"Автомобиль көлігіне техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану" кәсіби стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 26 қыркүйектегі № 752 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 18 қарашада № 8910 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің м.а. 2016 жылғы 25 ақпандағы № 224 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Инвестициялар және даму министрінің м.а. 25.02.2016 № 224 бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 138-5-бабының 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған «Автомобиль көлігіне техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану» кәсіби стандарты бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Кадр және әкімшілік жұмыс департаменті (Е.Е. Хасенов):
1) осы бұйрықты заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;
2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден кейін ресми бұқаралық ақпараттар құралдарында жариялауды, соның ішінде Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің интернет-ресурсында және Қазақстан Республикасы Мемлекеттік органдарының интранет-порталында орналастыруды;
3) Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден кейін 5 жұмыс күн ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауға жіберу туралы мәліметтерді ұсыну қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.
4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр А. Жұмағалиев

«Келісілді»
Қазақстан Республикасының
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрі
______________ Т. Дүйсенова
2013 жылғы 9 қазан

Қазақстан Республикасы
Көлік және коммуникация министрінің
2013 жылғы 26 қыркүйектегі
№ 752 бұйрығымен
бекітілген

«Автомобиль көлігіне техникалық қызмет көрсету, жөндеу
және пайдалану» кәсіптік стандарты

1. Жалпы ережелер

1. Кәсіби стандарт:
еңбек нарығының қазіргі заман қажеттілігіне жауап беретін біліктілік талаптарын жаңартуға, кәсіби қызметтің мазмұнына бірыңғай талаптарды анықтауға;
қызметкерлерді басқару саласында кең шеңбердегі міндеттерді шешуге;
білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқу бағдарламаларын әзірлеуге, сонымен қатар тиісті оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
кәсіби даярлықтарын бағалауды жүргізуге және мамандардың біліктілік сәйкестігін растауға арналған;
2. Кәсіби стандарттардың негізгі қолданушылары:
білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;
ұйымдардың басшылары мен қызметкерлері, ұйымдардың қызметкерлерді басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары;
білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;
кәсіптік даярлықтарын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы мамандар.
3. Кәсіби стандарттардың негізінде қызметтің, лауазымның, біліктілікті арттырудың, қызметкерлерді аттестаттаудың, еңбекті ынталандыру жүйесінің және т.б. функционалдық модельдеріне қатысты ішкі, корпоративтік стандарттары әзірленуі мүмкін.
4. Осы кәсіби стандартта келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір қызмет түрі шеңберінде еңбек міндеттерін сапалы орындауға дайын болуы;
2) біліктілік деңгейі – күрделілігі, еңбек қызметінің стандарттан басқа болуы, жауапкершілігі және дербестігі бойынша сараланатын қызметкерлер құзыреттілігіне қатысты талаптар жиынтығы;
3) еңбек қызметінің түрі – кәсіптік қызметтің негізгі және қосалқы функцияларды іске асыруды көздейтін құрамдас бөлігі;
4) еңбек функциясы – еңбек үдерісінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты іс-қимылдар жиынтығы;
5) еңбек мәні - белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-қимылы бағытталатын зат;
6) еңбек құралы – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;
7) жұмыс (кәсіп) тобы – жұмыстың ұқсас түрлерін біріктіретін кәсіби жұмыстар саласы;
8) кәсіптік қызмет саласы – біріккен ортақ негізі бар және оларды орындау үшін ұқсас құзыреттер жинағы бар сала қызметі түрлерінің жиынтығы негізгі және қосалқы функцияларды іске асыруды көздейтін сала қызметінің бір бөлігі;
9) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
10) кәсіптік стандарт бірлігі – осы қызмет түрі үшін тұтас, аяқталған, дербес және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының ашық сипаттамасынан тұратын кәсіптік стандарттың құрылымдық элементі;
11) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;
12) лауазым – ұйымның ұйымдастырушылық-әкімшілік жүйесіндегі функционалдық орын;
13) міндет – нақты бір еңбек мәндері мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асырумен байланысты іс-қимыл жиынтығы;
14) сала - бір типті өнім құруда, өндіріс технологиясы, жұмыс істейтіндердің негізгі қорлары мен кәсіптік дағдыларында ортақ мақсаты бар кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы;
15) салалық біліктілік шеңбері – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;
16) ұлттық біліктілік шеңбері – еңбек нарығында құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;
17) функционалдық карта – әр түрлі кәсіптік қызметтер саласында немесе шеңберінде белгіленген, қызметкер орындайтын қызмет түрлерінің, атқарымдары мен міндеттерінің құрылымданған сипаттамасы.
5. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар пайдаланылады:
КҚ – кәсіптік қызмет;
ҚТ – қызмет түрі;
КС – кәсіби стандарт;
ҰБШ – Ұлттық біліктілік шеңбері;
СБШ – Салалық біліктілік шеңбері;
БТБА – Жұмыс және жұмысшылар кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамасы;
ҚР МЖ 01-99 – «Қызметтердің жіктеуіші» 01-99 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші;
ҮБС - Басшылардың, мамандардың және басқа да қызметшілері лауазымдарының Үлгілік біліктілік сипаттамалары;
Ф – функциялар;
М – Міндеттер.

2. Кәсіптік стандарттың паспорты

6. Экономикалық қызметтің түрі (кәсіптік қызмет саласы): Көлік және жинақтау.
7. Экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты: тасымалдарды ұйымдастыру және көліктегі қозғалысты басқару.
Кәсіби стандарт «Автомобиль көлігіне техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану» кәсіптік қызмет саласында еңбек мазмұнына, сапасына, жағдайына, қызметкердің біліктілігі мен құзыреттеріне қойылатын талаптарды айқындайды.
8. Еңбек қызметінің түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшасында көрсетілді.
Стандарт талаптары осы саланың мынадай қызмет түрлері мен кәсіптеріне қатысты қолданылады: автокөлік жүргізуші және автокөліктерді жөндеу жөніндегі сілесір.

