ИПС "Әділет"

"Бағалы қағаздар рыногы туралы" 2003 жылғы 2 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Қор биржасы үшін тәуекелдерді басқару мен ішкі бақылау жүйесін қалыптастыру қағидалары бекітілсін.

2. Мыналардың:

1) "Қор биржасында тәуекелдерді басқару жүйесінің болуына қойылатын талаптар жөніндегі нұсқаулықты бекіту және Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының "Сауда-саттықты ұйымдастырушының ұйымдық құрылымына және қор биржасының листингтік комиссиясының құрамына қойылатын талаптар туралы және Сауда-саттықты ұйымдастырушының сауда жүйесінде жасалатын мәмілелерге қадағалау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын сауда-саттықты ұйымдастырушының ұйымдық құрылымының қызметін жүзеге асыру ережесін бекіту жөніндегі" 2008 жылғы 28 қарашадағы № 195 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2009 жылғы 30 қарашадағы № 244 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5991 тіркелген);

2) "Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 27 тамыздағы № 168 қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9796 тіркелген, 2014 жылғы 12 қарашада Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) бекітілген Қазақстан Республикасының өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін нормативтік құқықтық актілерінің тізбесі 10-тармағының күші жойылды деп танылсын.

3. Бағалы қағаздар нарығының субъектілерін қадағалау департаменті(Хаджиева М.Ж.) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Құқықтық қамтамасыз ету департаментімен (Досмұхамбетов Н.М.) бірлесіп, осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде "Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы қаулы ресми жарияланғаннан кейін оны Ұлттық Банктің ресми интернет-ресурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.

4. Халықаралық қатынастар және жұртшылықпен байланыс департаменті (Қазыбаев А.Қ.) осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспасөз басылымдарында ресми жариялауға жіберуді қамтамасыз етсін.

5. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары О.А. Смоляковқа жүктелсін.

6. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Ұлттық Банк
Төрағасы

Д. Ақышев

Қазақстан Республикасы
Ұлттық Банкі Басқармасының
2015 жылғы 19 желтоқсандағы
№ 252 қаулысымен
бекітілген

Қор биржасы үшін тәуекелдерді басқару мен ішкі бақылау жүйесін
қалыптастыру қағидалары

1. Осы Қор биржасы үшін тәуекелдерді басқару мен ішкі бақылау жүйесін қалыптастыру қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) "Бағалы қағаздар рыногы туралы" 2003 жылғы 2 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі - БҚР туралы заң) 49-1-бабына сәйкес әзiрлендi және қор биржасында тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйесін қалыптастыру тәртібін айқындайды.

2. Қор биржасының Директорлар кеңесі тәуекелдерді басқару мен ішкі бақылау жүйесінің Қағидалардың талаптарына сәйкес келуін қамтамасыз етеді және қор биржасының органдары, бөлімшелері мен қызметкерлері тәуекелдерді басқару саласында өздеріне жүктелген міндеттерді орындау үшін жағдай жасайды.

3. Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) баға тәуекелі – қор биржасының меншікті активтері есебінен сатып алынған қаржы құралдарының нарықтық құнына әсер ететін қаржы нарықтарындағы жағдайлар өзгерген жағдайда туындайтын, қаржы құралдары құнының өзгеру салдарынан шығыстардың (шығындардың) туындау тәуекелі;

2) бедел тәуекелі – жағымсыз қоғамдық пікір немесе қор биржасына деген сенімнің төмендеуі салдарынан шығыстардың (шығындардың) туындау тәуекелі;

3) бэк-тестинг – қор биржасы бойынша тарихи деректерді пайдаланумен және есептелген нәтижелерді көрсетілген операцияларды жасаудың ағымдағы (нақты) нәтижелерімен салыстыра отырып тәуекелдерді өлшеу рәсімдерінің тиімділігін тексеру әдістері;

4) валюталық тәуекел – қор биржасы өз қызметін жүзеге асырған кезде шетел валюталары бағамдарының өзгеруімен байланысты шығыстардың (шығындардың) туындау тәуекелі. Шығыстардың (шығындардың) қауіптілігі валюталар бойынша позицияларды құндық мәнде қайта бағалаудан туындайды;

5) корпоративтік басқару – қор биржасының тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз етуге, оның акционерлерінің құқықтары мен мүдделерін қорғауға бағытталған, қор биржасының жоғарғы органы, басқару органы, атқарушы органы және өзге де органдары арасындағы өзара қарым-қатынастар кешенін білдіретін және акционерлерге қор биржасының қызметіне тиімді бақылау мен мониторинг жасау мүмкіндігін беретін қор биржасын стратегиялық және тактикалық басқару жүйесі;

6) кредиттік тәуекел – серіктестің своптар, опциондар, форвардтар және кредиттік тәуекелге ұшырайтын өзге қаржы құралдары бойынша міндеттемелерін орындамауына байланысты және осы бағалы қағаздар мен өзге қаржы құралдары бойынша есеп айырысуды реттеу кезеңінде туындайтын шығындар тәуекелі кіретін, эмитенттің бағалы қағазды шығару талаптарында белгіленген мерзімде негізгі борышты және бағалы қағазды ұстаушыға тиесілі сыйақыны төлемеуі салдарынан шығыстардың (шығындардың) туындау тәуекелi;

7) құқықтық тәуекел – қор биржасының Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзу, оның ішінде қор биржасының ішкі құжаттары БҚР туралы заңның 83, 84, 85, 86, 87, 88 және 89-баптарының талаптарына сәйкес келмеу, қор биржасының қызмет практикасының оның ішкі құжаттарына сәйкес келмеу, ал Қазақстан Республикасының бейрезиденттерімен қарым-қатыстарда – басқа мемлекеттер заңнамасының талаптарын бұзу салдарынан шығыстардың (шығындардың) туындау тәуекелі;

8) меншікті активтерді инвестициялау саясаты – инвестициялау объектілерінің тізбесін, қор биржасының меншікті активтеріне қатысты инвестициялық қызметтің мақсатын, стратегияларын, талаптарын және шектеулерін, меншікті активтерді хеджирлеу және әртараптандыру талаптарын айқындайтын құжат;

9) операциялық тәуекел – ішкі процестерді жүзеге асыру барысында қызметкерлер тарабынан жол берілген кемшіліктердің немесе қателіктердің, сауда жүйесінің жұмыс істеу нәтижесінде, сондай-ақ сыртқы оқиғалардың салдарынан шығыстардың (шығындардың) туындау тәуекелі;

10) өтiмдiлiктi жоғалту тәуекелі – қор биржасының өз міндеттемелерін ықтимал орындамауына не уақтылы орындамауына байланысты тәуекел. Бағалы қағаздардың активтер ретінде өтiмдiлiгiн жоғалту тәуекелі олардың төмен шығасылармен және қолайлы бағалар бойынша тез сатылу мүмкіндігімен айқындалады;

11) "stop-loss" лимиттері – меншікті активтер есебінен сатып алынған қаржы құралдарымен операциялар бойынша залалдың шекті түрде жол берілетін деңгейі;

12) стресс-тестинг – қор биржасының қаржылық жай-күйіне қор биржасының қызметіне әсерін тигізетін ерекше, бірақ ықтимал оқиғалардың әлеуетті ықпалын өлшеу әдістері;

13) стресстік жағдайлар – сауда-саттықты жүзеге асыру барысында қор биржасының сауда жүйесінің жұмысында шамадан артық жұмыс істеудің, іркілістердің, қателіктердің және (немесе) өзге ақаулардың кездейсоқ туындау жағдайлары;

14) "take-profit" лимиттері - меншікті активтер есебінен сатып алынған қаржы құралдарымен операциялар бойынша кірістердің шекті жол берілетін деңгейі бойынша лимиттерді белгілеу саясаты;

15) тәуекелдерді басқару жүйесі - төрт негiзгi элемент: тәуекелді бағалау, тәуекелді өлшеу, тәуекелді бақылау және тәуекел мониторингі кiретiн процесс;

16) уәкілетті орган - қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган;

17) ішкі аудит қызметі - Қазақстан Республикасының акционерлік қоғамдар туралы заңнамасына сәйкес құрылған қор биржасының бөлімшесі;

18) ішкі бақылау жүйесі - қор биржасының рентабельдіктің және Қазақстан Республикасының заңнамасын, қор биржасының саясатын, ішкі қағидалар мен рәсімдерді сақтауға, шығындар тәуекелін немесе қор биржасының бедел тәуекелін төмендетуге ықпал ететін қаржылық және басқару есептілігінің сенімді жүйесін қолдаудың ұзақ мерзімді мақсаттарын іске асыруын қамтамасыз ететін ішкі бақылаудың рәсімдері мен саясатының жиынтығын білдіретін тәуекелдерді басқару жүйесінің бөлігі;

19) ішкі құжаттар - қор биржасы, оның органдары, бөлімшелері мен қызметкерлері қызметінің талаптары мен тәртібін реттейтін құжаттар.

Ескерту. 3-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 30.03.2020 № 28 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

4. Қор биржасы жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 1 шілдесінен кешіктірмей уәкілетті органға Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша қор биржасының тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптардың орындалуын бағалау жөнінде есеп береді.

5. Қор биржасы тоқсанына кемінде бір рет тәуекелдерді басқару бойынша қор биржасының саясатында көзделген тәртіпте тәуекелдердің негізгі түрлері (қор биржасының қаржы құралдарына инвестицияланған активтері бойынша баға тәуекелі, пайыз тәуекелі, операциялық тәуекел, валюта тәуекелі) бойынша стресс-тестинг жүргізеді.

Сауда саттықты ұйымдастыру және жүргізу бөлігінде операциялық тәуекел бойынша стресс-тестинг қор биржасының сауда-саттық жүйесін қосылатын пайдаланушылар саны, ақпараттар ағынын өткізу қабілеттілігі, өтінімдер беру және мәмілелер жасау жылдамдығы, негізгі және (немесе) қосалқы серверлерде сауда-саттық жүйесі компоненттерінің істен шығуы кіретін сауда-саттық жүйесі элементтерінің стресстік жағдайларға модельдеуге тестілеу арқылы жүргізіледі.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 21.09.2020 № 84 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

6. Сауда-саттықты ұйымдастыру және жүргізу бөлігінде операциялық тәуекел бойынша стресс-тестинг қор биржасының сауда жүйесін стресстік жағдайларды және сауда жүйесінің элементтері қызмет ету параметрлерін, оның ішінде жүйелік біріктіргіштерді, операциялық жүйені, деректер базасын, сауда жүйесіне авторластыру (қол жетімділік) деңгейін, пайдаланушылар санын, ақпараттар ағымын, сауда-саттық көлемін, тоқсанына бір реттен жиі емес негізгі және (немесе) қосалқы серверге жүктемені қоса алғанда, жинақтауға, құрамдауға және модельдеуге тестілеу жолымен жүргізіледі.

7. Алып тасталды – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 21.09.2020 № 84 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

7.1. Баға тәуекелі, пайыздық тәуекел, валюталық тәуекел, операциялық тәуекел бойынша стресс-тестинг нәтижелері қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі саясатында айқындалған тәртіппен ресімделеді, және стресс-тест сценарийінің сипатын, таңдалған стресс-тест сценарийінің негіздемесін және стресс-тестинг нәтижелері бойынша ұсынымдарды қамтиды.

Ескерту. 7-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 21.09.2020 № 84 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

8. Қор биржасында тәуекелдерді басқару жүйесінің болуы қор биржасы қызметінің корпоративтік басқару, лицензияланатын қызмет түрі шеңберінде операциялар жүргізу практикасының болу, сауда жүйесінің жұмыс істеу жөніндегі талаптарға сәйкес келуін көздейді.

Қор биржасының тәуекелдерді басқару жүйесі оның қызметіне тән тәуекелдерді бақылауды, мониторингін және оларды барынша азайтуды қамтамасыз етеді.

Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 21.09.2020 № 84 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

9. Қор биржасының тәуекелдерді басқару жүйесі мынадай бағыттарды қамтиды:

1) қаржы құралдарымен сауда-саттық барысын ұйымдастыру, жүргізу және басшылық ету;

2) қор биржасының мүшелері мен эмитенттер беретін ақпаратты жинау, енгізу, сақтау және тарату;

3) сауда-саттықты ұйымдастыру барысы кідіріссіз, үзіліссіз болуын қамтамасыз ету мақсатында, сауда жүйесіне тұрақты мониторинг жүргізу;

4) сауда-саттықты ұйымдастыру барысында пайдаланылатын қор биржасының бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуінің аудиті;

5) биржалық мәмілелер бойынша есеп айырысуды жүзеге асыру;

6) сауда-саттық, бағамдар, бағалар, индекстер, индекстің есептік базасы бойынша ақпаратты жинау, енгізу және сақтау;

7) қор биржасының меншікті активтерін қаржы құралдарына инвестициялау;

8) қор биржасын басқарудың ұйымдық-функционалдық құрылымын құру және жетілдіру;

9) ішкі құжаттарды әзірлеу және бекіту;

10) қор биржасының мүдделі органдары шешім қабылдау үшін қажетті ақпаратты беру және қор биржасының органдары мен бөлімшелері арасында ақпарат алмасу;

11) Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасында және тәуекелдерді басқару саласындағы ішкі саясатта белгіленген талаптардың сақталуына мониторинг;

12) қор биржасының мүшелерімен және трейдерлермен жұмысты ұйымдастыру тәртібін айқындау, оның ішінде дауларды қарау мен шешу бойынша рәсімдерді анықтау, сондай-ақ қор биржасының мүшелері мен трейдерлер өздерінің міндеттерін орындамаған жағдайда, тиісті шараларды қолдану.

10. Тәуекелдерді басқару жүйесі мына ішкі құжаттардың болуын көздейді, бірақ олармен шектелмейді:

1) қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі саясаты;

2) қор биржасының меншікті активтерін инвестициялау тәртібі;

3) ішкі бақылау мен ішкі аудитті жүзеге асыру рәсімдері;

4) қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылдарға бағытталған рәсімдер;

5) қор биржасында орын алған және потенциалды мүдде қақтығысын басқару рәсімі;

6) қор биржасының басшылары мен өзге қызметкерлері инсайдерлік ақпаратты қолдануын болдырмауға бағытталған рәсімдер;

7) қор биржасының сауда жүйесінде қаржы құралдарымен жасалған мәмілелер бойынша есеп айырысуларды жүзеге асыру тәртібі;

8) алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 10.09.2019 № 151 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

9) қор биржасының ақпараттық саясаты;

10) техникалық қауіпсіздік бойынша нұсқаулық.

