Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 16 қазандағы № 420 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 28 қарашада № 8930 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің м.а. 2021 жылғы 29 желтоқсандағы № 614 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 29.12.2021 № 614 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Ескерту. Бұйрықтың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің 29.10.2018 № 592 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Білім туралы" 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы

Заңының 5-бабының 44-5) тармақшасын іске асыру мақсатында БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары бекітілсін.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің 29.10.2018 № 592 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім департаменті

(Ф.Н. Жақыпова):

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде белгіленген тәртіпте мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануын қамтамасыз етсін.

3. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім департаменті (Ф.Н. Жақыпова) осы бұйрықты жоғары оқу орындарының назарына жеткізсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Білім және ғылым вице-министрі М.Қ. Орынхановқа жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

А. Сәрінжіпов

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 16 қазандағы № 420 бұйрығымен бекітілген

Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары

Ескерту. Қағида жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің 29.10.2018 № 592 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) "Білім туралы" 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңының 5-баптың 44-5)-тармағына сәйкес әзірленген және меншік нысаны мен ведомстволық бағыныстылығына қарамастан жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары (бұдан әрі - ЖОО) қызметінің тәртібін айқындайды.

2. Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру келесі ЖОО түрлерінде іске асырылады:

1) ұлттық зерттеу университеті;

2) ұлттық жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы;

3) зерттеу университеті;

4) университет;

5) академия;

6) институт;

7) консерватория.

3. Осы Қағидаларда мына ұғымдар пайдаланылады:

1) академия - белгілі бір салада ғылыми-педагогикалық қызметті жүзеге асыратын және ғылыми-әдістемелік орталық болып табылатын жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы;

2) жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы - жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын және ғылыми-зерттеу қызметін жүзеге асыратын жоғары оқу орны;

3) зерттеу университеті - Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен, бес жылға арналған даму бағдарламасын іске асыратын және білім мен ғылымды интеграциялау, жаңа білімді және технологияларды жинақтау мен трансферттеу үшін өз қызметінің нәтижелерін пайдаланатын университет;

4) институт - ғылыми-педагогикалық қызметті, сондай-ақ кәсіби қызмет үшін кадрлар даярлауды жүзеге асыратын жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы;

5) университет - әртүрлі салалар бойынша ғылыми-педагогикалық қызметті, кадрлар даярлауды, іргелі және (немесе) қолданбалы ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын және жетекші ғылыми-әдістемелік орталық болып табылатын жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы;

6) ұлттық жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы - ерекше мәртебесі бар жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы;

7) ұлттық зерттеу университеті - ерекше мәртебесі бар зерттеу университеті.

2-тарау. Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары түрлері қызметінің тәртібі

4. ЖОО қызметіне тікелей басшылықты ЖОО ректоры жүзеге асырады.

5. ЖОО-да жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды даярлау ЖОО дербес әзірлейтін білім беру бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.

6. ЖОО-ның оқу-әдістемелік жұмысы:

1) академиялық күнтізбені, жұмыс оқу жоспарлары мен бағдарламаларын әзірлеу, элективті пәндер каталогын, силлабустарды, оқу-әдістемелік кешендерді әзірлеуді;

2) оқу пәндерін оқулықтармен, оқу құралдарымен, есептер жинағымен, кешенді тапсырмалармен, зертханалық, бақылау, курстық жұмыстар бойынша құралдармен, пәндерді оқыту бойынша әдістемелік ұсынымдармен, сондай-ақ ағымдағы, аралық және қорытынды білімді бақылаудың, оқытудың барлық нысандары бойынша білім алушыларды қорытынды аттестаттаудың оқу-әдістемелік материалдарымен қамтамасыз етуді;

3) кәсіби практикалардың, тағылымдамалардың барлық түрлерінің бағдарламаларын, сондай-ақ дипломдық жұмыстарды (жобаларды), магистрлік және докторлық диссертацияларды (жобаларды) жазу бойынша әдістемелік құралдарды әзірлеуді;

4) білім алушылардың оқу материалын меңгеруін арттыратын заманауи білім беру технологиялары мен оқыту әдістерін әзірлеуді;

5) іздеу, талдау және қызмет нәтижесін қалыптастыру қабілетін дамытуға бағытталған білім алушылардың өз бетінше жұмыс жасауын оқу-әдістемелік қамтамасыз етуді;

6) оқытушылар мен мамандардың біліктілігін арттыру және қайта даярлау бойынша білім беру бағдарламаларын әзірлеуді қамтиды.

7. Академиялық ағынның және топтың толықтырылуын жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы дербес айқындайды.

8. Ерекше мәртебесі бар жоғарғы және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымының функциялары:

1) тиісті мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарынан төмен емес жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің мазмұнын дербес айқындау;

2) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 31 наурыздағы № 127 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6951 тіркелген) бекітілген Ғылыми дәрежелерді беру қағидаларына сәйкес философия докторы (PhD) және бейіні бойынша доктор дəрежелерін беру.