3. Еңбек қызмет түрлерінің (кәсіп) карточкасы

Параграф 1. Автокөлік жүргізуші

9. СБШ – 2-4 бойынша біліктілік деңгейі.
10. Мүмкін болатын лауазым атауы: автокөлік жүргізуші.
11. «Автомобиль көлігіне техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану» кәсібі субъектіні автокөлік құралын басқару сияқты негізгі функцияларды жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.
Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 2-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілді.
12. Автокөлік жүргізушінің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілді.
13. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы КС 2-қосымшасының 3-кестесінде көрсетілді.
14. Автокөлік жүргізушінің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы КС 2-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілді.
15. Автокөлік жүргізушінің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 5, 6 және 7-кестелеріңде көрсетілді.

Параграф 2. Автокөліктерді жөндеу жөніндегі сілесір

15. СБШ – 2-4 бойынша біліктілік деңгейі.
16. Мүмкін болатын лауазым атауы: автокөліктерді жөндеу жөніндегі сілесір.
17. «Автомобиль көлігіне техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану» кәсібі субъектіні автокөлік жөндеу басқару сияқты негізгі функцияларды жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.
Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 2-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілді.
18. Автокөліктерді жөндеу жөніндегі сілесіріның еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілді.
19. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы КС 2-қосымшасының 3-кестесінде көрсетілді.
20. Автокөліктерді жөндеу жөніндегі сілесіріның орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы КС 2-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілді.
21. Автокөліктерді жөндеу жөніндегі сілесіріның құзыреттеріне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 5, 6 және 7-кестелерінде көрсетілді.

Автомобиль көлігіне
техникалық қызмет көрсету,
жөндеу және пайдалану
кәсіби стандартына 1-қосымша

Кесте. Еңбек қызметінің түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері

Реттік №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының бағыттары ескерілген кәсіп атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіп атауы	СБШ сәйкес біліктілік деңгейі
1	Әр түрлі үлгідегі және маркадағы жеңіл және жүк автокөліктерін басқару	Автомобиль жүргізушісі	Жүргізуші	2-4
2	Автокөліктерге слесарлық техникалық қызмет жасау және жөндеу жұмыстары	Автомобиль жөндеу жөніндегі слесарь	Автомобиль жөндеу жөніндегі слесарь	2-4

Автомобиль көлігіне
техникалық қызмет көрсету,
жөндеу және пайдалану
кәсіби стандартына 2-қосымша

1-Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

«Қызметтердің жіктеуіші» 01-99 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші (ҚР МЖ 01-99)
Базалық топ	8322
ҚР Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, тарауы	52-шығарылым «Автомобиль және қалалық электр көлігі» бөлімі
БТБА бойынша мамандық	Автомобиль жүргізушісі
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
2.1, 2.2	2
3.1, 3.2	3-4
4.1, 4.2	5-8

2-Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары		Жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Ауыр көтеру, жоғары немесе төмен ауа температурасы, зиянды заттардың немесе газдардың ШРК ықтимал артуы.
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары		ҚР Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім алу және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2.1, 2.2	Жалпы орта білімі бар болғанда автомектепте ұйымдастырылған курстар немесе тиісті лицензиясы бар арнайы оқу орнында оқыту		Талап етілмейді
3.1, 3.2	Техникалық және кәсіптік білімнің белгіленген деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз, техникалық немесе кәсіптік білімнің жоғарылатылған деңгейі		2-деңгейде 1 жыл
4.1, 4.2	Техникалық немесе кәсіптік білімнің жоғарылатылған деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз орта буын маманының біліктілігі		3-деңгейде 2 жыл

3-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(кәсіптің еңбек функциялары)

Еңбек функциясының №	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Атокөлікті рейске шығар алдында техникалық байқаудан өткізу
2	Автокөлік құралын басқару
3	Орындалған жұмыстардың сапасын тексеру

4-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(функционалдық карта)

Еңбек функциясының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1		Көтергіш, қарау алаңы, көзбен шолып қарау	1-1) Тежегіш жүйесін тексеру: педальдардың еркін басылуы, тежегіш сұйықтығының деңгейі, саңылаусыздығы, тежегіштердің жұмысы; су бөлгіштен және ауа баллондарынан конленсатты төгу; көтергіштегі автокөлікті – рульмен басқаруды; жүріс бөлігін; аспаны; сұйықтықтың ағуын және т.б. болмауын қарап тексеру. Автокөлікке жанармай құю
	Медициналық қызметкердің жүргізушінің сыртқы түріне қарап тексеруі.Қан қысымын тексеретін аспаптар және басқалары	Медициналық пункт (медициналық мекеме)	1-2) Жүргізуші денсаулығының физикалық жағдайын тексеру.
	Жол қағаздарының бланкілері, тауарлық-көліктік жүкқұжаттар және өзге де құжаттар	Нормативтік – техникалық құжаттама	1-3) Рейске шығатын құжаттарды дайындау: жол қағазы, тапсырма алу, тауар-көліктік жүкқағазды және т.б. құжаттарды алу
2	Автокөлік құралы (автомобиль)	Автокөлік құралын басқару тетігі (руль, ажырату муфтасының педалі, тежегіш, акселлератор, жылдамдық корапшасын, қол тежегішін басқа жылдамдыққа іске қосу). Фара жарығының ретеуіштері, бұрылыс айырып-қосқыштары, терезе тазартқыштар, аспаптар тақтасының көрсеткіштері, борттық компьютердің сигланизаторлары. Слесарлық және доңғалақ жөндеу құралы, сүйретуге арналған құралдар, өрт сөндіруге арналған қозғалмалы құралдар (өрт сөндіргіш), жүргізушінің дәрі қорабы.	2-1) Белгіленген бағдар бойынша жолға шығу, автокөлікті жүк тиеуге дұрыс қою, жүктің дұрыс тиелуін және жүктің автокөлікке дұрыс бекітілуін бақылау
			2-2) Автокөлікті белгіленген бағыттағы жолмен жүргізу, жол жүру ережелерін сақтау; қозғалмалы құрамның құрамдас бөліктерін бөлшектеуді талап етпейтін туындаған ақауларын жол үстінде жою
			2-3) Жүкті тапсырыс берушіге жеткізу және тапсыру. Тапсыру-қабылдау құжаттарын ресімдеу. Автокөлік кәсіпорнына қайту және автомобильді тұраққа қою
3	Көзбен шолу. Автокөлікке жүкті орналастыру сызбасына және бекітпесіне сай. Автокөліктің салмағын өлшеу және жүк салмағын осі бойынша тексеру.	Бекіту арқандары және темір арқандар, тенттелген кузовтар немесе жүкті жапқышпен жабу. Автокөлік таразысы.	3-1) Жүктің автокөлікке дұрыс тиелуін және дұрыс бекітілуін тексеру, жүктің жолда түгелдігін және сақталуын бақылау.
	Жүгі бар автокөлік құралы (автокөлік).	Автокөлік құралын басқару тетіктері, қадағалау аспаптары, жол жүру ережесі.	3-2) Автокөлікті жол үстінде өздігінен бақылау және автокөліктің дұрыс басқарылуын өздігінен талдау (жол жағдайына және табиғат жағдайына қарай қозғалыс жылдамдығын және жұмыс режимін таңдау), жол жүру ережесін бұзбау және басқалары
	Жүктің тұтынушысымен (тапсырыс берушімен) жасалатын шарт; тауралық-көліктік жүкқағаздар және басқа да құжаттар	Орындалған жұмыс актісіне және басқа да нормативтік-техникалық құжаттарға қол қою.	3-3) Жүкті тапсырыс берушіге шартта көрсетілген мерзімде түгел және бұзбай жеткізу. Тапсырыс беруші тарабынан шағым болмауы.