Ескерту. 10-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 10.09.2019 № 151 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

11. Қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі саясаты мыналарды айқындайды:

1) тәуекелді басқару жөніндегі қор биржасының директорлар кеңесінің, басқармасының, жауапты бөлімшесінің және басқа бөлімшелерінің тәуекелді басқару саласындағы өкілеттігі мен функционалдық міндеттемелерді, сондай-ақ осы органдар және бөлімшелер арасында ақпаратпен алмасу тәртібін;

2) қор биржасының қызметімен және оның сауда жүйесі жұмыс істеп тұруымен байланысты тәуекелдер көрсеткіштерінің сандық мәнін анықтау тәртібін қоса алғанда, тәуекелдерді сәйкестендіру мен бағалау бойынша рәсімдерді, сондай-ақ тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген мәнін анықтау бойынша рәсімдерді;

3) қор биржасының қызметі және оның сауда жүйесінің қызмет ету процесінде туындайтын тәуекелдерді басқару жөніндегі шараларды;

4) осы тармақтың 2) тармақшасында белгіленген рәсімдердің тиімділігі мониторингінің, қор биржасының тәуекелдер көрсеткіштерінің мәндері мен тәуекелдерді басқару жөніндегі шараларды бағалаудың бірдейлігінің тетігін;

5) осы тармақтың 2) тармақшасында белгіленген рәсімдерге және осы тармақтың 3) тармақшасында белгіленген шараларға сәйкес келмеген жағдайда қолданылатын шаралар тиімділігі мониторингін жүргізу тетігін;

6) сәйкестендірілген (анықталған) тәуекелдердің мониторингі, бағалау және бақылау бойынша рәсімдерді, оның ішінде:

қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі жауапты бөлімшесі тәуекелдерді сәйкестендіру бойынша қор биржасының басқа бөлімшелерімен бірігіп қабылдайтын шаралар;

тәуекелдер туындауының жиілігін бағалауды, осы тәуекелдер әкеп соққан ықпалды кейінен бөлуді және тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген мәндерін белгілеуді қоса алғанда, қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі жауапты бөлімшесі жүзеге асыратын тәуекелдерді бағалау;

тәуекелдер көрсеткіштерінің мәндері мен осындай көрсеткіштердің барынша рұқсат етілген мәндері өзгеруінің мониторингін қоса алғанда, қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі жауапты бөлімшесі жүргізетін тәуекелдердің, сондай-ақ тәуекелдер көрсеткіштері мәндерінің тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген мәндеріне сәйкес келмеген жағдайда тәуекелдерді барынша азайту мақсатында қолданылатын шаралардың мониторингі;

зиянға ұшырауға әкеп соғатын және (немесе) қор биржасының бедел және құқықтық тәуекеліне әсер етуге ықпал ететін кез келген маңызды жағдайлар жөнінде директорлар кеңесіне дереу есептілікті беру тетігі.

12. Қор биржасының меншікті активтерін инвестициялаудың тәртібінде меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелерді жүзеге асырудың талаптары мен тәртібі, меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелерді жүзеге асыру процесінде қолданылатын құжаттардың үлгі нысандары белгіленеді және мыналар бойынша рәсімдер сипаттамасын қамтиды:

1) қор биржасының меншікті активтерін инвестициялау саясатын әзірлеу;

2) қор биржасының меншікті активтеріне қатысты инвестициялық шешімдер қабылдау үшін ұсынымдар дайындау, онда мыналар көзделген:

ұсынымдар беруге уәкілетті тұлғалар лауазымдарының тізбесі;

инвестициялық портфельдің жай-күйін талдауды жүзеге асыру тәртібі;

инвестициялауды жүзеге асыру болжанатын қаржы құралдары айналымының және кірістілігінің болуын, талаптарын талдауды жүзеге асыру тәртібі;

инвестициялауды жүзеге асыру болжанатын қаржы құралдарымен байланысты тәуекелдерді талдауды жүзеге асыру тәртібі;

ұсынымдарды беру үшін маңызды факторларды талдауды жүзеге асыру тәртібі;

3) инвестициялық комитет жұмысының сипаттамасын, отырыстардың өткізу және нәтижелерін рәсімдеу кезеңдігін қамтитын қор биржасының меншікті активтеріне қатысты инвестициялық шешімдерді қабылдау;

4) инвестициялық шешімдерді дайындау, қабылдау және орындау процесінде қор биржасының органдары мен бөлімшелерінің өзара әрекеттесу;

5) меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелер жасау және көмек көрсету арқылы мәміле жасау болжанатын (осындай бар болса) делдалмен (брокермен) өзара іс-қимыл ету процестерінің сипаттамасы бар олардың орындалуына бақылауды жүзеге асыру, мәмілелер жасауға бақылау, активтердің құрамын және қозғалысын салыстырып тексеруді жүзеге асыру, жасалған мәмілелердің ішкі есепке алуын және құжат айналымын жүргізу, сондай-ақ меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелерді жасауға бақылауды жүзеге асыратын лауазымды тұлғалардың тізбесі;

6) қор биржасының басқармасы меншікті активтер есебінен жасалған қаржы құралдарымен операциялар жөніндегі қызметтің нәтижелері туралы есептілікті уәкілетті органға дайындау.

13. Меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелер жасауды қамтамасыз ету мақсатында, қор биржасы мыналар кіретін, бірақ олармен шектелмейтін меншікті активтерді инвестициялау саясатын әзірлейді:

1) меншікті активтерді инвестициялаудың мақсаттары мен стратегиясы;

2) инвестициялау объектілерінің сипаттамасы мен тізбесі;

3) қаржы құралдарының түрлері және ашық валюталық позиция үлесі бойынша меншікті активтерді инвестициялау лимиттері;

4) меншікті активтер есебінен жасалатын қаржы құралдарымен мәмілелерге қатысты бекітілген талаптар мен шектеулер;

5) хеджирлеу құралдарының тізбесін және сипаттамасын көрсете отырып, меншікті активтерді хеджирлеу және әртараптандыру талаптары;

6) меншікті активтерді инвестициялауға байланысты негізгі тәуекелдер туралы ақпарат.

14. Қор биржасының меншікті активтерін инвестициялаудың саясатын және оған енгізілетін өзгерістер мен толықтыруларды қор биржасының директорлар кеңесі бекітеді.

15. Ішкі бақылауды және ішкі аудитті жүзеге асыру рәсімдері:

1) ішкі аудит қызметінің құрамын, оның функцияларын, міндеттері мен өкілеттіктерін;

2) ішкі аудитті және ішкі бақылауды жүзеге асыратын қызметкерлерге қойылатын талаптарды;

3) ішкі аудит пен ішкі бақылаудың мәнін және объектін;

4) ішкі аудит қызметінің тексеру жүргізу ауқымын және жиілігін;

5) ішкі аудитті жүргізу кезінде міндетті түрде пайдаланылатын бағалау жүйесін;

6) ішкі аудитті жүргізу жоспарын жасауға қойылатын талаптарды;

7) ішкі аудит қызметінің тексеру нәтижелері туралы есепті қор биржасының директорлар кеңесіне ұсыну мерзімдерін және нысанын айқындайды.

16. Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылдарға бағытталған рәсімдерге мыналар кіреді, бірақ олармен шектелмейді:

1) операция "Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" 2009 жылғы 28 тамыздағы Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Кірістерді жылыстатуға қарсы іс-қимыл туралы заң) 4-бабының 1-тармағында белгіленген критерийлерге сәйкес келетін жағдайда, Кірістерді жылыстатуға қарсы іс-қимыл туралы заңға сәйкес клиенттерді сәйкестендіру және олардың операцияларына мониторинг жасау;

2) Кірістерді жылыстатуға қарсы іс-қимыл туралы заңға сәйкес қаржылық мониторингті жүзеге асыратын және қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстауға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл бойынша өзге шараларды қабылдайтын мемлекеттік органға қаржылық мониторингке жататын операциялар туралы, оның ішінде күмәнді операциялар туралы мәліметтер мен ақпаратты беру.

17. Қор биржасы қызметін жүзеге асыру барысында оның органдарымен және (немесе) бөлімшелері арасында туындайтын қор биржасында орын алған және потенциалды мүдделер қақтығысын басқару рәсіміне мыналар кіреді:

1) мыналарды қамтамасыз етуге бағытталған қор биржасының органдары шешім қабылдау рәсімдері:

қор биржасы органдарының мүшелері қабылдайтын шешімдердің тәуелсіздігін;

қор биржасы органдарының мүшелері қабылдайтын шешімдерге мүдделі болмауын;

қор биржасы органдары мүшелерінің және қызметкерлерінің қор биржасы органдарының отырыстарын жүргізу барысында алынған ақпаратты тұлғалардың көпшілік тобының арасында осы ақпаратты ресми жария еткенге дейін оны өзінің жеке мақсатында не үшінші тұлғалардың мүддесіне қолдануларын шектеу;

2) қор биржасы органдарының отырыстарын жүргізу қорытындысы бойынша хаттамаларды міндетті жасау мен сақтау бойынша талаптар;

3) қор биржасының бөлімшелері арасында, қор биржасының органдары мен бөлімшелері арасында, қор биржасының органдары арасында орын алған және әлеуетті мүдделер қақтығысын сипаттау;

4) орын алған мүдделер қақтығысын реттеу мақсатында қор биржасы жүргізетін іс-шаралар, сондай-ақ әлеуетті мүдделер қақтығысын реттеуге бағытталған алдын алу шаралары.

18. Инсайдерлік ақпаратты қор биржасының басшылары мен өзге қызметкерлері қолдануларын болдырмауға бағытталған рәсімдер мынаны қамтиды:

1) инсайдерлік ақпаратты өзінің мүддесі немесе үшінші тұлғалардың мүддесінде қолданумен мәмілелерді жасауды болдырмауды;

2) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, инсайдерлік және оған негізделген ақпаратты үшінші тұлғаларға беруді және тұлғалардың көпшілік тобы арасында оны таратуды болдырмауды;

3) қор биржасы қызметкерлерінің инсайдерлік ақпаратқа негізделген қаржы құралдарымен жасалған мәмілелер туралы ұсынымдарды үшінші тұлғалар беру мүмкіндігін шектеуді.

19. Қор биржасының сауда жүйесінде қаржы құралдарымен жасалған мәмілелер бойынша есеп беруді жүзеге асыру тәртібі мыналарды көздейтін рәсімдердің сипаттамасын қамтиды:

1) қор биржасында айналымға жіберілген қаржы құралдарымен жасалған мәмілелер бойынша есептесуді ұйымдастыру мен жүзеге асыруды;

2) осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген есептесуді жүзеге асыру үшін қажетті ақпараттарды дайындауды;

3) қор биржасының бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуін мәмілелер бойынша есептесуді жүргізу жүйесінде қателер мен техникалық жаңылулар болуына мониторингі және тестілеуді;

4) қор биржасының сауда жүйесінде жасалатын мәмілелер бойынша есептесуді жүзеге асыру процесінде сауда-саттық қатысушылары мен қор биржасы арасындағы мәселелерді шешудің тәртібін.

20. Алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 10.09.2019 № 151 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

21. Қор биржасының ақпараттық саясатына мыналар кіреді, бірақ онымен шектелмейді:

1) қор биржасының эмитенттермен және қор биржасы мүшелерімен, сонымен қатар бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара іс-қимыл тәртібі;

2) қор биржасының беделіне ықпал ете алатын ақпараттың тұрақты мониторингі бойынша талаптар;

3) қор биржасының беделіне зиян әкелетін ақпарат пайда болған және таратылған жағдайда, қажетті шараларды қолдану бойынша талаптар.

22. Кауіпсіздік техника жөніндегі нұсқаулық мыналарды қамтиды:

1) өрт қауіпсіздігі бойынша негізгі талаптарды;

2) төтенше және күтпеген жағдайлар туындау жағдайында қор биржасы қызметкерлерінің іс-әрекеттерінің сипаты бар, төтенше және күтпеген жағдайлар туындау жағдайындағы іс-әрекеттер жоспарын;

3) қор биржасының қызметкерлері бағдарламалық-техникалық кешенін және өзге жабдықты пайдалану тәртібін;

4) қор биржасының үй-жайлары жабылу алдында қараудың жүйелілігі.

23. Қор биржасының қызметін жүзеге асыру барысында органдары мен (немесе) бөлімшелерінің арасында туындайтын орын алған және әлеуетті мүдделер қақтығысын басқару мақсатында, қор биржасы мынадай шараларды қолданады:

1) мүдделер қақтығысы орын алған немесе ол туындауы ықтимал бөлімшелердің қор биржасының түрлі басшыларына есептілігін қамтамасыз етіледі;

2) орын алған және әлеуетті мүдделер қақтығысын ескеріп, қор биржасының бөлімшелері мен органдары арасында ақпаратты алмасу тәртібі әзірленеді және енгізіледі;

3) ішкі аудит қызметі қор биржасының бөлімшелері мен қызметкерлерінің қызметін қор биржасы қабылдаған орын алған және әлеуетті мүдделер қақтығысын басқару рәсімдеріне сәйкес келуін тексеруді үнемі жүзеге асырады.

24. Тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшенің басшысы мен қызметкерлері жоғары білімді, кәсіби біліктілігі және тәуекелдерді басқару саласында жұмыс үш жылдан кем емес тәжірибесі бар болады, сонымен қатар Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнама бойынша білімдері болуы қажет.

25. Тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшенің басшылары мен қызметкерлеріне қосымша қойылатын талаптарды қор биржасы белгілейді.

26. Ішкі аудит қызметінің басшылары мен қызметкерлеріне бір уақытта қор биржасының басқа бөлімшелерінің басшылары мен қызметкерлерінің, сондай-ақ қор биржасы органдарының функциялары жүктелмейді.

27. Ішкі аудит қызметінің басшылары мен қызметкерлерінде жоғары білімі бар, Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасы, оның ішінде Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасы бойынша білімдері бар, кәсіби біліктілігіне ие, қаржылық қызметті ұсыну мен реттеу саласында бір жылдан кем емес жұмыс өтілі (тәжірибесі) бар, сонымен қатар экономикалық қызмет саласында жасаған қылмысы үшін, мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару мүддесіне қарсы жемқорлық және өзге қылмысы үшін заңда белгіленген тәртіппен өтелмеген немесе алынбаған соттылығы жоқ.

28. Қор биржасының директорлар кеңесі ішкі аудит қызметінің қызметкерлерін тағайындайды.

29. Қор биржасы өзінің қызметінде тәуекелдердің мынадай түрлерін жіктейді және сәйкестендіреді:

1) операциялық тәуекелдерді;

2) құқықтық тәуекелдерді;

3) бедел тәуекелдерін;

4) бағалық, валюталық және пайыздық тәуекелдерді;

5) өтімділік жоғалту тәуекелдерін;

6) тәуекелдерді басқару бойынша қор биржасының саясатына сәйкес өзге тәуекелдерді.

