Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
"Білім туралы" Қазақстан Республикасының Заңының 5-бабы 14) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.1. Мыналар:
1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Әліппе" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде);
2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Ана тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде);
3) осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Букварь" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде);
4) осы бұйрыққа 4-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде);
5) осы бұйрыққа 5-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Елипбә" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде);
6) осы бұйрыққа 6-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде);
7) осы бұйрыққа 7-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Алифбе" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде);
8) осы бұйрыққа 8-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде);
9) осы бұйрыққа 9-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Алифбо" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде);
10) осы бұйрыққа 10-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде);
11) осы бұйрыққа 11-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде емес);
12) осы бұйрыққа 12-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4 сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде);
13) осы бұйрыққа 13-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4 сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде);
14) осы бұйрыққа 14-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4 сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде);
15) осы бұйрыққа 15-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4 сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде);
16) осы бұйрыққа 16-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4 сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде);
17) осы бұйрыққа 17-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4 сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде);
18) осы бұйрыққа 18-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4 сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде);
19) осы бұйрыққа 19-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4 сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде);
20) осы бұйрыққа 20-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4 сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде);
21) осы бұйрыққа 21-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4 сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде);
ЗҚАИ-ның ескертпесі!22) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
22) осы бұйрыққа 22-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 2 сыныбына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде емес);
ЗҚАИ-ның ескертпесі!22-1) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
22-1) осы бұйрыққа 22-1-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4 сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде емес);
ЗҚАИ-ның ескертпесі!23) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
23) осы бұйрыққа 23-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4 сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
ЗҚАИ-ның ескертпесі!1-тармақ 23-1) тармақшамен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
24) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
24) осы бұйрыққа 24-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4 сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
ЗҚАИ-ның ескертпесі!1-тармақ 24-1) тармақшамен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
25) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
25) осы бұйрыққа 25-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4 сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
ЗҚАИ-ның ескертпесі!1-тармақ 25-1) тармақшамен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
26) осы бұйрыққа 26-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған "Математика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
27) осы бұйрыққа 27-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған "Цифрлық сауаттылық" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
28) осы бұйрыққа 28-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған "Жаратылыстану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
29) осы бұйрыққа 29-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған "Дүниетану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
30) осы бұйрыққа 30-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған "Бейнелеу өнері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
31) осы бұйрыққа 31-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған "Еңбекке баулу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
32) осы бұйрыққа 32-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4 сыныптарына арналған "Көркем еңбек" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
33) осы бұйрыққа 33-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған "Музыка" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
34) осы бұйрыққа 34-қосымшаға сәйкес Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған "Дене шынықтыру" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
35) осы бұйрыққа 35-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту қазақ тілінде);
36) осы бұйрыққа 36-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту қазақ тілінде);
37) осы бұйрыққа 37-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде);
38) осы бұйрыққа 38-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде);
39) осы бұйрыққа 39-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту орыс тілінде);
40) осы бұйрыққа 40-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту орыс тілінде);
41) осы бұйрыққа 41-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту ұйғыр тілінде);
42) осы бұйрыққа 42-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту ұйғыр тілінде);
43) осы бұйрыққа 43-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту өзбек тілінде);
44) осы бұйрыққа 44-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту өзбек тілінде);
45) осы бұйрыққа 45-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту тәжік тілінде);
46) осы бұйрыққа 46-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту тәжік тілінде);
47) осы бұйрыққа 47-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту қазақ тілінде емес);
48) осы бұйрыққа 48-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Орыс тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту орыс тілінде емес);
49) осы бұйрыққа 49-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
50) осы бұйрыққа 50-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
51) осы бұйрыққа 51-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
52) осы бұйрыққа 52-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6 сыныптарына арналған "Математика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
53) осы бұйрыққа 53-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9 сыныптарына арналған "Алгебра" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
54) осы бұйрыққа 54-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9 сыныптарына арналған "Геометрия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
55) осы бұйрыққа 55-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
56) осы бұйрыққа 56-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6 сыныптарына арналған "Жаратылыстану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
57) осы бұйрыққа 57-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9 сыныптарына арналған "Физика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
58) осы бұйрыққа 58-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9 сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
59) осы бұйрыққа 59-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9 сыныптарына арналған "Биология" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
60) осы бұйрыққа 60-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9 сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
61) осы бұйрыққа 61-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
62) осы бұйрыққа 62-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
63) осы бұйрыққа 63-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 9 сыныбына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
64) осы бұйрыққа 64-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Абайтану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде);
65) осы бұйрыққа 65-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6 сыныптарына арналған "Музыка" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
66) осы бұйрыққа 66-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Көркем еңбек" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
67) осы бұйрыққа 67-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Дене шынықтыру" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
68) осы бұйрыққа 68-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Жаһандық құзыреттілік" курсының үлгілік оқу бағдарламасы;
69) осы бұйрыққа 69-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 7 сыныбына арналған ""Өлкетану" курсының үлгілік оқу бағдарламасы;
70) осы бұйрыққа 70-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 8 сыныбына арналған "Этносаралық қатынастардың қалыптасу тарихы" курсының үлгілік оқу бағдарламасы;
71) осы бұйрыққа 71-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 9 сыныбына арналған "Зайырлылық және дінтану негіздері" курсының үлгілік оқу бағдарламасы;
72) осы бұйрыққа 72-қосымшаға сәйкес Негізгі орта білім беру деңгейінің 9 сыныбына арналған "Алаштану" курсының үлгілік оқу бағдарламасы;
73) осы бұйрыққа 73-қосымшаға сәйкес Негізгі орта және жалпы орта білім беру деңгейлерінің 9-11 сыныптары үшін "Абайтану" курсының үлгілік оқу бағдарламасы;
74) осы бұйрыққа 74-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде);
ЗҚАИ-ның ескертпесі!75) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
75) осы бұйрыққа 75-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде);
76) осы бұйрыққа 76-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде);
77) осы бұйрыққа 77-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
78) осы бұйрыққа 78-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
79) осы бұйрыққа 79-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде);
80) осы бұйрыққа 80-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде);
ЗҚАИ-ның ескертпесі!81) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
81) осы бұйрыққа 81-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде);
82) осы бұйрыққа 82-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде);
83) осы бұйрыққа 83-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде);
ЗҚАИ-ның ескертпесі!84) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
84) осы бұйрыққа 84-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Қазақ тілі және әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде емес);
ЗҚАИ-ның ескертпесі!85) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
85) осы бұйрыққа 85-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Орыс тілі және әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде емес);
86) осы бұйрыққа 86-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде);
87) осы бұйрыққа 87-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде);
88) осы бұйрыққа 88-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде);
89) осы бұйрыққа 89-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде);
90) осы бұйрыққа 90-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде);
91) осы бұйрыққа 91-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде);
92) осы бұйрыққа 92-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұығыр әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде);
93) осы бұйрыққа 93-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде);
94) осы бұйрыққа 94-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде);
95) осы бұйрыққа 95-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде);
96) осы бұйрыққа 96-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде);
97) осы бұйрыққа 97-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде);
98) осы бұйрыққа 98-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
ЗҚАИ-ның ескертпесі!99) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
99) осы бұйрыққа 99-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
100) осы бұйрыққа 100-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
ЗҚАИ-ның ескертпесі!101) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
101) осы бұйрыққа 101-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
102) осы бұйрыққа 102-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
ЗҚАИ-ның ескертпесі!103) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
103) осы бұйрыққа 103-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
104) осы бұйрыққа 104-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
105) осы бұйрыққа 105-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
106) осы бұйрыққа 106-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Геометрия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
107) осы бұйрыққа 107-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Геометрия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
108) осы бұйрыққа 108-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
109) осы бұйрыққа 109-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
110) осы бұйрыққа 110-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
111) осы бұйрыққа 111-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
112) осы бұйрыққа 112-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Физика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
113) осы бұйрыққа 113-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Физика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
114) осы бұйрыққа 114-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Биология" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
115) осы бұйрыққа 115-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Биология" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
116) осы бұйрыққа 116-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
117) осы бұйрыққа 117-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
ЗҚАИ-ның ескертпесі!118) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
118) осы бұйрыққа 118-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
119) осы бұйрыққа 119-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
120) осы бұйрыққа 120-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
121) осы бұйрыққа 121-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
122) осы бұйрыққа 122-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
ЗҚАИ-ның ескертпесі!123) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
123) осы бұйрыққа 123-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Шет тілі (екінші). Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
ЗҚАИ-ның ескертпесі!124) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
124) осы бұйрыққа 124-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Шет тілі (екінші). Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
ЗҚАИ-ның ескертпесі!125) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
125) осы бұйрыққа 125-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Шет тілі (екінші). Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
ЗҚАИ-ның ескертпесі!126) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
126) осы бұйрыққа 126-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің (қоғамдық-гуманитарлық бағыты, жаратылыстану-математикалық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Дене шынықтыру" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
127) осы бұйрыққа 127-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
128) осы бұйрыққа 128-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Абайтану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде);
129) осы бұйрыққа 129-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11 сыныптарына арналған "Графика және жобалау" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
130) осы бұйрыққа 130-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11 сыныптарына арналған (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) "Кәсіпкерлік және бизнес негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы;
131) осы бұйрыққа 131-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің 10 сыныбына арналған "Жаһандық құзыреттер" курсының үлгілік оқу бағдарламасы;
132) осы бұйрыққа 132-қосымшаға сәйкес Жалпы орта білім беру деңгейінің 11 сыныбына арналған "Жаһандық құзыреттер" курсының үлгілік оқу бағдарламасы бекітілсін.
Ескерту. 1-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі); 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.2. "Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығында (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8424 болып тіркелген):
1-тармақтың 4) тармақшасы алынып тасталсын;
1-тармақтың 6), 7) тармақшалары алынып тасталсын;
1-тармақтың 11) тармақшасы алынып тасталсын;
1-тармақтың 14) тармақшасы алынып тасталсын;
1-тармақтың 16) тармақшасы алынып тасталсын.
3. Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Орта білім беру комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртiппен:
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелуін;
2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;
3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.
4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту вице-министріне жүктелсін.
5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі.
|
Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрі |
А. Аймағамбетов |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 1-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Әліппе" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Әліппе" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Бағдарлама құрылымы мен мазмұны жалпыдидактикалық қағидаттар және А. Байтұрсынұлының әдістемелік қағидаттары негізінде айқындалды:
1) дыбыспен жаттығу;
2) әрбір дыбыстың сөз жасаудағы қызметін есепке алу;
3) оңайдан қиынға, жеңілден күрделіге өту;
4) білімді тәжірибе арқылы өздігінен алу.
3. Әріпті таныту реті А. Байтұрсынұлының еңбектерімен қатар лингвист және әдіскер ғалымдардың зерттеулері негізінде, олардың мәтінде кездесу жиілігіне, өзара тіркесімі мен сөзжасау қызметіне қарай құрылды.
4. "Әліппе" оқу пәнінің мақсаты – әріп таныту, оқуға мен жазуға үйрету, негізгі тілдік ұғымдар мен сөйлеу әрекетінің түрлерін ұлттық рухани құндылықтар негізінде жеке тұлғаны қалыптастыру.
5. "Әліппе" оқу пәнінің міндеттері:
1) оқу әрекетіне бейімдеу;
2) дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтін (сөйлеу) туралы қарапайым түсінік (ажырату, салыстыру, топтастыру және талдау) қалыптастыру;
3) дыбыс пен әріпті (баспа және жазба түрлері) үйрету;
4) оқу (буындап оқу, тұтас оқу, түсініп оқу, мәнерлеп оқу) және жазу дағдыларын қалыптастыру;
5) коммуникативтік әрекет түрлерін жетілдіру, сөздік қорын байыту;
6) ана тіліне, Отанына, халқына, оның мәдениеті мен салт-дәстүріне құрметпен қарай білуге үйрету, ұлттық рухани құндылықтарды бойына сіңіру.
2-тарау. "Әліппе" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
1-параграф. "Әліппе" оқу пәнінің мазмұны
6. "Әліппе" оқу пәні бойынша оқу жүктемесі аптасына 6 сағаттан, барлығы І жартыжылдықта 96 сағатты құрайды.
7. Оқу пәнінің мазмұны:
1) қазақ тілінің дыбыстық және әріптік жүйесінен;
2) негізгі тілдік бірліктерден (дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтін);
3) қазақ тілі бойынша қарапайым грамматикалық дағдылардан;
4) орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық нормалардың қарапайым түсініктерінен құралады.
8. "Әліппе" оқу пәнін оқыту екі кезең бойынша (әліппеге дейінгі кезең – 12 сағат, әліппе кезеңі – 84 сағат) ұйымдастырылады.
9. "Әліппе" оқу пәнінің мазмұны І жартыжылдықта "Әліппе" оқулығы (әліппеге дейінгі және әліппе кезеңдері) арқылы жүзеге асырылады.
10. Әліпбидегі әріптер мен әрбір әріптің дыбыстық мәнін, қарапайым тілдік ұғым мен түсініктерді меңгертудің реті мен көлемі:
1) 1-тоқсан: тілдік ұғымдар туралы қарапайым түсінік (сөйлеу дағдылары) (әліппеге дейінгі кезең) – 12 сағат;
а, р, л, у, н, бекіту (2 сағ) – 12 сағат;
с, о, т, қ, ы, з, м, е, д, ш, ұ, бекіту (2 сағ) – 24 сағат;
2) 2-тоқсан: б, й, к, і, ң, ғ, ж, ә, п, ү, бекіту (3 сағ) – 24 сағат;
ө, г, и, я, ю, х, h, щ, в, э, Ұ, ц, ф, ч, ь-ъ, әліпби – 2 сағ, бекіту (4 сағ) – 24 сағат.
Ескерту: ң – 3 сағат, я, ю, х, һ, щ, в, э, Ұ, ц, ф, ч, ь-ъ 1 сағаттан; қалған дыбыс пен әріпке 2 сағаттан беріледі. Әріптер оқу бағдарламасында берілген ретпен оқытылады.
11. Әліппеге дейінгі кезеңнің міндеттері:
1) оқу әрекетіне қызығушылығын ояту;
2) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы қарапайым түсінік қалыптастыру;
3) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс сызба-модельдерін ажырату және қолдану дағдыларын қалыптастыру;
4) сөзге дыбыстық талдау жүргізу: сөздегі буын санын анықтау, сөз ішіндегі дыбыстарды екі, үш буынды сөзбен анықтау; дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырату;
5) жазуға дайындық кезеңінде - қолдың ұсақ моторикасын дамыту (бояу, сурет салу, түрлі бағытта сызықтар жүргізу, сұлба салу, әріп элементтерін жазу).
6) тыңдай білуге және сұрақты түсінуге, сұрақтарға дұрыс жауап беруге үйрету.
Ескерту: тыңдау материалының көлемі 10 сөйлемнен, өлең шумақтары 3-тен аспауы керек.
12. Әліппе кезеңінің міндеттері:
1) қазақ әліпбиінің дыбыс пен әріптерін таныту, дыбыстардың айтылуына жаттықтыру;
2) дауысты және дауыссыз дыбыс түрлерін ажыратуға жаттықтыру;
3) әріптердің баспа және жазба түрлерін үйрету;
4) дыбыстан буын, буыннан сөз, сөзден сөйлем құрауға, жазуға, оқуға үйрету;
5) дұрыс, үзбей, буындап оқу дағдыларын қалыптастыру;
6) көркем жазу дағдыларын қалыптастыру;
7) сөздік қорын байыту, өз ойын жеткізе білуге үйрету;
8) негізгі тыныс белгі түрлерін (нүкте, сұрау белгісі, леп белгісі) қолдана білуді қалыптастыру;
9) ұлттық рухани құндылықтарға деген сүйіспеншілікті қалыптастыру.
Ескерту: І жартыжылдық бойынша жазба жұмыстарының көлемі: әліппеге дейінгі кезеңде графикалық диктант – 1-3 таңба, әліппе кезеңінде әріптік диктант – 3-5 әріп, буын диктанты – 3-6 буын, сөздік диктант – 2-5 сөз, диктант – 3-12 сөз. Жазба жұмыстарының санын мұғалім білім алушылардың меңгеру деңгейі мен қажеттілігіне орай айқындайды. Жазба жұмыстарын күнделікті жүйелі ұйымдастыру ұсынылады.
13. "Әліппе" оқу пәнінің базалық білім мазмұны.
14. Тыңдалым мен айтылым:
1) мұғалімнің, өзге білім алушылардың сөзін тыңдай білу, тыңдалым мәнін түсіну, сұраққа дұрыс әрі нақты жауап беруді қалыптастыру; коммуникативтік мақсаттарына сәйкес қарым-қатынас дағдыларын дамыту;
2) ертегі айту; өлең, санамақ, мақал-мәтел, жаңылтпаш, жұмбақты жатқа айту;
3) дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырата білуді; буын, сөзді буынға бөлу; дауысты дыбыстардың буын құрау дағдыларын қалыптастыру;
4) дыбыстың әріппен жазылуын; сөздің дыбыстық және әріптік құрамының сәйкестігін/ сәйкес еместігін анықтау;
5) сөздік қорын байыту; сөзді тіркестіре білу, сөйлем және шағын мәтін (сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрау; көрген-білгені, естігені туралы әңгімелеу) құрай білу;
6) сөз әдебінің формаларын қолдану (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, өтініш айту, рұқсат сұрау, қоштасу).
Ескерту: Тыңдалым материалының көлемі: 30 сек - 1мин.
15. Оқылым:
1) сөздер мен сөйлемдердің құрылымын сызба арқылы түсініп, тани білу (сөздегі буын санын, сөйлемдегі сөз санын анықтау);
2) сөздің мағынасын, сөйлемде айтылған ойды түсіну;
3) қазақ тіліндегі жұп дыбыстардың (а-ә, о-ө, ұ-ү, ы-і, л-р, н-ң, с-з, с-ш, ж-ш, п-б, к-қ, г-ғ) ерекшеліктерін тану, өзге тілден енген сөздерде кездесетін дыбыстарды дұрыс айтуға үйрету;
4) сөйлемді (2-6 сөз), мәтінді (4-10 сөйлем) түсініп, дауыстап оқу;
5) буындап оқудан сөзді үзбей, толық оқуға үйрету.
Ескерту: оқуға берілген мәтіннің көлемі әліппе кезеңінің басында 4-6 сөйлемнен, соңында 10 сөйлемнен аспауы керек. Әр сөйлемдегі сөздердің саны 2-6-дан аспауы керек.
16. Жазылым:
1) жазуға дайындық (дұрыс отырғызу, жарықтың дұрыс түсуі, дәптердің көлбеу орналасуы және жазу кезінде қарындаш/қаламды ұстай білу); парақтағы кеңістікті бағдарлай білуді қалыптастыру (жазу жолын, жоларалық кеңістікті, жазу жолының жоғарғы және төменгі сызықтары мен тік көлбеу сызықтардан шықпау); сурет салу, штрихтау, бастыра жазу, әріп элементтерін жазу;
2) сурет бойынша сөйлем құрастыру, берілген сөздерден сөйлемдер құрастыру, сөйлемдегі сөздердің санын анықтау, сөйлемдердің графикалық модельдерін құру;
3) көркем жазу нормаларын сақтай отырып, әріп элементтерін, бас және кіші әріптерді, буын, сөз, сөйлемді және оларды байланыстыра жазу;
4) сөйлемнің басындағы сөзді бас әріптен жазу, сөйлем ішінде сөздердің бөлек жазылуы, сөйлемнің соңына тыныс белгісін қою;
5) қарапайым сұрақтарға жазбаша жауап беру, сюжетті суретке қарап мәтін құрастыру;
6) қатесіз, көркем жазу дағдыларын қалыптастыру.
2-параграф. "Әліппе" оқу пәні бойынша күтілетін нәтижелер
17. Әліппеге дейінгі кезеңдегі күтілетін нәтижелер:
1) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы бастапқы тілдік ұғымдарды түсінеді;
2) сұрақты тыңдайды және оны түсінеді, сұрақтарға жауап береді;
3) сөйлем, сөз, буын, дыбыстың графикалық сызбасын таниды;
4) сөзге дыбыстық талдау жасайды;
5) көмекші құралдар (тірек сызба, сюжетті сурет) арқылы оқиғаның ретін сақтай отырып баяндайды;
6) коммуникативтік қатынаста сөз әдебін (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, өтініш айту, рұқсат сұрау, қоштасу) дұрыс қолдана алады;
7) дәптер бетінде берілген суреттерді бояйды, әріп элементтерін, үзік сызықтарды бастырып жүргізеді, жазады.
18. Әліппе кезеңіндегі күтілетін нәтижелер:
1) дыбыс пен әріпті таниды, оларды бір-бірінен ажыратады;
2) мәтіннен сөйлемді, сөйлемнен сөзді, сөзден буынды, буыннан дыбысты бөледі, жаңа үйренген дыбысты анықтайды;
3) дауысты дыбыстардың буын құрайтынын біледі, сөздегі буын санын анықтайды;
4) оқу түрлерін (буындап оқу, сөздерді тұтас оқу, мәнерлеп оқу) қолданады, түсініп оқиды;
5) дыбыстарды дұрыс дыбыстайды, оның мағына ажыратушы қызметін түсінеді;
6) сызба-модель, сурет белгілері арқылы сөз, сөйлем, шағын мәтін құрастырады;
7) сөйлеу барысында жалғауларды дұрыс қолданады;
8) тақырыбы мен иллюстрациясы бойынша мәтіннің мазмұнын болжайды, өз ойын білдіреді;
9) мұғалімнің қолдауымен мәтіннің, сюжетті суреттің мазмұны бойынша сұрақ қоя алады, сұраққа жауап береді;
10) сөйлемді бас әріптен бастап жазып, соңына тиісті тыныс белгісін қояды;
11) айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді еске сақтап, естуі бойынша жазады;
12) көркем жазу талаптарына сай, жазу жолы, жол аралығын, жолдың жоғарғы және төменгі сызықтарын сақтап, әріптің, әріптердің өзара байланыс элементтерін жазады;
13) ана тілін, Отанын, халқын, мәдениеті мен салт-дәстүрін құрметтей біледі;
14) еліміздің рәміздерін (Әнұран, Елтаңба, Ту) біледі.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 2-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Ана тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Ана тілі" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Бағдарлама құрылымы мен мазмұны А. Байтұрсынұлының мынадай ұстанымдары негізінде айқындалды, олар оқулық жазуда басшылыққа алынады:
1) оңайдан қиынға, жеңілден күрделіге өту;
2) білімді тәжірибе арқылы өздігінен алу.
3. "Ана тілі" оқу пәнінің мақсаты – білім алушының оқу-жазу дағдыларын жетілдіру және тілін дамыту.
4. Оқу бағдарламасының міндеттері білім алушының мынадай дағдыларын қалыптастыруды көздейді:
1) сөзді тұтас оқуға, мәтінді түсініп оқуға, мәнерлеп оқуға және шапшаң оқуға машықтандыру;
2) жазу дағдысын (қатесіз, сауатты, көркем жазу) қалыптастыру;
3) сөздік қорын байыту;
4) коммуникативтік дағдыларын (өз ойын толық жеткізе білу, өзгенің пікірімен санаса білу, әңгімелесу, сөйлеу әдебін сақтау) қалыптастыру;
5) тілдік бірліктерді (мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс) ажырату, салыстыру, топтастыру, талдау дағдыларын дамыту;
6) тілдік білімі мен дағдыларын тәжірибеде қолдана алу;
7) кітап оқуға қызығушылығын ояту, сөз өнеріне баулу;
8) танымдық, шығармашылық қабілетін дамыту;
9) ана тіліне, Отанына, туған еліне, оның мәдениеті мен салт-дәстүріне деген сүйіспеншілігін арттыру арқылы рухани-адамгершілік қасиеттерін дамыту;
10) жеке тұлғалық қасиеті мен әлеуетін ашу;
11) тұрақты зейіні мен есте сақтауын, логикалық ойлауы мен білім алуға деген қызығушылығын қалыптастыру;
12) физиологиялық ерекшеліктерін ескеру және санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау.
2-тарау. "Ана тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
1-параграф. "Ана тілі" оқу пәнінің мазмұны
5. "Ана тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі аптасына 6 сағатты, ІІ жартыжылдықта барлығы 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. Оқу пәнінің мазмұны:
1) негізгі тілдік бірліктерден (мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс);
2) қазақ тілі бойынша қарапайым грамматикалық дағдылардан;
3) орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық нормалардың қарапайым түсініктерінен;
4) балалар әдебиетінен (ауыз әдебиеті мен көркем әдебиет) құралады.
7. "Ана тілі" оқу пәнін оқыту әліппеден кейінгі кезең бойынша ІІ жартыжылдықта "Ана тілі" оқулығы арқылы жүзеге асырылады.
8. Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттері:
1) тыңдалым, айтылым әрекеттері арқылы сөз өнеріне баулу;
2) ауызша тіл мен жазба тілін дұрыс дамыту;
3) мәтінді дұрыс оқу, түсініп оқу, мәнерлеп оқу, шапшаң оқу дағдыларын қалыптастыру;
4) ауыз әдебиет үлгілері мен көркем шығармалар арқылы ұлттық құндылықтарды қадірлеуге тәрбиелеу;
5) тілдік білімнің алғашқы негіздерін меңгерту;
6) бастапқы жазу нормаларын сақтап, сауатты жазуға дағдыландыру;
7) көркем жазу дағдыларын дамыту;
8) мәтінмен жұмыста дереккөздерді пайдалана білуге машықтандыру.
Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттерін жүзеге асыруда А. Байтұрсынұлының жалқылаулы-жалпылау әдісі, тұтас сөзді әдісі, жазу-оқу әдісі басшылыққа алынды.
9. "Ана тілі" оқу пәнінің базалық білім мазмұны.
Тыңдалым мен айтылым:
1) тыңдалым материалының мазмұнын түсіну; сұраққа дұрыс әрі нақты жауап беру; сөз мағынасын түсіну; сөзді дұрыс қолдана білу; сөз әдебін сақтай отырып, өз ойын айта алу;
2) сөйлеу барысында ым-ишара, қимылды қолдану; сөз сазын (ырғақ, екпін, әуен, қарқын, кідіріс) сақтау; ертегі айту; өлең, санамақ, мақал-мәтел, жаңылтпаш, жұмбақты жатқа айту;
3) орфоэпия: сөзді үндестік заңына сәйкес айта білу; жаңылтпаш айта білу, ойын жаттығуларын орындай алу;
4) сөздік қорын байыту, сөздерден сөйлем, сөйлемдерден шағын мәтін құрау;
5) тыңдалым материалын мазмұндау, сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрау; көрген-білгені, естігені туралы әңгімелеу;
6) сөйлеу барысында (әңгімелесу, әңгімелеу, пікір алмасу, сахналау, рөлдік ойындар) сөз әдебіне үйрену;
10. Оқылым:
1) сөздің мағынасын, сөйлемде айтылған ойды түсіну;
2) сөйлемді, мәтінді дауыстап оқу; мәнерлеп, түсініп оқу, мұғалімнің қолдауымен мәтіннен қажет ақпаратты тауып оқу;
3) айтылу мақсатына қарай сөйлемнің интонациясын (хабарлы, лепті, сұраулы) сақтап оқу;
4) сөздерді оқу барысында дыбыс үндестігін сақтау;
5) сөздердің мағынасын (мәндес; мағынасы қарама-қарсы; айтылуы бірдей, мағынасы әртүрлі сөздер) ажырату, сөздік қорын байыту;
6) мәтін тақырыбын "Кім (не) туралы?" деген сауалдар арқылы анықтау, оқылған мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру;
7) оқыған мәтіні бойынша өз ойын, алған әсерін білдіру;
8) әліпби ретімен құрылған дереккөздерден (суретті кітап, сөздік, анықтамалық, энциклопедия) мұғалімнің қолдауымен қажетті ақпараттарды табу;
9) сурет, сызба түрінде берілген ақпаратты түсіну;
Ескерту: көркем шығарма көлемі – 45-65 сөз, ғылыми-танымдық мәтін көлемі – 20-30 сөз.
ІІ жартыжылдықтың соңында оқу жылдамдығының нормасы: минутына 25-30 сөз; шылау, одағай, еліктеу сөздер, қос сөздер жеке сөз ретінде саналады.
11. Балалар әдебиетінен (ауыз әдебиеті мен көркем әдебиет) тілі жеңіл, Отан, туған жер, табиғат, жан-жануарлар, отбасы, еңбек, денсаулық туралы мәтіндер беріледі.
12. Жазылым:
1) әріптерді талапқа сай көркем жазу; әріптерді бір-бірімен дұрыс байланыстырып, үздіксіз әрі үзбей (ырғақты) жазу;
2) әр сөйлемнің бас әріптен басталатынын, сөйлем ішіндегі сөздердің бөлек жазылатынын, сөйлемнің соңына тыныс белгі қойылатынын білу, қолдану;
3) көшіріп жазу және есту, есте сақтау арқылы сөздерді (7-10 сөз), жай сөйлемдерді (3-4 сөйлем) жатқа жазу, жазғанын үлгіге қарап тексеру;
4) сөздерден сөйлем, сөйлемдерден шағын мәтін құрау;
5) сауатты және көркем жазуға дағдылану;
6) заттың атын, сынын, санын, қимылын білдіретін сөздерді дұрыс қолдану;
7) бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі аттары, жер-су атаулары, үй жануарларына арнайы қойылған аттар) ажырату, дұрыс жазу;
8) сөйлеу барысында жалғауларды қолдана білу;
9) мұғалімнің қолдауымен сөзді тасымалдау.
Ескерту: 2-жартыжылдық бойынша жазба жұмыстарының көлемі: сөздік диктант – 4-5 сөз, диктант – 12-20 сөз, мазмұндама – 10-15 сөз, мәтінді көшіріп жазу – 10-20 сөз, шығармашылық мәтін – 3-4 сөйлем (10-15 сөз). Жазба жұмыстарының санын мұғалім білім алушылардың меңгеру деңгейі мен қажеттілігіне орай белгілейді. Жазба жұмыстарын күнделікті жүйелі ұйымдастыру ұсынылады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші саны негізгі дағдылардың ретін, төртінші саны оқу мақсатының ретін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" – сынып, "2.1" – негізгі дағдылар, "1" – оқу мақсатының реті.
14. Оқу мақсаттары күтілетін нәтиже түрінде айқындалған:
Тыңдалым мен айтылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
1.1 Тыңдалым материалы арқылы бастапқы тілдік ұғымдарды түсіну | 1.1. 1.1 мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы бастапқы тілдік ұғымдарды түсіну |
1.2 Тыңдаған материалды мазмұндау | 1.1. 2.1 көмекші құралдар (тірек сызба, сюжетті сурет) арқылы оқиғаның ретін сақтай отырып баяндау |
1.3 Оқиғаны болжау | 1.1. 3.1 тақырыбы мен иллюстрациясы бойынша мәтіннің мазмұнын болжау |
1.4 Коммуникативтік қатынаста тілдік нормаларды дұрыс қолдану | 1.1. 4.1 коммуникативтік қатынаста сөз әдебін (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, өтініш айту, рұқсат сұрау, қоштасу) дұрыс қолдану |
1.5 Тыңдаушының назарын аудару |
1.1. 5.1 заттар мен құбылыстарды сипаттауға, салыстыруға қажет сөздерді қолдану; |
1.6 Тыңдаған материал бойынша өз ойын айту | 1.1. 6.1 тыңдалым материалына қатысты өз ойын білдіру |
1.7 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 1.1. 7.1 сюжетті сурет бойынша шағын әңгіме құрау |
1.8 Сөздерді орфоэпиялық нормаға сәйкес айту | 1.1. 8.1 сөздерді үндестік заңына сәйкес дұрыс айту |
Оқылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
2.1 Оқу түрлерін қолдану | 1.2. 1.2 оқу түрлерін (тұтас оқу, мәнерлеп оқу, түсініп оқу) қолдану |
2.2 Мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | 1.2. 2.1 мұғалімнің қолдауымен мәтінде кім (не) туралы айтылғанын анықтау |
2.3 Мәтіннің құрылымдық бөлігін анықтау | 1.2. 3.1 ауыстырылып берілген мәтін бөліктерін мұғалімнің қолдауымен орнына қоя білу |
2.4 Мәтіндегі сөздердің мағынасын түсіну | 1.2. 4.1 мұғалімнің қолдауымен сөздердің мағыналарын (мәндес; мағынасықарама-қарсы; айтылуы бірдей, мағынасы әртүрлі) ажырату |
2.5 Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақ қою, жауап беру | 1.2. 5.1 мұғалімнің қолдауымен мәтіннің, сюжетті суреттің мазмұны бойынша сұрақ қою, сұраққа жауап беру |
2.6 Мәтіннің жанрын анықтау | 1.2. 6.1 мұғалімнің қолдауымен мәтіннің жанрын (жаңылтпаш, жұмбақ, мақал-мәтел, өлең, әңгіме, ертегі) ажырату |
2.7 Түрлі дереккөздерден қажет ақпаратты алу | 1.2. 7.1 мұғалімнің қолдауымен дереккөздерден (сөздік, анықтамалық, суретті кітапша, энциклопедия) ақпарат табу |
2.8 Дыбыс пен әріпті тану, ажырату | 1.2. 8.2 дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырату; дауысты дыбыстардың жуан, жіңішке болып бөлінетінін түсіну |
Жазылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
3.1 Жоспар құру | 1.3. 1.1 сюжетті суреттердің ретін анықтап, ат қою арқылы қарапайым жоспар құру 1.3. 1.2 мәтін бөліктерін анықтап, жоспар құру |
3.2 Оқылым, тыңдалым материалының мазмұнын жазу | 1.3. 2.1 мұғалімнің қолдауымен оқылым, тыңдалым материалы бойынша шағын мазмұндама жазу |
3.4 Түрлі мәтіндер құрау | 1.3. 4.1 мұғалімнің қолдауымен түрлі шағын мәтін (хат, құттықтау хат, хабарлама) жазу |
3.5 Қатені табу, түзету | 1.3. 5.1 мұғалімнің қолдауымен сөз, сөйлем, мәтінді тексеру, қатені түзету |
3.6 Көркем жазу талаптарын сақтау | 1.3. 6.1 жазу жолын, жоларалықты, жолдың жоғарғы және төменгі сызықтарын сақтап, әріп элементтерін, әріптердің бір-бірімен байланысын көркем жазу талаптарына сай жазу |
Тілдік норманың қолданысы | |
4.1 Орфографиялық дағдылар | 1.4. 1.1 айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді көшіріп және есту, есте сақтау арқылы жазу |
1.4. 1.2 мұғалімнің қолдауымен сөзді дұрыс тасымалдауды, тасымалданбайтын сөздерді білу | |
1.4. 1.3 бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі аттары, жер-су аттары, жануарларға арнайы қойылған аттар) анықтау | |
4.2 Грамматикалық дағдылар | 1.4. 2.1 заттың атын, қимыл-әрекетін, сынын, санын білдіретін сөздерді ажыратып, орынды қолдану |
4.3 Пунктуациялық дағдылар |
1.4. 3.1 сөйлемді бас әріптен бастап жазып, соңына тиісті тыныс белгіні қою |
15. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады
16. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Ана тілі" оқу пәні бойынша Үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Ана тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары (оқыту қазақ тілінде)
Кезең | Тыңдалым мен айтылым | Оқылым | Жазылым | Тілдік норманың қолданысы |
3-тоқсан | ||||
Әліппеден кейінгі кезең |
1.1.1.1 мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы бастапқы тілдік ұғымдарды түсіну; |
1.2.1.2 оқу түрлерін (тұтас оқу, мәнерлеп оқу, түсініп оқу) қолдану |
1.3.1.1 сюжетті суреттердің ретін анықтап, ат қою арқылы қарапайым жоспар құру; |
1.4.1.1* айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді көшіріп және есту, есте сақтау арқылы жазу; |
4-тоқсан | ||||
Әліппеден кейінгі кезең |
1.1.3.1* тақырыбы мен иллюстрациясы бойынша мәтіннің мазмұнын болжау; |
1.2. 1.2 оқу түрлерін (тұтас оқу, мәнерлеп оқу, түсініп оқу) қолдану; |
1.3.1.1 сюжетті суреттердің ретін анықтап, ат қою арқылы қарапайым жоспар құру; |
1.4.1.1* айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді көшіріп және есту, есте сақтау арқылы жазу; |
Ескерту:
-білім алушылардың қажеттілігін ескере отырып, әр сабаққа 3-4 оқу мақсаты, оның ішінде біреуі жетекші мақсат ретінде алынады;
-"*" белгісімен көрсетілген оқу мақсатының бөлігін таңдап жүзеге асыруға болады.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 3-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Букварь" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Букварь" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Бағдарлама құрылымы мен мазмұны жалпыдидактикалық қағидаттар және А. Байтұрсынұлының әдістемелік қағидаттары негізінде айқындалды:
1) дыбыспен жаттығу;
2) әрбір дыбыстың сөз жасаудағы қызметін есепке алу;
3) оңайдан қиынға, жеңілден күрделіге өту;
4) білімді тәжірибе арқылы өздігінен алу.
3. "Букварь" оқу пәнінің мақсаты - әріп таныту, оқу мен жазуға үйрету, негізгі тілдік ұғымдар мен сөйлеу әрекетінің түрлерін және ұлттық рухани құндылықтар негізінде жеке тұлғаны қалыптастыру.
4. "Букварь" оқу пәнінің міндеттері:
1) оқу әрекетіне бейімдеу;
2) дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтін (сөйлеу) туралы қарапайым түсінік (ажырату, салыстыру, топтастыру және талдау) қалыптастыру;
3) дыбыс пен әріпті (баспа және жазба түрлері) үйрету;
4) оқу (буындап оқу, тұтас оқу, түсініп оқу, мәнерлеп оқу) және жазу дағдыларын қалыптастыру;
5) коммуникативтік әрекет түрлерін жетілдіру, сөздік қорын байыту;
6) ұлттық рухани құндылықтардың, ана тіліне, Отанына, халқына, оның мәдениеті мен салт-дәстүріне деген сүйіспеншіліктің негіздерін қалыптастыру.
2-тарау. "Букварь" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
1-параграф. "Букварь" оқу пәнінің мазмұны
5. "Букварь" оқу пәні бойынша оқу жүктемесі аптасына 6 сағаттан, барлығы І жартыжылдықта 96 сағатты құрайды.
6. Оқу пәнінің мазмұны:
1) орыс тілінің дыбыстық және әріптік жүйесінен;
2) негізгі тілдік бірліктерден (дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтін);
3) орыс тілі бойынша қарапайым грамматикалық дағдылардан;
4) орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық нормалардың қарапайым түсініктерінен құралады.
7. "Букварь" оқу пәнін оқыту екі кезең бойынша (букварға дейінгі кезең – 12 сағат, букварь кезеңі – 84 сағат) ұйымдастырылады.
8. "Букварь" оқу пәнінің мазмұны І жартыжылдықта "Букварь" оқулығы (букварға дейінгі және букварь кезеңдері) арқылы жүзеге асырылады.
9. Әліпбидегі әріптер мен әрбір әріптің дыбыстық мәнін, қарапайым тілдік ұғым мен түсініктерді меңгертудің реті мен көлемі:
1) 1-тоқсан: тілдік ұғымдар туралы қарапайым түсінік (сөйлеу дағдылары) (сөйлеуге дейінгі кезең) - 12 сағат;
а, у и, о, ы – 10 сағат;
м, т, н, л с, р, ш – 14 сағат;
к, п, б, г – 8 сағат.
Ескерту: әріптерді зерделеуге 2 сағат, қалған сағаттар мұғалімнің қалауы бойынша қайталауға бөлінеді.
2) 2-тоқсан:
д, з, ж - 6 сағат;
е, Ұ, в, й, ь, э, я, ю - 20 сағат;
х, ц, ч, щ, ф, ъ (бөлу) – 12 сағат.
Ескерту: әріптерді зерделеуге 2 сағат, е, Ұ, ю, я әріптерін зерделеуге – 3 сағат бөлінеді, қалған сағаттар мұғалімнің қалауы бойынша қайталауға бөлінеді. Әріптер оқу бағдарламасында берілген ретпен оқытылады.
10. Букварға дейінгі кезеңнің міндеттері:
1) оқу әрекетіне қызығушылығын ояту;
2) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы қарапайым түсінік қалыптастыру;
3) сөйлеу туралы бастапқы түсініктерді қалыптастыру (дыбыс, буын, екпін, сөз, сөйлем);
4) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс сызба-модельдерін ажырату және қолдану дағдыларын қалыптастыру;
5) жазуға дайындық кезеңінде - қолдың ұсақ моторикасын дамыту (бояу, сурет салу, түрлі бағытта сызықтар жүргізу, сұлба салу, әріп элементтерін жазу).
6) тыңдай білуге және сұрақты түсінуге, сұрақтарға дұрыс жауап беруге үйрету.
Ескерту: тыңдау материалының көлемі 10 сөйлемнен, өлең шумақтары 3-тен аспауы керек.
11. Букварь кезеңінің міндеттері:
1) орыс әліпбиінің дыбыс пен әріптерін таныту, дыбыстардың айтылуына жаттықтыру;
2) дауысты және дауыссыз дыбыс түрлерін ажыратуға жаттықтыру;
3) әріптердің баспа және жазба түрлерін үйрету;
4) дыбыстан буын, буыннан сөз, сөзден сөйлем құрауға, жазуға, оқуға үйрету;
5) дұрыс, үзбей, буындап оқу дағдыларын қалыптастыру;
6) көркем жазу дағдыларын қалыптастыру;
7) сөздік қорын байыту, өз ойын жеткізе білуге үйрету;
8) негізгі тыныс белгі түрлерін (нүкте, сұрау белгісі, леп белгісі) қолдана білуді қалыптастыру;
9) ұлттық рухани құндылықтарға деген сүйіспеншілікті қалыптастыру.
Ескерту: І жартыжылдық бойынша жазба жұмыстарының көлемі: букварьға дейінгі кезеңде графикалық диктант – 1-3 таңба, букварь кезеңінде әріптік диктант – 3-5 әріп, буын диктанты – 3-6 буын, сөздік диктант – 2-5 сөз, диктант – 3-12 сөз. Жазба жұмыстарының санын мұғалім білім алушылардың меңгеру деңгейі мен қажеттілігіне орай белгілейді. Жазба жұмыстарын күнделікті жүйелі ұйымдастыру ұсынылады.
12. "Букварь" оқу пәнінің базалық білім мазмұны.
13. Тыңдалым мен айтылым:
1) мұғалімнің, өзге білім алушылардың сөзін тыңдай білу, тыңдалым мәнін түсіну, сұраққа дұрыс әрі нақты жауап беруді қалыптастыру;
2) ертегі айту; өлең, санамақ, мақал-мәтел, жаңылтпаш, жұмбақты жатқа айту;
3) дауысты және дауыссыз дыбыстарды; ұяң және қатаң дауыссыз дыбыстарды ажырата білуді; сөздерді буындарға бөлуді; дауысты дыбыстардың буын құрауын білу;
4) дыбыстың әріппен жазылуын; сөздің дыбыстық және әріптік құрамының сәйкестігін/ сәйкес еместігін анықтау;
5) сөздік қорын байыту; сөзді тіркестіре білу, сөйлем және шағын мәтін (сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрау; көрген-білгені, естігені туралы әңгімелеу) құрай білу;
6) сөз әдебінің формаларын қолдану (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, өтініш айту, рұқсат сұрау, қоштасу).
Ескерту: Тыңдалым материалының көлемі: 30 сек-1мин.
14. Оқылым:
1) сөздер мен сөйлемдердің құрылымын сызба арқылы түсініп, тани білу (сөздегі буын санын, сөйлемдегі сөз санын анықтау);
2) сөздің мағынасын, сөйлемде айтылған ойды түсіну;
3) дыбыстардың дауысты және дауыссыз дыбыстарға бөлінуін білу (артикуляциялық, акустикалық); дыбыс пен күйзелістің маңызды рөлін түсіну ([мал] - [мал], [замок] - [замок]), бір немесе бірнеше дыбыстармен ерекшеленетін сөздерді салыстыру;
4) сөйлемді (2-6 сөз), мәтінді (4-10 сөйлем) түсініп, дауыстап оқу;
5) буындап оқудан сөзді үзбей тұтас оқуға, одан әрі сөйлемдерді оқуға ауысу.
Ескерту: Оқуға берілген мәтіннің көлемі букварь кезеңінің басында 4-6 сөйлемнен, соңында 10 сөйлемнен аспауы керек. Әр сөйлемдегі сөздердің саны 2-6-дан аспауы керек.
15. Жазылым:
1) жазуға дайындық (дұрыс отырғызу, жарықтың дұрыс түсуі, дәптердің көлбеу орналасуы және жазу кезінде қарындаш/қаламды ұстай білу); парақтағы кеңістікті бағдарлай білуді қалыптастыру (жазу жолын, жоларалық кеңістікті, жазу жолының жоғарғы және төменгі сызықтары мен тік көлбеу сызықтардан шықпау); сурет салу, штрихтау, бастыра жазу, әріп элементтерін жазу;
2) сурет бойынша сөйлем құрастыру, берілген сөздерден сөйлемдер құрастыру, сөйлемдегі сөздердің санын анықтау, сөйлемдердің графикалық модельдерін құру;
3) көркем жазу нормаларын сақтай отырып, әріп элементтерін, бас және кіші әріптерді, буын, сөз, сөйлемді және оларды байланыстыра жазу;
4) сөйлемнің басындағы сөзді бас әріптен жазу, сөйлем ішінде сөздердің бөлек жазылуы, сөйлемнің соңына тыныс белгісін қою;
5) қарапайым сұрақтарға жазбаша жауап беру, сюжетті суретке қарап мәтін құрастыру;
6) қатесіз, көркем жазу дағдыларын қалыптастыру.
2-параграф. "Букварь" оқу пәні бойынша күтілетін нәтижелер
16. Букварға дейінгі кезеңдегі күтілетін нәтижелер:
1) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы бастапқы тілдік ұғымдарды түсінеді;
2) сұрақты тыңдайды және оны түсінеді, сұрақтарға жауап береді;
3) сөйлем, сөз, буын, дыбыстың графикалық сызбасын таниды;
4) сөзге дыбыстық талдау жасайды;
5) көмекші құралдар (тірек сызба, сюжетті сурет) арқылы оқиғаның ретін сақтай отырып баяндайды;
6) коммуникативтік қатынаста сөз әдебін (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, өтініш айту, рұқсат сұрау, қоштасу) дұрыс қолдана алады;
7) дәптер бетінде берілген суреттерді бояйды, әріп элементтерін, үзік сызықтарды бастырып жүргізеді, жазады.
17. Букварь кезеңіндегі күтілетін нәтижелер:
1) дыбыс пен әріпті таниды, оларды бір-бірінен ажыратады;
2) мәтіннен сөйлемді, сөйлемнен сөзді, сөзден буынды, буыннан дыбысты бөледі, жаңа үйренген дыбысты анықтайды;
3) дауысты дыбыстардың буын құрайтынын біледі, сөздегі буын санын анықтайды;
4) оқу түрлерін (буындап оқу, сөздерді тұтас оқу, мәнерлеп оқу) қолданады, түсініп оқиды;
5) дыбыстарды дұрыс дыбыстайды, оның мағына ажыратушы қызметін түсінеді;
6) сызба-модель, сурет белгілері бойынша сөз, сөйлем, шағын мәтін құрастырады;
7) дыбыс пен екпіннің мағыналық мәні мен рөлін түсінеді, дыбыспен ерекшеленетін бір немесе бірнеше сөздерді салыстырады;
8) тақырыбы мен иллюстрациясы бойынша мәтіннің мазмұнын болжайды, өз ойын білдіреді;
9) мұғалімнің қолдауымен мәтіннің, сюжетті суреттің мазмұны бойынша сұрақ қоя алады, сұраққа жауап береді;
10) сөйлемді бас әріптен бастап жазып, соңына тиісті тыныс белгісін қояды;
11) айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді еске сақтап, естуі бойынша жазады;
12) көркем жазу талаптарына сай, жазу жолы, жол аралығын, жолдың жоғарғы және төменгі сызықтарын сақтап, әріптің, әріптердің өзара байланыс элементтерін жазады;
13) ана тілін, Отанын, халқын, мәдениеті мен салт-дәстүрін құрметтей біледі;
14) еліміздің рәміздерін (Әнұран, Елтаңба, Ту) біледі.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 4-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Обучение грамоте" оқу пәнінің мақсаты – қарапайым грамматикалық түсініктерді қалыптастыра отырып, тыңдалым, айтылым, оқылым және жазылым дағдыларын меңгеру процесінде тұлғаның функционалды сауаттылығын қалыптастыруға мүмкіндік жасау.
3. Қойылған мақсатқа жету үшін сауат ашу сабақтарында келесі міндеттерді жүзеге асыру қажет:
1) сөздерді оқу, мәтінді түсініп оқу, мәнерлеп және жылдам оқу дағдыларын дамыту;
2) сөздік қорын байыту;
3) мәтінді мақсатты түрде түсіну арқылы білім алушылардың дұрыс оқу іс-әрекетін қалыптастыру;
4) оқуға және кітапқа деген қызығушылығын арттыру;
5) ақпаратты талдау, салыстыру, жалпылау, жүйелеу қабілетін дамыту;
6) айналасындағыларға достық қарым-қатынасты қалыптастыру, сөйлеу мәдениеті мен қарым-қатынас мәдениетін дамыту;
7) танымдық қызығушылықты қалыптастыру және өзінің сөйлеуін жетілдіруге ұмтылу арқылы шығармашылық қабілеттерін дамыту;
8) қоршаған әлемді тану арқылы оқылатын тілге деген қызығушылық пен сүйіспеншілікті арттыру;
9) коммуникативтік біліктері мен дағдыларын дамыту: әңгімелесушіні ести және тыңдай білу, диалог жүргізу және әркімнің өз көзқарасы болатынын түсіну, өз пікірін айқын және негіздей отырып жеткізу;
10) қойылған міндет пен оны іске асыру шарттарына сәйкес оқу іс-әрекеттерін жоспарлау, бақылау және бағалау іскерлігін қалыптастыру;
11) нәтижеге жетудің ең тиімді тәсілдерін анықтау;
12) оқу іс-әрекетінің сәттілік/сәтсіздік себептерін түсіне білуді қалыптастыру.
4. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлікте дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты құндылықтарын бойына сіңіруіне негіз болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушының мінез-құлқы мен күнделікті іс-әрекетін ынталандыратын тұрақты жеке бағдарлары болуға бағытталған.
2-тарау. "Обучение грамоте" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
1-параграф. "Обучение грамоте" оқу пәнінің мазмұны
5. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі аптасына 6 сағатты, ІІ жартыжылдықта барлығы 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. Оқу пәнінің мазмұнын іріктеу бірліктері:
1) тіл бірліктері: мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс;
2) орыс тілінің кейбір грамматикалық құбылыстары;
3) орфографиялық және пунктуациялық нормалардың минимумы;
4) балалар көркем әдебиетінің туындылары.
7. Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттері 2-жартыжылдықта "Обучение грамоте" оқулығының көмегімен жүзеге асырылады.
8. Әліппе кезеңінің міндеттері:
1) тұтас сөзбен оқуға көшу, "іштей" оқи білуді қалыптастыру;
2) мәтінмен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру;
3) байланыстырып сөйлеуді дамыту (мазмұндау, әңгімелеу, "ауызша суреттеу", суреттер, өзінің алған әсері бойынша әңгіме құрастыру);
4) каллиграфиялық және графикалық нормаларға сәйкес жазу дағдыларын дамыту;
5) ауыз әдебиеті мен көркем шығармалар арқылы ұлттық құндылықтарға құрметпен қарауға тәрбиелеу;
6) тыңдалым, айтылым арқылы сөйлеу өнеріне баулу.
9. Базалық білім мазмұны.
10. Тыңдалым және айтылым (ауызша сөйлеуді және фонематикалық естуді дамыту):
1) мұғалім мен өзге білім алушылардың сөзін, аудио/бейнежазбаларды тыңдау, естігеннің мәнін түсіну, сұраққа дұрыс және нақты жауап беру; коммуникативтік мақсаттарға сай қарым-қатынас дағдыларын (топта қарым-қатынас жасау, диалогке қатысу, сахналау, рөлдік ойындар) дамыту, сөйлеу этикетінің сөздерін пайдалану, лексикалық тақырыптар негізінде сөздік қорын кеңейту;
2) бейвербальді қарым-қатынас құралдарын қолдану (интонация, мимика, ым-ишара, қалып); сөйлеудің негізгі ережелерін сақтау (ырғақ, екпін, қарқын, кідіріс);
3) жаңылтпаштар, санамақтар, өлеңдер, мақал-мәтелдер, жұмбақтарды жатқа айту арқылы артикуляциялық аппаратты дамыту;
4) берілген және қызықтырған тақырыптарға монолог және диалог түрінде өз ойын айтуды қалыптастыру, сурет, бақылағаны, көргені, басынан өткені және естігені/оқығаны туралы әңгімелеу, басқа адамдардың әрекеттері мен басынан өткеніне қарым-қатынасын білдіру, өзінің эмоционалдық жай-күйін берудің әртүрлі тәсілдерін қолдану;
5) сюжеттік суреттер сериясына сүйене отырып және көмексіз ертегілерді айту, сюжеттік сурет бойынша және сюжеттік суреттер сериясы бойынша әңгімелер құрастыру, тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, мәтін картасына сүйене отырып және оған сүйенбей тыңдалған/оқылған мәтінді мазмұндау;
6) сөздің мәні мен мағынасын түсіну, сөздерді мақсатына қарай қолдану, сөздік қорын кеңейту арқылы тіл дамыту, сөздерді орфоэпиялық нормаларға сәйкес айту, сөздегі екпінді дұрыс қою;
7) сөйлемдер мен шағын мәтіндер құрастыру;
8) тыңдалымға арналған материал көлемі: 30 сек. – 1 мин.
11. Оқылым (оқылым дағдыларын қалыптастыру, әліпби әріптерін үйрету):
1) фонетика және графика;
2) дыбыс – тілдің ең кіші бірлігі, сөз бен буынның дыбыстық құрылымы;
3) дыбыстардың дауысты және дауыссыз болып жіктелуі (артикуляциялық, акустикалық, функционалдық аспектілер: дауыстылар еркін, дауыссыздар кедергімен айтылады, дауыстылар үннен, дауыссыздар – үн мен ызыңнан жасалады (ұяң), тек ызың (қатаң), дауыссыздар тек дауысты дыбыстармен тіркесіп қана өз бетінше буын құрай алады: [и-р’ис], [а-ист]);
4) дауыссыз дыбыстардың жуан/жіңішке және ұяң/қатаң болып жіктелуі;
5) дауысты дыбыстардың әлсіз және күшті позициялары;
6) дыбыс пен екпіннің мағына ажыратушылық рөлі ([мал] – [м’aл], [з
7) сөздің дыбыстық құрамының бірлігін және оның лексикалық мәнін ұғыну;
8) дыбысты әріппен таңбалау, сөздің дыбыстық және әріптік құрамының сәйкестігін/сәйкес еместігін, орыс тілінің орфоэпиялық нормаларын сақтай отырып, сөздердің айтылуын анықтау;
9) буын – ең кіші айтылым бірлігі, сөздердің буындарға бөлінуі, екпінді және екпінсіз буынға бөлу;
10) сөздің графикалық дыбыстық моделінен схема-модельдегі дыбыстарды әріптермен белгілеуге көшу; дауысты әріпке бағдарланған сөздің дыбыстық-әріптік моделін "оқу" ;
11) дыбыстық және дыбыстық-әріптік талдау жүргізу;
12) дыбыс пен әріптерді ажырату (дыбыстарды естиміз және айтамыз, әріптерді көреміз, жазамыз, оқимыз);
13) сөздің дыбыстық формасын оның әріптік жазбасы бойынша (оқылым) және керісінше (жазылым) айту;
14) орыс графикасының позициялық принципін меңгеру, дауысты дыбыстардың (я, ю, е, Ұ, и) және ь әріптерінің көмегімен дауыссыз дыбыстардың жұмсақтығын белгілеу, я, ю, е, Ұ әріптерінің көмегімен [й'] дыбысын белгілеу;
15) я, ю, е, Ұ дыбыстарының қосарлы рөлі;
16) әріптердің белгілі бір бірізділігі ретінде орыс әліпбиімен танысу;
17) 2-6 сөзден тұратын сөйлемдерді, тұтас сөздерді оқуға және 4-8 сөйлемнен тұратын мәтіндерді дұрыс оқуға көшу арқылы әртүрлі құрылымдағы сөздерді бірқалыпты буындап оқуға үйрету, мұғалімнің сұрақтары бойынша мәтіндерден шағын үзінділерді іріктеп оқуды үйрету;
18) сөйлеудің интонациялық ұйымдастырылуына бақылау жасау (сөйлем соңындағы, сұраулы, лепті интонация);
Ескерту: көркем шығарма көлемі 0,5-1,5 беттен (сюжетті суретті қоса есептегенде); ғылыми танымдық мәтін көлемі 0,3-0,5 беттен аспауы керек.
19) тыныс белгілеріне сәйкес сөйлемдердің интонациясы: нүкте, үтір, сұрау және леп белгілері, бір сөйлемді екіншісінен бөлетін кідірісті сақтау;
20) сөздің мағынасын бақылау (мағынасы бойынша жақын және қарама-қарсы сөздер, көп мағыналы сөздер);
21) мәтіннің мазмұнын өз бетінше оқып-түсіну, әңгімелеу сипатындағы өзгерген мәтінді оқу, берілген басы мен соңы бойынша мәтін құрастыру, оқылған мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру;
22) әртүрлі жанрдағы мәтіндердің ерекшеліктерін анықтау, шығарманың тақырыбын, негізгі ойын анықтау;
23) мәтінді мәнерлеп оқу, оқылған мәтіннің мазмұнына қатынасын білдіру (ұнайды/ұнамайды, себебі...);
24) оқу тапсырмаларын орындау үшін қажетті ақпаратты іздеу (мұғалімнің жетекшілігімен);
25) мәтін, суреттер, схемалар, пиктограммалар, белгілер түрінде ұсынылған ақпаратты түсіну;
26) дауысты және дауыссыз дыбыстарды айту дағдыларын меңгеру, оқу кезінде тұтас сөздерді және мағыналық бірліктерді дұрыс екпінмен айту (орфоэпиялық оқу);
27) орфографиялық оқу – айтып тұрып жазу және көшіріп жазу кезінде өзін-өзі бақылау құралы;
28) оқу жылдамдығының нормасы: минутына 30-40 сөз (шылау, одағай, еліктеу сөздер жеке сөз ретінде саналады), бірінші жартыжылдықта оқу техникасы тексерілмейді.
12. Жазылым (жазылым дағдыларын қалыптастыру):
1) айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздерді, сөз тіркестерін және сөйлемдерді айту арқылы жазу;
2) қолжазба және баспа мәтінінен сөйлемдерді, мәтінді арнайы ережелері бойынша көшіріп жазу;
3) пунктуация ережелерін ескере отырып, сөйлемдерді жазу: нүкте, сөйлем соңында леп сұрау белгілері, сөйлемде сөздерді бөлек жазу;
4) сөйлемнің басындағы бас әріп;
5) айтумен анықталмайтын сөздің әріптік жазудағы орын ретінде орфограмма туралы жалпы түсінік қалыптастыру;
6) дыбыстарды әріптермен белгілеуге байланысты емес орфограммалар: сөйлем басындағы, жалқы есімдердегі бас әріп, қөмекші сөз бен сөз арасындағы босаралық, сөздерді жолдан келесі жолға буын арқылы тасымалдау, сөйлем соңындағы тыныс белгілері;
7) дыбыстарды әріптермен белгілеумен байланысты орфограммалар: ызыңнан кейінгі дауысты әріптер (жи-ши, ча-ща, чу-щу), -чк -чн,- чт, - щн әріп тіркестері, ь және ъ әріптері – айыру белгілері, екпінсіз дауысты дыбыстарды дұрыс жазу (екі буынды сөздер), сөздің соңында ұяң және қатаң дауыссыз дыбыстарды дұрыс жазу;
8) сөз және сөйлем, "зат" және "сөз" ұғымдарын заттың атауы ретінде ажырату;
9) заттың, қоршаған орта құбылыстарының атын білдіретін сөздер, заттардың сынын білдіретін сөздер; заттың айту кезіндегі, айтқанға дейінгі, айтқаннан кейінгі іс-әрекетін білдіретін сөздер; бір затты, көп затты білдіретін сөздер, "ол", "олар" деген сөздерімен сәйкес келетін сөздер;
10) сурет бойынша сөйлем құрастыру, берілген сөздерден сөйлем құрастыру, сөйлемдегі сөздердің санын анықтау, сөйлемдердің графикалық үлгілерін құру;
11) жазба жұмыстардың көлемі: сөздік диктант – 4-5 сөз, диктант – 12-20 сөз, үйрету мазмұндамасы мәтінінің көлемі – 15-25 сөз, мәтінді көшіріп жазу – 15-20 сөзден артық емес, шығармашылық мәтіннің көлемі – 3-5 сөйлем (мұғалімнің көмегімен).
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші саны негізгі дағдылардың ретін, төртінші саны оқу мақсатының ретін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" – сынып, "2.1" – негізгі дағдылар, "1" – оқу мақсатының реті.
14. Оқу мақсаттарының жүйесі:
Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрлері) – тыңдалым және айтылым | |
Бөлімшелер (негізгі дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1.1Бастапқы тілдік ұғымдарды (мәтін, сөйлем, сөз) түсіну | 1.1.1.1 сөйлеу, мәтін, сөйлем, сөз, дыбыс туралы түсіну |
1.2 Тыңдаған мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | 1.1.2.1 мәтінде кім, не туралы айтылғанын анықтау мәтінде кім/не туралы айтылғанын анықтау және мәтін авторының не айтқысы келетінін түсіну |
1.3 Тыңдалған материалды мазмұндау | 1.1.3.1 оқиғалар ретін сақтай отырып, тыңдалған материалды мазмұндау (мұғалімнің көмегімен) |
1.4 Оқиғаны болжау | 1.1.4.1 тақырып/аты және иллюстрациялар бойынша мәтіннің мазмұнын болжау |
1.5 Сөйлеу нормаларын сақтай отырып түрлі қарым-қатынас жағдайларына қатысу | 1.1.5.1 сөйлеу этикетін қарым-қатынастың әртүрлі жағдайларында қолдану (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, рұқсат сұрау, қоштасу) |
1.6 Тыңдаушының назарын аудару | 1.1.6.1 сөйлеуде сипаттау/салыстыру сөздерін, вербальді емес қарым-қатынас құралдарын (мимика, ым-ишара) қолдану, сөйлеудің мағынасын жеткізу үшін мәлімдеменің, сұрақтың, сезім білдірудің интонациясын сақтау |
1.7 Өзінің бағалау пікірін айту | 1.1.7.1 тыңдалған мәтінге пікірін білдіру, оны жай сөйлемдермен негіздеу |
1.8 Берілген тақырыпқа әңгіме құрастыру | 1.1.8.1 сюжеттік иллюстрация/суреттер топтамасы бойынша әңгіме құрастыру |
1.9 Сөздің дыбыстық түрін бағдарлау | 1.1.9.1 сөздегі дыбыстарды ажырату, олардың санын анықтау, олардың белгілерін ажырату (дауысты/дауыссыз, екпінді/ екпінсіз дауысты, жіңішке/жуан дауыссыз, ұяң/қатаң дауыссыз); сөздің дыбыстық сызбасын жасау |
1.1.9.2 сөздердің буындардан тұратынын түсіну, сөздегі буындардың саны мен ретін анықтау, екпінді буынды анықтау және белгілеу | |
1.1.9.3 дыбыстың буынның және екпіннің мағынаажыратушылық рөлін түсіну | |
1.1.9.4 сөздегі йотты әріптердің қызметін түсіну | |
Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрлері) – оқылым | |
Бөлімшелер (негізгі дағдылар) | Оқу мақсаттары |
2.1 Оқылым түрлерін қолдану | 1.2.1.1 сөз, сөйлем сызбасын оқу және құрастыру |
1.2.1.2 оқудың негізгі түрлерін қолдану (буындап оқудан сөздерді тұтас оқуға көшу, түсініп оқу) | |
2.2 Оқылған мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | 1.2.2.1 мәтіннің тақырыбын, автордың ойын анықтау |
2.3 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтау | 1.2.3.1 мұғалімнің көмегімен мәтіннің басын, ортасын және соңын анықтау |
2.4 Мәтіндегі лексикалық және синтаксистік бірліктердің рөлін түсіну | 1.2.4.1 сөздердің мағыналарының жалпылануын ескере отырып, лексикалық мәні мен мағынасын түсіну (заттың атын/сынын/қимылын білдіретін сөздер), мағынасы жуық/қарама-қарсы/көпмағыналы сөздер (мұғалімнің көмегімен) |
2.5 Сұрақ қою және жауап беру | 1.2.5.1 суреттерге/мәтінге сұрақтар қою (мұғалімнің көмегімен) және сұрақтарға жауап беру |
2.6 Мәтіннің түрлері мен жанрын анықтау | 1.2.6.1 мұғалімнің көмегімен әңгімелеу мәтінін, мәтіннің ерекшеліктері бойынша жанрын (жаңылтпаш, жұмбақ, мақал-мәтел, өлең, әңгіме, ертегі) анықтау |
2.7 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 1.2.7.1 мәтіндердің әліпбилік орналасу ретін пайдалана отырып, бір дереккөзден (сөздік, анықтамалық, балалар энциклопедиясы) ақпаратты табу |
2.8 Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 1.2.8.1 мұғалімнің көмегімен әртүрлі жанрдағы (ертегі, әңгіме, өлең) мәтіндерді салыстыру |
2.9 Сөздердің графикалық түрін бағдарлау | 1.2.9.1 әріпті тану және оны дыбыспен сәйкестендіру, сөздегі дыбыстар мен әріптердің алшақтығы туралы білу (йотты дауысты дыбыстары бар сөздер, ь бар сөздер) |
1.2.9.2 сөздегі позициясына байланысты әріптің қызметін түсіну (дауысты дыбыс дауыссыз дыбыстардың жіңішкелік/жуандық көрсеткіші ретінде) | |
1.2.9.3 сөздегі ь, ъ белгілерінің рөлін түсіну | |
Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрлері) – жазылым | |
Бөлімшелер (негізгі дағдылар) | Оқу мақсаттары |
3.1 Мәтін жоспарын құру | 1.3.1.1 суреттік жоспар, мәтіннің сызба- жоспарын құру және тақырып қою (мұғалімнің көмегімен) |
3.2Тыңдалған/оқылған материалдың мазмұнын жазу | 1.3.2.1 мұғалімнің көмегімен сурет, сызба, белгілерді қолдана отырып, тыңдалған/оқылған мәтіндердегі ақпаратты беру |
3.3 Түрлі ұсыну формаларын пайдаланып, мәтін құру | 1.3.3.1 сурет, белгі, сызба, тірек сөздерді қолдана отырып, берілген тақырыпқа жай сөйлемдер/мәтіндер құрастыру/жазу |
3.4 Түрлі жанрдағы мәтіндерді шығармашылықпен жазу | 1.3.4.1 мұғалімнің көмегімен жай сөйлемдер/мәтіндер (хабарлама, құттықтау, хат) жазу |
3.5 Жұмыстағы қателерді табу және түзету | 1.3.5.1 мұғалімнің көмегімен сөздердің, сөйлемдердің/мәтіннің жазылуын тексеру және қателерді түзету |
3.6 Каллиграфиялық және графикалық нормаларды сақтау | 1.3.6.1 әріптердің элементтерін, жазба (бас және кіші) әріптер мен олардың қосылыстарын жазу, каллиграфия нормаларына сәйкес анық жазу, жазуда күшті позицияның дыбыстарын әріптермен таңбалау |
3.7 Орфографиялық нормаларды сақтау | 1.3.7.1 жазылуы мен айтылуында айырмашылығы бар (вода, снег, пенал) сөздерді көшіріп жазу/жазу, тасымалдау ережелерін сақтау (мұғалімнің көмегімен) |
1.3.7.2 жи-ши/ча-ща/чу-щу/-чк-, -чн-/-нщ-, -шн- дұрыс жазу ережесін қолдану | |
1.3.7.3 жалқы есімдерді, сөйлем басындағы сөздерді бас әріппен жазу (мұғалімнің көмегімен) | |
1.3.7.4 сөздің соңында және ортасында жіңішкелік белгісі бар сөздерді жазу | |
3.8 Грамматикалық нормаларды сақтау | 1.3.8.1 жазбаша сөйлеуде заттың атын, сынын, қимылын білдіретін сөздерді ажырату, пайдалану, оларды жекеше және көпше түрде өзгерту |
3.9 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 1.3.9.1 сөйлемнің соңында тыныс белгілерін: нүкте, сұрау, леп белгілерін қою |
15. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
16. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту орыс тілінде) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары (оқыту орыс тілінде)
3-тоқсан | |||
Әліппеден кейінгі кезең |
1.1. 1.1 сөйлеу, мәтін, сөйлем, сөз, дыбыс туралы түсіну; |
1.2. 1. сөз, сөйлем сызбасын оқу және құрастыру; |
1. 3. 1. 1 суреттік жоспар, мәтіннің сызба- жоспарын құру және тақырып қою (мұғалімнің көмегімен); |
4-тоқсан | |||
Әліппеден кейінгі кезең |
1.1. 1.1 сөйлеу, мәтін, сөйлем, сөз, дыбыс туралы түсіну; |
1.2. 1.2 оқудың негізгі түрлерін қолдану (буындап оқудан сөздерді тұтас оқуға көшу, түсініп оқу); |
1.3. 3.1* сурет, белгі, сызба, тірек сөздерді қолдана отырып, берілген тақырыпқа жай сөйлемдер/мәтіндер құрастыру/жазу; |
Ескертпе:
1) бір тоқсан ішінде оқу мақсаттары сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша біріктіріледі;
2) "*" белгісімен белгіленген оқу мақсаттарының бір бөлігін іске асыру ұсынылады.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 5-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Елипбә" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Елипбә" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Бағдарлама құрылымы мен мазмұны жалпыдидактикалық қағидаттар және А. Байтұрсынұлының әдістемелік қағидаттары негізінде айқындалды:
1) дыбыспен жаттығу;
2) әрбір дыбыстың сөз жасаудағы қызметін есепке алу;
3) оңайдан қиынға, жеңілден күрделіге өту;
4) білімді тәжірибе арқылы өздігінен алу.
3. Әріпті таныту реті А. Байтұрсынұлының еңбектерімен қатар лингвист және әдіскер ғалымдардың зерттеулері негізінде, олардың мәтінде кездесу жиілігіне, өзара тіркесімі мен сөзжасау қызметіне қарай құрылды.
4. "Елипбә" оқу пәнінің мақсаты – әріп таныту, оқуға мен жазуға үйрету, негізгі тілдік ұғымдар мен сөйлеу әрекетінің түрлерін ұлттық рухани құндылықтар негізінде жеке тұлғаны қалыптастыру.
5. "Елипбә" оқу пәнінің міндеттері:
1) оқу әрекетіне бейімдеу;
2) дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтін (сөйлеу) туралы қарапайым түсінік (ажырату, салыстыру, топтастыру және талдау) қалыптастыру;
3) дыбыс пен әріпті (баспа және жазба түрлері) үйрету;
4) оқу (буындап оқу, тұтас оқу, түсініп оқу, мәнерлеп оқу) және жазу дағдыларын қалыптастыру;
5) коммуникативтік әрекет түрлерін жетілдіру, сөздік қорын байыту;
6) ана тіліне, Отанына, халқына, оның мәдениеті мен салт-дәстүріне құрметпен қарай білуге үйрету, ұлттық рухани құндылықтарды бойына сіңіру.
2-тарау. "Елипбә" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Елипбә" оқу пәнінің мазмұны
6. "Елипбә" оқу пәні бойынша оқу жүктемесі аптасына 6 сағаттан, барлығы І жартыжылдықта 96 сағатты құрайды.
7. Оқу пәнінің мазмұны:
1) қазақ тілінің дыбыстық және әріптік жүйесінен;
2) негізгі тілдік бірліктерден (дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтін);
3) қазақ тілі бойынша қарапайым грамматикалық дағдылардан;
4) орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық нормалардың қарапайым түсініктерінен құралады.
8. "Елипбә" оқу пәнін оқыту екі кезең бойынша (әліппеге дейінгі кезең – 12 сағат, әліппе кезеңі – 84 сағат) ұйымдастырылады.
9. "Елипбә" оқу пәнінің мазмұны І жартыжылдықта "Елипбә" оқулығы (әліппеге дейінгі және әліппе кезеңдері) арқылы жүзеге асырылады.
10. Елипбәдегі әріптер мен әрбір әріптің дыбыстық мәнін, қарапайым тілдік ұғым мен түсініктерді меңгертудің реті мен көлемі:
1) 1-тоқсан: тілдік ұғымдар туралы қарапайым түсінік (сөйлеу дағдылары) (әліппеге дейінгі кезең) – 12 сағат;
а, т, п, н, м, хуласә дәрис (2 с) – 12 саат;
р, у, л, о, с, д, и, й, қ, ш, е, хуласә дәрис (2 с) – 24 саат;
2) 2-чарәк: ә, к, б, ғ, з, ч, г, ң, ү, ө, хуласә дәрис (3 с) – 24 саат;
х, ж, һ, я, Ұ, ф, ю, э, в, ц, щ, ?, ы, ь-ъ, алфавит – 2 сағ, бекіту (4 сағ) – 24 сағат.
Ескерту: ң – 3 сағат, я, ю, х, һ, щ, в, э, ц, ф, ч, ь-ъ сағаттан; қалған дыбыс пен әріпке 2 сағаттан беріледі. Әріптер оқу бағдарламасында берілген ретпен оқытылады.
11. Әліппеге дейінгі кезеңнің міндеттері:
1) оқу әрекетіне қызығушылығын ояту;
2) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы қарапайым түсінік қалыптастыру;
3) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс сызба-модельдерін ажырату және қолдану дағдыларын қалыптастыру;
4) сөзге дыбыстық талдау жүргізу: сөздегі буын санын анықтау, сөз ішіндегі дыбыстарды екі, үш буынды сөзбен анықтау; дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырату;
5) жазуға дайындық кезеңінде - қолдың ұсақ моторикасын дамыту (бояу, сурет салу, түрлі бағытта сызықтар жүргізу, сұлба салу, әріп элементтерін жазу).
6) тыңдай білуге және сұрақты түсінуге, сұрақтарға дұрыс жауап беруге үйрету.
Ескерту: тыңдау материалының көлемі 10 сөйлемнен, өлең шумақтары 3-тен аспауы керек.
12. Әліппе кезеңінің міндеттері:
1) ұйғыр әліпбиінің дыбыс пен әріптерін таныту, дыбыстардың айтылуына жаттықтыру;
2) дауысты және дауыссыз дыбыс түрлерін ажыратуға жаттықтыру;
3) әріптердің баспа және жазба түрлерін үйрету;
4) дыбыстан буын, буыннан сөз, сөзден сөйлем құрауға, жазуға, оқуға үйрету;
5) дұрыс, үзбей, буындап оқу дағдыларын қалыптастыру;
6) көркем жазу дағдыларын қалыптастыру;
7) сөздік қорын байыту, өз ойын жеткізе білуге үйрету;
8) негізгі тыныс белгі түрлерін (нүкте, сұрау белгісі, леп белгісі) қолдана білуді қалыптастыру;
9) ұлттық рухани құндылықтарға деген сүйіспеншілікті қалыптастыру.
Ескерту: І жартыжылдық бойынша жазба жұмыстарының көлемі: әліппеге дейінгі кезеңде графикалық диктант – 1-3 таңба, әліппе кезеңінде әріптік диктант – 3-5 әріп, буын диктанты – 3-6 буын, сөздік диктант – 2-5 сөз, диктант – 3-12 сөз. Жазба жұмыстарының санын мұғалім білім алушылардың меңгеру деңгейі мен қажеттілігіне орай айқындайды. Жазба жұмыстарын күнделікті жүйелі ұйымдастыру ұсынылады.
13. "Елипбә" оқу пәнінің базалық білім мазмұны.
14. Тыңдалым мен айтылым:
1) мұғалімнің, өзге білім алушылардың сөзін тыңдай білу, тыңдалым мәнін түсіну, сұраққа дұрыс әрі нақты жауап беруді қалыптастыру; коммуникативтік мақсаттарына сәйкес қарым-қатынас дағдыларын дамыту;
2) ертегі айту; өлең, санамақ, мақал-мәтел, жаңылтпаш, жұмбақты жатқа айту;
3) дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырата білуді; буын, сөзді буынға бөлу; дауысты дыбыстардың буын құрау дағдыларын қалыптастыру;
4) дыбыстың әріппен жазылуын; сөздің дыбыстық және әріптік құрамының сәйкестігін/ сәйкес еместігін анықтау;
5) сөздік қорын байыту; сөзді тіркестіре білу, сөйлем және шағын мәтін (сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрау; көрген-білгені, естігені туралы әңгімелеу) құрай білу;
6) сөз әдебінің формаларын қолдану (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, өтініш айту, рұқсат сұрау, қоштасу).
Ескерту: Тыңдалым материалының көлемі: 30 сек - 1мин.
15. Оқылым:
1) сөздер мен сөйлемдердің құрылымын сызба арқылы түсініп, тани білу (сөздегі буын санын, сөйлемдегі сөз санын анықтау);
2) сөздің мағынасын, сөйлемде айтылған ойды түсіну;
3) ұйғыр тіліндегі жұп дыбыстардың (а-ә, о-ө, ұ-ү, ы-і, л-р, н-ң, с-з, с-ш, ж-ш, п-б, к-қ, г-ғ) ерекшеліктерін тану, өзге тілден енген сөздерде кездесетін дыбыстарды дұрыс айтуға үйрету;
4) сөйлемді (2-6 сөз), мәтінді (4-10 сөйлем) түсініп, дауыстап оқу;
5) буындап оқудан сөзді үзбей, толық оқуға үйрету.
Ескерту: оқуға берілген мәтіннің көлемі әліппе кезеңінің басында 4-6 сөйлемнен, соңында 10 сөйлемнен аспауы керек. Әр сөйлемдегі сөздердің саны 2-6-дан аспауы керек.
16. Жазылым:
1) жазуға дайындық (дұрыс отырғызу, жарықтың дұрыс түсуі, дәптердің көлбеу орналасуы және жазу кезінде қарындаш/қаламды ұстай білу); парақтағы кеңістікті бағдарлай білуді қалыптастыру (жазу жолын, жоларалық кеңістікті, жазу жолының жоғарғы және төменгі сызықтары мен тік көлбеу сызықтардан шықпау); сурет салу, штрихтау, бастыра жазу, әріп элементтерін жазу;
2) сурет бойынша сөйлем құрастыру, берілген сөздерден сөйлемдер құрастыру, сөйлемдегі сөздердің санын анықтау, сөйлемдердің графикалық модельдерін құру;
3) көркем жазу нормаларын сақтай отырып, әріп элементтерін, бас және кіші әріптерді, буын, сөз, сөйлемді және оларды байланыстыра жазу;
4) сөйлемнің басындағы сөзді бас әріптен жазу, сөйлем ішінде сөздердің бөлек жазылуы, сөйлемнің соңына тыныс белгісін қою;
5) қарапайым сұрақтарға жазбаша жауап беру, сюжетті суретке қарап мәтін құрастыру;
6) қатесіз, көркем жазу дағдыларын қалыптастыру.
2 - параграф. "Елипбә" оқу пәні бойынша күтілетін нәтижелер
17. Әліппеге дейінгі кезеңдегі күтілетін нәтижелер:
1) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы бастапқы тілдік ұғымдарды түсінеді;
2) сұрақты тыңдайды және оны түсінеді, сұрақтарға жауап береді;
3) сөйлем, сөз, буын, дыбыстың графикалық сызбасын таниды;
4) сөзге дыбыстық талдау жасайды;
5) көмекші құралдар (тірек сызба, сюжетті сурет) арқылы оқиғаның ретін сақтай отырып баяндайды;
6) коммуникативтік қатынаста сөз әдебін (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, өтініш айту, рұқсат сұрау, қоштасу) дұрыс қолдана алады;
7) дәптер бетінде берілген суреттерді бояйды, әріп элементтерін, үзік сызықтарды бастырып жүргізеді, жазады.
18. Әліппе кезеңіндегі күтілетін нәтижелер:
1) дыбыс пен әріпті таниды, оларды бір-бірінен ажыратады;
2) мәтіннен сөйлемді, сөйлемнен сөзді, сөзден буынды, буыннан дыбысты бөледі, жаңа үйренген дыбысты анықтайды;
3) дауысты дыбыстардың буын құрайтынын біледі, сөздегі буын санын анықтайды;
4) оқу түрлерін (буындап оқу, сөздерді тұтас оқу, мәнерлеп оқу) қолданады, түсініп оқиды;
5) дыбыстарды дұрыс дыбыстайды, оның мағына ажыратушы қызметін түсінеді;
6) сызба-модель, сурет белгілері арқылы сөз, сөйлем, шағын мәтін құрастырады;
7) сөйлеу барысында жалғауларды дұрыс қолданады;
8) тақырыбы мен иллюстрациясы бойынша мәтіннің мазмұнын болжайды, өз ойын білдіреді;
9) мұғалімнің қолдауымен мәтіннің, сюжетті суреттің мазмұны бойынша сұрақ қоя алады, сұраққа жауап береді;
10) сөйлемді бас әріптен бастап жазып, соңына тиісті тыныс белгісін қояды;
11) айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді еске сақтап, естуі бойынша жазады;
12) көркем жазу талаптарына сай, жазу жолы, жол аралығын, жолдың жоғарғы және төменгі сызықтарын сақтап, әріптің, әріптердің өзара байланыс элементтерін жазады;
13) ана тілін, Отанын, халқын, мәдениеті мен салт-дәстүрін құрметтей біледі;
14) еліміздің рәміздерін (Әнұран, Елтаңба, Ту) біледі.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 6-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Бағдарламаның құрылымы мен мазмұны А. Байтұрсыновтың оқулықты жазу барысында басшылыққа алатын келесі принциптері негізінде анықталған:
1) қарапайымнан күрделіге, қарапайымнан күрделіге ауысу;
2) практикалық ізденістер арқылы өз бетінше білім алу.
3. "Обучение грамоте" оқу пәнінің мақсаты – қарапайым грамматикалық түсініктерді қалыптастыра отырып, тыңдалым, айтылым, оқылым және жазылым дағдыларын меңгеру процесінде тұлғаның функционалды сауаттылығын қалыптастыруға мүмкіндік жасау.
4. Қойылған мақсатқа жету үшін сауат ашу сабақтарында келесі міндеттерді жүзеге асыру қажет:
1) сөздерді оқу, мәтінді түсініп оқу, мәнерлеп және жылдам оқу дағдыларын дамыту;
2) сөздік қорын байыту;
3) мәтінді мақсатты түрде түсіну арқылы білім алушылардың дұрыс оқу іс-әрекетін қалыптастыру;
4) оқуға және кітапқа деген қызығушылығын арттыру;
5) ақпаратты талдау, салыстыру, жалпылау, жүйелеу қабілетін дамыту;
6) айналасындағыларға достық қарым-қатынасты қалыптастыру, сөйлеу мәдениеті мен қарым-қатынас мәдениетін дамыту;
7) танымдық қызығушылықты қалыптастыру және өзінің сөйлеуін жетілдіруге ұмтылу арқылы шығармашылық қабілеттерін дамыту;
8) қоршаған әлемді тану арқылы оқылатын тілге деген қызығушылық пен сүйіспеншілікті арттыру;
9) коммуникативтік біліктері мен дағдыларын дамыту: әңгімелесушіні ести және тыңдай білу, диалог жүргізу және әркімнің өз көзқарасы болатынын түсіну, өз пікірін айқын және негіздей отырып жеткізу;
10) қойылған міндет пен оны іске асыру шарттарына сәйкес оқу іс-әрекеттерін жоспарлау, бақылау және бағалау іскерлігін қалыптастыру;
11) нәтижеге жетудің ең тиімді тәсілдерін анықтау;
12) оқу іс-әрекетінің сәттілік/сәтсіздік себептерін түсіне білуді қалыптастыру.
2-тарау. "Обучение грамоте" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Обучение грамоте" оқу пәнінің мазмұны
5. "Обучение грамоте" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі аптасына 6 сағатты, ІІ жартыжылдықта барлығы 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. Оқу пәнінің мазмұны:
1) негізгі тілдік бірліктерден (мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс);
2) қазақ тілі бойынша қарапайым грамматикалық дағдылардан;
3) орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық нормалардың қарапайым түсініктерінен;
4) балалар әдебиетінен (ауыз әдебиеті мен көркем әдебиет) құралады.
7. "Обучение грамоте" оқу пәнін оқыту әліппеден кейінгі кезең бойынша ІІ жартыжылдықта "Ана тили" оқулығы арқылы жүзеге асырылады.
8. Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттері:
1) тыңдалым, айтылым әрекеттері арқылы сөз өнеріне баулу;
2) ауызша тіл мен жазба тілін дұрыс дамыту;
3) мәтінді дұрыс оқу, түсініп оқу, мәнерлеп оқу, шапшаң оқу дағдыларын қалыптастыру;
4) ауыз әдебиет үлгілері мен көркем шығармалар арқылы ұлттық құндылықтарды қадірлеуге тәрбиелеу;
5) тілдік білімнің алғашқы негіздерін меңгерту;
6) бастапқы жазу нормаларын сақтап, сауатты жазуға дағдыландыру;
7) көркем жазу дағдыларын дамыту;
8) мәтінмен жұмыста дереккөздерді пайдалана білуге машықтандыру.
Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттерін жүзеге асыруда А. Байтұрсынұлының жалқылаулы-жалпылау әдісі, тұтас сөзді әдісі, жазу-оқу әдісі басшылыққа алынды.
9. "Обчение грамоте" оқу пәнінің базалық білім мазмұны.
Тыңдалым мен айтылым:
1) тыңдалым материалының мазмұнын түсіну; сұраққа дұрыс әрі нақты жауап беру; сөз мағынасын түсіну; сөзді дұрыс қолдана білу; сөз әдебін сақтай отырып, өз ойын айта алу;
2) сөйлеу барысында ым-ишара, қимылды қолдану; сөз сазын (ырғақ, екпін, әуен, қарқын, кідіріс) сақтау; ертегі айту; өлең, санамақ, мақал-мәтел, жаңылтпаш, жұмбақты жатқа айту;
3) орфоэпия: сөзді үндестік заңына сәйкес айта білу; жаңылтпаш айта білу, ойын жаттығуларын орындай алу;
4) сөздік қорын байыту, сөздерден сөйлем, сөйлемдерден шағын мәтін құрау;
5) тыңдалым материалын мазмұндау, сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрау; көрген-білгені, естігені туралы әңгімелеу;
6) сөйлеу барысында (әңгімелесу, әңгімелеу, пікір алмасу, сахналау, рөлдік ойындар) сөз әдебіне үйрену;
10. Оқылым:
1) сөздің мағынасын, сөйлемде айтылған ойды түсіну;
2) сөйлемді, мәтінді дауыстап оқу; мәнерлеп, түсініп оқу, мұғалімнің қолдауымен мәтіннен қажет ақпаратты тауып оқу;
3) айтылу мақсатына қарай сөйлемнің интонациясын (хабарлы, лепті, сұраулы) сақтап оқу;
4) сөздерді оқу барысында дыбыс үндестігін сақтау;
5) сөздердің мағынасын (мәндес; мағынасы қарама-қарсы; айтылуы бірдей, мағынасы әртүрлі сөздер) ажырату, сөздік қорын байыту;
6) мәтін тақырыбын "Кім (не) туралы?" деген сауалдар арқылы анықтау, оқылған мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру;
7) оқыған мәтіні бойынша өз ойын, алған әсерін білдіру;
8) әліпби ретімен құрылған дереккөздерден (суретті кітап, сөздік, анықтамалық, энциклопедия) мұғалімнің қолдауымен қажетті ақпараттарды табу;
9) сурет, сызба түрінде берілген ақпаратты түсіну;
Ескерту: көркем шығарма көлемі – 45-65 сөз, ғылыми-танымдық мәтін көлемі – 20-30 сөз.
ІІ жартыжылдықтың соңында оқу жылдамдығының нормасы: минутына 25-30 сөз; шылау, одағай, еліктеу сөздер, қос сөздер жеке сөз ретінде саналады.
11. Балалар әдебиетінен (ауыз әдебиеті мен көркем әдебиет) тілі жеңіл, Отан, туған жер, табиғат, жан-жануарлар, отбасы, еңбек, денсаулық туралы мәтіндер беріледі.
12. Жазылым:
1) әріптерді талапқа сай көркем жазу; әріптерді бір-бірімен дұрыс байланыстырып, үздіксіз әрі үзбей (ырғақты) жазу;
2) әр сөйлемнің бас әріптен басталатынын, сөйлем ішіндегі сөздердің бөлек жазылатынын, сөйлемнің соңына тыныс белгі қойылатынын білу, қолдану;
3) көшіріп жазу және есту, есте сақтау арқылы сөздерді (7-10 сөз), жай сөйлемдерді (3-4 сөйлем) жатқа жазу, жазғанын үлгіге қарап тексеру;
4) сөздерден сөйлем, сөйлемдерден шағын мәтін құрау;
5) сауатты және көркем жазуға дағдылану;
6) заттың атын, сынын, санын, қимылын білдіретін сөздерді дұрыс қолдану;
7) бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі аттары, жер-су атаулары, үй жануарларына арнайы қойылған аттар) ажырату, дұрыс жазу;
8) сөйлеу барысында жалғауларды қолдана білу;
9) мұғалімнің қолдауымен сөзді тасымалдау.
Ескерту: 2-жартыжылдық бойынша жазба жұмыстарының көлемі: сөздік диктант – 4-5 сөз, диктант – 12-20 сөз, мазмұндама – 10-15 сөз, мәтінді көшіріп жазу – 10-20 сөз, шығармашылық мәтін – 3-4 сөйлем (10-15 сөз). Жазба жұмыстарының санын мұғалім білім алушылардың меңгеру деңгейі мен қажеттілігіне орай белгілейді. Жазба жұмыстарын күнделікті жүйелі ұйымдастыру ұсынылады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші саны негізгі дағдылардың ретін, төртінші саны оқу мақсатының ретін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" – сынып, "2.1" – негізгі дағдылар, "1" – оқу мақсатының реті.
14. Оқу мақсаттары күтілетін нәтиже түрінде айқындалған:
Тыңдалым мен айтылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
1.1 Тиңшалған әхбаратниң мәзмунини чүшиниш | 1.1.1.1 мәтин, ?үмлә, сөз, боғум, тавуш һәққидә дәсләпки тиллиқ уқумларни чүшиниду |
1.2 Тиңшалған материални сөзләп бериш | 1.1.2.1 ярдәмчи васитиләр (тирәк схема, сюжетлиқ рәсим, һекайә хәритиси) арқилиқ вақиәниң изчиллиғини сақлиған һалда баянлаш; |
1.3 Вақиәни мол?алаш | 1.1.3.1 мавзуси вә иллюстрацияси бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш |
1.4 Коммуникативлиқ мунасивәттә тиллиқ нормиларни тоғра қоллиниш | 1.1.4.1 коммуникативлиқ мунасивәттә әдәп сөзлирини "саламлишиш, миннәтдарлиқ билдүрүш, әпу сораш, өтүнүш, рухсәт сораш, хошлишиш) дурус пайдилиниш |
1.5 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш |
1.1.5.1 нәрсиләр (шәйиләр) билән һадисиләрни тәрипләшкә, селиштурушқа һа?әт сөзләрни қоллиниш |
1.6 Тиңшалған материал бойичә өз пикрини билдүрүш | 1.1.6.1 тиңшилим материаллириға өз пикрини билдүрүш |
1.7 Берилгән мавзу бойичә мәтин түзүш | 1.1.7.1 сюжетлиқ рәсим бойичә ихчам мәтин түзүш |
1.8 Сөзләрни орфоэпиялиқ нормиға мувапиқ ейтиш | 1.1.8.1 сөзләрни аһаңдашлиқ қануниға мувапиқ тоғра тәләппуз қилишқа үгитиш |
Оқылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
2.1 Оқуш түрлирини қоллиниш | 1.2.1.2 оқуш түрлирини (боғумлап оқуш, туташ оқуш, һиссиятлиқ оқуш, чүшинип оқуш) қоллиниш |
2.2 Мәтинниң мавзуси билән асасий пикрини ениқлаш | 1.2.2.1 муәллимниң қоллиши билән мәтиндә ким (немә) тоғрилиқ ейтилғанлиғини ениқлаш |
2.3 Мәтинниң қисимлирини ениқлаш | 1.2.3.1 алмаштурулуп берилгән мәтин қисимлирини муәллимниң қоллиши билән орниға қоюшни билиш |
2.4 Мәтиндики сөзләрниң мәнасини чүшиниш | 1.2.4.1 муәллимниң қоллиши билән сөзләрниң мәнасини (мәнадаш, қарши мәналиқ, ейтилиши охшаш, амма мәнаси һәрхил) пәриқләш |
2.5 Мәтинниң мәзмуни бойичә соал қоюш, ?авап бериш | 1.2.5.1 муәллимниң ярдими билән мәтинниң, сюжетлиқ рәсимниң мәзмуни бойичә соал қоюш, соалға ?авап бериш |
2.6 Мәтинниң жанрини ениқлаш | 1.2.6.1 муәллимниң қоллиши билән мәтинниң жанрини (йеңилтмаш, тепишмақ, мақал-тәмсил, шеир, һекайә, чөчәк) пәриқләш |
2.7 Һәрхил мәнбәләрдин һа?әт әхбаратни елиш | 1.2.7.1 муәллимниң қоллиши билән мәнбәләрдин (луғәт, ениқлимилар, рәсимлик китапчә, қамус) әхбарат тепиш |
2.8 Тавуш билән һәрипни тонуш, пәриқ қилиш | 1.2.8.2 созуқ вә үзүк тавушларни пәриқләшни билиш; созуқ тавушларниң қелин вә инчикә түрләргә бөлүнидиғанлиғини билиш |
Жазылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
3.1 Ре?ә түзүш |
1.3.1.1 сюжетлиқ рәсимләрниң тәртивини ениқлап, нам қоюш арқилиқ аддий ре?ә түзүш |
3.2 Оқулум, тиңшилим материалиниң мәзмунини йезиш | 1.3.2.1 муәллимниң қоллиши билән оқулум, тиңшилим материаллири бойичә изаһат йезиш |
3.4 Һәрхил мәтинләр түзүш | 1.3.4.1 муәллимниң қоллиши билән һәрхил ихчам мәтин (хәт, тәбрикнамә, учур) йезиш |
3.5 Хатасини тепиш, түзитиш | 1.3.5.1 муәллимниң қоллиши билән сөз, ?үмлә, мәтинни тәкшүрүш, хатани түзитиш |
3.6 Каллиграфиялик тоғра йезиш тәләплирини сақлаш | 1.3.6.1 йезиш қурини, қурлар арилиғини, йолниң жуқарқи вә төвәнки қурлирини сақлап, һәрип элементлирини, һәрипләрни бир-бири билән бағлаштуруп, тәләпләргә мувапиқ чирайлиқ йезиш |
Тілдік норманың қолданысы | |
4.1 Орфографиялиқ адәтләр | 1.4.1.1 ейтилиш билән йезилиш охшаш сөзләрни аңлаш, әстә сақлаш арқилиқ йезиш |
1.4.1.2 муәллимниң ярдими билән сөзни қурдин-қурға дурус көчиришни, көчирилмәйдиған сөзләрни билиш | |
1.4.1.3 баш һәрип билән йезилидиған сөзләрни (адәм исми, йәр-су намлири, һайванларға мәхсус берилгән намлар) ениқлаш | |
4.2 Грамматикилиқ адәтләр | 1.4.2.1 нәрсиниң (шәйиниң) намини, һәрикитини, санини, рәңгини билдүридиған сөзләрни а?ритип, орунлуқ қоллиниш |
4.3 Пунктуациялиқ адәтләр | 1.4.3.1 ?үмлини баш һәрип билән башлап йезип, ахириға тегишлик тиниш бәлгүсини қоюш. |
15. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
16. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту ұйғыр тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Ана тили" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асырудың ұзақ мерзімді жоспары (оқыту ұйғыр тілінде)
Кезең | Тыңдалым мен айтылым | Оқылым | Жазылым | Тілдік норманың қолданысы |
3-тоқсан | ||||
Елипбә |
1.1.1.1 мәтин, ?үмлә, сөз, боғум, тавуш һәққидә дәсләпки тиллиқ уқумларни чүшиниду; |
1.2.1.2 оқуш түрлирини (боғумлап оқуш, туташ оқуш, һиссиятлиқ оқуш, чүшинип оқуш) қоллиниш; |
1.3.1.1 сюжетлиқ рәсимләрниң тәртивини ениқлап, нам қоюш арқилиқ аддий ре?ә түзүш; |
1.4.1.1* ейтилиш билән йезилиш охшаш сөзләрни аңлаш, әстә сақлаш арқилиқ йезиш; |
4-тоқсан | ||||
Елипбәдин кейинки дәвир |
1.1.3.1* мавзуси вә иллюстрацияси бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш; |
1.2.1.2 оқуш түрлирини (боғумлап оқуш, туташ оқуш, һиссиятлиқ оқуш, чүшинип оқуш) қоллиниш; |
1.3.1.1 сюжетлиқ рәсимләрниң тәртивини ениқлап, нам қоюш арқилиқ аддий ре?ә түзүш; |
1.4.1.1* ейтилиш билән йезилиш охшаш сөзләрни аңлаш, әстә сақлаш арқилиқ йезиш; |
Ескерту:
- білім алушылардың қажеттілігін ескере отырып, әр сабаққа 3-4 оқу мақсаты, оның ішінде біреуі жетекші мақсат ретінде алынады;
- "*" белгісімен көрсетілген оқу мақсатының бөлігін таңдап жүзеге асыруға болады.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 7-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Алифбе" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Алифбе" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Бағдарлама құрылымы мен мазмұны жалпыдидактикалық қағидаттар және А. Байтұрсынұлының әдістемелік қағидаттары негізінде, сондай-ақ оқулықтағы дыбыстар мен әріптер жүйесін баяндау Қ.Абдуллаеваның әдістемесіне негізделген айқындалды:
1) дыбыспен жаттығу;
2) әрбір дыбыстың сөз жасаудағы қызметін есепке алу;
3) оңайдан қиынға, жеңілден күрделіге өту;
4) білімді тәжірибе арқылы өздігінен алу.
3. Әріпті таныту реті А. Байтұрсынұлының еңбектерімен қатар лингвист және әдіскер ғалымдардың зерттеулері негізінде, тапсырма бағдарламасындағы өзбек тілі грамматикасының құрылымы, сөздерді оқыту Қ. Абдуллаеваның әдіснамасына негізінде, олардың мәтінде кездесу жиілігіне, өзара тіркесімі мен сөз жасау қызметіне қарай құрылды.
4. "Алифбе" оқу пәнінің мақсаты – әріп таныту, оқуға мен жазуға үйрету, негізгі тілдік ұғымдар мен сөйлеу әрекетінің түрлерін ұлттық рухани құндылықтар негізінде жеке тұлғаны қалыптастыру.
5. "Алифбе" оқу пәнінің міндеттері:
1) оқу әрекетіне бейімдеу;
2) дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтін (сөйлеу) туралы қарапайым түсінік (ажырату, салыстыру, топтастыру және талдау) қалыптастыру;
3) дыбыс пен әріпті (баспа және жазба түрлері) үйрету;
4) оқу (буындап оқу, тұтас оқу, түсініп оқу, мәнерлеп оқу) және жазу дағдыларын қалыптастыру;
5) коммуникативтік әрекет түрлерін жетілдіру, сөздік қорын байыту;
6) ана тіліне, Отанына, халқына, оның мәдениеті мен салт-дәстүріне құрметпен қарай білуге үйрету, ұлттық рухани құндылықтарды бойына сіңіру.
2-тарау. "Алифбе" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Алифбе" оқу пәнінің мазмұны
6. "Алифбе" оқу пәні бойынша оқу жүктемесі аптасына 6 сағаттан, барлығы І жартыжылдықта 96 сағатты құрайды.
7. Оқу пәнінің мазмұны:
1) өзбек тілінің дыбыстық және әріптік жүйесінен;
2) негізгі тілдік бірліктерден (дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтін);
3) өзбек тілі бойынша қарапайым грамматикалық дағдылардан;
4) орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық нормалардың қарапайым түсініктерінен құралады.
8. "Алифбе" оқу пәнін оқыту екі кезең бойынша (әліппеге дейінгі кезең – 12 сағат, әліппе кезеңі – 84 сағат) ұйымдастырылады.
9. "Алифбе" оқу пәнінің мазмұны І жартыжылдықта "Алифбе" оқулығы (әліппеге дейінгі және әліппе кезеңдері) арқылы жүзеге асырылады.
10. Әліпбидегі әріптер мен әрбір әріптің дыбыстық мәнін, қарапайым тілдік ұғым мен түсініктерді меңгертудің реті мен көлемі:
1) 1-тоқсан: тілдік ұғымдар туралы қарапайым түсінік (сөйлеу дағдылары) (әліппеге дейінгі кезең) – 12 сағат;
а, р,о,н,л, муста?камлаш (2 соат) – 12 соат;
и, м,б,у, к, т, д, с, Ә, қ, й , муста?камлаш (2 соат) – 24 соат;
2-чорак: е,ч,в,з,г,нг,ғ,ш,п,Ұ, я муста?камлаш (2 соат) – 24 соат
ю,х,?,ь,ъ,ф,э,ж,ц , алифбо –2 сағ, муста?камлаш (2соат) – 24 соат
Ескерту: я,ю,э,ж ?арф ва товушлари – 3 соат, ь,ъ белгилари –1 соатдан, қолган ?арфларга 2 соатдан берилади. ?арфлар Әқув дастурида берилган тизим асосида Әқитилади.
11. Әліппеге дейінгі кезеңнің міндеттері:
1) оқу әрекетіне қызығушылығын ояту;
2) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы қарапайым түсінік қалыптастыру;
3) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс сызба-модельдерін ажырату және қолдану дағдыларын қалыптастыру;
4) сөзге дыбыстық талдау жүргізу: сөздегі буын санын анықтау, сөз ішіндегі дыбыстарды екі, үш буынды сөзбен анықтау; дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырату;
5) жазуға дайындық кезеңінде - қолдың ұсақ моторикасын дамыту (бояу, сурет салу, түрлі бағытта сызықтар жүргізу, сұлба салу, әріп элементтерін жазу).
6) тыңдай білуге және сұрақты түсінуге, сұрақтарға дұрыс жауап беруге үйрету.
Ескерту: тыңдау материалының көлемі 10 сөйлемнен, өлең шумақтары 3-тен аспауы керек.
12. Әліппе кезеңінің міндеттері:
1) қазақ әліпбиінің дыбыс пен әріптерін таныту, дыбыстардың айтылуына жаттықтыру;
2) дауысты және дауыссыз дыбыс түрлерін ажыратуға жаттықтыру;
3) әріптердің баспа және жазба түрлерін үйрету;
4) дыбыстан буын, буыннан сөз, сөзден сөйлем құрауға, жазуға, оқуға үйрету;
5) дұрыс, үзбей, буындап оқу дағдыларын қалыптастыру;
6) көркем жазу дағдыларын қалыптастыру;
7) сөздік қорын байыту, өз ойын жеткізе білуге үйрету;
8) негізгі тыныс белгі түрлерін (нүкте, сұрау белгісі, леп белгісі) қолдана білуді қалыптастыру;
9) ұлттық рухани құндылықтарға деген сүйіспеншілікті қалыптастыру.
Ескерту: І жартыжылдық бойынша жазба жұмыстарының көлемі: әліппеге дейінгі кезеңде графикалық диктант – 1-3 таңба, әліппе кезеңінде әріптік диктант – 3-5 әріп, буын диктанты – 3-6 буын, сөздік диктант – 2-5 сөз, диктант – 3-12 сөз. Жазба жұмыстарының санын мұғалім білім алушылардың меңгеру деңгейі мен қажеттілігіне орай айқындайды. Жазба жұмыстарын күнделікті жүйелі ұйымдастыру ұсынылады.
13. "Алифбе" оқу пәнінің базалық білім мазмұны.
14. Тыңдалым мен айтылым:
1) мұғалімнің, өзге білім алушылардың сөзін тыңдай білу, тыңдалым мәнін түсіну, сұраққа дұрыс әрі нақты жауап беруді қалыптастыру; коммуникативтік мақсаттарына сәйкес қарым-қатынас дағдыларын дамыту;
2) ертегі айту; өлең, санамақ, мақал-мәтел, жаңылтпаш, жұмбақты жатқа айту;
3) дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырата білуді; буын, сөзді буынға бөлу; дауысты дыбыстардың буын құрау дағдыларын қалыптастыру;
4) дыбыстың әріппен жазылуын; сөздің дыбыстық және әріптік құрамының сәйкестігін/ сәйкес еместігін анықтау;
5) сөздік қорын байыту; сөзді тіркестіре білу, сөйлем және шағын мәтін (сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрау; көрген-білгені, естігені туралы әңгімелеу) құрай білу;
6) сөз әдебінің формаларын қолдану (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, өтініш айту, рұқсат сұрау, қоштасу).
Ескерту: Тыңдалым материалының көлемі: 30 сек - 1мин.
15. Оқылым:
1) сөздер мен сөйлемдердің құрылымын сызба арқылы түсініп, тани білу (сөздегі буын санын, сөйлемдегі сөз санын анықтау);
2) сөздің мағынасын, сөйлемде айтылған ойды түсіну;
3) қазақ тіліндегі жұп дыбыстардың (а-ә, о-ө, ұ-ү, ы-і, л-р, н-ң, с-з, с-ш, ж-ш, п-б, к-қ, г-ғ) ерекшеліктерін тану, өзге тілден енген сөздерде кездесетін дыбыстарды дұрыс айтуға үйрету;
4) сөйлемді (2-6 сөз), мәтінді (4-10 сөйлем) түсініп, дауыстап оқу;
5) буындап оқудан сөзді үзбей, толық оқуға үйрету.
Ескерту: оқуға берілген мәтіннің көлемі әліппе кезеңінің басында 4-6 сөйлемнен, соңында 10 сөйлемнен аспауы керек. Әр сөйлемдегі сөздердің саны 2-6-дан аспауы керек.
16. Жазылым:
1) жазуға дайындық (дұрыс отырғызу, жарықтың дұрыс түсуі, дәптердің көлбеу орналасуы және жазу кезінде қарындаш/қаламды ұстай білу); парақтағы кеңістікті бағдарлай білуді қалыптастыру (жазу жолын, жоларалық кеңістікті, жазу жолының жоғарғы және төменгі сызықтары мен тік көлбеу сызықтардан шықпау); сурет салу, штрихтау, бастыра жазу, әріп элементтерін жазу;
2) сурет бойынша сөйлем құрастыру, берілген сөздерден сөйлемдер құрастыру, сөйлемдегі сөздердің санын анықтау, сөйлемдердің графикалық модельдерін құру;
3) көркем жазу нормаларын сақтай отырып, әріп элементтерін, бас және кіші әріптерді, буын, сөз, сөйлемді және оларды байланыстыра жазу;
4) сөйлемнің басындағы сөзді бас әріптен жазу, сөйлем ішінде сөздердің бөлек жазылуы, сөйлемнің соңына тыныс белгісін қою;
5) қарапайым сұрақтарға жазбаша жауап беру, сюжетті суретке қарап мәтін құрастыру;
6) қатесіз, көркем жазу дағдыларын қалыптастыру.
2-параграф. "Алифбе" оқу пәні бойынша күтілетін нәтижелер
17. Әліппеге дейінгі кезеңдегі күтілетін нәтижелер:
1) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы бастапқы тілдік ұғымдарды түсінеді;
2) сұрақты тыңдайды және оны түсінеді, сұрақтарға жауап береді;
3) сөйлем, сөз, буын, дыбыстың графикалық сызбасын таниды;
4) сөзге дыбыстық талдау жасайды;
5) көмекші құралдар (тірек сызба, сюжетті сурет) арқылы оқиғаның ретін сақтай отырып баяндайды;
6) коммуникативтік қатынаста сөз әдебін (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, өтініш айту, рұқсат сұрау, қоштасу) дұрыс қолдана алады;
7) дәптер бетінде берілген суреттерді бояйды, әріп элементтерін, үзік сызықтарды бастырып жүргізеді, жазады.
18. Әліппе кезеңіндегі күтілетін нәтижелер:
1) дыбыс пен әріпті таниды, оларды бір-бірінен ажыратады;
2) мәтіннен сөйлемді, сөйлемнен сөзді, сөзден буынды, буыннан дыбысты бөледі, жаңа үйренген дыбысты анықтайды;
3) дауысты дыбыстардың буын құрайтынын біледі, сөздегі буын санын анықтайды;
4) оқу түрлерін (буындап оқу, сөздерді тұтас оқу, мәнерлеп оқу) қолданады, түсініп оқиды;
5) дыбыстарды дұрыс дыбыстайды, оның мағына ажыратушы қызметін түсінеді;
6) сызба-модель, сурет белгілері арқылы сөз, сөйлем, шағын мәтін құрастырады;
7) сөйлеу барысында жалғауларды дұрыс қолданады;
8) тақырыбы мен иллюстрациясы бойынша мәтіннің мазмұнын болжайды, өз ойын білдіреді;
9) мұғалімнің қолдауымен мәтіннің, сюжетті суреттің мазмұны бойынша сұрақ қоя алады, сұраққа жауап береді;
10) сөйлемді бас әріптен бастап жазып, соңына тиісті тыныс белгісін қояды;
11) айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді еске сақтап, естуі бойынша жазады;
12) көркем жазу талаптарына сай, жазу жолы, жол аралығын, жолдың жоғарғы және төменгі сызықтарын сақтап, әріптің, әріптердің өзара байланыс элементтерін жазады;
13) ана тілін, Отанын, халқын, мәдениеті мен салт-дәстүрін құрметтей біледі;
14) еліміздің рәміздерін (Әнұран, Елтаңба, Ту) біледі.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 8-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Бағдарлама құрылымы мен мазмұны А. Байтұрсынұлының, сонымен қатар Қ.Абдуллаеваның мынадай ұстанымдары негізінде айқындалды, олар оқулық жазуда басшылыққа алынады:
1) оңайдан қиынға, жеңілден күрделіге өту;
2) білімді тәжірибе арқылы өздігінен алу.
3. "Обучение грамоте" оқу пәнінің мақсаты – білім алушының оқу-жазу дағдыларын жетілдіру және тілін дамыту.
4. Оқу бағдарламасының міндеттері білім алушының мынадай дағдыларын қалыптастыруды көздейді:
1) сөзді тұтас оқуға, мәтінді түсініп оқуға, мәнерлеп оқуға және шапшаң оқуға машықтандыру;
2) жазу дағдысын (қатесіз, сауатты, көркем жазу) қалыптастыру;
3) сөздік қорын байыту;
4) коммуникативтік дағдыларын (өз ойын толық жеткізе білу, өзгенің пікірімен санаса білу, әңгімелесу, сөйлеу әдебін сақтау) қалыптастыру;
5) тілдік бірліктерді (мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс) ажырату, салыстыру, топтастыру, талдау дағдыларын дамыту;
6) тілдік білімі мен дағдыларын тәжірибеде қолдана алу;
7) кітап оқуға қызығушылығын ояту, сөз өнеріне баулу;
8) танымдық, шығармашылық қабілетін дамыту;
9) ана тіліне, Отанына, туған еліне, оның мәдениеті мен салт-дәстүріне деген сүйіспеншілігін арттыру арқылы рухани-адамгершілік қасиеттерін дамыту;
10) жеке тұлғалық қасиеті мен әлеуетін ашу;
11) тұрақты зейіні мен есте сақтауын, логикалық ойлауы мен білім алуға деген қызығушылығын қалыптастыру;
12) физиологиялық ерекшеліктерін ескеру және санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау.
2-тарау. "Обучение грамоте" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Обучение грамоте" оқу пәнінің мазмұны
5. "Обучение грамоте" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі аптасына 6 сағатты, ІІ жартыжылдықта барлығы 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. Оқу пәнінің мазмұны:
1) негізгі тілдік бірліктерден (мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс);
2) қазақ тілі бойынша қарапайым грамматикалық дағдылардан;
3) орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық нормалардың қарапайым түсініктерінен;
4) балалар әдебиетінен (ауыз әдебиеті мен көркем әдебиет) құралады.
7. "Обучение грамоте" оқу пәнін оқыту әліппеден кейінгі кезең бойынша ІІ жартыжылдықта "Оно тили" оқулығы арқылы жүзеге асырылады.
8. Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттері:
1) тыңдалым, айтылым әрекеттері арқылы сөз өнеріне баулу;
2) ауызша тіл мен жазба тілін дұрыс дамыту;
3) мәтінді дұрыс оқу, түсініп оқу, мәнерлеп оқу, шапшаң оқу дағдыларын қалыптастыру;
4) ауыз әдебиет үлгілері мен көркем шығармалар арқылы ұлттық құндылықтарды қадірлеуге тәрбиелеу;
5) тілдік білімнің алғашқы негіздерін меңгерту;
6) бастапқы жазу нормаларын сақтап, сауатты жазуға дағдыландыру;
7) көркем жазу дағдыларын дамыту;
8) мәтінмен жұмыста дереккөздерді пайдалана білуге машықтандыру.
Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттерін жүзеге асыруда А. Байтұрсынұлының жалқылаулы-жалпылау әдісі, тұтас сөзді әдісі, жазу-оқу әдісі басшылыққа алынды.
9. "Обучение грамоте" оқу пәнінің базалық білім мазмұны.
Тыңдалым мен айтылым:
1) тыңдалым материалының мазмұнын түсіну; сұраққа дұрыс әрі нақты жауап беру; сөз мағынасын түсіну; сөзді дұрыс қолдана білу; сөз әдебін сақтай отырып, өз ойын айта алу;
2) сөйлеу барысында ым-ишара, қимылды қолдану; сөз сазын (ырғақ, екпін, әуен, қарқын, кідіріс) сақтау; ертегі айту; өлең, санамақ, мақал-мәтел, жаңылтпаш, жұмбақты жатқа айту;
3) орфоэпия: сөзді үндестік заңына сәйкес айта білу; жаңылтпаш айта білу, ойын жаттығуларын орындай алу;
4) сөздік қорын байыту, сөздерден сөйлем, сөйлемдерден шағын мәтін құрау;
5) тыңдалым материалын мазмұндау, сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрау; көрген-білгені, естігені туралы әңгімелеу;
6) сөйлеу барысында (әңгімелесу, әңгімелеу, пікір алмасу, сахналау, рөлдік ойындар) сөз әдебіне үйрену;
10. Оқылым:
1) сөздің мағынасын, сөйлемде айтылған ойды түсіну;
2) сөйлемді, мәтінді дауыстап оқу; мәнерлеп, түсініп оқу, мұғалімнің қолдауымен мәтіннен қажет ақпаратты тауып оқу;
3) айтылу мақсатына қарай сөйлемнің интонациясын (хабарлы, лепті, сұраулы) сақтап оқу;
4) сөздерді оқу барысында дыбыс үндестігін сақтау;
5) сөздердің мағынасын (мәндес; мағынасы қарама-қарсы; айтылуы бірдей, мағынасы әртүрлі сөздер) ажырату, сөздік қорын байыту;
6) мәтін тақырыбын "Кім (не) туралы?" деген сауалдар арқылы анықтау, оқылған мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру;
7) оқыған мәтіні бойынша өз ойын, алған әсерін білдіру;
8) әліпби ретімен құрылған дереккөздерден (суретті кітап, сөздік, анықтамалық, энциклопедия) мұғалімнің қолдауымен қажетті ақпараттарды табу;
9) сурет, сызба түрінде берілген ақпаратты түсіну;
Ескерту: көркем шығарма көлемі – 45-65 сөз, ғылыми-танымдық мәтін көлемі – 20-30 сөз.
ІІ жартыжылдықтың соңында оқу жылдамдығының нормасы: минутына 25-30 сөз; шылау, одағай, еліктеу сөздер, қос сөздер жеке сөз ретінде саналады.
11. Балалар әдебиетінен (ауыз әдебиеті мен көркем әдебиет) тілі жеңіл, Отан, туған жер, табиғат, жан-жануарлар, отбасы, еңбек, денсаулық туралы мәтіндер беріледі.
12. Жазылым:
1) әріптерді талапқа сай көркем жазу; әріптерді бір-бірімен дұрыс байланыстырып, үздіксіз әрі үзбей (ырғақты) жазу;
2) әр сөйлемнің бас әріптен басталатынын, сөйлем ішіндегі сөздердің бөлек жазылатынын, сөйлемнің соңына тыныс белгі қойылатынын білу, қолдану;
3) көшіріп жазу және есту, есте сақтау арқылы сөздерді (7-10 сөз), жай сөйлемдерді (3-4 сөйлем) жатқа жазу, жазғанын үлгіге қарап тексеру;
4) сөздерден сөйлем, сөйлемдерден шағын мәтін құрау;
5) сауатты және көркем жазуға дағдылану;
6) заттың атын, сынын, санын, қимылын білдіретін сөздерді дұрыс қолдану;
7) бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі аттары, жер-су атаулары, үй жануарларына арнайы қойылған аттар) ажырату, дұрыс жазу;
8) сөйлеу барысында жалғауларды қолдана білу;
9) мұғалімнің қолдауымен сөзді тасымалдау.
Ескерту:
2-жартыжылдық бойынша жазба жұмыстарының көлемі: сөздік диктант – 4-5 сөз, диктант – 12-20 сөз, мазмұндама – 10-15 сөз, мәтінді көшіріп жазу – 10-20 сөз, шығармашылық мәтін – 3-4 сөйлем (10-15 сөз). Жазба жұмыстарының санын мұғалім білім алушылардың меңгеру деңгейі мен қажеттілігіне орай белгілейді. Жазба жұмыстарын күнделікті жүйелі ұйымдастыру ұсынылады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші саны негізгі дағдылардың ретін, төртінші саны оқу мақсатының ретін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" – сынып, "2.1" – негізгі дағдылар, "1" – оқу мақсатының реті.
14. Оқу мақсаттары күтілетін нәтиже түрінде айқындалған:
Тыңдалым мен айтылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
1.1 Тинглаш материаллари орқали тилга оид дастлабки тушунчаларни Әзлаштириш | 1.1.1.1. Матн, гап, сӘз, бӘғин, товуш ?ақида дастлабки тушунчаларини тушуниш. |
1.2 Тингланган материални баҰн қилиш | 1.1.2.1 Ұрдамчи материаллар (таянч чизма,сюжетли расм) орқали воқеанинг кетма-кетлигини сақлаган ?олда баҰн қилиш; |
1.3 Воқеани тахминлаш | 1.1.3.1 Мавзу ва иллюстрация бӘйича матннинг мазмунини тахминлаш; |
1.4 Коммуникатив мулоқотда тил меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 1.1.4.1 Коммуникатив мулоқот давомида нутқ маданияти меъҰрлардан (саломлашиш, миннатдорчилик билдириш, узр сӘраш, илтимос қилиш, рухсат сӘраш, хайрлашиш) тӘғри фойдаланиш; |
1.5 Тингловчининг диққатини жалб қилиш. |
1.1.5.1 нарса ва ?одисаларни таърифлаш ва таққослаш учун керак бӘлган сӘзлардан фойдаланиш; |
1.6 Тингланган материал юзасидан Әз фикрини билдириш. | 1.1.6.1 Тингланган материалга Әз фикрини билдириш; |
1.7 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш . | 1.1.7.1 Сюжетли расм асосида қисқа ?икоя тузиш; |
1.8 СӘзларни орфоэпик меъҰрига мос тӘғри талаффуз қилиш. | 1.1.8.1 СӘзларни о?ангий қонунига мувофиқ тӘғри талаффуз қилиш. |
Оқылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
2.1 Ўқиш турларини қӘллаш | 1.2.1.2 Әқишнинг турларидан (бутун Әқиш, ифодали Әқиш, тушуниб Әқиш) фойдаланиш; |
2.2 Матннинг мавзуси ва асосий фикрни аниқлаш | 1.2.2.1 Әқитувчи Ұрамида матн ким (нима) ?ақида эканлигини аниқлаш; |
2.3 Матннинг таркибий қисмларини аниқлаш | 1.2.3.1 Әқитувчи Ұрдамида алмаштириб берилган матн қисмларини Әз Әрнига тӘғри жойлаштириш; |
2.4 матндаги сӘзларнинг маъносини тушуниш | 1.2.4.1 Әқитувчи Ұрдамида сӘзларнинг маъноларини (маънодош;қарама қарши; айтилиши бир хил маъноси ?ар хил) ажрата олиш; |
2.5 Матн мазмуни бӘйича савол тузиш ва жавоб бериш | 1.2.5.1 Әқитувчи Ұрдамида матн мазмуни ва сюжетли расм бӘйича саволлар тузиш ва уларга жавоб бериш |
2.6 Матннинг жанрини аниқлаш. | 1.2.6.1 Әқитувчи Ұрдамида матн жанрини ( топишмоқ, мақол матал, шеър, ?икоя, эртак) аниқлаш; |
2.7 Турли манбалардан керакли ахборот олиш | 1.2.7.1 Әқитувчи Ұрдамида манбалардан (луғат, маълумотнома, расмли китоб, энциклопедия) ахборот топиш; |
2.8 Товуш ва ?арфни таниш, уларни фарқлаш | 1.2.8.2 унли ва ундош товушларни ажратиш, ундош товушларнинг жарангли ва жарангсиз бӘлишини тушуниш |
Жазылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
3.1 Режа тузиш |
1.3.1.1 Сюжетли расмларнинг кетма-кетлигини аниқлаш, сарлав?а қӘйиш орқали содда режа тузиш; |
3.2 Ўқиш ва тинглашга оид материалларнинг мазмунини Ұзиш | 1.3.2.1 * Әқитувчи Ұрдамида Әқилган, тинглаган материал асосида қисқа баҰн Ұзиш; |
3.4 Турли хил матнлар тузиш. | 1.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида қисқа матнларни (хат, табрикнома, эълон) Ұзиш; |
3.5 Хатоларни топиш ва тузатиш. | 1.3.5.1 Әқитувчи Ұрдамида сӘз, гап, матнни текшириш ва хатоларни тузатиш; |
3.6 Хуснихат талабларига риоя қилиш. | 1.3.6.1 Ұзиш қаторини, сатр чизиқлари оралиғини,сатрнинг қуйи ва юқори чизиғини сақлаган ?олда, ?арф элементлари ва ?арфларни бир- бири билан туташтириб, каллиграфик талабларга мос Ұзиш. |
Тілдік норманың қолданысы | |
4.1 Орфографик кӘникмалар | 1.4.1.1 айтилиши ва Ұзилиши бир хил бӘлган сӘзларни кӘчириш ва эшитиш орқали эсда сақлаб Ұзиш |
1.4.1.2 Әқитувчи Ұрдамида сӘзларни тӘғри бӘғинга бӘлиш ва бӘғинга бӘлинмайдиган сӘзларни билиш; | |
1.4.1.3 бош ?арфлар билан Ұзилган сӘзларни (кишилар исмлари, ер сув номлари, ?айвонларга қӘйиладиган номлар) аниқлаш; | |
4.2 Грамматик кӘникмалар | 1.4.2.1 нарсаларнинг номини, ?аракатини,белгисини, сонини билдирадиган сӘзларни ажратиш ва Әз Әрнида қӘллаш |
4.3 Пунктацион кӘникмалар | 1.4.3.1 гапни бош ?арф билан Ұзиб, охирига тегишли тиниш белгисини қӘйиш. |
15. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
16. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асырудың ұзақ мерзімді жоспары (оқыту өзбек тілінде)
Кезең | Тыңдалым мен айтылым | Оқылым | Жазылым | Тілдік норманың қолданысы |
3-тоқсан | ||||
Алифбе- |
1.1.1.1. Матн, гап, сӘз, бӘғин, товуш ?ақида дастлабки тилда оид тушунчаларини тушуниш; |
1.2.1.2 Әқишнинг турларидан (бутун Әқиш, ифодали Әқиш, тушуниб Әқиш) фойдаланиш; |
1.3.1.1 Сюжетли расмларнинг кетма-кетлигини аниқлаш, сарлав?а қӘйиш орқали содда режа тузиш; |
1.4.1.1* айтилиши ва Ұзилиши бир хил бӘлган сӘзларни кӘчириш ва эшитиш орқали эсда сақлаб Ұзиш; |
4-тоқсан | ||||
Алифбе-дан кейинги давр |
1.1.3.1* Мавзу ва иллюстрация бӘйича матннинг мазмунини тахминлаш; |
1.2.1.2 Әқиш турларидан фойдаланиш (тӘлиқ Әқиш, ифодали ва равон Әқиш тушунчаси) |
1.3.1.1 сюжетдаги расмлар кетма- кетлигини аниқлаб, номлаш орқали оддий режа тузиш; |
1.4.1.1* талаффузи ва Ұзилиши бир хил сӘзларни тинглаш ва эсда сақлаб Ұзиш; |
Ескерту:
- білім алушылардың қажеттілігін ескере отырып, әр сабаққа 3-4 оқу мақсаты, оның ішінде біреуі жетекші мақсат ретінде алынады;
- "*" белгісімен көрсетілген оқу мақсатының бөлігін таңдап жүзеге асыруға болады.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 9-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Алифбо" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Алифбо" оқу пәнінің Үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Бағдарлама құрылымы мен мазмұны жалпыдидактикалық қағидаттар және А. Байтұрсынұлының әдістемелік қағидаттары негізінде, сондай-ақ оқулықтағы дыбыстар мен әріптер жүйесін баяндау М.Лутфуллоеваның әдістемесіне негізделген айқындалды:
1) дыбыспен жаттығу;
2) әрбір дыбыстың сөз жасаудағы қызметін есепке алу;
3) оңайдан қиынға, жеңілден күрделіге өту;
4) білімді тәжірибе арқылы өздігінен алу.
3. Әріпті таныту реті А. Байтұрсынұлының еңбектерімен қатар лингвист және әдіскер ғалымдардың зерттеулері негізінде, тапсырма бағдарламасындағы өзбек тілі грамматикасының құрылымы, сөздерді оқыту М.Лутфуллоеваның әдіснамасына негізінде, олардың мәтінде кездесу жиілігіне, өзара тіркесімі мен сөз жасау қызметіне қарай құрылды.
4. "Алифбо" оқу пәнінің мақсаты – әріп таныту, оқуға мен жазуға үйрету, негізгі тілдік ұғымдар мен сөйлеу әрекетінің түрлерін ұлттық рухани құндылықтар негізінде жеке тұлғаны қалыптастыру.
5. "Алифбо" оқу пәнінің міндеттері:
1) оқу әрекетіне бейімдеу;
2) дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтін (сөйлеу) туралы қарапайым түсінік (ажырату, салыстыру, топтастыру және талдау) қалыптастыру;
3) дыбыс пен әріпті (баспа және жазба түрлері) үйрету;
4) оқу (буындап оқу, тұтас оқу, түсініп оқу, мәнерлеп оқу) және жазу дағдыларын қалыптастыру;
5) коммуникативтік әрекет түрлерін жетілдіру, сөздік қорын байыту;
6) ана тіліне, Отанына, халқына, оның мәдениеті мен салт-дәстүріне құрметпен қарай білуге үйрету, ұлттық рухани құндылықтарды бойына сіңіру.
2-тарау. "Алифбо" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Алифбо" оқу пәнінің мазмұны
6. "Алифбо" оқу пәні бойынша оқу жүктемесі аптасына 6 сағаттан, барлығы І жартыжылдықта 96 сағатты құрайды.
7. Оқу пәнінің мазмұны:
1) тәжік тілінің дыбыстық және әріптік жүйесінен;
2) негізгі тілдік бірліктерден (дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтін);
3) тәжік тілі бойынша қарапайым грамматикалық дағдылардан;
4) орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық нормалардың қарапайым түсініктерінен құралады.
8. "Алифбо" оқу пәнін оқыту екі кезең бойынша (әліппеге дейінгі кезең – 12 сағат, әліппе кезеңі – 84 сағат) ұйымдастырылады.
9. "Алифбо" оқу пәнінің мазмұны І жартыжылдықта "Алифбо" оқулығы (әліппеге дейінгі және әліппе кезеңдері) арқылы жүзеге асырылады.
10. Әліпбидегі әріптер мен әрбір әріптің дыбыстық мәнін, қарапайым тілдік ұғым мен түсініктерді меңгертудің реті мен көлемі:
1) 1-тоқсан: тілдік ұғымдар туралы қарапайым түсінік (сөйлеу дағдылары) (әліппеге дейінгі кезең) – 12 сағат;
о, а, л, н, м, қайталау (2 сағат) – 12 сағат;
р, ш, х, у, ?, с, з, и, к, в, д, қайталау (2 сағат) – 24 сағат;
Ескерту: әріппен танысуға 2 сағат, қалған сағат мұғалімнің қалауы бойынша қайталауға бөлінеді.
2-тоқсан: п, т, б, г, е, ф, ғ, қ, қайталау (3 сағат) – 12 сағат;
ч, ?, э, ?, ? , й, Ұ, я, ю, ж, ъ, алфавит – 2 сағат, қайталау (4 сағат) – 24 сағат.
Ескерту: ?, й, ? – 3 сағат, ж, ъ 1 сағаттан; қалған дыбыстар мен әріптерге 2 сағат беріледі.
11. Әліппеге дейінгі кезеңнің міндеттері:
1) оқу әрекетіне қызығушылығын ояту;
2) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы қарапайым түсінік қалыптастыру;
3) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс сызба-модельдерін ажырату және қолдану дағдыларын қалыптастыру;
4) сөзге дыбыстық талдау жүргізу: сөздегі буын санын анықтау, сөз ішіндегі дыбыстарды екі, үш буынды сөзбен анықтау; дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырату;
5) жазуға дайындық кезеңінде - қолдың ұсақ моторикасын дамыту (бояу, сурет салу, түрлі бағытта сызықтар жүргізу, сұлба салу, әріп элементтерін жазу).
6) тыңдай білуге және сұрақты түсінуге, сұрақтарға дұрыс жауап беруге үйрету.
Ескерту: тыңдау материалының көлемі 10 сөйлемнен, өлең шумақтары 3-тен аспауы керек.
12. Әліппе кезеңінің міндеттері:
1) қазақ әліпбиінің дыбыс пен әріптерін таныту, дыбыстардың айтылуына жаттықтыру;
2) дауысты және дауыссыз дыбыс түрлерін ажыратуға жаттықтыру;
3) әріптердің баспа және жазба түрлерін үйрету;
4) дыбыстан буын, буыннан сөз, сөзден сөйлем құрауға, жазуға, оқуға үйрету;
5) дұрыс, үзбей, буындап оқу дағдыларын қалыптастыру;
6) көркем жазу дағдыларын қалыптастыру;
7) сөздік қорын байыту, өз ойын жеткізе білуге үйрету;
8) негізгі тыныс белгі түрлерін (нүкте, сұрау белгісі, леп белгісі) қолдана білуді қалыптастыру;
9) ұлттық рухани құндылықтарға деген сүйіспеншілікті қалыптастыру.
Ескерту:
І жартыжылдық бойынша жазба жұмыстарының көлемі: әліппеге дейінгі кезеңде графикалық диктант – 1-3 таңба, әліппе кезеңінде әріптік диктант – 3-5 әріп, буын диктанты – 3-6 буын, сөздік диктант – 2-5 сөз, диктант – 3-12 сөз. Жазба жұмыстарының санын мұғалім білім алушылардың меңгеру деңгейі мен қажеттілігіне орай айқындайды. Жазба жұмыстарын күнделікті жүйелі ұйымдастыру ұсынылады.
13. "Алифбо" оқу пәнінің базалық білім мазмұны.
14. Тыңдалым мен айтылым:
1) мұғалімнің, өзге білім алушылардың сөзін тыңдай білу, тыңдалым мәнін түсіну, сұраққа дұрыс әрі нақты жауап беруді қалыптастыру; коммуникативтік мақсаттарына сәйкес қарым-қатынас дағдыларын дамыту;
2) ертегі айту; өлең, санамақ, мақал-мәтел, жаңылтпаш, жұмбақты жатқа айту;
3) дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырата білуді; буын, сөзді буынға бөлу; дауысты дыбыстардың буын құрау дағдыларын қалыптастыру;
4) дыбыстың әріппен жазылуын; сөздің дыбыстық және әріптік құрамының сәйкестігін/ сәйкес еместігін анықтау;
5) сөздік қорын байыту; сөзді тіркестіре білу, сөйлем және шағын мәтін (сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрау; көрген-білгені, естігені туралы әңгімелеу) құрай білу;
6) сөз әдебінің формаларын қолдану (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, өтініш айту, рұқсат сұрау, қоштасу).
Ескерту: Тыңдалым материалының көлемі: 30 сек - 1мин.
15. Оқылым:
1) сөздер мен сөйлемдердің құрылымын сызба арқылы түсініп, тани білу (сөздегі буын санын, сөйлемдегі сөз санын анықтау);
2) сөздің мағынасын, сөйлемде айтылған ойды түсіну;
3) қазақ тіліндегі жұп дыбыстардың (а-ә, о-ө, ұ-ү, ы-і, л-р, н-ң, с-з, с-ш, ж-ш, п-б, к-қ, г-ғ) ерекшеліктерін тану, өзге тілден енген сөздерде кездесетін дыбыстарды дұрыс айтуға үйрету;
4) сөйлемді (2-6 сөз), мәтінді (4-10 сөйлем) түсініп, дауыстап оқу;
5) буындап оқудан сөзді үзбей, толық оқуға үйрету.
Ескерту: оқуға берілген мәтіннің көлемі әліппе кезеңінің басында 4-6 сөйлемнен, соңында 10 сөйлемнен аспауы керек. Әр сөйлемдегі сөздердің саны 2-6-дан аспауы керек.
16. Жазылым:
1) жазуға дайындық (дұрыс отырғызу, жарықтың дұрыс түсуі, дәптердің көлбеу орналасуы және жазу кезінде қарындаш/қаламды ұстай білу); парақтағы кеңістікті бағдарлай білуді қалыптастыру (жазу жолын, жоларалық кеңістікті, жазу жолының жоғарғы және төменгі сызықтары мен тік көлбеу сызықтардан шықпау); сурет салу, штрихтау, бастыра жазу, әріп элементтерін жазу;
2) сурет бойынша сөйлем құрастыру, берілген сөздерден сөйлемдер құрастыру, сөйлемдегі сөздердің санын анықтау, сөйлемдердің графикалық модельдерін құру;
3) көркем жазу нормаларын сақтай отырып, әріп элементтерін, бас және кіші әріптерді, буын, сөз, сөйлемді және оларды байланыстыра жазу;
4) сөйлемнің басындағы сөзді бас әріптен жазу, сөйлем ішінде сөздердің бөлек жазылуы, сөйлемнің соңына тыныс белгісін қою;
5) қарапайым сұрақтарға жазбаша жауап беру, сюжетті суретке қарап мәтін құрастыру;
6) қатесіз, көркем жазу дағдыларын қалыптастыру.
2-параграф. "Алифбо" оқу пәні бойынша күтілетін нәтижелер
17. Әліппеге дейінгі кезеңдегі күтілетін нәтижелер:
1) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы бастапқы тілдік ұғымдарды түсінеді;
2) сұрақты тыңдайды және оны түсінеді, сұрақтарға жауап береді;
3) сөйлем, сөз, буын, дыбыстың графикалық сызбасын таниды;
4) сөзге дыбыстық талдау жасайды;
5) көмекші құралдар (тірек сызба, сюжетті сурет) арқылы оқиғаның ретін сақтай отырып баяндайды;
6) коммуникативтік қатынаста сөз әдебін (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, өтініш айту, рұқсат сұрау, қоштасу) дұрыс қолдана алады;
7) дәптер бетінде берілген суреттерді бояйды, әріп элементтерін, үзік сызықтарды бастырып жүргізеді, жазады.
18. Әліппе кезеңіндегі күтілетін нәтижелер:
1) дыбыс пен әріпті таниды, оларды бір-бірінен ажыратады;
2) мәтіннен сөйлемді, сөйлемнен сөзді, сөзден буынды, буыннан дыбысты бөледі, жаңа үйренген дыбысты анықтайды;
3) дауысты дыбыстардың буын құрайтынын біледі, сөздегі буын санын анықтайды;
4) оқу түрлерін (буындап оқу, сөздерді тұтас оқу, мәнерлеп оқу) қолданады, түсініп оқиды;
5) дыбыстарды дұрыс дыбыстайды, оның мағына ажыратушы қызметін түсінеді;
6) сызба-модель, сурет белгілері арқылы сөз, сөйлем, шағын мәтін құрастырады;
7) сөйлеу барысында жалғауларды дұрыс қолданады;
8) тақырыбы мен иллюстрациясы бойынша мәтіннің мазмұнын болжайды, өз ойын білдіреді;
9) мұғалімнің қолдауымен мәтіннің, сюжетті суреттің мазмұны бойынша сұрақ қоя алады, сұраққа жауап береді;
10) сөйлемді бас әріптен бастап жазып, соңына тиісті тыныс белгісін қояды;
11) айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді еске сақтап, естуі бойынша жазады;
12) көркем жазу талаптарына сай, жазу жолы, жол аралығын, жолдың жоғарғы және төменгі сызықтарын сақтап, әріптің, әріптердің өзара байланыс элементтерін жазады;
13) ана тілін, Отанын, халқын, мәдениеті мен салт-дәстүрін құрметтей біледі;
14) еліміздің рәміздерін (Әнұран, Елтаңба, Ту) біледі.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 10-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша Үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Бағдарлама құрылымы мен мазмұны А. Байтұрсынұлының мынадай ұстанымдары негізінде айқындалды, олар оқулық жазуда басшылыққа алынады:
1) оңайдан қиынға, жеңілден күрделіге өту;
2) білімді тәжірибе арқылы өздігінен алу.
3. "Обучение грамоте" (Забони модар?) оқу пәнінің мақсаты – білім алушының оқу-жазу дағдыларын жетілдіру және тілін дамыту.
4. Оқу бағдарламасының міндеттері білім алушының мынадай дағдыларын қалыптастыруды көздейді:
1) сөзді тұтас оқуға, мәтінді түсініп оқуға, мәнерлеп оқуға және шапшаң оқуға машықтандыру;
2) жазу дағдысын (қатесіз, сауатты, көркем жазу) қалыптастыру;
3) сөздік қорын байыту;
4) коммуникативтік дағдыларын (өз ойын толық жеткізе білу, өзгенің пікірімен санаса білу, әңгімелесу, сөйлеу әдебін сақтау) қалыптастыру;
5) тілдік бірліктерді (мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс) ажырату, салыстыру, топтастыру, талдау дағдыларын дамыту;
6) тілдік білімі мен дағдыларын тәжірибеде қолдана алу;
7) кітап оқуға қызығушылығын ояту, сөз өнеріне баулу;
8) танымдық, шығармашылық қабілетін дамыту;
9) ана тіліне, Отанына, туған еліне, оның мәдениеті мен салт-дәстүріне деген сүйіспеншілігін арттыру арқылы рухани-адамгершілік қасиеттерін дамыту;
10) жеке тұлғалық қасиеті мен әлеуетін ашу;
11) тұрақты зейіні мен есте сақтауын, логикалық ойлауы мен білім алуға деген қызығушылығын қалыптастыру;
12) физиологиялық ерекшеліктерін ескеру және санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау.
2 тарау. "Обучение грамоте" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Обучение грамоте" оқу пәнінің мазмұны
5. "Обучение грамоте" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі аптасына 6 сағатты, ІІ жартыжылдықта барлығы 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. Оқу пәнінің мазмұны:
1) негізгі тілдік бірліктерден (мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс);
2) қазақ тілі бойынша қарапайым грамматикалық дағдылардан;
3) орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық нормалардың қарапайым түсініктерінен;
4) балалар әдебиетінен (ауыз әдебиеті мен көркем әдебиет) құралады.
7. "Обучение грамоте" оқу пәнін оқыту әліппеден кейінгі кезең бойынша ІІ жартыжылдықта "Обучение грамоте" оқулығы арқылы жүзеге асырылады.
8. Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттері:
1) тыңдалым, айтылым әрекеттері арқылы сөз өнеріне баулу;
2) ауызша тіл мен жазба тілін дұрыс дамыту;
3) мәтінді дұрыс оқу, түсініп оқу, мәнерлеп оқу, шапшаң оқу дағдыларын қалыптастыру;
4) ауыз әдебиет үлгілері мен көркем шығармалар арқылы ұлттық құндылықтарды қадірлеуге тәрбиелеу;
5) тілдік білімнің алғашқы негіздерін меңгерту;
6) бастапқы жазу нормаларын сақтап, сауатты жазуға дағдыландыру;
7) көркем жазу дағдыларын дамыту;
8) мәтінмен жұмыста дереккөздерді пайдалана білуге машықтандыру.
Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттерін жүзеге асыруда А. Байтұрсынұлының жалқылаулы-жалпылау әдісі, тұтас сөзді әдісі, жазу-оқу әдісі басшылыққа алынды.
9. "Обучение грамоте" оқу пәнінің базалық білім мазмұны.
Тыңдалым мен айтылым:
1) тыңдалым материалының мазмұнын түсіну; сұраққа дұрыс әрі нақты жауап беру; сөз мағынасын түсіну; сөзді дұрыс қолдана білу; сөз әдебін сақтай отырып, өз ойын айта алу;
2) сөйлеу барысында ым-ишара, қимылды қолдану; сөз сазын (ырғақ, екпін, әуен, қарқын, кідіріс) сақтау; ертегі айту; өлең, санамақ, мақал-мәтел, жаңылтпаш, жұмбақты жатқа айту;
3) орфоэпия: сөзді үндестік заңына сәйкес айта білу; жаңылтпаш айта білу, ойын жаттығуларын орындай алу;
4) сөздік қорын байыту, сөздерден сөйлем, сөйлемдерден шағын мәтін құрау;
5) тыңдалым материалын мазмұндау, сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрау; көрген-білгені, естігені туралы әңгімелеу;
6) сөйлеу барысында (әңгімелесу, әңгімелеу, пікір алмасу, сахналау, рөлдік ойындар) сөз әдебіне үйрену;
10. Оқылым:
1) сөздің мағынасын, сөйлемде айтылған ойды түсіну;
2) сөйлемді, мәтінді дауыстап оқу; мәнерлеп, түсініп оқу, мұғалімнің қолдауымен мәтіннен қажет ақпаратты тауып оқу;
3) айтылу мақсатына қарай сөйлемнің интонациясын (хабарлы, лепті, сұраулы) сақтап оқу;
4) сөздерді оқу барысында дыбыс үндестігін сақтау;
5) сөздердің мағынасын (мәндес; мағынасы қарама-қарсы; айтылуы бірдей, мағынасы әртүрлі сөздер) ажырату, сөздік қорын байыту;
6) мәтін тақырыбын "Кім (не) туралы?" деген сауалдар арқылы анықтау, оқылған мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру;
7) оқыған мәтіні бойынша өз ойын, алған әсерін білдіру;
8) әліпби ретімен құрылған дереккөздерден (суретті кітап, сөздік, анықтамалық, энциклопедия) мұғалімнің қолдауымен қажетті ақпараттарды табу;
9) сурет, сызба түрінде берілген ақпаратты түсіну;
Ескерту: көркем шығарма көлемі – 45-65 сөз, ғылыми-танымдық мәтін көлемі – 20-30 сөз.
ІІ жартыжылдықтың соңында оқу жылдамдығының нормасы: минутына 25-30 сөз; шылау, одағай, еліктеу сөздер, қос сөздер жеке сөз ретінде саналады.
11. Балалар әдебиетінен (ауыз әдебиеті мен көркем әдебиет) тілі жеңіл, Отан, туған жер, табиғат, жан-жануарлар, отбасы, еңбек, денсаулық туралы мәтіндер беріледі.
12. Жазылым:
1) әріптерді талапқа сай көркем жазу; әріптерді бір-бірімен дұрыс байланыстырып, үздіксіз әрі үзбей (ырғақты) жазу;
2) әр сөйлемнің бас әріптен басталатынын, сөйлем ішіндегі сөздердің бөлек жазылатынын, сөйлемнің соңына тыныс белгі қойылатынын білу, қолдану;
3) көшіріп жазу және есту, есте сақтау арқылы сөздерді (7-10 сөз), жай сөйлемдерді (3-4 сөйлем) жатқа жазу, жазғанын үлгіге қарап тексеру;
4) сөздерден сөйлем, сөйлемдерден шағын мәтін құрау;
5) сауатты және көркем жазуға дағдылану;
6) заттың атын, сынын, санын, қимылын білдіретін сөздерді дұрыс қолдану;
7) бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі аттары, жер-су атаулары, үй жануарларына арнайы қойылған аттар) ажырату, дұрыс жазу;
8) сөйлеу барысында жалғауларды қолдана білу;
9) мұғалімнің қолдауымен сөзді тасымалдау.
Ескерту: 2-жартыжылдық бойынша жазба жұмыстарының көлемі: сөздік диктант – 4-5 сөз, диктант – 12-20 сөз, мазмұндама – 10-15 сөз, мәтінді көшіріп жазу – 10-20 сөз, шығармашылық мәтін – 3-4 сөйлем (10-15 сөз).
Жазба жұмыстарының санын мұғалім білім алушылардың меңгеру деңгейі мен қажеттілігіне орай белгілейді. Жазба жұмыстарын күнделікті жүйелі ұйымдастыру ұсынылады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші саны негізгі дағдылардың ретін, төртінші саны оқу мақсатының ретін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" – сынып, "2.1" – негізгі дағдылар, "1" – оқу мақсатының реті.
14. Оқу мақсаттары күтілетін нәтиже түрінде айқындалған:
Тыңдау (тыңдау) және сөйлеу | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
1.1 Кушодани мундари?аи иттилооти боздоштшуда | 1.1.1 Малака?ои асосии забонро дар бораи матн, ?умла?о, калима?о, ?и?о?о ва садо?о ом?зед. |
1.2 Материали шунидашударо нақл кунед | 1.1.2.1 Восита?ои дастгир? (диаграмма?ои ?араҰн, лав?а?ои ?икоя?о, харита?ои ?икоя?о) барои ниго? доштани якпорчагии ?икояи шумо; |
1.3 Аризаи воқе? | 1.1.3.1 Мундари?аи матнро мувофиқи мавз?ъ ва тасвир ба нақша гиред |
1.4 Муносибати коммуникатсион? ва риояи меъҰр?ои | 1.1.4.1 Истифодаи дурусти калима?ои хушмуомила дар рафтори муошират, аз қабили “салому алейкум, ташаккур, Ұр? пурсед, дархост, и?озат талаб кунед, хайрбод” |
1.5 Ба ?алби тава????и шунавандагон |
1.1.5.1 Истифода аз калима?о барои тавсифи ?адис бо ашҰ |
1.6 Фикри худро оид ба маводи шунидаатон баҰн кунед | 1.1.6.1 Назари худро дар бораи мундари?аи мо баҰн кунед |
1.7 Дар мавз?и додашуда сохтани матн | 1.1.7.1 Дар асоси диаграммаи сюжет? матни мухтасар созед |
1.8 Калима?оро мувофиқи қоида?ои имло мувофиқат кунед | 1.1.8.1 Та?рифи калима?о тибқи қонуни ?уқуқи муаллиф |
Оқылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
2.1 Истифодаи намуд?ои дониш??Ұн | 1.2.1.2 Истифодаи услуб?ои ом?зиш (таълими синтетик?, ом?зиши алоқаманд, ом?зиши эмотсионал?, ом?зиши ғайрифаъол) |
2.2 Ташаккул додани ғояи асосии мавз?и матн | 1.2.2.1 Бо Ұрии муаллим дурустии матнро тафтиш кунед. |
2.3 Қисм?ои матнро та?ия кунед | 1.2.3.1 Ч? тавр гузоштани қисм?ои матни бо Ұрии муаллим ивазшударо бидонед |
2.4 Муайян кардани маънои калима?о дар матн | 1.2.4.1 Бо Ұрии муаллим маънои калима?оро та?лил кунед (синоним?о, муқобил?о, талаффузашон монанд, вале аз ?и?ати маъно гуногун) |
2.5 Дар асоси мундари?аи матн савол?о ди?ед ва ?авоб ди?ед | 1.2.5.1 Бо Ұрии муаллим оид ба мазмуни матн, расми ?икоя савол?о ди?ед ва ба савол ?авоб ди?ед. |
2.6 Муаян кардани жанри матн | 1.2.6.1 Бо Ұрии муаллим жанри матнро азхуд кунед (тезг?як, ?а?в?, зарбулмасал, шеър, ?икоя, гул?ла) |
2.7 Аз сарчашма?ои гуногун маълумот гиред | 1.2.7.1 Бо Ұрии муаллим, истинод ба манбаъ?о (лугат?о, энсиклопедия?о, китоб?ои дарс?) |
2.8 Овоз ва ?арфро шинохтан, муаян кардан | 1.2.8.2 Донистани овоз?ое, ки пас аз калима меоянд; Садонок?ои дароз ва борикро иваз кунед Барои донистани ?удо? |
Жазылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
3.1 Банақшагир? |
1.3.1.1 Тавассути фа?мидани тартиби тасвир?ои қитъав? нақшаи умум? созед |
3.2 Мундари?аи маводи мувофиқро хонед ва нависед | 1.3.2.1 бо Ұрии муаллим дар бораи мавод?о шар? меди?ам ва менависам |
3.4 Та?аммулпазир? ба ?ама гуна матн | 1.3.4.1 навиштани ?ама гуна матн (нома, табрик, ?адя) бо Ұрии муаллим |
3.5 Исло?и хатоги?о | 1.3.5.1 Калима, чумла, тахлили матн, ислохи хатогихо бо Ұрии муаллим |
3.6 Мутобиқати талаботи дақиқии каллиграф? | 1.3.6.1 Ниго? доштани сат?и ро?, масофаи байни ро??о, канора?ои боло ва поҰни ро?, пайваст кардани унсур?ои ?арб? ва ?арб? ба ?амдигар ва ниго? доштани ?олати зарур? |
Тілдік норманы қолдану | |
4.1 Шарт?ои имло | 1.4.1.1 Фа?мидани калима?ои шабе? бо талаффуз |
1.4.1.2 бо Ұрии муаллим дуруст нусхабардор? кардани калима, калима?ое, ки нусхабардор? нашудаанд. | |
1.4.1.3 такмил додани калима?ои ?арф?ои калон (номи одамон, номи ?айвонот, номи ?айвонот) | |
4.2 Шарт?ои грамматик? | 1.4.2.1 Фарқият ва истифодаи дурусти калима?ои ифодакунандаи ном, ?ойгиршав?, рақам, ранги ашҰ (чой) |
4.3 Шарт?ои пунктуатсия | 1.4.3.1 ?умларо бо ?арфи калон оғоз кунед ва дар охири он аломати заруриро гузоред |
15. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
16. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" (оқыту тәжік тілінде) оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары (оқыту тәжік тілінде)
Кезең | Тыңдалым мен айтылым | Оқылым | Жазылым | Тілдік норманың қолданысы |
3-тоқсан | ||||
Давраи пас аз Алифбо |
1.1.1.1 Дарс?ои асосии забонро дар бораи матн, ?умла?о, калима?о, ?и?о?о ва садо?о ом?зед; |
1.2.1.2 Истифодаи намуд?ои ом?зиш (таълими як?оя, ом?зиши алоқаманд, ом?зиши э?сосот?, ом?зиши ғайрифаъол); |
1.3.1.1 бо дарки тартиби тасвир?о нақшаи умумии сюжетро та?ия намояд; |
1.4.1.1* фа?мидан ва аз Ұд кардани калима?ои шабе? бо талаффуз; |
4 тоқсан | ||||
Давраи пас аз алифбо |
1.1.3.1 * Мундари?аи матнро мувофиқи мавз?ъ ва тасвир ба нақша гиред; |
1.2.1.2 Истифодаи намуд?ои ом?зиш (таълими як?оя, ом?зиши алоқаманд, ом?зиши э?сосот?, ом?зиши ғайрифаъол); |
1.3.1.1 Тартиби тасвир?ои сюжетиро та?ия намуда, тавассути навиштан нақшаи умум? тартиб ди?ед; |
1.4.1.1* Фа?мидан ва аз Ұд кардани калима?ое, ки ба талаффуз ва навиштан шабо?ат доранд; |
Ескерту:
- білім алушылардың қажеттілігін ескере отырып, әр сабаққа 3-4 оқу мақсаты, оның ішінде біреуі жетекші мақсат ретінде алынады;
- "*" белгісімен көрсетілген оқу мақсатының бөлігін таңдап жүзеге асыруға болады.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 11-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде емес)
Ескерту. 11-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Қазақ тілі" пәнінің оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Қазақ тілі" пәнін оқытудың мақсаты – қоғамдық ортада қазақ тілінде қарым-қатынас жасау мүмкіндіктерін қамтамасыз ететін коммуникативтік дағдылардың негізін қалыптастыру және тілдік нормаларды қолдануға, сауатты жазуға үйрету.
3. Қойылған мақсатқа жету үшін мынадай міндеттердің шешілуі көзделеді:
1) тілдік дағдыларды (айтылым, тыңдалым, оқылым, жазылым) дамыту;
2) қазақ тіліндегі сөздік қорды үздіксіз дамыту әдістерін меңгерту;
3) тұрмыста, қоғамдық орындарда, мәдени орталарда қазақ тілінде қарым-қатынас жасау қабілеттері мен дағдыларын дамыту;
4) қазақ тілінде меңгерген білім, білік, дағдыларын күнделікті өмірде өз бетінше қолдануға дағдыландыру;
5) шығармашылықпен жұмыс істеуді, сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамыту.
4. "Қазақ тілі" пәні бойынша білім алушылардың білім, білік, дағдыларына қойылатын талаптар "Тілдерді меңгерудің жалпыеуропалық құзыреті" (CEFR) (Сиэфар) деңгейлерін (А1, А2, В1, В2, С1) ескере отырып, құрастырылды. Білім алушылар бастауыш сыныпты аяқтағанда, қазақ тілін қарапайым А1, А2 (бастапқы) деңгейінде меңгереді.
5. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сондай-ақ білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
6. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлесе дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты құндылықтарын бойына сіңіруіне, Отанына риясыз қызмет ететін, білімді, білікті, рухани терең азамат болып қалыптасуына көмектеседі.
2-тарау. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұны
7. Оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптарда "Қазақ тілі" пәнінің оқу жүктемесінің бөлінуі:
1) 1-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 66 сағат;
2) 2-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 3-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
4) 4-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.
Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.8. Оқыту ұйғыр/өзбек/тәжік тілінде жүргізілетін сыныптарда "Қазақ тілі" пәнінің оқу жүктемесінің бөлінуі:
1) 1-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 66 сағат;
2) 2-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 3-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
4) 4-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.9. "Қазақ тілі" оқу пәнінің 1-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестері, қарапайым тақпақтар мен санамақтар, шағын мәтіндегі жаңа сөздер, қарапайым нұсқаулар, құттықтау, пікірлер, хабарламалар, сұрақтар, затты көрсету, суретті таңдап алу, қимыл мен ым-ишара арқылы түсінгенін білдіру;
2) айтылым: танысу, өзі туралы айту, затты сипаттау, сурет/иллюстрация/постер бойынша сөйлеу, жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестері, қарапайым сұрақ-жауап, қысқаша диалог, монолог, жағдаяттар, қарапайым ("иә/жоқ", "ұнайды/ұнамайды"), "дұрыс/дұрыс емес" пікірлер;
3) оқылым: оқудың түрлері, жиі қолданылатын сөздерді тұтас оқу, қарапайым фразалар, тақпақтар мен санамақтар, иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар мен жауаптар (кім? не? қандай? қанша?), сөздік, анықтамалықтармен жұмыс, орфоэпия;
4) жазылым: жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестері, сөйлемнің соңында қойылатын тыныс белгілері, азат жол, тасымал, төл әріптердің каллиграфиясы, айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздер, орфография;
5) сөйлеу әрекеттері аясындағы тілдік дағдылар (лингвистикалық терминдер қолданылмайды) бойынша: фонетика: артикуляция, орфоэпия, қазақ тілінің төл дыбыстары, буын, интонация, сингармонизм заңы; лексика: тақырыпқа қатысты лексикалық минимум, жиі қолданылатын сөздер, бейтарап сөздер, репликалар, қаратпа сөздер; грамматика: зат атауын білдіретін сөздер (жекеше/көпше), тәуелдік жалғауы, ілік, барыс, жатыс септігі жалғаулары, заттың сынын, түрін, түсін білдіретін сөздер, заттың есебін, ретін білдіретін сөздер, жіктеу, сілтеу, сұрау мағынасындағы сөздер, бұйрық рай, болымды/болымсыз етістік, мезгілді білдіретін сөздер, модаль сөздер, сөз тіркестері, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі, жалаң және жайылма сөйлемдер.
10. "Қазақ тілі" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: тақырыпқа байланысты шағын диалог/монологтің мазмұнын түсіну, тыңдау/көру материалдарындағы негізгі ойды анықтау, тірек сөздер бойынша тақырыбын болжау, кесте толтыру және суреттерді орналастыру арқылы түсінгенін білдіру, тыңдалым бойынша жағымды/жағымсыз кейіпкерлерді ажырату;
2) айтылым: тақырып бойынша шағын диалог/монолог, сұрақтар құрастыру, пікір айту, жағдаяттарды талдау, этикет сөздерді қолдану, шағын мәтінді мазмұндау, кейіпкерлерді сипаттау, сурет/иллюстрция/постер бойынша сөйлеу, оқиғаларды және кейіпкерлерді салыстыру;
3) оқылым: оқудың түрлері, шағын мәтінді рөлге бөліп, мәнерлеп, түсініп оқу, қарапайым фразалар, мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату, сөздікпен, анықтамалықтармен жұмыс;
4) жазылым: сурет/комикс/иллюстрация бойынша мәтін құрастыру, тыңдау/көру материалдарының мазмұны, төл әріптердің каллиграфиясы, айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздер, орфография, тасымал;
5) сөйлеу әрекеттері аясындағы тілдік дағдылар (лингвистикалық терминдер қолданылмайды) бойынша: фонетика: төл дыбыстардың артикуляциясы, орфоэпия, дауыс ырғағы, буын, интонация, буын және дыбыс үндестігі; лексика: тақырыпқа қатысты лексикалық минимум, жиі қолданылатын сөздер, бейтарап сөздер, репликалар, қаратпа сөздер, антонимдер; грамматика: заттың атын (жалпы/жалқы) білдіретін сөздер, ілік, табыс, жатыс септіктері, көмекші есімдер, ауызша/жазбаша тілдегі етістіктің шақ, рай формалары, қалып етістіктері, сұрау есімдіктері, мекен үстеулер, жалғаулық шылаулар, әдеп сөздер, сөз тіркестері, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі, жай сөйлемдер мен құрмалас сөйлемдер.
11. "Қазақ тілі" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: тақырыпқа байланысты шағын диалог/монологтің мазмұнын түсіну, тыңдау/көру материалдарындағы негізгі ойды анықтау, таныс сөздер мен қысқа фразаларды ұғу, күнделікті өмірде жиі қолданылатын сұхбаттарды пікірлесуді түсіну, таныс тақырыптар бойынша қойылған сұрақтарға жауап беру;
2) айтылым: сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі, үлгілерді/жоспарларды пайдаланып, тақырып көлемінде сөйлесу, әдеп сөздер мен сөз тіркестерін қолдану, тақырып бойынша шағын диалог/монолог, сұрақтар құрастыру, пікір айту, жағдаяттарды талдау, таныс атауларды, сөздерді оқып, түсіну, үлгі бойынша тапсырмаларды орындау;
3) оқылым: оқудың түрлері, шағын мәтінді рөлге бөліп, мәнерлеп, түсініп оқу, қарапайым фразалар, мәтіннің жанрын ажырату, мәтіннің тақырыбын және ондағы негізгі ойды анықтау, мәтінге, сюжетті суреттерге тақырып қою, тақырып (мәтіннің аты), тірек сөздер арқылы мәтіннің мазмұнын болжау;
4) жазылым: сурет/постер/комикстер бойынша шағын мәтін құрап жазу, оқыған, тыңдаған материалдары, сұрақтар мен жоспар бойынша мазмұнын жазу, дұрыс құрылмаған мәтінді түзеп қайта жазу;
5) сөйлеу әрекеттері аясындағы тілдік дағдылар (лингвистикалық терминдер қолданылмайды) бойынша; фонетика: төл дыбыстардың артикуляциясы, орфоэпия, дауыс ырғағы, буын, интонация, дауыссыз б-п, қ-ғ, к-г дыбыстары кездесетін сөздердің емлесі; лексика, тақырыпқа қатысты лексикалық минимум, жиі қолданылатын сөздер, бейтарап сөздер, репликалар, қаратпа сөздер, антонимдер; грамматика: ауызша/жазбаша тілдегі біріккен сөздер мен қос сөздер, деректі/дерексіз зат есімдер, шығыс, көмектес септіктері, заттың қасиеттерін, сапасын білдіретін сөздер, болжалдық сан есімдер, өздік, жалпылау есімдіктері, көмекші етістіктер, етістіктің шақтары, тұйық етістік, шартты рай формалары, мөлшер үстеулер, жалғаулық шылаулар, сөз тіркестері, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі, жай сөйлемдер мен салалас құрмалас сөйлемдер.
12. "Қазақ тілі" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: әңгімелер мен ақпаратты тыңдау және негізгі ойды түсіну, мәтінді көркемдеу үшін қолданылған жеке сөздерді өз бетімен түсіне алу, жиі қолданылатын кейбір сөздерді өз бетімен түсіне алу;
2) айтылым: берілген тақырып бойынша пікір алмасу, айтылған немесе тыңдау/көру материалдарындағы әңгіме немесе ақпараттағы негізгі ойдың сипаттамасы, әдеп сөздер мен сөз тіркестерін қолдану, тақырып бойынша диалог/монолог құрастыру, жағдаяттарды талдау, шағын көркем шығармаларды оқып түсіну, үлгі бойынша тапсырмаларды орындау, сөйлеу стилін сақтау;
3) оқылым: мәтіннің түрлері, шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну, қарапайым фразалар, мәтіннің жанрын ажырату, мәтіннің тақырыбын және ондағы негізгі ойды анықтау, мәтінге сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру, тірек сөздер арқылы мәтіннің мазмұнын болжау;
4) жазылым: шағын сюжетті комикс/буклет/коллаж/жарнама/ презентацияны сөйлемдермен толықтыру, оқыған, тыңдаған, тыңдау/көру материалдары, сұрақтар мен жоспар бойынша мазмұнын жазу, дұрыс құрылмаған мәтінді түзеп қайта жазу, жазу емлесі;
5) сөйлеу әрекеттері аясындағы тілдік дағдылар (лингвистикалық терминдер қолданылмайды) бойынша; фонетика, төл дыбыстардың артикуляциясы, орфоэпия, дауыс ырғағы, буын, интонация, үндестік заңы; лексика: тақырыпқа қатысты лексикалық минимум, жиі қолданылатын сөздер, бейтарап сөздер, репликалар, қаратпа сөздер, антонимдер; грамматика; ауызша/жазбаша тілдегі сөз таптары, көмекші сөздер, ауызша/жазбаша тілдегі көптік/тәуелдік/жіктік/септік жалғаулар, етістіктің ауыспалы осы шағы, жедел/бұрынғы өткен шақ, ортақ етіс, ауыспалы келер шақ, қалау рай формалары, жіктеу/сұрау/сілтеу есімдіктері және олардың септелуі, үстеу және оның түрлері, одағай, модаль, еліктеуіш сөздер, сөз тіркестері, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі, қарсылықты және себеп-салдар жалғаулық шылаулар, сөйлемнің бірыңғай мүшелері, жай сөйлемдер мен себеп-салдар құрмалас сөйлемдер.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
14. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) "Тыңдалым" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Тыңдалым" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |||
1-сынып А1 – бастапқы деңгей | 2-сынып А1 – негізгі деңгей | 3-сынып А1 – ілгерілеген деңгей | 4-сынып А2 – бастапқы деңгей | |
1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 1.1.1.1 хабарлау, сұрау мақсатында баяу және анық айтылған сөзді зейін қойып тыңдау, түсіну және тиісінше іс-әрекет жасау (қимыл, ым-ишараны қолдану) | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату | 3.1.1.1 анық айтылған сөзді тыңдап, түсінгені бойынша қарапайым нұсқауларды орындау | 4.1.1.1 анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 1.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздерден құралған қарапайым фразалардың мағынасын түсіну | 3.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтап түсіну |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 1.1.3.1 тыңдаған мәтіннің (ұзақтығы 0,5-1 мин шамасында) мазмұны бойынша мұғалімнің қолдауымен сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау | 2.1.3.1 тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/сипаттау | 3.1.3.1 тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/ кесте толтыру/ мазмұндау | 4.1.3.1 тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/ кесте толтыру /кластер құрастыру |
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы ақпараттар ды түсіну | 1.1.4.1 мұғалімнің қолдауымен тыңдаған материалдың кім/не туралы екенін түсіну | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну мұғалімнің қолдауымен жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді анықтау | 3.1.4.1 тыңдаған мәтіннің тақырыбын, жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді, мұғалімнің қолдауымен оқиғалар ретін анықтау | 4.1.4.1 тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) анықтау |
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 1.1.5.1 мәтіннің тақырыбын иллюстрация арқылы болжау | 2.1.5.1 мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркестері бойынша мазмұнын болжау | 3.1.5.1 тыңдаған фразаның алдындағы немесе кейінгі оқиғаны болжау | 4.1.5.1 тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау |
2) "Айтылым" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Айтылым" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |||
1-сынып А1 – бастапқы деңгей | 2-сынып А1 – негізгі деңгей | 3-сынып А1 – ілгерілеген деңгей | 4-сынып А2 – бастапқы деңгей | |
2.1 Сөздік қорды толықтыру | 1.2.1.1 сөйлеу барысында танысу, өзі туралы айту және затты сипаттау үшін сөздер мен сөз тіркестерін дұрыс қолдану | 2.2.1.1 өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | 3.2.1.1 берілген тақырыпқа қатысты сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | 4.2.1.1 берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану |
2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 1.2.2.1 сурет/үлгі бойынша хабарлы және сұраулы сөйлемдердің интонациясын дұрыс қойып сөйлеу (1-2 сөйлем) | 2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу (2-3 сөйлем) | 3.2.2.1 берілген тірек сөздер негізінде сөйлеу (3-4 сөйлем) | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | 2.2.3.1 күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша сұхбаттасына сұрақ қою, диалогке қатысу барысында этикет сөздерді қолдану | 3.2.3.1 белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | 4.2.3.1 белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу |
2.4 Оқыған/тыңдаған материалды мазмұндау | 1.2.4.1 фото/сурет/ қуыршақтарды қолданып, шағын мәтінді үлгі бойынша мазмұндау | 2.2.4.1 суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | 3.2.4.1 жоспар (сурет, сызба түрінде) және тірек сөздер негізінде оқиға желісін сақтай отырып мазмұндау | 4.2.4.1 жоспар/жазбалар ын қолданып, мәтінді толық мазмұндау |
2.5 Оқыған/тыңдаған материал бойынша пікірін білдіру | 1.2.5.1 оқыған/тыңдаған материал туралы "дұрыс/дұрыс емес", "ұнайды/ ұнамайды" үлгісінде қарапайым пікірін білдіру | 2.2.5.1 мәлімет, кейіпкер, оқиғаларды салыстыру негізінде қарапайым пікір ("мен... деп ойлаймын", "мен... деп санаймын", "маған ... сияқты", "маған ... тәрізді") білдіру | 3.2.5.1 оқыған/тыңдаған материал бойынша өз пікірін (менің ойымша ..., менің көзқарасым бойынша ..., себебі ...) дәлелдеу | 4.2.5.1 шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, ...) салыстыра отырып бағалау |
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 1.2.6.1 мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | 3.2.6.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту |
3) "Оқылым" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Оқылым" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |||
1-сынып А1 – бастапқы деңгей | 2-сынып А1 – негізгі деңгей | 3-сынып А1 – ілгерілеген деңгей | 4-сынып А2 – бастапқы деңгей | |
3.1 Оқу түрлерін қолдану | 1.3.1.1 жиі қолданылатын сөздерді тұтас оқу | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып)/рөлге бөліп оқу | 3.3.1.1 мәтінді немесе оның бөлімдерін мәнерлеп оқу, шолып (танысу мақсатында) оқу/ рөлге бөліп оқу | 4.3.1.1 мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/шолып/белгі қойып оқу |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 1.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған қарапайым фразалардың/сөйлемдердің мағынасын түсіну | 3.3.2.1 жиі қолданылатын сөздер мен фразалардан құрастырылған шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | 4.3.2.1 бейтаныс сөздер кездесетін шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 1.3.3.1 мәтіннің жанрын (санамақ, тақпақ, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі) ажырату | 2.3.3.1 мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату | 3.3.3.1 мәтіннің жанрын (әңгіме, тұрмыс-салт жырлары, бата, мақал-мәтелдер) ажырату, әңгімелеу/сипат тау мәтінін анықтау | 4.3.3.1 мәтіннің жанрын (мақал-мәтелдер, бата, аңыз, мысал, өсиет әңгімелердің) жанрлық ерекшеліктерін және көмекші сөздердің қолдауымен пайымдау мәтінін анықтау |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 1.3.4.1 мұғалімнің қолдауымен мәтін немесе иллюстрация бойынша қарапайым сұрақтар (кім? не? қандай? қанша?) қою және қысқаша жауап беру | 2.3.4.1 мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | 3.3.4.1 мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекетін нақтылау үшін сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру | 4.3.4.1 мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру |
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 1.3.5.1 мұғалімнің қолдауымен иллюстрациялы шағын мәтіннен қажетті ақпаратты табу | 2.3.5.1 мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | 3.3.5.1 сөздіктер мен анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу және оны алу | 4.3.5.1 қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу және ақпаратты кестеге салу (жіктеу)/сызба түрінде беру |
4) "Жазылым" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Жазылым" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |||
1-сынып А1 – бастапқы деңгей | 2-сынып А1 – негізгі деңгей | 3-сынып А1 – ілгерілеген деңгей | 4-сынып А2 – бастапқы деңгей | |
4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 1.4.1.1 мұғалімнің қолдауымен тақырыпқа негізделген суреттерді қолданып, постер/сөйлемді суретпен толықтырып жазу | 2.4.1.1 тақырыпқа байланысты керекті сөздер, сызбалар, суреттерді қолданып, постер/мәтін құрастыру | 3.4.1.1 тірек сөздер, сызбалар, суреттер, символдарды қолданып, постер/ мәтін құрастыру | 4.4.1.1 шағын сюжетті комикс/буклет/коллаж/жарнама/презентацияны сөйлемдермен толықтыру |
4.2 Тыңдаған/оқыған материалдың мазмұнын жазу | 1.4.2.1 оқыған/ аудио/бейнематериалдар негізінде заттардың таныс атауларын жазу | 2.4.2.1 оқыған/ аудио/бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | 3.4.2.1 оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | 4.4.2.1 оқыған/аудио/ бейнематериалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу |
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 1.4.3.1 жай сөйлемнің тыныс белгілерін мұғалімнің қолдауымен қолдану | 2.4.3.1 мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | 3.4.3.1 өз бетінше жай сөйлемнің соңында қойылатын тыныс белгілерді қолдану | 4.4.3.1 сөйлемнің бірыңғай мүшелерінің тыныс белгісін (үтір, қос нүкте)/қаратпа сөзден кейінгі сөйлемнің тиісті тыныс белгілерін қолдану |
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 1.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптерді дұрыс байланыстырып, көркем жазу | 2.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын, азат жолдың және тақырыптың өлшемін сақтап жазу | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын сақтап жазу | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу |
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 1.4.5.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптер кездесетін сөздерді анықтап, дұрыс жазу | 2.4.5.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздерді дұрыс жазу | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | 4.4.5.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс жазу |
1.4.5.2 мұғалімнің қолдауымен бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі есімдері, жер-су атаулары, үй жануарларына берілген ат) ажырату | 2.4.5.2 сөзді буынға бөлу және мұғалімнің қолдауымен сөзді тасымалдап жазу | 3.4.5.2 дауыссыз б-п, қ-ғ, к-г дыбыстары кездесетін сөздердің емлесін сақтап жазу | 4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | |
5) "Тілдік нормаларды қолдану" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Тілдік нормаларды қолдану" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |||
1-сынып А1 – бастапқы деңгей | 2-сынып А1 – негізгі деңгей | 3-сынып А1 – ілгерілеген деңгей | 4-сынып А2 – бастапқы деңгей | |
5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 1.5.1.1 мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша тілде қолдану | 2.5.1.1 мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | 3.5.1.1 мұғалімнің қолдауымен заттың атын/ сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздер мен көмекші сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | 4.5.1.1 мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану |
1.5.1.2 мұғалімнің қолдауымен көптік/тәуелдік/ жіктік /септік жалғауларын ауызша тілде қолдану | 2.5.1.2 мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/ тәуелдік/ септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | 3.5.1.2 өз бетінше шағын мәтіннен көптік/ тәуелдік/ септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | 4.5.1.2 көптік/ тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
1.5.1.3 сөйлеу барысында мұғалімнің қолдауымен етістіктің шақтарын, бұйрық рай, болымсыз етістікті қолдану | 2.5.1.3 мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | 3.5.1.3 мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | 4.5.1.3 өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
1.5.1.4 мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу есімдіктерін дұрыс қолдану | 2.5.1.4 мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында есімдіктерді (сілтеу, сұрау есімдіктерін) қолдану | 3.5.1.4 мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | 4.5.1.4 септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
1.5.1.5 мұғалімнің қолдауымен сөз тіркестері/ сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтау | 2.5.1.5 мұғалімнің қолдауымен үлгі бойынша жай сөйлемдегі сөз тіркестерінің байланысын түсіну және сақтау | 3.5.1.5 үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | 4.5.1.5 сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |
15. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
16. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде емес) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде емес) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 1-сынып:
Ортақ тақырып | Бөлім (сөйлеу әрекеттерінің түрлері) | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Өзім туралы | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 1.1.1.1* хабарлау, сұрау мақсатында баяу және анық айтылған сөзді зейін қойып тыңдау, түсіну және тиісінше іс-әрекет жасау (қимыл, ым-ишараны қолдану) |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 1.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 1.1.3.1* тыңдаған мәтіннің (ұзақтығы 0,5-1 мин шамасында) мазмұны бойынша мұғалімнің қолдауымен сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 1.2.1.1* сөйлеу барысында танысу, өзі туралы айту және затты сипаттау үшін сөздер мен сөз тіркестерін дұрыс қолдану | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 1.2.6.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 1.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша тілде қолдану | |
1.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен көптік/тәуелдік/ жіктік/септік жалғауларын ауызша тілде қолдану | |||
1.5.1.3* сөйлеу барысында мұғалімнің қолдауымен етістіктің шақтарын, бұйрық рай, болымды/болымсыз етістікті қолдану | |||
1.5.1.4 сөйлеу барысында сілтеу есімдіктерін мұғалімнің қолдауымен дұрыс қолдану | |||
1.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен сөз тіркестері/сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін дұрыс қолдану | |||
2-тоқсан | |||
3. Менің отбасым және достарым | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 1.1.1.1* хабарлау, сұрау мақсатында баяу және анық айтылған сөзді зейін қойып тыңдау, түсіну және тиісінше іс-әрекет жасау (қимыл, ым-ишараны қолдану) |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 1.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 1.1.3.1* тыңдаған мәтіннің (ұзақтығы 0,5-1 мин шамасында) мазмұны бойынша мұғалімнің қолдауымен сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 1.1.4.1 мұғалімнің қолдауымен тыңдаған материалдың кім/не туралы екенін түсіну | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 1.1.5.1 мәтіннің тақырыбын иллюстрациясы арқылы болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 1.2.1.1* сөйлеу барысында танысу, өзі туралы айту және затты сипаттау үшін сөздер мен сөз тіркестерін дұрыс қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 1.2.2.1* сурет/үлгі бойынша хабарлы және сұраулы сөйлемдердің интонациясын дұрыс қойып сөйлеу (1-2 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 1.2.4.1* фото/сурет/ қуыршақтарды қолданып, шағын мәтінді үлгі бойынша мазмұндау | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 1.2.6.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 1.3.1.1 жиі қолданылатын сөздерді тұтас оқу | |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 1.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін немесе иллюстрация бойынша қарапайым сұрақтар (кім? не? қандай? қанша?) қою және қысқаша жауап беру | ||
Жазылым | 4.1 Әр түрлі ұсыну формаларын қолдана отырып мәтіндер жазу | 1.4.1.1 постер жасау/суретте бейнеленген затқа белгі-сөздерді жазу | |
4.4 каллиграфиялық нормаларды сақтау | 1.4.4.1 бас (бас) және кіші әріптерді және олардың қосындыларын жазу, талаптарға сәйкес анық жазу | ||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 1.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша тілде қолдану | |
1.5.1.2* мұғалімнің көмегімен көптік/ тәуелдік/ жіктік/септік жалғауларын ауызша тілде қолдану | |||
1.5.1.4 сөйлеу барысында сілтеу есімдіктерін мұғалімнің көмегімен дұрыс қолдану | |||
1.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен сөз тіркестері/сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін дұрыс қолдану | |||
3-тоқсан | |||
5. Саяхат | Тыңдалым | 1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 1.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну |
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 1.1.4.1 мұғалімнің қолдауымен тыңдаған материалдың кім/не туралы екенін түсіну | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 1.1.5.1 мәтіннің тақырыбын иллюстрация арқылы болжау | ||
Айтылым | 2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 1.2.2.1 сурет бойынша 2-3 сөйлемнен мәлімдеме жасау | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 1.2.4.1фото/сурет/қуыршақтарды қолданып, шағын мәтінді үлгі бойынша мазмұндау | ||
2.5 Оқыған/ тыңдаған материал бойынша пікір білдіру | 1.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал туралы "дұрыс/дұрыс емес", "ұнайды/ұнамайды" үлгісінде қарапайым пікірін білдіру | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 1.3.1.1 жиі қолданылатын сөздерді тұтас оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 1.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 1.3.3.1* мәтіннің жанрын (санамақ, тақпақ, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі) ажырату | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 1.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін немесе иллюстрация бойынша қарапайым сұрақтар (кім? не? қандай? қанша?) қою және қысқаша жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 1.3.5.1 иллюстрациялы шағын мәтіннен мұғалімнің қолдауымен қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 1.4.1.1* мұғалімнің қолдауымен тақырыпқа қатысты сөздер, сызбалар, суреттерді қолданып, постер/сөйлемді суретпен толықтырып жазу | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/ көрген материалдың мазмұнын жазу | 1.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдарда кездескен таныс атауларды жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 1.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптерді дұрыс байланыстырып, көркем жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 1.4.5.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптер кездесетін сөздерді анықтап, дұрыс жазу | ||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 1.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/ сынын/ санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша тілде қолдану | |
1.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен көптік/ тәуелдік/ жіктік/септік жалғауларын ауызша тілде қолдану | |||
1.5.1.3* сөйлеу барысында мұғалімнің қолдауымен етістіктің шақтарын, бұйрық рай, болымды/болымсыз етістікті қолдану | |||
1.5.1.4 сөйлеу барысында сілтеу есімдіктерін мұғалімнің қолдауымен дұрыс қолдану | |||
1.5.1.5 * мұғалімнің көмегімен сөз тәртібін сақтай отырып, сөз тіркестерін/ сөйлемдерді құрастыру | |||
4-тоқсан | |||
7. Тағам мен сусын | Тыңдалым | 1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 1.1.4.1 мұғалімнің қолдауымен тыңдаған материалдың кім/не туралы екенін түсіну |
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 1.1.5.1 мәтіннің тақырыбын иллюстрация арқылы болжау | ||
Айтылым | 2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 1.2.2.1* сурет/үлгі бойынша хабарлы және сұраулы сөйлемдердің интонациясын дұрыс қойып сөйлеу (1-2 сөйлем) | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | ||
2.5 Оқыған/ тыңдаған материал бойынша пікір білдіру | 1.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал туралы "дұрыс/дұрыс емес", "ұнайды/ұнамайды" үлгісінде қарапайым пікір білдіру | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 1.2.6.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 1.3.1.1 жиі қолданылатын сөздерді тұтас оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 1.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 1.3.3.1* мәтіннің жанрын (санамақ, тақпақ, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі) ажырату | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 1.3.5.1 иллюстрациялы шағын мәтіннен мұғалімнің қолдауымен қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 1.4.1.1* мұғалімнің қолдауымен тақырыпқа қатысты сөздер, сызбалар, суреттерді қолданып, постер/сөйлемді суретпен толықтырып жазу | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 1.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдарда кездескен таныс атауларды жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 1.4.3.1* жай сөйлемнің тыныс белгілерін мұғалімнің қолдауымен қолдану | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 1.4.5.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптер кездесетін сөздерді анықтап, дұрыс жазу | ||
1.4.5.2 мұғалімнің қолдауымен бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі есімдері, жер-су атаулары, үй жануарларына берілген ат) ажырату | |||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1.Грамматикалық нормаларды сақтау | 1.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
1.5.1.3* сөйлеу барысында мұғалімнің қолдауымен етістіктің шақтарын, бұйрық рай, болымды/болымсыз етістікті қолдану | |||
1.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен сөз тіркестері/сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін дұрыс қолдану | |||
2) 2-сынып:
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекеттерінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Өзім туралы | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздерден құралған қарапайым фразалардың мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/сипаттау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1* өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу (2-3 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 2.2.3.1* күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша сұхбаттасына сұрақ қою, диалогке қатысу барысында этикет сөздерді қолдану | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 2.2.4.1* суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып), рөлге бөліп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған қарапайым фразалардың/ сөйлемдердің мағынасын түсіну | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1* мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 2.4.1.1* заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, сөйлемді суретпен толықтырып жазу/постер құрастыру/берілген иллюстрация бойынша мәтін (3 сөйлемнен кем емес) құрау | |
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұн желісі бойынша баяндау | 2.4.2.1* оқыған/ аудио/ бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | ||
4.3 Пунктуация лық нормаларды сақтау | 2.4.3.1* мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | ||
4.5 Орфография лық дағдыларды дамыту | 2.4.5.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді анықтап, теріп жазу | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 2.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/ тәуелдік/ септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
2.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақтарын, рай формаларын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | |||
2-тоқсан | |||
3. Менің мектебім | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздерден құралған қарапайым фразалардың мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/ сипаттау | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 2.1.5.1* мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркесі бойынша мазмұнын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1* өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу (2-3 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 2.2.3.1* күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша сұхбаттасына сұрақ қою, диалогке қатысу барысында этикет сөздерді қолдану | ||
2.4 тыңдалған / оқылған материалды қайталау | 2.2.4.1 жоспар мен тірек сөздерді/сұрақтарды қолдана отырып, мәтін мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 2.2.5.1* мәлімет, кейіпкер, оқиғаларды салыстыру негізінде қарапайым пікір ("мен ... деп ойлаймын", "мен ... деп санаймын", "маған ... сияқты", маған ... тәрізді") білдіру | ||
2.6 Оқылған/ тыңдаған материал бойынша ой-пікір білдіру | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып), рөлге бөліп оқу | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 2.3.3.1* мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 2.3.5.1* мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 2.4.2.1* оқыған/ аудио/ бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | |
4.4 Каллиграфиялық дағдыларын дамыту | 2.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын, азат жолдың және тақырыптың өлшемін сақтап жазу | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 2.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/ сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу, сұрау есімдіктерін қолдану | |||
2.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен үлгі бойынша жай сөйлемдегі сөз тіркестерінің байланысын түсіну және сақтау | |||
3-тоқсан | |||
5. Дені саудың жаны сау | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематер иалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/ сипаттау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну, мұғалімнің қолдауымен жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді анықтау | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 2.1.5.1* мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркесі бойынша мазмұнын болжау | ||
Айтылым | 2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог)және тілдік нормаларды сақтау | 2.2.3.1* күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша сұхбаттасына сұрақ қою, диалогке қатысу барысында этикет сөздерді қолдану | |
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 2.2.4.1* суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 2.2.5.1* мәлімет, кейіпкер, оқиғаларды салыстыру негізінде қарапайым пікір ("мен ... деп ойлаймын", "мен ... деп санаймын", "маған ... сияқты", маған ... тәрізді") білдіру | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып)/ рөлге бөліп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған қарапайым фразалардың/сөйлемдердің мағынасын түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 2.3.3.1* мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1* мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 2.3.5.1* мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 2.4.1.1* заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, сөйлемді суретпен толықтырып жазу/постер құрастыру/ берілген иллюстрация бойынша мәтін (3 сөйлемнен кем емес) құрау | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 2.4.2.1* оқыған/аудио/ бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 2.4.3.1* мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 2.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын, азат жолдың және тақырыптың өлшемін сақтап жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларын дамыту | 2.4.5.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді анықтап, теріп жазу | ||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 2.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/ сынын/ санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/ тәуелдік/ септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
2.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | |||
2.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу, сұрау есімдіктерін қолдану | |||
2.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен үлгі бойынша жай сөйлемдегі сөз тіркестерінің байланысын түсіну және сақтау | |||
4-тоқсан | |||
7. Қоршаған орта | Тыңдалым | 1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздерден құралған қарапайым фразалардың мағынасын түсіну |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/сипаттау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну, мұғалімнің қолдауымен жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді анықтау | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 2.1.5.1* мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркесі бойынша мазмұнын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1* өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу (2-3 сөйлем) | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 2.2.4.1* суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған қарапайым фразалардың/ сөйлемдердің мағынасын түсіну | |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1* мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/ постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 2.3.5.1*мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 2.4.1.1* заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, сөйлемді суретпен толықтырып жазу/постер құрастыру/ берілген иллюстрация бойынша мәтін (3 сөйлемнен кем емес) құрау | |
4.2 тыңдалған / оқылған материалдың мазмұнын баяндау | 2.4.2.1 * мұғалімнің көмегімен сөздерді, сөз тіркестерін қолдана отырып, сөйлемдерді тыңдау/ оқу/ көру негізінде жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 2.4.3.1* мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 2.4.5.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді анықтап, теріп жазу | ||
2.4.5.2 сөзді буынға бөлу және мұғалімнің қолдауымен сөзді тасымалдап жазу | |||
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 2.4.2.1* оқыған/ аудио/ бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | ||
Тілдік нормаларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 2.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/ тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | |||
2.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу, сұрау есімдіктерін қолдану | |||
3) 3-сынып:
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекеттерінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Жанды табиғат | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, түсінгені бойынша қарапайым нұсқауларды орындау |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1* баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/кесте толтыру/мазмұндау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 3.1.4.1* тыңдаған мәтіннің тақырыбын, жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді, мұғалімнің қолдауымен оқиғалар ретін анықтау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 3.2.1.1 берілген тақырыпқа қатысты сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 3.2.2.1 берілген тірек сөздер негізінде сөйлеу (3-4 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 3.2.3.1* белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материлды мазмұндау | 3.2.4.1* жоспар (сурет, сызба түрінде) және тірек сөздер негізінде оқиға желісін сақтай отырып мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 3.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал бойынша өз пікірін (менің ойымша ..., менің көзқарасым бойынша ..., себебі .) дәлелдеу | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.3.1.1* мәтінді немесе оның бөлімдерін мәнерлеп оқу, шолып (танысу мақсатында) оқу/рөлге бөліп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 3.3.2.1 жиі қолданылатын сөздер мен фразалардан құрастырылған шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 3.3.3.1* мәтіннің жанрын (әңгіме, тұрмыс-салт жырлары, бата, мақал-мәтелдер) ажырату, баяндау/сипаттау мәтіндерін анықтау | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 3.4.1.1* тірек сөздер, сызбалар, суреттер, символдарды қолданып мәтін жазу және постер құрастыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1* оқыған/ аудио/ бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 3.4.3.1 өз бетінше жай сөйлемнің соңында қойылатын тыныс белгілерді қолдану | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | ||
3.4.5.2 дауыссыз б-п, қ-ғ, к-г дыбыстары кездесетін сөздерді емлесін сақтап жазу | |||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 3.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/іс-қимылын білдіретін сөздер мен көмекші сөздердің мағынасын ажырату, ауызша/жазбаша сөйлеу тілінде қолдану | |
3.5.1.2* өз бетінше шағын мәтіннен көптік/ тәуелдік/ септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.5* үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | |||
2-тоқсан | |||
3. Уақыт | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, түсінгені бойынша қарапайым нұсқауларды орындау |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1* баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/ бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/кесте толтыру/мазмұндау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 3.1.5.1* тыңдаған фразаның алдындағы немесе кейінгі оқиғаны болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 3.2.1.1 берілген тақырыпқа қатысты сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 3.2.2.1 берілген тірек сөздер негізінде сөйлеу (3-4 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 3.2.3.1* белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | ||
2.6 Оқылған/ тыңдаған материал бойынша пайымдама жасау | 3.2.6.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.3.1.1* мәтінді немесе оның бөлімдерін мәнерлеп оқу, шолып (танысу мақсатында) оқу/рөлге бөліп оқу | |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 3.3.4.1* мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекетін нақтылау үшін сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздер ден қажетті ақпаратты алу | 3.3.5.1* сөздіктер мен анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.2 Тыңдаған/ оқыған/ көрген материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1* оқыған/ аудио/ бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | |
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 3.4.3.1 өз бетінше жай сөйлемнің соңында қойылатын тыныс белгілерді қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын сақтап жазу, каллиграфиялық дағдыларын дамыту | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | ||
3.4.5.2 дауыссыз б-п, қ-ғ, к-г дыбыстары кездесетін сөздердің емлесін сақтап жазу | |||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 3.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздер мен көмекші сөздердің мағынасын ажырату, ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
3.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.5* үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | |||
3-тоқсан | |||
5. Өнер | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, түсінгені бойынша қарапайым нұсқауларды орындау |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1* баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/ кесте толтыру/ мазмұндау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 3.1.4.1* тыңдаған мәтіннің тақырыбын, жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді, мұғалімнің қолдауымен оқиғалар ретін анықтау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 3.1.5.1* тыңдаған фразаның алдындағы немесе кейінгі оқиғаны болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 3.2.1.1 берілген тақырыпқа қатысты сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 3.2.3.1* белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 3.2.4.1* жоспар (сурет, сызба түрінде) және тірек сөздер негізінде оқиға желісін сақтай отырып мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 3.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал бойынша өз пікірін (менің ойымша ..., менің көзқарасым бойынша ..., себебі ...) дәлелдеу | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 3.2.6.1 мұғалімнің қолдауымен және айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.3.1.1* мәтінді немесе оның бөлімдерін мәнерлеп оқу, шолып (танысу мақсатында) оқу/рөлге бөліп оқу | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 3.3.3.1* мәтіннің жанрын (әңгіме, тұрмыс-салт жырлары, бата, мақал-мәтелдер) ажырату, баяндау/сипаттау мәтіндерін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 3.3.4.1* мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекеті туралы нақты сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздер ден қажетті ақпаратты алу | 3.3.5.1* сөздіктер мен анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 3.4.1.1* тірек сөздер, сызбалар, суреттер, символдарды қолданып, постер/мәтін құрастыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1* оқыған/аудио/ бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын сақтап жазу, каллиграфиялық дағдыларын дамыту | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | ||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 3.5.1.2* өз бетінше шағын мәтіннен көптік/ тәуелдік/ септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
3.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.5* үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | |||
4-тоқсан | |||
7. Су – тіршілік көзі | Тыңдалым | 1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1* баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну |
1.3 Тыңдаған аудио/ бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/кесте толтыру/ мазмұндау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 3.1.5.1* тыңдаған фразаның алдындағы немесе кейінгі оқиғаны болжау | ||
Айтылым | 2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 3.2.2.1 берілген тірек сөздер негізінде сөйлеу (3-4 сөйлем) | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 3.2.3.1* белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 3.2.4.1* жоспар (сурет, сызба түрінде) және тірек сөздер негізінде оқиға желісін сақтай отырып мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 3.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал бойынша өз пікірін (менің ойымша ..., менің көзқарасым бойынша ..., себебі ...) дәлелдеу | ||
Оқылым | 3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 3.3.2.1 жиі қолданылатын сөздер мен фразалардан құрастырылған шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 3.3.3.1* мәтіннің жанрын (әңгіме, тұрмыс-салт жырлары, бата, мақал-мәтелдер) ажырату, баяндау/сипаттау мәтіндерін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 3.3.4.1* мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекетін нақтылау үшін сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 3.3.5.1* сөздіктер мен анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 3.4.1.1* тірек сөздер, сызбалар, суреттер, символдарды қолданып, постер/мәтін құрастыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1* оқыған/аудио/ бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын сақтап жазу, каллиграфиялық дағдыларын дамыту | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | ||
Тілдік дағдыларлар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 3.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/іс-қимылын білдіретін сөздер мен көмекші сөздердің мағынасын ажырату, ауызша/жазбаша сөйлеу тілінде қолдану | |
3.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.5* үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | |||
4) 4-сынып:
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекеттерінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Менің Отаным – Қазақстан | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтап түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/ кесте толтыру/кластер құрастыру | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 4.1.4.1* тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) және негізгі ойды мұғалімнің қолдауымен анықтау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1* берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (сұхбат) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу | ||
2.6 Оқылған/ тыңдаған материал бойынша пайымдама жасау | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.3.1.1* мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/шолып/белгі қойып/рөлге бөліп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 4.3.2.1 бейтаныс сөздер кездесетін шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/буклет/коллаж/ жарнама/презентацияны сөйлемдермен толықтыру | |
4.5 Орфография лық дағдыларды дамыту | 4.4.5.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 4.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ажырату, ауызекі және жазба тілде қолдану | |
4.5.1.2* көптік/тәуелдік/септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің грамматикалық категорияларын ауызекі және жазба тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.5 *сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |||
2-тоқсан | |||
3. Мәдени мұра | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтап түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/ кесте толтыру/кластер құрастыру/болжау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 4.1.5.1* тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1* берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойды жеткізу | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 4.2.4.1* жоспар/жазбаларын қолданып, мәтінді толық мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 4.2.5.1* шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... , оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, …) салыстыра отырып бағалау | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.3.1.1* мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/шолып/белгі қойып оқу | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 4.3.3.1* мәтіннің жанрын (мақал-мәтелдер, бата, аңыз, мысал, өсиет әңгімелердің) жанрлық ерекшеліктерін және көмекші сөздердің қолдауымен пайымдау мәтінін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 4.3.5.1* қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/буклет/ коллаж/ жарнама/презентацияны сөйлемдермен толықтыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/ көрген материалдың мазмұнын жазу | 4.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 4.4.5.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс жазу | ||
4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | |||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 4.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ажырату, ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
4.5.1.2* көптік/ тәуелдік/ септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3-тоқсан | |||
5. Табиғат құбылыстары | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтап түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/ кесте толтыру/кластер құрастыру | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 4.1.4.1* тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) және негізгі ойды мұғалімнің қолдауымен анықтау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 4.1.5.1* тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау | ||
Айтылым | 2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу | |
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 4.2.4.1* жоспар/жазбаларын қолданып, мәтінді толық мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдар негізінде ойды айту | 4.2.5.1* шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... , оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, …) салыстыра отырып бағалау | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 4.3.2.1 бейтаныс сөздер кездесетін шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 4.3.3.1* мәтіннің жанрын (мақал-мәтелдер, бата, аңыз, мысал, өсиет әңгімелердің) жанрлық ерекшеліктерін және көмекші сөздердің қолдауымен пайымдау мәтінін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 4.3.5.1* қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/буклет/ коллаж/ жарнама/презентацияны сөйлемдермен толықтыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 4.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 4.4.3.1* сөйлемнің бірыңғай мүшелерінің тыныс белгісін (үтір, қос нүкте)/қаратпа сөзден кейінгі сөйлемнің тиісті тыныс белгілерін қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | ||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 4.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ажырату, ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
4.5.1.2* көптік/тәуелдік/септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.5* сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |||
4-тоқсан | |||
7. Ғарышқа саяхат | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/ кесте толтыру/кластер құрастыру/болжау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 4.1.4.1* тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) және негізгі ойды мұғалімнің қолдауымен анықтау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 4.1.5.1* тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1* берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойды жеткізу | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 4.2.4.1* жоспар/жазбаларын қолданып, мәтінді толық мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдарынегізінде өз ойын айту | 4.2.5.1* шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... , оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, ...) салыстыра отырып бағалау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.3.1.1* мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/шолып/белгі қойып оқу | |
3.5 Түрлі дереккөздер ден қажетті ақпаратты алу | 4.3.5.1* қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/буклет/ коллаж/ жарнама/презентацияны сөйлемдермен толықтыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 4.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 4.4.3.1* сөйлемнің бірыңғай мүшелерінің тыныс белгісін (үтір, қос нүкте)/қаратпа сөзден кейінгі сөйлемнің тиісті тыныс белгілерін қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 4.5.1.2*көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.5* сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |||
Ескерту:
1) "*" – белгіленген оқу мақсаттарының бөлігі жүзеге асырылады;
2) "/" – белгісі оқу мақсатындағы бөліп қарастыруға болатын бөліктерді көрсетеді.
4-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (оқыту ұйғыр/өзбек/тәжік тілінде)
1) 1-сынып:
Ортақ тақырып | Бөлім (сөйлеу әрекеттерінің түрлері) | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Өзім туралы | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 1.1.1.1* хабарлау, сұрау мақсатында баяу және анық айтылған сөзді зейін қойып тыңдау, түсіну және тиісінше іс-әрекет жасау (қимыл, ым-ишараны қолдану) |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 1.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 1.1.3.1* тыңдаған мәтіннің (ұзақтығы 0,5-1 мин шамасында) мазмұны бойынша мұғалімнің қолдауымен сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 1.2.1.1* сөйлеу барысында танысу, өзі туралы айту және затты сипаттау үшін сөздер мен сөз тіркестерін дұрыс қолдану | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 1.2.6.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 1.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/ сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша тілде қолдану | |
1.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен көптік/ тәуелдік/ жіктік/септік жалғауларын ауызша тілде қолдану | |||
1.5.1.3* сөйлеу барысында мұғалімнің қолдауымен етістіктің шақтарын, бұйрық рай, болымды/болымсыз етістікті қолдану | |||
1.5.1.4 сөйлеу барысында сілтеу есімдіктерін мұғалімнің қолдауымен дұрыс қолдану | |||
1.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен сөз тіркестері/сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін дұрыс қолдану | |||
2-тоқсан | |||
3. Менің отбасым және достарым | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 1.1.1.1* хабарлау, сұрау мақсатында баяу және анық айтылған сөзді зейін қойып тыңдау, түсіну және тиісінше іс-әрекет жасау (қимыл, ым-ишараны қолдану) |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 1.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 1.1.3.1* тыңдаған мәтіннің (ұзақтығы 0,5-1 мин шамасында) мазмұны бойынша мұғалімнің қолдауымен сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/ сызбалар таңдау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 1.1.4.1 мұғалімнің қолдауымен тыңдаған материалдың кім/не туралы екенін түсіну | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 1.1.5.1 мәтіннің тақырыбын иллюстрациясы арқылы болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 1.2.1.1* сөйлеу барысында танысу, өзі туралы айту және затты сипаттау үшін сөздер мен сөз тіркестерін дұрыс қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 1.2.2.1* сурет/үлгі бойынша хабарлы және сұраулы сөйлемдердің интонациясын дұрыс қойып сөйлеу (1-2 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 1.2.4.1* фото/сурет/қуыршақтарды қолданып, шағын мәтінді үлгі бойынша мазмұндау | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 1.2.6.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 1.3.1.1 жиі қолданылатын сөздерді тұтас оқу | |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 1.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін немесе иллюстрация бойынша қарапайым сұрақтар (кім? не? қандай? қанша?) қою және қысқаша жауап беру | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 1.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша тілде қолдану | |
1.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен көптік/ тәуелдік/ жіктік/септік жалғауларын ауызша тілде қолдану | |||
1.5.1.4 сөйлеу барысында сілтеу есімдіктерін мұғалімнің қолдауымен дұрыс қолдану | |||
1.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен сөз тіркестері/ сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін дұрыс қолдану | |||
3-тоқсан | |||
5. Саяхат | Тыңдалым | 1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 1.1.3.1* тыңдаған мәтіннің (ұзақтығы 0,5-1 мин шамасында) мазмұны бойынша мұғалімнің қолдауымен сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау |
1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 1.1.1.1* хабарлау, сұрау мақсатында баяу және анық айтылған сөзді зейін қойып тыңдау, түсіну және тиісінше іс-әрекет жасау (қимыл, ым-ишараны қолдану) | ||
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 1.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 1.1.5.1 мәтіннің тақырыбын иллюстрация арқылы болжау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 1.1.4.1 мұғалімнің қолдауымен тыңдаған материалдың кім/не туралы екенін түсіну | ||
Айтылым | 2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 1.2.2.1* сурет/үлгі бойынша хабарлы және сұраулы сөйлемдердің интонациясын дұрыс қойып сөйлеу (1-2 сөйлем) | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 1.2.4.1* фото/сурет/ қуыршақтарды қолданып, шағын мәтінді үлгі бойынша мазмұндау | ||
2.5 Оқыған/ тыңдаған материал бойынша пікір білдіру | 1.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал туралы "дұрыс/дұрыс емес", "ұнайды/ұнамайды" үлгісінде қарапайым пікірін білдіру | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 1.2.6.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 1.3.1.1 жиі қолданылатын сөздерді тұтас оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 1.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 1.3.3.1* мәтіннің жанрын (санамақ, тақпақ, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі) ажырату | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 1.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін немесе иллюстрация бойынша қарапайым сұрақтар (кім? не? қандай? қанша?) қою және қысқаша жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 1.3.5.1 иллюстрациялы шағын мәтіннен мұғалімнің қолдауымен қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 1.4.1.1* мұғалімнің қолдауымен тақырыпқа қатысты сөздер, сызбалар, суреттерді қолданып, постер/сөйлемді суретпен толықтырып жазу | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/ көрген материалдың мазмұнын жазу | 1.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдарда кездескен таныс атауларды жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 1.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптерді дұрыс байланыстырып, көркем жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 1.4.5.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптер кездесетін сөздерді анықтап, дұрыс жазу | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 1.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/ сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша тілде қолдану | |
1.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен көптік/ тәуелдік/ жіктік/септік жалғауларын ауызша тілде қолдану | |||
1.5.1.4 сөйлеу барысында сілтеу есімдіктерін мұғалімнің қолдауымен дұрыс қолдану | |||
1.5.1.3* сөйлеу барысында мұғалімнің қолдауымен етістіктің шақтарын, бұйрық рай, болымды/болымсыз етістікті қолдану | |||
4-тоқсан | |||
7. Тағам мен сусын | Тыңдалым | 1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 1.1.4.1 мұғалімнің қолдауымен тыңдаған материалдың кім/не туралы екенін түсіну |
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 1.1.5.1 мәтіннің тақырыбын иллюстрация арқылы болжау | ||
Айтылым | 2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 1.2.2.1* сурет/үлгі бойынша хабарлы және сұраулы сөйлемдердің интонациясын дұрыс қойып сөйлеу (1-2 сөйлем) | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | ||
2.5 Оқыған/ тыңдаған материал бойынша пікір білдіру | 1.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал туралы "дұрыс/ дұрыс емес", "ұнайды/ ұнамайды" үлгісінде қарапайым пікір білдіру | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 1.2.6.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 1.3.1.1 жиі қолданылатын сөздерді тұтас оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 1.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 1.3.3.1* мәтіннің жанрын (санамақ, тақпақ, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі) ажырату | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 1.3.5.1 иллюстрациялы шағын мәтіннен мұғалімнің қолдауымен қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 1.4.1.1* мұғалімнің қолдауымен тақырыпқа қатысты сөздер, сызбалар, суреттерді қолданып, постер/ сөйлемді суретпен толықтырып жазу | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/ көрген материалдың мазмұнын жазу | 1.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдарда кездескен таныс атауларды жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 1.4.3.1* жай сөйлемнің тыныс белгілерін мұғалімнің қолдауымен қолдану | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 1.4.5.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптер кездесетін сөздерді анықтап, дұрыс жазу | ||
1.4.5.2 мұғалімнің қолдауымен бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі есімдері, жер-су атаулары, үй жануарларына берілген ат) ажырату | |||
Тілдік дағдылар | Грамматикалық нормаларды сақтау | 2.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |
1.5.1.3* сөйлеу барысында мұғалімнің қолдауымен етістіктің шақтарын, бұйрық рай, болымды/болымсыз етістікті қолдану | |||
1.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен сөз тіркестері/ сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін дұрыс қолдану | |||
2) 2-сынып:
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекеттерінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Өзім туралы | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздерден құралған қарапайым фразалардың мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/ сипаттау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1* өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу (2-3 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 2.2.3.1* күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша сұхбаттасына сұрақ қою, диалогке қатысу барысында этикет сөздерді қолдану | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 2.2.4.1* суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып), рөлге бөліп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған қарапайым фразалардың/сөйлемдердің мағынасын түсіну | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1* мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 2.4.1.1* заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, сөйлемді суретпен толықтырып жазу/постер құрастыру/берілген иллюстрация бойынша мәтін (3 сөйлемнен кем емес) құрау | |
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұн желісі бойынша баяндау | 2.4.2.1* оқыған/ аудио/ бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | ||
4.3 Пунктуация лық нормаларды сақтау | 2.4.3.1* мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | ||
4.5 Орфография лық дағдыларды дамыту | 2.4.5.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді анықтап, теріп жазу | ||
Тілдік | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 2.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/ тәуелдік/ септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
2.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақтарын, рай формаларын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | |||
2-тоқсан | |||
3. Менің мектебім | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздерден құралған қарапайым фразалардың мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/сипаттау | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 2.1.5.1* мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркесі бойынша мазмұнын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1* өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу (2-3 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 2.2.3.1* күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша сұхбаттасына сұрақ қою, диалогке қатысу барысында этикет сөздерді қолдану | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 2.2.5.1* мәлімет, кейіпкер, оқиғаларды салыстыру негізінде қарапайым пікір ("мен ... деп ойлаймын", "мен ... деп санаймын", "маған ... сияқты", маған ... тәрізді") білдіру | ||
2.6 Оқылған/ тыңдаған материал бойынша ой-пікір білдіру | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып), рөлге бөліп оқу | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 2.3.3.1* мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 2.3.5.1* мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 2.4.2.1* оқыған/ аудио/ бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | |
4.4 Каллиграфиялық дағдыларын дамыту | 2.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын, азат жолдың және тақырыптың өлшемін сақтап жазу | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 2.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/ сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу, сұрау есімдіктерін қолдану | |||
2.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен үлгі бойынша жай сөйлемдегі сөз тіркестерінің байланысын түсіну және сақтау | |||
3-тоқсан | |||
5. Дені саудың жаны сау | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематер иалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/сипаттау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну, мұғалімнің қолдауымен жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді анықтау | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 2.1.5.1* мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркесі бойынша мазмұнын болжау | ||
Айтылым | 2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 2.2.3.1* күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша сұхбаттасына сұрақ қою, диалогке қатысу барысында этикет сөздерді қолдану | |
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 2.2.4.1* суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 2.2.5.1* мәлімет, кейіпкер, оқиғаларды салыстыру негізінде қарапайым пікір ("мен ... деп ойлаймын", "мен ... деп санаймын", "маған ... сияқты", маған ... тәрізді") білдіру | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып)/рөлге бөліп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған қарапайым фразалардың/сөйлемдердің мағынасын түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 2.3.3.1* мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1* мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 2.3.5.1* мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 2.4.1.1* заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, сөйлемді суретпен толықтырып жазу/постер құрастыру/берілген иллюстрация бойынша мәтін (3 сөйлемнен кем емес) құрау | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 2.4.2.1* оқыған/аудио/ бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларын дамыту | 2.4.5.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді анықтап, теріп жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 2.4.3.1* мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 2.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын, азат жолдың және тақырыптың өлшемін сақтап жазу | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 2.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/ сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/ тәуелдік/ септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
2.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | |||
2.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу, сұрау есімдіктерін қолдану | |||
2.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен үлгі бойынша жай сөйлемдегі сөз тіркестерінің байланысын түсіну және сақтау | |||
4-тоқсан | |||
7. Қоршаған орта | Тыңдалым | 1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздерден құралған қарапайым фразалардың мағынасын түсіну |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/сипаттау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну, мұғалімнің қолдауымен жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді анықтау | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 2.1.5.1* мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркесі бойынша мазмұнын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1* өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу (2-3 сөйлем) | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 2.2.4.1* суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған қарапайым фразалардың/сөйлемдердің мағынасын түсіну | |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1* мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 2.3.5.1*мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 2.4.1.1* заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, сөйлемді суретпен толықтырып жазу/постер құрастыру/ берілген иллюстрация бойынша мәтін (3 сөйлемнен кем емес) құрау | |
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 2.4.3.1* мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 2.4.5.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді анықтап, теріп жазу | ||
2.4.5.2 сөзді буынға бөлу және мұғалімнің қолдауымен сөзді тасымалдап жазу | |||
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 2.4.2.1* оқыған/ аудио/ бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | ||
Тілдік нормаларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 2.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/ тәуелдік/ септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | |||
2.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу, сұрау есімдіктерін қолдану | |||
3) 3-сынып:
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекеттерінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Жанды табиғат | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, түсінгені бойынша қарапайым нұсқауларды орындау |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1* баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/кесте толтыру/ мазмұндау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 3.1.4.1* тыңдаған мәтіннің тақырыбын, жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді, мұғалімнің қолдауымен оқиғалар ретін анықтау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 3.2.1.1 берілген тақырыпқа қатысты сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 3.2.2.1 берілген тірек сөздер негізінде сөйлеу (3-4 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 3.2.3.1* белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материлды мазмұндау | 3.2.4.1* жоспар (сурет, сызба түрінде) және тірек сөздер негізінде оқиға желісін сақтай отырып мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 3.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал бойынша өз пікірін (менің ойымша ..., менің көзқарасым бойынша ..., себебі .) дәлелдеу | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.3.1.1* мәтінді немесе оның бөлімдерін мәнерлеп оқу, шолып (танысу мақсатында) оқу/рөлге бөліп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 3.3.2.1 жиі қолданылатын сөздер мен фразалардан құрастырылған шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 3.3.3.1* мәтіннің жанрын (әңгіме, тұрмыс-салт жырлары, бата, мақал-мәтелдер) ажырату, баяндау/сипаттау мәтіндерін анықтау | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 3.4.1.1* тірек сөздер, сызбалар, суреттер, символдарды қолданып, постер/мәтін құрастыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1* оқыған/ аудио/ бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | ||
3.4.5.2 дауыссыз б-п, қ-ғ, к-г дыбыстары кездесетін сөздерді емлесін сақтап жазу | |||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 3.4.3.1 өз бетінше жай сөйлемнің соңында қойылатын тыныс белгілерді қолдану | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 3.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/іс-қимылын білдіретін сөздер мен көмекші сөздердің мағынасын ажырату, ауызша/жазбаша сөйлеу тілінде қолдану | |
3.5.1.2* өз бетінше шағын мәтіннен көптік/ тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.5* үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | |||
2-тоқсан | |||
3. Уақыт | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, түсінгені бойынша қарапайым нұсқауларды орындау |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1* баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/кесте толтыру/мазмұндау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 3.1.5.1* тыңдаған фразаның алдындағы немесе кейінгі оқиғаны болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 3.2.1.1 берілген тақырыпқа қатысты сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 3.2.2.1 берілген тірек сөздер негізінде сөйлеу (3-4 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 3.2.3.1* белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | ||
2.6 Оқылған/ тыңдаған материал бойынша пайымдама жасау | 3.2.6.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.3.1.1* мәтінді немесе оның бөлімдерін мәнерлеп оқу, шолып (танысу мақсатында) оқу/рөлге бөліп оқу | |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 3.3.4.1* мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекетін нақтылау үшін сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздер ден қажетті ақпаратты алу | 3.3.5.1* сөздіктер мен анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1* оқыған/ аудио/ бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | |
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | ||
3.4.5.2 дауыссыз б-п, қ-ғ, к-г дыбыстары кездесетін сөздердің емлесін сақтап жазу | |||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 3.4.3.1 өз бетінше жай сөйлемнің соңында қойылатын тыныс белгілерді қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын сақтап жазу, каллиграфиялық дағдыларын дамыту | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 3.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздер мен көмекші сөздердің мағынасын ажырату, ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |
3.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.5* үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | |||
3-тоқсан | |||
5. Өнер | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, түсінгені бойынша қарапайым нұсқауларды орындау |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1* баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/кесте толтыру/мазмұндау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 3.1.4.1* тыңдаған мәтіннің тақырыбын, жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді, мұғалімнің қолдауымен оқиғалар ретін анықтау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 3.1.5.1* тыңдаған фразаның алдындағы немесе кейінгі оқиғаны болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 3.2.1.1 берілген тақырыпқа қатысты сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 3.2.3.1* белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 3.2.4.1* жоспар (сурет, сызба түрінде) және тірек сөздер негізінде оқиға желісін сақтай отырып мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 3.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал бойынша өз пікірін (менің ойымша ..., менің көзқарасым бойынша ..., себебі ...) дәлелдеу | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 3.2.6.1 мұғалімнің қолдауымен және айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.3.1.1* мәтінді немесе оның бөлімдерін мәнерлеп оқу, шолып (танысу мақсатында) оқу/рөлге бөліп оқу | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 3.3.3.1* мәтіннің жанрын (әңгіме, тұрмыс-салт жырлары, бата, мақал-мәтелдер) ажырату, баяндау/сипаттау мәтіндерін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 3.3.4.1* мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекеті туралы нақты сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздер ден қажетті ақпаратты алу | 3.3.5.1* сөздіктер мен анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 3.4.1.1* тірек сөздер, сызбалар, суреттер, символдарды қолданып, постер/мәтін құрастыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1* оқыған/аудио/ бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын сақтап жазу, каллиграфиялық дағдыларын дамыту | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 3.5.1.2* өз бетінше шағын мәтіннен көптік/ тәуелдік/ септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |
3.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.5* үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | |||
4-тоқсан | |||
7. Су – тіршілік көзі | Тыңдалым | 1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1* баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/кесте толтыру/ мазмұндау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 3.1.5.1* тыңдаған фразаның алдындағы немесе кейінгі оқиғаны болжау | ||
Айтылым | 2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 3.2.2.1 берілген тірек сөздер негізінде сөйлеу (3-4 сөйлем) | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 3.2.3.1* белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 3.2.4.1* жоспар (сурет, сызба түрінде) және тірек сөздер негізінде оқиға желісін сақтай отырып мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 3.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал бойынша өз пікірін (менің ойымша ..., менің көзқарасым бойынша ..., себебі ...) дәлелдеу | ||
Оқылым | 3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 3.3.2.1 жиі қолданылатын сөздер мен фразалардан құрастырылған шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 3.3.3.1* мәтіннің жанрын (әңгіме, тұрмыс-салт жырлары, бата, мақал-мәтелдер) ажырату, баяндау/сипаттау мәтіндерін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 3.3.4.1* мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекетін нақтылау үшін сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 3.3.5.1* сөздіктер мен анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 3.4.1.1* тірек сөздер, сызбалар, суреттер, символдарды қолданып, постер/мәтін құрастыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1* оқыған/аудио/ бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын сақтап жазу, каллиграфиялық дағдыларын дамыту | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | ||
Тілдік дағдыларлар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 3.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/іс-қимылын білдіретін сөздер мен көмекші сөздердің мағынасын ажырату, ауызша/жазбаша сөйлеу тілінде қолдану | |
3.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.5* үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | |||
4) 4-сынып:
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекеттерінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Менің Отаным – Қазақстан | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтап түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/кесте толтыру/кластер құрастыру | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 4.1.4.1* тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) және негізгі ойды мұғалімнің қолдауымен анықтау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1* берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (сұхбат) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу | ||
2.6 Оқылған/ тыңдаған материал бойынша пайымдама жасау | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.3.1.1* мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/шолып/белгі қойып оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 4.3.2.1 бейтаныс сөздер кездесетін шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/буклет/коллаж/жарнама/презентацияны сөйлемдермен толықтыру | |
4.5 Орфография лық дағдыларды дамыту | 4.4.5.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 4.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ажырату, ауызекі және жазба тілде қолдану | |
4.5.1.2* көптік/тәуелдік/септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің грамматикалық категорияларын ауызекі және жазба тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.5 *сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |||
2-тоқсан | |||
3. Мәдени мұра | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтап түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/кесте толтыру/кластер құрастыру/болжау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 4.1.5.1* тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1* берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойды жеткізу | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 4.2.4.1* жоспар/жазбаларын қолданып, мәтінді толық мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 4.2.5.1* шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... , оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, …) салыстыра отырып бағалау | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.3.1.1* мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/шолып/белгі қойып оқу | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 4.3.3.1* мәтіннің жанрын (мақал-мәтелдер, бата, аңыз, мысал, өсиет әңгімелердің) жанрлық ерекшеліктерін және көмекші сөздердің қолдауымен пайымдау мәтінін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 4.3.5.1* қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/буклет/ коллаж/жарнама/презентацияны сөйлемдермен толықтыру | |
4.2 Тыңдаған/оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 4.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 4.4.5.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс жазу | ||
4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | |||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 4.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ажырату, ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
4.5.1.2* көптік/ тәуелдік/ септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3-тоқсан | |||
5. Табиғат құбылыстары | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтап түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/ сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/кесте толтыру/ кластер құрастыру | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 4.1.4.1* тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) және негізгі ойды мұғалімнің қолдауымен анықтау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 4.1.5.1* тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау | ||
Айтылым | 2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу | |
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 4.2.4.1* жоспар/жазбаларын қолданып, мәтінді толық мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдар негізінде ойды айту | 4.2.5.1* шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... , оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, …) салыстыра отырып бағалау | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 4.3.2.1 бейтаныс сөздер кездесетін шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 4.3.3.1* мәтіннің жанрын (мақал-мәтелдер, бата, аңыз, мысал, өсиет әңгімелердің) жанрлық ерекшеліктерін және көмекші сөздердің қолдауымен пайымдау мәтінін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 4.3.5.1* қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/буклет/ коллаж/жарнама/ презентацияны сөйлемдермен толықтыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 4.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 4.4.3.1* сөйлемнің бірыңғай мүшелерінің тыныс белгісін (үтір, қос нүкте)/қаратпа сөзден кейінгі сөйлемнің тиісті тыныс белгілерін қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 4.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ажырату, ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
4.5.1.2* көптік/тәуелдік/септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.5* сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |||
4-тоқсан | |||
7. Ғарышқа саяхат | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/кесте толтыру/кластер құрастыру/болжау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 4.1.4.1* тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) және негізгі ойды мұғалімнің қолдауымен анықтау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 4.1.5.1* тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1* берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойды жеткізу | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 4.2.4.1* жоспар/жазбаларын қолданып, мәтінді толық мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдарынегізінде өз ойын айту | 4.2.5.1* шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... , оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, ...) салыстыра отырып бағалау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.3.1.1* мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/ шолып/белгі қойып оқу | |
3.5 Түрлі дереккөздер ден қажетті ақпаратты алу | 4.3.5.1* қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/ буклет/ коллаж/ жарнама/ презентацияны сөйлемдермен толықтыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 4.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 4.4.3.1* сөйлемнің бірыңғай мүшелерінің тыныс белгісін (үтір, қос нүкте)/қаратпа сөзден кейінгі сөйлемнің тиісті тыныс белгілерін қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 4.5.1.2*көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.5* сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |||
Ескерту:
1) "*" – белгіленген оқу мақсаттарының бөлігі жүзеге асырылады;
2) "/" – белгісі оқу мақсатындағы бөліп қарастыруға болатын бөліктерді көрсетеді.
5-параграф. 1-4-сыныптарына арналған лексикалық-грамматикалық минимум
1) 1-сынып:
Өзім туралы – 17 сөз | |||||
№ р/с | № тақырыптар бойынша | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
1 | 1 | жоқ | мд | 16115 |
Өрнек: |
2 | 2 | бар | мд | 13032 | |
3 | 3 | жас | зт | 3142 | |
4 | 4 | ат | зт | 7955 | |
5 | 5 | кім? | ес | 6799 | |
6 | 6 | ойыншық | зт | 238 | |
7 | 7 | бұл | ес | 32850 | |
8 | 8 | мен | ес | 12260 | |
9 | 9 | не? | ес | 1482 | |
10 | 10 | неше? | ес | 1766 | |
11 | 11 | жеті | ет | 1832 | |
12 | 12 | оқушы | зт | 7370 | |
13 | 13 | отыр | ет | 22038 | |
14 | 14 | сен | ес | 15345 | |
15 | 15 | ол | ес | 62796 | |
16 | 16 | кітап | зт | 4405 | |
17 | 17 | қалам | зт | 3586 | |
Менің мектебім – 17 сөз | |||||
18 | 1 | қыркүйек | ет | 468 |
Өрнек: |
19 | 2 | жаз | ет | 3676 | |
20 | 3 | ақ | сн | 1201 | |
21 | 4 | қара | сн | 4765 | |
22 | 5 | қызыл | сн | 2112 | |
23 | 6 | мектеп | зт | 7586 | |
24 | 7 | оқы | ет | 11511 | |
25 | 8 | бүгін | үс | 5350 | |
26 | 9 | күн | зт | 18245 | |
27 | 10 | сал | ет | 4983 | |
28 | 11 | бірінші | са | 7289 | |
29 | 12 | сынып | зт | 2380 | |
30 | 13 | бер | ет | 40295 | |
31 | 14 | ал | ет | 43359 | |
32 | 15 | тақта | зт | 653 | |
33 | 16 | тыңда | ет | 25 | |
34 | 17 | сабақ | зт | 5562 | |
Менің отбасым және достарым – 12 сөз | |||||
35 | 1 | аға | зт | 3389 |
Кімнің отбасы? |
36 | 2 | ана | зт | 4671 | |
37 | 3 | дос | зт | 3312 | |
38 | 4 | әпке | зт | 853 | |
39 | 5 | әже | зт | 3091 | |
40 | 6 | іні | зт | 800 | |
41 | 7 | қарындас | зт | 527 | |
42 | 8 | әке | зт | 5583 | |
43 | 9 | отбасы | зт | 8643 | |
44 | 10 | ата | зт | 2501 | |
45 | 11 | сіңлі | зт | 205 | |
46 | 12 | жақсы/көр | ет | 8118/13790 | |
Қоршаған әлем – 14 сөз | |||||
47 | 1 | ағаш | зт | 2439 |
Өрнек: |
48 | 2 | аула | зт | 281 | |
49 | 3 | бар | ет | 16156 | |
50 | 4 | ойна | ет | 2295 | |
51 | 5 | жүр | ет | 16849 | |
52 | 6 | жылы | сн | 5260 | |
53 | 7 | қар | зт | 1528 | |
54 | 8 | қасқыр | зт | 1065 | |
55 | 9 | үй | зт | 11948 | |
56 | 10 | қоян | зт | 923 | |
57 | 11 | көр | ет | 13790 | |
58 | 12 | суық | сн | 769 | |
59 | 13 | тау | зт | 4647 | |
60 | 14 | көше | зт | 3965 | |
Саяхат – 16 сөз | |||||
61 | 1 | әуежай | зт | 213 |
Дыбыстарды үйренейік! |
62 | 2 | ауыл | зт | 6069 | |
63 | 3 | ұна | ет | 1935 | |
64 | 4 | демал | ет | 562 | |
65 | 5 | демалыс | зт | 1349 | |
66 | 6 | ертең | үс | 1228 | |
67 | 7 | жиырма | са | 1024 | |
68 | 8 | жол | зт | 11756 | |
69 | 9 | кеше | үс | 733 | |
70 | 10 | көлік | зт | 1415 | |
71 | 11 | саяхат | зт | 404 | |
72 | 12 | қала | зт | 10871 | |
73 | 13 | мін | ет | 1354 | |
74 | 14 | шық | ет | 12374 | |
75 | 15 | теп | ет | 699 | |
76 | 16 | ұшақ | зт | 450 | |
Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті – 16 сөз | |||||
77 | 1 | айт | ет | 23421 |
Дыбыстарды үйренейік! |
78 | 2 | біл | ет | 165 | |
79 | 3 | домбыра | зт | 810 | |
80 | 4 | дұрыс | сн | 4443 | |
81 | 5 | ертегі | зт | 1549 | |
82 | 6 | жатта | ет | 557 | |
83 | 7 | жылдам | үс | 654 | |
84 | 8 | шашу | зт | 99 | |
85 | 9 | қызық | сн | 379 | |
86 | 10 | мереке | зт | 1432 | |
87 | 11 | жұмбақ | зт | 1156 | |
88 | 12 | сәлемдес | ет | 164 | |
89 | 13 | сіз | ес | 6119 | |
90 | 14 | сыйла | ет | 1170 | |
91 | 15 | тарт | ет | 6839 | |
92 | 16 | тұр | ет | 28643 | |
Тағам мен сусын – 14 сөз | |||||
93 | 1 | сүт | зт | 1218 |
Шақтық мағына |
94 | 2 | алмұрт | зт | 108 | |
95 | 3 | нан | зт | 697 | |
96 | 4 | ботқа | зт | 85 | |
97 | 5 | же | ет | 2063 | |
98 | 6 | іш | ет | 2242 | |
99 | 7 | қасық | зт | 165 | |
100 | 8 | қияр | зт | 94 | |
101 | 9 | пісір | ет | 576 | |
102 | 10 | сорпа | зт | 190 | |
103 | 11 | тамақ | зт | 2062 | |
104 | 12 | тәтті | сн | 369 | |
105 | 13 | балмұздақ | зт | 233 | |
106 | 14 | шырын | зт | 260 | |
Тәні саудың – жаны сау – 14 сөз | |||||
107 | 1 | мұрын | зт | 528 |
Меншіктік мағына: |
108 | 2 | аяқ | зт | 3242 | |
109 | 3 | бас | зт | 10983 | |
110 | 4 | көз | зт | 12837 | |
111 | 5 | тазала | ет | 381 | |
112 | 6 | ауыз | зт | 3734 | |
113 | 7 | жу | ет | 676 | |
114 | 8 | құлақ | зт | 2432 | |
115 | 9 | шаш | зт | 825 | |
116 | 10 | қол | зт | 11526 | |
117 | 11 | оң | сн | 1240 | |
118 | 12 | сол | сн | 215 | |
119 | 13 | су | зт | 7800 | |
120 | 14 | тіс | зт | 790 | |
2) 2-сынып:
№ р/с | № тақырыптар бойынша | Лексика (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
Өзім туралы – 24 сөз | |||||
1 | 1 | ән | зт | 3544 |
Меншіктік мағына: |
2 | 2 | биле | ет | 1032 | |
3 | 3 | бірге | үс | 2618 | |
4 | 4 | бөлме | зт | 937 | |
5 | 5 | жина | ет | 2138 | |
6 | 6 | жүз | ет | 737 | |
7 | 7 | көйлек | зт | 576 | |
8 | 8 | ки | ет | 1205 | |
9 | 9 | мынау | ес | 760 | |
10 | 10 | кешке | үс | 177 | |
11 | 11 | көмектес | ет | 1162 | |
12 | 12 | тіл | зт | 19604 | |
13 | 13 | жарық | зт | 1313 | |
14 | 14 | пәтер | зт | 376 | |
15 | 15 | сурет | зт | 4079 | |
16 | 16 | сүйікті | сн | 641 | |
17 | 17 | кел | ет | 34526 | |
18 | 18 | тәртіпті | сн | 229 | |
19 | 19 | ту | ет | 2966 | |
20 | 20 | үйрен | ет | 2311 | |
21 | 21 | түс (мезгіл) | үс | 397 | |
22 | 22 | шалбар | зт | 212 | |
23 | 23 | жейде | зт | 130 | |
24 | 24 | іс | зт | 8726 | |
Менің отбасым және достарым – 26 сөз | |||||
25 | 1 | адам | зт | 25614 |
Кім? |
26 | 2 | емес | ет | 18238 | |
27 | 3 | әдепті | сн | 488 | |
28 | 4 | бауыр (омоним) | зт | 1088 | |
29 | 5 | бой | зт | 5218 | |
30 | 6 | дастарқан | зт | 581 | |
31 | 7 | дәмді | сн | 325 | |
32 | 8 | және | шл | 39765 | |
33 | 9 | көп | сн | 12872 | |
34 | 10 | жақсы | сн | 8118 | |
35 | 11 | көрші | зт | 1009 | |
36 | 12 | күл (у) | ет | 2408 | |
37 | 13 | қамқор | зт | 208 | |
38 | 14 | ең | үс | 9017 | |
39 | 15 | қуан | ет | 1286 | |
40 | 16 | қысқа | сн | 961 | |
41 | 17 | немере | зт | 561 | |
42 | 18 | бол | ет | 108133 | |
43 | 19 | сыйлық | зт | 1395 | |
44 | 20 | тату | сн | 393 | |
45 | 21 | гүл | зт | 2753 | |
46 | 22 | тілек | зт | 942 | |
47 | 23 | ұзын | сн | 878 | |
48 | 24 | үлкен | сн | 7146 | |
49 | 25 | шақыр | ет | 3229 | |
50 | 26 | қандай? | ес | 21378 | |
Менің мектебім – 18 сөз | |||||
51 | 1 | апта | зт | 939 |
Қайда? |
52 | 2 | асхана | зт | 394 | |
53 | 3 | аш | ет | 2918 | |
54 | 4 | біз | ес | 21267 | |
55 | 5 | дайында | ет | 1939 | |
56 | 6 | жатыр | ет | 5815 | |
57 | 7 | қой | ет | 7522 | |
58 | 8 | дәптер | зт | 2223 | |
59 | 9 | доп | зт | 751 | |
60 | 10 | қайтала | ет | 1588 | |
61 | 11 | сана | ет | 980 | |
62 | 12 | сөйле | ет | 5530 | |
63 | 13 | үзіліс | зт | 163 | |
64 | 14 | сұра | ет | 5 187 | |
65 | 15 | орындық | зт | 296 | |
66 | 16 | сыз | зт | 291 | |
67 | 17 | ұл | зт | 1974 | |
68 | 18 | қыз | зт | 2277 | |
Менің туған елім – 20 сөз | |||||
69 | 1 | ауа | зт | 2472 |
Кімнің? |
70 | 2 | биік | сн | 2211 | |
71 | 3 | бақша | зт | 360 | |
72 | 4 | бұлақ | зт | 837 | |
73 | 5 | дала | зт | 3997 | |
74 | 6 | құс | зт | 559 | |
75 | 7 | ел | зт | 22098 | |
76 | 8 | елорда | зт | 209 | |
77 | 9 | жануар | зт | 1228 | |
78 | 10 | жер | зт | 19611 | |
79 | 11 | кең | сн | 1936 | |
80 | 12 | қай? | ес | 3889 | |
81 | 13 | жасыл | сн | 389 | |
82 | 14 | мөлдір | сн | 176 | |
83 | 15 | орман | зт | 2249 | |
84 | 16 | отан | зт | 1878 | |
85 | 17 | сақта | ет | 5789 | |
86 | 18 | әдемі | сн | 1303 | |
87 | 19 | табиғат | зт | 2 925 | |
88 | 20 | өсімдік | зт | 1620 | |
Тәні саудың-жаны сау – 30 сөз | |||||
89 | 1 | дәрумен | зт | 84 |
Меншіктік мағына: |
90 | 2 | дәрігер | зт | 768 | |
91 | 3 | дәріхана | зт | 32 | |
92 | 4 | дене | зт | 1734 | |
93 | 5 | денсаулық | зт | 2 403 | |
94 | 6 | емде | ет | 370 | |
95 | 7 | емхана | зт | 146 | |
96 | 8 | жеңіл | сн | 721 | |
97 | 9 | жөтел | зт | 89 | |
98 | 10 | кеңес | зт | 4388 | |
99 | 11 | жүгір | ет | 1849 | |
100 | 12 | тон | зт | 351 | |
101 | 13 | күт | ет | 2 878 | |
102 | 14 | қайда? | ес | 3480 | |
103 | 15 | етік | зт | 412 | |
104 | 16 | жаттығу | зт | 506 | |
105 | 17 | бал | зт | 489 | |
106 | 18 | қысқы | сн | 330 | |
107 | 19 | мықты | сн | 23 | |
108 | 20 | керек | мд | 14306 | |
109 | 21 | пайдалы | сн | 974 | |
110 | 22 | сабын | зт | 133 | |
111 | 23 | ауыр | ет | 1441 | |
112 | 24 | жұқа | сн | 153 | |
113 | 25 | қазір | үс | 7047 | |
114 | 26 | тұмау | зт | 37 | |
115 | 27 | қалың | сн | 1351 | |
116 | 28 | көрсет | ет | 11867 | |
117 | 29 | үнемі | үс | 461 | |
118 | 30 | шынық | ет | 77 | |
Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті – 25 сөз | |||||
119 | 1 | аспап | зт | 476 |
Өрнек: |
120 | 2 | асық | зт | 204 | |
121 | 3 | бауырсақ | зт | 180 | |
122 | 4 | бәрі | ес | 8 756 | |
123 | 5 | салқын | сн | 352 | |
124 | 6 | жаңылтпаш | зт | 259 | |
125 | 7 | қашан? | ес | 1538 | |
126 | 8 | тақпақ | зт | 207 | |
127 | 9 | бәйге | зт | 367 | |
128 | 10 | аз | сн | 2427 | |
129 | 11 | көже | зт | 203 | |
130 | 12 | қонақ | зт | 1 772 | |
131 | 13 | арқан | зт | 322 | |
132 | 14 | құрт | зт | 174 | |
133 | 15 | күрес | ет | 714 | |
134 | 16 | санамақ | зт | 37 | |
135 | 17 | мақал | зт | 454 | |
136 | 18 | мол | сн | 1 508 | |
137 | 19 | өлең | зт | 13532 | |
138 | 20 | өте | үс | 5404 | |
139 | 21 | бата | зт | 703 | |
140 | 22 | тақия | зт | 90 | |
141 | 23 | төр | зт | 675 | |
142 | 24 | әртүрлі | сн | 3727 | |
143 | 25 | шапан | зт | 238 | |
Қоршаған орта – 24 сөз | |||||
144 | 1 | қарлығаш | зт | 451 |
Қайда? |
145 | 2 | аспан | зт | 1 537 | |
146 | 3 | ауа райы | зт | 34 | |
147 | 4 | бәйшешек | зт | 76 | |
148 | 5 | ит | зт | 1578 | |
149 | 6 | байқа | ет | 3238 | |
150 | 7 | тоқта | ет | 2008 | |
151 | 8 | жұлдыз | зт | 1 028 | |
152 | 9 | жаз | зт | 603 | |
153 | 10 | көбелек | зт | 323 | |
154 | 11 | бағдаршам | зт | 162 | |
155 | 12 | жаңбыр | зт | 652 | |
156 | 13 | көктем | зт | 1024 | |
157 | 14 | жау | ет | 923 | |
158 | 15 | сары | сн | 1132 | |
159 | 16 | құй | ет | 762 | |
160 | 17 | аң | зт | 918 | |
161 | 18 | торғай | зт | 572 | |
162 | 19 | сындыр | ет | 244 | |
163 | 20 | жапырақ | зт | 827 | |
164 | 21 | қара | ет | 11895 | |
165 | 22 | мысық | зт | 1035 | |
166 | 23 | қыс | зт | 611 | |
167 | 24 | күз | зт | 1050 | |
Саяхат – 21 сөз | |||||
168 | 1 | аялдама | зт | 154 |
Шақтық мағына (өткен іс-әрекет): Біз шықтық. Олар шықты. Сұраулы сөйлем: Сендер саяхатқа шықтыңдар ма? Сендер саяхатқа немен бардыңдар? Қалай? |
169 | 2 | ерекше | үс | 3361 | |
170 | 3 | жаяу | сн | 427 | |
171 | 4 | жет | ет | 8527 | |
172 | 5 | жолақы | зт | 10 | |
173 | 6 | сапар | зт | 413 | |
174 | 7 | зат | зт | 1543 | |
175 | 8 | көне | сн | 972 | |
176 | 9 | кеме | зт | 875 | |
177 | 10 | қыдыр | ет | 156 | |
178 | 11 | көл | зт | 1505 | |
179 | 12 | теңге | зт | 2283 | |
180 | 13 | саябақ | зт | 307 | |
181 | 14 | шомыл | ет | 160 | |
182 | 15 | серуен | зт | 126 | |
183 | 16 | сияқты | шл | 6 311 | |
184 | 17 | кептер | зт | 74 | |
185 | 18 | төле | ет | 1 382 | |
186 | 19 | жоғары | үс | 5364 | |
187 | 20 | өйткені | шл | 693 | |
188 | 21 | ұста | ет | 3355 | |
3) 3-сынып:
Жанды табиғат – 24 сөз | ||||||||
№ р/с | № тақырыптар бойынша | Лексика (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум | |||
1 | 1 | ара | зт | 6528 |
Көмекші сөздер: | |||
2 | 2 | құмырсқа | зт | 285 | ||||
3 | 3 | балық | зт | 1251 | ||||
4 | 4 | секір | ет | 929 | ||||
5 | 5 | түйе | зт | 1587 | ||||
6 | 6 | тауық | зт | 409 | ||||
7 | 7 | жәндік | зт | 264 | ||||
8 | 8 | қой | зт | 3976 | ||||
9 | 9 | үйрек | зт | 290 | ||||
10 | 10 | сиыр | зт | 864 | ||||
11 | 11 | көгершін | зт | 70 | ||||
12 | 12 | өс | ет | 4078 | ||||
13 | 13 | жылқы | зт | 1176 | ||||
14 | 14 | мекенде | ет | 145 | ||||
15 | 15 | құлын | зт | 339 | ||||
16 | 16 | қызғалдақ | зт | 95 | ||||
17 | 17 | төмен | үс | 2483 | ||||
18 | 18 | бота | зт | 209 | ||||
19 | 19 | қозы | зт | 469 | ||||
20 | 20 | бұзау | зт | 434 | ||||
21 | 21 | төл | зт | 542 | ||||
22 | 22 | ұя | зт | 695 | ||||
23 | 23 | ұш | ет | 2019 | ||||
24 | 24 | лақ | зт | 170 | ||||
Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен – 26 сөз | ||||||||
25 | 1 | ақылды | сн | 509 |
Өрнек: | |||
26 | 2 | апар | ет | 1319 | ||||
27 | 3 | қауіп | зт | 918 | ||||
28 | 4 | әрқашан | үс | 552 | ||||
29 | 5 | таста | ет | 279 | ||||
30 | 6 | бөліс | ет | 552 | ||||
31 | 7 | ереже | зт | 2596 | ||||
32 | 8 | ерке | сн | 202 | ||||
33 | 9 | ешкім | ес | 2378 | ||||
34 | 10 | жалқау | сн | 144 | ||||
35 | 11 | жаман | сн | 1459 | ||||
36 | 12 | тентек | сн | 172 | ||||
37 | 13 | кешік | ет | 503 | ||||
38 | 14 | көтер | ет | 4913 | ||||
39 | 15 | қате | зт | 515 | ||||
40 | 16 | мінез | зт | 1059 | ||||
41 | 17 | қоқыс | зт | 140 | ||||
42 | 18 | оңай | сн | 1053 | ||||
43 | 19 | өз | ес | 29594 | ||||
44 | 20 | ренжі | ет | 452 | ||||
45 | 21 | қиын | сн | 1702 | ||||
46 | 22 | сыпайы | сн | 165 | ||||
47 | 23 | үлгілі | сн | 191 | ||||
48 | 24 | ұқыпты | сн | 271 | ||||
49 | 25 | шула | ет | 244 | ||||
50 | 26 | рас | мд | 1190 | ||||
Уақыт – 18 сөз | ||||||||
51 | 1 | дейін | шл | 12102 |
Неше? | |||
52 | 2 | ерте | үс | 1429 | ||||
53 | 3 | жарым | са | 308 | ||||
54 | 4 | жиі | сн | 1256 | ||||
55 | 5 | жыл | зт | 30882 | ||||
56 | 6 | кейін | үс | 2635 | ||||
57 | 7 | кет | ет | 22105 | ||||
58 | 8 | күндіз | үс | 450 | ||||
59 | 9 | қал | ет | 16242 | ||||
60 | 10 | мезгіл | зт | 939 | ||||
61 | 11 | мың | са | 3667 | ||||
62 | 12 | сағат | зт | 2331 | ||||
63 | 13 | таңертең | үс | 686 | ||||
64 | 14 | тәулік | зт | 369 | ||||
65 | 15 | кеш | зт | 514 | ||||
66 | 16 | түн | зт | 2109 | ||||
67 | 17 | уақыт | зт | 6767 | ||||
68 | 18 | қолдан | ет | 3403 | ||||
Сәулет өнері – 20 сөз | ||||||||
69 | 1 | сәулет | зт | 274 |
Өрнек: | |||
70 | 2 | бәйтерек | зт | 321 | ||||
71 | 3 | ғимарат | зт | 1 935 | ||||
72 | 4 | қабат | зт | 1132 | ||||
73 | 5 | ескі | сн | 619 | ||||
74 | 6 | жаңа | сн | 8617 | ||||
75 | 7 | киіз | зт | 721 | ||||
76 | 8 | мұнара | зт | 214 | ||||
77 | 9 | кір | ет | 4762 | ||||
78 | 10 | қызғылт | сн | 194 | ||||
79 | 11 | қабырға | зт | 1048 | ||||
80 | 12 | құм | зт | 586 | ||||
81 | 13 | құрылыс | зт | 2868 | ||||
82 | 14 | сарай | зт | 811 | ||||
83 | 15 | сырт | зт | 1673 | ||||
84 | 16 | тас | зт | 2367 | ||||
85 | 17 | темір | зт | 2334 | ||||
86 | 18 | төбе | зт | 1163 | ||||
87 | 19 | орналас | ет | 1604 | ||||
88 | 20 | шыны | зт | 279 | ||||
Өнер – 30 сөз | ||||||||
89 | 1 | қу | сн | 234 |
Кім? | |||
90 | 2 | алтын | зт | 2271 | ||||
91 | 3 | алқа | зт | 140 | ||||
92 | 4 | бұйым | зт | 811 | ||||
93 | 5 | белгілі | сн | 4524 | ||||
94 | 6 | би | зт | 4084 | ||||
95 | 7 | бұрын | үс | 3197 | ||||
96 | 8 | зергер | зт | 175 | ||||
97 | 9 | іл | ет | 1322 | ||||
98 | 10 | қимыл | зт | 223 | ||||
99 | 11 | кілем | зт | 412 | ||||
100 | 12 | көрме | зт | 1342 | ||||
101 | 13 | күй | зт | 2126 | ||||
102 | 14 | шебер | зт | 756 | ||||
103 | 15 | күміс | зт | 730 | ||||
104 | 16 | қобыз | зт | 202 | ||||
105 | 17 | қолөнер | зт | 298 | ||||
106 | 18 | қылқалам | зт | 54 | ||||
107 | 19 | моншақ | зт | 135 | ||||
108 | 20 | ою | зт | 1192 | ||||
109 | 21 | өнер | зт | 4301 | ||||
110 | 22 | өрнек | зт | 576 | ||||
111 | 23 | сандық | зт | 217 | ||||
112 | 24 | сахна | зт | 853 | ||||
113 | 25 | бояу | зт | 185 | ||||
114 | 26 | сырға | зт | 137 | ||||
115 | 27 | тері | зт | 518 | ||||
116 | 28 | тоқы | ет | 412 | ||||
117 | 29 | түсір | ет | 2663 | ||||
118 | 30 | үн | зт | 2109 | ||||
Атақты тұлғалар – 26 сөз | ||||||||
119 | 1 | ақын | зт | 6361 |
Кім? | |||
120 | 2 | аудар | ет | 3174 | ||||
121 | 3 | әңгіме | зт | 3876 | ||||
122 | 4 | балуан | зт | 648 | ||||
123 | 5 | батыр | зт | 2600 | ||||
124 | 6 | білімді | сн | 2081 | ||||
125 | 7 | ғалым | зт | 6534 | ||||
126 | 8 | дара | сн | 250 | ||||
127 | 9 | жұмыс | зт | 13756 | ||||
128 | 10 | жазушы | зт | 2265 | ||||
129 | 11 | жеке | сн | 7961 | ||||
130 | 12 | жаңалық | зт | 1025 | ||||
131 | 13 | зертте | зт | 9371 | ||||
132 | 14 | ірі | сн | 2460 | ||||
133 | 15 | қарсы | үс | 4597 | ||||
134 | 16 | өмір | зт | 10465 | ||||
135 | 17 | танымал | сн | 596 | ||||
136 | 18 | дарынды | сн | 121 | ||||
137 | 19 | әлем | зт | 3646 | ||||
138 | 20 | тұлға | зт | 3543 | ||||
139 | 21 | тұңғыш | сн | 1026 | ||||
140 | 22 | қалай | ес | 5039 | ||||
141 | 23 | ұлы | сн | 3695 | ||||
142 | 24 | ұстаз | зт | 1833 | ||||
143 | 25 | бірақ | шл | 14620 | ||||
144 | 26 | шығарма | зт | 3478 | ||||
Су – тіршілік көзі – 24 сөз | ||||||||
145 | 1 | өзен | зт | 4644 |
Қандай? | |||
146 | 2 | айнала | зт | 724 | ||||
147 | 3 | көлшік | зт | 30 | ||||
148 | 4 | асты | зт | 12 | ||||
149 | 5 | сусын | сн | 219 | ||||
150 | 6 | әрине | мд | 2393 | ||||
151 | 7 | бет | үс | 6029 | ||||
152 | 8 | бу | зт | 161 | ||||
153 | 9 | дәм | зт | 472 | ||||
154 | 10 | жағажай | зт | 18 | ||||
155 | 11 | иіс | зт | 507 | ||||
156 | 12 | мұз | зт | 612 | ||||
157 | 13 | қайна | ет | 454 | ||||
158 | 14 | ақ | ет | 256 | ||||
159 | 15 | үнемде | ет | 212 | ||||
160 | 16 | лас | сн | 101 | ||||
161 | 17 | құдық | зт | 237 | ||||
162 | 18 | тамшы | зт | 279 | ||||
163 | 19 | теңіз | зт | 2242 | ||||
164 | 20 | терең | сн | 1892 | ||||
165 | 21 | төк | ет | 884 | ||||
166 | 22 | тұщы | сн | 444 | ||||
167 | 23 | қат | ет | 350 | ||||
168 | 24 | шөлде | ет | 115 | ||||
Демалыс мәдениеті. Мерекелер – 20 сөз | ||||||||
169 | 1 | алаң | зт | 1184 |
Өрнек: | |||
170 | 2 | арала | ет | 693 | ||||
171 | 3 | көңілді | сн | 293 | ||||
172 | 4 | өткіз | ет | 4187 | ||||
173 | 5 | бірлік | зт | 4009 | ||||
174 | 6 | бос | сн | 969 | ||||
175 | 7 | думан | зт | 137 | ||||
176 | 8 | күтім | ет | 465 | ||||
177 | 9 | жеңіс | зт | 1171 | ||||
178 | 10 | жоспар | зт | 1273 | ||||
179 | 11 | көшет | зт | 86 | ||||
180 | 12 | құттықта | ет | 473 | ||||
181 | 13 | шеру | зт | 144 | ||||
182 | 14 | қоштас | ет | 138 | ||||
183 | 15 | мерекеле | ет | 51 | ||||
184 | 16 | мәлімет | зт | 2266 | ||||
185 | 17 | саяжай | зт | 88 | ||||
186 | 18 | таныс | ет | 1375 | ||||
187 | 19 | топ | зт | 5941 | ||||
188 | 20 | шипажай | зт | 40 | ||||
4) 4-сынып:
Менің Отаным – Қазақстан – 32 сөз | |||||
№ р/с | № тақырыптар бойынша | Лексика (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
1 | 1 | аймақ | зт | 2735 |
Қандай? |
2 | 2 | аудан | зт | 3405 | |
3 | 3 | ұлт | зт | 6005 | |
4 | 4 | барыс | зт | 2481 | |
5 | 5 | батыс | зт | 2104 | |
6 | 6 | бейнеле | ет | 451 | |
7 | 7 | елбасы | зт | 1159 | |
8 | 8 | елтаңба | зт | 119 | |
9 | 9 | еркін | сн | 1250 | |
10 | 10 | міне | ес | 2849 | |
11 | 11 | көк | сн | 1461 | |
12 | 12 | қыран | зт | 421 | |
13 | 13 | мақтан | ет | 440 | |
14 | 14 | мәңгі | үс | 462 | |
15 | 15 | мемлекет | зт | 8993 | |
16 | 16 | оңтүстік | зт | 1026 | |
17 | 17 | жинал | зт | 1266 | |
18 | 18 | орталық | зт | 4772 | |
19 | 19 | орын | зт | 1892 | |
20 | 20 | рәміз | зт | 104 | |
21 | 21 | солтүстік | зт | 1698 | |
22 | 22 | сүр | ет | 1574 | |
23 | 23 | таны | ет | 1908 | |
24 | 24 | анау | ес | 577 | |
25 | 25 | тәуелсіз | сн | 2232 | |
26 | 26 | күзет | ет | 329 | |
27 | 27 | ту | зт | 474 | |
28 | 28 | ұлан | зт | 175 | |
29 | 29 | халық | зт | 16505 | |
30 | 30 | шаңырақ | зт | 561 | |
31 | 31 | шегара | зт | 1098 | |
32 | 32 | шығыс | зт | 1711 | |
Құндылықтар – 36 сөз | |||||
33 | 1 | адал | сн | 1566 |
Өрнек: |
34 | 2 | азамат | зт | 3651 | |
35 | 3 | алғашқы | сн | 1784 | |
36 | 4 | атамекен | зт | 1119 | |
37 | 5 | сабырлы | сн | 85 | |
38 | 6 | әдет | зт | 722 | |
39 | 7 | баспана | зт | 279 | |
40 | 8 | борыш | зт | 376 | |
41 | 9 | достық | зт | 893 | |
42 | 10 | ыстық | сн | 805 | |
43 | 11 | жауапты | сн | 660 | |
44 | 12 | жомарт | сн | 523 | |
45 | 13 | еңбекқор | сн | 96 | |
46 | 14 | шындық | зт | 1516 | |
47 | 15 | көрікті | сн | 192 | |
48 | 16 | қарапайым | сн | 1433 | |
49 | 17 | қарт | зт | 748 | |
50 | 18 | қасиет | зт | 2981 | |
51 | 19 | таныстыр | ет | 1044 | |
52 | 20 | осындай | сн | 3292 | |
53 | 21 | құрмет | зт | 1260 | |
54 | 22 | мақсат | зт | 6876 | |
55 | 23 | мейірімді | сн | 226 | |
56 | 24 | міндет | зт | 3536 | |
57 | 25 | ойымша | үс | 69 | |
58 | 26 | пікір | зт | 3214 | |
59 | 27 | рет | зт | 5304 | |
60 | 28 | себебі | шл | 816 | |
61 | 29 | орта | ес | 5646 | |
62 | 30 | сыйлы | сн | 128 | |
63 | 31 | шыдам | зт | 109 | |
64 | 32 | тірек | зт | 663 | |
65 | 33 | туысқан | зт | 177 | |
66 | 34 | уәде | зт | 454 | |
67 | 35 | ұмыт | ет | 1607 | |
68 | 36 | ұял | ет | 521 | |
Мәдени мұра – 24 сөз | |||||
69 | 1 | айтыс | зт | 299 |
Нені? |
70 | 2 | баспа | зт | 514 | |
71 | 3 | саз | зт | 489 | |
72 | 4 | ғасыр | зт | 4919 | |
73 | 5 | қасы | ке | 1502 | |
74 | 6 | сәнді | зт | 181 | |
75 | 7 | жетіген | зт | 49 | |
76 | 8 | жыр | зт | 1725 | |
77 | 9 | мәдениет | зт | 3782 | |
78 | 10 | кесене | зт | 173 | |
79 | 11 | қолжазба | зт | 273 | |
80 | 12 | құмыра | зт | 183 | |
81 | 13 | қымбат | сн | 886 | |
82 | 14 | маңызды | сн | 2925 | |
83 | 15 | текемет | зт | 63 | |
84 | 16 | қоржын | зт | 284 | |
85 | 17 | мұра | зт | 1338 | |
86 | 18 | ескерткіш | зт | 827 | |
87 | 19 | таңғал | ет | 366 | |
88 | 20 | тап | ет | 6204 | |
89 | 21 | тиын | зт | 273 | |
90 | 22 | құжат | зт | 4907 | |
91 | 23 | мыс | зт | 551 | |
92 | 24 | туралы | шл | 8011 | |
Мамандықтар әлемі – 28 сөз | |||||
93 | 1 | аспаз | зт | 123 |
Жіктік жалғау: |
94 | 2 | осы | ес | 25995 | |
95 | 3 | болашақ | зт | 2438 | |
96 | 4 | даяшы | зт | 40 | |
97 | 5 | диқан | зт | 77 | |
98 | 6 | есепте | ет | 1406 | |
99 | 7 | есепші | зт | 14 | |
100 | 8 | жүргізуші | зт | 643 | |
101 | 9 | қи | ет | 253 | |
102 | 10 | құрылысшы | зт | 123 | |
103 | 11 | қызмет | зт | 11732 | |
104 | 12 | әнші | зт | 755 | |
105 | 13 | ек | ет | 471 | |
106 | 14 | мамандық | зт | 1319 | |
107 | 15 | наубайшы | зт | 7 | |
108 | 16 | сазгер | зт | 144 | |
109 | 17 | сат | ет | 6132 | |
110 | 18 | сатушы | зт | 232 | |
111 | 19 | сәнгер | зт | 9 | |
112 | 20 | таңда | ет | 1803 | |
113 | 21 | тігуші | зт | 5 | |
114 | 22 | тік | ет | 527 | |
115 | 23 | тілші | зт | 160 | |
116 | 24 | түр | зт | 9399 | |
117 | 25 | биші | зт | 109 | |
118 | 26 | ұста | зт | 282 | |
119 | 27 | ұшқыш | зт | 215 | |
120 | 28 | шаштараз | зт | 52 | |
Табиғат құбылыстары – 40 сөз | |||||
121 | 1 | абайла | ет | 144 |
Шақтық мағына |
122 | 2 | аққала | зт | 120 | |
123 | 3 | гүлде | ет | 95 | |
124 | 4 | ашық | сн | 1889 | |
125 | 5 | аяз | зт | 611 | |
126 | 6 | биыл | үс | 655 | |
127 | 7 | боран | зт | 419 | |
128 | 8 | ауыс | ет | 770 | |
129 | 9 | бұлт | зт | 481 | |
130 | 10 | бұршақ | зт | 198 | |
131 | 11 | былтыр | үс | 628 | |
132 | 12 | дауыл | зт | 242 | |
133 | 13 | еру | ет | 623 | |
134 | 14 | қаш | ет | 1231 | |
135 | 15 | жаңбырлы | сн | 26 | |
136 | 16 | жел | зт | 820 | |
137 | 17 | кемпірқосақ | зт | 98 | |
138 | 18 | күркіре | ет | 252 | |
139 | 19 | қатты | сн | 2995 | |
140 | 20 | қолайлы | сн | 615 | |
141 | 21 | қолшатыр | зт | 31 | |
142 | 22 | қорық | ет | 604 | |
143 | 23 | құла | ет | 211 | |
144 | 24 | құлақшын | зт | 47 | |
145 | 25 | құрғақ | сн | 243 | |
146 | 26 | құтқар | ет | 610 | |
147 | 27 | қоңыр | сн | 693 | |
148 | 28 | найзағай | зт | 208 | |
149 | 29 | өрт | зт | 448 | |
150 | 30 | сарғай | ет | 107 | |
151 | 31 | сәуле | зт | 657 | |
152 | 32 | тағы | шл | 6215 | |
153 | 33 | жайсыз | сн | 45 | |
154 | 34 | сөндір | ет | 103 | |
155 | 35 | тайғақ | сн | 63 | |
156 | 36 | қайта | үс | 4920 | |
157 | 37 | тоң | ет | 176 | |
158 | 38 | тұман | зт | 22 | |
159 | 39 | шана | зт | 177 | |
160 | 40 | шаңғы | зт | 186 | |
Қоршаған ортаны қорғау – 36 сөз | |||||
161 | 1 | азаю | ет | 694 |
Көптік мағына: |
162 | 2 | киік | зт | 284 | |
163 | 3 | артық | сн | 1881 | |
164 | 4 | ая | ет | 787 | |
165 | 5 | тамыр | зт | 828 | |
166 | 6 | бұтақ | зт | 536 | |
167 | 7 | гүлзар | зт | 33 | |
168 | 8 | дән | зт | 1739 | |
169 | 9 | емен | зт | 138 | |
170 | 10 | жақ | ет | 656 | |
171 | 11 | жойыл | ет | 515 | |
172 | 12 | жылан | зт | 717 | |
173 | 13 | ін | зт | 319 | |
174 | 14 | бағала | ет | 4586 | |
175 | 15 | көгал | зт | 46 | |
176 | 16 | қайың | зт | 188 | |
177 | 17 | жусан | зт | 115 | |
178 | 18 | бозторғай | зт | 62 | |
179 | 19 | қоректен | ет | 194 | |
180 | 20 | қорық | зт | 168 | |
181 | 21 | маса | зт | 234 | |
182 | 22 | мұхит | зт | 568 | |
183 | 23 | өрмекші | зт | 114 | |
184 | 24 | немқұрайды | үс | 46 | |
185 | 25 | раушангүл | зт | 5 | |
186 | 26 | сексеуіл | зт | 50 | |
187 | 27 | сирек | сн | 470 | |
188 | 28 | тер | ет | 156 | |
189 | 29 | терек | зт | 235 | |
190 | 30 | тоғай | зт | 326 | |
191 | 31 | марал | зт | 30 | |
192 | 32 | түтін | зт | 318 | |
193 | 33 | тышқан | зт | 3 | |
194 | 34 | қорға | ет | 3787 | |
195 | 35 | шөл | зт | 409 | |
196 | 36 | аяла | ет | 153 | |
Ғарышқа саяхат – 31 сөз | |||||
197 | 1 | айлақ | зт | 67 |
Қосымша: -кер |
198 | 2 | арнайы | үс | 2219 | |
199 | 3 | айнал | ет | 6002 | |
200 | 4 | әуе | зт | 426 | |
201 | 5 | жарқыра | ет | 428 | |
202 | 6 | батыл | сн | 477 | |
203 | 7 | ғаламшар | зт | 306 | |
204 | 8 | ғарыш | зт | 773 | |
205 | 9 | ғарышкер | зт | 95 | |
206 | 10 | ғылым | зт | 3739 | |
207 | 11 | дөңгелек | сн | 518 | |
208 | 12 | тар | сн | 441 | |
209 | 13 | жымыңда | ет | 45 | |
210 | 14 | жоғал | ет | 682 | |
211 | 15 | зымыран | зт | 99 | |
212 | 16 | ізде | ет | 2409 | |
213 | 17 | үркер | зт | 50 | |
214 | 18 | кеңістік | зт | 867 | |
215 | 19 | тозаң | зт | 42 | |
216 | 20 | құпия | зт | 888 | |
217 | 21 | марапат | зт | 62 | |
218 | 22 | мәзір | зт | 62 | |
219 | 23 | орал | ет | 2160 | |
220 | 24 | ұқсас | сн | 673 | |
221 | 25 | салмақ | зт | 662 | |
222 | 26 | серік | зт | 591 | |
223 | 27 | сынақ | зт | 312 | |
224 | 28 | түзу | сн | 319 | |
225 | 29 | алыс | сн | 698 | |
226 | 30 | жақын | сн | 2073 | |
227 | 31 | шақырым | зт | 351 | |
Болашаққа саяхат – 29 сөз | |||||
228 | 1 | ақпарат | зт | 3514 |
Сұраулы сөйлем: |
229 | 2 | ақта | ет | 504 | |
230 | 3 | алға | үс | 2755 | |
231 | 4 | арман | зт | 1520 | |
232 | 5 | атқар | ет | 3368 | |
233 | 6 | әсіресе | үс | 2002 | |
234 | 7 | бірнеше | ес | 1953 | |
235 | 8 | даму | ет | 6059 | |
236 | 9 | ақырын | үс | 310 | |
237 | 10 | жақында | ет | 1025 | |
238 | 11 | көпір | зт | 292 | |
239 | 12 | заман | зт | 3318 | |
240 | 13 | келесі | сн | 844 | |
241 | 14 | күнтізбе | зт | 122 | |
242 | 15 | озық | сн | 396 | |
243 | 16 | өзге | сн | 2802 | |
244 | 17 | қатыс | ет | 8733 | |
245 | 18 | меңгер | ет | 1400 | |
246 | 19 | ойлас | ет | 127 | |
247 | 20 | пән | зт | 933 | |
248 | 21 | сенім | зт | 1275 | |
249 | 22 | сұйық | сн | 632 | |
250 | 23 | шарша | ет | 547 | |
251 | 24 | үлгер | ет | 594 | |
252 | 25 | үміт | зт | 1179 | |
253 | 26 | кезінде | үс | 3296 | |
254 | 27 | шетел | зт | 957 | |
255 | 28 | шешім | зт | 2315 | |
256 | 29 | өзгер | ет | 3481 | |
3-тарау. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен)
1-параграф. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұны
17. Оқыту ұйғыр/өзбек/тәжік тілінде жүргізілетін сыныптарда "Қазақ тілі" пәнінің оқу жүктемесінің бөлінуі:
1) 1-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 66 сағат;
2) 2-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 3-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 4-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 17-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.18. "Қазақ тілі" (оқытуы ұйғыр/өзбек/тәжік тілде) оқу пәнінің 1-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестері, қарапайым тақпақтар мен санамақтар, шағын мәтіндегі жаңа сөздер, қарапайым нұсқаулар, құттықтау, пікірлер, хабарламалар, сұрақтар, затты көрсету, суретті таңдап алу, қимыл мен ым-ишара арқылы түсінгенін білдіру;
2) айтылым: танысу, өзі туралы айту, затты сипаттау, сурет/иллюстрация/постер бойынша сөйлеу, жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестері, қарапайым сұрақ-жауап, қысқаша диалог, монолог, жағдаяттар, қарапайым ("иә/жоқ", "ұнайды/ұнамайды"), "дұрыс/дұрыс емес" пікірлер;
3) оқылым: оқудың түрлері, жиі қолданылатын сөздерді тұтас оқу, қарапайым фразалар, тақпақтар мен санамақтар, иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар мен жауаптар (кім? не? қандай? қанша?), сөздік, анықтамалықтармен жұмыс, орфоэпия;
4) жазылым: жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестері, сөйлемнің соңында қойылатын тыныс белгілері, азат жол, тасымал, төл әріптердің каллиграфиясы, айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздер, орфография;
5) сөйлеу әрекеттері аясындағы тілдік дағдылар (лингвистикалық терминдер қолданылмайды) бойынша: фонетика: артикуляция, орфоэпия, қазақ тілінің төл дыбыстары, буын, интонация, сингармонизм заңы; лексика: тақырыпқа қатысты лексикалық минимум, жиі қолданылатын сөздер, бейтарап сөздер, репликалар, қаратпа сөздер; грамматика: зат атауын білдіретін сөздер (жекеше/көпше), тәуелдік жалғауы, ілік, барыс, жатыс септігі жалғаулары, заттың сынын, түрін, түсін білдіретін сөздер, заттың есебін, ретін білдіретін сөздер, жіктеу, сілтеу, сұрау мағынасындағы сөздер, бұйрық рай, болымды/болымсыз етістік, мезгілді білдіретін сөздер, модаль сөздер, сөз тіркестері, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі, жалаң және жайылма сөйлемдер.
19. "Қазақ тілі" (оқытуы ұйғыр/өзбек/тәжік тілде) оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: тақырыпқа байланысты шағын диалог/монологтің мазмұнын түсіну, тыңдау/көру материалдарындағы негізгі ойды анықтау, тірек сөздер бойынша тақырыбын болжау, кесте толтыру және суреттерді орналастыру арқылы түсінгенін білдіру, тыңдалым бойынша жағымды/жағымсыз кейіпкерлерді ажырату;
2) айтылым: тақырып бойынша шағын диалог/монолог, сұрақтар құрастыру, пікір айту, жағдаяттарды талдау, этикет сөздерді қолдану, шағын мәтінді мазмұндау, кейіпкерлерді сипаттау, сурет/иллюстрция/постер бойынша сөйлеу, оқиғаларды және кейіпкерлерді салыстыру;
3) оқылым: оқудың түрлері, шағын мәтінді рөлге бөліп, мәнерлеп, түсініп оқу, қарапайым фразалар, мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату, сөздікпен, анықтамалықтармен жұмыс;
4) жазылым: сурет/комикс/иллюстрация бойынша мәтін құрастыру, тыңдау/көру материалдарының мазмұны, төл әріптердің каллиграфиясы, айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздер, орфография, тасымал;
5) сөйлеу әрекеттері аясындағы тілдік дағдылар (лингвистикалық терминдер қолданылмайды) бойынша: фонетика: төл дыбыстардың артикуляциясы, орфоэпия, дауыс ырғағы, буын, интонация, буын және дыбыс үндестігі; лексика: тақырыпқа қатысты лексикалық минимум, жиі қолданылатын сөздер, бейтарап сөздер, репликалар, қаратпа сөздер, антонимдер; грамматика: заттың атын (жалпы/жалқы) білдіретін сөздер, ілік, табыс, жатыс септіктері, көмекші есімдер, ауызша/жазбаша тілдегі етістіктің шақ, рай формалары, қалып етістіктері, сұрау есімдіктері, мекен үстеулер, жалғаулық шылаулар, әдеп сөздер, сөз тіркестері, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі, жай сөйлемдер мен құрмалас сөйлемдер.
20. "Қазақ тілі" (оқытуы ұйғыр/өзбек/тәжік тілде) оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: тақырыпқа байланысты шағын диалог/монологтің мазмұнын түсіну, тыңдау/көру материалдарындағы негізгі ойды анықтау, тірек сөздер бойынша тақырыбын болжау, кесте толтыру және суреттерді орналастыру арқылы түсінгенін білдіру, тыңдалым бойынша жағымды/жағымсыз кейіпкерлерді ажырату;
2) айтылым: тақырып бойынша шағын диалог/монолог, сұрақтар құрастыру, пікір айту, жағдаяттарды талдау, этикет сөздерді қолдану, шағын мәтінді мазмұндау, кейіпкерлерді сипаттау, сурет/иллюстрция/постер бойынша сөйлеу, оқиғаларды және кейіпкерлерді салыстыру;
3) оқылым: оқудың түрлері, шағын мәтінді рөлге бөліп, мәнерлеп, түсініп оқу, қарапайым фразалар, мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату, сөздікпен, анықтамалықтармен жұмыс;
4) жазылым: сурет/комикс/иллюстрация бойынша мәтін құрастыру, тыңдау/көру материалдарының мазмұны, төл әріптердің каллиграфиясы, айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздер, орфография, тасымал;
5) сөйлеу әрекеттері аясындағы тілдік дағдылар (лингвистикалық терминдер қолданылмайды) бойынша: фонетика: төл дыбыстардың артикуляциясы, орфоэпия, дауыс ырғағы, буын, интонация, буын және дыбыс үндестігі; лексика: тақырыпқа қатысты лексикалық минимум, жиі қолданылатын сөздер, бейтарап сөздер, репликалар, қаратпа сөздер, антонимдер; грамматика: заттың атын (жалпы/жалқы) білдіретін сөздер, ілік, табыс, жатыс септіктері, көмекші есімдер, ауызша/жазбаша тілдегі етістіктің шақ, рай формалары, қалып етістіктері, сұрау есімдіктері, мекен үстеулер, жалғаулық шылаулар, әдеп сөздер, сөз тіркестері, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі, жай сөйлемдер мен құрмалас сөйлемдер.
21. "Қазақ тілі" (оқытуы ұйғыр/өзбек/тәжік тілде) оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: әңгімелер мен ақпаратты тыңдау және негізгі ойды түсіну, мәтінді көркемдеу үшін қолданылған жеке сөздерді өз бетімен түсіне алу, жиі қолданылатын кейбір сөздерді өз бетімен түсіне алу;
2) айтылым: берілген тақырып бойынша пікір алмасу, айтылған немесе тыңдау/көру материалдарындағы әңгіме немесе ақпараттағы негізгі ойдың сипаттамасы, әдеп сөздер мен сөз тіркестерін қолдану, тақырып бойынша диалог/монолог құрастыру, жағдаяттарды талдау, шағын көркем шығармаларды оқып түсіну, үлгі бойынша тапсырмаларды орындау, сөйлеу стилін сақтау;
3) оқылым: мәтіннің түрлері, шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну, қарапайым фразалар, мәтіннің жанрын ажырату, мәтіннің тақырыбын және ондағы негізгі ойды анықтау, мәтінге сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру, тірек сөздер арқылы мәтіннің мазмұнын болжау;
4) жазылым: шағын сюжетті комикс/ буклет/ коллаж/ жарнама/ презентацияны сөйлемдермен толықтыру, оқыған, тыңдаған, тыңдау/ көру материалдары, сұрақтар мен жоспар бойынша мазмұнын жазу, дұрыс құрылмаған мәтінді түзеп қайта жазу, жазу емлесі;
5) сөйлеу әрекеттері аясындағы тілдік дағдылар (лингвистикалық терминдер қолданылмайды) бойынша; фонетика, төл дыбыстардың артикуляциясы, орфоэпия, дауыс ырғағы, буын, интонация, үндестік заңы; лексика: тақырыпқа қатысты лексикалық минимум, жиі қолданылатын сөздер, бейтарап сөздер, репликалар, қаратпа сөздер, антонимдер; грамматика; ауызша/жазбаша тілдегі сөз таптары, көмекші сөздер, ауызша/жазбаша тілдегі көптік/тәуелдік/жіктік/септік жалғаулар, етістіктің ауыспалы осы шағы, жедел/бұрынғы өткен шақ, ортақ етіс, ауыспалы келер шақ, қалау рай формалары, жіктеу/сұрау/сілтеу есімдіктері және олардың септелуі, үстеу және оның түрлері, одағай, модаль, еліктеуіш сөздер, сөз тіркестері, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі, қарсылықты және себеп-салдар жалғаулық шылаулар, сөйлемнің бірыңғай мүшелері, жай сөйлемдер мен себеп-салдар құрмалас сөйлемдер.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
1) "Тыңдалым" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Тыңдалым" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |||
1-сынып А1 – бастапқы деңгей | 2-сынып А1 – негізгі деңгей | 3-сынып А1 – ілгерілеген деңгей | 4-сынып А2 – бастапқы деңгей | |
1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 1.1.1.1 хабарлау, сұрау мақсатында баяу және анық айтылған сөзді зейін қойып тыңдау, түсіну және тиісінше іс-әрекет жасау (қимыл, ым-ишараны қолдану) | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату | 3.1.1.1 анық айтылған сөзді тыңдап, түсінгені бойынша қарапайым нұсқауларды орындау | 4.1.1.1 анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 1.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздерден құралған қарапайым фразалардың мағынасын түсіну | 3.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтап түсіну |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 1.1.3.1 тыңдаған мәтіннің (ұзақтығы 0,5-1 мин шамасында) мазмұны бойынша мұғалімнің қолдауымен сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау | 2.1.3.1 тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/сипаттау | 3.1.3.1 тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/кесте толтыру/ мазмұндау | 4.1.3.1 тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/кесте толтыру/кластер құрастыру |
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы ақпараттар ды түсіну | 1.1.4.1 мұғалімнің қолдауымен тыңдаған материалдың кім/не туралы екенін түсіну | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну мұғалімнің қолдауымен жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді анықтау | 3.1.4.1 тыңдаған мәтіннің тақырыбын, жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді, мұғалімнің қолдауымен оқиғалар ретін анықтау | 4.1.4.1 тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) анықтау |
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 1.1.5.1 мәтіннің тақырыбын иллюстрация арқылы болжау | 2.1.5.1 мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркестері бойынша мазмұнын болжау | 3.1.5.1 тыңдаған фразаның алдындағы немесе кейінгі оқиғаны болжау | 4.1.5.1 тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау |
2) "Айтылым" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Айтылым" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |||
1-сынып А1 – бастапқы деңгей | 2-сынып А1 – негізгі деңгей | 3-сынып А1 – ілгерілеген деңгей | 4-сынып А2 – бастапқы деңгей | |
2.1 Сөздік қорды толықтыру | 1.2.1.1 сөйлеу барысында танысу, өзі туралы айту және затты сипаттау үшін сөздер мен сөз тіркестерін дұрыс қолдану | 2.2.1.1 өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | 3.2.1.1 берілген тақырыпқа қатысты сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | 4.2.1.1 берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану |
2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 1.2.2.1 сурет/үлгі бойынша хабарлы және сұраулы сөйлемдердің интонациясын дұрыс қойып сөйлеу (1-2 сөйлем) | 2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу (2-3 сөйлем) | 3.2.2.1 берілген тірек сөздер негізінде сөйлеу (3-4 сөйлем) | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | 2.2.3.1 күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша сұхбаттасына сұрақ қою, диалогке қатысу барысында этикет сөздерді қолдану | 3.2.3.1 белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | 4.2.3.1 белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу |
2.4 Оқыған/тыңдаған материалды мазмұндау | 1.2.4.1 фото/сурет/ қуыршақтарды қолданып, шағын мәтінді үлгі бойынша мазмұндау | 2.2.4.1 суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | 3.2.4.1 жоспар (сурет, сызба түрінде) және тірек сөздер негізінде оқиға желісін сақтай отырып мазмұндау | 4.2.4.1 жоспар/жазбалар ын қолданып, мәтінді толық мазмұндау |
2.5 Оқыған/тыңдаған материал бойынша пікірін білдіру | 1.2.5.1 оқыған/тыңдаған материал туралы "дұрыс/дұрыс емес", "ұнайды/ ұнамайды" үлгісінде қарапайым пікірін білдіру | 2.2.5.1 мәлімет, кейіпкер, оқиғаларды салыстыру негізінде қарапайым пікір ("мен... деп ойлаймын", "мен... деп санаймын", "маған ... сияқты", "маған ... тәрізді") білдіру | 3.2.5.1 оқыған/тыңдаған материал бойынша өз пікірін (менің ойымша ..., менің көзқарасым бойынша ..., себебі ...) дәлелдеу | 4.2.5.1 шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, ...) салыстыра отырып бағалау |
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 1.2.6.1 мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | 3.2.6.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту |
3) "Оқылым" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Оқылым" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |||
1-сынып А1 – бастапқы деңгей | 2-сынып А1 – негізгі деңгей | 3-сынып А1 – ілгерілеген деңгей | 4-сынып А2 – бастапқы деңгей | |
3.1 Оқу түрлерін қолдану | 1.3.1.1 жиі қолданылатын сөздерді тұтас оқу | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып)/рөлге бөліп оқу | 3.3.1.1 мәтінді немесе оның бөлімдерін мәнерлеп оқу, шолып (танысу мақсатында) оқу/ рөлге бөліп оқу | 4.3.1.1 мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/шолып/белгі қойып оқу |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 1.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған қарапайым фразалардың/сөйлемдердің мағынасын түсіну | 3.3.2.1 жиі қолданылатын сөздер мен фразалардан құрастырылған шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | 4.3.2.1 бейтаныс сөздер кездесетін шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 1.3.3.1 мәтіннің жанрын (санамақ, тақпақ, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі) ажырату | 2.3.3.1 мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату | 3.3.3.1 мәтіннің жанрын (әңгіме, тұрмыс-салт жырлары, бата, мақал-мәтелдер) ажырату, әңгімелеу/сипат тау мәтінін анықтау | 4.3.3.1 мәтіннің жанрын (мақал-мәтелдер, бата, аңыз, мысал, өсиет әңгімелердің) жанрлық ерекшеліктерін және көмекші сөздердің қолдауымен пайымдау мәтінін анықтау |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 1.3.4.1 мұғалімнің қолдауымен мәтін немесе иллюстрация бойынша қарапайым сұрақтар (кім? не? қандай? қанша?) қою және қысқаша жауап беру | 2.3.4.1 мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | 3.3.4.1 мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекетін нақтылау үшін сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру | 4.3.4.1 мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру |
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 1.3.5.1 мұғалімнің қолдауымен иллюстрациялы шағын мәтіннен қажетті ақпаратты табу | 2.3.5.1 мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | 3.3.5.1 сөздіктер мен анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу және оны алу | 4.3.5.1 қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу және ақпаратты кестеге салу (жіктеу)/сызба түрінде беру |
4) "Жазылым" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Жазылым" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |||
1-сынып А1 – бастапқы деңгей | 2-сынып А1 – негізгі деңгей | 3-сынып А1 – ілгерілеген деңгей | 4-сынып А2 – бастапқы деңгей | |
4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 1.4.1.1 мұғалімнің қолдауымен тақырыпқа негізделген суреттерді қолданып, постер/сөйлемді суретпен толықтырып жазу | 2.4.1.1 тақырыпқа байланысты керекті сөздер, сызбалар, суреттерді қолданып, постер/мәтін құрастыру | 3.4.1.1 тірек сөздер, сызбалар, суреттер, символдарды қолданып, постер/мәтін құрастыру | 4.4.1.1 шағын сюжетті комикс/буклет/коллаж/жарнама/презентацияны сөйлемдермен толықтыру |
4.2 Тыңдаған/оқыған материалдың мазмұнын жазу | 1.4.2.1 оқыған/ аудио/бейнематериалдар негізінде заттардың таныс атауларын жазу | 2.4.2.1 оқыған/ аудио/бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | 3.4.2.1 оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | 4.4.2.1 оқыған/аудио/ бейнематериалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу |
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 1.4.3.1 *жай сөйлемнің тыныс белгілерін мұғалімнің қолдауымен қолдану | 2.4.3.1 мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | 3.4.3.1 өз бетінше жай сөйлемнің соңында қойылатын тыныс белгілерді қолдану | 4.4.3.1 сөйлемнің бірыңғай мүшелерінің тыныс белгісін (үтір, қос нүкте)/қаратпа сөзден кейінгі сөйлемнің тиісті тыныс белгілерін қолдану |
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 1.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптерді дұрыс байланыстырып, көркем жазу | 2.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын, азат жолдың және тақырыптың өлшемін сақтап жазу | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын сақтап жазу | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу |
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 1.4.5.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптер кездесетін сөздерді анықтап, дұрыс жазу | 2.4.5.1 * мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздерді дұрыс жазу | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | 4.4.5.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс жазу |
1.4.5.2 мұғалімнің қолдауымен бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі есімдері, жер-су атаулары, үй жануарларына берілген ат) ажырату | 2.4.5.2 сөзді буынға бөлу және мұғалімнің қолдауымен сөзді тасымалдап жазу | 3.4.5.2 дауыссыз б-п, қ-ғ, к-г дыбыстары кездесетін сөздердің емлесін сақтап жазу | 4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | |
5) "Тілдік нормаларды қолдану" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Тілдік нормаларды қолдану" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |||
1-сынып А1 – бастапқы деңгей | 2-сынып А1 – негізгі деңгей | 3-сынып А1 – ілгерілеген деңгей | 4-сынып А2 – бастапқы деңгей | |
5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 1.5.1.1 мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша тілде қолдану | 2.5.1.1 мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | 3.5.1.1 мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздер мен көмекші сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | 4.5.1.1 мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану |
1.5.1.2 мұғалімнің қолдауымен көптік/тәуелдік/ жіктік /септік жалғауларын ауызша тілде қолдану | 2.5.1.2 мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/ тәуелдік/ септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | 3.5.1.2 өз бетінше шағын мәтіннен көптік/ тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | 4.5.1.2 көптік/ тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
1.5.1.3 сөйлеу барысында мұғалімнің қолдауымен етістіктің шақтарын, бұйрық рай, болымсыз етістікті қолдану | 2.5.1.3 мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | 3.5.1.3 мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | 4.5.1.3 өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
1.5.1.4 мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу есімдіктерін дұрыс қолдану | 2.5.1.4 мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында есімдіктерді (сілтеу, сұрау есімдіктерін) қолдану | 3.5.1.4 мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | 4.5.1.4 септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
1.5.1.5 мұғалімнің қолдауымен сөз тіркестері/ сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтау | 2.5.1.5 мұғалімнің қолдауымен үлгі бойынша жай сөйлемдегі сөз тіркестерінің байланысын түсіну және сақтау | 3.5.1.5 үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | 4.5.1.5 сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |
22. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
23. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспарына (оқыту ұйғыр/өзбек/тәжік тілде) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту ұйғыр/өзбек/тәжік тілде)
1) 1-сынып
Ортақ тақырып | Бөлім (сөйлеу әрекеттерінің түрлері) | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Өзім туралы | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 1.1.1.1* хабарлау, сұрау мақсатында баяу және анық айтылған сөзді зейін қойып тыңдау, түсіну және тиісінше іс-әрекет жасау (қимыл, ым-ишараны қолдану) |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 1.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/ бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 1.1.3.1* тыңдаған мәтіннің (ұзақтығы 0,5-1 мин шамасында) мазмұны бойынша мұғалімнің қолдауымен сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/ сызбалар таңдау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 1.2.1.1* сөйлеу барысында танысу, өзі туралы айту және затты сипаттау үшін сөздер мен сөз тіркестерін дұрыс қолдану | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 1.2.6.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 1.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша тілде қолдану | |
1.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен көптік/тәуелдік/жіктік/септік жалғауларын ауызша тілде қолдану | |||
1.5.1.3* сөйлеу барысында мұғалімнің қолдауымен етістіктің шақтарын, бұйрық рай, болымды/болымсыз етістікті қолдану | |||
1.5.1.4 сөйлеу барысында сілтеу есімдіктерін мұғалімнің қолдауымен дұрыс қолдану | |||
1.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен сөз тіркестері/сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін дұрыс қолдану | |||
2-тоқсан | |||
3. Менің отбасым және достарым | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 1.1.1.1* хабарлау, сұрау мақсатында баяу және анық айтылған сөзді зейін қойып тыңдау, түсіну және тиісінше іс-әрекет жасау (қимыл, ым-ишараны қолдану) |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 1.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/ бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 1.1.3.1* тыңдаған мәтіннің (ұзақтығы 0,5-1 мин шамасында) мазмұны бойынша мұғалімнің қолдауымен сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 1.1.4.1 мұғалімнің қолдауымен тыңдаған материалдың кім/не туралы екенін түсіну | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 1.1.5.1 мәтіннің тақырыбын иллюстрациясы арқылы болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 1.2.1.1* сөйлеу барысында танысу, өзі туралы айту және затты сипаттау үшін сөздер мен сөз тіркестерін дұрыс қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 1.2.2.1* сурет/үлгі бойынша хабарлы және сұраулы сөйлемдердің интонациясын дұрыс қойып сөйлеу (1-2 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 1.2.4.1* фото/сурет/қуыршақтарды қолданып, шағын мәтінді үлгі бойынша мазмұндау | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 1.2.6.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 1.3.1.1 * мұқият тыңдау, сөйлеуді түсіну және оған дұрыс жауап беру (мимика мен ым-ишараны пайдалану, іс-қимылдарды орындау) | |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 1.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін немесе иллюстрация бойынша қарапайым сұрақтар (кім? не? қандай? қанша?) қою және қысқаша жауап беру | ||
Жазылым | 4.1 Әр түрлі ұсыну формаларын қолдана отырып мәтіндер жазу | 1.4.1.1 постер жасау/суретте бейнеленген затқа белгі-сөздерді жазу | |
4.4 каллиграфиялық нормаларды сақтау | 1.4.4.1 бас (бас) және кіші әріптерді және олардың қосындыларын жазу, талаптарға сәйкес анық жазу | ||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 1.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен сөз тіркестері/сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін дұрыс қолдану | |
3-тоқсан | |||
5. Саяхат | Тыңдалым | 1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 1.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну |
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 1.1.4.1 мұғалімнің қолдауымен тыңдаған материалдың кім/не туралы екенін түсіну | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 1.1.5.1 мәтіннің тақырыбын иллюстрация арқылы болжау | ||
Айтылым | 2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 1.2.2.1* сурет/үлгі бойынша хабарлы және сұраулы сөйлемдердің интонациясын дұрыс қойып сөйлеу (1-2 сөйлем) | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 1.2.4.1* фото/сурет /қуыршақтарды қолданып, шағын мәтінді үлгі бойынша мазмұндау | ||
2.5 Оқыған/ тыңдаған материал бойынша пікір білдіру | 1.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал туралы "дұрыс/дұрыс емес", "ұнайды/ұнамайды" үлгісінде қарапайым пікірін білдіру | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 1.2.6.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 1.3.1.1 жиі қолданылатын сөздерді тұтас оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 1.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 1.3.3.1* мәтіннің жанрын (санамақ, тақпақ, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі) ажырату | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 1.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін немесе иллюстрация бойынша қарапайым сұрақтар (кім? не? қандай? қанша?) қою және қысқаша жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 1.3.5.1 иллюстрациялы шағын мәтіннен мұғалімнің қолдауымен қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 1.4.1.1* мұғалімнің қолдауымен тақырыпқа қатысты сөздер, сызбалар, суреттерді қолданып, постер/сөйлемді суретпен толықтырып жазу | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/ көрген материалдың мазмұнын жазу | 1.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдарда кездескен таныс атауларды жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 1.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптерді дұрыс байланыстырып, көркем жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 1.4.5.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптер кездесетін сөздерді анықтап, дұрыс жазу | ||
Тілдік дағдыларды дамыту | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 1.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша тілде қолдану | |
1.5.1.3* сөйлеу барысында мұғалімнің қолдауымен етістіктің шақтарын, бұйрық рай, болымды/болымсыз етістікті қолдану | |||
1.5.1.4 сөйлеу барысында сілтеу есімдіктерін мұғалімнің қолдауымен дұрыс қолдану | |||
1.5.1.5 * мұғалімнің көмегімен сөз тәртібін сақтай отырып, сөз тіркестерін/ сөйлемдерді құрастыру | |||
4-тоқсан | |||
7. Тағам мен сусын | Тыңдалым | 1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 1.1.4.1 мұғалімнің қолдауымен тыңдаған материалдың кім/не туралы екенін түсіну |
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 1.1.5.1 мәтіннің тақырыбын иллюстрация арқылы болжау | ||
Айтылым | 2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 1.2.2.1* сурет/үлгі бойынша хабарлы және сұраулы сөйлемдердің интонациясын дұрыс қойып сөйлеу (1-2 сөйлем) | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 1.2.3.1 сұхбаттасының не туралы айтқанын түсіну және үлгі бойынша жауап беру | ||
2.5 Оқыған/ тыңдаған материал бойынша пікір білдіру | 1.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал туралы "дұрыс/дұрыс емес", "ұнайды/ұнамайды" үлгісінде қарапайым пікір білдіру | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 1.2.6.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 1.3.1.1 жиі қолданылатын сөздерді тұтас оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 1.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 1.3.3.1* мәтіннің жанрын (санамақ, тақпақ, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі) ажырату | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 1.3.5.1 иллюстрациялы шағын мәтіннен мұғалімнің қолдауымен қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 1.4.1.1* мұғалімнің қолдауымен тақырыпқа қатысты сөздер, сызбалар, суреттерді қолданып, постер/сөйлемді суретпен толықтырып жазу | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/ көрген материалдың мазмұнын жазу | 1.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдарда кездескен таныс атауларды жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 1.4.3.1* жай сөйлемнің тыныс белгілерін мұғалімнің қолдауымен қолдану | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 1.4.5.1* мұғалімнің қолдауымен ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптер кездесетін сөздерді анықтап, дұрыс жазу | ||
1.4.5.2 мұғалімнің қолдауымен бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі есімдері, жер-су атаулары, үй жануарларына берілген ат) ажырату | |||
Тілдік дағдыларды қолдану | Грамматикалық нормаларды сақтау | 1.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
1.5.1.3* сөйлеу барысында мұғалімнің қолдауымен етістіктің шақтарын, бұйрық рай, болымды/болымсыз етістікті қолдану | |||
1.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен сөз тіркестері/сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін дұрыс қолдану | |||
2) 2-сынып
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекеттерінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Өзім туралы | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздерден құралған қарапайым фразалардың мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/сипаттау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1* өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу (2-3 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 2.2.3.1* күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша сұхбаттасына сұрақ қою, диалогке қатысу барысында этикет сөздерді қолдану | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 2.2.4.1* суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып), рөлге бөліп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған қарапайым фразалардың/сөйлемдердің мағынасын түсіну | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1* мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 2.4.1.1* заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, сөйлемді суретпен толықтырып жазу/постер құрастыру/берілген иллюстрация бойынша мәтін (3 сөйлемнен кем емес) құрау | |
4.2 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұн желісі бойынша баяндау | 2.4.2.1* оқыған/ аудио/ бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | ||
4.3 Пунктуация лық нормаларды сақтау | 2.4.3.1* мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | ||
4.5 Орфография лық дағдыларды дамыту | 2.4.5.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді анықтап, теріп жазу | ||
Тілдік дағдыларды қолдану |
5.1 | 2.5.1.1 * мұғалімнің қолдауымен пәннің атауын/ сын есімін/ санын/ әрекетін білдіретін ауызша/жазбаша сөздерді қолдану | |
2.5.1.2 * мұғалімнің қолдауымен шағын мәтінде көптік/жіктік/ септік/тәуелдік жалғаулары бар ауызша/жазбаша сөздерді қолдану | |||
2.5.1.3 * мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістік шақтарын ауызша сөйлеуде қолдану | |||
2-тоқсан | |||
3. Менің мектебім | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздерден құралған қарапайым фразалардың мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/сипаттау | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 2.1.5.1* мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркесі бойынша мазмұнын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1* өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу (2-3 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 2.2.3.1* күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша сұхбаттасына сұрақ қою, диалогке қатысу барысында этикет сөздерді қолдану | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 2.2.5.1* мәлімет, кейіпкер, оқиғаларды салыстыру негізінде қарапайым пікір ("мен ... деп ойлаймын", "мен ... деп санаймын", "маған ... сияқты", маған ... тәрізді") білдіру | ||
2.6 Оқылған/ тыңдаған материал бойынша ой-пікір білдіру | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып), рөлге бөліп оқу | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 2.3.3.1* мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 2.3.5.1* мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 2.4.2.1* оқыған/ аудио/ бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | |
4.4 Каллиграфиялық дағдыларын дамыту | 2.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын, азат жолдың және тақырыптың өлшемін сақтап жазу | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 2.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу, сұрау есімдіктерін қолдану | |||
2.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен үлгі бойынша жай сөйлемдегі сөз тіркестерінің байланысын түсіну және сақтау | |||
3-тоқсан | |||
5. Дені саудың жаны сау | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематер иалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/сипаттау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну, мұғалімнің қолдауымен жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді анықтау | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 2.1.5.1* мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркесі бойынша мазмұнын болжау | ||
Айтылым | 2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 2.2.3.1* күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша сұхбаттасына сұрақ қою, диалогке қатысу барысында этикет сөздерді қолдану | |
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 2.2.4.1* суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 2.2.5.1* мәлімет, кейіпкер, оқиғаларды салыстыру негізінде қарапайым пікір ("мен ... деп ойлаймын", "мен ... деп санаймын", "маған ... сияқты", маған ... тәрізді") білдіру | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып)/рөлге бөліп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған қарапайым фразалардың/сөйлемдердің мағынасын түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 2.3.3.1* мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1* мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 2.3.5.1* мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 2.4.1.1* заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, сөйлемді суретпен толықтырып жазу/постер құрастыру/берілген иллюстрация бойынша мәтін (3 сөйлемнен кем емес) құрау | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 2.4.2.1* оқыған/аудио/ бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларын дамыту | 2.4.5.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді анықтап, теріп жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 2.4.3.1* мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 2.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын, азат жолдың және тақырыптың өлшемін сақтап жазу | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 2.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
2.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | |||
2.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу, сұрау есімдіктерін қолдану | |||
2.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен үлгі бойынша жай сөйлемдегі сөз тіркестерінің байланысын түсіну және сақтау | |||
4-тоқсан | |||
7. Қоршаған орта | Тыңдалым | 1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздерден құралған қарапайым фразалардың мағынасын түсіну |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және оған сәйкес фото/сюжетті суреттер/сызбалар таңдау/сипаттау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну, мұғалімнің қолдауымен жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді анықтау | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 2.1.5.1* мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркесі бойынша мазмұнын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1* өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу | 2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу (2-3 сөйлем) | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 2.2.4.1* суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған қарапайым фразалардың/сөйлемдердің мағынасын түсіну | |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1* мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 2.3.5.1*мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 2.4.1.1* заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, сөйлемді суретпен толықтырып жазу/постер құрастыру/ берілген иллюстрация бойынша мәтін (3 сөйлемнен кем емес) құрау | |
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 2.4.3.1* мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 2.4.5.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді анықтап, теріп жазу | ||
2.4.5.2 сөзді буынға бөлу және мұғалімнің қолдауымен сөзді тасымалдап жазу | |||
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 2.4.2.1* оқыған/ аудио/ бейнематериалдың мазмұны бойынша жиі қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып сұраққа жауап (сөйлем) жазу | ||
Тілдік нормаларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 2.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | |||
2.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу, сұрау есімдіктерін қолдану | |||
3) 3-сынып
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекеттерінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Жанды табиғат | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, түсінгені бойынша қарапайым нұсқауларды орындау |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1* баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/ бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/кесте толтыру/мазмұндау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 3.1.4.1* тыңдаған мәтіннің тақырыбын, жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді, мұғалімнің қолдауымен оқиғалар ретін анықтау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 3.2.1.1 берілген тақырыпқа қатысты сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 3.2.2.1 берілген тірек сөздер негізінде сөйлеу (3-4 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 3.2.3.1* белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материлды мазмұндау | 3.2.4.1* жоспар (сурет, сызба түрінде) және тірек сөздер негізінде оқиға желісін сақтай отырып мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 3.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал бойынша өз пікірін (менің ойымша ..., менің көзқарасым бойынша ..., себебі .) дәлелдеу | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.3.1.1* мәтінді немесе оның бөлімдерін мәнерлеп оқу, шолып (танысу мақсатында) оқу/рөлге бөліп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 3.3.2.1 жиі қолданылатын сөздер мен фразалардан құрастырылған шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 3.3.3.1* мәтіннің жанрын (әңгіме, тұрмыс-салт жырлары, бата, мақал-мәтелдер) ажырату, баяндау/ сипаттау мәтіндерін анықтау | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 3.4.1.1* тірек сөздер, сызбалар, суреттер, символдарды қолданып, постер/мәтін құрастыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/ көрген материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | ||
3.4.5.2 дауыссыз б-п, қ-ғ, к-г дыбыстары кездесетін сөздерді емлесін сақтап жазу | |||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 3.4.3.1 өз бетінше жай сөйлемнің соңында қойылатын тыныс белгілерді қолдану | ||
4.5 орфографиялық нормаларды сақтау | 3.4.5.1 орфографиялық сөздіктің көмегімен жаңа сөздерді дұрыс жазу | ||
3.4.5.2 б-п, қ-ғ, к-г дауыссыз дыбыстарымен сөздерді дұрыс жазу | |||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 3.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/іс-қимылын білдіретін сөздер мен көмекші сөздердің мағынасын ажырату, ауызша/жазбаша сөйлеу тілінде қолдану | |
3.5.1.2* өз бетінше шағын мәтіннен көптік/ тәуелдік/ септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.5* үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | |||
2-тоқсан | |||
3. Уақыт | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, түсінгені бойынша қарапайым нұсқауларды орындау |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1* баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/ бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/кесте толтыру/ мазмұндау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 3.1.5.1* тыңдаған фразаның алдындағы немесе кейінгі оқиғаны болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 3.2.1.1 берілген тақырыпқа қатысты сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 3.2.2.1 берілген тірек сөздер негізінде сөйлеу (3-4 сөйлем) | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 3.2.3.1* белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | ||
2.6 Оқылған/ тыңдаған материал бойынша пайымдама жасау | 3.2.6.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.3.1.1* мәтінді немесе оның бөлімдерін мәнерлеп оқу, шолып (танысу мақсатында) оқу/рөлге бөліп оқу | |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 3.3.4.1* мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекетін нақтылау үшін сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздер ден қажетті ақпаратты алу | 3.3.5.1* сөздіктер мен анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.2 Тыңдаған/ оқыған/ көрген материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | |
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 3.4.3.1 өз бетінше жай сөйлемнің соңында қойылатын тыныс белгілерді қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын сақтап жазу, каллиграфиялық дағдыларын дамыту | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | ||
3.4.5.2 дауыссыз б-п, қ-ғ, к-г дыбыстары кездесетін сөздердің емлесін сақтап жазу | |||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 3.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздер мен көмекші сөздердің мағынасын ажырату, ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
3.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.5* үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | |||
3-тоқсан | |||
5. Өнер | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, түсінгені бойынша қарапайым нұсқауларды орындау |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1* баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/ бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/кесте толтыру/ мазмұндау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 3.1.4.1* тыңдаған мәтіннің тақырыбын, жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді, мұғалімнің қолдауымен оқиғалар ретін анықтау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 3.1.5.1* тыңдаған фразаның алдындағы немесе кейінгі оқиғаны болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 3.2.1.1 берілген тақырыпқа қатысты сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 3.2.3.1* белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 3.2.4.1* жоспар (сурет, сызба түрінде) және тірек сөздер негізінде оқиға желісін сақтай отырып мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 3.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал бойынша өз пікірін (менің ойымша ..., менің көзқарасым бойынша ..., себебі ...) дәлелдеу | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 3.2.6.1 мұғалімнің қолдауымен және айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.3.1.1* мәтінді немесе оның бөлімдерін мәнерлеп оқу, шолып (танысу мақсатында) оқу/рөлге бөліп оқу | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 3.3.3.1* мәтіннің жанрын (әңгіме, тұрмыс-салт жырлары, бата, мақал-мәтелдер) ажырату, баяндау/сипаттау мәтіндерін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 3.3.4.1* мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекеті туралы нақты сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздер ден қажетті ақпаратты алу | 3.3.5.1* сөздіктер мен анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 3.4.1.1* тірек сөздер, сызбалар, суреттер, символдарды қолданып, постер/мәтін құрастыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/ көрген материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын сақтап жазу, каллиграфиялық дағдыларын дамыту | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | ||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 3.5.1.2* өз бетінше шағын мәтіннен көптік/ тәуелдік/септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/ жазбаша тілде қолдану | |
3.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.5* үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | |||
4-тоқсан | |||
7. Су – тіршілік көзі | Тыңдалым | 1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1* баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздер және сөз тіркестерінен құралған шағын мәтіндердегі сөйлемдердің мазмұнын түсіну |
1.3 Тыңдаған аудио/ бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1,5-2 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар орналастыру/кесте толтыру/ мазмұндау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 3.1.5.1* тыңдаған фразаның алдындағы немесе кейінгі оқиғаны болжау | ||
Айтылым | 2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 3.2.2.1 берілген тірек сөздер негізінде сөйлеу (3-4 сөйлем) | |
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 3.2.3.1* белгілі тақырыптағы әңгімеге қатысу және сұхбаттасын түсіну және олардың ойын толықтыру | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 3.2.4.1* жоспар (сурет, сызба түрінде) және тірек сөздер негізінде оқиға желісін сақтай отырып мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 3.2.5.1* оқыған/тыңдаған материал бойынша өз пікірін (менің ойымша ..., менің көзқарасым бойынша ..., себебі ...) дәлелдеу | ||
Оқылым | 3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 3.3.2.1 жиі қолданылатын сөздер мен фразалардан құрастырылған шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 3.3.3.1* мәтіннің жанрын (әңгіме, тұрмыс-салт жырлары, бата, мақал-мәтелдер) ажырату, баяндау/сипаттау мәтіндерін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 3.3.4.1* мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекетін нақтылау үшін сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 3.3.5.1* сөздіктер мен анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 3.4.1.1* тірек сөздер, сызбалар, суреттер, символдарды қолданып, постер/мәтін құрастыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын тірек сөздерді қолданып жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын сақтап жазу, каллиграфиялық дағдыларын дамыту | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 3.4.5.1 жаңа сөздерді орфографиялық сөздіктерге сүйеніп дұрыс жазу | ||
Тілдік дағдыларлар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 3.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/іс-қимылын білдіретін сөздер мен көмекші сөздердің мағынасын ажырату, ауызша/жазбаша сөйлеу тілінде қолдану | |
3.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен жіктеу есімдіктерінің септелуін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3.5.1.5* үлгі бойынша сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай сөйлем және мұғалімнің қолдауымен құрмалас сөйлем құрастыру | |||
4) 4-сынып
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекеттерінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Менің Отаным – Қазақстан | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтап түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/ бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/кесте толтыру/кластер құрастыру | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 4.1.4.1* тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) және негізгі ойды мұғалімнің қолдауымен анықтау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1* берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (сұхбат) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу | ||
2.6 Оқылған/ тыңдаған материал бойынша пайымдама жасау | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.3.1.1* мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/шолып/белгі қойып оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 4.3.2.1 бейтаныс сөздер кездесетін шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/буклет/коллаж/жарнама/ презентацияны сөйлемдермен толықтыру | |
4.5 Орфография лық дағдыларды дамыту | 4.4.5.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 4.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ажырату, ауызекі және жазба тілде қолдану | |
4.5.1.2* көптік/тәуелдік/септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің грамматикалық категорияларын ауызекі және жазба тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.5 *сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |||
2-тоқсан | |||
3. Мәдени мұра | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтап түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/ бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/ сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/кесте толтыру/ кластер құрастыру/болжау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 4.1.5.1* тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1* берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойды жеткізу | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 4.2.4.1* жоспар/жазбаларын қолданып, мәтінді толық мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 4.2.5.1* шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... , оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, …) салыстыра отырып бағалау | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.3.1.1* мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/ шолып/белгі қойып оқу | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 4.3.3.1* мәтіннің жанрын (мақал-мәтелдер, бата, аңыз, мысал, өсиет әңгімелердің) жанрлық ерекшеліктерін және көмекші сөздердің қолдауымен пайымдау мәтінін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 4.3.5.1* қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/ буклет/ коллаж/жарнама/ презентацияны сөйлемдермен толықтыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/ көрген материалдың мазмұнын жазу | 4.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 4.4.5.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс жазу | ||
4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | |||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 4.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ажырату, ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
4.5.1.2* көптік/ тәуелдік/септік/ жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3-тоқсан | |||
5. Табиғат құбылыстары | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтап түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/ бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/кесте толтыру/кластер құрастыру | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 4.1.4.1* тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) және негізгі ойды мұғалімнің қолдауымен анықтау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 4.1.5.1* тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау | ||
Айтылым | 2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу | |
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 4.2.4.1* жоспар/жазбаларын қолданып, мәтінді толық мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдар негізінде ойды айту | 4.2.5.1* шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... , оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, …) салыстыра отырып бағалау | ||
2.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 4.3.2.1 бейтаныс сөздер кездесетін шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 4.3.3.1* мәтіннің жанрын (мақал-мәтелдер, бата, аңыз, мысал, өсиет әңгімелердің) жанрлық ерекшеліктерін және көмекші сөздердің қолдауымен пайымдау мәтінін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 4.3.5.1* қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/ буклет/ коллаж/жарнама/ презентацияны сөйлемдермен толықтыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/ көрген материалдың мазмұнын жазу | 4.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 4.4.3.1* сөйлемнің бірыңғай мүшелерінің тыныс белгісін (үтір, қос нүкте)/қаратпа сөзден кейінгі сөйлемнің тиісті тыныс белгілерін қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 4.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ажырату, ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
4.5.1.2* көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.5* сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |||
4-тоқсан | |||
7. Ғарышқа саяхат | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.3 Тыңдаған аудио/ бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру және түйінді тұстарын анықтау/кесте толтыру/кластер құрастыру/болжау | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 4.1.4.1* тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) және негізгі ойды мұғалімнің қолдауымен анықтау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 4.1.5.1* тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1* берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойды жеткізу | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау, кері байланыс беру, сөйлеу стилін сақтау, дауыс ырғағын келтіріп сөйлеу | ||
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 4.2.4.1* жоспар/жазбаларын қолданып, мәтінді толық мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдарынегізінде өз ойын айту | 4.2.5.1* шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... , оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, ...) салыстыра отырып бағалау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.3.1.1* мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/шолып/белгі қойып оқу | |
3.5 Түрлі дереккөздер ден қажетті ақпаратты алу | 4.3.5.1* қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/ буклет/ коллаж/ жарнама/ презентацияны сөйлемдермен толықтыру | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/ көрген материалдың мазмұнын жазу | 4.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу | ||
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 4.4.3.1* сөйлемнің бірыңғай мүшелерінің тыныс белгісін (үтір, қос нүкте)/қаратпа сөзден кейінгі сөйлемнің тиісті тыныс белгілерін қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу | ||
4.5 Орфографиялық дағдыларды дамыту | 4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (лингвистикалық терминдерді қолданбау) | 4.5.1.2*көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.5* сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |||
Ескерту:
1) "*" – белгіленген оқу мақсаттарының бөлігі жүзеге асырылады;
2) "/" – белгісі оқу мақсатындағы бөліп қарастыруға болатын бөліктерді көрсетеді.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 12-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Қазақ тілі" оқу пәнінің оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Бастауыш мектепте "Қазақ тілі" оқу пәнін оқыту мақсаты – сөйлеу әрекетінің түрлерін: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылымды дамыту арқылы тіл туралы бастапқы білімді меңгерту және оны тілдік нормаларды сақтай отырып, оқу әрекеті мен күнделікті өмірде қолдану.
3. "Қазақ тілі" оқу пәнін оқыту міндеттері:
1) тіл білімі бойынша бастапқы теориялық түсініктер беру;
2) сөйлеу әрекетінің түрлерін (айтылым, тыңдалым, оқылым, жазылым) дамыту;
3) білім алушылардың сөздік қорын толықтыру және сөздің грамматикалық құрылысын меңгерте отырып, тілін дамыту және жетілдіру;
4) тілдің қоғамдық мәнін түсінуге, қарым-қатынас жасау салалары мен түрлі жағдаяттарда өз ойларын сауатты және мәдениетті түрде жеткізе білуге дағдыландыру;
5) түрлі мәтіндер негізінде білім алушыларға адамдардың өзара түсінісуі, сыйластық, құрмет сезімдері, адамгершілік қасиеттері, өзінің және өзгенің іс-әрекетіне жауапкершілікпен қарай білуі сияқты ізгі қасиеттерді қалыптастыру;
6) түрлі қарым-қатынас жағдаяттарында сөйлеу этикетін қолдану;
7) ауызша және жазбаша сөйлеу нормалары мен тіл мәдениеті негіздерін меңгерту;
8) қарым-қатынас жасаудың түрлерін мақсатты түрде қолдануға, ойын жинақтауға, ауызша немесе жазбаша мәтіндерге сүйене отырып, өзіндік пайымдау жасауға үйрету.
4. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлесе дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты құндылықтарын бойына сіңіруіне, Отанына риясыз қызмет ететін, білімді, білікті, рухани терең азамат болып қалыптасуына ықпал етеді.
2-тарау. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұны
6. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
2) 3-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
3) 4-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша жазба жұмыстарының көлемі:
1) сөздік диктант – 2-сыныпта 5-7 сөз, 3-сыныпта 9-12 сөз, 4-сыныпта 12-15 сөз;
2) диктант – 2-сыныпта 25-30 сөз, 3-сыныпта 35-50 сөз, 4-сыныпта 55-70 сөз;
3) мазмұндама мәтінінің көлемі – 2-сыныпта 40-60 сөз, 3-сыныпта 60-80 сөз, 4-сыныпта 80-100 сөз;
4) шығарма мәтінінің көлемі – 2-сыныпта 25-35 сөз, 3-сыныпта 35-55 сөз, 4-сыныпта 55-70 сөз.
8. "Қазақ тілі" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тіл және сөйлеу: сөйлеудің адам өміріндегі маңызы мен қажеттілігі; ауызекі және жазба тілде сөйлеу туралы түсінік; дауыс күші, сазы – ауызекі сөйлеудің мәнерлеуші құралдары; ауызекі сөйлеу кезіндегі қимыл мен ым-ишара; диалог; монолог;
2) сөйлеу мәдениеті: түрлі жағдаяттарға байланысты сұхбаттасын тыңдау, сөйлеу мәдениетін сақтау; амандасу жағдаятында қолданылатын сөздер; амандасу, өтініш білдіру, алғыс айту жағдаятын құрастыру;
3) фонетика: У дыбысы; сөз ішінде у дыбысының бірде дауысты, бірде дауыссыз болып келуі; У әрпінің емлесі: дауыссыз дыбыстан кейін келген у әрпінің алдында ү, ұ дыбыстары естілгенімен, жазылғанда олардың орнына у-дың өзі ғана жазылатыны, дауысты ы, і әріптеріне аяқталған сөздерге у әрпі қосылғанда, ы, і әріптерінің түсіп қалатыны; И дыбысы. И – дауысты, й – дауыссыз дыбыс екені. И – дыбысының бірде жуан, бірде жіңішке болатыны; И, й әріптерінің емлесі; Я, ю әріптерінің жазылуы; дауыссыз дыбыстардың қатаң, ұяң, үнді болып бөлінетіні; Б, п дыбыстары; Б және п әріптерінің емлесі; Қ, ғ және к, г дыбыстары; Қ, к дыбыстарына аяқталған сөздерге дауысты ы, і дыбыстары жалғанса, олардың ғ, г дыбыстарына айналуы; Л, р дыбыстары. Л, р әріптерінің емлесі. Н, ң дыбыстары; олардың бір-бірінен айырмашылығы және емлесі; сөздерді, дыбыстарды орфоэпиялық нормаларға сәйкес дұрыс айту: бүгін – бүгүн, түтін – түтүн, көсек – көсөу);
4) мәтін, мәтін туралы түсінік: жеке сөйлемдерден мәтіннің өзгешелігі; мәтіннің тақырыбы және ондағы негізгі ойды анықтау; мәтінге, сюжетті суреттерге ат қою; тақырып (мәтіннің аты), тірек сөздер арқылы мәтіннің мазмұнын болжау; тыңдаған мәтін бойынша түсінбеген сөздерін белгілеу; тыңдаған мәтін мазмұны бойынша қойылған сұрақтарға жауап беру; тыңдалған материалға өз пікірін білдіру; оқыған мәтін мазмұны бойынша сұрақтар құрастыру және жауап беру; берілген тірек сөздерді қолданып ауызша әңгіме құрау;
5) мәтіннің құрылымы (басы, ортасы (негізгі), соңы (қорытынды) туралы ұғым: негізгі ойды беру формасы сөйлем; мәтіндегі азат жолдың рөлі; мәтіндегі сөйлемдердің байланысы; дұрыс құрылмаған мәтінді қайта құру;
6) мәтін түрлері: әңгімелеу, сипаттау, пайымдау: заттар мен құбылыстар туралы әңгімелеу, сипаттап айту; мәтіннің тақырыбы және ондағы негізгі ойды анықтау; мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;
7) сөйлем: сөйлем туралы түсінік; сөйлемнің мәтіннен өзгешелігі; тұтас мәтінді сөйлемдерге бөлу, сөйлемдердің ара жігін ажырату; айтылу мақсатына қарай сөйлем түрлері: хабарлы сөйлем, сұраулы сөйлем, лепті сөйлем; сөйлем соңына қойылатын тыныс белгілер (нүкте, сұрау, леп белгісі);
8) сөйлемдегі сөздердің байланысы: сұрақ қою арқылы сөйлемнің ішінен бір-бірімен байланысып тұрған сөздерді табу; сөздердің орналасу тәртібін ескере отырып, сөздерден сөйлем құрау; сұрақ бойынша сөйлемді толықтырып жазу; үлгі, сызба, суреттер бойынша сөйлем құрап жазу; дұрыс құрылмаған сөйлемді түзеп, қайта жазу;
9) сөз және оның мағынасы: сөз және оның мағынасы туралы түсінік; мәтіндегі синоним, антоним, омоним сөздердің мағыналарын ажырата білу; берілген тақырып, сұрақ бойынша қажетті ақпараттарды іріктеп алу үшін дереккөздерді (сөздік, анықтамалық, энциклопедия) қолдана білу;
10) сөз құрамы: сөздің түбірі мен қосымшасы туралы алғашқы түсінік; түбір мен қосымшаның бір-бірінен айырмашылығы; қосымша түрлері: жұрнақ пен жалғау, олардың белгіленуі;
11) сөз таптары: заттың атын, сынын, қимылын білдіретін сөздер туралы түсінікті қайталау; сөз табы туралы түсінік; зат есім, оның мағынасы, сұрақтары; жалқы есім және жалпы есім; жалқы есімнің жазылу емлесі; зат есімнің жекеше және көпше түрлері; зат есімнің көпше түрін сөз құрамына талдау, көптік жалғаулары, оларды дұрыс қолдану; етістік, оның анықтамасы, сұрақтары; дара және күрделі етістіктер; сын есім және оның анықтамасы, сұрақтары; сын есіммен зат есімнің байланысы; дара және күрделі сын есімдер; сан есім және оның анықтамасы, сұрақтары; сан есімнің зат есіммен байланысып айтылуы; дара және күрделі сан есімдер;
12) шығармашылық жұмыс: оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдарға байланысты сұрақтар мен жоспар бойынша мазмұндама жазу; тірек сөздерді, суреттерді пайдаланып постер құрастыру; жеке сурет немесе сюжетті суреттер негізінде шағын сипаттау, әңгімелеу мәтіндерін құрап жазу; үлгі бойынша қарапайым хабарландыру, хабарлама және нұсқаулық жазу; құраған мәтінінде жіберілген қателерді (орфографиялық, пунктуациялық, әріптік) мұғалімнің көмегімен тауып түзету; дұрыс құрылмаған мәтінді түзеп, қайта жазу; жазба жұмыстарын каллиграфиялық талаптарға сай жазу;
13) жыл бойы өткенді қайталау.
9. "Қазақ тілі" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тіл және сөйлеу: ауызекі және жазба тілде сөйлеу ерекшеліктері;
2) сөйлеу мәдениеті: түрлі жағдаяттағы қатысымдық әрекеттерде өз сөзін жүйелі түрде жоспарлап, тілдік нормаларды сақтап сөйлеу; интонацияны, вербалды емес тілдік құралдарды (қимыл мен ым-ишара, қаратпа сөздерді қолдана отырып,тыңдарманның назарын аудару; өзгенің пікіріне өз көзқарасын білдіруде тілдік және этикалық нормаларды сақтау;
3) мәтін: мәтін туралы 2-сыныпта өтілгенді қайталау; көмекші сөздердің көмегімен әңгімелеу, сипаттау, пайымдау мәтін түрлерін және құрылымдық бөліктерін анықтау; мәтіннің тақырыбын және ондағы негізгі ойды анықтау; мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру; мәтіндерге салыстырмалы талдау; ұқсас тақырыпта берілген мәтін түрлерін, стилін салыстыру;
4) тыңдалған мәтін бойынша тірек сөздерді белгілеу; ашық және жабық сұрақтарға жауап беру; берілген тақырып пен суреттер, фото, диаграмма бойынша мәтіннің мазмұнын болжау; берілген мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздерді, жоспарды пайдаланып ауызша әңгіме құрау;
5) қаратпа сөз, оның тыныс белгісі; қыстырма сөз, оның тыныс белгісі;
6) фонетика: дыбыс туралы 2-сыныпта өткенді қайталау; э, е, ф, в, ц, ч, ш, щ дыбыстарының ерекшеліктерін меңгерту; бұл дыбыстарды дұрыс айтып, сауатты жазуға дағдылану; в, ф дыбыстары мен әріптерінің ерекшеліктерін салыстыру; Ч, щ дыбыстары мен әріптерінің ерекшеліктері; Х, һ дыбыстары, олардың айтылу ерекшеліктері; Х, һ дыбыстарына қатысты сөздердің емлесі; сөз ішінде қатар тұрған дауыссыз дыбыстардың өзара үндесуін сақтап айту (сенбі – сембі, Жангүл – Жаңгүл);
7) сөз және оның мағынасы: сөз және оның мағынасы туралы берілген білімді еске түсіру; сөз мағыналарымен жұмыс: сөз өзінің тура мағынасынан басқа ауыспалы мағынада қолданылатынын және бір сөздің бірнеше мағынада жұмсалатынын байқау; мәндес және қарама-қарсы мағыналы сөздер; тура және ауыспалы мағыналы сөздердің мағынасын мәнмәтінде түсіну, сөйлеу барысында пайдалану; түрлі дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, карта) берілген тақырып, сұрақ бойынша алған ақпараттарда кездесетін жаңа сөздердің мағынасын сөздіктер арқылы ашу, жүйелеу, мағлұматтардың маңызды тұстарын анықтау;
8) сөз құрамы: сөз құрамы жайында 2-сыныпта өтілген ұғымдарды қайталау; түбір сөз және туынды сөз; туынды сөз жасайтын жұрнақтар; түбірлес сөздер; қосымшалардың емлесі: буын үндестігін сақтау, қосымша жалғанғанда кейбір сөздердің соңғы дыбысының өзгеруі немесе түсіп қалуы туралы түсінік;
9) сөйлем: сөйлем туралы 2-сыныпта берілген білімді қайталау; сөйлем мүшелері; тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелер; бастауыш пен баяндауыштың байланысы; бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша; жалаң және жайылма сөйлем; үлгі сызба, сұрақ бойынша сөйлем құрау;
10) сөз таптары: сөз таптары туралы берілген ұғымды қайталау; зат есім туралы 2-сыныпта өтілген материалды еске түсіру; негізгі және туынды зат есім; туынды зат есім жасайтын жұрнақтар; зат есімнің тәуелденуі; тәуелдік жалғау, оның жекеше және көпше түрлері; тәуелдік жалғаудың емлесі; етістік туралы берілген білімді еске түсіру, негізгі және туынды етістік, болымды және болымсыз етістік; сөз таптары; сын есім жайында берілген білімді еске түсіру, негізгі және туынды сын есімдер; салыстырмалы шырай жұрнақтарымен таныстыру; сан есім туралы берілген білімді еске түсіру; есептік және реттік сан есімдер;
11) шығармашылық жұмыс: жоспар немесе сызба негізінде тірек сөздерді қолданып әңгімелеу, салыстыра сипаттау және көмекші сөздерді қолданып пайымдау мәтіндерін құрап жазу; оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жоспар құрып, мазмұндама жазу; сызба, график, кесте, фотосуреттер қолданып мәтін (хат, шақыру, нұсқаулық, презентация) құрастырып жазу; өзіндік іс-әрекеті баяндалған күнделік, өмірбаян жазу; жіберілген қателерді (пунктукациялық, орфографиялық, грамматикалық, стилистикалық) тауып, орфографиялық сөздік пен анықтамалық арқылы түзету;
12) жыл бойы өткенді қайталау.
10. "Қазақ тілі" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тіл және сөйлеу: ауызекі және жазба тілде сөйлеу туралы түсініктерін кеңейту; тірек сөздер мен жоспарды пайдаланып монолог құрау;
2) сөйлеу мәдениеті: сөйлеу мақсаты мен ортасына сәйкес белгілі бір тақырып аясында диалог құру; сұхбаттасының жасын, жай-күйін ескере отырып, сезімі мен көңіл күйіне әсерін ескеру; интонацияны, вербалды емес тілдік құралдарды (қимыл мен ым-ишара, және қыстырма, одағай сөздерді қолдана отырып, тақырыпқа тыңдарманды қызықтыру;
3) фонетика: буын үндестігі туралы ұғым қалыптастыру: дауысты дыбыстардың сөз ішінде жуан-жіңішкелігіне қарай үндесіп айтылуы және жазылуы; дыбыс үндестігі туралы түсінік; сөзге қосымшалар жалғауда дыбыс үндестігін ескеріп қолдану: түбірдің соңғы дыбысы қатаң болса, оған жалғанатын қосымшаның бірінші дыбысы қатаң болып келетіні, түбірдің соңғы дыбысы ұяң немесе үнді болса, оған жалғанатын қосымшаның бірінші дыбысы да ұяң не үнді болып сәйкестенуі, дауысты дыбыстың әсерінен түбірдің соңындағы қатаң дыбыстың ұяң не үнді болып өзгеруі;
4) мәтін: мәтін түрлері (әңгімелеу, сипаттау, пайымдау) туралы берілген ұғымды кеңейту; мәтіннің құрылымын талдау; мәтіннің тақырыбы мен мазмұнының өзара сәйкестігін анықтау және ондағы негізгі ойды тұжырымдау; пайымдаудың мазмұндық және құрылымдық ерекшеліктерін (түсіндіру, дәлелдеу, қорытынды) анықтау; мәтін мазмұны бойынша шешім табуға бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру; мәтіндерді салыстырмалы талдау: бір тақырыпта түрлі жанрда берілген мәтіндерді салыстыру;
5) тыңдалған материал бойынша негізгі тұсын түртіп алу және солардың негізінде мәтіннің мазмұнын айту; берілген мәтіннің тақырыбы мен диаграмма, сызба, кесте бойынша мәтіннің мазмұнын болжау және өз ойын дәлелдеу; аудио-бейне жазба мазмұнын өзіндік бағалау;
6) сөз тіркесі, сөйлем: сөйлемге қатысты өтілгенді қайталау; сөйлемдегі сөз тіркестерін табу; сөйлемнің бірыңғай мүшелері және олардың тыныс белгісі; жай және құрмалас сөйлем; құрмалас сөйлемді сызба бойынша құрау; құрмалас сөйлемнің тыныс белгісі;
7) диалогте қолданылатын тыныс белгілер;
8) күрделі сөз туралы жалпы түсінік: біріккен сөз; біріккен сөздің жасалуы және оның жиі кездесетін түрлері; қос сөз және олардың жасалуы; қос сөздердің мәні және емлесі; қысқарған сөз; қысқарған сөздердің жасалуы және олардың емлесі; бірігу, қосарлану, тіркесу жолымен туынды сөздер жасау;
9) сөз және оның мағынасы: тұрақты сөз тіркестері туралы түсінік беру; мәнмәтінде тұрақты сөз тіркестері мен көпмағыналы сөздерді ажырата білу, мағынасын түсіну, сөйлеу барысында қолдану; түрлі дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, диаграмма) берілген тақырыпты, қажетті ақпараттарды табу, кездескен жаңа сөздердің мағынасын мәнмәтін бойынша анықтап, ақпаратты қорытындылау, бағалау;
10) сөз таптары: зат есім туралы өтілгенді қайталау, зат есімнің септелуі; септік жалғауының аттары мен септелуі; септік жалғауының емлесі; тәуелденген сөздердің септелуі; көптік жалғаулы сөздердің септелуі; зат есімнің жіктелуі; жіктік жалғаулары, олардың жекеше, көпше түрлері; етістік, туралы өтілгенді қайталау; етістік, оның жіктелуі; жекеше және көпше жіктеу үлгілері; етістіктің шақтары: осы шақ, өткен шақ, келер шақ; сын есім; қарсы мәндес сын есімдер; сан есім, дара және күрделі сан есімдер, емлесі; есімдік туралы жалпы түсінік; жіктеу есімдіктері, олардың септелуі; үстеу туралы түсінік; шылау туралы түсінік, олардың мәні; шылау мен шылау тұлғалас қосымшалардың жазылуы; одағай сөздер және олардың емлесі; еліктеуіш сөздер туралы түсінік; олардың мәні мен емлесі;
11) шығармашылық жұмыс: оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жоспар құрып, мазмұндама және тірек сөздерді қолданып эссе жазу; берілген тақырыпта әңгімелеу, сипаттау және пайымдау элементтері бар мәтін құрап жазу; түрлі стильде мәтін жазу; қабырға газетіне мақала, жарнама, жаңалық жазу; мінездеме жазу; жіберілген қателерді (пунктукациялық, орфографиялық, грамматикалық, стилистикалық) анықтап, орфографиялық сөздік пен анықтамалық арқылы түзету;
12) жыл бойы өткенді қайталау.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 2.2.1.1 кодында: "2" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік саны.