5-Кесте. СБШ 2-деңгейі автомобиль жүргізушісінің құзыретіне қойылатын талаптар

Міндет шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-1)	Жолға шығар алдында автокөлік құралының тежегіш жүйесін, рульмен басқару жүйесін, жүріс бөлігін, аспаны, сұйықтықтың ағуының болмауын тексеру барысындағы шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жолға шығар алдында автокөлік құралының тежегіш жүйесін, рульмен басқару жүйесін, жүріс бөлігін, аспа және т.б. өмірлік маңызды тораптарын және бөлшектерін тексере білу. Автокөлікке жанармай, май, салқындатқыш сұйықтық және басқаларын құя білу.	Автокөліктің, оның тораптарының және агрегаттарының құрылысын, автокөлік құралын басқару қауіпсіздігіне және жұмысқа жарамдылығына әсерін білу
2-1)	Белгіленген бағдар бойынша жолға шығу, автокөлікті жүк тиеуге дұрыс қою барысындағы шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Автокөлік құралының жүк жеткізетін орынға жүру бағытын сақтай білу. Автокөлікке жүкті дұрыс орналастыру және бекіте білу	Автокөлік құралының жүк түсіретін орынға баратын жол бағытын білу. Автокөлікке жүк тиеу, орналастыру және оны бекіту ережесін білу
3-1)	Шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жүкті автокөлікке тиеу, орналастыру және бекіту дағдысын білу. Жүктің жолда түгел болуын және бұзылмауын бақылау дағдысын білу	Жүкті автокөлікке тиеу, орналастыру және бекіту ережесін; жүктің жолда түгел болуын және бұзылмауын бақылау ережесін білу

6-Кесте. СБШ 3-деңгейі автомобиль жүргізушісінің құзыретіне қойылатын талаптар

Міндет шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-2)	Жүргізушінің физикалық денсаулық жағдайын тексеру үшін жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Өз ағзасын «өмір сүруге қабілетті» етіп (сау, жұмысқа жарамды күйде) ұстау, салауатты өмір салтын ұстану. Өзіне және айналасындағыларға алғашқы дәрігерлік көмек көрсету білу.	Медицина негіздерін білу, ағзаны сау, жұмысқа жарамды күйде ұстау, өзіне және айналасындағыларға алғашқы дәрігерлік көмек көрсету тәсілдері мен амалдарын білу
2-2)	Автокөлікті басқару үшін жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Автокөлік құралын қауіпсіз басқару дағдыларын білу, автокөлік жолдары және жергілікті жер бойынша оңтайлы жол бағытын анықтай алу. Жол жүру ережелерін қолдана білу. Жолда туындаған ақауларды жоя білу	Автокөлік құралын қауіпсіз басқару тәсілдері мен амалдарын білу, соңғы белгіленген пунктқа бару ағытын білу. Жол жүру ережесін мүлтіксіз білу. Бөлшектеуді талап етпейтін ақауларды жою тәсілдері мен амалдарын білу
3-2)	Автокөлікті жол үтсінде өздігінен бақылау және автокөліктің дұрыс басқарылуын өздігінен талдау үшін жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Әр түрлі табиғат жағдайында тұман, көктайғақ, жауын-шашын, қар және т.б.) және әр түрлі төсемесі бар жолдарда қозғалу дағдысын білу	Әр түрлі табиғат жағдайында және әр түрлі төсемесі бар жолдарда қозғалу ережесін білу

7-Кесте. СБШ 4-деңгейі автомобиль жүргізушісінің құзыретіне қойылатын талаптар

Міндет шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-3)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, рейске шығу құжаттарын дайындау үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Нормативтік- техникалық құжаттаманы толтыра білу және олардың толтырылуын тексеру және олар бойынша есептілік жүргізу.	Құжат жүргізу негіздерін білу, нормативтік-техникалық құжаттаманы және олар бойынша есептілікті білу
2-3)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, жүкті тапсырыс берушіге жеткізу және тапсыру, автокөлікті тұраққа қою үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Жүкті тапсырыс берушіге жеткізген кезде тапсыру-қабылдау және басқа да құжаттарды ресімдеу дағдысын білу	Жүкті тапсырыс берушіге жеткізген кезде тапсыру-қабылдау және басқа да құжаттарды ресімдеу ережесін білу
3-3)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, жүкті тапсырыс берушіге шартта көрсетілген мерзімде түгел және бұзбай жеткізу үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Көлік қызметтеріне тапсырыс берушілермен қарым-қатынас жасай білу, тапсыру-қабылдау құжаттарын, жүкті жеткізу бойынша орындалған жұмыстар актісін ресімдей алу	Тапсыру-қабылдау құжаттарын, орындалған жұмыс актісін, көлік қызметтерін көрсету бойынша шарттарды жасау бойынша ережелер мен нұсқаулықтарды білу