30. Операциялық тәуекелдерге мыналармен байланысты тәуекелдер кіреді:

1) жауапкершілікті бөлуді, есеп берушілік пен басқарудың құрылымын қоса алғанда, қор биржасының айқындалмаған және тиімсіз ұйымдастырушылық құрылымымен;

2) ақпараттық технологиялар саласындағы тиімсіз стратегиялармен, саясатпен және (немесе) стандарттармен, бағдарламалық қамтамасыз етуді қолданудағы кемшіліктермен;

3) қор биржасының қызметкерлерін тиімсіз басқарумен және (немесе) оның біліктіліксіз штатымен;

4) қор биржасының сауда жүйесін рұқсатсыз пайдаланумен және қор биржасындағы сауда-саттық процесіне қатысушы-трейдерлердің біліктілігінің жеткіліксіздігіне не қор биржасының сауда-жүйесінде олар мәмілелерді жасағанда қателіктерді жібергендерімен;

5) қор биржасы қызметін жүзеге асыру процестерінің жеткіліксіз тиімді құрылымымен не ішкі ережелерді сақтаудың нашар қадағалауымен;

6) қор биржасының қызметіне күтілмеген және бақыланбаған сыртқы факторлардың әсерімен;

7) қор биржасының қызметін регламенттейтін ішкі құжаттарда (ережелерде) кемшіліктер мен қателердің бар болуымен;

8) қаржы құралдарымен сауда-саттық процесі бұзылуына және қор биржасында операцияларды жүзеге асырумен;

9) қор биржасының мүшелері мен эмитенттері беретін конфиденциалды ақпаратты заңсыз қолданумен;

10) қор биржасындағы органдары мен бөлімшелері арасында мүдделер қақтығысы туындауымен;

11) ақпаратты жинаумен, енгізумен, сақтаумен және таратумен байланысты қателер туындауымен;

12) қаржы құрылдарының құны мен кірістілігін бағалауды және олар бойынша есептесуді жүзеге асыруды көздейтін қор биржасының әдістемелерінде барынша дәл есептесуді жеткіліксіз жүргізумен;

13) қор биржасының бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуі жұмыс істеуінде қателер мен жаңылу туындау ықтималымен;

14) қор биржасы қызметі кезінде жетілмеген технологияларды пайдалану салдарынан, оның ішінде сауда-саттықты ұйымдастыру мен өткізу, есептесуді жүргізу, қор биржасының сауда жүйесінде жасалған мәмілелерді қадағалау жөніндегі қызметті жүзеге асыру бойынша және жүйелі басқару функцияларын орындау процестерін қоса алғанда, зиян пайда болу ықтималымен;

15) потенциалды тәуекелдер ретінде қор биржасы сәйкестендіретін өзге жағдайлармен.

31. Қор биржасының құқықтық қамтамасыз ету бөлімшесі (заң бөлімшесі) қор биржасы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзуынан, оның ішінде қор биржасының ішкі құжаттары Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына сәйкес келмегенде, қор биржасының қызметінің практикасы оның ішкі құжаттарына сәйкес келмегенде туындайтын құқықтық тәуекелдерді реттеуді мыналар арқылы қамтамасыз етеді:

1) қор биржа қызметінің Қазақстан Республикасы заңнамасына, қор биржасының ішкі ережелері мен рәсімдеріне және келісім қатынастарының талаптарына сәйкес келуіне бақылауды жүзеге асыру;

2) қор биржасында сауда-саттықты өткізу процесінде қор биржасы мүшелерінің қызметі Қазақстан Республикасының заңнамасында, қор биржасының ішкі ережелерінде белгіленген талаптарға сәйкес келуіне бақылауды жүзеге асыру;

3) қор биржасының персоналын тұрақты негізде қор биржасының қызметін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасымен таныстыру;

4) қор биржасының қызметін реттейтін Қазақстан Республикасы заңнамасы өзгеруіне байланысты, қор биржасының Қазақстан Республикасы заңнамасында белгіленген талаптарды орындамауы тәуекелдері туындау мүмкіндігін бағалауды өткізу.

32. Тәуекелдерді сәйкестендіру, бағалау және бақылау процестерінің мақсаты болып мыналар табылады:

1) сәйкес келтірілмеген тәуекелдер мен қауіпті алдын ала анықтау;

2) тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген міндерін бағалау сапасын көтеру;

3) тәуекелдерді бақылаудың баламалы механизмдерін дамыту;

4) тәуекелдерді барынша төмендету мен басқару бойынша уақтылы іс-шараларды қабылдауды қамтамасыз ету;

5) тәуекелдерді басқару бөлімшесін қоса алғанда, қор биржасының жекелеген бөлімшелерін тәуекелдерді сәйкестендіру мен бағалау процесіне тарту, сонымен қатар, тәуекелдерді басқару саласында қор биржасы қызметкерлерінің жауапкершілігін арттыру.

33. Тәуекелдерді сәйкестендіру рәсімі қор биржасының бөлімшелері қызметінің түріне байланысты тәуекелдерді басқару бөлімшесімен бірге қор биржасының әр бөлімшесі жүзеге асыратын мұқият шолу мен мониторингке негізделеді.

34. Сәйкестендіру тәуекелдері мына сипаттар бойынша талданады:

1) тәуекелдердің басталу жиілігі;

2) тәуекелдің әсер ету көлемі.

35. Талдаудың нәтижесі негізінде тәуекелдер шекті ретінде айқындалған тәуекелдер көрсеткіштерінің мәніне қатысты қабылданатын және қабылданбайтын ретінде дифференциалданады.

36. Тәуекелдерді бағалау мен бақылау нәтижелері қор биржаның толық қызметіне сияқты жеке қызмет түріне де тәуекел көрсеткішінің сандық мәнін айқындау үшін қолданылады.

37. Тәуекелдер көрсеткіштерінің сандық мәні тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша жоғарғы рұқсат етілген мәнін, белгіленген шектеулі көрсеткіштеріне тәуекелдердің сәйкестігін, сондай-ақ белгіленген шектеулі көрсеткіштерге сәйкес келмейтін тәуекелдерді барынша төмендету мен басқару үшін тиісті шешімдерді қабылдау қажеттілігін бағалауға мүмкіндік береді.

38. Қор биржасының жекелеген қызметіне тән тәуекелдер көрсеткіштерінің сандық мәнін осы қызметті жүзеге асыратын қор биржасының бөлімшелері тәуекелдерді басқару бөлімшесімен бірігіп есептейді.

39. Қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшесі қор биржасында қаржылық құралдармен сауда-саттық процесі бұзылуына әкелген техникалық жаңылулар мен өзге жағдайлар туралы директорлар кеңесі мен басқармаға хабарлайды.

40. Қор биржасының директорлар кеңесі қаржы құралдарымен сауда-саттық процесінің бұзылуына әкелген техникалық іркілістер мен жағдайлар туралы ақпаратты олар басталған күннен кейінгі жұмыс күні ішінде уәкілетті органға ұсынуды қамтамасыз етеді.

Ескерту. 40-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 21.09.2020 № 84 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

41. Тәуекелдерді басқару бойынша қор биржасының бөлімшесі тоқсан сайын директорлар кеңесі мен басқармаға тәуекелдердің туындауы оқиғаларының саны және тәуекелдердің туындауы нәтижесінде келтірілген залалдардың мөлшері туралы мәліметтер кіретін есеп жасайды, сондай-ақ тәуекелдердің өзін, сондай-ақ олардың туындауынан болатын салдарларды азайту бойынша іс-шаралар жоспарын ұсынады.

Ескерту. 41-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 21.09.2020 № 84 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

42. Қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшесі тәуекелдер көрсеткіштерінің сандық мәнін бағалау бойынша әзірлеген қорытындысының негізінде қор биржасының басқармасы директорлар кеңесі бекітетін тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша жоғарғы рұқсат етілген мәнін айқындайды.

43. Жаңа тәуекелдер пайда болған жағдайда және тәуекелдер көрсеткіштерінің мәні тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша жоғарғы рұқсат етілген мәніне сәйкес келмеген жағдайда, тәуекелді сәйкестендірген және (немесе) осы сәйкессіздікті анықтаған қор биржасының бөлімшесі директорлар кеңесіне және басқармаға ол туралы хабарлайды.

44. Тәуекелдерді бағалау нәтижесінің негізінде оларды барынша төмендетуге бағытталған ықтимал іс-шаралар анықталады.

45. Тәуекелдерді барынша төмендету тәуекелдер көрсеткіштері тәуекелдер көрсеткіштерінің шекті мәнінен асып түскен жағдайларда қажетті болып табылады. Тәуекелдерді барынша төмендету мына іс-шаралармен шектелмей жүзеге асырылады:

1) ішкі бақылау жүйесін енгізу, тәуекелдерге мұқият мониторинг жүргізу мен қадағалауды жүзеге асыру, тәуекелдерді басқару саласында қызметкерлердің біліктілігін арттыру;

2) қор биржасының қызметі процесінде қор биржасының органдары қабылдайтын сол және өзге шешімдерге тән тәуекелдер туындаған жағдайда, зиянды сәйкестендіру мен барынша төмендету бойынша рәсімдерді жетілдіру;

3) трейдерлер болып табылмайтын, бірақ осындай лимиттерді белгілеуге уәкілетті тұлғалар қор биржасындағы сауда-саттық процесіне қатысушылар - трейдерлер үшін қаржы құралдары бойынша лимиттерді белгілеуді көздейтін бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуді қор биржасының енгізуі;

4) сауда-саттықты ұйымдастыру процесінде екі жылда бір реттен сирек емес қолданылатын қор биржасының бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуіне аудитті жүргізу.

46. Директорлар кеңесі тәуекелдер туындауы бойынша есептілікті беру тәртібін бекітеді, оның мақсаты болып мыналар табылады:

1) тәуекелдер туындау салдарынан болған шығындар туралы ақпараттық базаны құру;

2) тәуекелдер туындау нәтижесінде болған нақты зиян туралы ақпаратты талдауы арқылы тәуекелдерді басқару мен барынша төмендету процестерін жетілдіру;

3) тәуекелдер туындау нәтижесінде пайда болатын зиянның құнын кезеңді бағалауды жүргізу;

4) тәуекелдер туындауының маңызды жағдайларына уақтылы және тиісті ден қоюды қамтамасыз ету;

5) деректерді жинау мен енгізу жөніндегі рәсімдерді толық үйлестіруді қамтамасыз ету, сондай-ақ ақпаратты қайталау және (немесе) жіберіп алу бойынша қателерді болдырмау.

47. Қор биржасының меншікті активтерін тиімді инвестициялауды қамтамасыз ету мақсатында, тоқсанына бір реттен жиі емес мыналар жүргізіледі:

1) эмитенттің қаржылық жай-күйін талдауды қоса алғанда, эмитенттерді және олар шығарған (берген) қаржы құралдарына, оның активтері құнының одан әрі өсу потенциалына, қабылданған міндеттемелер бойынша жауап беру қабілетіне, осы эмитенттің қаржы құралдарына инвестициялауға және осы тәуекелдердің уәкілетті орган қор биржасы үшін белгілеген пруденциалдық нормативтерге және өзге де нормалар мен лимиттерге әсер етуіне байланысты тәуекелдерге талдау;

2) инвестициялауды жүргізу көзделген қаржы құралдары айналымының талаптары мен кірістілігін талдау;

3) портфельдің құрылымы, кірістіліктің өзгеру динамикасы туралы мәліметтерді, портфельдің құрылымын оңтайландыру бойынша шығынды позициялар мен ұсынымдарды талдауды қоса алғанда, меншікті активтер есебінен сатып алынған бағалы қағаздар портфеліне талдау.

48. Осы Нұсқаулықтың 47-тармағында көрсетілген аналитикалық зерттеулер негізінде осындай ұсынымдарды беруге негіздеме болған факторлардың толық тізбесі бар ұсынымдар әзірленеді.

48-1. Ұсыныс қаржы құралдарымен бір немесе бірнеше мәмілелер жасауға қатысты инвестициялық шешімдер қабылдау үшін әзірленеді.

Ескерту. 48-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 10.09.2019 № 151 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

49. Ұсынымдар:

1) меншікті активтерді инвестициялау саясатын әзірлеу, сондай-ақ көрсетілген құжаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізу;

2) инвестициялау лимиттерін белгілеу мен қайта қарау;

3) қор биржасының меншікті активтері есебінен мәмілелер жасау туралы инвестициялық шешімдер қабылдау кезінде беріледі.

50. Ұсынымда мынадай мәліметтер болады:

1) ұсынымның нөмірі және берілген күні;

2) қор биржасының ұсынымды дайындаған жауапты бөлімшесі және қызметкері туралы мәліметтер;

3) ұсыным беру үшін пайдаланылған ақпарат дерек көздерінің тізбесі (сипаттамасы);

4) ұсыным беру үшін пайдаланылған ақпаратты талдау нәтижелері, мына ақпаратты қоса алғанда, бірақ онымен шектелмей:

жасалатын мәміленің меншікті активтер бойынша кірістердің болжанатын өзгерісіне әсері туралы;

осы қаржы құралын сатып алумен байланысты тәуекелдер туралы;

жасалатын мәміленің уәкілетті орган белгілеген пруденциалдық нормативтер мәнінің өзгеруіне әсері туралы;

5) ұсынылатын инвестициялық шешімнің нұсқалары;

6) аталған құралдың түрін, көлемдерінің, бағаларының және (немесе) кірістілік деңгейлерінің диапазонын және басқа да сипаттамаларын (шарттарын) көрсете отырып, қаржы құралының сипаттамасы;

7) қор биржасының инвестициялау саясатына сәйкес мәміле жасауға ұсынылатын қорытындының мақсаты;

8) ұсыным берген тұлғалардың атқаратын лауазымдарын көрсетумен қойған қолдары;

9) қор биржасының ішкі құжаттарында белгіленген өзге де ақпарат.

Ескерту. 50-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 10.09.2019 № 151 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

51. Ұсынымдар оларды дайындауға негіздеме болған барлық құжаттармен бірге сақталады.

52. Қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшесі:

1) қаржы құралдарымен операциялар бойынша, оның ішінде қаржы құралдары нарығында ("stop-loss" лимиттері) бағалардың күрт ауытқуымен байланысты шамадан тыс шығындарды болдырмау жөніндегі оперативті рәсімдерді, сондай-ақ тиісті кірістілікті қаржы құралдары бойынша бағалардың өлшемдік деңгейлерін белгілейді, ол деңгейлерге жеткеннен кейін қаржы құралының нарықтық құнының ("take-profit" лимттері) төмендеу ықтималдығы жоғарылайды. "stop-loss" және "take-profit" лимиттері белсенді нарық жұмыс істейтін қаржы құралдары үшін, сондай-ақ тізбесін Қордың (Ұйымның) инвестициялық комитеті белгілейтін өзге де құралдары үшін белгіленеді;

2) қаржы құралдары нарығының ауқымы мен динамикасына және қаржы құралының өтімділігіне сәйкес лимиттерді қайта қарауға бастамашы болады;

3) меншікті активтер бойынша өтімділікті жоғалту тәуекеліне ұшырайтындығы жөнінде қорытындыны дайындайды және осы қорытындыны директорлар кеңесіне береді;

4) қаржы құралдарын сатып алуға байланысты кредиттік, пайыздық, валюталық және баға тәуекелдерінің деңгейін бағалау туралы қорытынды дайындайды және осы қорытындыны инвестициялық комитетке ұсынады;

5) тәуекелдерді бағалау моделі және ағымдағы бағаларды нарықтыққа келтіру негізінде қаржы құралдары құнын бағалауды жүргізеді, оның ішінде осы Қағидаларға 2-қосымшаның 1-нысанына сәйкес баға тәуекелі бойынша стресс-тестингті жүзеге асырады;

6) бэк-тестинг жүргізеді, қор биржасы бойынша тарихи деректерді қолданып және стресс-тестинг жүргізу нәтижесінде есептелген нәтижелерді қаржы құралдарымен операцияларды жасасудың ағымдағы (нақты) нәтижелерімен салыстырып, тәуекелдерді өлшеу рәсімінің тиімділігін тексеруді жүзеге асырады;

7) стресс-тестингтің және бэк-тестингтің нәтижелерін директорлар кеңесіне және тәуекелдерді бағалау мен жүйелі түрдегі стресс-тестингтердің нәтижелерін қаржы құралдарымен мәмілелерді жасасуға қатысты инвестициялық шешімдерді қабылдауда қолданатын инвестициялық комитетке береді.