9. Ғылыми-зерттеу қызметі білім мен ғылымның ықпалдасуын қамтамасыз етуге, осы негізде ғылыми-білім беру процесін, ұлттық инновациялық жүйенің нәтижелілігі мен тиімділігінің маңызды элементі ретінде бәсекеге қабілетті ғылыми-зерттеу және инновациялық қызметті дамытуға, зияткерлік меншік объектілеріне құқығын іске асыруға бағытталған.

10. Іргелі, іздестіру, қолданбалы ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды және инновациялық қызметті ұйымдастыру және жүргізу ЖОО-ның құрылымдық бөлімшелерінде жүзеге асырылады.

11. Профессорлық-оқытушылық құрам жеке жұмыс жоспарына сәйкес негізгі жұмыс уақытында өз қызметінің міндетті құрамдас бөлігі ретінде ғылыми-зерттеу жұмысын орындайды.

12. ЖОО мен олардың ғылыми қызметкерлері ұжымдық пайдаланудағы ғылыми зертханалардың қызметтерін пайдаланады, ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар конкурстарына қатысады.

13. ЖОО оқу білім беру процесіне ғылымның алдыңғы қатарлы жетістіктерін енгізумен қатар, қажет болған жағдайда оқу процесіне ғылыми, ғылыми-зерттеу ұйымдарын, оның ішінде шетелдік ұйымдарды тартады.

14. ЖОО ғылыми зертханалар, ғылыми-зерттеу институттарын, тәжірибелік өндірістер, инновациялық инфрақұрылымның мамандандырылған субъектілерін, жобалау-конструкторлық ұйымдар, сондай-ақ ғылыми-білім беру консорциумдарын құрады.

15. ЖОО ғылыми қызметі кадрларды даярлау процесінің міндетті құрамдас бөлігі болып табылады. Оқу және ғылыми және инновациялық процестердің бірлігі төмендегілер есебінен қамтамасыз етіледі:

1) білім алушыларды Қазақстан Республикасының республикалық бюджетінің, басқа да бюджеттердің және бюджеттен тыс қаржыландыру көздерінің қаражаты есебінен орындалатын ғылыми-зерттеу және жобалау-конструкторлық жұмыстарға қатысуға тарту;

2) ғылыми және ғылыми-өндірістік бөлімшелер базасында белсенді оқу жұмысының, дипломдық және курстық жобалаудың, оқу және өндірістік практиканың, білім алушыларды мақсатты даярлаудың әртүрлі нысандарын және мамандарды даярлаудың басқа да нысандарын өткізу;

3) оқу және ғылыми процестерді компьютерлендіру, бірыңғай ақпараттық ортаны қалыптастыру және білім алушылардың информатиканың заманауи әдістері мен құралдарын меңгеруі.

Об утверждении Типовых правил деятельности организаций высшего и (или) послевузовского образования

Приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 16 октября 2013 года № 420. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 ноября 2013 года № 8930. Утратил силу приказом и.о. Министра образования и науки Республики Казахстан от 29 декабря 2021 года № 614.

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра образования и науки РК от 29.12.2021 № 614 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска. Заголовок в редакции приказа Министра образования и науки РК от 29.10.2018 № 592 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В целях реализации подпункта 44-5) статьи 5 Закона Республики Казахстан "Об образовании" от 27 июля 2007 года, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Типовые правила деятельности организаций высшего и (или) послевузовского образования.

Сноска. Пункт 1 в редакции приказа Министра образования и науки РК от 29.10.2018 № 592 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Департаменту высшего и послевузовского образования (Жакыпова Ф.Н.) обеспечить:

1) в установленном порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) после прохождения государственной регистрации опубликовать настоящий приказ в средствах массовой информации.

3. Департаменту высшего и послевузовского образования (Жакыпова Ф.Н.) довести настоящий приказ до сведения высших учебных заведений.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра Орунханова М.К.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

Министр

А. Саринжипов

Утверждены приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 16 октября 2013 года № 420

Типовые правила деятельности организаций высшего и (или) послевузовского образования

Сноска. Типовые правила в редакции приказа Министра образования и науки РК от 29.10.2018 № 592 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Типовые правила деятельности организаций высшего и (или) послевузовского образования (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 44-5) статьи 5 Закона Республики Казахстан от 27 июля 2007 года "Об образовании" и определяют порядок деятельности организаций высшего и (или) послевузовского образования (далее - вуз), реализующих образовательные программы высшего и (или) послевузовского образования независимо от форм собственности и ведомственной подчиненности.

2. Высшее и (или) послевузовское образование реализуются в следующих видах вузов:

1) национальный исследовательский университет;

2) национальная организация высшего и (или) послевузовского образования;

3) исследовательский университет;

4) университет;

5) академия;

6) институт;

7) консерватория.