12. Оқу мақсаттарының жүйесі:
Бөлімше | "Тыңдалым және айтылым" бөлімі (сөйлеу әрекетінің түрі) бойынша оқу мақсаттары | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 тыңдаған материал бойынша түсінбеген сөздерін белгілеу, мәтін мазмұны бойынша қойылған сұрақтарға жауап беру | 3.1.1.1 тыңдаған материал бойынша тірек сөздерді белгілеу, ашық және жабық сұрақтарға жауап беру | 4.1.1.1 тыңдаған материал бойынша негізгі тұстарын түртіп алу және солардың негізінде мәтіннің мазмұнын айту |
1.2 Мәтіннің мазмұнын болжау | 2.1.2.1 мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздердің негізінде мәтіннің мазмұнын болжау | 3.1.2.1 мәтіннің тақырыбы мен берілген суреттер, фото, диаграмма бойынша мәтіннің мазмұнын болжау | 4.1.2.1 мәтіннің тақырыбы мен берілген диаграмма, сызба, кесте бойынша мәтіннің мазмұнын болжау және өз ойын дәлелдеу |
1.3 Түрлі жағдаяттарда сөйлеу мәдениетін сақтау | 2.1.3.1 күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарға байланысты сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | 3.1.3.1 түрлі жағдаяттағы (қоғамдық ортада) қатысымдық әрекеттерде өз сөзін жүйелі түрде жоспарлап, сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | 4.1.3.1 сұхбаттасының жасын, жай-күйін ескере отырып, белгілі бір тақырып аясында сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу |
1.4 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау |
2.1.4.1 тірек сөздерді қатыстыра отырып, берілген тақырып | 3.1.4.1 тірек сөздер мен жоспарды пайдалана отырып, берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 4.1.4.1 тірек сөздер мен жоспарды пайдалана отырып, монолог құрау |
1.5 Тыңдалған материал бойынша өз пікірін білдіру | 2.1.5.1 аудио-бейнежазба мазмұнына өз ойын (ұнайды, ұнамайды, себебі ..., пайдалы, пайдасыз болды, себебі ...) білдіру | 3.1.5.1 аудио-бейнежазба мазмұны бойынша айтылған өзгенің пікіріне (келісу, келіспеу себебін) өз көзқарасын білдіру | 4.1.5.1 аудио-бейнежазба мазмұнына өзіндік баға беру |
1.6 Тыңдарманның назарын аудару | 2.1.6.1 интонацияны, вербалды емес тілдік құралдарды (қимыл, ым-ишара) қолданып, тақырыпқа (Сіз қалай ойлайсыз? Сіз не ұсынар едіңіз?) назарын аударту | 3.1.6.1 интонацияны, вербалды емес тілдік құралдарды (қимыл, ым-ишара), қаратпа сөздерді қолдана отырып, тақырыпқа тыңдарманның назарын аударту | 4.1.6.1 интонацияны, вербалды емес тілдік құралдарды (қимыл, ым-ишара) және қыстырма, одағай сөздерді қолдана отырып, тақырыпқа тыңдарманды қызықтыру |
1.7 Дыбыстарды, сөздерді орфоэпиялық нормаларға сәйкес дұрыс айту | 2.1.7.1 сөз ішінде дауысты дыбыстардың өзара үндесуін сақтап айту (бүгін-бүгүн, түтін – түтүн, көсеу – көсөу) | 3.1.7.1 сөз ішінде қатар тұрған дауыссыз дыбыстардың өзара үндесуін сақтап айту (сенбі – сембі, Жангүл – Жаңгүл) | 4.1.7.1 сөз ішіндегі және сөз бен сөздің арасындағы буын, дыбыс үндестігін сақтап айту |
Бөлімше |
"Оқылым" бөлімі (сөйлеу әрекетінің түрі) бойынша | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
2.1 Мәтін түрлері мен құрылымдық бөліктерін анықтау | 2.2.1.1 сұрақ қою арқылы (не істеді? қандай? неліктен?) мәтін түрлерін (әңгімелеу/сипаттау/ пайымдау) және құрылымдық бөліктерін (басы, негізгі бөлім, соңы) анықтау | 3.2.1.1 тірек сөздер, көмекші сөздер арқылы мәтін түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, пайымдау) және оның құрылымдық бөліктерін анықтау | 4.2.1.1 мәтін түрлерін (әңгімелеу/сипаттау/ пайымдау) және олардың құрылымдық бөліктерін анықтау |
2.2 Мәтіндегі лексикалық бірліктердің қолданылуын түсіну | 2.2.2.1 синоним, антоним, омоним (сөздік қолдану) сөздерді ажырату және мағынасын түсіну, сөйлеу барысында қолдану | 3.2.2.1 тура және ауыспалы мағыналы сөздердің мағынасын ажырата білу, сөйлеу барысында қолдану | 4.2.2.1 тұрақты сөз тіркестері мен көп мағыналы сөздерді ажырата білу, мағынасын түсіну, сөйлеу барысында қолдану |
2.3 Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 2.2.3.1 мәтін мазмұнын анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | 3.2.3.1 мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | 4.2.3.1 мәтін мазмұны бойынша шешім табуға бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру |
2.4 Мәтіннің тақырыбы және негізгі ойды анықтау | 2.2.4.1 мұғалімнің көмегімен мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойды анықтау | 3.2.4.1 өз бетінше мәтіннің тақырыбын және мұғалімнің көмегімен негізгі ойды анықтау | 4.2.4.1 мәтіннің тақырыбы мен мазмұнының өзара сәйкестігін анықтау және ондағы негізгі ойды тұжырымдау |
2.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.2.5.1 дереккөздерден (сөздік, анықтамалық, энциклопедия) мәліметті табу жолын анықтап, берілген тақырып, сұрақ бойынша мәліметті іріктеп алу | 3.2.5.1 берілген тақырып, сұрақ бойынша түрлі дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, карта) алынған ақпараттарда кездесетін жаңа сөздердің мағынасын сөздіктер арқылы ашу, жүйелеу, мағлұматтардың маңызды тұстарын анықтау | 4.2.5.1 дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, карта, диаграмма) қажетті ақпараттарды табу, кездескен жаңа сөздердің мағынасын мәнмәтін бойынша анықтап, ақпаратты қорытындылау, бағалау |
2.6 Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 2.2.6.1 мұғалімнің көмегімен белгілі бір тақырыпта жазылған мәтіндердің ұқсастығы мен айырмашылығын (жанры, мәтін түрі) табу | 3.2.6.1 мұғалімнің көмегімен ұқсас тақырыпта берілген мәтін түрлерін, стилін (көркем мәтін, ғылыми-танымдық мәтін), жанрын салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын табу | 4.2.6.1 белгілі бір тақырыпта берілген мәтіннің түрлерін, жанрын, стилін (мақала, репортаж, жаңалық, өмірбаян, мінездеме, жарнама, хабарландыру) салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау |
Бөлімше |
Жазылым бөлімі (сөйлеу әрекетінің түрі) бойынша | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
3.1 Мәтін түрлеріне сәйкес мәтін құрап жазу | 2.3.1.1 мұғалім көмегімен жеке сурет, сюжетті суреттер арқылы шағын сипаттау/әңгімелеу мәтіндерін құрап жазу |
3.3.1.1 жоспарда сызбаны қолдана отырып, тірек сөздер арқылы әңгімелеу, мәтінін салыстыра сипаттау, | 4.3.1.1 берілген тақырып бойынша әңгімелеу, сипаттау және пайымдау элементтері бар мәтін құрап жазу |
3.2 Түрлі стильде мәтін жазу | 2.3.2.1 үлгі бойынша қарапайым хабарландыру, хабарлама жазу |
3.3.2.1 өзіндік | 4.3.2.1 тірек сөздерді қолданып, белгілі бір стильде мәтін (мақала, мінездеме, сұхбат) жазу |
3.3 Оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жазба жұмыстар жазу | 2.3.3.1 оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша мұғалімнің көмегімен жоспар құру және тірек сөздерді пайдалана отырып, мазмұндама жазу | 3.3.3.1 оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша мұғалімнің көмегімен жоспар құрып, мазмұндама жазу | 4.3.3.1 оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жоспар құрып, мазмұндама/ тірек сөздерді пайдаланып эссе жазу |
3.4 Жазба жұмыстарын түрлі формада ұсыну | 2.3.4.1 мұғалімнің көмегімен тірек сөздерді, сөйлем, суреттерді пайдаланып, қарапайым постер, құттықтау, нұсқаулық (бұйым жасау нұсқаулығы, қауіпсіздік ережесі) құрастыру | 3.3.4.1 мұғалімнің көмегімен сызба, график, кесте, фотосуреттер пайдаланып, мәтінді (хат, шақыру, нұсқаулық) құру/компьютерде теру | 4.3.4.1 мәтінді құруда (жаңалық, репортаж, жарнама) сызба, график, кесте, фото және диаграмманы қолмен сызу/компьютерде теру |
3.5 Қатені табу және түзету | 2.3.5.1 жіберілген пунктуациялық, орфографиялық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып, түзету және құраған сөйлемін толықтыру | 3.3.5.1 жіберілген пунктуациялық, орфографиялық, грамматикалық және стилистикалық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып, түзету | 4.3.5.1 стилистикалық қателерді мұғалімінің көмегімен анықтап түзету, жазба жұмысын пунктуациялық, орфографиялық, грамматикалық нормаларға сәйкес өз бетінше редакциялау |
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.3.6.1 бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап, оларды байланыстырып көлбеу және таза жазу | 3.3.6.1 кең жолды дәптерде бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап көлбеу, үзбей және біркелкі жазу, жазу қарқынын жеделдету | 4.3.6.1 каллиграфиялық нормаларды сақтау, жазу техникасын жетілдіру |
3.7 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 2.3.7.1 сөйлем түрлерінің айтылу мақсатына сәйкес тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | 3.3.7.1 қаратпа, қыстырма сөздерді ажырату және тыныс белгілерін дұрыс қою | 4.3.7.1 құрмалас сөйлемнің тыныс белгісін қою |
3.3.7.2 мұғалім көмегімен бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықшаның орнын білу және қою | 4.3.7.2 сөйлемнің бірыңғай мүшелерін ажырату және тыныс белгісін ( үтір, қос нүкте) қою | ||
4.3.7.3 диалогке тән тыныс белгілерді қою | |||
Бөлімше |
Тілдік нормалардың қолданысы бөлімі бойынша | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
4.1 Сөздердің орфографиялық, орфоэпиялық нормаларын сақтау | 2.4.1.1 я, ю әріптерінің емлесін сақтап жазу | 3.4.1.1 э, ф, в, ц әріптері бар сөздерді сауатты жазу | 4.4.1.1 сөзге қосымшалар жалғауда дыбыс үндестігін ескеріп қолдану |
2.4.1.2 у, и, й әріптерінің емлесін сақтап жазу |
3.4.1.2 түбір сөздегі | 4.4.1.2 сөзге қосымшалар жалғауда буын үндестігін ескеріп қолдану | |
2.4.1.3 дауыссыз дыбыс түрлерін (қатаң, үнді, ұяң) ажырату және дауыссыз п-б, қ-ғ, | 3.4.1.3 ч, щ әріптері бар сөздердің емлесін білу |
4.4.1.3 айтылуы | |
2.4.1.4 дауыссыз л, р, ң дыбыстарының емлесін сақтап жазу | 3.4.1.4 х, һ әріптері бар сөздерді ажыратып жазу | ||
4.2 Грамматикалық нормаларды сақтау | 2.4.2.1 мұғалімнің көмегімен түбір мен қосымшаны ажырату | 3.4.2.1 негізгі түбірге жұрнақтар жалғау арқылы туынды сөз жасау, түбірлес сөздердің мағынасын ажырату | 4.4.2.1 күрделі сөздердің түрлерін ажырата алу (біріккен сөз, қос сөз, қысқарған сөз) |
2.4.2.2 көптік жалғауларды дұрыс қолдану | 3.4.2.2 тәуелдік жалғауларының қолданысын білу | 4.4.2.2 жіктік жалғауларының қолданысын білу | |
2.4.2.3 сөз таптарын (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) ажырату | 3.4.2.3 сөйлемнен сөз таптарын (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) табу | 4.4.2.3 зат есімді септеу, тәуелденген сөздердің септелуін білу | |
2.4.2.4 зат есімнің жалпы және жалқы түрлерін ажырату, жалқы есімнің жазылу емлесін сақтау | 3.4.2.4 негізгі, туынды зат есім/сын есім/етістікті анықтау | 4.4.2.4 жіктеу есімдіктерін септей алу | |
2.4.2.5 дара және күрделі зат есім/сын есім/сан есім/ етістікті анықтау | 3.4.2.5 болымды және болымсыз етістіктердің айырмашылығын анықтау | 4.4.2.5 үстеуді мағынасына қарай ажырату, етістікпен байланыстырып, сөйлемде қолдану | |
2.4.2.6 сөйлемдегі бір-бірімен байланысып тұрған сөздерді табу | 3.4.2.6 есептік және реттік сан есімдердің айырмашылығын анықтау | 4.4.2.6 сөз таптарының сөйлемдегі қызметін анықтау | |
3.4.2.7 сөйлемнің тұрлаулы (бастауыш, баяндауыш) және тұрлаусыз мүшелерін ажырату | 4.4.2.7 сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстыратын шылауларды (және, себебі, мен, пен) қолдану | ||
3.4.2.8 мұғалімнің көмегімен жалаң және жайылма сөйлемдерді ажырату | 4.4.2.8 сөйлемде одағай, еліктеуіш сөздерді ажырату және қолдану | ||
4.4.2.9 етістікті тиісті шақта (өткен шақ, келер шақ, осы шақ) қолдану | |||
13. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
14. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту қазақ тілінде) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде)
1) 2-сынып:
Ортақ тақырып | Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрі) | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары ** |
1-тоқсан | |||
1. Өзім туралы | Тыңдалым және айтылым | 1.1Тыңдалған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 тыңдаған материал бойынша түсінбеген сөздерін белгілеу, мәтін мазмұны бойынша қойылған сұрақтарға жауап беру |
1.3 Түрлі жағдаяттарда сөйлеу мәдениетін сақтау | 2.1.3.1 күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарға байланысты сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | ||
1.4 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 2.1.4.1 тірек сөздерді қатыстыра отырып, берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | ||
1.6 Тыңдарманның назарын аудару | 2.1.6.1 интонацияны, вербалды емес тілдік құралдарды (қимыл, ым-ишара) қолданып, тақырыпқа (Сіз қалай ойлайсыз? Сіз не ұсынар едіңіз? ) назарын аударту | ||
1.7 Дыбыстарды, сөздерді, орфоэпиялық нормаларға сәйкес дұрыс айту | 2.1.7.1 сөз ішінде дауысты дыбыстардың өзара үндесуін сақтап айту (бүгін – бүгүн, түтін – түтүн, көсеу – көсөу) | ||
Оқылым | 2.3 Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 2.2.3.1 мәтін мазмұнын анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | |
2.4 Мәтіннің тақырыбы және негізгі ойды анықтау | 2.2.4.1 мұғалімнің көмегімен мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойды анықтау | ||
2.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.2.5.1* дереккөздерден (сөздік, анықтамалық, энциклопедия) мәліметті табу жолын анықтап, берілген тақырып, сұрақ бойынша мәліметті іріктеп алу | ||
3.3 Оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жазба жұмыстар жазу | 2.3.3.1* оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша мұғалімнің көмегімен жоспар құру және тірек сөздерді пайдалана отырып, мазмұндама жазу | ||
2.3.4.1 мұғалімнің көмегімен тірек сөздерді, сөйлем, суреттерді пайдаланып, қарапайым постер, құттықтау, нұсқаулық (бұйым жасау нұсқаулығы, қауіпсіздік ережесі) құрастыру | |||
3.5 Қатені табу және түзету | 2.3.5.1 жіберілген пунктуациялық, орфографиялық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып түзету және құрастырған сөйлемін толықтыру | ||
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.3.6.1 бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап, оларды байланыстырып көлбеу және таза жазу | ||
Тілдік нормалардың қолданысы | 4.1 Орфографиялық, орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.4.1.1* я, ю әріптерінің емлесін сақтап жазу | |
2.4.1.2* у, и, й әріптерінің емлесін сақтап жазу | |||
2.4.1.3* дауыссыз дыбыс түрлерін (қатаң, ұяң, үнді) ажырату және дауыссыз п-б, | |||
2.4.1.4* дауыссыз л, р, ң дыбыстарының емлесін сақтап жазу | |||
2-тоқсан | |||
3. Менің мектебім | Тыңдалым және айтылым | 1.2 Мәтіннің мазмұнын болжау | 2.1.2.1 мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздердің негізінде мәтіннің мазмұнын болжау |
1.3 Түрлі жағдаяттарда сөйлеу мәдениетін сақтау | 2.1.3.1 күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарға байланысты сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | ||
1.5 Тыңдалған материал бойынша өз пікірін білдіру | 2.1.5.1 аудио-бейнежазба мазмұны бойынша өз ойын (ұнайды, ұнамайды, себебі ..., пайдалы болды, пайдасыз болды, себебі ...) білдіру | ||
Оқылым | 2.1 Мәтін түрлері мен құрылымдық бөліктерін анықтау | 2.2.1.1* сұрақ қою арқылы (не істеді? қандай? неліктен?) мәтін түрлерін (әңгімелеу/сипаттау/пайымдау) және құрылымдық бөліктерін (басы, негізгі бөлім, соңы) анықтау | |
2.3 Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 2.2.3.1 мәтін мазмұнынанықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | ||
2.4 Мәтіннің тақырыбы жәненегізгі ойды анықтау | 2.2.4.1 мұғалімнің көмегімен мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойды анықтау | ||
2.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.2.5.1* дереккөздерден (сөздік, анықтамалық, энциклопедия) мәліметті табу жолын анықтап, берілген тақырып, сұрақ бойынша мәліметті іріктеп алу | ||
2.6 Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 2.2.6.1 мұғалімнің көмегімен белгілі бір тақырыпта жазылған мәтіндердің ұқсастығы мен айырмашылығын (жанры, мәтін түрі) табу | ||
Жазылым | 3.3 Оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жазба жұмыстар жазу | 2.3.1.1 мұғалім көмегімен жеке сурет/сюжетті суреттер арқылы шағын сипаттау/әңгімелеу мәтіндерін құрап жазу | |
2.3.3.1* оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша мұғалімнің көмегімен жоспар құру және тірек сөздерді пайдалана отырып, шағын мәтін жазу | |||
3.4 Жазба жұмыстарын түрлі формада ұсыну | 2.3.4.1 мұғалімнің көмегімен тірек сөздерді, сөйлем, суреттерді пайдаланып, қарапайым постер, құттықтау, нұсқаулық (бұйым жасау нұсқаулығы, қауіпсіздік ережесі) құрастыру | ||
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.3.6.1 бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап, оларды байланыстырып көлбеу және таза жазу | ||
3.5 Қатені табу және түзету | 2.3.5.1 жіберілген пунктуациялық, орфографиялық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып түзету және құраған сөйлемін толықтыру | ||
3.7 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 2.3.7.1 сөйлем түрлерін айтылу мақсатына сәйкес тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қою | ||
Тілдік нормалардың қолданысы | 4.2 Грамматикалық нормаларды сақтау | 2.4.2.6 сөйлемдегі бір-бірімен байланысып тұрған сөздерді табу | |
3-тоқсан | |||
5. Дені саудың жаны сау | Тыңдалым және айтылым | 1.1 Тыңдалған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 тыңдаған материал бойынша түсінбеген сөздерін белгілеу, мәтін мазмұны бойынша қойылған сұрақтарға жауап беру |
1.2 Мәтіннің мазмұнын болжау | 2.1.2.1 мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздердің негізінде мәтіннің мазмұнын болжау | ||
1.3 Түрлі жағдаяттарда сөйлеу мәдениетін сақтау | 2.1.3.1 күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарға байланысты сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | ||
1.4 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 2.1.4.1 тірек сөздерді қатыстыра отырып, берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | ||
1.5 Тыңдалған материал бойынша өз пікірін білдіру | 2.1.5.1 аудио-бейнежазба мазмұны туралы өз ойын (ұнайды, ұнамайды, себебі ..., пайдалы болды, пайдасыз болды, себебі ...) білдіру | ||
1.6 Тыңдарманның назарын аудару | 2.1.6.1 интонацияны, вербалды емес тілдік құралдарды (қимыл, ым-ишара) қолданып, тақырыпқа (Сіз қалай ойлайсыз? Сіз не ұсынар едіңіз?) назарын аударту | ||
Оқылым | 2.3 Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 2.2.3.1 мәтін мазмұнын анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | |
2.4 Мәтіннің тақырыбы және негізгі ойды анықтау | 2.2.4.1 мұғалімнің көмегімен мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойды анықтау | ||
2.2 Мәтіндегі лексикалық бірліктердің қолданылуын түсіну | 2.2.2.1* синоним, антоним, омоним (сөздік қолдану) сөздерді ажырату және мағынасын түсіну, сөйлеу барысында қолдану | ||
2.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.2.5.1* дереккөздерден (сөздік, анықтамалық, энциклопедия) мәліметті табу жолын анықтап, берілген тақырып, сұрақ бойынша мәліметті іріктеп алу | ||
2.6 Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 2.2.6.1 мұғалімнің көмегімен белгілі бір тақырыпта жазылған мәтіндердің ұқсастығы мен айырмашылығын (жанры, мәтін түрі) табу | ||
Жазылым | 3.2 Түрлі стильде мәтін жазу | 2.3.2.1* үлгі бойынша қарапайым хабарландыру, хабарлама жазу | |
3.3 Оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жазба жұмыстар жазу | 2.3.3.1* оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша мұғалімнің көмегімен жоспар құру және тірек сөздерді пайдалана отырып, мазмұндама жазу | ||
3.5 Қатені табу және түзету | 2.3.5.1 жіберілген пунктуациялық, орфографиялық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып түзету және құрастырған сөйлемін толықтыру | ||
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.3.6.1 бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап, оларды байланыстырып көлбеу және таза жазу | ||
Тілдік нормалардың қолданысы | 4.2 Грамматикалық нормаларды сақтау | 2.4.2.1 мұғалімнің көмегімен түбір мен қосымшаны ажырату | |
2.4.2.2 көптік жалғауларын дұрыс қолдану | |||
2.4.2.3* сөз таптарын (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) ажырату | |||
2.4.2.4 зат есімнің жалпы және жалқы түрлерін ажырату, жалқы есімнің жазылу емлесін сақтау | |||
2.4.2.5* дара және күрделі зат есім/сын есім/сан есім/етістікті анықтау | |||
4-тоқсан | |||
7. Қоршаған орта | Тыңдалым және айтылым | 1.2 Мәтіннің мазмұнын болжау | 2.1.2.1 мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздердің негізінде мәтіннің мазмұнын болжау |
1.3 Түрлі жағдаяттарда сөйлеу мәдениетін сақтау | 2.1.3.1 күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарға байланысты сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | ||
1.4 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 2.1.4.1 тірек сөздерді қатыстыра отырып, берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | ||
1.5 Тыңдалған материал бойынша өз пікірін білдіру | 2.1.5.1 аудио-бейнежазба мазмұны бойынша өз ойын (ұнайды, ұнамайды, себебі ..., пайдалы болды, пайдасыз болды, себебі ...) білдіру | ||
Оқылым | 2.1 Мәтін түрлері мен құрылымдық бөліктерін анықтау | 2.2.1.1* сұрақ қою арқылы (не істеді? қандай? неліктен?) мәтін түрлерін (әңгімелеу/сипаттау/пайымдау) және құрылымдық бөліктерін (басы, негізгі бөлім, соңы) анықтау | |
2.3 Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 2.2.3.1 мәтін мазмұнын анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | ||
2.4 Мәтіннің тақырыбы және негізгі ойды анықтау | 2.2.4.1 мұғалімнің көмегімен мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойды анықтау | ||
2.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.2.5.1* дереккөздерден (сөздік, анықтамалық, энциклопедия) мәліметті табу жолын анықтап, берілген тақырып, сұрақ бойынша мәліметті іріктеп алу | ||
Жазылым | 3.1 Мәтін түрлеріне сәйкес мәтін құрап жазу | 2.3.1.1 мұғалім көмегімен жеке сурет, сюжетті суреттер арқылы шағын сипаттау/әңгімелеу мәтіндерін құрап жазу | |
3.2 Түрлі стильде мәтін жазу | 2.3.2.1* үлгі бойынша қарапайым хабарландыру, хабарлама жазу | ||
3.3 Оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жазба жұмыстар жазу | 2.3.3.1* мұғалімнің көмегімен оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жоспар құру және тірек сөздерді пайдалана отырып, мазмұндама жазу | ||
3.5 Қатені табу және түзету | 2.3.5.1 жіберілген пунктуациялық, орфографиялық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып түзету және құраған сөйлемін толықтыру | ||
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.3.6.1 бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап, оларды байланыстырып көлбеу және таза жазу | ||
Тілдік нормалардың қолданысы | 4.1Орфографиялық, орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.4.1.4* дауыссыз л, р, ң дыбыстарының емлесін сақтап жазу | |
4.2Грамматикалық нормаларды сақтау | 2.4.2.1 мұғалімнің көмегімен түбір мен қосымшаны ажырату | ||
2.4.2.5* дара және күрделі зат есім/сын есім/сан есім/етістікті анықтау | |||
2) 3-сынып:
Ортақ тақырып | Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрі) | Бөлімше (дағды) | Оқу мақсаттары ** |
1-тоқсан | |||
1. Жанды табиғат | Тыңдалым және айтылым | 1.1 Тыңдалған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1 тыңдаған материал бойынша тірек сөздерді белгілеу, ашық және жабық сұрақтарға жауап беру |
1.2 Мәтіннің мазмұнын болжау | 3.1.2.1* мәтіннің тақырыбы мен берілген суреттер, фото, диаграмма бойынша мәтіннің мазмұнын болжау | ||
1.3 Түрлі жағдаяттарда сөйлеу мәдениетін сақтау | 3.1.3.1 түрлі жағдаяттағы (қоғамдық ортада) қатысымдық әрекеттерде өз сөзін жүйелі түрде жоспарлап, сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | ||
1.4 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 3.1.4.1 тірек сөздер мен жоспарды пайдалана отырып, берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | ||
1.6 Тыңдарманның назарын аудару | 3.1.6.1 интонацияны, вербалды емес тілдік құралдарды (қимыл, ым-ишара), қаратпа сөздерді қолдана отырып, тақырыпқа тыңдарманның назарын аударту | ||
Оқылым | 2.1 Мәтін түрлері мен құрылымдық бөліктерін анықтау | 3.2.1.1* тірек сөздер, көмекші сөздер арқылы мәтін түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, пайымдау) және оның құрылымдық бөліктерін анықтау | |
2.3 Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 3.2.3.1 мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | ||
2.4 Мәтіннің тақырыбы және негізгі ойды анықтау | 3.2.4.1 өз бетінше мәтіннің тақырыбын және мұғалімнің көмегімен негізгі ойды анықтау | ||
2.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 3.2.5.1* берілген тақырып, сұрақ бойынша түрлі дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, карта) алған ақпараттарда кездесетін жаңа сөздердің мағынасын сөздіктер арқылы ашу, жүйелеу, мағлұматтардың маңызды тұстарын анықтау | ||
Жазылым | 3.1 Мәтін түрлеріне сәйкес мәтін құрап жазу | 3.3.1.1* жоспар, сызбаны қолдана отырып, тірек сөздер арқылы әңгімелеу мәтінін, салыстыра сипаттау мәтінін, көмекші сөздер арқылы пайымдау мәтінін құрап жазу | |
3.3 Оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жазба жұмыстар жазу | 3.3.3.1* оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша мұғалімнің көмегімен жоспар құрып, мазмұндама жазу | ||
3.5 Қатені табу және түзету | 3.3.5.1 жіберілген пунктуациялық, орфографиялық, грамматикалық және стилистикалық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып, түзету | ||
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 3.3.6.1 кең жолды дәптерде бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап көлбеу, үзбей және біркелкі жазу, жазу қарқынын жеделдету | ||
3.7 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 3.3.7.1* қаратпа, қыстырма сөздерді ажырату және тыныс белгілерін дұрыс қою | ||
Тілдік нормалардың қолданысы | 4.1 Орфографиялық, орфоэпиялық нормаларды сақтау | 3.4.1.1* э, ф, в, ц әріптері бар сөздерді сауатты жазу | |
3.4.1.3* ч, щ әріптері бар сөздердің емлесін білу | |||
3.4.1.4* х, һ әріптері бар сөздерді ажыратып жазу | |||
2-тоқсан | |||
3. Уақыт | Тыңдалым және айтылым | 1.2 Мәтіннің мазмұнын болжау | 3.1.2.1* мәтіннің тақырыбы мен берілген суреттер, фото, диаграмма бойынша мәтіннің мазмұнын болжау |
1.3 Түрлі жағдаяттарда сөйлеу мәдениетін сақтау | 3.1.3.1 түрлі жағдаяттағы (қоғамдық ортада) қатысымдық әрекеттерде өз сөзін жүйелі түрде жоспарлап, сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | ||
1.5Тыңдалған материал бойынша өз пікірін білдіру | 3.1.5.1 аудио-бейнежазба мазмұны бойынша айтылған өзгенің пікіріне (келісу, келіспеу себебін ) өз көзқарасын білдіру | ||
1.6 Тыңдарманның назарын аудару | 3.1.6.1 интонацияны, вербалды емес тілдік құралдарды (қимыл, ым-ишара), қаратпа сөздерді қолдана отырып, тақырыпқа тыңдарманның назарын аударту | ||
1.7 Сөздерді, дыбыстарды орфоэпиялық нормаларға сәйкес дұрыс айту | 3.1.7.1 сөз ішінде қатар тұрған дауыссыз дыбыстардың өзара үндесуін сақтап айту (сенбі – сембі, Жангүл –Жаңгүл) | ||
Оқылым | 2.2 Мәтіндегі лексикалық бірліктердің қолданылуын түсіну | 3.2.2.1 тура және ауыспалы мағыналы сөздердің мағынасын ажырата білу, сөйлеу барысында қолдану | |
2.3 Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 3.2.3.1 мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | ||
2.4 Мәтіннің тақырыбы жәненегізгі ойды анықтау | 3.2.4.1 өз бетінше мәтіннің тақырыбын және мұғалімнің көмегімен негізгі ойды анықтау | ||
2.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 3.2.5.1* берілген тақырып, сұрақ бойынша түрлі дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, карта) алған ақпараттарда кездесетін жаңа сөздердің мағынасын сөздіктер арқылы ашу, жүйелеу, мағлұматтардың маңызды тұстарын анықтау | ||
2.6 Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 3.2.6.1 мұғалімнің көмегімен ұқсас тақырыпта берілген мәтін түрлерін, стилін (көркем мәтін, ғылыми-танымдық мәтін/жанрын салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын табу | ||
Жазылым | 3.2 Түрлі стильде мәтін жазу | 3.3.2.1 өзіндік іс-әрекеті баяндалған күнделік, өмірбаян, хабарландыру жазу | |
3.4 Жазба жұмыстарын түрлі формада ұсыну | 3.3.4.1* мұғалімнің көмегімен сызба, график, кесте, фотосуреттер пайдаланып, мәтін (хат, шақыру, нұсқаулық) құру/компьютерде теру | ||
3.5 Қатені табу және түзету | 3.3.5.1 жіберілген пунктуациялық, орфографиялық, грамматикалық және стилистикалық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып, түзету | ||
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 3.3.6.1 кең жолды дәптерде бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап көлбеу, үзбей және біркелкі жазу, жазу қарқынын жеделдету | ||
3.7 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 3.3.7.2 мұғалім көмегімен бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықшаның орнын білу және қою | ||
Тілдік нормалардың қолданысы | 4.1 Орфографиялық, орфоэпиялық нормаларды сақтау | 3.4.1.2 түбір сөздегі -ы, -і-нің дауысты дыбыстан басталатын қосымша жалғанған кездегі өзгерісін сақтап жазу | |
4.2 Грамматикалық нормаларды сақтау | 3.4.2.1* негізгі түбірге жұрнақтар жалғау арқылы туынды сөз жасау, түбірлес сөздердің мағынасын ажырату | ||
3.4.2.7* сөйлемнің тұрлаулы (бастауыш, баяндауыш) және тұрлаусыз мүшелерін ажырату | |||
3.4.2.8 мұғалімнің көмегімен жалаң және жайылма сөйлемдерді ажырату | |||
3-тоқсан | |||
5. Өнер | Тыңдалым және айтылым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1 тыңдаған материал бойынша тірек сөздерді белгілеу, ашық және жабық сұрақтарға жауап беру |
1.2 Мәтіннің мазмұнын болжау | 3.1.2.1* мәтіннің тақырыбы мен берілген суреттер, фото, диаграмма бойынша мәтіннің мазмұнын болжау | ||
1.3 Түрлі жағдаяттарда сөйлеу мәдениетін сақтау | 3.1.3.1 түрлі жағдаяттағы (қоғамдық ортада) қатысымдық әрекеттерде өз сөзін жүйелі түрде жоспарлап, сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | ||
1.4 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 3.1.4.1 тірек сөздер мен жоспарды пайдалана отырып, берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | ||
1.5 Тыңдалған материал бойынша өз пікірін білдіру | 3.1.5.1 аудио-бейнежазба мазмұны бойынша айтылған өзгенің пікіріне (келісу, келіспеу себебін) өз көзқарасын білдіру | ||
Оқылым | 2.3 Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 3.2.3.1 мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | |
2.4 Мәтіннің тақырыбы жәненегізгі ойды анықтау | 3.2.4.1 өз бетінше мәтіннің тақырыбын және мұғалімнің көмегімен негізгі ойды анықтау | ||
2.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 3.2.5.1* берілген тақырып, сұрақ бойынша түрлі дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, карта) алған ақпараттарда кездесетін жаңа сөздердің мағынасын сөздіктер арқылы ашу, жүйелеу, мағлұматтардың маңызды тұстарын анықтау | ||
2.6 Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 3.2.6.1 мұғалімнің көмегімен ұқсас тақырыпта берілген мәтін түрлерін, стилін (көркем мәтін, ғылыми-танымдық мәтін, жанрын салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын табу | ||
Жазылым | 3.1 Мәтін түрлеріне сәйкес мәтін құрап жазу | 3.3.1.1* жоспар, сызбаны қолдана отырып, тірек сөздер арқылы әңгімелеу мәтінін, салыстыра сипаттау мәтінін, көмекші сөздер арқылы пайымдау мәтінін құрап жазу | |
3.2 Түрлі стильде мәтін жазу | 3.3.2.1 өзіндік іс-әрекеті баяндалған күнделік, өмірбаян, хабарландыру жазу | ||
3.3 Оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жазба жұмыстар жазу | 3.3.3.1* оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша мұғалімнің көмегімен жоспар құрып, мазмұндама жазу | ||
3.4 Жазба жұмыстарын түрлі формада ұсыну | 3.3.4.1* мұғалімнің көмегімен сызба, график, кесте, фотосуреттермен мәтін (хат, шақыру, нұсқаулық) құрастыру/ компьютерде теру | ||
3.5 Қатені табу және түзету | 3.3.5.1 жіберілген пунктуациялық, орфографиялық, грамматикалық және стилистикалық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып, түзету | ||
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 3.3.6.1 кең жолды дәптерде бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап көлбеу, үзбей және біркелкі жазу, жазу қарқынын жеделдету | ||
Тілдік нормалардың қолданысы | 4.2 Грамматикалық нормаларды сақтау | 3.4.2.2 тәуелдік жалғауларының қолданысын білу | |
3.4.2.3 сөйлемнен сөз таптарын (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) табу | |||
3.4.2.4* негізгі, туынды зат есім/сын есім/етістікті анықтау | |||
3.4.2.5 болымды және болымсыз етістіктердің айырмашылығын анықтау | |||
3.4.2.6 есептік және реттік сан есімдердің айырмашылығын анықтау | |||
4-тоқсан | |||
7. Су – тіршілік көзі | Тыңдалым және айтылым | 1.1 Тыңдалған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1 тыңдаған материал бойынша тірек сөздерді белгілеу, ашық және жабық сұрақтарға жауап беру |
1.2 Мәтіннің мазмұнын болжау | 3.1.2.1* мәтіннің тақырыбы мен берілген суреттер, фото, диаграмма бойынша мәтіннің мазмұнын болжау | ||
1.3 Түрлі жағдаяттарда сөйлеу мәдениетін сақтау | 3.1.3.1 түрлі жағдаяттағы (қоғамдық ортада) қатысымдық әрекеттерде өз сөзін жүйелі түрде жоспарлап, сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | ||
1.4 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 3.1.4.1 тірек сөздер мен жоспарды пайдалана отырып, берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | ||
3.1.5.1 аудио-бейнежазба мазмұны бойынша айтылған өзгенің пікіріне (келісу/келіспеу себебін) өз көзқарасын білдіру | |||
3.1.6.1 интонацияны, вербалды емес тілдік құралдарды (қимыл, ым-ишара), қаратпа сөздерді қолдана отырып, тақырыпқа тыңдарманның назарын аударту | |||
Оқылым | 2.2 Мәтіндегі лексикалық бірліктердің қолданылуын түсіну | 3.2.2.1 тура және ауыспалы мағыналы сөздердің мағынасын ажырата білу, сөйлеу барысында қолдану | |
2.3 Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 3.2.3.1 мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | ||
2.4 Мәтіннің тақырыбы жәненегізгі ойды анықтау | 3.2.4.1 өз бетінше мәтіннің тақырыбын және мұғалімнің көмегімен негізгі ойды анықтау | ||
2.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 3.2.5.1* берілген тақырып, сұрақ бойынша түрлі дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, карта) алған ақпараттарда кездесетін жаңа сөздердің мағынасын сөздіктер арқылы ашу, жүйелеу, мағлұматтардың маңызды тұстарын анықтау | ||
Жазылым | 3.3 Оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жазба жұмыстар жазу | 3.3.3.1* оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша мұғалімнің көмегімен жоспар құрып, мазмұндама жазу | |
3.4 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 3.3.4.1* мұғалімнің көмегімен сызба, график, кесте, фотосуреттер пайдаланып, мәтін (хат, шақыру, нұсқаулық) құру/компьютерде теру | ||
3.5 Қатені табу және түзету | 3.3.5.1 жіберілген пунктуациялық, орфографиялық, грамматикалық және стилистикалық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып, түзету | ||
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 3.3.6.1 кең жолды дәптерде бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап көлбеу, үзбей және біркелкі жазу, жазу қарқынын жеделдету | ||
Тілдік нормалардың қолданысы | 4.2 Грамматикалық нормаларды сақтау | 3.4.2.1* негізгі түбірге жұрнақтар жалғау арқылы туынды сөз жасау, түбірлес сөздердің мағынасын ажырату | |
3.4.2.4 негізгі, туынды зат есім/сын есім/етістікті анықтау | |||
3) 4-сынып:
Ортақ тақырып | Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрі) | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары ** |
1-тоқсан | |||
1. Менің Отаным – Қазақстан | Тыңдалым және айтылым | 1.1Тыңдалған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1 тыңдаған материал бойынша негізгі тұсын түртіп алу және солардың негізінде мәтіннің мазмұнын айту |
1.2 Мәтіннің мазмұнын болжау | 4.1.2.1* мәтіннің тақырыбы мен берілген диаграмма, сызба, кесте бойынша мәтіннің мазмұнын болжау және өз ойын дәлелдеу | ||
1.3 Түрлі жағдаяттарда сөйлеу мәдениетін сақтау | 4.1.3.1 сұхбаттасының жасын, жай-күйін ескере отырып, белгілі бір тақырып аясында сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | ||
1.4 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 4.1.4.1 тірек сөздер мен жоспарды пайдалана отырып, монолог құрау | ||
1.7 Сөздерді, дыбыстарды орфоэпиялық нормаларға сәйкес дұрыс айту | 4.1.7.1 сөз ішіндегі және сөз бен сөздің арасындағы буын, дыбыс үндестігін сақтап айту | ||
Оқылым | 2.1 Мәтін түрлері мен құрылымдық бөліктерін анықтау | 4.2.1.1* мәтін түрлерін (әңгімелеу/ сипаттау/пайымдау) және олардың құрылымдық бөліктерін анықтау | |
2.3 Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 4.2.3.1 мәтін мазмұны бойынша шешім табуға бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | ||
2.4 Мәтіннің тақырыбы және негізгі ойды анықтау | 4.2.4.1 мәтіннің тақырыбы мен мазмұнының өзара сәйкестігін анықтау және ондағы негізгі ойды тұжырымдау | ||
2.6 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 4.2.5.1* дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, карта, диаграмма) қажетті ақпараттарды табу, кездескен жаңа сөздердің мағынасын мәнмәтін бойынша анықтап, ақпаратты қорытындылау, бағалау | ||
Жазылым | 3.1 Мәтін түрлеріне сәйкес мәтін құрап жазу | 4.3.1.1 берілген тақырып бойынша әңгімелеу, сипаттау және пайымдау элементтері бар мәтін құрап жазу | |
3.3 Оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жазба жұмыстар жазу | 4.3.3.1* оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жоспар құрып мазмұндама/тірек сөздерді пайдаланып эссе жазу | ||
3.5 Қатені табу және түзету | 4.3.5.1 стилистикалық қателерді мұғалімінің көмегімен анықтап түзету, жазба жұмысын пунктуациялық, орфографиялық, грамматикалық нормаларға сәйкес өз бетінше редакциялау | ||
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 4.3.6.1 каллиграфиялық нормаларды сақтау және жазу техникасын жетілдіру | ||
3.7 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 4.3.7.1 құрмалас сөйлемнің тыныс белгісін қою | ||
Тілдік нормалардың қолданысы | 4.1Орфографиялық, орфоэпиялық нормаларды сақтау | 4.4.1.1 сөзге қосымшалар жалғауда дыбыс үндестігін ескеріп қолдану | |
4.4.1.2 сөзге қосымшалар жалғауда буын үндестігін ескеріп қолдану | |||
4.4.1.3 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді анықтап жазу | |||
2-тоқсан | |||
3. Мәдени мұра | Тыңдалым және айтылым | 1.2 Мәтіннің мазмұнын болжау | 4.1.2.1* мәтіннің тақырыбы мен берілген диаграмма, сызба, кесте бойынша мәтіннің мазмұнын болжау және өз ойын дәлелдеу |
1.3 Түрлі жағдаяттарда сөйлеу мәдениетін сақтау | 4.1.3.1 сұхбаттасының жасын, жай-күйін ескере отырып, белгілі бір тақырып аясында сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | ||
1.4 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 4.1.4.1 тірек сөздер мен жоспарды пайдалана отырып, монолог құрау | ||
1.5 Тыңдалған материал бойынша өз пікірін білдіру | 4.1.5.1 аудио-бейнежазба мазмұнына өзіндік баға беру | ||
1.6 Тыңдарманның назарын аудару | 4.1.6.1 интонацияны, вербалды емес тілдік құралдарды (қимыл, ым-ишара) және қыстырма, одағай сөздерді қолдана отырып, тақырыпқа тыңдарманды қызықтыру | ||
Оқылым | 2.2 Мәтіндегі лексикалық бірліктердің қолданылуын түсіну | 4.2.2.1 тұрақты сөз тіркестері мен көп мағыналы сөздерді ажырата білу, мағынасын түсіну, сөйлеу барысында қолдану | |
2.3 Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 4.2.3.1 мәтін мазмұны бойынша шешім табуға бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | ||
2.4 Мәтіннің тақырыбы және негізгі ойды анықтау | 4.2.4.1 мәтіннің тақырыбы мен мазмұнының өзара сәйкестігін анықтау және ондағы негізгі ойды тұжырымдау | ||
2.5 Түрлі дереккөздерден | 4.2.5.1* дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, диаграмма) қажетті ақпараттарды табу, кездескен жаңа сөздердің мағынасын мәнмәтін бойынша анықтап, ақпаратты қорытындылау, бағалау | ||
2.6 Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 4.2.6.1 белгілі бір тақырыпта берілген мәтіннің түрлерін, жанрын, стилін (мақала, репортаж, жаңалық, өмірбаян, мінездеме, жарнама, хабарландыру) салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау | ||
Жазылым | 3.2 Түрлі стильде мәтін жазу | 4.3.2.1 тірек сөздерді қолданып белгілі бір стильде мәтін (мақала, мінездеме, сұхбат) жазу | |
3.3 Оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жазба жұмыстар жазу | 4.3.3.1* оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жоспар құрып мазмұндама/тірек сөздерді пайдаланып эссе жазу | ||
3.5 Қатені табу және түзету | 4.3.5.1 стилистикалық қателерді мұғалімінің көмегімен анықтап түзету, жазба жұмысын пунктуациялық, орфографиялық, грамматикалық нормаларға сәйкес өз бетінше редакциялау | ||
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 4.3.6.1 каллиграфиялық нормаларды сақтау, жазу техникасын жетілдіру | ||
3.7 Пунктуациялық нормаларды сақтау |
4.3.7.2 сөйлемнің бірыңғай мүшелерін ажырату және тыныс белгісін (үтір, қос нүкте) қою; | ||
Тілдік нормалардың қолданысы | 4.2 Грамматикалық нормаларды сақтау | 4.4.2.1* күрделі сөздердің түрлерін ажырата алу (біріккен сөз, қос сөз, қысқарған сөз) | |
4.4.2.6 сөз таптарының сөйлемдегі қызметін анықтау | |||
3-тоқсан | |||
5. Табиғат құбылыс | Тыңдалым және айтылым | 1.2 Мәтіннің мазмұнын болжау | 4.1.2.1* мәтіннің тақырыбы мен берілген диаграмма, сызба, кесте бойынша мәтіннің мазмұнын болжау және өз ойын дәлелдеу |
1.3 Түрлі жағдаяттарда сөйлеу мәдениетін сақтау | 4.1.3.1 сұхбаттасының жасын, жай-күйін ескере отырып, белгілі бір тақырып аясында сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | ||
1.4 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 4.1.4.1 тірек сөздер мен жоспарды пайдалана отырып, монолог құрау | ||
1.5 Тыңдалған материал бойынша өз пікірін білдіру | 4.1.5.1 аудио-бейнежазба мазмұнына өзіндік баға беру | ||
1.6 Тыңдарманның назарын аудару | 4.1.6.1 интонацияны, вербалды емес тілдік құралдарды (қимыл, ым-ишара) және қыстырма, одағай сөздерді қолдана отырып, тақырыпқа тыңдарманды қызықтыру | ||
Оқылым | 2.2 Мәтіндегі лексикалық бірліктердің қолданылуын түсіну | 4.2.2.1 тұрақты сөз тіркестері мен көп мағыналы сөздерді ажырата білу, мағынасын түсіну, сөйлеу барысында қолдану | |
2.3 Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 4.2.3.1 мәтін мазмұны бойынша шешім табуға бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | ||
2.4 Мәтіннің тақырыбы жәненегізгі ойды анықтау | 4.2.4.1 мәтіннің тақырыбы мен мазмұнының өзара сәйкестігін анықтау және ондағы негізгі ойды тұжырымдау | ||
2.5 Түрлі дереккөздерден | 4.2.5.1* дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, диаграмма) қажетті ақпараттарды табу, кездескен жаңа сөздердің мағынасын мәнмәтін бойынша анықтап, ақпаратты қорытындылау, бағалау | ||
2.6 Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 4.2.6.1 белгілі бір тақырыпта берілген мәтіннің түрлерін, жанрын, стилін (мақала, репортаж, жаңалық, өмірбаян, мінездеме, жарнама, хабарландыру) салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау | ||
Жазылым | 3.1 Мәтін түрлеріне сәйкес мәтін құрап жазу | 4.3.1.1 берілген тақырып бойынша әңгімелеу, сипаттау және пайымдау элементтері бар мәтін құрастырып жазу | |
3.4 Жазба жұмыстарын түрлі формада ұсыну | 4.3.4.1* мәтінді құруда (жаңалық, репортаж, жарнама) сызба, график, кесте, фото және диаграмманы қолмен сызу/компьютерде теру | ||
3.5 Қатені табу және түзету | 4.3.5.1 стилистикалық қателерді мұғалімінің көмегімен анықтап түзету, жазба жұмысын қазақ тілінің пунктуациялық, орфографиялық, грамматикалық нормаларға сәйкес өз бетінше редакциялау | ||
Тілдік нормалардың қолданысы | 4.2 Грамматикалық нормаларды сақтау | 4.4.2.3* зат есімді септеу, тәуелденген сөздердің септелуін білу | |
4.4.2.2 жіктік жалғауларының қолданысын білу | |||
4.4.2.4 жіктеу есімдіктерін септей алу | |||
4-тоқсан | |||
7. Ғарышқа саяхат | Тыңдалым және айтылым | 1.1 Тыңдалған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1 тыңдаған материал бойынша негізгі тұстарын түртіп алу және солардың негізінде мәтіннің мазмұнын айту |
1.3 Түрлі жағдаяттарда сөйлеу мәдениетін сақтау | 4.1.3.1 сұхбаттасының жасын, жай-күйін ескере отырып, белгілі бір тақырып аясында сөйлеу мәдениетін сақтап, диалогке қатысу | ||
1.4 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 4.1.4.1 тірек сөздер мен жоспарды пайдалана отырып, монолог құрау | ||
1.5 Тыңдалған материал бойынша өз пікірін білдіру | 4.1.5.1 аудио-бейнежазба мазмұнына өзіндік баға беру | ||
Оқылым | 2.3 Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 4.2.3.1 мәтін мазмұны бойынша шешім табуға бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру | |
2.4 Мәтіннің тақырыбы жәненегізгі ойды анықтау | 4.2.4.1 мәтіннің тақырыбы мен мазмұнының өзара сәйкестігін анықтау және ондағы негізгі ойды тұжырымдау | ||
2.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 4.2.5.1* дереккөздерден (мәтін, сөздік, сызба, кесте, диаграмма) қажетті ақпараттарды табу, кездескен жаңа сөздердің мағынасын мәнмәтін бойынша анықтап, ақпаратты қорытындылау, бағалау | ||
Жазылым | 3.2 Түрлі стильде мәтін жазу | 4.3.2.1 тірек сөздерді қолданып белгілі бір стильде мәтін (мақала, мінездеме, сұхбат) жазу | |
3.3 Оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жазба жұмыстар жазу | 4.3.3.1* оқыған, тыңдаған және аудиовизуалды материалдар бойынша жоспар құрып мазмұндама/тірек сөздерді пайдаланып эссе жазу | ||
3.4 Жазба жұмыстарын түрлі формада ұсыну | 4.3.4.1* мәтінді құруда (жаңалық, репортаж, жарнама) сызба, график, кесте, фото және диаграмманы қолмен сызу/компьютерде теру | ||
3.5 Қатені табу және түзету | 4.3.5.1 стилистикалық қателерді мұғалімінің көмегімен анықтап түзету, жазба жұмысын қазақ тілінің пунктуациялық, орфографиялық, грамматикалық нормаларға сәйкес өз бетінше редакциялау | ||
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 4.3.6.1 каллиграфиялық нормаларды сақтау және жазу техникасын жетілдіру | ||
Тілдік нормалардың қолданысы | 4.2 Грамматикалық нормаларды сақтау | 4.4.2.5 үстеуді мағынасына қарай ажырату, етістікпен байланыстырып, сөйлемде қолдану | |
4.4.2.7 сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстыратын шылауларды (және, себебі, мен, пен) қолдану | |||
4.4.2.8* сөйлемде одағай, еліктеуіш сөздерді ажырату және қолдану | |||
4.4.2.9 етістікті тиісті шақта (өткен шақ, келер шақ, осы шақ) қолдану | |||
Ескерту:
1) "*" белгіленген оқу мақсаттарынің бөлігі жүзеге асырылады;
2) "/" белгісі оқу мақсатындағы бөліп қарастырылатын бөліктерді көрсетеді.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 13-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мақсаты – бастауыш сынып білім алушыларының көркем шығарманы сезіммен қабылдауы, түсінуі, санасында қайта жаңғырта алуы және шығармадан қабылдағанын өзінің шығармашылық әрекетінде жүзеге асыруға ұмтылуы арқылы функционалдық сауаттылығын қалыптастыру.
3. "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша төмендегідей міндеттерді жүзеге асыру көзделеді:
1) әдеби көркем шығармаларды оқыту арқылы қазақтың рухани қазынасын меңгерту;
2) коммуникативтік (айтылым, тыңдалым, оқылым, жазылым) дағдыларды қалыптастыру;
3) ауыз әдебиетінің, отандық және әлемдік балалар әдебиетінің озық үлгілерімен таныстыру арқылы білім алушыларға адамдардың өзара түсінісуі, сыйластық, құрмет сезімдері, адамгершілік қасиеттері, өзінің және өзгенің іс-әрекетіне жауапкершілікпен қарай білуі сияқты ізгілікті қасиеттерді қалыптастыру;
4) оқу сапасын (дауыстап, түсініп, іштей, мәнерлеп, көз жүгіртіп, болжап оқу) жетілдіру;
5) білім алушылардың оқырмандық мәдениетін қалыптастыра отырып, сөз әдебі нормаларын орынды қолдану дағдыларын меңгерту;
6) сыни ойлауын жетілдіру;
7) көркемдік-танымдық сипаттағы мәтіндерді өз мақсатына сай іріктеп, саралап, талдап, ой қорытындысын жасауға үйрету;
8) алған білімін өмір жағдаяттарына байланысты қолданып, дұрыс шешім жасай білуге үйрету;
9) оқылған шығарма сюжетінің ізімен немесе еркін тақырыпта ауызша, жазбаша шығармашылық жұмыс түрлерін орындауға дағдыландыру.
4. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлесе дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты құндылықтарын бойына сіңіруіне, Отанына риясыз қызмет ететін, білімді, білікті, рухани терең азамат болып қалыптасуына негіз болады.
2-тарау. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мазмұны
6. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 3-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 4-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша оқу жылдамдығының нормасы:
1) 2-сыныптың І жартыжылдық соңында минутына 40-50 сөз, ІІ жартыжылдық соңында 50-60 сөз;
2) 3-сыныптың І жартыжылдық соңында минутына 60-70 сөз, ІІ жартыжылдық соңында 70-80 сөз;
3) 4-сыныптың І жартыжылдық соңында минутына 80-90 сөз, ІІ жартыжылдық соңында 90-105 сөз.
Ескерту: шылау, одағай, еліктеу сөздер, қос сөздер жеке сөз ретінде саналады.
8. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) ауыз әдебиеті үлгілерінен: балаларға арналған тақпақ, санамақ, мадақтау, өтірік өлеңдер, төрт түлік жырлары (төрт түлік туралы өлеңдер, жан-жануарлар айтысы), Наурыз жыры, ертегілер (әртүрлі тақырыптағы хайуанаттар жайындағы ертегілер мен қиял-ғажайып оқиғалы ертегілер), мақал-мәтелдер, әртүрлі тақырыптағы жұмбақ, жаңылтпаштар, жазба әдебиеті үлгілерінен: Ы. Алтынсарин, А. Құнанбаев, Ж. Жабаев, А. Байтұрсынов, М.Дулатов, Ж. Аймауытов, М. Жұмабаев, С. Сейфуллин, Б. Майлин, М.Әуезов, С. Бегалин, Б. Соқпақбаев, Ш. Смаханұлы, Қ. Мырза Әли, М. Әлімбай, С.Қалиев,Ө. Тұрманжанов, Ж. Смақов, Қ. Баянбай, Ә. Дүйсенбиев, Ф.Оңғарсынова, Ә. Табылдиев, А. Асылбеков, Ө. Қанахин, Е. Елубай, Т.Молдағалиев, Е. Өтетілеуов, Б. Кірісбаев, С. Сейітов, Б. Ысқақов, Д.Жұмагелдинова, М. Айымбетов, М. Абылқасымованың өлең-жырлары, ертегі-мысалдары, әңгімелері;
2) ғылыми-танымдық шығармалар: мақала, естелік, өмірбаян (аспан әлемі, су асты тіршілігі, табиғат құбылыстары, жаратылыс құпиялары, халықтық әдет-ғұрып, салт-дәстүр туралы);
3) әлем халықтары балалар әдебиетінің көрнекті өкілдерінің үлгілі шығармалары: әңгіме, мысал, ертегілер;
4) әдеби-теориялық білім: халық ауыз әдебиеті жөнінде (ертегі, өтірік өлең, жыр, жұмбақ, мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар) өлеңнің ұйқасқа құрылатыны, ақынның көңіл-күйі туралы түсінік (өлең түрлері: табиғат лирикасы, арнау өлеңдер, мысал өлеңдер, сықақ өлеңдер), мәтіндегі көркем сөз жөнінде практикалық түрде түсінік, мәтін түрлері, мәтіндегі негізгі ой туралы қарапайым мағлұмат, диалог туралы;
5) мәтінмен жұмыс: шығарманың мазмұны бойынша берілген сұрақтарға жауап беру, шығарманың мазмұнын дайын жоспар бойынша немесе өз сөзімен мазмұндау, үзіндісін мазмұндау, сахналау, шығарманың тақырыбы мен үзіндісіне (бастапқы бөліміне) сүйеніп, оқиғаның соңын болжау, өз ойы мен сезімін тірек сөздерді пайдалана отырып жеткізу, қарапайым және нақтылау сұрақтарын қою, оның жауабын шығармадан табу, шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, мұғалімнің көмегімен көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуын мен аяқталуын анықтау, мәтіндегі негізгі ойды, оның басталуын, жалғасуын, шарықтау шегін, аяқталуын анықтау, мәтінді әңгімелеу, мәтін кейіпкерлерін атау, кейіпкердің сыртқы келбетін сипаттау, мінез-құлқы мен іс-әрекетін бағалау, сұраққа жауапты анықтамалық кітаптардан, жинақтардан, сөздіктерден табу және ақпаратты берілген үлгі, кестеге салу, көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация, мультфильм) нұсқасымен салыстыру, мәтінге берілген суреттермен жұмыс, мәтін мазмұны бойынша сурет салу, сөздік жұмысын жүргізуге қатысу, түсіндірілетін сөздермен жұмыс, жазбаша шығармашылық жұмыстар жүргізу: шағын ертегілер, жұмбақтар жазу немесе дайын ұйқастарды қатыстырып шумақтар, санамақтар құрастыру, сурет, каллиграмма, аппликация, фотосуреттер пайдаланып, шығармашылық жұмыс жазу;
6) оқу дағдысы: шығарманы дауыстап дұрыс әрі түсініп оқу, рөлге бөліп, мәнерлеп оқу, шығарманы іштей оқып, ондағы қажетті ақпараттарды белгілеп оқу.
9. "Әдебиеттік оқу" пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) ауыз әдебиеті үлгілері: аңыз әңгімелер, бата, мысалдар, шешендік сөздер, нақыл сөздер, жазба әдебиеті үлгілері: ұсынылатын ақын-жазушылардың шығармалары: Ы. Алтынсарин, А. Құнанбаев, Ж. Жабаев, А.Байтұрсынов, М. Дулатов, Ж. Аймауытов, М. Жұмабаев, С. Сейфуллин, Б.Майлин, М. Әуезов, С. Бегалин, Б. Соқпақбаев, Ш. Смаханұлы, Қ. Мырза Әли, М. Әлімбай, Ө. Тұрманжанов, Ж. Смақов, Қ. Баянбай, Ә. Дүйсенбиев, Ф.Оңғарсынова, Ә. Табылдиев, А. Асылбеков, Ө. Қанахин, Т. Молдағалиев, Е.Өтетілеуов, Б. Кірісбаев, Е. Елубай, С. Қалиев, С. Сейітов, Б. Ысқақов, Д.Жұмагелдинова, М. Айымбетов, М. Абылқасымованың өлең-жырлары, ертегі-мысалдары, әңгімелері;
2) ғылыми-танымдық шығармалар: мақала, естелік, өмірбаян, күнделік (аспан әлемі, су асты тіршілігі, табиғат құбылыстары, жаратылыс құпиялары, адамзат сырлары, техника жетістіктері, халықтық әдет-ғұрып, салт-дәстүр туралы);
3) әлем халықтары балалар әдебиетінің көрнекті өкілдерінің үлгілі шығармалары: әңгіме, мысал, ертегілері;
4) әдеби-теориялық білім: халық ауыз әдебиетінің негізгі жанрлары (ертегі, аңыз, бата, жаңылтпаш, жұмбақ, мақал-мәтелдер, нақыл сөздер, шешендік сөздер) туралы ұғымдар, олардың басты белгілері, мысал, әңгіме туралы ұғым, шығарманың тақырыбы, идеясы, сюжеті туралы қарапайым түсініктер, теңеу, эпитет, кейіптеу қолданысы, олардың анықтамалары, кейіпкерге мінездеме, портрет, диалог, монолог туралы);
5) мәтінмен жұмыс: шығарманың тақырыбын анықтау және негізгі ойды білдіріп тұрған мәтін бөлігін, сөйлемді табу, көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуын және аяқталуын анықтау, қолдануға (практикалық) және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру, кейіпкердің портретін сипаттау, оның іс-әрекеті мен мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып, бағалау, көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация, музыка (күй), мультфильм) нұсқасымен салыстыру, шығарманың мазмұнына сәйкес түрлі дереккөздерден: иллюстрация, әдеби кітаптар, мультфильмдерден нақты ақпаратты табу және ақпаратты сызба түрінде беру, шығарманың мазмұнын бірлесе құрастырған жоспар бойынша немесе өз сөзімен толық, таңдауына қарай мазмұндау, сахналау, мәтіннен немесе мәтін бөлімдерінен түйін сөздерді көрсету, түйін сөздер мен негізгі ой арасындағы байланысты орнату, сөздіктермен жұмыс жасау, шығармашылық жұмыстар: шығарма кейіпкеріне хат, ертегі (кейіпкер қосу, соңын өзгерту), өлең (төрт жолды), әңгіме (оқығаны, көргені бойынша) жазу;
6) оқу дағдысы: шығарманы іштей саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп, шолып, түртіп алып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып, сын тұрғысынан бағалап оқу.
10. "Әдебиеттік оқу" пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) ауыз әдебиеті үлгілері: батырлар жырынан үзінділер, аңыз әңгімелер мен қиял-ғажайып оқиғалар, шешендік сөздер, ертегілер, мысалдар, ұсынылатын ақын-жазушылардың шығармалары: Ы. Алтынсарин, А. Құнанбаев, Ж. Жабаев, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, Ж. Аймауытов, М. Жұмабаев, С. Сейфуллин, Б. Майлин, М. Әуезов, С. Бегалин, Б. Соқпақбаев, Ш. Смаханұлы, Қ. Мырза Әли, М. Әлімбай, Ө. Тұрманжанов, Ж. Смақов, Қ. Баянбай, Ә. Дүйсенбиев, Ф. Оңғарсынова, Ә. Табылдиев, А. Асылбеков, Ө. Қанахин, Т. Молдағалиев, Е. Өтетілеуов, Б. Кірісбаев, Елубай, С. Қалиев, С. Сейітов, Б. Ысқақов, Д. Жұмагелдинова, М. Айымбетов, М. Абылқасымованың өлең-жырлары, ертегі-мысалдары, әңгімелері, ғылыми-танымдық шығармалар: мақала, очерк, естелік, өмірбаян, күнделік, әлем халықтары балалар әдебиетінің көрнекті өкілдерінің үлгілі шығармалары: әңгіме, мысал, ертегілері;
2) әдеби-теориялық білім: көркем мәтіндердегі пейзаж, портрет, мінездеу, диалог, монологтың орны туралы қарапайым түсінік, жазушы қолданған көркем сөздерді (теңеу, кейіптеу, эпитет, аллитерация, әсірелеу) табу, шығарманың тақырыбы мен идеясы, композициясы, сюжеті туралы практикалық тұрғыда түсіндіру, эпикалық жырлар, аңыз, теңеу, мысал, диалог, монолог, сатира, кейіптеу, фантастикалық шығарма, портрет, лирика, мінездеме, қайталау, логикалық екпін, сюжет, естелік туралы ұғымдар;
3) мәтінмен жұмыс: мәтін бойынша автордың көзқарасына өз пікірін білдіру, шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру, шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу, шығарманың композициялық құрылымын (сюжеттің басталуы, дамуы, шиеленісуі, шарықтау шегі, шешімі) анықтау, өлеңдерге сай ырғақты таңдай білу, сөздіктерге сүйене отырып, сөздердің мағынасын түсіндіру, жазушы тіліне назар аудару, көркем сөздерді қолдану, эпизодтар мен оқиғалардың негізінде жатқан маңызды тұстарын талдау және салыстыру, көркем шығарманы басқа үлгідегі (иллюстрация, музыка (күй), мультфильм, кинофильм) нұсқасымен салыстыру, түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты табу, өңдеу, тұжырым жасау және себеп-салдарлық байланысын сызба түрінде көрсету, "автормен диалог" жүргізу, оқыған шығарманың басты ойын өздігінен тұжырымдау, мәтін бөлімдері арасында мағыналық байланысты орнату, оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып жоспар құру, негізгі ойды тұжырымдау, оны мәтін атауымен сәйкестендіру, жоспар бойынша мәтінді мазмұндау, шығарма кейіпкерлерінің образын сезіне отырып, рөлге бөліп оқу, шығармашылық жұмыс: таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу, өлең (төрт жолды) жазу;
4) оқу дағдысы: шығарманы іштей көз жүгіртіп, шолып, түртіп алып, сұрақтар қоя отырып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып оқу, талдау жасап оқу, сын тұрғысынан бағалап оқу.
11. Мұғалім ортақ тақырыптардың мазмұны аясында оқу мақсатын жүзеге асыруда білім алушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес өзге де әдебиеттерді қолдана алады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
12. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 3.2.1.1. кодында: "3" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
13. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) "Тыңдалым" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | Тыңдалым және айтылым бөлімі (сөйлеу әрекетінің түрі) бойынша оқу мақсаттары | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
1.1 Шығарманың мазмұнын түсіну |
2.1.1.1 |
3.1.1.1 |
4.1.1.1 |
1.2 Шығарманы мазмұндау |
2.1.2.1* |
3.1.2.1* |
4.1.2.1* |
1.3 Шығармада |
2.1.3.1 |
3.1.3.1 |
4.1.3.1 |
1.4 Тыңдарманның назарын аударту |
2.1.4.1 |
3.1.4.1 |
4.1.4.1 |
3.1.4. 2 |
4.1.4.2 | ||
1.5 Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру |
2.1.5.1 |
3.1.5.1 |
4.1.5.1 |
2) Оқылым
Бөлімше (түйінді дағдылар) |
Оқылым бөлімі (сөйлеу әрекетінің түрі) бойынша | ||
2.1 |
2.2.1.1 |
3.2.1.1 |
4.2.1.1 |
2.2.1.2 |
3.2.1.2 |
4.2.1.2* | |
2.2 Шығарманың мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап |
2.2.2.1 |
3.2.2.1 |
4.2.2.1 |
2.3 Шығарманың тақырыбы мен ондағы негізгі ойды анықтау |
2.2.3.1 |
3.2.3.1 | 4.2.3.1 шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу |
2.4 |
2.2.4.1 |
3.2.4.1 | 4.2.4.1 аңыз, шешендік сөз, батырлар жыры, фантастикалық әңгімелердің жанрлық ерекшеліктерін анықтау |
2.5 Шығарманың композициясын анықтау |
2.2.5.1 |
3.2.5.1 |
4.2.5.1 |
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау |
2.2.6.1 |
3.2.6.1 |
4.2.6.1 |
2.7 |
2.2.7.1 мұғалімнің көмегімен шығармадағы көркемдеуіш құралдарды (теңеу, кейіптеу) табу |
3.2.7.1 мұғалімнің көмегімен шығармадағы әдеби көркемдеуіш құралдарды (теңеу, эпитет, кейіптеу) табу |
4.2.7.1 шығармадан әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, кейіптеу, эпитет, аллитерация, әсірелеу) табу және оларды қолдану |
2.8 |
2.2.8.1 |
3.2.8.1 |
4.2.8.1 |
3) жазылым:
Бөлімше (түйінді дағдылар) |
Жазылым бөлімі (сөйлеу әрекетінің түрі) бойынша | ||
3.1 Шығарманың жоспарын құру | 2.3.1.1 мұғалім көмегімен оқылған шығарманы бөліктерге бөліп, жоспар құру | 3.3.1.1 мұғалім көмегімен оқылған шығарманы логикалық бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру | 4.3.1.1 оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру |
3.2 Шығарманың түрлі жанры бойынша шығармашылық жұмыс жазу | 2.3.2.1* мұғалім көмегімен үлгі бойынша шағын ертегілер, жұмбақтар жазу немесе дайын ұйқастарды қатыстырып шумақтар, санамақтар құрастыру | 3.3.2.1* шығарма кейіпкеріне хат, ертегі (кейіпкер қосу, соңын өзгерту), өлең (төрт жолды), әңгіме (оқығаны, көргені бойынша) жазу | 4.3.2.1 таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу, өлең (төрт жолды) жазу |
3.3 Шығармашылық жұмыстарды түрлі формада ұсыну |
2.3.3.1 |
3.3.3.1 |
4.3.3.1 |
3.4 |
2.3.4.1 |
3.3.4.1 |
4.3.4.1 |
14. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
15. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту қазақ тілінде) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде)
1) 2-сынып:
Ортақ тақырыптар |
Бөлімше | Оқу мақсаттары* |
1-тоқсан | ||
1. Өзім туралы | 1.1 Шығарманың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 шығарманың мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру |
1.2 Шығарманы мазмұндау | 2.1.2.1* шығарманың мазмұнын дайын жоспар бойынша немесе өз сөзімен мазмұндау, үзіндісін мазмұндау, сахналау | |
1.3 Шығармадағы оқиғаны болжау | 2.1.3.1 шығарманың тақырыбы мен үзіндісіне (бастапқы бөліміне) сүйеніп, оқиғаның соңын болжау | |
1.5 Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру | 2.1.5.1 өз ойы мен сезімін тірек сөздерді пайдалана отырып жеткізу | |
2.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.2.1.1 мәтінді дауыстап дұрыс әрі түсініп оқу, рөлге бөліп, мәнерлеп оқу; 2.2.1.2 шығарманы іштей оқып, ондағы қажетті ақпараттарды белгілеп оқу | |
2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 2.2.2.1 мұғалім көмегімен қарапайым және нақтылау сұрақтарын қою және оның жауабын шығармадан таба білу | |
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойды анықтау | 2.2.3.1 мұғалімнің көмегімен мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | |
2.4 | 2.2.4.1 мақал-мәтел, жұмбақ, ертегі, тұрмыс-салт жырлары, әңгіме, өлеңнің жанрлық ерекшеліктерін анықтау | |
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау | 2.2.6.1 кейіпкердің сыртқы келбетін сипаттау, мінез-құлқы мен іс-әрекетін бағалау | |
2.7 Әдеби көркемдеуіш құралдардың қолданысын анықтау | 2.2.7.1 мұғалімнің көмегімен шығармадағы көркемдегіш құралдарды (теңеу, кейіптеу) табу | |
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру | 2.2.8.2 мұғалімнің көмегімен көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация, мультфильм) нұсқасымен салыстыру | |
2.9 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.2.9.1 сұраққа жауапты анықтамалық кітаптардан, жинақтардан, сөздіктерден табу және ақпаратты берілген үлгі кестеге салу | |
3.1 Шығарманың жоспарын құру | 2.3.1.1 мұғалім көмегімен оқылған шығарманы бөліктерге бөліп, жоспар құру | |
3.2 Шығарманың түрлі жанры бойынша шығармашылық жұмыс жазу | 2.3.2.1* мұғалім көмегімен үлгі бойынша шағын ертегілер, жұмбақтар жазу немесе дайын ұйқастарды қатыстырып шумақтар мен санамақтар құрастыру | |
3.3 Шығармашылық жұмыстарды түрлі формада ұсыну | 2.3.3.1 шығармашылық жұмысын мұғалімнің көмегімен сурет, каллиграмма, аппликация, фотосуреттер арқылы ұсыну | |
3.4 Қатені табу және түзету | 2.3.4.1 мұғалімнің көмегімен орфографиялық, пунктуациялық, стилистикалық қателерді табу және түзету | |
2-тоқсан | ||
3. Менің мектебім | 1.2 Шығарманы мазмұндау | 2.1.2.1* шығарманың мазмұнын дайын жоспар бойынша немесе өз сөзімен мазмұндау, үзіндісін мазмұндау, сахналау |
1.3 Шығармадағы оқиғаны болжау | 2.1.3.1 шығарманың тақырыбы мен үзіндісіне (бастапқы бөліміне) сүйеніп, оқиғаның соңын болжау | |
1.4 Тыңдарманның назарын аударту | 2.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану | |
1.5 Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру | 2.1.5.1 өз ойы мен сезімін тірек сөздерді пайдалана отырып жеткізу | |
2.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.2.1.2 шығарманы іштей оқып, ондағы қажетті ақпараттарды белгілеп оқу | |
2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 2.2.2.1 мұғалім көмегімен қарапайым және нақтылау сұрақтарын қою және оның жауабын шығармадан таба білу | |
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойды анықтау | 2.2.3.1 мұғалімнің көмегімен мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | |
2.4 Әдеби шығарманың жанрын анықтау | 2.2.4.1 мақал-мәтел, жұмбақ, ертегі, тұрмыс-салт жырлары, әңгіме, өлеңнің жанрлық ерекшеліктерін анықтау | |
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау | 2.2.6.1 кейіпкердің сыртқы келбетін сипаттау, мінез-құлқы мен іс-әрекетін бағалау | |
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру | 2.2.8.2 мұғалімнің көмегімен көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация, мультфильм) нұсқасымен салыстыру | |
2.9 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.2.9.1 сұраққа жауапты анықтамалық кітаптардан, жинақтардан, сөздіктерден табу және ақпаратты берілген үлгі кестеге салу | |
3.2 Шығарманың түрлі жанры бойынша шығармашылық жұмыс жазу | 2.3.2.1* мұғалім көмегімен үлгі бойынша шағын ертегілер, жұмбақтар жазу немесе дайын ұйқастарды қатыстырып шумақтар мен санамақтар құрастыру | |
3.3 Шығармашылық жұмыстарды түрлі формада ұсыну | 2.3.3.1 шығармашылық жұмысын мұғалімнің көмегімен сурет, каллиграмма, аппликация, фотосуреттер арқылы ұсыну | |
3. 4 Қатені табу және түзету | 2.3.4.1 мұғалімнің көмегімен орфографиялық, пунктуациялық, стилистикалық қателерді табу және түзету | |
3-тоқсан | ||
5. Дені саудың жаны сау | 1.1 Шығарманың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 шығарманың мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру |
1.2 Шығарманы мазмұндау | 2.1.2.1* шығарманың мазмұнын дайын жоспар бойынша немесе өз сөзімен мазмұндау, үзіндісін мазмұндау, сахналау | |
1.3 Шығармадағы оқиғаны болжау | 2.1.3.1 шығарманың тақырыбы мен үзіндісіне (бастапқы бөліміне) сүйеніп, оқиғаның соңын болжау | |
1.4 Тыңдарманның назарын аударту | 2.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану | |
1.5 Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру | 2.1.5.1 өз ойы мен сезімін тірек сөздерді пайдалана отырып жеткізу | |
2.1 Оқу түрлерін қолдану |
2.2.1.1мәтінді дауыстап дұрыс әрі түсініп оқу, рөлге бөліп, мәнерлеп оқу; | |
2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 2.2.2.1мұғалім көмегімен қарапайым және нақтылау сұрақтарын қою және оның жауабын шығармадан таба білу | |
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойды анықтау тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | 2.2.3.1 мұғалімнің көмегімен мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | |
2.4 Әдеби шығарманың жанрын анықтау | 2.2.4.1 мақал-мәтел, жұмбақ, ертегі, тұрмыс-салт жырлары, әңгіме, өлеңнің жанрлық ерекшеліктерін анықтау | |
2.5 Шығарманың композициясын анықтау | 2.2.5.1мұғалімнің көмегімен көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуы мен аяқталуын анықтау | |
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау | 2.2.6.1 кейіпкердің сыртқы келбетін сипаттау, мінез-құлқы мен іс-әрекетін бағалау | |
2.7 Әдеби көркемдеуіш құралдардың қолданысын анықтау | 2.2.7.1 мұғалімнің көмегімен шығармадағы көркемдегіш құралдарды (теңеу, кейіптеу) табу | |
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру | 2.2.8.1 мұғалімнің көмегімен сюжеттің дамуындағы өзгерістерді анықтау; 2.2.8.2 мұғалімнің көмегімен көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация, мультфильм) нұсқасымен салыстыру | |
2.9 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.2.9.1 сұраққа жауапты анықтамалық кітаптардан, жинақтардан, сөздіктерден табу және ақпаратты берілген үлгі кестеге салу | |
3.1 Шығарманың жоспарын құру | 2.3.1.1 мұғалім көмегімен оқылған шығарманы бөліктерге бөліп, жоспар құру | |
3.3 Шығармашылық жұмыстарды түрлі формада ұсыну | 2.3.3.1 шығармашылық жұмысын мұғалімнің көмегімен сурет, каллиграмма, аппликация, фотосуреттер арқылы ұсыну | |
3. 4 Қатені табу және түзету | 2.3.4.1 мұғалімнің көмегімен орфографиялық, пунктуациялық, стилистикалық қателерді табу және түзету | |
4-тоқсан | ||
7. Қоршаған орта | 1.2 Шығарманы мазмұндау | 2.1.2.1* шығарманың мазмұнын дайын жоспар бойынша немесе өз сөзімен мазмұндау, үзіндісін мазмұндау, сахналау |
1.3 Шығармадағы оқиғаны болжау | 2.1.3.1 шығарманың тақырыбы мен үзіндісіне (бастапқы бөліміне) сүйеніп, оқиғаның соңын болжау | |
1.4 Тыңдарманның назарын аударту | 2.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану | |
1.5 Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру | 2.1.5.1 өз ойы мен сезімін тірек сөздерді пайдалана отырып жеткізу | |
2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 2.2.2.1 мұғалім көмегімен қарапайым және нақтылау сұрақтарын қою және оның жауабын шығармадан таба білу | |
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойды анықтау тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | 2.2.3.1 мұғалімнің көмегімен мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | |
2.5 Шығарманың композициясын анықтау | 2.2.5.1 мұғалімнің көмегімен көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуы мен аяқталуын анықтау | |
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау | 2.2.6.1 кейіпкердің сыртқы келбетін сипаттау, мінез-құлқы мен іс-әрекетін бағалау | |
2.7 Әдеби көркемдеуіш құралдардың қолданысын анықтау | 2.2.7.1мұғалімнің көмегімен шығармадағы көркемдегіш құралдарды (теңеу, кейіптеу) табу | |
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру |
2.2.8.1 мұғалімнің көмегімен сюжеттің дамуындағы өзгерістерді анықтау; | |
2.9 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.2.9.1 сұраққа жауапты анықтамалық кітаптардан, жинақтардан, сөздіктерден табу және ақпаратты берілген үлгі кестеге салу | |
3.1 Шығарманың жоспарын құру | 2.3.1.1 мұғалім көмегімен оқылған шығарманы бөліктерге бөліп, жоспар құру | |
3.2 Шығарманың түрлі жанры бойынша шығармашылық жұмыс жазу | 2.3.2.1* мұғалім көмегімен үлгі бойынша шағын ертегілер, жұмбақтар жазу немесе дайын ұйқастарды қатыстырып шумақтар мен санамақтар құрастыру | |
3.4 Қатені табу және түзету | 2.3.4.1мұғалімнің көмегімен орфографиялық, пунктуациялық, стилистикалық қателерді табу және түзету | |
2) 3-сынып:
Ортақ тақырыптар |
Бөлімше | Оқу мақсаттары* |
1-тоқсан | ||
1. Жанды табиғат | 1.1 Шығарманың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1 шығарманың маңызды тұстарын анықтау үшін ашық сұрақтар қою және жауап беру |
1.2 Шығарманы мазмұндау | 3.1.2.1* шығарманың мазмұнын бірлесе құрастырған жоспар бойынша немесе өз сөзімен толық, таңдауына қарай мазмұндау, сахналау | |
1.3 Шығармадағы оқиғаны болжау | 3.1.3.1 шығармадағы кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне, ондағы оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің дамуын болжау | |
1.4 Тыңдарманның назарын аударту | 3.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттер қолдану | |
1.5 Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру | 3.1.5.1 өз ойы мен сезімін көркем-бейнелі сөздерді қолдана отырып жеткізу | |
2.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.2.1.1 мәтінді дауыстап түсініп, рөлге бөліп, мәнерлеп, теріп оқу | |
2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 3.2.2.1 шығарма мазмұны бойынша қолдануға (практикалық), бағалауға және шығармашылыққа негізделген сұрақтар қою және жауап беру | |
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойды анықтау | 3.2.3.1 шығарманың тақырыбын анықтау және негізгі ойды білдіріп тұрған мәтін бөлігін, сөйлемді анықтау | |
2.4 Әдеби шығарманың жанрын анықтау | 3.2.4.1 өлең, мысал, нақыл сөз, аңыз, бата, әңгіменің жанрлық ерекшеліктерін анықтау | |
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау | 3.2.6.1 кейіпкердің портретін сипатта, оның іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып, бағалау | |
2.7 Әдеби көркемдеуіш құралдардың қолданысын анықтау | 3.2.7.1 мұғалімнің көмегімен шығармадағы әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, эпитет, кейіптеу) табу | |
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру | 3.2.8.2 мұғалімнің көмегімен көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация, музыка (күй), мультфильм) нұсқасымен салыстыру | |
2.9 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 3.2.9.1шығарманың мазмұнына сәйкес түрлі дереккөздерден: иллюстрация, әдеби кітаптар, мультфильмнен нақты ақпаратты табу және ақпаратты сызба түрінде беру | |
3.1 Шығарманың жоспарын құру | 3.3.1.1 мұғалім көмегімен оқылған шығарманы логикалық бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру | |
3.3 Шығармашылық жұмыстарды түрлі формада ұсыну | 3.3.3.1 шығармашылық жұмысын сурет, сценарий түрінде ұсыну | |
3.4 Қатені табу және түзету | 3.3.4.1 мұғалімнің көмегімен шығарманың құрылымын, стилін жетілдіру, өз бетінше орфографиялық, пунктуациялық қателерді табу және түзету | |
2-тоқсан | ||
3. Уақыт | 1.1 Шығарманың мазмұнын түсіну | 3.1.1.1 шығарманың маңызды тұстарын анықтау үшін ашық сұрақтар қою және жауап беру |
1.3 Шығармадағы оқиғаны болжау | 3.1.3.1 шығармадағы кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне, ондағы оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің дамуын болжау | |
1.4 Тыңдарманның назарын аударту | 3.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, нақыл сөздерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану | |
1.5 Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру | 3.1.5.1 өз ойы мен сезімін көркем-бейнелі сөздерді қолдана отырып жеткізу | |
2.1 Оқу түрлерін қолдану |
3.2.1.1 шығарманы дауыстап түсініп, рөлге бөліп, мәнерлеп, теріп оқу; | |
2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 3.2.2.1қолдануға (практикалық), бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру | |
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойды анықтау | 3.2.3.1 шығарманың тақырыбын анықтау және негізгі ойды білдіріп тұрған мәтін бөлігін, сөйлемді табу | |
2.4 Әдеби шығарманың жанрын анықтау | 3.2.4.1өлең, мысал, нақыл сөз, аңыз, бата, әңгіменің жанрлық ерекшеліктерін анықтау | |
2.5 Шығарманың композициясын анықтау | 3.2.5.1 көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуын және аяқталуын анықтау | |
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау | 3.2.6.1 кейіпкерлердің портретін сипаттау, оның іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып, бағалау | |
2.7 Әдеби көркемдеуіш құралдардың қолданысын анықтау | 3.2.7.1 мұғалімнің көмегімен шығармадағы әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, эпитет, кейіптеу) табу | |
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру | 3.2.8.2 мұғалімнің көмегімен көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация, музыка (күй), мультфильм) нұсқасымен салыстыру | |
2.9 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 3.2.9.1 шығарманың мазмұнына сәйкес түрлі дереккөздерден: иллюстрация, әдеби кітаптар, мультфильмнен нақты ақпаратты табу және ақпаратты сызба түрінде беру | |
3.1 Шығарманың жоспарын құру | 3.3.1.1 мұғалім көмегімен оқылған шығарманы логикалық бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру | |
3.2 Шығарманың түрлі жанры бойынша шығармашылық жұмыс жазу | 3.3.2.1* шығарма кейіпкеріне хат, ертегі (кейіпкер қосу, соңын өзгерту), өлең (төрт жолды), әңгіме (оқығаны, көргені бойынша) жазу | |
3.4 Қатені табу және түзету | 3.3.4.1 мұғалімнің көмегімен шығарманың құрылымын, стилін жетілдіру, өз бетінше орфографиялық, пунктуациялық қателерді табу және түзету | |
3-тоқсан | ||
5. Өнер | 1.2 Шығарманы мазмұндау | 3.1.2.1* шығарманың мазмұнын бірлесе құрастырған жоспар бойынша немесе өз сөзімен толық, таңдауына қарай мазмұндау, сахналау |
1.3 Шығармадағы оқиғаны болжау | 3.1.3.1 шығармадағы кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне, ондағы оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің дамуын болжау | |
1.4 Тыңдарманның назарын аударту | 3.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, нақыл сөздерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану 3.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттер қолдану | |
1.5 Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру | 3.1.5.1 өз ойы мен сезімін көркем-бейнелі сөздерді қолдана отырып жеткізу | |
2.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.2.1.2 шығарманы іштей саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп, шолып, түртіп алып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып, сын тұрғысынан бағалап оқу | |
2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 3.2.2.1 қолдануға (практикалық), бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру | |
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойды анықтау тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | 3.2.3.1 шығарманың тақырыбын анықтау және негізгі ойды білдіріп тұрған мәтін бөлігін, сөйлемді табу | |
2.4 Әдеби шығарманың жанрын анықтау | 3.2.4.1 өлең, мысал, нақыл сөз, аңыз, бата, әңгіменің жанрлық ерекшеліктерін анықтау | |
2.5 Шығарманың композициясын анықтау | 3.2.5.1 көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуын және аяқталуын анықтау | |
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау | 3.2.6.1 кейіпкерлердің портретін сипаттау, оның іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен дәлелдер келтіріп бағалау | |
2.7 Әдеби көркемдеуіш құралдардың қолданысын анықтау | 3.2.7.1 мұғалімнің көмегімен шығармадағы әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, эпитет, кейіптеу) табу | |
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру | 3.2.8.1 эпизодтарды салыстыру, сюжеттің дамуындағы өзгерістерді анықтау | |
2.9 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 3.2.9.1 шығарманың мазмұнына сәйкес түрлі дереккөздерден: иллюстрация, әдеби кітаптар, мультфильмнен нақты ақпаратты табу және ақпаратты сызба түрінде беру | |
3.1 Шығарманың жоспарын құру | 3.3.1.1 мұғалім көмегімен оқылған шығарманы логикалық бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру | |
3.2 Шығарманың түрлі жанры бойынша шығармашылық жұмыс жазу | 3.3.2.1* шығарма кейіпкеріне хат, ертегі (кейіпкер қосу, соңын өзгерту), өлең (төрт жолды), әңгіме (оқығаны, көргені бойынша) жазу | |
3.3 Шығармашылық жұмыстарды түрлі формада ұсыну | 3.3.3.1 шығармашылық жұмысын сурет, сценарий түрінде ұсыну | |
3.4 Қатені табу және түзету | 3.3.4.1 мұғалімнің көмегімен шығарманың құрылымын, стилін жетілдіру, өз бетінше орфографиялық, пунктуациялық қателерді табу және түзету | |
4-тоқсан | ||
7. Су – тіршілік көзі | 1.2 Шығарманы мазмұндау | 3.1.2.1* шығарманың мазмұнын бірлесе құрастырған жоспар бойынша немесе өз сөзімен толық, таңдауына қарай мазмұндау, сахналау |
1.3 Шығармадағы оқиғаны болжау | 3.1.3.1 шығармадағы кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне, ондағы оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің дамуын болжау | |
1.4 Тыңдарманның назарын аударту | 3.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, нақыл сөздерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану; 3.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттер қолдану | |
1.5 Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру | 3.1.5.1 өз ойы мен сезімін көркем-бейнелі сөздерді қолдана отырып жеткізу | |
2.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.2.1.2 шығарманы іштей саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп, шолып, түртіп алып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып, сын тұрғысынан бағалап оқу | |
2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 3.2.2.1 қолдануға (практикалық), бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру | |
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойды анықтау тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | 3.2.3.1 шығарманың тақырыбын анықтау және негізгі ойды білдіріп тұрған мәтін бөлігін, сөйлемді анықтау | |
2.5 Шығарманың композициясын анықтау | 3.2.5.1 көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуын және аяқталуын анықтау | |
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау | 3.2.6.1 кейіпкердің портртін сипаттау, оның іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен дәлелдер келтіріп тауып, бағалау | |
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру | 3.2.8.1 эпизодтарды салыстыру, сюжеттің дамуындағы өзгерістерді анықтау; 3.2.8.2 мұғалімнің көмегімен көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация, музыка (күй), мультфильм) нұсқасымен салыстыру | |
2.9 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 3.2.9.1 шығарманың мазмұнына сәйкес түрлі дереккөздерден: иллюстрация, әдеби кітаптар, мультфильмнен нақты ақпаратты табу және ақпаратты сызба түрінде беру | |
3.1 Шығарманың жоспарын құру | 3.3.1.1 мұғалім көмегімен оқылған шығарманы логикалық бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру | |
3.2 Шығарманың түрлі жанры бойынша шығармашылық жұмыс жазу | 3.3.2.1* шығарма кейіпкеріне хат, ертегі (кейіпкер қосу, соңын өзгерту), өлең (төрт жолды), әңгіме (оқығаны, көргені бойынша) жазу | |
3.4 Қатені табу және түзету | 3.3.4.1 мұғалімнің көмегімен шығарманың құрылымын, стилін жетілдіру, өз бетінше орфографиялық, пунктуациялық қателерді табу және түзету | |
3) 4-сынып:
Ортақ тақырыптар |
Бөлімше | Оқу мақсаттары* |
1-тоқсан | ||
1. Менің | 1.1 Шығарманың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1 шығарманың мазмұнын толық түсіну, кейбір тұстарын нақтылау, оқиғаның себеп-салдарын анықтау үшін сұрақтар қою және жауап беру |
1.3 Шығармадағы оқиғаны болжау | 4.1.3.1 шығарманың тақырыбы және қорытынды бөлімі негізінде сюжеттің дамуын болжау, оның себебін түсіндіру | |
1.4 Тыңдарманның назарын аударту | 4.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттер қолдану, презентация, видеоролик жасау | |
1.5 Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру | 4.1.5.1 өз ойын, сезімін, көзқарасын өмірде болған, өзге шығармадағы ұқсас оқиғалармен салыстыра отырып білдіру | |
2.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.2.1.1 шығарманы дауыстап түсініп, рөлге бөліп, мәнерлеп оқу, теріп оқу, шапшаң оқу | |
2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 4.2.2.1 шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру | |
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойды анықтау | 4.2.3.1 шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу | |
2.4 Әдеби шығарманың жанрын анықтау | 4.2.4.1 аңыз, шешендік сөз, батырлар жыры, фантастикалық әңгімелердің жанрлық ерекшеліктерін анықтау | |
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау | 4.2.6.1 кейіпкердің, кейіпкерлердің іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып, салыстырып бағалау | |
2.7 Әдеби көркемдеуіш құралдардың қолданысын анықтау | 4.2.7.1 шығармадан әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, кейіптеу, эпитет, аллитерация, әсірелеу) табу және оларды қолдану | |
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру | 4.2.8.2 көркем шығарманы басқа үлгідегі (иллюстрация, музыка (күй), мультфильм, кинофильм) нұсқасымен салыстыру | |
2.9 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 4.2.9.1 түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты табу, өңдеу және тұжырым жасау және себеп-салдарлық байланысын сызба түрінде көрсету | |
3.1 Шығарманың жоспарын құру | 4.3.1.1 оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру | |
3.2 Шығарманың түрлі жанры бойынша шығармашылық жұмыс жазу | 4.3.2.1 таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу, өлең (төрт жолды) жазу | |
3.3 Шығармашылық жұмыстарды түрлі формада ұсыну | 4.3.3.1 шығармашылық жұмысын сызба, диафильм, презентация түрінде ұсыну | |
3.4 Қатені табу және түзету | 4.3.4.1 мұғалімнің көмегімен шығарманың құрылымын, стилін жетілдіру, өз бетінше сын тұрғысынан бағалау және лексикалық, орфографиялық, пунктуациялық қателерді тауып түзету | |
2-тоқсан | ||
3. Мәдени мұра | 1.2 Шығарманы мазмұндау | 4.1.2.1* шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша, толық, ішінара мазмұндау |
1.3 Шығармадағы оқиғаны болжау | 4.1.3.1 шығарманың тақырыбы және қорытынды бөлімі негізінде сюжеттің дамуын болжау, оның себебін түсіндіру | |
1.4 Тыңдарманның назарын аударту | 4.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, өлең жолдарын, нақыл сөздерді, шешендік сөздерді және вербалды емес тілдік құралдарды қолдану | |
4.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттер қолдану, презентация, видеоролик жасау | ||
1.5 Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру | 4.1.5.1 өз ойын, сезімін, көзқарасын өмірде болған, өзге шығармадағы ұқсас оқиғалармен салыстыра отырып білдіру | |
2.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.2.1.2* шығарманы іштей көз жүгіртіп, шолып, түртіп алып, сұрақтар қоя отырып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып оқу, талдау жасап оқу, сын тұрғысынан бағалап оқу | |
2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 4.2.2.1 шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру | |
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойды анықтау тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | 4.2.3.1 шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу | |
2.5 Шығарманың композициясын анықтау | 4.2.5.1 мұғалімнің көмегімен шығарманың композициялық құрылымын (сюжеттің басталуы, дамуы, шиеленісуі, шарықтау шегі, шешімі) анықтау | |
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау | 4.2.6.1 кейіпкердің, кейіпкерлердің іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып, салыстырып бағалау | |
2.7 Әдеби көркемдеуіш құралдардың қолданысын анықтау | 4.2.7.1 шығармадан әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, кейіптеу, эпитет, аллитерация, әсірелеу) табу және оларды қолдану | |
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру | 4.2.8.1 эпизодтар мен оқиғалардың негізінде жатқан маңызды тұстарын талдау және салыстыру | |
2.9 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 4.2.9.1 түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты табу, өңдеу және тұжырым жасау және себеп-салдарлық байланысын сызба түрінде көрсету | |
3.1 Шығарманың жоспарын құру | 4.3.1.1 оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру | |
3.3 Шығармашылық жұмыстарды түрлі формада ұсыну | 4.3.3.1 шығармашылық жұмысын сызба, диафильм, презентация түрінде ұсыну | |
3. 4 Қатені табу және түзету | 4.3.4.1 мұғалімнің көмегімен шығарманың құрылымын, стилін жетілдіру, өз бетінше сын тұрғысынан бағалау және лексикалық, орфографиялық, пунктуациялық қателерді тауып түзету | |
3-тоқсан | ||
5. Табиғат құбылыстары | 1.1 Шығарманың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1 шығарманың мазмұнын толық түсіну, кейбір тұстарын нақтылау, оқиғаның себеп-салдарын анықтау үшін сұрақтар қою және жауап беру |
1.2 Шығарманы мазмұндау | 4.1.2.1* шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша, толық, ішінара мазмұндау | |
1.3 Шығармадағы оқиғаны болжау | 4.1.3.1 шығарманың тақырыбы және қорытынды бөлімі негізінде сюжеттің дамуын болжау, оның себебін түсіндіру | |
1.4 Тыңдарманның назарын аударту | 4.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, өлең жолдарын, нақыл сөздерді, шешендік сөздерді және вербалды емес тілдік құралдарды қолдану | |
1.5 Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру | 4.1.5.1 өз ойын, сезімін, көзқарасын өмірде болған, өзге шығармадағы ұқсас оқиғалармен салыстыра отырып білдіру | |
4.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттер қолдану, презентация, видеоролик жасау | ||
2.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.2.1.1 шығарманы дауыстап түсініп, рөлге бөліп, мәнерлеп оқу, теріп оқу, шапшаң оқу | |
4.2.1.2* шығарманы іштей көз жүгіртіп, шолып, түртіп алып, сұрақтар қоя отырып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып оқу, талдау жасап оқу, сын тұрғысынан бағалап оқу | ||
2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 4.2.2.1 шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру | |
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойды анықтау | 4.2.3.1 шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу | |
2.4 Әдеби шығарманың жанрын анықтау | 4.2.4.1 аңыз, шешендік сөз, батырлар жыры, фантастикалық әңгімелердің жанрлық ерекшеліктерін анықтау | |
2.5 Шығарманың композициясын анықтау | 4.2.5.1 мұғалімнің көмегімен шығарманың композициялық құрылымын (сюжеттің басталуы, дамуы, шиеленісуі, шарықтау шегі, шешімі) анықтау | |
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау | 4.2.6.1 кейіпкердің, кейіпкерлердің іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып, салыстырып бағалау | |
2.7 Әдеби көркемдеуіш құралдардың қолданысын анықтау | 4.2.7.1 шығармадан әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, кейіптеу, эпитет, аллитерация, әсірелеу) табу және оларды қолдану | |
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру | 4.2.8.1 эпизодтар мен оқиғалардың негізінде жатқан маңызды тұстарын талдау және салыстыру | |
2.9 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 4.2.9.1 түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты табу, өңдеу және тұжырым жасау және себеп-салдарлық байланысын сызба түрінде көрсету | |
3.1 Шығарманың жоспарын құру | 4.3.1.1 оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру | |
3.2 Шығарманың түрлі жанры бойынша шығармашылық жұмыс жазу | 4.3.2.1 таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу, өлең (төрт жолды) жазу | |
3.4 Қатені табу және түзету | 4.3.4.1 мұғалімнің көмегімен шығарманың құрылымын, стилін жетілдіру, өз бетінше сын тұрғысынан бағалау және лексикалық, орфографиялық, пунктуациялық қателерді тауып түзету | |
4-тоқсан | ||
7. Ғарышқа саяхат | 1.2 Шығарманы мазмұндау | 4.1.2.1* шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша, толық, ішінара мазмұндау |
1.3 Шығармадағы оқиғаны болжау | 4.1.3.1 шығарманың тақырыбы және қорытынды бөлімі негізінде сюжеттің дамуын болжау, оның себебін түсіндіру | |
1.4 Тыңдарманның назарын аударту | 4.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, өлең жолдарын, нақыл сөздерді, шешендік сөздерді және вербалды емес тілдік құралдарды қолдану | |
1.5 Тыңдалған шығарма бойынша пікір білдіру | 4.1.5.1 өз ойын, сезімін, көзқарасын өмірде болған, өзге шығармадағы ұқсас оқиғалармен салыстыра отырып білдіру | |
2.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.2.1.1 шығарманы дауыстап түсініп, рөлге бөліп, мәнерлеп оқу, теріп оқу, шапшаң оқу | |
4.2.1.2* шығарманы іштей көз жүгіртіп, шолып, түртіп алып, сұрақтар қоя отырып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып оқу, талдау жасап оқу, сын тұрғысынан бағалап оқу | ||
2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 4.2.2.1 шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру | |
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойды анықтау тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | 4.2.3.1 шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу | |
2.5 Шығарманың композициясын анықтау | 4.2.5.1 мұғалімнің көмегімен шығарманың композициялық құрылымын (сюжеттің басталуы, дамуы, шиеленісуі, шарықтау шегі, шешімі) анықтау | |
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау | 4.2.6.1 кейіпкердің, кейіпкерлердің іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып, салыстырып бағалау | |
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру |
4.2.8.1 эпизодтар мен оқиғалардың негізінде жатқан маңызды тұстарын талдау және салыстыру | |
2.9 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 4.2.9.1 түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты табу, өңдеу және тұжырым жасау, себеп-салдарлық байланысын сызба түрінде көрсету | |
3.1 Шығарманың жоспарын құру | 4.3.1.1 оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру | |
3.2 Шығарманың түрлі жанры бойынша шығармашылық жұмыс жазу | 4.3.2.1 таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу, өлең (төрт жолды) жазу | |
3.3 Шығармашылық жұмыстарды түрлі формада ұсыну | 4.3.3.1 шығармашылық жұмысын сызба, диафильм, презентация түрінде ұсыну | |
3. 4 Қатені табу және түзету | 4.3.4.1 мұғалімнің көмегімен шығарманың құрылымын, стилін жетілдіру, өз бетінше сын тұрғысынан бағалау және лексикалық, орфографиялық, пунктуациялық қателерді тауып түзету | |
Ескерту:
* – сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша оқу мақсаттары кешенді және түрлі нұсқада немесе бөлігі қолданылады.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 14-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Орыс тілі" пәнінің оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Орыс тілі" пәнін оқытудың негізгі мақсаты – функционалдық сауаттылығының қалыптасуына негіз болу, сондай-ақ адам мәдениетінің жалпы көрсеткіші ретіндегі тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым дағдыларының дамыту.
3. Бастауыш мектепте пәнді оқудың қойылған мақсатына қол жеткізу үшін келесі практикалық міндеттер шешіледі:
1) тіл бірліктеріне лингвистикалық қарым-қатынасты қалыптастыру;
2) лингвистикалық құбылыстарды зерттеу процесінде аналитикалық және синтетикалық іс-әрекеттерді меңгеру арқылы ақпаратты жүйелеу, талдау жасау, салыстыру, жалпыландыру біліктерін дамыту;
3) өз пікірін білдіру үшін сөйлемді танымдық түрде қолдану қабілетін қалыптастыру;
4) тіл мен сөйлеу мәдениетін дамыту, сөздік қорын байыту және белсенділікті арттыру арқылы өнімді сөйлеу әрекетін қалыптастыру;
5) фонетикалық, лексикалық, грамматикалық, дұрыс жазу мәселелерін шешу барысында оқу әрекеттерін жоспарлау, бақылау және бағалау біліктерін қалыптастыру;
6) нәтижеге қол жеткізудің неғұрлым тиімді әдістерін анықтау;
7) оқу іс-әрекетіндегі жетістік/сәтсіздік себептерін түсінуге үйрету;
8) танымдық қызығушылықты қалыптастыру және сөйлеу дағдыларын жетілдіру арқылы шығармашылық қабілеттерін дамыту;
9) қоршаған әлемді және айналадағы шындық құбылыстарын меңгеру арқылы ана тіліне деген қызығушылық пен сүйіспеншілікті дамыту;
10) әңгімелесушіні тыңдай білу, диалог жүргізуге даярлық және түрлі көзқарастардың болу мүмкіндігін растау, өз ұстанымдарын білдіру, оны тілдік нормаларға сәйкес негіздеу арқылы коммуникативтік біліктер мен дағдыларды дамыту;
11) Қазақстан Республикасы халықтарының мәдени мұраларына баулу;
12) білім алушыларды сыныптастарының ойлары мен сезімдеріне құрметпен қарауға тәрбиелеу;
13) білім алушылардың гуманистік дүниетанымын, зияткерлік және рухани әлемін қалыптастыру, оларды "Мәңгілік Ел" ұлттық идеясына негізделген ұлттық және жалпыға ортақ құндылықтармен таныстыру.
4. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлесе дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық" сияқты құндылықтарын бойына сіңіруіне негіз болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушылардың күнделікті іс-әрекетке ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдар болуға бағытталған.
2-тарау. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 2-параграф. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұны
6. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
2) 3-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
3) 4-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Орыс тілі" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: тыңдалым – ауызша мәтіннен ақпарат алу, мағынаны қабылдау процесі: мұғалімнің түсіндірмесі, сұрақтар, оқу және көркемдік сипаттағы шағын мәтіндер, жаттығулар, ережелер, анықтамалардың мазмұны; сұрақ қою арқылы ақпаратты нақтылау; сөйлемнің, шағын мәтіндердің интонациялық реңкін түсіну;
2) айтылым ақпараттың мағынасын беру процесі ретінде: пікір білдіру тіл өнімі ретінде; пікір білдіру көлемі мен құралдары: сөз, сөйлем, мәтін; айтылған пікірлердің мақсатын, міндетін ұғыну: сұрау, хабарлау, растау, теріске шығару, өтіну, құттықтау; ақпараттың/хабарламаның мазмұны бойынша жабық сұрақтар; екінші сынып білім алушыларына жақын тақырыптарға ауызша тапсырмалар мен жеке ауызша пікірлерді (сөйлемдер, мәтіндер) құрастыру, құрылымдау: демалыс, табиғат, жануарлар, қызығушылықтар, оқылған кітаптар, көрілген фильмдер туралы; диалогтік формада жағдаяттар тудыру; тақырып және тірек сөздер, көрнекіліктер негізінде мазмұнды қарапайым түрде болжау; сөйлеу жағдайында сөздік қорды дамыту (кіммен?, неге?, не?, қалай?); сөйлеу әрекеті және оны орындау үшін қажетті жағдайлар: қарым-қатынаста серіктестердің және сөйлеуші адамның сөйлеуге деген қажеттілігінің (себеп), сөйлесушінің айтылған сөзді қабылдауға деген қажеттілігінің болуы; тілдік қарым-қатынастағы сөздік емес құралдардың (дауыс ырғағы, дене қозғалысы, қимылы, ым-ишара) рөлі; сөйлем мен пікірді дұрыс үндестіру және орфоэпия нормаларын меңгеру; оқу және күнделікті қарым-қатынас жағдайындағы сөйлеу этикетінің нормаларын практикалық меңгеру (өтініш жасау, алғыс айту, құттықтау);
3) оқылым: оқылым жазбаша мәтіннен ақпаратты алу және мағынасын қабылдау процесі ретінде: оқу және көркемдік сипаттағы шағын мәтіндер, жаттығуларға, ережелерге, анықтамаларға арналған тапсырмаларды құрастыру; бастауыш мектеп білім алушылары үшін сөздік/энциклопедия көмегімен ақпаратты нақтылау; мәтіннен қажетті материалды таңдау; белгілі бір тақырып бойынша екі дереккөз (сөздіктер, анықтамалықтар, балалар энциклопедиясы, балалардың танымдық журналдары) бойынша ақпарат табу; мәтіннің тақырыбы, жоспары, көрнекіліктері бойынша мазмұнды қарапайым болжау; мәнерлеп оқу (дауыс ырғағы, қарқын, дыбыс деңгейі) құралдарының көмегімен оқылған мәтін мазмұнын бағалау, эмоцияны бастан кешіру жағдайын білдіру;
4) жазылым: жыл бойындағы жазбаша жұмыстар: әңгімелеу, сипаттау мәтіндерін, көркемдік мәтінге негізделген шағын мәтіндерді жазу, берілген тақырып негізінде тірек сөздер бойынша мәтін құрастыру, тірек сөздерді немесе анықтамалық сөздерді пайдалана отырып, оқыған/тыңдаған мәтіндерді мазмұнындау, әртүрлі диктанттар;
5) 1-сыныпта өткенді қайталау: орыс тілінің дыбыстары мен әріптері; дауысты және дауыссыз дыбыстар; дыбыстардың мағына ажыратушылық рөлі; әріптер – дыбыстарды жазылымда көрсететін белгілер; бас және кіші, баспа және жазба әріптер; әріптердің әліпбилік атаулары; буын; дауысты дыбыстардың буын жасаушылық рөлі; бір жолдан екінші жолға тасымалдау мақсатында сөздерді буынға және бөліктерге бөлу; тілді адами қарым-қатынас және қарым-қатынастағы сөз құралы ретінде түсіну, сөйлеу қызметі және осы қызметтің нәтижесі туралы (пікір, мәтін); тілдік және тілдік емес байланыс құралдары (таныстыру); оқылым, айтылым, диалогтік қарым-қатынас процесіндегі дауыс күші және сөйлеу қарқыны; ауызша және жазбаша сөз; сөйлеу және қарым-қатынас мәдениеті; жолдаулар (іс жүзінде); сыпайылық сөздері; мәтін, сөйлем туралы түсінік; сипаттау мәтіні; сөйлем мазмұнын түсіну; сөйлем соңындағы тыныс белгілері; атаулардағы, сөйлем басындағы бас әріп;
6) фонетика және графика: дыбыстар мен әріптер; білім алушылардың дыбыстар мен тілдік дыбыстар, дыбыс пен әріп арасындағы айырмашылық, олардың сөздегі рөлі туралы білімдерін нақтылау; дауысты және дауыссыз дыбыстар; жуан және жіңішке дауыссыз дыбыстар; алдыңғы дауыссыздың жуан-жіңішкелігіне сәйкес дауысты дыбыстың әрпін таңдау, сөз ортасындағы дауыссыздар арасындағы және сөз соңындағы дауыссыздың жіңішкелігін белгілеу үшін жіңішкелік белгісі; буын; тасымалдау мақсатында сөздерді буынға және бөліктерге бөлу; екпін; сөз мағынасын және формасын ажыратудағы екпіннің рөлі; сөздегі екпінді және екпінсіз дауыстылар; дауысты дыбыстар [а, о, у, ы, и, э] және оларды жазу барысында белгілеу; я, ю, е, Ұ әріптерімен дауысты дыбыстарды белгілеу (буын басында және дауыссыздан кейін): сөздердің екпінсіз дауыстылармен айтылуын және жазылуын салыстыру; жазылу барысындағы екпінсіз дауыстының екі буынды сөздердегі белгіленуін аталған сөз формасында екпін түсу орнын өзгерту арқылы тексеру (земля - земли, моря - море); қосарланған ұяң және қатаң дауыссыз дыбыстар; оларды әріптермен белгілеу; сөз соңындағы ұяң және қатаң дауыссыздардың дұрыс жазылуы; [й] дыбысын жазу барысында (сөз басында және соңында), я, ю, Ұ, е әріптерімен (сөз басында), жіңішке бөлу белгісінің алдында й әрпімен белгілеу; ь әрпі бар сөздердің я, е, Ұ, ю, и әріптерінің алдында айтылуы және жазылуы; й, ь әріптері бар сөздердің тасымалдануы; әліпби; әріптердің әліпбилік аталуы; әліпби мағынасы; сөздікті қолдану (сөздердің әліпбилік реттілікке сүйене отырып, орналасуы);
7) сөз құрамы: сөз түбірі туралы жалпы түсінік; түбірдің мағынасы; бір түбірлі сөздер, бір түбірлі сөздердің түбірін бөліп алу; бір түбірлі сөздердегі түбірлердің біркелкі жазылуын бақылау (лес – лесник – лесной); білім алушылар сөйлеу барысында жиі қолданатын бір түбірлі сөздерді іріктеп алу (школа – школьный – школьник, учить – учитель – обучающийся); сөздің жалғауы; жалғаудың рөлі; сөз алды қосымшасының сөз құрылымындағы рөлі; жұрнақ, оның сөз құрылымындағы орны; сөз алды қосымшасының және жұрнақтың сөзжасамдық қызметі; құрамы бойынша сөзді талдау (минимум шегінде); сөйлемдегі сөздерді байланыстыру мақсатында жалғауларды өзгерту; түбір мағынасын түсіну мақсатында бір түбірлі сөздермен сөйлем құрастыру; с-, по-, про-, до-, за-, во-, пере-, (іс жүзінде) тұрақты сөз алды қосымшаларын дұрыс жазу; оньк-, -еньк- жұрнақтары бар сөздерді дұрыс жазу және сөйлеу барысында қолдану;
8) дұрыс жазу: орфограмма туралы сөздегі және сөздер арасындағы қателік жіберу қаупі бар орын ретінде түсінік, себебі, жазылым бір нұсқасы ғана орфография ережелеріне сәйкес келетін бірнеше нұсқада ұсынылады; орфограмма және орфографиялық ереже; дұрыс жазылу ережесі: сөз формасын өзгерту арқылы сөз түбіріндегі екпінсіз дауыстыларды дұрыс жазу (вода – воды, село – сҰла, коса – косы); сөз формасын өзгерту арқылы сөз түбіріндегі жұп ұяң/қатаң дауыссыздарды дұрыс жазу (дождь – дожди, гриб – грибы, снег – снега); сөз ортасындағы және соңындағы жіңішкелік белгісі; ча – ща, чу – щу, чк, чн, нч, нщ тіркесімдерінің дұрыс жазылуы;
9) сөздің лексикалық мағынасы: мағынасы бойынша жақын сөздер (синонимдер); мағыналары қарама-қарсы сөздер (антонимдер);
10) сөз таптары: сөз таптары, сөздердің қандай сұрақтарға жауап беретіндігіне және мағынасына байланысты топтарға бөлінетіні туралы бастапқы түсінік; түрлі сөз таптарына қатысты сөздерге сұрақтар; заттың атын, сынын, қимылын білдіретін сөздер (терминдерсіз); кто?, что? сұрақтарына жауап беретін сөздер (зат есім); лексикалық мағынаның әртүрлілігі: заттық және абстрактілі мағынаға ие (адамдарды, заттарды, сезімдерді: человек, радость, настроение, стол, бег, синева) сөз топтары; адамдар мен жануарларды атайтын және кто? сұрағына жауап беретін сөз; жансыз заттарды атайтын және что? сұрағына жауап беретін сөздер; мағыналары бойынша жақын немесе қарама-қарсы сөздер (смелость, мужество, добро – зло); жалқы есімдер; жалқы есімдердегі бас әріп: есімдер, әкесінің есімдері, адамдардың тегі, жануарлардың аттары, географиялық атаулар (елдердің, қалалардың, ауылдардың, өзендердің); он, она, оно сөздеріне қатысты кто?, что? сұрақтарына жауап беретін сөздер туралы түсінік; кто?, что? сұрақтарына жауап беретін сөздердің көпше және жекеше түрі; түріне байланысты өзгеруі; заттың сынын білдіретін және қандай? сұрағына жауап беретін сөздер (сын есім); лексикалық мағыналардың әртүрлілігі: жыл мезгіліне, материалға, іс-әрекетке (весенний, кирпичный, добрый) қатысты әртүрлі лексикалық мағынасы бар сөз топтары; мағыналары жағынан жақын немесе қарама-қарсы сөздер (смелый, мужественный, белый – черный); какой?, какая?, какое?, какие?, сұрақтарына жауап беретін сөздердің түрлері бойынша өзгеруі (белый – белые); кто?, что? және какой?, какая?, какое?, какие? (белая шапка, белый свитер, белое пальто, белые стены) сұрақтарына жауап беретін сөздердің үйлесуі; какой?, какая?, какое?, какие? сұрақтарына жауап беретін сөздердің кто?, что? сұрағына жауап беретін сөздердің шығу түбірімен (род, число) байланысы; заттардың іс-әрекетін және что делать?, что сделать?, что делал?, что будет делать?, что сделает? (етістік, терминсіз) сұрақтарына жауап беретін сөздер; лексикалық мағынаның әртүрлілігі: "айтылым" лексикалық мағынасы бар сөздердің топтары: сказать, спросить, ответить, говорить, шептать, "письмо": написать, выписать, подписать, "сезімін білдіру": любить, жалеть, грустить, радоваться, "қозғалыс": бегать, прыгать, ехать); что делать?, что сделать?, что делал?, что будет делать?, что сделает? сұрақтарына жауап беретін сөздердің көпше және жекеше түрде өзгеруі; что делать?, что сделать?, что делал?, что будет делать?, что сделает? сұрақтарына жауап беретін сөздердің шақтар (осы, өткен және келер шақ) бойынша өзгеруі, мағыналары бойынша жақын және қарама-қарсы сөздер (бежать, мчаться, нестись, лететь, повышать – понижать, строить – ломать); сұрақ қойылмайтын сөздер (көмекші сөз, жалғаулық): на, от, в, из, к, по, с, у, над, под, а, но, и, или, потому что (көмекші сөздермен, жалғаулықпен танысу, олардың сөйлемдегі рөлі); сөйлемдегі өзге де сөздер мен қызметтік сөздерді (көмекші сөздер, жалғаулық) бөлек жазу; сөз алды қосымшасы мен көмекші сөздерге салыстырмалы талдау;
11) синтаксис: сөз тіркесі, сөз тіркесі туралы түсінік, сұрақтар бойынша сөз тіркесінің және сөздің байланысы; сөйлем, сөйлем туралы түсінік, сөзді сөйлемдерге бөлу; сөйлемнің мазмұнды және интонациялық аяқталуы; сөйлемде не туралы айтылып жатқандығын білдіретін сөздер; сөйлемдегі сөздердің байланысы (сұрақтар бойынша); сөйлемнің грамматикалық негізі, сөйлемнің тұрлаулы мүшелері – бастауыш және баяндауыш; сөйлем мағынасын бақылау, сөйлемді интонациялау; сөйлем соңындағы тыныс белгілері (нүкте, сұрақ және леп белгілері), сөйлемнің алғашқы сөзіндегі бас әріп;
12) мәтін: ортақ тақырыппен байланыстырылмаған жеке сөйлемдер мен мәтінді салыстыру: мәтіндегі сөйлемдердің байланысы; мәтін тақырыбын анықтау; мәтіндегі тірек сөздерді талдау; мәтін тақырыбы; мәтіннің мазмұнына сәйкес тақырыпты таңдау; мәтіннің құрылымы: басы, негізгі бөлімі, қорытынды; мәтіннің бөлімдерін бөлу, оларға ат қою; 3-4 сөйлеммен пікір білдіру; өзгертілген мәтінмен жұмыс істеу (жеке сөйлемдердің орнын ауыстыру, тақырыпқа сәйкес келмейтін сөйлемдерді алып тастау); суреттерге негізделген пікірлер жоспарын ұжымдық құрастыру; мазмұндама туралы түсінік; сұрақтар бойынша ақпаратты/мәтінді мұғалім көмегімен мазмұндау; берілген тақырыптарға сұрақтар, суреттер сериясы, сюжеттік суреттер бойынша пікір/мәтін құрастыру;
13) оқу жылында өтілген материалдарды қорытынды қайталау: дыбыстар мен әріптер; дауысты (екпінді/екпінсіз) және дауыссыз (жіңішке/жуан, ұяң/қатаң, қосарланған) дыбыстарды жазылу барысында әріппен белгілеу; айырмалық жіңішкелік белгісі; түбір, түбірлес сөздер; кто?, что? сұрақтарына жауап беретін және затты атайтын сөздер; какой?, какая?, какое?, какие? сұрақтарына жауап беретін және заттың сипатын білдіретін сөздер; что делать?, что сделать?, что делал?, что будет делать?, что сделает? сұрақтарына жауап беретін және заттың қимылын білдіретін сөздер; сөз тіркесі; сөйлем; мәтін.
8. "Орыс тілі" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: тыңдалым – екі шағын тақырыпты қамтитын ауызша мәтіннен ақпарат алу, мағынаны қабылдау процесі; ауызша қарым-қатынас жағдайын түсіну; сөйлеуді естуін дамыту: сөйлемнің, фразаның интонациялық суретін тыңдау және есту, негізгі ойды анықтау, қарым-қатынас құралдарының сөздік және сөздік емес мәнерлілік құралдарын (бейнелі сөздер, бағалау сөздер, дауыс ырғағы, ым-ишара) түсіну; оқу мәтінін түсіну; түсінбеген сөздерді, ойларды (пікірлерді) анықтау, олардың мағынасын (ересектерден немесе сыныптастарынан сұрау) нақтылау; аудио/бейне ақпараттардың негізгі ойы мен тақырыбын атау, тірек сөздер және негізгі тұстары бойынша анықтау; айтылым – ойларды, ақпараттарды, сезімдерді қалыптастыру және беру процесі; сөз сапасы: бейнелілік, ширақтық, дұрыстылық, тазалық, дәлдік, мазмұндылық, логикалылық; мәнерлі сөйлеудің құралдары; пікір білдіру; диалог және монолог түрінде пікір білдіру; тыңдалған ақпараттағы негізгі тұстарды анықтау; мазмұны бойынша ашық және жабық сұрақтар; негізгі тұстары; пікір білдірудің тақырыбы мен мақсаты, қажетті материалдарды іріктеу, оны тыңдаушыларға жеткізу жолдарын ойластыру; тақырып және суреттер/көрнекіліктер/фотосуреттер/диаграммалар негізінде ақпарат мазмұнын болжау; сөйлесудің диалогтік формасын практикалық меңгеру: әңгімеге қосылу, оны ілікпе сөзбен қолдау, өз көзқарасын білдіру, сендіру, әңгімелесу кезінде қарым-қатынастың сөздік емес құралдарын рационалды пайдалану; сөйлеу жағдайында бағдарлау: с кем?, зачем?, что?, о чем?, как? … я буду говорить/слушать; сөйлеу жағдайына сөйлеу түрінің, көлемінің және формасының тәуелділігі; сөйлеу әрекеті және оны орындау үшін қажетті жағдайлар: қарым-қатынаста серіктестердің және сөйлеуші адамның сөйлеуге деген қажеттілігінің (себеп), сөйлесушінің айтылған сөзді қабылдауға деген қажеттілігінің болуы; сөйлеу этикеті: өтініш, тілек, шақыру, телефонмен сөйлесу; этикеттік мәндегі пікір білдіруді дұрыс құрастыру және орынды пайдалану: кешірім сұрау, тілек, телефонмен сөйлесу (жағдай: абонент үйде жоқ, ақпаратты жеткізу туралы өтініш жасау); өзін-өзі бақылауды, пікірді бағалауды, түзетуді жүзеге асыру;
2) оқылым: оқылым – екі микротақырыпты қамтитын жазбаша мәтіннен ақпаратты алу және мағынасын қабылдау процесі: қажетті материалдарды табу мақсатында таңдап оқу; мәтіндегі ақпарат негізінде қарапайым тұжырымдарды қалыптастыру; тез және мағыналы оқуға, оқуды басқаруға мүмкіндік беретін оқу техникасын меңгеру; белгілі бір тақырып бойынша екі дереккөзден (сөздіктер, анықтамалықтар, балалар энциклопедиясы, балалардың танымдық журналдары) ақпарат табу, негізгі және қайталама ақпаратты бөліп көрсету; оқу мәтінін түсіну; түсінбеген сөздерді, ойларды (пікірлерді) анықтау және олардың мағыналарын нақтылау біліктілігі (этимологиялық сөздіктерден ақпарат жинау), мәтіннің тақырыбын және негізгі идеясын тақырып бойынша, тірек сөздер және мәтіннің негізгі бөлімдері бойынша анықтау;
3) жазылым: бір жыл ішіндегі жазбаша жұмыстар: дайын немесе ұжымдық жоспар бойынша хабарлама мәтінін мазмұндау; білім алушылардың өмірлік тәжірибесі (бақылаулар, экскурсиялар, ойындар) бойынша алдын ала берілген тақырыптар мен ұжымдық/өз бетінше даярлық негізінде және сюжеттік картиналар сериясы, сюжеттік картиналар бойынша дайын және ұжымдық жоспар негіздегі мазмұндама (ауызша және жазбаша); түрлі типтегі мәтіндерді (әңгімелеу, сипаттау мәтіндері), көркем және бейкөркем мәтіндерді (жазба, ғылыми-танымдық мәтін, анықтама, хабарландыру, өмірбаян, жарнама) құрастыру; жазбаша сөйлеудің дұрыстығын, байлығын және мәнерлілігін ескере отырып, өз мәтіндерін және берілген мәтіндерді түзету 2-сыныпта өткен "Лексика" бөлімінің материалына негізделген; әңгімелеу, сипаттау мәтіндерін, көркемдік мәтінге негізделген шағын мәтіндерді жазу, берілген тақырып негізінде тірек сөздер бойынша көркем және бейкөркем мәтіндер құрастыру, тірек сөздерді немесе анықтамалық сөздерді пайдалана отырып, оқылған/тыңдалған мәтін мазмұнын беру, әртүрлі диктанттар, сызба, кесте, фотосуреттерді қолдана отырып, мәтіндер жазу;
4) 2-сыныпта өткенді қайталау: ауызша және жазбаша сөйлеуге қойылатын талаптар, қарым-қатынас құралы ретінде тілдің маңызы, таным; 1-2-сыныптарда қарастырылған тілдік құбылыстарды тану қабілетін бекіту; дыбыс және әріптер; дауысты және дауыссыз дыбыстар, оларды әріптермен белгілеу; екпін, екпінді және екпінсіз буындарды ажырату; сөздерді тасымалдау; сөздердің дыбыстық және дыбыстық-әріптік талдауы, жазбаша дағдыларды қалыптастырудағы рөлі (қатесіз, орнын ауыстырмау, бұрмаламау, әріптерді ауыстырмау); жіңішкелік белгісі дауыссыздардың жіңішкелік көрсеткіші ретінде; айырмалық жіңішкелік белгісі; қосарланған дауыссыздар; екпінсіз дауыстылардың, қатаң, ұяң, үнділердің сөз түбірінде дұрыс жазылуы; сөйлем; сөйлем негізі (сөйлемнің тұрлаулы мүшелері); сөйлем соңындағы тыныс белгілері; 1, 2-сыныптарда өткен сөздерді есте сақтауға арналған сөздерді жазу және салыстыру; жазу техникасына, жазбаша жұмыстарды жазу мәдениетіне қойылатын талаптар; мәтін түрлері: сипаттау мәтіні;
5) дұрыс жазу; орфограмма, орфограмма түрлері; орфографиялық ережелер; екпінсіз дауыстылары, тексерілетін және тексерілмейтін екпіндері бар сөздерді жазу және айту; түбірінде екпінсіз екі дауыстысы бар сөздер (зеленеет, холодит, береговой, воробей); түбірінде қосарланған қатаң және ұяң дауыссыздары бар сөздерді жазу және айту; жуан және жіңішке дауыссыздары бар сөздерді жазу және айту; айтылмайтын дауыссыздары бар сөздерді жазу және айту; дауыссыз дыбыстың қосарланған әріптері бар сөздерді жазу және айту; айырмалық жуан және жіңішкелік белгілері бар сөздерді дұрыс жазу;
6) сөз, сөздің мағынасы, сөздің лексикалық мағынасы; мағыналас және көп мағыналы сөздер; сөздердің тікелей және ауыспалы мағынасы; сөздің мағынасын нақтылау және анықтау мақсатында түсіндірме сөздікті пайдалану; айтылуы және жазылуы бірдей, бірақ мағыналары бөлек сөздер (омонимдер) (терминсіз); синонимдер – мағыналары жақын сөздер; антонимдер – қарама-қарсы мағыналы сөздер; кең таралған тұрақты тіркестер (фразеологиялық тіркестер, іс жүзінде, терминсіз: дать слово, ни капельки, так себе, длинный язык, надуть губы, из-под (самого) носа, как с гуся вода); синоним, антоним, омоним, фразеологиялық бірліктердің мектеп сөздіктерімен жұмыс істеу;
7) сөз құрамы: сөзжасам; сөздің түбірі мен жалғауы; түбір бөліктері: түбір, жұрнақ, сөз алды қосымшасы; түбірлес сөздер; сөз түбіріндегі дыбыстардың алмасуы; екі түбірлі сөздер (күрделі сөздер); сөздің өзгеруі және қалыптасуы; сөзді құрамы бойынша талдау; дұрыс жазу; өзгермейтін сөз алды қосымшаларының дұрыс жазылуы об-, от-, до-, под-, над- (іс жүзінде); сөз алды қосымшалары бар сөздерді тасымалдау; айырмалық ъ дұрыс жазылуы (е, Ұ, ю, я әріптерінің алдында дауыссызға аяқталатын сөз алды қосымшасынан кейін); оньк-, -еньк-, -ушк-, -юшк-, -ик-, -ек-, -Ұнок-,-онок- жұрнақтары бар сөздердің дұрыс жазылуы және олардың сөйлеу барысында қолданылуы; жазу барысында сөз түбіріндегі екпінсіз дауыстыларды белгілеу және айту; қосарланған қатаң және ұяң дауыссыздары бар сөздерді сөз соңындағы өзге де дауыссыздар алдында жазу және айту; жуан және жіңішке дауыссыздары бар сөздерді жазу және айту;
8) сөз таптары: сөз таптары туралы түсінік; сөз таптарымен жалпы танысу: зат есім, сын есім, етістік, үстеу, сөз алды қосымшасы (жалпы лексикалық және грамматикалық мағынасы, сұрақтары); сөздерді олардың мағынасына және сұрақтарына қарай сөз таптарына бөлу; зат есім, зат есім туралы түсінік; зат есімнің лексикалық мағынасының көптүрлілігі; затты, тірі ағзаларды, заттанған түсініктерді (высота), іс-әрекеттерді (полҰт) білдіретін зат есімге қойылатын сұрақтар: кто?, что?; жалпы және жалқы зат есімдер; жалқы зат есімдердегі бас әріптер; газет, журнал, кітап, фильм атауларын білдіретін жалқы есімерді жазу кезіндегі тырнақшалар; зат есімдердің (мужской, средний и женский род) бөлінуі және түрленуі; зат есімдердің жалғаулары; соңында ызың дыбыстары бар зат есімнен кейінгі жіңішкелік белгісі; ат есімдердің жекеше және көпше түрде өзгеруі; зат есімдердің септіктер бойынша жекеше және көпше түрде, зат есімдердің септіктер бойынша өзгеруі; зат есімнің сөйлемдегі рөлі; сын есім туралы түсінік; сын есімнің лексикалық мағынасының көптүрлілігі; сын есімге қойылатын сұрақтар: какой? какая? какое? какие?; сын есімнің зат есіммен байланысы; сын есімнің зат есіммен байланысы кезіндегі өзгерістері: - ий, -ый, ая, -яя, -ое, - ее, -ие, -ые жалғауларының дұрыс жазылуы; етістік, етістік туралы түсінік, етістіктің лексикалық мағынасының көптүрлілігі; етістікке қойылатын сұрақтар: что делать? что сделать? что делал? что будет делать? что сделает?; етістіктің өзгеруі; етістіктің шақтары туралы түсінік (сөйлеу сәтіне қатысты іс-әрекетті белгілеу): осы шақ, өткен шақ, келер шақ; етістіктердің шақтар бойынша өзгеруі; өткен шақтағы етістіктің өзгеруі; тұйық етістік туралы жалпы түсінік; тұйық етістік сұрақтары: что делать? что сделать?; етістіктердің сөз алды қосымшаларымен дұрыс жазылуы; етістіктердің сөйлемдегі рөлі; үстеу; үстеу туралы түсінік; үстеуге қойылатын сұрақтар: где? когда? как?; үстеудің лексикалық мағынасының көптүрлілігі; сөйлемдегі үстеудің рөлі;
9) синтаксис: сөз тіркесі; сөздердің сұрақтар бойынша сөз тіркесіндегі байланысы; сөз тіркесіндегі басыңқы және бағыныңқы сөз; синонимдік мағынамен сөз тіркесі (вишнҰвый джем – джем из вишни); сөз тіркесінің сөйлемдегі рөлі; сөйлем; мақсаты бойынша сөйлемдер: хабарлы (хабарламасы бар сөйлем), сұраулы (сұрағы бар сөйлем), бұйрық сөйлем (өтініш, кеңес немесе бұйрығы бар сөйлем); дауыс ырғағы бойынша сөйлем: лепті, лепті емес және сұраулы; сөйлемнің тұрлаулы (бастауыш және баяндауыш) және тұрлаусыз (анықтауыш, толықтауыш, пысықтауыш) мүшелері; сөйлем мүшелеріне қойылатын сұрақтар; оқылған сөз таптары бойынша сөйлем құрау және олардың тұрлаусыз мүшелермен таралуы;
10) мәтін: көркемдік, бейкөркем мәтіндер (практикалық таныстыру); тақырып, мәтіннің басты ойы, тірек сөздер; мәтіннің тақырыбын анықтау, мәтінге тақырып қою; мәтіннің негізгі ойын және мәтіндегі негізгі сөздерді/тұстарды анықтау; мәтіннің құрылымдық бөліктері: бастамасы, негізгі бөлігі, қорытынды; мәтін бөліктері арасындағы және әр бөліктегі сөйлем байланысы; мәтін түрлері: сипаттама, хабарлы; мұғалім көмегімен сипаттама мәтін, хабарлы мәтін жоспарын құрастыру; түрлі типтегі мәтіндерді салыстыру;
11) оқу жылында өтілген материалдарды қорытынды қайталау: сөз құрамы, екпінсіз дауыстылардың, қатаң және ұяң дауыссыздардың, айтылмайтын дауыссыздардың, сөз түбіріндегі қос (жұп) дауыссыздардың дұрыс айтылуы; тексеру әдістері; айырмалық жуан және жіңішкелік белгілері; сөз таптары: зат есім, сын есім, етістік, үстеу; мәтін және сөйлем, интонация және айтылу мақсаты бойынша сөйлем.
9. "Орыс тілі" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: тыңдалым – екі-үш шағын тақырыпты қамтитын білім алушыға айтылған ауызша мәтіннен ақпарат алу, мағынаны қабылдау процесі; сөйлемнің интонациялық бейнесін қабылдау; сөйлеушінің логикалық екпін, дауыс қаттылығын арттыру, қайталау, қарым-қатынас құралдарының сөздік және сөздік емес мәнерлілік құралдарын түсіну арқылы (бейнелік сөздер, бағалау сөздері, дауыс ырғағы, ым-ишара) бөліп қарастырылатын мағынасы бойынша маңызды сөздерді анықтау; тыңдалған ақпараттың мазмұнын бағалау және талдау, оның тілдік ерекшеліктерін және құрылымын анықтау;
2) айтылым: айтылым – ойларды, ақпараттарды, сезімдерді қалыптастыру және беру процесі; оқулықтардың диаграммалары, кестелері, сызбалары және басқа да ақпарат көздері бойынша материалдарды ауызша жинақтау; сөйлесу тәсілі, сөйлесудегі тіл туралы түсінікті тереңдету: с кем?, зачем?, при каких условиях?, по какой причине?, о чҰм?, как?, ... я буду говорить/слушать; сөйлеу түрінің, көлемінің, түрінің және жанрының сөйлеу жағдайына тәуелділігі; сөз сапасы: ақпараттылығы, логикалылығы, дұрыстылығы, маңыздылығы, байлығы, бейнелілігі, тазалығы, эмоционалдық көркемдігі; мақал-мәтелдер орыс халқының ұлттық мінез-құлқының және данышпандығының көрінісі, қысқа, бейнелі, дәл сөйлеу үлгісі ретінде; пікір айту; пікір айту сөйлеу нәтижесі ретінде; тақырып туралы түсінікті және негізгі пікір идеясын тереңдету; мағынасын беру арқылы өз жазбалары негізінде тыңдалған ақпарат бойынша пікір құрастыру; тақырыптың анықтамасы және пікірдің басты идеясы; мазмұнды өз нұсқасын негіздеу арқылы тақырып және диаграмма, сызба, кесте бойынша болжау; диалогтің ерекшеліктері; диалог жүргізу, өз көзқарасын білдіру, сендіру, әңгімелесу барысында ауызша емес қарым-қатынас құралдарын ұтымды пайдалану; этикеттік мәндегі пікірді дұрыс құрастыру және орынды пайдалану: кешірім, өтініш, алғыс, құттықтау, бағалау және кеңес беру; өзін-өзі қадағалауды жүзеге асыру, пікірлерді бағалау, редакциялау, сөйлеуді жақсарту бойынша кеңестер;
3) оқылым: оқылым – екі-үш микротақырыпты қамтитын жазбаша мәтіннен ақпаратты алу, мағынасын алу процесі; қажетті материалды табу мақсатында таңдап оқу; мәтіндегі ақпарат негізінде қарапайым тұжырымдарды қалыптастыру; автордың ойын және оқылып жатқан мәтінге деген өзінің көзқарасын, оқылымын бақылау арқылы мәнерлеп, өз ішінен және дауыстап оқу; түсініксіз сөздерді, пікірлерді, бейнелерді анықтап, сұрақтар қою, сөздік, мәнмәтін және өзге де қолжетімді дереккөздер көмегімен нақтылау; мәтін мазмұнындағы және оның тақырыптары, пунктері, тақырып қою бөлімдері бойынша бағдарлау; оқу мәтінін түсіну; түсінбеген сөздерді, пікірлерді анықтау және олардың мағынасын нақтылау (түсіндірме, этимологиялық сөздіктердегі анықтама); мәтіннің негізгі бөліктері және тірек сөздері, атауы бойынша мәтіннің негізгі идеясын және тақырыбын анықтау, "чтение между строк" - мәтінде анық көрінбейтін негізгі ойды анықтау; белгілі бір тақырып бойынша бірнеше дереккөзден (сөздіктер, анықтамалықтар, балалар энциклопедиясы, балалардың танымдық журналдары) ақпарат табу, негізгі және қайталама ақпаратты бөліп көрсету;
4) жазылым: жыл бойындағы жазбаша жұмыстар: дайын, ұжымдық және дербес жасалынған жоспар бойынша мазмұндама (нақты және ықшамды); білім алушылардың өмірлік тәжірибесі (бақылаулар, экскурсиялар, ойындар) бойынша алдын ала берілген тақырыптар мен ұжымдық/өз бетінше даярлық негізінде және дайын, ұжымдық жоспар негізіндегі репродуктивті немесе көркемдік шығарма (ауызша және жазбаша); анықтамалық және арнайы әдебиеттерді, сөздіктерді, журналдарды пайдалану; жазбаша сөйлеу нормалары бұзылған мәтіндерді түзету: сөйлемдердің және азат жолдардың реттілігі; сызба, диаграмма, кестелерді қолдана отырып, портретке сипаттау мәтінін, пайымдау мәтінін құрап, жазу; бейкөркем мәтіндер құрастыру: мақала, жазба, мінездеме, сұхбат, нұсқаулық, интервью, жарнама, өтініш, хабарландыру;
5) 3-сыныпта өткенді қайталау: ауызша және жазбаша сөйлеуге қойылатын талаптар; сөйлеу қызметінің түрлері; алдыңғы сыныптарда қаралған тілдік құбылыстар; жазу техникасы, жазбаша жұмыстарды рәсімдеу мәдениеті; дыбыстар мен әріптер; буын, екпін; күрделі буындық құрылымы бар сөздерді дыбыстық-әріптік талдау (көшіріп жазу, шығармалар мен мазмұндамаларды жазу, эсселер жазу, қателіктермен жұмыс істеу кезінде қатесіз жазу дағдыларын дамыту);
6) сөз құрамы: сөз түбірлеріндегі дауысты және дауыссыздарды дұрыс жазу; сөз алды қосымшалар мен жұрнақтарды дұрыс жазу; айырмалық белгісі ("Дыбыстар мен әріптер", "Сөз құрамы", "Сөз мағынасы" бөлімдері бойынша жаттығулар бағдарламаның оқу материалдарымен байланысты оқу жылы бойында жүргізіледі); интонация және айтылу мақсатына байланысты сөйлем түрлері; сөйлем соңындағы тыныс белгілері; сөйлемнің тұрлаулы мүшелері, сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері (бөлінусіз); сөйлемдегі сөздер байланысы, сөз тіркестерін бөліп алу, басыңқы сөзден бағыныңқы сөзге сұрақ қою;
7) сөз таптары: сөз таптары туралы түсінік; сөз таптарымен жалпылама танысу: үстеу, сан есім, есімдік, сөз алды қосымшасы және жалғаулық (жалпы лексикалық және грамматикалық мағынасы және сұрақтар); зат есім; зат есім сөз табы ретінде: жалпы грамматикалық мағынасы, морфологиялық белгілері, сөйлемдегі рөлі; зат есім туралы 3-сыныпта өткен ақпараттарды қайталау; зат есімге жататын сөздердің лексикалық көптүрлілігі; синоним зат есімдер, антонимдер зат есімдер, омонимдер, зат есімдердің көптүрлілігі, зат есімдерді тура және ауыспалы мағынада қолдану; жалпы және жалқы зат есімдер; зат есімдердің бөлінуі; сөз соңындағы жіңішкелік белгісі және оның болмау жағдайлары (рожь – нож, ночь – мяч, вещь – плащ, мышь – камыш); зат есімнің жекеше түрде септіктер бойынша өзгеруі; септіктердің мәні; зат есімдердің септіктерін ажырата білу; мағыналық және септіктер сұрақтарын ажырата білу; зат есімдердің жіктелуі; жекеше түрде 1, 2, 3-жақта жіктеу барысындағы зат есімдердегі септік жалғаулары. -мя, -ий, -ие, -ия (время, санаторий, армия, внимание) аяқталатын зат есімдерден басқа жекеше түрдегі зат есімдердің екпінсіз септік жалғауларының дұрыс жазылуы; көпше түрдегі зат есімдердің жіктелуі; көпше түрдегі зат есімдердің септік жалғаулары; көпше түрде ілік септігіндегі зат есімнің дұрыс жазылуы (шуыл дыбыстар негізінде); септелмейтін зат есімдер; зат есімдері бар сөйлемдерді, сөз тіркестерін жазу; ілік, барыс, көмектес, жатыс септіктеріндегі зат есімдермен сөз алды қосымшаларын қолдану; сын есім, сын есім туралы 3-сыныпта өткен ақпараттарды қайталау, сын есімдердің лексикалық көптүрлілігі туралы түсінікті дамыту, олардың сөйлеудегі рөлі (синоним сын есімдер, антоним сын есімдер, сын есімдерді тура және ауыспалы мағынада қолдану), сөйлеу барысында сын есімдерді қолдануды бақылау, сын есімдердің зат есімдермен қиысуы, сын есімдердің жекеше түрде септіктер бойынша өзгеруі; сын есімдегі септік жалғаулары; сын есімдердің көпше түрде септіктер бойынша өзгеруі; сын есімдердің септік жалғауларын жазу және айту, сын есімдерден өзге -и, -ий жалғауларына негізделген, -ья, -ье, -ов, -ин жалғауларына аяқталуы, сын есімдердегі сөз алды қосымшаларының, жұрнақтардың жазылуы және айтылуы, сын есімдері бар сөйлемдерді, сөз тіркестерін жазу, сын есімді грамматикалық талдау; сан есім, сөз табы ретінде сан есім туралы жалпы түсінік: мағынасы, сұрақтары, өзгеруі; есептік және реттік сан есімдер; бестен отызға (жүз мың) дейінгі есептік сан есімдерді, дұрыс жазу, біріншіден жүзіншіге дейінгі реттік сан есімдерін дұрыс жазу; сан есімдері бар сөйлемдерді, сөз тіркестерін жазу; сан есімді грамматикалық талдау; есімдік; сөз табы ретінде есімдік туралы жалпы түсінік; 1, 2, 3-жақтағы жіктеу есімдігі; есімдіктің өзгеруі; есімдіктің дұрыс жазылуы; жіктеу есімдігі алдындағы көмекші сөз; сөйлеу барысында есімдікті қолдануды бақылау; есімдікті грамматикалық талдау; етістік, етістік сөз табы ретінде; сөйлеу барысындағы етістіктің рөлі; алдыңғы сыныптарда етістік туралы оқылған ақпараттарды қайталау; етістіктердің лексикалық көптүрлілігі туралы түсінікті кеңейту, олардың сөйлеу барысындағы рөлі (синоним етістіктер, антоним етістіктер, зат есімдерді тура және ауыспалы мағынада қолдану, көп мағыналы етістіктер); мәтінде етістіктердің қолданылуы; етістіктердің түрлері бойынша өзгеруі; өткен шақтағы етістіктердегі -л- жұрнағы; тұйық етістік; -ти, -ть және -чь аяқталатын тұйық етістіктердің жұрнақтары; етістіктердің өзгеруі; осы және келер шақтағы етістіктердегі екпінсіз жеке жалғаулардың дұрыс жазылуы; тұйық етістік формасы, көпше түрдің 3-жақтағы екпінсіз жеке жалғаулары бар етістіктердің жіктелуін анықтау; жекеше түрдегі 2-жақтағы етістіктердің жалғауларындағы (шуыл дыбыстардан кейін) жіңішкелік белгісі; өткен шақтағы етістіктердің түрлері бойынша өзгеруі; етістіктердегі -ться және -тся дұрыс жазылуы; демеулік туралы түсінік; не - болымсыздық демеулігі; оның етістіктермен дұрыс жазылуы; етістіктері бар сөз тіркестерін және сөйлемдер құрау; етістікті грамматикалық талдау; үстеу, 3-сыныпта үстеу туралы өткен ақпараттарды қайталау; үстеудің лексикалық мағынасының көптүрлілігі, сапалық, мезгілдік, мекендік үстеулер, мағыналары бойынша жақын және қарама-қарсы үстеулер, мәтіндегі үстеудің рөлі, коммуникативтік міндетке сәйкес келетін үстеу мәліметтерін таңдау, сөздік бойынша үстеудің жазылуын тексеру, сөйлемдегі үстеудің рөлі, үстеуі бар сөз тіркестерін, сөйлемдер құрау;
8) сөйлем: интонация және айтылу мақсаты бойынша сөйлем түрлері; сөйлем соңындағы тыныс белгілері; сөйлемдегі сөздер байланысы, сөз тіркестерін бөліп алу, басыңқы сөзден бағыныңқы сөзге сұрақ қою; тұрақты сөз тіркестері; фразеологизмдер; сөйлемнің тұрлаулы мүшелері: бастауыш және баяндауыш; атау септігіндегі зат есім немесе есімдік ретінде берілген бастауыш; етістік түрінде берілген баяндауыш; жайылма және жалаң сөйлемдер; жайылма сөйлемдер; сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері: сын есім түрінде берілген анықтауыш, зат есім түрінде берілген толықтауыш, үстеу немесе зат есім түрінде берілген пысықтауыш; жұрнақсыз байланысқан сөйлемнің бірыңғай мүшелері немесе и, или, а, но жұрнақтары; сөйлемнің бірыңғай мүшелері кезіндегі жалпылама сөздер; сөйлемнің бірыңғай мүшелерінен кейін қойылатын тыныс белгілері; бір сөзден тұратын, сөйлемнің басында, ортасында, соңында келетін қаратпа сөздер; қаратпа сөздерге қойылатын тыныс белгілері; үлгі, сызба бойынша және өз бетінше сөйлем құрастыру; сөйлемді синтаксистік талдау;
9) мәтін: мәтін түрлері және стильдері; көркемдік, бейкөркем мәтіндер (практикалық таныстыру); мәтіннің тақырыбын және негізгі ойын, мәтін бөлімдерінің арасындағы мағыналық байланысты анықтау; түрлі типтегі мәтіндердің құрылымы мен мазмұнының ерекшелігі: әңгімелеу, сипаттау мәтіндері, әңгіме, ертегі, мақала, жазба, хабарландыру, сұхбат, мінездеме, нұсқаулық, интервью, жарнама; түрлі типтегі мәтіндерді құрастыру; түрлі типтегі мәтіндерді салыстыру;
10) оқу жылында өтілген материалды қорытынды қайталау; сөз құрамы; екпінсіз дауыстылардың, қатаң және ұяң дауыссыздардың, айтылмайтын дауыссыздардың, сөз түбіріндегі қосарланған дауыссыздардың дұрыс жазылуы; мәтін және сөйлем; сөйлемнің тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелері; сөйлемнің бірыңғай мүшелері; зат есімдердің, сын есімдердің, сан есімдердің, есімдіктердің септік жалғауларының дұрыс жазылуы; "Тыңдалым", "Айтылым", "Оқылым" бөлімдері бойынша бағдарлама мазмұнын жүзеге асыру, жүйеленген орыс тілі курсының бөлімдерін оқыту процесінде қатар жүреді.
10. Сыныптар бойынша жазба жұмыстарының көлемі:
1) 2-сынып: сөздік диктант: бірінші жартыжылдық – 3-5 сөз, екінші жартыжылдық – 5-7 сөз, қорытынды диктант: бірінші жартыжылдық – 30-35 сөз, екінші жартыжылдық – 35-40 сөз, бақылау ретінде көшіру: бірінші жартыжылдықта – 30-35 сөз, екінші жартыжылдықта – 35-40 сөз, үйрету мақсатындағы мазмұндама: бірінші жартыжылдықта – 35-40 сөз, екінші жартыжылдықта – 40-45 сөз, үйрету мақсатындағы шығарма: бірінші жартыжылдықта – 30-35 сөз, екінші жартыжылдықта – 35-40 сөз;
2) 3-сынып: сөздік диктант: бірінші жартыжылдық – 7-9 сөз, екінші жартыжылдық – 9-12 сөз, қорытынды диктант: бірінші жартыжылдық – 45-50 сөз, екінші жартыжылдық – 60-65 сөз, бақылау ретінде көшіру: бірінші жартыжылдықта – 45-50 сөз, екінші жартыжылдықта – 60-65 сөз, үйрету мақсатындағы мазмұндама: бірінші жартыжылдықта – 50-55 сөз, екінші жартыжылдықта – 65-70 сөз, үйрету мақсатындағы шығарма: бірінші жартыжылдықта – 50-55 сөз, екінші жартыжылдықта – 55-70 сөз;
3) 4-сынып: сөздік диктант: бірінші жартыжылдық – 10-12 сөз, екінші жартыжылдық – 12-15 сөз, қорытынды диктант: бірінші жартыжылдық – 65-70 сөз, екінші жартыжылдық – 70-80 сөз, бақылау ретінде көшіру: бірінші жартыжылдықта – 65-70 сөз, екінші жартыжылдықта – 70-80 сөз, үйрету мақсатындағы мазмұндама: бірінші жартыжылдықта – 75-80 сөз, екінші жартыжылдықта – 85-95 сөз, үйрету мақсатындағы шығарма: бірінші жартыжылдықта – 75-85 сөз, екінші жартыжылдықта – 90-100 сөз.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.4 кодында: "1" – сынып, "2.1" – бөлім және бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
12. Оқу мақсаттарының жүйесі:
Бөлімше (негізгі дағдылар) | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
1.1 Ақпарат/хабарлама мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 тыңдалған ақпараттар бойынша жабық сұрақтарға жауап беру, мұғалім көмегімен тірек сөздерді анықтау, белгілеу | 3.1.1.1 тыңдалған ақпараттар бойынша ашық және жабық сұрақтарға жауап беру, негізгі тұстарды анықтау, белгілеу | 4.1.1.1 тыңдалған ақпараттар бойынша өз жазбалары негізінде оларды тарату арқылы пікір қалыптастыру |
1.2 Ақпараттың/хабарламаның тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | 2.1.2.1 тыңдалған ақпараттан автордың нені айтқысы келгендігін/(тірек сөздерді қолдану арқылы) бізді не нәрсеге сендіргісі келгендігін анықтау | 3.1.2.1 негізгі тұстарына сүйене отырып, айтылған пікірдің тақырыбын, негізгі ойын анықтау | 4.1.2.1 фактілермен дәлелдеу арқылы айтылған пікірдің тақырыбын, негізгі ойын анықтау |
1.3 Ақпарат мазмұнын болжамдау | 2.1.3.1 тақырып және тірек сөздер негізінде ақпарат мазмұнын болжамдау | 3.1.3.1 тақырып/сурет/ негізінде ақпарат мазмұнын болжамдау (мұғалімнің көмегімен) | 4.1.3.1 тақырып/диаграмма/ сызба/кесте бойынша өз ойын негіздеу арқылы ақпарат мазмұнын болжамдау |
1.4 Қарым-қатынас жағдайына байланысты тілдік нормаларды сақтай отырып, диалогке қатысу | 2.1.4.1 өз ойын айту және өзгелердің пікірлерін тыңдау арқылы диалогке қатысу | 3.1.4.1 тілдік нормаларды сақтай отырып, өз сөзін мақсаттарға, шарттарға, уақытқа, жағдайға сәйкес жоспарлау арқылы диалогке қатысу | 4.1.4.1 тілдік нормаларды сақтай отырып, талқыланып жатқан тақырып бойынша диалогке/пікірталасқа қатысу, диалогті жүргізудің түрлі әдістерін түсіну |
1.5 Берілген тақырыпқа монологтік пікір құрастыру | 2.1.5.1 берілген және білім алушыны қызықтыратын тақырыпқа тірек сөздер негізінде негізгі ойды және тақырыпты ашу арқылы монологтік пікір құрастыру | 3.1.5.1 шешуші сөздер/сәттер және тірек жоспар негізінде монологтік пікір құрастыру | 4.1.5.1 өздігінен әзірленген жоспар және көрнекті материалдарды пайдалану арқылы монологтік пікір құрастыру |
1.6 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.1.6.1 сөздерді дұрыс айту: қиын айтылатын, "чт", "чн", "щн" "гк", "гч" тіркескен, шет тілінен енген сөздер | 3.1.6.1 сөздердің айтылу ережесін сақтау: -ого, -его жалғаулары бар, шет тілінен енген, күрделі дыбыс тіркесі бар сөздер | 4.1.6.1 атау, ілік септіктеріндегі зат есімдердегі, өткен шақтағы етістіктердегі екпінді қою ережесін қолдану |
Бөлім (сөйлеу қызметінің түрлері) – оқылым | |||
2.1 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтау | 2.2.1.1 мұғалім көмегімен мәтіннің құрылымдық компоненттерін анықтау, оны бөліктерге бөлу | 3.2.1.1 шешуші сәттерді ескере отырып, түрлі типтегі (әңгімелеу, сипаттау) мәтіндердің құрылымдық компоненттерін анықтау | 4.2.1.1 түрлі типтегі (әңгімелеу, сипаттау, пайымдау) мәтіндердің құрылымдық компоненттерін анықтау және оларды негіздеу |
2.2 Мәтіндегі бірліктердің лексикалық және синтаксистік рөлін түсіну | 2.2.2.1 мағынасы ұқсас және қарама-қарсы сөздерді ажырату және олардың мәтіндегі рөлін түсіну | 3.2.2.1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді (терминсіз), бірмағыналы және көпмағыналы сөздерді, тұрақты сөз тіркестерін ажырату және оларды сөйлеу барысында қолдану, мәнмәтіндегі сөздердің тура және ауыспалы мағынасын түсіну | 4.2.2.1 мәтіннен синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді, бірмағыналы және көпмағыналы сөздерді, фразеологизмдерді анықтау, олардың мәтіндегі рөлін түсіну және сөйлеу барысында қолдану, мәнмәтінге сүйене отырып, сөздердің тура және ауыспалы мағынасын түсіну |
2.3 Сұрақтар мен жауаптарды құрастыру | 2.2.3.1 оқылған мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру, тірек сөздерге сүйене отырып, сұрақтар құрастыру | 3.2.3.1 оқылған мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру, шешуші сәттерге/сөздерге сүйене отырып, сұрақтар құрастыру | 4.2.3.1 түсінік пен жауапты нақтылау мақсатында мәтін мазмұны бойынша өз көзқарасын және түсінігін қамтитын, сұрақтар мен жауаптар құрастыру |
2.4 Мәтіндердің түрлері мен стильдерін анықтау | 2.2.4.1 мұғалім көмегімен мәтін түрлерін анықтау: әңгімелеу, сипаттау мәтіндері | 3.2.4.1 мәтін түрін анықтау – ерекшеліктері бойынша әңгімелеу, сипаттау мәтіндері | 4.2.4.1 мәтін түрін анықтау – ерекшеліктері бойынша әңгімелеу, сипаттау, пайымдау мәтіндері |
2.2.4.2 көркемдік және көркемдік емес мәтіндерді (тақпақ, әңгіме, ғылыми-танымдық мәтін) анықтау | 3.2.4.2 ерекшеліктері бойынша көркемдік, бейкөркем мәтіндерді (әңгіме, ғылыми-танымдық мәтін, жазба, өмірбаян, хабарландыру, жарнама) анықтау | 4.2.4.2 ерекшеліктері бойынша көркемдік, бейкөркем мәтіндерді (мақала, жазба, сұхбат, мінездеме, нұсқаулық, өтініш, интервью, хабарландыру, жарнама) анықтау | |
2.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 2.2.5.1 берілген тақырыпқа екі дереккөз (сөздіктер, анықтамалықтар, балалар энциклопедиясы, балаларға арналған танымдық журналдар) бойынша ақпарат табу (мұғалімнің көмегімен) | 3.2.5.1 берілген тақырыпқа екі дереккөз (сөздіктер, анықтамалықтар, балалар энциклопедиясы, балаларға арналған танымдық журналдар) бойынша ақпарат табу, негізгі және қосалқы ақпаратты бөлу | 4.2.5.1 берілген тақырыпқа үш және одан да көп дереккөз (сөздіктер, анықтамалықтар, балалар энциклопедиясы, балаларға арналған танымдық журналдар) бойынша ақпарат табу және оны түсіндіру |
2.6. Мәтіндердің салыстырмалы талдауы | 2.2.6.1 параметрлері бойынша әңгімелеу, сипаттау мәтіндерін салыстыру: тақырып, негізгі ой, түрі, тірек сөздер (мұғалім көмегімен) | 3.2.6.1 әңгімелеу, сипаттау мәтіндерін параметрлері бойынша салыстыру: тақырып, негізгі ой, стилі мен түрі, құрылымдық элементтері, тірек сөздер | 4.2.6.1 параметрлері әңгімелеу, сипаттау, пайымдау мәтіндерін салыстыру: тақырып, негізгі ой, стиль мен мәтін түрі, мәтіннің құрылымдық элементтері, тірек сөздер және тілдік құралдар, олардың тақырыпты және негізгі ойды ашудағы рөлін анықтау |
Бөлім (сөйлеу қызметінің түрлері) – жазылым | |||
3.1 Түрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құрастыру | 2.3.1.1 берілген тақырып бойынша хабарлы мәтін, ойыншықтың/жануардың/табиғат нысандарының (таңдау бойынша) сипаттау мәтінін құрастыру | 3.3.1.1 бақылау бойынша берілген тақырыптардың хабарлы мәтінін, суреттерден алынған репродукциялардың мәтіндік сипаттамасын жасау | 4.3.1.1 портреттің мәтіндік сипаттамасын, өз тәжірибесінен берілген тақырыпқа хабарлы, пайымдау мәтінін құрастыру |
2.3.1.2 көркемдік стиль ерекшеліктері негізінде (мұғалім көмегімен) шағын (әңгіме) мәтін құрастыру | 3.3.1.2 ерекшеліктері негізінде бейкөркем (жазба, өмірбаян, анықтама, хабарландыру, жарнама) мәтіндерді құрастыру | 4.3.1.2 ерекшеліктері негізінде бейкөркем (мақала, жазба, мінездеме, сұхбат, нұсқаулық, жарнама, интервью, өтініш, хабарландыру) мәтіндерді құрастыру | |
3.2 Жоспар және тірек сөздер бойынша мәтін құрастыру | 2.3.2.1 жоспар және тірек сөздер бойынша берілген тақырып негізінде қысқаша мәтіндер құрастыру және жазу (мұғалім көмегімен) | 3.3.2.1 тірек сөздер, дайын және ұжымдық құрастырылған жоспар бойынша берілген тақырып негізінде мәтіндер құрастыру және жазу | 4.3.2.1 ақпарат, оқиға немесе процестер арасындағы айырмашылықтарды көрсету арқылы өздігінен және ұжымдық құрастырылған жоспар бойынша нақты құрылымды мәтін құрастыру |
3.3 Тыңдалған/оқылған мәтін мазмұнын баяндау | 2.3.3.1 тірек сөздер және сұрақтар көмегімен мазмұнды беру | 3.3.3.1 мәтін немесе оның бөлімдерінің мазмұнын беру | 4.3.3.1 оқиғаны немесе идеяны (мұғалім көмегімен) түсіндіру мақсатында фактілерді ұсыну арқылы мәтін мазмұнын (нақты, қысқа) беру |
3.4 Түрлі түсіну формаларын қолдану арқылы түрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді жазу | 2.3.4.1 тақырыпты және негізгі ойды ашу мақсатында сөздерді және/немесе суреттерді қолдану арқылы түрлі типтегі шағын мәтіндер құрастыру | 3.3.4.1 сызба/графика/кесте/ суреттерді қолдану арқылы мәтіндер (хаттар, жазбалар, хабарландыру, жарнама) құрастыру | 4.3.4.1 сызбаларды/диаграммаларды/кестелерді қолдана отырып, ақпаратты ұсыну процесінде негізгі ой мен тақырыпты дәлелдеп ашу арқылы мәтіндер (мақала/жаңалықтар/ аңдатпа) құрастыру |
3.5 Жұмыстағы қателерді табу және түзету | 2.3.5.1 мұғалім көмегімен лексикалық, орфографиялық және пунктуациялық қателіктерді түзету | 3.3.5.1 мұғалім көмегімен лексикалық, стилистикалық, орфографиялық және пунктуациялық қателіктерді түзету | 4.3.5.1 лексикалық, стилистикалық, орфографиялық және пунктуациялық қателіктерді түзету |
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.3.6.1 бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап, оларды дәптерде тар жолға байланыстырып көлбеу және таза жазу | 3.3.6.1 кең жолды дәптерге жазу, каллиграфиялық дағдылармен жұмыс: бас және кіші әріптердің ұзындығын, енін және көлбеу орналасуын және байланыстарын сақтау | 4.3.6.1 каллиграфиялық дағдыларды жетілдіру: бас және кіші әріптердің ұзындығын, енін және көлбеу орналасуын және байланыстарын сақтау |
3.7 Орфографиялық нормаларды сақтау | 2.3.7.1 сөздердегі жи-ши, ча-ща, чу-щу, чк, чн, нщ, шн тіркестерін дұрыс жазу | 3.3.7.1 жуан және жіңішкелік белгілері бар сөздерді жазу және тасымалдау | 4.3.7.1 кең таралған тексеру әдістерін қолдану арқылы айтылуында және және жазылуында айырмашылықтары бар сөздерді жазу |
2.3.7.2 сөз формасын өзгерту/сөздің маңызды бөліктерін анықтау арқылы түбірдегі екпінсіз дауыстыларды анықтау және тексеру | 3.3.7.2 сөз формасын өзгерту және бір түбірлі сөздерді іріктеп алу арқылы сөз түбіріндегі екпінсіз дауыстыларды табу және тексеру, сөздердің маңызды бөліктерін ажырату | 4.3.7.2 орыс орфографиясының негізгі принциптеріне сүйене отырып, сөздердің маңызды бөліктерін (сөз алды қосымшасы, жұрнақ) ажырату және оларды сауатты жазу: сөздердегі морфемалардың біркелкі жазылуы | |
2.3.7.3 тексерілмейтін екпінсіз дауыстыларды жазу барысында белгілеу | 3.3.7.3 сөз түбіріндегі (тексерілетін) тексерілмейтін екпінсіз дауыстыларды жазу барысында белгілеу |
4.3.7.3 | |
2. 3.7.4 сөз соңындағы, ортасындағы қосарланған қатаң/ұяң, жуан/жіңішке дауыссыздарды белгілеу, оларды тексеру жолдарын пайдалану | 3.3.7.4 сөз түбіріндегі қосарланған қатаң/ұяң, жуан/жіңішке, айтылмайтын/қосарланған дауыссыздарды белгілеу, оларды тексеру жолдарын пайдалану | 4.3.7.4 зат есімдерді жазу (соңында ызың дыбысы бар зат есім) | |
2.3.7.5 маңызды сөз бөліктерін анықтау, оньк-, -еньк- жұрнақтары бар сөздерді жазу және сөйлеу барысында қолдану | 3.3.7.5 -оньк-, -еньк-, -ушк-, -юшк-, -ик-, -ек-, -Ұнок-, -онок- жұрнақтарының көмегімен сөздерді жазу және оларды сөйлеу барысында қолдану | 4.3.7.5 сын есімдердің жұрнақтары мен сөз алды қосымшаларын, септік жалғауларын жазу | |
2.3.7.6 маңызды сөз бөліктерін анықтау, с-, по-, про-, за-, во-, до-, пере- сөз алды қосымшаларымен сөздерді жазу | 3.3.7.6 өзгеріске ұшырамайтын сөз алды қосымшаларын жазу: об-, от-, до-, о-, про-, под-, над-, за-, на | 4.3.7.6 бестен отызға, жүз мыңға дейінгі есептік сан есімдерді, біріншіден отызынышы, жүзіншіге дейінгі реттік сан есімдерді жазу | |
2.3.7.7 жазу барысында өзгеріске ұшырамайтын сөз алды қосымшаларын сөздермен бірге, бөлек жазу | 3.3.7.7 ъ бөлу белгісі бар сөздерді (е, Ұ, ю, я) әріптерінің алдында дауыссыздарға аяқталатын сөз алды қосымшаларынан кейін) | 4.3.7.7 -тся, -ться, аяқталатын етістіктерді, 2-жақтағы етістіктерде шуыл дыбыстарынан кейін ь әрпін, жіктеу түрін анықтау арқылы осы және келер шақтағы етістердегі екпінсіз жеке жалғауларды жазу | |
2.3.7.8 сөздерді буындар бойынша тасымалдау, й, ь әріптері бар сөздерді тасымалдау, қосарланған дауыссыздары бар сөздерді тасымалдау | 3.3.7.8 сөздерді сөз алды қосымшаларымен тасымалдау | ||
2.3.7.9 жеке атауларды бас әріппен жазу | 3.3.7.9 жалқы зат есімдерді бас әріппен жазу | ||
3.3.7.10 зат есімдер соңында ь белгісін (соңында ызың дыбысы бар зат есім) жазу | |||
3.3.7.11 шақтар бойынша өзгерту арқылы тұйық етістіктерді жазу, не демеулігімен жазу | |||
3.8 Грамматикалық нормаларды сақтау | 2.3.8.1 зат есімдерді, сын есімдерді, етістіктерді, көмекші сөздерді, ажырату, олардың сөйлемдегі рөлін анықтау | 3.3.8.1 зат есімдерді, сын есімдерді, етістіктерді, үстеуді, көмекші сөздерді ажырату, олардың сөйлемдегі рөлін анықтау | 4.3.8.1 маңызды белгілер негізінде зат есімдерді, сын есімдерді, етістіктерді, есімдіктерді, сан есімдерді, үстеуді ажырату және олардың сөйлемдегі рөлін анықтау |
3.3.8.2 зат есімдерді түрлері бойынша анықтау және оларды сөйлеу барысында дұрыс қолдану | 4.3.8.2 зат есімдерді түрлері бойынша анықтау және оларды септіктер бойынша өзгерту | ||
2.3.8.2 сөздің маңызды бөліктерін анықтау, сөз түбірін бөлу және бір түбірлі сөздерді іріктеу | 3.3.8.3 сөздің негізі мен жалғауын анықтау, негіз бөліктерін анықтау: түбір, жұрнақ, сөз алды қосымшасы | ||
3.3.8.4 сын есімді зат есіммен бірге түрлері бойынша өзгерту | 4.3.8.3 сын есімді жекеше және көпше түрде өзгерту | ||
4.3.8.4 септіктер және жекеше/көпше түрлері бойынша есімдіктерді өзгерту, сөз алды қосымшалары бар/жоқ есімдіктерді пайдалана отырып, сөз тіркестері мен сөйлемдер құрастыру | |||
3. 3.8.5 етістік шағын анықтау және оларды өткен шақта өзгерту | 4.3.8.5 етістікті шақтары, (жекеше/ көпше түрде) бойынша өзгерту | ||
4.3.8.6 бестен отызға дейінгі сан есімдерді жазу барысында дұрыс қолдану | |||
3.3.8.6 интонация және айтылу мақсаты бойынша сөйлемдерді ажырату және қолдану, сөйлемнің тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелерін анықтау | 4.3.8.7 үлгі бойынша сөйлем құрастыру, сөйлемді тарату, бірыңғай мүшелері бар сөйлемдер | ||
3.3.8.7 сөйлемнің тұрлаулы (бастауыш пен баяндауыш) және тұрлаусыз (түрлерге бөлмей) мүшелерін ажырату, оларға сұрақ қою | 4.3.8.8 сөйлемнің тұрлаулы (бастауыш пен баяндауыш) және тұрлаусыз (анықтауыш, толықтауыш, пысықтауыш) мүшелерін ажырату, оларға сұрақ қою | ||
3.9 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 2.3.9.1 хабарлы, сұраулы және лепті сөйлемдер соңына тыныс белгілерін қою | 3.3.9.1 интонация және айтылу мақсатына қарай сөйлем соңында тыныс белгілерін қолдану | 4.3.9.1 қарым-қатынас жасау барысында интонациямен байланысқан сөйлемнің бірыңғай мүшелеріндегі тыныс белгілерін қою |
3.3.9.2 газет, журнал, кітап, фильм атауларын білдіретін жалқы есімдерді жазуда тырнақшаларды қолдану | 4.3.9.2 диалогті жазу ережесін (репликалар арасындағы автордың сөзінсіз) қолдану | ||
13. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
14. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту орыс тілінде)
1) 2-сынып
Бөлім/ ортақ тақырып | Тыңдалым және айтылым | Оқылым | Жазылым |
1-тоқсан | |||
Өзім туралы | 2.1.1.1 тыңдалған ақпарат бойынша жабық сұрақтарға жауап беру, мұғалім көмегімен тірек сөздерді анықтау, белгілеу; 2.1.3.1 тақырып және тірек сөздер негізінде ақпарат мазмұнын болжамдау; 2.1.5.1 берілген және білім алушыны қызықтыратын тақырыпқа тірек сөздер негізінде негізгі ойды және тақырыпты ашу арқылы монологтік пікір құрастыру | 2.2.1.1 мұғалім көмегімен мәтіннің құрылымдық компоненттерін анықтау, оны бөліктерге бөлу; 2.2.6.1 әңгімелеу, сипаттау мәтіндерін келесі параметрлер бойынша салыстыру: тақырып, негізгі ой (мағына), мәтін түрі, тірек сөздер (мұғалім көмегімен) |
2.3.1.1 берілген тақырып бойынша хабарлы мәтін, ойыншықтың/жануардың/табиғат нысандарының (таңдау бойынша) қысқаша сипаттау мәтінін құрастыру; 2.3.6.1 бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап, оларды дәптерде тар жолға байланыстырып көлбеу және таза жазу; |
Менің отбасым және достарым | 2.1.2.1 тыңдалған мәтіннен автордың нені айтқысы келгендігін/(тірек сөздерді қолдану арқылы) бізді не нәрсеге сендіргісі келгендігін анықтау; 2.1.3.1 тақырып және тірек сөздер негізінде ақпарат мазмұнын болжамдау; 2.1.4.1 өз ойын айту және өзгелердің пікірлерін тыңдау арқылы диалогке қатысу; 2.1.6.1 сөздерді дұрыс айту: қиын екпінді, "чт", "чн", "щн" "гк", "гч" тіркескен, шет тілінен енген сөздер | 2.2.3.1 оқылған мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру, тірек сөздерге сүйене отырып, сұрақтар құрастыру; 2.2.4.2 көркемдік және көркемдік емес мәтіндерді (тақпақ, әңгіме, ғылыми-танымдық мәтін) анықтау |
2.3.1.2 көркемдік стиль ерекшеліктері негізінде (мұғалім көмегімен) шағын (әңгіме) мәтін құрастыру; |
2-тоқсан | |||
Менің мектебім |
2. 1. 1. 1 тыңдалған ақпарат бойынша жабық сұрақтарға жауап беру, мұғалім көмегімен тірек сөздерді анықтау, белгілеу; 2. 1. 3. 1 тақырып және тірек сөздер негізінде ақпарат мазмұнын болжамдау; | 2.2.5.1 берілген тақырыпқа екі дереккөз (сөздіктер, анықтамалықтар, балалар энциклопедиясы, балаларға арналған танымдық журналдар) бойынша ақпарат табу (мұғалімнің көмегімен) |
2. 3. 1. 1 берілген тақырып бойынша хабарлы мәтін, ойыншықтың/жануардың/ табиғат нысандарының (таңдау бойынша) қысқаша сипаттау мәтінін құрастыру; |
Менің туған өлкем |
2. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен автордың нені айтқысы келгендігін/(тірек сөздерді қолдану арқылы) бізді не нәрсеге сендіргісі келгендігін анықтау; |
2.2.4.2 көркемдік және көркемдік емес мәтіндерді (тақпақ, әңгіме, ғылыми-танымдық мәтін) анықтау; |
2. 3. 1. 2 көркемдік стиль ерекшеліктері негізінде (мұғалім көмегімен) шағын (әңгіме) мәтін құрастыру; |
3-тоқсан | |||
Дені саудың жаны сау | 2.1.3.1 тақырып және тірек сөздер негізінде ақпарат мазмұнын болжамдау; 2.1.5.1 берілген және білім алушыны қызықтыратын тақырыпқа тірек сөздер негізінде негізгі ойды және тақырыпты ашу арқылы монологтік пікір құрастыру | 2.2.1.1 мұғалім көмегімен мәтіннің құрылымдық компоненттерін анықтау, оны бөліктерге бөлу 2.2.2.1 мағынасы ұқсас және қарама-қарсы сөздерді ажырату және олардың мәтіндегі рөлін түсіну; 2.2.4.2 көркемдік және көркемдік емес мәтіндерді (тақпақ, әңгіме, ғылыми-танымдық мәтін) анықтау |
2.3.1.2 көркемдік стиль ерекшеліктері негізінде (мұғалім көмегімен) шағын (әңгіме) мәтін құрастыру; |
Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті |
2.1.2.1 тыңдалған ақпараттан автордың нені айтқысы келгендігін/(тірек сөздерді қолдану арқылы) бізді не нәрсеге сендіргісі келгендігін анықтау; |
2.2.2.1 мағынасы ұқсас және қарама-қарсы сөздерді ажырату және олардың мәтіндегі рөлін түсіну; |
2.3.2.1 жоспар және тірек сөздер бойынша берілген тақырып негізінде қысқаша мәтіндер құрастыру және жазу (мұғалім көмегімен); |
4-тоқсан | |||
Қоршаған орта |
2.1.3.1 тақырып және тірек сөздер негізінде ақпарат мазмұнын болжамдау; |
2.2.4.1 мұғалім көмегімен мәтін түрлерін анықтау: әңгімелеу, сипаттау мәтіндері; |
2.3.3.1 тірек сөздер және сұрақтар көмегімен мазмұнды беру; |
Саяхаттау |
2.1.5.1 берілген және білім алушыны қызықтыратын тақырыпқа тірек сөздер негізінде негізгі ойды және тақырыпты ашу арқылы монологтік пікір құрастыру; | 2.2.2.1 мағынасы ұқсас және қарама-қарсы сөздерді ажырату және олардың мәтіндегі рөлін түсіну; 2.2.6.1 келесі параметрлер бойынша әңгімелеу, сипаттау мәтіндері салыстыру: тақырып, негізгі ой, түрі, тірек сөздер (мұғалім көмегімен) |
2.3.2.1 жоспар және тірек сөздер бойынша берілген тақырып негізінде қысқаша мәтіндер құрастыру және жазу (мұғалім көмегімен); |
2) 3-сынып
1-тоқсан | |||
Тірі табиғат | 3.1.1.1 тыңдалған ақпараттар бойынша ашық және жабық сұрақтарға жауап беру, негізгі сәттерді анықтау, белгілеу; 3.1.4.1 өз сөзін тілдік нормаларды сақтай отырып, мақсаттарға, шарттарға, уақытқа, жағдайға сәйкес жоспарлау арқылы диалогқа қатысу |
3.2.1.1 шешуші сәттерді ескере отырып, түрлі типтегі (әңгімелеу, сипаттау) мәтіндердің құрылымдық компоненттерін анықтау; |
3.3.1.1* бақылау бойынша берілген тақырыптардың хабарлы мәтінін, суреттерден алынған репродукциялардың мәтіндік сипаттамасын жасау; |
Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен |
3.1.4.1 өз сөзін тілдік нормаларды сақтай отырып, мақсаттарға, шарттарға, уақытқа, жағдайға сәйкес жоспарлау арқылы диалогке қатысу; |
3.2.3.1 оқылған мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру, шешуші сәттерге/ сөздерге сүйене отырып, сұрақтар құрастыру; | 3.3.1.2 ерекшеліктері негізінде бейкөркем (жазба, өмірбаян, анықтама, хабарландыру, жарнама) мәтіндерді құрастыру; 3.3.7.1 жуан және жіңішкелік белгілері бар сөздерді жазу және тасымалдау; 3.3.7.2* сөз формасын өзгерту және бір түбірлі сөздерді іріктеп алу арқылы сөз түбіріндегі екпінсіз дауыстыларды табу және тексеру, сөздердің маңызды бөліктерін ажырату; 3.3.7.3* сөз түбіріндегі (тексерілетін) тексерілмейтін екпінсіз дауыстыларды жазу барысында белгілеу; 3.3.7.4* сөз түбіріндегі қосарланған қатаң/ұяң, жуан/жіңішке, айтылмайтын/қосарланған дауыссыздарды белгілеу, оларды тексеру жолдарын пайдалану |
2-тоқсан | |||
Уақыт | 3.1.2.1 маңызды сәттерге сүйене отырып, айтылған пікірдің тақырыбын, негізгі ойын анықтау; 3.1.4.1 тілдік нормаларды сақтай отырып, өз сөзін мақсаттарға, шарттарға, уақытқа, жағдайға сәйкес жоспарлау арқылы диалогқа қатысу | 3.2.2.1* синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді (терминсіз), бірмағыналы және көпмағыналы сөздерді, тұрақты сөз тіркестерін ажырату және оларды сөйлеу барысында қолдану, мәнмәтіндегі сөздердің тура және ауыспалы мағынасын түсіну; 3.2.4.2 ерекшеліктері бойынша көркемдік, бейкөркем мәтіндерді (әңгіме, ғылыми-танымдық мәтін, жазба, өмірбаян, хабарландыру, жарнама) анықтау |
3.3.2.1 тірек сөздер, дайын және ұжымдық құрастырылған жоспар бойынша берілген тақырып негізінде мәтіндер құрастыру және жазу; |
Архитектура | 3.1.5.1 шешуші сөздер/сәттер және тірек жоспар негізінде монологтік пікір құрастыру; 3.1.6.1 сөздердің айтылу ережесін сақтау: -ого, -его жалғаулары бар; шет тілінен енген, күрделі дыбыс тіркесі бар сөздер | 3.2.4.1 мәтін түрін анықтау – ерекшеліктері бойынша әңгімелеу, сипаттау мәтіндері; 3.2.5.1 берілген тақырыпқа екі дереккөз (сөздіктер, анықтамалықтар, балалар энциклопедиясы, балаларға арналған танымдық журналдар) бойынша ақпарат табу, негізгі және қосалқы ақпаратты бөлу |
3.3.7.3 сөз түбіріндегі (тексерілетін) тексерілмейтін екпінсіз дауыстыларды жазу барысында белгілеу; 3.3.7.4* сөз түбіріндегі қосарланған қатаң/ұяң, жуан/жіңішке, айтылмайтын/қосарланған дауыссыздарды белгілеу, оларды тексеру жолдарын пайдалану; 3.3.7.5* -оньк-, -еньк-, -ушк-, -юшк-, -ик-, -ек-, -Ұнок-, -онок- жұрнақтарының көмегімен сөздерді жазу және оларды сөйлеу барысында қолдану; |
3-тоқсан | |||
Өнер |
3.1.2.1 маңызды сәттерге сүйене отырып, айтылған пікірдің тақырыбын, негізгі ойын анықтау; 3.1.3.1 тақырып/сурет/ негізінде ақпарат мазмұнын болжамдау (мұғалімнің көмегімен); |
3.2.1.1 шешуші сәттерді ескере отырып, түрлі типтегі (әңгімелеу, сипаттау) мәтіндердің құрылымдық компоненттерін анықтау; |
3.3.7.9 жалқы зат есімдерді бас әріппен жазу; 3.3.7.10 зат есімдер соңында ь белгісін (соңында ызың дыбысы бар зат есім) жазу; |
Атақты тұлғалар | 3.1.1.1 тыңдалған ақпараттар бойынша ашық және жабық сұрақтарға жауап беру, негізгі сәттерді анықтау, белгілеу; 3.1.3.1 тақырып/сурет/ негізінде ақпарат мазмұнын болжамдау (мұғалімнің көмегімен); 3.1.4.1 тілдік нормаларды сақтай отырып, өз сөзін мақсаттарға, шарттарға, уақытқа, жағдайға сәйкес жоспарлау арқылы диалогке қатысу |
3.2.4.1 мәтін түрін анықтау – ерекшеліктері бойынша әңгімелеу, сипаттау мәтіндері; |
3.3.4.1 сызба/графика/ кесте/суреттерді қолдану арқылы мәтіндер (хаттар, жазбалар, хабарландыру, жарнама) құрастыру; |
4-тоқсан | |||
Су – тіршілік көзі |
3.1.2.1 маңызды сәттерге сүйене отырып, айтылған пікірдің тақырыбын, негізгі ойын анықтау; |
3.2.4.2 ерекшеліктері бойынша көркемдік, бейкөркем мәтіндерді (әңгіме, ғылыми-танымдық мәтін, жазба, өмірбаян, хабарландыру, жарнама) анықтау; |
3.3.8.1 зат есімдерді, сын есімдерді, етістіктерді, үстеуді, көмекші сөздерді ажырату, олардың сөйлемдегі рөлін анықтау; |
Демалыс мәдениеті. Мерекелер | 3.1.4.1 тілдік нормаларды сақтай отырып, өз сөзін мақсаттарға, шарттарға, уақытқа, жағдайға сәйкес жоспарлау арқылы диалогке қатысу; 3.1.5.1 шешуші сөздер/сәттер және тірек жоспар негізінде монологтік пікір құрастыру |
3.2.1.1 шешуші сәттерді ескере отырып, түрлі типтегі (әңгімелеу, сипаттау) мәтіндердің құрылымдық компоненттерін анықтау; | 3.3.1.2 ерекшеліктері негізінде бейкөркем (жазба, өмірбаян, анықтама, хабарландыру, жарнама) мәтіндерді құрастыру; 3.3.3.1 мәтін немесе оның бөлімдерінің мазмұнын беру |
3) 4-сынып
1-тоқсан | |||
Менің отаным – Қазақстан |
4.1.1.1 тыңдалған ақпараттар бойынша өз жазбалары негізінде оларды тарату арқылы пікір қалыптастыру; |
4.2.1.1 түрлі типтегі (әңгімелеу, сипаттау, пайымдау) мәтіндердің құрылымдық компоненттерін анықтау және оларды негіздеу; |
4.3.1.1* портреттің мәтіндік сипаттамасын, өз тәжірибесінен берілген тақырыпқа хабарлы, пайымдау мәтінін құрастыру; 4.3.6.1 каллиграфиялық дағдыларды жетілдіру: бас және кіші әріптердің ұзындығын, енін және көлбеу орналасуын және байланыстарын сақтау; |
Құндылықтар |
4.1.2.1 фактілермен дәлелдеу арқылы айтылған пікірдің тақырыбын, негізгі ойын анықтау; |
4.2.2.1 мәтіннен синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді, бірмағыналы және көпмағыналы сөздерді, фразеологизмдерді анықтау, олардың мәтіндегі рөлін түсіну және сөйлеу барысында қолдану, мәнмәтінге сүйене отырып, сөздердің тура және ауыспалы мағынасын түсіну; |
4.3.4.1 сызбаларды/ диаграммаларды/кестелерді қолдана отырып, ақпаратты ұсыну процесінде негізгі ой мен тақырыпты дәлелдеп ашу арқылы мәтіндер (мақала/жаңалықтар/ аңдатпа) құрастыру; |
2-тоқсан | |||
Мәдени мұра |
4.1.5.1 өздігінен әзірленген жоспар және көрнекті материалдарды пайдалану арқылы монологтік пікір құрастыру; |
4.2.2.1 мәтіннен синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді, бірмағыналы және көпмағыналы сөздерді, фразеологизмдерді анықтау, олардың мәтіндегі рөлін түсіну және сөйлеу барысында қолдану, мәнмәтінге сүйене отырып, сөздердің тура және ауыспалы мағынасын түсіну; |
4.3.7.3 1,2,3-жақтағы зат есімдердің септелу барысындағы септік жалғауларын жазу; |
Мамандықтар әлемі | 4.1.3.1 тақырып/ диаграмма/сызба/ кесте бойынша өз ойын негіздеу арқылы ақпарат мазмұнын болжамдау; 4.1.4.1 тілдік нормаларды сақтай отырып, талқыланып жатқан тақырып бойынша диалогке/пікірталасқа қатысу, диалогті жүргізудің түрлі әдістерін түсіну |
4.2.3.1 түсінік пен жауапты нақтылау мақсатында мәтін мазмұны бойынша өз көзқарасын және түсінігін қамтитын, сұрақтар мен жауаптар құрастыру; |
4.3.8.1 маңызды белгілер негізінде зат есімдерді, сын есімдерді, етістіктерді, есімдіктерді, сан есімдерді, үстеуді ажырату және олардың сөйлемдегі рөлін анықтау; |
3-тоқсан | |||
Табиғи құбылыстар | 4.1.2.1 фактілермен дәлелдеу арқылы айтылған пікірдің тақырыбын, негізгі ойын анықтау; 4.1.5.1 өздігінен әзірленген жоспар және көрнекті материалдарды пайдалану арқылы монологтік пікір құрастыру; 4.1.6.1 атау, ілік септіктеріндегі зат есімдердегі, өткен шақтағы етістіктердегі екпінді қою ережесін қолдану |
4.2.2.1 мәтіннен синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді, бірмағыналы және көпмағыналы сөздерді, фразеологизмдерді анықтау, олардың мәтіндегі рөлін түсіну және сөйлеу барысында қолдану, мәнмәтінге сүйене отырып, сөздердің тура және ауыспалы мағынасын түсіну; |
4.3.7.6 бестен отызға, жүз мыңға дейінгі есептік сан есімдерді; біріншіден отызыншы, жүзіншіге дейінгі реттік сан есімдерді жазу; |
Қоршаған ортаны қорғау |
4.1.1.1 тыңдалған ақпараттар бойынша өз жазбалары негізінде оларды тарату арқылы пікір қалыптастыру; |
4.2.1.1 түрлі типтегі (әңгімелеу, сипаттау, пайымдау) мәтіндердің құрылымдық компоненттерін анықтау және оларды негіздеу; |
4.3.1.2 ерекшеліктері негізінде бейкөркем (мақала, жазба, мінездеме, сұхбат, нұсқаулық, жарнама, интервью, өтініш, хабарландыру) мәтіндерді құрастыру; |
4-тоқсан | |||
Ғарышқа саяхат |
4.1.1.1 тыңдалған ақпараттар бойынша өз жазбалары негізінде оларды тарату арқылы пікір қалыптастыру; |
4.2.3.1 түсінік пен жауапты нақтылау мақсатында мәтін мазмұны бойынша өз көзқарасын және түсінігін қамтитын, сұрақтар мен жауаптар құрастыру; |
4.3.8.1 маңызды белгілер негізінде зат есімдерді, сын есімдерді, етістіктерді, есімдіктерді, сан есімдерді, үстеуді ажырату және олардың сөйлемдегі рөлін анықтау; |
Болашаққа саяхат | 4.1.3.1 тақырып/диаграмма/сызба/кесте бойынша өз ойын негіздеу арқылы ақпарат мазмұнын болжамдау; 4.1.6.1 атау, ілік септіктеріндегі зат есімдердегі, өткен шақтағы етістіктердегі екпінді қою ережесін қолдану |
4.2.1.1 түрлі типтегі (әңгімелеу, сипаттау, пайымдау) мәтіндердің құрылымдық компоненттерін анықтау және оларды негіздеу; |
4.3.1.1 портреттің мәтіндік сипаттамасын, өз тәжірибесінен берілген тақырыпқа хабарлы, пайымдау мәтінін құрастыру; 4.3.1.2 ерекшеліктері негізінде бейкөркем (мақала, жазба, мінездеме, сұхбат, нұсқаулық, жарнама, интервью, өтініш, хабарландыру) мәтіндерді құрастыру; |
Ескерту:
1) оқыту міндеттері бір тоқсан шеңберінде сөйлеу қызметінің түрлері бойынша біріктіріледі;
2) "*" түрінде белгіленген оқыту мақсаттарынының бөлігі жүзеге асырылады.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 15-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Әдебиеттік оқу" пәнінің оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнін оқытудың мақсаты – балалардың өнерін, өнер арқылы дамыту, өнермен байланыста болу қажеттілігін тәрбиелеу, білім алушыны әдебиет әлеміне енгізу және оны адамзаттың рухани тәжірибесімен қамтамасыз ету, білім алушылардың функционалдық сауаттылық дағдыларын оқу барысында қалыптастыру.
3. Бастауыш мектептегі пәндерді зерттеу мақсатына жету үшін келесі практикалық мәселелер шешіледі:
1) оқырмандық мүдделерін, эстетикалық сезімін және білім алушылардың көркемдік талғамымен олардың оқуға деген қажеттіліктерін қалыптастыруға қолайлы жағдайлар жасау;
2) оқу және сөйлеу дағдыларының жүйесін қалыптастыру;
3) бастапқы әдеби және сөйлеу білімдерін қалыптастыру;
4) әртүрлі жанрлардағы көркемдік шығармаларды талдау әдістерін және әртүрлі стильдермен жұмыс жасау әдістеріне үйрету;
5) шығармашылық қабілеттерін дамыту;
6) білім алушының көкжиектерін кеңейту, бастауыш сынып білім алушыларына арналған классикалық және қазіргі заманғы көркем және ғылыми танымдық әдебиеттің ең үздік жұмыстарымен таныстыру;
7) толыққанды оқу дағдыларын жетілдіру (дұрыс, еркін сөйлеу, хабардарлық және мәнерлілік);
8) әдеби туындыларды өз бетімен оқу арқылы тұрақты оқырмандық қызығушылығының қалыптасуына;
9) гуманистік дүниетанымның қалыптасуы, білім алушылардың интеллектуалды және рухани әлемінің қалыптасуы, "Мәңгілік Ел" ұлттық идеясына негізделген ұлттық және жалпыға ортақ құндылықтарға қатысу.
4. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлікте дамуы білім алушылар бойында білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек және шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойына білім" сияқты негізгі құндылықтарын дарыту, бойына сіңіруі үшін негіз болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушылардың оның мінез-құлқы мен күнделікті іс-әрекетін ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдарлары бола алады.
2-тарау "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 2-параграф. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мазмұны
6. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 3-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 4-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. Оқу дағдыларын қалыптастырудың нормалары:
1) оқу дағдыларын сыныптар бойынша қалыптастырудың міндетті деңгейі: 2-сыныпта бірінші жартыжылдығында – 40-50 сөз, екінші жартысында – 50-60 сөз, 3-сыныптың бірінші жартыжылдығында – 60-70 сөз, екінші жартысында – 70-80 сөз, 4-сыныпта бірінші жарты жылдығында – 80-90 сөз, екінші жартысында-90-105 сөз;
2) оқу дағдыларын сыныптар бойынша қалыптастырудың мүмкіндік деңгейі: 2-сыныпта бірінші жартыжылдықта – 50-60 сөз, екінші жартысында – 60-70 сөз, 3-сыныпта бірінші жартыжылдықта – 70-80 сөз, екінші жартысында – 80-90 сөз, 4-сыныпта бірінші жартыжылдықта – 90-100 сөз, екінші жартысында-100-120 сөз. Көмекші сөздер, шылаулар, одағай сөздер жеке сөз ретінде қарастырылады.
8. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) оқытылатын шығармалар: В. Драгунский. Әңгімелер, Б. Ысқақов. "Люблю я мчаться с ветерком...", В. Осеева. Әңгімелер, И. Бунин. "Детство", В.Катаев. "Дудочка и кувшинчик", В. Головкиннің. Әңгімелер, А.В. Раскин. "Как папа был маленьким", И Пивоварова. "Один за всех и все за одного", Б.Заходер. "Мы – друзья", С.Есенин. "Бабушкины сказки", Д. Жұмагелдинов. "Еркегали – мальчик-озорник", М. Зощенко. "Бабушкин подарок", М. Әйімбетов. "Солнце на ладони", С. Сейітов. "Наш ата", С. Михалков. "Как познаются друзья", В. Головкин. "Настоящая дружба", Э. Хоггард. "Мафин и его веселые друзья", С. Могилевская. "Восемь голубых дорожек", М.Қабанбаев. "Сам пропадай, а товарища выручай", К. Тангрыкулиев. "Верблюд и мальчик", А. Тажибаева. "Малютка верблюжонок", А.С. Пушкин. "Няне", А. Н. Толстой. "Золотой ключик, или Приключения Буратино", Э.Успенский. "Дядя Федор идет в школу", М. Абылкасымова. "Родная земля", М. Алимбаев. "Родник земли родной", У.Турманжанов. "Родина", Т. Айбергенов. "Моя Республика", С. Сейфуллин. "Родная земля", "В нашем краю", Д. Досжанов. "Родник", М. Ауэзов. "Степной пейзаж", "Возвращение", М. Пришвин. "Моя Родина", "Ребята и утята", Г. Ладонщиков. "Родная земля", Л. Толстой. "Какая бывает роса на траве", В. Драгунский. "Третье место в стиле баттерфляй", А. Мальцев. "Моя тренировка", "Бегущий человек", В. Пахомов. "Легкая атлетика", А. Монвиж-Монтвид. "Мой стиль плавания", "Прыжок в воду", О. Нагорнов. "О хоккее и рыцаре", Ирис Ревю. "Волшебные лыжи", А. Барто. "Зарядка", М. Пляцковский. "Как Чернобурчик в футбол играл", "Мышонок Крошка выходит на лед", Ю. Маркова. "Футболист", Ю. Шалева. Сказка "Друзья здоровья", Әлем халықтарының ертегілері, С. Сейфуллин. "Кокшетау", В. Берестов. "Честное гусеничное", Л. Фадеева. "Окружающая среда", Хилья Сулла Тавасшерна. "Ручей", Г. Снегирев. "Чудесная лодка", В. Бианки. "Синичкин календарь", Е. Пермяк. "Одуванчики", Л. Чарская. "Не рви цветов, не надо", В. Чаплина. "Хитрые вороны", "Лесная кормушка", Г. Сапгир. "Леса-чудеса", Ю. Коваль. "Фарфоровые колокольчики", "Воздушный барашек", М. Мырзалиев. "Мечта", Я. Аким. "Наша планета", Е. Карганова. "Мы хотим, чтоб птицы пели", В. Бианки. "Как мышонок попал в мореплаватели", "Как муравьишка домой спешил", А. Масс. "Прогулка под дождҰм", А. Иванов. "Как Хома куда-то ходил", С. Козлов. "Ежик в тумане", "Ежик и море", Әлем халықтарының ертегілері. Ауызша халық өнерінің шағын жанрлары. Қажет болған жағдайда білім алушылар дайындық дәрежесіне байланысты басқа да әдеби шығармалар білім алушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес келетін мұғалімнің таңдауы бойынша тізімге енгізіледі;
2) 1-бөлім. "Тыңдалым және айтылым": қарапайым сұрақтарға жауап беру; еркін және нақты жауап беру; сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді пайдалану; тақырып бойынша болжам жасау және бастау; коммерциялық емес байланыс құралдарын пайдалану; тірек сөздерді қолдану; өз идеясын, сезімін, ойын білдіру;
3) 2-бөлім. "Оқылым": дауыстап оқу, түсінікті және мәнерлеп оқу, рөлдерге бөліп оқу; өзіндік оқу, іздеу, кіріспе оқу; қарапайым, түсініктегі сұрақтарды қалыптастыру; мәтіннен, үзіндіге ұқсас сұрақтарға жауаптар табу; мәтіннің тақырыбы мен негізгі идеясын анықтау; халық ауыз әдебиеті өнерінің, ертегідегі, шағын жанрдағы туындылардың жанрлық ерекшеліктерін анықтау; кейіпкерді суреттеу, оның әрекеттерін бағалау; дербестік, эпитеттер және олардың рөлін салыстыру; кейіпкер әрекеттеріндегі өзгерістерді анықтау; суреттерде, мультфильмдерде бейнеленген өнер туындысындағы эпизодты салыстыру; жинақтардан, анықтамалық материалдардан қосымша ақпарат алу; кестеден алынған ақпаратты пайдалану;
4) 3-бөлім. "Жазылым": оқиғалар тізбегіне негізделген жоспарды құру; жұмысты бөлімдерге бөлу; жұмбақ, ертегілер мен санамақ, тақпақтар үлгісіне негізделген, жазу немесе дайын рифмдерде пайдалану; каллиграфия, суреттер, қосымшалар, фотосуреттер арқылы шығармашылық жұмыс жазу; лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктерді, емле және пунктуация қателерін түзету.
9. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) оқытылатын шығармалар: Н. Сладков. Рассказы, М. М. Пришвин. "Рассказы о природе", И. И. Акимушкин. "Кто без крыльев летает?", В. В. Бианки. "Мышонок Пик", "Музыкант", С. Я. Маршак. "В лесу над росистой поляной", "Двенадцать месяцев", "Круглый год", М. Алимбаев. "Глаза голубые земли", А. Дуйсенбиев. "Зима в лесу", Г. Снегирев. Рассказы, С. Муканов. "Родная степь", "Дружба". По Н. Богданову, С. Козлов. "Однажды в солнечный день", В. Маяковский. "Что такое хорошо и что такое плохо", В. Осеева. "До первого дождя", "Почему?", Г. Остер. "Вредные советы", Г. Х. Андерсен. "Гадкий утенок", В. Гауф. "Карлик Нос", Г. Троепольский. "Прощание с другом", Б. Сокпакбаев. "Меня зовут Кожа" (глава на выбор по изучаемой теме), И. Крылов. "Лебедь, Щука и Рак", "Ворона и лисица", "Квартет", "Стрекоза и муравей", Е. Шварц. "Сказка о потерянном времени", А. Введенский. "Когда я вырасту большой", Я. и В. Гримм. "Время жизни", "Бременские музыканты", "Домик в лесу". В. Голышкин. "Солнечные часы", А. Волков. "Волшебник Изумрудного города", Ф. Баум. "Волшебник страны Оз", М. Либин. "О том, как гном покинул дом", В.Ф. Одоевский. "Городок в табакерке", Я. Аким. "Разноцветные дома", К. Нефедова. "Дом, какой он", А. Кравченко. "Здравствуй, лошадь!", С. Михалков. "Слон-живописец", С. Козлов. "Удивительная бочка", "Ежикина скрипка", Ю. Коринец. "Волшебное письмо", О. Мандельштам. "Рояль", К. Паустовский. "Корзина с еловыми шишками", В. Короленко. "Слепой музыкант", Б. Екимов. "Музыка старого дома", С. Алексеев. "Рассказы о Суворове" (1 рассказ по выбору), Мухтар Кул-Мухаммед. "Аль-Фараби", В. Воскобойников. "Когда Ньютон был маленьким", "Когда царь ПҰтр был маленьким", "Когда Эдисон был маленьким", С. Ханахмедович. "Легенда об Архимеде", С. Бабенко "Верблюжий камень", М. Зощенко. "Великие путешественники", С. Голицын. "В поход! В поход! В поход!", Г. Сапгир. "Леса-чудеса", О. Уайльд. "День рождения Инфанты", В. Драгунский. "Девочка на шаре", "Кот в сапогах", Э. Успенский. "Три мушкетера", В. Сутеев. "Петя и Красная шапочка", Әлем халықтарының ертегілері. Қажет болған жағдайда білім алушылардың дайындық дәрежесі мен жас ерекшеліктеріне байланысты басқа да әдеби шығармаларды мұғалім өзі таңдауы бойынша тізімге енгізеді;
2) 1-бөлім "Тыңдалым және айтылым": қарапайым сұрақтарға жауап беру; еркін түрдегі нақты әңгімелеу; жоспарға сәйкес мазмұндау; кейіпкерлер мен оқиғаларды мазмұнға сай сипаттау; ертегілерден мақал-мәтелдер мен нақыл сөздерді қолдану; вербальды емес қарым-қатынас; сурет, көріністермен, фотосуреттер, суреттерді көрсету арқылы сөйлеу дағдысын дамыту; өзінің идеясын, сезімін, ойын білдіреді; көркем әдеби құралдарды қолдану;
3) 2-бөлім. "Оқылым": дауыстап, еркін, саналы және көркем сөзді, рөлдер бойынша оқу; жазбаларды белілеу арқылы оқу; шығармашылыққа бағалау сұрақтарын қалыптастыру, сұрақтарға жауаптар дайындау. шығарманың тақырыбы мен негізгі идеясын анықтау; халықтық және әдеби ертегілер, әңгімелерін, өлеңдерінің жанрлық ерекшеліктерін анықтау; кейіпкерге мінездеме жасау тәсілдері (портреті, кейіпкер іс-әрекеті, сөйлеуі, бет әлпеті, қимылдар); кейіпкердің іс-әрекеттерін бағалау; басты кейіпкерлердің әр түрлі жағдайдағы іс-әректімен мінез-құлқын салыстыру; суреттерде, мультфильмдерде, музыкада бейнелеу, өнер туындысын эпизодтарымен салыстыру; алынған ақпаратты сызба түрінде көрсету;
4) 3-бөлiм "Жазылым": оқиғалар тізбегіне негізделген жоспарды құру; шығарманы бөлікке бөлу; әртүрлі жанрға шығармашылық жұмыс жазу, кейіпкерге хат, әңгіме, ертегі; шығармашылық жұмысты постер, жоба, жарнама, белгілеу арқылы қорғау; лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктерді, емле және пунктуация қателерін түзету.
10. "Әдебиеттік оқу" пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) оқытылатын шығармалар: В. Запуниди. "Родина моя – Казахстан!", Н. Матвеева. "Казахстан, О! Казахстан", Н. Лушникова. "Я – дочь казахского народа", М. Зверев. "Осень в Казахстане", С. Муканов. "Перед восходом солнца", "Ер Таргын" (казахский героический эпос), "Байтерек – древо жизни" (тюркская легенда), "Черный бура Ойлыбая" (казахская легенда по О. Сарсенбаеву), "Справедливость" (притча), Р. Киплинг. "Владей собой среди толпы смятенной", А. С. Пушкин. "Сказка о мҰртвой царевне и семи богатырях", С. Устинович. "Лебединая дружба", В. Драгунский. "Арбузный переулок", В. Осеева. "Волшебное слово", М. Зощенко. "Не надо врать", О. Уайльд. "Мальчик-звезда", В. Железняков. "Чучело", А. Платонов. "Разноцветная бабочка", Е. Пермяк. "Пичугин мост", "Сердце матери". По Д. Досжанову, С. Михалков. "Дальновидная сорока", М. Пришвин. "Старый гриб", "Белая радуга", "Кем быть? Путешествие по профессиям" (по выбору), "Легенда о Жеке-батыре", "Илья Муромец и Соловей-разбойник", "Илья Муромец и Святогор", "Бой Ер-Таргына с Домбаулом" ("Ер-Тарғын" ерлік эпосының үзіндісі"), "Геракл освобождает Прометея", "Легенда о домбре",А. П. Чехов. "Скрипка Ротшильда", "Робин Гуд" (английская легенда), Ежелгі Греция жайлы аңыз. "Дедал и Икар", "Об аргонавтах", Е. Елубаев. "Легенда о ласточке", Л. Скребцова. "Чудесный парикмахер", В. Маяковский. "Кем быть?", Д. Родари. "Чем пахнут ремесла?", А. Раскин. "Как папа выбирал профессию", А.М. Марьянин. "Работа есть работа", Мамандықтар туралы әңгімелер (таңдау бойынша), Э. Успенский. "Бизнес крокодила Гены" ("Простоквашинск и его жители" 1-тарау), Е. Амбросова. "Такие нужные люди" (рассказы по выбору), А. Шынбатыров. "Урок чуткости", Я. және В. Гримм. "Храбрый портной", К. Нефедова. "Дом, какой он", М. Пришвин. "Белая радуга", И. Пивоварова. "Весенний дождь", Т. Домаренок. "Лесная гроза", Н. Некрасов. "Дедушка Мазай и зайцы", Ф. Тютчев. "Весенняя гроза", С. Козлов. "Серый дождик затяжной", Г. Ильина. "Профессии Ветров", С. Олексяк. "Природные явления", Л. Толстой. "Какая бывает роса на траве", "Гроза в лесу", Т. Шорыгина. "Восход солнца", "Закат солнца", "Ледоход", "Листопад", "Молния", "Радуга", "Дождь", И. Пивоварова. "День защиты природы", А. Ершов. "О защите природы", В. Астафьев. "Царь-рыба", В. Распутин. "Пожар", С. Торайгыров. "Я стану человеком", А. Риис. "Про Сарли, черепаху с Большого Барьерного рифа", И. Тургенев. "Перепелка", А. Сван. "Бельчонок и елочка", Ж. Верн. Главы из произведений "Из пушки на Луну", "Вокруг Луны", "С Земли на Луну", "Вверх дном", "Гектор Сервадак", "Путешествие к центру Земли", Ю. Гагарин. "Дорога в космос" (кітаптан үзінділер), А. Леонов. "Я выхожу в космос", Ю. Афонин. "Из другого мира", А. де Сент-Экзюпери. "Маленький принц" (жеке тараулар), Р. Ингпен. "Волшебная карусель", Е. Велтистов. "Электроник – мальчик из чемодана", "Миллион и один день каникул", К. Булычев. "Путешествие Алисы", "Алиса в стране загадок". Қажет болған жағдайда білім алушылардың дайындық дәрежесіне байланысты басқа да әдеби шығармалар білім алушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, мұғалім өз таңдауы бойынша тізімге енгізеді;
2) 1-бөлім "Тыңдалым және айтылым": себеп-қатынас, қатынастарын құбылыстарды, іс-әрекеттерді анықтауға арналған сұрақтарды қалыптастыру; ашық сұрақтарға жауаптар; еркін, қысқа, егжей-тегжейлі және таңдаулы ретинг; шығармашылық ойлау; жұмыстың тақырыбы мен соңғы бөлігін болжау; өлеңдер, әңгімелерден мақал-мәтелдер мен үзінділерді қолдану; коммерциялық емес байланыс құралдары; суреттер, көріністер, фотосуреттер, суреттер, бейнелерді көрсету арқылы сөйлесу; өзінің идеясын, сезімін, ойын білдіру; өмірден алынған ұқсас оқиғалар, материалдармен салыстыру;
3) 2-бөлім. "Оқылым": дауыстап, еркін, саналы және көркем оқу; рөлдер бойынша, таңдаулы түрде оқу, қарау, үйрену, іздеу, аналитика жазбалармен оқу; диаграммаларды жасау, шығармашылық, түсіндірме, бағалау мәселелерін қалыптастыру; сұрақтарға жауаптар; тақырыптың анықтамасы және жұмыстың негізгі идеясы. миф, жанрлық аңыз, әңгіме, әдеби ертегі, әңгіме, поэма, батырлық эпосының жанрлық ерекшеліктерін анықтау; кескін жасау тәсілдері (портрет, кейіпкер, әрекеттер және сөйлеу, бет-әлпеті, қимылдар); автордың кейіпкерге деген көзқарасын анықтау, оның салыстырмалылығы және авторлық бағалау, кейіпкерлердің әрекеттерінің аналогы, контрасты бойынша салыстыру; гипербола, салыстыру, дербестік, эпитет, метафора және олардың рөлі; оқиғаларды және кейіпкерлердің сезімін салыстыру; эпизодтың негізінде жатқан оқиғаларды анықтау және талдау; суреттерде, мультфильмдер, музыка, кинофильмдерде бейнеленген өнер туындысының эпизодын салыстыру; алынған ақпаратты алу және өңдеу; қорытындыларды қалыптастыру; алынған ақпаратты сызба түрінде көрсету;
4) 3-бөлiм "Жазылым": оқиғалар тізбегіне негізделген жоспарды құру; шығармаларды бөлімге бөлу; тақырып: жаңа кейіпкерлерді, жаңа сюжетті қосу арқылы шығармашылық жұмыстарды жазу; фильм, конспект, схема, сұхбат, еске салу, жазбалар, жарнамаларды шығарма түрінде жазу; лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктерді, емле және пунктуация қателерін түзету.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.4 кодында: "1" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
12. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) тыңдалым және айтылым:
Бөлімше (негізгі дағдылар) | Тыңдалым және айтылым бойынша оқу мақсаттары | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
1.1 Тыңдалым, бейне ақпараты ның мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 мазмұн туралы қарапайым сұрақтарға жауап беру | 3.1.1.1 шығарманың маңызды тұстарын анықтау үшін ашық сұрақтар қою және жауап беру | 4.1.1.1 себеп-салдарының қатынастарды, құбылыстарды, іс-әрекеттерді анықтауға және ашық сұрақтарға жауап беруге арналған сұрақтарды қалыптастыру |
1.2 Шығарманы мазмұндау | 2.1.2.1 мәтіннің мазмұнын еркін әңгімелеу немесе дайын жоспар, көрініс бойынша қайта қарау | 3.1.2.1 шығарманың мазмұнын бірлесе құрастырған жоспар бойынша немесе өз сөзімен толық, таңдауына қарай мазмұндау, сахналау | 4.1.2.1 жұмысты еркін немесе мұғалім анықтаған түрде қайта жазу, қысқаша егжей-тегжейлі, іріктеп, шығарманы әңгімелеу, оқиғалармен бетпе-бет келу |
1.3 Шығармада ғы оқиғаны болжау | 2.1.3.1 шығарманың тақырыбы мен үзіндісіне бастапқы бөліміне сүйеніп, оқиғаның соңын болжау | 3.1.3.1 шығармадағы кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне, ондағы оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің дамуын болжау | 4.1.3.1 тақырыптың және соңғы бөлігінің сюжетін әзірлеуді, олардың таңдауының себебін түсіну |
1.4 Тыңдарман ның назарын аударту | 2.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану (мұғалімнің көмегімен) | 3.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, нақыл сөздерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану; 3.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттерді қолдану | 4.1.4.1 өлеңдер, әңгімелерден мақал-мәтелдер мен сөздерді, ауызша емес сөйлеу құралдарын қолдану; 4.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттер қолдану |
1.5 Тыңдалым бейне туралы ақпарат туралы пікір білдіру | 2.1.5.1ақпаратты қабылдау кезінде алынған идеяларын, сезімдерін, ойларын түсіндіру үшін сілтеме сөздерді қолданып, өтініш жасау | 3.1.5.1 идеяларын, сезімдерін, ойларын түсіндіруге, көркемдік-экспрессивті құралдарды қолдануға өтініш жасау | 4.1.5.1өздерінің идеяларын, ой пікірлерін, сезімдерін, көзқарастарын түсіндіруге, өмірдегі оқиғалармен материалдағы ұқсастықты салыстыру |
2) оқылым: | |||
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары: | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
2.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.2.1.1 дауыстап дұрыс, саналы түрде анық, рөлдерге бөліп оқу | 3.2.1.1 шығарманы рөлге бөліп, теріп, түсініп, дауыстап, мәнерлеп оқу | 4.2.1.1 шығарманы рөлге бөліп, теріп, түсініп, дауыстап, мәнерлеп шапшаң оқу |
2.2.1.2 қажетті ақпараттарды белгілеп, шығарманы іштей оқу | 3.2.1.2 шығарманы іштей шолып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып, саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп, түртіп алып оқу | 4.2.1.2 мәтінді іздеу, сараптау, диаграммалар арқылы немесе оның бөліктерінің түрлерін оқу | |
2.2 Шығарма ның мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру | 2.2.2.1 әдебиеттану мазмұны бойынша қарапайым, түсінікті, сұрақтарды мұғалімнің көмегімен қалыптастыруға және ұқсас сұрақтарға жауап беруге, мәтін жолдарынан жауаптарды табу | 3.2.2.1 әдеби шығармалардың мазмұны бойынша шығармашылық, бағалау сұрақтарын қалыптастыру және осындай сұрақтарға жауап беру | 4.2.2.1 шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру |
2.3 Әдебиеттік шығарма ның тақырыбы мен ондағы негізгі ойды анықтау | 2.2.3.1 автордың негізгі ойын, не айтқысы келетінін анықтау және оқырмандарды қалай сендіргісі келетінін түсіну | 3.2.3.1 шығармаға негізгі ойды білдіретін тақырыпты анықтап, жұмыстың негізгі идеясы болып тұрған ұсынысты табу | 4.2.3.1 жұмыстағы фактілерді дәлелдейтін тақырыпты және негізгі идеяны анықтау |
2.4 Әдеби шығарма ның жанрын анықтау | 2.2.4.1 мақал-мәтел, жұмбақ, ертегі, тұрмыс-салт жырлары, әңгіме, өлеңнің жанрлық ерекшеліктерін анықтау | 3.2.4.1 өлең, мысал, нақыл сөз, аңыз, бата, әңгіменің жанрлық ерекшеліктерін анықтау | 4.2.4.1 батырлар эпосын, жанрдағы аңызды, ертегіні, әдебиеттегі әңгіменің мазмұнын анықтау және түсіну |
2.5 Шығарма ның композициясын анықтау | 2.2.5.1 мұғалімнің көмегімен көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуы мен аяқталуын анықтау | 3.2.5.1 шығармасында ғы кейіпкердің мінезін, бейнесін оның іс-әрекетін бағалау көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуын және аяқталуын анықтау | 4.2.5.1 авторының шығармашылығының әдістерін анықтау, автордың қаһарманға деген көзқарасын салыстыруға және авторлық бағалау әрекеттерін салыстыру |
2.6 Мәтінінде автордың әдеби шығарма сын пайдалану, мәтінді оқып түсіну | 2.2.6.1 мұғалімнің көмегімен эпитеттерді табуға және рөлін анықтау, даралау, оларды салыстыру | 3.2.6.1 мағыналық дербестігін сақтаған көркем, бейнелі тұрақты сөз тіркестерін табу, салыстыру, және олардың рөлін анықтау | 4.2.6.1 гипербола, салыстыру, дербестік, эпитет, метафораны табу және олардың рөлін анықтау |
2.7 Өнер туындысы ның элементте рін салыстыру | 2.2.7.1 мұғалімнің көмегімен бас кейіпкердің ерлігі бойынша әрекеттеріндегі өзгерістерді анықтау; 2.2.7.2 мұғалімнің көмегімен эпизодта, суреттерде, мультфильмдерде, бейнелеу өнерінің туындысын салыстыру | 3.2.7.1 әртүрлі жағдайларда негізгі кейіпкерлердің мінез-құлқын, іс-әрекетін салыстыру; 3.2.7.2 мұғалімнің көмегімен иллюстрацияларда, мультфильмдерде, музыкада, бейнелеу өнері туындысында эпизодты салыстыру | 4.2.7.1 кейіпкерлердің оқиғалары мен іс-әрекеттерін салыстыру, шығарманың астарындағы мысалдарды анықтау; 4.2.7.2 суреттерде, мультфильмдер, әуен, кинофильмдерде, эпизодты бейнелеуі мен өнер туындысын салыстыру |
2.8 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.2.8.1 мұғалімнің көмегімен жинақтардан, анықтамалық материалдардан,қосымша ақпаратты алып, ұсынылған кесте үлгісінде салыстыру | 3.2.8.1 әртүрлі дереккөздерден алынған жұмыстың мазмұны туралы арнайы ақпаратты, иллюстрацияларды фантастика және ақпаратты схемалар түрінде ұсыну | 4.2.8.1 алынатын ақпаратты схема түрінде қорытынды жасайды, өңдейді, және себеп-салдарда байланыстар ұсыну |
3) жазылым: | |||
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары: | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
3.1 Шығарма ның жоспарын құру | 2.3.1.1 мұғалімнің көмегімен оқылған шығарманы бөліктерге бөліп, жоспар құру | 3.3.1.1 мұғалімнің көмегімен оқылған шығарманы логикалық бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру | 4.3.1.1 оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру |
3.2 Түрлі жанрлардың шығармашылық туындыла рын құру | 2.3.2.1* мұғалім көмегімен үлгі бойынша шағын ертегілер, жұмбақтар жазу немесе дайын ұйқастарды қатыстырып шумақтар, санамақтар құрастыру | 3.3.2.1* шығарма кейіпкеріне хат, ертегі кейіпкерін қосу, соңын өзгерту, оқыған, әңгімеде көргені бойынша жазу | 4.3.2.1 таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу, өлеңдегі төрт жолды жазу |
3.3 Шығармашылық жұмыстар ды түрлі формада ұсыну | 2.3.3.1 мұғалімнің көмегімен сурет, қолданбалы, бағдарламалар, фотосуреттер арқылы шығармашылық жұмыстар жазу | 3.3.3.1 шығармашылық жұмысын сурет, сценарий түрінде ұсыну | 4.3.3.1 шығармашылық жұмысын сызба, диафильм, презентация түрінде ұсыну |
3.4 Қатені табу және түзету | 2.3.4.1 мұғалімнің көмегімен лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктер, қателіктермен жұмыс жүргізу | 3.3.4.1 жұмысын жетілдіру, лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктерді түзету, емлесін дұрыс жазу сөздік көмегімен және тыныс белгілерінің қателіктері бойынша жұмыс жасау | 4.3.4.1 жұмысын жетілдіру, лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктерді түзету, емле және пунктуация қателерін түзету |
13. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
14. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту орыс тілінде) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту орыс тілінде)
1) 2-сынып:
Тақырып. Бөлім | Тыңдалым және айтылым | Оқылым | Жазылым |
1-тоқсан | |||
Өзім туралы Менің отбасым және достарым | 2.1.1.1 мазмұн туралы қарапайым сұрақтарға жауап беру; 2.1.2.1 мәтіннің мазмұнын еркін әңгімелеу немесе дайын жоспар көрініс бойынша қайта қарау; 2.1.5.1 ақпаратты қабылдау кезінде алынған идеяларын, сезімдерін, ойларын түсіндіру үшін сілтеме сөздерді қолданып, өтініш жасау | 2.2.1.1 дауыстап дұрыс, саналы түрде анық, рөлдерге бөліп оқу; 2.2.2.1 әдебиеттану мазмұны бойынша қарапайым, түсінікті, сұрақтарды мұғалімнің көмегімен қалыптастыруға және ұқсас сұрақтарға жауап беруге, мәтін жолдарынан жауаптарды табу; 2.2.4.1 мақал-мәтел, жұмбақ, ертегі, тұрмыс-салт жырлары, әңгіме, өлеңнің жанрлық ерекшеліктерін анықтау; 2.2.3.1 автордың негізгі ойын, не айтқысы келетінін анықтау және оқырмандарды қалай сендіргісі келетінін түсіну | 2.3.3.1 мұғалімнің көмегімен сурет, қолданбалы, бағдарламалар, фотосуреттер арқылы шығармашылық жұмыстар жазу |
2.1.3.1 шығарманың тақырыбы мен үзіндісіне бастапқы бөліміне сүйеніп, оқиғаның соңын болжау; 2.1.2.1 мәтіннің мазмұнын еркін әңгімелеу немесе дайын жоспар, көрініс бойынша қайта қарау; 2.1.4.сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану (мұғалімнің көмегімен) | 2.2.1.2 қажетті ақпараттарды белгілеп, шығарманы іштей оқу; 2.2.4.1 мақал-мәтел, жұмбақ, ертегі, тұрмыс-салт жырлары, әңгіме, өлеңнің жанрлық ерекшеліктерін анықтау; 2.2.7.2 мұғалімнің көмегімен эпизодта, суреттерде, мультфильмдерде, бейнелеу өнерінің туындысын салыстыру | 2.3.3.1 мұғалімнің көмегімен сурет, қолданбалы, бағдарламалар, фотосуреттер арқылы шығармашылық жұмыстар жазу; 2.3.2.1* мұғалім көмегімен үлгі бойынша шағын ертегілер, жұмбақтар жазу немесе дайын ұйқастарды қатыстырып шумақтар, санамақтар құрастыру | |
2-тоқсан | |||
Менің мектебім | 2.1.2.1 мәтіннің мазмұнын еркін әңгімелеу немесе дайын жоспар, көрініс бойынша қайта қарау; 2.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану (мұғалімнің көмегімен); 2.1.1.1 мазмұн туралы қарапайым сұрақтарға жауап беру; 2.1.5.1 ақпаратты қабылдау кезінде алынған идеяларын, сезімдерін, ойларын түсіндіру үшін сілтеме сөздерді қолданып, өтініш жасау | 2.2.1.1 дауыстап дұрыс, саналы түрде анық, рөлдерге бөліп оқу; 2.2.5.1 мұғалімнің көмегімен көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуы мен аяқталуын анықтау; 2.2.7.2 мұғалімнің көмегімен эпизодта, суреттерде, мультфильмдерде, бейнелеу өнерінің туындысын салыстыру; 2.2.1.2 қажетті ақпараттарды белгілеп, шығарманы іштей оқу; 2.2.2.1 әдебиеттану мазмұны бойынша қарапайым, түсінікті, сұрақтарды мұғалімнің көмегімен қалыптастыруға және ұқсас сұрақтарға жауап беруге, мәтін жолдарынан жауаптарды табу; 2.2.6.1 мұғалімнің көмегімен эпитеттерді табуға және рөлін анықтау, даралау, оларды салыстыру; 2.2.4.1 мақал-мәтел, жұмбақ, ертегі, тұрмыс-салт жырлары, әңгіме, өлеңнің жанрлық ерекшеліктерін анықтау; 2.2.7.1 мұғалімнің көмегімен бас кейіпкердің ерлігі бойынша әрекеттеріндегі өзгерістерді анықтау | 2.3.1.1 мұғалімнің көмегімен оқылған шығарманы бөліктерге бөліп, жоспар құру; 2.3.2.1* мұғалім көмегімен үлгі бойынша шағын ертегілер, жұмбақтар жазу немесе дайын ұйқастарды қатыстырып шумақтар, санамақтар құрастыру; 2.3.3.1 мұғалімнің көмегімен сурет, қолданбалы, бағдарламалар, фотосуреттер арқылы шығармашылық жұмыстар жазу |
3-тоқсан | |||
Дені саудың жаны сау | 2.1.1.1 мазмұн туралы қарапайым сұрақтарға жауап беру; 2.1.3.1 шығарманың тақырыбы мен үзіндісіне бастапқы бөліміне сүйеніп, оқиғаның соңын болжау; 2.1.2.1 мәтіннің мазмұнын еркін әңгімелеу немесе дайын жоспар, көрініс бойынша қайта қарау; 2.1.3.1 шығарманың тақырыбы мен үзіндісіне бастапқы бөліміне сүйеніп, оқиғаның соңын болжау | 2.2.1.2 қажетті ақпараттарды белгілеп, шығарманы іштей оқу; 2.2.2.1 әдебиеттану мазмұны бойынша қарапайым, түсінікті, сұрақтарды мұғалімнің көмегімен қалыптастыруға және ұқсас сұрақтарға жауап беруге, мәтін жолдарынан жауаптарды табу; 2.2.3.1 автордың негізгі ойын, не айтқысы келетінін анықтау және оқырмандарды қалай сендіргісі келетінін түсіну; 2.2.8.1 мұғалімнің көмегімен жинақтардан, анықтамалық материалдардан,қосымша ақпаратты алып, ұсынылған кесте үлгісінде салыстыру; 2.1.5.1 ақпаратты қабылдау кезінде алынған идеяларын, сезімдерін, ойларын түсіндіру үшін сілтеме сөздерді қолданып, өтініш жасау; 2.2.5.1 кейіпкердің көрінісін бейнелейді, оның әрекетін қарапайым сөйлемдермен бағалау; 2.2.6.1 мұғалімнің көмегімен эпитеттерді табуға және рөлін анықтау, даралау, оларды салыстыру; 2.2.4.1 мақал-мәтел, жұмбақ, ертегі, тұрмыс-салт жырлары, әңгіме, өлеңнің жанрлық ерекшеліктерін анықтау; 2.2.2.1 әдебиеттану мазмұны бойынша қарапайым, түсінікті, сұрақтарды мұғалімнің көмегімен қалыптастыруға және ұқсас сұрақтарға жауап беруге, мәтін жолдарынан жауаптарды табу | 2.3.2.1* мұғалім көмегімен үлгі бойынша шағын ертегілер, жұмбақтар жазу немесе дайын ұйқастарды қатыстырып шумақтар, санамақтар құрастыру; 2.3.4.1 мұғалімнің көмегімен лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктер, қателіктермен жұмыс жүргізу |
4-тоқсан | |||
Қоршаған орта Саяхат | 2.1.2.1 мәтіннің мазмұнын еркін әңгімелеу немесе дайын жоспар, көрініс бойынша қайта қарау; 2.1.5.1 ақпаратты қабылдау кезінде алынған идеяларын, сезімдерін, ойларын түсіндіру үшін сілтеме сөздерді қолданып, өтініш жасау; 2.1.1.1 мазмұн туралы қарапайым сұрақтарға жауап беру; 2.1.5.1 ақпаратты қабылдау кезінде алынған идеяларын, сезімдерін, ойларын түсіндіру үшін сілтеме сөздерді қолданып, өтініш жасау | 2.2.7.1 мұғалімнің көмегімен кейіпкердің әрекеттеріндегі өзгерістерді дамыту кезеңдерін анықтау; 2.2.7.2 мұғалімнің көмегімен эпизодта, суреттерде, мультфильмдерде, бейнелеу өнерінің туындысын салыстыру; 2.2.8.1 мұғалімнің көмегімен жинақтардан, анықтамалық материалдардан,қосымша ақпаратты алып, ұсынылған кесте үлгісінде салыстыру; 2.2.1.1 дауыстап дұрыс, саналы түрде анық, рөлдерге бөліп оқу; 2.2.3.1 автордың негізгі ойын, не айтқысы келетінін анықтау және оқырмандарды қалай сендіргісі келетінін түсіну; 2.2.4.1 мақал-мәтел, жұмбақ, ертегі, тұрмыс-салт жырлары, әңгіме, өлеңнің жанрлық ерекшеліктерін анықтау; 2.2.8.1 мұғалімнің көмегімен жинақтардан, анықтамалық материалдардан,қосымша ақпаратты алып, ұсынылған кесте үлгісінде салыстыру | 3.3.1.1 мұғалімнің көмегімен оқылған шығарманы логикалық бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру; 2.3.4.1 мұғалімнің көмегімен лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктер, қателіктермен жұмыс жүргізу; 2.3.3.мұғалімнің көмегімен сурет, қолданбалы, бағдарламалар, фотосуреттер арқылы шығармашылық жұмыстар жазу; 2.3.2.1* мұғалім көмегімен үлгі бойынша шағын ертегілер, жұмбақтар жазу немесе дайын ұйқастарды қатыстырып шумақтар, санамақтар құрастыру |
2) 3-сынып:
Тақырып. Бөлім | Тыңдалым және айтылым | Оқылым | Жазылым |
1-тоқсан | |||
Жанды табиғат | 3.1.1.1 шығарманың маңызды тұстарын анықтау үшін ашық сұрақтар қою және жауап беру; 3.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттерді қолдану | 3.2.1.2 шығарманы іштей шолып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып, саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп, түртіп алып оқу; 3.2.3.1 шығармаға негізгі ойды білдіретін тақырыпты анықтап, жұмыстың негізгі идеясы болып тұрған ұсынысты табу; 3.2.6.1 мағыналық дербестігін сақтаған көркем, бейнелі тұрақты сөз тіркестерін табу, салыстыру, және олардың рөлін анықтау | 3.3.3.1 шығармашылық жұмысын сурет, сценарий түрінде ұсыну; 3.3.2.1* шығарма кейіпкеріне хат, ертегі кейіпкерін қосу, соңын өзгерту, оқыған, әңгімеде көргені бойынша жазу |
Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен | 3.1.2.1 шығарманың мазмұнын бірлесе құрастырған жоспар бойынша немесе өз сөзімен толық, таңдауына қарай мазмұндау, сахналау; 3.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, нақыл сөздерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану | 3.3.1.1 мұғалімнің көмегімен оқылған шығарманы логикалық бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру; 3.3.4.1 жұмысын жетілдіру, лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктерді түзету, емлесін дұрыс жазу сөздік көмегімен және тыныс белгілерінің қателіктері бойынша жұмыс жасау | |
2-тоқсан | |||
Уақыт | 3.1.3.1 шығармадағы кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне, ондағы оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің дамуын болжау; 3.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, нақыл сөздерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану; 3.1.5.1 идеяларын, сезімдерін, ойларын түсіндіруге, көркемдік-экспрессивті құралдарды қолдануға өтініш жасау | 3.2.5.1 шығармасында ғы кейіпкердің мінезін, бейнесін оның іс-әрекетін бағалау көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуын және аяқталуын анықтау; 3.2.7.2 мұғалімнің көмегімен иллюстрацияларда, мультфильмдерде, музыкада, бейнелеу өнері туындысында эпизодты салыстыру; 3.2.4.1 өлең, мысал, нақыл сөз, аңыз, бата, әңгіменің жанрлық ерекшеліктерін анықтау | 3.3.2.1* шығарма кейіпкеріне хат, ертегі кейіпкерін қосу, соңын өзгерту, оқыған, әңгімеде көргені бойынша жазу |
Сәулет | 3.1.1.1 шығарманың маңызды тұстарын анықтау үшін ашық сұрақтар қою және жауап беру; 3.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттерді қолдану | 3.2.1.2 шығарманы іштей шолып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып, саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп, түртіп алып оқу; 3.2.2.1 әдеби шығармалардың мазмұны бойынша шығармашылық, бағалау сұрақтарын қалыптастыру және осындай сұрақтарға жауап беру; 3.2.8.1 әртүрлі дереккөздерден алынған жұмыстың мазмұны туралы арнайы ақпаратты, иллюстрацияларды фантастика және ақпаратты схемалар түрінде ұсыну | 3.3.3.1 шығармашылық жұмысын сурет, сценарий түрінде ұсыну |
3-тоқсан | |||
Өнер | 3.1.5.1 идеяларын, сезімдерін, ойларын түсіндіруге, көркемдік-экспрессивті құралдарды қолдануға өтініш жасау; 3.1.2.1 шығарманың мазмұнын бірлесе құрастырған жоспар бойынша немесе өз сөзімен толық, таңдауына қарай мазмұндау, сахналау | 3.2.1.2 шығарманы іштей шолып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып, саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп, түртіп алып оқу; 3.2.2.1 әдеби шығармалардың мазмұны бойынша шығармашылық, бағалау сұрақтарын қалыптастыру және осындай сұрақтарға жауап беру; 3.2.7.әртүрлі жағдайларда негізгі кейіпкерлердің мінез-құлқын, іс-әрекетін салыстыру; 3.2.4.1 өлең, мысал, нақыл сөз, аңыз, бата, әңгіменің жанрлық ерекшеліктерін анықтау | 3.3.1.1 мұғалімнің көмегімен оқылған шығарманы логикалық бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру; 3.3.3.1 шығармашылық жұмысын сурет, сценарий түрінде ұсыну |
Атақты тұлғалар | 3.1.1.1 шығарманың маңызды тұстарын анықтау үшін ашық сұрақтар қою және жауап беру; 3.1.3.1 шығармадағы кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне, ондағы оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің дамуын болжау | 3.2.5.1 шығармасында ғы кейіпкердің мінезін, бейнесін оның іс-әрекетін бағалау көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуын және аяқталуын анықтау; 3.2.7.1 әртүрлі жағдайларда негізгі кейіпкерлердің мінез-құлқын, іс-әрекетін салыстыру; 3.2.8.1 әртүрлі дереккөздерден алынған жұмыстың мазмұны туралы арнайы ақпаратты, иллюстрацияларды фантастика және ақпаратты схемалар түрінде ұсыну; 3.2.7.2 мұғалімнің көмегімен иллюстрацияларда, мультфильмдерде, музыкада, бейнелеу өнері туындысында эпизодты салыстыру | 3.3.2.1* шығарма кейіпкеріне хат, ертегі кейіпкерін қосу, соңын өзгерту, оқыған, әңгімеде көргені бойынша жазу; 3.3.4.1 жұмысын жетілдіру, лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктерді түзету, емлесін дұрыс жазу сөздік көмегімен және тыныс белгілерінің қателіктері бойынша жұмыс жасау |
4-тоқсан | |||
Су – тіршілік көзі | 3.1.2.1 шығарманың мазмұнын бірлесе құрастырған жоспар бойынша немесе өз сөзімен толық, таңдауына қарай мазмұндау, сахналау; 3.1.4.1 сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, нақыл сөздерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану; 3.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттерді қолдану | 3.2.1.1 шығарманы рөлге бөліп, теріп, түсініп, дауыстап, мәнерлеп оқу; 3.2.6.1 мағыналық дербестігінсақтаған көркем, бейнелі тұрақты сөз тіркестерін табу, салыстыру, және олардың рөлін анықтау | 3.3.4.1 жұмысын жетілдіру, лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктерді түзету, емлесін дұрыс жазу сөздік көмегімен және тыныс белгілерінің қателіктері бойынша жұмыс жасау; 3.3.3.1 шығармашылық жұмысын сурет, сценарий түрінде ұсыну |
Демалыс мәдениеті. Мерекелер | 3.1.5.1 идеяларын, сезімдерін, ойларын түсіндіруге, көркемдік-экспрессивті құралдарды қолдануға өтініш жасау; 3.1.1.1 шығарманың маңызды тұстарын анықтау үшін ашық сұрақтар қою және жауап беру | 3.2.3.1 шығармаға негізгі ойды білдіретін тақырыпты анықтап, жұмыстың негізгі идеясы болып тұрған ұсынысты табу; 3.2.5.1 шығармасында ғы кейіпкердің мінезін, бейнесін оның іс-әрекетін бағалау көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуын және аяқталуын анықтау; 3.2.7.2 мұғалімнің көмегімен иллюстрацияларда, мультфильмдерде, музыкада, бейнелеу өнері туындысында эпизодты салыстыру | 3.3.3.1 шығармашылық жұмысын сурет, сценарий түрінде ұсыну; 3.3.1.1 мұғалімнің көмегімен оқылған шығарманы логикалық бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру |
3) 4-сынып:
Тақырып. Бөлім | Тыңдалым және айтылым | Оқылым | Жазылым |
1-тоқсан | |||
Менің Отаным – Қазақстан | 4.1.1.1 себеп-салдарының қатынастарды, құбылыстарды, іс-әрекеттерді анықтауға және ашық сұрақтарға жауап беруге арналған сұрақтарды қалыптастыру; 4.1.4.1 өлеңдер, әңгімелерден мақал-мәтелдер мен сөздерді, ауызша емес сөйлеу құралдарын қолдану; 4.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттер қолдану | 4.2.1.1 шығарманы рөлге бөліп, теріп, түсініп, дауыстап, мәнерлеп шапшаң оқу; 4.2.1.2 мәтінді іздеу, сараптау, диаграммалар арқылы немесе оның бөліктерінің түрлерін оқу; 4.2.2.1 шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру; 4.2.4.1 батырлар эпосын, жанрдағы аңызды, ертегіні, әдебиеттегі әңгіменің мазмұнын анықтау және түсіну | 4.3.3.1 шығармашылық жұмысын сызба, диафильм, презентация түрінде ұсыну; 4.3.1.1 оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру |
Құндылықтар | 4.1.1.1 себеп-салдарының қатынастарды, құбылыстарды, іс-әрекеттерді анықтауға және ашық сұрақтарға жауап беруге арналған сұрақтарды қалыптастыру; 4.1.4.1 өлеңдер, әңгімелерден мақал-мәтелдер мен сөздерді, ауызша емес сөйлеу құралдарын қолдану; 4.1.5.1 өздерінің идеяларын, ой пікірлерін, сезімдерін, көзқарастарын түсіндіруге, өмірдегі оқиғалармен материалдағы ұқсастықты салыстыру | 4.2.1.1 шығарманы рөлге бөліп, теріп, түсініп, дауыстап, мәнерлеп шапшаң оқу; 4.2.7.1 кейіпкерлердің оқиғалары мен іс-әрекеттерін салыстыру, шығарманың астарындағы мысалдарды анықтау; 4.2.4.1 батырлар эпосын, жанрдағы аңызды, ертегіні, әдебиеттегі әңгіменің мазмұнын анықтау және түсіну; 4.2.8.1 алынатын ақпаратты схема түрінде қорытынды жасайды, өңдейді, және себеп-салдарда байланыстар ұсыну | 4.3.2.1 таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу, өлеңдегі төрт жолды жазу; 4.3.4.1 жұмысын жетілдіру, лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктерді түзету, емле және пунктуация қателерін түзету |
2-тоқсан | |||
Мәдени мұра | 4.1.5.1 өздерінің идеяларын, ой пікірлерін, сезімдерін, көзқарастарын түсіндіруге, өмірдегі оқиғалармен материалдағы ұқсастықты салыстыру; 4.1.4.1 өлеңдер, әңгімелерден мақал-мәтелдер мен сөздерді, ауызша емес сөйлеу құралдарын қолдану; 4.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттер қолдану | 4.2.5.1 авторының шығармашылығының әдістерін анықтау, автордың қаһарманға деген көзқарасын салыстыруға және авторлық бағалау әрекеттерін салыстыру; 4.2.6.1 гипербола, салыстыру, дербестік, эпитет, метафораны табу және олардың рөлін анықтау; 4.2.4.1 батырлар эпосын, жанрдағы аңызды, ертегіні, әдебиеттегі әңгіменің мазмұнын анықтау және түсіну | 4.3.3.1 шығармашылық жұмысын сызба, диафильм, презентация түрінде ұсыну |
3-тоқсан | |||
Табиғи құбылыстар | 4.1.3.1 тақырыптың және соңғы бөлігінің сюжетін әзірлеуді, олардың таңдауының себебін түсіну; 4.1.2.1 жұмысты еркін немесе мұғалім анықтаған түрде қайта жазу, қысқаша егжей-тегжейлі, іріктеп, шығарманы әңгімелеу, оқиғалармен бетпе-бет келу | 4.2.1.1 шығарманы рөлге бөліп, теріп, түсініп, дауыстап, мәнерлеп шапшаң оқу; 4.2.1.2 мәтінді іздеу, сараптау, диаграммалар арқылы немесе оның бөліктерінің түрлерін оқу; 4.2.5.1 авторының шығармашылығының әдістерін анықтау, автордың қаһарманға деген көзқарасын салыстыруға және авторлық бағалау әрекеттерін салыстыру; 4.2.7.2 суреттерде, мультфильмдер, әуен, кинофильмдерде, эпизодты бейнелеуі мен өнер туындысын салыстыру | 4.3.1.1 оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру; 4.3.4.1 жұмысын жетілдіру, лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктерді түзету, емле және пунктуация қателерін түзету |
Қоршаған ортаны қорғау | 4.1.1.1 себеп-салдарының қатынастарды, құбылыстарды, іс-әрекеттерді анықтауға және ашық сұрақтарға жауап беруге арналған сұрақтарды қалыптастыру; 4.1.2.1 жұмысты еркін немесе мұғалім анықтаған түрде қайта жазу, қысқаша егжей-тегжейлі, іріктеп, шығарманы әңгімелеу, оқиғалармен бетпе-бет келу; 4.1.4.1 өлеңдер, әңгімелерден мақал-мәтелдер мен сөздерді, ауызша емес сөйлеу құралдарын қолдану | 4.2.2.1 шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру; 4.2.6.1 гипербола, салыстыру, дербестік, эпитет, метафораны табу және олардың рөлін анықтау; 4.2.7.1 кейіпкерлердің оқиғалары мен іс-әрекеттерін салыстыру, шығарманың астарындағы мысалдарды анықтау; 4.2.8.1 алынатын ақпаратты схема түрінде қорытынды жасайды, өңдейді, және себеп-салдарда байланыстар ұсыну | 4.3.1.1 оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру; 4.3.3.1 шығармашылық жұмысын сызба, диафильм, презентация түрінде ұсыну |
4-тоқсан | |||
Ғарышқа саяхат | 4.1.2.1 жұмысты еркін немесе мұғалім анықтаған түрде қайта жазу, қысқаша егжей-тегжейлі, іріктеп, шығарманы әңгімелеу, оқиғалармен бетпе-бет келу; 4.1.4.2 сөйлеу барысында иллюстрациялар, көрнекіліктер, фотосуреттер қолдану | 4.2.4.1 батырлар эпосын, жанрдағы аңызды, ертегіні, әдебиеттегі әңгіменің мазмұнын анықтау және түсіну; 4.2.7.2 суреттерде, мультфильмдер, әуен, кинофильмдерде, эпизодты бейнелеуі мен өнер туындысын салыстыру; 4.2.4.1 батырлар эпосын, жанрдағы аңызды, ертегіні, әдебиеттегі әңгіменің мазмұнын анықтау және түсіну | 4.3.3.1 шығармашылық жұмысын сызба, диафильм, презентация түрінде ұсыну; 4.3.4.1 жұмысын жетілдіру, лексикалық және стилистикалық дәлсіздіктерді түзету, емле және пунктуация қателерін түзету |
Болашаққа саяхат | 4.1.1.1 себеп-салдарының қатынастарды, құбылыстарды, іс-әрекеттерді анықтауға және ашық сұрақтарға жауап беруге арналған сұрақтарды қалыптастыру; 4.1.3.1 тақырыптың және соңғы бөлігінің сюжетін әзірлеуді, олардың таңдауының себебін түсіну; 4.1.5.1 өздерінің идеяларын, ой пікірлерін, сезімдерін, көзқарастарын түсіндіруге, өмірдегі оқиғалармен материалдағы ұқсастықты салыстыру | 4.2.1.2 мәтінді іздеу, сараптау, диаграммалар арқылы немесе оның бөліктерінің түрлерін оқу; 4.2.3.1 жұмыстағы фактілерді дәлелдейтін тақырыпты және негізгі идеяны анықтау; 4.2.7.1 кейіпкерлердің оқиғалары мен іс-әрекеттерін салыстыру, шығарманың астарындағы мысалдарды анықтау | 4.3.1.1 оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру; 4.3.2.1 таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу, өлеңдегі төрт жолды жазу |
Ескерту:
* – тоқсандағы екі ортақ тақырып есебінен бір тоқсанда оқу мақсаттарын ортақ тақырыптармен біріктіріледі.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 16-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Ұйғыр тілі" оқу пәнін оқытудың негізгі мақсаты – функционалдық сауаттылығының қалыптасуына негіз болу, сондай-ақ адам мәдениетінің жалпы көрсеткіші ретіндегі тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым дағдыларының дамыту.
3. "Ұйғыр тілі" оқу пәнін оқытудың міндеттері:
1) тіл бірліктеріне тілдік қатынасты қалыптастыру;
2) сөйлеу әрекетінің түрлерін (сөйлеу, тыңдау, оқу, жазу) дамыту;
3) сөздік қорын байыту және белсендіру арқылы сөйлеу әрекетін қалыптастыру;
4) өз ойын жеткізу үшін сөйлемді саналы қолдана білу дағдысын қалыптастыру, сөйлеу мәдениетін және қарым-қатынас мәдениетін дамыту;
5) оқушылардың гуманистік дүниетанымын, интеллектісі мен рухани дүниесін қалыптастыру, оларды ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтарға баулу;
6) оқушыларды өз сыныптастарының ойлары мен сезімдеріне құрметпен қарауға, назар аударуға тәрбиелеу;
7) әңгімелесушіні тыңдау және есту қабілеті арқылы коммуникативті дағдыларды дамыту;
8) танымдық қызығушылық пен сөйлеуді жетілдіруге деген ұмтылысты, диалогқа түсуге және әртүрлі көзқарастардың болуы мүмкіндігін тануға, өз позициясын білдіруге, оны тілдік нормаларға сәйкес негіздеуге бейімдеу арқылы шығармашылық қабілеттерін дамыту.
4. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлесе дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық" сияқты құндылықтарын бойына сіңіруіне негіз болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушылардың күнделікті іс-әрекетке ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдар болуға бағытталған.
2-тарау. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің мазмұны
6. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
2) 3-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 4-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша жазба жұмыстарының көлемі:
1) сөздік диктант – 2-сыныпта 5-7 сөз, 3-сыныпта 9-12 сөз, 4-сыныпта 12-15 сөз;
2) диктант – 2-сыныпта 25-30 сөз, 3-сыныпта 35-50 сөз, 4-сыныпта 55-70 сөз;
3) мазмұндама мәтінінің көлемі – 2-сыныпта 40-60 сөз, 3-сыныпта 60-80 сөз, 4-сыныпта 80-100 сөз;
4) шығарма мәтінінің көлемі – 2-сыныпта 25-35 сөз, 3-сыныпта 35-55 сөз, 4-сыныпта 55-70 сөз.
8. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Тил вә нутуқ: нутуқниң адәм һаятидики әһмийити вә һа?әтлиги; ағзаки вә язма нутуқ һәққидә чүшүнүк; тавуш күчи, аһаңлиғи – ағзаки нутуқниң қураллири; ағзаки нутуқта һәрикәт билән има-ишарәт; диалог; монолог;
2) Сөзләш мәдәнийити: түрлүк вәзийәтләргә бағлиқ сөһбәтдашни тиңшаш, сөзләш мәдәнийитини сақлаш; саламлишиш әһвалларға бағлиқ пайдилинидиған сөзләр; аманлишиш, өтүнүш, миннәтдарлиқ билдүрүш әһваллирини қураштуруш;
3) фонетика: тавуш вә һәрип чүшәнчиси; боғум вә униң имласи; созуқ тавушларниң қелин вә инчикә түрлири (е, и тавушлириниң өзгичилиги); я, йо, ю һәриплириниң имласи; үзүк тавушлар вә уларниң ?араңлиқ, ?араңсиз түрлири; п-в, қ-ғ, к-г тавушлириниң созуқ тавуштин башланған қошумчиларниң улинишидин новәтлишиши; б, д, р, т, г, к, ғ, қ тавушлириниң йезилиши; б, в, г, д һәриплириниң рус тилидин киргән сөзләрдә йезилиш имласи; л, р, м, н һәриплириниң йезилиши; ң һәрипиниң йезилиши;
4) мәтин, мәтин һәққидә чүшүнүк; ?үмлиләр жиғиндисиниң мәтиндин айримчилиғи; мәтинниң сәрләвһиси вә униңдики асасий ойни ениқлаш; мәтингә, сюжетлиқ рәсимләргә сәрләвһә бериш; сәрләвһә (мәтинниң нами), тирәк сөзләр арқилиқ мәтинниң мәзмунини мол?алаш; тиңшиған мәтин бойичә чүшәнмигән сөзләрни бәлгүләш; тиңшалған мәтин мәзмуни бойичә соалларға ?авап бериш; тиңшалған материалға өз пикрини билдүрүш; оқулған мәтин мәзмуни бойичә соаллар қураштуруш вә ?авап бериш; берилгән тирәк сөзләрни пайдилинип еғизчә һекайә түзүш;
5) мәтинниң тәркиви ( беши, оттури (асасий қисим), ахири (хуласә) һәққидә чүшүнүк; мәтиндики азат йолниң әһмийити; мәтиндики ?үмлиләрниң бағлиниши; тоғра түзүлмигән мәтинни қайтидин қуруш;
6) мәтин түрлири: баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш: ?исимлар вә һадисиләр һәққидә баянлаш, тәсвирләш; мәтинниң сәрләвһиси вә униңдики асасий ойни ениқлаш, мәтингә селиштурма тәһлил ясаш;
7) ?үмлә һәққидә чүшүнүк; ?үмлиниң мәтиндин өзгичилиги; мәтинни ?үмлиләргә бөлүш; ейтилишиға қарап ?үмлиләрниң түрлири: хәвәр ?үмлә, соал ?үмлә, үндәш ?үмлә; ?үмлә ахириға қойилидиған тиниш бәлгүлири(чекит, соал бәлгүси, үндәш бәлгүси);
8) ?үмлидики сөзләрниң бағлиниши: соал қоюш арқилиқ ?үмлә ичидики бир-бири билән бағлинишип кәлгән сөзләрни тепиш; сөзләрниң орунлишиш тәртивини диққәткә елип, сөзләрдин ?үмлә қураштуруш; соал бойичә ?үмлини толуқтуруп йезиш; үлгә, схема, рәсимләр бойичә ?үмлә түзүш; тоғра түзүлмигән ?үмлини дуруслап, қайтидин йезиш;
9) сөз вә униң мәнаси: сөз вә униң мәнаси һәққидә чүшүнүк; мәтиндики мәнадаш, зит, аһаңдаш сөзләрниң мәналирини а?ритишни билиш; берилгән мавзу, соал бойичә керәклик әхбаратни таллап елиш үчүн әхбарат мәнбәлирини пайдилинишни билиш (сөзлүк, энциклопедия);
10) сөз тәркиви: сөзниң томур вә қошумчиси һәққидә дәсләпки чүшүнүк елиш; томур вә қошумчилириниң бир-биридин пәрқи; томур вә қошумчиниң бәлгүлиниши; қошумчә түрлири: сөз ясиғучи вә сөз түрлигүчи, уларниң бәлгүлиниши; мәтинниң тәркиви ( беши, оттури (асасий қисим), ахири (хуласә) һәққидә чүшүнүк; мәтиндики азат йолниң әһмийити; мәтиндики ?үмлиләрниң бағлиниши; тоғра түзүлмигән мәтинни қайтидин қуруш;
11) сөз түркүмлири: нәрсиләрниң намини, бәлгүсини, иш-һәрикитини билдүридиған сөзләр һәққидә дәсләпки чүшүнүкни тәкрарлаш; сөз түркүми һәққидә чүшүнүк; исим сөз түркүми, униң мәнаси; хас исим вә умумий исим; хас исимниң йезилиш имласи; исимларниң бирлик вә көплүк түрлири; исимларниң көплүк қошумчилирини сөз тәркивидә тәһлил қилиш, уларни дурус қоллиниш; пеил вә униң ениқлимиси, соаллири; аддий вә мурәккәп пеиллар; сүпәт вә униң ениқлимиси, соаллири; исим вә сүпәтниң бағлиниши; түп вә ясалма сүпәтләр; сан сөз түркүми вә униң ениқлимиси, соаллири; сан сөз түркүминиң исим сөз түркүми билән бағлинишип ейтилиши; санақ вә дәри?ә санлар;
12) и?адий ишлар оқуған, тиңшиған вә аудиовизуаллиқ материалларға бағлинишлиқ соаллар билән ре?ә бойичә изаһәт йезиш; тирәк сөзләрни, рәсимләрни пайдилинип, постер қураштуруш; йәкә рәсим яки сюжетлиқ рәсимләр бойичә қисқа тәсвирләш, баянлаш мәтинлирини түзүп йезиш; үлгә бойичә аддий хәвәрләндүрүш, нусхилиқ йезиш; түзүлгән мәтиндики әвәтилгән хаталарни (орфографиялиқ, пунктуациялиқ, һәриплик) муәллимниң ярдими билән тепип түзитиш; дурус түзүлмигән мәтинни түзәп, қайтидин йезиш; язма ишларни каллиграфиялиқ тәләпләргә лайиқ йезиш;
13) жил бойичә өтүлгәнни тәкрарлаш.
9. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тил вә нутуқ: ағзаки вә язма нутуқниң алаһидиликлири;
2) нутуқ мәдәнийити: һәрхил вәзийәтләргә бағлиқ өз сөзини тоғра қураштуруп, тил нормилирини сақлап сөзләш; интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт билән има-ишарәт), қаратма сөзләрни қоллинип, тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш; өзгиниң пикригә өз көз қаришини билдүрүштә тиллиқ вә этикилиқ нормиларни сақлаш;
3) мәтин: мәтин һәққидә 2-синипта өтүлгәнни қайтилаш, ярдәмчи сөзләрниң ярдими билән баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш мәтин түрлирини вә уларниң қисимлирини ениқлаш; мәтинниң сәрләвһисини вә униңдики асасий ойини ениқлаш; мәтин мәзмуни бойичә пикир билдүрүшкә йөнәлгән соаллар түзүш вә ?авап бериш; мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш; бирдәк мавзуда берилгән мәтинләр түрлирини, стилини селиштуруш;
4) тиңшалған мәтин бойичә тирәк сөзләрни бәлгүләш; очуқ вә йепиқ соалларға ?авап бериш; берилгән сәрләвһә, фото, диаграмма, рәсимләр бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш; берилгән мавзу, тирәк сөзләрни, ре?ини пайдилинип еғизчә һекайә қураштуруш;
5) қаратма сөз, униң тиниш бәлгүси; қистурма сөз вә униң тиниш бәлгүси;
6) фонетика: тавуш һәққидә 2-синипта өтүлгәнни тәкрарлаш; э, е, ф, в, ц, ч, ш, щ тавушлириниң алаһидиликлирини өзләштүрүш; бу тавушларни дурус тәләппуз қилиш вә саватлиқ йезишни үгитиш; в, ф һәриплири билән кәлгән сөзләрни саватлиқ йезишни үгиниш; ч, щ һәриплири билән кәлгән сөзләрни саватлиқ йезишни үгиниш; х, һ тавушлири, уларниң ейтилиш алаһидиликлири; х, һ тавушлириға бағлиқ сөзләрниң имласи; сөз ичидики қатар турған үзүк тавушларниң өзара аһаңдашлиғини сақлап ейтиш (шәнбә – шәмбә, нанға – наңға);
7) сөз вә униң мәнаси; сөз вә униң мәнаси һәққидә берилгән чүшүнүкни әскә чүшириш; сөз мәналири билән иш: сөз өзиниң удул мәнасидин башқа көчмә мәнада келишини вә бир сөзниң бир нәччә мәнада ишлитилишини байқаш; мәнадаш вә зит мәналиқ сөзләр; удул вә көчмә мәналиқ сөзләрниң мәнасини чүшиниш, нутуқта пайдилиниш; һәрхил әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, сөзлүк, схема, ?әдвәл,) берилгән мавзу, соал бойичә алған әхбаратларда учришидиған йеңи сөзләрниң мәналирини сөзлүкләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматлардики муһим чүшәнчилирини ениқлаш;
8) сөз тәркиви: сөз тәркиви бойичә 2-синипта өтүлгәнни тәкрарлаш, түп вә ясалма сөз; ясалма сөзләрни ясайдиған қошумчилар; томурдаш сөзләр; қошумчиларниң имласи; боғумларниң аһаңдашлиғини сақлаш (сөз ахиридики үзүк тавушларниң түрлиригә лайиқ, қелин боғумлуқ сөзгә қелин боғумлуқ, инчикә боғумлуқ сөзгә инчикә боғумлуқ қошумчиларниң улиниши), қошумчә уланғанда бәзи сөзләрниң ахиридики тавушларниң өзгириши һәққидә чүшүнүк;
9) ?үмлә: ?үмлә һәққидә 2-синипта өтүлгәнни тәкрарлаш; ?үмлә әзалири: егә билән хәвәрниң бағлиниши; егә билән хәвәрниң оттуриға қойилидиған сизиқчә; жиғиқ вә йейиқ ?үмлә; үлгә схема, соал бойичә ?үмлә қураштуруш;
10) сөз түркүмлири һәққидә берилгән билимни тәкрарлаш; исим сөз түркүми һәққидә 2-синипта өтүлгән материални әскә елиш; түп вә ясалма исимлар; исимларниң түрлиниши; исимларниң егилик қошумчилири; ясалма исимларни ясайдиған қошумчилар; исимларниң түрлиниши; униң бирлик вә көплүк түрлири; егилик қошумчилириниң имласи; пеиллар һәққидә берилгән билимни әскә чүшириш; түп вә ясалма пеиллар; болушлуқ вә болушсиз пеиллар;
11) и?адий иш: ре?ә яки схема асасида тирәк сөзләрни пайдилинип баянлаш, тәсвирләш вә ярдәмчи сөзләрни пайдилинип муһакимә мәтинлирини түзүп йезиш; оқуған, тиңшиған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә ре?ә түзүп, изаһәт йезиш; схема, график, ?әдвәл, фоторәсимләрни пайдилинип мәтин (хәт, тәклипнамә, нусхилиқ, презентация) қураштуруп йезиш; өзиниң иш-һәрикити баянланған күндүлүк, тәр?имә һал йезиш; әвәтилгән хаталарни (пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ, стилистикилиқ) тепип, орфографиялиқ сөзлүк арқилиқ түзитиш;
12) жил бойи өткәнни тәкрарлаш.
10. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Тил вә нутуқ: ағзаки вә язма нутуқ һәққидә билимини кәңәйтиш; ре?ә вә тирәк сөзләрни пайдилинип монолог түзүш;
2) Нутуқ мәдәнийити: нутуқ мәхсити вә орниға мувапиқ бәлгүлүк бир мавзу әтрапида диолог түзүш; сөһбәтдашниң йеши, һиссияти, кәйпиятини диққәткә елиш; интонацияни, вербаллиқ әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қистурма сөз, ярдәмчи сөзләрни пайдилинип мавзуға тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш;
3) фонетика: боғумларниң аһаңдашлиғи һәққидә уқум қелиплаштуруш: созуқ тавушларниң сөз ичидә қелин-инчикә болушиға қарап аһаңдашлиғи билән ейтилиши вә йезилиши; сөзгә қошумчиларниң улинишида тавушларниң аһаңдашлиқ хусусийитини пайдилиниш: томурниң ахирқи тавуши ?араңлиқ болса, униңға ?араңлиқ үзүк тавуштин башланған, ?араңсиз үзүк тавуш билән аяқлашқан болса, ?араңсиз үзүк тавуштин башланған қошумчә таллап елиш; қошумчиларниң улинишидин томур сөзниң ахиридики һәрипниң өзришини билиш;
4) мәтин: мәтин түрлири (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) тоғрилиқ берилгән уқумни кәңәйтиш, мәтин тәркивини тәһлил қилиш; мәтин сәрләвһиси вә мәзмуниниң өз ара мувапиқлиғини ениқлаш; униң асасий ойини муһакимә қилиш; мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар қураштуруш вә ?авап бериш; мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш: охшаш мавзуда берилгән мәтинләрниң жанрлирини селиштуруш;
5) тиңшалған материал бойичә асасий чүшәнчилирини таллап елиш вә улар асасида мәзмунини ейтип бериш; берилгән мәтин сәрләвһиси, диаграмма, схема ?әдвәл бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш вә униң асасий ойини дәлилләш; аудио-видеоязма мәзмунини баһалаш;
6) сөз бирикмилири, ?үмлә: ?үмлә бойичә өтүлгәнни тәкрарлаш; ?үмлидики сөз бирикмилирини тепиш; ?үмлиниң бирхил әзалири вә уларниң тиниш бәлгүси; аддий вә мурәккәп ?үмлә; ?үмлини схема бойичә түзүш; қошма ?үмлиниң тиниш бәлгүси; диологта қоллинидиған тиниш бәлгүлири;
7) диологта пайдилинилидиған тиниш бәлгүлири;
8) мурәккәп сөзләр һәққидә чүшүнүк: мурәккәп сөзләр һәққидә дәсләпки чүшүнүк: бириккән сөзләр; бириккән сөзләрниң ясилиши вә көп учришидиған түрлири; қош сөзләр вә уларниң ясилиши; қош сөзләрниң мәнаси вә имласи; қисқарған сөзләр; қисқарған сөзләрниң ясилиши вә имласи; бириккип кетиш, ?үплиниш, тәкрар ейтилиш арқилиқ мурәккәп сөзләрни ясаш;
9) сөз вә униң мәнаси: турақлиқ сөз бирикмилири һәққидә чүшүнүк бериш; мәтиндә турақлиқ сөз бирикмилири билән көп мәналиқ сөзләрни а?ритишни билиш, мәнасини чүшиниш, нутуқта пайдилиниш; түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, сөзлүк, схема, ?әдвәл, диаграмма) берилгән мавзу бойичә керәклик мәлуматни тепиш, йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин мәзмуни бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш;
10) сөз түркүмлири: исим һәққидә өтүлгәнни тәкрарлаш, исимниң түрлиниши: келиш қошумчилири билән түрләш; келиш қошумчилириниң имласи; егилик қошумчилири билән түрлиниши; көплүк қошумчилириниң түрлиниши; исим түрлири; исимларниң бирлик вә көплүк түрлири; пеил һәққидә өтүлгәнни тәкрарлаш; пеилларниң түрлиниши; пеил заманлири: һазирқи, өткән, келидиған заман; бирлик вә көплүк түрлириниң үлгилири; сүпәт сөз түркүми; қарши мәналиқ сүпәт сөзлири; сан сөз түркүми; санақ вә дәри?ә санлар, уларниң имласи; алмаш, алмаш һәққидә умумий чүшүнүк, уларниң хизмити; алмашларниң түрлиниши; рәвиш һәққидә чүшүнүк; келишләр һәққидә чүшүнүк, уларниң хизмити; ярдәмчи сөзләр вә уларниң имласи; уланмилар һәққидә чүшүнүк; уларниң хизмити вә имласи;
11) и?адий ишлар: оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә ре?ә түзүп, изаһәт вә тирәк сөзләрни пайдилинип эссе йезиш; берилгән мавзу бойичә баянлаш, тәсвирләш вә муһакимә элементлири бар мәтин түзүп йезиш; түрлүк стильда мәтин йезиш; тамгезити, мақалә, йеңилиқ, елан йезиш; мү?әзнамә йезиш; әвәтилгән хаталарни (пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ, стилистикилиқ) ениқлап, орфографиялиқ сөзлүк арқилиқ түзитиш;
12) жил бойи өткәнни тәкрарлаш.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.4 кодында: "1" – сынып, "2.1" – бөлім және бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
12. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) Тыңдалым бөлімі:
Бөлімше (негізгі дағдылар) | Тыңдалым | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
1.1 Тиңшиған материалниң мәзмунини чүшиниш | 2.1.1.1 тиңшиған материал бойичә чүшәнмигән сөзләрни бәлгүләш, мәтин мәзмуни бойичә қоюлған соалларға ?авап бериш | 3.1.1.1 тиңшиған материал бойичә тирәк сөзләрни бәлгүләш, очуқ вә йепиқ соалларға ?авап бериш | 4.1.1.1 тиңшиған материал бойичә асасий вақиәләрни ениқлаш вә уларға асаслинип мәтинниң мәзмунини ейтиш |
1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 2.1.2.1 мәтинниң сәрләвһисиси вә тирәк сөзләр асасида мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 3.1.2.1 мәтинниң сәрләвһиси вә берилгән рәсимләр, фото, диаграмма бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 4.1.2.1 мәтинниң сәрләвһиси вә берилгән диаграмма, схема, ?әдвәл бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш, өз ой-пикрини дәлилләш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 2.1.3.1 күндүлүктики һаятта учришидиған вәзийәтләргә бағлиқ сөзләш мәдәнийитини сақлап олтирип диалогқа қатнишиш | 3.1.3.1 түрлүк вәзийәтләргә бағлиқ (?әмийәтлик орунда) мунасивәт бағлашта өз сөзини ре?иләп, сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | 4.1.3.1 сөһбәтдашниң йешини, кәйпиятини диққәткә елип, бәлгүлүк бир мавзу әтрапида пикирлашқанда сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш |
1.4 Берилгән мавзу бойичә сөһбәт түзүш | 2.1.4.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, берилгән мавзу бойичә сөһбәт түзүш | 3.1.4.1 тирәк сөзләр вә ре?ини пайдилинип, берилгән мавзу бойичә сөһбәт түзүш | 4.1.4.1 тирәк сөзләрни вә ре?ини пайдилинип, монолог түзүш |
1.5 Тиңшалған материал |
2.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз ойини | 3.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуни бойичә ейтилған өзгиниң пикригә "келишиш, келишмәслик сәвәвини) өз көз қаришини билдүрүш | 4.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз баһасини бериш |
1.6 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 2.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қоллинип, мавзуға (Сиз қандақ ойлайсиз? Сиз немә тәклип қилар едиңиз? ) диққитини ?әлип қилиш | 3.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қаратма сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 4.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) вә қистурма, имлиқ сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучини қизиқтуруш |
1.7 Тавушларни, сөзләрни орфоэпиялиқ нормиларға лайиқ тоғра ейтиш |
2.1.7.1 сөз ичидә созуқ тавушларниң өзара аһаңдашлиғини сақлап ейтиш |
3.1.7.1 сөз ичидә қатар турған үзүк тавушларниң өз ара аһаңдашлиғини сақлап ейтиш | 4.1.7.1 сөз ичидики вә сөз билән сөзниң оттурисидики боғум, тавушларниң аһаңдашлиғини сақлап ейтиш |
Бөлім (сөйлеу қызметінің түрлері) – оқылым | |||
Негізгі дағдылар | 2 класс | 3 класс | 4 класс |
2.1 Мәтин түрлири билән түзүлүш қисимлирини ениқлаш | 2.2.1.1 соал қоюш арқилиқ (немә қилди? қандақ? немишкә?) мәтин түрлирини (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) вә қисимлирини (беши, асасий қисим, ахири) ениқлаш | 3.2.1.1 тирәк сөзләр, ярдәмчи сөзләр ақилиқ мәтин түрлирини (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) вә униң қисимлирини ениқлаш |
|
2.2 Мәтиндики лексикилиқ бирликләрни қоллинишни чүшиниш | 2.2.2.1 мәнадаш, зит, аһаңдаш (луғәт қоллиниш) сөзләрни а?ритиш вә мәнасини чүшиниш, сөзләш ?әриянида пайдилиниш | 3.2.2.1 удул вә көчмә мәнадики сөзләрниң мәналирини а?ритишни билиш, сөзләш давамида пайдилиниш | 4.2.2.1 турақлиқ сөз бирикмилирини вә көп мәналиқ сөзләрни а?ритишни билиш, мәнасини чүшиниш, сөзләш давамида пайдилиниш |
2.3Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.3.1 мәтин мәзмунини ениқлашқа йөнәлгән соалларни түзүш вә ?авап бериш | 3.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә пикир билдүрүшкә йөнәлгән соаллар түзүш вә ?авап бериш | 4.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар түзүш вә ?авап бериш |
2.4 Мәтин сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 2.2.4.1 муәллимниң ярдими билән мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 3.2.4.1 өз алдиға мәтинниң сәрләвһисини вә муәллимниң ярдими билән асасий ойини ениқлаш | 4.2.4.1 мәтинниң мавзуси вә мәзмуниниң өзара мувапиқлиғини ениқлаш, асасий ойини қураштуруш |
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 2.2.5.1 түрлүк мәнбәләрдин ( луғәт, ениқлимилиқ, , энциклопедия) әхбаратни тепиш йолини ениқлап, берилгән мавзу, соал бойичә мәлуматни таллап топлаш | 3.2.5.1 берилгән мавзу, соал бойичә түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, карта) елинған әхбаратларда учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини луғәтләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматларниң муһим ?ағдайлирини ениқлаш | 4.2.5.1 түрлүк мәнбәләрдин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, карта, диаграмма) керәклик әхбаратни тепиш, учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш |
2.6 Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш | 2.2.6.1 муәллимниң ярдими охшаш мавзуға йезилған мәтинләрниң охшашлиғи вә айримчилиғини (жанри, мәтин түри) тепиш |
3.2.6.1 муәллимниң ярдими билән охшаш мавзуға берилгән мәтин түрлирини, стилини ( бәдиий мәтин, илмий мәтин), | 4.2.6.1 бәлгүлүк бир мавзуға берилгән мәтинниң түрлирини, жанрини, стилини ( мақалә, репортаж, йеңилиқ, тәр?имә һал, мү?әзнамә, хәвәрләндүрүш) селиштуруп, охшашлиғи вә айримчилиғини ениқлаш |
Бөлім (сөйлеу қызметінің түрлері) – жазылым | |||
3.1 Мәтин түрлиригә лайиқ мәтин түзүп йезиш | 2.3.1.1 муәллим ярдими билән йәкә рәсим, сюжетлиқ рәсимләр арқилиқ қисқа тәсвирләш, баянлаш мәтинлирини түзүп йезиш | 3.3.1.1 ре?ә схемисини пайдилинип, тирәк сөзләр арқилиқ баянлаш, мәтинни селиштуруп тәсвирләш, ярдәмчи сөзләр арқилиқ муһакимә мәтин түзүп йезиш | 4.3.1.1 берилгән мавзу бойичә баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш элементлири бар мәтин түзүп йезиш |
3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 2.3.2.1 үлгә бойичә аддий хәвәрләндүрүш мәтин йезиш | 3.3.2.1 өз ишлири һәққидә йезилған күндүлүк, тәр?имә һал, хәвәрләндүрүш йезиш | 4.3.2.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, бәлгүлүк бир стильда мәтин ( мақалә, мү?әзнамә, һекайә) йезиш |
3.3 Оқлуған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқматериаллар бойичә язма ишлирини йезиш | 2.3.3.1 оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүш, тирәк сөзләрни пайдилинип, изаһәт йезиш | 3.3.3.1 оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп, изаһәт йезиш | 4.3.3.1 оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп инша, тирәк сөзлирини пайдилинип эссе йезиш |
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш | 2.3.4.1 муәллимниң ярдими билән тирәк сөзләрни, ?үмлә, рәсимләрни пайдилинип, аддий постер, тәбрикнамә, буюм ясаш үлгисини қураштуруш |
3.3.4.1муәллимниң ярдими билән схема, график, ?әдвәл, |
4.3.4.1 мәтинни түзүштә (йеңилиқ, репортаж, елан) схема, |
3.5 Хатани тепиш вә ?өндәш | 2.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепип, түзитиш вә қураштурған ?үмлини толуқтуруш | 3.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикалиқ вә стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепиш, түзитиш | 4.3.5.1 стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән ениқлап түзитиш, язма ишини пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ нормиларға лайиқ өз алдиға ?өндәш |
3.6 | 2.3.6.1 баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап, уларни бағлаштуруп, таза вә янту йезишни билиш | 3.3.6.1 кәң йоллуқ дәптәрдә баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап янту, үзмәй вә тәкши йезиш, йезишни чапсанлитиш | 4.3.6.1 каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш, йезиш техникисини йетилдүрүш |
3.7 | 2.3.7.1 ?үмлә түрлириниң ейтилиш мәхситигә лайиқ тиниш бәлгүлирини (чекит, соал, үндәш) қоллиниш | 3.3.7.1 қаратма, қистурма сөзләрни айриш вә тиниш бәлгүлирини дурус қоюш | 4.3.7.1 мурәккәп ?үмлиләрниң тиниш бәлгүсини қоюш |
3.3.7.2 муәллимниң ярдими билән егә вә хәвәрниң оттуриға қоюлидиған сизиқчиниң орнини билиш вә қоюш | 4.3.7.2 ?үмлиниң бирхил әзалирини а?ритиш вә тиниш бәлгүлирини (пәш, қош тирнақ) қоюш | ||
4.3.7.3 диалогқа тән тиниш бәлгүлирини қоюш | |||
4).Тілдік нормаларды қолдану | |||
Бөлімше (негізгі дағдылар) | Оқу мақсаттары | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
4.1 Сөзләрниң орфографиялиқ, орфоэпиялиқ нормилирини сақлаш | 2.4.1.1 я, ю, Ұ һәриплириниң имласини сақлап йезиш | 3.4.1.1 э, в, ф һәриплири бар сөзләрни саватлиқ йезиш | 4.4.1.1 сөзгә қошумчиларни улап йезишта тавушларниң аһаңдашлиғини диққәткә елип пайдилиниш |
2.4.1.2 б, в, г, д, т һәриплириниң имласини сақлап йезиш | 3.4.1.2 томур сөздики -а, - ә-ниң созуқ тавуштин башланған қошумчә уланған һаләттики өзгиришини сақлап йезиш |
4.4.1.2 сөзгә | |
2.4.1.3 үзүк тавушларниң түрлирини (?араңлиқ, ?араңсиз) пәриқләшни вә п-б, қ-ғ, к-г үзүк тавушлириниң имласини сақлап йезиш | 3.4.1.3 ц, щ һәриплири бар сөзләрниң имласини билиш | 4.4.1.3 ейтилиши вә йезилишида айримчилиғи бар сөзләрни ениқлап йезиш | |
2.4.1.4 л, р, м, н, ң үзүк тавушлириниң имласини сақлап йезиш | 3.4.1.4 х, һ һәриплири бар сөзләрни тоғра йезиш | ||
4.2 | 2.4.2.1 муәллимниң ярдими билән томур вә қошумчини а?ритишни билиш | 3.4.2.1 томур сөзгә қошумчилар қошуш арқилиқ ясалма сөз ясаш, томурдаш сөзләрниң мәнасини а?ритиш | 4.4.2.1 мурәккәп сөзләрниң түрлирини пәриқләшни билиш (бириккән сөзләр, қош сөзләр, қисқарған сөзләр) |
2.4.2.2 көплүк | 3.4.2.2 егилик қошумчилирини қоллинишни билиш | 4.4.2.2 келиш қошумчилирини қоллинишни билиш | |
2.4.2.3 сөз түркүмлирини (исим, сүпәт, пеил, сан) а?ритиш | 3.4.2.3 ?үмлидин сөз түркүмлирини (исим, пеил, сан, сүпәт) тепиш | 4.4.2.3 исимлар түрлиниши, егилик қошумчилири билән түрләшни билиш | |
2.4.2.4 исимниң хас вә умумий түрлирини пәриқләш, хас исимниң йезилиш имласини билиш | 3.4.2.4 түп вә ясалма исим/сүпәт/пеилларни ениқлаш | 4.4.2.4 алмашларниң түрлирини билиш | |
2.4.2.5 түп вә ясалма исим/ сан/ сүпәт/пеилларни ениқлаш | 3.4.2.5 болушлуқ вә болушсиз пеилларни пәриқләшни билиш | 4.4.2.5 рәвишниң мәнасиға қарап пәриқләш, пеиллар билән бағлаштуруп, ?үмлидә қоллиниш | |
2.4.2.6 ?үмлидики бир-бири билән бағлинишип турған сөзләрни тепиш | 3.4.2.6 санақ вә дәри?ә санларниң пәрқини билиш | 4.4.2.6 сөз түркүмлириниң ?үмлидики хизмитини ениқлаш | |
3.4.2.7 ?үмлиниң баш ( егә вә хәвәр) вә әгәшмә әзалириниң пәриқләшни билиш | 4.4.2.7 сөз билән сөзни, ?үмлә билән ?үмлини бағлаштуридиған қошумчиларни (вә, билән, сәвәви) қоллиниш | ||
3.4.2.8 муәллимниң ярдими билән жиғиқ вә йейиқ ?үмлиләрни пәриқләшни билиш | 4.4.2.8 ?үмлидә уланма, ярдәмчи сөзләрни а?ритишни вә пайдилинишни билиш | ||
4.4.2.9 пеилни керәклик заманда ( өткән заман, келидиған заман, һазирқи заман) қоллиниш | |||
13. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
14. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту ұйғыр тілінде) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту ұйғыр тілінде)
1) 2-сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлімдер | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | |||
1)Өзәм һәққидә | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 2.1.1.1 тиңшалған материал бойичә чүшәнмигән сөзләрни бәлгүләш, мәтин мәзмуни бойичә қоюлған соалларға ?авап бериш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 2.1.3.1 күндүлүктики һаятта учришидиған вәзийәтләргә бағлиқ сөзләш мәдәнийитини сақлап олтирип диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 2.1.4.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | ||
1.6 | 2.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қоллинип, мавзуға (Сиз қандақ ойлайсиз? Сиз немә тәклип қилар едиңиз? ) диққитини ?әлип қилиш | ||
1.7 Тавушларни, сөзләрни орфоэпиялиқ нормиларға лайиқ тоғра ейтиш |
2.1.7.1 сөз ичидә созуқ тавушларниң өзара аһаңдашлиғини сақлап ейтиш | ||
Оқулум | 2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.3.1 мәтин мәзмунини ениқлашқа йөнәлгән соалларни түзүш вә ?авап бериш | |
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 2.2.4.1 муәллимниң ярдими билән мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 2.2.5.1 мәнбәләрдин ( луғәт, энциклопедия) әхбаратни тепиш йолини ениқлап, берилгән мавзу, соал бойичә мәлуматни таллап топлаш | ||
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқматериаллар бойичә язма ишлирини йезиш | 2.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүш, тирәк сөзләрни пайдилинип, изаһәт йезиш | ||
2.3.4.1 муәллимниң ярдими билән тирәк сөзләрни, ?үмлә, рәсимләрни пайдилинип, аддий постер, тәбрикнамә, буюм ясаш нусхисини қураштуруш | |||
| 2.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепип, түзитиш вә қураштурған ?үмлини толуқтуруш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 2.3.6.1 баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап, уларни бағлаштуруп, таза вә янту йезишни билиш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш |
| 2.4.1.1* я, ю, Ұ һәриплириниң имласини сақлап йезиш | |
2.4.1.2* б, в, г, д, т һәриплириниң имласини сақлап йезиш | |||
2.4.1.3 үзүк тавушларниң түрлирини (?араңлиқ, ?араңсиз) пәриқләшни вә п-б, қ-ғ, к-г үзүк тавушлириниң имласини сақлап йезиш | |||
2.4.1.4* л, р, м, н, ң үзүк тавушлириниң имласини сақлап йезиш | |||
2 тоқсан | |||
3.Мениң мәктивим | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 2.1.2.1 мәтинниң сәрләвһиси вә тирәк сөзләр асасида мәтинниң мәзмунини мол?алаш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 2.1.3.1 күндүлүктики һаятта учришидиған вәзийәтләргә бағлиқ сөзләш мәдәнийитини сақлап олтирип диалогқа қатнишиш | ||
1.5 Тиңшалған материал |
2.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз ойини | ||
Оқулум | 2.1 Мәтин түрлири билән түзүлүш қисимлирини ениқлаш | 2.2.1.1* соал қоюш арқилиқ (немә қилди? қандақ? немишкә?) мәтин түрлирини (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) вә қисимлирини (беши, асасий қисим, ахири) ениқлаш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.3.1 мәтин мәзмунини ениқлашқа йөнәлгән соалларни түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 2.2.4.1 муәллимниң ярдими билән мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 2.2.5.1 мәнбәләрдин ( луғәт, ениқлимилиқ, , энциклопедия) әхбаратни тепиш йолини ениқлап, берилгән мавзу, соал бойичә мәлуматни таллап топлаш | ||
2.6Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш | 2.2.6.1 муәллимниң ярдими билән бирдәк мавзуға йезилған мәтинләрниң охшашлиғи вә айримчилиғини (жанри, мәтин түри) тепиш | ||
Йезилим | 3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 2.3.1.1 муәллим ярдими билән йәкә рәсим, сюжетлиқ рәсимләр арқилиқ қисқа тәсвирләш, баянлаш мәтинлирини түзүп йезиш | |
2.3.3.1 оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүш, тирәк сөзләрни пайдилинип, изаһәт йезиш | |||
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш | 2.3.4.1 муәллимниң ярдими билән тирәк сөзләрни, ?үмлә, рәсимләрни пайдилинип, аддий постер, тәбрикнамә (буюм ясаш нусхисини, бехәтәрлик қаидисини) қураштуруш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 2.3.6.1 баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап, уларни бағлаштуруп, таза вә янту йезишни билиш | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 2.3.6.1 баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә мөлчәрини сақлап, уларни бағлаштуруп, таза вә янту йезишни билиш | ||
3.7 Пунктуациялиқ нормиларни сақлаш | 2.3.7.1 ?үмлә түрлириниң ейтилиш мәхситигә лайиқ тиниш бәлгүлирини (чекит, соал, үндәш) қоллиниш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 2.4.2.6 ?үмлидики бир-бири билән бағлинишип турған сөзләрни тепиш | |
3 тоқсан | |||
5.Тени сақниң ?ени сақ. | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 2.1.1.1 тиңшалған материал бойичә чүшәнмигән сөзләрни бәлгүләш, мәтин мәзмуни бойичә қоюлған соалларға ?авап бериш |
1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 2.1.2.1 мәтинниң сәрләвһиси вә тирәк сөзләр асасида мәтинниң мәзмунини мол?алаш | ||
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 2.1.3.1 күндүлүктики һаятта учришидиған вәзийәтләргә бағлиқ сөзләш мәдәнийитини сақлап олтирип диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 2.1.4.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | ||
1.5 Тиңшалған материал |
2.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз ойини | ||
| 2.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қоллинип, мавзуға (Сиз қандақ ойлайсиз? Сиз немә тәклип қилар едиңиз? ) диққитини ?әлип қилиш | ||
Оқулум | 2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.3.1 мәтин мәзмунини ениқлашқа йөнәлгән соалларни түзүш вә ?авап бериш | |
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 2.2.4.1 муәллимниң ярдими билән мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | ||
2.2 Мәтиндики лексикилиқ бирликләрни қоллинишни чүшиниш | 2.2.2.1 мәнадаш, зит, аһаңдаш (луғәт қоллиниш) сөзләрни а?ритиш вә мәнасини чүшиниш, сөзләш ?әриянида пайдилиниш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 2.2.5.1 мәнбәләрдин ( луғәт, энциклопедия) әхбаратни тепиш йолини ениқлап, берилгән мавзу, соал бойичә мәлуматни таллап топлаш | ||
2.6Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш | 2.2.6.1 муәллимниң ярдими билән бәлгүлүк бир мавзуға йезилған мәтинләрниң охшашлиғи вә айримчилиғини (жанри, мәтин түри) тепиш | ||
Йезилим | 3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 2.3.2.1 үлгә бойичә аддий хәвәрләндүрүш мәтин йезиш | |
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 2.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп, изаһәт йезиш | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 2.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепип түзитиш вә қураштурған ?үмлини толуқтуруш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 2.3.6.1 баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап, уларни бағлаштуруп, таза вә янту йезишни билиш | ||
Тиллиқ нормиларни қоллиниш | 4.2 Грамматикалиқ нормиларни сақлаш | 2.4.2.1 муәллимниң ярдими билән томур вә қошумчини а?ритишни билиш | |
2.4.2.2 көплүк қошумчилирини тоғра пайдилиниш | |||
2.4.2.3 сөз түркүмлирини (исим, сүпәт, пеил, сан) а?ритиш | |||
2.4.2.4 исимниң хас вә умумий түрлирини пәриқләш, хас исимниң йезилиш имласини билиш | |||
2.4.2.5* түп вә ясалма исим/ сан/ сүпәт/пеилларни ениқлаш | |||
4 тоқсан | |||
7.Қоршиған әтрап | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 2.1.2.1 мәтинниң сәрләвһиси вә тирәк сөзләр асасида мәтинниң мәзмунини мол?алаш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 2.1.3.1 күндүлүктики һаятта учришидиған вәзийәтләргә бағлиқ сөзләш мәдәнийитини сақлап олтирип диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә | 2.1.4.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | ||
1.5 Тиңшалған материал |
2.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз ойини | ||
Оқулум | 2.1 Мәтин түрлири билән түзүлүш қисимлирини ениқлаш | 2.2.1.1 соал қоюш арқилиқ (немә қилди? қандақ? немишкә?) мәтин түрлирини (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) вә қисимлирини (беши, асасий қисим, ахири) ениқлаш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.3.1 мәтин мәзмунини ениқлашқа йөнәлгән соалларни түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 2.2.4.1 муәллимниң ярдими билән мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 2.2.5.1 мәнбәләрдин ( луғәт, энциклопедия) әхбаратни тепиш йолини ениқлап, берилгән мавзу, соал бойичә мәлуматни таллап топлаш | ||
Йезилим | 3.1 Мәтин түрлиригә лайиқ мәтин түзүп йезиш | 2.3.1.1 муәллим ярдими билән йәкә рәсим, сюжетлиқ рәсимләр арқилиқ қисқа тәсвирләр, баянлаш мәтинлирини түзүп йезиш | |
3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 2.3.2.1 үлгә бойичә аддий хәвәрләндүрүш мәтин йезиш | ||
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 2.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп, изаһәт йезиш | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 2.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепип түзитиш вә қураштурған ?үмлини толуқтуруш | ||
3.6 | 2.3.6.1 баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап, уларни бағлаштуруп, таза вә янту йезишни билиш | ||
| 4.1 Сөзләрниң орфографиялиқ, орфоэпиялиқ нормилирини сақлаш | 2.4.1.4 л, р, м, н, ң үзүк тавушлириниң имласини сақлап йезиш | |
4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 2.4.2.1 муәллимниң ярдими билән томур вә қошумчини а?ритишни билиш | ||
2.4.2.5* түп вә ясалма исим/ сан/ сүпәт/пеилларни ениқлаш | |||
1) 3 -сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлімдер | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | |||
1. ?анлиқ тәбиәт | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 3.1.1.1 тиңшалған материал бойичә тирәк сөзләрни бәлгүләш, очуқ вә йепиқ соалларға ?авап бериш |
1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 3.1.2.1* мәтин сәрләһиси вә берилгән рәсимләр, фото, диаграмма бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш | ||
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 3.1.3.1 түрлүк вәзийәтләргә бағлиқ (?әмийәтлик орунда) мунасивәт бағлашта өз нутқини ре?иләп, сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 3.1.4.1 тирәк сөзләр вә ре?ини пайдилинип, берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | ||
1.6 | 3.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт)қаратма сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | ||
Оқулум | 2.1 Мәтин түрлири билән түзүлүш қисимлирини ениқлаш | 3.2.1.1 тирәк сөзләр, ярдәмчи сөзләр ақилиқ мәтин түрлирини (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) вә униң қисимлирини ениқлаш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 3.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә пикир билдүрүшкә йөнәлгән соаллар түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 3.2.4.1 өз алдиға мәтин сәрләвһисини вә муәллимниң ярдими билән асасий ойини ениқлаш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 3.2.5.1* берилгән мавзу, соал бойичә түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, карта) елинған әхбаратларда учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини луғәтләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматларниң муһим ?ағдайлирини ениқлаш | ||
Йезилим | 3. 1 Мәтин түрлиригә лайиқ мәтин түзүп йезиш | 3.3.1.1 ре?ә схемисини пайдилинип, тирәк сөзләр арқилиқ баянлап бериш, мәтинни селиштуруп тәсвирләш, ярдәмчи сөзләр арқилиқ муһакимә қилиш мәтинини түзүп йезиш | |
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 3.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп, изаһәт йезиш | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 3.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ және стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепиш, түзитиш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 3.3.6.1 кәң йоллуқ дәптәрдә баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап янту, үзмәй вә тәкши йезиш, йезишни чапсанлитиш | ||
3.7 Пунктуациялиқ нормиларни сақлаш | 3.3.7.1*қаратма, қистурма сөзләрни а?ритиш вә тиниш бәлгүлирини дурус қоюш | ||
Тиллиқ нормиларни қоллиниш | 4.1 Сөзләрниң орфографиялиқ, орфоэпиялиқ нормилирини сақлаш | 3.4.1.1 э, в, ф һәриплири бар сөзләрни саватлиқ йезиш | |
3.4.1.3 ц, щ һәриплири бар сөзләрниң имласини билиш | |||
3.4.1.4*х, һ һәриплири бар сөзләрни тоғра йезиш | |||
2-тоқсан | |||
3.Вақит | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 3.1.2.1 мәтин сәрләвһиси вә берилгән рәсимләр, фото,диаграмма бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 3.1.3.1 түрлүк вәзийәтләрдә (?әмийәтлик орунда) мунасивәт бағлашта өз нутқини ре?иләп, сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.5 Тиңшалған материал | 3.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуни бойичә ейтилған өзгиниң пикригә "келишиш, келишмәслик сәвәвини, өз көз қаришини билдүрүш | ||
1.6 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 3.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қаратма сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | ||
1.7 Тавушларни, сөзләрни орфоэпиялиқ нормиларға лайиқ тоғра ейтиш | 3.1.7.1 сөз ичидә қатар турған үзүк тавушларниң өз ара аһаңдашлиғини сақлап ейтиш (шәнбә – шәмбә) | ||
Оқулум | 2.2 Мәтиндики лексикилиқ бирликләрни қоллинишни чүшиниш | 3.2.2.1 удул вә көчмә мәнадики сөзләрниң мәналирини а?ритишни билиш, сөзләш давамида пайдилиниш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 3.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә пикир билдүрүшкә йөнәлгән соаллар түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 3.2.4.1 өз алдиға мәтин сәрләвһисини вә муәллимниң ярдими билән асасий ойини ениқлаш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 3.2.5.1* берилгән мавзу, соал бойичә түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, хәритә) елинған әхбаратларда учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини луғәтләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматларниң муһим ?ағдайлирини ениқлаш | ||
2.6 Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш |
3.2.6.1 муәллимниң ярдими билән охшаш мавзуға берилгән мәтин түрлирини, стилини ( бәдиий мәтин, илмий мәтин) , | ||
Йезилим | 3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 3.3.2.1 өз ишлири һәққидә йезилған күндүлүк, тәр?имә һал, хәвәрләндүрүш йезиш | |
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш |
3.3.4.1* муәллимниң ярдими билән схема, график, ?әдвәл, | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 3.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ вә стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепиш, түзитиш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 3.3.6.1 кәң йоллуқ дәптәрдә баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап, янту, үзмәй вә тәкши йезиш, йезишни чапсанлитиш | ||
3.7Пунктуациялиқ нормиларни сақлаш | 3.3.7.2 муәллимниң ярдими билән егә вә хәвәрниң оттуриға қоюлидиған сизиқчиниң орнини билиш вә қоюш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.1 Сөзләрниң орфографиялиқ, орфоэпиялиқ нормилирини сақлаш | 3.4.1.2 томур сөздики -а, - ә-ниң созуқ тавуштин башланған қошумчә уланған һаләттики өзгиришини сақлап йезиш | |
4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 3.4.2.1* томур сөзгә қошумчилар қошуш арқилиқ ясалма сөз ясаш, томурдаш сөзләрниң мәнасини а?ритиш | ||
3.4.2.7* ?үмлиниң баш ( егә вә хәвәр) вә әгәшмә әзалирини пәриқләшни билиш | |||
3.4.2.8 муәллимниң ярдими билән жиғиқ вә йейиқ ?үмлиләрни пәриқләшни билиш | |||
3-тоқсан | |||
5.Һүнәр | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 3.1.1.1 тиңшалған материал бойичә тирәк сөзләрни бәлгүләш, очуқ вә йепиқ соалларға ?авап бериш |
1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 3.1.2.1* мәтин мавзуси вә берилгән рәсимләр, фото,диаграмма бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш | ||
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 3.1.3.1 түрлүк вәзийәтләрдә (?әмийәтлик орунда) мунасивәт бағлашта өз нутқини ре?иләп, сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 3.1.4.1 тирәк сөзләр вә ре?ини пайдилинип, берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | ||
1.5 Тиңшалған материал | 3.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуни бойичә ейтилған өзгиниң пикригә ("келишиш, келишмәслик сәвәвини) өз көз қаришини билдүрүш | ||
Оқулум | 2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 3.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә пикир билдүрүшкә йөнәлгән соаллар түзүш вә ?авап бериш | |
2.4 Мәтинниң мавзуси вә асасий ойини ениқлаш | 3.2.4.1 өз алдиға мәтин сәрләвһисини вә муәллимниң ярдими билән асасий ойини ениқлаш | ||
| 3.2.5.1* берилгән мавзу, соал бойичә түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, хәритә) елинған әхбаратларда учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини луғәтләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматларниң муһим ?ағдайлирини ениқлаш | ||
2.6Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш |
3.2.6.1 муәллимниң ярдими билән охшаш мавзуға берилгән мәтин түрлирини, стилини ( бәдиий мәтин, илмий мәтин) , | ||
Йезилим | 3.1 Мәтин түрлиригә лайиқ мәтин түзүп йезиш | 3.3.1.1* ре?ә схемисини пайдилинип, тирәк сөзләр арқилиқ баянлап бериш, мәтинни селиштуруп тәсвирләш, ярдәмчи сөзләр арқилиқ муһакимә қилиш мәтинини түзүп йезиш | |
3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 3.3.2.1 өз ишлири һәққидә йезилған күндүлүк, тәр?имә һал, хәвәрләндүрүш йезиш | ||
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 3.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп, изаһәт йезиш | ||
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш |
3.3.4.1* муәллимниң ярдими билән схема, график, ?әдвәл, | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 3.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ және стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепиш, түзитиш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 3.3.6.1 кәң йоллуқ дәптәрдә баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап янту, үзмәй вә тәкши йезиш, йезишни чапсанлитиш | ||
Тиллиқ нормиларниң қоллиниши | 4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 3.4.2.2 егилик қошумчилирини қоллинишни билиш | |
3.4.2.3 ?үмлидин сөз түркүмлирини (исим, пеил, сан, сүпәт) тепиш | |||
3.4.2.4* асасий, ясалма исим/сүпәт/пеилларни ениқлаш | |||
3.4.2.5 болушлуқ вә болушсиз пеилларни пәриқләшни билиш | |||
3.4.2.6 санақ вә дәри?ә санларниң пәрқини билиш | |||
4-тоқсан | |||
7.Су – тирикчилик көзи | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 3.1.1.1 тиңшалған материал бойичә тирәк сөзләрни бәлгүләш, очуқ вә йепиқ соалларға ?авап бериш |
1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 3.1.2.1* мәтин сәрләвһиси вә берилгән рәсимләр, фото,диаграмма бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш | ||
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 3.1.3.1 түрлүк вәзийәтләрдә (?әмийәтлик орунда) мунасивәт бағлашта өз нутқини ре?иләп, сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 3.1.4.1 тирәк сөзләр вә ре?ини пайдилинип, берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | ||
3.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуни бойичә ейтилған өзгиниң пикригә ("келишиш, келишмәслик сәвәвини) өз көз қаришини билдүрүш | |||
3.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қаратма сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | |||
Оқулум | 2.2 Мәтиндики лексикилиқ бирликләрни қоллинишни чүшиниш | 3.2.2.1 удул вә көчмә мәнадики сөзләрниң мәналирини а?ритишни билиш, сөзләш давамида пайдилиниш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 3.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә пикир билдүрүшкә йөнәлгән соаллар түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 3.2.4.1 өз алдиға мәтин сәрләвһисини вә муәллимниң ярдими билән асасий ойини ениқлаш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 3.2.5.1* берилгән мавзу, соал бойичә түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, хәритә) елинған әхбаратларда учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини луғәтләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматларниң муһим ?ағдайлирини ениқлаш | ||
Йезилим | 3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш |
| |
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш |
3.3.4.1* муәллимниң ярдими билән схема, график, ?әдвәл, | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 3.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ және стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепиш, түзитиш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 3.3.6.1 кәң йоллуқ дәптәрдә баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап янту, үзмәй вә тәкши йезиш, йезишни чапсанлитиш | ||
Тиллиқ нормиларни қоллиниш | 4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 3.4.2.1* томур сөзгә қошумчилар қошуш арқилиқ ясалма сөз ясаш, томурдаш сөзләрниң мәнасини а?ритиш | |
3.4.2.4 асасий, ясалма исим/сүпәт/пеилларни ениқлаш | |||
4 -сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлімдер | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | |||
1. Мениң Вәтиним – Қазақстан 2. | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 4.1.1.1 тиңшалған материал бойичә асасий вақиәләрни ениқлаш вә уларға асаслинип мәтинниң мәзмунини ейтиш |
| 4.1.2.1* мәтин мавзуси вә берилгән диаграмма, схема, ?әдвәл бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш, өз ой-пикрини дәлилләш | ||
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 4.1.3.1 сөһбәтдашниң йешини, кәйпиятини диққәткә елип, бәлгүлүк бир мавзу әтрапида пикирлашқанда сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 4.1.4.1 тирәк сөзләрни вә ре?ини пайдилинип, монолог түзүш | ||
1.7 Тавушларни, сөзләрни орфоэпиялиқ нормиларға лайиқ тоғра ейтиш | 4.1.7.1 сөз ичидики, сөз билән сөзниң оттурисидики боғум, тавушларниң аһаңдашлиғини сақлап ейтиш | ||
Оқулум | 2.1 Мәтин түрлири билән түзүлүш қисимлирини ениқлаш | 4.2.1.1* мәтин түрлирини (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) вә униң қисимлирини ениқлаш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 4.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 4.2.4.1 мәтин сәрләвһиси вә мәзмуниниң өз ара мувапиқлиғини ениқлаш, асасий ойини қураштуруш | ||
2.6 Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш | 4.2.5.1* түрлүк мәнбәләрдин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, диаграмма) керәклик әхбаратни тепиш, учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш | ||
Йезилим | 3.1 Мәтин түрлиригә лайиқ мәтин түзүп йезиш | 4.3.1.1 берилгән мавзу бойичә баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш элементлири бар мәтин түзүп йезиш | |
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқматериаллар бойичә язма ишларни йезиш | 4.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп инша, тирәк сөзлирини пайдилинип эссе йезиш | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 4.3.5.1 стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән ениқлаш, түзитиш, язма ишини пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ нормиларға лайиқ өз алдиға ?өндәш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 4.3.6.1 каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш, йезиш техникисини йетилдүрүш | ||
3.7 Пунктуациялиқ нормиларни сақлаш | 4.3.7.1 қошма ?үмлиләрниң тиниш бәлгүсини қоюш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.1 Сөзләрниң орфографиялиқ, орфоэпиялиқ нормилирини сақлаш | 4.4.1.1 сөзгә қошумчиларни улап йезишта тавушларниң аһаңдашлиғини әстә сақлап пайдилиниш | |
4.4.1.2 сөзгә қошумчилар уланғанда боғум аһаңдашлиғини әстә сақлап пайдилиниш | |||
4.4.1.3 ейтилиши вә йезилишида айримчилиғи бар сөзләрни ениқлап йезиш | |||
2 -тоқсан | |||
3. Мәдәний мирас | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 4.1.2.1* мәтин мавзуси вә берилгән диаграмма, схема, ?әдвәл бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш, өз ой-пикрини дәлилләш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 4.1.3.1 сөһбәтдашниң йешини, кәйпиятини диққәткә елип, бәлгүлүк бир мавзу әтрапида пикирлашқанда сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 4.1.4.1 тирәк сөзләрни вә ре?ини пайдилинип, монолог түзүш | ||
1.5 Тиңшалған материал | 4.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз баһасини бериш | ||
1.6 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 4.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) вә қистурма, ярдәмчи сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучини қизиқтуруш | ||
Оқулум | 2.2 Мәтиндики лексикилиқ бирликләрни қоллинишни чүшиниш | 4.2.2.1 турақлиқ сөз бирикмилирини вә көп мәналиқ сөзләрни а?ритишни билиш, мәнасини чүшиниш, сөзләш давамида пайдилиниш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 4.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 4.2.4.1 мәтин сәрләвһиси вә мәзмуниниң өз ара мувапиқлиғини ениқлаш, асасий ойини қураштуруш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 4.2.5.1* түрлүк мәнбәләрдин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, диаграмма) керәклик әхбаратни тепиш, учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш | ||
2.6 Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш | 4.2.6.1 бәлгүлүк бир мавзуға берилгән мәтинниң түрлирини, жанрини, стилини ( мақалә, репортаж, йеңилиқ, тәр?имә һали, мү?әзнамә, хәвәрләндүрүш) селиштуруп, охшашлиғи вә айримчилиғини ениқлаш | ||
Йезилим | 3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 4.3.2.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, бәлгүлүк бир стильда мәтин ( мақалә, мү?әзнамә, сөһбәт) йезиш | |
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 4.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп инша, тирәк сөзлирини пайдилинип эссе йезиш | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 4.3.5.1 стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән ениқлап түзитиш, язма ишини пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ нормиларға лайиқ өз алдиға ?өндәш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 4.3.6.1 каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш, йезиш техникисини йетилдүрүш | ||
3.7 Пунктуациялиқ нормиларни сақлаш | 4.3.7.2 ?үмлиниң бирхил әзалирини а?ритиш вә тиниш бәлгүлирини (пәш, қош тирнақ) қоюш | ||
4.3.7.3 диалогқа мувапиқ тиниш бәлгүлирини қоюш | |||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 4.4.2.1* мурәккәп сөзләрниң түрлирини пәриқләшни билиш (бириккән сөзләр, қош сөзләр, қисқарған сөзләр) | |
4.4.2.6 сөз түркүмлириниң ?үмлидики хизмитини ениқлаш | |||
3-тоқсан | |||
5.Тәбиәт һадисилири | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 4.1.2.1* мәтин сәрләвһиси вә берилгән диаграмма, схема, ?әдвәл бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш, өз ой-пикрини дәлилләш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 4.1.3.1 сөһбәтдашниң йешини, кәйпиятини диққәткә елип, бәлгүлүк бир мавзу әтрапида пикирлашқанда сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 4.1.4.1 тирәк сөзләрни вә ре?ини пайдилинип, монолог түзүш | ||
1.5 Тиңшалған материал бойичә өз пикрини билдүрүш | 4.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз баһасини бериш | ||
1.6 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 4.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) вә қистурма, ярдәмчи сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучини қизиқтуруш | ||
Оқулум | 2.2 Мәтиндики лексикилиқ бирликләрни қоллинишни чүшиниш | 4.2.2.1 турақлиқ сөз бирикмилирини вә көп мәналиқ сөзләрни а?ритишни билиш, мәнасини чүшиниш, сөзләш давамида пайдилиниш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 4.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 4.2.4.1 мәтин сәрләвһиси вә мәзмуниниң өз ара мувапиқлиғини ениқлаш, асасий ойини қураштуруш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 4.2.5.1* түрлүк мәнбәләрдин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, диаграмма) керәклик әхбаратни тепиш, учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш | ||
2.6 Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш | 4.2.6.1 бәлгүлүк бир мавзуға берилгән мәтинниң түрлирини, жанрини, стилини ( мақалә, репортаж, йеңилиқ, тәр?имә һали, мү?әзнамә, хәвәрләндүрүш) селиштуруп, охшашлиғи вә айримчилиғини ениқлаш | ||
Йезилим | 3.1 Мәтин түрлиригә лайиқ мәтин түзүп йезиш | 4.3.1.1 берилгән мавзу бойичә баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш элементлири бар мәтин түзүп йезиш | |
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш |
4.3.4.1* мәтин түзүштә (йеңилиқ, репортаж, елан) схема, | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 4.3.5.1 стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән ениқлап түзитиш, язма ишини пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ нормиларға лайиқ өз алдиға редакцияләш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 4.4.2.3* исим сөзләрни түрләш, егилик қошумчилири билән түрләшни билиш | |
4.4.2.2 келиш қошумчилирини қоллинишни билиш | |||
4.4.2.4 алмашларниң түрлирини билиш | |||
4 тоқсан | |||
7.Каинатқа сәяһәт | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 4.1.1.1 тиңшалған материал бойичә асасий вақиәләрни ениқлаш вә уларға асаслинип мәтинниң мәзмунини ейтиш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 4.1.3.1 сөһбәтдашниң йешини, кәйпиятини диққәткә елип, бәлгүлүк бир мавзу әтрапида пикирлашқанда сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 4.1.4.1 тирәк сөзләрни вә ре?ини пайдилинип, монолог түзүш | ||
1.5 Тиңшалған материал | 4.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз баһасини бериш | ||
Оқулум | 2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 4.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар түзүш вә ?авап бериш | |
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 4.2.4.1 мәтин сәрләвһиси вә мәзмуниниң өз ара мувапиқлиғини ениқлаш, асасий ойини қураштуруш | ||
| 4.2.5.1* мәнбәлиридин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, диаграмма) керәклик әхбаратни тепиш, учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш | ||
Йезилим | 3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 4.3.2.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, бәлгүлүк бир стильда мәтин ( мақалә, мү?әзнамә, сөһбәт) йезиш | |
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 4.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп инша, тирәк сөзлирини пайдилинип эссе йезиш | ||
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш |
4.3.4.1* мәтин түзүштә (йеңилиқ, репортаж, елан) схема, | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 4.3.5.1 стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән ениқлап түзитиш, язма ишини пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ нормиларға лайиқ өз алдиға ?өндәш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 4.3.6.1 каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш, йезиш техникисини йетилдүрүш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 4.4.2.5 рәвишниң мәнасиға қарап пәриқләш, пеиллар билән бағлаштуруп, ?үмлидә қоллиниш | |
Ескерту:
1) "**" белгісі бар сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша білім беру мақсаттары кешенді түрде және әртүрлі тәсілдермен қолданылады;
2) "*" түрінде белгіленген оқыту мақсаттарынының бөлігі жүзеге асырылады.
3) "/"оқыту міндеттері бір тоқсан шеңберінде сөйлеу қызметінің түрлері бойынша біріктіріледі;
3-тарау. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің мазмұны
14. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 144 сағатты;
2) 3-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 144 сағатты;
3) 4-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 144 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
15. "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша жазба жұмыстарының көлемі:
1) сөздік диктант – 2-сыныпта 5-7 сөз, 3-сыныпта 9-12 сөз, 4-сыныпта 12-15 сөз;
2) диктант – 2-сыныпта 25-30 сөз, 3-сыныпта 35-50 сөз, 4-сыныпта 55-70 сөз;
3) мазмұндама мәтінінің көлемі – 2-сыныпта 40-60 сөз, 3-сыныпта 60-80 сөз, 4-сыныпта 80-100 сөз;
4) шығарма мәтінінің көлемі – 2-сыныпта 25-35 сөз, 3-сыныпта 35-55 сөз, 4-сыныпта 55-70 сөз.
16. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Тил вә нутуқ: нутуқниң адәм һаятидики әһмийити вә һа?әтлиги; ағзаки вә язма нутуқ һәққидә чүшүнүк; тавуш күчи, аһаңлиғи – ағзаки нутуқниң қураллири; ағзаки нутуқта һәрикәт билән има-ишарәт; диалог; монолог;
2) Сөзләш мәдәнийити: түрлүк вәзийәтләргә бағлиқ сөһбәтдашни тиңшаш, сөзләш мәдәнийитини сақлаш; саламлишиш әһвалларға бағлиқ пайдилинидиған сөзләр; аманлишиш, өтүнүш, миннәтдарлиқ билдүрүш әһваллирини қураштуруш;
3) фонетика: тавуш вә һәрип чүшәнчиси; боғум вә униң имласи; созуқ тавушларниң қелин вә инчикә түрлири (е, и тавушлириниң өзгичилиги); я, йо, ю һәриплириниң имласи; үзүк тавушлар вә уларниң ?араңлиқ, ?араңсиз түрлири; п-в, қ-ғ, к-г тавушлириниң созуқ тавуштин башланған қошумчиларниң улинишидин новәтлишиши; б, д, р, т, г, к, ғ, қ тавушлириниң йезилиши; б, в, г, д һәриплириниң рус тилидин киргән сөзләрдә йезилиш имласи; л, р, м, н һәриплириниң йезилиши; ң һәрипиниң йезилиши;
4) мәтин, мәтин һәққидә чүшүнүк; ?үмлиләр жиғиндисиниң мәтиндин айримчилиғи; мәтинниң сәрләвһиси вә униңдики асасий ойни ениқлаш; мәтингә, сюжетлиқ рәсимләргә сәрләвһә бериш; сәрләвһә (мәтинниң нами), тирәк сөзләр арқилиқ мәтинниң мәзмунини мол?алаш; тиңшиған мәтин бойичә чүшәнмигән сөзләрни бәлгүләш; тиңшалған мәтин мәзмуни бойичә соалларға ?авап бериш; тиңшалған материалға өз пикрини билдүрүш; оқулған мәтин мәзмуни бойичә соаллар қураштуруш вә ?авап бериш; берилгән тирәк сөзләрни пайдилинип еғизчә һекайә түзүш;
5) мәтинниң тәркиви ( беши, оттури (асасий қисим), ахири (хуласә) һәққидә чүшүнүк; мәтиндики азат йолниң әһмийити; мәтиндики ?үмлиләрниң бағлиниши; тоғра түзүлмигән мәтинни қайтидин қуруш;
6) мәтин түрлири: баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш: ?исимлар вә һадисиләр һәққидә баянлаш, тәсвирләш; мәтинниң сәрләвһиси вә униңдики асасий ойни ениқлаш, мәтингә селиштурма тәһлил ясаш;
7) ?үмлә һәққидә чүшүнүк; ?үмлиниң мәтиндин өзгичилиги; мәтинни ?үмлиләргә бөлүш; ейтилишиға қарап ?үмлиләрниң түрлири: хәвәр ?үмлә, соал ?үмлә, үндәш ?үмлә; ?үмлә ахириға қойилидиған тиниш бәлгүлири(чекит, соал бәлгүси, үндәш бәлгүси);
8) ?үмлидики сөзләрниң бағлиниши: соал қоюш арқилиқ ?үмлә ичидики бир-бири билән бағлинишип кәлгән сөзләрни тепиш; сөзләрниң орунлишиш тәртивини диққәткә елип, сөзләрдин ?үмлә қураштуруш; соал бойичә ?үмлини толуқтуруп йезиш; үлгә, схема, рәсимләр бойичә ?үмлә түзүш; тоғра түзүлмигән ?үмлини дуруслап, қайтидин йезиш;
9) сөз вә униң мәнаси: сөз вә униң мәнаси һәққидә чүшүнүк; мәтиндики мәнадаш, зит, аһаңдаш сөзләрниң мәналирини а?ритишни билиш; берилгән мавзу, соал бойичә керәклик әхбаратни таллап елиш үчүн әхбарат мәнбәлирини пайдилинишни билиш (сөзлүк, энциклопедия);
10) сөз тәркиви: сөзниң томур вә қошумчиси һәққидә дәсләпки чүшүнүк елиш; томур вә қошумчилириниң бир-биридин пәрқи; томур вә қошумчиниң бәлгүлиниши; қошумчә түрлири: сөз ясиғучи вә сөз түрлигүчи, уларниң бәлгүлиниши; мәтинниң тәркиви ( беши, оттури (асасий қисим), ахири (хуласә) һәққидә чүшүнүк; мәтиндики азат йолниң әһмийити; мәтиндики ?үмлиләрниң бағлиниши; тоғра түзүлмигән мәтинни қайтидин қуруш;
11) сөз түркүмлири: нәрсиләрниң намини, бәлгүсини, иш-һәрикитини билдүридиған сөзләр һәққидә дәсләпки чүшүнүкни тәкрарлаш; сөз түркүми һәққидә чүшүнүк; исим сөз түркүми, униң мәнаси; хас исим вә умумий исим; хас исимниң йезилиш имласи; исимларниң бирлик вә көплүк түрлири; исимларниң көплүк қошумчилирини сөз тәркивидә тәһлил қилиш, уларни дурус қоллиниш; пеил вә униң ениқлимиси, соаллири; аддий вә мурәккәп пеиллар; сүпәт вә униң ениқлимиси, соаллири; исим вә сүпәтниң бағлиниши; түп вә ясалма сүпәтләр; сан сөз түркүми вә униң ениқлимиси, соаллири; сан сөз түркүминиң исим сөз түркүми билән бағлинишип ейтилиши; санақ вә дәри?ә санлар;
12) и?адий ишлар оқуған, тиңшиған вә аудиовизуаллиқ материалларға бағлинишлиқ соаллар билән ре?ә бойичә изаһәт йезиш; тирәк сөзләрни, рәсимләрни пайдилинип, постер қураштуруш; йәкә рәсим яки сюжетлиқ рәсимләр бойичә қисқа тәсвирләш, баянлаш мәтинлирини түзүп йезиш; үлгә бойичә аддий хәвәрләндүрүш, нусхилиқ йезиш; түзүлгән мәтиндики әвәтилгән хаталарни (орфографиялиқ, пунктуациялиқ, һәриплик) муәллимниң ярдими билән тепип түзитиш; дурус түзүлмигән мәтинни түзәп, қайтидин йезиш; язма ишларни каллиграфиялиқ тәләпләргә лайиқ йезиш;
13) жил бойичә өтүлгәнни тәкрарлаш.
17. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тил вә нутуқ: ағзаки вә язма нутуқниң алаһидиликлири;
2) нутуқ мәдәнийити: һәрхил вәзийәтләргә бағлиқ өз сөзини тоғра қураштуруп, тил нормилирини сақлап сөзләш; интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт билән има-ишарәт), қаратма сөзләрни қоллинип, тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш; өзгиниң пикригә өз көз қаришини билдүрүштә тиллиқ вә этикилиқ нормиларни сақлаш;
3) мәтин: мәтин һәққидә 2-синипта өтүлгәнни қайтилаш, ярдәмчи сөзләрниң ярдими билән баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш мәтин түрлирини вә уларниң қисимлирини ениқлаш; мәтинниң сәрләвһисини вә униңдики асасий ойини ениқлаш; мәтин мәзмуни бойичә пикир билдүрүшкә йөнәлгән соаллар түзүш вә ?авап бериш; мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш; бирдәк мавзуда берилгән мәтинләр түрлирини, стилини селиштуруш;
4) тиңшалған мәтин бойичә тирәк сөзләрни бәлгүләш; очуқ вә йепиқ соалларға ?авап бериш; берилгән сәрләвһә, фото, диаграмма, рәсимләр бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш; берилгән мавзу, тирәк сөзләрни, ре?ини пайдилинип еғизчә һекайә қураштуруш;
5) қаратма сөз, униң тиниш бәлгүси; қистурма сөз вә униң тиниш бәлгүси;
6) фонетика: тавуш һәққидә 2-синипта өтүлгәнни тәкрарлаш; э, е, ф, в, ц, ч, ш, щ тавушлириниң алаһидиликлирини өзләштүрүш; бу тавушларни дурус тәләппуз қилиш вә саватлиқ йезишни үгитиш; в, ф һәриплири билән кәлгән сөзләрни саватлиқ йезишни үгиниш; ч, щ һәриплири билән кәлгән сөзләрни саватлиқ йезишни үгиниш; х, һ тавушлири, уларниң ейтилиш алаһидиликлири; х, һ тавушлириға бағлиқ сөзләрниң имласи; сөз ичидики қатар турған үзүк тавушларниң өзара аһаңдашлиғини сақлап ейтиш (шәнбә – шәмбә, нанға – наңға);
7) сөз вә униң мәнаси; сөз вә униң мәнаси һәққидә берилгән чүшүнүкни әскә чүшириш; сөз мәналири билән иш: сөз өзиниң удул мәнасидин башқа көчмә мәнада келишини вә бир сөзниң бир нәччә мәнада ишлитилишини байқаш; мәнадаш вә зит мәналиқ сөзләр; удул вә көчмә мәналиқ сөзләрниң мәнасини чүшиниш, нутуқта пайдилиниш; һәрхил әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, сөзлүк, схема, ?әдвәл,) берилгән мавзу, соал бойичә алған әхбаратларда учришидиған йеңи сөзләрниң мәналирини сөзлүкләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматлардики муһим чүшәнчилирини ениқлаш;
8) сөз тәркиви: сөз тәркиви бойичә 2-синипта өтүлгәнни тәкрарлаш, түп вә ясалма сөз; ясалма сөзләрни ясайдиған қошумчилар; томурдаш сөзләр; қошумчиларниң имласи; боғумларниң аһаңдашлиғини сақлаш (сөз ахиридики үзүк тавушларниң түрлиригә лайиқ, қелин боғумлуқ сөзгә қелин боғумлуқ, инчикә боғумлуқ сөзгә инчикә боғумлуқ қошумчиларниң улиниши), қошумчә уланғанда бәзи сөзләрниң ахиридики тавушларниң өзгириши һәққидә чүшүнүк;
9) ?үмлә: ?үмлә һәққидә 2-синипта өтүлгәнни тәкрарлаш; ?үмлә әзалири: егә билән хәвәрниң бағлиниши; егә билән хәвәрниң оттуриға қойилидиған сизиқчә; жиғиқ вә йейиқ ?үмлә; үлгә схема, соал бойичә ?үмлә қураштуруш;
10) сөз түркүмлири һәққидә берилгән билимни тәкрарлаш; исим сөз түркүми һәққидә 2-синипта өтүлгән материални әскә елиш; түп вә ясалма исимлар; исимларниң түрлиниши; исимларниң егилик қошумчилири; ясалма исимларни ясайдиған қошумчилар; исимларниң түрлиниши; униң бирлик вә көплүк түрлири; егилик қошумчилириниң имласи; пеиллар һәққидә берилгән билимни әскә чүшириш; түп вә ясалма пеиллар; болушлуқ вә болушсиз пеиллар;
11) и?адий иш: ре?ә яки схема асасида тирәк сөзләрни пайдилинип баянлаш, тәсвирләш вә ярдәмчи сөзләрни пайдилинип муһакимә мәтинлирини түзүп йезиш; оқуған, тиңшиған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә ре?ә түзүп, изаһәт йезиш; схема, график, ?әдвәл, фоторәсимләрни пайдилинип мәтин (хәт, тәклипнамә, нусхилиқ, презентация) қураштуруп йезиш; өзиниң иш-һәрикити баянланған күндүлүк, тәр?имә һал йезиш; әвәтилгән хаталарни (пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ, стилистикилиқ) тепип, орфографиялиқ сөзлүк арқилиқ түзитиш;
12) жил бойи өткәнни тәкрарлаш.
18. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Тил вә нутуқ: ағзаки вә язма нутуқ һәққидә билимини кәңәйтиш; ре?ә вә тирәк сөзләрни пайдилинип монолог түзүш;
2) Нутуқ мәдәнийити: нутуқ мәхсити вә орниға мувапиқ бәлгүлүк бир мавзу әтрапида диолог түзүш; сөһбәтдашниң йеши, һиссияти, кәйпиятини диққәткә елиш; интонацияни, вербаллиқ әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қистурма сөз, ярдәмчи сөзләрни пайдилинип мавзуға тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш;
3) фонетика: боғумларниң аһаңдашлиғи һәққидә уқум қелиплаштуруш: созуқ тавушларниң сөз ичидә қелин-инчикә болушиға қарап аһаңдашлиғи билән ейтилиши вә йезилиши; сөзгә қошумчиларниң улинишида тавушларниң аһаңдашлиқ хусусийитини пайдилиниш: томурниң ахирқи тавуши ?араңлиқ болса, униңға ?араңлиқ үзүк тавуштин башланған, ?араңсиз үзүк тавуш билән аяқлашқан болса, ?араңсиз үзүк тавуштин башланған қошумчә таллап елиш; қошумчиларниң улинишидин томур сөзниң ахиридики һәрипниң өзришини билиш;
4) мәтин: мәтин түрлири (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) тоғрилиқ берилгән уқумни кәңәйтиш, мәтин тәркивини тәһлил қилиш; мәтин сәрләвһиси вә мәзмуниниң өз ара мувапиқлиғини ениқлаш; униң асасий ойини муһакимә қилиш; мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар қураштуруш вә ?авап бериш; мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш: охшаш мавзуда берилгән мәтинләрниң жанрлирини селиштуруш;
5) тиңшалған материал бойичә асасий чүшәнчилирини таллап елиш вә улар асасида мәзмунини ейтип бериш; берилгән мәтин сәрләвһиси, диаграмма, схема ?әдвәл бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш вә униң асасий ойини дәлилләш; аудио-видеоязма мәзмунини баһалаш;
6) сөз бирикмилири, ?үмлә: ?үмлә бойичә өтүлгәнни тәкрарлаш; ?үмлидики сөз бирикмилирини тепиш; ?үмлиниң бирхил әзалири вә уларниң тиниш бәлгүси; аддий вә мурәккәп ?үмлә; ?үмлини схема бойичә түзүш; қошма ?үмлиниң тиниш бәлгүси; диологта қоллинидиған тиниш бәлгүлири;
7) диологта пайдилинилидиған тиниш бәлгүлири;
8) мурәккәп сөзләр һәққидә чүшүнүк: мурәккәп сөзләр һәққидә дәсләпки чүшүнүк: бириккән сөзләр; бириккән сөзләрниң ясилиши вә көп учришидиған түрлири; қош сөзләр вә уларниң ясилиши; қош сөзләрниң мәнаси вә имласи; қисқарған сөзләр; қисқарған сөзләрниң ясилиши вә имласи; бириккип кетиш, ?үплиниш, тәкрар ейтилиш арқилиқ мурәккәп сөзләрни ясаш;
9) сөз вә униң мәнаси: турақлиқ сөз бирикмилири һәққидә чүшүнүк бериш; мәтиндә турақлиқ сөз бирикмилири билән көп мәналиқ сөзләрни а?ритишни билиш, мәнасини чүшиниш, нутуқта пайдилиниш; түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, сөзлүк, схема, ?әдвәл, диаграмма) берилгән мавзу бойичә керәклик мәлуматни тепиш, йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин мәзмуни бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш;
10) сөз түркүмлири: исим һәққидә өтүлгәнни тәкрарлаш, исимниң түрлиниши: келиш қошумчилири билән түрләш; келиш қошумчилириниң имласи; егилик қошумчилири билән түрлиниши; көплүк қошумчилириниң түрлиниши; исим түрлири; исимларниң бирлик вә көплүк түрлири; пеил һәққидә өтүлгәнни тәкрарлаш; пеилларниң түрлиниши; пеил заманлири: һазирқи, өткән, келидиған заман; бирлик вә көплүк түрлириниң үлгилири; сүпәт сөз түркүми; қарши мәналиқ сүпәт сөзлири; сан сөз түркүми; санақ вә дәри?ә санлар, уларниң имласи; алмаш, алмаш һәққидә умумий чүшүнүк, уларниң хизмити; алмашларниң түрлиниши; рәвиш һәққидә чүшүнүк; келишләр һәққидә чүшүнүк, уларниң хизмити; ярдәмчи сөзләр вә уларниң имласи; уланмилар һәққидә чүшүнүк; уларниң хизмити вә имласи;
11) и?адий ишлар: оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә ре?ә түзүп, изаһәт вә тирәк сөзләрни пайдилинип эссе йезиш; берилгән мавзу бойичә баянлаш, тәсвирләш вә муһакимә элементлири бар мәтин түзүп йезиш; түрлүк стильда мәтин йезиш; тамгезити, мақалә, йеңилиқ, елан йезиш; мү?әзнамә йезиш; әвәтилгән хаталарни (пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ, стилистикилиқ) ениқлап, орфографиялиқ сөзлүк арқилиқ түзитиш;
12) жил бойи өткәнни тәкрарлаш.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі (төмендетілген оқу жүктемесімен)
19. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.4 кодында: "1" – сынып, "2.1" – бөлім және бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
20. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) "Тыңдалым" бөлімі:
Бөлімше (негізгі дағдылар) | Оқу мақсаттары | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
1.1 Тиңшиған материалниң мәзмунини чүшиниш | 2.1.1.1 тиңшиған материал бойичә чүшәнмигән сөзләрни бәлгүләш, мәтин мәзмуни бойичә қоюлған соалларға ?авап бериш | 3.1.1.1 тиңшиған материал бойичә тирәк сөзләрни бәлгүләш, очуқ вә йепиқ соалларға ?авап бериш | 4.1.1.1 тиңшиған материал бойичә асасий вақиәләрни ениқлаш вә уларға асаслинип мәтинниң мәзмунини ейтиш |
1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 2.1.2.1 мәтинниң сәрләвһисиси вә тирәк сөзләр асасида мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 3.1.2.1 мәтинниң сәрләвһиси вә берилгән рәсимләр, фото, диаграмма бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 4.1.2.1 мәтинниң сәрләвһиси вә берилгән диаграмма, схема, ?әдвәл бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш, өз ой-пикрини дәлилләш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 2.1.3.1 күндүлүктики һаятта учришидиған вәзийәтләргә бағлиқ сөзләш мәдәнийитини сақлап олтирип диалогқа қатнишиш | 3.1.3.1 түрлүк вәзийәтләргә бағлиқ (?әмийәтлик орунда) мунасивәт бағлашта өз сөзини ре?иләп, сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | 4.1.3.1 сөһбәтдашниң йешини, кәйпиятини диққәткә елип, бәлгүлүк бир мавзу әтрапида пикирлашқанда сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш |
1.4 Берилгән мавзу бойичә сөһбәт түзүш | 2.1.4.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, берилгән мавзу бойичә сөһбәт түзүш | 3.1.4.1 тирәк сөзләр вә ре?ини пайдилинип, берилгән мавзу бойичә сөһбәт түзүш | 4.1.4.1 тирәк сөзләрни вә ре?ини пайдилинип, монолог түзүш |
1.5 Тиңшалған материал |
2.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз ойини | 3.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуни бойичә ейтилған өзгиниң пикригә "келишиш, келишмәслик сәвәвини) өз көз қаришини билдүрүш | 4.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз баһасини бериш |
1.6 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 2.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қоллинип, мавзуға (Сиз қандақ ойлайсиз? Сиз немә тәклип қилар едиңиз? ) диққитини ?әлип қилиш | 3.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қаратма сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 4.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) вә қистурма, имлиқ сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучини қизиқтуруш |
1.7 Тавушларни, сөзләрни орфоэпиялиқ нормиларға лайиқ тоғра ейтиш |
2.1.7.1 сөз ичидә созуқ тавушларниң өзара аһаңдашлиғини сақлап ейтиш |
3.1.7.1 сөз ичидә қатар турған үзүк тавушларниң өз ара аһаңдашлиғини сақлап ейтиш | 4.1.7.1 сөз ичидики вә сөз билән сөзниң оттурисидики боғум, тавушларниң аһаңдашлиғини сақлап ейтиш |
Бөлім (сөйлеу қызметінің түрлері) – оқылым | |||
Негізгі дағдылар | 2 класс | 3 класс | 4 класс |
2.1 Мәтин түрлири билән түзүлүш қисимлирини ениқлаш | 2.2.1.1 соал қоюш арқилиқ (немә қилди? қандақ? немишкә?) мәтин түрлирини (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) вә қисимлирини (беши, асасий қисим, ахири) ениқлаш | 3.2.1.1 тирәк сөзләр, ярдәмчи сөзләр ақилиқ мәтин түрлирини (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) вә униң қисимлирини ениқлаш | 4.2.1.1 мәтин түрлирини (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) вә униң қисимлирини ениқлаш |
2.2 Мәтиндики лексикилиқ бирликләрни қоллинишни чүшиниш | 2.2.2.1 мәнадаш, зит, аһаңдаш (луғәт қоллиниш) сөзләрни а?ритиш вә мәнасини чүшиниш, сөзләш ?әриянида пайдилиниш | 3.2.2.1 удул вә көчмә мәнадики сөзләрниң мәналирини а?ритишни билиш, сөзләш давамида пайдилиниш | 4.2.2.1 турақлиқ сөз бирикмилирини вә көп мәналиқ сөзләрни а?ритишни билиш, мәнасини чүшиниш, сөзләш давамида пайдилиниш |
2.3Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.3.1 мәтин мәзмунини ениқлашқа йөнәлгән соалларни түзүш вә ?авап бериш | 3.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә пикир билдүрүшкә йөнәлгән соаллар түзүш вә ?авап бериш | 4.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар түзүш вә ?авап бериш |
2.4 Мәтин сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 2.2.4.1 муәллимниң ярдими билән мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 3.2.4.1 өз алдиға мәтинниң сәрләвһисини вә муәллимниң ярдими билән асасий ойини ениқлаш | 4.2.4.1 мәтинниң мавзуси вә мәзмуниниң өзара мувапиқлиғини ениқлаш, асасий ойини қураштуруш |
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 2.2.5.1 түрлүк мәнбәләрдин ( луғәт, ениқлимилиқ, , энциклопедия) әхбаратни тепиш йолини ениқлап, берилгән мавзу, соал бойичә мәлуматни таллап топлаш | 3.2.5.1 берилгән мавзу, соал бойичә түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, карта) елинған әхбаратларда учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини луғәтләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматларниң муһим ?ағдайлирини ениқлаш | 4.2.5.1 түрлүк мәнбәләрдин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, карта, диаграмма) керәклик әхбаратни тепиш, учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш |
2.6 Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш | 2.2.6.1 муәллимниң ярдими охшаш мавзуға йезилған мәтинләрниң охшашлиғи вә айримчилиғини (жанри, мәтин түри) тепиш |
3.2.6.1 муәллимниң ярдими билән охшаш мавзуға берилгән мәтин түрлирини, стилини ( бәдиий мәтин, илмий мәтин) , | 4.2.6.1 бәлгүлүк бир мавзуға берилгән мәтинниң түрлирини, жанрини, стилини ( мақалә, репортаж, йеңилиқ, тәр?имә һал, мү?әзнамә, хәвәрләндүрүш) селиштуруп, охшашлиғи вә айримчилиғини ениқлаш |
Бөлім (сөйлеу қызметінің түрлері) – жазылым | |||
3.1 Мәтин түрлиригә лайиқ мәтин түзүп йезиш | 2.3.1.1 муәллим ярдими билән йәкә рәсим, сюжетлиқ рәсимләр арқилиқ қисқа тәсвирләш, баянлаш мәтинлирини түзүп йезиш | 3.3.1.1 ре?ә схемисини пайдилинип, тирәк сөзләр арқилиқ баянлаш, мәтинни селиштуруп тәсвирләш, ярдәмчи сөзләр арқилиқ муһакимә мәтин түзүп йезиш | 4.3.1.1 берилгән мавзу бойичә баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш элементлири бар мәтин түзүп йезиш |
3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 2.3.2.1 үлгә бойичә аддий хәвәрләндүрүш мәтин йезиш | 3.3.2.1 өз ишлири һәққидә йезилған күндүлүк, тәр?имә һал, хәвәрләндүрүш йезиш | 4.3.2.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, бәлгүлүк бир стильда мәтин ( мақалә, мү?әзнамә, һекайә) йезиш |
3.3 Оқлуған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқматериаллар бойичә язма ишлирини йезиш | 2.3.3.1 оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүш, тирәк сөзләрни пайдилинип, изаһәт йезиш | 3.3.3.1 оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп, изаһәт йезиш | 4.3.3.1 оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп инша, тирәк сөзлирини пайдилинип эссе йезиш |
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш | 2.3.4.1 муәллимниң ярдими билән тирәк сөзләрни, ?үмлә, рәсимләрни пайдилинип, аддий постер, тәбрикнамә, буюм ясаш үлгисини қураштуруш |
3.3.4.1муәллимниң ярдими билән схема, график, ?әдвәл, |
4.3.4.1 мәтинни түзүштә (йеңилиқ, репортаж, елан) схема, |
3.5 Хатани тепиш вә ?өндәш | 2.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепип, түзитиш вә қураштурған ?үмлини толуқтуруш | 3.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикалиқ вә стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепиш, түзитиш | 4.3.5.1 стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән ениқлап түзитиш, язма ишини пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ нормиларға лайиқ өз алдиға ?өндәш |
3.6 | 2.3.6.1 баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап, уларни бағлаштуруп, таза вә янту йезишни билиш | 3.3.6.1 кәң йоллуқ дәптәрдә баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап янту, үзмәй вә тәкши йезиш, йезишни чапсанлитиш | 4.3.6.1 каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш, йезиш техникисини йетилдүрүш |
3.7 | 2.3.7.1 ?үмлә түрлириниң ейтилиш мәхситигә лайиқ тиниш бәлгүлирини (чекит, соал, үндәш) қоллиниш | 3.3.7.1 қаратма, қистурма сөзләрни айриш вә тиниш бәлгүлирини дурус қоюш | 4.3.7.1 мурәккәп ?үмлиләрниң тиниш бәлгүсини қоюш |
3.3.7.2 муәллимниң ярдими билән егә вә хәвәрниң оттуриға қоюлидиған сизиқчиниң орнини билиш вә қоюш | 4.3.7.2 ?үмлиниң бирхил әзалирини а?ритиш вә тиниш бәлгүлирини (пәш, қош тирнақ) қоюш | ||
4.3.7.3 диалогқа тән тиниш бәлгүлирини қоюш | |||
4).Тілдік нормаларды қолдану | |||
Бөлімше (негізгі дағдылар) | Оқу мақсаттары | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
4.1 Сөзләрниң орфографиялиқ, орфоэпиялиқ нормилирини сақлаш | 2.4.1.1 я, ю, Ұ һәриплириниң имласини сақлап йезиш | 3.4.1.1 э, в, ф һәриплири бар сөзләрни саватлиқ йезиш | 4.4.1.1 сөзгә қошумчиларни улап йезишта тавушларниң аһаңдашлиғини диққәткә елип пайдилиниш |
2.4.1.2 б, в, г, д, т һәриплириниң имласини сақлап йезиш | 3.4.1.2 томур сөздики -а, - ә-ниң созуқ тавуштин башланған қошумчә уланған һаләттики өзгиришини сақлап йезиш |
4.4.1.2 сөзгә | |
2.4.1.3 үзүк тавушларниң түрлирини (?араңлиқ, ?араңсиз) пәриқләшни вә п-б, қ-ғ, к-г үзүк тавушлириниң имласини сақлап йезиш | 3.4.1.3 ц, щ һәриплири бар сөзләрниң имласини билиш | 4.4.1.3 ейтилиши вә йезилишида айримчилиғи бар сөзләрни ениқлап йезиш | |
2.4.1.4 л, р, м, н, ң үзүк тавушлириниң имласини сақлап йезиш | 3.4.1.4 х, һ һәриплири бар сөзләрни тоғра йезиш | ||
4.2 | 2.4.2.1 муәллимниң ярдими билән томур вә қошумчини а?ритишни билиш | 3.4.2.1 томур сөзгә қошумчилар қошуш арқилиқ ясалма сөз ясаш, томурдаш сөзләрниң мәнасини а?ритиш | 4.4.2.1 мурәккәп сөзләрниң түрлирини пәриқләшни билиш (бириккән сөзләр, қош сөзләр, қисқарған сөзләр) |
2.4.2.2 көплүк | 3.4.2.2 егилик қошумчилирини қоллинишни билиш | 4.4.2.2 келиш қошумчилирини қоллинишни билиш | |
2.4.2.3 сөз түркүмлирини (исим, сүпәт, пеил, сан) а?ритиш | 3.4.2.3 ?үмлидин сөз түркүмлирини (исим, пеил, сан, сүпәт) тепиш | 4.4.2.3 исимлар түрлиниши, егилик қошумчилири билән түрләшни билиш | |
2.4.2.4 исимниң хас вә умумий түрлирини пәриқләш, хас исимниң йезилиш имласини билиш | 3.4.2.4 түп вә ясалма исим/сүпәт/пеилларни ениқлаш | 4.4.2.4 алмашларниң түрлирини билиш | |
2.4.2.5 түп вә ясалма исим/ сан/ сүпәт/пеилларни ениқлаш | 3.4.2.5 болушлуқ вә болушсиз пеилларни пәриқләшни билиш | 4.4.2.5 рәвишниң мәнасиға қарап пәриқләш, пеиллар билән бағлаштуруп, ?үмлидә қоллиниш | |
2.4.2.6 ?үмлидики бир-бири билән бағлинишип турған сөзләрни тепиш | 3.4.2.6 санақ вә дәри?ә санларниң пәрқини билиш | 4.4.2.6 сөз түркүмлириниң ?үмлидики хизмитини ениқлаш | |
3.4.2.7 ?үмлиниң баш ( егә вә хәвәр) вә әгәшмә әзалириниң пәриқләшни билиш | 4.4.2.7 сөз билән сөзни, ?үмлә билән ?үмлини бағлаштуридиған қошумчиларни (вә, билән, сәвәви) қоллиниш | ||
3.4.2.8 муәллимниң ярдими билән жиғиқ вә йейиқ ?үмлиләрни пәриқләшни билиш | 4.4.2.8 ?үмлидә уланма, ярдәмчи сөзләрни а?ритишни вә пайдилинишни билиш | ||
4.4.2.9 пеилни керәклик заманда ( өткән заман, келидиған заман, һазирқи заман) қоллиниш | |||
21. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады..
22. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні (оқыту ұйғыр тілінде) бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (төмендетілген оқу жүктемесімен) бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту ұйғыр тілінде)
1) 2-сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлімдер | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | |||
1) Өзәм һәққидә | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 2.1.1.1 тиңшалған материал бойичә чүшәнмигән сөзләрни бәлгүләш, мәтин мәзмуни бойичә қоюлған соалларға ?авап бериш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 2.1.3.1 күндүлүктики һаятта учришидиған вәзийәтләргә бағлиқ сөзләш мәдәнийитини сақлап олтирип диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 2.1.4.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | ||
1.6 | 2.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қоллинип, мавзуға (Сиз қандақ ойлайсиз? Сиз немә тәклип қилар едиңиз? ) диққитини ?әлип қилиш | ||
1.7 Тавушларни, сөзләрни орфоэпиялиқ нормиларға лайиқ тоғра ейтиш |
2.1.7.1 сөз ичидә созуқ тавушларниң өзара аһаңдашлиғини сақлап ейтиш | ||
Оқулум | 2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.3.1 мәтин мәзмунини ениқлашқа йөнәлгән соалларни түзүш вә ?авап бериш | |
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 2.2.4.1 муәллимниң ярдими билән мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 2.2.5.1 мәнбәләрдин ( луғәт, энциклопедия) әхбаратни тепиш йолини ениқлап, берилгән мавзу, соал бойичә мәлуматни таллап топлаш | ||
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқматериаллар бойичә язма ишлирини йезиш | 2.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүш, тирәк сөзләрни пайдилинип, изаһәт йезиш | ||
2.3.4.1 муәллимниң ярдими билән тирәк сөзләрни, ?үмлә, рәсимләрни пайдилинип, аддий постер, тәбрикнамә, буюм ясаш нусхисини қураштуруш | |||
| 2.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепип, түзитиш вә қураштурған ?үмлини толуқтуруш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 2.3.6.1 баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап, уларни бағлаштуруп, таза вә янту йезишни билиш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш |
| 2.4.1.1* я, ю, Ұ һәриплириниң имласини сақлап йезиш | |
2.4.1.2* б, в, г, д, т һәриплириниң имласини сақлап йезиш | |||
2.4.1.3 үзүк тавушларниң түрлирини (?араңлиқ, ?араңсиз) пәриқләшни вә п-б, қ-ғ, к-г үзүк тавушлириниң имласини сақлап йезиш | |||
2.4.1.4* л, р, м, н, ң үзүк тавушлириниң имласини сақлап йезиш | |||
2 тоқсан | |||
5. Мениң мәктивим | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 2.1.2.1 мәтинниң сәрләвһиси вә тирәк сөзләр асасида мәтинниң мәзмунини мол?алаш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 2.1.3.1 күндүлүктики һаятта учришидиған вәзийәтләргә бағлиқ сөзләш мәдәнийитини сақлап олтирип диалогқа қатнишиш | ||
1.5 Тиңшалған материал |
2.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз ойини | ||
Оқулум | 2.1 Мәтин түрлири билән түзүлүш қисимлирини ениқлаш | 2.2.1.1* соал қоюш арқилиқ (немә қилди? қандақ? немишкә?) мәтин түрлирини (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) вә қисимлирини (беши, асасий қисим, ахири) ениқлаш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.3.1 мәтин мәзмунини ениқлашқа йөнәлгән соалларни түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 2.2.4.1 муәллимниң ярдими билән мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 2.2.5.1 мәнбәләрдин ( луғәт, ениқлимилиқ, , энциклопедия) әхбаратни тепиш йолини ениқлап, берилгән мавзу, соал бойичә мәлуматни таллап топлаш | ||
2.6Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш | 2.2.6.1 муәллимниң ярдими билән бирдәк мавзуға йезилған мәтинләрниң охшашлиғи вә айримчилиғини (жанри, мәтин түри) тепиш | ||
Йезилим | 3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 2.3.1.1 муәллим ярдими билән йәкә рәсим, сюжетлиқ рәсимләр арқилиқ қисқа тәсвирләш, баянлаш мәтинлирини түзүп йезиш | |
2.3.3.1 оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүш, тирәк сөзләрни пайдилинип, изаһәт йезиш | |||
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш | 2.3.4.1 муәллимниң ярдими билән тирәк сөзләрни, ?үмлә, рәсимләрни пайдилинип, аддий постер, тәбрикнамә (буюм ясаш нусхисини, бехәтәрлик қаидисини) қураштуруш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 2.3.6.1 баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап, уларни бағлаштуруп, таза вә янту йезишни билиш | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 2.3.6.1 баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә мөлчәрини сақлап, уларни бағлаштуруп, таза вә янту йезишни билиш | ||
3.7 Пунктуациялиқ нормиларни сақлаш | 2.3.7.1 ?үмлә түрлириниң ейтилиш мәхситигә лайиқ тиниш бәлгүлирини (чекит, соал, үндәш) қоллиниш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 2.4.2.6 ?үмлидики бир-бири билән бағлинишип турған сөзләрни тепиш | |
3 тоқсан | |||
7. Тени сақниң ?ени сақ. | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 2.1.1.1 тиңшалған материал бойичә чүшәнмигән сөзләрни бәлгүләш, мәтин мәзмуни бойичә қоюлған соалларға ?авап бериш |
1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 2.1.2.1 мәтинниң сәрләвһиси вә тирәк сөзләр асасида мәтинниң мәзмунини мол?алаш | ||
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 2.1.3.1 күндүлүктики һаятта учришидиған вәзийәтләргә бағлиқ сөзләш мәдәнийитини сақлап олтирип диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 2.1.4.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | ||
1.5 Тиңшалған материал |
2.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз ойини | ||
| 2.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қоллинип, мавзуға (Сиз қандақ ойлайсиз? Сиз немә тәклип қилар едиңиз? ) диққитини ?әлип қилиш | ||
Оқулум | 2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.3.1 мәтин мәзмунини ениқлашқа йөнәлгән соалларни түзүш вә ?авап бериш | |
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 2.2.4.1 муәллимниң ярдими билән мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | ||
2.2 Мәтиндики лексикилиқ бирликләрни қоллинишни чүшиниш | 2.2.2.1 мәнадаш, зит, аһаңдаш (луғәт қоллиниш) сөзләрни а?ритиш вә мәнасини чүшиниш, сөзләш ?әриянида пайдилиниш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 2.2.5.1 мәнбәләрдин ( луғәт, энциклопедия) әхбаратни тепиш йолини ениқлап, берилгән мавзу, соал бойичә мәлуматни таллап топлаш | ||
2.6Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш | 2.2.6.1 муәллимниң ярдими билән бәлгүлүк бир мавзуға йезилған мәтинләрниң охшашлиғи вә айримчилиғини (жанри, мәтин түри) тепиш | ||
Йезилим | 3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 2.3.2.1 үлгә бойичә аддий хәвәрләндүрүш мәтин йезиш | |
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 2.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп, изаһәт йезиш | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 2.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепип түзитиш вә қураштурған ?үмлини толуқтуруш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 2.3.6.1 баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап, уларни бағлаштуруп, таза вә янту йезишни билиш | ||
Тиллиқ нормиларни қоллиниш | 4.2 Грамматикалиқ нормиларни сақлаш | 2.4.2.1 муәллимниң ярдими билән томур вә қошумчини а?ритишни билиш | |
2.4.2.2 көплүк қошумчилирини тоғра пайдилиниш | |||
2.4.2.3 сөз түркүмлирини (исим, сүпәт, пеил, сан) а?ритиш | |||
2.4.2.4 исимниң хас вә умумий түрлирини пәриқләш, хас исимниң йезилиш имласини билиш | |||
2.4.2.5* түп вә ясалма исим/ сан/ сүпәт/пеилларни ениқлаш | |||
4 тоқсан | |||
7. Қоршиған әтрап | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 2.1.2.1 мәтинниң сәрләвһиси вә тирәк сөзләр асасида мәтинниң мәзмунини мол?алаш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 2.1.3.1 күндүлүктики һаятта учришидиған вәзийәтләргә бағлиқ сөзләш мәдәнийитини сақлап олтирип диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә | 2.1.4.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | ||
1.5 Тиңшалған материал |
2.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз ойини | ||
Оқулум | 2.1 Мәтин түрлири билән түзүлүш қисимлирини ениқлаш | 2.2.1.1 соал қоюш арқилиқ (немә қилди? қандақ? немишкә?) мәтин түрлирини (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) вә қисимлирини (беши, асасий қисим, ахири) ениқлаш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.3.1 мәтин мәзмунини ениқлашқа йөнәлгән соалларни түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 2.2.4.1 муәллимниң ярдими билән мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 2.2.5.1 мәнбәләрдин ( луғәт, энциклопедия) әхбаратни тепиш йолини ениқлап, берилгән мавзу, соал бойичә мәлуматни таллап топлаш | ||
Йезилим | 3.1 Мәтин түрлиригә лайиқ мәтин түзүп йезиш | 2.3.1.1 муәллим ярдими билән йәкә рәсим, сюжетлиқ рәсимләр арқилиқ қисқа тәсвирләр, баянлаш мәтинлирини түзүп йезиш | |
3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 2.3.2.1 үлгә бойичә аддий хәвәрләндүрүш мәтин йезиш | ||
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 2.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп, изаһәт йезиш | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 2.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепип түзитиш вә қураштурған ?үмлини толуқтуруш | ||
3.6 | 2.3.6.1 баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап, уларни бағлаштуруп, таза вә янту йезишни билиш | ||
| 4.1 Сөзләрниң орфографиялиқ, орфоэпиялиқ нормилирини сақлаш | 2.4.1.4 л, р, м, н, ң үзүк тавушлириниң имласини сақлап йезиш | |
4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 2.4.2.1 муәллимниң ярдими билән томур вә қошумчини а?ритишни билиш | ||
2.4.2.5* түп вә ясалма исим/ сан/ сүпәт/пеилларни ениқлаш | |||
1) 3 -сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлімдер | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | |||
1. ?анлиқ тәбиәт | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 3.1.1.1 тиңшалған материал бойичә тирәк сөзләрни бәлгүләш, очуқ вә йепиқ соалларға ?авап бериш |
1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 3.1.2.1* мәтин сәрләһиси вә берилгән рәсимләр, фото, диаграмма бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш | ||
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 3.1.3.1 түрлүк вәзийәтләргә бағлиқ (?әмийәтлик орунда) мунасивәт бағлашта өз нутқини ре?иләп, сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 3.1.4.1 тирәк сөзләр вә ре?ини пайдилинип, берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | ||
1.6 | 3.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт)қаратма сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | ||
Оқулум | 2.1 Мәтин түрлири билән түзүлүш қисимлирини ениқлаш | 3.2.1.1 тирәк сөзләр, ярдәмчи сөзләр ақилиқ мәтин түрлирини (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) вә униң қисимлирини ениқлаш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 3.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә пикир билдүрүшкә йөнәлгән соаллар түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 3.2.4.1 өз алдиға мәтин сәрләвһисини вә муәллимниң ярдими билән асасий ойини ениқлаш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 3.2.5.1* берилгән мавзу, соал бойичә түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, карта) елинған әхбаратларда учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини луғәтләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматларниң муһим ?ағдайлирини ениқлаш | ||
Йезилим | 3. 1 Мәтин түрлиригә лайиқ мәтин түзүп йезиш | 3.3.1.1 ре?ә схемисини пайдилинип, тирәк сөзләр арқилиқ баянлап бериш, мәтинни селиштуруп тәсвирләш, ярдәмчи сөзләр арқилиқ муһакимә қилиш мәтинини түзүп йезиш | |
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 3.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп, изаһәт йезиш | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 3.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ және стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепиш, түзитиш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 3.3.6.1 кәң йоллуқ дәптәрдә баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап янту, үзмәй вә тәкши йезиш, йезишни чапсанлитиш | ||
3.7 Пунктуациялиқ нормиларни сақлаш | 3.3.7.1*қаратма, қистурма сөзләрни а?ритиш вә тиниш бәлгүлирини дурус қоюш | ||
Тиллиқ нормиларни қоллиниш | 4.1 Сөзләрниң орфографиялиқ, орфоэпиялиқ нормилирини сақлаш | 3.4.1.1 э, в, ф һәриплири бар сөзләрни саватлиқ йезиш | |
3.4.1.3 ц, щ һәриплири бар сөзләрниң имласини билиш | |||
3.4.1.4*х, һ һәриплири бар сөзләрни тоғра йезиш | |||
2-тоқсан | |||
5.Вақит | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 3.1.2.1 мәтин сәрләвһиси вә берилгән рәсимләр, фото,диаграмма бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 3.1.3.1 түрлүк вәзийәтләрдә (?әмийәтлик орунда) мунасивәт бағлашта өз нутқини ре?иләп, сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.5 Тиңшалған материал | 3.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуни бойичә ейтилған өзгиниң пикригә "келишиш, келишмәслик сәвәвини, өз көз қаришини билдүрүш | ||
1.6 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 3.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қаратма сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | ||
1.7 Тавушларни, сөзләрни орфоэпиялиқ нормиларға лайиқ тоғра ейтиш | 3.1.7.1 сөз ичидә қатар турған үзүк тавушларниң өз ара аһаңдашлиғини сақлап ейтиш (шәнбә – шәмбә) | ||
Оқулум | 2.2 Мәтиндики лексикилиқ бирликләрни қоллинишни чүшиниш | 3.2.2.1 удул вә көчмә мәнадики сөзләрниң мәналирини а?ритишни билиш, сөзләш давамида пайдилиниш | |
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 3.2.4.1 өз алдиға мәтин сәрләвһисини вә муәллимниң ярдими билән асасий ойини ениқлаш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 3.2.5.1* берилгән мавзу, соал бойичә түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, хәритә) елинған әхбаратларда учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини луғәтләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматларниң муһим ?ағдайлирини ениқлаш | ||
2.6 Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш |
3.2.6.1 муәллимниң ярдими билән охшаш мавзуға берилгән мәтин түрлирини, стилини ( бәдиий мәтин, илмий мәтин) , | ||
Йезилим | 3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 3.3.2.1 өз ишлири һәққидә йезилған күндүлүк, тәр?имә һал, хәвәрләндүрүш йезиш | |
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш |
3.3.4.1* муәллимниң ярдими билән схема, график, ?әдвәл, | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 3.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ вә стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепиш, түзитиш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 3.3.6.1 кәң йоллуқ дәптәрдә баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап, янту, үзмәй вә тәкши йезиш, йезишни чапсанлитиш | ||
3.7Пунктуациялиқ нормиларни сақлаш | 3.3.7.2 муәллимниң ярдими билән егә вә хәвәрниң оттуриға қоюлидиған сизиқчиниң орнини билиш вә қоюш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.1 Сөзләрниң орфографиялиқ, орфоэпиялиқ нормилирини сақлаш | 3.4.1.2 томур сөздики -а, - ә-ниң созуқ тавуштин башланған қошумчә уланған һаләттики өзгиришини сақлап йезиш | |
4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 3.4.2.1* томур сөзгә қошумчилар қошуш арқилиқ ясалма сөз ясаш, томурдаш сөзләрниң мәнасини а?ритиш | ||
3.4.2.7* ?үмлиниң баш ( егә вә хәвәр) вә әгәшмә әзалирини пәриқләшни билиш | |||
3.4.2.8 муәллимниң ярдими билән жиғиқ вә йейиқ ?үмлиләрни пәриқләшни билиш | |||
3-тоқсан | |||
7.Һүнәр | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 3.1.1.1 тиңшалған материал бойичә тирәк сөзләрни бәлгүләш, очуқ вә йепиқ соалларға ?авап бериш |
1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 3.1.2.1* мәтин мавзуси вә берилгән рәсимләр, фото,диаграмма бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш | ||
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 3.1.3.1 түрлүк вәзийәтләрдә (?әмийәтлик орунда) мунасивәт бағлашта өз нутқини ре?иләп, сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 3.1.4.1 тирәк сөзләр вә ре?ини пайдилинип, берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | ||
1.5 Тиңшалған материал | 3.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуни бойичә ейтилған өзгиниң пикригә ("келишиш, келишмәслик сәвәвини) өз көз қаришини билдүрүш | ||
Оқулум | 2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 3.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә пикир билдүрүшкә йөнәлгән соаллар түзүш вә ?авап бериш | |
2.4 Мәтинниң мавзуси вә асасий ойини ениқлаш | 3.2.4.1 өз алдиға мәтин сәрләвһисини вә муәллимниң ярдими билән асасий ойини ениқлаш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 3.2.5.1* берилгән мавзу, соал бойичә түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, хәритә) елинған әхбаратларда учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини луғәтләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматларниң муһим ?ағдайлирини ениқлаш | ||
2.6Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш |
3.2.6.1 муәллимниң ярдими билән охшаш мавзуға берилгән мәтин түрлирини, стилини ( бәдиий мәтин, илмий мәтин) , | ||
Йезилим | 3.1 Мәтин түрлиригә лайиқ мәтин түзүп йезиш | 3.3.1.1* ре?ә схемисини пайдилинип, тирәк сөзләр арқилиқ баянлап бериш, мәтинни селиштуруп тәсвирләш, ярдәмчи сөзләр арқилиқ муһакимә қилиш мәтинини түзүп йезиш | |
3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 3.3.2.1 өз ишлири һәққидә йезилған күндүлүк, тәр?имә һал, хәвәрләндүрүш йезиш | ||
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 3.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп, изаһәт йезиш | ||
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш |
3.3.4.1* муәллимниң ярдими билән схема, график, ?әдвәл, | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 3.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ және стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепиш, түзитиш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 3.3.6.1 кәң йоллуқ дәптәрдә баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап янту, үзмәй вә тәкши йезиш, йезишни чапсанлитиш | ||
Тиллиқ нормиларниң қоллиниши | 4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 3.4.2.2 егилик қошумчилирини қоллинишни билиш | |
3.4.2.3 ?үмлидин сөз түркүмлирини (исим, пеил, сан, сүпәт) тепиш | |||
3.4.2.4* асасий, ясалма исим/сүпәт/пеилларни ениқлаш | |||
3.4.2.5 болушлуқ вә болушсиз пеилларни пәриқләшни билиш | |||
3.4.2.6 санақ вә дәри?ә санларниң пәрқини билиш | |||
4-тоқсан | |||
9.Су – тирикчилик көзи | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 3.1.1.1 тиңшалған материал бойичә тирәк сөзләрни бәлгүләш, очуқ вә йепиқ соалларға ?авап бериш |
1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 3.1.2.1* мәтин сәрләвһиси вә берилгән рәсимләр, фото,диаграмма бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш | ||
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 3.1.3.1 түрлүк вәзийәтләрдә (?әмийәтлик орунда) мунасивәт бағлашта өз нутқини ре?иләп, сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 3.1.4.1 тирәк сөзләр вә ре?ини пайдилинип, берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | ||
3.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуни бойичә ейтилған өзгиниң пикригә ("келишиш, келишмәслик сәвәвини) өз көз қаришини билдүрүш | |||
3.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қаратма сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | |||
Оқулум | 2.2 Мәтиндики лексикилиқ бирликләрни қоллинишни чүшиниш | 3.2.2.1 удул вә көчмә мәнадики сөзләрниң мәналирини а?ритишни билиш, сөзләш давамида пайдилиниш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 3.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә пикир билдүрүшкә йөнәлгән соаллар түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 3.2.4.1 өз алдиға мәтин сәрләвһисини вә муәллимниң ярдими билән асасий ойини ениқлаш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 3.2.5.1* берилгән мавзу, соал бойичә түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, хәритә) елинған әхбаратларда учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини луғәтләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматларниң муһим ?ағдайлирини ениқлаш | ||
Йезилим | 3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 3.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп, изаһәт йезиш | |
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш |
3.3.4.1* муәллимниң ярдими билән схема, график, ?әдвәл, | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 3.3.5.1 әвәтилгән пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ және стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән тепиш, түзитиш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 3.3.6.1 кәң йоллуқ дәптәрдә баш һәрип билән кичик һәрипниң егизлиги вә көләмини сақлап янту, үзмәй вә тәкши йезиш, йезишни чапсанлитиш | ||
Тиллиқ нормиларни қоллиниш | 4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 3.4.2.1* томур сөзгә қошумчилар қошуш арқилиқ ясалма сөз ясаш, томурдаш сөзләрниң мәнасини а?ритиш | |
3.4.2.4 асасий, ясалма исим/сүпәт/пеилларни ениқлаш | |||
4 -сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлімдер | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | |||
1. Мениң Вәтиним – Қазақстан 2. | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 4.1.1.1 тиңшалған материал бойичә асасий вақиәләрни ениқлаш вә уларға асаслинип мәтинниң мәзмунини ейтиш |
1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 4.1.2.1* мәтин мавзуси вә берилгән диаграмма, схема, ?әдвәл бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш, өз ой-пикрини дәлилләш | ||
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 4.1.3.1 сөһбәтдашниң йешини, кәйпиятини диққәткә елип, бәлгүлүк бир мавзу әтрапида пикирлашқанда сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 4.1.4.1 тирәк сөзләрни вә ре?ини пайдилинип, монолог түзүш | ||
1.7 Тавушларни, сөзләрни орфоэпиялиқ нормиларға лайиқ тоғра ейтиш | 4.1.7.1 сөз ичидики, сөз билән сөзниң оттурисидики боғум, тавушларниң аһаңдашлиғини сақлап ейтиш | ||
Оқулум | 2.1 Мәтин түрлири билән түзүлүш қисимлирини ениқлаш | 4.2.1.1* мәтин түрлирини (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) вә униң қисимлирини ениқлаш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 4.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 4.2.4.1 мәтин сәрләвһиси вә мәзмуниниң өз ара мувапиқлиғини ениқлаш, асасий ойини қураштуруш | ||
2.6 Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш | 4.2.5.1* түрлүк мәнбәләрдин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, диаграмма) керәклик әхбаратни тепиш, учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш | ||
Йезилим | 3.1 Мәтин түрлиригә лайиқ мәтин түзүп йезиш | 4.3.1.1 берилгән мавзу бойичә баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш элементлири бар мәтин түзүп йезиш | |
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқматериаллар бойичә язма ишларни йезиш | 4.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп инша, тирәк сөзлирини пайдилинип эссе йезиш | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 4.3.5.1 стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән ениқлаш, түзитиш, язма ишини пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ нормиларға лайиқ өз алдиға ?өндәш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 4.3.6.1 каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш, йезиш техникисини йетилдүрүш | ||
3.7 Пунктуациялиқ нормиларни сақлаш | 4.3.7.1 қошма ?үмлиләрниң тиниш бәлгүсини қоюш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.1 Сөзләрниң орфографиялиқ, орфоэпиялиқ нормилирини сақлаш | 4.4.1.1 сөзгә қошумчиларни улап йезишта тавушларниң аһаңдашлиғини әстә сақлап пайдилиниш | |
4.4.1.2 сөзгә қошумчилар уланғанда боғум аһаңдашлиғини әстә сақлап пайдилиниш | |||
4.4.1.3 ейтилиши вә йезилишида айримчилиғи бар сөзләрни ениқлап йезиш | |||
2 -тоқсан | |||
3. Мәдәний мирас | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 4.1.2.1* мәтин мавзуси вә берилгән диаграмма, схема, ?әдвәл бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш, өз ой-пикрини дәлилләш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 4.1.3.1 сөһбәтдашниң йешини, кәйпиятини диққәткә елип, бәлгүлүк бир мавзу әтрапида пикирлашқанда сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 4.1.4.1 тирәк сөзләрни вә ре?ини пайдилинип, монолог түзүш | ||
1.5 Тиңшалған материал | 4.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз баһасини бериш | ||
1.6 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 4.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) вә қистурма, ярдәмчи сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучини қизиқтуруш | ||
Оқулум | 2.2 Мәтиндики лексикилиқ бирликләрни қоллинишни чүшиниш | 4.2.2.1 турақлиқ сөз бирикмилирини вә көп мәналиқ сөзләрни а?ритишни билиш, мәнасини чүшиниш, сөзләш давамида пайдилиниш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 4.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 4.2.4.1 мәтин сәрләвһиси вә мәзмуниниң өз ара мувапиқлиғини ениқлаш, асасий ойини қураштуруш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 4.2.5.1* түрлүк мәнбәләрдин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, диаграмма) керәклик әхбаратни тепиш, учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш | ||
2.6 Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш | 4.2.6.1 бәлгүлүк бир мавзуға берилгән мәтинниң түрлирини, жанрини, стилини ( мақалә, репортаж, йеңилиқ, тәр?имә һали, мү?әзнамә, хәвәрләндүрүш) селиштуруп, охшашлиғи вә айримчилиғини ениқлаш | ||
Йезилим | 3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 4.3.2.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, бәлгүлүк бир стильда мәтин ( мақалә, мү?әзнамә, сөһбәт) йезиш | |
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 4.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп инша, тирәк сөзлирини пайдилинип эссе йезиш | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 4.3.5.1 стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән ениқлап түзитиш, язма ишини пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ нормиларға лайиқ өз алдиға ?өндәш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 4.3.6.1 каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш, йезиш техникисини йетилдүрүш | ||
3.7 Пунктуациялиқ нормиларни сақлаш | 4.3.7.2 ?үмлиниң бирхил әзалирини а?ритиш вә тиниш бәлгүлирини (пәш, қош тирнақ) қоюш | ||
4.3.7.3 диалогқа мувапиқ тиниш бәлгүлирини қоюш | |||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 4.4.2.1* мурәккәп сөзләрниң түрлирини пәриқләшни билиш (бириккән сөзләр, қош сөзләр, қисқарған сөзләр) | |
4.4.2.6 сөз түркүмлириниң ?үмлидики хизмитини ениқлаш | |||
3-тоқсан | |||
7.Тәбиәт һадисилири | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Мәтинниң мәзмунини мол?алаш | 4.1.2.1* мәтин сәрләвһиси вә берилгән диаграмма, схема, ?әдвәл бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш, өз ой-пикрини дәлилләш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 4.1.3.1 сөһбәтдашниң йешини, кәйпиятини диққәткә елип, бәлгүлүк бир мавзу әтрапида пикирлашқанда сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 4.1.4.1 тирәк сөзләрни вә ре?ини пайдилинип, монолог түзүш | ||
1.5 Тиңшалған материал бойичә өз пикрини билдүрүш | 4.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз баһасини бериш | ||
1.6 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 4.1.6.1 интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) вә қистурма, ярдәмчи сөзләрни қоллинип, мавзуға тиңшиғучини қизиқтуруш | ||
Оқулум | 2.2 Мәтиндики лексикилиқ бирликләрни қоллинишни чүшиниш | 4.2.2.1 турақлиқ сөз бирикмилирини вә көп мәналиқ сөзләрни а?ритишни билиш, мәнасини чүшиниш, сөзләш давамида пайдилиниш | |
2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 4.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар түзүш вә ?авап бериш | ||
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 4.2.4.1 мәтин сәрләвһиси вә мәзмуниниң өз ара мувапиқлиғини ениқлаш, асасий ойини қураштуруш | ||
2.5 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 4.2.5.1* түрлүк мәнбәләрдин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, диаграмма) керәклик әхбаратни тепиш, учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш | ||
2.6 Мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш | 4.2.6.1 бәлгүлүк бир мавзуға берилгән мәтинниң түрлирини, жанрини, стилини ( мақалә, репортаж, йеңилиқ, тәр?имә һали, мү?әзнамә, хәвәрләндүрүш) селиштуруп, охшашлиғи вә айримчилиғини ениқлаш | ||
Йезилим | 3.1 Мәтин түрлиригә лайиқ мәтин түзүп йезиш | 4.3.1.1 берилгән мавзу бойичә баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш элементлири бар мәтин түзүп йезиш | |
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш |
4.3.4.1* мәтин түзүштә (йеңилиқ, репортаж, елан) схема, | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 4.3.5.1 стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән ениқлап түзитиш, язма ишини пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ нормиларға лайиқ өз алдиға редакцияләш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 4.4.2.3* исим сөзләрни түрләш, егилик қошумчилири билән түрләшни билиш | |
4.4.2.2 келиш қошумчилирини қоллинишни билиш | |||
4.4.2.4 алмашларниң түрлирини билиш | |||
4 тоқсан | |||
9.Каинатқа сәяһәт | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тиңшалған материалниң мәзмунини чүшиниш | 4.1.1.1 тиңшалған материал бойичә асасий вақиәләрни ениқлаш вә уларға асаслинип мәтинниң мәзмунини ейтиш |
1.3 Түрлүк вәзийәтләрдә сөзләш мәдәнийитини сақлаш | 4.1.3.1 сөһбәтдашниң йешини, кәйпиятини диққәткә елип, бәлгүлүк бир мавзу әтрапида пикирлашқанда сөзләш мәдәнийитини сақлап, диалогқа қатнишиш | ||
1.4 Берилгән мавзу бойичә һекайә түзүш | 4.1.4.1 тирәк сөзләрни вә ре?ини пайдилинип, монолог түзүш | ||
1.5 Тиңшалған материал | 4.1.5.1 аудио-видео язма мәзмуниға өз баһасини бериш | ||
Оқулум | 2.3 Мәтин мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 4.2.3.1 мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар түзүш вә ?авап бериш | |
2.4 Мәтинниң сәрләвһиси вә асасий ойини ениқлаш | 4.2.4.1 мәтин сәрләвһиси вә мәзмуниниң өз ара мувапиқлиғини ениқлаш, асасий ойини қураштуруш | ||
| 4.2.5.1* мәнбәлиридин (мәтин, луғәт, схема, ?әдвәл, диаграмма) керәклик әхбаратни тепиш, учритилған йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш | ||
Йезилим | 3.2 Түрлүк стильда мәтин йезиш | 4.3.2.1 тирәк сөзләрни пайдилинип, бәлгүлүк бир стильда мәтин ( мақалә, мү?әзнамә, сөһбәт) йезиш | |
3.3 Оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә язма ишларни йезиш | 4.3.3.1* оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә муәллимниң ярдими билән ре?ә түзүп инша, тирәк сөзлирини пайдилинип эссе йезиш | ||
3.4 Язма ишлирини түрлүк формида бериш |
4.3.4.1* мәтин түзүштә (йеңилиқ, репортаж, елан) схема, | ||
3.5 Хатани тепиш вә түзитиш | 4.3.5.1 стилистикилиқ хаталарни муәллимниң ярдими билән ениқлап түзитиш, язма ишини пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ нормиларға лайиқ өз алдиға ?өндәш | ||
3.6 Каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш | 4.3.6.1 каллиграфиялиқ нормилирини сақлаш, йезиш техникисини йетилдүрүш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.2 Грамматикилиқ нормиларни сақлаш | 4.4.2.5 рәвишниң мәнасиға қарап пәриқләш, пеиллар билән бағлаштуруп, ?үмлидә қоллиниш | |
Ескерту:
1) "**" белгісі бар сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша білім беру мақсаттары кешенді түрде және әртүрлі тәсілдермен қолданылады;
2) "*" түрінде белгіленген оқыту мақсаттарынының бөлігі жүзеге асырылады.
3) "/" оқыту міндеттері бір тоқсан шеңберінде сөйлеу қызметінің түрлері бойынша біріктіріледі;
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 17-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мақсаты – балалардың өнерін, өнер арқылы дамыту, өнермен байланыста болу қажеттілігін тәрбиелеу, білім алушыны әдебиет әлеміне енгізу және оны адамзаттың рухани тәжірибесімен қамтамасыз ету, білім алушылардың функционалдық сауаттылық дағдыларын оқу барысында қалыптастыру.
3. Бастауыш мектептегі пәндерді зерттеу мақсатына жету үшін келесі практикалық міндеттер шешіледі:
1) көркем шығармаларды оқу арқылы Қазақстанның әдеби мұрасы туралы білімді меңгерту;
2) коммуникативті дағдыларды қалыптастыру;
3) әлемдік және отандық балалар әдебиетінің озық үлгілерімен таныстыру арқылы оқушылар арасында өзара түсіністікті, өзінің және өзгенің іс-әрекетіне жауапкершілікті, адамгершілік қасиеттерді құрметтеуді қалыптастыру;
4) толыққанды оқу дағдысын (дұрыс, еркін, түсініп және мәнерлеп) жетілдіру;
5) оқушылардың оқу мәдениетін қалыптастыру;
6) сыни тұрғыдан ойлауды жетілдіру;
7) қойылған мақсатқа сәйкес танымдық сипаттағы мәтіндерді талдау дағдыларын дамыту;
8) алған білімдерін пайдалана отырып, дұрыс шешім қабылдау;
9) оқу міндеттерін шешуде пайдалана отырып, әртүрлі типтегі мәтіндерден ақпаратты іздеу дағдыларын қалыптастыру.
4. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (ұйғыр, қазақ, және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлікте дамуы білім алушылар бойында білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек және шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойына білім" сияқты негізгі құндылықтарын дарыту, бойына сіңіруі үшін негіз болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушылардың оның мінез-құлқы мен күнделікті іс-әрекетін ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдарлары бола алады.
2-тарау "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мазмұны
6. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 3-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 4-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. Оқу дағдыларын қалыптастырудың нормалары:
1) 2-сыныпта бірінші жартыжылдығында – 40-50 сөз, екінші жартысында – 50-60сөз,
2) 3-сыныпта бірінші жартыжылдықта – 60-70 сөз, екінші жартысында – 70-80 сөз,
3) 4-сыныпта бірінші жартыжылдықта – 80-90 сөз, екінші жартысында – 90-105 сөз, Көмекші сөздер, шылаулар, одағай сөздер жеке сөз ретінде қарастырылады.
8. Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) оқытылатын шығармалар: балиларға беғишланған шеир, дудуқлимай тез оқи, төрт мисра қошақлар, нахшилар ( һайванатлар, тәбиәт тоғрисида шеирлар), Норуз нахшиси, чөчәкләр ( һайванатлар тоғрисидики чөчәкләр билән тоқума вақиәлик чөчәкләр), мақал-тәмсилләр, һәртүрлүк мавзудики тепишмақ, ләтипиләр, язма әдәбияти үлгилиридин: М.Мәһәмдинов, ?. Розахунов, Т. Намәтов, А. Мәсимов, П. Мәхсәтова, И. Бәхтия, А. Һезимов, М. ?әлилов, И. Һошуров, Х. Һәмраев, К. Һасамдинов, Т. Тохтәмов, Һ. Искәндәров, М. Меримов, А. Ғәниев, Һ. Исламов, П. Сабитованиң шеир-нахшилири, чөчәк-мәсәллири, һекайилири;
2) илмий-тонушлуқ қизғинлиқ әсәрлири: мақалә, әсләтмә, өмүр баян (асман алими, су асти тирикчилиги, тәбиәт һадисилири, ярилиш сирлири, хәлиқниң урпи-адәтлири тоғрисида);
3) дуния хәлиқ балилар әдәбиятиниң көрнәклик әрбаплириниң үлгилик әсәрлири: һекайә, мәсәл, чөчәкләр;
4) әдәбий-теориялиқ билим: хәлиқ еғиз әдәбияти һәққидә (чөчәк, төрт мисра, қошақ, тепишмақ, мақал-тәмсилләр, дудуқлимай тез оқи) шаирниң кәйпияти тоғрисида чүшүнүк (шеир түрлири: тәбиәт лирикиси, мәсәл шеирлар, һәзил чақ-чақ шеирлар), мәтиндики бәдиий сөз һәққидә практикилиқ түрдә чүшүнүк, мәтин түрлири, мәтиндики асасий ой тоғрисида аддий мәлумат, диалог тоғрисида;
5) мәтин билән иш: әсәрниң мәзмуни бойичә берилгән соалларға ?авап бериш, әсәрниң мәзмунини тәйяр ре?ә бойичә, яки өз сөзи билән ейтиш, үзүндисини сөзләп бериш, сәһниләштүрүш, әсәрниң мавзуси билән үзүндисигә (баш бөлүмигә) сүйинип, вақиәниң ахирини мол?алаш, өз ойи билән сезимини тирәк сөзләрни пайдилинип йәткүзүш, аддий вә ениқ соалларни қоюш, униң ?ававини әсәрдин тепиш, әсәрниң мавзуси вә асасий ойини ениқлаш, муәллимниң ярдими билән бәдиий әсәрдики вақиәниң башлинишини, аяқлишишини ениқлаш, мәтиндики асасий ойини, униң башлиниши, давамини, аяқлишишини ениқлаш, мәтинни сөзләш, мәтин қәһриманлирини аташ, қәһриманниң сиртқи көрүнүшини тәсвирләш, ми?әз-хулқи билән иш-һәрикитини баһалаш, соалға ?авапни китаплардин, топламлардин, сөзлүкләрдин тепиш вә әхбаратни берилгән үлгә бойичә, ?әдвалға селиш, бәдиий әсәр үзүндисини башқа үлгидики (иллюстрация, мультфильм) нусхилири билән селиштуруш, мәтингә берилгән рәсимләр билән иш, мәтин мәзмуни бойичә рәсим селиш, сөзлүк билән ишни жүргүзүшкә қатнишиш, чүшәндүрилидиған сөзләр билән ишләш, язмичә и?адий ишларни жүргүзүш: һекайиләр, тепишмақ йезиш, яки тәйяр төрт мисра қураштуруш, рәсим, каллиграмма, аппликация, фотосүрәтләр пайдилинип, и?адий ишләш;
6) оқуш адәтлири: әсәрни дурус һәм чүшинип оқуш, рольға бөлүп, раван оқуш, әсәрни ичидә оқуп, униңдики керәклик әхбаратларни бәлгүләп оқуш.
9. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Еғиз әдәбият үлгилири: ривайәт, һекайә, мәсәлләр, һазир?авап сөзләр, нәқил сөзләр, язма әдәбият үлгилири:шаир-язғучиларниң әсәрлири: М.Мәһәмдинов, ?. Розахунов, Т. Намәтов, А. Мәсимов, П. Мәхсәтова, И. Бәхтия, А. Һезимов, М. ?әлилов, И. Һошуров, Х. Һәмраев, К. Һасамдинов, Т. Тохтәмов, Һ. Искәндәров, М. Меримов, А. Ғәниев, Һ. Исламов, П. Сабитованиң шеир-нахшилири, чөчәк-мәсәллири, һекайилири;
2) илмий- тонушлуқ қизғинлиғи әсәрлири: мақалә, өмүр баян, күндилик (асман алими, су асти тирикчилиги, тәбиәт һадисилири, адәмзат сирлири, техника йеңилиқлири, хәлиқниң урпи-адәтлири тоғрисида);
3) дуния хәлиқ балилар әдәбиятиниң көрнәклик әрбаплириниң үлгилик әсәрлири: һекайә, мәсәл, чөчәкләр;
4) әдәбий-теориялиқ билим: хәлиқ еғиз әдәбиятиниң асасий жанрлири (чөчәк, ривайәт, ләтипиләр, тепишмақ, мақал-тәмсилләр, нәқил сөзләр, һазир?авап сөзләр) тоғрисидики уқумлар, уларниң баш бәлгүлири, мәсәл, һекайә тоғрисида уқум, әсәрниң мәзмуни, идеяси, сюжети һәққидә аддий чүшәнчиләр, эпитет, уларниң ениқлимилири, қәһриманға ми?әзнамә, портрет, диалог, монолог тоғрисида);
5) мәтин билән иш: әсәрниң мавзусини ениқлаш вә асасий ойини көрситип турған мәтин бөлигини, ?үмлини тепиш, бәдиий әсәрдики вақиәниң башлинишини, аяқлишишини ениқлаш, қоллинишқа (практикилиқ) вә баһалашқа асасланған соаллар қоюш һәм ?авап бериш, қәһриманниң портретини тәсвирләш, униң иш-һәрикити билән ми?әз-хулқиниң өзгириш сәвәплирини мәтиндин тепип, баһалаш, бәдиий әсәр үзүндисини башқа үлгидики (иллюстрация, музыка, мультфильм) нусхиси билән селиштуруш, әсәрниң мәзмуниға мувапиқ түрлүк мәнбәләрдин: иллюстрация, әдәбий китаплар, мультфильмлардин ениқ әхбаратни тепиш вә әхбаратни схема түридә бериш, әсәрниң мәзмунини бирикип қураштурған ре?ә бойичә яки өз сөзи билән толуқ сөзләш, сәһниләштүрүш, мәтиндин яки мәтин бөлүмлиридин тирәк сөзләрни көрситиш, тирәк сөзләр билән асасий ой арисидики бағлинишни орнитиш, сөзлүк билән иш елип бериш, и?адий ишлар: әсәр қәһриманиға хәт, чөчәк (қәһриман қошуш, ахирини өзгәртиш), шеир (төрт мисра), һекайә (оқуғини, көргини бойичә) йезиш;
6) оқуш адәтлири: әсәрни ичидә чүшинип оқуш, көз жүгәртип, түртип елип, керәклик әхбаратни тепип, бәлгү қоюп, тәнқидий нуқтидин баһалап оқуш.
10. "Литературное чтение" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Еғиз әдәбият үлгилири: батурлар қошақлиридин үзүндиләр, ривайәтләр билән ой-хиял, тоқума вақиәләр, һазир?авап сөзләр, чөчәкләр, мәсәлләр, шаир-язғучиларниң әсәрлири: М.Мәһәмдинов, ?. Розахунов, Т. Намәтов, А. Мәсимов, П. Мәхсәтова, И. Бәхтия, А. Һезимов, М. ?әлилов, И. Һошуров, Х. Һәмраев, К. Һасамдинов, Т. Тохтәмов, Һ. Искәндәров, М. Меримов, А. Ғәниев, Һ. Исламов, П. Сабитованиң шеир-нахшилири, чөчәк-мәсәллири, һекайилири; илмий-тонушлуқ қизғинлиғи әсәрлири: мақалә, очерк, әсләтмә, өмүр баян, күндилик һаят, дуния хәлиқлири балилар әдәбиятиниң көрнәклик әрбаплириниң үлгилик әсәрлири: һекайә, мәсәл, чөчәклири;
2) әдәбий-теориялиқ билим: бәдиий мәтинләрдики пейзаж, портрет, ми?әзнамә, диалог, монологниң орни һәққидә аддий чүшүнүк, язғучи қолланған бәдиий сөзләрни (охшитиш, эпитет, аллитерация) тепиш, әсәрниң мавзуси вә идеяси, композицияси, сюжети һәққидә практикилиқ турғида чүшәндүрүш, эпикилиқ қошақлар, ривайәт, охшитиш, мәсәл, диалог, монолог, сатира, селиштуруш, фантастикилиқ әсәр, портрет, лирика, ми?әзнамә, қайтилаш, логикилиқ акцент, сюжет, әсләтмә тоғрисидики уқумлар;
3) мәтин билән иш: мәтин бойичә авторниң көзқаришиға өз пикирини билдүрүш, әсәрни қайта қурушқа, интерпретацияләшкә йәнә баһалашқа асаланған соаллар қоюш вә ?авап бериш, әсәрниң мавзуси вә асасий ойини ениқлаш, авторниң ойини мәтин ичидин кәлтүрүп олтирип дәлилләш, әсәрниң композициялиқ қурулумини (сюжетниң башлиниши, тәрәққий етиши, жуқури пәллә, йешими) ениқлаш, шеирларға ритмни таллашни билиш, сөзлүкләргә сүйинип олтирип, сөзләрниң мәнасини чүшәндүрүш, язғучи тилиға диққәт қилиш, бәдиий сөзләрни қоллиниш, эпизод билән вақиәләрниң асасида ятқан муһим нуқтисини тәһлил қилиш вә селиштуруш, бәдиий әсәрни башқа үлгидики (иллюстрация, музыка, мультфильм, кинофильм) нусхилири билән селиштуруш, түрлүк мәнбәләрдин керәклик әхбаратни тепиш, хуласиләш вә бағлиниш сәвәплирини схема түридә көрситиш, "автор билән диалог" жүргүзүш, оқуған әсәрниң дәсләпки ойини өз-өзидин шәкилләш, мәтин бөлүмлири арисида мәналиқ бағлинишни орнитиш, оқулған әсәрдики вақиәниң системисини ениқлап, уни бөләкләргә бөлүш, һәр бөләккә нам қоюп ре?ә түзүш, асасий ойини хуласиләш, уни мәтин мавзуси билән мувапиқлаштуруш, ре?ә бойичә мәтинни ейтип бериш, әсәр қәһриманлириниң образиға кирип, рольға бөлүп оқуш, и?адий иш: тонуш мәтингә йеңи қәһриман қошуш, йеңи сюжет киргүзүш, шеир (төрт мисра) йезиш;
4) оқуш адәтлири: әсәрни ичидә көз жүгәртип, бәлгүләп елип оқуш, соаллар қоюп, керәклик әхбаратни тепип, бәлгү қоюп оқуш, тәһлил қилип оқуш, тәнқидий баһалап оқуш.
5) Муәллим ортақ мавзуларниң мәзмуни бойичә оқуш мәхситини әмәлгә ашурушта билим алғучиларниң яш өзгичилигигә лайиқ өзгә әдәбиятларни қоллиналайду.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.4 кодында: "1" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
12. .Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) тыңдалым және айтылым:
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары: | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
1.1 Әсәрниң мәзмунини чүшиниш | 2.1.1.1 әсәрниң мәзмуни бойичә берилгән соалларға ?авап бериш | 3.1.1.1 әсәрниң әһмийәтлик йәрлирини ениқлаш үчүн очуқ соаллар қоюш вә ?авап бериш | 4.1.1.1 әсәрниң мәзмунини толуқ чүшиниш, айрим йәрлирини ениқлаш, вақиәниң сәвәплирини ениқлаш үчүн соаллар қоюш вә ?авап бериш |
1.2 Әсәрни мәзмунлаш | 2.1.2.1*әсәрниң мәзмунини тәйяр ре?ә бойичә яки өз сөзи билән мәзмунлаш, үзүндисини мәзмунлаш, сәһниләштүрүш | 3.1.2.1*әсәрниң мәзмунини бирлишип қураштурған ре?ә бойичә яки өз сөзи билән толуқ, таллишиға қарап мәзмунлаш, сәһниләштүрүш | 4.1.2.1*әсәрниң мәзмунини түрлүк баянлаш усуллирини (І яки ІІІ шәхскә өзгәртип, һәрқандақ вақиәләрни қошуп) қоллинип, әсәрни қисқичә, толуқ мәзмунлаш |
1.3 Әсәрдики вақиәни мол?алаш | 2.1.3.1әсәрниң мавзуси билән үзүндисигә (баш бөлүмигә) сүйинип, вақиәниң ахирини мол?алаш | 3.1.3.1 әсәрдики қәһриманларниң ми?әз-хулқи билән иш-һәрикитигә, униңдики вақиәләргә сүйинип, сюжетниң рива?линишини мол?алаш | 4.1.3.1әсәрниң мавзуси вә хуласә бөлүми асасида сюжетниң рива?линишини мол?алаш, униң сәвәвини чүшәндүрүш |
1.4 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 2.1.4.1сөзләш ?әриянида мақал-тәмсилләрни, вербаллиқ әмәс тиллиқ қуралларни қоллиниш |
3.1.4.1сөзләш ?әриянида мақал-тәмсилләрни, нәқил | 4.1.4.1сөзләш ?әриянида мақал-тәмсилләрни, шеир йоллирини, нәқил сөзләрни, һазир?авап сөзләрни вә вербаллиқ әмәс тиллиқ қуралларни қоллиниш |
1.5 Тиңшиған әсәр бойичә пикрини билдүрүш | 2.1.5.1өз ойи билән сезимини тирәк сөзләрни пайдилинип олтирип йәткүзүш | 3.1.5.1өз ойи билән сезимини бәдиий- образлиқ сөзләрни қоллинип олтирип йәткүзүш | 4.1.5.1өз ойи билән сезимини, көзқаришини өмүрдә болған, өзгә әсәрдики охшаш вақиәләр билән селиштуруш арқилиқ билдүрүш |
2) оқылым:
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары: | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
2.1Оқуш түрлирини қоллиниш | 2.2.1.1әсәрни үнлүк, дурус һәм чүшинип оқуш, рольға бөлүп, раван оқуш | 3.2.1.1әсәрни үнлүк чүшинип оқуш, рольға бөлүп, раван оқуш, терип оқуш | 4.2.1.1әсәрни үнлүк чүшинип оқуш, рольға бөлүп, раван оқуш, терип оқуш, чапсан оқуш |
2.2.1.2әсәрни ичидә оқуп, униңдики керәклик әхбаратни бәлгүләп оқуш | 3.2.1.2әсәрни ичидә чүшинип оқуш, көз жүгәртип,түртип елип, керәклик әхбаратни тепип, бәлгү қоюп, тәнқидий нуқтидин баһалап оқуш | 4.2.1.2*әсәрни ичидә көз жүгәртип, түртип елип, соалларни қоюп олтирип, керәклик әхбаратни тепип, бәлгү қоюп, тәһлил қилип, тәнқидий нуқтидин баһалап оқуш | |
2.2 Әсәрниң мәзмуни бойичә соалларни қоюш вә ?авап бериш | 2.2.2.1муәллим ярдими билән аддий вә ениқ соалларни қоюш вә униң ?ававини әсәрниң ичидин тепишни билиш | 3.2.2.1қоллинишқа (практикилиқ) вә баһалашқа асасланған соалларни қоюш вә ?авап бериш | 4.2.2.1әсәрни қайта қурушқа, интерпретацияләшкә вә баһалашқа асасланған соалларни қоюш вә ?авап бериш |
2.3 Әсәрниң мавзуси вә униңдики асасий ойини ениқлаш | 2.2.3.1 муәллимниң ярдими билән әсәрниң мавзуси вә асасий ойини ениқлаш | 3.2.3.1әсәрниң мавзусини ениқлаш вә асасий ойини билдүрүп турған мәтин бөлигини, ?үмлини тепиш | 4.2.3.1әсәрниң мавзуси вә асасий ойини ениқлаш, авторниң ойини мәтин мәлуматлирини кәлтүрүп дәлилләш |
2.4Әдәбий әсәрниң | 2.2.4.1мақал-тәмсил, тепишмақ, чөчәк, турмуш-һаят қошақлири, һекайә, шеирниң жанрлиқ өзгичилигини ениқлаш | 3.2.4.1шеир, мәсәл, нәқил сөз, ривайәт, һекайиниң жанрлиқ өзгичилигини ениқлаш |
4.2.4.1ривайәт, һазир?авап сөз, батурлар қошақлири, |
2.5Әсәрниң композициясини ениқлаш | 2.2.5.1муәллимниң ярдими билән бәдиий әсәрдики вақиәниң башлиниши, рива?линиши вә аяқлишишини ениқлаш | 3.2.5.1бәдиий әсәрдики вақиәниң башлиниши, рива?линиши вә аяқлишишини ениқлаш | 4.2.5.1муәллимниң ярдими билән әсәрдики композициялиқ қурулумини (сюжетниң башлиниши, рива?линиши, йешими) ениқлаш |
2.6 Қәһриманларниң иш-һәрикитини баһалаш | 2.2.6.1қәһриманниң сиртқи қияпитини тәсвирләш, ми?әз-хулқи билән иш-һәрикитини баһалаш | 3.2.6.1қәһриманниң портретини тәсвирләш, униң иш-һәрикити билән ми?әз-хулқиниң өзгириш сәвәплирини мәтиндин тепип, баһалаш | 4.2.6.1қәһриманниң, қәһриманларниң иш-һәрикити билән ми?әз-хулқиниң өзгириш сәвәплирини мәтиндин тепип, селиштуруп, баһалаш |
2.7Әдәбий бәдиий васитиләрниқоллинишини ениқлаш | 2.2.7.1 муәллимниң ярдими билән әсәрдики бәдиий васитиләрни (охшитиш, селиштуруш) тепиш | 3.2.7.1 муәллимниң ярдими билән әсәрдики әдәбий бәдиий васитиләрни (охшитиш, эпитет, селиштуруш) тепиш | 4.2.7.1 әсәрдин әдәбий бәдиий васитиләрни (охшитиш, селиштуруш, эпитет,аллитерация) тепиш вә уларни қоллиниш |
2.8Бәдиий әсәр элементлирини селиштуруш | 2.2.8.1муәллимниң ярдими билән сюжетниң рива?линишидики өзгиришләрни ениқлаш |
3.2.8.1Эпизодларни селиштуруш, сюжетниң | 4.2.8.1эпизодлар билән вақиәләрниң асасида ятқан әһмийәтлик йәрлирини тәһлил қилиш вә селиштуруш |
3) жазылым:
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары: | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
3.1Әсәрниң ре?исини түзүш | 2.3.1.1 муәллим ярдими билән оқулған әсәрни бөләкләргә бөлүп, ре?ә түзүш | 3.3.1.1 муәллим ярдими билән оқулған әсәрни логикилиқ бөләкләргә бөлүп, һәр бөләккә нам қоюп, ре?ә түзүш | 4.3.1.1 оқулған әсәрдики вақиәниң системисини ениқлап, уни бөләкләргә бөлүш, һәр бөләккә нам қоюп, ре?ә түзүш |
3.2 Әсәрниң түрлүк жанри бойичә и?адий ишләш | 2.3.2.1* муәллим ярдими билән үлгә бойичә қисқа чөчәкләр,тепишмақлар йезиш яки тәйяр қапийәләр билән шеир қураштуруш | 3.3.2.1* әсәр қәһриманиға хәт, чөчәк (қәһриман қошуш, ахирини өзгәртиш), шеир (төрт мисра), һекайә (оқуғини, көргини бойичә) йезиш | 4.3.2.1 тонуш мәтингә йеңи қәһриман қошуш, йеңи сюжет киргүзүш, шеир (төрт мисра) йезиш |
3.3 И?адий ишларни түрлүк шәкилдә тәвсийә қилиш |
2.3.3.1 муәллимниң ярдими билән сүрәт, каллиграмма, аппликация, | 3.3.3.1 и?адий ишини сүрәт, сценарий түридә тәвсийә қилиш | 4.3.3.1и?адий ишини схема,диафильм, презентация түридә тәвсийә қилиш |
3.4 Хатани тепиш вә түзитиш | 2.3.4.1муәллимниң ярдими билән орфографиялик, пунктуациялиқ, стилистикилиқ хаталарни тепиш вә түзитиш | 3.3.4.1муәллимниң ярдими билән әсәрниң қурулумини, стилини йетилдүрүш, өз алдиға орфографиялик, пунктуациялиқ хаталарни тепиш вә түзитиш |
4.3.4.1муәллимниң ярдими билән әсәрниң қурулумини, стилини |
14. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
15. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні (оқыту ұйғыр тілінде) бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту ұйғыр тілінде)
1) 2-сынып
Ортақ тақырып | Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
| 1.1 Әсәрниң мәзмунини чүшиниш | 2.1.1.1 әсәрниң мәзмуни бойичә соалларға ?авап бериш |
| 2.1.2.1* әсәрниң мәзмунини тәйяр ре?ә бойичә яки өз сөзи билән мәзмунлаш, үзүндисини мәзмунлаш, сәһниләштүрүш | |
1.3 Әсәрдики вақиәни мол?алаш | 2.1.3.1 әсәрниң мавзуси билән үзүндисигә (баш бөлүмигә) сүйинип, вақиәниң ахирини мол?алаш | |
1.5 Тиңшалған әсәр бойичә пикир билдүрүш | 2.1.5.1 өз ойи билән сезимини тирәк сөзләрни пайдилинип олтирип йәткүзүш | |
|
2.2.1.1.әсәрни үнлүк, дурус һәм чүшинип оқуш, рольға бөлүп, раван оқуш ; | |
2.2 Әсәрниң мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.2.1 муәллимниң ярдими билән аддий вә ениқ соалларни қоюш вә униң ?ававини әсәрниң ичидин тепишни билиш | |
2.3 Әсәрниң мавзуси билән асасий ойини ениқлаш | 2.2.3.1 муәллимниң ярдими билән әсәрниң мавзуси вә асасий ойини ениқлаш | |
2.4 Әдәбий әсәрниң жанрини ениқлаш | 2.2.4.1 мақал-тәмсил, тепишмақ, чөчәк, турмуш-һаят қошақлири, һекайә, шеирниң жанрлиқ өзгичилигини ениқлаш | |
2.6 Қәһриманниң иш-һәрикитини баһалаш | 2.2.6.1 қәһриманниң сиртқи қияпитини тәсвирләш, ми?әз-хулқи билән иш-һәрикитини баһалаш | |
2.7 Әдәби бәдиий васитиләрни қоллинишини ениқлаш | 2.2.7.1 1 муәллимниң ярдими билән әсәрдики бәдиий васитиләрни (охшитиш, селиштуруш) тепиш | |
2.8 Бәдиий әсәр элементлирини селиштуруш | 2.2.8.2 муәллимниң ярдими билән бәдиий әсәр үзүндисини башқа үлгидики (иллюстрация, мультфильм) нусхиси билән селиштуруш | |
2.9 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 2.2.9.1 соалға ?авапни ениқлимилиқ китаплардин топламлардин, сөзлүкләрдин тепиш вә әхбаратни берилгән үлгә, ?әдвалға селиш | |
3.1 Әсәрниң ре?исини түзүш | 2.3.1.1 муәллим ярдими билән оқулған әсәрни бөләкләргә бөлүп, ре?ә түзүш | |
3.2 Әсәрниң түрлүк жанри бойичә и?адий ишләш | 2.3.2.1* муәллим ярдими билән үлгә бойичә қисқа чөчәкләр, тепишмақлар йезиш яки тәйяр қапийәләр билән шеир қураштуруш | |
3.3 И?адий ишларни түрлүк шәкилдә тәвсийә қилиш |
2.3.3.1 муәллимниң ярдими билән сүрәт, каллиграмма, аппликация, | |
| 2.3.4.1 муәллимниң ярдими билән орфографиялик, пунктуациялиқ, стилистикилиқ хаталарни тепиш вә түзитиш | |
2-тоқсан | ||
| 2.1.2.1* әсәрниң мәзмунини тәйяр ре?ә бойичә яки өз сөзи билән мәзмунлаш, үзүндисини мәзмунлаш, сәһниләштүрүш | |
1.3 Әсәрдики вақиәни мол?алаш | 2.1.3.1 әсәрниң мавзуси билән үзүндисигә (баш бөлүмигә) сүйинип, вақиәниң ахирини мол?алаш | |
1.4 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 2.1.4.1 сөзләш ?әриянида мақал-тәмсилләрни, вербаллиқ әмәс тиллиқ қуралларни қоллиниш | |
1.5 Тиңшалған әсәр бойичә пикир ейтиш | 2.1.5.1 өз ойи билән сезимини тирәк сөзләрни пайдилинип олтирип йәткүзүш | |
2.1 Оқуш түрлирини қоллиниш | 2.2.1.2 әсәрни ичидә оқуп, униңдики керәклик әхбаратни бәлгүләп оқуш | |
2.2 Әсәр мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.2.1 муәллим ярдими билән аддий вә ениқ соалларни қоюш вә униң ?ававини әсәрниң ичидин тепишни билиш | |
Мениң мәктивим | 2.3 Әсәрниң мавзуси билән асасий ойини ениқлаш | 2.2.3.1 муәллимниң ярдими билән әсәрниң мавзуси вә асасий ойини ениқлаш |
2.4 Әдәбий әсәрниң жанрини ениқлаш | 2.2.4.1 мақал-тәмсил, тепишмақ, чөчәк, турмуш-һаят қошақлири, һекайә, шеирниң жанрлиқ өзгичилигини ениқлаш | |
2.6 Қәһриманниң иш-һәрикитини баһалаш | 2.2.6.1 қәһриманниң сиртқи қияпитини тәсвирләш, ми?әз-хулқи билән иш-һәрикитини баһалаш | |
2.8 Бәдиий әсәр элементлирини селиштуруш | 2.2.8.2 муәллимниң ярдими билән бәдиий әсәр үзүндисини башқа үлгидики (иллюстрация, мультфильм) нусхиси билән селиштуруш | |
2.9 Түрлүк мәнбәләр билән әхбарат елиш | 2.2.9.1 соалға ?авапни ениқлимилиқ китаплардин топламлардин, сөзлүкләрдин тепиш вә әхбаратни берилгән үлгә бойичә ?әдвалға селиш | |
3.2 Әсәрниң түрлүк жанри бойичә и?адий ишләш | 2.3.2.1* муәллим ярдими билән үлгә бойичә қисқа чөчәкләр, тепишмақлар йезиш яки тәйяр қапийәләр билән шеир қураштуруш | |
3.3 И?адий ишларни түрлүк шәкилдә тәвсийә қилиш |
2.3.3.1 муәллимниң ярдими билән сүрәт, каллиграмма, аппликация, | |
| 2.3.4.1 муәллимниң ярдими билән орфографиялик, пунктуациялиқ, стилистикилиқ хаталарни тепиш вә түзитиш | |
3-тоқсан | ||
1.1 Әсәрниң мәзмунини чүшиниш | 2.1.1.1 әсәрниң мәзмуни бойичә берилгән соалларға ?авап бериш | |
1.2 Әсәрни мәзмунлаш | 2.1.2.1* әсәрниң мәзмунини тәйяр ре?ә бойичә яки өз сөзи билән мәзмунлаш, үзүндисини мәзмунлаш, сәһниләштүрүш | |
1.3 Әсәрдики вақиәни мол?алаш | 2.1.3.1 әсәрниң мавзуси билән үзүндисигә (баш бөлүмигә) сүйинип, вақиәниң ахирини мол?алаш | |
5. Тени сақниң – ?ени сақ | 1.4 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 2.1.4.1 сөзләш ?әриянида мақал-тәмсилләрни, вербаллиқ әмәс тиллиқ қуралларни қоллиниш |
1.5 Тиңшалған әсәр бойичә пикир билдүрүш | 2.1.5.1 өз ойи билән сезимини тирәк сөзләрни пайдилинип олтирип йәткүзүш | |
|
2.2.1.1 әсәрни үнлүк, дурус һәм чүшинип оқуш, рольға бөлүп, раван оқуш ; | |
2.2 Әсәрниң мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.2.1 муәллимниң ярдими билән аддий вә ениқ соалларни қоюш вә униң ?ававини әсәрниң ичидин тепишни билиш | |
2.3 Әсәрниң мавзуси билән асасий ойини ениқлаш | 2.2.3.1 муәллимниң ярдими билән әсәрниң мавзуси вә асасий ойини ениқлаш | |
2.4 Әдәбий әсәрниң жанрини ениқлаш | 2.2.4.1 мақал-тәмсил, тепишмақ, чөчәк, турмуш-һаят қошақлири, һекайә, шеирниң жанрлиқ өзгичилигини ениқлаш | |
2.5 Әсәрниң композициясини ениқлаш | 2.2.5.1 муәллимниң ярдими билән бәдиий әсәрдики вақиәниң башлиниши, рива?линиши вә аяқлишишини ениқлаш | |
2.6 Қәһриманниң иш-һәрикитини баһалаш | 2.2.6.1 қәһриманниң сиртқи қияпитини тәсвирләш, ми?әз-хулқи билән иш-һәрикитини баһалаш | |
2.7 Әдәбий бәдиий васитиләрни қоллинишини ениқлаш | 2.2.7.1 муәллимниң ярдими билән әсәрдики бәдиий васитиләрни (охшитиш, селиштуруш) тепиш | |
2.8 Бәдиий әсәр элементлирини селиштуруш |
2.2.8.1.муәллимниң ярдими билән сюжетниң рива?линишидики өзгиришләрни ениқлаш; | |
2.9 Түрлүк мәнбәләр билән әхбарат елиш | 2.2.9.1 соалға ?авапни ениқлимилиқ китаплардин топламлардин, сөзлүкләрдин тепиш вә әхбаратни берилгән үлгә бойичә ?әдвалға селиш | |
3.1 Әсәрниң ре?исини түзүш | 2.3.1.1 муәллим ярдими билән оқулған - әсәрни бөләкләргә бөлүп, ре?ә түзүш | |
3.3 И?адий ишларни түрлүк шәкилдә тәвсийә қилиш |
2.3.3.1 муәллимниң ярдими билән сүрәт, каллиграмма, аппликация, | |
3. 4 Хатани тепиш вә уни түзитиш | 2.3.4.1 муәллимниң ярдими билән орфографиялик, пунктуациялиқ, стилистикилиқ хаталарни тепиш вә түзитиш | |
4-тоқсан | ||
|
| 2.1.2.1* әсәрниң мәзмунини тәйяр ре?ә бойичә яки өз сөзи билән мәзмунлаш, үзүндисини мәзмунлаш, сәһниләштүрүш |
1.3 Әсәрдики вақиәни мол?алаш | 2.1.3.1 әсәрниң мавзуси билән үзүндисигә (баш бөлүмигә) сүйинип, вақиәниң ахирини мол?алаш | |
1.4 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 2.1.4.1 сөзләш ?әриянида мақал-тәмсилләрни, вербаллиқ әмәс тиллиқ қуралларни қоллиниш | |
1.5 Тиңшалған әсәр бойичә пикир ейтиш | 2.1.5.1 өз ойи билән сезимини тирәк сөзләрни пайдилинип олтирип йәткүзүш | |
2.2 Әсәр мәзмуни бойичә соаллар қоюш вә ?авап бериш | 2.2.2.1 муәллим ярдими билән аддий вә ениқ соалларни қоюш вә униң ?ававини әсәрниң ичидин тепишни билиш | |
2.3 Әсәрниң мавзуси билән асасий ойини ениқлаш | 2.2.3.1 муәллимниң ярдими билән әсәрниң мавзуси вә асасий ойини ениқлаш | |
2.5 Әсәрниң композициясини ениқлаш | 2.2.5.1 муәллимниң ярдими билән бәдиий әсәрдики вақиәниң башлиниши, рива?линиши вә аяқлишишини ениқлаш | |
2.6 Қәһриманниң иш-һәрикитини баһалаш | 2.2.6.1 қәһриманниң сиртқи қияпитини тәсвирләш, ми?әз-хулқи билән иш-һәрикитини баһалаш | |
2.7 Әдәбий бәдиий васитиләрни қоллинишини ениқлаш | 2.2.7.1муәллимниң ярдими билән әсәрдики бәдиий васитиләрни (охшитиш, селиштуруш) тепиш | |
|
2.2.8.1.муәллимниң ярдими билән сюжетниң рива?линишидики өзгиришләрни ениқлаш | |
2.9 Түрлүк мәнбәләрдин әхбарат елиш | 2.2.9.1 соалға ?авапни ениқлимилиқ китаплардин топламлардин, сөзлүкләрдин тепиш вә әхбаратни берилгән үлгә, ?әдвалға селиш | |
3.1 Әсәрниң ре?исини түзүш | 2.3.1.1 муәллим ярдими билән оқулған - әсәрни бөләкләргә бөлүп, ре?ә түзүш | |
3.2 Әсәрниң түрлүк жанри бойичә и?адий ишләш | 2.3.2.1* муәллим ярдими билән үлгә бойичә қисқа чөчәкләр, тепишмақлар йезиш яки тәйяр қапийәләр билән шеир қураштуруш | |
| 2.3.4.1 муәллимниң ярдими билән орфографиялик, пунктуациялиқ, стилистикилиқ хаталарни тепиш вә түзитиш | |
2) 3-сынып: | ||
Ортақ тақырып | Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1. ?анлиқ тәбиәт | 1.1 Әсәрниң мәзмунини чүшиниш | 3.1.1.1 әсәрниң әһмийәтлик йәрлирини ениқлаш үчүн очуқ соаллар қоюш вә ?авап бериш |
1.2 Әсәрни мәзмунлаш | 3.1.2.1* әсәрниң мәзмунини бирлишип қураштурған ре?ә бойичә яки өз сөзи билән толуқ, таллишиға қарап мәзмунлаш, сәһниләштүрүш | |
1.3 Әсәрдики вақиәни мол?алаш | 3.1.3.1 әсәрдики қәһриманларниң ми?әз-хулқи билән иш-һәрикитигә, униңдики вақиәләргә сүйинип, сюжетниң рива?линишини мол?алаш | |
1.4 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 3.1.4.2 сөзләш ?әриянида иллюстрацияләр, көрнәкликләр, фотосүрәтләр қоллиниш | |
| 1.5 Тиңшиған әсәр бойичә пикирини билдүрүш | 3.1.5.1 өз ойи билән сезимини бәдиий- образлиқ сөзләрни қоллинип олтирип йәткүзүш |
2.1 Оқуш түрлирини қоллиниш | 3.2.1.1 мәтинни үнлүк чүшинип,рольға бөлүп, раван, терип оқуш | |
2.2 Әсәрниң мәзмуни бойичә соалларни қоюш вә ?авап бериш | 3.2.2.1 қоллинишқа (практикилиқ) вә баһалашқа асасланған соалларни қоюш вә ?авап бериш | |
2.3 Әсәрниң мавзуси вә униңдики асасий ойини ениқлаш | 3.2.3.1 әсәрниң мавзусини ениқлаш вә асасий ойини билдүрүп турған мәтин бөлигини, ?үмлини тепиш | |
2.4 Әдәбий әсәрниң | 3.2.4.1 шеир, мәсилә, нәқил сөз, ривайәт, һекайиниң жанрлиқ өзгичилигини ениқлаш | |
2.6 Қәһриманларниң иш-һәрикити баһалаш | 3.2.6.1 қәһриманниң портретини тәсвирләш, униң иш-һәрикити билән ми?әз-хулқиниң өзгириш сәвәплирини мәтиндин тепип, баһалаш | |
2.7 Әдәбий бәдиий васитиләрни | 3.2.7.1 муәллимниң ярдими билән әсәрдики әдәбий бәдиий васитиләрни (охшитиш, эпитет, селиштуруш) тепиш | |
2.8 Бәдиий әсәр элементлирини селиштуруш | 3.2.8.2 муәллимниң ярдими билән бәдиий әсәр үзүндисини башқа үлгидики (иллюстрация,музыка, мультфильм) нусхиси билән селиштуруш | |
2.9 Түрлүк |
3.2.9.1 әсәрниң мәзмуниға лайиқ түрлүк мәнбәләрдин: иллюстрация, әдәби | |
3.1 Әсәрниң ре?исини түзүш | 3.3.1.1 муәллим ярдими билән оқулған - әсәрни логикилиқ бөләкләргә бөлүп, һәр бөләккә нам қоюп, ре?ә түзүш | |
3.3 И?адий ишларни түрлүк шәкилдә тәвсийә қилиш | 3.3.3.1 и?адий ишини сүрәт, сценарий түридә тәвсийә қилиш | |
| 3.3.4.1 муәллимниң ярдими билән әсәрниң қурулумини, стилини йетилдүрүш, өз алдиға орфографиялик, пунктуациялиқ хаталарни тепиш вә түзитиш | |
2- тоқсан | ||
Вақит | 1.1 Әсәрниң мәзмунини чүшиниш | 3.1.1.1 әсәрниң әһмийәтлик йәрлирини ениқлаш үчүн очуқ соаллар қоюш вә ?авап бериш |
1.2 Әсәрни мәзмунлаш | 3.1.2.1* әсәрниң мәзмунини бирлишип қураштурған ре?ә бойичә яки өз сөзи билән толуқ, таллишиға қарап мәзмунлаш, сәһниләштүрүш | |
1.3 Әсәрдики вақиәни мол?алаш | 3.1.3.1 әсәрдики қәһриманларниң ми?әз-хулқи билән иш-һәрикитигә, униңдики вақиәләргә сүйинип, сюжетниң рива?линишини мол?алаш | |
1.4 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 3.1.4.2 сөзләш ?әриянида иллюстрацияләр, көрнәкликләр,фотосүрәтләр қоллиниш | |
1.5 Тиңшиған әсәр бойичә пикирини билдүрүш | 3.1.5.1 өз ойи билән сезимини бәдиий- образлиқ сөзләрни қоллинип олтирип йәткүзүш | |
2.1 Оқуш түрлирини қоллиниш |
3.2.1.1 мәтинни үнлүк чүшинип, рольға бөлүп, раван, терип оқуш | |
2.2 Әсәрниң мәзмуни бойичә соалларни қоюш вә ?авап бериш | 3.2.2.1 қоллинишқа (практикилиқ) вә баһалашқа асасланған соалларни қоюш вә ?авап бериш | |
2.3 Әсәрниң мавзуси вә униңдики асасий ойини ениқлаш | 3.2.3.1 әсәрниң мавзусини ениқлаш вә асасий ойни билдүрүп турған мәтин бөлигини, ?үмлини тепиш | |
2.4 Әдәбий әсәрниң жанрини ениқлаш | 3.2.4.1 шеир, мәсилә, нәқил сөз, ривайәт, һекайиниң жанрлиқ өзгичилигини ениқлаш | |
2.5 Әсәрниң композициясини ениқлаш | 3.2.5.1 бәдиий әсәрдики вақиәниң башлиниши, рива?линиши вә аяқлишишини ениқлаш | |
2.6 Қәһриманларниң иш-һәрикити баһалаш | 3.2.6.1 қәһриманниң портретини тәсвирләш, униң иш-һәрикити билән ми?әз-хулқиниң өзгириш сәвәплирини мәтиндин тепип, баһалаш | |
2.7 Әдәбий бәдиий | 3.2.7.1 муәллимниң ярдими билән әсәрдики әдәбий бәдиий васитиләрни (охшитиш, эпитет) тепиш | |
2.8 Бәдиий әсәр элементлирини селиштуруш | 3.2.8.2 муәллимниң ярдими билән бәдиий әсәр үзүндисини башқа үлгидики (иллюстрация, музыка (күй), мультфильм) нусхиси билән селиштуруш | |
2.9 Түрлүк |
3.2.9.1 әсәрниң мәзмуниға лайиқ түрлүк мәнбәләрдин: иллюстрация, әдәбий | |
3.1 Әсәрниң ре?исини түзүш | 3.3.1.1 муәллим ярдими билән оқулған әсәрни логикилиқ бөләкләргә бөлүп, һәр бөләккә нам қоюп, ре?ә түзүш | |
3.2 Әсәрниң түрлүк жанри бойичә и?адий ишләш | 3.3.2.1* әсәр қәһриманиға хәт, чөчәк (қәһриман қошуш, ахирини өзгәртиш), шеир (төрт мисра), һекайә (оқуғини, көргини бойичә) йезиш | |
|
3.3.4.1 муәллимниң ярдими билән әсәрниң қурулумини, стилини | |
3- тоқсан | ||
1.1 Әсәрниң мәзмунини чүшиниш | 3.1.1.1 әсәрниң әһмийәтлик йәрлирини ениқлаш үчүн очуқ соаллар қоюш вә ?авап бериш | |
1.3 Әсәрдики вақиәни мол?алаш | 3.1.3.1 әсәрдики қәһриманларниң ми?әз-хулқи билән иш-һәрикитигә, униңдики вақиәләргә сүйинип, сюжетниң рива?линишини мол?алаш | |
1.4 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш |
3.1.4.2 сөзләш ?әриянида иллюстрацияләр, көрнәкликләр, фотосүрәтләр қоллиниш | |
| 1.5 Тиңшиған әсәр бойичә пикирини билдүрүш | 3.1.5.1 өз ойи билән сезимини бәдиий- образлиқ сөзләрни қоллинип олтирип йәткүзүш |
2.1 Оқуш түрлирини қоллиниш | 3.2.1.2 әсәрни ичидә чүшинип оқуш, көз жүгәртип,түртип елип, керәклик әхбаратни тепип, бәлгү қоюп, тәнқидий нуқтидин баһалап оқуш | |
2.2 Әсәрниң мәзмуни бойичә соалларни қоюш вә ?авап бериш | 3.2.2.1 қоллинишқа (практикилиқ) вә баһалашқа асасланған соалларни қоюш вә ?авап бериш | |
2.3 Әсәрниң мавзуси вә униңдики асасий ойини ениқлаш | 3.2.3.1 әсәрниң мавзусини ениқлаш вә асасий ойини билдүрүп турған мәтин бөлигини, ?үмлини тепиш | |
2.4 Әдәбий әсәрниң | 3.2.4.1 шеир, мәсәл, нәқил сөз, ривайәт, һекайиниң жанрлиқ өзгичилигини ениқлаш | |
2.5 Әсәрниң композициясини ениқлаш | 3.2.5.1 бәдиий әсәрдики вақиәниң башлиниши, рива?линиши вә аяқлишишини ениқлаш | |
2.6 Қәһриманларниң иш-һәрикити баһалаш | 3.2.6.1 қәһриманниң портретини тәсвирләш, униң иш-һәрикити билән ми?әз-хулқиниң өзгириш сәвәплирини мәтиндин тепип, баһалаш | |
2.7 Әдәбий бәдиий васитиләрни қоллинишини ениқлаш | 3.2.7.1 муәллимниң ярдими билән әсәрдики әдәбий бәдиий васитиләрни (охшитиш, эпитет, селиштуруш) тепиш | |
2.8 Бәдиий әсәр элементлирини селиштуруш | 3.2.8.1 эпизодларни селиштуруш, сюжетниң рива?линишидики өзгиришләрни ениқлаш | |
2.9 Түрлүк |
3.2.9.1 әсәрниң мәзмуниға лайиқ түрлүк мәнбәләрдин: иллюстрация, әдәби | |
3.1 Әсәрниң ре?исини түзүш |
3.3.1.1муәллим ярдими билән оқулған әсәрни логикилиқ бөләкләргә | |
3.2 Әсәрниң түрлүк жанри бойичә и?адий ишләш |
3.3.2.1* әсәр қәһриманиға хәт, чөчәк (қәһриман қошуш, ахирини өзгәртиш), шеир (төрт | |
3.3 И?адий ишларни түрлүк шәкилдә тәвсийә қилиш | 3.3.3.1 и?адий ишини сүрәт, сценарий түридә тәвсийә қилиш | |
| 3.3.4.1 муәллимниң ярдими билән әсәрниң қурулумини, стилини йетилдүрүш, өз алдиға орфографиялик, пунктуациялиқ хаталарни тепиш вә түзитиш | |
4- тоқсан | ||
1.1 Әсәрниң мәзмунини чүшиниш | 3.1.1.1 әсәрниң әһмийәтлик йәрлирини ениқлаш үчүн очуқ соаллар қоюш вә ?авап бериш | |
1.3 Әсәрдики вақиәни мол?алаш | 3.1.3.1 әсәрдики қәһриманларниң ми?әз-хулқи билән иш-һәрикитигә, униңдики вақиәләргә сүйинип, сюжетниң рива?линишини мол?алаш | |
Су – тирикчилик көзи | 1.4 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш |
3.1.4.2 сөзләш ?әриянида иллюстрацияләр, көрнәкликләр, фотосүрәтләр қоллиниш |
1.5 Тиңшиған әсәр бойичә пикирини билдүрүш | 3.1.5.1 өз ойи билән сезимини бәдиий- образлиқ сөзләрни қоллинип олтирип йәткүзүш | |
2.1 Оқуш түрлирини қоллиниш | 3.2.1.2 әсәрни ичидә чүшинип оқуш, көз жүгәртип,түртип елип, керәклик әхбаратни тепип, бәлгү қоюп, тәнқидий нуқтидин баһалап оқуш | |
2.2 Әсәрниң мәзмуни бойичә соалларни қоюш вә ?авап бериш | 3.2.2.1 қоллинишқа (практикилиқ) вә баһалашқа асасланған соалларни қоюш вә ?авап бериш | |
2.3 Әсәрниң мавзуси вә униңдики асасий ойини ениқлаш | 3.2.3.1 әсәрниң мавзусини ениқлаш вә асасий ойини билдүрүп турған мәтин бөлигини, ?үмлини тепиш | |
2.5 Әсәрниң композициясини ениқлаш | 3.2.5.1 бәдиий әсәрдики вақиәниң башлиниши, рива?линиши вә аяқлишишини ениқлаш | |
2.6 Қәһриманларниң иш-һәрикити баһалаш | 3.2.6.1 қәһриманниң портретини тәсвирләш, униң иш-һәрикити билән ми?әз-хулқиниң өзгириш сәвәплирини мәтиндин тепип, баһалаш | |
2.8 Бәдиий әсәр элементлирини селиштуруш |
3.2.8.1.Эпизодларни селиштуруш, сюжетниң рива?линишидики өзгиришләрни ениқлаш | |
2.9 Түрлүк |
3.2.9.1 әсәрниң мәзмуниға лайиқ түрлүк мәнбәләрдин: иллюстрация, әдәбий | |
3.1 Әсәрниң ре?исини түзүш |
3.3.1.1 муәллим ярдими билән оқулған әсәрни логикилиқ бөләкләргә | |
3.2 Әсәрниң түрлүк жанри бойичә и?адий ишләш | 3.3.2.1* әсәр қәһриманиға хәт, чөчәк (қәһриман қошуш, ахирини өзгәртиш), шеир (төрт мисра), һекайә (оқуғини, көргини бойичә) йезиш | |
|
3.3.4.1 муәллимниң ярдими билән әсәрниң қурулумини, стилини | |
| ||
Тақырып. бөлім | Тыңдалым және айтылым | Оқылым |
1-тоқсан | ||
1. Мениң Вәтиним– Қазақстан 2.Қәдрийәтләр | 1.1 Әсәрниң мәзмунини чүшиниш | 4.1.1.1 әсәрниң мәзмунини толуқ чүшиниш, айрим йәрлирини, вақиәниң сәвәплирини ениқлаш үчүн соаллар қоюш вә ?авап бериш |
1.3 Әсәрдики вақиәни мол?алаш | 4.1.3.1 әсәрниң мавзуси вә хуласә бөлүми асасида сюжетниң рива?линишини мол?алаш, униң сәвәвини чүшәндүрүш | |
1.4 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 4.1.4.2 сөзләш ?әриянида иллюстрацияләр, көрнәкликләр, фотосүрәтләр қоллиниш, презентация, видеоролик ясаш | |
1.5 Тиңшиған әсәр бойичә пикирини билдүрүш | 4.1.5.1 өз ойи билән сезимини, көзқаришини өмүрдә болған, өзгә әсәрдики охшаш вақиәләр билән селиштуруш арқилиқ билдүрүш | |
2.1 Оқуш түрлирини қоллиниш | 4.2.1.1 әсәрни үнлүк чүшинип оқуш, рольға бөлүп, раван оқуш, терип оқуш, чапсан оқуш | |
2.2 Әсәрниң мәзмуни бойичә соалларни қоюш вә ?авап бериш | 4.2.2.1 әсәрни қайта қурушқа, интерпретацияләшкә вә баһалашқа асасланған соалларни қоюш вә ?авап бериш | |
2.3 Әсәрниң мавзуси вә униңдики асасий ойини ениқлаш | 4.2.3.1 әсәрниң мавзуси вә асасий ойини ениқлаш, авторниң ойини мәтин мәлуматлрини кәлтүрүп дәлилләш | |
2.4 Әдәбий әсәрниң жанрини ениқлаш | 4.2.4.1 ривайәт, һазир?авап сөз, батурлар қошақлири,фантастикилиқ чөчәкләрниң жанрлиқ өзгичилигини ениқлаш | |
2.6 Қәһриманларниң иш-һәрикити баһалаш | 4.2.6.1 қәһриманниң, қәһриманларниң иш-һәрикити билән ми?әз-хулқиниң өзгириш сәвәплирини мәтиндин тепип, селиштуруп, баһалаш | |
2.7 Әдәбий бәдиий | 4.2.7.1 әсәрдин әдәбий бәдиий васитиләрни (охшитиш, эпитет,аллитерация, селиштуруш) тепиш вә уларни қоллиниш | |
2.8 Бәдиий әсәр элементлирини селиштуруш | 4.2.8.2 бәдиий әсәр үзүндисини башқа үлгидики (иллюстрация, музыка (күй), мультфильм, кинофильм) нусхиси билән селиштуруш | |
2.9 Түрлүк | 4.2.9.1 түрлүк мәнбәләрдин керәклик әхбаратни тепиш, хуласә чиқириш вә бағлиниш сәвәвини схема түридә көрситиш | |
3.1 Әсәрниң ре?исини түзүш | 4.3.1.1 оқулған әсәрдики вақиәниң системисини ениқлап, уни бөләкләргә бөлүш, һәр бөләккә нам қоюп, ре?ә түзүш | |
3.2 Әсәрниң түрлүк жанри бойичә и?адий ишләш | 4.3.2.1 тонуш мәтингә йеңи қәһриман қошуш, йеңи сюжет киргүзүш, шеир (төрт мисра) йезиш | |
3.3 И?адий ишларни түрлүк шәкилдә тәвсийә қилиш | 4.3.3.1 и?адий ишини схема, диафильм, презентация түридә тәвсийә қилиш | |
|
4.3.4.1 муәллимниң ярдими билән әсәрниң қурулумини, стилини | |
2-тоқсан | ||
3. Мәдәний мирас |
| 4.1.2.1* әсәрниң мәзмунини түрлүк баянлаш усуллирини (І яки ІІІ шәхскә өзгәртип, һәрқандақ вақиәләрни қошуп) қоллинип, әсәрни қисқичә, толуқ мәзмунлаш |
1.3 Әсәрдики вақиәни мол?алаш | 4.1.3.1 әсәрниң мавзуси вә хуласә бөлүми асасида сюжетниң рива?линишини мол?алаш, униң сәвәвини чүшәндүрүш | |
| 4.1.4.1 сөзләш ?әриянида мақал-тәмсилләрни, шеир йоллирини, нәқил сөзләрни вә вербаллиқ әмәс тиллиқ қуралларни қоллиниш | |
4.1.4.2 сөзләш ?әриянида иллюстрацияләр, көрнәкликләр, фотосүрәтләр қоллиниш, презентация, видеоролик ясаш | ||
1.5 Тиңшиған әсәр бойичә пикрини билдүрүш | 4.1.5.1 өз ойи билән сезимини, көзқаришини өмүрдә болған, өзгә әсәрдики охшаш вақиәләр билән селиштуруш арқилиқ билдүрүш | |
| 4.2.1.2* әсәрни ичидә көз жүгәртип, түртип елип, соалларни қоюп олтирип, керәклик әхбаратни тепип, бәлгү қоюп, тәһлил қилип, тәнқидий нуқтидин баһалап оқуш | |
2.2 Әсәрниң мәзмуни бойичә соалларни қоюш вә ?авап бериш | 4.2.2.1 әсәрни қайта қурушқа, интерпретацияләшкә вә баһалашқа асасланған соалларни қоюш вә ?авап бериш | |
2.3 Әсәрниң мавзуси вә униңдики асасий ойини ениқлаш | 4.2.3.1 әсәрниң мавзуси вә асасий ойини ениқлаш, авторниң ойини мәтин мәлуматлрини кәлтүрүп дәлилләш | |
2.5 Әсәрниң композициясини ениқлаш | 4.2.5.1 муәллимниң ярдими билән әсәрдики композициялиқ қурулумини (сюжетниң башлиниши, рива?линиши, йешими) ениқлаш | |
2.6 Қәһриманларниң иш-һәрикити баһалаш | 4.2.6.1 қәһриманниң, қәһриманларниң иш-һәрикити билән ми?әз-хулқиниң өзгириш сәвәплирини мәтиндин тепип, селиштуруп, баһалаш | |
2.7 Әдәбий бәдиий васитиләрни | 4.2.7.1 әсәрдин әдәбий бәдиий васитиләрни (охшитиш, селиштуруш, эпитет, аллитерация) тепиш вә уларни қоллиниш | |
2.8 Бәдиий әсәр элементлирини селиштуруш | 4.2.8.1 эпизодлар билән вақиәләрниң асасида ятқан әһмийәтлик йәрлирини тәһлил қилиш вә селиштуруш | |
2.9 Түрлүк | 4.2.9.1 түрлүк мәнбәләрдин керәклик әхбаратни тепиш, хуласә чиқириш вә сәвәп бағлинишини схема түридә көрситиш | |
3.1 Әсәрниң ре?исини түзүш | 4.3.1.1 оқулған әсәрдики вақиәниң системисини ениқлап, уни бөләкләргә бөлүш, һәр бөләккә нам қоюп, ре?ә түзүш | |
3.3 И?адий ишларни түрлүк шәкилдә тәвсийә қилиш | 4.3.3.1 и?адий ишини схема, диафильм, презентация түридә тәвсийә қилиш | |
|
4.3.4.1 муәллимниң ярдими билән әсәрниң қурулумини, стилини | |
3-тоқсан | ||
1.1 Әсәрниң мәзмунини чүшиниш | 4.1.1.1 әсәрниң мәзмунини толуқ чүшиниш, айрим йәрлириниң, вақиәниң сәвәплирини ениқлаш үчүн соаллар қоюш вә ?авап бериш | |
Тәбиәт һадисилири |
| 4.1.2.1* әсәрниң мәзмунини түрлүк баянлаш усуллирини (І яки ІІІ шәхскә өзгәртип, һәрқандақ вақиәләрни қошуп) қоллинип, әсәрни қисқичә, толуқ мәзмунлаш |
1.3 Әсәрдики вақиәни мол?алаш | 4.1.3.1 әсәрниң мавзуси вә хуласә бөлүми асасида сюжетниң рива?линишини мол?алаш, униң сәвәвини чүшәндүрүш | |
1.4 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 4.1.4.1 сөзләш ?әриянида мақал-тәмсилләрни, шеир йоллирини, нәқил сөзләрни вә вербаллиқ әмәс тиллиқ қуралларни қоллиниш | |
| 4.1.5.1 өз ойи билән сезимини, көзқаришини өмүрдә болған, өзгә әсәрдики охшаш вақиәләр билән селиштуруш арқилиқ билдүрүш | |
4.1.4.2 сөзләш ?әриянида иллюстрацияләр, көрнәкликләр, фотосүрәтләр қоллиниш, презентация, видеоролик ясаш | ||
|
4.2.1.1 әсәрни үнлүк чүшинип оқуш, рольға бөлүп, раван оқуш, терип оқуш, чапсан оқуш | |
2.2 Әсәрниң мәзмуни бойичә соалларни қоюш вә ?авап бериш | 4.2.2.1 әсәрни қайта қурушқа, интерпретацияләшкә вә баһалашқа асасланған соалларни қоюш вә ?авап бериш | |
2.3 Әсәрниң мавзуси вә униңдики асасий ойини ениқлаш | 4.2.3.1 әсәрниң мавзуси вә асасий ойни ениқлаш, авторниң ойини мәтин мәлуматлирини кәлтүрүп дәлилләш | |
2.4 Әдәбий әсәрниң жанрини ениқлаш | 4.2.4.1 ривайәт, һазир?авап сөз, батурлар қошақлири, фантастикилиқ һекайиләрниң жанрлиқ өзгичилигини ениқлаш | |
2.5 Әсәрниң композициясини ениқлаш | 4.2.5.1 муәллимниң ярдими билән әсәрдики композициялиқ қурулумини (сюжетниң башлиниши, рива?линиши, йешими) ениқлаш | |
2.6 Қәһриманларниң иш-һәрикити баһалаш | 4.2.6.1 қәһриманниң, қәһриманларниң иш-һәрикити билән ми?әз-хулқиниң өзгириш сәвәплирини мәтиндин тепип, селиштуруп, баһалаш | |
2.7 Әдәбий бәдиий васитиләрни қоллинишини ениқлаш | 4.2.7.1 әсәрдин әдәбий бәдиий васитиләрни (охшитиш, селиштуруш, эпитет, аллитерация) тепиш вә уларни қоллиниш | |
2.8 Бәдиий әсәр элементлирини селиштуруш | 4.2.8.1 эпизодлар билән вақиәләрниң асасида ятқан әһмийәтлик йәрлирини тәһлил қилиш вә селиштуруш | |
2.9 Түрлүк | 4.2.9.1 түрлүк мәнбәләрдин керәклик әхбаратни тепиш, хуласә чиқириш вә бағлиниш сәвәвини схема түридә көрситиш | |
3.1 Әсәрниң ре?исини түзүш | 4.3.1.1 оқулған әсәрдики вақиәниң системисини ениқлап, уни бөләкләргә бөлүш, һәр бөләккә нам қоюп, ре?ә түзүш | |
3.2 Әсәрниң түрлүк жанри бойичә и?адий ишләш | 4.3.2.1 тонуш мәтингә йеңи қәһриман қошуш, йеңи сюжет киргүзүш, шеир (төрт мисра) йезиш | |
| 4.3.4.1 муәллимниң ярдими билән әсәрниң қурулумини, стилини йетилдүрүш, өз алдиға тәнқидий нуқтидин баһалаш, орфографиялик, пунктуациялиқ хаталарни тепиш вә түзитиш | |
4-тоқсан | ||
| 4.1.2.1* әсәрниң мәзмунини түрлүк баянлаш усуллирини (І яки ІІІ шәхскә өзгәртип, һәрқандақ вақиәләрни қошуп) қоллинип, әсәрни қисқичә, толуқ мәзмунлаш | |
Каинатқа сәяһәт | 1.3 Әсәрдики вақиәни мол?алаш | 4.1.3.1 әсәрниң мавзуси вә хуласә бөлүми асасида сюжетниң рива?линишини мол?алаш, униң сәвәвини чүшәндүрүш |
1.4 Тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш | 4.1.4.1 сөзләш ?әриянида мақал-тәмсилләрни, шеир йоллирини, нәқил сөзләрни вә вербаллиқ әмәс тиллиқ қуралларни қоллиниш | |
1.5 Тиңшиған әсәр бойичә пикирини билдүрүш | 4.1.5.1 өз ойи билән сезимини, көзқаришини өмүрдә болған, өзгә әсәрдики охшаш вақиәләр билән селиштуруш арқилиқ билдүрүш | |
2.1 Оқуш түрлирини қоллиниш | 4.2.1.1 әсәрни үнлүк чүшинип оқуш, рольға бөлүп, раван оқуш, терип оқуш, чапсан оқуш | |
4.2.1.2* әсәрни ичидә көз жүгәртип, түртип елип, соалларни қоюп олтирип, керәклик әхбаратни тепип, бәлгү қоюп, тәһлил қилип тәнқидий нуқтидин баһалап оқуш | ||
2.2 Әсәрниң мәзмуни бойичә соалларни қоюш вә ?авап бериш | 4.2.2.1 әсәрни қайта қурушқа, интерпретацияләшкә вә баһалашқа асасланған соалларни қоюш вә ?авап бериш | |
2.3 Әсәрниң мавзуси вә униңдики асасий ойини ениқлаш | 4.2.3.1 әсәрниң мавзуси вә асасий ойини ениқлаш, авторниң ойини мәтин мәлуматларни кәлтүрүп дәлилләш | |
2.5 Әсәрниң композициясини ениқлаш | 4.2.5.1 устазниң ярдими билән әсәрдики композициялиқ қурулумини (сюжетниң башлиниши, рива?линиши, йешими) ениқлаш | |
2.6 Қәһриманларниң иш-һәрикити баһалаш | 4.2.6.1 қәһриманниң, қәһриманларниң иш-һәрикити билән ми?әз-хулқиниң өзгириш сәвәплирини мәтиндин тепип, селиштуруп, баһалаш | |
|
4.2.8.1.эпизодлар билән вақиәләрниң асасида ятқан әһмийәтлик йәрлирини тәһлил қилиш вә селиштуруш | |
2.9 Түрлүк | 4.2.9.1 түрлүк мәнбәләрдин керәклик әхбаратни тепиш, хуласә чиқириш вә сәвәп бағлинишини схема түридә көрситиш | |
3.1 Әсәрниң ре?исини түзүш | 4.3.1.1 оқулған әсәрдики вақиәниң системисини ениқлап, уни бөләкләргә бөлүш, һәр бөләккә нам қоюп, ре?ә түзүш | |
3.2 Әсәрниң түрлүк жанри бойичә и?адий ишләш | 4.3.2.1 тонуш мәтингә йеңи қәһриман қошуш, йеңи сюжет киргүзүш, шеир (төрт мисра) йезиш | |
3.3 И?адий ишларни түрлүк шәкилдә тәвсийә қилиш | 4.3.3.1 и?адий ишини схема, диафильм, презентация түридә тәвсийә қилиш | |
|
4.3.4.1 муәллимниң ярдими билән әсәрниң қурулумини, стилини | |
Ескерту:
"*" – тоқсандағы екі ортақ тақырып есебінен бір тоқсанда оқу мақсаттарын ортақ тақырыптармен біріктіріледі.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 18-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Өзбек тілі" оқу пәнінің оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу бағдарламасы әрбір оқу пәні бойынша білім алушылардың жас ерекшелігіне сәйкес білім, білік, дағдының мазмұны мен көлемін анықтайтын оқу-нормативтік құжат болып табылады.
3. Оқу бағдарламасы оқу процесін білім алушылардың пән салалары бойынша білім мен іскерлікті саналы түрде меңгеруі үшін әр пәннің әдістемелік әлеуетін пайдалануға, оқу, жобалау, зерттеу қызметі тәсілдерін меңгеру арқылы дербестікті дамытуға, әлеуметтік-мәдени кеңістікте бағдарлану білігін алуға бағыттайды.
4. Оқу бағдарламасында оқу-нормативтік құжаттың дәстүрлі функциялары қазіргі мектепте білім беру процесін ұйымдастырудың инновациялық педагогикалық тәсілдерінің сипаттамасымен үйлесімді үйлеседі. Оқыту тәсілдері нән бойынша оқу бағдарламасының түбегейлі жаңа құрылымын құрудағы негізгі бағдар болып табылады.
5. Құндылыққа бағытталған, іс-әрекетке бағытталған, тұлғаға бағытталған, коммуникативті тәсілдер білім берудің сыныпикалық негіздері ретінде оқу мақсаттары жүйесінің басымдылығын және оқу процесінің нәтижелерін күшейту үшін пайдаланылды, бұл оқу бағдарламасының жаңа құрылымында көрініс тапты.
6. Қазіргі кезеңдегі оқу процесіне қойылатын негізгі талаптардың бірі-оқушының тәуелсіз "білім алу" бойынша белсенді әрекетін ұйымдастыру. Бұл тәсіл пәндік білімді, әлеуметтік және қарым-қатынас дағдыларын ғана емес, сонымен қатар өзінің мүдделері, перспективалары туралы білуге және сындарлы шешімдер қабылдауға мүмкіндік беретін жеке қасиеттерді алуға ықпал етеді. Оқушының белсенді танымдық белсенділігі серіктес, кеңесші ретінде бірлесіп құру және мұғалімнің қолдауы жағдайында тұрақты сипатқа ие болады.
7. Жеке тұлғаға бағытталған білім берудің мұндай сипаты оқытудың интерактивті әдістерін қолдану арқылы мүмкін болады, олар әртүрлі комбинацияларда білім беру процесіне барлық қатысушылардың ынтымақтастығы үшін алғышарттар жасайды, қарым-қатынаста авторитаризмге жол бермейді. Диалогтік және рефлексивті технологияларды қолдану студенттердің жобалық және зерттеу қызметін ұйымдастырумен үйлеседі. Білім беру процесін ұйымдастырудың барлық инновациялық тәсілдері оқытуды білім, идеялар және іс-әрекет әдістерімен белсенді алмасуды қамтитын нақты Шығармашылық процесте оқушылардың қарым-қатынас моделіне айналдырады.
8. Нақты пәннің оқу бағдарламасы аймақтық сипаттағы материалдарды (объектілер, кәсіпорындар, ақпарат көздері) пайдалануға бағытталған оқу-жобалық қызметті ұйымдастыру арқылы танымдық және әлеуметтік тұрғыдан оқушының белсенділігін дамытуға мүмкіндік береді. Осы пәнді оқыту мақсаттарына қол жеткізу шеңберінде жүзеге асырылатын тәрбиелік сипаттағы жобалау қызметі Ата-аналармен, жергілікті қоғамдастық өкілдерімен әріптестікте ұйымдастырылуы мүмкін.
9. Әр пәннің оқу бағдарламаларында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, ол тек үш тілді ғана емес, сонымен қатар оқушылардың сабақтан тыс іс-әрекетін үш тілде (қазақ, өзбек және ағылшын) ұйымдастыруды көздейді. Көптілді оқыту ортасын құруға әр пәннің қосқан үлесі үш тілде білім беру саясатын жүзеге асыруды қамтамасыз етеді. Тіл үйретудің негізі бола отырып, коммуникативті тәсіл әр пәннің көмегімен оқушылардың сөйлеу әрекетін дамытудың жетекші қағидасы ретінде қарастырылады – әр түрлі оқу жағдайларында білім мен дағдылармен алмасу, тілдік және сөйлеу нормалары жүйесін дұрыс пайдалану.
10. Пәндік мазмұнды игеру және оқу мақсаттарына қол жеткізу процесінде оқушылардың ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану дағдыларын дамыту үшін алғышарттар/жағдайлар жасау қажет, соның ішінде қажетті ақпаратты іздеу, өңдеу, алу, жасау және ұсыну, ақпарат пен идеялармен алмасу үшін ынтымақтастық, жабдықтар мен қосымшалардың кең спектрін пайдалану арқылы өз жұмысын бағалау және жетілдіру.
11. Оқу бағдарламасында оқу пәнінің мазмұнын анықтауға негіз болатын оқу мақсаттарының жүйесі түрінде ұсынылған күтілетін нәтижелер тұжырымдалған. Мазмұндық аспектіде оқу бағдарламалары оқушыны өз оқу-жаттығу субъектісі және тұлғааралық қарым-қатынас субъектісі ретінде тәрбиелеуге нақты оқу пәнінің үлесін ашады.
12. Оқу бағдарламалары білім беру құндылықтарының өзара байланыстылығы мен өзара шарттылығына және нақты пәнді оқыту мақсаттарының жүйесімен мектептен "шығу" нәтижелеріне негізделген тәрбиелеу мен оқытудың бірлігі қағидатын іске асыруды қамтамасыз етеді.
13. Оқу бағдарламаларының айрықша ерекшелігі олардың Пәндік білім мен дағдыларды ғана емес, сондай-ақ кең ауқымды дағдыларды қалыптастыруға бағытталуы болып табылады. Оқыту мақсаттарының құрылған жүйесі мынадай кең ауқымды дағдыларды дамытудың негізі болып табылады:
1) білімді функционалдық және шығармашылық қолдану, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану, коммуникацияның әртүрлі тәсілдерін қолдану, топта және жеке жұмыс істей білу, проблемаларды шешу және шешімдер қабылдау. Кең ауқымды дағдылар оқушылардың мектептегі білім беру практикасында да, мектеп бітіргеннен кейін де жетістігінің кепілі болып табылады.
14. Экономикадағы заманауи инновациялар, еңбек нарығындағы өзгерістер студенттерге проблемаларды шешу үшін жағдайды, идеялар мен ақпаратты талдауға және бағалауға, жаңа идея мен ақпаратты синтездеу үшін бар білім мен тәжірибені шығармашылық тұрғыдан пайдалануға мүмкіндік беретін дағдыларды игеру қажеттілігін анықтайды. Бастамашылық, қызығушылық, өзгеруге дайын болу, әдептілік сияқты жеке қасиеттер өзекті болады.
15. Нақты пән бойынша күнделікті білім беру процесінің мазмұны оқу мақсаттарына бағынады және оқушылардың алған білімдерін, біліктері мен дағдыларын кез келген оқу және өмірлік жағдайда шығармашылықпен пайдалануға дайындығын қалыптастыруға, табысқа жетуде табандылықты дамытуға бағытталған, өмір бойы оқуға ынталандырады.
16. Кең ауқымды дағдылармен бірлікте жеке тұлғалық қасиеттерді дамыту оқушыларға білім берудің базалық құндылықтарын сіңіру үшін негіз болып табылады: "қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек және шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу". Бұл құндылықтар оқушының мінез-құлқы мен күнделікті іс-әрекетін ынталандыратын тұрақты жеке бағдарлары болуға арналған.
17. "Өзбек тілі" оқу пәні жалпы білім берудің негізін құрайтын маңызды оқу пәндерінің бірі болып табылады.
18. "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша бағдарламаның мақсаты оқушылардың тілдік дағдыларын дамыту, тілдің күші мен пайдалылығын түсіну, ауызша және жазбаша қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру болып табылады.
19. "Өзбек тілі" оқу пәнін оқи отырып, білім алушылар:
1) тіл-адамның қарым-қатынасының негізгі құралы, тіл мен сөйлеу адам өмірінде ерекше рөл атқарады;
2) дұрыс ауызша және жазбаша сөйлеу-адамның жеке мәдениетінің көрсеткіші;
3) тілді меңгеру олардың оқу іс-әрекетінде де, сондай-ақ нақты өмірлік жағдайларда да ситуациялық-сөйлеу мінез-құлқын ойдағыдай реттей отырып, тез өзгеретін әлемге бейімделуіне көмектеседі; білім алушы өз пікірін білдіру және негіздеу үшін әртүрлі ақпарат көздері мен заманауи ақпараттық технологияларды пайдалана алады;
4) "Өзбек тілі" оқу пәнінің маңыздылығы оқушылардың сөйлеу әрекетінің төрт түрін (тыңдау, айту, оқу және жазу) дамыту үшін жағдай жасау қажеттілігімен айқындалады. Пәнді оқу кезінде оқу және жазу дағдыларын дамыту бойынша жұмыс интеграцияда жүргізіледі.
20. "Өзбек тілі" пәні бойынша оқу бағдарламасының мақсаты – қарапайым грамматикалық түсініктерді қалыптастырумен өзара байланыста тыңдау, сөйлеу, оқу және жазу дағдыларын игеру барысында функционалды сауатты тұлғаны қалыптастыру үшін жағдай жасау.
21. "Өзбек тілі" сабағында қойылған мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді шешу қажет:
1) тыңдауға, сөйлеуге, оқуға және жазуға үйрету;
2) мәтінді мақсатты түрде түсіну арқылы оқушылардың дұрыс оқу әрекетін қалыптастыру;
3) оқуға және кітапқа деген қызығушылықты тәрбиелеу;
4) ақпаратты талдау, салыстыру, жинақтау, жүйелеу білігін дамыту;
5) айналадағыларға тілектестік қарым-қатынасты қалыптастыру, сөйлеу мәдениетін және қарым-қатынас мәдениетін дамыту;
6) танымдық қызығушылықты қалыптастыру және өз сөзін жетілдіруге ұмтылу арқылы шығармашылық қабілеттерін дамыту;
7) қоршаған ортаны игеру арқылы ана тіліне деген қызығушылық пен сүйіспеншілікті дамыту;
8) коммуникативтік біліктер мен дағдыларды дамыту: әңгімелесушіні тыңдай және ести білу, диалог жүргізуге және әртүрлі көзқарастардың болу мүмкіндігін тануға дайын болу; өз ұстанымын негіздей отырып, оны білдіру;
9) қойылған міндетке және оны іске асыру шарттарына сәйкес оқу іс-әрекеттерін жоспарлау, бақылау және бағалау білігін қалыптастыру;
10) нәтижеге қол жеткізудің неғұрлым тиімді тәсілдерін айқындауға міндетті;
11) оқу іс-әрекетінің сәттілік/сәтсіздік себептерін түсіну қабілетін қалыптастыру.
22. "Өзбек тілі" пәнін оқу:
1) мәтінді оқу және түсіну дағдыларын меңгеру; оқуға және кітапқа деген қызығушылықты тәрбиелеу;
2) сөздік және грамматикалық дағдыларды қалыптастыру;
3) ауызша және жазбаша сөйлеу ережелеріне сәйкес келетін тілдік құралдарды дұрыс таңдау;
4) орыс тілінің лексикасы, грамматикасы, орфографиясы және пунктуациясы туралы бастапқы білімді меңгеру;
5) көп ұлтты Қазақстан мен басқа да елдер халықтарының мәдениетін құрметтеу, адамгершілік сезімдерін дамыту.
23. Қазақстан Республикасының Білім беру ұйымдары (мектептер, гимназиялар, лицейлер) оқушылар "оқуды үйренуі" және дербес, дәлелді, мүдделі, сенімді, жауапты және зияткерлік дамыған жеке тұлға болуы тиіс деген қағидатты ұстанады.
24. Мұғалімдер оқушыларға осы қасиеттерді қолдана отырып, тәрбиелейді және дамытады деп күтілуде:
1) оқыту мен оқытудағы іс-әрекеттік тәсіл (оқу іс-әрекеті негізінде оқушылар жаңа білімнің қажеттілігін түсінуге келеді);
2) зерттеу тәсілі (мен не білгім келетінін білемін);
3) дамытушылық оқыту (оқушы іс-әрекет тәсілдерін меңгереді, өзінің оқу қызметін құрастыруды және оны басқаруды үйренеді);
4) оқушылардың өзара, өз бетінше оқуы, өзара, өзін-өзі бағалауы;
5) жеке-сараланған оқытуды (қалыптастырушы бағалау арқылы оқушының қажеттіліктеріне сәйкес), оқушылардың жұптық, топтық іс-әрекетін және бүкіл сынып жұмысын ұйымдастыруды қамтиды.
25. "Өзбек тілі" пәнін оқытудың ұсынылатын стратегиялары, технологиялары және әдістері:
1) стратегиялар: өзін-өзі басқару, эксперименттік, сыни, коммуникативті, контекстік;
2) технологиялар: шағын топтарда (командада) жұмыс істеу, кейс-стади( нақты жағдайларды талдау), рөлдік және іскерлік ойындар, модульдік оқыту;
3) әдістері: проблемалық оқыту, жеке оқыту, пәнаралық оқыту, тәжірибе негізінде оқыту, жобалау әдісі.
26. Табысты өлшеу және оқытудағы келесі қадамдарды анықтау үшін оқытудың нақты мақсаттары мен жетістік критерийлерін белгілеуге назар аудару қажет.
27. Оқушылардың коммуникативтік дағдыларын дамыту. Оқу бағдарламасының мақсаттарының бірі-жеке тұлғаны әлеуметтендіру: әртүрлі қауымдастықтарда тиімді қарым-қатынас жасай алатын азаматтарды тәрбиелеу. Осы мақсатты жүзеге асыру үшін сөйлеу іс-әрекетінің түрлерін дамыту арқылы қарым-қатынас дағдыларын дамыту, оқушы өз пікірін сенімді түрде білдіретін, орыс тілін ауызша және жазбаша түрде құрдастарымен, мұғалімдермен және кең аудиториямен қарым-қатынас жасау үшін сауатты қолдануды үйренетін және бағалайтын ортаны құру қажет.
28. Тыңдау және сөйлеу тапсырмаларының мысалдары:
1) Қойылған мақсатқа сәйкес тыңдалған мәтіннен ақпаратты анықтау;
2) диалог құру, сұхбаттасушының көзқарасын қабылдау;
3) сұрақтар қою және тыңдалған мәтін негізінде жауаптарды тұжырымдау;
4) оқушылар үшін таныс және қызықты тақырыптарға пікір құрастыру;
5) жеке әсерлер, суреттер бойынша, оқылғандарға ұқсас әңгімелер құрастыру;
6) ауызша сурет салу / сипаттама;
7) таныс әңгімелерді, ертегілерді қайталау; өлеңдерді жатқа оқу;
8) Ақпаратты әңгімелесушіге және тыңдаушыларға жеткізу.
29. Оқу дағдыларын дамыту бойынша тапсырмалардың мысалдары:
1) сөздің лексикалық мағынасы бойынша жұмыс;
2) мәтіннің басында немесе тақырып бойынша оқиғалардың дамуын болжау;
3) оқудың әртүрлі түрлерін пайдалану (рөл бойынша оқу, танысу оқуы, іздеу оқуы, түсініктеме оқу, ақпаратты табу үшін оқу, көзқарас білдіру үшін оқу, аялдамалармен оқу, диктордың артында оқу);
4) "Жасыру және іздеу" ойыны (жүргізуші мәтінді кез-келген жерден оқи бастайды, басынан бастап емес, студенттерге жүргізуші оқитын орынды тауып, оқуды бақылау керек);
5) әңгіме картасын жасау.
30. Жазу тапсырмаларының мысалдары:
1) баспа үлгісінен сөздерді, сөйлемдерді, мәтіндерді көшіріп жазу;
2) деформацияланған сөйлемді, мәтінді қалпына келтіру;
3) әдеби кейіпкерге хат;
4) тірек сөздер бойынша мәтін құрастыру,;
5) жад бойынша хат;
6) суреттер сериясына бірнеше сөйлемдерді жазу (суреттерге қол қою) оқылған оқиғаны қайталау ретінде;
7) мұғалімнің көмегімен өз мәтіндерін түзету.
31. "Өзбек тілі" пәнін оқыту нәтижелерін бағалау критериалды бағалауды қолдану арқылы жүзеге асырылады.
32. Критериалды бағалау оқыту, оқыту және бағалаудың өзара байланысына негізделген. Критериалды бағалау нәтижелері білім беру процесін тиімді жоспарлау және ұйымдастыру үшін қолданылады.
33. Критериалды бағалау қалыптастырушы және жиынтық бағалауды қамтиды.
34. Қалыптастырушы бағалау үздіксіз жүргізіледі, оқушы мен мұғалім арасындағы кері байланысты қамтамасыз етеді және оқу процесін уақтылы түзетуге мүмкіндік береді.
35. Жиынтық бағалау оқытудың белгілі бір кезеңінде Оқу ақпаратының блогын зерделеу аяқталғаннан кейін жүргізіледі, оқушыларға кері байланыс беру, пән бойынша тоқсандық және жылдық бағалар қою үшін пайдаланылады.
2-тарау. "Өзбек тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Өзбек тілі" оқу пәнінің мазмұны
Ескерту. 1-параграф жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
36. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
2) 3-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 4-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.
Жазба жұмыстарының көлемі:
Сынып | Жазылым | |||
Сөздік диктант | Бақылау диктанты | Мазмұндама | Шығарма | |
2 | 5-7 сөз | 25-30 сөз | 40-60 сөз | 25-35 сөз |
3 | 9-12 сөз | 35-50 сөз | 60-80 сөз | 35-55 сөз |
4 | 12-15 сөз | 55-70сөз | 80-100 сөз | 55-70 сөз |
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
Ескерту. 2-параграф жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
37. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.4 кодында: "1" – сынып, "2.1" – бөлім және бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
38. Оқыту мақсаттары күтілетін нәтиже түрінде анықталған:
2-4-сынып | ||
№ | Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрлері) | Бөлімше (негізгі дағдылар) |
1 | Тыңдау (тыңдалым) және сөйлеу | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш |
1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | ||
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъерларидан туғри фойдаланиш | ||
1.4 Берилган мавзу буйича хикоя тузиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар буйича шахсий фикрини билдириш | ||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | ||
1.7 Товуш, сузларни орфоэпик меъерларга мувофиқ туғри талаффуз қилиш | ||
2 | Оқылым | 2.1 Матн турлари ва таркибий қисмларини аниқлаш |
2.2 Матндаги лексик бирликларнинг қулланилишини тушуниш | ||
2.3 Матн мазмуни буйича саволлар қуйиш ва жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | ||
2.6 Матнларга қиесий тахлил ясаш | ||
3 | Жазылым | 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш |
3.2 Турли услубда матн езиш | ||
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар буйича езма ишлар езиш | ||
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | ||
3.6 Каллиграфия (хуснихат) меъерларига риоя қилиш | ||
3.7. Пунктуацион (тиниш белгилари)меъерларга риоя қилиш | ||
4 | Тілдік нормаларды қолдану | 4.1 Орфографик ва орфоэпик меъерларга риоя қилиш |
4.2 Грамматик меъерларга риоя қилиш | ||
39. Оқу мақсаттар жүйесі:
1) Тыңдалым (тыңдау) және сөйлеу
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
1.1 Тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 Тинглаган материал буйича тушунмаган сузларни белгилаш, матн мазмуни буйича берилган саволларга жавоб бериш | 3.1.1.1 Тинглаган материал буйича таянч сузларни белгилаш, очиқ ва епиқ саволларга жавоб бериш | 4.1.1.1 Тинглаган материал буйича асосий мохиятини қайд этиш ва улар асосида матн мазмунини сузлаш |
1.2 Мәтіндегі оқиғалардың дамуын болжау | 2.1.2.1 матн сарлавхаси ва таянч сузлар асосида воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 3.1.2.1 матн сарлавхаси ва берилган суратлар/ фото/диаграмма буйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 4.1.2.1 матн сарлавхаси ва берилган диаграмма/ чизма/ жадвал буйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш ва уз фикрини далиллаш |
1.3 Қарым-қатынастың әртүрлі жағдайларына қатысу және сөйлеу нормаларын сақтау | 2.1.3.1 кундалик хаетда учрайдиган вазиятларга боғлиқ узаро сухбатлашиш | 3.1.3.1турли вазиятлардаги (ижтимоий мухитда) мулоқотларда уз нутқини изчиллик билан режалаштириб, нутқ меъерларига риоя қилган холда сузлаш | 4.1.3.1 сухбатдошининг еши, кайфиятини хисобга олган холда, маълум бир мавзу доирасида нутқий меърларга мувофиқ сухбатлашиш |
1.4 Берілген тақырып бойынша мәлімдеме құру | 2.1.4.1 таянч сузларни қатнаштириб, берилган сарлавха буйича хикоя тузиш | 3.1.4.1 таянч сузлар ва режадан фойдаланиб, берилган сарлавха буйича хикоя тузиш | 4.1.4.1 таянч сузлар ва режадан фойдаланиб монолог тузиш |
1.5 Оқылған нәрселер туралы бағалау пікірін айту/тыңдаған материал | 2.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни буйича уз фикрини (еқади/еқмайди, чунки..., фойдали/ фойдасиз булди, сабаби ... ва хк.) билдириш | 3.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни буйича билдирилган узганинг фикри билан (келишиш/келишмаслик сабабини) уз нуқтаи назарини билдириш | 4.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмунини мустақил бахолаш |
1.6 Тыңдаушының назарын аудару | 2.1.6.1 интонация (оханг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қул харакатлари) фойдаланиб, мавзуга (Сиз қандай уйлайсизне Сиз нима тавсия этар эдингизх хк.) диққат-эътиборини жалб этиш | 3.1.6.1 интонация (оханг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қул харакатлари), ундалмалардан фойдаланиб, сухбатдошининг диққат-эътиборини тортиш | 4.1.6.1 интонация (оханг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қул харакатлари) ва кириш, ундов сузлардан фойдаланиб, мавзуга тингловчини қизиқтириш |
1.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.1.7.1 суз таркибидаги унли товушларнинг узаро хамооханглигини сақлаб талаффуз қилиш (бугун -бугин, тутун – тутин, узун – узин, узум-узим, тухум-тухим ва бшқ.) | 3.1.7.1 суз таркибида кетма-кет келган ундош товушларнинг узаро хамооханглигини сақлаб талаффуз қилиш (шанба – шамба, сунбул-сумбул, танбур-тамбур ва б.) | 4.1.7.1 бир хаво зарби билан айтилган бир унли товуш еки товушлар гурухи буғин хосил қилиши, суз таркибидаги унли товушлар сонига қараб сузнинг буғинга булиниши (у-қув-чи, пах-та-кор-ла-ри-миз) |
2). Оқылым
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
2.1 Мәтін жанрлары мен түрлерін анықтау | 2.2.1.1 савол бериш орқали(Нима қилдих Қандайх Нима учунх) матн турларини (ривоя тасвирий, мухокама), таркибий қисмларини (кириш, асосий блим, хулоса) аниқлаш | 3.2.1.1 ердамчи сузлар ердамида ривоя тасвирий, мухокама матн турларини ва таркибий қисмларини аниқлаш | 4.2.1.1 ривоя тасвирий, мухокама матн турларини ва таркибий қисмларини аниқлаш |
2.2 Мәтіндегі лексикалық бірліктердің қолданылуын түсіну | 2.2.2.1 синоним, антоним, омоним (луғатдан фойдаланиш) сузларни ажратиш ва маъносини тушуниш, сухбат давомида қуллаш | 3.2.2.1 уз ва кучма маъноли сузларнинг маъносини контекстда тушуниш, сухбат давомида қуллаш | 4.2.2.1 контекстда иборалар ва куп маъноли сузларни ажрата олиш, маъносини тушуниш, сухбат давомида қуллаш |
2.3 Сұрақтар мен жауаптарды тұжырымдау | 2.2.3.1 Матн мазмуни буйича далилларни аниқлашга йуналтирилган саволлар тузиш хамда жавоб бериш | 3.2.3.1 Матн мазмуни буйича фикр билдиришга йуналтирилган саволлар тузиш хамда жавоб бериш | 4.2.3.1 Матн мазмуни буйича ечим қабул қилишга йуналтирилган саволлар тузиш хамда жавоб бериш |
2.4 Мәтіннің мазмұны мен негізгі ойының анықтамасы | 2.2.4.1 уқитувчи ердамида матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 3.2.4.1 мустақил холда матн мавзусини ва уқитувчи ердамида асосий ғоясини аниқлаш | 4.2.4.1матн мавзуси ва мазмунининг узаро мослигини аниқлаш ва ундаги асосий ғоясини ифодалаш |
2.5 Әр түрлі көздерден ақпарат алу | 2.2.5.1 манбаларни (луғат, маълумотнома, энциклопедия) ва ахборот топиш йӘлини аниқлайди, берилган мавзу/савол буйича ахборотни ажратиб олиш | 3.2.5.1 Турли манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, харита) берилган мавзу/савол буйича олган ахборотларда учрайдиган янги сузларнинг маъносини луғатлар орқали еритиш, тизимга солиш, маълумотларнинг мухим ахамиятини аниқлаш | 4.2.5.1 манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, диаграмма) зарур ахборотларни топиш, дуч келган янги сузларнинг маъносини контекст буйича аниқлаб, ахборотни хулосалаш, бахолаш |
2.6 Мәтіндерді салыстырмалы талдау | 2.2.6.1 уқитувчи ердамида маълум бир мавзуда езилган матнларнинг ухшаш ва фарқли жихатларини топиш | 3.2.6.1 уқитувчи ердамида ухшаш мавзуда берилган матн турларини, услубини қиеслаб, ухшаш ва фарқли жихатларини топиш | 4.2.6.1 маълум бир мавзуда турли жанрда берилган матнларни қиеслаб, ухшаш ва фарқли жихатларини топиш |
3). Жазылым
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
3.1 Әр түрлі мәтіндер құрастыру | 2.3.1.1 уқитувчи ердамида шахсий сурат/сюжетли суратлар орқали ихчам тасвирий/ривоя матнларини езиш | 3.3.1.1 режа/чизма буйича ривоя матнини, қиесий тавсифлаш ва мухокама матнини турли ердамчи сузлардан фойдаланиб, езиш | 4.3.1.1 берилган мавзуда хикоя қилиш, тасвирлаш ва мухокама қилиш элементлари бор матн тузиб езиш |
3.2 Әр түрлі стильде жазу | 2.3.2.1 намуна буйича оддий эълон, билдириш хати ва йуриқнома (таом тайерлаш рецепти) езиш | 3.3.2.1 мустақил фаолияти баен қилинган кундалик/таржимаи хол езиш | 4.3.2.1 зарур сузлардан фойдаланиб, маълум бир услубда матн (мақола, тавсифнома, хк.) езиш |
3.3 Тыңдалған/оқылған мазмұнды баяндау | 2.3.3.1 уқитувчи ердамида уқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар буйича режа тузиш ва таянч сузлардан фойдаланган холда баен езиш | 3.3.3.1 мустақил холда уқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар буйича режа тузиб, баен езиш | 4.3.3.1 уқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар буйича баен/ таянч сузлардан фойдаланган холда эссе езиш |
3.4 Әр түрлі ұсыну формаларын қолдана отырып мәтін жазу | 2.3.4.1 уқитувчи ердамида таянч сузлар, гап, расмлардан фойдаланиб, оддий постер тузиш | 3.3.4.1 уқитувчи ердамида чизма, график, жадвал, фотосуратлардан фойдаланиб, матн (хат, таклифнома, йуриқнома, хк.) тузиш/компьютерда териш | 4.3.4.1 матн тузишда (янгилик, реклама, хк.) чизма, график, жадвал, фото ва диаграммани қлда чизиб/компьютерда териш |
3.5 Қатені тауып, түзету | 2.3.5.1 йул қуйилган пунктуацион(тиниш белгилари), орфографик (имловий) хатоларни уқитувчи ердамида топиб тузатиш ва тузган жумлани тулдириш | 3.3.5.1 йул қуйилган пунктуацион, орфографик, грамматик ва стилистик (услубий) хатоларни уқитувчи ердамида топиб, имло луғатидан фойдаланиб, тузатиш | 4.3.5.1 стилистик хатоларни уқитувчи ердамида аниқлаб тузатиш; мустақил холда пунктуацион, орфографик, грамматик меъерларга мос езма ишни тахрир қилиш |
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.3.6.1 бош харф ва кичик харфнинг баландлиги ва улчамини сақлаб, уларни боғлаб, қиялаб хамда тоза езиш | 3.3.6.1 кенг йулли дафтарда бош харф ва кичик харфнинг баландлиги ва улчамини сақлаб қиялаб, қулни узмай хамда равон езиш, езиш суръатини тезлатиш | 4.3.6.1 каллиграфик (хуснихат) меъерларига риоя қилган холда, езиш техникасини такомиллаштириш ва тоза езиш |
3.7. Пунктуациялық нормаларды сақтау | 2.3.7.1 гап турларини ифода мақсадига кура ажратиш ва мос тиниш белгиларини (нуқта, суроқ белгиси, ундов белгиси) қуллаш | 3.3.7.1 уқитувчи ердамида йиғиқ ва ейиқ гапларни ажратиш, чизма буйича тузиш ва тиниш белгиларини қуйиш | 4.3.7.1 содда ва қушма гапларни чизма буйича тузиш ва тиниш белгиларини қуйиш |
3.3.7.2 ундалма, кириш сузларни ажратиш ва тиниш белгиларини туғри қуйиш | 4.3.7.2 гапнинг уюшиқ булакларини ажратиш ва тиниш бегисини (вергул, қуш нуқта) туғри қуллаш | ||
3.3.7.3 уқитувчи ердамида эга ва кесим орасига қуйиладиган чизиқчанинг урнини билиш ва қуллаш | 4.3.7.3 диалогда қулланиладиган тиниш белгиларидан туғри фойдаланиш | ||
4). Тілдік нормаларды қолдану
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
4.1 Орфографиялық және орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.4.1.1 я, ю харфларининг имлосига риоя қилиб езиш | 3.4.1.1 э, ф, в, ц харфлари бор сузларни саводли езиш | 4.4.1.1 сзга қушимчалар қушилганда товуш хамоханглигини хисобга олган холда қуллаш |
2.4.1.2 "у", "и, й" харфларининг имлосига риоя қилиб узиш | 3.4.1.2 Й харфининг ұзилиши. Я, ю, е, е, харфлари бор сузлар имлоси. | 4.4.1.2 сузга қушимчалар қушилганда буғин хамоханглигини хисобга олган холда қуллаш | |
2.4.1.3 жарангли ва жарангсиз ундош товушларни ажратиш ва п-б, қ-ғ, к-г, д-т товушларининг имлосига риоя қилиб езиш | 3.4.1.3 ч, ш, з, с харфлари бор сузларнинг имлосини билиш | 4.4.1.3 айтилиши ва езилишида фарқи бор сузларни аниқлаб ұзиш | |
2.4.1.4 жарангли л, р, м, н, нг товушларининг имлосига риоя қилиб езиш | 3.4.1.4 х, х харфлари бор сузларнинг имлосини ажратиб езиш | ||
2.4.1.5 бир товушнинг харфий белгиси булган нг, шч, бирикмалари алохида харфларга ажратилмаслигига амал қилиш: опанг-из эмас, опа-нгиз, она-нгиз...бир унли товушдан иборат сунгги буғин хам кейинги сатрга кучирилмайди; мутола-а, матба-а эмас, муто-лаа, мат-баа,... | 3.4.1.5 талаффузда икки ухшаш товуш бир жойда еки бир сузда келган вақтда бири ноухшаш товушга мослашиши, уйғунлашувига амал қилган холда туғри езиш: зарар-зарал, зарур-зарил, бирорта-биронта; р-й: даре-дайро, м-ғ: емғир-еғмир, х-в: аххол-авхол.... | ||
4.2 Грамматикалық нормаларды сақтау | 2.4.2.1 уқитувчи ердамида узак ва қушимчаларни ажратиш | 3.4.2.1 узакка суз ясовчи қушимча қушиш орқали ясама суз хосил қилиш, узакдош сузларнинг маъносини ажратиш | 4.4.2.1 қушма сузларнинг турларини ажрата олиш(қушма суз, жуфт суз, қисқартирма сузлар) |
2.4.2.2 куплик қушимчаларини туғри қуллаш | 3.4.2.2 унли ва ундош билан тугаган отларда шахс-сон қушимчаларининг қулланиши | 4.4.2.2 узакка суз ясовчи қушимчалар қушиш орқали, сузга суз қушиш, сузларни жуфтлаштириш орқали ясама сузлар хосил қилиш | |
2.4.2.3 суз туркумларини (от, сифат, сон, феъл) ажратиш | 3.4.2.3 гапдан суз туркумларини (от, сифат, сон, феъл) топиш | 4.4.2.3 отларнинг турланиши, эгалик қушимчалари билан қулланиши | |
2.4.2.4 от-суз туркумининг турдош ва атоқли турларини ажратиш, атоқли отнинг имлосига риоя қилиб езиш | 3.4.2.4 туб, ясама отлар/сифатлар/феъл- ларни аниқлаш | 4.4.2.4 кишилик олмошларининг келишик қушимчалари билан турланиши | |
2.4.2.5 содда ва қушма отлар/сифатлар/сонлар/ феълларни аниқлаш | 3.4.2.5 булишли ва булишсиз феъллар фарқини аниқлаш | 4.4.2.5 равишнинг маъновий турлари, феъл билан боғлаб, гап тузиш | |
3.4.2.6 миқдор ва тартиб сонларнинг фарқини аниқлаш | 4.4.2.6 суз туркумларининг гапдаги вазифасини аниқлаш | ||
4.4.2.7 суз билан сузни, гап билан гапни боғлайдиган боғловчиларни (ва, хамда, аммо, лекин чунки, бшқ.) қуллаш | |||
4.4.2.8 гапда ундов, тақлид сузларни ажратиш ва қуллаш | |||
4.4.2.9 феълларни замонларига мос (утган замон, хозирги ва келаси замонлар) қуллаш | |||
40. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
41. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады (оқыту өзбек тілінде).
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (оқыту өзбек тілінде)
2-сынып
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
1тоқсан | |||
1. Ўзим ?ақимда | Тинглаш ва сӘзлаш | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 2.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича тушунмаган сӘзларни белгилаш, матн мазмуни бӘйича қӘйилган саволларга жавоб бериш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 2.1.3.1 кундалик ?аҰтда учрайдиган вазиятларга боғлиқ Әзаро су?батлашиш | ||
1.4Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 2.1.4.1 таянч сӘзларни қатнаштириб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | ||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 2.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари) фойдаланиб, мавзуга (Сиз қандай Әйлайсиз? Сиз нима тавсия этар эдингиз? ?к.) диққат-эътиборини жалб этиш | ||
Ўқиш | 2.1 Матн турлари ва таркибий қисмларини аниқлаш | 2.2.1.1 савол бериш орқали (Нима қилди? Қандай? Нима учун?) матн турларини (ривоя тасвирий, му?окама), таркибий қисмларини (кириш, асосий бӘлим, хулоса) аниқлаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 2.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича далилларни аниқлашга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 2.2.4.1 Әқитувчи Ұрдамида матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 2.2.5.1 манбаларни (луғат, маълумотнома, энциклопедия) ва ахборот топиш йӘлини аниқлайди, берилган мавзу/савол бӘйича ахборотни ажратиб олиш | ||
Ңзиш | 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш | 2.3.1.1 Әқитувчи Ұрдамида шахсий сурат/сюжетли суратлар орқали ихчам тасвирий/ривоя матнларини Ұзиш | |
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 2.3.3.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиш ва таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда баҰн Ұзиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 2.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион(тиниш белгилари), орфографик (имловий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб тузатиш ва тузган жумлани тӘлдириш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 2.3.6.1 бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб, уларни боғлаб қиялаб ?амда тоза Ұзиш | ||
3.7 Пунктуацион (тиниш белгилари) меъҰрларга риоя қилиш | 2.3.7.1 гап турларини ифода мақсадига кӘра ажратиш ва мос тиниш белгиларини (нуқта, сӘроқ белгиси, ундов белгиси) қӘллаш | ||
Нутқ меъҰрларидан фойдаланиш | 4.1 Орфографик ва орфоэпик меъҰрларга риоя қилиш | 2.4.1.1 я, ю ?арфларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | |
2.4.1.2 "у", "и, й" ?арфларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | |||
2.4.1.3 жарангли ва жарангсиз ундош товушларни ажратиш ва п-б, қ-ғ, к-г, д-т товушларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | |||
2.4.1.4 жарангли л, р, м, н, нг товушларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | |||
2.4.1.5 бир товушнинг ?арфий белгиси бӘлган нг, шч, бирикмалари ало?ида ?арфларга ажратилмаслигига амал қилиш: | |||
2 тоқсан | |||
3. Менинг мактабим | Тинглаш ва сӘзлаш | 1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 2.1.2.1 матн сарлав?аси ва таянч сӘзлар асосида воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 2.1.3.1 кундалик ?аҰтда учрайдиган вазиятларга боғлиқ Әзаро су?батлашиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 2.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни бӘйича Әз фикрини (Ұқади/Ұқмайди, чунки..., фойдали/фойдасиз бӘлди, сабаби ... ва ?к.) билдириш | ||
1.7 Товуш, сӘзларни орфоэпик меъҰрга мувофиқ тӘғри талаффуз қилиш | 2.1.7.1 сӘз таркибидаги унли товушларнинг Әзаро ?амоо?англигини сақлаб талаффуз қилиш (бугун -бугин, тутун – тутин, узун – узин, узум-узим, тухум-тухим ва бшқ.) | ||
| 2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 2.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича далилларни аниқлашга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | |
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 2.2.4.1 Әқитувчи Ұрдамида матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 2.2.5.1 манбаларни (луғат, маълумотнома, энциклопедия) ва ахборот топиш йӘлини аниқлайди, берилган мавзу/савол бӘйича ахборотни ажратиб олиш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 2.2.6.1 Әқитувчи Ұрдамида маълум бир мавзуда Ұзилган матнларнинг Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | ||
Ңзиш | 3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 2.3.3.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиш ва таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда баҰн Ұзиш | |
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | 2.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида таянч сӘзлар, гап, расмлардан фойдаланиб, оддий постер тузиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 2.3.6.1 бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб, уларни боғлаб, қиялаб ?амда тоза Ұзиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 2.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион (тиниш белгилари), орфографик (имловий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб тузатиш ва тузган жумлани тӘлдириш | ||
3 тоқсан | |||
5. Соғ танда – соғлом ақл! | Тинглаш ва сӘзлаш | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 2.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича тушунмаган сӘзларни белгилаш, матн мазмуни бӘйича қӘйилган саволларга жавоб бериш |
1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 2.1.2.1 матн сарлав?аси ва таянч сӘзлар асосида воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | ||
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 2.1.3.1 кундалик ?аҰтда учрайдиган вазиятларга боғлиқ Әзаро су?батлашиш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 2.1.4.1 таянч сӘзларни қатнаштириб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 2.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни бӘйича Әз фикрини (Ұқади/Ұқмайди, чунки..., фойдали/фойдасиз бӘлди, сабаби ... ва ?к.) билдириш | ||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 2.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари) фойдаланиб, мавзуга (Сиз қандай Әйлайсиз? Сиз нима тавсия этар эдингиз? ?к.) диққат-эътиборини жалб этиш | ||
Ўқиш | 2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 2.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича далилларни аниқлашга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | |
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 2.2.4.1 Әқитувчи Ұрдамида матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.2 Матндаги лексик бирликларнинг қӘлланилишини тушуниш | 2.2.2.1 синоним, антоним, омоним (луғатдан фойдаланиш) сӘзларни ажратиш ва маъносини тушуниш, су?бат давомида қӘллаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 2.2.5.1 манбаларни (луғат, маълумотнома, энциклопедия) ва ахборот топиш йӘлини аниқлайди, берилган мавзу/савол бӘйича ахборотни ажратиб олиш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 2.2.6.1 Әқитувчи Ұрдамида маълум бир мавзуда Ұзилган матнларнинг Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | ||
| 3.2 Турли услубда матн Ұзиш | 2.3.2.1 намуна бӘйича оддий эълон, билдириш хати ва йӘриқнома (таом тайҰрлаш рецепти) Ұзиш | |
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 2.3.3.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиш ва таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда баҰн Ұзиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 2.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион (тиниш белгилари), орфографик (имловий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб тузатиш ва тузган жумлани тӘлдириш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 2.3.6.1 бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб, уларни боғлаб, қиялаб ?амда тоза Ұзиш | ||
| 4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 2.4.2.1 Әқитувчи Ұрдамида Әзак ва қӘшимчаларни ажратиш | |
2.4.2.2 кӘплик қӘшимчаларини тӘғри қӘллаш | |||
2.4.2.3 сӘз туркумларини (от, сифат, сон, феъл) ажратиш | |||
2.4.2.4 от-сӘз туркумининг турдош ва атоқли турларини ажратиш, атоқли отнинг имлосига риоя қилиб Ұзиш | |||
2.4.2.5 содда ва қӘшма отлар/сифатлар/сонлар/ | |||
4 тоқсан | |||
| Тинглаш ва сӘзлаш | 1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 2.1.2.1 матн сарлав?аси ва таянч сӘзлар асосида воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 2.1.3.1 кундалик ?аҰтда учрайдиган вазиятларга боғлиқ Әзаро су?батлашиш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 2.1.4.1 таянч сӘзларни қатнаштириб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 2.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни бӘйича Әз фикрини (Ұқади/Ұқмайди, чунки..., фойдали/фойдасиз бӘлди, сабаби ... ва ?к.) билдириш | ||
| 2.1 Матн турлари ва таркибий қисмларини аниқлаш | 2.2.1.1 савол бериш орқали (Нима қилди? Қандай? Нима учун?) матн турларини (ривоя тасвирий, му?окама), таркибий қисмларини (кириш, асосий бӘлим, хулоса) аниқлаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 2.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича далилларни аниқлашга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 2.2.4.1 Әқитувчи Ұрдамида матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 2.2.5.1 манбаларни (луғат, маълумотнома, энциклопедия) ва ахборот топиш йӘлини аниқлайди, берилган мавзу/савол бӘйича ахборотни ажратиб олиш | ||
Ңзиш | 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш | 2.3.1.1 Әқитувчи Ұрдамида шахсий сурат/сюжетли суратлар орқали ихчам тасвирий/ривоя матнларини Ұзиш | |
3.2 Турли услубда матн Ұзиш | 2.3.2.1 намуна бӘйича оддий эълон, билдириш хати ва йӘриқнома (таом тайҰрлаш рецепти) Ұзиш | ||
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 2.3.3.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиш ва таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда баҰн Ұзиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 2.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион(тиниш белгилари), орфографик (имловий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб тузатиш ва тузган жумлани тӘлдириш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 2.3.6.1 бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб, уларни боғлаб, қиялаб ?амда тоза Ұзиш | ||
Нутқ меъҰрларидан фойдаланиш | 4.1 Орфографик ва орфоэпик меъҰрларга риоя қилиш | 2.4.1.4 жарангли л, р, м, н, нг товушларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | |
4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 2.4.2.1 Әқитувчи Ұрдамида Әзак ва қӘшимчаларни ажратиш | ||
2.4.2.5 содда ва қӘшма отлар/сифатлар/сонлар/ | |||
3 -сынып
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | |||
| Тинглаш ва сӘзлаш | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 3.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича таянч сӘзларни белгилаш, очиқ ва Ұпиқ саволларга жавоб бериш |
1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 3.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган суратлар/ фото/ диаграмма бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | ||
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 3.1.3.1турли вазиятлардаги (ижтимоий му?итда) мулоқотларда Әз нутқини изчиллик билан режалаштириб, нутқ меъҰрларига риоя қилган ?олда сӘзлаш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 3.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | ||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 3.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари), ундалмалардан фойдаланиб, су?батдошининг диққат-эътиборини тортиш | ||
Ўқиш | 2.1 Матн турлари ва таркибий қисмларини аниқлаш | 3.2.1.1 Әқитувчи Ұрдамида ривоя, тасвирий, му?окама матн турларини ва таркибий қисмларини аниқлаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 3.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича фикр билдиришга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 3.2.4.1 мустақил ?олда матн мавзуси ва Әқитувчи Ұрдамида асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 3.2.5.1 Турли манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, харита) берилган мавзу/савол бӘйича олган ахборотларда учрайдиган янги сӘзларнинг маъносини луғатлар орқали Ұритиш, тизимга солиш, маълумотларнинг му?им а?амиятини аниқлаш | ||
Ңзиш | 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш | 3.3.1.1 режа/чизма бӘйича ривоя матнини, қиҰсий тавсифлаш ва му?окама матнини турли Ұрдамчи сӘзлардан фойдаланиб, Ұзиш | |
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 3.3.3.1 мустақил ?олда Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиб, баҰн Ұзиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 3.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион, орфографик, грамматик ва стилистик(услубий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб, имло луғатидан фойдаланиб, тузатиш | ||
3.7. Пунктуацион (тиниш белигилари)меъҰрларга риоя қилиш | 3.3.6.1 кенг йӘлли дафтарда бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб қиялаб, қӘлни узмай ?амда равон Ұзиш, Ұзиш суръатини тезлатиш | ||
3.7. Пунктуацион (тиниш белгилари) меъҰрларга риоя қилиш | 3.3.7.2 ундалма, кириш сӘзларни ажратиш ва тиниш белгиларини тӘғри қӘйиш | ||
Нутқ меъҰрларидан фойдаланиш | 4.1 Орфографик ва орфоэпик меъҰрларга риоя қилиш | 3.4.1.1 э, ф, в, ц ?арфлари бор сӘзларни саводли Ұзиш | |
3.4.1.3 ч, ш, з, с ?арфлари бор сӘзларнинг имлосини билиш | |||
3.4.1.4 х, ? ?арфлари бор сӘзларнинг имлосини ажратиб Ұзиш | |||
2 тоқсан | |||
3. Вақт | Тинглаш ва сӘзлаш | 1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 3.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган суратлар /фото /диаграмма бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 3.1.3.1турли вазиятлардаги (ижтимоий му?итда) мулоқотларда Әз нутқини изчиллик билан режалаштириб, нутқ меъҰрларига риоя қилган ?олда сӘзлаш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 3.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни бӘйича билдирилган Әзганинг фикри билан (келишиш/келишмаслик сабабини) Әз нуқтаи назарини билдириш | ||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 3.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари), ундалмалардан фойдаланиб, су?батдошининг диққат-эътиборини тортиш | ||
1.7 Товуш, сӘзларни орфоэпик меъҰрга мувофиқ тӘғри талаффуз қилиш | 3.1.7.1 сӘз таркибида кетма-кет келган ундош товушларнинг Әзаро ?амоо?англигини сақлаб талаффуз қилиш (шанба – шамба, сунбул-сумбул, танбур-тамбур ва б.) | ||
Ўқиш | 2.2 Матндаги лексик бирликларнинг қӘлланилишини тушуниш | 3.2.2.1 Әз ва кӘчма маъноли сӘзларнинг маъносини контекстда тушуниш, су?бат давомида қӘллаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 3.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича фикр билдиришга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 3.2.4.1 мустақил ?олда матн мавзусини ва Әқитувчи Ұрдамида асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 3.2.5.1 Турли манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, харита) берилган мавзу/савол бӘйича олган ахборотларда учрайдиган янги сӘзларнинг маъносини луғатлар орқали Ұритиш, тизимга солиш, маълумотларнинг му?им а?амиятини аниқлаш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 3.2.6.1 Әқитувчи Ұрдамида Әхшаш мавзуда берилган матн турларини, услубини қиҰслаб, Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | ||
Ңзиш | 3.2 Турли услубда матн Ұзиш | 3.3.2.1 мустақил фаолияти баҰн қилинган кундалик/таржимаи ?ол Ұзиш | |
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | 3.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида чизма, график, жадвал, фотосуратлардан фойдаланиб, матн (хат, таклифнома, йӘриқнома, ?к.) тузиш/ компьютерда териш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 3.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион, орфографик, грамматик ва стилистик (услубий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб, имло луғатидан фойдаланиб, тузатиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 3.3.6.1 кенг йӘлли дафтарда бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб қиялаб, қӘлни узмай ?амда равон Ұзиш, Ұзиш суръатини тезлатиш | ||
3.7. Пунктуацион (тиниш белгилари) меъҰрларга риоя қилиш | 3.3.7.3 Әқитувчи Ұрдамида эга ва кесим орасига қӘйиладиган чизиқчанинг Әрнини билиш ва қӘллаш | ||
3.3.7.1 Әқитувчи Ұрдамида йиғиқ ва Ұйиқ гапларни ажратиш, чизма бӘйича тузиш ва тиниш белгиларини қӘйиш | |||
| 4.1 Орфографик ва орфоэпик меъҰрларга риоя қилиш | 3.4.1.2 Й ?арфининг Ұзилиши. Я, ю, Ұ, е, ?арфлари бор сӘзлар имлоси. | |
4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 3.4.2.1 Әзакка сӘз ясовчи қӘшимча қӘшиш орқали ясама сӘз ?осил қилиш, Әзакдош сӘзларнинг маъносини ажратиш | ||
3 тоқсан | |||
5. Санъат |
| 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 3.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича таянч сӘзларни белгилаш, очиқ ва Ұпиқ саволларга жавоб бериш |
1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 3.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган суратлар/ фото/ диаграмма бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | ||
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 3.1.3.1турли вазиятлардаги (ижтимоий му?итда) мулоқотларда Әз нутқини изчиллик билан режалаштириб, нутқ меъҰрларига риоя қилган ?олда сӘзлаш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 3.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 3.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни бӘйича билдирилган Әзганинг фикри билан (келишиш/келишмаслик сабабини) Әз нуқтаи назарини билдириш | ||
| 2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 3.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича фикр билдиришга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | |
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 3.2.4.1 мустақил ?олда матн мавзусини ва Әқитувчи Ұрдамида асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 3.2.5.1 Турли манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, харита) берилган мавзу/савол бӘйича олган ахборотларда учрайдиган янги сӘзларнинг маъносини луғатлар орқали Ұритиш, тизимга солиш, маълумотларнинг му?им а?амиятини аниқлаш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 3.2.6.1 Әқитувчи Ұрдамида Әхшаш мавзуда берилган матн турларини, услубини қиҰслаб, Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | ||
| 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш | 3.3.1.1 режа/чизма бӘйича ривоя матнини, қиҰсий тавсифлаш ва му?окама матнини турли Ұрдамчи сӘзлардан фойдаланиб, Ұзиш | |
3.2 Турли услубда матн Ұзиш | 3.3.2.1 мустақил фаолияти баҰн қилинган кундалик/таржимаи ?ол Ұзиш | ||
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 3.3.3.1 мустақил ?олда Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиб, баҰн Ұзиш | ||
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | 3.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион, орфографик, грамматик ва стилистик (услубий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб, имло луғатидан фойдаланиб, тузатиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 3.3.6.1 кенг йӘлли дафтарда бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб қиялаб, қӘлни узмай ?амда равон Ұзиш, Ұзиш суръатини тезлатиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 3.3.6.1 кенг йӘлли дафтарда бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб қиялаб, қӘлни узмай ?амда равон Ұзиш, Ұзиш суръатини тезлатиш | ||
Нутқ меъҰрларидан фойдаланиш | 4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 3.4.2.2 шахс-сон қӘшимчаларининг қӘлланилишини билиш | |
3.4.2.3 гапдан сӘз туркумларини (от, сифат, сон, феъл) топиш | |||
3.4.2.4 туб, ясама отлар/ сифатлар/ феълларни аниқлаш | |||
3.4.2.5 бӘлишли ва бӘлишсиз феъллар фарқини аниқлаш | |||
3.4.2.6 миқдор ва тартиб сонларнинг фарқини аниқлаш | |||
4 тоқсан | |||
Нутқ меъҰрларидан фойдаланиш | |||
7. Сув –тириклик манбаи | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 3.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича таянч сӘзларни белгилаш, очиқ ва Ұпиқ саволларга жавоб бериш | |
1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 3.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган суратлар/ фото/ диаграмма бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | ||
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 3.1.3.1турли вазиятлардаги (ижтимоий му?итда) мулоқотларда Әз нутқини изчиллик билан режалаштириб, нутқ меъҰрларига риоя қилган ?олда сӘзлаш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 3.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | ||
Ўқиш | 2.2 Матндаги лексик бирликларнинг қӘлланилишини тушуниш | 3.2.2.1 Әз ва кӘчма маъноли сӘзларнинг маъносини контекстда тушуниш, су?бат давомида қӘллаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 3.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича фикр билдиришга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 3.2.4.1 мустақил ?олда матн мавзусини ва Әқитувчи Ұрдамида асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 3.2.5.1 Турли манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, харита) берилган мавзу/савол бӘйича олган ахборотларда учрайдиган янги сӘзларнинг маъносини луғатлар орқали Ұритиш, тизимга солиш, маълумотларнинг му?им а?амиятини аниқлаш | ||
Ңзиш | 3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 3.3.3.1 мустақил ?олда Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиб, баҰн Ұзиш | |
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | 3.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида чизма, график, жадвал, фотосуратлардан фойдаланиб, матн (хат, таклифнома, йӘриқнома, ?к.) тузиш/ компьютерда териш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 3.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион, орфографик, грамматик ва стилистик (услубий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб, имло луғатидан фойдаланиб, тузатиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 3.3.6.1 кенг йӘлли дафтарда бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб қиялаб, қӘлни узмай ?амда равон Ұзиш, Ұзиш суръатини тезлатиш | ||
Нутқ меъҰрларидан фойдаланиш | 4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 3.4.2.1 Әзакка сӘз ясовчи қӘшимча қӘшиш орқали ясама сӘз ?осил қилиш, Әзакдош сӘзларнинг маъносини ажратиш | |
3.4.2.4 туб, ясама отлар/ сифатлар / феълларни аниқлаш | |||
4 -сынып
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | |||
1. Менинг Ватаним – Қозоғистон | Тинглаш ва сӘзлаш | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 4.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича асосий мо?иятини қайд этиш ва улар асосида матн мазмунини сӘзлаш |
1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 4.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган диаграмма/ чизма/ жадвал бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш ва Әз фикрини далиллаш | ||
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 4.1.3.1 су?батдошининг Ұши, кайфиятини ?исобга олган ?олда, маълум бир мавзу доирасида нутқий меъҰрларга мувофиқ су?батлашиш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 4.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб монолог тузиш | ||
1.7 Товуш, сӘзларни орфоэпик меъҰрга мувофиқ тӘғри талаффуз қилиш | 4.1.7.1 сӘз таркибида ва сӘз билан сӘз орасидаги бӘғин ?амда товуш ?амо?англигини сақлаб талаффуз қилиш | ||
Ўқиш | 2.1 Матн турлари ва таркибий қисмларини аниқлаш | 4.2.1.1 ривоя тасвирий, му?окама матн турларини ва таркибий қисмларини аниқлаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 4.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича ечим қабул қилишга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 4.2.4.1матн мавзуси ва мазмунининг Әзаро мослигини аниқлаш ва ундаги асосий ғоясини ифодалаш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 4.2.5.1 манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, диаграмма) зарур ахборотларни топиш, дуч келган янги сӘзларнинг маъносини контекст бӘйича аниқлаб, ахборотни хулосалаш, ба?олаш | ||
Ңзиш | 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш | 4.3.1.1 берилган мавзуда ?икоя қилиш, тасвирлаш ва му?окама қилиш элементлари бор матн тузиб Ұзиш | |
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 4.3.3.1. Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича баҰн/ таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда эссе Ұзиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 4.3.5.1 стилистик хатоларни Әқитувчи Ұрдамида аниқлаб тузатиш; мустақил ?олда пунктуацион, орфографик, грамматик меъҰрларга мос Ұзма ишни та?рир қилиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 4.3.6.1 каллиграфик (?уснихат) меъҰрларига риоя қилган ?олда, Ұзиш техникасини такомиллаштириш ва тоза Ұзиш | ||
3.7. Пунктуацион (тиниш белгилари) меъҰрларга риоя қилиш | 4.3.7.1 содда ва қӘшма гапларни чизма бӘйича тузиш ва тиниш белгиларини қӘйиш | ||
Нутқ меъҰрларидан фойдаланиш | 4.1 Орфографик ва орфоэпик меъҰрларга риоя қилиш | 4.3.7.2 гапнинг уюшиқ бӘлакларини ажратиш ва тиниш бегисини (вергул, қӘш нуқта) тӘғри қӘллаш | |
4.4.1.2 сӘзга қӘшимчалар қӘшилганда бӘғин ?амо?англигини ?исобга олган ?олда қӘллаш | |||
2 тоқсан | |||
3. Маданий мерос | Тинглаш ва сӘзлаш | 1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 4.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган диаграмма/ чизма/ жадвал бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш ва Әз фикрини далиллаш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 4.1.3.1 су?батдошининг Ұши, кайфиятини ?исобга олган ?олда, маълум бир мавзу доирасида нутқий меъҰрларга мувофиқ су?батлашиш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 4.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб монолог тузиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 4.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмунини мустақил ба?олаш | ||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 4.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари) ва кириш, ундов сӘзлардан фойдаланиб, мавзуга тингловчини қизиқтириш | ||
Ўқиш | 2.2 Матндаги лексик бирликларнинг қӘлланилишини тушуниш | 4.2.2.1 контекстда иборалар ва кӘп маъноли сӘзларни ажрата олиш, маъносини тушуниш, су?бат давомида қӘллаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 4.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича ечим қабул қилишга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 4.2.4.1матн мавзуси ва мазмунининг Әзаро мослигини аниқлаш ва ундаги асосий ғоясини ифодалаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 4.2.5.1 бадиий, публицистик, илмий ва расмий услуб турларини (мақола кундалик, таржимаи ?ол, хат, эсдалик...) ажратиш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 4.2.5.1 манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, диаграмма) зарур ахборотларни топиш, дуч келган янги сӘзларнинг маъносини контекст бӘйича аниқлаб, ахборотни хулосалаш, ба?олаш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 4.2.6.1 маълум бир мавзуда турли жанрда берилган матнларни қиҰслаб, Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | ||
Ңзиш | 3.2 Турли услубда матн Ұзиш | 4.3.2.1 зарур сӘзлардан фойдаланиб, маълум бир услубда матн (мақола, тавсифнома, ?к.) Ұзиш | |
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 4.3.3.1 Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича баҰн/ таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда эссе Ұзиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 4.3.5.1 стилистик хатоларни Әқитувчи Ұрдамида аниқлаб тузатиш; мустақил ?олда пунктуацион, орфографик, грамматик меъҰрларга мос Ұзма ишни та?рир қилиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 4.3.6.1 каллиграфик (?уснихат) меъҰрларига риоя қилган ?олда, Ұзиш техникасини такомиллаштириш ва тоза Ұзиш | ||
3.7. Пунктуацион (тиниш белгилари) меъҰрларга риоя қилиш | 4.3.7.3 диалогда қӘлланиладиган тиниш белгиларидан тӘғри фойдаланиш | ||
Нутқ меъҰрларидан фойдаланиш | 4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 4.4.2.1 қӘшма сӘзларнинг турларини ажрата олиш (қӘшма сӘз, жуфт сӘз, қисқартирма сӘзлар) | |
4.4.2.2 Әзакка сӘз ясовчи қӘшимчалар қӘшиш орқали, сӘзга сӘз қӘшиш, сӘзларни жуфтлаштириш орқали ясама сӘзлар ?осил қилиш | |||
3 тоқсан | |||
5. Табиий ?одисалар | Тинглаш ва сӘзлаш | 1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 4.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган диаграмма/ чизма/ жадвал бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш ва Әз фикрини далиллаш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 4.1.3.1 су?батдошининг Ұши, кайфиятини ?исобга олган ?олда, маълум бир мавзу доирасида нутқий меъҰрларга мувофиқ су?батлашиш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 4.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб монолог тузиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 4.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмунини мустақил ба?олаш | ||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 4.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари) ва кириш, ундов сӘзлардан фойдаланиб, мавзуга тингловчини қизиқтириш | ||
| 2.2 Матндаги лексик бирликларнинг қӘлланилишини тушуниш | 4.2.2.1 контекстда иборалар ва кӘп маъноли сӘзларни ажрата олиш, маъносини тушуниш, су?бат давомида қӘллаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 4.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича ечим қабул қилишга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 4.2.4.1матн мавзуси ва мазмунининг Әзаро мослигини аниқлаш ва ундаги асосий ғоясини ифодалаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 4.2.5.1 манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, диаграмма) зарур ахборотларни топиш, дуч келган янги сӘзларнинг маъносини контекст бӘйича аниқлаб, ахборотни хулосалаш, ба?олаш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 4.2.6.1 маълум бир мавзуда турли жанрда берилган матнларни қиҰслаб, Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | ||
Ңзиш | 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш | 4.3.1.1 берилган мавзуда ?икоя қилиш, тасвирлаш ва му?окама қилиш элементлари бор матн тузиб Ұзиш | |
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | 4.3.4.1 матн тузишда (янгилик, реклама, ?к.) қӘлда чизиб/ компьютерда териш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 4.3.5.1 стилистик хатоларни Әқитувчи Ұрдамида аниқлаб тузатиш; мустақил ?олда пунктуацион, орфографик, грамматик меъҰрларга мос Ұзма ишни та?рир қилиш | ||
Нутқ меъҰрларидан фойдаланиш | 4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 4.4.2.3 от сӘз туркумининг турланиши, эгалик қӘшимчаларини олиши | |
4.4.2.4 феълларнинг шахс-сон қӘшимчаларида тусланиши | |||
4 тоқсан | |||
7. Коинотга саҰ?ат | Тинглаш ва сӘзлаш | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 4.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича асосий мо?иятини қайд этиш ва улар асосида матн мазмунини сӘзлаш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 4.1.3.1су?батдошининг Ұши, кайфиятини ?исобга олган ?олда, маълум бир мавзу доирасида нутқий меъҰрларга мувофиқ су?батлашиш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 4.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб монолог тузиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 4.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмунини мустақил ба?олаш | ||
Ўқиш | 2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 4.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича ечим қабул қилишга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | |
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 4.2.4.1матн мавзуси ва мазмунининг Әзаро мослигини аниқлаш ва ундаги асосий ғоясини ифодалаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 4.2.5.1 манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, диаграмма) зарур ахборотларни топиш, дуч келган янги сӘзларнинг маъносини контекст бӘйича аниқлаб, ахборотни хулосалаш, ба?олаш | ||
Ңзиш | 3.2 Турли услубда матн Ұзиш | 4.3.2.1 зарур сӘзлардан фойдаланиб, маълум бир услубда матн (мақола, тавсифнома, ?к.) Ұзиш | |
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 4.3.3.1 Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича баҰн/ таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда эссе Ұзиш | ||
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | 4.3.4.1 матн тузишда (янгилик, реклама, ?к.) чизма, график, жадвал, фото ва диаграммани қӘлда чизиб/ компьютерда териш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 4.3.5.1 стилистик хатоларни Әқитувчи Ұрдамида аниқлаб тузатиш; мустақил ?олда пунктуацион, орфографик, грамматик меъҰрларга мос Ұзма ишни та?рир қилиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 4.3.6.1 каллиграфик (?уснихат) меъҰрларига риоя қилган ?олда, Ұзиш техникасини такомиллаштириш ва тоза Ұзиш | ||
Нутқ меъҰрларидан фойдаланиш |
| 4.4.2.5 равишнинг маъновий турлари, феъл билан боғлаб, гап тузиш | |
4.4.2.9 феълларни замонларига мос (Әтган замон, ?озирги ва келаси замонлар) қӘллаш | |||
Ескерту: оқыту міндеттері бір тоқсан шеңберінде сөйлеу қызметінің түрлері бойынша біріктіріледі;
3-тарау. "Өзбек тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Өзбек тілі" оқу пәнінің мазмұны
41. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 144 сағатты;
2) 3-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 144 сағатты;
3) 4-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 144 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің Үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген Үлгілік оқу жоспарға тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
42. "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша жазба жұмыстарының көлемі:
Сынып | Жазылым | |||
Сөздік диктант | Бақылау диктанты | Мазмұндама | Шығарма | |
2 | 5-7 сөз | 25-30 сөз | 40-60 сөз | 25-35 сөз |
3 | 9-12 сөз | 35-50 сөз | 60-80 сөз | 35-55 сөз |
4 | 12-15 сөз | 55-70 сөз | 80-100 сөз | 55-70 сөз |
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі (төмендетілген оқу жүктемесімен)
43. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.4 кодында: "1" – сынып, "2.1" – бөлім және бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
44. Оқу мақсаттарының жүйесі:
2-4-сынып | |||
№ | Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрлері) | Бөлімше (негізгі дағдылар) | |
1 | Тыңдау (тыңдалым) және сөйлеу | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | |
1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | |||
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | |||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | |||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | |||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | |||
1.7 Товуш, сӘзларни орфоэпик меъҰрларга мувофиқ тӘғри талаффуз қилиш | |||
2 | Оқылым | 2.1 Матн турлари ва таркибий қисмларини аниқлаш | |
2.2 Матндаги лексик бирликларнинг қӘлланилишини тушуниш | |||
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | |||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | |||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | |||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | |||
3 |
| 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш | |
3.2 Турли услубда матн Ұзиш | |||
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | |||
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | |||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | |||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | |||
3.7. Пунктуацион (тиниш белгилари)меъҰрларга риоя қилиш | |||
4 | Тілдік нормаларды қолдану | 4.1 Орфографик ва орфоэпик меъҰрларга риоя қилиш | |
4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | |||
45. Оқу мақсаттар жүйесі:
1) Тыңдалым (тыңдау) және сөйлеу
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
1.1 Тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича тушунмаган сӘзларни белгилаш, матн мазмуни бӘйича берилган саволларга жавоб бериш | 3.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича таянч сӘзларни белгилаш, очиқ ва Ұпиқ саволларга жавоб бериш | 4.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича асосий мо?иятини қайд этиш ва улар асосида матн мазмунини сӘзлаш |
1.2 Мәтіндегі оқиғалардың дамуын болжау | 2.1.2.1 матн сарлав?аси ва таянч сӘзлар асосида воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 3.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган суратлар/фото/диаграмма бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 4.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган диаграмма/чизма/жадвал бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш ва Әз фикрини далиллаш |
1.3 Әр түрлі қарым-қатынас жағдайларына қатысу және сөйлеу нормаларын сақтау | 2.1.3.1 кундалик ?аҰтда учрайдиган вазиятларга боғлиқ Әзаро су?батлашиш | 3.1.3.1турли вазиятлардаги (ижтимоий му?итда) мулоқотларда Әз нутқини изчиллик билан режалаштириб, нутқ меъҰрларига риоя қилган ?олда сӘзлаш | 4.1.3.1 су?батдошининг Ұши, кайфиятини ?исобга олган ?олда, маълум бир мавзу доирасида нутқий меърларга мувофиқ су?батлашиш |
1.4 Берілген тақырып бойынша мәлімдеме құру | 2.1.4.1 таянч сӘзларни қатнаштириб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | 3.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | 4.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб монолог тузиш |
1.5 Оқығаны туралы бағалау пікірін айту/ | 2.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни бӘйича Әз фикрини (Ұқади/Ұқмайди, чунки..., фойдали/фойдасиз бӘлди, сабаби ... ва ?к.) билдириш | 3.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни бӘйича билдирилган Әзганинг фикри билан (келишиш/келишмаслик сабабини) Әз нуқтаи назарини билдириш | 4.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмунини мустақил ба?олаш |
1.6 Тыңдаушының назарын аудару | 2.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари) фойдаланиб, мавзуга (Сиз қандай Әйлайсиз? Сиз нима тавсия этар эдингиз? ?к.) диққат-эътиборини жалб этиш | 3.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари), ундалмалардан фойдаланиб, су?батдошининг диққат-эътиборини тортиш | 4.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари) ва кириш, ундов сӘзлардан фойдаланиб, мавзуга тингловчини қизиқтириш |
1.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.1.7.1 сӘз таркибидаги унли товушларнинг Әзаро ?амоо?англигини сақлаб талаффуз қилиш (бугун -бугин, тутун – тутин, узун – узин, узум-узим, тухум-тухим ва бшқ.) | 3.1.7.1 сӘз таркибида кетма-кет келган ундош товушларнинг Әзаро ?амоо?англигини сақлаб талаффуз қилиш (шанба – шамба, сунбул-сумбул, танбур-тамбур ва б.) | 4.1.7.1 бир ?аво зарби билан айтилган бир унли товуш Ұки товушлар гуру?и бӘғин ?осил қилиши, сӘз таркибидаги унли товушлар сонига қараб сӘзнинг бӘғинга бӘлиниши (Ә-қув-чи, пах-та-кор-ла-ри-миз) |
2). Оқылым
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
2.1 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 2.2.1.1 савол бериш орқали(Нима қилди? Қандай? Нима учун?) матн турларини (ривоя тасвирий, му?окама), таркибий қисмларини (кириш, асосий бӘлим, хулоса) аниқлаш | 3.2.1.1 Ұрдамчи сӘзлар Ұрдамида ривоя тасвирий, му?окама матн турларини ва таркибий қисмларини аниқлаш | 4.2.1.1 ривоя тасвирий, му?окама матн турларини ва таркибий қисмларини аниқлаш |
2.2 Мәтінде лексикалық бірліктердің қолданылуын түсіну | 2.2.2.1 синоним, антоним, омоним (луғатдан фойдаланиш) сӘзларни ажратиш ва маъносини тушуниш, су?бат давомида қӘллаш | 3.2.2.1 Әз ва кӘчма маъноли сӘзларнинг маъносини контекстда тушуниш, су?бат давомида қӘллаш | 4.2.2.1 контекстда иборалар ва кӘп маъноли сӘзларни ажрата олиш, маъносини тушуниш, су?бат давомида қӘллаш |
2.3 Сұрақтар мен жауаптарды тұжырымдау | 2.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича далилларни аниқлашга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | 3.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича фикр билдиришга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | 4.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича ечим қабул қилишга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш |
2.4 Мәтіннің мазмұны мен негізгі ойларын анықтау | 2.2.4.1 Әқитувчи Ұрдамида матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 3.2.4.1 мустақил ?олда матн мавзусини ва Әқитувчи Ұрдамида асосий ғоясини аниқлаш | 4.2.4.1матн мавзуси ва мазмунининг Әзаро мослигини аниқлаш ва ундаги асосий ғоясини ифодалаш |
2.5 Әр түрлі көздерден ақпарат алу | 2.2.5.1 манбаларни (луғат, маълумотнома, энциклопедия) ва ахборот топиш йӘлини аниқлайди, берилган мавзу/савол бӘйича ахборотни ажратиб олиш | 3.2.5.1 Турли манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, харита) берилган мавзу/савол бӘйича олган ахборотларда учрайдиган янги сӘзларнинг маъносини луғатлар орқали Ұритиш, тизимга солиш, маълумотларнинг му?им а?амиятини аниқлаш | 4.2.5.1 манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, диаграмма) зарур ахборотларни топиш, дуч келган янги сӘзларнинг маъносини контекст бӘйича аниқлаб, ахборотни хулосалаш, ба?олаш |
2.6 Мәтіндерді салыстырмалы талдау | 2.2.6.1 Әқитувчи Ұрдамида маълум бир мавзуда Ұзилган матнларнинг Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | 3.2.6.1 Әқитувчи Ұрдамида Әхшаш мавзуда берилган матн турларини, услубини қиҰслаб, Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | 4.2.6.1 маълум бир мавзуда турли жанрда берилган матнларни қиҰслаб, Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш |
3). Жазылым
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
3.1 Әр түрлі мәтіндер құрастыру | 2.3.1.1 Әқитувчи Ұрдамида шахсий сурат/сюжетли суратлар орқали ихчам тасвирий/ривоя матнларини Ұзиш | 3.3.1.1 режа/чизма бӘйича ривоя матнини, қиҰсий тавсифлаш ва му?окама матнини турли Ұрдамчи сӘзлардан фойдаланиб, Ұзиш | 4.3.1.1 берилган мавзуда ?икоя қилиш, тасвирлаш ва му?окама қилиш элементлари бор матн тузиб Ұзиш |
3.2 Әр түрлі стильде жазу | 2.3.2.1 намуна бӘйича оддий эълон, билдириш хати ва йӘриқнома (таом тайҰрлаш рецепти) Ұзиш | 3.3.2.1 мустақил фаолияти баҰн қилинган кундалик/таржимаи ?ол Ұзиш | 4.3.2.1 зарур сӘзлардан фойдаланиб, маълум бир услубда матн (мақола, тавсифнома, ?к.) Ұзиш |
3.3 Тыңдалған/оқылған мазмұнды баяндау | 2.3.3.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиш ва таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда баҰн Ұзиш | 3.3.3.1 мустақил ?олда Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиб, баҰн Ұзиш | 4.3.3.1 Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича баҰн/ таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда эссе Ұзиш |
3.4 Әр түрлі ұсыну формаларын қолдана отырып мәтін жазу | 2.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида таянч сӘзлар, гап, расмлардан фойдаланиб, оддий постер тузиш | 3.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида чизма, график, жадвал, фотосуратлардан фойдаланиб, матн (хат, таклифнома, йӘриқнома, ?к.) тузиш/компьютерда териш | 4.3.4.1 матн тузишда (янгилик, реклама, ?к.) чизма, график, жадвал, фото ва диаграммани қӘлда чизиб/компьютерда териш |
3.5 Қатені тауып, түзету | 2.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион(тиниш белгилари), орфографик (имловий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб тузатиш ва тузган жумлани тӘлдириш | 3.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион, орфографик, грамматик ва стилистик(услубий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб, имло луғатидан фойдаланиб, тузатиш | 4.3.5.1 стилистик хатоларни Әқитувчи Ұрдамида аниқлаб тузатиш; мустақил ?олда пунктуацион, орфографик, грамматик меъҰрларга мос Ұзма ишни та?рир қилиш |
3.6 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.3.6.1 бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб, уларни боғлаб, қиялаб ?амда тоза Ұзиш | 3.3.6.1 кенг йӘлли дафтарда бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб қиялаб, қӘлни узмай ?амда равон Ұзиш, Ұзиш суръатини тезлатиш | 4.3.6.1 каллиграфик (?уснихат) меъҰрларига риоя қилган ?олда, Ұзиш техникасини такомиллаштириш ва тоза Ұзиш |
3.7. Пунктуациялық нормаларды сақтау | 2.3.7.1 гап турларини ифода мақсадига кӘра ажратиш ва мос тиниш белгиларини (нуқта, сӘроқ белгиси, ундов белгиси) қӘллаш | 3.3.7.1 Әқитувчи Ұрдамида йиғиқ ва Ұйиқ гапларни ажратиш, чизма бӘйича тузиш ва тиниш белгиларини қӘйиш | 4.3.7.1 содда ва қӘшма гапларни чизма бӘйича тузиш ва тиниш белгиларини қӘйиш |
3.3.7.2 ундалма, кириш сӘзларни ажратиш ва тиниш белгиларини тӘғри қӘйиш |
4.3.7.2 гапнинг уюшиқ бӘлакларини ажратиш ва тиниш бегисини | ||
3.3.7.3 Әқитувчи Ұрдамида эга ва кесим орасига қӘйиладиган чизиқчанинг Әрнини билиш ва қӘллаш | 4.3.7.3 диалогда қӘлланиладиган тиниш белгиларидан тӘғри фойдаланиш | ||
4). Тілдік нормаларды қолдану
Ключевые навыки | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
4.1 Орфографиялық және орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.4.1.1 я, ю ?арфларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | 3.4.1.1 э, ф, в, ц ?арфлари бор сӘзларни саводли Ұзиш | 4.4.1.1 сӘзга қӘшимчалар қӘшилганда товуш ?амо?англигини ?исобга олган ?олда қӘллаш |
2.4.1.2 "у", "и, й" ?арфларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | 3.4.1.2 Й ?арфининг Ұзилиши. Я, ю, Ұ, е, ?арфлари бор сӘзлар имлоси. | 4.4.1.2 сӘзга қӘшимчалар қӘшилганда бӘғин ?амо?англигини ?исобга олган ?олда қӘллаш | |
2.4.1.3 жарангли ва жарангсиз ундош товушларни ажратиш ва п-б, қ-ғ, к-г, д-т товушларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | 3.4.1.3 ч, ш, з, с ?арфлари бор сӘзларнинг имлосини билиш | 4.4.1.3 айтилиши ва Ұзилишида фарқи бор сӘзларни аниқлаб Ұзиш | |
2.4.1.4 жарангли л, р, м, н, нг товушларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | 3.4.1.4 х, ? ?арфлари бор сӘзларнинг имлосини ажратиб Ұзиш | ||
2.4.1.5 бир товушнинг ?арфий белгиси бӘлган нг, шч, бирикмалари ало?ида ?арфларга ажратилмаслигига амал қилиш: | 3.4.1.5 талаффузда икки Әхшаш товуш бир жойда Ұки бир сӘзда келган вақтда бири ноӘхшаш товушга мослашиши, уйғунлашувига амал қилган ?олда тӘғри Ұзиш: зарар-зарал, зарур-зарил, бирорта-биронта; р-й: дарҰ-дайро, м-ғ: Ұмғир-Ұғмир, ?-в: а?вол-ав?ол.... | ||
4.2 Грамматикалық нормаларды сақтау | 2.4.2.1 Әқитувчи Ұрдамида Әзак ва қӘшимчаларни ажратиш | 3.4.2.1 Әзакка сӘз ясовчи қӘшимча қӘшиш орқали ясама сӘз ?осил қилиш, Әзакдош сӘзларнинг маъносини ажратиш | 4.4.2.1 қӘшма сӘзларнинг турларини ажрата олиш(қӘшма сӘз, жуфт сӘз, қисқартирма сӘзлар) |
2.4.2.2 кӘплик қӘшимчаларини тӘғри қӘллаш | 3.4.2.2 унли ва ундош билан тугаган отларда шахс-сон қӘшимчаларининг қӘлланиши | 4.4.2.2 Әзакка сӘз ясовчи қӘшимчалар қӘшиш орқали, сӘзга сӘз қӘшиш, сӘзларни жуфтлаштириш орқали ясама сӘзлар ?осил қилиш | |
2.4.2.3 сӘз туркумларини (от, сифат, сон, феъл) ажратиш | 3.4.2.3 гапдан сӘз туркумларини (от, сифат, сон, феъл) топиш | 4.4.2.3 отларнинг турланиши, эгалик қӘшимчалари билан қӘлланиши | |
2.4.2.4 от-сӘз туркумининг турдош ва атоқли турларини ажратиш, атоқли отнинг имлосига риоя қилиб Ұзиш |
3.4.2.4 туб, ясама отлар/сифатлар/феъл- | 4.4.2.4 кишилик олмошларининг келишик қӘшимчалари билан турланиши | |
2.4.2.5 содда ва қӘшма отлар/сифатлар/сонлар/ | 3.4.2.5 бӘлишли ва бӘлишсиз феъллар фарқини аниқлаш | 4.4.2.5 равишнинг маъновий турлари, феъл билан боғлаб, гап тузиш | |
3.4.2.6 миқдор ва тартиб сонларнинг фарқини аниқлаш | 4.4.2.6 сӘз туркумларининг гапдаги вазифасини аниқлаш | ||
4.4.2.7 сӘз билан сӘзни, гап билан гапни боғлайдиган боғловчиларни (ва, ?амда, аммо, лекин чунки, бшқ.) қӘллаш | |||
4.4.2.8 гапда ундов, тақлид сӘзларни ажратиш ва қӘллаш | |||
4.4.2.9 феълларни замонларига мос (Әтган замон, ?озирги ва келаси замонлар) қӘллаш | |||
46. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
47.Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні (оқыту өзбек тілінде) бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (төмендетілген оқу жүктемесімен) іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (оқыту өзбек тілінде)
Ортақ тақырыптар | Бөлімдер | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Өзәм һәққидә | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 2.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича тушунмаган сӘзларни белгилаш, матн мазмуни бӘйича қӘйилган саволларга жавоб бериш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 2.1.3.1 кундалик ?аҰтда учрайдиган вазиятларга боғлиқ Әзаро су?батлашиш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 2.1.4.1 таянч сӘзларни қатнаштириб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | ||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 2.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари) фойдаланиб, мавзуга (Сиз қандай Әйлайсиз? Сиз нима тавсия этар эдингиз? ?к.) диққат-эътиборини жалб этиш | ||
Оқулум | 2.1 Матн турлари ва таркибий қисмларини аниқлаш | 2.2.1.1 савол бериш орқали (Нима қилди? Қандай? Нима учун?) матн турларини (ривоя тасвирий, му?окама), таркибий қисмларини (кириш, асосий бӘлим, хулоса) аниқлаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 2.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича далилларни аниқлашга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 2.2.4.1 Әқитувчи Ұрдамида матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 2.2.5.1 манбаларни (луғат, маълумотнома, энциклопедия) ва ахборот топиш йӘлини аниқлайди, берилган мавзу/савол бӘйича ахборотни ажратиб олиш | ||
Йезилим | 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш | 2.3.1.1 Әқитувчи Ұрдамида шахсий сурат/сюжетли суратлар орқали ихчам тасвирий/ривоя матнларини Ұзиш | |
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 2.3.3.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиш ва таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда баҰн Ұзиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 2.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион(тиниш белгилари), орфографик (имловий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб тузатиш ва тузган жумлани тӘлдириш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 2.3.6.1 бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб, уларни боғлаб қиялаб ?амда тоза Ұзиш | ||
3.7 Пунктуацион (тиниш белгилари) меъҰрларга риоя қилиш | 2.3.7.1 гап турларини ифода мақсадига кӘра ажратиш ва мос тиниш белгиларини (нуқта, сӘроқ белгиси, ундов белгиси) қӘллаш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.1 Орфографик ва орфоэпик меъҰрларга риоя қилиш | 2.4.1.1 я, ю ?арфларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | |
2.4.1.2 "у", "и, й" ?арфларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | |||
2.4.1.3 жарангли ва жарангсиз ундош товушларни ажратиш ва п-б, қ-ғ, к-г, д-т товушларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | |||
2.4.1.4 жарангли л, р, м, н, нг товушларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | |||
2.4.1.5 бир товушнинг ?арфий белгиси бӘлган нг, шч, бирикмалари ало?ида ?арфларга ажратилмаслигига амал қилиш: | |||
2 тоқсан | |||
3) Мениң мәктивим | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 2.1.2.1 матн сарлав?аси ва таянч сӘзлар асосида воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 2.1.3.1 кундалик ?аҰтда учрайдиган вазиятларга боғлиқ Әзаро су?батлашиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 2.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни бӘйича Әз фикрини (Ұқади/Ұқмайди, чунки..., фойдали/фойдасиз бӘлди, сабаби ... ва ?к.) билдириш | ||
1.7 Товуш, сӘзларни орфоэпик меъҰрга мувофиқ тӘғри талаффуз қилиш | 2.1.7.1 сӘз таркибидаги унли товушларнинг Әзаро ?амоо?англигини сақлаб талаффуз қилиш (бугун -бугин, тутун – тутин, узун – узин, узум-узим, тухум-тухим ва бшқ.) | ||
Тиңшилим вә ейтилим | 2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 2.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича далилларни аниқлашга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | |
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 2.2.4.1 Әқитувчи Ұрдамида матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 2.2.5.1 манбаларни (луғат, маълумотнома, энциклопедия) ва ахборот топиш йӘлини аниқлайди, берилган мавзу/савол бӘйича ахборотни ажратиб олиш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 2.2.6.1 Әқитувчи Ұрдамида маълум бир мавзуда Ұзилган матнларнинг Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | ||
Йезилим | 3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 2.3.3.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиш ва таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда баҰн Ұзиш | |
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | 2.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида таянч сӘзлар, гап, расмлардан фойдаланиб, оддий постер тузиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 2.3.6.1 бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб, уларни боғлаб, қиялаб ?амда тоза Ұзиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 2.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион (тиниш белгилари), орфографик (имловий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб тузатиш ва тузган жумлани тӘлдириш | ||
3 тоқсан | |||
5. | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 2.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича тушунмаган сӘзларни белгилаш, матн мазмуни бӘйича қӘйилган саволларга жавоб бериш |
1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 2.1.2.1 матн сарлав?аси ва таянч сӘзлар асосида воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | ||
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 2.1.3.1 кундалик ?аҰтда учрайдиган вазиятларга боғлиқ Әзаро су?батлашиш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 2.1.4.1 таянч сӘзларни қатнаштириб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 2.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни бӘйича Әз фикрини (Ұқади/Ұқмайди, чунки..., фойдали/фойдасиз бӘлди, сабаби ... ва ?к.) билдириш | ||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 2.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари) фойдаланиб, мавзуга (Сиз қандай Әйлайсиз? Сиз нима тавсия этар эдингиз? ?к.) диққат-эътиборини жалб этиш | ||
Оқулум | 2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 2.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича далилларни аниқлашга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | |
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 2.2.4.1 Әқитувчи Ұрдамида матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.2 Матндаги лексик бирликларнинг қӘлланилишини тушуниш | 2.2.2.1 синоним, антоним, омоним (луғатдан фойдаланиш) сӘзларни ажратиш ва маъносини тушуниш, су?бат давомида қӘллаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 2.2.5.1 манбаларни (луғат, маълумотнома, энциклопедия) ва ахборот топиш йӘлини аниқлайди, берилган мавзу/савол бӘйича ахборотни ажратиб олиш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 2.2.6.1 Әқитувчи Ұрдамида маълум бир мавзуда Ұзилган матнларнинг Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | ||
Йезилим | 3.2 Турли услубда матн Ұзиш | 2.3.2.1 намуна бӘйича оддий эълон, билдириш хати ва йӘриқнома (таом тайҰрлаш рецепти) Ұзиш | |
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 2.3.3.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиш ва таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда баҰн Ұзиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 2.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион (тиниш белгилари), орфографик (имловий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб тузатиш ва тузган жумлани тӘлдириш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 2.3.6.1 бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб, уларни боғлаб, қиялаб ?амда тоза Ұзиш | ||
Тиллиқ нормиларни қоллиниш | 4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 2.4.2.1 Әқитувчи Ұрдамида Әзак ва қӘшимчаларни ажратиш | |
2.4.2.2 кӘплик қӘшимчаларини тӘғри қӘллаш | |||
2.4.2.3 сӘз туркумларини (от, сифат, сон, феъл) ажратиш | |||
2.4.2.4 от-сӘз туркумининг турдош ва атоқли турларини ажратиш, атоқли отнинг имлосига риоя қилиб Ұзиш | |||
2.4.2.5 содда ва қӘшма отлар/сифатлар/сонлар/ | |||
4 тоқсан | |||
7.Қоршиған әтрап | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 2.1.2.1 матн сарлав?аси ва таянч сӘзлар асосида воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 2.1.3.1 кундалик ?аҰтда учрайдиган вазиятларга боғлиқ Әзаро су?батлашиш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 2.1.4.1 таянч сӘзларни қатнаштириб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 2.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни бӘйича Әз фикрини (Ұқади/Ұқмайди, чунки..., фойдали/фойдасиз бӘлди, сабаби ... ва ?к.) билдириш | ||
Оқулум | 2.1 Матн турлари ва таркибий қисмларини аниқлаш | 2.2.1.1 савол бериш орқали (Нима қилди? Қандай? Нима учун?) матн турларини (ривоя тасвирий, му?окама), таркибий қисмларини (кириш, асосий бӘлим, хулоса) аниқлаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 2.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича далилларни аниқлашга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 2.2.4.1 Әқитувчи Ұрдамида матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 2.2.5.1 манбаларни (луғат, маълумотнома, энциклопедия) ва ахборот топиш йӘлини аниқлайди, берилган мавзу/савол бӘйича ахборотни ажратиб олиш | ||
Йезилим | 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш | 2.3.1.1 Әқитувчи Ұрдамида шахсий сурат/сюжетли суратлар орқали ихчам тасвирий/ривоя матнларини Ұзиш | |
3.2 Турли услубда матн Ұзиш | 2.3.2.1 намуна бӘйича оддий эълон, билдириш хати ва йӘриқнома (таом тайҰрлаш рецепти) Ұзиш | ||
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 2.3.3.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиш ва таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда баҰн Ұзиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 2.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион(тиниш белгилари), орфографик (имловий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб тузатиш ва тузган жумлани тӘлдириш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 2.3.6.1 бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб, уларни боғлаб, қиялаб ?амда тоза Ұзиш | ||
Тиллиқ нормиларни қоллиниш | 4.1 Орфографик ва орфоэпик меъҰрларга риоя қилиш | 2.4.1.4 жарангли л, р, м, н, нг товушларининг имлосига риоя қилиб Ұзиш | |
4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 2.4.2.1 Әқитувчи Ұрдамида Әзак ва қӘшимчаларни ажратиш | ||
2.4.2.5 содда ва қӘшма отлар/сифатлар/сонлар/ | |||
2) 3 сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлімдер | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | |||
1.?анлиқ тәбиәт | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 3.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича таянч сӘзларни белгилаш, очиқ ва Ұпиқ саволларга жавоб бериш |
1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 3.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган суратлар/ фото/ диаграмма бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | ||
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 3.1.3.1турли вазиятлардаги (ижтимоий му?итда) мулоқотларда Әз нутқини изчиллик билан режалаштириб, нутқ меъҰрларига риоя қилган ?олда сӘзлаш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 3.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | ||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 3.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари), ундалмалардан фойдаланиб, су?батдошининг диққат-эътиборини тортиш | ||
Оқулум | 2.1 Матн турлари ва таркибий қисмларини аниқлаш | 3.2.1.1 Әқитувчи Ұрдамида ривоя, тасвирий, му?окама матн турларини ва таркибий қисмларини аниқлаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 3.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича фикр билдиришга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 3.2.4.1 мустақил ?олда матн мавзуси ва Әқитувчи Ұрдамида асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 3.2.5.1 Турли манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, харита) берилган мавзу/савол бӘйича олган ахборотларда учрайдиган янги сӘзларнинг маъносини луғатлар орқали Ұритиш, тизимга солиш, маълумотларнинг му?им а?амиятини аниқлаш | ||
Йезилим | 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш | 3.3.1.1 режа/чизма бӘйича ривоя матнини, қиҰсий тавсифлаш ва му?окама матнини турли Ұрдамчи сӘзлардан фойдаланиб, Ұзиш | |
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 3.3.3.1 мустақил ?олда Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиб, баҰн Ұзиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 3.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион, орфографик, грамматик ва стилистик(услубий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб, имло луғатидан фойдаланиб, тузатиш | ||
3.7. Пунктуацион (тиниш белигилари)меъҰрларга риоя қилиш | 3.3.6.1 кенг йӘлли дафтарда бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб қиялаб, қӘлни узмай ?амда равон Ұзиш, Ұзиш суръатини тезлатиш | ||
3.7. Пунктуацион (тиниш белгилари) меъҰрларга риоя қилиш | 3.3.7.2 ундалма, кириш сӘзларни ажратиш ва тиниш белгиларини тӘғри қӘйиш | ||
Тиллиқ нормиларни қоллиниш | 4.1 Орфографик ва орфоэпик меъҰрларга риоя қилиш | 3.4.1.1 э, ф, в, ц ?арфлари бор сӘзларни саводли Ұзиш | |
3.4.1.3 ч, ш, з, с ?арфлари бор сӘзларнинг имлосини билиш | |||
3.4.1.4 х, ? ?арфлари бор сӘзларнинг имлосини ажратиб Ұзиш | |||
2 тоқсан | |||
3. Вақит | Тиллиқ нормиларни қоллиниш | 1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 3.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган суратлар /фото /диаграмма бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 3.1.3.1турли вазиятлардаги (ижтимоий му?итда) мулоқотларда Әз нутқини изчиллик билан режалаштириб, нутқ меъҰрларига риоя қилган ?олда сӘзлаш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 3.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни бӘйича билдирилган Әзганинг фикри билан (келишиш/келишмаслик сабабини) Әз нуқтаи назарини билдириш | ||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 3.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари), ундалмалардан фойдаланиб, су?батдошининг диққат-эътиборини тортиш | ||
1.7 Товуш, сӘзларни орфоэпик меъҰрга мувофиқ тӘғри талаффуз қилиш | 3.1.7.1 сӘз таркибида кетма-кет келган ундош товушларнинг Әзаро ?амоо?англигини сақлаб талаффуз қилиш (шанба – шамба, сунбул-сумбул, танбур-тамбур ва б.) | ||
Оқулум | 2.2 Матндаги лексик бирликларнинг қӘлланилишини тушуниш | 3.2.2.1 Әз ва кӘчма маъноли сӘзларнинг маъносини контекстда тушуниш, су?бат давомида қӘллаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 3.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича фикр билдиришга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 3.2.4.1 мустақил ?олда матн мавзусини ва Әқитувчи Ұрдамида асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 3.2.5.1 Турли манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, харита) берилган мавзу/савол бӘйича олган ахборотларда учрайдиган янги сӘзларнинг маъносини луғатлар орқали Ұритиш, тизимга солиш, маълумотларнинг му?им а?амиятини аниқлаш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 3.2.6.1 Әқитувчи Ұрдамида Әхшаш мавзуда берилган матн турларини, услубини қиҰслаб, Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | ||
Йезилим | 3.2 Турли услубда матн Ұзиш | 3.3.2.1 мустақил фаолияти баҰн қилинган кундалик/таржимаи ?ол Ұзиш | |
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | 3.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида чизма, график, жадвал, фотосуратлардан фойдаланиб, матн (хат, таклифнома, йӘриқнома, ?к.) тузиш/ компьютерда териш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 3.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион, орфографик, грамматик ва стилистик (услубий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб, имло луғатидан фойдаланиб, тузатиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 3.3.6.1 кенг йӘлли дафтарда бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб қиялаб, қӘлни узмай ?амда равон Ұзиш, Ұзиш суръатини тезлатиш | ||
3.7. Пунктуацион (тиниш белгилари) меъҰрларга риоя қилиш | 3.3.7.3 Әқитувчи Ұрдамида эга ва кесим орасига қӘйиладиган чизиқчанинг Әрнини билиш ва қӘллаш | ||
3.3.7.1 Әқитувчи Ұрдамида йиғиқ ва Ұйиқ гапларни ажратиш, чизма бӘйича тузиш ва тиниш белгиларини қӘйиш | |||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.1 Орфографик ва орфоэпик меъҰрларга риоя қилиш | 3.4.1.2 Й ?арфининг Ұзилиши. Я, ю, Ұ, е, ?арфлари бор сӘзлар имлоси. | |
4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 3.4.2.1 Әзакка сӘз ясовчи қӘшимча қӘшиш орқали ясама сӘз ?осил қилиш, Әзакдош сӘзларнинг маъносини ажратиш | ||
3 тоқсан | |||
5.Искусство | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 3.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича таянч сӘзларни белгилаш, очиқ ва Ұпиқ саволларга жавоб бериш |
1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 3.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган суратлар/ фото/ диаграмма бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | ||
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 3.1.3.1турли вазиятлардаги (ижтимоий му?итда) мулоқотларда Әз нутқини изчиллик билан режалаштириб, нутқ меъҰрларига риоя қилган ?олда сӘзлаш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 3.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 3.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмуни бӘйича билдирилган Әзганинг фикри билан (келишиш/келишмаслик сабабини) Әз нуқтаи назарини билдириш | ||
Оқулум | 2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 3.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича фикр билдиришга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | |
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 3.2.4.1 мустақил ?олда матн мавзусини ва Әқитувчи Ұрдамида асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 3.2.5.1 Турли манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, харита) берилган мавзу/савол бӘйича олган ахборотларда учрайдиган янги сӘзларнинг маъносини луғатлар орқали Ұритиш, тизимга солиш, маълумотларнинг му?им а?амиятини аниқлаш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 3.2.6.1 Әқитувчи Ұрдамида Әхшаш мавзуда берилган матн турларини, услубини қиҰслаб, Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | ||
Йезилим | 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш | 3.3.1.1 режа/чизма бӘйича ривоя матнини, қиҰсий тавсифлаш ва му?окама матнини турли Ұрдамчи сӘзлардан фойдаланиб, Ұзиш | |
3.2 Турли услубда матн Ұзиш | 3.3.2.1 мустақил фаолияти баҰн қилинган кундалик/таржимаи ?ол Ұзиш | ||
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 3.3.3.1 мустақил ?олда Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиб, баҰн Ұзиш | ||
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | 3.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион, орфографик, грамматик ва стилистик (услубий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб, имло луғатидан фойдаланиб, тузатиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 3.3.6.1 кенг йӘлли дафтарда бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб қиялаб, қӘлни узмай ?амда равон Ұзиш, Ұзиш суръатини тезлатиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 3.3.6.1 кенг йӘлли дафтарда бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб қиялаб, қӘлни узмай ?амда равон Ұзиш, Ұзиш суръатини тезлатиш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 3.4.2.2 шахс-сон қӘшимчаларининг қӘлланилишини билиш | |
3.4.2.6 миқдор ва тартиб сонларнинг фарқини аниқлаш | |||
4 тоқсан | |||
7.Вода-сточник жизни | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 3.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича таянч сӘзларни белгилаш, очиқ ва Ұпиқ саволларга жавоб бериш |
1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 3.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган суратлар/ фото/ диаграмма бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | ||
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 3.1.3.1турли вазиятлардаги (ижтимоий му?итда) мулоқотларда Әз нутқини изчиллик билан режалаштириб, нутқ меъҰрларига риоя қилган ?олда сӘзлаш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 3.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб, берилган сарлав?а бӘйича ?икоя тузиш | ||
Оқулум | 2.2 Матндаги лексик бирликларнинг қӘлланилишини тушуниш | 3.2.2.1 Әз ва кӘчма маъноли сӘзларнинг маъносини контекстда тушуниш, су?бат давомида қӘллаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 3.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича фикр билдиришга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 3.2.4.1 мустақил ?олда матн мавзусини ва Әқитувчи Ұрдамида асосий ғоясини аниқлаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 3.2.5.1 Турли манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, харита) берилган мавзу/савол бӘйича олган ахборотларда учрайдиган янги сӘзларнинг маъносини луғатлар орқали Ұритиш, тизимга солиш, маълумотларнинг му?им а?амиятини аниқлаш | ||
Йезилим | 3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 3.3.3.1 мустақил ?олда Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича режа тузиб, баҰн Ұзиш | |
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | 3.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида чизма, график, жадвал, фотосуратлардан фойдаланиб, матн (хат, таклифнома, йӘриқнома, ?к.) тузиш/ компьютерда териш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 3.3.5.1 йӘл қӘйилган пунктуацион, орфографик, грамматик ва стилистик (услубий) хатоларни Әқитувчи Ұрдамида топиб, имло луғатидан фойдаланиб, тузатиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 3.3.6.1 кенг йӘлли дафтарда бош ?арф ва кичик ?арфнинг баландлиги ва Әлчамини сақлаб қиялаб, қӘлни узмай ?амда равон Ұзиш, Ұзиш суръатини тезлатиш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 3.4.2.1 Әзакка сӘз ясовчи қӘшимча қӘшиш орқали ясама сӘз ?осил қилиш, Әзакдош сӘзларнинг маъносини ажратиш | |
4) 4 сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлімдер | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | |||
1. Моя Родина-Казахстан | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 4.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича асосий мо?иятини қайд этиш ва улар асосида матн мазмунини сӘзлаш |
1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 4.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган диаграмма/ чизма/ жадвал бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш ва Әз фикрини далиллаш | ||
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 4.1.3.1 су?батдошининг Ұши, кайфиятини ?исобга олган ?олда, маълум бир мавзу доирасида нутқий меъҰрларга мувофиқ су?батлашиш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 4.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб монолог тузиш | ||
1.7 Товуш, сӘзларни орфоэпик меъҰрга мувофиқ тӘғри талаффуз қилиш | 4.1.7.1 сӘз таркибида ва сӘз билан сӘз орасидаги бӘғин ?амда товуш ?амо?англигини сақлаб талаффуз қилиш | ||
Оқулум | 2.1 Матн турлари ва таркибий қисмларини аниқлаш | 4.2.1.1 ривоя тасвирий, му?окама матн турларини ва таркибий қисмларини аниқлаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 4.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича ечим қабул қилишга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 4.2.4.1матн мавзуси ва мазмунининг Әзаро мослигини аниқлаш ва ундаги асосий ғоясини ифодалаш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 4.2.5.1 манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, диаграмма) зарур ахборотларни топиш, дуч келган янги сӘзларнинг маъносини контекст бӘйича аниқлаб, ахборотни хулосалаш, ба?олаш | ||
Йезилим | 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш | 4.3.1.1 берилган мавзуда ?икоя қилиш, тасвирлаш ва му?окама қилиш элементлари бор матн тузиб Ұзиш | |
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 4.3.3.1. Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича баҰн/ таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда эссе Ұзиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 4.3.5.1 стилистик хатоларни Әқитувчи Ұрдамида аниқлаб тузатиш; мустақил ?олда пунктуацион, орфографик, грамматик меъҰрларга мос Ұзма ишни та?рир қилиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 4.3.6.1 каллиграфик (?уснихат) меъҰрларига риоя қилган ?олда, Ұзиш техникасини такомиллаштириш ва тоза Ұзиш | ||
3.7. Пунктуацион (тиниш белгилари) меъҰрларга риоя қилиш | 4.3.7.1 содда ва қӘшма гапларни чизма бӘйича тузиш ва тиниш белгиларини қӘйиш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.1 Орфографик ва орфоэпик меъҰрларга риоя қилиш | 4.3.7.2 гапнинг уюшиқ бӘлакларини ажратиш ва тиниш бегисини (вергул, қӘш нуқта) тӘғри қӘллаш | |
4.4.1.2 сӘзга қӘшимчалар қӘшилганда бӘғин ?амо?англигини ?исобга олган ?олда қӘллаш | |||
2 тоқсан | |||
3. Культурное наследие | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 4.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган диаграмма/ чизма/ жадвал бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш ва Әз фикрини далиллаш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 4.1.3.1 су?батдошининг Ұши, кайфиятини ?исобга олган ?олда, маълум бир мавзу доирасида нутқий меъҰрларга мувофиқ су?батлашиш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 4.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб монолог тузиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 4.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмунини мустақил ба?олаш | ||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 4.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари) ва кириш, ундов сӘзлардан фойдаланиб, мавзуга тингловчини қизиқтириш | ||
Оқулум | 2.2 Матндаги лексик бирликларнинг қӘлланилишини тушуниш | 4.2.2.1 контекстда иборалар ва кӘп маъноли сӘзларни ажрата олиш, маъносини тушуниш, су?бат давомида қӘллаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 4.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича ечим қабул қилишга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 4.2.4.1матн мавзуси ва мазмунининг Әзаро мослигини аниқлаш ва ундаги асосий ғоясини ифодалаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 4.2.5.1 бадиий, публицистик, илмий ва расмий услуб турларини (мақола кундалик, таржимаи ?ол, хат, эсдалик...) ажратиш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 4.2.5.1 манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, диаграмма) зарур ахборотларни топиш, дуч келган янги сӘзларнинг маъносини контекст бӘйича аниқлаб, ахборотни хулосалаш, ба?олаш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 4.2.6.1 маълум бир мавзуда турли жанрда берилган матнларни қиҰслаб, Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | ||
Йезилим | 3.2 Турли услубда матн Ұзиш | 4.3.2.1 зарур сӘзлардан фойдаланиб, маълум бир услубда матн (мақола, тавсифнома, ?к.) Ұзиш | |
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 4.3.3.1 Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича баҰн/ таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда эссе Ұзиш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 4.3.5.1 стилистик хатоларни Әқитувчи Ұрдамида аниқлаб тузатиш; мустақил ?олда пунктуацион, орфографик, грамматик меъҰрларга мос Ұзма ишни та?рир қилиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 4.3.6.1 каллиграфик (?уснихат) меъҰрларига риоя қилган ?олда, Ұзиш техникасини такомиллаштириш ва тоза Ұзиш | ||
3.7. Пунктуацион (тиниш белгилари) меъҰрларга риоя қилиш | 4.3.7.3 диалогда қӘлланиладиган тиниш белгиларидан тӘғри фойдаланиш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 4.4.2.1 қӘшма сӘзларнинг турларини ажрата олиш (қӘшма сӘз, жуфт сӘз, қисқартирма сӘзлар) | |
4.4.2.2 Әзакка сӘз ясовчи қӘшимчалар қӘшиш орқали, сӘзга сӘз қӘшиш, сӘзларни жуфтлаштириш орқали ясама сӘзлар ?осил қилиш | |||
3 тоқсан | |||
5. Природные явления | Тиңшилим вә ейтилим | 1.2 Матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш | 4.1.2.1 матн сарлав?аси ва берилган диаграмма/ чизма/ жадвал бӘйича матндаги воқеалар ривожини олдиндан айтиб бериш ва Әз фикрини далиллаш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 4.1.3.1 су?батдошининг Ұши, кайфиятини ?исобга олган ?олда, маълум бир мавзу доирасида нутқий меъҰрларга мувофиқ су?батлашиш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 4.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб монолог тузиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 4.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмунини мустақил ба?олаш | ||
1.6 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 4.1.6.1 интонация (о?анг), вербал эмас нутқ воситаларидан (имо-ишора, қӘл ?аракатлари) ва кириш, ундов сӘзлардан фойдаланиб, мавзуга тингловчини қизиқтириш | ||
Оқулум | 2.2 Матндаги лексик бирликларнинг қӘлланилишини тушуниш | 4.2.2.1 контекстда иборалар ва кӘп маъноли сӘзларни ажрата олиш, маъносини тушуниш, су?бат давомида қӘллаш | |
2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 4.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича ечим қабул қилишга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | ||
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 4.2.4.1матн мавзуси ва мазмунининг Әзаро мослигини аниқлаш ва ундаги асосий ғоясини ифодалаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 4.2.5.1 манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, диаграмма) зарур ахборотларни топиш, дуч келган янги сӘзларнинг маъносини контекст бӘйича аниқлаб, ахборотни хулосалаш, ба?олаш | ||
2.6 Матнларга қиҰсий та?лил ясаш | 4.2.6.1 маълум бир мавзуда турли жанрда берилган матнларни қиҰслаб, Әхшаш ва фарқли жи?атларини топиш | ||
Йезилим | 3.1 Турли типдаги матнлар тузиш | 4.3.1.1 берилган мавзуда ?икоя қилиш, тасвирлаш ва му?окама қилиш элементлари бор матн тузиб Ұзиш | |
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | 4.3.4.1 матн тузишда (янгилик, реклама, ?к.) қӘлда чизиб/ компьютерда териш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 4.3.5.1 стилистик хатоларни Әқитувчи Ұрдамида аниқлаб тузатиш; мустақил ?олда пунктуацион, орфографик, грамматик меъҰрларга мос Ұзма ишни та?рир қилиш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш | 4.2 Грамматик меъҰрларга риоя қилиш | 4.4.2.3 от сӘз туркумининг турланиши, эгалик қӘшимчаларини олиши | |
4.4.2.4 феълларнинг шахс-сон қӘшимчаларида тусланиши | |||
4 тоқсан | |||
7.Путешествие в космос | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Тинглаган матн мазмунини тушуниш | 4.1.1.1 Тинглаган материал бӘйича асосий мо?иятини қайд этиш ва улар асосида матн мазмунини сӘзлаш |
1.3 Турли вазиятларда нутқ меъҰрларидан тӘғри фойдаланиш | 4.1.3.1су?батдошининг Ұши, кайфиятини ?исобга олган ?олда, маълум бир мавзу доирасида нутқий меъҰрларга мувофиқ су?батлашиш | ||
1.4 Берилган мавзу бӘйича ?икоя тузиш | 4.1.4.1 таянч сӘзлар ва режадан фойдаланиб монолог тузиш | ||
1.5 Тинглаган материаллар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 4.1.5.1 аудио-видеоахборот мазмунини мустақил ба?олаш | ||
Оқулум | 2.3 Матн мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 4.2.3.1 Матн мазмуни бӘйича ечим қабул қилишга йӘналтирилган саволлар тузиш ?амда жавоб бериш | |
2.4 Матн мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | 4.2.4.1матн мавзуси ва мазмунининг Әзаро мослигини аниқлаш ва ундаги асосий ғоясини ифодалаш | ||
2.5 Турли манбалардан ахборот олиш | 4.2.5.1 манбалардан (матн, луғат, чизма, жадвал, диаграмма) зарур ахборотларни топиш, дуч келган янги сӘзларнинг маъносини контекст бӘйича аниқлаб, ахборотни хулосалаш, ба?олаш | ||
Йезилим | 3.2 Турли услубда матн Ұзиш | 4.3.2.1 зарур сӘзлардан фойдаланиб, маълум бир услубда матн (мақола, тавсифнома, ?к.) Ұзиш | |
3.3 Ўқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича Ұзма ишлар Ұзиш | 4.3.3.1 Әқиган, тинглаган ва аудиовизуал материаллар бӘйича баҰн/ таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда эссе Ұзиш | ||
3.4 Ңзма ишларни турли шаклларда тавсия этиш | 4.3.4.1 матн тузишда (янгилик, реклама, ?к.) чизма, график, жадвал, фото ва диаграммани қӘлда чизиб/ компьютерда териш | ||
3.5 Хатони топиш ва тузатиш | 4.3.5.1 стилистик хатоларни Әқитувчи Ұрдамида аниқлаб тузатиш; мустақил ?олда пунктуацион, орфографик, грамматик меъҰрларга мос Ұзма ишни та?рир қилиш | ||
3.6 Каллиграфия (?уснихат) меъҰрларига риоя қилиш | 4.3.6.1 каллиграфик (?уснихат) меъҰрларига риоя қилган ?олда, Ұзиш техникасини такомиллаштириш ва тоза Ұзиш | ||
Тиллиқ нормилирини қоллиниш |
| 4.4.2.5 равишнинг маъновий турлари, феъл билан боғлаб, гап тузиш | |
4.4.2.9 феълларни замонларига мос (Әтган замон, ?озирги ва келаси замонлар) қӘллаш | |||
Ескерту: оқыту міндеттері бір тоқсан шеңберінде сөйлеу қызметінің түрлері бойынша біріктіріледі;
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 19-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде)
1. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мақсаты – балалардың өнерін, өнер арқылы дамыту, өнермен байланыста болу қажеттілігін тәрбиелеу, білім алушыны әдебиет әлеміне енгізу және оны адамзаттың рухани тәжірибесімен қамтамасыз ету, білім алушылардың функционалдық сауаттылық дағдыларын оқу барысында қалыптастыру.
3. Бастауыш мектептегі пәндерді зерттеу мақсатына жету үшін келесі практикалық мәселелер шешіледі:
1) оқырмандық мүдделерін, эстетикалық сезімін және білім алушылардың көркемдік талғамымен олардың оқуға деген қажеттіліктерін қалыптастыруға қолайлы жағдайлар жасау;
2) оқу және сөйлеу дағдыларының жүйесін қалыптастыру;
3) бастапқы әдеби және сөйлеу білімдерін қалыптастыру;
4) әртүрлі жанрлардағы көркемдік шығармаларды талдау әдістерін және әртүрлі стильдермен жұмыс жасау әдістеріне үйрету;
5) шығармашылық қабілеттерін дамыту;
6) білім алушының көкжиектерін кеңейту, бастауыш сынып білім алушыларына арналған классикалық және қазіргі заманғы көркем және ғылыми танымдық әдебиеттің ең үздік жұмыстарымен таныстыру;
7) толыққанды оқу дағдыларын жетілдіру (дұрыс, еркін сөйлеу, хабардарлық және мәнерлілік);
8) әдеби туындыларды өз бетімен оқу арқылы тұрақты оқырмандық қызығушылығының қалыптасуына;
9)гуманистік дүниетанымның қалыптасуы, білім алушылардың интеллектуалды және рухани әлемінің қалыптасуы, "Мәңгілік Ел" ұлттық идеясына негізделген ұлттық және жалпыға ортақ құндылықтарға қатысу.
4. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (өзбек, қазақ және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлікте дамуы білім алушылар бойында білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек және шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойына білім" сияқты негізгі құндылықтарын дарыту, бойына сіңіруі үшін негіз болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушылардың оның мінез-құлқы мен күнделікті іс-әрекетін ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдарлары бола алады.
2-тарау "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мазмұны
6. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 3-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 4-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. Оқу дағдыларын қалыптастырудың нормалары:
1) 2-сыныпта бірінші жартыжылдығында – 40-50 сөз, екінші жартысында – 50-60 сөз,
2) 3-сыныптың бірінші жартыжылдығында – 60-70 сөз, екінші жартысында – 70-80 сөз,
3) 4-сыныпта бірінші жарты жылдығында – 80-90 сөз, екінші жартысында – 90-105 сөз;
Көмекші сөздер, шылаулар, одағай сөздер жеке сөз ретінде қарастырылады.
8. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) ауыз әдебиеті үлгілерінен: балаларға арналған тақпақ, санамақ, мадақтау, өтірік өлеңдер, төрт түлік жырлары (төрт түлік туралы өлеңдер, жан-жануарлар айтысы), Наурыз жыры, ертегілер (әртүрлі тақырыптағы хайуанаттар жайындағы ертегілер мен қиял-ғажайып оқиғалы ертегілер), мақал-мәтелдер, әртүрлі тақырыптағы жұмбақ, жаңылтпаштар, жазба әдебиеті үлгілерінен: песни-стихи А. Наваи, Ы. Алтынсарина, А. Кунанбаева, П.Мумина, К.Мухаммадий, Н.Кадирова , З.Хасанавой, Н.Остона, С.Жиенбаева,А.Курбана, К.Хикмат, О.Дамина, М.Мурадова, А.Обиджана,В.Сухомлинского, ертегелер
2) ғылыми-танымдық шығармалар: мақала, естелік, өмірбаян (аспан әлемі, су асты тіршілігі, табиғат құбылыстары, жаратылыс құпиялары, халықтық әдет-ғұрып, салт-дәстүр туралы);
3) әлем халықтары балалар әдебиетінің көрнекті өкілдерінің үлгілі шығармалары: әңгіме, мысал, ертегілер;
4) әдеби-теориялық білім: халық ауыз әдебиеті жөнінде (ертегі, өтірік өлең, жыр, жұмбақ, мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар) өлеңнің ұйқасқа құрылатыны, ақынның көңіл-күйі туралы түсінік (өлең түрлері: табиғат лирикасы, арнау өлеңдер, мысал өлеңдер, сықақ өлеңдер), мәтіндегі көркем сөз жөнінде практикалық түрде түсінік, мәтін түрлері, мәтіндегі негізгі ой туралы қарапайым мағлұмат, диалог туралы;
5) мәтінмен жұмыс: шығарманың мазмұны бойынша берілген сұрақтарға жауап беру, шығарманың мазмұнын дайын жоспар бойынша немесе өз сөзімен мазмұндау, үзіндісін мазмұндау, сахналау, шығарманың тақырыбы мен үзіндісіне (бастапқы бөліміне) сүйеніп, оқиғаның соңын болжау, өз ойы мен сезімін тірек сөздерді пайдалана отырып жеткізу, қарапайым және нақтылау сұрақтарын қою, оның жауабын шығармадан табу, шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, мұғалімнің көмегімен көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуын мен аяқталуын анықтау, мәтіндегі негізгі ойды, оның басталуын, жалғасуын, шарықтау шегін, аяқталуын анықтау, мәтінді әңгімелеу, мәтін кейіпкерлерін атау, кейіпкердің сыртқы келбетін сипаттау, мінез-құлқы мен іс-әрекетін бағалау, сұраққа жауапты анықтамалық кітаптардан, жинақтардан, сөздіктерден табу және ақпаратты берілген үлгі, кестеге салу, көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация, мультфильм) нұсқасымен салыстыру, мәтінге берілген суреттермен жұмыс, мәтін мазмұны бойынша сурет салу, сөздік жұмысын жүргізуге қатысу, түсіндірілетін сөздермен жұмыс, жазбаша шығармашылық жұмыстар жүргізу: шағын ертегілер, жұмбақтар жазу немесе дайын ұйқастарды қатыстырып шумақтар, санамақтар құрастыру, сурет, каллиграмма, аппликация, фотосуреттер пайдаланып, шығармашылық жұмыс жазу;
6) оқу дағдысы: шығарманы дауыстап дұрыс әрі түсініп оқу, рөлге бөліп, мәнерлеп оқу, шығарманы іштей оқып, ондағы қажетті ақпараттарды белгілеп оқу.
9. "Әдебиеттік оқу" пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) ауыз әдебиеті үлгілері: аңыз әңгімелер, бата, мысалдар, шешендік сөздер, нақыл сөздер, жазба әдебиеті үлгілері: ұсынылатын ақын-жазушылардың шығармалары: А.Наваи, Ы. Алтынсарина, А. Кунанбаева, П.Мумина, К.Мухаммадий, Н.Кадирова , З.Хасанавой, Н.Остона, У.Рашида, З. Дияра, Д.Каримовой, М.Мурадова , Х.Тухтабаева , В.Ахмаджана, А.Курбана, А.Орипова.
2) ғылыми-танымдық шығармалар: мақала, естелік, өмірбаян, күнделік (аспан әлемі, су асты тіршілігі, табиғат құбылыстары, жаратылыс құпиялары, адамзат сырлары, техника жетістіктері, халықтық әдет-ғұрып, салт-дәстүр туралы);
3) әлем халықтары балалар әдебиетінің көрнекті өкілдерінің үлгілі шығармалары: әңгіме, мысал, ертегілері;
4) әдеби-теориялық білім: халық ауыз әдебиетінің негізгі жанрлары (ертегі, аңыз, бата, жаңылтпаш, жұмбақ, мақал-мәтелдер, нақыл сөздер, шешендік сөздер) туралы ұғымдар, олардың басты белгілері, мысал, әңгіме туралы ұғым, шығарманың тақырыбы, идеясы, сюжеті туралы қарапайым түсініктер, теңеу, эпитет, кейіптеу қолданысы, олардың анықтамалары, кейіпкерге мінездеме, портрет, диалог, монолог туралы);
5) мәтінмен жұмыс: шығарманың тақырыбын анықтау және негізгі ойды білдіріп тұрған мәтін бөлігін, сөйлемді табу, көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуын және аяқталуын анықтау, қолдануға (практикалық) және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру, кейіпкердің портретін сипаттау, оның іс-әрекеті мен мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып, бағалау, көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация, музыка (күй), мультфильм) нұсқасымен салыстыру, шығарманың мазмұнына сәйкес түрлі дереккөздерден: иллюстрация, әдеби кітаптар, мультфильмдерден нақты ақпаратты табу және ақпаратты сызба түрінде беру, шығарманың мазмұнын бірлесе құрастырған жоспар бойынша немесе өз сөзімен толық, таңдауына қарай мазмұндау, сахналау, мәтіннен немесе мәтін бөлімдерінен түйін сөздерді көрсету, түйін сөздер мен негізгі ой арасындағы байланысты орнату, сөздіктермен жұмыс жасау, шығармашылық жұмыстар: шығарма кейіпкеріне хат, ертегі (кейіпкер қосу, соңын өзгерту), өлең (төрт жолды), әңгіме (оқығаны, көргені бойынша) жазу;
6) оқу дағдысы: шығарманы іштей саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп, шолып, түртіп алып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып, сын тұрғысынан бағалап оқу.
10. "Әдебиеттік оқу" пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) ауыз әдебиеті үлгілері: батырлар жырынан үзінділер, аңыз әңгімелер мен қиял-ғажайып оқиғалар, шешендік сөздер, ертегілер, мысалдар, ұсынылатын ақын-жазушылардың шығармалары: Ы. Алтынсарина, А. Кунанбаева, Ж. Жабаева, А. Байтурсынова, П.Мумина, К.Мухаммадий, Н.Кадирова , З.Хасанавой, Н.Остона, У.Рашида, З. Дияра, Д.Каримовой, М.Мурадова , Х.Тухтабаева , В.Ахмаджана, Х.Назира, Ф.Олжаевой, Д.Раджаба, К.Шангитбаева, М.Юсуфа, О.Сулейменова, Ф.Мусажанова, Б.Батирбековой, К.Утаева, А.Естенова, Е.Студневой, Г.К.Андерсена, М.Хамидовой, А.Орипова, Л.Н.Толстого, Т.Нияза, М.Аъзама, Т.Адашбаева өлең-жырлары, ертегі-мысалдары, әңгімелері, ғылыми-танымдық шығармалар: мақала, очерк, естелік, өмірбаян, күнделік, әлем халықтары балалар әдебиетінің көрнекті өкілдерінің үлгілі шығармалары: әңгіме, мысал, ертегілері;
2) әдеби-теориялық білім: көркем мәтіндердегі пейзаж, портрет, мінездеу, диалог, монологтың орны туралы қарапайым түсінік, жазушы қолданған көркем сөздерді (теңеу, кейіптеу, эпитет, аллитерация, әсірелеу) табу, шығарманың тақырыбы мен идеясы, композициясы, сюжеті туралы практикалық тұрғыда түсіндіру, эпикалық жырлар, аңыз, теңеу, мысал, диалог, монолог, сатира, кейіптеу, фантастикалық шығарма, портрет, лирика, мінездеме, қайталау, логикалық екпін, сюжет, естелік туралы ұғымдар;
3) мәтінмен жұмыс: мәтін бойынша автордың көзқарасына өз пікірін білдіру, шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру, шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу, шығарманың композициялық құрылымын (сюжеттің басталуы, дамуы, шиеленісуі, шарықтау шегі, шешімі) анықтау, өлеңдерге сай ырғақты таңдай білу, сөздіктерге сүйене отырып, сөздердің мағынасын түсіндіру, жазушы тіліне назар аудару, көркем сөздерді қолдану, эпизодтар мен оқиғалардың негізінде жатқан маңызды тұстарын талдау және салыстыру, көркем шығарманы басқа үлгідегі (иллюстрация, музыка (күй), мультфильм, кинофильм) нұсқасымен салыстыру, түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты табу, өңдеу, тұжырым жасау және себеп-салдарлық байланысын сызба түрінде көрсету, "автормен диалог" жүргізу, оқыған шығарманың басты ойын өздігінен тұжырымдау, мәтін бөлімдері арасында мағыналық байланысты орнату, оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып жоспар құру, негізгі ойды тұжырымдау, оны мәтін атауымен сәйкестендіру, жоспар бойынша мәтінді мазмұндау, шығарма кейіпкерлерінің образын сезіне отырып, рөлге бөліп оқу, шығармашылық жұмыс: таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу, өлең (төрт жолды) жазу;
4) оқу дағдысы: шығарманы іштей көз жүгіртіп, шолып, түртіп алып, сұрақтар қоя отырып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып оқу, талдау жасап оқу, сын тұрғысынан бағалап оқу.
11. Мұғалім ортақ тақырыптардың мазмұны аясында оқу мақсатын жүзеге асыруда білім алушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес өзге де әдебиеттерді қолдана алады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
12. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 3.2.1.1. кодында: "3" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
13. Оқу мақсаттары күтілетін нәтиже ретінде анықталады:
2-4 сыныптар | ||
№ | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) |
1 |
| 1.1 Асар мазмунини тушуниш |
1.2 Асар мазмунини баҰн қилиш | ||
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | ||
1.4 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | ||
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | ||
2 | Ўқиш | 2.1 Ўқиш турларидан фойдаланиш |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | ||
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғояни аниқлаш | ||
2.4 Бадиий асар жанрини аниқлаш | ||
2.5 Асар композициясини аниқлаш | ||
2.6 Қа?рамонларнинг хатти-?аракатларини ба?олаш | ||
2.7 Бадиий тасвир воситаларининг қӘлланилишини аниқлаш | ||
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш | ||
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | ||
3 | Ңзиш | 3.1 Асар бӘйича режа тузиш |
3.2 Асарнинг турли жанри бӘйича ижодий иш Ұзиш | ||
3.3 Ижодий ишларни турли шаклда тавсия қилиш | ||
3. 4 Хатони топиш ва тузатиш | ||
"Тыңдалым мен айтылым"
Бөлімше | Оқу мақсаттары: | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4-сынып | |
1.1 Асар мазмунини тушуниш | 2.1.1.1 асар мазмуни бӘйича берилган саволларга жавоб бериш | 3.1.1.1 асарнинг му?им жи?атларини аниқлаш учун очиқ ва Ұпиқ саволларга жавоб бериш | 4.1.1.1 асар мазмунини тӘлақонли тушуниш, баъзи бир жи?атларини аниқлаш, Әқиганининг сабаб-оқибатларини аниқлаш учун саволлар бериш ва жавоб бериш |
1.2 | 2.1.2.1 асар мазмунини тайҰр режа бӘйича Ұки Әз сӘзлари билан баҰн қилиш/ парчасини баҰн қилиш/ са?налаштириш | 3.1.2.1 асар мазмунини ?амкорликда тузилган режа бӘйича Ұки Әз сӘзлари билан батафсил/тинглашига қараб баҰн қилиш/ са?налаштириш | 4.1.2.1 асар мазмунини турли сӘзлаш усулларидан (І Ұки ІІІ шахсга Әзгартириб, вазиятлар қӘшган ?олда, воқеаларни Ұритиб, я.б.) фойдаланиб, асарни қисқача/ батафсил/ қисман баҰн қилиш |
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | 2.1.3.1 асар мавзуси ва парчасига (муқаддима) таяниб, воқеа хотимасини тахминлаш | 3.1.3.1 асардаги қа?рамонларнинг феъл-атвори ва хатти-?аракатларига, ундаги воқеаларга таянган ?олда сюжет ривожини тахмин қилиш | 4.1.3.1 асар мавзуси ва хотимаси асосида сюжет ривожини тахмин қилиш, унинг сабабини тушунтириш |
1.4 Тингловчи нинг диққат-эътиборини жалб этиш | 2.1.4.1 сӘзлаш давомида мақол-маталлар, вербал эмас нутқ воситаларидан фойдаланиш | 3.1.4.1 сӘзлаш давомида мақол-маталлар / ?икматли сӘзлар, вербал эмас нутқ воситаларидан фойдаланиш | 4.1.4.1 сӘзлаш давомида мақол-маталлар/шеърий мисралар/ ?икматли сӘзлар / нотиқлик сӘзлари ва вербал эмас нутқ воситаларидан фойдаланиш |
3.1.4. 2 сӘзлаш давомида иллюстрациялар/кӘр газмалар/ фото/суратлардан фойдаланиш | 4.1.4.2 сӘзлаш давомида иллюстрациялар/кӘр газмалар/ фото/суратлардан фойдаланиш,тақди мот/ видеотасма ясаш | ||
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 2.1.5.1 Әз фикри ва сӘзларини таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда етказиш | 3.1.5.1 Әз фикри ва ?ис-туйғуларини бадиий тасвир воситаларидан фойдаланган ?олда чиройли етказиш | 4.1.5.1 Әз фикри ва ?ис-туйғуларини, кӘзқарашини ?аҰтий/бошқа асардаги Әхшаш воқеалар билан қиҰслаган ?олда билдириш |
"Оқылым"
Бөлімше | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -ынып | |
2.1 Ўқиш турларидан фойдаланиш | 2.2.1.1 асарни овоз чиқариб тӘғри ва тушуниб Әқиш/ролларга бӘлиб/ ифодали Әқиш | 3.2.1.1 асарни овоз чиқариб тушуниб / ролларга бӘлиб/ ифодали/танлаб-оралаб Әқиш | 4.2.1.1 асарни овоз чиқариб тушуниб / ролларга бӘлиб/ ифодали/ танлаб-оралаб / чаққон Әқиш |
2.2.1.2 асарни ичида Әқиб, ундаги зарур ахборотни топиб/ белгилаб Әқиш | 3.2.1.2 асарни онгли равишда тушуниб, кӘз югуртириб/ шар?лаб/ туртиб олиб/ зарур ахборотни топиб/ белги қӘйиб/танқидий нуқтаи назардан ба?олаб Әқиш | 4.2.1.2 асарни онгли равишда тушуниб, кӘз югуртириб/ шар?лаб/ туртиб олиб / саволлар қӘйган ?олда/ зарур ахборотни топиб/ белги қӘйиб /та?лил қилиб Әқиш/ танқидий нуқтаи назардан ба?олаб Әқиш | |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 2.2.2.1 Әқитувчи Ұрдамида оддий ва аниқлаштириш учун саволлар қӘйиш ва унинг жавобини асардан топа олиш | 3.2.2.1 асар мазмуни бӘйича фойдаланишга (амалий) ва ба?олашга асосланган саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 4.2.2.1 асарни қайта тузиш, талқин қилиш ва ба?олашга асосланган саволлар қӘйиш ва жавоб бериш |
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 2.2.3.1 Әқитувчи Ұрдамида асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 3.2.3.1 асар мавзуси аниқлаш ва асосий ғоясини билдириб турган матн парчасини/жумлани топиш | 4.2.3.1 асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш, муаллифнинг фикрини матндан маълумотлар келтирган ?олда далиллаш |
2.4 Бадиий асар жанрини аниқлаш | 2.2.4.1 мақол-маталлар, топишмоқ, эртак, маиший қӘшиқлар, ?икоя, шеърнинг жанрий хусусиятларини аниқлаш | 3.2.4.1 шеър, масал, ?икматли сӘз, афсона, ?икоянинг жанрий хусусиятларини аниқлаш | 4.2.4.1 афсона, нотиқлик сӘзлари, қа?рамонлик достонлари, фантастик ?икояларнинг жанрий хусусиятларини аниқлаш |
2.5Асар композициясини аниқлаш | 2.2.5.1 Әқитувчи Ұрдамида бадиий асардаги воқеанинг муқаддимаси, ривожи ва хотимасини аниқлаш | 3.2.5.1 бадиий асардаги воқеанинг муқаддимаси, ривожи ва хотимасини аниқлаш | 4.2.5.1 Әқитувчи Ұрдамида асар композициясининг тузилишини (сюжетнинг бошланиши, ривожи, мураккаблашуви, энг авж нуқтаси, ечими) аниқлаш |
2.6 Қа?рамонлар-нинг хатти-?аракатларини ба?олаш | 2.2.6.1 асар қа?рамонининг ташқи кӘринишини тасвирлаш, феъл-атвори ва хатти-?аракатларини ба?олаш | 3.2.6.1 асар қа?рамонининг қиҰфасини тасвирлаш, унинг феъл-атвори ва хатти-?аракатларининг Әзгариш сабабларини матндан топиб, ба?олаш | 4.2.6.1 асар қа?рамони/асар қа?рамонларининг феъл-атвори ва хатти-?аракатларининг Әзгариш сабабларини матндан топиб, қиҰсий ба?олаш |
2.7 Бадиий тасвир воситаларини қӘлланилишини аниқлаш | 2.2.7.1 Әқитувчи Ұрдамида асардаги бадиий тасвир воситаларини (қиҰслаш, Әхшатиш) топиш | 3.2.7.1 Әқитувчи Ұрдамида асардаги бадиий тасвир воситаларини (қиҰслаш, Әхшатиш, сифатлаш, жонлантириш) топиш | 4.2.7.1 асардан бадиий тасвир воситаларини (қиҰслаш, Әхшатиш, сифатлаш, аллитерация, муболаға) топиш ва улардан фойдаланиш |
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш | 2.2.8.1 Әқитувчи Ұрдамида сюжет ривожидаги Әзгаришларни аниқлаш | 3.2.8.1 қа?рамоннинг хатти-?аракатидаги Әзгаришларни/ эпизодларни қиҰслаш, сюжет ривожидаги Әзгаришларни аниқлаш | 4.2.8.1 эпизод ва воқеалар асосида Ұтган му?им жи?атларини та?лил қилиш ва солиштириш |
2.2.8.2 Әқитувчи Ұрдамида бадиий асар парчасини бошқа намунадаги (иллюстрация/ мультфильм) нусхаси билан қиҰслаш | 3.2.8.2 Әқитувчи Ұрдамида бадиий асар парчасини бошқа намунадаги (иллюстрация/мусиқа (куй)/ мультфильм) нусхаси билан қиҰслаш | 4.2.8.2 бадиий асар парчасини бошқа намунадаги (иллюстрация/мусиқа (куй)/ мультфильм) нусхаси билан қиҰслаш | |
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | 2.2.9.1 саволга жавобни маълумотнома китобларидан/ тӘпламлардан/ луғатлардан топиш ва ахборотни берилган намуна/ жадвалга солиш | 3.2.9.1 асар мазмунига мувофиқ турли манбалардан: иллюстрация, бадиий китоблар, мультфильм аниқ ахборотни топиш ва ахборотни чизма сифатида намойиш қилиш | 4.2.9.1 турли манбалардан зарур ахборотни топиш, ишлов бериш, хулосалаш ва сабаб-оқибат алоқадорлигини чизма сифатида кӘрсатиш |
Жазылым:
Бөлімше | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3-сынып | 4 -сынып | |
3.1 Асар бӘйича режа тузиш | 2.3.1.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқилган асарни қисмларга бӘлиб, режа тузиш | 3.3.1.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқилган асарни мантиқий қисмларга ажратиб, ?ар қисмга сарлав?а қӘйиб режа тузиш | 4.3.1.1 Әқилган асардаги воқеа ривожини аниқлаб, уни қисмларга ажратиш, ?ар қисмга сарлав?а қӘйиб режа тузиш |
3.2 Асарнинг турли жанри бӘйича ижодий иш Ұзиш | 2.3.2.1 Әқитувчи Ұрдамида намуна бӘйича ихчам эртаклар/ топишмоқлар Ұзиш Ұки тайҰр қофиялардан фойдаланиб, шеърий бандлар/санамалар тузиш | 3.3.2.1 асар қа?рамонига хат/ эртак(қа?рамон қӘшиш, якунини Әзгартириш...)/ шеър(тӘрт мисра)/ ?икоя (воқеани, кӘрганлари бӘйича) Ұзиш | 4.3.2.1 таниш матнга янги қа?рамонларни қӘшиш, янги сюжетлар киритиш/шеър (тӘрт мисра) Ұзиш |
3.3 Ижодий ишларни турли шаклда тавсия қилиш | 2.3.3.1 Әқитувчи Ұрдамида сурат/ калиграмма/ аппликация/ фотосуратлардан фойдаланиб, ижодий иш Ұзиш | 3.3.3.1 ижодий ишни сурат/ сценарий сифатида тавсия қилиш | 4.3.3.1 ижодий ишни чизма/ диафильм сифатида тақдимот этишни тавсия қилиш |
3.4 Хатони топиш ва тузатиш | 2.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида орфографик (имловий), пунктуацион (тиниш белгилари), стилистик (услубий) хатоларни топиш ва тузатиш | 3.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида асарнинг тузилиши, услубини такомиллаштириш, мустақил ?олда орфографик (имловий), пунктуацион(тиниш белгилари), стилистик (услубий) хатоларни топиш ва тузатиш | 4.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида асарнинг тузилиши, услубини такомиллаштириш, мустақил ?олда танқидий нуқтаи назардан ба?олаш ва лексик, орфографик, пунктуацион хатоларни топиш ва тузатиш |
14. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
15. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша (оқыту өзбек тілінде) үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту өзбек тілінде)
Ортақ тақырыптар |
Бөлімше | Оқу мақсаттары |
2-сынып | ||
1 тоқсан | ||
1.Өзім туралы | 1.1 Асар мазмунини тушуниш | 2.1.1.1 асар мазмуни бӘйича берилган саволларга жавоб бериш |
1.2 Асар мазмунини баҰн қилиш | 2.1.2.1 асар мазмунини тайҰр режа бӘйича Ұки Әз сӘзлари билан баҰн қилиш/парчасини баҰн қилиш/ са?налаштириш | |
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | 2.1.3.1 асар мавзуси ва парчасига (муқаддима) таяниб, воқеа хотимасини тахминлаш | |
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 2.1.5.1 Әз фикри ва сӘзларини таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда етказиш | |
2.1 Ўқиш турларидан фойдаланиш |
2.2.1.1 асарни овоз чиқариб тӘғри ва тушуниб Әқиш/ролларга бӘлиб/ ифодали Әқиш | |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 2.2.2.1 Әқитувчи Ұрдамида оддий ва аниқлаштириш учун саволлар қӘйиш ва унинг жавобини асардан топа олиш | |
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 2.2.3.1 Әқитувчи Ұрдамида асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | |
2.4 Бадиий асар жанрини аниқлаш | 2.2.4.1 мақол-маталлар, топишмоқ, эртак, маиший қӘшиқлар, ?икоя, шеърнинг жанрий хусусиятларини аниқлаш | |
2.6 Қа?рамонларнинг хатти-?аракатларини ба?олаш | 2.2.6.1 асар қа?рамонининг ташқи кӘринишини тасвирлаш, феъл-атвори ва хатти-?аракатларини ба?олаш | |
2.7 Бадиий тасвир воситаларининг қӘлланилишини аниқлаш | 2.2.7.1 Әқитувчи Ұрдамида асардаги бадиий тасвир воситаларини (қиҰслаш, Әхшатиш) топиш | |
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш | 2.2.8.2 Әқитувчи Ұрдамида бадиий асар парчасини бошқа намунадаги (иллюстрация/ мультфильм) нусхаси билан қиҰслаш | |
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | 2.2.9.1 саволга жавобни маълумотнома китобларидан/ тӘпламлардан/ луғатлардан топиш ва ахборотни берилган намуна/ жадвалга солиш | |
3.1 Асар бӘйича режа тузиш | 2.3.1.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқилган асарни қисмларга бӘлиб, режа тузиш | |
3.2 Асарнинг турли жанри бӘйича ижодий иш Ұзиш | 2.3.2.1 Әқитувчи Ұрдамида намуна бӘйича ихчам эртаклар/ топишмоқлар Ұзиш Ұки тайҰр қофиялардан фойдаланиб, шеърий бандлар/санамалар тузиш | |
3.3 Ижодий ишларни турли шаклда тавсия қилиш | 2.3.3.1 Әқитувчи Ұрдамида сурат/ калиграмма/ аппликация/ фотосуратлардан фойдаланиб, ижодий иш Ұзиш | |
3. 4 Хатони топиш ва тузатиш | 2.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида орфографик(имловий), пунктуацион (тиниш белгилари), стилистик (услубий) хатоларни топиш ва тузатиш | |
2 тоқсан | ||
3.Менің мектебім | 1.2 Асар мазмунини баҰн қилиш | 2.1.2.1 асар мазмунини тайҰр режа бӘйича Ұки Әз сӘзлари билан баҰн қилиш/парчасини баҰн қилиш/ са?налаштириш |
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | 2.1.3.1 асар мавзуси ва парчасига (муқаддима) таяниб, воқеа хотимасини тахминлаш | |
1.4 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 2.1.4.1 сӘзлаш давомида мақол-маталлар, вербал эмас нутқ воситаларидан фойдаланиш | |
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 2.1.5.1 Әз фикри ва сӘзларини таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда етказиш | |
2.1 Ўқиш турларидан фойдаланиш | 2.2.1.2 асарни ичида Әқиб, ундаги зарур ахборотни топиб/ белгилаб Әқиш | |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 2.2.2.1 Әқитувчи Ұрдамида оддий ва аниқлаштириш учун саволлар қӘйиш ва унинг жавобини асардан топа олиш | |
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 2.2.3.1 Әқитувчи Ұрдамида асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | |
2.4 Бадиий асар жанрини аниқлаш | 2.2.4.1 мақол-маталлар, топишмоқ, эртак, маиший қӘшиқлар, ?икоя, шеърнинг жанрий хусусиятларини аниқлаш | |
2.5 Асар композициясини аниқлаш | 2.2.6.1 асар қа?рамонининг ташқи кӘринишини тасвирлаш, феъл-атвори ва хатти-?аракатларини ба?олаш | |
2.6 Қа?рамонларнинг хатти-?аракатларини ба?олаш | 2.2.8.2 Әқитувчи Ұрдамида бадиий асар парчасини бошқа намунадаги (иллюстрация/ мультфильм) нусхаси билан қиҰслаш | |
2.7 Бадиий тасвир воситаларининг қӘлланилишини аниқлаш | 2.2.9.1 саволга жавобни маълумотнома китобларидан/ тӘпламлардан/ луғатлардан топиш ва ахборотни берилган намуна/ жадвалга солиш | |
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш | 2.3.2.1 Әқитувчи Ұрдамида намуна бӘйича ихчам эртаклар/ топишмоқлар Ұзиш Ұки тайҰр қофиялардан фойдаланиб, шеърий бандлар/санамалар тузиш | |
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | 2.3.3.1 Әқитувчи Ұрдамида сурат/ калиграмма/ аппликация/ фотосуратлардан фойдаланиб, ижодий иш Ұзиш | |
3. 4 Хатони топиш ва тузатиш | 2.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида орфографик(имловий), пунктуацион(тиниш белгилари), стилистик (услубий) хатоларни топиш ва тузатиш | |
3 тоқсан | ||
5. Дені саудың-жаны сау | 1.1 Асар мазмунини тушуниш | 2.1.1.1 асар мазмуни бӘйича берилган саволларга жавоб бериш |
1.2 Асар мазмунини баҰн қилиш | 2.1.2.1 асар мазмунини тайҰр режа бӘйича Ұки Әз сӘзлари билан баҰн қилиш/парчасини баҰн қилиш/ са?налаштириш | |
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | 2.1.3.1 асар мавзуси ва парчасига (муқаддима) таяниб, воқеа хотимасини тахминлаш | |
1.4 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 2.1.4.1 сӘзлаш давомида мақол-маталлар, вербал эмас нутқ воситаларидан фойдаланиш | |
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 2.1.5.1 Әз фикри ва сӘзларини таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда етказиш | |
2.1 Ўқиш турларидан фойдаланиш |
2.2.1.1 асарни овоз чиқариб тӘғри ва тушуниб Әқиш/ролларга бӘлиб/ ифодали Әқиш | |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 2.2.2.1 Әқитувчи Ұрдамида оддий ва аниқлаштириш учун саволлар қӘйиш ва унинг жавобини асардан топа олиш | |
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 2.2.3.1 Әқитувчи Ұрдамида асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | |
2.4 Бадиий асар жанрини аниқлаш | 2.2.4.1 мақол-маталлар, топишмоқ, эртак, маиший қӘшиқлар, ?икоя, шеърнинг жанрий хусусиятларини аниқлаш | |
2.5 Асар композициясини аниқлаш | 2.2.5.1 Әқитувчи Ұрдамида бадиий асардаги воқеанинг муқаддимаси, ривожи ва хотимасини аниқлаш | |
2.6 Қа?рамонларнинг хатти-?аракатларини ба?олаш | 2.2.6.1 асар қа?рамонининг ташқи кӘринишини тасвирлаш, феъл-атвори ва хатти-?аракатларини ба?олаш | |
2.7 Бадиий тасвир воситаларининг қӘлланилишини аниқлаш | 2.2.7.1 Әқитувчи Ұрдамида асардаги бадиий тасвир воситаларини (қиҰслаш, Әхшатиш) топиш | |
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш | 2.2.8.1 Әқитувчи Ұрдамида қа?рамон хатти-?аракатидаги Әзгаришлар/эпизодларни Ұки асосий воқеаларни қиҰслаш, сюжет ривожидаги Әзгаришларни аниқлаш 2.2.8.2 Әқитувчи Ұрдамида бадиий асар парчасини бошқа намунадаги (иллюстрация/ мультфильм) нусхаси билан қиҰслаш | |
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | 2.2.9.1 саволга жавобни маълумотнома китобларидан/ тӘпламлардан/ луғатлардан топиш ва ахборотни берилган намуна/ жадвалга солиш | |
3.1 Асар бӘйича режа тузиш | 2.3.1.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқилган асарни қисмларга бӘлиб, режа тузиш | |
3.3 Ижодий ишларни турли шаклда тавсия қилиш | 2.3.3.1 Әқитувчи Ұрдамида сурат/ калиграмма/ аппликация/ фотосуратлардан фойдаланиб, ижодий иш Ұзиш | |
3. 4 Хатони топиш ва тузатиш | 2.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида орфографик(имловий), пунктуацион(тиниш белгилари), стилистик (услубий) хатоларни топиш ва тузатиш | |
4 тоқсан | ||
7.Қоршаған орта | 1.2 Асар мазмунини баҰн қилиш | 2.1.2.1 асар мазмунини тайҰр режа бӘйича Ұки Әз сӘзлари билан баҰн қилиш/ парчасини баҰн қилиш/ са?налаштириш |
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | 2.1.3.1 асар мавзуси ва парчасига (муқаддима) таяниб, воқеа хотимасини тахминлаш | |
1.4 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 2.1.4.1 сӘзлаш давомида мақол-маталлар, вербал эмас нутқ воситаларидан фойдаланиш | |
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 2.1.5.1 Әз фикри ва сӘзларини таянч сӘзлардан фойдаланган ?олда етказиш | |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 2.2.2.1 Әқитувчи Ұрдамида оддий ва аниқлаштириш учун саволлар қӘйиш ва унинг жавобини асардан топа олиш | |
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 2.2.3.1 Әқитувчи Ұрдамида асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | |
2.5 Асар композициясини аниқлаш | 2.2.5.1 Әқитувчи Ұрдамида бадиий асардаги воқеанинг муқаддимаси, ривожи ва хотимасини аниқлаш | |
2.6 Қа?рамонларнинг хатти-?аракатларини ба?олаш | 2.2.6.1 асар қа?рамонининг ташқи кӘринишини тасвирлаш, феъл-атвори ва хатти-?аракатларини ба?олаш | |
2.7 Бадиий тасвир воситаларининг қӘлланилишини аниқлаш | 2.2.7.1 Әқитувчи Ұрдамида асардаги бадиий тасвир воситаларини (қиҰслаш, Әхшатиш) топиш | |
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш | 2.2.8.1 Әқитувчи Ұрдамида сюжет ривожидаги Әзгаришларни аниқлаш | |
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | 2.2.9.1 саволга жавобни маълумотнома китобларидан/ тӘпламлардан/ луғатлардан топиш ва ахборотни берилган намуна/ жадвалга солиш | |
3.1 Асар бӘйича режа тузиш | 2.3.1.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқилган асарни қисмларга бӘлиб, режа тузиш | |
3.2 Асарнинг турли жанри бӘйича ижодий иш Ұзиш | 2.3.2.1 Әқитувчи Ұрдамида намуна бӘйича ихчам эртаклар/ топишмоқлар Ұзиш Ұки тайҰр қофиялардан фойдаланиб, шеърий бандлар/санамалар тузиш | |
3.4 Хатони топиш ва тузатиш | 2.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида орфографик(имловий), пунктуацион(тиниш белгилари), стилистик (услубий) хатоларни топиш ва тузатиш | |
3 сынып | ||
Ортақ тақырыптар |
Бөлімше | Оқу мақсаттары |
1 четверть | ||
1.Жанды табиғат | 1.1 Асар мазмунини тушуниш | 3.1.1.1 асарнинг му?им жи?атларини аниқлаш учун очиқ ва Ұпиқ саволларга жавоб бериш |
1.2 Асар мазмунини баҰн қилиш | 3.1.2.1 асар мазмунини ?амкорликда тузилган режа бӘйича Ұки Әз сӘзлари билан батафсил/тинглашига қараб баҰн қилиш/ са?налаштириш | |
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | 3.1.3.1 асардаги қа?рамонларнинг феъл-атвори ва хатти-?аракатларига, ундаги воқеаларга таянган ?олда сюжет ривожини тахмин қилиш | |
1.4 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 3.1.4.2 сӘзлаш давомида иллюстрациялар/кӘр газмалар/ фото/суратлардан фойдаланиш | |
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 3.1.5.1 Әз фикри ва ?ис-туйғуларини бадиий тасвир воситаларидан фойдаланган ?олда чиройли етказиш | |
2.1 Ўқиш турларидан фойдаланиш | 3.2.1.1 асарни овоз чиқариб тушуниб / ролларга бӘлиб/ ифодали/танлаб-оралаб Әқиш | |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 3.2.2.1 асар мазмуни бӘйича фойдаланишга (амалий) ва ба?олашга асосланган саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | |
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 3.2.3.1 асар мавзуси аниқлаш ва асосий ғоясини билдириб турган матн парчасини/жумлани топиш | |
2.4 Бадиий асар жанрини аниқлаш | 3.2.4.1 шеър, масал, ?икматли сӘз, афсона, ?икоянинг жанрий хусусиятларини аниқлаш | |
2.6 Қа?рамонларнинг хатти-?аракатларини ба?олаш | 3.2.6.1 асар қа?рамонининг қиҰфасини тасвирлаш, унинг феъл-атвори ва хатти-?аракатларининг Әзгариш сабабларини матндан топиб, ба?олаш | |
2.7 Бадиий тасвир воситаларининг қӘлланилишини аниқлаш | 3.2.7.1 Әқитувчи Ұрдамида асардаги бадиий тасвир воситаларини (қиҰслаш, Әхшатиш, сифатлаш, жонлантириш) топиш | |
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш | 3.2.8.2 Әқитувчи Ұрдамида бадиий асар парчасини бошқа намунадаги (иллюстрация/мусиқа (куй)/ мультфильм) нусхаси билан қиҰслаш | |
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | 3.2.9.1 асар мазмунига мувофиқ турли манбалардан: иллюстрация, бадиий китоблар, мультфильм аниқ ахборотни топиш ва ахборотни чизма сифатида намойиш қилиш | |
2 тоқсан | ||
3. Уақыт | 1.1 Асар мазмунини тушуниш | 3.1.1.1 асарнинг му?им жи?атларини аниқлаш учун очиқ ва Ұпиқ саволларга жавоб бериш |
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | 3.1.3.1 асардаги қа?рамонларнинг феъл-атвори ва хатти-?аракатларига, ундаги воқеаларга таянган ?олда сюжет ривожини тахмин қилиш | |
1.4 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 3.1.4.1 сӘзлаш давомида мақол-маталлар / ?икматли сӘзлар, вербал эмас нутқ воситаларидан фойдаланиш | |
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 3.1.5.1 Әз фикри ва ?ис-туйғуларини бадиий тасвир воситаларидан фойдаланган ?олда чиройли етказиш | |
2.1 Ўқиш турларидан фойдаланиш | 3.2.1.1 асарни овоз чиқариб тушуниб / ролларга бӘлиб/ ифодали/танлаб-оралаб Әқиш | |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 3.2.2.1 асар мазмуни бӘйича фойдаланишга (амалий) ва ба?олашга асосланган саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | |
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 3.2.3.1 асар мавзуси аниқлаш ва асосий ғоясини билдириб турган матн парчасини/жумлани топиш | |
2.4 Бадиий асар жанрини аниқлаш | 3.2.4.1 шеър, масал, ?икматли сӘз, афсона, ?икоянинг жанрий хусусиятларини аниқлаш | |
2.5 Асар композициясини аниқлаш | 3.2.5.1 бадиий асардаги воқеанинг муқаддимаси, ривожи ва хотимасини аниқлаш | |
2.6 Қа?рамонларнинг хатти-?аракатларини ба?олаш | 3.2.6.1 асар қа?рамонининг қиҰфасини тасвирлаш, унинг феъл-атвори ва хатти-?аракатларининг Әзгариш сабабларини матндан топиб, ба?олаш | |
2.7 Бадиий тасвир воситаларининг қӘлланилишини аниқлаш | 3.2.7.1 Әқитувчи Ұрдамида асардаги бадиий тасвир воситаларини (қиҰслаш, Әхшатиш, сифатлаш, жонлантириш) топиш | |
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш | 3.2.8.2 Әқитувчи Ұрдамида бадиий асар парчасини бошқа намунадаги (иллюстрация/мусиқа (куй)/ мультфильм) нусхаси билан қиҰслаш | |
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | 3.2.9.1 асар мазмунига мувофиқ турли манбалардан: иллюстрация, бадиий китоблар, мультфильм аниқ ахборотни топиш ва ахборотни чизма сифатида намойиш қилиш | |
3.1 Асар бӘйича режа тузиш | 3.3.1.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқилган асарни мантиқий қисмларга ажратиб, ?ар қисмга сарлав?а қӘйиб режа тузиш | |
3.2 Асарнинг турли жанри бӘйича ижодий иш Ұзиш | 3.3.2.1 асар қа?рамонига хат/ эртак(қа?рамон қӘшиш, якунини Әзгартириш...)/ шеър(тӘрт мисра)/ ?икоя (воқеани, кӘрганлари бӘйича) Ұзиш | |
3.4 Хатони топиш ва тузатиш | 3.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида асарнинг тузилиши, услубини такомиллаштириш, мустақил ?олда орфографик (имловий), пунктуацион(тиниш белгилари), стилистик (услубий) хатоларни топиш ва тузатиш | |
3 тоқсан | ||
5. Өнер | 1.2 Асар мазмунини баҰн қилиш | 3.1.2.1 асар мазмунини ?амкорликда тузилган режа бӘйича Ұки Әз сӘзлари билан батафсил/тинглашига қараб баҰн қилиш/ са?налаштириш |
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | 3.1.3.1 асардаги қа?рамонларнинг феъл-атвори ва хатти-?аракатларига, ундаги воқеаларга таянган ?олда сюжет ривожини тахмин қилиш | |
1.4 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш |
3.1.4.1 сӘзлаш давомида мақол-маталлар / ?икматли сӘзлар, вербал эмас нутқ воситаларидан фойдаланиш | |
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 3.1.5.1 Әз фикри ва ?ис-туйғуларини бадиий тасвир воситаларидан фойдаланган ?олда чиройли етказиш | |
2.1 Ўқиш турларидан фойдаланиш | 3.2.1.2 асарни онгли равишда тушуниб, кӘз югуртириб/ шар?лаб/ туртиб олиб/ зарур ахборотни топиб/ белги қӘйиб/танқидий нуқтаи назардан ба?олаб Әқиш | |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 3.2.2.1 асар мазмуни бӘйича фойдаланишга (амалий) ва ба?олашга асосланган саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | |
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 3.2.3.1 асар мавзуси аниқлаш ва асосий ғоясини билдириб турган матн парчасини/жумлани топиш | |
2.4 Бадиий асар жанрини аниқлаш | 3.2.4.1 шеър, масал, ?икматли сӘз, афсона, ?икоянинг жанрий хусусиятларини аниқлаш | |
2.5 Асар композициясини аниқлаш | 3.2.5.1 бадиий асардаги воқеанинг муқаддимаси, ривожи ва хотимасини аниқлаш | |
2.6 Қа?рамонларнинг хатти-?аракатларини ба?олаш | 3.2.6.1 асар қа?рамонининг қиҰфасини тасвирлаш, унинг феъл-атвори ва хатти-?аракатларининг Әзгариш сабабларини матндан топиб, ба?олаш | |
2.7 Бадиий тасвир воситаларининг қӘлланилишини аниқлаш | 3.2.7.1 Әқитувчи Ұрдамида асардаги бадиий тасвир воситаларини (қиҰслаш, Әхшатиш, сифатлаш, жонлантириш) топиш | |
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш | 3.2.8.2 Әқитувчи Ұрдамида бадиий асар парчасини бошқа намунадаги (иллюстрация/мусиқа (куй)/ мультфильм) нусхаси билан қиҰслаш | |
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | 3.2.9.1 асар мазмунига мувофиқ турли манбалардан: иллюстрация, бадиий китоблар, мультфильм аниқ ахборотни топиш ва ахборотни чизма сифатида намойиш қилиш | |
3.1 Асар бӘйича режа тузиш | 3.3.1.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқилган асарни мантиқий қисмларга ажратиб, ?ар қисмга сарлав?а қӘйиб режа тузиш | |
3.2 Асарнинг турли жанри бӘйича ижодий иш Ұзиш | 3.3.2.1 асар қа?рамонига хат/ эртак(қа?рамон қӘшиш, якунини Әзгартириш...)/ шеър(тӘрт мисра)/ ?икоя (воқеани, кӘрганлари бӘйича) Ұзиш | |
3.3 Ижодий ишларни турли шаклда тавсия қилиш | 3.3.3.1 ижодий ишни сурат/ сценарий сифатида тавсия қилиш | |
3.4 Хатони топиш ва тузатиш | 3.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида асарнинг тузилиши, услубини такомиллаштириш, мустақил ?олда орфографик (имловий), пунктуацион(тиниш белгилари), стилистик (услубий) хатоларни топиш ва тузатиш | |
4 тоқсан | ||
7. Су-тіршілік көзі | 1.2 Асар мазмунини баҰн қилиш | 3.1.2.1 асар мазмунини ?амкорликда тузилган режа бӘйича Ұки Әз сӘзлари билан батафсил/тинглашига қараб баҰн қилиш/ са?налаштириш |
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | 3.1.3.1 асардаги қа?рамонларнинг феъл-атвори ва хатти-?аракатларига, ундаги воқеаларга таянган ?олда сюжет ривожини тахмин қилиш | |
1.4 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш |
3.1.4.1 сӘзлаш давомида мақол-маталлар / ?икматли сӘзлар, вербал эмас нутқ воситаларидан фойдаланиш | |
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 3.1.5.1 Әз фикри ва ?ис-туйғуларини бадиий тасвир воситаларидан фойдаланган ?олда чиройли етказиш | |
2.1 Ўқиш турларидан фойдаланиш | 3.2.1.2 асарни онгли равишда тушуниб, кӘз югуртириб/ шар?лаб/ туртиб олиб/ зарур ахборотни топиб/ белги қӘйиб/танқидий нуқтаи назардан ба?олаб Әқиш | |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 3.2.2.1 асар мазмуни бӘйича фойдаланишга (амалий) ва ба?олашга асосланган саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | |
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 3.2.3.1 асар мавзуси аниқлаш ва асосий ғоясини билдириб турган матн парчасини/жумлани топиш | |
2.5 Асар композициясини аниқлаш | 3.2.5.1 бадиий асардаги воқеанинг муқаддимаси, ривожи ва хотимасини аниқлаш | |
2.6 Қа?рамонларнинг хатти-?аракатларини ба?олаш | 3.2.6.1 асар қа?рамонининг қиҰфасини тасвирлаш, унинг феъл-атвори ва хатти-?аракатларининг Әзгариш сабабларини матндан топиб, ба?олаш | |
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш |
3.2.8.1 қа?рамоннинг хатти-?аракатидаги Әзгаришларни/ эпизодларни қиҰслаш, сюжет ривожидаги Әзгаришларни аниқлаш | |
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | 3.2.9.1 асар мазмунига мувофиқ турли манбалардан: иллюстрация, бадиий китоблар, мультфильм аниқ ахборотни топиш ва ахборотни чизма сифатида намойиш қилиш | |
3.1 Асар бӘйича режа тузиш | 3.3.1.1 Әқитувчи Ұрдамида Әқилган асарни мантиқий қисмларга ажратиб, ?ар қисмга сарлав?а қӘйиб режа тузиш | |
3.2 Асарнинг турли жанри бӘйича ижодий иш Ұзиш | 3.3.2.1 асар қа?рамонига хат/ эртак(қа?рамон қӘшиш, якунини Әзгартириш...)/ шеър(тӘрт мисра)/ ?икоя (воқеани, кӘрганлари бӘйича) Ұзиш | |
3.4 Хатони топиш ва тузатиш | 3.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида асарнинг тузилиши, услубини такомиллаштириш, мустақил ?олда орфографик (имловий), пунктуацион(тиниш белгилари), стилистик (услубий) хатоларни топиш ва тузатиш | |
4 сынып | ||
Ортақ тақырыптар | Бөлімше (негізгі дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | ||
1. Менің Отаным-Қазақстан | 1.1 Асар мазмунини тушуниш | 4.1.1.1 асар мазмунини тӘлақонли тушуниш, баъзи бир жи?атларини аниқлаш, Әқиганининг сабаб-оқибатларини аниқлаш учун саволлар бериш ва жавоб бериш |
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | 4.1.3.1 асар мавзуси ва хотимаси асосида сюжет ривожини тахмин қилиш, унинг сабабини тушунтириш | |
1.4 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш | 4.1.4.2 сӘзлаш давомида иллюстрациялар/кӘр газмалар/ фото/суратлардан фойдаланиш,тақди мот/ видеотасма ясаш | |
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 4.1.5.1 Әз фикри ва ?ис-туйғуларини, кӘзқарашини ?аҰтий/бошқа асардаги Әхшаш воқеалар билан қиҰслаган ?олда билдириш | |
2.1 Ўқиш турларидан фойдаланиш | 4.2.1.1 асарни овоз чиқариб тушуниб / ролларга бӘлиб/ ифодали/ танлаб-оралаб / чаққон Әқиш | |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 4.2.2.1 асарни қайта тузиш, талқин қилиш ва ба?олашга асосланган саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | |
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 4.2.3.1 асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш, муаллифнинг фикрини матндан маълумотлар келтирган ?олда далиллаш | |
2.4 Бадиий асар жанрини аниқлаш | 4.2.4.1 афсона, нотиқлик сӘзлари, қа?рамонлик достонлари, фантастик ?икояларнинг жанрий хусусиятларини аниқлаш | |
2.6 Қа?рамонларнинг хатти-?аракатларини ба?олаш | 4.2.6.1 асар қа?рамони/асар қа?рамонларининг феъл-атвори ва хатти-?аракатларининг Әзгариш сабабларини матндан топиб, қиҰсий ба?олаш | |
2.7 Бадиий тасвир воситаларининг қӘлланилишини аниқлаш | 4.2.7.1 асардан бадиий тасвир воситаларини (қиҰслаш, Әхшатиш, сифатлаш, аллитерация, муболаға) топиш ва улардан фойдаланиш | |
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш | 4.2.8.2 бадиий асар парчасини бошқа намунадаги (иллюстрация/мусиқа (куй)/ мультфильм) нусхаси билан қиҰслаш | |
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | 4.2.9.1 турли манбалардан зарур ахборотни топиш, ишлов бериш, хулосалаш ва сабаб-оқибат алоқадорлигини чизма сифатида кӘрсатиш | |
3.1 Асар бӘйича режа тузиш | 4.3.1.1 Әқилган асардаги воқеа ривожини аниқлаб, уни қисмларга ажратиш, ?ар қисмга сарлав?а қӘйиб режа тузиш | |
3.2 Асарнинг турли жанри бӘйича ижодий иш Ұзиш | 4.3.2.1 таниш матнга янги қа?рамонларни қӘшиш, янги сюжетлар киритиш/шеър (тӘрт мисра) Ұзиш | |
3.3 Ижодий ишларни турли шаклда тавсия қилиш | 4.3.3.1 ижодий ишни чизма/ диафильм сифатида тақдимот этишни тавсия қилиш | |
3.4 Хатони топиш ва тузатиш | 4.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида асарнинг тузилиши, услубини такомиллаштириш, мустақил ?олда танқидий нуқтаи назардан ба?олаш ва лексик, орфографик, пунктуацион хатоларни топиш ва тузатиш | |
2-тоқсан | ||
3.Мәдени мұра | 1.2 Асар мазмунини баҰн қилиш | 4.1.2.1 асар мазмунини турли сӘзлаш усулларидан (І Ұки ІІІ шахсга Әзгартириб, вазиятлар қӘшган ?олда, воқеаларни Ұритиб, я.б.) фойдаланиб, асарни қисқача/ батафсил/ қисман баҰн қилиш |
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | 4.1.3.1 асар мавзуси ва хотимаси асосида сюжет ривожини тахмин қилиш, унинг сабабини тушунтириш | |
1.4 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш |
4.1.4.1 сӘзлаш давомида мақол-маталлар/шеърий мисралар/ ?икматли сӘзлар / нотиқлик сӘзлари ва вербал эмас нутқ воситаларидан фойдаланиш | |
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 4.1.5.1 Әз фикри ва ?ис-туйғуларини, кӘзқарашини ?аҰтий/бошқа асардаги Әхшаш воқеалар билан қиҰслаган ?олда билдириш | |
2.1 Ўқиш турларидан фойдаланиш | 4.2.1.2 асарни онгли равишда тушуниб, кӘз югуртириб/ шар?лаб/ туртиб олиб / саволлар қӘйган ?олда/ зарур ахборотни топиб/ белги қӘйиб /та?лил қилиб Әқиш/ танқидий нуқтаи назардан ба?олаб Әқиш | |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 4.2.2.1 асарни қайта тузиш, талқин қилиш ва ба?олашга асосланган саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | |
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 4.2.3.1 асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш, муаллифнинг фикрини матндан маълумотлар келтирган ?олда далиллаш | |
2.5Асар композициясини аниқлаш | 4.2.5.1 Әқитувчи Ұрдамида асар композициясининг тузилишини (сюжетнинг бошланиши, ривожи, мураккаблашуви, энг авж нуқтаси, ечими) аниқлаш | |
2.6 Қа?рамонларнинг хатти-?аракатларини ба?олаш | 4.2.6.1 асар қа?рамони/асар қа?рамонларининг феъл-атвори ва хатти-?аракатларининг Әзгариш сабабларини матндан топиб, қиҰсий ба?олаш | |
2.7 Бадиий тасвир воситаларининг қӘлланилишини аниқлаш | 4.2.7.1 асардан бадиий тасвир воситаларини (қиҰслаш, Әхшатиш, сифатлаш, аллитерация, муболаға) топиш ва улардан фойдаланиш | |
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш | 4.2.8.2 бадиий асар парчасини бошқа намунадаги (иллюстрация/мусиқа (куй)/ мультфильм) нусхаси билан қиҰслаш | |
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | 4.2.9.1 турли манбалардан зарур ахборотни топиш, ишлов бериш, хулосалаш ва сабаб-оқибат алоқадорлигини чизма сифатида кӘрсатиш | |
3.1 Асар бӘйича режа тузиш | 4.3.1.1 Әқилган асардаги воқеа ривожини аниқлаб, уни қисмларга ажратиш, ?ар қисмга сарлав?а қӘйиб режа тузиш | |
3.3 Ижодий ишларни турли шаклда тавсия қилиш | 4.3.3.1 ижодий ишни чизма/ диафильм сифатида тақдимот этишни тавсия қилиш | |
3.4 Хатони топиш ва тузатиш | 4.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида асарнинг тузилиши, услубини такомиллаштириш, мустақил ?олда танқидий нуқтаи назардан ба?олаш ва лексик, орфографик, пунктуацион хатоларни топиш ва тузатиш | |
3-тоқсан | ||
5. Табиғат құбылыстары | 1.1 Асар мазмунини тушуниш | 4.1.1.1 асар мазмунини тӘлақонли тушуниш, баъзи бир жи?атларини аниқлаш, Әқиганининг сабаб-оқибатларини аниқлаш учун саволлар бериш ва жавоб бериш |
1.2 Асар мазмунини баҰн қилиш | 4.1.2.1 асар мазмунини турли сӘзлаш усулларидан (І Ұки ІІІ шахсга Әзгартириб, вазиятлар қӘшган ?олда, воқеаларни Ұритиб, я.б.) фойдаланиб, асарни қисқача/ батафсил/ қисман баҰн қилиш | |
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | 4.1.3.1 асар мавзуси ва хотимаси асосида сюжет ривожини тахмин қилиш, унинг сабабини тушунтириш | |
1.4 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш |
4.1.4.1 сӘзлаш давомида мақол-маталлар/шеърий мисралар/ ?икматли сӘзлар / нотиқлик сӘзлари ва вербал эмас нутқ воситаларидан фойдаланиш | |
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 4.1.5.1 Әз фикри ва ?ис-туйғуларини, кӘзқарашини ?аҰтий/бошқа асардаги Әхшаш воқеалар билан қиҰслаган ?олда билдириш | |
2.1 Ўқиш турларидан фойдаланиш |
4.2.1.1 асарни овоз чиқариб тушуниб / ролларга бӘлиб/ ифодали/ танлаб-оралаб / чаққон Әқиш | |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 4.2.2.1 асарни қайта тузиш, талқин қилиш ва ба?олашга асосланган саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | |
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 4.2.3.1 асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш, муаллифнинг фикрини матндан маълумотлар келтирган ?олда далиллаш | |
2.4 Бадиий асар жанрини аниқлаш | 4.2.4.1 афсона, нотиқлик сӘзлари, қа?рамонлик достонлари, фантастик ?икояларнинг жанрий хусусиятларини аниқлаш | |
2.5Асар композициясини аниқлаш | 4.2.5.1 Әқитувчи Ұрдамида асар композициясининг тузилишини (сюжетнинг бошланиши, ривожи, мураккаблашуви, энг авж нуқтаси, ечими) аниқлаш | |
2.6 Қа?рамонларнинг хатти-?аракатларини ба?олаш | 4.2.6.1 асар қа?рамони/асар қа?рамонларининг феъл-атвори ва хатти-?аракатларининг Әзгариш сабабларини матндан топиб, қиҰсий ба?олаш | |
2.7 Бадиий тасвир воситаларининг қӘлланилишини аниқлаш | 4.2.7.1 асардан бадиий тасвир воситаларини (қиҰслаш, Әхшатиш, сифатлаш, аллитерация, муболаға) топиш ва улардан фойдаланиш | |
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш | 4.2.8.2 бадиий асар парчасини бошқа намунадаги (иллюстрация/мусиқа (куй)/ мультфильм) нусхаси билан қиҰслаш | |
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | 4.2.9.1 турли манбалардан зарур ахборотни топиш, ишлов бериш, хулосалаш ва сабаб-оқибат алоқадорлигини чизма сифатида кӘрсатиш | |
3.1 Асар бӘйича режа тузиш | 4.3.1.1 Әқилган асардаги воқеа ривожини аниқлаб, уни қисмларга ажратиш, ?ар қисмга сарлав?а қӘйиб режа тузиш | |
3.2 Асарнинг турли жанри бӘйича ижодий иш Ұзиш | 4.3.2.1 таниш матнга янги қа?рамонларни қӘшиш, янги сюжетлар киритиш/шеър (тӘрт мисра) Ұзиш | |
3.4 Хатони топиш ва тузатиш | 4.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида асарнинг тузилиши, услубини такомиллаштириш, мустақил ?олда танқидий нуқтаи назардан ба?олаш ва лексик, орфографик, пунктуацион хатоларни топиш ва тузатиш | |
4-тоқсан | ||
7. Ғарышқа саяхат | 1.2 Асар мазмунини баҰн қилиш | 4.1.2.1 асар мазмунини турли сӘзлаш усулларидан (І Ұки ІІІ шахсга Әзгартириб, вазиятлар қӘшган ?олда, воқеаларни Ұритиб, я.б.) фойдаланиб, асарни қисқача/ батафсил/ қисман баҰн қилиш |
1.3 Асардаги воқеалар ривожини олдиндан айтиш | 4.1.3.1 асар мавзуси ва хотимаси асосида сюжет ривожини тахмин қилиш, унинг сабабини тушунтириш | |
1.4 Тингловчининг диққат-эътиборини жалб этиш |
4.1.4.1 сӘзлаш давомида мақол-маталлар/шеърий мисралар/ ?икматли сӘзлар / нотиқлик сӘзлари ва вербал эмас нутқ воситаларидан фойдаланиш | |
1.5 Тинглаган асар бӘйича шахсий фикрини билдириш | 4.1.5.1 Әз фикри ва ?ис-туйғуларини, кӘзқарашини ?аҰтий/бошқа асардаги Әхшаш воқеалар билан қиҰслаган ?олда билдириш | |
2.1 Ўқиш турларидан фойдаланиш |
4.2.1.1 асарни овоз чиқариб тушуниб / ролларга бӘлиб/ ифодали/ танлаб-оралаб / чаққон Әқиш | |
2.2 Асар мазмуни бӘйича саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | 4.2.2.1 асарни қайта тузиш, талқин қилиш ва ба?олашга асосланган саволлар қӘйиш ва жавоб бериш | |
2.3 Асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш | 4.2.3.1 асар мавзуси ва асосий ғоясини аниқлаш, муаллифнинг фикрини матндан маълумотлар келтирган ?олда далиллаш | |
2.5Асар композициясини аниқлаш | 4.2.5.1 Әқитувчи Ұрдамида асар композициясининг тузилишини (сюжетнинг бошланиши, ривожи, мураккаблашуви, энг авж нуқтаси, ечими) аниқлаш | |
2.6 Қа?рамонларнинг хатти-?аракатларини ба?олаш | 4.2.6.1 асар қа?рамони/асар қа?рамонларининг феъл-атвори ва хатти-?аракатларининг Әзгариш сабабларини матндан топиб, қиҰсий ба?олаш | |
2.8 Бадиий асар унсурларини қиҰслаш |
4.2.8.1 эпизод ва воқеалар асосида Ұтган му?им жи?атларини та?лил қилиш ва солиштириш | |
2.9 Турли манбалардан ахборот олиш | 4.2.9.1 турли манбалардан зарур ахборотни топиш, ишлов бериш, хулосалаш ва сабаб-оқибат алоқадорлигини чизма сифатида кӘрсатиш | |
3.1 Асар бӘйича режа тузиш | 4.3.1.1 Әқилган асардаги воқеа ривожини аниқлаб, уни қисмларга ажратиш, ?ар қисмга сарлав?а қӘйиб режа тузиш | |
3.2 Асарнинг турли жанри бӘйича ижодий иш Ұзиш | 4.3.2.1 таниш матнга янги қа?рамонларни қӘшиш, янги сюжетлар киритиш/шеър (тӘрт мисра) Ұзиш | |
3.3 Ижодий ишларни турли шаклда тавсия қилиш | 4.3.3.1 ижодий ишни чизма/ диафильм сифатида тақдимот этишни тавсия қилиш | |
3.4 Хатони топиш ва тузатиш | 4.3.4.1 Әқитувчи Ұрдамида асарнинг тузилиши, услубини такомиллаштириш, мустақил ?олда танқидий нуқтаи назардан ба?олаш ва лексик, орфографик, пунктуацион хатоларни топиш ва тузатиш | |
Ескерту:
"*" – тоқсандағы екі ортақ тақырып есебінен бір тоқсанда оқу мақсаттарын ортақ тақырыптармен біріктіріледі.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 20-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Тәжік тілі" оқу пәнінің оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Тәжік тілі" оқу пәнін оқытудың негізгі мақсаты – функционалдық сауаттылығының қалыптасуына негіз болу, сондай-ақ адам мәдениетінің жалпы көрсеткіші ретіндегі тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым дағдыларының дамыту.
3. Бастауыш мектепте пәнді оқудың қойылған мақсатына қол жеткізу үшін келесі практикалық міндеттер шешіледі:
1) тіл бірліктеріне лингвистикалық қарым-қатынасты қалыптастыру;
2) лингвистикалық құбылыстарды зерттеу процесінде аналитикалық және синтетикалық іс-әрекеттерді меңгеру арқылы ақпаратты жүйелеу, талдау жасау, салыстыру, жалпыландыру біліктерін дамыту;
3) өз пікірін білдіру үшін сөйлемді танымдық түрде қолдану қабілетін қалыптастыру;
4) тіл мен сөйлеу мәдениетін дамыту, сөздік қорын байыту және белсенділікті арттыру арқылы өнімді сөйлеу әрекетін қалыптастыру;
5) фонетикалық, лексикалық, грамматикалық, дұрыс жазу мәселелерін шешу барысында оқу әрекеттерін жоспарлау, бақылау және бағалау біліктерін қалыптастыру;
6) нәтижеге қол жеткізудің неғұрлым тиімді әдістерін анықтау;
7) оқу іс-әрекетіндегі жетістік/сәтсіздік себептерін түсінуге үйрету;
8) танымдық қызығушылықты қалыптастыру және сөйлеу дағдыларын жетілдіру арқылы шығармашылық қабілеттерін дамыту;
4. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлесе дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік","құрмет","ынтымақтастық","еңбек пен шығармашылық", "ашықтық" сияқты құндылықтарын бойына сіңіруіне негіз болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушылардың күнделікті іс-әрекетке ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдар болуға бағытталған.
2-тарау. "Тәжік тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Тәжік тілі" оқу пәнінің мазмұны
6. Оқу жүктемесінің бөлінуі:
1) 2-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
2) 3-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 4-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша жазба жұмыстарының көлемі:
1) сөздік диктант – 2-сыныпта 5-7 сөз, 3-сыныпта 9-12 сөз, 4-сыныпта 12-15 сөз;
2) диктант – 2-сыныпта 25-30 сөз, 3-сыныпта 35-50 сөз, 4-сыныпта 55-70 сөз;
3) мазмұндама мәтінінің көлемі – 2-сыныпта 40-60 сөз, 3-сыныпта 60-80 сөз, 4-сыныпта 80-100 сөз;
4) шығарма мәтінінің көлемі – 2-сыныпта 25-35 сөз, 3-сыныпта 35-55 сөз, 4-сыныпта 55-70 сөз.
8. "Тәжік тілі" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Тил вә нутуқ: нутуқниң адәм һаятидики әһмийити вә һа?әтлиги; ағзаки вә язма нутуқ һәққидә чүшүнүк; тавуш күчи, аһаңлиғи – ағзаки нутуқниң қураллири; ағзаки нутуқта һәрикәт билән има-ишарәт; диалог; монолог;
2) Сөзләш мәдәнийити: түрлүк вәзийәтләргә бағлиқ сөһбәтдашни тиңшаш, сөзләш мәдәнийитини сақлаш; саламлишиш әһвалларға бағлиқ пайдилинидиған сөзләр; аманлишиш, өтүнүш, миннәтдарлиқ билдүрүш әһваллирини қураштуруш;
3) фонетика: тавуш вә һәрип чүшәнчиси; боғум вә униң имласи; созуқ тавушларниң қелин вә инчикә түрлири (е, и тавушлириниң өзгичилиги); я, йо, ю һәриплириниң имласи; үзүк тавушлар вә уларниң ?араңлиқ, ?араңсиз түрлири; п-б, қ-ғ, к-г тавушлириниң созуқ тавуштин башланған қошумчиларниң улинишидин новәтлишиши; б, д, р, т, г, к, ғ, қ тавушлириниң йезилиши; б, в, г, д һәриплириниң рус тилидин киргән сөзләрдә йезилиш имласи; л, р, м, н һәриплириниң йезилиши; ң һәрипиниң йезилиши;
4) мәтин, мәтин һәққидә чүшүнүк; ?үмлиләр жиғиндисиниң мәтиндин айримчилиғи; мәтинниң сәрләвһиси вә униңдики асасий ойни ениқлаш; мәтингә, сюжетлиқ рәсимләргә сәрләвһә бериш; сәрләвһә (мәтинниң нами), тирәк сөзләр арқилиқ мәтинниң мәзмунини мол?алаш; тиңшиған мәтин бойичә чүшәнмигән сөзләрни бәлгүләш; тиңшалған мәтин мәзмуни бойичә соалларға ?авап бериш; тиңшалған материалға өз пикрини билдүрүш; оқулған мәтин мәзмуни бойичә соаллар қураштуруш вә ?авап бериш; берилгән тирәк сөзләрни пайдилинип еғизчә һекайә түзүш;
5) мәтинниң тәркиви ( беши, оттури (асасий қисим), ахири (хуласә) һәққидә чүшүнүк; мәтиндики азат йолниң әһмийити; мәтиндики ?үмлиләрниң бағлиниши; тоғра түзүлмигән мәтинни қайтидин қуруш;
6) мәтин түрлири: баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш: ?исимлар вә һадисиләр һәққидә баянлаш, тәсвирләш; мәтинниң сәрләвһиси вә униңдики асасий ойни ениқлаш, мәтингә селиштурма тәһлил ясаш;
7) ?үмлә һәққидә чүшүнүк; ?үмлиниң мәтиндин өзгичилиги; мәтинни ?үмлиләргә бөлүш; ейтилишиға қарап ?үмлиләрниң түрлири: хәвәр ?үмлә, соал ?үмлә, үндәш ?үмлә; ?үмлә ахириға қойилидиған тиниш бәлгүлири(чекит, соал бәлгүси, үндәш бәлгүси);
8) үмлидики сөзләрниң бағлиниши: соал қоюш арқилиқ ?үмлә ичидики бир-бири билән бағлинишип кәлгән сөзләрни тепиш; сөзләрниң орунлишиш тәртивини диққәткә елип, сөзләрдин ?үмлә қураштуруш; соал бойичә ?үмлини толуқтуруп йезиш; үлгә, схема, рәсимләр бойичә ?үмлә түзүш; тоғра түзүлмигән ?үмлини дуруслап, қайтидин йезиш;
9) сөз вә униң мәнаси: сөз вә униң мәнаси һәққидә чүшүнүк; мәтиндики мәнадаш, зит, аһаңдаш сөзләрниң мәналирини а?ритишни билиш; берилгән мавзу, соал бойичә керәклик әхбаратни таллап елиш үчүн әхбарат мәнбәлирини пайдилинишни билиш (сөзлүк, энциклопедия);
10) сөз тәркиви: сөзниң томур вә қошумчиси һәққидә дәсләпки чүшүнүк елиш; томур вә қошумчилириниң бир-биридин пәрқи; томур вә қошумчиниң бәлгүлиниши; қошумчә түрлири: сөз ясиғучи вә сөз түрлигүчи, уларниң бәлгүлиниши; мәтинниң тәркиви ( беши, оттури (асасий қисим), ахири (хуласә) һәққидә чүшүнүк; мәтиндики азат йолниң әһмийити; мәтиндики ?үмлиләрниң бағлиниши; тоғра түзүлмигән мәтинни қайтидин қуруш;
11) сөз түркүмлири: нәрсиләрниң намини, бәлгүсини, иш-һәрикитини билдүридиған сөзләр һәққидә дәсләпки чүшүнүкни тәкрарлаш; сөз түркүми һәққидә чүшүнүк; исим сөз түркүми, униң мәнаси; хас исим вә умумий исим; хас исимниң йезилиш имласи; исимларниң бирлик вә көплүк түрлири; исимларниң көплүк қошумчилирини сөз тәркивидә тәһлил қилиш, уларни дурус қоллиниш; пеил вә униң ениқлимиси, соаллири; аддий вә мурәккәп пеиллар; сүпәт вә униң ениқлимиси, соаллири; исим вә сүпәтниң бағлиниши; түп вә ясалма сүпәтләр; сан сөз түркүми вә униң ениқлимиси, соаллири; сан сөз түркүминиң исим сөз түркүми билән бағлинишип ейтилиши; санақ вә дәри?ә санлар;
12) и?адий ишлар оқуған, тиңшиған вә аудиовизуаллиқ материалларға бағлинишлиқ соаллар билән ре?ә бойичә изаһәт йезиш; тирәк сөзләрни, рәсимләрни пайдилинип, постер қураштуруш; йәкә рәсим яки сюжетлиқ рәсимләр бойичә қисқа тәсвирләш, баянлаш мәтинлирини түзүп йезиш; үлгә бойичә аддий хәвәрләндүрүш, нусхилиқ йезиш; түзүлгән мәтиндики әвәтилгән хаталарни (орфографиялиқ, пунктуациялиқ, һәриплик) муәллимниң ярдими билән тепип түзитиш; дурус түзүлмигән мәтинни түзәп, қайтидин йезиш; язма ишларни каллиграфиялиқ тәләпләргә лайиқ йезиш;
13) жил бойичә өтүлгәнни тәкрарлаш.
9. "Тәжік тілі" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тил вә нутуқ: ағзаки вә язма нутуқниң алаһидиликлири;
2) нутуқ мәдәнийити: һәрхил вәзийәтләргә бағлиқ өз сөзини тоғра қураштуруп, тил нормилирини сақлап сөзләш; интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт билән има-ишарәт), қаратма сөзләрни қоллинип, тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш; өзгиниң пикригә өз көз қаришини билдүрүштә тиллиқ вә этикилиқ нормиларни сақлаш;
3) мәтин: мәтин һәққидә 2-синипта өтүлгәнни қайтилаш, ярдәмчи сөзләрниң ярдими билән баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш мәтин түрлирини вә уларниң қисимлирини ениқлаш; мәтинниң сәрләвһисини вә униңдики асасий ойини ениқлаш; мәтин мәзмуни бойичә пикир билдүрүшкә йөнәлгән соаллар түзүш вә ?авап бериш; мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш; бирдәк мавзуда берилгән мәтинләр түрлирини, стилини селиштуруш;
4) тиңшалған мәтин бойичә тирәк сөзләрни бәлгүләш; очуқ вә йепиқ соалларға ?авап бериш; берилгән сәрләвһә, фото, диаграмма, рәсимләр бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш; берилгән мавзу, тирәк сөзләрни, ре?ини пайдилинип еғизчә һекайә қураштуруш;
5) қаратма сөз, униң тиниш бәлгүси; қистурма сөз вә униң тиниш бәлгүси;
6) онетика: тавуш һәққидә 2-синипта өтүлгәнни тәкрарлаш; э, ф, в, ц, щ тавушлириниң алаһидиликлирини өзләштүрүш; бу тавушларни дурус тәләппуз қилиш вә саватлиқ йезишни үгитиш; в, ф һәриплири билән кәлгән сөзләрни саватлиқ йезишни үгиниш; ц, щ һәриплири билән кәлгән сөзләрни саватлиқ йезишни үгиниш; х, һ тавушлири, уларниң ейтилиш алаһидиликлири; х, һ тавушлириға бағлиқ сөзләрниң имласи; сөз ичидики қатар турған үзүк тавушларниң өзара аһаңдашлиғини сақлап ейтиш (шәнбә – шәмбә, нанға – наңға);
7) сөз вә униң мәнаси; сөз вә униң мәнаси һәққидә берилгән чүшүнүкни әскә чүшириш; сөз мәналири билән иш: сөз өзиниң удул мәнасидин башқа көчмә мәнада келишини вә бир сөзниң бир нәччә мәнада ишлитилишини байқаш; мәнадаш вә зит мәналиқ сөзләр; удул вә көчмә мәналиқ сөзләрниң мәнасини чүшиниш, нутуқта пайдилиниш; һәрхил әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, сөзлүк, схема, ?әдвәл,) берилгән мавзу, соал бойичә алған әхбаратларда учришидиған йеңи сөзләрниң мәналирини сөзлүкләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматлардики муһим чүшәнчилирини ениқлаш;
8) сөз тәркиви: сөз тәркиви бойичә 2-синипта өтүлгәнни тәкрарлаш, түп вә ясалма сөз; ясалма сөзләрни ясайдиған қошумчилар; томурдаш сөзләр; қошумчиларниң имласи; боғумларниң аһаңдашлиғини сақлаш (сөз ахиридики үзүк тавушларниң түрлиригә лайиқ, қелин боғумлуқ сөзгә қелин боғумлуқ, инчикә боғумлуқ сөзгә инчикә боғумлуқ қошумчиларниң улиниши), қошумчә уланғанда бәзи сөзләрниң ахиридики тавушларниң өзгириши һәққидә чүшүнүк;
9) ?үмлә: ?үмлә һәққидә 2-синипта өтүлгәнни тәкрарлаш; ?үмлә әзалири: егә билән хәвәрниң бағлиниши; егә билән хәвәрниң оттуриға қойилидиған сизиқчә; жиғиқ вә йейиқ ?үмлә; үлгә схема, соал бойичә ?үмлә қураштуруш;
10) әққидә 2-синипта өтүлгән материални әскә елиш; түп вә ясалма исимлар; исимларниң түрлиниши; исимларниң егилик қошумчилири; ясалма исимларни ясайдиған қошумчилар; исимларниң түрлиниши; униң бирлик вә көплүк түрлири; егилик қошумчилириниң имласи; пеиллар һәққидә берилгән билимни әскә чүшириш; түп вә ясалма пеиллар; болушлуқ вә болушсиз пеиллар;
11) ?адий иш: ре?ә яки схема асасида тирәк сөзләрни пайдилинип баянлаш, тәсвирләш вә ярдәмчи сөзләрни пайдилинип муһакимә мәтинлирини түзүп йезиш; оқуған, тиңшиған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә ре?ә түзүп, изаһәт йезиш; схема, график, ?әдвәл, фоторәсимләрни пайдилинип мәтин (хәт, тәклипнамә, нусхилиқ, презентация) қураштуруп йезиш; өзиниң иш-һәрикити баянланған күндүлүк, тәр?имә һал йезиш; әвәтилгән хаталарни (пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ, стилистикилиқ) тепип, орфографиялиқ сөзлүк арқилиқ түзитиш;
12) жил бойи өткәнни тәкрарлаш.
10. "Тәжік тілі" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Тил вә нутуқ: ағзаки вә язма нутуқ һәққидә билимини кәңәйтиш; ре?ә вә тирәк сөзләрни пайдилинип монолог түзүш;
2) Нутуқ мәдәнийити: нутуқ мәхсити вә орниға мувапиқ бәлгүлүк бир мавзу әтрапида диолог түзүш; сөһбәтдашниң йеши, һиссияти, кәйпиятини диққәткә елиш; интонацияни, вербаллиқ әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қистурма сөз, ярдәмчи сөзләрни пайдилинип мавзуға тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш;
3) фонетика: боғумларниң аһаңдашлиғи һәққидә уқум қелиплаштуруш: созуқ тавушларниң сөз ичидә қелин-инчикә болушиға қарап аһаңдашлиғи билән ейтилиши вә йезилиши; сөзгә қошумчиларниң улинишида тавушларниң аһаңдашлиқ хусусийитини пайдилиниш: томурниң ахирқи тавуши ?араңлиқ болса, униңға ?араңлиқ үзүк тавуштин башланған, ?араңсиз үзүк тавуш билән аяқлашқан болса, ?араңсиз үзүк тавуштин башланған қошумчә таллап елиш; қошумчиларниң улинишидин томур сөзниң ахиридики һәрипниң өзришини билиш;
4) мәтин: мәтин түрлири (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) тоғрилиқ берилгән уқумни кәңәйтиш, мәтин тәркивини тәһлил қилиш; мәтин сәрләвһиси вә мәзмуниниң өз ара мувапиқлиғини ениқлаш; униң асасий ойини муһакимә қилиш; мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар қураштуруш вә ?авап бериш; мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш: охшаш мавзуда берилгән мәтинләрниң жанрлирини селиштуруш;
5) тиңшалған материал бойичә асасий чүшәнчилирини таллап елиш вә улар асасида мәзмунини ейтип бериш; берилгән мәтин сәрләвһиси, диаграмма, схема ?әдвәл бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш вә униң асасий ойини дәлилләш; аудио-видеоязма мәзмунини баһалаш;
6) сөз бирикмилири, ?үмлә: ?үмлә бойичә өтүлгәнни тәкрарлаш; ?үмлидики сөз бирикмилирини тепиш; ?үмлиниң бирхил әзалири вә уларниң тиниш бәлгүси; аддий вә мурәккәп ?үмлә; ?үмлини схема бойичә түзүш; қошма ?үмлиниң тиниш бәлгүси; диологта қоллинидиған тиниш бәлгүлири;
7) диологта пайдилинилидиған тиниш бәлгүлири;
8) мурәккәп сөзләр һәққидә чүшүнүк: мурәккәп сөзләр һәққидә дәсләпки чүшүнүк: бириккән сөзләр; бириккән сөзләрниң ясилиши вә көп учришидиған түрлири; қош сөзләр вә уларниң ясилиши; қош сөзләрниң мәнаси вә имласи; қисқарған сөзләр; қисқарған сөзләрниң ясилиши вә имласи; бириккип кетиш, ?үплиниш, тәкрар ейтилиш арқилиқ мурәккәп сөзләрни ясаш;
9) сөз вә униң мәнаси: турақлиқ сөз бирикмилири һәққидә чүшүнүк бериш; мәтиндә турақлиқ сөз бирикмилири билән көп мәналиқ сөзләрни а?ритишни билиш, мәнасини чүшиниш, нутуқта пайдилиниш; түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, сөзлүк, схема, ?әдвәл, диаграмма) берилгән мавзу бойичә керәклик мәлуматни тепиш, йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин мәзмуни бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш;
10) сөз түркүмлири: исим һәққидә өтүлгәнни тәкрарлаш, исимниң түрлиниши: келиш қошумчилири билән түрләш; келиш қошумчилириниң имласи; егилик қошумчилири билән түрлиниши; көплүк қошумчилириниң түрлиниши; исим түрлири; исимларниң бирлик вә көплүк түрлири; пеил һәққидә өтүлгәнни тәкрарлаш; пеилларниң түрлиниши; пеил заманлири: һазирқи, өткән, келидиған заман; бирлик вә көплүк түрлириниң үлгилири; сүпәт сөз түркүми; қарши мәналиқ сүпәт сөзлири; сан сөз түркүми; санақ вә дәри?ә санлар, уларниң имласи; алмаш, алмаш һәққидә умумий чүшүнүк, уларниң хизмити; алмашларниң түрлиниши; рәвиш һәққидә чүшүнүк; келишләр һәққидә чүшүнүк, уларниң хизмити; ярдәмчи сөзләр вә уларниң имласи; уланмилар һәққидә чүшүнүк; уларниң хизмити вә имласи;
11) и?адий ишлар: оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә ре?ә түзүп, изаһәт вә тирәк сөзләрни пайдилинип эссе йезиш; берилгән мавзу бойичә баянлаш, тәсвирләш вә муһакимә элементлири бар мәтин түзүп йезиш; түрлүк стильда мәтин йезиш; тамгезити, мақалә, йеңилиқ, елан йезиш; мү?әзнамә йезиш; әвәтилгән хаталарни (пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ, стилистикилиқ) ениқлап, орфографиялиқ сөзлүк арқилиқ түзитиш;
12) жил бойи өткәнни тәкрарлаш.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.4 кодында: "1" – сынып, "2.1" – бөлім және бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
12. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) тыңдалым:
Неізгі дағдылар | Оқу мақсаты | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
1.1 Фа?мидани мундари?аи маводи шунав? | 2.1.1.1 Калима?ои гумшудаи маводи марбутро муайян кунед ва дар асоси мундари?аи матн ба савол?о ?авоб ди?ед. | 3.1.1.1 Вожа?ои калидиро дар асоси маводи алоқаманд муайян кунед ва ба савол?ои кушод ва п?шида ?авоб ди?ед | 4.1.1.1 Воқеа?ои асосиро аз р?и маводи мувофиқ та?ия кунед ва дар асоси он?о мазмуни матнро нақл кунед |
1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 2.1.2.1 Мундари?аи матнро дар асоси унвони матн ва калима?ои калид? ба нақша гиред. |
3.1.2.1 Сарлав?аи матн ва тасвир?о, акс?о, | 4.1.2.1 Мундари?аи матнро мувофиқи унвони матн ва диаграмма, диаграмма ва ?адвали додашуда ба нақша гирифта, фикри худро исбот кунед. |
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 2.1.3.1 Иштирок дар муколама тавассути ниго? доштани фар?анги с??бат дар асоси ?олат?ои дар ?аҰти ?арр?за дучоршуда | 3.1.3.1 Сухани худро мувофиқи ?олат?ои гуногун танзим кунед (дар ?ои ?амъият?), фар?анги гуфтуг?ро ниго? доред ва дар муколама иштирок кунед | 4.1.3.1 Тава???? ба синну сол ва шахсияти ?амс??бат, ниго? доштани фар?анги гуфтуг? ?ангоми баррасии мавз?и мушаххас ва иштирок дар муколама |
1.4 Дар мавз?и додашуда с??бат созед | 2.1.4.1 Калима?ои калидиро Ұбед ва дар мавз?и додашуда с??бат созед | 3.1.4.1 Калима?о ва намуна?ои калид? пайдо кунед ва дар мавз?и додашуда с??бат созед. |
|
1.5 Маводи шунидашуда |
2.1.5.1 Намоиши мундари?аи аудио-видео | 3.1.5.1 Из?ори андешаи худ "роз? Ұ норозиг?" бо андешаи шахси дигар, ки дар мундари?аи аудио-видео баҰн шудааст | 4.1.5.1 Шар? оид ба мундари?аи аудио-видео |
1.6 | 2.1.6.1 Истифодаи восита?ои интонатсия ва ғайривербалии забон (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава???? ба мавз?ъ (Шумо ч? фикр доред? Шумо ч? пешни?од мекунед?) | 3.1.6.1 Истифодаи интонатсия, восита?ои забонии ғайривербал? (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава????и шунавандагон ба мавз?ъ | 4.1.6.1 Бо истифода аз интонация, воситахои гайривербалии забон (харакат, имову ишора) ва пасванду зарфхо шавку хаваси шунавандагонро ба мавзуъ гардонед. |
1.7 Овоз?о ва калима?оро мувофиқи меъҰр?ои имло танзим кунед |
2.1.7.1 Ниго? доштани ?амо?ангии ?амсадо?о дар дохили калима |
3.1.7.1 Ниго? доштани ?амо?ангии ?амсадо?о дар калима | 4.1.7.1 Ниго? доштани ?амо?ангии калима?о дар дохили калима ва муносибати байни калима ва калима. |
2) Чтение | |||
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
2.1 Васеъ кардани унсур?ои сохтор бо намуд?ои матн | 2.2.1.1 Пурсиш? (Ч? кард? Ч?? Немис??) Коркарди намуд?ои матн (тасвир?, тавсиф?, ба?снок) ва қисм?о (қисм, бадан, хулоса) | 3.2.1.1 Калима?ои Ұрирасон, калима?ои Ұриди?анда барои такмил додани намуд?ои матни мантиқ? (назе?, тавсиф, мубо?иса) ва қисм?ои он |
|
2.2 Муайян кардани истифодаи во?ид?ои луғав? дар матн | 2.2.2.1 Маф?уми синоним?о, синоним?о ва антоним?оро (бо истифода аз луғат) фарқ ва дарк кунед ва он?оро дар ?араҰни с??бат истифода баред. |
| 4.2.2.1 Донистани тарзи фарқ кардани таркиб?ои устувори калима?о ва калима?ои бисҰрмаъно, кушодани маъно ва истифодаи он?о ?ангоми с??бат |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 2.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба бе?тар кардани мундари?аи матн нигаронида шудаанд | 3.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба баҰни андеша?о дар бораи мундари?аи матн нигаронида шудаанд | 4.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о дар асоси мундари?аи матн |
2.4 Форматкунии матн ва бозии асосиро такмил ди?ед |
| 3.2.4.1 Бо Ұрии муаллим сарлав?аи матн ва идеяи асосиро такмил ди?ед | 4.2.4.1 Мутобиқати мавз?ъ ва мундари?аи матнро такмил ди?ед, бозии асосиро созед |
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 2.2.5.1 Ом?зиши тарзи дарҰфти маълумот аз сарчашма?ои гуногун (лугат, луғат, энсиклопедия) ва та?лил ва ?амъоварии маълумот оид ба мавз?ъ ва саволи додашуда | 3.2.5.1 Мувофиқи мавз?и додашуда манбаъ?ои гуногуни иттилоот? (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, харита) барои ?алли маънои калима?ои нави дар иттилоот пайдошуда тавассути луғат?о, ?амъовар? ва такмил додани ?анба?ои му?ими иттилоот истифода мешаванд. | 4.2.5.1 Дастрас? ба иттилоот аз сарчашма?ои гуногун (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, харита, диаграмма), фа?мидани маънои калима?ои нави дар матн пайдошуда, ?амъбаст ва арзҰбии иттилоот |
2.6 Та?лили матн?о | 2.2.6.1 Бо Ұрии муаллим шабо?ат ва нотакрор? (жанр, навъи матн)-и матн?ои дар мавз?ъ?ои якхела навишташударо пайдо кунед. |
3.2.6.1 бо Ұрии муаллим намуд ва услуби матн?ои дар мавз?ъ?ои шабе? додашуда (матни баде?, матни илм?), | 4.2.6.1 Намуд?о, жанр?о ва услуб?ои матнро дар мавз?и мушаххас муайян кунед (мақола?о, гузориш?о, иншо?о, тар?ума?о, Ұддошт?о ва мавъиза?о) ва та?ияи монанд? ва фарқият?о. |
3) Жазылым | |||
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
3.1 Барои намуд?ои матн матни мувофиқ созед | 2.3.1.1 Бо Ұрии муаллим бо истифода аз расм?ои шахс? ва нақш?ои сюжет? тавсифи мухтасар ва матни ?икояро созед. | 3.3.1.1 Наќшаро Ұбед, бо истифода аз калимањои дастгирикунанда тасвир кунед, матнро тањлил кунед ва онро тавсиф кунед ва бо истифода аз калимањои дастгирї матни бањсї нависед. | 4.3.1.1 Матнее нависед, ки дар он унсур?ои баҰн?, тавсиф? ва ба?сбарангез дар мавз?и додашуда мав?уд бошад. |
3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 2.3.2.1 Матни паҰми фармоиш? | 3.3.2.1 Р?знома, хулоса ва муошират дар бораи кори худ | 4.3.2.1 Бо истифода аз калима?ои калид? матн (иншо, иншо, ?икоя) нависед. |
3.3 Хондан, муқоиса ва навиштани кори хатт? дар маводи аудиовизуал? | 2.3.3.1 Бо Ұрии муаллим дар асоси маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? нақша тартиб ди?ед, калима?ои дастгириро истифода баред ва шар? ди?ед. | 3.3.3.1 Бо Ұрии муаллим оид ба маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? нақша тартиб ди?ед ва шар? ди?ед | 4.3.3.1 Бо Ұрии муаллим дар асоси маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? нақша тартиб дода, бо истифода аз калима?ои дастгирикунанда иншо нависед. |
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун | 2.3.4.1 Бо Ұрии муаллим бо истифода аз калима?ои асос?, ?умла?о ва расм?о плакат, табрикнома ва модели ма?сулот созед. |
3.3.4.1 Бо Ұрии муаллим диаграмма?о, график?о, ?адвал?о, |
4.3.4.1 Схема дар таркиби матн (хабар, гузориш, эълон); |
3.5 сан?идан ва исло? кардани хатоги?о | 2.3.5.1 Исло?и хатоги?ои пунктуатсия ва имло бо Ұрии муаллим ва пурра кардани ?умла?о | 3.3.5.1 Исло?и хатоги?ои пунктуатсия, имло, грамматик? ва услуб? бо Ұрии муаллим | 4.3.5.1 Хатоги?ои услубиро бо Ұрии муаллим ?аматарафа исло? кунед ва кори хаттии худро мувофиқи меъҰр?ои пунктуатсия, имло ва грамматика омода кунед. |
3 6 | 2.3.6.1 Донистани тарзи мувофиқ кардани ?арф?ои калон ва хурд, ниго? доштани дукарата ва андозаи он?о, тоза ва озода навиштан | 3.3.6.1 Дар дафтари калон андозаи дукарата ва хурди ?арф?ои хурдро дар ?арф?ои калон ва хурд ниго? доред, бидуни шикастан ва чоп кардан нависед ва навиштанро тезтар кунед. | 4.3.6.1 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? ва такмил додани усул?ои навиштан |
3.7 | 2.3.7.1 Барои навъ?ои ?умла аломат?ои пунктуатсияи мувофиқро (нуқта, савол, ?амсадо) истифода баред | 3.3.7.1 Дуруст гузоштани аломат?ои пунктуатсия ва аломат?ои пунктуатсия | 4.3.7.1 Нишона?ои пунктуатсияи ?умла?ои мураккаб |
3.3.7.2 Бо Ұрии муаллим нишонаеро, ки муаллим болои миз гузоштааст, муайян кунед ва гузоред. | 4.3.7.2 Қисм?ои ?умларо ?удо кунед ва аломат?ои пунктуатсия гузоред | ||
4.3.7.3 Ба муколама аломати пунктуатсия гузоред | |||
4) Тілдік нормаларды қолдану | |||
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
4.1 Ниго? доштани меъҰр?ои имло? ва имлои калима?о | 2.4.1.1 Аз имлои я, ю Ұ й худдор? кунед | 3.4.1.1 Калима?оро бо ?арф?ои e, c ва ф нависед | 4.4.1.1 Диққат додан ба ?амо?ангии овоз?о ?ангоми илова кардани калима?о |
2.4.1.2 Имлои ?арф?ои д, в, г, д ва т-ро дар хотир ниго? доред | 3.4.1.2 Дар вожаи реша ивазшавии феъли -а, -а-ро ба суффикси пасванди ибтидо? ниго? доред. |
4.4.1.2 ба калима | |
2.4.1.3 Навиштани навъ?ои садонок?о (фаъол, ғайриасл) ва имлои садонок?ои п-б, к-г, к-г. | 3.4.1.3 Донистани имлои калима?ои дорои ?арф?ои c ва ? | 4.4.1.3 Калима?оеро, ки дар талаффуз ва навиштан тафовут доранд, хонед ва нависед | |
2.4.1.4 Ниго? доштани имлои овоз?ои к?то?и л, р, м, н, | 3.4.1.4 Дуруст навиштани калима?о бо ?арф?ои х ва ? | ||
4.2 | 2.4.2.1 бо Ұрии муаллим, донистани тарзи фарқ кардани реша ва замима?о | 3.4.2.1 Э?оди калима?ои сунъ? бо илова кардани Ұрирасон ба калимаи реша, фарқ кардани маънои калима?ои ба ?ам алоқаманд | 4.4.2.1 Донистани намуд?ои калима?ои мураккаб (калима?ои мураккаб, ?амъ, калима?ои ихтисоршуда) |
2.4.2.2 Миқдор | 3.4.2.2 Донистани истифодаи илова?ои растан? | 4.4.2.2 Истифодаи илова?ои воридшударо донед | |
2.4.2.3 Фарқияти гур???ои калима?о (исм, сифат, замони гузашта, шумора) | 3.4.2.3 Гур???ои калима?ои ?умларо муайян кунед (исм, ?исса, шумора, сифат) | 4.4.2.3 Донистани пасванди исм ва пасванд | |
2.4.2.4 Шакл?ои хос ва маъмулии исм?оро ом?зед ва имлои исм?ои хосро донед | 3.4.2.4 Та?ияи исм?о/сифат?о/зарф?ои асл? ва сунъ? | 4.4.2.4 Намуд?ои ивазкуниро донед | |
2.4.2.5 Та?ияи исм?о/рақам?о/сифат?о/?амъ?ои асл? ва сунъ? | 3.4.2.5 Донистани феъл?ои бо ва бе | 4.4.2.5 Ба маънои феъл мувофиқат кунед, онро бо пешванд?о пайваст кунед ва дар ?умла истифода баред. | |
2.4.2.6 Калима?оеро, ки дар ?умла бо ?ам алоқаманданд, мувофиқат кунед | 3.4.2.6 Донистани хусусияти адад?о ва дара?а?о | 4.4.2.6 Бе?тар намудани истифодаи иборањо дар ?умла?о | |
3.4.2.7 Донистани охири сарлав?а (?а ва не) | 4.4.2.7 Истифодаи пайвандак?о (ва, бо, савай), ки калима ба калима, ?умла ба ?умларо мепайвандад | ||
3.4.2.8 Донистани тарзи пайваст кардани ?умла?ои к?то? ва дароз бо Ұрии муаллим | 4.4.2.8 Донистани тарзи ?удо кардан ва истифода бурдани калима?ои Ұриди?анда дар ?умла | ||
4.4.2.9 Истифодаи замони гузашта (гузашта, оянда, ?озира) | |||
13. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
14. Осы оқу бағдарламасы бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні (оқыту тәжік тілінде) бойынша Үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту тәжік тілінде)
2 -сынып:
Ортақ тақырыптар | Бөлім (Сөйлеу түрлері) | Бөлімше (дағды) | Оқу мақсатты |
1 -тоқсан | |||
1) Дар бораи ман | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 2.1.1.1 Калима?ои гумшудаи маводи марбутро муайян кунед ва ба савол?о оид ба мундари?аи матн ?авоб ди?ед. |
1.3 Фар?анги муошират дар ?олат?ои гуногун | 2.1.3.1 Иштирок дар муколама тавассути ниго? доштани фар?анги с??бат дар асоси ?олат?ои дар ?аҰти ?арр?за дучоршуда | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 2.1.4.1 Дар асоси мавз?и додашуда бо истифода аз калима?ои калид? ?икоя э?од кунед. | ||
1.6 | 2.1.6.1 Истифодаи восита?ои интонатсия ва ғайривербалии забон (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава???? ба мавз?ъ (Шумо ч? фикр доред? Шумо ч? пешни?од мекунед?) | ||
1.7 Овоз?о ва калима?оро мувофиқи меъҰр?ои имло танзим кунед |
2.1.7.1 Ниго? доштани ?амо?ангии ?амсадо?о дар дохили калима | ||
Ом?зиши ман | 2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 2.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба бе?тар кардани мундари?аи матн нигаронида шудаанд | |
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 2.2.4.1 Бо Ұрии муаллим сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 2.2.5.1 Ом?зиши тарзи дарҰфти маълумот аз манбаъ?о (лугат?о, энсиклопедия?о) ва та?лил ва ?амъоварии маълумот оид ба мавз?ъ ва саволи додашуда | ||
3.3 Навиштани кори хатт? дар асоси хондан, аналогия?о ва маводи аудиовизуал? | 2.3.3.1 * Бо Ұрии муаллим дар асоси маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? нақша тартиб ди?ед, калима?ои дастгирикунандаро пайдо кунед ва шар? ди?ед. | ||
2.3.4.1 Бо Ұрии муаллим аз калима?ои калид?, ?умла?о ва расм?о нусхабардории плакат, табрикнома Ұ ма?сулотро истифода баред. | |||
| 2.3.5.1 Исло?и хатоги?ои пунктуатсия ва имло бо Ұрии муаллим ва пурра кардани ?умла?о | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 2.3.6.1 Донистани тарзи мувофиқ кардани ?арф?ои калон ва хурд, ниго? доштани дукарата ва андозаи он?о, тоза ва озода навиштан | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед |
| 2.4.1.1* Имлои я, ю Ұ ?ардуро ниго? доред | |
2.4.1.2 * Имлои б, в, г, д, т -ро захира кунед | |||
2.4.1.3 Навиштани навъ?ои садонок?о (фаъол, ғайриасл) ва имлои садонок?ои п-б, қ-ғ, к-г. | |||
2.4.1.4* Ниго? доштани имлои овоз?ои к?то?и л, р, м, н, | |||
2 -тоқсан | |||
3. Вазифаи ман | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 2.1.2.1 Мундари?аи матнро дар асоси унвони матн ва калима?ои калид? ба нақша гиред. |
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 2.1.3.1 Иштирок дар муколама тавассути ниго? доштани фар?анги с??бат дар асоси ?олат?ои дар ?аҰти ?арр?за дучоршуда | ||
1.5 Маводи шунидашуда |
2.1.5.1 Намоиши мундари?аи аудио-видео | ||
Ом?зиши ман | 2.1 Васеъ кардани унсур?ои сохтор бо намуд?ои матн | 2.2.1.1* Пурсиш? (Ч? кард? Ч?? Немис??) Коркарди намуд?ои матн (тасвир?, тавсиф?, ба?снок) ва қисм?о (қисм, бадан, хулоса) | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 2.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба бе?тар кардани мундари?аи матн нигаронида шудаанд | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 2.2.4.1 Бо Ұрии муаллим сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 2.2.5.1 Ом?зиши тарзи дарҰфти маълумот аз манбаъ?о (лугат, луғат, энсиклопедия) ва та?лил ва ?амъоварии маълумот оид ба мавз?ъ ва саволи додашуда | ||
2.6 Та?лили муқоисавии матн?о | 2.2.6.1 Муайян кардани монанд? ва фарқият?ои (жанр, навъи матн) матн?ои дар як мавз?ъ навишташуда бо Ұрии муаллим | ||
Навишта?оти ман | 3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 2.3.1.1 Бо Ұрии муаллим бо истифода аз расм?ои шахс? ва нақш?ои сюжет? тавсифи мухтасар ва матни ?икояро созед. | |
2.3.3.1 Бо Ұрии муаллим дар асоси маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? нақша тартиб ди?ед, калима?ои дастгириро истифода баред ва шар? ди?ед. | |||
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун | 2.3.4.1 Бо Ұрии муаллим калима?о, ?умла?о, расм?ои дастгир?ро пайдо кунед ва плакат, ого?инома (нусхаи ма?сулот, ого?ии бехатар?) созед. | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 2.3.6.1 Донистани тарзи мувофиқ кардани ?арф?ои калон ва хурд, ниго? доштани дукарата ва андозаи он?о, тоза ва озода навиштан | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 2.3.6.1 Донистани ч? гуна пайваст кардани ?арф?ои калон ва хурд ва мувофиқ кардани он?о ва тоза ва озода навиштани он?о. | ||
3.7 Риояи меъҰр?ои пунктуатсия | 2.3.7.1 Барои навъ?ои ?умла аломат?ои пунктуатсияи мувофиқро (нуқта, савол, ?амсадо) истифода баред | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 2.4.2.6 Калима?оеро, ки дар ?умла бо ?ам алоқаманданд, мувофиқат кунед | |
3 тоқсан | |||
5. Ба ?исми худ ғамхор? кунед ва р??и худро ниго?убин кунед. | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 2.1.1.1 Калима?ои гумшудаи маводи марбутро муайян кунед ва ба савол?о оид ба мундари?аи матн ?авоб ди?ед. |
1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 2.1.2.1 Мундари?аи матнро дар асоси унвони матн ва калима?ои калид? ба нақша гиред. | ||
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 2.1.3.1 Иштирок дар муколама тавассути ниго? доштани фар?анги с??бат дар асоси ?олат?ои дар ?аҰти ?арр?за дучоршуда | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 2.1.4.1 Дар асоси мавз?и додашуда бо истифода аз калима?ои калид? ?икоя э?од кунед. | ||
1.5 Маводи шунидашуда |
2.1.5.1 Намоиши мундари?аи аудио-видео | ||
| 2.1.6.1 Истифодаи восита?ои интонатсия ва ғайривербалии забон (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава???? ба мавз?ъ (Шумо ч? фикр доред? Шумо ч? пешни?од мекунед?) | ||
Ом?зиши ман | 2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 2.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба бе?тар кардани мундари?аи матн нигаронида шудаанд | |
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 2.2.4.1 Бо Ұрии муаллим сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | ||
2.2 Муайян кардани истифодаи во?ид?ои луғав? дар матн | 2.2.2.1 Маф?уми синоним?о, синоним?о ва антоним?оро (бо истифода аз луғат) фарқ ва дарк кунед ва он?оро дар ?араҰни с??бат истифода баред. | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 2.2.5.1 Ом?зиши тарзи дарҰфти маълумот аз манбаъ?о (лугат?о, энсиклопедия?о) ва та?лил ва ?амъоварии маълумот оид ба мавз?ъ ва саволи додашуда | ||
2.6 Та?лили муқоисавии матн?о | 2.2.6.1 Бо Ұрии муаллим монанд? ва фарқият?ои (жанр, навъи матн) матн?ои дар як мавз?ъ навишташударо муайян кунед. | ||
Навишта?оти ман | 3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 2.3.2.1 Матни паҰми фармоиш? | |
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 2.3.3.1* Тартиб додани нақша ва шар? додани маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? бо Ұрии муаллим | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 2.3.5.1 Исло?и хатоги?ои пунктуатсия ва имло бо Ұрии муаллим ва пурра кардани ?умла?о | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 2.3.6.1 Донистани тарзи мувофиқ кардани ?арф?ои калон ва хурд, ниго? доштани дукарата ва андозаи он?о, тоза ва озода навиштан | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 2.4.2.1 бо Ұрии муаллим, донистани тарзи фарқ кардани реша ва замима?о | |
2.4.2.2 Истифодаи дурусти шумораи ?амъ | |||
2.4.2.3 Фарқияти гур???ои калима?о (исм, сифат, замони гузашта, шумора) | |||
2.4.2.4 Шакл?ои хос ва маъмулии исм?оро ом?зед ва имлои исм?ои хосро донед | |||
2.4.2.5* Та?ияи исм?о/рақам?о/сифат?о/?амъи асл? ва сунъ? | |||
4 тоқсан | |||
7. Му?ити ?амсоя | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 2.1.2.1 Мундари?аи матнро дар асоси унвони матн ва калима?ои калид? ба нақша гиред. |
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 2.1.3.1 Иштирок дар муколама тавассути ниго? доштани фар?анги с??бат дар асоси ?олат?ои дар ?аҰти ?арр?за дучоршуда | ||
1.4 ?икоя дар мавз?и додашуда | 2.1.4.1 Дар асоси мавз?и додашуда бо истифода аз калима?ои калид? ?икоя э?од кунед. | ||
1.5 Маводи шунидашуда |
2.1.5.1 Намоиши мундари?аи аудио-видео | ||
Ом?зиши ман | 2.1 Васеъ кардани унсур?ои сохтор бо намуд?ои матн | 2.2.1.1 Пурсиш? (Ч? кард? Ч?? Немис??) Коркарди намуд?ои матн (тасвир?, тавсиф?, ба?снок) ва қисм?о (қисм, бадан, хулоса) | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 2.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба бе?тар кардани мундари?аи матн нигаронида шудаанд | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 2.2.4.1 Бо Ұрии муаллим сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 2.2.5.1 Ом?зиши тарзи дарҰфти маълумот аз манбаъ?о (лугат?о, энсиклопедия?о) ва та?лил ва ?амъоварии маълумот оид ба мавз?ъ ва саволи додашуда | ||
Навишта?оти ман | 3.1 Барои намуд?ои матн матни мувофиқ созед | 2.3.1.1 Бо Ұрии муаллим ба воситаи расм?ои шахс? ва нақш?ои сюжет? тавсифи к?то? ва матн?ои нақл? э?од кунед. | |
3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 2.3.2.1 Матни паҰми фармоиш? | ||
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 2.3.3.1* Тартиб додани нақша ва шар? додани маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? бо Ұрии муаллим | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 2.3.5.1 Исло?и хатоги?ои пунктуатсия ва имло бо Ұрии муаллим ва пурра кардани ?умла?о | ||
3.6 | 2.3.6.1 Донистани тарзи мувофиқ кардани ?арф?ои калон ва хурд, ниго? доштани дукарата ва андозаи он?о, тоза ва озода навиштан | ||
| 4.1 Ниго? доштани меъҰр?ои имло? ва имлои калима?о | 2.4.1.4 Ниго? доштани имлои овоз?ои к?то?и л, р, м, н, | |
4.2 Риояи коидахои грамматикй | 2.4.2.1 бо Ұрии муаллим, донистани тарзи фарқ кардани реша ва замима | ||
2.4.2.5* Та?ияи исм?о/рақам?о/сифат?о/?амъи асл? ва сунъ? | |||
2) 3-сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлім (Сөйлеу түрлері) | Бөлімше (дағды) | Оқу мақсатты |
1 тоқсан | |||
1. Табиат | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 3.1.1.1 Вожа?ои калидиро дар асоси маводи алоқаманд муайян кунед ва ба савол?ои кушод ва п?шида ?авоб ди?ед |
1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 3.1.2.1* Мундари?аи матнро мувофиқи унвони матн ва расм?о, сурат?о ва диаграмма?ои пешни?одшуда мутобиқ кунед. | ||
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 3.1.3.1 Сухани худро мувофиқи ?олат?ои гуногун танзим кунед (дар ?ои ?амъият?), фар?анги гуфтуг?ро ниго? доред ва дар муколама иштирок кунед | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 3.1.4.1 Дар асоси мавз?и додашуда бо дарҰфти калима?о ва намуна?ои асос? ?икоя э?од кунед. | ||
1.6 | 3.1.6.1 Истифодаи интонатсия, восита?ои забонии ғайривербал? (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава????и шунавандагон ба мавз?з | ||
Ом?зиши ман | 2.1 Васеъ кардани унсур?ои сохтор бо намуд?ои матн | 3.2.1.1 Калима?ои Ұрирасон, калима?ои Ұрирасон барои такмил додани навъ?ои матни мантиқ? (нақл, тавсиф, далел) ва қисм?ои он | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 3.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба баҰни андеша?о дар бораи мундари?аи матн нигаронида шудаанд | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 3.2.4.1 Бо Ұрии муаллим унвони матни худ ва бозии асосиро та?ия кунед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 3.2.5.1* Мутобиқи мавз?и додашуда манбаъ?ои гуногуни иттилоот? (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, харита) барои ?алли маънои калима?ои нави дар иттилоот пайдошуда тавассути луғат?о, ?амъовар? ва та?ияи ?анба?ои му?ими иттилоот истифода мешаванд. | ||
Навишта?оти ман | 3. 1 Барои навъи матн матни мувофиқ созед | 3.3.1.1 Нақшаро Ұбед, онро бо калима?ои дастгирикунанда тавсиф кунед, матнро бо ?аракати он тасвир кунед ва матнеро нависед, ки бо калима?ои дастгирикунанда ба?с мекунад | |
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 3.3.3.1* Наќша тартиб дода, бо Ұрии муаллим оид ба маводи хондашуда, муќоисашуда ва аудиовизуалї шарњ медињад. | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 3.3.5.1 Исло?и хато?ои пунктуатсия, имло, грамматик? ва услуб? бо Ұрии муаллим | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 3.3.6.1 Дар дафтари калон андозаи дукарата ва хурди ?арф?ои хурдро дар ?арф?ои калон ва хурд ниго? доред, бидуни шикастан ва чоп кардан нависед ва навиштанро тезтар кунед. | ||
3.7 Риояи меъҰр?ои пунктуатсия | 3.3.7.1* тафовут ва исло?и аломат?ои пунктуатсия ва аломат?ои пунктуатсия | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.1 Ниго? доштани меъҰр?ои имло? ва имлои калима?о | 3.4.1.1 Калима?оро бо ?арф?ои e, c ва ф нависед | |
3.4.1.3 Донистани имлои калима?ои дорои ?арф?ои c ва ? | |||
3.4.1.4 Дуруст навиштани калима?о бо ?арф?ои х ва ? | |||
2-тоқсан | |||
3. Вақт | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 3.1.2.1 Мундари?аи матнро мувофиқи унвони матн ва расм?о, акс?о ва диаграмма?ои додашуда мутобиқ кунед. |
13. Ниго? доштани фар?анги с??бат дар ?олат?ои гуногун | 3.1.3.1 Дар ?олат?ои гуногун (дар ?ой?ои ?амъият?) суханронии худро танзим кунед, фар?анги гуфтуг?ро ниго? доред ва дар муколама иштирок кунед | ||
1.5 Маводи шунидашуда | 3.1.5.1 Из?ори ризоият, норозиг? ва ақидаи дигаре, ки дар мундари?аи аудио-видео баҰн шудааст | ||
1.6 Ба ?алби тава????и шунавандагон | 3.1.6.1 Истифодаи интонатсия, восита?ои забонии ғайривербал? (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава????и шунавандагон ба мавз?ъ | ||
1.7 Овоз?о ва калима?оро мувофиқи меъҰр?ои имло танзим кунед | 3.1.7.1 Ниго? доштани ?амо?ангии мутақобилаи садо?ои к?то? дар як калима (шанбе - шанбе) | ||
Ом?зиши ман | 2.2 Муайян кардани истифодаи во?ид?ои луғав? дар матн | 3.2.2.1 Донистани тарзи фарқ кардани маънои калима?ои фразеолог? ва фразеолог? ва ?ангоми с??бат истифода бурдани он?о. | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 3.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба баҰни андеша?о дар бораи мундари?аи матн нигаронида шудаанд | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 3.2.4.1 Бо Ұрии муаллим унвони матни худ ва бозии асосиро та?ия кунед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 3.2.5.1* Мувофиқи мавз?и додашуда унсур?ои гуногуни иттилоот? (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, харита) барои ?алли маънои калима?ои нави дар иттилоот пайдошуда тавассути луғат?о, ?амъовар?, такмил додани ?анба?ои му?ими иттилоот истифода мешаванд. | ||
2.6 Та?лили матн?о |
3.2.6.1 бо Ұрии муаллим намуд ва услуби матн?ои дар мавз?ъ?ои шабе? додашуда (матни баде?, матни илм?), | ||
Навишта?оти ман | 3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 3.3.2.1 Р?знома, хулоса ва муошират дар бораи кори худ | |
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун |
3.3.4.1* Бо Ұрии муаллим диаграмма?о, график?о, ?адвал?о, | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 3.3.5.1 Хатоги?ои пунктуатсия, имло, грамматик? ва услуб? бо Ұрии муаллим | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 3.3.6.1 Дар дафтарчаи формати калон, дугона ва андозаи ?арф?ои хурд, навиштан, қатъ ва навиштан ва навиштанро ниго? доред. | ||
3.7 Риояи меъҰр?ои пунктуатсия | 3.3.7.2 Бо Ұрии муаллим нишонаеро, ки муаллим дар болои миз гузоштааст, муайян кунед ва гузоред. | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.1 Ниго? доштани меъҰр?ои имло? ва имлои калима?о | 3.4.1.2 Дар калимаи реша ивазшавии пасванди -а, -а-ро ба пасванди ибтидо? ниго? доред. | |
4.2 Риояи коидахои грамматикй | 3.4.2.1* Бо ро?и илова кардани Ұрирасон ба калимаи реша, фарқ кардани маънои калима?ои ба ?ам алоқаманд калима?ои сохта э?од кунед. | ||
3.4.2.7 * Донистани ибтидои ?умла (?а ва ?а) ва охири ?умла | |||
3.4.2.8 Донистани тарзи пайваст кардани ?умла?ои к?то? ва дароз бо Ұрии муаллим | |||
3 тоқсан | |||
5. ?унар | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 3.1.1.1 Вожа?ои калидиро дар асоси маводи алоқаманд муайян кунед ва ба савол?ои кушод ва п?шида ?авоб ди?ед |
1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 3.1.2.1* Мутобиқи мундари?аи матн аз р?и мавз?и матн ва расм?о, акс?о ва диаграмма?ои пешни?одшуда. | ||
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 3.1.3.1 Дар ?олат?ои гуногун (дар ?ой?ои ?амъият?) суханронии худро танзим кунед, фар?анги гуфтуг?ро ниго? доред ва дар муколама иштирок кунед | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 3.1.4.1 Дар асоси мавз?и додашуда бо дарҰфти калима?о ва намуна?ои асос? ?икоя э?од кунед. | ||
1.5 Маводи шунидашуда | 3.1.5.1 Из?ори андешаи худ ("созиш, ихтилоф") оид ба мундари?аи сабти аудио-видео | ||
Ом?зиши ман | 2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 3.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба баҰни андеша?о дар бораи мундари?аи матн нигаронида шудаанд | |
2.4 Муайян кардани мавз?ъ ва идеяи асосии матн | 3.2.4.1 Бо Ұрии муаллим унвони матни худ ва бозии асосиро та?ия кунед | ||
| 3.2.5.1* Мувофиқи мавз?и додашуда унсур?ои гуногуни иттилоот? (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, харита) барои ?алли маънои калима?ои нави дар иттилоот пайдошуда тавассути луғат?о, ?амъовар?, такмил додани ?анба?ои му?ими иттилоот истифода мешаванд. | ||
|
3.2.6.1 бо Ұрии муаллим намуд ва услуби матн?ои дар мавз?ъ?ои шабе? додашуда (матни баде?, матни илм?), | ||
Навишта?оти ман | 3.1 Барои намуд?ои матн матни мувофиқ созед | 3.3.1.1* Нақшаро Ұбед, онро бо калима?ои дастгирикунанда тасвир кунед, матнро бо ?аракати он тасвир кунед ва матне нависед, ки барои муло?иза бо калима?ои дастгир? истифода мешавад. | |
3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 3.3.2.1 Р?знома, хулоса ва муошират дар бораи кори худ | ||
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 3.3.3.1* Бо Ұрии муаллим аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? нақша тартиб дода, шар? ди?ед | ||
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун |
3.3.4.1* Бо Ұрии муаллим диаграмма?о, график?о, ?адвал?о, | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 3.3.5.1 Исло?и хато?ои пунктуатсия, имло, грамматик? ва услуб? бо Ұрии муаллим | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 3.3.6.1 Дар дафтари калон андозаи дукарата ва хурди ?арф?ои хурдро дар ?арф?ои калон ва хурд ниго? доред, бидуни шикастан ва чоп кардан нависед ва навиштанро тезтар кунед. | ||
Истифодаи меъҰр?ои забон | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 3.4.2.2 Донистани истифодаи илова?ои растан? | |
3.4.2.3 Гур???ои калима?ои ?умларо муайян кунед (исм, ?исса, шумора, сифат) | |||
3.4.2.4* Исм?о/сифат?о/зарф?ои асос?, сохтаро такмил ди?ед | |||
3.4.2.5 Донистани феъл?ои бо ва бе | |||
3.4.2.6 Донистани хусусияти адад?о ва дара?а?о | |||
4 тоқсан | |||
7. Об манбаи ?аҰт аст | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 3.1.1.1 Вожа?ои калидиро дар асоси маводи алоқаманд муайян кунед ва ба савол?ои кушод ва п?шида ?авоб ди?ед |
1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 3.1.2.1* Мундари?аи матнро мувофиқи унвони матн ва расм?о, сурат?о ва диаграмма?ои пешни?одшуда мутобиқ кунед. | ||
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 3.1.3.1 Дар ?олат?ои гуногун (дар ?ой?ои ?амъият?) суханронии худро танзим кунед, фар?анги гуфтуг?ро ниго? доред ва дар муколама иштирок кунед | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 3.1.4.1 Дар асоси мавз?и додашуда бо дарҰфти калима?о ва намуна?ои асос? ?икоя э?од кунед. | ||
3.1.5.1 Из?ори андешаи худ ("созиш, ихтилоф") оид ба мундари?аи сабти аудио-видео | |||
3.1.6.1 Истифодаи интонатсия, восита?ои забонии ғайривербал? (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава????и шунавандагон ба мавз?ъ | |||
Ом?зиши ман | 2.2 Муайян кардани истифодаи во?ид?ои луғав? дар матн | 3.2.2.1 Донистани тарзи фарқ кардани маънои калима?ои фразеолог? ва фразеолог? ва ?ангоми с??бат истифода бурдани он?о. | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 3.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба баҰни андеша?о дар бораи мундари?аи матн нигаронида шудаанд | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 3.2.4.1 Бо Ұрии муаллим унвони матни худ ва бозии асосиро та?ия кунед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 3.2.5.1* Мувофиқи мавз?и додашуда унсур?ои гуногуни иттилоот? (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, харита) барои ?алли маънои калима?ои нави дар иттилоот пайдошуда тавассути луғат?о, ?амъовар?, такмил додани ?анба?ои му?ими иттилоот истифода мешаванд. | ||
Навишта?оти ман | 3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед |
| |
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун |
3.3.4.1* Бо Ұрии муаллим диаграмма?о, график?о, ?адвал?о, | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 3.3.5.1 Исло?и хато?ои пунктуатсия, имло, грамматик? ва услуб? бо Ұрии муаллим | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 3.3.6.1 Дар дафтари калон андозаи дукарата ва хурди ?арф?ои хурдро дар ?арф?ои калон ва хурд ниго? доред, бидуни шикастан ва чоп кардан нависед ва навиштанро тезтар кунед. | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 3.4.2.1* Бо ро?и илова кардани Ұрирасон ба калимаи реша, фарқ кардани маънои калима?ои ба ?ам алоқаманд калима?ои сохта э?од кунед. | |
3.4.2.4 Та?ияи исм?о/сифат?о/зарф?ои асос?, сохтаг? | |||
3) 4-сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлім (Сөйлеу түрлері) | Бөлімше (дағды) | Оқу мақсатты |
1 тоқсан | |||
1. Кишвари ман Қазоқистон 2. | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 4.1.1.1 Руйдод?ои асосиро дар асоси маводи алоқаманд та?ия кунед ва мундари?аи матнро дар асоси он?о созед |
| 4.1.2.1* Мундари?аи матнро мувофиқи мавз?и матн ва диаграмма, диаграмма ва ?адвали додашуда ба нақша гиред ва фикри худро исбот кунед. | ||
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 4.1.3.1 Тава???? ба синну сол ва шахсияти ?амс??бат, ниго? доштани фар?анги гуфтуг? ?ангоми баррасии мавз?и мушаххас ва иштирок дар муколама | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 4.1.4.1 Э?оди монолог тавассути дарҰфти калима?о ва услуби дастгир? | ||
1.7 Овоз?о ва калима?оро мувофиқи меъҰр?ои имло танзим кунед |
| ||
Ом?зиши ман | 2.1 Васеъ кардани унсур?ои сохтор бо намуд?ои матн | 4.2.1.1* Та?ияи намуд?ои матн (?икоя, тавсиф?, ба?снок) ва қисм?ои он | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 4.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о дар асоси мундари?аи матн | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 4.2.4.1 Мутобиқати унвон ва мундари?аи матнро такмил ди?ед, бозии асосиро созед | ||
2.6 Та?лили матн?о | 4.2.5.1 * Дастрас? ба иттилоот аз сарчашма?ои гуногун (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, диаграмма), маънои калима?ои навро мувофиқи матн пайдо кунед, маълумотро ?амъбаст кунед ва ба?о ди?ед | ||
Навишта?от?о? ман | 3.1 Барои намуд?ои матн матни мувофиқ созед | 4.3.1.1 Матнее нависед, ки дар он унсур?ои баҰн?, тавсиф? ва ба?сбарангез дар мавз?и додашуда мав?уд бошад. | |
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 4.3.3.1* Бо Ұрии муаллим дар асоси маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? нақша тартиб ди?ед ва бо истифода аз калима?ои дастгир? иншо нависед. | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 4.3.5.1 Бо Ұрии муаллим хато?ои услубиро такмил ва исло? кунед ва кори хаттии худро мувофиқи меъҰр?ои пунктуатсия, имло ва грамматика омода кунед. | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 4.3.6.1 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? ва такмил додани усул?ои навиштан | ||
3.7 Риояи меъҰр?ои пунктуатсия | 4.3.7.1 Нишона?ои пунктуатсияи ?умла?ои мураккаб | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.1 Ниго? доштани меъҰр?ои имло? ва имлои калима?о | 4.4.1.1 ?ангоми илова кардани Ұрирасон ба калима мувофиқати овоз?оро ба назар гиред. | |
4.4.1.2 ?ангоми ба калима илова кардани пайвандак?о бодиққат истифода баред. | |||
4.4.1.3 Калима?оеро, ки дар талаффуз ва навиштан тафовут доранд, хонед ва нависед | |||
2 тоқсан | |||
3. Мероси фар?анг? | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 4.1.2.1* Мундари?аи матнро мувофиқи мавз?и матн ва диаграмма, диаграмма ва ?адвали додашуда ба нақша гиред ва фикри худро исбот кунед. |
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 4.1.3.1 Тава???? ба синну сол ва шахсияти ?амс??бат, ниго? доштани фар?анги гуфтуг? ?ангоми баррасии мавз?и мушаххас ва иштирок дар муколама | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 4.1.4.1 Э?оди монолог тавассути дарҰфти калима?о ва услуби дастгир? | ||
1.5 Маводи шунидашуда | 4.1.5.1 Шар? оид ба мундари?аи аудио-видео | ||
1.6 Ба ?алби тава????и шунавандагон | 4.1.6.1 Бо истифода аз интонация, восита?ои забони ғайривербал? (?аракат?о, имову ишора?о) ва изофа?о, калима?ои Ұрирасон барои ?олиб сохтани мавз?ъ | ||
Ом?зиши ман | 2.2 Муайян кардани истифодаи во?ид?ои луғав? дар матн | 4.2.2.1 Донистани тарзи фарқ кардани таркиби устувори калима?о ва калима?ои бисҰрмаъно, фа?миши маъно ва истифодаи он?о ?ангоми с??бат | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 4.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о дар асоси мундари?аи матн | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 4.2.4.1 Мутобиқати унвон ва мундари?аи матнро такмил ди?ед, бозии асосиро созед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 4.2.5.1 * Дастрас? ба иттилоот аз сарчашма?ои гуногун (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, диаграмма), маънои калима?ои навро мувофиқи матн пайдо кунед, маълумотро ?амъбаст кунед ва ба?о ди?ед | ||
2.6 Та?лили матн?о | 4.2.6.1. Муайян кардани намуд?о, жанр?о ва услуб?ои матн?о дар мавз?и муайян (мақола?о, гузориш?о, иншо?о, тар?ума?о, Ұддошт?о ва мавъиза?о) ва инкишоф додани монанд? ва фарқият?о. | ||
Навишта?от?о? ман | 3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 4.3.2.1 Бо истифода аз калима?ои калид? матн (иншо, эссе, с??бат) нависед | |
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 4.3.3.1* Бо Ұрии муаллим дар асоси маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? нақша тартиб ди?ед ва бо истифода аз калима?ои дастгир? иншо нависед. | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 4.3.5.1 Бо Ұрии муаллим хато?ои услубиро ?аматарафа исло? кунед, кори хаттии худро мувофиқи меъҰр?ои пунктуатсия, имло ва грамматик? омода кунед. | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 4.3.6.1 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? ва такмил додани усул?ои навиштан | ||
3.7 Риояи меъҰр?ои пунктуатсия | 4.3.7.2 Қисм?ои ?умларо ?удо кунед ва аломат?ои пунктуатсия гузоред | ||
4.3.7.3 Муколамаро дуруст нишон ди?ед | |||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 4.4.2.1* Донистани намуд?ои калима?ои мураккаб (калима?ои мураккаб, ?амъ, калима?ои ихтисоршуда) | |
4.4.2.6 Бењтар намудани истифодаи ибора?о дар ?умла?о | |||
3 тоқсан | |||
5. ?икоя?о дар бораи табиат | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 4.1.2.1* Мундари?аи матнро мувофиқи унвони матн ва диаграмма, диаграмма ва ?адвали додашуда ба нақша гиред ва фикри худро исбот кунед. |
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 4.1.3.1 Тава???? ба синну сол ва шахсияти ?амс??бат, ниго? доштани фар?анги гуфтуг? ?ангоми баррасии мавз?и мушаххас ва иштирок дар муколама | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 4.1.4.1 Э?оди монолог тавассути дарҰфти калима?о ва услуби дастгир? | ||
1.5 Фикри худро оид ба маводи шунидаатон баҰн кунед | 4.1.5.1 Шар? оид ба мундари?аи аудио-видео | ||
1.6 Ба ?алби тава????и шунавандагон | 4.1.6.1 Бо истифода аз интонация, восита?ои забони ғайривербал? (?аракат?о, имову ишора?о) ва изофа?о, калима?ои Ұрирасон барои ?олиб сохтани мавз?ъ | ||
Ом?зиши ман | 2.2 Муайян кардани истифодаи во?ид?ои луғав? дар матн | 4.2.2.1 Донистани тарзи фарқ кардани таркиби устувори калима?о ва калима?ои бисҰрмаъно, фа?миши маъно ва истифодаи он?о ?ангоми с??бат | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 4.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о дар асоси мундари?аи матн | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 4.2.4.1 Мутобиқати унвон ва мундари?аи матнро такмил ди?ед, бозии асосиро созед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 4.2.5.1 * Дастрас? ба иттилоот аз сарчашма?ои гуногун (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, диаграмма), маънои калима?ои навро мувофиқи матн пайдо кунед, маълумотро ?амъбаст кунед ва ба?о ди?ед | ||
2.6 Та?лили матн?о | 4.2.6.1. Муайян кардани намуд?о, жанр?о ва услуб?ои матн?о дар мавз?и муайян (мақола?о, гузориш?о, иншо?о, тар?ума?о, Ұддошт?о ва мавъиза?о) ва инкишоф додани монанд? ва фарқият?о. | ||
Навишта?от?о? ман | 3.1 Барои намуд?ои матн матни мувофиқ созед | 4.3.1.1 Матнее нависед, ки дар он унсур?ои баҰн?, тавсиф? ва ба?сбарангез дар мавз?и додашуда мав?уд бошад. | |
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун |
4.3.4.1* Схема дар формати матн? (равшан, гузориш, эълон); | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 4.3.5.1 Хатоги?ои услубиро бо Ұрии муаллим ?аматарафа исло? кунед, кори хаттии худро мувофиқи меъҰр?ои пунктуатсия, имло ва грамматика та?рир кунед. | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 4.4.2.3* Бидонед, ки ч? тавр иваз кардани исм ва ?онишин?о | |
4.4.2.2 Донистани истифодаи илова?ои воридот? | |||
4.4.2.4 Намуд?ои ивазкуниро донед | |||
4 тоқсан | |||
7. Ба кайхон сафар кунед | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 4.1.1.1 Руйдод?ои асосиро дар асоси маводи алоқаманд та?ия кунед ва мундари?аи матнро дар асоси он?о созед. |
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 4.1.3.1 Тава???? ба синну сол ва шахсияти ?амс??бат, ниго? доштани фар?анги гуфтуг? ?ангоми баррасии мавз?и мушаххас ва иштирок дар муколама | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 4.1.4.1 Э?оди монолог тавассути дарҰфти калима?о ва услуби дастгир? | ||
1.5 Маводи шунидашуда | 4.1.5.1 Шар? оид ба мундари?аи аудио-видео | ||
Ом?зиши ман | 2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 4.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о дар асоси мундари?аи матн | |
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 4.2.4.1 Мутобиқати унвон ва мундари?аи матнро такмил ди?ед, бозии асосиро созед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 4.2.5.1 * Дастрас? ба иттилоот аз мавод (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, диаграмма), васеъ кардани маънои калима?ои нави дар матн мав?удбуда, ?амъбаст ва арзҰбии иттилоот | ||
Навишта?от?о? ман | 3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 4.3.2.1 Бо истифода аз калима?ои калид? матн (иншо, эссе, с??бат) нависед | |
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 4.3.3.1* Дар асоси маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? бо Ұрии муаллим нақша тартиб ди?ед ва бо истифода аз калима?ои дастгир? иншо нависед. | ||
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун |
4.3.4.1* Схема дар формати матн? (равшан, гузориш, эълон); | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 4.3.5.1 Бо Ұрии муаллим хато?ои услубиро ?аматарафа исло? кунед, кори хаттии худро мувофиқи меъҰр?ои пунктуатсия, имло ва грамматик? омода кунед. | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 4.3.6.1 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? ва такмил додани усул?ои навиштан | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 4.4.2.5 Ба маънои феъл мувофиқат кунед, онро бо феъл?о пайваст кунед ва дар ?умла истифода баред. | |
4.4.2.7 Истифодаи пайвандак?о (ва, бо, савай), ки калима ба калима, ?умла ба ?умларо мепайвандад | |||
4.4.2.8* Донистани тарзи ?удо кардан ва истифода бурдани калима?ои Ұрирасон дар ?умла | |||
4.4.2.9 Истифодаи замони гузашта (гузашта, оянда, ?озира) | |||
Ескерту:
1) оқыту міндеттері бір тоқсан шеңберінде сөйлеу қызметінің түрлері бойынша біріктіріледі;
2) "*" түрінде белгіленген оқыту мақсаттарынының бөлігі жүзеге асырылады.
3) "/" – белгісі оқу мақсатындағы бөліп қарастыруға болатын бөліктерді көрсетеді.
3-тарау. "Тәжік тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Тәжік тілі" оқу пәнінің мазмұны
14. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 144 сағатты;
2) 3-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 144 сағатты;
3) 4-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 144 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің Үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген Үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
15. "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша жазба жұмыстарының көлемі:
1) сөздік диктант – 2-сыныпта 5-7 сөз, 3-сыныпта 9-12 сөз, 4-сыныпта 12-15 сөз;
2) диктант – 2-сыныпта 25-30 сөз, 3-сыныпта 35-50 сөз, 4-сыныпта 55-70 сөз;
3) мазмұндама мәтінінің көлемі – 2-сыныпта 40-60 сөз, 3-сыныпта 60-80 сөз, 4-сыныпта 80-100 сөз;
4) шығарма мәтінінің көлемі – 2-сыныпта 25-35 сөз, 3-сыныпта 35-55 сөз, 4-сыныпта 55-70 сөз.
16. "Тәжік тілі" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Тил вә нутуқ: нутуқниң адәм һаятидики әһмийити вә һа?әтлиги; ағзаки вә язма нутуқ һәққидә чүшүнүк; тавуш күчи, аһаңлиғи – ағзаки нутуқниң қураллири; ағзаки нутуқта һәрикәт билән има-ишарәт; диалог; монолог;
2) Сөзләш мәдәнийити: түрлүк вәзийәтләргә бағлиқ сөһбәтдашни тиңшаш, сөзләш мәдәнийитини сақлаш; саламлишиш әһвалларға бағлиқ пайдилинидиған сөзләр; аманлишиш, өтүнүш, миннәтдарлиқ билдүрүш әһваллирини қураштуруш;
3) фонетика: тавуш вә һәрип чүшәнчиси; боғум вә униң имласи; созуқ тавушларниң қелин вә инчикә түрлири (е, и тавушлириниң өзгичилиги); я, Ұ, ю һәриплириниң имласи; үзүк тавушлар вә уларниң ?араңлиқ, ?араңсиз түрлири; п-в, қ-ғ, к-г тавушлириниң созуқ тавуштин башланған қошумчиларниң улинишидин новәтлишиши; б, д, п, т, г, к, ғ, қ тавушлириниң йезилиши; б, в, г, д һәриплириниң рус тилидин киргән сөзләрдә йезилиш имласи; л, р, м, н һәриплириниң йезилиши; ң һәрипиниң йезилиши;
4) мәтин, мәтин һәққидә чүшүнүк; ?үмлиләр жиғиндисиниң мәтиндин айримчилиғи; мәтинниң сәрләвһиси вә униңдики асасий ойни ениқлаш; мәтингә, сюжетлиқ рәсимләргә сәрләвһә бериш; сәрләвһә (мәтинниң нами), тирәк сөзләр арқилиқ мәтинниң мәзмунини мол?алаш; тиңшиған мәтин бойичә чүшәнмигән сөзләрни бәлгүләш; тиңшалған мәтин мәзмуни бойичә соалларға ?авап бериш; тиңшалған материалға өз пикрини билдүрүш; оқулған мәтин мәзмуни бойичә соаллар қураштуруш вә ?авап бериш; берилгән тирәк сөзләрни пайдилинип еғизчә һекайә түзүш;
5) мәтинниң тәркиви ( беши, оттури (асасий қисим), ахири (хуласә) һәққидә чүшүнүк; мәтиндики азат йолниң әһмийити; мәтиндики ?үмлиләрниң бағлиниши; тоғра түзүлмигән мәтинни қайтидин қуруш;
6) мәтин түрлири: баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш: ?исимлар вә һадисиләр һәққидә баянлаш, тәсвирләш; мәтинниң сәрләвһиси вә униңдики асасий ойни ениқлаш, мәтингә селиштурма тәһлил ясаш;
7) ?үмлә һәққидә чүшүнүк; ?үмлиниң мәтиндин өзгичилиги; мәтинни ?үмлиләргә бөлүш; ейтилишиға қарап ?үмлиләрниң түрлири: хәвәр ?үмлә, соал ?үмлә, үндәш ?үмлә; ?үмлә ахириға қойилидиған тиниш бәлгүлири(чекит, соал бәлгүси, үндәш бәлгүси);
8) ?үмлидики сөзләрниң бағлиниши: соал қоюш арқилиқ ?үмлә ичидики бир-бири билән бағлинишип кәлгән сөзләрни тепиш; сөзләрниң орунлишиш тәртивини диққәткә елип, сөзләрдин ?үмлә қураштуруш; соал бойичә ?үмлини толуқтуруп йезиш; үлгә, схема, рәсимләр бойичә ?үмлә түзүш; тоғра түзүлмигән ?үмлини дуруслап, қайтидин йезиш;
9) сөз вә униң мәнаси: сөз вә униң мәнаси һәққидә чүшүнүк; мәтиндики мәнадаш, зит, аһаңдаш сөзләрниң мәналирини а?ритишни билиш; берилгән мавзу, соал бойичә керәклик әхбаратни таллап елиш үчүн әхбарат мәнбәлирини пайдилинишни билиш (сөзлүк, энциклопедия);
10) сөз тәркиви: сөзниң томур вә қошумчиси һәққидә дәсләпки чүшүнүк елиш; томур вә қошумчилириниң бир-биридин пәрқи; томур вә қошумчиниң бәлгүлиниши; қошумчә түрлири: сөз ясиғучи вә сөз түрлигүчи, уларниң бәлгүлиниши; мәтинниң тәркиви ( беши, оттури (асасий қисим), ахири (хуласә) һәққидә чүшүнүк; мәтиндики азат йолниң әһмийити; мәтиндики ?үмлиләрниң бағлиниши; тоғра түзүлмигән мәтинни қайтидин қуруш;
11) сөз түркүмлири: нәрсиләрниң намини, бәлгүсини, иш-һәрикитини билдүридиған сөзләр һәққидә дәсләпки чүшүнүкни тәкрарлаш; сөз түркүми һәққидә чүшүнүк; исим сөз түркүми, униң мәнаси; хас исим вә умумий исим; хас исимниң йезилиш имласи; исимларниң бирлик вә көплүк түрлири; исимларниң көплүк қошумчилирини сөз тәркивидә тәһлил қилиш, уларни дурус қоллиниш; пеил вә униң ениқлимиси, соаллири; аддий вә мурәккәп пеиллар; сүпәт вә униң ениқлимиси, соаллири; исим вә сүпәтниң бағлиниши; түп вә ясалма сүпәтләр; сан сөз түркүми вә униң ениқлимиси, соаллири; сан сөз түркүминиң исим сөз түркүми билән бағлинишип ейтилиши; санақ вә дәри?ә санлар;
12) и?адий ишлар оқуған, тиңшиған вә аудиовизуаллиқ материалларға бағлинишлиқ соаллар билән ре?ә бойичә изаһәт йезиш; тирәк сөзләрни, рәсимләрни пайдилинип, постер қураштуруш; йәкә рәсим яки сюжетлиқ рәсимләр бойичә қисқа тәсвирләш, баянлаш мәтинлирини түзүп йезиш; үлгә бойичә аддий хәвәрләндүрүш, нусхилиқ йезиш; түзүлгән мәтиндики әвәтилгән хаталарни (орфографиялиқ, пунктуациялиқ, һәриплик) муәллимниң ярдими билән тепип түзитиш; дурус түзүлмигән мәтинни түзәп, қайтидин йезиш; язма ишларни каллиграфиялиқ тәләпләргә лайиқ йезиш;
13) жил бойичә өтүлгәнни тәкрарлаш.
17. "Тәжік тілі" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тил вә нутуқ: ағзаки вә язма нутуқниң алаһидиликлири;
2) нутуқ мәдәнийити: һәрхил вәзийәтләргә бағлиқ өз сөзини тоғра қураштуруп, тил нормилирини сақлап сөзләш; интонацияни, вербал әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт билән има-ишарәт), қаратма сөзләрни қоллинип, тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш; өзгиниң пикригә өз көз қаришини билдүрүштә тиллиқ вә этикилиқ нормиларни сақлаш;
3) мәтин: мәтин һәққидә 2-синипта өтүлгәнни қайтилаш, ярдәмчи сөзләрниң ярдими билән баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш мәтин түрлирини вә уларниң қисимлирини ениқлаш; мәтинниң сәрләвһисини вә униңдики асасий ойини ениқлаш; мәтин мәзмуни бойичә пикир билдүрүшкә йөнәлгән соаллар түзүш вә ?авап бериш; мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш; бирдәк мавзуда берилгән мәтинләр түрлирини, стилини селиштуруш;
4) тиңшалған мәтин бойичә тирәк сөзләрни бәлгүләш; очуқ вә йепиқ соалларға ?авап бериш; берилгән сәрләвһә, фото, диаграмма, рәсимләр бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш; берилгән мавзу, тирәк сөзләрни, ре?ини пайдилинип еғизчә һекайә қураштуруш;
5) қаратма сөз, униң тиниш бәлгүси; қистурма сөз вә униң тиниш бәлгүси;
6) фонетика: тавуш һәққидә 2-синипта өтүлгәнни тәкрарлаш; э, ф, в, ц, щ тавушлириниң алаһидиликлирини өзләштүрүш; бу тавушларни дурус тәләппуз қилиш вә саватлиқ йезишни үгитиш; в, ф һәриплири билән кәлгән сөзләрни саватлиқ йезишни үгиниш; ц, щ һәриплири билән кәлгән сөзләрни саватлиқ йезишни үгиниш; х, һ тавушлири, уларниң ейтилиш алаһидиликлири; х, һ тавушлириға бағлиқ сөзләрниң имласи; сөз ичидики қатар турған үзүк тавушларниң өзара аһаңдашлиғини сақлап ейтиш (шәнбә – шәмбә, нанға – наңға);
7) сөз вә униң мәнаси; сөз вә униң мәнаси һәққидә берилгән чүшүнүкни әскә чүшириш; сөз мәналири билән иш: сөз өзиниң удул мәнасидин башқа көчмә мәнада келишини вә бир сөзниң бир нәччә мәнада ишлитилишини байқаш; мәнадаш вә зит мәналиқ сөзләр; удул вә көчмә мәналиқ сөзләрниң мәнасини чүшиниш, нутуқта пайдилиниш; һәрхил әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, сөзлүк, схема, ?әдвәл,) берилгән мавзу, соал бойичә алған әхбаратларда учришидиған йеңи сөзләрниң мәналирини сөзлүкләр арқилиқ ечиш, топлаш, мәлуматлардики муһим чүшәнчилирини ениқлаш;
8) сөз тәркиви: сөз тәркиви бойичә 2-синипта өтүлгәнни тәкрарлаш, түп вә ясалма сөз; ясалма сөзләрни ясайдиған қошумчилар; томурдаш сөзләр; қошумчиларниң имласи; боғумларниң аһаңдашлиғини сақлаш (сөз ахиридики үзүк тавушларниң түрлиригә лайиқ, қелин боғумлуқ сөзгә қелин боғумлуқ, инчикә боғумлуқ сөзгә инчикә боғумлуқ қошумчиларниң улиниши), қошумчә уланғанда бәзи сөзләрниң ахиридики тавушларниң өзгириши һәққидә чүшүнүк;
9) ?үмлә: ?үмлә һәққидә 2-синипта өтүлгәнни тәкрарлаш; ?үмлә әзалири: егә билән хәвәрниң бағлиниши; егә билән хәвәрниң оттуриға қойилидиған сизиқчә; жиғиқ вә йейиқ ?үмлә; үлгә схема, соал бойичә ?үмлә қураштуруш;
10) сөз түркүмлири һәққидә берилгән билимни тәкрарлаш; исим сөз түркүми һәққидә 2-синипта өтүлгән материални әскә елиш; түп вә ясалма исимлар; исимларниң түрлиниши; исимларниң егилик қошумчилири; ясалма исимларни ясайдиған қошумчилар; исимларниң түрлиниши; униң бирлик вә көплүк түрлири; егилик қошумчилириниң имласи; пеиллар һәққидә берилгән билимни әскә чүшириш; түп вә ясалма пеиллар; болушлуқ вә болушсиз пеиллар;
11) и?адий иш: ре?ә яки схема асасида тирәк сөзләрни пайдилинип баянлаш, тәсвирләш вә ярдәмчи сөзләрни пайдилинип муһакимә мәтинлирини түзүп йезиш; оқуған, тиңшиған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә ре?ә түзүп, изаһәт йезиш; схема, график, ?әдвәл, фоторәсимләрни пайдилинип мәтин (хәт, тәклипнамә, нусхилиқ, презентация) қураштуруп йезиш; өзиниң иш-һәрикити баянланған күндүлүк, тәр?имә һал йезиш; әвәтилгән хаталарни (пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ, стилистикилиқ) тепип, орфографиялиқ сөзлүк арқилиқ түзитиш;
12) жил бойи өткәнни тәкрарлаш.
18. "Тәжік тілі" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Тил вә нутуқ: ағзаки вә язма нутуқ һәққидә билимини кәңәйтиш; ре?ә вә тирәк сөзләрни пайдилинип монолог түзүш;
2) Нутуқ мәдәнийити: нутуқ мәхсити вә орниға мувапиқ бәлгүлүк бир мавзу әтрапида диолог түзүш; сөһбәтдашниң йеши, һиссияти, кәйпиятини диққәткә елиш; интонацияни, вербаллиқ әмәс тиллиқ қуралларни (һәрикәт, има-ишарәт) қистурма сөз, ярдәмчи сөзләрни пайдилинип мавзуға тиңшиғучиниң диққитини ?әлип қилиш;
3) фонетика: боғумларниң аһаңдашлиғи һәққидә уқум қелиплаштуруш: созуқ тавушларниң сөз ичидә қелин-инчикә болушиға қарап аһаңдашлиғи билән ейтилиши вә йезилиши; сөзгә қошумчиларниң улинишида тавушларниң аһаңдашлиқ хусусийитини пайдилиниш: томурниң ахирқи тавуши ?араңлиқ болса, униңға ?араңлиқ үзүк тавуштин башланған, ?араңсиз үзүк тавуш билән аяқлашқан болса, ?араңсиз үзүк тавуштин башланған қошумчә таллап елиш; қошумчиларниң улинишидин томур сөзниң ахиридики һәрипниң өзришини билиш;
4) мәтин: мәтин түрлири (баянлаш, тәсвирләш, муһакимә қилиш) тоғрилиқ берилгән уқумни кәңәйтиш, мәтин тәркивини тәһлил қилиш; мәтин сәрләвһиси вә мәзмуниниң өз ара мувапиқлиғини ениқлаш; униң асасий ойини муһакимә қилиш; мәтин мәзмуни бойичә йешимини тепишқа қаритилған соаллар қураштуруш вә ?авап бериш; мәтинләргә селиштурма тәһлил ясаш: охшаш мавзуда берилгән мәтинләрниң жанрлирини селиштуруш;
5) тиңшалған материал бойичә асасий чүшәнчилирини таллап елиш вә улар асасида мәзмунини ейтип бериш; берилгән мәтин сәрләвһиси, диаграмма, схема ?әдвәл бойичә мәтинниң мәзмунини мол?алаш вә униң асасий ойини дәлилләш; аудио-видеоязма мәзмунини баһалаш;
6) сөз бирикмилири, ?үмлә: ?үмлә бойичә өтүлгәнни тәкрарлаш; ?үмлидики сөз бирикмилирини тепиш; ?үмлиниң бирхил әзалири вә уларниң тиниш бәлгүси; аддий вә мурәккәп ?үмлә; ?үмлини схема бойичә түзүш; қошма ?үмлиниң тиниш бәлгүси; диологта қоллинидиған тиниш бәлгүлири;
7) диологта пайдилинилидиған тиниш бәлгүлири;
8) мурәккәп сөзләр һәққидә чүшүнүк: мурәккәп сөзләр һәққидә дәсләпки чүшүнүк: бириккән сөзләр; бириккән сөзләрниң ясилиши вә көп учришидиған түрлири; қош сөзләр вә уларниң ясилиши; қош сөзләрниң мәнаси вә имласи; қисқарған сөзләр; қисқарған сөзләрниң ясилиши вә имласи; бириккип кетиш, ?үплиниш, тәкрар ейтилиш арқилиқ мурәккәп сөзләрни ясаш;
9) сөз вә униң мәнаси: турақлиқ сөз бирикмилири һәққидә чүшүнүк бериш; мәтиндә турақлиқ сөз бирикмилири билән көп мәналиқ сөзләрни а?ритишни билиш, мәнасини чүшиниш, нутуқта пайдилиниш; түрлүк әхбарат мәнбәлиридин (мәтин, сөзлүк, схема, ?әдвәл, диаграмма) берилгән мавзу бойичә керәклик мәлуматни тепиш, йеңи сөзләрниң мәнасини мәтин мәзмуни бойичә ениқлап, әхбаратни хуласиләш, баһалаш;
10) сөз түркүмлири: исим һәққидә өтүлгәнни тәкрарлаш, исимниң түрлиниши: келиш қошумчилири билән түрләш; келиш қошумчилириниң имласи; егилик қошумчилири билән түрлиниши; көплүк қошумчилириниң түрлиниши; исим түрлири; исимларниң бирлик вә көплүк түрлири; пеил һәққидә өтүлгәнни тәкрарлаш; пеилларниң түрлиниши; пеил заманлири: һазирқи, өткән, келидиған заман; бирлик вә көплүк түрлириниң үлгилири; сүпәт сөз түркүми; қарши мәналиқ сүпәт сөзлири; сан сөз түркүми; санақ вә дәри?ә санлар, уларниң имласи; алмаш, алмаш һәққидә умумий чүшүнүк, уларниң хизмити; алмашларниң түрлиниши; рәвиш һәққидә чүшүнүк; келишләр һәққидә чүшүнүк, уларниң хизмити; ярдәмчи сөзләр вә уларниң имласи; уланмилар һәққидә чүшүнүк; уларниң хизмити вә имласи;
11) и?адий ишлар: оқулған, тиңшалған вә аудиовизуаллиқ материаллар бойичә ре?ә түзүп, изаһәт вә тирәк сөзләрни пайдилинип эссе йезиш; берилгән мавзу бойичә баянлаш, тәсвирләш вә муһакимә элементлири бар мәтин түзүп йезиш; түрлүк стильда мәтин йезиш; тамгезити, мақалә, йеңилиқ, елан йезиш; мү?әзнамә йезиш; әвәтилгән хаталарни (пунктуациялиқ, орфографиялиқ, грамматикилиқ, стилистикилиқ) ениқлап, орфографиялиқ сөзлүк арқилиқ түзитиш;
12) жил бойи өткәнни тәкрарлаш.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі (төмендетілген оқу жүктемесімен)
19. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.4 кодында: "1" – сынып, "2.1" – бөлім және бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
20. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) тыңдалым:
Неізгі дағдылар | Оқу мақсаты | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
1.1 Фа?мидани мундари?аи маводи шунав? | 2.1.1.1 Калима?ои гумшудаи маводи марбутро муайян кунед ва дар асоси мундари?аи матн ба савол?о ?авоб ди?ед. | 3.1.1.1 Вожа?ои калидиро дар асоси маводи алоқаманд муайян кунед ва ба савол?ои кушод ва п?шида ?авоб ди?ед | 4.1.1.1 Воқеа?ои асосиро аз р?и маводи мувофиқ та?ия кунед ва дар асоси он?о мазмуни матнро нақл кунед |
1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 2.1.2.1 Мундари?аи матнро дар асоси унвони матн ва калима?ои калид? ба нақша гиред. |
3.1.2.1 Сарлав?аи матн ва тасвир?о, акс?о, | 4.1.2.1 Мундари?аи матнро мувофиқи унвони матн ва диаграмма, диаграмма ва ?адвали додашуда ба нақша гирифта, фикри худро исбот кунед. |
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 2.1.3.1 Иштирок дар муколама тавассути ниго? доштани фар?анги с??бат дар асоси ?олат?ои дар ?аҰти ?арр?за дучоршуда | 3.1.3.1 Сухани худро мувофиқи ?олат?ои гуногун танзим кунед (дар ?ои ?амъият?), фар?анги гуфтуг?ро ниго? доред ва дар муколама иштирок кунед | 4.1.3.1 Тава???? ба синну сол ва шахсияти ?амс??бат, ниго? доштани фар?анги гуфтуг? ?ангоми баррасии мавз?и мушаххас ва иштирок дар муколама |
1.4 Дар мавз?и додашуда с??бат созед | 2.1.4.1 Калима?ои калидиро Ұбед ва дар мавз?и додашуда с??бат созед | 3.1.4.1 Калима?о ва намуна?ои калид? пайдо кунед ва дар мавз?и додашуда с??бат созед. |
|
1.5 Маводи шунидашуда |
2.1.5.1 Намоиши мундари?аи аудио-видео | 3.1.5.1 Из?ори андешаи худ "роз? Ұ норозиг?" бо андешаи шахси дигар, ки дар мундари?аи аудио-видео баҰн шудааст | 4.1.5.1 Шар? оид ба мундари?аи аудио-видео |
1.6 | 2.1.6.1 Истифодаи восита?ои интонатсия ва ғайривербалии забон (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава???? ба мавз?ъ (Шумо ч? фикр доред? Шумо ч? пешни?од мекунед?) | 3.1.6.1 Истифодаи интонатсия, восита?ои забонии ғайривербал? (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава????и шунавандагон ба мавз?ъ | 4.1.6.1 Бо истифода аз интонация, воситахои гайривербалии забон (харакат, имову ишора) ва пасванду зарфхо шавку хаваси шунавандагонро ба мавзуъ гардонед. |
1.7 Овоз?о ва калима?оро мувофиқи меъҰр?ои имло танзим кунед |
2.1.7.1 Ниго? доштани ?амо?ангии ?амсадо?о дар дохили калима |
3.1.7.1 Ниго? доштани ?амо?ангии ?амсадо?о дар калима | 4.1.7.1 Ниго? доштани ?амо?ангии калима?о дар дохили калима ва муносибати байни калима ва калима. |
2) Оқылым | |||
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
2.1 Васеъ кардани унсур?ои сохтор бо намуд?ои матн | 2.2.1.1 Пурсиш? (Ч? кард? Ч?? Немис??) Коркарди намуд?ои матн (тасвир?, тавсиф?, ба?снок) ва қисм?о (қисм, бадан, хулоса) | 3.2.1.1 Калима?ои Ұрирасон, калима?ои Ұриди?анда барои такмил додани намуд?ои матни мантиқ? (назе?, тавсиф, мубо?иса) ва қисм?ои он |
|
2.2 Муайян кардани истифодаи во?ид?ои луғав? дар матн | 2.2.2.1 Маф?уми синоним?о, синоним?о ва антоним?оро (бо истифода аз луғат) фарқ ва дарк кунед ва он?оро дар ?араҰни с??бат истифода баред. |
| 4.2.2.1 Донистани тарзи фарқ кардани таркиб?ои устувори калима?о ва калима?ои бисҰрмаъно, кушодани маъно ва истифодаи он?о ?ангоми с??бат |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 2.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба бе?тар кардани мундари?аи матн нигаронида шудаанд | 3.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба баҰни андеша?о дар бораи мундари?аи матн нигаронида шудаанд | 4.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о дар асоси мундари?аи матн |
2.4 Форматкунии матн ва бозии асосиро такмил ди?ед |
| 3.2.4.1 Бо Ұрии муаллим сарлав?аи матн ва идеяи асосиро такмил ди?ед | 4.2.4.1 Мутобиқати мавз?ъ ва мундари?аи матнро такмил ди?ед, бозии асосиро созед |
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 2.2.5.1 Ом?зиши тарзи дарҰфти маълумот аз сарчашма?ои гуногун (лугат, луғат, энсиклопедия) ва та?лил ва ?амъоварии маълумот оид ба мавз?ъ ва саволи додашуда | 3.2.5.1 Мувофиқи мавз?и додашуда манбаъ?ои гуногуни иттилоот? (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, харита) барои ?алли маънои калима?ои нави дар иттилоот пайдошуда тавассути луғат?о, ?амъовар? ва такмил додани ?анба?ои му?ими иттилоот истифода мешаванд. | 4.2.5.1 Дастрас? ба иттилоот аз сарчашма?ои гуногун (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, харита, диаграмма), фа?мидани маънои калима?ои нави дар матн пайдошуда, ?амъбаст ва арзҰбии иттилоот |
2.6 Та?лили матн?о | 2.2.6.1 Бо Ұрии муаллим шабо?ат ва нотакрор? (жанр, навъи матн)-и матн?ои дар мавз?ъ?ои якхела навишташударо пайдо кунед. |
3.2.6.1 бо Ұрии муаллим намуд ва услуби матн?ои дар мавз?ъ?ои шабе? додашуда (матни баде?, матни илм?), | 4.2.6.1 Намуд?о, жанр?о ва услуб?ои матнро дар мавз?и мушаххас муайян кунед (мақола?о, гузориш?о, иншо?о, тар?ума?о, Ұддошт?о ва мавъиза?о) ва та?ияи монанд? ва фарқият?о. |
3) Жазылым | |||
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
3.1 Барои намуд?ои матн матни мувофиқ созед | 2.3.1.1 Бо Ұрии муаллим бо истифода аз расм?ои шахс? ва нақш?ои сюжет? тавсифи мухтасар ва матни ?икояро созед. | 3.3.1.1 Наќшаро Ұбед, бо истифода аз калимањои дастгирикунанда тасвир кунед, матнро тањлил кунед ва онро тавсиф кунед ва бо истифода аз калимањои дастгирї матни бањсї нависед. | 4.3.1.1 Матнее нависед, ки дар он унсур?ои баҰн?, тавсиф? ва ба?сбарангез дар мавз?и додашуда мав?уд бошад. |
3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 2.3.2.1 Матни паҰми фармоиш? | 3.3.2.1 Р?знома, хулоса ва муошират дар бораи кори худ | 4.3.2.1 Бо истифода аз калима?ои калид? матн (иншо, иншо, ?икоя) нависед. |
3.3 Хондан, муқоиса ва навиштани кори хатт? дар маводи аудиовизуал? | 2.3.3.1 Бо Ұрии муаллим дар асоси маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? нақша тартиб ди?ед, калима?ои дастгириро истифода баред ва шар? ди?ед | 3.3.3.1 Бо Ұрии муаллим оид ба маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? нақша тартиб ди?ед ва шар? ди?ед | 4.3.3.1 Бо Ұрии муаллим дар асоси маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? нақша тартиб дода, бо истифода аз калима?ои дастгирикунанда иншо нависед. |
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун | 2.3.4.1 Бо Ұрии муаллим бо истифода аз калима?ои асос?, ?умла?о ва расм?о плакат, табрикнома ва модели ма?сулот созед. |
3.3.4.1 Бо Ұрии муаллим диаграмма?о, график?о, ?адвал?о, |
4.3.4.1 Схема дар таркиби матн (хабар, гузориш, эълон); |
3.5 сан?идан ва исло? кардани хатоги?о | 2.3.5.1 Исло?и хатоги?ои пунктуатсия ва имло бо Ұрии муаллим ва пурра кардани ?умла?о | 3.3.5.1 Исло?и хатоги?ои пунктуатсия, имло, грамматик? ва услуб? бо Ұрии муаллим | 4.3.5.1 Хатоги?ои услубиро бо Ұрии муаллим ?аматарафа исло? кунед ва кори хаттии худро мувофиқи меъҰр?ои пунктуатсия, имло ва грамматика омода кунед. |
3 6 | 2.3.6.1 Донистани тарзи мувофиқ кардани ?арф?ои калон ва хурд, ниго? доштани дукарата ва андозаи он?о, тоза ва озода навиштан | 3.3.6.1 Дар дафтари калон андозаи дукарата ва хурди ?арф?ои хурдро дар ?арф?ои калон ва хурд ниго? доред, бидуни шикастан ва чоп кардан нависед ва навиштанро тезтар кунед. | 4.3.6.1 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? ва такмил додани усул?ои навиштан |
3.7 | 2.3.7.1 Барои навъ?ои ?умла аломат?ои пунктуатсияи мувофиқро (нуқта, савол, ?амсадо) истифода баред | 3.3.7.1 Дуруст гузоштани аломат?ои пунктуатсия ва аломат?ои пунктуатсия | 4.3.7.1 Нишона?ои пунктуатсияи ?умла?ои мураккаб |
3.3.7.2 Бо Ұрии муаллим нишонаеро, ки муаллим болои миз гузоштааст, муайян кунед ва гузоред. | 4.3.7.2 Қисм?ои ?умларо ?удо кунед ва аломат?ои пунктуатсия гузоред | ||
4.3.7.3 Ба муколама аломати пунктуатсия гузоред | |||
4) Тілдік нормаларды қолдану | |||
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2 -сынып | 3 -сынып | 4 -сынып | |
4.1 Ниго? доштани меъҰр?ои имло? ва имлои калима?о | 2.4.1.1 Аз имлои я, ю Ұ й худдор? кунед | 3.4.1.1 Калима?оро бо ?арф?ои e, c ва ф нависед | 4.4.1.1 Диққат додан ба ?амо?ангии овоз?о ?ангоми илова кардани калима?о |
2.4.1.2 Имлои ?арф?ои д, в, г, д ва т-ро дар хотир ниго? доред | 3.4.1.2 Дар вожаи реша ивазшавии феъли -а, -а-ро ба суффикси пасванди ибтидо? ниго? доред. |
4.4.1.2 ба калима | |
2.4.1.3 Навиштани навъ?ои садонок?о (фаъол, ғайриасл) ва имлои садонок?ои п-б, к-г, к-г. | 3.4.1.3 Донистани имлои калима?ои дорои ?арф?ои c ва ? | 4.4.1.3 Калима?оеро, ки дар талаффуз ва навиштан тафовут доранд, хонед ва нависед | |
2.4.1.4 Ниго? доштани имлои овоз?ои к?то?и л, р, м, н, | 3.4.1.4 Дуруст навиштани калима?о бо ?арф?ои х ва ? | ||
4.2 | 2.4.2.1 бо Ұрии муаллим, донистани тарзи фарқ кардани реша ва замима?о | 3.4.2.1 Э?оди калима?ои сунъ? бо илова кардани Ұрирасон ба калимаи реша, фарқ кардани маънои калима?ои ба ?ам алоқаманд | 4.4.2.1 Донистани намуд?ои калима?ои мураккаб (калима?ои мураккаб, ?амъ, калима?ои ихтисоршуда) |
2.4.2.2 Миқдор | 3.4.2.2 Донистани истифодаи илова?ои растан? | 4.4.2.2 Истифодаи илова?ои воридшударо донед | |
2.4.2.3 Фарқияти гур???ои калима?о (исм, сифат, замони гузашта, шумора) | 3.4.2.3 Гур???ои калима?ои ?умларо муайян кунед (исм, ?исса, шумора, сифат) | 4.4.2.3 Донистани пасванди исм ва пасванд | |
2.4.2.4 Шакл?ои хос ва маъмулии исм?оро ом?зед ва имлои исм?ои хосро донед | 3.4.2.4 Та?ияи исм?о/сифат?о/зарф?ои асл? ва сунъ? | 4.4.2.4 Намуд?ои ивазкуниро донед | |
2.4.2.5 Та?ияи исм?о/рақам?о/сифат?о/?амъ?ои асл? ва сунъ? | 3.4.2.5 Донистани феъл?ои бо ва бе | 4.4.2.5 Ба маънои феъл мувофиқат кунед, онро бо пешванд?о пайваст кунед ва дар ?умла истифода баред. | |
2.4.2.6 Калима?оеро, ки дар ?умла бо ?ам алоқаманданд, мувофиқат кунед | 3.4.2.6 Донистани хусусияти адад?о ва дара?а?о | 4.4.2.6 Бе?тар намудани истифодаи иборањо дар ?умла?о | |
3.4.2.7 Донистани охири сарлав?а (?а ва не) | 4.4.2.7 Истифодаи пайвандак?о (ва, бо, савай), ки калима ба калима, ?умла ба ?умларо мепайвандад | ||
3.4.2.8 Донистани тарзи пайваст кардани ?умла?ои к?то? ва дароз бо Ұрии муаллим | 4.4.2.8 Донистани тарзи ?удо кардан ва истифода бурдани калима?ои Ұриди?анда дар ?умла | ||
4.4.2.9 Истифодаи замони гузашта (гузашта, оянда, ?озира) | |||
21. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
22. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (төмендетілген оқу жүктемесімен) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту тәжік тілінде) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (төмендетілген оқу жүктемесімен) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту тәжік тілінде)
2 -сынып:
Ортақ тақырыптар | Бөлім (Сөйлеу түрлері) | Бөлімше (дағды) | Оқу мақсатты |
1 -тоқсан | |||
1) Дар бораи ман | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 2.1.1.1 Калима?ои гумшудаи маводи марбутро муайян кунед ва ба савол?о оид ба мундари?аи матн ?авоб ди?ед. |
1.3 Фар?анги муошират дар ?олат?ои гуногун | 2.1.3.1 Иштирок дар муколама тавассути ниго? доштани фар?анги с??бат дар асоси ?олат?ои дар ?аҰти ?арр?за дучоршуда | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 2.1.4.1 Дар асоси мавз?и додашуда бо истифода аз калима?ои калид? ?икоя э?од кунед. | ||
1.6 | 2.1.6.1 Истифодаи восита?ои интонатсия ва ғайривербалии забон (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава???? ба мавз?ъ (Шумо ч? фикр доред? Шумо ч? пешни?од мекунед?) | ||
1.7 Овоз?о ва калима?оро мувофиқи меъҰр?ои имло танзим кунед |
2.1.7.1 Ниго? доштани ?амо?ангии ?амсадо?о дар дохили калима | ||
Ом?зиши ман | 2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 2.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба бе?тар кардани мундари?аи матн нигаронида шудаанд | |
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 2.2.4.1 Бо Ұрии муаллим сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 2.2.5.1 Ом?зиши тарзи дарҰфти маълумот аз манбаъ?о (лугат?о, энсиклопедия?о) ва та?лил ва ?амъоварии маълумот оид ба мавз?ъ ва саволи додашуда | ||
3.3 Навиштани кори хатт? дар асоси хондан, аналогия?о ва маводи аудиовизуал? | 2.3.3.1 * Бо Ұрии муаллим дар асоси маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? нақша тартиб ди?ед, калима?ои дастгирикунандаро пайдо кунед ва шар? ди?ед. | ||
2.3.4.1 Бо Ұрии муаллим аз калима?ои калид?, ?умла?о ва расм?о нусхабардории плакат, табрикнома Ұ ма?сулотро истифода баред. | |||
| 2.3.5.1 Исло?и хатоги?ои пунктуатсия ва имло бо Ұрии муаллим ва пурра кардани ?умла?о | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 2.3.6.1 Донистани тарзи мувофиқ кардани ?арф?ои калон ва хурд, ниго? доштани дукарата ва андозаи он?о, тоза ва озода навиштан | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед |
| 2.4.1.1* Имлои я, ю Ұ ?ардуро ниго? доред | |
2.4.1.2 * Имлои б, в, г, д, т -ро захира кунед | |||
2.4.1.3 Навиштани навъ?ои садонок?о (фаъол, ғайриасл) ва имлои садонок?ои п-б, қ-ғ, к-г. | |||
2.4.1.4* Ниго? доштани имлои овоз?ои к?то?и л, р, м, н, | |||
2 -тоқсан | |||
3. Вазифаи ман | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 2.1.2.1 Мундари?аи матнро дар асоси унвони матн ва калима?ои калид? ба нақша гиред. |
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 2.1.3.1 Иштирок дар муколама тавассути ниго? доштани фар?анги с??бат дар асоси ?олат?ои дар ?аҰти ?арр?за дучоршуда | ||
1.5 Маводи шунидашуда |
2.1.5.1 Намоиши мундари?аи аудио-видео | ||
Ом?зиши ман | 2.1 Васеъ кардани унсур?ои сохтор бо намуд?оиматн | 2.2.1.1* Пурсиш? (Ч? кард? Ч?? Немис??) Коркарди намуд?ои матн (тасвир?, тавсиф?, ба?снок) ва қисм?о (қисм, бадан, хулоса) | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 2.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба бе?тар кардани мундари?аи матн нигаронида шудаанд | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 2.2.4.1 Бо Ұрии муаллим сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 2.2.5.1 Ом?зиши тарзи дарҰфти маълумот аз манбаъ?о (лугат, луғат, энсиклопедия) ва та?лил ва ?амъоварии маълумот оид ба мавз?ъ ва саволи додашуда | ||
2.6 Та?лили муқоисавии матн?о | 2.2.6.1 Муайян кардани монанд? ва фарқият?ои (жанр, навъи матн) матн?ои дар як мавз?ъ навишташуда бо Ұрии муаллим | ||
Навишта?оти ман | 3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 2.3.1.1 Бо Ұрии муаллим бо истифода аз расм?ои шахс? ва нақш?ои сюжет? тавсифи мухтасар ва матни ?икояро созед. | |
2.3.3.1 Бо Ұрии муаллим дар асоси маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? нақша тартиб ди?ед, калима?ои дастгириро истифода баред ва шар? ди?ед. | |||
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун | 2.3.4.1 Бо Ұрии муаллим калима?о, ?умла?о, расм?ои дастгир?ро пайдо кунед ва плакат, ого?инома (нусхаи ма?сулот, ого?ии бехатар?) созед. | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 2.3.6.1 Донистани тарзи мувофиқ кардани ?арф?ои калон ва хурд, ниго? доштани дукарата ва андозаи он?о, тоза ва озода навиштан | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 2.3.6.1 Донистани ч? гуна пайваст кардани ?арф?ои калон ва хурд ва мувофиқ кардани он?о ва тоза ва озода навиштани он?о. | ||
3.7 Риояи меъҰр?ои пунктуатсия | 2.3.7.1 Барои навъ?ои ?умла аломат?ои пунктуатсияи мувофиқро (нуқта, савол, ?амсадо) истифода баред | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 2.4.2.6 Калима?оеро, ки дар ?умла бо ?ам алоқаманданд, мувофиқат кунед | |
3 тоқсан | |||
5. Ба ?исми худ ғамхор? кунед ва р??и худро ниго?убин кунед. | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 2.1.1.1 Калима?ои гумшудаи маводи марбутро муайян кунед ва ба савол?о оид ба мундари?аи матн ?авоб ди?ед. |
1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 2.1.2.1 Мундари?аи матнро дар асоси унвони матн ва калима?ои калид? ба нақша гиред. | ||
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 2.1.3.1 Иштирок дар муколама тавассути ниго? доштани фар?анги с??бат дар асоси ?олат?ои дар ?аҰти ?арр?за дучоршуда | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 2.1.4.1 Дар асоси мавз?и додашуда бо истифода аз калима?ои калид? ?икоя э?од кунед. | ||
1.5 Маводи шунидашуда |
2.1.5.1 Намоиши мундари?аи аудио-видео | ||
| 2.1.6.1 Истифодаи восита?ои интонатсия ва ғайривербалии забон (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава???? ба мавз?ъ (Шумо ч? фикр доред? Шумо ч? пешни?од мекунед?) | ||
Ом?зиши ман | 2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 2.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба бе?тар кардани мундари?аи матн нигаронида шудаанд | |
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 2.2.4.1 Бо Ұрии муаллим сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | ||
2.2 Муайян кардани истифодаи во?ид?ои луғав? дар матн | 2.2.2.1 Маф?уми синоним?о, синоним?о ва антоним?оро (бо истифода аз луғат) фарқ ва дарк кунед ва он?оро дар ?араҰни с??бат истифода баред. | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 2.2.5.1 Ом?зиши тарзи дарҰфти маълумот аз манбаъ?о (лугат?о, энсиклопедия?о) ва та?лил ва ?амъоварии маълумот оид ба мавз?ъ ва саволи додашуда | ||
2.6 Та?лили муқоисавии матн?о | 2.2.6.1 Бо Ұрии муаллим монанд? ва фарқият?ои (жанр, навъи матн) матн?ои дар як мавз?ъ навишташударо муайян кунед. | ||
Навишта?оти ман | 3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 2.3.2.1 Матни паҰми фармоиш? | |
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 2.3.3.1* Тартиб додани нақша ва шар? додани маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? бо Ұрии муаллим | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 2.3.5.1 Исло?и хатоги?ои пунктуатсия ва имло бо Ұрии муаллим ва пурра кардани ?умла?о | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 2.3.6.1 Донистани тарзи мувофиқ кардани ?арф?ои калон ва хурд, ниго? доштани дукарата ва андозаи он?о, тоза ва озода навиштан | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 2.4.2.1 бо Ұрии муаллим, донистани тарзи фарқ кардани реша ва замима?о | |
2.4.2.2 Истифодаи дурусти шумораи ?амъ | |||
2.4.2.3 Фарқияти гур???ои калима?о (исм, сифат, замони гузашта, шумора) | |||
2.4.2.4 Шакл?ои хос ва маъмулии исм?оро ом?зед ва имлои исм?ои хосро донед | |||
2.4.2.5* Та?ияи исм?о/рақам?о/сифат?о/?амъи асл? ва сунъ? | |||
4 тоқсан | |||
7. Му?ити ?амсоя | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 2.1.2.1 Мундари?аи матнро дар асоси унвони матн ва калима?ои калид? ба нақша гиред. |
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 2.1.3.1 Иштирок дар муколама тавассути ниго? доштани фар?анги с??бат дар асоси ?олат?ои дар ?аҰти ?арр?за дучоршуда | ||
1.4 ?икоя дар мавз?и додашуда | 2.1.4.1 Дар асоси мавз?и додашуда бо истифода аз калима?ои калид? ?икоя э?од кунед. | ||
1.5 Маводи шунидашуда |
2.1.5.1 Намоиши мундари?аи аудио-видео | ||
Ом?зиши ман | 2.1 Васеъ кардани унсур?ои сохтор бо намуд?ои матн | 2.2.1.1 Пурсиш? (Ч? кард? Ч?? Немис??) Коркарди намуд?ои матн (тасвир?, тавсиф?, ба?снок) ва қисм?о (қисм, бадан, хулоса) | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 2.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба бе?тар кардани мундари?аи матн нигаронида шудаанд | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 2.2.4.1 Бо Ұрии муаллим сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 2.2.5.1 Ом?зиши тарзи дарҰфти маълумот аз манбаъ?о (лугат?о, энсиклопедия?о) ва та?лил ва ?амъоварии маълумот оид ба мавз?ъ ва саволи додашуда | ||
Навишта?оти ман | 3.1 Барои намуд?ои матн матни мувофиқ созед | 2.3.1.1 Бо Ұрии муаллим ба воситаи расм?ои шахс? ва нақш?ои сюжет? тавсифи к?то? ва матн?ои нақл? э?од кунед. | |
3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 2.3.2.1 Матни паҰми фармоиш? | ||
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 2.3.3.1* Тартиб додани нақша ва шар? додани маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? бо Ұрии муаллим | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 2.3.5.1 Исло?и хатоги?ои пунктуатсия ва имло бо Ұрии муаллим ва пурра кардани ?умла?о | ||
3.6 | 2.3.6.1 Донистани тарзи мувофиқ кардани ?арф?ои калон ва хурд, ниго? доштани дукарата ва андозаи он?о, тоза ва озода навиштан | ||
| 4.1 Ниго? доштани меъҰр?ои имло? ва имлои калима?о | 2.4.1.4 Ниго? доштани имлои овоз?ои к?то?и л, р, м, н, | |
4.2 Риояи коидахои грамматикй | 2.4.2.1 бо Ұрии муаллим, донистани тарзи фарқ кардани реша ва замима | ||
2.4.2.5* Та?ияи исм?о/рақам?о/сифат?о/?амъи асл? ва сунъ? | |||
2) 3 сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлім (Сөйлеу түрлері) | Бөлімше (дағды) | Оқу мақсатты |
1 тоқсан | |||
1. Табиат | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 3.1.1.1 Вожа?ои калидиро дар асоси маводи алоқаманд муайян кунед ва ба савол?ои кушод ва п?шида ?авоб ди?ед |
1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 3.1.2.1* Мундари?аи матнро мувофиқи унвони матн ва расм?о, сурат?о ва диаграмма?ои пешни?одшуда мутобиқ кунед. | ||
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 3.1.3.1 Сухани худро мувофиқи ?олат?ои гуногун танзим кунед (дар ?ои ?амъият?), фар?анги гуфтуг?ро ниго? доред ва дар муколама иштирок кунед | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 3.1.4.1 Дар асоси мавз?и додашуда бо дарҰфти калима?о ва намуна?ои асос? ?икоя э?од кунед. | ||
1.6 | 3.1.6.1 Истифодаи интонатсия, восита?ои забонии ғайривербал? (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава????и шунавандагон ба мавз?з | ||
Ом?зиши ман | 2.1 Васеъ кардани унсур?ои сохтор бо намуд?ои матн | 3.2.1.1 Калима?ои Ұрирасон, калима?ои Ұрирасон барои такмил додани навъ?ои матни мантиқ? (нақл, тавсиф, далел) ва қисм?ои он | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 3.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба баҰни андеша?о дар бораи мундари?аи матн нигаронида шудаанд | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 3.2.4.1 Бо Ұрии муаллим унвони матни худ ва бозии асосиро та?ия кунед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 3.2.5.1* Мутобиқи мавз?и додашуда манбаъ?ои гуногуни иттилоот? (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, харита) барои ?алли маънои калима?ои нави дар иттилоот пайдошуда тавассути луғат?о, ?амъовар? ва та?ияи ?анба?ои му?ими иттилоот истифода мешаванд. . | ||
Навишта?оти ман | 3. 1 Барои навъи матн матни мувофиқ созед | 3.3.1.1 Нақшаро Ұбед, онро бо калима?ои дастгирикунанда тавсиф кунед, матнро бо ?аракати он тасвир кунед ва матнеро нависед, ки бо калима?ои дастгирикунанда ба?с мекунад | |
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 3.3.3.1* Наќша тартиб дода, бо Ұрии муаллим оид ба маводи хондашуда, муќоисашуда ва аудиовизуалї шарњ медињад. | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 3.3.5.1 Исло?и хато?ои пунктуатсия, имло, грамматик? ва услуб? бо Ұрии муаллим | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 3.3.6.1 Дар дафтари калон андозаи дукарата ва хурди ?арф?ои хурдро дар ?арф?ои калон ва хурд ниго? доред, бидуни шикастан ва чоп кардан нависед ва навиштанро тезтар кунед. | ||
3.7 Риояи меъҰр?ои пунктуатсия | 3.3.7.1* тафовут ва исло?и аломат?ои пунктуатсия ва аломат?ои пунктуатсия | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.1 Ниго? доштани меъҰр?ои имло? ва имлои калима?о | 3.4.1.1 Калима?оро бо ?арф?ои e, c ва ф нависед | |
3.4.1.3 Донистани имлои калима?ои дорои ?арф?ои c ва ? | |||
3.4.1.4 Дуруст навиштани калима?о бо ?арф?ои х ва ? | |||
2-тоқсан | |||
3. Вақт | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 3.1.2.1 Мундари?аи матнро мувофиқи унвони матн ва расм?о, акс?о ва диаграмма?ои додашуда мутобиқ кунед. |
13. Ниго? доштани фар?анги с??бат дар ?олат?ои гуногун | 3.1.3.1 Дар ?олат?ои гуногун (дар ?ой?ои ?амъият?) суханронии худро танзим кунед, фар?анги гуфтуг?ро ниго? доред ва дар муколама иштирок кунед | ||
1.5 Маводи шунидашуда | 3.1.5.1 Из?ори ризоият, норозиг? ва ақидаи дигаре, ки дар мундари?аи аудио-видео баҰн шудааст | ||
1.6 Ба ?алби тава????и шунавандагон | 3.1.6.1 Истифодаи интонатсия, восита?ои забонии ғайривербал? (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава????и шунавандагон ба мавз?ъ | ||
1.7 Овоз?о ва калима?оро мувофиқи меъҰр?ои имло танзим кунед | 3.1.7.1 Ниго? доштани ?амо?ангии мутақобилаи садо?ои к?то? дар як калима (шанбе - шанбе) | ||
Ом?зиши ман | 2.2 Муайян кардани истифодаи во?ид?ои луғав? дар матн | 3.2.2.1 Донистани тарзи фарқ кардани маънои калима?ои фразеолог? ва фразеолог? ва ?ангоми с??бат истифода бурдани он?о. | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 3.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба баҰни андеша?о дар бораи мундари?аи матн нигаронида шудаанд | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 3.2.4.1 Бо Ұрии муаллим унвони матни худ ва бозии асосиро та?ия кунед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 3.2.5.1* Мувофиқи мавз?и додашуда унсур?ои гуногуни иттилоот? (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, харита) барои ?алли маънои калима?ои нави дар иттилоот пайдошуда тавассути луғат?о, ?амъовар?, такмил додани ?анба?ои му?ими иттилоот истифода мешаванд. | ||
2.6 Та?лили матн?о |
3.2.6.1 бо Ұрии муаллим намуд ва услуби матн?ои дар мавз?ъ?ои шабе? додашуда (матни баде?, матни илм?), | ||
Навишта?оти ман | 3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 3.3.2.1 Р?знома, хулоса ва муошират дар бораи кори худ | |
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун |
3.3.4.1* Бо Ұрии муаллим диаграмма?о, график?о, ?адвал?о, | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 3.3.5.1 Хатоги?ои пунктуатсия, имло, грамматик? ва услуб? бо Ұрии муаллим | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 3.3.6.1 Дар дафтарчаи формати калон, дугона ва андозаи ?арф?ои хурд, навиштан, қатъ ва навиштан ва навиштанро ниго? доред. | ||
3.7 Риояи меъҰр?ои пунктуатсия | 3.3.7.2 Бо Ұрии муаллим нишонаеро, ки муаллим дар болои миз гузоштааст, муайян кунед ва гузоред. | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.1 Ниго? доштани меъҰр?ои имло? ва имлои калима?о | 3.4.1.2 Дар калимаи реша ивазшавии пасванди -а, -а-ро ба пасванди ибтидо? ниго? доред. | |
4.2 Риояи коидахои грамматикй | 3.4.2.1* Бо ро?и илова кардани Ұрирасон ба калимаи реша, фарқ кардани маънои калима?ои ба ?ам алоқаманд калима?ои сохта э?од кунед. | ||
3.4.2.7 * Донистани ибтидои ?умла (?а ва ?а) ва охири ?умла | |||
3.4.2.8 Донистани тарзи пайваст кардани ?умла?ои к?то? ва дароз бо Ұрии муаллим | |||
3 тоқсан | |||
5. ?унар | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 3.1.1.1 Вожа?ои калидиро дар асоси маводи алоқаманд муайян кунед ва ба савол?ои кушод ва п?шида ?авоб ди?ед |
1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 3.1.2.1* Мутобиқи мундари?аи матн аз р?и мавз?и матн ва расм?о, акс?о ва диаграмма?ои пешни?одшуда. | ||
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 3.1.3.1 Дар ?олат?ои гуногун (дар ?ой?ои ?амъият?) суханронии худро танзим кунед, фар?анги гуфтуг?ро ниго? доред ва дар муколама иштирок кунед | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 3.1.4.1 Дар асоси мавз?и додашуда бо дарҰфти калима?о ва намуна?ои асос? ?икоя э?од кунед. | ||
1.5 Маводи шунидашуда | 3.1.5.1 Из?ори андешаи худ ("созиш, ихтилоф") оид ба мундари?аи сабти аудио-видео | ||
Ом?зиши ман | 2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 3.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба баҰни андеша?о дар бораи мундари?аи матн нигаронида шудаанд | |
2.4 Муайян кардани мавз?ъ ва идеяи асосии матн | 3.2.4.1 Бо Ұрии муаллим унвони матни худ ва бозии асосиро та?ия кунед | ||
| 3.2.5.1* Мувофиқи мавз?и додашуда унсур?ои гуногуни иттилоот? (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, харита) барои ?алли маънои калима?ои нави дар иттилоот пайдошуда тавассути луғат?о, ?амъовар?, такмил додани ?анба?ои му?ими иттилоот истифода мешаванд. | ||
|
3.2.6.1 бо Ұрии муаллим намуд ва услуби матн?ои дар мавз?ъ?ои шабе? додашуда (матни баде?, матни илм?), | ||
Навишта?оти ман | 3.1 Барои намуд?ои матн матни мувофиқ созед | 3.3.1.1* Нақшаро Ұбед, онро бо калима?ои дастгирикунанда тасвир кунед, матнро бо ?аракати он тасвир кунед ва матне нависед, ки барои муло?иза бо калима?ои дастгир? истифода мешавад. | |
3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 3.3.2.1 Р?знома, хулоса ва муошират дар бораи кори худ | ||
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 3.3.3.1* Бо Ұрии муаллим аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? нақша тартиб дода, шар? ди?ед | ||
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун |
3.3.4.1* Бо Ұрии муаллим диаграмма?о, график?о, ?адвал?о, | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 3.3.5.1 Исло?и хато?ои пунктуатсия, имло, грамматик? ва услуб? бо Ұрии муаллим | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 3.3.6.1 Дар дафтари калон андозаи дукарата ва хурди ?арф?ои хурдро дар ?арф?ои калон ва хурд ниго? доред, бидуни шикастан ва чоп кардан нависед ва навиштанро тезтар кунед. | ||
Истифодаи меъҰр?ои забон | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 3.4.2.2 Донистани истифодаи илова?ои растан? | |
3.4.2.3 Гур???ои калима?ои ?умларо муайян кунед (исм, ?исса, шумора, сифат) | |||
3.4.2.4* Исм?о/сифат?о/зарф?ои асос?, сохтаро такмил ди?ед | |||
3.4.2.5 Донистани феъл?ои бо ва бе | |||
3.4.2.6 Донистани хусусияти адад?о ва дара?а?о | |||
4 тоқсан | |||
7. Об манбаи ?аҰт аст | Тиңшилим вә ейтилим | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 3.1.1.1 Вожа?ои калидиро дар асоси маводи алоқаманд муайян кунед ва ба савол?ои кушод ва п?шида ?авоб ди?ед |
1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 3.1.2.1* Мундари?аи матнро мувофиқи унвони матн ва расм?о, сурат?о ва диаграмма?ои пешни?одшуда мутобиқ кунед. | ||
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 3.1.3.1 Дар ?олат?ои гуногун (дар ?ой?ои ?амъият?) суханронии худро танзим кунед, фар?анги гуфтуг?ро ниго? доред ва дар муколама иштирок кунед | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 3.1.4.1 Дар асоси мавз?и додашуда бо дарҰфти калима?о ва намуна?ои асос? ?икоя э?од кунед. | ||
3.1.5.1 Из?ори андешаи худ ("созиш, ихтилоф") оид ба мундари?аи сабти аудио-видео | |||
3.1.6.1 Истифодаи интонатсия, восита?ои забонии ғайривербал? (?аракат?о, имову ишора?о) барои ?алби тава????и шунавандагон ба мавз?ъ | |||
Ом?зиши ман | 2.2 Муайян кардани истифодаи во?ид?ои луғав? дар матн | 3.2.2.1 Донистани тарзи фарқ кардани маънои калима?ои фразеолог? ва фразеолог? ва ?ангоми с??бат истифода бурдани он?о. | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 3.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о, ки ба баҰни андеша?о дар бораи мундари?аи матн нигаронида шудаанд | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 3.2.4.1 Бо Ұрии муаллим унвони матни худ ва бозии асосиро та?ия кунед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 3.2.5.1* Мувофиқи мавз?и додашуда унсур?ои гуногуни иттилоот? (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, харита) барои ?алли маънои калима?ои нави дар иттилоот пайдошуда тавассути луғат?о, ?амъовар?, такмил додани ?анба?ои му?ими иттилоот истифода мешаванд. | ||
Навишта?оти ман | 3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 3.3.3.1* Нақша тартиб дода, бо Ұрии муаллим оид ба маводи хондашуда, муќоисашуда ва аудиовизуал? шар? медињад. | |
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун |
3.3.4.1* Бо Ұрии муаллим диаграмма?о, график?о, ?адвал?о, | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 3.3.5.1 Исло?и хато?ои пунктуатсия, имло, грамматик? ва услуб? бо Ұрии муаллим | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 3.3.6.1 Дар дафтари калон андозаи дукарата ва хурди ?арф?ои хурдро дар ?арф?ои калон ва хурд ниго? доред, бидуни шикастан ва чоп кардан нависед ва навиштанро тезтар кунед. | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 3.4.2.1* Бо ро?и илова кардани Ұрирасон ба калимаи реша, фарқ кардани маънои калима?ои ба ?ам алоқаманд калима?ои сохта э?од кунед. | |
3.4.2.4 Та?ияи исм?о/сифат?о/зарф?ои асос?, сохтаг? | |||
3) 4-сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлім (Сөйлеу түрлері) | Бөлімше (дағды) | Оқу мақсатты |
1 тоқсан | |||
1. Кишвари ман Қазоқистон 2. | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 4.1.1.1 Руйдод?ои асосиро дар асоси маводи алоқаманд та?ия кунед ва мундари?аи матнро дар асоси он?о созед. |
| 4.1.2.1* Мундари?аи матнро мувофиқи мавз?и матн ва диаграмма, диаграмма ва ?адвали додашуда ба нақша гиред ва фикри худро исбот кунед. | ||
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 4.1.3.1 Тава???? ба синну сол ва шахсияти ?амс??бат, ниго? доштани фар?анги гуфтуг? ?ангоми баррасии мавз?и мушаххас ва иштирок дар муколама | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 4.1.4.1 Э?оди монолог тавассути дарҰфти калима?о ва услуби дастгир? | ||
1.7 Овоз?о ва калима?оро мувофиқи меъҰр?ои имло танзим кунед | 4.1.7.1 Калима дар калима, пайвасти калима ба калима ва ниго? доштани ?амо?ангии садо?о | ||
Ом?зиши ман | 2.1 Васеъ кардани унсур?ои сохтор бо намуд?ои матн | 4.2.1.1* Та?ияи намуд?ои матн (?икоя, тавсиф?, ба?снок) ва қисм?ои он | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 4.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о дар асоси мундари?аи матн | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 4.2.4.1 Мутобиқати унвон ва мундари?аи матнро такмил ди?ед, бозии асосиро созед | ||
2.6 Та?лили матн?о | 4.2.5.1 * Дастрас? ба иттилоот аз сарчашма?ои гуногун (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, диаграмма), маънои калима?ои навро мувофиқи матн пайдо кунед, маълумотро ?амъбаст кунед ва ба?о ди?ед | ||
Навишта?от?о? ман | 3.1 Барои намуд?ои матн матни мувофиқ созед | 4.3.1.1 Матнее нависед, ки дар он унсур?ои баҰн?, тавсиф? ва ба?сбарангез дар мавз?и додашуда мав?уд бошад. | |
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 4.3.3.1* Бо Ұрии муаллим дар асоси маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? нақша тартиб ди?ед ва бо истифода аз калима?ои дастгир? иншо нависед. | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 4.3.5.1 Бо Ұрии муаллим хато?ои услубиро такмил ва исло? кунед ва кори хаттии худро мувофиқи меъҰр?ои пунктуатсия, имло ва грамматика омода кунед. | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 4.3.6.1 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? ва такмил додани усул?ои навиштан | ||
3.7 Риояи меъҰр?ои пунктуатсия | 4.3.7.1 Нишона?ои пунктуатсияи ?умла?ои мураккаб | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.1 Ниго? доштани меъҰр?ои имло? ва имлои калима?о | 4.4.1.1 ?ангоми илова кардани Ұрирасон ба калима мувофиқати овоз?оро ба назар гиред. | |
4.4.1.2 ?ангоми ба калима илова кардани пайвандак?о бодиққат истифода баред. | |||
4.4.1.3 Калима?оеро, ки дар талаффуз ва навиштан тафовут доранд, хонед ва нависед | |||
2 тоқсан | |||
3. Мероси фар?анг? | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 4.1.2.1* Мундари?аи матнро мувофиқи мавз?и матн ва диаграмма, диаграмма ва ?адвали додашуда ба нақша гиред ва фикри худро исбот кунед. |
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 4.1.3.1 Тава???? ба синну сол ва шахсияти ?амс??бат, ниго? доштани фар?анги гуфтуг? ?ангоми баррасии мавз?и мушаххас ва иштирок дар муколама | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 4.1.4.1 Э?оди монолог тавассути дарҰфти калима?о ва услуби дастгир? | ||
1.5 Маводи шунидашуда | 4.1.5.1 Шар? оид ба мундари?аи аудио-видео | ||
1.6 Ба ?алби тава????и шунавандагон | 4.1.6.1 Бо истифода аз интонация, восита?ои забони ғайривербал? (?аракат?о, имову ишора?о) ва изофа?о, калима?ои Ұрирасон барои ?олиб сохтани мавз?ъ | ||
Ом?зиши ман | 2.2 Муайян кардани истифодаи во?ид?ои луғав? дар матн | 4.2.2.1 Донистани тарзи фарқ кардани таркиби устувори калима?о ва калима?ои бисҰрмаъно, фа?миши маъно ва истифодаи он?о ?ангоми с??бат | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 4.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о дар асоси мундари?аи матн | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 4.2.4.1 Мутобиқати унвон ва мундари?аи матнро такмил ди?ед, бозии асосиро созед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 4.2.5.1 * Дастрас? ба иттилоот аз сарчашма?ои гуногун (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, диаграмма), маънои калима?ои навро мувофиқи матн пайдо кунед, маълумотро ?амъбаст кунед ва ба?о ди?ед | ||
2.6 Та?лили матн?о | 4.2.6.1. Муайян кардани намуд?о, жанр?о ва услуб?ои матн?о дар мавз?и муайян (мақола?о, гузориш?о, иншо?о, тар?ума?о, Ұддошт?о ва мавъиза?о) ва инкишоф додани монанд? ва фарқият?о. | ||
Навишта?от?о? ман | 3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 4.3.2.1 Бо истифода аз калима?ои калид? матн (иншо, эссе, с??бат) нависед | |
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 4.3.3.1* Бо Ұрии муаллим дар асоси маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? нақша тартиб ди?ед ва бо истифода аз калима?ои дастгир? иншо нависед. | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 4.3.5.1 Бо Ұрии муаллим хато?ои услубиро ?аматарафа исло? кунед, кори хаттии худро мувофиқи меъҰр?ои пунктуатсия, имло ва грамматик? омода кунед. | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? | 4.3.6.1 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? ва такмил додани усул?ои навиштан | ||
3.7 Риояи меъҰр?ои пунктуатсия | 4.3.7.2 Қисм?ои ?умларо ?удо кунед ва аломат?ои пунктуатсия гузоред | ||
4.3.7.3 Муколамаро дуруст нишон ди?ед | |||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 4.4.2.1* Донистани намуд?ои калима?ои мураккаб (калима?ои мураккаб, ?амъ, калима?ои ихтисоршуда) | |
4.4.2.6 Бењтар намудани истифодаи ибора?о дар ?умла?о | |||
3 тоқсан | |||
5. ?икоя?о дар бораи табиат | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.2 Мутобиқи мундари?аи матн | 4.1.2.1* Мундари?аи матнро мувофиқи унвони матн ва диаграмма, диаграмма ва ?адвали додашуда ба нақша гиред ва фикри худро исбот кунед. |
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 4.1.3.1 Тава???? ба синну сол ва шахсияти ?амс??бат, ниго? доштани фар?анги гуфтуг? ?ангоми баррасии мавз?и мушаххас ва иштирок дар муколама | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 4.1.4.1 Э?оди монолог тавассути дарҰфти калима?о ва услуби дастгир? | ||
1.5 Фикри худро оид ба маводи шунидаатон баҰн кунед | 4.1.5.1 Шар? оид ба мундари?аи аудио-видео | ||
1.6 Ба ?алби тава????и шунавандагон | 4.1.6.1 Бо истифода аз интонация, восита?ои забони ғайривербал? (?аракат?о, имову ишора?о) ва изофа?о, калима?ои Ұрирасон барои ?олиб сохтани мавз?ъ | ||
Ом?зиши ман | 2.2 Муайян кардани истифодаи во?ид?ои луғав? дар матн | 4.2.2.1 Донистани тарзи фарқ кардани таркиби устувори калима?о ва калима?ои бисҰрмаъно, фа?миши маъно ва истифодаи он?о ?ангоми с??бат | |
2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 4.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о дар асоси мундари?аи матн | ||
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 4.2.4.1 Мутобиқати унвон ва мундари?аи матнро такмил ди?ед, бозии асосиро созед | ||
2.5 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 4.2.5.1 * Дастрас? ба иттилоот аз сарчашма?ои гуногун (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, диаграмма), маънои калима?ои навро мувофиқи матн пайдо кунед, маълумотро ?амъбаст кунед ва ба?о ди?ед | ||
2.6 Та?лили матн?о | 4.2.6.1. Муайян кардани намуд?о, жанр?о ва услуб?ои матн?о дар мавз?и муайян (мақола?о, гузориш?о, иншо?о, тар?ума?о, Ұддошт?о ва мавъиза?о) ва инкишоф додани монанд? ва фарқият?о. | ||
Навишта?от?о? ман | 3.1 Барои намуд?ои матн матни мувофиқ созед | 4.3.1.1 Матнее нависед, ки дар он унсур?ои баҰн?, тавсиф? ва ба?сбарангез дар мавз?и додашуда мав?уд бошад. | |
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун |
4.3.4.1* Схема дар формати матн? (равшан, гузориш, эълон); | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 4.3.5.1 Хатоги?ои услубиро бо Ұрии муаллим ?аматарафа исло? кунед, кори хаттии худро мувофиқи меъҰр?ои пунктуатсия, имло ва грамматика та?рир кунед. | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 4.4.2.3* Бидонед, ки ч? тавр иваз кардани исм ва ?онишин?о | |
4.4.2.2 Донистани истифодаи илова?ои воридот? | |||
4.4.2.4 Намуд?ои ивазкуниро донед | |||
4 тоқсан | |||
7. Ба кайхон сафар кунед | Бигзор г?ш кунам ва сухан г?ям | 1.1 Муайян кардани мундари?аи маводи шунав? | 4.1.1.1 Руйдод?ои асосиро дар асоси маводи алоқаманд та?ия кунед ва мундари?аи матнро дар асоси он?о созед. |
1.3 Одоби с??батро дар ?олат?ои гуногун риоя кунед | 4.1.3.1 Тава???? ба синну сол ва шахсияти ?амс??бат, ниго? доштани фар?анги гуфтуг? ?ангоми баррасии мавз?и мушаххас ва иштирок дар муколама | ||
1.4 Дар асоси мавз?и додашуда ?икоя э?од кунед | 4.1.4.1 Э?оди монолог тавассути дарҰфти калима?о ва услуби дастгир? | ||
1.5 Маводи шунидашуда | 4.1.5.1 Шар? оид ба мундари?аи аудио-видео | ||
Ом?зиши ман | 2.3 Савол додан ва посух додан ба мазмуни матн | 4.2.3.1 Ташкил ва ?авоб додан ба савол?о дар асоси мундари?аи матн | |
2.4 Сохтор ва идеяи асосии матнро та?ия кунед | 4.2.4.1 Мутобиқати унвон ва мундари?аи матнро такмил ди?ед, бозии асосиро созед | ||
| 4.2.5.1 * Дастрас? ба иттилоот аз мавод (матн, луғат, диаграмма, ?адвал, диаграмма), васеъ кардани маънои калима?ои нави дар матн мав?удбуда, ?амъбаст ва арзҰбии иттилоот | ||
Навишта?от?о? ман | 3.2 Навиштан бо услуб?ои гуногун | 4.3.2.1 Бо истифода аз калима?ои калид? матн (иншо, эссе, с??бат) нависед | |
3.3 Аз р?и маводи хондашуда, муқоиса ва аудиовизуал? кори хатт? нависед | 4.3.3.1* Дар асоси маводи хондашуда, муқоисав? ва аудиовизуал? бо Ұрии муаллим нақша тартиб ди?ед ва бо истифода аз калима?ои дастгир? иншо нависед. | ||
3.4 Пешни?оди кор?ои хатт? дар шакл?ои гуногун |
4.3.4.1* Схема дар формати матн? (равшан, гузориш, эълон); | ||
3.5 Хатоги?о ва исло??о | 4.3.5.1 Бо Ұрии муаллим хато?ои услубиро ?аматарафа исло? кунед, кори хаттии худро мувофиқи меъҰр?ои пунктуатсия, имло ва грамматик? омода кунед. | ||
3.6 Ниго? доштани стандарт?ои хатт | 4.3.6.1 Ниго? доштани стандарт?ои хатт? ва такмил додани усул?ои навиштан | ||
МеъҰр?ои забонро татбиқ кунед | 4.2 Риояи коидахои грамматикй | 4.4.2.5 Ба маънои феъл мувофиқат кунед, онро бо феъл?о пайваст кунед ва дар ?умла истифода баред. | |
4.4.2.7 Истифодаи пайвандак?о (ва, бо, савай), ки калима ба калима, ?умла ба ?умларо мепайвандад | |||
4.4.2.8* Донистани тарзи ?удо кардан ва истифода бурдани калима?ои Ұрирасон дар ?умла | |||
4.4.2.9 Истифодаи замони гузашта (гузашта, оянда, ?озира) | |||
Ескерту:
1) сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша оқу мақсаттары кешенді және түрлі нұсқада немесе бөлігі қолданылады.