Автомобиль көлігіне техникалық қызмет көрсету,
жөндеу және пайдалану
кәсіби стандартына 3-қосымша

1-Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысты

"Қызметтердің жіктеуіші" 01-99 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші (ҚР МЖ 01-99)
Базалық топ	7231
ҚР Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, тарауы	2-шығарылым, «Слесарлық және слесарлық-құрастыру жұмыстары»
БТБА бойынша мамандық	Автомобиль жөндеу жөніндегі слесарь
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
2.1, 2.2	1-2
3.1, 3.2	3-4
4.1, 4.2	5-6

2-Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Автокөлік көтергішінің астында жұмыс істеу, компьютерлік диагностикалық стендтермен жұмыс істеу, зиянды заттардың немесе газдың ШРК ықтимал артуы
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше шарты		ҚР Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім алу және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2.1, 2.2	Техникалық және кәсіптік білімнің белгіленген деңгейі		Талап етілмейді
3.1, 3.2	Техникалық және кәсіптік білімнің белгіленген деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз техникалық немесе кәсіптік білімнің жоғарылатылған деңгейі		2-деңгейде 1 жыл
4.1, 4.2	Техникалық немесе кәсіптік білімнің жоғарылатылған деңгейі және практикалық жұмыс тәжірибесі немесе немесе практикалық жұмыс тәжірибесінсіз орта буын маманының біліктілігі		3-деңгейде 2 жыл

3-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(кәсіптің еңбек функциялары)

Еңбек функциясының №	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Жұмыс орнын, көтергіш-көліктік және бақылау-сынау жабдықтары дайындау,
2	Автокөлікті жөндеу
3	Орындалған жұмыстардың сапасын бақылау

4-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(функционалдық карта)

Еңбек функциясының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Техникалық бұзылған автокөлік, жеке қорғаныс заттары	Жуу және тазарту құралдары, қауіпсіз жарықтандыру құрылғылары	1-1). Құралдар мен аспаптарды іріктеу және дайындау
	Жүк көтергіштер және стенділер	Нұсқаулықтар, ережелер, режимдер	1-2) жабдықтың (стенділердің) оңтайлы жұмыс істеу режимін іріктеу, орнату және пайдалану (стендов)
	Электр және пневмо құрал, арнайы құралдар	Құрал-саймандар	1-3) жабдықтың ақауларын жою
2	Автокөліктің ұсақ жөндеуі	Автокөтергіш, слесарлық құралдар жинағы	2-1) автокөлікті көзбен шолып тексеру. Жуу және тазалау, тәжірибелі маманның бақылауымен қарапайым жұмыстарды және техникалық қызметтерді орындау
	Автокөліктің орташа жөндеуі	Автокөтергіш, арнайы слесарлық құралдар жинағы	2-2) автокөлік тораптары мен агрегаттарына компьютерлік диагностика жасау. Тозған детальдар мен тораптарды алмастыру
	Автокөліктің күрделі жөндеуі	Автокөтергіш, арнайы слесарлық құралдар жинағы, стендтер	2-3) автокөлік тораптары мен агрегаттарына компьютерлік диагностика жасау. Тораптар мен агрегаттарды бөлшектеу, кемшіліктерін анықтау және жөндеу. Автокөлікті жинау
3	Автокөліктің детальдары және тораптары	Бақылау-өлшеу аспаптары және құралдар	3-1) бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен жұмыстарды сыртқы түрі бойынша тексеру
	Автокөліктің тораптары мен агрегаттары	Диагностикалық және сынақ стенділері, бақылау өлшеу аспаптары	3-2) компьютерлердің және бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен стендідегі жұмыстарды тексеру.
	Жиналған автокөлік		3-3) автокөлікті бос жүріспен және стендідегі жұмыс режимінде тексеру

5-Кесте. СБШ 2-деңгейі автомобиль жөндеу жөніндегі слесарьдың
құзыретіне қойылатын талаптар

Міндет шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-1)	Материалды таңдау және дайындау барысындағы шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Техникалық талаптарға сәйкес автокөліктің техникалық күйін тексере білу, нәтижелері туралы баяндау	Автокөлік құрылысы туралы негізгі мәліметтер; өңделетін материалдардың негізгі механикалық ерекшеліктері. Әмбебап және арнайы құрал-саймандардың, бақылау-өлшеу құралдары мен аспаптарының құрылысы
2-1)	Автокөлікті көзбен шолып тексеру, жуу және тазалау кезіндегі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Кабина, кузов, жүріс бөлігі және аспаның дұрыстығын тексеру. Қарапайым агрегаттар, тораптар және детальдардың ТҚ. Қарапайым ақауларды жоюға байланысты бекіту жұмыстары. Электр жабдықтарының қарапайым аспаптарын жөндеу және ТҚ, 4-7 дәлдік класымен (слесарлық аспаптарды және бақылау-өлшеу аспаптарын қолдана отырып) слесарлық өңдеу автокөлікке ТҚ кезінде қарапайым жабдықты және бақылау-өлшеу аспаптарын қолдану	Автокөлік құрылысын білу, автокөліктердің ТО-1 және ТО-2 ауқымында жұмыстарды орындау тәсілдерін, күрделілігі орташа арнайы құралдар мен құрал-саймандарды, бақылау-өлшеу аспаптарын қолдану ережесін, өңделетін материалдардың ерекшеліктерін білу. Салқындатқыш сұйықтықтар, майлар және отынның міндеті және қолданылу ережесі, электр техникасы және электроника бойынша негізгі мәліметтер, металл технологиясы
3-1)	Қарапайым жөндеу жұмыстарын және ТҚ жүргізу кезіндегі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен орындалған жұмыстардың сапасын тексере білу	Автокөлікке қарапайым жөндеу жұмыстарын жүргізу және техникалық қызмет жасаудың техникалық шарттарын және талаптарын, бақылау-өлшеу аспаптарын білу

6-Кесте. СБШ 3-деңгейі автомобиль жөндеу жөніндегі слесарьдың құзыретіне қойылатын талаптар