Ескерту. 52-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 10.09.2019 № 151 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

53. Қор биржасының тәуекелдерді басқаруды бойынша бөлімшесінің осы Қағидалардың 52-тармағының 4) тармақшасына сәйкес дайындалған қорытындысында мына мәліметтерді қамтиды, бірақ олармен шектелмейді:

1) инвестициялық комитет белгілеген лимиттердің сақталуына жасалатын мәміленің әсері туралы;

2) Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасына сәйкес уәкілетті орган белгілеген пруденциалдық нормативтер мәнінің ықтимал өзгеруіі туралы;

3) осы қаржы құралын сатып алумен байланысты тәуекелдер туралы.

54. Ұсынымдар мен директорлар кеңесінің қорытындысы негізінде инвестициялаудың басымды бағыттарын айқындайды, ал инвестициялық комитет инвестициялық шешімді қабылдайды және жылына бір реттен жиі емес мына инвестициялау лимиттерін белгілейді және қайта қарайды:

1) қаржы құралдарының түрлері бойынша инвестициялау лимиттерін;

2) ашық валюталық позициялар бойынша лимиттерді және валюталық нетто-позицияның лимиттерін;

3) негізгі қызмет түрі экономиканың белгілі бір секторымен байланысты эмитенттердің қаржы құралдарына инвестициялау лимиттерін;

4) қаржы құралдары үшін "stop-loss" лимиттерін;

5) қаржы құралдары үшін "take-profit" лимиттерін.

55. Инвестициялық комитет отырысының өткізілу қорытындылары бойынша міндетті түрде мыналарды көрсетумен хаттама жасалады:

1) отырыста қаралатын мәселелер тізбесін;

2) инвестициялық шешімді қабылдау үшін инвестициялық комитетке ұсынылған құжаттар тізбесін;

3) қаржы құралдарының атауын, сондай-ақ олармен мәмілелер жасау талаптарын көрсетумен, осы отырыста қабылданған инвестициялық шешімдердің параметрлерін;

4) отырыста қаралатын әрбір мәселе бойынша дауыс беру қорытындыларын;

5) инвестициялық комитет мүшелерінің негіздемелері мен күтілетін тиімділігі бар пікірлерін, оның ішінде олардың қабылданған шешіммен келіспеушілігі және ерекше пікір болған жағдайда.

56. Хаттамаға инвестициялық комитеттің отырысқа қатысып отырған барлық мүшелері қол қояды және ол инвестициялық комитет қабылданған инвестициялық шешімдермен бірге сақталады.

57. Инвестициялық шешім қаржы құралдарымен жасалатын бір және сондай-ақ бірнеше мәмілелерге қатысты қабылданады.

58. Инвестициялық комитеттің отырысының қорытындысы бойынша қабылданған қаржы құралдарымен мәміле жасау үшін инвестициялық шешімде:

1) инвестициялық шешімнің қабылданған күні және нөмірі;

2) инвестициялық шешім қабылдауға негіздеме болған ұсынымның берілген күні және нөмірі;

3) жасалуы тиіс мәміленің түрі;

4) мәміле жасалуы тиіс қаржы құралын сәйкестендіргіш;

5) жасалуы тиіс мәміленің көлемдерінің, бағаларының және (немесе) кірістілік деңгейлерінің диапазоны;

6) мәміле жасау мерзімдері;

7) мәміле жасау болжанатын нарықтың типіне сілтеме (алғашқы немесе қайтара, ұйымдастырылған немесе ұйымдастырылмаған, халықаралық нарықтар);

8) көмегі арқылы мәміле жасау болжанатын делдалдың (брокердің) атауы (мұндай бар болған кезде);

9) инвестициялық комитет мүшелерінің біреуінде инвестициялық шешімнің қабылдануына (қабылданбағанына) қатысты ерекше пікірінің болуына сілтеме;

10) инвестициялық шешімді қабылдаған, тұлғалардың атқаратын лауазымдарын көрсетумен қойған қолдары болады.

Ескерту. 58-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 10.09.2019 № 151 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

59. Хеджирлеу құралдарымен мәміле жасау үшін инвестициялық шешім Қағидалардың 58-тармағының 1), 2), 3), 7), 8), 9) және 10) тармақшаларында көрсетілген мәліметтермен қатар мыналардан тұрады:

1) хеджирлеу құралын оның түрін, жасалу мерзімін, көлемін, құнын (сыйлықақысын) көрсете отырып, хеджирлеу операциясының жасалуы жоспарланатын нарықты және осы құралдың басқа да сипаттамаларын (талаптарын) жан-жақты сипатталуы;

2) осы хеджирлеу құралын қолданудан күтілетін нәтижелер;

3) хеджирлеу объектісі тәуекелін (базистік активінің) оның түрін (пайыздық, баға, валюталық және тағы басқалар), сондай-ақ оның бағалау әдісін көрсете отырып бағалау;

4) қажетті деректемелері (ұлттық сәйкестендіру нөмірі, саны, құны, көлемі, валютасы) көрсетілген хеджирлеу объектісін сипаттау;

5) осы операцияны жасау арқылы хеджирлеу объектісі бойынша ықтимал шығындардың (алынбаған кіріс) мөлшерін төмендетуге алып келетінін растайтын есеп айырысу.

60. Инвестициялық комитеттің отырысының қорытындысы бойынша қабылданған инвестициялық шешім қаржы құралдарымен мәмілені жасасу үшін орындалуға беріледі.

61. Қор биржасының Директорлар кеңесі ішкі бақылаудың бірдей жүйесінің болуын қамтамасыз етеді және қор биржасы қызметкерлерінің ішкі бақылау саласында өз міндеттерін орындауы үшін жағдай жасайды.

62. Қор биржасындағы ішкі бақылау жүйесі мынадай мақсаттарға:

1) қор биржасының активтерін басқарудың, листинг рәсімдерінің, биржалық мәмілелер бойынша есептесуді жүзеге асырудың, қор биржасының биржалық мәмілелерге, қор биржасының мүшелеріне және эмитенттеріне қатысты қадағалау функцияларын орындаудың және шығындар болуын айқындаудың тиімділігін тексеруді көздейтін қор биржасы қызметінің операциялық және қаржылық тиімділігіне;

2) қаржылық және басқарушылық ақпараттың сенімділігін, толықтығы мен уақтылығына. Аталған мақсат шынайы және сапалы қаржылық есептің жасалуын және шешімдер қабылдаған кезде қор биржасы пайдаланған басқа қаржы құжаттарын тексеруді болжалдайды;

3) қор биржасы Қазақстан Республикасының заңнамасын, оның ішінде уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерін, сондай-ақ қор биржасының ішкі саясаты мен рәсімдерін айқындайтын құжаттардың талаптарын тексеруді болжайтын Қазақстан Республикасы заңнамаларының талаптарын сақтауға жету үшін құрылады.

63. Ішкі бақылау жүйесі мынадай үш кезеңнің үздіксіз кезекті түрде жүру принципі бойынша қызмет етуі тиіс:

1) қор биржасының ішкі регламенттеріне рәсімдерді қосу жолымен ішкі бақылау жүйесін (тиімділікті бақылау нәтижелерін есепке ала отырып) қалыптастыру;

2) жұмыста қор биржасының ішкі регламенттерін пайдалану;

3) ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін бағалау.

64. Ішкі бақылау жүйесін мына рәсімдерді жүргізуді қамтиды:

1) қызметтің жоспарлы көрсеткіштерін қоса беріп, қор биржасының қаржылық қызметінің ағымдағы нәтижелері туралы есептерді директорлар кеңесіне беру арқылы қор биржасының алға қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу процесін тоқсан сайын тексеру;

2) бөлімше қызметінің нәтижелері туралы стандарт нақты есептерді бөлімше басшыларының ай сайынғы негізде тексеруі;

3) материалдық маңызды ақпаратқа және бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуге қол жетімділікті шектеуге бақылау жүргізу мақсатымен тексеру;

4) тәуекелдің белгіленген лимиттерінің сақталуын тексеру мен анықталған сәйкессіздіктерді жою жөніндегі іс-шараларды іске асыру;

5) міндетті авторизацияны талап ететін операциялардың тізбесіне қор биржасының басшылығының талаптарын белгілеу;

6) операциялардың шарттары мен қор биржасының қызметіне байланысты тәуекелдерді басқару үлгілерін қолданудың нәтижелерін тексеру;

7) жүргізілген операцияларды қор биржасының есебінде және есептілігінде көрсетудің уақтылығын, дұрыстығын, толықтығы мен дәлдігін тексеру;

8) қор биржасының бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етілуінің сенімді қызмет етуін тексеру;

9) қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылдарға бағытталған рәсімдердің тиімділігін тексеру;

10) қор биржасында мүдделердің бар болған және потенциалды қақтығысын басқаруға бағытталған рәсімдердің тиімділігін тексеру;

11) қаржы құралдардың құнын бағалау және кірістілік бөлігінде әдістерді қоса алғанда, қор биржасының ішкі құжаттарының талаптарына сәйкес жүзеге асырылатын қаржы құралының құнын бағалаудың дұрыстығын және шынайылығын тоқсан сайынғы тексеру.

65. Ішкі аудиттің мақсаты болып ішкі бақылау жүйесінің бара бар болуын және тиімділігін бағалау, қор биржасының бөлімшелерінің жүктелген функциялар мен міндеттерді орындау жағдайы туралы уақтылы және шынайы ақпаратпен қамтамасыз ету, сондай-ақ жұмысты жақсарту жөніндегі ұтымды және тиімді ұсынымдарды беру табылады.

66. Директорлар кеңесі ішкі бақылау жүйесінің жағдайын объективті бағалауды және оларды жетілдіру бойынша ұсынымдарды беру жолымен тиісті ішкі бақылау жүйесінің бар болуын және қызмет етуін қамтамасыз ету бойынша функцияларын жүзеге асырғанда туындайтын міндеттерді шешу мақсатымен ішкі аудит қызметі құрылады.

67. Ішкі аудит қызметі өз қызметінде "Акционерлік қоғамдар туралы" 2003 жылғы 13 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңын, ішкі бақылау жүйесін ұйымдастыру жөніндегі және қор биржасының ішкі аудит қызметі туралы ережені, сондай-ақ қор биржасының қызметін реттейтін басқа ішкі құжаттарды және Қағидалардың талаптарын басшылыққа алады.

68. Ішкі аудит қызметі қор биржасының кез келген бөлімшесінің қызметін немесе лауазымды тұлғасының қызметін тексеруді тағайындайды. Ішкі аудит қызметі директорлар кеңесінің алдында үнемі есеп береді.

69. Ішкі аудит қызметі ішкі аудиттің жоспары мен қор биржасының директорлар кеңесі бекітетін ішкі аудит бағдарламасын жасайды.

70. Ішкі аудит қызметінің міндетіне мынадай мәселелерді:

1) ішкі бақылау жүйесінің қызмет етуін;

2) директорлар кеңесіне ішкі аудит қызметінің жұмысы туралы есептілікті дайындау;

3) директорлар кеңесіне, басқармаға және сыртқы пайдаланушыларға берілетін қор биржасының лицензияланатын қызмет түрі аясында кез келген мәлімет пен ақпараттың шынайлығы мен дәл болуын;

4) ішкі немесе сыртқы аудитор анықтаған бухгалтерлік есептегі немесе ішкі аудиттегі кез келген елеулі кемшіліктерді қарау мен талқылау кіреді.

71. Ішкі аудитті қызметінің негізгі функциялары:

1) ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін тексеру мен бағалау;

2) тәуекелдерді бағалау әдістемесінің және тәуекелдерді басқару рәсімдерінің (әдістемелерінің, бағдарламаларының, ережелерінің және банк операцияларын жасау мен мәмілелер, тәуекелдерді басқару рәсімдерінің) қолдану толықтығын және тиімділігін тексеру;

3) деректер базасының тұтастығы мен оларды санкция берілмеген рұқсаттан қорғауды, күтпеген жағдайларда іс-қимыл жоспарының болуын қоса отырып, сауда жүйесінің қызмет ету тиімділігін тексеру;

4) бухгалтерлік есеп пен есеп берудің анықтығын, толықтығын, объективтілігі мен уақтылығын, сонымен қатар ақпарат пен есептіліктің сенімділігін әрі уақтылығын тексеру;

5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге мәліметтерді берудің анықтығын, толықтығын, объективтілігі мен уақтылығын тексеру;

6) қор биржасының мүлігінің сақталуын қамтамасыз етудің қолданылып жүрген тәсілдерін (әдістерін) тексеру;

7) қор биржасының жасаған операцияларының экономикалық мақсатқа лайықтылығын және тиімділігін бағалау;

8) ішкі бақылаудың процестері мен рәсімдерін тексеру;

9) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтау мақсатында құрылған жүйелерді тексеру;

10) қор биржасының қызметкерлерін басқару қызметінің жұмысын бағалау;

11) анықталған тәуекелдер деңгейін төмендетуді немесе қор биржасының бөлімше басшысының және (немесе) басқару органдарының қор биржасы үшін анықталған тәуекелдердің жарамдылығы туралы қабылдаған шешімін құжаттандыруды қамтамасыз ететін қор биржасының бөлімшелерін тексеру нәтижелері бойынша қор биржасының бөлімшелері мен органдарының қабылдаған шараларының тиімділігіне бақылау жасау;

12) қор биржасының ішкі құжаттарында көзделген басқа мәселелер болып табылады.

72. Ішкі бақылау жүйесін ұйымдастыру қор биржасының Қағидаларда көрсетілген талаптарға сәйкес келуімен қамтамасыз етіледі.

Қор биржасы үшін тәуекелдерді
басқару және ішкі бақылау
жүйесін қалыптастыру
қағидаларына
1-қосымша

Нысан

Тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптардың орындалуын
бағалау бойынша есеп

"______________________________________________"

(қор биржасының атауы)

"______" жыл үшін

№	Қағиданың тиісті абзацын, бөлігін, тармақшасын, тармағын көрсету	Тәуекелдерді бағалау жүйесінің талаптарына сәйкестігін бағалау	Тәуекелдерді бағалау жүйесінде анықталғанкемшіліктер	Анықталған кемшіліктерді жою бойынша қажетті іс-шаралар, жауапты адамдар мен іс-шараларды орындаудың мерзімдері	Жауапты орындаушылар
1	2	3	4	5	6

Тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын талаптарға сәйкестігін

бағалау:

_____________________________________________________________________

Нысанды толтыру бойынша түсініктеме

Тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптарға сәйкестігін

бағалауды мынадай критерийлердің үш балдық жүйесі бойынша жүзеге

асыру қажет: сәйкес, ішінара сәйкес, сәйкес емес:

1) "сәйкес" ретінде бағалау қор биржасының тәуекелдерді басқару

жүйелеріне қойылатын талаптардың критерийлерін қандай да бір маңызды

кемшіліктерсіз орындауы кезінде шығарылады;

2) "ішінара сәйкес" ретінде бағалау қор биржасының тәуекелдерді

басқару жүйелеріне қойылатын талаптардың нақты критерийін сақтаудағы

мүмкіндігіне қатысты маңызды күмәндер пайда болуына жеткілікті болып

есептелмейтін кемшіліктер анықталғанда шығарылады;

3) "сәйкес емес" ретінде бағалау қор биржасының тәуекелдерді

басқару жүйелеріне қойылатын талаптардың критерийін орындамаған кезде

шығарылады.