3. В настоящих Правилах используются следующие определения:

1) академия – организация высшего и (или) послевузовского образования, осуществляющая в определенной области научно-педагогическую деятельность и являющаяся научно-методическим центром;

2) организация высшего и (или) послевузовского образования – высшее учебное заведение, реализующее образовательные программы высшего и (или) послевузовского образования и осуществляющее научно-исследовательскую деятельность;

3) исследовательский университет – университет, реализующий утвержденную Правительством Республики Казахстан программу развития на пять лет и использующий результаты своей деятельности для интеграции образования и науки, генерации и трансферта новых знаний и технологий;

4) институт – организация высшего и (или) послевузовского образования, осуществляющая научно-педагогическую деятельность, а также подготовку кадров для профессиональной деятельности;

5) университет – организация высшего и (или) послевузовского образования, осуществляющая по различным областям научно-педагогическую деятельность, подготовку кадров, фундаментальные и (или) прикладные научные исследования и являющаяся ведущим научно-методическим центром;

6) национальная организация высшего и (или) послевузовского образования – организация высшего и (или) послевузовского образования, имеющая особый статус;

7) национальный исследовательский университет – исследовательский университет, имеющий особый статус.

Глава 2. Порядок деятельности видов организаций высшего и (или) послевузовского образования

4. Непосредственное руководство деятельностью вуза осуществляет ректор вуза.

5. Подготовка кадров с высшим и (или) послевузовским образованием в вузах осуществляется по образовательным программам, разрабатываемые вузами самостоятельно.

6. Учебно-методическая работа вузов включает:

1) разработку академического календаря, рабочих учебных планов и программ, разработку каталогов элективных дисциплин, силлабусов, учебно-методических комплексов;

2) учебно-методическое обеспечение учебных дисциплин учебниками, учебными пособиями, сборниками задач, комплексными заданиями, пособиями по лабораторным, контрольным, курсовым работам, методическими рекомендациями по изучению дисциплин, а также материалами текущего, рубежного и итогового контроля знаний, итоговой аттестации обучающихся по всем формам обучения;

3) разработку программ всех видов профессиональных практик, стажировок, а также методических пособий по написанию дипломных работ (проектов), магистерских и докторских диссертаций (проектов);

4) разработку современных образовательных технологий и методов обучения, повышающих усвоение учебного материала обучающимися;

5) учебно-методическое обеспечение самостоятельной работы обучающихся, направленной на развитие их способности к поиску, анализу и формулировке результата деятельности;

6) разработку образовательных программ по повышению квалификации и переподготовке преподавателей и специалистов.

7. Наполняемость академического потока и группы определяется организацией высшего и (или) послевузовского образования самостоятельно.

8. К функциям организации высшего и (или) послевузовского образования, имеющие особый статус относится:

1) самостоятельное определение содержания высшего и (или) послевузовского образования не ниже требований соответствующих государственных общеобязательных стандартов образования;

2) присуждение степеней доктора философии (PhD) и доктора по профилю в соответствии с Правилами присуждения ученых степеней, утвержденных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 31 марта 2011 года № 127 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 6951).

9. Научно-исследовательская деятельность направлена на обеспечение интеграции науки и образования, развитие на этой основе научно-образовательного процесса, конкурентоспособных научных исследований и инновационной деятельности как важнейшего элемента результативной и эффективной национальной инновационной системы, реализации права на объекты интеллектуальной собственности.

10. Организация и проведение фундаментальных, поисковых, прикладных научно-исследовательских, опытно-конструкторских работ и инновационной деятельности осуществляется в структурных подразделениях вуза.

11. Профессорско-преподавательский состав выполняет научно-исследовательскую работу, как обязательную составляющую своей деятельности в основное рабочее время в соответствии с индивидуальным планом работы.

12. Вузы и их научные работники пользуются услугами научных лабораторий коллективного пользования, участвуют в конкурсах научных, научно-технических проектов и программ.

13. Вузы наряду с внедрением в учебный образовательный процесс передовых достижений науки при необходимости привлекают к процессу обучения ученых научных, научно-исследовательских организаций, в том числе зарубежных.

14. Вузы создают научные лаборатории, научно-исследовательские институты, опытные производства, специализированные субъекты инновационной инфраструктуры, проектно-конструкторские организации, а также научно-образовательные консорциумы.

15. Научная деятельность вузов является непременной составной частью процесса подготовки кадров. Единство учебного и научного и инновационного процессов обеспечивается за счет:

1) привлечения обучающихся к участию в научно-исследовательских и проектно-конструкторских работах, выполняемых за счет средств республиканского бюджета Республики Казахстан, других бюджетов и внебюджетных источников финансирования;

2) проведения на базе научных и научно-производственных подразделений разнообразных форм активной учебной работы, дипломного и курсового проектирования, учебной и производственной практики, целевой подготовки обучающихся и других форм подготовки специалистов;

3) компьютеризации учебного и научного процессов, формирования единой информационной среды и овладения обучающимися современными методами и средствами информатики.