Міндет шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-2)	Жабдық жұмысының тиімді режімдерін, таңдау, орнату және пайдалану үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Техникалық талаптарға сәйкес автокөліктің техникалық күйін тексере білу, нәтижелері туралы баяндау	Автокөлік құрылысы туралы негізгі мәліметтер; өңделетін материалдардың негізгі механикалық ерекшеліктері. Әмбебап және арнайы құрал-саймандардың, бақылау-өлшеу құралдары мен аспаптарының құрылысы
2-2)	Автокөлік тораптары мен агрегаттарына компьютерлік диагностика жасау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Автокөлік құрылысын, автокөлікке техникалық қызмет жасау әдістері мен тәсілдерін, пайдалану материалдарын, автокөліктердің электроника негіздері бар электр жабдықтарын, диагностика жасау құралдары мен технологиясын білу	Қозғалтқыштың және қоректендіру жүйесінің, тарнсмиссияның тораптары мен агрегаттарының, рульмен басқарудың және тежегіштің жай-күйін тексеру. Жауапты агрегаттар, тораптар және аспаптарды бөлшектеу, жөндеу және жинау. Күрделілігі орташа агрегаттар, тораптар және детальдарға ТҚ. Қарапайым агрегаттар, тораптар мен аспаптарды сынақтан өткізу. 3-4 дәлдік класымен слесарлық өңдеу жасау. Күрделілігі орташа автокөліктерге ТҚ жасау үшін компьютерлік диагностика және жабдық қолдану
3-2)	Автокөліктің тораптары мен агрегаттарына компьютерлік диагностика көмегімен жүргізілген жөндеу жұмыстарын тексеру үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Бақылау стендтері мен аспаптардың көмегімен орындалған жұмыстардың сапасын тексере білу.	Автокөліктің тораптары мен агрегаттарына жөндеу жүргізудің техникалық шарттары мен талаптарын, компьютерлік диагностика тәсілдерін білу

7-Кесте. СБШ 4-деңгейі автомобиль жөндеу жөніндегі слесарьдың құзыретіне қойылатын талаптар

Міндет шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-3)	Диагностикалық, бақылау-өлшеу жабдығын баптау үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауы үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Диагностикалық, бақылау-өлшеу және жөндеу жабдығының жұмысындағы ақауларын уақтылы жоя білу	Диагностикалық, бақылау-өлшеу аспаптарының міндеті мен құрылысын білу және олардың жұмысындағы ақауларды жою әдістері
2-3)	Тораптар мен агрегаттарды бөлшектеу, ақауларын анықтау және жөндеу үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауы үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Диагностика жүргізу және ІЖҚ, электр жабдық жүйелерінің, қоректендіру, жабдықтау жүйелерінің анықталған ақауларын жою. Автокөліктің жүріс бөлігіне диагностика жасау және анықталған ақауларын жою. Диагностика және автокөлік кузовының анықталған ақауларын жою. Компьютерлік диагностикалық стенділер мен кешендерді БҚ (бағдарламалық қамсыздандыру) қамтамасыз ету. Алынған нәтижелерді түсіндіру және техникалық сипаттау	Күрделілігі орташа тораптар мен агрегаттардың құрылысын, жұмыс істеу қағидатын, міндетін; автокөліктерді жинау, детальдарды, тораптарды, агрегаттар мен аспаптарды жөндеу ережесін, бөлшектеу және жинаудың негізгі амалдарын, жауапты реттеуші және бекітуші жұмыстарды, металдың негізгі қасиеттерін, детальдарды термоөңдеу міндеттерін, әмбебап және арнайы құрал-саймандардың құрылысын, компьютерлік диагностика стенділерін және бақылау-өлшеу аспаптарын білу
3-3)	Автокөлікке компьютерлік диагностика және бақылау-өлшеу стендтердің көмегімен күрделі жөндеу жүргізу үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауы үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Бақылау сынау стендтері мен компьютерлік бағдарламалардың көмегімен күрделі жөндеуден өткен, жиналған автокөлікке кешенді тексеру жүргізе білу	Автокөлікке күрделі жөндеу жүргізудің техникалық шарттары мен талаптарын білу, компьютерлік диагностика жабдықтарын мүлтіксіз білу

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері

5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

PRC «Career-Holdings»

6. Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісілген күні
Қазақстан Республикасы көлік және коммуникациялар министрлігінің техникалық және кәсіптік білімді және кадрлар даярлауды дамыту бойынша салалық кеңес

7. Кәсіптік стандарттың сараптамасы және тіркелуі

Осы кәсіптік стандарт ____________________ бекітілді және тіркелді.
Кәсіптік стандарттар тізіліміне енгізілді. Тіркеу № ___________
Хат (хаттама) № ___________ Күні__________________

Об утверждении профессионального стандарта "Техническое обслуживание, ремонт и эксплуатация автомобильного транспорта"

Приказ Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 26 сентября 2013 года № 752. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 18 ноября 2013 года № 8910. Утратил силу приказом и.о. Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 25 февраля 2016 года № 224

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра по инвестициям и развитию РК от 25.02.2016 № 224 (вводится в действие со дня его официального опубликования).

В соответствии с пунктом 1 статьи 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года, ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемый профессиональный стандарт «Техническое обслуживание, ремонт и эксплуатация автомобильного транспорта».
2. Департаменту кадровой и административной работы Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан (Хасенов Е.Е.) обеспечить:
1) в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан, официальное опубликование в средствах массовой информации, в том числе размещение его на интернет-ресурсе Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов;
3) представление в Юридический департамент Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан сведений о государственной регистрации и о направлении на опубликование в средствах массовой информации в течение 5 рабочих дней после государственной регистрации настоящею приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр А. Жумагалиев

«СОГЛАСОВАН»:
Министр труда и социальной
защиты населения
Республики Казахстан
____________ Т. Дуйсенова
9 октября 2013 года

Утвержден
приказом Министра транспорта и
коммуникаций Республики Казахстан
от 26 сентября 2013 года № 752