Егер тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын жекелеген

талаптар қор биржасының қатысты қолданылмайтын жағдайда, талаптың осы

критерийіне сәйкестігін бағалау жүзеге асырылмайды және тиісті

"қолданылмайды" деген жазбамен белгіленеді.

Қор биржасының бірінші басшысы (ол болмаған кезде - оның орнындағы

адам)

____________________________________ ______________ _________________

тегі, аты, жөні (ол бар болса ) қолы күні

Тәуекелдері басқаруды жүзеге асыратын бөлімшенің басшысы

____________________________________ ______________ _________________

тегі, аты, жөні (ол бар болса) қолы күні

Ішкі аудит қызметінің басшысы ________________ __________ ___________

тегі, аты, жөні (ол бар болса) қолы күні

Қор биржасы үшін тәуекелдерді
басқару және ішкі бақылау
жүйесін қалыптастыру
қағидаларына
2-қосымша

1-нысан

Баға тәуекелі бойынша стресс-тестинг

Қаржы құралдарының санаты	Қаржы құралының ағымдағы құны (теңгемен)	Қаржы құралының ағымдағы құнының төмендеу сценарийі					Таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгемен)
Қаржы құралдарының санаты	Қаржы құралының ағымдағы құны (теңгемен)	0%-5%	5%-10%	10%-20%	20%-30%	30% астам	Таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгемен)
1	2	3	4	5	6	7	8







Шығын жиынтығы

1-нысанды толтыру бойынша түсініктеме

1. 1-бағанда нарықтық бағасы бар қаржы құралдары көрсетіледі.

Бұл ретте қаржы құралдары қаржы құралдарының түрлері және

экономиканың секторы бойынша топтастырылды.

2. 2-бағанда қаржы құралының ағымдағы құны (теңгедегі)

көрсетіледі.

3. 3, 4, 5, 6 және 7-бағандарда қаржы құралдарының әрбір санаты

бойынша қаржы құралының ағымдағы құнының болжанған бір сценарий ғана

таңдалады.

4. 8-бағанда таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгедегі)

көрсетіледі.

Таңдалған сценарийдің қысқаша негіздемесі:

_____________________________________________________________________

Қор биржасының бірінші басшысы (ол болмаған кезде - оның

орнындағы адам) _____________________ ________________ ______________

тегі, аты, әкесінің аты (ол бар болса) қолы күні

2-нысан

Пайыздық тәуекел бойынша стресс-тестинг

Борыштық бағалы қағазды өтеуге дейінгі мерзім	Қаржы құралының ағымдағы құны	Купонды сыйақының пайыздық мөлшерлемесін төмендету сценарийі				Таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгемен)
Борыштық бағалы қағазды өтеуге дейінгі мерзім	Қаржы құралының ағымдағы құны	0%-2%	2%-4%	4%-6%	более 6%	Таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгемен)
1	2	3	4	5	6	7
6 айдан кем
6-12 ай
12-18 ай
18-24 ай
24 айдан астам
Борыштық бағалы қағазды өтеуге дейінгі мерзім

2-нысанды толтыру бойынша түсініктеме

1. 2-бағанда қаржы құралының ағымдағы құны көрсетіледі.

2. 3, 4, 5 және 6-бағандарда купондық сыйақының пайыздық

мөлшерлемесінің төмендеу сценарийі көрсетіледі. Осы бағандарда бір

санаттағы қаржы құралдары купондық сыйақының пайыздық мөлшерлемесінің

төмендеуінің бірнеше сценарийіне ұшыруы мүмкін.

3. 7-бағанда таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгемен)

көрсетіледі.

Таңдалған сценарийдің қысқаша негіздемесі:_____________________

Қор биржасының бірінші басшысы (не оның орнындағы адам)

_____________________________________ ________________ ______________

тегі, аты, әкесінің аты (ол бар болса) қолы күні

3-нысан

Активтер бойынша, валюталық тәуекел стресс-тестингі

Шетел валютасы	Осы шетел валютасына номинирленген қаржы құралдарының ағымдағы құны (теңгемен)	Шетел валютасына қатысты теңгені нығайту сценарийі						Таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгемен)
Шетел валютасы		1%-3%	3%-5%	5%-7%	7%- 13%	13%-20%	более 20%	Таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгемен)




Шығынның жиынтығы

3-нысанды толтыру бойынша түсініктеме

1. 1-бағанда қаржы құралының шетел валютасы көрсетіледі.

2. 2-бағанда қаржы құралының осы шетел валютасымен (теңгемен)

номинеирленген ағымдағы құны көрсетіледі.

3. 3, 4, 5, 6, 7 және 8-бағандарда теңгенің шетел валютасына

қатысы бойынша нығаю сценарийі көрсетіледі.

4. 9-бағанда таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгедегі)

көсретіледі.

Таңдалған сценарийдің қысқаша негіздемесі:

_____________________________________________________________________

Қор биржасының бірінші басшысы (не оның орнындағы адам)

_____________________________________ ________________ ______________

тегі, аты, әкесінің аты (ол бар болса) қолы күні

Қор биржасы үшін тәуекелдерді
басқару және ішкі бақылау
жүйесін қалыптастыру
қағидаларына
3-қосымша

нысан

Операциялық тәуекел бойынша стресс-тестинг

Сауда жүйесін тестілегендегі стресстік жағдай	Тестілеуде сауда жүйесінің элементтері қызмет етуіне қойылатын параметрлер			Тестілеу нәтижелері (оқиғалар мен салдары басталу мүмкіндігін басталған жағдайда бағалау)
Сауда жүйесін тестілегендегі стресстік жағдай	параметр₁	параметр_2,3,...,n-1.	параметр_n

Нысанды толтыру бойынша түсініктеме

1. 1-бағанда қор биржасының есепке алу жүйесін, дербес

шоттардың бірыңғай жүйесін және өзге ақпараттық және коммуникациялық

жүйелерді тестілеу кезіндегі стрестік жағдай көрсетіледі.

2. 2, 3, және 4-бағандарда элементтер жүйелерінің жұмысына

қойылатын параметрлер көрсетіледі.

3. 5-бағанда тестілеу нәтижелері (оқиғалар мен салдарлар

басталған кезде олардың басталу ықтималдылығын бағалау) көрсетіледі.

Стресстік жағдайдың және қор биржасының есепке алу жүйесі

элементтерінің жұмыс істеуіне қойылатын параметрлердің, жеке

шоттардың бірыңғай жүйесінің және өзге ақпараттық және

коммуникациялық жүйелердің оларды стресстік жағдайға тестілеу

кезіндегі қысқаша сипаттамасы. Тестілеу әрбір жүйе бойынша жүзеге

асырылады.

Қор биржасының бірінші басшысы (не оның орнындағы адам)

_____________________________________ ________________ ______________

тегі, аты, әкесінің аты (ол бар болса) қолы күні

В соответствии с Законом Республики Казахстан от 2 июля 2003 года "О рынке ценных бумаг" Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемые Правила формирования системы управления рисками и внутреннего контроля для фондовой биржи.

2. Признать утратившими силу:

1) постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 30 ноября 2009 года № 244 "Об утверждении Инструкции о требованиях по наличию системы управления рисками на фондовой бирже и внесении изменений и дополнений в постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 28 ноября 2008 года № 195 "О требованиях к организационной структуре организатора торгов и к составу листинговой комиссии фондовой биржи, и об утверждении Правил осуществления деятельности структурного подразделения организатора торгов, осуществляющего деятельность по надзору за совершаемыми сделками в торговой системе организатора торгов" (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 5991);

2) пункт 10 Перечня нормативных правовых актов Республики Казахстан, в которые вносятся изменения и дополнения, утвержденного постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 августа 2014 года № 168 "О внесении изменений и дополнений в некоторые нормативные правовые акты Республики Казахстан" (зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 9796, опубликованным 12 ноября 2014 года в информационно-правовой системе "Әділет" республиканского государственного предприятия на праве хозяйственного введения "Республиканский центр правовой информации Министерства юстиции Республики Казахстан").

3. Департаменту надзора за субъектами рынка ценных бумаг (Хаджиева М.Ж.) в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) совместно с Департаментом правового обеспечения (Досмухамбетов Н.М.) государственную регистрацию настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) направление настоящего постановления на официальное опубликование в информационно-правовой системе "Әділет" республиканского государственного предприятия на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации Министерства юстиции Республики Казахстан" в течение десяти календарных дней после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

3) размещение настоящего постановления на официальном интернет-ресурсе Национального Банка после его официального опубликования.

4. Департаменту международных отношений и связей с общественностью (Казыбаев А.К.) обеспечить направление настоящего постановления на официальное опубликование в периодических печатных изданиях в течение десяти календарных дней после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

5. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Смолякова О.А.

6. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель
Национального Банка	Д. Акишев

Утверждены
постановлением Правления
Национального Банка
Республики Казахстан
от 19 декабря 2015 года № 252

Правила формирования системы управления рисками и внутреннего
контроля для фондовой биржи

1. Настоящие Правила формирования системы управления рисками и внутреннего контроля для фондовой биржи (далее - Правила) разработаны в соответствии со статьей 49-1 Закона Республики Казахстан от 2 июля 2003 года "О рынке ценных бумаг" (далее – Закон о РЦБ) и определяют порядок формирования системы управления рисками и внутреннего контроля на фондовой бирже.

2. Совет директоров фондовой биржи обеспечивает соответствие системы управления рисками и внутреннего контроля требованиям Правил и создает условия для исполнения органами, подразделениями и работниками фондовой биржи возложенных на них обязанностей в области управления рисками.

3. В Правилах используются следующие понятия:

1) ценовой риск - риск возникновения расходов (убытков) вследствие изменения стоимости финансовых инструментов, возникающий в случае изменения условий финансовых рынков, влияющих на рыночную стоимость финансовых инструментов, приобретенных за счет собственных активов фондовой биржи;

2) репутационный риск - риск возникновения расходов (убытков) вследствие негативного общественного мнения или снижения доверия к фондовой бирже;

3) бэк-тестинг - методы проверки эффективности процедур измерения рисков с использованием исторических данных по фондовой бирже и сравнением рассчитанных результатов с текущими (фактическими) результатами от совершения указанных операций;

4) валютный риск - риск возникновения расходов (убытков), связанный с изменением курсов иностранных валют при осуществлении фондовой биржей своей деятельности. Опасность расходов (убытков) возникает из-за переоценки позиций по валютам в стоимостном выражении;

5) корпоративное управление - система стратегического и тактического управления фондовой биржей, представляющая собой комплекс взаимоотношений между высшим органом, органом управления, исполнительным органом и иными органами фондовой биржи, направленный на обеспечение эффективного функционирования фондовой биржи, защиту прав и интересов ее акционеров, и предоставляющая акционерам возможность эффективного контроля и мониторинга деятельности фондовой биржи;

6) кредитный риск - риск возникновения расходов (убытков) вследствие неуплаты эмитентом основного долга и вознаграждения, причитающегося держателю ценной бумаги, в установленный условиями выпуска ценной бумаги срок, включающий также риск потерь, возникающих в связи с невыполнением партнером обязательств по свопам, опционам, форвардам и иным финансовым инструментам, подверженным кредитному риску, и в период урегулирования расчетов по данным ценным бумагам и иным финансовым инструментам;

7) правовой риск - риск возникновения расходов (убытков) вследствие нарушения фондовой биржей требований законодательства Республики Казахстан, в том числе несоответствия внутренних документов фондовой биржи требованиям статей 83, 84, 85, 86, 87, 88 и 89 Закона о РЦБ, несоответствия практики деятельности фондовой биржи ее внутренним документам, а в отношениях с нерезидентами Республики Казахстан - нарушения требований законодательства других государств;

8) политика инвестирования собственных активов - документ, определяющий перечень объектов инвестирования, цели, стратегии, условия и ограничения инвестиционной деятельности в отношении собственных активов фондовой биржи, условия хеджирования и диверсификации собственных активов;

9) операционный риск - риск возникновения расходов (убытков) в результате недостатков или ошибок в ходе осуществления внутренних процессов, допущенных со стороны сотрудников, функционирования торговой системы, а также вследствие внешних событий;

10) риск потери ликвидности - риск, связанный с возможным невыполнением либо несвоевременным выполнением фондовой биржей своих обязательств. Риск потери ликвидности ценных бумаг как активов определяется возможностью их быстрой реализации с низкими издержками и по приемлемым ценам;

11) лимиты "stop-loss" - предельно допустимый уровень потерь по операциям с финансовыми инструментами, приобретенными за счет собственных активов;

12) стресс-тестинг - методы измерения потенциального влияния на финансовое положение фондовой биржи исключительных, но возможных событий, которые оказывают влияние на деятельность фондовой биржи;

13) стрессовые ситуации - непредвиденные ситуации возникновения перегрузок, сбоев, ошибок и (или) иных неполадок в работе торговой системы фондовой биржи в процессе осуществления торгов;

14) лимиты "take-profit" - политика установления лимитов по предельно допустимому уровню доходов по операциям с финансовыми инструментами, приобретенными за счет собственных активов;

15) система управления рисками - процесс, включающий четыре основных элемента: оценка риска, измерение риска, контроль риска и мониторинг риска;

16) уполномоченный орган - уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

17) служба внутреннего аудита - подразделение фондовой биржи, созданное в соответствии с законодательством Республики Казахстан об акционерных обществах;

18) система внутреннего контроля - часть системы управления рисками, представляющая совокупность процедур и политик внутреннего контроля, обеспечивающих реализацию фондовой биржей долгосрочных целей рентабельности и поддержания надежной системы финансовой и управленческой отчетности, способствующей соблюдению законодательства Республики Казахстан, политики фондовой биржи, внутренних правил и процедур, снижению риска убытков или репутационного риска фондовой биржи;

19) внутренние документы - документы, регулирующие условия и порядок деятельности фондовой биржи, ее органов, подразделений и работников.

Сноска. Пункт 3 с изменением, внесенным постановлением Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 30.03.2020 № 28 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. Фондовая биржа ежегодно не позднее 1 (первого) июля года, следующего за отчетным периодом, представляет в уполномоченный орган отчет по оценке выполнения требований к системе управления рисками фондовой биржи по форме согласно приложению 1 к Правилам.

5. Фондовая биржа не реже одного раза в квартал проводит стресс-тестинг по основным видам рисков (ценовому риску, процентному риску, операционному риску, валютному риску по инвестированным фондовой биржей в финансовые инструменты активам) в порядке, предусмотренном политикой фондовой биржи по управлению рисками.

Стресс-тестинг по операционному риску в части организации и проведения торгов проводится путем тестирования торговой системы фондовой биржи на моделирование стрессовых ситуаций функционирования элементов торговой системы, включающих в себя количество пользовательских подключений, пропускную способность потоков информации, скорость подачи заявок и заключения сделок, отказ компонентов торговой системы на основных и (или) вспомогательных серверах.

Сноска. Пункт 5 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 21.09.2020 № 84 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. Стресс-тестинг по операционному риску в части организации и проведения торгов проводится путем тестирования торговой системы фондовой биржи на подборку, комбинирование и моделирование стрессовых ситуаций и параметров функционирования элементов торговой системы, включая, в том числе сетевые соединения, операционную систему, базу данных, уровень авторизации (доступа) к торговой системе, количество пользователей, потоки информации, объемы торгов, нагрузку на основной и (или) вспомогательный сервер (с указанием уровня критической нагрузки) не реже одного раз в квартал.