2) "*" – белгіленген оқу мақсаттарының бөлігі жүзеге асырылады;
3) "/" – белгісі оқу мақсатындағы бөліп қарастыруға болатын бөліктерді көрсетеді.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 21-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мақсаты – балалардың өнерін, өнер арқылы дамыту, өнермен байланыста болу қажеттілігін тәрбиелеу, білім алушыны әдебиет әлеміне енгізу және оны адамзаттың рухани тәжірибесімен қамтамасыз ету, білім алушылардың функционалдық сауаттылық дағдыларын оқу барысында қалыптастыру.
3. Бастауыш мектептегі пәндерді зерттеу мақсатына жету үшін келесі практикалық мәселелер шешіледі:
1) оқырмандық мүдделерін, эстетикалық сезімін және білім алушылардың көркемдік талғамымен олардың оқуға деген қажеттіліктерін қалыптастыруға қолайлы жағдайлар жасау;
2) оқу және сөйлеу дағдыларының жүйесін қалыптастыру;
3) бастапқы әдеби және сөйлеу білімдерін қалыптастыру;
4) әртүрлі жанрлардағы көркемдік шығармаларды талдау әдістерін және әртүрлі стильдермен жұмыс жасау әдістеріне үйрету;
5) шығармашылық қабілеттерін дамыту;
6) білім алушының көкжиектерін кеңейту, бастауыш сынып білім алушыларына арналған классикалық және қазіргі заманғы көркем және ғылыми танымдық әдебиеттің ең үздік жұмыстарымен таныстыру;
7) толыққанды оқу дағдыларын жетілдіру (дұрыс, еркін сөйлеу, хабардарлық және мәнерлілік);
8) әдеби туындыларды өз бетімен оқу арқылы тұрақты оқырмандық қызығушылығының қалыптасуына;
9) гуманистік дүниетанымның қалыптасуы, білім алушылардың интеллектуалды және рухани әлемінің қалыптасуы, "Мәңгілік Ел" ұлттық идеясына негізделген ұлттық және жалпыға ортақ құндылықтарға қатысу.
4. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлікте дамуы білім алушылар бойында білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек және шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойына білім" сияқты негізгі құндылықтарын дарыту, бойына сіңіруі үшін негіз болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушылардың оның мінез-құлқы мен күнделікті іс-әрекетін ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдарлары бола алады.
2-тарау "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Әдебиеттік оқу" оқу пәнінің мазмұны
6. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 3-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 4-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. Оқу дағдыларын қалыптастырудың нормалары:
1) оқу дағдыларын сыныптар бойынша қалыптастырудың міндетті деңгейі:
2-сыныпта бірінші жартыжылдығында – 40-50 сөз, екінші жартысында – 50-60сөз,
3-сыныптың бірінші жартыжылдығында – 60-70 сөз, екінші жартысында – 70-80 сөз,
4-сыныпта бірінші жарты жылдығында – 80-90 сөз, екінші жартысында – 90-105 сөз;
8. "Литературное чтение" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) ауыз әдебиеті үлгілерінен: балаларға арналған тақпақ, санамақ, мадақтау, өтірік өлеңдер, төрт түлік жырлары (төрт түлік туралы өлеңдер, жан-жануарлар айтысы), Наурыз жыры, ертегілер (әртүрлі тақырыптағы хайуанаттар жайындағы ертегілер мен қиял-ғажайып оқиғалы ертегілер), мақал-мәтелдер, әртүрлі тақырыптағы жұмбақ, жаңылтпаштар, жазба әдебиеті үлгілерінен: песни-стихи А.Құнанбаев,М. Мақатаев, Ж. Аймауытов, Ж. Смақов, Д. Әбілев, М.Иманжанов, Р.Әбдикадырова, Ә.Нұрпейісов, Б.Момышұлы, С.Көбеев, М.Қабанбай, В.Сухомлинский, М.Сейфуллин, Ө.Тұрманжанов, Ф.Оңарсынова, Қадыр Мырза Әли, Д.Қасенов, Т.Бердияров, А.Асылбеков, Е.Ашықбаев, Қ.Жұмагалиев, Ә.Файзуллаев, М.Гумеров, С.Сайфуллин, К.Ахметова, С.Жүнісов, Леонардо да Винчи, Ы.Алтынсарин, М.Жұмабаев, Қ.Жұмаділов, М.Әуезов мысалдар, әңгімелер.
2) ғылыми-танымдық шығармалар: мақала, естелік, өмірбаян (аспан әлемі, су асты тіршілігі, табиғат құбылыстары, жаратылыс құпиялары, халықтық әдет-ғұрып, салт-дәстүр туралы);
3) әлем халықтары балалар әдебиетінің көрнекті өкілдерінің үлгілі шығармалары: әңгіме, мысал, ертегілер;
4) әдеби-теориялық білім: халық ауыз әдебиеті жөнінде (ертегі, өтірік өлең, жыр, жұмбақ, мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар) өлеңнің ұйқасқа құрылатыны, ақынның көңіл-күйі туралы түсінік (өлең түрлері: табиғат лирикасы, арнау өлеңдер, мысал өлеңдер, сықақ өлеңдер), мәтіндегі көркем сөз жөнінде практикалық түрде түсінік, мәтін түрлері, мәтіндегі негізгі ой туралы қарапайым мағлұмат, диалог туралы;
5) мәтінмен жұмыс: шығарманың мазмұны бойынша берілген сұрақтарға жауап беру, шығарманың мазмұнын дайын жоспар бойынша немесе өз сөзімен мазмұндау, үзіндісін мазмұндау, сахналау, шығарманың тақырыбы мен үзіндісіне (бастапқы бөліміне) сүйеніп, оқиғаның соңын болжау, өз ойы мен сезімін тірек сөздерді пайдалана отырып жеткізу, қарапайым және нақтылау сұрақтарын қою, оның жауабын шығармадан табу, шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, мұғалімнің көмегімен көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуын мен аяқталуын анықтау, мәтіндегі негізгі ойды, оның басталуын, жалғасуын, шарықтау шегін, аяқталуын анықтау, мәтінді әңгімелеу, мәтін кейіпкерлерін атау, кейіпкердің сыртқы келбетін сипаттау, мінез-құлқы мен іс-әрекетін бағалау, сұраққа жауапты анықтамалық кітаптардан, жинақтардан, сөздіктерден табу және ақпаратты берілген үлгі, кестеге салу, көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация, мультфильм) нұсқасымен салыстыру, мәтінге берілген суреттермен жұмыс, мәтін мазмұны бойынша сурет салу, сөздік жұмысын жүргізуге қатысу, түсіндірілетін сөздермен жұмыс, жазбаша шығармашылық жұмыстар жүргізу: шағын ертегілер, жұмбақтар жазу немесе дайын ұйқастарды қатыстырып шумақтар, санамақтар құрастыру, сурет, каллиграмма, аппликация, фотосуреттер пайдаланып, шығармашылық жұмыс жазу;
6) оқу дағдысы: шығарманы дауыстап дұрыс әрі түсініп оқу, рөлге бөліп, мәнерлеп оқу, шығарманы іштей оқып, ондағы қажетті ақпараттарды белгілеп оқу.
9. "Әдебиеттік оқу" пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) ауыз әдебиеті үлгілері: аңыз әңгімелер, бата, мысалдар, шешендік сөздер, нақыл сөздер, жазба әдебиеті үлгілері: ұсынылатын ақын-жазушылардың шығармалары: А. А.Құнанбаев,М. Мақатаев, Ж. Аймауытов, Ж. Смақов, Д. Әбілев, М.Иманжанов, Р.Әбдикадырова, Ә.Нұрпейісов, Б.Момышұлы, С.Көбеев, м.Қабанбай, В.Сухомлинский, М.Сейфуллин, Ө.Тұрманжанов, Ф.Оңарсынова, Қадыр Мырза Әли, Д.Қасенов, Т.Бердияров, А.Асылбеков, Е.Ашықбаев, Қ.Жұмагалиев, Ә.Файзуллаев, М.Гумеров, С.Сайфуллин, К.Ахметова, С.Жүнісов, Леонардо да Винчи, Ы.Алтынсарин, М.Жұмабаев, Қ.Жұмаділов, М.Әуезов
2) ғылыми-танымдық шығармалар: мақала, естелік, өмірбаян, күнделік (аспан әлемі, су асты тіршілігі, табиғат құбылыстары, жаратылыс құпиялары, адамзат сырлары, техника жетістіктері, халықтық әдет-ғұрып, салт-дәстүр туралы);
3) әлем халықтары балалар әдебиетінің көрнекті өкілдерінің үлгілі шығармалары: әңгіме, мысал, ертегілері;
4) әдеби-теориялық білім: халық ауыз әдебиетінің негізгі жанрлары (ертегі, аңыз, бата, жаңылтпаш, жұмбақ, мақал-мәтелдер, нақыл сөздер, шешендік сөздер) туралы ұғымдар, олардың басты белгілері, мысал, әңгіме туралы ұғым, шығарманың тақырыбы, идеясы, сюжеті туралы қарапайым түсініктер, теңеу, эпитет, кейіптеу қолданысы, олардың анықтамалары, кейіпкерге мінездеме, портрет, диалог, монолог туралы);
5) мәтінмен жұмыс: шығарманың тақырыбын анықтау және негізгі ойды білдіріп тұрған мәтін бөлігін, сөйлемді табу, көркем шығармадағы оқиғаның басталуын, дамуын және аяқталуын анықтау, қолдануға (практикалық) және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру, кейіпкердің портретін сипаттау, оның іс-әрекеті мен мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып, бағалау, көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация, музыка (күй), мультфильм) нұсқасымен салыстыру, шығарманың мазмұнына сәйкес түрлі дереккөздерден: иллюстрация, әдеби кітаптар, мультфильмдерден нақты ақпаратты табу және ақпаратты сызба түрінде беру, шығарманың мазмұнын бірлесе құрастырған жоспар бойынша немесе өз сөзімен толық, таңдауына қарай мазмұндау, сахналау, мәтіннен немесе мәтін бөлімдерінен түйін сөздерді көрсету, түйін сөздер мен негізгі ой арасындағы байланысты орнату, сөздіктермен жұмыс жасау, шығармашылық жұмыстар: шығарма кейіпкеріне хат, ертегі (кейіпкер қосу, соңын өзгерту), өлең (төрт жолды), әңгіме (оқығаны, көргені бойынша) жазу;
6) оқу дағдысы: шығарманы іштей саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп, шолып, түртіп алып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып, сын тұрғысынан бағалап оқу.
10. "Әдебиеттік оқу" пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) ауыз әдебиеті үлгілері: батырлар жырынан үзінділер, аңыз әңгімелер мен қиял-ғажайып оқиғалар, шешендік сөздер, ертегілер, мысалдар, ұсынылатын ақын-жазушылардың шығармалары: А.Құнанбаев,М. Мақатаев, Ж. Аймауытов, Ж. Смақов, Д. Әбілев, М.Иманжанов, Р.Әбдикадырова, Ә.Нұрпейісов, Б.Момышұлы, С.Көбеев, М.Қабанбай, В.Сухомлинский, М.Сейфуллин, Ө.Тұрманжанов,.Қалдыбаев, М.Әлімбай Ф.Оңарсынова, Қадыр Мырза Әли, Д.Қасенов, Т.Бердияров, А.Асылбеков, Е.Ашықбаев, Қ.Жұмагалиев, Ә.Файзуллаев, М.Гумеров, С.Сайфуллин, К.Ахметова, С.Жүнісов, Леонардо да Винчи, Ы.Алтынсарин, М.Жұмабаев, Қ.Жұмаділов, М.Әуезов өлең-жырлары, ертегі-мысалдары, әңгімелері, ғылыми-танымдық шығармалар: мақала, очерк, естелік, өмірбаян, күнделік, әлем халықтары балалар әдебиетінің көрнекті өкілдерінің үлгілі шығармалары: әңгіме, мысал, ертегілері;
2) әдеби-теориялық білім: көркем мәтіндердегі пейзаж, портрет, мінездеу, диалог, монологтың орны туралы қарапайым түсінік, жазушы қолданған көркем сөздерді (теңеу, кейіптеу, эпитет, аллитерация, әсірелеу) табу, шығарманың тақырыбы мен идеясы, композициясы, сюжеті туралы практикалық тұрғыда түсіндіру, эпикалық жырлар, аңыз, теңеу, мысал, диалог, монолог, сатира, кейіптеу, фантастикалық шығарма, портрет, лирика, мінездеме, қайталау, логикалық екпін, сюжет, естелік туралы ұғымдар;
3) мәтінмен жұмыс: мәтін бойынша автордың көзқарасына өз пікірін білдіру, шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру, шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу, шығарманың композициялық құрылымын (сюжеттің басталуы, дамуы, шиеленісуі, шарықтау шегі, шешімі) анықтау, өлеңдерге сай ырғақты таңдай білу, сөздіктерге сүйене отырып, сөздердің мағынасын түсіндіру, жазушы тіліне назар аудару, көркем сөздерді қолдану, эпизодтар мен оқиғалардың негізінде жатқан маңызды тұстарын талдау және салыстыру, көркем шығарманы басқа үлгідегі (иллюстрация, музыка (күй), мультфильм, кинофильм) нұсқасымен салыстыру, түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты табу, өңдеу, тұжырым жасау және себеп-салдарлық байланысын сызба түрінде көрсету, "автормен диалог" жүргізу, оқыған шығарманың басты ойын өздігінен тұжырымдау, мәтін бөлімдері арасында мағыналық байланысты орнату, оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып жоспар құру, негізгі ойды тұжырымдау, оны мәтін атауымен сәйкестендіру, жоспар бойынша мәтінді мазмұндау, шығарма кейіпкерлерінің образын сезіне отырып, рөлге бөліп оқу, шығармашылық жұмыс: таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу, өлең (төрт жолды) жазу;
4) оқу дағдысы: шығарманы іштей көз жүгіртіп, шолып, түртіп алып, сұрақтар қоя отырып, қажетті ақпаратты тауып, белгі қойып оқу, талдау жасап оқу, сын тұрғысынан бағалап оқу.
11. Мұғалім ортақ тақырыптардың мазмұны аясында оқу мақсатын жүзеге асыруда білім алушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес өзге де әдебиеттерді қолдана алады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
12. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.4 кодында: "1" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
13. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) тыңдалым және айтылым:
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
1.1 | 2.1.1.1 Ба савол?о оид ба мундари?аи кор ?авоб ди?ед | 3.1.1.1 Барои равшан кардани қисм?ои му?ими кор ба савол?ои кушода ?авоб ди?ед. | 4.1.1.1 Савол?о ди?ед ва ?авоб ди?ед, то мундари?аи асарро пурра дарк кунед, баъзе со?а?оро такмил ди?ед ва маънои ?икояро бе?тар кунед. |
1.2 |
2.1.2.1* |
3.1.2.1* |
4.1.2.1* |
1.3 |
2.1.3.1 |
3.1.3.1 |
4.1.3.1 |
1.4 |
2.1.4.1 |
3.1.4.1 |
4.1.4.1 |
1.5 Фикри худро дар бораи асари шунидаатон баҰн кунед |
2.1.5.1 |
3.1.5.1 |
4.1.5.1 |
2) оқылым:
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
2.1 |
2.2.1.1 |
3.2.1.1 |
4.2.1.1 |
2.2.1.2 |
3.2.1.2 |
4.2.1.2* | |
2.2 Оид ба мазмуни асар савол?о ди?ед ва ?авоб ди?ед |
2.2.2.1 |
3.2.2.1 |
4.2.2.1 |
2.3 |
2.2.3.1 |
3.2.3.1 |
4.2.3.1 |
2.4 |
2.2.4.1 |
3.2.4.1 |
4.2.4.1 |
2.5 |
2.2.5.1 |
3.2.5.1 |
4.2.5.1 |
2.6 |
2.2.6.1 |
3.2.6.1 |
4.2.6.1 |
2.7 | 2.2.7.1 Бо Ұрии муаллим восита?ои бадеии асарро монанд ва муқоиса кардан. | 3.2.7.1 Дар асар бо Ұрии муаллим восита?ои адабию баде? (ташбе?, эпитет, муқоиса) нависед |
4.2.7.1 Восита?ои адаб? ва бадеии асар (ташбе?, муқоиса, эпитет, |
2.8 |
2.2.8.1 |
3.2.8.1 Тақсими эпизод?о, сюжет |
4.2.8.1 |
3) жазылым:
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары | ||
2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
3.1. |
2.3.1.1 Кор бо Ұрии муаллим хонда мешавад |
3.3.1.1 Бо Ұрии муаллим асарро ба қисм?ои мантиқ? хонед | 4.3.1.1 Системаи ?икояи асари хондашударо фа?мед, онро ба қисм?о тақсим кунед, ба ?ар як қисм ном ди?ед ва нақша тартиб ди?ед |
3.2 | 2.3.2.1* Бо Ұрии муаллим шеър?ои куто?, барои гул?о шеър?ои тайҰрро нависед. |
3.3.2.1* шеър ба ка?рамони асар, гул | 4.3.2.1 Ба матни асос? илова кардани қа?рамони нав, муқаддима кардани сюжети нав, навиштани шеър (катрена)нависед |
3.3 Кор?ои э?одиро бо ро??ои гуногун тавсия ди?ед |
2.3.3.1 Бо Ұрии муаллим расмкаш?, хаттот?, аппликатсия, | 3.3.3.1 Кор?ои э?одиро дар шакли расм?о ва сценарий?о тавсия ди?ед |
4.3.3.1 тавсифи кори э?од?; |
3.4 |
2.3.4.1 |
3.3.4.1 Сохтор ва услуби асар бо Ұрии муаллим |
4.3.4.1 Сохтор ва услуби кор бо Ұрии муаллим |
14. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
15. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Литературное чтение" оқу пәні бойынша (оқыту тәжік тілінде) үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған "Әдебиеттік оқу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту тәжік тілінде)
3) 2-сынып
Ортақ тақырыптар |
Бөлімше | Оқу мақсаттары |
1 -тоқсан | ||
| 1.1 Мазмуни асарро фа?монед | 2.1.1.1 барои мазмуни асар ба савол?о ?авоб додан |
1.2 Асарро нақл кардан | 2.1.2.1* Мазмуни асарро аз р?и нақшаи тайҰр Ұ бо суханони худ ?амъбаст кунед | |
1.3 Вазъияти воқе? ?исоб карда мешавад | 2.1.3.1 Бо риояи мавз?и асар ва иқтибос (боб) ан?оми ?икояро омода кунед | |
1.5. Шар? дар бораи кори ом?хташуда | 2.1.5.1 Бо истифода аз калима?ои дастгир? баҰн кардани э?сосоти худро ом?зед | |
2.1 Истифодаи намуд?ои хондан |
2.2.1.1 Асарро бо овози баланд, дуруст ва бодиққат хонед, ба нақш?о тақсим кунед варавон хонед | |
2.2 Оид ба мазмуни асар савол?о ди?ед ва ?авоб гиред | 2.2.2.1 Бо Ұрии муаллим савол?ои одд? ва мураккаб ди?ед ва бидонед, ки ч? гуна ?авобро дар асар пайдо кунед | |
2.3 Бо мавз?и асар як фикри асосиро та?ия кунед | 2.2.3.1 Бо Ұрии муаллим мавз?ъ ва идеяи асосии корро та?ия кунед | |
2.4 Инкишоф додани жанри асари адаб? | 2.2.4.1 Инкишоф додани вижаги?ои жанри зарбулмасал?о, шеър?о, мақол?о, ?икоя?ои зиндаг?, ?икоя?о,чистон?о | |
2.6 Ба амал?ои қа?рамон ба?о ди?ед | 2.2.6.1 тасвири намуди зо?ирии қа?рамон, ба?о додан ба рафтору кирдори ? | |
2.7 Истифодаи восита?ои адабию баде?ро муаян кардан | 2.2.7.11 Бо Ұрии муаллим восита?ои бадеии асарро нависед (муқоиса кунед) Ұбед | |
2.8 Тар?резии унсур?ои асар?ои санъат | 2.2.8.2 Бо Ұрии муаллим порчаи асарро бо модели дигар муқоиса кунед (иллюстратсия, мультфильм) | |
2.9 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун | 2.2.9.1 Ба савол дар шакл ва ?адвали маълумоти дар ма?м?аи маълумотнома?о ва луғат?о овардашуда ?авоб ди?ед. | |
3.1 Сохтани нақшаи асар | 2.3.1.1 Бо Ұрии муаллим кори хондашударо ба қисм?о тақсим кунед ва нақша тартиб ди?ед | |
3.2 Кори эчод? аз р?и жанри асар | 2.3.2.1* Бо Ұрии муаллим шеър?ои куто?, Ұ шеър?ои тайҰрро нависед. | |
3.3 Кор?ои э?одиро бо ро??ои гуногун тавсия ди?ед |
2.3.3.1 Расмкаш?, хаттот?, татбиқ бо Ұрии муаллим, | |
3.4 ошкор ва исло?и хатоги?о | 2.3.4.1 Исло?и хато?ои имло?, пунктуатсия ва услуб? бо Ұрии муаллим | |
2-тоқсан | ||
1.Мактаби ман | 1.2 Асарро нақл кардан | 2.1.2.1* Мундари?аи асарро аз р?и нақшаи тайҰр Ұ бо суханони худ ?амъбаст кунед |
1.3 Мазмуни таърихии асар | 2.1.3. Бо риояи мавз?и асар ва иқтибос (боб) ан?оми ?икояро омода кунед | |
1.4 Барои ?алби тава????и шунавандагон | 2.1.4.1 Истифодаи ма?оз?о ва восита?ои ғайривербал? дар с??бат | |
1.5 Шар? дар бораи асари шунидашуда | 2.1.5.1 Бо истифода аз калима?ои дастгир? баҰн кардани э?сосоти худро ом?зед | |
2.1 Истифодаи намуд?ои хондан | 2.2.1.2 Асарро пурра хонед ва маълумоти дахлдорро муайян кунед. | |
2.2 Оид ба мундари?аи кор савол?о ди?ед ва ?авоб ди?ед | 2.2.2.1 Бо Ұрии муаллим савол?ои одд? ва мураккаб ди?ед ва бидонед, ки ч? гуна ?авобро аз асар Ұфтан | |
2.3 Бо мавз?и асар бозии асосиро та?ия кунед | 2.2.3.1 Бо Ұрии муаллим мавз?ъ ва идеяи асосии корро та?ия кунед | |
2.4 Инкишоф додани жанри асари адаб? | 2.2.4.1 Инкишоф додани вижаги?ои жанри зарбулмасал?о, шеър?о, шеър?о, ?икоя?ои зиндаг?, ?икоя?о,чистон?о | |
2.6 Ба амал?ои қа?рамон ба?о ди?ед | 2.2.6.1 тасвири намуди зо?ирии қа?рамон, ба?о додан ба рафтору кирдори ? | |
2.8 Муқоисаи унсур?ои асар | 2.2.8.2 Бо Ұрии муаллим асари бадеиро бо мисоли дигар муқоиса кунед (иллюстрация, мультфильм) | |
2.9 Муошират бо сарчашма?ои гуногун | 2.2.9.1 Ба саволи ?адвал мувофиқи маълумоти дар ма?м?аи маълумотнома?о ва луғат?о овардашуда ?авоб ди?ед. | |
2.2 Кори эчод? аз р?и жанри асар | 2.3.2.1* Мувофиқи нақша бо Ұрии муаллим шеър?ои куто?, чистон?о Ұ шеърхои тайҰрро нависед. | |
3.3 Кор?ои э?одиро бо ро??ои гуногун тавсия ди?ед |
2.3.3.1 Расмкаш?, хаттот?, татбиқ бо Ұрии муаллим, | |
3.4 ошкор ва исло?и хатоги?о | 2.3.4.1 Исло?и хато?ои имло?, пунктуатсия ва услуб? бо Ұрии муаллим | |
3-тоқсан | ||
5.Дар тани соғ р??и соғ | 1.1 Муайян кардани мазмуни асар | 2.1.1.1 Барои мазмуни асар ба савол?ои додашуда ?авоб додан |
1.2 Асарро нақл кардан | 2.1.2.1* Мазмуни асарро аз р?и нақшаи тайҰр Ұ бо суханони худ ?амъбаст кунед | |
1.3 Мазмуни таърихии асар | 2.1.3.1 Бо риояи мавз?и асар ва иқтибос (боб) ан?оми ?икояро омода кунед | |
1.4 Барои ?алби тава????и шунавандагон | 2.1.4.1 Истифодаи истиора?о ва восита?ои ғайривербал? ?ангоми с??бат | |
1. 5 Шар? дар бораи асари шунидашуда | 2. 1.5.1 Бо истифода аз калима?ои дастгир? фикр кардан ва э?сос карданро ом?зед. | |
2.1 Истифодаи намуд?ои хондан |
2.2.1.1 Асарро бо овози баланд, дуруст ва бодиққат хонед, ба нақш?о тақсим кунед ва равон хонед; | |
2.2 Оид ба мазмуни асар савол?о гуед ва ?авоб ди?ед | 2.2.2.1 Бо Ұрии муаллим савол?ои содда ва мураккаб ди?ед ва донед, ки ч? гуна ?авобро аз матн пайдо кунед. | |
2.3 Бо мавз?и асар фикри асосиро та?ия кунед | 2.2.3.1 Бо Ұрии муаллим мавз?ъ ва идеяи асосии асарро муаян кунед | |
2.4 Инкишоф додани жанри асари адаб? | 2.2.4.1 Инкишоф додани хусусияти жанри зарбулмасал, чистон, шеър, ?икоя?ои ?аҰт, ?икоя,мақол?о. | |
2.5 Мутобиқ кардани композицияи асар | 2.2.5.1 Бо Ұрии муаллим ибтидо, инкишоф ва ан?оми ?икояро дар асари баде? инкишоф ди?ед. | |
2.6 Ба амал?ои қа?рамон ба?о ди?ед | 2.2.6.1 тасвири намуди зо?ирии қа?рамон, ба?о додан ба рафтору кирдори ? | |
2.7 Истифодаи восита?ои адабию баде?ро муаян кардан | 2.2.7.1 Бо Ұрии муаллим аз восита?ои бадеии асар истифода баред (муқоиса, кунед) Ұбед | |
2.8 Тақсимоти унсур?ои асар |
2.2.8.1 бо Ұрии муаллим тағйироти та?ияи сюжетро муаян намояд; | |
2.9 Муошират бо сарчашма?ои гуногун | 2.2.9.1 Ба саволи ?адвал мувофиқи маълумоти дар ма?м?аи маълумотнома?о ва луғат?о овардашуда ?авоб ди?ед. | |
3.1 Сохтани нақшаи асар | 2.1.1 Бо Ұрии муаллим асари хондашударо ба қисм?о тақсим кунед ва нақша тартиб ди?ед | |
3.3 Кор?ои э?одиро бо ро??ои гуногун тавсия ди?ед |
2.3.3.1 расмкаш?, хаттот?, барномасоз? бо Ұрии ом?згор, | |
3.4 ошкор ва исло?и хатоги?о | 2.3.4.1 Исло?и хатоги?ои имло?, пунктуатсия ва услуб? бо Ұрии муаллим | |
4 тоқсан | ||
|
| 2.1.2.1* Мазмуни асарро аз р?и нақшаи тайҰр Ұ бо суханони худ ?амъбаст кунед |
1.3 Мазмуни таърихии асар | 2.1.3.1 Бо риояи мавз?и асар ва иқтибос (боб) ан?оми ?икояро омода кунед | |
1.4 Барои ?алби тава????и шунавандагон | 2 .1.4.1 Истифодаи истиора?о ва восита?ои ғайривербал? ?ангоми с??бат | |
1.5 Шар? дар бораи асари шунидашуда | 2.1.5.1 Бо истифода аз калима?ои дастгир? баҰн кардани фикри худро ?ис кунед | |
2.2 Оид ба мазмуни асар савол?о созед ва ?авоб ди?ед | 2.2.2.1 Бо Ұрии муаллим савол?ои содда ва мураккаб ди?ед ва донед, ки ч? гуна ?авобро аз матн пайдо кунед. | |
2.3 Бо мавз?и асар фикри асосиро та?ия кунед | 2.2.3.1 Бо Ұрии муаллим мавз?и асарро ва фикри асосии онро муаян кардан | |
2.5 Композитсияи асарро муаян кардан | 2.2.5.1 Бо Ұрии муаллим ибтидо, инкишоф ва ан?оми ?икояро дар асари баде? инкишоф ди?ед. | |
2.6 Ба амал?ои қа?рамон ба?о ди?ед | 2.2.6.1 Намуди зо?ирии қа?рамонро тавсиф кунед ва ба рафтору кирдори ? ба?о ди?ед | |
2.7 Истифодаи восита?ои адабию баде? бе?тар муаян кардан | 2.2.7.1 Бо Ұрии муаллим аз восита?ои бадеии асар истифода баред (муқоиса, кунед) Ұбед | |
|
2.2.8.1 бо Ұрии муаллим тағйироти та?ияи сюжетро муаян намояд; | |
| 2.2.9.1 Ба савол дар шакл ва ?адвали маълумоти дар ма?м?аи маълумотнома?о ва луғат?о овардашуда ?авоб ди?ед. | |
3.1 Сохтани нақшаи асар | 2.3.1.1 Бо Ұрии муаллим кори хондашударо ба қисм?о тақсим кунед ва нақша тартиб ди?ед | |
| 2.3.2.1* Бо Ұрии муаллим шеър?ои куто?, мақол?о, чистон?о ва Ұ шеър?ои тайҰр навиштан. | |
3.4 ошкор ва исло?и хатоги?о | 2.3.4.1 Исло?и хато?ои имло?, пунктуатсия ва услуб? бо Ұрии муаллим | |
2)3 сынып: | ||
Ортақ тақырыптар |
Бөлімше | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1Табиати зинда | 1.1 Муайян кардани мазмуни асар | 3.1.1.1 Барои инкишоф додани қисм?ои му?ими асар ба савол?ои кушода ?авоб ди?ед. |
1.2 Асарро нақл кардан | 3.1.2.1* Мазмуни асарро мувофиқи нақша Ұ бо суханони худ пурра кунед | |
1.3 Мазмуни таърихии асар |
3.1.3.1.Характери кахрамонони асар | |
1.4. ?алби тава????и шунавандагон | 3.1.4.2 Истифодаи тасвир?о, тасвир?о ва акс?о дар с??бат | |
1. 5 Шар? дар бораи асари шунидашуда | 3.1.5.1 Бо истифода аз калима?ои баде? баҰн кардани фикр ва э?сосоти худро ом?зед | |
2.1 Истифодаи намуд?ои хондан | 3.2.1.1 Асарро бо овози баланд хонед, онро ба нақш?о тақсим кунед,равон хонед, аз р?и намуд хонед | |
2. Хуб хуб аст, бад бад аст (зулмот бо нур) | 2.2 Оид ба мазмуни асар савол?о гуед ва ?авоб ди?ед | 3.2.2.1 Ба савол?ои амал? ва арзҰб? асосҰфта пурсед ва ?авоб ди?ед |
2.3 Бо мавз?и асар фикри асосиро та?ия кунед | 3.2.3.1 Мавз?и асарро муаян намуда, қисми матнеро, ки фикри асосиро ифода мекунад, нависед. | |
2.4 Инкишоф додани жанри асари адаб? | 3.2.4.1 Гуногунии жанр?ои шеър, масалан, истиора, ривоят ва ?икояро инкишоф ди?ед. | |
2.5 Композитсияи асарро муаян кардан |
3.2.6.1 | |
2.6 Ба амал?ои қа?рамон ба?о ди?ед | 3.2.7.1 Дар асар бо Ұрии муаллим восита?ои адабию баде? (ташбе?, эпитет, муқоиса) нависед | |
2.7 Истифодаи восита?ои адабию баде? бе?тар муаян кардан | 3.2.8.2 Бо Ұрии муаллим асари бадеиро бо мисоли дигар муқоиса кунед (тасвир, мусиқ?, мультфилм) | |
2.9 Маълумот аз сарчашма?ои гуногун |
3.2.9.1 Сарчашма?ои гуногун, ки ба мазмуни асар мувофиқанд: тасвир, адабиҰт | |
3.1 Сохтани нақшаи асар | 3.3.1.1 Бо Ұрии муаллим кори хондашударо ба қисм?ои мантиқ? тақсим кунед, ба ?ар як қисм ном ди?ед ва нақша тартиб ди?ед | |
3.3 .Кор?ои э?одиро бо ро??ои гуногун тавсия ди?ед | 3.3.3.1 Тавсия додани кори э?од? дар шакли расм?о ва сенари?о | |
3.4 ошкор ва исло?и хатоги?о | 3.3.4.1 Такмили сохтор ва услуби кор бо Ұрии муаллим, исло?и хато?ои имло? ва пунктуатсия | |
2 -тоқсан | ||
3.Вақт | 1.1 Муайян кардани мазмуни асар | 3.1.1.1 Барои инкишоф додани қисм?ои му?ими асар ба савол?ои кушода ?авоб ди?ед. |
1.2 Асарро нақл кардан | 3. 1.2.1* Мазмуни асарро мувофиқи нақша Ұ бо суханони худ пурра кунед | |
1.3 Мазмуни таърихии асар |
3.1.3.1.Характери кахрамонони асар | |
1.4. ?алби тава????и шунавандагон | 3.1.4.2 Истифодаи тасвир?о, тасвир?о ва акс?о дар с??бат | |
1. 5 Шар? дар бораи асари шунидашуда | 3.1.5.1 Бо истифода аз калима?ои баде? баҰн кардани фикр ва э?сосоти худро ом?зед | |
2.1 Истифодаи намуд?ои хондан |
3.2.1.1 Асарро бо овози баланд хонед, онро ба нақш?о тақсим кунед,равон хонед, аз р?и намуд хонед | |
2.2 Оид ба мазмуни асар савол?о гуед ва ?авоб ди?ед | 3.2.2.1. дар асоси татбиқ (амал?) ва арзҰб? савол?о додан ва ?авоб додан | |
2.3 Бо мавз?и асар фикри асосиро та?ия кунед | 3.2.3.1. ?умлае, ки фикри асосиро ифода мекунад, та?ияи мавз?и асар ва навиштани қисми матнро Ұфтан | |
2.4 Инкишоф додани жанри асари адаб? | 3.2.4.1 инкишоф додани хусусияти жанри шеър, ?икоя, зарбулмасал, қисса, ?икоя | |
2.5 Композитсияи асарро муаян кардан | 3.2.5.1 та?ияи ибтидо, инкишоф ва ан?оми достони асари баде? | |
2.6 Ба амал?ои қа?рамон ба?о ди?ед | 3.2.6.1 тасвири портрети қа?рамон, ба?оди?ии нати?аи амал?о ва тағирҰбии хислати ?ро дар асоси матн | |
2.7 Истифодаи восита?ои адабию баде? бе?тар муаян кардан | 3.2.7.1 Дар асар бо Ұрии муаллим восита?ои адабию баде? (ташбе?, эпитет, муқоиса) нависед | |
2.8 Тақсимоти унсур?ои асар | 3.2.8.2 бо Ұрии муаллим, мубодилаи порчаи кори бадеиро бо нусхаи мисоли дигар (тасвир, мусиқ? (мусиқ?), мультфилм) | |
2.9 Аз манбаъ?ои гуногун |
3.2.9.1 Сарчашма?ои гуногун, ки ба мазмуни асар мувофиқанд: тасвир?, адаб? | |
3.1 Сохтани нақшаи асар |
3.3.1.1 Бо Ұрии муаллим асарро ба қисм?ои мантиқ? хонед | |
3.2 Кори эчод? аз р?и жанри асар |
3.3.2.1* шеър ба ка?рамони асар, гул | |
3.4 ошкор ва исло?и хатоги?о |
3.3.4.1 | |
3-тоқсан | ||
| 1.1 Фа?мидани мундари?аи кор | 3.1.1.1 Барои инкишоф додани қисм?ои му?ими асар ба савол?ои кушода ?авоб ди?ед. |
1.3.Саргузашти асарро тавсиф кунед | 3. 1.2.1* Мазмуни асарро мувофиқи нақша Ұ бо суханони худ пурра кунед | |
1.4. ?алби тава????и шунавандагон |
3.1.4.2 Истифодаи тасвир?о, тасвир?о ва акс?о дар с??бат | |
1.5 Фикри худро дар бораи асари шунидаатон баҰн кунед | 3.1.5.1 Бо истифода аз калима?ои баде? баҰн кардани фикр ва э?сосоти худро ом?зед | |
2.1 Истифодаи намуд?ои хондан | 3.2.1.2 Асарро фа?мида хонед, аз назар гузаронед, иттилооти воридшударо Ұфта гиред, қайд кунед ва нуқтаи му?имро арзҰб? кунед. | |
2.2 Оид ба мазмуни асар савол?о гуед ва ?авоб ди?ед | 3.2.2.1. дар асоси татбиқ (амал?) ва арзҰб? савол?о додан ва ?авоб додан | |
2.3 Бо мавз?и асар фикри асосиро та?ия кунед | 3.2.3.1. ?умлае, ки фикри асосиро ифода мекунад, та?ияи мавз?и асар ва навиштани қисми матнро Ұфтан | |
2.4 Инкишоф додани жанри асари адаб? | 3.2.4.1 инкишоф додани хусусияти жанри шеър, ?икоя, зарбулмасал, қисса, ?икоя | |
2.5 Композитсияи асарро муаян кардан | 3.2.5.1 та?ияи ибтидо, инкишоф ва ан?оми достони асари баде? | |
2.6 Ба амал?ои қа?рамон ба?о ди?ед | 3.2.6.1 тасвири портрети қа?рамон, ба?оди?ии нати?аи амал?о ва тағирҰбии хислати ?ро дар асоси матн | |
2.7 Истифодаи восита?ои адабию баде? бе?тар муаян кардан | 3.2.7.1 Дар асар бо Ұрии муаллим восита?ои адабию баде? (ташбе?, эпитет, муқоиса) нависед | |
2.8 Тақсимоти унсур?ои асар | 3.2.8.1 Мубодилаи эпизод?о, та?ияи тағйирот дар та?ияи сюжет | |
2.9 Аз манбаъ?ои гуногун |
3.2.9.1 Сарчашма?ои гуногун, ки ба мундари?аи кор мувофиқанд: тасвир?о, адабиҰт | |
3.1 Сохтани нақшаи асар |
3.3.1.1 бо Ұрии муаллим, хонданро ба қисм?ои мантиқ? тақсим кунед | |
3.2 Кори эчод? аз р?и жанри асар |
3.3.2.1* шеър ба ка?рамони асар, гул | |
3.3 .Кор?ои э?одиро бо ро??ои гуногун тавсия ди?ед |
3.3.3.1 | |
3.4 ошкор ва исло?и хатоги?о | 3.3.4.1 Такмили сохтор ва услуби кор бо Ұрии муаллим, исло?и хато?ои имло? ва пунктуатсия | |
4-тоқсан | ||
7. Об манбаи р?зғор аст | 1.1 Фа?мидани мундари?аи кор | 3. 1.1.1 Барои такмил додани қисм?ои му?ими кор ба савол?ои кушода пурсед ва ?авоб ди?ед. |
1.3.Саргузашти асарро тавсиф кунед |
3.1.3.1.Характери кахрамонони асар | |
1.4. ?алби тава????и шунавандагон | 3.1.4.2 Истифодаи тасвир?о, тасвир?о ва акс?о дар с??бат | |
1.5 Фикри худро дар бораи асари шунидаатон баҰн кунед | 3.1.5.1 Бо истифода аз калима?ои баде? баҰн кардани фикр ва э?сосоти худро ом?зед | |
2.1 Истифодаи намуд?ои хондан | 3.2.1.2 Асарро фа?мида хонед, аз назар гузаронед, иттилооти воридшударо Ұфта гиред, қайд кунед ва нуқтаи му?имро арзҰб? кунед. | |
2.2 Оид ба мазмуни асар савол?о гуед ва ?авоб ди?ед | 3.2.2.1. дар асоси татбиқ (амал?) ва арзҰб? савол?о додан ва ?авоб додан | |
2.3 Бо мавз?и асар фикри асосиро та?ия кунед | 3.2.3.1. ?умлае, ки фикри асосиро ифода мекунад, та?ияи мавз?и асар ва навиштани қисми матнро Ұфтан | |
2.5 Композитсияи асарро муаян кардан | 3.2.5.1 та?ияи ибтидо, инкишоф ва ан?оми достони асари баде? | |
2.6 Ба амал?ои қа?рамон ба?о ди?ед | 3.2.6.1 тасвири портрети қа?рамон, ба?оди?ии нати?аи амал?о ва тағирҰбии хислати ?ро дар асоси матн | |
|
3.2.8.2 бо Ұрии муаллим, мубодилаи порчаи кори бадеиро бо нусхаи мисоли дигар (тасвир, мусиқ? (мусиқ?), мультфилм) | |
2.9 Аз манбаъ?ои гуногун |
3.2.9.1 Сарчашма?ои гуногун, ки ба мундари?аи кор мувофиқанд: тасвир?о, адабиҰт | |
3.1 Сохтани нақшаи асар |
3.3.1.1 бо Ұрии муаллим, хонданро ба қисм?ои мантиқ? тақсим кунед | |
3.2 Кори эчод? аз р?и жанри асар |
3.3.2.1* шеър ба ка?рамони асар, гул | |
3.4 ошкор ва исло?и хатоги?о | 3.3.4.1 Такмили сохтор ва услуби кор бо Ұрии муаллим, исло?и хато?ои имло? ва пунктуатсия | |
43) 4 сынып | ||
Ортақ тақырыптар |
Бөлімше | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1. Қазоқистон | 1.1 Фа?мидани мундари?аи кор | 4.1.1.1 Барои пурра фа?мидани м??тавои асар, додан ва ба савол?о ?авоб додан барои такмил додани баъзе қисмат?о ва бартари?ои ?икоя |
1.3.Саргузашти асарро тавсиф кунед | 4.1.3.1 Тартиби та?ияи сюжетро дар асоси қисмати мавз?ъ ва хулосаи асар ба нақша гирифта, маънои онро шар? ди?ед. | |
1.4. ?алби тава????и шунавандагон | 4.1.4.2 Истифодаи тасвир?о, тасвир?о, акс?о, презентатсия?о, клип?ои видео? ?ангоми с??бат | |
1.5 Фикри худро дар бораи асари шунидаатон баҰн кунед | 4.1.5.1 Мубодилаи афкор, э?сос ва нуқтаи назари шахс бо р?йдод?ои шабе?и ?аҰт ва кори худ | |
2.1 Истифодаи намуд?ои та?сил | 4.2.1.1 Асарро бо овози баланд хонед, ба нақш?о тақсим кунед, озод хонед, чопро хонед | |
2.2 Оид ба мундари?аи кор савол?о ди?ед ва ?авоб ди?ед | 4.2.2.1 Дар асоси бозсоз?, тафсир ва арзҰбии кор савол?о ди?ед ва ?авоб ди?ед. | |
2.3 Мавз?и асар ва идеяи асосии онро та?ия кунед | 4.2.3.1 Та?ияи мавз?ъ ва ғояи асосии асар, бо истифода аз маълумоти матн? фикри муаллифро исбот кунед | |
2.4 Инкишоф додани жанри асари адаб? | 4.2.4.1 Инкишоф додани хусусияти жанри ?икоя?о, ?икоя?о, ?уфт?о ва роман?ои фантастик? | |
2.6 Ба амал?ои қа?рамонон ба?о ди?ед | 4.2.6.1 Ба?с ва ба?о додан ба хислати қа?рамон, амал?ои қа?рамонон ва тағирот дар хислати матн. | |
2.7 Санъати адаб? | 4.2.7.1 Муайян ва истифода бурдани восита?ои адабии (мисли, эпитет, аллитератсия, аллитератсия) асар | |
2.8 Тақсимоти унсур?ои асар | 4.2.8.2 Муқоисаи нусхаи асари баде? бо мисоли дигар (иллюстратсия, мусиқ? (садо), мультфилм, филм) | |
2.9 Аз манбаъ?ои гуногун | 4.2.9.1 Намоиши схемавии иттилооти воридот? аз сарчашма?ои гуногун, хулоса ва пайвастшав? | |
3.1 Сохтани нақшаи асар | 4. 3.1.1 Системаи ?икояро дар кори хондашуда фа?мед, онро ба қисм?о тақсим кунед, ба ?ар як қисм ном ди?ед ва нақша гиред | |
3.2 Кори эчод? аз р?и жанри асар | 4.3.2.1 Ба матни асос? илова кардани қа?рамони нав, муқаддима кардани сюжети нав, навиштани шеър (чор мисра) навистан | |
3.3 .Кор?ои э?одиро бо ро??ои гуногун тавсия ди?ед | 4.3.3.1 Тавсия додани кори э?од? дар диаграмма, филм, презентатсия | |
3.4 ошкор ва исло?и хатоги?о |
4.3.4.1 Сохтор ва услуби кор бо Ұрии муаллим | |
2-тоқсан | ||
2. Мероси фар?анг? | 1.2 Мазмуни асар | 4.1.2.1* Усулхои гуногуни тавсифи мазмуни асарро (шахси I Ұ III, илова кардани хама гуна ходисахо) истифода бурда, асарро пурра чамъбаст намояд. |
1.3 Мазмуни таърихии асар | 4.1.3.1 Тартиби та?ияи сюжетро дар асоси қисмати мавз?ъ ва хулосаи асар ба нақша гирифта, маънои онро шар? ди?ед. | |
1.4. ?алби тава????и шунавандагон | 4.1.4.1 Истифодаи зарбулмасал?о, сатр?ои шеър?, истиора?о ва восита?ои ғайривербал? ?ангоми с??бат | |
4.1.4.2 Истифодаи тасвир?о, тасвир?о, акс?о, презентатсия?о, клип?ои видео? ?ангоми с??бат | ||
1.5 Фикри худро дар бораи асари шунидаатон баҰн кунед | 4.1.5.1 Мубодилаи афкор, э?сос ва нуқтаи назари шахс бо р?йдод?ои шабе?и ?аҰт ва кори худ | |
| 4.2.1.2 * Ба до?или кор назар кунед, савол?о ди?ед, маълумотро кобед, ба кор ишора кунед, та?лил кунед ва ба?оди?ии интиқод? кунед. | |
2.2 Оид ба мундари?аи кор савол?о ди?ед ва ?авоб ди?ед | 4.2.2.1 Дар асоси бозсоз?, тафсир ва арзҰбии кор савол?о ди?ед ва ?авоб ди?ед. | |
2.3 Мавз?и асар ва идеяи асосии онро та?ия кунед | 4.2.3.1 Та?ияи мавз?ъ ва ғояи асосии асар, бо истифода аз маълумоти матн? фикри муаллифро исбот кунед | |
2.5 Композитсияи асарро муаян кардан | 4.2.5.1 Та?ияи сохтори композитсияи асар (оғоз, та?ия, ?алли) бо к?маки муаллим | |
2.6 Ба амал?ои қа?рамонон ба?о ди?ед | 4.2.6.1 Ба?с ва ба?о додан ба хислати қа?рамон, амал?ои қа?рамонон ва тағирот дар хислати матн. | |
2.7 Восита?ои адабию баде? | 4.2.7.1 Муайян кардан ва истифодаи восита?ои адаб? (мисли, муқоиса, эпитет, аллитератсия) | |
2.8 Тақсимоти унсур?ои асар | 4.2.8.1 Та?лил ва муқоисаи а?амияти эпизод?о ва р?йдод?о | |
2.9 Аз манбаъ?ои гуногун | 4. 2.9.1 Намоиши схемавии иттилооти воридот? аз сарчашма?ои гуногун, хулоса ва таносуб | |
3.1 Сохтани нақшаи асар | 4.3.1.1 Системаи ?икояро дар кори хондашуда фа?мед, онро ба қисм?о тақсим кунед, ба ?ар як қисм ном ди?ед ва нақша гиред | |
3.3 .Кор?ои э?одиро бо ро??ои гуногун тавсия ди?ед | 4.3.3.1 Пешни?оди кори э?од? дар шакли диаграмма?о, диафильм?о ва презентатсия?о | |
3.4 ошкор ва исло?и хатоги?о |
4.3.4.1 Сохтор ва услуби кор бо Ұрии муаллим | |
3-тоқсан | ||
| 1.1 Фа?мидани мундари?аи кор | 4.1.1.1 Барои пурра фа?мидани м??тавои асар, додан ва ба савол?о ?авоб додан барои такмил додани баъзе қисмат?о ва бартари?ои ?икоя |
1.2 Мазмуни асар | 4.1.2.1* Усул?ои гуногуни тавсифи мазмуни асарро (шахси I Ұ III, илова кардани ?ама гуна ?одиса?о) истифода бурда, асарро пурра чамъбаст намояд. | |
1.3 Мазмуни таърихии асар | 4. 1.3.1 Дар асоси мавзӘъ ва бахши хулосаи кор, коркарди сюжетро ба нақша гирифта, маънои онро баҰн намоед. | |
1.4. ?алби тава????и шунавандагон | 4.1.4.1 Истифодаи зарбулмасал?о, сатр?ои шеър?, истиора?о ва восита?ои ғайривербал? ?ангоми с??бат | |
1.5 Фикри худро дар бораи асари шунидаатон баҰн кунед | 4.1.5.1 Мубодилаи афкор, э?сос ва нуқтаи назари шахс бо р?йдод?ои шабе?и ?аҰт ва кори худ | |
4.1.4.2 Истифодаи тасвир?о, тасвир?о, акс?о, презентатсия?о, клип?ои видео? ?ангоми с??бат | ||
2.1 Истифодаи намуд?ои хондан | 4.2.1.2 * Ба до?или кор назар кунед, савол?о ди?ед, маълумотро кобед, ба кор ишора кунед, та?лил кунед ва ба?оди?ии интиқод? кунед. | |
2.2 Оид ба мундари?аи кор савол?о ди?ед ва ?авоб ди?ед | 4.2.2.1 Дар асоси бозсоз?, тафсир ва арзҰбии кор савол?о ди?ед ва ?авоб ди?ед. | |
2.3 Мавз?и асар ва идеяи асосии онро та?ия кунед | 4.2.3.1 Та?ияи мавз?ъ ва ғояи асосии асар, бо истифода аз маълумоти матн? фикри муаллифро исбот кунед | |
2.4 Инкишоф додани жанри асари адаб? | 4.2.4.1 Инкишоф додани хусусияти жанри ?икоя?о, ?икоя?ои к?то?, ?уфт?ои қа?рамон? ва ?икоя?ои фантастик?. | |
2.5 Композитсияи асарро муаян кардан | 4.2.5.1 Та?ияи сохтори композитсияи асар (оғоз, та?ия, ?алли) бо к?маки муаллим | |
2.6 Ба амал?ои қа?рамонон ба?о ди?ед | 4.2.6.1 Ба?с ва ба?о додан ба хислати қа?рамон, амал?ои қа?рамонон ва тағирот дар хислати матн. | |
2.7 Истифодаи восита?ои адабию баде? бе?тар карда шавад | 4.2.7.1 Истифодаи восита?ои адаб? (ташбе?, ташбе?, эпитет, аллитератсия) ва истифодаи он?о | |
2.8 Унсур?ои тар?резии асар?ои санъат | 4.2.8.1 Та?лил ва муқоисаи а?амияти эпизод?о ва р?йдод?о | |
2.9 Гуногун? | 4.2.9.1 Намоиши схемавии иттилооти воридот? аз сарчашма?ои гуногун, хулоса ва пайвастшав? | |
3.1 Сохтани нақшаи асар | 4.3.1.1 Системаи ?икояро дар кори хондашуда фа?мед, онро ба қисм?о тақсим кунед, ба ?ар як қисм ном ди?ед ва нақша гиред | |
3.2 Кори эчод? аз ?уи жанри асар | 4.3.2.1 Ба матни асос? илова кардани қа?рамони нав, муқаддима кардани сюжети нав, навиштани шеър | |
3.4 ошкор ва исло?и хатоги?о |
4.3.4.1 Сохтор ва услуби кор бо Ұрии муаллим | |
4-тоқсан | ||
7. Ба кай?он сафар кунед | 1.2 Мазмуни асар | 4.1.2.1* Усул?ои гуногуни тавсифи мазмуни асарро (шахси I Ұ III, илова кардани ?ама гуна ?одиса?о) истифода бурда, асарро пурра чамъбаст намояд. |
1.3 Мазмуни таърихии асар | 4. 1.3.1 Дар асоси мавзӘъ ва бахши хулосаи кор, коркарди сюжетро ба нақша гирифта, маънои онро баҰн намоед. | |
1.4. ?алби тава????и шунавандагон | 4.1.4.1 Истифодаи зарбулмасал?о, сатр?ои шеър?, истиора?о ва восита?ои ғайривербал? ?ангоми с??бат | |
1.5 Фикри худро дар бораи асари шунидаатон баҰн кунед | 4.1.5.1 Мубодилаи афкор, э?сос ва нуқтаи назари шахс бо р?йдод?ои шабе?и ?аҰт ва кори худ | |
| 4.2.1.1 Асарро бо овози баланд хонед, ба нақш?о тақсим кунед, озод хонед, чопро хонед, бо овози баланд хонед | |
4.2.1.2 * Ба до?или кор назар кунед, савол?о ди?ед, маълумотро кобед, ба кор ишора кунед, та?лил кунед ва ба?оди?ии интиқод? кунед | ||
2.2 Оид ба мундари?аи кор савол?о ди?ед ва ?авоб ди?ед | 4.2.2.1 Дар асоси бозсоз?, тафсир ва арзҰбии кор савол?о ди?ед ва ?авоб ди?ед | |
2.3 Мавз?и асар ва идеяи асосии онро та?ия кунед | 4.2.3.1 Та?ияи мавз?ъ ва ғояи асосии асар, бо истифода аз маълумоти матн? фикри муаллифро исбот кунед | |
2.5 Таркиби асарро такмил дихед | .4.2.5.1 Та?ияи сохтори композитсияи асар (оғоз, та?ия, ?алли) бо к?маки муаллим | |
2.6 Ба амал?ои қа?рамонон ба?о ди?ед | 4.2.6.1 Ба?с ва ба?о додан ба хислати қа?рамон, амал?ои қа?рамонон ва тағирот дар хислати матн. | |
2.8 Унсур?ои тар?резии асар?ои санъат |
4.2.8.1 Та?лил ва муқоисаи а?амияти эпизод?о ва р?йдод?о | |
| 4.2.9.1 Намоиши схемавии иттилооти воридот? аз сарчашма?ои гуногун, хулоса ва таносуб | |
3.1 Сохтани нақшаи асар | 4.3.1.1 Системаи ?икояро дар кори хондашуда фа?мед, онро ба қисм?о тақсим кунед, ба ?ар як қисм ном ди?ед ва нақша гиред | |
| 4.3.2.1 Ба матни асос? илова кардани қа?рамони нав, муқаддима кардани сюжети нав, навиштани шеър | |
3.3 .Кор?ои э?одиро бо ро??ои гуногун тавсия ди?ед | 4.3.3.1 Тавсия додани кори э?од? дар шакли диаграмма?о, диафильм?о ва презентатсия?о | |
3.4 ошкор ва исло?и хатоги?о |
4.3.4.1 Сохтор ва услуби кор бо Ұрии муаллим | |
Ескерту:
"*" – тоқсандағы екі ортақ тақырып есебінен бір тоқсанда оқу мақсаттарын ортақ тақырыптармен біріктіріледі.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!22-қосымша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 22-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 2- сыныбына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде емес)
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленіп, "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім Министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген) бекітілген.
2. "Орыс тілі" оқу пәнін оқытудың мақсаты – сөйлеу этикетінің ережелеріне және қарым-қатынас жағдайына бағытталған сөйлеу іс-әрекетінде тілдік бірліктерді қолдану нормаларына сәйкес тыңдау, сөйлеу, оқу және жазу дағдыларын қалыптастыру.
3. "Орыс тілі" оқу пәнін оқытудың міндеттері:
1) күнделікті өмірде, оқу және практикалық қызметте қарым-қатынас жасау үшін қажетті тыңдау, сөйлеу, оқу, жазу дағдыларын дамыту;
2) орыс тілінің нормалары мен ережелеріне сәйкес тіл бірліктері, оларды біріктіру және қолдану ережелері туралы, сөйлемдерді құру дағдылары мен біліктерін қалыптастыру;
3) білім алушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, алынған ақпаратты талдауға, синтездеуге, бағалауға, түсіндіруге бағытталған логикалық ойлау дағдыларын қалыптастыру және дамыту;
4) зерттеу, танысу, қарау және ізденіп оқу, оқылған ақпарат бойынша диалог және монолог құрастыру дағдыларын қалыптастыру;
5) білім алушылардың сөздік қорын орыс тілінің өзекті коммуникативтік лексикасымен және фразеологизмдерімен байыту;
6) қазақ, орыс және басқа халықтар мәдениетінің құндылықтары туралы түсінік қалыптастыру.
4. Бастауыш мектепті бітіргеннен кейін білім алушылар тілді меңгерудің жалпыеуропалық шеңбері (CEFR) деңгейлер жүйесіне сәйкес А1, А2 (бастапқы деңгей) бастауыш деңгейінде меңгеруі тиіс.
5. Грамматикалық материал мәтіндер негізінде лексикалық тақырыптар аясында зерттеледі. Грамматикалық материал қазіргі орыс тілінің фонетикасына, лексикасына және морфологиясына қатысты бөлімдерді қамтиды. Грамматикалық материалды игеру білім алушылардың тілдік құзыреттілігін дамытудың құрамдас бөлігі болып табылады, негізгі грамматикалық құрылымдарды қолдану дағдыларын пысықтау, онсыз сөйлеуді түсіну мүмкін емес. Білім алушыларда қарым-қатынас жағдайына сәйкес жазбаша және ауызша сөйлеуді дұрыс ресімдеу дағдылары қалыптасады және бекітіледі.
Орыс тілінің нормаларын меңгеру кезінде шиыршық қағидасы сақталады.
2-тарау. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру Параграф 1. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұны
6. "Орыс тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. 2-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдау: ым-ишара мен қимылдарды қолдана отырып тыңдалған сөзге жауап беру; қарапайым сөз тіркестеріндегі сөздердің лексикалық мағынасын түсіну; шағын мәтіндердің мазмұнын түсіну (жұмбақ, ертегі, өлең, әңгіме); кейіпкерлерді, оқиғалар тізбегін анықтау; есту қабілеті арқылы сұраулы және баяндау сөйлемдерді ажырату; сұрақтарға жауап беру, тиісті иллюстрацияларды /тыңдалған мәтінге арналған сюжеттік суреттерді таңдау; дыбыс пен екпіннің мағына ажыратушы рөлін түсіну;
2) сөйлеу: сөйлеу үлгілері бойынша сөйлемдер құру; танысу және өзі туралы хабарлау үшін сөздерді қолдану; естіген сұрақтарға жауап қайтару; сурет/берілген тақырып немесе тыңдалған мәтін бойынша 2-4 сөйлемнен тұратын мәлімдемелер жасау; белгілі бір тақырып бойынша диалогқа қатысу; таныс сөздерді қолдану негізінде заттар мен сюжеттік суреттерді сипаттау; шағын мәтіндерді қайталау; бағалау пікірін білдіру; қиын екпінді сөздерді дұрыс айту;
3) оқу: мәнерлеп оқу (баяндау және сұраулы сөйлемдерді интонациялау); мәтін мазмұны бойынша сұрақтар мен жауаптарды тұжырымдау; сөздердің лексикалық мағынасын түсіну (терминді қолданбай); әдеби жанрды анықтау (жұмбақ, ертегі, өлең, әңгіме); шағын өлеңдерді жаттау; оқылған мәтіннің мазмұнына өз көзқарасын білдіру;
4) хат: бас және кіші әріптер мен олардың қосылыстарын жазу; бас, кіші әріптердің биіктігін, ені мен көлбеуін сақтау; каллиграфиялық нормаларды сақтай отырып сөздер мен сөйлемдерді жазу; иллюстрация, сурет бойынша дәйекті сөйлемдер жазу; сөйлем соңында тыныс белгілерін қолдану;
5) ауызша және жазбаша тілде қолдануға арналған грамматикалық материал: жанды және жансыз зат есімдер; жекеше және көпше түрде зат есімдерді өзгерту; сын есімдерді зат есімдермен көпше және жекеше түрде үйлестіру; заттардың түсін, формасын, көлемін және материалын білдіретін сын есімдер; етістіктің шақтары бойынша өзгеруі (осы, келер, өткен); зат есімдер мен етістіктердің тіркесімі; сан есімдерді қолдану; жи-ши, ча-ша, чу-шу тіркестері; адамдардың аттарын, әкесінің аттарын, тегін, жануарларға қойылған аттарды бас әріппен жазу, сөздерді көмекші сөздерден бөлек жазу, 2-4 сөзден тұратын қарапайым сөйлемдерді құрастыру.
Параграф 2. Оқу мақсаттарының жүйесі
8. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 2.1.2.1 кодында "2" – сынып, "1.2" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
9. Оқыту мақсаттары жүйесі:
Бөлімше | Тыңдалым |
Оқу мақсаттары | |
1.1 Тыңдау әдістерін пайдалану | 2.1.1.1 бейне және аудио материалды, сөзді мұқият тыңдап, түсіну және оған дұрыс жауап беру (қимыл, ым-ишараны қолдану) |
1.2 Сөздер мен сөз тіркестерінің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 күнделікті өмірге қатысы бар қарапайым тіркестердегі сөздердің лексикалық мағынасын түсіну |
1.3 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1 тыңдаған хабарламаға сәйкес иллюстрациялар/сурет/сызбалар таңдау және сұрақтарға жауап беру |
1.4 Негізгі және қосымша ақпаратты анықтау | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну, кейіпкерлерді, оқиғалардың тізбегін анықтау |
1.5 Тыңдаған аудиовизуалды материалды түсіну | 2.1.5.1 бейне және аудио материалдағы болып жатқан оқиғаларды түсіну және сипаттау, сұрақтарға жауап беру |
Бөлімше | Айтылым |
Оқу мақсаттары | |
2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1 танысу үшін өзі туралы хабарлау, заттарды сипаттау және сұраулы сөйлемдер құрау барысында сөздерді, сөз тіркестерін пайдалану |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 2.2.2.1 Сюжеттік суреттер негізінде 2-3 пікір білдіру |
2.3 Тілдесудің түрлі жағдаяттарына қатысу және сөйлеу нормаларын сақтау | 2.2.3.1 белгілі бір тақырыптағы сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну және жауап беру |
2.4 Тыңдаған/оқыған материалды мазмұндау | 2.2.4.1 таныс сөздерді пайдаланып, оқиғалардың реттілігін сақтай отырып, оқиғаларды, қысқа мәтін/хикая/әңгімелерді мазмұндау |
2.5 Аудиовизуалды материал негізінде дәлелді пікір айту | 2.2.5.1 бейне және аудиоматериалдардағы фразаларды өз сөзімен сипаттау |
2.6 Оқыған/тыңдаған материалы бойынша бағалау пікірін айту | 2.2.6.1* салыстыру негізінде ақпарат/ кейіпкер/туралы қарапайым бағалау пікірін білдіру ("Мен келісемін/келіспеймін...", "Маған ұнады/ұнамады...", "Мен ойлаймын ...", "мен ... санаймын") |
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.7.1 дыбыс пен екпіннің мағыналы ажыратушылық рөлін түсіну |
Бөлімше | Оқылым |
Оқу мақсаттары | |
3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 мәтінді мәнерлеп оқу (хабарлы және сұраулы сөйлемдерді интонациялау) |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 мәтіндегі сөздер мен қарапайым сөз тіркестерінің мағынасын түсіну |
3.3 Мәтін жанрлары мен түрлерін анықтау | 2.3.3.1 әр түрлі мәтіндердің жанрларын анықтау (жұмбақ, ертегі, өлең, әңгіме) |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша қарапайым сұрақтар құрастыру және оған жауап беру |
3.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.3.5.1 мұғалімнің көмегімен мектеп білім алушыларына арналған сөздіктер мен анықтамалықтан ақпарат табу |
Бөлімше | Жазылым |
Оқу мақсаттары | |
4.1 Әртүрлі ұсыну формаларын пайдалана отырып, мәтін жазу | 2.4.1.1* сипаттау сөздерді қолданып, берілген иллюстрация бойынша постер жасау |
4.2 Тыңдаған/оқыған мәтіннің мазмұнына өз көзқарасын білдіру | 2.4.2.1 тыңдағаны/ оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен таныс сөздерді/сөз тіркестерін жазу |
4.3 Тыныс белгілерінің нормаларын сақтау | 2.4.3.1 мұғалімнің көмегімен жай сөйлемнің соңында тыныс белгілерін қолдану |
4.4 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.4.4.1 бас, кіші әріптердің және олардың бірігуінің биіктігін, енін және көлбеулігін сақтай отырып, дәптерге жазу |
Бөлімше | Тілдік нормаларды қолдану |
Оқу мақсаттары | |
5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбай) | 2.5.1.1* мұғалімнің көмегімен жазбаша және ауызша сөйлеуде заттың атын/сынын /қимылын білдіретін сөздерді ажырату және қолдану, оларды жекеше/көпше түрде өзгерту |
2.5.1.2* мұғалімнің көмегімен бір немесе бірнеше заттың атын білдіретін сөздерді пайдалану, заттың сынын білдіретін зат есімдермен жекеше, көпше түрде үйлестіру | |
2.5.1.3 мұғалімнің көмегімен осы/келер/өткен шақтағы қимылды білдіретін сөздерді қолдану | |
2.5.1.4 қысқа сөйлемдерде жай шылауларды түсініп қолдану | |
2.5.1.5* заттың сынын білдіретін сөздерді ажырату, заттарға түрі, түсі, пішіні, көлемі материалы бойынша тән белгілерді таңдау | |
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 2.5.2.1* дыбыстар мен әріптердің айырмашылығын түсініп, жи-ши, ча-ща, чу-шу тіркестерін дұрыс жазу |
2.5.2.2 мұғалімнің көмегімен адамдардың атын, әкесінің атын, тегін, жануарларға қойылған аттарды бас әріппен жазу | |
2.5.2.3 мұғалімнің көмегімен көмекші сөздерді сөздерден бөлек жазу |
10. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-сыныбына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту орыс тілінде емес) сәйкес іске асырылады.
Параграф 3. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-сыныбына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту орыс тілінде емес)
1) 2-сынып:
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1- тоқсан | |||
1. Менің отбасым және достарым | Тыңдалым (тыңдау) | 1.1 Тыңдау дағдыларын қалыптастыру | 2.1.1.1 бейне және аудио материалды, сөзді мұқият тыңдап, түсіну және оған дұрыс жауап беру (қимыл, ым-ишараны қолдану) |
1.2 Сөздер мен сөз тіркестерінің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 күнделікті өмірге қатысы бар қарапайым тіркестердегі сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1 танысу үшін өзі туралы хабарлау, заттарды сипаттау және сұраулы сөйлемдер құрау барысында сөздерді, сөз тіркестерін пайдалану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 2.2.2.1 Сюжеттік суреттер негізінде 2-3 пікір білдіру | ||
2.3 Тілдесудің түрлі жағдаяттарына қатысу және сөйлеу нормаларын сақтау | 2.2.3.1 белгілі бір тақырыптағы сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну және жауап беру | ||
2.5 Аудиовизуалды материал негізінде дәлелді пікір айту | 2.2.5.1 бейне және аудиоматериалдардағы фразаларды өз сөзімен сипаттау | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.7.1 дыбыс пен екпіннің мағыналы ажыратушылық рөлін түсіну | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 мәтінді мәнерлеп оқу (хабарлы және сұраулы сөйлемдерді интонациялау) | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 мәтіндегі сөздер мен қарапайым сөз тіркестерінің мағынасын түсіну | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша қарапайым сұрақтар құрастыру және оған жауап беру | ||
Жазылым | 4.1 Әртүрлі ұсыну формаларын пайдалана отырып мәтін жазу | 2.4.1.1* сипаттау сөздерді қолданып, берілген иллюстрация бойынша постер жасау | |
4.3 Тыныс белгілерінің нормаларын сақтау | 2.4.3.1 жай сөйлемнің соңында тыныс белгілерін қолдану (мұғалімнің көмегімен) | ||
4.4 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.4.4.1 бас, кіші әріптердің бірігуінің биіктігін, енін және көлбеулігін сақтай отырып дәптерге жазу | ||
Тілдік нормаларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбай) | 2.5.1.1* мұғалімнің көмегімен жазбаша және ауызша сөйлеуде заттың атын/сынын /қимылын білдіретін сөздерді ажырату және қолдану, оларды жекеше/көпше түрде өзгерту | |
2.5.1.3 мұғалімнің көмегімен осы/келер/өткен шақтағы қимылды білдіретін сөздерді қолдану | |||
2.5.1.4 мұғалімнің көмегімен етістікті өткен шақтың жекеше түрінде қолдану | |||
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 2.5.2.2 мұғалімнің көмегімен адамдардың атын, әкесінің атын, тегін, жануарларға қойылған аттарды бас әріппен жазу | ||
2-тоқсан | |||
3. | Тыңдалым (тыңдау) | 1.1 Тыңдау дағдыларын қалыптастыру | 2.1.1.1 бейне және аудио материалды, сөзді мұқият тыңдап, түсіну және оған дұрыс жауап беру (қимыл, ым-ишараны қолдану) |
1.2 Сөздер мен сөз тіркестерінің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 күнделікті өмірге қатысы бар қарапайым тіркестердегі сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1 тыңдаған хабарламаға сәйкес иллюстрациялар/ сурет/сызбалар таңдау және сұрақтарға жауап беру | ||
1.5 Аудиовизуалды материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.5.1 бейне және аудио материалдағы болып жатқан оқиғаларды түсіну және сипаттау, сұрақтарға жауап беру | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1 танысу үшін өзі туралы хабарлау, заттарды сипаттау және сұраулы сөйлемдер құрау барысында сөздерді, сөз тіркестерін пайдалану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 2.2.2.1 сюжеттік суреттер негізінде 2-3 пікір білдіру | ||
2.3 Тілдесудің түрлі жағдаяттарына қатысу және сөйлеу нормаларын сақтау | 2.2.3.1 белгілі бір тақырыптағы сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну және жауап беру | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.7.1 дыбыс пен екпіннің мағыналы ажыратушылық рөлін түсіну | ||
Оқылым | 3.3 Мәтін жанрларын анықтау | 2.3.3.1 әр түрлі мәтіндердің жанрларын анықтау (жұмбақ, ертегі, өлең, әңгіме) | |
3.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.3.5.1 мұғалімнің көмегімен мектеп білім алушыларына арналған сөздіктер мен анықтамалықтан ақпарат табу | ||
Жазылым | 4.2 Тыңдаған/оқыған мәтіннің мазмұнына өз көзқарасын білдіру | 2.4.2.1 тыңдағаны/ оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен таныс сөздерді/сөз тіркестерін жазу | |
4.4 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.4.4.1 бас, кіші әріптердің және олардың бірігуінің биіктігін, енін және көлбеулігін сақтай отырып, дәптерге жазу | ||
Тілдік нормаларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбай) | 2.5.1.1* мұғалімнің көмегімен жазбаша және ауызша сөйлеуде заттың атын/сынын /қимылын білдіретін сөздерді ажырату және қолдану, оларды жекеше/көпше түрде өзгерту | |
2.5.1.3 мұғалімнің көмегімен осы/келер/өткен шақтағы қимылды білдіретін сөздерді қолдану | |||
2.5.1.4 мұғалімнің көмегімен етістікті өткен шақтың жекеше түрінде қолдану | |||
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 2.5.2.2 мұғалімнің көмегімен адамдардың атын, әкесінің атын, тегін, жануарларға қойылған аттарды бас әріппен жазу | ||
3-тоқсан | |||
5. Салт дәстүр мен ауыз әдебиеті | Тыңдалым (тыңдау) | 1.3 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1 тыңдаған хабарламаға сәйкес иллюстрациялар/сурет/сызбалар таңдау және сұрақтарға жауап беру |
1.4 Негізгі және қосымша ақпаратты анықтау | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну, кейіпкерлерді, оқиғалардың тізбегін анықтау | ||
1.5 Аудиовизуалды материалды түсіну | 2.1.5.1 бейне және аудио материалдағы болып жатқан оқиғаларды түсіну және сипаттау, сұрақтарға жауап беру | ||
Айтылым | 2.3 Тілдесудің түрлі жағдаяттарына қатысу және сөйлеу нормаларын сақтау | 2.2.3.1 белгілі бір тақырыптағы сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну және жауап беру | |
2.4 Тыңдаған/оқыған материалды мазмұндау | 2.2.4.1 оқиғалар тізбегін сақтап, таныс сөздерді пайдалана отырып, қысқа мәтін/хикая/әңгімелерді қайталап айту | ||
2.5 Аудиовизуалды материал негізінде дәлелді пікір айту | 2.2.5.1 бейне және аудиоматериалдардағы фразаларды өз сөзімен сипаттау | ||
2.6 Оқыған/тыңдаған материалы бойынша бағалау пікірін білдіру | 2.2.6.1* салыстыру негізінде ақпарат/ кейіпкер/туралы қарапайым бағалау пікірін білдіру ("Мен келісемін/келіспеймін...", "Маған ұнады/ұнамады...", "Мен ойлаймын ...", "мен ... санаймын") | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.7.1 дыбыс пен екпіннің мағыналы ажыратушылық рөлін түсіну | ||
Оқылым | 3.3 Мәтін жанрларын анықтау | 2.3.3.1 әр түрлі мәтіндердің жанрларын анықтау (жұмбақ, ертегі, өлең, әңгіме) | |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша қарапайым сұрақтар құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.3.5.1 мұғалімнің көмегімен мектеп білім алушыларына арналған сөздіктер мен анықтамалықтан ақпарат табу | ||
Жазылым | 4.1 Әртүрлі ұсыну формаларын пайдалана отырып, мәтін жазу | 2.4.1.1* сипаттау сөздерді қолданып, берілген иллюстрация бойынша постер жасау | |
4.2 Тыңдаған/оқыған мәтіннің мазмұнына өз көзқарасын білдіру | 2.4.2.1 тыңдағаны/ оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен таныс сөздерді/сөз тіркестерін жазу | ||
Тілдік нормаларды қолдану |
5.1 |
2.5.1.2 *мұғалімнің көмегімен бір немесе бірнеше заттың атын білдіретін сөздерді пайдалану, сын есімдерді зат есімдермен жекеше, көпше түрде үйлестіру | |
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау |
2.5.2.1* дыбыстар мен әріптердің айырмашылығын түсініп, жи-ши, ча-ща, чу-шу тіркестерін дұрыс жазу | ||
4-тоқсан | |||
7. Табиғат әлемі | Тыңдалым (тыңдау) | 1.4 Негізгі және қосымша ақпаратты анықтау | 2.1.4.1 тыңдалған мәтіннің мазмұнында кім/не туралы айтылғандығын анықтау, кейіпкерлерді, оқиғалар ретін анықтау |
1.5 Тыңдаған аудиовизуалды материалды түсіну | 2.1.5.1 бейне және аудио материалдағы болып жатқан оқиғаларды түсіну және сипаттау, сұрақтарға жауап беру | ||
Айтылым | 2.4 Тыңдаған/оқыған материалды мазмұндау | 2.2.4.1 таныс сөздерді пайдаланып, оқиғалардың реттілігін сақтай отырып, оқиғаларды, қысқа мәтін/хикая/әңгімелерді мазмұндау | |
2.6 Оқыған/тыңдаған материалы | 2.2.6.1* салыстыру негізінде ақпарат/ кейіпкер/туралы қарапайым бағалау пікірін білдіру ("Мен келісемін/келіспеймін...", "Маған ұнады/ұнамады...", "Мен ойлаймын ...", "мен ... санаймын") | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.7.1 дыбыс пен екпіннің мағыналы ажыратушылық рөлін түсіну | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін пайдалану | 2.3.1.1 мәтінді мәнерлеп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну |
2.3.2.1 | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша қарапайым сұрақтар құрастыру және оған жауап беру | ||
Жазылым |
4.2 | 2.4.2.1 тыңдағаны/ оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен таныс сөздерді/сөз тіркестерін жазу | |
4.3 Тыныс белгілерінің нормаларын сақтау | 2.4.3.1 мұғалімнің көмегімен жай сөйлемнің соңында тыныс белгілерін қою | ||
Тілдік нормаларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау |
2.5.1.2 *мұғалімнің көмегімен бір немесе бірнеше заттың атын білдіретін сөздерді пайдалану, сын есімдерді зат есімдердермен жекеше, көпше түрде үйлестіру | |
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау |
2.5.2.1* мұғалімнің көмегімен адамдардың аты-жөнін, тегін, жануарларға қойылған аттарды бас әріппен жазу | ||
Ескерту:
1) оқу мақсаттары бір тоқсан аясында сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша ұйымдастырылады;
2) "*" белгісімен белгіленген оқу мақсаттары оқу жылы бойы жүзеге асырылады.
3) 2.5.2.1 оқу мақсаты әліпбиді білуді, дыбыстарды зерттеуді қамтиды.
3-тарау. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұны
11. "Орыс тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2-сыныпта аптасына 1,5 сағат, оқу жылында – 51 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.12. 2-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдау: мимика мен қимылдарды қолдана отырып тыңдалған сөзге жауап беру; қарапайым сөз тіркестеріндегі сөздердің лексикалық мағынасын түсіну; шағын мәтіндердің мазмұнын түсіну (жұмбақ, ертегі, өлең, әңгіме); кейіпкерлерді, оқиғалар тізбегін анықтау; есту қабілеті арқылы сұраулы және баяндау сөйлемдерді ажырату; сұрақтарға жауап беру, тиісті иллюстрацияларды /тыңдалған мәтінге арналған сюжеттік суреттерді таңдау; дыбыс пен екпіннің мағына ажыратушы рөлін түсіну;
2) сөйлеу: сөйлеу үлгілері бойынша сөйлемдер құру; танысу және өзі туралы хабарлау үшін сөздерді қолдану; естіген сұрақтарға жауап қайтару; сурет/берілген тақырып немесе тыңдалған мәтін бойынша 2-4 сөйлемнен тұратын мәлімдемелер жасау; белгілі бір тақырып бойынша диалогқа қатысу; таныс сөздерді қолдану негізінде заттар мен сюжеттік суреттерді сипаттау; шағын мәтіндерді қайталау; бағалау пікірін білдіру; қиын екпінді сөздерді дұрыс айту;
3) оқу: мәнерлеп оқу (баяндау және сұраулы сөйлемдерді интонациялау); мәтін мазмұны бойынша сұрақтар мен жауаптарды тұжырымдау; сөздердің лексикалық мағынасын түсіну (терминді қолданбай); әдеби жанрды анықтау (жұмбақ, ертегі, өлең, әңгіме); шағын өлеңдерді жаттау; оқылған мәтіннің мазмұнына өз көзқарасын білдіру;
4) хат: бас және кіші әріптер мен олардың қосылыстарын жазу; бас, кіші әріптердің биіктігін, ені мен көлбеуін сақтау; каллиграфиялық нормаларды сақтай отырып сөздер мен сөйлемдерді жазу; иллюстрация, сурет бойынша дәйекті сөйлемдер жазу; сөйлем соңында тыныс белгілерін қолдану;
5) ауызша және жазбаша тілде қолдануға арналған грамматикалық материал: жанды және жансыз зат есімдер; жекеше және көпше түрде зат есімдерді өзгерту; сын есімдерді зат есімдермен көпше және жекеше түрде үйлестіру; заттардың түсін, формасын, көлемін және материалын білдіретін сын есімдер; етістіктің шақтары бойынша өзгеруі (осы, келер, өткен); зат есімдер мен етістіктердің тіркесімі; сан есімдерді қолдану; жи-ши, ча-ша, чу-шу тіркестері; адамдардың аты-жөнін, әкесінің аттарын, тегін, жануарларға қойылған аттарды бас әріппен жазу, сөздерді көмекші сөздерден бөлек жазу, 2-4 сөзден тұратын қарапайым сөйлемдерді құрастыру.
Параграф 2. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 2.1.2.1 кодында "2" – сынып, "1.2" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
14. Оқыту мақсаттары жүйесі:
Бөлімше | Тыңдалым |
Оқу мақсаттары | |
1.1 Тыңдау әдістерін пайдалану | 2.1.1.1 бейне және аудио материалды, сөзді мұқият тыңдап, түсіну және оған дұрыс жауап беру (қимыл, ым-ишараны қолдану) |
1.2 Сөздер мен сөз тіркестерінің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 күнделікті өмірге қатысы бар қарапайым тіркестердегі сөздердің лексикалық мағынасын түсіну |
1.3 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1 тыңдаған хабарламаға сәйкес иллюстрациялар/сурет/сызбалар таңдау және сұрақтарға жауап беру |
1.4 Негізгі және қосымша ақпаратты анықтау | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну, кейіпкерлерді, оқиғалардың тізбегін анықтау |
1.5 Тыңдаған аудиовизуалды материалды түсіну | 2.1.5.1 бейне және аудио материалдағы болып жатқан оқиғаларды түсіну және сипаттау, сұрақтарға жауап беру |
Бөлімше | Айтылым |
Оқу мақсаттары | |
2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1 танысу үшін өзі туралы хабарлау, заттарды сипаттау және сұраулы сөйлемдер құрау барысында сөздерді, сөз тіркестерін пайдалану |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 2.2.2.1 Сюжеттік суреттер негізінде 2-3 пікір білдіру |
2.3 Тілдесудің түрлі жағдаяттарына қатысу және сөйлеу нормаларын сақтау | 2.2.3.1 белгілі бір тақырыптағы сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну және жауап беру |
2.4 Тыңдаған/оқыған материалды мазмұндау | 2.2.4.1 таныс сөздерді пайдаланып, оқиғалардың реттілігін сақтай отырып, оқиғаларды, қысқа мәтін/хикая/әңгімелерді мазмұндау |
2.5 Аудиовизуалды материал негізінде дәлелді пікір айту | 2.2.5.1 бейне және аудиоматериалдардағы фразаларды өз сөзімен сипаттау |
2.6 Оқыған/тыңдаған материалы бойынша бағалау пікірін айту | 2.2.6.1* салыстыру негізінде ақпарат/ кейіпкер/туралы қарапайым бағалау пікірін білдіру ("Мен келісемін/келіспеймін...", "Маған ұнады/ұнамады...", "Мен ойлаймын ...", "мен ... санаймын") |
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.7.1 дыбыс пен екпіннің мағыналы ажыратушылық рөлін түсіну |
Бөлімше | Оқылым |
Оқу мақсаттары | |
3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 мәтінді мәнерлеп оқу (хабарлы және сұраулы сөйлемдерді интонациялау) |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 мәтіндегі сөздер мен қарапайым сөз тіркестерінің мағынасын түсіну |
3.3 Мәтін жанрлары мен түрлерін анықтау | 2.3.3.1 әр түрлі мәтіндердің жанрларын анықтау (жұмбақ, ертегі, өлең, әңгіме) |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша қарапайым сұрақтар құрастыру және оған жауап беру |
3.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.3.5.1 мұғалімнің көмегімен мектеп білім алушыларына арналған сөздіктер мен анықтамалықтан ақпарат табу |
Бөлімше | Жазылым |
Оқу мақсаттары | |
4.1 Әртүрлі ұсыну формаларын пайдалана отырып, мәтін жазу | 2.4.1.1* сипаттау сөздерді қолданып, берілген иллюстрация бойынша постер жасау |
4.2 Тыңдаған/оқыған мәтіннің мазмұнына өз көзқарасын білдіру | 2.4.2.1 тыңдағаны/ оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен таныс сөздерді/сөз тіркестерін жазу |
4.3 Тыныс белгілерінің нормаларын сақтау | 2.4.3.1 мұғалімнің көмегімен жай сөйлемнің соңында тыныс белгілерін қолдану |
4.4 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.4.4.1 бас, кіші әріптердің және олардың бірігуінің биіктігін, енін және көлбеулігін сақтай отырып, дәптерге жазу |
Бөлімше | Тілдік нормаларды қолдану |
Оқу мақсаттары | |
5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбай) | 2.5.1.1* мұғалімнің көмегімен жазбаша және ауызша сөйлеуде заттың атын/сынын /қимылын білдіретін сөздерді ажырату және қолдану, оларды жекеше/көпше түрде өзгерту |
2.5.1.2* мұғалімнің көмегімен бір немесе бірнеше заттың атын білдіретін сөздерді пайдалану, заттың сынын білдіретін зат есімдермен жекеше, көпше түрде үйлестіру | |
2.5.1.3 мұғалімнің көмегімен осы/келер/өткен шақтағы қимылды білдіретін сөздерді қолдану | |
2.5.1.4 қысқа сөйлемдерде жай шылауларды түсініп қолдану | |
2.5.1.5* заттың сынын білдіретін сөздерді ажырату, заттарға түрі, түсі, пішіні, көлемі материалы бойынша тән белгілерді таңдау | |
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 2.5.2.1* дыбыстар мен әріптердің айырмашылығын түсініп, жи-ши, ча-ща, чу-шу тіркестерін дұрыс жазу |
2.5.2.2 мұғалімнің көмегімен адамдардың атын, әкесінің атын, тегін, жануарларға қойылған аттарды бас әріппен жазу | |
2.5.2.3 мұғалімнің көмегімен көмекші сөздерді сөздерден бөлек жазу |
15. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 2-сыныбына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту орыс тілінде емес) сәйкес іске асырылады.
Параграф 3. Бастауыш білім беру деңгейінің 2-сыныбына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту орыс тілінде емес)
1) 2-сынып:
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1- тоқсан | |||
1. Менің отбасым және достарым | Тыңдалым (тыңдау) | 1.1 Тыңдау дағдыларын қалыптастыру | 2.1.1.1 бейне және аудио материалды, сөзді мұқият тыңдап, түсіну және оған дұрыс жауап беру (қимыл, ым-ишараны қолдану) |
1.2 Сөздер мен сөз тіркестерінің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 күнделікті өмірге қатысы бар қарапайым тіркестердегі сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1 танысу үшін өзі туралы хабарлау, заттарды сипаттау және сұраулы сөйлемдер құрау барысында сөздерді, сөз тіркестерін пайдалану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 2.2.2.1 Сюжеттік суреттер негізінде 2-3 пікір білдіру | ||
2.3 Тілдесудің түрлі жағдаяттарына қатысу және сөйлеу нормаларын сақтау | 2.2.3.1 белгілі бір тақырыптағы сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну және жауап беру | ||
2.5 Аудиовизуалды материал негізінде дәлелді пікір айту | 2.2.5.1 бейне және аудиоматериалдардағы фразаларды өз сөзімен сипаттау | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.7.1 дыбыс пен екпіннің мағыналы ажыратушылық рөлін түсіну | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 мәтінді мәнерлеп оқу (хабарлы және сұраулы сөйлемдерді интонациялау) | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 мәтіндегі сөздер мен қарапайым сөз тіркестерінің мағынасын түсіну | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша қарапайым сұрақтар құрастыру және оған жауап беру | ||
Жазылым | 4.1 Әртүрлі ұсыну формаларын пайдалана отырып мәтін жазу | 2.4.1.1* сипаттау сөздерді қолданып, берілген иллюстрация бойынша постер жасау | |
4.3 Тыныс белгілерінің нормаларын сақтау | 2.4.3.1 жай сөйлемнің соңында тыныс белгілерін қолдану (мұғалімнің көмегімен) | ||
4.4 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.4.4.1 бас, кіші әріптердің бірігуінің биіктігін, енін және көлбеулігін сақтай отырып дәптерге жазу | ||
Тілдік нормаларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбай) | 2.5.1.1* мұғалімнің көмегімен жазбаша және ауызша сөйлеуде заттың атын/сынын /қимылын білдіретін сөздерді ажырату және қолдану, оларды жекеше/көпше түрде өзгерту | |
2.5.1.3 мұғалімнің көмегімен осы/келер/өткен шақтағы қимылды білдіретін сөздерді қолдану | |||
2.5.1.4 мұғалімнің көмегімен етістікті өткен шақтың жекеше түрінде қолдану | |||
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 2.5.2.2 мұғалімнің көмегімен адамдардың атын, әкесінің атын, тегін, жануарларға қойылған аттарды бас әріппен жазу | ||
2-тоқсан | |||
3. | Тыңдалым (тыңдау) | 1.1 Тыңдау дағдыларын қалыптастыру | 2.1.1.1 бейне және аудио материалды, сөзді мұқият тыңдап, түсіну және оған дұрыс жауап беру (қимыл, ым-ишараны қолдану) |
1.2 Сөздер мен сөз тіркестерінің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 күнделікті өмірге қатысы бар қарапайым тіркестердегі сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1 тыңдаған хабарламаға сәйкес иллюстрациялар/сурет/сызбалар таңдау және сұрақтарға жауап беру | ||
1.5 Аудиовизуалды материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.5.1 бейне және аудио материалдағы болып жатқан оқиғаларды түсіну және сипаттау, сұрақтарға жауап беру | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1 танысу үшін өзі туралы хабарлау, заттарды сипаттау және сұраулы сөйлемдер құрау барысында сөздерді, сөз тіркестерін пайдалану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 2.2.2.1 сюжеттік суреттер негізінде 2-3 пікір білдіру | ||
2.3 Тілдесудің түрлі жағдаяттарына қатысу және сөйлеу нормаларын сақтау | 2.2.3.1 белгілі бір тақырыптағы сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну және жауап беру | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.7.1 дыбыс пен екпіннің мағыналы ажыратушылық рөлін түсіну | ||
Оқылым | 3.3 Мәтін жанрларын анықтау | 2.3.3.1 әр түрлі мәтіндердің жанрларын анықтау (жұмбақ, ертегі, өлең, әңгіме) | |
3.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.3.5.1 мұғалімнің көмегімен мектеп білім алушыларына арналған сөздіктер мен анықтамалықтан ақпарат табу | ||
Жазылым | 4.2 Тыңдаған/оқыған мәтіннің мазмұнына өз көзқарасын білдіру | 2.4.2.1 тыңдағаны/ оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен таныс сөздерді/сөз тіркестерін жазу | |
4.4 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 2.4.4.1 бас, кіші әріптердің және олардың бірігуінің биіктігін, енін және көлбеулігін сақтай отырып, дәптерге жазу | ||
Тілдік нормаларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбай) | 2.5.1.1* мұғалімнің көмегімен жазбаша және ауызша сөйлеуде заттың атын/сынын /қимылын білдіретін сөздерді ажырату және қолдану, оларды жекеше/көпше түрде өзгерту | |
2.5.1.3 мұғалімнің көмегімен осы/келер/өткен шақтағы қимылды білдіретін сөздерді қолдану | |||
2.5.1.4 мұғалімнің көмегімен етістікті өткен шақтың жекеше түрінде қолдану | |||
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 2.5.2.2 мұғалімнің көмегімен адамдардың атын, әкесінің атын, тегін, жануарларға қойылған аттарды бас әріппен жазу | ||
3-тоқсан | |||
5. Салт дәстүр мен ауыз әдебиеті | Тыңдалым (тыңдау) | 1.3 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1 тыңдаған хабарламаға сәйкес иллюстрациялар/сурет/сызбалар таңдау және сұрақтарға жауап беру |
1.4 Негізгі және қосымша ақпаратты анықтау | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну, кейіпкерлерді, оқиғалардың тізбегін анықтау | ||
1.5 Аудиовизуалды материалды түсіну | 2.1.5.1 бейне және аудио материалдағы болып жатқан оқиғаларды түсіну және сипаттау, сұрақтарға жауап беру | ||
Айтылым | 2.3 Тілдесудің түрлі жағдаяттарына қатысу және сөйлеу нормаларын сақтау | 2.2.3.1 белгілі бір тақырыптағы сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну және жауап беру | |
2.4 Тыңдаған/оқыған материалды мазмұндау | 2.2.4.1 оқиғалар тізбегін сақтап, таныс сөздерді пайдалана отырып, қысқа мәтін/хикая/әңгімелерді қайталап айту | ||
2.5 Аудиовизуалды материал негізінде дәлелді пікір айту | 2.2.5.1 бейне және аудиоматериалдардағы фразаларды өз сөзімен сипаттау | ||
2.6 Оқыған/тыңдаған материалы бойынша бағалау пікірін білдіру | 2.2.6.1* салыстыру негізінде ақпарат/ кейіпкер/туралы қарапайым бағалау пікірін білдіру ("Мен келісемін/келіспеймін...", "Маған ұнады/ұнамады...", "Мен ойлаймын ...", "мен ... санаймын") | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.7.1 дыбыс пен екпіннің мағыналы ажыратушылық рөлін түсіну | ||
Оқылым | 3.3 Мәтін жанрларын анықтау | 2.3.3.1 әр түрлі мәтіндердің жанрларын анықтау (жұмбақ, ертегі, өлең, әңгіме) | |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша қарапайым сұрақтар құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден ақпарат алу | 2.3.5.1 мұғалімнің көмегімен мектеп білім алушыларына арналған сөздіктер мен анықтамалықтан ақпарат табу | ||
Жазылым | 4.1 Әртүрлі ұсыну формаларын пайдалана отырып, мәтін жазу | 2.4.1.1* сипаттау сөздерді қолданып, берілген иллюстрация бойынша постер жасау | |
4.2 Тыңдаған/оқыған мәтіннің мазмұнына өз көзқарасын білдіру | 2.4.2.1 тыңдағаны/ оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен таныс сөздерді/сөз тіркестерін жазу | ||
Тілдік нормаларды қолдану |
5.1 |
2.5.1.2 *мұғалімнің көмегімен бір немесе бірнеше заттың атын білдіретін сөздерді пайдалану, сын есімдерді зат есімдермен жекеше, көпше түрде үйлестіру | |
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау |
2.5.2.1* дыбыстар мен әріптердің айырмашылығын түсініп, жи-ши, ча-ща, чу-шу тіркестерін дұрыс жазу | ||
4-тоқсан | |||
7. Табиғат әлемі | Тыңдалым (тыңдау) | 1.4 Негізгі және қосымша ақпаратты анықтау | 2.1.4.1 тыңдалған мәтіннің мазмұнында кім/не туралы айтылғандығын анықтау, кейіпкерлерді, оқиғалар ретін анықтау |
1.5 Тыңдаған аудиовизуалды материалды түсіну | 2.1.5.1 бейне және аудио материалдағы болып жатқан оқиғаларды түсіну және сипаттау, сұрақтарға жауап беру | ||
Айтылым | 2.4 Тыңдаған/оқыған материалды мазмұндау | 2.2.4.1 таныс сөздерді пайдаланып, оқиғалардың реттілігін сақтай отырып, оқиғаларды, қысқа мәтін/хикая/әңгімелерді мазмұндау | |
2.6 Оқыған/тыңдаған материалы | 2.2.6.1* салыстыру негізінде ақпарат/ кейіпкер/туралы қарапайым бағалау пікірін білдіру ("Мен келісемін/келіспеймін...", "Маған ұнады/ұнамады...", "Мен ойлаймын ...", "мен ... санаймын") | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 2.2.7.1 дыбыс пен екпіннің мағыналы ажыратушылық рөлін түсіну | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін пайдалану | 2.3.1.1 мәтінді мәнерлеп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну |
2.3.2.1 | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша қарапайым сұрақтар құрастыру және оған жауап беру | ||
Жазылым |
4.2 | 2.4.2.1 тыңдағаны/ оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен таныс сөздерді/сөз тіркестерін жазу | |
4.3 Тыныс белгілерінің нормаларын сақтау | 2.4.3.1 мұғалімнің көмегімен жай сөйлемнің соңында тыныс белгілерін қою | ||
Тілдік нормаларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау |
2.5.1.2 *мұғалімнің көмегімен бір немесе бірнеше заттың атын білдіретін сөздерді пайдалану, сын есімдерді зат есімдермен жекеше, көпше түрде үйлестіру | |
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау |
2.5.2.1* мұғалімнің көмегімен адамдардың аты-жөнін, тегін, жануарларға қойылған аттарды бас әріппен жазу | ||
Ескерту:
1) оқу мақсаттары бір тоқсан аясында сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша ұйымдастырылады;
2) "*" белгісімен белгіленген оқу мақсаттары оқу жылы бойы жүзеге асырылады.
3) 2.5.2.1 оқу мақсаты әліпбиді білуді, дыбыстарды зерттеуді қамтиды.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!22-1-қосымша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы "16" қыркүйектегі № 399 бұйрығына 22-1-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде емес)
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасымен толықтырылды – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Орыс тілі" оқу пәнінің оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Орыс тілі" оқу пәнін оқытудың мақсаты сөйлеу этикетінің ережелеріне және қарым-қатынас жағдайына бағытталған сөйлеу әрекеттеріндегі тілдік бірліктерді пайдалану нормаларына сәйкес тыңдалым, сөйлеу, оқылым және жазылым дағдыларын қалыптастыру болып табылады.
3. "Орыс тілі" оқу пәнін оқытудың міндеттері:
1) өмірдің әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, ғылыми-көпшілік, оқу-тәрбиелік салаларында әңгімелесу үшін қажетті тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым дағдыларын дамыту;
2) орыс тілінің нормалары мен ережелеріне сәйкес синтаксистік тұрғыдан дұрыс сөйлемдерді құрастырудың дағдылары мен біліктері, тіл бірліктері туралы, олардың бірігуі, жұмыс істеуі туралы білімді қалыптастыру;
3) білім алушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, алынған ақпаратты талдау, синтездеу, бағалау, түсіндіруге бағытталған логикалық ойлау дағдыларын қалыптастыру және дамыту;
4) іздеу, танысу, зерттеп оқу дағдыларын қалыптастыру, оқылған ақпарат бойынша диалог пен монолог құру;
5) білім алушылардың сөздік қорын орыс тілінің коммуникативті-өзекті лексикасымен және фразеологиясымен байыту;
6) ақпараттық-коммуникациялық және компьютерлік технологияларды пайдалану дағдыларын қалыптастыру және дамыту;
7) қазақ, орыс және өзге де халықтардың мәдени құндылықтарын түсінуді қалыптастыру.
4. Бастауыш мектептің соңында білім алушылар Тілдерді меңгерудің жалпыеуропалық жүйесі (CEFR) бойынша А1, А2 (бастапқы деңгей) қарапайым деңгейінде тілді меңгереді.
5. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
6. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлікте дамуы білім алушылар бойында білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек және шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойына білім" сияқты негізгі құндылықтарын дарыту, бойына сіңіруі үшін негіз болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушылардың оның мінез-құлқы мен күнделікті іс-әрекетін ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдарлары бола алады.
2-тарау. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұны
7. "Орыс тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 3-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты;
2) 4-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.8. "Орыс тілі" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: сөздердің лексикалық мағынасын түсіну, нақтылау сұрақтарын құрау, оқылған әңгімелердің мазмұнын түсіну, мәтіндегі себеп-салдарлық байланысты анықтау;
2) айтылым: сөйлем құрау, сұрақтарға жауап беру, оқиғаларды немесе әңгімелерді жазу, 3-5 сөйлеммен пікір білдіру, 3-4 репликадан тұратын диалог құру, өмірлік жағдаяттарға байланысты шағын әңгімелер құрастыру, сюжетті суреттерді сипаттау;
3) оқылым: шағын мәтіндерді түсініп оқу, мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру, шағын өлеңдерді жаттау, мәтін түрлері, нақтылау сұрақтарын қою, сөздіктер мен анықтамалықтардан ақпарат іздеу;
4) жазылым: сөздерді және байланысқан сөйлемдерді жазу, постер жасау, сөздерді көмекші сөздерден бөлек жазу, қысқаша жазбаларды жазу, жай сөйлемдердің соңындағы тыныс белгілер, каллиграфиялық нормаларды сақтау;
5) ауызша және жазбаша сөйлеуде қолданылатын грамматикалық материал: жалқы есімдер, көмекші сөз-септік құрылымдарының мағынасы, сын есімдер, есімдіктер, етістік түрлері, есептік және реттік сан есімдер, үстеулердің салыстырмалық дәрежесі, жай және күрделі сөйлемдер.
9. "Орыс тілі" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: тыңдалған әңгімелерді, ертегілерді, шағын өлеңдерді түсіну, мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру, мәтіннің негізгі ойын анықтау, негізгі тұстарын анықтау;
2) айтылым: иллюстрациялар бойынша дәйекті пікір айту, 4-6 репликадан тұратын диалог, нақтылау сұрақтарын құрау, қосымша репликамен диалогты өрбіту, оқылған мәтінді мазмұндау;
3) оқылым: кіріспе оқу, рөлдерге бөліп оқу, мәтінге өз бетінше сұрақтар қою, тақырыпты, негізгі идеяны, жанрды анықтау, әңгіменің жалғасын болжау, кейіпкердің бейнесін сипаттау, өлеңді жаттау;
4) жазылым: комикстер жасау (иллюстрациялар), 4-6 сөйлеммен мәтінді (тікелей сөйлемей) баяндау, каллиграфиялық нормаларды сақтау;
5) ауызша және жазбаша сөйлеуде қолдануға арналған грамматикалық материал: зат есімдердің жіктелуі, сын есімдерді жекеше, көпше түрде өзгерту, есімдіктердің септік формалары, реттік сан есімдер, етістіктерді жақ пен түр бойынша өзгерту, болымсыз үстеулер, и, а, но көмекші сөздері бар жай және күрделі сөйлемдер.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
10. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 3.2.1.1 кодында "3" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
11. Оқу мақсаттарының жүйесі:
Бөлімше | Тыңдалым | |
Оқу мақсаттары | ||
3-сынып А1 – ілгерілеген деңгей | 4-сынып А2 – бастапқы деңгей | |
1.1 Тыңдау әдістерін пайдалану | 3.1.1.1 аудиовизуалды материалды, ауызша сөзді тыңдау және түсіну, жекелеген пікірлердің мән-мағынасын айқындау үшін нақтылайтын сұрақтар қою | 4.1.1.1 аудиовизуалды материалды, ауызша сөзді тыңдау және пікірді басқа формада өзгерте отырып түсіну |
1.2 Сөздердің және сөз тіркестерінің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1 мәтіндегі және сөйлемдегі сөздердің лексикалық мазмұнын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтау |
1.3 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1 тыңдағанның мазмұны бойынша қарапайым сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар таңдау | 4.1.3.1 тыңдаған материалдағы түйінді тұстарын анықтау және сұрақтарға жауап беру |
1.4 Мәтіндегі негізгі және қосалқы ақпараттарды түсіну | 3.1.4.1 тыңдаған мәтіннен себеп-салдарлық байланысты (кейіпкерлер, оқиғалар) анықтау | 4.1.4.1 тыңдаған материалдың негізгі ойын анықтау |
1.5 Аудиовизуалды материалды түсіну | 3.1.5.1 аудиовизуалды материалдан кейіпкерлерді, оқиғаларды түсіну және сипаттау | 4.1.5.1 аудиовизуалды материалдағы негізгі жағдайларды анықтау |
Айтылым | ||
2.1 Сөздік қорды толтыру | 3.2.1.1 сөйлеуде әртүрлі мәнмәтіндегі тақырыптық лексиканы пайдалану | 4.2.1.1 әңгімені қолдау үшін қажетті сөздерді пайдалану |
2.2 Берілген тақырыпта пікір білдіру | 3.2.2.1 мұғалім ұсынған тақырып негізінде пікір білдіру | 4.2.2.1 мәтіннің басында берілгендер бойынша пікір білдіру |
2.3 Тілдесудің түрлі жағдаятына қатысу және сөйлеу нормаларын сақтау | 3.2.3.1 белгілі бір тақырыптағы сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну, сұхбаттасушының пікірін толықтыру | 4.2.3.1 сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну, оның сөзін нақтылау, анықтау, қайта өзгертіп айту |
2.4 Тыңдаған/ оқыған материалын мазмұндау | 3.2.4.1 жоспарды пайдаланып, оқиғаларды, әңгімелерді мазмұндау | 4.2.4.1 тыңдаушының назарын аудару мақсатымен оқиғаларды, әңгімелерді егжей-тегжейлі мазмұндау |
2.5 Аудиовизуалды материал негізінде пікір құру | 3.2.5.1 видео-немесе аудио материалдардағы сюжетті сипаттау, өмірлік жағдаяттармен салыстыру | 4.2.5.1 аудиовизуалды материал негізінде өз көзқарасын дәлелдеу |
2.6 Оқыған/ тыңдаған материал туралы бағалау пікірін білдіру | 3.2.6.1 тыңдаған/ оқыған материал туралы бағалау пікірін білдіру ("мен ойлаймын …", "меніңше, …") | 4.2.6.1 өз көзқарасын білдіре отырып, бағалау пікірін білдіру ("менің пікірім бойынша …", "менің көзқарасым бойынша …") |
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 3.2.7.1 сөзді дұрыс айту ережесін сақтау | 4.2.7.1 екпін қою ережесін сақтау |
Оқылым | ||
3.1 Оқу түрлерін пайдалану | 3.3.1.1 оқу түрлерін пайдаланып, мәтінді немесе оның бөліктерін мәнерлеп оқу (шолып оқу, рөлдерге бөліп оқу) | 4.3.1.1 оқу түрлерін пайдаланып, мәтінді оқу (шолып оқу, іріктеп оқу, рөлдерге бөліп оқу) |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 3.3.2.1 шағын мәтіндегі таныс сөздер мен фразалар бар түйінді тұстарды түсіну | 4.3.2.1 шағын мәтіндегі бейтаныс сөздер бар түйінді тұстарды түсіну |
3.3 Мәтіннің түрлері мен жанрларын анықтау | 3.3.3.1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді анықтау (өлең, ертегі, жұмбақ, әңгіме мақал-мәтел)/ әңгімелеу/сипаттау мәтіндерін ажырата білу | 4.3.3.1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді анықтау (өлең, ертегі, жұмбақ, әңгіме мақал-мәтел, жаңылтпаш), пайымдау мәтінін ажырата білу |
3.4 Сұрақтар мен жауаптарды құрастыру | 3.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша және шығарма кейіпкерінің іс-әрекеттері туралы нақтылау сұрақтарын құрастыру | 4.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша және шығарма кейіпкерінің іс-әрекеттері туралы бағалау сұрақтарын құрастыру |
3.5 Әртүрлі дереккөздерден ақпарат алу | 3.3.5.1 сөздіктен және анықтамалықтан ақпаратты өздігінен табу және оны алу | 4.3.5.1 әртүрлі дереккөздер ден: сөздіктерден, анықтамалықтан, энциклопедиялардан, ғаламтор ресурстарынан, инфографикалардан ақпаратты табу және оны алу |
Жазылым | ||
4.1 Әртүрлі ұсыну формаларын пайдалана отырып, мәтіндер жазу | 3.4.1.1 берілген тақырып бойынша жүйелі байланысқан сөйлемдер жазу, постер жасау | 4.4.1.1 оқиғаларды комикстер (иллюстрациялар) түрінде ұсыну |
4.2 Оқығанының /тыңдағаны ның мазмұнын баяндау | 3.4.2.1 тыңдағаны/ оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен шағын жазбалар жасау | 4.4.2.1 тыңдағаны/ оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен шағын мәтін жазу |
4.3 Пунктуация лық нормаларды сақтау | 3.4.3.1 жай сөйлемнің соңында тыныс белгілерді қолдану | 4.4.3.1 қысқа мәтіндер құрастыруда сөйлемдегі қажетті тыныс белгілерін қолдану |
4.4 Каллиграфия лық нормаларды сақтау | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге жазу, каллиграфиялық дағдыларды игеру: бас әріптер мен кіші әріптердің және олардың бірігуінің биіктігін, енін, көлбеулігін сақтау | 4.4.4.1 каллиграфиялық дағдыларды жетілдіру: бас, кіші әріптердің және олардың бірігуінің биіктігін, енін және көлбеулігін сақтау |
Тілдік нормаларды қолдану | ||
5.1 Грамматика лық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбау) | 3.5.1.1 ауызша және жазбаша сөйлеуде заттың атын, сынын, қимылын білдіретін сөздерді ажырату және қолдану, оларды жекеше/көпше түрде өзгерту | 4.5.1.1 зат есім, сын есім, сан есім және есімдіктерден құралған құрылымдарды ауызша/ жазбаша тілде қолдану және ажырата білу, және оларды саны бойынша өзгерту |
3.5.1.2 ұсынылған үлгі бойынша мұғалімнің көмегімен и, а, но көмекші сөздері бар күрделі сөйлемдерді қолдану | 4.5.1.2 и, а, но көмекші сөздері бар күрделі сөйлемдерді қолдану | |
3.5.1.3 сөйлеуде есімдіктерді қолдану | 4.5.1.3 сөйлеуде өздік және сұрау есімдіктерінің септік формаларын, болымсыз (никто, ничто), өздік (себя) есімдіктерін қолдану | |
3.5.1.4 демеулік-септік құрылымдарды түсіну және қолдану: в, на –әрекет орны, в, на – қозғалыстың бағыты, из, с –қозғалыстың бастапқы пункті, о – сөйлеудің, ойдың мәні, в –уақыт, с – ортақтастық, у – бірдеңеге ие адам | 4.5.1.4 көмекші сөзді қолдану: в, на – әрекет орны, в, на – қозғалыстың бағыты, из, с –қозғалыстың бастапқы пункті, о – сөйлеудің, ойдың пәні, в –уақыт, с – ортақтастық, у – сөйлемде /қысқа мәтінде бірдеңеге ие адам | |
3.5.1.5 аяқталған және аяқталмаған түрдегі етістікті түсіну және ажырата білу | 4.5.1.5 іс-әрекеттің аяқталғанын, оның нәтижесін, оқиға, іс-әрекеттің аяқталу немесе оның басталу шағын көрсететін етістікті қолдану | |
3.5.1.6 заттардың түрін, жақтарын білдіретін сөздерді пайдалану, адамдардың, заттардың реттік санын, есімдердің (один, одна, одно) септік формаларының тәртібін қолдану | 4.5.1.6 жекеше, көпше түрде, септікте зат есім мен реттік сан есімді үйлестіру | |
3.5.1.7 заттың сынын білдіретін сөздерді қолдану, берілген тақырып бойынша заттарға түрі, түсі, пішіні, көлемі, материалы бойынша тән белгілерді таңдау | 4.5.1.7 заттың сынын білдіретін сөздерді зат есіммен үйлестіру, түрі, түсі, пішіні, көлемі, материалы бойынша заттарға тән белгілерді табу таңдау | |
4.5.1.8 интересно, важно, трудно, скучно, приятно үстеулерін, үстеулердің салыстырмалы дәрежесін, болымсыз үстеулерді, надо, нужно, нельзя модальдық сөздерін қолдану | ||
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 3.5.2.1 есту бойынша қабылдаған, айтылуы мен жазылуында арасында айырмашылығы жоқ буындарды, сөздерді жазу | 4.5.2.1 жазылуы айтылуымен сәйкес келмейтін сөздерді мұғалімнің көмегімен жазу/ көшіріп жазу |
3.5.2.2 орфографиялық сөздікті пайдаланып, жаңа сөздерді дұрыс жазу | 4.5.2.2 орфографиялық сөздікке сүйеніп, таныс емес сөздерді дұрыс жазу | |
3.5.2.3 көмекші сөздер мен сөздерді бөлек жазу | ||
12. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту орыс тілінде емес) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту орыс тілінде емес)
1) 3-сынып:
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекеттерінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1.Жанды табиғат | Тыңдалым | 1.1 Тыңдау әдістерін пайдалану | 3.1.1.1 аудиовизуалды материалды, ауызша сөзді тыңдау және түсіну, жекелеген пікірлердің мән-мағынасын айқындау үшін нақтылайтын сұрақтар қою |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1 мәтіндегі және сөйлемдегі сөздердің лексикалық мазмұнын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1 тыңдағанның мазмұны бойынша қарапайым сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар таңдау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 3.2.1.1 сөйлеуде әртүрлі мәнмәтіндегі тақырыптық лексиканы пайдалану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 3.2.2.1 мұғалім ұсынған тақырып негізінде пікір білдіру | ||
2.3 Тілдесудің/ қатынастың жағдаяттарына қатысу және сөйлеу нормаларын сақтау | 3.2.3.1 белгілі бір тақырыптағы сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну, сұхбаттасушының пікірін толықтыру | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 3.2.7.1 сөздерді дұрыс айту ережелерін сақтау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.3.1.1 оқу түрлерін пайдаланып, мәтінді немесе оның бөліктерін мәнерлеп оқу (шолып оқу, рөлдерге бөліп оқу) | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 3.3.2.1 шағын мәтіндегі таныс сөздер мен фразалар бар түйінді тұстарды түсіну | ||
Жазылым | 4.1 Әртүрлі ұсыну формаларын пайдалана отырып, мәтін жазу | 3.4.1.1 берілген тақырып бойынша жүйелі байланысқан сөйлемдер жазу, постер жасау | |
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 3.4.3.1 жай сөйлемнің соңында тыныс белгілерді қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге жазу, каллиграфиялық дағдыларды игеру: бас әріптер мен кіші әріптердің және олардың бірігуінің биіктігін, енін, көлбеулігін сақтау | ||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбау) | 3.5.1.1 ауызша және жазбаша сөйлеуде заттың атын, сынын, қимылын білдіретін сөздерді ажырату және қолдану, оларды жекеше/көпше түрде өзгерту | |
3.5.1.3 сөйлеуде есімдіктерді қолдану | |||
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 3.5.2.2 орфографиялық сөздікті пайдаланып, жаңа сөздерді дұрыс жазу | ||
2-тоқсан | |||
3.Уақыт | Тыңдалым | 1.1 Тыңдау әдістерін пайдалану | 3.1.1.1 аудиовизуалды материалды, ауызша сөзді тыңдау және түсіну, жекелеген пікірлердің мағынасын айқындау үшін нақтылайтын сұрақтар қою |
1.5 Аудиовизуалды материалдарды түсіну | 3.1.5.1 аудиовизуалды материалдан кейіпкерлерді, оқиғаларды түсіну және сипаттау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 3.2.1.1 сөйлеуде әртүрлі мәнмәтіндегі тақырыптық лексиканы пайдалану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 3.2.2.1 мұғалім ұсынған тақырып негізінде пікір білдіру | ||
2.6 Оқыған /тыңдаған материал бойынша бағалау пікірін айту | 3.2.6.1 тыңдаған/оқыған материал туралы бағалау пікірін білдіру ("мен ойлаймын …", "меніңше, …") | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 3.2.7.1 сөздерді дұрыс айту ережелерін сақтау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.3.1.1 оқу түрлерін пайдаланып, мәтінді немесе оның бөліктерін мәнерлеп оқу (шолып оқу, рөлдерге бөліп оқу) | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 3.3.2.1 шағын мәтіндегі таныс сөздер мен фразалар бар түйінді тұстарды түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 3.3.3.1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді анықтау (өлең, ертегі, жұмбақ, әңгіме мақал-мәтел)/әңгімелеу/сипаттау мәтіндерін ажырата білу | ||
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 3.3.5.1 сөздіктен және анықтамалықтан ақпаратты өздігінен табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.2 Тыңдаған/ оқыған материалдың мазмұндау | 3.4.2.1 тыңдағаны/оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен шағын жазбалар жасау | |
4.3 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 3.4.3.1 жай сөйлемнің соңында тыныс белгілерді қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге жазу, каллиграфиялық дағдыларды игеру: бас әріптер мен кіші әріптердің және олардың бірігуінің биіктігін, енін, көлбеулігін сақтау | ||
Тілдік дағдыларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбау) | 3.5.1.1 ауызша және жазбаша сөйлеуде заттың атын, сынын, қимылын білдіретін сөздерді ажырату және қолдану, оларды жекеше/көпше түрде өзгерту | |
3.5.1.7 заттың сынын білдіретін сөздерді қолдану, берілген тақырып бойынша заттарға түрі, түсі, пішіні, көлемі, материалы бойынша тән белгілерді таңдау | |||
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 3.5.2.1 есту бойынша қабылдаған, айтылуы мен жазылуында арасында айырмашылығы жоқ буындарды, сөздерді жазу | ||
3.5.2.2 орфографиялық сөздікті пайдаланып, жаңа сөздерді дұрыс жазу | |||
3-тоқсан | |||
5.Өнер | Тыңдалым | 1.4 Мәтіндегі негізгі және қосалқы мәліметтерді түсіну | 3.1.4.1 тыңдаған мәтіннен себеп-салдарлық байланысты (кейіпкерлер, оқиғалар) анықтау |
1.5 Аудиовизуалды материалдарды түсіну | 3.1.5.1 аудиовизуалды материалдан кейіпкерлерді, оқиғаларды түсіну және сипаттау | ||
Айтылым | 2.3 Сөйлесудің түрлі жағдаяттарына қатысу және сөйлеу нормаларын сақтау | 3.2.3.1 белгілі бір тақырыптағы сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну, сұхбаттасушының пікірін толықтыру | |
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 3.2.4.1 жоспарды пайдаланып, оқиғаларды, әңгімелерді мазмұндау | ||
2.5 Аудиовизуалды материалдар негізінде пайымдау жасау | 3.2.5.1 видео- немесе аудио материалдардағы сюжетті сипаттау, өмірлік жағдаяттармен салыстыру | ||
2.6 Тыңдау, көру материалдары негізінде ойын айту | 3.2.6.1 тыңдаған/оқыған материал туралы бағалау пікірін білдіру ("мен ойлаймын …", "меніңше, …") | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 3.2.7.1 сөздерді дұрыс айту ережесін сақтау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 3.3.1.1 оқу түрлерін пайдаланып, мәтінді немесе оның бөліктерін мәнерлеп оқу (шолып оқу, рөлдерге бөліп оқу) | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 3.3.2.1 шағын мәтіндегі таныс сөздер мен фразалар бар түйінді тұстарды түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 3.3.3.1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді анықтау (өлең, ертегі, жұмбақ, әңгіме мақал-мәтел)/әңгімелеу/сипаттау мәтіндерін ажырата білу | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 3.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша және шығарма кейіпкерінің іс-әрекеттері туралы нақтылау сұрақтарын құрастыру | ||
Жазылым | 4.1 Әртүрлі ұсыну формаларын пайдалана отырып, мәтін жазу | 3.4.1.1 берілген тақырып бойынша жүйелі байланысқан сөйлемдер жазу, постер жасау | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1 тыңдағаны/оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен шағын жазбалар жасау | ||
4.4 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге жазу, каллиграфиялық дағдыларды игеру: бас әріптер мен кіші әріптердің және олардың бірігуінің биіктігін, енін, көлбеулігін сақтау | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбау) | 3.5.1.2 ұсынылған үлгі бойынша мұғалімнің көмегімен и, а, но көмекші сөздері бар күрделі сөйлемдерді қолдану | |
3.5.1.4 демеулік-септік құрылымдарды түсіну және қолдану: в, на – әрекет орны, в, на – қозғалыстың бағыты, из, с –қозғалыстың бастапқы пункті, о – сөйлеудің, ойдың мәні, в –уақыт, с – ортақтастық, у – бірдеңеге ие адам | |||
3.5.1.6 заттардың түрін, жақтарын білдіретін сөздерді пайдалану, адамдардың, заттардың реттік санын, есімдердің (один, одна, одно) септік формаларының тәртібін қолдану | |||
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 3.5.2.2 орфографиялық сөздікті пайдаланып, жаңа сөздерді дұрыс жазу | ||
3.5.2.3 көмекші сөздер мен сөздерді бөлек жазу | |||
4-тоқсан | |||
7.Су – тіршілік көзі | Тыңдалым | 1.2 Сөздердің және сөз тіркестерінің лексикалық мағынасын түсіну | 3.1.2.1 мәтіндегі және сөйлемдегі сөздердің лексикалық мазмұнын түсіну |
1.3 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 3.1.3.1 тыңдаған материалдың мазмұны бойынша қарапайым сұрақтарға жауап беру және сюжеттің даму желісі бойынша иллюстрациялар таңдау | ||
1.4 Басты және қосалқы ақпаратты түсіну | 3.1.4.1 тыңдаған мәтіннен себеп-салдарлық байланысты (кейіпкерлер, оқиғалар) анықтау | ||
Айтылым | 2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 3.2.2.1 мұғалім ұсынған тақырып негізінде пікір білдіру | |
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 3.2.4.1 жоспарды пайдаланып, оқиғаларды, әңгімелерді мазмұндау | ||
2.5 Аудиовизуалды материалдары негізінде ойын айту | 3.2.5.1 видео/аудио материалдардағы сюжетті сипаттау, өмірлік жағдаяттармен салыстыру | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 3.2.7.1 сөздерді дұрыс айту ережесін сақтау | ||
Оқылым | 3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 3.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша және шығарма кейіпкерінің іс-әрекеттері туралы нақтылау сұрақтарын құрастыру | |
3.5 Әртүрлі дереккөздерден ақпаратты алу | 3.3.5.1 сөздіктен және анықтамалықтан ақпаратты өздігінен табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі ұсыну формаларын пайдалану арқылы жазу | 3.4.1.1 берілген тақырып бойынша жүйелі байланысқан сөйлемдер жазу, постер жасау | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 3.4.2.1 тыңдағаны/оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен шағын жазбалар жасау | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбау) | 3.5.1.2 ұсынылған үлгі бойынша мұғалімнің көмегімен и, а, но көмекші сөздері бар күрделі сөйлемдерді қолдану | |
3.5.1.5 аяқталған және аяқталмаған түрдегі етістікті түсіну және ажырата білу | |||
3.5.1.6 заттардың түрін, жақтарын білдіретін сөздерді пайдалану, адамдардың, заттардың реттік санын, есімдердің (один, одна, одно) септік формаларының тәртібін қолдану | |||
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 3.5.2.2 орфографиялық сөздікті қолданып, жаңа сөздерді дұрыс жазу | ||
3.5.2.3 көмекші сөздер мен сөздерді бөлек жазу | |||
2) 4-сынып:
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекеттерінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1.Менің Отаным – Қазақстан | Тыңдалым | 1.1 Тыңдау әдістерін пайдалану | 4.1.1.1 аудиовизуалды материалды, ауызша сөзді тыңдау және пікірді басқа формада өзгерте отырып түсіну |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтау | ||
1.3 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1 тыңдаған материалдағы түйінді тұстарын анықтау және сұрақтарға жауап беру | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1 әңгімені қолдау үшін қажетті сөздерді пайдалану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 4.2.2.1 мәтіннің басында берілгендер бойынша пікір білдіру | ||
2.3 Тілдесудің түрлі жағдаяттарына қатысу | 4.2.3.1 сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну, оның сөзін нақтылау, анықтау, қайта өзгертіп айту | ||
2.6 Оқыған/ тыңдаған материал бойынша пікір білдіру | 4.2.6.1 өз көзқарасын білдіре отырып, бағалау пікірін білдіру ("менің пікірім бойынша …", "менің көзқарасым бойынша …") | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 4.2.7.1 екпін қою ережелерін сақтау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.3.1.1 оқу түрлерін пайдаланып, мәтінді оқу (шолып оқу, іріктеп оқу, рөлдерге бөліп оқу) | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 4.3.2.1 шағын мәтіндегі бейтаныс сөздер бар түйінді тұстарды түсіну | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша және шығарма кейіпкерінің іс-әрекеті туралы бағалау сұрақтарын құрастыру | ||
Жазылым | 4.1 Әртүрлі ұсыну формаларын пайдалана отырып, мәтін жазу | 4.4.1.1 оқиғаларды комикстер (иллюстрациялар) түрінде ұсыну | |
4.3 Пунктуациялық дағдыларды дамыту | 4.4.3.1 қысқа мәтіндер құрастыруда сөйлемдегі қажетті тыныс белгілерін қолдану | ||
4.4 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге жазу, каллиграфиялық дағдыларды игеру: бас әріптер мен кіші әріптердің және олардың бірігуінің биіктігін, енін, көлбеулігін сақтау | ||
Тілдік дағдылар | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбау) | 4.5.1.1 зат есім, сын есім, сан есім және есімдіктерден құралған құрылымдарды ауызша/жазбаша тілде қолдану және ажырата білу, және оларды саны бойынша өзгерту | |
4.5.1.3 сөйлеуде өздік және сұрау есімдіктерінің септік формаларын, болымсыз (никто, ничто), өздік (себя) есімдіктерін қолдану | |||
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 4.5.2.1 жазылуы айтылуымен сәйкес келмейтін сөздерді мұғалімнің көмегімен жазу/көшіріп жазу | ||
2-тоқсан | |||
3.Мәдени мұра | Тыңдалым | 1.1 Тыңдау әдістерін пайдалану | 4.1.1.1 аудиовизуалды материалды, ауызша сөзді тыңдау және пікір-пайымды басқа формада өзгерте отырып түсіну |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтау | ||
1.3 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1 тыңдаған материалдағы түйінді тұстарын анықтау және сұрақтарға жауап беру | ||
1.5 Аудиовизуалды материалдарды түсіну | 4.1.5.1 аудиовизуалды материалдағы негізгі жағдайларды анықтау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1 әңгімелесуді қолдау үшін қажетті сөздерді қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойды жеткізу | 4.2.2.1 мәтіннің басында берілгендер бойынша пікір білдіру | ||
2.6 Тыңдаған/ оқыған материал туралы бағалау пікірін айту | 4.2.6.1 өз көзқарасын білдіре отырып, бағалау пікірін білдіру ("менің пікірім бойынша …", "менің көзқарасым бойынша …") | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 4.2.7.1 екпіндерді қою ережелерін сақтау | ||
Оқылым | 3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 4.3.2.1 шағын мәтіндегі бейтаныс сөздер бар түйінді тұстарды түсіну | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 4.3.3.1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді анықтау (өлең, ертегі, жұмбақ, әңгіме мақал-мәтел, жаңылтпаш), пайымдау мәтінін ажырата білу | ||
3.5 Әртүрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 4.3.5.1 әртүрлі дереккөздерден: сөздіктерден, анықтамалықтан, энциклопедиялардан, ғаламтор ресурстарынан, инфографикалардан ақпаратты табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.2 Тыңдаған/ оқыған материалдың мазмұнын айтып беру | 4.4.2.1 тыңдағаны/оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен шағын мәтін жазу | |
4.4 Каллиграфиялық нормаларды сақтау | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге жазу, каллиграфиялық дағдыларды игеру: бас әріптер мен кіші әріптердің және олардың бірігуінің биіктігін, енін, көлбеулігін сақтау | ||
Тілдік нормаларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбау) | 4.5.1.1 зат есім, сын есім, сан есім және есімдіктерден құралған құрылымдарды ауызша/жазбаша тілде қолдану және ажырата білу, және оларды саны бойынша өзгерту | |
4.5.1.7 заттың сынын білдіретін сөздерді зат есіммен үйлестіру, түрі, түсі, пішіні, көлемі, материалы бойынша заттарға тән белгілерді табу таңдау | |||
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 4.5.2.2 орфографиялық сөздікке сүйеніп, таныс емес сөздерді дұрыс жазу | ||
3-тоқсан | |||
5.Табиғат құбылыстары | Тыңдалым | 1.4 Мәтіндегі басты және қосалқы ақпараттарды түсіну | 4.1.4.1 тыңдаған материалдың негізгі ойын анықтау |
1.5 Аудиовизуалды материалды түсіну | 4.1.5.1 аудиовизуалды материалдағы негізгі жағдайларды анықтау | ||
Айтылым | 2.3 Тілдесудің әртүрлі жағдаяттарына қатысу | 4.2.3.1 сөйлесу жағдаятына қатысу, сұхбаттасушы не туралы айтып тұрғанын түсіну, оның сөзін нақтылау, анықтау, қайта өзгертіп айту | |
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұндау | 4.2.4.1 тыңдаушының назарын аудару мақсатымен оқиғаларды, әңгімелерді егжей-тегжейлі мазмұндау | ||
2.5 Аудиовизуалды материалдар негізінде пікір білдіру | 4.2.5.1 аудиовизуалды материал негізінде өз көзқарасын дәлелдеу | ||
2.6 Оқыған/ тыңдаған материал туралы бағалау пікірін білдіру | 4.2.6.1 өз көзқарасын білдіре отырып, бағалау пікірін білдіру ("менің пікірім бойынша …", "менің көзқарасым бойынша …") | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 4.2.7.1 екпіндерді қою ережесін сақтау | ||
Оқылым | 3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 4.3.3.1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді анықтау (өлең, ертегі, жұмбақ, әңгіме мақал-мәтел, жаңылтпаш), пайымдау мәтінін ажырата білу | |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша және шығарма кейіпкерінің іс-әрекеті туралы бағалау сұрақтарын құрастыру | ||
3.5 Әртүрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 4.3.5.1 әртүрлі дереккөздерден: сөздіктерден, анықтамалықтан, энциклопедиялардан, ғаламтор ресурстарынан, инфографикалардан ақпаратты табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.1 Әртүрлі ұсыну формаларын пайдалана отырып, мәтін жазу | 4.4.1.1 оқиғаларды комикстер (иллюстрациялар) түрінде ұсыну | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған/ материалдың мазмұнын жазу | 4.4.2.1 тыңдағаны/ оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен шағын мәтін жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық нормаларды дамыту | 3.4.4.1 кең жолды дәптерге жазу, каллиграфиялық дағдыларды игеру: бас әріптер мен кіші әріптердің және олардың бірігуінің биіктігін, енін, көлбеулігін сақтау | ||
Тілдік нормаларды қолдану | 5.1 Грамматикалық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбау) | 4.5.1.2 и, а, но көмекші сөздері бар күрделі сөйлемдерді қолдану | |
4.5.1.4 көмекші сөзді қолдану: в, на – әрекет орны, в, на – қозғалыстың бағыты, из, с –қозғалыстың бастапқы пункті, о – сөйлеудің, ойдың пәні, в –уақыт, с – ортақтастық, у – сөйлемде/ қысқа мәтінде бірдеңеге ие адам | |||
4.5.1.6 жекеше, көпше түрде, септікте зат есім мен реттік сан есімді үйлестіру | |||
5.2 Орфографиялық дағдыларды сақтау | 4.5.1.8 интересно, важно, трудно, скучно, приятно үстеулерін, үстеулердің салыстырмалы дәрежесін, болымсыз үстеулерді, надо, нужно, нельзя модальдық сөздерін қолдану | ||
4.5.2.1 жазылуы айтылуымен сәйкес келмейтін сөздерді мұғалімнің көмегімен жазу/көшіріп жазу | |||
4-тоқсан | |||
7.Ғарышқа саяхат | Тыңдалым | 1.2 Сөздер мен сөз тіркестерінің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 мәнмәтін бойынша бейтаныс сөздердің және сөз тіркестерінің мағынасын анықтау |
1.3 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1 тыңдаған материалдағы түйінді тұстарын анықтау және сұрақтарға жауап беру | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы ақпаратты түсіну | 4.1.4.1 тыңдаған материалдың негізгі ойын анықтау | ||
Айтылым | 2.2 Берілген тақырып бойынша пікір білдіру | 4.2.2.1 мәтіннің басында берілгендер бойынша пікір білдіру | |
2.4 Тыңдаған/ оқыған материалды мазмұндау | 4.2.4.1 тыңдаушының назарын аудару мақсатымен оқиғаларды, әңгімелерді егжей-тегжейлі мазмұндау | ||
2.5 Аудиовизуалды материалдар негізінде өз ойын айту | 4.2.5.1 аудиовизуалды материал негізінде өз көзқарасын дәлелдеу | ||
2.7 Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 4.2.7.1 екпін қою ережелерін сақтау | ||
Оқылым | 3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1 мәтіннің мазмұны бойынша және шығарма кейіпкерінің іс-әрекеті туралы бағалау сұрақтарын құрастыру | |
3.5 Түрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу | 4.3.5.1 әртүрлі дереккөздерден: сөздіктерден, анықтамалықтан, энциклопедиялардан, ғаламтор ресурстарынан, инфографикалардан ақпаратты табу және оны алу | ||
Жазылым | 4.1 Әртүрлі ұсыну формаларын пайдалана отырып, мәтін жазу | 4.4.1.1 оқиғаларды комикстер (иллюстрациялар) түрінде ұсыну | |
4.2 Тыңдаған/ оқыған материалдың мазмұнын жазу | 4.4.2.1 тыңдағаны/оқығаны/көргені негізінде мұғалімнің көмегімен шағын мәтін жазу | ||
Тілдік нормаларды қолдану | 5.1 Грамматика лық нормаларды сақтау (терминдерді қолданбау) | 4.5.1.2 и, а, но көмекші сөздері бар күрделі сөйлемдерді қолдану | |
4.5.1.5 іс-әрекеттің аяқталғанын, оның нәтижесін, оқиға, іс-әрекеттің аяқталу немесе оның басталу шағын көрсететін етістікті қолдану | |||
4.5.1.6 жекеше, көпше түрде, септікте зат есім мен реттік сан есімді үйлестіру | |||
4.5.1.8 интересно, важно, трудно, скучно, приятно үстеулерін, үстеулердің салыстырмалы дәрежесін, болымсыз үстеулерді, надо, нужно, нельзя модальдық сөздерін қолдану | |||
5.2 Орфографиялық нормаларды сақтау | 4.5.2.2 орфографиялық сөздікке сүйеніп, таныс емес сөздерді дұрыс жазу | ||
Ескерту:
1) оқу мақсаттары бір тоқсан аясында сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша ұйымдастырылады;
2) "*" белгісімен белгіленген оқу мақсаттарының бөлігі жүзеге асырылады.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!23-қосымша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 23 қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Ағылшын тілі" оқу пәнінен оқу бағдарламасы:
1) білім алушылардың талдау, бағалау және шығармашылық ойлауды қалыптастыратын әр түрлі тапсырмаларды орындау;
2) ауызша және жазбаша түрдегі дереккөздердің сан алуан түрлері;
3) ынталандыратын және қызықты пәндік мазмұн арқылы білім алушылардың француз тілінен А1 деңгейіне жету мақсатын көздейді.
3. Бастауыш сыныптардағы оқу бағдарламасының мазмұны білім алушыларды ағылшын тілін күнделікті өмірде пайдалануға үйретуге, сонымен қатар ағылшын тілін одан әрі үйрену үшін қажетті тұрақты негіз қалауға бағытталған. Бастауыш мектептің "Ағылшын тілі" оқу пәні бағдарламасы білім алушылардың сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға және дамытуға, олардың қызығушылығын және өзіне деген сенімділігін нығайтып, ағылшын тілін оқуға деген оң көзқарасын қалыптастыруға бағытталған.
4. Әрбір пәндік бағдарлама үш тілде білім беруді қарастырады. Бұл оқу және сыныптан тыс іс-шаралар үш тілде (қазақ, орыс және ағылшын) жүргізілетінін білдіреді. Әрбір пән көптілді оқыту ортасын құруға үлес қосатындықтан, Пәндік бағдарлама үш тілде білім беру саясатын жүзеге асырады.
5. Кең ауқымды дағдылармен органикалық бірлікте тұлғалық қасиеттерді дамыту білім берудің негізгі құндылықтары: "қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек және шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойына білім беру". Бұл құндылықтар білім алушы үшін оның мінез-құлқы мен күнделікті әрекеттерін ынталандыратын тұрақты жеке нұсқауларға айналуға арналған.
2-тарау. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф . "Ағылшын тілі" оқу пәнінің мазмұны
6. "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 3-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылына 68 сағат;
2) 4-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылына 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: сөздердің фонемалық айырмашылықтарын анықтайды, әріптеп айтылған қысқа қарапайым сөздер, сабақтағы кең ауқымды іс-әрекеттерді орындау үшін қысқа нұсқауларды тыңдайды, жалпы және кейбір оқу тақырыптарына шағын диалогтардың негізгі идеяларын анықтайды, жалпы және кейбір оқу тақырыптарына байланысты қысқаша сұрақтарды тыңдайды, жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне мәтіндер мен диалогтардың шағын үзінділеріне таңдамалы ақпаратты анықтайды, жалпы және оқу тақырыптарына қолдау көрсету арқылы шағын диалогтардың мазмұнын болжау үшін контексттік ойды пайдаланады, жалпы және кейбір оқу тақырыптарына шағын әңгімелерді тыңдайды;
2) айтылым: ортақ тақырыптардың шектеулі шеңберінде өзі туралы қарапайым сөйлем (5-6 сөйлем) құрастырады, ортақ және оқу тақырыптарына сұрақтар қояды, қарапайым сөздермен адамдар мен заттарды суреттейді, ортақ тақырыптардың шектеулі шеңберінде сұрақтарға жауап береді, тақырыптардың шектеулі шеңберіне өзге адамдармен шағын диалог барысында сөз алмасады, жұптасып, топтасып, барлық сыныппен қысқа талқылауларға қатысады, тиісті сөздер, сөз тіркесімдері мен сөйлемдердің шектеулі шеңберін пайдалана отырып, өз пікірлерін айтады, қысқа жеңіл мәтіндерді мазмұндайды;
3) оқылым: дауыстап оқу барысында таныс сөздерді және қысқа сөз тіркесімдерін таниды және анық айтады, ортақ және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберінде күрделі емес көркемдік және ғылыми-көпшілік мәтіндерді мәнерлеп оқи алады, иллюстрациялары бар қарапайым сөздікті қолданады, контексттік ой арқылы ортақ және кейбір оқу тақырыптарға арналған қысқа күрделі емес мәтіндердің негізгі идеясын анықтайды, ортақ және кейбір оқу тақырыптарға арналған қысқа күрделі емес мәтіндердің нақты ақпаратын түсінеді;
4) жазылым: мұғалімнің айтарлықтай қолдауымен жеке, ортақ және кейбір оқу тақырыптарына қысқаша сөйлемдерді құрастырады, жазады және жазылуын тексереді, қалыпты көлемдегі және формадағы сөздер мен сөз тіркесімдері, адамдар, орындар және заттарды сипаттау үшін қысқа сөз тіркесімдері, қысқа күрделі емес сөйлемдерді жазады, сөздер арасында қажетті бос орындарды қалдыру арқылы негізгі жалғаулықтар көмегімен сөздерді немесе сөз тіркесімдерін байланыстырады, мұғалім жетекшілігімен жазбаша жұмыстарды орындау барысында адам атын, жер-су атауларын және қысқа сөйлемдерді жазу кезінде бас әріптер мен жол әріптерін дұрыс жазады, мұғалім жетекшілігімен жазбаша жұмыстарды орындау барысында жиі қолданылатын таныс сөздердің көп көлемін жазады;
5) Тілдік бағдар: singular nouns, plural nouns – including some common irregular plural forms, possessive forms‘s/s’ with proper names and nouns to talk about ownership; cardinal numbers 1 – 100 to count and ordinal numbers 1 – 10; adjectives, including possessive adjectives, on a limited range of general and some curricular topics to describe things, simple one-syllable and some two-syllable adjectives [comparative form] to make comparisons; determiners a, an, the, some, any, this, these, that, those to refer to things on a limited range general and some curricular topics; use interrogative pronouns including: which, what, where, whose, how many, what kind of on a limited range of familiar topics; demonstrative pronouns this, these, that, those in open and closed questions; personal object pronouns [indirect] in conjunction with direct object nouns to describe actions and events. Imperative forms [positive and negative] to give short instructions on limited range of familiar topics; common present simple forms [positive, negative, question] and contractions to talk about what you want and like, habits and facts, simple future timetabled events, use common past simple forms to describe actions and feelings; common present continuous forms, including short answers and contractions, to talk about what is happening now; has got/have got there is/are statement and question forms including short answers and contractions; adverbs of time and frequency: sometimes, often, always, never to indicate when and how often, begin to use simple adverbs of manner example given well, badly; can to make requests and ask permission, must/mustn’t/have to to talk about obligation; prepositions of location and position: at, behind, between, in, in front of, near, next to, on, under, above to describe where people and things are, use prepositions of time: on, in, at to talk about days and times and no preposition last week; would you like to to invite and use appropriate responses yes please, no thanks, let’s + verb, verbs go enjoy like + verb + ing; conjunctions and, or, but to link words and phrases; me, too and I don’t to give short answers.
8. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: сыныптағы нұсқаулардың кең ауқымын, жеке басқа қатысты сұрақтардың кең ауқымын, түрлі ортақ және оқу тақырыптары бойынша қысқаша әңгімелер мен мәтіндердің негізгі идеяларын, ортақ және кейбір оқу тақырыптарының кең көлемін қолдау арқылы айрықша ақпарат пен қысқаша әңгімелерді түбегейлі, ортақ және кейбір оқу тақырыптарға қысқаша әңгімелер мен мәтіндердегі мазмұн мен мағынаны болжау үшін контексттік ойды тыңдайды және түсінеді;
2) айтылым: оқылып жатқан сөздерді, қысқа сөз тіркесімдерін, дара және бағыныңқы сөйлемдерді дұрыс айту, ортақ және кейбір оқу тақырыптарына сұрау және баяндау сипатындағы зерттелген сөйлеу модельдерін пайдалану, адамдар мен заттардың қысқаша сипаттамасын беру, ортақ және кейбір оқу тақырыптары бойынша сұрақтарға жауап беру, полиглоттарға қатысу, оң және қарсы пікір айту, ортақ және кейбір оқу тақырыптарының шектеулі көлеміне шағын әңгімелер мен оқиғаларды мазмұндау;
3) оқылым: мәтін деңгейіндегі фразаларды тану және дұрыс айту, көркемдік және көпшілікке арналған ғылыми әдебиеттің қысқаша қарапайым мәтіндерін оқу және түсіну, контексттік ойды пайдалана отырып, ортақ және кейбір оқу тақырыптары бойынша қысқаша қарапайым мәтіндердің негізгі идеясын анықтау, қысқа қарапайым мәтіндердегі арнайы ақпарат пен егжей-тегжейлерді түсіну;
4) жазылым: жазбаша жұмыстарды өздігінен орындаған кезде адам аттарын, орындар мен сөйлемдерді жазу барысында бас әріптер мен жол әріптерін ажырату, өзіндік жазбаша жұмысы барысында жиі пайдаланылатын сөздердің басым көпшілігін дұрыс жазу, жеке, ортақ және кейбір оқу тақырыптарына сөйлемдерді жоспарлау, жазу және дұрыстау, мұғалімнің қолдауымен адамдарды, орындарды және заттарды сипаттайтын қысқа сөйлемдер құрастыру, жеке басы туралы мәлімет беру кезінде азат жолдағы қысқаша сөйлемдердің бірізділігін сақтау, негізгі жалғаулықтар көмегімен сөйлемдерді байланыстыру;
5) Тілдік бағдар: singular nouns, plural nouns – including some common irregular plural – and uncountable nouns, possessive ‘s/s’ to name, describe and label things; cardinal numbers 1 – 1000 and ordinal numbers 1 – 100; adjectives, including possessive adjectives, on a growing range of general and some curricular topics to describe things; simple one-syllable and some two-syllable adjectives [comparative and superlative] to make comparisons; determiners a, an, the, zero article, some, any, this, these, that, those to refer to things on a growing range of general and some curricular topics; interrogative pronouns who, what and where, how many, how much, how often, how big, what kind of to ask questions on growing range of familiar topics; demonstrative pronouns this, these, that, those and object pronouns in short statements, questions and responses; personal subject and object pronouns, including indirect object pronouns and use possessive pronouns mine, yours to give personal information and describe actions and events; imperative forms [positive and negative] to give short instructions on a growing range of familiar topics; use common simple present forms, including short answer forms and contractions, to give personal information and talk about habitual actions, facts and future timetabled events continue to use common past simple forms [regular and irregular] to describe actions and feelings and narrate simple events including short answer forms and contractions; common present continuous forms, including short answers and contractions, to talk about what is happening now and future arrangements on a limited range of personal and familiar topics, -ing forms swimming, spelling as nouns to describe familiar and classroom activities; has got/ have got there is/are statement, negative, question forms including short and full answers and contractions; adverbs of time and frequency: sometimes, often, always, never to indicate when and how often, begin to use simple adverbs of manner example given well, badly, common -ly manner adverbs to describe actions example given slowly, quickly; can to make requests and ask permission; must/mustn’t/have to to talk about obligation, use have + object + infinitive to talk about obligations; prepositions of location, position and direction: at, in, on, behind, between, in front of, near, next to, opposite, above, up, down, on the right, on the left, prepositions of time: in, on, at, before, after, with/without to indicate, accompaniment with for instrument and for to indicate recipient; would you like to to invite and use appropriate responses yes please, no thanks, let’s + verb, verbs go enjoy like + verb + ing; infinitive of purpose to describe simple actions and verbs want, start + infinitive, declarative what [a/an] + adjective + noun to show feelings; conjunctions and, or, but, because to link words and phrases; me, too and I don’t to give short answers; when clauses to describe simple present and past actions on personal and familiar topics.
9. Сөйлеу әрекетінің түрлері:
1) "Тыңдалым": білім алушы таныс тақырыптар бойынша қысқа әңгімелердің негізгі идеясын түсінеді, таныс сөздер мен сөз тіркестерін таниды, түстер мен сандар туралы қысқаша сұрақтарды түсінеді, мазмұнды болжау үшін контекстік анықтамаларды пайдаланады және таныс тақырыптар бойынша шағын әңгіменің мағынасы, шағын әңгімелердің жалпы мағынасын түсінеді, баяу және анық айтылады;
2) "Айтылым": білім алушы өзі туралы негізгі тұжырымдарды тұжырымдайды, сұрақтар құрастырады, сұрақтарға жауап береді, заттар мен оқиғаларды сипаттайтын қарапайым сөздер мен сөз тіркестерін айтады, интонация мен екпінді дұрыс қолданады, оң және теріс пікірлерін білдіреді;
3) "Оқылым": білім алушы иллюстрацияланған сөздікті пайдаланады, қысқа әдеби мәтіндерді оқиды және түсінеді, шағын әңгімелердің негізгі идеясын анықтайды, қысқа мәтіндерден нақты ақпарат пен мәліметтерді табады, жалпы адамзаттық құндылықтарды анықтайды қазақ және әлем әдебиеті шығармаларында;
4) "Жазылым": білім алушы өзінің білімін және қысқа диктантты сөйлемдердің жазылуы мен айтылуының айырмашылығын көрсете отырып, жиі қолданылатын сөздерді дұрыс жазады, сөйлем соңында тыныс белгілерін дұрыс қолданады;
5) "Тілдік бағдар": білім алушы өз ойын қарапайым модальді етістіктермен білдіреді, оқиғаларды сипаттау және өзі туралы ақпарат беру үшін осы және өткен шақтарды пайдаланады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
10. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бөлімнің ретін, үшінші және төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 3.1.2.1 кодында: "3" – сынып, "1" – бөлім, "2.1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
11. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) 1-бөлім "Тыңдалым":
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.1.1.1 қолдау арқылы сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды түсіну | 4.1.1.1 сабақтағы іс-әрекет түрлерін орындау бойынша нұсқаулардың кең ауқымын түсіну |
3.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың шектеулі ауқымын түсіну | 4.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну |
3.1.3.1 жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну | 4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну |
3.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқа сұрақтардың шектеулі көлемін түсіну | 4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну |
3.1.5.1 фонемикалық айырмашылығы бар сөздерді ажырату | 4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну | 4.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану | 4.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын және мағынасын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану |
3.1.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну | 4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну |
3.1.9.1 ежіктеп айтылған қысқа қарапайым сөздерді түсіну | 4.1.9.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты ауызша айтылған сөздерді түсіну |
4.1.10.1 білім алушы ана тіліндегі сөздерге ұқсас сөздерді ажыратады |
2) 2-бөлім "Айтылым":
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.2.1.1 жалпы тақырыптардың шектеулі шеңберіне қатысты өзі туралы қарапайым сөйлемдер құрастыру | 4.2.1.1 жалпы тақырыптардың ауқымды шеңберіне қатысты өзі туралы қарапайым сөйлемдер құрастыру |
3.2.2.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты бар тәжірибе туралы білу үшін сұрақтар қою | 4.2.2.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қазіргі және өткен тәжірибе туралы білу үшін сұрақтар қою |
3.2.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты адамдар мен нысандарды қарапайым сөздермен сипаттау | 4.2.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты адамдар мен нысандарды қарапайым сипаттау, жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты өткен тәжірибені сипаттау |
3.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру | 4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру |
3.2.5.1 дауыстап оқыған кезде таныс сөздер мен қысқа сөз тіркестерін анық айту | 4.2.5.1 көптеген сөздерді, қысқа сөз тіркестерін және қарапайым сөйлемдерді анық айту |
3.2.6.1 шектеулі тақырыптар аясындағы қарапайым диалогтарда репликамен алмасу | 4.2.6.1 кең ауқымды тақырыптар аясындағы қарапайым диалогтарда репликамен алмасу |
3.2.7.1 жұптық, топтық және бүкіл сыныптық әңгімелер барысында пікір айтуда сөйлемдер, фразалар және сөздердің шектеулі санын қолдану | 4.2.7.1 жұптық, топтық және бүкіл сыныптық әңгімелер барысында сөйлемдер, фразалар және сөздердің кең ауқымын қолдану |
3.2.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа, қарапайым оқиғалар мен әңгімелерді айтып беру | 4.2.8.1 ұнайтыны және ұнамайтыны туралы айту |
3) 3-бөлім "Оқылым":
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.3.1.1 қолдаумен қарапайым сөйлемдердегі таныс сөздердің шектеулі санын ажырату, анықтау және айту | 4.3.1.1 қолдаумен мәтіндегі көптеген сөздерді ажырату, анықтау және айту |
3.3.2.1 қолдаумен сабақтағы тапсырмаларды орындау барысында таныс нұсқауларды оқу және орындау | 4.3.2.1 шамалы қолдаумен қысқа қарапайым көркем және ғылыми-танымал мәтіндерді оқу және түсіну |
3.3.3.1 стандартты қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа көркем және ғылыми-танымал мәтіндерді оқу | 4.3.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі ойларды анықтау |
3.3.4.1 шамалы қолдаумен иллюстрациялары бар қарапайым сөздікті қолдану | 4.3.4.1 қолда мен жіктеуге сәйкес мектеп кітапханасындағы немесе сыныптағы кітаптарды, жұмыс парақтарын және басқа да баспа материалдарын табу |
3.3.5.1 мәнмәтіндегі кеңестерді қолданып жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқа қарапайым мәтіндердің негізгі идеяларын түсіну | 4.3.5.1 мәнмәтіндегі кеңестерді қолданып кең ауқымды жалпы және оқу тақырыптарына шеңберіндегі қысқа қалыпты мәтіндердің негізгі идеяларын түсіну |
3.3.6.1 елеулі қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі негізгі ақпаратты және егжей-тегжейді түсіну | 4.3.6.1 аз қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі негізгі ақпаратты және егжей-тегжейді түсіну |
4) 4-бөлім "Жазылым":
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.4.1.1 елеулі қолдаумен жеке, жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа сөйлемдерді құрастыру, жазу және тексеру | 4.4.1.1 қолдаумен жеке, жалпы және оқу тақырыптарының шеңберіне қатысты сөйлемдерді құрастыру, жазу және тексеру |
3.4.2.1 қалыпты көлемдегі және формадағы сөздер мен сөз тіркестерін жазу | 4.4.2.1 жазба жұмыстарында шектеулі көлемін орындау барысында үздіксіз хатты пайдалану |
3.4.3.1 адамдарды, мекендерді және нысандарды сипаттайтын қысқа фразалар жазу | 4.4.3.1 қолдаумен адамдарды, мекендерді және нысандарды суреттейтін қысқа сөйлемдерді жазу |
3.4.4.1 қолдаумен сөздердің арасына тиісті орын қалдырып, қысқа қарапайым сөйлемдер жазу | 4.4.4.1 жеке ақпарат беру үшін логикалық бірізділікпен сөйлемдер жазу |
3.4.5.1 қолдаумен негізгі шылауларды қолдана отырып сөздерді және фразаларды байланыстыру | 4.4.5.1 аздаған қолдаумен негізгі шылауларды қолдана отырып сөйлемдерді байланыстыру |
3.4.6.1 сабақта мұғалімнің басшылығымен жазба жұмыстарын орындаған кезде есімдерді, мекендердің атауын және қысқа сөйлемдерді жазғанда бас әріптер мен кіші әріптерді дұрыс қолдану | 4.4.6.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде есімдерді, мекендердің атауын және қысқа сөйлемдерді жазғанда бас әріптер мен кіші әріптерді дұрыс қолдану |
3.4.7.1 мұғалімнің басшылығымен жазба жұмыстарын орындаған кезде жиі кездесетін көптеген таныс сөздерді дұрыс жазу | 4.4.7.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде көптеген жиі кездесетін сөздерді дұрыс жазу |
3.4.8.1 мұғалімнің басшылығымен жазба жұмыстарын орындаған кезде қысқа, таныс сөйлемдердің соңына нүктені орынды қолдану | 4.4.8.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде сөйлемдердің соңына нүктені және сұрақ белгісін орынды қолдану |
5) 5-бөлім "Тілдік бағдар":
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.5.1.1 жекеше және көпше түрдегі зат есімдерді, заттарды көрсету, сипаттау және белгілеу барысында -s тәуелдік форманcын пайдалану | 4.5.1.1 заттарды атау, сипаттау және белгілеу үшін жекеше, көпше зат есімдерді, соның ішінде кейбір тұрақты емес көпше және сансыз зат есімдерді, иелік -s формасын қолдану |
3.5.2.1 1-ден 100-ге дейінгі есептік сан есімдерді, сонымен қатар 1-ден 10-ға дейінгі реттік сан есімдерді қолдану | 4.5.2.1 1-ден 1000-ге дейінгі есептік сан есімдерді, сонымен қатар 1-ден 100-ға дейінгі реттік сан есімдерді қолдану |
3.5.3.1 заттарды сипаттау жалпы және кейбір оқу тақырыптарының шектеулі шеңберінен сын есімдерді, соның ішінде сын есімдерді қолданыңыз, салыстыру үшін қарапайым бір буынды және кейбір екі буынды сын есімдерді [comparative form] қолдау | 4.5.3.1 заттарды сипаттау жалпы және кейбір оқу тақырыптарының өсіп келе жатқан шеңберіне сын есімдерді, соның ішінде сын есімдерді қолданыңыз, салыстыру үшін қарапайым монослабильді және кейбір екі буынды сын есімдерді [comparative form] қолдау |
3.5.4.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы пәндерді сипаттау кезінде an, the, some, any, this, these, that, those артикль мен есімдіктерін қолдану a, | 4.5.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының кең ауқымында пәндерді белгілеу үшін а, an, the, zero article, some, any, this, these, that, those артикль мен есімдіктерін қолдану |
3.5.5.1 таныс тақырыптар туралы әңгімелегенде сұрақ есімдіктерін қолдану: what, where, whose, how many, what kind of | 4.5.5.1 таныс тақырыптардың кең ауқымына сұрақтар қою кезінде сұрақ есімдіктерін қолдану who, what and where, how many, how much, how often, how big, what kind of |
3.5.6.1 ашық және жабық сұрақтарда көрсеткіш есімдіктерді қолдану this, these, that, those | 4.5.6.1 қысқаша мәлімдемелерде, сұрақтар мен жауаптарда көрсеткіш есімдіктерді қолдану this, these, that, those and object pronouns |
3.5.7.1 әрекеттер мен оқиғаларды сипаттау үшін жеке зат есімдерді [жанама] тікелей зат есімдермен бірге қолдану | 4.5.7.1 жеке зат есімдер мен зат есімдерді, соның ішінде жанама зат есімдерді қолданыңыз және жеке ақпарат беру және әрекеттер мен оқиғаларды сипаттау үшін mine, yours есімдіктерін қолдану |
3.5.8.1 таныс тақырыптардың шектеулі шеңберіне қысқаша нұсқаулар беру үшін императивті формаларды [positive and negative] қолдану | 4.5.8.1 таныс тақырыптардың өсіп келе жатқан шеңбері туралы қысқаша нұсқаулар беру үшін императивті формаларды [positive and negative] қолдану |
3.5.9.1 өздеріне ұнайтын нәрсені, олардың тілектері мен әдеттерін сипаттау, фактілерді ұсыну, болашақта жоспарланған қарапайым оқиғаларды сипаттау үшін қазіргі шақты (негізгі баяндау, теріс және сұрақ формалары) қолдану | 4.5.9.1 өзі туралы ақпарат беру және өздеріне ұнайтын нәрсені, олардың қалаулары мен әдеттерін сипаттау, болашақта жоспарланған фактілер мен оқиғаларды бейнелеу, іс-әрекеттерді, сезімдерді, сондай-ақ оқиғаларды сипаттау үшін өткен шақ формаларын қолдану |
3.5.10.1 қазіргі уақытта болып жатқан әрекеттерді сипаттау үшін қысқа жауаптар мен қысқартуларды қоса, қазіргі уақыттың формаларын қолдану | 4.5.10.1 қазіргі ұзақ уақыт формаларын, оның ішінде қысқа жауаптар мен қысқартуларды, қазіргі уақытта болып жатқан әрекеттерді сипаттау үшін және жалпы тақырыптар бойынша қысқа нұсқаулар жасау үшін болашақ келісімдерді қолданыңыз, жалпы әрекеттерді сипаттау үшін-ing формасын қолдану |
3.5.11.1 оң және сұраулы сөйлемдерде қолдану has got / have got there is / are | 4.5.11.1 оң және сұраулы сөйлемдерде has got/ have got there is/are (толық және қысқартылған түрде) қолдану |
3.5.12.1 уақыт пен жиіліктің есімдерін қолданыңыз: sometimes, often, always, never to indicate when and how often, қарапайым әдеп есімдерін қолдану бастау well, badly | 4.5.12.1 сұранысты немесе рұқсатты сипаттау үшін can пайдалану, міндеттемелерді сипаттау кезінде must/mustn ' t/have to пайдалану, міндеттемелерді сипаттау кезінде have + object + infinitive to пайдалану |
3.5.13.1 сұранысты немесе рұқсатты сипаттау үшін can пайдалану, міндеттемелерді сипаттау кезінде must/mustn ' t/have to пайдалану | 4.5.13.1 сұранысты немесе рұқсатты сипаттау үшін can пайдалану, міндеттемелерді сипаттау кезінде must/mustn ' t/have to пайдалану, міндеттемелерді сипаттау кезінде have + object + infinitive to пайдалану |
3.5.14.1 орын мен позицияның қосымшаларын қолданыңыз: at, behind, between, in, in front of, near, next to, on, under, above адамдар мен заттардың орналасқан жерін сипаттау үшін, уақыт қосымшаларын қолдану: аптаның күнін, күнін және күннің уақытын көрсету үшін on, in, at | 4.5.14.1 орын, орын және бағыт қосымшаларын пайдалану at, in, on, behind, between, in front of, near, next to, opposite, above, up, down, on the right, on the left, use prepositions of time: in, on, at, before, after, use with/without уақыт қосымшаларын пайдалану, В, на, на, до, после, с/жоқ пайдалану |
3.5.15.1 шақыруды сипаттау үшін пайдаланғыңыз келеді, тиісті жауаптарды қолданыңыз es, please, no thanks, let’s + verb, verbs go enjoy like + verb + ing қолдану | 4.5.15.1 шақыруларды сипаттау үшін сізге ұнайтынды қолданыңыз, тиісті жауаптарды қолданыңыз иә, жоқ, қолданыңыз let 's + verb, verbs go enjoy like + verb + ing, қолдануды бастаңыз сізге ұнайтынды ұнатыңыз және appropriate responses yes please, жоқ thanks, қолданыңыз let' s + verb, verbs go enjoy like + verb+ ing, қарапайым әрекеттер мен етістіктерді сипаттау үшін purpose infinitive қолдануды бастаңыз, бастау + шексіздік, сезімдерді сипаттау үшін declarative what [a/an] + adjective + noun қолдану |
3.5.16.1 сөздер мен сөз тіркестерін байланыстыру үшін and, or, but кәсіподақтарын қолдану | 4.5.16.1 сөздер мен сөз тіркестерін байланыстыру үшін and, or, but, because кәсіподақтарын қолдану |
3.5.17.1 қысқа жауаптарда me, too and I don ' t қолдану | 4.5.17.1 me, too and I don ' t қысқа жауаптарда қолданыңыз, жеке және таныс тақырыптардағы қарапайым және өткен әрекеттерді сипаттау үшін when қолдану |
12. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу жоспарын іске асырудың ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
13. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 3 -сынып
Бөлімдердің ортақ тақырыптары | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | ||
Жануарлар | Жануарлар түрлері |
3.1.5.1 фонемикалық айырмашылығы бар сөздерді ажырату; |
Дене бөліктері |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Жануарлардың қозғалысы және олар жасаған дыбыстар |
3.1.1.1 қолдау арқылы сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды түсіну; | |
Шығармашылық жоба |
3.1.1.1 қолдау арқылы сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды түсіну; | |
Жарық пен көлеңке | Күн мен түн |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; |
Жарық көздері |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Көшеде |
3.1.5.1 фонемикалық айырмашылығы бар сөздерді ажырату; | |
2 -тоқсан | ||
Уақыт | Менің күн тәртібім |
3.1.8.1 понимать небольшие рассказы на ограниченное количество общих и учебных тем; 3.2.1.1 жалпы тақырыптардың шектеулі шеңберіне қатысты өзі туралы қарапайым сөйлемдер құрастыру; |
Апта күндері |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану; | |
Қажетті уақытта |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану; | |
Архитектура | Төрт қабырға |
3.1.1.1 қолдау арқылы сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды түсіну; |
Біздің қала | 3.4.7.1 мұғалімнің басшылығымен жазба жұмыстарын орындаған кезде жиі кездесетін көптеген таныс сөздерді дұрыс жазу; 3.5.1.1 жекеше және көпше түрдегі зат есімдерді, заттарды көрсету, сипаттау және белгілеу барысында -s тәуелдік форманcыy пайдалану; 3.5.3.1 заттарды сипаттау жалпы және кейбір оқу тақырыптарының шектеулі шеңберінен сын есімдерді, соның ішінде сын есімдерді қолданыңыз, салыстыру үшін қарапайым бір буынды және кейбір екі буынды сын есімдерді [comparative form] қолдау; 3.5.9.1 өздеріне ұнайтын нәрсені, олардың тілектері мен әдеттерін сипаттау, фактілерді ұсыну, болашақта жоспарланған қарапайым оқиғаларды сипаттау үшін қазіргі шақты (негізгі баяндау, теріс және сұрақ формалары) қолдану; 3.5.14.1 орын мен позицияның предлогтарын қолданыңыз: at, behind, between, in, in front of, near, next to, on, under, above адамдар мен заттардың орналасқан жерін сипаттау үшін, уақыт предлогтарын қолдану: аптаның күнін, күнін және күннің уақытын көрсету үшін on, in, at | |
Үйдің айналасында |
3.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқа сұрақтардың шектеулі көлемін түсіну; | |
3 -тоқсан | ||
Өнер және Музыка | Музыкалық аспаптар |
3.1.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; |
Орындықтардың суретін салу |
3.1.1.1 қолдау арқылы сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды түсіну; | |
Менің музыкам |
3.1.5.1 фонемикалық айырмашылығы бар сөздерді ажырату; | |
Көлеңкелер театры |
3.1.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Зерттеушілер мен өнертапқыштар | Ғарышты зерттеу |
3.1.1.1 қолдау арқылы сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды түсіну; |
Марко Поло |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Ұлы идеялар |
3.1.9.1 ежіктеп айтылған қысқа қарапайым сөздерді түсіну; | |
Қазақстандағы жаңалықтар |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану; | |
4 -тоқсан | ||
Су - тіршілік көзі | Жаңбыр шұңқырларға тамшылайды |
3.2.5.1 дауыстап оқыған кезде таныс сөздер мен қысқа сөз тіркестерін анық айту; |
Теңізде |
3.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқа сұрақтардың шектеулі көлемін түсіну; | |
Жағажай тарихы |
3.1.1.1 қолдау арқылы сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды түсіну; | |
Ойын-сауық | Ойын-сауық орындары |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану; |
Сандар ойыны |
3.1.1.1 қолдау арқылы сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды түсіну; | |
Батпырауық |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
2) 4 -сынып:
Бөлімдердің ортақ тақырыптары | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1 -тоқсан | ||
Қазақстандағы спорт | Балалар ойыны 1 |
4.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; |
Балалар ойыны 2 |
4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; | |
Олимпиада ойындары |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
Эзоптың Ертегілері 1 |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; 4.2.5.1 көптеген сөздерді, қысқа сөз тіркестерін және қарапайым сөйлемдерді анық айту; | |
Эзоптың Ертегілері 2 |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Мифтер мен аңыздардағы құндылықтар | Фольклор 1 |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; |
Фольклор 2 |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; 4.2.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты адамдар мен нысандарды қарапайым сипаттау, жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты өткен тәжірибені сипаттау; | |
Адамдар мен орындар |
4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау; 4.3.5.1 мәнмәтіндегі кеңестерді қолданып кең ауқымды жалпы және оқу тақырыптарына шеңберіндегі қысқа қалыпты мәтіндердің негізгі идеяларын түсіну; | |
Айдаһарлар мен сиқырлы тіршілік иелері 1 | 4.4.7.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде көптеген жиі кездесетін сөздерді дұрыс жазу; 4.5.1.1 заттарды атау, сипаттау және белгілеу үшін жекеше, көпше зат есімдерді, соның ішінде кейбір тұрақты емес көпше және сансыз зат есімдерді, иелік -s формасын қолдану; 4.5.15.1 шақыруларды сипаттау үшін сізге ұнайтынды қолданыңыз, тиісті жауаптарды қолданыңыз иә, жоқ, қолданыңыз let 's + verb, verbs go enjoy like + verb + ing, қолдануды бастаңыз сізге ұнайтынды ұнатыңыз және appropriate responses yes please, жоқ thanks, қолданыңыз let' s + verb, verbs go enjoy like + verb+ ing, қарапайым әрекеттер мен етістіктерді сипаттау үшін purpose infinitive қолдануды бастаңыз, бастау + шексіздік, сезімдерді сипаттау үшін declarative what [a/an] + adjective + noun қолдану; 4.5.16.1 сөздер мен сөз тіркестерін байланыстыру үшін and, or, but, because кәсіподақтарын қолдану; | |
Айдаһарлар мен сиқырлы тіршілік иелері 2 |
4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; | |
2 -тоқсан | ||
Қазына және мұра | Қазына карталары 1 |
4.2.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты адамдар мен нысандарды қарапайым сипаттау, жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты өткен тәжірибені сипаттау; |
Қазына карталары 2 |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Қазына іздеуде 1 |
4.3.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі ойларды анықтау тем; | |
Қазына іздеуде 2 |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
Біздің планетамыздың қазыналары 1 |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Біздің планетамыздың қазыналары 2 |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; 4.2.6.1 кең ауқымды тақырыптар аясындағы қарапайым диалогтарда репликамен алмасу; | |
Мамандықтар әлемі және байланыс жолдары | Ымдау тілі |
4.1.1.1 сабақтағы іс-әрекет түрлерін орындау бойынша нұсқаулардың кең ауқымын түсіну; |
Коммуникациялар әлемі |
4.1.1.1 сабақтағы іс-әрекет түрлерін орындау бойынша нұсқаулардың кең ауқымын түсіну; | |
Технологиялар |
4.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
3 -тоқсан | ||
Ыстық және суық | Ауа райы 1 |
4.1.9.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты ауызша айтылған сөздерді түсіну; 4.2.1.1 жалпы тақырыптардың ауқымды шеңберіне қатысты өзі туралы қарапайым сөйлемдер құрастыру; |
Ауа райы 2 |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
Жанартаулар |
4.1.3.1 понимать основные идеи небольших диалогов с поддержкой на более широкий круг общих и учебных тем; 4.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Қар мен мұз | 4.3.6.1 аз қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі негізгі ақпаратты және егжей-тегжейді түсіну; 4.5.13.1 сұранысты немесе рұқсатты сипаттау үшін can пайдалану, міндеттемелерді сипаттау кезінде must/mustn ' t/have to пайдалану, міндеттемелерді сипаттау кезінде have + object + infinitive to пайдалану; 4.5.14.1 орын, орын және бағыт предлогтарын пайдалану at, in, on, behind, between, in front of, near, next to, opposite, above, up, down, on the right, on the left, use prepositions of time: in, on, at, before, after, use with/without уақыт предлогтарын пайдалану, В, на, на, до , после, с/жоқ пайдалану; 4.5.16.1 сөздер мен сөз тіркестерін байланыстыру үшін and, or, but, because кәсіподақтарын қолдану; | |
Салауатты Әлем | Дені сау 1 |
4.2.5.1 көптеген сөздерді, қысқа сөз тіркестерін және қарапайым сөйлемдерді анық айту; |
Дені сау 2 |
4.1.10.1 білім алушы ана тіліндегі сөздерге ұқсас сөздерді ажыратады; | |
Жануарларды қорғаңыз 1 | 4.2.7.1 жұптық, топтық және бүкіл сыныптық әңгімелер барысында сөйлемдер, фразалар және сөздердің кең ауқымын қолдану; 4.4.1.1 қолдаумен жеке, жалпы және оқу тақырыптарының шеңберіне қатысты сөйлемдерді құрастыру, жазу және тексеру; 4.4.2.1 жазба жұмыстарында шектеулі көлемін орындау барысында үздіксіз хатты пайдалану; 4.5.1.1 заттарды атау, сипаттау және белгілеу үшін жекеше, көпше зат есімдерді, соның ішінде кейбір тұрақты емес көпше және сансыз зат есімдерді, иелік -s формасын қолдану; 4.5.5.1 таныс тақырыптардың кең ауқымына сұрақтар қою кезінде сұрақ есімдіктерін қолдану who, what and where, how many, how much, how often, how big, what kind of; | |
Жануарларды қорғаңыз 2 |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Планетаны сақтайық 1 | 4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; 4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; 4.2.6.1 кең ауқымды тақырыптар аясындағы қарапайым диалогтарда репликамен алмасу; 4.3.2.1 шамалы қолдаумен қысқа қарапайым көркем және ғылыми-танымал мәтіндерді оқу және түсіну; 4.5.12.1 сұранысты немесе рұқсатты сипаттау үшін can пайдалану, міндеттемелерді сипаттау кезінде must/mustn ' t/have to пайдалану, міндеттемелерді сипаттау кезінде have + object + infinitive to пайдалану; | |
Планетаны сақтайық 2 |
4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау; 4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; | |
4 -тоқсан | ||
Ғарышқа саяхат | Ғарышқа 1 |
4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау; 4.3.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі ойларды анықтау; |
Ғарышқа 2 | 4.2.6.1 кең ауқымды тақырыптар аясындағы қарапайым диалогтарда репликамен алмасу; 4.3.6.1 аз қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі негізгі ақпаратты және егжей-тегжейді түсіну; 4.4.4.1 жеке ақпарат беру үшін логикалық бірізділікпен сөйлемдер жазу; | |
Планеталар 1 |
4.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Планеталар 2 |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
Ғарыштан келгендер 1 | 4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау; 4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну ; 4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; 4.3.6.1 аз қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі негізгі ақпаратты және егжей-тегжейді түсіну; 4.4.7.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде көптеген жиі кездесетін сөздерді дұрыс жазу; 4.5.3.1. заттарды сипаттау жалпы және кейбір оқу тақырыптарының өсіп келе жатқан шеңберіне сын есімдерді, соның ішінде сын есімдерді қолданыңыз, салыстыру үшін қарапайым монослабильді және кейбір екі буынды сын есімдерді [comparative form] қолдау; 4.5.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының кең ауқымында пәндерді белгілеу үшін а, an, the, zero article, some, any, this, these, that, those артикль мен есімдіктерін қолдану; 4.5.16.1 сөздер мен сөз тіркестерін байланыстыру үшін and, or, but, because кәсіподақтарын қолдану; | |
Ғарыштан келгендер 2 |
4.3.5.1 мәнмәтіндегі кеңестерді қолданып кең ауқымды жалпы және оқу тақырыптарына шеңберіндегі қысқа қалыпты мәтіндердің негізгі идеяларын түсіну; | |
Машиналар | Баяу машиналар 1 |
4.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; |
Баяу машиналар 2 |
4.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Жылдам машиналар 1 |
4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау; 4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; | |
Жылдам машиналар 2 |
4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; | |
Роботтар 1 | 4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну ; 4.4.8.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде сөйлемдердің соңына нүктені және сұрақ белгісін орынды қолдану; 4.5.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының кең ауқымында пәндерді белгілеу үшін а, an, the, zero article, some, any, this, these, that, those артикль мен есімдіктерін қолдану; 4.5.11.1 оң және сұраулы сөйлемдерде has got/ have got there is/are ( толық және қысқартылған түрде) қолдану; 4.5.14.1 орын, орын және бағыт предлогтарын пайдалану at, in, on, behind, between, in front of, near, next to, opposite, above, up, down, on the right, on the left, use prepositions of time: in, on, at, before, after, use with/without уақыт предлогтарын пайдалану, В, на, на, до , после, с/жоқ пайдалану; | |
Роботтар 2 |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; 4.3.2.1 шамалы қолдаумен қысқа қарапайым көркем және ғылыми-танымал мәтіндерді оқу және түсіну; | |
Бұйрық 23-1-қосымшамен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
24-қосымша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 24-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы:
1) білім алушылардың талдау, бағалау және шығармашылық ойлауды қалыптастыратын әр түрлі тапсырмаларды орындау;
2) ауызша және жазбаша түрдегі дереккөздердің сан алуан түрлері;
3) ынталандыратын және қызықты пәндік мазмұн арқылы білім алушылардың неміс тілінен А1 деңгейіне жету мақсатын көздейді.
3. Бастауыш сыныптардағы оқу бағдарламасының мазмұны білім алушыларды неміс тілін күнделікті өмірде пайдалануға үйретуге, сонымен қатар неміс тілін одан әрі үйрену үшін қажетті тұрақты негіз қалауға бағытталған. Бастауыш мектептің "Неміс тілі" оқу пәні бағдарламасы білім алушылардың сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға және дамытуға, олардың қызығушылығын және өзіне деген сенімділігін нығайтып, неміс тілін оқуға деген оң көзқарасын қалыптастыруға бағытталған.
4. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдыларымен бірлесе дамытылуы білім алушыларға "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты білім берудің негізгі құндылықтарын бойына сіңіруіне көмектеседі. Бұл құндылықтар білім алушының күнделікті іс-әрекеті мен мінез-құлқын ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдар болып табылады.
2-тарау. "Неміс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Неміс тілі" пәнінің мазмұны
5. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 3-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 4-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. "Неміс тілі" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: сөздердің фонемалық айырмашылықтарын анықтайды, әріптеп айтылған қысқа қарапайым сөздер, сабақтағы кең ауқымды іс-әрекеттерді орындау үшін қысқа нұсқауларды тыңдайды, жалпы және кейбір оқу тақырыптарына шағын диалогтардың негізгі идеяларын анықтайды, жалпы және кейбір оқу тақырыптарына байланысты қысқаша сұрақтарды тыңдайды, жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне мәтіндер мен диалогтардың шағын үзінділеріне таңдамалы ақпаратты анықтайды, жалпы және оқу тақырыптарына қолдау көрсету арқылы шағын диалогтардың мазмұнын болжау үшін контексттік ойды пайдаланады, жалпы және кейбір оқу тақырыптарына шағын әңгімелерді тыңдайды;
2) айтылым: ортақ тақырыптардың шектеулі шеңберінде өзі туралы қарапайым сөйлем (5-6 сөйлем) құрастырады, ортақ және оқу тақырыптарына сұрақтар қояды, қарапайым сөздермен адамдар мен заттарды суреттейді, ортақ тақырыптардың шектеулі шеңберінде сұрақтарға жауап береді, тақырыптардың шектеулі шеңберіне өзге адамдармен шағын диалог барысында сөз алмасады, жұптасып, топтасып, барлық сыныппен қысқа талқылауларға қатысады, тиісті сөздер, сөз тіркесімдері мен сөйлемдердің шектеулі шеңберін пайдалана отырып, өз пікірлерін айтады, қысқа жеңіл мәтіндерді мазмұндайды;
3) оқылым: дауыстап оқу барысында таныс сөздерді және қысқа сөз тіркесімдерін таниды және анық айтады, ортақ және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберінде күрделі емес көркемдік және ғылыми-көпшілік мәтіндерді мәнерлеп оқи алады, иллюстрациялары бар қарапайым сөздікті қолданады, контексттік ой арқылы ортақ және кейбір оқу тақырыптарға арналған қысқа күрделі емес мәтіндердің негізгі идеясын анықтайды, ортақ және кейбір оқу тақырыптарға арналған қысқа күрделі емес мәтіндердің нақты ақпаратын түсінеді;
4) жазылым (Schreiben/шрайбен): мұғалімнің айтарлықтай қолдауымен жеке, ортақ және кейбір оқу тақырыптарына қысқаша сөйлемдерді құрастырады, жазады және жазылуын тексереді, қалыпты көлемдегі және формадағы сөздер мен сөз тіркесімдері, адамдар, орындар және заттарды сипаттау үшін қысқа сөз тіркесімдері, қысқа күрделі емес сөйлемдерді жазады, сөздер арасында қажетті бос орындарды қалдыру арқылы негізгі жалғаулықтар көмегімен сөздерді немесе сөз тіркесімдерін байланыстырады, мұғалім жетекшілігімен жазбаша жұмыстарды орындау барысында адам атын, жер-су атауларын және қысқа сөйлемдерді жазу кезінде бас әріптер мен жол әріптерін дұрыс жазады, мұғалім жетекшілігімен жазбаша жұмыстарды орындау барысында жиі қолданылатын таныс сөздердің көп көлемін жазады;
5) неміс тілін қолдану (Sprachanwendung/шпраханвендунг): тәуелділікті белгілеу барысында атау септігінде көпше түрдегі 1,2,3-жақтағы тәуелдік артикльдерін жекеше және көпше түрдегі зат есімдермен қолдану, есептік сан есімдер - 1 – 50-ге дейін санайды, заттарды суреттеу үшін сын есімдерді пайдаланады, таныс тақырыптарға сөйлесу барысында wer/вэр, was/вас, wo/во, wohin/вохин, wie/ви viele/филе, wie/ви alt/альт, wie/ви oft/офт сұрау сөздерін қолданады, өздеріне ненің ұнайтындығын, тілектері мен әдеттерін, қарапайым оқиғаларды сипаттау үшін кейбір етістіктер түрлерін (хабарлы және сұраулы сөйлемдер) осы шақта (Präsens/Презэнс) қолданылады, Қашан? Қаншалықты жиі? сұрақтарына жауап беру үшін manchmal/манхьмаль, oft/офт, immer/имэр, nie/ни мезгіл және жиілік үстеулерін, тілек білдіру кезінде möchten/мөхэн модальді етістігін пайдаланады, зат есімді жасалуы бойынша ажыратады, атау және табыс септіктерінде зат есімді жекеше және көпше түрде анықталған, анықталмаған артикльдермен пайдаланады, жыл мезгілін, айды, апта күнін, тәулік уақытын және уақытты сағат бойынша белгілеу үшін am/ам, im/им, um/ум мезгіл көмекші сөздерін, сөздерді байланыстыру үшін und/унд, oder/одэр, aber/абэр жалғаулықтарын қолданады.
7. "Неміс тілі" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: сыныптағы нұсқаулардың кең ауқымын, жеке басқа қатысты сұрақтардың кең ауқымын, түрлі ортақ және оқу тақырыптары бойынша қысқаша әңгімелер мен мәтіндердің негізгі идеяларын, ортақ және кейбір оқу тақырыптарының кең көлемін қолдау арқылы айрықша ақпарат пен қысқаша әңгімелерді түбегейлі, ортақ және кейбір оқу тақырыптарға қысқаша әңгімелер мен мәтіндердегі мазмұн мен мағынаны болжау үшін контексттік ойды тыңдайды және түсінеді;
2) айтылым: оқылып жатқан сөздерді, қысқа сөз тіркесімдерін, дара және бағыныңқы сөйлемдерді дұрыс айту, ортақ және кейбір оқу тақырыптарына сұрау және баяндау сипатындағы зерттелген сөйлеу модельдерін пайдалану, адамдар мен заттардың қысқаша сипаттамасын беру, ортақ және кейбір оқу тақырыптары бойынша сұрақтарға жауап беру, полилогтарға қатысу, оң және қарсы пікір айту, ортақ және кейбір оқу тақырыптарының шектеулі көлеміне шағын әңгімелер мен оқиғаларды мазмұндау;
3) оқылым: мәтін деңгейіндегі фразаларды тану және дұрыс айту, көркемдік және көпшіліке арналған ғылыми әдебиеттің қысқаша қарапайым мәтіндерін оқу және түсіну, контексттік ойды пайдалана отырып, ортақ және кейбір оқу тақырыптары бойынша қысқаша қарапайым мәтіндердің негізгі идеясын анықтау, қысқа қарапайым мәтіндердегі арнайы ақпарат пен егжей-тегжейлерді түсіну;
4) жазылым: жазбаша жұмыстарды өздігінен орындаған кезде адам аттарын, орындар мен сөйлемдерді жазу барысында бас әріптер мен жол әріптерін ажырату, өзіндік жазбаша жұмысы барысында жиі пайдаланылатын сөздердің басым көпшілігін дұрыс жазу, жеке, ортақ және кейбір оқу тақырыптарына сөйлемдерді жоспарлау, жазу және дұрыстау, мұғалімнің қолдауымен адамдарды, орындарды және заттарды сипаттайтын қысқа сөйлемдер құрастыру, жеке басы туралы мәлімет беру кезінде азат жолдағы қысқаша сөйлемдердің бірізділігін сақтау, негізгі жалғаулықтар көмегімен сөйлемдерді байланыстыру;
5) неміс тілін қолдану: заттарды атау, сипаттау және белгілеу үшін көпше және жекеше түрдегі зат есімдерді, саналмайтын зат есімдерді, 1, 2, 3-жақтағы жекеше түрдегі және 1-жақтағы көпше түрдегі тәуелдік артикльдерін пайдалану, есептік сан есімдерді – 1-ден 100-ге дейін және реттік сан есімдерді – 1-10-ға дейін, заттарды сипаттау үшін сын есімдерді, шектеулі көлемдегі ортақ және кейбір оқу тақырыптарындағы заттарды белгілеу үшін жекеше түрдегі 1,2,3-жақтағы және көпше түрдегі 1-жақтағы артикльдерді, таныс тақырыптардың көп көлеміне сұрақ қою үшін wer/вэр, was/вас, wo/во, wohin/вохин, wie/ви viele/филе, wie/ви alt/альт, wie/ви oft/офт сұрау сөздерін, қысқа пайымдауларды, сұрақтарды және жауаптардағы dieses/дизэс, diese/дизэ, dieser/дизэр сілтеу есімдіктерін, таныс тақырыптардың көп көлеміне қысқаша нұсқаулар беру үшін бұйрық райды (жекеше түрдегі екінші жақ, көпше түрдегі үшінші жақ сыпайы формада), жеке басы туралы ақпарат беру үшін және іс-әрекеттерді, айғақтарды және оқиғаларды осы және келер шақта талқылау үшін осы шақ формаларын пайдалану, іс-әрекетті, сезімді, оқиғаларды сипаттау үшін кейбір етістіктердің қарапайым осы шақтағы түрлерін: hat/хат, hatte/хатте пайдалану, сыныптағы қалыпты іс-әрекеттерді сипаттайтын зат есімдер рөліндегі (негізделген) етістіктердің формаларын, іс-әрекеттің қашан және қаншалықты жиі жүзеге асатындығын көрсету үшін мезгіл және жиілік үстеулерін: manchmal/манхьмаль, oft/офт, immer/имэр, nie/ни, қимыл-сын үстеуін пайдалану: langsam/лангзам, schnell/шнэль, рұқсат сұрау үшін darf/дарф, nicht/нихт модальді етістіктерін қолдану, тілек білдіру үшін wollen/волен етістігін, мекен, жағдай және бағыт көмекші сөздерін: hinter/ хинтэр, vor /фор, neben /нэбэн, oben /обэн, unten/унтэн, rechts/рэхтс, links/линкс, мезгіл көмекші сөздерін: vor/фор, nach/нах, алушыны көрсету үшін für/фюр көмекші сөзін, тиісті жауаптарды: ja/я, bitte/биттэ, nein/найн, danke/данкэ, сөздерді, фразаларды және бағыныңқы сөйлемдерді байланыстыру үшін und/унд, oder/одэр, aber/абэр, denn/дэн жалғаулықтарын қолдану.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
8. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бөлімнің ретін, үшінші және төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 3.1.2.1 кодында: "3" – сынып, "1" – бөлім, "2.1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
9. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) 1-бөлім "Тыңдалым":
Білім алушылар міндетті: | |
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.1.1.1 қолдау арқылы сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды түсіну | 4.1.1.1 сабақтағы іс-әрекет түрлерін орындау бойынша нұсқаулардың кең ауқымын түсіну |
3.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың шектеулі ауқымын түсіну | 4.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну |
3.1.3.1 жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну | 4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну |
3.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқа сұрақтардың шектеулі көлемін түсіну | 4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну |
3.1.5.1 фонемикалық айырмашылығы бар сөздерді ажырату | 4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну | 4.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану | 4.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын және мағынасын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану |
3.1.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну | 4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну |
3.1.9.1 ежіктеп айтылған қысқа қарапайым сөздерді түсіну | 4.1.9.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты ауызша айтылған сөздерді түсіну |
4.1.10.1 білім алушы ана тіліндегі сөздерге ұқсас сөздерді ажыратады | |
2) 2-бөлім "Айтылым":
Білім алушылар міндетті: | |
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.2.1.1 жалпы тақырыптардың шектеулі шеңберіне қатысты өзі туралы қарапайым сөйлемдер құрастыру | 4.2.1.1 жалпы тақырыптардың ауқымды шеңберіне қатысты өзі туралы қарапайым сөйлемдер құрастыру |
3.2.2.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты бар тәжірибе туралы білу үшін сұрақтар қою | 4.2.2.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қазіргі және өткен тәжірибе туралы білу үшін сұрақтар қою |
3.2.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты адамдар мен нысандарды қарапайым сөздермен сипаттау | 4.2.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты адамдар мен нысандарды қарапайым сипаттау, жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты өткен тәжірибені сипаттау |
3.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру | 4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру |
3.2.5.1 дауыстап оқыған кезде таныс сөздер мен қысқа сөз тіркестерін анық айту | 4.2.5.1 көптеген сөздерді, қысқа сөз тіркестерін және қарапайым сөйлемдерді анық айту |
3.2.6.1 шектеулі тақырыптар аясындағы қарапайым диалогтарда репликамен алмасу | 4.2.6.1 кең ауқымды тақырыптар аясындағы қарапайым диалогтарда репликамен алмасу |
3.2.7.1 жұптық, топтық және бүкіл сыныптық әңгімелер барысында пікір айтуда сөйлемдер, фразалар және сөздердің шектеулі санын қолдану | 4.2.7.1 жұптық, топтық және бүкіл сыныптық әңгімелер барысында сөйлемдер, фразалар және сөздердің кең ауқымын қолдану |
3.2.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа, қарапайым оқиғалар мен әңгімелерді айтып беру | 4.2.8.1 ұнайтыны және ұнамайтыны туралы айту |
3) 3-бөлім "Оқылым":
Білім алушылар міндетті: | |
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.3.1.1 қолдаумен қарапайым сөйлемдердегі таныс сөздердің шектеулі санын ажырату, анықтау және айту | 4.3.1.1 қолдаумен мәтіндегі көптеген сөздерді ажырату, анықтау және айту |
3.3.2.1 қолдаумен сабақтағы тапсырмаларды орындау барысында таныс нұсқауларды оқу және орындау | 4.3.2.1 шамалы қолдаумен қысқа қарапайым көркем және ғылыми-танымал мәтіндерді оқу және түсіну |
3.3.3.1 стандартты қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа көркем және ғылыми-танымал мәтіндерді оқу | 4.3.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі ойларды анықтау |
3.3.4.1 шамалы қолдаумен иллюстрациялары бар қарапайым сөздікті қолдану | 4.3.4.1 қолдаумен классификацияға сәйкес мектеп кітапханасындағы немесе сыныптағы кітаптарды, жұмыс парақтарын және басқа да баспа материалдарын табу |
3.3.5.1 мәнмәтіндегі кеңестерді қолданып жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқа қарапайым мәтіндердің негізгі идеяларын түсіну | 4.3.5.1 мәнмәтіндегі кеңестерді қолданып кең ауқымды жалпы және оқу тақырыптарына шеңберіндегі қысқа қалыпты мәтіндердің негізгі идеяларын түсіну |
3.3.6.1 елеулі қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі негізгі ақпаратты және егжей-тегжейді түсіну | 4.3.6.1 аз қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі негізгі ақпаратты және егжей-тегжейді түсіну |
4) 4-бөлім "Жазылым":
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.4.1.1 елеулі қолдаумен жеке, жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа сөйлемдерді құрастыру, жазу және тексеру | 4.4.1.1 қолдаумен жеке, жалпы және оқу тақырыптарының шеңберіне қатысты сөйлемдерді құрастыру, жазу және тексеру |
3.4.2.1 қалыпты көлемдегі және формадағы сөздер мен сөз тіркестерін жазу | 4.4.2.1 жазба жұмыстарында шектеулі көлемін орындау барысында үздіксіз хатты пайдалану |
3.4.3.1 адамдарды, мекендерді және нысандарды сипаттайтын қысқа фразалар жазу | 4.4.3.1 қолдаумен адамдарды, мекендерді және нысандарды суреттейтін қысқа сөйлемдерді жазу |
3.4.4.1 қолдаумен сөздердің арасына тиісті орын қалдырып, қысқа қарапайым сөйлемдер жазу | 4.4.4.1 жеке ақпарат беру үшін логикалық бірізділікпен сөйлемдер жазу |
3.4.5.1 қолдаумен негізгі шылауларды қолдана отырып сөздерді және фразаларды байланыстыру | 4.4.5.1 аздаған қолдаумен негізгі шылауларды қолдана отырып сөйлемдерді байланыстыру |
3.4.6.1 сабақта мұғалімнің басшылығымен жазба жұмыстарын орындаған кезде есімдерді, мекендердің атауын және қысқа сөйлемдерді жазғанда бас әріптер мен кіші әріптерді дұрыс қолдану | 4.4.6.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде есімдерді, мекендердің атауын және қысқа сөйлемдерді жазғанда бас әріптер мен кіші әріптерді дұрыс қолдану |
3.4.7.1 мұғалімнің басшылығымен жазба жұмыстарын орындаған кезде жиі кездесетін көптеген таныс сөздерді дұрыс жазу | 4.4.7.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде көптеген жиі кездесетін сөздерді дұрыс жазу |
3.4.8.1 мұғалімнің басшылығымен жазба жұмыстарын орындаған кезде қысқа, таныс сөйлемдердің соңына нүктені орынды қолдану | 4.4.8.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде сөйлемдердің соңына нүктені және сұрақ белгісін орынды қолдану |
5) 5-бөлім "Неміс тілін қолдану":
Білім алушылар міндетті: | |
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.5.1.1 жекеше және көпше түрдегі зат есімдерді пайдалану | 4.5.1.1 жекеше және көпше түрдегі зат есімдерді, заттарды көрсету, сипаттау және белгілеу барысында -s тәуелдік форманcыy пайдалану |
3.5.2.1 1-ден 50-ге дейінгі есептік сан есімдерді қолдану | 4.5.2.1 1-ден 100-ге дейінгі есептік сан есімдерді, сонымен қатар 1-ден 10-ға дейінгі реттік сан есімдерді қолдану |
3.5.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберінде заттарды сипаттау және салыстыру барысында сын есімдер мен тәуелдік есімдіктерді пайдалану | 4.5.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты заттарды сипаттау және салыстыру барысындасында сын есімдер мен тәуелдік есімдіктерді пайдалану |
3.5.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты заттарды белгілеу үшін ein/айн,der/дэр, ein/айн,das/дас, eine/айнэ,die/ди артикльдерін пайдалану | 4.5.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты заттарды белгілеу үшін артикльдерді пайдалану |
3.5.5.1 таныс тақырыптарға әңгімелесу барысында wer/вэр, was/вас, wo/во, wohin/вохин, wie/ви viele/филе, wie/ви alt/альт, wie/ви oft/офт сұрау сөздерін пайдалану | 4.5.5.1 таныс тақырыптардың ауқымды шеңберіне сұрақ құрастыру барысында wer/вэр, was/вас, wo/во, wohin/вохин, wie/ви viele/филе, wie/ви alt/альт, wie/ви oft/офт сұрау сөздерін пайдалану |
3.5.6.1 жалпы типтегі сұрақтар барысында diеse/дизэ, dieses/дизэс, diеser/дизэр сілтеу есімдіктерін пайдалану | 4.5.6.1 қысқа баяндамаларда, сұрақтар мен жауаптар бергенде diеse/дизэ, dieses/дизэс, diеser/дизэр сілтеу есімдіктерін және объектілік септіктерде жіктеу есімдіктерін пайдалану |
3.5.7.1 іс-әрекеттер мен оқиғаларды сипаттау үшін жіктеу есімдіктерін атау септігінде пайдалану | 4.5.7.1 өзі жайлы жеке ақпарат беру және іс-әрекеттер мен оқиғаларды сипаттау үшін жіктеу есімдіктерін атау септігінде, mein/майн, dein/дайн тәуелдік есімдіктерін пайдалану |
3.5.8.1 таныс тақырыптарға қысқа нұсқаулар құрастыру үшін бұйрық райды (болымды және болымсыз формалары) пайдалану | 4.5.8.1 таныс тақырыптардың ауқымды шеңберінде қысқа нұсқаулар құрастыру үшін бұйрық райды (болымды және болымсыз формалары) пайдалану |
3.5.9.1 өздерінің нені қалайтынын, ұнататынын, әдеттерін сипаттап және фактілер туралы, болашаққа жоспарланған қарапайым оқиғалар туралы сөйлесу үшін осы шақты (Präsens/прэзэнс) (негізгі хабарлы, болымсыздық және сұрау формалары) пайдалану | 4.5.9.1 оқиғаларды, сезімдерді және іс-әрекеттерді сипаттау үшін өткен шақ формаларын қолдануды жалғастыру, өздері жайлы ақпарат беріп, нені қалайтынын, ұнататынын, әдеттерін сипаттап және фактілер туралы, болашаққа жоспарланған оқиғалар туралы сөйлесу үшін осы шақты пайдалану |
3.5.10.1 manchmal/манхьмаль, oft/офт, immer/ имэр, nie/ни -мезгіл және жиілік үстеулерін пайдалану, gut/гут, schlecht/шлехт сын-қимыл үстеулерін пайдалануды бастау | 4.5.10.1 қашан? және қаншалықты жиі? сұрақтарына жауап беру үшін manchmal/манхьмаль, oft/офт, immer/имэр, nie/ни -мезгіл және жиілік үстеулерін пайдалану, gut/гут, schlecht/шлехт қарапайым сын-қимыл үстеулерін пайдалану |
3.5.11.1 тілек білдіру барысында möchten/мҰхтен модальді етістігін пайдалану | 4.5.11.1 нақты іс-әрекетті орындай алу біліктілігін білдіру үшін können/кҰнен модальді етістігін пайдалану |
3.5.12.1 адамдар мен заттардың орнын сипаттау үшін hinter /хинтер, zwischen/ цвишэн, in /ин, unter/ унтэр орналасау көмекші сөздерін пайдалану, мерзімді, апта күнін және тәулік уақытын көрсету үшін an/ ан, in ин, um /ум мезгіл көмекші сөздерін пайдалану | 4.5.12.1 адамдар мен заттардың орны мен бағытын сипаттау үшін in /ин, auf/ ауф, hinter/ хинтэр, links /линкс, rechts/ рэхтс орналасау көмекші сөздерін пайдалану, in/ ин, an /ан, vor /фор, nach /нах уақыт көмекші сөздерін қолдану, пайдаланылушы затты белгілеу үшін mit / мит, ohne / онэ және алушыны көрсету үшін für / фюр -ді қолдану |
3.5.13.1 сөздерді байланыстыру үшін und/унд, oder/одэр, aber/абэр жалғаулықтарын пайдалану | 4.5.13.1 сөздер мен фразаларды байланыстыру үшін und/унд, oder/одэр, aber/абэр жалғаулықтарын пайдалану |
4.5.14.1 denn/дэн жалғаулығымен бағыныңқы сөйлемдерді пайдалану | |
10. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
11. Бұл бағдарлама бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 3-сынып:
Ортақ тақырыптар | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Тірі табиғат | Жануарлардың түрлері |
3.1.5.1 фонемикалық айырмашылығы бар сөздерді ажырату; |
Дене мүшелері |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Жануарлардың қимылдары және шығаратын дыбыстары |
3.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың шектеулі ауқымын түсіну; | |
Шығармашылық жоба |
3.1.1.1 сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды қолдау арқылы түсіну; | |
Жарық пен көлеңке | Күн мен түн |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; |
Жарық көздері |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Сыртта |
3.1.5.1 фонемикалық айырмашылығы бар сөздерді ажырату; | |
2-тоқсан | ||
Уақыт | Менің күн тәртібім |
3.1.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; |
Апта күндері |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану; | |
Уақытында |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану; | |
Сәулет өнері | Төрт қабырға |
3.1.1.1 сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды қолдау арқылы түсіну; |
Біздің қала |
3.4.7.1 мұғалімнің басшылығымен жазба жұмыстарын орындаған кезде жиі кездесетін көптеген таныс сөздерді дұрыс жазу; | |
Үйдің айналасында |
3.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқа сұрақтардың шектеулі көлемін түсіну; | |
3-тоқсан | ||
Өнер | Музыкалық аспаптар |
3.1.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; |
Біз сурет саламыз |
3.1.1.1 сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды қолдау арқылы түсіну; | |
Менің жақсы көретін музыкам |
3.1.5.1 фонемикалық айырмашылығы бар сөздерді ажырату; | |
Көлеңкелер театры |
3.1.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Көрнекті тұлғалар | Ғарышты зерттеу |
3.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың шектеулі ауқымын түсіну; |
ГҰте |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Ұлы идеялар |
3.1.9.1 ежіктеп айтылған қысқа қарапайым сөздерді түсіну; 3.2.2.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты бар тәжірибе туралы білу үшін сұрақтар қою; 3.5.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберінде заттарды сипаттау және салыстыру барысында сын есімдер мен тәуелдік есімдіктерді пайдалану; | |
Қазақстанда ашылған жаңалықтар |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Су – тіршілік көзі | Шалшыққа тамған тамшылар |
3.2.5.1 дауыстап оқыған кезде таныс сөздер мен қысқа сөз тіркестерін анық айту; |
Теңізде |
3.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқа сұрақтардың шектеулі көлемін түсіну; | |
Жағажай оқиғасы |
3.1.1.1 сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды қолдау арқылы түсіну; | |
Демалыс мәдениеті. Мейрамдар | Ойын-сауық орындары |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану; |
Лотерея |
3.1.1.1 сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды қолдау арқылы түсіну; | |
Батпырауық |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
2) 4-сынып:
Ортақ тақырыптар | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Қазақстандағы спорт | Балалар ойындары 1 |
4.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; |
Балалар ойындары 2 |
4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; | |
Олимпиада ойындары |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
Эзоп мысалдары 1 |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Эзоп мысалдары 2 |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Аңыз бен мифтердегі құндылықтар | Фольклор 1 |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; |
Фольклор 2 |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Адамдар және мекендер |
4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау; 4.3.5.1 мәнмәтіндегі кеңестерді қолданып кең ауқымды жалпы және оқу тақырыптарына шеңберіндегі қысқа қалыпты мәтіндердің негізгі идеяларын түсіну; | |
Айдаһарлар және сиқырлы тіршілік иелері 1 |
4.4.7.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде көптеген жиі кездесетін сөздерді дұрыс жазу; | |
Айдаһарлар және сиқырлы тіршілік иелері 2 |
4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; | |
2-тоқсан | ||
Мәдени мұра | Қазыналаркартасы 1 |
4.2.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты адамдар мен нысандарды қарапайым сипаттау, жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты өткен тәжірибені сипаттау; |
Қазыналар картасы 2 |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Қазына іздеу барысында 1 |
4.3.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі ойларды анықтау; | |
Қазына іздеу барысында 2 |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
Біздің ғаламшардың қазыналары 1 |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Біздің ғаламшардың қазыналары 2 |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Мамандықтар әлемі және қарым-қатынас түрлері | Ым-ишара тілі |
4.1.1.1 сабақтағы іс-әрекет түрлерін орындау бойынша нұсқаулардың кең ауқымын түсіну; |
Қарым-қатынас әлемі |
4.1.1.1 сабақтағы іс-әрекет түрлерін орындау бойынша нұсқаулардың кең ауқымын түсіну; | |
Технологиялар |
4.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
3-тоқсан | ||
Табиғат құбылыстары | Ауа райы 1 |
4.1.9.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты ауызша айтылған сөздерді түсіну; |
Ауа райы 2 |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
Сарқырамалар |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Қыстың тосын сыйлары |
4.3.6.1 аз қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі негізгі ақпаратты және егжей-тегжейді түсіну; | |
Тәні саудың жаны сау! | Денсаулық 1 |
4.2.5.1 көптеген сөздерді, қысқа сөз тіркестерін және қарапайым сөйлемдерді анық айту; |
Денсаулық 2 |
4.1.10.1 білім алушы ана тіліндегі сөздерге ұқсас сөздерді ажыратады; | |
Жануарларға қамқор болайық 1 |
4.2.7.1 жұптық, топтық және бүкіл сыныптық әңгімелер барысында сөйлемдер, фразалар және сөздердің кең ауқымын қолдану; | |
Жануарларға қамқор болайық 2 |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Ғаламшарды сақтап қалайық 1 |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Ғаламшарды сақтап қалайық 2 |
4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау; 4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; | |
4-тоқсан | ||
Ғарышқа саяхат | Ғарышқа 1 |
4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау; 4.3.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі ойларды анықтау; |
Ғарышқа 2 |
4.2.6.1 кең ауқымды тақырыптар аясындағы қарапайым диалогтарда репликамен алмасу; 4.3.6.1 аз қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі негізгі ақпаратты және егжей-тегжейді түсіну; | |
Күн жүйесінің ғаламшарлары 1 |
4.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Күн жүйесінің ғаламшарлары 2 |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
Өзге ғаламдықтар 1 |
4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау; 4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Өзге ғаламдықтар 2 |
4.3.5.1 мәнмәтіндегі кеңестерді қолданып кең ауқымды жалпы және оқу тақырыптарына шеңберіндегі қысқа қалыпты мәтіндердің негізгі идеяларын түсіну; | |
Машиналар | Баяу машиналар 1 |
4.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; |
Баяу машиналар 2 |
4.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Жылдам машиналар 1 |
4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау; 4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; | |
Жылдам машиналар 2 |
4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; | |
Роботтар 1 |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Роботтар 2 |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Бұйрық 24-1-қосымшамен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
25-қосымша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 25-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Француз тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы:
1) білім алушылардың талдау, бағалау және шығармашылық ойлауды қалыптастыратын әр түрлі тапсырмаларды орындау;
2) ауызша және жазбаша түрдегі дереккөздердің сан алуан түрлері;
3) ынталандыратын және қызықты пәндік мазмұн арқылы білім алушылардың француз тілінен А1 деңгейіне жету мақсатын көздейді.
3. Бастауыш сыныптардағы оқу бағдарламасының мазмұны білім алушыларды француз тілін күнделікті өмірде пайдалануға үйретуге, сонымен қатар француз тілін одан әрі үйрену үшін қажетті тұрақты негіз қалауға бағытталған. Бастауыш мектептің "Француз тілі" оқу пәні бағдарламасы білім алушылардың сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға және дамытуға, олардың қызығушылығын және өзіне деген сенімділігін нығайтып, француз тілін оқуға деген оң көзқарасын қалыптастыруға бағытталған.
4. Әрбір пәндік бағдарлама үш тілде білім беруді қарастырады. Бұл оқу және сыныптан тыс іс-шаралар үш тілде (қазақ, орыс және француз) жүргізілетінін білдіреді. Әрбір пән көптілді оқыту ортасын құруға үлес қосатындықтан, Пәндік бағдарлама үш тілде білім беру саясатын жүзеге асырады.
5. Кең ауқымды дағдылармен органикалық бірлікте тұлғалық қасиеттерді дамыту білім берудің негізгі құндылықтары: "қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек және шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойына білім беру". Бұл құндылықтар білім алушы үшін оның мінез-құлқы мен күнделікті әрекеттерін ынталандыратын тұрақты жеке нұсқауларға айналуға арналған.
2-тарау. "Француз тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Француз тілі" пәнінің мазмұны
6. "Француз тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 3-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 4-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Француз тілі" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: сөздердің фонемалық айырмашылықтарын анықтайды, әріптеп айтылған қысқа қарапайым сөздер, сабақтағы кең ауқымды іс-әрекеттерді орындау үшін қысқа нұсқауларды тыңдайды, жалпы және кейбір оқу тақырыптарына шағын диалогтардың негізгі идеяларын анықтайды, жалпы және кейбір оқу тақырыптарына байланысты қысқаша сұрақтарды тыңдайды, жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне мәтіндер мен диалогтардың шағын үзінділеріне таңдамалы ақпаратты анықтайды, жалпы және оқу тақырыптарына қолдау көрсету арқылы шағын диалогтардың мазмұнын болжау үшін контексттік ойды пайдаланады, жалпы және кейбір оқу тақырыптарына шағын әңгімелерді тыңдайды;
2) айтылым: ортақ тақырыптардың шектеулі шеңберінде өзі туралы қарапайым сөйлем (5-6 сөйлем) құрастырады, ортақ және оқу тақырыптарына сұрақтар қояды, қарапайым сөздермен адамдар мен заттарды суреттейді, ортақ тақырыптардың шектеулі шеңберінде сұрақтарға жауап береді, тақырыптардың шектеулі шеңберіне өзге адамдармен шағын диалог барысында сөз алмасады, жұптасып, топтасып, барлық сыныппен қысқа талқылауларға қатысады, тиісті сөздер, сөз тіркесімдері мен сөйлемдердің шектеулі шеңберін пайдалана отырып, өз пікірлерін айтады, қысқа жеңіл мәтіндерді мазмұндайды;
3) оқылым: дауыстап оқу барысында таныс сөздерді және қысқа сөз тіркесімдерін таниды және анық айтады, ортақ және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберінде күрделі емес көркемдік және ғылыми-көпшілік мәтіндерді мәнерлеп оқи алады, иллюстрациялары бар қарапайым сөздікті қолданады, контексттік ой арқылы ортақ және кейбір оқу тақырыптарға арналған қысқа күрделі емес мәтіндердің негізгі идеясын анықтайды, ортақ және кейбір оқу тақырыптарға арналған қысқа күрделі емес мәтіндердің нақты ақпаратын түсінеді;
4) жазылым: мұғалімнің айтарлықтай қолдауымен жеке, ортақ және кейбір оқу тақырыптарына қысқаша сөйлемдерді құрастырады, жазады және жазылуын тексереді, қалыпты көлемдегі және формадағы сөздер мен сөз тіркесімдері, адамдар, орындар және заттарды сипаттау үшін қысқа сөз тіркесімдері, қысқа күрделі емес сөйлемдерді жазады, сөздер арасында қажетті бос орындарды қалдыру арқылы негізгі жалғаулықтар көмегімен сөздерді немесе сөз тіркесімдерін байланыстырады, мұғалім жетекшілігімен жазбаша жұмыстарды орындау барысында адам атын, жер-су атауларын және қысқа сөйлемдерді жазу кезінде бас әріптер мен жол әріптерін дұрыс жазады, мұғалім жетекшілігімен жазбаша жұмыстарды орындау барысында жиі қолданылатын таныс сөздердің көп көлемін жазады;
5) Тілдік бағдар: жекеше зат есімдерді, көпше түрдегі зат есімдерді қолдану, тиістілігін көрсету үшін зат есімдермен және жалқы есімдермен бірге de предлогын қолдану, негізгі сандар – 1-ден 100-ге дейін санау, реттік сандар – 1-ден 10-ға дейін, объектілерді сипаттау үшін сын есімдерді, салыстыру үшін сын есімнің салыстырмалы түрін қолдану жалпы және білім беру тақырыптарын талқылау, le, la, les, un, une, des сұрау есімдіктерін ou, combien, quand, таныс тақырыптар бойынша әңгімеде анықтауыш және тұрлаусыз сөздерді қолдану ережелері, таныс тақырыптар бойынша қысқаша нұсқаулар жасауға арналған императивті көңіл-күй (жария және болымсыз формалар), 1-ші, 2-ші, 3-ші топтағы етістіктердің қарапайым осы шақ (Présent) оларға не ұнайтынын, олардың тілектері мен әдеттерін сипаттау, фактілерді ұсыну, қарапайым сипаттамалар оқиғалар, келер шақ формалары (Futur simple), жақын болашақ және жақын өткен шақ (Futur immediat, Passé immediat) болашақта болатын іс-әрекеттерді сипаттау үшін, жақын болашақта және жақында өткен шақ, мақұлдау, болымсыз және сұраулық айналым формалары Il y a, Il n'y a pas, Y a-t-il мезгіл және жиілік үстеулері: parfois, souvent, toujours Қашан деген сұраққа жауап беру үшін? және қаншалықты жиі?
8. "Француз тілі" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: сыныптағы нұсқаулардың кең ауқымын, жеке басқа қатысты сұрақтардың кең ауқымын, түрлі ортақ және оқу тақырыптары бойынша қысқаша әңгімелер мен мәтіндердің негізгі идеяларын, ортақ және кейбір оқу тақырыптарының кең көлемін қолдау арқылы айрықша ақпарат пен қысқаша әңгімелерді түбегейлі, ортақ және кейбір оқу тақырыптарға қысқаша әңгімелер мен мәтіндердегі мазмұн мен мағынаны болжау үшін контексттік ойды тыңдайды және түсінеді;
2) айтылым: оқылып жатқан сөздерді, қысқа сөз тіркесімдерін, дара және бағыныңқы сөйлемдерді дұрыс айту, ортақ және кейбір оқу тақырыптарына сұрау және баяндау сипатындағы зерттелген сөйлеу модельдерін пайдалану, адамдар мен заттардың қысқаша сипаттамасын беру, ортақ және кейбір оқу тақырыптары бойынша сұрақтарға жауап беру, полилогтарға қатысу, оң және қарсы пікір айту, ортақ және кейбір оқу тақырыптарының шектеулі көлеміне шағын әңгімелер мен оқиғаларды мазмұндау;
3) оқылым: мәтін деңгейіндегі фразаларды тану және дұрыс айту, көркемдік және көпшіліке арналған ғылыми әдебиеттің қысқаша қарапайым мәтіндерін оқу және түсіну, контексттік ойды пайдалана отырып, ортақ және кейбір оқу тақырыптары бойынша қысқаша қарапайым мәтіндердің негізгі идеясын анықтау, қысқа қарапайым мәтіндердегі арнайы ақпарат пен егжей-тегжейлерді түсіну;
4) жазылым: жазбаша жұмыстарды өздігінен орындаған кезде адам аттарын, орындар мен сөйлемдерді жазу барысында бас әріптер мен жол әріптерін ажырату, өзіндік жазбаша жұмысы барысында жиі пайдаланылатын сөздердің басым көпшілігін дұрыс жазу, жеке, ортақ және кейбір оқу тақырыптарына сөйлемдерді жоспарлау, жазу және дұрыстау, мұғалімнің қолдауымен адамдарды, орындарды және заттарды сипаттайтын қысқа сөйлемдер құрастыру, жеке басы туралы мәлімет беру кезінде азат жолдағы қысқаша сөйлемдердің бірізділігін сақтау, негізгі жалғаулықтар көмегімен сөйлемдерді байланыстыру;
5) Тілдік бағдар: заттарды атау, сипаттау және белгілеу үшін көпше және жекеше түрдегі зат есімдерді, саналмайтын зат есімдерді, 1, 2, 3-жақтағы жекеше түрдегі және 1-жақтағы көпше түрдегі тәуелдік артикльдерін пайдалану, есептік сан есімдерді – 1-ден 100-ге дейін және реттік сан есімдерді – 1-10-ға дейін, заттарды сипаттау үшін сын есімдерді, шектеулі көлемдегі ортақ және кейбір оқу тақырыптарындағы заттарды белгілеу үшін жекеше түрдегі 1,2,3-жақтағы және көпше түрдегі 1-жақтағы артикльдерді, таныс тақырыптардың көп көлеміне сұрақ қою, қысқа пайымдауларды, таныс тақырыптардың көп көлеміне қысқаша нұсқаулар беру үшін бұйрық райды (жекеше түрдегі екінші жақ, көпше түрдегі үшінші жақ сыпайы формада), жеке басы туралы ақпарат беру үшін және іс-әрекеттерді, айғақтарды және оқиғаларды осы және келер шақта талқылау үшін осы шақ формаларын пайдалану, іс-әрекетті, сезімді, оқиғаларды сипаттау үшін кейбір етістіктердің қарапайым осы шақтағы түрлерін пайдалану, сыныптағы қалыпты іс-әрекеттерді сипаттайтын зат есімдер рөліндегі (негізделген) етістіктердің формаларын, іс-әрекеттің қашан және қаншалықты жиі жүзеге асатындығын көрсету үшін мезгіл және жиілік үстеулерін, жалғаулықтарын қолдану.
9. Сөйлеу әрекетінің түрлері:
1) 1-бөлім "Тыңдалым": білім алушы таныс тақырыптар бойынша қысқа әңгімелердің негізгі идеясын түсінеді, таныс сөздер мен сөз тіркестерін таниды, түстер мен сандар туралы қысқаша сұрақтарды түсінеді, мазмұнды болжау үшін контекстік анықтамаларды пайдаланады және таныс тақырыптар бойынша шағын әңгіменің мағынасы, шағын әңгімелердің жалпы мағынасын түсінеді, баяу және анық айтылады;
2) 2-бөлім "Айтылым" (өндірістік ауызекі): білім алушы өзі туралы негізгі тұжырымдарды тұжырымдайды, сұрақтар құрастырады, сұрақтарға жауап береді, заттар мен оқиғаларды сипаттайтын қарапайым сөздер мен сөз тіркестерін айтады, интонация мен екпінді дұрыс қолданады, оң және теріс пікірлерін білдіреді;
3) 3-бөлім "Оқылым": білім алушы иллюстрацияланған сөздікті пайдаланады, қысқа әдеби мәтіндерді оқиды және түсінеді, шағын әңгімелердің негізгі идеясын анықтайды, қысқа мәтіндерден нақты ақпарат пен мәліметтерді табады, жалпы адамзаттық құндылықтарды анықтайды қазақ және әлем әдебиеті шығармаларында;
4) 4-бөлім "Жазылым": білім алушы өзінің білімін және қысқа диктантты сөйлемдердің жазылуы мен айтылуының айырмашылығын көрсете отырып, жиі қолданылатын сөздерді дұрыс жазады, сөйлем соңында тыныс белгілерін дұрыс қолданады;
5) 5-бөлім "Тілдік бағдар": білім алушы өз ойын қарапайым модальді етістіктермен білдіреді, оқиғаларды сипаттау және өзі туралы ақпарат беру үшін осы және өткен шақтарды пайдаланады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
10. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бөлімнің ретін, үшінші және төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 3.1.2.1 кодында: "3" – сынып, "1" – бөлім, "2.1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
11. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) 1-бөлім "Тыңдалым":
Білім алушылар міндетті: | |
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.1.1.1 қолдау арқылы сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды түсіну | 4.1.1.1 сабақтағы іс-әрекет түрлерін орындау бойынша нұсқаулардың кең ауқымын түсіну |
3.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың шектеулі ауқымын түсіну | 4.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну |
3.1.3.1 жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну | 4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну |
3.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқа сұрақтардың шектеулі көлемін түсіну | 4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну |
3.1.5.1 фонемикалық айырмашылығы бар сөздерді ажырату | 4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну | 4.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану | 4.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын және мағынасын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану |
3.1.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну | 4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну |
3.1.9.1 ежіктеп айтылған қысқа қарапайым сөздерді түсіну | 4.1.9.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты ауызша айтылған сөздерді түсіну |
4.1.10.1 білім алушы ана тіліндегі сөздерге ұқсас сөздерді ажыратады | |
2) 2-бөлім "Айтылым":
Білім алушылар міндетті: | |
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.2.1.1 жалпы тақырыптардың шектеулі шеңберіне қатысты өзі туралы қарапайым сөйлемдер құрастыру | 4.2.1.1 жалпы тақырыптардың ауқымды шеңберіне қатысты өзі туралы қарапайым сөйлемдер құрастыру |
3.2.2.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты бар тәжірибе туралы білу үшін сұрақтар қою | 4.2.2.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қазіргі және өткен тәжірибе туралы білу үшін сұрақтар қою |
3.2.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты адамдар мен нысандарды қарапайым сөздермен сипаттау | 4.2.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты адамдар мен нысандарды қарапайым сипаттау, жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты өткен тәжірибені сипаттау |
3.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру | 4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру |
3.2.5.1 дауыстап оқыған кезде таныс сөздер мен қысқа сөз тіркестерін анық айту | 4.2.5.1 көптеген сөздерді, қысқа сөз тіркестерін және қарапайым сөйлемдерді анық айту |
3.2.6.1 шектеулі тақырыптар аясындағы қарапайым диалогтарда репликамен алмасу | 4.2.6.1 кең ауқымды тақырыптар аясындағы қарапайым диалогтарда репликамен алмасу |
3.2.7.1 жұптық, топтық және бүкіл сыныптық әңгімелер барысында пікір айтуда сөйлемдер, фразалар және сөздердің шектеулі санын қолдану | 4.2.7.1 жұптық, топтық және бүкіл сыныптық әңгімелер барысында сөйлемдер, фразалар және сөздердің кең ауқымын қолдану |
3.2.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа, қарапайым оқиғалар мен әңгімелерді айтып беру | 4.2.8.1 ұнайтыны және ұнамайтыны туралы айту |
3) 3-бөлім "Оқылым":
Білім алушылар міндетті: | |
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.3.1.1 қолдаумен қарапайым сөйлемдердегі таныс сөздердің шектеулі санын ажырату, анықтау және айту | 4.3.1.1 қолдаумен мәтіндегі көптеген сөздерді ажырату, анықтау және айту |
3.3.2.1 қолдаумен сабақтағы тапсырмаларды орындау барысында таныс нұсқауларды оқу және орындау | 4.3.2.1 шамалы қолдаумен қысқа қарапайым көркем және ғылыми-танымал мәтіндерді оқу және түсіну |
3.3.3.1 стандартты қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа көркем және ғылыми-танымал мәтіндерді оқу | 4.3.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі ойларды анықтау |
3.3.4.1 шамалы қолдаумен иллюстрациялары бар қарапайым сөздікті қолдану | 4.3.4.1 қолдаумен классификацияға сәйкес мектеп кітапханасындағы немесе сыныптағы кітаптарды, жұмыс парақтарын және басқа да баспа материалдарын табу |
3.3.5.1 мәнмәтіндегі кеңестерді қолданып жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқа қарапайым мәтіндердің негізгі идеяларын түсіну | 4.3.5.1 мәнмәтіндегі кеңестерді қолданып кең ауқымды жалпы және оқу тақырыптарына шеңберіндегі қысқа қалыпты мәтіндердің негізгі идеяларын түсіну |
3.3.6.1 елеулі қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі негізгі ақпаратты және егжей-тегжейді түсіну | 4.3.6.1 аз қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі негізгі ақпаратты және егжей-тегжейді түсіну |
4) 4-бөлім "Жазылым":
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.4.1.1 елеулі қолдаумен жеке, жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа сөйлемдерді құрастыру, жазу және тексеру | 4.4.1.1 қолдаумен жеке, жалпы және оқу тақырыптарының шеңберіне қатысты сөйлемдерді құрастыру, жазу және тексеру |
3.4.2.1 қалыпты көлемдегі және формадағы сөздер мен сөз тіркестерін жазу | 4.4.2.1 жазба жұмыстарында шектеулі көлемін орындау барысында үздіксіз хатты пайдалану |
3.4.3.1 адамдарды, мекендерді және нысандарды сипаттайтын қысқа фразалар жазу | 4.4.3.1 қолдаумен адамдарды, мекендерді және нысандарды суреттейтін қысқа сөйлемдерді жазу |
3.4.4.1 қолдаумен сөздердің арасына тиісті орын қалдырып, қысқа қарапайым сөйлемдер жазу | 4.4.4.1 жеке ақпарат беру үшін логикалық бірізділікпен сөйлемдер жазу |
3.4.5.1 қолдаумен негізгі шылауларды қолдана отырып сөздерді және фразаларды байланыстыру | 4.4.5.1 аздаған қолдаумен негізгі шылауларды қолдана отырып сөйлемдерді байланыстыру |
3.4.6.1 сабақта мұғалімнің басшылығымен жазба жұмыстарын орындаған кезде есімдерді, мекендердің атауын және қысқа сөйлемдерді жазғанда бас әріптер мен кіші әріптерді дұрыс қолдану | 4.4.6.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде есімдерді, мекендердің атауын және қысқа сөйлемдерді жазғанда бас әріптер мен кіші әріптерді дұрыс қолдану |
3.4.7.1 мұғалімнің басшылығымен жазба жұмыстарын орындаған кезде жиі кездесетін көптеген таныс сөздерді дұрыс жазу | 4.4.7.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде көптеген жиі кездесетін сөздерді дұрыс жазу |
3.4.8.1 мұғалімнің басшылығымен жазба жұмыстарын орындаған кезде қысқа, таныс сөйлемдердің соңына нүктені орынды қолдану | 4.4.8.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде сөйлемдердің соңына нүктені және сұрақ белгісін орынды қолдану |
5) 5-бөлім "Тілдік бағдар"
Білім алушылар міндетті: | |
3-сынып | 4-сынып |
A1 орташа деңгей | A1 жоғары деңгей |
3.5.1.1 жекеше және көпше түрдегі зат есімдерді пайдалану | 4.5.1.1 жекеше және көпше түрдегі зат есімдерді, заттарды көрсету, сипаттау және белгілеу барысында тәуелдік форманcыy пайдалану |
3.5.2.1 1-ден 50-ге дейінгі есептік сан есімдерді қолдану | 4.5.2.1 1-ден 100-ге дейінгі есептік сан есімдерді, сонымен қатар 1-ден 10-ға дейінгі реттік сан есімдерді қолдану |
3.5.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберінде заттарды сипаттау және салыстыру барысында сын есімдер мен тәуелдік есімдіктерді пайдалану | 4.5.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты заттарды сипаттау және салыстыру барысындасында сын есімдер мен тәуелдік есімдіктерді пайдалану |
3.5.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты заттарды белгілеу үшін артикльдерін пайдалану | 4.5.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты заттарды белгілеу үшін артикльдерді пайдалану |
3.5.5.1 таныс тақырыптарға әңгімелесу барысында сұрау сөздерін пайдалану | 4.5.5.1 таныс тақырыптардың ауқымды шеңберіне сұрақ құрастыру барысында сұрау сөздерін пайдалану |
3.5.6.1 жалпы типтегі сұрақтар барысында сілтеу есімдіктерін пайдалану | 4.5.6.1 қысқа баяндамаларда, сұрақтар мен жауаптар бергенде сілтеу есімдіктерін және объектілік септіктерде жіктеу есімдіктерін пайдалану |
3.5.7.1 іс-әрекеттер мен оқиғаларды сипаттау үшін жіктеу есімдіктерін атау септігінде пайдалану | 4.5.7.1 өзі жайлы жеке ақпарат беру және іс-әрекеттер мен оқиғаларды сипаттау үшін жіктеу есімдіктерін атау септігінде тәуелдік есімдіктерін пайдалану |
3.5.8.1 таныс тақырыптарға қысқа нұсқаулар құрастыру үшін бұйрық райды (болымды және болымсыз формалары) пайдалану | 4.5.8.1 таныс тақырыптардың ауқымды шеңберінде қысқа нұсқаулар құрастыру үшін бұйрық райды (болымды және болымсыз формалары) пайдалану |
3.5.9.1 өздерінің нені қалайтынын, ұнататынын, әдеттерін сипаттап және фактілер туралы, болашаққа жоспарланған қарапайым оқиғалар туралы сөйлесу үшін осы шақты (негізгі хабарлы, болымсыздық және сұрау формалары) пайдалану | 4.5.9.1 оқиғаларды, сезімдерді және іс-әрекеттерді сипаттау үшін өткен шақ формаларын қолдануды жалғастыру, өздері жайлы ақпарат беріп, нені қалайтынын, ұнататынын, әдеттерін сипаттап және фактілер туралы, болашаққа жоспарланған оқиғалар туралы сөйлесу үшін осы шақты пайдалану |
3.5.10.1 мезгіл және жиілік үстеулерін пайдалану, қимыл үстеулерін пайдалануды бастау | 4.5.10.1 қашан? және қаншалықты жиі? сұрақтарына жауап беру үшін мезгіл және жиілік үстеулерін пайдалану, қарапайым сын-қимыл үстеулерін пайдалану |
3.5.11.1 тілек білдіру барысында möchten/мҰхтен модальді етістігін пайдалану | 4.5.11.1 нақты іс-әрекетті орындай алу біліктілігін білдіру үшін können/кҰнен модальді етістігін пайдалану |
3.5.12.1 адамдар мен заттардың орнын сипаттау үшін орналасау көмекші сөздерін пайдалану, мерзімді, апта күнін және тәулік уақытын көрсету үшін мезгіл көмекші сөздерін пайдалану | 4.5.12.1 адамдар мен заттардың орны мен бағытын сипаттау үшін орналасау көмекші сөздерін пайдалану, уақыт көмекші сөздерін қолдану, пайдаланылушы затты белгілеу үшін және алушыны көрсету үшін қолдану |
3.5.13.1 сөздерді байланыстыру үшін жалғаулықтарын пайдалану | 4.5.13.1 сөздер мен фразаларды байланыстыру үшін жалғаулықтарын пайдалану |
4.5.14.1 жалғаулығымен бағыныңқы сөйлемдерді пайдалану | |
12. Бөлім мен тақырыптарды оқуға арналған сағаттарды бөлу оқытушының қалауы бойынша.
13. Осы оқу бағдарламасы бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарласын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 3-4 сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 3-сынып:
Ортақ тақырыптар | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Тірі табиғат | Жануарлардың түрлері |
3.1.5.1 фонематикалық жағынан ерекшеленетін сөздерді ажырату; |
Құстардың түрлері |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Жануарлардың қимылдары және шығаратын дыбыстары |
3.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың шектеулі ауқымын түсіну; | |
Шығармашылық жоба |
3.1.1.1 сабақтағы іс-әрекеттердің кең ауқымын қолдау арқылы қысқа нұсқауларды түсіну; | |
Қала | Көшелер мен даңғылдар |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; |
Ойын-сауық орындары |
3.1.5.1 фонемикалық айырмашылығы бар сөздерді ажырату; | |
Сыртта |
3.1.5.1 фонемикалық айырмашылығы бар сөздерді ажырату; | |
2-тоқсан | ||
Менің күн тәртібім | Сағат неше? |
3.1.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; |
Апта күндері |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану; | |
Бос уақытымда |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану; | |
Біз сауда жасаймыз | Киім дүкені |
3.1.1.1 сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды қолдау арқылы түсіну; |
Азық-түлік дүкені |
3.4.7.1 мұғалімнің басшылығымен жазба жұмыстарын орындаған кезде жиі кездесетін көптеген таныс сөздерді дұрыс жазу; | |
Базарда |
3.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқа сұрақтардың шектеулі көлемін түсіну; | |
3-тоқсан | ||
Өнер | Музыкалық аспаптар |
3.1.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; |
Менің сүйікті аспабым |
3.1.1.1 сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды қолдау арқылы түсіну; | |
Ән айт, достар! |
3.1.5.1 фонемикалық айырмашылығы бар сөздерді ажырату; | |
Көлеңкелер театры |
3.1.8.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Көрнекті тұлғалар | Францияның танымал жазушылары |
3.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың шектеулі ауқымын түсіну; |
Қазақстанның танымал жазушылары |
3.1.6.1 мұғалімнің қолдауымен мәтіннің шағын үзінділеріндегі немесе жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіндегі диалогтардағы кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Танымал актерлер |
3.1.9.1 буындар арқылы айтылатын қысқа, қарапайым сөздерді тану; | |
Танымал актерлер |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Мәдениет және демалыс | Ұлттық мерекелер |
3.2.5.1 дауыстап оқыған кезде таныс сөздер мен қысқа сөз тіркестерін анық айту; |
Ұлттық ойындар |
3.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және кейбір оқу тақырыптарына қатысты қысқа сұрақтардың шектеулі көлемін түсіну; | |
Отбасылық мерекелер |
3.1.1.1 сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды қолдау арқылы түсіну; | |
Демалыс мәдениеті. Мейрамдар | Демалыста |
3.1.7.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтердің мазмұнын болжауда мәнмәтіндік көмекті қолдану; |
Ауылдағы демалыс |
3.1.1.1 сабақтағы кең ауқымды іс-әрекет түрлерін орындауға қажетті қысқаша нұсқауларды қолдау арқылы түсіну; | |
Табиғатта демалу |
3.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санына қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
2) 4-сынып:
Ортақ тақырыптар | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Қазақстандағы спорт | Балалар ойындары 1 |
4.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; |
Мектеп жарыстары |
4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; | |
Олимпиада ойындары |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
Атақты спортшылар |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Сіз қай спортты ұнатасыз? |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Франофония | Француз тілінде сөйлейтін елдер |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; |
Тарихтан |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Франкофония Күндері |
4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау; | |
Музыка мерекесі | 4.4.7.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде көптеген жиі кездесетін сөздерді дұрыс жазу; 4.5.1.1 жекеше және көпше түрдегі зат есімдерді, заттарды көрсету, сипаттау және белгілеу барысында тәуелдік формасын пайдалану; 4.5.13.1 сөздер мен фразаларды байланыстыру үшін жалғаулықтарын пайдалану | |
Поэзия күні |
4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; | |
2-тоқсан | ||
Шетел достар | Достарды таныстыру |
4.2.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты адамдар мен нысандарды қарапайым сипаттау, жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты өткен тәжірибені сипаттау; |
Қала бойынша Экскурсия |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Шетелдік достарым менің қонағымда |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Оқу туралы сөйлесейік |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
Біздің дәстүрлеріміз |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Достарымен бірге |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Мамандықтар әлемі | Мамандықтар туралы |
4.1.1.1 сабақтағы іс-әрекет түрлерін орындау бойынша нұсқаулардың кең ауқымын түсіну; |
Кім болғың келеді? |
4.1.1.1 сабақтағы іс-әрекет түрлерін орындау бойынша нұсқаулардың кең ауқымын түсіну; | |
Неге мен .... болғым келеді? |
4.1.2.1 қолдау арқылы жеке ақпаратты талап ететін сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
3-тоқсан | ||
Табиғат құбылыстары | Пейзаж |
4.1.9.1 жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі шеңберіне қатысты ауызша айтылған сөздерді түсіну; |
Қоршаған ортаны қорғауды үйрену |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
Туған өлкенің тазалығы |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Ауа райы |
4.3.6.1 аз қолдаумен жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі негізгі ақпаратты және егжей-тегжейді түсіну; | |
Тәні саудың жаны сау! | Спорт-денсаулық кепілі |
4.2.5.1 көптеген сөздерді, қысқа сөз тіркестерін және қарапайым сөйлемдерді анық айту; |
Жылдам, жоғары, күшті |
4.1.10.1 білім алушы ана тіліндегі сөздерге ұқсас сөздерді ажыратады; 4.2.6.1 кең ауқымды тақырыптар аясындағы қарапайым диалогтарда репликамен алмасу; | |
Салауатты тағам |
4.2.7.1 жұптық, топтық және бүкіл сыныптық әңгімелер барысында сөйлемдер, фразалар және сөздердің кең ауқымын қолдану; | |
Ашық ауада |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Табиғат-біздің ортақ байлығымыз |
4.1.3.1 қолдау арқылы көптеген жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқаша диалогтардың негізгі идеяларын түсіну; | |
Планета мен жануарларды сақтайық |
4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау; | |
4-тоқсан | ||
Менің бос уақытым | Интернет және әлеуметтік желіліе |
4.3.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа қарапайым мәтіндердегі ойларды анықтау; 4.4.7.1 өз бетімен жазба жұмыстарын орындаған кезде көптеген жиі кездесетін сөздерді дұрыс жазу; 4.5.3.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты заттарды сипаттау және салыстыру барысындасында сын есімдер мен тәуелдік есімдіктерді пайдалану; 4.5.5.1 таныс тақырыптардың ауқымды шеңберіне сұрақ құрастыру барысында сұрау сөздерін пайдалану; |
Кино |
4.2.6.1 кең ауқымды тақырыптар аясындағы қарапайым диалогтарда репликамен алмасу; | |
Кітапханада |
4.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Табиғат аясында |
4.1.4.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарына қатысты қысқа қалыпты сұрақтардың ауқымды шеңберін түсіну; | |
Біз спортпен айналысамыз |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Отбасымен бірге |
4.3.5.1 мәнмәтіндегі кеңестерді қолданып кең ауқымды жалпы және оқу тақырыптарына шеңберіндегі қысқа қалыпты мәтіндердің негізгі идеяларын түсіну; | |
Транспорт | Транспорт түрлері |
4.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; |
Қаладағы транспорт |
4.1.6.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқаша диалогтардағы немесе мәтін үзінділеріндегі кейбір нақты ақпаратты түсіну; | |
Жылдам пойыздар |
4.1.5.1 бастапқы, ортаңғы және соңғы фонемаларды және олардың тіркесімін анықтау; | |
Экологиялық көліктер |
4.2.4.1 жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты сұрақтарға жауап беру; | |
Ауылшаруашылық машиналары |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Мен қандай көлікті ұнатамын |
4.1.8.1 қолдау арқылы жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіне қатысты қысқа әңгімелерді түсіну; | |
Бұйрық 25-1-қосымшамен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 26-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Математика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Математика" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Математика" оқу пәнінің негізгі мақсаты – білім алушылардың математикалық таным негіздерін меңгеруіне және тиісті дағдыларын қалыптастыруына мүмкіндік жасау. Бұл оқу пәні қоршаған ортаны бейнелеу мен түсіну тәсілі ретінде қабылдауды дамытуға бағытталған және білім алушылардың қабылдауы мен танымын кеңейтуді, математика ғылымына қызығушылығын талап етеді.
3. Бастауыш білім беру деңгейінде математикалық білім берудің негізгі мақсатына сәйкес оқу пәні келесі міндеттерді айқындайды:
1) логикалық ойлауды, кеңістіктік елестетуді және математикалық терминдерді пайдалану біліктілігін дамыту;
2) оқу және тәжірибелік проблемаларды шешу, арифметикалық алгоритмдерді пайдалану, геометриялық салулар мен математикалық зерттеулер жүргізу қабілеттерін дамыту;
3) сыни тұрғыдан ойлауды, шығармашылық қабілеттерді дамыту;
4) өзінің математикалық білімі мен біліктерін басқа пәндерді меңгеруде, сонымен қатар күнделікті өмірде қалай пайдалану керектігін түсіну;
5) тұлғалық қасиеттер: білуге құштарлық, мақсаттылық, жауапкершілік, сенімділік және тәуелсіздікті дамыту;
6) түсінудің, түсіндірудің, талдаудың, синтездің, жүйелеудің, қолданудың және суреттеудің когнитивтік дағдыларын дамыту;
7) коммуникативтік және әлеуметтік дағдыларды, топпен жұмыс істеу және өз көзқарасын білдіру, басқа адамдардың пікірін құрметтеу, көшбасшылық қасиеттерді көрсету, өз жұмысын жазбаша және ауызша түрде таныстыру дағдыларын дамыту;
8) ақпаратты іздестіру және таңдау, өз уақытын басқару, өзін-өзі реттеу дағдыларын дамытуға негізделген.
4. "Математика" пәнінің оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушының сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлесе дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты құндылықтарын бойына сіңіруіне Отанына риясыз қызмет ететін, білімді, білікті, рухани терең азамат болып қалыптасуына негіз болады.
2-тарау. "Математика" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Математика" оқу пәнінің мазмұны
6. "Математика" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 1-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 132 сағат;
2) 2-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
3) 3-сыныпта аптасына 5 сағат, оқу жылында 170 сағат;
4) 4-сыныпта аптасына 5 сағат, оқу жылында 170 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Математика" оқу пәнінің 1-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) "Сандар мен шамалар": натурал сандар және 0 саны, тура, кері және реттік санау, сандарды оқу, жазу және салыстыру, сандар құрамы, разрядтық құрамы, разрядтық қосылғыштар, ондықтар, сандарды топтап санау, сандармен амалдар орындау, сандарды қосу мен азайту, қосу мен азайту өзара кері амалдар, қосудың ауыстырымдылық қасиеті, 1 мен 0-дің қасиеті, сандардың қосу кестесі, шамалар және олардың өлшем бірліктері, ұзындық, масса, көлем (сыйымдылық), уақыт шамалары, шамаларды өлшеу, салыстыру, түрлендіру, циферблат бойынша уақытты анықтау, тиындармен әрекеттер;
2) "Алгебра элементтері": сандық және әріптік өрнектер, сандық және әріптік өрнектерді құрастыру, жазу және оқу, әріптік өрнектің мәні, теңдік құру үшін әріптік өрнектер түрінде қолдану, өрнектерді салыстыру, теңдіктер мен теңсіздіктер, теңдеулер, тура және тура емес теңдіктер, теңдеулерді шешу;
3) "Геометрия элементтері": геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі, нүкте, түзу, қисық сызық, тұйықталған және тұйықталмаған сызық, кесінді, сәуле, бұрыш, жазық және кеңістік фигуралар, геометриялық фигуралардың қабырғаларын өлшеу және салыстыру, геометриялық фигураларды кескіндеу және салу, түзу, қисық сызық, сынық сызық, кесінді, геометриялық фигуралардан құралған композициялар, нысандардың орналасуы және бағыты, нүктелер координаталары және қозғалыс бағыты, нүктелердің сан сәулесінде орналасуы;
4) "Жиындар. Логика элементтері": жиындар және оларға амалдар қолдану, жиындар, жиындардың жіктелуі, жиындарды салыстыру, тең жиындар, бос жиын, пікірлер, ақиқат немесе жалған тұжырымдар, ребустар, логикалық есептер, тізбектер, сандар мен амалдар тізбегі, заттар комбинациялары, "екі-екіден" заттар комбинациялары;
5) "Математикалық моделдеу": есептер және математикалық модель, есептерді кесте, сызба, қысқа жазба түрінде моделдеу, ұғымдар, терминдар, есептерді талдау және шығару, кері есептер, есептерді шығару тәсілдері, математикалық тіл, сандарды бейнелеу, "+", "-", "≠", "=", ">", "<" белгілері, сан сәулесі, қосу және азайту амалдарының компоненттері, деректерді жинақтау, жүйелеу, кестелер, пиктограммалар, диаграммалар.
8. "Математика" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) "Сандар мен шамалар": 100 көлемінде сандар, тура, кері және реттік санау, екітаңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру, сандар құрамы, сандарды римше нөмірлеу, 1000 көлемінде сандарды оқу, жазу және салыстыру, тура және кері санау, сандармен амалдар орындау, көбейту және бөлу, қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттері, көбейтудің ауыстырымдылық қасиеті, біртаңбалы сандарды ондықтан аттап қосу кестесі, 2, 3, 4, 5-ке көбейту және бөлу кестесі, біртаңбалы сандарды ондықтан аттап қосу және азайту, екітаңбалы сандарды қосу және азайту, шамалар және өлшем бірліктері, өлшеу аспаптар шәкілдері, шамалар: ұзындық, масса, көлем мәндерін салыстыру, ұзындық, масса, көлем уақыт өлшемдерін түрлендіру, монеталармен әрекеттер;
2) "Алгебра элементтері": сандық және әріптік өрнектер, қосу және көбейту қасиеттері, санды 1-ге көбейту және бөлу, жақшалы және жақшасыз әріптік, сандық өрнектер, теңдіктер мен теңсіздіктер, теңдеулерді шешу, күрделі теңдеулер;
3) "Геометрия элементтері": геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі, бұрыштар түрлері, көпбұрыштардың жіктелуі, тіктөртбұрыш, шаршы, тікбұрышты үшбұрыштың белгілері, геометриялық фигуралардың қабырғаларын табу, периметрді табу формуласы, геометриялық фигураларды кескіндеу және салу, кесінділер мен түзулер, тік бұрыш, жазық фигуралардың моделдері, жазық фигураларды салу, геометриялық фигуралардың орнын, қозғалысын және бағытын анықтау, нүктелер координаталары және қозғалыс бағыты, нүктелердің сызықта орналасуы;
4) "Жиындар. Логика элементтері": жиындар және оларға амалдар қолдану, жиындарды диаграмма арқылы көрнекі түрде кескіндеу, сандық жиындардың жіктелуі, жиындар элементтері, жиындардың қиылысуы мен бірігуі, пікірлер, ақиқат және жалған тұжырымдар, басқатырғыштар, логикалық есептер, тізбектер, сандар тізбектеріндегі заңдылықтар, заттар комбинациялары, "үш-үштен" заттар комбинациялары;
5) "Математикалық моделдеу": есептер және математикалық модель, есептерді кесте, сызба, қысқа жазба түрінде моделдеу, есептерді талдау және шығару, шамалар арасындағы байланысқа есептер шығару, тура және жанама сұрақтары болатын есептер, екі амалды есептер, сандық өрнек түрінде берілген есептер, математикалық тіл, екітаңбалы сандардың графикалық моделі, латын алфавитінің бас әріптері, және таңбалары, деректерді жинақтау, кестелер мен диаграммаларды кескіндеу.
9. "Математика" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) "Сандар мен шамалар": 1000 көлемінде сандар, тура және кері санау, натурал сандар қатарындағы орын, сандарды оқу, жазу және салыстыру, сандардың разрядтық және кластық құрамы, разрядтық қосылғыштардың қосындысы, мыңдық, үлестер: оқу, жазу және салыстыру, сандармен амалдар орындау, бөлшектер, бөлшектерді салыстыру, санның квадраты және кубы, 1 мен 0-дің көбейту және бөлу қасиеттері, көбейтудің ауыстырымдылық, терімділік, үлестірімділік қасиеттері, 6, 7, 8, 9-ға көбейту және бөлу кестесі, қалдықпен бөлу, кестеден тыс көбейту және бөлу, қосынды мен көбейтіндіні санға бөлу, қосындыны санға көбейту, кестелік көбейту және бөлу, санның үлесі, кері амал, шамалар және өлшем бірліктері, палетка, шамаларды өлшеу, салыстыру түрлендіру, купюралар және олармен әрекеттер жасау, сағаттар түрлері, уақытты анықтау, купюралармен әрекеттер;
2) "Алгебра элементтері": сандық және әріптік өрнектер, өрнектерді құрастыру, жазу және оқу, өрнектің мәні, әріптік теңдік түрінде берілген көбейтудің ауыстырымдылық, терімділік қасиеттері, сандық өрнектерді салыстыру, жақшалы және жақшасыз өрнектерде амалдардың орындалу тәртібі,теңдіктер мен теңсіздіктер, теңдеулер, теңдеулер мен теңсіздіктерді шешу;
3) "Геометрия элементтері": геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі, шеңбер мен дөңгелек, центр, радиус, диаметр, симметриялы және симметриялы емес фигуралар, тікбұрышты үшбұрыш, шаршы, тіктөртбұрыш аудандары, құрастырылған фигуралардың периметрі, геометриялық фигураларды кескіндеу және салу, параллель және қиылысатын түзулер, шеңбер сызу, кеңістіктік фигуралардың жазбасы, кеңістіктік фигуралардың орналасуы, нүктелер координаталары және қозғалыс бағыты, жазық фигурада белгіленген нүктелер;
4) "Жиындар. Логика элементтері": жиындар және олармен орындалатын амалдар, ішкі жиынтық, жиындардың қиылысуы мен бірігуі, пікірлер, ақиқат және жалған тұжырымдар, логикалық есептер, кестелер мен графтар, тізбектер, заңдылық, тізбектерді құрастыру, заттардың комбинациялары;
5) "Математикалық моделдеу": есептер және математикалық модель, есептерді моделдеу, есептерді талдау және шығару, математикалық тіл, көптаңбалы сандардың графикалық моделі, разрядтар және кластар кестесі, жиын белгілерінің атаулары, латын алфавитінің әріптері, амалдар компоненттерінің атаулары, деректерді жинақтау, жүйелеу, салыстыру, диаграммалар мен пиктограммалар.
10. "Математика" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) "Сандар мен шамалар": көптаңбалы сандар, натурал сандар қатарындағы санның орны, көптаңбалы сандарды оқу, жазу, салыстыру және дөңгелектеу, көптаңбалы сандардың разрядтық және кластық құрамы, разрядтық қосылғыштардың қосындысы, миллион, бөлшектер, бөлшектерді салыстыру, дұрыс және бұрыс бөлшектер, аралас сандар, пайыз, бүтіннің бөлігін пайызбен көрсету, сандармен амалдар орындау, бөлшектерді қосу және азайту, көбейту мен бөлудің қасиеттері, натурал сандардың жіктелуі, көптаңбалы сандарды қосу және азайту, калькулятор көмегімен есептеулер, 10, 100, 1000-ға бөлу, сандарды көбейту және бөлу, санды қосындыға көбейту, санды көбейтіндіге көбейту және бөлу, көптаңбалы сандарды қалдықпен бөлу, аралас санды бұрыс бөлшекке және бұрыс бөлшекті аралас санға түрлендіру, пайызды бөлшекке, бөлшекті пайызға түрлендіру, шамалар және өлшем бірліктері, шамаларды өлшеу, салыстыру және өрнектеу, шетелдік және ұлттық валюта, олармен әрекеттер;
2) "Алгебра элементтері": сандық және әріптік өрнектер, өрнектерді құрастыру, бірнеше айнымалысы бар өрнектер, бөлшектерді қосу және азайту, бөлшектері бар өрнектерді салыстыру, жақшалы және жақшасыз өрнектерде амалдардың орындалу тәртібі, қуып жету қозғалысы мен бір бағыттағы қалып қою қозғалысына байланысты формулалар, сандарға қалдықпен бөлу формуласы, теңдіктер мен теңсіздіктер, теңдеулер, қос теңсіздіктер, теңдеулерді шешу;
3) "Геометрия элементтері": геометриялық фигуралар және олардың жіктелуі, тікбұрышты үшбұрыш, куб, тікбұрышты параллелепипед және оның элементтері, үшбұрыштардың жіктелуі, тікбұрышты параллелепипедтің көлемі, фигуралардың аудандары, геометриялық фигураларды кескіндеу және салу, перпендикуляр түзулер, симметрия осі, симметриялы және симметриялы емес жазық фигуралар, бұрыштың градустық өлшемі, пирамида, цилиндр, конустың жазбасы, нүктелер координаталары және қозғалыс бағыты, нысандардың қозғалыс сызбалары, бастапқы орын және бағыт;
4) "Жиындар. Логика элементтері": жиындар және оларға амалдар қолдану, жиындар арасындағы қатынас, жиындардың қиылысуы мен бірігу аймақтары, жиындардың ауыстырымдылық және терімділік қасиеттері, пікірлер, математикалық мазмұны бар тұжырымдар, ақиқат және жалған тұжырымдар, логикалық есептер, тізбектер, сандар, бөлшектер тізбектеріндегі заңдылықтар, тізбектерді құрастыру, заттардың комбинациялары, комбинаторика есептері;
5) "Математикалық моделдеу": есептер және математикалық модель, есептерді моделдеу, есептерді талдау және шығару, есептердің алгебралық және арифметикалық тәсілдері, математикалық тіл, бөлшектерді салыстыру, бөлшектермен амалдар, латын алфавитінің әріптерімен белгілеу және оқу, пайызды % символымен белгілеуді қолдану, бұрыштың градустық өлшемін 0 символымен белгілеуді қолдану, қозғалыс графиктері, сызбалары.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында "1" - сынып,"2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
12. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1-бөлім: Сандар мен шамалар | |||||
Бөлімше | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
1.1 |
1.1.1.1 |
2.1.1.1 |
3.1.1.1 |
4.1.1.1 | |
1.1.1.2 |
2.1.1.2 |
3.1.1.2 |
4.1.1.2 | ||
1.1.1.3 |
2.1.1.3 |
3.1.1.3 |
4.1.1.3 | ||
1.1.1.4 |
2.1.1.4 |
3.1.1.4 |
4.1.1.4 | ||
1.1.1.5 |
2.1.1.5 |
3.1.1.5 |
4.1.1.5 | ||
3.1.1.6 |
4.1.1.6 | ||||
1.2 |
1.1.2.1 |
2.1.2.1 |
3.1.2. 1 |
4.1.2.1 | |
1.1.2.2 |
2.1.2.2 |
3.1.2.2 |
4.1.2.2 | ||
1.1.2.3 |
2.1.2.3 |
3.1.2.3 |
4.1.2.3 | ||
1.1.2.4 |
2.1.2.4 |
3.1.2.4 |
4.1.2.4 | ||
1.1.2.5 |
2.1.2.5 |
3.1.2.5 |
4.1.2.5 | ||
2.1.2.6 | 3.1.2.6 біртаңбалы санға қалдықпен бөлуді орындау |
4.1.2.6 | |||
2.1.2.7 |
3.1.2.7 |
4.1.2.7 | |||
2.1.2.8 |
3.1.2.8 |
4.1.2.8 | |||
3.1.2.9 |
4.1.2.9 | ||||
3.1.2.10 |
4.1.2.10 | ||||
3.1.2.11 |
4.1.2.11 | ||||
3.1.2.12 нөлдермен аяқталатын үштаңбалы санды біртаңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу тәсілін қолдану |
4.1.2.12 | ||||
3.1.2.13 |
4.1.2.13 | ||||
3.1.2.14 |
4.1.2.14 | ||||
4.1.2.15 | |||||
1.3 |
1.1.3.1 |
2.1.3.1 |
3.1.3.1 |
4.1.3.1 | |
1.1.3.2 |
2.1.3.2 |
3.1.3.2 |
4.1.3.2 | ||
1.1.3.3 |
2.1.3.3 |
3.1.3.3 |
4.1.3.3 | ||
1.1.3.4 |
2.1.3.4 |
3.1.3.4 |
4.1.3.4 | ||
1.1.3.5 |
2.1.3.5 |
3.1.3.5 |
4.1.3.5 | ||
1.1.3.6 |
2.1.3.6 |
3.1.3.6 |
4.1.3.6 | ||
2-бөлім: Алгебра элементтері | |||||
Бөлімше | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
2.1 |
1.2.1.1 |
2.2.1.1 |
3.2.1.1 |
4.2.1.1 | |
1.2.1.2 |
2.2.1.2 |
3.2.1.2 |
4.2.1.2 | ||
4.2.1.3 | |||||
1.2.1.3 |
2.2.1.3 |
3.2.1.3 | 4.2.1.4 бөлімдері бірдей жай бөлшектермен қосу және азайту амалдарын орындау | ||
1.2.1.4 |
2.2.1.4 |
3.2.1.4
|
4.2.1.5 | ||
1.2.1.5 |
2.2.1.5 |
3.2.1.5 |
4.2.1.6 | ||
2.2.1.6 |
3.2.1.6 |
4.2.1.7 | |||
3.2.1.7 |
4.2.1.8 | ||||
2.2 |
1.2.2.1 |
2.2.2.1
|
3.2.2.1 |
4.2.2.1 | |
1.2.2.2 |
2.2.2.2 |
3.2.2.2 | 4.2.2.2 39+490:k=46, 230·а+40=1000:2 түріндегі теңдеулерді шешу | ||
3-бөлім: Геометрия элементтері | |||||
Бөлімше | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
3.1 Геометриялық фигуралар және олардың классификациясы |
1.3.1.1 |
2.3.1.1 |
3.3.1.1 |
4.3.1.1 | |
1.3.1.2 |
2.3.1.2 |
3.3.1.2 |
4.3.1.2 | ||
1.3.1.3 |
2.3.1.3 |
3.3.1.3 |
4.3.1.3 | ||
2.3.1.4 |
3.3.1.4 |
4.3.1.4 | |||
2.3.1.5 |
3.3.1.5 |
4.3.1.5 | |||
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу |
1.3.2.1 |
2.3.2.1 |
3.3.2.1 |
4.3.2.1 | |
1.3.2.2 |
2.3.2.2 |
3.3.2.2 |
4.3.2.2 | ||
1.3.2.3 |
2.3.2.3 |
3.3.2.3 |
4.3.2.3 | ||
1.3.2.4 |
2.3.2.4 |
3.3.2.4 |
4.3.2.4 | ||
1.3.2.5 | |||||
3.3 |
1.3.3.1 |
2.3.3.1 |
3.3.3.1 |
4.3.3.1 | |
4.3.3.2 | |||||
4-бөлім: Жиындар. Логика элементтері | |||||
Бөлімше | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
4.1 |
1.4.1.1 |
2.4.1.1 |
3.4.1.1 |
4.4.1.1 | |
1.4.1.2 |
2.4.1.2 |
3.4.1.2 |
4.4.1.2 | ||
1.4.1.3 |
2.4.1.3 |
3.4.1.3 |
4.4.1.3 | ||
4.2 |
1.4.2.1 |
2.4.2.1 |
3.4.2.1 |
4.4.2.1 | |
1.4.2.2 |
2.4.2.2 |
3.4.2.2 |
4.4.2.2 | ||
4.3 |
1.4.3.1 |
2.4.3.1 |
3.4.3.1 |
4.4.3.1 | |
1.4.3.2 |
2.4.3.2 |
3.4.3.2 |
4.4.3.2 | ||
4.4 Нысандардың комбинациялары |
1.4.4.1 |
2.4.4.1 |
3.4.4.1 |
4.4.4.1 | |
5-бөлім: Математикалық модельдеу | |||||
Бөлімше | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | |
5.1 |
1.5.1.1 |
2.5.1.1 |
3.5.1.1 |
4.5.1.1 | |
1.5.1.2 |
2.5.1.2 |
3.5.1.2 |
4.5.1.2 | ||
1.5.1.3 |
2.5.1.3 |
3.5.1.3 |
4.5.1.3 | ||
1.5.1.4 |
2.5.1.4 |
3.5.1.4 |
4.5.1.4 | ||
1.5.1.5 |
2.5.1.5 |
3.5.1.5 |
4.5.1.5 | ||
1.5.1.6 |
2.5.1.6 |
3.5.1.6 |
4.5.1.6 | ||
2.5.1.7 |
3.5.1.7 |
4.5.1.7 | |||
2.5.1.8 |
3.5.1.8 |
4.5.1.8 | |||
4.5.1.9 | |||||
5.2 Математикалық тіл |
1.5.2.1 |
2.5.2.1 |
3.5.2.1 |
4.5.2.1 | |
1.5.2.2
(
|
2.5.2.2
|
3.5.2.2
| |||
1.5.2.3 |
2.5.2.3 |
3.5.2.3 |
4.5.2.3 | ||
1.5.2.4 |
2.5.2.4 |
3.5.2.4 |
4.5.2.4 | ||
1.5.2.5 |
2.5.2.5 |
3.5.2.5 |
4.5.2.5 | ||
13. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
14. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Математика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Математика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 1-сынып:
Ортақ | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Бағдарлама бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1.Өзім туралы |
1А | 1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер | 1.1.1.1**натурал сандар құрылу жолын түсіну, 10 көлемінде тура және кері санау, натурал сандар қатарындағы орнын анықтау; 1.1.1.2** біртаңбалы сандарды және 10 санын оқу, жазу және салыстыру; 1.1.1.3** біртаңбалы сандардың құрамын анықтау |
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу |
1.3.2.5 заттардың кеңістікте (оң жақта, сол жақта, жоғарыда, төменде, үстінде, астында, арасында, алдында, артында) орналасуын анықтау; | ||
1.2 Сандармен амалдарды орындау |
1.1.2.1 қосу амалын ортақ элементтері жоқ жиындардың бірігуі, азайтуды жиынның бөлігін ажыратып алу ретінде түсіну; | ||
3.3 Нүктелер координаттары және қозғалыс бағыты | 1.3.3.1 сан сәулесінде белгіленген нүктелердің бір-біріне қатысты орналасуын анықтау | ||
4.3 Тізбектер | 1.4.3.1** 10-ға дейінгі сандар тізбегін және кері ретпен сандар тізбегін құрастыру | ||
5.2 Математикалық тіл |
1.5.2.1 цифрды саннан ажырату, көрнекі түрде бір таңбалы сандарды түрлі тәсілдермен: нүктелер жиынтығымен, таяқшалармен және сан сәулесінде көрсету; 1.5.1.2 ** сандарды, заттарды, тауардың құнын салыстыру кезінде қолданылатын ұғымдарды пайдалану/ | ||
1В | 4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар | 1.4.1.2 жиындарды элементтерінің белгілері (нысандардың түсі, пішіні, өлшемі, материалы, әрекеті) бойынша жіктеу | |
3.1 Геометриялық фигуралар | 1.3.1.1 геометриялық фигураларды: нүкте, түзу, қисық және сынық сызықтар, тұйықталған және тұйықталмаған сызықтар, кесінді, сәуле, бұрышты бір-бірінен ажырату және атау; 1.3.1.2 жазық фигураларды (үшбұрыш, дөңгелек, шаршы, тіктөртбұрыш)/кеңістік фигураларды (куб, шар, цилиндр, конус, пирамида, тікбұрышты параллепипед) тану және қоршаған ортадағы заттармен сәйкестендіру | ||
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу | 1.3.2.3 жазық фигуралардың модельдерінен және бөліктерінен композиция құрастыру | ||
1С | 5.1 Есептер және математикалық модель | 1.5.1.2** сандарды, заттарды, тауардың құнын салыстыру кезінде қолданылатын ұғымдарды пайдалану | |
1.3 Шамалар және олардың өлшем бірліктері |
1.1.3.1** ұзындық/масса/көлем (сыйымдылық) шамаларын ажырату, оларды өлшеу үшін өлшемдер мен құралдарды таңдау, өлшемдер жүргізу; | ||
2-тоқсан | |||
3.Менің отбасым және достарым |
2А | 1.2 Сандармен амалдарды орындау |
1.1.2.4 біртаңбалы сандарды ондықтан аттамай қосу кестесін құру, білу және қолдану; |
1.1Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
1.1.1.1** нөл санының құрылу жолын түсіну; | ||
4.3 Тізбектер | 1.4.3.1** ондықтармен 100-ге дейін және кері ретпен сандар тізбегін құрастыру, 100 көлеміндегі сандар, суреттер, фигуралар, символдардан тұратын тізбектердің заңдылықтарын анықтау | ||
1.2 Сандармен амалдарды орындау | 1.1.2.5** ондықтарды ауызша қосу және азайтуды орындау; 1.1.2.1 қосу амалын ортақ элементтері жоқ жиындардың бірігуі, азайтуды жиынның бөлігін ажыратып алу ретінде түсіну | ||
2.1 Санды және әріпті өрнектер | 1.2.1.1** санды өрнектерді (қосынды, айырма) ажырату, құрастыру, жазу және оқу | ||
5.2 Математикалық тіл |
1.5.2.2** "+", "-", "=", ">", "<" белгілерін қолдану; | ||
2В | 1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
1.1.1.5** тәжірибе арқылы | |
4.3 Тізбектер |
1.4.3.1** 100 көлеміндегі сандар, суреттер, фигуралар, символдардан тұратын тізбектердің заңдылықтарын анықтау; | ||
4.2 Тұжырымдар | 1.4.2.2** бірдей цифрлар мен фигуралардан тұратын басқатырғыштар, есептер, ребустар шешу | ||
2С | 3.1 Геометриялық фигуралар және олардың классификациясы | 1.3.1.3 геометриялық фигуралардың (үшбұрыш, шаршы, тіктөртбұрыш) қабырғаларын өлшеу және салыстыру | |
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу | 1.3.2.2 берілген ұзындығы бойынша кесінді сызу | ||
1.3 Шамалар және олардың өлшем бірліктері |
1.1.3.1** ұзындық/масса/көлем (сыйымдылық) шамаларын ажырату, оларды өлшеу үшін өлшемдер мен құралдарды таңдау, өлшемдер жүргізу; 1.1.3.2** өлшем бірліктерді (ұзындық (см, дм)/масса(кг)/көлем (сыйымдылық) (л) қолданып өлшеу; | ||
3-тоқсан | |||
5.Саяхат | 3А Сандармен амалдар орындау. Есептер. | 1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер | 1.1.1.2** біртаңбалы сандарды салыстыру |
5.1 Есептер және математикалық модель |
1.5.1.1**есепті сызба, сурет, қысқаша жазба түрінде модельдеу/есепті шешу үшін тірек сызбасын таңдау; | ||
5.2 Математикалық тіл | 1.5.2.2 "+", "-", "=", "",
(
қолдану | ||
1.2 Сандармен амалдарды орындау |
1.1.2.2 қосу және азайту өзара кері амалдар екенін түсіну, қосу және азайту амалдары компоненттері мен нәтижелері арасындағы байланысты анықтау; | ||
3В | 1.3 Шамалар және олардың өлшем бірліктері |
1.1.3.5 уақытты циферблат бойынша 12 сағаттық форматта анықтау/уақыт өлшем бірліктерін (минут, сағат, күн, апта, ай, жыл) ажырату; | |
3С | 2.2 Теңдік және теңсіздік. Теңдеу | 1.2.2.1 теңдік және теңсіздікті, теңдеуді, тура және тура емес теңдік пен теңсіздікті айыра білу; 1.2.2.2 таңдап алу әдісі және қосу мен азайту амалдарының байланысы негізінде теңдеулерді шешу | |
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
1.2.1.1 санды және әріпті өрнектерді (қосынды, айырма)/теңдік және теңсіздікті ажырату,құрастыру, жазу және оқу; 1.2.1.2 әріптің берілген мәніндегі бір амалды әріпті өрнектің мәнін табу; 1.2.1.3 қосу мен азайту арасындағы қатынасты әріпті өрнектер түрінде: | ||
5.2 Математикалық тіл |
1.5.2.2 "+", "-", "=", "≠", ">", "<" белгілерін/цифрларды қолдану,
| ||
4-тоқсан | |||
7.Тағам мен сусын |
4А | 1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
1.1.1.1** 11-20 көлемінде тура және кері санау, натурал сандар қатарындағы орнын анықтау; |
1.2 Сандармен амалдар орындау | 1.1.2.5 20 көлеміндегі біртаңбалы мен екітаңбалы сандарды ауызша қосу және азайтуды орындау | ||
1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
1.1.3.6 1 тг, 2 тг, 5 тг, 10 тг, | ||
4.3 Тізбектер | 1.4.3.1** 20-ға дейінгі сандар тізбегін және кері ретпен сандар тізбегін құрастыру | ||
5.1 Есептер және математикалық модель |
1.5.1.4 санды бірнеше бірлікке арттыру, кеміту, айырмалық салыстыруға берілген есептерді талдау және шығару, кері есептер құрастыру және шығару; 1.5.1.3 қосынды және қалдықты табуға берілген есептерді талдау және шығару, кері есеп құрастыру және шығару; | ||
4В | 5.2 Математикалық тіл | 1.5.2.5 деректерді жинақтау, жүйелеу және толықтыру/қолда бар материалдарды пайдаланып, кестелер, пиктограмма мен диаграммалар құрастыру | |
4.2 Тұжырымдар | 1.4.2.1 тұжырымдардың ақиқаттығын немесе ақиқат еместігін анықтау; 1.4.2.2** сәйкестік пен ақиқаттықты анықтауға берілген қарапайым логикалық есептерді шығару | ||
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар | 1.4.1.2 жиындарды элементтерінің белгілері (нысандардың түсі, пішіні, өлшемі, материалы, әрекеті) бойынша құру және олардың классификациясы; 1.4.1.3 жұп құру арқылы нысандар жиындарын салыстыру, тең жиындарды, бос жиындарды анықтау; 1.4.1.1 екі жиынның бірігуін және жиыннан оның бөлігін айырып алуды диаграмма арқылы көрнекі түрде кескіндеу | ||
4.4 Нысандардың комбинациялары | 1.4.4.1 қоршаған ортадағы заттардан "екі-екіден" комбинациялар жиынын құрастыру | ||
1.3 Шамалар және олардың өлшем бірліктері |
1.1.3.1 ұзындық/масса/көлем (сыйымдылық)/уақыт шамаларын ажырату, оларды өлшеу үшін өлшемдер мен құралдарды таңдау, өлшемдер жүргізу; 1.1.3.3** ұзындық (см, дм)/ | ||
4С | 3.1 Геометриялық фигуралар және олардың классификациясы | 1.3.1.2 жазық фигураларды (үшбұрыш, дөңгелек, шаршы, тіктөртбұрыш) және кеңістік фигураларды (куб, шар, цилиндр, конус, пирамида, тікбұрышты параллепипед) тану және қоршаған ортадағы заттармен сәйкестендіру | |
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу | 1.3.2.1 түзу, тұйықталған және тұйықталмаған және қисық, сынық сызықты жазықтықта/қарапайым жазық геометриялық фигураларды (үшбұрыш, төртбұрыш) нүктелі қағазда кескіндеу; 1.3.2.2 берілген ұзындығы бойынша кесінді сызу; 1.3.2.3 жазық фигуралардың моделдерінен және бөліктерінен композиция құрастыру; 1.3.2.4 геометриялық фигуралар арасындағы негізгі қатынастарды анықтау (үлкен-кіші, жоғары-төмен, кең-тар, жуан-жіңішке, қалың-жұқа) | ||
5.1 Есептер және математикалық модель | 1.5.1.2** заттардың орналасуын, арақашықтығын, бағытын анықтайтын терминдерді пайдалану | ||
2) 2-сынып:
Ортақ тақырыптар | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Бағдарлама бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1.Өзім туралы 2. Менің отбасым және достарым | 1А Екітаңбалы сандар | 1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
2.1.1.1 100-ге дейінгі сандардың құрылу жолын түсіну, |
5.2 Математикалық тіл | 2.5.2.1 екітаңбалы сандардың графикалық моделін құру, разрядтық кестені қолдану | ||
1В | 1.2 Сандармен амалдар орындау |
2.1.2.4** біртаңбалы сандарды ондықтан аттап қосу кестесін құру, білу және қолдану; | |
2.1 Санды және әріпті өрнектер | 2.2.1.6 екі-үш амалды жақшалы және жақшасыз өрнектере арифметикалық амалдардың орындалу тәртібін анықтау, олардың мәнін табу | ||
5.1 Есептер және математикалық модель | 2.5.1.1 бір-екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу; 2.5.1.8** барлық арифметикалық амалдарға берілген жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер түрінде модельдеу | ||
1С | 1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
2.1.3.1 әртүрлі өлшеу құралдары шкалаларын бір бірінен ажырату және шамалардың сәйкес мәндерін анықтау; 2.1.3.2** ұзындық (м)/масса (ц) өлшем бірліктерін қолданып өлшеу; 2.1.3.3** ұзындық (см, дм, м)/ | |
2-тоқсан | |||
3. Менің мектебім | 2A Екітаңбалы сандарды қосу және азайту. Жүздіктер. Есептер | 1.1 Натурал сандар және 0 саны. | 2.1.1.4 санаудың ірі бірлігі – жүздікті құрастыру, 1000-ға дейін жүздіктермен санау, жазу, салыстыру |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
2.1.2.3** қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін тиімді есептеулер жүргізу үшін қолдану; | ||
4.3 Тізбектер |
2.4.3.1 100-ге дейінгі сандар/ | ||
5.1 Есептер және математикалық модель | 2.5.1.1** екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу; 2.5.1.7** екі амалмен шешілетін есептерді модельдеу және шығару; 2.5.1.8** құрама есептердің шешуін санды өрнектер және жекелеген амалдар түрінде модельдеу | ||
2B | 1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
2.1.1.3** 12-ге дейін рим сандарын оқу, жазу және қолдану; | |
2 С
| 4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар | 2.4.1.2 сандардың жазылуындағы цифрлар саны, 2-ге бөлінуі, сандық тізбектегі алатын орындары бойынша санды жиындар құру және жіктеу (бөліктеу); 2.4.1.3 жиындар мен олардың элементтерін диаграммада белгілеу, элементтердің жиынға жиындардың бірігуіне және қиылысуына тиістілігін анықтау | |
4.2 Пікірлер | 2.4.2.1тұжырымдардың ақиқаттығын немесе жалғандығын анықтау, ақиқат немесе жалған тұжырымдар құру | ||
4.4 Заттардың комбинациялары | 2.4.4.1 қоршаған ортадағы заттардан "үш-үштен" комбинациялар жиынын құрастыру | ||
5.2 Математикалық тіл | 2.5.2.2 жиынды белгілеу үшін латын алфавитінің бас әріптерін, жиын элементтерін белгілеу үшін латын алфавитінің кіші әріптерін, жиынға тиістілігін және тиісті еместігін белгілеу үшін
| ||
3-тоқсан | |||
5. Дені саудың жаны сау | 3А Геометриялық фигуралар және олардың өзара орналасуы | 3.1 Геометриялық фигуралар және олардың классификациясы |
2.3.1.1 бұрыш түрлерін (тік, сүйір, доғал) бірбірінен ажырату және атау/ тіктөртбұрышты, шаршыны, тікбұрышты үшбұрышты мәнді белгілері бойынша ажырату және атау |
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу | 2.3.2.1 нүктелі қағазда кесінділер, түзулер мен геометриялық фигураларды орны, қозғалыс және бағыты бойынша нұсқаулыққа сәйкес сызу; 2.3.2.2 тік бұрышты сызу | ||
4.3 Тізбектер |
2.4.3.2 берілген заңдылық | ||
3В | 1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
2.1.1.5 50-ге дейін 3, 4, 5-тен топтап тура және кері санау, жұп/тақ сандарды ажырату/заттар тобын | |
1.2 Сандармен амалдар орындау | 2.1.2.1 көбейтуді бірдей қосылғыштардың қосындысы, бөлуді заттарды түрлеріне қарай және тең бөліктерге бөлу ретінде түсіну; 2.1.2.2 көбейту және бөлу өзара кері амалдар екенін түсіну, көбейту және бөлу амалдарының компоненттері арасындағы байланысты анықтау; 2.1.2.4** 2, 3, 4, 5 сандарына көбейту кестесін құру, білу және қолдану | ||
1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
2.1.3.6 50 тг, 100 тг монеталарды, | ||
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар | 2.4.1.1 тең жиындардың бірігуін және жиыннан оның тең бөліктерін айырып алуды диаграмма арқылы көрнекі түрде кескіндеу | ||
5.1 Есептер және математикалық модель | 2.5.1.3 бірдей қосылғыштардың қосындысын табуға, мазмұнына қарай және бірдей бөліктерге бөлуге берілген есептерді талдау және шығару, кері есеп құрастыру және шығару | ||
3С | 2.1 Санды және әріпті өрнектер | 2.2.1.1 санды және әріпті өрнектерді (көбейтінді, бөлінді)/теңдіктер мен теңсіздіктерді ажырату, құрастыру, жазу және оқу; 2.2.1.2 әріптің берілген мәніндегі екі амалды әріпті өрнектің мәнін табу; 2.2.1.3 қосу мен көбейтудің қасиеттерін әріпті теңдік түрінде: a+b=b+a, (a+b)+c=a+(b+c) ab=ba көрсету және қолдану; 2.2.1.4 санды 1-ге көбейту және бөлу жағдайларын әріпті теңдік түрінде: a∙1=a, a:1=a көрсету | |
2.2 Теңдік және теңсіздік. Теңдеу | 2.2.2.1 х <
| ||
5.1 Есептер және математикалық модель |
2.5.1.2** есептерді шығару барысында баға, мөлшер (сан), құн арасындағы тәуелділігін пайдалану; | ||
5.2 Математикалық тіл | 2.5.2.4 көбейту және бөлу амалдарының компоненттері атауларын өрнектерді оқу мен жазуда қолдану | ||
4-тоқсан | |||
7. Қоршаған орта |
4A | 1.2 Сандармен амалдар орындау | 2.1.2.3 қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін/көбейтудің ауыстырымдылық қасиетін тиімді есептеулер жүргізу үшін қолдану |
2.1 Санды және әріпті өрнектер | 2.2.1.5 екі амалдан артық жақшалы және жақшасыз әріпті, санды өрнектерді салыстыру; 2.2.1.6 екі-үш амалды жақшалы және жақшасыз өрнектере арифметикалық амалдардың орындалу тәртібін анықтау, олардың мәнін табу | ||
4B | 5.1 Есептер және математикалық модель |
2.5.1.4 санды бірнеше есе арттыру/кемітуге, еселік салыстыруға берілген есептерді талдау және шығару, кері есептерді құрастыру және салыстыру; 2.5.1.5** тура және жанама тұжырымдармен "артық/кем", "бірнеше есе артық/кем" қатынастарымен берілген есептерді талдау және шығару; | |
4C Геометриялық фигуралар. Периметр. Аудан | 3.1 Геометриялық фигуралар және олардың классификациясы |
2.3.1.3 көпбұрыштардың, қоршаған ортадағы заттар қабырғаларының ұзындығын өлшеу, периметрді табуға арналған формулаларды: | |
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу | 2.3.2.3 жазық фигуралардың модельдерін бөлу және олардан композиция құрастыру; 2.3.2.4 бастапқы орнын, бағытын, қозғалысын (оңға, солға, тура, толық бұрылу, сағат тілімен және сағат тіліне кері жартыға, төрттен бірге бұрылу), анықтау айқындайтын нұсқаулыққа сәйкес әрекет жасау жасау | ||
3.3 Нүктелер координаттары және қозғалыс бағыты | 2.3.3.1 сызықта белгіленген нүктелерді бір-біріне қатысты орналасуын анықтау | ||
4.2 Пікірлер | 2.4.2.2 сандық есептерді, әртүрлі сандардан тұратын басқатырғыштарды, ауыстырып құюға және өлшеуге берілген логикалық есептерді зерттеу және шығару | ||
5.1 Есептер және математикалық модель | 2.5.1.2** есептерді шығару барысында ұзындығы, ені, периметр шамаларының өзара тәуелділігін пайдалану; 2.5.1.5** тіктөртбұрыш (шаршының) ұзындығы, ені, периметрін табуға берілген есептерді талдау және шығару, кері есептерді құрастыру және шығару | ||
5.2 Математикалық тіл | 2.5.2.3 нүктелерді, кесінділерді, сәулелерді, түзулерді латын алфавитінің бас әріптерімен таңбалау, оларды таңбалануы бойынша оқу | ||
3) 3-сынып:
Ортақ тақырыптар | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Бағдарлама бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1.Жанды табиғат |
1А | 1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
3.1.1.1 1000-ға дейінгі сандардың құрылу жолын түсіну, 1000 көлеміндегі сандарды тура және кері санау, натурал сандар қатарындағы орнын анықтау; 3.1.1.2 үштаңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру; 3.1.1.3 үштаңбалы сандардың разрядтық және кластық құрамын және разрядтық бірліктердің жалпы санын анықтау, разрядтық қосылғыштарға жіктеу; |
5.2 Математикалық тіл | 3.5.2.1 көптаңбалы сандардың графикалық моделін құру, кластар мен разрядтар кестесін қолдану; 3.5.2.4** қосу мен азайту, көбейту және бөлу амалдары компоненттерінің атауларын жақшалы өрнектерді оқу мен жазуда қолдану | ||
1.2 Сандармен амалдар орындау | 3.1.2.5 үштаңбалы сандарды/ мыңдықтарды санның ондық құрамы негізінде ауызша қосу және азайтуды орындау; 3.1.2.8 үштаңбалы сандарды жазбаша қосу және азайту алгоритмдерін қолдану | ||
2.1 Санды және әріпті өрнектер | 3.2.1.1 бір/екі әрпі бар әріпті өрнектерді ажырату, құрастыру, жазу және оқу; 3.2.1.2 әріптердің берілген мәндерінде екі әрпі бар әріпті өрнектің мәнін табу | ||
2.2 Теңдік және теңсіздік. Теңдеу | 3.2.2.1 қарапайым теңсіздіктердің шешімдер жиынын табу | ||
4.3 Тізбектер | 3.4.3.1 1000-ға дейінгі сандар/ мыңдықтармен миллионға дейінгі сандар тізбектерінің заңдылығын анықтау; 3.4.3.2 өзі таңдаған заңдылық бойынша тізбектер құрастыру, тізбектегі заңдылықтың бұзылуын табу | ||
1В | 1.2 Сандармен амалдар орындау | 3.1.2.2 көбейту және бөлуді орындауда 0 мен 1 сандарының қасиеттерін қолдану, санды 0 санына бөлуге болмайтынын білу; 3.1.2.3** тиімді есептеу үшін көбейтудің ауыстырымдылық қасиетін қолдану | |
1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
3.1.3.1 ауданы болатын нысандарды атау және ауданды өлшеуге арналған өлшемдер мен құралдарды таңдап алу, палеткамен өлшеу; | ||
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
3.2.1.4 санды 0-ге көбейту, 0-ге бөлуге болмайтын жағдайларды әріпті теңдік түрінде: a·0 = 0,
| ||
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар | 3.4.1.1 екі жиынның бірігуі мен қиылысуын Эйлер-Венн диаграммасының көмегімен көрнекі түрде кескіндеу; 3.4.1.2 сандардың жиындарын, олардың бірігуі мен қиылысуын элементтердің берілген немесе оқушылардың өздері анықтаған қасиеттері бойынша құру; 3.5.2.2 екі жиынның қиылысуы
| ||
4.4 Нысандардың комбинациялары | 3.4.4.1 "мүмкіндіктер тармағы" туралы түсінігі болу, күнделікті өмірде кездесетін түрлі жағдаяттар мен есеп шығаруда қолдану | ||
5.1 Есептер және математикалық модель | 3.5.1.1** 2-3 амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу; 3.5.1.4** шамалар арасындағы тәуелділікке берілген есептерді талдау және шығару | ||
5.1 Математикалық тіл | 3.5.2.4** көбейту және бөлу амалдары компоненттерінің атауларын жақшалы өрнектерді оқу мен жазуда қолдану | ||
1С | 1.2 Сандармен амалдар орындау | 3.1.2.4 6, 7, 8, 9 сандарына көбейту мен бөлу кестесін құру, білу және қолдану | |
2.1 Санды және әріпті өрнектер | 3.2.1.1 бір/екі әрпі бар өрнектерді ажырату, құрастыру, жазу және оқу; 3.2.1.6 төрт амалды жақшалы және жақшасыз өрнектерде арифметикалық амалдардың орындалу тәртібін анықтау, олардың мәнін табу; 3.2.1.7 формулаларды шамалардың арасындағы өзара қатынасты орнатушы теңдік ретінде түсіну | ||
5.1 Есептер және математикалық модель |
3.5.1.2** есептерді шығаруда "бір заттың массасы", "саны", "жалпы масса"/"бір затқа жіберілген шығын", "заттардың саны", "жалпы шығын" ұғымдарының өзара тәуелділігін пайдалану; 3.5.1.5** жанама сұрақтары болатын ("бірнеше бірлік артық/кем", | ||
2-тоқсан | |||
3. Уақыт |
2А | 1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер | 3.1.1.5 үлесті құру жолын көрсетіп беру, оларды оқу, жазу және салыстыру; 3.1.1.6 жай бөлшектерді оқу, жазу, бөлімдері бірдей жай бөлшектерді көрнекілік қолдану арқылы салыстыру |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
3.1.2.1** санның квадратын бірдей екі көбейткіштің, ал санның кубы бірдей үш көбейткіштің көбейтіндісі ретінде түсіну | ||
5.1 Есептер және математикалық модель | 3.5.1.3 санның және шаманың үлесін табуға берілген есептерді талдау және шығару, кері есеп құрастыру және шығару; 3.5.1.4 шамалар арасындағы тәуелділікке/пропорционал бөлуге берілген есептерді талдау және шығару | ||
2В | 3.1 Геометриялық фигуралар және олардың классификациясы |
3.3.1.1 шеңбер мен дөңгелек, және олардың элементтерін (центр, радиус, диаметр) бір-бірінен ажырату және атау/симметриялы және симметриялы емес жазық фигураларды айыра білу және оларды қоршаған ортадағы заттармен сәйкестендіру; 3.3.1.2 геометриялық фигуралардың классификациясы; 3.3.1.3 тіктөртбұрыш тікбұрышты үшбұрыш, | |
3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу | 3.3.2.1 нүктелі қағазда параллель және қиылысатын түзулерді/ қиылысатын геометриялық жазық фигураларды сызу, олардың қиылысу және бірігу аймағын табу; 3.3.2.2 (берілген қабырғалары бойынша) тіктөртбұрыш пен шаршы, циркульдің көмегімен шеңбер сызу | ||
3.3 Нүктелер координаттары және қозғалыс бағыты | 3.3.3.1 жазық фигурада белгіленген нүктелердің орнын бір-біріне қатысты анықтау | ||
1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
3.1.3.1 ауданы болатын нысандарды атау және ауданды өлшеуге арналған өлшемдер мен құралдарды таңдап алу, палеткамен өлшеу; 3.1.3.2** ұзындық (мм)/масса (г, т)/ аудан (см2, дм2, м2 ) өлшем бірліктерін қолданып өлшеу; 3.1.3.3** шамалар мәндері ұзындық (мм, см, дм, м, км)/масса (г, кг, ц, т)/ көлем (сыйымдылық) (л)/аудан | ||
5.1 Есептер және математикалық модель | 3.5.1.2** есептерді шығаруда ұзындығы, ені, ауданы ұғымдарының өзара тәуелділігін пайдалану; 3.5.1.4 шамалар арасындағы тәуелділікке/пропорционал бөлуге берілген есептерді талдау және шығару; 3.5.1.5** тіктөртбұрыштың (шаршының) қабырғалары мен ауданын табуға есептерді талдау және шығару | ||
5.2 Математикалық тіл | 3.5.2.3 бұрыштарды, көпбұрыштарды латын алфавитінің бас әріптерімен таңбалау, оларды таңбалануы бойынша оқу | ||
2С | 1.2 Сандармен амалдар орындау |
3.1.2.5** үштаңбалы сандарды олардың ондық құрамы негізінде ауызша қосу және азайтуды орындау; | |
3-тоқсан | |||
5. Атақты тұлғалар |
3А | 1.2 Сандармен амалдар орындау |
3.1.2.3** тиімді есептеу үшін көбейтудің үлестірімділік, терімділік қасиеттерін қолдану; |
2.2 Теңдік және теңсіздік. Теңдеу |
3.2.2.2 көбейту мен бөлуге берілген қарапайым теңдеулерді, құрылымы күрделі | ||
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
3.2.1.3 көбейтудің үлестірімділік және терімділік қасиеттерін әріпті теңдік түрінде: (ab)c=a(bc), a(b+c)=ab+ac, a(b-c)=ab-ac көрсету және қолдану; | ||
3В | 3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу | 3.3.2.3 кеңістік геометриялық фигуралардың (тікбұрышты параллепипед, куб) жазбасын дайындау және олардың моделін құрастыру; 3.3.2.4 солға және оңға бұрғанда, үстінен және жанынан қарағанда кеңістік фигуралардың қалпындағы өзгерістерді түсіндіру | |
3С | 1.2 Сандармен амалдар орындау |
3.1.2.10 23·2, 123·2, 46:2, 246:2 | |
4-тоқсан | |||
7. Су – тіршілік көзі |
4А | 1.2 Сандармен амалдар орындау | 3.1.2.13 бөліндінің бір разрядында нөл болатын кезде үштаңбалы санды біртаңбалы санға бөлу алгоритмін және кері амал алгоритмін қолдану |
2.1 Санды және әріпті өрнектер | 3.2.1.5 үш амалдан артық санды өрнектерді салыстыру | ||
4В | 1.3 Шамалар және өлшем бірліктер | 3.1.3.6 1000 тг, 2000 тг, 5000 тг купюраларды ажырату және түрлі төлем жасау | |
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар | 3.4.1.3 сандар жиынының ішкі жиындарын элементтердің берілген немесе оқушылардың өздері анықтаған қасиеттері бойынша құру | ||
4.2 Пікірлер | 3.4.2.1 ақиқат немесе жалған пікірлер құру; 3.4.2.2 кестелер және графтар құру әдісімен логикалық пайымдауға берілген есептерді шығару | ||
4.4 Нысандардың комбинациялары | 3.4.4.1 "мүмкіндіктер тармағы" туралы түсінігі болу, күнделікті өмірде кездесетін түрлі жағдаяттар мен есеп шығаруда қолдану | ||
5.1 Есептер және математикалық модель |
3.5.1.1** екі-үш амалмен орындалатын есептің шартын кесте, сызықтық/бағандық диаграмма, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу; 3.5.1.2** есептерді шығаруда бір заттың массасы, саны, жалпы масса/ бір затқа жіберілген шығын, заттардың саны, жалпы шығын/ ұзындығы, ені, ауданы ұғымдарының өзара тәуелділігін пайдалану; 3.5.1.5** жанама сұрақтары болатын есептерді ("бірнеше бірлік артық/ кем" "бірнеше есе артық/кем" қатынастарымен байланысты)/ тіктөртбұрыштың (шаршының) қабырғалары мен ауданын табуға берілген есептерді талдау және шығару; | ||
5.2 Математикалық тіл | 3.5.2.5 деректерді жинақтау, жүйелеу және диаграммалар мен пиктограммалар қолданып салыстыру | ||
4С | 1.3 Шамалар және өлшем бірліктер |
3.1.3.2** (сек) өлшем бірлігін қолданып өлшеу; | |
4) 4-сынып:
Ортақ тақырыптар | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Бағдарлама бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Менің Отаным –Қазақстан |
1А | 1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
4.1.1.1 көптаңбалы сандардың құрылу жолын түсіну, натурал сандар қатарындағы 1 000 000 көлеміндегі санның орнын анықтау; |
1.2 Сандармен амалдар орындау |
4.1.2.2 көптаңбалы сандармен арифметикалық амалдарды орындауда 0 мен 1 сандарының қасиеттерін қолдану; | ||
1.3 Шамалар және олардың өлшем бірліктері |
4.1.3.1 кеңістік геометриялық фигураларды атау, көлемді өлшеуге арналған өлшемдер мен құралдарды таңдау, текшелермен (1 см3) | ||
4.3 Тізбектер | 4.4.3.1** 1 000 000-ға дейінгі сандар тізбектерінің заңдылықтарын анықтау | ||
1В | 1.2 Сандармен амалдар орындау |
4.1.2.3 көптаңбалы сандармен есептеулер жүргізгенде қосу және көбейтудің қасиеттерін қолдану; | |
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар | 4.4.1.1 жиындар арасындағы қатынастың (тең, қиылысатын, қиылыспайтын жиындар, ішкі жиын) сипатын анықтай білу | ||
1С | 2.1 Санды және әріпті өрнектер |
4.2.1.8** бірқалыпты түзу сызықты қозғалыстағы арақашықтық формулаларын көрсету және қолдану | |
5.1 Есептер және математикалық модель | 4.5.1.2** есептерді шығару үдерісінде жылдамдық, арақашықтық шамаларының өзара тәуелділігін пайдалану | ||
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар | 4.4.1.3** есептерді шешуде жиындардың қиылысуы мен бірігуінің ауыстырымдылық және терімділік қасиеттерін қолдану | ||
1D | 3.1 Геометриялық фигуралар және олардың классификациясы |
4.3.1.1** текше, тікбұрышты параллелепипед және олардың элементтерін (төбелері, қабырғалары, қырлары) тану және атау; | |
5.2 Математикалық тіл |
4.5.2.3 текшені, тікбұрышты параллелепипедті латын | ||
5.1 Есептер және математикалық модель | 4.5.1.2** есептерді шығару процесінде биіктік, ені, ұзындығы, көлемі ұғымдарының өзара тәуелділігін пайдалану | ||
2-тоқсан | |||
3.Мәдени мұра |
2А | 1.2 Сандармен амалдар орындау |
4.1.2.9 санды қосындыға көбейту, санды көбейтіндіге бөлу мен көбейту ережелерін қолдану; |
2.1 Санды және әріпті өрнектер | 4.2.1.8** қалдықпен бөлу формуласын (a=b·c+r) шығарып алу және қолдану | ||
2В | 5.1 Есептер және математикалық модель |
4.5.1.2** есептерді шығаруда жұмысқа жіберілген уақыт, атқарылған жұмыс, өнімділік шамаларының өзара тәуелділігін пайдалану; | |
3-тоқсан | |||
5.Табиғат құбылыстары. |
3А | 5.1 Есептер және математикалық модель |
4.5.1.1 есепті сызба, алгоритм, дөңгелек диаграмма, график түрінде модельдеу; |
4.2 Пікірлер |
4.4.2.1 математикалық мазмұндағы пікірлер құру, олардың ақиқаттығын немесе жалғандығын анықтау; | ||
4.4 Заттардың комбинациялары | 4.4.4.1 "таңдап алу" әдісімен комбинаторлық есептерді шығару | ||
3.3 Нүктелер координаттары және қозғалыс бағыты |
4.3.3.1 қозғалыстың басталуы мен бағытын пайдалана отырып, нысандар қозғалысы сызбасын құру, сәйкес есептеулер жүргізу; | ||
2.1 Сандық және әріптік өрнектер | 4.2.1.8** қуып жету қозғалысы мен қалып қою қозғалысына байланысты формулаларды шығарып алу және қолдану | ||
5.2 Математикалық тіл | 4.5.2.5 ақпаратты түсіндіру, салыстыру және мәліметтерді жиынтықтау, қозғалыс графиктерін құру, қозғалысқа арналған есептерге сызба құрастыру | ||
3В | 1.1 Натурал сандар және 0 саны. Бөлшектер |
4.1.1.5 пайыз бүтіннің жүзден бір бөлігі екенін түсіну; | |
4.3 Тізбектер | 4.4.3.1** алымдары бірдей немесе бөлімдері бірдей жай бөлшектермен өрнектелген сандар тізбектерінің заңдылықтарын анықтау | ||
1.2 Сандармен амалдар орындау |
4.1.2.1 бөлімдері бірдей жай бөлшектерді қосу және азайту үшін, бөлімдерін өзгертпей қалдырып, сәйкес алымдарын қосу және азайту деп түсіну; | ||
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
4.2.1.4 бөлімдері бірдей жай бөлшектермен қосу және азайту амалдарын орындау; | ||
5.1 Есептержәне математикалық модель | 4.5.1.3 бүтіннің бөлігін табуға берілген есептерді талдау және шығару, кері есеп құрастыру, шығару | ||
5.2 Математикалық тіл |
4.5.2.1 жай бөлшектердің құрылуын, салыстыру, қосу және азайтуды бейнелеу үшін жазық фигуралардың бөлігі және сан сәулесін қолдану; | ||
3С Шеңбер, дөңгелек | 3.2 Геометриялық фигураларды кескіндеу және салу | 4.3.2.2** шеңбер мен дөнгелекті радиусы бойынша сызу | |
4-тоқсан | |||
7. Ғарышқа саяхат |
4А | 2.2 Теңдік және теңсіздік. Теңдеулер |
4.2.2.1 қос теңсіздіктердің шешімдер жиынын табу; |
2.1 Санды және әріпті өрнектер |
4.2.1.1 санды және әріпті өрнектерді түрлендіру; | ||
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар | 4.4.1.3** теңдеулер мен теңсіздіктерді шешуде жиындардың қиылысуы мен бірігуінің ауыстырымдылық және терімділік қасиеттерін қолдану | ||
4В | 1.2 Сандармен амалдар орындау | 4.1.2.5** микрокалькулятордың көмегімен есептеулер жүргізу | |
5.1 Есептер және математикалық модель |
4.5.1.4** шамалар арасындағы тәуелділікке/пропорционал бөлуге табуға берілген есептерді талдау және шығару; | ||
4С | 3.1 Геометриялық фигуралар және олардың классификациясы |
4.3.1.1** тікбұрышты үшбұрышты тану және атау; | |
4.1 Жиындар және олармен орындалатын амалдар | 4.4.1.2 түзу сызықтардың, геометриялық фигуралардың қиылысуын көрсету, қиылысу және бірігу аймақтарын белгілеу | ||
4.3 Тізбектер | 4.4.3.2 заңдылықты немесе ережені өзі таңдап, сандар, сандар тобы тізбектерін құру | ||
5.2 Математикалық тіл | 4.5.2.4 (10 %, 20 %, 25 %, 50 %, 75%, 100 %) пайызды % символымен/ бұрыштың градустық өлшемін 0 символымен, белгілеуді қолдану | ||
Ескерту:
оқу бағдарламасындағы ** белгіленген оқу мақсатының бөлігін жүзеге асырылады.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!27-қосымша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 27-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4 сыныбына арналған "Цифрлық сауаттылық" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Цифрлық сауаттылық" пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Цифрлық сауаттылық" пәнін оқыту мақсаты – білім алушылардың оқу мен күнделікті өмірде есептей білу дағдылары, робототехника, базалық білім, заманауи ақпараттық технологиялармен жұмыс жасаудағы білік және дағдыларды тиімді қолдануын қамтамасыз ету.
3. Негізгі міндеттері:
1) білім алушыларға компьютер туралы, қазіргі заманғы цифрлық құрылғылар және олардың қоғамдағы рөлі туралы бастапқы ақпараттар беру;
2) ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалана отырып, білім алушылардың есептей білу, роботтарды жинау және программалау, іздеу, жинақтау, өңдеу, ақпараттарды сақтау және тарату дағдыларын қалыптастыру;
3) білім алушылардың әртүрлі қолданбалы программаларды қолдану арқылы өз идеяларын ұсыну дағдыларын қалыптастыруға ықпал ету;
4) байланыс, ақпарат алмасу және ынтымақтастық үшін ақпараттық- коммуникациялық технологияларды пайдалануын ынталандыру;
5) білім алушыларды компьютермен қауіпсіз жұмыс істеу ережелері мен авторлық құқықтарды құрметтеуді үйрету.
4. Оқу бағдарламасының ерекшелігіне оның пән бойынша білім мен білігінің қалыптасуына бағдарлануы ғана емес, сонымен қатар, білімді функционалдық және шығармашылық жағынан қолдану, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, ақпараттық және коммуникациялық технологияларды, әртүрлі коммуникациялық әдістерді пайдалану, топта және жеке жұмыс істей білу, проблемаларды шешу және шешім қабылдау сияқты кең ауқымды дағдылар жатады.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең спектрлі дағдылардың табиғи үйлесімде дамуы - білім алушылардың бойында: "қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек және шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты базалық құндылықтарды қалыптастырудың негізі болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушылардың мінез-құлқына және күнделікті іс-әрекеттеріне ынталандырушы болуға арналған оның тұрақты тұлғалық бағдары болуы тиіс.
2-тарау. "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру , 1 - параграф. "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнінің мазмұны
6. "Цифрлық сауаттылық" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 1-сыныпта ІІ жартыжылдықтан бастап аптасына 1 сағат, оқу жылында 18 сағат;
2) 2-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 3-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
4) 4-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Цифрлық сауаттылық" пәнін оқытудағы негізгі талап - компьютерлік жүйелерге қолжетімділік. "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнін тиімді өткізуге арналған қажетті жабдықтардың тізімі:
гарнитурамен жабдықталған дербес компьютерлер (микрофоны бар құлаққаптар);
интернетке кең жолақты қосылуымен мұғалімдер мен білім алушылар арасындағы байланыс және құралдарын деректермен алмасуды қамтамасыз ететін жоғары сапалы ашық қатынас желісі;
перифериялық құрылғылар: принтер, сканер, көшіру техникасы, интерактивті проектор/интерактивті тақта;
робототехникаға арналған жиынтықтар.
8. Пәннің негізгі мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:
1) ақпараттық этикет
2) менің алғашқы суретім
3) біздің өміріміздегі алгоритм
4) бағдарламалар
5) компьютер;
6) ақпаратты ұсыну және өңдеу;
7) интернет желісінде жұмыс істеу;
8) есептей білу;
9) робототехника.
9. "Компьютер" бөлімі келесі бөлімдерді қамтиды:
1) компьютердің құрылғылары;
2) программалық қамтамасыз ету;
3) қауіпсіздік.
10. "Ақпаратты ұсыну және өңдеу" бөлімі келесі бөлімдерден тұрады:
1) мәтіндер;
2) графика;
3) презентациялар;
4) мультимедия.
11. "Интернеттегі жұмыс" бөлімі келесі бөлімдерді қамтиды:
1) ақпаратты іздеу;
2) ақпаратпен алмасу.
12. "Есептей білу" бөлімі төмендегі бөлімдерді қамтиды:
1) алгоритмдер;
2) программалау.
13. "Робототехника" бөлімі келесі бөлімдерді қамтиды:
1) жалпы робототехника;
2) роботтың қозғалысы;
3) датчиктер мен қозғалтқыштар.
14. "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнінің 1-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) "Ақпараттық этикет": Өз денсаулығымызды сақтаймыз; Біздің айналамыздағы ақпарат; Ақпарат және компьютер; Интернет желісінде жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік.
2) "Менің алғашқы суретім": Фигуралар; Фигуралармен орындалатын іс-әрекет.
3) "Біздің өміріміздегі алгоритмдер": Біздің өміріміздегі алгоритм.
4) "Бағдарламалау": Scratch бағдарламасымен танысу; Менің алғашқы бағдарламам.
15. "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) "Компьютер": компьютер құрылғылары: енгізу құрылғылары (тінтуір, пернетақта, микрофон) және шығару құрылғылары (монитор, принтер, дыбыс шығарғыш/ құлаққап);
Бағдарламалық қамтамасыз ету: файлдар және бумалар туралы түсінік, файлдар мен бумаларды жасау, көшіру, жылжыту және жою, контекстік мәзір командаларын пайдалану;
Қауіпсіздік: цифрлық құрылғылармен жұмыс жасау барысындағы қауіпсіздік ережелері;
2) "Ақпаратты ұсыну және өңдеу":
Мәтіндер: мәтіндік редактордағы және ойын ортасындағы сөйлемдер жиынтығы;
Графика: суретті өңдеу; қию, бұру және суреттің өлшемін өзгерту, суреттің үзіндісін көшіру және бейнелеу;
Мультимедиа: дыбысты жазу және ойнату, дыбыстық файлдарды өңдеу;
3) "Интернет желісінде жұмыс істеу": браузер арқылы берілген тақырып бойынша ақпаратты іздеу, қосымшалар арасында мәліметтер алмасу;
4) "Есептік ойлау": алгоритмдер, тармақталу алгоритмі, алгоритмнің сөз түрінде ұсынылуы.
Бағдарламалау: ойын бағдарламалау ортасының кіріктірілген графикалық редакторында өзінің кейіпкерін жасау, пернетақтадан спрайтты басқаруды ұйымдастыру, кейіпкерлер арасындағы мәтіндік диалогты ұйымдастыру; ойын ортасында дыбыстық файлдарды өңдеу;
5) "Робототехника": оқу роботының негізгі моделін құрастыру, роботқа арналған бағдарламаны жүктеу және іске қосу, роботты берілген жылдамдықта, берілген дөңгелек айнымалының саны бойынша алға, артқа жылжыту, роботты берілген бұрышқа (90,180 градус) айналдыру, роботтың вербалды түрде көрсетілген алгаритм бойынша қозғалысын ұйымдастыру, сенсорлық сенсорды пайдалану, роботқа арналған аудио файлды жүктеу, роботқа арналған бағдарлама жасау кезінде дыбысты пайдалану, жасалған роботты аудиторияға ұсыну.
16. "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) "Компьютер": компьютердің құрылғылары: енгізу және шығару құрылғылары; программалық қамтамасыз ету: компьютерлік программалардың қызметі (сілтеуіш, суреттерді көруге арналған программалар), программа менюі, меню командаларын қолдану, файлдар мен бумалар, компьютерде файлдарды ашу және сақтау; қауіпсіздік техникасы: қауіпсіздік техникасының ережелері;
2) "Ақпаратты өңдеу және көрсету": мәтіндер: мәтіндік редактордың қызметі, программа менюі, мәтінді теру және өңдеу, символдар мен абзацтарды пішімдеу, мәтінмен болатын операциялар, символдарды қосу; графика: графикалық редактордың қызметі, суреттерді ашу және сақтау, редактор құралдарын қолдана отырып, сурет салу, түстер палитрасы, суреттерді өңдеу, суретті кесу, айналдыру және өлшемін өзгерту, сурет бөліктерінің көшірмесін жасау; презентация: презентация құру программаларының қызметі, программа менюі, презентацияларды ашу және сақтау, слайдта мәтін мен суреттерді орналастыру, слайд арасында ауысу, презентация дизайны, дыбысты қосу; мультимедиа: дыбыстық ақпаратты енгізу және шығару құрылғылары, дыбыс редакторының қызметі, дыбысты жазу, дыбыстарды өңдеу және ойнату, дыбыстық эффектілерді қолдану;
3) "Интернет желісіндегі жұмыс": ақпаратты іздеу: құжаттағы мәтіннің фрагментін іздеу; ақпарат алмасу: желіде ақпарат алмасу тәсілдері, жобамен бірлесіп жұмыс істеу үшін мессенджерлерді пайдалану;
4) "Есептей білу":
Алгоритмдер: цикл, циклдік алгоритмді жүзеге асырудағы Орындаушының командалық жүйесі.
Бағдарламалау: ойын бағдарламалау ортасында ойын құру кезінде циклдік алгоритмді енгізу, дайын сценарий бойынша ойын жасау, ойын бағдарламалау ортасында бірнеше көріністермен және кейіпкерлермен жұмыс істеу;
5) "Робототехника": орташа мотордың жылдамдығы мен айналу санын баптау, роботтың қозғалысын ұйымдастыру үшін циклды пайдалану.
17. "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) "Компьютер": компьютер құрылғылары, ғылыми-техникалық прогрестің компьютерлік және мобильді техниканың ескіруіне әсері.
Қауіпсіздік: сенімді құпиясөз критерийі;
2) "Ақпаратты ұсыну және өңдеу":
Мәтіндер: мәтіндегі кестелер.
Презентациялар: слайдтың орналасуы, нысандардың анимациясы; бейне және дыбысты енгізу.
Мультимедиа: бейнеролик жасау;
3) "Интернет желісіндегі жұмыс":
Ақпаратты іздеу: компьютердегі файлдар мен қалталарды іздеу.
Ақпарат алмасу: браузер параметрлері (бетбелгілер, тарих және жүктеулер).
Электрондық пошта: хабарламаларды, тіркелген файлдармен хабарламаларды қабылдау және жіберу;
4) "Есептей білу": Алгоритмдер: кірістірілген циклдар, логикалық операторлар, салыстыру операторлары.
Бағдарламалау: ойын бағдарламалау ортасындағы айнымалылар, ойынды өз сценарийі бойынша дамыту;
5) "Робототехника": түс сенсоры; ультрадыбыстық сенсор.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
18. Оқу мақсаттары бағдарламада кодпен берілген. Кодта бірінші нөмір сыныпты, екінші және үшінші сандар - бөлім мен бөлімше, төртінші сан оқу мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, 2.1.2.1 кодында: "2" – сынып, "1.2" – бөлімше, "1" – оқу мақсатының нөмірленуі.
19. Оқыту мақсаты жүйесі әр сыныпқа бөлім бойынша берілген:
1) Ақпараттық әдеп
Білім алушы міндетті: | |
Бөлімше | 1-сынып |
1. Өз денсаулығымызды сақтаймыз | 1.1.1.1 Компьютермен жұмыс істеу барысында тәртіп ережелерін ұстанып өз денсаулығын сақтау. 1.1.1.2 Компьютердің қолданылуына қарай негізгі құрылғыларын атау. |
2. Біздің айналамыздағы ақпарат | 1.1.2.1 Қабылдау тәсілдерін қолданып ақпарат түрлерін анықтау. |
3. Ақпарат және компьютер | 1.1.3.1 Ұсыну формасы бойынша ақпарат түрлерін ажырату. 1.1.3.2 ақпаратты ұсыну кезіндегі ақпарат көздері мен қабылдағыштардың байланыс арналарына мысалдар келтіру |
4. Интернет желісінде жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік | 1.1.4.1 Интернет желісін өмірде қолдану мысалдарын келтіру. 1.1.4.2 желідегі барлық ақпарат сенімді және пайдалы емес екенін талқылау; 1.1.4.3 Интернет желісіне жеке ақпаратты беру кезіндегі қауіптерді анықтау. |
2) Менің алғашқы суретім
Бөлімше | 1-сынып |
Фигуралар | 1.2.1.1 Стандартты фигураларды қолданып салу. 1.2.1.2 Түстер палитрасындағы негізгі түсті өзгертіп кескін салу. 1.2.1.3 Палитрада фон түсін тандап кескін салу. 1.2.1.4 Контурын өзгерту арқылы фигураны салу. 1.2.1.5Фигура түсін құйып бояу арқылы өзгертіп салу. |
Фигуралармен орындалатын іс-әрекет | 1.2.2.1 Форма мен параметрді қолданып кескін бөлігін ерекшелеу. 1.2.2.2 Көшіру, қиып алу және қою құралдарын қолданып кескін салу. 1.2.2.3 Бұру немесе айналдыру құралдарын қолданып кескін салу. 1.2.2.4 Түспен толтыру құралын қолданып кескін салу. |
3) Біздің өміріміздегі алгоритм
Біздің өміріміздегі алгоритм |
1.3.1.1 Алгоритм, әрекет және команда ұғымдарын түсіндіру. |
4) Бағдарламалау
Scratch пен танысу |
1.4.1.1 Кейіпкер фигурасы үшін кітапханадан Спрайтты таңдау. |
Менің алғашқы бағдарламам |
1.4.2.1 Scratch (скретч) программалау ойын ортасында дайын сценариді алгоритм бойынша іске асыру. |
2-4 сынып
1) Компьютер
Білім алушылар міндетті | |||
Бөлімше | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
1.Компьютердің құрылғылары | 2.1.1.1 енгізу шығару құрылғыларын ажырата білу; | 3.1.1.1 таңба регистрін, пернетақтаның орналасуын, меңзерді басқаруды өзгерту үшін клавиштерді пайдалану; | 4.1.1.1компьютерлік және мобильді технологиялардың ескіруі ғылыми-техникалық прогреспен байланысты екенін түсіндіру; |
2.Программалық қамтамасыз ету |
2.1.2.1 Файлдың, буманың және таңбашаның мақсатын түсіндіру; | 3.1.2.1 қолданбалы программаларда "қызу" клавиштерді пайдалану; | |
3.Қауіпсіздік |
2.1.3.1. цифрлық құрылғылармен жұмыс істеу кезінде негізгі қауіпсіздік шараларын сақтау | 3.1.3.1 Интернет желісінде жұмыс істеуде жеке қауіпсіздігінің негізгі ережелерін ескеру; | 4.1.3.1. сенімді пароль критерийлерін айқындау; |
4. Қауіпсіздік ережесі | |||
2) Ақпаратты ұсыну және өңдеу
Бөлімше | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
1. Мәтіндер |
2.2.1.1. Ойын бағдарламау ортасының блоктарындағы мәтінді өңдеу (Scratch (скретч)) | 3.2.1.1. таңбалы, нөмірленген тізімдер жасау; 3.2.1.2. мәтінді теру ережесін сақтау; 3.2.1.3. мәтінді өңдеу; 3.2.1.4. шрифт пен абзацты пішімдеу; 3.2.1.5. суреттерді мәтінге енгізіп, реттеу; | 4.2.1.1 мәтінде қарапайым кестелер жасау; |
2 Графика |
2.2.2.1 жобаға арналған ойын бағдарламалау ортасының (Scratch (скретч)) кіріктірілген графикалық редакторында кейіпкер фигурасын көшіру және көрсету; | 3.2.2.1 фотосуреттерді өңдейтін (жарық, контраст, жиектеме) программаларын қолдану; | |
3. Презентациялар | 3.2.3.1 мәтін мен бейнені қамтитын қарапайым көрсетілімдерді жасау; 3.2.3.2 слайдтар арасындағы ауысуды қолдану; 3.2.3.3 презентацияларды безендіру үшін дайын дизайнды қолдану; | 4.2.3.1 слайд үшін макет таңдау; 4.2.3.2 презентациялардағы нысандардың анимациясын келтіру; 4.2.3.3 презентацияға дыбыс пен бейнені енгізу; | |
4. Мультимедиа |
2.2.4.1 негізгі пернелердің атауын білу, қолдану | 4.2.4.1 бейнеклиптерді жасау; 4.2.4.2 белгілі бір тақырыпта фотосуреттер, дыбыстар және бейнелерді пайдалану; |
3) Интернет желісінде жұмыс істеу
Бөлімше | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
1. Ақпараттар іздеу | 2.3.1.1 берілген тақырып бойынша ақпаратты іздеу үшін браузерді қолдану; | 3.3.1.1 ақпарат іздеуді іске асыру (құжаттағы мәтін үзіндісі); | 4.3.1.1 түйінді сөздер бойынша ақпаратты іздеу үшін браузерді пайдалану; 4.3.1.2 ақпаратты іздеу (компьютердегі файлдар мен қалталар) |
2. Ақпарат алмасу | 2.3.2.1 қосымшалар арасында деректермен алмасу; | 3.3.2.1. жоба бойынша бірлесіп жұмыс істеуге арнлаған мессенджерлерді пайдалану; 3.3.2.2. желідегі ақпарат алмасу жолдарын түсіндіру; | 4.3.2.1. электрондық поштаның мүмкіндіктерін түсіндіру 4.3.2.2. шолғыш параметрлерін қолдану (бетбелгілер жасау, тарихты және жүктеулерді қарау); |
3. Интернет желісінде қауіпсіздік |
4) Есептей білу
Бөлімше | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
1. Алгоритмдер |
2.4.1.1 берілген сценарий бойынша ойын бағдарламалау ортасында (Scratch (скретч)) тармақталу алгоритмін әзірлеу; | 3.4.1.1 берілген сценарий бойынша бағдарламалаудың ойын ортасында (Scratch (скретч)) қайталау алгоритмін әзірлеу; 3.4.1.2 ойын бағдарламалау ортасында (Scratch (скретч))ауызша түрде берілген қайталау алгоритмін іске асыру; | 4.1 ойын бағдарламалау ортасында кірістірілген циклды жүзеге асыру (Scratch (скретч)) 4.4.1.2 логикалық операторларды ойын бағдарламалау ортасында қолдану (Scratch (скретч)); 4.4.1.3 ойын бағдарламалау ортасында салыстыру операторларын қолдану (Scratch (скретч)) |
2. Бағдарламалау Scratch-пен танысу |
2.4.2.1 жоба үшін бағдарламалаудың ойын ортасының (Scratch (скретч)) ендірілген графикалық редакторында кейіпкер жасау; | 3.4.2.1. дайын сценарий бойынша ойын әзірлеу 3.4.2.2. программалау ойын алаңында бірнеше көріністермен жұмыс істеу 3.4.2.3. бағдарламалау ойын алаңында бірнеше кейіпкерлермен жұмыс істеу 3.4.2.4. программалау ойын алаңында ойын құру барысында циклдік алгоритмді жүзеге асыру | 4.4.2.1 ойын программалау ортасында айнымалыларды қолдану (Scratch (скретч)); 4.2 ойынды өз сценарийі бойынша жасау; |
Менің алғашқы бағдарламам | 3.4.2.1 ойын бағдарламалау ортасында бірнеше таңбаларды жасау (Scratch (скретч)); 3.4.2.2 ойын бағдарламалау ортасында ойын құру кезінде циклдік алгоритмді іске асыру (Scratch (скретч)) |
5) Робототехника
Бөлімше | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
1. Жалпы робототехника |
2.5.1.1 робот ұғымын түсіндіру; | ||
2. Роботтың қозғалысы |
2.5.2.1 роботтың берілген жылдамдықпен алға жылжуын ұйымдастыру; | 3.5.2.1. робот қозғалысын ұйымдастыру үшін циклды пайдалану; | |
3. Датчиктер мен қозғалтқыштар | 2.5.3.1 жанасу датчигін қолдану; | 3.5.3.1. жылдамдығын реттеу және орта қозғалтқыш жылдамдығының мөлшерін орнату | 4.5.3.1. түс датчигін пайдалану; 4.5.3.2. ультрадыбыс датчигін қолдану; |
20. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
21. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4 сыныбына арналған "Цифрлық сауаттылық" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарласын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3- параграф. Бастауыш білім деңгейінің 1- 4 сыныбына арналған "Цифрлық сауаттылық" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарласын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары
1) 1 сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері (ортақ тақырыптар) * | Пән тақырыптары | Оқу мақсаттары |
3 тоқсан | ||
1-бөлім – Ақпараттық этикет (ортақ тақырыбы: "Саяхат") | Өз денсаулығымызды сақтаймыз | 1.1.1.1 Компьютермен жұмыс істеу барысында тәртіп ережелерін ұстанып өз денсаулығын сақтау. 1.1.1.2 Компьютердің қолданылуына қарай негізгі құрылғыларын атау. |
Біздің айналамыздағы ақпарат | 1.1.2.1 Қабылдау тәсілдерін қолданып ақпарат түрлерін анықтау. | |
Ақпарат және компьютер | 1.1.3.1 Ұсыну формасы бойынша ақпарат түрлерін ажырату. 1.1.3.2 ақпаратты ұсыну кезіндегі ақпарат көздері мен қабылдағыштардың байланыс арналарына мысалдар келтіру | |
Интернет желісінде жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік | 1.1.4.1 Интернет желісін өмірде қолдану мысалдарын келтіру. 1.1.4.2 желідегі барлық ақпарат сенімді және пайдалы емес екенін талқылау; 1.1.4.3 Интернет желісіне жеке ақпаратты беру кезіндегі қауіптерді анықтау. | |
2-бөлім – Менің алғашқы суретім (ортақ тақырыбы: "Дәстүр және фольклор") | Фигуралар | 1.2.1.1 Стандартты фигураларды қолданып салу. 1.2.1.2 Түстер палитрасындағы негізгі түсті өзгертіп кескін салу. 1.2.1.3 Палитрада фон түсін тандап кескін салу. 1.2.1.4 Контурын өзгерту арқылы фигураны салу. 1.2.1.5Фигура түсін құйып бояу арқылы өзгертіп салу. |
Фигуралармен орындалатын іс-әрекет | 1.2.2.1 Форма мен параметрді қолданып кескін бөлігін ерекшелеу. 1.2.2.2 Көшіру, қиып алу және қою құралдарын қолданып кескін салу. 1.2.2.3 Бұру немесе айналдыру құралдарын қолданып кескін салу. 1.2.2.4 Түспен толтыру құралын қолданып кескін салу. | |
4 тоқсан | ||
3-бөлім Біздің өміріміздегі алгоритм (ортақ тақырыптар: "Тағам және сусындар", "Дені саудың – жаны сау") | Біздің өміріміздегі алгоритм | 1.3.1.1 Алгоритм, әрекет және команда ұғымдарын түсіндіру. 1.3.1.2 Орындаушы және оның командалар жүйесін анықтап алгоритм құру. 1.3.1.3 Алгоритм түрлерін өмірмен байланыстырып мысалдар келтіру. |
4 – бөлім. Бағдарламалау | Scratch пен танысу | 1.4.1.1 Кейіпкер фигурасы үшін кітапханадан Спрайтты таңдау. 1.4.1.2 Кітапханадан Сахна фонын таңдау. |
Менің алғашқы бағдарламам | 1.4.2.1 Scratch (скретч) программалау ойын ортасында дайын сценариді алгоритм бойынша іске асыру. 1.4.2.2 Scratch (скретч) программалау ойын ортасында есептің шарты бойынша сызықтық алгоритімді өңдеу. 1.4.2.3 Scratch (скретч) программалау ойын ортасында жобаны құру, сақтау және ашу. | |
2) 2-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері (ортақ тақырыптар) * | Бөлімшелер мазмұны | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | ||
1-бөлім - Компьютерлер мен бағдарламалық қамтамасыз ету (ортақ тақырыбы: "Менің отбасым және достарым") | Өз денсаулығымызды сақтаймыз |
2.1.3.1. цифрлық құрылғылар және интернет желілерімен жұмыс істеу кезінде негізгі қауіпсіздік ережелеріне сүйену; |
Файлдар мен бумалар |
2.1.2.1 Файлдың, буманың және таңбашаның қызметін түсіндіру; | |
2-бөлім - Шығармашылық және компьютер (ортақ тақырыбы: "Менің мектебім" | Бағдарламалар құруды жалғастырамыз | 2.4.1.1 берілген сценарий бойынша ойын бағдарламалау ортасында (Scratch (скретч)) тармақталу алгоритмін әзірлеу; |
Алгоритмді орындау | 2.4.1.2 ойын бағдарламалау ортасында (Scratch (скретч)) ауызша түрде берілген тармақтау алгоритмін іске асыру; | |
Жеке кейіпкер жасау |
2.4.2.1 жоба үшін бағдарламалаудың ойын ортасының (Scratch (скретч)) ендірілген графикалық редакторында кейіпкер жасау; | |
2 тоқсан | ||
3-бөлім – Мәтін және Мультимедиа (ортақ тақырыптары: "Менің туған өлкем", "Жыл мезгілдері") | Пернетақтамен танысу | 2.2.4.1 негізгі пернелердің атауын білу, қолдану |
Мәтінмен жұмыс | 2.2.1.1. ойын бағдарламалау ортасында (Scratch (скретч)) блоктарындағы мәтінді өңдеу | |
Кейіпкерді пернетақтамен басқару | 2.4.2.2 ойын бағдарламалау ортасында (Scratch (скретч)) пернетақтадан спрайтты басқаруды ұйымдастыру; | |
Кейіпкерлер арасындағы диалог | 2.4.2.3 ойын бағдарламалау ортасында кейіпкерлер арасындағы мәтіндік диалог ұйымдастыру (Scratch (скретч)) | |
Дыбысты жазу және ойнату | 2.2.4.2. ойынның бағдарламалау ортасында скретчтің библиотекасындағы дыбыстарды қолдану (Scratch (скретч)) | |
Мультфильм жасау |
2.4.2.1 жоба үшін бағдарламалаудың ойын ортасының (Scratch (скретч)) ендірілген графикалық редакторында кейіпкер жасау; | |
3 тоқсан | ||
4-бөлім Роботтар біздің өмірімізде (ортақ тақырыбы: | Роботпен алғашқы танысу |
2.5.1.1 робот ұғымын түсіндіру; |
Роботқа арналған бағдарлама | 2.5.2.3. роботқа бағдарламаны жүктеу және іске асыру; | |
Роботтың қозғалысы |
2.5.2.1 роботтың берілген жылдамдықпен алға жылжуын ұйымдастыру; | |
5 "Дені саудың –жаны сау" | Лабиринттен шығу | 2.5.2.4. дөңгелектің берілген айналым саны бойынша роботтың қозғалысын ұйымдастыру; |
Жанасу датчигі | 2.5.3.1 жанасу датчигін қолдану; | |
Роботқа арналған дыбыс |
2.2.4.3 роботқа арналған аудиофайлды жүктеу; | |
4 тоқсан | ||
6-бөлім - Робототехника: "Қозғалыстағы робот" жобасы (ортақ тақырыптар: "Табиғат әлемі", "Ғажайып әлем" | Жоба дегеніміз не? | 2.2.1.2. өз идеяларын жазу үшін мәтіндік редакторды пайдалану; |
Жоба идеясы | 2.3.2.1 қосымшалар арасындағы деректермен алмасу; | |
Жобаға арналған алгоритм | 2.4.1.3 мәселені шешу үшін алгоритм құрастыру; | |
"Қозғалыстағы робот" жобасын жасау |
2.5.2.1 роботтың берілген жылдамдықпен алға жылжуын ұйымдастыру; | |
Жобаны қорғау | 2.5.1.3. жасалған роботты аудиторияға таныстыру; | |
3) 3-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері (ортақ тақырыптар) | Пән тақырыптары | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | ||
1-бөлім - Бағдарламалау (ортақ тақырыптары: "Жабайы табиғат", "Жақсы деген немене, жаман деген немене?") | Өміріміздегі қайталаулар | 3.4.1.1 қайталауды қолданатын алгоритмдер құрастыру (цикл); |
Циклдар | 3.4.1.2 циклдік алгоритмді іске асыру; | |
Кейіпкердің қозғалысы | 3.4.2.4. программалау ойын алаңында ойын құру барысында циклдік алгоритмді жүзеге асыру; 3.3.2.2 желідегі ақпарат алмасу жолдарын түсіндіру; | |
Желіде тілдесу | 3.1.3.1 Интернет желісінде жұмыс істеуде жеке қауіпсіздігінің негізгі ережелерін ескеру. | |
2 тоқсан | ||
2-бөлім- Ойын құру (ортақ тақырыптары: "Уақыт", "Сәулет") | Ойынның сценарийі. | 3.4.2.1 дайын сценарий бойынша ойын әзірлеу; 3.2.1.1 таңбалы, нөмірленген тізімдер жасау; |
Көріністер | 3.4.2.2 программалау ойын алаңында бірнеше көріністермен жұмыс істеу; | |
Кейіпкерлер | 3.4.2.3 программалау ойын алаңында бірнеше кейіпкерлермен жұмыс істеу; 3.4.2.4 .программалау ойын алаңында ойын құру барысында циклдік алгоритмді жүзеге асыру; | |
Костюм ауыстыру | 3.4.2.4 . программалау ойын алаңында ойын құру барысында циклдік алгоритмді жүзеге асыру; | |
Менің ойыным | 3.4.1.1 қайталауды қолданатын алгоритмдер құрастыру (цикл); 3.4.2.3 программалау ойын алаңында бірнеше кейіпкерлермен жұмыс істеу; 3.4.2.2 программалау ойын алаңында бірнеше көріністермен жұмыс істеу; 3.4.2.4 . программалау ойын алаңында ойын құру барысында циклдік алгоритмді жүзеге асыру. | |
3 тоқсан | ||
3 бөлім- Робототехника. Жоба (ортақ тақырыптары: "Өнер", "Атақты тұлғалар") | Жобаға идея | 3.1.1.1 таңба регистрін, пернетақтаның орналасуын, меңзерді басқаруды өзгерту үшін клавиштерді пайдалану; 3.2.1.2 мәтінді теру ережесін сақтау; 3.2.1.3. мәтінді өңдеу. |
Құжатты рәсімдейміз | 3.2.1.4 шрифт пен абзацты пішімдеу. | |
Мәтіндегі иллюстрациялар | 3.3.1.1 ақпарат іздеуді іске асыру (құжаттағы мәтін үзіндісі); 3.2.1.5. суреттерді мәтінге енгізіп, реттеу | |
Робот қолының қозғалысы | 3.5.3.1 орта қозғалтқыш жылдамдығының мөлшерін орнату және жылдамдығын реттеу; | |
Цикл блогі | 3.5.21 робот қозғалысын ұйымдастыру үшін циклды пайдалану; | |
"Робот-тазартқыш" жасау | 3.5.3.1 орта қозғалтқыш жылдамдығының мөлшерін орнату және жылдамдығын реттеу; 3.5.2.1 робот қозғалысын ұйымдастыру үшін циклды пайдалану; | |
4 тоқсан | ||
4-бөлім – Презентациялар (ортақ тақырыбы: "Су – тіршілік көзі") | Презентация жасау | 3.2.3.1 мәтін мен бейнені қамтитын қарапайым презентациялар жасау; 3.1.2.1 қолданбалы программаларда "қызу" клавиштерді қолдану; |
Презентация дизайны | 3.2.3.3 презентацияны безендіру үшін дайын дизайнды пайдалану; | |
Анимация және ауысу | 3.2.3.2 слайдтар арасында ауысуды қолдану; | |
5-бөлім - Мәтін, графика және презентация (ортақ тақырыбы: "Демалыс мәдениеті. Мерекелер"). | Фотосуреттер | 3.2.2.1 фотосуреттерді өңдейтін (жарық, контраст, жиектеме) программалар қолдану; |
Жобамен таныстыру | 3.2.3.1 мәтін мен бейнені қамтитын қарапайым презентациялар жасау; | |
3.2.3.3 презентацияны безендіру үшін дайын жобаны пайдалану; | ||
3.2.3.2 слайдтар арасында ауысуды қолдану; | ||
4) 4-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері (ортақ тақырыптар) * | Пән тақырыптары | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | ||
1-бөлім Программалау (ортақ тақырыптары: "Менің Отаным – Қазақстан", "Адами құндылықтар") | Айнымалылар | 4.4.2.1 айнымалыларды қолдану; |
Кейіпкердің костюмін өзгерту | 4.4.1.1 кірістірілген циклды жүзеге асыру; | |
Өз ойынының сценарийі | 4.2.1.1 мәтінде қарапайым кестелер жасау; | |
Логикалық операторлар | 4.4.1.2 логикалық операторларды пайдалану; | |
Салыстыру операторлары | 4.4.1.3 салыстыру операторларын пайдалану; | |
Өз ойыным | 4.4.2.2 өз сценарийі бойынша ойын жасау; | |
2 тоқсан | ||
2-бөлім - Робототехника. Лабиринт және кегль-ринг (ортақ тақырыптары: ("Мәдени мұра", "Мамандықтар әлемі") | Түс датчигі | 4.5.1.1 түс датчигін қолдану; |
Бағдаршам-робот | 4.5.1.1 түс датчигін қолдану; | |
Ультрадыбыс датчигі | 4.5.1.2 ультрадыбыс датчигін қолдану; | |
Лабиринттан шығу | 4.5.1.2 ультрадыбыс датчигін қолдану; | |
Кегль-ринг | 4.5.1.1 түс датчигін қолдану; 4.5.1.2 ультрадыбыс датчигін қолдану; | |
3 тоқсан | ||
3-бөлім - Бейне жасау (ортақ тақырыбы: "Табиғи құбылыстар") | Бейнежазба | 4.2.4.1 бейнеклиптерді жасау; |
Бейнені өңдеу | 4.2.4.1 бейнеклиптерді жасау; | |
4 бөлім - Презентациялар (ортақ тақырыбы: "Қоршаған ортаны қорғау") | Презентацияларға арналған ақпарат | 4.2.3.1 слайд үшін макет таңдау; 4.3.1.1 ақпарат іздеу (компьютердегі файлдар мен бумалар, құжаттағы мәтін үзіндісі); 4.3.2.1 браузер параметрлерін қолдану (бетбелгілер жасау, журналды және жүктеуді көру); |
Презентациядағы дыбыстар | 4.2.4.2 белгілі бір тақырыпта фотосуреттер, дыбыстар және бейнелерді пайдалану; 4.2.3.3 презентацияға дыбыс пен бейнені кірістіру; | |
Презентациядағы бейне | 4.3.1.1 ақпарат іздеу (компьютердегі файлдар мен бумалар, құжаттағы мәтін үзіндісін); 4.2.3.2 презентациялардағы нысандар анимациясын келтіру; 4.2.4.2 белгілі бір тақырыпта фотосуреттер, дыбыстар және бейнелерді пайдалану; 4.2.3.3 презентацияға дыбыс пен бейнені кірістіру; | |
Презентациядағы анимация | 4.2.3.2 презентациялардағы нысандардың анимациясын келтіру; 4.2.1.2 құжатқа сурет енгізу; | |
4 тоқсан | ||
5-бөлім - Болашақтың компьютерлері (ортақ тақырыптары: "Болашаққа саяхат", "Ғарышқа саяхат") | Интернеткеі деректер жіберу | 4.3.2.2 файлдары қоса берілген хабарламаларды электрондық пошта арқылы қабылдау және жіберу; |
Пароль сенімділігі | 4.3.2.1 браузер параметрлерін қолдану (бетбелгілер жасау, журналды және жүктеуді көру); 4.3.2.2 файлдары қоса берілген хабарламаларды электрондық пошта арқылы қабылдау және жіберу; 4.1.3.1 сенімді пароль критерийлерін айқындау; | |
Болашақтағы компьютерлер | 4.1.1.1 компьютерлік және мобильді технологиялардың ескіруі ғылыми-техникалық прогреспен байланысты екенін түсіндіру; | |
"Болашақтағы компьютер" шағын жоба | 4.3.1.1 ақпаратты іздеу (компьютердегі файлдар мен бумалар); 4.2.4.2белгілі бір тақырыпта фотосуреттер, дыбыстар және бейнелерді пайдалану. | |
22. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!28-қосымша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 28-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 28-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Жаратылыстану" оқу пәнінің оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Бастауыш мектептегі "Жаратылыстану" оқу пәнінің оқу бағдарламасының мақсаты – әлемнің қазіргі заманғы жаратылыстану ғылымы тұрғысынан бейнесі туралы білім негізін қалыптастыру және білім алушылардың зерттеу біліктері мен дағдыларын дамыту.