Профессиональный стандарт
«Техническое обслуживание, ремонт и эксплуатация
автомобильного транспорта»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт предназначен для:
выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
решения широкого круга задач в области управления персоналом;
разработки образовательных стандартов, учебных планов, модульных учебных программ, а также разработки соответствующих учебно-методических материалов;
проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. Основными пользователями профессиональных стандартов являются:
выпускники организаций образования, работники;
руководители и работники организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;
специалисты, разрабатывающие образовательные программы;
специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
3. На основе профессионального стандарта могут разрабатываться внутренние, корпоративные стандарты организаций на функциональные модели деятельности, должности, повышение квалификации, аттестацию работников, систему стимулирования труда и другие.
4. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень/уровень квалификации – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) предмет труда – предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;
4) средства труда - средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;
5) вид трудовой деятельности – составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенций;
6) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;
7) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
8) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;
9) единица профессионального стандарта – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
10) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
11) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
12) должность – функциональное место в системе организационно - административной иерархии организации;
13) задача - совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;
14) отрасль – совокупность предприятий и организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;
15) отраслевая рамка квалификаций - структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;
16) национальная рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;
17) функциональная карта – структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.
5. В настоящем профессиональном стандарте используются следующие сокращения:
ПД – профессиональная деятельность;
ВД – вид деятельности;
ПС – профессиональный стандарт;
НРК – национальная рамка квалификаций;
ОРК – отраслевая рамка квалификаций;
ЕТКС - Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих РК;
ГКЗ РК 01-99 - Государственный классификатор занятий в РК;
ТКХ – Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций;
З – задачи;
Ф – функции.

2. Паспорт профессионального стандарта

6. Вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности): Транспорт и складирование.
7. Основная цель вида экономической (области профессиональной) деятельности: техническое обслуживание, ремонт и эксплуатация автомобильного транспорта.
Профессиональный стандарт устанавливает в области профессиональной деятельности «Техническое обслуживание, ремонт и эксплуатация автомобильного транспорта» требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенции работников.
8. Виды трудовой деятельности, профессии, квалификационные уровни указаны в Приложении 1 к настоящему профессиональному стандарту.
Требования стандарта относятся к следующим профессиям в данной области: водитель автомобиля и слесарь по ремонту автомобиля.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии)

Параграф 1.
Водитель автомобиля.

9. Квалификационный уровень по ОРК – 2-4
10. Возможные наименования должностей: водитель автомобиля.
11. Профессия «водитель автомобиля» обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: управление автотранспортным средством.
Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.
12. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы водителя автомобиля приведены в таблице 2 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.
13. Перечень единиц профессионального стандарта указан в таблице 3 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.
14. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые водителем автомобиля, приведена в таблице 4 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.
15. Требования к компетенциям водителя автомобиля указаны в таблицах 5, 6 и 7 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 2.
Слесарь по ремонту автомобилей.

16. Квалификационный уровень по ОРК – 2-4
17. Возможные наименования должностей: слесарь по ремонту автомобилей.
18. Профессия «слесарь по ремонту автомобилей» обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: техосмотр автомобиля перед выездом в рейс, контроль качества выполненных работ по техническому обслуживанию и ремонту автомобилей.
Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.
19. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы слесаря по ремонту автомобилей приведены в таблице 2 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.
20. Перечень единиц профессионального стандарта указан в таблице 3 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.
21. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые слесарем по ремонту автомобилей, приведена в таблице 4 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.
22. Требования к компетенциям слесаря по ремонту автомобилей указаны в таблицах 5, 6 и 7 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Техническое обслуживание, ремонт
и эксплуатация автомобильного транспорта»

Таблица 1. Виды деятельности,
профессии, квалификационные уровни

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень ОРК
1.	Управление легковыми и грузовыми автомобилями всех типов и марок	Водитель автомобиля	Водитель	2-4
2.	Слесарные работы технического обслуживания и ремонта автомобилей	Слесарь по ремонту автомобилей	Слесарь по ремонту автомобилей	2-4

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Техническое обслуживание, ремонт
и эксплуатация автомобильного транспорта»

Таблица 1. Связь с действующими
нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	8322
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 52, раздел: «Автомобильный и городской электрический транспорт»
Профессия по ЕТКС	Водитель автомобиля
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2
3	3-4
4	5-8

Таблица 2. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации),		Оборудованные и аттестованные рабочие места
Вредные и опасные условия труда		Поднятие тяжестей, пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение ПДК вредных веществ или газов.
Особые условия допуска к работе		В соответствии с Законодательством РК
Уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Курсы водителей в автошколе или обучение в специализированых учебных заведениях, имеющих соответствующую лицензию при наличии общего среднего образования.		Не требуется
3	Установленный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования без практического опыта работы.		1 год на 2 уровне
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или квалификация специалиста среднего звена без практического опыта работы.		2 года на 3 уровне

Таблица 3. Перечень единиц
профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Техосмотр автомобиля перед выездом в рейс
2	Управление автотранспортным средством
3	Контроль качества выполненных работ

Таблица 4. Описание единиц
профессионального стандарта
(Функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1		Подъемник, смотровая яма, визуальный осмотр	1-1) Проверка тормозной системы: свободный ход педалей, уровень тормозной жидкости, герметичность, действие тормозов, слить конденсат из водоотделителя и воздушных баллонов пневмопривода тормозов; осмотр автомобиля на подъемнике или смотровой яме – рулевого управления; ходовой части; подвески; отсутствие подтеков, утечки жидкости и т.д. Заправка автомобиля.
	Внешний осмотр медицинским работником водителя. Приборы проверки давления крови и пр.	Медицинский пункт (медицинское учреждение)	1-2) Проверка физического состояния здоровья водителя.
	Бланки путевых листов, товаро-транспортных накладных и др. документов	Нормативно–техническая документация.	1-3) Подготовка документов на выезд в рейс: путевого листа, получение задания, товаро-транспортных накладных и др. документов.
2	Автотранспортное средство (автомобиль)	Рычаги управления автотранспортным средством (руль, педали муфты сцепления, тормоза, акселлератора, переключения коробки скоростей, ручного тормоза). Регуляторы света фар, переключатели поворотов, стеклоочистители, указатели приборной доски, сигнализаторы бортового компьютера. Слесарный и шиномонтажный инструмент, средства для буксировки, переносные средства для пожаротушения (огнетушитель), аптечка водителя).	2-1) Выезд на линию по заданному маршруту, правильная подача автомобиля под погрузку, контролирование правильности погрузки, размещения и крепления груза в автомобиле.
			2-2) Управление автотранспортным средством в пути следования, соблюдение правил дорожного движения; устранение возникших во время работы на линии эксплуатационных неисправностей подвижного состава, не требующих разборки сборочных единиц.
			2-3) Доставка и сдача груза заказчику. Оформление приемо-сдаточных документов. Возвращение в автотранспортное предприятие сдача и постановка автомобиля на стоянку.
3	Визуально. Согласно схемы размещения и крепления груза на автомобиле. Взвешивание автомобиля и контроль веса груза по осям.	Крепежные канаты и тросы, тентованные кузова или закрытие груза пологом. Весы автомобильные.	3-1) Контроль правильности погрузки, размещения и крепление груза в автомобиле, контроль целостности и сохранности груза в пути.
	Автотранспортное средство (автомобиль) с грузом.	Рычаги управления автотранспортным средством, приборы наблюдения, правила дорожного движения.	3-2) Самоконтроль и самоанализ правильности управления автотранспортом в пути следования (выбор скорости движения и режимов работы в зависимости от покрытия дороги и погодных условий), не нарушение правил дорожного движения и др.
	Договор с потребителем (заказчиком) груза; товаро-транспортные накладные и др. документы.	Подписание акта выполненных работ и др. нормативно-технических документов.	3-3) Доставка груза заказчику в целости и сохранности в договорные сроки. Отсутствие претензий со стороны заказчика.