7. Исключен постановлением Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 21.09.2020 № 84 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

7-1. Результаты стресс-тестинга по ценовому риску, процентному риску, валютному риску, операционному риску оформляются в порядке, определенном политикой фондовой биржи по управлению рисками, и содержат описание сценария стресс-теста, обоснование выбранного сценария стресс-теста и рекомендации по результатам стресс-тестинга.

Сноска. Правила дополнены пунктом 7-1 в соответствии с постановлением Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 21.09.2020 № 84 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

8. Наличие системы управления рисками на фондовой бирже предусматривает соответствие деятельности фондовой биржи требованиям по корпоративному управлению, наличию практики проведения операций в рамках лицензируемого вида деятельности, функционированию торговой системы.

Система управления рисками фондовой биржи обеспечивает контроль, мониторинг и минимизацию рисков, присущих ее деятельности.

Сноска. Пункт 8 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 21.09.2020 № 84 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

9. Система управления рисками фондовой биржи охватывает следующие направления:

1) организация, проведение и администрирование процесса торгов финансовыми инструментами;

2) сбор, ввод, хранение и распространение информации, предоставляемой членами фондовой биржи и эмитентами;

3) проведение регулярного мониторинга торговой системы в целях обеспечения бесперебойности, непрерывности процесса организации торгов;

4) аудит программно-технического обеспечения фондовой биржи, используемого в процессе организации торгов;

5) осуществление расчетов по биржевым сделкам;

6) сбор, анализ и хранение информации по торгам, котировкам, ценам, индексам, расчетной базе индекса;

7) инвестирование собственных активов фондовой биржи в финансовые инструменты;

8) создание и совершенствование организационно-функциональной структуры управления фондовой биржей;

9) разработка и утверждение внутренних документов;

10) предоставление информации, необходимой для принятия решений, заинтересованным органам фондовой биржи, и обмен информацией между органами и подразделениями фондовой биржи;

11) мониторинг соблюдения требований, установленных законодательством Республики Казахстан о рынке ценных бумаг и внутренней политикой, в области управления рисками;

12) определение порядка организации работы с членами фондовой биржи и трейдерами, в том числе определение процедур по рассмотрению и разрешению споров, а также применению соответствующих мер в случае невыполнения членами фондовой биржи и трейдерами своих обязательств.

10. Система управления рисками предусматривает, но не ограничивается наличием следующих внутренних документов:

1) политика фондовой биржи по управлению рисками;

2) порядок инвестирования собственных активов фондовой биржи;

3) процедуры осуществления внутреннего контроля и внутреннего аудита;

4) процедуры, направленные на противодействие легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма;

5) процедуры управления существующими и потенциальными конфликтами интересов на фондовой бирже;

6) процедуры, направленные на предотвращение использования инсайдерской информации руководящими и иными работниками фондовой биржи;

7) порядок осуществления расчетов по заключенным в торговой системе фондовой биржи сделкам с финансовыми инструментами;

8) исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 10.09.2019 № 151 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

9) информационная политика фондовой биржи;

10) инструкция по технике безопасности.

Сноска. Пункт 10 с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 10.09.2019 № 151 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11. Политика фондовой биржи по управлению рисками определяет:

1) полномочия и функциональные обязанности совета директоров, правления, ответственного подразделения фондовой биржи по управлению рисками и других подразделений в области управления рисками, а также порядок обмена информацией между данными органами и подразделениями;

2) процедуры по идентификации и оценке рисков, включая порядок определения количественных значений показателей рисков, связанных с деятельностью фондовой биржи и функционированием ее торговой системы, а также процедуры по определению максимально допустимых значений показателей рисков;

3) меры по управлению рисками, возникающими в процессе деятельности фондовой биржи и функционирования ее торговой системы;

4) механизм мониторинга эффективности процедур, установленных подпунктом 2) настоящего пункта, адекватности оценок значений показателей рисков фондовой биржи и мер по управлению рисками;

5) механизм мониторинга эффективности мер, принимаемых в случае несоответствия процедурам, установленным подпунктом 2) настоящего пункта, и мерам, установленным подпунктом 3) настоящего пункта;

6) процедуры по мониторингу, оценке и контролю идентифицированных (обнаруженных) рисков, в том числе:

меры, предпринимаемые ответственным подразделением фондовой биржи по управлению рисками совместно с другими подразделениями фондовой биржи, по идентификации рисков;

оценка рисков, осуществляемая ответственным подразделением фондовой биржи по управлению рисками, включая оценку частоты возникновения рисков, последующее ранжирование воздействий, оказанных данными рисками, и установление максимально допустимых значений показателей рисков;

мониторинг рисков, проводимый ответственным подразделением фондовой биржи по управлению рисками, включающий мониторинг изменения значений показателей рисков и максимально допустимых значений данных показателей, а также мер, предпринимаемых в целях минимизации рисков в случае несоответствия значений показателей рисков максимально допустимым значениям показателей рисков;

механизм незамедлительного представления отчетности совету директоров о любых значительных случаях, способных повлечь за собой ущерб и (или) повлиять на репутационные и правовые риски фондовой биржи.

12. Порядок инвестирования собственных активов фондовой биржи устанавливает условия и порядок осуществления сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов, типовые формы документов, используемых в процессе осуществления сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов, и включает описание процедур по:

1) разработке политики инвестирования собственных активов фондовой биржи;

2) подготовке рекомендаций для принятия инвестиционных решений в отношении собственных активов фондовой биржи, предусматривающих:

перечень должностей лиц, уполномоченных на выдачу рекомендаций;

порядок осуществления анализа состояния инвестиционного портфеля;

порядок осуществления анализа наличия, условий обращения и доходности финансовых инструментов, в которые предполагается осуществить инвестирование;

порядок осуществления анализа рисков, связанных с финансовыми инструментами, в которые предполагается осуществить инвестирование;

порядок осуществления анализа факторов, существенных для выдачи рекомендаций;

3) принятию инвестиционных решений в отношении собственных активов фондовой биржи, содержащих описание работы инвестиционного комитета, периодичность проведения и оформления результатов заседаний;

4) взаимодействию органов и подразделений фондовой биржи в процессе подготовки, принятия и исполнения инвестиционных решений;

5) заключению сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов и осуществлению контроля за их исполнением, содержащих описание процессов по взаимодействию с посредником (брокером), с помощью которого предполагается заключение сделки (при наличии такового), контролю за совершением сделок, осуществлению сверок состава и движения активов, ведению внутреннего учета и документооборота заключенных сделок, а также перечень должностных лиц, осуществляющих контроль за заключением сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов;

6) подготовке правлением фондовой биржи отчетности о результатах деятельности по операциям с финансовыми инструментами, совершенным за счет собственных активов, перед уполномоченным органом.

13. В целях обеспечения заключения сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов фондовой биржей разрабатывается политика инвестирования собственных активов, включающая, но не ограничивающаяся следующим:

1) цели и стратегии инвестирования собственных активов;

2) описание и перечень объектов инвестирования;

3) лимиты инвестирования собственных активов по видам финансовых инструментов и доле открытой валютной позиции;

4) условия и ограничения, установленные в отношении сделок с финансовыми инструментами, совершаемыми за счет собственных активов;

5) условия хеджирования и диверсификации собственных активов с указанием перечня и описания инструментов хеджирования;

6) информация об основных рисках, связанных с инвестированием собственных активов.

14. Политика инвестирования собственных активов фондовой биржи и все изменения и дополнения в нее утверждаются советом директоров фондовой биржи.

15. Процедуры осуществления внутреннего контроля и внутреннего аудита определяют:

1) состав службы внутреннего аудита, ее функции, обязанности и полномочия;

2) требования к работникам, осуществляющим внутренний аудит и внутренний контроль;

3) предмет и объект внутреннего аудита и внутреннего контроля;

4) масштаб и частоту проведения проверок службой внутреннего аудита;

5) обязательную к использованию при проведении внутреннего аудита систему оценки;

6) требования к составлению плана проведения внутреннего аудита;

7) сроки и форму представления службой внутреннего аудита отчетов о результатах проверок совету директоров фондовой биржи.

16. Процедуры, направленные на противодействие легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма, включают, но не ограничиваются:

1) идентификацию клиентов и мониторинг их операций в соответствии с Законом Республики Казахстан от 28 августа 2009 года "О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма" (далее - Закон о противодействии отмыванию доходов), в случае если они относятся к одному из видов операций, установленных пунктом 1 статьи 4 Закона о противодействии отмыванию доходов;

2) предоставление сведений и информации об операциях, подлежащих финансовому мониторингу, в том числе, о подозрительных операциях, в государственный орган, осуществляющий финансовый мониторинг и принимающий иные меры по противодействию легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма, в соответствии с Законом о противодействии отмыванию доходов.

17. Процедуры управления существующими и потенциальными конфликтами интересов на фондовой бирже, возникающими в ходе осуществления деятельности фондовой биржи между ее органами и (или) подразделениями, включают:

1) процедуры принятия решений органами фондовой биржи, направленные на обеспечение:

независимости решений, принимаемых членами органов фондовой биржи;

отсутствия заинтересованности у членов органов фондовой биржи в принимаемых решениях;

ограничения в использовании членами органов и работниками фондовой биржи информации, полученной в ходе проведения заседаний органов фондовой биржи, в личных целях либо в интересах третьих лиц до официального распространения данной информации среди широкого круга лиц;

2) требования по обязательному составлению и хранению протоколов по итогам проведения заседаний органов фондовой биржи;

3) описание существующих и потенциальных конфликтов интересов между подразделениями фондовой биржи, между органами и подразделениями фондовой биржи, между органами фондовой биржи;

4) мероприятия, проводимые фондовой биржей с целью урегулирования существующих конфликтов интересов, а также превентивные меры, направленные на урегулирование потенциальных конфликтов интересов.

18. Процедуры, направленные на предотвращение использования инсайдерской информации руководящими и иными работниками фондовой биржи, включают меры, направленные на:

1) предотвращение заключения сделок с использованием инсайдерской информации в своих интересах или в интересах третьих лиц;

2) предотвращение передачи третьим лицам или распространения среди широкого круга лиц инсайдерской или основанной на ней информации, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан;

3) ограничение возможности предоставления работниками фондовой биржи рекомендаций третьим лицам о заключении сделок с финансовыми инструментами, основанных на инсайдерской информации.

19. Порядок осуществления расчетов по заключенным в торговой системе фондовой биржи сделкам с финансовыми инструментами содержит описание процедур, предусматривающих:

1) организацию и осуществление расчетов по сделкам с финансовыми инструментами, допущенными к обращению на фондовой бирже;

2) подготовку информации, необходимой для осуществления расчетов, указанных в подпункте 1) настоящего пункта;

3) мониторинг и тестирование программно-технического обеспечения фондовой биржи на наличие ошибок и технических сбоев в системе произведения расчетов по сделкам;

4) порядок разрешения вопросов между участниками торгов и фондовой биржей в процессе осуществления расчетов по заключаемым в торговой системе фондовой биржи сделкам.

20. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 10.09.2019 № 151 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

21. Информационная политика фондовой биржи включает, но не ограничивается следующим:

1) порядок взаимодействия фондовой биржи с эмитентами и членами фондовой биржи, а также со средствами массовой информации;

2) требования по регулярному мониторингу информации, способной повлиять на репутацию фондовой биржи;

3) требования по своевременному принятию необходимых мер в случае появления и распространения информации, способной нанести вред репутации фондовой биржи.

22. Правила по технике безопасности включают:

1) основные требования по пожарной безопасности;

2) план действий на случай возникновения форс-мажорных и (или) непредвиденных обстоятельств, который содержит описание действий работников фондовой биржи в случае наступления форс-мажорных и (или) непредвиденных обстоятельств;

3) порядок использования программно-технических комплексов и иного оборудования работниками фондовой биржи;

4) последовательность осмотра помещений фондовой биржи перед их закрытием.

23. С целью управления существующими и потенциальными конфликтами интересов, возникающими в ходе осуществления деятельности фондовой биржи между ее органами и (или) подразделениями, фондовой биржей принимаются следующие меры:

1) обеспечивается подотчетность подразделений, где существует вероятность возникновения конфликта интересов, разным руководящим работникам фондовой биржи;

2) разрабатывается и внедряется порядок обмена информацией между подразделениями и органами фондовой биржи с учетом существующих и потенциальных конфликтов интересов;

3) регулярно осуществляется проверка службой внутреннего аудита деятельности подразделений и работников фондовой биржи на соответствие принятым фондовой биржей процедурам управления существующими и потенциальными конфликтами интересов на фондовой бирже.

24. Руководитель и работники подразделения по управлению рисками имеют высшее образование, обладают профессиональной компетентностью и опытом работы не менее трех лет в области управления рисками, а также обладают знаниями законодательства Республики Казахстан о рынке ценных бумаг.

25. Дополнительные требования к руководителю и работникам подразделения по управлению рисками устанавливаются фондовой биржей.

26. На руководителя и работников службы внутреннего аудита одновременно не возлагаются функции руководителей и работников других подразделений фондовой биржи, а также органов фондовой биржи.

27. Руководитель и работники службы внутреннего аудита имеют высшее образование, обладают знаниями гражданского законодательства Республики Казахстан, в том числе законодательства Республики Казахстан о рынке ценных бумаг, обладают профессиональной компетентностью, стажем (опытом) работы в сфере предоставления и регулирования финансовых услуг не менее одного года, а также не имеют непогашенной или неснятой в установленном законом порядке судимости за преступления, совершенные в сфере экономической деятельности, за коррупционные и иные преступления против интересов государственной службы и государственного управления.

28. Работники службы внутреннего аудита назначаются советом директоров фондовой биржи.

29. Фондовая биржа в своей деятельности идентифицирует и дифференцирует следующие типы рисков:

1) операционные риски;

2) правовые риски;

3) репутационные риски;

4) ценовые, валютные и процентные риски;

5) риски потери ликвидности;

6) иные риски в соответствии с политикой фондовой биржи по управлению рисками.

30. К операционным рискам относятся риски, связанные с:

1) неопределенной и неэффективной организационной структурой фондовой биржи, включая распределение ответственности, структуру подотчетности и управления;

2) неэффективными стратегиями, политиками и (или) стандартами в области информационных технологий, недостатками в использовании программного обеспечения;

3) неэффективным управлением персоналом и (или) неквалифицированным штатом работников фондовой биржи;

4) несанкционированным использованием торговой системы фондовой биржи и недостаточной квалификацией трейдеров - участников процесса торгов на фондовой бирже, либо совершением ими ошибок при заключении сделок в торговой системе фондовой биржи;

5) недостаточно эффективным построением процессов осуществления деятельности фондовой биржи либо слабым контролем соблюдения внутренних правил;

6) непредвиденными или неконтролируемыми факторами внешнего воздействия на деятельность фондовой биржи;

7) наличием недостатков или ошибок во внутренних документах (правилах), регламентирующих деятельность фондовой биржи;

8) нарушением процесса торгов финансовыми инструментами и осуществления операций в торговой системе фондовой биржи;

9) неправомерным использованием конфиденциальной информации, предоставляемой членами фондовой биржи и эмитентами;

10) возникновением конфликта интересов между органами и подразделениями фондовой биржи;

11) возникновением ошибок, связанных со сбором, вводом, хранением и распространением информации;

12) произведением недостаточно точных расчетов в методиках фондовой биржи, предусматривающих оценку стоимости и доходности финансовых инструментов и осуществления расчетов по ним;

13) возникновением ошибок и сбоев в функционировании программно-технического обеспечения фондовой биржи;

14) нанесением ущерба вследствие использования несовершенных технологий в процессе деятельности фондовой биржи, включая, в том числе процессы организации и проведения торгов, осуществления расчетов, исполнения функций по осуществлению деятельности по надзору за совершенными сделками в торговой системе фондовой биржи и системного администрирования;

15) иными обстоятельствами, идентифицируемыми фондовой биржей в качестве потенциальных рисков.