3. Оқу пәнінің бағдарламасы келесі міндеттерге жетуге бағытталған:
1) зерттеу, ойлау, коммуникативтік дағдылары мен біліктерінің негізін қалыптастыру;
2) техника мен технологияның дамуына елеулі ықпал еткен жаратылыстанудың маңызды идеяларымен, жетістіктерімен танысу;
3) қоршаған әлемнің құбылыстарын түсіндіру үшін және әртүрлі ақпарат көздерінен алынған жаратылыстану-ғылымдық тұрғысынан маңызды және өмірлік маңызы бар мазмұнды ақпаратты қабылдау үшін алынған білімді қолдана білу біліктерін меңгеру;
4) зияткерлік, шығармашылық қабілеттерін, сыни тұрғыдан ойлау қабілетін қарапайым зерттеулер, құбылыстарды талдау, жаратылыстану-ғылымдық ақпаратты қабылдау және түсіндіру барысында дамыту;
5) табиғат заңдарын тану және жаратылыстану ғылымдарының жетістіктерін өркениеттің дамуы мен өмір сапасын жақсарту үшін пайдалану мүмкіндігіне сенімділікті тәрбиелеу;
6) күнделікті өмірде тіршілік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, заманауи технологияларды сауатты пайдалану, денсаулық пен қоршаған ортаны қорғау үшін жаратылыстану ғылымдары бойынша білімдерін қолдану дағдыларын қалыптастыру.
4. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушының сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлесе дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты басты құндылықтарын білім алушы бойына сіңіруге негіз болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушының тәртібі мен күнделікті іс-әрекеттерін ынталандыратын тұрақты бағдары болады.
2-тарау. "Жаратылыстану" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Жаратылыстану" оқу пәнінің мазмұны
6. "Жаратылыстану" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 1-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 33 сағат;
2) 2-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 3-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 4-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Жаратылыстану" оқу пәнінің 1-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден құралады:
1) "Мен зерттеушімін": қоршаған орта құбылыстарын бақылау; бақылау кезеңдері; эксперимент;
2) "Жанды табиғат": жанды ағзалар; өсімдіктер және олардың алуантүрлілігі, ағаштар, бұталар, шөптесін өсімдіктер; өсімдіктің негізгі бөліктері: тамыр, сабақ, жапырақ, гүл, жеміс, тұқым; жабайы және мәдени өсімдіктер; мәдени өсімдіктерді күту (суару, қоректендіру, топыраққа күтім жасау); өсімдіктің тіршілігіне қажетті жағдайлар (су, жарық, жылу, қоректік заттар); жануарлар, жабайы және үй жануарлары, үй жануарларын күту, үй жануарларының келтіретін пайдасы, жануарлардың жыл мезгілдерінің ауысуына бейімделуі: жылы жаққа ұшу, қысқа азық жинау, ұйқыға кету; адам, адамның дене мүшелері, адамның өмірінің кезеңдері, тамақтану, демалу;
3) "Жер және ғарыш": жердің пішіні, глобус – жер моделі, ғарыш, ғарыш денелері, астрономия туралы алғашқы түсініктер; зымырандар, телескоптар, уақыт, уақыт өлшеу құралдары, сағат, күнтізбелер;
4) "Табиғат физикасы": түрлі денелердің қозғалысы, табиғаттағы қозғалыс, адамдардың қозғалысы, қозғалыс траекториясы, қозғалыс траекториясын сурет түрінде белгілеу, жарық пен қараңғы, жарықтың табиғи және жасанды көздері, жарықтандыру, дыбыс және оның таралу ерекшеліктері, дыбыстың табиғи және жасанды көздері, жылу шығаратын құрылғылар, күнделікті өмірдегі электр, магниттің қасиеттері, магниттік қасиеті бар заттар.
8. "Жаратылыстану" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден құралады:
1) "Мен зерттеушімін": қоршаған орта, құбылыстар, процестер, нысандар, зерттеушінің жеке тұлғалық қасиеттері, бақылау – ғылыми таным әдісі, бақылаудың белгілері: мақсаты, нысаны, жоспары, мерзімі, нәтижесі; бақылау нәтижесін шартты белгілер арқылы тіркеу, бақылау жүргізу жоспары, қорытынды жасау, эксперименттің белгілері: мақсаты, болжам, ресурстары, жоспары, мерзімі, нәтижесі; эксперимент жүргізу және нәтижесін кестеге тіркеу, ақпарат көздері;
2) "Жанды табиғат": өсімдіктің өсуіне қажетті жағдайлар, өсімдіктерде болатын маусымдық өзгерістер, өсімдіктердің негізгі бөліктерінің қызметтері, өсімдік топтарының тіршілік ортасы және оған бейімделу тәсілдері, өсімдік топтары (өз өлкесіндегі өсімдіктер негізінде), топыраққа күтім жасау, өсімдіктерге қамқорлық жасау; жануарлардың топтары: бунақденелілер, балықтар, қосмекенділер, бауырымен жорғалаушылар, құстар мен сүтқоректілер, жануарлардың тіршілік ортасына бейімделуі, жануарлардың көбеюі, жұмыртқа салатын және төлдейтін жануарлар, жануарларды қорғау, адам, қаңқа мен бұлшықет қызметі, бұлшықеттің жиырылуының қозғалудағы рөлі, дұрыс дене сымбаты, тіс және оның күтімі, жеке гигиена, оның денсаулық сақтаудағы рөлі;
3) "Заттар және олардың қасиеттері": ауа, ауаның адам, өсімдіктер мен жануарлар үшін маңызы, ауаның қасиеттері (түсі, иісі), ауаның агрегаттық күйі, жылуөткізгіштік, ауаның бос кеңістікті толтыратын қасиеті, су және оның физикалық қасиеттері, судың агрегаттық күйлері: қатты, сұйық, газ тәрізді: судың табиғи көздері, табиғат ресурстары және олардың қолданысы, табиғат ресурстарын шығу тегі бойынша жіктеу;
4) "Жер және ғарыш": жер ғаламшары үшін Күннің рөлі, Ай – Жердің табиғи серігі, Күн жүйесінің ғаламшарлары, олардың орналасу реті және сипаттамалары, жер тобындағы ғаламшарлар, алып ғаламшарлар, уақытты өлшеу бірліктері: жыл, ай, апта, тәулік, сағат, минут; ғарыштағы қашықтық пен уақыт ерекшеліктері;
5) "Табиғат физикасы": денелердің түрлі жылдамдықпен қозғалуы, жылдамдықтың сипаттамасы: жылдам, баяу, қозғалыс тудыратын күштер: тарту және итеру, заттың массасы, заттардың массаларын анықтау, материалдардың жарықты өткізуі (мөлдір, мөлдір емес, жартылай мөлдір материалдар), қатты және бәсең дыбыс көздері, температура, температураны өлшеу, термометрлер, температураны өлшеу бірлігі – градус, магнит қолданылатын салалар.
9. "Жаратылыстану" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден құралады:
1) "Мен зерттеушімін": ғылыми жаңалықтар және олардың күнделікті өмірге әсері, ақпарат көздерінің түрлері, ақпарат көздерінің артықшылығы мен кемшілігі, экспериментті жоспарлау және жүргізу, эксперимент нәтижесін диаграмма түрінде белгілеу, қорытынды жасау;
2) "Жанды табиғат": фотосинтез процесі туралы алғашқы түсінік, өсімдіктердің бейімделуі, жылусүйгіш, суыққа төзімді, көлеңкесүйгіш, жарықсүйгіш, шөлге төзімді, ылғалсүйгіш өсімдіктер; табиғат бірлестіктері – жанды және жансыз табиғаттың қауымдастығы, өз өлкесінің табиғат бірлестіктері, адам тіршілік әрекеттерінің өсімдіктердің алуантүрлілігіне әсері, өсімдіктердің табиғаттағы және адам өміріндегі рөлі, сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктер (өз өлкесінің өсімдіктері негізінде), сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктерді сақтаудағы Қызыл кітаптың маңызы, жануарлар, омыртқалы және омыртқасыз жануарлар, жануарлардың өзара қарым-қатынас жасау түрлері, жануарлар мен өсімдіктер арасындағы өзара байланыс, тіршілік ортасындағы жағдайлардың өзгеруіне байланысты жануарлардың санының өзгеруі, адамның жануарлардың санының азаюына әкелетін іс-әрекеттері, адамның ішкі ағзалары, асқорыту жүйесі, оның адам тіршілігіндегі рөлі, тыныс алу жүйесі және оның ағзалары, тыныс алудың адам ағзасындағы рөлі, қанайналым жүйесі, оның адам ағзасындағы ролі, жүрек. тамыр соғуы, адамның ағзасын ауру мен инфекциялардан қорғау;
3) "Заттар және олардың қасиеттері": заттар мен денелер, заттарды шығу тегі бойынша жіктеу, табиғи және жасанды денелер, заттарды агрегаттық күйі бойынша жіктеу (қатты, сұйық, газ тәрізді); ауа және оның құрамы (көмірқышқыл газ, оттек, азот, тағы басқалар), ауаның жануды қолдайтын қасиеті, жанды ағзалар мен жансыз табиғаттағы су, негізгі табиғи су көздері, мұхиттар, теңіздер, өзендер, көлдер; ащы және тұщы су, ауызсуды үнемді қолдану, суды тазалау тәсілдері, фильтр арқылы тазалау, судың тіршілік үшін маңызы; топырақ, топырақтың құрамы (құм, саз, жануарлар мен өсімдіктердің қалдықтары, су, ауа), топырақ түрлері, топырақтың қасиеті, құнарлылық, топырақтың кейбір ағзалардың тіршілігіндегі ролі, топырақты қорғау;
4) "Жер және ғарыш": жер сфералары туралы алғашқы түсінік (литосфера, гидросфера, атмосфера, биосфера), жер сфераларын графикалық кескіндеу, ғарышты игерудегі айтулы оқиғалар, жердің алғашқы жасанды серігін ұшыру, адамның ғарышқа алғашқы ұшуы, айға адамның қонуы, адамзаттың дамуы үшін ғарыштың маңызы, ғарыш игерудегі Қазақстанның үлесі, Байқоңыр ғарыш айлағы, жердің өз осінен айналуы, Күн мен түннің ауысуы;
5) "Табиғат физикасы": серпімділік күші, серпімді және пластикалық денелер, ауырлық күші, табиғаттағы ауырлық күші, үйкеліс күші, табиғаттағы үйкеліс күші, күштің әсер ету бағыты, көлеңке, оның пайда болу себептері, көлеңкенің ерекшеліктері, заттардың жарықты шағылдыру қасиеті, дыбыс. дыбыстың көздері мен дыбыс қабылдағыштар, дыбыс қаттылығының дыбыс көзі мен қабылдағыш арасындағы қашықтыққа тәуелділігі, электр энергиясы, электр энергиясының көздері, электр тізбегінің элементтері, қарапайым электр тізбегін құру сызбасы, әртүрлі металдардың магниттелуі.
10. "Жаратылыстану" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден құралады:
1) "Мен зерттеушімін": зерттеудің өз пайымдауы негізінде анықталған өзекті бағыты, зерттеу әдісін таңдау, бақылау мен эксперименттің артықшылығы мен кемшілігі, нәтижені білім алушы таңдауы бойынша көрсету;
2) "Жанды табиғат": қоректік тізбек, өсімдік – қоректік тізбектің маңызды буыны, өсімдіктің тіршілік циклі, тозаңдану негізінде тұқым түзілу, тұқым таралу жолдары (өздігінен, жел, су, жануарлар, адамдар арқылы таралу), жоғары және төменгі сатыдағы өсімдіктер, өсімдіктерді қорғау жолдары, өз өлкесінің жануарлары, бунақденелердің тіршілік циклі (жұмыртқа, дернәсіл, қуыршақ, ересек бунақденелі), жануарлардың қоректену ерекшеліктері, өсімдікқоректі және жыртқыш жануарлар, симбиоздық байланыстар, қоректік тізбек құрылымы, тіршілік ортасына байланысты қоректік тізбек модельдері, жойылу шегінде тұрған жануарлар, Қазақстанның Қызыл кітабы, Ұлттық саябақтар мен қорықтарды құру мақсаты, Қазақстанның ұлттық саябақтары мен қорықтары; адам, зәр шығару жүйесі мен оның рөлі, жүйке жүйесі, оның адам ағзасындағы рөлі;
3) "Заттар және олардың қасиеттері": заттардың қасиеттері, заттарды қасиеттеріне байланысты қолдану, құрастырылған эксперимент жоспарына сәйкес жаңа зат алу, адам тіршілігінің түрлі салаларында ауаны қолдану, ауаның ластануы, ауаның ластануының табиғи және жасанды көздері, ауа тазалығын сақтау, ауаны тазарту жолдары, ауаның орын ауыстыруы, желдің пайдасы мен зияны, табиғаттағы су айналымы, атмосферада жауын-шашынның түзілуі, судың ластану көздері (тұрмыстық, өндірістік, ауылшаруашылық), судың ластануының түрлі ағзаларға әсерін түсіндіру, түрлі заттардың судағы ерігіштігі, пайдалы қазбалар (бор, тұз, әктас, саз, мұнай, гранит, көмір, табиғи газ), пайдалы қазбаларды қолдану, Қазақстанның негізгі пайдалы қазбалары өндірілетін кен орындары, пайдалы қазбаларды қорғау және үнемді қолдану;
4) "Жер мен ғарыш": жер бетінің ірі элементтері, ғарыш денелері (астероидтар, кометалар, метеориттер, жұлдыздар, галактикалар), жердегі тіршілікке ғарыштың әсері, жердің орбита бойынша қозғалысы, жыл мезгілдерінің ауысуы, жыл мезгілдерінің сипаттамасы;
5) "Табиғат физикасы": Архимед күші, Архимед күшін болжау, Архимед күшінің судағы заттарға әсері, көлеңкенің кедергі өлшеміне және жарық көзінен кедергіге дейінгі қашықтыққа тәуелділігі, жарықтың қасиеттері, шағылу, жұтылу, белгілі бір кедергілердің дыбыстың қаттылығы мен таралуына әсері, түрлі материалдардың жылуөткізгіштігі, түрлі материалдардың электрөткізгіштігі.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
12. Оқу мақсаттарының жүйесі:
Бөлімше | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
1) "Мен зерттеушімін" | ||||
1.1 Ғылым мен зерттеушілер | 1.1.1.1 қоршаған әлем құбылыстары, процестері мен нысандарын зерттеудің қажеттілігін түсіндіру | 2.1.1.1 қоршаған әлем құбылыстары, үрдерістері мен нысандарын зерделеуге қажетті жағдайларды және зерттеушінің тұлғалық қасиеттерін анықтау | 3.1.1.1 маңызды ғылыми жаңалықтар мен олардың адамның күнделікті өміріне әсері туралы әңгімелеу | 4.1.1.1 зерттеудің өзекті бағытын өз пайымдауы негізінде анықтау |
1.2 Табиғатты тану әдістері |
1.1.2.1 қоршаған әлем құбылыстарына бақылау жүргізу; |
2.1.2.1 "ақпарат көзі" ұғымын және оның зерттеу жүргізудегі маңызын түсіндіру; |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне байланысты негіздеу; |
2) "Жанды табиғат" | ||||
2.1 Өсімдіктер |
1.2.1.1 өсімдіктердің негізгі сипаттамаларын және олардың тіршілік формаларын анықтау; |
2.2.1.1 өсімдіктердің әр түрлі жағдайларда өсу мүмкіндіктерін зерттеу; |
3.2.1.1 өсімдіктердің фотосинтез процесінде оттек бөлуін түсіндіру; |
4.2.1.1 қоректік тізбектегі өсімдіктердің рөлін анықтау; |
2.2 Жануарлар |
1.2.2.1 жануарлар мен өсімдіктерді салыстыру, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау; |
2.2.2.1 жануарлар класының өкілдерін ажырату: бунақденелілер, балықтар, қосмекенділер, бауырымен жорғалаушылар, құстар және сүтқоректілер; |
3.2.2.1 жануарларды омыртқалыларға және омыртқасыздарға жіктеу; |
4.2.2.1 өз өлкесіндегі жануарларды жіктеу; |
2.3 Адам |
1.2.3.1 адамның негізгі дене мүшелерін және олардың қызметтерін атау; |
2.2.3.1 адамның тірек-қимыл жүйесінің қызметін анықтау; |
3.2.3.1 адамның ішкі ағзаларының орналасуын анықтау; |
4.2.3.1 зәр шығару жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау; |
3) "Заттар және олардың қасиеттері" | ||||
3.1 Заттардың типтері | 3.3.1.1 заттарды шығу тегі және агрегаттық күйі бойынша жіктеу |
4.3.1.1 заттың қасиетіне байланысты қолдану аясын анықтау; | ||
3.2 Ауа |
2.3.2.1 біздің ғаламшарымыз үшін ауаның маңызын түсіндіру; |
3.3.2.1 ауаның құрамын сипаттау; |
4.3.2.1 адам тіршілігінің түрлі салаларында ауаны қолдану жолдарын анықтау; | |
3.3 Су |
2.3.3.1 судың физикалық қасиеттерін анықтау (дәмсіз, иіссіз, белгілі бір формасының болмауы, аққыштығы); |
3.3.3.1 судың жанды ағзаларда және жансыз табиғатта кездесетінін түсіндіру; |
4.3.3.1 табиғаттағы су айналымын сипаттау; | |
3.4 Табиғат ресурстары |
2.3.4.1 табиғат ресурстарының қолданысын анықтау; |
3.3.4.1 кейбір ағзалардың тіршілігіндегі топырақтың рөлін түсіндіру; |
4.3.4.1 кейбір пайдалы қазбалардың (бор, тұз, әктас, саз, мұнай, гранит, көмір, табиғи газ) қолданылу саласын анықтау; | |
4) "Жер және ғарыш" | ||||
4.1 Жер | 1.4.1.1 Жердің пішінін моделі негізінде анықтау |
2.4.1.1 Жер мен Күн арасындағы байланысты түсіндіру; | 3.4.1.1 Жер сфераларын түсіндіру және графиктік кескіндеу | 4.4.1.1 жер бетінің ірі элементтерін атау және сипаттау |
4.2 Ғарыш |
1.4.2.1 астрономияны ғарыш туралы ғылым ретінде сипаттау; |
2.4.2.1 Күн жүйесі ғаламшарларының орналасу тәртібін анықтау; |
3.4.2.1 ғарышты игерудің кейбір айтулы оқиғалары туралы әңгімелеу; |
4.4.2.1 жекелеген ғарыш денелерін сипаттау; |
4.3 Кеңістік және уақыт |
1.4.3.1 уақыттың маңыздылығын түсіндіру; |
2.4.3.1 негізгі уақыт өлшем бірліктерін ажырату; | 3.4.3.1 Жердің өз осінен айналуының салдарын түсіндіру |
4.4.3.1 Жердің орбиталық айналуының салдарын түсіндіру; |
5) "Табиғат физикасы" | ||||
5.1 Күш және қозғалыс |
1.5.1.1 түрлі денелердің қозғалуына мысал келтіру; |
2.5.1.1 түрлі денелердің әртүрлі жылдамдықпен қозғалуына мысал келтіру; |
3.5.1.1 серпімділік күшін зерттеу және оның білінуіне мысал келтіру; |
4.5.1.1 Архимед күшін сипаттау және оның білінуіне мысал келтіру; |
5.2 Жарық |
1.5.2.1 жарық пен қараңғыны салыстыру; | 2.5.2.1 кейбір денелердің жарықөткізгіштік қасиетін зерттеу |
3.5.2.1 көлеңкенің пайда болу себептері мен ерекшеліктерін түсіндіру; |
4.5.2.1 көлеңкенің кедергі өлшеміне және жарық көзінен кедергіге дейінгі қашықтыққа тәуелділігін зерттеу және түсіндіру; |
5.3 Дыбыс |
1.5.3.1 дыбыстың таралу ерекшеліктерін түсіндіру; | 2.5.3.1 дыбыс қаттылығы бойынша дыбыс көздерін жіктеу | 3.5.3.1 дыбыс қаттылығының дыбыс көзі мен қабылдағыш арасындағы қашықтыққа тәуелділігін түсіндіру | 4.5.3.1 белгілі бір кедергілердің дыбыстың қаттылығы мен таралуына әсерін зерттеу және түсіндіру |
5.4 Жылу | 1.5.4.1 жылыту құрылғыларын анықтау | 2.5.4.1 түрлі денелердің температурасын өлшеу | 4.5.4.1 түрлі материалдардың жылуөткізгіштігін зерттеу | |
5.5 Электрлік | 1.5.5.1 адамның күнделікті өміріндегі электр энергиясының маңызын түсіндіру |
3.5.5.1 электр энергиясы көздерін анықтау; |
4.5.5.1 түрлі | |
5.6 Магниттілік |
1.5.6.1 магниттік қасиеті бар денелерді анықтау; | 2.5.6.1 магниттерді қолдану аясын сипаттау | 3.5.6.1 магнит көмегімен әртүрлі металдардың магниттелу қасиетін зерттеу | |
13. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
14. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 1-сынып:
Ортақ тақырыптар | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Бағдарлама бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Өзім туралы | 1 Мен зерттеушімін |
1.1 Ғылым мен зерттеушілер | 1.1.1.1 қоршаған әлем құбылыстары, процестері мен нысандарын зерттеудің қажеттілігін түсіндіру |
1.2 Табиғатты тану әдістері |
1.1.2.1 қоршаған әлем құбылыстарына бақылау жүргізу; | ||
2 Жанды табиғат | 2.1 Өсімдіктер |
1.2.1.1 өсімдіктердің негізгі сипаттамаларын және олардың тіршілік формаларын анықтау; | |
2. Менің мектебім | 2.2 Жануарлар |
1.2.2.1 жануарлар мен өсімдіктерді салыстыру, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау; | |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
1.1.2.1 қоршаған әлем құбылыстарына бақылау жүргізу; | |
2-тоқсан | |||
3. Менің отбасым және достарым | 2 Жанды табиғат | 2.3 Адам |
1.2.3.1 адам денесінің негізгі мүшелерін және олардың қызметтерін атау; |
4. Бізді қоршаған әлем | 5 Табиғат физикасы | 5.1 Күш және қозғалыс |
1.5.1.1 түрлі денелердің қозғалуына мысал келтіру; |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
1.1.2.1 қоршаған әлем құбылыстарына бақылау жүргізу; | |
3-тоқсан | |||
5. Саяхат | 4 Жер және ғарыш | 4.2 Ғарыш |
1.4.2.1 астрономияны ғарыш туралы ғылым ретінде сипаттау; |
4.1 Жер | 1.4.1.1 Жердің пішінін моделі негізінде анықтау | ||
4.3 Кеңістік және уақыт |
1.4.3.1 уақыттың маңыздылығын түсіндіру; | ||
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
1.1.2.1 қоршаған әлем құбылыстарына бақылау жүргізу; | |
6. Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті | 5 Табиғат физикасы | 5.4 Жылу | 1.5.4.1 жылыту құрылғыларын анықтау |
5.5 Электрлік | 1.5.5.1 адамның күнделікті өміріндегі электр энергиясының маңызын түсіндіру | ||
5.6 Магниттілік |
1.5.6.1 магниттік қасиеті бар денелерді анықтау; | ||
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
1.1.2.1 қоршаған әлем құбылыстарына бақылау жүргізу; | |
4-тоқсан | |||
7. Тағам мен сусын | 5 Табиғат физикасы | 5.2 Жарық |
1.5.2.1 жарық пен қараңғыны салыстыру; |
8. Дені саудың жаны сау | 5.3 Дыбыс |
1.5.3.1 дыбыстың таралу ерекшеліктерін түсіндіру; | |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
1.1.2.1 қоршаған әлем құбылыстарына бақылау жүргізу; | |
2) 2-сынып:
Ортақ тақырыптар | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Бағдарлама бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Өзім туралы | 1 Мен зерттеушімін |
1.1 Ғылым мен зерттеушілер | 2.1.1.1 қоршаған әлем құбылыстары, процестері мен нысандарын зерделеуге қажетті жағдайларды және зерттеушінің тұлғалық қасиеттерін анықтау |
1.2 Табиғатты тану әдістері |
2.1.2.1 "ақпарат көзі" ұғымын және оның зерттеу жүргізудегі маңызын түсіндіру; | ||
2 Жанды табиғат | 2.1 Өсімдіктер |
2.2.1.1 өсімдіктердің әртүрлі жағдайларда өсу мүмкіндіктерін зерттеу; | |
2. Менің отбасым және достарым | 2.2 Жануарлар |
2.2.2.1 жануарлар класының өкілдерін ажырату: бунақденелілер, балықтар, қосмекенділер, бауырымен жорғалаушылар, құстар және сүтқоректілер; | |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
2.1.2.2 бақылаудың басты белгілерін анықтау (мақсат, нысан, жоспар, мерзім, нәтиже); | |
2-тоқсан | |||
3. Менің мектебім | 2 Жанды табиғат | 2.3 Адам |
2.2.3.1адамның тірек-қимыл жүйесінің қызметін анықтау; |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
2.1.2.1 "ақпарат көзі" ұғымын және оның зерттеу жүргізудегі маңызын түсіндіру; | |
4. Менің туған өлкем | 3 Заттар және олардың қасиеттері | 3.2 Ауа |
2.3.2.1 біздің ғаламшарымыз үшін ауаның маңызын түсіндіру; |
3.3 Су |
2.3.3.1 судың физикалық қасиеттерін анықтау (дәмсіз, иіссіз, белгілі бір формасының болмауы, аққыштығы); | ||
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
2.1.2.1 "ақпарат көзі" ұғымын және оның зерттеу жүргізудегі маңызын түсіндіру; | |
3-тоқсан | |||
5. Дені саудың жаны сау | 3 Заттар және олардың қасиеттері | 3.4 Табиғат ресурстары |
2.3.4.1 табиғат ресурстарының қолданысын анықтау; |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
2.1.2.1 "ақпарат көзі" ұғымын және оның зерттеу жүргізудегі маңызын түсіндіру; | |
4 Жер және ғарыш | 4.1 Жер |
2.4.1.1 Жер мен Күн арасындағы байланысты түсіндіру; | |
4.2 Ғарыш |
2.4.2.1 Күн жүйесі ғаламшарларының орналасу тәртібін анықтау; | ||
6. Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті | 4.3 Кеңістік және уақыт |
2.4.3.1 негізгі уақыт өлшем бірліктерін ажырату; | |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
2.1.2.1 "ақпарат көзі" ұғымын және оның зерттеу жүргізудегі маңызын түсіндіру; | |
5 Табиғат физикасы | 5.1 Күш және қозғалыс |
2.5.1.1 түрлі денелердің әртүрлі жылдамдықпен қозғалуына мысал келтіру; | |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
2.1.2.1 "ақпарат көзі" ұғымын және оның зерттеу жүргізудегі маңызын түсіндіру; | |
4-тоқсан | |||
7. Қоршаған орта | 5 Табиғат физикасы | 5.2 Жарық | 2.5.2.1 кейбір денелердің жарықөткізгіштік қасиетін зерттеу |
5.3 Дыбыс | 2.5.3.1 дыбыс қаттылығы бойынша дыбыс көздерін жіктеу | ||
5.4 Жылу | 2.5.4.1 түрлі денелердің температурасын өлшеу | ||
5.6 Магниттілік | 2.5.6.1 магниттерді қолдану аясын сипаттау | ||
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
2.1.2.1 "ақпарат көзі" ұғымын және оның зерттеу жүргізудегі маңызын түсіндіру; | |
3) 3-сынып:
Ортақ тақырыптар | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Бағдарлама бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Жанды табиғат | 1 Мен зерттеушімін | 1.1 Ғылым мен зерттеушілердің рөлі | 3.1.1.1 маңызды ғылыми жаңалықтар мен олардың адамның күнделікті өміріне әсері туралы әңгімелеу |
1.2 Табиғатты тану әдістері |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; | ||
2 Жанды табиғат | 2.1 Өсімдіктер |
3.2.1.1 өсімдіктердің фотосинтез процесінде оттек бөлуін түсіндіру; | |
2. Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен (жарық пен қараңғы) | 2.2 Жануарлар |
3.2.2.1 жануарларды омыртқалыларға және омыртқасыздарға жіктеу; | |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; | |
2-тоқсан | |||
3. Уақыт | 2 Жанды табиғат | 2.3 Адам |
3.2.3.1 адамның ішкі ағзаларының орналасуын анықтау; |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; | |
4. Сәулет өнері | 3 Заттар және олардың қасиеттері | 3.1 Заттардың типтері | 3.3.1.1 заттарды шығу тегі және агрегаттық күйі бойынша жіктеу |
3.2 Ауа |
3.3.2.1 ауаның құрамын сипаттау; | ||
3.3 Су |
3.3.3.1судың жанды ағзаларда және жансыз табиғатта кездесетінін түсіндіру; | ||
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; | |
3-тоқсан | |||
5. Өнер | 3 Заттар және олардың қасиеттері | 3.4 Табиғат ресурстары |
3.3.4.1 кейбір ағзалардың тіршілігіндегі топырақтың рөлін түсіндіру; |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; | |
6. Атақты тұлғалар | 4 Жер және ғарыш | 4.1 Жер | 3.4.1.1 Жер сфераларын түсіндіру және графиктік кескіндеу |
4.2 Ғарыш |
3.4.2.1 ғарышты игерудің кейбір айтулы оқиғалары туралы әңгімелеу; | ||
4.3 Кеңістік және уақыт | 3.4.3.1 Жердің өз осінен айналуының салдарын түсіндіру | ||
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; | |
5 Табиғат физикасы | 5.1 Күш және қозғалыс |
3.5.1.1 серпімділік күшін зерттеу және оның білінуіне мысал келтіру; | |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; | |
4-тоқсан | |||
7. Су – тіршілік көзі | 5 Табиғат физикасы | 5.2 Жарық |
3.5.2.1 көлеңкенің пайда болу себептері мен ерекшеліктерін түсіндіру; |
5.3 Дыбыс | 3.5.3.1 дыбыс қаттылығының дыбыс көзі мен қабылдағыш арасындағы қашықтыққа тәуелділігін түсіндіру | ||
8. Демалыс мәдениеті. Мерекелер | |||
5.5 Электрлік |
3.5.5.1 электр энергиясы көздерін анықтау; | ||
5.6 Магниттілік | 3.5.6.1 магнит көмегімен әртүрлі металдардың магниттелу қасиетін зерттеу | ||
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; | |
4) 4-сынып:
Ортақ тақырыптар | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Бағдарлама бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Менің Отаным – Қазақстан | 1 Мен зерттеушімін | 1.1 Ғылым мен зерттеушілердің рөлі | 4.1.1.1 зерттеудің өзекті бағытын өз пайымдауы негізінде анықтау |
1.2 Табиғатты тану әдістері |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне байланысты негіздеу; | ||
2 Жанды табиғат | 2.1 Өсімдіктер |
4.2.1.1 қоректік тізбектегі өсімдіктердің рөлін анықтау; | |
2. Құндылықтар | 2.2 Жануарлар |
4.2.2.1 өз өлкесіндегі жануарларды жіктеу; | |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне негізінде таңдау себебін түсіндіру; | |
2-тоқсан | |||
3. Мәдени мұра | 2 Жанды табиғат | 2.3 Адам |
4.2.3.1 зәр шығару жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау; |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне негізінде таңдау себебін түсіндіру; | |
3 Заттар және олардың қасиеттері | 3.1 Заттардың типтері |
4.3.1.1 заттың қасиетіне байланысты қолдану аясын анықтау; | |
4. Мамандықтар әлемі | 3.2 Ауа |
4.3.2.1 адам тіршілігінің түрлі салаларында ауаны қолдану жолдарын анықтау; | |
3.3 Су |
4.3.3.1 табиғаттағы су айналымын сипаттау; | ||
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне негізінде таңдау себебін түсіндіру; | |
3-тоқсан | |||
5. Табиғат құбылыс | 5 Табиғат физикасы | 5.2 Жарық |
4.5.2.1 көлеңкенің кедергі өлшеміне және жарық көзінен кедергіге дейінгі қашықтыққа тәуелділігін зерттеу және түсіндіру; |
5.3 Дыбыс | 4.5.3.1 белгілі бір кедергілердің дыбыстың қаттылығы мен таралуына әсерін зерттеу және түсіндіру | ||
5.4 Жылу | 4.5.4.1 түрлі материалдардың жылуөткізгіштігін зерттеу | ||
5.5 Электрлік | 4.5.5.1 түрлі материалдардың электрөткізгіштігін зерттеу | ||
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне негізінде таңдау себебін түсіндіру; | |
6. Қоршаған ортаны қорғау | 3 Заттар және олардың қасиеттері | 3.4 Табиғат ресурстары |
4.3.4.1 кейбір пайдалы қазбалардың (бор, тұз, әктас, саз, мұнай, гранит, көмір, табиғи газ) қолданылу саласын анықтау; |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне негізінде таңдау себебін түсіндіру; | |
4-тоқсан | |||
7. Ғарышқа саяхат | 4 Жер және ғарыш | 4.1 Жер | 4.4.1.1 жер бетінің ірі элементтерін атау және сипаттау |
4.2 Ғарыш |
4.4.2.1 жекелеген ғарыш денелерін сипаттау; | ||
4.3 Кеңістік және уақыт |
4.4.3.1 Жердің орбиталық айналуының салдарын түсіндіру; | ||
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне негізінде таңдау себебін түсіндіру; | |
8. Болашаққа саяхат | 5 Табиғат физикасы | 5.1 Күш және қозғалыс |
4.5.1.1 Архимед күшін сипаттау және оның білінуіне мысал келтіру; |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне негізінде таңдау себебін түсіндіру; | |
Ескерту: зерттеушілік білік пен дағдыларын қалыптастыру мен дамытуға бағытталған "Мен зерттеушімін" бөлімінің оқу мақсаттары "Жанды табиғат", "Заттар және олардың қасиеттері", "Жер және ғарыш", "Табиғат физикасы" бөлімдерінің оқу мақсаттарымен кіріктіріле жүзеге асырылады.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 29-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Дүниетану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Дүниетану" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Дүниетану" оқу пәнін оқытудың мақсаты: ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтар тұрғысынан білім алушылардың бойында адам, табиғат және қоғамның өзара байланысуы және өзара тәуелділігі туралы білім жүйесін қалыптастыру.
3. Оқыту міндеттері:
1) білім алушыларда қоғам және табиғат құбылыстары мен нысандарының өзара байланысы мен өзара тәуелділігі туралы түсініктер қалыптастыру;
2) білім алушыларда табиғи, әлеуметтік және технологиялық ортадағы мінез-құлық нормаларын және қауіпсіздік ережелерін қалыптастыру;
3) білім алушыларда табиғи және әлеуметтік шынайылықты тану әдістерін: бақылау, эксперимент, сауалнама тәжірибелерінің қалыптасуын қамтамасыз ету;
4) білім алушылардың танымдық әрекетін дамытуды қамтамасыз ету;
5) білім алушыларды қазіргі қазақстандық қоғамға тән ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтар жүйесіне дағдыландыру;
6) білім алушылардың өзін қоршаған ортаға, қоғамның табиғи және мәдени құндылықтарына дұрыс қатынастарын қалыптастыру.
4. "Дүниетану" оқу пәнінің оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлесе дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты білім берудің басты құндылықтарын білім алушыларға дарытудың негізі болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушының тәртібі мен күнделікті іс-әрекеттерін ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдары болады.
2-тарау. "Дүниетану" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Дүниетану" оқу пәнінің мазмұны
6. "Дүниетану" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 1-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 33 сағат;
2) 2-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 3-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
4) 4-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Дүниетану" оқу пәнінің 1-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден тұрады:
1) "Мен және қоғам" бөлімі: отбасы; отбасы мүшелеріне қатысты туыстық байланыстар жүйесіндегі өз орнын анықтау; "шежіре" ұғымы; отбасындағы қамқорлық; тауар-ақша қатынасының қарапайым түрлері; тұтыну заттарына деген өз қажеттіліктерінің құрылымы; мектеп және мектеп қауымдастығы; мектептің адам өміріндегі маңызы; мектептегі функционалдық аймақтардың орналасқан жері; күн тәртібі; тәулік уақыты мен апта күндерінің атаулары; өзін мектеп оқушысы және сынып ұжымының мүшесі ретінде сипаттау; менің атамекенім; мекенжай атауы және елді мекенінің географиялық орналасқан жері; өзі тұратын елді мекеннің басты көшесі, ғимараттары және көрнекі жерлері; денсаулық пен қауіпсіздік; жеке бас гигиенасын сақтаудың маңыздылығы; тамақтану режимі; үйдегі қауіпсіздік ережелері; жолда жүру тәртібі; жаяу жүргіншілердің қозғалысын реттейтін жол белігілерінің мәні; мерекелер; отбасылық мерекелер;
2) "Еліміздің табиғаты" бөлімі: жергілікті жерде бағдарлану; жергілікті белгілер бойынша көкжиек тұстарын анықтау; табиғатта өзін-өзі ұстау ережелері; климат және ауа райы; ауа райының адам өміріне және оның іс-әрекетіне әсері; табиғи жағдайлар және олардың адам өмірі мен қызметіне әсері; жыл мезгілдеріне орай табиғатта бос уақытты өткізу мүмкіндіктері; туризм; туризмнің мәні; туристердің негізгі мақсаттары;
3) "Тарих беттерінен" бөлімі: ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер: ежелгі адамдар, сақтар, Томирис патшайымы, ежелгі заманның танымал тарихи ескерткіштері және жәдігерлері туралы алғашқы мәліметтер; Қазақстан аумағындағы көне жазулар туралы түсінік; Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздермен танысу, оларды сипаттау; Қазақстан елордасы – Астана қаласы.
8. "Дүниетану" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден тұрады:
1) "Мен және қоғам" бөлімі: отбасы; отбасы мүшелерінің ауызша портретін жасау; отбасындағы әдеп нормаларын түсіндіру; отбасы қажеттіліктерінің құрылымы; мектеп және мектеп қауымдастығы; мектептегі оқу және оқудан тыс әрекет түрлері; мектеп қауымдастығының құрылымы; ұжымдық, топтық және тұлғааралық мінез-құлық нормалары; сынып ұжымын сипаттау; менің атамекенім; көрікті жерлерін сипаттау; Қазақстан картасындағы ірі өзен-көлдер, қалалар, жолдар, өз облысы; денсаулық пен қауіпсіздік; пайдалы және зиянды тағамдардың арасындағы айырмашылықтары; күнделікті жағдаяттардағы (үйде және қоғамдық орындарда) қауіпсіздік ережелері; көлік түрлері, олардың қажеттілігі; қоғамдық көліктегі өзін-өзі ұстау ережелері; құқық және міндет; құқық, міндет және жауапкершілік; қоғамға қызмет етудің әлеуметтік маңызы; Қазақстан Республикасының ұлттық және мемлекеттік мерекелері;
2) "Елімнің табиғаты" бөлімі: жергілікті жерде бағдарлану; тұсбағдардың көмегімен көкжиек бағыттарын анықтау; ауа райының адам өмірі мен шаруашылық іс-әрекетіне оң және кері әсері; ірі табиғи нысандардың (тау, жазық, көлдер мен өзендер) шаруашылық маңызы; өз өңіріндегі табиғи жағдайлардың (жер бедері, климат, өсімдік және жануарлар әлемі, су нысандары) оң және кері тұстары; табиғаттың қолайсыз және қауіпті құбылыстарын жіктеу; туризм; туризмнің негізгі түрлері; туризмнің түрлерін дамытуға қолайлы нысандар; туристік нысандардың ерекшеліктері;
3) "Тарих беттерінен" бөлімі: "мал шаруашылығы" және "егін шаруашылығы" туралы алғашқы түсінік алу; көне қалалар мен ескерткіштер; ғұндардың өмір салты туралы алғашқы түсінік; Ботай мәдениетінің ерекшеліктері; қазақ халқының жылқыны қолға үйретуі; көрнекті тарихи тұлғалар және мәдениет қайраткерлері; Әл-Фарабидің ғылымның дамуына қосқан үлесі; Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерінің мәні; Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерінің қолданылу саласын анықтау; Қазақстан халықтары достығының маңыздылығы.
9. "Дүниетану" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден тұрады:
1) "Мен және қоғам" бөлімі: отбасы; отбасы мүшелерінің арасындағы туыстық қатынастар; әулет шежіресін құрастыру; өз әулетінің құндылықтарын анықтау; өз шығындарын жоспарлау; өз шығындарын оңтайландыру жолдарын ұсыну; мектеп және мектеп қауымдастығы; сыныптың өзін-өзі басқару ережелері; түрлі көзқарастар жағдайында сыныпта ұжымдық шешімді қабылдау жолдары; қоғамда өзін өзі ұстау әдеп нормалары; адамдар арасындағы достықтың маңыздылығы; менің атамекенім; елді мекендердің түрлі белгілері; қала мен ауылдың байланысы; денсаулық пен қауіпсіздік; тұрмыстық құралдарды пайдалану ережелері; спорт түрлерін топтастыру, спорттың қандай да бір түрімен айналысу үшін қажетті негізгі және өзінің қабілеттерін анықтау; табиғи ортадағы қауіп-қатерлер; өзінің табиғи ортадағы қауіпсіздігін жоспарлау; құқық және міндет; Қазақстан Республикасы Конституциясының маңызы; мерекелер; Қазақстан халықтарының ұлттық мерекелерінің маңызы;
2) "Елімнің табиғаты" бөлімі: жергілікті жерде бағдарлану; астрономиялық белгілер бойынша көкжиек бағыттарын анықтау; масштаб пен шартты белгілерді пайдалана отырып, жергілікті жердің жоспарын құру; климат және ауа райы; жер климатының негізгі түрлері; ауа райы мен климаттың қолайсыз жағдайларында өзін-өзі ұстау ережелері; табиғи жағдайлардың адам өміріне және оның іс-әрекетіне әсері; адамдардың табиғи жағдайларға байланысты орналасуын талдау (рельеф, климат, өсімдік және жануарлар әлемі, су нысандары); геологиялық және табиғи-климаттық апаттар туындаған жағдайдағы өзін-өзі ұстау ережелері; туризм; Қазақстанның барынша тартымды туристік нысандарының рейтингісі;
3) "Тарих беттерінен" бөлімі: көшпелі және отырықшы өмір салтының ерекшеліктері; тарих және мәдениет ескерткіштерін сақтау маңыздылығын түсіндіру; Қазақстанның тарихи тамыры; Түркілердің өмір салтымен танысу; Қазақстан тарихындағы маңызды оқиғалар; Қазақ хандығының құрылу себептері; көрнекті тарихи тұлғалар және мәдениет қайраткерлері; хандар, батырлар мен билердің рөлі; Абылай хан; Керей хан; Жәнібек хан; Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және патриотизм; Қазақстанның бейресми рәміздерінің мәнін түсіндіру ("Алтын адам", "Бәйтерек" монументі, "Мәңгілік Ел" қақпасы); тұлғаның, отбасының, қоғам мен мемлекеттің дамуындағы еңбектің рөлі.
10. "Дүниетану" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден тұрады:
1) "Мен және қоғам" бөлімі: отбасы; отбасының қоғам өміріндегі маңызы; отбасы мүшелерінің функционалдық рөлі; отбасы бюджетінің негізгі кіріс-шығыстары; отбасы бюджетін оңтайландыру жолдары; мектеп және мектеп қауымдастығы; мектептің өзін-өзі басқару ұйымына мүше болу жолдары; көшбасшыға тән тұлғалық қасиеттер; менің атамекенім; түрлі дәрежедегі әкімшілік-аумақтық бірліктерді (аймақ, аудан, облыс); өз аймағының экономикалық қызмет атқаратын субъектілері; денсаулық пен қауіпсіздік; спорттың әр түрлеріндегі жарақаттану себептері; спорттың әр түрлеріндегі жарақаттану қауіптері; жасанды ортадағы қауіп-қатерлер; жасанды ортадағы өз қауіпсіздігін жоспарлау; құқық және міндет; Конституцияның қоғам өміріндегі маңызы; демократиялық құқықтар мен бостандықтар, міндеттер; мерекелер. кәсіби мерекелердің тарихы;
2) "Елімнің табиғаты" бөлімі: жергілікті жерде бағдарлану; нысанның басқа нысандарға қатысты орны; глобус пен карталардың қолданылуы; параллельдер, меридиандар, экватор; климат және ауа райы; адамзат дамуына климаттың әсері; табиғи жағдайлардың адам өміріне және оның іс-әрекетіне әсері; өз өңіріндегі және Қазақстан аймақтарындағы адамдардың табиғи жағдайларға (рельеф, климат, өсімдік және жануарлар әлемі, су нысандары) байланысты шаруашылық іс-әрекеттері; өз өңірінде табиғи апаттар туындау ықтималдылығы; туризм. Қазақстан мен Астана бойынша туристік маршрут құру;
3) "Тарих беттерінен" бөлімі: "технологиялық прогресс" ұғымы анықтамасымен танысу; тарихи мұражайлардың қызметі; мұражайдың өзіндік жобасы; қазақ халқының шығу тарихы; сақтар, ғұндар, түркілер және қазақтар арасындағы байланысты графикалық түрде бейнелеу; Қазақстан тарихындағы маңызды оқиғалар; Қазақстанның ХХ-ХХІ ғасырлардағы жетістіктерінен мысалдар; шығармашылық және еңбек салаларындағы көрнекті қайраткерлердің өмірбаяны; Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және патриотизм; "Қазақстан" атауымен байланысты ұлттық бренд; Қазақстанның әлемдік сахнадағы рөлі.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" - сынып,"2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
12. Оқу мақсаттарының жүйесі:
Бөлімше | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
1) "Мен және қоғам" | ||||
1.1 Мен және |
1.1.1.1 түрлі дереккөздерді зерттеу негізінде Отбасы" ұғымын түсіну және мәнін түсіндіру; |
2.1.1.1 отбасылық мұрағат негізінде отбасы мүшелерінің ауызша портретін жасау; 2.1.1.2 мысалдар келтіре отырып, өз отбасындағы әдеп нормаларын түсіндіру; |
3.1.1.1 отбасы мүшелерінің арасындағы туыстық қатынастарды түсіндіру; |
4.1.1.1 отбасының қоғам өміріндегі маңызын дәлелдеу; |
1.2 Мектеп және мектеп қауымдасты ғы |
1.1.2.1 мектептің адам өміріндегі маңызын түсіндіру; |
2.1.2.1 мектептегі оқу және оқудан тыс әрекет түрлерін түсіндіру; |
3.1.2.1 сыныптың өзін-өзі басқару ережелерін түсіндіру және өз нұсқасын ұсыну; |
4.1.2.1 мектептің өзін-өзі басқару ұйымына мүше болу жолдарын түсіндіру; |
1.3 Менің атамекенім |
1.1.3.1 өз мекенжайын атау және елді мекенінің географиялық орналасқан жерін сипаттау; |
2.1.3.1 өз зерттеулеріне сүйене отырып, өлкесінің көрікті жерлерін сипаттау және бейнелеу; |
3.1.3.1 елді мекендерді түрлі белгілері бойынша ажырату (типі, көлемі, қызметі); |
4.1.3.1 түрлі дәрежедегі әкімшілік-аумақтық бірліктерді (аймақ, аудан, облыс) ажырату; |
1.4 Денсаулық пен қауіпсіздік |
1.1.4.1 жеке бас гигиенасын сақтаудың маңыздылығын түсіндіру; |
2.1.4.1 түрлі дереккөздер негізінде пайдалы және зиянды тағамдардың арасындағы айырмашылықтарды анықтау; |
3.1.4.1 тұрмыстық құралдарды пайдалану ережелерін графикалық түрде көрсету; |
4.1.4.1 спорттың әр түрлеріндегі жарақаттану себептерін зерттеу; |
1.5 Құқық және міндет |
2.1.5.1 өз өмірінен мысалдар келтіру негізінде құқықты, міндетті және жауапкершілікті ажырату; | 3.1.5.1 Қазақстан Республикасы Конституциясының маңызын түсіндіру |
4.1.5.1 Конституцияның қоғам өміріндегі маңызы туралы қорытындылар жасау; | |
1.6 Мерекелер | 1.1.6.1 отбасылық мерекелердің бірін сипаттау | 2.1.6.1 таңдауы бойынша Қазақстан Республикасының ұлттық және мемлекеттік мерекелерінің мәнін түсіндіру | 3.1.6.1 зерттеулер негізінде Қазақстан халықтарының ұлттық мерекелерін шығармашылық түрде ұсыну | 4.1.6.1 зерттеулер негізінде кәсіби мерекелердің тарихын шығармашылық түрде таныстыру |
2) "Елімнің табиғаты" | ||||
2.1 Жергілікті жерде бағдарлау |
1.2.1.1 жергілікті белгілер бойынша көкжиек тұстарын анықтау; | 2.2.1.1 тұсбағдардың көмегімен көкжиек бағыттарын анықтау |
3.2.1.1 астрономиялық белгілер бойынша көкжиек бағыттарын анықтау; |
4.2.1.1 нысанның басқа нысандарға қатысты орнын анықтау; |
2.2 Климат және ауа райы | 1.2.2.1 ауа райының адамға және оның іс-әрекетіне әсерін анықтау | 2.2.2.1 ауа райының адам өмірі мен шаруашылық іс-әрекетіне оң және кері әсерін талдау |
3.2.2.1 Жер климатының негізгі түрлерінің сипаттамаларын анықтау; | 4.2.2.1 адамзат дамуына климаттың әсерін талдау |
2.3 Табиғи жағдайлар және олардың әсері | 1.2.3.1 жыл мезгілдеріне орай табиғатта бос уақытты өткізу мүмкіндіктерін анықтау |
2.2.3.1 ірі табиғи нысандардың (тау, жазық, көлдер мен өзендер) шаруашылық маңызын анықтау; |
3.2.3.1 адамдардың |
4.2.3.1 өз өңіріндегі және Қазақстан аймақтарындағы адамдардың табиғи жағдайларға (рельеф, климат, өсімдік және жануарлар әлемі, су нысандары) байланысты шаруашылық іс-әрекетін талдау; |
2.4 Туризм |
1.2.4.1 туризмнің мәнін түсіндіру; |
2.2.4.1 туризмнің негізгі түрлерін ажырату; | 3.2.4.1 Қазақстанның барынша тартымды туристік нысандарының рейтингін жасау | 4.2.4.1 ақпараттың қолжетімді көздерін (интернет, кітаптар, БАҚ) пайдалана отырып, Қазақстан мен Астана бойынша туристік маршрут құру |
3) "Тарих беттерінен" | ||||
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер |
1.3.1.1 көрнекі материалдарды зерделеу арқылы ежелгі адамдардың өмірі туралы әңгімелеу; |
2.3.1.1 көрнекі материалдар негізінде иемденуші және өндіруші шаруашылық арасындағы айырмашылықты анықтау; |
3.3.1.1 көшпелі және отырықшы өмір салтының ерекшеліктерін түсіндіру; |
4.3.1.1 түрлі дереккөздер негізінде тарихи кезеңдердегі технологиялық прогресті анықтау; |
3.2 Қазақстан | 1.3.2.1 көрнекі материалдар негізінде сақтардың өмір салтын сипаттау | 2.3.2.1 көрнекі материалдарды зерделеу арқылы ғұндардың өмір салтын сипаттау | 3.3.2.1 түрлі материалдарды зерделеу арқылы түркілердің өмір салтын анықтау |
4.3.2.1 түрлі дереккөздер негізінде қазақ халқының шығу тарихын түсіндіру; |
3.3 Қазақстан тарихындағы маңызды оқиғалар |
1.3.3.1 Қазақстан аумағындағы көне жазулар туралы баяндау; | 2.3.3.1 Ботай мәдениетінің ерекшеліктерін сипаттау | 3.3.3.1 Қазақ хандығының құрылу себептерін түсіндіру | 4.3.3.1 Қазақстанның ХХ-ХХІ ғасырлардағы жетістіктерін (мәдениет, ғылым, білім, экономика) түсіндіру |
3.4 Көрнекті тарихи тұлғалар және мәдениет қайраткерлері | 1.3.4.1 дереккөздерді зерделеу арқылы Томирис туралы әңгімелеу | 2.3.4.1 әл-Фарабидің ғылымның дамуына қосқан үлесі туралы әңгімелеу |
3.3.4.1 тарихи мысалдар негізінде хандар, батырлар мен билердің рөлін түсіндіру; | 4.3.4.1 шығармашылық және еңбек салаларындағы көрнекті қайраткерлердің өмірбаяндық мәліметтеріне сүйене отырып, елімізге сіңірген еңбегі туралы қорытынды жасау |
3.5 Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекетті |
1.3.5.1 Қазақстан Республикасының рәміздерін өзге елдердің рәміздерінен ажырату; |
2.3.5.1 Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерінің мәнін түсіндіру; |
3.3.5.1 Қазақстанның бейресми рәміздерінің мәнін түсіндіру ("Алтын адам", "Бәйтерек" монументі, "Мәңгілік Ел" қақпасы); |
4.3.5.1 зерттеулер негізінде "Қазақстан" атауымен байланысты мағыналық ассоциациялар қатарын (ұлттық бренд) ұсыну; |
13. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
14. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Дүниетану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Дүниетану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 1-сынып:
Ортақ тақырып | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1 Өзім туралы | 1.2 Мектеп және мектеп қауымдастығы | 1.1.2.6 өзін мектеп оқушысы және сынып ұжымының мүшесі ретінде сипаттау |
1.1 Мен және | 1.1.1.5 тұтыну заттарына деген өз қажеттіліктерінің құрылымын, олардың түсу көзін анықтау | |
1.1.2.4 күн тәртібін сақтау маңызын түсіндіру және күн тәртібін құру | ||
1.1.2.5 тәулік уақыты мен апта күндерінің атауларын қолдану | ||
1.1.1.3 отбасы мүшелерінің арасындағы өзара қамқорлықтың маңызын түсіндіріп, мысал келтіру | ||
2 Менің мектебім | 1.2 Мектеп және мектеп қауымдастығы | 1.1.2.1 мектептің адам өміріндегі маңыздылығын түсіндіру |
1.1.2.6 өзін мектеп оқушысы және сынып ұжымының мүшесі ретінде сипаттау | ||
1.1.4.4 жолда жүру тәртібін, жаяу жүргіншілердің қозғалысын реттейтін жол белгілерінің мәнін түсіндіру | ||
1.1.4.5 үй мен мектеп арасындағы қауіпсіз маршрут жоспарын құрастыру | ||
1.1.2.2 мектептегі функционалдық аймақтардың орналасқан жерін анықтау | ||
1.1.2.3 мектептегі тәртіп ережелерін сақтау маңыздылығын түсіндіру | ||
2-тоқсан | ||
3 Менің отбасым және достарым |
1.1 Мен және | 1.1.1.1 түрлі дереккөздерді зерттей отырып, "отбасы" ұғымын түсіну және мәнін түсіндіру |
1.1.1.2 отбасындағы өзге мүшелерге қатысты өзінің туыстық байланыстар жүйесіндегі орнын анықтау | ||
1.1.6.1 отбасылық мерекелердің бірін сипаттау | ||
1.1.1.3 отбасы мүшелерінің арасындағы қамқор қарым-қатынастың маңызын түсіндіріп, мысалдар келтіру | ||
1.1.4.3 үйдегі қауіпсіздік ережелерін түсіндіру | ||
1.3 Менің атамекенім | 1.1.3.1 өз мекенжайын атау және елді мекенінің географиялық орналасқан жерін сипаттау | |
1.1 Мен және | 1.1.1.5 тұтыну заттарына деген өз қажеттілік терінің құрылымын, олардың өндіру көзін анықтау | |
4 Бізді қоршаған әлем | 2.1 Жергілікті жерде бағдарлау | 1.2.1.1 жергілікті белгілер бойынша көкжиек тұстарын анықтау |
1.3 Менің атамекенім | 1.1.3.1 өз мекенжайын атау және елді мекенінің географиялық орналасқан жерін сипаттау | |
1.1.3.2 өзі тұратын елді мекеннің басты көшесін, ғимараттарын және көрнекі жерлерін сипаттау | ||
2.2 Климат және ауа-райы | 1.2.2.1 ауа-райының адамға және оның іс-әрекетіне әсерін анықтау | |
1.2.3.1 жыл мезгілдеріне орай табиғатта бос уақытты өткізу мүмкіндіктерін анықтау | ||
3-тоқсан | ||
5 Саяхат | 3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер | 1.3.1.1 көрнекі материалдарды зерделеу арқылы ежелгі адамдардың өмірі туралы әңгімелеу |
3.2 Қазақстанның тарихи тамырлары | 1.3.2.1 көрнекі материалдар негізінде сақтардың өмір салтын сипаттау | |
1.3.4.1 дереккөздерді зерделеу арқылы Томирис туралы әңгімелеу | ||
2.4 Туризм | 1.2.4.1 туризмнің мәнін түсіндіру | |
1.2.4.2 туристердің негізгі мақсаттарын анықтау | ||
3.5 Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және патриотизм | 1.3.5.3 Қазақстан астанасы туралы шығармашылық жұмыстарын таныстыру | |
6 Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті | 3.2 Қазақстанның тарихи тамыры | 1.3.2.1 көрнекі материалдар негізінде сақтардың өмір салтын сипаттау |
3.5 Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және патриотизм | 1.3.5.2 тәуелсіз мемлекеттің негізгі белгілері туралы әңгімелеу | |
1.3.5.1 Қазақстан Республикасының рәміздерін өзге елдердің рәміздерінен ажырату | ||
3.3 Қазақстан тарихындағы маңызды оқиғалар | 1.3.3.1 Қазақстан аумағындағы көне жазулар туралы білу | |
1.3.3.2 түрлі материалдарды, әдістер мен құралдарды пайдалана отырып, көне жазуларды бейнелеу | ||
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер | 1.3.1.2 ежелгі заманның танымал тарихи ескерткіштері/жәдігерлері туралы әңгімелеу | |
3.5 Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және патриотизм | 1.3.5.3 Қазақстан астанасы туралы шығармашылық жұмыстарын таныстыру | |
4-тоқсан | ||
7 Тағам мен сусын | 1.4 Денсаулық пен қауіпсіздік | 1.1.4.2 тамақтану режимін сақтаудың қажеттілігін түсіндіру |
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер | 1.3.1.1 көрнекі материалдарды зерделеу арқылы ежелгі адамдардың өмірі туралы әңгімелеу | |
1.4 Денсаулық пен қауіпсіздік | 1.1.4.1 жеке бас гигиенасын сақтаудың маңыздылығын түсіндіру | |
1.1.4.2 тамақтану режимін сақтаудың қажеттілігін түсіндіру | ||
1.1 Мен және | 1.1.1.4 тауар-ақша қатынасының қарапайым түрлерін түсіндіру | |
1.1.1.5 тұтыну заттарына деген өз қажеттіліктерінің құрылымын, олардың өндіру көзін анықтау | ||
8 Дені саудың жаны сау | 1.4 Денсаулық пен қауіпсіздік | 1.1.4.1 жеке бас гигиенасын сақтаудың маңыздылығын түсіндіру |
1.1.4.3 үйдегі қауіпсіздік ережелерін түсіндіру | ||
1.1.4.6 шұғыл көмек қызметтерін білу және олармен хабарласу жағдайларын анықтау | ||
2.1 Жергілікті жерде бағдарлау | 1.2.1.2 табиғатта өзін-өзі ұстау ережелерін сақтаудың қажеттілігін түсіндіру | |
2) 2-сынып:
Ортақ тақырып | Бағдарлама бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1 Өзім туралы |
1.1 Мен және | 2.1.1.1 отбасылық мұрағат негізінде отбасы мүшелерінің ауызша портретін жасау |
2.1.1.2 мысалдар келтіре отырып, өз отбасындағы әдеп нормаларын түсіндіру | ||
2.1.1.3 түрлі дереккөздерді зерттеу арқылы жалпыға ортақ әдеп нормаларын анықтау | ||
2.1.1.4 бақылау мен сауалнама негізінде тұтыну заттарына деген отбасы қажеттіліктерінің құрылымын, олардың түсу көзін анықтау | ||
2 Менің отбасым және достарым | 1.5 Құқық және міндет | 2.1.5.1 өз өмірінен мысалдар келтіру негізінде құқықты, міндетті және жауапкершілікті ажырату |
2.1.5.2 қоғамға қызмет етудің әлеуметтік маңыздылығын түсіндіру | ||
3.5 Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және патриотизм | 2.3.5.3 Қазақстан халықтары достығының маңыздылығын түсіндіру | |
2-тоқсан | ||
3 Менің мектебім | 1.2 Мектеп және мектеп қауымдастығы | 2.1.2.1 мектептегі оқу және оқудан тыс әрекет түрлерін түсіндіру |
2.1.2.2 мектеп қауымдастығының құрылымын және мүшелерінің қызметін анықтау | ||
2.1.2.3 мектеп қауымдастығындағы ұжымдық, топтық және тұлғааралық мінез-құлық нормаларын түсіндіру | ||
2.1.2.4 өз сыныбының ұжымын сипаттау | ||
4 Менің туған елім | 1.3 Менің атамекенім | 2.1.3.1 өз зерттеулеріне сүйене отырып, өлкесінің көрікті жерлерін сипаттау және бейнелеу |
2.1.3.2 Қазақстан картасынан ірі өзен-көлдерді, қалаларды, жолдарды, өз облысын көрсету | ||
1.4 Денсаулық және қауіпсіздік | 2.1.4.3 көлік түрлерін, олардың қажеттілігін ажырату | |
2.1.4.4 қоғамдық көліктегі өзін өзі ұстау ережелерін түсіндіру | ||
3.5 Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және патриотизм | 2.3.5.1 Қазақстан Республикасы мемлекеттік рәміздерінің маңызын түсіндіру | |
2.3.5.2 бақылаулар негізінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерінің қолданылу саласын анықтау | ||
3-тоқсан | ||
5 Дені саудың жаны сау | 1.2 Мектеп және мектеп қауымдастығы | 2.1.2.1 мектептегі оқу және оқудан тыс әрекет түрлерін түсіндіру |
1.4 Денсаулық пен қауіпсіздік | 2.1.4.1 түрлі дереккөздер негізінде пайдалы және зиянды тағамдардың арасындағы айырмашылықтарды анықтау | |
2.1.4.2 күнделікті жағдаяттардағы (үйде және қоғамдық орындарда) қауіпсіздік ережелерін түсіндіру | ||
6 Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті | 1.6 Мерекелер | 2.1.6.1 таңдауы бойынша Қазақстан Республикасының ұлттық және мемлекеттік мерекелерінің мәнін түсіндіру |
2.3.1.2 түрлі дереккөздерді зерделеу арқылы көне қалалар мен ескерткіштерді сипаттау | ||
3.2 Қазақстанның тарихи тамыры | 2.3.2.1 көрнекі материалдарды зерделеу арқылы ғұндардың өмір салтын сипаттау | |
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер | 2.3.1.1 көрнекі материалдар негізінде иемденуші және өндіруші шаруашылық арасындағы айырмашылықты анықтау | |
3.4 Көрнекті тарихи тұлғалар және мәдениет қайраткерлері | 2.3.4.1 әл-Фарабидің ғылымның дамуына қосқан үлесі туралы әңгімелеу | |
3.3 Қазақстан тарихындағы маңызды оқиғалар | 2.3.3.1 Ботай мәдениетінің ерекшеліктерін сипаттау | |
4-тоқсан | ||
7 Қоршаған орта | 2.1 Жергілікті жерде бағдарлау | 2.2.1.1 тұсбағдар көмегімен көкжиек бағыттарын анықтау |
2.2 Климат және ауа-райы | 2.2.2.1 ауа-райының адам өмірі мен шаруашылық іс-әрекетіне оң және кері әсерін талдау | |
2.3 Табиғи жағдайлар және олардың әсері | 2.2.3.1 ірі табиғи нысандардың (тау, жазық, көлдер мен өзендер) шаруашылық маңызын анықтау | |
2.2.3.2 өз өңіріндегі табиғи жағдайлардың (жер бедері, климат, өсімдік және жануарлар әлемі, су нысандары) оң және кері тұстарын талдау | ||
2.2.3.3 табиғаттың қолайсыз және қауіпті құбылыстарын жіктеу | ||
8 Саяхат | 1.3 Менің атамекенім | 2.1.3.1 өз зерттеулеріне сүйене отырып, өлкесінің көрікті жерлерін сипаттау және бейнелеу |
2.4 Туризм | 2.2.4.1 туризмнің негізгі түрлерін ажырату | |
2.2.4.2 зерттеу негізінде Қазақстанда туризмнің түрлерін дамытуға қолайлы нысандарды анықтау | ||
2.2.4.3 туристік нысандардың ерекшеліктерін сипаттау | ||
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер | 2.3.1.2 түрлі дереккөздерді зерделеу арқылы көне қалалар мен ескерткіштерді сипаттау | |
3) 3-сынып:
Ортақ тақырып | Бағдарлама бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1 Жанды табиғат | 2.2 Климат және ауа-райы | 3.2.2.1 Жер климатының негізгі түрлерінің сипаттамаларын анықтау |
2.3 Табиғи жағдайлар және олардың әсері | 3.2.3.1 адамдардың табиғи жағдайларға байланысты орналасуын талдау (рельеф, климат, өсімдік және жануарлар әлемі, су нысандары) | |
2.2 Климат және ауа-райы | 3.2.2.2 ауа-райы қолайсыз жағдайларда өзін-өзі ұстау ережелерін құрастыру | |
2.3 Табиғи жағдайлар және олардың әсері | 3.2.3.2 геологиялық және табиғи-климаттық апаттар туындаған жағдайдағы өзін-өзі ұстау ережелерін құрастыру | |
1.4 | 3.1.4.3 түрлі дереккөздер негізінде табиғи ортадағы қауіп-қатерлерді анықтау және бағалау | |
3.1.4.4 табиғи ортадағы өзінің қауіпсіздігін жоспарлау | ||
2 Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен |
1.1 Мен және |
3.1.1.3 |
3.5 Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және патриотизм | 3.3.5.2 тұлғаның, отбасының, қоғам мен мемлекеттің дамуындағы еңбектің рөлін түсіндіру | |
1.1 Мен және | 3.1.1.4 өз шығындарын жоспарлау және негіздеу | |
3.1.1.5 өз шығындарын оңтайландыру жолдарын ұсыну | ||
1.2 Мектеп және мектеп қауымдастығы | 3.1.2.3 қоғамда өзін-өзі ұстау әдеп нормаларын түсіндіру | |
3.1.2.4 өз тәжірибесінен мысал келтіре отырып, адамдар арасындағы достықтың маңыздылығын дәлелдеу | ||
3.1.2.1 сыныптың өзін-өзі басқару ережелерін түсіндіру және өз нұсқасын ұсыну | ||
3.1.2.2 түрлі көзқарастар жағдайында сыныпта ұжымдық шешімді қабылдау жолдарын түсіндіру | ||
1.5 Құқық және міндет | 3.1.5.1 Қазақстан Республикасының Конституциясының маңызын түсіндіру | |
2-тоқсан | ||
3 Уақыт |
1.1 Мен және | 3.1.1.1 отбасы мүшелерінің арасындағы туыстық қатынастарды түсіндіру |
3.1.1.2 әулет шежіресін құрастыру | ||
1.4 Денсаулық пен қауіпсіздік | 3.1.4.2 спорт түрлерін топтастыру, спорттың қандай да бір түрімен айналысу үшін қажетті негізгі және өзінің қабілеттерін анықтау | |
1.6 Мерекелер | 3.1.6.1 зерттеулер негізінде Қазақстан халықтарының ұлттық мерекелерін шығармашылық түрде ұсыну | |
2.2 Климат және ауа-райы | 3.2.2.2 ауа райы мен климаттың қолайсыз жағдайларында өзін-өзі ұстау ережелерін құрастыру | |
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер | 3.3.1.1 көшпелі және отырықшы өмір салтының ерекшеліктерін түсіндіру | |
3.3.1.2 тарих және мәдениет ескерткіштерін сақтау маңыздылығын түсіндіру | ||
3.2 Қазақстанның тарихи тамырлары | 3.3.2.1 түрлі материалдарды зерделеу арқылы түркілердің өмір салтын анықтау | |
4 Сәулет өнері | 2.3 Табиғи жағдайлар және олардың әсері | 3.2.3.1 адамдардың табиғи жағдайларға байланысты орналасуын талдау (рельеф, климат, өсімдік және жануарлар әлемі, су нысандары) |
1.3 Менің атамекенім | 3.1.3.1 елді мекендерді түрлі белгілері бойынша ажырату (тип, көлемі, қызметі) | |
2.4 Туризм | 3.1.3.2 қала мен ауылдың байланысын зерттеу, мысалдар келтіру | |
3.2.4.1 Қазақстанның барынша тартымды туристік нысандарының рейтингін жасау | ||
2.1 | 3.2.1.2 масштаб пен шартты белгілерді пайдалана отырып, жергілікті жердің жоспарын құру | |
3.2.1.1 астрономиялық белгілер бойынша көкжиек бағыттарын анықтау | ||
3-тоқсан | ||
5 Өнер |
1.1 Мен және | 3.1.1.3 өз әулетінің құндылықтарын анықтау |
1.4 Денсаулық пен қауіпсіздік | 3.1.4.1 тұрмыстық құралдарды пайдалану ережелерін графикалық түрде көрсету | |
3.5 Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және патриотизм | 3.3.5.1 Қазақстанның бейресми рәміздерінің мәнін түсіндіру ("Алтын адам", "Бәйтерек" монументі, "Мәңгілік Ел" қақпасы) | |
3.2 Қазақстанның тарихи тамырлары | 3.3.2.1 түрлі материалдарды зерделеу арқылы түркілердің өмір салтын анықтау | |
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер | 3.3.1.2 тарих және мәдениет ескерткіштерін сақтау маңыздылығын түсіндіру | |
6 Атақты тұлғалар | 3.2 Қазақстанның тарихи тамырлары | 3.3.2.1 түрлі материалдарды зерделеу арқылы түркілердің өмір салтын анықтау |
3.3 Қазақстан тарихындағы маңызды оқиғалар | 3.3.3.1 Қазақ хандығының құрылу себептерін түсіндіру | |
3.4 Көрнекті тарихи тұлғалар және мәдениет қайраткерлері | 3.3.4.1 тарихи мысалдар негізінде хандар, батырлар мен билердің рөлін түсіндіру | |
3.3.4.2 тарихи мысалдар негізінде қазақ халқының азаттығы үшін күрескен тұлғалардың рөлін шығармашылық түрде көрсету | ||
4-тоқсан | ||
7 Су – тіршілік көзі | 2.2 Климат және ауа-райы | 3.2.2.1 Жер климатының негізгі түрлерінің сипаттамаларын анықтау |
2.3 Табиғи жағдайлар және олардың әсері | 3.2.3.1 адамдардың табиғи жағдайларға байланысты орналасуын талдау (рельеф, климат, өсімдік және жануарлар әлемі, су нысандары) | |
2.4 Туризм | 3.2.4.1 Қазақстанның барынша тартымды туристік нысандарының рейтингін жасау | |
2.2 Климат және ауа-райы | 3.2.2.2 ауа-райы қолайсыз жағдайларда өзін-өзі ұстау ережелерін құрастыру | |
2.3 Табиғи жағдайлар және олардың әсері | 3.2.3.2 геологиялық және табиғи-климаттық апаттар туындаған жағдайдағы өзін өзі ұстау ережелерін құрастыру | |
1.4 Денсаулық пен қауіпсіздік | 3.1.4.3 түрлі дереккөздер негізінде табиғи ортадағы қауіп-қатерлерді анықтау және бағалау | |
3.1.4.4 өзінің табиғи ортадағы қауіпсіздігін жоспарлау | ||
8 Демалыс мәдениеті. Мерекелер |
1.1 Мен және | 3.1.1.3 өз әулетінің құндылықтарын анықтау |
1.2 Мектеп және мектеп қауымдастығы | 3.1.2.3 қоғамда өзін өзі ұстау әдеп нормаларын түсіндіру | |
1.6 Мерекелер | 3.1.6.1 зерттеулер негізінде Қазақстан халықтарының ұлттық мерекелерін шығармашылық түрде ұсыну | |
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер | 3.3.1.2 тарих және мәдениет ескерткіштерін сақтау маңыздылығын түсіндіру | |
1.1 Мен және | 3.1.1.4 өз шығындарын жоспарлау және негіздеу | |
3.1.1.5 өз шығындарын оңтайландыру жолдарын ұсыну | ||
1.4 Денсаулық пен қауіпсіздік | 3.1.4.2 спорт түрлерін топтастыру, спорттың қандай да бір түрімен айналысу үшін қажетті негізгі және өзінің қабілеттерін анықтау | |
4) 4-сынып:
Ортақ тақырып | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1 Менің Отаным – Қазақстан | 1.3 Менің атамекенім | 4.1.3.1 түрлі дәрежедегі әкімшілік-аумақтық бірліктерді (аймақ, аудан, облыс) ажырату |
4.1.3.2 түрлі дереккөздерге негізделе отырып, өз аймағының экономикалық қызмет атқаратын субъектілеріне сипаттама беру | ||
2.3 Табиғи жағдайлар және олардың әсері | 4.2.3.1 өз өңіріндегі және Қазақстан аймақтарындағы адамдардың табиғи жағдайларға (рельеф, климат, өсімдік және жануарлар әлемі, су нысандары) байланысты шаруашылық іс-әрекетін талдау | |
2 Құндылықтар |
1.1 Мен және | 4.1.1.1 отбасының қоғам өміріндегі маңызын дәлелдеу |
4.1.1.2 отбасы мүшелерінің функционалдық рөлін талдау | ||
4.1.1.3 отбасы бюджетінің негізгі кіріс-шығыстарын талдау | ||
4.1.1.4 отбасы бюджетін оңтайландыру жолдарын ұсыну | ||
1.5 Құқық және міндет | 4.1.2.1 мектептің өзін-өзі басқару ұйымына мүше болу жолдарын түсіндіру | |
4.1.2.2 оқушылар арасындағы көшбасшыға тән тұлғалық қасиеттерді анықтау | ||
4.1.5.1 Конституцияның қоғам өміріндегі маңызы туралы қорытынды жасау | ||
4.1.5.2 Қазақстан Республикасының азаматы ретінде жеке тұлғаның демократиялық құқықтары, бостандықтары, міндеттерінен мысалдар келтіру | ||
2-тоқсан | ||
3 Мәдени мұра | 3.2 Қазақстанның тарихи тамырлары | 4.3.2.1 түрлі дереккөздер негізінде қазақ халқының шығу тарихын түсіндіру |
4.3.2.2 сақтар, ғұндар, түркілер және қазақтар арасындағы байланысты графикалық түрде бейнелеу | ||
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер | 4.3.1.1 түрлі дереккөздер негізінде тарихи кезеңдердегі технологиялық прогресті анықтау | |
3.3 Қазақстан тарихындағы маңызды оқиғалар | 4.3.3.1 Қазақстанның ХХ-ХХІ ғасырлардағы жетістіктерін (мәдениет, ғылым, білім, экономика) түсіндіру | |
3.4 Көрнекті тарихи тұлғалар және мәдениет қайраткерлері | 4.3.4.1 өмірбаяндық мәліметтеріне сүйене отырып, шығармашылық және еңбек салаларындағы көрнекті қайраткерлердің елімізге сіңірген еңбегі туралы қорытынды жасау | |
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер | 4.3.1.2 тарихи мұражайлардың қызметін түсіндіру | |
4.3.1.3 мұражайдың өзіндік жобасын ұсыну | ||
4 Мамандықтар әлемі |
1.1 Мен және | 4.1.1.2 отбасы мүшелерінің функционалдық рөлін талдау |
1.6 Мерекелер | 4.1.6.1 зерттеулер негізінде кәсіби мерекелердің тарихын шығармашылық түрде таныстыру | |
2.3 Табиғи жағдайлар және олардың әсері | 4.2.3.1 өз өңіріндегі және Қазақстан аймақтарындағы адамдардың табиғи жағдайларға (рельеф, климат, өсімдік және жануарлар әлемі, су нысандары) байланысты шаруашылық іс-әрекетін талдау | |
1.3 Менің атамекенім | 4.1.3.2 түрлі дереккөздерге негізделе отырып, өз аймағының экономикалық қызмет атқаратын субъектілеріне сипаттама беру | |
3.4 Көрнекті тарихи тұлғалар және мәдениет қайраткерлері | 4.3.4.1 өмірбаяндық мәліметтеріне сүйене отырып, шығармашылық және еңбек салаларындағы көрнекті қайраткерлердің елімізге сіңірген еңбегі туралы қорытынды жасау | |
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер | 4.3.1.1 түрлі дереккөздер негізінде тарихи кезеңдердегі технологиялық прогресті анықтау | |
3.3 Қазақстан тарихындағы маңызды оқиғалар | 4.3.3.1 Қазақстанның ХХ-ХХІ ғасырлардағы жетістіктерін (мәдениет, ғылым, білім, экономика) түсіндіру | |
1.4 Денсаулық пен қауіпсіздік | 4.1.4.1 спорттың әр түрлеріндегі жарақаттану себептерін зерттеу | |
4.1.4.2 спорттың әр түрлеріндегі жарақаттану қаупін азайту және алдын алу әдістерін ұсыну | ||
3-тоқсан | ||
5 Табиғат құбылыстары | 2.2 Климат және ауа-райы | 4.2.2.1 адамзат дамуына климаттың әсерін талдау |
2.3 Табиғи жағдайлар және олардың әсері | 4.2.3.1 өз өңіріндегі және Қазақстан аймақтарындағы адамдардың табиғи жағдайларға (рельеф, климат, өсімдік және жануарлар әлемі, су нысандары) байланысты шаруашылық іс-әрекетін талдау | |
4.2.3.2 зерттеу негізінде өз өңірінде табиғи апаттар туындауы ықтималдылығын болжау | ||
1.4 Денсаулық және қауіпсіздік | 4.1.4.3 түрлі дереккөздер негізінде жасанды ортадағы қауіп-қатерлерді анықтау және бағалау | |
4.1.4.4 өзінің жасанды ортадағы қауіпсіздігін жоспарлау | ||
2.1 Жергілікті жерде бағдарлану | 4.2.1.1 нысанның басқа нысандарға қатысты орнын анықтау | |
6 Қоршаған ортаны қорғау | 2.2 Климат және ауа-райы | 4.2.2.1 адамзат дамуына климаттың әсерін талдау |
2.3 Табиғи жағдайлар және олардың әсері | 4.2.3.1 өз өңіріндегі және Қазақстан аймақтарындағы адамдардың табиғи жағдайларға (рельеф, климат, өсімдік және жануарлар әлемі, су нысандары) байланысты шаруашылық іс-әрекетін талдау | |
4.2.3.2 зерттеу негізінде өз өңірінде табиғи апаттар туындауы ықтималдылығын болжау | ||
2.1 Жергілікті жерде бағдарлану | 4.2.1.1 нысандардың кеңістікте бір-біріне қатысты орнын анықтау | |
4.2.1.2 глобус пен карталардың қолдану аясын, олардан негізгі нысандарды көрсете білу | ||
4.2.1.3 глобус пен картадан параллельдерді, меридиандарды, экваторды көрсете білу | ||
4-тоқсан | ||
7 Ғарышқа саяхат | 1.6 Мерекелер | 4.1.6.1 зерттеулер негізінде кәсіби мерекелердің тарихын шығармашылық түрде таныстыру |
3.3 Қазақстан тарихындағы маңызды оқиғалар | 4.3.3.1 Қазақстанның ХХ-ХХІ ғасырлардағы жетістіктерін (мәдениет, ғылым, білім, экономика) түсіндіру | |
3.4 Көрнекті тарихи тұлғалар және мәдениет қайраткерлері | 4.3.4.1 өмірбаяндық мәліметтеріне сүйене отырып, шығармашылық және еңбек салаларындағы көрнекті қайраткерлердің елімізге сіңірген еңбегі туралы қорытынды жасау | |
3.5 Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және патриотизм | 4.3.5.2 Қазақстанның әлемдік сахнадағы рөлін анықтау | |
4.1.5.2 Қазақстан Республикасының азаматы ретінде жеке тұлғаның демократиялық құқықтары, бостандықтары, міндеттерінен мысалдар келтіру | ||
1.4 Денсаулық және қауіпсіздік | 4.1.4.3 түрлі дереккөздер негізінде жасанды ортадағы қауіп-қатерлерді анықтау және бағалау | |
4.1.4.4 жасанды ортадағы өзінің қауіпсіздігін жоспарлау | ||
8 Болашаққа саяхат | 1.3 Менің атамекенім | 4.1.3.2 түрлі дереккөздерге негізделе отырып, өз аймағының экономикалық қызмет атқаратын субъектілеріне сипаттама беру |
2.4 Туризм | 4.2.4.1 ақпараттың қолжетімді көздерін (интернет, кітаптар, Бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалана отырып, Қазақстан мен Астана бойынша туристік маршрут құру | |
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер | 4.3.1.1 түрлі дереккөздер негізінде тарихи кезеңдердегі технологиялық прогресті анықтау | |
3.5 Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және патриотизм | 4.3.5.1 зерттеулер негізінде "Қазақстан" атауымен байланысты мағыналық ассоциациялар қатарын (ұлттық бренд) ұсыну | |
1.6 Мерекелер | 4.1.6.1 зерттеулер негізінде кәсіби мерекелердің тарихын шығармашылық түрде таныстыру | |
1.5 Құқық және міндет | 4.1.5.1 Конституцияның қоғам өміріндегі маңызы туралы қорытындылар жасау | |
4.1.5.2 Қазақстан Республикасының азаматы ретінде жеке тұлғаның демократиялық құқықтары, бостандықтары, міндеттерінен мысалдар келтіру | ||
Ескерту:
әр тоқсандағы 2 ортақ тақырып есебінен тоқсан сайын оқу мақсатын ортақ тақырыптармен біріктіріледі.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 30-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Бейнелеу өнері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Бейнелеу өнері" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Бейнелеу өнері" оқу пәнінің мақсаты мен міндеттері.
"Бейнелеу өнері" пәні оқу және тәрбие процестерінің органикалық бірлігі болып табылады. Онда эстетикалық және көркемдік білім беру дәйекті және жүйелі түрде білімді ұсыну мен көркемдік іс-әрекет дағдыларын үйретуге негізделген.
"Бейнелеу өнері" пәнінің оқу мақсаты көркемдік білім беру және эстетикалық тәрбие болып табылады, білім алушыларды Қазақстан мен бүкіл әлемнің рухани және материалдық мәдениетінің ажырамас бөлігі ретінде бейнелеу өнері әлеміне баулу, олардың тұлғасын қалыптастыру мен дамытудың тиімді құралы болып табылады.
3. "Бейнелеу өнері" пәнін оқытудың міндеттері:
Білім беру құндылықтарын қалыптастыру негізінде білім алушыларда:
- Қазақстан халқының өнері мен мәдениеті және салт-дәстүрлеріне, әлемнің мәдени алуан түрлілігіне құрмет көрсету;
- рухани келісім мен толеранттылық идеяларын ұстану;
- қоршаған ортаны және экологиялық тепе-теңдікті сақтау;
- шығармашылық және сыни ойлау;
- коммуникативтілік және ақпараттық-коммуникациялық құралдар мен технологияларды тиімді пайдалана білу;
- өмір бойы оқуға және өзін-өзі жетілдіруге ынталандыру;
- бейнелеу өнеріне деген қызығушылығын арттыра отырып, әсемдікке баулу;
- шығармашылық жұмыстарда қоршаған әлемге деген көзқарасын білдіру қабілетін дамыту;
- сурет, кескіндеме, композиция, мүсін бойынша бейнелеу сауаттылығы негіздерімен танысу;
- бейнелеу өнерінің түрлерімен (графика, кескіндеме, сәндік-қолданбалы өнер, мүсін, дизайн, сәулет) және бейнелеу өнерінің жанрларымен (пейзаж, портрет, натюрморт, анималистік жанры және т. б.) танысу;
- қоршаған заттардың пішінін, көлемін және құрылымын көру және түсіну қабілетін қалыптастыру;
- кеңістіктік қабылдауды қалыптастыру;
- графикалық және түстану дағдыларын дамыту;
- моториканы, логикалық ойлауды, өздігінен ойлауды және идеяларды іске асыруды дамыту.
- әр түрлі материалдармен жұмыс істеудің көркемдік дағдыларын және әр түрлі бейнелеу техникасын меңгеру;
- шынайы өмірде көркем мәдениеттің көрінісін көру қабілетін дамыту (көрмелер, мұражайлар, сәулет, дизайн, мүсін, сәндік-қолданбалы өнер және т. б.)
-балалардың сезімталдық, көңіл-күйін білдіруін, зейінін, есте сақтау, қиял, елестету қабілеттерін дамыту;
- өзіндік, мақсаттылық, ұқыптылық, еңбекқорлық сияқты жеке қасиеттерді қалыптастыру;
- ерекше білім беру қажеттіліктері мен жеке мүмкіндіктерін ескере отырып, барлық білім алушылардың білім алуға тең қол жеткізуі үшін жағдай жасау.
4. Оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдері
"Бейнелеу өнері" оқу бағдарламасы келесі қағидаларды сақтайды:
Іс-әрекеттік тәсіл. Қоғам дамуының осы кезеңіндегі жалпы білім беретін мектептің маңызды міндеттерінің бірі – білім алушыларды білім қорымен "қамтамасыз ету" емес, сонымен қатар оларға өздігінен ақпарат алуға және шығармашылық, ғылыми-зерттеу жұмыстарына белсенді қатысуға мүмкіндік беретін дағдыларды қалыптастыру. Осыған байланысты оқу үдерісіне білім алушылардың оқып үйренуін, шығармашылық қабілеттерін қалыптастыруға және дамытуға ықпал ететін технологияларды енгізу өзекті болып табылады. Әрекеттік әдіс тек іс-әрекетті оқытуды ғана емес, сонымен бірге білімді терең және нық игеруді қамтамасыз етеді.
Жеке тұлғаға бағытталған тәсіл. Жеке тұлғаға бағытталған білім беру балалардың жеке бас ерекшеліктерін (жас, физикалық, психологиялық, интеллектуалдық) ескере отырып, олардың тәрбиесіне, біліміне және дамуына, сондай-ақ кез келген балаға ерекше тұлға ретінде қарауды көздейді.
Сараланған тәсіл. Білім алушылардың жас және жеке бас ерекшеліктерін есепке алумен сипатталатын оқыту, әрбір білім алушыны оның мүмкіндіктері мен қабілеттері деңгейінде оқыту; оқытуды білім алушылардың әртүрлі топтарының ерекшеліктеріне бейімдеу. Саралап оқыту барысында білім алушылардың мүмкіндіктеріне сәйкес дамуын жүзеге асыруға мүмкіндік беретін түрлі әдістер, тәсілдер, оқыту нысандары және арнайы дидактикалық материалдар қолданылады.
Коммуникативті тәсіл. Коммуникативті тәсілдің нәтижесі - қарым-қатынастың басқа қатысушыларымен өзара әрекеттесу процесінде қарым-қатынас жасау, ойлармен бөлісу және идеялармен алмасу мүмкіндігі. Оқу үдерісінде әртүрлі коммуникация құралдарын пайдалану білім алушылардың сыни және өзіндік ойлауын дамытуға ықпал етеді. Оқу үдерісінде коммуникативтік тәсілге сәйкес қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыруға, жеке және топтық іс-әрекет процесінде өздерінің шығармашылық жұмыстары мен басқалардың жұмысын бағалау және талдауға ықпал ететін тапсырмаларды қосу қажет.
Көркемдік-технологиялық тәсіл. Бұл білім алушылардың материалдарды, құралдарды, бейнелеу өнерінің заңдылықтары мен ережелерін білу, жобалау және модельдеу шығармашылық нысандарды дайындаудың технологиялық реттілігін таңдау мәселелерін шешуге бағытталған оқу-танымдық іс-әрекеті.
5. Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау туралы
"Бейнелеу өнері" пәнін оқыту нәтижелерін бағалау қалыптастырушы бағалауды қолдану арқылы жүзеге асырылады. Қалыптастырушы бағалау үздіксіз жүргізіледі, білім алушы мен педагог арасындағы кері байланысты қамтамасыз етеді және оқу үрдісін дер кезінде түзетуге мүмкіндік береді. Оқу ақпаратының бөлімін зерделеуі аяқталғаннан кейін оқытудың белгілі бір кезеңінде қалыптастырушы бағалау жүргізіледі, білім алушыларға кері байланыс беруден шығатын критериалды бағалаудың "сынақтан өтті" және "сынақтан өтпеді" қағидатын негізге алу қажет.
2-тарау. "Бейнелеу өнері" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Бейнелеу өнері" оқу пәнінің мазмұны
6. Оқу жүктемесінің көлемі:
1) 1-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 33 сағат;
2) 2-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 3-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
4) 4-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. Оқу пәнінің мазмұны
Оқу материалының мазмұны бірыңғай оқу-тәрбиелік міндеттерді шешу үшін 4 бөлімге топтастырылған. Бөлімдер өнердің әртүрлі аспектілерін ашады: типологиялық, тілдік, құндылық-бағдарлық, әрекеттілік және әр сабаққа әртүрлі дәрежеде қатыстырылады. Бөлімдер бастауыш көркемдік білім мен тәрбие мәселелерін шешуге бағытталған.
1. "Бейнелеу сауаттылық негіздері" бөлімінде шығармашылық идеяларды тәжірибеде іске асыруға арналған құралдар берілген:
- өнер туындыларын қабылдау;
- көркем мәдениеттің құндылығы мен әртүрлілігі туралы түсінік (Қазақстан халықтарының мәдениеті), Қазақстан халықтарының бейнелеу өнерінің көрнекті өкілдері, қазақстандық және әлемдік өнердің жауһар дүниелерімен танысу және эмоционалды бағалау;
- бейнелеу өнері адамның күнделікті өміріндегі рөлі, оның қоршаған ортаға әсері туралы түсінік;
- графика, графикаға арналған материалдар: қарындаш, қалам, борлар және т. б.;
- түрлі графикалық материалдармен жұмыс істеу тәсілдері мен жолдары, өнердегі суреттің рөлі: негізгі және көмекші;
- графика арқылы ойды жеткізе білу;
- кескіндеме, кескіндеме материалдары мен құралдары;
- түс – кескіндеменің негізі, көркем бейнені жасау үшін көркемдік мәнерлілік құралдарын таңдау;
- кескіндеме арқылы ойды білдіру қабілеті;
- мүсін, мүсін материалдары және олардың туындыны жасаудағы рөлі;
– көлем – мүсіннің негізі, мүсіннің негізгі талабы,
- мүсіннің көмегімен ойды жеткізе білу;
- көркем дүние жасау үшін пластикалық мүсіндік материалдармен жұмыс істеудің қарапайым тәсілдері (ермексаз, сазбалшық, гипс, папье-маше – жаю, көлем жинау, созу және пішінді құрастыру),
- дизайн және сәулет-көркем құрастыруға және модельдеуге арналған материалдардың әртүрлілігі (ермексаз, қағаз, қатырма қағаз және т. б.), мәнерлі бейне жасау үшін әртүрлі материалдармен жұмыс істеудің қарапайым тәсілдері,
- күнделікті тұрмыста көркем құрастыру және модельдеу дағдыларын пайдалану мүмкіндіктері туралы түсінік;
- сәндік-қолданбалы өнер, сәндік-қолданбалы өнердің бастаулары және оның адам өміріндегі рөлі, халықтар мәдениетінің сипаты туралы түсінік;
- табиғаттағы пішіндердің әртүрлілігі, Қазақстанның халықтық және сәндік-қолданбалы өнер туындыларымен танысу.
2. "Бейнелеу өнер әлемі" бөлімі оқу материалының мазмұнын ашады:
- көркем шығармашылықтың ерекшеліктері;
- өнер түрлері;
- өнер жанрлары;
- композиция, жазықтықтағы және кеңістіктегі композицияның қарапайым тәсілдері;
-композиция көлденең, тік және диагональ құру ұғымдары;
- перспектива: "көкжиек сызығы", "жақын – алыс", "көп – аз", "қоршаулар" ұғымдары;
- композициялық орталық, композициядағы басты және көмекші дәрежелі, симметрия және асимметрия;
- композициядағы контрасттың рөлі: төмен және жоғары, үлкен және кішкентай, жұқа және қалың, қараңғы және ашық, баяу және шапшаң және т.б.;
- әртүрлі сызықтар (жұқа, қалың, түзу, ирек, тегіс, өткір, шиыршық, дөңгелектелген) және олардың айқын сипаты, штрих, дақ және көркемдік бейнесі;
- табиғат құбылысын, адамның, жануардың эмоционалдық жағдайын сызықтар арқылы беру;
- түс, негізгі және құрама түстер, жылы және суық түстер, түстердің араласуы, бейненің эмоционалдық әуені мен айқындылығы ақ және қара түстердің рөлі, түс арқылы эмоцияны және кейіпкерлердің мінезін көрсету мүмкіндіктері, оның эмоционалдық жай-күйін көрсету;
- заттардың пішіні, алуан түрлілігі және оларды жазықтық пен кеңістікте беру, пішіндердің ұқсастығы мен контрасты, қарапайым геометриялық пішіндер, табиғи пішіндер, заттар пішінінің оның сипаты туралы ұғымға әсері, силуэт;
- көлем, кеңістіктегі көлем және жазықтықтағы көлем, көлемді көрсету тәсілдері, көлемді композициялардың мәнерлілігі;
- ырғақ, ырғақ түрлері (тыныш, баяу, екпінді, беймаза және т. б.);
- сызықтар, дақтар, түстер ырғағы;
- кескіндеме мен суреттегі композицияның эмоционалды ырғағының рөлі, элементтердің ырғағы арқылы композициядағы қозғалысты көрсету, сәндік-қолданбалы өнердегі ырғақтың ерекше рөлі.
3. "Бізді қоршаған әлем" бөлімінде тапсырмалардың тақырыбы рухани-адамгершілік, эмоционалды-құндылық бағдарын белгілейді:
- бақылау дағдыларын меңгеру, нұсқаға қарап және есте сақтау арқылы сурет салу дағдыларын меңгеру;
- табиғат пен табиғи құбылыстарды, сондай-ақ қоршаған әлем құбылыстарын бақылау;
- табиғатты жыл мезгілдерінде, тәуліктің әр уақытында, ауа райының өзгеруіне байланысты бейнелеудің айырмашылығы;
- табиғаттың кезеңдерін бейнелеу үшін түрлі көркем материалдар мен құралдарды пайдалану;
- қазақстандық және шетелдік өнер жауһарларымен танысу және эмоционалдық бағалау;
- әртүрлі халықтар мен дәуірлер бейнеленген әлемнің ең жарқын мәдениеттерімен танысу;
- әлем халықтарының мәдени дәстүрлерін сипаттауда әртүрлі табиғи жағдайлардың рөлі, халықтардың өнеріндегі адам бейнесі, сәндік-қолданбалы өнер бұйымдары және сәулет нысандары;
- менің Қазақстаным, Қазақстан халқының дәстүрлі мәдениетін бейнелеудегі туған жердің табиғатының рөлі, туған өлкенің табиғат көріністері, киіз үйді, тұрмыстық заттарды, еңбек құралдарын, киім үлгілерін безендірудегі сәндік құрылымның бірлігі;
- дәстүрлі мәдениеттегі адам бейнесі, халықтың адам сұлулығының өнерде бейнеленуі туралы түсінігі;
- адам бейнесі, әлемнің түрлі мәдениеттеріндегі адам бейнесі, замандас бейнесі, портрет жанры, махаббат, достық, өнердегі отбасы тақырыптары;
- адамдық қасиеттері мен ең жақсы сезімдерін оятатындай кейіпкерлерді эмоционалды және көркемдеп бейнелеу: мейірімділік, жанашырлық, қолдау, қамқорлық, батырлық, жанқиярлық және т.б.;
- қоршаған ортадағы заттарды көркем жобалау және модельдеу;
- дизайн мен сәулет өнерінің әдемі және мәнді нысандарын жобалау үшін түрлі көркем материалдар мен құралдарды пайдалану.
4. "Шығармашылық" бөлімінде шығармашылық қызметтің түрлері мен шарттарын ашып, жүзеге асырады:
- бейнелеу, сәндік-қолданбалы және көркем-құрастыру бойынша түрлі таныстырылымдарға (презентацияларға) қатысу;
- графика, кескіндеме, мүсін, сәндік-қолданбалы өнерде алынған құзыреттерді іске асыру;
- есте сақтау, елестету арқылы және нұсқаға қарап отырып салынған сурет;
- шығармашылық жұмыстарда көркем құрастыру және модельдеу дағдыларын пайдалану;
- графика, кескіндеме, мүсіндеу, көркем құрастыру және модельдеуде бейнелеу құралдарын таңдау және қолдану;
- жеке және ұжымдық шығармашылық жұмыста әртүрлі көркемдік техникалар мен материалдарды пайдалану;
- бейнелеу өнері туындыларының мазмұны мен мәнерлі құралдарын талқылауға қатысу, шығармаға өз көзқарасын білдіру.
Бөлімдер бөлімшелерден тұрады:
- өнерді қабылдау бөлімшенің міндеті: өнерді түсіну, бейнелеу өнері деген не және оның адам өміріндегі рөлі туралы түсінік беру, бейнелеу өнері туындыларымен танысу үдерісін түсінуге және ұғынуға үйрету, Қазақстанның және әлемнің танымал суретшілерінің шығармашылығымен таныстыру. Өзіндік көзқарасы мен дүниетанымын қалыптастыру; көркем - эстетикалық мәдениеті мен стильдегі талғамын; өнер туындыларын саралай білу қабілетін қалыптастыру;
- графика туралы бөлімшеде қарастырылған міндеттер: білім алушыларды заттың (бұйымның) кеңістіктегі орнын ескере отырып, екі өлшемді жазықтықта үш өлшемді пішінді көруге және бейнелеуге үйрету, әртүрлі графикалық тәсілдерді (сызықтар, штрихтар, дақтар, реңктер мен жарық-көлеңкенің үйлесімділігі) қолдану арқылы пропорцияларды, көлемді, текстураны беру арқылы екі өлшемді жазықтықта үш өлшемді пішінді көруге және бейнелеуге үйрету; графикалық материалдармен танысуды жалғастыру.
- кескіндеме туралы бөлімшеде қарастырылған міндеттер: жұмысты нұсқаға қарап салуда пен түстерді эмоционалды қабылдауды, үйлесімді түс қатынастарын құру қабілетін дамыту; түсті сезінуге үйрету. Жұмысты сауатты жүргізу, көркем материалдарды сауатты пайдалану дағдыларына үйрету. Заттардың фактурасын бере білу дағдысын; түстің көмегімен кеңістікті жарық арқылы бере білу дағдысы; бейнеленетін заттың пішінін рең және түс арқылы "көлемін шығару" кезеңдерін зерделеуді (бұйымның немесе заттың "өз түсі" ұғымы және оған жарықтың әсері, пішіні мен материалдылығын берудегі реңнің рөлін) дамыту.
- мүсін туралы бөлімшеде қарастырылған міндеттер: кеңістіктікте ойлауды үйрету, балалардың көлемді қабылдауын, пластика арқылы көлем мен кеңістікті көру және жеткізу мүмкіндігін дамытуға ықпал ету. Сабақтарда білім алушылар рельефті және жұмыр мүсіндерді орындау негіздерімен танысады;
- сәндік-қолданбалы өнер туралы бөлімшеде қарастырылған міндеттер: сәндік-қолданбалы өнер мен дизайнның талаптары мен заңдылықтарын түсінуге тәрбиелеу. Әсемділік туралы идеялардың маңыздылығын нақты жеткізуге үйрету. Стилизациялау және жалпылау әдістерін қолдана отырып, қоршаған ортада кездесетін пішіндерді шығармашылық тұрғыда өздігінен жасай білуді қалыптастыру. Әртүрлі материалдармен жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру және оны халық дәстүрімен байланыстыру;
- сәулет және дизайн туралы бөлімшеде қарастырылған міндеттер: ( көркем құрастыру және модельдеу) сәулет ортасы мен дизайн негіздерін зерттеу және модельдеу, пішінге айналдыру туралы білімін нақтылау, көлемді және жазықтық композициялар жасау дағдылары мен көркем дизайн мәселелерін өз бетінше шеше білу дағдыларын қалыптастыру.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
8. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімшенің ретін, төртінші саны оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 2.2.1.1 кодында "2" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
Ескерту: Оқу бағдарламасында оқу пәнінің мазмұнын анықтаудың негізі болып табылатын оқыту мақсаттарының жүйесі түрінде ұсынылған күтілетін нәтижелері қалыптастырылған.
Бөлім | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары | |||
1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып | ||
1.Бейнелеу сауаттылығы негіздері | 1.1Өнер туындыларын қабылдау | 1. 1. 1. 1 қазақтың ұлттық және әлемдік мәдениетінің түрлі өнер туындыларын эмоционалды қабылдау | 2. 1. 1. 1 қазақтың ұлттық және әлемдік мәдениетінің түрлі өнер туындыларымен танысу | 3. 1. 1. 1 қазақтың ұлттық және әлемдік мәдениетінің, әртүрлі өнер туындыларының ерекшеліктерін анықтау. | 4. 1. 1. 1 қазақ ұлттық және әлемдік мәдениетінің, өнер, қолөнер, дизайн туындыларын зерделеудегі ерекшеліктерді анықтау және түсіндіру. |
1.2 Графика | 1. 1. 2. 1 базалық деңгейде техникалар мен тәсілдерді пайдалана отырып, графикалық материалдар мен құралдарды қолдану 1. 1. 2. 2 базалық деңгейде графика техникалары мен тәсілдерін қолдану |
2. 1. 2. 1 әр түрлі әдістер мен тәсілдерді қолдана отырып, графикалық материалдар мен құралдарды қолдану | 3. 1. 2. 1 күрделі тәсілдерді мен техникаларды қолдана отырып, графикалық материалдар мен құралдарды қолдану 3. 1. 2. 2 шығармашылық жұмыста графиканың күрделі тәсілдері мен техникасын қолдану |
4. 1. 2. 1 | |
1.3 Кескіндеме | 1. 1. 3. 1 базалық тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, кескіндеме материалдары мен құралдарын қолдану 1. 1. 3. 2 кескіндеменің қарапайым тәсілдері мен техникасын қолдану |
2. 1. 3. 1 әр түрлі тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, кескіндеме материалдары мен құралдарын қолдану |
3. 1. 3. 1 кескіндеме материалдары мен құралдарын пайдаланып, күрделі тәсілдер мен техникаларды қолдану |
4. 1. 3. 1 күрделі тәсілдер мен техниканы сенімді түрде қолдана отырып, өздігінен таңдалған кескіндеме материалдары мен құралдарын қолдану | |
1.4 Мүсін | 1. 1. 4. 1 базалық тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, мүсіндеу материалдары мен құралдарын қолдану | 2. 1. 4. 1 әртүрлі тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, мүсіндеу материалдары мен құралдарын қолдану |
3. 1. 4. 1 |
4. 1. 4. 1 | |
1.5 Сәндік-қолданбалы өнер | 1. 1. 5. 1 базалық тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, сәндік-қолданбалы өнер материалдары мен құралдарын қолдану | 2. 1. 5. 1 әртүрлі тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, сәндік-қолданбалы өнер материалдары мен құралдарын қолдану | 3. 1. 5. 1 күрделі тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, сәндік-қолданбалы өнер материалдары мен құралдарын пайдалану |
4. 1. 5. 1 | |
1.6 Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 1. 1. 6. 1 базалық құрылымдық техникалар мен тәсілдерді қолдана отырып, іс-әрекетте материалдар мен құралдарды қолдану 1. 1. 6. 2 модельдеудің қарапайым техникалары мен тәсілдерін қолдана отырып, іс-әрекетте материалдар мен құралдарды қолдану |
2. 1. 6. 1 әртүрлі құрылымдық техникалар мен тәсілдерді қолдана отырып, іс-әрекетте материалдар мен құралдарды қолдану | 3. 1. 6. 1 күрделі құрылымдық техникалар мен тәсілдерді қолдана отырып, іс-әрекетте материалдар мен құралдарды пайдалану 3. 1. 6. 2 модельдеудің күрделі техникалары мен тәсілдерін қолдана отырып, іс-әрекетте материалдар мен құралдарды пайдалану |
4. 1. 6. 1 | |
2.Бейнелеу өнері әлемі | 2.1 Өнер туындыларын қабылдау | 1. 2. 1. 1 өнер туындыларының тақырыбын және жұмысты орындау материалдарымен танысу. | 2. 2. 1. 1 Өнер туындыларының тақырыптарын және осы жұмыстарды орындау материалдарын талқылау | 3. 2. 1. 1 көркем экспрессивтіліктің қолданылатын құралдарын және жұмыстарды орындау техникасын айқындау. | 4. 2. 1. 1 қолданылған көркемдік мәнерлілік құралдары мен жұмыстарды орындау техникасын салыстыру және түсініктеме беру |
2.2 Графика | 1. 2. 2. 1 графика түрлері мен жұмыстың орындалу техникасын білу | 2. 2. 2. 1 графика түрлерінің көркемдік мәнерлілігінің негізгі құралдарын және жұмысты орындау техникасын білу. | 3. 2. 2. 1 өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және графикалық жұмысты орындау техникасын білу және салыстыру. | 4. 2. 2. 1 өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және графикалық жұмысты орындау техникасын білу және түсіндіру. | |
2.3 Кескіндеме | 1. 2. 3. 1 кескіндеме түрлері мен жұмыстың орындалу техникасын білу | 2. 2. 3. 1 кескіндеме түрлерінің көркемдік мәнерлілігінің негізгі құралдарын және жұмысты орындау техникасын білу. | 3. 2. 3. 1 өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және кескіндемелік жұмысты орындауда техникасын білу және салыстыру | 4. 2. 3. 1 өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және кескіндемелік жұмысты орындау техникасын білу және түсіндіру. | |
2.4 Мүсін | 1. 2. 4. 1 мүсін түрлері мен жұмыстың орындалу техникасын білу | 2. 2. 4. 1 мүсін түрлерінің көркемдік мәнерлілігінің негізгі құралдарын және жұмысты орындау техникасын білу. | 3. 2. 4. 1 өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және жұмысты орындауда мүсіндеу техникасын білу және салыстыру | 4. 2. 4. 1 өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және жұмысты орындауда мүсіндеу техникасын білу және түсіндіру. | |
2.5 Сәндік-қолданбалы өнер |
1. 2. 5. 1 сәндік-қолданбалы өнер түрлері мен жұмыстың кейбір базалық орындалу техникасын білу |
2. 2. 5. 1 сәндік-қолданбалы өнер түрлерінің көркемдік мәнерлілігінің негізгі құралдарын және жұмысты орындау техникасын білу |
3. 2. 5. 1 өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және жұмысты орындауда сәндік-қолданбалы өнер техникасын білу және салыстыру. |
4. 2. 5. 1 өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және жұмысты орындауда сәндік-қолданбалы өнер техникасын білу және түсіндіру. | |
2.6 Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 1. 2. 6. 1 жұмысты орындау үшін дизайн түрлерімен және базалық құрылымдау және модельдеу техникасымен танысу 1. 2. 6. 2 жұмысты орындау үшін сәулет стильдерімен және кейбір құрылымдау және модельдеудің қарапайым техникасымен танысу |
2. 2. 6. 1 құрылымдау мен модельдеуде негізгі дизайн түрлері мен техникасын білу |
3. 2. 6. 1 құрылымдау мен модельдеуде негізгі дизайн түрлері мен техникасын білу |
4. 2. 6. 1 дизайнның және жұмысты орындау техникасының көркемдік мәнерлілігінде қолданылатын құралдарын білу және түсіндіру. | |
3. Бізді қоршаған әлем | 3.2 Графика | 1. 3. 2. 1 қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу, графика құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру |
2. 3. 2. 1 |
3. 3. 2. 1 бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарының себептерін түсіне отырып, қоршаған әлемнің ерекшеліктерін түсіндіру және графика құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру |
4. 3. 2. 1 Графикалық құралдар арқылы таныс бейнелер мен мүсіндерді, қоршаған әлемнің күрделі бейнелері мен пішіндерінің ерекшеліктерін, олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарын байланыстыру, түсіну, түсіндіру және білдіру |
3.3 Кескіндеме |
1. 3. 3. 1 қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу, кескіндеме құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру |
2. 3. 3. 1 қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу және талдау, кескіндеме құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді (түс, дақ, фактура және т.б.) білдіру | 3. 3. 3. 1 Бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде қоршаған әлемнің ерекшеліктерін түсіндіру және кескіндеме құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру 3. 3. 3. 2 "Есте сақтау арқылы сурет салу" және "Бақылау арқылы сурет салу" ұғымдарын білу, бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарының себептерін түсіне отырып, кескіндеме құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру |
4. 3. 3. 1 кескіндеме құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді, қоршаған әлемнің күрделі бейнелері мен пішіндерінің | |
3.4 Мүсін | 1. 3. 4. 1 қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу, мүсіндеу құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | 2. 3. 4. 1 қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін түсіну, мүсіндеу құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді (көлемі, пішіні, фактура және т. б.) білдіру | 3. 3. 4. 1 бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде қоршаған әлемнің ерекшеліктерін білу және сипаттау. Мүсін құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру. | 4. 3. 4. 1 Мүсін құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді, қоршаған әлемнің күрделі бейнелері мен пішіндерінің ерекшеліктерін, олардың айырмашылықтарын, ұқсастықтары мен байланыстарын түсіндіру және сипаттау | |
3.5 Сәндік-қолданбалы өнер |
1. 3. 5. 1 қоршаған әлемнің ерекшеліктерін жеткізу үшін сәндік-қолданбалы өнер құралдарымен танысу |
2. 3. 5. 1 қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу және талдау, сәндік-қолданбалы өнер құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру |
3. 3. 5. 1 бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарының себептерін түсіне отырып, қоршаған әлемнің ерекшеліктерін түсіндіру және сәндік-қолданбалы өнер құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру |
4. 3. 5. 1.сәндік-қолданбалы өнер құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді, қоршаған әлемнің күрделі бейнелері мен пішіндерінің ерекшеліктерін, олардың айырмашылықтарын, ұқсастықтары мен байланыстарын түсіну, түсіндіру және білдіру | |
3.6 Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 1. 3. 6. 1 қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу, дизайн құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру 1. 3. 6. 2 қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу, сәулет құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру |
2. 3. 6. 1 қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу және сипаттау, дизайн құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру. |
3. 3. 6. 1 бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарының себептерін түсіне отырып, қоршаған әлемнің ерекшеліктерін түсіндіру және дизайн құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру |
4. 3. 6. 1. дизайн және сәулет құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді, қоршаған әлемнің күрделі бейнелері мен пішіндерінің ерекшеліктерін, олардың айырмашылықтарын, ұқсастықтары мен байланыстарын түсіну, түсіндіру және білдіру | |
4. Шығармашылық | 4.2 Графика |
1. 4. 2. 1 графикалық тәсілдер мен техниканың көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру |
2. 4. 2. 1 графикалық тәсілдер мен техникалар көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | 3. 4. 2. 1 Графика әдістері мен техникалары негізінде таңдау арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру 3. 4. 2. 2 Графикалық жұмысты күрделі тәсілмен таныстырудың түрлі мүмкіндіктерін білу және түсіндіру |
4. 4. 2. 1 графикалық тәсілдер мен техникаларды біріктіру арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру |
4.3 Кескіндеме |
1. 4. 3. 1 |
2. 4. 3. 1 кескіндемелік тәсілдер мен техникалар көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру |
3. 4. 3. 1 кескіндеме әдістері мен техникаларды негізді түрде таңдау арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру. |
4. 4. 3. 1. кескіндеме техникасы мен әдістерін біріктіру арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | |
4.4 Мүсін | 1. 4. 4. 1 мүсіндік тәсілдер мен техниканың көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | 2. 4. 4. 1 мүсіндік тәсілдер мен техникалар көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | 3. 4. 4. 1 мүсіндік тәсілдері мен техникаларды негізді түрде таңдау арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | 4. 4. 4. 1 мүсіндік техникасы мен әдістерін біріктіру арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | |
4.5 Сәндік-қолданбалы өнер. | 1. 4. 5. 1 сәндік-қолданбалы өнер тәсілдер мен техниканың көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | 2. 4. 5. 1 сәндік-қолданбалы өнер тәсілдер мен техникалар көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | 3. 4. 5. 1 сәндік-қолданбалы өнер тәсілдері мен техникаларды негізді түрде таңдау арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру |
4. 4. 5. 1 | |
4.6 Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) |
1. 4. 6. 1 дизайн идеяларын шығармашылықпен ұсыну, идеялар мен сезімдерді құрылымдау және модельдеу тәсілдері мен техникасы арқылы білдіру |
2. 4. 6. 1 дизайн идеяларын шығармашылықпен ұсыну, идеялар мен сезімдерді құрылымдау және модельдеу тәсілдері мен техникасы арқылы негізді түрде білдіру |
3. 4. 6. 1 құрылымдау мен модельдеудің тәсілдері мен техникасын негізді түрде таңдай отырып, дизайн идеяларын шығармашылықпен ұсыну, сезімдерін білдіру |
4. 4. 6. 1 дизайн идеяларын шығармашылықпен ұсыну және таныстыру, сәндік техникалар мен құрылымдау мен модельдеу тәсілдерін біріктіру арқылы сезімдерді білдіру | |
9. Орта мерзімді жоспарлау кезінде бөлімдер мұғалім жоспарлаған тақырыптарға байланысты ауысуы мүмкін. Бөлімдер, бөлімшелер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
10. Осы оқу бағдарламасы бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Бейнелеу өнері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Бейнелеу өнері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 1-сынып
Ортақ тақырып | Бөлім | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары: |
1-тоқсан | |||
1.Өзім туралы | Бейнелеу сауаттылығы негіздері | 1. Өнер туындыларын қабылдау | 1.1.1.1 қазақтың ұлттық және әлемдік мәдениетінің түрлі өнер туындыларын эмоционалды қабылдау |
2. Графика | 1.1.2.1 базалық деңгейде техникалар мен тәсілдерді пайдалана отырып, графикалық материалдар мен құралдарды қолдану | ||
1.1.2.2 базалық деңгейде графика техникалары мен тәсілдерін қолдану | |||
3. Кескіндеме | 1.1.3.1 базалық тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, кескіндеме материалдары мен құралдарын қолдану | ||
1.1.3.2 кескіндеменің қарапайым тәсілдері мен техникасын қолдану | |||
4. Мүсін | 1.1.4.1 базалық тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, мүсіндеу материалдары мен құралдарын қолдану | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 1.1.5.1 базалық тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, сәндік-қолданбалы өнер материалдары мен құралдарын қолдану | ||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 1.1.6.1 базалық құрылымдық техникалар мен тәсілдерді қолдана отырып, іс-әрекетте материалдар мен құралдарды қолдану | ||
1.1.6.2 модельдеудің қарапайым техникалары мен тәсілдерін қолдана отырып, іс-әрекетте материалдар мен құралдарды қолдану | |||
2 тоқсан | |||
3. Менің отбасым және достарым | Бейнелеу өнері әлемі | 1. Өнер туындыларын қабылдау | 1.2.1.1 өнер туындыларының тақырыбын және жұмысты орындау материалдарымен танысу. |
2. Графика | 1.2.2.1 Графика түрлері мен жұмыстың орындалу техникасын білу | ||
3. Кескіндеме | 1.2.3.1 Кескіндеме түрлері мен жұмыстың орындалу техникасын білу | ||
4. Мүсін | 1.2.4.1 жұмысты орындау үшін мүсін түрлері мен орындау техникасын үйрену | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 1.2.5.1 сәндік-қолданбалы өнер түрлері мен жұмыстың кейбір базалық орындалу техникасын білу | ||
1.2.5.2 "Табиғи пішіндер" ұғымын және жұмысты орындаудың кейбір қарапайым әдістерін білу | |||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 1.2.6.1 Жұмысты орындау үшін дизайн түрлерімен және базалық құрылымдау және модельдеу техникасымен танысу | ||
1.2.6.2 жұмысты орындау үшін сәулет стильдерімен және кейбір құрылымдау және модельдеудің қарапайым техникасымен танысу | |||
3-тоқсан | |||
| Бізді қоршаған әлем | 2. Графика | 1.3.2.1 Қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу, графика құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру |
3. Кескіндеме | 1.3.3.1 Қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу, кескіндеме құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | ||
1.3.3.2 Қоршаған әлемді бақылау және есте сақтау арқылы бейнелеу тәсілдерінің кейбір ерекшеліктерін білу, кескіндеме құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | |||
4. Мүсін | 1.3.4.1 Қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу, мүсіндеу құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 1.3.5.1 қоршаған әлемнің ерекшеліктерін жеткізу үшін сәндік-қолданбалы өнер құралдарымен танысу | ||
1.3.5.2 сәндік - қолданбалы өнердің "Жалпылау" ұғымын білу | |||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 1.3.6.1 Қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу, дизайн құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | ||
1.3.6.2 Қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу, сәулет құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | |||
4 -тоқсан | |||
7. Демалыс және хобби | Шығармашылық | 2. Графика | 1.4.2.1 Графикалық тәсілдер мен техниканың көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру |
1.4.2.2 Графикалық жұмысты таныстырудың әртүрлі мүмкіндіктерімен танысу | |||
3. Кескіндеме | 1.4.3.1 Кескіндемелік тәсілдер мен техниканың көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | ||
1.4.3.2 Кескіндемелік жұмысты таныстырудың әртүрлі мүмкіндіктерімен танысу | |||
4. Мүсін | 1.4.4.1 Мүсіндік тәсілдер мен техниканың көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру. | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 1.4.5.1 Сәндік-қолданбалы өнер тәсілдер мен техниканың көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | ||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 1.4.6.1 Дизайн идеяларын шығармашылықпен ұсыну, идеялар мен сезімдерді құрылымдау және модельдеу тәсілдері мен техникасы арқылы білдіру | ||
1.4.6.2 Сәулет идеяларын шығармашылықпен ұсыну, идеялар мен сезімдерді құрылымдау және модельдеу тәсілдері мен техникасы арқылы білдіру | |||
2) 2-сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлім | Бөлімше | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | |||
1. Менің отбасым және достарым | Бейнелеу сауаттылығы негіздері | 1. Өнер туындыларын қабылдау | 2.1.1.1 қазақтың ұлттық және әлемдік мәдениетінің түрлі өнер туындыларымен танысу |
2. Графика | 2.1.2.1 әр түрлі әдістер мен тәсілдерді қолдана отырып, графикалық материалдар мен құралдарды қолдану | ||
2.1.2.2 шығармашылық жұмыста графиканың әртүрлі тәсілдері мен техникаларын қолдану | |||
3. Кескіндеме | 2.1.3.1 әр түрлі тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, кескіндеме материалдары мен құралдарын қолдану | ||
2.1.3.2 кескіндеменің әртүрлі тәсілдері мен техникасын шығармашылық жұмыста қолдану | |||
4. Мүсін | 2.1.4.1 әртүрлі тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, мүсіндеу материалдары мен құралдарын қолдану | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 2.1.5.1 әртүрлі тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, сәндік-қолданбалы өнер материалдары мен құралдарын қолдану | ||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 2.1.6.1 Әртүрлі құрылымдық техникалар мен тәсілдерді қолдана отырып, іс-әрекетте материалдар мен құралдарды қолдану | ||
2.1.6.2 Модельдеудің әртүрлі техникалары мен тәсілдерін қолдана отырып, іс-әрекетте материалдар мен құралдарды қолдану | |||
2 тоқсан | |||
3. Менің туған өлкем | Бейнелеу өнер әлемі | 1. Өнер туындыларын қабылдау. | 2.2.1.1 Өнер туындыларының тақырыптарын және осы жұмыстарды орындау материалдарын талқылау |
2. Графика | 2.2.2.1 Графика түрлерінің көркемдік мәнерлілігінің негізгі құралдарын және жұмысты орындау техникасын білу. | ||
3. Кескіндеме | 2.2.3.1 Кескіндеме түрлерінің көркемдік мәнерлілігінің негізгі құралдарын және жұмысты орындау техникасын білу. | ||
4. Мүсін | 2.2.4.1 Мүсін түрлерінің көркемдік мәнерлілігінің негізгі құралдарын және жұмысты орындау техникасын білу. | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 2.2.5.1 Сәндік-қолданбалы өнер түрлерінің көркемдік мәнерлілігінің негізгі құралдарын және жұмысты орындау техникасын білу | ||
2.2.5.2 "Сәндік-қолданбалы өнердегі "Табиғи пішіндер" ұғымын және жұмысты орындаудың кейбір әдістерін білу | |||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 2.2.6.1 Құрылымдау мен модельдеуде негізгі дизайн түрлері мен техникасын білу | ||
2.2.6.2 құрылымдау мен модельдеуде қарапайым сәулет формалары мен техникасын білу | |||
3 тоқсан | |||
5. Салт дәстүр мен ауыз әдебиеті | Бізді қоршаған әлем | 2. Графика | 2.3.2.1Қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу және талдау, графика құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді (сызық, пішін, фактура және т. б.) білдіру |
2.3.2.2 "Бақылау арқылы сурет салу" және "Есте сақтау арқылы сурет салу" ұғымдарын білу және талдау, графика құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді (сызық, пішін, фактура және т. б.) білдіру | |||
3. Кескіндеме | 2.3.3.1 Қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу және талдау, кескіндеме құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді (түс, дақ, фактура және т. б.) білдіру | ||
2.3.3.2 "Бақылау арқылы сурет салу" және "есте сақтау арқылы сурет салу" ұғымдарын білу және кескіндеме құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді (түс, дақ, текстура және т. б.) білдіру. | |||
4. Мүсін | 2.3.4.1 қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін түсіну, мүсіндеу құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді (көлемі, пішіні, фактура және т. б.) білдіру | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 2.3.5.1 Қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу және талдау, сәндік-қолданбалы өнер құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | ||
2.3.5.2 "Жалпылау" ұғымын | |||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 2.3.6.1 Қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу және сипаттау, дизайн құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | ||
2.3.6.2 Қоршаған әлемнің кейбір ерекшеліктерін білу және сипаттау, сәулет құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | |||
4 тоқсан | |||
7. Табиғат әлемі | Шығармашылық | 2. Графика | 2.4.2.1 Графикалық тәсілдер мен техникалар көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру |
2.4.2.2 Графикалық жұмысты таныстырудың әртүрлі мүмкіндіктерін білу | |||
3. Кескіндеме | 2.4.3.1 Кескіндемелік тәсілдер мен техникалар көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | ||
2.4.3.2 Кескіндемелік жұмысты таныстырудың әртүрлі мүмкіндіктерін білу | |||
4. Мүсін | 2.4.4.1 Мүсіндік тәсілдер мен техникалар көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 2.4.5.1 Сәндік-қолданбалы өнер тәсілдер мен техникалар көмегімен идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | ||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 2.4.6.1 Дизайн идеяларын шығармашылықпен ұсыну, идеялар мен сезімдерді құрылымдау және модельдеу тәсілдері мен техникасы арқылы негізді түрде білдіру | ||
2.4.6.2 Сәулет идеяларын шығармашылықпен ұсыну, дизайн мен модельдеудің әдістері мен тәсілдерін қолдана отырып, сезімдерін білдіріп бейнелеу | |||
3) 3-сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлім | Бөлімше | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | |||
1. Табиғат - менің үйім | Бейнелеу сауаттылығы негіздері | 1. Өнер туындыларын қабылдау | 3.1.1.1 Қазақтың ұлттық және әлемдік мәдениетінің, әртүрлі өнер туындыларының ерекшеліктерін анықтау. |
2. Графика | 3.1.2.1 күрделі тәсілдерді мен техникаларды қолдана отырып, графикалық материалдар мен құралдарды қолдану | ||
3.1.2.2 шығармашылық жұмыста графиканың күрделі тәсілдері мен техникасын қолдану | |||
3. Кескіндеме | 3.1.3.1 кескіндеме материалдары мен құралдарын пайдаланып, күрделі тәсілдер мен техникаларды қолдану | ||
3.1.3.2 кескіндеменің күрделі тәсілдері мен техникасын шығармашылық жұмыста қолдану | |||
4. Мүсін | 3.1.4.1 күрделі тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, мүсіндеу материалдары мен құралдарын пайдалану | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 3.1.5.1 Күрделі тәсілдер мен техниканы қолдана отырып, сәндік-қолданбалы өнер материалдары мен құралдарын пайдалану | ||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 3.1.6.1 Күрделі құрылымдық техникалар мен тәсілдерді қолдана отырып, іс-әрекетте материалдар мен құралдарды пайдалану | ||
3.1.6.2 Модельдеудің күрделі техникалары мен тәсілдерін қолдана отырып, іс-әрекетте материалдар мен құралдарды пайдалану | |||
2 тоқсан | |||
3. Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен | Бейнелеу өнер әлемі | 1. Өнер туындыларын қабылдау. | 3.2.1.1 көркем экспрессивтіліктің қолданылатын құралдарын және жұмыстарды орындау техникасын айқындау. |
2. Графика | 3.2.2.1 Өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және графикалық жұмысты орындау техникасын білу және салыстыру.. | ||
3. Кескіндеме | 3.2.3.1 Өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және кескіндемелік жұмысты орындауда техникасын білу және салыстыру | ||
4. Мүсін | 3.2.4.1 Өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және жұмысты орындауда мүсіндеу техникасын білу және салыстыру | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 3.2.5.1 Өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және жұмысты орындауда сәндік-қолданбалы өнер техникасын білу және салыстыру. | ||
3.2.5.2 Күрделі деңгейде "Сәндік-қолданбалы өнердегі Табиғи пішіндер" ұғымы мен жұмыстың орындалу техникасын білу және түсіндіру | |||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 3.2.6.1 құрылымдау мен модельдеуде негізгі дизайн түрлері мен техникасын білу | ||
3.2.6.2 құрылымдау мен модельдеуде қарапайым сәулет формалары мен техникасын білу | |||
3 тоқсан | |||
5. Атадан қалған асыл мұра | Бізді қоршаған әлем | 2. Графика | 3.3.2.1 Бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарының себептерін түсіне отырып, қоршаған әлемнің ерекшеліктерін түсіндіру және графика құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру |
3.3.2.2 "Есте сақтау арқылы сурет салу" және "Бақылау арқылы сурет салу" ұғымдарын білу, бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарының себептерін түсіне отырып, графика құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | |||
3. Кескіндеме | 3.3.3.1 Бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде қоршаған әлемнің ерекшеліктерін түсіндіру және кескіндеме құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | ||
3.3.3.2 "Есте сақтау арқылы сурет салу" және "Бақылау арқылы сурет салу" ұғымдарын білу, бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарының себептерін түсіне отырып, кескіндеме құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | |||
4. Мүсін | 3.3.4.1 бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде қоршаған әлемнің ерекшеліктерін білу және сипаттау. Мүсін құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру. | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 3.3.5.1 Бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарының себептерін түсіне отырып, қоршаған әлемнің ерекшеліктерін түсіндіру және сәндік-қолданбалы өнер құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | ||
3.3.5.2 "Стильдеу" және "жалпылау" ұғымдарын және оларды бейнелер мен пішіндер көмегімен сәндік-қолданбалы өнер құралдары арқылы білдіру мүмкіндіктерін білу және түсіндіру | |||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 3.3.6.1 Бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарының себептерін түсіне отырып, қоршаған әлемнің ерекшеліктерін түсіндіру және дизайн құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | ||
3.3.6.2 Бейнелер мен пішіндерді зерттеу кезінде олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарының себептерін түсіне отырып, қоршаған әлемнің ерекшеліктерін түсіндіру және сәулет құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді білдіру | |||
4 тоқсан | |||
7. Бәрін білгім келеді | Шығармашылық | 2. Графика | 3.4.2.1 Графика әдістері мен техникалары негізінде таңдау арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру |
3.4.2.2 Графикалық жұмысты күрделі тәсілмен таныстырудың түрлі мүмкіндіктерін білу және түсіндіру | |||
3. Кескіндеме | 3.4.3.1 Кескіндеме әдістері мен техникаларды негізді түрде таңдау арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру. | ||
3.4.3.2Кескіндемелік жұмысты күрделі тәсілмен таныстырудың түрлі мүмкіндіктерін білу және түсіндіру | |||
4. Мүсін | 3.4.4.1 Мүсіндік тәсілдері мен техникаларды негізді түрде таңдау арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 3.4.5.1 Сәндік-қолданбалы өнер тәсілдері мен техникаларды негізді түрде таңдау арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | ||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 3.4.6.1 Құрылымдау мен модельдеудің тәсілдері мен техникасын негізді түрде таңдай отырып, дизайн идеяларын шығармашылықпен ұсыну, сезімдерін білдіру | ||
3.4.6.2Құрылымдау мен модельдеудің әдістері мен тәсілдерін негізді түрде таңдай отырып, сәулет идеяларын шығармашылықпен ұсыну, сезімдерін білдіру | |||
4) 4-сынып
Ортақ тақырыптар | Бөлім | Бөлімше | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | |||
1. Кең байтақ Қазақстаным | Бейнелеу сауаттылығы негіздері | 1. Өнер туындыларын қабылдау | 4.1.1.1 Қазақ ұлттық және әлемдік мәдениетінің, өнер, қолөнер, дизайн туындыларын зерделеудегі ерекшеліктерді анықтау және түсіндіру. |
2. Графика | 4.1.2.1 күрделі тәсілдер мен техникаларды сенімді қолдана отырып, өздігінен таңдалған графикалық материалдар мен құралдарды пайдалану | ||
4.1.2.2 шығармашылық жұмыста графиканың күрделі тәсілдері мен техникаларын қолдану | |||
3. Кескіндеме | 4.1.3.1 күрделі тәсілдер мен техниканы сенімді түрде қолдана отырып, өздігінен таңдалған кескіндеме материалдары мен құралдарын қолдану | ||
4.1.3.2 кескіндеменің күрделі тәсілдері мен техникасын шығармашылық жұмыста сенімді түрде қолдана отырып, қолдану | |||
4. Мүсін | 4.1.4.1 күрделі тәсілдер мен техниканы сенімді түрде қолдана отырып, өздігінен таңдалған мүсіндеу материалдары мен құралдарын қолдану | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер |
4.1.5.1 | ||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 4.1.6.1 Күрделі құрылымдық техникалар мен тәсілдерді сенімді түрде қолдана отырып, өздігінен таңдалған іс-әрекетте материалдар мен құралдарды қолдану | ||
4.1.6.2 Модельдеудің күрделі техникалары мен тәсілдерін сенімді түрде қолдана отырып, өздігінен таңдалған іс-әрекетте материалдар мен құралдарды қолдану | |||
2 тоқсан | |||
3.Мәдени мұра | Бейнелеу өнер әлемі | 1. Өнер туындыларын қабылдау. | 4.2.1.1 Қолданылған көркемдік мәнерлілік құралдары мен жұмыстарды орындау техникасын салыстыру және түсініктеме беру |
2. Графика | 4.2.2.1 Өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және графикалық жұмысты орындау техникасын білу және түсіндіру. | ||
3. Кескіндеме | 4.2.3.1 Өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және кескіндемелік жұмысты орындау техникасын білу және түсіндіру. | ||
4. Мүсін | 4.2.4.1 Өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және жұмысты орындауда мүсіндеу техникасын білу және түсіндіру. | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 4.2.5.1 Өнер жанрларының көркемдік мәнерлігінде қолданылатын құралдарын және жұмысты орындауда сәндік-қолданбалы өнер техникасын білу және түсіндіру. | ||
4.2.5.2 "Сәндік-қолданбалы өнердегі "табиғи пішін" ұғымын және жұмысты орындау техникасын білу және түсініктеме беру | |||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 4.2.6.1 Дизайнның және жұмысты орындау техникасының көркемдік мәнерлілігінде қолданылатын құралдарын білу және түсіндіру. | ||
4.2.6.2 Сәулеттің және жұмысты орындау техникасының көркемдік мәнерлілігінде қолданылатын құралдарын білу және түсіндіру. | |||
3 тоқсан | |||
5. Атадан қалған асыл мұра | Бізді қоршаған әлем | 2. Графика | 4.3.2.1 Графикалық құралдар арқылы таныс бейнелер мен мүсіндерді, қоршаған әлемнің күрделі бейнелері мен пішіндерінің ерекшеліктерін, олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарын байланыстыру, түсіну, түсіндіру және білдіру |
4.3.2.2 "Бақылау арқылы сурет салу" және "есте сақтау арқылы сурет салу" ұғымдарын, қоршаған әлемнің күрделі бейнелері мен пішіндерінің ерекшеліктерін, олардың айырмашылықтарын, ұқсастықтары мен өзара байланыстарын білу, түсіну, түсіндіру және графика құралдары арқылы білдіру | |||
3.Кескіндеме | 4.3.3.1 Кескіндеме құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді, қоршаған әлемнің күрделі бейнелері мен пішіндерінің ерекшеліктерін, олардың айырмашылықтарын, ұқсастықтары мен байланыстарын түсіну, түсіндіру және білдіру | ||
4.3.3.2 "Бақылау арқылы сурет салу" және "есте сақтау арқылы сурет салу" ұғымдарын, қоршаған әлемнің күрделі бейнелері мен пішіндерінің ерекшеліктерін, олардың айырмашылықтарын, ұқсастықтары мен қатынастарын білу, түсіну, түсіндіру және кескіндеме құралдары арқылы білдіру | |||
4. Мүсін | 4.3.4.1 Мүсін құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді, қоршаған әлемнің күрделі бейнелері мен пішіндерінің ерекшеліктерін, олардың айырмашылықтарын, ұқсастықтары мен байланыстарын түсіндіру және сипаттау | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 4.3.5.1.Сәндік-қолданбалы өнер құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді, қоршаған әлемнің күрделі бейнелері мен пішіндерінің ерекшеліктерін, олардың айырмашылықтарын, ұқсастықтары мен байланыстарын түсіну, түсіндіру және білдіру | ||
4.3.5.2 "Стильдеу" және "жалпылау" ұғымдарын түсіну, түсіндіру және оларды сәндік-қолданбалы өнер құралдары, қоршаған әлемнің неғұрлым күрделі бейнелері мен пішіндерінің ерекшеліктері, олардың айырмашылықтары, ұқсастықтары мен өзара байланысы арқылы білдіру | |||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 4.3.6.1. Дизайн және сәулет құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді, қоршаған әлемнің күрделі бейнелері мен пішіндерінің ерекшеліктерін, олардың айырмашылықтарын, ұқсастықтары мен байланыстарын түсіну, түсіндіру және білдіру | ||
4.3.6.2 Дизайн және сәулет құралдары арқылы таныс бейнелер мен пішіндерді, қоршаған әлемнің күрделі бейнелері мен пішіндерінің ерекшеліктерін, олардың айырмашылықтарын, ұқсастықтарының себептерін түсіну, түсіндіру және білдіру | |||
4 тоқсан | |||
7. Болашаққа саяхат | Шығармашылық | 2. Графика | 4.4.2.1 Графикалық тәсілдер мен техникаларды біріктіру арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру |
4.4.2.2 Графикалық жұмысты түпкі ойға байланыстыра таныстырудың түрлі мүмкіндіктерін білу, түсіну, түсіндіру | |||
3. Кескіндеме | 4.4.3.1. Кескіндеме техникасы мен әдістерін біріктіру арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | ||
4.4.3.2.Кескіндемелік жұмысты түпкі ойға байланыстыра таныстырудың түрлі мүмкіндіктерін білу, түсіну, түсіндіру | |||
4. Мүсін | 4.4.4.1 Мүсіндік техникасы мен әдістерін біріктіру арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | ||
5. Сәндік-қолданбалы өнер | 4.4.5.1Сәндік-қолданбалы өнер техникасы мен әдістерін біріктіру арқылы идеяларды шығармашылықпен ұсыну және сезімдерді білдіру | ||
6. Дизайн және сәулет (көркем құрылымдау және модельдеу) | 4.4.6.1 Дизайн идеяларын шығармашылықпен ұсыну және таныстыру, сәндік техникалар мен құрылымдау мен модельдеу тәсілдерін біріктіру арқылы сезімдерді білдіру | ||
4.4.6.2 Сәулет идеяларын шығармашылықпен ұсыну және таныстыру, сәндік техникалар мен құрылымдау мен модельдеу тәсілдерін біріктіру арқылы сезімдерді білдіру | |||
Ескерту: Бағдарламаның құрылымы ортақ тақырыптардан, бөлімдерден және бөлімшелерден тұрады. Орта мерзімді тақырыптық жоспарлау кезінде бөлімдер мен бөлімшелердің мақсаттарына назар аудару керек. Ортақ тақырыптар сабақ тақырыбын құрамайды, бірақ оны толықтырады.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 31-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Еңбекке баулу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Еңбекке баулу" оқу пәнінің оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №29031 болып тіркелген).
2. Оқу бағдарламасының мақсаты – көркемдік-технологиялық білімнің, кеңістіктік-образдық, шығармашылық ойлаудың негіздерін қалыптастыру, жеке тұлғаның қалыптасуының негізі ретінде рухани-адамгершілік мәдениетті дамыту.
3. Оқу пәнінің міндеттері:
1) Әртүрлі ақпарат түрлерін іздеу, жинау, сұрыптау, бағдарлау қабілетін дамытуға ықпал жасайтын, әртүрлі танымдық, коммуникативтік, ұйымдастырушылық және адамгершілік сипаттағы міндеттерді өздігінен шешу тәжірибелерін қалыптастыру;
2) жеке, топтық және ұжымдық жұмыстарды орындау процесінде қолдың моторикасын, сенсорикасын, қиялдауы мен шығармашылығын, елестетуін және қабылдауын дамыту;
3) әртүрлі материалдар мен құралдарды қолдану арқылы кеңістіктік-образдық ойлау дағдыларын қалыптастыру;
4) позитивті дүниетанымды қалыптастыру, білім алушылардың өзін-өзі бағалауын арттыру;
5) ұлттық және әлемдік мәдениет туындыларымен танысу арқылы зерттеушілік дағдыларын дамыту;
6) ерекше білім беру қажеттіліктері мен жеке мүмкіндіктерін ескере отырып, барлық білім алушылардың білім алуға тең қол жеткізуі үшін жағдай жасау.
4. Оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдері
"Еңбекке баулу" оқу бағдарламасы келесі қағидаларды сақтайды:
Іс-әрекеттік тәсіл. Қоғам дамуының осы кезеңіндегі жалпы білім беретін мектептің маңызды міндеттерінің бірі – білім алушыларды білім қорымен "қамтамасыз ету" емес, сонымен қатар оларға өздігінен ақпарат алуға және шығармашылық, ғылыми-зерттеу жұмыстарына белсенді қатысуға мүмкіндік беретін дағдыларды қалыптастыру. Осыған байланысты оқу үдерісіне білім алушылардың оқып үйренуін, шығармашылық қабілеттерін қалыптастыруға және дамытуға ықпал ететін технологияларды енгізу өзекті болып табылады. Әрекеттік әдіс тек іс-әрекетті оқытуды ғана емес, сонымен бірге білімді терең және нық игеруді қамтамасыз етеді.
Жеке тұлғаға бағытталған тәсіл. Жеке тұлғаға бағытталған білім беру балалардың жеке бас ерекшеліктерін (жас, физикалық, психологиялық, интеллектуалдық) ескере отырып, олардың тәрбиесіне, біліміне және дамуына, сондай-ақ кез келген балаға ерекше тұлға ретінде қарауды көздейді.
Сараланған тәсіл. Білім алушылардың жас және жеке бас ерекшеліктерін есепке алумен сипатталатын оқыту, әрбір білім алушыны оның мүмкіндіктері мен қабілеттері деңгейінде оқыту; оқытуды білім алушылардың әртүрлі топтарының ерекшеліктеріне бейімдеу. Саралап оқыту барысында білім алушылардың мүмкіндіктеріне сәйкес дамуын жүзеге асыруға мүмкіндік беретін түрлі әдістер, тәсілдер, оқыту нысандары және арнайы дидактикалық материалдар қолданылады.
Коммуникативті тәсіл. Коммуникативті тәсілдің нәтижесі - қарым-қатынастың басқа қатысушыларымен өзара әрекеттесу процесінде қарым-қатынас жасау, ойлармен бөлісу және идеялармен алмасу мүмкіндігі. Оқу үдерісінде әртүрлі коммуникация құралдарын пайдалану білім алушылардың сыни және өзіндік ойлауын дамытуға ықпал етеді. Оқу үдерісінде коммуникативтік тәсілге сәйкес қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыруға, жеке және топтық іс-әрекет процесінде өздерінің шығармашылық жұмыстары мен басқалардың жұмысын бағалау және талдауға ықпал ететін тапсырмаларды қосу қажет.
Көркемдік-технологиялық тәсіл. Бұл білім алушылардың материалдарды, құралдарды, заңдылықтар мен ережелерін білу, жобалау және модельдеу шығармашылық нысандарды дайындаудың технологиялық реттілігін таңдау мәселелерін шешуге бағытталған оқу-танымдық іс-әрекеті.
5. Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау туралы
"Еңбекке баулу" пәнін оқыту нәтижелерін бағалау қалыптастырушы бағалауды қолдану арқылы жүзеге асырылады. Қалыптастырушы бағалау үздіксіз жүргізіледі, білім алушы мен педагог арасындағы кері байланысты қамтамасыз етеді және оқу үрдісін дер кезінде түзетуге мүмкіндік береді. Оқу ақпаратының бөлімін зерделеуі аяқталғаннан кейін оқытудың белгілі бір кезеңінде қалыптастырушы бағалау жүргізіледі, білім алушыларға кері байланыс беруден шығатын критериалды бағалаудың "сынақтан өтті" және "сынақтан өтпеді" қағидатын негізге алу қажет.
2-тарау. "Еңбекке баулу" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Еңбекке баулу" оқу пәнінің мазмұны
6. Оқу жүктемесінің көлемі:
1) 1-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 33 сағат;
2) 2-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 3-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
4) 4-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. Оқу бағдарламасының мазмұны келесі материалдарды оқып-үйренуді қарастырады:
- табиғи материалмен жұмыс;
-қағаз және қатырма қағазбен жұмыс;
-техникалық үлгілеу және құрастыру;
-өзіне-өзі қызмет ету.
8. Әртүрлі жұмыстарды орындау барысында еңбек гигиенасының және қауіпсіздік техникасының ережелері:
Жұмысты тек мұғалімнің рұқсатымен бастау, жұмыс кезінде басқа жаққа алаңдамау; қолдану ережесі таныс емес құралдарды пайдаланбау; құралды тек қажеттілігіне қарай пайдалану; өткір және іске жарамсыз құралдармен жұмыс істемеу; құралдар мен жабдықтарды арнайы орындарда сақтау; жұмыс орнын таза және тәртіпте ұстау; құралдар мен жабдықтарды мұғалім көрсеткен ретпен орналастыру; жұмыс кезінде сөйлеспеу, сыртқы істермен алаңдамау.
9. "Еңбекке баулу" оқу пәнінің 1-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) "Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту" бөлімі: қоршаған әлемді бақылау, әртүрлі материалдардың қасиеттерін (түс, пішін, өлшем, фактура) зерделеу арқылы зерттеушілік дағдыларын және шығармашылық елестету қабілеттерін жетілдіру, қазақ және басқа халықтардың салт-дәстүрін, мәдениетін зерделеу, техникалық үлгілеу және құрастыру идеяларын дамытуды қарастырады.
2) "Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау" бөлімі: ұжымдық, топтық және жеке жұмыстарды орындау процесінде сенсорика, қолдың моторикасын, қиялдауы мен шығармашылығын, практикалық дағдыларын дамыту, әртүрлі материалдармен (қағаз, табиғи және көркемдік материалдар, ермексаз, дайын шаблондар) эксперимент жүргізу, әртүрлі жұмыс техникаларын меңгеру, өзінің іс-әрекетін жоспарлау; өлшеу құралдарымен жұмыс, қарапайым тәсілдер арқылы материалдар мен компоненттерді біріктіру, техникалық үлгілеу және құрастыру, көлемді пішіндер жасау, ұлттық мәдениеттің элементтері бар шығармашылық жұмыстарды дайын шаблон арқылы орындау; қауіпсіздік техникасын, гигиеналық талаптарды сақтау; өзінің жұмыс орнын ретке келтіруді қарастырады.
3) "Талдау және бағалау" (презентация) бөлімі: презентация арқылы коммуникативтік және сөйлеу дағдыларын дамыту, соның аясында өзінің және басқалардың жұмысын бағалау, презентациялау және түсіндіруді қарастырады.
10. "Еңбекке баулу" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) "Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту" бөлімі: зерттеу және түсіну, қоршаған әлемді сипаттау, халықтың мәдениеті мен дәстүрін білу және түсіну, қолданбалы өнерді зерттеу, шығармашылық идеяларды жүзеге асырудың техникалық құралдарын ажырата білу, ақпарат көздерімен жұмыс істеу, жұмыс орнын ұйымдастыруды қарастырады.
2) "Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау" бөлімі: шығармашылық жұмыс үшін әртүрлі материалдармен (көркем, табиғи және жасанды) тәжірибе жасау; қажетті техникалық дағдыларды игеру, жұмыс процесін жоспарлау, шығармашылық жұмысты дайындау технологиясы, өлшеу құралдарымен жұмыс, материалдар мен компоненттерді қарапайым тәсілдермен біріктіру, көлемді формалар жасау, ұлттық мәдениет элементтерімен шығармашылық жұмыстар жасау, жұмыс орнын ретке келтіру, гигиеналық талаптарды, қауіпсіздік ережелерді сақтауды қарастырады.
3) "Презентация, талдау және бағалау" бөлімі: шығармашылық жұмыстардың презентациясы, әртүрлі өнер туындыларын талдау, шығармашылық жұмыстарды талқылау және бағалау; презентация арқылы коммуникативтік және сөйлеу дағдыларын дамыту, соның аясында өзінің және басқалардың жұмысын бағалау, презентациялау және түсіндіруді қарастырады.
11. "Еңбекке баулу" оқу пәні 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) "Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту" бөлімі: қоршаған ортадан өздігінен материалдарды жинау және сұрыптау, сәндік-қолданбалы өнер элементтерін және табиғи формаларды интерпретациялау, өнер, мәдениет пен дәстүр, қоршаған ортаны қорғау туралы білу және түсіну, отандық әртүрлі өнер туындыларын зерделеу, ұлттық сәндік-қолданбалы өнер элементтерін, тұрмыстық қалдықтарды қолдану арқылы шығармашылық идеяларды дамыту және жүзеге асыру, әртүрлі ақпарат көздерінен деректер іздеу, жұмыс барысын жоспарлау, өзінің жұмыс орнын ұйымдастыруды қарастырады.
2) "Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау" бөлімі: шығармашылық жұмысқа арналған табиғи, жасанды, дәстүрлі емес, материалдарды жинау, сұрыптау, эксперимент жүргізу, қажетті жұмыс техникаларын жетілдіру, өзінің іс-әрекетін жоспарлау, дайындау технологиясы, өлшеу құралдарымен жұмыс, қарапайым және күрделенген тәсілдер арқылы материалдар мен компоненттерді біріктіру, көлемді пішіндер жасау, құрастыру, орындау техникасының қарапайым түрлерімен танысу, ұлттық мәдениеттің элементтері бар шығармашылық жұмыстар жасау, қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтауды қарастырады.
3) "Презентация, талдау және бағалау" бөлімі: презентация, шығармашылық жұмыстардың таныстырылымы, әдіс - тәсілдерді талдау, әртүрлі өнер туындыларын сипаттау, презентация арқылы коммуникативтік және сөйлеу дағдыларын дамыту, өз ойын еркін жеткізу, шығармашылық жұмыстарды талқылау және бағалауды қарастырады.
12. "Еңбекке баулу" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) "Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту" бөлімі: қоршаған ортадан өздігінен материалдарды жинау, сұрыптау, қолдану, сәндік-қолданбалы өрнектер және табиғи формаларды күрделендіру, интерпретациялау, өнер, мәдениет пен дәстүр, қоршаған ортаны қорғау туралы білімін жетілдіру, отандық әртүрлі өнер туындыларын зерделеу, баға беру, ұлттық сәндік-қолданбалы өнер элементтері, тұрмыстық бұйымдарды қолдану арқылы шығармашылық идеяларды дамыту және жүзеге асыру, әртүрлі ақпарат көздерінен деректер іздеу және өңдеу, жетілдіруді қарастырады.
2) "Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау" бөлімі: шығармашылық жұмысқа арналған табиғи, жасанды, дәстүрлі емес материалдарды жинау, құрастыру, эксперимент жүргізу, меңгерілген жұмыс техникаларын жетілдіру, жоспарланған іс-әрекетті өз бетімен орындау, дайындау технологиясы, өлшеу құралдарымен жұмыс, қарапайым және күрделенген тәсілдер арқылы материалдар мен компоненттерді біріктіру, көлемді пішіндер жасау, құрастыру, ұлттық және әлемдік мәдениеттің элементтері бар шығармашылық жұмыстар жасау, қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтауды қарастырады.
3) "Презентация, талдау және бағалау" бөлімі: презентация, шығармашылық жұмыстардың таныстырылымы, орындалған жұмыстың тәсілдерін талдау, әртүрлі өнер туындыларын сипаттау, шығармашылық жұмыстарды талқылау және бағалау, басқа жұмыстармен салыстыру, пікір айту, ұсыныс беруді қарастырады.
13. Бағдарлама мазмұны әртүрлі көркемдік-шығармашылық әрекетті қарастырады. Сабақ барысында іске асырылатын шығармашылық әрекеттің түрлерін еңбекке баулу мұғалімінің өзі анықтайды. Бұл ретте көркемдік-шығармашылық әрекеттің негізгі үш түрі: құрылымдау, жоспарлау және сәндеу әрекеттері міндетті түрде іске асырылады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
14. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші, үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 2.2.1.1 кодында: "2" - сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
Ескерту: оқу бағдарламасында оқу пәнінің мазмұнын анықтаудың негізі болып табылатын оқыту мақсаттарының жүйесі түрінде ұсынылған күтілетін нәтижелері қалыптастырылған.
15. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) 1-бөлім "Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту":
Бөлімшелер | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
1.1 Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну |
1.1.1.1 материалдың атауын білу; |
2.1.1.1 материал түрлерінің атауларын ажырату және олардың қасиеттері мен қолданылуы туралы зерделеу; |
3.1.1.1 |
4.1.1.1 |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну | 1.1.2.1 материалдарды пайдалану, қолдану мүмкіндіктерін қарастыру; |
2.1.2.1 материалдар мен құралдарды пайдалану, қолдану мүмкіндіктерін қарастыру; |
3.1.2.1 |
4.1.2.1 материалдардың қолданылу аясы туралы білімдерін түйіндеу, мысал келтіру; |
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 1.1.3.1 шығармашылық идеяларды жоспарлау және әзірлеу кезінде әртүрлі материалдармен және құралдармен жұмыс істеу дағдыларын меңгеру; |
2.1.3.1 шығармашылық идеяларды дамыту үшін ақпарат жинау және жұмыстың эскизін жасау; |
3.1.3.1 |
4.1.3.1 |
1.4 Жоспарлау | 1.1.4.1 шығармашылық жұмысқа қажет материалдардың түрлерін анықтау; | 2.1.4.1 шығармашылық жұмысқа қажет материалдарды және орындаудың реттілігін анықтау; | 3.1.4.1 шығармашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтау, жұмыс барысын жоспарлау; |
4.1.4.1 шығармашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтау; |
2) 2-бөлім "Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау":
Бөлімшелер | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары | 1.2.1.1 түрлі материалдардың ерекшелігін түсіну (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолдану техникасын меңгеру; |
2.2.1.1 қарапайым әдіс-тәсілдерді пайдаланып, материалдарды жинау, сұрыптау, қолдануға дайындау; |
3.2.1.1 әдіс-тәсілдерді пайдаланып, материалдар жинау, сұрыптау, қолдануға дайындау, орындау техникасын анықтау; |
4.2.1.1 қарапайым әдіс-тәсілдерді пайдаланып, қалдық материалдарды қайта өңдеу, эксперимент жүргізу; |
2.2 |
1.2.2.1 қарапайым тәсілдермен материалдардың құрамын зерттеу және дайындау; |
2.2.2.1 үлгіні пайдаланып бұйымның бөлшектерін біріктіру; |
3.2.2.1 аралас (қарапайым және күрделенген) тәсілдер арқылы материалдарды өңдеу (өлшеу, белгілеу, қию, формасын және түсін келтіру, жинақтау, модельдеу мен құрастыру); 3.2.2.2 шығармашылық жұмыс жасау барысында ұлттық элементтерді тиімді қолдану; 3.2.2.3 |
4.2.2.1 нұсқаулыққа сәйкес көлемді фигураларды жасау (өлшеу, белгілеу, қию, формасын және түсін келтіру, жинақтау, модельдеу мен құрастыру); |
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
1.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасымен танысу; |
2.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасын қолдану; |
3.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс жасауда қауіпсіздік техникасын сақтау; |
4.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс жасауда қауіпсіздік техникасын сақтау; |
3) 3-бөлім "Презентация, талдау және бағалау":
Бөлімшелер | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
3.1 Презентация | 1.3.1.1 өзінің жұмысын таныстыру (көрме); | 2.3.1.1 өз жұмысының идеясы түсіндіріп, ұсыну (көрме); | 3.3.1.1 өз жұмысының идеясы мен процесін шығармашылықпен ұсыну; | 4.3.1.1 өз жұмысының идеясы мен процесін шығармашылықпен ұсыну; (соның ішінде АКТ қолдану); |
3.2 | 1.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау; | 2.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу; | 3.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, шығармашылық жұмысқа түсініктеме беру және оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу; | 4.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, шығармашылық жұмысқа түсініктеме беру және оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу, өзінің ұсыныстарын негіздеу; |
16. Бөлімдер, бөлімшелер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
17. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Еңбекке баулу" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. "Бастауыш білім беру деңгейіне арналған "Еңбекке баулу" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 1-сынып:
Ортақ тақырыптар | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімдері | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1 Өзім туралы | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту | 1.1 Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну | 1.1.1.1 материалдың атауын білу; |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну | 1.1.2.1 материалдарды пайдалану, қолдану мүмкіндіктерін қарастыру; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 1.1.3.1 шығармашылық идеяларды жоспарлау және әзірлеу кезінде әртүрлі материалдармен және құралдармен жұмыс істеу дағдыларын меңгеру; | ||
1.4 Жоспарлау | 1.1.4.1 шығармашылық жұмысқа қажет материалдардың түрлерін анықтау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары | 1.2.1.1 түрлі материалдардың ерекшелігін түсіну (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолдану техникасын меңгеру; | |
2.2 |
1.2.2.1 қарапайым тәсілдермен материалдардың құрамын зерттеу және дайындау; | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
1.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасымен танысу; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 1.3.1.1 өзінің жұмысын таныстыру (көрме); | |
3.2 | 1.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
3. Менің отбасым және достарым | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту | 1.1Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну | 1.1.1.1 материалдың атауын білу; |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну | 1.1.2.1 материалдарды пайдалану, қолдану мүмкіндіктерін қарастыру; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 1.1.3.1 шығармашылық идеяларды жоспарлау және әзірлеу кезінде әртүрлі материалдармен және құралдармен жұмыс істеу дағдыларын меңгеру; | ||
1.4 Жоспарлау | 1.1.4.1 шығармашылық жұмысқа қажет материалдардың түрлерін анықтау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары | 1.2.1.1 түрлі материалдардың ерекшелігін түсіну (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолдану техникасын меңгеру; | |
2.2 |
1.2.2.1 қарапайым тәсілдермен материалдардың құрамын зерттеу және дайындау; | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
1.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасымен танысу; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 1.3.1.1 өзінің жұмысын таныстыру (көрме); | |
3.2 | 1.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
5. Саяхат | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту | 1.1 Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну | 1.1.1.1 материалдың атауын білу; |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну | 1.1.2.1 материалдарды пайдалану, қолдану мүмкіндіктерін қарастыру; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 1.1.3.1 шығармашылық идеяларды жоспарлау және әзірлеу кезінде әртүрлі материалдармен және құралдармен жұмыс істеу дағдыларын меңгеру; | ||
1.4 Жоспарлау | 1.1.4.1 шығармашылық жұмысқа қажет материалдардың түрлерін анықтау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары | 1.2.1.1 түрлі материалдардың ерекшелігін түсіну (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолдану техникасын меңгеру; | |
2.2 |
1.2.2.1 қарапайым тәсілдермен материалдардың құрамын зерттеу және дайындау; | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
1.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасымен танысу; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 1.3.1.1 өзінің жұмысын таныстыру (көрме); | |
3.2 | 1.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
7. Демалыс және хобби | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту | 1.1 Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну | 1.1.1.1 материалдың атауын білу; |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну | 1.1.2.1 материалдарды пайдалану, қолдану мүмкіндіктерін қарастыру; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 1.1.3.1 шығармашылық идеяларды жоспарлау және әзірлеу кезінде әртүрлі материалдармен және құралдармен жұмыс істеу дағдыларын меңгеру; | ||
1.4 Жоспарлау | 1.1.4.1 шығармашылық жұмысқа қажет материалдардың түрлерін анықтау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары | 1.2.1.1 түрлі материалдардың ерекшелігін түсіну (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолдану техникасын меңгеру; | |
2.2 |
1.2.2.1 қарапайым тәсілдермен материалдардың құрамын зерттеу және дайындау; | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
1.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасымен танысу; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 1.3.1.1 өзінің жұмысын таныстыру (көрме); | |
3.2 | 1.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау; | ||
2) 2-сынып:
Ортақ тақырыптар | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімдері | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1 Менің отбасым және достарым | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту | 1.1 Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну |
2.1.1.1 материал түрлерінің атауларын ажырату және олардың қасиеттері мен қолданылуы туралы зерделеу; |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну |
2.1.2.1 материалдар мен құралдарды пайдалану, қолдану мүмкіндіктерін қарастыру; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту |
2.1.3.1 шығармашылық идеяларды дамыту үшін ақпарат жинау және жұмыстың эскизін жасау; | ||
1.4 Жоспарлау | 2.1.4.1 шығармашылық жұмысқа қажет материалдарды және орындаудың реттілігін анықтау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары |
2.2.1.1 қарапайым әдіс-тәсілдерді пайдаланып, материалдарды жинау, сұрыптау, қолдануға дайындау; | |
2.2 |
2.2.2.1 үлгіні пайдаланып бұйымның бөлшектерін біріктіру; | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
2.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасын қолдану; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 2.3.1.1 өз жұмысының идеясы түсіндіріп, ұсыну (көрме); | |
3.2 | 2.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу; | ||
2-тоқсан | |||
3. Менің туған өлкем | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту | 1.1 Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну |
2.1.1.1 материал түрлерінің атауларын ажырату және олардың қасиеттері мен қолданылуы туралы зерделеу; |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну |
2.1.2.1 материалдар мен құралдарды пайдалану, қолдану мүмкіндіктерін қарастыру; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту |
2.1.3.1 шығармашылық идеяларды дамыту үшін ақпарат жинау және жұмыстың эскизін жасау; | ||
1.4 Жоспарлау | 2.1.4.1 шығармашылық жұмысқа қажет материалдарды және орындаудың реттілігін анықтау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары |
2.2.1.1 қарапайым әдіс-тәсілдерді пайдаланып, материалдарды жинау, сұрыптау, қолдануға дайындау; | |
2.2 |
2.2.2.1 үлгіні пайдаланып бұйымның бөлшектерін біріктіру; | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
2.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасын қолдану; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 2.3.1.1 өз жұмысының идеясы түсіндіріп, ұсыну (көрме); | |
3.2 | 2.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу; | ||
3-тоқсан | |||
5. Салт-дәстүр мен ауыз әдебиеті | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту | 1.1 Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну |
2.1.1.1 материал түрлерінің атауларын ажырату және олардың қасиеттері мен қолданылуы туралы зерделеу; |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну |
2.1.2.1 материалдар мен құралдарды пайдалану, қолдану мүмкіндіктерін қарастыру; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту |
2.1.3.1 шығармашылық идеяларды дамыту үшін ақпарат жинау және жұмыстың эскизін жасау; | ||
1.4 Жоспарлау | 2.1.4.1 шығармашылық жұмысқа қажет материалдарды және орындаудың реттілігін анықтау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары |
2.2.1.1 қарапайым әдіс-тәсілдерді пайдаланып, материалдарды жинау, сұрыптау, қолдануға дайындау; | |
2.2 |
2.2.2.1 үлгіні пайдаланып бұйымның бөлшектерін біріктіру; | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
2.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасын қолдану; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 2.3.1.1 өз жұмысының идеясы түсіндіріп, ұсыну (көрме); | |
3.2 | 2.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу; | ||
4-тоқсан | |||
7. Табиғат әлемі | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту | 1.1 Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну |
2.1.1.1 материал түрлерінің атауларын ажырату және олардың қасиеттері мен қолданылуы туралы зерделеу; |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну |
2.1.2.1 материалдар мен құралдарды пайдалану, қолдану мүмкіндіктерін қарастыру; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту |
2.1.3.1 шығармашылық идеяларды дамыту үшін ақпарат жинау және жұмыстың эскизін жасау; | ||
1.4 Жоспарлау | 2.1.4.1 шығармашылық жұмысқа қажет материалдарды және орындаудың реттілігін анықтау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары |
2.2.1.1 қарапайым әдіс-тәсілдерді пайдаланып, материалдарды жинау, сұрыптау, қолдануға дайындау; | |
2.2 |
2.2.2.1 үлгіні пайдаланып бұйымның бөлшектерін біріктіру; | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
2.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасын қолдану; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 2.3.1.1 өз жұмысының идеясы түсіндіріп, ұсыну (көрме); | |
3.2 | 2.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу; | ||
3) 3-сынып
Ортақ тақырыптар | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімдері | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Табиғат - менің үйім | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту | 1.1 Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну |
3.1.1.1материал түрлерінің қолдану аясын анықтау; |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну |
3.1.2.1 дәстүрлі және дәстүрлі емес қарапайым материалдарды қолдану салаларын білу; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту |
3.1.3.1 шығармашылық идеяларды салыстыру, жұмыс эскизін анықтауда қорытынды жасау; | ||
1.4 Жоспарлау | 3.1.4.1 шығармашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтау, жұмыс барысын жоспарлау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары |
3.2.1.1 әдіс-тәсілдерді пайдаланып, материалдар жинау, сұрыптау, қолдануға дайындау, орындау техникасын анықтау; | |
2.2 |
3.2.2.1 аралас (қарапайым және күрделенген) тәсілдер арқылы материалдарды өңдеу (өлшеу, белгілеу, қию, формасын және түсін келтіру, жинақтау, модельдеу мен құрастыру); | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
3.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс жасауда қауіпсіздік техникасын сақтау; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 3.3.1.1 өз жұмысының идеясы мен процесін шығармашылықпен ұсыну; | |
3.2 | 3.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, шығармашылық жұмысқа түсініктеме беру және оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу; | ||
2-тоқсан | |||
3. Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту | 1.1 Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну |
3.1.1.1материал түрлерінің қолдану аясын анықтау; |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну |
3.1.2.1 дәстүрлі және дәстүрлі емес қарапайым материалдарды қолдану салаларын білу; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту |
3.1.3.1 шығармашылық идеяларды салыстыру, жұмыс эскизін анықтауда қорытынды жасау; | ||
1.4 Жоспарлау | 3.1.4.1 шығармашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтау, жұмыс барысын жоспарлау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары |
3.2.1.1 әдіс-тәсілдерді пайдаланып, материалдар жинау, сұрыптау, қолдануға дайындау, орындау техникасын анықтау; | |
2.2 |
3.2.2.1 аралас (қарапайым және күрделенген) тәсілдер арқылы материалдарды өңдеу (өлшеу, белгілеу, қию, формасын және түсін келтіру, жинақтау, модельдеу мен құрастыру); | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
3.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс жасауда қауіпсіздік техникасын сақтау; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 3.3.1.1 өз жұмысының идеясы мен процесін шығармашылықпен ұсыну; | |
3.2 | 3.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, шығармашылық жұмысқа түсініктеме беру және оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу; | ||
3-тоқсан | |||
5. Атадан қалған асыл мұра | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту | 1.1 Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну |
3.1.1.1 материал түрлерінің қолдану аясын анықтау; |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну |
3.1.2.1 дәстүрлі және дәстүрлі емес қарапайым материалдарды қолдану салаларын білу; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту |
3.1.3.1 шығармашылық идеяларды салыстыру, жұмыс эскизін анықтауда қорытынды жасау; | ||
1.4 Жоспарлау | 3.1.4.1 шығармашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтау, жұмыс барысын жоспарлау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары |
3.2.1.1 әдіс-тәсілдерді пайдаланып, материалдар жинау, сұрыптау, қолдануға дайындау, орындау техникасын анықтау; | |
2.2 |
3.2.2.1 аралас (қарапайым және күрделенген) тәсілдер арқылы материалдарды өңдеу (өлшеу, белгілеу, қию, формасын және түсін келтіру, жинақтау, модельдеу мен құрастыру); | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
3.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс жасауда қауіпсіздік техникасын сақтау; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 3.3.1.1 өз жұмысының идеясы мен процесін шығармашылықпен ұсыну; | |
3.2 | 3.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, шығармашылық жұмысқа түсініктеме беру және оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу; | ||
4-тоқсан | |||
7. Бәрін білгім келеді | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту | 1.1 Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну |
3.1.1.1материал түрлерінің қолдану аясын анықтау; |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну |
3.1.2.1 дәстүрлі және дәстүрлі емес қарапайым материалдарды қолдану салаларын білу; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту |
3.1.3.1 шығармашылық идеяларды салыстыру, жұмыс эскизін анықтауда қорытынды жасау; | ||
1.4 Жоспарлау | 3.1.4.1 шығармашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтау, жұмыс барысын жоспарлау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары |
3.2.1.1 әдіс-тәсілдерді пайдаланып, материалдар жинау, сұрыптау, қолдануға дайындау, орындау техникасын анықтау; | |
2.2 |
3.2.2.1 аралас (қарапайым және күрделенген) тәсілдер арқылы материалдарды өңдеу (өлшеу, белгілеу, қию, формасын және түсін келтіру, жинақтау, модельдеу мен құрастыру); | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
3.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс жасауда қауіпсіздік техникасын сақтау; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 3.3.1.1 өз жұмысының идеясы мен процесін шығармашылықпен ұсыну; | |
3.2 | 3.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, шығармашылық жұмысқа түсініктеме беру және оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу; | ||
4) 4 сынып
Ортақ тақырыптар | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімдері | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Кең байтақ Қазақстаным | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту |
1.1 |
4.1.1.1 материал түрлерін жіктей білу; |
1.2 |
4.1.2.1 материалдардың қолданылу аясы туралы білімдерін түйіндеу, мысал келтіру; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту |
4.1.3.1 бұйымдардың дизайнын дайындау бойынша идеяларды ұсыну; | ||
1.4 Жоспарлау |
4.1.4.1 шығармашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтау; | ||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары |
4.2.1.1 қарапайым әдіс-тәсілдерді пайдаланып, қалдық материалдарды қайта өңдеу, эксперимент жүргізу; | |
2.2 |
4.2.2.1 нұсқаулыққа сәйкес көлемді фигураларды жасау (өлшеу, белгілеу, қию, формасын және түсін келтіру, жинақтау, модельдеу мен құрастыру); | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
4.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс жасауда қауіпсіздік техникасын сақтау; | ||
3. Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 4.3.1.1 өз жұмысының идеясы мен процесін шығармашылықпен ұсыну; (соның ішінде АКТ қолдану); | |
3.2 Шығармашылық жұмыстарды талдау және бағалау | 4.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, шығармашылық жұмысқа түсініктеме беру және оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу, өзінің ұсыныстарын негіздеу; | ||
2-тоқсан | |||
3. Мәдени мұра | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту |
1.1 |
4.1.1.1 материал түрлерін жіктей білу; |
1.2 |
4.1.2.1 материалдардың қолданылу аясы туралы білімдерін түйіндеу, мысал келтіру; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту |
4.1.3.1 бұйымдардың дизайнын дайындау бойынша идеяларды ұсыну; | ||
1.4 Жоспарлау |
4.1.4.1 шығармашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары |
4.2.1.1 қарапайым әдіс-тәсілдерді пайдаланып, қалдық материалдарды қайта өңдеу, эксперимент жүргізу; | |
2.2 |
4.2.2.1 нұсқаулыққа сәйкес көлемді фигураларды жасау (өлшеу, белгілеу, қию, формасын және түсін келтіру, жинақтау, модельдеу мен құрастыру); | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
4.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс жасауда қауіпсіздік техникасын сақтау; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 4.3.1.1 өз жұмысының идеясы мен процесін шығармашылықпен ұсыну; (соның ішінде АКТ қолдану); | |
3.2 Шығармашылық жұмыстарды талдау және бағалау | 4.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, шығармашылық жұмысқа түсініктеме беру және оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу, өзінің ұсыныстарын негіздеу; | ||
3-тоқсан | |||
5. Атадан қалған асыл мұра | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту |
1.1 |
4.1.1.1 материал түрлерін жіктей білу; |
1.2 |
4.1.2.1 материалдардың қолданылу аясы туралы білімдерін түйіндеу, мысал келтіру; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту |
4.1.3.1 бұйымдардың дизайнын дайындау бойынша идеяларды ұсыну; | ||
1.4 Жоспарлау |
4.1.4.1 шығармашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары |
4.2.1.1 қарапайым әдіс-тәсілдерді пайдаланып, қалдық материалдарды қайта өңдеу, эксперимент жүргізу; | |
2.2 |
4.2.2.1 нұсқаулыққа сәйкес көлемді фигураларды жасау (өлшеу, белгілеу, қию, формасын және түсін келтіру, жинақтау, модельдеу мен құрастыру); | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
4.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс жасауда қауіпсіздік техникасын сақтау; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 4.3.1.1 өз жұмысының идеясы мен процесін шығармашылықпен ұсыну; (соның ішінде АКТ қолдану); | |
3.2 Шығармашылық жұмыстарды талдау және бағалау | 4.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, шығармашылық жұмысқа түсініктеме беру және оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу, өзінің ұсыныстарын негіздеу; | ||
4-тоқсан | |||
7. Болашаққа саяхат | Шығармашылық идеяларды зерделеу және дамыту | 1.1 Материалдың атауы, түрі мен қасиетін білу және түсіну |
4.1.1.1 материал түрлерін жіктей білу; |
1.2 Материалдың қолданылу саласын білу және түсіну |
4.1.2.1 материалдардың қолданылу аясы туралы білімдерін түйіндеу, мысал келтіру; | ||
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту |
4.1.3.1 бұйымдардың дизайнын дайындау бойынша идеяларды ұсыну; | ||
1.4 Жоспарлау |
4.1.4.1 шығармашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтау; | ||
Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Материалдар және шығармашылық жұмысты орындау техникалары |
4.2.1.1 қарапайым әдіс-тәсілдерді пайдаланып, қалдық материалдарды қайта өңдеу, эксперимент жүргізу; | |
2.2 |
4.2.2.1 нұсқаулыққа сәйкес көлемді фигураларды жасау (өлшеу, белгілеу, қию, формасын және түсін келтіру, жинақтау, модельдеу мен құрастыру); | ||
2.3 Қауіпсіздік техникасын сақтау |
4.2.3.1 материалдар және құралдармен жұмыс жасауда қауіпсіздік техникасын сақтау; | ||
Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 4.3.1.1 өз жұмысының идеясы мен процесін шығармашылықпен ұсыну (соның ішінде АКТ қолдану); | |
3.2 | 4.3.2.1 мүмкіндігіне қарай орындалған жұмысты талқылау және бағалау, шығармашылық жұмысқа түсініктеме беру және оны жақсарту бойынша ұсыныстар енгізу, өзінің ұсыныстарын негіздеу; | ||
Ескерту: Бағдарламаның құрылымы ортақ тақырыптардан, бөлімдерден және бөлімшелерден тұрады. Орта мерзімді тақырыптық жоспарлау кезінде бөлімдер мен бөлімшелердің мақсаттарына назар аудару керек. Ортақ тақырыптар сабақ тақырыбын құрамайды, бірақ оны толықтырады.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 32-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Көркем еңбек" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Көркем еңбек" оқу пәнінің оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Көркем еңбек" оқу пәнін оқытудың мақсаты – жеке тұлғаның қалыптасуы және өз ойын білдіруінің негізі ретінде, рухани-адамгершілік мәдениетін дамыту, шығармашылық, кеңістіктік-образдық ойлауын, көркемдік-технологиялық білімінің негізін қалыптастыру.
3. "Көркем еңбек" оқу пәнінің міндеттері:
1) әртүрлі іс-әрекеттерді кіріктіру арқылы пәндік білімдерді, дағдыларды және қабілеттерді дамыту;
2) ұлттық және әлемдік материалдық мәдениет пен өнер шығармаларымен таныстыру арқылы құндылық бағыттарын қалыптастыру;
3) білім алушылардың визуалды және эстетикалық қабылдауын, сыни ойлауын дамыту үшін терминологиялық аппарат қалыптастыру;
4) бақылау, эксперимент жүргізу және көрсетілім жасау арқылы зерттеу дағдыларын дамыту;
5) әртүрлі материалдар мен құралдарды қолдану арқылы шығармашылықпен жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру;
6) білім алушылардың өзін-өзі бағалауын жоғарылату және жағымды көзқарас қалыптастыру;
7) коммуникацияның бір тілі ретінде ұлттық және әлемдік мәдениет мұраларының мағынасын, көркем еңбектің рөлін түсіндіру;
8) өз жұмысын жасау үшін, әртүрлі ақпарат түрлерін (іздеу, жинау, сұрыптау) бағдарлау қабілетін дамытуға ықпал жасайтын, әртүрлі танымдық, коммуникативтік, ұйымдастырушылық және адамгершілік сипаттағы міндеттерді өздігінен шешу тәжірибелерін қалыптастыру;
9) ұжымдық, топтық және жеке жұмыстарды орындау процесінде қолдың моторикасын, сенсорикалық, қиялдауы мен шығармашылығын, елестетуін және қабылдауын дамыту.
4. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлесе дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты құндылықтарын бойына сіңіруіне, Отанына риясыз қызмет ететін, білімді, білікті, рухани терең азамат болып қалыптасуына негіз болады.
2-тарау. "Көркем еңбек" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Көркем еңбек" оқу пәнінің мазмұны
6. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 3-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 4-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. Әртүрлі жұмыстарды орындау барысында еңбек гигиенасының және қауіпсіздік техникасының ережелері сақталады.
8. Оқу пәнінің мазмұны 3 бөлімнен тұрады:
1) "Шығармашылық идеяларды зерттеу және дамыту" бөлімі: қоршаған әлемді, әртүрлі материалдарды зерттеу арқылы зерттеушілік дағдыларын және шығармашылық елестету қабілеттерін дамыту, қазақ халқының және басқа халықтардың дәстүрі мен мәдениетін зерделеу, өзінің шығармашылық идеяларын әзірлеу;
2) "Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау" бөлімі: қоршаған ортаны бейнелеуде практикалық дағдыларын дамыту, әртүрлі материалдармен эксперимент жүргізу, әртүрлі жұмыс техникаларын меңгеру, өзінің іс-әрекетін жоспарлау;
3) "Презентация, талдау және бағалау" бөлімі: презентация арқылы комуникативтік және сөйлеу дағдыларын дамыту, соның аясында өзінің және басқалардың жұмысын бағалау, презентациялау және түсіндіру.
9. "Көркем еңбек" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) шығармашылық идеяларды зерттеу және дамыту: қоршаған ортаны білу және түсіну, табиғатпен жаратылған сәндік өрнектер (ою-өрнектер) және формалар, табиғи формаларды интерпретациялау, өнер, мәдениет пен дәстүрді білу және түсіну, отандық және әлемдік өнердің әртүрлі шығармалары, қазақ халқының және әлем халықтарының қолданбалы өнері (ою-өрнектер, бұйымдар, ұлттық киімдер), шығармашылық идеяларды дамыту, шығармашылық идеяларды жасау, шығармашылық идеяларды жүзеге асыру, өнердің суреттеу құралдарымен көркем бейнелер (образдар) мен сезімдерін (көңіл-күйін, мінезін) көрсету, әртүрлі ақпарат көздерімен жұмыс, жұмыс барысын жоспарлау, жұмыс орнын ұйымдастыру;
2) шығармашылық жұмысты жасау және дайындау: қоршаған ортаны бейнелеу, әртүрлі көркем материалдармен табиғаттың мәнерлік бейнелерін (қар, жапырақтың түсуі) жасау, флора мен фаунаның өкілдерін бейнелеу, шығармашылық жұмысты орындау материалдары мен техникалары, көркемдік материалдар мен құралдар, шығармашылық жұмысқа арналған табиғи және жасанды материалдар, шығармашылық жұмысқа арналған дәстүрлі емес материалдар, әртүрлі материалдармен (көркемдік, табиғи және жасанды) және техникалармен (монотипия, кляксография, баспа) эксперименттер жүргізу, дайындау технологиясы, өлшеу құралдарымен жұмыс, қарапайым тәсілдермен материалдар мен компоненттерді біріктіру, көлемді пішіндерді жасау, мүсіндеу техникасы, қағаз пластикасы, қазақ ұлттық мәдениетінің элементтері бар шығармашылық жұмыстар, қауіпсіздік техникасын сақтау, қауіпсіздік техникасының ережелері;
3) презентация, талдау және бағалау: презентация, шығармашылық жұмыстардың презентациясы, өнердегі тәсілдерді талдау, әртүрлі өнер туындыларын талдау, бағалау сараптамасы, шығармашылық жұмыстарды талқылау және бағалау.
10. "Көркем еңбек" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) шығармашылық идеяларды зерттеу және дамыту: қоршаған ортаны білу және түсіну, табиғатпен жаратылған сәндік өрнектер (ою-өрнектер) және формалар, табиғи формаларды интерпретациялау, өнер, мәдениет пен дәстүрді білу және түсіну, отандық және әлемдік өнердің әртүрлі шығармалары, қазақ халқының және әлем халықтарының қолданбалы өнері (ою-өрнектер, бұйымдар, ұлттық киімдер), шығармашылық идеяларды дамыту, шығармашылық идеяларды жасау, шығармашылық идеяларды жүзеге асыру, өнердің суреттеу құралдарымен көркем бейнелер (образдар) мен сезімдерін (көңіл-күйін, мінезін) көрсету, әртүрлі ақпарат көздерімен жұмыс, жұмыс барысын жоспарлау, жұмыс орнын ұйымдастыру;
2) шығармашылық жұмысты жасау және дайындау: қоршаған ортаны бейнелеу, әртүрлі көркем материалдармен табиғаттың мәнерлік бейнелерін (қар, жапырақтың түсуі) жасау, флора мен фаунаның өкілдерін бейнелеу, шығармашылық жұмысты орындау материалдары мен техникалары, көркемдік материалдар мен құралдар, шығармашылық жұмысқа арналған табиғи және жасанды материалдар, шығармашылық жұмысқа арналған дәстүрлі емес материалдар, әртүрлі материалдармен (көркемдік, табиғи және жасанды) және техникалармен (монотипия, кляксография, баспа) эксперименттер жүргізу, дайындау технологиясы, өлшеу құралдарымен жұмыс, қарапайым тәсілдермен материалдар мен компоненттерді біріктіру, көлемді пішіндерді жасау, мүсіндеу техникасы, қағаз пластикасы, қазақ ұлттық мәдениетінің элементтері бар шығармашылық жұмыстар, қауіпсіздік техникасын сақтау, қауіпсіздік техникасының ережелері;
3) презентация, талдау және бағалау: презентация, шығармашылық жұмыстардың презентациясы, өнердегі тәсілдерді талдау, әртүрлі өнер туындыларын талдау, бағалау сараптамасы, шығармашылық жұмыстарды талқылау және бағалау.
11. Бағдарлама мазмұны әртүрлі көркемдік-шығармашылық әрекетті қарастырады. Сабақ барысында іске асырылатын шығармашылық әрекеттің түрлерін көркем еңбек мұғалімнің өзі анықтайды. Бұл ретте көркемдік-шығармашылық әрекеттің негізгі үш түрі: құрылымдау, бейнелеу және сәндеу әрекеттері міндетті түрде іске асырылады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
12. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 3.2.1.1 кодында: "3" - сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
13. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) 1-бөлім "Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту":
Бөлімшелер | 3-сынып | 4-сынып |
1.1 Қоршаған ортаны білу және түсіну | 3.1.1.1 табиғатпен жасалған сәндік өрнектер (ою-өрнек) мен формаларды анықтау және тану, оларды өз жұмыстарында интерпретациялау | 4.1.1.1 табиғатпен жасалған сәндік өрнектер (ою-өрнек) мен формаларды анықтау және тану, оларды өз жұмыстарында интерпретациялау |
1.2 Өнер, мәдениет және дәстүрлерді білу және түсіну | 3.1.2.1 отандық және әлемдік өнердің әртүрлі шығармаларын білу және олардың ерекшеліктерін (жанры, орындау техникасы, көңіл-күйі) түсіндіру | 4.1.2.1 отандық және әлемдік өнердің әртүрлі шығармаларын білу және олардың ерекшеліктерін (жанры, орындау техникасы, көңіл-күйі) түсіндіру |
3.1.2.2 қазақ халқының және әлем халықтарының қолданбалы өнерінің ұлттық ерекшеліктерін анықтау және суреттеу | 4.1.2.2 қазақ халқының және әлем халықтарының қолданбалы өнерінің ұлттық ерекшеліктерін анықтау және суреттеу | |
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 3.1.3.1 орындау техникасын негіздеп таңдай отырып, шығармашылық идеялар мен сезімдерін (көңіл-күйі, мінезі) көрсету | 4.1.3.1 әртүрлі орындау техникасын үйлестіре отырып, шығармашылық идеялары мен сезімдерін (көңіл-күйі, мінезі) көрсету |
3.1.3.2 шығармашылық идеяларды дамыту үшін әртүрлі дереккөздерден ақпарат жинау | 4.1.3.2 шығармашылық идеяларды дамыту үшін әртүрлі дереккөздерден (АКТ-ны қосқанда) ақпаратты іріктеп алу | |
1.4 Жоспарлау | 3.1.4.1 жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру және жұмыс барысын жоспарлау | 4.1.4.1 жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру және жұмыс барысын жоспарлау |
2) 2-бөлім "Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау":
Бөлімшелер | 3-сынып | 4-сынып |
2.1 Қоршаған ортаны бейнелеу | 3.2.1.1 қоршаған ортаның визуалды элементтерін әртүрлі тәсілдер мен құралдарды үйлестіре отырып бейнелеу | 4.2.1.1 қоршаған ортаның визуалды элементтерін әртүрлі тәсілдер мен құралдарды үйлестіре отырып бейнелеу |
2.2 Шығармашылық жұмысты орындау материал дары мен техникалары | 3.2.2.1 аса күрделі әдістер мен тәсілдерді пайдаланып, материалдарды (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолдану, эксперимент жүргізу | 4.2.2.1 әртүрлі әдістер мен тәсілдерді пайдаланып, өздігімен таңдалған материалдарды (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолдану, эксперимент жүргізу |
3.2.2.2 жұмысты орындау үшін әртүрлі әдістер мен материалдарды ұсыну | 4.2.2.2 жұмысты орындауда және материалдарды қолдануда тиімді шешімдер қабылдайды | |
2.3 Дайындау технология лары | 3.2.3.1 нақты дәлдігіне жетіп материалдарды және компоненттерді өлшеу, белгілеу, қию, формасын келтіру, жинақтау, қосу және біріктіру | 4.2.3.1 тиімді тәсілдермен анықталған материалдарды және компоненттерді нақтылықты сақтай отырып, өлшеу, белгілеу, қию, формасын келтіру, жинақтау, қосу және біріктіру |
3.2.3.2 әртүрлі тәсілдермен және материалдармен (ермексаз, қолданыстан шыққан, қағаз материалдары) көлемді пішіндер жасау | 4.2.3.2 әртүрлі тәсілдермен, және үйлестірілген материалдармен (ермексаз, қолданыстан шыққан, қағаз материалдары) көлемді пішіндер жасау | |
3.2.3.3 шығармашылық жұмыстарды дайындау барысында қазақ ұлттық мәдениетінің элементтерін қолдану | 4.2.3.3 көркем жұмысты орындау үшін әдіс-тәсілдерді өздігінен таңдау | |
4.2.3.4 шығармашылық жұмыстарды дайындау барысында қазақ ұлттық мәдениетінің элементтерін қолдану | ||
2.4 Қауіпсіздік техникасын сақтау | 3.2.4.1 қауіпсіздік техникасын сақтап, материалдарды және құралдарды қолдану | 4.2.4.1 қауіпсіздік техникасын сақтап, материалдарды және құралдарды қолдану |
3) 3-бөлім "Презентация, талдау және бағалау":
Бөлімшелер | 3-сынып | 4-сынып |
3.1 Презентация | 3.3.1.1 өз жұмысының (эскиз, бұйым) негізгі идеясын және процесін арнайы терминологияны пайдаланып, таныстыру | 4.3.1.1 өз жұмысының (эскиз, бұйым) негізгі идеясын және процесін шығармашылық әдістермен, арнайы терминологияны пайдаланып, таныстыру |
3.2 Өнердегі тәсілдерді талдау | 3.3.2.1 арнайы терминдерді қолдана отырып, өнердің әртүрлі туындыларының суреттеу құралдары мен орындау материалдарын анықтау және салыстыру | 4.3.2.1 арнайы терминдерді қолдана отырып, өнердің әртүрлі туындыларының негізгі мәнерлеу құралдары мен материалдарын салыстыру және айырмашылығын көрсету |
3.3 Шығармашы лық жұмысты талқылау және бағалау | 3.3.3.1 шығармашылық жұмысты бағалау және жақсартуға идеяларды ұсыну | 4.3.3.1 шығармашылық жұмысты жақсартуға ұсыныс жасап, критерийлерге сәйкес жұмысты бағалау |
14. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
15. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Көркем еңбек" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Көркем еңбек" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 3-сынып:
Ортақ тақырыптар | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімдері | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1 Жанды табиғат | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.1 Қоршаған ортаны білу және түсіну | 3.1.1.1 табиғатпен жасалған сәндік өрнектер (ою-өрнек) мен формаларды анықтау және тану, оларды өз жұмыстарында интерпретациялау |
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 3.1.3.1 орындау техникасын негіздеп таңдай отырып, шығармашылық идеялар мен сезімдерін (көңіл-күйі, мінезі) көрсету | ||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Қоршаған ортаны бейнелеу | 3.2.1.1 қоршаған ортаның визуалды элементтерін әртүрлі тәсілдер мен құралдарды үйлестіре отырып бейнелеу | |
2.3 Дайындау технологиялары | 3.2.3.1 нақты дәлдігіне жетіп материалдарды және компоненттерді өлшеу, белгілеу, қию, формасын келтіру, жинақтау, қосу және біріктіру | ||
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.3 Жұмысты қорғау және талқылау | 3.3.3.1 шығармашылық жұмысты бағалау және жақсартуға идеяларды ұсыну | |
2 Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен (жарық пен қараңғы) | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.2 Өнер, мәдениет және дәстүрлерді білу және түсіну | 3.1.2.1 отандық және әлемдік өнердің әртүрлі шығармаларын білу және олардың ерекшеліктерін (жанры, орындау техникасы, көңіл-күйі) түсіндіру |
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 3.1.3.1 орындау техникасын негіздеп таңдай отырып, шығармашылық идеялар мен сезімдерін (көңіл-күйі, мінезі) көрсету | ||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.2 Шығармашылық жұмысты орындау материалдары мен техникалары | 3.2.2.1 аса күрделі әдістер мен тәсілдерді пайдаланып, материалдарды (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолдану, эксперимент жүргізу | |
2.4 Қауіпсіздік техникасын сақтау | 3.2.4.1 қауіпсіздік техникасын сақтап, материалдарды және құралдарды қолдану | ||
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.2.Өнердегі тәсілдерді талдау | 3.3.2.1 арнайы терминдерді қолдана отырып, өнердің әртүрлі туындыларының суреттеу құралдары мен орындау материалдарын анықтау және салыстыру | |
2-тоқсан | |||
3 Уақыт | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 3.1.3.2 шығармашылық идеяларды дамыту үшін әртүрлі дереккөздерден ақпарат жинау |
1.4 Жоспарлау | 3.1.4.1 жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру және жұмыс барысын жоспарлау | ||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.2 Шығармашылық жұмысты орындау материалдары мен техникалары | 3.2.2.1 аса күрделі әдістер мен тәсілдерді пайдаланып, материалдарды (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолдану, эксперимент жүргізу | |
2.3 дайындау технологиялары | 3.2.3.1 нақты дәлдігіне жетіп материалдарды және компоненттерді өлшеу, белгілеу, қию, формасын келтіру, жинақтау, қосу және біріктіру | ||
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.3 Шығармашылық жұмысты талқылау және бағалау | 3.3.3.1 шығармашылық жұмысты бағалау және жақсартуға идеяларды ұсыну | |
4 Сәулет өнері | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.4 Жоспарлау | 3.1.4.1 жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру және жұмыс барысын жоспарлау |
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.3 Дайындау технологиялары | 3.2.3.1 нақты дәлдігіне жетіп материалдарды және компоненттерді өлшеу, белгілеу, қию, формасын келтіру, жинақтау, қосу және біріктіру | |
3.2.3.2 әртүрлі тәсілдермен және материалдармен (ермексаз, қолданыстан шыққан, қағаз материалдары) көлемді пішіндер жасау; 3.2.2.2 жұмысты орындау үшін әртүрлі әдістер мен материалдарды ұсыну | |||
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 3.3.1.1 өз жұмысының (эскиз, бұйым) негізгі идеясын және процесін арнайы терминологияны пайдаланып, таныстыру | |
3-тоқсан | |||
5 Өнер | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.2 Өнер, мәдениет, дәстүрлерді білу және түсіну | 3.1.2.1 отандық және әлемдік өнердің әртүрлі шығармаларын білу және олардың ерекшеліктерін (жанры, орындау техникасы, көңіл-күйі) түсіндіру |
3.1.2.2 қазақ халқының және әлем халықтарының қолданбалы өнерінің ұлттық ерекшеліктерін анықтау және суреттеу | |||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.3 Дайындау технологиялары | 3.2.3.1 нақты дәлдігіне жетіп материалдарды және компоненттерді өлшеу, белгілеу, қию, формасын келтіру, жинақтау, қосу және біріктіру | |
3.2.3.3 шығармашылық жұмыстарды дайындау барысында қазақ ұлттық мәдениетінің элементтерін қолдану | |||
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.2 Өнердегі тәсілдерді талдау | 3.3.2.1 арнайы терминдерді қолдана отырып, өнердің әртүрлі туындыларының суреттеу құралдары мен орындау материалдарын анықтау және салыстыру | |
6 Атақты тұлғалар | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.2 Өнер, мәдениет, дәстүрлерді білу және түсіну | 3.1.2.1 қазақ халқының және әлем халықтарының қолданбалы өнерінің ұлттық ерекшеліктерін анықтау және суреттеу |
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 3.1.3.1 орындау техникасын негіздеп таңдай отырып, шығармашылық идеялар мен сезімдерін (көңіл-күйі, мінезі) көрсету | ||
3.1.3.2 шығармашылық идеяларды дамыту үшін әртүрлі дереккөздерден ақпарат жинау | |||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.2 Шығармашылық жұмысты орындау материалдары мен техникалары | 3.2.2.1 аса күрделі әдістер мен тәсілдерді пайдаланып, материалдарды (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолдану, эксперимент жүргізу | |
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 3.3.1.1 өз жұмысының (эскиз, бұйым) негізгі идеясын және процесін арнайы терминологияны пайдаланып, таныстыру | |
4-тоқсан | |||
7 Су – тіршілік көзі | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.1 Қоршаған ортаны білу және түсіну | 3.1.1.1 табиғатпен жасалған сәндік өрнектер (ою-өрнек) мен формаларды анықтау және тану, оларды өз жұмыстарында интерпретациялау |
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Қоршаған ортаны бейнелеу | 3.2.1.1 қоршаған ортаның визуалды элементтерін әртүрлі тәсілдер мен құралдарды үйлестіре отырып бейнелеу | |
2.2 Шығармашылық жұмысты орындау материалдары мен техникалары | 3.2.2.1 аса күрделі әдістер мен тәсілдерді пайдаланып, материалдарды (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолдану, эксперимент жүргізу | ||
3.2.2.2 жұмысты орындау үшін әртүрлі әдістер мен материалдарды ұсыну | |||
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.3 Шығармашылық жұмысты талқылау және бағалау | 3.3.3.1 шығармашылық жұмысты бағалау және жақсартуға идеяларды ұсыну | |
8 Демалу мәдениеті. Мерекелер | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 3.1.3.1 орындау техникасын негіздеп таңдай отырып, шығармашылық идеялар мен сезімдерін (көңіл-күйі, мінезі) көрсету |
3.1.3.2 шығармашылық идеяларды дамыту үшін әртүрлі дереккөздерден ақпарат жинау | |||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.3 Дайындау технологиялары | 3.2.3.1 нақты дәлдігіне жетіп материалдарды және компоненттерді өлшеу, белгілеу, қию, формасын келтіру, жинақтау, қосу және біріктіру | |
3.2.3.2 әртүрлі тәсілдермен және материалдармен (ермексаз, қолданыстан шыққан, қағаз материалдары) көлемді пішіндер жасау | |||
2.4 Қауіпсіздік техникасын сақтау | 3.2.4.1 қауіпсіздік техникасын сақтап, материалдарды және құралдарды қолдану | ||
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 3.3.1.1 өз жұмысының (эскиз, бұйым) негізгі идеясын және процесін арнайы терминологияны пайдаланып, таныстыру | |
2) 4-сынып:
Ортақ тақырыптар | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімдері | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1 Менің Отаным - Қазақстан | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.2 Өнер, мәдениет және дәстүрлерді білу және түсіну | 4.1.2.2 қазақ халқының және әлем халықтарының қолданбалы өнерінің ұлттық ерекшеліктерін анықтау және суреттеу |
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 4.1.3.1 әртүрлі орындау техникасын үйлестіре отырып, шығармашылық идеялары мен сезімдерін (көңіл-күйі, мінезі) көрсету | ||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.3 Дайындау технологиялары | 4.2.3.1 тиімді тәсілдермен анықталған материалдарды және компоненттерді нақтылықты сақтай отырып, өлшеу, белгілеу, қию, формасын келтіру, жинақтау, қосу және біріктіру | |
4.2.3.4 шығармашылық жұмыстарды дайындау барысында қазақ ұлттық мәдениетінің элементтерін қолдану | |||
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.3 Шығармашылық жұмысты талқылау және бағалау | 4.3.3.1 шығармашылық жұмысты жақсартуға ұсыныс жасап, критерийлерге сәйкес жұмысты бағалау | |
2 Құндылықтар | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.2 Өнер, мәдениет және дәстүрлерді білу және түсіну | 4.1.2.1 отандық және әлемдік өнердің әртүрлі шығармаларын білу және олардың ерекшеліктерін (жанры, орындау техникасы, көңіл-күйі) түсіндіру |
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 4.1.3.1 әртүрлі орындау техникасын үйлестіре отырып, шығармашылық идеялары мен сезімдерін (көңіл-күйі, мінезі) көрсету | ||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.2 Шығармашылық жұмысты орындау материалдары мен техникалары | 4.2.2.1 әртүрлі әдістер мен тәсілдерді пайдаланып, өздігімен таңдалған материалдарды (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолданып, эксперимент жүргізу | |
2.3 Дайындау технологиялары | 4.2.3.2 әртүрлі тәсілдермен және үйлестірілген материалдармен (ермексаз, қолданыстан шыққан, қағаз материалдары) көлемді пішіндер жасау | ||
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.2. Өнердегі тәсілдерді талдау | 4.3.2.1 арнайы терминдерді қолдана отырып, өнердің әртүрлі туындыларының негізгі мәнерлеу құралдары мен материалдарын салыстыру және айырмашылығын көрсету | |
2-тоқсан | |||
3 Мәдени мұра | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.2 Өнер, мәдениет және дәстүрлерді білу және түсіну | 4.1.2.2 қазақ халқының және әлем халықтарының қолданбалы өнерінің ұлттық ерекшеліктерін анықтау және суреттеу |
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 4.1.3.2 шығармашылық идеяларды дамыту үшін әртүрлі дереккөздерден (АКТ-ны қосқанда) ақпаратты іріктеп алу | ||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.3 Дайындау технологиялары | 4.2.3.1 тиімді тәсілдермен анықталған материалдарды және компоненттерді нақтылықты сақтай отырып, өлшеу, белгілеу, қию, формасын келтіру, жинақтау, қосу және біріктіру | |
4.2.3.4 шығармашылық жұмыстарды дайындау барысында қазақ ұлттық мәдениетінің элементтерін қолдану | |||
2.4 Қауіпсіздік техникасын сақтау | 4.2.4.1 қауіпсіздік техникасын сақтап, материалдарды және құралдарды қолдану | ||
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.2 Өнердегі тәсілдерді талдау | 4.3.2.1 арнайы терминдерді қолдана отырып, өнердің әртүрлі туындыларының негізгі мәнерлеу құралдары мен материалдарын салыстыру және айырмашылығын көрсету | |
4 Мамандықтар әлемі | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 4.1.3.1 әртүрлі орындау техникасын үйлестіре отырып, шығармашылық идеялары мен сезімдерін (көңіл-күйі, мінезі) көрсету |
1.4 Жоспарлау | 4.1.4.1 жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру және жұмыс барысын жоспарлау | ||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.2 Материалдар және өнердегі жұмыс техникалары | 4.2.2.1 әртүрлі әдістер мен тәсілдерді пайдаланып, өздігімен таңдалған материалдарды (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолданып, эксперимент жүргізу; 4.2.2.2 жұмысты орындауда және материалдарды қолдануда тиімді шешімдер қабылдайды | |
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 4.3.1.1 өз жұмысының (эскиз, бұйым) негізгі идеясын және процесін шығармашылық әдістермен, арнайы терминологияны пайдаланып, таныстыру | |
3-тоқсан | |||
5 Табиғат құбылыстары | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.1 Қоршаған ортаны білу және түсіну | 4.1.1.1 табиғатпен жасалған сәндік өрнектер (ою-өрнек) мен формаларды анықтау және тану, оларды өз жұмыстарында интерпретациялау |
1.2 Өнер, мәдениет, дәстүрлерді білу және түсіну | 4.1.2.1 отандық және әлемдік өнердің әртүрлі шығармаларын білу және олардың ерекшеліктерін (жанры, орындау техникасы, көңіл-күйі) түсіндіру | ||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.1 Қоршаған ортаның бейнелері | 4.2.1.1 қоршаған ортаның визуалды элементтерін әртүрлі тәсілдер мен құралдарды үйлестіре отырып бейнелеу | |
2.3 Дайындау технологиялары | 4.2.3.1 тиімді тәсілдермен анықталған материалдарды және компоненттерді нақтылықты сақтай отырып, өлшеу, белгілеу, қию, формасын келтіру, жинақтау, қосу және біріктіру | ||
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.3 Шығармашылық жұмысты талқылау және бағалау | 4.3.3.1 шығармашылық жұмысты жақсартуға ұсыныс жасап, критерийлерге сәйкес жұмысты бағалау | |
6 Қоршаған ортаны қорғау | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.1 Қоршаған ортаны білу және түсіну | 4.1.1.1 табиғатпен жасалған сәндік өрнектер (ою-өрнек) мен формаларды анықтау және тану, оларды өз жұмыстарында интерпретациялау |
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 4.1.3.2 шығармашылық идеяларды дамыту үшін әртүрлі дереккөздерден (АКТ-ны қосқанда) ақпаратты іріктеп алу | ||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.2 Шығармашылық жұмысты орындау материалдары мен техникалары | 4.2.2.1 әртүрлі әдістер мен тәсілдерді пайдаланып, өздігімен таңдалған материалдарды (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолданып, эксперимент жүргізу; 4.2.2.2 жұмысты орындауда және материалдарды қолдануда тиімді шешімдер қабылдайды | |
2.1 Қоршаған ортаны бейнелеу | 4.2.1.1 қоршаған ортаның визуалды элементтерін әртүрлі тәсілдер мен құралдарды үйлестіре отырып бейнелеу | ||
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 4.3.1.1 өз жұмысының (эскиз, бұйым) негізгі идеясын және процесін шығармашылық әдістермен, арнайы терминологияны пайдаланып, таныстыру | |
4-тоқсан | |||
7 Ғарышқа саяхат | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.1 Қоршаған ортаны білу және түсіну | 4.1.1.1 табиғатпен жасалған сәндік өрнектер (ою-өрнек) мен формаларды анықтау және тану, оларды өз жұмыстарында интерпретациялау |
1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 4.1.3.2 шығармашылық идеяларды дамыту үшін әртүрлі дереккөздерден (АКТ-ны қосқанда) ақпаратты іріктеп алу | ||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.3 Дайындау технологиялары | 4.2.3.1 тиімді тәсілдермен анықталған материалдарды және компоненттерді нақтылықты сақтай отырып, өлшеу, белгілеу, қию, формасын келтіру, жинақтау, қосу және біріктіру | |
4.2.3.2 әртүрлі тәсілдермен және үйлестірілген материалдармен (ермексаз, қолданыстан шыққан, қағаз материалдары) көлемді пішіндер жасау; 4.2.3.3 көркем жұмысты орындау үшін әдіс-тәсілдерді өздігінен таңдау | |||
2.4 Қауіпсіздік техникасын сақтау | 4.2.4.1 қауіпсіздік техникасын сақтап, материалдарды және құралдарды қолдану | ||
8 Болашаққа саяхат | 1 Шығармашылық идеяны зерттеу және дамыту | 1.3 Шығармашылық идеяларды дамыту | 4.1.3.1 әртүрлі орындау техникасын үйлестіре отырып, шығармашылық идеялары мен сезімдерін (көңіл-күйі, мінезі) көрсету |
1.4 Жоспарлау | 4.1.4.1 жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру және жұмыс барысын жоспарлау | ||
2 Шығармашылық жұмысты жасау және дайындау | 2.2 Шығармашылық жұмысты орындау материалдары мен техникалары | 4.2.2.1 әртүрлі әдістер мен тәсілдерді пайдаланып, өздігімен таңдалған материалдарды (көркемдік, табиғи және жасанды) және құралдарды қолданып, эксперимент жүргізу | |
2.3 Дайындау технологиялары | 4.2.3.2 әртүрлі тәсілдермен және үйлестірілген материалдармен (ермексаз, қолданыстан шыққан, қағаз материалдары) көлемді пішіндер жасау | ||
3 Презентация, талдау және бағалау | 3.1 Презентация | 4.3.1.1 өз жұмысының (эскиз, бұйым) негізгі идеясын және процесін шығармашылық әдістермен, арнайы терминологияны пайдаланып, таныстыру | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 33-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Музыка" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Музыка" оқу пәнінің оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Музыка" оқу пәнін оқытудың мақсаты – білім алушылардың музыка бойынша негізгі білімі мен біліктерін, музыкалық іс-әрекеттерінде шығармашылық пен өз ойын жеткізу және қарым-қатынас жасау тәсілдерін меңгеру, ұлттық және жалпыадамзаттық мәдениеттің адамгершілік-эстетикалық құндылықтары туралы түсініктерін қалыптастыру, музыкалық және шығармашылық қабілеттерін дамыту.
3. "Музыка" оқу пәнін оқытудың міндеттері:
1) музыкалық сауаттылық негізі бойынша білімдерін қалыптастыру;
2) стиль, жанр, музыканың көркемдік құралдары туралы түсініктерді қалыптастыру;
3) музыкалық сауаттылықтың негізгі терминдері мен ұғымдарын меңгеру;
4) музыкалық іс-әрекет процесінде білімдері мен дағдыларын, сонымен бірге музыканы өнердің басқа да түрлерімен кіріктіре отырып дамыту;
5) музыкалық орындаушылық дағдыларын, сонымен қатар ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану арқылы қалыптастыру;
6) қазақтың дәстүрлі музыкасы мен фольклорының, әлем халықтарының музыкалық шығармашылығының, классикалық және заманауи композиторлар шығармаларының озық үлгілерін білу;
7) музыкалық іс-әрекеттер процесінде білім алушылардың көркемдікті қабылдау қабілеттерін қалыптастыру;
8) музыкалық іс-әрекеттер процесінде зерттеушілік, шығармашылықпен және сыни тұрғыдан ойлау дағдыларын қалыптастыру;
9) білім алушылардың өмір тәжірибесі негізінде іс-әрекеттерінің танымдық және эмоционалдық өрісін, адамгершілік-эстетикалық сезімдерін, ассоциациялық және бейнелеп ойлау дағдыларын, музыкалық іс-әрекеттер арқылы қоршаған ортаға өзінің қарым-қатынасын білдіруге деген талап-тілектерін қалыптастыру.
4. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
5. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен тығыз байланыста дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты басты құндылықтарын бойына сіңіруіне негіз болады. Бұл құндылықтар білім алушылардың мінез-құлқы мен күнделікті іс-әрекетіне ықпал ететін тұрақты тұлғалық бағдарына негіз болады.
2-тарау. "Музыка" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Музыка" оқу пәнінің мазмұны
6. "Музыка" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 1-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 33 сағат;
2) 2-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 3-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
4) 4-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Музыка" оқу пәнінің 1-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден тұрады:
1) "Музыка тыңдау, талдау және орындау":
музыкалық сауаттылық. Ұғымдар: ән, би, күй, марш, тыңдаушы, орындаушы, әнші, ақын, күйші, музыкант, композитор, оркестр, дирижер, халық музыкасы, композиторлық музыкасы, нота, нота сызызықтары, скрипка кілті, такт, такт сызығы, төрттік, сегіздік, әуен, жоғары, төмен, бір биіктіктегі әуен, ырғақ, екпін, регистр, динамика, аккомпанемент, әннің құрылымы: шұмақ, шұмақ-қайырма;
музыканы тыңдау ережесі. Дирижерлық негізгі қимылдар: зейін, тыныс алу, әндетудің аяқталуы. Аспаптардың атаулары: фортепиано, скрипка, домбыра, асатаяқ, қоңырау, тұяқтас, дауылпаз, балаларға арналған шулы аспаптар: ксилофон, металлофон, барабан, үшбұрыш, маракастар, бубен;
музыканы тыңдау және талқылау. Қоршаған ортадағы дыбыстарды тыңдау және тану (шулы және музыкалық). Музыканың сипатын талқылау: көңілді, мұңды, қуанышты, қайғылы. Музыкалық көркем құралдарды анықтау: регистр, екпін, динамика, әуеннің бағыты;
аспаптарда ойнау және ән айту. Ән айту ережелері, ән салу тәсілдері: дұрыс тыныс алу, дикция, таза орындау. Әнді ән айту ережелеріне сәйкес орындау. Балаларға арналаған, тақырыптық, қазақ халық және әдет-ғұрып әндерін орындау. Әнді дирижерлық қимылдардың көмегімен, бір дауыста орындау. Ре, ля ноталары аралығындагы дыбыс көлеміне қарай карапайым әуендерді таза орындау. Қазақ ұлттық және балаларға арналған шулы музыкалық аспаптарда ойнау;
2) "Музыкалық-шығармашылық жұмыстар құру":
музыкалық шығарманың сипатын түрлі музыкалық-шығармашылық жұмыстар арқылы көрсету: ән, би, сахналанған ән. Қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару: белгілі мәтінге, тыңдалған музыкаға ырғақтық суреттер;
3) "Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау":
меңгерілген білімдері мен дағдыларды музыкалық-шығармашылық жұмыстар арқылы көрсету.
8. "Музыка" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден тұрады:
1) "Музыка тыңдау, талдау және орындау":
музыкалық сауаттылық. Ұғымдар: тембр, ырғақ, динамика, темп, лад: мажор, минор, музыкалық (көркем) образ, халық музыкасы, халық әні, халықтық күйші-композитор, композиторлық музыкасы, композиторлық ән. Қазақ халық күйлері және әндерінің жанрлық ерекшеліктері. Ұлттық және классикалық музыкалық аспаптардың дыбыс бояуын анықтау. Музыкалық шығарманың құрылымы: мотив, музыкалық фраза, сөйлем. Ноталардың ұзақтықтары және паузалар: бүтін, жартылық, төрттік, сегіздік;
музыканы тыңдау және талқылау. Музыканы тыңдау және музыкалық көркем құралдардың көмегімен сипатын талқылау (ырғақ, динамика, тембр, лад, көркем образ). Музыкалық жанрларды: ән, күй, би, марш, әуеннің түрлерін: вокалдық, аспаптық анықтау;
аспаптарда ойнау және ән айту. Хор құрамында, ансамбльде, жеке дауыспен түрлі сипаттағы әндерді ән айту ережелеріне сәйкес орындау. Әнді дирижерлық қимылдардың көмегімен орындау. Ре, до ноталары аралығындагы дыбыс көлеміне қарай карапайым әуендерди таза орындау. Аспаптар көмегімен музыкалық шығармаларға қарапайым ырғақтық сүйемелдеуді ансамбльмен орындау (балаларға арналған шулы, ұлттық соқпалы аспаптармен). Қарапайым әуендерді нота арқылы орындау;
2) "Музыкалық-шығармашылық жұмыстар құру":
музыкалық шығарманың сипатын ырғақтық қимылдармен, шапалақпен, әңгіме, сурет түрінде және басқа да музыкалық-шығармашылық жұмыстар арқылы көрсету. Белгілі мәтінге, музыкаға дауыс көмегімен, музыкалық аспаптар, әсем және би қимылдары арқылы импровизация жасау,
3) "Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау":
шығармашылық жұмыстарды бағалау және көрсету: ән, би, сурет, импровизация, сахналанған әндер.
9. "Музыка" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден тұрады:
1) "Музыка тыңдау, талдау және орындау":
музыкалық сауаттылық. Ұғымдар: музыкалық лад, музыкалық форма, интонация, музыкалық штрихтар, музыкалық өлшемдер (2/4, 3/4), метр, үлес, әлсіз үлес, екпінді үлес, ансамбль, оркестр, айтыс, терме, халық билері, бал билері, заманауи билері, лирикалық музыка, батырлық музыка, балет, опера, речетатив (тақпақты саз), концерт;
музыканы тыңдау және талқылау. Музыкалық шығармаларды тыңдау және талдау: сипаты (көңілді, мұңды, ойнақы, нәзік), мазмұны, жанр, музыкалық көркем құралдарды (әуен, екпін, динамика, регистр, ырғақ, музыкалық лад, форма, интонация, штрихтар, музыкалық өлшем), көркем образ. Музыкалық шығарманы әуен, интонация арқылы анықтау;
музыкалық жанрлар: ән, марш, би, айтыс, терме, опера, балет, симфония. Дәстүрлі музыка орындаушылары: ақын, термеші, сал, сері. Негізгі музыкалық интонациялар. Музыкалық формалар: шумақты, шумақты-қайырмалы, бір бөлімді, екі бөлімді, музыкалық штрихтар, музыкалық өлшем. Ұлттық, үрмелі, симфониялық оркестрлердің музыкалық аспаптардың топтары. Орындаушылардың саны бойынша ансамбль түрлері;
аспаптарда ойнау және ән айту. Әнді дирижерлық қимылдардың көмегімен орындау. Ән айту ережелерінің көмегімен түрлі сипаттағы әндерді көркем образдарын көрсете отырып орындау. Қарапайым әуендерді нота арқылы орындау. Соқпалы аспаптарда (балаларға арналған, ұлттық аспаптар) ойнау арқылы дағдыларын көрсету, музыкалық штрихтарды аспапта орындау барысында қолдану;
2) "Музыкалық-шығармашылық жұмыстар құру":
қарапайым музыкалық шығармаларды шығару және импровизация жасау үшін музыкалық көркем құралдарды қолдану: нота ұзақтықтары, паузалар, екпін, ырғақ;
3) "Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау":
меңгерілген музыкалық білімдері мен дағдыларын шығармашылық жұмыстар арқылы көрсету. Өзінің және басқалардың шығармашылық жұмыстарын бағалау.
10. "Музыка" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден тұрады:
1) "Музыка тыңдау, талдау және орындау":
музыкалық сауаттылық. Ұғымдар: ұлттық оркестр, үрмелі оркестр, симфониялық оркестр, ұлттық, классикалық аспаптар, аспаптардың топтасуы: ішекті, үрмелі, соқпалы; классикалық музыкалық формалар: соната, рондо, вариация, симфония, музыка стильдері: халықтық, классикалық, заманауи (эстрадалық), жеке әншілік өнер. Музыкалық жанрлар: лирикалық (ән, романс, серенада, элегия, баркарола), қозғалыс әрекет түрлері (би, марш), баяндау түрлері (эпостық жыр, былина), синкреттік жанлар (опера, балет), аспаптық (симфония, рондо, вариация, сюита). Эпостық шығармаларды орындаушылар және шығарушылар: жырау, жыршы, сказитель. Музыка түрлері: вокалдық (жеке дауыспен, хор және ансамбль құрамында), аспаптық (жеке және оркестр құрамында), би музыкасы. Хор құрамындағы дауыс түрлері: ерлер (бас, баритон, тенор), әйелдер (сопрано, альт), балалар (дискант, сопрано);
музыканы тыңдау және талқылау. Түрлі орындаудығы музыкалық шығармаларды тыңдау және талқылау: вокалдық және аспаптық, жеке және оркестр құрамындағы орындау. Музыкалық шығармадағы көркем образдарын және жанр түрлерін анықтау және салыстыру;
аспаптарда ойнау және ән айту. Канонмен, қарапайым екі дауыстағы элементтерімен түрлі сипаттағы әндерді орындау. Ән орындау ережелерін сақтау. Дыбыстардың арасын үзбей жатық, пунктирлі ырғақтағы әндерді орындау, жеке дауыспен, топта, музыкалық аспатың сүйемелдеуімен және сүйемелдеусіз орындау. Қарапайым әуендерді, қайырмаларды нота арқылы орындау. Музыкалық аспаптар көмегімен (балаларға арналған шулы, ұлттық соқпалы аспаптар) өз партиясының ырғақтық сүйемелдеуін ансамбль, оркестр құрамында орындау;
2) "Музыкалық-шығармашылық жұмыстар құру":
білім алушылардың идеялары негізінде, түрлі материалдар, ресурстар көмегімен музыкалық шығармашылық жұмыстарды құру. Меңгерілген білімдерін және дағдыларын шығармашылық қойылымдарда, ұжыммен ән орындауда, ансамбль құрамында, театрланған сахналауда көрсету;
3) "Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау":
музыкалық шығрмашылық жұмыстарды, бағалау, көрсету, өз жұмыстарын жақсарту мақсатымен ұсыныстар айту.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" - сынып,"2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
12. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) 1-бөлім "Музыканы тыңдау, талдау және орындау":
Оқу мақсаттары жүйесінің бөлімшелері | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
1.1 Музыка тыңдау және талдау | 1.1.1.1 есту қабілетіне сүйеніп таныс дыбыстарды, музыканы тану |
2.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдарың көмегімен | 3.1.1.1 тыңдалған әуеннің сипатын, мазмұнын, жанрын, көркемдеуші құралдарын анықтаужәне салыстыру | 4.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен, әуеннің жанрын, көркемдік образдарын анықтау және салыстыру |
1.1.1.2 шулы және музыкалық дыбыстарды ажырату | 2.1.1.2 әуеннің вокалдық, аспаптық түрін ажырату және анықтау | 3.1.1.2 музыкалық шығармаларды интонация, әуен арқылы танып ажырату | 4.1.1.2 музыкалық шығарманың дыбыстауын түрлі орындауда тыңдатып анықтау және салыстыру | |
1.2 Музыкалық-орындаушы лық іс- әрекет | 1.1.2.1 ән айтуда оның сипатына және әндету ережелеріне сәйкес орындау | 2.1.2.1 түрлі сипатты әндерді жеке, ансамбль және хор құрамында ән айту ережесін сақтапорындау | 3.1.2.1 көркем образдарды аша отырып,түрлі сипатты әндерді орындау | 4.1.2.1 ән айту ережесін сақтай отырып, түрлі сипаттағы екі дауысты қарапайым элементтері бар әндерді орындау |
1.1.2.2 |
2.1.2.2 | 3.1.2.2 әнді негізгі дирижерлық қимылдар көмегімен орындау | 4.1.2.2 түрлі сипаттағы әндерді айтуда жеңіл, созып орындау дағдыларын көрсету | |
1.1.2.3 музыкалық аспаптардың көмегімен шығармаларды сүйемелдеу | 2.1.2.3 ансамбльде музыкалық аспаптардың көмегімен шығарманы қарапайым ырғақпен сүйемелдеп орындау | 3.1.2.3 музыкалық штрихтарды қолдана отырып, аспаптарда ойнау дағдыларын көрсету | 4.1.2 .3 музыкалық көркемдеуші құралдарды қолдана отырып, аспаптарда ойнау дағдыларын көрсету | |
1.3 Музыкалық сауаттылық | 1.1.3.1 есту қабілетіне сүйене отырып музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау | 2.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау және салыстыру | 3.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау және оларды орындауда қолдану | 4.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен шығарманы орындау және импровизациялау |
Музыкалық шығарманың құрылымы және формасы | 1.1.3.2 әннің құрылымын ажырату: шұмақ, шумақ - қайырма | 2.1.3.2 музыкалық шығармадағы негізгі әуенді, музыкалық фраза, музыкалық сөйлемді анықтау | 3.1.3.2 музыкалық форманың құрылымын анықтау: шумақ, шумақ-қайырма, бір бөлімді, екі бөлімді | 4.1.3.2 музыкалық форманың классикалық түрлерін ажырату:соната, рондо, вариация, симфония |
Музыкалық ұғымдар |
1.1.3.3 |
2.1.3.3 |
3.1.3.3 |
4.1.3.3 |
Музыканың жанрлары мен стильдері | 1.1.3.4 музыкалық жанрларды білу | 2.1.3.4 музыкалық жанрларды анықтау | 3.1.3.4 музыкалық жанрлар мен стильдерді анықтау және ажырату | 4.1.3.4 шығармаларды түрлі жанрлармен стильдерде орындау |
Музыкалық аспаптар | 1.1.3.5 түрлі музыкалық аспаптардың дыбысталуын анықтау | 2.1.3.5 ұлттық және классикалық аспаптардың дыбысталуын салыстыру | 3.1.3.5 ұлттық, үрмелі, симфониялық оркестр аспаптарын ажырату | 4.1.3.5 орындау тәсілдеріне қарай музыкалық аспаптардың тобын ажырату |
Нота сауаттылығы | 1.1.3.6 нота сауаттылығының негіздерін білу | 2.1.3.6 нотамен қарапайым әуендер орындау | 3.1.3.6 нотамен қарапайым әуендер орындау | 4.1.3.6 ауызша және жазбаша жұмыстарды орындау барысында нота сауаттылығының негіздерін қолдану |
2) 2-бөлім "Музыкалық-шығармашылық жұмыстар құру":
Оқу мақсаттары жүйесінің бөлімшелері | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
2.1 Музыкалық шығармашылық | 1.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыс арқылы шығарманың сипатын жеткізу | 2.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыс арқылы шығарманың сипатын жеткізу | 3.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыстар жасау үшін өз идеясын ұсыну | 4.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыстарды жасау үшін өз идеясын ұсыну және түрлі материалдар мен ресурстар таңдау |
1.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару | 2.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару үшін музыкалық көркемдеуші құралдарды қолдану | 3.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару және импровизация жасау үшін музыкалық көркемдеуші құралдарды қолдану | 4.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару және импровизация жасау үшін музыкалық көркемдеуші құралдарды қолдану |
3) 3-бөлім "Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау":
Оқу мақсаттары жүйесінің бөлімшелері | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 1.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсете білу | 2.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету және бағалай білу | 3.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету, өзінің және өзгелердің жұмыстарын бағалай білу | 4.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету және бағалай білу, жұмысын жақсарту үшін ұсыныстар енгізу |
13. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
14. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Музыка" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Музыка" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 1-сынып:
Ортақ тақырыптар | Оқыту мақсаты жүйесінің бөлімдері | Оқыту мақсаты жүйесінің бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Өзім туралы | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
1.1.1.1 есту қабілетіне сүйеніп таныс дыбыстарды, музыканы тану; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс- әрекет |
1.1.2.1 ән айтуда оның сипатына және әндету ережелеріне сәйкесорындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
1.1.3.1 есту қабілетіне сүйене отырып музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 1.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыс арқылы шығарманың сипатын жеткізу | |
2. Менің мектебім | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
1.1.1.1 есту қабілетіне сүйеніп таныс дыбыстарды, музыканы тану; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс- әрекет |
1.1.2.1 ән айтуда оның сипатына және әндету ережелеріне сәйкес орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылықМузыкалық көркемдеуші құралдар |
1.1.3.4 музыкалық жанрларды білу; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 1.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыс арқылы шығарманың сипатын жеткізу | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 1.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсете білу | |
2-тоқсан | |||
3. Менің отбасым және достарым | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау | 1.1.1.1 есту қабілетіне сүйеніп таныс дыбыстарды, музыканы тану |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс- әрекет |
1.1.2.1 ән айтуда оның сипатына және әндету ережелеріне сәйкесорындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
1.1.3.1 есту қабілетіне сүйене отырып музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 1.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыс арқылы шығарманың сипатын жеткізу | |
4. Бізді қоршаған әлем | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау | 1.1.1.1 есту қабілетіне сүйеніп таныс дыбыстарды, музыканы тану |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс- әрекет |
1.1.2.1 ән айтуда оның сипатына және әндету ережелеріне сәйкес орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
1.1.3.4 музыкалық жанрларды білу; | ||
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 1.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару | |
3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 1.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсете білу | ||
3-тоқсан | |||
5. Саяхат | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
1.1.1.1 есту қабілетіне сүйеніп таныс дыбыстарды, музыканы тану; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
1.1.2.1 ән айтуда оның сипатына және әндету ережелеріне сәйкес орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
1.1.3.1 есту қабілетіне сүйене отырып музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 1.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыс арқылы шығарманың сипатын жеткізу | |
6. Салт - дәстүр және ауыз әдебиеті | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау | 1.1.1.1 есту қабілетіне сүйеніп таныс дыбыстарды, музыканы тану |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
1.1.2.1 ән айтуда оның сипатына және әндету ережелеріне сәйкес орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық. |
1.1.3.1 есту қабілетіне сүйене отырып музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық |
1.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыс арқылы шығарманың сипатын жеткізу; | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 1.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсете білу | |
4-тоқсан | |||
7. Тағам мен сусын | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау | 1.1.1.1 есту қабілетіне сүйеніп таныс дыбыстарды, музыканы тану |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
1.1.2.1 ән айтуда оның сипатына және әндету ережелеріне сәйкес орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
1.1.3.2 әннің құрылымын ажырату: шұмақ, шумақ, қайырма; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 1.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару | |
8. Дені саудың жаны сау | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
1.1.1.1 есту қабілетіне сүйеніп таныс дыбыстарды, музыканы тану; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс- әрекет |
1.1.2.1 ән айтуда оның сипатына және әндету ережелеріне сәйкесорындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
1.1.3.3 негізгі музыкалық ұғымдарды білу; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 1.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 1.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсете білу | |
2) 2-сынып:
Ортақ тақырыптар | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімдері | Оқу мақсаты жүйесінің бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Өзім туралы | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
2.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен музыканың сипатын анықтау; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
2.1.2.1 түрлі сипатты әндерді жеке, ансамбль және хор құрамындаән айту ережесін сақтапорындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
2.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау және салыстыру; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 2.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару үшін музыкалық көркемдеуші құралдарды қолдану | |
2. Менің отбасым және достарым | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
2.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен музыканың сипатын анықтау; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс- әрекет |
2.1.2.1 түрлі сипатты әндерді жеке, ансамбль және хор құрамында ән айту ережесін сақтап орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
2.1.3.2 музыкалық шығармадағы негізгі әуенді, музыкалық фраза, музыкалық сөйлемді анықтау; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 2.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыс арқылы шығарманың сипатын жеткізу | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 2.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету және бағалай білу | |
2-тоқсан | |||
3. Менің мектебім | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
2.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен музыканың сипатын анықтау; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс- әрекет |
2.1.2.1 түрлі сипатты әндерді жеке, ансамбль және хор құрамындаән айту ережесін сақтап орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
2.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау және салыстыру; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 2.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыс арқылы шығарманың сипатын жеткізу | |
4. Менің туған өлкем | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау | 2.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен музыканың сипатын анықтау |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
2.1.2.1 түрлі сипатты әндерді жеке, ансамбль және хор құрамында ән айту ережесін сақтап орындау; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 1.3 Музыкалық сауаттылық |
2.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау және салыстыру; | |
2.1 Музыкалық шығармашылық | 2.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыс арқылы шығарманың сипатын жеткізу | ||
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 2.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету және бағалай білу | |
3-тоқсан | |||
5. Дені саудың жаны сау | Музыканы тыңдау талдау және орындау | 1.1 Музыка тыңдау және талдау |
2.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс- әрекет |
2.1.2.1 түрлі сипатты әндерді жеке, ансамбль және хор құрамындаән айту ережесін сақтап орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
2.1.3.2 музыкалық шығармадағы негізгі әуенді, музыкалық фраза, музыкалық сөйлемді анықтау; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 2.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару үшін музыкалық көркемдеуші құралдарды қолдану | |
6. Салт – дәстүр және ауыз әдебиеті | Музыканы тыңдау талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
2.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
2.1.2 1 түрлі сипатты әндерді жеке, ансамбль және хор құрамында ән айту ережесін сақтап орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
2.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау және салыстыру; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық |
2.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыс арқылы шығарманың сипатын жеткізу; | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 2.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету және бағалай білу | |
4-тоқсан | |||
1.Қоршаған орта | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
2.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
2.1.2.1 түрлі сипатты әндерді жеке, ансамбль және хор құрамында ән айту ережесін сақтап орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
2.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау және салыстыру; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 2.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыс арқылы шығарманың сипатын жеткізу | |
8. Саяхат | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
2.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс- әрекет |
2.1.2.1 түрлі сипатты әндерді жеке, ансамбль және хор құрамында ән айту ережесін сақтап орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
2.1.3.2 музыкалық шығармадағы негізгі әуенді, музыкалық фраза, музыкалық сөйлемді анықтау; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 2.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару үшін музыкалық көркемдеуші құралдарды қолдану | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 2.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету және бағалай білу | |
3) 3-сынып:
Ортақ тақырыптар | Оқыту мақсаты жүйесінің бөлімдері | Оқыту мақсаты жүйесінің бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Жанды табиғат | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
3.1.1.1 тыңдалған әуеннің сипатын, мазмұнын, жанрын, көркемдеуші құралдарын анықтау және салыстыру; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
3.1.2.1 көркем образдарды аша отырып, түрлі сипатты әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
3.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау және оларды орындауда қолдану; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 3.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыстар жасау үшін өз идеясын ұсыну | |
2. Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен (жарық пен қараңғы) | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
3.1.1.1 тыңдалған әнге және басқа музыкалық шығармаларға байланысты өз идеясын ұсыну және сахналау; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
3.1.2.1 көркем образдарды аша отырып, түрлі сипатты әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
3.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау және оларды орындауда қолдану; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 3.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыстар жасау үшін өз идеясын ұсыну | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 3.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету, өзінің және өзгелердің жұмыстарын бағалай білу | |
2-тоқсан | |||
4. Уақыт | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау | 3.1.1.1 тыңдалған әуеннің сипатын, мазмұнын, жанрын, көркемдеуші құралдарын анықтаужәне салыстыру |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
3.1.2.1 көркем образдарды аша отырып, түрлі сипатты әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
3.1.3.2 музыкалық форманың құрылымын анықтау: шумақ, шумақ-қайырма, бір бөлімді, екі бөлімді; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық |
3.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыстар жасау үшін өз идеясын ұсыну; | |
5. Сәулет өнері | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау | 3.1.1.1 тыңдалған әуеннің сипатын, мазмұнын, жанрын, көркемдеуші құралдарын анықтаужәне салыстыру |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
3.1.2.1 көркем образдарды аша отырып, түрлі сипатты әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
3.1.3.2 музыкалық форманың құрылымын анықтау: шумақ, шумақ-қайырма, бір бөлімді, екі бөлімді; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 3.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару және импровизация жасау үшін музыкалық көркемдеуші құралдарды қолдану | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 3.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету, өзінің және өзгелердің жұмыстарын бағалай білу | |
3-тоқсан | |||
5. Өнер | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау | 3.1.1.1 тыңдалған әуеннің сипатын, мазмұнын, жанрын, көркемдеуші құралдарын анықтаужәне салыстыру |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
3.1.2.1 көркем образдарды аша отырып, түрлі сипатты әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
3.1.3.2 музыкалық форманың құрылымын анықтау: шумақ, шумақ-қайырма, бір бөлімді, екі бөлімді; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық |
3.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыстар жасау үшін өз идеясын ұсыну; | |
6. Атақты тұлғалар | Музыканы тыңдау талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
3.1.1.1 тыңдалған әуеннің сипатын, мазмұнын, жанрын, көркемдеуші құралдарын анықтау және салыстыру; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
3.1.2.1 көркем образдарды аша отырып, түрлі сипатты әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
3.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау және оларды орындауда қолдану; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 3.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару және импровизация жасау үшін музыкалық көркемдеуші құралдарды қолдану | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 3.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету, өзінің және өзгелердің жұмыстарын бағалай білу | |
4-тоқсан | |||
7. Су – тіршілік көзі | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
3.1.1.1 тыңдалған әуеннің сипатын, мазмұнын, жанрын, көркемдеуші құралдарын анықтау және салыстыру; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
3.1.2.1 көркем образдарды аша отырып, түрлі сипатты әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
3.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау және оларды орындауда қолдану; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 3.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару және импровизация жасау үшін музыкалық көркемдеуші құралдарды қолдану | |
8. Демалыс мәдениеті. Мерекелер | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау | 3.1.1.1 тыңдалған әуеннің сипатын, мазмұнын, жанрын, көркемдеуші құралдарын анықтаужәне салыстыру |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
3.1.2.1 көркем образдарды аша отырып, түрлі сипатты әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
3.1.3.4 музыкалық жанрлар мен стильдерді анықтау және ажырату; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық |
3.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыстар жасау үшін өз идеясын ұсыну; | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 3.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету, өзінің және өзгелердің жұмыстарын бағалай білу | |
4) 4-сынып:
Ортақ тақырыптар | Оқыту мақсаты жүйесінің бөлімдері | Оқыту мақсаты жүйесінің бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Менің Отаным - Қазақстан | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
4.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен, әуеннің жанрын, көркемдік образдарын анықтау және салыстыру; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет | 4.1.2.1 ән айту ережесін сақтай отырып, түрлі сипаттағы екі дауысты қарапайым элементтері бар әндерді орындау | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
4.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен шығарманы орындау және импровизациялау; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 4.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыстарды жасау үшін өз идеясын ұсыну және түрлі материалдар мен ресурстар таңдау | |
2. Құндылықтар | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау | 4.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен әуеннің жанрын, көркемдік образдарын анықтау және салыстыру |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
4.1.2.1 ән айту ережесін сақтай отырып, түрлі сипаттағы екі дауысты қарапайым элементтері бар әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
4.1.3.2 музыкалық форманың классикалық түрлерін ажырату: соната, рондо, вариация, симфония; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 4.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыстарды жасау үшін өз идеясын ұсыну және түрлі материалдар мен ресурстар таңдау | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 4.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету және бағалай білу, жұмысын жақсарту үшін ұсыныстар енгізу | |
2-тоқсан | |||
3. Мәдени мұра | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
4.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен, әуеннің жанрын, көркемдік образдарын анықтау және салыстыру; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет | 4.1.2.1 ән айту ережесін сақтай отырып, түрлі сипаттағы екі дауысты қарапайым элементтері бар әндерді орындау | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
4.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен шығарманы орындау және импровизациялау; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 4.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыстарды жасау үшін өз идеясын ұсыну және түрлі материалдар мен ресурстар таңдау | |
4. Мамандықтар әлемі | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыка тыңдау және талдау | 4.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен, әуеннің жанрын, көркемдік образдарын анықтау және салыстыру |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс- әрекет |
4.1.2.1 ән айту ережесін сақтай отырып, түрлі сипаттағы екі дауысты қарапайым элементтері бар әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
4.1.3.3 ауызша және жазбаша жұмыстарда негізгі музыкалық ұғымдарды қолдану; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 4.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару және импровизация жасау үшін музыкалық көркемдеуші құралдарды қолдану | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 4.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету және бағалай білу, жұмысын жақсарту үшін ұсыныстар енгізу | |
3-тоқсан | |||
5. Табиғат құбылыстары | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
4.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен әуеннің жанрын, көркемдік образдарын анықтау және салыстыру; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
4.1.2.1 ән айту ережесін сақтай отырып, түрлі сипаттағы екі дауысты қарапайым элементтері бар әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
4.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен шығарманы орындау және импровизациялау; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 4.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыстарды жасау үшін өз идеясын ұсыну және түрлі материалдар мен ресурстар таңдау | |
4.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару және импровизация жасау үшін музыкалық көркемдеуші құралдарды қолдану | |||
6. Қоршаған ортаны қорғау | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау | 4.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен әуеннің жанрын, көркемдік образдарын анықтау және салыстыру |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
4.1.2.1 ән айту ережесін сақтай отырып, түрлі сипаттағы екі дауысты қарапайым элементтері бар әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
4.1.3.5 орындау тәсілдеріне қарай музыкалық аспаптардың тобын ажырату; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық |
4.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыстарды жасау үшін өз идеясын ұсыну және түрлі материалдар мен ресурстар таңдау; | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 4.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету және бағалай білу, жұмысын жақсарту үшін ұсыныстар енгізу | |
4-тоқсан | |||
7. Ғарышқа саяхат | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау |
4.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен әуеннің жанрын, көркемдік образдарын анықтау және салыстыру; |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
4.1.2.1 ән айту ережесін сақтай отырып, түрлі сипаттағы екі дауысты қарапайым элементтері бар әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық |
4.1.3.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен шығарманы орындау және импровизациялау; | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 4.2.1.1 музыкалық шығармашылық жұмыстарды жасау үшін өз идеясын ұсыну және түрлі материалдар мен ресурстар таңдау | |
8. Болашаққа саяхат | Музыканы тыңдау, талдау және орындау | 1.1 Музыканы тыңдау және талдау | 4.1.1.1 музыкалық көркемдеуші құралдардың көмегімен әуеннің жанрын, көркемдік образдарын анықтау және салыстыру |
1.2 Музыкалық-орындаушылық іс-әрекет |
4.1.2.1 ән айту ережесін сақтай отырып, түрлі сипаттағы екі дауысты қарапайым элементтері бар әндерді орындау; | ||
1.3 Музыкалық сауаттылық | 4.1.3.3 ауызша және жазбаша жұмыстарда негізгі музыкалық ұғымдарды қолдану | ||
Музыкалық- шығармашылық жұмыстар құру | 2.1 Музыкалық шығармашылық | 4.2.1.2 қарапайым музыкалық-шығармашылық жұмыстарды шығару және импровизация жасау үшін музыкалық көркемдеуші құралдарды қолдану | |
Музыкалық-шығармашылық жұмысты көрсету және бағалау | 3.1 Музыканы көрсету және бағалау | 4.3.1.1 өз шығармашылық жұмысын көрсету және бағалай білу, жұмысын жақсарту үшін ұсыныстар енгізу | |
Ескерту:
Оқу мақсаттары нақты контекстке қатысты байланбай, әртүрлі тақырып аясында іске асырылады.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 34-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Дене шынықтыру" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Дене шынықтыру" оқу пәнінің оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Дене шынықтыру" оқу пәнін оқытудың мақсаты денені салауатты шынықтыруға, спорттық-спецификалық қозғалу дағдылары мен дене (физикалық) қабілеттерін игеруге бағытталған дене шынықтырудың негіздерін қалыптастыру болып табылады.
3. "Дене шынықтыру" оқу пәнін оқытудың міндеттері:
1) дене шынықтыру және спорт саласындағы теориялық білімдері мен тәжірибелік дағдыларын дамыту;
2) өзінің дене және психикалық денсаулығын нығайту үшін ұмтылуға ынталандыру;
3) білім алушылардың төзімділікке, ширақтыққа, күштілікке, ептілікке және икемділікке ықпал ететін қозғалыс дағдыларын дамыту;
4) Отанға деген патриоттық сезімін, құрметтеуге, жауапкершілік пен өзара түсіністікке тәрбиелеу;
5) білім алушылардың өз өмірлерінде салауатты өмір салтын ұстануға және үйренген дене-қимыл дағдыларын алдағы уақытта қолдануға ынталандыру;
6) жалпы адамзат мәдениетінің бөлігі ретінде дене шынықтыру туралы түсініктерін қалыптастыру.
4. "Дене шынықтыру" оқу пәнін оқыту білім алушыларға:
1) пән туралы білімдерін, біліктері мен дағдыларын күнделікті өмірлерінде қолдануға;
2) қимыл-қозғалыс дағдыларын жақсарту және білім алушылардың дене дамуын жетілдіру қажеттіліктерін бағалауға;
3) адамгершілік қасиетін дамытудың маңыздылығын түсінуге және әділ бәсекелестік пен өздерін үздіксіз дамытудың қажеттілігін түсінуге;
4) жеке гигиена ережелерін сақтау қажеттілігін түсінуге;
5) дене қимыл-қозғалыс жаттығулары адамның дене және энергетикалық жүйелеріне әсерін білуге;
6) өзінің және басқалардың дене жағдайын бағалауға;
7) сыни тұрғыдан ойлау және шығармашылық ойлау, мәселелерді шешу және коммуникативтік дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді.
5. Кең ауқымды дағдылармен бірлесе жеке қасиеттердің дамуы "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты білім берудің басты құндылықтарды білім алушыларға дарыту негізі болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушының тәртібі мен күнделікті іс-әрекеттерін ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдары болады.
2-тарау. "Дене шынықтыру" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Дене шынықтыру" оқу пәнінің мазмұны
6. "Дене шынықтыру" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 1-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 99 сағат;
2) 2-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 3-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
4) 4-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Дене шынықтыру" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Дене шынықтыру" оқу пәнінің 1-сыныпқа арналған базалық мазмұны: денсаулық мағынасын білу; қауіпсіздік ережесі; дене тәрбиесі дегеніміз не; күн тәртібі және таңғы жаттығу мен сергіту сәті; жүру және жүгіру; секіру және лақтыру; ойын арқылы қарым-қатынас дағдыларын дамыту; сюжеттік- рөлдік қозғалмалы ойындар; бірқатар қимыл-қозғалыс дағдылар; шағын және жұптасып қарым-қатынас жасау дағдылары; дене тәрбиесінің пайдасы; гимнастикалық жаттығулар арқылы шығармашылық және сыни тұрғыдан ойлау; қауіпсіздік ережесі; сымбат және үйлестіру; бірқатар гимнастикалық фигураларды үйрену; қарапайым гимнастикалық снарядтарда қозғалу; сенің жеке физикалық мүмкіндіктерің; қазақ ұлттық қозғалыс ойындары; қазақ халқының салт дәстүрлері және мәдениетімен таныстыру; қозғалмалы ойындар арқылы тарту; ойын арқылы қозғалыс дағдыларын үйрету; техника қауіпсіздігі; дене белсенділігі кезінде жүрек соғысы және тыныс алу; ойын – жеке физикалық қасиеттерді дамыту құралы; кеңістік динамикасы және қозғалыс; құралдармен қозғалмалы ойындар; қозғалмалы ойындар арқылы қимыл-тірек аппаратын дамыту; түрлі жаттығулар арқылы денені басқару дағдылары; тірек қимыл жаттығуларын дамыту; доппен ойын; секіртпемен орындалатын ойындар мен тапсырмалар; ойын арқылы қарым-қатынас пен әлеуметтік дағдылар; қауіпсіздік ережесі; ойын арқылы шығармашылық қабілеттерін дамыту; ойын арқылы коммуникативті дағдыларын дамыту ойындары; ойынға шығармашылық идеялар; жеке қозғалыс белсенділігі; салауатты өмір салтын қалыптастыру; ашық ауада физикалық қозғалыс; жылдамдық, күш пен ептілік; секіруді дамыту үшін тапсырмалар; эстафета және қозғалмалы ойындар;
2) "Дене шынықтыру" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны: атлетика арқылы дене қасиеттерін дамыту; қауіпсіздік ережесі; денсаулық туралы жалпы түсінік; таңғы жаттығулар жиынтығы; лақтыру, секіру және жүгіру дағдылары; лақтыру, секіру және жүгірудің эстафеталық элементтері; спорттық ойындарды меңгеру үшін қозғалыс ойындар; қозғалмалы ойындардың қимыл дағдылар спектрі; доппен қозғалмалы ойындар; қозғалыстар арқылы ойындар; жұптық және таптық жұмыстар; гимнастика арқылы денені дамыту; қауіпсіздік ережесі; әр түрлі физикалық іс шаралар арқылы күшті дамыту; кең ауқымды гимнастикалық жаттығулар; өрмелеу, тепе теңдікті дамыту; қазақ ұлттық қозғалыс ойындары: қазақтың ұлттық ойындарымен таныстыру; рөльдік-сюжеттік ойындар; ынтымақтастық және әділ ойын; денеге түсетін күш пен денсаулық; қауіпсіздік ережесі; төзімділікке тәрбиелеу үшін белсенді қозғалыс; дене жаттығулары кезінде ағзаның өзгеруі; қазақтың дәстүрлі жүгіру ойындары; жұптық және топтық ойындар; қозғалыс ойындардың көптүрлілігі; көрнекті ойындар; кіріктірілген ойындар, жай жабдықтар арқылы ойындар; шабуыл әрекеті арқылы ойындар; топтық ойындар арқылы әлеуметтік дағдылар; қауіпсіздік ережесі; коммуникативті дағдыларды дамыту; жеке шығармашылық қабілет; топтық жұмыс арқылы шығармашылық өздігінен жасалатын қозғалыстағы прогресс; денсаулық және дене белсенділігі; таза ауадағы дене тәрбиесі (іс-әрекеті); жеке және топтық белсенділік арқылы жүгіру қабілеттері; түрлі ұзындыққа және биіктікке секіру; эстафета және қозғалмалы ойындар;
3) "Дене шынықтыру" оқу пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны: жеңіл атлетика арқылы қозғалыс әрекеттер; қауіпсіздік ережесі; денсаулық туралы негізгі түсініктер; түрлі іс-әрекетке бағытталған жаттығулар; лақтыру, секіру және жүгірудің түрлері; эстафета элементтері бар жеңіл атлетика; қозғалыс және спорт ойындары; қозғалмалы ойындарындағы қозғалыс дағдылары; қозғалыс координациясына бағытталған қозғалмалы ойындар; шапшаңдыққа бағытталған қозғалмалы ойындар; ұжымда жұмыс атқару; акробатика негіздерінде гимнастика; қауіпсіздік ережесі; жаттығулар арқылы икемділікті дамыту; аэробика элементтері бар гимнастика; гимнастикалық жаттығулардағы реттілік; тепе-теңдікті дамытуға арналған ойындар; қазақ ұлттық қозғалыс ойындары; қазақтың ұлттық ойындарына баулу; ынтымақтастық және әділ ойын; денсаулық және физикалық белсенділік; қауіпсіздік ережесі; физикалық белсенділік және төзімділік; дене жаттығулары кезінде өзін-өзі басқару; жұптық және топтық жұмыстардағы тапсырмалар; төзімділікті дамытуға бағытталған ойындар; топтық ойындар элементтері; дәлдік пен мергендікті дамытатын ойындар; дамытатын ойындар; топтағы шығармашылықты дамытуға бағытталған ойындар; баскетбол элементтері бар эстафета; ойын арқылы әлеуметтік дағдылар; қауіпсіздік ережесі; ойындағы қарым-қатынас дағдылары; жарыс элементтері бар ойындар; жігерлендіру және қозғалыс қасиеттерін дамыту; топтық қозғалыс әрекетінің прогресі; жеңіл атлетика арқылы салауатты өмір салты; салауатты өмір салтын қалыптастыру; жүгіру ойындарына қатысу; ұзындыққа және биіктікке секіру; лақтыру тәжірибелері;
4) "Дене шынықтыру" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны: жүгіру, секіру және лақтыру; қауіпсіздік ережесі; қысқа қашықтыққа жүгіру; ұзындыққа секіру негіздері; лақтырудың түрлері мен тәжірибелер; жеңіл атлетика элементтері бар эстафета; жеңілдетілген спорттық ойындар; волейбол доптарымен ойындар; спорттық ойындар; техникасы жеңіл тапсырмалар; топтағы негізгі жұмыстар; гимнастиканың негізгі элементтері; қауіпсіздік ережесі; жалпы дамытуға арналған жаттығулар; акробатиканың жеңіл элементтері; жеңіл гимнастикалық құралдармен жаттығулар; гимнастикалық құралдарға бағытталған тапсырмалар; қазақ ұлттық ойындары; қазақтың қозғалыс ойындары; ұлттық зияткерлік ойындар; шаңғы/кросс/коньки даярлық негіздері; қауіпсіздік ережесі; тапсырма арқылы дене шынықтыру компоненттерін дамыту; аэробикалық жаттығудың пайдасы; қашықтықтан өту тапсырмалары; бірлескен және шытырман тапсырмалар арқылы оқыту; басқалармен ынтымақтастық және көшбасшылық; шытырман және бірлескен тапсырмалар арқылы оқыту; ойындардағы қиялды дамыту; баскетбол элементтері бар ойындар; қарым-қатынас орнату үшін ойындар; қауіпсіздік ережесі; допты игеру дағдыларын дамыту; доппен жасалатын жаттығуларды құрастыру; ойындардағы топтық іс-әрекеттер; доппен түрлендірілген ойындар; денсаулық туралы білу; практика арқылы машықтандыру; қозғалмалы ойындар дене шынықтырудың компоненті ретінде; жүгіру дағдылары мен денсаулықты нығайту; денсаулықты нығайтуға арналған ойындар мен эстафеталар.
8. Бұл бағдарлама мектепте дененің шынығуы мен адамгершілікке тәрбиелеудің кешенді жүйесін құрайтын дене шынықтырудың барлық негізгі нысандарының мазмұнын қамтыған және бұл міндеттерді барлық оқу жылында біртіндеп шешуге мүмкіндік береді. Әрбір үшінші сағат оқушылардың белсенділігін арттыруға (спорт және қозғалмалы ойындар санын кеңейту арқылы) және сауықтыру процесіне бағытталған.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
9. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" - сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
10. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) 1-бөлім "Қозғалыс әрекеттері":
Бөлімше | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
1.1 | 1.1.1.1 қарапайым дене жаттығуларын орындауда негізгі қимыл-қозғалыс машықтарын білу, жасай алу |
2.1.1.1 |
3.1.1.1 |
4.1.1.1 |
1.2 Физикалық дамуға ықпал ететін түрлі дене жаттығуларында түйіндес қозғалыстарды жақсарту және орындау |
1.1.2.1 | 2.1.2.1 өздігінен байланыстыруды оқу арқылы негізгі қозғалыс дағдыларын түсіну және жетілдіру |
3.1.2.1 |
4.1.2.1 |
1.3 |
1.1.3.1 | 2.1.3.1 қарапайым дене жаттығуларын орындау кезінде уақытты, кеңістікті және бірқалыптылықты түсінетінін көрсету |
3.1.3.1 |
4.1.3.1 |
1.4 | 1.1.4.1 қозғалыс машықтары бойынша өзінің күшті жақтарын және кемшіліктерін сипаттай білу |
2.1.4.1 |
3.1.4.1 |
4.1.4.1 |
1.5 |
1.1.5.1 | 2.1.5.1 кеңістікте және динамикада қарапайым өзгерістерменіс-қимылдарды ұғыну және жеткізе білу |
3.1.5.1 |
4.1.5.1 |
1.6 | 1.1.6.1 қарапайым, өзгертілген дене жаттығуларын орындау кезінде туындауға мүмкін тәуекелдерді және қиындықтарды білу | 2.1.6.1 тәуекелдердің туындау мүмкіндігін түсіну, қарапайым және өзгертілген дене жаттығуларын жетілдіру кезінде машықтар мен шеберлікті нығайту |
3.1.6.1 |
4.1.6.1 жаттығулардың |
2) 2-бөлім "Қозғалыс дағдылары арқылы шығармашылық қасиеттер және сыни ойлау":
Бөлімше | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
2.1 |
1.2.1.1 | 2.2.1.1 қозғалыс идеяларын, стратегияларын және жоспарларды талқылау және көрсету |
3.2.1.1 | 4.2.1.1 баламаларды анықтап және жасап қозғалыс идеяларын, стратегияларды және жоспарларды анықтау және ұйымдастыру |
2.2 |
1.2.2.1 |
2.2.2.1 |
3.2.2.1 | 4.2.2.1 көшбасшылық рөлдерімен кезектесе алмасып, әрекет мақсаттарына қол жеткізу үшін өз бетінше және топта жұмыс істей білу |
2.3 |
1.2.3.1 |
2.2.3.1 |
3.2.3.1 |
4.2.3.1 |
2.4 |
1.2.4.1 |
2.2.4.1 |
3.2.4.1 |
4.2.4.1 |
2.5 |
1.2.5.1 |
2.2.5.1 |
3.2.5.1 |
4.2.5.1 |
2.6 Эмоциялар, көңіл-күйлер және тақырыптарды көрсету үшін бірқатар құрылымдық идеяларды дамыту | 1.2.6.1 тақырыптарды, көңіл күйлер мен эмоцияларды жеткізу үшін кейбір композициялық элементтермен танысу және пайдалану | 2.2.6.1 шығармашылық қабілеттерді және идеяларды түсіндіру және көрсету | 3.2.6.1 тақырыптарды, көңіл күйлер мен эмоцияларды жасау үшін композициялық идеялармен эксперимент жасау |
4.2.6.1 |
2.7 Физикалық жаттығулар кезінде жеке және топтық тапсырмаларды орындау барысында топпен жұмыс істеп, әділ жарыса білу, патриоттық сезімін дамыту |
1.2.7.1 | 2.2.7.1 патриоттық сезімнің не екенін білу, бір бірімен әрекет ету, адал бәсекелестіктің мағынасын түсіну | 3.2.7.1 патриотизмнің мағынасын түсіндіру, топтық және дербес дене қимылдарында өзара іс қимыл мен адал ойын көрсету |
4.2.7.1 |
2.8 |
1.2.8.1 |
2.2.8.1 |
3.2.8.1 |
4.2.8.1 |
3) 3-бөлім "Денсаулық және салауатты өмір салты":
Бөлімше | 1-сынып | 2-сынып | 3-сынып | 4-сынып |
3.1 Денсаулық пен салауатты өмір салтының дене белсенділігіне маңыздылығын түсіну | 1.3.1.1 денсаулық туралы жалпы түсінік алу, дене белсенділігін ұғыну |
2.3.1.1 |
3.3.1.1 |
4.3.1.1 |
3.2 | 1.3.2.1 жаттығуларды орындау кезінде денені ширатып шынықтырудың маңызын сипаттау |
2.3.2.1 |
3.3.2.1 |
4.3.2.1 |
3.3 |
1.3.3.1 |
2.3.3.1 |
3.3.3.1 |
4.3.3.1 |
3.4 Денсаулық жағдайын нығайтуға бағытталған бірқатар физикалық жүктемелерге қатысу барысында сәйкес әрекет етіп, қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау және оларды жеңе білу |
1.3.4.1 | 2.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін аз ғана дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді түсіну, оларға жауап қайтарудың кейбір негізгі жолдарын анықтау | 3.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығуларын орындау кезінде тиісінше жауап қайтарып, қиындықтар мен тәуекелдерді қалай еңсеру керек екендігін түсіну және көрсету |
4.3.4.1 |
3.5 |
1.3.5.1 | 2. 3.5.1 мектептен тыс және мектеп кезінде дене қимылдарына қатысу мүмкіндігін түсіну және анықтау |
3. 3.5.1 |
4.3.5.1 |
11. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
12. Осы оқу бағдарламасы Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Дене шынықтыру" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Дене шынықтыру" пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 1-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері |
Тақырып/ | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1-бөлім Денсаулық туралы білу және түсіну |
Қауіпсіздік ережесі. | 1.3.4.1 бірқатар дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау |
1.3.1.1 денсаулық туралы жалпы түсінік алу, дене белсенділігін ұғыну | ||
Күн тәртібі және таңғы жаттығу серігу | 1.3.2.1 жаттығуларды орындау кезінде денені ширатып шынықтырудың маңызын сипаттау | |
1.3.3.1 дене жаттығуларын орындау кезінде ағзадағы физикалық өзгерістерді анықтау | ||
Жүру және жүгіру | 1.1.2.1 негізгі дене қозғалыстарын және олардың қарапайым дене жаттығуларымен қалай байланысты болатынын білу | |
Секіру және лақтыру | 1.1.1.1 дене жаттығуларын орындауда негізгі қимыл-қозғалыс машықтарын білу, жасай алу | |
1.3.5.1 дене қимылдарына қатысу мүмкіндіктерін анықтау | ||
2-бөлім | Сюжеттік-рөлдік қозғалмалы ойындар | 1.2.8.1 түрлі қарапайым әрекеттерді орындау кезінде өзінің рөлін және басқаларының рөлін білу, тани бастау, айырмашылықтарды құрметтеу |
Бірқатар қимыл-қозғалыс дағдылары | 1.1.2.1 негізгі дене қозғалыстарын және олардың қарапайым дене жаттығуларымен қалай байланысты болатынын білу | |
1.2.2.1 әрекет мақсаттарына қол жеткізу үшін өз бетінше қалай жұмыс істеу керек екендігін білу | ||
Шағын топтарда және жұптасып қарым-қатынас жасау дағдылары | 1.2.1.1 дене қызметін орындау және оған қатысу кезінде қозғалыс идеяларын, стратегияларын және жоспарларын білу және түсіну | |
1.2.3.1 түрлі дене жаттығулары орындауда қолайлы оқыту ортасын құру маңыздылығын мойындай отырып, кеңістік, ресурстар мен идеяларды білу және бөлісу | ||
Дене тәрбиесінің пайдасы | 1.3.5.1 дене қимылдарына қатысу мүмкіндіктерін анықтау | |
2-тоқсан | ||
3-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 1.3.4.1 бірқатар дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау |
1.3.2.1 жаттығуларды орындау кезінде денені ширатып шынықтырудың маңызын сипаттау | ||
Бірқатар гимнастикалық фигуралар үйрену | 1.1.2.1 негізгі дене қозғалыстарын және олардың қарапайым дене жаттығуларымен қалай байланысты болатынын білу | |
Қарапайым гимнастикалық снарядтарда қозғалу | 1.1.5.1 түрлі кеңістіктерде бірқатар қарапайым іс-қимылдарды білу және орындай алу | |
1.1.4.1 қозғалыс машықтары бойынша өзінің күшті жақтарын және кемшіліктерін сипаттай білу | ||
Сенің жеке физикалық мүмкіндіктерің | 1.2.2.1 әрекет мақсаттарына қол жеткізу үшін өз бетінше қалай жұмыс істеу керек екендігін білу | |
1.2.5.1 өзінің шығармашылық тапсырмаларының күшті жақтарын және жақсартуды қажет ететін жақтарын іздеу және бақылау | ||
4-бөлім | Қазақ халқының салт дәстүрлері және мәдениетімен таныстыру | 1.2.7.1 дербес және топтық қызметті орындау кезінде өзара қалай әрекет етуді білу |
1.3.5.1 дене қимылдарына қатысу мүмкіндіктерін анықтау | ||
Қозғалмалы ойындар арқылы тарту | 1.2.5.1 өзінің шығармашылық тапсырмаларының күшті жақтарын және жақсартуды қажет ететін жақтарын іздеу және бақылау | |
1.2.6.1 тақырыптарды, көңіл күйлер мен эмоцияларды жеткізу үшін кейбір композициялық элементтермен танысу және пайдалану | ||
3-тоқсан | ||
5-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 1.3.4.1 бірқатар дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау |
1.3.3.1 дене жаттығуларын орындау кезінде ағзадағы физикалық өзгерістерді анықтау | ||
Ойын – жеке физикалық қасиеттерді дамыту құралы | 1.3.1.1 денсаулық туралы жалпы түсінік алу, дене белсенділігін ұғыну | |
1.1.4.1 қозғалыс машықтары бойынша өзінің күшті жақтарын және кемшіліктерін сипаттай білу | ||
Кеңістік динамикасы және қозғалыс | 1.1.5.1 түрлі кеңістіктерде бірқатар қарапайым іс-қимылдарды білу және орындай алу | |
Құралдармен қозғалмалы ойындар | 1.1.3.1 дене жаттығуларының әр түрінде қозғалыстарды орындау мәнмәтінінде уақыт, кеңістік, салмақ пен бір қалыптылық түсініктері туралы білу | |
6-бөлім Қозғалмалы ойындар арқылы қимыл-тірек аппаратын дамыту | Түрлі жаттығулар арқылы денені басқару дағдылары | 1.3.4.1 бірқатар дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау |
1.2.2.1 әрекет мақсаттарына қол жеткізу үшін өз бетінше қалай жұмыс істеу керек екендігін білу | ||
Тірек қимыл жаттығуларын дамыту | 1.2.8.1 түрлі қарапайым әрекеттерді орындау кезінде өзінің рөлін және басқаларының рөлін білу, тани бастайды, айырмашылықтарды құрметтеу | |
1.1.4.1 қозғалыс машықтары бойынша өзінің күшті жақтарын және кемшіліктерін сипаттай білу | ||
Доппен ойын | 1.2.3.1 түрлі дене жаттығулары орындауда қолайлы оқыту ортасын құру маңыздылығын мойындай отырып, кеңістік, ресурстар мен идеяларды білу және бөлісу | |
1.2.5.1 өзінің шығармашылық тапсырмаларының күшті жақтарын және жақсартуды қажет ететін жақтарын іздеу және бақылау | ||
Секіртпемен орындалатын ойындар мен жаттығулар | 1.2.1.1 дене қызметін орындау және оған қатысу кезінде қозғалыс идеяларын, стратегияларын және жоспарларын білу және түсіну | |
1.2.6.1 тақырыптарды, көңіл күйлер мен эмоцияларды жеткізу үшін кейбір композициялық элементтермен танысу және пайдалану | ||
4-тоқсан | ||
7-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 1.3.4.1 бірқатар дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау |
1.2.8.1 түрлі қарапайым әрекеттерді орындау кезінде өзінің рөлін және басқаларының рөлін білу, тани бастау, айырмашылықтарды құрметтеу | ||
Коммуникативті дағдыларын дамыту ойындары | 1.1.2.1 негізгі дене қозғалыстарын және олардың қарапайым дене жаттығуларымен қалай байланысты болатынын білу | |
1.2.4.1 таңдалған дене жаттығуларын орындау кезінде қарапайым ережелерді және құрылымдық тәсілдерді атап өту және пайдалану | ||
Ойынға шығармашылық идеялар | 1.2.5.1 өзінің шығармашылық тапсырмаларының күшті жақтарын және жақсартуды қажет ететін жақтарын іздеу және бақылау | |
1.2.6.1 тақырыптарды, көңіл күйлер мен эмоцияларды жеткізу үшін кейбір композициялық элементтермен танысу және пайдалану | ||
Жеке қозғалыс белсенділігі | 1.1.6.1 қарапайым, өзгертілген дене жаттығуларын орындау кезінде туындауға мүмкін тәуекелдерді және қиындықтарды білу | |
8-бөлім Салауатты өмір салтын қалыптастыру | Ашық ауада физикалық қозғалыс | 1.3.4.1 бірқатар дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау |
1.3.1.1 денсаулық туралы жалпы түсінік алу, дене белсенділігін ұғыну | ||
Жылдамдық күш пен ептілік | 1.1.3.1 дене жаттығуларының әр түрінде қозғалыстарды орындау мәнмәтінінде уақыт, кеңістік, салмақ пен бір қалыптылық түсініктері туралы білу | |
Секіруді дамыту үшін тапсырмалар | 1.1.5.1 түрлі кеңістіктерде бірқатар қарапайым іс-қимылдарды білу және орындай алу | |
Эстафета және қозғалмалы ойындар | 1.2.5.1 өзінің шығармашылық тапсырмаларының күшті жақтарын және жақсартуды қажет ететін жақтарын іздейді және бақылау | |
1.2.2.1 әрекет мақсаттарына қол жеткізу үшін өз бетінше қалай жұмыс істеу керек екендігін білу | ||
2) 2-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері |
Тақырып/ | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1-бөлім Атлетика арқылы дене қасиеттерін дамыту |
Қауіпсіздік ережесі. | 2.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін аз ғана дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді түсіну, оларға жауап қайтарудың кейбір негізгі жолдарын анықтау |
2.3.1.1 дене жаттығулар жасау барысында сауықтыру артықшылығын талқылау және сипаттау | ||
Таңғы жаттығулар жиынтығы | 2.3.2.1 дене белсенділігінің алдында денені шынықтырудың маңыздылығы туралы білімін көрсету және түсіндіру | |
2.3.3.1 дене жаттығуларын орындау кезінде ағзадағы өзгерістерін қалай бақылайтынын білу | ||
Лақтыру секіру және жүгіру дағдылары | 2.1.2.1 өздігінен байланыстыруды оқу арқылы негізгі қозғалыс дағдыларын түсіну және жетілдіру | |
Лақтыру секіру және жүгірудің эстафеталық элементтері | 2.1.1.1 қажет болған жағдайда шығармашылық міндеттерді талқылау және қолдану | |
2.3.5.1 мектептен тыс және мектеп кезінде дене қимылдарына қатысу мүмкіндігін түсіне бастайды және анықтайды | ||
2-бөлім Спорттық ойындарды меңгеру үшін қозғалыс ойындар | Қозғалмалы ойындардың қимыл дағдылар спектрі | 2.2.8.1 әртүрлі дене жаттығуларын орындау кезіндегі рөлдерді көрсету және атау |
Доппен қозғалмалы ойындар | 2.1.2.1 өздігінен байланыстыруды оқу арқылы негізгі қозғалыс дағдыларын түсіну және жетілдіру | |
2.2.2.1 әрекет мақсаттарына қол жеткізу үшін командада жұмыс істей бастайды және өзіндік жұмыс жөніндегі білімді нығайту | ||
Қозғалыстар арқылы ойындар | 2.2.1.1 қозғалыс идеяларын, стратегияларын және жоспарларды талқылау және көрсету | |
2.2.3.1 түрлі дене жаттығулары орындауда қолайлы оқыту ортасын құру маңыздылығын мойындай отырып, идеяларды, ресурстар кеңістік, білімін бекіту | ||
Жұптық және таптық жұмыстар | 2.3.5.1 мектептен тыс және мектеп кезінде дене қимылдарына қатысу мүмкіндігін ұғыну | |
2-тоқсан | ||
3-бөлім Гимнастика арқылы денені дамыту |
Қауіпсіздік ережесі. | 2.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін аз ғана дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді түсіну, оларға жауап қайтарудың кейбір негізгі жолдарын анықтау |
2.3.2.1 дене белсенділігінің алдында денені шынықтырудың маңыздылығы туралы білімін көрсету және түсіндіру | ||
Кең ауқымды гимнастикалық жаттығулар | 2.1.2.1 өздігінен байланыстыруды оқу арқылы негізгі қозғалыс дағдыларын түсіну және жетілдіру | |
Өрмелеу | 2.1.5.1 кеңістікте және динамикада қарапайым өзгерістермен іс-қимылдарды ұғыну және жеткізе білу | |
2.1.4.1қимыл кемшіліктерін түзету қабілеттілігін дамыту үшін қозғалу машықтары бойынша өзінің күшті жақтарын және кемшіліктерін түсіну және түсіндіру | ||
Тепе-теңдікті дамыту | 2.2.2.1 әрекет мақсаттарына қол жеткізу үшін командада жұмыс істей бастау және өзіндік жұмыс жөніндегі білімді нығайту | |
2.2.5.1 қажет болған жағдайда шығармашылық міндеттерді талқылау және қолдану | ||
4-бөлім | Қазақтың ұлттық ойындарымен танысу | 2.2.7.1 патриоттық сезімнің не екенін білу, бір бірімен әрекет ету, адал бәсекелестіктің мағынасын түсіну |
2. 3.5.1 мектептен тыс және мектеп кезінде дене қимылдарына қатысу мүмкіндігін түсіне бастайды және анықтау | ||
Сюжеттік- рөлдік ойындар | 2.2.5.1 қажет болған жағдайда шығармашылық міндеттерді талқылау және қолдану | |
Ынтымақтастық және әділ ойын | 2.2.6.1 шығармашылық қабілеттерді және идеяларды түсіндіру және көрсету | |
3-тоқсан | ||
5-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 2.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін аз ғана дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді түсіну, оларға жауап қайтарудың кейбір негізгі жолдарын анықтау |
2.3.3.1 дене жаттығуларын орындау кезінде ағзадағы өзгерістерін қалай бақылайтынын білу | ||
Дене жаттығулары кезінде ағзаның өзгеруі | 2.3.1.1 дене жаттығулар жасау барысында сауықтыру артықшылығын талқылау және сипаттау | |
2.1.4.1 қимыл кемшіліктерін түзету қабілеттілігін дамыту үшін қозғалу машықтары бойынша өзінің күшті жақтарын және кемшіліктерін түсіну және түсіндіру | ||
Дәстүрлі қазақтың жүгіру ойындары | 2.1.5.1 кеңістікте және динамикада қарапайым өзгерістермен іс-қимылдарды ұғыну және жеткізе білу | |
Жұптық және топтық ойындар | 2.1.3.1 қарапайым дене жаттығуларын орындау кезінде уақытты, кеңістікті және бірқалыптылықты түсінетінін көрсету | |
6-бөлім Қозғалыс ойындардың әралуандығы | Көрнекті ойындар | 2.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін аз ғана дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді түсіну, оларға жауап қайтарудың кейбір негізгі жолдарын анықтау |
2.2.2.1 әрекет мақсаттарына қол жеткізу үшін командада жұмыс істей бастайды және өзіндік жұмыс жөніндегі білімді нығайту | ||
Кіріктірілген ойындар | 2.2.8.1 әр түрлі дене жаттығуларын орындау кезіндегі рөлдерді көрсету және атау | |
2.1.4.1 қимыл кемшіліктерін түзету қабілеттілігін дамыту үшін қозғалу машықтары бойынша өзінің күшті жақтарын және кемшіліктерін түсіну және түсіндіру | ||
Жай жабдықтар арқылы ойындар | 2.2.3.1 түрлі дене жаттығулары орындауда қолайлы оқыту ортасын құру маңыздылығын мойындай отырып, идеяларды, ресурстар кеңістік, білімін бекіту | |
2.2.5.1 қажет болған жағдайда шығармашылық міндеттерді талқылау және қолдану | ||
Шабуыл әрекеті арқылы ойындар | 2.2.1.1 қозғалыс идеяларын, стратегияларын және жоспарларды талқылау және көрсету | |
2.2.6.1 шығармашылық қабілеттерді және идеяларды түсіндіру және көрсету | ||
4-тоқсан | ||
7-бөлім Топтық ойындар арқылы әлеметтік дағдылар |
Қауіпсіздік ережесі. | 2.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін аз ғана дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді түсіну, оларға жауап қайтарудың кейбір негізгі жолдарын анықтау |
2.2.8.1 әр түрлі дене жаттығуларын орындау кезіндегі рөлдерді көрсету және атау | ||
Жеке шығармашылық қабілет | 2.1.2.1 өз бетінше байланыстыруды үйреніп, негізгі қозғалыс машықтарын түсіну және жақсарту | |
2.2.4.1 түрлі дене жаттығуларын орындау кезінде ережелерді және құрылымдық тәсілдерді талқылау және көрсету | ||
Шығармашылық- топтық жұмыс арқылы | 2.2.5.1 өзінің шығармашылық тапсырмалары мен басқаларының тапсырмалары бойынша талқылау және қорытындылар шығару, сонымен қатар конструктивті ұсыныс жасау | |
2.2.6.1 шығармашылық қабілеттерді және идеяларды түсіндіру және көрсету | ||
Өздігінен жасалатын қозғалыстағы прогресс | 2.1.6.1 тәуекелдердің туындау мүмкіндігін түсіну, қарапайым және өзгертілген дене жаттығуларын жетілдіру кезінде машықтар мен шеберлікті нығайту | |
8-бөлім Денсаулық және дене белсенділігі | Таза ауадағы дене тәрбиесі (іс-әрекеті) | 2.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін аз ғана дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді түсіну, оларға жауап қайтарудың кейбір негізгі жолдарын анықтау |
2.3.1.1 дене жаттығулар жасау барысында сауықтыру артықшылығын талқылау және сипаттау | ||
Жеке және топтық белсенділік арқылы жүгіру қабілеттері | 2.1.3.1 қарапайым дене жаттығуларын орындау кезінде уақытты, кеңістікті және бірқалыптылықты түсінетінін көрсету | |
Түрлі ұзындыққа және биіктікке секіру | 2.1.5.1 кеңістікте және динамикада қарапайым өзгерістермен іс-қимылдарды ұғыну және жеткізе білу | |
Эстафета және қозғалмалы ойындар |
2.2.5.1 өзінің шығармашылық тапсырмалары мен басқаларының тапсырмалары бойынша талқылау және қорытындылар шығару, сонымен қатар конструктивті ұсыныс | |
2.2.2.1 әрекет мақсаттарына қол жеткізу үшін командада жұмыс істей бастайды және өзіндік жұмыс жөніндегі білімді нығайту | ||
3) 3-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері |
Тақырып/ | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 3.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығуларын орындау кезінде тиісінше жауап қайтарып, қиындықтар мен тәуекелдерді қалай еңсеру керек екендігін түсіну және көрсету |
3.3.1.1 дене жаттығуларының, сауықтыру пайдасы денсаулықты нығайтуға ықпал ететін көрсете білу және түсіну | ||
Түрлі іс-әрекетке бағытталған жаттығулар | 3.3.2.1 дене қызметімен айналысқанда денені қыздыру және босаңсыту маңызын түсіндіру | |
3.3.3.1 дене жаттығуларын орындау кезінде физикалық өзгерістерді анықтау үшін бірқатар бақылау стратегияларын көрсету және түсіндіру | ||
Лақтыру, секіру және жүгірудің түрлері | 3.1.2.1 дене дамуы үшін қарастырылған түрлі дене жаттығуларын орындау кезінде қозғалыстарды қалай орындау керек екендігін білу және түсіну | |
Эстафета элементтері бар жеңіл атлетика | 3.1.1.1 негізгі дене жаттығуларын орындау кезінде қозғалыс машықтарын білу, түсіну және жақсартып жалғастыру | |
3.3.5.1 түрлі дене қызметтеріне қатысу мүмкіндігін қалай алу керектігін қарау және түсіндіру | ||
2-бөлім Қозғалыс және спорт ойындар | Қозғалмалы ойындарындағы қозғалыс дағдылары | 3.2.8.1 түрлі қарапайым әрекеттерді орындау кезінде басқаларының рөлін түсіну және көрсету, олардың айырмашылықтарын ұғыну |
Қозғалыс координациясына бағытталған қозғалмалы ойындар | 3.1.2.1 дене дамуы үшін қарастырылған түрлі дене жаттығуларын орындау кезінде қозғалыстарды қалай орындау керек екендігін білу және түсіну | |
3.2.2.1 өздік және командалық жұмыстың мағынасын түсіну және көшбасшылықты ауыстыру арқылы оны көрсету | ||
Шапшаңдыққа бағытталған қозғалмалы ойындар | 3.2.1.1 бірқатар қозғалыс идеяларымен, стратегиялармен және жоспарлармен баламаларды талдау үшін проблемаларды жою әдістерін қолдану | |
3.2.3.1 түрлі дене жаттығулары орындауда қолайлы оқыту ортасын құру маңыздылығын мойындай отырып, идеяларды, ресурстар кеңістік, білімін қолдану | ||
Ұжымда жұмыс атқару | 3.3.5.1 түрлі дене қызметтеріне қатысу мүмкіндігін қалай алу керектігін қарайды және түсіндіру | |
2-тоқсан | ||
3-бөлім Акробатика негіздерінде гимнастика |
Қауіпсіздік ережесі. | 3.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығуларын орындау кезінде тиісінше жауап қайтарып, қиындықтар мен тәуекелдерді қалай еңсеру керек екендігін түсіну және көрсету |
Аэробика элементтері бар гимнастика | 3.3.2.1 дене қызметімен айналысқанда денені қыздыру және босаңсыту маңызын түсіндіру | |
3.1.2.1 дене дамуы үшін қарастырылған түрлі дене жаттығуларын орындау кезінде қозғалыстарды қалай орындау керек екендігін білу және түсіну | ||
Гимнастикалық жаттығулардағы реттілік | 3.1.5.1 орындау және бағалау кезінде бірқатар іс-қимылдарды, кеңістікті, динамиканы және байланыстарды көрсету және анықтай білу | |
3.1.4.1 өзінің күшті жақтары мен кемшіліктерін анықтау және басқалардың жаттығуларды орындау сапасын талқылау | ||
Тепе-теңдікті дамытуға арналған ойындар | 3.2.2.1 өздік және командалық жұмыстың мағынасын түсіну және көшбасшылықты ауыстыру арқылы көрсету | |
3.2.5.1 өзінің шығармашылық тапсырмаларын және басқаларын талдау үшін конструктивті ұсыныстар жасау туралы алынған білімді пайдалану және қолдану | ||
4-бөлім | Қазақтың ұлттық ойындарына баулу | 3.2.7.1 патриотизмнің мағынасын түсіндіру, топтық және дербес дене қимылдарында өзара іс қимыл мен адал ойын көрсету |
3.3.5.1 түрлі дене қызметтеріне қатысу мүмкіндігін қалай алу керектігін қарау және түсіндіру | ||
Ынтымақтастық және әділ ойын | 3.2.5.1 өзінің шығармашылық тапсырмаларын және басқаларын талдау үшін конструктивті ұсыныстар жасау туралы алынған білімді пайдалану және қолдану | |
3.2.6.1 тақырыптарды, көңіл күйлер мен эмоцияларды жасау үшін композициялық идеялармен эксперимент жасау | ||
3-тоқсан | ||
5-бөлім Денсаулық және физикалық белсенділік |
Қауіпсіздік ережесі. | 3.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығуларын орындау кезінде тиісінше жауап қайтарып, қиындықтар мен тәуекелдерді қалай еңсеру керек екендігін түсіну және көрсету |
3.3.3.1 дене жаттығуларын орындау кезінде физикалық өзгерістерді анықтау үшін бірқатар бақылау стратегияларын көрсету және түсіндіру | ||
Дене жаттығулары кезінде өзін-өзі басқару | 3.3.1.1 дене жаттығуларының, сауықтыру пайдасы денсаулықты нығайтуға ықпал ететін көрсете білу және түсіну | |
3.1.4.1 өзінің күшті жақтары мен кемшіліктерін анықтау және басқалардың жаттығуларды орындау сапасын талқылау | ||
Жұптық және топтық жұмыстардағы тапсырмалар | 3.1.5.1 орындау және бағалау кезінде бірқатар іс-қимылдарды, кеңістікті, динамиканы және байланыстарды көрсету және анықтай білу | |
Төзімділікті дамытуға бағытталған ойындар | 3.1.3.1 уақытты, кеңістікті және бірқалыптылықты түсінетінін көрсететін машықтарды және жүйелілікті дамыту және жетілдіру | |
6-бөлім | Дәлдік пен мергендікті дамытатын ойындар | 3.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығуларын орындау кезінде тиісінше жауап қайтарып, қиындықтар мен тәуекелдерді қалай еңсеру керек екендігін түсіну және көрсету |
3.2.8.1 түрлі қарапайым әрекеттерді орындау кезінде басқаларының рөлін түсіну және көрсету, олардың айырмашылықтарын ұғыну | ||
Дамытатын ойындар | 3.2.2.1 өзіндік және командалық жұмыстың мағынасын түсіну және көшбасшылық рөлдерімен алмасып, оны көрсету | |
3.1.4.1 өзінің күшті жақтары мен кемшіліктерін анықтау және басқалардың жаттығуларды орындау сапасын талқылау | ||
Топтағы шығармашылықты дамытуға бағытталған ойындар | 3.2.3.1 түрлі дене жаттығулары орындауда қолайлы оқыту ортасын құру маңыздылығын мойындай отырып, идеяларды, ресурстар кеңістік, білімін қолдану | |
3.2.5.1 өзінің шығармашылық тапсырмаларын және басқаларын талдау үшін конструктивті ұсыныстар жасау туралы алынған білімді пайдалану және қолдану | ||
Баскетбол элементтері бар эстафета | 3.2.1.1 бірқатар қозғалыс идеяларымен, стратегиялармен және жоспарлармен баламаларды талдау үшін проблемаларды жою әдістерін қолдану | |
3.2.6.1 тақырыптарды, көңіл күйлер мен эмоцияларды жасау үшін композициялық идеялармен эксперимент жасау | ||
4-тоқсан | ||
7-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 3.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығуларын орындау кезінде тиісінше жауап қайтарып, қиындықтар мен тәуекелдерді қалай еңсеру керек екендігін түсіну және көрсету |
3.2.8.1 түрлі қарапайым әрекеттерді орындау кезінде басқаларының рөлін түсіну және көрсету, олардың айырмашылықтарын ұғыну | ||
Жарыс элементтері бар ойындар | 3.1.2.1 дене дамуы үшін қарастырылған түрлі дене жаттығуларын орындау кезінде қозғалыстарды қалай орындау керек екендігін білу және түсіну | |
3.2.4.1 бірқатар дене жаттығуларына қатысқан кезде ережелерді және құрылымдық тәсілдерді білетінін қолдану және пайдалану | ||
Жігерлендіру және қозғалыс қасиеттерін дамыту | 3.2.5.1 өзінің шығармашылық тапсырмаларын және басқаларын талдау үшін конструктивті ұсыныстар жасау туралы алынған білімді пайдалану және қолдану | |
3.2.6.1 тақырыптарды, көңіл күйлер мен эмоцияларды жасау үшін композициялық идеялармен эксперимент жасау | ||
Топтық қозғалыс әрекетінің прогресі | 3.1.6.1 қозғалыс қызметін оқытудың түрлі кезеңдерінде тәуекелдердің туындауын қысқарту және қиындықтарды еңсеру шеберлігі мен машықтарын жетілдіру | |
8-бөлім | Салауатты өмір салтын қалыптастыру | 3.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығуларын орындау кезінде тиісінше жауап қайтарып, қиындықтар мен тәуекелдерді қалай еңсеру керек екендігін түсіну және көрсету |
3.3.1.1 дене жаттығуларының, сауықтыру пайдасы денсаулықты нығайтуға ықпал ететін көрсете білу және түсіну | ||
Жүгіру ойындарына қатысу | 3.1.3.1 уақытты, кеңістікті және бірқалыптылықты түсінетінін көрсететін машықтарды және жүйелілікті дамыту және жетілдіру | |
Ұзындыққа және биіктікке секіру | 3.1.5.1 орындау және бағалау кезінде бірқатар іс-қимылдарды, кеңістікті, динамиканы және байланыстарды көрсету және анықтай білу | |
Лақтыру тәжірибелері | 3.2.5.1 өзінің шығармашылық тапсырмаларын және басқаларын талдау үшін конструктивті ұсыныстар жасау туралы алынған білімді пайдалану және қолдану | |
3.2.2.1 өздік және командалық жұмыстың мағынасын түсіну және көшбасшылықты ауыстыру арқылы көрсету | ||
4) 4-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері |
Тақырып/ | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 4.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді еңсеру үшін тиісті реакцияларды таңдау және қолдану |
4.3.1.1 дене жаттығулары үшін денсаулық және салауатты өмір салтын маңыздылығын талдау және түсіну | ||
Ұзындыққа секіру негіздері | 4.3.2.1 дене қызметімен айналысқан кезде, денені қыздыру және босаңсыту қажеттілігін көрсету және талқылау | |
4.3.3.1 дене қимылдарын орындау кезінде немесе орындағаннан кейін белгілі бір физикалық өзгерістерді көру үшін бірқатар бақылау стратегияларын қолдану | ||
Лақтырудың түрлерімен тәжірибелер | 4.1.2.1 дене дамуына ықпал ететін түрлі жүйелі жаттығулар мен қозғалыстарды орындау сапасын арттыруды түсіну және көрсету | |
Жеңіл атлетика элементтері бар эстафета | 4.1.1.1 түрлі дене жаттығуларын орындау кезінде негізгі қозғалыс машықтарын түсіну және көрсету | |
4. 3.5.1 дене қимылдарына қатысудың түрлі мүмкіндіктерін зерттеу және салыстыру, оларға қатысу мүмкіндіктерін алу жолдары | ||
2-бөлім Жеңілдетілген спорттық ойындар | Волейбол доптарымен ойындар | 4.2.8.1 түрлі әрекеттерді орындау кезінде түрлі рөлдермен эксперимент жасау және орындауға кірісу, олардың айырмашылықтарын бағалау |
Спорттық ойындар | 4.1.2.1 дене дамуына ықпал ететін түрлі жүйелі жаттығулар мен қозғалыстарды орындау сапасын арттыруды түсіну және көрсету | |
4.2.2.1 көшбасшылық рөлдерімен кезектесе алмасып, әрекет мақсаттарына қол жеткізу үшін өз бетінше және топта жұмыс істей білу | ||
Техникасы жеңіл тапсырмалар | 4.2.1.1 баламаларды анықтап және жасап қозғалыс идеяларын, стратегияларды және жоспарларды анықтайды және ұйымдастыру | |
4.2.3.1 түрлі дене жаттығулары орындауда қолайлы оқыту ортасын құру маңыздылығын мойындай отырып, идеяларды, ресурстар кеңістік айрмашылығын білу | ||
Топтағы негізгі жұмыстар | 4. 3.5.1 дене қимылдарына қатысудың түрлі мүмкіндіктерін, оларға қатысу мүмкіндіктерін алу жолдарын зерттейді және салыстыру | |
2-тоқсан | ||
3-бөлім Гимнастиканың негізгі элементтері |
Қауіпсіздік ережесі. | 4.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді еңсеру үшін тиісті реакцияларды таңдау және қолдану |
4.3.2.1 дене қызметімен айналысқан кезде, денені қыздыру және босаңсыту қажеттілігін көрсету және талқылау | ||
Акробатиканың жеңіл элементтері | 4.1.2.1 дене дамуына ықпал ететін түрлі жүйелі жаттығулар мен қозғалыстарды орындау сапасын арттыруды түсіну және көрсету | |
Жеңіл гимнастикалық құралдармен жаттығулар | 4.1.5.1 қолданылатын бірқатар іс-қимылдарды, кеңістікті, динамиканы және байланыстарды көрсете және түсіндіре отырып, өзінің және басқаларының іс-қимылдарды орындауына ортақтасу | |
4.1.4.1 дене жаттығуларын шебер орындау үшін әлеуетті анықтап, қозғалыстың күшті және әлсіз жақтарын салыстыру | ||
Гимнастикалық құралдарға бағытталған тапсырмалар | 4.2.2.1 көшбасшылық рөлдерімен кезектесе алмасып, әрекет мақсаттарына қол жеткізу үшін өз бетінше және топта жұмыс істей білу | |
4.2.5.1 орындаушыларға конструктивтік ұсыныстар жасау үшін шығармашылық тапсырмаларға қатысты өзінің сыни тұрғыдан көзқарасы мен басқаларының көзқарастарын біріктіру | ||
4-бөлім | Қазақтың қозғалмалы ойындары | 4.2.7.1 топтық және дербес дене қимылдарында патриоттық сезімін, өзара іс қимылдар мен адал бәсекелестікті көрсету |
4. 3.5.1 дене қимылдарына қатысудың түрлі мүмкіндіктерін, оларға қатысу мүмкіндіктерін алу жолдарын зерттеу және салыстыру | ||
Ұлттық зияткерлік ойындар | 4.2.5.1 орындаушыларға конструктивтік ұсыныстар жасау үшін шығармашылық тапсырмаларға қатысты өзінің сыни тұрғыдан көзқарасы мен басқаларының көзқарастарын біріктіру | |
4.2.6.1 белгілі бір тақырыптарды, көңіл күйлер мен эмоцияларды жеткізу үшін бірқатар композициялық идеяларды анықтау және құрау | ||
3-тоқсан | ||
5-бөлім Шаңғы/кросс/ |
Қауіпсіздік ережесі. | 4.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді еңсеру үшін тиісті реакцияларды таңдау және қолдану |
4.3.3.1 дене қимылдарын орындау кезінде немесе орындағаннан кейін белгілі бір физикалық өзгерістерді көру үшін бірқатар бақылау стратегияларын қолдану | ||
Аэробикалық жаттығудың пайдасы | 4.3.1.1 дене жаттығулары үшін денсаулық және салауатты өмір салтын маңыздылығын талдау және түсіну | |
4.1.4.1 дене жаттығуларын шебер орындау үшін әлеуетті анықтап, қозғалыстың күшті және әлсіз жақтарын салыстыру | ||
Қашықтықтан өту тапсырмалары | 4.1.5.1 қолданылатын бірқатар іс-қимылдарды, кеңістікті, динамиканы және байланыстарды көрсете және түсіндіре отырып, өзінің және басқаларының іс-қимылдарды орындауына ортақтасу | |
4.1.3.1 қимылды орындаудың уақыт, кеңістік және бір қалыптылық туралы түсініктерін көрсететін бірқатар тиімді машықтарды және жүйеліліктерді түсіну және қолдана білу | ||
6-бөлім | Басқалармен ынтымақтастық және көшбасшылық | 4.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді еңсеру үшін тиісті реакцияларды таңдау және қолдану |
4.2.2.1 көшбасшылық рөлдерімен кезектесе алмасып, әрекет мақсаттарына қол жеткізу үшін өз бетінше және топта жұмыс істей білу | ||
Шытырман және бірлескен тапсырмалар арқылы оқыту | 4.2.8.1 түрлі әрекеттерді орындау кезінде түрлі рөлдермен эксперимент жасайды және орындауға кірісу, олардың айырмашылықтарын бағалау | |
4.1.4.1 дене жаттығуларын шебер орындау үшін әлеуетті анықтап, қозғалыстың күшті және әлсіз жақтарын салыстыру | ||
Ойындардағы қиялды дамыту | 4.2.3.1 түрлі дене жаттығулары орындауда қолайлы оқыту ортасын құру маңыздылығын мойындай отырып, идеяларды, ресурстар кеңістік айрмашылығын білу | |
4.2.5.1 орындаушыларға конструктивтік ұсыныстар жасау үшін шығармашылық тапсырмаларға қатысты өзінің сыни тұрғыдан көзқарасы мен басқаларының көзқарастарын біріктіру | ||
Баскетбол элементтері бар ойындар | 4.2.1.1 баламаларды анықтап және жасап қозғалыс идеяларын, стратегияларды және жоспарларды анықтау және ұйымдастыру | |
4.2.6.1 белгілі бір тақырыптарды, көңіл күйлер мен эмоцияларды жеткізу үшін бірқатар композициялық идеяларды анықтау және құрау | ||
4-тоқсан | ||
7-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 4.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді еңсеру үшін тиісті реакцияларды таңдау және қолдану |
4.2.8.1 түрлі әрекеттерді орындау кезінде түрлі рөлдермен эксперимент жасайды және орындауға кірісу, олардың айырмашылықтарын бағалау | ||
Доппен жасалатын жаттығуларды құрастыру | 4.2.6.1 белгілі бір тақырыптарды, көңіл күйлер мен эмоцияларды жеткізу үшін бірқатар композициялық идеяларды анықтау және құрау | |
4.2.4.1 түрлі дене жаттығуларын орындау кезінде ережелер мен құрылымдық тәсілдерді жасайды және қолдану | ||
Ойындардағы топтық іс-әрекеттер | 4.2.5.1 орындаушыларға конструктивтік ұсыныстар жасау үшін шығармашылық тапсырмаларға қатысты өзінің сыни тұрғыдан көзқарасы мен басқаларының көзқарастарын біріктіру | |
4.1.2.1 дене дамуына ықпал ететін түрлі жүйелі жаттығулар мен қозғалыстарды орындау сапасын арттыруды түсіну және көрсету | ||
Доппен түрлендірілген ойындар | 4.1.6.1 жаттығулардың әр түрін орындау кезінде тәуекелдерді қысқарту және туындайтын қиындықтарды еңсеру қабілеттілігін көрсетіп, орындалатын жаттығулардың күрделілігінің деңгейін тани білу | |
8-бөлім Денсаулық туралы білім алу және практика арқылы машықтандыру | Қозғалмалы ойындар дене шынықтырудың компоненті ретінде | 4.3.4.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығуларын орындау кезінде қиындықтар мен тәуекелдерді еңсеру үшін тиісті реакцияларды таңдау және қолдану |
4.3.1.1 дене жаттығулары үшін денсаулық және салауатты өмір салтын маңыздылығын талдау және түсіну | ||
Жүгіру дағдылары мен денсаулықты нығайту | 4.1.3.1 қимылды орындаудың уақыт, кеңістік және бір қалыптылық туралы түсініктерін көрсететін бірқатар тиімді машықтарды және жүйеліліктерді түсіну және қолдана білу | |
4.1.5.1 қолданылатын бірқатар іс-қимылдарды, кеңістікті, динамиканы және байланыстарды көрсете және түсіндіре отырып, өзінің және басқаларының іс-қимылдарды орындауына ортақтасу | ||
Денсаулықты нығайтуға арналған ойындар мен эстафеталар | 4.2.5.1 орындаушыларға конструктивтік ұсыныстар жасау үшін шығармашылық тапсырмаларға қатысты өзінің сыни тұрғыдан көзқарасы мен басқаларының көзқарастарын біріктіру | |
4.2.2.1 көшбасшылық рөлдерімен кезектесе алмасып, әрекет мақсаттарына қол жеткізу үшін өз бетінше және топта жұмыс істей білу | ||
Ескерту:
*шаңғы/коньки/кросс даярлық сабақтарын аймақтардың ауа райына сәйкес өзара алмастыруға болады.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 35-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
Ескерту. 35-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Қазақ тілі пәнін оқыту мақсаты – ана тілін қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, қазақ әдеби тілі нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, еркін сөйлесуге және сауатты жазуға үйрету.
3. "Қазақ тілі" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) қазақ тілін ана тілі ретінде тани отырып, өмірлік қажеттіліктеріне коммуникативтік әрекеттер түрінде (тыңдалым, оқылым, айтылым, жазылым) сауаттылықпен қолдану;
2) тіл сауаттылығы мен сөйлеу сауаттылығын, сөз байлығын, басқалармен еркін қарым-қатынасқа түсу;
3) аудиовизуалды материалды тыңдау барысында өз көзқарастарын білдіру;
4) мәтіндерге қойылған мақсатқа сәйкес қорытынды, синтез, анализ жасау дағдыларын қалыптастыру.
2-тарау. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Қазақ тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;
2) 6-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;
3) 7-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат
4) 8-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат;
5) 9-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
5. Оқу мақсаттары мұғалім мен білім алушыларға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсететін 4 бөлімнен тұрады:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау.
6. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) болжау;
2) әртүрлі жанрдағы мәтіндерді талдау;
3) мәтіннен ақпаратты анықтау;
4) негізгі ойды анықтау;
5) тыңдалым материалы бойынша жауап беру және бағалау;
6) сөйлеу мәдениетін дамыту.
7. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ақпаратты түсіну;
2) мәтіннің стильдік ерекшелігін тану;
3) мәтіннің жанрлық ерекшелігін ажырату;
4) мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу;
5) мәтіндерге салыстырмалы анализ жасау;
6) оқылым стратегияларын қолдану;
7) әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу.
8. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жоспар құру;
2) әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру;
3) жазба жұмыстарын әртүрлі формада ұсыну;
4) эссе жазу;
5) оқылым және тыңдалым материалдары негізінде жинақы мәтін жазу;
6) мәтіндерді түзету және редакциялау.
9. "Әдеби тіл нормаларын сақтау бөлімі" келесі бөлімшелерден тұрады:
1) орфографиялық норма;
2) орфоэпиялық норма;
3) лексикалық норма;
4) грамматикалық норма;
5) пунктуациялық норма.
10. 5-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым:
тірек сөздер арқылы тақырыпты болжау, негізгі ойды анықтау, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау, қыстырма, қаратпа, одағай сөздер арқылы өз ойын білдіру;
2) оқылым:
мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтін арқылы тану, хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарландырудың құрылымы, жанрлық ерекшеліктері, ауызекі сөйлеу стиліндегі мәтіндер, оқылым стратегияларын қолдану, қажетті ақпаратты таба білу;
3) жазылым:
мәтін бөлімдеріне (кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды) жоспар құру, хат, хабарлама, жарнаманы жанрлық ерекшеліктеріне сәйкес жазу, сюжетті суреттер негізінде әңгіме жазу, эссенің бөлімдерін меңгеру (кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды), мекен мен оқиғаны сипаттайтын не суреттейтін эссе жазу;
4) әдеби тіл нормалары:
орфографиялық норма: қазақ тілінің дыбыстар жүйесі, үндестік заңы, емле заңдылықтары;
орфоэпиялық норма: ілгерінді, кейінді, тоғыспалы ықпал;
лексикалық норма: сөздердің тура және ауыспалы мағынасы, көп мағыналы сөздер, синоним, омоним, антоним;
грамматикалық норма: туынды сөздер, күрделі сөздер, зат есімнің мағыналық түрлері, сын есім, шырай категориясы, сан есім, мағыналық түрлері, төл сөз бен төлеу сөз, автор сөзі;
пунктуациялық норма: төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің тыныс белгілерін дұрыс қолдану.
11. 6-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым:
көтерілген мәселені болжау, әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі көтерілген мәселені талдау, мәтін мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты түсіну, жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау, жалпы және нақты сұрақтар, мәтін мазмұнын шынайы өмірмен байланыстыру, ресми сөздер мен тіркестерді, терминдерді орынды қолдану, диалогке қатысу;
2) оқылым:
мәтіннен негізгі және детальді ақпаратты анықтау, ауызекі сөйлеу мен көркем сөйлеуді тілдік құралдар арқылы тану, ауызекі сөйлеу мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату, мәтін негізінде нақтылау сұрақтарын құрастыру, оқылым стратегияларын қолдану, комментарий жасау, іріктеп оқу, рөлге бөліп оқу, сілтеме жасау;
3) жазылым:
әртүрлі жанрдағы мәтіндер жазу үшін жоспар құру, мінездеме, өмірбаян, құттықтауды жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай жазу, графиктік мәтін құрастыру, эссе жазу барысында абзацты жүйелі құрастыру, "келісу, келіспеу" эссесін жазу, жинақы мәтін жазу, мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау;
4) әдеби тіл нормалары:
орфографиялық норма: жеке, бірге, бөлек, дефис арқылы жазылатын сөздер;
орфоэпиялық норма: сөз екпіні, тіркес екпіні, логикалық екпін;
лексикалық норма: көнерген сөз, эвфемизим, дисфемизм, неологизм,термин, диалект сөз, кәсіби сөз, табу сөздер;
грамматикалық норма: есімдік, етістік, етіс түрлері, салт және сабақты етістік, үстеу, үстеудің мағыналық түрлері;
пунктуациялық норма: қазақ тіліндегі тыныс белгінің түрлері, даралаушы тыныс белгілері.
12. 7-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым:
мәтін негізінде оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау, әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау, факті мен көзқарасты ажырату, дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау, дәлелді жауап беру, салыстыру, талқылау, коммуникативтік жағдаятқа сайкөркем бейнелеуіш, эмоционалды-экспрессивті сөздерді және мақал-мәтелдер мен тұрақты тіркестерді еркін қолданып, диалогке қатысу, пікірталаста тез және дұрыс шешім қабылдай білу;
2) оқылым:
мәтіндік және графиктік ақпаратты интерпретациялау, тілдік құралдар арқылы публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін тану, хроника, хабар, очерктердің және кеңсе құжаттарының қызметтік жазбалардың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату, мәтіннің тақырыбын, құрылымын, мақсатты аудиториясын, тілдік ерекшеліктерін талдау, мәтін негізінде проблемалық сұрақтар құрастыра білу, комментарий жасау, іріктеп оқу, зерттеп оқу, сілтеме жасау;
3) жазылым:
күрделі жоспар құру, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу, графиктік мәтін түрінде берілген процесті сипаттап жазу, дискуссивті эссе жазу, жинақы мәтін жазу, мәтін негізінде лексикалық түзетулер енгізу, редакциялау;
4) әдеби тіл нормалары:
орфографиялық норма: жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазу;
орфоэпиялық норма: сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп қолдану;
лексикалық норма: фразеологизм, мақал-мәтелдердің эмоционалды мәнін, көркемдік ерекшеліктерін түсініп қолдану;
грамматикалық норма: есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлері, еліктеу сөздер, шылау түрлері, одағай, оқшау сөздер;
пунктуациялық норма: сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін (даралаушы және ерекшелеуші) дұрыс қолдану.
13. 8-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым:
дәйексөз, үзінді негізінде мәселені болжау, әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау, астарлы ойды анықтау, тұрмыстық, әлеуметтік мәтіндерді талдау арқылы негізгі ойды анықтау, перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау, коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалог, монолог, полилогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізу;
2) оқылым:
тұтас және аралас мәтіндердегі ақпаратты салыстыру, тілдік құралдар арқылы публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін тану, мақала, аннотация, презентация құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату, ғылыми және публицистикалық стильде жазылған мәтіндерді талдау, сілтеме жасау;
3) жазылым:
тезистік жоспар құру, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу, графиктік мәтіндердегі деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу, аргументативті эссе жазу, бұқаралық ақпарат құралдары материалдары негізінде стильдік ауытқуларды, орынсыз қолданылған сөз оралымдарын талдап, стильдік түзетулер жасау, редакциялау;
4) әдеби тіл нормалары:
орфографиялық норма: бас әріппен жазылатын күрделі-құрама атауларды орфографиялық нормаға сай жазу;
орфоэпиялық норма: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану;
лексикалық норма: сөздік қор мен сөздік құрам;
грамматикалық норма: сөз тіркестерінің байланысу тәсілдері мен түрлері, есімді және етістікті сөз тіркестері, тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелері, сөйлемнің бірыңғай мүшелері мен айқындауыш мүшелері, жай сөйлем,жай сөйлемнің айтылу мақсатына қарай бөлінуі;
пунктуациялық норма: қабаттаса қолданылатын тыныс белгілері.
14. 9-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым:
әртүрлі жанрдағы орта көлемді мәтіндердегі мақсатты аудитория мен тілдік құралдардың рөлін талдау, тыңдалған мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыра білу, мәтіннің мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау, мәтінде айтылған ойға өз көзқарасын білдіру, сыни тұрғыдан баға беру;
2) оқылым:
тұтас емес мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу, қазақ тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану, мақала, аннотация, презентация, тезистердің құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату, әртүрлі стильдегі мәтіндердің қызметін, құрылымын, ерекшелігін салыстыру, белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу, ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтар, ғылыми еңбектерден алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау;
3) жазылым:
күрделі жоспар құру, әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру, жағдаятты талқылау, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе), перифраз тәсілдері арқылы жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу, тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу;
4) әдеби тіл нормалары:
орфографиялық норма: жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру, мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру, мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу, эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе, оқылым және тыңдалым материалдары бойынша автордың негізгі ойын сақтай отырып, перифраз тәсілдері арқылы жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу, жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау;
орфоэпиялық норма: мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу;
лексикалық норма: лексикалық стилистика заңдылықтарын дұрыс қолдану;
грамматикалық норма: құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу, салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану, сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану, аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану;
пунктуациялық норма: құрмалас сөйлемнің тыныс белгілерін (даралаушы, ерекшелеуші, ойдың аражігін ажырататын) ережеге сай қолдану.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
15. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" сан мен әріптен тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, әріппен берілген белгі сөйлеу әрекетінің дағдысын (тыңдалым және айтылым, оқылым, жазылым, әдеби тіл нормалары), әріппен қоса берілетін сандар бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
16. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Болжау | 5. 1. 1. 1 тірек сөздер мен ұсынылған иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау | 6. 1. 1. 1 мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау | 7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау | 8. 1. 1. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау | 9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру |
2. Әртүрлі жанрдағы мәтін дерді талдау | 5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама, жарнама, хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау | 7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырып-тарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалар дан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау | 8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, мақала, Жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау |
3. Мәтіннен ақпаратты анықтау | 5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау | 6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау | 7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу | 8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау | 9. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыра білу |
4. Негізгі ойды анық тау | 5. 1. 4. 1 тірек сөздер мен жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау | 6. 1. 4. 1 мәтіннің құрылымдық ерекшелігіне назар аудара отырып, жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау | 7. 1. 4. 1 мәтін тақырыбы, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау | 8. 1. 4. 1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау | 9. 1. 4. 1 мәтіннің мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау |
5. Тыңдалым материалы бойынша жауап беру және бағалау | 5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру | 6. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны бойынша жалпы және нақты сұрақтарға жауап беру, мәтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру | 7. 1. 5. 1 проблемалық сұрақтарға тыңдалған мәтіннен деректер келтіре отырып, дәлелді жауап беру, өз жауабын өзгенің жауабымен салыстыру, талқылау | 8. 1. 5. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау | 9. 1. 5. 1 мәтіндегі айтылған ойға өз көзқарасын білдіреді, сыни тұрғыдан баға беріп айту |
6. Сөйлеу мәдениетін дамыту | 5. 1. 6. 1 коммуникатив тік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру | 6. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай ресми сөздер мен тіркестер, дайын тіркестер мен терминдерді орынды қолданып, диалогке қатысу, ойын анық жеткізу | 7. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай көркем бейнелеуіш, эмоционалды-экспрессивті сөздерді және мақал-мәтелдер мен тұрақты тіркестерді еркін қолданып, диалогке қатысу, пікірталаста тез және дұрыс шешім қабылдай білу | 8. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалог, монолог, полилогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізу | 9. 1. 6. 1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникативтік жағдаятқа сай тиісті сөздер мен фразаларды таңдау,орта көлемді монолог дайындау |
2) оқылым:
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Ақпаратты түсіну | 5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау | 6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру | 7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау | 8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру | 9. 2. 1. 1 тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу |
2. Мәтіннің стильдік ерекшелігін тану | 5. 2. 2. 1 лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтіндер арқылы тану | 6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану | 7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану | 8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану | 9. 2. 2. 1 қазақ тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану |
3. Мәтіннің жанрлық ерекшелігін ажырату | 5. 2. 3. 1 хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарландырудың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | 6. 2.3.1 ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату | 7. 2. 3. 1 хроника, хабар, очерктердің және кеңсе құжаттарының, қызметтік жазбалардың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | 8. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | 9. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, тұжырымдамалар, тезистердің құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату |
4. Мәтіндерге салыстырмалы анализ жасау | 5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру | 6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру | 7. 2. 4. 1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау | 8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау | 9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау |
5. Мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу | 5. 2. 5. 1 мәтін мазмұнын түсінуге, нақты ақпараттарды анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру | 6. 2. 5. 1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру | 7. 2. 5. 1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру | 8. 2. 5. 1 перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, мәтін бойынша сұрақтар құрастыру | 9. 2. 5. 1 мәтінде көтерілген мәселеге оқырманның қарым-қатынасын анықтауға арналған талқылау сұрақтарын құрастыру |
6. Оқы лым стратегияларын қолдану | 5. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: жалпы мазмұнын түсіну үшін оқу, нақты ақпаратты табу үшін оқу | 6. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, рөлге бөліп оқу | 7. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, зерттеп оқу | 8. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, талдап оқу | 9. 2. 6. 1 белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу |
7. Әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу | 5. 2. 7. 1 энциклопедиялар, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпаратты ала білу | 6. 2. 7. 1 энциклопедия, сөздік, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпараттарды алу, авторына сілтеме жасау | 7. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді қолдану, авторына сілтеме жасау | 8. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау | 9. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтар, ғылыми еңбектерден алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау |
3) жазылым:
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Жос пар құру | 5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру | 6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру | 7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру | 8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру | 9. 3. 1. 1 жинақтал ған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру |
2. Әртүр лі жанрда мәтіндер құрастыру | 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хат, жарнама, хабарландыру құрастырып жазу | 6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, құттықтау, өмірбаян құрастырып жазу | 7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу | 8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу | 9. 3. 2. 1 мақсатты аудитория ның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру |
3. Жазба жұмыстарын әртүрлі форма да ұсыну | 5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру | 6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру | 7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу | 8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу | 9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу |
4. Эссе жазу | 5. 3.4.1 эссенің кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерін сақтай отырып, өзіне таныс адамды, белгілі бір мекен мен оқиғаны сипаттап не суреттеп жазу | 6. 3. 4. 1 эссе тақырыбынан ауытқымай, абзац түрлерін жүйелі құрастырып, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу("келісу, келіспеу" эссесі) | 7. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу (дискуссивті эссе) | 8. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыру, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | 9. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) |
5. Оқылым және тыңдалым материалдары негізінде жинақы мәтін (компрессия) жазу | 5. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпараттарды сақтай отырып, жинақы мәтін жазу | 6. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ойды білдіретін сөйлемдерді іріктей отырып, жинақы мәтін жазу | 7. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен ауыстыра отырып, жинақы мәтін жазу | 8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу | 9. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша автордың негізгі ойын сақтай отырып, перифраз тәсілдері арқылы жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу |
6. Мәтіндерді түзету және редакциялау | 5. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық қателерді сөздіктерге сүйене отырып, түзету және редакциялау | 6. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау | 7. 3. 6. 1 мәтіндегі сөздердің тақырыпқа сай орынды қолданылуын тексеру, синонимдік қатармен ауыстыра отырып, лексикалық түзетулер енгізу, редакциялау | 8. 3. 6. 1 БАҚ материалдары негізінде стильдік ауытқуларды, орынсыз қолданылған сөз оралымдарын талдап, стильдік түзетулер жасау, редакциялау | 9. 3. 6. 1 жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау |
4) әдеби тіл нормаларын сақтау:
1. Орфографиялық нормалар | 5. 4. 1. 1 қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жазу | 6. 4. 1. 1 тақырып бойынша жеке сөздер, бірге, бөлек және дефис арқылы жазылатын сөздерді орфография лық нормаға сай жазу | 7. 4. 1. 1 жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфография-лық нормаға сай жазу | 8. 4. 1. 1 тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі-құрама атауларды орфографиялық нормаға сай жазу | 9. 4. 1. 1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу |
2. Орфоэпиялық нормалар | 5. 4. 2. 1 сөз ішіндегі және сөз аралығындағы ілгерінді, кейінді және тоғыспалы ықпал заңдылықтарына сәйкес айта білу | 6. 4. 2. 1 екпіннің түрлерін (сөз екпіні, тіркес екпіні, логикалық екпін) сөз және сөйлем ішінде орынды қолдану | 7. 4. 2. 1 сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп қолдану | 8. 4. 2. 1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | - |
3. Лексикалық нормалар | 5. 4. 3. 1 тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, көп мағыналы сөздер, омоним, антоним, синонимдерді көркемдік ерекшеліктеріне сай қолдану | 6. 4. 3. 1 көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизм, неологизм, термин, диалект сөз, кәсіби сөз, табу сөздердің қолданыс аясын түсіну және ажырата білу | 7. 4. 3. 1 фразеологизм, мақал-мәтелдердің эмоционалды мәнін, көркемдік ерекшеліктерін түсініп қолдану | 8. 4. 3. 1 сөздік қор және сөздік құрам ерекшеліктерін түсініп қолдану | 9. 4. 3. 1 стильдік ерекшеліктерге сай тілдік бірліктерді дұрыс қолдана білу |
4. Грамматика лық нормалар | 5. 4. 4. 1 жұрнақ арқылы жасалған туынды сөздерді және күрделі сөздерді ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; 5. 4. 4. 2 зат есімдердің мағыналық түрлерін мәнмәтін аясында жалғаулар арқылы түрлендіріп қолдану; 5. 4. 4. 3 сын есімдердің, шырай түрлерінің көркемдік ерекшелігін тану, сын есімді зат есім орнына қолдана білу; 5. 4. 4. 4 сан есімнің мағыналық түрлерін ажырата білу, сан есімді зат есім орнына қолдана білу; 5. 4. 4. 5 төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің жасалу жолдарын, қызметін білу, төл сөзді төлеу сөзге айналдыру | 6. 4. 4. 1 сөйлемдегі есімдіктің қызметін түсіну, есімдікті зат есім, сын есімнің орнына қолдану; 6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт-сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; 6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану | 7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; 7. 4. 4. 2 еліктеуіш сөздердің мәнмәтіндегі қолданысын түсіну. 7. 4. 4. 3 шылау түрлерін ажырата білу, орынды қолдану; 7. 4. 4. 4 одағай түрлерін ажырата білу, қолдану; 7. 4. 4. 5 оқшау сөздердің қызметін түсіну, ажырата білу | 8. 4. 4. 1 сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлері, есімді, етістікті сөз тіркестерін ажырату, қолдану; 8. 4. 4. 2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану; 8. 4. 4. 3 сөйлем ішінде бірыңғай мүшелер мен айқындауыш мүшелерді қолдана білу; 8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану | 9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу; 9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; 9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; 9. 4. 4. 4 аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану |
5. Пунктуация лық нормалар | 5. 4. 5. 1 төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің тыныс белгілерін дұрыс қолдану | 6. 4. 5. 1 қазақ тіліндегі тыныс белгілерінің түрлері мен қызметін (даралаушы) түсіну, дұрыс қолдану | 7. 4. 5. 1 сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін (даралаушы және ерекшелеуші) дұрыс қолдану | 8. 4. 5. 1 сөйлем соңында қабаттасып қойылатын тыныс белгілерін дұрыс қолдану | 9. 4. 5. 1 құрмалас сөйлемнің тыныс белгілерін (даралаушы, ерекшелеуші, ойдың аражігін ажырататын) ережеге сай қолдану |
17. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
18. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Лексика-грамматикалық бөлімдер | Грамматикалық материал | Тақырыптар/ жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
1. Мәдениет: тіл және қарым-қатынас. Фонетика | Дауысты, дауыссыз дыбыстардың емлесі. Үндестік заңы. Орфографиялық норма | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 1. 1 тірек сөздер мен ұсынылған иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау; 5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру |
Оқылым | 5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; 5. 2. 2. 1 лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтіндер арқылы тану | ||
Жазылым | 5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; 5. 3. 4. 1 эссенің кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерін сақтай отырып, өзіне таныс адамды, белгілі бір мекен мен оқиғаны сипаттап не суреттеп жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 1. 1 қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2. Киіну. Сән.Талғам. Фонетика | Дыбыс үндестігі | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог,монологтердегі (ән мәтіні, жарнама) көтерілген мәселені түсіндіру; 5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау |
Оқылым | 5. 2. 3. 1 жарнама құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 5. 2. 5. 1 мәтін мазмұнын түсінуге, нақты ақпараттарды анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру | ||
Жазылым | 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, жарнама құрастырып жазу; 5. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық қателерді сөздіктерге сүйене отырып, түзету және редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 2. 1 сөз ішіндегі және сөз аралығындағы ілгерінді, кейінді және тоғыспалы ықпал заңдылықтарына сәйкес айта білу | ||
3. Отбасылық дәстүрлер мен мерекелер. Лексика | Сөз және оның мағынасы | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама) көтерілген мәселені түсіндіру; 5. 1. 4. 1 тірек сөздер мен жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру; 5. 2. 3. 1 хаттың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хат құрастырып жазу; 5. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпараттарды сақтай отырып, жинақы мәтін жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 3. 1 тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, көп мағыналы сөздеркөркемдік ерекшеліктеріне сай қолдану | ||
2- -тоқсан | |||
4. Жануарлар әлемі мен өсімдіктер дүниесі. Лексика | Омоним. Синоним. Антоним | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру; 5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау |
Оқылым | 5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; 5. 2. 3. 1 хабарландырудың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап хабарландыру құрастырып жазу; 5. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық қателерді сөздіктерге сүйене отырып, түзету және редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 3. 1 омоним, антоним, синонимдерді көркемдік ерекшеліктеріне сай қолдану | ||
5. Бос уақыт және хобби. Морфология | Сөздің жасалу жолдары | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру; 5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру |
Оқылым | 5. 2. 2. 1 лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтіндер арқылы тану; 5. 2. 3. 1 хабарлама құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 5. 3. 4. 1 эссенің кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерін сақтай отырып, өзіне таныс адамды, белгілі бір мекен мен оқиғаны сипаттап не суреттеп жазу; 5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хабарландыру құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 1 жұрнақ арқылы жасалған туынды сөздерді және күрделі сөздерді ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану | ||
3-тоқсан | |||
6. Қиял әлемі. Морфология | Сөздің топтары. Зат есім. Зат есімнің мағыналық түрлері. Зат есімнің түрленуі | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 1. 1 тірек сөздер мен ұсынылған иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау; 5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру |
Оқылым | 5. 2. 2. 1 лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтіндер арқылы тану; 5. 2. 5. 1 мәтін мазмұнын түсінуге, нақты ақпараттарды анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру; 5. 2. 7. 1 энциклопедиялар, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпаратты ала білу | ||
Жазылым | 5. 3. 4. 1эссенің кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерін сақтай отырып, өзіне таныс адамды, белгілі бір мекен мен оқиғаны сипаттап не суреттеп жазу; 5. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық қателерді сөздіктерге сүйене отырып, түзету және редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 2. 2 зат есімдердің мағыналық түрлерін мәнмәтін аясында жалғаулар арқылы түрлендіріп қолдану | ||
7. Көлік және жол белгілері. Морфология | Сан есім. Сан есімнің мағыналық түрлері. Сан есімнің заттануы | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; 5. 1. 4. 1 тірек сөздер мен жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 5. 2. 3. 1 нұсқаулық құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 5. 2. 5. 1 мәтін мазмұнын түсінуге, нақты ақпараттарды анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру | ||
Жазылым | 5. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпараттарды сақтай отырып, жинақы мәтін жазу; 5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 4 сан есімнің мағыналық түрлерін ажырата білу, сан есімді зат есім орнына қолдана білу | ||
8. Адамның сырт келбеті мен мінезі. Морфология | Сын есім. Сын есімнің мағыналық түрлері. Сын есімнің шырайлары. Сын есімнің заттануы | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру; 5. 1. 4. 1 тірек сөздер мен жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру; 5. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: жалпы мазмұнын түсіну үшін оқу, нақты ақпаратты табу үшін оқу | ||
Жазылым | 5. 3. 3. 1сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру; 5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 3 сын есімдердің, шырай түрлерінің көркемдік ерекшелігін тану, сын есімді зат есім орнына қолдана білу | ||
4-тоқсан | |||
9. Аспан әлемінің құпиялары. Синтаксис | Төл сөз. Автор сөзі. Төлеу сөз. Төл сөзді төлеу сөзге айналдыру жолдары | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 4. 1 тірек сөздер мен жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау; 5. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру |
Оқылым | 5. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: жалпы мазмұнын түсіну үшін оқу, нақты ақпаратты табу үшін оқу; 5. 2. 7. 1 энциклопедиялар, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпаратты ала білу | ||
Жазылым | 5. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпараттарды сақтай отырып, жинақы мәтін жазу; 5. 3. 4. 1 эссенің кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерін сақтай отырып, өзіне таныс адамды, белгілі бір мекен мен оқиғаны сипаттап не суреттеп жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 5. 5 төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің жасалу жолдарын, қызметін білу, төл сөзді төлеу сөзге айналдыру | ||
10. Саяхат және демалыс. Синтаксис | Төл сөз бен автор сөзінің тыныс белгілері | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру; 5. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру |
Оқылым | 5. 2. 7. 1 энциклопедиялар, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпаратты ала білу; 5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру; 5. 2. 3. 1 хаттың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру; 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хат құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 5 төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің жасалу жолдарын, қызметін білу, төл сөзді төлеу сөзге айналдыру; 5. 4. 5. 5 төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің тыныс белгілерін дұрыс қолдану | ||
2) 6-сынып:
Лексика-грамматикалық бөлімдер | Грамматикалық материал | Тақырыптар/ жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
1. Қазақстандағы көрікті жерлер. Лексикография | Орфографиялық норма. Орфографиялық сөздік | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 1. 1 мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау; 6. 1. 4. 1 мәтіннің құрылымдық ерекшелігіне назар аудара отырып, жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 6. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, рөлге бөліп оқу | ||
Жазылым | 6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру; 6. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ойды білдіретін сөйлемдерді іріктей отырып, жинақы мәтін жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 1. 1 тақырып бойынша жеке сөздер, бірге, бөлек және дефис арқылы жазылатын сөздерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2. Ұлттық және отбасылық құндылықтар. Фонетика | Екпін,оның түрлері | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 4. 1 мәтіннің құрылымдық ерекшелігіне назар аудара отырып, жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау; 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (құттықтау, интервью) көтерілген мәселені талдау |
Оқылым | 6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 6. 2. 5. 1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру | ||
Жазылым | 6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып мінездеме, құттықтауқұрастырып жазу; 6. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 2. 1 екпіннің түрлерін (сөз екпіні, тіркес екпіні, логикалық екпін) сөз және сөйлем ішінде орынды қолдану | ||
3. Әлемнің жеті кереметі. Лексикография | Орфографиялық норма. Орфографиялық сөздік | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау; 6. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны бойынша жалпы және нақты сұрақтарға жауап беру, мәтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру |
Оқылым | 6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; 6. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, рөлге бөліп оқу | ||
Жазылым | 6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; 6. 3. 4. 1 эссе тақырыбынан ауытқымай, абзац түрлерін жүйелі құрастырып, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу("келісу, келіспеу" эссесі) | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 1. 1 тақырып бойынша жеке сөздер, бірге, бөлек және дефис арқылы жазылатын сөздерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2-тоқсан | |||
4. Астана – мәдениет пен өнер ордасы. Лексика | Неологизм сөздер. Термин сөздер. Диалект сөздер. Кәсіби сөздер | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (хабарландыру, жаңалық) көтерілген мәселені талдау; 6. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сайресми сөздер мен тіркестер, дайын тіркестер мен терминдерді орынды қолданып, диалогке қатысу, ойын анық жеткізу |
Оқылым | 6. 2. 3. 1 ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 6. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, рөлге бөліп оқу | ||
Жазылым | 6. 3. 4. 1 эссе тақырыбынан ауытқымай, абзац түрлерін жүйелі құрастырып, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу ("келісу, келіспеу" эссесі); 6. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 3. 1 неологизм, термин, диалект сөз, кәсіби сөздердің қолданыс аясын түсіну және ажырата білу | ||
5. Тарихи тұлғалар. Лексика | Көнерген сөздер. Эвфемизм. Дисфемизм. Табу | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 1. 1 мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау; 6. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны бойынша жалпы және нақты сұрақтарға жауап беру, мәтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру |
Оқылым | 6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру; 6. 2. 7. 1 энциклопедия, сөздік, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпараттарды алу, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; 6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, өмірбаян құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 3. 1 көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизм, табу сөздердің қолданыс аясын түсіну және ажырата білу | ||
3-тоқсан | |||
6. Су – тіршілік көзі. Қазақстандағы өзен-көлдер. Морфология | Есімдік, оның мағыналық түрлері | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау; 6. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны бойынша жалпы және нақты сұрақтарға жауап беру, мәтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру |
Оқылым | 6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; 6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру | ||
Жазылым | 6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру; 6. 3. 4. 1 эссе тақырыбынан ауытқымай, абзац түрлерін жүйелі құрастырып, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу ("келісу, келіспеу" эссесі) | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 4. 1 сөйлемдегі есімдіктің қызметін түсіну, есімдікті зат есім, сын есімнің орнына қолдану | ||
7. Спорт. Белгілі спорт жұлдыздары. Морфология | Етістік, оның мағыналық түрлері. Етіс түрлері | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, өмірбаян) көтерілген мәселені талдау; 6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау |
Оқылым | 6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; 6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру | ||
Жазылым | 6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; 6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, өмірбаян құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт-сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану | ||
8. Қазақ халқының әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері. Наурыз. Морфология | Үстеу. Үстеудің мағыналық түрлері | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 1. 1 мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау; 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (жаңалық, құттықтау) көтерілген мәселені талдау |
Оқылым | 6. 2. 3. 1 ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 6. 2. 7. 1 энциклопедия, сөздік, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпараттарды алу, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, құттықтау құрастырып жазу; 6. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану | ||
4-тоқсан | |||
9. Әлемдегі ірі кітапханалар. Морфология | Үстеу. Үстеудің мағыналық түрлері | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (өмірбаян, хабарландыру) көтерілген мәселені талдау; 6. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сайресми сөздер мен тіркестер, дайын тіркестер мен терминдерді орынды қолданып, диалогке қатысу, ойын анық жеткізу |
Оқылым | 6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру; 6. 2. 5. 1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру | ||
Жазылым | 6. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ойды білдіретін сөйлемдерді іріктей отырып, жинақы мәтін жазу; 6. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану | ||
10. Ғылым мен технология жетістіктері. Пунктуация | Тыныс белгілерінің түрлері мен қызметі | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, интервью) көтерілген мәселені талдау; 6. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сайресми сөздер мен тіркестер, дайын тіркестер мен терминдерді орынды қолданып, диалогке қатысу, ойын анық жеткізу |
Оқылым | 6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 6. 2. 5. 1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру | ||
Жазылым | 6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру; 6. 3. 4. 1 эссе тақырыбынан ауытқымай, абзац түрлерін жүйелі құрастырып, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу ("келісу, келіспеу" эссесі) | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 5. 1 қазақ тіліндегі тыныс белгілерінің түрлері мен қызметін (даралаушы) түсіну, дұрыс қолдану | ||
3) 7-сынып:
Лексика-грамматикалық бөлімдері | Грамматикалық материал | Тақырыптар/ жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
1. Ауа райы және климаттық өзгерістер. Фонетика | Интонация. Кідіріс. Логикалық екпін | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; 7. 1. 4. 1 мәтін тақырыбы, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; 7. 2. 5. 1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру | ||
Жазылым | 7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; 7. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен ауыстыра отырып, жинақы мәтін жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 2. 1 сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп қолдану | ||
2. Көшпенділер мәдениеті. Орфография | Шылаудың емлесі. Орфография лық норма | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; 7. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сайкөркем бейнелеуіш, эмоционалды-экспрессивті сөздерді және мақал-мәтелдер мен тұрақты тіркестерді еркін қолданып, диалогке қатысу, пікірталаста тез және дұрыс шешім қабылдай білу |
Оқылым | 7. 2. 3. 1 хроника құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 7. 2. 4. 1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау | ||
Жазылым | 7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; 7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақалақұрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 1. 1 жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазу | ||
3. Денсаулық – зор байлық. Лексика | Қанатты сөздер. Фразеологизм. Мақал-мәтелдер | Тыңдалымжәнеайтылым | 7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; 7. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сайкөркем бейнелеуіш, эмоционалды-экспрессивті сөздерді және мақал-мәтелдер мен тұрақты тіркестерді еркін қолданып, диалогке қатысу, пікірталаста тез және дұрыс шешім қабылдай білу |
Оқылым | 7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; 7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 7. 2. 3. 1 кеңсе құжаттарының, қызметтік жазбалардың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, нұсқаулық құрастырып жазу; 7. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу (дискуссивті эссе) | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 3. 1 фразеологизм, мақал-мәтелдердің эмоционалды мәнін, көркемдік ерекшеліктерін түсініп қолдану | ||
2-тоқсан | |||
4. Сүйіспеншілік пен достық. Морфология | Етістіктің есімше, көсемше түрлері. Тұйық етістік | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; 7. 1. 5. 1 проблемалық сұрақтарға тыңдалған мәтіннен деректер келтіре отырып, дәлелді жауап беру, өз жауабын өзгенің жауабымен салыстыру, талқылау |
Оқылым | 7. 2. 4. 1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; 7. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, зерттеп оқу | ||
Жазылым | 7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; 7. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу (дискуссивті эссе) | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше түрлерін, тұйық етістікті тілдесім барысында қолдану | ||
5. Музыка өнері және қазақтың киелі домбырасы. Морфология | Етістіктің шақ түрлері. Рай түрлері | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (ән, интервью) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; 7. 1. 4. 1 мәтін тақырыбы, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 7. 2. 5. 1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; 7. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақалақұрастырып жазу; 7. 3. 6. 1 мәтіндегі сөздердің тақырыпқа сай орынды қолданылуын тексеру, синонимдік қатармен ауыстыра отырып, лексикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 4. 1 етістіктің шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану | ||
3-тоқсан | |||
6. Ғаламтор ғаламаты. Морфология | Шылау түрлері. Шылау емлесі | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; 7. 1. 5. 1 проблемалық сұрақтарға тыңдалған мәтіннен деректер келтіре отырып, дәлелді жауап беру, өз жауабын өзгенің жауабымен салыстыру, талқылау |
Оқылым | 7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; 7. 2. 5. 1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру | ||
Жазылым | 7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; 7. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен ауыстыра отырып, жинақы мәтін жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 4. 3 шылау түрлерін ажырата білу, орынды қолдану | ||
7. Қазақстандағы ұлттар достастығы. Морфология | Еліктеуіш сөз. Бейнелеуіш сөз | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; 7. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сайкөркем бейнелеуіш, эмоционалды-экспрессивті сөздерді және мақал-мәтелдер мен тұрақты тіркестерді еркін қолданып, диалогке қатысу, пікірталаста тез және дұрыс шешім қабылдай білу |
Оқылым | 7. 2. 4. 1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; 7. 2. 3. 1 хроника, хабар, очерктердің құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 7. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу (дискуссивті эссе); 7. 3. 6. 1 мәтіндегі сөздердің тақырыпқа сай орынды қолданылуын тексеру, синонимдік қатармен ауыстыра отырып, лексикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 4. 2 еліктеуіш сөздердің мәнмәтіндегі қолданысын түсіну | ||
8. Дұрыс тамақтану. Морфология | Одағай. Одағай түрлері | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (пікірталас, жаңалық) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; 7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу |
Оқылым | 7. 2. 5. 1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; 7. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; 7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын әңгіме құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 4. 4 одағай түрлерін ажырата білу, қолдану | ||
4-тоқсан | |||
9. Жеңіс күні. Ұлы ерлікке тағзым. Морфология | Оқшау сөздің түрлері. Оқшау сөздердің қызметі | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, көркем әдеби шығармадан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; 7. 1. 4. 1 мәтін тақырыбы, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 7. 2. 3. 1 хроника, хабар, очерктердің құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; 7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақалақұрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 4. 5 оқшау сөздердің қызметін түсіну, ажырата білу | ||
10. Ғылыми фантастика. Пунктуация | Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілер. Сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілер | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; 7. 1. 5. 1 проблемалық сұрақтарға тыңдалған мәтіннен деректер келтіре отырып, дәлелді жауап беру, өз жауабын өзгенің жауабымен салыстыру, талқылау |
Оқылым | 7. 2. 4. 1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; 7. 2. 5. 1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; 7. 2. 7. 1 энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 7. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу (дискуссивті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 7. 4. 5. 1 сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін (даралаушы және ерекшелеуші) дұрыс қолдану | ||
4). 8-сынып:
Лексика-грамматикалық бөлімдері | Грамматикалық материал | Тақырыптар/ жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
1. Көне түркі жазбалары және қазақ жазуы. Орфография | Жалқы есім емлесі | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 1. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; 8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау |
Оқылым | 8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 8. 2. 3. 1 мақала, аннотацияқұрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация) жазу; 8. 3. 6. 1 БАҚ материалдары негізінде стильдік ауытқуларды, орынсыз қолданылған сөз оралымдарын талдап, стильдік түзетулер жасау, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 1. 1 тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі-құрама атауларды орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2. Адамзаттық құндылықтар және әлем мәдениеті. Фонетика | Сөйлеу ағымындағы әуен, әуез, тембр, қарқын, кідіріс | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; 8. 1. 4. 1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау; 8. 2. 3. 1 мақала, презентация құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; 8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 2. 1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
2-тоқсан | |||
3. Кәсіп пен еңбек. Болашақ мамандықтары. Лексика | Сөздік қор. Сөздік құрам | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 4. 1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; 8. 1. 5. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау |
Оқылым | 8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру; 8. 2. 5. 1 перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, мәтін бойынша сұрақтар құрастыру | ||
Жазылым | 8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу; 8. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыру, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 3. 1 сөздік қор және сөздік құрам ерекшеліктерін түсініп қолдану | ||
4. Ғарышты игеру жетістіктері. Синтаксис | Сөз тіркесінің байланысу тәсілдері. Сөз тіркесінің байланысу түрлері. Сөз тіркесінің түрлері | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 3. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; 8. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалог, монолог, полилогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізу |
Оқылым | 8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 8. 2. 3. 1 мақала, презентация құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, аннотация, тезис құрастырып жазу; 8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 4. 1 сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлері, есімді, етістікті сөз тіркестерін ажырату, қолдану | ||
3-тоқсан | |||
5. Биоалуантүрлілік. Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер. Синтаксис | Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері. Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 5. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау; 8. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалог, монолог, полилогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізу |
Оқылым | 8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру; 8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау; 8. 2. 5. 1 перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, мәтін бойынша сұрақтар құрастыру | ||
Жазылым | 8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақалақұрастырып жазу; 8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 4. 2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану | ||
6. Қоршаған орта және энергия ресурстары. Синтаксис | Сөйлемнің бірыңғай мүшелері. Сөйлемнің айқындауыш мүшелер | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 4. 1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік)талдай отырып, негізгі ойды анықтау; 8. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалог, монолог, полилогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізу |
Оқылым | 8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау | ||
Жазылым | 8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу; 8. 3. 6. 1 БАҚ материалдары негізінде стильдік ауытқуларды, орынсыз қолданылған сөз оралымдарын талдап, стильдік түзетулер жасау, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 4. 3 сөйлем ішінде бірыңғай мүшелер және айқындауыш мүшелерді қолдана білу | ||
7. Жасөспірім және заң. Синтаксис | Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлері | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; 8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау |
Оқылым | 8. 2. 3. 1 мақала, презентацияқұрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 8. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, талдап оқу; 8. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; 8.3. 4.1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыру, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану | ||
4-тоқсан | |||
8. Театр өнері мен мәдениеті. Синтаксис | Жай сөйлемнің түрлері | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; 8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау |
Оқылым | 8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау; 8. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; 8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану | ||
9. Қазақстандағы туризм және экотуризм. Пунктуация | Сөйлем соңында қабаттасып қолданыла тын тыныс белгілері | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 1. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; 8. 1. 5. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау |
Оқылым | 8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру; 8. 2. 5. 1 перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, мәтін бойынша сұрақтар құрастыру; 8. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану:комментарий жасау, іріктеп оқу, талдап оқу | ||
Жазылым | 8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу; 8. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыру, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 5. 1 сөйлем соңында қабаттасып қойылатын тыныс белгілерін дұрыс қолдану | ||
5) 9-сынып:
Лексика-грамматикалық бөлімдер | Грамматика лық материал | Тақырыптар/ жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
1. Мәңгілік Ел – мұратым. Стилистика | Мәтіндегі сөз таңдау, сөз қолдану (қисыны), сөз әрлеу | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (Жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау |
Оқылым | 9. 2. 3. 1 мақала құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 9. 2. 2. 1 қазақ тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану | ||
Жазылым | 9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; 9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; 9. 3. 6. 1 жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 1. 1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2. Жаһандану мәселелері. Стилистика | Қазақ әдеби стилінің түрлері | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 4. 1 мәтіннің мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау; 9. 1. 5. 1 мәтіндегі айтылған ойға өз көзқарасын білдіреді, сыни тұрғыдан баға беріп айту; |
Оқылым | 9. 2. 1. 1 тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу; 9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау | ||
Жазылым | 9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу; 9. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 3. 1 стильдік ерекшеліктерге сай тілдік бірліктердің дұрыс қолдана білу | ||
2-тоқсан | |||
3. Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстан. ЭКСПО-2017 Синтаксис | Құрмалас сөйлемнің жасалу жолдары. Құрмалас сөйлемнің түрлері | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; 9. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыра білу |
Оқылым | 9. 2. 3. 1 мақала, тезистердің құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 9. 2. 6. 1 белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу; 9. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтар, ғылыми еңбектерден алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 9. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша автордың негізгі ойын сақтай отырып, перифраз тәсілдері арқылы жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу; 9. 3. 6. 1 жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу | ||
4. Адам құқығы мен бостандығы. Синтаксис | Ыңғайлас салалас. Себеп-салдар салалас. Қарсылықты салалас | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; 9. 1. 5. 1 мәтіндегі айтылған ойға өз көзқарасын білдіреді, сыни тұрғыдан баға беріп айту; 9. 1. 6. 1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникативтік жағдаятқа сай тиісті сөздер мен фразаларды таңдау, орта көлемді монолог дайындау |
Оқылым | 9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; 9. 2. 5. 1 мәтінде көтерілген мәселеге оқырманның қарым-қатынасын анықтауға арналған талқылау сұрақтарын құрастыру | ||
Жазылым | 9. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу(аргументативті эссе); 9. 3. 6. 1 жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіру | ||
3-тоқсан | |||
5. Отбасы және демографиялық өзгеріс. Синтаксис | Түсіндірмелі салалас. Талғаулы салалас. Кезектес салалас | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыра білу; 9. 1. 4. 1 мәтіннің мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 9. 2. 1. 1тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу; 9. 2. 2. 1 қазақ тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану | ||
Жазылым | 9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; 9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану | ||
6. Биотехнология және гендік инженерия келешегі. Синтаксис | Шартты бағыныңқы сабақтас. Қарсылықты бағыныңқы сабақтас. Мезгіл бағыныңқы сабақтас | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 2. 1қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (пікірталас, дәріс) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; 9. 1. 6. 1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникативтік жағдаятқа сай тиісті сөздер мен фразаларды таңдау, орта көлемді монолог дайындау |
Оқылым | 9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; 9. 2. 6. 1 белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу; 9. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтар, ғылыми еңбектерден алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; 9. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану | ||
7. Бұқаралық ақпарат құралдары. Синтаксис | Себеп бағыныңқы сабақтас. Қимыл-сын бағыныңқы сабақтас. Мақсат бағыныңқы сабақтас | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 4. 1 мәтіннің мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау; 9. 1. 5. 1 мәтіндегі айтылған ойға өз көзқарасын білдіреді, сыни тұрғыдан баға беріп айту |
Оқылым | 9. 2. 1. 1тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу; 9. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, тұжырымдамалар, тезистердің құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; 9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу; 9. 3. 6. 1 жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану | ||
4-тоқсан | |||
8. Әлемдегі қақтығыстар және бейбітшілік. Синтаксис | Аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдары | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (мақала, интервью) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; 9. 1. 6. 1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникативтік жағдаятқа сай тиісті сөздер мен фразаларды таңдау, орта көлемді монолог дайындау |
Оқылым | 9. 2. 3. 1 тұжырымдамалардың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 9. 2. 5. 1 мәтінде көтерілген мәселеге оқырманның қарым-қатынасын анықтауға арналған талқылау сұрақтарын құрастыру; 9. 2. 6. 1белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу | ||
Жазылым | 9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; 9. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 4. 4 аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану | ||
9. Табиғи ресурстарды тиімді пайдалану. Пунктуация | Құрмалас сөйлемнің тыныс белгілері | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; 9. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыра білу |
Оқылым | 9. 2. 3. 1 мақала, презентацияның құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 9. 2. 5. 1 мәтінде көтерілген мәселеге оқырманның қарым-қатынасын анықтауға арналған талқылау сұрақтарын құрастыру; 9. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтар, ғылыми еңбектерден алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; 9. 3. 6. 1 жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 5. 1 құрмалас сөйлемнің тыныс белгілерін (даралаушы, ерекшелеуші, ойдың аражігін ажырататын) ережеге сай қолдану | ||
3-тарау. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұны
19. "Қазақ тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;
2) 6-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;
3) 7-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат
4) 8-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат;
5) 9-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
20. Оқу мақсаттары мұғалім мен білім алушыларға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсететін 4 бөлімнен тұрады:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау.
21. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) болжау;
2) әртүрлі жанрдағы мәтіндерді талдау;
3) мәтіннен ақпаратты анықтау;
4) негізгі ойды анықтау;
5) тыңдалым материалы бойынша жауап беру және бағалау;
6) сөйлеу мәдениетін дамыту.
22. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ақпаратты түсіну;
2) мәтіннің стильдік ерекшелігін тану;
3) мәтіннің жанрлық ерекшелігін ажырату;
4) мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу;
5) мәтіндерге салыстырмалы анализ жасау;
6) оқылым стратегияларын қолдану;
7) әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу.
23. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
4) жоспар құру;
2) әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру;
3) жазба жұмыстарын әртүрлі формада ұсыну;
4) эссе жазу;
5) оқылым және тыңдалым материалдары негізінде жинақы мәтін жазу;
6) мәтіндерді түзету және редакциялау.
24. "Әдеби тіл нормаларын сақтау бөлімі" келесі бөлімшелерден тұрады:
1) орфографиялық норма;
2) орфоэпиялық норма;
3) лексикалық норма;
4) грамматикалық норма;
5) пунктуациялық норма.
25. 5-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым:
тірек сөздер арқылы тақырыпты болжау, негізгі ойды анықтау, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау, қыстырма, қаратпа, одағай сөздер арқылы өз ойын білдіру;
2) оқылым:
мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтін арқылы тану, хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарландырудың құрылымы, жанрлық ерекшеліктері, ауызекі сөйлеу стиліндегі мәтіндер, оқылым стратегияларын қолдану, қажетті ақпаратты таба білу;
3) жазылым:
мәтін бөлімдеріне (кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды) жоспар құру, хат, хабарлама, жарнаманы жанрлық ерекшеліктеріне сәйкес жазу, сюжетті суреттер негізінде әңгіме жазу, эссенің бөлімдерін меңгеру (кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды), мекен мен оқиғаны сипаттайтын не суреттейтін эссе жазу;
4) әдеби тіл нормалары:
орфографиялық норма: қазақ тілінің дыбыстар жүйесі, үндестік заңы, емле заңдылықтары;
орфоэпиялық норма: ілгерінді, кейінді, тоғыспалы ықпал;
лексикалық норма: сөздердің тура және ауыспалы мағынасы, көп мағыналы сөздер, синоним, омоним, антоним;
грамматикалық норма: туынды сөздер, күрделі сөздер, зат есімнің мағыналық түрлері, сын есім, шырай категориясы, сан есім, мағыналық түрлері, төл сөз бен төлеу сөз, автор сөзі;
пунктуациялық норма: төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің тыныс белгілерін дұрыс қолдану.