Таблица 5. Требования к компетенциям
водителя автомобиля 2-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при выполнении предрейсового техосмотра автомобиля: проверка тормозной системы, рулевого управления; ходовой части; подвески; отсутствие подтеков, утечки жидкости.	Уметь проводить проверку тормозной системы, рулевого управления, ходовой части, подвески и др. жизненно важных узлов и деталей автотранспортного средства перед выездом на линию. Уметь заправлять автомобиль топливом, маслом, охлаждающей жидкостью и др.	Знать устройство автомобилей, их узлов и агрегатов, влияние на безопасность управления автотранспортным средством и работоспособность.
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при выполнении работ в выезде на линию по заданному маршруту, подача автомобиля под погрузку	Соблюдать маршрут движения автотранспортного средства к месту погрузки согласно транспортной сети. Уметь правильно размещать и крепить груз в автомобиле.	Знать маршрут движения автотранспортного средства к месту погрузки. Знать правила погрузки, размещения и крепления груза в автомобиле.
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при выполнении работ в контроле правильности погрузки, размещения и крепление груза в автомобиле	Иметь навыки по погрузке, размещению и креплению груза в автотранспортных средствах. Иметь навыки контроля целостности и сохранности груза в пути.	Знать правила погрузки, размещения и крепления груза в автомобиле; правила контроля целостности и сохранности груза в пути.

Таблица 6. Требования к компетенциям
водителя автомобиля 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за проверку физического состояния здоровья водителя	Уметь держать свой организм в «тонусе» (здоровом рабочем состоянии), вести здоровый образ жизни. Уметь оказывать первую медицинскую помощь себе и окружающим.	Знать основы медицины, поддержание организма в здоровом рабочем состоянии, знать приемы и методы оказания первой медицинской помощи себе и окружающим.
2-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за управление автотранспортным средством	Навыки безопасного управления автотранспортным средством, уметь по карте автомобильных дорог и по местности определять оптимальный маршрут движения. Уметь пользоваться правилами дорожного движения, устранять неисправности, возникшие в пути.	Знать приемы и методы безопасного управления автотранспортным средством, знать маршрут движения к конечному пункту назначения. Знать в совершенстве правила дорожного движения. Знать приемы и методы устранения неисправностей, не требующих разборки.
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за самоконтроль и самоанализ правильности управления автотранспортным средством	Иметь навыки управления автотранспортным средством в различных погодных условиях (туман, гололед, дождь, снег и т.д.) и на дорогах с различным покрытием.	Знать правила движения в различных погодных условиях и на дорогах с различным покрытием.

Таблица 7. Требования к компетенциям
водителя автомобиля 4-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за подготовку документов на выезд в рейс	Уметь заполнять и контролировать заполнения нормативно-технической документации и вести отчет по ним.	Знать основы документообразования, составления нормативно-технической документации и отчетности по ним.
2-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за доставку и сдачу груза, постановку автомобиля	Навыки оформления приемо-сдаточных и др. документов при доставке груза заказчику.	Знать правила оформления приемо-сдаточных и др. документов при доставке груза заказчику.
3-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за доставку доставка груза заказчику в целости и сохранности	Иметь навыки общения с заказчиками транспортных услуг, оформления приемо-сдаточных документов, акта выполненных работ по доставке груза.	Знать правила и инструкции по оформлению приемо-сдаточных документов, акта выполненных работ, договора по оказанию транспортных услуг.

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Техническое обслуживание, ремонт
и эксплуатация автомобильного транспорта»

Таблица 1. Связь с действующими
нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7231 Слесари-сборщики и слесари-ремонтники
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 02, раздел «Слесарные и слесарно-сборочные работы»
Профессия по ЕТКС	Слесарь по ремонту автомобилей
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	1-2
3	3-4
4	5-6

Таблица 2. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места
Вредные и опасные условия труда		Работа под подъемником автомобиля, работа с компьютерными диагностическими стендами, возможное превышение ПДК вредных веществ или газов.
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством РК
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Установленный уровень квалификации технического и профессионального образования		Не требуется
3	Установленный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования без практического опыта работы.		1 год на 2 уровне
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы или квалификация специалиста среднего звена без практического опыта работы.		2 года на 3 уровне

Таблица 3. Перечень единиц
профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Подготовка рабочего места, подъемно-транспортного и контрольно-испытательного оборудования
2	Ремонт автомобиля
3	Контроль качества выполненных работ