31. Подразделение правового обеспечения (юридическое подразделение) фондовой биржи обеспечивает регулирование правовых рисков, возникающих вследствие нарушения фондовой биржей требований законодательства Республики Казахстан, в том числе несоответствия внутренних документов фондовой биржи требованиям нормативных правовых актов Республики Казахстан, несоответствия практики деятельности фондовой биржи ее внутренним документам, путем:

1) осуществления контроля за соответствием деятельности фондовой биржи законодательству Республики Казахстан, внутренним правилам и процедурам фондовой биржи;

2) осуществления контроля за соответствием деятельности членов фондовой биржи в процессе проведения торгов на фондовой бирже требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан, внутренними правилами фондовой биржи;

3) ознакомления на постоянной основе персонала фондовой биржи с законодательством Республики Казахстан, регулирующим деятельность фондовой биржи;

4) проведения оценки возможности появления рисков невыполнения фондовой биржей требований, установленных законодательством Республики Казахстан, в связи с изменением законодательства Республики Казахстан, регулирующего деятельность фондовой биржи.

32. Целями процесса идентификации, оценки и контроля рисков являются:

1) своевременное определение не идентифицированных рисков и угроз;

2) повышение качества оценки максимально допустимых значений показателей рисков;

3) развитие альтернативных механизмов контроля рисков;

4) обеспечение принятия своевременных мер по минимизации и управлению рисками;

5) вовлечение отдельных подразделений фондовой биржи, включая подразделение по управлению рисками, в процесс идентификации и оценки рисков, а также увеличение ответственности работников фондовой биржи в области управления рисками.

33. Процедура идентификации рисков основывается на тщательном обзоре и мониторинге, осуществляемым каждым подразделением фондовой биржи в зависимости от вида деятельности подразделения совместно с подразделением по управлению рисками.

34. Идентифицированные риски анализируются по следующим характеристикам:

1) частота наступления рисков;

2) масштаб воздействия рисков.

35. На основе результатов анализа риски дифференцируются как приемлемые и неприемлемые в зависимости от значения показателя рисков, определенного в качестве допустимого.

36. Результаты оценки и контроля рисков используются для определения количественного значения показателя риска, как в целом (интегрального значения), так и для каждого отдельного вида деятельности фондовой биржи.

37. Количественное значение рисков позволяет оценить максимально допустимые значения показателей рисков, соответствие рисков установленным допустимым показателям, а также необходимость принятия соответствующих решений для минимизации и управления рисками, несоответствующих установленным допустимым показателям.

38. Количественные значения показателей рисков, свойственных каждому отдельному виду деятельности фондовой биржи, рассчитываются подразделением фондовой биржи, осуществляющим данный вид деятельности, совместно с подразделением по управлению рисками.

39. Подразделение фондовой биржи по управлению рисками уведомляет совет директоров и правление о технических сбоях и иных обстоятельствах, повлекших нарушение процесса торговли финансовыми инструментами на фондовой бирже.

40. Совет директоров фондовой биржи обеспечивает предоставление информации о технических сбоях и обстоятельствах, повлекших нарушение процесса торговли финансовыми инструментами, в уполномоченный орган в течение рабочего дня, следующего за днем их наступления.

Сноска. Пункт 40 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 21.09.2020 № 84 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

41. Подразделением фондовой биржи по управлению рисками ежеквартально составляется отчет совету директоров и правлению, включающий в себя сведения о количестве случаев наступления рисков и размере ущерба, понесенном в результате наступления рисков, а также предоставляется план мероприятий по минимизации как самих рисков, так и последствий от их наступления.

Сноска. Пункт 41 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 21.09.2020 № 84 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

42. На основе заключения, подготовленного подразделением фондовой бирже по управлению рисками, по оценке количественных значений показателей рисков правление фондовой биржи определяет максимально допустимые значения показателей рисков, которые утверждаются советом директоров.

43. В случае возникновения новых рисков и (или) в случае несоответствия значений показателей рисков максимально допустимым значениям показателей рисков подразделение фондовой биржи, идентифицировавшее риск и (или) обнаружившее данное несоответствие, уведомляет совет директоров и правление.

44. На основе результатов оценки рисков определяются возможные меры, направленные на их минимизацию.

45. Минимизация рисков является необходимой в тех случаях, когда значение рисков выходит за пределы допустимых значений показателей рисков. Минимизация рисков осуществляется, но не ограничивается следующими мерами:

1) внедрение системы внутреннего контроля, осуществление тщательного мониторинга и надзора за рисками, повышение квалификации работников в области управления рисками;

2) совершенствование процедур по идентификации и возможности минимизации ущерба в случае наступления рисков, свойственных тем или иным решениям, принимаемым органами фондовой биржи в процессе деятельности фондовой биржи;

3) внедрение фондовой биржей программно-технического обеспечения, предусматривающего установление лимитов по финансовым инструментам для трейдеров - участников процесса торгов на фондовой бирже, лицами, не являющимися трейдерами, но уполномоченными на установление таких лимитов;

4) проведение аудита программно-технического обеспечения фондовой биржи, используемого в процессе организации торгов, не реже одного раза в два года.

46. Совет директоров утверждает порядок предоставления отчетности по произошедшим случаям наступления рисков, задачами которого являются:

1) построение информационной базы о потерях вследствие наступления рисков;

2) совершенствование процессов по управлению и минимизации рисков через анализ информации о фактическом ущербе, понесенном в результате наступления рисков;

3) проведение периодической оценки стоимости ущерба, возникающего в результате наступления рисков;

4) обеспечение своевременного и надлежащего реагирования на существенные случаи наступления рисков;

5) обеспечение полной синхронизации процедур по сбору и вводу данных, а также предотвращению ошибок по дублированию и (или) упущению информации.

47. В целях обеспечения эффективного инвестирования собственных активов фондовой биржи не реже одного раза в квартал проводится:

1) анализ эмитентов и выпущенных (предоставленных) ими финансовых инструментов, включая анализ финансового состояния эмитента, потенциала дальнейшего роста стоимости его активов, способности отвечать по принятым обязательствам, рисков, связанных с инвестированием в финансовые инструменты данного эмитента, и влиянием данных рисков на значения пруденциальных нормативов и иных норм и лимитов, установленных уполномоченным органом для фондовой биржи;

2) анализ условий обращения и доходности финансовых инструментов, в которые предполагается осуществить инвестирование;

3) анализ портфеля ценных бумаг, приобретенных за счет собственных активов, включающий сведения о структуре портфеля, динамике изменения доходности, анализ убыточных позиций и рекомендаций по оптимизации структуры портфеля.

48. На основе аналитических исследований, указанных в пункте 47 Правил, разрабатываются рекомендации, содержащие подробный перечень факторов, послуживших основанием для предоставления данных рекомендаций.

48-1. Рекомендация разрабатывается для принятия инвестиционных решений в отношении совершения как одной, так и нескольких сделок с финансовыми инструментами.

Сноска. Правила дополнены пунктом 48-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 10.09.2019 № 151 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

49. Рекомендации предоставляются:

1) при разработке политики инвестирования собственных активов, а также внесении изменений и дополнений в указанный документ;

2) при определении и пересмотре лимитов инвестирования;

3) при принятии инвестиционных решений о заключении сделок за счет собственных активов фондовой биржи.

50. Рекомендация содержит следующие сведения:

1) дату выдачи и номер рекомендации;

2) сведения об ответственном подразделении или работнике фондовой биржи, подготовившем рекомендацию;

3) перечень (описание) источников информации, использованной для выдачи рекомендации;

4) результаты анализа информации, использованной для выдачи рекомендации, включая, но не ограничиваясь информацией:

о влиянии совершаемой сделки на предполагаемое изменение доходов по собственным активам;

о рисках, связанных с приобретением данного финансового инструмента;

о влиянии совершаемой сделки на изменение значения пруденциальных нормативов, установленных уполномоченным органом;

5) предлагаемые варианты инвестиционного решения;

6) описание финансового инструмента с указанием вида, диапазона объемов, цен и (или) уровней доходности и других характеристик (условий) данного инструмента;

7) цель заключения предлагаемой к совершению сделки в соответствии с политикой инвестирования фондовой биржи;

8) подписи лиц, выдавших рекомендацию с указанием их занимаемых должностей;

9) иную информацию, установленную внутренними документами фондовой биржи.

Сноска. Пункт 50 с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 10.09.2019 № 151 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

51. Рекомендации хранятся вместе со всеми документами, на основании которых они были подготовлены.

52. Подразделение фондовой биржи по управлению рисками:

1) определяет оперативные процедуры по недопущению чрезмерных расходов по операциям с финансовыми инструментами, в том числе связанных с резким колебанием цен на рынке финансовых инструментов (лимиты "stop-loss"), а также критические уровни цен соответствующих доходностей по финансовым инструментам, после достижения которых повышается вероятность снижения рыночной стоимости финансового инструмента (лимиты "take-profit"). Лимиты "stop-loss" и "take-profit" устанавливаются для финансовых инструментов, по которым существует активный рынок, а также для иных финансовых инструментов, перечень которых определяется инвестиционным комитетом;

2) инициирует пересмотр лимитов в соответствии с масштабом и динамикой рынка финансовых инструментов и ликвидностью финансового инструмента;

3) готовит заключение о подверженности рискам потери ликвидности по собственным активам и представляет данное заключение совету директоров;

4) готовит заключение об оценке уровня кредитного, процентного, валютного и ценового рисков, связанных с приобретением финансовых инструментов, и представляет данное заключение в инвестиционный комитет;

5) проводит оценку стоимости финансовых инструментов на основе модели оценки риска и приведения текущих цен к рыночным, в том числе осуществляет стресс-тестинг по ценовому риску в соответствии с формой 1 приложения 2 к Правилам;

6) проводит бэк-тестинг, а именно осуществляет проверку эффективности процедур измерения рисков с использованием исторических данных по фондовой бирже и сравнением рассчитанных в результате проведения стресс-тестинга результатов с текущими (фактическими) результатами от совершения операций с финансовыми инструментами;

7) представляет результаты стресс-тестингов и бэк-тестингов совету директоров и инвестиционному комитету, который использует результаты оценки риска и регулярных стресс-тестингов при принятии инвестиционных решений в отношении заключения сделок с финансовыми инструментами.

Сноска. Пункт 52 с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 10.09.2019 № 151 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

53. Заключение подразделения фондовой биржи по управлению рисками, подготовленное в соответствии с подпунктом 4) пункта 52 Правил, включает, но не ограничивается следующими сведениями:

1) о влиянии совершаемой сделки на соблюдение лимитов, установленных инвестиционным комитетом;

2) о возможном изменении значений пруденциальных нормативов, установленных уполномоченным органом, в соответствии с законодательством Республики Казахстан о рынке ценных бумаг;

3) о рисках, связанных с приобретением данного финансового инструмента.

54. На основании рекомендаций и заключения совет директоров определяет приоритетные направления инвестирования, а инвестиционный комитет принимает инвестиционные решения и устанавливает и пересматривает не реже одного раза в год следующие лимиты инвестирования:

1) лимиты инвестирования по видам финансовых инструментов;

2) лимиты по открытым валютным позициям и лимит валютной нетто-позиции;

3) лимиты инвестирования в финансовые инструменты эмитентов, основной вид деятельности которых связан с определенным сектором экономики;

4) лимиты "stop-loss" для финансовых инструментов;

5) лимиты "take-profit" для финансовых инструментов.

55. По итогам проведения заседания инвестиционного комитета составляется протокол с обязательным указанием:

1) перечня рассматриваемых на заседании вопросов;

2) перечня документов, представленных инвестиционному комитету для принятия инвестиционного решения;

3) параметров инвестиционных решений, принятых на данном заседании, с указанием наименования финансовых инструментов, а также условий заключения сделок с ними;

4) итогов голосования по каждому вопросу, рассматриваемому на заседании;

5) мнения членов инвестиционного комитета с обоснованием и ожидаемым эффектом, в том числе в случае их несогласия с принятым решением и наличия особого мнения.

56. Протокол подписывается всеми членами инвестиционного комитета, присутствующими на заседании, и хранится вместе с инвестиционными решениями, принятыми инвестиционным комитетом.

57. Инвестиционное решение принимается в отношении совершения как одной, так и нескольких сделок с финансовыми инструментами.

58. Инвестиционное решение для заключения сделки с финансовыми инструментами, принятое по итогам заседания инвестиционного комитета содержит:

1) дату принятия и номер инвестиционного решения;

2) дату выдачи и номер рекомендации, на основании которой было принято инвестиционное решение;

3) вид сделки, подлежащей заключению;

4) идентификатор финансового инструмента, по которому должна быть заключена сделка;

5) диапазон объемов, цен и (или) уровней доходности сделки, подлежащей заключению;

6) сроки заключения сделки;

7) указание на тип рынка (первичный или вторичный, организованный или неорганизованный, международный рынки), на котором предполагается заключение сделки;

8) наименование посредника (брокера), с помощью которого предполагается заключение сделки (при наличии такового);

9) указание на наличие у кого-либо из членов инвестиционного комитета особого мнения в отношении принятия (отклонения) инвестиционного решения;

10) подписи лиц, принявших инвестиционное решение, с указанием их занимаемых должностей.

Сноска. Пункт 58 с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 10.09.2019 № 151 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

59. Инвестиционное решение для заключения сделки с инструментами хеджирования помимо сведений, указанных в подпунктах 1), 2), 3), 7), 8), 9) и 10) пункта 58 Правил, содержит:

1) подробное описание инструмента хеджирования с указанием вида, срока его заключения, объема, стоимости (премии), рынка, на котором планируется совершение операции хеджирования, и других характеристик (условий) данного инструмента;

2) ожидаемые результаты от применения данного инструмента хеджирования;

3) оценку риска объекта хеджирования (базисного актива) с указанием его вида (процентный, ценовой, валютный и прочее), а также метода его оценки;

4) описание объекта хеджирования с указанием необходимых реквизитов (национальный идентификационный номер, количество, стоимость, объем, валюта);

5) расчет, подтверждающий, что совершение данной операции приведет к снижению размера возможных убытков (недополучению дохода) по объекту хеджирования.

60. Принятое по итогам заседания инвестиционного комитета инвестиционное решение передается на исполнение для заключения сделок с финансовыми инструментами.

61. Совет директоров фондовой биржи обеспечивает наличие адекватной системы внутреннего контроля и создает условия для исполнения работниками фондовой биржи своих обязанностей в области внутреннего контроля.