26. 6-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым:
көтерілген мәселені болжау, әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі көтерілген мәселені талдау, мәтін мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты түсіну, жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау, жалпы және нақты сұрақтар, мәтін мазмұнын шынайы өмірмен байланыстыру, ресми сөздер мен тіркестерді, терминдерді орынды қолдану, диалогке қатысу;
2) оқылым:
мәтіннен негізгі және детальді ақпаратты анықтау, ауызекі сөйлеу мен көркем сөйлеуді тілдік құралдар арқылы тану, ауызекі сөйлеу мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату, мәтін негізінде нақтылау сұрақтарын құрастыру, оқылым стратегияларын қолдану, комментарий жасау, іріктеп оқу, рөлге бөліп оқу, сілтеме жасау;
3) жазылым:
әртүрлі жанрдағы мәтіндер жазу үшін жоспар құру, мінездеме, өмірбаян, құттықтауды жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай жазу, графиктік мәтін құрастыру, эссе жазу барысында абзацты жүйелі құрастыру, "келісу, келіспеу" эссесін жазу, жинақы мәтін жазу, мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау;
4) әдеби тіл нормалары:
орфографиялық норма: жеке, бірге, бөлек, дефис арқылы жазылатын сөздер;
орфоэпиялық норма: сөз екпіні, тіркес екпіні, логикалық екпін;
лексикалық норма: көнерген сөз, эвфемизим, дисфемизм, неологизм, термин, диалект сөз, кәсіби сөз, табу сөздер;
грамматикалық норма: есімдік, етістік, етіс түрлері, салт және сабақты етістік, үстеу, үстеудің мағыналық түрлері;
пунктуациялық норма: қазақ тіліндегі тыныс белгінің түрлері, даралаушы тыныс белгілері.
27. 7-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым:
мәтін негізінде оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау, әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау, факті мен көзқарасты ажырату, дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау, дәлелді жауап беру, салыстыру, талқылау, коммуникативтік жағдаятқа сай көркем бейнелеуіш, эмоционалды-экспрессивті сөздерді және мақал-мәтелдер мен тұрақты тіркестерді еркін қолданып, диалогке қатысу, пікірталаста тез және дұрыс шешім қабылдай білу;
2) оқылым:
мәтіндік және графиктік ақпаратты интерпретациялау, тілдік құралдар арқылы публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін тану, хроника, хабар, очерктердің және кеңсе құжаттарының қызметтік жазбалардың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату, мәтіннің тақырыбын, құрылымын, мақсатты аудиториясын, тілдік ерекшеліктерін талдау, мәтін негізінде проблемалық сұрақтар құрастыра білу, комментарий жасау, іріктеп оқу, зерттеп оқу, сілтеме жасау;
3) жазылым:
күрделі жоспар құру, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу, графиктік мәтін түрінде берілген процесті сипаттап жазу, дискуссивті эссе жазу, жинақы мәтін жазу, мәтін негізінде лексикалық түзетулер енгізу, редакциялау;
4) әдеби тіл нормалары:
орфографиялық норма: жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазу;
орфоэпиялық норма: сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп қолдану;
лексикалық норма: фразеологизм, мақал-мәтелдердің эмоционалды мәнін, көркемдік ерекшеліктерін түсініп қолдану;
грамматикалық норма: есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлері, еліктеу сөздер, шылау түрлері, одағай, оқшау сөздер;
пунктуациялық норма: сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін (даралаушы және ерекшелеуші) дұрыс қолдану.
28. 8-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым:
дәйексөз, үзінді негізінде мәселені болжау, әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау, астарлы ойды анықтау, тұрмыстық, әлеуметтік мәтіндерді талдау арқылы негізгі ойды анықтау, перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау, коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалог, монолог, полилогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізу;
2) оқылым:
тұтас және аралас мәтіндердегі ақпаратты салыстыру, тілдік құралдар арқылы публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін тану, мақала, аннотация, презентация құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату, ғылыми және публицистикалық стильде жазылған мәтіндерді талдау, сілтеме жасау;
3) жазылым:
тезистік жоспар құру, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу, графиктік мәтіндердегі деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу, аргументативті эссе жазу, бұқаралық ақпарат құралдары материалдары негізінде стильдік ауытқуларды, орынсыз қолданылған сөз оралымдарын талдап, стильдік түзетулер жасау, редакциялау;
4) әдеби тіл нормалары:
орфографиялық норма: бас әріппен жазылатын күрделі-құрама атауларды орфографиялық нормаға сай жазу;
орфоэпиялық норма: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану;
лексикалық норма: сөздік қор мен сөздік құрам;
грамматикалық норма: сөз тіркестерінің байланысу тәсілдері мен түрлері, есімді және етістікті сөз тіркестері, тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелері, сөйлемнің бірыңғай мүшелері мен айқындауыш мүшелері, жай сөйлем, жай сөйлемнің айтылу мақсатына қарай бөлінуі;
пунктуациялық норма: қабаттаса қолданылатын тыныс белгілері.
29. 9-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым:
әртүрлі жанрдағы орта көлемді мәтіндердегі мақсатты аудитория мен тілдік құралдардың рөлін талдау, тыңдалған мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыра білу, мәтіннің мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау, мәтінде айтылған ойға өз көзқарасын білдіру, сыни тұрғыдан баға беру;
2) оқылым:
тұтас емес мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу, қазақ тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану, мақала, аннотация, презентация, тезистердің құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату, әртүрлі стильдегі мәтіндердің қызметін, құрылымын, ерекшелігін салыстыру, белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу, ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтар, ғылыми еңбектерден алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау;
3) жазылым:
күрделі жоспар құру, әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру, жағдаятты талқылау, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе), перифраз тәсілдері арқылы жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу, тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу;
4) әдеби тіл нормалары:
орфографиялық норма: жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру, мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру, мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу, эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе, оқылым және тыңдалым материалдары бойынша автордың негізгі ойын сақтай отырып, перифраз тәсілдері арқылы жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу, жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау;
орфоэпиялық норма: мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу;
лексикалық норма: лексикалық стилистика заңдылықтарын дұрыс қолдану;
грамматикалық норма: құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу, салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану, сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану, аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану;
пунктуациялық норма: құрмалас сөйлемнің тыныс белгілерін (даралаушы, ерекшелеуші, ойдың аражігін ажырататын) ережеге сай қолдану.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
30. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" сан мен әріптен тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, әріппен берілген белгі сөйлеу әрекетінің дағдысын (тыңдалым және айтылым, оқылым, жазылым, әдеби тіл нормалары), әріппен қоса берілетін сандар бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
31. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Болжау | 5. 1. 1. 1 тірек сөздер мен ұсынылған иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау | 6. 1. 1. 1 мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау | 7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау | 8. 1. 1. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау | 9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру |
2. Әртүр лі жанрдағы мәтін дерді талдау | 5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама, жарнама, хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау | 7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырып-тарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалар дан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау | 8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланыс ты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, мақала, Жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау |
3. Мәтіннен ақпаратты анықтау | 5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау | 6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау | 7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу | 8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау | 9. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыра білу |
4. Негізгі ойды анық тау | 5. 1. 4. 1 тірек сөздер мен жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау | 6. 1. 4. 1 мәтіннің құрылымдық ерекшелігіне назар аудара отырып, жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау | 7. 1. 4. 1 мәтін тақырыбы, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау | 8. 1. 4. 1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау | 9. 1. 4. 1 мәтіннің мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау |
5. Тыңдалым материалы бойынша жауап беру және бағалау | 5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру | 6. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны бойынша жалпы және нақты сұрақтарға жауап беру, мәтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру | 7. 1. 5. 1 проблемалық сұрақтарға тыңдалған мәтіннен деректер келтіре отырып, дәлелді жауап беру, өз жауабын өзгенің жауабымен салыстыру, талқылау | 8. 1. 5. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау | 9. 1. 5. 1 мәтіндегі айтылған ойға өз көзқарасын білдіреді, сыни тұрғыдан баға беріп айту |
6. Сөйлеу мәдениетін дамыту | 5. 1. 6. 1 коммуникатив тік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру | 6. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай ресми сөздер мен тіркестер, дайын тіркестер мен терминдерді орынды қолданып, диалогке қатысу, ойын анық жеткізу | 7. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай көркем бейнелеуіш, эмоционалды-экспрессивті сөздерді және мақал-мәтелдер мен тұрақты тіркестерді еркін қолданып, диалогке қатысу, пікірталаста тез және дұрыс шешім қабылдай білу | 8. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалог, монолог, полилогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізу | 9. 1. 6. 1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникативтік жағдаятқа сай тиісті сөздер мен фразаларды таңдау,орта көлемді монолог дайындау |
2) оқылым:
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Ақпаратты түсіну | 5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау | 6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру | 7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау | 8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру | 9. 2. 1. 1 тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәлімет-терді салыстыру, өңдеу |
2. Мәтіннің стильдік ерекшелігін тану | 5. 2. 2. 1 лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтіндер арқылы тану | 6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану | 7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану | 8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану | 9. 2. 2. 1 қазақ тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану |
3. Мәтіннің жанрлық ерекшелігін ажырату | 5. 2. 3. 1 хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарландырудың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | 6. 2.3.1 ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату | 7. 2. 3. 1 хроника, хабар, очерктердің және кеңсе құжаттарының, қызметтік жазбалардың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | 8. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | 9. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, тұжырымдамалар, тезистердің құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату |
4. Мәтіндерге салыстырмалы анализ жасау | 5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру | 6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру | 7. 2. 4. 1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау | 8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау | 9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау |
5. Мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу | 5. 2. 5. 1 мәтін мазмұнын түсінуге, нақты ақпараттарды анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру | 6. 2. 5. 1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру | 7. 2. 5. 1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру | 8. 2. 5. 1 перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, мәтін бойынша сұрақтар құрастыру | 9. 2. 5. 1 мәтінде көтерілген мәселеге оқырманның қарым-қатынасын анықтауға арналған талқылау сұрақтарын құрастыру |
6. Оқылым стратегияларын қолдану | 5. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: жалпы мазмұнын түсіну үшін оқу, нақты ақпаратты табу үшін оқу | 6. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, рөлге бөліп оқу | 7. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, зерттеп оқу | 8. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, талдап оқу | 9. 2. 6. 1 белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу |
7. Әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу | 5. 2. 7. 1 энциклопедия лар, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпаратты ала білу | 6. 2. 7. 1 энциклопе дия, сөздік, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпараттарды алу, авторына сілтеме жасау | 7. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді қолдану, авторына сілтеме жасау | 8. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау | 9. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопе дия, газет-журналдар, оқулықтар, ғылыми еңбектерден алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау |
3) жазылым:
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Жоспар құру | 5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру | 6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру | 7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру | 8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру | 9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру |
2. Әртүр лі жанрда мәтіндер құрастыру | 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хат, жарнама, хабарландыру құрастырып жазу | 6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, құттықтау, өмірбаян құрастырып жазу | 7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу | 8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу | 9. 3. 2. 1 мақсатты аудитория ның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру |
3. Жазба жұмыстарын әртүрлі форма да ұсыну | 5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру | 6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру | 7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу | 8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу | 9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу |
4. Эссе жазу | 5. 3.4.1 эссенің кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерін сақтай отырып, өзіне таныс адамды, белгілі бір мекен мен оқиғаны сипаттап не суреттеп жазу | 6. 3. 4. 1 эссе тақырыбынан ауытқымай, абзац түрлерін жүйелі құрастырып, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу ("келісу, келіспеу" эссесі) | 7. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу (дискуссивті эссе) | 8. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыру, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | 9. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) |
5. Оқылым және тыңдалым материалдары негізінде жинақы мәтін (компрессия) жазу | 5. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпараттарды сақтай отырып, жинақы мәтін жазу | 6. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ойды білдіретін сөйлемдерді іріктей отырып, жинақы мәтін жазу | 7. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен ауыстыра отырып, жинақы мәтін жазу | 8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу | 9. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша автордың негізгі ойын сақтай отырып, перифраз тәсілдері арқылы жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу |
6. Мәтіндерді түзету және редакциялау | 5. 3. 6. 1 мәтіндегі орфография лық қателерді сөздіктерге сүйене отырып, түзету және редакциялау | 6. 3. 6. 1 мәтіндегі орфография лық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау | 7. 3. 6. 1 мәтіндегі сөздердің тақырыпқа сай орынды қолданылуын тексеру, синонимдік қатармен ауыстыра отырып, лексикалық түзетулер енгізу, редакциялау | 8. 3. 6. 1 БАҚ материалдары негізінде стильдік ауытқуларды, орынсыз қолданылған сөз оралымдарын талдап, стильдік түзетулер жасау, редакциялау | 9. 3. 6. 1 жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакция лау |
4) әдеби тіл нормаларын сақтау:
1. Орфографиялық норма | 5. 4. 1. 1 қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жазу | 6. 4. 1. 1 тақырып бойынша жеке сөздер, бірге, бөлек және дефис арқылы жазылатын сөздерді орфографиялық нормаға сай жазу | 7. 4. 1. 1 жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфография-лық нормаға сай жазу | 8. 4. 1. 1 тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі-құрама атауларды орфографиялық нормаға сай жазу | 9. 4. 1. 1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу |
2. Орфоэпия лық норма | 5. 4. 2. 1 сөз ішіндегі және сөз аралығындағы ілгерінді, кейінді және тоғыспалы ықпал заңдылықтарына сәйкес айта білу | 6. 4. 2. 1 екпіннің түрлерін (сөз екпіні, тіркес екпіні, логикалық екпін) сөз және сөйлем ішінде орынды қолдану | 7. 4. 2. 1 сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп қолдану | 8. 4. 2. 1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | - |
3. Лексика лық норма | 5. 4. 3. 1 тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, көп мағыналы сөздер, омоним, антоним, синонимдерді көркемдік ерекшеліктеріне сай қолдану | 6. 4. 3. 1 көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизм, неологизм, термин, диалект сөз, кәсіби сөз, табу сөздердің қолданыс аясын түсіну және ажырата білу | 7. 4. 3. 1 фразеологизм, мақал-мәтелдердің эмоционалды мәнін, көркемдік ерекшеліктерін түсініп қолдану | 8. 4. 3. 1 сөздік қор және сөздік құрам ерекшеліктерін түсініп қолдану | 9. 4. 3. 1 стильдік ерекшеліктерге сай тілдік бірліктерді дұрыс қолдана білу |
4. Граммати калық норма | 5. 4. 4. 1 жұрнақ арқылы жасалған туынды сөздерді және күрделі сөздерді ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; 5. 4. 4. 2 зат есімдердің мағыналық түрлерін мәнмәтін аясында жалғаулар арқылы түрлендіріп қолдану; 5. 4. 4. 3 сын есімдердің, шырай түрлерінің көркемдік ерекшелігін тану, сын есімді зат есім орнына қолдана білу; 5. 4. 4. 4 сан есімнің мағыналық түрлерін ажырата білу, сан есімді зат есім орнына қолдана білу; 5. 4. 4. 5 төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің жасалу жолдарын, қызметін білу, төл сөзді төлеу сөзге айналдыру | 6. 4. 4. 1 сөйлемдегі есімдіктің қызметін түсіну, есімдікті зат есім, сын есімнің орнына қолдану; 6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт-сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; 6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану | 7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; 7. 4. 4. 2 еліктеуіш сөздердің мәнмәтіндегі қолданысын түсіну. 7. 4. 4. 3 шылау түрлерін ажырата білу, орынды қолдану; 7. 4. 4. 4 одағай түрлерін ажырата білу, қолдану; 7. 4. 4. 5 оқшау сөздердің қызметін түсіну, ажырата білу | 8. 4. 4. 1 сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлері, есімді, етістікті сөз тіркестерін ажырату, қолдану; 8. 4. 4. 2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану; 8. 4. 4. 3 сөйлем ішінде бірыңғай мүшелер мен айқындауыш мүшелерді қолдана білу; 8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану | 9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу; 9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; 9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; 9. 4. 4. 4 аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану |
5. Пунктуациялық норма | 5. 4. 5. 1 төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің тыныс белгілерін дұрыс қолдану | 6. 4. 5. 1 қазақ тіліндегі тыныс белгілерінің түрлері мен қызметін (даралаушы) түсіну, дұрыс қолдану | 7. 4. 5. 1 сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін (даралаушы және ерекшелеуші) дұрыс қолдану | 8. 4. 5. 1 сөйлем соңында қабаттасып қойылатын тыныс белгілерін дұрыс қолдану | 9. 4. 5. 1 құрмалас сөйлемнің тыныс белгілерін (даралаушы, ерекшелеуші, ойдың аражігін ажырататын) ережеге сай қолдану |
32. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
33. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту қазақ тілінде) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде)
1) 5-сынып:
Лексика-грамматикалық бөлімдер | Грамматикалық материал | Тақырыптар/жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
1. Мәдениет: тіл және қарым-қатынас. Фонетика | Дауысты, дауыссыз дыбыстардың емлесі. Үндестік заңы. Орфографиялық норма | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 1. 1 тірек сөздер мен ұсынылған иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау; 5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру |
Оқылым | 5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; 5. 2. 2. 1 лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтіндер арқылы тану | ||
Жазылым | 5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; 5. 3. 4. 1 эссенің кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерін сақтай отырып, өзіне таныс адамды, белгілі бір мекен мен оқиғаны сипаттап не суреттеп жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 1. 1 қазақ тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшеліктерін ескере отырып, орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2. Киіну. Сән. Талғам. Фонетика | Дыбыс үндестігі | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог,монологтердегі (ән мәтіні, жарнама) көтерілген мәселені түсіндіру; 5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау |
Оқылым | 5. 2. 3. 1 жарнама құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 5. 2. 5. 1 мәтін мазмұнын түсінуге, нақты ақпараттарды анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру | ||
Жазылым | 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, жарнама құрастырып жазу; 5. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық қателерді сөздіктерге сүйене отырып, түзету және редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 2. 1 сөз ішіндегі және сөз аралығындағы ілгерінді, кейінді және тоғыспалы ықпал заңдылықтарына сәйкес айта білу | ||
3. Отбасылық дәстүрлер мен мерекелер. Лексика | Сөз және оның мағынасы | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама) көтерілген мәселені түсіндіру; 5. 1. 4. 1 тірек сөздер мен жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру; 5. 2. 3. 1 хаттың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хат құрастырып жазу; 5. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпараттарды сақтай отырып, жинақы мәтін жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 3. 1 тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, көп мағыналы сөздеркөркемдік ерекшеліктеріне сай қолдану | ||
2- -тоқсан | |||
4. Жануарлар әлемі мен өсімдіктер дүниесі. Лексика | Омоним. Синоним. Антоним | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру; 5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау |
Оқылым | 5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; 5. 2. 3. 1 хабарландырудың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап хабарландыру құрастырып жазу; 5. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық қателерді сөздіктерге сүйене отырып, түзету және редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 3. 1 омоним, антоним, синонимдерді көркемдік ерекшеліктеріне сай қолдану | ||
5. Бос уақыт және хобби. Морфология | Сөздің жасалу жолдары | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру; 5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру |
Оқылым | 5. 2. 2. 1 лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтіндер арқылы тану; 5. 2. 3. 1 хабарлама құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 5. 3. 4. 1 эссенің кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерін сақтай отырып, өзіне таныс адамды, белгілі бір мекен мен оқиғаны сипаттап не суреттеп жазу; 5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хабарландыру құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 1 жұрнақ арқылы жасалған туынды сөздерді және күрделі сөздерді ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану | ||
3-тоқсан | |||
6. Қиял әлемі. Морфология | Сөздің топтары. Зат есім. Зат есімнің мағыналық түрлері. Зат есімнің түрленуі | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 1. 1 тірек сөздер мен ұсынылған иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау; 5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру |
Оқылым | 5. 2. 2. 1 лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтіндер арқылы тану; 5. 2. 5. 1 мәтін мазмұнын түсінуге, нақты ақпараттарды анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру; 5. 2. 7. 1 энциклопедиялар, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпаратты ала білу | ||
Жазылым | 5. 3. 4. 1эссенің кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерін сақтай отырып, өзіне таныс адамды, белгілі бір мекен мен оқиғаны сипаттап не суреттеп жазу; 5. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық қателерді сөздіктерге сүйене отырып, түзету және редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 2. 2 зат есімдердің мағыналық түрлерін мәнмәтін аясында жалғаулар арқылы түрлендіріп қолдану | ||
7. Көлік және жол белгілері. Морфология | Сан есім. Сан есімнің мағыналық түрлері. Сан есімнің заттануы | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; 5. 1. 4. 1 тірек сөздер мен жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 5. 2. 3. 1 нұсқаулық құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 5. 2. 5. 1 мәтін мазмұнын түсінуге, нақты ақпараттарды анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру | ||
Жазылым | 5. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпараттарды сақтай отырып, жинақы мәтін жазу; 5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 4 сан есімнің мағыналық түрлерін ажырата білу, сан есімді зат есім орнына қолдана білу | ||
8. Адамның сырт келбеті мен мінезі. Морфология | Сын есім. Сын есімнің мағыналық түрлері. Сын есімнің шырайлары. Сын есімнің заттануы | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру; 5. 1. 4. 1 тірек сөздер мен жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру; 5. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: жалпы мазмұнын түсіну үшін оқу, нақты ақпаратты табу үшін оқу | ||
Жазылым | 5. 3. 3. 1сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру; 5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 3 сын есімдердің, шырай түрлерінің көркемдік ерекшелігін тану, сын есімді зат есім орнына қолдана білу | ||
4-тоқсан | |||
9. Аспан әлемінің құпиялары. Синтаксис | Төл сөз. Автор сөзі. Төлеу сөз. Төл сөзді төлеу сөзге айналдыру жолдары | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 4. 1 тірек сөздер мен жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау; 5. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру |
Оқылым | 5. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: жалпы мазмұнын түсіну үшін оқу, нақты ақпаратты табу үшін оқу; 5. 2. 7. 1 энциклопедиялар, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпаратты ала білу | ||
Жазылым | 5. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпараттарды сақтай отырып, жинақы мәтін жазу; 5. 3. 4. 1 эссенің кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерін сақтай отырып, өзіне таныс адамды, белгілі бір мекен мен оқиғаны сипаттап не суреттеп жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 5. 5 төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің жасалу жолдарын, қызметін білу, төл сөзді төлеу сөзге айналдыру | ||
10. Саяхат және демалыс. Синтаксис | Төл сөз бен автор сөзінің тыныс белгілері | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру; 5. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру |
Оқылым | 5. 2. 7. 1 энциклопедиялар, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпаратты ала білу; 5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру; 5. 2. 3. 1 хаттың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру; 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хат құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 5 төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің жасалу жолдарын, қызметін білу, төл сөзді төлеу сөзге айналдыру; 5. 4. 5. 5 төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің тыныс белгілерін дұрыс қолдану | ||
2) 6-сынып:
Лексика-грамматикалық бөлімдер | Грамматикалық материал | Тақырыптар/жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
1. Қазақстандағы көрікті жерлер. Лексикография | Орфографиялық норма. Орфографиялық сөздік | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 1. 1 мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау; 6. 1. 4. 1 мәтіннің құрылымдық ерекшелігіне назар аудара отырып, жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 6. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, рөлге бөліп оқу | ||
Жазылым | 6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру; 6. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ойды білдіретін сөйлемдерді іріктей отырып, жинақы мәтін жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 1. 1 тақырып бойынша жеке сөздер, бірге, бөлек және дефис арқылы жазылатын сөздерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2. Ұлттық және отбасылық құндылықтар. Фонетика | Екпін,оның түрлері | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 4. 1 мәтіннің құрылымдық ерекшелігіне назар аудара отырып, жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау; 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (құттықтау, интервью) көтерілген мәселені талдау |
Оқылым | 6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 6. 2. 5. 1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру | ||
Жазылым | 6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып мінездеме, құттықтауқұрастырып жазу; 6. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 2. 1 екпіннің түрлерін (сөз екпіні, тіркес екпіні, логикалық екпін) сөз және сөйлем ішінде орынды қолдану | ||
3. Әлемнің жеті кереметі. Лексикография | Орфографиялық норма. Орфографиялық сөздік | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау; 6. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны бойынша жалпы және нақты сұрақтарға жауап беру, мәтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру |
Оқылым | 6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; 6. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, рөлге бөліп оқу | ||
Жазылым | 6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; 6. 3. 4. 1 эссе тақырыбынан ауытқымай, абзац түрлерін жүйелі құрастырып, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу("келісу, келіспеу" эссесі) | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 1. 1 тақырып бойынша жеке сөздер, бірге, бөлек және дефис арқылы жазылатын сөздерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2-тоқсан | |||
4. Астана – мәдениет пен өнер ордасы. Лексика | Неологизм сөздер. Термин сөздер. Диалект сөздер. Кәсіби сөздер | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (хабарландыру, жаңалық) көтерілген мәселені талдау; 6. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сайресми сөздер мен тіркестер, дайын тіркестер мен терминдерді орынды қолданып, диалогке қатысу, ойын анық жеткізу |
Оқылым | 6. 2. 3. 1 ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 6. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, рөлге бөліп оқу | ||
Жазылым | 6. 3. 4. 1 эссе тақырыбынан ауытқымай, абзац түрлерін жүйелі құрастырып, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу ("келісу, келіспеу" эссесі); 6. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 3. 1 неологизм, термин, диалект сөз, кәсіби сөздердің қолданыс аясын түсіну және ажырата білу | ||
5. Тарихи тұлғалар. Лексика | Көнерген сөздер. Эвфемизм. Дисфемизм. Табу | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 1. 1 мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау; 6. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны бойынша жалпы және нақты сұрақтарға жауап беру, мәтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру |
Оқылым | 6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру; 6. 2. 7. 1 энциклопедия, сөздік, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпараттарды алу, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; 6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, өмірбаян құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 3. 1 көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизм, табу сөздердің қолданыс аясын түсіну және ажырата білу | ||
3-тоқсан | |||
6. Су – тіршілік көзі. Қазақстандағы өзен-көлдер. Морфология | Есімдік, оның мағыналық түрлері | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау; 6. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны бойынша жалпы және нақты сұрақтарға жауап беру, мәтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру |
Оқылым | 6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; 6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру | ||
Жазылым | 6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру; 6. 3. 4. 1 эссе тақырыбынан ауытқымай, абзац түрлерін жүйелі құрастырып, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу ("келісу, келіспеу" эссесі) | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 4. 1 сөйлемдегі есімдіктің қызметін түсіну, есімдікті зат есім, сын есімнің орнына қолдану | ||
7. Спорт. Белгілі спорт жұлдыздары. Морфология | Етістік, оның мағыналық түрлері. Етіс түрлері | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, өмірбаян) көтерілген мәселені талдау; 6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау |
Оқылым | 6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; 6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру | ||
Жазылым | 6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; 6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, өмірбаян құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт-сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану | ||
8. Қазақ халқының әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері. Наурыз. Морфология | Үстеу. Үстеудің мағыналық түрлері | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 1. 1 мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау; 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (жаңалық, құттықтау) көтерілген мәселені талдау |
Оқылым | 6. 2. 3. 1 ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 6. 2. 7. 1 энциклопедия, сөздік, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпараттарды алу, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, құттықтау құрастырып жазу; 6. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану | ||
4-тоқсан | |||
9. Әлемдегі ірі кітапханалар. Морфология | Үстеу. Үстеудің мағыналық түрлері | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (өмірбаян, хабарландыру) көтерілген мәселені талдау; 6. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сайресми сөздер мен тіркестер, дайын тіркестер мен терминдерді орынды қолданып, диалогке қатысу, ойын анық жеткізу |
Оқылым | 6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру; 6. 2. 5. 1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру | ||
Жазылым | 6. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ойды білдіретін сөйлемдерді іріктей отырып, жинақы мәтін жазу; 6. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану | ||
10. Ғылым мен технология жетістіктері. Пунктуация | Тыныс белгілерінің түрлері мен қызметі | Тыңдалым және айтылым | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, интервью) көтерілген мәселені талдау; 6. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сайресми сөздер мен тіркестер, дайын тіркестер мен терминдерді орынды қолданып, диалогке қатысу, ойын анық жеткізу |
Оқылым | 6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 6. 2. 5. 1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру | ||
Жазылым | 6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру; 6. 3. 4. 1 эссе тақырыбынан ауытқымай, абзац түрлерін жүйелі құрастырып, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу ("келісу, келіспеу" эссесі) | ||
Әдеби тіл нормалары | 6. 4. 5. 1 қазақ тіліндегі тыныс белгілерінің түрлері мен қызметін (даралаушы) түсіну, дұрыс қолдану | ||
3) 7-сынып:
Лексика-грамматикалық бөлімдері | Грамматикалық материал | Тақырыптар/жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
1. Ауа райы және климаттық өзгерістер. Фонетика | Интонация. Кідіріс. Логикалық екпін | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; 7. 1. 4. 1 мәтін тақырыбы, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; 7. 2. 5. 1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру | ||
Жазылым | 7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; 7. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен ауыстыра отырып, жинақы мәтін жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 2. 1 сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп қолдану | ||
2. Көшпенділер мәдениеті. Орфография | Шылаудың емлесі. Орфография лық норма | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай тілдік құралдарды (көркем бейнелеуіш, эмоционалды-экспрессивті сөздерді және мақал-мәтелдер мен тұрақты тіркестерді) еркін қолданып, диалогке қатысу, пікірталаста шешім қабылдай білу |
Оқылым | 7. 2. 4. 1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау | ||
Жазылым | 7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; 7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 1. 1 жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазу | ||
3. Денсаулық – зор байлық. Лексика | Қанатты сөздер. Фразеологизм. Мақал-мәтелдер | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; |
Оқылым | 7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; 7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | ||
Жазылым | 7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, нұсқаулық құрастырып жазу; 7. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу (дискуссивті эссе) | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 3. 1 фразеологизм, мақал-мәтелдердің эмоционалды мәнін, көркемдік ерекшеліктерін түсініп қолдану | ||
2-тоқсан | |||
4. Сүйіспеншілік пен достық. Морфология | Етістіктің есімше, көсемше түрлері. Тұйық етістік | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; 7. 1. 5. 1 проблемалық сұрақтарға тыңдалған мәтіннен деректер келтіре отырып, дәлелді жауап беру, өз жауабын өзгенің жауабымен салыстыру, талқылау |
Оқылым | 7. 2. 4. 1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; 7. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, зерттеп оқу | ||
Жазылым | 7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; 7. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу (дискуссивті эссе) | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше түрлерін, тұйық етістікті тілдесім барысында қолдану | ||
5. Музыка өнері және қазақтың киелі домбырасы. Морфология | Етістіктің шақ түрлері. Рай түрлері | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 4. 1 мәтін тақырыбы, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 7. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала құрастырып жазу; 7. 3. 6. 1 мәтіндегі сөздердің тақырыпқа сай орынды қолданылуын тексеру, синонимдік қатармен ауыстыра отырып, лексикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 4. 1 етістіктің шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану | ||
3-тоқсан | |||
6. Ғаламтор ғаламаты. Морфология | Шылау түрлері. Шылау емлесі | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; |
Оқылым | 7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; 7. 2. 5. 1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру | ||
Жазылым | 7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; 7. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен ауыстыра отырып, жинақы мәтін жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 4. 3 шылау түрлерін ажырата білу, орынды қолдану | ||
7. Қазақстандағы ұлттар достастығы. Морфология | Еліктеуіш сөз. Бейнелеуіш сөз | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; 7. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай тілдік құралдарды (көркем бейнелеуіш, эмоционалды-экспрессивті сөздерді және мақал-мәтелдер мен тұрақты тіркестерді) еркін қолданып, диалогке қатысу, пікірталаста шешім қабылдай білу |
Оқылым | 7. 2. 4. 1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; 7. 2. 3. 1 хроника, хабар, очерктердің және кеңсе құжаттарының қызметтік жазбалардың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 7. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу (дискуссивті эссе); 7. 3. 6. 1 мәтіндегі сөздердің тақырыпқа сай орынды қолданылуын тексеру, синонимдік қатармен ауыстыра отырып, лексикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 4. 2 еліктеуіш сөздердің мәнмәтіндегі қолданысын түсіну | ||
8. Дұрыс тамақтану. Морфология | Одағай. Одағай түрлері | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (пікірталас, жаңалық) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; 7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу |
Оқылым | 7. 2. 5. 1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; 7. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; 7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын әңгіме құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 4. 4 одағай түрлерін ажырата білу, қолдану | ||
4-тоқсан | |||
9. Жеңіс күні. Ұлы ерлікке тағзым. Морфология | Оқшау сөздің түрлері. Оқшау сөздердің қызметі | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 4. 1 мәтін тақырыбы, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 7. 2. 3. 1 хроника, хабар, очерктердің құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; 7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормалары | 7. 4. 4. 5 оқшау сөздердің қызметін түсіну, ажырата білу | ||
10. Ғылыми фантастика. Пунктуация | Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілер. Сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілер | Тыңдалым және айтылым | 7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; |
Оқылым | 7. 2. 4. 1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; 7. 2. 7. 1 энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 7. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу (дискуссивті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 7. 4. 5. 1 сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін (даралаушы және ерекшелеуші) дұрыс қолдану | ||
4) 8-сынып:
Лексика-грамматикалық бөлімдері | Грамматикалық материал | Тақырыптар/жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
1. Көне түркі жазбалары және қазақ жазуы. Орфография | Жалқы есім емлесі | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 1. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; 8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау |
Оқылым | 8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 8. 2. 3. 1 мақала, аннотацияқұрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация) жазу; 8. 3. 6. 1 БАҚ материалдары негізінде стильдік ауытқуларды, орынсыз қолданылған сөз оралымдарын талдап, стильдік түзетулер жасау, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 1. 1 тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі-құрама атауларды орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2. Адамзаттық құндылықтар және әлем мәдениеті. Фонетика | Сөйлеу ағымындағы әуен, әуез, тембр, қарқын, кідіріс | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; 8. 1. 4. 1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау; 8. 2. 3. 1 мақала, презентация құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; 8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала құрастырып жазу | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 2. 1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
2-тоқсан | |||
3. Кәсіп пен еңбек. Болашақ мамандықтары. Лексика | Сөздік қор. Сөздік құрам | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 4. 1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; 8. 1. 5. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау |
Оқылым | 8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру; 8. 2. 5. 1 перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, мәтін бойынша сұрақтар құрастыру | ||
Жазылым | 8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу; 8. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыру, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 3. 1 сөздік қор және сөздік құрам ерекшеліктерін түсініп қолдану | ||
4. Ғарышты игеру жетістіктері. Синтаксис | Сөз тіркесінің байланысу тәсілдері. Сөз тіркесінің байланысу түрлері. Сөз тіркесінің түрлері | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 3. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; 8. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалог, монолог, полилогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізу |
Оқылым | 8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 8. 2. 3. 1 мақала, презентация құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, аннотация, тезис құрастырып жазу; 8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 4. 1 сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлері, есімді, етістікті сөз тіркестерін ажырату, қолдану | ||
3-тоқсан | |||
5. Биоалуантүрлілік. Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер. Синтаксис | Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері. Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 5. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау; 8. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалог, монолог, полилогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізу |
Оқылым | 8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру; 8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау; 8. 2. 5. 1 перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, мәтін бойынша сұрақтар құрастыру | ||
Жазылым | 8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақалақұрастырып жазу; 8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 4. 2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану | ||
6. Қоршаған орта және энергия ресурстары. Синтаксис | Сөйлемнің бірыңғай мүшелері. Сөйлемнің айқындауыш мүшелер | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 4. 1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік)талдай отырып, негізгі ойды анықтау; 8. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай ғылыми және халықаралық терминдерді, ғылыми деректерді орынды қолданып, диалог, монолог, полилогта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізу |
Оқылым | 8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау | ||
Жазылым | 8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу; 8. 3. 6. 1 БАҚ материалдары негізінде стильдік ауытқуларды, орынсыз қолданылған сөз оралымдарын талдап, стильдік түзетулер жасау, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 4. 3 сөйлем ішінде бірыңғай мүшелер және айқындауыш мүшелерді қолдана білу | ||
7. Жасөспірім және заң. Синтаксис | Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлері | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; 8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау |
Оқылым | 8. 2. 3. 1 мақала, презентация құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 8. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, талдап оқу; 8. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; 8.3. 4.1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыру, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану | ||
4-тоқсан | |||
8. Театр өнері мен мәдениеті. Синтаксис | Жай сөйлемнің түрлері | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; 8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау |
Оқылым | 8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау; 8. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; 8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану | ||
9. Қазақстандағы туризм және экотуризм. Пунктуация | Сөйлем соңында қабаттасып қолданыла тын тыныс белгілері | Тыңдалым және айтылым | 8. 1. 1. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; 8. 1. 5. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау |
Оқылым | 8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру; 8. 2. 5. 1 перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, мәтін бойынша сұрақтар құрастыру; 8. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану:комментарий жасау, іріктеп оқу, талдап оқу | ||
Жазылым | 8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу; 8. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыру, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 8. 4. 5. 1 сөйлем соңында қабаттасып қойылатын тыныс белгілерін дұрыс қолдану | ||
5) 9-сынып:
Лексика-грамматикалық бөлімдер | Грамматикалық материал | Тақырыптар/жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
1. Мәңгілік Ел – мұратым. Стилистика | Мәтіндегі сөз таңдау, сөз қолдану (қисыны), сөз әрлеу | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (Жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау |
Оқылым | 9. 2. 3. 1 мақала құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 9. 2. 2. 1 қазақ тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану | ||
Жазылым | 9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; 9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; 9. 3. 6. 1 жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 1. 1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2. Жаһандану мәселелері. Стилистика | Қазақ әдеби стилінің түрлері | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 4. 1 мәтіннің мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау; 9. 1. 5. 1 мәтіндегі айтылған ойға өз көзқарасын білдіреді, сыни тұрғыдан баға беріп айту; |
Оқылым | 9. 2. 1. 1 тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу; 9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау | ||
Жазылым | 9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу; 9. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 3. 1 стильдік ерекшеліктерге сай тілдік бірліктердің дұрыс қолдана білу | ||
2-тоқсан | |||
3. Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстан. ЭКСПО-2017 Синтаксис | Құрмалас сөйлемнің жасалу жолдары. Құрмалас сөйлемнің түрлері | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 2. 1қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; 9. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыра білу |
Оқылым | 9. 2. 3. 1 мақала, тезистердің құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 9. 2. 6. 1 белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу; 9. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтар, ғылыми еңбектерден алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 9. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша автордың негізгі ойын сақтай отырып, перифраз тәсілдері арқылы жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу; 9. 3. 6. 1 жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу | ||
4. Адам құқығы мен бостандығы. Синтаксис | Ыңғайлас салалас. Себеп-салдар салалас. Қарсылықты салалас | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; 9. 1. 5. 1 мәтіндегі айтылған ойға өз көзқарасын білдіреді, сыни тұрғыдан баға беріп айту; 9. 1. 6. 1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникативтік жағдаятқа сай тиісті сөздер мен фразаларды таңдау, орта көлемді монолог дайындау |
Оқылым | 9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; 9. 2. 5. 1 мәтінде көтерілген мәселеге оқырманның қарым-қатынасын анықтауға арналған талқылау сұрақтарын құрастыру | ||
Жазылым | 9. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе); 9. 3. 6. 1 жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіру | ||
3-тоқсан | |||
5. Отбасы және демографиялық өзгеріс. Синтаксис | Түсіндірмелі салалас. Талғаулы салалас. Кезектес салалас | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыра білу; 9. 1. 4. 1 мәтіннің мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 9. 2. 1. 1тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу; 9. 2. 2. 1 қазақ тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану | ||
Жазылым | 9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; 9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану | ||
6. Биотехнология және гендік инженерия келешегі. Синтаксис | Шартты бағыныңқы сабақтас. Қарсылықты бағыныңқы сабақтас. Мезгіл бағыныңқы сабақтас | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 2. 1қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (пікірталас, дәріс) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; 9. 1. 6. 1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникативтік жағдаятқа сай тиісті сөздер мен фразаларды таңдау, орта көлемді монолог дайындау |
Оқылым | 9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; 9. 2. 6. 1 белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу; 9. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтар, ғылыми еңбектерден алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; 9. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану | ||
7. Бұқаралық ақпарат құралдары. Синтаксис | Себеп бағыныңқы сабақтас. Қимыл-сын бағыныңқы сабақтас. Мақсат бағыныңқы сабақтас | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 4. 1 мәтіннің мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау; 9. 1. 5. 1 мәтіндегі айтылған ойға өз көзқарасын білдіреді, сыни тұрғыдан баға беріп айту |
Оқылым | 9. 2. 1. 1тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу; 9. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, тұжырымдамалар, тезистердің құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
Жазылым | 9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; 9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу; 9. 3. 6. 1 жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану | ||
4-тоқсан | |||
8. Әлемдегі қақтығыстар және бейбітшілік. Синтаксис | Аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдары | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (мақала, интервью) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; 9. 1. 6. 1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникативтік жағдаятқа сай тиісті сөздер мен фразаларды таңдау, орта көлемді монолог дайындау |
Оқылым | 9. 2. 3. 1 тұжырымдамалардың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 9. 2. 5. 1 мәтінде көтерілген мәселеге оқырманның қарым-қатынасын анықтауға арналған талқылау сұрақтарын құрастыру; 9. 2. 6. 1 белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу | ||
Жазылым | 9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; 9. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 4. 4 аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану | ||
9. Табиғи ресурстарды тиімді пайдалану. Пунктуация | Құрмалас сөйлемнің тыныс белгілері | Тыңдалым және айтылым | 9. 1. 2. 1қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; 9. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыра білу |
Оқылым | 9. 2. 3. 1 мақала, презентацияның құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 9. 2. 5. 1 мәтінде көтерілген мәселеге оқырманның қарым-қатынасын анықтауға арналған талқылау сұрақтарын құрастыру; 9. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтар, ғылыми еңбектерден алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым | 9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; 9. 3. 6. 1 жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау | ||
Әдеби тіл нормасы | 9. 4. 5. 1 құрмалас сөйлемнің тыныс белгілерін (даралаушы, ерекшелеуші, ойдың аражігін ажырататын) ережеге сай қолдану | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 36-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Қазақ әдебиеті пәні бағдарламасының басты бағыты – білім алушылардың ақыл-ой қабілеті мен тұлғалық қасиеттерінің қалыптасуына, тілдік-эстетикалық талғамдарының дамуына, коммуникативтік құзыреттіліктерінің жетілдірілуіне іргетас қалап, өмірлік дағдыларын шыңдауына, өздігінен білім алуларына мүмкіндік туғызу. Білім алушыларды ұлттық мәдениет пен әдеби мұраларды түсінуге, қазіргі заманғы әдебиетті бағалай білуге үйретеді. Бағдарламада әдеби-теориялық ұғымдар, талдауға, бағалау мен салыстыруға негізделген адамзаттың мәңгілік сұрақтары, қазіргі заманғы дилеммалар, мәселелер қарастырылған.
3. Қазақ әдебиеті бағдарламасының мақсаты – білім алушыларды креативті ойлауға бағыттау. Олардың ойларын ауызша еркін жеткізуіне және жаза білуіне қолдау көрсету, дәлелдер келтіру, салыстыру және анализ жасау, бағалау дағдыларын қалыптастыру, білім алушыларға жанрларды меңгерту.
4. Теориялық материалдар оқушының қазақ әдебиеті туралы ұғымдарын кеңейтуге, әдебиет туралы дүниетанымын қалыптастыруға және адамзатқа ортақ ойларды, дилеммаларды, мінездерді зерттеуге мүмкіндік береді. Қазақ әдебиеті білім деңгейі, ой-өрісі дамыған, әдеби тіл және әдеби формалар арқылы өз ойын еркін жеткізе алатын, туындаған мәселелерді шеше білетін өмірге бейім ұрпақ тәрбиелейді.
5. Қазақ әдебиеті пәнін оқу арқылы білім алушылар:
1) қазақ әдебиетінің құндылық ретіндегі болмысын, ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын құрметтейді және бағалайды;
2) қазақ әдебиетінің мәдениетаралық қарым-қатынастағы рөлін, қазақ халқының қалыптасқан тарихын, алға қойған міндеттерін, жеңістерін, мәселелерін, қарама-қайшылық пен қиындықтарын анықтайды және түсінеді;
3) түрлі жағдайларға бейімделе білу және өздігінен шешім қабылдау дағдыларын қалыптастырады;
4) заманауи, ғылыми және қоғамдық дамуға сәйкес дүниетанымын дамытады.
2-тарау. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
6. "Қазақ әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Қазақ әдебиеті" пәндік білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген: түсіну және жауап беру, анализ және интерпретация,бағалау және салыстырмалы анализ, сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады.
8. "Түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем шығарма мазмұны мен пішіні;
2) әдеби шығарманың тұжырымдамасы;
3) көркем шығармадағы образ;
4) шығарма үзінділерімен жұмыс.
9. "Анализ және интерпретация" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әдеби шығарманың композициясы;
2) автор бейнесі;
3) көркем шығарманың тілі;
4) шығармашылық жұмыс.
10. "Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) тарихи және көркемдік құндылығы;
2) заманауилығы мен жаңашылдығы;
3) әдеби эссе;
4) әдеби сын.
11. 5-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
әдеби шығарманың фабуласы мен сюжеттік дамуы, кейіпкерлер портреті мен образы, шағын көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту, әдеби шығарманың тақырыбы мен идеясы;
2) анализ және интерпретация:
салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу, шығармадағы тілдік бейнелеу: теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер, қайталау, өлең құрылысы, эпикалық шығармадағы автор бейнесі, көркем шығармадан алған әсерін сипаттап авторға хат, өлең жазу;
3) бағалау және салыстыру:
шығарманың тарихи құндылығын бағалау, кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау, әдеби эссе, сыни хабарлама жазу.
12. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Керқұла атты Кендебай" ертегісі;
2) "Қобыланды батыр" жыры;
3) Асан қайғы "Асан қайғының жерге айтқан сыны" аңызы;
4) Дулат Бабатайұлы "О, Ақтан жас, Ақтан жас" өлеңі;
5) Ыбырай Алтынсарин "Қыпшақ Сейітқұл", "Атымтай Жомарт", "Дүние қалай етсең табылады?" әңгімелері;
6) Ахмет Байтұрсынұлы "Егіннің бастары" мысалы, "Адамдық диқаншысы" өлеңі;
7) Бердібек Соқпақбаев "Менің атым Қожа" хикаяты;
8) Марат Қабанбай "Бауыр" әңгімесі;
9) Тынымбай Нұрмағамбетов "Анасын сағынған бала" әңгімесі;
10) Нұрдәулет Ақыш "Нағыз әже қайда?" әңгімесі;
11) Джек Лондон "Мексика ұлы" әңгімесі.
13. 6-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау, шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселе, идеясы, кейіпкерлердің типтерін тек тұрғысынан сипаттау, көркем шығармалардан орта көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту;
туған өлкенің табиғаты және тарихы сипатталатын поэтикалық, прозалық шығармаларды білу; туған өлкеге арналған бір өлеңді жатқа мәнерлеп оқу, өлкетану аясында прозалық үзінділер жазудың алғашқы дағдыларын меңгеру;
2) анализ және интерпретация:
шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау, әдеби көркемдегіш құралдарды пайдаланып шығармадағы табиғат көрінісін, оқиға орнын, кейіпкер бейнесін сипаттап жазу, шығармадағы көркем ауыстырулар: метафора, кейіптеу, метонимия, гипербола, литота, аллегория, антитеза, градация, арнау;
туған өлкенің ақындары мен жазушыларының шығармашылығы туралы деректер жинау және презентация дайындау. Мәтіннің ақпараттылық, оның көркемдік, тілдік ерекшеліктері негізінен өлкетану сипаттамаларын талдау;
3) бағалау және салыстыру:
кейіпкерлерді өзара салыстыру, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру, кейіпкерлер жүйесінің заманауи жаңашылдығын өзара салыстырып баға беру, әдеби эссе жазу, сыни хабарлама жасау.
14. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Аяз би" ертегісі;
2) "Алып Ер Тұңға" жыры;
3) Әл Фараби "Қашықтасың туған жер", "Тіршілікте құрыштай бол төзімді" өлеңдері;
4) Доспамбет жырау "Қоғалы көлдер, қом сулар", "Айналайын, Ақ Жайық" толғаулары;
5) Абай Құнанбайұлы "Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін", "Ғылым таппай мақтанба" өлеңдері, қара сөздері: "Бірінші сөз", "Жетінші сөз", "Отыз бірінші сөз";
6) С. Торайғыров "Шығамын тірі болсам адам болып", "Шәкірт ойы" өлеңдері;
7) С. Мұратбеков "Жусан иісі" әңгімесі;
8) О. Бөкей "Тортай мінер ақбоз ат" әңгімесі;
9) Қалмақан Әбдіқадыров "Қажымұқан" хикаяты;
10) А. Алтай "Прописка" әңгімесі;
11) Е. Жүніс "Менің атым -Тәуелсіздік" өлеңі;
12) Р. Ғамзатов "Ана тілі" өлеңі, "Менің Дағыстаным" әңгімесі.
15. 7-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау, әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдау, кейіпкерлердің типтерін жасалу тәсілдері тұрғысынан анықтау, көркем шығармадағы кейіпкер бейнесі, үзінділерді жатқа айту;
өңірде шығатын газет-журналдарды білу, энциклопедия ұғымын түсіну;
2) анализ және интерпретация:
шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру, эпикалық, поэзиялық, драмалық шығармадағы автор бейнесі, шығармадағы көркемдегіш құралдар: символ, синекдоха, эпифора, анафора, аллитерация, ассонанс, риторикалық сұрақ қолданысы, шығармадағы оқиға желісін өзіндік көзқарас тұрғысынан дамытып жазу;
туған өлке туралы, шындық көзқарас тұрғысынан адамдар туралы мақалалар мен очерктердің ақпараттылығы, мазмұнының тереңдігі, эмоционалдық әсері тұрғысынан талдау, энциклопедияға қажетті материалдарды іріктей білу, өлкетанудың бағыттарын анықтау, өлкетанудың бағыттары бойынша электрондық энциклопедия құрастырудың ұжымдық жұмысына қатысу;
3) бағалау және салыстыру:
кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемесі, тарихи және көркемдік құндылығын, әдеби жанр түрлерінің даму барысы, жаңашылдығы, шығарманы ұлттық құндылығы, әдеби эссе жазу, әдеби шығарманың эстетикалық құндылығы туралы сыни шолу жазу.
16. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Қазтуған жырау "Қазтуғанның қонысымен қоштасуы";
2) Орхон-Енисей ескерткіштері "Күлтегін" жыры;
3) "Қыз Жібек" жыры;
4) Жиембет жырау "Еңсегей бойлы Ер Есім";
5) Ш. Қанайұлы "Зар заман";
6) С. Аронұлы "Сүйінбай мен Қатағанның айтысы";
8) Жамбыл Жабаев "Зілді бұйрық";
9) М. Жұмабаев "Батыр Баян";
10) М. Әуезов "Көксерек";
11) Қ. Қайсенов "Жау тылындағы бала";
12) С. Сарғасқаев "Тәмпіш қара";
13) М. Шаханов "Нарынқұм зауалы";
14) Медетбек Темірхан "Тәуелсізбін" өлеңі;
15) Т. Әбдіков "Қонақтар";
16) А.С. Пушкин "Ескерткіш".
17. 8-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілер, эпилог, прологтар, әдеби шығарманың идеясы мен пафосын ұлттық мүдде тұрғысынан ашу, көркем шығармадағы кейіпкерлерді сомдауда тура және жанама мінездеулер, көркем шығармалардан алған үзінділерді орынды қолдану;
2) анализ және интерпретация:
композицияны тұтастан бөлшекке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау, автор бейнесі мен кейіпкерлер қарым-қатынасының тілдік көрінісі, шығармадағы көркемдегіш құралдары: психологиялық параллелизм, перифраз, сатира, ирония, гротеск, эллипсис қолданысы, автор стилі, шығармадан алған үзінділерді өңдеп креативті жазу;
3) бағалау және салыстыру:
шығарманың тақырыбы мен идеясы, тарихи және көркемдік құндылығы, шығармадағы материалдық және рухани құндылықтарды заманауи тұрғыда салыстыру, жаңашылдығы, шығарманың көркемдік-идеялық құндылығының гуманистік тұрғысы, әдеби эссе, шығармада жазылған әдеби сын-пікірлерге сүйене отырып, өзіндік сыни пікір жазу.
18. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Қорқыт "Байбөрі баласы Бамсы-Байрақ туралы жыр", Қорқыттың нақыл сөздері;
2) Ахмет Йассауи "Даналық кітабы";
3) Ақтамберді жыраудың "Күлдір-күлдір кісінетіп", "Балаларыма өсиет" толғаулары;
4) Шалкиіз жырау "Би Темірге бірінші толғауы";
5) Мұрат Мөңкеұлы "Үш қиян", "Сарыарқа" өлеңдері;
6) Ш. Құдайбердіұлы "Еңлік-Кебек" дастаны, "Жастарға" өлеңі;
7) М. Дулатов "Бақытсыз Жамал" романы;
8) Б. Момышұлы "Ұшқан ұя" әңгімесі;
9) Д. Исабеков "Әпке" драмасы;
10) М. Мақатаев "Аққулар ұйықтағанда" поэмасы;
11) Т. Ахтанов "Күй аңызы" әңгімесі;
12) Ж. Сахиев "Айдағы жасырынбақ", "Дабыл" фантастикалық әңгімелері;
13) Р. Мұқанова "Мәңгілік бала бейне" әңгімесі.
19. 9-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау, әдеби шығармадағы психологизм, көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесі, көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану;
2) анализ және интерпретация:
эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдар, автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөлі, шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлері, автор стилі, автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазу;
3) бағалау және салыстыру:
шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстыру, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау, шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру, әдеби эссе жазу, әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдау, шағын сын мақала жазу.
20. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Ж. Баласағұн "Құтты білік";
2) Шешендік өнер: Майқы би мен Мөңке бидің шешендік сөздері, Әнет баба "Не арсыз? Не ғайып? Не даусыз?";
3) Төле би "Ердің бақыты –әйел", Әйтеке би "Қасқакөл дауы", Қазыбек би "Кім жақын? Не қымбат? Не қиын?";
4) Сырым Датұлы "Балаби мен Сырым";
5) Бұқар жырау "Тілек", "Әй, Абылай, Абылай", "Асқар таудың өлгені";
6) "Біржан-Сара" айтысы;
7) Нысанбай жырау "Кенесары – Наурызбай";
8) Махамбет Өтемісұлы "Махамбеттің Баймағамбетке айтқаны", "Мен, мен, мен едім", "Бағаналы терек";
9) Ш. Уәлиханов "Ыстықкөл күнделігі";
10) І. Жансүгіров "Құлагер" поэмасы;
11) Б. Майлин "Шұғаның белгісі" хикаят;
12) Ғ. Мүсірепов "Ұлпан" романы;
13) Т. Айбергенов "Сағыныш", Ф.Оңғарсынова "Өлең, мен сені аялап өтем";
14) Н. Айтұлы "Бәйтерек" поэмасы;
15) Қажығали Мұхамбетқалиев "Тар кезең" романы.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
21. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" сан мен әріптен тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, әріппен берілген белгі дағдыны (түсіну және жауап беру, анализ және интерпретация, бағалау және салыстыру), әріппен қоса берілетін сандар бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
22. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) түсіну және жауап беру:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Көркем шығарманың мазмұны мен пішіні | 5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау |
6. 1.1.1 |
7. 1. 1. 1 |
8. 1. 1. 1 |
9. 1. 1. 1 |
2. Әдеби шығарманың тұжырымда |
5. 1. 2. 1 |
6. 1. 2. 1 |
7. 1. 2. 1 |
8. 1. 2. 1 |
9. 1. 2. 1 |
3.Көркем шығармада |
5. 1. 3. 1 |
6. 1. 3. 1 |
7. 1. 3. 1 |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
4.Шығарма үзінділерімен жұмыс |
5. 1. 4. 1 |
6. 1. 4. 1 |
7. 1. 4. 1 | 8. 1. 4. 1 көркем шығармалардан алған үзінділерді өз көзқарасын дәлелдеу үшін орынды қолдану |
9. 1. 4. 1 |
2) анализ және интерпретация:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.Әдеби шығарманың композициясы |
5. 2. 1. 1 |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
2. Автор бейнесі |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 |
3. Көркем шығарманың тілі |
5. 2. 3. 1 |
6. 2. 3. 1 |
7. 2. 3. 1 |
8. 2. 3. 1 |
9. 2. 3. 1 |
4. Шығармашылық жұмыс |
5. 2. 4. 1 |
6. 2. 4. 1 |
7. 2. 4. 1 | 8. 2. 4. 1 шығармадан алған үзінділерді қайта өңдеп креативті жазу |
9. 2. 4. 1 |
3) бағалау және салыстыру:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.Тарихи және көркемдік құндылығы |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 |
8. 3. 1. 1 |
9. 3. 1. 1 |
2.Заманауи |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 |
8. 3. 2. 1 |
9. 3. 2. 1 |
3. Әдеби эссе |
5. 3. 3. 1 |
6. 3. 3. 1 |
7. 3. 3. 1 |
8. 3. 3. 1 |
9. 3. 3. 1 |
4.Әдеби сын |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 |
7. 3. 4. 1 |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
4.Әдеби сын |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 |
7. 3. 4. 1 |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
23. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
24. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
Таза, мінсіз асыл сөз |
"Керқұла атты Кендебай" ертегісі, | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | ||
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 1. 1 шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Тәрбиенің қайнар бұлағы" |
Дулат Бабатайұлы | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсенісалыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | ||
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 3. 1 шығармадағы кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; | ||
3-тоқсан | |||
Адамгершілік - асыл қасиет |
А.Байтұрсынұлы "Егіннің бастары" мысалы, "Адамдық диқаншысы" өлеңі, | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | ||
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 2. 1 кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Отбасы құндылықтары |
Т.Нұрмағамбетов "Анасын сағынған бала" әңгімесі, | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | ||
Бағалау және салыстыру | 5. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | ||
2) 6-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
Туған жерім-аялы алтын бесігім |
"Аяз би" ертегісі "Алып Ер Тұңға" жыры, | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
2-тоқсан | |||
Абайды оқы, таңырқа! | Абай Құнанбайұлы "Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін", "Ғылым таппай мақтанба","Бірінші сөз", "Жетінші сөз", "Отыз бірінші қара сөз" | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Мен балаң жарық күнде сәуле қуған... |
С.Торайғыров "Шығамын тірі болсам адам болып", "Шәкірт ойы", | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 2. 1 кейіпкерлер жүйесінің заманауи жаңашылдығын өзара салыстырып баға беру; | ||
Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада | Түсінужәне жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; | |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 2. 1 эпикалық, поэзиялық шығармалардағы автор бейнесін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
4-тоқсан | |||
Тәуелсіздік-қасиет тұнған ұлы ұғым |
Е.Жүніс "Менің атым -Тәуелсіздік" өлеңі, | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композиция-сындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
Өлкені сипаттау өнері | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; | |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 3. 1 шығармадағы көркем ауыстыруларды (троптарды: метафора, кейіптеу, метонимия, гипербола, литота, аллегория, антитеза, градация, арнау) анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 6. 3. 3. 1 шығармадағы кейіпкерлер қарым-қатынасын отбасылық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | ||
3) 7-сынып:
Оқу жоспарында | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
Көнеден жеткен жәдігерлер |
"Қыз Жібек" жыры, | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
2-тоқсан | |||
Толғауы -тоқсан қызыл тіл |
Ш.Қанайұлы "Зар заман", | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 2. 1 әдеби жанр түрлерінің даму барысына, жаңашылдығына заманауи тұрғыдан баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Балалар мен үлкендер |
М.Жұмабаев | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 2. 1 әдеби жанр түрлерінің даму барысына, жаңашылдығына заманауи тұрғыдан баға беру; | ||
Туған өлке публицистика беттерінде | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; | |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
4-тоқсан | |||
Ұрпақ тәрбиесі |
М.Шаханов "Нарынқұм зауалы", | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 3. 1 шығарманы ұлттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; | ||
"Менің туған өлкем" электрондық энциклопедиясы | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; | |
Анализ және интерпретация | 7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 2. 1 әдеби жанр түрлерінің даму барысына, жаңашылдығына заманауи тұрғыдан баға беру; | ||
4) 8-сынып:
Оқу жоспарында | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
Дананың сөзі – ақылдың көзі |
Қорқыт "Байбөрі баласы Бамсы-Байрақ туралы жыр", Қорқыттың нақыл сөздері, Ахмет Йассауи "Даналық кітабы", | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог,прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшекке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Көркем әдебиет және эпикалық сарын |
Мұрат Мөңкеұлы "Үш қиян", "Сарыарқа", | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог,прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшекке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 2. 1 шығармадағы материалдық және рухани құндылықтарды заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Махаббат және абырой |
М.Дулатов "Бақытсыз Жамал" романы, | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог,прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Қиял мен шындық |
Т.Ахтанов "Күй аңызы" әңгімесі, | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог,прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 2. 1 шығармадағы материалдық және рухани құндылықтарды заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
5) 9-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
Атадан қалған асыл сөз |
Ж. Баласағұн "Құтты білік", | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Тарихи шындық пен көркемдік шешім |
Нысанбай жырау "Кенесары – Наурызбай", | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 2. 1 шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Адам жанының құпиясы |
І.Жансүгіров "Құлагер" поэмасы, | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат |
Н.Айтұлы "Бәйтерек" поэмасы, | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 2. 1 шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
3-тарау. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
25. "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 25-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.26. "Қазақ әдебиеті" пәндік білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген: түсіну және жауап беру, анализ және интерпретация, бағалау және салыстырмалы анализ, сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады.
27. "Түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
көркем шығарма мазмұны мен пішіні;
әдеби шығарманың тұжырымдамасы;
көркем шығармадағы образ;
шығарма үзінділерімен жұмыс.
28. "Анализ және интерпретация" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
әдеби шығарманың композициясы;
автор бейнесі;
көркем шығарманың тілі;
шығармашылық жұмыс.
29. "Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
тарихи және көркемдік құндылығы;
заманауилығы мен жаңашылдығы;
әдеби эссе;
әдеби сын.
30. 5-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
әдеби шығарманың фабуласы мен сюжеттік дамуы, кейіпкерлер портреті мен образы, шағын көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту, әдеби шығарманың тақырыбы мен идеясы;
2) анализ және интерпретация:
салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу, шығармадағы тілдік бейнелеу: теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер, қайталау, өлең құрылысы, эпикалық шығармадағы автор бейнесі, көркем шығармадан алған әсерін сипаттап авторға хат, өлең жазу;
3) бағалау және салыстыру:
шығарманың тарихи құндылығын бағалау, кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау, әдеби эссе, сыни хабарлама жазу.
31. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Керқұла атты Кендебай" ертегісі;
2) "Қобыланды батыр" жыры;
3) Асан қайғы "Асан қайғының жерге айтқан сыны" аңызы;
4) Дулат Бабатайұлы "О, Ақтан жас, Ақтан жас" өлеңі;
5) Ыбырай Алтынсарин "Қыпшақ Сейітқұл", "Атымтай Жомарт", "Дүние қалай етсең табылады?" әңгімелері;
6) Ахмет Байтұрсынұлы "Егіннің бастары" мысалы, "Адамдық диқаншысы" өлеңі;
7) Бердібек Соқпақбаев "Менің атым Қожа" хикаяты;
8) Марат Қабанбай "Бауыр" әңгімесі;
9) Тынымбай Нұрмағамбетов "Анасын сағынған бала" әңгімесі;
10) Нұрдәулет Ақыш "Нағыз әже қайда?" әңгімесі;
11) Джек Лондон "Мексика ұлы" әңгімесі.
32. 6-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау, шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселе, идеясы, кейіпкерлердің типтерін тек тұрғысынан сипаттау, көркем шығармалардан орта көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту;
туған өлкенің табиғаты және тарихы сипатталатын поэтикалық, прозалық шығармаларды білу; туған өлкеге арналған бір өлеңді жатқа мәнерлеп оқу, өлкетану аясында прозалық үзінділер жазудың алғашқы дағдыларын меңгеру;
2) анализ және интерпретация:
шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау, әдеби көркемдегіш құралдарды пайдаланып шығармадағы табиғат көрінісін, оқиға орнын, кейіпкер бейнесін сипаттап жазу, шығармадағы көркем ауыстырулар: метафора, кейіптеу, метонимия, гипербола, литота, аллегория, антитеза, градация, арнау;
туған өлкенің ақындары мен жазушыларының шығармашылығы туралы деректер жинау және презентация дайындау. Мәтіннің ақпараттылық, оның көркемдік, тілдік ерекшеліктері негізінен өлкетану сипаттамаларын талдау;
3) бағалау және салыстыру:
кейіпкерлерді өзара салыстыру, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру, кейіпкерлер жүйесінің заманауи жаңашылдығын өзара салыстырып баға беру, әдеби эссе жазу, сыни хабарлама жасау.
33. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Аяз би" ертегісі;
2) "Алып Ер Тұңға" жыры;
3) Әл Фараби "Қашықтасың туған жер", "Тіршілікте құрыштай бол төзімді" өлеңдері;
4) Доспамбет жырау "Қоғалы көлдер, қом сулар", "Айналайын, Ақ Жайық" толғаулары;
5) Абай Құнанбайұлы "Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін", "Ғылым таппай мақтанба" өлеңдері, қара сөздері: "Бірінші сөз", "Жетінші сөз", "Отыз бірінші сөз";
6) С. Торайғыров "Шығамын тірі болсам адам болып", "Шәкірт ойы" өлеңдері;
7) С. Мұратбеков "Жусан иісі" әңгімесі;
8) О. Бөкей "Тортай мінер ақбоз ат" әңгімесі;
9) Қалмақан Әбдіқадыров "Қажымұқан" хикаяты;
10) А. Алтай "Прописка" әңгімесі;
11) Е. Жүніс "Менің атым -Тәуелсіздік" өлеңі;
12) Р. Ғамзатов "Ана тілі" өлеңі, "Менің Дағыстаным" әңгімесі.
34. 7-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау, әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдау, кейіпкерлердің типтерін жасалу тәсілдері тұрғысынан анықтау, көркем шығармадағы кейіпкер бейнесі, үзінділерді жатқа айту;
өңірде шығатын газет-журналдарды білу, энциклопедия ұғымын түсіну;
2) анализ және интерпретация:
шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру, эпикалық, поэзиялық, драмалық шығармадағы автор бейнесі, шығармадағы көркемдегіш құралдар: символ, синекдоха, эпифора, анафора, аллитерация, ассонанс, риторикалық сұрақ қолданысы, шығармадағы оқиға желісін өзіндік көзқарас тұрғысынан дамытып жазу;
туған өлке туралы, шындық көзқарас тұрғысынан адамдар туралы мақалалар мен очерктердің ақпараттылығы, мазмұнының тереңдігі, эмоционалдық әсері тұрғысынан талдау, энциклопедияға қажетті материалдарды іріктей білу, өлкетанудың бағыттарын анықтау, өлкетанудың бағыттары бойынша электрондық энциклопедия құрастырудың ұжымдық жұмысына қатысу;
3) бағалау және салыстыру:
кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемесі, тарихи және көркемдік құндылығын, әдеби жанр түрлерінің даму барысы, жаңашылдығы, шығарманы ұлттық құндылығы, әдеби эссе жазу, әдеби шығарманың эстетикалық құндылығы туралы сыни шолу жазу.
35. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Қазтуған жырау "Қазтуғанның қонысымен қоштасуы";
2) Орхон-Енисей ескерткіштері "Күлтегін" жыры;
3) "Қыз Жібек" жыры;
4) Жиембет жырау "Еңсегей бойлы Ер Есім";
5) Ш. Қанайұлы "Зар заман";
6) С. Аронұлы "Сүйінбай мен Қатағанның айтысы";
8) Жамбыл Жабаев "Зілді бұйрық";
9) М. Жұмабаев "Батыр Баян";
10) М. Әуезов "Көксерек";
11) Қ. Қайсенов "Жау тылындағы бала";
12) С. Сарғасқаев "Тәмпіш қара";
13) М. Шаханов "Нарынқұм зауалы";
14) Медетбек Темірхан "Тәуелсізбін" өлеңі;
15) Т. Әбдіков "Қонақтар";
16) А.С. Пушкин "Ескерткіш".
36. 8-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілер, эпилог, прологтар, әдеби шығарманың идеясы мен пафосын ұлттық мүдде тұрғысынан ашу, көркем шығармадағы кейіпкерлерді сомдауда тура және жанама мінездеулер, көркем шығармалардан алған үзінділерді орынды қолдану;
2) анализ және интерпретация:
композицияны тұтастан бөлшекке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау, автор бейнесі мен кейіпкерлер қарым-қатынасының тілдік көрінісі, шығармадағы көркемдегіш құралдары: психологиялық параллелизм, перифраз, сатира, ирония, гротеск, эллипсис қолданысы, автор стилі, шығармадан алған үзінділерді өңдеп, креативті жазу;
3) бағалау және салыстыру:
шығарманың тақырыбы мен идеясы, тарихи және көркемдік құндылығы, шығармадағы материалдық және рухани құндылықтарды заманауи тұрғыда салыстыру, жаңашылдығы, шығарманың көркемдік-идеялық құндылығының гуманистік тұрғысы, әдеби эссе, шығармада жазылған әдеби сын-пікірлерге сүйене отырып, өзіндік сыни пікір жазу.
37. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Қорқыт "Байбөрі баласы Бамсы-Байрақ туралы жыр", Қорқыттың нақыл сөздері;
2) Ахмет Яссауи "Даналық кітабы";
3) Ақтамберді жыраудың "Күлдір-күлдір кісінетіп", "Балаларыма өсиет" толғаулары;
4) Шалкиіз жырау "Би Темірге бірінші толғауы";
5) Мұрат Мөңкеұлы "Үш қиян", "Сарыарқа" өлеңдері;
6) Ш. Құдайбердіұлы "Еңлік-Кебек" поэмасы, "Жастарға" өлеңі;
7) М. Дулатов "Бақытсыз Жамал" романы;
8) Б. Момышұлы "Ұшқан ұя" әңгімесі;
9) Д. Исабеков "Әпке" драмасы;
10) М. Мақатаев "Аққулар ұйықтағанда" поэмасы;
11) Т. Ахтанов "Күй аңызы" әңгімесі;
12) Ж. Сахиев "Айдағы жасырынбақ" фантастикалық әңгімесі;
13) Р. Мұқанова "Мәңгілік бала бейне" әңгімесі.
38. 9-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау, әдеби шығармадағы психологизм, көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесі, көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану;
2) анализ және интерпретация:
эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдар, автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөлі, шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлері, автор стилі, автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазу;
3) бағалау және салыстыру:
шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстыру, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау, шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру, әдеби эссе жазу, әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдау, шағын сын мақала жазу.
39. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Ж. Баласағұн "Құтты білік";
2) Шешендік өнер: Майқы би мен Мөңке бидің шешендік сөздері, Әнет баба "Не арсыз? Не ғайып? Не даусыз?";
3) Төле би "Ердің бақыты –әйел", Әйтеке би "Қасқакөл дауы", Қазыбек би "Кім жақын? Не қымбат? Не қиын?";
4) Бұқар жырау "Тілек", "Әй, Абылай, Абылай";
5) "Біржан-Сара" айтысы;
6) Нысанбай жырау "Кенесары – Наурызбай";
7) Махамбет Өтемісұлы "Махамбеттің Баймағамбетке айтқаны", "Мен, мен, мен едім";
8) Ш.Уәлиханов "Ыстықкөл күнделігі";
9) І.Жансүгіров "Құлагер" поэмасы;
10) Б.Майлин "Шұғаның белгісі" хикаят;
11) Ғ.Мүсірепов "Ұлпан" романы;
12) Т.Айбергенов "Сағыныш", Ф.Оңғарсынова "Өлең, мен сені аялап өтем";
13) Н.Айтұлы "Бәйтерек" поэмасы;
14) Қажығали Мұхамбетқалиев "Тар кезең" романы.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
40. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" сан мен әріптен тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар сәйкесінше бөлім мен бөлімшенің ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
41. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) түсіну және жауап беру:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Көркем шығарманың мазмұны мен пішіні | 5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау |
6. 1.1.1 |
7. 1. 1. 1 |
8. 1. 1. 1 |
9. 1. 1. 1 |
2. Әдеби шығарманың тұжырымда |
5. 1. 2. 1 |
6. 1. 2. 1 |
7. 1. 2. 1 |
8. 1. 2. 1 |
9. 1. 2. 1 |
3.Көркем шығармадағы образ |
5. 1. 3. 1 |
6. 1. 3. 1 |
7. 1. 3. 1 |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
4. Шығарма үзінділерімен жұмыс |
5. 1. 4. 1 |
6. 1. 4. 1 |
7. 1. 4. 1 |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 |
2) анализ және интерпретация:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.Әдеби шығарманың композициясы |
5. 2. 1. 1 |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
2. Автор бейнесі |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 |
3. Көркем шығарманың тілі |
5. 2. 3. 1 |
6. 2. 3. 1 |
7. 2. 3. 1 |
8. 2. 3. 1 |
9. 2. 3. 1 |
4. Шығармашылық жұмыс |
5. 2. 4. 1 |
6. 2. 4. 1 |
7. 2. 4. 1 | 8. 2. 4. 1 шығармадан алған үзінділерді қайта өңдеп креативті жазу |
9. 2. 4. 1 |
3) бағалау және салыстыру:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.Тарихи және көркемдік құндылығы |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 |
8. 3. 1. 1 |
9. 3. 1. 1 |
2.Заманауи |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 |
8. 3. 2. 1 |
9. 3. 2. 1 |
3. Әдеби эссе |
5. 3. 3. 1 |
6. 3. 3. 1 |
7. 3. 3. 1 |
8. 3. 3. 1 |
9. 3. 3. 1 |
4.Әдеби сын |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 |
7. 3. 4. 1 |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
42. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
43. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту қазақ тілінде) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде)
1) 5-сынып:
Оқу жоспарында | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
Таза, мінсіз асыл сөз |
"Керқұла атты Кендебай" ертегісі, | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | ||
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 1. 1 шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Тәрбиенің қайнар бұлағы" | Дулат Бабатайұлы "О, Ақтан жас, Ақтан жас", Ыбырай Алтынсарин "Қыпшақ Сейітқұл", "Атымтай Жомарт", "Дүние қалай етсең табылады?" | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсенісалыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | ||
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 3. 1 шығармадағы кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; | ||
3-тоқсан | |||
Адамгершілік - асыл қасиет | А.Байтұрсынұлы "Егіннің бастары" мысалы, "Адамдық диқаншысы" өлеңі, Б.Соқпақбаев "Менің атым Қожа" хикаяты, М.Қабанбай "Бауыр" әңгімесі | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | ||
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 2. 1 кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Отбасы құндылықтары |
Т.Нұрмағамбетов "Анасын сағынған бала" әңгімесі, | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | ||
Бағалау және салыстыру | 5. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | ||
2) 6-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
Туған жерім-аялы алтын бесігім |
"Аяз би" ертегісі "Алып Ер Тұңға" жыры, | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
2-тоқсан | |||
Абайды оқы, таңырқа! | Абай Құнанбайұлы "Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін", "Ғылым таппай мақтанба","Бірінші сөз", "Жетінші сөз", "Отыз бірінші қара сөз" | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Мен балаң жарық күнде сәуле қуған... | С.Торайғыров "Шығамын тірі болсам адам болып", "Шәкірт ойы", С.Мұратбеков "Жусан иісі", О.Бөкей "Тортай мінер ақбоз ат", Қалқаман Әбдіқадыров "Қажымұқан" | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 2. 1 кейіпкерлер жүйесінің заманауи жаңашылдығын өзара салыстырып баға беру; | ||
Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада | Түсінужәне жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; | |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 2. 1 эпикалық, поэзиялық шығармалардағы автор бейнесін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
4-тоқсан | |||
Тәуелсіздік-қасиет тұнған ұлы ұғым | Е.Жүніс "Менің атым - Тәуелсіздік" өлеңі, А. Алтай Прописка", Р.Ғамзатов "Ана тілі", "Менің Дағыстаным" | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композиция-сындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
Өлкені сипаттау өнері | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; | |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 3. 1 шығармадағы көркем ауыстыруларды (троптарды: метафора, кейіптеу, метонимия, гипербола, литота, аллегория, антитеза, градация, арнау) анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 6. 3. 3. 1 шығармадағы кейіпкерлер қарым-қатынасын отбасылық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | ||
3) 7-сынып:
Оқу жоспарында | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
Көнеден жеткен жәдігерлер | "Қыз Жібек" жыры, Орхон-Енисей ескерткіштері, "Күлтегін" жыры, Жиембет жырау "Еңсегей бойлы Ер Есім", Қазтуған жырау "Қазтуғанның қонысымен қоштасуы" | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
2-тоқсан | |||
Толғауы -тоқсан қызыл тіл |
Ш.Қанайұлы "Зар заман", | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 2. 1 әдеби жанр түрлерінің даму барысына, жаңашылдығына заманауи тұрғыдан баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Балалар мен үлкендер | М.Жұмабаев "Батыр Баян", М.Әуезов "Көксерек", Қ.Қайсенов "Жау тылындағы бала", С.Сарғасқаев "Тәмпіш қара" | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 2. 1 әдеби жанр түрлерінің даму барысына, жаңашылдығына заманауи тұрғыдан баға беру; | ||
Туған өлке публицистика беттерінде | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; | |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
4-тоқсан | |||
Ұрпақ тәрбиесі | М.Шаханов "Нарынқұм зауалы", Медетбек Темірхан "Тәуелсізбін" өлеңі, Т.Әбдіков "Қонақтар", А.С.Пушкин "Ескерткіш" | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 3. 1 шығарманы ұлттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; | ||
"Менің туған өлкем" электрондық энциклопедиясы | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; | |
Анализ және интерпретация | 7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 2. 1 әдеби жанр түрлерінің даму барысына, жаңашылдығына заманауи тұрғыдан баға беру; | ||
4) 8-сынып:
Оқу жоспарында | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
Дананың сөзі – ақылдың көзі |
Қорқыт "Байбөрі баласы Бамсы-Байрақ туралы жыр", | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 2. 1 әдеби шығарманың идеясы мен пафосын ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 2. 1 автор бейнесі мен кейіпкерлер қарым-қатынасының тілдік көрінісін талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Көркем әдебиет және эпикалық сарын | Мұрат Мөңкеұлы "Үш қиян", "Сарыарқа", Ш.Құдайбердіұлы "Еңлік- Кебек" поэмасы, "Жастарға" өлеңі | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшекке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 2. 1 шығармадағы материалдық және рухани құндылықтарды заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Махаббат және абырой |
М.Дулатов "Бақытсыз Жамал" романы, Б.Момышұлы "Ұшқан ұя" әңгімесі, | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Қиял мен шындық | Т.Ахтанов "Күй аңызы" әңгімесі, Ж.Сахиев "Айдағы жасырынбақ", "Дабыл" фантастикалық әңгімелері, Р.Мұқанова "Мәңгілік бала бейне" | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшекке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 2. 1 шығармадағы материалдық және рухани құндылықтарды заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
5) 9-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
Атадан қалған асыл сөз |
Ж. Баласағұн "Құтты білік", Шешендік өнер: Майқы би мен Мөңке бидің шешендік сөздері, Әнет баба "Не арсыз? Не ғайып? Не даусыз?", | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 2. 1 әдеби шығармадағы психологизмді анықтау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 2. 1 автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Тарихи шындық пен көркемдік шешім |
Нысанбай жырау "Кенесары – Наурызбай", | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 2. 1 автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 2. 1 шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Адам жанының құпиясы |
І.Жансүгіров "Құлагер" поэмасы, Б.Майлин "Шұғаның белгісі" хикаяты, Ғ.Мүсірепов "Ұлпан" романы, Т.Айбергенов "Сағыныш", | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат | Н.Айтұлы "Бәйтерек" поэмасы, Қ.Мұхамбетқалиев "Тар кезең" романы | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 2. 1 шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 37-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Қазақ тілі пәнін оқыту мақсаты – мемлекеттік тілді қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, қазақ әдеби тілі нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, шығармашылыққа үйрету, ең бастысы, орта мектепке сай лингвистикалық білім беру.
3. "Қазақ тілі" оқу пәнін тереңдетіп оқытудың негізгі міндеттері:
1) қазақ тілін Қазақстан Республикасының аумағында қоғамның барлық салаларында еркін қолдана білуі үшін білім алушының коммуникативтік дағдыларын жетілдіру, еркін сөйлеуге және сауатты жазуға үйрету;
2) мәтіннің типтерін, стилін, жанрын тану үшін мәтінді құрайтын барлық тілдік құралдарды, синтаксистік құрылымдарды, лексикалық бірліктерді, сөздің дыбыстық және морфемдік құрамын тануға үйрету;
3) ауызша және жазбаша мәтінтудыру дағдыларын жетілдіру үшін орфоэпия және орфография нормаларын білу, сөйлеу мәдениетін және шешендік өнерді меңгеру, түрлі стильдер мен жанрларда мәтінтудырудың әдіс-тәсілдерін жетілдіру;
4) мәтіндерге қойылған мақсатқа сәйкес қорытынды синтез, анализ жасау, бағалау дағыларын қалыптастыру.
2-тарау. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Қазақ тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу мақсаттары қазақ тілін ғылыми пән ретінде оқитын білім алушыларға мәтінтану мен мәтінтудыру дағдыларын жетілдіру арқылы өмірге қажет функционалды білім беруді көздейді. Мұның өзі орта мектеп деңгейіне сай лингвистикалық білім алуға негізделеді.
Оқу мазмұны 3 бөлімнен тұрады:
1) мәтінтану: тыңдау және оқу арқылы мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ойды таба білу, мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу, әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпаратты алумен қатар, мәтіннің стилі мен жанрын, мәтіннің типтерін және әр типке тиісті қолданылатын тілдік құралдарын ажырата білуден тұрады;
2) мәтінтудыру: мәтіннің мазмұнын айту кезінде орфоэпиялық нормаларды сақтаудан бастап, тіл мәдениетінің талаптарын орындай отырып, шешен сөйлеу деңгейіне жетуді көздейді. Орфографияжәне пунктуация талаптарын сақтай отырып, барлық стильдер мен жанрларда мәтін жаза алу арқылы мәтінтудыру дағдысын жетілдіруді көздейді;
3) әдеби тіл нормалары: айту және жазу әрекеті кезінде лексика-грамматикалық нормаларды, оның ережелерін және ерекшеліктерін қатаң сақтауды үйретуді көздейді.
6. "Мәтінтану" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтіннің мазмұнын тану;
2) мәтіннің стилі мен жанрын тану.
7. "Мәтінтудыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ауызекі сөйлеу және көркем әдебиет стильдерінде мәтінтудыру;
2) ауызекі және көркем әдебиет стилінде ауызша сөйлеу;
3) ресми стильде мәтінтудыру, сөйлеу;
4) публицистикалық стильде мәтінтудыру, сөйлеу;
5) ғылыми стильде мәтінтудыру, сөйлеу.
8. "Әдеби тіл нормаларын сақтау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) лексика-грамматикалық норма;
2) орфографиялық норма;
3) орфоэпиялық норма;
4) пунктуациялық норма.
9. 5-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; тыңдалым мәтіні бойынша тірек сөздер мен жетекші сұрақтар құрастыру; мәтін құрылымын сақтай отырып жоспар құру; мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау; мәтіндегі шешімге пікір білдіру, балама шешімдер ұсыну; мәтіннен ауызекі сөйлеу стиліне тән элементтерді ажырата білу; мәтіннен ауызекі сөйлеу және жазба тілдердің стильдік айырмашылықтарын тану; ауызекі сөйлеу стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау;
2) мәтінтудыру:
әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер бойынша сипаттау мәтінін жазу; ауызекі сөйлеу үлгілері кездесетін сипаттау, баяндау мәтіндерін жазу дағдыларын қалыптастыру; сәлемдесу, танысу, рұқсат сұрау, қоштасу кезінде ұлттық этикетті сақтау; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (құттықтау хат, хабарлама хат) мәтін жазу; өзін және қоршаған ортаны таныстырумәтінін сөйлеу нормасына сай құрап айту; мәтіндегі негізгі ойды айқындап, жинақы мәтін жазу дағдысын қалыптастыру; әдеби тіл нормалары бойынша өз бетінше ереже, анықтама құрап жазу, ойын ауызша дәлелдеу;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату; есім сөздердің түрленуін анықтау; сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; қазақ тілінің дыбыстық жүйесін білу, фонетикалық талдау жасау; сөз мағыналарын ажырата білу, лексикалық талдау жасау; сөйлемнің айтылу сазы мен мақсатына қарай түрлерін ажырату, синтаксистік талдау жасау;
айтылым-жазылым нормалары:
орфографиялық норма: әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жазу;
пунктуациялық норма: сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін білу;
орфоэпиялық норма: сөздердің жуан, жіңішке үндесімі мен қосымша жалғану кезіндегі айтылым нормаларын сақтау.
10. 6-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау; тыңдалым мәтінінде көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру; мәтін құрылымын анықтау; мәтінде баяндалған дәлелдер мен фактілерді ажырату арқылы негізгі ойды анықтау; әртүрлі дереккөздерден алынған ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру; көркем әдебиет стилінің құрылымын және өзіндік белгілерін білу; ауызекі тіл мен көркем әдебиет жанрының ерекшеліктерін білу; көркем әдебиет стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау;
2) мәтінтудыру:
Әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу; көркем әдебиет стилінің нормаларын сақтап берілген тақырып бойынша шығармашылық диктант жазу; қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өтініш, түсініктеме) мәтін жазу; тұрмыстық зат және техника құралдары туралы мақтау, жарнамалау мәтінін аритикуляциялық талаптарға сай айту; көтерілген мәселеге (тақырыпқа) өз ойын білдіру арқылы шағын мәтін жазу; түсіндірме сөздіктің стилімен жеке сөздердің мағынасын ашу, көпшілікке түсіндіру;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату; есім сөздер мен есімдіктің түрленуін (септеу) анықтау; сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау; айтылым кезіндегі үндестік заңының сақталуын білу, фонологиялық талдау жасау; сөздік құрамның толығу ерекшеліктерін білу, лексикалық талдау жасау; сөз тіркестері және оларға тән синтаксиситік белгілерді ажырата білу, синтаксистік талдау жасау.
Айтылым-жазылым нормалары:
орфографиялық норма: есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларының орфографиялық нормасын сақтау;
пунктуациялық норма: үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу;
орфоэпиялық норма: түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау.
11. 7-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
оқылым стратегияларын қолданып, зерттеп оқу; тыңдалым мәтіні бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; мәтіннің қарым-қатынас формасын
ажырату (диалогтік, монологтік, полилогтік); мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыру арқылы негізгі ойды анықтау; мәтіннің функционалдық-мағыналық типін талқылау; көркем әдебиет пен публицистикалық стильдің өзіне тән белгілерін салыстыру; публицистикалық стильге тән жанрларды ажырата білу; публицистикалық стильге тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау;
2) мәтін тудыру:
әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру; бейнебаян желісіне сүйеніп оқиғаны көркем мәтін стилінде мазмұндау дағдыларын қалыптастыру; тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өмірбаян, мінездеме, түйіндеме) мәтін жазу; публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, монолог айту немесе диалогқа белсене қатысу дағдыларын жетілдіру; тақырыпқа сәйкес сипаттау, баяндау түрінде эссе жазу; ғылыми мәтінді жинақтап аннотация жазу және оны тезиске айналдырып баяндау;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: атауыш және көмекші сөздерді ажырату; етістіктің түрлері мен категорияларының ерекшеліктерін тану; сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; айтылым, жазылым кезіндегі үндестік заңын тану, фонологиялық талдау жасау; сөздердің түпкі және туынды мағынасын ажырата білу, лексикалық талдау жасау; сөйлем мүшелерінің сөйлемдегі қызметін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау.
Айтылым-жазылым нормалары:
орфографиялық норма: буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу;
пунктуациялық норма: сөйлем соңына қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу;
орфоэпиялық норма: сөздердің жуан-жіңішкелік үндесімі мен ерін үндестігі нормаларын сақтауға дағдылану;
12. 8-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
оқылым стратегияларын қолданып, талдап оқу; тыңдалым мәтіні бойынша альтернативті сұрақтар құрастыру; тақырыбы ұқсас әртүрлі стильдегі мәтіндердің түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау, пайымдау) салыстыра талдау; мәтіннің коммуникациялық табиғатына талдау жасау арқылы негізгі ойды анықтау; мәтінді ақпараттың өзектілігі мен құндылығы тұрғысынан бағалау; ресми стильдің қызметі мен өзіне тән рәсімделу үлгілерін білу; ресми стильге тән жанрларды ажырата білу; ресми іс-қағаздар стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау;
2) мәтінтудыру:
берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу; көркем мәтін стилінің тілдік ерекшеліктерін сақтап, түрлі жанрларда мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру; ауызша сөйлеу және өлең оқу кезінде интонацияның құрамдас бөліктерін сақтау; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (алғыс хат, сұраныс хат) мәтін жазу; публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, көпшілік алдында оқуға арналған үндеу, уағыз, үгіт-насихат мәтіндерін құрастыру; автордың негізгі ойын сақтай отырып, сұхбат құрастыру; берілген тақырып бойынша презентация дайындау және оны көпшілік алдында қорғау;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: сөз таптары (одағай, еліктеу, оқшау сөздер) және оның мағыналық түрлерін ажырату; сөз таптарының сөйлемдегі қызметін тану; сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау; сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді ажырата білу; етістіктерді лексика-грамматикалық топтарға ажырата білу, лексикалық мағынасын ашу; сөз тіркесінің сөйлемдегі байланысу тәсілдері мен түрлерін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау.
Айтылым-жазылым нормалары:
орфографиялық норма: дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі;
пунктуациялық норма: сөйлем ішіне қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу;
орфоэпиялық норма: сөйлеу ішіндегі, сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау.
13. 9-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
белгілі мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу; тыңдалым мәтіні бойынша сократтық сұрақтар құрастыру; мәтіннің мағыналық құрылымын қамтамасыз ететін талаптарына талдау жасау (байланыстылық, бүтіндік, қисындылық, ақпараттылық); мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау;проблемалық мәтіннің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалау, оны шешу жөнінде өз болжамын айту; ресми стиль мен ғылыми стильдің өзіне тән ерекшеліктерін салыстыру; мәтіннің құрылымы мен рәсімделуі арқылы ғылыми стильге тән жанрлық ерекшеліктерін ажырату; ғылыми стильге тән ерекшеліктерді білу және қолдану;
2) мәтінтудыру:
берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру; түрлі жанрларда көркем мәтін тудыру кезінде паймыдау және қорытындылау дағдыларын қалыптастыру; сөздің композициясын, сөйлеу техникасын, сөз өнерін игеру дағдыларын жетілдіру; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (заң баптарын құрастыру) мәтін жазу; көпшілік алдында сөйлеу техникасын жетілдіру, келтірген фактілерге сендіру қабілетін және суырыпсалма өнерін, ділмарлықты жетілдіру; берілген тақырыпта салыстыру, дәлелдеу эссесін жазу;
терминдер мен кәсіби сөздерді қолданып ғылыми жұмыс жазу және қорғау;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: сөз таптары және оның мағыналық түрлерін ажырату; грамматикалық ұғымдарды (форма, мағына, категория) ажырату; мәтіндегі барлық сөздердің морфологиялық құрамын білу, барлық сөз таптарына морфологиялық талдау жасау; сөйлемдерді сөз сазына қарай ырғақтық топтарға бөлу; сөз мағынасының түрлері және оларды типтендіре білу, лексикалық талдау жасау; сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге кешенді синтаксистік талдау жасау.
Айтылым-жазылым нормалары:
орфографиялық норма: кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау;
пунктуациялық норма: тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу;
орфоэпиялық норма: сөйлемді ырғақты топтарға бөліп, сөйлеу сазын сақтап айту дағдыларын жетілдіру.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
14. Бағдарламада оқыту мақсаттары сан мен әріптен тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші, үшінші сандар бөлім мен бөлімше, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік номерін көрсетеді. 5.1.2.1 кодында: "5" – сынып, "1.2" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқыту мақсатының реттік саны.
15. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
1) мәтінтану: | ||||||
Білім алушылар: | ||||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | ||
1. Мәтіннің мазмұнын тану | 5. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау | 6. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау | 7. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, зерттеп оқу | 8. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, талдап оқу | 9. 1. 1. 1 белгілі мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу | |
5. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша тірек сөздер мен жетекші сұрақтар құрастыру | 6. 1. 1. 2 тыңдалым мәтінінде көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру | 7. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру | 8. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша альтернативті сұрақтар құрастыру | 9. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша сократтық сұрақтар құрастыру | ||
5. 1. 1. 3 мәтін құрылымын сақтай отырып жоспар құру | 6. 1. 1. 3 мәтін құрылымын анықтау | 7. 1. 1. 3 мәтіннің қарым-қатынас формасы ажырату (диалогтік, монологтік, полилогтік) | 8. 1. 1. 3 тақырыбы ұқсас әртүрлі стильдегі мәтіндердің түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау, пайымдау) салыстыра талдау | 9. 1. 1. 3 мәтіннің мағыналық құрылымын қамтамасыз ететін талаптарына талдау жасау (байланыстылық, бүтіндік, қисындылық, ақпараттылық) | ||
5. 1. 1. 4 мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау | 6. 1. 1. 4 мәтінде баяндалған дәлелдер мен фактілерді ажырату арқылы негізгі ойды анықтау | 7. 1. 1. 4 мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыру арқылы негізгі ойды анықтау | 8. 1. 1. 4 мәтіннің коммуника циялық табиғатына талдау жасау арқылы негізгі ойды анықтау | 9. 1. 1. 4 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау | ||
5. 1. 1. 5 мәтіндегі шешімге пікір білдіру, балама шешімдер ұсыну | 6. 1. 1. 5 әртүрлі дереккөздерден алынған ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру | 7. 1. 1. 5 мәтіннің функционалдық-мағыналық типін талқылау | 8. 1. 1. 5 мәтінді ақпараттың өзектілігі мен құндылығы тұрғысынан бағалау | 9. 1. 1. 5 проблемалық мәтіннің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалау, оны шешу жөнінде өз болжамын айту | ||
2. Мәтіннің стилі мен жанрын тану | 5. 1. 2. 1 мәтіннен ауызекі сөйлеу стиліне тән элементтерді ажырата білу | 6. 1. 2. 1 көркем әдебиет стилінің құрылымын және өзіндік белгілерін білу | 7. 1. 2. 1 көркем әдебиет пен публицистикалық стильдің өзіне тән белгілерін салыстыру | 8. 1. 2. 1 ресми стильдің қызметі мен өзіне тән рәсімделу үлгілерін білу | 9. 1. 2. 1 ресми стиль мен ғылыми стильдің өзіне тән ерекшеліктерін салыстыру | |
5. 1. 2. 2 мәтіннен ауызекі сөйлеу және жазба тілдердің стильдік айырмашылықтарын тану | 6. 1. 2. 2 ауызекі тіл мен көркем әдебиет жанрының ерекшеліктерін білу | 7. 1. 2. 2 публицистикалық стильге тән жанрларды ажырата білу | 8. 1. 2. 2 ресми стильге тән жанрларды ажырата білу | 9. 1. 2. 2 мәтіннің құрылымы мен рәсімделуі арқылы ғылыми стильге тән жанрлық ерекшеліктерін ажырату | ||
5. 1. 2. 3 ауызекі сөйлеу стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау | 6. 1. 2. 3 көркем әдебиет стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау | 7. 1. 2. 3 публицистикалық стильге тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау | 8. 1. 2. 3 ресми іс-қағаздар стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау | 9. 1. 2. 3 ғылыми стильге тән ерекшеліктерді білу және қолдану | ||
2) мәтінтудыру: | ||||||
1) Көр кем әдебиет және ауызекі сөйлеу стильдерінде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдірУ | 5. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер бойынша сипаттау мәтінін жазу | 6. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу | 7. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру | 8. 2. 1. 1 берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу | 9. 2. 1. 1 берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру | |
5. 2. 1. 2 ауызекі сөйлеу үлгілері кездесетін сипаттау, баяндау мәтіндерін жазу дағдыларын қалыптастыру | 6. 2. 1. 2 көркем әдебиет стилінің нормаларын сақтап, берілген тақырып бойынша шығармашылық диктант жазу | 7. 2. 1. 2 бейнебаян желісіне сүйеніп, оқиғаны көркем мәтін стилінде мазмұндау дағдыларын қалыптастыру | 8. 2. 1. 2 көркем мәтін стилінің тілдік ерекшеліктерін сақтап, түрлі жанрларда мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру | 9. 2. 1. 2 түрлі жанрларда көркем мәтін тудыру кезінде паймыдау және қорытындылау дағдыларын қалыптастыру | ||
5. 2. 1. 3 сәлемдесу, танысу, рұқсат сұрау, қоштасу кезінде ұлттық этикетті сақтау | 6. 2. 1. 3 қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру | 7. 2. 1. 3 тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану | 8. 2. 1. 3 ауызша сөйлеу және өлең оқу кезінде интонацияның құрамдас бөліктерін сақтау | 9. 2. 1. 3 сөздің композициясын, сөйлеу техникасын, сөз өнерін игеру дағдыларын жетілдіру | ||
2) Ресми іс-қағаздар стилінде жазылым дағдыларын жетілдіру | 5. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (құттықтау хат, хабарлама хат) мәтін жазу | 6. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өтініш, түсініктеме) мәтін жазу | 7. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өмірбаян, мінездеме, түйіндеме) мәтін жазу | 8. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (алғыс хат, сұраныс хат) мәтін жазу | 9. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (заң баптарын құрастыру) мәтін жазу | |
3) Публицистикалық стильде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру | 5. 2. 3. 1 өзін және қоршаған ортаны таныстыру мәтінін сөйлеу нормасына сай құрап айту | 6. 2. 3. 1 тұрмыстық зат және техника құралдары туралы мақтау, жарнамалау мәтінін аритикуляциялық талаптарға сай айту | 7. 2. 3. 1 публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, монолог айту немесе диалогқа белсене қатысу дағдыларын жетілдіру | 8. 2. 3. 1 публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, көпшілік алдында оқуға арналған үндеу, уағыз, үгіт-насихат мәтіндерін құрастыру | 9. 2. 3. 1 көпшілік алдында сөйлеу техникасын жетілдіру, келтірген фактілерге сендіру қабілетін және суырыпсалма өнерін, ділмарлықты жетілдіру | |
5. 2. 3. 2 мәтіндегі негізгі ойды айқындап, жинақы мәтін жазу дағдысын қалыптастыру | 6. 2. 3. 2 көтерілген мәселеге (тақырыпқа) өз ойын білдіру арқылы шағын мәтін жазу | 7. 2. 3. 2 тақырыпқа сәйкес сипаттау, баяндау түрінде эссе жазу | 8. 2. 3. 2 автордың негізгі ойын сақтай отырып, сұхбат құрастыру | 9. 2. 3. 2 берілген тақырыпта салыстыру, дәлелдеу эссесін жазу | ||
4) Ғылыми стильде айтылым және жазылым дағдыларын жетілдіру | 5. 2. 4. 1 әдеби тіл нормалары бойынша өз бетінше ереже, анықтама құрап жазу, ойын ауызша дәлелдеу | 6. 2. 4. 1 түсіндірме сөздіктің стилімен жеке сөздердің мағынасын ашу, көпшілікке түсіндіру | 7. 2. 4. 1 ғылыми мәтінді жинақтап аннотация жазу және оны тезиске айналдырып баяндау | 8. 2. 4. 1 берілген тақырып бойынша презентация дайындау және оны көпшілік алдында қорғау | 9. 2. 4. 1 терминдер мен кәсіби сөздерді қолданып ғылыми жұмыс жазу және қорғау | |
3) әдеби тіл нормалары: | ||||||
1) Лексика-грамматикалық норма | 5. 3. 1. 1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату | 6. 3. 1. 1 сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату | 7. 3. 1. 1 атауыш және көмекші сөздерді ажырату | 8. 3. 1. 1 сөз таптары (одағай, еліктеу, оқшау сөздер) және оның мағыналық түрлерін ажырату | 9. 3. 1. 1 сөз таптары және оның мағыналық түрлерін ажырату | |
5. 3. 1. 2 есім сөздердің түрленуін анықтау | 6. 3. 1. 2 есім сөздер мен есімдіктің түрленуін анықтау | 7. 3. 1. 2 етістіктің түрлері мен категорияларының ерекшеліктерін тану | 8. 3. 1. 2 сөз таптарының сөйлемдегі қызметін тану | 9. 3. 1. 2 грамматикалық ұғымдарды (форма, мағына, категория) ажырату | ||
5. 3. 1. 3 сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау | 6. 3. 1. 3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау | 7. 3. 1. 3 сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау | 8. 3. 1. 3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау | 9. 3. 1. 3 мәтіндегі барлық сөздердің морфологиялық құрамын білу, барлық сөз таптарына морфологиялық талдау жасау | ||
5. 3. 1. 4 қазақ тілінің дыбыстық жүйесін білу, фонетикалық талдау жасау | 6. 3. 1. 4 айтылым кезіндегі үндестік заңының сақталуын білу, фонологиялық талдау жасау | 7. 3. 1. 4 айтылым, жазылым кезіндегі үндестік заңын тану, фонологиялық талдау жасау | 8. 3. 1. 4 сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді ажырата білу | 9. 3. 1. 4 сөйлемдерді сөз сазына қарай ырғақтық топтарға бөлу | ||
5. 3. 1. 5 сөз мағыналарын ажырата білу, лексикалық талдау жасау | 6. 3. 1. 5 сөздік құрамның толығу ерекшеліктерін білу, лексикалық талдау жасау | 7. 3. 1. 5 сөздердің түпкі және туынды мағынасын ажырата білу, лексикалық талдау жасау | 8. 3. 1. 5 етістіктерді лексика-грамматикалық топтарға ажырата білу, лексикалық мағынасын ашу | 9. 3. 1. 5 сөз мағынасының түрлері және оларды типтендіре білу, лексикалық талдау жасау | ||
5. 3. 1. 6 сөйлемнің айтылу сазы мен мақсатына қарай түрлерін ажырату, синтаксистік талдау жасау | 6. 3. 1. 6 сөз тіркестері және оларға тән синтаксиситік белгілерді ажырата білу, синтаксистік талдау жасау | 7. 3. 1. 6 сөйлем мүшелерінің сөйлемдегі қызметін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау | 8. 3. 1. 6 сөз тіркесінің сөйлемдегі байланысу тәсілдері мен түрлерін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау | 9. 3. 1. 6 сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге кешенді синтаксистік талдау жасау | ||
2) Айтылым- жазылым нормалары | 5. 3. 2. 1 әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жазу | 6. 3. 2. 1 есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларыныңорфографиялық нормасын сақтау | 7. 3. 2. 1 буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу | 8. 3. 2. 1 дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі | 9. 3. 2. 1 кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау | |
5. 3. 2. 2 сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатынтыныс белгілерін білу | 6. 3. 2. 2 үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу | 7. 3. 2. 2 сөйлем соңына қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу | 8. 3. 2. 2 сөйлем ішіне қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу | 9. 3. 2. 2 тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу | ||
5. 3. 2. 3 сөздердің жуан, жіңішке үндесімі мен қосымша жалғану кезіндегі айтылым нормаларын сақтау | 6. 3. 2. 3 түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау | 7. 3. 2. 3 сөздердің жуан-жіңішкелік үндесімі мен ерін үндестігі нормаларын сақтауға дағдылану | 8. 3. 2. 3 сөйлеу ішіндегі сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау | 9. 3. 2. 3 сөйлемді ырғақты топтарға бөліп, сөйлеу сазын сақтап айту дағдыларын жетілдіру | ||
16. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлімшелер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
17. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде)
1) 5-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Заттар | |||
Атаулар әлемі (деректі, дерексіз заттар, кісі есімдері, жер-су атаулары, қоршаған орта, жалпы зат атаулары) |
1.1. Зат атаулары. Зат есім. Зат есімнің сұрақтары | Мәтінтану |
5. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 1. 1әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер бойынша сипаттау мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 5. 3. 2. 2. сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін білу | ||
2. Дыбыстар | |||
У да шу әлем (табиғи дыбыстар, жасанды дыбыстар, тіл дыбыстары, дыбыс күші) |
2.1 Қазақ әліпбиі | Мәтінтану |
5. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша тірек сөздер мен жетекші сұрақтар құрастыру; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 1. 2 ауызекі сөйлеу үлгілері кездесетін сипаттау, баяндау мәтіндерін жазу дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 5. 3. 1. 4 қазақ тілінің дыбыстық жүйесін білу, фонетикалық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 5. 3. 2. 1 әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жаз | ||
2-тоқсан | |||
3. Заттың белгісі | |||
Халықтан әділ сыншы жоқ (адамның сырт келбеті, мінез-құлқы, қазақ ұғымындағы кей түстердің қасиеті, жылқы атаулары) |
3.1 Сын есім. Сын есімнің сұрақтары | Мәтінтану |
5. 1. 1. 4 мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру | 5. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (құттықтау хат, хабарлама хат) мәтін жазу | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 5. 3. 2. 1 әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жазу | ||
4. Заттың саны | |||
Сандар сөйлейді (қазақ ұғымындағы киелі сандар, халық өлшемдері, біз қаншаумыз) |
4.1 Сан есім. Дара және күрделі сан есімдер | Мәтінтану |
5. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 3. 2 мәтіндегі негізгі ойды айқындап, жинақы мәтін жазу дағдысын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 5. 3. 2. 3 сөздердің жуан, жіңішке үндесімі мен қосымша жалғану кезіндегі айтылым нормаларын сақтау | ||
3-тоқсан | |||
5. Сөздің мағынасы | |||
Сөздің сырын сөз ашады (сөз туралы мақал-мәтелдер, мәндес, тұлғалас, қарсы мағынадағы сөздер, кірме сөздер) |
5.1 Сөздің тура және ауыспалы мағынасы | Мәтінтану |
5. 1. 1. 3 мәтін құрылымын сақтай отырып жоспар құру; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 3. 1 өзін және қоршаған ортаны таныстырумәтінін сөйлеу нормасына сай құрап айту; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 3 сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
6. Әрекет | |||
Қазақтың ұлттық ойындары (көкпар, асық ойнау, бәйге, арқан тарту) |
6.1 Етістік | Мәтінтану |
5. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша тірек сөздер мен жетекші сұрақтар құрастыру; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер бойынша сипаттау мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 5. 3. 2. 1 әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жазу | ||
7. Сөйлем | |||
"Пай, пай, пай, киелі неткен жер!" (табиғат- туған анамыз, табиғатпен үндес қазақтың бұрынғы тұрмысы, табиғатты қорғау туралы тыйым сөздер) |
7.1 Сөйлем түрлері | Мәтінтану |
5. 1. 1. 4 мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 1. 2 ауызекі сөйлеу үлгілері кездесетін сипаттау, баяндау мәтіндерін жазу дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 6 сөйлемнің айтылу сазы мен мақсатына қарай түрлерін ажырату, синтаксистік талдау жасау; | ||
4-тоқсан | |||
8. Күрделі сөздер | |||
Аңызға айналған өлке (еліміздегі белгілі жерлер мен елге тұтқа болған тұлғалар) |
8.1 Күрделі сөздердің түрлері | Мәтінтану |
5. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 1. 3 сәлемдесу, танысу, рұқсат сұрау, қоштасу кезінде ұлттық этикетті сақтау; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 3 сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
9. Тілдің табиғаты | |||
"Бабам тілі сен қалдың" (әлем тілдері, тілдің, жазудың пайда болуы, тілдің міндеті...) |
9.1 Тілдің анықтамасы және қызметі | Мәтінтану |
5. 1. 1. 3 мәтін құрылымын сақтай отырып жоспар құру; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 3. 1 өзін және қоршаған ортаны таныстыру мәтінін сөйлеу нормасына сай құрап айту; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 5 сөз мағыналарын ажырата білу, лексикалық талдау жасау; | ||
2) 6-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Сөз құрамы | |||
Жылдың төрт мезгілі (көктем туады, жаз шығады, күз түседі, қыс келеді ...) |
1.1 Түбір | Мәтінтану |
6. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 1әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 6. 3. 1. 3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 1 есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларының орфографиялық нормасын сақтау | ||
2. Мәтін | |||
"Толғауы -тоқсан қызыл тіл" (әдебиет пәнінен өткен көркем мәтіннің түрлі жанрлары...) |
2.1 Мәтіннің құрамы | Мәтінтану |
6. 1. 1. 3 мәтін құрылымын анықтау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 2 көркем әдебиет стилінің нормаларын сақтап берілген тақырып бойынша шығармашылық диктант жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 4 айтылым кезіндегі үндестік заңының сақталуын білу, фонологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 2 үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу | ||
2-тоқсан | |||
3. Сөз байлығы | |||
Он сегіз мың ғалам (ғарыш, күн жүйесі, аспан әлеміне қатысты қазақи түсініктер, мақал-мәтелдер...) |
3.1 Сөздік қор және сөздік құрам | Мәтінтану |
6. 1. 1. 4 мәтінде баяндалған дәлелдер мен фактілерді ажырату арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өтініш, түсініктеме) мәтін жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары |
6. 3. 1. 3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 6. 3. 2. 3 түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау | ||
4. Зат есімнің сөзжасамдық және грамматикалық сипаты | |||
"Сәлем – сөздің анасы" (жөн сұрасу, бата беру, тілек айту, қоштасу...) |
4.1 Зат есімнің жасалуы | Мәтінтану |
6. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 3 қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 2 есім сөздер мен есімдіктің түрленуін анықтау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 2 үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу | ||
3-тоқсан | |||
5. Есімдік | |||
"...Кетігін тап та бар, қалан!" (менің отбасым, әр мамандық иесінің міндеттері, жөн сілтеу, белмегенді сұрау...) |
5.1 Есімдік туралы жалпы сипаттама. Есімдіктің мағыналық түрлері | Мәтінтану |
6. 1. 1. 2 тыңдалым мәтінінде көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 1 сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 1 есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларының орфографиялық нормасын сақтау | ||
6. Етістіктің түрлері | |||
"Денсаулық – зор байлық" (танымал спортшылар, күн тәртібі, спорт үйірмелері, салауатты өмір салты ...) |
6.1 Етістіктің етіс түрлері | Мәтінтану |
6. 1. 1. 5 әртүрлі дереккөздерден алынған ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 2 көркем әдебиет стилінің нормаларын сақтап берілген тақырып бойынша шығармашылық диктант жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 2 үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу | ||
7. Үстеу | |||
Сөйлеудегі анықтық пен дәлдік (көркем әдебиеттен мезгілді, мекенді, мөлшерді, мақсатты дәл, анық білдіретін диалогтар) |
7.1 Негізгі және туынды үстеулер | Мәтінтану |
6. 1. 1. 4 мәтінде баяндалған дәлелдер мен фактілерді ажырату арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 3 қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 1 сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 3 түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау | ||
4-тоқсан | |||
8. Шылау сөздер | |||
Табиғи құбылыстар (жауын неге жауады, найзағай мен кемпірқосақ қайдан пайда болады, табиғи құбылыстар туралы мақалдар ...) |
8.1 Жалғаулық шылаулар. Ыңғайластық қатынасты білдіретін жалғаулықтар және олардың қызметі | Мәтінтану |
6. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 1 сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 3 түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау | ||
9. Сөз тіркестері | |||
Ұлттық мерекелер (көрісу мерекесі, Наурыз тойы, жиын-терін, төрт түлікке қатысты маусымдық мерекелер) |
9.1 Сөз тіркесіне тән белгілер | Мәтінтану |
6. 1. 1. 3 мәтін құрылымын анықтау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 3 қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 4 айтылым кезіндегі үндестік заңының сақталуын білу, фонологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 1 есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларының орфографиялық нормасын сақтау | ||
3) 7-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1.Үндестік заңы | |||
"Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы" (әдебиет пәніне байланысты және оқушы деңгейіне сай өлеңдер ...) |
1.1 Үндестік заңы. Буын үндестігі | Мәтінтану |
7. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, зерттеп оқу; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 7. 3. 1. 4 айтылым, жазылым кезіндегі үндестік заңын тану, фонологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары |
7. 3. 2. 1 буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу; | ||
2. Мәтін және стиль | |||
Қазақ халқының салт-дәстүрлері (қазақтың басты салттары, бүгінгі күні өзекті болып табылатын дәстүрдің қазақ тілінің функционалдық стильдеріндегі көрінісі) |
2.1 Мәтіндегі негізгі ой/негізгі ақпарат | Мәтінтану |
7. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 2 бейнебаян желісіне сүйеніп оқиғаны көркем мәтін стилінде мазмұндау дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 3 сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 7. 3. 2. 2 сөйлем соңына қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу | ||
2-тоқсан | |||
3. Сөз байланыстыру құралдары | |||
Еліміздің кешегісі, бүгіні, ертеңі (елдің тарихы, бүгіні, болашағы туралы түрлі стильдегі мәтіндер) |
3.1 Сөзді бастауға қатысты тілдік құралдар | Мәтінтану |
7. 1. 1. 4 мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыру арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 3 тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 3 сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 7. 3. 2. 3 сөздердің жуан-жіңішкелік үндесімі мен ерін үндестігі нормаларын сақтауға дағдылану | ||
4. Сөйлеу мәдениеті | |||
Мәдениет – адамзат әлемінің айнасы (мәдениет пен өнер егіз, қазақ мәдениеті,қазақ өнері, сөйлеу мәдениеті) |
4.1 Норма және әдеби тіл | Мәтінтану |
7. 1. 1. 3 мәтіннің қарым-қатынас формасын ажырату (диалогтік, монологтік, полилогтік); |
Мәтінтудыру |
7. 2. 3. 1 публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, монолог айту немесе диалогқа белсене қатысу дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 4 айтылым, жазылым кезіндегі үндестік заңын тану, фонологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 7. 3. 2. 1 буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу | ||
3-тоқсан | |||
5. Тілтанушы ғалым | |||
Ұлт ұстазы – А.Байтұрсынұлы (А.Байтұрсынұлы еңбектері, А.Байтұрсынұлы туралы жазылған еңбектер, А.Байтұрсынұлының тіл туралы айтқандары) |
5.1 А.Байтұрсынұлы және қазақ әліпбиі | Мәтінтану |
7. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, зерттеп оқу; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 7. 3. 1. 4 үндестік заңының тілдік қасиетін тану арқылы фонологиялық талдау жасау | ||
6. Сын есім | |||
Көркем әдебиет стилі (ауызекі сөйлеу стилі мен көркем әдебиет стилінің айырмашылығы көрсетілген мәтіндер, көркем әдебиет стилінің түрлі жанрдағы үлгілері) |
6.1 Сын есімнің лексика-семантикалық топтары: Заттың көлемін, қасиетін сипаттайтын сөздер | Мәтінтану |
7. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 3 тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 3 сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 7. 3. 2. 3 сөздердің жуан-жіңішкелік үндесімі мен ерін үндестігі нормаларын сақтауға дағдылану | ||
7. Етістік | |||
Әлеуметтік теңсіздік (байлық пен кедейлік, қазақтың кешегі және бүгінгі байлары, Қазақстандағы әлеуметтік топтар) |
7.1 Етістіктің шақтары | Мәтінтану |
7. 1. 1. 3 мәтіннің қарым-қатынас формасын ажырату (диалогтік, монологтік, полилогтік); |
Мәтінтудыру |
7. 2. 3. 1 публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, монолог айту немесе диалогқа белсене қатысу дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 2 етістіктің түрлері мен категорияларының ерекшеліктерін тану; | ||
4-тоқсан | |||
8. Синтаксис | |||
"Еңбек – бәрін жеңбек" (еңбек тақырыбындағы функционалдық стильдердегі мәтіндер) |
8.1 Сөйлем мүшелері | Мәтінтану |
7. 1. 1. 4 мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыру арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 5 сөздердің түпкі және туынды мағынасын ажырата білу, лексикалық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 7. 3. 2. 1 буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу | ||
9. Зат есімнің рең мәнін тудыратын жұрнақтары. Атауыш және көмекші сөздер | |||
Қазақ тіліндегі қаратпалар (еркелету, құрметтеу мәніндегі қаратпалар, жас ерекшелігіне байланысты атаулар) |
9.1 Рең мәнді тудырушы жұрнақтар | Мәтінтану |
7. 1. 1. 5 мәтіннің функционалдық-мағыналық типін талқылау; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 3 тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 1 атауыш және көмекші сөздерді ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 7. 3. 2. 2 сөйлем соңына қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу | ||
3) 8-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Фонетика | |||
"Тілге жеңіл, құлаққа жылы тиіп..." ( "Әдебиет танытқыш" еңбегімен жұмыс) |
1.1 Қазақ фонетикасы | Мәтінтану |
8. 1. 1. 1 оқылым стратегияла рын қолданып, талдап оқу; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 1. 1 берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 8. 3. 1. 4 сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді ажырата білу | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 1 дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі | ||
2. Сөз мағынасы | |||
Қазақтың айтыс өнері (түрлі тақырыптардағы кешегі, бүгінгі айтыс үлгілері) |
2.1 Омонимдердің жасалу жолдары | Мәтінтану |
8. 1. 1. 3 тақырыбы ұқсас әртүрлі стильдегі мәтіндердің түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау, пайымдау) салыстыра талдау; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 1. 3 ауызша сөйлеу және өлең оқу кезінде интонацияның құрамдас бөліктерін сақтау; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 8. 3. 1. 3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 3 сөйлеу ішіндегі сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау | ||
2-тоқсан | |||
3. Ұлттық этикет | |||
"Жақсы сөз жан семіртеді" (ӘТН-де берілген тақырыптарға байланысты диалог, монолог түріндегі мәтіндер) |
3.1 Сәлемдесу этикеті | Мәтінтану |
8. 1. 1. 4 мәтіннің коммуникациялық табиғатына талдау жасау арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 3. 1 публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, көпшілік алдында оқуға арналған үндеу, уағыз, үгіт-насихат мәтіндерін құрастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 8. 3. 1. 3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау | ||
4. Қимылдың өту сипаты | |||
Алғашқы махаббат (Қожа мен Жанардың балалық махаббаты, халық ауыз әдебиетіндегі махаббат үлгілері) |
4.1 Қимылдың қайталануы | Мәтінтану |
8. 1. 1. 5 мәтінді ақпараттың өзектілігі мен құндылығы тұрғысынан бағалау; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 1. 1 берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 8. 3. 1. 5 етістіктерді лексика-грамматикалық топтарға ажырата білу, лексикалық мағынасын ашу | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 1 дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі | ||
3-тоқсан | |||
5. Еліктеу және оқшау сөздер | |||
Ауызекі сөйлеу стилі (ӘТН-де көрсетілген тілдік құралдары бар ауызекі сөйлеу стиліндегі мәтіндер) |
5.1 Еліктеу сөздердің түрлері. Еліктеуіш сөздер | Мәтінтану |
8. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, талдап оқу; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 1. 2 көркем мәтін стилінің тілдік ерекшеліктерін сақтап, түрлі жанрларда мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
8. 3. 1. 1 сөз таптары (одағай, еліктеу, оқшау сөздер) және оның мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 2 сөйлем ішіне қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу | ||
6. Сөйлемнің бірыңғай мүшелері | |||
Ұлы дала өркениеті (кәсібі, тұрмысы, мемлекеттік құрылымы, қорғану тәсілдері) |
6.1 Сөйлемнің бірыңғай мүшелері | Мәтінтану |
8. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша альтернативті сұрақтар құрастыру; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (алғыс хат, сұраныс хат) мәтін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
8. 3. 1. 2 сөз таптарының сөйлемдегі қызметін тану; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 2 сөйлем ішіне қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу | ||
8. Жазу нормалары | |||
Өркениет көрсеткіші – жазу (жазудың тарихы, бүгінгі латын әліпбиіне дейінгі қазақ жазуының тарихына қатысты мәтіндер) |
7.1 Орфографиялық сөздіктер | Мәтінтану |
8. 1. 1. 3 тақырыбы ұқсас әртүрлі стильдегі мәтіндердің түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау, пайымдау) салыстыра талдау; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 3. 2 автордың негізгі ойын сақтай отырып, сұхбат құрастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
8. 3. 1. 3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 1 дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі | ||
4-тоқсан | |||
8. Сөз таптарының сөйлемдегі қызметі | |||
Саяхат және туризм (түрлі стильдегі және жанрлардағы көрсетілген тақырыпқа қатысты мәтіндер) |
8.1 Зат есімнің сөйлемдегі қызметі | Мәтінтану |
8. 1. 1. 4 мәтіннің коммуникациялық табиғатына талдау жасау арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 1. 1 берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 8. 3. 1. 2 сөз таптарының сөйлемдегі қызметін тану | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 3 сөйлеу ішіндегі сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау | ||
9. Сөздердің байланысу тәсілдері мен түрлері | |||
Алаш арыстары (А.Байтұрсынұлынан бастап, тілге қатысты еңбектері бар тұлғалар туралы мәтіндер) |
9.1 Сөздердің байланысу тәсілдері | Мәтінтану |
8. 1. 1. 5 мәтінді ақпараттың өзектілігі мен құндылығы тұрғысынан бағалау; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 1. 3 ауызша сөйлеу және өлең оқу кезінде интонацияның құрамдас бөліктерін сақтау; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 8. 3. 1. 6 сөз тіркесінің сөйлемдегі байланысу тәсілдері мен түрлерін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 3 сөйлеу ішіндегі сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау | ||
5) 9-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Ұғым | |||
"Сөздің түбін сөз табар" (жеке сөздердің мағынасын ашу, мәдени код, мәдени лексика, аялық білім) |
1.1 Ұғымдық мағына | Мәтінтану |
9. 1. 1. 1 белгілі мақсат үшін оқылым стратегияла рын тиімді қолдана білу; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 1. 1 берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
9. 3. 1. 2 грамматикалық ұғымдарды (форма, мағына, категория) ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары |
9. 3. 2. 1 кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау; | ||
2. Синтаксистік қатынастар | |||
"Бақыт деген - сенің бала күндерің" (бақыт жайлы пәлсапалық ойлардан бастап, М.Мақатаев өлеңдеріне дейін ...) |
2.1. Анықтауыштық қатынас | Мәтінтану |
9. 1. 1. 3 мәтіннің мағыналық құрылымын қамтамасыз ететін талаптарына талдау жасау (байланыстылық, бүтіндік, қисындылық, ақпараттылық); |
Мәтінтудыру |
9. 2. 1. 3 сөздің композициясын, сөйлеу техникасын, сөз өнерін игеру дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
9. 3. 1. 3 мәтіндегі барлық сөздердің морфологиялық құрамын білу, барлық сөз таптарына морфологиялық талдау жасау; | ||
2-тоқсан | |||
3. Шешен сөйлеу | |||
"Сөйлей-сөйлей шешен боларсың" (кешегі және бүгінгі шешендік сөз үлгілері) |
3.1 Шешендік сөз табиғаты | Мәтінтану |
9. 1. 1. 4 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 3. 1 көпшілік алдында сөйлеу техникасын жетілдіру, келтірген фактілерге сендіру қабілетін және суырыпсалма өнерін, ділмарлықты жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 9. 3. 1. 5 сөз мағынасының түрлері және оларды типтендіре білу, лексикалық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 9. 3. 2. 3 сөйлемді ырғақты топтарға бөліп, сөйлеу сазын сақтап айту дағдыларын жетілдіру | ||
4. Сөйлем түрлері | |||
"Дос – ажарың, жолдас – базарың" (достықтың үлгілері, деңгейі, М. Шахановтың "Достық өлкесінің заңы" өлеңі, халық ауыз әдебиетіндегі достық үлгілері) |
4.1 Сөйлемнің құрылысына қарай түрлері | Мәтінтану |
9. 1. 1. 5 проблемалық мәтіннің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалау, оны шешу жөнінде өз болжамын айту; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 1. 1 берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 9. 3. 1. 6 сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге сатылай кешенді синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 9. 3. 2. 2 тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу | ||
3-тоқсан | |||
5. Жай сөйлем синтаксисі | |||
Ресми іс-қағаздар стилі (өтініш, түсініктеме, қолхат, хабарлау ...) |
5.1 Жалаң, жайылма сөйлемдердің құрылымдық-семантикалық ерекшеліктері | Мәтінтану |
9. 1. 1. 1 белгілі мақсат үшін оқылым стратегияла рын тиімді қолдана білу; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 1. 2 түрлі жанрларда көркем мәтін тудыру кезінде пайымдау және қорытындылау дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
9. 3. 1. 1 сөз таптары және оның мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары |
9. 3. 2. 1 кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау; | ||
6. Құрмалас сөйлемнің жасалу жолдары | |||
Қазақ тілінің бүгінгі ахуалы (тіл саясаты әлеуметтік-лингвистикалық зерттеу, қазақ тіліне қатысты заңдар...) |
6.1 Салалас құрмалас сөйлем | Мәтінтану |
9. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша сократтық сұрақтар құрастыру; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (заң баптарын құрастыру) мәтін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
9. 3. 1. 5 сөз мағынасының түрлері және оларды типтендіре білу, лексикалық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 9. 3. 2. 2 тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу | ||
7. Құрмалас сөйлемнің түрлері | |||
"Мен қазақ қыздарына қайран қалам" (кешегі және бүгінгі қазақ қыздары, гендерлік саясат, ұлттық тәрбие, қызға қырық үйден тыю) |
7.1 Қарсылықты білдіретін | Мәтінтану |
9. 1. 1. 4 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 3. 2 берілген тақырыпта салыстыру, дәлелдеу эссесін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 9. 3. 1. 6 сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге сатылай кешенді синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары |
9. 3. 2. 1 кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау; | ||
4-тоқсан | |||
8. Сөйлем талдау | |||
Кәсіпкерліктің бастаулары (кәсіп ашудың негіздері, нарықтық қатынас, мемлекеттік және мемлекеттік емес кәсіпорындар) |
8.1 Сөйлем талдаудың мақсаты | Мәтінтану |
9. 1. 1. 5 проблемалық мәтіннің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалау, оны шешу жөнінде өз болжамын айту; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 1. 1 берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
9. 3. 1. 3 мәтіндегі барлық сөздердің морфологиялық құрамын білу, барлық сөз таптарына морфологиялық талдау жасау; | ||
9. Пунктуация | |||
"Мен жастарға сенемін" (қазақ елінің тарихындағы еңбегі елге үлгі болған жастар) |
9.1 Сөйлем соңында келетін тыныс белгілер. Нүкте | Мәтінтану |
9. 1. 1. 3 мәтіннің мағыналық құрылымын қамтамасыз ететін талаптарына талдау жасау (байланыстылық, бүтіндік, қисындылық, ақпараттылық; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 1. 3 сөздің композициясын, сөйлеу техникасын, сөз өнерін игеру дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 9. 3. 1. 4 сөйлемдерді сөз сазына қарай ырғақтық топтарға бөлу | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 9. 3. 2. 2 тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 38-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын қоғамдық -гуманитарлық бағытындағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Қазақ әдебиеті пәні бағдарламасының басты бағыты – білім алушылардың ақыл-ой қабілеті мен тұлғалық қасиеттерін дамыту, коммуникативті құзыреттіліктерін жетілдіру, өздігінен және үздіксіз білім алуға жұмылдыру, алған білім негіздерін өмірлік жағдайларда қолдана білетін жеке тұлға қалыптастыру. Қазақ әдебиеті пәні арқылы білім алушылардың оқырмандық мәдениетін жетілдіру, қазақ халқының әдеби мұралары туралы жүйелі білім беру, әдеби-эстетикалық талғамдарын, ізгілік және іскерлік құндылықтарын дамыту көзделеді. Сондай-ақ бағдарлама әдеби шығармалардың идеялық мазмұны, композициялық құрылым жүйесі, сөз қолданысы, стилі, жанрлық сипатын әдеби-теориялық ұғымдармен сіңіріп, әдеби шығарманы ұлттық, көркем-эстетикалық құндылық ретінде білім алушылардың бағалай алу құзіретін қалыптастыруға бағытталған. Адамзаттың мәңгілік сұрақтары, қазіргі заманғы диллемалар, көп қырлы мәселелер қарастырылады, білім алушылардың ой-пайымдарын шығармашылық жұмыстарымен тиянақтау көзделеді.
3. Қазақ әдебиеті бағдарламасының мақсаты – сөз өнерін мәдени мұра, ұлттық құндылық ретінде түсініп, бағалай алатын, интелектуалдық эстетикалық деңгейі, адамгершілік ұстанымы жоғары шығармашыл тұлға қалыптастыру.
Қазақ әдебиеті пәні арқылы білім алушыларға әдеби шығармада бейнеленген құбылысты көркемдік тұрғыда қабылдауға қажетті білім, білік, дағдыларды меңгертіп, өз ой-пайымдарын сөйлеу тілі мен жазба тілде еркін жеткізе алу, эстетикалық талғамын, өзіндік дүниетаным мен көзқарасын таныта алу, оқу материалдарын салыстыру, сараптау, бағалай алу дағдыларын қалыптастыру көзделеді. Білімгердің образды ойлау жүйесі мен шығармашылық қиялын дамыту, сөз мағынасы мен көркем сөздің мәнін түсініп, қазақ әдеби тілін сауатты қолдана білу құзыретін қалыптастыру, креативті ойлауға бағыттау мақсат етіледі.
4. Теориялық материалдар білім алушының әдеби теориялық ұғымдарын кеңейтуге, әдебиет туралы дүниетанымын қалыптастыруға және адамзатқа ортақ ойларды, диллемаларды, мінездерді зерттеуге мүмкіндік береді. Қазақ әдебиеті білім деңгейі, ой-өрісі дамыған, әдеби тіл және әдеби формалар арқылы өз ойын еркін жеткізе алатын және көркем тілмен шұрайлы сөйлей алатын, өзіндік ұстанымы бар, туындаған мәселелерді шеше білетін өмірге бейім ұрпақ тәрбиелейді.
5. Бағдарламаны түзуде білім мазмұнын ізгілендіру, адамгершілік-эстетикалық, мәдени-тарихи құндылықтарды, ұлттық құндылықтарды, ұлттық кодты таныту, білім алушылардың тілдік қорын байытып, шығармашылық қабілетін дамыту мақсат етілді.
Әдеби білім жүйелілік, сабақтастық, білім мазмұнының тарихилық сипаты және пәнаралық, пәнішілік байланыс ұстанымдарына негізделіп, жеңілден күрделіге бағытталған шиыршық әдісінде ұсынылды.
6. Қазақ әдебиеті пәнін оқу арқылы білім алушылар:
1) төл әдебиеттің ұлттық сипатын, халықтың әдет-ғұрып, салт-санасының көрінісін, көркем туындының идеялық-адамгершілік мәнін түсінеді;
2) көркем шығарманың тақырыптық-идеялық бірлігін, сюжеттегі, образ жасалуындағы типтік байланысты ұғынып, жанрлық, стильдік ерекшеліктерін көркем шығарма мазмұны мен құрылысындағы көркем заңдылықтарды терең танып, мазмұн мен форма тұтастығын, өмірлік шындық пен көркем шындықтың аражігін ажырата алады;
3) қазақ әдебиетінің ұлттық болмысын ұғынып, түрлі ұлттар әдебиетіндегі ұқсастықтарды ажырата біледі, басқа ел әдебиетінің көрнекті үлгілерімен салыстыра алады;
4) көркем шығарманы эмоционалды қабылдауға, бейнелі ойлау мен жан-жақты танымға, қаламгер пайымын түсінуге машықтанады;
5) қазақ әдебиетінің құндылық ретіндегі болмысын, ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын құрметтейді және бағалайды;
6) қазақ әдебиетінің мәдениетаралық қарым-қатынастағы рөлін, қазақ халқының қалыптасқан тарихын, әдеби үдерісін, дәстүр сабақтастығын, әдеби байланыстарды зерделейді;
7) саналы оқырман ретінде түрлі жағдайларда өз ұстанымын білдіріп, өздігінен шешім қабылдау дағдыларын қалыптастырады;
8) заманауи, ғылыми және қоғамдық дамуға сәйкес дүниетанымы дамиды;
9) көркем туындыларды оқу арқылы мәнерлі сөйлеу дағдыларын қалыптастырып, тарихи оқиғаларды бүгінгі күнмен салыстыра алады;
10) білім алушылардың көркем шығарманы өз бетімен оқуға, үздіксіз ізденуге деген рухани қажеттілігі мен сұранысы туындайды.
2-тарау. "Қазақ әдебиеті" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
7. "Қазақ әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 5 сағат, оқу жылында 170 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 5 сағат, оқу жылында 170 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 5 сағат, оқу жылында 170 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 5 сағат, оқу жылында 170 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 5 сағат, оқу жылында 170 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.8. "Қазақ әдебиеті" пәнінің мазмұны бөлімдерге бөлінген:
"Оқу және түсіну", "Талдау және жинақтау", "Бағалау және шығармашылық өнім", сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден құралған. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады.
9. "Оқу және түсіну" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) пайымдап, мәнерлеп, талдап оқу (сөздің, сөз оралымдарының мәнін ашу, мәтіндегі қолданысын анықтау);
2) шығарма үзінділерімен жұмыс;
3) шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн;
4) интерпретация (ауызша, жазбаша).
10. "Талдау және жинақтау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әдеби шығарманың композициялық құрылымы;
2) көркем шығарманың образдар жүйесі, типтік характер;
3) көркем шығарманың тілі, стилі;
4) көркемдік тәсілдер.
11. "Бағалау және шығармашылық өнім" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) шығармадағы тарихи шындық және көркемдік шешім;
2) рухани және көркем-эстетикалық құндылығы;
3) әдеби шығармашылық;
4) әдеби сын.
12. 5-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну: әдеби шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу, сөз, сөз тіркестерінің ауыспалы мағынасын ашып, мәтіндегі қолданысын білу; шығарманы құрылысы мен құрылымына қарай жіктеп, бөліктеріне тақырып қою; шығармадағы көтерілген мәселені (басты және жанама тақырыптарды) анықтау; көркем шығарманың оқиға желісін мәтінге жуық баяндап айту;
2) талдау және жинақтау: сюжетті шығармадағы фабула композициясын тауып, жоспар құру;лирикалық шығарманы құрылысына талдау; шығармадағы кейіпкерлердің іс-әрекеті арқылы образын ашу; көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, қайталау) қызметін анықтау, өлең құрылысы, ұйқасы, оның түрлерін анықтау;
3) бағалау және шығармашылық өнім: шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; көркем мәтіндегі сөз образының эстетикалық құндылығын бағалау; шығарманы автор ізімен баяндап жазу; көркем шығармадағы көріністі әңгімелеп жазу; оқырман ретінде шығармадан алған әсерін зерделеп, сыни хабарлама жазу.
13. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
Халық ауыз әдебиеті
1) Тұрмыс-салт жырлары және олардың түрлері;
2) Мақал-мәтелдер;
3) Жұмбақтар;
4) Жаңылтпаштар.
Ертегілер
5) "Керқұла атты Кендебай" ертегісі;
6) "Қырық өтірік" ертегісі;
7) "Күн астындағы Күнікей қыз" ертегісі.
Әдеби ертегі
8) Ә.Тәжібаевтың "Толағай" ертегісі;
9) Ж.Смақов "Бұршақ туралы ертегі";
10) Ө.Тұрманжановтың "Құмырсқалар, аралар қиыспас дос құдалар" ертегісі.
Аңыз-әңгімелер
11) "Асанқайғының Жерұйықты іздеуі";
12) С.Қалиев "Бақ атай туралы аңыз";
Шешендік сөздер
13) Жиренше шешен мен Қарашаш сұлу.
ХІХ ғасыр мен ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті
14) Ы.Алтынсариннің "Дүние қалай етсең табылады?", "Әке мен бала", "Бақша ағаштары" әңгімелері;
15) С.Көбеевтің "Мектепке шақыру" өлеңі;
16) С.Торайғыровтың "Туған еліме" өлеңі;
17) Ш.Құдайбердіұлының "Адамдық борышың" өлеңі;
18) А.Байтұрсынұлының "Балаларды оқуға шақыру","Егіннің бастары", "Адамдық диқаншысы" өлеңдері;
19) Т.Ізтілеуовтің "Өнер бәйгесі" өлеңі.
ХХ ғасыр әдебиеті
20) Ж.Аймауытовтың "Шұбар тайым табылды", "Көк өгіз","Жан-жануардың иісшілдігі", "Әркімдікі өз қамы" шығармалары;
21) М.Жұмабаевтың "Қарағым", "Тез барам" өлеңдері;
22) І.Жансүгіровтің "Бөбек бөлеу", "Сәлемдеме" өлеңдері;
23) М.Әуезовтің "Жетім" әңгімесі;
24) Б.Соқпақбаевтың "Менің атым Қожа" хикаяты;
25) С.Бақбергеновтің "Қасиет" әңгімесі;
26) С.Бегалиннің "Бала Шоқан" әңгімесі;
27) М.Мақатаевтың "Үш бақытым" өлеңі;
28) М.Қабанбайдың "Бауыр" әңгімесі.
Қазіргі заман әдебиеті
29) М.Әлімбаевтың "Серуендетем атамды" өлеңі;
30) С.Оспанов "Мектебінен қашқандар мен ертегіден қашқандар жайындағы ертегі";
31) Т.Нұрмағамбетовтің "Анасын сағынған бала" әңгімесі;
32) Н.Ақыштың "Нағыз әже қайда?" әңгімесі;
33) Т.Шапайдың "Қазақпен саудаласу" әңгімесі;
34) С.Сейітманның "Тәуелсіздік" өлеңі;
35) А.Әлменбеттің "Аңшы" әңгімесі;
36) Б.Сарыбайдың "Рауғаш ерте гүлдейді" әңгімесі.
14. 6-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну: әдеби шығарманы, пайымдап, мәнерлеп (логикалық екпін мен кідіріс жасай) оқу, сөз, сөз тіркестерінің мәнін ашу, мәтіндегіжұмсалу мақсатын түсіну; шығармадан қажетті дәйектерді жинау, үзіндідегі суреттеу, сипаттау құралдарын анықтау; көркем шығармадағы кейіпкерлер әрекеті, оның шығарманың өзекті ойына қатысын анықтау; кейіпкерге, лирикалық кейіпкерге ауызша/жазбаша сипаттама жасау;
2) талдау және жинақтау:әдеби шығарманы сюжет композициясына талдау, жай, күрделі жоспар құру, шығармадағы тура және жанама мінездеулерді табу, кейіпкер образын берудегі қызметін айқындау,шығармадағы автор мен кейіпкер тіліндегі айымашылықты (кейіпкер тіліндегі ауызекі сөз, диалект сөздердің болуы, автордың әдеби шығармаға сәйкес сөз қолданыстарын) салыстыра талдау, шығармадағы көркем ауыстыруларды(троптарды: метафора, кейіптеу, метонимия, гипербола, литота, аллегория, антитеза, градация) анықтау;
3) бағалау және шығармашылық өнім: шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; мәтіндегі пейзаж, монологтің, диалогтіңкөркемдік құндылығына баға беру, шығарманың идеялық мазмұнын пайымдай отырып (ой толғау, хат, пост т.б.) жазу, шығармада көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі туралы сыни хабарлама жасау.
15. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
Ертегі
1) "Аяз би" ертегісі;
2) "Ер Төстік" ертегісі.
Аңыз-әңгіме
3) "Кетбұғаның естіртуі"
Батырлар жыры
4) "Алпамыс батыр" жыры;
5) Қорқыт "Байбөрі баласы Бамсы-Байрақ туралы жыр";
6) "Қобыланды батыр" жыры;
7) "Қамбар батыр" жыры.
Ежелгі дәуір әдебиеті
8) "Еділ патша";
9) "Тұмар патшайым", "Зарина сұлу";
10) Қорқыттың нақыл сөздері.
ХІХ ғасыр мен ХХ ғасыр басындағы әдебиет
11) М.Өтемісұлының "Ұл туса" өлеңі;
12) С.Аронұлының "Жақсы мен жаман адамның қасиеттері" өлеңі;
13) Ы.Алтынсариннің "Мейірімді бала", "Асан мен Үсен" әңгімелері;
14) С.Көбеевтің "Көлбақа мен Юпитер" мысалы;
15) С.Дөнентаевтың "Бозторғай" мысал өлеңі;
16) А.Байтұрсынұлының "Аққу, шортан, һәм шаян", "Қара бұлт" мысалдары;
17) С.Торайғыровтың "Шығамын тірі болсам адам болып", "Шәкірт ойы" өлеңдері.
ХХ ғасыр әдебиеті
18) М.Жұмабаевтың "Сүйемін" өлеңі;
19) Б.Майлиннің"Кемпірдің ертегісі" поэмасы;
20) А. Тоқмағанбетовтің "Алыптар туралы аңыз" шығармасы;
21) Ә.Тәжібаевтың "Сырдария" өлеңі;
22) Ә.Сәрсенбаевтың "Туған жер" өлеңі;
23) С.Мұратбековтің "Жусан иісі" әңгімесі;
24) С.Сейфуллиннің"Ақсақ киік" өлеңі, "Әупілдек" әңгімесі;
25) Ғ.Мүсіреповтің "Боранды түнде" әңгімесі;
26) Ж. Нәжімеденовтің "Дастархан" өлеңі;
27) М.Жаманбалиновтың "Бала пілдің қалаға саяхаты" ертегісі.
Қазіргі заман әдебиеті
28) Қ.Мырза-Әлінің "Ана" өлеңі;
29) К.Ахметованың "Қазағым менің" өлеңі;
30) Ж. Ахмадидің "Кие" әңгімесі;
31) А.Егеубаевтың "Аламан" поэмасы;
32) Р.Ниязбековтің "Әлемдегі жетінші ұлы" өлеңі;
33) Ұ.Есдәулеттің "Біз түркілерміз" өлеңі;
34) С.Дүйсенбиевтің "Алматының апорты" ертегісі;
35) С.Балғабаевтың "Жымбала, Мико және қасқыр" драмасы;
36) Қ.Сариннің "Тәуелсіздік" өлеңі;
37) Қ.Әбілқайырдың "Атасының баласы" әңгімесі;
38) М.Мұқаштың "Меруерт" әңгімесі.
16. 7-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну:көркем мәтінді, пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістермен) оқу; жекелеген сөздердің, фразалардың эмотивті мәнін түсіну, мәнмәтіндегі(контекс) қызметін ашу; көркем шығармадағы пейзаж, монологтің құрылымдық-бірлігін ажырату; мәтінге жоспар құру; әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені анықтау; көркем шығармадағы пейзаж, портрет, мінездеулерді ауызша мәтінге жуық суреттеу, сипаттау;
2) талдау және жинақтау: әдеби шығармадағы сюжеттен тыс композицияны анықтау; көркем шығармадағы образдың жасалу тәсілдерін талдау; шығарма тіліндегі синоним, архаизм, диалектизм, неологизмдердің қызметін мәнмәтінде анықтау; шығармадағы көркемдегіш құралдардың (символ, синекдоха, қайталау түрлері: эпифора, анафора, аллитерация, ассонанс, риторикалық сұрақ, арнау) қолданысын талдау;
3) бағалау және шығармашылық: шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; кейіпкерлердің жан дүниесін (психологиялық параллелизм, күйініш-сүйініш) ашудағы автор шеберлігіне баға беру; шығармадағы көріністі (пейзаж, оқиға) суреттеп жазу; кейіпкер болмысын сипаттап (өлең, кейіпкер монологі, әңгіме т.б.) жазу; әдеби шығарманың эстетикалық құндылығы туралы шағын сыни шолу жазу.
17. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
Батырлар жыры
1) "Ер Тарғын" жыры;
2) "Едіге батыр" жыры.
Ғашықтық жырлар
3) "Қозы Көрпеш-Баян сұлу" жыры;
4) "Айман-Шолпан" жыры.
Ежелгі дәуір әдебиеті
5) "Күлтегін" жыры;
6) "Тоныкөк" жыры.
Шешендік өнер
7) Майқы би мен Мөңке бидің шешендік сөздері;
8) Әнет баба "Не арсыз? Не ғайып? Не даусыз?";
9) Төле би "Ердің бақыты – әйел";
10) Әйтеке би "Қасқакөл дауы";
11) Қазыбек би "Кім жақын? Не қымбат? Не қиын?";
12) Бөлтірік шешен "Сөз мәнісі", "Ақыл сөз".
ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті
13) Д.Бабатайұлының "Аягөз қайда барасың","Ақжайлау мен Сандықтас" өлеңдері;
14) Ш.Қанайұлының "Зар заман" өлеңі;
15) М.Өтемісұлының "Ереуіл атқа ер салмай", "Тарланым","Мен–құстан туған құмаймын" өлеңдері;
16) М.Сұлтанқожаұлының "Ілімге толса көкірек" толғауы;
17) Т.Ізтілеуұлының "Адамдық іс", "Ақыл-тон аңдағанға тозбайтұғын" өлеңдері;
18) С.Дөнентаевтың "Ауырған арыстан" мысалы.
ХХ ғасыр әдебиеті
19) М.Дулатовтың "Елім-ай" өлеңі;
20) М.Жұмабаев "Түркістан", "Толқын", "Мен жастарға сенемін" өлеңдері;
21) С.Торайғыровтың "Мен қазақ", "Бір адамға" өлеңдері;
22) Ж.Аймауытовтың "Әнші" әңгімесі;
23) М.Әуезовтің "Көксерек" әңгімесі;
24) І.Жансүгіровтің "Домбыра","Жетісу суреттері" өлеңдері;
25) Ғ.Мүсіреповтің "Ананың анасы" әңгімесі;
26) Қ.Қайсеновтің "Жау тылындағы бала" повесі;
27) Қ.Аманжоловтың "Туған жер" өлеңі;
28) Ғ.Ормановтың "Қарағай" өлеңі;
29) С.Сарғасқаевтың "Тәмпіш қара"повесі;
30) Ш.Смаханұлы шымшымалары.
Қазіргі заман әдебиеті
31) Қ.Мырза-Әлінің "Кәрі қыран" өлеңі;
32) М.Шахановтың "Арман" өлеңі;
33) Т.Медетбектің "Тәуелсізбін" өлеңі;
34) Т.Әбдіктің "Қонақтар" әңгімесі;
35) А.Мархабаевтың "Ғарыштағы қымыз" фантастикалық әңгімесі;
36) О.Бөкейдің "Қайдасың, қасқа құлыным?" драмасы;
37) М.Мақатаевтың "Аққулар ұйықтағанда" поэмасы;
38) Ф.Оңғарсынованың "Жерошақ" өлеңі;
39) С. Жиенбаевтың "Қарттарым, аман сау жүрші" өлеңі;
40) Ж.Бөдештің "Аңырақай бекетіндегі ой" поэмасы;
41) Н.Ораздың "Бала махаббат" әңгімесі;
42) Б.Беделханның "Өтеуіл" хамса-поэмасы.
18. 8-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну: көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; сөз, сөз оралымдарының семантикалық мәнін түсіну, мәтіннің ішкі бірлігіндегі қызметін айқындау; шығарма үзіндісін өзге нысанмен салыстыру, салғастыру; шығармадағы образдардың идеяны берудегі қызметін ашу; көркем мәтіннен дәйектер келтіре отырып шығарма идеясын жазу;
2) талдау және жинақтау: әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтеріне талдау; көркем шығармадағы образ композициясын құраушы элементтерді табу, образ сомдаушы бөліктерді жинақтау; көркем шығармадағы автордың баяндау тілін талдау, өзіндік ерекшеліктерін айқындау; шығармадағы көркемдегіш құралдардың (психологиялық параллелизм, перифраз, сатира, ирония, гротеск, эллипсис) қолданысын талдау, мәнмәтіндегі көркемдік қызметін анықтау;
3) бағалау және шығармашылық өнім: шығарманы басқа өнер түрлеріндегі мазмұндас туындылармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; шығармапоэтикасындағы автордың айшықты қолтаңбасына баға беру; шығарманың көркемдік-идеялық құндылығын талдап, әдеби эссе, шығарма, блог, әңгіме жазу; шығарма бойынша жазылған әдеби сын-пікірлерге сүйене отырып, өзіндік сыни пікір жазу.
19. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
Ғашықтық жырлар
1) "Қыз Жібек" жыры
Айтыс
2) "Біржан- Сара" айтысы;
3) Қазіргі заман айтысы.
Ежелгі дәуір әдебиеті
4) "Оғыз-Қаған" жыры;
5) Махмұт Қашқари "Махмұт Қашқари жинаған түркі мақал-мәтелдері";
6) Ахмет Йассауи "Даналық кітабы";
7) Жүсіп Баласағұн "Құтты білік" дастаны;
8) А.Йүгнеки "Ақиқат сыйы";
9) Әл-Фарабидің "Қашықтасың туған жер", "Тіршілікте құрыштай бол төзімді" өлеңдері;
10) Рабғузидың "Қарлығаштың адамға достығы", "Лұқпан Хакім" қиссалары.
ХІХ ғасыр мен ХХ ғ.б. әдебиет
11) Д.Бабатайұлының "Еспембет" поэмасы;
12) М. Мөңкеұлының "Үш қиян", "Сарыарқа" өлеңдері;
13) М.Көпейұлының "Сарыарқаның кімдікі екендігі" өлеңі;
14) Базар жырау "Халық үшін туған қайратты ер" өлеңі;
15) А.Құнанбайұлының "Арғы атасы қажы еді" өлеңі;
16) Ш.Құдайбердіұлының "Еңлік-Кебек" дастаны, "Жастарға" өлеңі;
17) Н.Орманбетұлының "Замана" өлеңі;
18) Ғ.Қараштың "Бармысың?" өлеңі;
19) М.Сералиннің "Гүлхашима" поэмасы.
ХХ ғасыр әдебиеті
20) Ж.Жабаевтың "Сұраншы батыр" жыры;
21) М.Жұмабаевтың "Батыр Баян" поэмасы;
22) Н.Байғаниннің "Нарғыз" дастаны;
23) И.Байзақовтың "Құралай сұлу" поэмасы;
24) С.Мұқановтың "Балуан шолақ" повесі;
25) Б.Момышұлының "Ұшқан ұя" повесі;
26) О.Әубәкіровтің "Адам жетектеген адам" сықақ өлеңі;
27) Қ.Қазиевтің "Менің шешем" әңгімесі;
28) Қ.Жұмаділовтің "Қаздар қайтып барады" әңгімесі;
29) Д.Исабековтің "Әпке" драмасы;
30) Т.Ахтановтың "Күй аңызы" әңгімесі;
31) Т.Айбергеновтің "Ана"өлеңі.
Қазіргі заман әдебиеті
32) Ж.Сахиевтің "Айдағы жасырынбақ", "Дабыл" фантастикалық әңгімелері;
33) Ш.Мұртазаның "Бесеудің хаты" драмасы;
34) Ү.Уайдиннің "Күлкім келсе көршіме қараймын", "Ұйқының оқуы" сатиралары;
35) Б.Бәмішұлының "Оспан батыр" поэмасы;
36) Г.Салықбайдың "Менің тауым" өлеңі;
37) М.Мағауиннің "Тазының өлімі" повесі;
38) Т.Әсемқұловтың "Бекторының қазынасы" әңгімесі;
39) И. Сапарбайдың "Анаңнан асыл бар ма екен?" өлеңі;
40) Ә.Қайранның "Ерасыл" дастаны;
41) А.Кемелбаеваның "Қоңырқаз" әңгімесі;
42) М.Омарованың "Көмбе нанның дәмі" драмасы.
20. 9-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну: көркем мәтінді талдап оқу; сөз, сөз оралымы, фразалық тіркестердің мәтіндегі қызметін айқындау, сөздердің концептілік мәнін ашу; шығарма бөліктерін ұқсас белгілеріне/айырмашылығына қарай топтастыру, белгілі нысандарды зерделеу; шығармадағы объективті идеяны, көркемдік шешімді айқындау; көркем шығарманың идеялық мазмұнына сүйене отырып, оқырмандық ой-пайымын ауызша/жазбаша түйіндеу;
2) талдау және жинақтау: эпикалық, лирикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; шығарманың образдар жүйесін салыстыра талдау, типтік характерлерді ашу; көркем шығармадағы автордың стилін айқындау; шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдау, көркемдік қызметін пайымдау;
3) бағалау(салыстыру) және шығармашылық (өнім): туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; көркем шығарманы басқа өнер түрлерімен салыстыра отырып, шығарманың эстетикалық құндылыған баға беру; шығарманың идеясын қоғамдық-әлеуметтік тұрғыда талдап, әдеби эссе, сценарий, өлең, әңгіме, кейіпкер монологі, жоба жазу; әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, рецензия жазу.
21. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
Ежелгі дәуір әдебиеті
1) Әл-Фараби "Қайырымды қала тұрғындары" трактаты;
2) Сайф Сараи "Түркіше Гүлстан" дастаны;
3) Хорезми "Мұхаббат-наме" дастаны.
Хандық дәуір әдебиеті
4) Асанқайғы "Бұл заманда не ғаріп" толғауы;
5) Қазтуған жырау "Алаң да алаң, алаң жұрт"толғауы;
6) Шалкиіз жырау "Би Темірге бірінші толғауы";
7) Доспамбет жырау "Қоғалы көлдер, қом сулар", "Айналайын, Ақ Жайық" тоғаулары;
8) Ақтамберді жырау "Күлдір-күлдір кісінетіп", "Балаларыма өсиет" толғаулары;
9) Жиембет жырау "Еңсегей бойлы Ер Есім"толғауы;
10) Үмбетей жырау "Бөгенбай өлімін Абылай ханға естірту" толғауы;
11) Бұқар жырау "Тілек", "Әй, Абылай, Абылай", "Асқар таудың өлгені" толғаулары.
ХІХ ғасыр әдебиеті
12) М.Өтемісұлының "Махамбеттің Баймағамбет сұлтанға айтқан сөзі", "Мен едім", "Бағаналы терек жарылса" өлеңдері;
13) Нысанбай жыраудың "Кенесары-Наурызбай" дастаны;
14) Ш.Уәлиханов "Жоңғария очерктері", "Қазақтың халық поэзиясының түрлері";
15) Ш. Бөкеевтің "Құйрық атып құлия" өлеңі;
16) М. Көпеевтің "Тірлікте көп жасағаннан көрген тамашамыз" өлеңі.
ХХ ғасыр әдебиеті
17) С. Сейфуллиннің "Сыр сандық" өлеңі, "Аққудың айырылуы" поэмасы;
18) І.Жансүгіровтің "Күйші" поэмаcы;
19) Б.Майлиннің "Шұғаның белгісі" хикаяты;
20) М.Әуезовтің "Оқыған азамат" әңгімесі;
21) Ғ.Мүсіреповтің "Кездеспей кеткен бір бейне" повесі;
22) Ж.Молдағалиевтің "Мен-қазақпын!" поэмасы;
23) Ә.Шәріповтің "Партизан қызы" повесі;
24) Қ.Әбдіқадыровтың "Қажымұқан" повесі.
Қазіргі заман әдебиеті
25) М.Шахановтың "Рух пен тіл" өлеңі, "Ғашықтық ғаламаты" поэмасы;
26) Н.Айтұлының "Ту" поэмасы;
27) Қ.Мұқанбетқалиұлының "Тар кезең" романы;
28) Қ.Ілиясұлының "Мысыққа мінездеме" мысал-дастаны;
29) С.Асылбекұлының "Жел-тоқсан түні" драмасы;
30) Р.Мұқанованың "Мәңгілік бала бейне" әңгімесі;
31) Е.Раушановтың "Ғайша-Бибі" поэмасы.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
22. Бағдарламада оқыту мақсаттары санмен тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші, үшінші сандар бөлім мен бөлімше, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 7.2.1.2 кодында "7" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
23. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) оқу және түсіну:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
Көркем шығарманы пайымдап, мәнерлеп, талдап оқи отырып, сөздің, сөз оралымдары ның мәнін ашу, мәтіндегі қолданысын анықтау. |
5. 1. 1. 1 |
6. 1. 1. 1 |
7. 1. 1. 1 |
8. 1. 1. 1 |
9. 1. 1. 1 |
Шығарма үзінділерімен жұмыс |
5. 1. 2. 1 |
6. 1. 2. 1 |
7.1 2.1 |
8. 1. 2. 1 |
9. 1. 2. 1 |
Шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн |
5. 1. 3. 1 |
6. 1. 3. 1 |
7. 1. 3. 1 |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
Интерпретация (ауызша, жазбаша) |
5. 1. 4. 1 |
6. 1. 4. 1 |
7. 1. 4. 1 |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 |
2) талдау және жинақтау:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
Әдеби шығарманың композиция лық құрылымы |
5. 2. 1. 1 |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
Көркем шығарманың образдар жүйесі, типтік характер |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 |
Көркем шығарманың тілі, стилі |
5. 2. 3. 1 |
6. 2. 3. 1 |
7. 2. 3. 1 |
8. 2. 3. 1 |
9. 2. 3. 1 |
Көркемдік тәсілдер |
5. 2. 4. 1 |
6. 2. 4. 1 |
7. 2. 4. 1 |
8. 2. 4. 1 |
9. 2. 4. 1 |
3) бағалау және шығармашылық өнім:
Шығармадағы тарихи шындық және көркемдік шешім |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 |
8. 3. 1. 1 |
9. 3. 1. 1 |
Рухани және көркем-эстетикалық құндылығы |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 |
8. 3. 2. 1 |
9. 3. 2. 1 |
Әдеби шығармашылық |
5. 3. 3. 1 | 6. 3. 3. 1 шығарманың идеялық мазмұнын пайымдай отырып (ой толғау, хат, пост, ертегі, өтірік өлең) жазу |
7. 3. 3. 1 | 8. 3. 3. 1 шығарманың көркемдік-идеялық құндылығын талдап, шығарма, әдеби эссе,блог, әңгіме т.б.жазу |
9. 3. 3. 1 |
Әдеби сын |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 |
7. 3. 4. 1 |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
23. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлімшелер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
24. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде) іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Таза мінсіз асыл сөз |
Халық ауыз әдебиеті. Тұрмыс-салт жырлары және оның түрлері, мақал-мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар. Ертегілер "Керқұла атты Кендебай" ертегісі, "Қырық өтірік" ертегісі, "Күн астындағы Күнекей қыз" ертегісі. Әдеби ертегі Ә.Тәжібаевтің "Толағай"ертегісі, Ж.Смақов "Бұршақ туралы ертегі", Ө.Тұрманжановтың "Құмырсқалар, аралар қиыспас дос құдалар" ертегісі. | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармадағы фабула композициясын тауып, жоспар құру; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Оқу – білім азығы |
ХІХ ғасыр мен ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармадағы фабула композициясын тауып, жоспар құру; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Адамгершілік – асыл қасиет |
XX ғасыр әдебиеті | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармадағы фабула композициясын тауып, жоспар құру; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Отан – қуат, отбасы − шуақ |
Қазіргі заман әдебиеті | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармадағы фабула композициясын тауып, жоспар құру; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; | ||
2) 6-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Білгенге маржан |
Ертегі: "Аяз би" ертегісі, "Ер Төстік" ертегісі. Аңыз-әңгіме: "Кетбұғаның естіртуі". Батырлар жыры: "Алпамыс батыр" жыры, Қорқыт "Байбөрі баласы Бамсы-Байрақ туралы жыр", "Қобыланды батыр" жыры, "Қамбар батыр" жыры. | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманы, пайымдап, мәнерлеп (логикалық екпінмен кідіріс жасай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 әдеби шығарманы сюжет композициясына талдау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
6. 3. 1. 1 шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Тәрбиенің қайнар бұлағы |
ХІХ ғасыр мен ХХ ғасыр басындағы әдебиет М.Өтемісұлының | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманы, пайымдап, мәнерлеп (логикалық екпінмен кідіріс жасай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 әдеби шығарманы сюжет композициясына талдау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
6. 3. 1. 1 шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Туған жерім-аялы алтын бесігім | ХХ ғасыр әдебиеті М.Жұмабаевтың "Сүйемін" өлеңі, Б.Майлиннің "Кемпірдің ертегісі" поэмасы, А.Тоқмағанбетовтің "Алыптар туралы аңыз" шығармасы, Ә.Тәжібаевтың "Сырдария" өлеңі, Ә.Сәрсенбаевтың"Ту-ған жер" өлеңі, С.Мұратбековтің "Жусан иісі" әңгімесі, С.Сейфуллиннің "Ақсақ киік" өлеңі, "Әупілдек" әңгімесі, Ғ.Мүсіреповтің "Боранды түнде" әңгімесі, Ж.Нәжімеденовтің "Дастархан" өлеңі, М.Жаманбалинов "Бала пілдің қалаға саяхаты" ертегі | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманы, пайымдап, мәнерлеп (логикалық екпінмен кідіріс жасай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 әдеби шығарманы сюжет композициясына талдау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
6. 3. 1. 1 шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Өнерліге өріс кең | Қазіргі заман әдебиеті Қ.Мырза-Әлінің "Ана" өлеңі, К.Ахметованың "Қазағым менің" өлеңі, Ж.Ахмадидің "Кие" әңгімесі, А.Егеубаевтың "Аламан" поэмасы, Р.Ниязбековтің "Әлемдегі жетінші ұлы" өлеңі, Ұ.Есдәулеттің "Біз түркілерміз" өлеңі, С.Дүйсенбиевтің "Алматының апорты" ертегісі, С.Балғабаевтың "Жымбала, Мико және қасқыр" драмасы, Қ.Сариннің "Тәуелсіздік" өлеңі, Қ.Әбілқайырдың "Атасының баласы" әңгімесі, М.Мұқаштың "Меруерт" әңгімесі. | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманы, пайымдап, мәнерлеп (логикалық екпінмен кідіріс жасай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 әдеби шығарманы сюжет композициясына талдау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
6. 3. 1. 1 шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; | ||
3) 7-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Дананың сөзі – ақылдың көзі |
Батырлар жыры: | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді, пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістер мен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 әдеби шығармағы сюжеттен тыс композицияны анықтау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
7. 3. 1. 1 көркем шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Даналық -өшпес жарық, кетпес байлық" | ХІХ ғасыр және ХХ ғасыр басындағы әдебиет Д.Бабатайұлының "Аягөз, қайда барасың?", "Ақжайлау мен Сандықтас" өлеңдері, Ш.Қанайұлының "Зар заман" өлеңі, М.Өтемісұлының "Ереуіл атқа ер салмай", "Мен-құстан туған құмаймын", "Тарланым" өлеңдері, М.Сұлтанқожаұлының "Ілімге толса көкірек" толғауы, Т.Ізтілеуұлының "Адамдық іс", "Ақыл – тон аңдағанға тозбайтұғын" өлеңдері, С.Дөнентаевтың "Ауырған арыстан" мысалы | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді, пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістермен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 әдеби шығармағы сюжеттен тыс композицияны анықтау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
7. 3. 1. 1 көркем шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Менің туған өлкем | ХХ ғасыр әдебиеті М.Дулатовтың "Елім-ай" өлеңі, М.Жұмабаевтың "Түркістан", "Толқын", "Мен жастарға сенемін" өлеңдері, С.Торайғыровтың "Мен қазақ", "Бір адамға" өлеңдері, Ж.Аймауытовтың "Әнші" әңгімесі, М.Әуезовтің "Көксерек" әңгімесі, І.Жансүгіровтің "Домбыра", "Жетісу суреттері" өлеңдері, Ғ.Мүсіреповтің "Ананың анасы" әңгімесі, Қ.Қайсеновтің "Жау тылындағы бала" повесі, Қ.Аманжоловтың "Туған жер" өлеңі, Ғ.Ормановтың "Қарағай" өлеңі, С.Сарғасқаевтың "Тәмпіш қара" повесі, Ш.Смаханұлы шымшымалары | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді, пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістер мен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 әдеби шығармағы сюжеттен тыс композицияны анықтау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
7. 3. 1. 1 көркем шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Қиял мен шындық | Қазіргі қазақ әдебиеті Қ.Мырза-Әлінің "Кәрі қыран" өлеңі, М.Шахановтың "Арман" өлеңі, Т.Медетбектің "Тәуелсізбін" өлеңі, Т.Әбдіктің "Қонақтар" әңгімесі, А.Мархабаевтың "Ғарыштағы қымыз", фантастикалық әңгімесі, О.Бөкейдің "Қайдасың, қасқа құлыным?" драмасы, М.Мақатаевтың "Аққулар ұйықтағанда" поэмасы, Ф.Оңғарсынованың "Жерошақ" өлеңі, С.Жиенбаевтың "Қарттарым, аман сау жүрші" өлеңі, Ж.Бөдештің "Аңырақай бекетіндегі ой" поэмасы, Н.Ораздың "Бала махаббат" әңгімесі, Б.Беделханның "Өтеуіл" хамса-поэмасы. | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді, пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістер мен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 әдеби шығармағы сюжеттен тыс композицияны анықтау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
7. 3. 1. 1 көркем шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4) 8-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Көнеден жеткен көркем сөз |
Ғашықтық жырлар "Қыз Жібек" жыры Айтыс | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтеріне талдау; | ||
Бағалау және шығармашы-лық өнім |
8. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі мазмұндас туындылармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; | ||
2-тоқсан | |||
Ел мен жер тағдыры | ХІХ ғасыр мен ХХ ғасыр басындағы әдебиет Д.Бабатайұлының "Еспембет" поэмасы, М.Мөңкеұлының "Үш қиян", "Сарыарқа" өлеңдері, М.Көпейұлының "Сарыарқаның кімдікі екендігі" өлеңі,Базар жыраудың "Халық үшін туған қайратты ер" өлеңі, А.Құнанбайұлының "Арғы атасы қажы еді" өлеңі, Ш.Құдайбердіұлы-ның "Еңлік-Кебек" дастаны, "Жастарға" өлеңі, Н.Орманбетұлының "Замана" өлеңі, Ғ.Қараштың "Бармысың?" өлеңі, М.Сералиннің "Гүлхашима" поэмасы | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтеріне талдау; | ||
Бағалау және шығармаш-лық өнім |
8. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі мазмұндас туындылармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Көркем әдебиет және эпикалық сарын | ХХ ғасыр әдебиеті Ж.Жабаевтың "Сұраншы батыр" жыры, М.Жұмабаевтың "Батыр Баян" поэмасы, Н.Байғаниннің "Нарғыз" дастаны, И.Байзақовтың "Құралай сұлу" поэмасы,С.Мұқановтың "Балуан шолақ" повесі,Б.Момышұлы-ның "Ұшқан ұя" повесі, О.Әубәкіровтің "Адам жетектеген адам" сықақ өлеңі, Қ.Қазиевтің "Менің шешем" әңгімесі, Қ.Жұмаділовтің "Қаздар қайтып барады" әңгімесі, Д.Исабековтің "Әпке" драмасы, Т.Ахтановтың "Күй аңызы" әңгімесі, Т.Айбергеновтің "Ана" өлеңі | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтеріне талдау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
8. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі мазмұндас туындылармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; | ||
4-тоқсан | |||
Артық ғылым кітапта | Қазіргі заман әдебиеті Ж.Сахиевтің "Айдағы жасырынбақ", "Дабыл" фантастикалық әңгімелері, Ш.Мұртазаның "Бесеудің хаты" драмасы, Ү.Уайдиннің "Күлкім келсе көршіме қараймын", "Ұйқының оқуы" сатиралары, Б.Бәмішұлының "Оспан батыр" поэмасы, Г.Салықбайдың "Менің тауым" өлеңі, М.Мағауиннің "Тазының өлімі" повесі, Т.Әсемқұловтың "Бекторының қазынасы" әңгімесі, И.Сапарбайдың "Анаңнан асыл бар ма екен?" өлеңі, Ә.Қайранның "Ерасыл" дастаны, А.Кемелбаеваның "Қоңырқаз" әңгімесі, М.Омарованың "Көмбе нанның дәмі" драмасы | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтеріне талдау; | ||
Бағалау және шығармашы-лық өнім |
8. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі мазмұндас туындылармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; | ||
5) 9-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Атадан қалған асыл сөз |
Ежелгі дәуір әдебиеті | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 1. 1 эпикалық, лирикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Жапанға біткен бәйтерек" | ХІХ ғасыр және ХХ ғасыр басындағы әдебиет М.Өтемісұлының "Махамбеттің Баймағамбет сұлтанға айтқан сөзі", "Мен едім", "Бағаналы терек жарылса" өлеңдері, Нысанбай жыраудың "Кенесары-Наурызбай" дастаны, Ш.Уәлиханов "Жоңғария очерктері", "Қазақтың халық поэзиясының түрлері",Ш. Бөкеев "Құйрық атып құлия" өлеңі, М.Көпеевтің "Тірлікте көп жасағаннан көрген тамашамыз" өлеңі | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 1. 1 эпикалық, лирикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Тарихи шындықпен көркемдік шешім | ХХ ғасыр әдебиеті С. Сейфуллиннің "Сыр сандық" өлеңі, "Аққудың айырылуы" поэмасы, І.Жансүгіровтің "Күйші" поэмасы, Б.Майлиннің "Шұғаның белгісі" хикаяты, М.Әуезовтің "Оқыған азамат" әңгімесі, Ғ.Мүсіреповтің "Кездеспей кеткен бір бейне" повесі, Ж.Молдағалиевтің "Мен-қазақпын!" поэмасы, Ә.Шәріповтің "Партизан қызы" повесі, Қ.Әбдіқадыровтың "Қажымұқан" повесі | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 1. 1 эпикалық, лирикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және шығармашы-лық өнім |
9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Қазақтың қилы тағдыры | Қазіргі заман әдебиеті М.Шахановтың "Рух пен тіл" өлеңі, "Ғашықтық ғаламаты" поэмасы, Н.Айтұлының "Ту" поэмасы, Қ.Мұқанбетқалиұлы-ның "Тар кезең" романы, Қ.Ілиясұлының "Мысыққа мінездеме" мысал-дастаны, С.Асылбекұлының "Жел-тоқсан түні" драмасы, Р.Мұқанованың "Мәңгілік бала бейне" әңгімесі, Е.Раушановтың "Ғайша-Бибі" поэмасы | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 1. 1 эпикалық, лирикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және шығармашы- лық өнім |
9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 39-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Білім беру процесінде "Орыс тілі" оқу пәні екі түрлі қызмет атқарады: біріншіден, зерттеу пәні, екіншіден, басқа пәндерді зерттеу құралы болып табылады.
3. "Орыс тілі" пәнінің оқыту мақсаты – тіл білімін меңгеру негізінде сөйлеу қызметінің барлық түрлері бойынша коммуникативтік дағдыларды қалыптастыру, әртүрлі деңгейдегі құралдарды пайдалану нормалары мен оларды өнімді сөйлеу қызметінде жетілдіру, сондай-ақ сөздік қорын байыту арқылы шығармашыл, белсенді тілдік тұлғаны дамыту.
4. Оқыту пәні қазіргі замандағы Қазақстанның көпұлттылық және көптілділік жағдайларында оның шынайы қызмет етуінде заманауи орыс әдеби тілі болып табылады.
5. Оқыту міндеттері:
1) орыс тілі туралы білімді қалыптастыру, оның түрлі салаларда және қарым-қатынас жағдайларында, стилистикалық ресурстарда, әдеби тілдің негізгі нормаларында (орфоэпиялық, орфографиялық, лексикалық және грамматикалық) және сөйлеу этикетінің ережелеріндегі қызметі;
2) пайдаланылатын грамматикалық құралдардың сөздік қорын байыту және аясын кеңейту;
3) нормативтілік, қарым-қатынас жағдайларының сәйкестігі тұрғысынан тілдік құралдарды бағалай және таңдай білуін қалыптастыру;
4) әртүрлі тілдік жанрларда ауызша және жазбаша монолог құра білуін дамыту және жетілдіру;
5) әртүрлі салаларда және коммуникативтік жағдайларда диалогтік қарым-қатынас, пікірталас жүргізе білу іскерліктерін жетілдіру;
6) орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық және стилистикалық сауаттылықты жетілдіру;
7) орыс тілінің ұлттық-мәдени спецификасы, орыс, қазақ және басқа да халықтардың мәдениеті туралы ұғымдарды қалыптастыру;
8) тілге қарым-қатынас құралы, білім көзі, рухани-адамгершілік құндылық, қоғамда ойдағыдай әлеуметтенуге ықпал ететін тілдік капитал ретінде танымдық тұрғыдан қарауға тәрбиелеу.
6. Грамматикалық материал тілдік тақырыптар контексінде оқытылады.
7. "Орыс тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы негізгі орта мектепте 5 жыл оқуға есептелген.
2-тарау. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұны
8. "Орыс тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылына 102 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылына 102 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылына 102 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылына 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылына 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.9. "Орыс тілі" пәнінің оқу бағдарламасының мазмұны бөлімдерге бөлінеді. Бөлімдерді бөлімшелер құрайды, олар сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарынан тұрады.
10. Оқыту мақсаттары арқылы мұғалімдер сөйлеу қызметінің төрт дағдысын (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) қалыптастырады, сонымен қатар, оқушылардың жетістігін бағалайды және оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат береді.
11. Оқыту пәнінің мазмұнын 4 бөлім құрайды:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау.
12. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтіннің мазмұнын түсіну;
2) негізгі ойды анықтау;
3) тыңдалған материалды қайталап айту;
4) оқиғаны болжау;
5) диалогқа қатысу;
6) тыңдалған материалды бағалау;
7) монолог құру.
13. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ақпаратты түсіну;
2) мәтіннің құрылымдық бөліктері мен негізгі ойды анықтау;
3) оқылған мәтіндегі лексикалық және синтаксистік бірліктерді қолдана білу;
4) мәтін түрлері мен стилдерін анықтау;
5) сұрақтар қою және бағалау;
6) оқылым түрлерін қолдану;
7) әртүрлі ақпарат көздерінен ақпарат алу;
8) мәтіндерге салыстырмалы талдау.
14. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жоспару құру;
2) тыңдалым, оқылым және аудиовизуалды материалды мазмұндау;
3) жазба жұмыстарын әртүрлі формада ұсыну;
4) әртүрлі мәтін түрлері мен стилдерін қолдану;
5) эссе жазу;
6) шығармашылық хат;
9) мәтіндерді редакциялау.
15. "Әдеби тіл нормаларын сақтау бөлімі" келесі бөлімшелерден тұрады:
1) орфографиялық нормаларды сақтау;
2) лексикалық нормаларды сақтау;
3) грамматикалық нормаларды сақтау;
4) пунктуациялық нормаларды сақтау.
16. 5-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұн:
1) айтылым және тыңдалым: басты ақпаратты анықтау, тақырыптар мен негізгі ойды анықтауда сұрақтарға сүйену, хабарлама, сипаттау, мәтінді мазмұндау, мәтіннен үзінді бойынша мәтін мазмұнын болжау, диалог-сауалнамаға қатысу, "айтушыдан" "тыңдаушыға" ауысу, "ұнайды/ұнамайды", "дұрыс/бұрыс" дауыстап айтуды бағалау, белгілі бір түрін айту, көрнекі материалдарға сүйену;
2) оқылым: бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндер, мәтіннің мазмұны мен құрылымы негізінде негізгі ойды анықтау, сөздің тура және ауыспалы мағынасы, синонимдер, антонимдер, омонимдер, көп мағыналы сөздер, сипаттау, хабарлау, талқылау, кітаби және сөйлеу стилі, хат, жарнама мәтіні, хабарландыру, күнделік, өлең, ертегі, сұрақтар құрастыру, таныса оқу, нақты тапсырмаларға арналған ақпаратты табу, тақырыптар мен әртүрлі мәтіндердің композициясын салыстыру;
3) жазылым: қарапайым жоспар, мәтіннің негізгі мазмұны, ақпаратты сурет түрінде ұсыну, көркем және ауызекі сөйлеу стилдерінде хабарлау және сипаттау, мақсатты аудиторияны есепке алу, эссе-хабарлама, эссе-талқылау, шығармашылық жұмыстар (120-150 сөз), кейіпкердің орнына өзін қою, сөздіктің көмегімен орфографиялық қателерді түзету, сөйлемдерді редакциялау;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау: сөздің түбіріндегі дауысты және дауыссыз дыбыстар, НЕ сөзінің зат есімдермен, сын есімдермен, болымсыз есімдіктермен, етістіктермен, сондай-ақ сөздің әртүрлі бөліктерінде жалғаулармен, тура және ауыспалы мағынамен, синонимдермен, антонимдермен, омонимдермен қолданысы және көп мағыналы сөздер, кірме сөздер, эмоционалдық-бейнелі сөздер, гиперболалар, эпитеттер, теңеулер, родтағы, түр мен септіктегі атау тұлғадағы сөз таптары, сөйлеудегі және қаратпа сөздегі тыныс белгілер, жай сөйлемдердегі, бірыңғай мүшелердегі, сондай-ақ сөйлемнің бірыңғай мүшелеріндегі жалпылауыш сөздердегі сызықша.
17. 6-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: негізгі және қосымша ақпарат, тірек сөздердің көмегімен негізгі ойды анықтау, толық, қысқаша, іріктеп мазмұндау, тірек сөздер бойынша оқиғаның дамуын болжау, ұсынылған тақырып бойынша диалогқа қатысу, тыңдалынған материалды мазмұнына, құрылымына, сөз логикасына бағалау, жоспар, сұлба, иллюстрациялар, жарнама роликтеріне сүйене отырып талқылау элементтері бар сипаттама және хабарлама сипатындағы монолог, орфоэпиялық нормаларды сақтау;
2) оқылым: бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпарат, белгілі және белгісіз ақпараттарды табу, негізгі ойды анықтау, құрылымдық бөліктерін анықтау және мәтін құраудың мәнін түсіндіру, фразеологизмдер, қаратпа сөздер, сөйлемнің бірыңғай мүшелері, сұраулы және лепті, бұйрықты сөйлемдер, сипаттау, талқылау, хабарлау, мінездеме беру, публицистикалық және көркем стилдегі мәтіндердің (өлең, ертегі, әңгіме, қолжазба, репортаж, сұхбат) сипаты, хабарлама, талқылау, мінездеме, публицистикалық және көркем стилдегі мәтіндердің тілдік және жанрлық ерекшеліктері (мәтіннің өзектілігін, құндылығын, сапасын және пайдасын бағалайтын сұрақтар құрастыру, танысу және пікір білдіре оқу, әртүрлі ақпарат көздерінен ақпарат табу, әртүрлі көзқарасты анықтау, құрылымдық ерекшеліктерін ескере отырып әртүрлі мәтіндердің (өлең, ертегі, әңгіме, жазба, репортаж, сұхбат) стилистикалық ерекшеліктерін салыстыру;
3) жазылым: қарапайым және күрделі жоспар, хабарлама-мәтіндер, сипаттама-мәтіндерді 3-жақтан толық, қысқаша, іріктеп мазмұндау, ақпаратты иллюстрациялар, комикстер түрінде ұсыну, мәтіндерді публицистикалық және көркем стилде (өлең, ертегі, әңгіме, қолжазба, репортаж, сұхбат) сипаттау, хабарлау, талқылау, эссе-хабарлама, эссе-талқылау, эссе-сипаттама, шығармашылық жұмыстар (150-200 сөз), орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктің көмегімен түзету, мәтінді оның түріне қарай редакциялау;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау: Ъ және Ь белгілерін ажырату, күрделі зат есім, сын есім, сан есім, белгісіздік есімдік, сондай-ақ приставкалар мен әртүрлі сөз таптарының жұрнақтары, фразеологиялық тіркестер, метафоралар, кейіптеу, риторикалық фигуралар, антитеза, перифраз, сан есімдердің, сын есімдердің, есімдіктердің септелуі, сын есімдер мен үстеулердің салыстырмалы түрі, кірме конструкциялары бар сөйлемдердің, төл сөздер мен төлеу сөздердің тыныс белгілері.
18. 7-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұн:
1) тыңдалым және айтылым: негізгі және қосымша ақпарат, тірек сөздердің көмегімен негізгі ойды анықтау, жағын ауыстырып толық, қысқаша, іріктеп мазмұндау, тірек сөздер бойынша оқиғаның дамуын болжау, диалогқа және дәлел келтіруге қатысу, тыңдалынған материалды өз көзқарасы тұрғысынан бағалау, материалдың мазмұнына, құрылымына, мазмұнының логикасына, жоспар, сұлбалар, иллюстрациялар, жарнама роликтері негізінде кемінде 2 шағын тақырыптан тұратын аргументтелген монологқа (сипаттау, хабарлау, талқылау) назар аударуға арналған тілдік құралдарды қолдану;
2) оқылым: бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндер, негізгі және қосымша ақпаратты, негізгі ойды ашатын құрылымдық бөлімдерін және олардың элементтерін (сөйлем, абзацтар) табу, мәтіндегі жекелеген сөздер мен ойлардың анық және астарлы (мәтін ішіндегі) мәні, паронимдер, кіріспе сөздер, қайталаулар, сөйлемдегі сөздердің тура және керісінше тәртібі, мәтіндердің аралас түрлері, сипаттық белгілері, публицистикалық және ресми-іскери стилдегі мәтіндердің тілдік және жанрлық ерекшеліктері (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар), қорытындылар негізінде әртүрлі сұрақтар сұрақтар құрастыру, оқылым түрлері, соның ішінде іздестіру, дерек пен пікірлерді шектеу, композициясы мен тілдік ерекшеліктерін ескере отырып түрлі мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктері, мақсаттары мен мақсатты аудиториясы (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар, ақпараттар);
3) жазылым: қарапайым және күрделі жоспар, хабарлама-мәтіндер, сипаттама-мәтіндер мен талқылама-мәтіндерді жағын ауыстырып, толық, қысқаша, іріктеп мазмұндау, сұлбалар, кестелер, диаграммалар, хабарлау элементтері бар сипаттама-мәтіндер, талқылау элементттері бар хабарлама-мәтіндер, публицистикалық және ресми-іскери стилдегі мәтіндері (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар), өз пікірін білдіру, эссенің түрлері, аргументтелген эссе, шығармашылық жұмыстар (200-250 сөз), белгілі бір әлеуметтік рөлі мен тілдік тәртібін таңдау, мәндік, деректік, логикалық кемшіліктерін түзету, мәтінді редакциялау, жекелеген сөйлемдердің немесе мәтін үзінділерінің құрылымын өзгерту;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау: ызың дауыссыздардан кейінгі дауыстылар және Ц, әртүрлі сөз таптарымен бірге НЕ, етістіктердің жалғаулары, әр сөз таптарының жұрнақтары, паронимдер, терминдер, аллегория, инверсия, анафора, етістік және оның түрлері, көмекші сөздер, етістік нормалары, дара анықтауыш пен пысықтауыш қатысқан жай сөйлемдердің тыныс белгілері.
19. 8-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұн:
1) тыңдалым және айтылым: ашық және жасырын (мәтін ішінде) ақпарат, айту мақсаты, мәтіннің құрылымдық элементтері мен мақсатты аудитория негізінде негізгі ойды анықтау, жағын өзгертіп және мәтіннің бастапқы құрылымын сақтап сөйлеу түрлерін қолданып мазмұндау, мәтін атауы немесе басталуы бойынша мазмұнын болжау, пікірталасқа қатысу, аргумент келтіру, қорытынды шығару, сөйлеу қарқыны мен мақсатты аудиторияның сәйкестігі тұрғысынан тыңдалған материалды бағалау, блогтар мен БАҚ хабарламалары негізінде кемінде 2 шағын тақырыптан тұратын ашық аргументтелген монолог (сипаттау және хабарлау, сендіру элементтерімен талқылау);
2) оқылым: бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпарат, ауызша сөйлеудің жазбаша түрлерінің ерекшеліктері, ашық және жасырын (мәтін ішіндегі) ақпаратты табу, негізгі ойды ашатын мәтін құрылымының ерекшеліктері, мәтіндегі жекелеген сөздердің, сөз тіркестері мен сөйлемдердің мағынасы, эмоциональдық-бейнелі және кәсіби сөздер, неологизмдер, лексикалық үйлескен окказионализмдер, мәтіндердің аралас түрлері, сипаттық белгілері, публицистикалық, сөйлеу, ғылыми, ресми-іскери стилдердің (репортаж, фельетон, мақала, сұхбат, очерк, шолу, жолдау, мінездеме, биография, автобиография, аннотация, тезистер, реферат, баяндама, блогтағы, чаттағы, форумадағы пікірлер) тілдік және жанрлық ерекшеліктері, оқылған мәтін негізінде сұрақтар мен өз идеяларын қалыптастыру, деректер мен пікірлерін шектеу, оқылымның түрлері, соның ішінде түрлі дереккөздерден ақпараттарды зерттеу, табу және синтездеу, оның өзектілігін, қарама-қайшылығын, анықтылығын анықтау, композициялық, тілдік (репортаж, фельетон, мақала, сұхбат, очерк, шолу, жолдау, мінездеме, биография, автобиография, аннотация, тезистер, реферат, баяндама, блогтағы, чаттағы, форумадағы пікірлер) мақсаттар мен мақсатты аудиторияны ескере отырып әртүрлі мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктерін салыстыру;
3) жазылым: цитаттық жоспар (қарапайым және күрделі), жағын ауыстырып, аралас мәтіндердің мазмұнын толық, қысқаша, іріктеп мазмұндау, суреттер, сұлбалар, кестелер, диаграммалар және керісінше түрінде бөлікке бөлінбеген мәтіндердегі ақпараттарды, талқылау элементтері бар сипаттама- мәтіндер, сипаттау элементттері бар хабарлама-мәтіндер, публицистикалық, ресми-іскери және ғылыми, ауызекі сөйлеу стиліндегі мәтіндер (репортаж, фельетон, мақала, сұхбат, очерк, шолу, жолдау, мінездеме, биография, автобиография, аннотация, тезистер, реферат, баяндама, блогтағы, чаттағы, форумадағы пікірлер) ұсыну, эссенің түрлері, соның ішінде академиялық, шығармашылық жұмыстар (250-300 сөз), мазмұны бойынша үйлескен үзінді/мәтін үзінділері, мағыналық, деректік, логикалық, стилистикалық кемшіліктерді түзету, мәтінді редакциялау, мәтіннің құрылымын өзгерту;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау: омонимдік, дара және көмекші сөз таптары, кәсіби сөздер, терминдер, неологизмдер, инверсия, градация, сөйлемнің дара мүшелері, сөйлем мүшелерін, нақыл сөздерді, сондай-ақ толымсыз сөйлемді анықтайтын тыныс белгілер.
20. 9-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұн:
1) тыңдалым және айтылым: мәтіндегі негізгі және бөлшек ақпарат, тыңдалған мәтінге сыни көзқарас, тақырыпшалар негізінде негізгі ойды анықтау, тыңдалған мәтінге өз қарым-қатынасын айту, ақпаратқа шығармашылық интерпретациясы бар аралас түрдегі мәтіндерді мазмұндау, мәтіннің соңы бойынша мазмұнын болжау, пікірталасқа қатысу, түрлі көзқарас тұрғысынан синтездеу, тыңдалған материалды сөйлеу нормалары тұрғысынан бағалау, материалдың мазмұны, құрылымы, мазмұндау логикасы, өз пікірін білдіру, оқу, қоғамдық-саяси және әлеуметтік-мәдени салалар шеңберінде кемінде 3 тақырыпшадан тұратын ашық аргументтелген монолог (берілген тақырыпты талқылау, сендіру), нақты жағдайларда сөйлеу нормаларына сәйкес сөйлеу үлгілерін қолдану;
2) оқылым: бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі ашық және жасырын (мәтін ішіндегі) ақпарат, мәтінде берілген ақпараттың басқа дереккөздерден алынған ақпараттармен/жеке тәжірибемен арақатынасы, негізгі ойды берудегі мәтін құрылымының ерекшеліктері мен рөлдерін анықтау, сөз тіркестеріндегі аббревиация, парцелляция, мысқыл, ишара, асыра кішірейту, асыра үлкейту және басқа да тәсілдер, мәтін түрлері, сипаттау белгілері, әртүрлі жанрдағы, стилдегі мәтіндердің (ғылыми мақалалар, іссапар туралы есептер) тілдік ерекшеліктері, сұрақтар мен идеялар құрастыру, мәтін мазмұнын интерпретациялау, оқылым түрлері, соның ішінде қарап оқу, жоспар, тезис, конспект құрып оқу, әртүрлі дереккөздерден ақпараттар табу және синтездеу, алынған мәліметтер негізінде қорытынды шығару, өз пікірін білдіру, әртүрлі мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктерін, композициялық, тілдік және жанрлық ерекшеліктерін салыстыру, мақсаттарды, мақсатты аудиторияны және автор ұстанымдарын (ғылыми мақалалар, іссапар туралы есептер) назар алу;
3) жазылым: жоспардың түрлері, соның ішінде цитаттық, тезистік, мәтінді мазмұндау, тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдағы ақпаратты синтездеу, сілтемелер, гиперсілтемелерді қолданып таныстырылым түрінде ақпаратты ұсыну, талқылау элементтері бар сипаттама-мәтіндер, тиісті стилдерді (ғылыми мақалалар, іссапар туралы есептер) талқылау элементтері бар хабарлама-мәтіндер;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау: орфографиялық нормалар, стилистикалық бояма сөздер, аббревиатура, парцелляция, құрмалас сөйлемдердегі морфологиялық байланыс құралдары (шылаулар мен шылаулы сөздер), жай, күрделенген жай және құрмалас сөйлемдердегі тыныс белгілер.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
21. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 6.2.1.4 кодында: "6" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "4" – оқыту мақсатының реттік саны.
22. Оқыту мақсаттары әр сыныпқа бөлімшелер бойынша жазылған:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімшелер | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1. |
5. 1. 1. 1 |
6. 1. 1. 1 |
7. 1. 1. 1 |
8. 1. 1. 1 |
9. 1. 1. 1 |
2. |
5. 1. 2. 1 |
6. 1. 2. 1 |
7. 1. 2. 1 |
8. 1. 2. 1 |
9. 1. 2. 1 |
3. |
5. 1. 3. 1 |
6. 1. 3. 1 |
7. 1. 3. 1 |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
4. Оқиға ларды болжау |
5. 1. 4. 1 |
6. 1. 4. 1 |
7. 1. 4. 1 |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 |
5. |
5. 1. 5. 1 |
6. 1. 5. 1 |
7. 1. 5. 1 |
8. 1. 5. 1 |
9. 1. 5. 1 |
6. |
5. 1. 6. 1 |
6. 1. 6. 1 |
7. 1. 6. 1 |
8. 1. 6. 1 |
9. 1. 6. 1 |
7. |
5. 1. 7. 1 |
6. 1. 7. 1 |
7. 1. 7. 1 жоспар, сұлба, иллюстрациялар, жарнама роликтері негізінде кемінде |
8. 1. 7. 1 |
9. 1. 7. 1 |
2) оқылым:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімшелер | 5 класс | 6 класс | 7 класс | 8 класс | 9 класс |
1. |
5. 2. 1. 1 |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
2. Мәтін нің құрылымдық бөлігін және негізгі ойды анықтау |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 |
3. | 5. 2. 3. 1 автордың түрлі мақсатта мәтінде қолданған тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, синоним дерді, антонимдерді, омонимдерді және көп мағыналы сөздерді, синтаксистік бірліктерді қолдана білу |
6. 2. 3. 1 |
7. 2. 3. 1 |
8. 2. 3. 1 |
9. 2. 3. 1 |
4. |
5. 2. 4. 1 |
6. 2. 4. 1 |
7. 2. 4. 1 |
8. 2. 4. 1 |
9. 2. 4. 1 |
5. |
5. 2. 5. 1 |
6. 2. 5. 1 |
7. 2. 5. 1 |
8. 2. 5. 1 |
9. 2. 5. 1 |
6. |
5. 2. 6. 1 |
6. 2. 6. 1 |
7. 2. 6. 1 |
8. 2. 6. 1 |
9. 2. 6. 1 |
7. |
5. 2. 7. 1 |
6. 2. 7. 1 |
7. 2. 7. 1 |
8. 2. 7. 1 |
9. 2. 7. 1 |
8. |
5. 2. 8. 1 |
6. 2. 8. 1 |
7. 2. 8. 1 |
8. 2. 8. 1 |
9. 2. 8. 1 |
3) жазылым:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімшелер | 5 класс | 6 класс | 7 класс | 8 класс | 9 класс |
1. |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 |
8. 3. 1. 1 |
9. 3. 1. 1 |
2. |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 |
8. 3. 2. 1 |
9. 3. 2. 1 |
3. |
5. 3. 3. 1 | 6. 3. 3. 13 ақпаратты иллюстрациялар, комикстер түрінде, соның ішінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдана отырып ұсыну |
7. 3. 3. 1 |
8. 3. 3. 1 |
9. 3. 3. 1 |
4. |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 |
7. 3. 4. 1 |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
5. |
5. 3. 5. 1 |
6. 3. 5. 1 |
7. 3. 5. 1 |
8. 3. 5. 1 |
9. 3. 5. 1 |
6. |
5. 3. 6. 1 |
6. 3. 6. 1 |
7. 3. 6. 1 |
8. 3. 6. 1 |
9. 3. 6. 1 |
7. |
5. 3. 7. 1 |
6. 3. 7. 1 |
7. 3. 7. 1 |
8. 3. 7. 1 |
9. 3. 7. 1 |
4) әдеби нормаларды сақтау:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімше | 5 класс | 6 класс | 7 класс | 8 класс | 9 класс |
1. |
5. 4. 1. 1 |
6. 4. 1. 1 |
7. 4. 1. 1 |
8. 4. 1. 1 |
9. 4. 1. 1 |
2. |
5. 4. 2. 1 |
6. 4. 2. 1 |
7. 4. 2. 1 |
8. 4. 2. 1 |
9. 4. 2. 1 |
3. |
5. 4. 3. 1 |
6. 4. 3. 1 |
7. 4. 3. 1 |
8. 4. 3. 1 |
9. 4. 3. 1 |
4. |
5. 4. 4. 1 |
6. 4. 4. 1 |
7. 4. 4. 1 |
8. 4. 4. 1 |
9. 4. 4. 1 |
23. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
24. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту орыс тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту орыс тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Тақырып. Бөлім |
Тілдік | Лексико-грамматикалық материал | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Мәдениет: тіл және қарым-қатынас. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
5. 1. 1. 1 басты ақпаратты анықтай отырып, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
5. 2. 1. 1 тақырыпты анықтай отырып, бөлікке бөлінген және бөлікке бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
5. 3. 1. 1 қарапайым жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 3. 1 септігін, түрін қарастыра отырып сын есімдерді, зат есімдерді қолдану; | ||
Бізді қоршаған әлем: транспорт және инфраструктура. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
5. 1. 2. 1 сұрақтарға сүйене отырып, негізгі ой мен тақырыпты анықтау; |
Оқылым |
5. 2. 4. 1 мәтін түрлерін анықтай алу: әңгімелеу, сипаттау, пайымдау, негізгі сипаттарына қарай жазба және ауызекі стилдерді ажырата білу (күнделік, өлең, әңгіме); | ||
Жазылым |
5. 3. 1. 1 қарапайым жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 1. 1 сөз түбіріндегі дауыстылар мен дауыссыздарды, не - шылауын зат есімдермен, сын есімдермен дұрысжазу; | ||
2-тоқсан | |||
Өмір құндылықтары. | Тыңдалым және айтылым |
Синонимдер. | 5. 1. 2. 1 сұрақтарға сүйене отырып, негізгі ой мен тақырыпты анықтау |
Оқылым | 5. 2. 5. 1 мәтінге қатысты сипаттайтын сұрақтарды құрастыру | ||
Жазылым | 5. 3. 2. 1 мәтіннің негізгі мазмұнын түсіндіру | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 2. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді, көп мағыналы сөздерді, тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану | ||
Мамандықтар әлемі. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. | 5. 1. 4. 1 мәтін үзінділері арқылы мазмұнды болжау |
Оқылым | 5. 2. 3. 1 мәтінде автор әртүрлі мақсатқа арнап қолданған синонимдердің, антонимдердің, омонимдердің, көп мағыналы сөздердің, тура және ауыспалы мағынада тұрған сөздердің қолданысын түсіну | ||
Жазылым | 5. 3. 3. 1 ақпаратты сурет түрінде елестету | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 2. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді, көп мағыналы сөздерді, тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Қиял-ғажайып әлемі. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. Пунктуация. | 5. 1. 6. 1 өзінің ұстанымын түсіндіре отырып, айтылған сөзді "ұнайды/ұнамайды", "дұрыс/дұрыс емес" позициясынан бағалау |
Оқылым |
5. 2. 2. 1 мазмұн және композицияға қарай негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
5. 3. 5. 1 көркем-әдеби эссе, пайымдық эссе жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 1 төлеу сөзі бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тірі организмдер: өсімдіктер. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. | 5. 1. 6. 1 өзінің ұстанымын түсіндіре отырып, айтылған сөзді "ұнайды/ұнамайды", "дұрыс/дұрыс емес" позициясынан бағалау |
Оқылым | 5. 2. 7. 1 нақты тапсырманы орындау үшін ақпаратты табу | ||
Жазылым |
5. 3. 5. 1 көркем-әдеби эссе, пайымдық эссе жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 1 төлеу сөзі бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Каникул және демалыс. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. Пунктуация. Сөйлемнің бірыңғай мүшелері. | 5. 1. 6. 1 өзінің ұстанымын түсіндіре отырып, айтылған сөзді "ұнайды/ұнамайды", "дұрыс/дұрыс емес" позициясынан бағалау |
Оқылым |
5. 2. 2. 1 мазмұн және композицияға қарай негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
5. 3. 5. 1 көркем-әдеби эссе, пайымдық эссе жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 1 төлеу сөзі бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
4- -тоқсан | |||
Астрономия: жұлдыздар мен шоқжұлдыз дар. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
5. 1. 5. 1 "сөйлеуші" позициясын "тыңдаушыға" ауыстыра және атқаратын ролінің жас ерекшеліктерін ескере отырып, диалог сауалнамаларға қатысу; |
Оқылым |
5. 2. 2. 1 мазмұн және композицияға қарай негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
5. 3. 6. 1 өмірлік жәжірибені қолданып, өзін батырдың орнына қойып, шығармашылық жұмыстарды жазу(65-85 сөз); | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 1. 1 сөз түбіріндегі дауыстылар мен дауыссыздарды, не- шылауын зат есімдермен, сын есімдермен дұрыс жазу | ||
Әлем кереметтері. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. Пунктуация. |
5. 1. 5. 1 "сөйлеуші" позициясын "тыңдаушыға" ауыстыра және атқаратын ролінің жас ерекшеліктерін ескере отырып, диалог сауалнамаларға қатысу; |
Оқылым |
5. 2. 2. 1 мазмұнжәнекомпозицияғақарайнегізгіойдыанықтау; | ||
Жазылым |
5. 3. 6. 1 өмірлік тәжірибені қолданып, өзін батырдың орнына қойып, шығармашылық жұмыстарды жазу (65-85 сөз); | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 1 жалпылама сөздері бар, төлеу сөзді сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
2) 6-сынып:
Тақырып. Бөлім |
Тілдік | Лексико-грамматикалық материал | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Саяхат және қоанқжайлылық. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 1. 1 мәтіндегі басты ақпаратты анықтай отырып, негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 белгілі және белгісіз ақпаратты таба отырып, бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
6. 3. 1. 1 қарапайым және күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 1. 1 ажырату Ъ және Ь белгілерін, күрделі зат есім, сын есім, сан есім, белгісіздік есімдіктерді, сондай-ақ приставкалар мен әртүрлі сөз таптарының жұрнақтарын дұрыс жазу; | ||
Өмір салты және мәдениет: ежелгі өркениет. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. Сын есім (разрядтар). |
6. 1. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты таба отырып, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 белгілі және белгісіз ақпаратты таба отырып, бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
6. 3. 2. 1 хабарлама-мәтіндердің, сипаттама-мәтіндердің мазмұнын 3-жақтан толық, қысқаша, іріктеп баяндау; | ||
Әдеби тіл номаларын сақтау |
6. 4. 1. 1 күрделі зат есім, сын есім, сан есім, белгісіздік есімдіктерді, сондай-ақ приставкалар мен әртүрлі сөз таптарының жұрнақтарын дұрыс жазу; | ||
2-тоқсан | |||
Отбасы және отбасылық құныдылықтар. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 2. 1 тірек сөздер, сөз тіркестері арқылы негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 құрылымдық бөліктерін анықтай отырып және мәтіннің құрылу мәнін түсіндіре отырып негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6. 3. 3. 1 ақпаратты комикстер түрінде, соның ішінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдана отырып ұсыну; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 2. 1 фразеологиялық тіркестерді қолдану; | ||
Қазақстан | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 2. 1 тірек сөздер, сөз тіркестері арқылы негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 құрылымдық бөліктерін анықтай отырып және мәтіннің құрылу мәнін түсіндіре отырып негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6. 3. 1. 1 қарапайым және күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 2. 1 метафораларды, олардың мағынасына тән сөздерді қолдану; | ||
3-тоқсан | |||
Қазақ халқының танымал тұлғалары. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты таба отырып, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 құрылымдық бөліктерін анықтай отырып және мәтіннің құрылу мәнін түсіндіре отырып негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6. 3. 4. 1 публицистикалық және көркем стилде (репортаж, сұхбат) мақсатты аудиторияны ескере отырып, сипаттама-мәтін және хабарлама, талқылау жазу; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 1. 1 сан есімдердің септелген түрін дұрыс қолдану; | ||
Спорт және диета. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 6. 1 тыңдалған материалды мазмұны, құрылымы және материалды мазмұндау логикасы тұрғысынан бағалау; |
Оқылым |
6. 2. 3. 1 фразеологизмдерді, қаратпа сөздерді, бірыңғай сөйлем мүшелерін, сұраулы, лепті және бұйрықты сөйлемдерді қолдана білу; | ||
Жазылым |
6. 3. 5. 1 хабарлама-эссе, талқылама-эссе, сипаттама-эссе жазу; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 2. 1 фразеологиялық тіркестерді, метафораларды, кейіптеуді, риторикалық фигураларды, антитезаны, перифразды, олардың мағынасына тән сөздерді қолдану; | ||
Тірі ағзалар: жануарлар. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 5. 1 ұсынылған тақырып бойынша пікірлерін алмаса отырып диалогқа қатысу; |
Оқылым |
6. 2. 3. 1 фразеологизмдерді, қаратпа сөздерді, бірыңғай сөйлем мүшелерін, сұраулы, лепті және бұйрықты сөйлемдерді қолдана білу; | ||
Жазылым |
6. 3. 4. 1 мәтін түрлерін анықтау және ажырату: хабарлау, талқылау, мінездеме белгілерін танып білу, публицистика лық және көркем стилдегі (өлең, ертегі, әңгіме, жазба, репортаж, сұхбат) мәтіндердің тілдік және жанрлық ерекшеліктері; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 1. 1 сан есімдердің, сын есімдердің, есімдіктердің септелген түрін дұрыс қолдану; | ||
4-тоқсан | |||
Ыстық және суық: экстремальды ауа райы. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 2. 1 тірек сөздер, сөз тіркестері арқылы негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
6. 2. 7. 1 6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | ||
Жазылым |
6. 3. 5. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау | 6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт-сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану | ||
Қазақстан болашағы: өнертапқыштар және энергия | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 1. 1 мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 3. 1 ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, құттықтау құрастырып жазу; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау | 6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану | ||
3) 7-сынып:
Тақырып. Бөлім |
Тілдік | Лексико-грамматикалық материал | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Климат, климаттық өзгерістер. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. Орфография. |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; | ||
Жазылым |
7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау | 7. 4. 2. 1 сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп қолдану | ||
Салт-дәстүрлер. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. Орфография. |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 3. 1 хроника құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау | 7. 4. 1. 1 жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2-тоқсан | |||
Білім: әлем және шет тілдері. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; | ||
Жазылым |
7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау | 7. 4. 2. 1 сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп қолдану | ||
Жыл мезгілдері. | Тыңдалым және айтылым |
Орфография. |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 3. 1 хроника құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау | 7. 4. 1. 1 жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазу | ||
3 -тоқсан | |||
Жастар мәдениеті. | Тыңдалым және айтылым |
Орфография. Сөйлеу мәдениеті. |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; | ||
Жазылым |
7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 7. 4. 2. 1 сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп қолдану | ||
Қорғансыз азаматтарды әлеуметтік қорғау мәселелері. | Тыңдалым және айтылым |
Сөйлеу мәдениеті. |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 3. 1 хроника құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 7. 4. 1. 1 жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазу | ||
Дұрыс тамақтану. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика |
7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; |
Оқылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; | ||
Жазылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; | ||
4-тоқсан | |||
Жеңіс күні. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 3. 1 хроника құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 7. 4. 1. 1 жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазу | ||
Егер мен әлемді билесем… | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. Пунктуация. |
7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; |
Оқылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; | ||
Жазылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; | ||
4) 8-сынып:
Тақырып. Бөлім |
Тілдік | Лексико-грамматикалық материал | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Отбасы: құқық пен міндеттер. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
8. 1. 1. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | ||
Жазылым |
8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация) жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 1. 1 тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі-құрама атауларды орфографиялық нормаға сай жазу | ||
Бос уақыт және спорт. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау; | ||
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 2. 1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Мамандықтар әлемі. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
8. 1. 2. 1 определять основную мысль на основе структурных элементов текста и целевой аудитории; |
Оқылым |
8. 1. 4. 1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу; | ||
Ғарыш. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. | 8. 4. 3. 1 сөздік қор және сөздік құрам ерекшеліктерін түсініп қолдану |
Оқылым |
8. 1. 3. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; | ||
Жазылым |
8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, аннотация, тезис құрастырып жазу; | ||
3-тоқсан | |||
Әр алуаг өмір салты. | Тыңдалым және айтылым |
Орфография. |
8. 1. 5. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру; | ||
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала құрастырып жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 4. 2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану | ||
Сі – тіршілік көзі. | Тыңдалым және айтылым |
Сөйлеу мәдениеті. |
8. 1. 4. 1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | ||
Жазылым |
8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 4. 3 сөйлем ішінде бірыңғай мүшелер және айқындауыш мүшелерді қолдана білу | ||
Тағам: қажеттілік пе, шығын ба? | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 3. 1 мақала, презентация құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Қазіргі қоғамдағы музыка. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау; | ||
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану | ||
Ғылыми жаңалықтар мен технологиялар. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
8. 1. 1. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру; | ||
Жазылым |
8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 5. 1 сөйлем соңында қабаттасып қойылатын тыныс белгілерін дұрыс қолдану | ||
5) 9-сынып:
Тақырып. Бөлім |
Тілдік | Лексико-грамматикалық материал | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Әлемдегі қақтығыстар және бейбітшілік. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 3. 1 мақала құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 1. 1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
Құрлық елдері. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
9. 1. 4. 1 мәтіннің мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу; | ||
Жазылым |
9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 3. 1 стильдік ерекшеліктерге сай тілдік бірліктердің дұрыс қолдана білу | ||
2-тоқсан | |||
Дәстүрлер мен мәдениет. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 3. 1 мақала, тезистердің құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
9. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша автордың негізгі ойын сақтай отырып, перифраз тәсілдері арқылы жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу | ||
"Жер" ресурстары. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. Пунктуация. Сабақтас құрмалас сөйлем. |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; | ||
Жазылым |
9. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе); | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіру | ||
3-тоқсан | |||
Қазіргі әлемдегі жасөспірімдер. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
9. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыра білу; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу; | ||
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану | ||
21-ғасырдағы әлемдік байланыстар. | Тыңдалым және айтылым |
Құрмалас сөйлемдердегі морфологиялық байланыс құралдары. |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (пікірталас, дәріс) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; | ||
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану | ||
4 -тоқсан | |||
Дилемалар мен таңдар. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (мақала, интервью) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 3. 1 тұжырымдамалардың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 4. 4 аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану | ||
Бұқаралық ақпарат құралдары. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 3. 1 мақала, презентацияның құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушы-лығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 5. 1 құрмалас сөйлемнің тыныс белгілерін (даралаушы, ерекшелеуші, ойдың аражігін ажырататын) ережеге сай қолдану | ||
3-тарау. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұны
25. "Орыс тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылына 102 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылына 102 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылына 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылына 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылына 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 25-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.26. "Орыс тілі" пәнінің оқу бағдарламасының мазмұны бөлімдерге бөлінеді. Бөлімдерді бөлімшелер құрайды, олар сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарынан тұрады.
27. Оқыту мақсаттары арқылы мұғалімдер сөйлеу қызметінің төрт дағдысын (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) қалыптастырады, сонымен қатар, оқушылардың жетістігін бағалайды және оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат береді.
28. Оқыту пәнінің мазмұнын 4 бөлім құрайды:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау.
29. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтіннің мазмұнын түсіну;
2) негізгі ойды анықтау;
3) тыңдалған материалды қайталап айту;
4) оқиғаны болжау;
5) диалогқа қатысу;
6) тыңдалған материалды бағалау;
7) монолог құру.
30. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ақпаратты түсіну;
2) мәтіннің құрылымдық бөліктері мен негізгі ойды анықтау;
3) оқылған мәтіндегі лексикалық және синтаксистік бірліктерді қолдана білу;
4) мәтін түрлері мен стилдерін анықтау;
5) сұрақтар қою және бағалау;
6) оқылым түрлерін қолдану;
7) әртүрлі ақпарат көздерінен ақпарат алу;
8) мәтіндерге салыстырмалы талдау.
31. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
6) жоспару құру;
2) тыңдалым, оқылым және аудиовизуалды материалды мазмұндау;
3) жазба жұмыстарын әртүрлі формада ұсыну;
4) әртүрлі мәтін түрлері мен стилдерін қолдану;
5) эссе жазу;
6) шығармашылық хат;
9) мәтіндерді редакциялау.
32. "Әдеби тіл нормаларын сақтау бөлімі" келесі бөлімшелерден тұрады:
5) орфографиялық нормаларды сақтау;
6) лексикалық нормаларды сақтау;
7) грамматикалық нормаларды сақтау;
8) пунктуациялық нормаларды сақтау.
33. 5-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) айтылым және тыңдалым: басты ақпаратты анықтау, тақырыптар мен негізгі ойды анықтауда сұрақтарға сүйену, хабарлама, сипаттау, мәтінді мазмұндау, мәтіннен үзінді бойынша мәтін мазмұнын болжау, диалог-сауалнамаға қатысу, "айтушыдан" "тыңдаушыға" ауысу, "ұнайды/ұнамайды", "дұрыс/бұрыс" дауыстап айтуды бағалау, белгілі бір түрін айту, көрнекі материалдарға сүйену;
2) оқылым: бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндер, мәтіннің мазмұны мен құрылымы негізінде негізгі ойды анықтау, сөздің тура және ауыспалы мағынасы, синонимдер, антонимдер, омонимдер, көп мағыналы сөздер, сипаттау, хабарлау, талқылау, кітаби және сөйлеу стилі, хат, жарнама мәтіні, хабарландыру, күнделік, өлең, ертегі, сұрақтар құрастыру, таныса оқу, нақты тапсырмаларға арналған ақпаратты табу, тақырыптар мен әртүрлі мәтіндердің композициясын салыстыру;
3) жазылым: қарапайым жоспар, мәтіннің негізгі мазмұны, ақпаратты сурет түрінде ұсыну, көркем және ауызекі сөйлеу стилдерінде хабарлау және сипаттау, мақсатты аудиторияны есепке алу, эссе-хабарлама, эссе-талқылау, шығармашылық жұмыстар (120-150 сөз), кейіпкердің орнына өзін қою, сөздіктің көмегімен орфографиялық қателерді түзету, сөйлемдерді редакциялау;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау: сөздің түбіріндегі дауысты және дауыссыз дыбыстар, НЕ сөзінің зат есімдермен, сын есімдермен, болымсыз есімдіктермен, етістіктермен, сондай-ақ сөздің әртүрлі бөліктерінде жалғаулармен, тура және ауыспалы мағынамен, синонимдермен, антонимдермен, омонимдермен қолданысы және көп мағыналы сөздер, кірме сөздер, эмоционалдық-бейнелі сөздер, гиперболалар, эпитеттер, теңеулер, родтағы, түр мен септіктегі атау тұлғадағы сөз таптары, сөйлеудегі және қаратпа сөздегі тыныс белгілер, жай сөйлемдердегі, бірыңғай мүшелердегі, сондай-ақ сөйлемнің бірыңғай мүшелеріндегі жалпылауыш сөздердегі сызықша.
34. 6-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: негізгі және қосымша ақпарат, тірек сөздердің көмегімен негізгі ойды анықтау, толық, қысқаша, іріктеп мазмұндау, тірек сөздер бойынша оқиғаның дамуын болжау, ұсынылған тақырып бойынша диалогқа қатысу, тыңдалынған материалды мазмұнына, құрылымына, сөз логикасына бағалау, жоспар, сұлба, иллюстрациялар, жарнама роликтеріне сүйене отырып талқылау элементтері бар сипаттама және хабарлама сипатындағы монолог, орфоэпиялық нормаларды сақтау;
2) оқылым: бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпарат, белгілі және белгісіз ақпараттарды табу, негізгі ойды анықтау, құрылымдық бөліктерін анықтау және мәтін құраудың мәнін түсіндіру, фразеологизмдер, қаратпа сөздер, сөйлемнің бірыңғай мүшелері, сұраулы және лепті, бұйрықты сөйлемдер, сипаттау, талқылау, хабарлау, мінездеме беру, публицистикалық және көркем стилдегі мәтіндердің (өлең, ертегі, әңгіме, қолжазба, репортаж, сұхбат) сипаты, хабарлама, талқылау, мінездеме, публицистикалық және көркем стилдегі мәтіндердің тілдік және жанрлық ерекшеліктері (мәтіннің өзектілігін, құндылығын, сапасын және пайдасын бағалайтын сұрақтар құрастыру, танысу және пікір білдіре оқу, әртүрлі ақпарат көздерінен ақпарат табу, әртүрлі көзқарасты анықтау, құрылымдық ерекшеліктерін ескере отырып әртүрлі мәтіндердің (өлең, ертегі, әңгіме, жазба, репортаж, сұхбат) стилистикалық ерекшеліктерін салыстыру;
3) жазылым: қарапайым және күрделі жоспар, хабарлама-мәтіндер, сипаттама-мәтіндерді 3-жақтан толық, қысқаша, іріктеп мазмұндау, ақпаратты иллюстрациялар, комикстер түрінде ұсыну, мәтіндерді публицистикалық және көркем стилде (өлең, ертегі, әңгіме, қолжазба, репортаж, сұхбат) сипаттау, хабарлау, талқылау, эссе-хабарлама, эссе-талқылау, эссе-сипаттама, шығармашылық жұмыстар (150-200 сөз), орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктің көмегімен түзету, мәтінді оның түріне қарай редакциялау;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау: Ъ және Ь белгілерін ажырату, күрделі зат есім, сын есім, сан есім, белгісіздік есімдік, сондай-ақ приставкалар мен әртүрлі сөз таптарының жұрнақтары, фразеологиялық тіркестер, метафоралар, кейіптеу, риторикалық фигуралар, антитеза, перифраз, сан есімдердің, сын есімдердің, есімдіктердің септелуі, сын есімдер мен үстеулердің салыстырмалы түрі, кірме конструкциялары бар сөйлемдердің, төл сөздер мен төлеу сөздердің тыныс белгілері.
35. 7-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: негізгі және қосымша ақпарат, тірек сөздердің көмегімен негізгі ойды анықтау, жағын ауыстырып толық, қысқаша, іріктеп мазмұндау, тірек сөздер бойынша оқиғаның дамуын болжау, диалогқа және дәлел келтіруге қатысу, тыңдалынған материалды өз көзқарасы тұрғысынан бағалау, материалдың мазмұнына, құрылымына, мазмұнының логикасына, жоспар, сұлбалар, иллюстрациялар, жарнама роликтері негізінде кемінде 2 шағын тақырыптан тұратын аргументтелген монологқа (сипаттау, хабарлау, талқылау) назар аударуға арналған тілдік құралдарды қолдану;
2) оқылым: бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндер, негізгі және қосымша ақпаратты, негізгі ойды ашатын құрылымдық бөлімдерін және олардың элементтерін (сөйлем, абзацтар) табу, мәтіндегі жекелеген сөздер мен ойлардың анық және астарлы (мәтін ішіндегі) мәні, паронимдер, кіріспе сөздер, қайталаулар, сөйлемдегі сөздердің тура және керісінше тәртібі, мәтіндердің аралас түрлері, сипаттық белгілері, публицистикалық және ресми-іскери стилдегі мәтіндердің тілдік және жанрлық ерекшеліктері (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар), қорытындылар негізінде әртүрлі сұрақтар сұрақтар құрастыру, оқылым түрлері, соның ішінде іздестіру, дерек пен пікірлерді шектеу, композициясы мен тілдік ерекшеліктерін ескере отырып түрлі мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктері, мақсаттары мен мақсатты аудиториясы (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар, ақпараттар);
3) жазылым: қарапайым және күрделі жоспар, хабарлама-мәтіндер, сипаттама-мәтіндер мен талқылама-мәтіндерді жағын ауыстырып, толық, қысқаша, іріктеп мазмұндау, сұлбалар, кестелер, диаграммалар, хабарлау элементтері бар сипаттама-мәтіндер, талқылау элементттері бар хабарлама-мәтіндер, публицистикалық және ресми-іскери стилдегі мәтіндері (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар), өз пікірін білдіру, эссенің түрлері, аргументтелген эссе, шығармашылық жұмыстар (200-250 сөз), белгілі бір әлеуметтік рөлі мен тілдік тәртібін таңдау, мәндік, деректік, логикалық кемшіліктерін түзету, мәтінді редакциялау, жекелеген сөйлемдердің немесе мәтін үзінділерінің құрылымын өзгерту;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау: ызың дауыссыздардан кейінгі дауыстылар және Ц, әртүрлі сөз таптарымен бірге НЕ, етістіктердің жалғаулары, әр сөз таптарының жұрнақтары, паронимдер, терминдер, аллегория, инверсия, анафора, етістік және оның түрлері, көмекші сөздер, етістік нормалары, дара анықтауыш пен пысықтауыш қатысқан жай сөйлемдердің тыныс белгілері.
36. 8-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: ашық және жасырын (мәтін ішінде) ақпарат, айту мақсаты, мәтіннің құрылымдық элементтері мен мақсатты аудитория негізінде негізгі ойды анықтау, жағын өзгертіп және мәтіннің бастапқы құрылымын сақтап сөйлеу түрлерін қолданып мазмұндау, мәтін атауы немесе басталуы бойынша мазмұнын болжау, пікірталасқа қатысу, аргумент келтіру, қорытынды шығару, сөйлеу қарқыны мен мақсатты аудиторияның сәйкестігі тұрғысынан тыңдалған материалды бағалау, блогтар мен БАҚ хабарламалары негізінде кемінде 2 шағын тақырыптан тұратын ашық аргументтелген монолог (сипаттау және хабарлау, сендіру элементтерімен талқылау);
2) оқылым: бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпарат, ауызша сөйлеудің жазбаша түрлерінің ерекшеліктері, ашық және жасырын (мәтін ішіндегі) ақпаратты табу, негізгі ойды ашатын мәтін құрылымының ерекшеліктері, мәтіндегі жекелеген сөздердің, сөз тіркестері мен сөйлемдердің мағынасы, эмоциональдық-бейнелі және кәсіби сөздер, неологизмдер, лексикалық үйлескен окказионализмдер, мәтіндердің аралас түрлері, сипаттық белгілері, публицистикалық, сөйлеу, ғылыми, ресми-іскери стилдердің (репортаж, фельетон, мақала, сұхбат, очерк, шолу, жолдау, мінездеме, биография, автобиография, аннотация, тезистер, реферат, баяндама, блогтағы, чаттағы, форумадағы пікірлер) тілдік және жанрлық ерекшеліктері, оқылған мәтін негізінде сұрақтар мен өз идеяларын қалыптастыру, деректер мен пікірлерін шектеу, оқылымның түрлері, соның ішінде түрлі дереккөздерден ақпараттарды зерттеу, табу және синтездеу, оның өзектілігін, қарама-қайшылығын, анықтылығын анықтау, композициялық, тілдік (репортаж, фельетон, мақала, сұхбат, очерк, шолу, жолдау, мінездеме, биография, автобиография, аннотация, тезистер, реферат, баяндама, блогтағы, чаттағы, форумадағы пікірлер) мақсаттар мен мақсатты аудиторияны ескере отырып әртүрлі мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктерін салыстыру;
3) жазылым: цитаттық жоспар (қарапайым және күрделі), жағын ауыстырып, аралас мәтіндердің мазмұнын толық, қысқаша, іріктеп мазмұндау, суреттер, сұлбалар, кестелер, диаграммалар және керісінше түрінде бөлікке бөлінбеген мәтіндердегі ақпараттарды, талқылау элементтері бар сипаттама- мәтіндер, сипаттау элементттері бар хабарлама-мәтіндер, публицистикалық, ресми-іскери және ғылыми, ауызекі сөйлеу стиліндегі мәтіндер (репортаж, фельетон, мақала, сұхбат, очерк, шолу, жолдау, мінездеме, биография, автобиография, аннотация, тезистер, реферат, баяндама, блогтағы, чаттағы, форумадағы пікірлер) ұсыну, эссенің түрлері, соның ішінде академиялық, шығармашылық жұмыстар (250-300 сөз), мазмұны бойынша үйлескен үзінді/мәтін үзінділері, мағыналық, деректік, логикалық, стилистикалық кемшіліктерді түзету, мәтінді редакциялау, мәтіннің құрылымын өзгерту;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау: омонимдік, дара және көмекші сөз таптары, кәсіби сөздер, терминдер, неологизмдер, инверсия, градация, сөйлемнің дара мүшелері, сөйлем мүшелерін, нақыл сөздерді, сондай-ақ толымсыз сөйлемді анықтайтын тыныс белгілер.
37. 9-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: мәтіндегі негізгі және бөлшек ақпарат, тыңдалған мәтінге сыни көзқарас, тақырыпшалар негізінде негізгі ойды анықтау, тыңдалған мәтінге өз қарым-қатынасын айту, ақпаратқа шығармашылық интерпретациясы бар аралас түрдегі мәтіндерді мазмұндау, мәтіннің соңы бойынша мазмұнын болжау, пікірталасқа қатысу, түрлі көзқарас тұрғысынан синтездеу, тыңдалған материалды сөйлеу нормалары тұрғысынан бағалау, материалдың мазмұны, құрылымы, мазмұндау логикасы, өз пікірін білдіру, оқу, қоғамдық-саяси және әлеуметтік-мәдени салалар шеңберінде кемінде 3 тақырыпшадан тұратын ашық аргументтелген монолог (берілген тақырыпты талқылау, сендіру), нақты жағдайларда сөйлеу нормаларына сәйкес сөйлеу үлгілерін қолдану;
2) оқылым: бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі ашық және жасырын (мәтін ішіндегі) ақпарат, мәтінде берілген ақпараттың басқа дереккөздерден алынған ақпараттармен/жеке тәжірибемен арақатынасы, негізгі ойды берудегі мәтін құрылымының ерекшеліктері мен рөлдерін анықтау, сөз тіркестеріндегі аббревиация, парцелляция, мысқыл, ишара, асыра кішірейту, асыра үлкейту және басқа да тәсілдер, мәтін түрлері, сипаттау белгілері, әртүрлі жанрдағы, стилдегі мәтіндердің (ғылыми мақалалар, іссапар туралы есептер) тілдік ерекшеліктері, сұрақтар мен идеялар құрастыру, мәтін мазмұнын интерпретациялау, оқылым түрлері, соның ішінде қарап оқу, жоспар, тезис, конспект құрып оқу, әртүрлі дереккөздерден ақпараттар табу және синтездеу, алынған мәліметтер негізінде қорытынды шығару, өз пікірін білдіру, әртүрлі мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктерін, композициялық, тілдік және жанрлық ерекшеліктерін салыстыру, мақсаттарды, мақсатты аудиторияны және автор ұстанымдарын (ғылыми мақалалар, іссапар туралы есептер) назар алу;
3) жазылым: жоспардың түрлері, соның ішінде цитаттық, тезистік, мәтінді мазмұндау, тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдағы ақпаратты синтездеу, сілтемелер, гиперсілтемелерді қолданып таныстырылым түрінде ақпаратты ұсыну, талқылау элементтері бар сипаттама-мәтіндер, тиісті стилдерді (ғылыми мақалалар, іссапар туралы есептер) талқылау элементтері бар хабарлама-мәтіндер;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау: орфографиялық нормалар, стилистикалық бояма сөздер, аббревиатура, парцелляция, құрмалас сөйлемдердегі морфологиялық байланыс құралдары (шылаулар мен шылаулы сөздер), жай, күрделенген жай және құрмалас сөйлемдердегі тыныс белгілер.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
38. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 6.2.1.4 кодында: "6" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "4" – оқыту мақсатының реттік саны.
39. Оқыту мақсаттары әр сыныпқа бөлімшелер бойынша жазылған:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімшелер | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1. |
5. 1. 1. 1 |
6. 1. 1. 1 |
7. 1. 1. 1 |
8. 1. 1. 1 |
9. 1. 1. 1 |
2. |
5. 1. 2. 1 |
6. 1. 2. 1 |
7. 1. 2. 1 |
8. 1. 2. 1 |
9. 1. 2. 1 |
3. |
5. 1. 3. 1 |
6. 1. 3. 1 |
7. 1. 3. 1 |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
4. |
5. 1. 4. 1 |
6. 1. 4. 1 |
7. 1. 4. 1 |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 |
5. |
5. 1. 5. 1 |
6. 1. 5. 1 |
7. 1. 5. 1 |
8. 1. 5. 1 |
9. 1. 5. 1 |
6. |
5. 1. 6. 1 |
6. 1. 6. 1 |
7. 1. 6. 1 |
8. 1. 6. 1 |
9. 1. 6. 1 |
7. |
5. 1. 7. 1 |
6. 1. 7. 1 |
7. 1. 7. 1 жоспар, сұлба, иллюстрациялар, жарнама роликтері негізінде кемінде |
8. 1. 7. 1 |
9. 1. 7. 1 |
2) оқылым:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімшелер | 5 класс | 6 класс | 7 класс | 8 класс | 9 класс |
1. |
5. 2. 1. 1 |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
2. Мәтін нің құрылымдық бөлігін және негізгі ойды анықтау |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 |
3. | 5. 2. 3. 1 автордың түрлі мақсатта мәтінде қолданған тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, синоним дерді, антонимдерді, омонимдерді және көп мағыналы сөздерді, синтаксистік бірліктерді қолдана білу |
6. 2. 3. 1 |
7. 2. 3. 1 |
8. 2. 3. 1 |
9. 2. 3. 1 |
4. |
5. 2. 4. 1 |
6. 2. 4. 1 |
7. 2. 4. 1 |
8. 2. 4. 1 |
9. 2. 4. 1 |
5. |
5. 2. 5. 1 |
6. 2. 5. 1 |
7. 2. 5. 1 |
8. 2. 5. 1 |
9. 2. 5. 1 |
6. |
5. 2. 6. 1 |
6. 2. 6. 1 |
7. 2. 6. 1 |
8. 2. 6. 1 |
9. 2. 6. 1 |
7. |
5. 2. 7. 1 |
6. 2. 7. 1 |
7. 2. 7. 1 |
8. 2. 7. 1 |
9. 2. 7. 1 |
8. |
5. 2. 8. 1 |
6. 2. 8. 1 |
7. 2. 8. 1 |
8. 2. 8. 1 |
9. 2. 8. 1 |
3) жазылым:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімшелер | 5 класс | 6 класс | 7 класс | 8 класс | 9 класс |
1. |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 |
8. 3. 1. 1 |
9. 3. 1. 1 |
2. |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 |
8. 3. 2. 1 |
9. 3. 2. 1 |
3. |
5. 3. 3. 1 | 6. 3. 3. 13 ақпаратты иллюстрациялар, комикстер түрінде, соның ішінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдана отырып ұсыну |
7. 3. 3. 1 |
8. 3. 3. 1 |
9. 3. 3. 1 |
4. |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 |
7. 3. 4. 1 |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
5. |
5. 3. 5. 1 |
6. 3. 5. 1 |
7. 3. 5. 1 |
8. 3. 5. 1 |
9. 3. 5. 1 |
6. |
5. 3. 6. 1 |
6. 3. 6. 1 |
7. 3. 6. 1 |
8. 3. 6. 1 |
9. 3. 6. 1 |
7. |
5. 3. 7. 1 |
6. 3. 7. 1 |
7. 3. 7. 1 |
8. 3. 7. 1 |
9. 3. 7. 1 |
4) әдеби нормаларды сақтау:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімше | 5 класс | 6 класс | 7 класс | 8 класс | 9 класс |
1. |
5. 4. 1. 1 |
6. 4. 1. 1 |
7. 4. 1. 1 |
8. 4. 1. 1 |
9. 4. 1. 1 |
2. |
5. 4. 2. 1 |
6. 4. 2. 1 |
7. 4. 2. 1 |
8. 4. 2. 1 |
9. 4. 2. 1 |
3. |
5. 4. 3. 1 |
6. 4. 3. 1 |
7. 4. 3. 1 |
8. 4. 3. 1 |
9. 4. 3. 1 |
4. |
5. 4. 4. 1 |
6. 4. 4. 1 |
7. 4. 4. 1 |
8. 4. 4. 1 |
9. 4. 4. 1 |
40. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
41. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс тілі" пәні бойынша оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту орыс тілінде) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту орыс тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Тақырып. Бөлім |
Тілдік | Лексико-грамматикалық материал | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Мәдениет: тіл және қарым-қатынас. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
5. 1. 1. 1 басты ақпаратты анықтай отырып, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
5. 2. 1. 1 тақырыпты анықтай отырып, бөлікке бөлінген және бөлікке бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
5. 3. 1. 1 қарапайым жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 3. 1 септігін, түрін қарастыра отырып сын есімдерді, зат есімдерді қолдану; | ||
Бізді қоршаған әлем: транспорт және инфраструктура. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
5. 1. 2. 1 сұрақтарғасүйенеотырып, негізгі ой мен тақырыптыанықтау; |
Оқылым |
5. 2. 4. 1 мәтінтүрлерінанықтайалу: әңгімелеу, сипаттау, пайымдау, негізгісипаттарынақарайжазбажәнеауызекістилдердіажыратабілу (күнделік, өлең, әңгіме); | ||
Жазылым |
5. 3. 1. 1 қарапайым жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 1. 1 сөз түбіріндегі дауыстылар мен дауыссыздарды, не - шылауын зат есімдермен, сын есімдермен дұрысжазу; | ||
2-тоқсан | |||
Өмір құндылықтары. | Тыңдалым және айтылым |
Синонимдер. | 5. 1. 2. 1 сұрақтарға сүйене отырып, негізгі ой мен тақырыпты анықтау |
Оқылым | 5. 2. 5. 1 мәтінге қатысты сипаттайтын сұрақтарды құрастыру | ||
Жазылым | 5. 3. 2. 1 мәтіннің негізгі мазмұнын түсіндіру | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 2. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді, көп мағыналы сөздерді, тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану | ||
Мамандықтар әлемі. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. | 5. 1. 4. 1 мәтін үзінділері арқылы мазмұнды болжау |
Оқылым | 5. 2. 3. 1 мәтінде автор әртүрлі мақсатқа арнап қолданған синонимдердің, антонимдердің, омонимдердің, көп мағыналы сөздердің, тура және ауыспалы мағынада тұрған сөздердің қолданысын түсіну | ||
Жазылым | 5. 3. 3. 1 ақпаратты сурет түрінде елестету | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 2. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді, көп мағыналы сөздерді, тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Қиял-ғажайып әлемі. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. Пунктуация. | 5. 1. 6. 1 өзінің ұстанымын түсіндіре отырып, айтылған сөзді "ұнайды/ұнамайды", "дұрыс/дұрысемес" позициясынан бағалау |
Оқылым |
5. 2. 2. 1 мазмұн және композицияға қарай негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
5. 3. 5. 1 көркем-әдеби эссе, пайымдық эссе жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 1 төлеу сөзі бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тірі организмдер: өсімдіктер. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. | 5. 1. 6. 1 өзінің ұстанымын түсіндіре отырып, айтылған сөзді "ұнайды/ұнамайды", "дұрыс/дұрыс емес" позициясынан бағалау |
Оқылым | 5. 2. 7. 1 нақты тапсырманы орындау үшін ақпаратты табу | ||
Жазылым |
5. 3. 5. 1 көркем-әдеби эссе, пайымдық эссе жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 1 төлеу сөзі бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Каникул және демалыс. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. Пунктуация. Сөйлемнің бірыңғай мүшелері. | 5. 1. 6. 1 өзінің ұстанымын түсіндіре отырып, айтылған сөзді "ұнайды/ұнамайды", "дұрыс/дұрыс емес" позициясынан бағалау |
Оқылым |
5. 2. 2. 1 мазмұн және композицияға қарай негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
5. 3. 5. 1 көркем-әдеби эссе, пайымдық эссе жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 1 төлеу сөзі бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
4- -тоқсан | |||
Астрономия: жұлдыздар мен шоқжұлдыздар. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
5. 1. 5. 1 "сөйлеуші" позициясын "тыңдаушыға" ауыстыра және атқаратын ролінің жас ерекшеліктерін ескере отырып, диалог сауалнамаларға қатысу; |
Оқылым |
5. 2. 2. 1 мазмұн және композицияға қарай негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
5. 3. 6. 1 өмірлік жәжірибені қолданып, өзін батырдың орнына қойып, шығармашылық жұмыстарды жазу(65-85 сөз); | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 1. 1 сөз түбіріндегі дауыстылар мен дауыссыздарды, не- шылауын зат есімдермен, сын есімдермен дұрыс жазу | ||
Әлем кереметтері. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. Пунктуация. |
5. 1. 5. 1 "сөйлеуші" позициясын "тыңдаушыға" ауыстыра және атқаратын ролінің жас ерекшеліктерін ескере отырып, диалог сауалнамаларға қатысу; |
Оқылым |
5. 2. 2. 1 мазмұн және композицияға қарай негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
5. 3. 6. 1 өмірлік тәжірибені қолданып, өзін батырдың орнына қойып, шығармашылық жұмыстарды жазу (65-85 сөз); | ||
Әдеби тіл нормалары | 5. 4. 4. 1 жалпылама сөздері бар, төлеу сөзді сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
2) 6-сынып:
Тақырып. Бөлім |
Тілдік | Лексико-грамматикалық материал | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Саяхат және қоанқжайлылық. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 1. 1 мәтіндегі басты ақпаратты анықтай отырып, негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 белгілі және белгісіз ақпаратты таба отырып, бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
6. 3. 1. 1 қарапайым және күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 1. 1 ажырату Ъ және Ь белгілерін, күрделі зат есім, сын есім, сан есім, белгісіздік есімдіктерді, сондай-ақ приставкалар мен әртүрлі сөз таптарының жұрнақтарын дұрыс жазу; | ||
Өмір салты және мәдениет: ежелгі өркениет. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. Сын есім (разрядтар). |
6. 1. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты таба отырып, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 белгілі және белгісіз ақпаратты таба отырып, бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
6. 3. 2. 1 хабарлама-мәтіндердің, сипаттама-мәтіндердің мазмұнын 3-жақтан толық, қысқаша, іріктеп баяндау; | ||
Әдеби тіл номаларын сақтау |
6. 4. 1. 1 күрделі зат есім, сын есім, сан есім, белгісіздік есімдіктерді, сондай-ақ приставкалар мен әртүрлі сөз таптарының жұрнақтарын дұрыс жазу; | ||
2-тоқсан | |||
Отбасы және отбасылық құныдылықтар. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 2. 1 тірек сөздер, сөз тіркестері арқылы негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 құрылымдық бөліктерін анықтай отырып және мәтіннің құрылу мәнін түсіндіре отырып негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6. 3. 3. 1 ақпаратты комикстер түрінде, соның ішінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдана отырып ұсыну; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 2. 1 фразеологиялық тіркестерді қолдану; | ||
Қазақстанда және шетелде Жаңа жылды мерекелеу дәстүрлері. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 2. 1 тірек сөздер, сөз тіркестері арқылы негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 құрылымдық бөліктерін анықтай отырып және мәтіннің құрылу мәнін түсіндіре отырып негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6. 3. 1. 1 қарапайым және күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 2. 1 метафораларды, олардың мағынасына тән сөздерді қолдану; | ||
3-тоқсан | |||
Қазақ халқының танымал тұлғалары. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты таба отырып, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 құрылымдық бөліктерін анықтай отырып және мәтіннің құрылу мәнін түсіндіре отырып негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6. 3. 4. 1 публицистикалық және көркем стилде (репортаж, сұхбат) мақсатты аудиторияны ескере отырып, сипаттама-мәтін және хабарлама, талқылау жазу; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 1. 1 сан есімдердің септелген түрін дұрыс қолдану; | ||
Спорт және диета. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 6. 1 тыңдалған материалды мазмұны, құрылымы және материалды мазмұндау логикасы тұрғысынан бағалау; |
Оқылым |
6. 2. 3. 1 фразеологизмдерді, қаратпа сөздерді, бірыңғай сөйлем мүшелерін, сұраулы, лепті және бұйрықты сөйлемдерді қолдана білу; | ||
Жазылым |
6. 3. 5. 1 хабарлама-эссе, талқылама-эссе, сипаттама-эссе жазу; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 2. 1 фразеологиялық тіркестерді, метафораларды, кейіптеуді, риторикалық фигураларды, антитезаны, перифразды, олардың мағынасына тән сөздерді қолдану; | ||
Тірі ағзалар: жануарлар. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 5. 1 ұсынылған тақырып бойынша пікірлерін алмаса отырып диалогқа қатысу; |
Оқылым |
6. 2. 3. 1 фразеологизмдерді, қаратпа сөздерді, бірыңғай сөйлем мүшелерін, сұраулы, лепті және бұйрықты сөйлемдерді қолдана білу; | ||
Жазылым |
6. 3. 4. 1 мәтін түрлерін анықтау және ажырату: хабарлау, талқылау, мінездеме белгілерін танып білу, публицистика лық және көркем стилдегі (өлең, ертегі, әңгіме, жазба, репортаж, сұхбат) мәтіндердің тілдік және жанрлық ерекшеліктері; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 1. 1 сан есімдердің, сын есімдердің, есімдіктердің септелген түрін дұрыс қолдану; | ||
4-тоқсан | |||
Ыстық және суық: экстремальды ауа райы. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 2. 1 тірек сөздер, сөз тіркестері арқылы негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
6. 2. 7. 1 6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | ||
Жазылым |
6. 3. 5. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау | 6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт-сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану | ||
Қазақстан болашағы: өнертапқыштар және энергия | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
6. 1. 1. 1 мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 3. 1 ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, құттықтау құрастырып жазу; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау | 6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану | ||
1) 7-сынып:
Тақырып. Бөлім |
Тілдік | Лексико-грамматикалық материал | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Климат климаттық өзгерістер. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. Орфография. |
7. 1. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты таба отырып, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 негізгі және қосымша ақпаратты таба отырып, бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
7. 3. 2. 1 хабарлама-мәтіндердің, сипаттама-мәтіндердің және талқылау-мәтіндерінің мазмұнын жағын өзгертіп, толық, қысқаша, іріктеп баяндау; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 1. 1 ызың дауыссыздардан кейінгі дауыстыларды және Ц, әртүрлі сөз таптарымен бірге НЕ, етістіктердің жалғауларын, әр сөз таптарының жұрнақтарын дұрыс жазу | ||
Салт-дәстүрлер. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. Орфография. |
7. 1. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты таба отырып, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 негізгі және қосымша ақпаратты таба отырып, бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
7. 3. 1. 1 қарапайым және күрделі жоспар құру, шығармаға жоспарға сәйкес материал жинау; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 1. 1 ызың дауыссыздардан кейінгі дауыстыларды және Ц, әртүрлі сөз таптарымен бірге НЕ, етістіктердің жалғауларын, әр сөз таптарының жұрнақтарын дұрыс жазу; | ||
2-тоқсан | |||
Білім: әлем және шет тілдері. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
7. 1. 2. 1 құрылымына сүйене отырып негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 негізгі ойды ашатын құрылымдық бөліктерін және олардың элементтерін (сөйлемдер, абзацтар) анықтау; | ||
Жазылым |
7. 3. 1. 1 қарапайым және күрделі жоспар құру, шығармаға жоспарға сәйкес материал жинау; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 2. 1 паронимдерді қолдану; | ||
Жыл мезгілдері. | Тыңдалым және айтылым |
Орфография. |
7. 1. 2. 1 құрылымына сүйене отырып негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 негізгі ойды ашатын құрылымдық бөліктерін және олардың элементтерін (сөйлемдер, абзацтар) анықтау; | ||
Жазылым |
7. 3. 1. 1 қарапайым және күрделі жоспар құру, шығармаға жоспарға сәйкес материал жинау; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 2. 1 паронимдерді, терминдерді, аллегорияны, инверсияны, анафораны қолдану; | ||
3-тоқсан | |||
Жастар мәдениеті. | Тыңдалым және айтылым |
Орфография. Сөйлеу мәдениеті. |
7. 1. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша, белгілі және белгісіз ақпаратты таба отырып, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 негізгі ойды ашатын құрылымдық бөліктерін және олардың элементтерін (сөйлемдер, абзацтар) анықтау; | ||
Жазылым |
7. 3. 5. 1 мәселеге және/немесе автор ұстанымына деген көзқарасыңызды білдіре отырып, мәтін негізінде аргументативті эссе жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
7. 4. 1. 1 ызың дауыссыздардан кейінгі дауыстыларды және Ц, әртүрлі сөз таптарымен бірге НЕ, етістіктердің жалғауларын, әр сөз таптарының жұрнақтарын дұрыс жазу; | ||
Қорғансыз азаматтарды әлеуметтік қорғау мәселелері. | Тыңдалым және айтылым |
Сөйлеу мәдениеті. |
7. 1. 6. 1 тыңдалған материалды мазмұны, материалды баяндау логикасы мен құрылымы, назарын аудару үшін тілдік құралдарды қолдану тұрғысынан бағалау; |
Оқылым |
7. 2. 3. 1 мәтіндегі жекелеген сөздердің және пікірлердің ашық және жасырын (мәтінішіндегі) мәнін, паронимдерді, кірмесөздерді, қайталауларды, сөйлемдегі сөздердің тура және керісінше тәртібін және қолданылуын түсіну; | ||
Жазылым |
7. 3. 4. 1 публицистика лық және ресми-іскери стильдег (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар) мақсатты аудиторияны ескере және өз пікірін білдіре отырып, хабарлау элементтері бар сипаттама-мәтін, талқылау элементтері бар хабарлама жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
7. 4. 2. 1 анафораны қолдану; | ||
Дұрыс тамақтану. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика |
7. 1. 5. 1 өз көзқарасын дәлелдей отырып, ұсынылған проблема бойынша диалогке қатысу; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 негізгі ойды ашатын құрылымдық бөліктерін және олардың элементтерін (сөйлемдер, абзацтар) анықтау; | ||
Жазылым |
7. 3. 4. 1 публицистикалық және ресми-іскери стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар) мақсатты аудиторияны ескере және өз пікірін білдіре отырып, хабарлау элементтері бар сипаттама-мәтін, талқылау элементтері бар хабарлама жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
7. 4. 1. 1 ызың дауыссыздардан кейінгі дауыстыларды және Ц, әртүрлі сөз таптарымен бірге НЕ, етістіктердің жалғауларын, әр сөз таптарының жұрнақтарын дұрыс жазу; | ||
4-тоқсан | |||
Жеңіс күні. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
7. 1. 2. 1 құрылымына сүйене отырып негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
7. 2. 7. 1 фактілер мен пікірлерді ажырата отырып, түрлі дереккөздерден ақпараттар табу; | ||
Жазылым |
7. 3. 5. 1 мәселеге және/немесе автор ұстанымына деген көзқарасыңызды білдіре отырып, мәтін негізінде аргументативті эссе жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
7. 4. 3. 1 етістік және оның түрлерін, көмекші сөздерді қолдану; | ||
Егер мен әлемді билесем… | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. Пунктуация. |
7. 1. 4. 1 мәтіннің негізгі ойына сүйене отырып, мазмұнын болжау; |
Оқылым |
7. 2. 3. 1 мәтіндегі жекелеген сөздердің және пікірлердің ашық және жасырын (мәтінішіндегі) мәнін, паронимдерді, кірмесөздерді, қайталауларды, сөйлемдегі сөздердің тура және керісінше тәртібін және қолданылуын түсіну; | ||
Жазылым |
7. 3. 6. 1 белгілі бір әлеуметтік рөл мен сөйлеу мінез-құлқын таңдай отырып, шығармашылық жұмыстар (110-130 сөз) жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
7. 4. 3. 1 етістік және оның түрлерін, көмекші сөздерді қолдану; | ||
4) 8-сынып:
Тақырып. Бөлім |
Тілдік | Лексико-грамматикалық материал | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Отбасы: құқық пен міндеттер. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
8. 1. 1. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | ||
Жазылым |
8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация) жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 1. 1 тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі-құрама атауларды орфографиялық нормаға сай жазу | ||
Бос уақыт және спорт. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау; | ||
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 2. 1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Мамандықтар әлемі. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
8. 1. 2. 1 определять основную мысль на основе структурных элементов текста и целевой аудитории; |
Оқылым |
8. 1. 4. 1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу; | ||
Ғарыш. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. | 8. 4. 3. 1 сөздік қор және сөздік құрам ерекшеліктерін түсініп қолдану |
Оқылым |
8. 1. 3. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; | ||
Жазылым |
8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, аннотация, тезис құрастырып жазу; | ||
3-тоқсан | |||
Әр алуаг өмір салты. | Тыңдалым және айтылым |
Орфография. |
8. 1. 5. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру; | ||
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала құрастырып жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 4. 2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану | ||
Сі – тіршілік көзі. | Тыңдалым және айтылым |
Сөйлеу мәдениеті. |
8. 1. 4. 1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | ||
Жазылым |
8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 4. 3 сөйлем ішінде бірыңғай мүшелер және айқындауыш мүшелерді қолдана білу | ||
Тағам: қажеттілік пе, шығын ба? | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 3. 1 мақала, презентация құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Қазіргі қоғамдағы музыка. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау; | ||
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану | ||
Ғылыми жаңалықтар мен технологиялар. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
8. 1. 1. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 тұтас және аралас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру; | ||
Жазылым |
8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 8. 4. 5. 1 сөйлем соңында қабаттасып қойылатын тыныс белгілерін дұрыс қолдану | ||
5) 9-сынып:
Тақырып. Бөлім |
Тілдік | Лексико-грамматикалық материал | Оқыту мақсаттары |
1 -тоқсан | |||
Әлемдегі қақтығыстар және бейбітшілік. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 3. 1 мақала құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 1. 1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
Құрлық елдері. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
9. 1. 4. 1 мәтіннің мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу; | ||
Жазылым |
9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 3. 1 стильдік ерекшеліктерге сай тілдік бірліктердің дұрыс қолдана білу | ||
2-тоқсан | |||
Дәстүрлер мен мәдениет. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 3. 1 мақала, тезистердің құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
9. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша автордың негізгі ойын сақтай отырып, перифраз тәсілдері арқылы жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу | ||
"Жер" ресурстары. | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. Пунктуация. Сабақтас құрмалас сөйлем. |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; | ||
Жазылым |
9. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екіжақты пікірді немесе жағдаятты талқылау, біреуіне таңдау жасап, өз ойын дәлелдеп жазу (аргументативті эссе); | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіру | ||
3-тоқсан | |||
Қазіргі әлемдегі жасөспірімдер. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
9. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыра білу; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1тұтас емес (кесте, диаграмма, сызба, сурет) мәтіндердегі мәліметтерді салыстыру, өңдеу; | ||
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану | ||
21-ғасырдағы әлемдік байланыстар. | Тыңдалым және айтылым |
Құрмалас сөйлемдердегі морфологиялық байланыс құралдары. |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (пікірталас, дәріс) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; | ||
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану | ||
4 -тоқсан | |||
Дилемалар мен таңдар. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (мақала, интервью) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 3. 1 тұжырымдамалардың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 4. 4 аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану | ||
Бұқаралық ақпарат құралдары. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 3. 1 мақала, презентацияның құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | ||
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушы-лығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | ||
Әдеби нормаларды сақтау | 9. 4. 5. 1 құрмалас сөйлемнің тыныс белгілерін (даралаушы, ерекшелеуші, ойдың аражігін ажырататын) ережеге сай қолдану | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 40-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
10. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
11. "Орыс әдебиеті" пәнін оқытудың мақсаты - адамның рухани құндылықтарын көркемдік шығармаларды қабылдау мен талдау арқылы қалыптастыру, әлемді және жеке таңдау негізінде өз білімін, дағдыларын және білімін қолдануға қабілетті құзыретті оқырмандарды тәрбиелеу.
12. "Орыс әдебиеті" академиялық пәнін оқытудың міндеттері:
1) орыс, қазақ және әлем әдебиеті мен мәдениеті негізінде табысты әлеуметтік бейімделуге ықпал ететін білім мен білік дағдыларды қалыптастыру;
2) көркем әдебиет туындылардағы автордың ойын тереңірек түсінуге мүмкіндік беретін әдеби тұжырымдамаларды меңгеруіне жәрдемдесу;
3) туындыларды талдау негізінде логикалық және критикалық ойларды, сыни талдау, салыстыру, жалпылау, ұқсастықтар мен себеп-салдар байланысын қалыптастыру, құбылыстарды классификациялау, ой түю мен тұжырымдар жасау дағдыларын қалыптастыру;
4) әр түрлі жанрлардағы көркем туындыларды терең түсіну және талдау негізінде коммуникативтік дағдыларды дамыту.
2-тарау. "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
4. "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бөлімдер бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады: білік пен дағды, білім және түсіну.
6. Жүйелі түрде ұйымдастырылған әрбір бөлімшелердің ішкі білім беру мақсаты: мұғалімдердің өз жұмыстарын жоспарлау және оқушылардың жетістігін бағалау, сонымен қатар оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпараттандыру:
7. Оқыту пәнінің базалық мазмұны 3 бөлімнен тұрады: "Мәтінді түсіну және жауап беру", " Мәтінді талдау және интерпретациялау", "Баға және салыстырмалы талдау".
8. "Мәтін бойынша түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) терминдерді түсіну;
2) көркем туындыны түсіну;
3) жатқа оқу және дәйексөз табу;
4) жоспар құру;
5) мазмұнын айтып беру;
6) сұрақтарға жауап беру.
9. "Мәтінді талдау және интерпретациялау":
1) жанр;
2) тақырып пен идея;
3) композиция;
4) эпизодтар сараптамасы;
5) бас кейіпкерге мінездеме;
6) Шығарманың көркем әлемін әр қырынан таныстыру;
7) автордың қатынасы;
8) көркем-бейнелеу құралдары;
9) шығармашылық хат.
10. "Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем шығарманы бағалау;
2) көркем туындыны басқа өнердің туындыларымен салыстыру;
3) әдеби шығармаларды салыстыру;
4) пікірлерді бағалау.
11. 5-сыныпқа арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және мәтін бойынша жауап беру: көркем әдебиет, фольклор, батырлар эпосы, қисса, ертегі, әдеби ертегі, сюжет, гипербола, композиция, көркем әдебиеттегі уақыт және кеңістік, тартыс, батыр, әңгімеші, эпитет, баяндаушы, салыстыру, аллегория, параллелизм, көркем туынды туралы жалпы түсінік беру, тақырыпты түсіну, шағын көлемдегі (поэтикалық, прозалық) мәтіндерді мәнерлеп жатқа оқу, жай жоспар жасау, туындының немесе үзіндінің мазмұнын қысқаша мазмұндау, сұрақтарға қысқаша және толық жауап беру;
2) түсіндіру және талдау:
мұғалімнің көмегімен жанрдың түрін (Қисса, ертегі, әдебиет ертегі) және оның белгілерін және негізгі идеясын анықтау, мұғалімнің көмегімен туындыдан композициялық элементтері бар мәтінді белгілеу, мұғалімнің көмегімен негізгі кейіпкерлерге сипаттама беру үшін маңызды эпизодтарды сараптау, мұғалімнің көмегімен автордың бас кейіпкерге деген көзқарасын анықтап, оны сурет, кесте, кластер арқылы өзінше таныстыра білу. мұғалімнің көмегімен көркем туындыдағы бейнелеу құралдарын (гипербола, сын есім, Теңеу, аллегории, параллелизм) сараптау, мұғалімнің көмегімен шығармашылық жұмыстар (әдеби тақырыптағы тірек сөздер мен иллюстрациялар бойынша ертегі, әңгіме, шағын- мазмұндама) жазу;
3) бағалау және салыстырмалы талдау:
шығарманы талқылауға, өз ойларын және сезімдерін білдіруге қатысу, өнер туындыларын басқа өнер туындыларымен салыстыру, ұқсастықтар мен айырмашылықтарды түсіндіру, орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттерінің тақырыпқа жақын шығармаларын (немесе фрагменттерін) салыстыру, мұғалімнің көмегімен ауызша және жазбаша сөздерін (оның, сыныптастардың) тақырыпқа сәйкестігі тұрғысынан бағалау.
12. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Қиссалар. Цикл об Илье Муромце;
2) А.С. Пушкин. "Песнь о вещем Олеге";
3) М.Ю. Лермонтов. "Бородино";
4) М. Шаханов. "Отрарская поэма о побеждҰнном победителе, или ПросчҰт Чингисхана";
5) В.А. Жуковский. "Сказка о царе Берендее";
6) А.С. Пушкин. "Сказка о мертвой царевне и семи богатырях";
7) К. Д. Бальмонт. "Фейные сказки";
8) Г.Х. Андерсен. "Снежная королева";
9) О. Уайльд. "Соловей и роза";
10) К.Г. Паустовский. "Теплый хлеб";
11) Г.В. Черноголовина. "Сказка об одном зҰрнышке";
12) А.С. Пушкин. "Руслан и Людмила";
13) М.М. Пришвин. "Кладовая солнца".
13. 6-сыныпқа арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтін бойынша түсіну және жауап беру: Көркем өнер әлемі, миф, мифтік кейіпкер, мифологиялық бейне, әңгіме, повесть, пьеса-ертегі, афиша, ремарка, портрет, пейзаж, метафора, кейіптеу, антитеза, риторикалық тұлғалар, перифраз, шығармадан туындаған драма, эпос, еліктеу, лирика, негізгі және қайталама ақпараттар, мәтін (поэзиялық, прозалық, драмалық), үзінділерін мәнерлеп жатқа оқу, дәйексөзге арналған жай жоспар, шағын көлемді эпикалық немесе драмалық шығарманы қысқаша, егжей-тегжейлі мазмұндау,
сұраққа толық жауап;
2) талдау және интерпретация: жанрдың түрін (әңгіме, повесть, пьеса-ертегі) және оның белгілерін анықтау, шығарманың негізгі ойын құрылымдық элементтеріне қарап анықтау, туынды мәтінінен композиция элементтерін бөлу, туынды сюжетіндегі олардың атқаратын ролін түсіндір, драмалық және прозалық туындыдағы басты кейіпкерлердің сипаттама беру үшін эпизодтарға талдау жасау, жоспарды және мәтіннен алынған дәйексөздерді пайдалану арқылы кейіпкерге сипаттама беру. негізгі және қосымша кейіпкерлерге авторлық көзқарасты анықтау, уақыт пен көркем өнер кеңістігіне талдау жасау және өзінің көзқарасын сурет, сызба, кластер арқылы көрсету. Көркемдегіш құралдар (метафора, дербестендіру) және ақындық синтаксис қайраткерлері (риторикалық сұрақтар, апелляциялық, антитезы, мазмұндау,перифраза, арнау), шығармашылық жұмыстар (мифтер, әңгімелер, шағын шығарма әдеби тақырыптар бойынша, салыстырмалы сипаттамалар) түсініп оқығанын айта білу, тілдің көркемдегіш құралдарын пайдалану;
3) бағалау және салыстырмалы талдау:
туындыны талдауға қатысу, бас кейіпкердің әрекетіне баға беру, өзара салыстыру, көркем туындыны басқа өнер түрімен салыстыру. Мұғалім көмегімен ұқсастығы мен ерекшелігін түсіндіру, тақырып пен мәселе бойынша жақын орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттерінің шығармаларын (немесе фрагменттерін) салыстыру, мұғалімнің көмегімен ауызша және жазбаша сөздерін (оның, сыныптастардың) тақырыпқа сәйкестігі тұрғысынан бағалау. Дәйексөздің орындылығы.
14. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Ежелгі Грек аңыздары ( Прометей, Геракл, Икар, Актеон);
2) Е.В. Курдаков. "Псы Актеона";
3) Славян мифологиясы (күн туралы миф, Төменгі мифология өкілдері туралы мифтер);
4) Түркі мифологиясы (әлемнің пайда болуы туралы миф);
5) Библия мифологиясы (Вавилон мұнарасы, Соломон патша);
7) Б.Л. Пастернак. "Рождественская звезда";
8) Н.В. Гоголь. "Ночь перед Рождеством";
9) А. Гофман "Щелкунчик и Мышиный король"
10) И.С. Тургенев. "Муму";
11) Л.Н. Толстой. "Кавказский пленник";
12) В.С. Высоцкий. "Песня о друге";
13) В.П. Астафьев "Конь с розовой гривой";
14) А.Н. Островский. "Снегурочка";
15) И.С. Тургенев "Бежин луг";
16) М.Ю. Лермонтов. "Русалка".
15. 7-сыныпқа арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтін бойынша түсіну және жауап беру: өсиет, аңыз, баллада, мысал, әдеби бағыт, классицизм, фантастикалық әңгіме, комедия, фэнтези, сатира, юмор, гротеск, сарказм, ирония, көркем деталь, лирикалық кейіпкер, ырғақ және рифма, аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора,көркем туындыны деталь бойынша түсіну, белгілі және белгісіз ақпарат, дәйексөзді мәтіннен өз бетінше іздеп тауып мәнерлеп оқу, персонаж–бейне мен лирикалық кейіпкердің сипаттамасына байланысты туындының фрагменттері, күрделі жоспар, туындының мазмұнын қысқаша, егжей-тегжейлі, іріктеп айтып беру, кейіпкерлер мен оқиғалар туралы пікірін білдіру, проблемалық сұраққа негізделген жауап.
2) анализ және интерпретация: жанрдың түрін (өсиет, аңыз, баллада, мысал, әдеби бағыт, классицизм, фантастикалық әңгіме, комедия, фэнтези, сатира, юмор, гротеск, сарказм, ирония, көркем деталь, лирикалық кейіпкер, ырғақ және рифма, аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора,) және оның белгілерін анықтау, шығарманың негізгі ойын құрылымдық элементтеріне қарап анықтау, туынды мәтінінен композиция элементтерін бөлу, туынды сюжетіндегі олардың атқаратын ролін түсіндір, драмалық және прозалық туындыны эпизодтарын талдау, басты кейіпкерлердің сипаттамалары үшін маңызды болып табылады, жоспарды және мәтіннен алынған дәйексөздерді пайдалану арқылы кейіпкерге сипаттама беру, негізгі және қосымша кейіпкерлерге авторлық көзқарасты анықтау,Уақыт пен көркем өнер кеңістігіне талдау жасау және өзінің көзқарасын сурет, сызба, кластер арқылы көрсету. Көркемдегіш құралдар (метафора, дербестендіру) және ақындық синтаксис қайраткерлері (риторикалық сұрақтар, антитезы, мазмұндау,перифраза, арнау), шығармашылық жұмыстар (мифтер, әңгімелер, шағын шығарма әдеби тақырыптар бойынша, салыстырмалы сипаттамалар) түсініп оқығанын айта білу, тілдің көркемдегіш құралдарын пайдалану;
3) бағалау және салыстыру:
туындыны талдауға қатысу, бас кейіпкер және оқиға туралы пікір білдіру, көркем туындыны басқа өнер түрімен салыстыру. Мұғалім көмегімен ұқсастығы мен ерекшелігін түсіндіру, тақырып пен мәселе бойынша жақын орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттерінің шығармаларын (немесе фрагменттерін) салыстыру, мұғалімнің көмегімен ауызша және жазбаша сөздерін (оның, сыныптастардың) тақырыпқа сәйкестігі тұрғысынан бағалау. Дәйексөздің көңілге қонымдылығы,
16. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Притча о блудном сыне, легенда об Арионе;
2) А.С. Пушкин "Арион", "Анчар";
3) А.С. Пушкин. "Станционный смотритель";
4) К.Г. Паустовский "Телеграмма";
5) А.С. Пушкин, С.А. Есенин, А.А. Фетаның өлеңдері;
6) У. Блейк. "Тигр";
7) О.О. Сулейменов. "Волчата";
8) Р. Бредбери. "Зеленое утро";
9) А. Новоселов. "Санькин марал";
10) И.А. Крылов. Басни;
11) Д.И. Фонвизин. "Недоросль";
12) М.Е. Салтыков-Щедрин. "Сказка о том, как один мужик двух генералов прокормил";
13) М.М. Зощенко. Сатирические рассказы (по выбору учителя);
14) В.А. Жуковский. Баллады;
15) В. Набоков. "Рождество";
16) В. Тендряков. "Хлеб для собаки";
17) Д. Толкиен. "Хоббит, или Туда и Обратно".
17. 8-сыныпқа арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
әдеби бағыттағы романтизм және реализм, тарихи бейне (персонаж), трагедич, комедия, поэма, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, өмірбаян, өнер туындысын түсіну, ақпаратты сыни түсіну, ашық және жасырын (субтекст) ақпараттардың айырмашылығы, мәтіннен өз бетінше тауып мәнерлеп оқу, туындының тақырыбын ащатын үзінділерді, дәйексөзді жатқа оқу, кешенді баға белгілеу жоспары, туындының мазмұнын немесе үзінділерін айтып беру, әртүрлі дәйектемелерді қолдану, проблемалық сұраққа негізделген жауап.
2) талдау және интерпретациялау:
жанрдың түрін (трагедия, комедия, поэма) және оның белгілерін анықтау. Туындының тақырыбы мені идеясын анықтау, мәселелер бойынша өз пікірін білдіру, туынды мәтінінен композиция элементтерін бөлу, қосылған эпизодтардың мағынасын түсіндір, олардың туынды сюжетіндегі дамуындағы атқаратын ролін мен мәселесін түсіндір, туынды кейіпкерлерінің сипаттамалары, олардың іс-әрекеттерін, ниеттерін, аты-жөнінің мағынасын, көркем бейненің жүйелі сараптамасын, хронотоп, туындының құрылысы және әртүрлі әдістері арқылы (диаграммалар, кестелер, ақыл карталар, ментальды карталар, графиктер), авторлардың кейіпкерлерге деген көзқарастарын білдіру жолдары, көркемдеуіш құралдар, оның ішінде үнтаспа және түсі, ақындық синтаксис фигуралары (риторикалық фигуралар, антофесттер, парафрактар, инверсиялар, анафейлер, градация) әдебиет құрылғылар (символ, психологиялық параллелизм, өмірбаян), шығармашылық жұмыстарды жазу (әдеби кейіпкерге хат, сценарийлер), кейіпкерге деген көзқарас, оның әрекеттері, бейнелеу құралдарын пайдалану;
3) бағалау және салыстырмалы талдау:
шығарманы талқылауға қатысу, өз көзқарасын сақтау, бас кейіпкерлердің әрекеттерін бағалау, автордың ұстанымын бағалау, шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстыру, әртүрлі өнер туындыларында бейнелерді жасаудың ерекше құралдарының тән ерекшеліктер, ұлттық ерекшеліктерін ескере отырып тақырып пен мәселе бойынша жақын орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттерінің шығармаларын (немесе үзінділерін) салыстыру, тақырыптың ашылуының толықтығы мен тереңдігі туралы ауызша және жазбаша сөздерін (оның, сыныптастардың) тақырыпқа сәйкестігі тұрғысынан бағалау.
Дәйексөздің көңілге қонымдылығы, композициялық бірлік және нақты дәлдік.
18. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) С. Жунусов (мұғалімнің таңдауы бойынша) "Первый вагон" - әңгімелер жинағы,
А. Алексин "Фотография, на которой меня нет", "А тем временем где-то" (мұғалімнің таңдауы бойынша)
2) В. Распутин. "Уроки французского";
3) Ч. Айтматов. "Первый учитель", "Красное яблоко"
4) У. Шекспир. "Ромео и Джульетта";
5) А.С. Пушкин. "Капитанская дочка";
6) Лирика поэтов 19 века;
7) О.О. Сулейменов. "Последнее слово акына Смета";
8) Н.В. Гоголь. "Ревизор";
9) А.П. Чехов. Рассказы (по выбору учителя);
10) В. М. Шукшин. Рассказы (по выбору учителя);
11) М.Ю. Лермонтов. "Мцыри";
12) А. Грин. "Алые паруса";
13) Антуан де Сент-Экзюпери. "Маленький принц";
14) М. Цветаева. Лирика;
15) А. Ахматова. "У самого моря".
19. 9-сыныпқа арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
шығармадан жанр, сонет, роман, қасиетті әңгіме, лирикалық дигрессия, типология, психология, ішкі монолог, оксиморон, хронотоп, градация, парцелляция,, афоризм, өнер туындысын түсіну, ақпаратты сыни түсіну, естігені мен оқығанына байналысты ой- қатынасы, туындының проблемасына байланысты үзінділерді, дәйексөзді мәтіннен өз бетінше тауып мәнерлеп оқу, жатқа оқу, тезистік жоспар, туындының мазмұнын айту, әртүрлі әдістерді қолдана отырып, сюжетті әзірлеудің шығармашылық ойлануымен, проблемалық мәселе бойынша толық негізделген жауаптармен сөйлеуге деген көзқарастың көрінісі;
2) талдау және интерпретация:
жанр мен оның белгілерін анықтау (сонет, роман, хаттардағы роман, қасиетті әңгіме) туындының тақырыбы мен идеясы, өзіндік ұстанымында олардың өзектілігі мен айқындығы туралы пікірін білдіру, туынды мәтінінен композиция элементтерін бөлу, туынды сюжетіндегі олардың атқаратын ролін түсіндіру, драмалық және прозалық туындыдағы басты кейіпкерлердің сипаттама беру үшін эпизодтарға талдау жасау, маңызды болып табылатын жоспарды және мәтіннен алынған дәйексөздерді пайдалану арқылы кейіпкерге сипаттама беру. негізгі және қосымша кейіпкерлерге авторлық көзқарасты анықтау,Уақыт пен көркем өнер кеңістігіне талдау жасау және өзінің көзқарасын сурет, сызба, кластер арқылы көрсету. Көркемдегіш құралдар мен ақындық тұлғалар синтаксис қайраткерлері (эпитет, салыстыру, метафора, риторикалық сұрақтар, апелляциялық, антитеза, мазмұндау,перифраза, арнау перифразы, ассонанс, аллегории, инверсии, анафора, градация, парцелляция), шығармашылық жұмыстар (мифтер, әңгімелер, шағын шығарма әдеби тақырыптар бойынша, салыстырмалы сипаттамалар) түсініп оқығанын айта білу, тілдің көркемдегіш құралдарын пайдалану;
3) бағалау және салыстырмалы талдау:
туындыны талдауға қатысу, өз көзқарасын сақтау, әр түрлі пікірде өз ұстанымын түсіндіру, шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстыру, әртүрлі өнер туындыларында бейнелерді жасаудың ерекше құралдарының тән ерекшеліктер, ұлттық ерекшеліктерін ескере отырып тақырып пен мәселе бойынша жақын орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттерінің шығармаларын (немесе үзінділерін) салыстыру, авторлық көзқарасты анықта,
мұғалімнің көмегімен ауызша және жазбаша жауап арқылы (оның, сыныптастардың) тақырыпты ашудағы сөздерінің тереңдігі мен толықтығы тұрғысынанн бағалау, композициялық және стилистикалық бірлік, нақты дәлдік.
20. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) У. Шекспир. Сонеты;
2) П.Н. Васильев. "И имя твоҰ…" басқада өлеңдер;
3) А.С. Пушкин. Лирика, "Цыганы";
4) И.С. Тургенев. "Ася";
5) А.И. Куприн. "Олеся";
6) Н.В. Гоголь. "Шинель";
7) Ф.М. Достоевский. "Бедные люди";
8) Л.Н. Толстой. "После бала";
9) А.И. Куприн. "Гранатовый браслет";
10) А.С. Грибоедов. "Горе от ума";
11) Н.В. Гоголь. "Мертвые души";
12) А.С. Пушкин. "Пиковая дама";
13) А.П. Чехов. "Ионыч", "Человек в футляре" (мұғалімнің таңдауы бойынша);
14) Н.С. Лесков. "Жемчужное ожерелье".
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
21. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" сан мен әріптен тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, әріппен берілген белгі дағдыны (түсіну және жауап беру, анализ және интерпретация, бағалау және салыстыру), әріппен қоса берілетін сандар бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
22. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) түсіну және жауап беру:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімшелер | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1. Терминдерді түсіну |
5. 1. 1. 1 |
6. 1.1.1 |
7. 1. 1. 1 |
8. 1. 1. 1 |
9. 1. 1. 1 |
2.Көркем шығарманы түсіну |
5. 1. 2. 1 |
6. 1. 2. 1 |
7.1 2.1 |
8. 1. 2. 1 |
9. 1. 2. 1 |
3. Жатқа оқу және дәйексөз келтіру |
5.1. 3.1 |
6. 1. 3. 1 |
7. 1. 3. 1 |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
4. Жоспар құру |
5. 1. 4. 1 |
6. 1. 4. 1 |
7. 1. 4. 1 |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 |
5. Айтып беру |
5. 1.5.1 |
6. 1. 5. 1 |
7.1. 5.1 |
8. 1.5.1 |
9. 1. 5. 1 |
6. Сұрақтарға жауап беру |
5. 1. 6. 1 |
6. 1. 6. 1 |
7. 1. 6. 1 |
8. 1. 6. 1 |
9. 1. 6. 1 |
2) мәтінді талдау және интерпретациялау:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Жанр |
5.2. 1.1 | 6. 2. 1. 1жанр мен оның белгілерін анықтау (әңгіме, әңгіме, ойын-ертегі) |
7. 2. 1. 1 | 8. 2. 1. 1жанр мен оның белгілерін анықтау (трагедия, комедия, өлең) | 9.2. 1.1 жанр мен оның белгілерін анықтау (сонет, роман, хаттардағы роман, қасиетті әңгіме) |
2 Тақырып пен идея |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 |
3. |
5. 2.3.1 |
2.3.1 |
7.2. 3.1 |
8.2. 3.1 |
9. 2.3.1 |
4. |
5.2. 4.1 |
6.2. 4.1 |
7.2. 4.1 |
8.2. 4.1 |
9.2. 4.1 |
5. |
5. 2.5.1 |
6.2. 5.1 |
7.2. 5.1 |
8.2. 5.1 |
9.2. 5.1 |
6. |
5.2. 6.1. |
6.2. 6.1. |
7. 2.6.1 |
8.2. 6.1. |
9.2. 6.1. |
7.Авторлық көзқарас |
5. 2. 7. 1 |
6.2. 7.1. |
7.2. 7.1. |
8.2. 7.1. |
9. 2. 7. 1 |
8.Әдеби қабылдау және көрнекі құралдар | 5.2. 8.1 мұғалімдер қолдауымен әдеби мәтін (гипербола, сын, салыстыру, аллегория параллелизм) графикалық құралдарды талдау | 6.2. 8.1 көрнекі құралдар (метафора, дербестендіру) және ақындық Синтаксис қайраткерлері талдау (риторикалық сұрақтар) | 7. 2.8. 1 поэзия өнері мәтін (аллитерация ассонанс, аллегории инверсия), негізгі әдістері күлкілі (сатира, юмор, гротеск, ирония, сарказм) көрнекі құралдар мен синтаксис бөліктерін талдау |
8. 2.8.1 | 9. 2. 8. 1 Суреттерді құру құралдары мен әдістерін талдау графикалық құралдар және поэзия синтаксис (сын есім, салыстыру метафора еліктеу риторикалық фигуралар, антитеза, аллитерация, ассонанс, аллегории, инверсиялар, анафоры, градация, парцелляция) |
9.Шығармашылық хат |
5. 2.9. 1 |
6.2. 9.1 |
7. 2.9.1 | 8. 2.9. 1 батырлық арақатынасы білдіріп, шығармашылық жұмыстарын (әдеби кейіпкерді жазбаша, сценарийлерді) жазу, оның іс-әрекеттері, көрнекі құралдарды пайдалану арқылы |
9. 2. 9. 1 |
3) бағалау және салыстырмалы талдау:
Білім алушылар білуге тиісті: | |||||
Бөлімшелер | 5 сынып | 6 сынып | 7 сынып | 8 сынып | 9 сынып |
1. |
5.3. 1.1 |
6. 3. 1.1 | 7. 3. 1. 1. негізгі кейіпкерлердің іс-әрекеттерін бағалауға жұмысты талқылауға қатысады |
8. 3. 1. 1 |
9.3. 1.1 |
2. |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 |
8. 3. 2. 1 |
9. 3. 2. 1 |
3. Әдебиеттерді салыстыру |
5. 3.3.1 |
6. 3.3.1 |
7. 3.3.1 |
8. 3. 3.1 |
9. 3. 3.1 |
4. |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 |
7.3. 4.1 |
8.3..4.1 |
9.3.4. 1 |
23. -тоқсан бойынша бөлімдер мен бөлімшелерді бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
24. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту орыс тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту орыс тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Тақырыптар/ | Зерттелген әдеби шығармалар | Білім алушылар білуге тиісті | Оқыту мақсаттары. |
1 -тоқсан | |||
Батырлық эпос |
1.Қиссалар. Илье Муромце туралы | Түсіну және жауап беру мәселелері |
5. 1. 1. 1 |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 мұғалімнің қолдауымен жанр мен оның белгілерін (эпикалық, ертегі, әдеби кейіпкер) анықтау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 5. 3. 1. 1 өздерінің ойларын және сезімдерін білдіретін жұмыстарды талқылауға қатысады | ||
2 -тоқсан | |||
Әдеби поэтикалық ертегі |
1. В.А. Жуковский. "Сказка о царе Берендее" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
5. 1. 2. 1 өнер туындысы туралы жалпы түсіну, тақырыпты түсіну; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 мұғалімнің қолдауымен жанр мен оның ерекшеліктерін анықтау (эпикалық, ертегі, әдеби кейіп); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 5. 3. 3. 1 орыс, қазақ және әлем әдебиетінің еңбектерін (немесе үзінділерін) мұғалімнің қолдауымен пән бойынша жақынырақ салыстыру | ||
3-тоқсан | |||
Әдеби прозалық ертегі |
1. Г.Х. Андерсен. "Снежная королева" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
5. 1. 1. 1 терминдер: фантастика, фольклор, батырлық эпос, эпика, ертегі, әдеби ертегі, сюжеті, композициясы, шығармашылық уақыты мен кеңістігі, қақтығысы, батыры, әңгімелесуші, баяндаушы, гипербола, эпитет, салыстыру, аллегория, параллелизм; |
Анализ және интерпрета |
5. 2. 2. 1 мұғалімнің қолдауымен жұмыстың негізгі идеясын анықтау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 5. 3. 2. 1 өнер туындысын басқа өнер туындыларымен салыстыру, мұғалімнің қолдауымен ұқсастықтар мен айырмашылықтарды түсіндіру | ||
4 -тоқсан | |||
Әдеби шығарма |
1. А.С. Пушкин. "Руслан и Людмила" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
5. 1. 2. 1 өнер туындысының жалпы идеясы бар, тақырыпты түсінеді; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 3. 1 мұғалімнің қолдауымен шығарма мәтініндегі композиция элементтерін бөліп көрсету; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 5. 3. 4. 1 Тақырып бойынша өзектілік тұрғысынан ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (олардың, сыныптастардың және басқалардың) бағалау | ||
2) 6 сынып:
Тақырыптар | Зерттелген әдеби шығармалар | Білім алушылар білуге тиісті | Оқыту мақсаттары. |
1 -тоқсан | |||
Әлем халықтарының мифтері |
1. Ежелгі Грецияның мифтері (Прометей, Геркулес, Икар, Актеон туралы) | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 терминдер: көркем әлем, миф, мифтік сипаттағы, мифологиялық кескін, әңгіме, әңгіме, ойын-ертегі, пьеса, ескерту, портрет, ландшафт, метафора, жеке қасиет, риторикалық фигуралар, антитез, периферия; эпикалық, лирикалық поэзия, драма әдебиет түрі; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 жанр мен оның белгілерін анықтау (әңгіме, әңгіме, ойын-ертегі); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 6. 3. 1. 1 басты кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалай отырып, шығарманы талқылауға қатысу | ||
2 -тоқсан | |||
Әдебиеттегі Рождества в тақырыбы |
1.Б.Л. Пастернак. "Рождественская звезда" | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 терминдер: көркем әлем, миф, мифтік сипаттағы, мифологиялық кескін, әңгіме, әңгіме, ойын-ертегі, пьеса, ескерту, портрет, ландшафт, метафора, жеке қасиет, риторикалық фигуралар, антитез, периферия; эпикалық, лирикалық поэзия, драма әдебиет түрі; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 2. 1 жұмыстың негізгі идеясын оның құрылымдық элементтеріне сүйену; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 6. 3. 3. 1 өздерінің субъектілері мен проблемалары бойынша ұқсас ресей, қазақ және әлем әдебиеттерінің жұмыстарын (немесе үзінділерін) салыстыруға | ||
3 -тоқсан | |||
Адамды моральдық таңдау |
1.И.С. Тургенев. "Муму" | Түсіну және жауап беру | 6. 1. 4. 1 Жай жоспарын жасау |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 жанр мен оның белгілерін анықтау (әңгіме, әңгіме, ойын-ертегі); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 6. 3. 2. 1 өнердің жұмысын басқа өнер туындыларымен салыстыру, мұғалімнің қолдауымен ұқсастықтар мен айырмашылықтарды түсіндіру (салыстырмалы сипаттамалар жоспары) | ||
4 -тоқсан | |||
Әдеби шығармалардағы фантастикалық және мифологиялық элементтер |
1.А.Н. Островский. "Снегурочка" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
6. 1. 1. 1 терминдер: көркем әлем, миф, мифтік сипаттағы, мифологиялық кескін, әңгіме, әңгіме, ойын-ертегі, пьеса, ескерту, портрет, ландшафт, метафора, жеке қасиет, риторикалық фигуралар, антитез, периферия; эпикалық, лирикалық, драма; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 5. 1 мәтіннен жоспар мен тырнақшаларды пайдалана отырып таңбаларды сипаттау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 6. 4. 4. 1 тақырыптың ашылуының толықтығы, дәйексөздің өзектілігі тұрғысынан ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (өздерінің, сыныптастарымен және басқалармен) бағалау | ||
3) 7 сынып:
Тақырыптар/ | Зерттелген әдеби шығармалар | Білім алушылар білуге тиісті | Оқыту мақсаттары. |
1 -тоқсан | |||
Әдебиеттегі нақыл сөздер мен аңыздар |
1.Притча о блудном сыне, легенда об Арионе | Түсіну және жауап беру мәселелері |
7. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: Нақыл сөздер, аңыздар, балладалар, ертегі, әдеби қозғалысы, классицизм, фантастикалық әңгіме, комедия, фэнтези, сатира, юмор, гротеск, сарказм, ирония, көркем деталь, лирикалық кейіпкер, ырғағы, рифма, аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анапора; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 2. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеттері туралы өз пікірін білдіретін жұмыстың тақырыбы мен идеясын анықтау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 7. 4. 1. 1. Кейіпкерлер мен оқиғалар туралы пікірін білдіретін жұмыстарды талқылауға қатысады | ||
2 -тоқсан | |||
Адам және табиғат |
1.Өлеңдер | Түсіну және жауап беру мәселелері | 7. 1. 3. 1 Мәтінді өз бетімен табу және лирикалық кейіпкерді сипаттауға және / немесе кейіпкердің имиджіне қатысты туындылар, үзінділерді мұқият оқып шығу |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 Жанр мен оның ерекшеліктерін анықтау (аңыз, баллада, көрнекті, аңыз, комедия, лирикалық поэма, қиял, фантастикалық оқиға); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 7. 3. 3. 1 орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттердің тақырыптары / проблемалары / жанрлары бойынша ұқсас жұмыстардың (немесе үзінділерінің) салыстырулары | ||
3 -тоқсан | |||
Әдебиеттегі сатира мен әзіл |
1.И.А. Крылов. Басни | Түсіну және жауап беру мәселелері |
7. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: Нақыл сөздер, аңыздар, балладалар, ертегі, әдеби қозғалысы, классицизм, фантастикалық әңгіме, комедия, фэнтези, сатира, юмор, гротеск, сарказм, ирония, көркем деталь, лирикалық кейіпкер, ырғағы, рифма, аллитерация, assonance, аллегория, инверсия, анапора; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 5. 1 мәтіннің егжей-тегжейлері мен цитаталарына негізделген жұмыстың кейіпкерлерін сипаттау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 7. 3. 2. 1 өнер туындысын бейнелеу құралдарының ұқсастығы мен айырмашылығын сипаттайтын басқа өнер туындыларымен салыстыру | ||
4 -тоқсан | |||
Мораль, этика, құндылықтар |
1.В.А. Жуковский. Баллады | Түсіну және жауап беру мәселелері |
7. 1. 4. 1 кешенді жоспарды құрастырады; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 Жанр мен оның ерекшеліктерін анықтау (аңыз, баллада, көрнекті, аңыз, комедия, лирикалық поэма, қиял, фантастикалық әңгіме); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 7. 4. 4. 1 ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (өздерінің, сыныптастарымен және басқалармен) ашылу тереңдігі мен тереңдігі, дәйексөздің өзектілігі, композициялық бірлік | ||
4) 8 сынып:
Тақырыптар/ | Зерттелген әдеби шығармалар | Білім алушылар білуге тиісті | Оқыту мақсаттары. |
1 -тоқсан | |||
Балалар мен ересектер |
1. В. Распутин. "Уроки французского" | Түсіну және жауап беру \ |
8. 1. 1. 1 Терминдерді түсіну: романтизм және реализм әдеби үрдістер, тарихи имидж (кейіпкер), трагедия, комедия, өлең, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, өмірбаян сияқты; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 2. 1 жұмыстың тақырыбы мен идеясын анықтау, проблемалар бойынша өз пікірін білдіру; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 8. 4. 1. 1 Жұмысты талқылауға қатысу, оның көзқарасын қорғау, мінез-құлықты бағалау, кейіпкерлердің әрекеттері, автордың ұстанымы | ||
2 -тоқсан | |||
Махаббат пен құрмет |
1. У. Шекспир. "Ромео и Джульетта" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
8. 1. 2. 1 өнер туындысын түсіну, сыни тұрғыдан түсіну; ашық және жасырын (субтекст) ақпаратпен бөлісу; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1; жанр және оның сипаттамалары (трагедия, комедия, өлең) анықтау | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
8. 3. 2. 1 өнер туындысын өнердің басқа түрлерімен салыстыра отырып, өнердің әртүрлі түрлеріндегі кескіндерді құрудың ерекше құралдарын сипаттайды;; | ||
3 -тоқсан | |||
Сатира мен юмор |
1.Н.В. Гоголь. "Ревизор" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
8. 1. 1. 1 Терминдерді түсіну: романтизм және реализм әдеби үрдістер, тарихи имидж (кейіпкер), трагедия, комедия, поэма, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, өмірбаян сияқты; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 4. 1 проблемалар мен сюжет рөлін өз байланысын түсіндіру үшін жұмыстарды эпизодтарын талдау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
8. 3. 2. 1 өнер туындысын өнердің басқа түрлерімен салыстыра отырып, өнердің әртүрлі түрлеріндегі кескіндерді құрудың ерекше құралдарын сипаттайды; | ||
4 -тоқсан | |||
Армандар мен шындық |
1. М.Ю. Лермонтов. "Мцыри" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
8. 1. 3. 1 Мәтінді өз бетімен табуға және жұмыстың тақырыбын көрсететін дәйексөздерді, үзінділерді мұқият оқып білу; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1; жанр және оның сипаттамалары (трагедия, комедия, өлең) анықтау | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
8. 4. 1. 1 Жұмысты талқылауға қатысу, олардың көзқарасын қорғау, мінез-құлқын бағалау, кейіпкерлердің іс-әрекеттерін бағалау, автордың позициясы; | ||
5) 9 сынып:
Тақырыптар/ | Зерттелген әдеби шығармалар | Білім алушылар білуге тиісті | Оқыту мақсаттары. |
1 -тоқсан | |||
Махаббаттың қызығы |
1. У. Шекспир. Сонеты | Түсіну және жауап беру мәселелері |
9. 1. 1. 1 Терминдерді түсіну: романтизм және реализм әдеби бағыттар, тарихи имидж (кейіпкер), трагедия, комедия, өлең, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, өмірбаян; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 2. 1. Жұмыстың тақырыбы мен идеясын анықтау, мәселелер бойынша өз пікірін білдіру; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 9. 4. 1. 1 Жұмысты талқылауға қатысу, олардың көзқарасын қорғау, мінез-құлықты бағалау, кейіпкерлердің әрекеттері, автордың ұстанымы | ||
2 -тоқсан | |||
Кішкентай адамның тақырыбы |
1.Н.В. Гоголь. "Шинель" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
9. 1. 2. 1 өнер туындысын түсіну, сыни тұрғыдан түсіну; ашық және жасырын (субтекст) ақпаратпен бөлісу; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 Жанр мен оның белгілерін анықтау (трагедия, комедия, өлең); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 9. 4. 2. 1 өнер туындысын өнердің әр түрлі түрлерінде бейнелерді құрудың ерекше құралдарын сипаттайтын басқа өнер формаларының жұмыстарымен салыстырыңыз | ||
3 -тоқсан | |||
Қоғамдағы сатира |
1.А.С. Грибоедов. "Горе от ума" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
9. 1. 1. 1 Терминдерді түсіну: романтизм және реализм әдеби бағыттар, тарихи имидж (кейіпкер), трагедия, комедия, өлең, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, өмірбаян; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 4. 1 жұмыстың эпизодтарын талдау, олардың проблемалармен байланысын және учаскені дамытудағы рөлін түсіндіру; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
9. 4. 2. 1 өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің шығармаларымен салыстыру, өнердің әртүрлі түрлеріндегі бейнелерді құрудың ерекше құралдарын сипаттайды; | ||
4 -тоқсан | |||
Адамның жанының құпиялары |
1.А.С. Пушкин. "Пиковая дама" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
9. 1. 3. 1 мәтіннен өз бетімен табуға және жұмыстың тақырыбын көрсететін тырнақшаларды, фрагменттерді мұқият оқып білу; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 Жанр мен оның белгілерін анықтау (трагедия, комедия, өлең); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
9. 4. 3. 1 орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттердің туындыларын (немесе үзінділерін) салыстырып тексеру, | ||
3-тарау. "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
25. "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 25-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.26. "Орыс әдебиеті" пәні бойынша білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бөлімдер бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады: білік пен дағды, білім және түсіну.
27. Жүйелі түрде ұйымдастырылған әрбір бөлімшелердің ішкі білім беру мақсаты: мұғалімдердің өз жұмыстарын жоспарлау және оқушылардың жетістігін бағалау, сонымен қатар оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпараттандыру:
28. Оқыту пәнінің базалық мазмұны 3 бөлімнен тұрады: "Мәтінді түсіну және жауап беру", " Мәтінді талдау және интерпретациялау", "Баға және салыстырмалы талдау".
29. "Мәтін бойынша түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) терминдерді түсіну;
2) көркем туындыны түсіну;
3) жатқа оқу және дәйексөз табу;
4) жоспар құру;
5) мазмұнын айтып беру;
6) сұрақтарға жауап беру.
30. "Мәтінді талдау және интерпретациялау":
1) жанр;
2) тақырып пен идея;
3) композиция;
4) эпизодтар сараптамасы;
5) бас кейіпкерге мінездеме;
6) Шығарманың көркем әлемін әр қырынан таныстыру;
7) автордың қатынасы;
8) көркем-бейнелеу құралдары;
9) шығармашылық хат.
31. "Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем шығарманы бағалау;
2) көркем туындыны басқа өнердің туындыларымен салыстыру;
3) әдеби шығармаларды салыстыру;
4) пікірлерді бағалау.
32. 5-сыныпқа арналған базалық білім мазмұны:
1) түсіну және мәтін бойынша жауап беру: көркем әдебиет, фольклор, батырлар эпосы, қисса, ертегі, әдеби ертегі, сюжет, гипербола, композиция, көркем әдебиеттегі уақыт және кеңістік, тартыс, батыр, әңгімеші, эпитет, баяндаушы, салыстыру, аллегория, параллелизм, көркем туынды туралы жалпы түсінік беру, тақырыпты түсіну, шағын көлемдегі (поэтикалық, прозалық) мәтіндерді мәнерлеп жатқа оқу, жай жоспар жасау, туындының немесе үзіндінің мазмұнын қысқаша мазмұндау, сұрақтарға қысқаша және толық жауап беру;
2) түсіндіру және талдау:
мұғалімнің көмегімен жанрдың түрін (Қисса, ертегі, әдебиет ертегі) және оның белгілерін және негізгі идеясын анықтау, мұғалімнің көмегімен туындыдан композициялық элементтері бар мәтінді белгілеу, мұғалімнің көмегімен негізгі кейіпкерлерге сипаттама беру үшін маңызды эпизодтарды сараптау, мұғалімнің көмегімен автордың бас кейіпкерге деген көзқарасын анықтап, оны сурет, кесте, кластер арқылы өзінше таныстыра білу. мұғалімнің көмегімен көркем туындыдағы бейнелеу құралдарын (гипербола, сын есім, Теңеу, аллегории, параллелизм) сараптау, мұғалімнің көмегімен шығармашылық жұмыстар (әдеби тақырыптағы тірек сөздер мен иллюстрациялар бойынша ертегі, әңгіме, шағын- мазмұндама) жазу;
3) бағалау және салыстырмалы талдау:
шығарманы талқылауға, өз ойларын және сезімдерін білдіруге қатысу, өнер туындыларын басқа өнер туындыларымен салыстыру, ұқсастықтар мен айырмашылықтарды түсіндіру, орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттерінің тақырыпқа жақын шығармаларын (немесе фрагменттерін) салыстыру, мұғалімнің көмегімен ауызша және жазбаша сөздерін (оның, сыныптастардың) тақырыпқа сәйкестігі тұрғысынан бағалау.
33. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Қиссалар. Цикл об Илье Муромце;
2) А.С. Пушкин. "Песнь о вещем Олеге";
3) М.Ю. Лермонтов. "Бородино";
4) М. Шаханов. "Отрарская поэма о побеждҰнном победителе, или ПросчҰт Чингисхана";
5) В.А. Жуковский. "Сказка о царе Берендее";
6) А.С. Пушкин. "Сказка о мертвой царевне и семи богатырях";
7) К. Д. Бальмонт. "Фейные сказки";
8) Г.Х. Андерсен. "Снежная королева";
9) О. Уайльд. "Соловей и роза";
10) К.Г. Паустовский. "Теплый хлеб";
11) Г.В. Черноголовина. "Сказка об одном зҰрнышке";
12) А.С. Пушкин. "Руслан и Людмила";
13) М.М. Пришвин. "Кладовая солнца".
34. 6-сыныпқа арналған "Орыс әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтін бойынша түсіну және жауап беру: Көркем өнер әлемі, миф, мифтік кейіпкер, мифологиялық бейне, әңгіме, повесть, пьеса-ертегі, афиша, ремарка, портрет, пейзаж, метафора, кейіптеу, антитеза, риторикалық тұлғалар, перифраз, шығармадан туындаған драма, эпос, еліктеу, лирика, негізгі және қайталама ақпараттар, мәтін (поэзиялық, прозалық, драмалық), үзінділерін мәнерлеп жатқа оқу, дәйексөзге арналған жай жоспар, шағын көлемді эпикалық немесе драмалық шығарманы қысқаша, егжей-тегжейлі мазмұндау,
сұраққа толық жауап;
2) талдау және интерпретация: жанрдың түрін (әңгіме, повесть, пьеса-ертегі) және оның белгілерін анықтау, шығарманың негізгі ойын құрылымдық элементтеріне қарап анықтау, туынды мәтінінен композиция элементтерін бөлу, туынды сюжетіндегі олардың атқаратын ролін түсіндір, драмалық және прозалық туындыдағы басты кейіпкерлердің сипаттама беру үшін эпизодтарға талдау жасау, жоспарды және мәтіннен алынған дәйексөздерді пайдалану арқылы кейіпкерге сипаттама беру. негізгі және қосымша кейіпкерлерге авторлық көзқарасты анықтау, уақыт пен көркем өнер кеңістігіне талдау жасау және өзінің көзқарасын сурет, сызба, кластер арқылы көрсету. Көркемдегіш құралдар (метафора, дербестендіру) және ақындық синтаксис қайраткерлері (риторикалық сұрақтар, апелляциялық, антитезы, мазмұндау,перифраза, арнау), шығармашылық жұмыстар (мифтер, әңгімелер, шағын шығарма әдеби тақырыптар бойынша, салыстырмалы сипаттамалар) түсініп оқығанын айта білу, тілдің көркемдегіш құралдарын пайдалану;
3) бағалау және салыстырмалы талдау:
туындыны талдауға қатысу, бас кейіпкердің әрекетіне баға беру, өзара салыстыру, көркем туындыны басқа өнер түрімен салыстыру. Мұғалім көмегімен ұқсастығы мен ерекшелігін түсіндіру, тақырып пен мәселе бойынша жақын орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттерінің шығармаларын (немесе фрагменттерін) салыстыру, мұғалімнің көмегімен ауызша және жазбаша сөздерін (оның, сыныптастардың) тақырыпқа сәйкестігі тұрғысынан бағалау. Дәйексөздің орындылығы.
35. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Ежелгі Грек аңыздары ( Прометей, Геракл, Икар, Актеон);
2) Е.В. Курдаков. "Псы Актеона";
3) Славян мифологиясы (күн туралы миф, Төменгі мифология өкілдері туралы мифтер);
4) Түркі мифологиясы (әлемнің пайда болуы туралы миф);
5) Библия мифологиясы (Вавилон мұнарасы, Соломон патша);
7) Б.Л. Пастернак. "Рождественская звезда";
8) Н.В. Гоголь. "Ночь перед Рождеством";
9) А. Гофман "Щелкунчик и Мышиный король"
10) И.С. Тургенев. "Муму";
11) Л.Н. Толстой. "Кавказский пленник";
12) В.С. Высоцкий. "Песня о друге";
13) В.П. Астафьев "Конь с розовой гривой";
14) А.Н. Островский. "Снегурочка";
15) И.С. Тургенев "Бежин луг";
16) М.Ю. Лермонтов. "Русалка".
36. 7-сыныпқа арналған "Орыс әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтін бойынша түсіну және жауап беру: өсиет, аңыз, баллада, мысал, әдеби бағыт, классицизм, фантастикалық әңгіме, комедия, фэнтези, сатира, юмор, гротеск, сарказм, ирония, көркем деталь, лирикалық кейіпкер, ырғақ және рифма, аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора,көркем туындыны деталь бойынша түсіну, белгілі және белгісіз ақпарат, дәйексөзді мәтіннен өз бетінше іздеп тауып мәнерлеп оқу, персонаж–бейне мен лирикалық кейіпкердің сипаттамасына байланысты туындының фрагменттері, күрделі жоспар, туындының мазмұнын қысқаша, егжей-тегжейлі, іріктеп айтып беру, кейіпкерлер мен оқиғалар туралы пікірін білдіру, проблемалық сұраққа негізделген жауап.
2) анализ және интерпретация: жанрдың түрін (өсиет, аңыз, баллада, мысал, әдеби бағыт, классицизм, фантастикалық әңгіме, комедия, фэнтези, сатира, юмор, гротеск, сарказм, ирония, көркем деталь, лирикалық кейіпкер, ырғақ және рифма, аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора,) және оның белгілерін анықтау, шығарманың негізгі ойын құрылымдық элементтеріне қарап анықтау, туынды мәтінінен композиция элементтерін бөлу, туынды сюжетіндегі олардың атқаратын ролін түсіндір, драмалық және прозалық туындыны эпизодтарын талдау, басты кейіпкерлердің сипаттамалары үшін маңызды болып табылады, жоспарды және мәтіннен алынған дәйексөздерді пайдалану арқылы кейіпкерге сипаттама беру, негізгі және қосымша кейіпкерлерге авторлық көзқарасты анықтау,Уақыт пен көркем өнер кеңістігіне талдау жасау және өзінің көзқарасын сурет, сызба, кластер арқылы көрсету. Көркемдегіш құралдар (метафора, дербестендіру) және ақындық синтаксис қайраткерлері (риторикалық сұрақтар, антитезы, мазмұндау,перифраза, арнау), шығармашылық жұмыстар (мифтер, әңгімелер, шағын шығарма әдеби тақырыптар бойынша, салыстырмалы сипаттамалар) түсініп оқығанын айта білу, тілдің көркемдегіш құралдарын пайдалану;
3) бағалау және салыстыру:
туындыны талдауға қатысу, бас кейіпкер және оқиға туралы пікір білдіру, көркем туындыны басқа өнер түрімен салыстыру. Мұғалім көмегімен ұқсастығы мен ерекшелігін түсіндіру, тақырып пен мәселе бойынша жақын орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттерінің шығармаларын (немесе фрагменттерін) салыстыру, мұғалімнің көмегімен ауызша және жазбаша сөздерін (оның, сыныптастардың) тақырыпқа сәйкестігі тұрғысынан бағалау. Дәйексөздің көңілге қонымдылығы,
37. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Притча о блудном сыне, легенда об Арионе;
2) А.С. Пушкин "Арион", "Анчар";
3) А.С. Пушкин. "Станционный смотритель";
4) К.Г. Паустовский "Телеграмма";
5) А.С. Пушкин, С.А. Есенин, А.А. Фетаның өлеңдері;
6) У. Блейк. "Тигр";
7) О.О. Сулейменов. "Волчата";
8) Р. Бредбери. "Зеленое утро";
9) А. Новоселов. "Санькин марал";
10) И.А. Крылов. Басни;
11) Д.И. Фонвизин. "Недоросль";
12) М.Е. Салтыков-Щедрин. "Сказка о том, как один мужик двух генералов прокормил";
13) М.М. Зощенко. Сатирические рассказы (по выбору учителя);
14) В.А. Жуковский. Баллады;
15) В. Набоков. "Рождество";
16) В. Тендряков. "Хлеб для собаки";
17) Д. Толкиен. "Хоббит, или Туда и Обратно".
38. 8-сыныпқа арналған "Орыс әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
әдеби бағыттағы романтизм және реализм, тарихи бейне (персонаж), трагедич, комедия, поэма, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, өмірбаян, өнер туындысын түсіну, ақпаратты сыни түсіну, ашық және жасырын (субтекст) ақпараттардың айырмашылығы, мәтіннен өз бетінше тауып мәнерлеп оқу, туындының тақырыбын ащатын үзінділерді, дәйексөзді жатқа оқу, кешенді баға белгілеу жоспары, туындының мазмұнын немесе үзінділерін айтып беру, әртүрлі дәйектемелерді қолдану, проблемалық сұраққа негізделген жауап.
2) талдау және интерпретациялау:
жанрдың түрін (трагедия, комедия, поэма) және оның белгілерін анықтау. Туындының тақырыбы мені идеясын анықтау, мәселелер бойынша өз пікірін білдіру, туынды мәтінінен композиция элементтерін бөлу, қосылған эпизодтардың мағынасын түсіндір, олардың туынды сюжетіндегі дамуындағы атқаратын ролін мен мәселесін түсіндір, туынды кейіпкерлерінің сипаттамалары, олардың іс-әрекеттерін, ниеттерін, аты-жөнінің мағынасын, көркем бейненің жүйелі сараптамасын, хронотоп, туындының құрылысы және әртүрлі әдістері арқылы (диаграммалар, кестелер, ақыл карталар, ментальды карталар, графиктер), авторлардың кейіпкерлерге деген көзқарастарын білдіру жолдары, көркемдеуіш құралдар, оның ішінде үнтаспа және түсі, ақындық синтаксис фигуралары (риторикалық фигуралар, антофесттер, парафрактар, инверсиялар, анафейлер, градация) әдебиет құрылғылар (символ, психологиялық параллелизм, өмірбаян), шығармашылық жұмыстарды жазу (әдеби кейіпкерге хат, сценарийлер), кейіпкерге деген көзқарас, оның әрекеттері, бейнелеу құралдарын пайдалану;
3) бағалау және салыстырмалы талдау:
шығарманы талқылауға қатысу, өз көзқарасын сақтау, бас кейіпкерлердің әрекеттерін бағалау, автордың ұстанымын бағалау, шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстыру, әртүрлі өнер туындыларында бейнелерді жасаудың ерекше құралдарының тән ерекшеліктер, ұлттық ерекшеліктерін ескере отырып тақырып пен мәселе бойынша жақын орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттерінің шығармаларын (немесе үзінділерін) салыстыру, тақырыптың ашылуының толықтығы мен тереңдігі туралы ауызша және жазбаша сөздерін (оның, сыныптастардың) тақырыпқа сәйкестігі тұрғысынан бағалау.
Дәйексөздің көңілге қонымдылығы, композициялық бірлік және нақты дәлдік.
39. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) С. Жунусов (мұғалімнің таңдауы бойынша) "Первый вагон" - әңгімелер жинағы,
А. Алексин "Фотография, на которой меня нет", "А тем временем где-то" (мұғалімнің таңдауы бойынша)
2) В. Распутин. "Уроки французского";
3) Ч. Айтматов. "Первый учитель", "Красное яблоко"
4) У. Шекспир. "Ромео и Джульетта";
5) А.С. Пушкин. "Капитанская дочка";
6) Лирика поэтов 19 века;
7) О.О. Сулейменов. "Последнее слово акына Смета";
8) Н.В. Гоголь. "Ревизор";
9) А.П. Чехов. Рассказы (по выбору учителя);
10) В. М. Шукшин. Рассказы (по выбору учителя);
11) М.Ю. Лермонтов. "Мцыри";
12) А. Грин. "Алые паруса";
13) Антуан де Сент-Экзюпери. "Маленький принц";
14) М. Цветаева. Лирика;
15) А. Ахматова. "У самого моря".
40. 9-сыныпқа арналған "Орыс әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
шығармадан жанр, сонет, роман, қасиетті әңгіме, лирикалық дигрессия, типология, психология, ішкі монолог, оксиморон, хронотоп, градация, парцелляция,, афоризм, өнер туындысын түсіну, ақпаратты сыни түсіну, естігені мен оқығанына байналысты ой- қатынасы, туындының проблемасына байланысты үзінділерді, дәйексөзді мәтіннен өз бетінше тауып мәнерлеп оқу, жатқа оқу, тезистік жоспар, туындының мазмұнын айту, әртүрлі әдістерді қолдана отырып, сюжетті әзірлеудің шығармашылық ойлануымен, проблемалық мәселе бойынша толық негізделген жауаптармен сөйлеуге деген көзқарастың көрінісі;
2) талдау және интерпретация:
жанр мен оның белгілерін анықтау (сонет, роман, хаттардағы роман, қасиетті әңгіме) туындының тақырыбы мен идеясы, өзіндік ұстанымында олардың өзектілігі мен айқындығы туралы пікірін білдіру, туынды мәтінінен композиция элементтерін бөлу, туынды сюжетіндегі олардың атқаратын ролін түсіндіру, драмалық және прозалық туындыдағы басты кейіпкерлердің сипаттама беру үшін эпизодтарға талдау жасау, маңызды болып табылатын жоспарды және мәтіннен алынған дәйексөздерді пайдалану арқылы кейіпкерге сипаттама беру. негізгі және қосымша кейіпкерлерге авторлық көзқарасты анықтау,Уақыт пен көркем өнер кеңістігіне талдау жасау және өзінің көзқарасын сурет, сызба, кластер арқылы көрсету. Көркемдегіш құралдар мен ақындық тұлғалар синтаксис қайраткерлері (эпитет, салыстыру, метафора, риторикалық сұрақтар, апелляциялық, антитеза, мазмұндау,перифраза, арнау перифразы, ассонанс, аллегории, инверсии, анафора, градация, парцелляция), шығармашылық жұмыстар (мифтер, әңгімелер, шағын шығарма әдеби тақырыптар бойынша, салыстырмалы сипаттамалар) түсініп оқығанын айта білу, тілдің көркемдегіш құралдарын пайдалану;
3) бағалау және салыстырмалы талдау:
туындыны талдауға қатысу, өз көзқарасын сақтау, әр түрлі пікірде өз ұстанымын түсіндіру, шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстыру, әртүрлі өнер туындыларында бейнелерді жасаудың ерекше құралдарының тән ерекшеліктер, ұлттық ерекшеліктерін ескере отырып тақырып пен мәселе бойынша жақын орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттерінің шығармаларын (немесе үзінділерін) салыстыру, авторлық көзқарасты анықта, мұғалімнің көмегімен ауызша және жазбаша жауап арқылы (оның, сыныптастардың) тақырыпты ашудағы сөздерінің тереңдігі мен толықтығы тұрғысынанн бағалау, композициялық және стилистикалық бірлік, нақты дәлдік.
41. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) У. Шекспир. Сонеты;
2) П.Н. Васильев. "И имя твоҰ…" басқада өлеңдер;
3) А.С. Пушкин. Лирика, "Цыганы";
4) И.С. Тургенев. "Ася";
5) А.И. Куприн. "Олеся";
6) Н.В. Гоголь. "Шинель";
7) Ф.М. Достоевский. "Бедные люди";
8) Л.Н. Толстой. "После бала";
9) А.И. Куприн. "Гранатовый браслет";
10) А.С. Грибоедов. "Горе от ума";
11) Н.В. Гоголь. "Мертвые души";
12) А.С. Пушкин. "Пиковая дама";
13) А.П. Чехов. "Ионыч", "Человек в футляре" (мұғалімнің таңдауы бойынша);
14) Н.С. Лесков. "Жемчужное ожерелье".
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
42. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" сан мен әріптен тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, әріппен берілген белгі дағдыны (түсіну және жауап беру, анализ және интерпретация, бағалау және салыстыру), әріппен қоса берілетін сандар бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
43. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) түсіну және жауап беру:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімшелер | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1. Терминдерді түсіну |
5. 1. 1. 1 |
6. 1.1.1 |
7. 1. 1. 1 |
8. 1. 1. 1 |
9. 1. 1. 1 |
2.Көркем шығарманы түсіну |
5. 1. 2. 1 |
6. 1. 2. 1 |
7.1 2.1 |
8. 1. 2. 1 |
9. 1. 2. 1 |
3. Жатқа оқу және дәйексөз келтіру |
5.1. 3.1 |
6. 1. 3. 1 |
7. 1. 3. 1 |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
4. Жоспар құру |
5. 1. 4. 1 |
6. 1. 4. 1 |
7. 1. 4. 1 |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 |
5. Айтып беру |
5. 1.5.1 |
6. 1. 5. 1 |
7.1. 5.1 |
8. 1.5.1 |
9. 1. 5. 1 |
6. Сұрақтарға жауап беру |
5. 1. 6. 1 |
6. 1. 6. 1 |
7. 1. 6. 1 |
8. 1. 6. 1 |
9. 1. 6. 1 |
2) мәтінді талдау және интерпретациялау:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Жанр |
5.2. 1.1 | 6.2. 1.1жанр мен оның белгілерін анықтау (әңгіме, әңгіме, ойын-ертегі) |
7. 2. 1. 1 | 8. 2. 1. 1жанр мен оның белгілерін анықтау (трагедия, комедия, өлең) | 9.2. 1.1 жанр мен оның белгілерін анықтау (сонет, роман, хаттардағы роман, қасиетті әңгіме) |
2 Тақырып пен идея |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 |
3. |
5. 2.3.1 |
2.3.1 |
7.2. 3.1 |
8.2. 3.1 |
9. 2.3.1 |
4. |
5.2. 4.1 |
6.2. 4.1 |
7.2. 4.1 |
8.2. 4.1 |
9.2. 4.1 |
5. |
5. 2.5.1 |
6.2. 5.1 |
7.2. 5.1 |
8.2. 5.1 |
9.2. 5.1 |
6. |
5.2. 6.1. |
6.2. 6.1. |
7. 2.6.1 |
8.2. 6.1. |
9.2. 6.1. |
7.Авторлық көзқарас |
5. 2. 7. 1 |
6.2. 7.1. |
7.2. 7.1. |
8.2. 7.1. |
9. 2. 7. 1 |
8.Әдеби қабылдау және көрнекі құралдар | 5.2. 8.1 мұғалімдер қолдауымен әдеби мәтін (гипербола, сын, салыстыру, аллегория параллелизм) графикалық құралдарды талдау | 6.2. 8.1 көрнекі құралдар (метафора, дербестендіру) және ақындық Синтаксис қайраткерлері талдау (риторикалық сұрақтар) | 7. 2.8. 1 поэзия өнері мәтін (аллитерация ассонанс, аллегории инверсия), негізгі әдістері күлкілі (сатира, юмор, гротеск, ирония, сарказм) көрнекі құралдар мен синтаксис бөліктерін талдау |
8. 2.8.1 | 9. 2. 8. 1 Суреттерді құру құралдары мен әдістерін талдау графикалық құралдар және поэзия синтаксис (сын есім, салыстыру метафора еліктеу риторикалық фигуралар, антитеза, аллитерация, ассонанс, аллегории, инверсиялар, анафоры, градация, парцелляция) |
9.Шығармашылық хат |
5. 2.9. 1 |
6.2. 9.1 |
7. 2.9.1 | 8. 2.9. 1 батырлық арақатынасы білдіріп, шығармашылық жұмыстарын (әдеби кейіпкерді жазбаша, сценарийлерді) жазу, оның іс-әрекеттері, көрнекі құралдарды пайдалану арқылы |
9. 2. 9. 1 |
4) бағалау және салыстырмалы талдау:
Білім алушылар білуге тиісті: | |||||
Бөлімшелер | 5 сынып | 6 сынып | 7 сынып | 8 сынып | 9 сынып |
1. |
5.3. 1.1 |
6. 3. 1.1 | 7. 3. 1. 1. негізгі кейіпкерлердің іс-әрекеттерін бағалауға жұмысты талқылауға қатысады |
8. 3. 1. 1 |
9.3. 1.1 |
2. |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 |
8. 3. 2. 1 |
9. 3. 2. 1 |
3. Әдебиеттерді салыстыру |
5. 3.3.1 |
6. 3.3.1 |
7. 3.3.1 |
8. 3. 3.1 |
9. 3. 3.1 |
4. |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 |
7.3. 4.1 |
8.3..4.1 |
9.3.4. 1 |
44. -тоқсан бойынша бөлімдер мен бөлімшелердің сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
45. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту орыс тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту орыс тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Тақырыптар/ | Зерттелген әдеби шығармалар | Білім алушылар білуге тиісті | Оқыту мақсаттары. |
1 -тоқсан | |||
Батырлық эпос |
1) Қиссалар. Цикл об Илье Муромце; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
5. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: Көркем шығарма, фольклор. батырлар эпосы, қисса,ертегі, әдеби ертегі, сюжет, композиция, көркем әдебиеттегі уақыт және кеңістік, шиеленіс, батыр, баяндаушы, жыршы, әңгіме айтушы, |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 мұғалімнің қолдауымен жанр мен оның белгілерін (эпикалық, ертегі, әдеби кейіпкер) анықтау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 5. 3. 1. 1 өздерінің ойларын және сезімдерін білдіретін жұмыстарды талқылауға қатысады | ||
2 -тоқсан | |||
Әдеби поэтикалық ертегі |
5) В.А. Жуковский. "Сказка о царе Берендее"; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
5. 1. 2. 1 өнер туындысы туралы жалпы түсіну, тақырыпты түсіну; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 мұғалімнің қолдауымен жанр мен оның ерекшеліктерін анықтау (эпикалық, ертегі, әдеби кейіп); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 5. 3. 3. 1 орыс, қазақ және әлем әдебиетінің еңбектерін (немесе үзінділерін) мұғалімнің қолдауымен пән бойынша жақынырақ салыстыру | ||
3-тоқсан | |||
Әдеби прозалық ертегі |
8) Г.Х. Андерсен. "Снежная королева"; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
5. 1. 1. 1 терминдер: фантастика, фольклор, батырлық эпос, эпика, ертегі, әдеби ертегі, сюжеті, композициясы, шығармашылық уақыты мен кеңістігі, қақтығысы, батыры, әңгімелесуші, баяндаушы, гипербола, эпитет, салыстыру, аллегория, параллелизм; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 2. 1 мұғалімнің қолдауымен жұмыстың негізгі идеясын анықтау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 5. 3. 2. 1 өнер туындысын басқа өнер туындыларымен салыстыру, мұғалімнің қолдауымен ұқсастықтар мен айырмашылықтарды түсіндіру | ||
4 -тоқсан | |||
Әдеби шығармалардағы фольклор |
12) А.С. Пушкин. "Руслан и Людмила" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
5. 1. 2. 1 өнер туындысының жалпы идеясы бар, тақырыпты түсінеді; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 3. 1 мұғалімнің қолдауымен шығарма мәтініндегі композиция элементтерін бөліп көрсету; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 5. 3. 4. 1 Тақырып бойынша өзектілік тұрғысынан ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (олардың, сыныптастардың және басқалардың) бағалау | ||
2) 6 сынып:
Тақырыптар | Зерттелген әдеби шығармалар | Білім алушылар білуге тиісті | Оқыту мақсаттары. |
1 -тоқсан | |||
Мифы народов мира |
1) Ежелгі Грек аңыздары ( Прометей, Геракл, Икар, Актеон); | Түсіну және жауап беру мәселелері |
6. 1. 1. 1 терминдер: көркем әлем, миф, мифтік сипаттағы, мифологиялық кескін, әңгіме, әңгіме, ойын-ертегі, пьеса, ескерту, портрет, ландшафт, метафора, жеке қасиет, риторикалық фигуралар, антитез, периферия; эпикалық, лирикалық поэзия, драма әдебиет түрі; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 жанр мен оның белгілерін анықтау (әңгіме, әңгіме, ойын-ертегі); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 6. 3. 1. 1 басты кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалай отырып, шығарманы талқылауға қатысу | ||
2 -тоқсан | |||
Әдебиеттегі Рождества в тақырыбы |
7) Б.Л. Пастернак. "Рождественская звезда"; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
6. 1. 1. 1 терминдер: көркем әлем, миф, мифтік сипаттағы, мифологиялық кескін, әңгіме, әңгіме, ойын-ертегі, пьеса, ескерту, портрет, ландшафт, метафора, жеке қасиет, риторикалық фигуралар, антитез, периферия; эпикалық, лирикалық поэзия, драма әдебиет түрі; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 2. 1 жұмыстың негізгі идеясын оның құрылымдық элементтеріне сүйену; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 6. 3. 3. 1 өздерінің субъектілері мен проблемалары бойынша ұқсас ресей, қазақ және әлем әдебиеттерінің жұмыстарын (немесе үзінділерін) салыстыруға | ||
3 -тоқсан | |||
Адамды моральдық таңдау |
10) И.С. Тургенев. "Муму"; | Түсіну және жауап беру мәселелері | 6. 1. 4. 1 Жай жоспарын жасау |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 жанр мен оның белгілерін анықтау (әңгіме, әңгіме, ойын-ертегі); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 6. 3. 2. 1 өнердің жұмысын басқа өнер туындыларымен салыстыру, мұғалімнің қолдауымен ұқсастықтар мен айырмашылықтарды түсіндіру (салыстырмалы сипаттамалар жоспары) | ||
4 -тоқсан | |||
Әдеби шығармалардағы фантастикалық және мифологиялық элементтер |
14) А.Н. Островский. "Снегурочка"; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
6. 1. 1. 1 терминдер: көркем әлем, миф, мифтік сипаттағы, мифологиялық кескін, әңгіме, әңгіме, ойын-ертегі, пьеса, ескерту, портрет, ландшафт, метафора, жеке қасиет, риторикалық фигуралар, антитез, периферия; эпикалық, лирикалық, драма; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 5. 1 мәтіннен жоспар мен тырнақшаларды пайдалана отырып таңбаларды сипаттау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 6. 4. 4. 1 тақырыптың ашылуының толықтығы, дәйексөздің өзектілігі тұрғысынан ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (өздерінің, сыныптастарымен және басқалармен) бағалау | ||
3) 7 сынып:
Тақырыптар/ | Зерттелген әдеби шығармалар | Білім алушылар білуге тиісті | Оқыту мақсаттары. |
1 -тоқсан | |||
Әдебиеттегі нақыл сөздер мен аңыздар |
1) Притча о блудном сыне, легенда об Арионе; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
7. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: Нақыл сөздер, аңыздар, балладалар, ертегі, әдеби қозғалысы, классицизм, фантастикалық әңгіме, комедия, фэнтези, сатира, юмор, гротеск, сарказм, ирония, көркем деталь, лирикалық кейіпкер, ырғағы, рифма, аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анапора; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 2. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеттері туралы өз пікірін білдіретін жұмыстың тақырыбы мен идеясын анықтау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 7. 4. 1. 1. Кейіпкерлер мен оқиғалар туралы пікірін білдіретін жұмыстарды талқылауға қатысады | ||
2 -тоқсан | |||
Адам және табиғат |
Өлеңдер | Түсіну және жауап беру мәселелері | 7. 1. 3. 1 Мәтінді өз бетімен табу және лирикалық кейіпкерді сипаттауға және / немесе кейіпкердің имиджіне қатысты туындылар, үзінділерді мұқият оқып шығу |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 Жанр мен оның ерекшеліктерін анықтау (аңыз, баллада, көрнекті, аңыз, комедия, лирикалық поэма, қиял, фантастикалық оқиға); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 7. 3. 3. 1 орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттердің тақырыптары / проблемалары / жанрлары бойынша ұқсас жұмыстардың (немесе үзінділерінің) салыстырулары | ||
3 -тоқсан | |||
Әдебиеттегі сатира мен әзіл |
10) И.А. Крылов. Басни; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
7. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: Нақыл сөздер, аңыздар, балладалар, ертегі, әдеби қозғалысы, классицизм, фантастикалық әңгіме, комедия, фэнтези, сатира, юмор, гротеск, сарказм, ирония, көркем деталь, лирикалық кейіпкер, ырғағы, рифма, аллитерация, assonance, аллегория, инверсия, анапора; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 5. 1 мәтіннің егжей-тегжейлері мен цитаталарына негізделген жұмыстың кейіпкерлерін сипаттау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 7. 3. 2. 1 өнер туындысын бейнелеу құралдарының ұқсастығы мен айырмашылығын сипаттайтын басқа өнер туындыларымен салыстыру | ||
4 -тоқсан | |||
Мораль, этика, құндылықтар |
14) В.А. Жуковский. Баллады; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
7. 1. 4. 1 кешенді жоспарды құрастырады; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 Жанр мен оның ерекшеліктерін анықтау (аңыз, баллада, көрнекті, аңыз, комедия, лирикалық поэма, қиял, фантастикалық әңгіме); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 7. 4. 4. 1 ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (өздерінің, сыныптастарымен және басқалармен) ашылу тереңдігі мен тереңдігі, дәйексөздің өзектілігі, композициялық бірлік | ||
4) 8 сынып:
Тақырыптар | Зерттелген әдеби шығармалар | Білім алушылар білуге тиісті | Оқыту мақсаттары. |
1 -тоқсан | |||
Балалар мен ересектер |
1. В. Распутин. "Уроки французского" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
8. 1. 1. 1 Терминдерді түсіну: романтизм және реализм әдеби үрдістер, тарихи имидж (кейіпкер), трагедия, комедия, өлең, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, өмірбаян сияқты; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 2. 1 жұмыстың тақырыбы мен идеясын анықтау, проблемалар бойынша өз пікірін білдіру; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 8. 4. 1. 1 Жұмысты талқылауға қатысу, оның көзқарасын қорғау, мінез-құлықты бағалау, кейіпкерлердің әрекеттері, автордың ұстанымы | ||
2 -тоқсан | |||
Махаббат пен құрмет |
4. У. Шекспир. "Ромео и Джульетта" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
8. 1. 2. 1 өнер туындысын түсіну, сыни тұрғыдан түсіну; ашық және жасырын (субтекст) ақпаратпен бөлісу; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1; жанр және оның сипаттамалары (трагедия, комедия, өлең) анықтау | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
8. 3. 2. 1 өнер туындысын өнердің басқа түрлерімен салыстыра отырып, өнердің әртүрлі түрлеріндегі кескіндерді құрудың ерекше құралдарын сипаттайды; | ||
3 -тоқсан | |||
Сатира мен юмор |
8) Н.В. Гоголь. "Ревизор"; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
8. 1. 1. 1 Терминдерді түсіну: романтизм және реализм әдеби үрдістер, тарихи имидж (кейіпкер), трагедия, комедия, поэма, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, өмірбаян сияқты; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 4. 1 проблемалар мен сюжет рөлін өз байланысын түсіндіру үшін жұмыстарды эпизодтарын талдау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
8. 3. 2. 1 өнер туындысын өнердің басқа түрлерімен салыстыра отырып, өнердің әртүрлі түрлеріндегі кескіндерді құрудың ерекше құралдарын сипаттайды; | ||
4-тоқсан | |||
Армандар мен шындық |
11) М.Ю. Лермонтов. "Мцыри"; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
8. 1. 3. 1 Мәтінді өз бетімен табуға және жұмыстың тақырыбын көрсететін дәйексөздерді, үзінділерді мұқият оқып білу; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 жанр және оның сипаттамалары (трагедия, комедия, өлең) анықтау | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
8. 4. 1. 1 Жұмысты талқылауға қатысу, олардың көзқарасын қорғау, мінез-құлқын бағалау, кейіпкерлердің іс-әрекеттерін бағалау, автордың позициясы; | ||
5) 9 сынып:
Тақырыптар | Зерттелген әдеби шығармалар | Білім алушылар білуге тиісті | Оқыту мақсаттары. |
1 -тоқсан | |||
Махаббаттың қызығы |
1) У. Шекспир. Сонеты; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
9. 1. 1. 1 Терминдерді түсіну: романтизм және реализм әдеби бағыттар, тарихи имидж (кейіпкер), трагедия, комедия, өлең, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, өмірбаян; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 2. 1. Жұмыстың тақырыбы мен идеясын анықтау, мәселелер бойынша өз пікірін білдіру; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 9. 4. 1. 1 Жұмысты талқылауға қатысу, олардың көзқарасын қорғау, мінез-құлықты бағалау, кейіпкерлердің әрекеттері, автордың ұстанымы | ||
2 -тоқсан | |||
Кішкентай адамның тақырыбы |
6) Н.В. Гоголь. "Шинель"; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
9. 1. 2. 1 өнер туындысын түсіну, сыни тұрғыдан түсіну; ашық және жасырын (субтекст) ақпаратпен бөлісу; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 Жанр мен оның белгілерін анықтау (трагедия, комедия, өлең); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 9. 4. 2. 1 өнер туындысын өнердің әр түрлі түрлерінде бейнелерді құрудың ерекше құралдарын сипаттайтын басқа өнер формаларының жұмыстарымен салыстырыңыз | ||
3 -тоқсан | |||
Қоғамдағы сатира |
10) А.С. Грибоедов. "Горе от ума"; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
9. 1. 1. 1 Терминдерді түсіну: романтизм және реализм әдеби бағыттар, тарихи имидж (кейіпкер), трагедия, комедия, өлең, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, өмірбаян; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 4. 1 жұмыстың эпизодтарын талдау, олардың проблемалармен байланысын және учаскені дамытудағы рөлін түсіндіру; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
9. 4. 2. 1 өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің шығармаларымен салыстыру, өнердің әртүрлі түрлеріндегі бейнелерді құрудың ерекше құралдарын сипаттайды; | ||
4 -тоқсан | |||
Адамның жанының құпиялары |
12) А.С. Пушкин. "Пиковая дама"; | Түсіну және жауап беру мәселелері |
9. 1. 3. 1 мәтіннен өз бетімен табуға және жұмыстың тақырыбын көрсететін тырнақшаларды, фрагменттерді мұқият оқып білу; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 жанр мен оның белгілерін анықтау (трагедия, комедия, өлең); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
9. 4. 3. 1 орыс, қазақ және әлемдік әдебиеттердің туындыларын (немесе үзінділерін) салыстырып тексеру, | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 41-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Ұйғыр тілі" оқу пәнін оқытудың мақсаты білім алушылардың тілдік дағдыларын дамыту, ана тіліне құрметпен қарайтын ұрпақты тәрбиелеу, тілдің әлеуметтік маңызын түсіне алатын, еркін қарым-қатынас пен сауатты жазуға дайын тіл нормаларын сақтай алатын тұлғаны қалыптастыру болып табылады.
3. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің басты міндеттері:
1) ұйғыр тілін ана тілі ретінде меңгеру негізінде сөйлеу әрекетінің барлық түрлері бойынша коммуникативтік дағдыларды қалыптастыру жолымен тілдік тұлғаны дамыту;
2) ұйғыр тілін күнделікті қарым-қатынас құралы ретінде пайдалану және тілдік құбылыстардың заңдылықтарын зерттеу дағдыларын қалыптастыру;
3) ұйғыр тілінің пайда болуын зерттеу.
4. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің бағдарламасы білім алушының тіл сауаттылығы мен сөйлеу сауаттылығын, сөз байлығын, басқалармен еркін қарым-қатынасқа түсу қабілетін дамытуды және оқушының ойлау қабілетін жетілдіруді көздейді.
5. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің бағдарламасы функционалдық-коммуникативтік бағытқа негізделіп құрастырылған. Ол білім алушылардың тіл туралы түсініктерін тереңдетіп, ұлттық және әлемдік мәдениеттің маңыздылығы туралы түсініктерін кеңейтеді.
6. Ұйғыр тілін оқу пәні ретінде оқыту оқушылардың ұлттық дүниетанымын кеңейтеді, шығармашылық ойлау дағдыларын дамытады, айналасындағы адамдармен дұрыс қарым-қатынас жасауға үйретеді. "Ұйғыр тілі" оқу пәні білім алушыға қоғамда тұлға ретінде әлеуметтенуге мүмкіндік береді, оқуға шығармашылық көзқарасты және сыни ойлау дағдыларын дамытады.
7. "Ұйғыр тілі" оқу пәнін оқыту:
1) өзінің ойын ауызша және жазбаша формада сауатты құрастыруға және айтуға үйретеді;
2) тілдің грамматикалық құрылымын терең меңгеруге, жазба тілінің тұрақты дағдыларын қалыптастыруға, академиялық тілді сауатты қолдануды дамытуға бағытталады;
3) ауызекі сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға бағытталған қолданбалы бағытты ұстанатын коммуникативтік әдіске негізделеді;
4) тіл мен мәдениет арасындағы байланыс түсінігін қалыптастырады;
5) қазақ, орыс және басқа халықтардың мәдениетімен салыстыра отырып, ұйғыр тілінің ұлттық-мәдени ерекшелігі туралы көзқарас қалыптастырады.
2-тарау. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің мазмұны
8. "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.9. Оқу мақсаттары мұғалім мен оқушыға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсететін 4 бөлімнен (тыңдалым және айтылым, оқылым, жазылым, әдеби тіл нормаларын сақтау) тұрады.
10. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) болжау;
2) әртүрлі жанрдағы мәтіндерді талдау;
3) мәтін мазмұнын түсіну;
4) негізгі ойды анықтау;
5) тыңдалым материалы бойынша жауап беру және бағалау;
6) сөйлеу мәдениетін дамыту.
11. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ақпаратты түсіну;
2) мәтіннің стильдік ерекшелігін тану;
3) мәтіннің жанрлық ерекшелігін ажырату;
4) мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу;
5) мәтіндерге салыстырмалы анализ жасау;
6) оқылым стратегияларын қолдану;
7) әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу.
12. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жоспар құру;
2) әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру;
3) жазба жұмыстарын әртүрлі формада ұсыну;
4) эссе жазу;
5) оқылым және тыңдалым материалдары негізінде жинақы мәтін жазу;
6) мәтіндерді түзету және редакциялау.
13. "Әдеби тіл нормаларын сақтау бөлімі" келесі бөлімшелерден тұрады:
1) орфографиялық норма
2) орфоэпиялық норма
3) лексикалық норма;
4) грамматикалық норма;
5) пунктуациялық норма.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
14. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бағдарламаның бөлімшесін, төртінші сан оқу мақсатының нөмірін көрсетеді. Мысалы, 5.5.1.1 кодында: "5" – сынып, "5.1" – бөлімше, "1" – оқу мақсатының нөмірі.
15. Оқыту мақсаттарының жүйесі:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. |
5. 1. 1. 1 |
6. 1. 1. 1 |
7. 1.1.1 | 8. 1. 1. 1 мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау |
9. 1.1.1 |
2. Әртүр |
5. 1. 2. 1 |
6. 1. 2. 1 | 7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау |
8. 1. 2. 1 | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, монография, мақала, жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау |
3. |
5. 1. 3. 1 | 6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау | 7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу | 8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау |
9. 1. 3. 1 |
4. |
5. 1. 4. 1 |
6. 1. 4. 1 |
7. 1. 4. 1 |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 |
5. |
5. 1. 5. 1 |
6. 1. 5. 1 |
7. 1. 5. 1 |
8. 1. 5. 1 |
9. 1. 5. 1 |
6. |
5. 1. 6. 1 |
6. 1. 6. 1 |
7. 1. 6. 1 |
8. 1. 6. 1 |
9. 1. 6. 1 |
2) оқылым:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. |
5. 2. 1. 1 |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
2. |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 |
3. |
5. 2. 3. 1 |
6. 2. 3. 1 |
7. 2. 3. 1 |
8. 2. 3. 1 |
9. 2. 3. 1 |
4. |
5. 2. 4. 1 |
6. 2. 4. 1 |
7. 2. 4. 1 |
8. 2. 4. 1 |
9. 2. 4. 1 |
5. |
5. 2. 5. 1 |
6. 2. 5. 1 |
7. 2. 5. 1 |
8. 2. 5. 1 |
9. 2. 5. 1 |
6. |
5. 2. 6. 1 |
6. 2. 6. 1 |
7. 2. 6. 1 |
8. 2. 6. 1 |
9. 2. 6. 1 |
7. Әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу |
5. 2. 7. 1 |
6. 2. 7. 1 |
7. 2. 7. 1 |
8. 2. 7. 1 |
9. 2. 7. 1 |
3) жазылым:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Жоспар құру |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 |
8. 3. 1. 1 |
9. 3. 1. 1 |
2. Әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 |
8. 3. 2. 1 |
9. 3. 2. 1 |
3. Жазба жұмыстарын әртүрлі формада ұсыну |
5. 3. 3. 1 |
6. 3. 3. 1 |
7. 3. 3. 1 |
8. 3. 3. 1 |
9. 3. 3. 1 |
4. Эссе жазу |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 |
7. 3. 4. 1 |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
5. |
5. 3. 5. 1 |
6. 3. 5. 1 |
7. 3. 5. 1 |
8. 3. 5. 1 |
9. 3. 5. 1 |
6. Мәтіндерді түзету және редакциялау |
5. 3. 6. 1 |
6. 3. 6. 1 |
7. 3. 6. 1 |
8. 3. 6. 1 |
9. 3. 6. 1 |
4) әдеби тіл нормалары:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. |
5. 4. 1. 1 | 6. 4. 1. 1 тақырып бойынша жеке сөздер, бірге, бөлек және дефис арқылы жазылатын сөздерді орфографиялық нормаға сай жазу | 7. 4. 1. 1 жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазу |
8. 4. 1. 1 |
9. 4. 1. 1 |
2.Орфоэпия |
5. 4. 2. 1 |
6. 4. 2. 1 |
7. 4. 2. 1 |
8. 4. 2. 1 | - |
3. |
5. 4. 3. 1 |
6. 4. 3. 1 |
7. 4. 3. 1 |
8. 4. 3. 1 |
9. 4. 3. 1 |
4. |
5. 4. 4. 1 |
6. 4. 4. 1 сөйлемдегі есімдіктің қызметін түсіну, есімдікті зат есім, сын есімнің орнына қолдану; |
7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; |
8. 4. 4. 1 |
9. 4. 4. 1 |
5. |
5. 4. 5. 1 |
6. 4. 5. 1 |
7. 4. 5. 1 |
8. 4. 5. 1 |
9. 4. 5. 1 |
16. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
17. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту ұйғыр тілінде)
1) 5-сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Мәдениет: тіл және қарым-қатынас | Тыңдалым және айтылым | 5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; 5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру |
Оқылым |
5. 2. 2. 1 негізгі және қосымша мәтін туралы ақпарат; | |
Жазылым |
5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 4. 1 жалқы және жалпы есімдерді ажырату, жалғауларды дұрыс қолдану; | |
Бізді қоршаған орта | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру; |
Оқылым |
5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру; | |
Жазылым |
5. 3. 4. 1 эссенің құрылымын сақтай отырып, өзіне таныс адамды, табиғатты немесе оқиғаны сипаттап жазу; | |
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 4. 1 жалқы және жалпы есімдерді ажырату, жалғауларды дұрыс қолдану; | |
Отбасылық дәстүрлер мен мерекелер | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама, жарнама, хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру; |
Оқылым |
5. 2. 3. 1 хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарлан-дырудың құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру; | |
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 4. 1 жалқы және жалпы есімдерді ажырату, жалғауларды дұрыс қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Жануарлар әлемі мен өсімдіктер дүниесі | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 1. 1 ұсынылған тірек сөздер мен иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау; |
Оқылым |
5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; | |
Жазылым |
5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хат, жарнама, хабарландыру құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 4. 2 сын есімдердің, шырай түрлерінің көркемдік ерекшелігін тану, сын есімді зат есім орнына қолдана білу; | |
Бос уақыт және хобби | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама, жарнама, хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру; |
Оқылым |
5. 2. 2. 1 лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтіндер арқылы тану; | |
Жазылым |
5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 4. 2 сын есімдердің, шырай түрлерінің көркемдік ерекшелігін тану, сын есімді зат есім орнына қолдана білу; | |
3-тоқсан | ||
Қиял әлемі | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 1. 1 ұсынылған тірек сөздер мен иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау; |
Оқылым |
5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; | |
Жазылым |
5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 4. 3 сан есімдерді дұрыс қолдану; | |
Көлік және жол белгілері | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; |
Оқылым |
5. 2. 3. 1 хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарландырудың құрылымы мен рәсімделуі арқылы; | |
Жазылым |
5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хат, жарнама, хабарландыру құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 4. 5 сан есімдерді дұрыс қолдану; | |
Адамның сырт келбеті мен мінезі | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру; |
Оқылым |
5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру; | |
Жазылым |
5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру; | |
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 4. 5 сан есімдерді дұрыс қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Аспан әлемінің құпиялары | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 1. 1 ұсынылған тірек сөздер мен иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау; |
Оқылым |
5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; | |
Жазылым |
5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру; | |
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 4. 5 сан есімдерді дұрыс қолдану; | |
Саяхат және демалыс | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама, жарнама, хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру; |
Оқылым |
5. 2. 3. 1 хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарландырудың құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
5. 4. 1. 1 ауызша мәтін құрастыру үшін ұйғыр тілінің дыбыстарын атау және қолдану барысында үндестік заңының ерекшеліктерін ескеру; | |
2) 6-сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Қазақстандағы көрікті жерлер | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау; |
Оқылым |
6. 2. 5. 1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру; | |
Жазылым |
6. 3. 3. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
6. 4. 4. 1 ауызша және жазбаша жұмыстарда сын есімдерді қолдану; | |
Ұлттық және отбасылық құндылықтар | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, құттықтау, өмірбаян құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормалары |
6. 4. 4. 1 ауызша және жазбаша жұмыстарда сын есімдерді қолдану; | |
Әлемнің жеті кереметі | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 1. 1 мәтіннің басын тыңдау негізінде тақырыптың атауын талқылау және мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | |
Жазылым |
6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру; | |
Әдеби тіл нормалары |
6. 4. 4. 1 ауызша және жазбаша жұмыстарда сын есімдерді қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Астана – мәдениет пен өнер ордасы | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 1. 1 мәтіннің басын тыңдау негізінде тақырыптың атауын талқылау және мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | |
Жазылым |
6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт-сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; | |
Тарихи тұлғалар | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, құттықтау, өмірбаян құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормалары |
6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт-сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Су – тіршілік көзі. Қазақстандағы өзен-көлдер | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 1. 1 мәтіннің басын тыңдау негізінде тақырыптың атауын талқылау және мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | |
Жазылым |
6. 3. 3. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт-сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; | |
Спорт. Белгілі спорт жұлдыздары | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау; |
Оқылым |
6. 2. 3. 1 ұйғырша ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
6. 3. 4. 1 әр абзацты жүйелі құрастырып және көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу (келісемін, келіспеймін) себептерін айқын көрсетіп сынылған тақырып аясында эссе жазу; | |
Әдеби тіл нормалары |
6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт-сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; | |
Ұйғыр халқының әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері. Наурыз | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру; | |
Жазылым |
6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, құттықтау, өмірбаян құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормалары |
6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Әлемдегі ірі кітапханалар | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 1. 1 мәтіннің басын тыңдау негізінде тақырыптың атауын талқылау және мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру; | |
Әдеби тіл нормалары |
6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану; | |
Ғылым мен технология жетістіктері | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | |
Жазылым |
6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану; | |
3) 7-сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Ауа райы және климаттық өзгерістер | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуын |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты түсіндіру; | |
Жазылым |
7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; | |
Әдеби тіл нормалары |
7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; | |
Салт-дәстүрлер | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; | |
Денсаулық – зор байлық | Тыңдалым жән еайтылым |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 3. 1 хроника, хабар, очерктердің және кеңсе құжаттарының, қызметтік жазбалардың құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормалары |
7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Сүйіспеншілік пен достық | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуын |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты түсіндіру; | |
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
7. 4. 4. 2 еліктеу сөздерінің мағынасын түсіну арқылы қолдану; | |
Музыка өнері және қазақтың киелі домбырасы | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормалары |
7. 4. 4. 2 еліктеу сөздердің стильдік мәнін түсініп қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Ғаламтор және әлеуметтік желілер | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуын болжау; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты түсіндіру; | |
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
7. 4. 4. 3 шылау түрлерін ажырата білу, орынды қолдану; | |
Қазақстандағы ұлттар достастығы | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормалары |
7. 4. 4. 3 шылау түрлерін ажырата білу, орынды қолдану; | |
Дұрыс тамақтану. Гендік өзгеріске ұшыраған тағамдар | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; |
Оқылым |
7. 2. 5. 1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; | |
Жазылым |
7. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен ауыстыра отырып, жинақы мәтін жазу; | |
Әдеби тіл нормалары |
7. 4. 4. 4 одағай түрлерін ажырата білу, қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Жеңіс күні. Ұлы ерлікке тағзым | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуын болжау; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты түсіндіру; | |
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
7. 4. 4. 5 оқшау сөздердің қызметін түсіну, ажырата білу | |
Ғылыми фантастика | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормасы |
7. 4. 4. 5 оқшауланған сөздердің рөлін түсіну және ажырату; | |
4) 8-сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Ежелгі ұйғыр тілі | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 1. 1 тыңдалған мәтінде келтірілген дәйек сөздер мен дәлелдерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру және өңдеу; | |
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормасы |
8. 4. 4. 1 мәнді және етістік сөз тіркестерінің түрлері мен байланыс тәсілдерін ажырату және пайдалану; | |
Адамзаттық құндылықтар және әлем мәдениеті | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау; |
Оқылым |
8. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, тұжырымдамалар, тезистердің құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасы |
8. 4. 4. 1 сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлері, есімді, етістікті сөз тіркестерін ажырату, қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Кәсіп пен еңбек. Болашақ мамандықтары | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жолдау, монография және лекциядан үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау | |
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасы |
8. 4. 4. 2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану; | |
Ғарышты игеру жетістіктері | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 1. 1 тыңдалған мәтінніңде келтірілген дәйек сөздер мен дәлелдерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 аралас және тұтас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру, өңдеу; | |
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормасы |
8. 4. 4. 2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Биоалуантүрлілік. Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 1. 1 тыңдалған мәтінніңде келтірілген дәйек сөздер мен дәлелдерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасы |
8. 4. 4. 3 сөйлем ішінде бірыңғай мүшелер мен айқындауыш мүшелерді қолдана білу; | |
Қоршаған орта және энергия ресурстары | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 аралас және тұтас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру, өңдеу; | |
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормасы |
8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану; | |
Жасөспірім және заң | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жолдау, монография және лекциядан үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, тұжырымдамалар, тезистердің құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
8. 3. 4. 1 тақырып аясында және эссенің құрылымын сақтап, мәселе бойынша нақты шешім | |
Әдеби тіл нормасы |
8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Театр өнері мен мәдениеті | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 1. 1 тыңдалған мәтінде келтірілген дәйек сөздер мен дәлелдерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыру; | |
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасы |
8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану; | |
Қазақстандағы туризм және экотуризм | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жолдау, монография және лекциядан үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 аралас және тұтас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру, өңдеу; | |
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормасы |
8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану; | |
5) 9-сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Мәңгілік ел – мұратым | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 ұйғыр тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | |
Әдеби тіл нормасы |
9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу; | |
Жаһандану мәселелері | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, монография, мақала, Жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 өзгертіп айту түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау; | |
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасы |
9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу; | |
2-тоқсан | ||
Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстан. ЭКСПО-2017 | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, монография, мақала, Жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 өзгертіп айту түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау; | |
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | |
Әдеби тіл нормасы |
9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
Адам құқығы мен бостандығы | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 2. 1 ұйғыр тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасы |
9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Отбасы және демография | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, монография, мақала, жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 өзгертіп айту түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау; | |
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасы |
9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
Биотехнология және гендік инженерия келешегі | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; | |
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | |
Әдеби тіл нормасы |
9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
Бұқаралық ақпарат құралдары | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 6. 1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникативтік жағдаятқа сай тиісті сөздер мен фразаларды таңдау, кең көлемді монолог дайындау; |
Оқылым |
9. 2. 7. 1 әртүрлі ресурс көздерінен алынған ақпараттарды авторға сілтеме жасай отырып, жазба жұмыстарында орынды қолдану; | |
Жазылым |
9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу; | |
Әдеби тіл нормасы |
9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Әлемдегі қақтығыстар және бейбітшілік | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 2. 1 ұйғыр тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | |
Әдеби тіл нормасы |
9. 4. 4. 4 аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану; | |
Табиғи ресурстарды тиімді пайдалану | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, монография, мақала, жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 өзгертіп айту түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау; | |
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасы |
9. 4. 4. 4 аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 42-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Ұйғыр әдебиеті" пәні оқу бағдарламасының мақсаты – оқушылардың ақыл-ой қабілеті мен тұлғалық қасиеттерінің қалыптасуына, тілдік-эстетикалық талғамдарының дамуына, коммуникативтік құзыреттіліктерінің жетілдірілуіне іргетас қалап, өмірлік дағдыларын шыңдауына, өздігінен білім алуларына мүмкіндік туғызу.
3. "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәнінің міндеті – оқушылардың сауаттылығын, олардың әдеби және эстетикалық талғамдары мен сезімдерін дамыту, ойлау қабілеттері мен танымдық және коммуникативтік дағдыларын қалыптастыру.
Ұйғыр әдебиеті пәнін оқу арқылы оқушылар:
1) ұйғыр әдебиетінің құндылық ретіндегі болмысын, ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын құрметтейді және бағалайды;
2) ұйғыр әдебиетінің мәдениетаралық қарым-қатынастағы рөлін, ұйғыр халқының қалыптасқан тарихын, алға қойған міндеттерін, жеңістерін, мәселелерін, қарама-қайшылық пен қиындықтарын анықтайды және түсінеді;
3) түрлі жағдайларға бейімделе білу және өздігінен шешім қабылдау дағдыларын қалыптастырады;
4) заманауи, ғылыми және қоғамдық дамуға сәйкес дүниетанымын дамытады.
2-тарау. "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
4. "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2 ) 6-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Ұйғыр әдебиеті" пәндік білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген: түсіну және жауап беру, анализ және интерпретация, бағалау және салыстырмалы анализ, сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады.
6. Оқу мақсаттары әр бөлімше ішінде мұғалім мен оқушыға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлауға, бағалауға мүмкіндік береді.
7. "Түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1)көркем шығарма мазмұны мен пішіні;
2) әдеби шығарманың тұжырымдамасы;
3) көркем шығармадағы образ;
4) шығарма үзінділерімен жұмыс.
8. "Анализ және интерпретация" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әдеби шығарманың композициясы;
2) автор бейнесі;
3) көркем шығарманың тілі;
4) шығармашылық жұмыс.