Таблица 4. Описание единиц
профессионального стандарта
(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Технически неисправный автомобиль, средства индивидуальной защиты	Средства мойки и очистки, безопасные осветительные устройство	1-1) Подбор и подготовка инструмента и приспособлений.
	Грузоподъемники и стенды	Инструкции, положения, режимы	1-2) Подбор, установка и использование оптимальных режимов работы оборудования (стендов)
	Электро и пневмо инструмент, спец инструмент	Инструменты	1-3) Настройка контрольно-испытательного и диагностического оборудования.
2	Мелкий ремонт автомобиля	Автоподъемник, набор слесарного инструмента	2-1) Визуальный осмотр автомобиля. Мойка и очистка, проведение несложных работ и технического обслуживания под контролем опытного специалиста.
	Текущий ремонт автомобиля	Автоподъемник, набор спец. слесарного инструмента	2-2) Компьютерная диагностика узлов и агрегатов автомобиля. Замена изношенных деталей и узлов.
	Капитальный ремонт автомобиля	Стенды для разборки и сборки узлов и агрегатов автомобиля, моечные установки, контрольно-испытательные стенды, набор спец. слесарного инструмента.	2-3) Разборка узлов и агрегатов, дефектовка и ремонт. Сборка автомобиля.
3	Детали и узлы автомобиля	Контрольно-измерительные инструменты и приборы	3-1) Проверка работ по внешнему виду с помощью контрольно-измерительных приборов
	Узлы и агрегаты автомобиля	Диагностические и испытательные стенды, контрольно измерительные приборы	3-2) Проверка работ на стендах с помощью компьютеров и контрольно-измерительных приборов
	Автомобиль в сборе		3-3) Проверка работы автомобиля на холостом ходу и в рабочем режиме на стендах

Таблица 5. Требования к компетенциям
слесаря по ремонту автомобилей
2-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при выполнении работ в подборе и подготовке материалов	Уметь проверять техническое состояние автомобиля в соответствии с техническими требованиями, докладывать о результатах.	Основные сведения об устройстве автомобилей; Основные механические свойство обрабатываемых материалов. устройство универсальных и спец. приспособлений, контрольно-измерительных инструментов и приборов
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при выполнении визуального осмотра автомобиля, мойки и очистки.	Проводить проверку исправности кабины, кузова, оперения, ходовой части и подвески. ТО простых агрегатов, узлов и деталей. Крепежные работы с устранением простых неисправностей. Ремонт и ТО простых приборов электрооборудования слесарная обработка по 4-7 классом точности, (с применением приспособлений, слесарного и контрольно-измерительного инструмента) Применение простого оборудования и простого контрольно-измерительного инструмента при ТО автомобиля.	Знать устройство автомобилей, способы выполнения работ в объеме ТО-1 и ТО-2 автомобилей, правила применения спец. инструментов и приспособлений средней сложности, контрольно-измерительных приборов, свойства обрабатываемых материалов. Назначение и правила применения охлаждающих жидкостей, масел и топлива, основные сведения по электротехнике и электронике, технологии металлов.
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при выполнении проверки проведенных несложных ремонтных работ и технического обслуживания автомобиля	Уметь проводить проверку качества выполненных работ с помощью контрольно–измерительных приборов	Знать технические условия и требования на проведение несложных ремонтных работ и технического обслуживания автомобиля, контрольно-измерительные приборы

Таблица 6. Требования к компетенциям
слесаря по ремонту автомобилей
3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за подбор, установку и использование оптимальных режимов работы оборудования.	Уметь проверять техническое состояние автомобиля в соответствии с техническими требованиями, докладывать о результатах.	Основные сведения об устройстве автомобилей; Основные механические свойство обрабатываемых материалов. устройство универсальных и спец. приспособлений, контрольно-измерительных инструментов и приборов.
2-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за компьютерную диагностику узлов и агрегатов автомобиля	Проверка состояния двигателя и системы питания, агрегатов и узлов трансмиссии, рулевого управления и тормозов. Разборка ремонт и сборка ответственных агрегатов, узлов и приборов. ТО агрегатов, узлов и деталей средней сложности. Испытание простых агрегатов, узлов и приборов. Выполнение слесарной обработки по 3-4 классу точности. Применение компьютерной диагностики и оборудования для ТО и ТР автомобилей средней сложности.	Знать устройство автомобилей, методы и способы технического обслуживания автомобилей, эксплуатационные материалы, электрооборудование автомобилей с основами электроники, средства и технологии диагностирования.
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за проверку проведенных работ по ремонту узлов и агрегатов автомобиля с помощью компьютерной диагностики	Уметь проводить проверку качества выполненных работ с помощью контрольно – стендов и приборов	Знать технические условия и требования на проведение ремонта узлов и агрегатов автомобиля, приемы компьютерной диагностики

Таблица 7. Требования к компетенциям
слесаря по ремонту автомобилей
4-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за настройку контрольно-испытательного и диагностического оборудования	Уметь производить настройку контрольно–испытательного и ремонтного оборудования.	Знать назначение и устройство диагностического, контрольно-испытательного оборудования и методы устранения неполадок в их работе
2-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за разборку узлов и агрегатов, дефектовка и ремонт, сборку автомобиля	Проводить диагностику и устранение выявленных дефектов ДВС, систем электро оборудование, питание и комфорта. Проводить устранение выявленных дефектов ходовой части автомобиля. Устранение выявленных повреждений кузова автомобиля.	Знать устройство, назначение, принцип работы узлов, агрегатов и приборов средней сложности; правила сборки автомобилей, ремонта деталей, узлов, агрегатов и приборов, основные приемы разборки и сборки, ответственные регулировочные и крепежные работы, основные свойство металлов, назначение термообработки деталей, устройство универсальных и специальных приспособлений, компьютерных диагностических стендов и контрольно измерительных приборов.
3-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за комплексную проверку капитального ремонта автомобиля с помощью компьютерной диагностики и контрольно–исполнительных стендов	Уметь проводить комплексную проверку собранного автомобиля после капитального ремонта с помощью контрольно–испытательных стендов и компьютерной диагностики	Знать технические условия и требования на проведение капитального ремонта автомобиля, знать в совершенстве оборудование компьютерной диагностики

4. Виды сертификатов,
выдаваемых на основе настоящего
профессионального стандарта

5. Разработчики профессионального стандарта

PRC «Career-Holdings»

6. Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Отраслевой совет по развитию технического и профессионального образования и подготовке кадров Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан

7. Экспертиза и регистрация
профессионального стандарта

Настоящий профессиональный стандарт зарегистрирован ___________
_______________________________________________________________
Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № ____________

Письмо (протокол) № ___________ Дата