62. Система внутреннего контроля на фондовой бирже создается для достижения следующих целей:

1) операционная и финансовая эффективность деятельности фондовой биржи, что предполагает проверку эффективности управления активами фондовой биржи, процедур листинга, осуществления расчетов по биржевым сделкам, исполнения фондовой биржей надзорных функций в отношении биржевых сделок, членов фондовой биржи и эмитентов, чьи ценные бумаги находятся в официальном списке фондовой биржи, и определения вероятности убытков;

2) надежность, полнота и своевременность финансовой и управленческой информации. Данная цель предполагает проверку составления достоверной и качественной финансовой отчетности и других финансовых документов, используемых фондовой биржей при принятии решений;

3) соблюдение требований законодательства Республики Казахстан, а также требований документов, определяющих внутреннюю политику и процедуры фондовой биржи.

63. Функционирование системы внутреннего контроля происходит по принципу непрерывного поочередного прохождения следующих трех этапов:

1) формирование системы внутреннего контроля (с учетом результатов оценки эффективности) путем включения процедур во внутренние регламенты фондовой биржи;

2) исполнение внутренних регламентов фондовой биржи в работе;

3) проведение оценки эффективности системы внутреннего контроля.

64. Система внутреннего контроля включает в себя проведение следующих процедур:

1) ежеквартальная проверка процесса достижения фондовой биржей поставленных целей и задач посредством представления совету директоров отчетов о текущих результатах деятельности фондовой биржи с приложением плановых показателей деятельности;

2) проверка на ежемесячной основе руководителями подразделений стандартных детальных отчетов о результатах деятельности подразделения;

3) проверка с целью контроля за ограничением доступа к материально значимой информации и программно-техническому обеспечению;

4) проверка соблюдения установленных лимитов риска и реализация мероприятий по устранению выявленных несоответствий;

5) установление требований советом директоров фондовой биржи к перечню операций, требующих обязательной авторизации;

6) проверка условий операций и результатов применения моделей управления рисками, связанных с деятельностью фондовой биржи;

7) проверка своевременности, правильности, полноты и точности отражения проведенных операций в учете и отчетности фондовой биржи;

8) проверка надежности функционирования программно-технического обеспечения фондовой биржи;

9) проверка эффективности процедур, направленных на противодействие легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма;

10) проверка эффективности процедур, направленных на управление существующими и потенциальными конфликтами интересов на фондовой бирже;

11) ежеквартальная проверка правильности и достоверности оценки стоимости финансовых инструментов, осуществляемой в соответствии с требованиями внутренних документов фондовой биржи, включая методики в части оценки стоимости и доходности финансовых инструментов.

65. Целью внутреннего аудита является оценка адекватности и эффективности систем внутреннего контроля, обеспечение своевременной и достоверной информацией о состоянии выполнения подразделениями фондовой биржи возложенных функций и задач, а также предоставление действенных и эффективных рекомендаций по улучшению работы.

66. Служба внутреннего аудита создается с целью решения задач, возникающих при осуществлении советом директоров функций по обеспечению наличия и функционирования адекватной системы внутреннего контроля путем предоставления объективной оценки состояния системы внутреннего контроля и рекомендаций по их совершенствованию.

67. Служба внутреннего аудита в своей деятельности руководствуется Законом Республики Казахстан от 13 мая 2003 года "Об акционерных обществах", требованиями Правил, положениями об организации системы внутреннего контроля и службе внутреннего аудита фондовой биржи, а также другими внутренними документами фондовой биржи.

68. Служба внутреннего аудита назначает проверку деятельности любого подразделения или деятельности должностного лица фондовой биржи. Служба внутреннего аудита регулярно отчитывается перед советом директоров.

69. Служба внутреннего аудита составляет план внутреннего аудита и программу внутреннего аудита, которые утверждаются советом директоров фондовой биржи.

70. В задачи службы внутреннего аудита входит рассмотрение и обсуждение следующих вопросов:

1) функционирование системы внутреннего контроля;

2) подготовка отчетности для совета директоров о деятельности службы внутреннего аудита;

3) достоверность и точность любых сведений и информации в рамках лицензируемого вида деятельности фондовой биржи, предоставляемой совету директоров, правлению и внешним пользователям;

4) любые существенные недостатки в бухгалтерском учете или внутреннем аудите, выявленные внешними или внутренними аудиторами.

71. Основными функциями службы внутреннего аудита являются:

1) проверка и оценка эффективности системы внутреннего контроля;

2) проверка полноты применения и эффективности методологии оценки рисков и процедур управления рисками (методик, программ, правил, порядков и процедур совершения операций и сделок, управления рисками);

3) проверка эффективности функционирования торговой системы, включая контроль целостности баз данных и их защиты от несанкционированного доступа, наличие планов действий на случай непредвиденных обстоятельств;

4) проверка достоверности, полноты, объективности и своевременности бухгалтерского учета и отчетности, а также надежности и своевременности сбора и представления информации и отчетности;

5) проверка достоверности, полноты, объективности и своевременности представления иных сведений в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

6) проверка применяемых способов (методов) обеспечения сохранности имущества фондовой биржи;

7) оценка экономической целесообразности и эффективности совершаемых фондовой биржей операций;

8) проверка процессов и процедур внутреннего контроля;

9) проверка систем, созданных в целях контроля за соблюдением требований законодательства Республики Казахстан;

10) оценка работы службы управления персоналом фондовой биржи;

11) осуществление контроля за эффективностью принятых подразделениями и органами фондовой биржи мер по результатам проверок подразделений фондовой биржи, обеспечивающих снижение уровня выявленных рисков или документирование принятия руководством подразделения и (или) органами фондовой биржи решения о приемлемости выявленных рисков для фондовой биржи;

12) вопросы, предусмотренные внутренними документами фондовой биржи.

72. Организация системы внутреннего контроля обеспечивается соответствием фондовой биржи требованиям, указанных в Правилах.

Приложение 1
к Правилам формирования системы
управления рисками и внутреннего
контроля на фондовой бирже

Форма

Отчет
по оценке выполнения требований к системе управления рисками
"________________________________________"
(наименование фондовой биржи)
за "" год

№	Указание соответствующего абзаца, части, подпункта, пункта Правил	Оценка соответствия требованиям к системе управления рисками	Выявленные недостатки в системе по управлению рисками	Необходимые мероприятия по устранению выявленных недостатков, ответственных лиц и конкретных сроков исполнения мероприятий	Ответственные исполнители
1	2	3	4	5	6

Оценка соответствия требованиям к системам управления рисками: ______

_____________________________________________________________________

Пояснение по заполнению формы

Оценка соответствия требованиям к системе управления рисками

осуществляется по трехбалльной системе следующих критериев:

соответствует, частично соответствует, не соответствует:

1) оценка "соответствует" выносится при выполнении фондовой

биржей критерия требования к системам управления рисками без

каких-либо значительных недостатков;

2) оценка "частично соответствует" выносится при обнаружении

недостатков, которые не считаются достаточными для появления

серьезных сомнений относительно способности фондовой биржи в

достижении соблюдения конкретного критерия требования к системам

управления рисками;

3) оценка "не соответствует" выносится при невыполнении

фондовой биржей критерия требований к системам управления рисками.

В случае, если отдельные требования к системам управления

рисками не применяются в отношении фондовой биржи, оценка

соответствия данному критерию требования не осуществляется и

отмечается соответствующей записью "не применимо".

Первый руководитель фондовой биржи (либо лицо, его замещающее)

__________________________________________ ______________ __________

фамилия, имя, отчество (при его наличии) подпись дата

Руководитель подразделения, осуществляющего управление рисками

_________________________________________ ______________ ____________

фамилия, имя, отчество (при его наличии) подпись дата

Руководитель службы внутреннего аудита

________________________________________ ______________ _____________

фамилия, имя, отчество (при его наличии) подпись дата

Приложение 2
к Правилам формирования системы
управления рисками и внутреннего
контроля на фондовой бирже
Форма 1

Стресс-тестинг по ценовому риску

Категория финансовых инструментов	Текущая стоимость финансового инструмента (в тенге)	Сценарий снижения текущей стоимости финансового инструмента					Убыток по выбранному сценарию (в тенге)
Категория финансовых инструментов	Текущая стоимость финансового инструмента (в тенге)	0%-5%	5%-10%	10%-20%	20%-30%	более 30%	Убыток по выбранному сценарию (в тенге)
1	2	3	4	5	6	7	8







Итого убыток

Пояснение по заполнению формы 1

1. В графе 1 указываются финансовые инструменты, по которым

имеется рыночная цена. При этом финансовые инструменты группируются

по видам финансовых инструментов и по сектору экономики.

2. В графе 2 указывается текущая стоимость финансового

инструмента (в тенге).

3. В графах 3, 4, 5, 6 и 7 по каждой категории финансового

инструмента выбирается только один предполагаемый сценарий снижения

текущей стоимости финансового инструмента.

4. В графе 8 указывается убыток по выбранному сценарию (в

тенге).

Краткое обоснование выбранного сценария________________________

Первый руководитель фондовой биржи (либо лицо, его замещающее)

___________________________________________ ______________ __________

фамилия, имя, отчество (при его наличии) подпись дата

форма 2

Стресс-тестинг по процентному риску

Срок до погашения долговой ценной бумаги	Текущая стоимость финансового инструмента	Сценарий снижения процентной ставки купонного вознаграждения				Убыток по выбранному сценарию (в тенге)
Срок до погашения долговой ценной бумаги	Текущая стоимость финансового инструмента	0%-2%	2%-4%	4%-6%	более 6%	Убыток по выбранному сценарию (в тенге)
1	2	3	4	5	6	7
менее 6 месяцев
6-12 месяцев
12-18 месяцев
18-24 месяцев
более 24 месяцев
Срок до погашения долговой ценной бумаги

Пояснение по заполнению формы 2

1. В графе 2 указывается текущая стоимость финансового

инструмента.

2. В графах 3, 4, 5 и 6 указывается сценарий снижения

процентной ставки купонного вознаграждения. В данных графах

финансовые инструменты одной категории подвергаются нескольким

сценариям снижения процентной ставки купонного вознаграждения.

3. В графе 7 указывается убыток по выбранному сценарию (в

тенге).

Краткое обоснование выбранного сценария: ______________________

Первый руководитель фондовой биржи (либо лицо, его замещающее)

___________________________________________ ______________ __________

фамилия, имя, отчество (при его наличии) подпись дата

форма 3

Стресс-тестинг по валютному риску, по активам

Иностранная валюта	Текущая стоимость финансовых инструментов, номинированных в данной иностранной валюте (в тенге)	Сценарий укрепления тенге по отношению к иностранной валюте						Убыток по выбранному сценарию (в тенге)
Иностранная валюта		1%-3%	3%-5%	5%-7%	7%- 13%	13%-20%	более 20%	Убыток по выбранному сценарию (в тенге)
1	2	3	4	5	6	7	8	9



Итого убыток

Пояснение по заполнению формы 3

1. В графе 1 указывается иностранная валюта финансового

инструмента.

2. В графе 2 указывается текущая стоимость финансовых

инструментов, номинированных в данной иностранной валюте (в тенге).

3. В графах 3, 4, 5, 6, 7 и 8 указывается сценарий укрепления

тенге по отношению к иностранной валюте.

4. В графе 9 указывается убыток по выбранному сценарию (в

тенге).

Краткое обоснование выбранного сценария: ______________________

Первый руководитель фондовой биржи (либо лицо, его замещающее)

___________________________________________ ______________ __________

фамилия, имя, отчество (при его наличии) подпись дата

Приложение 3
к Правилам формирования системы
управления рисками и внутреннего
контроля на фондовой бирже

Форма

Стресс-тестинг по операционному риску

Стрессовая ситуация при тестировании торговой системы	Закладываемые параметры функционирования элементов торговой системы при ее тестировании			Результаты тестирования (оценка вероятности наступления событий и последствий в случае их наступления)
Стрессовая ситуация при тестировании торговой системы	параметр₁	параметр _2,3,...,_n-1.	параметр_n
1	2	3	4	5

Пояснение по заполнению формы

1. В графе 1 указывается стрессовая ситуация при тестировании

системы учета фондовой биржи, единой системы лицевых счетов и иных

информационных и коммуникационных систем.

2. В графах 2, 3 и 4 указываются закладываемые параметры

функционирования элементов систем.

3. В графе 5 указываются результаты тестирования (оценка

вероятности наступления событий и последствий в случае их

наступления).

Краткое описание стрессовой ситуации и закладываемых параметров

функционирования элементов системы учета фондовой биржи, единой

системы лицевых счетов и иных информационных и коммуникационных

систем при их тестировании на стрессовую ситуацию. Тестирование

осуществляется по каждой системе.

Первый руководитель фондовой биржи (либо лицо, его замещающее)

___________________________________________ ______________ __________

фамилия, имя, отчество (при его наличии) подпись дата

Қор биржасы үшін тәуекелдерді басқару мен ішкі бақылау жүйесін қалыптастыру қағидаларын бекіту туралы

Қор биржасы үшін тәуекелдерді басқару мен ішкі бақылау жүйесін
қалыптастыру қағидалары

Тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптардың орындалуын
бағалау бойынша есеп

Баға тәуекелі бойынша стресс-тестинг

Пайыздық тәуекел бойынша стресс-тестинг

Активтер бойынша, валюталық тәуекел стресс-тестингі

Операциялық тәуекел бойынша стресс-тестинг

Нысанды толтыру бойынша түсініктеме

Об утверждении Правил формирования системы управления рисками и внутреннего контроля для фондовой биржи

Правила формирования системы управления рисками и внутреннего
контроля для фондовой биржи

Отчет
по оценке выполнения требований к системе управления рисками
"________________________________________"
(наименование фондовой биржи)
за "" год

Стресс-тестинг по ценовому риску

Стресс-тестинг по процентному риску

Стресс-тестинг по валютному риску, по активам

Стресс-тестинг по операционному риску

Қор биржасы үшін тәуекелдерді басқару мен ішкі бақылау жүйесін қалыптастыру қағидаларын бекіту туралы

Қор биржасы үшін тәуекелдерді басқару мен ішкі бақылау жүйесінқалыптастыру қағидалары

Тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптардың орындалуынбағалау бойынша есеп

Баға тәуекелі бойынша стресс-тестинг

Пайыздық тәуекел бойынша стресс-тестинг

Активтер бойынша, валюталық тәуекел стресс-тестингі

Операциялық тәуекел бойынша стресс-тестинг

Нысанды толтыру бойынша түсініктеме

Об утверждении Правил формирования системы управления рисками и внутреннего контроля для фондовой биржи

Правила формирования системы управления рисками и внутреннегоконтроля для фондовой биржи

Отчетпо оценке выполнения требований к системе управления рисками"______________________________________________"(наименование фондовой биржи)за "______" год

Стресс-тестинг по ценовому риску

Стресс-тестинг по процентному риску

Стресс-тестинг по валютному риску, по активам

Стресс-тестинг по операционному риску

Қор биржасы үшін тәуекелдерді басқару мен ішкі бақылау жүйесін
қалыптастыру қағидалары

Тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптардың орындалуын
бағалау бойынша есеп

Правила формирования системы управления рисками и внутреннего
контроля для фондовой биржи

Отчет
по оценке выполнения требований к системе управления рисками
"________________________________________"
(наименование фондовой биржи)
за "" год