9. "Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) тарихи және көркемдік құндылығы;
2) заманауилығы мен жаңашылдығы;
3) әдеби эссе;
4) әдеби сын.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
10. Бағдарламада оқу мақсаттары төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан сөйлеу әрекеттерінің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 5.5.1.1 кодында "5"-сынып, "5.1"-дағдылар, "1"-оқу мақсатының реттік нөмірі.
11. Оқу мақсаттарының жүйесі әр сыныпқа арналған бөлімдер бойынша жоспарланған:
1) түсіну және жауап беру:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Көркем шығарманың мазмұны мен пішіні |
5. 1. 1. 1 |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарма | 7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау |
8. 1. 1. 1 |
9. 1. 1. 1 әдеби шығарма |
2. |
5. 1. 2. 1 |
6. 1. 2. 1 әдеби шығармаа көтерілен әлеуметтік-қоғам | 7. 1. 2. 1 әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдау |
8. 1. 2. 1 |
9. 1. 2. 1 әдеби шығармадағы психоло |
3. |
5. 1. 3. 1 |
6. 1. 3. 1 |
7. 1. 3. 1 |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
4. |
5. 1. 4. 1 көркем шығарма |
6. 1. 4. 1 көркем шығарма | 7. 1. 4. 1 көркем шығармадағы кейіпкер бейнесін ашып, үзінділерді жатқа айту. |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 көркем шығармалардан алған үзінділер |
2) анализ және интерпретация:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. |
5. 2. 1. 1 |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
2. | 5. 2. 2. 1 эпикалық шығармадағы автор бейнесін анықтау | 6. 2. 2. 1 эпикалық, поэзиялық шығармалардағы автор бейнесін анықтау | 7. 2. 2. 1 эпикалық, поэзиялық , драмалық шығармадағы автор бейнесін анықтау |
8. 2. 2. 1 | 9. 2. 2. 1 автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасау |
3. |
5. 2. 3. 1 |
6. 2. 3. 1 шығармадағы көркем ауыстыруларды |
7. 2. 3. 1 | 8. 2. 3. 1 шығармадағы көркемдегіш құралдардың (психологиялық парал лелизм, перифраз, сатира, ирония, гротеск, эллипсис) қолданысын талдай отырып, автор стилін анықтау |
9. 2. 3. 1 |
4. |
5. 2. 4. 1 |
6. 2.4.1 |
7. 2. 4. 1 |
8. 2. 4. 1 шығармадан алған үзінділерді қайта өңдеп |
9. 2. 4. 1 |
3) бағалау және салыстыру:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Тарихи және көркемдік құндылығы | 5. 3. 1. 1 шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау | 6. 3. 1. 1 шығарма дағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру | 7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстыру, тарихи және көркемдік құндылы ғына баға беру | 8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау | 9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау |
2. Заманауиығы мен жаңашылдығы | 5. 3. 2. 1 кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау | 6. 3. 2. 1 кейіпкерлер жүйесінің заманауи жаңашылдығын өзара салыстырып баға беру |
7. 3. 2. 1 |
8. 3. 2. 1 шығарма | 9. 3. 2. 1 шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру |
3. | 5. 3. 3. 1 шығармадағы кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | 6. 3. 3. 1 шығармадағы кейіпкерлер қарым-қатынасын отбасылық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | 7. 3. 3. 1 шығарманы ұлттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | 8. 3. 3. 1 шығарманың көркемдік-идеялық құндылығын гуманистік тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазу | 9. 3. 3. 1 шығарманың идеясын ғаламдық тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазу |
4. | 5. 4. 4. 1 оқырманның рухани дүниесіне шығарма әсерін талдай отырып, сыни хабарлама жазу | 6. 4. 4. 1 шығармада көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі туралы сыни хабарлама жасау |
7. 4. 4. 1 | 8. 4. 4. 1 шығарма бойынша жазылған әдеби сын-пікірлерге сүйене отырып, өзіндік сыни пікір жазу |
9. 4. 4. 1 әдеби шығарма |
12. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
13. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту ұйғыр тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту ұйғыр тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Шығарма | Бөлім | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
"Чинтөмүр батыр және Мәхтумсула" және "Тай мен бала" ертегілері | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | |
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 1. 1 шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау; | |
Садир Палванның өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | |
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; | |
2-тоқсан | ||
Һезим Искәндәров | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | |
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 1. 1 шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау; | |
Илия Бәхтияниң "Туған өлкедегі көктем", "Дән туралы ой", "Жақсы адамдар туралы сөз", "Бақа", "Көбелек" өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | |
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 1. 1 шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау; | |
3-тоқсан | ||
Турған Тохтәмовтың "Қайда екен сол бейшара жануар" әңгімесі | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | |
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 1. 1 шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау; | |
Хелил Һәмраевтың "Өсәк туралы өлең", " Гүл" , "Дастархан", "Өмір" өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | |
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 1. 1 шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау; | |
Һажи Әхмәтнидің "Ата мейрі" әңгімесі. | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | |
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 1. 1 шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау; | |
4-тоқсан | ||
Патигүл Сабитованың "Баламдиң достары" әңгімесі. | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | |
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 1. 1 шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау; | |
Абай Құнанбаев | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | |
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 1. 1 шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау; | |
2) 6-сынып:
Шығарма | Бөлім | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан (18сағат) | ||
Жүсіп Баласағұн ақыл-парасат және тіл туралы. | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | |
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
Әлішер Науаидің "Һатәмтай", "Арыстан және дураж" шығармалары | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | |
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
Билал Назымның "Назугум" қиссасы | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | |
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
2-тоқсан | ||
Нур Исрайилов | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | |
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
Һезмәт Абдуллин | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | |
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
3-тоқсан | ||
Турғун Алмастың "Отан", "Мектепке" өлеңдері. | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | |
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
Лутпулла Мутәллип | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | |
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
Т.Тохтәмов | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | |
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
4-тоқсан | ||
Илахун Жәлиловтің "Шана" әңгімесі. | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | |
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
Абай Құнанбаев | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | |
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
3) 7-сынып:
Шығармалар | Бөлім | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан (18сағат) | ||
Тарихи өлеңдер | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | |
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
Н. Абдусемәтовтің "Назугум" әңгімесі | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 2. 1 эпикалық, поэзиялық, драмалық шығармадағы автор бейнесін анықтау; | |
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
А. Муһәммәдийдің "Жас жүрегім", "Ашылмас көңлім" өлеңдері. | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 2. 1 әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | |
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 2. 1 әдеби жанр түрлерінің даму барысына, жаңашыл дығына заманауи тұрғыдан баға беру; | |
2-тоқсан (14 сағат) | ||
Абдухалиқ Уйғурдың "Оян" , "Не істейін?" өлеңдері. | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | |
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
Һезим Искәндәров | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | |
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
3-тоқсан | ||
Лутпулла Мутәллиптің "Бәрінен отан артық, халық артық", "Әсерім", "Жылдарға жауап", "Екі лирика" өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | |
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
Һезмәт Абдуллиндің "Бенакарлар" повесті | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | |
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
И.Бәхтияның "Ұйғыр еліне", "Мұқамдар | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1. әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 эпикалық, поэзиялық , драмалық шығармадағы автор бейнесін анықтау; | |
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
Зия Сәмәдийдің "Ғени батыр" романы | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | |
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 2. 1 әдеби жанр түрлерінің даму барысына, жаңашылдығына заманауи тұрғыдан баға беру; | |
4-тоқсан | ||
Қурван Тохтәмовтың "Бір түп алма" әңгімесі | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | |
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
Реһимжан Розиевтың "Тылсым толқындар" поэмасы | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | |
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
Сәбит Мұқановтың "Ипархан" поэмасы, | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру; | |
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | |
4) 8-сынып:
Шығарма | Бөлім | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан (18 сағат) | ||
"Көл текін" ескерткіші, | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Билал Назимдың ғазалдары | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Исмаил Саттаровтың "Қазақстан", "Таң", "Біз жеңемізз" өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
2-тоқсан | ||
Һезмәт Абдуллиндің "Отты шеңбер" романы | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Хелил Һәмраевтың "Ерлік" поэмасы | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
3 -тоқсан | ||
Жамалдин Босақовтың "Көш" тарихи романы | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Йүсүпбәг Мухлисов | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Савутжан Мәмәтқулов | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Зунун Қадирийдің "Ғунчәм" драмасы | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
4-тоқсан | ||
Курван Тохтәмовтің "Жағыстайлықтар" романы | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Долқун Ясеновтың "Соңғы сәттер", "Сұра" өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Мұхтар Әуезовтің "Абай жолы" романы | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
5) 9-сынып:
Шығарма | Бөлім | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Жүсүп Баласағұнның "Құтты білік" дастаны, | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Атаий, Сәккакий, Лутфий өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Әлішер Наваийдің "Пәрһат-Ширин" дастаны | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Аязийдің "Жаһаннамә" дастаны | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
2-тоқсан | ||
Хирқитийдің "Муһәббәтнамә вә меһнәткам" поэмасы | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Әршийдің шығармалары, | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Нәвбәтийдің шығармалары, | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
3-тоқсан | ||
Абдуреһим Низарийдің "Мәһзун-Гулниса", "Рабиә-Сәъдин" дастандары | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Билал Назимдің "Ғазат дәр мүлки Чин" дастаны | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Хелил Һәмраевтың "Диқан" поэмасы | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Абдуреһим Өткүрдің "Із" романы | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
4-тоқсан | ||
Боғда Абдулланың өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
Махамбет Өтемісовтің "Баймағамбет султанға айтқаны", "Жалғыздық" өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | |
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 43-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Өзбекстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Өзбек тілі" пәнін оқытудың мақсаты – оқушылардың тіл байлығын дамыту, өз ана тілін құрметтейтін ұрпақ тәрбиелеу, тілдің қоғамдық мәнін түсіне алатын, тіл нормаларын сақтайтын, еркін сөйлесуге, сауатты жазуға дайын тілдік қарым-қатынасқа бейім тұлғаны қалыптастыру.
3. "Өзбек тілі" пәнінің негізгі міндеттері:
1) өзбек тілін ана тілі ретінде дамыту негізінде сөйлеу әрекетінің барлық түрлерінде коммуникативті дағдыларды қалыптастыру арқылы тілдік тұлғаны дамыту;
2) өзбек тілін күнделікті қарым-қатынас құралы ретінде пайдалану және тілдік құбылыстардың заңдылықтарын зерттеу дағдыларын қалыптастыру;
3) өзбек тілінің шығу тегін зерттеу.
4. "Өзбек тілі" пәнінің бағдарламасында оқушының сауатты жазбаша және ауызша тілін дамыту, сөздік қорын байыту, әртүрлі сөйлеу жанрларында ауызша және жазбаша монолог құру дағдыларын дамыту және жетілдіру қарастырылған.
5. "Өзбек тілі" оқу пәнінің бағдарламасы функционалдық-коммуникативтік тәсіл негізінде құрастырылған. Ол білім алушылардың тіл туралы, ұлттық және әлемдік мәдениеттің маңызы туралы түсініктерін тереңдетуге және кеңейтуге бағытталған.
"Өзбек тілі" пәнін оқу:
1) өмірлік жағдаяттарға сәйкес тыңдалым, айтылым, оқылым және жазылым коммуникативтік дағдыларын дұрыс пайдалануға бағытталған;
2) тілдің грамматикалық құрылымын терең меңгеруге, тұрақты жазбаша тіл дағдыларын қалыптастыруға, оқу тілін сауатты қолдануды дамытуға бағытталған;
3) ең алдымен ауызша сөйлеу дағдыларын дамытуға бағытталған коммуникативті тәсілге негізделген;
4) тіл мен мәдениеттің өзара байланысы туралы санасын қалыптастырады;
5) қазақ, орыс және басқа халықтардың мәдениетімен салыстыра отырып өзбек тілінің ұлттық-мәдени ерекшелігі туралы түсінік қалыптастырады.
2-тарау. "Өзбек тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Өзбек тілі" оқу пәнінің мазмұны
7. "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.8. "Өзбек тілі" пәні бойынша оқу бағдапрламасының мазмұны оқыту бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтау арқылы берілген. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші сан оқу мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 5.1 кодтауда – "5" – сынып, "5,1" – оқу мақсатының реттік саны.
9. Әрбір бөлімшеде көрсетілген оқу мақсаттары мұғалімге сөйлеу әрекетінің барлық түрлерін (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым, әдеби тіл нормаларын сақтау) дамыту бойынша жұмысты жүйелі түрде жоспарлауға, оқушылардың жетістіктерін бағалауға, оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабарландыруға мүмкіндік береді.
10. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) болжау;
2) әртүрлі жанрдағы мәтіндерді талдау;
3) мәтіннің мазмұнын түсіну;
4) негізгі ойды анықтау;
5) жауаптарды тұжырымдау және тыңдалым материалдары бойынша бағалау;
6) монолог құрау.
11. "Оқылым" бөлімі мынадай бөлімшелерді қамтиды:
1) ақпаратты түсіну;
2) мәтіндердің түрлері мен стильдерін анықтау;
3) мәтін жанрларының ерекшеліктерін анықтау;
4) мәтін бойынша сұрақтар құрастыру;
5) мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;
6) оқылым стратегиясын қолдану;
7) әртүрлі дәреккөздерден ақпаратты алу.
12. "Жазылым" бөлімі мынадай бөлімшелерді қамтиды:
1) жоспар құру;
2) әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру;
3) мәтіндерді әртүрлі формада ұсыну;
4) эссе жазу;
5) оқылған және тыңдалған материал бойынша мәтін жазу;
6) мәтіндерді редакциялау.
13. "Әдеби тіл нормаларын сақтау" бөлімі мынадай бөлімшелерді қамтиды:
1) орфографиялық нормалар;
2) орфоэпиялық нормалар;
3) лексикалық нормалар;
4) грамматикалық нормалар;
5) пунктуациялық нормалар.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
14. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтау арқылы көрсетіледі. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бағдарламаның кіші бөлімін, төртінші сан білім беру мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 6.2.1.4 кодтауында: "6" – сынып, "2.1" – бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік саны.
15. Оқыту мақсаттарының жүйесі.
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. |
5. 1. 1. 1 тірек сөздер мен ұсынылған иллюстрациялар арқылы тақырып | 6. 1. 1. 1 мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау | 7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау | 8. 1. 1. 1 мәтіннен алынған дәйек сөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау |
9. 1. 1. 1 |
2. |
5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырып |
6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырып |
7. 1. 2. 1 |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жолдау, монография және лекциядан үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционал |
9. 1. 2. 1 |
3. | 5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау | 6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау | 7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу | 8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау | 9. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін, шынайылығын зерттеп, қорытынды жасау |
4. | 5. 1. 4. 1 тірек сөздер мен жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау |
6. 1. 4. 1 мәтіннің құрылым |
7. 1. 4. 1 мәтін тақырыбы, сөйлеуші | 8. 1. 4. 1 негізгі тақырыпты тірек сөздер, автордың көзқарасы мен көңіл-күйі негізінде анықтау | 9. 1. 4. 1 мәтіннің мақсатты аудиториясы, автор көзқарасы, көңіл- күйін табу арқылы негізгі ойды анықтау |
5. Тың | 5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру. |
6. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны бойынша жалпы және нақты сұрақтарға жауап беру, мәтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыс |
7. 1. 5. 1 проблема |
8. 1. 5. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырым | 9. 1. 5. 1 мәтінде көтерілген мәселені ғаламдық мәселелермен байланыстыру, өз пікірін білдіре отырып, сыни баға беру |
6. |
5. 1.6.1 коммуника |
6. 1. 6. 1 коммуника |
7. 1.6.1 коммуника |
8. 1. 6. 1 коммуника |
9. 1.6.1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникатив |
2) оқылым
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. | 5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау | 6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпрета |
8. 2. 1. 1 мәтіндерде | 9. 2. 1. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау |
2. |
5. 2. 2. 1 лексика |
6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшелік |
7. 2. 2. 1 публицисти |
8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшелік |
9. 2. 2. 1 |
3. | 5. 2. 3. 1 хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарландырудың құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату |
6. 2. 3. 1 ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылым |
7. 2. 3. 1 хроника, хабар, очерктердің және кеңсе құжаттары |
8. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, тұжырымдамалар, тезистердің құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшелік |
9. 2. 3. 1 қоғамдық-саяси мәтіндер (жолдау, заңнама, мемлекеттік |
4. |
5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндер |
6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндер |
7. 2. 4. 1 публицисти | 8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін салыстыру және талдау | 9. 2. 4. 1 мәтіндердің түрлері мен тілдік ерекшелігін салыстыра отырып талдау |
5.Мәтін бойынша сұрақтар құрасты |
5. 2. 5. 1 мәтін мазмұнын түсінуге, нақты ақпарат |
6. 2. 5. 1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағыттал |
7. 2. 5. 1 |
8. 2. 5. 1 перифраза | 9. 2. 5. 1 мәтінде көтерілген мәселеге оқырманның қарым-қатынасын анықтауға арналған талқылау сұрақтарын құрастыру |
6. |
5. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: |
6. 2. 6. 1 оқылым стратегия | 7. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, зерттеп оқу |
8. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: |
9. 2. 6. 1 белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегия |
7. Әртүрлі ресурс көздері |
5. 2. 7. 1 энциклопедиялар, балаларға арналған газет-журнал |
6. 2. 7. 1 энциклопе |
7. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопе |
8. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопе | 9. 2. 7. 1 әртүрлі ресурс көздерінен алынған ақпараттарды авторға сілтеме жасай отырып, жазба жұмыстарында орынды қолдану |
3)жазылым:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Жоспар құру |
5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытын | 6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру | 7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру | 8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру |
9. 3. 1. 1 жинақтал |
2. Әртүрлі жанрда мәтін | 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, мәтін (хат, жарнама, хабарландыру) құрастырып жазу | 6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мәтін (мінездеме, құттықтау, өмірбаян) құрастырып жазу |
7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдар |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшелік |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудитория |
3. | 5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру | 6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру | 7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу | 8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу | 9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу |
4. | 5. 3. 4. 1 эссенің кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерін сақтай отырып, өзіне таныс адамды, белгілі бір мекен мен оқиғаны сипаттап не суреттеп жазу |
6. 3. 4. 1 эссе тақырыбы |
7. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу. |
8. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыру, өз ойын дәлелдеп жазу. |
9. 3. 4. 1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, көтерілген мәселе бойынша екі |
5. Оқылым және тыңда | 5. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпараттарды сақтай отырып, жинақы мәтін жазу | 6. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ойды білдіретін сөйлемдерді іріктей отырып, жинақы мәтін жазу | 7. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен ауыстыра отырып, жинақы мәтін жазу | 8. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу | 9. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша автордың негізгі ойын сақтай отырып, перифраз тәсілдері арқылы жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу |
6. |
5. 3. 6. 1 мәтіндегі орфография |
6. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктер | 7. 3. 6. 1 мәтіндегі сөздердің тақырыпқа сай орынды қолданылуын тексеру, синонимдік қатармен ауыстыра отырып, лексикалық түзетулер енгізу, редакциялау | 8. 3. 6. 1 баспасөз ақпарат құралдары материалдары негізінде стильдік ауытқуларды, орынсыз қолданылған сөз оралымдарын талдап, стильдік түзетулер жасау, редакциялау | 9. 3. 6. 1 жазба жұмысын абзацтар мен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық түзетулер енгізу, редакциялау |
4) Әдеби тіл нормаларын сақтау:
1. |
5. 4. 1. 1 өзбек тілінің дыбыстар жүйесін, үндестік заңын, емлелік ерекшелікте | 6. 4. 1. 1 тақырып бойынша жеке сөздер, бірге, бөлек және дефис арқылы жазылатын сөздерді орфографиялық нормаға сай жазу |
7. 4. 1. 1 жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфография | 8. 4. 1. 1 тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі-құрама атауларды орфографиялық нормаға сай жазу |
9. 4. 1. 1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфография |
2. |
5. 4. 2. 1 | 6. 4. 2. 1 екпіннің түрлерін (сөз екпіні, тіркес екпіні, логикалық екпін) сөз және сөйлем ішінде орынды қолдану | 7. 4. 2. 1 сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп қолдану | 8. 4. 2. 1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | |
3. | 5. 4. 3. 1 тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, көп мағыналы сөздер, омоним, антоним, синонимдерді көркемдік ерекшеліктеріне сай қолдану | 6. 4. 3. 1 көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизм, неологизм, термин, диалект сөз, кәсіби сөз, табу сөздердің қолданыс аясын түсіну және ажырата білу |
7. 4. 3. 1 фразеологизм, мақал-мәтелдер | 8. 4. 3. 1 сөздік қор және сөздік құрам ерекшеліктерін түсініп қолдану |
9. 4. 3. 1 лексика |
4. |
5. 4. 4. 1 жалқы және жалпы есімдерді ажырату, жалғауларды дұрыс қолдану; |
6. 4. 4. 1 |
7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; |
8. 4. 4. 1 сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлері, есімді, етістікті сөз тіркестерін ажырату, қолдану; |
9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу; |
5. |
5. 4. 5. 1 |
6. 4. 5. 1 | 7. 4. 5. 1 сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін (даралаушы және ерекшелеуші) дұрыс қолдану | 8. 4. 5. 1 сөйлем соңында қабаттасып қойылатын тыныс белгілерін дұрыс қолдану | 9. 4. 5. 1 құрмалас сөйлемнің тыныс белгілерін (даралаушы, ерекшелеуші, ойдың аражігін ажырататын) ережеге сай қолдану |
16. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
17. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту өзбек тілінде) сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (оқыту өзбек тілінде)
1) 5-сынып
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Мәдениет: тіл және қарым-қатынас | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; |
Оқылым |
5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; | |
Жазылым |
5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 1 жалқы және жалпы есімдерді ажырату, жалғауларды дұрыс қолдану; | |
Киіну. Сән.Талғам | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру; |
Оқылым |
5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру; | |
Жазылым |
5. 3. 4. 1 эссенің құрылымын сақтай отырып, өзіне таныс адамды, табиғатты немесе оқиғаны сипаттап жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 1 жалқы және жалпы есімдерді ажырату, жалғауларды дұрыс қолдану; | |
Отбасылық дәстүрлер мен мерекелер | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама, жарнама, хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру; |
Оқылым |
5. 2. 3. 1 хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарландырудың құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 1 жалқы және жалпы есімдерді ажырату, жалғауларды дұрыс қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Жануарлар әлемі мен өсімдіктер дүниесі | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 1. 1 ұсынылған тірек сөздер мен иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау; |
Оқылым |
5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; | |
Жазылым |
5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хат, жарнама, хабарландыру құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 2 заттың пішінін, түсі мен сапасын білдіретін сын есімдерді лексикалық мағынасы бойынша ажырата білу, ауызша және жазбаша жұмыстарда осы сын есімдерді қолдану; | |
Бос уақыт және хобби | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама, жарнама, хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру; |
Оқылым |
5. 2. 2. 1 лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтіндер арқылы тану; | |
Жазылым |
5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 2 заттың пішінін, түсі мен сапасын білдіретін сын есімдерді лексикалық мағынасы бойынша ажырата білу, ауызша және жазбаша жұмыстарда осы сын есімдерді қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Қиял әлемі | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 1. 1 ұсынылған тірек сөздер мен иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау; |
Оқылым |
5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; | |
Жазылым |
5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 3. 1 сандарды дұрыс қолдану (бірліктер, ондықтар, жүздіктер, мыңдықтар); | |
Көлік және жол белгілері | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; |
Оқылым |
5. 2. 3. 1 хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарландырудың құрылымы мен рәсімделуі арқылы; | |
Жазылым |
5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хат, жарнама, хабарландыру құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 3. 1 сандарды дұрыс қолдану (бірліктер, ондықтар, жүздіктер, мыңдықтар); | |
Адамның сырт келбеті мен мінезі. | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру; |
Оқылым |
5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру; | |
Жазылым |
5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 3. 1 сандарды дұрыс қолдану (бірліктер, ондықтар, жүздіктер, мыңдықтар), | |
4-тоқсан | ||
Аспан әлемінің құпиялары | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 1. 1 ұсынылған тірек сөздер мен иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау; |
Оқылым |
5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; | |
Жазылым |
5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 3. 1 сандарды дұрыс қолдану (бірліктер, ондықтар, жүздіктер, мыңдықтар), | |
Саяхат және демалыс. | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама, жарнама, хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру; |
Оқылым |
5. 2. 3. 1 хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарландырудың құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 2. 1 ауызша мәтін құрастыру үшін өзбек тілінің дыбыстарын айту және қолдану барысында үндестік заңын ескеру; | |
1) 6 – сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Қазақстандағы көрікті жерлер | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау; |
Оқылым |
6. 2. 5. 1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру; | |
Жазылым |
6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 1 сын есімдерді ауызша және жазбаша жұмыстарда қолдану орнына қолдану; | |
Ұлттық және отбасылық құндылықтар | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, құттықтау, өмірбаян құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 1 сын есімдерді ауызша және жазбаша жұмыстарда қолдану орнына қолдану; | |
Әлемнің жеті кереметі. | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 1. 1 мәтіннің басын тыңдау негізінде тақырыптың атауын талқылау және мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | |
Жазылым |
6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 1 сын есімдерді ауызша және жазбаша жұмыстарда қолдану орнына қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Астана – мәдениет пен өнер ордасы | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 1. 1 мәтіннің басын тыңдау негізінде тақырыптың атауын талқылау және мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | |
Жазылым |
6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт- сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; | |
Тарихи тұлғалар | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 6. 2. 3. 1 қазақша ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, құттықтау, өмірбаян құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт- сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Су – тіршілік көзі. Қазақстандағы өзен-көлдер | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 1. 1 мәтіннің басын тыңдау негізінде тақырыптың атауын талқылау және мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | |
Жазылым |
6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт- сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; | |
Спорт. Белгілі спорт жұлдыздары | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау; |
Оқылым |
6. 2. 3. 1 қазақша ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
6. 3. 4. 1 әр абзацты жүйелі құрастырып және көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу (келісемін, келіспеймін) себептерін айқын көрсетіп сынылған тақырып аясында эссе жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт- сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; | |
Қазақ халқының әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері. Наурыз | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру; | |
Жазылым |
6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшелік-теріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, құттықтау, өмірбаян құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Әлемдегі ірі кітапханалар | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 1. 1 мәтіннің басын тыңдау негізінде тақырыптың атауын талқылау және мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; 6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру; | |
Жазылым |
6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану; | |
Ғылым мен технология жетістіктері | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау; |
Жазылым |
6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | |
Оқылым |
6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану; | |
3) 7-сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Ауа райы және климаттық өзгерістер | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуын болжау; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты түсіндіру; | |
Жазылым |
7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; | |
Көшпенділер мәдениеті | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; | |
Денсаулық – зор байлық | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 3. 1 хроника, хабар, очерктердің және кеңсе құжаттарының, қызметтік жазбалардың құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Сүйіспеншілік пен достық | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуын болжау; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты түсіндіру; | |
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 2 еліктеу сөздердің стильдік мәнін түсініп қолдану; | |
Музыка өнері және өзбектың киелі домбырасы | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7.22.1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 2 еліктеу сөздердің стильдік мәнін түсініп қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Ғаламтор және әлеуметтік желілер | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуын болжау; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты түсіндіру; | |
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 3 шылау түрлерін ажырата білу, орынды қолдану; | |
Қазақстандағы ұлттар достастығы | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 3 шылау түрлерін ажырата білу, орынды қолдану; | |
Дұрыс тамақтану. Гендік өзгеріске ұшыраған тағамдар | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; |
Оқылым |
7. 2. 5. 1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; | |
Жазылым |
7. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен ауыстыра отырып, жинақы мәтін жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 4 одағай түрлерін ажырата білу, қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Жеңіс күні. Ұлы ерлікке тағзым | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуын болжау; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты түсіндіру; | |
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 5 оқшау сөздердің қызметін түсіну, ажырата білу; | |
Ғылыми фантастика | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 5 оқшау сөздердің қызметін түсіну, ажырата білу; | |
4) 8-сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Көне түркі жазбалары және өзбек жазуы | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 1. 1 тыңдалған мәтінніңде келтірілген дәйек сөздер мен дәлелдерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 аралас және тұтас мәтін-дердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру, өңдеу; | |
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
8. 4. 4. 1 сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлері, есімді, етістікті сөз тіркестерін ажырату, қолдану; | |
Адамзаттық құндылықтар және әлем мәдениеті | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау; |
Оқылым |
8. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, тұжырымда-малар, тезистердің құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
8. 4. 4. 1 сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлері, есімді, етістікті сөз тіркестерін ажырату, қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Кәсіп пен еңбек. Болашақ мамандықтары | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жолдау, монография және лекциядан үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау; | |
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
8. 4. 4. 2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану; | |
Ғарышты игеру жетістіктері | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 1. 1 тыңдалған мәтінде келтірілген дәйек сөздер мен дәлелдерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру, өңдеу; | |
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
8. 4. 4. 2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Биоалуантүрлілік. Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 1. 1 тыңдалған мәтінніңде келтірілген дәйек сөздер мен дәлелдерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
8. 4. 4. 3 сөйлем ішінде бірыңғай мүшелер мен айқындауыш мүшелерді қолдана білу; | |
Қоршаған орта және энергия ресурстары | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 аралас және тұтас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру, өңдеу; | |
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану; | |
Жасөспірім және заң | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жолдау, монография және лекциядан үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, тұжырымдамалар, тезистердің құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Театр өнері мен мәдениеті | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 1. 1 тыңдалған мәтінніңде келтірілген дәйек сөздер мен дәлелдерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра; | |
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану; | |
Қазақстандағы туризм және экотуризм | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жолдау, монография және лекциядан үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 аралас және тұтас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру, өңдеу; | |
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану; | |
5) 9-сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Мәңгілік Ел - мұратым | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 2. 1 өзбек тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу; | |
Жаһандану мәселелері | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас,монография, мақала, жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 өзгертіп айту түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау; | |
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу; | |
2-тоқсан | ||
Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстан. ЭКСПО -2017 | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, монография, мақала, жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 өзгертіп айту түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау; | |
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
Адам құқығы мен бостандығы | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 2. 1 өзбек тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Отбасы және демографиялық өзгеріс | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас,монография, мақала, жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 өзгертіп айту түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау; | |
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
Биотехнология және гендік инженерия келешегі | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; | |
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
Бұқаралық ақпарат құралдары | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 6. 1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникативтік жағдаятқа сай тиісті сөздер мен фразаларды таңдау, кең көлемді монолог дайындау; |
Оқылым |
9. 2. 6. 1 белгілі мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу; | |
Жазылым |
9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Әлемдегі қақтығыстар және бейбітшілік | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 2. 1 өзбек тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | |
Әдеби тіл нормасы |
9. 4. 4. 4 аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану; | |
Табиғи ресурстарды тиімді пайдалану | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, монография, мақала, жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 өзгертіп айту түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау; | |
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
9. 4. 4. 4 аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 44-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде ) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Өзбек әдебиеті әлем әдебиетінде қосқан үлесімен және өзіндік орнымен ерекшеленеді, қалыптасқан бай тарихы білім алушылардың танымдық әлеуетін кеңейтеді.
3. "Өзбек әдебиеті" оқу бағдарламасының мазмұны жанрлық ұстанымды, әлем әдебиетімен салыстырмалы түрде өзбек әдебиеті ақын-жазушыларының шығармашылық ерекшелігін көрсетеді. Бағдарлама мазмұнына енген шығармалар арқылы білім алушылар жеке, әлеуметтік және адамзаттық мәселелерге, яғни, адамзат тұрмысындағы қарама-қайшылыққа, қуаныш, қайғы, күрес, дилеммаларға назар аударады, талқылайды, зерттейді.
4. Әдебиеттің тарихпен, мәдениетпен өзара байланысы, оның тәрбиелік әлеуеті білім алушыларда толық дүниетаным және жеке адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға әсер етеді.
5. "Өзбек әдебиеті" оқу пәнін оқытудың міндеттері білім алушылардың сауаттылығын қалыптастыру, олардың әдеби және эстетикалық талғамдары мен сезімдерін дамыту, ойлау қабілеттерін қалыптастыру және танымдық және коммуникативтік дағдыларын дамытудан тұрады.
6. "Өзбек әдебиеті" оқу пәнін оқыту барысында білім алушылар:
1) өзбек әдебиетінің құндылық ретіндегі болмысын, ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын құрметтейді және бағалайды;
2) өзбек халқының тарихын қалыптастырған өзбек әдебиетінің мәдениетаралық қарым-қатынастағы рөлін анықтайды және түсінеді;
3) түрлі жағдайларға бейімделуге және өздігінен шешім қабылдауға үйренеді;
4) қазіргі қоғамдық даму деңгейіне сәйкес дүниетанымын дамытады.
2-тарау. "Өзбек әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 2-параграф. "Өзбек әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
7. "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.8. "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны бөлімдер арқылы қамтылған. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтиже түріндегі оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
9. Әр бөлімше ішінде жүйелі қамтылған оқу мақсаттары мұғалімге өз жұмысын жоспарлауға және білім алушылардың жетістігін бағалауға, сонымен қатар оларға оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат беруге мүмкіндік береді.
10. "Түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
5) мазмұн және пішін;
6) әдеби шығарма тұжырымдамасы;
7) көркем шығармадағы образ;
8) шығарма үзінділерімен жұмыс.
11. "Анализ және интерпретация" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
5) әдеби шығарманың композициясы;
6) автор бейнесі;
7) көркем шығарманың тілі;
8) шығармашылық жұмыс.
12."Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
5) тарихи және көркемдік құндылығы;
6) заманауилығы мен жаңашылдығы;
7) әдеби эссе;
8) әдеби сын.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан оқу мақсатының нөмірін көрсетеді. Мысалы, 5.1. кодында "5" - сынып; "5.1" - оқу мақсатының нөмірі.
14. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
1) түсіну және жауап беру:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Көркем шығарманың мазмұны мен пішіні | 5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау. | 6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау. | 7. 1. 1. 1 әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау. | 8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау. | 9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау. |
2. Әдеби шығарма | 5. 1. 2. 1әдеби шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтау | 6. 1. 2. 1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені идеясы арқылы түсіндіру | 7. 1. 2. 1 әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдау | 8. 1. 2. 1 әдеби шығарманың идеясы мен пафосын ұлттық мүдде тұрғысынан ашу | 9. 1. 2. 1 әдеби шығармадағы психологизмді анықтау |
3. Көркем шығармадағы образ | 5. 1. 3. 1 көркем шығармадағы кейіпкерлер портреті мен іс-әрекеті арқылы образын ашу | 6. 1. 3. 1 әдеби туындыдағы кейіпкердің типтерін сипаттау | 7. 1. 3. 1 көркем шығармадағы кейіпкерлердің типтерін жасалу тәсілдері тұрғысынан анықтау | 8. 1. 3. 1 көркем шығармадағы кейіпкерлерді сомдауда тура және жанама мінездеулерді жіктеу | 9. 1. 3. 1 көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін анықтау |
4. Шығарма үзінділері |
5. 1. 4. 1 көркем шығармалар | 6. 1. 4. 1 көркем шығармалардан орта көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту | 7. 1. 4. 1 көркем шығармадағы кейіпкер бейнесін ашып,үзінділерді жатқа айту | 8. 1. 4. 1 көркем шығармалардан алған үзінділерді өз көзқарасын дәлелдеу үшін орынды қолдану | 9. 1. 4. 1 көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану |
2) анализ және интерпретация:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.Әдеби шығарманың композициясы | 5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу | 6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау | 7. 2. 1. 1 шығар мадағы эпизодтар мен бейнелерді салыстыру | 8. 2. 1. 1 компози цияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау | 9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау |
2. Автор бейнесі | 5. 2. 2. 1 эпикалық шығармадағы автор бейнесін анықтау | 6. 2. 2. 1 эпикалық, поэзиялық шығармалардағы автор бейнесін анықтау | 7. 2. 2. 1 эпикалық, поэзиялық, драмалық шығармадағы автор бейнесін анықтау | 8. 2. 2. 1 автор бейнесі мен кейіпкерлер қарым-қатынасының тілдік көрінісін талдау | 9. 2. 2. 1 автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасау |
3. Көркем шығарманың тілі | 5. 2. 3. 1 шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер, қайталау, өлең құрылысы) мағынасын анықтау | 6. 2. 3. 1 шығармадағы көркем ауыстыруларды(метафора, кейіптеу, метонимия, гипербола, литота, аллегория, антитеза, градация, арнау) анықтау |
7. 2. 3. 1 шығарма |
8. 2. 3. 1 шығарма | 9. 2. 3. 1 шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдай отырып, автор стиліне баға беру |
4. Шығарма | 5. 2. 4. 1 көркем шығармадан алған әсерін сипаттап авторға хат, өлең жазу | 6. 2. 4. 1 әдеби көркемдегіш құралдарды пайдаланып шығармадағы табиғат көрінісін, оқиға орнын, кейіпкер бейнесін сипаттап жазу | 7. 2. 4. 1 шығармадағы оқиға желісін өзіндік көзқарас тұрғысынан дамытып жазу | 8. 2. 4. 1 шығармадан алған үзінділерді қайта өңдеп креативті сипаттау | 9. 2. 4. 1 автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазу |
3) бағалау және салыстыру:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Тарихи және көркемдік құндылығы | 5. 3. 1. 1 шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау | 6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру | 7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру | 8. 3. 1. 1 шығар маның тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау | 9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау. |
2. Заманауи лығы мен жаңашылдығы | 5. 3. 2. 1 кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау | 6. 3. 2. 1 кейіпкерлер жүйесінің заманауи жаңашылдығын өзара салыстырып баға беру | 7. 3. 2. 1 әдеби жанр түрлерінің даму барысына, жаңашылдығына заманауи тұрғыдан баға беру | 8. 3. 2. 1 шығармадағы материалдық және рухани құндылықтарды заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру | 9. 3. 2. 1 шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру |
3. Әдеби эссе | 5. 3. 3. 1 шығармадағы кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | 6. 3. 3. 1 шығар мадағы кейіпкерлер қарым-қатынасын отбасылық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | 7. 3. 3. 1 шығарманы ұлттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | 8. 3. 3. 1 шығарманың көркемдік-идеялық құндылығын гуманистік тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазу | 9. 3. 3. 1 шығарманың идеясын ғаламдық тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазу |
4. Әдеби | 5. 3. 4. 1 оқырманның рухани дүниесіне шығарма әсерін талдай отырып, сыни хабарлама жазу | 6. 3. 4. 1 шығармада көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі туралы сыни хабарлама жасау | 7. 3. 4. 1 әдеби шығарманың эстетикалық құндылығы туралы шағын сыни шолу жазу | 8. 3. 4. 1 шығарма бойынша жазылған әдеби сын –пікірлерге сүйене отырып, өзіндік сыни пікір жазу | 9. 3. 4. 1 әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, шағын сыни мақала жазу |
15. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
16. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту өзбек тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту өзбек тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Аңызда шыққан дауыс |
"Үш ағайынды батырлар", "Сусамбил" ертегілері, | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | ||
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 1. 1 шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Тәрбиенің қайнар бұлағы" |
М. Осим "Шырақ" аңызы | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | ||
Бағалау және салыстыру | 5. 3. 3. 1 шығарма дағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, ауыспалы мағынадағы сөздер, қайталау, өлең құрылысы) мағынасын анықтау | ||
3-тоқсан | |||
Балалық шақтың мінсіз аспаны |
А. Қадирий "Көкпарда" һикаясы | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | ||
Бағалау және салыстыру |
5. 3. 2. 1 кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Көз қарашығымдасың, Отаным! |
Эркін Ваһидов "Өзбегім" одасы | Түсіну және жауап беру |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына қарай фабуласы мен сюжеттік дамуын сипаттау; |
Анализ және интерпретация |
5. 2. 1. 1 әдеби шығармадағы екі нәрсені салыстыра суреттеулер мен қарама-қарсы суреттеулерді табу; | ||
Бағалау және салыстыру | 5. 3. 3. 1 шығармадағы кейіпкерді өзіндік құндылығы тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; | ||
2) 6-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Ойымның шегі жоқ.. |
Жұмбақтар | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 1. 1 шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
2-тоқсан | |||
Жүрек сырлары |
Зулфия өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 1. 2. 1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені идеясы арқылы түсіндіру; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 2. 2. 1 эпикалық, поэзиялық шығармалардағы автор бейнесін анықтау; | ||
3-тоқсан | |||
Өткен күніңді ұмытпа |
Э. Ваһидов "Нидо" дастаны | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 2. 1 кейіпкерлер жүйесінің заманауи жаңашылдығын өзара салыстырып баға беру; | ||
4-тоқсан | |||
Сөзде сиқыр бар |
А. Навоий "Һайрат үл-аброр" дастаны | Түсіну және жауап беру |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; |
Анализ және интерпретация |
6. 2. 1. 1 шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
6. 3. 3. 1 шығармадағы кейіпкерлер қарым-қатынасын отбасылық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; | ||
3) 7-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Көне күндер |
"Равшан" дастаны Атойи өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 көркем шығарма сюжетінің құрамдас бөлігін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салыстыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 1. 1 кейіпкерлердің іс-әрекеті мен автор берген портреттік мінездемені салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру; | ||
2-тоқсан | |||
"Толғауы -тоқсан қызыл тіл" |
Увайси шығармалары | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 көркем шығарма сюжетінің құрамдас бөлігін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салыстыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 2. 1 әдеби жанр түрлерінің даму барысына, жаңашыл дығына заманауи тұрғыдан баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
"Бұл – мен туылған топырақ" |
А. Қаһһар "Қорқыныш" һикаясы | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 көркем шығарма сюжетінің құрамдас бөлігін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салыстыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 2. 1 әдеби жанр түрлерінің даму барысына, жаңашыл дығына заманауи тұрғыдан баға беру; | ||
4-тоқсан | |||
"Адам өмірі өлең жолдарында" |
Ш. Ра?мон шығармалары | Түсіну және жауап беру |
7. 1. 1. 1 көркем шығарма сюжетінің құрамдас бөлігін талдау; |
Анализ және интерпретация |
7. 2. 1. 1 шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салыстыру; | ||
Бағалау және салыстыру |
7. 3. 3. 1 шығарманы ұлттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; | ||
4) 8-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Дананың сөзі-ақылдың көзі |
"Күнтуғмиш" дастаны | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Өмір фәлсәфәсі |
Надира өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 2. 1 шығармадағы материалдық және рухани құндылықтарды заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашыл дығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Тарихи шындық пен көркемдік шешім |
М. Шайхзаде "Мырза Ұлықбек" трагедиясы | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалар мен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Адам тағдыры |
Һалима Худайбердиева өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
8. 1. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8. 2. 1. 1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8. 3. 2. 1 шығармадағы материалдық және рухани құндылықтарды заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашыл дығына баға беру; | ||
5) 9-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Атадан қалған асыл сөз |
Көркем сөз сиқыры | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылар мен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Адам жанының құпиясы |
Амирий өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 2. 1 шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Көркем туындыдағы жасырын ақиқат |
Таһир Малик "Соңғы оқ" қиссасы | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылар мен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Өлеңнің түсті әлеми |
Назар Эшонқул "Самалды тоқтатып болмайды" һикаясы | Түсіну және жауап беру |
9. 1. 1. 1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9. 2. 1. 1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9. 3. 2. 1 шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 45-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29030 болып тіркелген).
2. "Тәжік тілі" оқу пәнін оқытудың мақсаты – білім алушылардың тілдік дағдыларын дамыту, ана тіліне құрметпен қарайтын ұрпақты тәрбиелеу, тілдің әлеуметтік маңызын түсіну, тіл нормаларын сақтауға қабілетті, еркін қарым-қатынас пен сауатты жазуға дайын тұлғаны қалыптастыру болып табылады
3. "Тәжік тілі" оқу пәнінің басты міндеттері:
1) тәжік тілін ана тілі ретінде меңгеру негізінде, сөйлеу әрекетінің барлық түрлері бойынша коммуникативтік дағдыларды қалыптастыру жолымен тілдік тұлғаны дамыту;
2) тәжік тілін күнделікті өмірде еркін қолданып жүрген қарым-қатынас құралынан тілдік құбылыс ретіндегі заңдылықтар негізінде танып-білу дағдыларын қалыптастыру;
3) тәжік тілінің шығу тегін зерттеу.
4. "Тәжік тілі" оқу пәнінің бағдарламасы оқушының тіл сауаттылығы мен сөйлеу сауаттылығын, сөз байлығын, басқалармен еркін қарым-қатынасқа түсу қабілетін дамытуды және оқушының ойлау қабілетін жетілдіруді көздейді.
5. "Тәжік тілі" оқу пәнінің бағдарламасы функционалдық-коммуникативтік бағытқа негізделіп құрастырылған. Ол білім алушылардың тіл туралы түсініктерін тереңдетіп, ұлттық және әлемдік мәдениеттің маңыздылығы туралы түсініктерін кеңейтеді.
6. Тәжік тілін пән ретінде оқытуда оқушылардың ұлттық дүниетанымын кеңейтетін, шығармашылық ойлауға төселдіретін, айналадағы адамдармен дұрыс қарым-қатынас жасауды үйрететін, оны тұлға ретінде әлеуметтендіруге мүмкіндік беретін басты нысана болып табылады. "Тәжік тілі" пәні бағдарламасы білім деңгейі жоғары, ой-өрісі дамыған, өз ойын еркін жеткізе алатын, туындаған мәселелерді шеше білетін және шынайы өмірге бейім жаңашыл ұрпақ тәрбиелеу мәселесін жүзеге асыруға маңызды үлес қосады.
7. "Тәжік тілі" оқу пәнін зерделеу:
1) өзінің ойын ауызша және жазбаша формада сауатты құрастыруға және айтуға үйретеді;
2) тілдің грамматикалық құрылымын терең меңгеруге, жазба тілінің тұрақты дағдыларын қалыптастыруға, академиялық тілді сауатты қолдануды дамытуға бағытталады;
3) ауызекі сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға бағытталған қолданбалы бағытты ұстанатын коммуникативтік әдіске негізделеді;
4) тіл мен мәдениет арасындағы байланыс түсінігін қалыптастырады;
5) қазақ, орыс және басқа халықтардың мәдениетімен салыстыра отырып ұйғыр тілінің ұлттық-мәдени ерекшелігі туралы көзқарас қалыптастырады.
2-тарау. "Тәжік тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Тәжік тілі" оқу пәнінің мазмұны
8. "Тәжік тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.9. "Тәжік тілі" пәні оқу бағдарламасының мазмұны бөлім бойынша оқыту ұйымдастырылған. Бөлім сынып бойынша оқыту мақсаттарынан, күтілетін нәтижеден тұратын бөлімшелерден тұрады.
10. Оқу мақсаттары мұғалім мен оқушыға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсететін бөлімнен тұрады: тыңдалым және айтылым, оқылым, жазылым, әдеби тіл нормаларын сақтау.
11. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) болжау;
2) әртүрлі жанрдағы мәтіндерді талдау;
3) мәтіннен ақпаратты анықтау;
4) негізгі ойды анықтау;
5) тыңдалым материалы бойынша жауап беру және бағалау;
6) сөйлеу мәдениетін дамыту.
12. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ақпаратты түсіну;
2) мәтіннің стильдік ерекшелігін тану;
3) мәтіннің жанрлық ерекшелігін ажырату;
4) мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу;
5) мәтіндерге салыстырмалы анализ жасау;
6) оқылым стратегияларын қолдану;
7) әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу.
13."Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жоспар құру;
2) әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру;
3) жазба жұмыстарын әртүрлі формада ұсыну;
4) эссе жазу;
5) оқылым және тыңдалым материалдары негізінде жинақы мәтін жазу;
6) мәтіндерді түзету және редакциялау.
14. "Әдеби тіл нормаларын сақтау бөлімі" келесі бөлімшелерден тұрады:
1) орфографиялық норма;
2) орфоэпиялық норма;
3) лексикалық норма;
4) грамматикалық норма;
5) пунктуациялық норма.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
15. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан сөйлеу әрекеттерінің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 6.2.1.4. кодында "6" - сынып; "2.1" - дағдылар; "4" - оқу мақсатының реттік нөмірі.
16.Оқу мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. |
5. 1. 1. 1 | 6. 1. 1. 1 мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау |
7. 1. 1. 1 | 8. 1. 1. 1 мәтіннен алынған дәйек сөздерге, үзінділерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау |
9. 1. 1. 1 |
2. | 5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама, жарнама, хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау |
7. 1. 2. 1 | 8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жолдау, монография және лекциядан үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау |
9. 1. 2. 1 |
3. |
5. 1. 3. 1 |
6. 1. 3. 1 | 7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу | 8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау | 9. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін, шынайылығын зерттеп, қорытынды жасау |
4. |
5. 1. 4. 1 |
6. 1. 4. 1 |
7. 1. 4. 1 |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 |
5. | 5. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру | 6. 1. 5. 1 тыңдалған мәтін мазмұны бойынша жалпы және нақты сұрақтарға жауап беру, мәтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру |
7. 1. 5. 1 проблема | 8. 1. 5. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы мәтіннен қажетті ақпаратты таба білу, көтерілген мәселе бойынша ой тұжырымдау |
9. 1. 5. 1 |
6. |
5. 1. 6. 1 коммуника |
6. 1. 6. 1 коммуника | 7. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай көркем бейнелеуіш, эмоционалды-экспрессивті сөздерді және мақал-мәтелдер мен тұрақты тіркестерді еркін қолданып, диалогке қатысу, пікірталаста тез және дұрыс шешім қабылдай білу |
8. 1. 6. 1 коммуника |
9. 1. 6. 1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникатив |
2) оқылым:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. | 5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпрета |
8. 2. 1. 1 | 9. 2. 1. 1 перифраз түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау |
2. | 5. 2. 2. 1 лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтіндер арқылы тану | 6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану | 7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану | 8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану |
9. 2. 2. 1 |
3. |
5. 2. 3. 1 | 6. 2. 3. 1 қазақша ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату. |
7. 2. 3. 1 хроника, хабар, очерктердің және кеңсе құжаттары | 8. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, тұжырымдамалар, тезистердің құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату. | 9. 2. 3. 1 қоғамдық-саяси мәтіндер (жолдау, заңнама, мемлекеттік бағдарламалар, әскери-патриоттық) арқылы мәтіндердің жанрлық түрлерін ажырату. |
4. | 5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру | 6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру |
7. 2. 4. 1 | 8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау |
9. 2.4.1 |
5. Мәтін бойынша сұрақ |
5. 2. 5. 1 | 6. 2. 5. 1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру |
7. 2. 5. 1 | 8. 2. 5. 1 перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, мәтін бойынша сұрақтар құрастыру |
9. 2. 5. 1 |
6. Оқы |
5. 2. 6. 1 |
6. 2. 6. 1 | 7. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, зерттеп оқу | 8. 2. 6. 1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, талдап оқу |
9. 2. 6. 1 |
7. Әртүр | 5. 2. 7. 1 энциклопедиялар, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпаратты ала білу | 6. 2. 7. 1 энциклопедия, сөздік, балаларға арналған газет-журналдардан қажетті ақпараттарды алу, авторына сілтеме жасау | 7. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді қолдану, авторына сілтеме жасау | 8. 2. 7. 1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтар, ғылыми еңбектерден алынған деректерді дәлел ретінде қолдану, авторына сілтеме жасау |
9. 2. 7. 1 |
3) жазылым:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Жос | 5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру | 6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру |
7. 3. 1. 1 | 8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру | 9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру |
2. Әртүрлі жанр | 5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хат, жарнама, хабарландыру құрастырып жазу | 6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, құттықтау, өмірбаян құрастырып жазу | 7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу | 8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу | 9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру |
3. |
5. 3. 3. 1 сюжетті суреттер | 6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру |
7. 3. 3. 1 | 8. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректердің маңызды тұстарын анықтап жазу |
9. 3.3.1 |
4. |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 |
7. 3. 4. 1 |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
5. Оқылым және тыңдалым материалдары негізінде жинақы мәтін (компрессия) жазу | 5. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпараттарды сақтай отырып, жинақы мәтін жазу | 6. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ойды білдіретін сөйлемдерді іріктей отырып, жинақы мәтін жазу | 7. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен ауыстыра отырып, жинақы мәтін жазу | 8. 3.5.1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу |
9. 3. 5. 1 |
6. | 5. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық қателерді сөздіктерге сүйене отырып, түзету және редакциялау | 6. 3. 6. 1 мәтіндегі орфографиялық және пунктуациялық қателерді сөздіктерге, емле ережелеріне сүйеніп, түзету, редакциялау | 7. 3. 6. 1 мәтіндегі сөздердің тақырыпқа сай орынды қолданылуын тексеру, синонимдік қатармен ауыстыра отырып, лексикалық түзетулер енгізу, редакциялау | 8. 3. 6. 1 баспасөз ақпарат құралдары материалдары негізінде стильдік ауытқуларды, орынсыз қолданылған сөз оралымдарын талдап, стильдік түзетулер жасау, редакциялау |
9. 3. 6. 1 |
4) әдеби тіл нормаларын сақтау:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. |
5. 4. 1. 1 | 6. 4. 1. 1 тақырып бойынша жеке сөздер, бірге, бөлек және дефис арқылы жазылатын сөздерді орфографиялық нормаға сай жазу | 7. 4. 1. 1 жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазу | 8. 4. 1. 1 тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі-құрама атауларды орфографиялық нормаға сай жазу | 9. 4. 1. 1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу |
2. |
5. 4. 2. 1 | 6. 4. 2. 1 екпіннің түрлерін (сөз екпіні, тіркес екпіні, логикалық екпін) сөз және сөйлем ішінде орынды қолдану |
7. 4. 2. 1 |
8. 4. 2. 1 | |
3. |
5. 4. 3. 1 |
6. 4. 3. 1 | 7. 4. 3. 1 фразеологизм, мақал-мәтелдердің эмоционалды мәнін, көркемдік ерекшеліктерін түсініп қолдану |
8. 4. 3. 1 | 9. 4. 3. 1 лексикалық стилистика заңдылықтарын дұрыс қолдану |
4. |
5. 4. 4. 1 |
6. 4. 4. 1 сөйлемдегі есімдіктің қызметін түсіну, есімдікті зат есім, сын есімнің орнына қолдану |
7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану |
8. 4. 4. 1 |
9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу; |
5. |
5. 4. 5. 1 | 6. 4. 5. 1 тыныс белгілерінің түрлері мен қызметін (даралаушы) түсіну, дұрыс қолдану |
7. 4. 5. 1 |
8. 4. 5. 1 | 9. 4. 5. 1 құрмалас сөйлемнің тыныс белгілерін (даралаушы, ерекшелеуші, ойдың аражігін ажырататын) ережеге сай қолдану |
17. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
18. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту тәжік тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту тәжік тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Мәдениет: тіл және қарым-қатынас | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; |
Оқылым |
5. 2. 2. 1 лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтіндер арқылы тану; | |
Жазылым |
5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 1 жұрнақ арқылы жасалған туынды сөздерді және күрделі сөздерді ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; | |
Киіну. ән.Талғам | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру; |
Оқылым |
5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру; | |
Жазылым |
5. 3. 4. 1 эссенің құрылымын сақтай отырып, өзіне таныс адамды, табиғатты немесе оқиғаны сипаттап жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 1 жалқы және жалпы есімдерді ажырату, жалғауларды дұрыс қолдану; | |
Отбасылық дәстүрлер мен мерекелер | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама, жарнама, хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру; |
Оқылым |
5. 2. 3. 1 хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарлан-дырудың құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшелік-терін ажырату; | |
Жазылым |
5. 3. 1. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 1 жалқы және жалпы есімдерді ажырату, жалғауларды дұрыс қолдану; | |
2- -тоқсан | ||
Жануарлар әлемі мен өсімдіктер дүниесі | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 1. 1 ұсынылған тірек сөздер мен иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау; |
Оқылым |
5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; | |
Жазылым |
5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хат, жарнама, хабарландыру құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 2 сын есімдердің, шырай түрлерінің көркемдік ерекшелігін тану, сын есімді зат есім орнына қолдана білу; | |
Бос уақыт және хобби | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама, жарнама, хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру; |
Оқылым |
5. 2. 2. 1 лексиканың ауызекі сөйлеу және жазба стильдік айырмашылықтарын мәтіндер арқылы тану; | |
Жазылым |
5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 2 сын есімдердің, шырай түрлерінің көркемдік ерекшелігін тану, сын есімді зат есім орнына қолдана білу; | |
3- -тоқсан | ||
Қиял әлемі | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 1. 1 ұсынылған тірек сөздер мен иллюстрация-лар арқылы тақырыпты болжау; |
Оқылым |
5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; | |
Жазылым |
5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 3 сан есімдерді дұрыс қолдану; | |
Көлік және жол белгілері | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; |
Оқылым |
5. 2. 3. 1 хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарландырудың құрылымы мен рәсімделуі арқылы; | |
Жазылым |
5. 3. 2. 1 жанрлық ерекшеліктеріне сай ресімделуі мен құрылымын сақтап, хат, жарнама, хабарландыру құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 3 сан есімдерді дұрыс қолдану; | |
Адамның сырт келбеті мен мінезі | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 6. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай эмоционалды сөздерді, дауыс ырғақтары арқылы қыстырма, қаратпа, одағай сөздерді еркін қолданып, диалогке даярлықсыз қатысу, өз пікірін білдіру; |
Оқылым |
5. 2. 4. 1 ауызекі стильдегі мәтіндердің мазмұнын, тақырыбын және тілдік құралдарын салыстыру; | |
Жазылым |
5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 3 сан есімдерді дұрыс қолдану; | |
4 -тоқсан | ||
Аспан әлемінің құпиялары | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 1. 1 ұсынылған тірек сөздер мен иллюстрациялар арқылы тақырыпты болжау; |
Оқылым |
5. 2. 1. 1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; | |
Жазылым |
5. 3. 3. 1 сюжетті суреттердің (фотосуреттер) желісі бойынша әңгіме құрастыру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 3 сан есімнің мағыналық түрлерін ажырата білу, сан есімді зат есім орнына қолдана білу; | |
Саяхат және демалыс | Тыңдалым және айтылым |
5. 1. 2. 1 әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (ән мәтіні, хабарлама, жарнама, хабарландыру) көтерілген мәселені түсіндіру; |
Оқылым |
5. 2. 3. 1 хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарландырудың құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшелік-терін ажырату; | |
Жазылым |
5. 3. 1. 1 берілген мәтінге сәйкес кіріспе, негізгі және қорытынды бөлімдерді қамтитын қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
5. 4. 4. 3 сан есімнің мағыналық түрлерін ажырата білу, сан есімді зат есім орнына қолдана білу; | |
2) 6-сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Қазақстандағы көрікті жерлер | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау; |
Оқылым |
6. 2. 5. 1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру; | |
Жазылым |
6. 3. 1. 3 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 1 ауызша және жазбаша жұмыстарда сын есімдерді қолдану; | |
Ұлттық және отбасылық құндылықтар | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, құттықтау, өмірбаян құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 1 ауызша және жазбаша жұмыстарда сын есімдерді қолдану; | |
Әлемнің жеті кереметі | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 1. 1 мәтіннің басын тыңдау негізінде тақырыптың атауын талқылау және мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | |
Жазылым |
6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 1 сөйлемдегі есімдіктің қызметін түсіну, есімдікті зат есім, сын есімнің орнына қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Астана – мәдениет пен өнер ордасы | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 1. 1 мәтіннің басын тыңдау негізінде тақырыптың атауын талқылау және мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | |
Жазылым |
6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере оты-рып, қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт- сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; | |
Тарихи тұлғалар | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, құттықтау, өмірбаян құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт- сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; | |
3- -тоқсан | ||
Су – тіршілік көзі. Қазақстандағы өзен-көлдер | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 1. 1 мәтіннің басын тыңдау негізінде тақырыптың атауын талқылау және мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | |
Жазылым |
6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт- сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; | |
Спорт. Белгілі спорт жұлдыздары | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау; |
Оқылым |
6. 2. 3. 1 қазақша ауызекі сөйлеу этикеттері мен көркем сөйлеудің құрылымдық және жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
6. 3. 4. 1 әр абзацты жүйелі құрастырып және көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу (келісемін, келіспеймін) себептерін айқын көрсетіп сынылған тақырып аясындаэссе жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 2 етістіктің етіс түрлері мен салт- сабақты етістіктердің тіркесімдік мүмкіндігін ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану; | |
Қазақ халқының әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері. Наурыз | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
6. 2. 4. 1 ауызекі және ресми стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстыру; | |
Жазылым |
6. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай отырып, мінездеме, құттықтау, өмірбаян құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану; | |
4- -тоқсан | ||
Әлемдегі ірі кітапханалар | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 1. 1 мәтіннің басын тыңдау негізінде тақырыптың атауын талқылау және мәселені болжау; |
Оқылым |
6. 2. 2. 1 ауызекі сөйлеу және көркем сөйлеудің стильдік ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
6. 3. 3. 1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану; | |
Ғылым мен технология жетістіктері | Тыңдалым және айтылым |
6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, құттықтау, хабарландыру, өмірбаян, жаңалық, интервью) көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
6. 2. 1. 1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; | |
Жазылым |
6. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере оты-рып, қарапа-йым жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
6. 4. 4. 3 үстеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік қатарларын түрлендіріп қолдану; | |
3) 7-сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
| Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуын болжау; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты түсіндіру; | |
Жазылым |
7. 3. 3. 1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; | |
Көшпенділер мәдениеті | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; | |
Денсаулық – зор байлық | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 3. 1 хроника, хабар, очерктердің және кеңсе құжаттарының, қызметтік жазбалардың құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Сүйіспеншілік пен достық | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуын |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты түсіндіру; | |
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 2 еліктеу сөздердің стильдік мәнін түсініп қолдану; | |
Музыка өнері және қазақтың киелі домбырасы | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 2 еліктеу сөздердің стильдік мәнін түсініп қолдану; | |
3- -тоқсан | ||
Ғаламтор және әлеуметтік желілер | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуынболжау; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты түсіндіру; | |
Жазылым |
7. 3. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 3 шылау түрлерін ажырата білу, орынды қолдану; | |
Қазақстандағы ұлттар достастығы | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 3 шылау түрлерін ажырата білу, орынды қолдану; | |
Дұрыс тамақтану. Гендік өзгеріске ұшыраған тағамдар | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; |
Оқылым |
7. 2. 5. 1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; | |
Жазылым |
7. 3. 5. 1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен ауыстыра отырып, жинақы мәтін жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 4 одағай түрлерін ажырата білу, қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Жеңіс күні. Ұлы ерлікке тағзым | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуынболжау; |
Оқылым |
7. 2. 1. 1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты түсіндіру; | |
Жазылым |
7. 2. 1. 1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 5 оқшау сөздердің қызметін түсіну, ажырата білу; | |
Ғылыми фантастика | Тыңдалым және айтылым |
7. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалар-дан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7. 2. 2. 1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
7. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7. 4. 4. 5 оқшау сөздердің қызметін түсіну, ажырата білу; | |
4) 8-сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Көне түркі жазбалары және тәжік жазуы | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 1. 1 тыңдалған мәтінніңде келтірілген дәйек сөздер мен дәлелдерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 аралас және тұтас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру, өңдеу; | |
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
8. 4. 4. 1 сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлері, есімді, етістікті сөз тіркестерін ажырату, қолдану; | |
Адамзаттық құндылықтар және әлем мәдениеті | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 3. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау; |
Оқылым |
8. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, тұжырымдамалар, тезистердің құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; | |
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
8. 4. 4. 1 сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлері, есімді, етістікті сөз тіркестерін ажырату, қолдану; | |
2 -тоқсан | ||
Кәсіп пен еңбек. Болашақ мамандықтары | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жолдау, монография және лекциядан үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 4. 2 тақырыбы ұқсас ғылыми және публи-цистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау; | |
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
8. 4. 4. 2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану; | |
Ғарышты игеру жетістіктері | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 1. 1 тыңдалған мәтініңде келтірілген дәйек сөздер мен дәлелдерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 аралас және тұтас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру, өңдеу; | |
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
8. 4. 4. 2 тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану; | |
3 -тоқсан | ||
Биоалуантүрлілік. Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 1. 1 тыңдалған мәтінніңде келтірілген дәйек сөздер мен дәлелдерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 2. 1 публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
8. 4. 4. 3 сөйлем ішінде бірыңғай мүшелер мен айқындауыш мүшелерді қолдана білу; | |
Қоршаған орта және энергия ресурстары | Тыңдалым және айтылым |
8. 3. 1. 1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпараттан астарлы ойды анықтау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 аралас және тұтас мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру, өңдеу; | |
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану; | |
Жасөспірім және заң | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жолдау, монография және лекциядан үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 3. 1 мақала, аннотация, презентация, тұжырымдамалар, тезистердің құрылымы мен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшелікте-рін ажырату; | |
Жазылым |
8. 3. 4. 1 тақырып аясында және | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану; | |
4 -тоқсан | ||
Театр өнері мен мәдениеті | Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 1. 1 тыңдалған мәтіннің де келтірілген дәйек сөздер мен дәлелдерге сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау; |
Оқылым |
8. 2. 4. 1 тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыру; | |
Жазылым |
8. 3. 1. 1 тақырып бойынша материал жинақтап, тезистік жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану; | |
| Тыңдалым және айтылым |
8. 1. 2. 1 әлеуметтік-қоғамдық, мәдени-тарихи тақырыптарға байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жолдау, монография және лекциядан үзінді) автор көзқарасы мен экспресивті-эмоционалды сөздердің рөлін талдау; |
Оқылым |
8. 2. 1. 1 аралас және тұтас мәтін-дердегі (кесте, диаграмма, сызба, сурет) ақпараттарды салыстыру, өңдеу; | |
Жазылым |
8. 3. 2. 1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, тезис құрастырып жазу; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
8. 4. 4. 4 жай сөйлемдерді айтылу мақсаты мен құрылымдық ерекшелігіне сай қолдану; | |
5) 9-сынып:
Тақырып | Сөйлесім әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Мәңгілік Ел- мұратым | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 2. 1 тәжік тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу; | |
Жаһандану мәселелері | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас,монография, мақала, жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 өзгертіп айту түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау ; | |
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
9. 4. 4. 1 құрмалас сөйлем жасалу жолдарын, түрлерін білу; | |
2 -тоқсан | ||
Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстан. ЭКСПО -2017 | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, монография, мақала, Жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 өзгертіп айту түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау; | |
Жазылым |
9. 2. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
Адам құқығы мен бостандығы | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 2. 1 тәжік тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
9. 4. 4. 2 салалас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
3 -тоқсан | ||
Отбасы және демографиялық өзгеріс | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, монография, мақала, Жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 өзгертіп айту түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау; | |
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
Биотехнология және гендік инженерия келешегі | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 4. 1 әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; | |
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылы-ғын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
Бұқаралық ақпарат құралдары | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 6. 1 қоғамдық-саяси, ғылыми, коммуникативтік жағдаятқа сай тиісті сөздер мен фразаларды таңдау, кең көлемді монолог дайындау; |
Оқылым |
9. 2. 7. 1 әртүрлі ресурс көздерінен алынған ақпараттарды авторға сілтеме жасай отырып, жазба жұмыстарында орынды қолдану; | |
Жазылым |
9. 3. 3. 1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
9. 4. 4. 3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану; | |
4- -тоқсан | ||
Әлемдегі қақтығыстар және бейбітшілік | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 1. 1 мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беру, түпнұсқамен салыстыру; |
Оқылым |
9. 2. 2. 1 тәжік тілі стильдері мен шешендік сөздің түрлерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | |
Жазылым |
9. 3. 2. 1 мақсатты аудиторияның қызығушылығын ынталандыру үшін әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
9. 4. 4. 4 аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану; | |
Табиғи ресурстарды тиімді пайдалану | Тыңдалым және айтылым |
9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми тақырыптарға байланысты әртүрлі жанрдағы кең көлемді мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас,монография, мақала, Жолдау) мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың рөлін талдау; |
Оқылым |
9. 2. 1. 1 өзгертіп айту түрінде берілген сұрақтар арқылы қажетті ақпаратты табу, астарлы ойды анықтау; | |
Жазылым |
9. 3. 1. 1 жинақталған материалдар негізінде көзделген мақсатқа сәйкес ауызша және жазбаша мәтіндер үшін күрделі жоспар құру; | |
Әдеби тіл нормасын сақтау |
9. 4. 4. 4 аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, қолдану; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 46-қосымша |
Негізгі білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде)
Ескерту. 46-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Әдебиет бойынша оқу бағдарламасының мақсаты – көркем шығармаларды қабылдау және талдау арқылы адамның рухани құндылықтарының қалыптасуына ықпал ету, тұлғалық таңдау негізінде дүниені және өзін-өзі тану үшін білім, білік, дағдыларын пайдалана алатын білікті оқырман тәрбиелеу.
3. "Тәжік әдебиеті" бойынша оқу пәні бағдарламасының міндеттері:
1) тәжік, қазақ, орыс және әлемдік әдебиет және мәдениет негізінде табысты әлеуметтік бейімделуге ықпал ететін білім, білік, дағдыларын қалыптастыру;
2) отансүйгіштікке, азаматтылыққа тәрбиелеу, әдеби мұраларға рухани құндылықтар ретінде құрметпен қарауға тәрбиелеу;
3) білім алушыларға көркем әдебиет шығармаларының авторлық ойын терең түсінуге мүмкіндік беретін әдебиеттану ұғымдарын игеруге жағдай жасау;
4) сын тұрғысынан талдау, салыстыру, қорыту, жалпылау дағдыларын қалыптастыру, ұқсастықтарды және себеп-салдарлық байланыстарды анықтай білуге үйрету, құбылыстарды жіктей білуге, шығармаларды талдау негізінде логикалық және сыни ойлай білуге, ой қорытындылары мен тұжырымдарды құруға қалыптастыру;
5) әрбір білім алушының шығармашылық қабілеттерін дамыта отырып, оқуға деген рухани және зияткерлік қажеттілігін қалыптастыру, оқу дағдыларын және мәтінді өзінше түсіндіруін әрі қарай жетілдіру;
6) түрлі жанрлардағы көркем шығармаларды терең түсіну және талдау негізінде коммуникативтік дағдыларын дамыту;
7) жалпы адамзаттық және ұлттық құндылықтарды қорғай білуге, ауызша және жазбаша түрде туындылардың идеялық мазмұны мен әдеби кейіпкерлеріне қатысты өз ұстанымын білдіре білуге, бейнелік және сын тұрғысынан ойлауды пайдалана отырып, олардың қылықтарына этикалық баға бере білуге қалыптастыру.
2-тарау. "Тәжік әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Тәжік әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
4. "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сынып аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 6-сынып аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 7-сынып аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сынып аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сынып аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
5. "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша бағдарламаның мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бөлімдер күтілетін нәтижелер түрінде сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімдерден тұрады: дағды немесе білік, білім немесе түсінік. Әр бөлімде дәйекті түрде құрылған оқу мақсаттары мұғалімдерге өз жұмыстарын жоспарлауға және оқушылардың жетістіктерін бағалауға, сондай-ақ оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.
6. "Мәтін бойынша түсіну және жауап беру" бөлімі мына бөлімшелерден тұрады:
1) терминдерді түсіну;
2) көркем шығармаларды түсіну;
3) жатқа оқу және дәйексөз келтіру;
4) жоспар құру;
5) мазмұнын айту;
6) сұраққа жауап.
7. "Мәтінді талдау және интерпретация" бөлімі мына бөлімшелерден тұрады:
1) жанр;
2) тақырып пен идея;
3) композиция;
4) эпизодтарды талдау;
5) кейіпкерлерге мінездеме;
6) түрлі формада көрсетілген шығарманың көркемдік әлемі;
7) автордың қатынасы;
8) көркем-бейнелеу құралдары;
9) шығармашылық хат.
8. "Бағалау және салыстырмалы талдау" бөлімі мына бөлімшелерден тұрады:
1) көркем туындыны бағалау;
2) көркем туындыны басқа өнер түрлерінің туындыларымен салыстыру;
3) әдебиет туындыларын сәйкестендіру;
4) пікірді бағалау.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
9. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бағдарламаның бөлімшелерін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 6.2.1.4. кодында "6" - сынып; "2.1" - бөлім мен бөлімше; "4" - оқу мақсатының реттік нөмірі.
10. Оқыту мақсаттарының жүйесі:
1) мәтінді түсіну және жауап беру:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1.Тер миндер ді түсіну | 5. 1. 1. 1 терминдер ді түсіну: көркем әдебиет, фольклор, батырлар жыры, қисса, ертегі, әдеби ертегі, сюжет, композиция, көркем уақыт пен кеңістік, жанжал, батыр, хабарлаушы, әңгімелеуші, гипербола, эпитет, теңеу, аллегория, параллелизм | 6. 1. 1. 1 терминдер ді түсіну: көркемдік әлемі, миф, мифологиялық батыр, мифологиялық бейне, әңгіме, повесть, пьеса-ертегі, афиша, ремарка, портрет, пейзаж, метафора, кейіптеу, риторикалық пішіндер, антитеза, перифраз, эпос, лирика, әдебиет түріндегі драма | 7. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: астарлы әңгіме, аңыз, баллада, мысал, әдеби бағыт, классицизм, фантастикалық әңгіме, комедия, фэнтези, сатира, әзіл-оспақ, гротеск, сарказм, ирония, көркем бөлшегі, лирикалық кейіпкер, ырғақ және рифм, аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора | 8. 1.1.1 терминдерді түсіну: романтизм және реализм сияқты әдеби бағыттар, тарихи бейне бойынша (кейіпкер), трагедия, комедия, поэма, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, автобиографизм | 9. 1.1.1 терминдерді түсіну: жанр, сонет, роман, лирикалық шегініс, типтеу, психологизм, ішкі монолог, оксюморон, хронотоп, градация, парцелляция, афоризм |
2. Көркем шығар маларды түсіну | 5. 1. 2. 1 көркем шығарма туралы жалпы түсінік, тақырыпты ұғыну | 6. 1. 2. 1 көркем шығарма туралы жалпы түсінік, басты және екінші кезектегі ақпаратты түсіну | 7. 1. 2. 1 белгілі және белгісіз ақпараттарды қосқанда, көркем шығармаларды егжей-тегжейлі түсіну | 8. 1. 2. 1 көркем шығарманы түсіну, сыни ойлау, ашық және жасырын (сөздің астары) ақпараттарды ажырату | 9. 1. 2. 1 көркем шығармаларды түсіну, сыни ойлау, оқылған немесе тыңдалғанға өз көзқарасын білдіру |
3. Жатқа оқу және дәйексөз алу | 5. 1. 3. 1 шағын көлемді мәтін фрагменттерін (поэтикалық, прозалық) мәнерлеп жатқа айту | 6. 1. 3. 1 мәтін фрагменттерін(поэтикалық, прозалық, драмалық) мәнерлеп жатқа оқу | 7. 1. 3. 1 лирикалық кейіпкер және/немесе кейіпкер бейнесін сипаттайтын дәйексөзді өз бетімен тауып, үзіндіні мәнерлеп жатқа оқу | 8. 1. 3. 1 шығарманың тақырыбын айқындатын дәйексөзді өз бетімен тауып, үзіндіні мәнерлеп жатқа оқу | 9. 1. 3. 1 шығарманың проблемаларына байланысты дәйексөзді өз бетімен тауып, үзіндіні мәнерлеп жатқа оқу |
4. Жоспар құру | 5. 1. 4. 1 қарапайым жоспар құру | 6. 1. 4. 1 қарапайым дәйекті жоспар құру | 7. 1. 4. 1 күрделі жоспар құру | 8. 1. 4. 1 күрделі дәйекті жоспар құру | 9. 1. 4. 1 тезисті жоспар құру |
5. Мазмұндау | 5. 1. 5. 1 шығарманың немесе үзіндінің мазмұнын қысқаша айтып беру | 6. 1. 5. 1 шағын эпикалық немесе драмалық шығарманың қаһармандары мен оқиғасы туралы өз пікірін білдіре отырып, мазмұнын (қысқа, толық) айтып беру | 7. 1. 5. 1 шығарманың немесе үзіндінің қаһарман дары мен оқиғасы туралы өз пікірін білдіре отырып мазмұнын (қысқа, толық, ішінара) айтып беру | 8. 1. 5. 1 дәйексөздің түрлі тәсілдерін пайдалана отырып шығарманың немесе үзіндінің мазмұнын айтып беру | 9. 1. 5. 1 сюжеттің дамуын шығармашыл түрде ойлап, әңгімелеудің түрлі тәсілдерін пайдаланып шығарманың мазмұнын айтып беру |
6. Сұраққа жауап беру | 5. 1. 6. 1 сұраққа қысқа және толық жауап беру | 6. 1. 6. 1 сұраққа кең түрде жауап беру | 7. 1. 6. 1 коммуникативті жағдайға сәйкес көркем, эмоционалды-экспрессивті сөздерді, мақал-мәтелдер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, диалогта тез және дұрыс шешім қабылдау және талқылау | 8. 1. 6. 1 проблемалық сұраққа дәйексөзді пайдаланып дәлелді жауап беру | 9. 1. 6. 1 дереккөздерге сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа кең түрде дәлелді жауап беру |
2) мәтінді талдау және интерпретация:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1. Жанр | 5. 2. 1. 1 жанрды және оның (қисса, ертегі, әдебиеттік ертегі) белгілерін анықтау | 6. 2. 1. 1 жанрды және оның (әңгіме, хикаят, ертегі-пьеса) белгілерін анықтау | 7. 2. 1. 1 жанрды және оның (астарлы әңгіме, баллада, аңыз әңгіме, аңыз, комедия, лирикалық өлең, фэнтези, қиял-ғажайып әңгіме) белгілерін анықтау | 8. 2. 1. 1 жанрды және оның (трагедия, комедия, поэма) белгілерін анықтау | 9. 2. 1. 1 жанрды және оның (сонет, роман, хаттардағы роман) белгілерін анықтау |
2. Тақырып және идея | 5. 2. 2. 1 шығарма дағы негізгі ойды анықтау | 6. 2. 2. 1 құрылымдық элементтеріне сүйене отырып шығармадағы негізгі ойды анықтау | 7. 2. 2. 1 кейіпкердің іс-әрекеті туралы өз пікірін айта отырып шығарманың тақырыбын және идеясын анықтау | 8. 2. 2. 1 мәселелер туралы өз пікірін айта отырып шығарманың тақырыбын және идеясын анықтау | 9. 2. 2. 1 өз позициясын дәлел келтіріп және өзектілігі туралы өз пікірін айта отырып шығарманың тақырыбын және идеясын анықтау |
3. Компози ция | 5. 2. 3. 1 шығарма мәтінінен композиция элементін бөлу | 6. 2. 3. 1 шығарма мәтінінен композиция элементтерін бөлу, олардың шығарма сюжетіндегі рөлін түсіндіру | 7. 2. 3. 1 эпиграф рөлін және оның мәнін түсіндіру шығарма мәтінінен композиция элементін бөлу | 8. 2. 3. 1 қойылған эпизод мәнін түсіндіру, шығарма мәтінінен композиция элементін бөлу | 9. 2. 3. 1 лирикалық ауытқулар дың мәнін түсіндіру, композиция түрлерін ажырату, шығарма мәтінінен композиция элементін бөлу |
4. Эпизодтарды талдау | 5. 2. 4. 1 басты кейіпкерлердің мінездемелері үшін маңызды эпизодтарға талдау жасау | 6. 2. 4. 1 драмалық және прозалық шығармалардың басты кейіпкерлерінің мінездемелері үшін маңызды эпизодтарына талдау жасау | 7. 2. 4. 1 драмалық, прозалық және лирикалық шығармалардың басты және қосалқы кейіпкерлерінің мінездемелері үшін маңызды эпизодтарына талдау жасау | 8. 2. 4. 1 шығарма эпизодтарына талдау жасау, олардың сюжеттің дамуындағы рөлін және проблемалармен байланысын түсіндіру | 9. 2. 4. 1 шығармадағы шиеленісті анықтауда маңызды эпизодтарға талдау жасау, басқа эпизодтармен байланысын түсіндіру |
5. Кейіпкер лерге мінездеме | 5. 2. 5. 1 кейіпкерлер ге мінездеме беру | 6. 2. 5. 1 жоспар мен мәтіндегі цитаталарын қолданып, кейіпкерлерге мінездеме жасау | 7. 2. 5. 1 мәтіндегі цитаталар мен детальдарды қолданып шығарма кейіпкерлеріне мінездеме жасау | 8. 2. 5. 1 шығарма кейіпкерлеріне, олардың әрекетіне, мінез-құлқына, аты мен тегінің мәніне мінездеме беру | 9. 2. 5. 1 шығарма кейіпкерлеріне әлеуметтік және тұлғааралық қарым-қатынас негізінде мінездеме беру |
6. Түрлі формада берілген шығарма ның көркемдік әлемі | 5. 2. 6. 1 көркем кеңістікке талдау жасау және өз елестетуіңді сурет, схема, кластер түрінде ұсыну | 6. 2. 6. 1 көркем кеңістікті талдау және өзіндік елестетуін сурет, схема, кластер түрінде ұсыну | 7. 2. 6. 1 сюжет пен композицияға талдау жасау және өзіндік елестетуін сурет, схема, кластер, презентация түрінде ұсыну | 8. 2. 6. 1 образдар жүйесін, хронотопты, шығарманың құрылымын талдау және өз елестетуін ақпаратты қысқартудың әртүрлі тәсілдері көмегімен (сызбалар, кестелер, интеллект-карталар, ментальды карталар, ПОПС-формулалар, диаграммалар) ұсыну | 9. 2. 6. 1 туындының көркемдік әлемін, шығарманың құрылымын талдау және өз елестетуін ақпаратты қысқартудың әртүрлі тәсілдері көмегімен (сызбалар, кестелер, интеллект-карталар, ментальды карталар, ПОПС-формулалар, диаграммалар) ұсыну |
7. Автордың қатынасы | 5. 2. 7. 1 басты кейіпкерге автордың қатынасын анықтау | 6. 2. 7. 1 басты және қосалқы кейіпкерлерге автордың қатынасын анықтау | 7. 2. 7. 1 өз позициясына дәлел келтіріп, басты және қосалқы кейіпкерлерге автордың қатынасын анықтау | 8. 2. 7. 1 кейіпкерге автор қатынасын білдіру тәсілдерін анықтау | 9. 2. 7. 1 кейіпкерге және оқиғаны суреттеуге автор қатынасын білдіру тәсілдерін анықтау |
8. Әдеби тәсілдер мен бейнелеу құралдары | 5. 2. 8. 1 мұғалімнің көмегімен көркем мәтіндегі бейнелеу құралдарына (гипербола, эпитет, теңеу, аллегория, параллелизм) талдау жасау | 6. 2. 8. 1 бейнелеу құралдарын (метафоралар, кейіптеу) және поэтикалық синтаксис пішіндерін (риторикалық сұрақ, қаратпа сөз, лептеу, антитез, перифраза) талдау | 7. 2. 8. 1 көркем мәтіндегі бейнелеу құралдарына және поэтикалық синтаксис пішіндеріне (аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора), комедияның негізгі түрлерін (сатира, юмор, гротеск, ирония, сарказм, әзіл-сықақ) талдау | 8. 2. 8. 1 кейіпкерлерге авторлық мінездеме беру тәсілдеріне, бейнелеу құралдарына, поэтикалық синтаксис пішіндеріне (риторикалық пішін, антитез, перифраза инверсия, анафора, градация), әдеби тәсілдеріне (символ, психологиялық параллелизм, өмірбаян) талдау жасау | 9. 2. 8. 1 бейнелерді жасау құралдары мен тәсілдеріне, бейнелеу құралдары мен поэтикалық синтаксис пішіндеріне (эпитеттер, метафоралар, кейіптеу, риторикалық пішіндер, антитездер, перифраза, аллитерациялар, ассонанстар, аллегория, инверсия, анафоралар, градация, парцелляция) талдау жасау |
9. Шығарма шылық жұмыс | 5. 2. 9. 1 шығармашылық жұмыстар (ертегі, әңгіме, тірек сөздердің және иллюстрациялардың көмегімен әдеби тақырып тарға шағын шығармалар) жазу | 6. 2. 9. 1 тілдің бейнелеу құралдарын пайдалана отырып, оқығаны туралы өз түсінігін білдіре отырып, шығармашылық жұмыстар (аңыз-әңгімелер, әдеби тақырыптарға шағын шығарма, салыстырмалы сипаттамалар) жазу | 7. 2. 9. 1 тілдің бейнелеу құралдарын пайдалана отырып, оқығаны туралы өз пікірін білдіре отырып, шығармашылық жұмыстар (шығарма, мысал, пікір, әдеби кейіпкермен репортаж, сұхбат) жазу | 8. 2. 9. 1 тілдің бейнелеу құралдарын пайдалана отырып, кейіпкерлерге, оның іс-әрекеттеріне өз пікірін білдіре отырып, шығармашы лық жұмыстар (әдеби кейіпкерге хат, сценарий) жазу | 9. 2. 9. 1 әдеби және еркін тақырыптарға шығарма және пікір (спектакльдерге және/немесе шығармалардың экрандалуы на) жазу |
3) бағалау және салыстырмалы талдау:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1. Көркем шығарманы бағалау | 5. 3. 1. 1 өз ойын білдіре отырып, шығарманы талқылауға қатысу | 6. 3. 1. 1 басты кейіпкерлер дің іс-әрекеттерін бағалай отырып, шығармаларды талқылауға қатысу | 7.3.11 кейікерлер мен оқиғалар туралы пікірін білдіре отырып, шығармаларды талқылауға қатысу | 8. 3. 1. 1 өз көзқарас тарын қорғап, кейіпкерлер дің мінез-құлықтары мен іс-әрекеттерін, автордың позициясын бағалай отырып, шығармаларды талқылауға қатысу | 9. 3. 1. 1 әртүрлі пікірлерді ескеріп, шығармадағы өзекті мәселелерге баға беріп, өз ұстанымын түсіндіре отырып шығармаларды талқылауға қатысу |
2. Көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындыларымен салыс тыру | 5. 3. 2. 1 мұғалімнің қолдауымен ұқсастықта ры мен айырмашылықтарын түсіндіре отырып, көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындылармен салыстыру | 6. 3. 2. 1 мұғалімнің қолдауымен ұқсастықтары мен айырмашылықтарын түсіндіре отырып, (салыстырмалы мінездеме жоспары) көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындылармен салыстыру | 7. 3. 2. 1 образдар жасау тәсілдеріндегі ұқсастықта р мен айырмашылықтарын сипаттай отырып, көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындылармен салыстыру | 8. 3. 2. 1 өнердің әр түріндегі образдар жасау тәсілдерінің ерекшелігін сипаттай отырып, көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындылармен салыстыру | 9. 3. 2. 1 образдар жасау тәсілдеріндегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттап, жеке авторлық тәсілдерді анықтап, көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындылармен салыстыру |
3. Әдеби шығармаларды салғастыру | 5. 3. 3. 1 мұғалімнің көмегімен тәжік, орыс, қазақ және әлем әдебиетіндегі ұқсас тақырыптағы шығармаларды (немесе үзінділерін) салғастыру | 6. 3. 3. 1 тақырыбы мен көтерген мәселелері ұқсас тәжік, орыс, қазақ және әлем әдебиеті шығармаларын (немесе үзінділерін) салғастыру | 7. 3. 3. 1 тақырыбы мен көтерген мәселелері, жанры ұқсас тәжік, орыс, қазақ және әлем әдебиеті шығармаларын (немесе үзінділерін) салғастыру | 8. 3. 3. 1 тақырыбы мен көтерген мәселелері, жанры ұқсас тәжік, орыс, қазақ және әлем әдебиеті шығармаларын (немесе үзінділерін) ұлттық мәдениет ерекшелікте рін ескере отырып, салғастыру | 9. 3. 3. 1 тақырыбы мен көтерген мәселелері, жанры ұқсас тәжік, орыс, қазақ және әлем әдебиеті шығармаларын (немесе үзінділерін) ұлттық мәдениет ерекшеліктерін ескеріп, авторлардың ұстанымын түсіндіре отырып, салғастыру |
4. Пікірді бағалау | 5. 3. 4. 1 ауызша және жазбаша пікірлерді (өзінің, сыныптастарының) тақырыпқа сәйкестік тұрғысынан бағалау | 6. 3. 4. 1 ауызша және жазбаша пікірлерді (өзінің, сыныптаста рының) тақырыптың толық ашылуы, дәйексөздің реттілігі тұрғысынан, бағалау | 7. 3. 4. 1 ауызша және жазбаша пікірлерді (өзінің, сыныптастарының) тақырыптың толықтығы мен тереңдігі, дәйексөз орындылығы, композициялық бірлігі тұрғысынан бағалау | 8. 3. 4. 1 ауызша және жазбаша пікірлерді (өзінің, сыныптастарының) тақырыптың толықтығы мен тереңдігі, дәйексөз орындылығы, композиция лық бірлігі мен фактологиялық дәлдігі тұрғысынан бағалау | 9. 3. 4. 1 ауызша және жазбаша пікірлерді (өзінің, сыныптастарының) тақырыптың толықтығы мен тереңдігі, дәйексөз орындылығы, композиция лық және стилдік бірлігі мен фактология лық дәлдік тұрғысынан бағалау |
11. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
12. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту тәжік тілінде)
1) 5-сынып:
Тақырып | Оқылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Батырлар дастаны | 1."Эраж және сиқыршы туралы" аңыз. 2. Әсірелеу өнері. Көркем бейне, көркем бейне кейіпкері. 3.Мақал-мәтелдер. Аңыздар және әңгімелер. 4.Буын, өлең ұйқастары. | Түсіну және жауап беру | 5. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: көркем әдебиет, фольклор, батырлар жыры, қисса, ертегі, әдеби ертегі, сюжет, композиция, көркем уақыт пен кеңістік, жанжал, батыр, хабарлаушы, әңгімелеуші, гипербола, эпитет, теңеу, аллегория, параллелизм; 5. 1. 2. 1 көркем шығарма туралы жалпы түсінік, тақырыпты ұғыну; 5. 1. 3. 1 шағын көлемді мәтін фрагменттерін (поэтикалық, прозалық) мәнерлеп жатқа айту; 5. 1. 4. 1 қарапайым жоспар құру; 5. 1. 6. 1 сұраққа қысқа және толық жауап беру |
Талдау және интерпретация | 5. 2. 1. 1 жанрды және оның (қисса, ертегі, әдебиеттік ертегі) белгілерін анықтау; 5. 2. 2. 1 шығармадағы негізгі ойды анықтау; 5. 2. 5. 1 кейіпкерлерге мінездеме беру; 5. 2. 8. 1 мұғалімнің көмегімен көркем мәтіндегі бейнелеу құралдарына (гипербола, эпитет, теңеу, аллегория, параллелизм) талдау жасау | ||
Бағалау және салыстыру | 5. 3. 1. 1 өз ойын білдіре отырып, шығарманы талқылауға қатысу | ||
2-тоқсан | |||
Әдеби поэтикалық ертегі | 1. Абуабдулло Рудаки "Білім жайында", "Ей, Бұхара қуан...", "Тамаша көктем" өлеңдерінен үзінді. 2. А.И. Сина "Жылан және тостағандағы сүт", "Жолда", "Зафарнома". 3. Саъди Шерози. "Гүлістаннан", "Чабри устод бех аз мехри падар" әңгімелері. 4. Бадриддин Хилоли "Дос үшін өмірін қию", "Мінез-құлық туралы" | Түсіну және жауап беру | 5. 1. 2. 1 көркем шығарма туралы жалпы түсінік, тақырыпты ұғыну; 5. 1. 3. 1 шағын көлемді мәтін фрагменттерін (поэтикалық, прозалық) мәнерлеп жатқа айту; 5. 1. 5. 1 шығарманың немесе үзіндінің мазмұнын қысқаша айтып беру |
Талдау және интерпретация | 5. 2. 1. 1 жанрды және оның (қисса, ертегі, әдебиеттік ертегі) белгілерін анықтау; 5. 2. 2. 1 шығармадағы негізгі ойды анықтау; 5. 2. 3. 1 шығарма мәтінінен композиция элементін бөлу; 5. 2. 4. 1 басты кейіпкерлердің мінездемесі үшін маңызды эпизодтарға талдау жасау; 5. 2. 5. 1 кейіпкерлерге мінездеме беру; 5. 2. 9. 1 шығармашылық жұмыстарды (ертегі, әңгіме, тірек сөздердің және иллюстрациялардың көмегімен әдеби тақырыптарға шағын шығармалар) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 5. 3. 3. 1 мұғалімнің көмегімен тәжік, орыс, қазақ және әлем әдебиетіндегі ұқсас тақырыптағы шығармаларды (немесе үзінділерін) салғастыру | ||
3-тоқсан | |||
Әдеби прозалық ертегі | 1.С. Айни "Тәжік елінің батыры Темірмәлік". 2. М. Турсинзода "Мәңгі жарық" поэмасынан үзінді. 3. Эрадж Мирзо "Аналық құдырет", "Наурыз мерекесі", "Мұғалімнің құдыреті". 4. Хахилуллои Халили "Аналарға сыйлық", "Отанымыздың ұрпақтарына жолдау", "Наурыз қамы". | Түсіну және жауап беру | 5. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: көркем әдебиет, фольклор, батырлар жыры, қисса, ертегі, әдеби ертегі, сюжет, композиция, көркем уақыт пен кеңістік, жанжал, батыр, хабарлаушы, әңгімелеуші, гипербола, эпитет, теңеу, аллегория, параллелизм; 5. 1. 3. 1 шағын көлемді мәтін фрагменттерін (поэтикалық, прозалық) мәнерлеп жатқа айту; 5. 1. 6. 1 сұраққа қысқа және толық жауап беру |
Талдау және интерпретация | 5. 2. 2. 1 шығармадағы негізгі ойды анықтау; 5. 2. 4. 1 басты кейіпкерлердің мінездемесі үшін маңызды эпизодтарға талдау жасау; 5. 2. 5. 1 кейіпкерлерге мінездеме беру; 5. 2. 6. 1 көркем кеңістікке талдау жасау және өз елестетуіңді сурет, схема, кластер түрінде ұсыну; 5. 2. 7. 1 басты кейіпкерге автордың қатынасын анықтау; 5. 2. 8. 1 мұғалімнің көмегімен көркем мәтіндегі бейнелеу құралдарына (гипербола, эпитет, теңеу, аллегория, параллелизм) талдау жасау | ||
Бағалау және салыстыру | 5. 3. 2. 1 мұғалімнің қолдауымен ұқсастықтары мен айырмашылықтарын түсіндіре отырып, көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындылармен салыстыру | ||
4-тоқсан | |||
Әдеби шығармалардағы фольклорлық элементтер | 1.Фотех НиҰзи "Адалдық", "Мамараджаба ерлігі" романдарынан үзінді. 2.М. Миршакар "Мазасыз Пяндж", "Кедей" дастандары. 3. Абдумалик Бахори "Екі даулы ай" повесінен үзінді, "Алиджан мен Азиза" әңгімесі. 4. Гаффар Мирза "Билік және мемлекет", "Бесік басында" дастандарының бастамасы. | Түсіну және жауап беру | 5. 1. 2. 1 көркем шығарма туралы жалпы түсінік, тақырыпты ұғыну; 5. 1. 3. 1 шағын көлемді мәтін фрагменттерін (поэтикалық, прозалық) мәнерлеп жатқа айту; 5. 1. 4. 1 қарапайым жоспар құру |
Талдау және интерпретация | 5. 2. 3. 1 шығарма мәтінінен композиция элементін бөлу; 5. 2. 4. 1 басты кейіпкерлердің мінездемесі үшін маңызды эпизодтарға талдау жасау; 5. 2. 5. 1 кейіпкерлерге мінездеме беру; 5. 2. 6. 1 көркем кеңістікке талдау жасау және өз елестетуіңді сурет, схема, кластер түрінде ұсыну; 5. 2. 7. 1 басты кейіпкерге автордың қатынасын анықтау; 5. 2. 8. 1 мұғалімнің көмегімен көркем мәтіндегі бейнелеу құралдарына (гипербола, эпитет, теңеу, аллегория, параллелизм) талдау жасау; 5. 2. 9. 1 шығармашылық жұмыстарды (ертегі, әңгіме, тірек сөздердің және иллюстрациялардың көмегімен әдеби тақырыптарға шағын шығармалар) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 5. 3. 4. 1 ауызша және жазбаша пікірлерді (өзінің, сыныптастарының) тақырыпқа сәйкестік тұрғысынан бағалау | ||
2) 6-сынып:
Тақырып | Оқылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Әлем халықтарының мифтері | Ауыз әдебиеті және фольклор. Тарихи әндер "Восеъ көтерілісі". Жатжұрттық. Төртшумақты өлеңдер мен жұмбақтар үлгісі. | Түсіну және жауап беру | 6. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: көркемдік әлемі, миф, мифологиялық батыр, мифологиялық бейне, әңгіме, повесть, пьеса-ертегі, афиша, ремарка, портрет, пейзаж, метафора, кейіптеу, риторикалық пішіндер, антитеза, перифраз, эпос, лирика, әдебиет түріндегі драма; 6. 1. 2. 1 көркем шығарма туралы жалпы түсінік, басты және екінші кезектегі ақпаратты түсіну; 6. 1. 3. 1 мәтін фрагменттерін (поэтикалық, прозалық, драмалық) мәнерлеп жатқа оқу; 6. 1. 5. 1 шағын эпикалық немесе драмалық шығарманың қаһармандары мен оқиғасы туралы өз пікірін білдіре отырып шағын эпикалық немесе драмалық түрде мазмұнын (қысқа, толық) айтып беру |
Талдау және интерпретация | 6. 2. 1. 1 жанрды және оның (әңгіме, хикаят, ертегі-пьеса) белгілерін анықтау; 6. 2. 3. 1 шығарма мәтінінен композиция элементтерін бөлу, олардың шығарма сюжетіндегі рөлін түсіндіру; 6. 2. 5. 1 жоспар мен мәтіндегі цитаталарын қолданып кейіпкерлерге мінездеме жасау; 6. 2. 9. 1 тілдің бейнелеу құралдарын пайдалана отырып, оқығаннан өз түсінігін білдіре отырып, шығармашылық жұмыстар (аңыз-әңгімелер, әдеби тақырыптарға шағын шығарма, салыстырмалы сипаттамалар) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 6. 3. 1. 1 басты кейіпкерлердің іс-әрекеттерін бағалай отырып, шығармаларды талқылауға қатысу | ||
2-тоқсан | |||
Әдеби поэтикалық ертегі | 1.Унсурулмаоли Кайковус "Кобуснамеден" тарау. 2. Н. Ганджави "Хайр және Шар" поэмасы 3. Мухаммад Газоли "Насихат-ул-мулук" шығармасынан әңгімелер. Мухаммед Авфи Бухорои "Джоме-ул-хикоет" шығармасынан әңгімелер. | Түсіну және жауап беру | 6. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: көркемдік әлемі, миф, мифологиялық батыр, мифологиялық бейне, әңгіме, повесть, пьеса-ертегі, афиша, ремарка, портрет, пейзаж, метафора, кейіптеу, риторикалық пішіндер, антитеза, перифраз, эпос, лирика, әдебиет түріндегі драма; 6. 1. 3. 1 мәтін фрагменттерін (поэтикалық, прозалық, драмалық) мәнерлеп жатқа оқу; 6. 1. 5. 1 шағын эпикалық немесе драмалық шығарманың қаһармандары мен оқиғасы туралы өз пікірін білдіре отырып шағын эпикалық немесе драмалық түрде мазмұнын (қысқа, толық) айтып беру; 6. 1. 6. 1 сұраққа толық жауап беру |
Талдау және интерпретация | 6. 2. 2. 1 жанрды және оның (әңгіме, хикаят, ертегі-пьеса) белгілерін анықтау; 6. 2. 3. 1 шығарма мәтінінен композиция элементтерін бөлу, олардың шығарма сюжетіндегі рөлін түсіндіру; 6. 2. 4. 1 драмалық және прозалық шығармалардың басты кейіпкерлерінің мінездемелері үшін маңызды эпизодтарына талдау жасау; 6. 2. 5. 1 жоспар мен мәтіндегі цитаталарын қолданып кейіпкерлерге мінездеме жасау; 6. 2. 7. 1 басты және қосалқы кейіпкерлерге автордың қатынасын анықтау | ||
Бағалау және салыстыру | 6. 3. 3. 1 тақырыбы мен көтерген мәселелері ұқсас тәжік, орыс, қазақ және әлем әдебиеті шығармаларын (немесе үзінділерін) салғастыру | ||
3-тоқсан | |||
Адамның адамгершілік таңдауы | 1.Х. Шерози "Тағдыр кемесі", "Дос жолдауы", "Алаң болма". 2. З.М. Восифи "Бадое-ул-вакое" шығармасынан әңгімелер. 3. Ш. Бухорои "Дил забони шиква пеши ман зи сахт? боз кард", "Кавсар ?арифи чашми тари ман намешавад" лирикалары. 4. А. Дониш "Наводир-ул-вакое" шығармасынан үзінді. | Түсіну және жауап беру | 6. 1. 4. 1 қарапайым дәйекті жоспар құру |
Талдау және интерпретация | 6. 2. 1. 1 жанрды және оның (әңгіме, хикаят, ертегі-пьеса) белгілерін анықтау; 6. 2. 2. 1 құрылымдық элементтеріне сүйене отырып шығармадағы негізгі ойды анықтау; 6. 2. 4. 1 драмалық және прозалық шығармалардың басты кейіпкерлерінің мінездемелері үшін маңызды эпизодтарына талдау жасау; 6. 2. 5. 1 жоспар мен мәтіндегі цитаталарын қолданып кейіпкерлерге мінездеме жасау; 6. 2. 6. 1 көркем кеңістікті талдау және өзіндік елестетуін сурет, схема, кластер түрінде ұсыну; 6. 2. 7. 1 басты және қосалқы кейіпкерлерге автордың қатынасын анықтау; 6. 2. 8. 1 бейнелеу құралдарын (метафора, кейіптеу) және поэтикалық синтаксис пішіндерін (риторикалық сұрақ, қаратпа сөз, лептеу, антитезр, перифраза) талдау; 6. 2. 9. 1 тілдің бейнелеу құралдарын пайдалана отырып, оқығаннан өз түсінігін білдіре отырып, шығармашылық жұмыстарды (аңыз-әңгіме, әдеби тақырыптарға шағын шығарма, салыстырмалы сипаттамалар) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 6. 3. 2. 1 мұғалімнің қолдауымен ұқсастықтары мен айырмашылықтарын түсіндіре отырып, (салыстырмалы мінездеме жоспары) көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындылармен салыстыру | ||
4-тоқсан | |||
Әдеби шығармалардағы ертегі және мифологиялық элементтер | А. Лохути "Отан", "Керек емес құлшылық" өлеңдерін талдау. М. Әуезов "Абай" романынан үзінді. | Түсіну және жауап беру | 6. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: көркемдік әлемі, миф, мифологиялық батыр, мифологиялық бейне, әңгіме, повесть, пьеса-ертегі, афиша, ремарка, портрет, пейзаж, метафора, кейіптеу, риторикалық пішіндер, антитеза, перифраз, эпос, лирика, әдебиет түріндегі драма; 6. 1. 2. 1 көркем шығарма туралы жалпы түсінік, басты және екінші кезектегі ақпаратты түсіну; 6. 1. 3. 1мәтін фрагменттерін (поэтикалық, прозалық, драмалық) мәнерлеп жатқа оқу; 6. 1. 4. 1 қарапайым дәйекті жоспар құру; 6. 1. 6. 1 сұраққа кең түрде жауап беру |
Талдау және интерпретация | 6. 2. 5. 1 жоспар мен мәтіндегі цитаталарын қолданып кейіпкерлерге мінездеме жасау; 6. 2. 6. 1 көркем кеңістікті талдау және өзіндік елестетуін сурет, схема, кластер түрінде ұсыну; 6. 2. 7. 1 басты және қосалқы кейіпкерлерге автордың қатынасын анықтау; 6. 2. 8. 1 бейнелеу құралдарын (метафора, кейіптеу) және поэтикалық синтаксис пішіндерін (риторикалық сұрақ, қаратпа сөз, лептеу, антитез, перифраза) талдау | ||
Бағалау және салыстыру | 6. 4. 4. 1 ауызша және жазбаша пікірлерді (өзінің, сыныптастарының) тақырыптың толық ашылуы, дәйексөздің реттілігі тұрғысынан, бағалау | ||
3) 7-сынып:
Тақырып | Оқылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Әдебиеттегі аңыздар мен нақылдар |
1.А. Фирдауси "Кова ва Заххок" поэмасы, | Түсіну және жауап беру | 7. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: астарлы әңгіме, аңыз, баллада, мысал, әдеби бағыт, классицизм, фантастикалық әңгіме, комедия, фэнтези, сатира, әзіл-оспақ, гротеск, сарказм, ирония, көркем бөлшегі, лирикалық кейіпкер, ырғақ және рифм, аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора; 7. 1. 2. 1 белгілі және белгісіз ақпараттарды қосқанда, көркем шығармаларды егжей-тегжейлі түсіну; 7. 1. 3. 1 лирикалық кейіпкер және/немесе кейіпкер бейнесінің сипаттамасымен дәйексөзді өз бетімен тауып, үзіндіні мәнерлеп жатқа оқу; 7. 1. 4. 1 күрделі жоспар құру; 7. 1. 6. 1 коммуникативті жағдайға сәйкес көркем, эмоционалды-экспрессивті сөздерді, мақал-мәтелдер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, диалогта тез және дұрыс шешім қабылдау және талқылау |
Талдау және интерпретация | 7. 2. 2. 1 кейіпкердің іс-әрекеті туралы өз пікірін айта отырып, шығарманың тақырыбын және идеясын анықтау; 7. 2. 4. 1 драмалық, прозалық және лирикалық шығармалардың басты және қосалқы кейіпкерлерінің мінездемелері үшін маңызды эпизодтарына талдау жасау; 7. 2. 5. 1 мәтіндегі цитаталар мен детальдарды қолданып шығарма кейіпкерлеріне мінездеме жасау | ||
Бағалау және салыстыру | 7. 3. 1. 1 кейікерлер мен оқиғалар туралы пікірін білдіре отырып, шығармаларды талқылауға қатысу | ||
2-тоқсан | |||
Адам және табиғат | 1. А.Джами "Бахористон", "Силсилат-уз-захаб" шығармаларынан әңгімелер. 2. Х.В. Кошифи "Торғай және келес", "Құтан", "Маймылдың істері" әңгімелері. 3. С. Насафи "Еске алу", "Құндылық", "Бахориет" 4. А. Құнанбаев "Интизораш набуди асло", "Бо дили хеш сарфакори кун" өлеңдері | Түсіну және жауап беру | 7. 1. 3. 1 лирикалық кейіпкер және/немесе кейіпкер бейнесін сипаттайтын дәйексөзді өз бетімен тауып, үзіндіні мәнерлеп жатқа оқу |
Талдау және интерпретация | 7. 2. 1. 1 жанрды және оның белгілерін (астарлы әңгіме, баллада, аңыз әңгіме, аңыз, комедия, лирикалық өлең, фэнтези, қиял-ғажайып әңгіме) анықтау; 7. 2. 2. 1 кейіпкердің іс-әрекеті туралы өз пікірін айта отырып, шығарманың тақырыбын және идеясын анықтау; 7. 2. 3. 1 эпиграф рөлін және оның мәнін түсіндіру шығарма мәтінінен композиция элементін бөлу; 7. 2. 5. 1 мәтіндегі цитаталар мен детальдарды қолданып шығарма кейіпкерлеріне мінездеме жасау; 7. 2. 6. 1 сюжет пен композицияға талдау жасау және өзіндік елестетуін сурет, схема, кластер, презентация түрінде ұсыну; 7. 2. 8. 1 көркем мәтіндегі бейнелеу құралдарына және поэтикалық синтаксис пішіндеріне (аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора), комедияның негізгі түрлерін (сатира, юмор, гротеск, ирония, сарказм, әзіл-сықақ) талдау; 7. 2. 9. 1 тілдің бейнелеу құралдарын пайдалана отырып, оқығанына өз пікірін білдіре отырып, шығармашылық жұмыстарды жазу (шығарма, мысал, пікір, әдеби кейіпкермен репортаж, сұхбат) | ||
Бағалау және салыстыру | 7. 3. 3. 1 тақырыбы мен көтерген мәселелері, жанры ұқсас тәжік, орыс, қазақ және әлем әдебиеті шығармаларын (немесе үзінділерін) салғастыру | ||
3-тоқсан | |||
Әдебиеттегі сатира және әзіл-сықақ | 1. Х. Юсуфи "Отанға махаббат", "Отан". 2. Б. Рахимзода "Мұғалім", "Менің ұлы халқым". 3. А. Шукухи "Біз бейбітшілік жағындамыз", "Үлкендерге құрмет". 4. Л. Шерали "Анама", "Жоғалған тіл" | Түсіну және жауап беру | 7. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: астарлы әңгіме, аңыз, баллада, мысал, әдеби бағыт, классицизм, фантастикалық әңгіме, комедия, фэнтези, сатира, әзіл-оспақ, гротеск, сарказм, ирония, көркем бөлшегі, лирикалық кейіпкер, ырғақ және рифм, аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора; 7. 1. 2. 1 белгілі және белгісіз ақпараттарды қосқанда, көркем шығармаларды егжей-тегжейлі түсіну; 7. 1. 3. 1 лирикалық кейіпкер және/немесе кейіпкер бейнесін сипаттайтын дәйексөзді өз бетімен тауып, үзіндіні мәнерлеп жатқа оқу; 7. 1. 5. 1 шығарманың немесе үзіндінің қаһармандары мен оқиғасы туралы өз пікірін білдіре отырып мазмұнын (қысқа, толық, ішінара) айтып беру; 7. 1. 6. 1 коммуникативті жағдайға сәйкес көркем, эмоционалды-экспрессивті сөздерді, мақал-мәтелдер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, диалогта тез және дұрыс шешім қабылдау және талқылау |
Талдау және интерпретация | 7. 2. 5. 1 мәтіндегі цитаталар мен детальдарды қолданып шығарма кейіпкерлеріне мінездеме жасау; 7. 2. 6. 1 сюжет пен композицияға талдау жасау және өзіндік елестетуін сурет, схема, кластер, презентация түрінде ұсыну; 7. 2. 7. 1 өз позициясына дәлел келтіріп, басты және қосалқы кейіпкерлерге автордың қатынасын анықтау; 7. 2. 8. 1 көркем мәтіндегі бейнелеу құралдарына және поэтикалық синтаксис пішіндеріне (аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора), комедияның негізгі түрлерін (сатира, юмор, гротеск, ирония, сарказм, әзіл-сықақ) талдау | ||
Бағалау және салыстыру | 7. 3. 2. 1 образдар жасау тәсілдеріндегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарын сипаттай отырып, көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындылармен салыстыру | ||
4-тоқсан | |||
Мораль, этика, құндылық | 1. Ж. Баласағұн "Құтадғу білік" тақырыбы және мазмұны. Кейбір кеңестердің қорытындысы. 2. Х.А. Яссауи. Түркі тілді халықтардың фольклоры және шығармашылығы. 3. Ә. Тәжібаев "Жаңбыр", "Алыстан", "Сүйіктім". 4. Қ. Бекқожин "Жел", "Домбыра", "Тәжік досыма" | Түсіну және жауап беру | 7. 1. 4. 1 күрделі жоспар құру; 7. 1. 5. 1 шығарманың немесе үзіндінің қаһармандары мен оқиғасы туралы өз пікірін білдіре отырып мазмұнын (қысқа, толық, ішінара) айтып беру; |
Талдау және интерпретация | 7. 2. 1. 1 жанрды және оның (астарлы әңгіме, баллада, аңыз әңгіме, аңыз, комедия, лирикалық өлең, фэнтези, қиял-ғажайып әңгіме) белгілерін анықтау; 7. 2. 3. 1 эпиграф рөлін және оның мәнін түсіндіру шығарма мәтінінен композиция элементін бөлу; 7. 2. 4. 1 драмалық, прозалық және лирикалық шығармалардың басты және қосалқы кейіпкерлерінің мінездемелері үшін маңызды эпизодтарына талдау жасау; 7. 2. 5. 1 мәтіндегі цитаталар мен детальдарды қолданып шығарма кейіпкерлеріне мінездеме жасау; 7. 2. 7. 1 өз позициясына дәлел келтіріп, басты және қосалқы кейіпкерлерге автордың қатынасын анықтау; 7. 2. 9. 1 тілдің бейнелеу құралдарын пайдаланып, оқығанына өз пікірін білдіре отырып, шығармашылық жұмыстар (шығарма, мысал, пікір, әдеби кейіпкермен репортаж, сұхбат) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 7. 3. 4. 1 ауызша және жазбаша пікірлерді (өзінің, сыныптастарының) тақырыптың толықтығы мен тереңдігі, дәйексөз орындылығы, композициялық бірлігі тұрғысынан бағалау | ||
4) 8-сынып:
Тақырып | Оқылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Балалар мен ересектер | 1. "Авесто", "Ассурик ағашы", "Ардашер Бобакон ерлігі", "Зариров ескерткіші". 2. А. Рудаки "Кәрілік туралы шағым" мадақ жыры, "Модари май". 3. А. Фирдауси "Шохнаме", "Рустам мен Сухраб", "Исфандияр мен Рустамның күресі" дастандары. 4. А. Сино "Ал-конун", "Китоб–уш-шифо", "Донишнома" | Түсіну және жауап беру | 8. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: романтизм және реализм сияқты әдеби бағыттар, тарихи бейне бойынша (кейіпкер), трагедия, комедия, поэма, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, автобиографизм; 8. 1. 2. 1 көркем шығарманы түсіну, сыни ойлау, ашық және жасырын (сөздің астары) ақпараттарды ажырату; 8. 1. 3. 1 шығарманың тақырыбын айқындатын дәйексөзді өз бетімен тауып, үзіндіні мәнерлеп жатқа оқу; 8. 1. 4. 1 күрделі дәйекті жоспар құру; 8. 1. 5. 1 дәйексөздің түрлі тәсілдерін пайдалана отырып шығарманың немесе үзіндінің мазмұнын айтып беру; 8. 1. 6. 1 проблемалық сұраққа дәйексөзді пайдаланып дәлелді жауап беру |
Талдау және интерпретация | 8. 2. 2. 1 мәселелер туралы өз пікірін айта отырып шығарманың тақырыбын және идеясын анықтау; 8. 2. 3. 1 қойылған эпизод мәнін түсіндіру, шығарма мәтінінен композиция элементін бөлу; 8. 2. 5. 1 шығарма кейіпкерлеріне, олардың әрекетіне, мінез-құлқына, аты мен тегінің мәніне мінездеме беру | ||
Бағалау және салыстыру | 8. 3. 1. 1 өз көзқарасын қорғап, кейіпкерлердің мінез-құлықтары мен іс-әрекеттерін, автордың позициясын бағалай отырып, шығармаларды талқылауға қатысу | ||
2-тоқсан | |||
Махаббат және ар-намыс | 1. А. Туси "Лугати форс", "Гаршоспнома". 2. У. Кайковус "Кабуснаме", "Бала құқығы" және "Қонақ және қонақжайлылық" бөлімдері. 3. Н. Хусрав "Зод-ул-мусофирин", "Джамеъ-ул-хикматайн", "Сафарнома". 4. О. Хайям "Наврузнаме" тақырыбы және мазмұны | Түсіну және жауап беру | 8. 1. 2. 1 көркем шығарманы түсіну, сыни ойлау, ашық және жасырын (сөздің астары) ақпараттарды ажырату; 8. 1. 3. 1 шығарманың тақырыбын айқындатын дәйексөзді өз бетімен тауып, үзіндіні мәнерлеп жатқа оқу |
Талдау және интерпретация | 8. 2. 1. 1 жанрды және оның белгілерін (трагедия, комедия, поэма) анықтау; 8. 2. 2. 1 мәселелер туралы өз пікірін айта отырып шығарманың тақырыбын және идеясын анықтау; 8. 2. 3. 1 қойылған эпизод мәнін түсіндіру, шығарма мәтінінен композиция элементін бөлу; 8. 2. 6. 1 образдар жүйесін, хронотопты, шығарманың құрылымын талдау және өз елестетуін ақпаратты қысқартудың әртүрлі тәсілдері көмегімен (сызбалар, кестелер, интеллект-карталар, ментальды карталар, ПОПС-формулалар, диаграммалар) ұсыну; 8. 2. 7. 1 кейіпкерге автор қатынасын білдіру тәсілдерін анықтау; 8. 2. 8. 1 кейіпкерлерге авторлық сипаттама беру тәсілдеріне, бейнелеу құралдарына, поэтикалық синтаксис пішіндеріне (риторикалық пішін, антитез, перифраза инверсия, анафора, градация), әдеби тәсілдеріне (символ, психологиялық параллелизм, өмірбаян) талдау жасау; 8. 2. 9. 1 тілдің бейнелеу құралдарын пайдалана отырып, кейіпкерлерге, оның іс-әрекеттеріне өз пікірін білдіре отырып, шығармашылық жұмыстар (әдеби кейіпкерге хат, сценарийлер) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 8. 3. 2. 1 өнердің әр түріндегі образдар жасау тәсілдерінің ерекшелігін сипаттай отырып, көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындылармен салыстыру | ||
3-тоқсан | |||
Сатира және әзіл-сықақ | 1. С. Газнави "Илм чомаи пок" "Лукманның үйі", 2. Абумаолии Насрулло "Калила және Димна", "Қарға мен үкі" тарауы. 3. Фаромарз ибн Худодод "Қу Самак" кітабы, "Самак және оның бастан кешкендері" дастаны. 4. Анварии Абаверди "Жинақ", "Хуросанның көз жасы" мадақ өлеңі | Түсіну және жауап беру | 8. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: романтизм және реализм сияқты әдеби бағыттар, тарихи бейне бойынша (кейіпкер), трагедия, комедия, поэма, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, автобиографизм; 8. 1. 5. 1 дәйексөздің түрлі тәсілдерін пайдалана отырып шығарманың немесе үзіндінің мазмұнын айтып беру; 8. 1. 6. 1 проблемалық сұраққа дәйексөзді пайдаланып дәлелді жауап беру |
Талдау және интерпретация | 8. 2. 4. 1 шығарма эпизодтарына талдау жасау, олардың сюжеттің дамуындағы рөлін және проблемалармен; 8. 2. 5. 1 шығарма кейіпкерлеріне, олардың әрекетіне, мінез-құлқына, аты мен тегінің мәніне мінездеме беру; 8. 2. 6. 1 образдар жүйесін, хронотопты, шығарманың құрылымын талдау және өз елестетуін ақпаратты қысқартудың әртүрлі тәсілдері көмегімен (сызбалар, кестелер, интеллект-карталар, ментальды карталар, ПОПС-формулалар, диаграммалар) ұсыну; 8. 2. 7. 1 кейіпкерге автор қатынасын білдіру тәсілдерін анықтау; 8. 2. 8. 1 кейіпкерлерге авторлық мінездеме беру тәсілдеріне, бейнелеу құралдарына, поэтикалық синтаксис пішіндеріне (риторикалық пішін, антитез, перифраза инверсия, анафора, градация), әдеби тәсілдеріне (символ, психологиялық параллелизм, өмірбаян) талдау жасау; | ||
Бағалау және салыстыру | 8. 3. 2. 1 өнердің әр түріндегі образдар жасау тәсілдерінің ерекшелігін сипаттай отырып, көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындылармен салыстыру; 8. 3. 3. 1 тақырыбы мен көтерген мәселелері, жанры ұқсас тәжік, орыс, қазақ және әлем әдебиеті шығармаларын (немесе үзінділерін) ұлттық мәдениет ерекшелікте рін ескере отырып, салғастыру | ||
4-тоқсан | |||
Армандар және шындық | 1. Ф.А. Нишопури. "Азия", "Әңгіме" және "Тазкират-ул-авлие" шығармасынан әңгімелер. 2. Х. Шервони "Жинақ", "Тухфат-ул-ирокайн" мысалы. 3. Әдебиет теориясы. "Сұрақтар мен жауаптар" өнері "Сұрақтар мен жауаптар" өнерінің идеясы және мазмұны. 4. Н. Ганжави "Хамса" дастаны, "Искардарнаме" дастанының мазмұны | Түсіну және жауап беру | 8. 1. 3. 1 шығарманың тақырыбын айқындатын дәйексөзді өз бетімен тауып, үзіндіні мәнерлеп жатқа оқу; 8. 1. 4. 1 күрделі дәйекті жоспар құру |
Талдау және интерпретация | 8. 2. 1. 1 жанрды және оның белгілерін (трагедия, комедия, поэма) анықтау; 8. 2. 4. 1 сюжет дамуының рөлі және олардың мәселелермен байланысын түсіндіру, шығарма эпизодына талдау жасау; 8. 2. 6. 1 бейне жүйесіне талдау жасау, хронотоп, шығарманың құрылымын және ақпаратты қысқартудың әр түрлі тәсілдер көмегімен (сызбалар, кестелер, интеллект-карталар, ментальды карталар, ПОПС-формулалар, диаграммалар) безендіру; 8. 2. 7. 1 кейіпкерге авторлық қатынаспен қараудың түрлерін анықтау; 8. 2. 8. 1 кейіпкерлерге авторлық сипаттама беру тәсілдеріне, бейнелеу құралдарына, поэтикалық синтаксис пішіндеріне (риторикалық пішіндер, антитездер, перифразалар инверсиялар, анафоралар, градациялар), әдеби тәсілдеріне (символдар, психологиялық параллелизм, өмірбаян) талдау жасау; 8. 2. 9. 1 тілдің бейнелеу құралдарынпайдалана отырып, кейіпкерлерге, оның іс-қылықтарына өз пікірін білдіре отырып, шығармашылық жұмыстарды жазу (әдеби кейіпкерге хат, сценарийлер) | ||
Бағалау және салыстыру | 8. 3. 1. 1 өз көзқарастарын қорғап, кейіпкерлердің мінез-құлықтары мен іс-әрекеттерін, автордың позициясын бағалай отырып, шығармаларды талдауға қатысу; 8. 3. 4. 1 ауызша және жазбаша пікірлерді (өзінің, сыныптастарының) тақырыптың толықтығы мен тереңдігі, дәйексөз орындылығы, композициялық бірлігі мен фактологиялық дәлдік тұрғысынан бағалау | ||
5) 9-сынып:
Тақырып | Оқылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Махаббат тауқыметі | 1. С. Шерози "Бустан" мен "Гулистан" тілі және айтылуы. 2. Дж. Балхи "Мәдениет туралы мысал", "Саудагер және тотықұс" әңгімесі. 3. А.Х. Дехлави "Хамса", "Дувалрони және Хизрхан" дастандары. 4. М.А. Бухорои "Лубоб-ул-албоб", "Джоме-ул-хикоят". 5. Ибн Ямин "Ба ними чав нахаранд" | Түсіну және жауап беру | 9. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: жанр, сонет, роман, лирикалық шегініс, типтеу, психологизм, ішкі монолог, оксюморон, хронотоп, градация, парцелляция, афоризм; 9. 1. 2. 1 көркем шығармаларды түсіну, сыни ойлау, оқылған немесе тыңдалғанға өз көзқарасын білдіру; 9. 1. 3. 1 шығарманың проблемаларына байланысты дәйексөзді өз бетімен тауып, үзіндіні мәнерлеп жатқа оқу; 9. 1. 5. 1 сюжеттің дамуын шығармашыл түрде ойлап, әңгімелеудің түрлі тәсілдерін пайдаланып шығарманы мазмұндау; 9. 1. 6. 1 дереккөздерге сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа кең түрде дәлелді жауап беру |
Талдау және интерпретация | 9. 2. 2. 1 өз позициясына дәлел келтіріп және өзектілігі туралы өз пікірін айта отырып шығарманың тақырыбын және идеясын анықтау; 9. 2. 3. 1 лирикалық ауытқулардың мәнін түсіндіру, композиция түрлерін ажырату, шығарма мәтінінен композиция элементін бөлу; 9. 2. 5. 1 шығарма кейіпкерлеріне әлеуметтік және тұлғааралық қарым-қатынас негізінде мінездеме беру; 9. 2. 8. 1 бейнелерді жасау құралдары мен тәсілдеріне, бейнелеу құралдары мен поэтикалық синтаксис пішіндеріне (эпитет, метафора, кейіптеу, риторикалық пішіндер, антитез, перифраза, аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора, градация, парцелляция) талдау жасау | ||
Бағалау және салыстыру | 9. 3. 1. 1 әртүрлі пікірлерді ескеріп, шығармадағы өзекті мәселелерге баға беріп, өз ұстанымын түсіндіре отырып шығармаларды талқылауға қатысу | ||
2-тоқсан | |||
Кішкентай адам тақырыбы | 1. У. Закони "Тышқан мен мысық". "Он бөлім" тезисі. 2. Х. Шерози "Қайғырма" прозасы, "Ораторлар". 3. К. Худжанди "Жатжұрттық", К. Худжандидің көркем прозасы. 4. А. Джоми "Хафт авранг", "Бахористон", "Ескендірдің даналығы" | Түсіну және жауап беру | 9. 1. 2. 1 көркем шығармаларды түсіну, сыни ойлау, оқылған немесе тыңдалғанға өз көзқарасын білдіру; 9. 1. 3. 1 шығарманың проблемаларына байланысты дәйексөзді өз бетімен тауып, үзіндіні мәнерлеп жатқа оқу |
Талдау және интерпретация | 9. 2. 1. 1 жанрды және оның (сонет, роман, хаттардағы роман) белгілерін анықтау; 9. 2. 2. 1 өз позициясына дәлел келтіріп және өзектілігі туралы өз пікірін айта отырып шығарманың тақырыбын және идеясын анықтау; 9. 2. 3. 1 лирикалық ауытқулардың мәнін түсіндіру, композиция түрлерін ажырату, шығарма мәтінінен композиция элементін бөлу; 9. 2. 6. 1 туындының көркемдік әлемін, шығарманың құрылымын талдау және өз елестетуін ақпаратты қысқартудың әртүрлі тәсілдері көмегімен (сызбалар, кестелер, интеллект-карталар, ментальды карталар, ПОПС-формулалар, диаграммалар) ұсыну; 9. 2. 7. 1 кейіпкерге және оқиғаны суреттеуге автор қатынасын білдіру тәсілдерін анықтау; 9. 2. 8. 1 бейнелерді жасау құралдары мен тәсілдеріне, бейнелеу құралдары мен поэтикалық синтаксис пішіндеріне (эпитет, метафора, кейіптеу, риторикалық пішін, антитез, перифраза, аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора, градация, парцелляция) талдау жасау; 9. 2. 9. 1 әдеби және еркін тақырыптарға шығарма және пікір (спектакльдерге және/немесе шығармаларың экрандалуына) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 9. 3. 2. 1 образдар жасау тәсілдеріндегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттап, жеке авторлық тәсілдерді анықтап, көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындылармен салыстыру | ||
3-тоқсан | |||
Қоғам сатирасы | 1. А. Навои өлеңдерінің жинағы. "Тухфат-ул-афкор", "Жеткіншектер мүмкіндіктері". 2. Х.В. Кошифи "Мухсиннің мінез-құлқы", "Анвории Сухайли" | Түсіну және жауап беру | 9. 1. 1. 1 терминдерді түсіну: жанр, сонет, роман, лирикалық шегініс, типтеу, психологизм, ішкі монолог, оксюморон, хронотоп, градация, парцелляция, афоризм; 9. 1. 5. 1 сюжеттің дамуын шығармашыл түрде ойлап, әңгімелеудің түрлі тәсілдерін пайдаланып шығарманың мазмұндау; 9. 1. 6. 1 дереккөздерге сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа кең түрде дәлелді жауап беру |
Талдау және интерпретация | 9. 2. 4. 1 шығармадағы шиеленісті анықтауда маңызды эпизодтарға талдау жасау, басқа эпизодтармен байланысын түсіндіру; 9. 2. 5. 1 шығарма кейіпкерлеріне әлеуметтік және тұлғааралық қарым-қатынас негізінде мінездеме беру; 9. 2. 6. 1 туындының көркемдік әлемін, шығарманың құрылымын талдау және өз елестетуін ақпаратты қысқартудың әртүрлі тәсілдері көмегімен (сызбалар, кестелер, интеллект-карталар, ментальды карталар, ПОПС-формулалар, диаграммалар) ұсыну; 9. 2. 7. 1 кейіпкерге және оқиғаны суреттеуге автор қатынасын білдіру тәсілдерін анықтау; 9. 2. 8. 1 бейнелерді жасау құралдары мен тәсілдеріне, бейнелеу құралдары мен поэтикалық синтаксис пішіндеріне (эпитет, метафора, кейіптеу, риторикалық пішін, антитез, перифраза, аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора, градация, парцелляция) талдау жасау | ||
Бағалау және салыстыру | 9. 3. 2. 1 образдар жасау тәсілдеріндегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттап, жеке авторлық тәсілдерді анықтап, көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындылармен салыстыру; 9. 3. 3. 1 тақырыбы мен көтерген мәселелері, жанры ұқсас тәжік, орыс, қазақ және әлем әдебиеті шығармаларын (немесе үзінділерін) ұлттық мәдениет ерекшеліктерін ескеріп, авторлардың ұстанымын түсіндіре отырып, салғастыру | ||
4-тоқсан | |||
Адам жанының құпиялары | 1. К. Бинои "Бехруза мен Бахрам" дастаны, ақынның ғылыми-әдеби мұрасы. 2. Б. Хилоли "Патша мен қаңғыбас", "Лейлі мен Мәжнүн" дастаны. 3. З.М. Восифи "Бадое-ул-вакое", өнер мен ғылымды тарату. Ғалым кеңестері. 4. З. Нахшаби "Тутинома", "Куллиет и джузиет", "Лаззат-ун-нисо" | Түсіну және жауап беру | 9. 1. 3. 1 шығарманың проблемаларына байланысты дәйексөзді өз бетімен тауып, үзіндіні мәнерлеп жатқа оқу; 9. 1. 4. 1 тезисті жоспар құру |
Талдау және интерпретация | 9. 2. 1. 1 жанрды және оның (сонет, роман, хаттардағы роман) белгілерін анықтау; 9. 2. 4. 1 шығармадағы шиеленісті анықтауда маңызды эпизодтарға талдау жасау, басқа эпизодтармен байланысын түсіндіру; 9. 2. 6. 1 туындының көркемдік әлемін, шығарманың құрылымын талдау және өз елестетуін ақпаратты қысқартудың әртүрлі тәсілдері көмегімен (сызбалар, кестелер, интеллект-карталар, ментальды карталар, ПОПС-формулалар, диаграммалар) ұсыну; 9. 2. 7. 1 кейіпкерге және оқиғаны суреттеуге автор қатынасын білдіру тәсілдерін анықтау; 9. 2. 8. 1 бейнелерді жасау құралдары мен тәсілдеріне, бейнелеу құралдары мен поэтикалық синтаксис пішіндеріне (эпитет, метафора, кейіптеу, риторикалық пішін, антитез, перифраза, аллитерация, ассонанс, аллегория, инверсия, анафора, градация, парцелляция) талдау жасау; 9. 2. 9. 1 әдеби және еркін тақырыптарға шығарма және пікір (спектакльдерге және/немесе шығармаларың экрандалуына) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 9. 3. 3. 1 тақырыбы мен көтерген мәселелері, жанры ұқсас тәжік, орыс, қазақ және әлем әдебиеті шығармаларын (немесе үзінділерін) ұлттық мәдениет ерекшеліктерін ескеріп, авторлардың ұстанымын түсіндіре отырып, салғастыру; 9. 3. 4. 1 ауызша және жазбаша пікірлерді (өзінің, сыныптастарының) тақырыптың толықтығы мен тереңдігі, дәйексөз орындылығы, композициялық және стилдік бірлігі мен фактологиялық дәлдігі тұрғысынан бағалау | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 47-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде емес) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнін оқыту мақсаты: негізгі орта білім беру деңгейіне арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" бағдарламасының мақсаты–оқушылардың тілдік дағдыларын дамыту, қазақ тілін қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, тіл нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, еркін сөйлесуге және сауатты жазуға үйрету.
3. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу бағдарламасының негізгі міндеттері:
1) шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге, сын тұрғысынан ойлауға дағдыландыру;
2) білім деңгейі жоғары, ой-өрісі дамыған тұлға қалыптастыру;
3) туындаған мәселелерді шеше білетін, шынайы өмірге бейім жаңашыл ұрпақ тәрбиелеу;
4) оқушыларды сөйлесім әрекетінің түрлерін әлеуметтік ортада қолдана білуге үйрету;
5) оқушылардың тілдік дағдысы мен ойлау қабілетін дамыту;
6) оқушыны қазақ халқының мәдениетімен, әдебиетімен, ұлттық салт-дәстүрімен таныстырып, мәдени ортада пайдалануға баулу, қазақ еліне, мемлекеттік тілге деген құрмет сезімін тәрбиелеу.
4. Негізгі орта білім беру деңгейіндегі "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша оқушылардың білім, білік және дағдыға қойылатын талаптары "Шет тілін меңгерудің жалпы еуропалық құзыреті" деңгейлерін (B1, B2) негізге ала отырып, айқындалған.
5. Бағдарлама әр деңгейдің соңындағы күтілетін нәтижелер түрінде берілген.
2-тарау. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
6. Оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. Оқыту ұйғыр/өзбек/тәжік тілдерінде жүргізілетін сыныптар үшін "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.8. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің оқу мазмұны 5 бөлімге бөлінеді. Бөлімдерді бөлімшелер құрайды, олар сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарынан тұрады.
9. Оқыту мақсаттары арқылы мұғалімдер сөйлеу қызметінің төрт дағдысын (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) қалыптастырады, сонымен қатар, оқушылардың жетістігін бағалайды және оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат береді.
10. Оқыту пәнінің мазмұнын 5 бөлім құрайды:
1) тыңдалым;
2) айтылым;
3) оқылым;
4) жазылым;
5) тілдік бағдар.
11. "Тыңдалым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) болжау;
2) назарын шоғырландырып тыңдау;
3) сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну;
4) көркем шығармаларды тыңдау;
5) негізгі ойды анықтау;
6) тыңдалым материалдары бойынша жауап беру.
12. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтіндегі ақпаратты анықтау;
2) стильдік ерекшеліктерді анықтау;
3) көркем шығармаларды оқу;
4) мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;
5) қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді оқу;
6) өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау.
13. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру;
2) эссе жазу;
3) көркемдегіш құралдарды қолданып жазу;
4) мәліметтерді жинақтау;
5) орфография және пунктуация.
14. "Айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сөздік қорының алуандығы;
2) сөз мәнері мен сөйлеу этикеті;
3) орфоэпиялық нормаларды сақтау;
4) мәтіннің негізгі аспектілерін анықтау және талқылау;
5) сенімді және еркін жауап беру;
6) визуалды материалдар арқылы тілді дамыту.
15. "Тілдік бағдар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сөз таптары;
2) сөйлем.
16. 5-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым:
тірек сөздер арқылы болжау, негізгі мазмұнын түсіну, нақты ақпаратты анықтау, күнделікті тұрмыстық тақырыптарға байланысты сөздердің мағынасын түсіну, көркем әдеби мәтіндердің мазмұнын түсіну, негізгі тақырыпты анықтау, сұрақтарға жауап беру;
2) айтылым:
жаңа сөздерді олардың синонимдерімен, антоним, омонимдерімен қатар қолдану, ойын жеткізе білу, амандасу мәнері мен ұлттық этикет формалары, қазақ тіліндегі төл дыбыстары мен үндестік заңы, мәтіндердің мазмұнына жоспар құру, берілген сұраққа лайықты жауап беру, шағын диалогке қатысу, иллюстрацияларды сипаттау;
3) оқылым:
негізгі ақпаратты анықтау, хат, хабарлама, жарнама мазмұнын түсіну, стильдік ерекшелігін анықтау, көркем әдеби шығармаларды түсіну, тақырыбын анықтау,мәтіндердің тақырыбын, мазмұндық құрылымын салыстыру, қосымша ақпарат көздерінен тақырыпқа байланысты мәліметтерді ала білу, тақырып бойынша үйренген сөздерін қолдана отырып, мәтінде көтерілген мәселеге өз көзқарасын білдіру;
4) жазылым:
ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарына сай хабарлама, хабарландыру, хат жазу, эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу, жазба жұмыстарында сипаттау, бейнелеу құралдарын қолданып жазу, мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер жасау, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
5) тілдік бағдар:
сөз таптары: жалпы және жалқы есімдерді ажырата білу, жалғау түрлерін дұрыс жалғау, заттың түрін, түсін сапасын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, сан есім (бірліктер, ондықтар, жүз, мың) атауларын білу, жіктеу, сілтеу, сұрау есімдіктерін орынды қолдану, болымды және болымсыз етістіктер, мекен және мезгіл үстеулер, ыңғайластық қатынасты білдіретін және қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу;
сөйлем: хабарлы, сұраулы, лепті сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру.
17. 6-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым:
мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау, тұрмыстық-әлеуметтік тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсіну, әңгіме, хикаялардың және шағын поэзиялық шығармалардың мазмұнын талдай отырып кейіпкерлерге сипаттама жасау, мәтін тақырыбы арқылы негізгі ойды анықтау, тыңдалым материалдары бойынша шынайы өмірмен байланыстырып жауап беру;
туған өлкенің табиғаты және тарихы сипатталатын поэтикалық және прозалық шығармаларды білу;
2) айтылым:
тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану, ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу, тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу, сұраулы, хабарлы, лепті және бұйрықты сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеріп айту, шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау және тілдік ерекшелігіне салыстыру жасау, диалогке қатысушылар өзара түсінісіп, ойларын толықтырып отыру, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру;
туған өлкенің ақындары мен жазушыларының шығармашылығын білу; Мәтіннің ақпараттылық сипаттамаларын талдау;
3) оқылым:
мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян, түйіндеме, орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау, мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру, қосымша ақпарат көздерінен тақырыпқа байланысты мәліметтерді мәтін мазмұнымен салыстыру, қарама-қайшы ақпараттарды анықтау, мәтінде көтерілген мәселені шынайы өмірмен байланыстыру;
туған өлкеге арналған бір өлеңді жатқа мәнерлеп оқу;
4) жазылым:
мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазу, эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастыру, жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолданып жазу, мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер, сызба-кестелер жасау, үндестік заңын ескеріп, орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
олардың шығармашылығы туралы деректер жинау және презентация дайындау. Өлкетану аясында прозалық үзінділер жазудың алғашқы дағдыларын меңгеру;
5) тілдік бағдар:
сөз таптары: деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу, жазбаша, заттың сипатын, көлемін, салмағын, аумағын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, реттік сан есімдер мен жинақтық сан есімдерді қолдана білу, өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін орынды қолдану, етістіктің шақтарының (нақ осы шақ, ауыспалы осы шақ, жедел өткен шақ, ауыспалы келер шақ)қызметін білу, сын-қимыл (бейне) және мөлшер үстеулерді орынды қолдану, талғаулықты немесе кезектестік мәнді білдіретін және себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу;
сөйлем: жазба жұмыстарында сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтай отырып жай сөйлем құрастыру.
мәтіннің ақпараттылық, оның көркемдік, тілдік ерекшеліктері негізінен өлкетану сипаттамаларын талдау.
18. 7-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым:
мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін анықтау, әлеуметтік-мәдени тақырыптарға байланысты қажетті сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну, повестердің және лирикалық поэзиялық шығармалардың тақырыбы мен идеясын талдау, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау, өз пікірін өзгелердің пікірімен салыстыра отырып жауап беру;
өңірде шығатын газет-журналдарды білу;
энциклопедия ұғымын түсіну, өлкетанудың бағыттарын анықтау;
2) айтылым:
мақал-мәтелдер, терминдер мен неологизмдерді орынды қолдану, мәтін мазмұнын дамыту, кеңес беру, ұсыныс жасау, өтініш, талап, ету, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу, екпін түрлерін сөз және сөйлем ішінде орынды қолданып айту, шығармадағы кейіпкерлерге автор берген мінездеменің тілдік құралдарын талдау, коммуникативтік жағдаяттың талаптарына сай "сөйлеуші →тыңдаушы" позицияларын еркін ауыстыру, кесте, диаграмма, шартты белгілер, суреттер мен сызбаларда берілген ақпаратты сипаттау;
туған өлке туралы, шындық көзқарас тұрғысынан адамдар туралы мақалалар мен очерктерді ақпараттылығы, мазмұнының тереңдігі, эмоционалдық әсері тұрғысынан талдау;
өлкетанудың бағыттары бойынша электрондық энциклопедия құрастырудың ұжымдық жұмысына қатысу;
3) оқылым:
кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде берілген ақпаратты түсіну, ресми-іскерлік (өтініш, нұсқаулық, ресми құттықтаулар, ұсыныстар) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін талдау, прозалық және поэзиялық шығармалардағы кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образын талдау, мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып талдау, қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде ұсыну, мәтінде көтерілген мәселеге өз ойын дәлелдеп жеткізу;
туған өлке туралы, шындық көзқарас тұрғысынан адамдар туралы мақалалар мен очерктерді оқу;
Энциклопедияға қажетті материалдарды іріктей білу;
4) жазылым:
мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, өтініш, түйіндеме, ресми құттықтаулар жазу, эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу, жазба жұмыстарында теңеу мен метафораны қолданып жазу, тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, презентация түрінде ұсыну, тақырып бойынша сөздердің маңызды бөліктерін дұрыс жазу (күрделі сөздер), оқшау сөздерге қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
5) тілдік бағдар:
сөз таптары: мәтіндерден көмекші есімдерді ажырата білу, салыстырмалы, күшейтпелі, асырмалы шырайлардың қызметін білу, топтау сан есімдерін, одағай түрлерін орынды қолдану, етістіктің шақтары (бұрынғы және ауыспалы өткен шақ, мақсатты және болжалды келер шақ) мен қалау райдың қызметін білу, мақсат және себеп-салдар үстеулерді орынды қолдану, септеулік шылаулардың қызметін білу;
сөйлем: жазба жұмыстарында ыңғайлас, қарсылықты, түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру.
19. 8-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым:
мәтін тақырыбы, тірек сөздер, иллюстрациялар арқылы көтерілетін мәселені болжау, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, детальді ақпараттарды анықтау, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты күрделі сөздер мен тұрақты тіркестердің мағынасын түсіну, орта көлемді прозалық, драмалық және поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, тақырыбы мен идеясын талдау, тірек сөздер, автор көзқарасы мен көңіл күйі арқылы негізгі ойды анықтау, деректер келтіре отырып, дәлелді жауап беру;
2) айтылым:
тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау, көңіл-күйді білдіруде ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу, сөз ішіндегі және сөз аралығындағы ілгерінді, кейінді және тоғыспалы ықпал заңдылықтарын ескеріп айту, идеялық жағынан ұқсас мәтіндердегі оқиғалар желісін салыстыру және талдау, тақырып бойынша өз пікірлерін сенімді дәлелдеу және қойылған сұрақтарға еркін жауап беру, кесте, диаграмма, нұсқаулық шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпаратты талдау, баға беру;
3) оқылым:
перифраз түрінде берілген сұрақ арқылы қажетті ақпаратты анықтау, публицистикалық стильдің (мақала, интервью, қысқа очерк, жолдаулар) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау, прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылымын анықтау, кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру, мәтіндердің түрлерін, тілдік ерекшеліктерін салыстырып талдау, қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді қолданып, мәтінге өзгеріс енгізу, тақырып бойынша бірнеше мәтінде көтерілген мәселелерді салыстырып, баға беру;
4) жазылым:
мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала, пікір, интервью жазу, эссе құрылымы мен дамуын сақтап, берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну, жазба жұмыстарында символ мен кейіптеу түрлерін қолданып жазу,тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, эссе жазуда тиімді қолдану, тақырып бойынша сөздердің маңызды бөліктерін дұрыс жазу (жеке сөздер, бірге, бөлек және дефис арқылы жазылатын сөздер), сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
5) тілдік бағдар:
сөз таптары:болжалдық және бөлшектік сан есімдерді орынды қолдану, еліктеу сөздерді орынды қолдану, етістіктің шартты рай және бұйрық рай қызметін білу, күшейткіш үстеулерді орынды қолдану, демеулік шылаулардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарында орынды қолдану;
сөйлем: жазба жұмыстарында себеп-салдар, талғаулы, кезектес салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру.
20. 9-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым:
тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау, әлеуметтік-қоғамдық тақырыптар аясында айтылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну, орта көлемді прозалық, поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, көтерілген (тұрмыстық, әлеуметтік, қоғамдық) мәселені анықтап, өз пікірін білдіру, мәтіннің мақсатты аудиториясын, автордың негізгі ойы мен көзқарасын анықтау, көтерілген мәселеге сыни көзқарасын білдіру;
2) айтылым:
мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрау, коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу, сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп, өз ойын жеткізу, шығарманың идеясы мен мазмұнына байланысты "автордың ойын" бағалау,тақырып бойынша қажетті аргументтерді орынды қолдану, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу, кесте, диаграмма, шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпараттарды өзара салыстырып бағалау;
3) оқылым:
мәтіндегі ақпараттың өзектілігін анықтау, қорытынды жасау, ғылыми стильде (аннотация, пікір, тезис, мақала, баяндама, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтау, прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау, мәтіндердің стилін, жанрлық ерекшеліктерін талдау, қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерден қорытынды жасау, өз көзқарасын білдіру, мәтінде көтерілген мәселені ғаламдық мәселелермен байланыстыра отырып сыни тұрғыда баға беру;
4) жазылым:
мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала, аннотация, шолу, нұсқаулық жазу, эссе құрылымы мен дамуын сақтап, өз ойын дәлелдеп жазу, жазба жұмыстарында афоризмдерді тиімді қолданып жазу, түрлі стильдегі мәтіндер құрауда мәліметтерді жинақтап, дереккөздеріне сілтеме көрсетіп жазу, тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі, құрама атауларды дұрыс жазу, сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
5) тілдік бағдар:
сөз таптары:өздік, өзгелік, ортақ және ырықсыз етістің қызметін білу, мекен және мезгіл үстеулерді орынды қолдану, ыңғайластық қатынасты білдіретін және қарсылықтыққатынасты білдірретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану;
сөйлем: жазба жұмыстарында (шартты, қарсылықты, мезгіл, себеп, қимыл-сын, мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
21. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
22. Оқыту мақсаттары:
1) "Тыңдалым":
Білім алушылар: | |||||
Дағдылар | Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Болжау | 5. 1. 1. 1тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау |
6. 1. 1. 1 |
7. 1. 1. 1 |
8. 1. 1. 1 | 9. 1. 1. 1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау |
2. Назарын шоғырландырып тыңдау | 5. 1. 2. 1тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну және нақты ақпаратты анықтау | 6. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау | 7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін анықтау | 8. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, детальді ақпараттарды анықтау | 9. 1. 2. 1тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау |
3. Сөздер мен сөз тіркестері |
5. 1. 3. 1 |
6. 1. 3. 1 | 7. 1. 3. 1 әлеуметтік - мәдени тақырыптарға байланысты қажетті сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
4. Көркем шығармаларды тыңдау | 5. 1. 4. 1фольклорлық және шағын көлемді көркем әдеби мәтіндердің мазмұнын түсіну |
6. 1.4.1 | 7. 1.4.1 повестердің және лирикалық поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, тақырыбы мен идеясын талдау |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 |
5.Негізгі ойды анықтау |
5. 1. 5. 1 |
6. 1. 5. 1 |
7. 1. 5. 1 |
8. 1. 5. 1 |
9. 1. 5. 1 |
6. Тыңдалым |
5. 1. 6. 1 |
6. 1.6.1 |
7. 1. 6. 1 |
8. 1. 6. 1 |
9. 1. 6. 1 |
2) "Айтылым":
Білім алушылар: | |||||
| Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Сөздік қорының алуандылығы |
5. 2. 1. 1 |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
2.Сөз мәнері мен сөйлеу этикеті |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 коммуника |
3. Орфоэпия |
5. 2. 3. 1 |
6. 2. 3. 1 |
7. 2. 3. 1 |
8. 2. 3. 1 |
9. 2. 3. 1 коммуника |
4. Мәтіннің негізгі аспектіле |
5. 2. 4. 1 | 6. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау және тілдік ерекшелігіне салыстыру жасау | 7. 2. 4. 1 шығармадағы кейіпкерлерге автор берген мінездеменің тілдік құралдарын талдау |
8. 2. 4. 1 |
9. 2. 4. 1 шығарма |
5. Сенімді және еркін жауап беру |
5. 2. 5. 1 | 6. 2. 5. 1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке қатысушылар өзара түсінісіп, ойларын толықтырып отыру |
7. 2. 5. 1 | 8. 2. 5. 1 пікірталасқа қатысушылар берілген тақырып бойынша өз пікірлерін сенімді дәлелдеу және қойылған сұрақтарға еркін жауап беру |
9. 2. 5. 1 |
6.Визуалды материал |
5. 2. 6. 1 |
6. 2. 6. 1 |
7. 2. 6. 1 |
8. 2. 6. 1 |
9. 2. 6. 1 |
3) "Оқылым":
Білім алушылар: | |||||
| Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Мәтіндегі ақпаратты анықтау |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 |
8. 3. 1. 1 |
9. 3. 1. 1 |
2. Стильдік ерекшеліктерді анықтау |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 | 8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (мақала, интервью, қысқа очерк, жолдаулар) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау |
9. 3. 2. 1 |
3.Көркем шығарма |
5. 3. 3. 1 |
6. 3. 3. 1 |
7. 3. 3. 1 |
8. 3. 3. 1 |
9. 3. 3. 1 |
4. Мәтіндерге салыстырма |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 | 7. 3. 4. 1мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
5. |
5. 3. 5. 1 |
6. 3. 5. 1 |
7. 3. 5. 1 |
8. 3. 5. 1 |
9. 3. 5. 1 |
6. Өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау |
5. 3. 6. 1 |
6. 3. 6. 1 |
7. 3. 6. 1 |
8. 3. 6. 1 |
9. 3. 6. 1 |
4) "Жазылым":
Білім алушылар: | |||||
| Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру |
5. 4. 1. 1 | 6. 4. 1. 1 мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазу |
7. 4. 1. 1 |
8. 4. 1. 1 |
9. 4. 1. 1 |
2. |
5. 4. 2. 1 |
6. 4. 2. 1 |
7. 4. 2. 1 |
8. 4. 2. 1 |
9. 4. 2. 1 |
3. Көркемде |
5. 4. 3. 1 |
6. 4. 3. 1 |
7. 4. 3. 1 |
8. 4. 3. 1 |
9. 4. 3. 1 |
4. |
5. 4. 4. 1 |
6. 4. 4. 1 |
7. 4. 4. 1 |
8. 4. 4. 1 |
9. 4. 4. 1 |
5. Орфогра |
5. 4. 5. 1 |
6. 4. 5. 1 |
7. 4. 5. 1 |
8. 4. 5. 1 |
9. 4. 5. 1 |
5) "Тілдік бағдар":
Білім алушылар: | |||||
| Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Сөз таптары | 5. 5. 1. 1 мәтіндерден жалпы және жалқы есімдерді ажырата білу, жалғау түрлерін дұрыс жалғау |
6. 5. 1. 1 |
7. 5. 1. 1 | - | |
5. 5. 1. 2 лексикалық мағынасы жағынан заттың түрін, түсін сапасын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану |
6. 5. 1. 2 |
7. 5. 1. 2 | - | - | |
5. 5. 1. 3 |
6. 5. 1. 3 |
7. 5. 1. 3 |
8. 5. 1. 1 | ||
5. 5. 1. 4 |
6. 5. 1. 4 |
7. 5. 1. 4 |
8. 5. 1. 2 | ||
5. 5. 1. 5 |
6. 5. 1. 5 |
7. 5. 1. 5 |
8. 5. 1. 3 |
9. 5. 1. 1 | |
5. 5. 1. 6 |
6. 5. 1. 6 |
7. 5. 1. 6 |
8. 5. 1. 4 |
9. 5. 1. 2 | |
5. 5. 1. 7 |
6. 5. 1. 7 |
7. 5. 1. 7 |
8. 5. 1. 5 |
9. 5. 1. 3 | |
2. Сөйлем |
5. 5. 2. 1 |
6. 5. 2. 1 |
7. 5. 2. 1 |
8. 5. 2. 1 |
9. 5. 2. 1 |
23. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлім ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
24. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту қазақ тілінде емес) сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі және әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде емес)
1) 5-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуника-тивтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Отбасындағы дәстүр мен мерекелер | М.Мақатаев "Тоқта, ботам!" өлеңі | Тыңдалым |
5. 1. 1. 1 тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5. 2. 3. 1 ауызша мәтіндер құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын, үндестік заңын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
5. 3. 1. 1мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 5. 1 жазба жұмыстарында жалғаулардың ерекшелігін ескеріп, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу; сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 1мәтін құрауда жалғау түрлерін дұрыс жалғау | ||
Мектеп өмірі. | Б. Соқпақбаев "Менің атым Қожа" повесі (үзінді) | Тыңдалым |
5. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну және нақты ақпаратты анықтау; |
Айтылым |
5. 2. 2. 1 қазақша амандасу мәнері мен ұлттық этикет формаларын пайдалану; | ||
Оқылым |
5. 3. 2. 1 хабарлама мазмұнын түсіну, стильдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хабарлама жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 1 мәтіндерден жалпы және жалқы есімдерді ажырата білу | ||
Қазақстандағы жан -жануарлар мен өсімдіктер әлемі | Жан - жануарлар туралы ертегілер, жұмбақтар | Тыңдалым |
5. 1. 4. 1 фольклорлық және шағын көлемді көркем әдеби мәтіндердің мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
5. 2. 6. 1 тірек сөздерді дұрыс қолданып иллюстрацияларды сипаттау; | ||
Оқылым |
5. 3. 3. 1 фольклорлық және шағын көлемді көркем әдеби шығармаларды түсіну, тақырыбын анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 3. 1 жазба жұмыстарында сипаттау, бейнелеу құралдарын қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 2лексикалық мағынасы жағынан заттың түрін, түсін сапасын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Ежелгі көшпелілер мәдениеті | Тұмар ханшайым туралы аңыз | Тыңдалым |
5. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну және нақты ақпаратты анықтау; |
Айтылым |
5. 2. 1. 1 тақырып бойынша меңгерген жаңа сөздерді олардың синонимдерімен, антоним, омонимдерімен қатар қолдану, ойын жеткізе білу; | ||
Оқылым |
5. 3. 2. 1 хат мазмұнын түсіну, стильдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хат жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 3 сан есім (бірліктер, ондықтар, жүз, мың) атауларын білу, орынды қолдану | ||
Су – тіршілік көзі | Ә.Тәжібаев "Сырдария" өлеңі | Тыңдалым |
5. 1. 1. 1тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндердің мазмұнына жоспар құру, соған сүйеніп баяндау; | ||
Оқылым |
5. 3. 2. 1жарнама мазмұнын түсіну, стильдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 2. 1эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 4жіктеу, сілтеу, сұрау есімдіктерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
Әлемдегі ірі кітапханалар | Абай Құнанбайұлы "Ғылым таппай, мақтанба" өлеңі | Тыңдалым |
5. 1. 3. 1 күнделікті тұрмыстық тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердіңмағынасын түсіну; |
Айтылым |
5. 2. 3. 1 ауызша мәтіндер құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын, үндестік заңын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
5. 3. 2. 1 хат, хабарлама мазмұнын түсіну, стильдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 5. 1 жазба жұмыстарында жалғаулардың ерекшелігін ескеріп, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу; сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану; | ||
Тілдік бағдар |
5. 5. 1. 5болымды, болымсыз етістіктерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды | ||
3-тоқсан | |||
Денсаулық – зор байлық | "Ең үлкен байлық" ертегісі | Тыңдалым |
5. 1. 4. 1 фольклорлық және шағын көлемді көркем әдеби мәтіндердің мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
5. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндердің мазмұнына жоспар құру, соған сүйеніп баяндау; | ||
Оқылым |
5. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 3. 1 жазба жұмыстарында сипаттау, бейнелеу құралдарын қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар |
5. 5. 1. 6 мекен және мезгіл үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды | ||
Менің Тәуелсіз Қазақстаным | Қ. Сарин "Тәуелсіздік" өлеңі | Тыңдалым |
5. 1. 1. 1 тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5. 2. 1. 1 тақырып бойынша меңгерген жаңа сөздерді олардың синонимдерімен, антоним, омонимдерімен қатар қолдану, ойын жеткізе білу; | ||
Оқылым |
5. 3. 5. 1 қосымша ақпарат көздерінен тақырыпқа байланысты мәліметтерді ала білу; | ||
Жазылым |
5. 4. 4. 1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хабарландыружазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 7 ыңғайластық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Аспан әлемінің құпиялары | Жұлдыздар туралы аңыздар, ертегілер | Тыңдалым |
5. 1. 1. 1тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5. 2. 3. 1 ауызша мәтіндер құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын, үндестік заңын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
5. 3. 4. 1 мәтіндердің тақырыбын, мазмұндық құрылымын салыстыру; | ||
Жазылым |
5. 4. 2. 1 эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 7қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Компьютер | Ы.Алтынсарин"Өнер-білім бар жұрттар" өлеңі | Тыңдалым |
5. 1. 1. 1 тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндердің мазмұнына жоспар құру, соған сүйеніп баяндау; | ||
Оқылым |
5. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 4. 1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер жасау; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында хабарлысөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
4-тоқсан | |||
Қазақстандағы ұлттар достастығы | М.Мағауин "Бір атаның балалары" (үзінді) | Тыңдалым |
5. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну және нақты ақпаратты анықтау; |
Айтылым |
5. 2. 3. 1 ауызша мәтіндер құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын, үндестік заңын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
5. 3. 2. 1 хат, жарнама мазмұнын түсіну, стильдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 2. 1 эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 2. 1жазба жұмыстарында сұраулы сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
Ұлы Дала табиғаты | Қ. Мырзалиев "Табиғат – жаратылыс пернесі" өлеңі | Тыңдалым |
5. 1. 1. 1тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5. 2. 1. 1 тақырып бойынша меңгерген жаңа сөздерді олардың синонимдерімен, антоним, омонимдерімен қатар қолдану, ойын жеткізе білу; | ||
Оқылым |
5. 3. 3. 1 фольклорлық және шағын көлемді көркем әдеби шығармаларды түсіну, тақырыбын анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хат жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында лепті сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
Ер есімі – ел есінде! | Ғ. Мүсірепов "Қазақ солдаты" романы (үзінді) | Тыңдалым |
5. 1. 3. 1 күнделікті тұрмыстық тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердіңмағынасын түсіну; |
Айтылым |
5. 2. 2. 1 қазақша амандасу мәнері мен ұлттық этикет формаларын пайдалану; | ||
Оқылым |
5. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хабарландыру жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында бұйрықты сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
2) 6-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1 -тоқсан | |||
Отан отбасынан басталады | М.Әуезов "Абай жолы" романы, "Қайтқанда" тарауы (үзінді) | Тыңдалым |
6. 1. 1. 1 тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
6. 2. 2. 1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; | ||
Оқылым |
6. 3. 2. 1ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (мінездеме); | ||
Жазылым |
6. 4. 4. 1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постержасау; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 1 мәтіндерден деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу, жазбаша, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі | Ә.Дүйсенбиев "Бәтіңке, шұжық, балқаймақ" өлеңі | Тыңдалым |
6. 5. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
6. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау және тілдік ерекшелігіне салыстыру жасау; | ||
Оқылым |
6. 3. 2. 1 ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (күнделік); | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, күнделік жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 2 лексикалық мағынасы жағынан заттың сипатын, көлемін, салмағын, аумағын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
Таулар сыры | М. Мақатаев "Мен таулықпын" өлеңі | Тыңдалым |
6. 1. 3. 1 тұрмыстық-әлеуметтік тақырып-тарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердіңмағынасын түсіну; |
Айтылым |
6. 2. 6. 1 тірек сөздерге сүйеніп, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру; | ||
Оқылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 3 реттік сан есімдер мен жинақтық сан есімдерді жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
2- -тоқсан | |||
Қуат көзін үнемдей білеміз бе? | М. Жұмабаев "От" өлеңі (үзінді) | Тыңдалым |
6. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
6. 2. 2. 1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; | ||
Оқылым |
6. 3. 2. 1ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (түсініктеме); | ||
Жазылым |
6. 4. 4. 1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша сызба-кестелер жасау; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 4 өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада | Тыңдалым |
6. 1. 1. 1 тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; | |
Айтылым |
6. 2. 2. 1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; | ||
Оқылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 4. 1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер, сызба-кестелер жасау; | ||
Тілдік бағдар |
6. 5. 1. 1 мәтіндерден деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу, жазбаша, ауызша жұмыстарда қолдану; | ||
Астана – мәдениет пен өнер | Ә. Ысқақ "Күн ұлымын" | Тыңдалым |
6. 1. 3. 1 тұрмыстық-әлеуметтік тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердіңмағынасын түсіну; |
Айтылым |
6. 2. 6. 1 тірек сөздерге сүйеніп, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру; | ||
Оқылым |
6. 3. 3. 1 орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, өмірбаян жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 5 етістіктің шақтарының (нақ осы шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Қазақстан қорықтары | Ө.Тұрманжанов "Қарлығаш, дәуіт, жылан" | Тыңдалым |
6. 1. 1. 1тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
6. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау және тілдік ерекшелігіне салыстыру жасау; | ||
Оқылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 5 етістіктің шақтарының (ауыспалы осы шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
3- -тоқсан | |||
Болашақ мамандықтары | А.Машанов "Жер астына саяхат" | Тыңдалым |
6. 1. 4. 1 әңгіме, хикаялардың және шағын поэзиялық шығармалардың мазмұнын талдай отырып кейіпкерлерге сипаттама жасау; |
Айтылым |
6. 2. 2. 1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; | ||
Оқылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; | ||
Жазылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, мінездемежазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 5етістіктің шақтарының (жедел өткен шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Қазақстан және Ұлы Жібек жолы | Д. Досжан "Жібек жолы" романы (үзінді) | Тыңдалым |
6. 1. 1. 1 тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
6. 2. 5. 1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке қатысушылар өзара түсінісіп, ойларын толықтырып отыру; | ||
Оқылым |
6. 3. 2. 1 ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (өмірбаян); | ||
Жазылым |
6. 4. 4. 1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер, сызба-кестелер жасау; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 5 етістіктің шақтарының (ауыспалы келер шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Жер байлығына аяулы көзқарас | Ш. Айтматов "Ана - Жер Ана" | Тыңдалым |
6. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
6. 2. 1. 1 тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану, ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу; | ||
Оқылым |
6. 3. 4. 1 мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 5. 1 жазба жұмыстарында сөзге қосымша жалғауда үндестік заңын ескеріп, орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 6 сын-қимыл (бейне) және мөлшер үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Олимпиада жеңімпаздары – Қазақстан мақтанышы |
М.Әлімбаев "Шынықсаң, шымыр боларсың" өлеңі, | Тыңдалым |
6. 1. 3. 1 тұрмыстық-әлеуметтік тақырып-тарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердіңмағынасын түсіну; |
Айтылым |
6. 2. 5. 1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке қатысушылар өзара түсінісіп, ойларын толықтырып отыру; | ||
Оқылым |
6. 3. 3. 1 орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 7 талғаулықты немесе кезектестік мәнді білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
4-тоқсан | |||
Абайды оқы, таңырқа! |
Абай Құнанбайұлы | Тыңдалым |
6. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
6. 2. 6. 1 тірек сөздерге сүйеніп, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру; | ||
Оқылым |
6. 3. 3. 1 орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6. 4. 3. 1 жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 7 себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Қазақ ұлттық қолөнері |
О. Бөкей "Апамның астауы" | Тыңдалым |
6. 1. 1. 1 тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
6. 2. 2. 1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; | ||
Оқылым |
6. 3. 4. 1 мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 2. 1жазба жұмыстарында сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтай отырып жай сөйлем құрастыру | ||
Өлкені сипаттау өнері | Тыңдалым |
6. 1. 1. 1 тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; | |
Айтылым |
6. 2. 5. 1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке қатысушылар өзара түсінісіп, ойларын толықтырып отыру; | ||
Оқылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу; | ||
Тілдік бағдар |
6. 5. 1. 1 мәтіндерден деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу, жазбаша, ауызша жұмыстарда қолдану; | ||
Саяхат және туризм | Шоқан Уалиханов "Жоңғария очерктері" (үзінді) | Тыңдалым |
6. 1. 4. 1 әңгіме, хикаялардың және шағын поэзиялық шығармалардың мазмұнын талдай отырып кейіпкерлерге сипаттама жасау; |
Айтылым |
6. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау және тілдік ерекшелігіне салыстыру жасау; | ||
Оқылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 4. 1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер, сызба-кестелер жасау; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтай отырып жай сөйлем құрастыру | ||
3) 7-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі - қазақ тілін оқып-үйренеміз. | М. Жұмабаев "Қазақ тілі" өлеңі | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 1. 1 мақал-мәтелдерді орынды қолдана отырып, мәтін мазмұнын дамыту; | ||
Оқылым |
7. 3. 1. 1 кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде берілген ақпаратты түсіну, қолдана білу; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 1 мәтіндерден көмекші есімдерді ажырата білу, жазбаша, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
Уақыт – ұлы күш | Абай Құнанбаев "Сағаттың шықылдағы емес ермек" | Тыңдалым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау; |
Айтылым |
7. 2. 2. 1кеңес берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1 ресми-іскерлік (нұсқаулық) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 3. 1 жазба жұмыстарында теңеу мен метафораны қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 2 салыстырмалы, күшейтпелі, асырмалышырайлардың қызметін білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
Жердегі климаттық өзгерістер | Д. Дефо "Робинзон Крузо" романы (үзінді) | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 2. 1ұсыныс жасаудың түрлі формалары мен жағдаяттарына сай ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1 ресми-іскерлік (ұсыныстар) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 3 топтау сан есімдерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
2- -тоқсан | |||
Қазақстанның ежелгі қалалары және Ұлы Жібек жолы | Б. Ұзақов "Жантаза" | Тыңдалым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау; |
Айтылым |
7. 2. 2. 1 талап етудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1ресми-іскерлік (ресми құттық-таулар) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, ресми құттықтаулар жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 4одағай түрлерін мәтіннен ажырата алады, ауызша жұмыстарда орындықолдану | ||
Туған өлке публицистика беттерінде | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін анықтау; | |
Айтылым |
7. 2. 3. 1 ауызша мәтіндер құрауда екпін түрлерін сөз және сөйлем ішінде орынды қолданып айту; | ||
Оқылым |
7. 3. 1. 1 кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде берілген ақпаратты түсіну, қолдана білу; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар |
7. 5. 1. 1 мәтіндерден көмекші есімдерді ажырата білу, жазбаша, ауызша жұмыстарда қолдану; | ||
Спорт және денсаулық күтімі |
Т.Нұрмаған | Тыңдалым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау; |
Айтылым |
7. 2. 6. 1 кесте, диаграмма, шартты белгілер, суреттер мен сызбаларда берілген ақпаратты сипаттау; | ||
Оқылым |
7. 3. 1. 1 кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде берілген ақпаратты түсіну, қолдана білу; | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1 мәтіндердіңжанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, өтініш жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 5 етістік шақтарының (бұрынғы және ауыспалы өткен шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Ұқсатым. Сән. Талғам | Ақан сері "Жігіт сипаты", "Қыз сипаты" | Тыңдалым |
7. 1. 5. 1 тірек сөздер, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 1. 1 мақал-мәтелдер, неологизмдерді орынды қолдана отырып, мәтін мазмұнын дамыту; | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1 ресми-іскерлік (нұсқаулық, ұсыныстар) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 5 етістік шақтарының (мақсатты және болжалды келер шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
3- -тоқсан | |||
Ғаламтормен дұрыс жұмыс жасау – мәдениет | Жюль Верн"Әлемді сексен күн ішінде шарлау" романы (үзінді) | Тыңдалым |
7. 1. 3. 1 әлеуметтік-мәдени тақырыптарға байланысты қажетті сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
7. 2. 6. 1 кесте, диаграмма, шартты белгілер, суреттер мен сызбаларда берілген ақпаратты сипаттау; | ||
Оқылым |
7. 3. 4. 1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, түйіндемежазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 5 етістіктің қалау рай қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Музыка. Қазақтың киелі домбырасы |
І.Жансүгі | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 2. 1 кеңес беру, ұсыныс жасаудың түрлі формалары мен жағдаяттарына сай ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7. 3. 4. 1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 6 мақсат және себеп-салдар үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану. | ||
Төрт түлік мал мен егіншілік – ел берекесі | Ғ.Мұстафин "Шығанақ" романы (үзінді) | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 5. 1 диалогке қатысушылар коммуникативтік жағдаяттың талаптарына сай "сөйлеуші→тыңдаушы" позицияларын еркін ауыстыру; | ||
Оқылым |
7. 3. 4. 1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 7 септеулік шылаулардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Наурыз мейрамы. Ақ мол болсын! Ұлыс оң болсын! | М.Мақатев "Наурыз" | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 2. 1 кеңес беру, ұсыныс жасаудың түрлі формалары мен жағдаяттарына сай ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1 ресми-іскерлік (ресми құттықтаулар) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, ресми құттықтаулар жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында ыңғайлассалалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
4-тоқсан | |||
Жастықтың оты қайдасың? | М.Жұмабаев "Мен жастарға сенемін" өлеңі | Тыңдалым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау; |
Айтылым |
7. 2. 2. 1 талапету, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы кейіпкердің іс -әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образын талдау; | ||
Жазылым |
7. 4. 3. 1 жазба жұмыстарында теңеу мен метафораны қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
"Менің туған өлкем" электрондық энциклопедиясы | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін анықтау; | |
Айтылым |
7. 2. 1. 1 мақал-мәтелдер, терминдер мен неологизмдерді орынды қолдана отырып, мәтін мазмұнын дамыту; | ||
Оқылым |
7. 3. 4. 1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 4. 1 тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, презентация түрінде ұсыну; | ||
Тілдік бағдар |
7. 5. 1. 5 етістіктің шақтары (бұрынғы және ауыспалы өткен шақ, мақсатты және болжалды келер шақ) мен қалау райдың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану; | ||
Ғылым мен техниканың соңғы жаңалықтары | Майкл Х.Харт "100 ұлы адам" атты кiтабынан -"Альберт Эйнштейн" | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 1. 1 мақал-мәтелдер, терминдер мен неологизмдерді орынды қолдана отырып, мәтін мазмұнын дамыту; | ||
Оқылым |
7. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы кейіпкердің іс -әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образын талдау; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Батыр туса – ел ырысы | А. Нұршайықов "Аңыз бен ақиқат" (үзінді) | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 1. 1 мақал-мәтелдерді орынды қолдана отырып, мәтін мазмұнын дамыту; | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1 ресми-іскерлік (ресми құттықтаулар) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 4. 1 тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, презентация түрінде ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында ыңғайлас, қарсылықты, түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
4) 8-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Білім. Ғылым. Инновация | Т. Сұлтанбеков "Ғажайып планета" әңгімесі (үзінді) | Тыңдалым |
8. 1. 1. 1 мәтін тақырыбы, тірек сөздер, иллюстрациялар арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (интервью) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, интервью жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 1 болжалдық сан есімдердіжазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
Сауда жасай білесің бе? | Абай Құнанбаев "Базарға қарап тұрсам әркім барар" | Тыңдалым |
8. 1. 4. 1 орта көлемді прозалық, драмалық және поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, тақырыбы мен идеясын талдау; |
Айтылым |
8. 2. 2. 1 түрлі жанрдағы көркем мәтіндерге сүйене отырып,көңіл-күйді білдіруде ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
8. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылымын анықтау, кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру; | ||
Жазылым |
8. 4. 2. 1эссе құрылымы мен дамуын сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 1 бөлшектік сан есімдердіжазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
Жаһандық энергетикалық дағдарыс | Ш.Айтматов "Кассандра таңбасы" | Тыңдалым |
8. 1. 2. 1тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, детальді ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
8. 2. 5. 1 пікірталасқа қатысушылар берілген тақырып бойынша өз пікірлерін сенімді дәлелдеу және қойылған сұрақтарға еркін жауап беру; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (мақала) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақалажазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 2 еліктеу сөздерді ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
2 -тоқсан | |||
Достық пен татулық - таптырмас бақыт | Т. Айбергенов "Бір тойым бар" | Тыңдалым |
8. 1. 5. 1 тірек сөздер, автор көзқарасы мен көңіл күйі арқылы негізгі ойды анықтау; |
Айтылым |
8. 2. 5. 1 пікірталасқа қатысушылар берілген тақырып бойынша өз пікірлерін сенімді дәлелдеу және қойылған сұрақтарға еркін жауап беру; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (мақала) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап,пікір жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 3 етістіктің шартты рай қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Кәсіп – бақыттың шырағы, | С. Мұқанов "Саятшы Ораз" әңгімесі | Тыңдалым |
8. 1. 3. 1 оқу-еңбек тақырыптарына байланысты күрделі сөздер мен тұрақты тіркестердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1публицистикалық стильдің (жолдаулар) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 3 етістіктің бұйрық рай қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Қазақстанның су ресурстары | Ә. Нұрпейісов "Қан мен тер" | Тыңдалым |
8. 1. 1. 1мәтін тақырыбы, тірек сөздер, иллюстрациялар арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
8. 2. 3. 1 ауызша мәтіндер құрауда сөз ішіндегі және сөз аралығындағы ілгерінді, кейінді және тоғыспалы ықпал заңдылықтарын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
8. 3. 1. 1 перифраз түрінде берілген сұрақ арқылы қажетті ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап,интервью жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 1күшейткіш үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
3-тоқсан | |||
Тарихи тұлғалар тағылымы | Т.Әлімқұлов "Қараой" әңгіме | Тыңдалым |
8. 1. 1. 1 мәтін тақырыбы, тірек сөздер, иллюстрациялар арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (қысқа очерк) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 5 демеулік шылаулардың (сұраулық, күшейткіш) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Қызым – жағадағы құндызым, | "Қозы Көрпеш – Баян сұлу" жыры (үзінді) | Тыңдалым |
8. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, детальді ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
8. 2. 5. 1 пікірталасқа қатысушылар берілген тақырып бойынша өз пікірлерін сенімді дәлелдеу және қойылған сұрақтарға еркін жауап беру; | ||
Оқылым |
8. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылымын анықтау, кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, пікір жазу; | ||
Тілдік бағдар |
8. 5. 1. 5 демеулік шылаулардың (болжалдық, шектік) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды | ||
Биоалуан түрлілік. Жойылып бара жатқан жануарлар мен өсімдіктер | М.Әуезов "Көксерек" | Тыңдалым |
8. 1. 3. 1 оқу-еңбек тақырыптарына байланысты күрделі сөздер мен тұрақты тіркестердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
8. 2. 4. 1 идеялық жағынан ұқсас мәтіндердегі оқиғалар желісіне бақылау жасай отырып, мазмұнның дамуын салыстыру және талдау; | ||
Оқылым |
8. 3. 1. 1 перифраз түрінде берілген сұрақ арқылы қажетті ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 4. 1 тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, эссе жазуда тиімді қолдану; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 5 демеулік шылаулардың (болымсыздық немесе қарсы мәнді, нақтылау) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Наурыз және әлем халықтарының оны қарсы алу ерекшелік |
Б.Ж.Бопай | Тыңдалым |
8. 1. 4. 1 орта көлемді прозалық, драмалық және поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, тақырыбы мен идеясын талдау; |
Айтылым |
8. 2. 2. 1 түрлі жанрдағы көркем мәтіндерге сүйене отырып,көңіл-күйді білдіруде ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
8. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылымын анықтау, кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру; | ||
Жазылым |
8. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында себеп-салдарсалалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
4-тоқсан | |||
"Мәңгілік елдің нұрлы жолы!" | Н.Ә.Назарбаев "Қазақстан жолы" (үзінді) | Тыңдалым |
8. 1. 3. 1 оқу-еңбек тақырыптарына байланысты күрделі сөздер мен тұрақты тіркестердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
8. 2. 2. 1 түрлі жанрдағы көркем мәтіндерге сүйене отырып,көңіл-күйді білдіруде ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (қысқа очерк) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында талғаулысалалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Қазақтың айтыс өнері мен сөз мәдениеті | Ринат Заитов пен Аманғазы Кәріпжанов айтысы | Тыңдалым |
8. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, детальді ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
8. 3. 1. 1перифраз түрінде берілген сұрақ арқылы қажетті ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, пікір жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 2. 1жазба жұмыстарында кезектес салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Қазақстан - Байқоңыр-Ғарыш | Нұртөре Жүсіп "Қыран қазақ" (деректі әңгіме) | Тыңдалым |
8. 1. 1. 1 мәтін тақырыбы, тірек сөздер, иллюстрациялар арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
8. 2. 4. 1 идеялық жағынан ұқсас мәтіндердегі оқиғалар желісіне бақылау жасай отырып, мазмұнның дамуын салыстыру және талдау; | ||
Оқылым |
8. 3. 5. 1 қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді қолдана отырып, мәтінге өзгеріс енгізу, ерекшеліктерді бақылау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, интервью жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында себеп-салдар, талғаулы, кезектес салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
5) 9-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Қазақ жазуының даму жолы | "Күлтегін" жыры | Тыңдалым |
9. 1. 1. 1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
9. 2. 1. 1 берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стильде (мақала) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 1 өздік етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Жолың болсын, жолаушы | М. Мақатаев "Ертең біз жол жүреміз" | Тыңдалым |
9. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9. 2. 4. 1 шығарманың идеясы мен мазмұнына байланысты "автордың ойын" бағалау; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стильде (пікір, мақала) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, нұсқаулық жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 1 өзгелік етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Көшпенділер мәдениеті. Қазақтың халық күнтізбесі |
І. Есенбер | Тыңдалым |
9. 1. 3. 1 әлеуметтік-қоғамдықтақырыптар аясындаайтылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
9. 2. 5. 1 сөйлеу барысында түрлі стильде берілген тақырып бойынша қажетті аргументтерді орынды қолдану, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу; | ||
Оқылым |
9. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақалажазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 1ортақ етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстардаорынды қолдану | ||
2 -тоқсан | |||
Заң – қоғамның тірегі |
Айбатыр Сейтақ | Тыңдалым |
9. 1. 4. 1 орта көлемді прозалық, поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, көтерілген (тұрмыстық, әлеуметтік, қоғамдық) мәселені анықтап, өз пікірін білдіру; |
Айтылым |
9. 2. 3. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп, өз ойын жеткізу; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стильде (аннотация, тезис) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, аннотация жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 1ырықсыз етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті күні – Тәуелсіз Қазақстанның айбынды мейрамы. | Маралтай Ыбыраев "Елбасыма" | Тыңдалым |
9. 1. 1. 1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
9. 2. 1. 1 берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стильде (пікір, мақала, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шолужазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 2 мезгіл үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Жастар және бұқаралық ақпарат құралдары |
Қ.Аманжо | Тыңдалым |
9. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9. 2. 2. 1 коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу; | ||
Оқылым |
9. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 2 мекен үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
3-тоқсан | |||
ЭКСПО-2017 – Қазақстан белесі |
Н.Ә.Назар | Тыңдалым |
9. 1. 1. 1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
9. 2. 3. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп, өз ойын жеткізу; | ||
Оқылым |
9. 3. 1. 1 мәтіндегі ақпараттың өзектілігін анықтау, қорытынды жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақалажазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 3 ыңғайластық қатынасты білдіретін және қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Биотехнология жаңалықтары | Сахиев Жүніс "Уақыт қайтарымы" | Тыңдалым |
9. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9. 2. 3. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп, өз ойын жеткізу; | ||
Оқылым |
9. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 2 жазба жұмыстарында (шарттыбағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Болашақ энергия көздері. | Медеу Сәрсеке "Жетінші толқын" | Тыңдалым |
9. 1. 4. 1 орта көлемді прозалық, поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, көтерілген (тұрмыстық, әлеуметтік, қоғамдық) мәселені анықтап, өз пікірін білдіру; |
Айтылым |
9. 2. 1. 1 берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стильде (мақала, баяндама, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 2 жазба жұмыстарында (қарсылықтыбағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Алаш идеясы мен қайраткерлері | Д.Әшімханов"Бес арыс" кітабынан үзінді | Тыңдалым |
9. 1. 2. 1тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9. 2. 2. 1 коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу; | ||
Оқылым |
9. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шолужазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында (мезгілбағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
4-тоқсан | |||
Жаһандық мәселе: демография |
Абай Құнанбай | Тыңдалым |
9. 1. 3. 1 әлеуметтік-қоғамдық тақырыптар аясында айтылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
9. 2. 5. 1 сөйлеу барысында түрлі стильде берілген тақырып бойынша қажетті аргументтерді орынды қолдану, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу; | ||
Оқылым |
9. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында (себеп) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Роботтар мен киборгтар әлемі |
Айзек Азимов | Тыңдалым |
9. 1. 2. 1тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9. 2. 1. 1 берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
9. 3. 1. 1 мәтіндегі ақпараттың өзектілігін анықтау, қорытынды жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында (қимыл-сынбағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Қазақстандағы туризм және экотуризм | І.Жансүгіров "Жетісу суреттері" | Тыңдалым |
9. 1. 1. 1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
9. 2. 2. 1 коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стильде (пікір, аннотация, мақала, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, аннотация, нұсқаулық жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында (мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
3-тарау. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру ( төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
25. Оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 25-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.26. Оқыту ұйғыр /өзбек /тәжік тілдерінде жүргізілетін сыныптар үшін "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 26-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.27. "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінің оқу мазмұны 5 бөлімге бөлінеді. Бөлімдерді бөлімшелер құрайды, олар сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарынан тұрады.
28. Оқыту мақсаттары арқылы мұғалімдер сөйлеу қызметінің төрт дағдысын(тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) қалыптастырады, сонымен қатар, оқушылардың жетістігін бағалайды және оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат береді.
29. Оқыту пәнінің мазмұнын 5 бөлім құрайды:
1) тыңдалым;
2) айтылым;
3) оқылым;
4) жазылым;
5) тілдік бағдар.
30. "Тыңдалым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) болжау;
2) назарын шоғырландырып тыңдау;
3) сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну;
4) көркем шығармаларды тыңдау;
5) негізгі ойды анықтау;
6) тыңдалым материалдары бойынша жауап беру.
31. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтіндегі ақпаратты анықтау;
2) стильдік ерекшеліктерді анықтау;
3) көркем шығармаларды оқу;
4) мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;
5) қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді оқу;
6) өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау.
32. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру;
2) эссе жазу;
3) көркемдегіш құралдарды қолданып жазу;
4) мәліметтерді жинақтау;
5) орфография және пунктуация.
33. "Айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сөздік қорының алуандығы;
2) сөз мәнері мен сөйлеу этикеті;
3) орфоэпиялық нормаларды сақтау;
4) мәтіннің негізгі аспектілерін анықтау және талқылау;
5) сенімді және еркін жауап беру;
6) визуалды материалдар арқылы тілді дамыту.
34. "Тілдік бағдар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сөз таптары;
2) сөйлем.
35. 5-сыныпқа арналған"Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым:
тірек сөздер арқылы болжау, негізгі мазмұнын түсіну, нақты ақпаратты анықтау, күнделікті тұрмыстық тақырыптарға байланысты сөздердің мағынасын түсіну, сұрақтарға жауап беру;
2) айтылым:
жаңа сөздерді олардың синонимдерімен, антоним, омонимдерімен қатар қолдану, ойын жеткізе білу, қазақ тіліндегі төл дыбыстары мен үндестік заңы, берілген сұраққа лайықты жауап беру, шағын диалогке қатысу, иллюстрацияларды сипаттау;
3) оқылым:
негізгі ақпаратты анықтау, хат, хабарлама, жарнама мазмұнын түсіну, стильдік ерекшелігін анықтау, көркем әдеби шығармаларды түсіну, мазмұндық құрылымын салыстыру, қосымша ақпарат көздерінен тақырыпқа байланысты мәліметтерді ала білу, тақырып бойынша үйренген сөздерін қолдана отырып, мәтінде көтерілген мәселеге өз көзқарасын білдіру;
4) жазылым:
ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарына сай хабарлама, хабарландыру, хат жазу, эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу, жазба жұмыстарында сипаттау, бейнелеу құралдарын қолданып жазу, мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер жасау, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
5) тілдік бағдар:
сөз таптары: жалпы және жалқы есімдерді ажырата білу, жалғау түрлерін дұрыс жалғау, заттың түрін, түсін, сапасын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, сан есім (бірліктер, ондықтар, жүз, мың) атауларын білу, жіктеу, сілтеу, сұрау есімдіктерін орынды қолдану, болымды және болымсыз етістіктер, мекен және мезгіл үстеулер, ыңғайластық қатынасты білдіретін және қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу;
сөйлем: хабарлы, сұраулы, лепті сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру.
36. 6-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым:
Мәтіндi тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау, негізгі ойды анықтау, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау, әңгіме, хикаялардың және шағын поэзиялық шығармалардың мазмұнын талдай отырып кейіпкерлерге сипаттама жасау, тыңдалым материалдары бойынша шынайы өмірмен байланыстырып жауап беру;
туған өлкенің табиғаты және тарихы сипатталатын поэтикалық және прозалық шығармаларды білу;
2) айтылым:
тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану, ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу, тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу, сұраулы, хабарлы, лепті және бұйрықты сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеріп айту, шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау және тілдік ерекшелігіне салыстыру жасау, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру;
туған өлкенің ақындары мен жазушыларының шығармашылығын білу; Мәтіннің ақпараттылық сипаттамаларын талдау;
3) оқылым:
мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян, түйіндеме, орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау, мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру, қосымша ақпарат көздерінен тақырыпқа байланысты мәліметтерді мәтін мазмұнымен салыстыру, қарама-қайшы ақпараттарды анықтау, мәтінде көтерілген мәселені шынайы өмірмен байланыстыру;
туған өлкеге арналған бір өлеңді жатқа мәнерлеп оқу;
4) жазылым:
мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазу, эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастыру, жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолданып жазу, мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер, сызба-кестелер жасау, үндестік заңын ескеріп, орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
олардың шығармашылығы туралы деректер жинау және презентация дайындау. Өлкетану аясында прозалық үзінділер жазудың алғашқы дағдыларын меңгеру;
5) тілдік бағдар:
сөз таптары: деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу, жазбаша, заттың сипатын, көлемін, салмағын, аумағын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, реттік сан есімдер мен жинақтық сан есімдерді қолдана білу, өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін орынды қолдану, етістіктің шақтарының (нақ осы шақ, ауыспалы осы шақ, жедел өткен шақ, ауыспалы келер шақ)қызметін білу, сын-қимыл (бейне) және мөлшер үстеулерді орынды қолдану, талғаулықты немесе кезектестік мәнді білдіретін және себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу;
сөйлем: жазба жұмыстарында сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтай отырып жай сөйлем құрастыру.
мәтіннің ақпараттылық, оның көркемдік, тілдік ерекшеліктері негізінен өлкетану сипаттамаларын талдау.
37. 7-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым:
мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін анықтау, әлеуметтік-мәдени тақырыптарға байланысты қажетті сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну, повестердің және лирикалық поэзиялық шығармалардың тақырыбы мен идеясын талдау, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау, өз пікірін өзгелердің пікірімен салыстыра отырып жауап беру;
өңірде шығатын газет-журналдарды білу;
энциклопедия ұғымын түсіну, өлкетанудың бағыттарын анықтау;
2) айтылым:
мақал-мәтелдер, терминдер мен неологизмдерді орынды қолдану, мәтін мазмұнын дамыту, кеңес беру, ұсыныс жасау, өтініш, талап ету, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу, екпін түрлерін сөз және сөйлем ішінде орынды қолданып айту, шығармадағы кейіпкерлерге автор берген мінездеменің тілдік құралдарын талдау, коммуникативтік жағдаяттың талаптарына сай "сөйлеуші →тыңдаушы" позицияларын еркін ауыстыру, кесте, диаграмма, шартты белгілер, суреттер мен сызбаларда берілген ақпаратты сипаттау;
туған өлке туралы, шындық көзқарас тұрғысынан адамдар туралы мақалалар мен очерктерді ақпараттылығы, мазмұнының тереңдігі, эмоционалдық әсері тұрғысынан талдау;
өлкетанудың бағыттары бойынша электрондық энциклопедия құрастырудың ұжымдық жұмысына қатысу;
3) оқылым:
кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде берілген ақпаратты түсіну, ресми-іскерлік (өтініш, нұсқаулық, ресми құттықтаулар, ұсыныстар) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін талдау, прозалық және поэзиялық шығармалардағы кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образын талдау, мәтіндердің идеясын аныктау, қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде ұсыну, мәтінде көтерілген мәселеге өз ойын дәлелдеп жеткізу;
туған өлке туралы, шындық көзқарас тұрғысынан адамдар туралы мақалалар мен очерктерді оқу;
Энциклопедияға қажетті материалдарды іріктей білу;
4) жазылым:
мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, өтініш, түйіндеме, ресми құттықтаулар жазу, эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу, жазба жұмыстарында теңеу мен метафораны қолданып жазу, тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, презентация түрінде ұсыну, сөздердің маңызды бөліктерін дұрыс жазу (күрделі сөздер), оқшау сөздерге қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
5) тілдік бағдар:
сөз таптары: мәтіндерден көмекші есімдерді ажырата білу, салыстырмалы, күшейтпелі, шырайлардың қызметін білу, топтау сан есімдерін, одағай түрлерін орынды қолдану, етістіктің шақтары (бұрынғы және ауыспалы өткен шақ, мақсатты және болжалды келер шақ) мен қалау райдың қызметін білу, мақсат және себеп-салдар үстеулерді орынды қолдану, септеулік шылаулардың қызметін білу;
сөйлем: ыңғайлас құрмалас сөйлемдер құрастыру.
38. 8-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым:
мәтін тақырыбы, тірек сөздер, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, детальді ақпараттарды анықтау, орта көлемді прозалық, драмалық және поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, тақырыбы мен идеясын талдау, автор көзқарасы мен көңіл күйі арқылы негізгі ойды анықтау, деректер келтіре отырып, дәлелді жауап беру;
2) айтылым:
тұрақты тіркестерді қолданып, ауызша мәтіндер құрау, көңіл-күйді білдіруде ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу, идеялық жағынан ұқсас мәтіндердегі оқиғалар желісін салыстыру және талдау, тақырып бойынша өз пікірлерін сенімді дәлелдеу және қойылған сұрақтарға еркін жауап беру, кесте, диаграмма, нұсқаулық шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпаратты талдау, баға беру;
3) оқылым:
перифраз түрінде берілген сұрақ арқылы қажетті ақпаратты анықтау, публицистикалық стильдің (мақала, интервью, қысқа очерк, жолдаулар) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын, прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылымын анықтау, кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру, мәтіндердің түрлерін, тілдік ерекшеліктерін салыстырып талдау, мәтінге өзгеріс енгізу;
4) жазылым:
мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала, пікір, интервью жазу, эссе құрылымы мен дамуын сақтап, берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну, тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
5) тілдік бағдар:
сөз таптары:болжалдық және бөлшектік сан есімдерді орынды қолдану, еліктеу сөздерді орынды қолдану, етістіктің шартты рай және бұйрық рай қызметін білу, күшейткіш үстеулерді орынды қолдану, демеулік шылаулардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарында орынды қолдану;
сөйлем: жазба жұмыстарында құрмалас сөйлемдерді құрастыру.
39. 9-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым:
тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау, әлеуметтік-қоғамдық тақырыптар аясында айтылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну, орта көлемді прозалық, поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, көтерілген (тұрмыстық, әлеуметтік, қоғамдық) мәселені анықтап, өз пікірін, сыни көзқарасын білдіру;
2) айтылым:
ауызша мәтіндер құрау, коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу, сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс мәнін түсініп, өз ойын жеткізу, шығарманың идеясы мен мазмұнына байланысты "автордың ойын" бағалау, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу, кесте, диаграмма, шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпараттарды өзара салыстырып бағалау;
3) оқылым:
мәтіндегі ақпараттың өзектілігін анықтау, қорытынды жасау, тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтау, прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерден қорытынды жасау, өз көзқарасын білдіру, мәтінде көтерілген мәселені ғаламдық мәселелермен байланыстыра отырып сыни тұрғыда баға беру;
4) жазылым:
мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала, шолу, эссе құрылымы мен дамуын сақтап, өз ойын дәлелдеп жазу, дереккөздеріне сілтеме көрсетіп жазу, тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі, атауларды дұрыс жазу, сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
5) тілдік бағдар:
сөз таптары: өздік, өзгелік, ортақ және ырықсыз етістің қызметін білу, мекен және мезгіл үстеулерді орынды қолдану, ыңғайластық қатынасты білдіретін және қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану;
сөйлем: жазба жұмыстарында (шартты, қарсылықты, мезгіл, себеп, қимыл-сын, мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
40. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
41. Оқыту мақсаттары:
1) "Тыңдалым":
Білім алушылар: | |||||
Дағдылар | Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Болжау | 5. 1. 1. 1 тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау | 6. 1. 1. 1 тірек сөздер арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау | 7. 1. 1. 1 мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау |
8. 1. 1. 1 | 9. 1. 1. 1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылап, мәселені болжау |
2.Назарын шоғырландырып тыңдау |
5. 1. 2. 1 | 6. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау | 7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау | 8. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен детальді ақпараттарды анықтау |
9. 1. 2. 1тыңдалған мәтіннен ақпараттың шынайылы |
Сөздік қорларының аз болуына байланысты мәтіндегі ақпаратты табу оқушыға қиындау болады | |||||
3. Сөздер мен сөз тіркестері |
5. 1. 3. 1 |
6. 1. 3. 1 | 7. 1. 3. 1 әлеуметтік - мәдени тақырыптарға байланысты қажетті сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
тірек сөздермен жұмыс,мәтіндегі ойды анықтау оқушыларға күрделілеу | |||||
4. Көркем шығармаларды тыңдау | 5. 1. 4. 1 шағын көлемді көркем әдеби мәтіндердің мазмұнын түсіну |
6. 1.4.1 | 7. 1.4.1 әдеби көркем шығармалардан үзінді тыңдау, тақырыбы мен идеясын талдау |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 |
5.Негізгі ойды анықтау |
5. 1. 5. 1 |
6. 1. 5. 1 |
7. 1. 5. 1 | 8. 1. 5. 1 автор көзқарасы мен көңіл күйі арқылы негізгі ойды анықтау |
9. 1. 5. 1 |
6. Тыңдалым |
5. 1. 6. 1 |
6. 1.6.1 |
7. 1. 6. 1 |
8. 1. 6. 1 |
9. 1. 6. 1 |
2) "Айтылым":
Білім алушылар: | |||||
| Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Сөздік қорының алуандылығы |
5. 2. 1. 1 |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
2.Сөз мәнері мен сөйлеу этикеті |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 коммуника |
3. Орфоэпия |
5. 2. 3. 1 |
6. 2. 3. 1 |
7. 2. 3. 1 |
8. 2. 3. 1 |
9. 2. 3. 1 |
4. Мәтіннің негізгі аспектіле |
5. 2. 4. 1 | 6. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау |
7. 2. 4. 1 шығармадағы кейіпкерлер |
8. 2. 4. 1 |
9. 2. 4. 1 шығарма |
5. Сенімді және еркін жауап беру |
5. 2. 5. 1 | 6. 2. 5. 1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке өзара түсу |
7. 2. 5. 1 | 8. 2. 5. 1 пікірталасқа қатысушылар берілген тақырып бойынша қойылған сұрақтарға еркін жауап беру |
9. 2. 5. 1 |
6.Визуалды материал |
5. 2. 6. 1 | 6. 2. 6. 1 тірек сөздерге сүйеніп, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру | 7. 2. 6. 1 кесте, диаграмма, шартты белгілер, суреттер мен сызбаларда берілген ақпаратты сипаттау | 8. 2. 6. 1 кесте, диаграмма, нұсқаулық шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпаратты талдау, баға беру | 9. 2. 6. 1 кесте, диаграмма, шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпараттарды өзара салыстырып бағалау |
3) "Оқылым":
Білім алушылар: | |||||
| Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Мәтіндегі ақпаратты анықтау |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 |
8. 3. 1. 1 |
9. 3. 1. 1 |
2. Стильдік ерекшеліктерді анықтау |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 | 8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (мақала, интервью тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау |
9. 3. 2. 1 |
3.Көркем шығарма |
5. 3. 3. 1 |
6. 3. 3. 1 |
7. 3. 3. 1 |
8. 3. 3. 1 |
9. 3. 3. 1 |
4. Мәтіндерге салыстырма |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 | 7. 3. 4. 1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
5. |
5. 3. 5. 1 |
6. 3. 5. 1 |
7. 3. 5. 1 |
8. 3. 5. 1 |
9. 3. 5. 1 |
6. Өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау |
5. 3. 6. 1 |
6. 3. 6. 1 |
7. 3. 6. 1 |
8. 3. 6. 1 |
9. 3. 6. 1 |
Білім алушылар: | |||||
| Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Мәтіндегі ақпаратты анықтау |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 |
8. 3. 1. 1 |
9. 3. 1. 1 |
2. Стильдік ерекшеліктерді анықтау |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 | 8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (мақала, интервью тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау |
9. 3. 2. 1 |
3.Көркем шығарма |
5. 3. 3. 1 |
6. 3. 3. 1 |
7. 3. 3. 1 |
8. 3. 3. 1 |
9. 3. 3. 1 |
4. Мәтіндерге салыстырма |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 | 7. 3. 4. 1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
5. |
5. 3. 5. 1 |
6. 3. 5. 1 |
7. 3. 5. 1 |
8. 3. 5. 1 |
9. 3. 5. 1 |
6. Өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау |
5. 3. 6. 1 |
6. 3. 6. 1 |
7. 3. 6. 1 |
8. 3. 6. 1 |
9. 3. 6. 1 |
4) "Жазылым":
Білім алушылар: | |||||
| Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.Әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру |
5. 4. 1. 1 | 6. 4. 1. 1 мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, мінездеме, өмірбаян жазу |
7. 4. 1. 1 |
8. 4. 1. 1 |
9. 4. 1. 1 |
2. Эссе жазу |
5. 4. 2. 1 |
6. 4. 2. 1 |
7. 4. 2. 1 |
8. 4. 2. 1 |
9. 4. 2. 1 |
3.Көркемде |
5. 4. 3. 1 |
6. 4. 3. 1 |
7. 4. 3. 1 |
8. 4. 3. 1 |
9. 4. 3. 1 |
4.Мәліметтерді жинақтау |
5. 4. 4. 1 |
6. 4. 4. 1 |
7. 4. 4. 1 |
8. 4. 4. 1 |
9. 4. 4. 1 |
5. Орфогра |
5. 4. 5. 1 |
6. 4. 5. 1 |
7. 4. 5. 1 |
8. 4. 5. 1 |
9. 4. 5. 1 |
5) "Тілдік бағдар":
Білім алушылар: | |||||
| Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Сөз таптары | 5. 5. 1. 1 мәтіндерден жалпы және жалқы есімдерді ажырата білу, жалғау түрлерін дұрыс жалғау |
6. 5. 1. 1 |
7. 5. 1. 1 | - | - |
5. 5. 1. 2 лексикалық мағынасы жағынан заттың түрін, түсін сапасын білдіретін сын есімдерді ажырата білу |
6. 5. 1. 2 |
7. 5. 1. 2 | - | - | |
5. 5. 1. 3 |
6. 5. 1. 3 |
7. 5. 1. 3 |
8. 5. 1. 1 | ||
5. 5. 1. 4 |
6. 5. 1. 4 |
7. 5. 1. 4 |
8. 5. 1. 2 | ||
5. 5. 1. 5 |
6. 5. 1. 5 |
7. 5. 1. 5 |
8. 5. 1. 3 |
9. 5. 1. 1 | |
5. 5. 1. 6 |
6. 5. 1. 6 |
7. 5. 1. 6 |
8. 5. 1. 4 |
9. 5. 1. 2 | |
5. 5. 1. 7 |
6. 5. 1. 7 |
7. 5. 1. 7 |
8. 5. 1. 5 |
9. 5. 1. 3 | |
2. Сөйлем |
5. 5. 2. 1 |
6. 5. 2. 1 |
7. 5. 2. 1 |
8. 5. 2. 1 |
9. 5. 2. 1 |
43. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
44. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі және әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту қазақ тілінде емес) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі және әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде емес) іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (оқу жүктемесі төмендетілген)
1) 5-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуника-тивтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Отбасындағы дәстүр мен мерекелер | М.Мақатаев "Тоқта, ботам!" өлеңі | Тыңдалым |
5. 1. 1. 1 тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5. 2. 3. 1 ауызша мәтіндер құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын, үндестік заңын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
5. 3. 1. 1мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 5. 1 жазба жұмыстарында жалғаулардың ерекшелігін ескеріп, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу; сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 1мәтін құрауда жалғау түрлерін дұрыс жалғау | ||
Мектеп өмірі. | Б. Соқпақбаев "Менің атым Қожа" повесі (үзінді) | Тыңдалым |
5. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну және нақты ақпаратты анықтау; |
Айтылым |
5. 2. 2. 1 қазақша амандасу мәнері мен ұлттық этикет формаларын пайдалану; | ||
Оқылым |
5. 3. 2. 1 хабарлама мазмұнын түсіну, стильдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хабарлама жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 1 мәтіндерден жалпы және жалқы есімдерді ажырата білу | ||
Қазақстандағы жан -жануарлар мен өсімдіктер әлемі | Жан - жануарлар туралы ертегілер, жұмбақтар | Тыңдалым |
5. 1. 4. 1 фольклорлық және шағын көлемді көркем әдеби мәтіндердің мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
5. 2. 6. 1 тірек сөздерді дұрыс қолданып иллюстрацияларды сипаттау; | ||
Оқылым |
5. 3. 3. 1 фольклорлық және шағын көлемді көркем әдеби шығармаларды түсіну, тақырыбын анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 3. 1 жазба жұмыстарында сипаттау, бейнелеу құралдарын қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 2лексикалық мағынасы жағынан заттың түрін, түсін сапасын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Ежелгі көшпелілер мәдениеті | Тұмар ханшайым туралы аңыз | Тыңдалым |
5. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну және нақты ақпаратты анықтау; |
Айтылым |
5. 2. 1. 1 тақырып бойынша меңгерген жаңа сөздерді олардың синонимдерімен, антоним, омонимдерімен қатар қолдану, ойын жеткізе білу; | ||
Оқылым |
5. 3. 2. 1 хат мазмұнын түсіну, стильдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хат жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 3 сан есім (бірліктер, ондықтар, жүз, мың) атауларын білу, орынды қолдану | ||
Су – тіршілік көзі | Ә.Тәжібаев "Сырдария" өлеңі | Тыңдалым |
5. 1. 1. 1тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндердің мазмұнына жоспар құру, соған сүйеніп баяндау; | ||
Оқылым |
5. 3. 2. 1жарнама мазмұнын түсіну, стильдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 2. 1эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 4жіктеу, сілтеу, сұрау есімдіктерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
Әлемдегі ірі кітапханалар | Абай Құнанбайұлы "Ғылым таппай, мақтанба" өлеңі | Тыңдалым |
5. 1. 3. 1 күнделікті тұрмыстық тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердіңмағынасын түсіну; |
Айтылым |
5. 2. 3. 1 ауызша мәтіндер құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын, үндестік заңын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
5. 3. 2. 1 хат, хабарлама мазмұнын түсіну, стильдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 5. 1 жазба жұмыстарында жалғаулардың ерекшелігін ескеріп, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу; сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану; | ||
Тілдік бағдар |
5. 5. 1. 5болымды, болымсыз етістіктерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды | ||
3- -тоқсан | |||
Денсаулық – зор байлық | "Ең үлкен байлық" ертегісі | Тыңдалым |
5. 1. 4. 1 фольклорлық және шағын көлемді көркем әдеби мәтіндердің мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
5. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндердің мазмұнына жоспар құру, соған сүйеніп баяндау; | ||
Оқылым |
5. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 3. 1 жазба жұмыстарында сипаттау, бейнелеу құралдарын қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар |
5. 5. 1. 6 мекен және мезгіл үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды | ||
Менің Тәуелсіз Қазақстаным | Қ. Сарин "Тәуелсіздік" өлеңі | Тыңдалым |
5. 1. 1. 1 тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5. 2. 1. 1 тақырып бойынша меңгерген жаңа сөздерді олардың синонимдерімен, антоним, омонимдерімен қатар қолдану, ойын жеткізе білу; | ||
Оқылым |
5. 3. 5. 1 қосымша ақпарат көздерінен тақырыпқа байланысты мәліметтерді ала білу; | ||
Жазылым |
5. 4. 4. 1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хабарландыружазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 7 ыңғайластық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Аспан әлемінің құпиялары | Жұлдыздар туралы аңыздар, ертегілер | Тыңдалым |
5. 1. 1. 1тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5. 2. 3. 1 ауызша мәтіндер құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын, үндестік заңын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
5. 3. 4. 1 мәтіндердің тақырыбын, мазмұндық құрылымын салыстыру; | ||
Жазылым |
5. 4. 2. 1 эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 1. 7қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Компьютер | Ы.Алтынсарин"Өнер-білім бар жұрттар" өлеңі | Тыңдалым |
5. 1. 1. 1 тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндердің мазмұнына жоспар құру, соған сүйеніп баяндау; | ||
Оқылым |
5. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 4. 1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер жасау; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында хабарлысөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
4-тоқсан | |||
Қазақстандағы ұлттар достастығы | М.Мағауин "Бір атаның балалары" (үзінді) | Тыңдалым |
5. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну және нақты ақпаратты анықтау; |
Айтылым |
5. 2. 3. 1 ауызша мәтіндер құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын, үндестік заңын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
5. 3. 2. 1 хат, жарнама мазмұнын түсіну, стильдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 2. 1 эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 2. 1жазба жұмыстарында сұраулы сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
Ұлы Дала табиғаты | Қ. Мырзалиев "Табиғат – жаратылыс пернесі" өлеңі | Тыңдалым |
5. 1. 1. 1тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5. 2. 1. 1 тақырып бойынша меңгерген жаңа сөздерді олардың синонимдерімен, антоним, омонимдерімен қатар қолдану, ойын жеткізе білу; | ||
Оқылым |
5. 3. 3. 1 фольклорлық және шағын көлемді көркем әдеби шығармаларды түсіну, тақырыбын анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хат жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында лепті сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
Ер есімі – ел есінде! | Ғ. Мүсірепов "Қазақ солдаты" романы (үзінді) | Тыңдалым |
5. 1. 3. 1 күнделікті тұрмыстық тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердіңмағынасын түсіну; |
Айтылым |
5. 2. 2. 1 қазақша амандасу мәнері мен ұлттық этикет формаларын пайдалану; | ||
Оқылым |
5. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хабарландыру жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында бұйрықты сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
2) 6-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1 -тоқсан | |||
Отан отбасынан басталады | М.Әуезов "Абай жолы" романы, "Қайтқанда" тарауы (үзінді) | Тыңдалым |
6. 1. 1. 1 тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
6. 2. 2. 1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; | ||
Оқылым |
6. 3. 2. 1ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (мінездеме); | ||
Жазылым |
6. 4. 4. 1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постержасау; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 1 мәтіндерден деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу, жазбаша, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі | Ә.Дүйсенбиев "Бәтіңке, шұжық, балқаймақ" өлеңі | Тыңдалым |
6. 5. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
6. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау және тілдік ерекшелігіне салыстыру жасау; | ||
Оқылым |
6. 3. 2. 1 ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (күнделік); | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, күнделік жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 2 лексикалық мағынасы жағынан заттың сипатын, көлемін, салмағын, аумағын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
Таулар сыры | М. Мақатаев "Мен таулықпын" өлеңі | Тыңдалым |
6. 1. 3. 1 тұрмыстық-әлеуметтік тақырып-тарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердіңмағынасын түсіну; |
Айтылым |
6. 2. 6. 1 тірек сөздерге сүйеніп, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру; | ||
Оқылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 3 реттік сан есімдер мен жинақтық сан есімдерді жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
2- -тоқсан | |||
Қуат көзін үнемдей білеміз бе? | М. Жұмабаев "От" өлеңі (үзінді) | Тыңдалым |
6. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
6. 2. 2. 1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; | ||
Оқылым |
6. 3. 2. 1ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (түсініктеме); | ||
Жазылым |
6. 4. 4. 1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша сызба-кестелер жасау; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 4 өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада | Тыңдалым |
6. 1. 1. 1 тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; | |
Айтылым |
6. 2. 2. 1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; | ||
Оқылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 4. 1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер, сызба-кестелер жасау; | ||
Тілдік бағдар |
6. 5. 1. 1 мәтіндерден деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу, жазбаша, ауызша жұмыстарда қолдану; | ||
Астана – мәдениет пен өнер | Ә. Ысқақ "Күн ұлымын" | Тыңдалым |
6. 1. 3. 1 тұрмыстық-әлеуметтік тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердіңмағынасын түсіну; |
Айтылым |
6. 2. 6. 1 тірек сөздерге сүйеніп, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру; | ||
Оқылым |
6. 3. 3. 1 орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, өмірбаян жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 5 етістіктің шақтарының (нақ осы шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Қазақстан қорықтары | Ө.Тұрманжанов "Қарлығаш, дәуіт, жылан" | Тыңдалым |
6. 1. 1. 1тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
6. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау және тілдік ерекшелігіне салыстыру жасау; | ||
Оқылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 5 етістіктің шақтарының (ауыспалы осы шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Болашақ мамандықтары | А.Машанов "Жер астына саяхат" | Тыңдалым |
6. 1. 4. 1 әңгіме, хикаялардың және шағын поэзиялық шығармалардың мазмұнын талдай отырып кейіпкерлерге сипаттама жасау; |
Айтылым |
6. 2. 2. 1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; | ||
Оқылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; | ||
Жазылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, мінездемежазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 5етістіктің шақтарының (жедел өткен шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Қазақстан және Ұлы Жібек жолы | Д. Досжан "Жібек жолы" романы (үзінді) | Тыңдалым |
6. 1. 1. 1 тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
6. 2. 5. 1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке қатысушылар өзара түсінісіп, ойларын толықтырып отыру; | ||
Оқылым |
6. 3. 2. 1 ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (өмірбаян); | ||
Жазылым |
6. 4. 4. 1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер, сызба-кестелер жасау; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 5 етістіктің шақтарының (ауыспалы келер шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Жер байлығына аяулы көзқарас | Ш. Айтматов "Ана - Жер Ана" | Тыңдалым |
6. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
6. 2. 1. 1 тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану, ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу; | ||
Оқылым |
6. 3. 4. 1 мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 5. 1 жазба жұмыстарында сөзге қосымша жалғауда үндестік заңын ескеріп, орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу; | ||
Тілдік бағдар |
6. 5. 1. 6 сын-қимыл (бейне) және мөлшер | ||
Олимпиада жеңімпаздары – Қазақстан мақтанышы |
М.Әлімбаев "Шынықсаң, шымыр боларсың" өлеңі, | Тыңдалым |
6. 1. 3. 1 тұрмыстық-әлеуметтік тақырып-тарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердіңмағынасын түсіну; |
Айтылым |
6. 2. 5. 1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке қатысушылар өзара түсінісіп, ойларын толықтырып отыру; | ||
Оқылым |
6. 3. 3. 1 орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 7 талғаулықты немесе кезектестік мәнді білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
4-тоқсан | |||
Абайды оқы, таңырқа! |
Абай Құнанбайұлы | Тыңдалым |
6. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
6. 2. 6. 1 тірек сөздерге сүйеніп, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру; | ||
Оқылым |
6. 3. 3. 1 орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6. 4. 3. 1 жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 1. 7 себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Қазақ ұлттық қолөнері |
О. Бөкей "Апамның астауы" | Тыңдалым |
6. 1. 1. 1 тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
6. 2. 2. 1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; | ||
Оқылым |
6. 3. 4. 1 мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 2. 1жазба жұмыстарында сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтай отырып жай сөйлем құрастыру | ||
Өлкені сипаттау өнері | Тыңдалым |
6. 1. 1. 1 тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; | |
Айтылым |
6. 2. 5. 1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке қатысушылар өзара түсінісіп, ойларын толықтырып отыру; | ||
Оқылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу; | ||
Тілдік бағдар |
6. 5. 1. 1 мәтіндерден деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу, жазбаша, ауызша жұмыстарда қолдану; | ||
Саяхат және туризм | Шоқан Уалиханов "Жоңғария очерктері" (үзінді) | Тыңдалым |
6. 1. 4. 1 әңгіме, хикаялардың және шағын поэзиялық шығармалардың мазмұнын талдай отырып кейіпкерлерге сипаттама жасау; |
Айтылым |
6. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау және тілдік ерекшелігіне салыстыру жасау; | ||
Оқылым |
6. 3. 1. 1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; | ||
Жазылым |
6. 4. 4. 1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер, сызба-кестелер жасау; | ||
Тілдік бағдар | 6. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтай отырып жай сөйлем құрастыру | ||
3) 7- сынып
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1 -тоқсан | |||
Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі - қазақ тілін оқып-үйренеміз. | М. Жұмабаев "Қазақ тілі" өлеңі | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 1. 1 мақал-мәтелдер, терминдер мен неологизмдерді орынды қолдану; | ||
Оқылым |
7. 3. 1. 1 кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде берілген ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 1 мәтіндерден көмекші есімдерді ажырата білу | ||
Уақыт – ұлы күш | Абай Құнанбаев"Сағаттың шықылдағы емес ермек" | Тыңдалым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау; |
Айтылым |
7. 2. 2. 1 ұсыныс жасау, өтініш, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1 ресми-іскерлік (өтініш) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
7. 4. 3. 1 жазба жұмыстарында метафораны қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 2 салыстырмалы, күшейтпелі шырайлардың қызметін білу | ||
Жердегі климаттық өзгерістер | Д.Дефо "Робинзон Крузо" романы (үзінді) | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 2. 1 ұсыныс жасау, өтініш, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1 ресми-іскерлік (өтініш) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 3 топтау сан есімдерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Қазақстанның ежелгі қалалары және Ұлы Жібек жолы | Б. Ұзақов "Жантаза" | Тыңдалым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау; |
Айтылым |
7. 2. 2. 1 ұсыныс жасау, өтініш, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1 ресми-іскерлік (өтініш) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, ресми құттықтаулар жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 4одағай түрлерін мәтіннен ажырата алады, ауызша жұмыстарда орындықолдану | ||
Туған өлке публицистика беттерінде | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; | |
Айтылым |
7. 2. 3. 1 ауызша мәтіндер құрауда екпін түрлерін сөз және сөйлем ішінде орынды қолданып айту; | ||
Оқылым |
7. 3. 1. 1 кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде берілген ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар |
7. 5. 1. 1 мәтіндерден көмекші есімдерді ажырата білу; | ||
Спорт және денсаулық күтімі |
Т.Нұрмаған | Тыңдалым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау; |
Айтылым |
7. 2. 6. 1 кесте, диаграмма, шартты белгілер, суреттер мен сызбаларда берілген ақпаратты сипаттау; | ||
Оқылым |
7. 3. 1. 1 кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде берілген ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, өтініш жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 5 етістік шақтарының (бұрынғы және ауыспалы өткен шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Ұқсатым. Сән. Талғам | Ақан сері "Жігіт сипаты", "Қыз сипаты" | Тыңдалым |
7. 1. 5. 1 сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 1. 1 мақал-мәтелдер, терминдер мен неологизмдерді орынды қолдану; | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1 ресми-іскерлік (өтініш) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 5 етістік шақтарының (мақсатты және болжалды келер шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Ғаламтормен дұрыс жұмыс жасау – мәдениет | Жюль Верн" Әлемді сексен күн ішінде шарлау" романы (үзінді) | Тыңдалым |
7. 1. 3. 1 әлеуметтік-мәдени тақырыптарға байланысты қажетті сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
7. 2. 6. 1 кесте, диаграмма, шартты белгілер, суреттер мен сызбаларда берілген ақпаратты сипаттау; | ||
Оқылым |
7. 3. 4. 1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, түйіндемежазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 5 етістіктің қалау рай қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Музыка. Қазақтың киелі домбырасы |
І.Жансүгі | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 2. 1 ұсыныс жасау, өтініш, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7. 3. 4. 1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 6 мақсат және себеп-салдар үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану. | ||
Төрт түлік мал мен егіншілік – ел берекесі | Ғ.Мұстафин "Шығанақ" романы (үзінді) | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 5. 1 диалогке қатысушылар коммуникативтік жағдаяттың талаптарына сай "сөйлеуші→тыңдаушы" позицияларын еркін ауыстыру; | ||
Оқылым |
7. 3. 4. 1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 1. 7 септеулік шылаулардың қызметін білу; | ||
Наурыз мейрамы. Ақ мол болсын! Ұлыс оң болсын! | М.Мақатев"Наурыз" | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 2. 1 ұсыныс жасау, өтініш, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1 ресми-іскерлік (өтініш) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, ресми құттықтаулар жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында ыңғайлас салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
4-тоқсан | |||
Жастықтың оты қайдасың? | М.Жұмабаев "Мен жастарға сенемін" өлеңі | Тыңдалым |
7. 1. 1. 1 мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау; |
Айтылым |
7. 2. 2. 1 ұсыныс жасау, өтініш, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы кейіпкердің образын талдау; | ||
Жазылым |
7. 4. 3. 1 жазба жұмыстарында метафораны қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
"Менің туған өлкем" электрондық энциклопедиясы | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; | |
Айтылым |
7. 2. 1. 1 мақал-мәтелдер, терминдер мен неологизмдерді орынды қолдану; | ||
Оқылым |
7. 3. 4. 1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7. 4. 4. 1 тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, презентация түрінде ұсыну; | ||
Тілдік бағдар |
7. 5. 1. 5 етістіктің шақтары (бұрынғы және ауыспалы өткен шақ, мақсатты және болжалды келер шақ) мен қалау райдың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану; | ||
Ғылым мен техниканың соңғы жаңалықтары | Майкл Х.Харт "100 ұлы адам" атты кiтабынан -"Альберт Эйнштейн" | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 1. 1 мақал-мәтелдер, терминдер мен неологизмдерді орынды қолдану; | ||
Оқылым |
7. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы кейіпкердің образын талдау; | ||
Жазылым |
7. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Батыр туса – ел ырысы | А. Нұршайықов "Аңыз бен ақиқат" (үзінді) | Тыңдалым |
7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7. 2. 1. 1 мақал-мәтелдерді орынды қолдана отырып, мәтін мазмұнын дамыту; | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1 ресми-іскерлік (өтініш) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
7. 4. 4. 1 тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, презентация түрінде ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 7. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында ыңғайлас, түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
4) 8-сынып
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Білім. Ғылым. Инновация | Т. Сұлтанбеков "Ғажайып планета" әңгімесі (үзінді) | Тыңдалым |
8. 1. 1. 1 мәтін тақырыбы, тірек сөздер, иллюстрациялар арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (интервью) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, интервью жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 1 болжалдық сан есімдердіжазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
Сауда жасай білесің бе? | Абай Құнанбаев "Базарға қарап тұрсам әркім барар" | Тыңдалым |
8. 1. 4. 1 орта көлемді прозалық, драмалық және поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, тақырыбы мен идеясын талдау; |
Айтылым |
8. 2. 2. 1 түрлі жанрдағы көркем мәтіндерге сүйене отырып,көңіл-күйді білдіруде ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
8. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылымын анықтау, кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру; | ||
Жазылым |
8. 4. 2. 1эссе құрылымы мен дамуын сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 1 бөлшектік сан есімдердіжазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
Жаһандық энергетикалық дағдарыс | Ш.Айтматов "Кассандра таңбасы" | Тыңдалым |
8. 1. 2. 1тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, детальді ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
8. 2. 5. 1 пікірталасқа қатысушылар берілген тақырып бойынша өз пікірлерін сенімді дәлелдеу және қойылған сұрақтарға еркін жауап беру; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (мақала) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақалажазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 2 еліктеу сөздерді ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
2-тоқсан | |||
Достық пен татулық - таптырмас бақыт | Т. Айбергенов "Бір тойым бар" | Тыңдалым |
8. 1. 5. 1 тірек сөздер, автор көзқарасы мен көңіл күйі арқылы негізгі ойды анықтау; |
Айтылым |
8. 2. 5. 1 пікірталасқа қатысушылар берілген тақырып бойынша өз пікірлерін сенімді дәлелдеу және қойылған сұрақтарға еркін жауап беру; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (мақала) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап,пікір жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 3 етістіктің шартты рай қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Кәсіп – бақыттың шырағы, | С. Мұқанов "Саятшы Ораз" әңгімесі | Тыңдалым |
8. 1. 3. 1 оқу-еңбек тақырыптарына байланысты күрделі сөздер мен тұрақты тіркестердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1публицистикалық стильдің (жолдаулар) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 3 етістіктің бұйрық рай қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Қазақстанның су ресурстары | Ә. Нұрпейісов "Қан мен тер" | Тыңдалым |
8. 1. 1. 1мәтін тақырыбы, тірек сөздер, иллюстрациялар арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
8. 2. 3. 1 ауызша мәтіндер құрауда сөз ішіндегі және сөз аралығындағы ілгерінді, кейінді және тоғыспалы ықпал заңдылықтарын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
8. 3. 1. 1 перифраз түрінде берілген сұрақ арқылы қажетті ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап,интервью жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 1күшейткіш үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
3-тоқсан | |||
Тарихи тұлғалар тағылымы | Т.Әлімқұлов "Қараой" әңгіме | Тыңдалым |
8. 1. 1. 1 мәтін тақырыбы, тірек сөздер, иллюстрациялар арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (қысқа очерк) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 5 демеулік шылаулардың (сұраулық, күшейткіш) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Қызым – жағадағы құндызым, | "Қозы Көрпеш – Баян сұлу" жыры (үзінді) | Тыңдалым |
8. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, детальді ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
8. 2. 5. 1 пікірталасқа қатысушылар берілген тақырып бойынша өз пікірлерін сенімді дәлелдеу және қойылған сұрақтарға еркін жауап беру; | ||
Оқылым |
8. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылымын анықтау, кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, пікір жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 5 демеулік шылаулардың (болжалдық, шектік) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Биоалуан түрлілік. Жойылып бара жатқан жануарлар мен өсімдіктер | М.Әуезов "Көксерек" | Тыңдалым |
8. 1. 3. 1 оқу-еңбек тақырыптарына байланысты күрделі сөздер мен тұрақты тіркестердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
8. 2. 4. 1 идеялық жағынан ұқсас мәтіндердегі оқиғалар желісіне бақылау жасай отырып, мазмұнның дамуын салыстыру және талдау; | ||
Оқылым |
8. 3. 1. 1 перифраз түрінде берілген сұрақ арқылы қажетті ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 4. 1 тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, эссе жазуда тиімді қолдану; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 1. 5 демеулік шылаулардың (болымсыздық немесе қарсы мәнді, нақтылау) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Наурыз және әлем халықтарының оны қарсы алу ерекшелік |
Б.Ж.Бопай | Тыңдалым |
8. 1. 4. 1 орта көлемді прозалық, драмалық және поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, тақырыбы мен идеясын талдау; |
Айтылым |
8. 2. 2. 1 түрлі жанрдағы көркем мәтіндерге сүйене отырып,көңіл-күйді білдіруде ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
8. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылымын анықтау, кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру; | ||
Жазылым |
8. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында себеп-салдарсалалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
4-тоқсан | |||
"Мәңгілік елдің нұрлы жолы!" | Н.Ә.Назарбаев "Қазақстан жолы" (үзінді) | Тыңдалым |
8. 1. 3. 1 оқу-еңбек тақырыптарына байланысты күрделі сөздер мен тұрақты тіркестердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
8. 2. 2. 1 түрлі жанрдағы көркем мәтіндерге сүйене отырып,көңіл-күйді білдіруде ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (қысқа очерк) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында талғаулысалалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Қазақтың айтыс өнері мен сөз мәдениеті | Ринат Заитов пен Аманғазы Кәріпжанов айтысы | Тыңдалым |
8. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, детальді ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
8. 3. 1. 1перифраз түрінде берілген сұрақ арқылы қажетті ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, пікір жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 2. 1жазба жұмыстарында кезектес салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Қазақстан - Байқоңыр-Ғарыш | Нұртөре Жүсіп "Қыран қазақ" (деректі әңгіме) | Тыңдалым |
8. 1. 1. 1 мәтін тақырыбы, тірек сөздер, иллюстрациялар арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
8. 2. 4. 1 идеялық жағынан ұқсас мәтіндердегі оқиғалар желісіне бақылау жасай отырып, мазмұнның дамуын салыстыру және талдау; | ||
Оқылым |
8. 3. 5. 1 қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді қолдана отырып, мәтінге өзгеріс енгізу, ерекшеліктерді бақылау; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, интервью жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында себеп-салдар, талғаулы, кезектес салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
5) 9-сынып
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Қазақ жазуының даму жолы | "Күлтегін" жыры | Тыңдалым |
9. 1. 1. 1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
9. 2. 1. 1 берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стильде (мақала) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 1 өздік етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Жолың болсын, жолаушы | М. Мақатаев "Ертең біз жол жүреміз" | Тыңдалым |
9. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9. 2. 4. 1 шығарманың идеясы мен мазмұнына байланысты "автордың ойын" бағалау; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стильде (пікір, мақала) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, нұсқаулық жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 1 өзгелік етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Көшпенділер мәдениеті. Қазақтың халық күнтізбесі |
І. Есенбер | Тыңдалым |
9. 1. 3. 1 әлеуметтік-қоғамдықтақырыптар аясындаайтылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
9. 2. 5. 1 сөйлеу барысында түрлі стильде берілген тақырып бойынша қажетті аргументтерді орынды қолдану, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу; | ||
Оқылым |
9. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақалажазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 1ортақ етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстардаорынды қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Заң – қоғамның тірегі |
Айбатыр Сейтақ | Тыңдалым |
9. 1. 4. 1 орта көлемді прозалық, поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, көтерілген (тұрмыстық, әлеуметтік, қоғамдық) мәселені анықтап, өз пікірін білдіру; |
Айтылым |
9. 2. 3. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп, өз ойын жеткізу; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стильде (аннотация, тезис) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, аннотация жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 1ырықсыз етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті күні – Тәуелсіз Қазақстанның айбынды мейрамы. | Маралтай Ыбыраев "Елбасыма" | Тыңдалым |
9. 1. 1. 1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
9. 2. 1. 1 берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стильде (пікір, мақала, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шолужазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 2 мезгіл үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Жастар және бұқаралық ақпарат құралдары |
Қ.Аманжо | Тыңдалым |
9. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9. 2. 2. 1 коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу; | ||
Оқылым |
9. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 2 мекен үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
3-тоқсан | |||
ЭКСПО-2017 – Қазақстан белесі |
Н.Ә.Назар | Тыңдалым |
9. 1. 1. 1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
9. 2. 3. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп, өз ойын жеткізу; | ||
Оқылым |
9. 3. 1. 1 мәтіндегі ақпараттың өзектілігін анықтау, қорытынды жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақалажазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 3 ыңғайластық қатынасты білдіретін және қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Биотехнология жаңалықтары | Сахиев Жүніс "Уақыт қайтарымы" | Тыңдалым |
9. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9. 2. 3. 1 коммуникативтік жағдаятқа сай сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп, өз ойын жеткізу; | ||
Оқылым |
9. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 2 жазба жұмыстарында (шарттыбағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Болашақ энергия көздері. | Медеу Сәрсеке "Жетінші толқын" | Тыңдалым |
9. 1. 4. 1 орта көлемді прозалық, поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, көтерілген (тұрмыстық, әлеуметтік, қоғамдық) мәселені анықтап, өз пікірін білдіру; |
Айтылым |
9. 2. 1. 1 берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стильде (мақала, баяндама, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 1. 2 жазба жұмыстарында (қарсылықтыбағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Алаш идеясы мен қайраткерлері |
Д.Әшімханов | Тыңдалым |
9. 1. 2. 1тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9. 2. 2. 1 коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу; | ||
Оқылым |
9. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шолужазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында (мезгілбағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
4-тоқсан | |||
Жаһандық мәселе: демография |
Абай Құнанбай | Тыңдалым |
9. 1. 3. 1 әлеуметтік-қоғамдық тақырыптар аясында айтылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
9. 2. 5. 1 сөйлеу барысында түрлі стильде берілген тақырып бойынша қажетті аргументтерді орынды қолдану, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу; | ||
Оқылым |
9. 3. 3. 1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында (себеп) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Роботтар мен киборгтар әлемі |
Айзек Азимов | Тыңдалым |
9. 1. 2. 1тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9. 2. 1. 1 берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
9. 3. 1. 1 мәтіндегі ақпараттың өзектілігін анықтау, қорытынды жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 2. 1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында (қимыл-сынбағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Қазақстандағы туризм және экотуризм | І.Жансүгіров "Жетісу суреттері" | Тыңдалым |
9. 1. 1. 1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
9. 2. 2. 1 коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стильде (пікір, аннотация, мақала, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, аннотация, нұсқаулық жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9. 5. 2. 1 жазба жұмыстарында (мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
4-параграф. Лексикалық-грамматикалық минимум
5-сыныпқа арналған лексикалық-грамматикалық минимум
1 -тоқсан –86 сөз | |||||
Отбасындағы дәстүр мен мерекелер | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
балалық | зт | 163 | Мәтін құрауда жалғау түрлерін дұрыс жалғау | ||
шақ | зт | 567 | |||
ата-ана | зт | 2122 | |||
жәрдем | зт | 399 | |||
күлкі | зт | 403 | |||
қария | зт | 365 | |||
дәстүр | зт | 1402 | |||
қонақжай | сн | 67 | |||
мерейтой | зт | 279 | |||
ие | зт | 9430 | |||
ауызбірлік | зт | 38 | |||
нәресте | зт | 169 | |||
зейнеткер | зт | 179 | |||
көпбалалы | сн | 36 | |||
сағын | ет | 493 | |||
құрметте | ет | 452 | |||
бесік | зт | 511 | |||
бақытты | сн | 267 | |||
тәрбиелі | сн | 183 | |||
амандас | ет | 323 | |||
сүйінші | зт | 130 | |||
мәпеле | ет | 55 | |||
жай | ет | 554 | |||
тамашала | ет | 146 | |||
таңдан | ет | 329 | |||
шілдехана | зт | 58 | |||
шығар | ет | 4593 | |||
сондай | үс | 1097 | |||
төрлет | ет | 7 | |||
Мектеп өмірі | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік |
|
ар | зт | 666 | Мәтіндерден жалпы және жалқы есімдерді ажырата білу | ||
жағымсыз | сн | 293 | |||
ес | зт | 675 | |||
лақтыр | ет | 752 | |||
алда | ет | 904 | |||
мінез-құлық | зт | 490 | |||
көшбасшы | зт | 489 | |||
баға | зт | 1960 | |||
дайындық | зт | 724 | |||
зерек | сн | 98 | |||
мазақта | ет | 49 | |||
үлгі | зт | 3132 | |||
өтірік | сн | 871 | |||
еріншек | сн | 58 | |||
емтихан | зт | 269 | |||
белсенді | сн | 824 | |||
ұрлық | зт | 244 | |||
айналыс | ет | 813 | |||
уәделес | ет | 23 | |||
төбелес | ет | 48 | |||
көшір | ет | 955 | |||
өтін | ет | 540 | |||
кейіпкер | зт | 1180 | |||
бауырмал | сн | 46 | |||
тапсыр | ет | 1001 | |||
тиянақты | сн | 79 | |||
ізден | ет | 269 | |||
еңбек | зт | 13259 | |||
қалжың | зт | 323 | |||
әділ | сн | 620 | |||
Қазақстандағы жан-жануарлар мен өсімдіктер әлемі | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
аққу | зт | 321 | Лексикалық мағынасы жағынан заттың түрін, түсін сапасын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
аққайың | зт | 13 | |||
аю | зт | 766 | |||
қырғауыл | зт | 98 | |||
жыртқыш | зт | 193 | |||
жабайы | зт | 306 | |||
құрлық | зт | 325 | |||
арқар | зт | 71 | |||
қанат | зт | 1184 | |||
қарағай | зт | 238 | |||
қауырсын | зт | 132 | |||
қонжық | зт | 88 | |||
өрмеле | ет | 126 | |||
қақпан | зт | 95 | |||
мүйізтұмсық | зт | 32 | |||
шың | зт | 262 | |||
тұмсық | зт | 710 | |||
тіршілік | зт | 1318 | |||
итбалық | зт | 39 | |||
айлакер | сн | 74 | |||
қорқақ | сн | 230 | |||
қон | ет | 772 | |||
тиін | зт | 273 | |||
жиде | сн | 16 | |||
көпжылдық | сн | 18 | |||
батпақ | зт | 167 | |||
түлкі | зт | 1074 | |||
2- -тоқсан–66 сөз | |||||
Ежелгі көшпелілер мәдениеті | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
шаруашылық | зт | 462 | Сан есім (бірліктер, ондықтар, жүз, мың) атауларын білу, орынды қолдану | ||
жүк | зт | 649 | |||
тұрақ | зт | 2246 | |||
бейне | шл | 196 | |||
дерек | зт | 1757 | |||
тұрмыс | зт | 1313 | |||
қыстау | зт | 717 | |||
азық-түлік | зт | 613 | |||
мал | зт | 2205 | |||
мекен | зт | 1027 | |||
күздеу | зт | 8 | |||
арба | зт | 473 | |||
қазан | зт | 1199 | |||
ханшайым | зт | 54 | |||
ханзада | зт | 34 | |||
жайлау | зт | 520 | |||
керуен | зт | 264 | |||
көктеу | зт | 16 | |||
әшекей | ет | 208 | |||
сауда | ет | 1842 | |||
көшпелі | сн | 476 | |||
садақ | зт | 204 | |||
Су – тіршілік көзі | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
арық | зт | 197 | Жіктеу, сілтеу, сұрау есімдіктерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
таяз | зт | 46 | |||
нөсер | зт | 76 | |||
тартыл | сн | 726 | |||
қамыс | зт | 264 | |||
жағалау | зт | 594 | |||
дария | зт | 179 | |||
е | шағала | зт | 112 | ||
тұзды | сн | 54 | |||
шипалы | сн | 45 | |||
арна | зт | 488 | |||
толқын | зт | 586 | |||
баяу | үс | 278 | |||
құра | ет | 221 | |||
тасы | ет | 1486 | |||
ернеу | зт | 34 | |||
пайдалан | ет | 5283 | |||
шаш | ет | 546 | |||
суар | ет | 251 | |||
жайылым | зт | 307 | |||
қаз | зт | 402 | |||
ағыс | зт | 441 | |||
Әлемдегі ірі кітапханалар | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
оқырман | зт | 972 | Болымды, болымсыз етістіктерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
кездес | зт | 3750 | |||
тізімде | ет | 17 | |||
сирек | сн | 470 | |||
қанағат | зт | 152 | |||
шол | ет | 99 | |||
мұқаба | зт | 64 | |||
тақтайша | зт | 67 | |||
қор | зт | 650 | |||
бөлім | зт | 2816 | |||
тап | зт | 285 | |||
кітапхана | зт | 2634 | |||
рақым | зт | 109 | |||
тіркел | ет | 165 | |||
зерде | зт | 67 | |||
пайда/бол | зт | 142/108133 | |||
қайтар | ет | 561 | |||
тапсырыс | зт | 462 | |||
мекенжай | зт | 703 | |||
жуық | үс | 975 | |||
тек | үс | 111 | |||
сөре | зт | 155 | |||
3 -тоқсан –96 сөз | |||||
Денсаулық – зор байлық | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
дәулет | зт | 146 |
Қалау рай,жекеше түрі: | ||
ақуыз | зт | 56 | |||
итмұрын | зт | 34 | |||
күш-қуат | зт | 70 | |||
түшкір | ет | 46 | |||
құрам | зт | 2918 | |||
өнім | зт | 2822 | |||
көмірсу | зт | 47 | |||
шұбат | зт | 117 | |||
зиянды | сн | 217 | |||
жұқпалы | сн | 79 | |||
күнделікті | сн | 74 | |||
сергек | сн | 104 | |||
зор | сн | 2179 | |||
ірімшік | зт | 126 | |||
ескерт | ет | 814 | |||
жалық | ет | 187 | |||
қуыр | зт | 86 | |||
нашарла | ет | 691 | |||
сау | сн | 640 | |||
сезін | ет | 847 | |||
жұмыртқа | зт | 417 | |||
май | ет | 722 | |||
тұтын | ет | 298 | |||
Менің Тәуелсіз Қазақстаным | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
жетістік | зт | 987 | Ыңғайластық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
отар | зт | 324 | |||
қойнау | зт | 1366 | |||
ата-баба | зт | 477 | |||
дүниежүзі | зт | 430 | |||
зәулім | сн | 86 | |||
береке-бірлік | зт | 43 | |||
еркіндік | зт | 476 | |||
әкім | зт | 1904 | |||
тату-тәтті | сн | 152 | |||
ұрпақ | зт | 603 | |||
егеменді | сн | 327 | |||
дамы | ет | 6059 | |||
таңба | зт | 790 | |||
таныт | ет | 1281 | |||
сипат | зт | 1838 | |||
мойында | ет | 145 | |||
өлке | зт | 1269 | |||
елшілік | зт | 221 | |||
аманат | зт | 202 | |||
ресми | сн | 1253 | |||
құрсау | сн | 89 | |||
жарияла | ет | 1997 | |||
киелі | сн | 275 | |||
Аспан әлемінің құпиялары | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
қараңғы | сн | 525 | Қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
шоқжұлдыз | зт | 26 | |||
қашықтық | зт | 313 | |||
құсжолы | зт | 1 | |||
жылт-жылт | ел | 24 | |||
қыстыгүні | үс | 35 | |||
ұсақ | сн | 502 | |||
әне | ес | 351 | |||
шырақ | зт | 442 | |||
көкжиек | зт | 135 | |||
темірқазық | зт | 41 | |||
бақыла | ет | 1669 | |||
таңғажайып | сн | 127 | |||
аңыз | зт | 871 | |||
бағыт | зт | 3077 | |||
жұлдызшы | зт | 15 | |||
жетіқарақшы | зт | 10 | |||
шолпан | зт | 101 | |||
жүйе | зт | 5034 | |||
тұтыл | ет | 19 | |||
қозғал | ет | 785 | |||
теңел | ет | 41 | |||
шексіз | зт | 403 | |||
жаздыгүні | үс | 35 | |||
Компьютердің тілін табу – өнер | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
парақ | зт | 478 | Жазба жұмыстарында хабарлысөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
пернетақта | зт | 37 | |||
желі | зт | 594 | |||
орнат | ет | 1528 | |||
енгіз | ет | 2511 | |||
ғаламтор | зт | 262 | |||
дербес | зт | 1467 | |||
тегін | зт | 725 | |||
ақылы | сн | 84 | |||
байланыс | ет | 2230 | |||
шапшаң | үс | 169 | |||
хат | зт | 2512 | |||
жібер | ет | 5740 | |||
алмас | ет | 196 | |||
бағдарлама | зт | 4592 | |||
көмекші | зт | 420 | |||
тінтуір | зт | 4 | |||
қабілет | зт | 1890 | |||
қарым-қатынас | зт | 1478 | |||
шам | зт | 371 | |||
сондықтан | шл | 4836 | |||
сұрақ | зт | 4727 | |||
құпиясөз | зт | 3 | |||
жүкте | ет | 232 | |||
4-тоқсан – 76сөз | |||||
Қазақстандағы ұлттар достастығы | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
ақылдас | ет | 251 | Жазба жұмыстарында сұраулы сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
баспасөз | зт | 761 | |||
бейбітшілік | зт | 593 | |||
белгі | зт | 3869 | |||
бірлес | ет | 995 | |||
негіз | зт | 7596 | |||
қазақша | үс | 431 | |||
дос-жаран | зт | 32 | |||
төзімді | сн | 8 | |||
аударыл | зт | 597 | |||
құрыл | ет | 2607 | |||
пейіл | зт | 133 | |||
мүше | зт | 2676 | |||
ортақ | сн | 967 | |||
жетім | зт | 1345 | |||
өкіл | зт | 3812 | |||
пана | зт | 170 | |||
салтанатты | сн | 199 | |||
төраға | зт | 1365 | |||
тұрақты | сн | 1599 | |||
ұжым | зт | 603 | |||
келісім | зт | 1934 | |||
шеш | ет | 3486 | |||
ынтымақ | зт | 244 | |||
іс-шара | зт | 415 | |||
Ұлы Дала табиғаты | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
тегіс | сн | 188 | Жазба жұмыстарында лепті сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
самал | зт | 136 | |||
жазық | сн | 334 | |||
көрініс | зт | 1400 | |||
бұғы | зт | 138 | |||
шырша | зт | 383 | |||
аласа | сн | 248 | |||
қысым | зт | 664 | |||
ылғал | зт | 67 | |||
балауса | зт | 29 | |||
жартас | сн | 215 | |||
сарқырама | зт | 55 | |||
өзгеше | үс | 1104 | |||
қалдыр | ет | 2415 | |||
жұл | ет | 455 | |||
қазына | зт | 585 | |||
құйын | сн | 158 | |||
қоңыз | зт | 147 | |||
тасбақа | зт | 295 | |||
кірпі | зт | 209 | |||
бақбақ | зт | 39 | |||
жұпар | зт | 79 | |||
байтақ | зт | 159 | |||
құмды | сн | 95 | |||
жазира | зт | 30 | |||
Ер есімі – ел есінде! | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
есім | зт | 2119 | Жазба жұмыстарында лепті (бұйрықты) сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
ардагер | зт | 310 | |||
әскер | зт | 1786 | |||
бітір | ет | 3068 | |||
марапатта | зт | 336 | |||
ержүрек | сн | 114 | |||
ерлік | зт | 1019 | |||
майдан | зт | 865 | |||
ұран | зт | 312 | |||
тағзым | зт | 87 | |||
соғыс | зт | 2809 | |||
жаралан | ет | 55 | |||
жау | зт | 1452 | |||
бірде | үс | 456 | |||
жауынгер | зт | 632 | |||
дұшпан | зт | 362 | |||
белгісіз | сн | 445 | |||
ересек | сн | 309 | |||
ешқашан | ес | 680 | |||
ұмытыл | ет | 57 | |||
атау | зт | 5632 | |||
кенеттен | үс | 57 | |||
жара | зт | 725 | |||
алау | зт | 96 | |||
отансүйгіш | сн | 50 | |||
оқиға | зт | 2501 | |||
самал | зт | 136 | |||
жазық | сн | 334 | |||
көрініс | зт | 1400 | |||
бұғы | зт | 138 | |||
шырша | зт | 383 | |||
аласа | сн | 248 | |||
қысым | зт | 664 | |||
ылғал | зт | 67 | |||
балауса | зт | 29 | |||
жартас | сн | 215 | |||
сарқырама | зт | 55 | |||
өзгеше | үс | 1104 | |||
қалдыр | ет | 2415 | |||
жұл | ет | 455 | |||
қазына | зт | 585 | |||
құйын | сн | 158 | |||
қоңыз | зт | 147 | |||
тасбақа | зт | 295 | |||
кірпі | зт | 209 | |||
бақбақ | зт | 39 | |||
жұпар | зт | 79 | |||
байтақ | зт | 159 | |||
құмды | сн | 95 | |||
жазира | зт | 30 | |||
Ер есімі – ел есінде! | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
есім | зт | 2119 | Жазба жұмыстарында лепті (бұйрықты) сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
ардагер | зт | 310 | |||
әскер | зт | 1786 | |||
бітір | ет | 3068 | |||
марапатта | зт | 336 | |||
ержүрек | сн | 114 | |||
ерлік | зт | 1019 | |||
майдан | зт | 865 | |||
ұран | зт | 312 | |||
тағзым | зт | 87 | |||
соғыс | зт | 2809 | |||
жаралан | ет | 55 | |||
жау | зт | 1452 | |||
бірде | үс | 456 | |||
жауынгер | зт | 632 | |||
дұшпан | зт | 362 | |||
белгісіз | сн | 445 | |||
ересек | сн | 309 | |||
ешқашан | ес | 680 | |||
ұмытыл | ет | 57 | |||
атау | зт | 5632 | |||
кенеттен | үс | 57 | |||
жара | зт | 725 | |||
алау | зт | 96 | |||
отансүйгіш | сн | 50 | |||
оқиға | зт | 2501 | |||
6-сыныпқа арналған лексикалық-грамматикалық минимум
1-тоқсан–86 сөз | |||||
Отан отбасынан басталады | |||||
№ | № | Лексика (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
туыс | зт | 595 | Мәтіндерден деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу, жазбаша, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
асық | ет | 763 | |||
жауапкершілік | зт | 869 | |||
намыс | зт | 609 | |||
береке | зт | 447 | |||
ағайын | зт | 579 | |||
бір-бірі | ес | 1021 | |||
бастал | ет | 1139 | |||
аяқтал | ет | 1166 | |||
қатал | сн | 353 | |||
сезімтал | сн | 77 | |||
өзімшіл | сн | 62 | |||
отбасылық | сн | 711 | |||
еркеле | ет | 131 | |||
қолда | ет | 4922 | |||
түсін | ет | 5113 | |||
пікірлес | ет | 197 | |||
ескер | ет | 1423 | |||
шәкірт | зт | 742 | |||
тіле | ет | 55 | |||
шағын | сн | 3369 | |||
үйрет | ет | 3739 | |||
тәрбиеле | ет | 1855 | |||
үйлен | ет | 427 | |||
шыда | ет | 463 | |||
нағашы | зт | 239 | |||
ал | шл | 8393 | |||
өнеге | зт | 815 | |||
жасырын | ет | 299 | |||
түс | ет | 8712 | |||
хабарлас | ет | 363 | |||
қайт | ет | 5669 | |||
Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі | |||||
жергілікті | сн | 1879 | Лексикалық мағынасы жағынан заттың сипатын, көлемін, салмағын, аумағын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
айырмашылық | зт | 704 | |||
тыныс | зт | 262 | |||
қора | зт | 456 | |||
бақташы | зт | 72 | |||
қармақ | зт | 176 | |||
шұжық | зт | 92 | |||
балқаймақ | зт | 16 | |||
жент | зт | 26 | |||
кептеліс | зт | 11 | |||
отшашу | зт | 29 | |||
тынық | ет | 258 | |||
ауылдық | сн | 402 | |||
қалалық | сн | 410 | |||
жидек | зт | 88 | |||
ойын-сауық | зт | 134 | |||
дайын | үс | 997 | |||
шымыр | сн | 61 | |||
нәзік | сн | 380 | |||
бейімдел | ет | 250 | |||
хауыз | зт | 13 | |||
шулы | сн | 25 | |||
тыныш | сн | 345 | |||
қарбалас | үс | 16 | |||
күні-түні | үс | 42 | |||
епті | сн | 76 | |||
Таулар сыры. | |||||
асқар | сн | 540 | Реттік сан есімдер мен жинақтық сан есімдерді жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
етек | зт | 621 | |||
көшкін | зт | 32 | |||
сел | зт | 174 | |||
нүкте | зт | 664 | |||
көтеріл | ет | 1587 | |||
биіктік | зт | 527 | |||
тік | сн | 204 | |||
әдемілік | зт | 108 | |||
бұзыл | ет | 761 | |||
тастақ | сн | 38 | |||
кенді | сн | 28 | |||
орташа | сн | 521 | |||
үңгір | зт | 368 | |||
қарлы | сн | 50 | |||
үгіл | ет | 2 | |||
мұздық | зт | 200 | |||
жолық | ет | 258 | |||
белгіле | ет | 2111 | |||
шіркін | од | 299 | |||
алақай | од | 175 | |||
тайғанақ | сн | 10 | |||
абайсызда | үс | 31 | |||
өрле | ет | 363 | |||
жота | зт | 349 | |||
шоқы | зт | 36 | |||
гүріл | зт | 16 | |||
біресе | шл | 392 | |||
2-тоқсан – 66 сөз | |||||
Қуаткөзінүнемдейбілемізбе? | |||||
қуат | зт | 796 | Өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
ылғи | үс | 347 | |||
сұраным | зт | 19 | |||
көмір | зт | 540 | |||
өндір | ет | 2917 | |||
жап-жарық | сн | 32 | |||
жан | ет | 847 | |||
өш | ет | 304 | |||
балауыз | зт | 19 | |||
жалға | ет | 1971 | |||
жетеле | ет | 336 | |||
соқ | ет | 2443 | |||
отын | зт | 289 | |||
жұмса | ет | 685 | |||
жылыт | ет | 104 | |||
есептеуіш | зт | 17 | |||
шығын | зт | 491 | |||
тұрғын | зт | 2635 | |||
тұтынушы | зт | 592 | |||
күй | ет | 296 | |||
қап | од | 50 | |||
мазмұн | зт | 2321 | |||
Астана – мәдениет пен өнер ордасы | |||||
ұйымдастыр | ет | 2132 | Болымды, болымсыз етістіктерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
көрермен | зт | 216 | |||
шырқа | ет | 190 | |||
шетелдік | сн | 1158 | |||
отандық | сн | 480 | |||
ауыстыр | ет | 739 | |||
көріктендір | ет | 13 | |||
мәдени | сн | 1308 | |||
ұзындық | зт | 632 | |||
тыныс-тіршілік | зт | 81 | |||
нышан | зт | 152 | |||
өнерлі | сн | 159 | |||
кезек | зт | 1586 | |||
іскери | сн | 28 | |||
жаға | зт | 771 | |||
әкімшілік | зт | 1356 | |||
сәулетті | сн | 63 | |||
шаһар | зт | 245 | |||
саяси | сн | 3568 | |||
рухани | сн | 1466 | |||
алақан | зт | 397 | |||
жарыс | зт | 796 | |||
Қазақстан қорықтары | |||||
аң-құс | зт | 176 | Етістіктің шақтарының (нақ осы шақ, ауыспалы осы шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
ну | зт | 100 | |||
шөлейт | зт | 102 | |||
молай | ет | 92 | |||
таутеке | зт | 17 | |||
сазан | зт | 45 | |||
бекіре | зт | 40 | |||
суыр | зт | 38 | |||
қамысты | сн | 4 | |||
бұлақтай | сн | 3 | |||
өсіп-дамы | ет | 3 | |||
кесіртке | зт | 36 | |||
құнды | сн | 492 | |||
алуан | сн | 1125 | |||
қорықша | зт | 24 | |||
дәуіт | зт | 65 | |||
жар | зт | 253 | |||
мекендеуші | зт | 12 | |||
құры | ет | 141 | |||
көлем | зт | 2898 | |||
парыз | зт | 360 | |||
күзет | зт | 358 | |||
3-тоқсан – 96 сөз | |||||
Болашақ мамандықтары. | |||||
кәсіп | зт | 853 | Етістіктің шақтарының (ауыспалы келер шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
мүмкіндік | зт | 4074 | |||
салыстыр | ет | 1646 | |||
анықта | ет | 4906 | |||
тырыс | ет | 1254 | |||
білікті | сн | 133 | |||
ірікте | ет | 321 | |||
дамыт | ет | 4478 | |||
сәйкес | сн | 3668 | |||
шығармашыл | сн | 13 | |||
талдат | ет | 18 | |||
тәжірибе | зт | 1676 | |||
сұраныс | зт | 743 | |||
заңгер | зт | 273 | |||
қаржыгер | зт | 36 | |||
сәулетші | зт | 30 | |||
ғой | шл | 6508 | |||
дәріс | зт | 573 | |||
талапкер | зт | 120 | |||
дінтанушы | зт | 6 | |||
оқытушы | зт | 552 | |||
бағдарламашы | зт | 5 | |||
сала | зт | 6726 | |||
арманда | ет | 356 | |||
Қазақстан және Ұлы Жібек жолы. | |||||
созыл | ет | 288 | Етістіктің шақтарының (жедел өткен шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
торғын | зт | 28 | |||
жалғас | ет | 78 | |||
гүлден | ет | 103 | |||
бағалы | сн | 521 | |||
отырықшы | сн | 52 | |||
базар | зт | 560 | |||
тарал | ет | 643 | |||
тауар | зт | 2088 | |||
саудагер | зт | 257 | |||
өрік | зт | 117 | |||
мейіз | зт | 42 | |||
барқыт | зт | 74 | |||
жібек | зт | 819 | |||
тие | ет | 69 | |||
жәрмеңке | зт | 188 | |||
негізгі | сн | 4762 | |||
киім-кешек | зт | 460 | |||
мата | зт | 244 | |||
мақпал | сн | 17 | |||
мақта | зт | 247 | |||
қорған | зт | 330 | |||
соқпақ | зт | 99 | |||
торап | зт | 118 | |||
Жер байлығына аяулы көзқарас. | |||||
мұнай | зт | 1174 | Сын-қимыл (бейне) және мөлшер үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
қазба | зт | 403 | |||
шикізат | зт | 225 | |||
құбыр | зт | 360 | |||
мәрмәр | зт | 48 | |||
қорғасын | зт | 130 | |||
арпа | зт | 101 | |||
бидай | зт | 18 | |||
күріш | зт | 246 | |||
жез | зт | 57 | |||
кен | зт | 5547 | |||
тоз | ет | 185 | |||
кеніш | зт | 134 | |||
қалпы | зт | 1124 | |||
келтір | ет | 2838 | |||
бедер | зт | 383 | |||
таусыл | ет | 324 | |||
қасиетті | сн | 604 | |||
ері | ет | 519 | |||
жанғыш | сн | 26 | |||
сарғыш | сн | 57 | |||
топырақ | зт | 1408 | |||
құмтас | зт | 26 | |||
мырыш | зт | 20 | |||
Олимпиада жеңімпаздары – Қазақстан мақтанышы. | |||||
мәрте | үс | 292 | Талғаулықты немесе кезектестік мәнді білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
сайыс | зт | 474 | |||
иегер | зт | 196 | |||
жігер | зт | 249 | |||
жеңімпаз | сн | 610 | |||
жанкүйер | зт | 72 | |||
зілтемір | зт | 15 | |||
жүлде | зт | 327 | |||
оз | ет | 647 | |||
көзде | ет | 1151 | |||
жаттықтырушы | зт | 71 | |||
жүлделі | сн | 68 | |||
алайда | шл | 1310 | |||
табанды | сн | 100 | |||
мәре | зт | 73 | |||
мерей | зт | 136 | |||
жең | ет | 865 | |||
ұт | ет | 280 | |||
үлес | зт | 1457 | |||
ұпай | зт | 535 | |||
баулы | ет | 372 | |||
жар | ет | 725 | |||
тынымсыз | сн | 86 | |||
жұдырықтас | ет | 11 | |||
4-тоқсан – 76 сөз | |||||
Абайды оқы, таңырқа! | |||||
жазғытұрым | үс | 37 | Себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
шеберлік | зт | 758 | |||
данышпан | сн | 175 | |||
надандық | зт | 52 | |||
шаттан | ет | 90 | |||
талаптан | ет | 72 | |||
рақымшыл | сн | 3 | |||
әділдік | зт | 428 | |||
мәнерле | ет | 322 | |||
сипатта | ет | 853 | |||
көн | ет | 469 | |||
жирен | ет | 18 | |||
әсемпаз | зт | 16 | |||
өнерпаз | зт | 192 | |||
зейінді | сн | 12 | |||
суретте | ет | 1060 | |||
әділетсіздік | зт | 116 | |||
ертеден | үс | 180 | |||
әлек | зт | 103 | |||
көгорай | зт | 24 | |||
таңырқа | ет | 69 | |||
әуес | сн | 122 | |||
денелі | сн | 39 | |||
сыз | ет | 291 | |||
дымқыл | сн | 55 | |||
арқылы | шл | 8120 | |||
Қазақ ұлттық қолөнері | |||||
білезік | зт | 127 | Жазба жұмыстарында сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтай отырып жай сөйлем құрастыру | ||
сақина | зт | 127 | |||
жіп | зт | 575 | |||
құрақ | зт | 316 | |||
сырмақ | зт | 57 | |||
сәукеле | зт | 59 | |||
тұскиіз | зт | 17 | |||
кесте | зт | 1224 | |||
жон | ет | 53 | |||
ине | зт | 193 | |||
қайшы | зт | 61 | |||
көрпе | зт | 255 | |||
сүйек | зт | 765 | |||
бас | ет | 2962 | |||
әйел | зт | 12265 | |||
жасау | зт | 88 | |||
былғары | зт | 103 | |||
жиһаз | зт | 214 | |||
ер-тұрман | зт | 36 | |||
құрал-сайман | зт | 79 | |||
киімілгіш | зт | 73 | |||
әшекейле | ет | 51 | |||
ши | зт | 120 | |||
ілмек | зт | 21 | |||
Саяхат және туризм. | |||||
бағдар | зт | 356 | Жазба жұмыстарында сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтай отырып жай сөйлем құрастыру | ||
жоспарла | ет | 970 | |||
көркем | сн | 2135 | |||
таңғаларлық | сн | 26 | |||
заңғар | сн | 45 | |||
ғажайып | сн | 454 | |||
ұйым | зт | 3743 | |||
өлкетану | зт | 35 | |||
танымдық | сн | 460 | |||
шатқал | зт | 110 | |||
анықтама | зт | 317 | |||
көпшілік | зт | 1936 | |||
әуесқой | сн | 50 | |||
мүмкін | мд | 4980 | |||
көркемде | ет | 42 | |||
өзара | үс | 2122 | |||
мәселе | зт | 8871 | |||
туынды | зт | 846 | |||
керемет | сн | 1224 | |||
нысан | зт | 1283 | |||
мән | зт | 3329 | |||
әйгілі | сн | 578 | |||
мейрамхана | зт | 442 | |||
аспалы | сн | 24 | |||
шырағдан | зт | 39 | |||
немесе | шл | 9532 | |||
7-сыныпқа арналған лексикалық-грамматикалық минимум
1 -тоқсан – 86 сөз | ||||||||
Қазақстан Республикасыныңмемлекеттіктілі–қазақтіліноқыпүйренеміз. | ||||||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум | |||
аудар | ет | 3174 | Мәтіндерден көмекші есімдерді ажырата білу, жазбаша, ауызша жұмыстарда қолдану | |||||
бап | зт | 3281 | ||||||
көңіл | зт | 3749 | ||||||
әлемдік | сн | 896 | ||||||
әңгімелес | ет | 241 | ||||||
білім | зт | 22915 | ||||||
жетік | cн | 262 | ||||||
білік | зт | 360 | ||||||
кейде | үс | 1474 | ||||||
көптілді | сн | 10 | ||||||
дағды | зт | 778 | ||||||
тұғыр | зт | 219 | ||||||
оқыт | ет | 3847 | ||||||
деңгей | зт | 11218 | ||||||
мүлдем | үс | 417 | ||||||
оқып-үйрен | ет | 31 | ||||||
халықаралық | сн | 3888 | ||||||
аралас | сн | 542 | ||||||
тілмаш | зт | 20 | ||||||
туған | сн | 3478 | ||||||
орысша | үс | 558 | ||||||
ағылшынша | үс | 14 | ||||||
қызығушылық | зт | 725 | ||||||
ой | зт | 4849 | ||||||
тең | сн | 2097 | ||||||
сөздік | зт | 2374 | ||||||
сұхбат | зт | 591 | ||||||
Уақыт – ұлы күш | ||||||||
басқар | ет | 3725 | Салыстырмалы, күшейтпелі, асырмалы шырайлардың қызметін білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану | |||||
қайрат-жігер | зт | 8 | ||||||
құр | ет | 2936 | ||||||
таңсәрі | зт | 15 | ||||||
санас | ет | 265 | ||||||
ақшам | зт | 70 | ||||||
талтүс | үс | 11 | ||||||
зая | үс | 43 | ||||||
кедергі | зт | 850 | ||||||
қас | зт | 194 | ||||||
арасы | ке | 2048 | ||||||
шырылда | ет | 112 | ||||||
қадағала | ет | 624 | ||||||
қарай | шл | 12912 | ||||||
міндетті | сн | 38 | ||||||
орында | ет | 4811 | ||||||
өнімді | сн | 77 | ||||||
әрі | шл | 3368 | ||||||
асығыс | үс | 203 | ||||||
тапшы | сн | 140 | ||||||
тексер | ет | 2289 | ||||||
тиімді | сн | 1571 | ||||||
өт | ет | 9067 | ||||||
зымыра | ет | 131 | ||||||
өкініш | зт | 675 | ||||||
шұғыл | үс | 401 | ||||||
ермек | зт | 140 | ||||||
-тоқсан | зт | 274 | ||||||
мысал | зт | 5529 | ||||||
яғни | шл | 3434 | ||||||
Жердегі климаттық өзгерістер | ||||||||
түсіндір | ет | 2165 | Топтау сан есімдерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | |||||
қолайсыз | сн | 121 | ||||||
аптап | зт | 116 | ||||||
жұқар | ет | 22 | ||||||
үсік | зт | 35 | ||||||
қорытынды | зт | 1309 | ||||||
ғаламдық | сн | 94 | ||||||
қапырық | сн | 38 | ||||||
шаң | зт | 341 | ||||||
талқыла | ет | 688 | ||||||
жылын | ет | 300 | ||||||
жаратылыс | зт | 190 | ||||||
көзқарас | зт | 1587 | ||||||
күрт | үс | 27 | ||||||
құбылмалы | сн | 48 | ||||||
қатерлі | сн | 60 | ||||||
құбылыс | зт | 1795 | ||||||
болжам | зт | 413 | ||||||
тасқын | зт | 331 | ||||||
өзгеріссіз | сн | 22 | ||||||
жоғарыла | ет | 114 | ||||||
үздіксіз | сн | 78 | ||||||
тосын | сн | 164 | ||||||
үдеріс | зт | 540 | ||||||
сынап | зт | 21 | ||||||
бағана | зт | 94 | ||||||
өсіп-өн | ет | 82 | ||||||
үндеу | зт | 408 | ||||||
кейбір | ес | 2270 | ||||||
2-тоқсан – 66 сөз | ||||||||
Қазақстанның ежелгі қалалары және Ұлы Жібек жолы. | ||||||||
бекініс | зт | 586 | Одағай түрлерін мәтіннен ажырата алады, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | |||||
билік | зт | 4149 | ||||||
алыс-беріс | зт | 106 | ||||||
монша | зт | 188 | ||||||
дерекқор | зт | 8 | ||||||
жабық | сн | 212 | ||||||
қира | ет | 164 | ||||||
кәріз | зт | 16 | ||||||
қалашық | зт | 116 | ||||||
қуғын | зт | 90 | ||||||
жандан | ет | 264 | ||||||
қорша | ет | 1121 | ||||||
діни | сн | 788 | ||||||
наразы | сн | 119 | ||||||
ойранда | ет | 30 | ||||||
опасыздық | зт | 66 | ||||||
өркенде | ет | 333 | ||||||
рух | зт | 903 | ||||||
сүйен | ет | 1051 | ||||||
ұстахана | зт | 19 | ||||||
Спорт және денсаулық күтімі | ||||||||
бауыр | зт | 1088 | Етістіктің шақтарының (бұрынғы және ауыспалы өткен шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | |||||
бүйрек | зт | 116 | ||||||
бұлшық | зт | 100 | ||||||
саламатты | сн | 36 | ||||||
жүрек | зт | 2983 | ||||||
иық | зт | 496 | ||||||
іш | зт | 9025 | ||||||
е | расында | мд | 267 | |||||
өкпе | зт | 312 | ||||||
рақаттан | ет | 93 | ||||||
құрама | сн | 509 | ||||||
бапкер | зт | 272 | ||||||
ұйқышыл | сн | 3 | ||||||
шалдық | ет | 464 | ||||||
асқорыту | зт | 18 | ||||||
бел | зт | 708 | ||||||
дағдылан | ет | 114 | ||||||
еңкей | ет | 256 | ||||||
иіл | ет | 261 | ||||||
өкше | зт | 116 | ||||||
шалқай | ет | 43 | ||||||
Ұқсатым. Сән.Талғам. | ||||||||
әсем | сн | 321 | Етістіктің шақтарының (мақсатты және болжалды келер шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | |||||
безендір | ет | 196 | ||||||
бәсекелес | ет | 39 | ||||||
сапалы | сн | 458 | ||||||
белбеу | зт | 165 | ||||||
бөрік | зт | 95 | ||||||
жарасымды | сн | 86 | ||||||
жең | зт | 91 | ||||||
жеңілдік | зт | 350 | ||||||
түйреуіш | зт | 27 | ||||||
жұмсақ | сн | 352 | ||||||
қалта | зт | 635 | ||||||
күртеше | зт | 40 | ||||||
бау | зт | 400 | ||||||
сән | зт | 326 | ||||||
тақ | ет | 385 | ||||||
талғам | зт | 241 | ||||||
айна | зт | 348 | ||||||
топтама | зт | 117 | ||||||
түйме | зт | 291 | ||||||
сұңғақ | сн | 49 | ||||||
көрсетілім | зт | 10 | ||||||
ұқсастық | зт | 368 | ||||||
ыңғайлы | сн | 114 | ||||||
сымбат | зт | 82 | ||||||
3-тоқсан – 96 сөз | ||||||||
Ғаламтормендұрысжұмысжасаумәдениеті | ||||||||
ажыра | ет | 644 | Етістік қалау райдың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | |||||
болдыр | ет | 291 | ||||||
жылдамдық | зт | 611 | ||||||
әлеуметтік | сн | 3507 | ||||||
дәйексөз | зт | 13 | ||||||
қызықтыр | ет | 332 | ||||||
жөнелт | ет | 176 | ||||||
ой-пікір | зт | 230 | ||||||
санаулы | сн | 72 | ||||||
кеңей | ет | 266 | ||||||
қосыл | ет | 1195 | ||||||
басқа | сн | 12229 | ||||||
сілтеме | зт | 560 | ||||||
сым | зт | 192 | ||||||
өшір | ет | 221 | ||||||
тәуелді | сн | 379 | ||||||
жақындат | зт | 119 | ||||||
жасаушы | зт | 413 | ||||||
түпнұсқа | зт | 381 | ||||||
шарла | ет | 119 | ||||||
саяхатта | ет | 33 | ||||||
семіздік | зт | 11 | ||||||
омыртқа | зт | 124 | ||||||
ешқандай | ес | 1069 | ||||||
Музыка. Қазақтың киелі домбырасы | ||||||||
әуен | зт | 483 | Мақсат және себеп-салдар үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | |||||
елестет | ет | 346 | ||||||
сүйемелде | ет | 115 | ||||||
байқау | зт | 358 | ||||||
бөлік | зт | 3056 | ||||||
домалақ | сн | 126 | ||||||
мұңды | сн | 54 | ||||||
мойын | зт | 1657 | ||||||
қиялда | ет | 36 | ||||||
тиек | зт | 140 | ||||||
кеуде | зт | 668 | ||||||
қуаныш | зт | 1069 | ||||||
ырғақ | зт | 311 | ||||||
перне | зт | 48 | ||||||
талай | үс | 1038 | ||||||
жасал | ет | 4348 | ||||||
ән-күй | зт | 67 | ||||||
ішекті | сн | 21 | ||||||
сазды | сн | 84 | ||||||
арнал | ет | 3125 | ||||||
мәнер | зт | 166 | ||||||
үкі | зт | 245 | ||||||
орындаушы | зт | 391 | ||||||
жүлдегер | зт | 145 | ||||||
үрмелі | сн | 8 | ||||||
шаңқобыз | зт | 23 | ||||||
шерт | ет | 268 | ||||||
айтыскер | зт | 39 | ||||||
шертпе | зт | 2 | ||||||
сырнай | зт | 61 | ||||||
бұра | ет | 159 | ||||||
сыбызғы | зт | 75 | ||||||
Төрт түлік мал мен егіншілік – ел берекесі | ||||||||
түлік | зт | 125 | Септеулік шылаулардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | |||||
соғым | зт | 41 | ||||||
малшаруашылық | зт | 31 | ||||||
қаймақ | зт | 125 | ||||||
дән-дақыл | зт | 1 | ||||||
диірмен | зт | 95 | ||||||
ауылшаруашылық | зт | 462 | ||||||
тыңайтқыш | зт | 211 | ||||||
егіс | зт | 161 | ||||||
егістік | зт | 168 | ||||||
жүйрік | сн | 266 | ||||||
жемшөп | зт | 46 | ||||||
сеп | ет | 164 | ||||||
құнарлы | сн | 164 | ||||||
құрғақшылық | зт | 50 | ||||||
молшылық | зт | 49 | ||||||
сіңімді | сн | 15 | ||||||
бақ | ет | 813 | ||||||
тікенді | сн | 10 | ||||||
өріс | зт | 668 | ||||||
ер-тоқым | зт | 33 | ||||||
байла | ет | 841 | ||||||
Наурыз мейрамы. Ақ мол болсын! Ұлыс оң болсын! | ||||||||
тоғызқұмалақ | зт | 68 | Жазба жұмыстарында ыңғайлас салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | |||||
алтыбақан | зт | 137 | ||||||
әткеншек | зт | 83 | ||||||
көріс | ет | 1 | ||||||
жаңар | ет | 312 | ||||||
жылда | үс | 211 | ||||||
игі | сн | 320 | ||||||
көкпар | зт | 122 | ||||||
отырғыз | ет | 164 | ||||||
қызыр | зт | 27 | ||||||
мерекелік | сн | 181 | ||||||
наным | зт | 143 | ||||||
құшақ | зт | 615 | ||||||
салт | зт | 1102 | ||||||
сыбаға | зт | 96 | ||||||
тағам | зт | 724 | ||||||
ұлыс | ет | 10 | ||||||
құтты | сн | 306 | ||||||
4-тоқсан – 76 сөз | ||||||||
Жастықтыңотықайдасың? | ||||||||
айбынды | сн | 69 | Жазба жұмыстарында қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | |||||
айбатты | сн | 26 | ||||||
ашушаң | сн | 15 | ||||||
икемдел | ет | 34 | ||||||
жастық | зт | 401 | ||||||
білімпаздық | зт | 4 | ||||||
құрдас | зт | 192 | ||||||
сыныптас | зт | 176 | ||||||
еңбектен | ет | 109 | ||||||
кекшіл | сн | 9 | ||||||
қайратты | сн | 75 | ||||||
құрбы | зт | 304 | ||||||
жалында | ет | 54 | ||||||
талапты | сн | 126 | ||||||
табандылық | зт | 132 | ||||||
табыс | ет | 1055 | ||||||
танымпаз | сн | 2 | ||||||
төзімділік | зт | 79 | ||||||
қос | ет | 2086 | ||||||
ұялшақ | сн | 20 | ||||||
қайрат | зт | 1583 | ||||||
шыдамдылық | зт | 73 | ||||||
мүдде | зт | 1732 | ||||||
Ғылым мен техниканыңсоңғыжаңалықтары | ||||||||
атақ | зт | 1082 | Жазба жұмыстарында түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | |||||
ғылыми-техникалық | сн | 553 | ||||||
әдіс | зт | 2181 | ||||||
үрдіс | зт | 831 | ||||||
жақсарт | ет | 423 | ||||||
заманауи | сн | 297 | ||||||
қарқынды | сн | 1121 | ||||||
кейінгі | сн | 807 | ||||||
ұсыныс | зт | 1163 | ||||||
күрделендір | ет | 34 | ||||||
қаржы | зт | 4020 | ||||||
жасанды | сн | 221 | ||||||
құрылғы | зт | 150 | ||||||
негізде | ет | 147 | ||||||
талда | ет | 513 | ||||||
мекеме | зт | 1804 | ||||||
өнертабыс | зт | 22 | ||||||
өнертапқыш | зт | 32 | ||||||
нәтиже | зт | 3978 | ||||||
жаңаша | үс | 288 | ||||||
тереңдет | ет | 45 | ||||||
дәлдік | зт | 133 | ||||||
салыстырмалы | сн | 300 | ||||||
қайраткер | зт | 400 | ||||||
жаңғырт | ет | 461 | ||||||
келіссөз | зт | 313 | ||||||
құндылық | зт | 1082 | ||||||
ерекшелік | зт | 2266 | ||||||
біршама | үс | 173 | ||||||
Батыр туса – ел ырысы | ||||||||
жігіт | зт | 2847 | Жазба жұмыстарында ыңғайлас, қарсылықты, түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | |||||
ырыс | зт | 170 | ||||||
сүйіспеншілік | зт | 451 | ||||||
құтқарушы | зт | 52 | ||||||
бейбіт | сн | 445 | ||||||
даңқты | сн | 70 | ||||||
ер | зт | 2653 | ||||||
жекпе-жек | зт | 155 | ||||||
қайырымды | сн | 118 | ||||||
із | зт | 1191 | ||||||
кез | зт | 12221 | ||||||
қайсар | зт | 196 | ||||||
ару | зт | 160 | ||||||
қылмыс | зт | 1217 | ||||||
арқасында | шл | 1944 | ||||||
лайықты | сн | 396 | ||||||
жұт | ет | 542 | ||||||
оқ | зт | 880 | ||||||
өл | ет | 3211 | ||||||
күнбе-күн | үс | 14 | ||||||
ұқса | ет | 930 | ||||||
қалыптас | ет | 3148 | ||||||
жүректі | сн | 122 | ||||||
ақиқат | зт | 583 | ||||||
8-сыныпқа арналған лексикалық-грамматикалық минимум
1 -тоқсан – 86 сөз | |||||
Білім. Ғылым. Инновация. | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
зертхана | зт | 182 | Болжалдық сан есімдерді жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
ошақ | зт | 269 | |||
артықшылық | зт | 511 | |||
әзірле | ет | 1477 | |||
құлтемір | зт | 11 | |||
түлек | зт | 287 | |||
жарықтандыр | сн | 5 | |||
кемшілік | зт | 559 | |||
талап | зт | 4121 | |||
бөлін | ет | 2609 | |||
үздік | сн | 727 | |||
қыш | зт | 105 | |||
дәреже | зт | 1584 | |||
тағылымдама | зт | 45 | |||
зияткерлік | сн | 125 | |||
тың | сн | 471 | |||
жаратылыстану | зт | 97 | |||
түйін | зт | 464 | |||
жөнінде | шл | 2531 | |||
нақты | сн | 2250 | |||
қоғамтану | зт | 6 | |||
шоғырлан | ет | 313 | |||
жеделдет | ет | 128 | |||
өзекті | сн | 478 | |||
білімпаз | зт | 157 | |||
шыңда | ет | 617 | |||
ертелі-кеш | үс | 29 | |||
зиялы | сн | 702 | |||
кісі | зт | 3668 | |||
тіркелуші | зт | 1 | |||
Сауда жасай білесің бе? | |||||
қаражат | зт | 1143 | Бөлшектік сан есімдерді жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
айналым | зт | 602 | |||
назар | зт | 1342 | |||
маржан | зт | 144 | |||
жарамдылық | зт | 19 | |||
кәдесый | зт | 64 | |||
кіріс-шығыс | зт | 6 | |||
табыс | зт | 2466 | |||
қыл | ет | 9713 | |||
төлем | зт | 1493 | |||
дана | зт | 413 | |||
сапа | зт | 1429 | |||
сатылым | зт | 65 | |||
сауда-саттық | зт | 210 | |||
анда-санда | үс | 115 | |||
сауаттылық | зт | 172 | |||
арзан | сн | 342 | |||
ұтымды | сн | 170 | |||
ұрла | ет | 386 | |||
тәуекел | зт | 551 | |||
таразы | зт | 257 | |||
сауат | зт | 236 | |||
дәнекер | зт | 20 | |||
тым | үс | 1129 | |||
уақтылы | үс | 161 | |||
азын-аулақ | үс | 48 | |||
қолма-қол | үс | 189 | |||
әркім | ес | 616 | |||
түбіртек | зт | 37 | |||
қаржыландыр | ет | 314 | |||
Жаһандық энергетикалық дағдарыс | |||||
бәсеке | зт | 1383 | Еліктеу сөздерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
дағдарыс | зт | 491 | |||
жаңашылдық | зт | 73 | |||
қатер | зт | 468 | |||
қажеттілік | зт | 584 | |||
әрекет | зт | 2810 | |||
жаһандық | зт | 247 | |||
өндіруші | зт | 671 | |||
байыт | ет | 324 | |||
көмірсутек | зт | 94 | |||
ысырап | зт | 39 | |||
сараптама | зт | 1197 | |||
шама | зт | 1467 | |||
кездейсоқ | үс | 198 | |||
біт | ет | 4478 | |||
күтіл | ет | 121 | |||
тарат | ет | 1291 | |||
тасымалда | ет | 38 | |||
көрсеткіш | зт | 1535 | |||
ула | ет | 61 | |||
ахуал | зт | 567 | |||
алдын ал |
ке+ | 566 + 43359 | |||
балама | зт | 457 | |||
құрал | зт | 4934 | |||
жүргіз | сн | 3133 | |||
дақ | зт | 66 | |||
2-тоқсан – 66 сөз | |||||
Достық пен татулық - таптырмас бақыт | |||||
жақындық | зт | 105 | Етістіктің шартты рай қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
сәтсіздік | зт | 137 | |||
жаны | ке | 1296 | |||
жылат | ет | 86 | |||
жолдас | зт | 2034 | |||
залал | зт | 90 | |||
замандас | зт | 222 | |||
қиыншылық | зт | 330 | |||
жан | зт | 3820 | |||
татулық | зт | 224 | |||
ынтымақтастық | зт | 557 | |||
жанашыр | зт | 277 | |||
сыр | зт | 1619 | |||
күлдір | ет | 85 | |||
кілт | зт | 355 | |||
мәдениетті | сн | 115 | |||
игілікті | сн | 75 | |||
көпшіл | сн | 24 | |||
парасатты | сн | 65 | |||
берік | сн | 1559 | |||
сөйтіп | шл | 175 | |||
қызған | ет | 632 | |||
жалған | сн | 246 | |||
той | үс | 3471 | |||
ұйымшылдық | зт | 42 | |||
адалдық | зт | 623 | |||
Кәсіп–бақыттыңшырағы,еңбек–ырыстыңбұлағы | |||||
қамтамасыз | сн | 3174 | Етістіктің бұйрық райдың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
бірлестік | зт | 664 | |||
егіншілік | зт | 239 | |||
еңбекақы | зт | 557 | |||
кәсіпқой | сн | 101 | |||
жарнама | зт | 328 | |||
қиналыс | зт | 71 | |||
кәсіпкер | зт | 3915 | |||
сый-құрмет | зт | 42 | |||
құрал-жабдық | зт | 263 | |||
серіктес | зт | 217 | |||
өңір | зт | 2025 | |||
шаруа | зт | 1929 | |||
орта | сн | 2764 | |||
пайда | зт | 4123 | |||
берекелі | сн | 50 | |||
мамандан | ет | 100 | |||
сенімді | сн | 598 | |||
өтімді | сн | 16 | |||
зейнет | зт | 88 | |||
іскер | сн | 480 | |||
айрықша | үс | 609 | |||
игер | ет | 708 | |||
құпта | ет | 206 | |||
жеткіз | ет | 3891 | |||
егер | шл | 8982 | |||
Қазақстанның су ресурстары | |||||
текше | зт | 336 | Күшейткіш үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
ауызсу | зт | 59 | |||
қойма | зт | 266 | |||
ағын | зт | 433 | |||
тереңдік | зт | 180 | |||
емдік | сн | 46 | |||
ызғарлы | сн | 76 | |||
сергелдең | зт | 31 | |||
пайыз | зт | 1794 | |||
бөгет | зт | 1107 | |||
лайлан | ет | 11 | |||
тұнық | сн | 139 | |||
суармалы | сн | 66 | |||
тола | үс | 38 | |||
3-тоқсан – 96 сөз | |||||
Тарихи тұлғалар тағылымы | |||||
ағартушы | зт | 322 | Демеулік шылаулардың (сұраулық, күшейткіш) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
патша | зт | 2199 | |||
айып | зт | 597 | |||
сұлтан | зт | 1030 | |||
өсиет | зт | 306 | |||
саясаткер | зт | 280 | |||
тағылым | зт | 222 | |||
айқын | сн | 951 | |||
кемеңгер | сн | 111 | |||
хан | зт | 4507 | |||
көрнекті | сн | 691 | |||
беделді | сн | 219 | |||
айдал | ет | 108 | |||
іскерлік | зт | 577 | |||
тарихи | сн | 2321 | |||
қолбасшы | зт | 252 | |||
бұрмалаушылық | зт | 14 | |||
көсем | зт | 580 | |||
нығайт | ет | 739 | |||
таныл | ет | 879 | |||
ақсүйек | зт | 190 | |||
саясат | зт | 3077 | |||
алаш | зт | 894 | |||
ішкі | сн | 1888 | |||
сыртқы | сн | 980 | |||
жебе | зт | 124 | |||
Қызым – жағадағы құндызым, ұлым – аспандағы жұлдызым | |||||
тектілік | зт | 36 | Демеулік шылаулардың (болжалдық, шектік) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
бойжеткен | зт | 209 | |||
абырой | зт | 467 | |||
қалыңдық | зт | 432 | |||
менсін | ет | 1215 | |||
жасөспірім | зт | 391 | |||
махаббат | зт | 1081 | |||
тәлім-тәрбие | зт | 176 | |||
имандылық | зт | 210 | |||
келін | зт | 517 | |||
отау | зт | 747 | |||
сезім | зт | 1870 | |||
алғыр | сн | 166 | |||
жеткіншек | зт | 117 | |||
құрбы-құрдас | зт | 32 | |||
ғашық | зт | 355 | |||
ибалы | сн | 28 | |||
перзент | зт | 235 | |||
қылықты | сн | 51 | |||
шынайы | сн | 809 | |||
ардақта | ет | 151 | |||
еңбексүйгіш | сн | 75 | |||
жеңге | зт | 260 | |||
саналы | сн | 364 | |||
ар-ұят | зт | 54 | |||
қылық | зт | 510 | |||
мүшел | зт | 102 | |||
шежіре | зт | 397 | |||
Биоалуантүрлілік | |||||
елік | зт | 158 | Демеулік шылаулардың (болымсыздық немесе қарсы мәнді, нақтылау) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
сүтқоректі | зт | 129 | |||
жорыт | ет | 56 | |||
қосмекенділер | зт | 11 | |||
сарышұнақ | зт | 42 | |||
құлан | зт | 140 | |||
қоқиқаз | зт | 23 | |||
бұлан | зт | 22 | |||
сілеусін | зт | 22 | |||
алып | сн | 148 | |||
құндыз | зт | 80 | |||
борсық | зт | 72 | |||
кемі | ет | 254 | |||
тырна | зт | 56 | |||
төн | ет | 686 | |||
бапта | ет | 198 | |||
шегіртке | зт | 46 | |||
қиянат | зт | 230 | |||
улы | сн | 88 | |||
жолбарыс | зт | 265 | |||
шаян | зт | 78 | |||
төменде | ет | 714 | |||
азық | зт | 337 | |||
саңырауқұлақ | зт | 142 | |||
қаншама | ес | 239 | |||
зиянкес | зт | 45 | |||
тобылғы | зт | 90 | |||
Наурыз және әлем халықтарының оны қарсы алу ерекшеліктері | |||||
1 | үндестік | зт | 136 |
| |
2 | шаттық | зт | 141 | ||
3 | көңіл күй | зт | 200 | ||
4 | наурызкөже | зт | 40 | ||
5 | түрлі | сн | 3996 | ||
6 | кешір | ет | 937 | ||
7 | өзіндік | сн | 1088 | ||
8 | дегенмен | шл | 247 | ||
9 | жылылық | зт | 75 | ||
10 | даналық | зт | 293 | ||
11 | оян | ет | 690 | ||
12 | тойла | ет | 392 | ||
13 | ежелгі | сн | 1085 | ||
14 | ырыздық | зт | 16 | ||
15 | барынша | үс | 662 | ||
4-тоқсан-76 сөз | |||||
"Мәңгілік елдің нұрлы жолы!" | |||||
атақоныс | зт | 31 | Жазба жұмыстарында талғаулы салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
естелік | зт | 273 | |||
жылнама | зт | 52 | |||
салт-сана | зт | 103 | |||
жолдау | зт | 366 | |||
тағдыр | зт | 1182 | |||
діл | зт | 92 | |||
ашықтық | зт | 151 | |||
ұғым | зт | 2193 | |||
қадам | зт | 1634 | |||
шартарап | зт | 26 | |||
азат | сн | 666 | |||
мығым | сн | 28 | |||
жарқын | сн | 542 | |||
жасампаз | сн | 47 | |||
мәлім | сн | 481 | |||
нұрлы | сн | 190 | |||
қосымша | сн | 5588 | |||
салиқалы | сн | 72 | |||
ашаршылық | зт | 179 | |||
біртұтас | сн | 192 | |||
кемелден | ет | 66 | |||
түбегейлі | сн | 257 | |||
өтпелі | сн | 146 | |||
Қазақтың айтыс өнері мен сөз мәдениеті | |||||
дүлдүл | зт | 43 | Жазба жұмыстарында кезектес салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
бөл | ет | 3655 | |||
жеңіліс | зт | 161 | |||
көркемсөз | зт | 34 | |||
ақындық | зт | 476 | |||
маңыз | зт | 1615 | |||
тыңдарман | зт | 210 | |||
шешен | зт | 469 | |||
ықылас-ілтипат | зт | 24 | |||
сынас | ет | 29 | |||
ділмар | сн | 22 | |||
майталман | сн | 59 | |||
қарсылас | зт | 271 | |||
жұп | са | 112 | |||
төрелік | зт | 152 | |||
суырыпсалма | сн | 32 | |||
ұтқыр | сн | 201 | |||
бөлен | ет | 147 | |||
сына | ет | 475 | |||
тапқырлық | зт | 113 | |||
астам | үс | 1311 | |||
әдеби | сн | 1513 | |||
елеулі | сн | 514 | |||
әдептілік | зт | 308 | |||
бейнелі | сн | 149 | |||
ұйқас | зт | 76 | |||
ойын-той | зт | 7 | |||
дәлелді | сн | 9 | |||
Қазақстан – Байқоңыр-Ғарыш | |||||
дабыл | зт | 195 | Жазба жұмыстарында себеп-салдар, талғаулы, кезектес салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
ғылыми-зерттеу | сн | 216 | |||
қаһарман | зт | 339 | |||
түйіс | ет | 129 | |||
тетік | зт | 412 | |||
қондырғы | зт | 122 | |||
жаттықтыр | ет | 128 | |||
зақым | зт | 64 | |||
ақаусыз | сн | 5 | |||
беймәлім | сн | 87 | |||
тұнжыра | ет | 76 | |||
елді: елді мекен | зт | 95 | |||
иелік | зт | 321 | |||
айтулы | сн | 141 | |||
тамамда | ет | 118 | |||
аттан | ет | 532 | |||
бағындыр | ет | 294 | |||
алдымен | үс | 210 | |||
қалқы | ет | 87 | |||
өршіл | сн | 42 | |||
аумақ | зт | 2146 | |||
ұшыр | ет | 482 | |||
шаршы | зт | 497 | |||
ұзақ | сн | 1803 | |||
9-сыныпқа арналған лексикалық-грамматикалық минимум
1-тоқсан– 79 сөз | |||||
Қазақ жазуының даму жолы | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
қыпшақ | зт | 332 | Өздік етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
дүниетаным | зт | 397 | |||
емле | зт | 64 | |||
әліпбилік | сн | 19 | |||
жазба | зт | 662 | |||
жан-жақты | сн | 857 | |||
жетілдір | ет | 836 | |||
зерделе | ет | 255 | |||
көшірме | зт | 383 | |||
ретте | ет | 6233 | |||
қаша | ет | 3 | |||
құлпытас | зт | 33 | |||
дыбыс | зт | 1431 | |||
латын | зт | 675 | |||
дәуір | зт | 1441 | |||
нұсқа | зт | 254 | |||
сәйкестендір | ет | 256 | |||
сауыт | зт | 251 | |||
сия | зт | 89 | |||
жүйеле | ет | 140 | |||
төл | сн | 50 | |||
төте | сн | 124 | |||
түркі | сн | 1007 | |||
үңіл | ет | 313 | |||
дыбыстал | ет | 97 | |||
үндес | сн | 72 | |||
Жолың болсын, жолаушы | |||||
жолсапар | зт | 7 | Өзгелік етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
бағын | ет | 518 | |||
жүрдек | сн | 26 | |||
жолшыбай | үс | 11 | |||
аялда | ет | 73 | |||
жолазық | зт | 1 | |||
жолайрық | зт | 16 | |||
апат | сн | 656 | |||
жолсерік | зт | 30 | |||
жиіле | ет | 60 | |||
жолдама | зт | 165 | |||
жол-жөнекей | үс | 44 | |||
бекет | зт | 159 | |||
аралық | зт | 1222 | |||
тасымал | зт | 279 | |||
жүргінші | зт | 56 | |||
зуылда | ет | 23 | |||
құн | зт | 803 | |||
сақтан | ет | 386 | |||
сәтті | сн | 278 | |||
куәлік | зт | 195 | |||
зымырандай | сн | 2 | |||
жедел | үс | 407 | |||
бекер | үс | 431 | |||
әрі-бері | үс | 87 | |||
Көшпенділер мәдениеті | |||||
байырғы | сн | 272 | Ортақ етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
көшіп-қон | ет | 105 | |||
хандық | зт | 1139 | |||
жәдігер | зт | 106 | |||
жиһанкез | зт | 54 | |||
доңыз | зт | 27 | |||
жұлдызнамашы | зт | 2 | |||
жорамал | зт | 91 | |||
диқаншылық | зт | 11 | |||
күндіз-түні | үс | 37 | |||
күнкөріс | зт | 103 | |||
лашық | зт | 51 | |||
күнұзақ | үс | 4 | |||
күншуақ | зт | 18 | |||
күншығыс | зт | 83 | |||
адамзат | зт | 1442 | |||
би-шешен | зт | 23 | |||
шұбырынды | сн | 40 | |||
ер-тоқым | зт | 33 | |||
мәжіліс | зт | 661 | |||
өжет | сн | 113 | |||
тайпа | зт | 910 | |||
көшпенді | зт | 68 | |||
тұрмыстық | сн | 142 | |||
ұзақтық | зт | 103 | |||
ұлу | зт | 123 | |||
бек | зт | 129 | |||
руналық | сн | 1 | |||
2-тоқсан – 63 сөз | |||||
Заң – қоғамның тірегі | |||||
азаматша | зт | 13 | Ырықсыз етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
ар-намыс | зт | 130 | |||
арыз | зт | 485 | |||
шекте | ет | 726 | |||
әділет | зт | 621 | |||
құқылы | сн | 161 | |||
бұзақылық | зт | 47 | |||
бүлдір | ет | 115 | |||
жаза | зт | 324 | |||
жой | ет | 805 | |||
жүзегеас | ет | 3570 | |||
жарғы | зт | 312 | |||
қоғамдық | сн | 2412 | |||
кепіл | зт | 393 | |||
құқық | зт | 6287 | |||
ірге | зт | 446 | |||
өтініш | зт | 2062 | |||
қылмыскер | зт | 249 | |||
мақұлда | ет | 196 | |||
себеп | зт | 4408 | |||
ұр | ет | 54 | |||
тергеу | зт | 59 | |||
куәгер | зт | 67 | |||
Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті күні – | |||||
алғышарт | зт | 191 | Мезгіл үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
сайын | шл | 1653 | |||
арна | ет | 787 | |||
атал | ет | 5637 | |||
үміткер | зт | 204 | |||
бекіт | ет | 1370 | |||
белес | зт | 180 | |||
е | бүкілхалықтық | сн | 31 | ||
бірауыз | сн | 45 | |||
дарын | зт | 291 | |||
дауыс | зт | 2415 | |||
кенші | зт | 42 | |||
туып-өс | ет | 72 | |||
бастамашы | зт | 52 | |||
сайлан | ет | 264 | |||
құштар | сн | 139 | |||
лауазым | зт | 784 | |||
сайлау | зт | 773 | |||
тұтқа | зт | 167 | |||
қазақстандық | зт | 639 | |||
Жастар және бұқаралық ақпарат құралдары | |||||
алаңдат | ет | 15 | Мекен үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
ауқымды | сн | 369 | |||
әзіл | зт | 197 | |||
сыншыл | сн | 41 | |||
орынбасар | зт | 456 | |||
бұқара | зт | 233 | |||
дәлел | зт | 473 | |||
дәурен | зт | 113 | |||
жоба | зт | 3941 | |||
жағымды | сн | 293 | |||
айдар | зт | 259 | |||
аудандық | сн | 853 | |||
басылым | ет | 1147 | |||
іс-тәжірибе | зт | 56 | |||
қамты | ет | 1590 | |||
үгітте | ет | 108 | |||
пікірталас | зт | 203 | |||
сыни | сн | 109 | |||
мақала | зт | 1925 | |||
соңғы | сн | 2828 | |||
3-тоқсан – 108 сөз | |||||
ЭКСПО-2017 –Қазақстан белесі. Н.Ә.Назарбаев "Тәуелсіздік толғауы" | |||||
алдыңғы | сн | 337 | Ыңғайластық қатынасты білдіретін және қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
әмбебап | сн | 155 | |||
көршілес | сн | 107 | |||
баламалы | сн | 92 | |||
баянда | ет | 1103 | |||
бетбұрыс | зт | 26 | |||
ерікті | сн | 221 | |||
шектес | ет | 68 | |||
дау | зт | 612 | |||
тұрақтылық | зт | 599 | |||
өкілдік | зт | 344 | |||
қатарлы | сн | 148 | |||
қауымдастық | зт | 1051 | |||
құрылтай | зт | 386 | |||
тағайында | ет | 613 | |||
тұжырымдама | зт | 298 | |||
тұрғыз | ет | 404 | |||
күллі | ес | 157 | |||
жекешелендір | зт | 434 | |||
қарастыр | ет | 1994 | |||
үкімет | зт | 3140 | |||
елшілік-мәмілегерлік | зт | 221/1 | |||
билеуші | зт | 506 | |||
демеуші | зт | 95 | |||
нағыз | сн | 931 | |||
ру | зт | 782 | |||
іргетас | зт | 137 | |||
Биотехнология жаңалықтары | |||||
тірі | сн | 1065 | Жазба жұмыстарында (шартты бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
булан | ет | 51 | |||
тектес | сн | 104 | |||
будандастыр | ет | 124 | |||
жасуша | зт | 59 | |||
дерт | зт | 298 | |||
ретіндегі | шл | 19 | |||
құнарлық | зт | 13 | |||
кешенді | сн | 344 | |||
қышқыл | сн | 631 | |||
құнарландыр | зт | 25 | |||
қоспа | зт | 249 | |||
тұқым | зт | 693 | |||
тығыз | сн | 521 | |||
ұлпа | зт | 74 | |||
нәрлі | сн | 36 | |||
ықпал | зт | 1665 | |||
ізденіс | зт | 43 | |||
дәрі-дәрмек | зт | 227 | |||
асылтұқымды | сн | 2 | |||
көбей | ет | 1000 | |||
жиынтық | зт | 677 | |||
тағамдық | сн | 8 | |||
ашыт | ет | 43 | |||
күрделі | сн | 2374 | |||
жылыжай | зт | 33 | |||
араластыр | ет | 183 | |||
Болашақ энергия көздері. | |||||
асыл | сн | 1108 | Жазба жұмыстарында (қарсылықты) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
әбден | үс | 1277 | |||
байланыстыр | ет | 409 | |||
бүкіл | ес | 1484 | |||
басшылық | зт | 1184 | |||
бірталай | үс | 173 | |||
жалпы | сн | 3177 | |||
байланысты | сн | 5855 | |||
басқарма | зт | 1581 | |||
несібе | зт | 51 | |||
қосылыс | зт | 19 | |||
ыдыра | ет | 378 | |||
енді | үс | 6031 | |||
босқа | үс | 239 | |||
сай | сн | 1595 | |||
сыйымдылық | зт | 92 | |||
қала | ет | 3456 | |||
бірік | ет | 1710 | |||
шарт | зт | 2612 | |||
сұқ | ет | 198 | |||
кезең | зт | 3927 | |||
негіздел | ет | 217 | |||
біріктір | ет | 722 | |||
бөтен | сн | 248 | |||
сонымен | ес | 11241 | |||
тұтастық | зт | 244 | |||
Алаш идеясы мен қайраткерлері | |||||
сана-сезім | зт | 127 | Жазба жұмыстарында (мезгіл бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
меншік | зт | 1260 | |||
тұтқында | ет | 128 | |||
бодандық | зт | 81 | |||
ілім-білім | зт | 91 | |||
зорлық | зт | 199 | |||
жазала | ет | 307 | |||
алашордалықтар | зт | 2 | |||
абақты | зт | 249 | |||
аян | ет | 119 | |||
қауым | зт | 960 | |||
құрбан | зт | 355 | |||
мұрат | зт | 67 | |||
мінбер | зт | 63 | |||
тартыс | зт | 245 | |||
осал | сн | 105 | |||
қатыгез | сн | 133 | |||
ұлтжанды | сн | 90 | |||
ақтал | ет | 504 | |||
отаршыл | сн | 24 | |||
болмыс | зт | 654 | |||
адамгершілік | зт | 1797 | |||
мазақ | зт | 445 | |||
намысшыл | зт | 16 | |||
мұрагер | зт | 248 | |||
қуғын-сүргін | зт | 167 | |||
насихат | зт | 223 | |||
бейресми | сн | 94 | |||
4-тоқсан – 74 сөз | |||||
Жаһандық мәселе: демография | |||||
ажырас | ет | 68 | Жазба жұмыстарында (себеп бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
айқында | ет | 1401 | |||
саяси-әлеуметтік | сн | 64 | |||
сан | зт | 6592 | |||
аштық | зт | 286 | |||
туыл | ет | 272 | |||
ағайынды | сн | 141 | |||
бойдақ | сн | 52 | |||
егіз | сн | 300 | |||
жағдай | зт | 6802 | |||
жәрдемақы | зт | 90 | |||
жетім | сн | 516 | |||
заңдылық | зт | 804 | |||
қартай | ет | 255 | |||
ұлғай | ет | 254 | |||
неке | зт | 265 | |||
некелес | ет | 59 | |||
өсім | зт | 274 | |||
санақ | зт | 71 | |||
тоқыра | ет | 60 | |||
төсбелгі | зт | 20 | |||
ұдайы | үс | 114 | |||
үшем | зт | 7 | |||
жаһандану | зт | 24 | |||
дүмпу | зт | 7 | |||
әдетте | үс | 724 | |||
Роботтар мен киборгтар әлемі | |||||
бастапқы | сн | 679 | Жазба жұмыстарында (қимыл-сын бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
бағдарламалық | сн | 48 | |||
бұйрық | зт | 1221 | |||
бұрыл | ет | 485 | |||
жабдық | зт | 172 | |||
жартылай | үс | 433 | |||
мінсіз | сн | 103 | |||
иелен | ет | 427 | |||
дәл | үс | 3781 | |||
ажырат | ет | 631 | |||
қалып | зт | 1262 | |||
әрекеттен | ет | 24 | |||
үдемелі | сн | 16 | |||
пішін | зт | 694 | |||
жанды | сн | 104 | |||
көптеген | үс | 2560 | |||
енгізіл | ет | 1330 | |||
ұшыра | ет | 753 | |||
құрастырушы | зт | 69 | |||
жалдамалы | сн | 58 | |||
нұсқа | ет | 297 | |||
адамша | үс | 55 | |||
ым-ишара | зт | 25 | |||
өздігінен | үс | 128 | |||
Қазақстандағы туризм және экотуризм. І.Жансүгіров "Жетісу суреттері" | |||||
жайлы | сн | 407 | Жазба жұмыстарында (мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
табиғи-географиялық | сн | 5 | |||
қолжетімді | сн | 265 | |||
демалушы | зт | 8 | |||
баурай | зт | 63 | |||
насихатта | ет | 240 | |||
рәсімде | ет | 282 | |||
тартымды | сн | 179 | |||
телегей | зт | 9 | |||
үйлесімді | сн | 41 | |||
сауықтыр | ет | 175 | |||
алғаш | үс | 2699 | |||
сақтандыр | ет | 502 | |||
ынталандыр | ет | 387 | |||
шабадан | зт | 51 | |||
үйлесімділік | зт | 128 | |||
заңнама | зт | 487 | |||
белсендір | ет | 15 | |||
құқықтық | зт | 1163 | |||
сапасыз | сн | 42 | |||
жауһар | зт | 69 | |||
ерекшелен | ет | 256 | |||
жерасты | сн | 60 | |||
жиһангер | зт | 11 | |||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 48-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде емес)
Ескерту. 48-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Орыс тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы білім алушы дүниетанымының қалыптасуына, әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, ғылыми-техникалық, оқу-кәсіптік салаларының ақпаратын қолдануға жағдай жасайды; әлемдік білім беру кеңістігінде бағыт-бағдар табуға көмектеседі.
3. "Орыс тілі мен әдебиеті" оқу пәнін оқытудың мақсаты білім алушылардың функционалдық сауаттылығын дамытуға ықпал ететін әртүрлі деңгейлі тілдік құралдар жүйесін меңгеруге, орыс әдеби тілінің ережелерін, сөйлеу этикетінің ережелерін сақтауға негізделген тілдік қызмет дағдыларын жетілдіру болып табылады
4. Оқу бағдарламасы сөйлеу әрекетінің барлық түрлерін: тыңдалым, айтылым, оқылым және жазылымды дамытуға бағытталған.
5. Негізгі орта мектепті бітіргеннен кейін білім алушылар CEFR - шет тілін меңгеру деңгейін бағалаудың жалпыеуропалық жүйесіне сәйкес тілді B2 (ілгері деңгей) деңгейінде еркін меңгеруі қажет.
6. "Орыс тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің міндеттері:
1) өмірдің әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени, ғылыми-техникалық, оқу-кәсіптік салаларында қарым-қатынас жасау үшін қажетті тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым дағдыларын дамыту;
2) тілдік жүйенің бірліктері, олардың сәйкестік ережелері, қызмет етуі, орыс тілі нормалары мен ережелеріне сәйкес синтаксистік құрылымын құрастыру дағдылары мен біліктері туралы білім қалыптастыру;
3) алынған ақпаратты талдауға, жинақтауға, бағалауға, түсіндіруге бағытталған терең ойлау дағдыларын қалыптастыру және дамыту;
4) оқылған ақпаратты өңдеу, оқылымның іздеу, таныстыру, зерттеу дағдыларын қалыптастыру;
5) оқылған шығармаға өзінің дәлелді тұжырымын, әр түрлі жанрдағы шығармаларды талдау; шығарма тақырыбы, идеясы мен ерекшеліктері, сюжеті, шығарманың тілдік ерекшеліктері, негізгі эпизодтары, кейіпкерлердің іс-әрекеттерін; жазушы стилінің ерекшелігін; әлемдік әдебиет шығармаларымен және басқа да өнер түрлері шығармаларымен салыстыру дағдысын дамыту;
6) коммуникативтік өзекті лексика мен орыс тілінің фразеологиясынан білім алушылардың сөздік қорын байыту;
7) әр түрлі халықтардың тілі мен мәдениетіне толеранттық қатынас қалыптастыру.
7. Грамматикалық материал әдеби шығармалар негізінде лексикалық тақырыптар контексінде зерделенеді.
2-тарау. "Орыс тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Орыс тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
8. Қазақ тілінде оқытатын сыныптарда "Орыс тілі мен әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сынып аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 6-сынып аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 7-сынып аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
4) 8-сынып аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
5) 9-сынып аптасына 3 сағат, оқу жылында 102сағатты құрайды.
9. Ұйғыр, өзбек, тәжік тілдерінде оқытатын сыныптарда "Орыс тілі мен әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сынып аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 6-сынып аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 7-сынып аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сынып аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сынып аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
10. Оқу пәнінің мазмұны сөйлеу әрекетінің және тілдік бірліктерді пайдалану түрлерін қамтитын оқу бөлімдері бойынша ұйымдастырылған.
11. Бөлімдерді бөлімшелер құрайды, олар сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарынан тұрады.
12. Оқу мақсаттары әр бөлімшенің ішінде жүйелі ұйымдастырылған, мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға және білім алушылардың жетістігін бағалауға, сонымен қатар оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат беруге мүмкіндік береді.
13. "Тыңдалым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ауызша хабарламаны/аудио/бейнематериалды түсіну;
2) сөздердің лексикалық мағынасын түсіну;
3) көркем туындылардың мазмұнын түсіну;
4) негізгі ойды анықтау;
5) мәтін мазмұнын болжау.
14. "Айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сөздік қордың әртүрлілігі;
2) тыңдалған/оқылған мәтінді мазмұндау;
3) сөздік нормаларды сақтау;
4) монологтік пікір құру;
5) диалогке қатысу;
6) ауызша пікірді бағалау.
15. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтін мазмұнын түсіну;
2) сөйлеу стильдерін және типтерін анықтау;
3) сұрақ-жауаптар құрастыру;
4) әртүрлі оқу түрлерін меңгеру;
5) жоспар құру;
6) көркем туындыларды талдау;
7) әртүрлі ресурстардан ақпарат алу;
8) мәтіндерді салыстырмалы талдау.
16. "Жазылым" келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әртүрлі жанрлардағы және сөйлеу стильдеріндегі мәтіндер құру;
2) тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалды жалпылау;
3) ақпаратты әртүрлі формаларда беру;
4) шығармашылық хат;
5) эссе жазу;
6) орфографиялық нормаларды сақтау;
7) пунктуациялық нормаларын сақтау.
17. "Тілдік бірліктерді пайдалану" келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сөздердің грамматикалық формаларын пайдалану;
2) синтаксистік құрылымдарды пайдалану.
18. 5-сыныпқа арналған оқу пәнінің базалық мазмұны:
19. Сөйлеу әрекетінің түрлері:
1) тыңдалым: 2-3 минуттан аспайтын хабардың жалпы мазмұны, мәтін тақырыбы, күнделікті және рухани-адамгершілік тақырыптардағы сөздердің мағынасы, тыңдалым фольклор мен әдебиеттердің негізгі мазмұны, таныс лексикалық және грамматикалық бірліктер бар фрагменттер; сұрақтар бойынша мәтіннің негізгі идеясын анықтау, сұрақтар бойынша мәтіннің мазмұнын болжау;
2) айтылым: ауызша сөйлеудегі синонимдер, антонимдер, омонимдер, мәтінге жақын негізгі мазмұны, суреттер, комикстер, диалогқа қатысу, монолог/диалогты бағалау негізінде ұсынылған тақырыпқа/жағдайға қатысты тұрғыда орфоэпиялық нормаларды, монологтық сөздерді сипаттау, түсіндіру;
3) оқылым: мәтіннің жалпы мазмұны; тірек сөздер мен сөз тіркестері, сөйлесу стиліндегі мәтіндердің (хаттар, күнделіктер) стилистикалық ерекшеліктері, көркем стильде (поэма, ертегі) баяндау және оған тән белгілер, мәтін және мазмұны бойынша сұрақтарға жауаптар, зерттеу, аннотациялық оқу, рөлге негізделген оқу, негізгі сөздер, фольклор және әдебиет, анықтамалық сөздер үшін жоспар құрастыру; фольклор мен әдебиеттің кішігірім туындыларының мазмұнын талдау, олардың тақырыбы және негізгі идеясы; әр түрлі дерек көздерден тақырып бойынша қажетті ақпаратты алу; мәтіннің мазмұны мен тақырыбын салыстыру;
4) жазылым: мәтіндер (хат, күнделік, өлең, ертегі) элементтерін қолдану, ауызекі сөйлеу және көркем стильдер; негізгі мәтін мазмұнының негізінде тыңдалғанды, оқылған және/немесе бейнежазу материалды баяндау; суреттер түріндегі ақпарат беру; шығармашылық туындыларды әдеби тақырыптар бойынша, көркем туындыларының кейіпкерлеріне немесе эпитеттерін қолданумен және олардың салыстыруымен кейіпкерлердің әрекеттеріне деген көзқарасын білдіру; эссе (баяндау немесе сипаттамасының) көлемі 60-80 сөз, берілген басы/соңына сәйкес; екпінсіз септік жалғауларының жазылуы; қарасөз және бірыңғай мүшелері бар қарапайым сөйлемдегі тыныс белгілері.
20. Тілдік бірліктерді пайдалану:
1) сөздердің грамматикалық формаларын пайдалану: зат есімдерінің, сын есімдердің, сандардың, есімдіктердің, сын есімдермен, есімдік сөздермен, реттік сандармен, сандармен және жағдаймен, тәуелді сөздермен етістіктерді дұрыс сандармен, сандарға арналған мөлшермен;
2) синтаксистік конструкцияларды пайдалану: модальдық мәндерді және әртүрлі адамдық жағдайларды білдіретін имсансыз конструкциялар, өз пікірін білдіру үшін синтаксистік конструкциялар, күмәндер, сұраулар, сенімділік/ келісу/келіспеушіліктер, сөйлескен адамға айтуға мүмкіндік береді.
21. 6-сыныпқа арналған оқу пәнінің базалық мазмұны:
22. Сөйлеу әрекетінің түрлері:
1) тыңдалым: 2-4 минутқа дейінгі негізгі ақпарат туралы ақпаратты түсіну, кілт сөздерді анықтау; әлеуметтік-мәдени тақырыптардың сөздерінің мағынасы; әңгімелердің мазмұны, поэзиялық шығармалар/белгілі бір лексикалық-грамматикалық бірліктері бар фрагменттер, тақырыпты және негізгі идеяны анықтау, кейіпкерлердің немесе лирикалық кейіпкердің әрекеттерін сипаттау және бағалау; негізгі сөздер мен сөз тіркестеріне негізделген мәтіннің негізгі идеясы; тірек сөздер үшін мәтіннің мазмұнын болжау;
2) айтылым: фразеологиялық бірліктерді, паронимдерді, кірме сөздерді, мәтіннің мазмұнын егжей-тегжейлі, іріктеп өзгертуді, тиісті сөздерді таңдауды, ауызша сөйлеудің жеткілігі мен жеткіліксіздікті; монологтық сөз (сипаттама, повесть, дәлел), түйінді сөздерге немесе жоспарға сүйене отырып; диалогтық сұрақ-жауап, таңдалған рөлді ескере отырып "спикердің" ұстанымын "тыңдаушыға" өзгерту; монолог/диалогты бағалау, сөздікке/жоспарға тәуелділікпен мазмұнның толықтығы, мазмұндылығы тұрғысынан бағалау;
3) оқылым: негізгі ақпаратты түсіну, мәтіннің тақырыбын, мақсатын немесе мазмұнын анықтау; көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскерлік стиль мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктері (түсіндірме жазба, қолхат; құттықтау, хабарландыру, жарнама); мәтіннің типке жататындығы сипаттама белгілері негізінде сипаттау; мәтін мазмұнын бағалауға бағытталған мәселелерді тұжырымдау және т. б. сұрақтарға жауаптар, тақырып және/немесе көтерілген мәселе бойынша өз пікірін білдіру; оқу түрлері, оның ішінде оқу және іріктеп оқу; қарапайым жоспар; шағын көлемді көркем шығармалардың мазмұнын талдау, негізгі және қосалқы кейіпкерлердің, лирикалық кейіпкердің бейнесінің ерекшеліктерін анықтау; ұсынылған тақырып бойынша қажетті ақпаратты әртүрлі дереккөздерден алу, алынған ақпаратты салыстыру; мәтіндердің мазмұнын, идеялары мен құрылымдық ерекшеліктерін салыстыру;
4) жазылым: көркем стиль мәтіндері (өлең, ертегі, әңгіме) және ресми іскерлік стиль (түсіндірме жазба, қолхат, құттықтау, хабарландыру, жарнама), тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде мәтін мазмұнын егжей-тегжейлі баяндау; иллюстрациялар түрінде ақпарат беру, әңгіме, сызбалар, комикстер, АКТ пайдалану, соның ішінде, эпитеттерді, салыстыру және фразеологиялық бірліктерді пайдалана отырып (әдеби тақырыптарды қоса алғанда) шығармашылық жұмыстар, сурет/тақырыбы бойынша 80-100 сөзден тұратын эссе (әңгімелеу, пайымдау, сипаттау) жазу, тікелей және жанама сөйлемдері бар сөйлемдегі тыныс белгілері.
23. Тілдік бірліктерді пайдалану:
1) сөздердің грамматикалық формаларын қолдану: сәйкес келмейтін анықтамалар ретінде зат есімдер, туынды зат есімдер, қысқа сын есімдер; рефлексивті етістіктер; әр түрлі формадағы бөлшек және ұжымдық сандар, шаманы білдіретін белгісіз есімдіктер мен үстеулер;
2) синтаксистік конструкцияларды қолдану: белсенді және пассивті конструкциялар; анықтаушы, түсіндіруші, уақытша, мақсатты, себеп-салдарлық қатынастарды білдіретін қарапайым және күрделі сөйлемдер; тікелей және жанама сөйлеу.
24. 7-сыныпқа арналған оқу пәнінің базалық мазмұны:
25. Сөйлеу әрекетінің түрлері:
1) тыңдалым: 3-5 минуттық хабарламаны түсіну, қажетті ақпаратты алу және/немесе оқиғаның кезектілігін анықтау, оқу және тәрбиелік тақырыптардағы сөздердің мағынасы, кішігірім прозалық және поэзиялық шығармалардың/үзінділердің мазмұнын түсіну, өлеңнің сюжетік желісін немесе көңіл-күйін анықтау; мәтіннің негізгі идеясын анықтау, мәтіннің тақырыбы немесе басталуы бойынша мазмұнды болжау;
2) айтылым: лексика, оның ішінде эмоционалды реңкі бар сөздік терминдері, мәтінді қысу әдістерін қолдану, мәтінді қысқаша қайта жазу, сөйлеудің әртүрлі бөліктерінің нысандарын пайдаланудың морфологиялық нормаларына сәйкестігі, түсіндірме сөзі (сипаттау және/немесе әңгімелеу элементтерімен пайымдау) жеке әсер мен ескертулер негізінде, ұсынылған тақырып бойынша әңгімелер, жеке әсерлер/ескертулер негізінде монолог/диалогты бағалау;
3) оқылым: ақпараттың белгілі, күнделікті біліммен байланыстыратын тұтас және бөлінбейтін мәтіндердің негізгі және қосымша ақпаратын түсіну; журналистік стиль мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктері (іс-шара туралы репортаж, жазба, пікір), ресми бизнес-стиль (сенімхат, өтініш, шарт, ресми құттықтау, іскерлік хат); мәтіннің сипаттамалық сипаттамалар негізінде түсініктеме түріне жатуы; мәтін бойынша проблемалық мәселелерді қалыптастыру, идеяларды, жорамалдарды және сұрақтарға жауап беруді, дәлелдерді келтіріп, ақпаратты басқа да фактілермен нақты өмірден байланыстыруға мүмкіндік беретін; іздеуді қоса алғанда, оқу түрлері; күрделі жоспар; көркем шығармалардың мазмұнын талдау (поэтикалық, прозалық), жанрлық ерекшеліктерін және көркем және көрнекі құралдарды анықтау; қажетті ақпаратты алу, қайшы ақпаратты салыстыру және айқындау; мәтіннің мазмұнын, мақсат пен мақсатты аудиторияны салыстыру;
4) жазылым: публицистикалық стиль (іс-шара туралы репортаж, жазба, пікір) және ресми-іскерлік стиль мәтіндерін (сенімхат, өтініш, ресми құттықтау, іскерлік хат) тыңдаған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материалдар негізінде мазмұнын қысқаша баяндау; кесте, диаграмма кестесі, графика, шығармашылық жұмыс (соның ішінде әдеби тақырыптар) түрінде ақпаратты ұсыну, ұсынылған жағдайда таныстыру және өз сезімдерін сипаттау, эмоциялық-түсті әңгімелер, эпитеттер, салыстыру, фразеологиялық бірліктер мен бейнелерді қолдану, цитаталар, мақал-мәтелдер, ұғымдар, қанатты сөзге негізделген 100-120 сөздің көлеміндегі эссе (пайымдау, сипаттау және/немесе әңгімелеу элементтерімен пайымдау), кіріспе сөздері мен конструкциялары бар сөйлемдердегі тыныс белгілері.
26. Тілдік бірліктерді пайдалану:
1) сөздердің грамматикалық формаларын қолдану: әртүрлі дәрежеде салыстырудағы ұжымдық, материалдық және дерексіз зат есімдердің, сын есімдер мен грамматикалық формалардың қолданылуы, шартты, индикативті және императивті көңіл-күйдегі кемелді және жетілмеген түрлердің етістігінің тиісті коммуникациялық жағдайын қолдану, тиісті формалардағы құрама сандар;
2) синтаксистік конструкцияларды қолдану: кіріспе конструкциялармен күрделі қарапайым сөйлемдер, сөйлемдегі біртекті терминдер, шартты, түпкілікті, салыстырмалы, салыстырмалы қатынастарды білдіретін кешенді сөйлемдер.
27. 8-сыныпқа арналған оқу пәнінің базалық мазмұны:
28. Сөйлеу әрекетінің түрлері:
1) тыңдалым: 4-6 минутқа созылатын хабарламаның негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, әртүрлі фактілерді жалпы контекстке біріктіру, себеп-салдарлық байланыстарды, қорытындыларды, тарихи және мәдени сөздердің мағынасын, прозалық, драмалық және поэзиялық жұмыстардың / фрагменттердің мазмұнын анықтау, сюжетті немесе жанжалды дамытудағы негізгі сәттерді анықтау, мәтіннің негізгі идеясын анықтау, авторлық ұстанымды анықтау, тыңдаған мәтіннің үзіндісінен мазмұнды болжау;
2) айтылым: сөздерді жалпы тілдік баламалармен немесе сипаттамалық айналымдармен ауыстыру үшін жеткілікті сөздік (перифраза); шығармашылық толықтырулармен мәтін мазмұнын қайталау; келісу және басқару, қатысушы және қатысушы айналымдарды пайдалану ережелерін қамтитын синтаксистік нормаларды сақтау; кестелер, схемалар, диаграммалар, графиктер негізінде дәлелді мәлімдеме (сипаттау және/немесе баяндау элементтерімен пайымдау); қоғамдық маңызы бар мәселелер бойынша диалог, өз көзқарасын дәлелдеу; кестелер, схемалар, диаграммалар, графиктер негізінде құрастырылған монологты/диалогты бағалау;
3) оқылым: тұтас және тұтас емес мәтіндерді, публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау) және ресми-іскерлік стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін түсіну, аралас типтегі мәтіндердің сипаттамалық ерекшеліктерге сәйкестігі, мәтін бойынша проблемалық мәселелерді қалыптастыру, идеяларды, түсіндірмелерді, жорамалдарды, сұрақтардың әртүрлі сұрақтарына жауап беруді, көркем шығармалар (поэтикалық, прозалық, драмалық) мазмұнын талдау, құрылымдық және композициялық ерекшеліктерді анықтау, әртүрлі дереккөздерден қажетті ақпаратты алу, оның маңыздылығы, сенімділігі, пайдалылығы мен құндылығын айқындау, мәтіндердің мазмұнын, тілдік ерекшеліктерін салыстыру;
4) жазылым: публицистикалық стильдің (мақала, сұхбат, очерк, жолдау) және ресми-іскерлік стильдің (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндері, тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде мәтінді іріктеп баяндау, ақпаратты презентация түрінде, оның ішінде кесте, схема, диаграмма, график ұсыну; шығармашылық жұмыс (оның ішінде әдеби тақырыптар бойынша): көзқарасқа сәйкес белгілі бір рөлді және сөйлеу мінез-құлқын таңдау, эпитеттерді, салыстыруларды, фразеологиялық бірліктерді, бейнелер мен метафоралар қолдану; ұсынылған мәселе бойынша 120-140 сөз көлемінде эссе (пайымдау, әңгімелеу элементтерімен пайымдау), авторлық ұстаныммен келісу/келіспеушілік білдіру; әр түрлі сөздермен НЕ-нің бірге немесе бөлек жазылуы, жеке сөйлем мүшелері бар сөйлемдерлегі тыныс белгілері.
29. Тілдік бірліктерді пайдалану:
1) сөздердің грамматикалық формаларын қолдану: күрделі зат есімдер, сын есімдер, тиісті формалардағы үстеулер, қозғалыс етістіктері, шынайы және ырықсыз есімшелер, көсемшенің болымды және болымсыз түрлері, тиісті формаларда күрделі сан есімдер;
2) синтаксистік конструкцияларды пайдалану: есімше және оларды синонимдік конструкциялармен алмастыру, көсемшені синонимдік конструкциялармен ауыстыру.
30. 9-сыныпқа арналған оқу пәнінің базалық мазмұны:
31. Сөйлеу әрекетінің түрлері:
1) тыңдалым: хабарламаның негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, ұзақтығы 5-8 минутқа дейін, субтекстің анықтамасы, сөйлеу мақсаты және сөйлеушілердің оқиғалар мен кейіпкерлермен қарым-қатынасы, қорытындылар, әлеуметтік-саяси тақырыптардың мағынасы, прозалық, драмалық, ақындық шығармалар/үзінділердің мазмұнын түсіну, автор олардың көмегімен кейіпкерлерге, оқиғаларға эмоционалды-бағалауды көзқарасын білдіретін сөздерді анықтау; мәтіннің құрылымын ескере отырып, мәтіннің негізгі ойының анықтау; мәлімдемелер негізінде мәтін мазмұнын болжау;
2) айтылым: кең ауқымды тақырыптарда тиімді қатынас үшін жеткілікті сөздік қор, мәселені өздігінен түсінуді демонстрациялау, автордың ұстанымын бағалау, сөйлеу нормаларын сақтау, лексикалық және синтактистік бірліктерді сөйлеуге қосылу, монологтық сөйлеу (пайымдау, сендіру), мақсатты аудиторияға назар аудару және ұсынылатын мәселе бойынша талқылау, әртүрлі көзқарастарды синтездеу және мәселені шешу жолдарын құрастыру, монолог / диалогты бағалау, назар аударуға бағытталған әдістерді қолдану және мақсатты аудиторияны есепке алу;
3) оқылым: тұтас және тұтас емес мәтіндердің негізгі, қосымша және жасырын (мәнмәтін) ақпаратын түсіну, публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннатация, тезистер, мақала), ресми-іскерлік стиль (нұсқаулық, ереже, есеп, заң) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктері; мәтінді ақпараттандыру арқылы сұрақтарды қалыптастыру және оларға жауаптар, факт мен пікірді ажырату, әртүрлі оқу түрі, оқудағы сыни ойлау әдістері, тезис жоспарлары, көркем шығармалардың мазмұнын талдау, авторлық ұстанымды анықтау және жұмыстың мазмұнын бағалау, ақпаратты алу және синтездеу, алынған ақпараттың негізінде қорытынды жасау, өз пікірін білдіру, мәтіндерді салыстыру, мазмұнын талдау, авторлық позицияны анықтау;
4) жазылым: публицистикалық стильдің (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, мақала, тезистер) және ресми-іскерлік стильдің (ереже, есеп, нұсқаулық) мәтіндері, мазмұнды шығармашылық интерпретациялаумен тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды мәтіннің ақпаратын баяндау; ақпаратты есеп, мақала, анықтама түрінде ұсыну кестелер, схемалар, диаграммалар, графиктер; шығармашылық жұмыстар (оның ішінде әдеби тақырыптар бойынша), мазмұны жағынан қарама-қайшы болып табылатын мәтіннің фрагменті / фрагменттері, хаттарда мәнерлі құралдарды пайдалану, ұсынылған проблема бойынша 140-160 сөзден тұратын эссе (пайымдау, әңгімелеу/ сипаттау элементтерімен пайымдау), олардың пікірін негіздеу және мәселені шешу жолдарын ұсыну; предлогтардың, бөлшектердің емлесі; күрделі сөйлемдердегі пунктуация белгілері.
