Дт	671 44	"Расчеты со страхователями",
	671 43	"Расчеты с перестрахователями",
Кт	611	"Доходы будущих периодов" (открывается отдельный субсчет);

4) образовавшаяся разница, относящаяся в счет уплаты будущих страховых премий, относится на доходы страховщика (перестраховщика) на равномерной основе с периодичностью, установленной договором страхования (перестрахования):

Дт	611	"Доходы будущих периодов" (открывается отдельный субсчет)
Кт	701 41	"Доходы в виде страховых премий".

В случае увеличения страхователем страховой суммы на сумму увеличения страховых премий, подлежащих уплате страхователем (перестрахователем), страховщиком (перестраховщиком) выполняются бухгалтерские записи в соответствии с пунктом 34-8 настоящей Инструкции.

Глава 2. Учет операций по предоставленным займам

34-16. При предоставлении страховщиком займов страхователям в пределах выкупной суммы, на сумму предоставленного займа выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	403 21	"Краткосрочные займы, предоставленные клиентам",
	403 22	"Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"
Кт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
	451	"Наличность в кассе в национальной валюте".

34-17. В соответствии с условиями договора о предоставлении займа, страховщиком ежемесячно производится начисление вознаграждения, и выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных доходов в виде вознаграждения:

Дт	332 25	"Начисленные доходы, в виде вознаграждения по займам, предоставленным клиентам",
Кт	724 25	"Доходы, связанные с получением вознаграждения по займам";

2) на сумму погашения основного долга и начисленного вознаграждения:

Дт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
Кт	403 21	"Краткосрочные займы, предоставленные клиентам",
	403 22	"Долгосрочные займы, предоставленные клиентам",
	332 25	"Начисленные доходы в виде вознаграждения по займам, предоставленным клиентам".

Глава 3. Учет операций по страховым резервам

34-18. При формировании резерва непроизошедших убытков по договорам страхования жизни на сумму формируемого резерва выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	801 43	"Расходы по формированию резерва непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни",
Кт	687 43	"Резерв непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни".

34-19. При передаче части рисков перестраховщику в соответствии с договором перестрахования, страховщиком, со дня вступления в силу данного договора, на сумму доли перестраховщика в страховых резервах, выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	687 49	"Доля перестраховщика в резерве непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни",
Кт	801 43	"Расходы по формированию резерва непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни".

34-20. При уменьшении (корректировке) страховых резервов на основе актуарных заключений и в случае изменения страхователем условий договора страхования, выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	687 43	"Резерв непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни",
Кт	801 43	"Расходы по формированию резерва непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни".

34-21. При уменьшении (корректировке) доли перестраховщика страховщик в соответствии с договором перестрахования производит в бухгалтерском учете уменьшение доли перестраховщика и выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	801 43	"Расходы по формированию резерва непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни",
Кт	687 49	"Доля перестраховщика в резерве непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни".

34-22. Формирование страховщиком резерва заявленных, но не урегулированных убытков производится в соответствии с подпунктом 2) пункта 13 настоящей Инструкции. Доля перестраховщика в резерве заявленных, но не урегулированных убытков отражается в соответствии с подпунктом 2) пункта 14 настоящей Инструкции.

Глава 4. Учет операций по страховым выплатам

34-23. При наступлении страхового случая страховщик (перестраховщик) в соответствии с договором страхования производит выплату страховой суммы страхователю (перестрахователю) или лицу, уполномоченному на получение страховой суммы согласно договору страхования (перестрахования), уменьшенную на сумму задолженности страхователя по уплате страховой премии, и выполняются следующие бухгалтерские записи:
при начислении суммы страховой выплаты по договору страхования (перестрахования):

Дт	687 43	"Резерв непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни",
	687 45	"Резерв заявленных, но неурегулированных убытков",
Кт	671 43	"Расчеты с перестрахователями",
	671 44	"Расчеты со страхователями",
	301 41	"Страховые премии к получению от страхователей",
	301 42	"Страховые премии к получению от перестрахователей";

и одновременно, на данную сумму:

Дт	801 47	"Расходы по осуществлению страховых выплат по страхованию",
Кт	801 43	"Расходы по формированию резерва непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни",
	801 45	"Расходы по формированию резерва заявленных, но неурегулированных убытков";

на сумму фактической выплаты страховой суммы и накопленного инвестиционного дохода при соблюдении условий договора:

Дт	671 43	"Расчеты с перестрахователями",
	671 44	"Расчеты со страхователями",
	671 40	"Кредиторская задолженность, связанная со страховой (перестраховочной) деятельностью" (отдельный субсчет для учета задолженности перед страхователями по инвестиционному доходу),
Кт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
	432 02	"Деньги на текущих счетах в иностранной валюте",
	451	"Наличность в кассе в национальной валюте".

Глава 5. Учет операций по договорам аннуитетного страхования

34-24. При заключении страхователем договора аннуитета с условием единовременной (разовой) оплаты страхователем страховой премии, на сумму доходов в виде страховых премий страховщиком выполняются бухгалтерские записи в соответствии с пунктом 6 настоящей Инструкции.
В случае заключения страхователем договора аннуитета с условием оплаты страховых премий на периодической основе до конца срока установленного договором, страховщиком выполняются бухгалтерские записи в соответствии с пунктом 34-8 настоящей Инструкции.

34-25. При формировании резерва непроизошедших убытков по договору аннуитета выполняется следующая бухгалтерская запись:

Дт	801 44	"Расходы по формированию резерва непроизошедших убытков по договорам аннуитета",
Кт	687 44	"Резерв непроизошедших убытков по договорам аннуитета".

34-26. После окончания срока оплаты страховых премий со стороны страхователя, страховщиком с периодичностью, установленной в договоре аннуитета, производится начисление сумм страховых выплат (аннуитета), и выполняются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных периодических платежей:

Дт	687 44	"Резерв непроизошедших убытков по договорам аннуитета",
Кт	671 44	"Расчеты со страхователями";

и одновременно,

Дт	801 47	"Расходы по осуществлению страховых выплат по страхованию",
Кт	801 44	"Расходы по формированию резерва непроизошедших убытков по договорам аннуитета";

2) при фактической выплате суммы аннуитета:

Дт	671 44	"Расчеты со страхователями",
Кт	441 02	"Деньги на текущих счетах в национальной валюте",
	451	"Наличность в кассе в национальной валюте".

34-27. Учет операций по перестрахованию договоров накопительного и ненакопительного страхования жизни осуществляется в соответствии с главой 5 настоящей Инструкции.".

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

3. Департаменту бухгалтерского учета (Шалгимбаева Н.Т.):
1) совместно с Юридическим департаментом (Шарипов С.Б.) принять меры к государственной регистрации настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) в десятидневный срок со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящего постановления довести его до сведения заинтересованных подразделений и территориальных филиалов Национального Банка Республики Казахстан, Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций, страховых (перестраховочных) организаций.

4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Таджиякова Б.Ш.

Председатель