32. Тілдік бірліктерді пайдалану:
1) сөздердің грамматикалық формаларын қолдану: тиісті формалардағы зат есімдер, сын есімдер, үстеулер (оның ішінде сөйлеудің басқа бөліктерінен жасалған); тиісті формалардағы етістіктер; тиісті формалардағы сан есімдер;
2) синтаксистік конструкцияларды қолдану: ауызша немесе жазбаша қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін қарапайым және күрделі сөйлемдер.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
33. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 6.2.1.4. кодында "6" - сынып, "2.1" - бөлімше, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
1) тыңдалым:
Білім алушылар білуі тиіс… | |||||
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1. Ауызша хабарламаны/аудио/бейнематериалды түсіну | 5. 1. 1. 1 мәтіннің тақырыбын анықтап, ұзақтығы 2-3 минуттан артық емес хабарламаның жалпы мазмұнын түсіну | 6. 1. 1. 1 тірек сөздерді анықтап, ұзақтығы 2-4 минуттан артық емес хабарламаның негізгі ақпаратын түсіну | 7. 1. 1. 1 қажетті ақпаратты алып және/немесе оқиғалардың реттілігін анықтап, ұзақтығы 3-5 минуттан артық емес хабарламаны түсіну | 8. 1. 1. 1 бөлінген деректерді жалпы контекске біріктіріп, себеп-салдарлық байланыстарды анықтап және қорытынды жасап, ұзақтығы 4-6 минуттан артық емес хабарламаның негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну | 9. 1. 1. 1 қосалқы мәтінді, пікір айту мақсатын және айтушының оқиғалар мен кейіп-керлерге қатынасын анықтап және қорытынды жасап, ұзақтығы 5-8 минуттан аспайтын хабарламаның негізгі және детальды ақпаратын түсіну |
2. Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 5. 1. 2. 1 тұрмыстық және рухани-адамгершілік тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени тақырыпта-ғы сөздердің мағынасын түсіну | 7. 1. 2. 1 оқу-білім беру тақырыбындағы сөздердің мағынасын түсіну | 8. 1. 2. 1 тарихи-мәдени тақырыпта-ғы сөздердің мағынасын түсіну | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси тақырыпта-ғы сөздердің мағынасын түсіну |
3. Көркем туындылардың мазмұнын түсіну | 5. 1. 3. 1 ауыз әдебиеті мен әдеби туындылардың/ бөліктердің таныс лексикалық және грамматикалық бірліктерден тұратын бөліктерінің негізгі мазмұнын түсіну, тақырыпты анықтау | 6. 1. 3. 1 тақырып пен негізгі ойды анықтап, әң-гімелердің, поэтикалық туындылар-дың/таныс лексикалық және грам-матикалық бірліктерден тұратын бөліктердің мазмұнын түсіну, кейіпкерлердің немесе лирикалық қаһарман-ның әрекет-терін сипат-тау және бағалау | 7. 1. 3. 1 сюжеттік желіні немесе өлеңнің көңіл-күйін анықтап, шағын прозалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну | 8. 1. 3. 1 сюжет дамуының немесе шиеленістің негізгі сәттерін анықтап, прозалық, драмалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну | 9. 1. 3. 1 автордың кейіпкерлерге, оқиғаларға деген эмоционалдық-бағалау қарым-қатынасын білдіретін сөздерді анықтап, прозалық, драмалық, поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну |
4. Негізгі ойды анықтау | 5. 1. 4. 1 сұрақтардың негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау | 6. 1. 4. 1 тірек сөздердің және сөз тіркес-терінің негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау | 7. 1. 4. 1 мәтіннің мазмұнына сүйене отырып, мәтіндегі негізгі ойды анықтау | 8. 1. 4. 1 авторлық ұстанымды айқындап, мәтіннің негізгі ойын анықтау | 9. 1. 4. 1 мәтіннің құрылымын ескеріп, мәтіннің негізгі ойын анықтау |
5. Мәтін мазмұнын болжау | 5. 1. 5. 1 сұрақтар бойынша мәтін мазмұнын болжау | 6. 1. 5. 1 тірек сөздер арқылы мәтін мазмұнын болжау | 7. 1. 5. 1 мәтіннің тақырыбы немесе басталуы бойынша мәтін мазмұнын болжау | 8. 1. 5. 1 тыңдалған мәтіннің үзіндісі бойынша мазмұнды болжау | 9. 1. 5. 1 пікірлер негізінде мәтін мазмұнын болжау |
2) айтылым
Білім алушылар білуі тиіс… | |||||
Бөлімше | Оқу мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Сөздік қордың алуан түрлілігі | 5. 2. 1. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру | 6. 2. 1. 1 тұрақты тіркес бірліктерін, паронимдерді, кіріктірілген сөздерді қамтитын сөздік қорды меңгеру | 7. 2. 1. 1 эмоционалды реңкі бар лексиканы, терминдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру | 8. 2. 1. 1 сөздерді жалпытілдік баламалармен немесе сипаттамалық айналымдармен (перифразалармен) ауыстыру үшін жеткілікті сөздік қоры болу | 9. 2. 1. 1 кең ауқымды тақырыптар бойынша тиімді қарым-қатынас жасау үшін жеткілікті сөздік қордың болуы |
2. Тыңдалған/оқылған мәтінді қайта айту | 5. 2. 2. 1 мәтіннің негізгі мазмұнын айту | 6. 2. 2. 1 мәтінді толық, ішінара мазмұндау | 7. 2. 2. 1 мәтінді қысқартудың әртүрлі тәсілдерін пайдаланып, мазмұнын қайта айту | 8. 2. 2. 1 мәтіннің мазмұнын шығармашылық толықтырулармен қайта айту | 9. 2. 2. 1 автордың ұстанымын бағалап, проблемалық жағдаятты өзі түсінігі бойынша көрсете отырып, мәтіннің мазмұнын қайта айту |
3. Сөйлеу нормаларын сақтау | 5. 2. 3. 1 орфоэпиялық нормаларды сақтау | 6. 2. 3. 1 қайталауларды болдырмай, сәйкесінше сөздерді таңдаумен байланысты лексикалық нормаларды сақтау | 7. 2. 3. 1 сөйлеудің әр түрлі бөліктерінің формаларын пайдалануда морфологиялық нормаларын сақтау | 8. 2. 3. 1 есімше және көсемше айналымдарын келісу және басқару, қолдану ережелерін қамтитын синтаксистік нормаларды сақтау | 9. 2. 3. 1 сөйлеу нормаларына, оның ішінде сөйлеу стиліне сәйкес келетін лексикалық және синтаксистік бірліктерді сақтау |
4. Монологтік сөз құру | 5. 2. 4. 1 иллюстрациялардың, комикстердің негізінде өз ойын білдіру (сипаттау, баяндау) | 6. 2. 4. 1 тірек сөздерге немесе жоспарға сүйеніп, пікір құру (сипаттау, баяндау, талқылау) | 7. 2. 4. 1 жеке әсерлері мен бақылауларының негізінде дәлелді пікір құру (сипаттау және/немесе баяндау элементтері бар талқылау) | 8. 2. 4. 1 кестелер, схемалар, диаграммалар, графиктер негізінде дәлелді сөйлем құрау (сипаттау және/ немесе баяндау элементтері бар пайымдау) | 9. 2. 4. 1 назар аудару әдістерін қолданып және мақсатты аудиторияны ескере отырып, мәлімдеме (пайымдау, сендіру) жасау |
5. Диалогке қатысу | 5. 2. 5. 1 репликаларды дұрыс түсініп және кері байланыс ұсына отырып, диалогке қатысу | 6. 2. 5. 1 таңдалған рөлді ескере отырып және "сөйлеуші" позициясын "тыңдаушы" позициясына өзгертіп, сұрақ-жауап арқылы диалогқа қатысу | 7. 2. 5. 1 ұсынылған тақырып бойынша пікірлермен алмасып, диалогке қатысу | 8. 2. 5. 1 өз көзқарасын дәлелдеп, қоғамдық-маңызды проблемалар бойынша диалогке қатысу | 9. 2. 5. 1 ұсынылған мәселе бойынша пікірталасқа қатысу, әртүрлі көзқарастарды синтездеу және мәселені шешу жолдарын тұжырымдау |
6. Ауызша пікірді бағалау | 5. 2. 6. 1 ұсынылған тақырыпқа/ жағдаятқа сәйкестігі тұрғысынан пікірді (монолог/ диалог) бағалау | 6. 2. 6. 1 тірек сөздерге/жоспарға сүйеніп құрылған пікірді (монолог/ диалог) мазмұнның толықтығы тұрғысынан бағалау | 7. 2. 6. 1 жеке әсерлерге/ бақылауларға негізделген пікірді (монолог/ диалог) бағалау | 8. 2. 6. 1 кестелердің, сызбалардың, диаграммалардың, графиктердің негізінде құрылған пікірді (монолог/диалог) бағалау | 9. 2. 6. 1 назарды тарту тәсілдерін пайдаланып және нысаналы аудиторияны ескеріп, пікірді (монолог/ диалог) бағалау |
3) оқылым
Білім алушылар білуі тиіс | |||||
Дағдылар | Оқу мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Мәтін мазұнын түсіну | 5. 3. 1. 1 тірек сөздер мен сөз тіркестерін анықтап, мәтіннің жалпы мазмұнын түсіну | 6. 3. 1. 1 мәтіннің тақырыбын, мақсатын немесе мәнін анықтай отырып, негізгі ақпаратты түсіну | 7. 3. 1. 1 ақпаратты жалпыға мәлім, күнделікті білімдерді байланыстыра отырып, тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты және жанама ақпаратын түсіну | 8. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну | 9. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және жасырын (мәнмәтін) ақпаратын түсіну |
2. Сөйлеу стильдері мен түрлерін анықтау | 5. 3. 2. 1 ауызекі сөйлеу стилі (хаттар, күнделіктер), көркем стиль (өлең, ертегі) мәтіндерінің стилистика-лық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау түріне тиістілігін анықтау | 6. 3. 2. 1 көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскери стиль (түсі-ніктеме жазба, қолхат; құттықтау, хабарлан-дыру, жарнама) мәтіндерінің стилистика-лық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау типіне тиістілігін анықтау | 7. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, ескерту, шолу), ресми-іскерлік стиль (сенімхат, мәлімдеме, шарт, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау | 8. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау), ресми-іскерлік стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілерге негізделген мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; | 9. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, тезистер, мақала), ресми-іскерлік стиль (нұсқаулық, ереже, есеп, заң) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілері негізінде мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау |
3. Сұрақ-жауап құрастыру | 5. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтар тұжырымдау және оларға жауап беру | 6. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұнын бағалауға бағытталған сұрақтарды тұжырымдау және тақырып және/немесе көтерілетін проблема бойынша өз пікірін білдіре отырып, сұрақтарға жауап беру | 7. 3. 3. 1 идеялар, болжамдар шығаруға мүмкіндік беретін проблемалық сұрақтарды тұжырымдау және дәлелдер келтіре отырып, сұрақтарға жауап беру, мәтіннің ақпаратын шынайы өмірден басқа деректермен байланыстыру | 8. 3. 3. 1 идеяларды, интерпретацияларды, болжамдарды ұсынуға және сұрақтардың әртүрлі түрлеріне жауап беруге мүмкіндік беретін мәтін бойынша проблемалық сұрақтарды құрастыру; | 9. 3. 3. 1 мәтін ақпаратын перефразалау арқылы сұрақтарды тұжырымдау және оларға жауап беру, факт пен пікірді ажырату |
4. Әртүрлі оқу түрлерін меңгеру | 5. 3. 4. 1 оқу түрлерін меңгеру (таныстыру, түсіндірмелі), рөлдер бойынша оқу | 6. 3. 4. 1 зерттелмелі және іріктемелі оқуды қоса алғанда, оқу түрлерін пайдалану | 7. 3. 4. 1 оқу түрлерін, соның ішінде іздеп оқу түрін пайдалану | 8. 3. 4. 1 талдамалықты қоса алғанда, оқу түрлерін пайдалану | 9. 3. 4. 1 оқу кезінде оқу түрлерін пайдалану, сыни ойлау техникаларын меңгеру; |
5. Жоспар құру | 5. 3. 5. 1 тірек сөздер арқылы жоспар құру | 6. 3. 5. 1 қарапайым жоспар құру | 7. 3. 5. 1 күрделі жоспар құру | 8. 3. 5. 1 дәйексөзді жоспар құру | 9. 3. 5. 1 тезистік жоспар құру |
6. Көркем туындыларды талдау | 5. 3. 6. 1. тақырыпты және негізгі идеяны анықтай отырып, ауыз әдебиеті мен әдебиеттің шағын туындыларының мазмұнын талдау | 6. 3. 6. 1 басты және қосалқы кейіпкерлерді, лирикалық қаһарманды бейнелеу ерекшеліктерін анықтап, шағын көлемдегі көркем туындылардың мазмұнын талдау | 7. 3. 6. 1 жанрлық ерекшеліктерді және көркем-бейнелеу құралдарын анықтай отырып, көркем шығармалардың (поэтикалық, прозалық) мазмұнын талдау | 8. 3. 6. 1 құрылымдық-композициялық ерекшеліктерін анықтай отырып, көркем шығармалардың (поэтикалық, прозалық, драмалық) мазмұнын талдау | 9. 3. 6. 1 автордың ұстанымын анықтау және шығарманың мазмұнын бағалау арқылы көркем шығармалардың мазмұнын талдау |
7. Әртүрлі ресурстардан ақпарат алу | 5. 3. 7. 1 әртүрлі дереккөздерден ұсынылған тақырып бойынша қажетті ақпарат алу | 6. 3. 7. 1 алынған мәліметтерді салыстыра отырып, әр түрлі дереккөздерден ұсынылған тақырып бойынша қажетті ақпарат алу | 7. 3. 7. 1 қарама-қайшы ақпаратты сәйкестенді-ріп және анықтап, қажетті ақпарат алу | 8. 3. 7. 1 өзектілігін, анықтығын, пайдалылығын және құндылығын анықтай отырып, әр түрлі дереккөздерден ұсынылған тақырып бойынша қажетті ақпарат алу | 9. 3. 7. 1 ақпаратты алу және жинақтау, өз пікірін білдіре отырып, алынған мәліметтер негізінде қорытынды жасау |
8. Салыстыру | 5. 3. 8. 1 мәтіндердің мазмұны мен тақырыбын салыстыру | 6. 3. 8. 1 мәтіндердің мазмұнын, идеяларын және құрылымдық ерекшеліктерін салыстыру | 7. 3. 8. 1 мәтіндердің мазмұнын салыстыру, мақсатын және нысаналы аудиторияны анықтау | 8. 3. 8. 1 мазмұнды, тілдік ерекшеліктерді салыстыру | 9. 3. 8. 1 мазмұнын талдап, авторлық ұстанымды анықтап, мәтіндерді салыстыру |
4) жазылым
Білім алушылар білуі тиіс… | |||||
Бөлімше | Оқу мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Әртүрлі жанрлардағы және сөйлеу стильдеріндегі мәтіндер құру | 5. 4. 1. 1 ауызекі сөйлеу және көркем стильдердің элементтерін қолдана отырып, мәтіндер (хат, күнделік, өлең, ертегі) құрастыру | 6. 4. 1. 1 көркем стиль (өлең, ертегі, әңгіме) және ресми іскерлік стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, құттықтау, хабарландыру, жарнама)мәтіндерді құрастыру | 7. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, жазба, пікір) және ресми іскерлік стильге (сенімхат, мәлімдеме, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндер құру | 8. 4. 1. 1. публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау) және ресми-іскерлік стиль (мінездеме,өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерін құрастыру | 9. 4. 1. 1. публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, мақала, тезистер) және ресми-іскерлік стиль (ереже, есеп, нұсқаулық) мәтіндерін құру |
2. Тыңдалған, оқылған және аудиови-зуалды материалды жалпылау |
5. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материалдың негізінде мәтіннің негізгі мазмұнын баяндау |
6. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау; | 7. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау | 8. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизу-алды материалдың негізінде мәтіннің мазмұнын іріктеп баяндау | 9. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал ақпаратының мазмұнын шығармашылық тұрғыдан түсіндіре отырып баяндау |
3. Ақпаратты әртүрлі формаларда беру |
5. 4. 3. 1 ақпаратты суреттер түрінде ұсыну; |
6. 4. 3. 1 ақпаратты АКТ пайдалана отырып, иллюстрациялар, сюжетті суреттер, комикстер түрінде ұсыну; | 7. 4. 3. 1 ақпаратты кесте, сызба, диаграмма, график түрінде ұсыну | 8. 4. 3. 1 ақпаратты соның ішінде кестеден, сызбадан, диаграммадан, графиктен тұратын презентация түрінде ұсыну | 9. 4. 3. 1 кестелердің, сызбалардың, диаграммалардың, графиктердің негізінде ақпаратты есеп, мақала, анықтама түрінде және керісінше ұсыну |
4. Шығармашылық хат | 5. 4. 4. 1 көркем туындылар-дың қаһармандарына немесе олардың іс-әрекеттеріне өз қарым-қатынасын эпитеттер мен салыстыруларды пайдалана отырып, әдеби тақырыптарға шығармашы-лық жұмыстар жазу | 6. 4. 4. 1 эпитеттер, салыстырулар және тұрақты тіркестерді қолданып, кейіпкер атынан шығармашылық жұмыстар (соның ішінде әдеби тақырыптарға) жазу |
7. 4. 4. 1 | 8. 4. 4. 1 эпитеттерді, салыстыруларды, тұрақты тіркестерді, дараландырулар мен метафораларды қолдана отырып, белгілі бір рөлді және сөйлеу мінез-құлқын таңдай отырып, шығармашылық жұмыстарды (оның ішінде әдеби тақырыптарға) жазу | 9. 4. 4. 1 бейнелеу-көркемдегіш құралдарды қолданып, мазмұны бойынша қарама-қайшы болып табылатын шығармашылық жұмыстар (соның ішінде әдеби тақырыптар-ға), мәтін үзіндісін/үзінділерін жазу |
5. Эссе жазу | 5. 4. 5. 1 баяндау не сипаттау мәтінінің ерекшелікте-рін ескере отырып, берілген басы/соңы бойынша эссе жазу (көлемі 60-80 сөз) | 6. 4. 5. 1 баяндау, талқылау, сипаттау мәтінінің ерекшеліктерін ескере отырып, сурет/ тақырып бойынша эссе жазу (көлемі 80-100 сөз) | 7. 4. 5. 1 талқылау, баяндау/ сипаттау элементтері-мен талқылау мәтінінің ерекшелікте-рін сақтай отырып, дәйек сөздердің, мақал-мәтелдердің, қанатты сөздердің негізінде эссе жазу (көлемі 100-120 сөз) | 8. 4. 5. 1 талқылау, баяндау/си-паттау эле-менттерімен талқылау мәтінінің ерекшелікте-рін сақтай отырып, автордың ұстанымына өз келісі-мін/келіспе-уін білдіріп, ұсынылған проблема бойынша эссе жазу (көлемі 120-140 сөз) | 9. 4. 5. 1 талқылау, баяндау/си-паттау эле-менттерімен талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, өз пікірін негіз-деп және проблеманы шешу жол-дарын ұсы-нып, ұсы-нылған проблема бойынша эссе жазу (көлемі 140-160 сөз) |
6. Орфограциялық нормаларды сақтау | 5. 4. 6. 1 екпін түспейтін септік жалғауларын дұрыс жазу | 6. 4. 6. 1 екпінсіз етістік жалғауларын дұрыс жазу | 7. 4. 6. 1 сөздердің әртүрлі бөліктерінде дауысты және дауызсыздарды, дефис арқылы сөздерді дұрыс жазу | 8. 4. 6. 1 НЕ сөзінің әртүрлі сөздермен бірге не бөлек жазылуын дұрыс таңдау | 9. 4. 6. 1 шылауларды, предлогтарды, одағайларды дұрыс жазу |
7. Пунктуациялық нормаларды сақтау | 5. 4. 7. 1 қаратпа сөз және бірыңғай мүшелері бар жай сөйлем-дерде тыныс белгілерін қолдану | 6. 4. 7. 1 төл және төлеу сөзі бар сөйлемдерде тыныс белгілерді қолдану | 7. 4. 7. 1 қыстырма сөздері мен конструкциялары бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | 8. 4. 7. 1 оқшау мүшелері бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | 9. 4. 7. 1. құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану |
5) тілдік бірліктерді пайдалану
Білім алушылар білуі тиіс… | |||||
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1.Сөздердің грамматикалық формаларын қолдану | 5. 5. 1. 1. зат есімдердің, сын есімдердің, сан есімдердің, есімдіктердің септік формаларын жасау; 5. 5. 1. 2 род, саны және септелуі бойынша дұрыс келісе отырып, зат есімдер мен сын есімдерді, есімдіктерді, реттік сан есімдерді қолдану | 6. 5. 1. 1. келісілмеген анықтамалар ретінде етістік, зат есімдерді, қысқа сын есімдерді қолдану | 7. 5. 1. 1. жалпы, деректі және дерексіз зат есімдерді, салыстырмалы сын есімдер мен үстеулерді қолдану | 8. 5. 1. 1. тиісті формалардағы күрделі зат есімдерді, сын есімдерді, үстеулерді қолдану | 9. 5. 1. 1. зат есімдерді, сын есімдерді, үстеулерді (соның ішінде басқа сөз таптарынан жасалған) тиісті формаларда қолдану |
5. 5. 1. 3 тәуелді сөздері бар етістіктерді қажетті формаларда қолдану | 6. 5. 1. 2 өздік етісті қолдану | 7. 5. 1. 2 қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін етістіктің болымды және болымсыз түрін, шартты, ашық және бұйрық рай түрлерін қолдану | 8. 5. 1. 2 қозғалыс етістіктерін қолдану, 8. 5. 1. 3. ырықты және ырықсыз етіс жасау, 8. 5. 1. 4. аяқталған және аяқталмаған түрде көсемшелер жасау | 9. 5. 1. 2 етістіктерді тиісті формаларда қолдану | |
5. 5. 1. 4 санды белгілеу үшін сан есімдерді қолдану | 6. 5. 1. 3 бөлшектік және жинақтық сан есімдерді әр түрлі формаларда, санды белгілеу үшін белгісіздік есімдіктер мен үстеулерді қолдану | 7. 5. 1. 3 құрама сан есімдерді тиісті формаларда қолдану | 8. 5. 1. 5 күрделі сан есімдерді тиісті формаларда қолдану | 9. 5. 1. 3 сан есімдерді тиісті формаларда қолдану | |
2. Синтаксистік құрылым дарды қолдану | 5. 5. 2. 1 модальды мәнді және адамның әртүрлі күйлерін білдіретін жақсыз құрылымдарды қолдану | 6. 5. 2. 1 активті және пассивті құрылымдарды қолдану | 7. 5. 2. 1 жай сөйлем мен күрделенген жай сөйлемдерді және бірыңғай сөйлем мүшелерін қолдану | 8. 5. 2. 1 есімшелерді қолдану және оларды синонимдік қатарыменауыстыру | 9. 5. 2. 1 ауызша және жазбаша қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану |
5. 5. 2. 2. өзінің пікірін, күмәнін, өтінішін, сенімділігін/келісімін/келіспеушілігін, әңгімелесушінің пікірін білдіруге бағыттау үшін қажетті синтаксистік құрылымдарды қолдану | 6. 5. 2. 2. анықтауыш, түсіндірмелі, мезгіл, мақсат, себеп-салдарлық қарым-қатынасты білдіретін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | 7. 5. 2. 2. шартты, қарсылықты, салыстырма лы қарым-қатынасты білдіретін құрмалас сөйлемдерді қолдану | 8. 5. 2. 2. көсемшелерді қолдану және оларды синонимдік қатарыменауыстыру | ||
6. 5.2.3. төл және төлеу сөзді пайдалану | |||||
34. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
35. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс тілі және әдебиеті" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту орыс тілінде емес) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту орыс тілінде емес)
1) 5-сынып:
Тақырып | Оқылатын көркем туындылар (таңдау бойынша) | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Климат және табиғат | Н.А. Некрасов. "Дедушка Мазай и зайцы" М.Ю. Лермонтов. "Гроза" С. Есенин. "Буря", Ф. Тютчев. "Весенняя гроза", "Зима недаром злится", "Сказка о ветре" ("Новые сказки" циклінен) Абай. "Жаз" | Тыңдалым | 5. 1. 3. 1 ауыз әдебиеті мен әдеби туындылардың/ бөліктердің таныс лексикалық және грамматикалық бірліктерден тұратын бөліктерінің негізгі мазмұнын түсіну, тақырыпты анықтау; 5. 1. 4. 1 сұрақтардың негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 5. 2. 1. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 5. 2. 3. 1 орфоэпиялық нормаларды сақтау | ||
Оқылым | 5. 3. 1. 1 тірек сөздер мен сөз тіркестерін анықтап, мәтіннің жалпы мазмұнын түсіну; 5. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтар тұжырымдау және оларға жауап беру | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ауызекі сөйлеу және көркем стильдердің элементтерін қолдана отырып, мәтіндер (хат, күнделік, өлең, ертегі) құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 1. 1 зат есімдердің, сын есімдердің сан есімдердің, есімдіктердің септік формаларын жасау; 5. 5. 1. 2 род, саны және септелуі бойынша дұрыс келісе отырып, зат есімдер мен сын есімдерді, есімдіктерді, реттік сан есімдерді қолдану | ||
Отбасы | "Мудрый отец" орыс ертегісі. "Сказка о бочке" болгар ертегісі. М. Скребцова "Сердце матери". М. Жұмабаев. "Матери" | Тыңдалым | 5. 1. 1. 1 мәтіннің тақырыбын анықтап, ұзақтығы 2-3 минуттан артық емес хабарламаның жалпы мазмұнын түсіну; 5. 1. 2. 1 тұрмыстық және рухани-адамгершілік тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 5. 2. 4. 1 иллюстрациялардың, комикстердің негізінде өз ойын білдіру (сипаттау, баяндау) 5. 2. 5. 1 репликаларды дұрыс түсініп және кері байланыс ұсына отырып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 5. 3. 5. 1 тірек сөздер арқылы жоспар құру; 5. 3. 6. 1 тақырыпты және негізгі идеяны анықтай отырып, ауыз әдебиеті мен әдебиеттің шағын туындыларының мазмұнын талдау | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ауызекі сөйлеу және көркем стильдердің элементтерін қолдана отырып, мәтіндер (хат, күнделік, өлең, ертегі) құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
5. 5. 1. 3 тәуелді сөздері бар етістіктерді қажетті формаларда қолдану; | ||
2-тоқсан | |||
Құндылықтар: достық және махаббат | С. Михалков. "Мы с приятелем друзья". Г. Боргуль. "Подружка Маша". Я. Дубенская. "Мы разные". Н. Бичурина. "Чей гриб?". В. Бережная. "Много у меня друзей". О. Чекашова. "Мой друг". Ю. Белоусова. "Дружба – это дар". А.М. Волков. "Волшебник Изумрудного города" | Тыңдалым | 5. 1. 3. 1 ауыз әдебиеті мен әдеби туындылардың/ бөліктердің таныс лексикалық және грамматикалық бірліктерден тұратын бөліктерінің негізгі мазмұнын түсіну, тақырыпты анықтау; 5. 1. 5. 1 сұрақтар бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 5. 2. 1. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 5. 2. 5. 1 репликаларды дұрыс түсініп және кері байланыс ұсына отырып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 5. 3. 2. 1 көркем стиль (өлең) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау түріне тиістілігін анықтау; 5. 3. 4. 1 оқу түрлерін меңгеру (таныстыру, түсіндірмелі), рөлдер бойынша оқу | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ауызекі сөйлеу және көркем стильдердің элементтерін қолдана отырып, мәтіндер (хат, күнделік, өлең, ертегі) құрастыру; 5. 4. 5. 1 баяндау не сипаттау мәтінінің ерекшеліктерін ескере отырып, берілген басы/соңы бойынша эссе жазу (көлемі 60-80 сөз); | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 1. 3 тәуелді сөздері бар етістіктерді қажетті формаларда қолдану; 5. 5. 2. 1 модальды мәнді және адамның әртүрлі күйлерін білдіретін жақсыз құрылымдарды қолдану; 5. 5. 2. 2 өз пікірін, күмәнін білдіру үшін қажетті синтаксистік құрылымдарды қолдану | ||
Кім болғым келеді? | В. Маяковский. "Кем быть?". Дж. Родари. "Чем пахнут ремесла?". "Заработанный рубль" ертегісі. | Тыңдалым | 5. 1. 1. 1 мәтіннің тақырыбын анықтап, ұзақтығы 2-3 минуттан артық емес хабарламаның жалпы мазмұнын түсіну; 5. 1. 4. 1 сұрақтардың негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 5. 2. 1. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 5. 2. 3. 1 орфоэпиялық нормаларды сақтау; 5. 2. 4. 1 иллюстрациялардың, комикстердің негізінде өз ойын білдіру (сипаттау) | ||
Оқылым |
5. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтар тұжырымдау және оларға жауап беру; | ||
Жазылым | 5. 4. 3. 1 ақпаратты суреттер түрінде ұсыну; 7.Ж3. ақпаратты кесте, схема түрінде ұсыну; 8.Ж3. негізгі және детальды ақпаратты көрсете отырып, ақпаратты диаграмма, график түрінде ұсыну; 5. 4. 6. 1 екпін түспейтін септік жалғауларын дұрыс жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 1. 1 зат есімдердің, сын есімдердің, сан есімдердің, есімдіктердің септік формаларын жасау | ||
3-тоқсан | |||
Өмір және шығармашылық | Г. Ветрова. Цикл рассказов о художниках. "Мастер Али" қазақ халық ертегісі. Шәкәрім. "Өмір", "Адам бірде қасқырға, бірде тоққа ұқсайды..." | Тыңдалым | 5. 1. 1. 1 мәтіннің тақырыбын анықтап, ұзақтығы 2-3 минуттан артық емес хабарламаның жалпы мазмұнын түсіну; 5. 1. 2. 1 тұрмыстық және рухани-адамгершілік тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 5. 2. 1. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 5. 2. 3. 1 орфоэпиялық нормаларды сақтау | ||
Оқылым |
5. 3. 1. 1 тірек сөздер мен сөз тіркестерін анықтап, мәтіннің жалпы мазмұнын түсіну; 5. 3. 6. 1 тақырыпты және негізгі идеяны анықтай отырып, ауыз әдебиеті мен әдебиеттің шағын туындыларының мазмұнын талдау; 5. 3. 7. 1 әртүрлі дереккөздерден ұсынылған тақырып бойынша қажетті ақпаратты алу; | ||
Жазылым | 5. 4. 3. 1 ақпаратты суреттер түрінде ұсыну; 7.Ж3. ақпаратты кесте, схема түрінде ұсыну; 8.Ж3. негізгі және детальды ақпаратты көрсете отырып, ақпаратты диаграмма, график түрінде ұсыну; 5. 4. 6. 1 екпін түспейтін септік жалғауларын дұрыс жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 1. 1 зат есімдердің, сын есімдердің, сан есімдердің, есімдіктердің септік формаларын жасау; 5. 5. 2. 2 өзінің пікірін, күмәнін, өтінішін, сенімділігін/келісімін/ келіспеушілігін, әңгімелесушінің пікірін білдіруге бағыттау үшін қажетті синтаксистік құрылымдарды қолдану | ||
Киім-кешек мәдениеті | И.Т. Тургенев. "Бежин луг" (үзінді). | Тыңдалым | 5. 1. 4. 1 сұрақтардың негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 5. 2. 2. 1 мәтіннің негізгі мазмұнын айту; 5. 2. 5. 1 репликаларды дұрыс түсініп және кері байланыс ұсына отырып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 5. 3. 2. 1 ауызекі сөйлеу стилі (хаттар, күнделіктер), көркем стиль (өлең, ертегі) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау түріне тиістілігін анықтау; 5. 3. 7. 1 әртүрлі дереккөздерден ұсынылған тақырып бойынша қажетті ақпарат алу | ||
Жазылым | 5. 4. 1. 1 ауызекі сөйлеу және көркем стильдердің элементтерін қолдана отырып, мәтіндер (хат, күнделік, өлең, ертегі) құрастыру; 5. 4. 5. 1 баяндау не сипаттау мәтінінің ерекшеліктерін ескере отырып, берілген басы/соңы бойынша эссе жазу (көлемі 60-80 сөз) | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
5. 5. 1. 2 род, саны және септелуі бойынша дұрыс келісе отырып, зат есімдер мен сын есімдерді, есімдіктерді, реттік сан есімдерді қолдану; | ||
Қиял-ғажайып әлемі | Б. Заходер. "Моя вообразилия". В. Гауф. "Сказка – дочь королевы Фантазии". Н. Носов. "Приключения Незнайки. Незнайка на Луне" | Тыңдалым | 5. 1. 3. 1 ауыз әдебиеті мен әдеби туындылардың/ бөліктердің таныс лексикалық және грамматикалық бірліктерден тұратын бөліктерінің негізгі мазмұнын түсіну, тақырыпты анықтау; 5. 1. 5. 1 сұрақтар бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 5. 2. 4. 1 иллюстрациялардың, комикстердің негізінде өз ойын білдіру (сипаттау, баяндау); 5. 2. 6. 1 ұсынылған тақырыпқа/ жағдаятқа сәйкестігі тұрғысынан пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым | 5. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтар тұжырымдау және оларға жауап беру; 5. 3. 5. 1 тірек сөздер арқылы жоспар құру | ||
Жазылым |
5. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материалдың негізінде мәтіннің негізгі мазмұнын баяндау | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 2. 1 модальды мәнді және адамның әртүрлі күйлерін білдіретін жақсыз құрылымдарды қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Біз спортты таңдаймыз | В. Львовский. "Песенка о зарядке". В. Донникова. "На катке". В. Голявкин. "В любом деле нужно работать". "Великие батыры казахской степи" (Қажымұқан Мұңайтпасов туралы) | Тыңдалым | 5. 1. 5. 1 сұрақтар бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 5. 2. 1. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 5. 2. 3. 1 орфоэпиялық нормаларды сақтау; 5. 2. 5. 1 репликаларды дұрыс түсініп және кері байланыс ұсына отырып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 5. 3. 2. 1 ауызекі сөйлеу стилі (хаттар, күнделіктер), көркем стиль (өлең, ертегі) мәтіндерінің стилистика-лық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау түріне тиістілігін анықтау; 5. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтар тұжырымдау және оларға жауап беру; 5. 3. 5. 1 тірек сөздер арқылы жоспар құру; 5. 3. 6. 1 тақырыпты және негізгі идеяны анықтай отырып, ауыз әдебиеті мен әдебиеттің шағын туындыларының мазмұнын талдау; 5. 3. 8. 1 мәтіндердің мазмұны мен тақырыбын салыстыру | ||
Жазылым | 5. 4. 1. 1 ауызекі сөйлеу және көркем стильдердің элементтерін қолдана отырып, мәтіндер (хат, күнделік, өлең, ертегі) құрастыру; 5. 4. 4. 1 көркем туындылардың қаһармандарына немесе олардың іс-әрекеттеріне өз қарым-қатынасын эпитеттер мен салыстыруларды пайдалана отырып, әдеби тақырыптарға шығармашылық жұмыстар жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 1. 3 тәуелді сөздері бар етістіктерді қажетті формаларда қолдану; 5. 5. 2. 2 өзінің пікірін, күмәнін, өтінішін, сенімділігін/келісімін/ келіспеушілігін, әңгімелесушінің пікірін білдіруге бағыттау үшін қажетті синтаксистік құрылымдарды пайдалану | ||
Демалыс және тынығу | Татьяна Лило. "Каникулы". Тамара Крюкова. "Хрустальный ключ" (туындыдан үзінді, 48-ші бөлім "Легенда о вольном городе"). Саша Черный. "Летом". | Тыңдалым | 5. 1. 2. 1 тұрмыстық және рухани-адамгершілік тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну; 5. 1. 4. 1 сұрақтардың негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 5. 2. 4. 1 иллюстрациялардың, комикстердің негізінде өз ойын білдіру (сипаттау, баяндау); 5. 2. 6. 1 ұсынылған тақырыпқа/ жағдаятқа сәйкестігі тұрғысынан пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым | 5. 3. 1. 1 тірек сөздер мен сөз тіркестерін анықтап, мәтіннің жалпы мазмұнын түсіну; 5. 3. 4. 1 оқу түрлерін меңгеру (таныстыру, түсіндірмелі), рөлдер бойынша оқу | ||
Жазылым |
5. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материалдың негізінде мәтіннің негізгі мазмұнын баяндау | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 2. 1 модальды мәнді және адамның әртүрлі күйлерін білдіретін жақсыз құрылымдарды қолдану | ||
2) 6-сынып
Тақырып | Оқылатын көркем туындылар (таңдау бойынша) | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Адамның мінез-құлқы және сыртқы келбеті | Валентина Осеева "Кто наказал его?". Бақыт Қайырбеков. "Лица друзей" циклінен өлеңдер. И.А. Крылов "Ворона и лисица". А.Ж. Орехов. "Хамелеон". Ш. Айтматов "Солдатенок" | Тыңдалым | 6. 1. 1. 1 тірек сөздерді анықтап, ұзақтығы 2-4 минуттан артық емес хабарламаның негізгі ақпаратын түсіну; 6. 1. 4. 1 тірек сөздердің және сөз тіркес-терінің негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 6. 2. 1. 1 фразеологиялық бірліктерді, паронимдерді, кірме сөздерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 6. 2. 3. 1 қайталауларды болдырмай, сәйкесінше сөздерді таңдаумен байланысты лексикалық нормаларды сақтау | ||
Оқылым | 6. 3. 1. 1 мәтіннің тақырыбын, мақсатын немесе мәнін анықтай отырып, негізгі ақпаратты түсіну; 6. 3. 2. 1 көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскери стиль (түсініктеме жазба, қолхат; құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау типіне тиістілігін анықтау; 6. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұнын бағалауға бағытталған сұрақтарды тұжырымдау және тақырып және/немесе көтерілетін проблема бойынша өз пікірін білдіре отырып, сұрақтарға жауап беру | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 көркем стиль (өлең, ертегі, әңгіме) және ресми іскерлік стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерді құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 6. 5. 1. 1. келісілмеген анықтамалар ретінде етістік, зат есімдерді, қысқа сын есімдерді қолдану; 6. 5. 2. 1 активті және пассивті құрылымдарды қолдану | ||
Бізді қоршаған әлем: жануарлар және өсімдіктер | М.Д. Зверев. "Ласточки на паровозе". М.М. Пришвин. "Этажи леса". В. Токарева. "Кошка на дороге". В. Астафьев. "Белогрудка". Г. Троепольский. "Белый Бим, черное ухо". С. Сейфуллин. "Разлученные лебеди". Поэма К. Кулиев "Не разоряйте птичьего гнезда". | Тыңдалым | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну; 6. 1. 3. 1 тақырып пен негізгі ойды анықтап, әңгімелердің, поэтикалық туындылардың/таныс лексикалық және грам-матикалық бірліктерден тұратын бөліктердің мазмұнын түсіну, кейіпкерлердің немесе лирикалық қаһарманның әрекеттерін сипаттау және бағалау |
Айтылым | 6. 2. 4. 1 тірек сөздерге немесе жоспарға сүйеніп, пікір құру (сипаттау, баяндау, талқылау); 6. 2. 5. 1 таңдалған рөлді ескере отырып және "сөйлеуші" позициясын "тыңдаушы" позициясына өзгертіп, сұрақ-жауап арқылы диалогқа қатысу | ||
Оқылым | 6. 3. 5. 1 қарапайым жоспар құру; 6. 3. 6. 1 басты және қосалқы кей-іпкерлерді, лирикалық қаһарманды бейнелеу ерекшеліктерін анықтап, шағын көлемдегі көркем туындылар-дың мазмұнын талдау | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 6. 5. 2. 1 активті және пассивті құрылымдарды қолдану; 6. 5. 2. 3 төл және төлеу сөзді қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Климат: ауа райы және жыл мезгілдері | К К. Д. Ушинский. "Лето". Ф. Тютчев. "Есть в осени первоначальной...". Ф.Тютчев. "Чародейкою зимою". С. Есенин. "Қыс" | Тыңдалым | 6. 1. 1. 1 тірек сөздерді анықтап, ұзақтығы 2-4 минуттан артық емес хабарлама ның негізгі ақпаратын түсіну; 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым |
6. 2. 1. 1 фразеологиялық бірліктерді, паронимдерді, кірме сөздерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 6. 2. 2. 1 мәтін мазмұнын толық, ішінара мазмұндау; | ||
Оқылым | 6. 3. 1. 1 мәтіннің тақырыбын, мақсатын немесе мәнін анықтай отырып, негізгі ақпаратты түсіну; 6. 3. 2. 1 көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскери стиль (түсініктеме жазба, қолхат; құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау типіне тиістілігін анықтау; 6. 3. 4. 1 зерттелмелі және іріктемелі оқуды қоса алғанда, оқу түрлерін пайдалану | ||
Жазылым |
6. 4. 3. 1 ақпаратты АКТ пайдалана отырып, иллюстрациялар, сюжетті суреттер, комикстер түрінде ұсыну; 8.Ж3. негізгі және детальды ақпаратты көрсете отырып, ақпаратты диаграмма, график түрінде ұсыну; 9.Ж3. ақпаратты келесі түрде ұсыну; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
6. 5. 1. 1 келісілмеген анықтамалар ретінде етістік, зат есімдерді, қысқа сын есімдерді қолдану; | ||
Әлем ғажаптары | Роберт Стайн. "Проклятые гробницы фараона" балалар детективі (үзінділер). Марат Жұмағазиев "Әлемнің жеті кереметі" өлеңі. Керолл Льюс. "Алиса ғажайыптар елінде". | Тыңдалым | 6. 1. 3. 1 тақырып пен негізгі ойды анықтап, әңгімелердің, поэтикалық туындылар-дың/таныс лексикалық және грам-матикалық бірліктерден тұратын бөліктердің мазмұнын түсіну, кейіпкерлердің немесе лирикалық қаһарманның әрекеттерін сипаттау және бағалау; 6. 1. 5. 1 тірек сөздер арқылы мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 6. 2. 5. 1 таңдалған рөлді ескере отырып, "сөйлеуші" позициясын "тыңдаушыға" өзгерту, сұрақ-жауап арқылы диалогқа қатысу; 6. 2. 6. 1 тірек сөздерге/жоспарға сүйеніп жасалған мәлімдемені (монолог/диалог) мазмұнның толықтығы, қисындылығы тұрғысынан бағалау | ||
Оқылым | 6. 3. 2. 1 көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскери стиль (түсініктеме жазба, қолхат; құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау типіне тиістілігін анықтау; 6. 3. 5. 1 қарапайым жоспар құру; 6. 3. 6. 1 басты және қосалқы кейіпкерлерді, лирикалық қаһарманды бейнелеу ерекшеліктерін анықтап, шағын көлемдегі көркем туындылардың мазмұнын талдау; 6. 3. 7. 1 алынған мәліметтерді салыстыра отырып, әр түрлі дереккөздерден ұсынылған тақырып бойынша қажетті ақпарат алу | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 көркем стиль (өлең, ертегі, әңгіме) және ресми іскерлік стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерді құрастыру; 6. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 6. 5. 1.3 бөлшектік және жинақтық сан есімдерді әр түрлі формаларда, санды белгілеу үшін белгісіздік есімдіктер мен үстеулерді қолдану; 6. 5. 2. 2. анықтауыш, түсіндірмелі, мезгіл, мақсат, себеп-салдарлық қарым-қатынасты білдіретін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Ежелгі және қазіргі заманғы өркениеттер | К. Булычев. "Сто лет тому вперед" (туындыдан үзінділер). Мифы об Атлантиде. А.Р. Беляев "Последний человек из Атлантиды" | Тыңдалым | 6. 1. 1. 1 тірек сөздерді анықтап, ұзақтығы 2-4 минуттан артық емес хабарламаның негізгі ақпаратын түсіну; 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 6. 2. 1. 1 фразеологиялық бірліктерді, паронимдерді, кірме сөздерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 6. 2. 2. 1 мәтінді толық, ішінара мазмұндау | ||
Оқылым | 6. 3. 1. 1 мәтіннің тақырыбын, мақсатын немесе мәнін анықтай отырып, негізгі ақпаратты түсіну; 6. 3. 2. 1 көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскери стиль (түсі-ніктеме жазба, қолхат; құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау типіне тиістілігін анықтау; 6. 3. 6. 1 басты және қосалқы кейіпкерлерді, лирикалық қаһарманды бейнелеу ерекшеліктерін анықтап, шағын көлемдегі көркем туындылардың мазмұнын талдау | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 көркем стиль (өлең, ертегі, әңгіме) және ресми іскерлік стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерді құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 6. 5. 1. 3 бөлшектік және жинақтық сан есімдерді әр түрлі формаларда, санды белгілеу үшін белгісіздік есімдіктер мен үстеулерді қолдану; 6. 5. 2. 2. анықтауыш, түсіндірмелі, мезгіл, мақсат, себеп-салдарлық қарым-қатынасты білдіретін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
Тіл және қарым-қатынас | Г. Тукай. "Родной язык". К. Бальмонт. "Язык, великолепный наш язык". И. Бунин. "Слово". И. С. Тургенев. "Русский язык". М. Макатаев. "Үш бақытым". | Тыңдалым | 6. 1. 3. 1 тақырып пен негізгі ойды анықтап, әңгімелердің, поэтикалық туындылар-дың/таныс лексикалық және грам-матикалық бірліктерден тұратын бөліктердің мазмұнын түсіну, кейіпкерлердің немесе лирикалық қаһарманның әрекеттерін сипаттау және бағалау |
Айтылым | 6. 2. 3. 1 қайталауларды болдырмай, сәйкесінше сөздерді таңдаумен байланысты лексикалық нормаларды сақтау 6. 2. 4. 1 тірек сөздерге немесе жоспарға сүйеніп, пікір құру (сипаттау, баяндау, талқылау) | ||
Оқылым | 6. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұнын бағалауға бағытталған сұрақтарды тұжырымдау және тақырып және/немесе көтерілетін проблема бойынша өз пікірін білдіре отырып, сұрақтарға жауап беру; 6. 3. 4. 1 зерттелмелі және іріктемелі оқуды қоса алғанда, оқу түрлерін пайдалану; 6. 3. 5. 1 қарапайым жоспар құру | ||
Жазылым |
6. 4. 3. 1 ақпаратты АКТ пайдалана отырып, иллюстрациялар, сюжетті суреттер, комикстер түрінде ұсыну; 8.Ж3. негізгі және детальды ақпаратты көрсете отырып, ақпаратты диаграмма, график түрінде ұсыну; 9.Ж3. ақпаратты келесі түрде ұсыну; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 6. 5. 1. 2 өздік етісті қолдану | ||
Қаһармандар және қаскүнемдер: шындық және ойдан шығарылған оқиғалар | Г. Андерсен. "Снежная королева". Қазақ халық ертегісі. "Ер Төстік". Лаймен Фрэнк Баум. "Удивительный волшебник из страны Оз". Б. Полевой. "Повесть о настоящем человеке" (үзінді). | Тыңдалым |
6. 1. 4. 1 тірек сөздердің және сөз тіркес-терінің негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым |
6. 2. 5. 1 таңдалған рөлді ескере отырып және "сөйлеуші" позициясын "тыңдаушы" позициясына өзгертіп, сұрақ-жауап арқылы диалогқа қатысу; | ||
Оқылым |
6. 3. 2. 1 көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскери стиль (түсініктеме жазба, қолхат; құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау типіне тиістілігін анықтау; | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 көркем стиль (өлең, ертегі, әңгіме) және ресми іскерлік стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, хабарландыру, жарнама) мәтіндерді құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 6. 5. 2. 1 активті және пассивті құрылымдарды қолдану; 6. 5. 2. 2. анықтауыш, түсіндірмелі, мезгіл, мақсат, себеп-салдарлық қарым-қатынасты білдіретін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Астрономия: ғаламшарлар және жолсеріктер |
Ай және Күн туралы мифтер. С. Цыганков. | Тыңдалым |
6. 1. 4. 1 тірек сөздердің және сөз тіркес-терінің негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау; |
Айтылым | 6. 2. 1. 1 фразеологиялық бірліктерді, паронимдерді, кірме сөздерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 6. 2. 3. 1 қайталауларды болдырмай, сәйкесінше сөздерді таңдаумен байланысты лексикалық нормаларды сақтау; 6. 2. 4. 1 тірек сөздерге немесе жоспарға сүйеніп, пікір құру (сипаттау, баяндау, талқылау) | ||
Оқылым | 6. 3. 1. 1 мәтіннің тақырыбын, мақсатын немесе мәнін анықтай отырып, негізгі ақпаратты түсіну; 6. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұнын бағалауға бағытталған сұрақтарды тұжырымдау және тақырып және/немесе көтерілетін проблема бойынша өз пікірін білдіре отырып, сұрақтарға жауап беру; 6. 3. 4. 1 зерттелмелі және іріктемелі оқуды қоса алғанда, оқу түрлерін пайдалану | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
6. 5. 1. 2 өздік етісті қолдану; 6. 5. 2. 1 активті және пассивті құрылымдарды қолдану | ||
Адам және заманауи техникалық құрылғылар | Н. Носов. "Телефон". Майк Гелприн. "Свеча горела". | Тыңдалым | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 6. 2. 5. 1 таңдалған рөлді ескере отырып және "сөйлеуші" позициясын "тыңдаушы" позициясына өзгертіп, сұрақ-жауап арқылы диалогқа қатысу; 6. 2. 6. 1 тірек сөздер-ге/жоспарға сүйеніп жасалған мәлімдемені (монолог/диалог) мазмұнның толықтығы, қисындылығы тұрғысынан бағалау | ||
Оқылым |
6. 3. 2. 1 көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскери стиль (түсі-ніктеме жазба, қолхат; құттықтау, хабарлан-дыру, жарнама) мәтіндерінің стилистика-лық ерекшеліктерін анықтау; | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 көркем стиль (өлең, ертегі, әңгіме) және ресми іскерлік стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерді құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
6. 5. 1. 1 келісілмеген анықтамалар ретінде етістік, зат есімдерді, қысқа сын есімдерді қолдану; | ||
3) 7-сынып
Тақырып | Оқылатын көркем туындылар (таңдау бойынша) | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Саяхат және көрікті жерлер | Д. Свифт. "Путешествия Гулливера". В. Обручев. "Земля Санникова". Ю. Домбровский. "Хранитель древности" (үзінді) | Тыңдалым | 7. 1. 1. 1 қажетті ақпаратты алып және/ немесе оқиғалардың реттілігін анықтап, ұзақтығы 3-5 минуттан артық емес хабарламаны түсіну; 7. 1. 4. 1 мәтіннің мазмұнына сүйене отырып, мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 7. 2. 3. 1 сөйлеудің әр түрлі бөліктерінің формаларын пайдалануда морфологиялық нормаларын сақтау; 7. 2. 5. 1 ұсынылған тақырып бойынша пікірлермен алмасып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 7. 3. 3. 1 идеялар, болжамдар шығаруға мүмкіндік беретін проблемалық сұрақтарды тұжырымдау және дәлелдер келтіре отырып, сұрақтарға жауап беру, мәтіннің ақпаратын шынайы өмірден басқа деректермен байланыстыру; 7. 3. 6. 1 жанрлық ерекшеліктерді және көркем-бейнелеу құралдарын анықтай отырып, көркем шығармалардың (поэтикалық, прозалық) мазмұнын талдау | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, жазба, пікір) және ресми іскерлік стильге (сенімхат, мәлімдеме, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндер құру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 1. 2 қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін етістіктің болымды және болымсыз түрін шартты, ашық және бұйрық рай түрлерін қолдану | ||
Ыстық және суық: ел және тіршілік салты | Г. Скребицкий. "Четыре художника". А. Кұнанбаевтың "Жыл мезгілдері" өлеңі. И.А. Бунин. "Листопад". К.Паустовский. "Күз". | Тыңдалым | 7. 1. 2. 1 оқу-білім беру тақырыбындағы сөздердің мағынасын түсіну; 7. 1. 3. 1 сюжеттік желіні немесе өлеңнің көңіл-күйін анықтап, шағын прозалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым | 7. 2. 1. 1 эмоционалды реңкі бар лексиканы, терминдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 7. 2. 4. 1 жеке сезімдері мен бақылауларының негізінде дәлелді пікір құру (сипаттау және/немесе баяндау элементтері бар талқылау) | ||
Оқылым | 7. 3. 1. 1 ақпаратты жалпыға мәлім, күнделікті білімдерді байланыстыра отырып, тұтас және тұтастай емес мәтіндердің басты және жанама ақпаратын түсіну; 7. 3. 5. 1 күрделі жоспар құру | ||
Жазылым | 7. 4. 3. 1 ақпаратты кесте, сызба, диаграмма, график түрінде ұсыну; 7. 4. 6. 1 сөздердің әртүрлі бөліктерінде дауысты және дауыссыздарды, дефис арқылы сөздерді дұрыс жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 1. 1. жалпы, деректі және дерексіз зат есімдерді, салыстырмалы сын есімдер мен үстеулерді қолдану; 7. 5. 2. 1 жай сөйлем мен күрделенген жай сөйлемдерді және бірыңғай сөйлем мүшелерін қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Мәдениет: мінез-құлық және тұлға | "Внешняя и внутренняя красота" Л. Толстойдың өсиет әңгімесі. "После бала". Н. Заболоцкий. "Некрасивая девочка", "О красоте человеческих лиц" | Тыңдалым | 7. 1. 1. 1 қажетті ақпаратты алып және/немесе оқиғалардың реттілігін анықтап, ұзақтығы 3-5 минуттан артық емес хабарламаны түсіну; 7. 1. 3. 1 сюжеттік желіні немесе өлеңнің көңіл-күйін анықтап, шағын прозалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым | 7. 2. 1. 1 эмоционалды реңкі бар лексиканы, терминдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 7. 2. 2. 1 мәтінді қысқартудың әртүрлі тәсілдерін пайдаланып, мазмұнын қайта айту; 7. 2. 5. 1 ұсынылған тақырып бойынша пікірлермен алмасып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 7. 3. 1. 1 ақпаратты жалпыға мәлім, күнделікті білімдерді байланыстыра отырып, тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты және жанама ақпаратын түсіну; 7. 3. 5. 1 күрделі жоспар құру; 7. 3. 6. 1 жанрлық ерекшеліктерді және көркем-бейнелеу құралдарын анықтай отырып, көркем шығармалардың (поэтикалық, прозалық) мазмұнын талдау | ||
Жазылым | 7. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау; 7. 4. 5. 1 талқылау, баяндау/сипаттау элементтерімен талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, дәйек сөздердің, мақал-мәтелдердің, қанатты сөздердің негізінде эссе жазу (көлемі 100-120 сөз); 7. 4. 7. 1 қыстырма сөздері мен конструкциялары бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 1. 2 қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін етістіктің болымды және болымсыз түрін шартты, ашық және бұйрық рай түрлерін қолдану | ||
Салауатты өмір салты: спорт және тағам | Д. Федюкин. "Баллада о здоровом образе жизни". С.А. Абрамов. "Выше радуги". В. Высоцкий. "Утренняя гимнастика". | Тыңдалым | 7. 1. 2. 1 оқу-білім беру тақырыбындағы сөздердің мағынасын түсіну; 7. 1. 5. 1 мәтіннің тақырыбы немесе басталуы бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 7. 2. 4. 1 жеке әсерлері мен бақылауларының негізінде дәлелді пікір құру (сипаттау және/немесе баяндау элементтері бар талқылау); 7. 2. 6. 1 жеке әсерлерге/бақылауларға негізделген пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, ескерту, шолу), ресми іскерлік стиль (сенімхат, мәлімдеме, шарт, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, жазба, пікір) және ресми іскерлік стильге (сенімхат, мәлімдеме, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндер құру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 2. 1 жай сөйлем мен күрделенген жай сөйлемдерді және бірыңғай сөйлем мүшелерін қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Ұлттық дәстүрлер мен мерекелер | Н.В. Гоголь. "Ночь перед Рождеством". Ф. Оңғарсынова "Қазақ дәстүрлері". С. Мәуленов. "Наурыз". М. Мақатаев. "Наурыз – думан". | Тыңдалым | 7. 1. 1. 1 қажетті ақпаратты алып және/ немесе оқиғалардың реттілігін анықтап, ұзақтығы 3-5 минуттан артық емес хабарламаны түсіну; 7. 1. 3. 1 сюжеттік желіні немесе өлеңнің көңіл-күйін анықтап, шағын прозалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым | 7. 2. 1. 1эмоционалды реңкі бар лексиканы, терминдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 7. 2. 5. 1 ұсынылған тақырып бойынша пікірлермен алмасып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 7. 3. 1. 1 ақпаратты жалпыға мәлім, күнделікті білімдерді байланыстыра отырып, тұтас және тұтастай емес мәтіндердің басты және жанама ақпаратын түсіну; 7. 3. 5. 1 күрделі жоспар құру; 7. 3. 8. 1 мәтіндердің мазмұнын салыстыру, мақсатын және нысаналы аудиторияны анықтау. | ||
Жазылым | 7. 4. 3. 1 ақпаратты кесте, сызба, диаграмма, график түрінде ұсыну; 7. 4. 5. 1 талқылау, баяндау/сипаттау элементтерімен талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, дәйек сөздердің, мақал-мәтелдердің, қанатты сөздердің негізінде эссе жазу (көлемі 100-120 сөз) | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 2. 2. шартты, қарсылықты, салыстырмалы қарым-қатынасты білдіретін құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
Хобби және бос уақыт | Е. Шварц "Сказка о потерянном времени". В. Драгунский. "Денискины рассказы". | Тыңдалым | 7. 1. 4. 1 мәтіннің мазмұнына сүйене отырып, мәтіндегі негізгі ойды анықтау; 7. 1. 5. 1 мәтіннің тақырыбы немесе басталуы бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 7. 2. 2. 1 мәтінді қысқартудың әртүрлі тәсілдерін пайдаланып, мазмұнын қайта айту; 7. 2. 3. 1 сөйлеудің әр түрлі бөліктерінің формаларын пайдалануда морфологиялық нормаларын сақтау | ||
Оқылым | 7. 3. 3. 1 идеялар, болжамдар шығаруға мүмкіндік беретін проблемалық сұрақтарды тұжырымдау және дәлелдер келтіре отырып, сұрақтарға жауап беру, мәтіннің ақпаратын шынайы өмірден басқа деректермен байланыстыру; 7. 3. 4. 1 оқу түрлерін, соның ішінде іздеп оқу түрін қолдану; 7. 3. 7. 1 қарама-қайшы ақпаратты сәйкестендіріп және анықтап, қажетті ақпарат алу. | ||
Жазылым | 7. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау; 7. 4. 4. 1 ұсынылған жағдайда өзін таныстыру және эмоционалды реңкі бар лексиканы, эпитеттерді, салыстыруларды, фразеологиялық бірліктер мен дараландыруды қолдана отырып, өз сезімдерін сипаттау арқылы шығармашылық жұмыстар (оның ішінде әдеби тақырыптар бойынша) жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 1. 3 құрама сан есімдерді тиісті формаларда қолдану ; 7. 5. 2. 2. шартты, қарсылықты, салыстырмалы қарым-қатынасты білдіретін құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
Музыка біздің өмірімізде | М. Қабанбаев. "Арыстан, я и виолончель". В.А. Короленко. "Слепой музыкант". | Тыңдалым | 7. 1. 2. 1 оқу-білім беру тақырыбындағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 7. 2. 4. 1 жеке әсерлері мен бақылауларының негізінде дәлелді пікір құру (сипаттау және/немесе баяндау элементтері бар талқылау); 7. 2. 6. 1 жеке әсерлерге/бақылауларға негізделген пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым | 7. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, ескерту, шолу), ресми іскерлік стиль (сенімхат, мәлімдеме, шарт, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; 7. 3. 6. 1 жанрлық ерекшеліктерді және көркем-бейнелеу құралдарын анықтай отырып, көркем шығармалардың (поэтикалық, прозалық) мазмұнын талдау | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, жазба, пікір) және ресми іскерлік стильге (сенімхат, мәлімдеме, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндер құру; 7. 4. 6. 1 сөздердің әртүрлі бөілктерінде дауысты және дауыссыздарды, дефис арқылы сөздерді дұрыс жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7.5. 2.2. шартты, қарсылықты, салыстырмалы қарым-қатынасты білдіретін құрмалас сөйлемдерді пайдалану | ||
4-тоқсан | |||
Жеңіс күні: ешкім ұмытылмайды және ештеңе ұмытылмайды | А.А. Бек. "Волоколамское шоссе". Б. Момышұлы. "За нами – Москва". Қ. Қайсенов. "В тылу врага". Р. Ғамзатов. "Журавли". Муса Джалиль. "Варварство". | Тыңдалым | 7. 1. 4. 1 мәтіннің мазмұнына сүйене отырып, мәтіннің негізгі ойын анықтау; 7. 1. 5. 1 мәтіннің тақырыбы немесе басталуы бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 7. 2. 1. 1эмоционалды реңкі бар лексиканы, терминдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 7. 2. 3. 1 сөйлеудің әр түрлі бөліктерінің формаларын пайдалануда морфологиялық нормаларын сақтау; 7. 2. 4. 1 жеке сезімдері мен бақылауларының негізінде дәлелді пікір құру (сипаттау және/немесе баяндау элементтері бар талқылау) | ||
Оқылым |
7. 3. 3. 1 идеялар, болжамдар шығаруға мүмкіндік беретін проблемалық сұрақтарды тұжырымдау және дәлелдер келтіре отырып, сұрақтарға жауап беру, мәтіннің ақпаратын шынайы өмірден басқа деректермен байланыстыру; 7. 3. 4. 1 оқу түрлерін, соның ішінде іздеп оқу түрін қолдану; | ||
Жазылым | 7. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау; 7. 4. 4. 1 ұсынылған жағдайда өзін таныстыру және эмоционалды реңкі бар лексиканы, эпитеттерді, салыстыруларды, фразеологиялық бірліктер мен дараландыруды қолдана отырып, өз сезімдерін сипаттау арқылы шығармашылық жұмыстар жазу (оның ішінде әдеби тақырыптар бойынша) | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 1. 2 қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін етістіктің болымды және болымсыз түрін, шартты, ашық және бұйрық рай түрлерін қолдану; 7. 5. 2. 2. шартты, қарсылықты, салыстырмалы қарым-қатынасты білдіретін құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
Мәдениет: заманауи жастар | В. Маяковский. "Секрет молодости". А. Алексин. "Безумная Евдокия". | Тыңдалым | 7. 1. 2. 1 оқу-білім беру тақырыбындағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 7. 2. 5. 1 ұсынылған тақырып бойынша пікірлермен алмасып, диалогке қатысу; 7. 2. 6. 1 жеке әсерлерге/бақылауларға негізделген пікірді (монолог/ диалог) бағалау | ||
Оқылым | 7. 3. 1. 1 ақпаратты жалпыға мәлім, күнделікті білімдерді байланыстыра отырып, тұтас және тұтастай емес мәтіндердің басты және жанама ақпаратын түсіну; 7. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, ескерту, шолу), ресми іскерлік стиль (сенімхат, мәлімдеме, шарт, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; 7. 3. 5. 1 күрделі жоспар құру; 7. 3. 8. 1 мәтіндердің мазмұнын салыстыру, мақсатын және нысаналы аудиторияны анықтау. | ||
Жазылым | 7. 4. 5. 1 талқылау, баяндау/сипаттау элементтерімен талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, дәйек сөздердің, мақал-мәтелдердің, қанатты сөздердің негізінде эссе жазу (көлемі 100-120 сөз); 7. 4. 6. 1 сөздердің әртүрлі бөліктерінде дауысты және дауыссыздарды, дефис арқылы сөздерді дұрыс жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 2. 1 жай сөйлем мен күрделенген жай сөйлемдерді және бірыңғай сөйлем мүшелерін қолдану; 7.5. 2.2. шартты, қарсылықты, салыстырмалы қарым-қатынасты білдіретін құрмалас сөйлемдерді пайдалану | ||
4) 8-сынып
Тақырып | Оқылатын көркем туындылар (таңдау бойынша) | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Отбасы және жасөспірім |
"Волшебная копейка" өсиет әңгіме. | Тыңдалым | 8. 1. 1. 1 бөлінген деректерді жалпы контекске біріктіріп, себеп-салдарлық байланыстарды анықтап және қорытынды жасап, ұзақтығы 4-6 минуттан артық емес хабарламаның негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 1. 2. 1 тарихи-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 сөздерді жалпытілдік баламалармен немесе сипаттамалық айналымдармен (перифразалармен) ауыстыру үшін жеткілікті сөздік қоры болу; | ||
Оқылым | 8. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау), ресми-іскерлік стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілерге негізделген мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; 8. 3. 3. 1 идеяларды, интерпретацияларды, болжамдарды ұсынуға және сұрақтардың әртүрлі түрлеріне жауап беруге мүмкіндік беретін мәтін бойынша проблемалық сұрақтарды құрастыру; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау) және ресми-іскерлік стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерін құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 1. 1 тиісті формалардағы күрделі зат есімдерді, сын есімдерді, үстеулерді қолдану 8. 5. 1. 3 ырықты және ырықсыз етіс жасау | ||
Спорт және демалыс | Л. Кассиль. "Ход белой королевы". С. Мұқанов. "Балуан Шолақ" | Тыңдалым | 8. 1. 3. 1 сюжет дамуының немесе шиеленістің негізгі сәттерін анықтап, прозалық, драмалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну 8. 1. 4. 1 авторлық ұстанымды айқындап, мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 8. 2. 4. 1 кестелер, схемалар, диаграммалар, графиктер негізінде дәлелді сөйлем құрау (сипаттау және/ немесе баяндау элементтері бар пайымдау) 8. 2. 5. 1 өз көзқарасын дәлелдеп, қоғамдық-маңызды проблемалар бойынша диалогке қатысу | ||
Оқылым | 8. 3. 5. 1 дәйексөзді жоспар құру; 8. 3. 6. 1 құрылымдық-композициялық ерекшеліктерін анықтай отырып, көркем шығармалардың (поэтикалық, прозалық, драмалық) мазмұнын талдау | ||
Жазылым | 8. 4. 3. 1 ақпаратты соның ішінде кестеден, сызбадан, диаграммадан, графиктен тұратын презентация түрінде ұсыну; 8. 4. 7. 1 оқшау мүшелері бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 1. 1 тиісті формалардағы күрделі зат есімдерді, сын есімдерді, үстеулерді қолдану 8. 5. 2. 1 есімшелерді қолдану және оларды синонимдік қатарымен ауыстыру | ||
2-тоқсан | |||
Еңбек әлемі | Н.А. Заболоцкий. "Не позволяй душе лениться". А. Мусатов. "Как хлеб на стол пришел". | Тыңдалым | 8. 1. 1. 1 бөлінген деректерді жалпы контекске біріктіріп, себеп-салдарлық байланыстарды анықтап және қорытынды жасап, ұзақтығы 4-6 минуттан артық емес хабарламаның негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 1. 3. 1 сюжет дамуының немесе шиеленістің негізгі сәттерін анықтап, прозалық, драмалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 сөздерді жалпытілдік баламалармен немесе сипаттамалық айналымдармен (перифразалармен) ауыстыру үшін жеткілікті сөздік қоры болу; | ||
Оқылым | 8. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау), ресми-іскерлік стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілерге негізделген мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; 8. 3. 5. 1 дәйексөзді жоспар құру; 8. 3. 6. 1 құрылымдық-композициялық ерекшеліктерін анықтай отырып, көркем шығармалардың (поэтикалық, прозалық, драмалық) мазмұнын талдау | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1. публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау) және ресми-іскерлік стиль (мінездеме,өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерін құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 1. 4. аяқталған және аяқталмаған түрде көсемшелер жасау | ||
Ғарыш | О. Сулейменов. "Земля, поклонись человеку". Р. Брэдбери. "Зеленое утро". И. Ефремов. "Звездные корабли". | Тыңдалым | 8. 1. 2. 1 тарихи-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну; 8. 1. 5. 1 тыңдалған мәтіннің үзіндісі бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 8. 2. 4. 1 кестелер, схемалар, диаграммалар, графиктер негізінде дәлелді сөйлем құрау (сипаттау және/ немесе баяндау элементтері бар пайымдау) 8. 2. 6. 1 кестелердің, сызбалардың, диаграммалардың, графиктердің негізінде құрылған пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым | 8. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау), ресми-іскерлік стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілерге негізделген мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; 8. 3. 4. 1 талдамалықты қоса алғанда, оқу түрлерін пайдалану | ||
Жазылым | 8. 4. 1. 1. публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау) және ресми-іскерлік стиль (мінездеме,өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерін құрастыру; 8. 4. 3. 1 ақпаратты соның ішінде кестеден, сызбадан, диаграммадан, графиктен тұратын презентация түрінде ұсыну; 8. 4. 6. 1 НЕ сөзінің әртүрлі сөздермен бірге не бөлек жазылуын дұрыс таңдау | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 1. 2 қозғалыс етістіктерін қолдану 8. 5. 2. 2. көсемшелерді қолдану және оларды синонимдік қатарымен ауыстыру | ||
3-тоқсан | |||
Жанды табиғат әлемі |
О.Сүлеймен"Волчата" өлеңі. Ш. Айтматов "Плаха" (Акбар туралы үзінді). | Тыңдалым | 8. 1. 1. 1 бөлінген деректерді жалпы контекске біріктіріп, себеп-салдарлық байланыстарды анықтап және қорытынды жасап, ұзақтығы 4-6 минуттан артық емес хабарламаның негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 1. 3. 1 сюжет дамуының немесе шиеленістің негізгі сәттерін анықтап, прозалық, драмалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 сөздерді жалпытілдік баламалармен немесе сипаттамалық айналымдармен (перифразалармен) ауыстыру үшін жеткілікті сөздік қоры болу; | ||
Оқылым | 8. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 3. 5. 1 дәйексөзді жоспар құру; 8. 3. 8. 1 мазмұнды, тілдік ерекшеліктерді салыстыру | ||
Жазылым | 8. 4. 3. 1 ақпаратты соның ішінде кестеден, сызбадан, диаграммадан, графиктен тұратын презентация түрінде ұсыну; 8. 4. 5. 1 талқылау, баяндау/сипаттау элементтерімен талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, автордың ұстанымына өз келісімін/келіспе-уін білдіріп, ұсынылған проблема бойынша эссе жазу (көлемі 120-140 сөз) | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 1. 5. күрделі сан есімдерді тиісті формаларда қолдану | ||
Су – тіршілік көзі | Янка Мавр. "Сын воды". П.Н. Васильев. "Иртыш". | Тыңдалым | 8. 1. 4. 1 авторлық ұстанымды айқындап, мәтіннің негізгі ойын анықтау; 8. 1. 5. 1 тыңдалған мәтіннің үзіндісі бойынша мазмұнды болжау |
Айтылым | 8. 2. 2. 1 мәтіннің мазмұнын шығармашылық толықтырулармен қайта айту; 8. 2. 3. 1 есімше және көсемше айналымдарын келісу және басқару, қолдану ережелерін қамтитын синтаксистік нормаларды сақтау | ||
Оқылым | 8. 3. 3. 1 идеяларды, интерпретацияларды, болжамдарды ұсынуға және сұрақтардың әртүрлі түрлеріне жауап беруге мүмкіндік беретін мәтін бойынша проблемалық сұрақтарды құрастыру; 8. 3. 4. 1 талдамалықты қоса алғанда, оқу түрлерін пайдалану; 8. 3. 7. 1 өзектілігін, анықтығын, пайдалылығын және құндылығын анықтай отырып, әр түрлі дереккөздерден ұсынылған тақырып бойынша қажетті ақпарат алу | ||
Жазылым | 8. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материалдың негізінде мәтіннің мазмұнын іріктеп баяндау; 8. 4. 4. 1 эпитеттерді, салыстыруларды, фразеологизмдерді, дараландырулар мен метафораларды қолдана отырып, белгілі бір рөлді және сөйлеу мінез-құлқын таңдай отырып, шығармашылық жұмыстарды (оның ішінде әдеби тақырыптарға) жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 2. 1 есімшелерді қолдану және оларды синонимдік қатарымен ауыстыру | ||
Тағам | Н.В. Гоголь. "Старосветские помещики". А.П. Чехов. "Сирена". | Тыңдалым | 8. 1. 2. 1 тарихи-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 8. 2. 4. 1 кестелер, схемалар, диаграммалар, графиктер негізінде дәлелді сөйлем құрау (сипаттау және/ немесе баяндау элементтері бар пайымдау); 8. 2. 6. 1 кестелердің, сызбалардың, диаграммалардың, графиктердің негізінде құрылған пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау), ресми-іскерлік стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілерге негізделген мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау | ||
Жазылым | 8. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау) және ресми-іскерлік стиль (мінездеме,өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерін құрастыру; 8. 4. 6. 1 НЕ сөзінің әртүрлі сөздермен бірге не бөлек жазылуын дұрыс таңдау; 8. 4. 7. 1 оқшау мүшелері бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8.5. 2.2. көсемшелерді қолдану және оларды синонимдік қатарымен ауыстыру | ||
4-тоқсан | |||
Өнер күші | А.С. Пушкин. "Моцарт и Сальери". К.Г. Паустовский. "Старый повар". Б.П. Екимов. "Музыка старого дома". І. Жансүгіров. "Күйші" поэмасы (үзінді). | Тыңдалым |
8. 1. 4. 1 авторлық ұстанымды айқындап, мәтіннің негізгі ойын анықтау; |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 сөздерді жалпытілдік баламалармен немесе сипаттамалық айналымдармен (перифразалармен) ауыстыру үшін жеткілікті сөздік қоры болу; | ||
Оқылым |
8. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 3. 3. 1 идеяларды, интерпретацияларды, болжамдарды ұсынуға және әртүрлі сұрақтарғажауап беруге мүмкіндік беретін мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; | ||
Жазылым |
8. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материалдың негізінде мәтіннің мазмұнын іріктеп баяндау; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 1. 5 күрделі сан есімдерді тиісті формаларда қолдану | ||
Ғылыми жаңалықтар және технологиялар | Е.С. Вельтисов. "Приключения Электроника". Жюль Верн. "Дети капитана Гранта". | Тыңдалым | 8. 1. 2. 1 тарихи-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым |
8. 2. 5. 1 өз көзқарасын дәлелдей отырып, қоғамдық маңызы бар мәселелер бойынша диалогқа қатысу; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, үндеу), ресми-іскери стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің аралас типке тиістілігін анықтау | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау) және ресми-іскерлік стиль (мінездеме,өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерін құрастыру; 8. 4. 6. 1 НЕ сөзінің әртүрлі сөздермен бірге не бөлек жазылуын дұрыс таңдау; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
8. 5. 2. 1 есімшелерді қолдану және оларды синонимдік қатарымен ауыстыру | ||
5) 9-сынып
Тақырып | Оқылатын көркем туындылар (таңдау бойынша) | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Әлем халықтарының мәдениеті | А. Құнанбаев. "Слова назидания" - "17 Слово". М. Шаханов. "Четыре матери". В. Гундарев. "На земле Абая". | Тыңдалым | 9. 1. 1. 1 қосалқы мәтінді, пікір айту мақсатын және айтушының оқиғалар мен кейіп-керлерге қатынасын анықтап және қорытынды жа-сап, ұзақтығы 5-8 минуттан аспайтын хабарламаның негізгі және детальды ақпаратын түсіну; 9. 1. 4. 1 мәтіннің құрылымын ескеріп, мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 9. 2. 3. 1 сөйлеу нормаларына, оның ішінде сөйлеу стиліне сәйкес келетін лексикалық және синтаксистік бірліктерді сақтау; 9. 2. 5. 1 ұсынылған мәселе бойынша пікірталасқа қатысу, әртүрлі көзқарастарды синтездеу және мәселені шешу жолдарын тұжырымдау | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ресми іскерлік стиль мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау (нұсқаулық, ереже); сипатты белгілердің негізінде мәтіннің әртүрлі типтерге тиістілігін анықтау; 9. 3. 3. 1 мәтін ақпаратын перефразалау арқылы сұрақтарды тұжырымдау және оларға жауап беру, факт пен пікірді ажырату; | ||
Жазылым | 9. 4. 1. 1. публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, мақала, тезистер) және ресми-іскерлік стиль (ереже, есеп, нұсқаулық) мәтіндерін құру; 9. 4. 5. 1 талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, өз пікірін негіздеп және проблеманы шешу жолдарын ұсынып, ұсынылған проблема бойынша эссе жазу (көлемі 140-160 сөз); 9. 4. 7. 1. құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 1. зат есімдерді, сын есімдерді, үстеулерді (соның ішінде басқа сөз таптарынан жасалған) тиісті формаларда қолдану | ||
Жер ғаламшарының табиғи ресурстары | К. Паустовский. "Мещерская сторона" (үзінділер). Ч. Айтматов. "Плаха" (үзінді). В. Распутин "Прощание с МатҰрой" (үзінді). | Тыңдалым | 9. 1. 2. 1қоғамдық-саяси тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну; 9. 1. 3. 1 автордың кейіпкерлерге, оқиғаларға деген эмоционалдық-бағалау қарым-қатынасын білдіретін сөздерді анықтап, прозалық, драмалық, поэтикалық туындылардық/ бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым | 9. 2. 1. 1 кең ауқымды тақырыптар бойынша тиімді қарым-қатынас жасау үшін жеткілікті сөздік қордың болуы; 9. 2. 4. 1 назар аудару әдістерін қолданып отырып және мақсатты аудиторияны ескере отырып, сөйлем (пайымдау, сендіру) құрау | ||
Оқылым |
9. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің негізгі, қосалқы және жасырын (мәнмәтін) ақпаратын түсіну; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, мақала, тезистер) және ресми-іскерлік стиль (ереже, есеп, нұсқаулық) мәтіндерін құру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 1. зат есімдерді, сын есімдерді, үстеулерді (соның ішінде басқа сөз таптарынан жасалған) тиісті формаларда қолдану; 9. 5. 2. 1 ауызша және жазбаша қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Тарих және тұлға |
А.С. Пушкиннің "Капитан қызы" повесі. М. Шаханов. "Жеңілген жеңімпаз туралы Отырар поэмасы" немесе "Шыңғысханның есебі". | Тыңдалым | 9. 1. 1. 1 қосалқы мәтінді, пікір айту мақсатын және айтушының оқиғалар мен кейіп-керлерге қатынасын анықтап және қорытынды жа-сап, ұзақтығы 5-8 минуттан аспайтын хабарламаның негізгі және детальды ақпаратын түсіну; 9. 1. 3. 1 автордың кейіпкерлерге, оқиғаларға деген эмоционалдық-бағалау қарым-қатынасын білдіретін сөздерді анықтап, прозалық, драмалық, поэтикалық туындылардың /бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым | 9. 2. 1. 1 кең ауқымды тақырыптар бойынша тиімді қарым-қатынас жасау үшін жеткілікті сөздік қордың болуы; 9. 2. 2. 1 автордың ұстанымын бағалап, проблемалық жағдаятты өзі түсінігі бойынша көрсете отырып, мәтіннің мазмұнын қайта айту; 9. 1. 5. 1 пікірлер негізінде мәтін мазмұнын болжау | ||
Оқылым | 9. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және жасырын (мәнмәтін) ақпаратын түсіну; 9. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, тезистер, мақала), ресми-іскерлік стиль (нұсқаулық, ереже, есеп, заң) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілері негізінде мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; 9. 3. 5. 1 тезистік жоспар құру; 9. 3. 6. 1 автордың ұстанымын анықтау және шығарманың мазмұнын бағалау арқылы көркем шығармалардың мазмұнын талдау | ||
Жазылым | 9. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, мақала, тезистер) және ресми-іскерлік стиль (ереже, есеп, нұсқаулық) мәтіндерін құру; 9. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал ақпаратының мазмұнын шығармашылық тұрғыдан түсіндіре отырып баяндау; 9. 4. 7. 1 құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 2 етістіктерді тиісті формаларда қолдану; 9. 5. 2. 1 ауызша және жазбаша қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
Шындық және қиял | Ш.Т. Айтматов. "Легенда о рогатой матери-оленихе" ("Белый пароход"). Р. Брэдбери "Все лето в один день". | Тыңдалым | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну; 9. 1. 5. 1 пікірлер негізінде мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым |
9. 2. 4. 1 назар аудару әдістерін қолданып және мақсатты аудиторияны ескере отырып, мәлімдеме (пайымдау, сендіру) жасау; | ||
Оқылым |
9. 3. 4. 1 оқу кезінде оқу түрлерін пайдалану, сыни ойлау техникаларын меңгеру; | ||
Жазылым |
9. 4. 3. 1 кестелердің, сызбалардың, диаграммалардың, графиктердің негізінде ақпаратты есеп, мақала, анықтама түрінде және керісінше ұсыну; 9. 4. 5. 1 талқылау, баяндау/сипаттау элементтерімен талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, өз пікірін негіздеп және проблеманы шешу жолдарын ұсынып, ұсынылған проблема бойынша эссе жазу (көлемі 140-160 сөз); 9. 4. 6. 1 шылауларды, предлогтарды, одағайларды дұрыс жазу; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 2 етістіктерді тиісті формаларда қолдану; 9. 5. 2. 1 ауызша және жазбаша қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Әкелер мен балалар: ұрпақтар диалогі және шиеленісі | У. Шекспир. "Ромео и Джульетта". К.А. Паустовский. "Телеграмма". | Тыңдалым | 9. 1. 1. 1 қосалқы мәтінді, пікір айту мақсатын және айтушының оқиғалар мен кейіп-керлерге қатынасын анықтап және қорытынды жа-сап, ұзақтығы 5-8 минуттан аспайтын хабарламаның негізгі және детальды ақпаратын түсіну; 9. 1. 3. 1 автордың кейіпкерлерге, оқиғаларға деген эмоционалдық-бағалау қарым-қатынасын білдіретін сөздерді анықтап, прозалық, драмалық, поэтикалық туындылардың /бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым | 9. 2. 1. 1 кең ауқымы тақырыптар бойынша тиімді қарым-қатынас жасау үшін жеткілікті сөздік қорды меңгеру; 9. 2. 5. 1 ұсынылған мәселе бойынша пікірталасқа қатысу, әртүрлі көзқарастарды синтездеу және мәселені шешу жолдарын тұжырымдау | ||
Оқылым | 9. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және жасырын (мәнмәтін) ақпаратын түсіну; 9. 3. 5. 1 тезистік жоспар құру; 9. 3. 8. 1 мазмұнын талдап, авторлық ұстанымды анықтап, мәтіндерді салыстыру | ||
Жазылым | 9. 4. 3. 1 кестелердің, сызбалардың, диаграммалардың, графиктердің негізінде ақпаратты есеп, мақала, анықтама түрінде және керісінше ұсыну; 9. 4. 5. 1 талқылау элементтерімен, талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, өз пікірін негіздеп және проблеманы шешу жолдарын ұсынып, ұсынылған проблема бойынша эссе жазу (көлемі 140-160 сөз); 9. 4. 7. 1 құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 3 сан есімдерді тиісті формаларда қолдану; 9. 5. 2. 1 ауызша және жазбаша қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
Жастар және бұқаралық ақпарат құралдары | С.Черный. "Диета", "Зеркало". Б. Акунин. "Турецкий гамбит" романы (деректі ендірмелерден үзінділер). | Тыңдалым | 9. 1. 4. 1 мәтіннің құрылымын ескеріп, мәтіннің негізгі ойын анықтау; 9. 1. 5. 1 пікірлер негізінде мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым |
9. 2. 2. 1 автордың ұстанымын бағалап, проблемалық жағдаятты өзі түсінігі бойынша көрсете отырып, мәтіннің мазмұнын қайта айту; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, тезистер, мақала), ресми-іскерлік стиль (нұсқаулық, ереже, есеп, заң) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілері негізінде мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; 9. 3. 3. 1 мәтін ақпаратын перефразалау арқылы сұрақтарды тұжырымдау және оларға жауап беру, факт пен пікірді ажырату; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, мақала, тезистер) және ресми-іскерлік стиль (ереже, есеп, нұсқаулық) мәтіндерін құру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 3 сан есімдерді тиісті формаларда қолдану | ||
Бір әлем: жаһандану | М. Светлов. "Гренада". М. Горький. "Сказки об Италии". В. Астафьев. "Деревья растут для всех". | Тыңдалым | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым |
9. 2. 4. 1 назар аудару әдістерін қолданып және мақсатты аудиторияны ескере отырып, сөйлем (пайымдау, сендіру) құрау; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стиль мәтіндерінің (аннотация, тезистер) стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, мақала, тезистер) және ресми-іскерлік стиль (ереже, есеп, нұсқаулық) мәтіндерін құру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 2. 1 ауызша және жазбаша тілдесімге сәйкес келетін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Танымал адамдар | Ю. Лермонтов. "Смерть поэта". Е. Евтушенко. "Людей неинтересных в мире нет". В. Ян. "Чингис-хан" (үзінді). Абай. "Не будь падким на все". | Тыңдалым | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 9. 2. 1. 1 кең ауқымды тақырыптар бойынша тиімді қарым-қатынас жасау үшін жеткілікті сөздік қордың болуы; 9. 2. 3. 1 сөйлеу нормаларын, оның ішінде стильге сәйкес келетін лексикалық және синтаксистік бірліктерді сақтау; 9. 2. 4. 1 назар аудару тәсілдерін қолданып және мақсатты аудиторияны ескере отырып, сөйлем (пайымдау, сендіру) құрау | ||
Оқылым |
9. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің негізгі, қосалқы және жасырын (мәнмәтін) ақпаратын түсіну; 9. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, тезистер, мақала), ресми іскерлік стиль (нұсқаулық, ереже, есеп, заң) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; өзіне тән белгілері негізінде мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; | ||
Жазылым |
9. 4. 4. 1 бейнелеу-көркемдегіш құралдарды қолданып, мазмұны бойынша қарама-қайшы болып табылатын шығармашылық жұмыстар (соның ішінде әдеби тақырыптарға), мәтін үзіндісін/ үзінділерін жазу; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 2 етістіктерді тиісті формаларда қолдану | ||
Мен және Заң | Ш. Айтматов. "Плаха" (Бостонды соттаудан үзінді) | Тыңдалым | 9. 1. 4. 1 мәтіннің құрылымын ескеріп, мәтіннің негізгі ойын анықтау; 9. 1. 5. 1 пікірлер негізінде мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 9. 2. 5. 1 ұсынылған мәселе бойынша пікірталасқа қатысу, әртүрлі көзқарастарды синтездеу және мәселені шешу жолдарын тұжырымдау; 9. 2. 6. 1 назарды тарту тәсілдерін пайдаланып және нысаналы аудиторияны ескеріп, пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, тезистер, мақала), ресми-іскерлік стиль (нұсқаулық, ереже, есеп, заң) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілері негізінде мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; | ||
Жазылым |
9. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал ақпаратының мазмұнын шығармашылық тұрғыдан түсіндіре отырып баяндау; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 2. 1 ауызша және жазбаша тілдесімге сәйкес келетін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
4-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Орыс тілі мен әдебиеті" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту ұйғыр, өзбек, тәжік тілдерінде)
1) 5-сынып:
Тақырып | Оқылатын көркем туындылар (таңдау бойынша) | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Климат және табиғат | Н.А. Некрасов. "Дедушка Мазай и зайцы" М.Ю. Лермонтов. "Гроза" С. Есенин. "Буря", Ф. Тютчев. "Весенняя гроза", "Зима недаром злится", "Сказка о ветре" ("Новые сказки" циклінен) Абай. "Жаз" | Тыңдалым | 5. 1. 3. 1 ауыз әдебиеті мен әдеби туындылардың/ бөліктердің таныс лексикалық және грамматикалық бірліктерден тұратын бөліктерінің негізгі мазмұнын түсіну, тақырыпты анықтау; 5. 1. 4. 1 сұрақтардың негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 5. 2. 1. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 5. 2. 3. 1 орфоэпиялық нормаларды сақтау | ||
Оқылым | 5. 3. 1. 1 тірек сөздер мен сөз тіркестерін анықтап, мәтіннің жалпы мазмұнын түсіну; 5. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтар тұжырымдау және оларға жауап беру | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ауызекі сөйлеу және көркем стильдердің элементтерін қолдана отырып, мәтіндер (хат, күнделік, өлең, ертегі) құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 1. 1 зат есімдердің, сын есімдердің сан есімдердің, есімдіктердің септік формаларын жасау; 5. 5. 1. 2 род, саны және септелуі бойынша дұрыс келісе отырып, зат есімдер мен сын есімдерді, есімдіктерді, реттік сан есімдерді қолдану | ||
Отбасы | "Мудрый отец" орыс ертегісі. "Сказка о бочке" болгар ертегісі. М. Скребцова "Сердце матери". М. Жұмабаев. "Матери" | Тыңдалым | 5. 1. 1. 1 мәтіннің тақырыбын анықтап, ұзақтығы 2-3 минуттан артық емес хабарламаның жалпы мазмұнын түсіну; 5. 1. 2. 1 тұрмыстық және рухани-адамгершілік тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 5. 2. 4. 1 иллюстрациялардың, комикстердің негізінде өз ойын білдіру (сипаттау, баяндау) 5. 2. 5. 1 репликаларды дұрыс түсініп және кері байланыс ұсына отырып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 5. 3. 5. 1 тірек сөздер арқылы жоспар құру; 5. 3. 6. 1 тақырыпты және негізгі идеяны анықтай отырып, ауыз әдебиеті мен әдебиеттің шағын туындыларының мазмұнын талдау | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ауызекі сөйлеу және көркем стильдердің элементтерін қолдана отырып, мәтіндер (хат, күнделік, өлең, ертегі) құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
5. 5. 1. 3 тәуелді сөздері бар етістіктерді қажетті формаларда қолдану; | ||
2-тоқсан | |||
Құндылықтар: достық және махаббат | С. Михалков. "Мы с приятелем друзья". Г. Боргуль. "Подружка Маша". Я. Дубенская. "Мы разные". Н. Бичурина. "Чей гриб?". В. Бережная. "Много у меня друзей". О. Чекашова. "Мой друг". Ю. Белоусова. "Дружба – это дар". А.М. Волков. "Волшебник Изумрудного города" | Тыңдалым | 5. 1. 3. 1 ауыз әдебиеті мен әдеби туындылардың/ бөліктердің таныс лексикалық және грамматикалық бірліктерден тұратын бөліктерінің негізгі мазмұнын түсіну, тақырыпты анықтау; 5. 1. 5. 1 сұрақтар бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 5. 2. 1. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 5. 2. 5. 1 репликаларды дұрыс түсініп және кері байланыс ұсына отырып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 5. 3. 2. 1 көркем стиль (өлең) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау түріне тиістілігін анықтау; 5. 3. 4. 1 оқу түрлерін меңгеру (таныстыру, түсіндірмелі), рөлдер бойынша оқу | ||
Жазылым |
5. 4. 1. 1 ауызекі сөйлеу және көркем стильдердің элементтерін қолдана отырып, мәтіндер (хат, күнделік, өлең, ертегі) құрастыру; 5. 4. 5. 1 баяндау не сипаттау мәтінінің ерекшеліктерін ескере отырып, берілген басы/соңы бойынша эссе жазу (көлемі 60-80 сөз); | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 1. 3 тәуелді сөздері бар етістіктерді қажетті формаларда қолдану; 5. 5. 2. 1 модальды мәнді және адамның әртүрлі күйлерін білдіретін жақсыз құрылымдарды қолдану; 5. 5. 2. 2 өз пікірін, күмәнін білдіру үшін қажетті синтаксистік құрылымдарды қолдану | ||
Кім болғым келеді? | В. Маяковский. "Кем быть?". Дж. Родари. "Чем пахнут ремесла?". "Заработанный рубль" ертегісі. | Тыңдалым | 5. 1. 1. 1 мәтіннің тақырыбын анықтап, ұзақтығы 2-3 минуттан артық емес хабарламаның жалпы мазмұнын түсіну; 5. 1. 4. 1 сұрақтардың негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 5. 2. 1. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 5. 2. 3. 1 орфоэпиялық нормаларды сақтау; 5. 2. 4. 1 иллюстрациялардың, комикстердің негізінде өз ойын білдіру (сипаттау) | ||
Оқылым |
5. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтар тұжырымдау және оларға жауап беру; | ||
Жазылым | 5. 4. 3. 1 ақпаратты суреттер түрінде ұсыну; 7.Ж3. ақпаратты кесте, схема түрінде ұсыну; 8.Ж3. негізгі және детальды ақпаратты көрсете отырып, ақпаратты диаграмма, график түрінде ұсыну; 5. 4. 6. 1 екпін түспейтін септік жалғауларын дұрыс жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 1. 1 зат есімдердің, сын есімдердің, сан есімдердің, есімдіктердің септік формаларын жасау | ||
3-тоқсан | |||
Өмір және шығармашылық | Г. Ветрова. Цикл рассказов о художниках. "Мастер Али" қазақ халық ертегісі. Шәкәрім. "Өмір", "Адам бірде қасқырға, бірде тоққа ұқсайды..." | Тыңдалым | 5. 1. 1. 1 мәтіннің тақырыбын анықтап, ұзақтығы 2-3 минуттан артық емес хабарламаның жалпы мазмұнын түсіну; 5. 1. 2. 1 тұрмыстық және рухани-адамгершілік тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 5. 2. 1. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 5. 2. 3. 1 орфоэпиялық нормаларды сақтау | ||
Оқылым |
5. 3. 1. 1 тірек сөздер мен сөз тіркестерін анықтап, мәтіннің жалпы мазмұнын түсіну; 5. 3. 6. 1 тақырыпты және негізгі идеяны анықтай отырып, ауыз әдебиеті мен әдебиеттің шағын туындыларының мазмұнын талдау; 5. 3. 7. 1 әртүрлі дереккөздерден ұсынылған тақырып бойынша қажетті ақпаратты алу; | ||
Жазылым | 5. 4. 3. 1 ақпаратты суреттер түрінде ұсыну; 7.Ж3. ақпаратты кесте, схема түрінде ұсыну; 8.Ж3. негізгі және детальды ақпаратты көрсете отырып, ақпаратты диаграмма, график түрінде ұсыну; 5. 4. 6. 1 екпін түспейтін септік жалғауларын дұрыс жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 1. 1 зат есімдердің, сын есімдердің, сан есімдердің, есімдіктердің септік формаларын жасау; 5. 5. 2. 2 өзінің пікірін, күмәнін, өтінішін, сенімділігін/келісімін/ келіспеушілігін, әңгімелесушінің пікірін білдіруге бағыттау үшін қажетті синтаксистік құрылымдарды қолдану | ||
Киім-кешек мәдениеті | И.Т. Тургенев. "Бежин луг" (үзінді). | Тыңдалым | 5. 1. 4. 1 сұрақтардың негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 5. 2. 2. 1 мәтіннің негізгі мазмұнын айту; 5. 2. 5. 1 репликаларды дұрыс түсініп және кері байланыс ұсына отырып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 5. 3. 2. 1 ауызекі сөйлеу стилі (хаттар, күнделіктер), көркем стиль (өлең, ертегі) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау түріне тиістілігін анықтау; 5. 3. 7. 1 әртүрлі дереккөздерден ұсынылған тақырып бойынша қажетті ақпарат алу | ||
Жазылым | 5. 4. 1. 1 ауызекі сөйлеу және көркем стильдердің элементтерін қолдана отырып, мәтіндер (хат, күнделік, өлең, ертегі) құрастыру; 5. 4. 5. 1 баяндау не сипаттау мәтінінің ерекшеліктерін ескере отырып, берілген басы/соңы бойынша эссе жазу (көлемі 60-80 сөз) | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
5. 5. 1. 2 род, саны және септелуі бойынша дұрыс келісе отырып, зат есімдер мен сын есімдерді, есімдіктерді, реттік сан есімдерді қолдану; | ||
Қиял-ғажайып әлемі | Б. Заходер. "Моя вообразилия". В. Гауф. "Сказка – дочь королевы Фантазии". Н. Носов. "Приключения Незнайки. Незнайка на Луне" | Тыңдалым | 5. 1. 3. 1 ауыз әдебиеті мен әдеби туындылардың/ бөліктердің таныс лексикалық және грамматикалық бірліктерден тұратын бөліктерінің негізгі мазмұнын түсіну, тақырыпты анықтау; 5. 1. 5. 1 сұрақтар бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 5. 2. 4. 1 иллюстрациялардың, комикстердің негізінде өз ойын білдіру (сипаттау, баяндау); 5. 2. 6. 1 ұсынылған тақырыпқа/ жағдаятқа сәйкестігі тұрғысынан пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым | 5. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтар тұжырымдау және оларға жауап беру; 5. 3. 5. 1 тірек сөздер арқылы жоспар құру | ||
Жазылым |
5. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материалдың негізінде мәтіннің негізгі мазмұнын баяндау | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 2. 1 модальды мәнді және адамның әртүрлі күйлерін білдіретін жақсыз құрылымдарды қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Біз спортты таңдаймыз | В. Львовский. "Песенка о зарядке". В. Донникова. "На катке". В. Голявкин. "В любом деле нужно работать". "Великие батыры казахской степи" (Қажымұқан Мұңайтпасов туралы) | Тыңдалым | 5. 1. 5. 1 сұрақтар бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 5. 2. 1. 1 синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 5. 2. 3. 1 орфоэпиялық нормаларды сақтау; 5. 2. 5. 1 репликаларды дұрыс түсініп және кері байланыс ұсына отырып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 5. 3. 2. 1 ауызекі сөйлеу стилі (хаттар, күнделіктер), көркем стиль (өлең, ертегі) мәтіндерінің стилистика-лық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау түріне тиістілігін анықтау; 5. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтар тұжырымдау және оларға жауап беру; 5. 3. 5. 1 тірек сөздер арқылы жоспар құру; 5. 3. 6. 1 тақырыпты және негізгі идеяны анықтай отырып, ауыз әдебиеті мен әдебиеттің шағын туындыларының мазмұнын талдау; 5. 3. 8. 1 мәтіндердің мазмұны мен тақырыбын салыстыру | ||
Жазылым | 5. 4. 1. 1 ауызекі сөйлеу және көркем стильдердің элементтерін қолдана отырып, мәтіндер (хат, күнделік, өлең, ертегі) құрастыру; 5. 4. 4. 1 көркем туындылардың қаһармандарына немесе олардың іс-әрекеттеріне өз қарым-қатынасын эпитеттер мен салыстыруларды пайдалана отырып, әдеби тақырыптарға шығармашылық жұмыстар жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 1. 3 тәуелді сөздері бар етістіктерді қажетті формаларда қолдану; 5. 5. 2. 2 өзінің пікірін, күмәнін, өтінішін, сенімділігін/келісімін/ келіспеушілігін, әңгімелесушінің пікірін білдіруге бағыттау үшін қажетті синтаксистік құрылымдарды пайдалану | ||
Демалыс және тынығу | Татьяна Лило. "Каникулы". Тамара Крюкова. "Хрустальный ключ" (туындыдан үзінді, 48-ші бөлім "Легенда о вольном городе"). Саша Черный. "Летом". | Тыңдалым | 5. 1. 2. 1 тұрмыстық және рухани-адамгершілік тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну; 5. 1. 4. 1 сұрақтардың негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 5. 2. 4. 1 иллюстрациялардың, комикстердің негізінде өз ойын білдіру (сипаттау, баяндау); 5. 2. 6. 1 ұсынылған тақырыпқа/ жағдаятқа сәйкестігі тұрғысынан пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым | 5. 3. 1. 1 тірек сөздер мен сөз тіркестерін анықтап, мәтіннің жалпы мазмұнын түсіну; 5. 3. 4. 1 оқу түрлерін меңгеру (таныстыру, түсіндірмелі), рөлдер бойынша оқу | ||
Жазылым |
5. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материалдың негізінде мәтіннің негізгі мазмұнын баяндау | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 5. 5. 2. 1 модальды мәнді және адамның әртүрлі күйлерін білдіретін жақсыз құрылымдарды қолдану | ||
2) 6-сынып
Тақырып | Оқылатын көркем туындылар (таңдау бойынша) | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Адамның мінез-құлқы және сыртқы келбеті | Валентина Осеева "Кто наказал его?". Бақыт Қайырбеков. "Лица друзей" циклінен өлеңдер. И.А. Крылов "Ворона и лисица". А.Ж. Орехов. "Хамелеон". Ш. Айтматов "Солдатенок" | Тыңдалым | 6. 1. 1. 1 тірек сөздерді анықтап, ұзақтығы 2-4 минуттан артық емес хабарламаның негізгі ақпаратын түсіну; 6. 1. 4. 1 тірек сөздердің және сөз тіркес-терінің негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 6. 2. 1. 1 фразеологиялық бірліктерді, паронимдерді, кірме сөздерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 6. 2. 3. 1 қайталауларды болдырмай, сәйкесінше сөздерді таңдаумен байланысты лексикалық нормаларды сақтау | ||
Оқылым | 6. 3. 1. 1 мәтіннің тақырыбын, мақсатын немесе мәнін анықтай отырып, негізгі ақпаратты түсіну; 6. 3. 2. 1 көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскери стиль (түсініктеме жазба, қолхат; құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау типіне тиістілігін анықтау; 6. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұнын бағалауға бағытталған сұрақтарды тұжырымдау және тақырып және/немесе көтерілетін проблема бойынша өз пікірін білдіре отырып, сұрақтарға жауап беру | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 көркем стиль (өлең, ертегі, әңгіме) және ресми іскерлік стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерді құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 6. 5. 1. 1. келісілмеген анықтамалар ретінде етістік, зат есімдерді, қысқа сын есімдерді қолдану; 6. 5. 2. 1 активті және пассивті құрылымдарды қолдану | ||
Бізді қоршаған әлем: жануарлар және өсімдіктер | М.Д. Зверев. "Ласточки на паровозе". М.М. Пришвин. "Этажи леса". В. Токарева. "Кошка на дороге". В. Астафьев. "Белогрудка". Г. Троепольский. "Белый Бим, черное ухо". С. Сейфуллин. "Разлученные лебеди". Поэма К. Кулиев "Не разоряйте птичьего гнезда". | Тыңдалым | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну; 6. 1. 3. 1 тақырып пен негізгі ойды анықтап, әңгімелердің, поэтикалық туындылардың/таныс лексикалық және грам-матикалық бірліктерден тұратын бөліктердің мазмұнын түсіну, кейіпкерлердің немесе лирикалық қаһарманның әрекеттерін сипаттау және бағалау |
Айтылым | 6. 2. 4. 1 тірек сөздерге немесе жоспарға сүйеніп, пікір құру (сипаттау, баяндау, талқылау); 6. 2. 5. 1 таңдалған рөлді ескере отырып және "сөйлеуші" позициясын "тыңдаушы" позициясына өзгертіп, сұрақ-жауап арқылы диалогқа қатысу | ||
Оқылым | 6. 3. 5. 1 қарапайым жоспар құру; 6. 3. 6. 1 басты және қосалқы кей-іпкерлерді, лирикалық қаһарманды бейнелеу ерекшеліктерін анықтап, шағын көлемдегі көркем туындылар-дың мазмұнын талдау | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 6. 5. 2. 1 активті және пассивті құрылымдарды қолдану; 6. 5. 2. 3 төл және төлеу сөзді қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Климат: ауа райы және жыл мезгілдері | К К. Д. Ушинский. "Лето". Ф. Тютчев. "Есть в осени первоначальной...". Ф.Тютчев. "Чародейкою зимою". С. Есенин. "Қыс" | Тыңдалым | 6. 1. 1. 1 тірек сөздерді анықтап, ұзақтығы 2-4 минуттан артық емес хабарлама ның негізгі ақпаратын түсіну; 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым |
6. 2. 1. 1 фразеологиялық бірліктерді, паронимдерді, кірме сөздерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 6. 2. 2. 1 мәтін мазмұнын толық, ішінара мазмұндау; | ||
Оқылым | 6. 3. 1. 1 мәтіннің тақырыбын, мақсатын немесе мәнін анықтай отырып, негізгі ақпаратты түсіну; 6. 3. 2. 1 көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскери стиль (түсініктеме жазба, қолхат; құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау типіне тиістілігін анықтау; 6. 3. 4. 1 зерттелмелі және іріктемелі оқуды қоса алғанда, оқу түрлерін пайдалану | ||
Жазылым |
6. 4. 3. 1 ақпаратты АКТ пайдалана отырып, иллюстрациялар, сюжетті суреттер, комикстер түрінде ұсыну; 8.Ж3. негізгі және детальды ақпаратты көрсете отырып, ақпаратты диаграмма, график түрінде ұсыну; 9.Ж3. ақпаратты келесі түрде ұсыну; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
6. 5. 1. 1 келісілмеген анықтамалар ретінде етістік, зат есімдерді, қысқа сын есімдерді қолдану; | ||
Әлем ғажаптары | Роберт Стайн. "Проклятые гробницы фараона" балалар детективі (үзінділер). Марат Жұмағазиев "Әлемнің жеті кереметі" өлеңі. Керолл Льюс. "Алиса ғажайыптар елінде". | Тыңдалым | 6. 1. 3. 1 тақырып пен негізгі ойды анықтап, әңгімелердің, поэтикалық туындылар-дың/таныс лексикалық және грам-матикалық бірліктерден тұратын бөліктердің мазмұнын түсіну, кейіпкерлердің немесе лирикалық қаһарманның әрекеттерін сипаттау және бағалау; 6. 1. 5. 1 тірек сөздер арқылы мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 6. 2. 5. 1 таңдалған рөлді ескере отырып, "сөйлеуші" позициясын "тыңдаушыға" өзгерту, сұрақ-жауап арқылы диалогқа қатысу; 6. 2. 6. 1 тірек сөздерге/жоспарға сүйеніп жасалған мәлімдемені (монолог/диалог) мазмұнның толықтығы, қисындылығы тұрғысынан бағалау | ||
Оқылым | 6. 3. 2. 1 көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскери стиль (түсініктеме жазба, қолхат; құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау типіне тиістілігін анықтау; 6. 3. 5. 1 қарапайым жоспар құру; 6. 3. 6. 1 басты және қосалқы кейіпкерлерді, лирикалық қаһарманды бейнелеу ерекшеліктерін анықтап, шағын көлемдегі көркем туындылардың мазмұнын талдау; 6. 3. 7. 1 алынған мәліметтерді салыстыра отырып, әр түрлі дереккөздерден ұсынылған тақырып бойынша қажетті ақпарат алу | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 көркем стиль (өлең, ертегі, әңгіме) және ресми іскерлік стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерді құрастыру; 6. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 6. 5. 1.3 бөлшектік және жинақтық сан есімдерді әр түрлі формаларда, санды белгілеу үшін белгісіздік есімдіктер мен үстеулерді қолдану; 6. 5. 2. 2. анықтауыш, түсіндірмелі, мезгіл, мақсат, себеп-салдарлық қарым-қатынасты білдіретін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Ежелгі және қазіргі заманғы өркениеттер | К. Булычев. "Сто лет тому вперед" (туындыдан үзінділер). Мифы об Атлантиде. А.Р. Беляев "Последний человек из Атлантиды" | Тыңдалым | 6. 1. 1. 1 тірек сөздерді анықтап, ұзақтығы 2-4 минуттан артық емес хабарламаның негізгі ақпаратын түсіну; 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 6. 2. 1. 1 фразеологиялық бірліктерді, паронимдерді, кірме сөздерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 6. 2. 2. 1 мәтінді толық, ішінара мазмұндау | ||
Оқылым | 6. 3. 1. 1 мәтіннің тақырыбын, мақсатын немесе мәнін анықтай отырып, негізгі ақпаратты түсіну; 6. 3. 2. 1 көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскери стиль (түсі-ніктеме жазба, қолхат; құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау типіне тиістілігін анықтау; 6. 3. 6. 1 басты және қосалқы кейіпкерлерді, лирикалық қаһарманды бейнелеу ерекшеліктерін анықтап, шағын көлемдегі көркем туындылардың мазмұнын талдау | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 көркем стиль (өлең, ертегі, әңгіме) және ресми іскерлік стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерді құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 6. 5. 1. 3 бөлшектік және жинақтық сан есімдерді әр түрлі формаларда, санды белгілеу үшін белгісіздік есімдіктер мен үстеулерді қолдану; 6. 5. 2. 2. анықтауыш, түсіндірмелі, мезгіл, мақсат, себеп-салдарлық қарым-қатынасты білдіретін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
Тіл және қарым-қатынас | Г. Тукай. "Родной язык". К. Бальмонт. "Язык, великолепный наш язык". И. Бунин. "Слово". И. С. Тургенев. "Русский язык". М. Макатаев. "Үш бақытым". | Тыңдалым | 6. 1. 3. 1 тақырып пен негізгі ойды анықтап, әңгімелердің, поэтикалық туындылар-дың/таныс лексикалық және грам-матикалық бірліктерден тұратын бөліктердің мазмұнын түсіну, кейіпкерлердің немесе лирикалық қаһарманның әрекеттерін сипаттау және бағалау |
Айтылым | 6. 2. 3. 1 қайталауларды болдырмай, сәйкесінше сөздерді таңдаумен байланысты лексикалық нормаларды сақтау 6. 2. 4. 1 тірек сөздерге немесе жоспарға сүйеніп, пікір құру (сипаттау, баяндау, талқылау) | ||
Оқылым | 6. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұнын бағалауға бағытталған сұрақтарды тұжырымдау және тақырып және/немесе көтерілетін проблема бойынша өз пікірін білдіре отырып, сұрақтарға жауап беру; 6. 3. 4. 1 зерттелмелі және іріктемелі оқуды қоса алғанда, оқу түрлерін пайдалану; 6. 3. 5. 1 қарапайым жоспар құру | ||
Жазылым |
6. 4. 3. 1 ақпаратты АКТ пайдалана отырып, иллюстрациялар, сюжетті суреттер, комикстер түрінде ұсыну; 8.Ж3. негізгі және детальды ақпаратты көрсете отырып, ақпаратты диаграмма, график түрінде ұсыну; 9.Ж3. ақпаратты келесі түрде ұсыну; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 6. 5. 1. 2 өздік етісті қолдану | ||
Қаһармандар және қаскүнемдер: шындық және ойдан шығарылған оқиғалар | Г. Андерсен. "Снежная королева". Қазақ халық ертегісі. "Ер Төстік". Лаймен Фрэнк Баум. "Удивительный волшебник из страны Оз". Б. Полевой. "Повесть о настоящем человеке" (үзінді). | Тыңдалым |
6. 1. 4. 1 тірек сөздердің және сөз тіркес-терінің негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым |
6. 2. 5. 1 таңдалған рөлді ескере отырып және "сөйлеуші" позициясын "тыңдаушы" позициясына өзгертіп, сұрақ-жауап арқылы диалогқа қатысу; | ||
Оқылым |
6. 3. 2. 1 көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскери стиль (түсініктеме жазба, қолхат; құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің баяндау типіне тиістілігін анықтау; | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 көркем стиль (өлең, ертегі, әңгіме) және ресми іскерлік стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, хабарландыру, жарнама) мәтіндерді құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 6. 5. 2. 1 активті және пассивті құрылымдарды қолдану; 6. 5. 2. 2. анықтауыш, түсіндірмелі, мезгіл, мақсат, себеп-салдарлық қарым-қатынасты білдіретін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Астрономия: ғаламшарлар және жолсеріктер |
Ай және Күн туралы мифтер. С. Цыганков. | Тыңдалым |
6. 1. 4. 1 тірек сөздердің және сөз тіркес-терінің негізінде мәтіннің негізгі ойын анықтау; |
Айтылым | 6. 2. 1. 1 фразеологиялық бірліктерді, паронимдерді, кірме сөздерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 6. 2. 3. 1 қайталауларды болдырмай, сәйкесінше сөздерді таңдаумен байланысты лексикалық нормаларды сақтау; 6. 2. 4. 1 тірек сөздерге немесе жоспарға сүйеніп, пікір құру (сипаттау, баяндау, талқылау) | ||
Оқылым | 6. 3. 1. 1 мәтіннің тақырыбын, мақсатын немесе мәнін анықтай отырып, негізгі ақпаратты түсіну; 6. 3. 3. 1 мәтіннің мазмұнын бағалауға бағытталған сұрақтарды тұжырымдау және тақырып және/немесе көтерілетін проблема бойынша өз пікірін білдіре отырып, сұрақтарға жауап беру; 6. 3. 4. 1 зерттелмелі және іріктемелі оқуды қоса алғанда, оқу түрлерін пайдалану | ||
Жазылым |
6. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
6. 5. 1. 2 өздік етісті қолдану; 6. 5. 2. 1 активті және пассивті құрылымдарды қолдану | ||
Адам және заманауи техникалық құрылғылар | Н. Носов. "Телефон". Майк Гелприн. "Свеча горела". | Тыңдалым | 6. 1. 2. 1 әлеуметтік-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 6. 2. 5. 1 таңдалған рөлді ескере отырып және "сөйлеуші" позициясын "тыңдаушы" позициясына өзгертіп, сұрақ-жауап арқылы диалогқа қатысу; 6. 2. 6. 1 тірек сөздер-ге/жоспарға сүйеніп жасалған мәлімдемені (монолог/диалог) мазмұнның толықтығы, қисындылығы тұрғысынан бағалау | ||
Оқылым |
6. 3. 2. 1 көркем стиль (әңгіме, мысал), ресми-іскери стиль (түсі-ніктеме жазба, қолхат; құттықтау, хабарлан-дыру, жарнама) мәтіндерінің стилистика-лық ерекшеліктерін анықтау; | ||
Жазылым |
6. 4. 1. 1 көркем стиль (өлең, ертегі, әңгіме) және ресми іскерлік стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, құттықтау, хабарландыру, жарнама) мәтіндерді құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
6. 5. 1. 1 келісілмеген анықтамалар ретінде етістік, зат есімдерді, қысқа сын есімдерді қолдану; | ||
3) 7-сынып
Тақырып | Оқылатын көркем туындылар (таңдау бойынша) | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Саяхат және көрікті жерлер | Д. Свифт. "Путешествия Гулливера". В. Обручев. "Земля Санникова". Ю. Домбровский. "Хранитель древности" (үзінді) | Тыңдалым | 7. 1. 1. 1 қажетті ақпаратты алып және/ немесе оқиғалардың реттілігін анықтап, ұзақтығы 3-5 минуттан артық емес хабарламаны түсіну; 7. 1. 4. 1 мәтіннің мазмұнына сүйене отырып, мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 7. 2. 3. 1 сөйлеудің әр түрлі бөліктерінің формаларын пайдалануда морфологиялық нормаларын сақтау; 7. 2. 5. 1 ұсынылған тақырып бойынша пікірлермен алмасып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 7. 3. 3. 1 идеялар, болжамдар шығаруға мүмкіндік беретін проблемалық сұрақтарды тұжырымдау және дәлелдер келтіре отырып, сұрақтарға жауап беру, мәтіннің ақпаратын шынайы өмірден басқа деректермен байланыстыру; 7. 3. 6. 1 жанрлық ерекшеліктерді және көркем-бейнелеу құралдарын анықтай отырып, көркем шығармалардың (поэтикалық, прозалық) мазмұнын талдау | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, жазба, пікір) және ресми іскерлік стильге (сенімхат, мәлімдеме, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндер құру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 1. 2 қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін етістіктің болымды және болымсыз түрін шартты, ашық және бұйрық рай түрлерін қолдану | ||
Ыстық және суық: ел және тіршілік салты | Г. Скребицкий. "Четыре художника". А. Кұнанбаевтың "Жыл мезгілдері" өлеңі. И.А. Бунин. "Листопад". К.Паустовский. "Күз". | Тыңдалым | 7. 1. 2. 1 оқу-білім беру тақырыбындағы сөздердің мағынасын түсіну; 7. 1. 3. 1 сюжеттік желіні немесе өлеңнің көңіл-күйін анықтап, шағын прозалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым | 7. 2. 1. 1 эмоционалды реңкі бар лексиканы, терминдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 7. 2. 4. 1 жеке сезімдері мен бақылауларының негізінде дәлелді пікір құру (сипаттау және/немесе баяндау элементтері бар талқылау) | ||
Оқылым | 7. 3. 1. 1 ақпаратты жалпыға мәлім, күнделікті білімдерді байланыстыра отырып, тұтас және тұтастай емес мәтіндердің басты және жанама ақпаратын түсіну; 7. 3. 5. 1 күрделі жоспар құру | ||
Жазылым | 7. 4. 3. 1 ақпаратты кесте, сызба, диаграмма, график түрінде ұсыну; 7. 4. 6. 1 сөздердің әртүрлі бөліктерінде дауысты және дауыссыздарды, дефис арқылы сөздерді дұрыс жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 1. 1. жалпы, деректі және дерексіз зат есімдерді, салыстырмалы сын есімдер мен үстеулерді қолдану; 7. 5. 2. 1 жай сөйлем мен күрделенген жай сөйлемдерді және бірыңғай сөйлем мүшелерін қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Мәдениет: мінез-құлық және тұлға | "Внешняя и внутренняя красота" Л. Толстойдың өсиет әңгімесі. "После бала". Н. Заболоцкий. "Некрасивая девочка", "О красоте человеческих лиц" | Тыңдалым | 7. 1. 1. 1 қажетті ақпаратты алып және/немесе оқиғалардың реттілігін анықтап, ұзақтығы 3-5 минуттан артық емес хабарламаны түсіну; 7. 1. 3. 1 сюжеттік желіні немесе өлеңнің көңіл-күйін анықтап, шағын прозалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым | 7. 2. 1. 1 эмоционалды реңкі бар лексиканы, терминдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 7. 2. 2. 1 мәтінді қысқартудың әртүрлі тәсілдерін пайдаланып, мазмұнын қайта айту; 7. 2. 5. 1 ұсынылған тақырып бойынша пікірлермен алмасып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 7. 3. 1. 1 ақпаратты жалпыға мәлім, күнделікті білімдерді байланыстыра отырып, тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты және жанама ақпаратын түсіну; 7. 3. 5. 1 күрделі жоспар құру; 7. 3. 6. 1 жанрлық ерекшеліктерді және көркем-бейнелеу құралдарын анықтай отырып, көркем шығармалардың (поэтикалық, прозалық) мазмұнын талдау | ||
Жазылым | 7. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау; 7. 4. 5. 1 талқылау, баяндау/сипаттау элементтерімен талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, дәйек сөздердің, мақал-мәтелдердің, қанатты сөздердің негізінде эссе жазу (көлемі 100-120 сөз); 7. 4. 7. 1 қыстырма сөздері мен конструкциялары бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 1. 2 қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін етістіктің болымды және болымсыз түрін шартты, ашық және бұйрық рай түрлерін қолдану | ||
Салауатты өмір салты: спорт және тағам | Д. Федюкин. "Баллада о здоровом образе жизни". С.А. Абрамов. "Выше радуги". В. Высоцкий. "Утренняя гимнастика". | Тыңдалым | 7. 1. 2. 1 оқу-білім беру тақырыбындағы сөздердің мағынасын түсіну; 7. 1. 5. 1 мәтіннің тақырыбы немесе басталуы бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 7. 2. 4. 1 жеке әсерлері мен бақылауларының негізінде дәлелді пікір құру (сипаттау және/немесе баяндау элементтері бар талқылау); 7. 2. 6. 1 жеке әсерлерге/бақылауларға негізделген пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым |
7. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, ескерту, шолу), ресми іскерлік стиль (сенімхат, мәлімдеме, шарт, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, жазба, пікір) және ресми іскерлік стильге (сенімхат, мәлімдеме, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндер құру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 2. 1 жай сөйлем мен күрделенген жай сөйлемдерді және бірыңғай сөйлем мүшелерін қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Ұлттық дәстүрлер мен мерекелер | Н.В. Гоголь. "Ночь перед Рождеством". Ф. Оңғарсынова "Қазақ дәстүрлері". С. Мәуленов. "Наурыз". М. Мақатаев. "Наурыз – думан". | Тыңдалым | 7. 1. 1. 1 қажетті ақпаратты алып және/ немесе оқиғалардың реттілігін анықтап, ұзақтығы 3-5 минуттан артық емес хабарламаны түсіну; 7. 1. 3. 1 сюжеттік желіні немесе өлеңнің көңіл-күйін анықтап, шағын прозалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым | 7. 2. 1. 1эмоционалды реңкі бар лексиканы, терминдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 7. 2. 5. 1 ұсынылған тақырып бойынша пікірлермен алмасып, диалогке қатысу | ||
Оқылым | 7. 3. 1. 1 ақпаратты жалпыға мәлім, күнделікті білімдерді байланыстыра отырып, тұтас және тұтастай емес мәтіндердің басты және жанама ақпаратын түсіну; 7. 3. 5. 1 күрделі жоспар құру; 7. 3. 8. 1 мәтіндердің мазмұнын салыстыру, мақсатын және нысаналы аудиторияны анықтау. | ||
Жазылым | 7. 4. 3. 1 ақпаратты кесте, сызба, диаграмма, график түрінде ұсыну; 7. 4. 5. 1 талқылау, баяндау/сипаттау элементтерімен талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, дәйек сөздердің, мақал-мәтелдердің, қанатты сөздердің негізінде эссе жазу (көлемі 100-120 сөз) | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 2. 2. шартты, қарсылықты, салыстырмалы қарым-қатынасты білдіретін құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
Хобби және бос уақыт | Е. Шварц "Сказка о потерянном времени". В. Драгунский. "Денискины рассказы". | Тыңдалым | 7. 1. 4. 1 мәтіннің мазмұнына сүйене отырып, мәтіндегі негізгі ойды анықтау; 7. 1. 5. 1 мәтіннің тақырыбы немесе басталуы бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 7. 2. 2. 1 мәтінді қысқартудың әртүрлі тәсілдерін пайдаланып, мазмұнын қайта айту; 7. 2. 3. 1 сөйлеудің әр түрлі бөліктерінің формаларын пайдалануда морфологиялық нормаларын сақтау | ||
Оқылым | 7. 3. 3. 1 идеялар, болжамдар шығаруға мүмкіндік беретін проблемалық сұрақтарды тұжырымдау және дәлелдер келтіре отырып, сұрақтарға жауап беру, мәтіннің ақпаратын шынайы өмірден басқа деректермен байланыстыру; 7. 3. 4. 1 оқу түрлерін, соның ішінде іздеп оқу түрін қолдану; 7. 3. 7. 1 қарама-қайшы ақпаратты сәйкестендіріп және анықтап, қажетті ақпарат алу. | ||
Жазылым | 7. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау; 7. 4. 4. 1 ұсынылған жағдайда өзін таныстыру және эмоционалды реңкі бар лексиканы, эпитеттерді, салыстыруларды, фразеологиялық бірліктер мен дараландыруды қолдана отырып, өз сезімдерін сипаттау арқылы шығармашылық жұмыстар (оның ішінде әдеби тақырыптар бойынша) жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 1. 3 құрама сан есімдерді тиісті формаларда қолдану ; 7. 5. 2. 2. шартты, қарсылықты, салыстырмалы қарым-қатынасты білдіретін құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
Музыка біздің өмірімізде | М. Қабанбаев. "Арыстан, я и виолончель". В.А. Короленко. "Слепой музыкант". | Тыңдалым | 7. 1. 2. 1 оқу-білім беру тақырыбындағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 7. 2. 4. 1 жеке әсерлері мен бақылауларының негізінде дәлелді пікір құру (сипаттау және/немесе баяндау элементтері бар талқылау); 7. 2. 6. 1 жеке әсерлерге/бақылауларға негізделген пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым | 7. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, ескерту, шолу), ресми іскерлік стиль (сенімхат, мәлімдеме, шарт, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; 7. 3. 6. 1 жанрлық ерекшеліктерді және көркем-бейнелеу құралдарын анықтай отырып, көркем шығармалардың (поэтикалық, прозалық) мазмұнын талдау | ||
Жазылым |
7. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, жазба, пікір) және ресми іскерлік стильге (сенімхат, мәлімдеме, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндер құру; 7. 4. 6. 1 сөздердің әртүрлі бөілктерінде дауысты және дауыссыздарды, дефис арқылы сөздерді дұрыс жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7.5. 2.2. шартты, қарсылықты, салыстырмалы қарым-қатынасты білдіретін құрмалас сөйлемдерді пайдалану | ||
4-тоқсан | |||
Жеңіс күні: ешкім ұмытылмайды және ештеңе ұмытылмайды | А.А. Бек. "Волоколамское шоссе". Б. Момышұлы. "За нами – Москва". Қ. Қайсенов. "В тылу врага". Р. Ғамзатов. "Журавли". Муса Джалиль. "Варварство". | Тыңдалым | 7. 1. 4. 1 мәтіннің мазмұнына сүйене отырып, мәтіннің негізгі ойын анықтау; 7. 1. 5. 1 мәтіннің тақырыбы немесе басталуы бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 7. 2. 1. 1эмоционалды реңкі бар лексиканы, терминдерді қамтитын сөздік қорды меңгеру; 7. 2. 3. 1 сөйлеудің әр түрлі бөліктерінің формаларын пайдалануда морфологиялық нормаларын сақтау; 7. 2. 4. 1 жеке сезімдері мен бақылауларының негізінде дәлелді пікір құру (сипаттау және/немесе баяндау элементтері бар талқылау) | ||
Оқылым |
7. 3. 3. 1 идеялар, болжамдар шығаруға мүмкіндік беретін проблемалық сұрақтарды тұжырымдау және дәлелдер келтіре отырып, сұрақтарға жауап беру, мәтіннің ақпаратын шынайы өмірден басқа деректермен байланыстыру; 7. 3. 4. 1 оқу түрлерін, соның ішінде іздеп оқу түрін қолдану; | ||
Жазылым | 7. 4. 2. 1 мәтіннің мазмұнын тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал негізінде қысқаша баяндау; 7. 4. 4. 1 ұсынылған жағдайда өзін таныстыру және эмоционалды реңкі бар лексиканы, эпитеттерді, салыстыруларды, фразеологиялық бірліктер мен дараландыруды қолдана отырып, өз сезімдерін сипаттау арқылы шығармашылық жұмыстар жазу (оның ішінде әдеби тақырыптар бойынша) | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 1. 2 қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін етістіктің болымды және болымсыз түрін, шартты, ашық және бұйрық рай түрлерін қолдану; 7. 5. 2. 2. шартты, қарсылықты, салыстырмалы қарым-қатынасты білдіретін құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
Мәдениет: заманауи жастар | В. Маяковский. "Секрет молодости". А. Алексин. "Безумная Евдокия". | Тыңдалым | 7. 1. 2. 1 оқу-білім беру тақырыбындағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 7. 2. 5. 1 ұсынылған тақырып бойынша пікірлермен алмасып, диалогке қатысу; 7. 2. 6. 1 жеке әсерлерге/бақылауларға негізделген пікірді (монолог/ диалог) бағалау | ||
Оқылым | 7. 3. 1. 1 ақпаратты жалпыға мәлім, күнделікті білімдерді байланыстыра отырып, тұтас және тұтастай емес мәтіндердің басты және жанама ақпаратын түсіну; 7. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (оқиға туралы репортаж, ескерту, шолу), ресми іскерлік стиль (сенімхат, мәлімдеме, шарт, ресми құттықтау, іскерлік хат) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; 7. 3. 5. 1 күрделі жоспар құру; 7. 3. 8. 1 мәтіндердің мазмұнын салыстыру, мақсатын және нысаналы аудиторияны анықтау. | ||
Жазылым | 7. 4. 5. 1 талқылау, баяндау/сипаттау элементтерімен талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, дәйек сөздердің, мақал-мәтелдердің, қанатты сөздердің негізінде эссе жазу (көлемі 100-120 сөз); 7. 4. 6. 1 сөздердің әртүрлі бөліктерінде дауысты және дауыссыздарды, дефис арқылы сөздерді дұрыс жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 7. 5. 2. 1 жай сөйлем мен күрделенген жай сөйлемдерді және бірыңғай сөйлем мүшелерін қолдану; 7.5. 2.2. шартты, қарсылықты, салыстырмалы қарым-қатынасты білдіретін құрмалас сөйлемдерді пайдалану | ||
4) 8-сынып
Тақырып | Оқылатын көркем туындылар (таңдау бойынша) | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Отбасы және жасөспірім |
"Волшебная копейка" өсиет әңгіме. | Тыңдалым | 8. 1. 1. 1 бөлінген деректерді жалпы контекске біріктіріп, себеп-салдарлық байланыстарды анықтап және қорытынды жасап, ұзақтығы 4-6 минуттан артық емес хабарламаның негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 1. 2. 1 тарихи-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 сөздерді жалпытілдік баламалармен немесе сипаттамалық айналымдармен (перифразалармен) ауыстыру үшін жеткілікті сөздік қоры болу; | ||
Оқылым | 8. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау), ресми-іскерлік стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілерге негізделген мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; 8. 3. 3. 1 идеяларды, интерпретацияларды, болжамдарды ұсынуға және сұрақтардың әртүрлі түрлеріне жауап беруге мүмкіндік беретін мәтін бойынша проблемалық сұрақтарды құрастыру; | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау) және ресми-іскерлік стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерін құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 1. 1 тиісті формалардағы күрделі зат есімдерді, сын есімдерді, үстеулерді қолдану 8. 5. 1. 3 ырықты және ырықсыз етіс жасау | ||
Спорт және демалыс | Л. Кассиль. "Ход белой королевы". С. Мұқанов. "Балуан Шолақ" | Тыңдалым | 8. 1. 3. 1 сюжет дамуының немесе шиеленістің негізгі сәттерін анықтап, прозалық, драмалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну 8. 1. 4. 1 авторлық ұстанымды айқындап, мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 8. 2. 4. 1 кестелер, схемалар, диаграммалар, графиктер негізінде дәлелді сөйлем құрау (сипаттау және/ немесе баяндау элементтері бар пайымдау) 8. 2. 5. 1 өз көзқарасын дәлелдеп, қоғамдық-маңызды проблемалар бойынша диалогке қатысу | ||
Оқылым | 8. 3. 5. 1 дәйексөзді жоспар құру; 8. 3. 6. 1 құрылымдық-композициялық ерекшеліктерін анықтай отырып, көркем шығармалардың (поэтикалық, прозалық, драмалық) мазмұнын талдау | ||
Жазылым | 8. 4. 3. 1 ақпаратты соның ішінде кестеден, сызбадан, диаграммадан, графиктен тұратын презентация түрінде ұсыну; 8. 4. 7. 1 оқшау мүшелері бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 1. 1 тиісті формалардағы күрделі зат есімдерді, сын есімдерді, үстеулерді қолдану 8. 5. 2. 1 есімшелерді қолдану және оларды синонимдік қатарымен ауыстыру | ||
2-тоқсан | |||
Еңбек әлемі | Н.А. Заболоцкий. "Не позволяй душе лениться". А. Мусатов. "Как хлеб на стол пришел". | Тыңдалым | 8. 1. 1. 1 бөлінген деректерді жалпы контекске біріктіріп, себеп-салдарлық байланыстарды анықтап және қорытынды жасап, ұзақтығы 4-6 минуттан артық емес хабарламаның негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 1. 3. 1 сюжет дамуының немесе шиеленістің негізгі сәттерін анықтап, прозалық, драмалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 сөздерді жалпытілдік баламалармен немесе сипаттамалық айналымдармен (перифразалармен) ауыстыру үшін жеткілікті сөздік қоры болу; | ||
Оқылым | 8. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау), ресми-іскерлік стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілерге негізделген мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; 8. 3. 5. 1 дәйексөзді жоспар құру; 8. 3. 6. 1 құрылымдық-композициялық ерекшеліктерін анықтай отырып, көркем шығармалардың (поэтикалық, прозалық, драмалық) мазмұнын талдау | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1. публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау) және ресми-іскерлік стиль (мінездеме,өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерін құрастыру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 1. 4. аяқталған және аяқталмаған түрде көсемшелер жасау | ||
Ғарыш | О. Сулейменов. "Земля, поклонись человеку". Р. Брэдбери. "Зеленое утро". И. Ефремов. "Звездные корабли". | Тыңдалым | 8. 1. 2. 1 тарихи-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну; 8. 1. 5. 1 тыңдалған мәтіннің үзіндісі бойынша мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 8. 2. 4. 1 кестелер, схемалар, диаграммалар, графиктер негізінде дәлелді сөйлем құрау (сипаттау және/ немесе баяндау элементтері бар пайымдау) 8. 2. 6. 1 кестелердің, сызбалардың, диаграммалардың, графиктердің негізінде құрылған пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым | 8. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау), ресми-іскерлік стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілерге негізделген мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; 8. 3. 4. 1 талдамалықты қоса алғанда, оқу түрлерін пайдалану | ||
Жазылым | 8. 4. 1. 1. публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау) және ресми-іскерлік стиль (мінездеме,өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерін құрастыру; 8. 4. 3. 1 ақпаратты соның ішінде кестеден, сызбадан, диаграммадан, графиктен тұратын презентация түрінде ұсыну; 8. 4. 6. 1 НЕ сөзінің әртүрлі сөздермен бірге не бөлек жазылуын дұрыс таңдау | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 1. 2 қозғалыс етістіктерін қолдану 8. 5. 2. 2. көсемшелерді қолдану және оларды синонимдік қатарымен ауыстыру | ||
3-тоқсан | |||
Жанды табиғат әлемі |
О.Сүлеймен"Волчата" өлеңі. Ш. Айтматов "Плаха" (Акбар туралы үзінді). | Тыңдалым | 8. 1. 1. 1 бөлінген деректерді жалпы контекске біріктіріп, себеп-салдарлық байланыстарды анықтап және қорытынды жасап, ұзақтығы 4-6 минуттан артық емес хабарламаның негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 1. 3. 1 сюжет дамуының немесе шиеленістің негізгі сәттерін анықтап, прозалық, драмалық және поэтикалық туындылардың/бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 сөздерді жалпытілдік баламалармен немесе сипаттамалық айналымдармен (перифразалармен) ауыстыру үшін жеткілікті сөздік қоры болу; | ||
Оқылым | 8. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 3. 5. 1 дәйексөзді жоспар құру; 8. 3. 8. 1 мазмұнды, тілдік ерекшеліктерді салыстыру | ||
Жазылым | 8. 4. 3. 1 ақпаратты соның ішінде кестеден, сызбадан, диаграммадан, графиктен тұратын презентация түрінде ұсыну; 8. 4. 5. 1 талқылау, баяндау/сипаттау элементтерімен талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, автордың ұстанымына өз келісімін/келіспе-уін білдіріп, ұсынылған проблема бойынша эссе жазу (көлемі 120-140 сөз) | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 1. 5. күрделі сан есімдерді тиісті формаларда қолдану | ||
Су – тіршілік көзі | Янка Мавр. "Сын воды". П.Н. Васильев. "Иртыш". | Тыңдалым | 8. 1. 4. 1 авторлық ұстанымды айқындап, мәтіннің негізгі ойын анықтау; 8. 1. 5. 1 тыңдалған мәтіннің үзіндісі бойынша мазмұнды болжау |
Айтылым | 8. 2. 2. 1 мәтіннің мазмұнын шығармашылық толықтырулармен қайта айту; 8. 2. 3. 1 есімше және көсемше айналымдарын келісу және басқару, қолдану ережелерін қамтитын синтаксистік нормаларды сақтау | ||
Оқылым | 8. 3. 3. 1 идеяларды, интерпретацияларды, болжамдарды ұсынуға және сұрақтардың әртүрлі түрлеріне жауап беруге мүмкіндік беретін мәтін бойынша проблемалық сұрақтарды құрастыру; 8. 3. 4. 1 талдамалықты қоса алғанда, оқу түрлерін пайдалану; 8. 3. 7. 1 өзектілігін, анықтығын, пайдалылығын және құндылығын анықтай отырып, әр түрлі дереккөздерден ұсынылған тақырып бойынша қажетті ақпарат алу | ||
Жазылым | 8. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материалдың негізінде мәтіннің мазмұнын іріктеп баяндау; 8. 4. 4. 1 эпитеттерді, салыстыруларды, фразеологизмдерді, дараландырулар мен метафораларды қолдана отырып, белгілі бір рөлді және сөйлеу мінез-құлқын таңдай отырып, шығармашылық жұмыстарды (оның ішінде әдеби тақырыптарға) жазу | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 2. 1 есімшелерді қолдану және оларды синонимдік қатарымен ауыстыру | ||
Тағам | Н.В. Гоголь. "Старосветские помещики". А.П. Чехов. "Сирена". | Тыңдалым | 8. 1. 2. 1 тарихи-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 8. 2. 4. 1 кестелер, схемалар, диаграммалар, графиктер негізінде дәлелді сөйлем құрау (сипаттау және/ немесе баяндау элементтері бар пайымдау); 8. 2. 6. 1 кестелердің, сызбалардың, диаграммалардың, графиктердің негізінде құрылған пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау), ресми-іскерлік стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілерге негізделген мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау | ||
Жазылым | 8. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау) және ресми-іскерлік стиль (мінездеме,өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерін құрастыру; 8. 4. 6. 1 НЕ сөзінің әртүрлі сөздермен бірге не бөлек жазылуын дұрыс таңдау; 8. 4. 7. 1 оқшау мүшелері бар сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8.5. 2.2. көсемшелерді қолдану және оларды синонимдік қатарымен ауыстыру | ||
4-тоқсан | |||
Өнер күші | А.С. Пушкин. "Моцарт и Сальери". К.Г. Паустовский. "Старый повар". Б.П. Екимов. "Музыка старого дома". І. Жансүгіров. "Күйші" поэмасы (үзінді). | Тыңдалым |
8. 1. 4. 1 авторлық ұстанымды айқындап, мәтіннің негізгі ойын анықтау; |
Айтылым |
8. 2. 1. 1 сөздерді жалпытілдік баламалармен немесе сипаттамалық айналымдармен (перифразалармен) ауыстыру үшін жеткілікті сөздік қоры болу; | ||
Оқылым |
8. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; 8. 3. 3. 1 идеяларды, интерпретацияларды, болжамдарды ұсынуға және әртүрлі сұрақтарғажауап беруге мүмкіндік беретін мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; | ||
Жазылым |
8. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материалдың негізінде мәтіннің мазмұнын іріктеп баяндау; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 8. 5. 1. 5 күрделі сан есімдерді тиісті формаларда қолдану | ||
Ғылыми жаңалықтар және технологиялар | Е.С. Вельтисов. "Приключения Электроника". Жюль Верн. "Дети капитана Гранта". | Тыңдалым | 8. 1. 2. 1 тарихи-мәдени тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым |
8. 2. 5. 1 өз көзқарасын дәлелдей отырып, қоғамдық маңызы бар мәселелер бойынша диалогқа қатысу; | ||
Оқылым |
8. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, үндеу), ресми-іскери стиль (мінездеме, өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; сипатты белгілердің негізінде мәтіннің аралас типке тиістілігін анықтау | ||
Жазылым |
8. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (мақала, сұхбат, очерк, жолдау) және ресми-іскерлік стиль (мінездеме,өмірбаян, түйіндеме) мәтіндерін құрастыру; 8. 4. 6. 1 НЕ сөзінің әртүрлі сөздермен бірге не бөлек жазылуын дұрыс таңдау; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
8. 5. 2. 1 есімшелерді қолдану және оларды синонимдік қатарымен ауыстыру | ||
5) 9-сынып
Тақырып | Оқылатын көркем туындылар (таңдау бойынша) | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Әлем халықтарының мәдениеті | А. Құнанбаев. "Слова назидания" - "17 Слово". М. Шаханов. "Четыре матери". В. Гундарев. "На земле Абая". | Тыңдалым | 9. 1. 1. 1 қосалқы мәтінді, пікір айту мақсатын және айтушының оқиғалар мен кейіп-керлерге қатынасын анықтап және қорытынды жа-сап, ұзақтығы 5-8 минуттан аспайтын хабарламаның негізгі және детальды ақпаратын түсіну; 9. 1. 4. 1 мәтіннің құрылымын ескеріп, мәтіннің негізгі ойын анықтау |
Айтылым | 9. 2. 3. 1 сөйлеу нормаларына, оның ішінде сөйлеу стиліне сәйкес келетін лексикалық және синтаксистік бірліктерді сақтау; 9. 2. 5. 1 ұсынылған мәселе бойынша пікірталасқа қатысу, әртүрлі көзқарастарды синтездеу және мәселені шешу жолдарын тұжырымдау | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ресми іскерлік стиль мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау (нұсқаулық, ереже); сипатты белгілердің негізінде мәтіннің әртүрлі типтерге тиістілігін анықтау; 9. 3. 3. 1 мәтін ақпаратын перефразалау арқылы сұрақтарды тұжырымдау және оларға жауап беру, факт пен пікірді ажырату; | ||
Жазылым | 9. 4. 1. 1. публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, мақала, тезистер) және ресми-іскерлік стиль (ереже, есеп, нұсқаулық) мәтіндерін құру; 9. 4. 5. 1 талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, өз пікірін негіздеп және проблеманы шешу жолдарын ұсынып, ұсынылған проблема бойынша эссе жазу (көлемі 140-160 сөз); 9. 4. 7. 1. құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 1. зат есімдерді, сын есімдерді, үстеулерді (соның ішінде басқа сөз таптарынан жасалған) тиісті формаларда қолдану | ||
Жер ғаламшарының табиғи ресурстары | К. Паустовский. "Мещерская сторона" (үзінділер). Ч. Айтматов. "Плаха" (үзінді). В. Распутин "Прощание с МатҰрой" (үзінді). | Тыңдалым | 9. 1. 2. 1қоғамдық-саяси тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну; 9. 1. 3. 1 автордың кейіпкерлерге, оқиғаларға деген эмоционалдық-бағалау қарым-қатынасын білдіретін сөздерді анықтап, прозалық, драмалық, поэтикалық туындылардық/ бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым | 9. 2. 1. 1 кең ауқымды тақырыптар бойынша тиімді қарым-қатынас жасау үшін жеткілікті сөздік қордың болуы; 9. 2. 4. 1 назар аудару әдістерін қолданып отырып және мақсатты аудиторияны ескере отырып, сөйлем (пайымдау, сендіру) құрау | ||
Оқылым |
9. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің негізгі, қосалқы және жасырын (мәнмәтін) ақпаратын түсіну; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, мақала, тезистер) және ресми-іскерлік стиль (ереже, есеп, нұсқаулық) мәтіндерін құру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 1. зат есімдерді, сын есімдерді, үстеулерді (соның ішінде басқа сөз таптарынан жасалған) тиісті формаларда қолдану; 9. 5. 2. 1 ауызша және жазбаша қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Тарих және тұлға |
А.С. Пушкиннің "Капитан қызы" повесі. М. Шаханов. "Жеңілген жеңімпаз туралы Отырар поэмасы" немесе "Шыңғысханның есебі". | Тыңдалым | 9. 1. 1. 1 қосалқы мәтінді, пікір айту мақсатын және айтушының оқиғалар мен кейіп-керлерге қатынасын анықтап және қорытынды жа-сап, ұзақтығы 5-8 минуттан аспайтын хабарламаның негізгі және детальды ақпаратын түсіну; 9. 1. 3. 1 автордың кейіпкерлерге, оқиғаларға деген эмоционалдық-бағалау қарым-қатынасын білдіретін сөздерді анықтап, прозалық, драмалық, поэтикалық туындылардың /бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым | 9. 2. 1. 1 кең ауқымды тақырыптар бойынша тиімді қарым-қатынас жасау үшін жеткілікті сөздік қордың болуы; 9. 2. 2. 1 автордың ұстанымын бағалап, проблемалық жағдаятты өзі түсінігі бойынша көрсете отырып, мәтіннің мазмұнын қайта айту; 9. 1. 5. 1 пікірлер негізінде мәтін мазмұнын болжау | ||
Оқылым | 9. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және жасырын (мәнмәтін) ақпаратын түсіну; 9. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, тезистер, мақала), ресми-іскерлік стиль (нұсқаулық, ереже, есеп, заң) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілері негізінде мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; 9. 3. 5. 1 тезистік жоспар құру; 9. 3. 6. 1 автордың ұстанымын анықтау және шығарманың мазмұнын бағалау арқылы көркем шығармалардың мазмұнын талдау | ||
Жазылым | 9. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, мақала, тезистер) және ресми-іскерлік стиль (ереже, есеп, нұсқаулық) мәтіндерін құру; 9. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал ақпаратының мазмұнын шығармашылық тұрғыдан түсіндіре отырып баяндау; 9. 4. 7. 1 құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 2 етістіктерді тиісті формаларда қолдану; 9. 5. 2. 1 ауызша және жазбаша қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
Шындық және қиял | Ш.Т. Айтматов. "Легенда о рогатой матери-оленихе" ("Белый пароход"). Р. Брэдбери "Все лето в один день". | Тыңдалым | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну; 9. 1. 5. 1 пікірлер негізінде мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым |
9. 2. 4. 1 назар аудару әдістерін қолданып және мақсатты аудиторияны ескере отырып, мәлімдеме (пайымдау, сендіру) жасау; | ||
Оқылым |
9. 3. 4. 1 оқу кезінде оқу түрлерін пайдалану, сыни ойлау техникаларын меңгеру; | ||
Жазылым |
9. 4. 3. 1 кестелердің, сызбалардың, диаграммалардың, графиктердің негізінде ақпаратты есеп, мақала, анықтама түрінде және керісінше ұсыну; 9. 4. 5. 1 талқылау, баяндау/сипаттау элементтерімен талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, өз пікірін негіздеп және проблеманы шешу жолдарын ұсынып, ұсынылған проблема бойынша эссе жазу (көлемі 140-160 сөз); 9. 4. 6. 1 шылауларды, предлогтарды, одағайларды дұрыс жазу; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 2 етістіктерді тиісті формаларда қолдану; 9. 5. 2. 1 ауызша және жазбаша қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Әкелер мен балалар: ұрпақтар диалогі және шиеленісі | У. Шекспир. "Ромео и Джульетта". К.А. Паустовский. "Телеграмма". | Тыңдалым | 9. 1. 1. 1 қосалқы мәтінді, пікір айту мақсатын және айтушының оқиғалар мен кейіп-керлерге қатынасын анықтап және қорытынды жа-сап, ұзақтығы 5-8 минуттан аспайтын хабарламаның негізгі және детальды ақпаратын түсіну; 9. 1. 3. 1 автордың кейіпкерлерге, оқиғаларға деген эмоционалдық-бағалау қарым-қатынасын білдіретін сөздерді анықтап, прозалық, драмалық, поэтикалық туындылардың /бөліктердің мазмұнын түсіну |
Айтылым | 9. 2. 1. 1 кең ауқымы тақырыптар бойынша тиімді қарым-қатынас жасау үшін жеткілікті сөздік қорды меңгеру; 9. 2. 5. 1 ұсынылған мәселе бойынша пікірталасқа қатысу, әртүрлі көзқарастарды синтездеу және мәселені шешу жолдарын тұжырымдау | ||
Оқылым | 9. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің басты, жанама және жасырын (мәнмәтін) ақпаратын түсіну; 9. 3. 5. 1 тезистік жоспар құру; 9. 3. 8. 1 мазмұнын талдап, авторлық ұстанымды анықтап, мәтіндерді салыстыру | ||
Жазылым | 9. 4. 3. 1 кестелердің, сызбалардың, диаграммалардың, графиктердің негізінде ақпаратты есеп, мақала, анықтама түрінде және керісінше ұсыну; 9. 4. 5. 1 талқылау элементтерімен, талқылау мәтінінің ерекшеліктерін сақтай отырып, өз пікірін негіздеп және проблеманы шешу жолдарын ұсынып, ұсынылған проблема бойынша эссе жазу (көлемі 140-160 сөз); 9. 4. 7. 1 құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 3 сан есімдерді тиісті формаларда қолдану; 9. 5. 2. 1 ауызша және жазбаша қарым-қатынас жағдайына сәйкес келетін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
Жастар және бұқаралық ақпарат құралдары | С.Черный. "Диета", "Зеркало". Б. Акунин. "Турецкий гамбит" романы (деректі ендірмелерден үзінділер). | Тыңдалым | 9. 1. 4. 1 мәтіннің құрылымын ескеріп, мәтіннің негізгі ойын анықтау; 9. 1. 5. 1 пікірлер негізінде мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым |
9. 2. 2. 1 автордың ұстанымын бағалап, проблемалық жағдаятты өзі түсінігі бойынша көрсете отырып, мәтіннің мазмұнын қайта айту; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, тезистер, мақала), ресми-іскерлік стиль (нұсқаулық, ереже, есеп, заң) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілері негізінде мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; 9. 3. 3. 1 мәтін ақпаратын перефразалау арқылы сұрақтарды тұжырымдау және оларға жауап беру, факт пен пікірді ажырату; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, мақала, тезистер) және ресми-іскерлік стиль (ереже, есеп, нұсқаулық) мәтіндерін құру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 3 сан есімдерді тиісті формаларда қолдану | ||
Бір әлем: жаһандану | М. Светлов. "Гренада". М. Горький. "Сказки об Италии". В. Астафьев. "Деревья растут для всех". | Тыңдалым | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым |
9. 2. 4. 1 назар аудару әдістерін қолданып және мақсатты аудиторияны ескере отырып, сөйлем (пайымдау, сендіру) құрау; | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 ғылыми стиль мәтіндерінің (аннотация, тезистер) стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; | ||
Жазылым |
9. 4. 1. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, мақала, тезистер) және ресми-іскерлік стиль (ереже, есеп, нұсқаулық) мәтіндерін құру; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 2. 1 ауызша және жазбаша тілдесімге сәйкес келетін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Танымал адамдар | Ю. Лермонтов. "Смерть поэта". Е. Евтушенко. "Людей неинтересных в мире нет". В. Ян. "Чингис-хан" (үзінді). Абай. "Не будь падким на все". | Тыңдалым | 9. 1. 2. 1 қоғамдық-саяси тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 9. 2. 1. 1 кең ауқымды тақырыптар бойынша тиімді қарым-қатынас жасау үшін жеткілікті сөздік қордың болуы; 9. 2. 3. 1 сөйлеу нормаларын, оның ішінде стильге сәйкес келетін лексикалық және синтаксистік бірліктерді сақтау; 9. 2. 4. 1 назар аудару тәсілдерін қолданып және мақсатты аудиторияны ескере отырып, сөйлем (пайымдау, сендіру) құрау | ||
Оқылым |
9. 3. 1. 1 тұтас және тұтас емес мәтіндердің негізгі, қосалқы және жасырын (мәнмәтін) ақпаратын түсіну; 9. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, тезистер, мақала), ресми іскерлік стиль (нұсқаулық, ереже, есеп, заң) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; өзіне тән белгілері негізінде мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; | ||
Жазылым |
9. 4. 4. 1 бейнелеу-көркемдегіш құралдарды қолданып, мазмұны бойынша қарама-қайшы болып табылатын шығармашылық жұмыстар (соның ішінде әдеби тақырыптарға), мәтін үзіндісін/ үзінділерін жазу; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 1. 2 етістіктерді тиісті формаларда қолдану | ||
Мен және Заң | Ш. Айтматов. "Плаха" (Бостонды соттаудан үзінді) | Тыңдалым | 9. 1. 4. 1 мәтіннің құрылымын ескеріп, мәтіннің негізгі ойын анықтау; 9. 1. 5. 1 пікірлер негізінде мәтін мазмұнын болжау |
Айтылым | 9. 2. 5. 1 ұсынылған мәселе бойынша пікірталасқа қатысу, әртүрлі көзқарастарды синтездеу және мәселені шешу жолдарын тұжырымдау; 9. 2. 6. 1 назарды тарту тәсілдерін пайдаланып және нысаналы аудиторияны ескеріп, пікірді (монолог/диалог) бағалау | ||
Оқылым |
9. 3. 2. 1 публицистикалық стиль (проблемалық мақала), ғылыми стиль (аннотация, тезистер, мақала), ресми-іскерлік стиль (нұсқаулық, ереже, есеп, заң) мәтіндерінің стилистикалық ерекшеліктерін анықтау; оларға тән белгілері негізінде мәтіннің әртүрлі типтерге жататындығын анықтау; | ||
Жазылым |
9. 4. 2. 1 тыңдалған, оқылған және/немесе аудиовизуалды материал ақпаратының мазмұнын шығармашылық тұрғыдан түсіндіре отырып баяндау; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану | 9. 5. 2. 1 ауызша және жазбаша тілдесімге сәйкес келетін жай және құрмалас сөйлемдерді қолдану | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 49-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу пәнінің маңыздылығы коммуникация, ғылым, бизнес, туризм және спорт тілі боуымен анықталады. Ағылшын тілін меңгеру:
1) білім алушылардың түрлі өмірлік жағдайларда қатынасқан кезде сенімділіктерін артады;
2) білім алушыларға Қазақстанда және шет елдерде жоғары білім алу мүмкіндігіне жол ашады;
3) білім алушыларға Қазақстанда және шет елдерде кәсіби білім алуын жалғастыруға мүмкіндік береді;
4) білім алушылардың ағылшын тілінде шығарылатын жаңалықтар мен ақпаратқа қол жеткізу мүмкіндіктерін арттырады;
5) білім алушыларға ағылшын тіліндегі әдеби туындылардың түпнұсқасын оқу мүмкіндігін береді;
6) білім алушыларға Қазақстанды өз елінде және шет елдерде таныстыру мүмкіндігін береді;
7) өмір бойы білім алуға, дағдыларды дамытуға, стратегияларды үйренуге және мектепте алған білімді тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.
3. "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы білім алушылардың негізгі мектепті аяқтағанда B1 деңгейінде тілдік дағдыларын:
1) талдау, бағалау және сын тұрғысынан ойлау қабілетін дамытатын түрлі тапсырмалар беру;
2) кең ауқымды ауызша және жазбаша дереккөздермен жұмыс арқылы дамытуға бағытталған.
2-тарау. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. Оқыту қазақ және орыс тілдерінде жүргізілетін сыныптар үшін "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқыту ұйғыр, өзбек, тәжік тілдерінде жүргізілетін сыныптар үшін "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқыту бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Бөлімдер сынып бойынша күтілетін нәтиже түріндегі оқыту мақсатын құрайтын бөлімшелерден тұрады.
7. Әр бөлімшеде көрсетілген оқыту мақсаттары мұғалімге тілдік қызметтің барлық түрін (мазмұн, тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым, ағылшын тілінің қолданымын) дамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлауға, білім алушылардың жетістіктерін бағалауға, оларға оқытудың келесі кезеңі бойынша ақпарат беруге мүмкіндік береді.
8. "Мазмұн" бөлімі бойынша білім алушылар оларды әр түрлі оқу пәндерінде табысты қолдануға арналған дағдыларын дамытады: мәселелік тапсырмаларды шешуде айтылым мен тыңдалым дағдыларын қолданады, түсінікті және нақты ақпарат құрайды, оқу мен талдау арқылы мәдениетаралық түсінігін дамытады.
9. "Тыңдалым" бөлімі бойынша білім алушылар оқу бағдарламасының тақырыптары бойынша мәтіннің негізгі идеясын түсінеді, ақиқаттар мен ой пікірлерді анықтайды, таныс тақырыптар аясында жан-жақты түсінеді, қосымша ақпаратты алу мақсатында тыңдалған материал негізінде күрделі сұрақтарды тұжырымдайды, мәнмәтіндік тұспалдар көмегімен тыңдалған материалдан тұжырымдар жасайды, таныс тақырып бойынша ерекше ақпаратты анықтайды, таныс тақырып бойынша дәлелдерде сәйкессіздікті анықтайды.
10. "Айтылым" бөлімі бойынша білім алушылар таныс тақырып бойынша логикалық ұйымдастырылған оқиғалар негізінде мәтіннің негізгі идеясын жеткізеді, ресми және бейресми сөйлеу стильдерін қолданады, таныс тақырыптың фотосуреттері, тақырыптары, түйінді сөздері, үзінділері арқылы мәтіннің мазмұнын болжайды, нақты ақпаратты алу үшін қарапайым және күрделі сұрақтар қояды, тапсырмаларды орындау үшін оқушылармен (жұппен, топта) өзара қарым қатынас жасайды, таныс тақырып бойынша мәтінді қарама қарсы қояды және салыстырады, дәлелелдерді бере отырып, ойын жеткізеді.
11. "Оқылым" бөлімі бойынша білім алушылар жалпы және таныс тақырып бойынша әр түрлі стиль мен жанрлардың мәтініндегі негізгі идеяны, сонымен қатар егжей тегжейін түсінеді, әр түрлі ақпарат көздерін қолданады (анықтамалық материалдар, сөздіктер, интернет), таныс тақырып бойынша түрлі стиль мен жанрдың мәтінінен ерекше ақпаратты анықтайды, тақырыптар, фотосуреттер, түйінді сөздер, үзінділер арқылы мәтіннің мазмұнын болжайды, автордың қатынасын және ойын анықтайды, әр түрлі мәтіндерден ақпаратты бағалайды.
12. "Жазылым" бөлімі бойынша білім алушылар кестелер, диаграммалар, сызбалар, сауалнамалар, формаларды толтырады, таныс тақырыптар бойынша мәтіндерді жоспарлайды, жазады, редакциялайды және оқып шығады, қарым-қатынастық тапсырмаларға сәйкес мәтінде белгі жасайды, оқытылған тақырыптардың ақпаратын қолдана отырып, өткен шақ, осы шақ және келер шақпен байланысты оқиғаларды суреттейді және көрсетеді, таныс тақырыптың мәтінінде сөйлемдер мен абзацтарды байланыстырады және үйлестіреді, таныс тақырыптың мәтінінде тыныс белгілерін дұрыс қолданады, сәйкес ережелер мен құрылымдарды қолдана отырып, әр түрлі стильдер мен жанрлар бойынша мәтіндер құрастырады.
13. "Ағылшын тілінің қолданымы" бөлімі бойынша білім алушылар кең лексикалық ауқымды және тілдің түрлілігін әдеттегідей жоғары дәлдікпен қолданып, өзінің ойын білдіреді. Білім алушылар өткен шақ, осы шақ және келер шақ қатарын және модальді етістіктердің кең ауқымды түрін еркін қолданады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
14. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтау арқылы ұсынылған. Код бойынша бірінші сан сыныпты, екінші сан оқу мақсаттырының нөмірін білдіреді.
15. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлімдерге бөлінген:
1) "Мазмұн" (сontent):
Білім алушылар білуі тиіс: | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
орташадан төмен деңгей 2 | орташадан жоғары деңгей 2 | төмен деңгей 1 | орташа деңгей 1 | жоғары деңгей 1 |
5. 1. 1. 1 |
6. 1. 1. 1 |
7. 1. 1. 1 |
8. 1. 1. 1 |
9. 1. 1. 1 |
5. 1. 2. 1 сыныптастары |
6. 1. 2. 1 сыныптастары | 7. 1. 2. 1 сыныптастарының кері байланысын қамтамасыз ету үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану |
8. 1. 2. 1 сыныптастары | 9. 1. 2. 1 сыныптастарының кері байланысын қамтамасыз ету үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану |
5. 1. 3. 1 |
6. 1. 3. 1 |
7. 1. 3. 1 |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
5. 1. 4. 1 |
6. 1. 4. 1 |
7. 1. 4. 1 |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 |
5. 1. 5. 1 |
6. 1. 5. 1 |
7. 1. 5. 1 |
8. 1. 5. 1 |
9. 1. 5. 1 |
5. 1. 6. 1 |
6. 1. 6. 1 |
7. 1. 6. 1 |
8. 1. 6. 1 |
9. 1. 6. 1 |
5. 1. 7. 1 |
6. 1. 7. 1 |
7. 1. 7. 1 |
8. 1. 7. 1 |
9. 1. 7. 1 |
5. 1. 8. 1 |
6. 1. 8. 1 |
7. 1. 8. 1 |
8. 1. 8. 1 |
9. 1. 8. 1 |
5. 1. 9. 1 |
6. 1. 9. 1 |
7. 1. 9. 1 |
8. 1. 9. 1 |
9. 1. 9. 1 |
5. 1. 10. 1 |
6. 1. 10. 1 |
7. 1. 10. 1 |
8. 1. 10. 1 |
9. 1. 10. 1 |
2) "Тыңдалым" (listening):
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
орташадан төмен деңгей 2 | орташадан жоғары деңгей 2 | төмен деңгей 1 | орташа деңгей 1 |
жоғары деңгей |
5. 2. 1. 1 |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 |
5. 2. 3. 1 |
6. 2. 3. 1 |
7. 2. 3. 1 |
8. 2. 3. 1 |
9. 2. 3. 1 |
5. 2. 4. 1 |
6. 2. 4. 1 |
7. 2. 4. 1 |
8. 2. 4. 1 |
9. 2. 4. 1 |
5. 2. 5. 1 |
6. 2. 5. 1 |
7. 2. 5. 1 |
8. 2. 5. 1 |
9. 2. 5. 1 |
5. 2. 6. 1 |
6. 2. 6. 1 |
7. 2. 6. 1 |
8. 2. 6. 1 |
9. 2. 6. 1 |
5. 2. 7. 1 |
6. 2. 7. 1 |
7. 2. 7. 1 |
8. 2. 7. 1 |
9. 2. 7. 1 |
5. 2. 8. 1 |
6. 2. 8. 1 |
7. 2. 8. 1 |
8. 2. 8. 1 |
9. 2. 8. 1 |
3) "Айтылым" (speaking):
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8- сынып | 9-сынып |
орташадан төмен деңгей 2 | орташадан жоғары деңгей 2 |
төмен деңгей |
орташа деңгей |
жоғары деңгей |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 |
8. 3. 1. 1 |
9. 3. 1. 1 |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 |
8. 3. 2. 1 |
9. 3. 2. 1 |
.3.3.1 |
6. 3. 3. 1 |
7. 3. 3. 1 |
8. 3. 3. 1 |
9. 3. 3. 1 |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 |
7. 3. 4. 1 |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
5. 3. 5. 1 |
6. 3. 5. 1 |
7. 3. 5. 1 |
8. 3. 5. 1 |
9. 3. 5. 1 |
5. 3. 6. 1 |
6. 3. 6. 1 |
7. 3. 6. 1 |
8. 3. 6. 1 |
9. 3. 6. 1 |
5. 3. 7. 1 |
6. 3. 7. 1 |
7. 3. 7. 1 |
8. 3. 7. 1 |
9. 3. 7. 1 |
5. 3. 8. 1 |
6. 3. 8. 1 |
7. 3. 8. 1 |
8. 3. 8. 1 |
9. 3. 8. 1 |
4) "Оқылым" (reading):
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
орташадан төмен деңгей 2 | орташадан жоғары деңгей 2 |
төмен деңгей |
орташа деңгей |
жоғары деңгей |
5. 4. 1. 1 |
6. 4. 1. 1 |
7. 4. 1. 1 |
8. 4. 1. 1 |
9. 4. 1. 1 |
5. 4. 2. 1 |
6. 4. 2. 1 |
7. 4. 2. 1 |
8. 4. 2. 1 |
9. 4. 2. 1 |
5. 4. 3. 1 |
6. 4. 3. 1 |
7. 4. 3. 1 |
8. 4. 3. 1 |
9. 4. 3. 1 |
5. 4. 4. 1 |
6. 4. 4. 1 |
7. 4. 4. 1 |
8. 4. 4. 1 |
9. 4. 4. 1 |
5. 4. 5. 1 |
6. 4. 5. 1 |
7. 4. 5. 1 |
8. 4. 5. 1 |
9. 4. 5. 1 |
5. 4. 6. 1 |
6. 4. 6. 1 |
7. 4. 6. 1 |
8. 4. 6. 1 |
9. 4. 6. 1 |
5. 4. 7. 1 |
6. 4. 7. 1 |
7. 4. 7. 1 |
8. 4. 7. 1 |
9. 4. 7. 1 |
5. 4. 8. 1 |
6. 4. 8. 1 |
7. 4. 8. 1 |
8. 4. 8. 1 |
9. 4. 8. 1 |
5. 4. 9. 1 |
6. 4. 9. 1 |
7. 4. 9. 1 |
8. 4. 9. 1 |
9. 4. 9. 1 |
5) "Жазылым" (writing):
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
орташадан төмен деңгей 2 | орташадан жоғары деңгей 2 |
төмен деңгей |
орташа деңгей |
жоғары деңгей |
5. 5. 1. 1 |
6. 5. 1. 1 |
7. 5. 1. 1 |
8. 5. 1. 1 |
9. 5. 1. 1 |
5. 5. 2. 1 |
6. 5. 2. 1 |
7. 5. 2. 1 |
8.5.2 |
9. 5. 2. 1 |
5. 5. 3. 1 |
6. 5. 3. 1 |
7. 5. 3. 1 |
8. 5. 3. 1 |
9. 5. 3. 1 |
5. 5. 4. 1 |
6. 5. 4. 1 |
7. 5. 4. 1 |
8. 5. 4. 1 |
9. 5. 4. 1 |
5. 5. 5. 1 |
6. 5. 5. 1 |
7. 5. 5. 1 |
8. 5. 5. 1 |
9. 5. 5. 1 |
5. 5. 6. 1 |
6. 5. 6. 1 |
7. 5. 6. 1 |
8. 5. 6. 1 |
9. 5. 6. 1 |
5. 5. 7. 1 |
6. 5. 7. 1 |
7. 5. 7. 1 |
8. 5. 7. 1 |
9. 5. 7. 1 |
5. 5. 8. 1 |
6. 5. 8. 1 |
7. 5. 8. 1 |
8. 5. 8. 1 |
9. 5. 8. 1 |
5. 5. 9. 1 |
6. 5. 9. 1 |
7. 5. 9. 1 |
8. 5. 9. 1 |
9. 5. 9. 1 |
6. "Ағылшын тілін қолдану" (use of English):
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8- сынып | 9- сынып |
орташадан төмен деңгей 2 | орташадан жоғары деңгей 2 |
төмен деңгей |
орташа деңгей |
жоғары деңгей |
5. 6. 1. 1 |
6. 6. 1. 1 |
7. 6. 1. 1 |
8. 6. 1. 1 |
9. 6. 1. 1 |
5. 6. 2. 1 |
6. 6. 2. 1 |
7. 6. 2. 1 |
8. 6. 2. 1 |
9. 6. 2. 1 |
5. 6. 3. 1 |
6. 6. 3. 1 |
7. 6. 3. 1 |
8. 6. 3. 1 |
9. 6. 3. 1 |
5. 6. 4. 1 |
6. 6. 4. 1 |
7. 6. 4. 1 |
8. 6. 4. 1 |
9. 6. 4. 1 |
5. 6. 5. 1 |
6. 6. 5. 1 |
7. 6. 5. 1 |
8. 6. 5. 1 |
9. 6. 5. 1 |
5. 6. 6. 1 |
6. 6. 6. 1 |
7. 6. 6. 1 |
8. 6. 6. 1 |
9. 6. 6. 1 |
5. 6. 7. 1 |
6. 6. 7. 1 |
7. 6. 7. 1 |
8. 6. 7. 1 |
9. 6. 7. 1 |
5. 6. 8. 1 |
6. 6. 8. 1 |
7. 6. 8. 1 |
8. 6. 8. 1 |
9. 6. 8. 1 |
5. 6. 9. 1 |
6. 6. 9. 1 |
7. 6. 9. 1 |
8. 6. 9. 1 |
9. 6. 9. 1 |
5. 6. 10. 1 |
6. 6. 10. 1 |
7. 6. 10. 1 |
8. 6. 10. 1 |
9. 6. 10. 1 |
5. 6. 11. 1 |
6. 6. 11. 1 |
7. 6. 11. 1 |
8. 6. 11. 1 |
9. 6. 11. 1 |
5. 6. 12. 1 |
6. 6. 12. 1 |
7. 6. 12. 1 |
8. 6. 12. 1 |
9. 6. 12. 1 |
5. 6. 13. 1 |
6. 6. 13. 1 |
7. 6. 13. 1 |
8. 6. 13. 1 |
9. 6. 13. 1 |
5. 6. 14. 1 |
6. 6. 14. 1 |
7. 6. 14. 1 |
8. 6. 14. 1 |
9. 6. 14. 1 |
5. 6. 15. 1 |
6. 6. 15. 1 |
7. 6. 15. 1 |
8. 6. 15. 1 |
9. 6. 15. 1 |
5. 6. 16. 1 |
6. 6. 16. 1 |
7. 6. 16. 1 |
8. 6. 16. 1 |
9. 6. 16. 1 |
5. 6. 17. 1 |
6. 6. 17. 1 |
7. 6. 17. 1 |
8. 6. 17. 1 |
9. 6. 17. 1 |
16. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
17. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша Үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаттары |
1 -тоқсан | ||
Үйде және үйден тыс жерде | Мазмұны |
5. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
5. 2. 1. 1 сыныптағы нұсқаулар жүйелілігін қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
5. 3. 1. 1 бірқатар жалпы тақырыптар аясында сөйлем деңгейінде өзі және басқалар туралы негізгі ақпарат беру; | |
Оқылым |
5. 4. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір қарапайым қысқа мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
5. 5. 1. 1 кейбір жалпы және оқу тақырыптарында мәтін деңгейіндегі жұмыстарды жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
5. 6. 1. 1 бірқатар таныс жалпы және оқу тақырып тары бойынша тиісті санала тын және саналмайтын зат есімдерді, оның ішінде мезгіл мен орналасу жерін сипаттайтын жалпы фразаларды орынды қолдану; | |
Тірі организмдер | Мазмұны |
5. 1. 4. 1 басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару; |
Тыңдалым |
5. 2. 1. 1 сыныптағы нұсқаулар жүйелілігін қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
5. 3. 1. 1 бірқатар жалпы тақырыптар аясында сөйлем деңгейінде өзі және басқалар туралы негізгі ақпарат беру; | |
Оқылым |
5. 4. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір қарапайым қысқа мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
5. 5. 2. 1 кейбір жалпы және оқу тақырыптарындағы абзацта сөйлемдерді мұғалімнің қолдауымен жүйелі жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
5.6.1 бірқатар таныс жалпы және оқу тақырып тары бойынша тиісті санала тын және саналмайтын зат есімдерді, оның ішінде мезгіл мен орналасу жерін сипаттайтын жалпы фразаларды орынды қолдану; | |
2 -тоқсан | ||
Құндылықтар | Мазмұны |
5. 1. 2. 1 сыныптастарының кері байланысын қамтамасыз ету үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Тыңдалым |
5. 2. 1. 1 сыныптағы нұсқаулар жүйелілігін қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
5. 3. 3. 1 бірқатар жалпы және оқу тақырыптары аясында пікірін сөйлеммен жеткізу; | |
Оқылым |
5. 4. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір қарапайым қысқа мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
5. 5. 1. 1 кейбір жалпы және оқу тақырыптарында мәтін деңгейіндегі жұмыстарды жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
5. 6. 1. 1 бірқатар таныс жалпы және оқу тақырып тары бойынша тиісті санала тын және саналмайтын зат есімдерді, оның ішінде мезгіл мен орналасу жерін сипаттайтын жалпы фразаларды орынды қолдану; | |
Мамандықтар әлемі | Мазмұны |
5.1.2 сыныптастарының кері байланысын қамтамасыз ету үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Тыңдалым |
5. 2. 1. 1 сыныптағы нұсқаулар жүйелілігін қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
5. 3. 2. 1 бірқатар жалпы тақырыптар аясында ақпарат алу үшін қарапайым сұрақтар қою; | |
Оқылым |
5. 4. 4. 1 көркем және көркем емес әдебиеттердегі кейбір қысқа мәтіндерді мұғалімнің шамалы көмегі арқылы оқу; | |
Жазылым |
5. 5. 3. 1 адамдарды, жерлер мен нысандарды мәтін деңгейінде сипаттай отырып мұғалімнің қолдауымен нақты мәліметтерді жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
5.6.1 бірқатар таныс жалпы және оқу тақырып тары бойынша тиісті санала тын және саналмайтын зат есімдерді, оның ішінде мезгіл мен орналасу жерін сипаттайтын жалпы фразаларды орынды қолдану; | |
3 -тоқсан | ||
Жасампаздық | Мазмұны |
5. 1. 3. 1 түрлі көзқарастарды құрметтеу; |
Тыңдалым |
5. 2. 1. 1 сыныптағы нұсқаулар жүйелілігін қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
5. 3. 1. 1 бірқатар жалпы тақырыптар аясында сөйлем деңгейінде өзі және басқалар туралы негізгі ақпарат беру; | |
Оқылым |
5. 4. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір қарапайым қысқа мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
5. 5. 1. 1 кейбір жалпы және оқу тақырыптарында мәтін деңгейіндегі жұмыстарды жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
5. 6. 1. 1 бірқатар таныс жалпы және оқу тақырып тары бойынша тиісті санала тын және саналмайтын зат есімдерді, оның ішінде мезгіл мен орналасу жерін сипаттайтын жалпы фразаларды орынды қолдану; | |
Оқу (қызығып оқимыз) | Мазмұны |
5. 1. 4. 1 басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару; |
Тыңдалым |
5. 2. 3. 1 жалпы және оқу тақырыптары | |
Айтылым |
5. 3. 2. 1 бірқатар жалпы тақырыптар аясында ақпарат алу үшін қарапайым сұрақтар қою; | |
Оқылым |
5. 4. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір қарапайым қысқа мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
5. 5. 1. 1 кейбір жалпы және оқу тақырыптарында мәтін деңгейіндегі жұмыстарды жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ғажайыптар әлемінде | Мазмұны |
5. 1. 4. 1 басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару; |
Тыңдалым |
5. 2. 1. 1 сыныптағы нұсқаулар жүйелілігін қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
5. 3. 3. 1 бірқатар жалпы және оқу тақырыптары аясында | |
Оқылым |
5. 4. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір қарапайым қысқа мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
5. 5. 2. 1 кейбір жалпы және оқу тақырыптарындағы абзацта сөйлемдерді мұғалімнің қолдауымен жүйелі жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
5. 6. 1. 1 бірқатар таныс жалпы және оқу тақырып тары бойынша тиісті санала тын және саналмайтын зат есімдерді, оның ішінде мезгіл мен орналасу жерін сипаттайтын жалпы фразаларды орынды қолдану; | |
4 -тоқсан | ||
Спорт | Мазмұны |
5. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
5. 2. 1. 1 сыныптағы нұсқаулар жүйелілігін қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
5. 3. 1. 1 бірқатар жалпы тақырыптар аясында сөйлем деңгейінде өзі және басқалар туралы негізгі ақпарат беру; | |
Оқылым |
5. 4. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір қарапайым қысқа мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
5. 5. 1. 1 кейбір жалпы және оқу тақырыптарында мәтін деңгейіндегі жұмыстарды жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
5. 6. 1. 1 бірқатар таныс жалпы және оқу тақырып тары бойынша тиісті санала тын және саналмайтын зат есімдерді, оның ішінде мезгіл мен орналасу жерін сипаттайтын жалпы фразаларды орынды қолдану; | |
Демалыс | Мазмұны |
5. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
5. 2. 1. 1 сыныптағы нұсқаулар жүйелілігін қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
5. 3. 2. 1 бірқатар жалпы тақырыптар аясында ақпарат алу үшін қарапайым сұрақтар қою; | |
Оқылым |
5. 4. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір қарапайым қысқа мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
5. 5. 3. 1 адамдарды, жерлер мен нысандарды мәтін деңгейінде сипаттай отырып мұғалімнің қолдауымен нақты мәліметтерді жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
5. 6. 9. 1 шектеулі таныс жалпы және оқу тақырыптарына қатысты күнделікті өмірдегі рәсімдерді, әдеттерді және жағдайларды сипаттау үшін жай осы шақ және жай өткен шақ, ережеге бағынатын және бағынбайтын формаларды қолдану; | |
2) 6-сынып
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаттары |
1 -тоқсан | ||
Біздің сынып | Мазмұны |
6. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
6. 2. 1. 1 сыныптағы шексіз нұсқауларды қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
6. 3. 1. 1 көпшілік жалпы тақырыптар аясында пікірталас деңгейінде өзі және басқалар туралы негізгі ақпарат беру; | |
Оқылым |
6. 4. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қарапайым қысқа мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
6. 5. 1. 1 әр түрлі жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауымен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
6. 6. 1. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл мен орналасу жерін сипаттай тын күрделі атаулы фразаларды және дерексіз зат есімдерді қолдану; | |
Батырлар | Мазмұны |
6. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
6. 2. 1. 1 сыныптағы шексіз нұсқауларды қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
6. 3. 3. 1 алуан түрлі жалпы және оқу тақырыптары аясында пайымдау элементтерімен өз пікірін сөйлеммен жеткізу; | |
Оқылым |
6. 4. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қарапайым қысқа мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
6. 5. 1. 1 әр түрлі жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауымен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
6. 6. 1. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл мен орналасу жерін сипаттай тын күрделі атаулы фразаларды және дерексіз зат есімдерді қолдану; | |
2 -тоқсан | ||
Жергілікті жер | Мазмұны |
6. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
6. 2. 1. 1 сыныптағы шексіз нұсқауларды қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
6. 3. 2. 1 көпшілік жалпы тақырыптар аясында ақпарат алу үшін қарапайым сұрақтар қою; | |
Оқылым |
6. 4. 2. 1 бірқатар жалпы және оқу тақырыптары аясындағы қарапайым, қысқа мәтіндерде арнайы ақпаратты мұғалімнің көмегінсіз түсіну; | |
Жазылым |
6. 5. 1. 1 әр түрлі жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауымен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
6. 6. 3. 1 жалпы таныс және оқу тақырыптарда шектеулі жиынтық бойынша салыстырмалы және таңдаулы шырайда алуан түрлі сын есімдер мен ережеге бағынатын және ережеге бағынбайтын сын есімдерді қолдану; | |
Драма және комедия | Мазмұны |
6. 1. 3. 1 түрлі көзқарастарды құрметтеу; |
Тыңдалым |
6. 2. 1. 1 сыныптағы шексіз нұсқауларды қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
6. 3. 2. 1 көпшілік жалпы тақырыптар аясында ақпарат алу үшін қарапайым сұрақтар қою; | |
Оқылым |
6. 4. 2. 1 бірқатар жалпы және оқу тақырыптары аясындағы қарапайым, қысқа мәтіндерде арнайы ақпаратты мұғалімнің көмегінсіз түсіну; | |
Жазылым |
6. 5. 2. 1 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптарында өткен тәжірибесін немесе шынайы болған оқиғалар, әрекеттерді мұғалімнің қолдауымен жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
6. 6. 7. 1 таныс жалпы тақырыптар бойынша | |
3 -тоқсан | ||
Денсаулық | Мазмұны |
6. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
6. 2. 5. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгімеде арнайы ақпараттар мен бөлімдердің көп бөлігін қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
6. 3. 1. 1 көпшілік жалпы тақырыптар аясында пікірталас деңгейінде өзі және басқалар туралы негізгі ақпарат беру; | |
Оқылым |
6. 4. 4. 1 көркем және көркем емес әдебиеттердегі кейбір қысқа қарапайым мәтіндерді өз бетімен оқу; | |
Жазылым |
6. 5. 1. 1 әр түрлі жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауымен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
6. 6. 1. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл мен орналасу жерін сипаттай тын күрделі атаулы фразаларды және дерексіз зат есімдерді қолдану; | |
Саяхат және демалыс | Мазмұны |
6. 1. 2. 1 сыныптастары |
Тыңдалым |
6. 2. 1. 1 сыныптағы шексіз нұсқауларды қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
6. 3. 3. 1 алуан түрлі жалпы және оқу тақырыптары аясында пайымдау элементтерімен өз пікірін сөйлеммен жеткізу; | |
Оқылым |
6. 4. 2. 1 бірқатар жалпы және оқу тақырыптары аясындағы қарапайым, қысқа мәтіндерде арнайы ақпаратты мұғалімнің көмегінсіз түсіну; | |
Жазылым |
6. 5. 3. 1 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптарына мұғалімнің қолдауымен жеке сезімі мен пікірі туралы жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
6. 6. 1. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл мен орналасу жерін сипаттай тын күрделі атаулы фразаларды және дерексіз зат есімдерді қолдану; | |
Оқу (қызығып оқимыз) | Мазмұны |
6. 1. 4. 1 басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару; |
Айтылым | 6. 3. 5. 1 көпшілік жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзағырақ әңгімеде өзара қарым-қатынас жасауға әрекеттену | |
Оқылым |
6. 4. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қарапайым қысқа мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
6. 5. 1. 1 әр түрлі жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауымен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
4 -тоқсан | ||
Көршілер | Мазмұны |
6. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
6. 2. 1. 1 сыныптағы шексіз нұсқауларды қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
6. 3. 1. 1 көпшілік жалпы тақырыптар аясында пікірталас деңгейінде өзі және басқалар туралы негізгі ақпарат беру; | |
Оқылым |
6. 4. 6. 1 көпшілік жалпы және оқу тақырыптарындағы қысқа мәтіндерде автордың пікірін немесе көзқарасын анықтау; | |
Жазылым |
6. 5. 1. 1 әр түрлі жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауымен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
6. 6. 1. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл мен орналасу жерін сипаттай тын күрделі атаулы фразаларды және дерексіз зат есімдерді қолдану; | |
Көлік | Мазмұны |
6. 1. 3. 1 түрлі көзқарастарды құрметтеу; |
Тыңдалым |
6. 2. 1. 1 сыныптағы шексіз нұсқауларды қолдаумен түсіну; | |
Айтылым |
6. 3. 2. 1 көпшілік жалпы тақырыптар аясында ақпарат алу үшін қарапайым сұрақтар қою; | |
Оқылым |
6. 4. 2. 1 бірқатар жалпы және оқу тақырыптары аясындағы қарапайым, қысқа мәтіндерде арнайы ақпаратты мұғалімнің көмегінсіз түсіну; | |
Жазылым |
6. 5. 6. 1 әр түрлі жалпы таныс тақырыптарда негізгі сабақтастырғыш жалғаулықтарды қолданып, шамалы қолдаумен сөйлемді абзацқа логикалық біріктіру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
6. 6. 2. 1 "more, little, few less, fewer not as many, not as much" сияқты сөздерді таныс, жалпы және оқу тақырыптарында кеңейтілген жиынтықта қолдану; | |
3) 7-сынып
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаттары |
1 -тоқсан | ||
Хобби және демалыс | Мазмұны |
7. 1. 3. 1 түрлі көзқарастарды құрметтеу; |
Тыңдалым |
7. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санын, негізгі ойларды шамалы қолдау мен түсіну; | |
Айтылым |
7. 3. 1. 1 бірқатар жалпы және оқу тақырыптары аясында сөйлесу кезінде ресми және бейресми регистрлерді пайдалану; | |
Оқылым |
7. 4. 1. 1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
7. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауымен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
7. 6. 1. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір дерексіз зат есімдерді және күрделі фразаларды қолдану; | |
Коммуникациялар және технологиялар | Мазмұны |
7. 2. 2. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ақпараттың біршама бөлігін шектеулі ортадағы ұзақ сөйлесуде мұғалімнің шамалы қолдау көрсетуімен түсіну; |
Тыңдалым |
7. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санын, негізгі ойларды шамалы қолдау мен түсіну; | |
Айтылым |
7. 3. 2. 1 бірқатар жалпы және оқу тақырыптары аясында ақпарат алу үшін күрделі сұрақтар қою; | |
Оқылым |
7. 4. 1. 1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
7. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауымен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
7. 6. 4. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша түрлі көрсеткіштерді, оның ішінде neither, either сөздерін қолдану; | |
2 -тоқсан | ||
Демалыс және саяхат | Мазмұны |
7. 1. 2. 1 сыныптастарының кері байланысын қамтамасыз ету үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Тыңдалым |
7.2.1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санын, негізгі ойларды шамалы қолдау мен түсіну; | |
Айтылым |
7. 3. 1. 1 бірқатар жалпы және оқу тақырыптары аясында сөйлесу кезінде ресми және бейресми регистрлерді пайдалану; | |
Оқылым |
7. 4. 1. 1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
7. 5. 2. 1 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптарында өткен тәжірибесін немесе шынайы болған оқиғалар, әрекеттерді шамалы қолдаумен жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
7. 6. 3. 1 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша сын есім ретінде жалпы есімшені қолдану және зат есімнің алдына сын есімді дұрыс қою; | |
Ғарыш және Жер | Мазмұны |
7. 1. 2. 1 сыныптастарының кері байланысын қамтамасыз ету үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Тыңдалым |
7. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санын, негізгі ойларды шамалы қолдау мен түсіну; | |
Айтылым |
7. 3. 1. 1 бірқатар жалпы және оқу тақырыптары аясында сөйлесу кезінде ресми және бейресми регистрлерді пайдалану; | |
Оқылым |
7. 4. 1. 1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
7. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауымен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
7. 6. 1. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір дерексіз зат есімдерді және күрделі фразаларды қолдану; | |
3 -тоқсан | ||
Оқу (қызығып оқимыз) | Мазмұны |
7. 1. 2. 1 сыныптастарының кері байланысын қамтамасыз ету үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Тыңдалым |
7. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі санын, негізгі ойларды шамалы қолдау мен түсіну; | |
Айтылым |
7. 3. 6. 1 жұпта, топта және барлық сыныппен жұмыста басқалардың айтқанын сөйлеммен немесе пайымдаумен біршама икемділікпен түсіндіруге әрекеттену; | |
Оқылым |
7. 4. 2. 1 көпшілік жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердегі арнайы ақпаратты түсіну; | |
Жазылым |
7. 5. 3. 1 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптарын біркелкі грамматикалық сауаттылықпен жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
7. 6. 2. 1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін too much, too many, none any, enough сөздерімен қоса есептік сан есімдерді қолдану; | |
Көңіл көтеру және медиа | Мазмұны |
7. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
7. 2. 2. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ақпараттың біршама бөлігін шектеулі ортадағы ұзақ сөйлесуде мұғалімнің шамалы қолдау көрсетуімен түсіну; | |
Айтылым |
7. 3. 3. 1 көпшілік жалпы және оқу тақырыптары аясында пікірін пайымдаумен жеткізу; | |
Оқылым |
7. 4. 3. 1 кейбір ұзақ мәтіндерді қоса, көпшілік таныс жалпы және оқу тақырыптары аясында дәлел деректерін түсіну; | |
Жазылым |
7. 5. 3. 1 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптарын біркелкі грамматикалық сауаттылықпен жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
7. 6. 3. 1 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша сын есім ретінде жалпы есімшені қолдану және зат есімнің алдына сын есімді дұрыс қою; | |
Табиғи апаттар | Мазмұны |
7. 1. 2. 1 сыныптастарының кері байланысын қамтамасыз ету үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Тыңдалым |
7. 2. 3. 1 жалпы және оқу шектеулі ортадағы кеңейтілген әңгімеде дәлелдің біраз бөлігін шамалы көмекпен түсіну; | |
Айтылым |
7. 3. 4. 1 көпшілік жалпы және оқу тақырыптары аясында күтпеген комментарийлерге пайымдау элементтерімен біраз икемділікпен сөйлеммен жауап беру; | |
Оқылым |
7. 4. 2. 1 көпшілік жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердегі арнайы ақпаратты түсіну; | |
Жазылым |
7. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауымен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
7. 6. 6. 1 көптеген жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша mine, yours, ours, theirs, hers, his, myself, yourself, themselves қоса өздік және еріксіз есімдіктерді қолдану; | |
4 -тоқсан | ||
Салауатты әдеттер | Мазмұны |
7. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
7. 2. 4. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгімеде сан алуан ұйғарынды мағынаны шамалы қолдау көрсетумен түсіну; | |
Айтылым |
7. 3. 6. 1 жұпта, топта және барлық сыныппен жұмыста басқалардың айтқанын сөйлеммен немесе пайымдаумен біршама икемділікпен түсіндіруге әрекеттену; | |
Оқылым |
7. 4. 1. 1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
7. 5. 4. 1 жалпы және оқу тақырыптарына кейбір жазбаша жанрда орынды стилі мен тіл форма сын қолдаумен қолдану; | |
Ағылшын тілін қолдану |
7. 6. 4. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша түрлі көрсеткіштерді, оның ішінде neither, either сөздерін қолдану; | |
Киім және сән | Мазмұны |
7. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
7. 2. 3. 1 жалпы және оқу шектеулі ортадағы кеңейтілген әңгімеде дәлелдің біраз бөлігін шамалы көмекпен түсіну; | |
Айтылым |
7. 3. 5. 1 оқу тапсырмаларын орындау мақсатында басымдықтарды жоспарлау мен құру, серіктестік, талқылау, келісу үшінсыныптастарымен өзара қарым-қатынас жасауға әрекеттену; | |
Оқылым |
7. 4. 1. 1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
7. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауымен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
7. 6. 3. 1 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша сын есім ретінде жалпы есімшені қолдану және зат есімнің алдына сын есімді дұрыс қою; | |
4) 8-сынып
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаттары |
1 -тоқсан | ||
Бізді қоршаған орта | Мазмұны |
8. 1. 2. 1 сыныптастарының кері байланысын қамтамасыз ету үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Тыңдалым |
8. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының негізгі ойларын іс жүзінде қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
8. 3. 1. 1 көпшілік жалпы және оқу тақырыптары аясында сөйлесу кезінде ресми және бейресми регистрлерді пайдалану; | |
Оқылым |
8. 4. 1. 1 кейбір ұзақ мәтіндерді қоса, әртүрлі таныс емес жалпы және оқу тақырыптары мәтіндерінің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
8. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды шамалы қолдаумен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
8. 6. 5. 1 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі уақыттық және модальдық формаларды құрайтын сұрақтарды қолдану; | |
Күнделікті өмір және сауда | Мазмұны |
8. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
8. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының негізгі ойларын іс жүзінде қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
8. 3. 5. 1 оқу тапсырмаларын орындау мақсатында басымдықтарды жоспарлау мен құру, серіктестік, талқылау, келісу үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынас жасау; | |
Оқылым |
8. 4. 2. 1 кейбір ұзақ мәтіндерді қоса, әртүрлі таныс жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердегі арнайы ақпаратты түсіну; | |
Жазылым |
8. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды шамалы қолдаумен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
8. 6. 10. 1 көптеген таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша созылмалы осы шақ және созылмалы келер шақ формаларын, сонымен қатар ырықсыз етістіктің кейбір формаларын қолдану; | |
2 -тоқсан | ||
Көңіл көтеру және медиа | Мазмұны |
8. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
8. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының негізгі ойларын іс жүзінде қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
8. 3. 1. 1 көпшілік жалпы және оқу тақырыптары аясында сөйлесу кезінде ресми және бейресми регистрлерді пайдалану; | |
Оқылым |
8. 4. 1. 1 кейбір ұзақ мәтіндерді қоса, әртүрлі таныс емес жалпы және оқу тақырыптары мәтіндерінің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
8. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды шамалы қолдаумен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
8. 6. 1. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар бейтаныс тақырыптар бойынша кейбір дерексіз құрамды зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды пайдалану ; | |
Спорт, денсаулық, дене шынықтыру | Мазмұны |
8. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
8. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының негізгі ойларын іс жүзінде қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
8. 3. 5. 1 оқу тапсырмаларын орындау мақсатында басымдықтарды жоспарлау мен құру, серіктестік, талқылау, келісу үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынас жасау; | |
Оқылым |
8. 4. 2. 1 кейбір ұзақ мәтіндерді қоса, әртүрлі таныс жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердегі арнайы ақпаратты түсіну; | |
Жазылым |
8. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды шамалы қолдаумен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
8. 6. 8. 1 көптеген таныс жалпы және оқу тақырыптарына қатысты келер шақтың әртүрлі формаларын, оның ішінде созылмалы осы шақ пен келер шақ мағынасындағы жай осы шақ формаларын қолдану; | |
3 -тоқсан | ||
Оқу (қызығып оқимыз) | Мазмұны |
8. 1. 3. 1 түрлі көзқарастарды құрметтеу; |
Тыңдалым |
8. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының негізгі ойларын іс жүзінде қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
8. 3. 2. 1 жалпы тақырыптар және бірқатар оқу тақырыптары аясында ақпарат алу үшін күрделірек сұрақтар қою; | |
Оқылым |
8. 4. 1. 1 кейбір ұзақ мәтіндерді қоса, әртүрлі таныс емес жалпы және оқу тақырыптары мәтіндерінің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
8. 5. 3. 1 әртүрлі таныс жалпы және оқу тақырыптарын біркелкі грамматикалық сауаттылықпен жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
8. 6. 8. 1 көптеген таныс жалпы және оқу тақырыптарына қатысты келер шақтың әртүрлі формаларын, оның ішінде созылмалы осы шақ пен келер шақ мағынасындағы жай осы шақ формаларын қолдану; | |
Табиғат әлемі | Мазмұны |
8. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
8. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының негізгі ойларын іс жүзінде қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
8. 3. 1. 1 көпшілік жалпы және оқу тақырыптары аясында сөйлесу кезінде ресми және бейресми регистрлерді пайдалану; | |
Оқылым |
8. 4. 2. 1 кейбір ұзақ мәтіндерді қоса, әртүрлі таныс жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердегі арнайы ақпаратты түсіну; | |
Жазылым |
8. 5. 3. 1 әртүрлі таныс жалпы және оқу тақырыптарын біркелкі грамматикалық сауаттылықпен жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
8. 6. 1. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар бейтаныс тақырыптар бойынша кейбір дерексіз құрамды зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды пайдалану; | |
Саяхат және көлік | Мазмұны |
8. 1. 2. 1 сыныптастарының кері байланысын қамтамасыз ету үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Тыңдалым |
8. 2. 2. 1 жалпы және оқу тақырыптарын кең ауқым бойынша біршама нақты ақпаратты кеңейтілген әңгімеде мұғалімнің шамалы қолдау көрсетуімен немесе өз бетінше түсіну; | |
Айтылым |
8. 3. 3. 1 кез-келген жалпы және оқу тақырыптары аясында пікірін пайымдаумен жеткізу; | |
Оқылым |
8. 4. 1. 1 кейбір ұзақ мәтіндерді қоса, әртүрлі таныс емес жалпы және оқу тақырыптары мәтіндерінің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
8. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды шамалы қолдаумен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
8. 6. 5. 1 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі уақыттық және модальдық формаларды құрайтын сұрақтарды қолдану; | |
4 -тоқсан | ||
Тамақ және сусын | Мазмұны |
8. 1. 2. 1 сыныптастарының кері байланысын қамтамасыз ету үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Тыңдалым |
8. 2. 3. 1 жалпы және оқу тақырыптарын кең ортадағы ұзақ әңгімеде дәлелдің көп бөлігін іс жүзінде қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
8. 3. 2. 1 жалпы тақырыптар және бірқатар оқу тақырыптары аясында ақпарат алу үшін күрделірек сұрақтар қою; | |
Оқылым |
8. 4. 2. 1 кейбір ұзақ мәтіндерді қоса, әртүрлі таныс жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердегі арнайы ақпаратты түсіну; | |
Жазылым |
8. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды шамалы қолдаумен жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
8. 6. 2. 1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін "several, plenty, a large/small number/amount" сөздерімен қоса есептік сан есімдерді қолдану; | |
Мамандықтар әлемі | Мазмұны |
8. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
8. 2. 2. 1 жалпы және оқу тақырыптарын кең ауқым бойынша біршама нақты ақпаратты кеңейтілген әңгімеде мұғалімнің шамалы қолдау көрсетуімен немесе өз бетінше түсіну; | |
Айтылым |
8. 3. 2. 1 жалпы тақырыптар және бірқатар оқу тақырыптары аясында ақпарат алу үшін күрделірек сұрақтар қою; | |
Оқылым |
8. 4. 2. 1 кейбір ұзақ мәтіндерді қоса, әртүрлі таныс жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердегі арнайы ақпаратты түсіну; | |
Жазылым |
8. 5. 2. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптарында өткен тәжірибесін немесе шынайы болған оқиғалар, әрекеттерді шамалы қолдаумен жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
8. 6. 5. 1 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі уақыттық және модальдық формаларды құрайтын сұрақтарды қолдану; | |
5) 9-сынып
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаттары |
1 -тоқсан | ||
Хобби | Мазмұны |
9. 1. 2. 1 сыныптастарының кері байланысын қамтамасыз ету үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Тыңдалым |
9. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының негізгі ойларын қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
9. 3. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары аясында сөйлесу кезінде ресми және бейресми регистрлерді пайдалану; | |
Оқылым |
9. 4. 1. 1 көпшілік таныс емес жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
9. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауынсыз жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
9. 6. 5. 1 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану; | |
Дене шынықтыру және спорт | Мазмұны |
9. 1. 2. 1 сыныптастарының кері байланысын қамтамасыз ету үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Тыңдалым |
9. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының негізгі ойларын қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
9. 3. 2. 1 жалпы және оқу тақырыптары аясында ақпарат алу үшін күрделі сұрақтар қою; | |
Оқылым |
9. 4. 2. 1 кейбір ұзақ мәтіндерді қоса, таныс жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердегі арнайы ақпаратты түсіну; | |
Жазылым |
9. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауынсыз жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
9. 6. 5. 1 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану; | |
2 -тоқсан | ||
Планета және Жер, ондағы біздің орнымыз | Мазмұны |
9. 1. 3. 1 түрлі көзқарастарды құрметтеу; |
Тыңдалым |
9. 2. 3. 1 жалпы және оқу тақырыптарын кең ортадағы ұзақ әңгімеде дәлелдің көп бөлігін іс жүзінде қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
9. 3. 2. 1 жалпы және оқу тақырыптары аясында ақпарат алу үшін күрделі сұрақтар қою; | |
Оқылым |
9. 4. 3. 1 әр түрлі таныс жалпы және оқу тақырыптары аясындағы ұзақ мәтіндердегі дәлел деректерін түсіну; | |
Жазылым |
9. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауынсыз жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
9. 6. 1. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар бейтаныс тақырыптар бойынша әр түрлі дерексіз құрамды зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды пайдалану; | |
Қайырымдылық және қақтығыс | Мазмұны |
9. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
9. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының негізгі ойларын қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
9. 3. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары аясында сөйлесу кезінде ресми және бейресми регистрлерді пайдалану; | |
Оқылым |
9. 4. 1. 1 көпшілік таныс емес жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
9. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауынсыз жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
9. 6. 1. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар бейтаныс тақырыптар бойынша әр түрлі дерексіз құрамды зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды пайдалану; | |
3 -тоқсан | ||
Оқу (қызығып оқимыз) | Мазмұны |
9. 1. 3. 1 түрлі көзқарастарды құрметтеу; |
Тыңдалым |
9. 2. 6. 1 әр түрлі жалпы және оқу тақырыптарында ұзақ сөйлесудегі мәнмәтіннен мағынаны анықтау; | |
Айтылым |
9. 3. 4. 1 жалпы және оқу тақырыптары аясында күтпеген комментарийлерге пайымдау мен және сөйлеммен белгілі бір деңгейдегі икемділікпен жауап беру; | |
Оқылым |
9. 4. 1. 1 көпшілік таныс емес жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ мәтіндердің негізгі идеясын түсіну; | |
Жазылым |
9. 5. 4. 1 жалпы және оқу тақырыптарына әр түрлі жазбаша жанрда орынды стилі мен тіл формасын шамалы қолдаумен қолдану; | |
Ағылшын тілін қолдану |
9. 6. 5. 1 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану; | |
Салт-дәстүр және тіл | Мазмұны |
9. 1. 3. 1 түрлі көзқарастарды құрметтеу; |
Тыңдалым |
9. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының негізгі ойларын қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
9. 3. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптары аясында сөйлесу кезінде ресми және бейресми регистрлерді пайдалану; | |
Оқылым |
9. 4. 2. 1 кейбір ұзақ мәтіндерді қоса, таныс жалпы және оқу тақырыптары аясында мәтіндердегі арнайы ақпаратты түсіну; | |
Жазылым |
9. 5. 2. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптарында өткен тәжірибесін немесе шынайы болған оқиғалар, әрекеттерді өз бетімен жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
9. 6. 2. 1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер және атаулы топтар үшін есептік сан есімдерді қолдану; | |
Музыка және фильмдер | Мазмұны |
9. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
9. 2. 1. 1 ұзақ әңгімелесумен жалпы және оқу тақырыптарының негізгі ойларын қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
9. 3. 2. 1 жалпы және оқу тақырыптары аясында ақпарат алу үшін күрделі сұрақтар қою; | |
Оқылым |
9. 4. 4. 1 таныс және кейбір бейтаныс жалпы және оқу тақырыптары аясында көркем және көркем емес әдебиеттер дегі ұзақ мәтіндерді оқу; | |
Жазылым |
9. 5. 2. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптарында өткен тәжірибесін немесе шынайы болған оқиғалар, әрекеттерді өз бетімен жазу; | |
Ағылшын тілін қолдану |
9. 6. 1. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар бейтаныс тақырыптар бойынша әр түрлі дерексіз құрамды зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды пайдалану; | |
4 -тоқсан | ||
Саяхат және туризм | Мазмұны |
9. 1. 4. 1 басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару; |
Тыңдалым |
9. 2. 3. 1 жалпы және оқу тақырыптарын кең ортадағы ұзақ әңгімеде дәлелдің көп бөлігін іс жүзінде қолдаусыз түсіну; | |
Айтылым |
9. 3. 2. 1 жалпы және оқу тақырыптары аясында ақпарат алу үшін күрделі сұрақтар қою; | |
Оқылым |
9. 4. 5. 1 көпшілік таныс жалпы және оқу тақырыптары аясында ұзын мәтіндердің мәнмәтінінен негізгі ойды анықтау; | |
Жазылым |
9. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауынсыз жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
9. 6. 2. 1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер және атаулы топтар үшін есептік сан есімдерді қолдану; | |
Ғылым және технология | Мазмұны |
9. 1. 1. 1 топ ішінде мәселелерді шығармашылықпен бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Тыңдалым |
9. 2. 2. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы біршама нақты ақпаратты кең ауқымда кеңейтілген әңгімеде қолдаусыз өз бетінше түсіну; | |
Айтылым |
9. 3. 3. 1 жалпы және оқу тақырыптарында өз көзқарасын түсіндіру және негіздеу; | |
Оқылым |
9. 4. 3. 1 әр түрлі таныс жалпы және оқу тақырыптары аясындағы ұзақ мәтіндердегі дәлел деректерін түсіну; | |
Жазылым |
9. 5. 1. 1 жалпы және оқу тақырыптарындағы мәтін деңгейіндегі жұмыстарды мұғалімнің қолдауынсыз жоспарлау, жазу, түзету және тексеру; | |
Ағылшын тілін қолдану |
9. 6. 1. 1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар бейтаныс тақырыптар бойынша әр түрлі дерексіз құрамды зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды пайдалану; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 50-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген)..
2. Оқу пәнінің маңыздылығы оның әлем тілдерінің бірі болуымен, ғылым, білім және туризм тілі болып табылатындығымен анықталады. Қазақстан мектептерінде неміс тілінің оқытылуының тарихи негіздемесі мемлекетте этникалық немістердің тұруы, сонымен қатар кеңестік Қазақстан жерінде неміс тілінің үстем мәртебеге ие болуына байланысты. Неміс тілін оқыту:
1) әртүрлі өмірлік жағдайларда білім алушыларға табысты қарым-қатынасқа түсуді қамтамасыз етеді;
2) шетелдік жоғары оқу орындарына түсуге мүмкіндік береді – Германия, Аустрия, Швейцария;
3) неміс тіліндегі жаңалықтар мен ақпараттартарды білім алушылардың қол жеткізуіне қамтамасыз етеді;
4) неміс тіліндегі әдеби шығармалардың аутенттілік мәтініне білім алушылардың қол жеткізуіне мүмкіндік береді;
5) мектепте алған білімдері, дағдылары және оқыту стратегияларына сүйене отырып, өмір бойы білім алуға мүмкіндік береді.
3. "Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы білім алушылардың тіл дағдыларын дамыту бойынша тіл қызметінің төрт түрін (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) дамытуға бағытталған. Негізгі орта білімді (5-9-сыныптар) аяқтаған кезде білім алушылар Жалпыеуропалық шет тілін меңгеру біліктілігіне сәйкес (Common European Framework of Reference, CEFR) тілдік А2 деңгейін меңгерулері қажет.
2-тарау. "Неміс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Неміс тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. Оқыту қазақ және орыс тілдерінде жүргізілетін сыныптар үшін "Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқыту ұйғыр, өзбек, тәжік тілдерінде жүргізілетін сыныптар үшін "Неміс тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. Оқу бағдарламасы меңгеру деңгейіне сәйкес неміс тілін оқыту кезеңдерінен (сыныптарды), тілдік дағдылары мен сөйлеу қызметінің түрлері бойынша (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) бағалау критерийлерінен, оқудың барлық кезеңіне (5-9 - сыныптар) арналған ұзақ мерзімді жоспардан тұрады.
7. "Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқытудың бөлімдері (Тыңдалым. Айтылым. Оқылым. Жазылым. Неміс тілін қолдану) бойынша құрылған.
8. Әрбір бөлімде белгіленген оқытудың мақсаты мұғалімге барлық сөйлеу әрекетінің түрлерін (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым, неміс тілін қолдану) дамыту бойынша жұмысын жүйелі жоспарлау, білім алушылардың жетістіктерін бағалау, оларды оқудың келесі кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.
9. Бағдарламаның базалық мазмұнында (Inhalt/Инхальт) неміс тілін оқытудың жалпы мақсаттары сынып бөлінісінде ұсынылған.
10. Неміс тілін оқудың соңғы нәтижесіне бағытталған "Тыңдалым", "Айтылым", "Оқылым" және "Жазылым" бөлімдерінде шетел тілін меңгерудің деңгейлеріне сәйкес (5 - сынып – А1.1, 6 - сынып – А1.2, 7 - сынып – А2.1, 8 және 9 - сыныптар – А2.2) тіл қызметі түрлерінің оқыту мақсаттары жазылған, олар неміс тілін оқытудың түпкі нәтижесіне қол жеткізуге бағытталған.
11. "Неміс тілін қолдану" бөлімінде білім алушылар неміс тілінің лексика-грамматикалық, синтаксистік құрылымдарын сөйлеуде орынды қолдану талаптарымен танысады.
12. 5-сыныпқа арналған базалық мазмұны шетел тілін меңгеру деңгейіне сәйкес А1 деңгейінің А1.1 – орта деңгейіне сай келеді.
13. 5-сыныптағы мәдениаралық –коммуникативті аспект:
1) өзге тілді мәдениет өкілдерімен тұрмыстық және оқу деңгейінде қарым-қатынас жасау;
2) неміс тілінде бастауыш білімін көрсету;
3) қарапайым фразаларды түсіну;
4) күнделікті қарапайым сұрақтарға жауап беру және оларды қоя білу;
5) өзін ауызша таныстыру;
6) қарапайым диалог жүргізу;
7) өзіне қажетті қарапайым ақпаратты (плакаттар, кестелер, жарнама) түсіну;
8) қарапайым ашық хат жазу;
9) ым-ишара арқылы, өзгертіліп айтылған, қайталап айтылған сөздердің мағынасын түсіну;
10) ана тіліне сүйеніп лексиканы интуицияға сүйеніп таба білу;
11) оқылатын тіл елінің этнолингвомәдени құндылықтарымен танысу және неміс тілін мәдениетаралық жағдаяттардағы қарым-қатынаста практикалық қолдануға ұмтылу;
12) оқытылатын тіл елінің күнделікті өмірімен, салт-дәстүрлерімен, тілдік қарым-қатынас жасауда вербалды және бейвербалды құралдарды қолдану дағдыларымен танысу.
14. 5-сыныптағы тәрбиелік аспект:
1) неміс тілі мен мәдениетіне оң көзқарас қалыптастыру;
2) толерантты болу, түрлі көзқарастарды құрметтеу.
15. 5-сыныптағы жалпы білім беру аспектісі:
неміс тілі арқылы білім алушылардың жалпы мәдениеттерін, ой-өрістерінің кеңеюін, оқылатын тілдің елі туралы білімдерін, қоршаған әлем туралы білімдерін арттыру.
16. 5-сыныптағы дамыту аспектісі:
1) тілдік қабілетті дамыту, тіл мәдениеті әдебін, неміс тілін үйренуге деген қызығушылықты, ерік жігері, есте сақтау сияқты қасиеттерді дамыту;
2) туған (өзінің) және өзге тіл мәдениетін тану, тілді меңгеру үшін тиімді әдістерді қолдану, өзінің оқу әрекетін ұйымдастыру, интеллектуалдық үдерістерді (белгіленген тілдік құбылысты тану, оны талдау, ана тілімен салыстыру) белсендендіру;
3) оқулықпен, сөздікпен жұмыс істеу, оқуға қатысты ақпаратты жазу, белгіленген мөлшерде тілдің тиімді меңгерілуін қамтамасыз ететін заманауи оқыту технологияларын қолдану.
17. 5-сыныптағы стратегиялық аспект: екінші тілді меңгерген тілдік тұлғаның қарапайым деңгейдегі қасиеттеріне ие болу.
18. 6-сыныпқа арналған базалық мазмұн (Inhalt) шетел тілін меңгеру деңгейіне сәйкес А1 деңгейінің А1.2 жоғары деңгейіне сай келеді.
19. 6-сыныптағы мәдениаралық-коммуникативтік аспект:
1) өзге тілді мәдениет өкілдерімен әлеуметтік-тұрмыстық және оқу деңгейлерінде қарым-қатынас жасау;
2) базалық білім деңгейін көрсету;
3) күнделікті қолданылатын қарапайым сөйлемдерді, фразаларды түсіну;
4) күнделікті қолданылатын сұрақтарға жауап беру және оларды қоя білу, қарапайым диалог құрастыру;
5) өзін және өзге адамды таныстыру;
6) өзіне қажетті қарапайым ақпаратты (дүкенде, көшеде) қолдану;
7) қарапайым ашықхаттар жазу, өзі туралы хат жазу, сауалнама толтыру;
8) өзгертіп, қайталап айту ылған сөздердің мағынасын түсіну;
9) ана тіліне сүйеніп сөздердің мағынасын интуитивті түрде таба білу;
10) оқытылатын тіл елінің реалиясымен, салт-дәстүрімен; ауызша және ауызша емес дағдылары тәртібіндегі сөйлеу коммуникацияларымен танысу;
11) оқылатын тіл елінің этнолингвомәдени құндылықтарымен танысу және неміс тілін мәдениаралық жағдаяттардағы қарым-қатынаста практикалық қолдану.
20. 6-сыныптағы тәрбиелік аспект:
1) неміс тілі мен мәдениетіне оң көзқарас таныту;
2) толерантты болу, түрлі көзқарастарды құрметтеу.
21. 6-сыныптағы жалпы білім беру аспектісі: неміс тілі арқылы білім алушылардың жалпы мәдениеттерін, ой-өрістерінің кеңеюін, оқылатын тілдің елі туралы білімдерін, қоршаған әлем туралы білімдерін арттыру.
22. 6-сыныптағы дамыту аспекті:
1) білім алушылардың тілдік қабілеттерін, тіл мәдениеті әдебін, неміс тілін үйренуге деген қызығушылықтарын, ерік жігері, есте сақтау сияқты қасиеттерін дамыту;
2) туған (өзінің) және өзге тіл мәдениетін тану, шет тілін ана тілімен салыстыру;
3) тілді меңгерудің тиімді әдістерін қолдану, өзінің оқу әрекетін ұйымдастыру, интеллектуалдық үдерістерді (белгіленген тілдік құбылысты тану, оны талдау, ана тіліндегі оған барабар құбылыстармен салыстыру) белсендендіру;
4) кітаппен, анықтамалық әдебиеттермен жұмыс істеу, оқуға қатысты ақпаратты жазу, белгіленген мөлшерде тілдің тиімді меңгерілуін қамтамасыз ететін заманауи оқыту технологияларын қолдану.
23. 6-сыныптағы стратегиялық аспект: екінші тілді меңгерген тілдік тұлғаның қарапайым деңгейдегі қасиеттеріне ие болу.
24. 7-сыныпқа арнлаған арналған базалық мазмұн (Inhalt) шетел тілін меңгеру деңгейіне сәйкес А2 деңгейінің А2.1 төмен деңгейіне сай келеді.
25. 7-сыныптағы мәдениаралық-коммуникативтік аспект:
1) өзге тілді мәдениет өкілдерімен әлеуметтік-тұрмыстық және оқу деңгейлерінде қарым-қатынас жасау;
2) жиі қолданыстағы фразаларды түсіну;
3) жай сөйлемдерді қолданып, оқу, мектеп, өзі туралы, жақын адамдары және қарапайым тұрмыстық қажеттіліктер туралы әңгімелеу;
4) қарапайым мәтіндерді, хабарландыруларды, хаттарды оқу және түсіну;
5) жеке басына қатысты қысқаша жазбалар/хаттар жазу;
6) таныс тақырыптар және іс-әрекеттер шеңберінде ақпаратпен алмасуды талап ететін қарапайым, қалыптасқан жағдаяттарда қарым-қатынас жасау;
7) елтану бағытында білім алу, қарым-қатынас нормаларымен, неміс тілін тасымалдаушылардың ұлттық мінезі және ұлттық менталитетінің ерекшеліктерімен танысу;
8) оқылатын тіл елінің этнолингвомәдени құндылықтарымен танысу және неміс тілін мәдениаралық жағдаяттардағы қарым-қатынаста практикалық қолдану.
26. 7-сыныптағы тәрбиелік аспект:
1) неміс тілі мен мәдениетіне деген оң көзқарас қалыптастыру;
2) толерантты болу, түрлі көзқарастарды құрметтеу.
27. 7-сыныптағы жалпы білім беру аспектісі: неміс тілі арқылы білім алушылардың жалпы мәдениеттерін, ой-өрістерінің кеңеюін, оқылатын тілдің елі туралы білімдерін, қоршаған әлем туралы білімдерін арттыру.
28. 7-сыныптағы дамыту аспектісі:
1) білім алушылардың тілдік қабілеттерін дамыту, тіл мәдениеті әдебін, неміс тілін үйренуге деген қызығушылықтарын, ерік жігері, есте сақтау сияқты қасиеттерін дамыту;
2) кітаппен, анықтамалық әдебиеттермен жұмыс істеу, оқуға қатысты ақпаратты жазу, белгіленген мөлшерде тілдің тиімді меңгерілуін қамтамасыз ететін заманауи оқыту технологияларын қолдану;
3) өз ойын логикалық түрде және дәйектілікпен жеткізе білу;
4) туған (өзінің) және өзге тіл мәдениетін тану, шет тілін ана тілімен салыстыру;
5) тілді меңгерудің тиімді әдістерін қолдану, өзінің оқу әрекетін ұйымдастыру, өзінің оқу-әрекетін ұйымдастыру, интеллектуалдық үдерістерді белсендендіру.
29. 7-сыныптағы стратегиялық аспект: екінші тілді меңгерген тілдік тұлғаның базалық деңгейдегі қасиеттеріне ие болу.
30. 8-сыныпқа арналған базалық мазмұн (Inhalt) шетел тілін меңгеру деңгейіне сәйкес А2 деңгейінің А2.2 орта деңгейіне сай келеді.
31. 8-сыныптағы мәденаралық-коммуникативті аспект:
1) өзге тілді мәдениет өкілдерімен әлеуметтік мәдени деңгейде қарым-қатынас жасау;
2) әңгімелесу барысында жалпы ақпаратты, кейбір күрделілеу сөйлемдерді түсіну;
3) күнделікті тұрмыстық іс-әрекет туралы әңгімелесу;
4) қарапайым мәтіндегі маңызды ақпаратты түсіну күнделікті тұрмыстық іс-әрекет туралы әңгімеге қолдау жасау;
5) жеке сипаттағы хаттар жазу;
6) елтану және мәдениеттану саласында білімінің болуы, тілді тасымалдаушылардың қарым-қатынас және стереотиптер нормаларын, ұлттық сипаты мен ұлттық менталитетінің ерекшелігін білу;
7) оқытылатын тілдің елі туралы этнолингвомәдени құндылықтарымен танысу және мәдениаралық жағдаяттардағы қарым-қатынаста неміс тілін практикалық қолдану.
32. 8-сыныптағы тәрбиелік аспект:
1) неміс тілі мен мәдениетіне деген оң көзқарас қалыптастыру;
2) толерантты болу, түрлі көзқарастарды құрметтеу.
33. 8-сыныптағы жалпы білім беру аспектісі: неміс тілі арқылы білім алушылардың жалпы мәдениеттерін, ой-өрістерінің кеңеюін, оқылатын тілдің елі туралы білімдерін, қоршаған әлем туралы білімдерін арттыру.
34. 8-сыныптағы дамыту аспектісі:
1) тілдік қабілеттер мен тілді сезіну қабілеттерін, тіл мәдениеті әдебін, неміс тілін үйренуге деген қызығушылықты, тұлғаның ерік жігері, жады сияқты жағымды қасиеттерін дамыту;
2) кітаптарды, анықтамалық әдебиеттермен жұмыс істеу, тілдің тиімді меңгерілуін қамтамасыз ететін оқытудың заманауи технологияларын белгіленген өлшемде қолдану;
3) өз ойын логикалық түрде және дәйектілікпен жеткізе білу, пікірталасқа қатысу;
4) туған (өзінің) және өзге тіл мәдениетін тану, оны ана тілімен салыстыру;
5) шетел тілін меңгерудің тиімді тәсілдерін қолдану, өзінің оқу әрекетін ұйымдастыру, интеллектуалды үдерістерді белсендендіру;
35. 8-сыныптағы стратегиялық аспект: екінші тілді меңгерген тілдік тұлғаның базалық деңгейдегі қасиеттеріне ие болу.
36. 9-сыныпқа арналған базалық мазмұн (Inhalt) шетел тілін меңгеру деңгейіне сәйкес А2 деңгейінің А2.2 жоғары деңгейіне сай келеді.
37. 9-сыныптағы мәдениаралық-коммуникативтік аспект:
1) өзге тілді мәдениет өкілдерімен әлеуметтік-мәдени деңгейде қарым қатынас жасау;
2) Күнделікті жағдаятта "Тамақ және сусын", "Пәтер", "Киім", "Денсаулық", "Бос уақыт", "Саяхат және білім" тақырыптарында коммуникативтік ниетті іске асыру;
3) өзіндік әңгіме жүргізу;
4) күрделілігі орта деңгейдегі мәтіндердегі маңызды ақпаратты түсіну;
5) жеке басына қатысты қысқаша хаттар жазу;
6) елтану және мәдениеттану саласында білімінің болуы, қарым-қатынас нормаларын, тіл тасымалдаушыларының ұлттық сипаты мен ұлттық менталитетінің ерекшелігін білу;
7) оқытылатын тілдің елі туралы этнолингвомәдени құндылықтарымен танысу және мәдениаралық жағдаяттардағы қарым-қатынаста неміс тілін практикалық қолдану.
38. 9-сыныптағы тәрбиелік аспект:
1) неміс тілі мен мәдениетіне деген оң көзқарас қалыптастыру;
2) толерантты болу, түрлі көзқарастарды құрметтеу.
39. 9-сыныптағы жалпы білім беру аспектісі: неміс тілі арқылы қоршаған орта туралы жалпы мәдениетті көтеру, ой-өрісін кеңейту, оқытылатын тіл елінің білімін үйрену.
40. 9-сыныптағы дамыту аспектісі:
1) тілдік қабілеттер мен тілді сезіну қабілеттерін, тіл мәдениеті әдебін, неміс тілін үйренуге деген қызығушылықты, тұлғаның ерік жігері, жады сияқты жағымды қасиеттерін дамыту;
2) туған (өзінің) және өзге тіл мәдениетін тану, оны ана тілімен салыстыру;
3) шетел тілін меңгерудің тиімді тәсілдерін қолдану, өзінің оқу әрекетін ұйымдастыру, интеллектуалды үдерістерді белсендендіру;
4) тілдің тиімді меңгерілуін қамтамасыз ететін оқытудың заманауи технологияларын белгіленген өлшемде қолдану;
5) өз ойын қисынды және жүйелі түрде баяндау, жалпыға ортақ тақырыптардағы пікірталастарға қатысу;
41. 9-сыныптағы стратегиялық аспект: екінші тілді меңгерген тілдік тұлғаның базалық деңгейдегі қасиеттеріне ие болу.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
42. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екіншісі – оқу бөлімін, және үшіншісі – оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 5.1.2 кодировкасында "5" – сынып, "1" – оқу бөлімі, "2" – оқыту мақсатының реттік нөмірі.
1) 1-бөлім. Тыңдалым (Hören):
Білім алушылардың міндеттері: | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
А1.1. | А1.2 | А2.1 | А.2.2 | А2.2 |
5.1.1 |
6.1.1 |
7.1.1 |
8.1.1 |
9.1.1 |
5.1.2 |
6.1.2 |
7.1.2 |
8.1.2 |
9.1.2 |
5.1.3 |
6.1.3 |
7.1.3 |
8.1.3 |
9.1.3 |
5.1.4 |
6.1.4 |
7.1.4 |
8.1.4 |
9.1.4 |
5.1.5 |
6.1.5 |
7.1.5 |
8.1.5 |
9.1.5 |
5.1.6 |
6.1.6 |
7.1.6 |
8.1.6 |
9.1.6 |
5.1.7 |
6.1.7 |
7.1.7 |
8.1.7 |
9.1.7 |
5.1.8 |
6.1.8 |
7.1.8 |
8.1.8 |
9.1.8 |
2) 2-бөлім. Айтылым (Sprechen):
Білім алушылардың міндеттері: | ||||
5 класс | 6 класс | 7 класс | 8 класс | 9 класс |
А1.1. | А1.2 | А2.1 | А.2.2 | А2.2 |
5.2.1 |
6.2.1 |
7.2.1 |
8.2.1 |
9.2.1 |
5.2.2 |
6.2.2 |
7.2.2 |
8.2.2 |
9.2.2 |
5.2.3 |
6.2.3 |
7.2.3 |
8.2.3 |
9.2.3 |
5.2.4 |
6.2.4 |
7.2.4 |
8.2.4 |
9.2.4 |
5.2.5 |
6.2.5 |
7.2.5 |
8.2.5 |
9.2.5 |
5.2.6 |
6.2.6 |
7.2.6 |
8.2.6 |
9.2.6 |
5.2.7 |
6.2.7 |
7.2.7 |
8.2.7 |
9.2.7 |
5.2.8 |
6.2.8 |
7.2.8 |
8.2.8 |
9.2.8 |
3) 3-бөлім. Оқылым (Leseverstehen):
Білім алушылардың міндеттері: | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9 -сынып |
А1.1. | А1.2 | А2.1 | А.2.2 | А2.2 |
5.3.1 |
6.3.1 |
7.3.1 |
8.3.1 |
9.3.1 |
5.3.2 |
6.3.2 |
7.3.2 |
8.3.2 |
9.3.2 |
5.3.3 |
6.3.3 |
7.3.3 |
8.3.3 |
9.3.3 |
5.3.4 |
6.3.4 |
7.3.4 |
8.3.4 |
9.3.4 |
5.3.5 |
6.3.5 |
7.3.5 |
8.3.5 |
9.3.5 |
5.3.6 |
6.3.6 |
7.3.6 |
8.3.6 |
9.3.6 |
5.3.7 |
6.3.7 |
7.3.7 |
8.3.7 |
9.3.7 |
5.3.8 |
6.3.8 |
7.3.8 |
8.3.8 |
9.3.8 |
5.3.9 |
6.3.9 |
7.3.9 |
8.3.9 |
9.3.9 |
4) 4-тарау. Жазылым (Schreiben):
Білім алушылардың міндеттері: | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9 -сынып |
А1.1. | А1.2 | А2.1 | А.2.2 | А2.2 |
5.4.1 |
6.4.1 |
7.4.1 |
8.4.1 |
9.4.1 |
5.4.2 |
6.4.2 |
7.4.2 |
8.4.2 |
9.4.2 |
5.4.3 |
6.4.3 |
7.4.3 |
8.4.3 |
9.4.3 |
5.4.4 |
6.4.4 |
7.4.4 |
8.4.4 |
9.4.4 |
5.4.5 |
6.4.5 |
7.4.5 |
8.4.5 |
9.4.5 |
5.4.6 |
6.4.6 |
7.4.6 |
8.4.6 |
9.4.6 |
5.4.7 |
6.4.7 |
7.4.7 |
8.4.7 |
9.4.7 |
5.4.8 |
6.4.8 |
7.4.8 |
8.4.8 |
9.4.8 |
5.4.9 |
6.4.9 |
7.4.9 |
8.4.9 |
9.4.9 |
5) 5-тарау. Неміс тілін қолдану (Sprachverwendung):
Білім алушылардың міндеттері: | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
А1.1. | А1.2 | А2.1 | А.2.2 | А2.2 |
5.5.1 |
6.5.1 |
7.5.1 |
8.5.1 |
9.5.1 |
5.5.2 |
6.5.2 |
7.5.2 |
8.5.2 |
9.5.2 |
5.5.3 |
6.5.3 |
7.5.3 |
8.5.3 |
9.5.3 |
5.5.4 |
6.5.4 |
7.5.4 |
8.5.4 |
9.5.4 |
5.5.5 |
6.5.5 |
7.5.5 |
8.5.5 |
9.5.5 |
5.5.6 |
6.5.6 |
7.5.6 |
8.5.6 |
9.5.6 |
5.5.7 |
6.5.7 |
7.5.7 |
8.5.7 |
9.5.7 |
5.5.8 |
6.5.8 |
7.5.8 |
8.5.8 |
9.5.8 |
5.5.9 |
6.5.9 |
7.5.9 |
8.5.9 |
9.5.9 |
5.5.10 |
6.5.10 |
7.5.10 |
8.5.10 |
9.5.10 |
5.5.11 |
6.5.11 |
7.5.11 |
8.5.11 |
9.5.11 |
5.5.12 |
6.5.12 |
7.5.12 |
8.5.12 |
9.5.12 |
5.5.13 |
6.5.13 |
7.5.13 |
8.5.13 |
9.5.13 |
5.5.14 |
6.5.14 |
7.5.14 |
8.5.14 |
9.5.14 |
5.5.15 |
6.5.15 |
7.5.15 |
8.5.15 |
9.5.15 |
5.5.16 |
6.5.16 |
7.5.16 |
8.5.16 |
9.5.16 |
5.5.17 |
6.5.17 |
7.5.17 |
8.5.17 |
9.5.17 |
43. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлім ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылды.
44. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып (А1.1):
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1.Мектеп және оқу | Тыңдалым |
5.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды қолдаумен түсіну; |
Айтылым |
5.2.1 қалыпты жағдаятта жай сөйлемдерді қолданып, өзі және басқалар туралы негізгі ақпаратты беру; | |
Оқылым |
5.3.1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
5.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
5.5.1 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл және мекенді сипаттайтын тиісті зат есімдерді, сонымен қатар жалпы фразаларды қолдану; | |
2-тоқсан | ||
2. Жер – біздің үйіміз | Тыңдалым |
5.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды қолдаумен түсіну; |
Айтылым |
5.2.1 қалыпты жағдаятта жай сөйлемдерді қолданып, өзі және басқалар туралы негізгі ақпаратты беру; | |
Оқылым |
5.3.1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
5.4.2 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша түйінді сөздерді тірек етіп абзацтағы сөйлемдерді тізбектеп жазу; | |
Тілді қолдану |
5.5.1 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл және мекенді сипаттайтын тиісті зат есімдерді, сонымен қатар жалпы фразаларды қолдану; | |
3-тоқсан | ||
3. Қазақстан халықтарының тілі және мәдениеті | Тыңдалым |
5.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды қолдаумен түсіну; |
Айтылым |
5.2.3 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша сөйлем деңгейінде өз пікірін айту; | |
Оқылым |
5.3.1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
5.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
5.5.1 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл және мекенді сипаттайтын тиісті зат есімдерді, сонымен қатар жалпы фразаларды қолдану; | |
4-тоқсан | ||
4. Экология және өмір қауіпсіздігі | Тыңдалым |
5.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды қолдаумен түсіну; |
Айтылым |
5.2.2 кейбір жалпы тақырыптар аясында ақпарат алу үшін қарапайым сұрақтар қою; | |
Оқылым |
5.3.4 шағын мәтіндерді қолдаусыз оқу сонымен қатар, оқылған мәтін бойынша хабарлама жасау; | |
Жазылым |
5.4.3 адамды, мекенді және объектіні сипаттап, мәтін деңгейінде нақты мәліметтерді қолдаумен жазу; | |
Тілді қолдану |
5.5.2 таныс жалпы және оқу тақырыптарының шектеулі спектрінде етістіктерді қолдану; | |
2) 6 -сынып (А1.2):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Мектеп және оқу | Тыңдалым |
6.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды түсіну; |
Айтылым |
6.2.1 жалпы тақырыптардың көбі бойынша пікірталастарда өзі және басқалар туралы негізгі ақпаратты беру; | |
Оқылым |
6.3.1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
6.4.1 әртүрлі жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
6.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл және мекенді сипаттайтын зат есімдерді және күрделі фразаларды қолдану; | |
2-тоқсан | ||
2. Жер - біздің үйіміз | Тыңдалым |
6.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды түсіну; |
Айтылым |
6.2.3 әртүрлі жалпы және оқу тақырыптары бойынша талдау элементтері бар сөйлем деңгейінде өз пікірін айту; | |
Оқылым |
6.3.1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
6.4.1 әртүрлі жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
6.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл және мекенді сипаттайтын зат есімдерді және күрделі фразаларды қолдану; | |
3-тоқсан | ||
3. Қазақ және неміс мәдениеті | Тыңдалым |
6.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды түсіну; |
Айтылым |
6.2.2 жалпы тақырыптардың көбі бойынша ақпарат алу үшін қарапайым сұрақтар қою, қысқа әңгімені қолдау; | |
Оқылым |
6.3.2 кейбір жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі шағын, қарапайым мәтіндердегі арнайы ақпаратты және бөліктеріндегі негізгі ойды өздігінен түсіну; | |
Жазылым |
6.4.1 әртүрлі жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
6.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл және мекенді сипаттайтын зат есімдерді және күрделі фразаларды қолдану; | |
4-тоқсан | ||
4. Салауатты өмір салты | Тыңдалым |
6.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды түсіну; |
Айтылым |
6.2.2 жалпы тақырыптардың көбі бойынша ақпарат алу үшін қарапайым сұрақтар қою, қысқа әңгімені қолдау; | |
Оқылым |
6.3.2 кейбір жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі шағын, қарапайым мәтіндердегі арнайы ақпаратты және бөліктеріндегі негізгі ойды өздігінен түсіну; | |
Жазылым |
6.4.2 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша шынайы, ойдан шығарылған оқиғалар, әрекетер немесе өзінің тәжірибесі туралы қолдаумен жазу; | |
Тілді қолдану |
6.5.2 таныс жалпы және оқу тақырыптарының кең спектрінде тұрақты және тұрақсыз етістіктерді қолдану; | |
3) 7 -сынып (А2.1):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Менің Отаным | Тыңдалым |
7.1.1 аздаған қолдаумен шектеулі жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
7.2.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптарында сөйлесуде формалды және бейформалды регистрлерді қолдану; | |
Оқылым |
7.3.1 кейбір бейтаныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
7.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
7.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша дерексіз зат есімдерді және күрделі фразаларды қолдану; | |
2-тоқсан | ||
2. Өнер әлемінде | Тыңдалым |
7.1.1 аздаған қолдаумен шектеулі жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
7.2.2 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша ақпарат алу үшін күрделі сұрақтар қою; | |
Оқылым |
7.3.1 кейбір бейтаныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
7.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
7.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша дерексіз зат есімдерді және күрделі фразаларды қолдану; | |
3-тоқсан | ||
3. Мамандықтар әлемі | Тыңдалым |
7.1.1 аздаған қолдаумен шектеулі жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
7.2.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптарында сөйлесуде формалды және бейформалды регистрлерді қолдану; | |
Оқылым |
7.3.1 кейбір бейтаныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
7.4.2 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша шынайы, ойдан шығарылған оқиғалар, әрекетер немесе өзінің тәжірибесі туралы аздаған қолдаумен жазу; | |
Тілді қолдану |
7.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша дерексіз зат есімдерді және күрделі фразаларды қолдану; | |
4-тоқсан | ||
4. Адам және оның тілдік мүмкіндіктері | Тыңдалым |
7.1.1 аздаған қолдаумен шектеулі жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
7.2.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптарында сөйлесуде формалды және бейформалды регистрлерді қолдану; | |
Оқылым |
7.3.1 кейбір бейтаныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
7.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
7.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша дерексіз зат есімдерді және күрделі фразаларды қолдану; | |
4) 8-сынып (А2.2):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Әлемдегі инновациялар | Тыңдалым |
8.1.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын қолдаусыз дерлік түсіну; |
Айтылым |
8.2.1 жалпы және оқу тақырыптарының көбі бойынша сөйлесуде формалды және бейформалды регистрлерді қолдану; | |
Оқылым |
8.3.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы әртүрлі бейтаныс мәтіндердегі, сонымен қатар көлемді мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
8.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды аздаған қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
8.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар, бейтаныс тақырыптар бойынша кейбір дерексіз күрделі зат есімдерді және есімдік топтарды қолдану; | |
2-тоқсан | ||
2. Мәдени мұра | Тыңдалым |
8.1.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын қолдаусыз дерлік түсіну; |
Айтылым |
8.2.5 оқу міндеттерін орындау мақсатында сыныптастармен қызметтестік орнату, талқылау, жоспарлау, келісімге келу және басымдылықтарды белгілеу үшін өзара қарым-қатынас жасау; | |
Оқылым |
8.3.2 әртүрлі таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі мәтіндердің көбіндегі, сонымен қатар көлемді мәтіндердегі арнайы ақпаратты және бөліктеріндегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
8.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды аздаған қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
8.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша wenn/венн, alsжәне nachdemжалғаулықтарымен мезгіл бағыныңқы сөйлемдерін (Temporalsätze ) қолдану; | |
3-тоқсан | ||
3. Бейбітшілік пен жасампаздық уақыты | Тыңдалым |
8.1.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын қолдаусыз дерлік түсіну; |
Айтылым |
8.2.1 жалпы және оқу тақырыптарының көбі бойынша сөйлесуде формалды және бейформалды регистрлерді қолдану; | |
Оқылым |
8.3.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы әртүрлі бейтаныс мәтіндердегі, сонымен қатар көлемді мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
8.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды аздаған қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
8.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар, бейтаныс тақырыптар бойынша кейбір дерексіз күрделі зат есімдерді және есімдік топтарды қолдану; | |
4-тоқсан | ||
4. Адам және оның мүмкіндііктері | Тыңдалым |
8.1.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын қолдаусыз дерлік түсіну; |
Айтылым |
8.2.5 оқу міндеттерін орындау мақсатында сыныптастармен қызметтестік орнату, талқылау, жоспарлау, келісімге келу және басымдылықтарды белгілеу үшін өзара қарым-қатынас жасау; | |
Оқылым |
8.3.2 әртүрлі таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі мәтіндердің көбіндегі, сонымен қатар көлемді мәтіндердегі арнайы ақпаратты және бөліктеріндегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
8.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды аздаған қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 51-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу пәнінің маңыздылығы оның әлем тілдерінің бірі болуымен, ғылым, білім және туризм тілі болып табылатындығымен анықталады.
Француз тілін білу:
1) әртүрлі өмірлік жағдайда кездесетін қарым-қатынаста білім алушылардың сенімін арттырады;
2) Қазақстанда ғана емес, шетелде де жоғары білім алу мүмкіндігін береді;
3) Қазақстанда және шетелде кәсіптік білімді жалғастыруға мүмкіндік береді;
4) француз тілінде таратылатын жаңалықтар мен ақпаратқа білім алушылардың қол жеткізу мүмкіндігін кеңейтеді;
5) француз тіліндегі әдеби шығармалардың аутенттілік мәтініне білім алушылардың қол жеткізуіне мүмкіндік береді;
6) білім алушыларға Қазақстанды ел ішінде және одан тыс жерлерде таныстыруға мүмкіндік береді;
7) мектепте алған білімдері, дағдылары және оқыту стратегияларына сүйене отырып, өмір бойы білім алуға мүмкіндік береді.
3. "Француз тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы білім алушылардың тіл дағдыларын дамыту бойынша тіл қызметінің төрт түрін (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) дамытуға бағытталған. Негізгі орта білімді (5-9-сыныптар) аяқтаған кезде білім алушылар Жалпыеуропалық шет тілін меңгеру біліктілігіне сәйкес (Common European Framework of Reference, CEFR) тілдік А2 деңгейін меңгерулері қажет.
2-тарау. "Француз тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Француз тілі" пәнінің мазмұны
4. Оқыту қазақ және орыс тілдерінде жүргізілетін сыныптар үшін "Француз тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқыту ұйғыр, өзбек, тәжік тілдерінде жүргізілетін сыныптар үшін "Француз тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. Оқу бағдарламасы оқыту деңгейіне сәйкес француз тілін (сыныптар) оқыту кезеңдері, сөйлеу әрекетінің түрлері (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) бойынша тілдік дағдылары мен қабілеттерін бағалау критерилері, оқудың барлық кезеңіне ұзақ мерзімді жоспарды (5-9 сыныптар) қамтиды.
7. Әрбір бөлімде көрсетілген оқу мақсаттары мұғалімге сөйлеу әрекетінің барлық түрлерін (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) дамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлау, білім алушылардың жетістіктерін бағалау, оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.
8. Бағдарламаның базалық мазмұнында (Contenu) француз тілін оқытудың жалпы мақсаттары сынып бөлінісінде ұсынылған.
9. "Француз тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқытудың бөлімдері (Тыңдалым. Айтылым. Оқылым. Жазылым. Француз тілін қолдану) бойынша құрылған.
10. Француз тілін оқудың соңғы нәтижесіне бағытталған "Тыңдалым", "Айтылым", "Оқылым" және "Жазылым" бөлімдерінде шетел тілін меңгерудің деңгейлеріне сәйкес (5 - сынып – А1.1, 6 - сынып – А1.2, 7 - сынып – А2.1, 8 және 9 - сыныптар – А2.2) тіл қызметі түрлерінің оқыту мақсаттары жазылған, олар француз тілін оқытудың түпкі нәтижесіне қол жеткізуге бағытталған.
11. "Француз тілін қолдану" бөлімінде білім алушылар француз тілінің лексика-грамматикалық, синтаксистік құрылымдарын сөйлеуде орынды қолдану талаптарымен танысады.
12. 5-сыныпқа арналған базалық мазмұн (Contenu) шетел тілін меңгеру деңгейіне сәйкес А1 деңгейінің А1.1 – орта деңгейіне сай келеді.
13. 5-сыныптағы мәдениаралық-коммуникативті аспект:
1) өзге тілді мәдениет өкілдерімен тұрмыстық және оқу деңгейінде қарым-қатынас жасау;
2) француз тілінде бастауыш білімін көрсету;
3) қарапайым фразаларды түсіну,
4) күнделікті қарапайым сұрақтарға жауап беру және оларды қоя білу;
5) өзін ауызша таныстыру;
6) қарапайым диалог жүргізу;
7) өзіне қажетті қарапайым ақпаратты (плакаттар, кестелер, жарнама) түсіну;
8) қарапайым ашық хат жазу;
9) ым-ишара арқылы, өзгертіліп айтылған, қайталап айтылған сөздердің мағынасын түсіну;
10) ана тіліне сүйеніп лексиканы интуицияға сүйеніп таба білу;
11) оқылатын тіл елінің этнолингвомәдени құндылықтарымен танысу және француз тілін мәдениаралық жағдаяттардағы қарым-қатынаста практикалық қолдануға ұмтылу;
12) оқытылатын тіл елінің күнделікті өмірімен, салт-дәстүрлерімен, тілдік қарым-қатынас жасауда вербалды және бейвербалды құралдарды қолдану дағдыларымен танысу.
14. 5-сыныптағы тәрбиелік аспект:
1) француз тілі мен мәдениетіне оң көзқарас қалыптастыру;
2) толерантты болу, түрлі көзқарастарды құрметтеу.
15. 5-сыныптағы жалпы білім беру аспектісі: француз тілі арқылы білім алушылардың жалпы мәдениеттерін, ой-өрістерінің кеңеюін, оқылатын тілдің елі туралы білімдерін, қоршаған әлем туралы білімдерін арттыру.
16. 5-сыныптағы дамыту аспектісі:
1) тілдік қабілетті дамыту, тіл мәдениеті әдебін, француз тілін үйренуге деген қызығушылықты, ерік жігері, есте сақтау сияқты қасиеттерді дамыту;
2) туған (өзінің) және өзге тіл мәдениетін тану, тілді меңгеру үшін тиімді әдістерді қолдану, өзінің оқу әрекетін ұйымдастыру, интеллектуалдық үдерістерді (белгіленген тілдік құбылысты тану, оны талдау, ана тілімен салыстыру) белсендендіру;
3) оқулықпен, сөздікпен жұмыс істеу, оқуға қатысты ақпаратты жазу, белгіленген мөлшерде тілдің тиімді меңгерілуін қамтамасыз ететін заманауи оқыту технологияларын қолдану.
17. 5-сыныптағы стратегиялық аспект: екінші тілді меңгерген тілдік тұлғаның қарапайым деңгейдегі қасиеттеріне ие болу.
18. 6-сыныпқа арналған базалық мазмұн (Contenu) шетел тілін меңгеру деңгейіне сәйкес А1 деңгейінің А1.2 жоғары деңгейіне сай келеді.
19. 6-сыныптағы мәдениаралық-коммуникативтік аспект:
1) өзге тілді мәдениет өкілдерімен әлеуметтік-тұрмыстық және оқу деңгейлерінде қарым-қатынас жасау;
2) базалық білім деңгейін көрсету;
3) күнделікті қолданылатын қарапайым сөйлемдерді, фразаларды түсіну;
4) күнделікті қолданылатын сұрақтарға жауап беру және оларды қоя білу, қарапайым диалог құрастыру;
5) өзін және өзге адамды таныстыру;
6) өзіне қажетті қарапайым ақпаратты (дүкенде, көшеде) қолдану;
7) қарапайым ашықхаттар жазу, өзі туралы хат жазу, сауалнама толтыру;
8) өзгертіп, қайталап айту ылған сөздердің мағынасын түсіну;
9) ана тіліне сүйеніп сөздердің мағынасын интуитивті түрде таба білу;
10) оқытылатын тіл елінің реалиясымен, салт-дәстүрімен; ауызша және ауызша емес дағдылары тәртібіндегі сөйлеу коммуникацияларымен танысу;
11) оқылатын тіл елінің этнолингвомәдени құндылықтарымен танысу және француз тілін мәдениаралық жағдаяттардағы қарым-қатынаста практикалық қолдану.
20. 6-сыныптағы тәрбиелік аспект:
1) француз тілі мен мәдениетіне оң көзқарас таныту;
2) толерантты болу, түрлі көзқарастарды құрметтеу.
21. 6-сыныптағы жалпы білім беру аспектісі: француз тілі арқылы білім алушылардың жалпы мәдениеттерін, ой-өрістерінің кеңеюін, оқылатын тілдің елі туралы білімдерін, қоршаған әлем туралы білімдерін арттыру.
22. 6-сыныптағы дамыту аспектісі:
1) білім алушылардың тілдік қабілеттерін дамыту, тіл мәдениеті әдебін, француз тілін үйренуге деген қызығушылықтарын, ерік жігері, есте сақтау сияқты қасиеттерін дамыту;
2) туған (өзінің) және өзге тіл мәдениетін тану, шет тілін ана тілімен салыстыру;
3) тілді меңгерудің тиімді әдістерін қолдану, өзінің оқу әрекетін ұйымдастыру, интеллектуалдық үдерістерді (белгіленген тілдік құбылысты тану, оны талдау, ана тіліндегі оған барабар құбылыстармен салыстыру) белсендендіру;
4) кітаппен, анықтамалық әдебиеттермен жұмыс істеу, оқуға қатысты ақпаратты жазу, белгіленген мөлшерде тілдің тиімді меңгерілуін қамтамасыз ететін заманауи оқыту технологияларын қолдану.
23. 6-сыныптағы стратегиялық аспект: екінші тілді меңгерген тілдік тұлғаның қарапайым деңгейдегі қасиеттеріне ие болу.
24. 7-сыныпқа арналған базалық мазмұн (Contenu) шетел тілін меңгеру деңгейіне сәйкес А2 деңгейінің А2.1 төмен деңгейіне сай келеді.
25. 7-сыныптағы мәдениаралық-коммуникативтік аспект:
1) өзге тілді мәдениет өкілдерімен әлеуметтік-тұрмыстық және оқу деңгейлерінде қарым-қатынас жасау;
2) жиі қолданыстағы фразаларды түсіну;
3) жай сөйлемдерді қолданып, оқу, мектеп, өзі туралы, жақын адамдары және қарапайым тұрмыстық қажеттіліктер туралы әңгімелеу;
4) қарапайым мәтіндерді, хабарландыруларды, хаттарды оқу және түсіну;
5) жеке басына қатысты қысқаша жазбалар/хаттар жазу;
6) таныс тақырыптар және іс-әрекеттер шеңберінде ақпаратпен алмасуды талап ететін қарапайым, қалыптасқан жағдаяттарда қарым-қатынас жасау;
7) елтану бағытында білім алу, қарым-қатынас нормаларымен, француз тілін тасымалдаушылардың ұлттық мінезі және ұлттық менталитетінің ерекшеліктерімен танысу;
8) оқылатын тіл елінің этнолингвомәдени құндылықтарымен танысу және француз тілін мәдениаралық жағдаяттардағы қарым-қатынаста практикалық қолдану.
26. 7-сыныптағы тәрбиелік аспект:
1) француз тілі мен мәдениетіне деген оң көзқарас қалыптастыру;
2) толерантты болу, түрлі көзқарастарды құрметтеу.
27. 7-сыныптағы жалпы білім беру аспектісі: француз тілі арқылы білім алушылардың жалпы мәдениеттерін, ой-өрістерінің кеңеюін, оқылатын тілдің елі туралы білімдерін, қоршаған әлем туралы білімдерін арттыру.
28. 7-сыныптағы дамыту аспектісі:
1) білім алушылардың тілдік қабілеттерін дамыту, тіл мәдениеті әдебін, француз тілін үйренуге деген қызығушылықтарын, ерік жігері, есте сақтау сияқты қасиеттерін дамыту;
2) кітаппен, анықтамалық әдебиеттермен жұмыс істеу, оқуға қатысты ақпаратты жазу, белгіленген мөлшерде тілдің тиімді меңгерілуін қамтамасыз ететін заманауи оқыту технологияларын қолдану;
3) өз ойын логикалық түрде және дәйектілікпен жеткізе білу;
4) туған (өзінің) және өзге тіл мәдениетін тану, шет тілін ана тілімен салыстыру;
5) тілді меңгерудің тиімді әдістерін қолдану, өзінің оқу әрекетін ұйымдастыру, өзінің оқу-әрекетін ұйымдастыру, интеллектуалдық үдерістерді белсендендіру.
29. 7-сыныптағы стратегиялық аспект: екінші тілді меңгерген тілдік тұлғаның базалық деңгейдегі қасиеттеріне ие болу.
30. 8-сыныпқа арналған (А2.2 деңгейі) базалық мазмұн (Contenu) шетел тілін меңгеру деңгейіне сәйкес А2 деңгейінің А2.2 орта деңгейіне сай келеді.
31. 8-сыныптағы мәденаралық-коммуникативті аспект:
1) өзге тілді мәдениет өкілдерімен әлеуметтік мәдени деңгейде қарым-қатынас жасау;
2) әңгімелесу барысында жалпы ақпаратты, кейбір күрделілеу сөйлемдерді түсіну;
3) күнделікті тұрмыстық іс-әрекет туралы әңгімелесу;
4) қарапайым мәтіндегі маңызды ақпаратты түсіну күнделікті тұрмыстық іс-әрекет туралы әңгімеге қолдау жасау;
5) жеке сипаттағы хаттар жазу;
6) елтану және мәдениеттану саласында білімінің болуы, тілді тасымалдаушылардың қарым-қатынас және стереотиптер нормаларын, ұлттық сипаты мен ұлттық менталитетінің ерекшелігін білу;
7) оқытылатын тілдің елі туралы этнолингвомәдени құндылықтарымен танысу және мәдениаралық жағдаяттардағы қарым-қатынаста француз тілін практикалық қолдану.
32. 8-сыныптағы тәрбиелік аспект:
1) француз тілі мен мәдениетіне деген оң көзқарас қалыптастыру;
2) толерантты болу, түрлі көзқарастарды құрметтеу.
33. 8-сыныптағы жалпы білім беру аспектісі: француз тілі арқылы білім алушылардың жалпы мәдениеттерін, ой-өрістерінің кеңеюін, оқылатын тілдің елі туралы білімдерін, қоршаған әлем туралы білімдерін арттыру.
34. 8-сыныптағы дамыту аспектісі:
1) тілдік қабілеттер мен тілді сезіну қабілеттерін, тіл мәдениеті әдебін, француз тілін үйренуге деген қызығушылықты, тұлғаның ерік жігері, жады сияқты жағымды қасиеттерін дамыту;
2) кітаптарды, анықтамалық әдебиеттермен жұмыс істеу, тілдің тиімді меңгерілуін қамтамасыз ететін оқытудың заманауи технологияларын белгіленген өлшемде қолдану;
3) өз ойын логикалық түрде және дәйектілікпен жеткізе білу, пікірталасқа қатысу;
4) туған (өзінің) және өзге тіл мәдениетін тану, оны ана тілімен салыстыру;
5) шетел тілін меңгерудің тиімді тәсілдерін қолдану, өзінің оқу әрекетін ұйымдастыру, интеллектуалды үдерістерді белсендендіру.
35. 8-сыныптағы стратегиялық аспект: екінші тілді меңгерген тілдік тұлғаның базалық деңгейдегі қасиеттеріне ие болу.
36. 9-сыныпқа арналған (А2.2 деңгейі) базалық мазмұн (Contenu/Коңтөню) шетел тілін меңгеру деңгейіне сәйкес А2 деңгейінің А2.2 жоғары деңгейіне сай келеді.
37. 9-сыныптағы мәдениаралық-коммуникативтік аспект:
1) өзге тілді мәдениет өкілдерімен әлеуметтік-мәдени деңгейде қарым қатынас жасау;
2) Күнделікті жағдаятта "Тамақ және сусын", "Пәтер", "Киім", "Денсаулық", "Бос уақыт", "Саяхат және білім" тақырыптарында коммуникативтік ниетті іске асыру;
3) өзіндік әңгіме жүргізу;
4) күрделілігі орта деңгейдегі мәтіндердегі маңызды ақпаратты түсіну;
5) жеке басына қатысты қысқаша хаттар жазу;
6) елтану және мәдениеттану саласында білімінің болуы, қарым-қатынас нормаларын, тіл тасымалдаушыларының ұлттық сипаты мен ұлттық менталитетінің ерекшелігін білу;
7) оқытылатын тілдің елі туралы этнолингвомәдени құндылықтарымен танысу және мәдениаралық жағдаяттардағы қарым-қатынаста француз тілін практикалық қолдану.
38. 9-сыныптағы тәрбиелік аспект:
1) француз тілі мен мәдениетіне деген оң көзқарас қалыптастыру;
2) толерантты болу, түрлі көзқарастарды құрметтеу.
39. 9-сыныптағы жалпы білім беру аспектісі: француз тілі арқылы қоршаған орта туралы жалпы мәдениетті көтеру, ой-өрісін кеңейту, оқытылатын тіл елінің білімін үйрену.
40. 9-сыныптағы дамыту аспектісі:
1) тілдік қабілеттер мен тілді сезіну қабілеттерін, тіл мәдениеті әдебін, француз тілін үйренуге деген қызығушылықты, тұлғаның ерік жігері, жады сияқты жағымды қасиеттерін дамыту;
2) туған (өзінің) және өзге тіл мәдениетін тану, оны ана тілімен салыстыру;
3) шетел тілін меңгерудің тиімді тәсілдерін қолдану, өзінің оқу әрекетін ұйымдастыру, интеллектуалды үдерістерді белсендендіру;
4) тілдің тиімді меңгерілуін қамтамасыз ететін оқытудың заманауи технологияларын белгіленген өлшемде қолдану;
5) өз ойын қисынды және жүйелі түрде баяндау, жалпыға ортақ тақырыптардағы пікірталастарға қатысу.
41. 9-сыныптағы стратегиялық аспект: екінші тілді меңгерген тілдік тұлғаның базалық деңгейдегі қасиеттеріне ие болу.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
42. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бөлімнің ретін, үшінші және төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 1.1.2.1 кодында: "1" – сынып, "1" – бөлім, "2.1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
1) 1-бөлім. Тыңдалым (Compréhension de l’oral):
Білім алушылардың міндеттері: | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
А1.1 | А1.2 | А2.1 | А.2.2 | А2.2 |
5.1.1 |
6.1.1 |
7.1.1 |
8.1.1 |
9.1.1 |
5.1.2 |
6.1.2 |
7.1.2 |
8.1.2 |
9.1.2 |
5.1.3 |
6.1.3 |
7.1.3 |
8.1.3 |
9.1.3 |
5.1.4 |
6.1.4 |
7.1.4 |
8.1.4 |
9.1.4 |
5.1.5 |
6.1.5 |
7.1.5 |
8.1.5 |
9.1.5 |
5.1.6 |
6.1.6 |
7.1.6 |
8.1.6 |
9.1.6 |
5.1.7 |
6.1.7 |
7.1.7 |
8.1.7 |
9.1.7 |
5.1.8 |
6.1.8 |
7.1.8 |
8.1.8 |
9.1.8 |
2) 2-бөлім. Aйтылым (Production orale):
Білім алушылардың міндеттері: | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-класс |
А1.1 | А1.2 | А2.1 | А.2.2 | А2.2 |
5.2.1 |
6.2.1 |
7.2.1 |
8.2.1 |
9.2.1 |
5.2.2 |
6.2.2 |
7.2.2 |
8.2.2 |
9.2.2 |
5.2.3 |
6.2.3 |
7.2.3 |
8.2.3 |
9.2.3 |
5.2.4 |
6.2.4 |
7.2.4 |
8.2.4 |
9.2.4 |
5.2.5 |
6.2.5 |
7.2.5 |
8.2.5 |
9.2.5 |
5.2.6 |
6.2.6 |
7.2.6 |
8.2.6 |
9.2.6 |
5.2.7 |
6.2.7 |
7.2.7 |
8.2.7 |
9.2.7 |
5.2.8 |
6.2.8 |
7.2.8 |
8.2.8 |
9.2.8 |
3) 3 - бөлім. Оқылым (Compréhension des écrits):
Білім алушылардың міндеттері: | ||||
5 -сынып | 6 -сынып | 7 -сынып | 8 -сынып | 9- сынып |
А1.1 | А1.2 | А2.1 | А.2.2 | А2.2 |
5.3.1 |
6.3.1 |
7.3.1 |
8.3.1 |
9.3.1 |
5.3.2 |
6.3.2 |
7.3.2 |
8.3.2 |
9.3.2 |
5.3.3 |
6.3.3 |
7.3.3 |
8.3.3 |
9.3.3 |
5.3.4 |
6.3.4 |
7.3.4 |
8.3.4 |
9.3.4 |
5.3.5 |
6.3.5 |
7.3.5 |
8.3.5 |
9.3.5 |
5.3.6 |
6.3.6 |
7.3.6 |
8.3.6 |
9.3.6 |
5.3.7 |
6.3.7 |
7.3.7 |
8.3.7 |
9.3.7 |
5.3.8 |
6.3.8 |
7.3.8 |
8.3.8 |
9.3.8 |
5.3.9 |
6.3.9 |
7.3.9 |
8.3.9 |
9.3.9 |
4) 4-бөлім. Жазылым (Production écritе):
Білім алушылардың міндеттері: | ||||
5 -сынып | 6 -сынып | 7 -сынып | 8 -сынып | 9- класс |
А1.1 | А1.2 | А2.1 | А.2.2 | А2.2 |
5.4.1 |
6.4.1 |
7.4.1 |
8.4.1 |
9.4.1 |
5.4.2 |
6.4.2 |
7.4.2 |
8.4.2 |
9.4.2 |
5.4.3 |
6.4.3 |
7.4.3 |
8.4.3 |
9.4.3 |
5.4.4 |
6.4.4 |
7.4.4 |
8.4.4 |
9.4.4 |
5.4.5 |
6.4.5 |
7.4.5 |
8.4.5 |
9.4.5 |
5.4.6 |
6.4.6 |
7.4.6 |
8.4.6 |
9.4.6 |
5.4.7 |
6.4.7 |
7.4.7 |
8.4.7 |
9.4.7 |
5.4.8 |
6.4.8 |
7.4.8 |
8.4.8 |
9.4.8 |
5.4.9 |
6.4.9 |
7.4.9 |
8.4.9 |
9.4.9 |
5) 5-бөлім. Тілдік бағдар. (Utilisation de la langue):
Білім алушылардың міндеттері: | ||||
5 -сынып | 6 -сынып | 7 -сынып | 8 -сынып | 9- сынып |
А1.1 | А1.2 | А2.1 | А2.2 | А2.2 |
5.5.1 |
6.5.1 |
7.5.1 |
8.5.1 |
9.5.1 |
5.5.2 |
6.5.2 |
7.5.2 |
8.5.2 |
9.5.2 |
5.5.3 |
6.5.3 |
7.5.3 |
8.5.3 |
9.5.3 |
5.5.4 |
6.5.4 |
7.5.4 |
8.5.4 |
9.5.4 |
5.5.5 |
6.5.5 |
7.5.5 |
8.5.5 |
9.5.5 |
5.5.6 |
6.5.6 |
7.5.6 |
8.5.6 |
9.5.6 |
5.5.7 |
6.5.7 |
7.5.7 |
8.5.7 |
9.5.7 |
5.5.8 |
6.5.8 |
7.5.8 |
8.5.8 |
9.5.8 |
5.5.9 |
6.5.9 |
7.5.9 |
8.5.9 |
9.5.9 |
5.5.10 |
6.5.10 |
7.5.10 |
8.5.10 |
9.5.10 |
5.5.11 |
6.5.11 |
7.5.11 |
8.5.11 |
9.5.11 |
5.5.12 |
6.5.12 |
7.5.12 |
8.5.12 |
9.5.12 |
5.5.13 |
6.5.13 |
7.5.13 |
8.5.13 | 9.5.13 бағыныңқы сөйлем басыңқымен толықтауыштық, анықтауыштық қатынаста болатын кеңінен қолданылатын сабақтас құрмалас сөйлемдерді пайдалану, олардың көмегімен іс-әрекеттің мезгіл, себеп, мекенін білдіре білу |
5.5.14 |
6.5.14 |
7.5.14 |
8.5.14 |
9.5.14 |
5.5.15 |
6.5.15 |
7.5.15 |
8.5.15 |
9.5.15 |
5.5.16 |
6.5.16 |
7.5.16 |
8.5.16 |
9.5.16 |
5.5.17 |
6.5.17 |
7.5.17 |
8.5.17 |
9.5.17 |
43. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлім ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылды.
44. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып (А1.1):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Мектеп өмірі | Тыңдалым |
5.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды қолдаумен түсіну; |
Айтылым |
5.2.1 қалыпты жағдаятта жай сөйлемдерді қолданып, өзі және басқалар туралы негізгі ақпаратты беру; | |
Оқылым |
5.3.1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
5.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
5.5.1 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша тиісті род түріндегі саналатын және саналмайтын зат есімдерді қолдану; | |
2-тоқсан | ||
2. Адам. Отбасы. Үй | Тыңдалым |
5.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды қолдаумен түсіну; |
Айтылым |
5.2.1 қалыпты жағдаятта жай сөйлемдерді қолданып, өзі және басқалар туралы негізгі ақпаратты беру; | |
Оқылым |
5.3.1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
5.4.2 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша түйінді сөздерді тірек етіп абзацтағы сөйлемдерді тізбектеп жазу; | |
Тілді қолдану |
5.5.1 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша тиісті род түріндегі саналатын және саналмайтын зат есімдерді қолдану; | |
3-тоқсан | ||
3. Халықтардың тілі және мәдениеті | Тыңдалым |
5.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды қолдаумен түсіну; |
Айтылым |
5.2.3 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша сөйлем деңгейінде өз пікірін айту; | |
Оқылым |
5.3.1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
5.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
5.5.1 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша тиісті род түріндегі саналатын және саналмайтын зат есімдерді қолдану; | |
4-тоқсан | ||
4. Салауатты өмір салты | Тыңдалым |
5.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды қолдаумен түсіну; |
Айтылым |
5.2.2 кейбір жалпы тақырыптар аясында ақпарат алу үшін қарапайым сұрақтар қою; | |
Оқылым |
5.3.4 шағын мәтіндерді қолдаусыз оқу сонымен қатар, оқылған мәтін бойынша хабарлама жасау; | |
Жазылым |
5.4.3 адамды, мекенді және объектіні сипаттап, мәтін деңгейінде нақты мәліметтерді қолдаумен жазу; | |
Тілді қолдану |
5.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша le, la, l’ les белгілік артикльдерін, un, unе, desбелгісіздік артикльдерін және du, de la, des, de l’сияқты артикльдерді қолдану; | |
2) 6 -сынып (А1.2):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Мектеп өмірі | Тыңдалым |
6.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды түсіну; |
Айтылым |
6.2.1 жалпы тақырыптардың көбі бойынша пікірталастарда өзі және басқалар туралы негізгі ақпаратты беру; | |
Оқылым |
6.3.1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
6.4.1 әртүрлі жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
6.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мекен және мезгілді сипаттайтын кейбір дерексіз зат есімдер мен күрделі есімді фразаларды қолдану; | |
2- -тоқсан | ||
2. Адам. Отбасы. Үй | Тыңдалым |
6.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды түсіну; |
Айтылым |
6.2.3 әртүрлі жалпы және оқу тақырыптары бойынша талдау элементтері бар сөйлем деңгейінде өз пікірін айту; | |
Оқылым |
6.3.1 жалпы және оқу тақырыптары бойынша шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
6.4.1 әртүрлі жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
6.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мекен және мезгілді сипаттайтын кейбір дерексіз зат есімдер мен күрделі есімді фразаларды қолдану; | |
3-тоқсан | ||
3. Тіл және мәдениет | Тыңдалым |
6.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды түсіну; |
Айтылым |
6.2.2 жалпы тақырыптардың көбі бойынша ақпарат алу үшін қарапайым сұрақтар қою, қысқа әңгімені қолдау; | |
Оқылым |
6.3.2 кейбір жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі шағын, қарапайым мәтіндердегі арнайы ақпаратты және бөліктеріндегі негізгі ойды өздігінен түсіну; | |
Жазылым |
6.4.1 әртүрлі жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
6.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша мекен және мезгілді сипаттайтын кейбір дерексіз зат есімдер мен күрделі есімді фразаларды қолдану; | |
4-тоқсан | ||
4. Салауатты өмір салты | Тыңдалым |
6.1.1 тақырып бойынша жиі қолданылатын сөздерді және жекелеген фразаларды түсіну; |
Айтылым |
6.2.2 жалпы тақырыптардың көбі бойынша ақпарат алу үшін қарапайым сұрақтар қою, қысқа әңгімені қолдау; | |
Оқылым |
6.3.2 кейбір жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі шағын, қарапайым мәтіндердегі арнайы ақпаратты және бөліктеріндегі негізгі ойды өздігінен түсіну; | |
Жазылым |
6.4.2 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша шынайы, ойдан шығарылған оқиғалар, әрекетер немесе өзінің тәжірибесі туралы қолдаумен жазу; | |
Тілді қолдану |
6.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша әртүрлі сілтеу мағынасындағы сөздерді қолдану. Зат есімдердің алдында артикльдер қолданылмайтын жайларды білу; | |
3) 7-сынып (А2.1):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Туған өлкенің тарихы | Тыңдалым |
7.1.1 аздаған қолдаумен шектеулі жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
7.2.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптарында сөйлесуде формалды және бейформалды регистрлерді қолдану; | |
Оқылым |
7.3.1 кейбір бейтаныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
7.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
7.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір дерексіз зат есімдер мен күрделі есімді фразаларды қолдану; | |
2-тоқсан | ||
2. Мәдени мұра | Тыңдалым |
7.1.1 аздаған қолдаумен шектеулі жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
7.2.2 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша ақпарат алу үшін күрделі сұрақтар қою; | |
Оқылым |
7.3.1 кейбір бейтаныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
7.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
7.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша әртүрлі сілтеу мағынасындағы сөздерді қолдану. Артикльдердің жалқы есімдердің алдында қолданылу ерекшеліктерін білу; | |
3-тоқсан | ||
3. Бейбіт өмір және жасампаздық уақыты | Тыңдалым |
7.1.1 аздаған қолдаумен шектеулі жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
7.2.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптарында сөйлесуде формалды және бейформалды регистрлерді қолдану; | |
Оқылым |
7.3.1 кейбір бейтаныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
7.4.2 кейбір таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша шынайы, ойдан шығарылған оқиғалар, әрекетер немесе өзінің тәжірибесі туралы аздаған қолдаумен жазу; | |
Тілді қолдану |
7.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір дерексіз зат есімдер мен күрделі есімді фразаларды қолдану; | |
4-тоқсан | ||
4. Адам және оның мүмкіндіктері | Тыңдалым |
7.1.1 аздаған қолдаумен шектеулі жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
7.2.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптарында сөйлесуде формалды және бейформалды регистрлерді қолдану; | |
Оқылым |
7.3.1 кейбір бейтаныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі шағын, қарапайым мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
7.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
7.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша кейбір дерексіз зат есімдер мен күрделі есімді фразаларды қолдану; | |
4) 8-сынып (А2.2):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Әлемдегі инновациялар | Тыңдалым |
8.1.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын қолдаусыз дерлік түсіну; |
Айтылым |
8.2.1 жалпы және оқу тақырыптарының көбі бойынша сөйлесуде формалды және бейформалды регистрлерді қолдану; | |
Оқылым |
8.3.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы әртүрлі бейтаныс мәтіндердегі, сонымен қатар көлемді мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
8.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды аздаған қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
8.5.2 таныс жалпы және оқу тақырыптарында саналатын және саналмайтын зат есімдермен әртүрлі есептік сан есімдерді қолдану; | |
2-тоқсан | ||
2. Мәдени мұра | Тыңдалым |
8.1.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын қолдаусыз дерлік түсіну; |
Айтылым |
8.2.3 кез келген жалпы және оқу тақырыптары аясында талдау деңгейінде өз пікірін айту; | |
Оқылым |
8.3.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы әртүрлі бейтаныс мәтіндердегі, сонымен қатар көлемді мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
8.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды аздаған қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
8.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша кейбір күрделі дерексіз зат есімдер мен күрделі есімді топтарды қолдану; | |
3-тоқсан | ||
3. Бейбіт өмір және жасампаздық уақыты | Тыңдалым |
8.1.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын қолдаусыз дерлік түсіну; |
Айтылым |
8.2.1 жалпы және оқу тақырыптарының көбі бойынша сөйлесуде формалды және бейформалды регистрлерді қолдану; | |
Оқылым |
8.3.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы әртүрлі бейтаныс мәтіндердегі, сонымен қатар көлемді мәтіндердегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
8.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды аздаған қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
8.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша кейбір күрделі дерексіз зат есімдер мен күрделі есімді топтарды қолдану; | |
4-тоқсан | ||
4. Адам және оның мүмкіндіктері | Тыңдалым |
8.1.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын қолдаусыз дерлік түсіну; |
Айтылым |
8.2.1 жалпы және оқу тақырыптарының көбі бойынша сөйлесуде формалды және бейформалды регистрлерді қолдану; | |
Оқылым |
8.3.2 әртүрлі таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі мәтіндердің көбіндегі, сонымен қатар көлемді мәтіндердегі арнайы ақпаратты және бөліктеріндегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
8.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды аздаған қолдаумен жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
8.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша кейбір күрделі дерексіз зат есімдер мен күрделі есімді топтарды қолдану; | |
5) 9 - сынып (А2.2):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Әлемдегі инновациялар | Тыңдалым |
9.1.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын қолдаусыз түсіну; |
Айтылым |
9.2.1 жалпы және оқу тақырыптарында сөйлесуде формалды және бейформалды регистрлерді қолдану; | |
Оқылым |
9.3.1 әртүрлі бейтаныс жалпы және оқу тақырыптарының шеңберіндегі көлемді мәтіндердің көбіндегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
9.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаусыз жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
9.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша әртүрлі күрделі дерексіз зат есімдер мен күрделі есімді топтарды қолдану; | |
2-тоқсан | ||
2. Кәсіпқойлық - уақыт талабы | Тыңдалым |
9.1.2 ұзақ әңгімелесу барысында жалпы және оқу тақырыптарының ауқымды шеңберіндегі ақпаратты қолдаусыз егжей-тегжейлі түсіну; |
Айтылым |
9.2.2 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ақпарат алу үшін күрделі сұрақтар қою; | |
Оқылым |
9.3.2 таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде мәтіндердің көбіндегі, сонымен қатар көлемді мәтіндердегі арнайы ақпаратты және бөліктеріндегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
9.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаусыз жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
9.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша әртүрлі күрделі дерексіз зат есімдер мен күрделі есімді топтарды қолдану; | |
3-тоқсан | ||
3. Тұлғалық даму | Тыңдалым |
9.1.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын қолдаусыз түсіну; |
Айтылым |
9.2.1 жалпы және оқу тақырыптарында сөйлесуде формалды және бейформалды регистрлерді қолдану; | |
Оқылым |
9.3.3 әртүрлі таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберіндегі көлемді мәтіндерде келтірілген дәлелдерді егжей-тегжейлі түсіну; | |
Жазылым |
9.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаусыз жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
9.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша әртүрлі күрделі дерексіз зат есімдер мен күрделі есімді топтарды қолдану; | |
4-тоқсан | ||
4. Қазіргі замандағы адам | Тыңдалым |
9.1.1 жалпы және оқу тақырыптарындағы ұзақ әңгіменің негізгі мазмұнын қолдаусыз түсіну; |
Айтылым |
9.2.2 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ақпарат алу үшін күрделі сұрақтар қою; | |
Оқылым |
9.3.2 таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде мәтіндердің көбіндегі, сонымен қатар көлемді мәтіндердегі арнайы ақпаратты және бөліктеріндегі негізгі ойды түсіну; | |
Жазылым |
9.4.1 кейбір жалпы және оқу тақырыптары бойынша мәтін деңгейінде жұмыстарды қолдаусыз жоспарлау, жазу, оқып шығу, түзету; | |
Тілді қолдану |
9.5.1 таныс жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша әртүрлі күрделі дерексіз зат есімдер мен күрделі есімді топтарды қолдану; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 52-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Математика" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу бағдарламасының мақсаты – "Математика" пәнінің мазмұнын сапалы игеруді қамтамасыз ету, оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру, сонымен қатар басқа пәндермен кіріктіре отырып, жалпы адами құндылықтар негізінде және ұлттық мәдениеттің озық салт-дәстүрлері арқылы оқушылардың зияткерлік деңгейін дамыту.
3. Міндеттері:
1) "Сандар", "Алгебра", "Геометрия", "Статистика және ықтималдықтар теориясы", "Математикалық модельдеу және анализ" бөлімдері бойынша математикалық білім, білік және дағдыларын қалыптастыру мен дамытуға жағдай жасау;
2) әртүрлі мәнмәтіндегі есептерді шешуде математикалық тілді және негізгі математикалық заңдарды қолдануға, санды қатынастар мен кеңістіктік формаларды оқып білуге мүмкіндік беру;
3) есептерді шешу мақсатында оқушылардың білімдерін математикалық модельдерді құруға және керісінше, шынайы процестерді сипаттайтын математикалық модельдерді түсіндіруге бағыттау;
4) өздігінен оқуға және болашақ таңдаған мамандығы бойынша білімін жалғастыруға қажетті физика, химия, биология және басқа да теориялық облыстарда зерттеулер мен есептерді шешу үшін және практикалық іс-әрекеттерінде математикалық әдістерді қолданудың дағдыларын қалыптастыру;
5) практикалық есептерді шешуде, алынған нәтижелерді бағалау мен анықтылығын орнатуда лайықты математикалық әдістерді таңдап алу үшін логикалық және сыни тұрғыдан ойлауын, шығармашылық қабілеттерін дамыту;
6) коммуникативтік дағдыларын, оның ішінде, ақпаратты дұрыс және сауатты түрде беру, сонымен қатар әртүрлі ақпарат көздерінен, басылымдар мен электрондық құралдардан алынған ақпаратты қолдану қабілетін дамыту;
7) өздігінен және топта жұмыс істеуде қажетті тәуелсіздік, жауапкершілік, бастамашылдық, табандылық, шыдамдылық пен толеранттылық сияқты тұлғалық қасиеттерді дамыту;
8) математиканың даму тарихымен, математикалық ұғымдардың пайда болу тарихымен таныстыру;
9) қоғамдық ілгерілеу үшін математиканың маңыздылығын түсінуін қамтамасыз ету;
10) математика оқыту процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану дағдыларын дамыту.
2-тарау. "Математика" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Математика" оқу пәнінің мазмұны
4. "Математика" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 5 сағат, оқу жылында 170 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 5 сағат, оқу жылында 170 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. 5-сыныпқа арналған "Математика" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Натурал сандар және нөл". Натурал сандар және нөл саны. Координаталық сәуле. Натурал сандарды салыстыру. Қос теңсіздік. Натурал сандарды қосу. Натурал сандарды азайту. Натурал сандарды көбейту. Натурал сандарды бөлу. Арифметикалық амалдардың қасиеттері. Натурал сандарға арифметикалық амалдар қолдану. Санды өрнектер. Әріпті өрнектер. Санды және әріпті өрнектердің мәндері. Өрнектерді ықшамдау. Теңдеу. Теңдеудің түбірі. Тендеудің көмегімен мәтінді есептерді шығару. Формула. Формула арқылы есептеу. Натурал сандардан тұратын сандар тізбектері;
2) "Натурал сандардың бөлінгіштігі". Натурал сандардың бөлгіші мен еселігі. Жай және құрама сандар. Бөлінгіштіктің негізгі қасиеттері. 2; 3; 5; 9; 10 сандарына бөлінгіштік белгілері. Жұп және тақ сандар. Дәреже. Дәреженің негізі. Дәреженің көрсеткіші. Натурал сандарды жай көбейткіштерге жіктеу. Ең үлкен ортақ бөлгіш. Өзара жай саңдар. Ең кіші ортақ еселік;
3) "Жай бөлшектер және оларға амалдар қолдану". Жай бөлшектерді оқу және жазу. Жай бөлшектің негізгі қасиеті. Дұрыс және бұрыс жай бөлшектер. Аралас сан. Аралас санның бүтін және бөлшек бөліктері. Бұрыс бөлшекті аралас санға айналдыру. Аралас санды бұрыс бөлшек түрінде жазу. Жай бөлшектер мен аралас сандарды координаталық сәуледе кескіндеу. Жай бөлшектерді ортақ бөлімге келтіру. Жай бөлшектерді және аралас сандарды салыстыру. Жай бөлшектерді косу және азайту. Аралас сандарды қосу. Аралас сандарды азайту. Жай бөлшектерді және аралас сандарды көбейту. Өзара кері сандар. Жай бөлшектерді және аралас сандарды бөлу. Жай бөлшектер мен аралас сандарға арифметикалық амалдар колдану. Санның бөлігін және бөлігі бойынша санды табу. Бірлесіп орындалатын жұмыстарға қатысты есептер;
4) "Ондық бөлшектер және оларға амалдар қолдану". Ондық бөлшек. Ондық бөлшектерді оқу және жазу. Ондық бөлшекті жай бөлшекке айналдыру. Ондық бөлшектерді координаталық сәуледе кескіндеу. Ондық бөлшектерді салыстыру. Ондық бөлшектерді қосу және азайту. Ондық бөлшекті натурал санға көбейту. Ондық бөлшектерді көбейту. Ондық бөлшекті натурал санға бөлу. Ондық бөлшекті ондық бөлшекке бөлу. Ондық бөлшекті 10; 100; 1000; ... және 0,1; 0,01; 0,001; ... сандарына көбейту және бөлу. Ондық және жай бөлшектерге арифметикалық амалдар қолдану. Ондық бөлшектерді дөңгелектеу. Бөлшектерден тұратын сандар тізбектері;
5) "Жиын". Жиын. Жиын элементтері. Жиындарды кескіндеу. Жиындар арасындағы қатынастар. Ішкі жиын. Жиындардың бірігуі мен қиылысуы;
6) "Пайыз". Пайыз. Санның пайызын және пайызы бойынша санды табу. Мәтінді есептерді шығару;
7) "Бұрыш. Көпбұрыш". Бұрыш. Бұрыштың шамасы. Бұрышты салу және өлшеу. Транспортир. Бұрыштарды салыстыру. Көпбұрыш. Көпбұрыштың қабырғалары мен бұрыштарын өлшеу, периметрін табу;
8) "Диаграмма". Шеңбер. Дөңгелек. Дөңгелек сектор. Диаграмма. Бағанды, сызықтық және дөңгелек диаграммалар. Статистикалық деректерді көрсету тәсілдері;
9) "Кеңістік фигураларының жазбалары".Тік бұрышты параллелепипед (текше). Тік бұрышты параллелепипедтің (текшенің) жазбасы. Фигураларды қиюға берілген есептер. Фигураларды құрастыруға берілген есептер;
10) 5-сыныптағы математика курсын қайталау.
6. 6-сыныпқа арналған "Математика" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 5-сыныптағы математика курсын қайталау;
2) "Қатынас және пропорция". Екі санның қатынасы. Екі санның пайыздық қатынасы. Пропорция. Пропорцияның негізгі қасиеті. Тура пропорционалдық тәуелділік. Кері пропорционалдық тәуелділік. Мәтінді есептерді пропорция көмегімен шығару. Санның пайызын және пайызы бойынша санды табуды пропорция арқылы шығару. Масштаб. Шеңбердің ұзындығы. Дөңгелектің ауданы. Шар. Сфера;
3) "Рационал сандар және оларға амалдар қолдану". Оң сандар. Теріс сандар. Координаталық түзу. Қарама-қарсы сандар. Бүтін сандар. Рационал сандар. Санның модулі. Рационал сандарды салыстыру. Рационал сандарды координаталық түзудің көмегімен қосу. Теріс рационал сандарды қосу. Таңбалары әртүрлі рационал сандарды қосу. Рационал сандарды азайту. Координаталық түзуде нүктелердің арақашықтығы. Рационал сандарды көбейту. Рационал сандарды қосу мен көбейтудің ауыстырымдылық және терімділік қасиеттері. Рационал сандарды бөлу. Рационал санды шексіз периодты ондық бөлшек түрінде беру. Шексіз периодты ондық бөлшекті жай бөлшекке айналдыру. Рационал сандарға арифметикалық амалдар қолдану. Мәтінді есептерді шығару;
4) "Алгебралық өрнектер". Айнымалы. Айнымалысы бар өрнек. Жақшаны ашу. Коэффициент. Ұқсас қосылғыштар. Ұқсас қосылғыштарды біріктіру. Өрнектерді тепе-тең түрлендіру. Тепе-теңдік. Алгебралық өрнектерді түрлендіру. Мәтінді есептерді шығару;
5) "Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулер". Санды теңдіктер және олардың қасиеттері. Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу. Мәндес теңдеулер. Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулерді шешу. Айнымалысы модуль таңбасының ішінде берілген бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу. Мәтінді есептерді шығару;
6) "Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер және олардың жүйелері". Санды теңсіздіктер және олардың қасиеттері. Сан аралықтары. Сан аралықтарының бірігуі мен қиылысуы. Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздік. Мәндес теңсіздіктер. Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктерді шешу. Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер жүйесі. Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер жүйесін шешу. Айнымалысы модуль таңбасының ішінде берілген бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздік. Айнымалысы модуль таңбасының ішінде берілген бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктерді шешу;
7) "Координаталық жазықтық". Жазықтық. Перпендикуляр түзулер және кесінділер. Параллель түзулер мен кесінділер. Координаталық жазықтық. Тікбұрышты координаталар жүйесі. Центрлік симметрия. Осьтік симметрия;
8) "Кеңістіктегі фигуралар". Фигуралардың кеңістікте орналасуы. Кеңістік фигураларын кескіндеу, "көрінбейтін" сызықтар. Вектор ұғымы;
9) "Статистика. Комбинаторика". Статистикалық деректер және олардың сипаттамалары: арифметикалық орта, мода, медиана, құлаш. Қозғалыстың орташа жылдамдығын табуға есептер шығару. Іріктеу тәсілі арқылы комбинаторикалық есептер шығару;
10) "Шамалар арасындағы тәуелділіктер". Шамалар арасындағы тәуелділіктерді беру тәсілдері: аналитикалық (формула арқылы), кестелік, графиктік тәсіл. Нақты процестердің графиктерін қолданып шамалар арасындағы тәуелділіктерді зерттеу. Тура пропорционалдық және оның графигі;
11) "Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер мен олардың жүйелері". Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу және оның графигі. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйелері. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін қосу тәсілімен және алмастыру тәсілімен шешу. Мәтінді есептерді екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйелері арқылы шығару;
12) 5-6-сыныптардағы математика курсын қайталау.
7. Оқу пәнінің білім мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бұл бөлімдер күтілетін нәтижелер (біліктер немесе дағдылар, білім немесе түсінік) түрінде берілген сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
8. Оқу пәнінің мазмұны бес бөлімді қамтиды: "Сандар", "Алгебра", "Геометрия", "Статистика және ықтималдықтар теориясы", "Математикалық модельдеу және анализ".
9. "Сандар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сандар және шамалар туралы түсініктер;
2) сандарға амалдар қолдану.
10. "Алгебра" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) алгебралық өрнектер және оларды түрлендіру;
2) теңдеулер және теңсіздіктер, олардың жүйелері және жиынтықтары;
3) тізбектер және олардың қосындысы.
11. "Геометрия" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) геометриялық фигуралар туралы түсінік;
2) геометриялық фигуралардың өзара орналасуы;
3) метрикалық қатыстар;
4) векторлар және түрлендірулер.
12. "Статистика және ықтималдықтар теориясы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жиындар теориясы және логика элементтері;
2) комбинаторика негіздері;
3) статистика және деректерді талдау.
13. "Математикалық" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) математикалық модельдеудің көмегімен есептер шығару;
2) математикалық тіл және математикалық модель.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
14. Бағдарламада, оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 6.2.1.4. кодында "6" сынып, "2.1" екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" оқыту мақсатының реттік саны.
15. Білім алушыларға қойылатын мақсаттар:
1-бөлім. Сандар | ||
1. Сандар және шамалар туралы түсініктер | 5.1.1. | 6.1.1. |
5. 1. 1. 1 натурал сандар жиыны ұғымын меңгеру; |
6. 1. 1. 1 екі санның қатынасы нені көрсететінін түсіну; | |
2. Сандарға амалдар қолдану | 5.1.2. | 6.1.2. |
5. 1. 2. 1 натурал сандарды салыстыру, сонымен қатар координаталық сәуленің көмегімен салыстыру; |
6. 1. 2. 1 сандардың қатынасы ұғымын меңгеру; | |
2-бөлім. Алгебра | ||
1. | 5.2.1. | 6.2.1. |
5. 2. 1. 1 қосу және көбейту амалдарының қасиеттерін қолданып, әріпті өрнектерді түрлендіру; |
6. 2. 1. 1 алгебралық өрнек ұғымын меңгеру;
| |
2. Теңдеулер және теңсіздіктер, олардың жүйелері және жиынтықтары | 5.2.2. | 6.2.2. |
5. 2. 2. 1 арифметикалық амалдардың белгісіз компоненттерін табу ережесі негізінде теңдеулерді шешу; |
6. 2. 2. 1 тура санды теңдіктердің қасиеттерін білу және қолдану; | |
3. Тізбектер және қосындылау | 5.2.3. | 6.2.3. |
5. 2. 3. 1 натурал сандар тізбегінің заңдылықтарын анықтау; | ||
3-бөлім. Геометрия | ||
1. Геометриялық фигуралар туралы түсінік | 5.3.1. | 6.3.1. |
5. 3. 1. 1 өлшеудің түрлі ұзындық бірліктерін білу және координаталық сәуледегі бірлік кесінді дегенді түсіну; |
6. 3. 1. 1 координаталық жазықтық ұғымын меңгеру; | |
2. Геометриялық фигуралардың өзара орналасуы | 5.3.2. | 6.3.2. |
5. 3. 2. 1 фигураларды қию және құрастыру арқылы есептер шығару |
6. 3. 2. 1 параллель, қиылысатын, перпендикуляр түзулердің анықтамаларын білу; | |
3. Метрикалық қатыстар | 5.3.3. | 6.3.3. |
5. 3. 3. 1 бұрышты транспортир көмегімен өлшеу; |
6. 3. 3. 1 координаталық түзуде нүктелердің арақашықтығын табу; | |
4. Векторлар және түрлендірулер | 5.3.4. | 6.3.4. |
6. 3. 4. 1 вектор анықтамасын білу және оны кескіндеу | ||
4-бөлім. Статистика және ықтималдықтар теориясы | ||
1. | 5.4.1. | 6.4.1. |
5. 4. 1. 1 жиын, оның элементтері, бос жиын ұғымдарын меңгеру;
5. 4. 1. 4 ішкі жиын ұғымын меңгеру; 5. 4. 1. 5 жиындар арасындағы қатынастардың сипаттамасын анықтау (қиылысатын және қиылыспайтын жиындар) | ||
2. Комбинаторика негіздері | 5.4.2. | 6.4.2. |
6. 4. 2. 1 іріктеу тәсілмен комбинаторикалық есептерді шығару | ||
3. Статистика және деректерді талдау | 5.4.3 | 6.4.3. |
5. 4. 3. 1 дөңгелек, сызықтық және бағанды диаграммалар туралы түсініктері болу; |
6. 4. 3. 1 бірнеше сандардың арифметикалық ортасы, санды деректердің құлашы, медианасы, модасының анықтамаларын білу; | |
5-бөлім. Математикалық модельдеу мен талдау | ||
1. | 5.5.1. | 6.5.1. |
5. 5. 1. 1 натурал сандарға арифметикалық амалдар қолдана отырып, мәтінді есептерді шығару; |
6. 5. 1. 1 шамалары тура және кері пропорционалдықпен байланысты есептерді ажырату және шығару; | |
2. Математикалық тіл және Математикалық модель | 5.5.2. | 6.5.2. |
5. 5. 2. 1 жай бөлшектерді оқу және жазу;
5. 5. 2. 9 жазық фигуралардың және кеңістіктегі геометриялық фигуралардың жазбаларын салу (текше және тік бұрышты параллелепипед) |
6. 5. 2. 1 екі санның қатынасын оқу және жазу; | |
16. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
17. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Математика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Математика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі |
Ұзақ мерзімді жоспар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Натурал сандар және нөл саны | Натурал сандар және нөл |
5. 1. 1. 1 натурал сандар жиыны ұғымын меңгеру; |
Координаталық сәуле. Натурал сандарды салыстыру. Қос теңсіздік |
5. 3. 1. 1 өлшеудің түрлі ұзындық бірліктерін білу және координаталық сәуледегі бірлік кесінді дегенді түсіну; | |
Арифметикалық амалдардың қасиеттері. Натурал сандарға арифметикалық амалдар қолдану |
5. 1. 2. 2 амалдар саны төрттен артық болатын жақшамен және жақшасыз берілген санды өрнектердегі амалдардың орындалу ретін анықтау және мәндерін табу; | |
Санды және әріпті өрнектер, олардың мәндері. Өрнектерді ықшамдау |
5. 2. 1. 1 қосу және көбейту амалдарының қасиеттерін қолданып, әріпті өрнектерді түрлендіру; | |
Теңдеу. Теңдеудің түбірі. Теңдеуді шешу. |
5. 2. 2. 1 арифметикалық амалдардың белгісіз компоненттерін табу ережесі негізінде теңдеулерді шешу; | |
Формула. Формула арқылы есептеу. Мәтінді есептерді шығару. Натурал сандардан тұратын сандар тізбегі |
5. 5. 1. 1 натурал сандарға арифметикалық амалдар қолдана отырып, мәтінді есептерді шығару; | |
Натурал сандардың бөлінгіштігі | Натурал сандардың бөлгіштері мен еселіктері |
5. 1. 1. 5 натурал санның бөлгіші мен еселігі анықтамаларын білу; |
Жай және құрама сандар | 5. 1. 1. 6 жай және құрама сандардың анықтамаларын білу | |
Бөлінгіштіктің негізгі қасиеттері |
5. 1. 2. 10 көбейтіндінің берілген натурал санға бөлінгіштігін талдау; | |
2, 3, 5, 9, 10 сандарына бөлінгіштік белгілері |
5. 1. 2. 5 натурал сандардың 2-ге, 5-ке, 10-ға бөлінгіштік белгілерін қолдану; | |
Дәреже |
5. 1. 1. 3 натурал сан дәрежесінің анықтамасын білу; | |
Натурал сандарды жай көбейткіштерге жіктеу | 5. 1. 2. 7 құрама сандарды жай көбейткіштерге жіктеу | |
Ең үлкен ортақ бөлгіш. Өзара жай сандар. Ең кіші ортақ еселік |
5. 1. 1. 7 ортақ бөлгіш, ортақ еселік, ең үлкен ортақ бөлгіш, ең кіші ортақ еселік ұғымдарының анықтамаларын білу; | |
Жай бөлшектер | Жай бөлшек. Жай бөлшектерді оқу және жазу |
5. 1. 1. 9 жай бөлшек ұғымын меңгеру; |
Жай бөлшектің негізгі қасиеті |
5. 1. 2. 14 жай бөлшектерді қысқартуда бөлшектің негізгі қасиетін қолдану; | |
Дұрыс және бұрыс жай бөлшектер | 5. 1. 1. 10 дұрыс және бұрыс бөлшектерді ажырату | |
Аралас сандар |
5. 1. 1. 11 аралас сан анықтамасын білу; | |
Жай бөлшектер мен аралас сандарды координаталық сәуледе кескіндеу | 5. 5. 2. 3 жай бөлшектерді, аралас сандарды координаталық сәуледе кескіндеу | |
2-тоқсан | ||
Жай бөлшектерге амалдар қолдану | Жай бөлшектерді ортақ бөлімге келтіру. Жай бөлшектерді және аралас сандарды салыстыру | 5. 1. 2. 16 жай бөлшектерді ортақ бөлімге келтіру; жай бөлшектерді, аралас сандарды салыстыру |
Жай бөлшектерді косу және азайту |
5. 1. 2. 17 бөлімдері бірдей бөлшектерді қосу және азайтуды орындау; | |
Аралас сандарды қосу. Аралас сандарды азайту |
5. 1. 2. 19 натурал саннан жай бөлшекті азайтуды орындау; | |
Жай бөлшектерді және аралас сандарды көбейту. Өзара кері сандар |
5. 1. 2. 21 жай бөлшектерді, аралас сандарды көбейтуді орындау; | |
Жай бөлшектерді және аралас сандарды бөлу | 5. 1. 2. 23 жай бөлшектерді және аралас сандарды бөлуді орындау | |
3-тоқсан | ||
Мәтінді есептер | Санның бөлігін және бөлігі бойынша санды табуға берілген есептер |
5. 1. 2. 24 санның бөлігін табу және бөлігі бойынша санды табу; |
Бірлесіп орындалатын жұмыстарға қатысты есептер | 5. 5. 1. 3 жай бөлшектерге арифметикалық амалдар қолданып мәтінді есептер шығару (мысалы, бірлесіп жұмыс жасауға қатысты есептер және тағы басқа) | |
Ондық бөлшектер және оларға амалдар қолдану | Ондық бөлшек. Ондық бөлшектерді оқу және жазу. Ондық бөлшекті жай бөлшекке айналдыру |
5. 1. 1. 13 ондық бөлшек ұғымын меңгеру; |
Ондық бөлшектерді координаталық сәуледе кескіндеу. Ондық бөлшектерді салыстыру |
5. 5. 2. 4 ондық бөлшектерді координаталық сәуледе кескіндеу; | |
Ондық бөлшектерді қосу және азайту | 5. 1. 2. 27 ондық бөлшектерді қосу және азайтуды орындау | |
Ондық бөлшекті натурал санға көбейту. Ондық бөлшектерді көбейту | 5. 1. 2. 28 ондық бөлшекті натурал санға және ондық бөлшекке көбейтуді орындау | |
Ондық бөлшекті натурал санға бөлу. Ондық бөлшекті ондық бөлшекке бөлу | 5. 1. 2. 30 ондық бөлшекті натурал санға және ондық бөлшекке бөлуді орындау | |
Ондық бөлшектерді 10; 100; 1000;... және 0,1; 0,01; 0,001;... сандарына көбейту және бөлу |
5. 1. 2. 29 ондық бөлшектерді 10, 100, 1000, ... және 0,1; 0,01; 0,001; ... сандарына көбейту ережелерін қолдану; | |
Ондық бөлшектерді дөңгелектеу |
5. 1. 1. 15 санның жуық мәні ұғымын меңгеру; | |
Мәтінді есептерді шығару. Бөлшектерден тұратын сандар тізбектері |
5. 5. 1. 5 бөлшектерге арифметикалық амалдар қолданып мәтінді есептер шығару; | |
Жиын | Жиын. Жиынның элементтері. Жиындарды кескіндеу |
5. 4. 1. 1 жиын, оның элементтері, бос жиын ұғымдарын меңгеру;
|
Жиындар арасындағы қатынастар. Ішкі жиын |
5. 4. 1. 4 ішкі жиын ұғымын меңгеру; | |
Жиындардың бірігуі мен қиылысуы |
5. 4. 1. 2 жиындардың қиылысуы және бірігуі анықтамаларын білу;
| |
Мәтінді есептерді шығару | 5. 5. 1. 7 Эйлер-Венн диаграммасын қолданып, есептер шығару | |
4-тоқсан | ||
Пайыздар | Пайыз |
5. 1. 1. 16 пайыз ұғымын меңгеру; |
Санның пайызын және пайызы бойынша санды табу |
5. 1. 2. 34 берілген санның пайызын табу; | |
Мәтінді есептерді шығару | 5. 5. 1. 6 пайызға байланысты мәтінді есептерді шығару | |
Бұрыш. | Бұрыш |
5. 3. 1. 4 бұрыш және оның градустық өлшемі ұғымдарын меңгеру, бұрыштарды белгілеу және салыстыру, |
Көпбұрыш | 5. 3. 1. 7 көпбұрыш ұғымын меңгеру | |
Диаграмма | Шеңбер. Дөңгелек. Дөңгелек сектор |
5. 3. 1. 2 шеңбер, дөңгелек және олардың элементтері (центр, радиус, диаметр) ұғымдарын меңгеру; |
Диаграмма |
5. 4. 3. 1 дөңгелек, сызықтық және бағанды диаграммалар туралы түсініктері болу; | |
Статистикалық деректерді көрсету тәсілдері | 5. 4. 3. 3 кесте немесе диаграмма түрінде берілген статистикалық ақпаратты алу | |
Кеңістік фигураларының жазбалары | Тік бұрышты параллелепипед (текше) және оның жазбасы |
5. 3. 1. 8 тік бұрышты параллелепипед (текше) және оның жазбасы туралы түсінігі болу; |
Фигураларды қиюға берілген есептер. Фигураларды құрастыруға берілген есептер | 5. 3. 2. 1 фигураларды қию және құрастыру арқылы есептер шығару | |
5-сыныптағы математика курсын қайталау | ||
3) 6-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
5-сыныптағы математика курсын қайталау | ||
Қатынастар және пропорциялар | Екі санның қатынасы. Екі санның пайыздық қатынасы |
6. 1. 1. 1 екі санның қатынасы нені көрсететінін түсіну; |
Пропорция. Пропорцияның негізгі қасиеті |
6. 1. 2. 3 пропорция анықтамасын білу; | |
Тура пропорционалдық |
6. 1. 1. 2 қандай шамалар тура пропорционалды болатынын түсіну және оларға мысалдар келтіру, есептер шығару; | |
Мәтінді есептерді пропорцияның көмегімен шығару |
6. 5. 1. 2 пайызға берілген есептерді пропорция арқылы шешу; | |
Масштаб |
6. 1. 1. 5 масштаб ұғымын меңгеру; | |
Шеңбердің |
6. 3. 3. 2 шеңбер ұзындығының оның диаметріне қатынасы тұрақты сан екенін білу; | |
Рационал сандар және оларға амалдар қолдану | Оң сандар. Теріс сандар. Координаталық түзу. Қарама-қарсы сандар |
6. 1. 1. 4 координаталық түзудің анықтамасын білу және координаталық түзуді салу; |
Бүтін сандар. Рационал сандар |
6. 1. 1. 6 бүтін сан ұғымын меңгеру; | |
Санның модулі |
6. 1. 1. 9 санның модулі анықтамасын білу және оның мәнін табу; | |
Рационал сандарды салыстыру |
6. 1. 2. 8 бүтін сандарды салыстыру; | |
Рационал сандарды координаталық түзудің көмегімен қосу | 6. 1. 2. 10 бүтін сандарды координаталық түзу көмегімен қосу және азайтуды орындау | |
Теріс рационал сандарды қосу. Таңбалары әртүрлі рационал сандарды қосу | 6. 1. 2. 13 таңбалары бірдей, таңбалары әртүрлі рационал сандарды қосуды орындау | |
Рационал сандарды азайту. Координаталық түзуде нүктелердің арақашықтығы |
6. 1. 2. 14 рационал сандарды азайтуды орындау; | |
2-тоқсан | ||
Рационал сандарға амалдар қолдану | Рационал сандарды көбейту | 6. 1. 2. 15 рационал сандарды көбейтуді орындау |
Рационал сандарды қосу мен көбейтудің ауыстырымдылық және терімділік қасиеттері | 6. 1. 2. 17 рационал сандарды қосу мен көбейтудің қасиеттерін қолдану | |
Рационал сандарды бөлу | 6. 1. 2. 16 рационал сандарды бөлуді орындау | |
Рационал санды шексіз периодты ондық бөлшек түрінде беру. Шексіз периодты ондық бөлшекті жай бөлшекке айналдыру |
6. 1. 2. 18 шектеулі ондық бөлшектер түрінде жазуға болатын жай бөлшектерді танып білу; | |
Рационал сандарға арифметикалық амалдар қолдану | 6. 1. 2. 22 рационал сандармен арифметикалық амалдарды орындау | |
Мәтінді есептерді шығару | 6. 5. 1. 4 рационал сандарды қолданып мәтінді есептерді шығару | |
Алгебралық өрнектер | Айнымалы. Айнымалысы бар өрнек |
6. 2. 1. 1 алгебралық өрнек ұғымын меңгеру; |
Жақшаларды ашу. Коэффициент. Ұқсас қосылғыштар. Ұқсас қосылғыштарды біріктіру |
6. 2. 1. 5 жақшаны ашу ережелерін білу; | |
Өрнектерді тепе-тең түрлендіру. Тепе-теңдік | 6. 2. 1. 8 тепе-теңдік және тепе-тең түрлендіру анықтамаларын білу | |
Алгебралық өрнектерді түрлендіру | 6. 2. 1. 9 алгебралық өрнектерді тепе-тең түрлендіруді орындау | |
Мәтінді есептерді шығару |
6. 5. 2. 4 мәтінді есептер шығаруда айнымалысы бар өрнектер мен формулалар құрастыру; | |
3-тоқсан | ||
Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу | Санды теңдіктер және олардың қасиеттері | 6. 2. 2. 1 тура санды теңдіктердің қасиеттерін білу және қолдану |
Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу. Мәндес теңдеулер. Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулерді шешу |
6. 2. 2. 2 бір айнымалысы бар сызықтық теңдеудің, мәндес теңдеулердің анықтамаларын білу; | |
Айнымалысы модуль таңбасының ішінде берілген бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу | 6. 2. 2. 4 |x ± a| = b түріндегі теңдеулерді шешу, мұндағы a және b – рационал сандар | |
Теңдеулер көмегімен мәтінді есептерді шығару | 6. 5. 1. 6 мәтінді есептерді сызықтық теңдеулерді құру арқылы шығару | |
Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер | Санды теңсіздіктер және олардың қасиеттері |
6. 2. 2. 5 тура санды теңсіздіктердің қасиеттерін білу және қолдану; |
Сан аралықтар. Сан аралықтардың бірігуі мен қиылысуы |
6. 2. 2. 7 сан аралықтарын жазу үшін белгілеулерді пайдалану; | |
Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздік. Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктерді шешу |
6. 2. 2. 10 kx > b, kx ≥ b, kx < b, kx ≤ b түріндегі сызықтық теңсіздіктерді шешу | |
Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер жүйесі. Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер жүйесін шешу | 6. 2. 2. 14 бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер жүйесін шешу | |
Айнымалысы модуль таңбасының ішінде берілген бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздік. Айнымалысы модуль таңбасының ішінде берілген бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктерді шешу | 6. 2. 2. 15 |x| > a,|x| ≥ a, |x| < a,|x| ≤ a теңсіздіктер түрінде берілген нүктелер жиынын координаталық түзуде кескіндеу | |
Координаталық жазықтық | Перпендикуляр түзулер және кесінділер. Параллель түзулер және кесінділер |
6. 3. 2. 1 параллель, қиылысатын, перпендикуляр түзулердің анықтамаларын білу; |
Координаталық жазықтық. Тікбұрышты координаталар жүйесі |
6. 3. 1. 1 координаталық жазықтық ұғымын меңгеру; | |
Центрлік симметрия. Осьтік симметрия |
6. 3. 1. 5 осьтік және центрлік симметрия ұғымдарын меңгеру; | |
Кеңістіктегі фигуралар | Фигуралардың кеңістікте орналасуы. Кеңістік фигураларын кескіндеу, "көрінбейтін" сызықтар. Вектор ұғымы |
6. 3. 2. 4 кескіні бойынша фигураны |
4-тоқсан | ||
Статистика. Комбинаторика | Статистикалық деректер және олардың сипаттамалары: арифметикалық орта, мода, медиана, құлаш |
6. 4. 3. 1 бірнеше сандардың арифметикалық ортасы, санды деректердің құлашы, медианасы, модасының анықтамаларын білу; |
Қозғалыстың орташа жылдамдығын табуға есептер шығару. Іріктеу тәсілі арқылы комбинаторикалық есептер шығару |
6. 5. 1. 5 қозғалыстың орташа жылдамдығын табуға есептер шығару; | |
Шамалар арасындағы тәуелділіктер | Шамалар арасындағы тәуелділіктердің берілу тәсілдері: аналитикалық (формула арқылы), кестелік, графиктік тәсіл |
6. 5. 2. 5 шамалар арасындағы тәуелділікке есептер шығару; |
Нақты процестердің графиктерін қолданып шамалар арасындағы тәуелділіктерді зерттеу | 6. 5. 2. 10 шынайы процестердің графиктерін қолданып, шамалар арасындағы тәуелділіктерді табу және зерттеу | |
Тура пропорционалдық және оның графигі |
6. 1. 2. 23 тура пропорционал тәуелділіктерді танып білу және мысалдар келтіру; | |
Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер және олардың жүйелері | Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу | 6. 2. 2. 16 екі айнымалысы бар теңдеудің анықтамасын және қасиеттерін білу |
Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйелері |
6. 2. 2. 17 екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесі туралы түсінігінің болуы; | |
Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін қосу тәсілімен және алмастыру тәсілімен шешу | 6. 2. 2. 19 теңдеулер жүйелерін алмастыру тәсілі және қосу тәсілі арқылы шешу | |
Мәтінді есептерді екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйелері арқылы шығару | 6. 2. 1. 13 сандармен байланысты есептер шығаруда
6. 5. 1. 7 мәтінді есептерді сызықтық теңдеулер жүйелерін құру арқылы шешу | |
5-6-сыныптардағы математика курсын қайталау | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 53-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Алгебра" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 53-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу бағдарламасының мақсаты – "Алгебра" пәнінің мазмұнын сапалы игеруді қамтамасыз ету, оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру, сонымен қатар басқа пәндермен кіріктіре отырып, жалпы адами құндылықтар негізінде және ұлттық мәдениеттің озық салт-дәстүрлері арқылы оқушылардың зияткерлік деңгейін дамыту.
3. Міндеттері:
1) "Сандар", "Алгебра", "Статистика және ықтималдықтар теориясы", "Математикалық модельдеу және анализ" бөлімдері бойынша математикалық білім, білік және дағдыларын қалыптастыру мен дамытуға жағдай жасау;
2) әртүрлі мәнмәтіндегі есептерді шешуде математикалық тілді және негізгі математикалық заңдарды қолдануға, санды қатынастар мен кеңістіктік формаларды оқып білуге мүмкіндік беру;
3) есептерді шешу мақсатында оқушылардың білімдерін математикалық модельдерді құруға, шынайы процестерді сипаттайтын математикалық модельдерді түсіндіруге бағыттау;
4) өздігінен оқуға және болашақ таңдаған мамандығы бойынша білімін жалғастыруға қажетті физика, химия, биология және басқа да теориялық облыстарда зерттеулер мен есептерді шешу үшін және практикалық іс-әрекеттерінде математикалық әдістерді қолданудың қарапайым дағдыларын қалыптастыру;
5) практикалық есептерді шешуде, алынған нәтижелерді бағалау мен анықтылығын орнатуда лайықты математикалық әдістерді таңдап алу үшін логикалық және сыни тұрғыдан ойлауын, шығармашылық қабілеттерін дамыту;
6) коммуникативтік дағдыларын, оның ішінде, ақпаратты дұрыс және сауатты түрде беру, сонымен қатар әртүрлі ақпарат көздерінен, басылымдар мен электрондық құралдардан алынған ақпаратты қолдану қабілетін дамыту;
7) өздігінен және топта жұмыс істеуде қажетті тәуелсіздік, жауапкершілік, бастамашылдық, табандылық, шыдамдылық пен толеранттылық сияқты тұлғалық қасиеттерді дамыту;
8) математиканың даму тарихымен, математикалық ұғымдардың пайда болу тарихымен таныстыру;
9) қоғамдық ілгерілеу үшін математиканың маңыздылығын түсінуін қамтамасыз ету;
10) математика оқыту процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану дағдыларын дамыту.
2-тарау. "Алгебра" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Алгебра" оқу пәнінің мазмұны
4. "Алгебра" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 7-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 8-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 9-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. 7-сыныпқа арналған "Алгебра" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
5-6 сыныптардағы математика курсын қайталау;
"Бүтін көрсеткішті дәреже". Натурал көрсеткішті дәреже және оның қасиеттері. Бүтін көрсеткішті дәреже және оның қасиеттері. Құрамында дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру. Санның стандарт түрі. Өте кіші және өте үлкен сандармен байланысты практикалық есептер шығару. Абсолюттік және салыстырмалы қателік. Құрамында дәрежесі бар сандар тізбектері;
"Көпмүшелер". Бірмүшелер және оларға амалдар қолдану. Көпмүшелер және оларға амалдар қолдану. Бірмүше мен көпмүшенің стандарт түрі. Көпмүшені көбейткіштерге жіктеу. Өрнектерді тепе-тең түрлендіру;
"Функция. Функцияның графигі". Функция ұғымы. Функцияның графигі. Сызықтық функция және оның графигі. Сызықтық функциялардың графиктерінің өзара орналасуы. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін графиктік тәсілмен шешу. у=ах2, у=а және
"Статистика элементтері". Бас жиынтық, кездейсоқ таңдама, вариациялық қатар, нұсқалық ұғымдары. Абсолютті жиілік және салыстырмалы жиілік. Жиілік кестесі. Жиілік алқабы;
"Қысқаша көбейту формулалары". Екі өрнектің квадраттарының айырымының формуласы. Екі өрнектің қосындысының квадраты және айырымының квадратының формулалары. Екі өрнектің қосындысының кубы және айырымының кубының формулалары. Екі өрнектің кубтарының қосындысы және кубтарының айырымының формулалары. Өрнектерді тепе-тең түрлендіру. Теңдеу және теңсіздік құру арқылы берілген мәтінді есептерді шығару;
"Алгебралық бөлшектер". Алгебралық бөлшектер және оның негізгі қасиеті. Алгебралық бөлшектерді қосу, азайту, көбейту, бөлу және дәрежеге шығару. Алгебралық өрнектерді тепе-тең түрлендіру;
7-сыныптағы алгебра курсын қайталау.
6. 8-сыныпқа арналған "Алгебра" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
7-сыныптағы алгебра курсын қайталау;
"Квадрат түбір және иррационал өрнектер". Иррационал сандар. Нақты сандар. Квадрат түбір. Квадрат түбірдің жуық мәні. Арифметикалық квадрат түбір. Арифметикалық квадрат түбірдің қасиеттері. Көбейткішті түбір таңбасының алдына шығару. Көбейткішті түбір таңбасының ішіне енгізу. Бөлшектің бөлімін иррационалдықтан босату. Құрамында квадрат түбірлері бар өрнектерді түрлендіру. Нақты сандарды салыстыру.
"Квадрат теңдеулер". Квадрат теңдеу. Толымсыз квадрат теңдеулер. Келтірілген квадрат теңдеу. Екімүшенің толық квадратын айыру. Квадрат теңдеу түбірлерінің формулалары. Дискриминант. Виет теоремасы. Виет теоремасына кері теорема. Квадрат үшмүше. Квадрат үшмүшенің түбірі. Квадрат үшмүшені көбейткіштерге жіктеу. Квадрат теңдеуге келтірілетін теңдеулер. Биквадрат теңдеу. Жаңа айнымалы енгізу әдісі. Бүтін рационал теңдеу. Бөлшек-рационал теңдеу. Рационал теңдеу.
"Квадраттық функция". Квадраттық функция. у=а(x-m)2, у=аx2+n және у=а(x-m)2+n (а≠0) түріндегі функциялар, олардың қасиеттері және графиктері. у=аx2+bx+c (а≠0) түріндегі квадраттық функция, оның қасиеттері және графигі;
"Статистика элементтері". Жиілік. Жиіліктер кестесі. Интервалдық кесте. Гистограмма. Жинақталған жиілік. Орта мән. Дисперсия. Стандартты ауытқу;
"Теңсіздіктер". Квадрат теңсіздік. Квадрат теңсіздіктерді квадраттық функцияның графигі арқылы шығару. Рационал теңсіздік. Интервалдар әдісі. Бір айнымалысы бар сызықтық емес теңсіздіктер жүйесі. Квадрат теңсіздіктер жүйесі;
8-сыныптағы алгебра курсын қайталау.
7. 9-сыныпқа арналған "Алгебра" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
8-сыныптағы алгебра курсын қайталау;
"Екі айнымалысы бар теңдеулер, теңсіздіктер және олардың жүйелері". Екі айнымалысы бар сызықты емес теңдеулер. Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеулер жүйесі. Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеулер жүйесін шешу. Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеулер жүйесі көмегімен мәтінді есептер шығару. Екі айнымалысы бар теңсіздіктер. Екі айнымалысы бар теңсіздіктер жүйесі;
"Комбинаторика элементтері". Комбинаториканың негізгі ұғымдары мен ережелері (қосу және көбейту ережелері). Санның факториалы. Қайталанбайтын "орналастыру", "алмастыру" және "теру" ұғымдары. Комбинаториканың негізгі формулалары. Комбинаторика формулаларын қолдану арқылы есептер шығару. Ньютон биномы және қасиеттері;
"Тізбектер". Сандар тізбегі, оның берілу тәсілдері және қасиеттері. Арифметикалық прогрессия. Арифметикалық прогрессияның п-ші мүшесінің формуласы. Арифметикалық прогрессияның алғашқы п мүшесінің қосындысының мәнін есептеу формуласы. Геометриялық прогрессия. Геометриялық прогрессияның n-ші мүшесінің формуласы. Геометриялық прогрессияның алғашқы n мүшесінің қосындысының мәнін есептеу формуласы. Шексіз кемімелі геометриялық прогрессия. Шексіз кемімелі геометриялық прогрессия мүшелерінің қосындысы. Математикалық индукция әдісі;
"Тригонометрия". Бұрыш пен доғаның градустық және радиандық өлшемдері. Кез келген бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсі. Бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсінің мәндері. Тригонометриялық функциялар және олардың қасиеттері. Негізгі тригонометриялық тепе-теңдіктер. Келтіру формулалары. Екі бұрыштың қосындысы мен айырымының синусы, косинусы, тангенсі және котангенсінің формулалары. Тригонометриялық функциялардың қосбұрышы және жартыбұрышының формулалары. Тригонометриялық функциялардың қосындысы мен айырымын көбейтіндіге түрлендіру формулалары. Тригонометриялық функциялардың көбейтіндісін қосынды немесе айырымға түрлендіру формулалары. Тригонометриялық өрнектерді тепе-тең түрлендіру;
"Ықтималдықтар теориясының элементтері". Оқиға, кездейсоқ оқиға, ақиқат оқиға, мүмкін емес оқиға. Элементар оқиға. Қолайлы нәтижелер. Тең мүмкіндікті және қарама-қарсы оқиғалар. Ықтималдықтың классикалық анықтамасы. Статистикалық ықтималдық. Геометриялық ықтималдық;
7-9 сыныптардағы алгебра курсын қайталау.
8. Оқу пәнінің білім мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бұл бөлімдер күтілетін нәтижелер (біліктер немесе дағдылар, білім немесе түсініктер) түрінде берілген сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады. Әр бөлімше ішінде тізбектеліп жазылған оқыту мақсаттары мұғалімге өз жұмысын жоспарлап, оқушылардың жетістіктерін бағалауға, сонымен қатар оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік жасайды.
9. Оқу пәнінің мазмұны төрт бөлімді қамтиды: "Сандар", "Алгебра", "Статистика және ықтималдықтар теориясы", "Математикалық модельдеу және анализ".
10. "Сандар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сандар және шамалар туралы түсініктер;
2) сандарға амалдар қолдану.
11. "Алгебра" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) алгебралық өрнектер және оларды түрлендіру;
2) теңдеулер және теңсіздіктер, олардың жүйелері және жиынтықтары;
3) тізбектер және олардың қосындысы;
тригонометрия.
12. "Статистика және ықтималдықтар теориясы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жиындар теориясы және логика элементтері;
2) комбинаторика негіздері;
3) ықтималдықтар теориясының негіздері;
4) статистика және деректерді талдау.
13. "Математикалық модельдеу және анализ" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) математикалық анализ бастамалары;
2) математикалық модельдеудің көмегімен есептер шығару;
3) математикалық тіл және математикалық модель.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
14. Бағдарламада, оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында "7" сынып, "2.1" екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" оқыту мақсатының реттік саны.
15. Білім алушыларға қойылатын мақсаттар:
1-бөлім. Сандар | |||
1. Сандар және шамалар туралы түсініктер | 7.1.1. | 8.1.1. | 9.1.1. |
7.1.1.1 сандарды стандарт түрде жазу |
8.1.1.1 иррационал және нақты сандар ұғымдарын меңгеру; |
9.1.1.1 бұрыштың радиандық өлшемі ұғымын меңгеру;
| |
2. Сандарға амалдар қолдану | 7.1.2. | 8.1.2. | 9.1.2. |
7.1.2.1 натурал көрсеткішті дәреже анықтамасын және оның қасиеттерін білу; |
8.1.2.1 арифметикалық квадрат түбірдің қасиеттерін қолдану; | 9.1.2.1 градусты радианға және радианды градусқа айналдыру | |
2-бөлім. Алгебра | |||
1. | 7.2.1. | 8.2.1. | 9.2.1. |
7.2.1.1 санды өрнектердің мәндерін табуда бүтін көрсеткішті дәреже қасиеттерін қолдану;
қысқаша көбейту формулаларын білу және қолдану; 7.2.1.11
қысқаша көбейту формулаларын білу және қолдану; 7.2.1.12 алгебралық өрнектерді ортақ көбейткішті жақша сыртына шығару және топтау тәсілдері арқылы көбейткіштерге жіктеу; 7.2.1.13 көпмүшелерге амалдар қолдану, көпмүшелерді көбейткіштерге жіктеу арқылы алгебралық өрнектерді тепе-тең түрлендірулерді орындау; 7.2.1.14 алгебралық өрнектерді қысқаша көбейту формулалары арқылы көбейткіштерге жіктеу; 7.2.1.15 қысқаша көбейту формулалары арқылы алгебралық өрнектерді тепе-тең түрлендірулерді орындау ; 7.2.1.16 алгебралық бөлшектерді танып білу; 7.2.1.17 алгебралық бөлшектегі айнымалылардың мүмкін мәндер жиынын табу; 7.2.1.18 алгебралық бөлшектің негізгі қасиетін қолдану:
7.2.1.19 алгебралық бөлшектерді қосу және азайтуды орындау; 7.2.1.20 алгебралық бөлшектерді көбейту және бөлуді, дәрежеге шығаруды орындау; 7.2.1.21 құрамында алгебралық бөлшектері бар өрнектерді түрлендіруді орындау |
8.2.1.1 квадрат үшмүшенің түбірі ұғымын меңгеру; | ||
2. Теңдеулер және | 7.2.2. | 8.2.2. | 9.2.2. |
8.2.2.1 квадрат теңдеудің анықтамасын білу;
түріндегі теңдеулерді шешу; 8.2.2.6 бөлшек-рационал теңдеулерді шешу; 8.2.2.7 квадрат теңдеулерге келтірілетін теңдеулерді шешу; 8.2.2.8 квадрат теңсіздіктерді шешу; 8.2.2.9 рационал теңсіздіктерді шешу; 8.2.2.10 біреуі сызықтық, екіншісі квадрат теңсіздік болатын екі теңсіздіктен құралған жүйелерді шешу; 8.2.2.11 құрамында екі квадрат теңсіздігі бар жүйелер мен жиынтықтарды шешу |
9.2.2.1 екі айнымалысы бар сызықтық және сызықтық емес теңдеулерді ажырату; | ||
3. Тізбектер және қосындылау | 7.2.3. | 8.2.3. | 9.2.3. |
7.2.3.1 құрамында дәрежесі бар сандар тізбегінің заңдылығын және жетіспейтін мүшелерін анықтау |
9.2.3.1 сандар тізбегі туралы түсінік болу;
9.2.3.3 математикалық индукция әдісін білу және қолдану; 9.2.3.4 сандар тізбектерінің арасынан арифметикалық және геометриялық прогрессияны ажырату; 9.2.3.5 арифметикалық прогрессиялардың n-ші мүшесін, алғашқы n мүшелерінің қосындысын есептеу формулаларын, сипаттамалық қасиетін білу және қолдану; 9.2.3.6 геометриялық прогрессиялардың n-ші мүшесін, алғашқы n мүшелерінің қосындысын есептеу формулаларын, сипаттамалық қасиетін білу және қолдану; 9.2.3.7 арифметикалық немесе/және геометриялық прогрессияларға байланысты есептер шығару; 9.2.3.8 шексіз кемімелі геометриялық прогрессия қосындысының формуласын периодты ондық бөлшекті жай бөлшекке айналдыру үшін қолдану; 9.2.3.9 шексіз кемімелі геометриялық прогрессия қосындысының формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
4. | 7.2.4. | 8.2.4. | 9.2.4. |
9.2.4.1 тригонометриялық функциялардың анықтамаларын білу;
9.2.4.3 бұрыштардың қосындысы мен айырымының, жарты және қос бұрыштың тригонометриялық формулаларын қорытып шығару және қолдану; 9.2.4.4 келтіру формулаларын қорытып шығару және қолдану; 9.2.4.5 бірлік шеңбердің көмегімен тригонометриялық функциялардың анықталу облысы мен мәндер жиынын табу; 9.2.4.6 бірлік шеңбердің көмегімен тригонометриялық функциялардың жұптылығын (тақтылығын), периодтылығын, бірсарындылығын және таңбатұрақтылық аралықтарын түсіндіру; 9.2.4.7 тригонометриялық функциялардың қосындысы мен айырымын көбейтіндіге және көбейтіндісін қосындыға немесе айырымға түрлендіру формулаларын қорытып шығару және қолдану; 9.2.4.8 тригонометриялық өрнектерді тепе-тең түрлендіруді орындау | |||
3-бөлім. Статистика және ықтималдықтар теориясы | |||
1. Комбинаторика негіздері | 7.3.1. | 8.3.1. | 9.3.1. |
9.3.1.1 комбинаториканың ережелерін білу (қосу және көбейту ережелері); | |||
2. Ықтималдықтар теориясының негіздері | 7.3.2. | 8.3.2. | 9.3.2. |
9.3.2.1 оқиға, кездейсоқ оқиға, ақиқат оқиға, мүмкін емес оқиға, қолайлы нәтижелер, тең мүмкіндікті және қарама-қарсы оқиғалар ұғымдарын меңгеру; | |||
3. Статистика және деректерді талдау | 7.3.3. | 8.3.3. | 9.3.3. |
7.3.3.1 басты жиынтық, кездейсоқ таңдама, вариациялық қатар, нұсқалық ұғымдарын меңгеру; |
8.3.3.1 таңдама нәтижелерін жиіліктердің интервалдық кестесі арқылы беру; | ||
4-бөлім. Математикалық модельдеу мен талдауы | |||
1. | 7.4.1. | 8.4.1. | 9.4.1. |
7.4.1.1 функция және функцияның графигі ұғымдарын меңгеру;
7.4.1.5
7.4.1.6 сызықтық функция графигінің координата осьтерімен қиылысу нүктелерін графикті салмай табу; 7.4.1.7 у = kx + b сызықтық функциясының графигінен k және b таңбаларын анықтау; 7.4.1.8 сызықтық функция графиктерінің өзара орналасуы олардың коэффициенттеріне тәуелді болатынын негіздеу; 7.4.1.9 графигі берілген функцияның графигіне параллель немесе қиятын сызықтық функцияның формуласын табу; 7.4.1.10
7.4.1.11
7.4.1.12
| 8.4.1.1
8.4.1.2 –
түрдегі квадраттық функциялардың қасиеттерін білу және графиктерін салу; 8.4.1.3 -
түріндегі квадраттық функцияның қасиеттерін білу және графигін салу; 8.4.1.4 аргументтің берілген мәндері бойынша функцияның мәндерін табу және функцияның мәні бойынша аргументтің мәнін табу | ||
2. Математикалық модельдеудің көмегімен есептер шығару | 7.4.2. | 8.4.2. | 9.4.2. |
7.4.2.1 өте кіші немесе өте үлкен сандармен берілген шамаларға байланысты есептер шығару; |
8.4.2.1 мәтінді есептерді квадрат теңдеулердің көмегімен шешу; |
9.4.2.1 мәтінді есептерді теңдеулер жүйелері арқылы шығару; | |
3. Математикалық тіл және математикалық модель | 7.4.3. | 8.4.3. | 9.4.3. |
7.4.3.1 есеп шарты бойынша математикалық модель құру | 8.4.3.1 есеп шарты бойынша математикалық модель құру | 9.4.3.1 есеп шарты бойынша математикалық модель құру | |
16. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
17. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Алгебра" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Алгебра" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 7-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
5-6-сыныптардағы математика курсын қайталау | ||
Бүтін көрсеткішті дәреже | Натурал көрсеткішті дәреже және оның қасиеттері |
7.1.2.1 - натурал көрсеткішті дәреже анықтамасын және оның қасиеттерін білу; |
Бүтін көрсеткішті дәреже және оның қасиеттері |
7.1.2.3 - нөл және бүтін теріс көрсеткішті дәреженің анықтамасын және оның қасиеттерін білу; | |
Құрамында дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру |
7.1.2.5 - алгебралық өрнектерді ықшамдауда дәрежелердің қасиеттерін қолдану; | |
Санның стандарт түрі |
7.1.1.1 - сандарды стандарт түрде жазу; | |
Мәтінді есептерді шығару | 7.4.2.1 - өте кіші немесе өте үлкен сандармен берілген шамаларға байланысты есептер шығару; | |
Көпмүшелер | Бірмүшелер және оларға амалдар қолдану. Бірмүшенің дәрежесі және стандарт түрі |
7.2.1.2 - бірмүше анықтамасын білу, оның коэффициенті мен дәрежесін табу; |
Көпмүшелер. Көпмүшенің дәрежесі және стандарт түрі |
7.2.1.5 - көпмүше анықтамасын білу және оның дәрежесін табу; | |
Көпмүшелерге амалдар қолдану |
7.2.1.7 - көпмүшелерді қосу және азайтуды орындау; | |
Көпмүшені көбейткіштерге жіктеу | 7.2.1.12 - алгебралық өрнектерді ортақ көбейткішті жақша сыртына шығару және топтау тәсілдері арқылы көбейткіштерге жіктеу; | |
Өрнектерді тепе-тең түрлендіру | 7.2.1.13 - көпмүшелерге амалдар қолдану, көпмүшелерді көбейткіштерге жіктеу арқылы алгебралық өрнектерді тепе-тең түрлендірулерді орындау; | |
2-тоқсан | ||
Функция. Функцияның графигі | Функция және функцияның графигі |
7.4.1.1 - функция және функцияның графигі ұғымдарын меңгеру; |
Сызықтық функция және оның графигі | 7.4.1.4 -
7.4.1.5 -
7.4.1.6 - сызықтық функция графигінің координата осьтерімен қиылысу нүктелерін графикті салмай табу; 7.4.1.7 - у = kx + b сызықтық функциясының графигінен k және b таңбаларын анықтау; | |
Сызықтық функциялардың графиктерінің өзара орналасуы |
7.4.1.8 - сызықтық функция графиктерінің өзара орналасуы олардың коэффициенттеріне тәуелді болатынын негіздеу | |
Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін графиктік тәсілмен шешу | 7.4.2.4 - екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін графиктік тәсілмен шешу; | |
( k≠0) түріндегі функциялар, олардың графиктері және қасиеттері | 7.4.1.10 -
7.4.1.11 -
7.4.1.12 -
| |
Статистика элементтері | Вариациялық қатар | 7.3.3.1 - басты жиынтық, кездейсоқ таңдама, вариациялық қатар, нұсқалық ұғымдарын меңгеру; |
Абсолютті жиілік және салыстырмалы жиілік. Жиілік кестесі |
7.3.3.2 - нұсқалықтың абсолютті және салыстырмалы жиіліктерін есептеу; | |
Жиілік алқабы |
7.3.3.6 - таңдама нәтижесін жиілік алқабы түрінде көрсету; | |
3-тоқсан | ||
Қысқаша көбейту формулалары | Қысқаша көбейту формулалары |
7.2.1.10 -
қысқаша көбейту формулаларын білу және қолдану; 7.2.1.11 -
|
Қысқаша көбейту формулаларының көмегімен өрнектерді түрлендіру |
7.1.2.14 - тиімді есептеу үшін қысқаша көбейту формулаларын қолдану; | |
Мәтінді есептерді шығару |
7.4.3.1 - есеп шарты бойынша математикалық модель құру; | |
4-тоқсан | ||
Алгебралық бөлшектер | Алгебралық бөлшек және оның негізгі қасиеті |
7.2.1.16 - алгебралық бөлшектерді танып білу;
|
Алгебралық бөлшектерге амалдар қолдану |
7.2.1.19 - алгебралық бөлшектерді қосу және азайтуды орындау; | |
Алгебралық өрнектерді тепе-тең түрлендіру | 7.2.1.21 - құрамында алгебралық бөлшектері бар өрнектерді түрлендіруді орындау; | |
7-сыныптағы алгебра курсын қайталау | ||
8-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
7-сыныптағы алгебра курсын қайталау | ||
Квадрат түбір және иррационал өрнек | Нақты сандар | 8.1.1.1 - иррационал және нақты сандар ұғымдарын меңгеру; |
Квадрат түбір |
8.1.1.2 - санның квадрат түбірі және арифметикалық квадрат түбірі анықтамаларын білу және ұғымдарын ажырату; | |
Құрамында квадрат түбірлері бар өрнектерді түрлендіру |
8.1.2.3 - көбейткішті квадрат түбір белгісінің алдына шығару және көбейткішті квадрат түбір белгісінің астына алу ; | |
| 8.4.1.1 -
8.4.1.4 - аргументтің берілген мәндері бойынша функцияның мәндерін табу және функцияның мәні бойынша аргументтің мәнін табу; | |
2-тоқсан | ||
Квадрат теңдеулер | Квадрат теңдеу |
8.2.2.1 - квадрат теңдеудің анықтамасын білу; |
Квадрат теңдеулерді шешу |
8.2.2.3 - квадрат теңдеулерді шешу; | |
Квадрат үшмүше |
8.2.1.1 - квадрат үшмүшенің түбірі ұғымын меңгеру; | |
Теңдеулерді шешу | 8.2.2.5 –
түріндегі теңдеулерді шешу; 8.2.2.6 - бөлшек-рационал теңдеулерді шешу; 8.2.2.7 - квадрат теңдеулерге келтірілетін теңдеулерді шешу; | |
3-тоқсан | ||
Квадрат теңдеулер | Мәтінді есептерді шығару |
8.4.2.1 - мәтінді есептерді квадрат теңдеулердің көмегімен шешу; |
Квадраттық функция | Квадраттық функция және оның графигі | 8.4.1.2 -
түрдегі квадраттық функциялардың қасиеттерін білу және графиктерін салу; 8.4.1.3 -
8.4.1.4 - аргументтің берілген мәндері бойынша функцияның мәндерін табу және функцияның мәні бойынша аргументтің мәнін табу; |
Мәтінді есептерді шығару |
8.4.2.3 - қолданбалы есептерді шығару үшін квадраттық функцияны қолдану; | |
Статистика элементтері | Жиілік алқабы, жиілік гистограммасы |
8.3.3.1 - таңдама нәтижелерін жиіліктердің интервалдық кестесі арқылы беру; |
Орта мән. Дисперсия. Стандартты ауытқу |
8.3.3.3 - жинақталған жиілік анықтамасын білу; | |
4-тоқсан | ||
Теңсіздіктер | Квадрат теңсіздік | 8.2.2.8 - квадрат теңсіздіктерді шешу; |
Рационал теңсіздік | 8.2.2.9 - рационал теңсіздіктерді шешу; | |
Теңсіздіктер жүйелерін шешу |
8.2.2.10 - біреуі сызықтық, екіншісі - квадрат теңсіздік болатын екі теңсіздіктен құралған жүйелерді шешу; | |
8-сыныптағы алгебра курсын қайталау | ||
9-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
8-сыныптағы алгебра курсын қайталау | ||
Екі айнымалысы бар теңдеулер, теңсіздіктер, және олардың жүйелері | Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеулер және олардың жүйелері |
9.2.2.1 - екі айнымалысы бар сызықтық және сызықтық емес теңдеулерді ажырату; |
Екі айнымалысы бар теңсіздіктер | 9.2.2.3 - екі айнымалысы бар теңсіздіктерді шешу; | |
Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңсіздіктер жүйелері | 9.2.2.4 - екі айнымалысы бар сызықтық емес теңсіздіктер жүйесін шешу; | |
Комбинаторика элементтері | Комбинаториканың негізгі ұғымдары мен ережелері (қосу және көбейту ережелері) |
9.3.1.1 - комбинаториканың ережелерін білу (қосу және көбейту ережелері); |
Комбинаторика формулаларын қолданып есептер шешу | 9.3.1.5 - қайталанбайтын орналастыру, алмастыру және теру сандарын есептеу үшін комбинаторика формулаларын қолдана отырып есептер шығару; | |
Ньютон биномы және оның қасиеттері | 9.3.1.6 - Ньютон биномы формуласын және оның қасиеттерін білу және қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Тізбектер | Сандар тізбегі, оның берілу тәсілдері және қасиеттері |
9.2.3.1 - сандар тізбегі туралы түсінік болу;
9.2.3.3 - математикалық индукция әдісін білу және қолдану; |
Арифметикалық және геометриялық прогрессиялар |
9.2.3.4 - сандар тізбектерінің арасынан арифметикалық және геометриялық прогрессияны ажырату; | |
Шексіз кемімелі геометриялық прогрессия | 9.2.3.8 - шексіз кемімелі геометриялық прогрессия қосындысының формуласын периодты ондық бөлшекті жай бөлшекке айналдыру үшін қолдану; | |
Мәтінді есептерді шығару |
9.2.3.9 - шексіз кемімелі геометриялық прогрессия қосындысының формуласын есептер шығаруда қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Тригонометрия | Бұрыш пен доғаның градустық және радиандық өлшемдері |
9.1.1.1 - бұрыштың радиандық өлшемі ұғымын меңгеру;
|
Кез келген бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсі. Бұрыш синусының, косинусының, тангенсінің және котангенсінің мәндері |
9.2.4.1 - тригонометриялық функциялардың анықтамаларын білу;
| |
Тригонометриялық функциялар және олардың қасиеттері |
9.2.4.5 - бірлік шеңбердің көмегімен тригонометриялық функциялардың анықталу облысы мен мәндер жиынын табу; | |
Тригонометрия формулалары |
9.2.4.4 - келтіру формулаларын қорытып шығару және қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Тригонометрия | Тригонометрия формулалары |
9.2.4.7 - тригонометриялық функциялардың қосындысы мен айырымын көбейтіндіге және көбейтіндісін қосындыға немесе айырымға түрлендіру формулаларын |
Тригонометриялық өрнектерді тепе-тең түрлендіру | 9.2.4.8 - тригонометриялық өрнектерді тепе-тең түрлендіруді орындау; | |
Ықтималдықтар теориясының элементтері | Ықтималдықтар теориясының негіздері |
9.3.2.1 - оқиға, кездейсоқ оқиға, ақиқат оқиға, мүмкін емес оқиға, қолайлы нәтижелер, тең мүмкіндікті және қарама-қарсы оқиғалар ұғымдарын меңгеру; |
Мәтінді есептерді шығару | 9.3.2.5 - геометриялық ықтималдықты есептер шығаруда қолдану; | |
7-9-сыныптардағы алгебра курсын қайталау | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 54-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Геометрия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу бағдарламасының мақсаты – "Геометрия" пәнінің мазмұнын сапалы игеруді қамтамасыз ету, оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру, сонымен қатар басқа пәндермен кіріктіре отырып, жалпы адами құндылықтар негізінде және ұлттық мәдениеттің озық салт-дәстүрлері арқылы оқушылардың зияткерлік деңгейін дамыту.
3. Міндеттері:
1) "Геометриялық фигуралар туралы түсінік", "Геометриялық фигуралардың өзара орналасуы", "Метрикалық қатыстар", "Векторлар және түрлендірулер" бөлімшелері бойынша математикалық білім және дағдыларын қалыптастыру мен дамытуға жағдай жасау;
2) әртүрлі мәнмәтіндегі есептерді шешуде математикалық тілді және негізгі математикалық заңдарды қолдануға, санды қатынастар мен кеңістіктік формаларды оқып білуге мүмкіндік беру;
3) есептерді шешу мақсатында оқушылардың білімдерін математикалық модельдерді құруға және керісінше, шынайы процестерді сипаттайтын математикалық модельдерді түсіндіруге бағыттау;
4) өздігінен оқуға және болашақ таңдаған мамандығы бойынша білімін жалғастыруға қажетті физика, химия, биология және басқа да теориялық облыстарда зерттеулер мен есептерді шешу үшін және практикалық іс-әрекеттерінде математикалық әдістерді қолданудың қарапайым дағдыларын қалыптастыру;
5) практикалық есептерді шешуде, алынған нәтижелерді бағалау мен анықтылығын орнатуда лайықты математикалық әдістерді таңдап алу үшін логикалық және сыни тұрғыдан ойлауын, шығармашылық қабілеттерін дамыту;
6) коммуникативтік дағдыларын, оның ішінде, ақпаратты дұрыс және сауатты түрде беру, сонымен қатар әртүрлі ақпарат көздерінен, басылымдар мен электрондық құралдардан алынған ақпаратты қолдану қабілетін дамыту;
7) өздігінен және топта жұмыс істеуде қажетті тәуелсіздік, жауапкершілік, бастамашылдық, табандылық, шыдамдылық пен толеранттылық сияқты тұлғалық қасиеттерді дамыту;
8) математиканың даму тарихымен, математикалық ұғымдардың пайда болу тарихымен таныстыру;
9) қоғамдық ілгерілеу үшін математиканың маңыздылығын түсінуін қамтамасыз ету;
10) математика оқыту процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (бұдан әрі - АКТ) қолдану дағдыларын дамыту.
2-тарау. "Геометрия" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Геометрия" оқу пәнінің мазмұны
4. "Геометрия" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. 7-сыныпқа арналған "Геометрия" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Геометрияның алғашқы мәліметтері". Геометрияның негізгі ұғымдары. Геометрияның қарапайым фигуралары. Аксиома және теорема. Фигуралардың теңдігі. Теореманы дәлелдеу. Дәлелдеудің кері жору әдісі. Сыбайлас және вертикаль бұрыштар және олардың қасиеттері. Бұрыштың биссектрисасы. Перпендикуляр;
2) "Үшбұрыштар". Үшбұрыш және оның түрлері. Үшбұрыштардың теңдігі. Үшбұрыштардың теңдігінің белгілері. Теңбүйірлі үшбұрыш. Үшбұрыштың биссектрисасы, медианасы және биіктігі, орта сызығы;
3) "Түзулердің өзара орналасуы". Екі түзуді қиюшымен қиғанда пайда болған бұрыштар. Түзулердің параллельдік белгілері. Параллель түзулердің қасиеттері. Үшбұрыштардың бұрыштарының қосындысы. Үшбұрыштың сыртқы бұрышы. Үшбұрыштардың теңсіздігі. Тікбұрышты үшбұрыштың теңдік белгілері. Тік бұрышты үшбұрыштың қасиеттері. Перпендикуляр түзулер. Көлбеу және оның проекциясы. Түзуге жүргізілген перпендикулярдың біреу ғана болуы;
4) "Шеңбер. Геометриялық салулар". Шеңбер, дөңгелек және оның элементтері мен бөліктері. Центрлік бұрыш. Түзу мен шеңбердің өзара орналасуы. Екі шеңбердің өзара орналасуы. Шеңберге жүргізілген жанама. Шеңберге жүргізілген жанамалардың қасиеттері. Үшбұрышқа іштей және сырттай сызылған шеңберлер. Салу есептері;
5) 7-сыныптағы геометрия курсын қайталау.
6. 8-сыныпқа арналған "Геометрия" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 7-сыныптағы геометрия курсын қайталау;
2) "Көпбұрыштар. Төртбұрыштарды зерттеу". Көпбұрыш. Дөңес көпбұрыш. Көпбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы. Көпбұрыштың сыртқы бұрышы. Көпбұрыштың сыртқы бұрыштарының қосындысы. Параллелограмм және оның қасиеттері. Параллелограмның белгілері. Тіктөртбұрыш, ромб және шаршы, олардың қасиеттері және белгілері. Фалес теоремасы. Пропорционал кесінділер. Трапеция. Тікбұрышты және теңбүйірлі трапециялар, олардың қасиеттері. Үшбұрыштың орта сызығы. Трапецияның орта сызығы. Үшбұрыштың тамаша нүктелері. Үшбұрыштың медианаларының қасиеті;
3) "Тікбұрышты үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштары арасындағы қатыстар". Тікбұрышты үшбұрыштағы сүйір бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсі. Пифагор теоремасы. Негізгі тригонометриялық тепе-теңдіктер және оның салдары. Синус, косинус, тангенс және котангенстің бұрыштарындағы мәндері. Тікбұрышты үшбұрыштарды шешу. және () бұрыштарының тригонометриялық функциялары;
4) "Аудан". Аудан ұғымы. Тең шамалас және тең құрамдас фигуралар. Шаршының, тіктөртбұрыштың, параллелограммның, ромбтың, үшбұрыштың және трапецияның аудандары;
5) "Жазықтықтағы тікбұрышты координаталар жүйесі. Жазықтықтағы нүктенің координаталары. Кесінді ортасының координаталары. Екі нүктенің арақашықтығы. Шеңбердің теңдеуі. Түзудің теңдеуі. Теңдеулерімен берілген түзулер мен шеңберлердің өзара орналасуы. Координаталарды есептер шығаруда қолдану;
6) 8-сыныптағы геометрия курсын қайталау.
7. 9-сыныпқа арналған "Геометрия" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 8-сыныптағы геометрия курсын қайталау;
2) "Жазықтықтағы векторлар". Вектор ұғымы. Нөлдік вектор. Бірлік вектор. Коллинеар векторлар. Вектордың ұзындығы (модулі). Векторлардың теңдігі. Векторларды қосу және оның қасиеттері, векторларды азайту, векторды санға көбейту. Жазықтықтағы векторды екі коллинеар емес векторлар бойынша жіктеу. Вектордың координаталары. Координаталық түрде берілген векторларға амалдар қолдану. Векторлардың коллинеарлық белгісі. Нүктенің радиус-векторы. Жазықтықтағы нүктелердің координаталары мен векторлардың координаталары арасындағы байланыс. Векторлардың арасындағы бұрыш. Векторлардың скалярлық көбейтіндісі. Векторларды есептерді шығаруда қолдану;
3) "Жазықтықта түрлендіру". Жазықтықты түрлендіру, қозғалыс және оның қасиеттері. Түрлендірулердің композициясы (көбейтіндісі). Фигуралардың теңдігі және оның қасиеттері. Жазықтықтағы қозғалыстар – осьтік және центрлік симметриялар, параллель көшіру, бұру. Гомотетия, ұқсастық түрлендіру және оның қасиеттері. Ұқсас фигуралар. Үшбұрыштар ұқсастығының белгілері. Тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығы;
4) "Үшбұрыштарды шешу". Синустар және косинустар теоремалары. Үшбұрыштарды шешу. Практикалық мазмұнды есептерді шешу. Шеңберге іштей немесе сырттай сызылған үшбұрыштың ауданын пайдаланып шеңбердің радиусын табу формулалары;
5) "Шеңбер. Дұрыс көпбұрыштар". Іштей сызылған бұрыш және оның қасиеттері. Шеңбердің хордалары мен қиюшы кесінділерінің пропорционалдығы туралы теорема. Шеңберге іштей және сырттай сызылған төртбұрыштар. Дұрыс көпбұрыштар және олардың қасиеттері. Шеңбер доғасының ұзындығы. Сектор мен сегмент ауданы. Іштей және сырттай сызылған шеңберлердің радиустарын көпбұрыштың қабырғаларымен, периметрімен және ауданымен байланыстыратын формулалар. Дұрыс көпбұрыштарды салу;
6) 7-9 сыныптардағы геометрия курсын қайталау.
8. "Геометрия" оқу пәнінің білім мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бұл бөлімдер күтілетін нәтижелер (біліктер немесе дағдылар, білім немесе түсініктер) түрінде берілген сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады. Әр бөлімше ішінде тізбектеліп жазылған оқыту мақсаттары мұғалімге өз жұмысын жоспарлап, оқушылардың жетістіктерін бағалауға, сонымен қатар оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік жасайды.
9. Оқу пәнінің мазмұны бір бөлімді қамтиды: "Геометрия".
10. "Геометрия" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) геометриялық фигуралар туралы түсінік;
2) геометриялық фигуралардың өзара орналасуы;
3) метрикалық қатыстар;
4) векторлар және түрлендірулер.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
10. Бағдарламада, оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында "7" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
11. Білім алушылар:
1-бөлім. Геометрия | |||
1. | 7.1.1. | 8.1.1. | 9.1.1. |
7. 1. 1. 1 планиметрияның негізгі фигураларын білу: нүкте, түзу; |
8. 1. 1. 1 көпбұрыш, |
9. 1. 1. 1 доға ұзындығының формуласын қорытып шығару және қолдану; | |
2. Геоме | 7.1.2. | 8.1.2. | 9.1.2. |
7. 1. 2. 1 нүктелердің түзу мен жазықтықта орналасу аксиомаларын білу және қолдану (реттік аксиомасы); |
9. 1. 2. 1 шеңберге іштей және сырттай сызылған төртбұрыштардың қасиеттері мен белгілерін білу және қолдану; | ||
3. | 7.1.3. | 8.1.3 | 9.1.3. |
7. 1. 3. 1 үшбұрыш теңсіздігін білу және қолдану |
8. 1. 3. 1 үшбұрыштың қабырғаларына жүргізілген медианалар, биссектрисалар, биіктіктер және орта перпендикулярлар қасиеттерін білу және қолдану;
8. 1. 3. 20 координаталармен берілген қарапайым есептерді шығару ; 8. 1. 3. 21 Пифагор теоремасын пайдаланып, sin2a + cos2a = 1 формуласын қорытып шығару және есептер шешуде қолдану; 8. 1. 3. 22 негізгі тригонометрия лық тепе-теңдіктерді қорытып шығару және қолдану; 8. 1. 3. 23 a және (90 - a) бұрыштарының синусы, косинусы, тангенсі және котангенсі арасындағы байланыстарды білу және қолдану; 8. 1. 3. 24 sin a, cosa, tg a және ctg a - ның мәндерін олардың біреуінің берілген мәні бойынша табу |
9. 1. 3. 1 вектордың координаталарын табу;
9. 1. 3. 9 шеңберге іштей немесе сырттай сызылған үшбұрыштардың аудандарын пайдаланып шеңбердің радиусын табу формулаларын білу және қолдану; 9. 1. 3. 10 синустар және косинустар теоремаларын үшбұрыштарды шешуде және қолданбалы есептерді шығаруда қолдану | |
4. Вектор | 7.1.4. | 8.1.4. | 9.1.4. |
9. 1. 4. 1 вектордың, коллинеар векторлардың, тең векторлардың, нөлдік вектордың, бірлік вектордың және вектор ұзындығының анықтамаларын білу; | |||
12. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
13. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Геометрия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Геометрия" пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 7-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Геометрияның алғашқы мәліметтері | Геометрияның негізгі ұғымдары. Аксиома. Теорема |
7. 1. 1. 1 планиметрияның негізгі фигураларын білу: нүкте, түзу; |
Фигуралар теңдігі | 7. 1. 1. 7 тең фигуралардың анықтамасы мен қасиеттерін білу және қолдану | |
Теореманы дәлелдеу әдістері: тура дәлелдеу және "кері жору" әдісі | 7. 1. 1. 4 теоремаларды дәлелдеу әдістерін білу: тура дәлелдеу және "кері жору" әдістері | |
Сыбайлас және вертикаль бұрыштар, олардың қасиеттері |
7. 1. 1. 9 сыбайлас және вертикаль бұрыштардың анықтамаларын білу; | |
2-тоқсан | ||
Үшбұрыштар | Үшбұрыш және оның түрлері | 7. 1. 1. 13 үшбұрыштардың түрлерін ажырату |
Үшбұрыштың биссектрисы, медианасы, биіктігі және орта сызығы |
7. 1. 1. 14 теңқабырғалы, теңбүйірлі, тікбұрышты үшбұрыштардың элементтерін білу; | |
Үшбұрыштар теңдігінің белгілері |
7. 1. 1. 21 үшбұрыштар теңдігінің белгілерін білу және дәлелдеу; | |
Теңбүйірлі үшбұрыш, оның қасиеттері және белгілері |
7. 1. 1. 23 теңбүйірлі үшбұрыштың белгілері мен қасиеттерін қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Түзулердің өзара орналасуы | Параллель түзулер, олардың белгілері және қасиеттері |
7. 1. 2. 3 екі түзуді қиюшымен қиғанда пайда болған бұрыштарды танып білу; |
Үшбұрыш бұрыштарының қосындысы. Үшбұрыштың сыртқы бұрышы |
7. 1. 1. 16 үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы туралы теорема мен оның салдарларын дәлелдеу; | |
Үшбұрыш теңсіздігі |
7. 1. 1. 20 үшбұрыштың бұрыштары мен қабырғалары арасындағы қатысты білу және есептер шығаруда қолдану; | |
Тікбұрышты үшбұрыштардың теңдігінің белгілері. Тікбұрышты үшбұрыштың қасиеттері |
7. 1. 1. 25 тікбұрышты үшбұрыштар теңдігінің белгілерін дәлелдеу; | |
Перпендикуляр түзулер. Перпендикуляр, көлбеу және оның проекциясы |
7. 1. 2. 8 перпендикуляр, көлбеу және көлбеудің проекциясы ұғымдарын меңгеру; | |
4-тоқсан | ||
Шеңбер. Геометриялық салулар | Шеңбер, дөңгелек, олардың элементтері мен бөліктері. Центрлік бұрыш |
7. 1. 1. 28 шеңбер мен дөңгелектің және олардың элементтерінің (центр, радиус, диаметр, хорда) анықтамаларын білу; |
Түзу мен шеңбердің өзара орналасуы. Екі шеңбердің өзара орналасуы | 7. 1. 2. 12 түзу мен шеңбердің, екі шеңбердің өзара орналасу жағдайларын талдау | |
Шеңберге жүргізілген жанама. Шеңберге жүргізілген жанамалардың қасиеттері |
7. 1. 2. 11 шеңберге жүргізілген жанама мен қиюшының анықтамаларын білу; | |
Үшбұрышқа іштей және сырттай сызылған шеңберлер |
7. 1. 2. 14 үшбұрышқа іштей және сырттай сызылған шеңберлердің анықтамаларын білу; | |
Салу есептері |
7. 1. 2. 16 берілген бұрышқа тең бұрыш салу, бұрыштың биссектрисасын салу, кесіндіні қақ бөлу; | |
7-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
2) 8-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
7-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
Көпбұрыштар. Төртбұрыштарды зерттеу | Көпбұрыш. Дөңес көпбұрыш |
8. 1. 1. 1 көпбұрыш, дөңес көпбұрыш, көпбұрыш элементтері анықтамаларын білу; |
Параллелограмм, ромб, тіктөртбұрыш, шаршы және олардың қасиеттері мен белгілері |
8. 1. 1. 3 параллелограмм анықтамасын білу; | |
Фалес теоремасы. Пропорционал кесінділер |
8. 1. 1. 7 Фалес теоремасын білу және қолдану; | |
Трапеция, оның түрлері мен қасиеттері. Трапеция мен үшбұрыштың орта сызықтары |
8. 1. 1. 11 трапецияның анықтамасын, түрлерін және қасиеттерін білу; | |
Үшбұрыштың тамаша нүктелері | 8. 1. 3. 1 үшбұрыштың қабырғаларына жүргізілген медианалар, биссектрисалар, биіктіктер және орта перпендикулярлар қасиеттерін білу және қолдану | |
2-тоқсан | ||
Тікбұрышты үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштары арасындағы қатыстар | Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрыштарының тригонометриялық функциялары. Пифагор теоремасы |
8. 1. 3. 2 бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсінің тікбұрышты үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштарының қатыстары арқылы берілген анықтамаларын білу; |
Негізгі тригонометриялық тепе-теңдіктер |
8. 1. 3. 21 Пифагор теоремасын пайдаланып, sin2a + cos2a = 1 формуласын қорытып шығару және есептер шешуде қолдану; | |
Тікбұрышты үшбұрыштарды шешу |
8. 1. 3. 6 тікбұрышты үшбұрышты 300, 450, 600 -қа тең бұрыштардың синус, косинус, тангенс және котангенсінің мәндерін табу үшін қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Аудан | Фигураның ауданы және оның қасиеттері |
8. 1. 3. 9 көпбұрыш ауданының анықтамасы мен қасиеттерін білу; |
Төртбұрыштар мен үшбұрыштардың аудандары |
8. 1. 3. 11 параллелограммның, ромбтың ауданы формулаларын қорытып шығару және қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Жазықтықтағы тікбұрышты координаталар жүйесі | Жазықтықтағы координаталар әдісі |
8. 1. 3. 14 жазықтықта координаталарымен берілген екі нүктенің арақашықтықтығын есептеу;
|
Мәтін есептерді шығару | 8. 1. 3. 20 координаталармен берілген қарапайым есептерді шығару | |
8-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
3) 9-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
8-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
Жазықтықтағы векторлар | Вектор. Векторларға амалдар қолдану. Коллинеар және коллинеар емес векторлар |
9. 1. 4. 1 вектордың, коллинеар векторлардың, тең векторлардың, нөлдік вектордың, бірлік вектордың және вектор ұзындығының анықтамаларын білу; |
Вектордың координаталары. Координаталық түрде берілген векторларға амалдар қолдану |
9. 1. 3. 1 вектордың координаталарын табу; | |
Есептерді шешуде векторларды қолдану | 9. 1. 4. 19 векторды есептер шығаруда қолдану | |
2-тоқсан | ||
Жазықтықтағы түрлендірулер | Қозғалыс және оның қасиеттері |
9. 1. 4. 8 қозғалыстың түрлерін, композициясын және олардың қасиеттерін білу; |
Гомотетия және оның қасиеттері |
9. 1. 4. 11 гомотетияның анықтамасын және қасиеттерін білу; | |
Ұқсас фигуралар және олардың қасиеттері. Үшбұрыштар ұқсастығының белгілері |
9. 1. 4. 13 ұқсас фигуралардың анықтамасын және қасиеттерін білу; | |
3-тоқсан | ||
Үшбұрыштарды шешу | Үшбұрыштарды шешу |
9. 1. 3. 6 косинустар теоремасын білу және қолдану;
9. 1. 3. 9 шеңберге іштей немесе сырттай сызылған үшбұрыштардың аудандарын пайдаланып шеңбердің радиусын табу формулаларын білу және қолдану; 9. 1. 3. 10 синустар және косинустар теоремаларын үшбұрыштарды шешуде және қолданбалы есептерді шығаруда қолдану |
4-тоқсан | ||
Шеңбер. Көпбұрыштар | Шеңбер және дөңгелек. Доғаның ұзындығы. Дөңгелек, сектор және сегменттің аудандары |
9. 1. 1. 1 доға ұзындығының формуласын қорытып шығару және қолдану; |
Дұрыс көпбұрыштар, олардың қасиеттері және симметриялары |
9. 1. 2. 1 шеңберге іштей және сырттай сызылған төртбұрыштардың қасиеттері мен белгілерін білу және қолдану; | |
7-9-сыныптардағы геометрия курсын қайталау | ||
3-тарау. "Геометрия" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Геометрия" оқу пәнінің мазмұны
14. "Геометрия" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 7-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 8-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 9-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 14-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.15. 7-сыныпқа арналған "Геометрия" оқу пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Геометрияның алғашқы мәліметтері". Геометрияның негізгі ұғымдары. Геометрияның қарапайым фигуралары. Аксиома және теорема. Фигуралардың теңдігі. Теореманы дәлелдеу. Сыбайлас және вертикаль бұрыштар және олардың қасиеттері. Бұрыштың биссектрисасы;
2) "Үшбұрыштар". Үшбұрыш және оның түрлері. Үшбұрыштардың теңдігі. Үшбұрыштардың теңдігінің белгілері. Теңбүйірлі үшбұрыш. Үшбұрыштың биссектрисасы, медианасы және биіктігі;
3) "Түзулердің өзара орналасуы". Екі түзуді қиюшымен қиғанда пайда болған бұрыштар. Түзулердің параллельдік белгілері. Параллель түзулердің қасиеттері. Үшбұрыштардың бұрыштарының қосындысы. Үшбұрыштың сыртқы бұрышы. Үшбұрыштардың теңсіздігі. Тікбұрышты үшбұрыштың теңдік белгілері. Тік бұрышты үшбұрыштың қасиеттері. Перпендикуляр түзулер. Көлбеу және оның проекциясы;
4) "Шеңбер. Геометриялық салулар". Шеңбер, дөңгелек және оның элементтері мен бөліктері. Центрлік бұрыш. Түзу мен шеңбердің өзара орналасуы. Екі шеңбердің өзара орналасуы. Шеңберге жүргізілген жанама. Шеңберге жүргізілген жанамалардың қасиеттері. Үшбұрышқа іштей және сырттай сызылған шеңберлер. Салу есептері.
5) 7-сыныптағы геометрия курсын қайталау.
16. 8-сыныпқа арналған "Геометрия" оқу пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 7-сыныптағы геометрия курсын қайталау;
2) "Көпбұрыштар. Төртбұрыштар". Сынық сызық. Көпбұрыш. Көпбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы. Көпбұрыштың сыртқы бұрышы. Көпбұрыштың сыртқы бұрыштарының қосындысы. Параллелограмм және оның қасиеттері. Параллелограмның белгілері. Тіктөртбұрыш, ромб және шаршы, олардың қасиеттері және белгілері. Фалес теоремасы. Пропорционал кесінділер. Трапеция. Тікбұрышты және теңбүйірлі трапециялар, олардың қасиеттері. Үшбұрыштың орта сызығы. Трапецияның орта сызығы. Үшбұрыштың тамаша нүктелері. Үшбұрыштың медианаларының қасиеті;
3) "Тікбұрышты үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштары арасындағы қатыстар". Тікбұрышты үшбұрыштағы сүйір бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсі. Пифагор теоремасы. Синус, косинус, тангенс және котангенстің 30°, 45°, 60° бұрыштарындағы мәндері. Тікбұрышты үшбұрыштарды шешу. a және (90° - a) бұрыштарының тригонометриялық функциялары;
4) "Аудан". Аудан ұғымы. Шаршының, тіктөртбұрыштың, параллелограммның, ромбтың, үшбұрыштың және трапецияның аудандары;
5) "Жазықтықтағы тікбұрышты координаталар жүйесі. Жазықтықтағы нүктенің координаталары. Кесінді ортасының координаталары. Екі нүктенің арақашықтығы. Шеңбердің теңдеуі. Түзудің теңдеуі;
8-сыныптағы геометрия курсын қайталау;
17. 9-сыныпқа арналған "Геометрия" оқу пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 8-сыныптағы геометрия курсын қайталау;
2) "Жазықтықтағы векторлар". Вектор ұғымы. Нөлдік вектор. Бірлік вектор. Коллинеар векторлар. Вектордың ұзындығы (модулі). Векторлардың теңдігі. Векторларды қосу және оның қасиеттері, векторларды азайту, векторды санға көбейту. Векторлардың арасындағы бұрыш. Векторлардың скалярлық көбейтіндісі. Вектордың координаталары. Координаталық түрде берілген векторларға амалдар қолдану. Векторлардың коллинеарлық белгісі. Нүктенің радиус-векторы. Жазықтықтағы нүктелердің координаталары мен векторлардың координаталары арасындағы байланыс. Векторларды есептерді шығаруда қолдану;
3) "Жазықтықта түрлендіру". Жазықтықты түрлендіру, қозғалыс және оның қасиеттері. Фигуралардың теңдігі және оның қасиеттері. Осьтік және центрлік симметриялар, параллель көшіру, бұру. Ұқсас фигуралар. Гомотетия. Үшбұрыштар ұқсастығының белгілері. Тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығы;
4) "Үшбұрыштарды шешу". Синустар теремасы. Косинустар теоремасы. Үшбұрыштарды шешу. Шеңберге іштей немесе сырттай сызылған үшбұрыштың ауданын пайдаланып шеңбердің радиусын табу формулалары;
5) "Шеңбер. Көпбұрыштар". Іштей сызылған бұрыш және оның қасиеттері. Шеңбердің хордалары мен қиюшы кесінділерінің пропорционалдығы туралы теорема. Шеңберге іштей және сырттай сызылған төртбұрыштар. Шеңбер доғасының ұзындығы. Сектор мен сегмент ауданы. Іштей және сырттай сызылған шеңберлердің радиустарын көпбұрыштың қабырғаларымен, периметрімен және ауданымен байланыстыратын формулалар;
6) 7-9 сыныптардағы геометрия курсын қайталау.
18. Оқу пәнінің мазмұны бір бөлімді қамтиды: "Геометрия".
19. "Геометрия" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Геометриялық фигуралар туралы түсінік;
2) Геометриялық фигуралардың өзара орналасуы;
3) Метрикалық қатыстар;
4) Векторлар және түрлендірулер.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
20. Бағдарламада, оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында "7" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны
21. Білім алушылар:
1-бөлім. Геометрия | ||||||
1.Гео-метрия-лық фигура-лар туралы түсінік | 7.1.1. | 8.1.1. | 9.1.1. | |||
7. 1. 1. 1 - планиметрияның негізгі фигураларын білу: нүкте, түзу; |
8. 1. 1. 1 – сынық сызық ұғымын білу; |
9. 1. 1. 1 - доға ұзын- | ||||
2. Гео- | 7.1.2. | 8.1.2. | 9.1.2. | |||
7. 1. 2. 1 - нүктелердің түзу мен жазықтықта орналасу аксиомаларын білу және қолдану (реттік аксиомасы); |
9. 1. 2. 1 - шеңберге іштей және сырттай сызылған төртбұрыштардың қасиеттері мен белгілерін білу және қолдану; | |||||
3.Ме | 7.1.3. | 8.1.3 | 9.1.3. | |||
7. 1. 3. 1 - үш- |
8. 1. 3. 1 - үшбұрыштың қабырғаларына жүргізілген медианалар, биссектрисалар, биіктіктер және орта перпендикулярлар қасиеттерін білу және қолдану; |
9. 1. 3. 1 - вектордың координаталарының анықтамасын білу;
9. 1. 3. 9 - шеңберге іштей немесе сырттай сызылған үшбұрыштардың аудандарын пайдаланып шеңбердің радиусын табу формулаларын білу және қолдану; | ||||
4. Век- | 7.1.4. | 8.1.4. | 9.1.4. | |||
9. 1. 4. 1 - вектордың, коллинеар векторлардың, тең векторлардың, нөлдік вектордың, бірлік вектордың және вектор ұзындығының анықтамаларын білу; | ||||||
23. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
24. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Геометрия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (төмендетілген оқу жүктемесімен) іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Геометрия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (төмендетілген оқу жүктемесімен)
1) 7-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Геометрияның алғашқы мәліметтері | Геометрияның негізгі ұғымдары. Аксиома. Теорема |
7. 1. 1. 1 - планиметрияның негізгі фигураларын білу: нүкте, түзу; |
Фигуралар теңдігі | 7. 1. 1. 7 - тең фигуралардың анықтамасы мен қасиеттерін білу және қолдану; | |
Теореманы дәлелдеу әдістері | 7. 1. 1. 4 - теоремаларды дәлелдеу әдістерін білу | |
Сыбайлас және вертикаль бұрыштар, олардың қасиеттері |
7. 1. 1. 9 - сыбайлас және вертикаль бұрыштардың анықтамаларын білу; | |
2-тоқсан | ||
Үшбұрыштар | Үшбұрыш және оның түрлері | 7. 1. 1. 13 - үшбұрыштардың түрлерін ажырату; |
Үшбұрыштың биссектрисы, медианасы, биіктігі және орта сызығы |
7. 1. 1. 14 - теңқабырғалы, теңбүйірлі, тікбұрышты үшбұрыштардың элементтерін білу; | |
Үшбұрыштар теңдігінің белгілері | 7. 1. 1. 20 - үшбұрыштар теңдігінің белгілерін білу; | |
Теңбүйірлі үшбұрыш, оның қасиеттері және белгілері | 7. 1. 1. 21 - теңбүйірлі үшбұрыштың белгілері мен қасиеттерін білу және қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Түзулердің өзара орналасуы | Параллель түзулер, олардың белгілері және қасиеттері |
7. 1. 2. 3 - екі түзуді қиюшымен қиғанда пайда болған бұрыштарды танып білу; |
Үшбұрыш бұрыштарының қосындысы. Үшбұрыштың сыртқы бұрышы |
7. 1. 1. 15 - үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы туралы теорема мен оның салдарларын білу; | |
Үшбұрыш теңсіздігі |
7. 1. 1. 19 - үшбұрыштың бұрыштары мен қабырғалары арасындағы қатысты білу және есептер шығаруда қолдану; | |
Тікбұрышты үшбұрыштардың теңдігінің белгілері. Тікбұрышты үшбұрыштың қасиеттері |
7. 1. 1. 22 - тікбұрышты үшбұрыштар теңдігінің белгілерін білу және қолдану; | |
Перпендикуляр түзулер. Перпендикуляр, көлбеу және оның проекциясы |
7. 1. 2. 6 - перпендикуляр, көлбеу және көлбеудің проекциясы ұғымдарын меңгеру; | |
4-тоқсан | ||
Шеңбер. Геометриялық салулар | Шеңбер, дөңгелек, олардың элементтері мен бөліктері. Центрлік бұрыш |
7. 1. 1. 24 - шеңбер мен дөңгелектің және олардың элементтерінің (центр, радиус, диаметр, хорда) анықтамаларын білу; |
Түзу мен шеңбердің өзара орналасуы. Екі шеңбердің өзара орналасуы | 7. 1. 2. 10 - түзу мен шеңбердің, екі шеңбердің өзара орналасу жағдайларын талдау; | |
Шеңберге жүргізілген жанама. Шеңберге жүргізілген жанамалардың қасиеттері |
7. 1. 2. 9 - шеңберге жүргізілген жанама мен қиюшының анықтамаларын білу; | |
Үшбұрышқа іштей және сырттай сызылған шеңберлер |
7. 1. 2. 12 - үшбұрышқа іштей және сырттай сызылған шеңберлердің анықтамаларын білу; | |
Салу есептері |
7. 1. 2. 14 - берілген бұрышқа тең бұрыш салу, бұрыштың биссектрисасын салу, кесіндіні қақ бөлу; | |
7-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
2) 8-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
7-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
Көпбұрыштар. Төртбұрыштар | Көпбұрыш. |
8. 1. 1. 1 – сынық сызық ұғымын білу; |
Параллелограмм, ромб, тіктөртбұрыш, шаршы және олардың қасиеттері мен белгілері |
8. 1. 1. 4 - параллелограмм анықтамасын білу; | |
Фалес теоремасы. Пропорционал кесінділер |
8. 1. 1. 8 - Фалес теоремасын білу және қолдану; | |
Трапеция, оның түрлері мен қасиеттері. Трапеция мен үшбұрыштың орта сызықтары |
8. 1. 1. 10 - трапецияның анықтамасын, түрлерін және қасиеттерін білу; | |
Үшбұрыштың тамаша нүктелері | 8. 1. 3. 1 - үшбұрыштың қабырғаларына жүргізілген медианалар, биссектрисалар, биіктіктер және орта перпендикулярлар қасиеттерін білу және қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Тікбұрышты үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштары арасындағы қатыстар | Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрыштарының тригонометриялық функциялары. Пифагор теоремасы |
8. 1. 3. 2 - бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсінің тікбұрышты үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштарының қатыстары арқылы берілген анықтамаларын білу; |
Негізгі тригонометриялық тепе-теңдіктер |
8. 1. 3. 18 - Пифагор теоремасын пайдаланып, sin2a + cos2a = 1 формуласын қорытып шығару және есептер шешуде қолдану; | |
Тікбұрышты үшбұрыштарды шешу |
8. 1. 3. 6 - тікбұрышты үшбұрышты 30°, 45°, 60° -қа тең бұрыштардың синус, косинус, тангенс және котангенсінің мәндерін табу үшін қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Аудан | Фигураның ауданы және оның қасиеттері |
8. 1. 3. 9 - көпбұрыш ауданының анықтамасы мен қасиеттерін білу; |
Төртбұрыштар мен үшбұрыштардың аудандары |
8. 1. 3. 11 - параллелограммның, ромбтың ауданы формулаларын білу және қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Жазықтықтағы тікбұрышты координаталар жүйесі | Жазықтықтағы координаталар әдісі |
8. 1. 3. 14 - жазықтықта координаталарымен берілген екі нүктенің арақашықтықтығын есептеу; |
8-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
3) 9-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
8-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
Жазықтықтағы векторлар | Вектор. Векторларға амалдар қолдану. Коллинеар және коллинеар емес векторлар |
9. 1. 4. 1 - вектордың, коллинеар векторлардың, тең векторлардың, нөлдік вектордың, бірлік вектордың және вектор ұзындығының анықтамаларын білу; |
Вектордың координаталары. Координаталық түрде берілген векторларға амалдар қолдану |
9. 1. 3. 1 - вектордың координаталарының анықтамасын білу; | |
2-тоқсан | ||
Жазықтықтағы түрлендірулер | Қозғалыс және оның қасиеттері |
9. 1. 4. 5 - қозғалыстың түрлерін және қасиеттерін білу; |
Ұқсас фигуралар және олардың қасиеттері. Үшбұрыштар ұқсастығының белгілері |
9. 1. 4. 7 - ұқсас фигуралардың анықтамасын және қасиеттерін білу; | |
3-тоқсан | ||
Үшбұрыштарды шешу | Үшбұрыштарды шешу |
9. 1. 3. 6 - косинустар теоремасын білу және қолдану;
9. 1. 3. 9 - шеңберге іштей немесе сырттай сызылған үшбұрыштардың аудандарын пайдаланып шеңбердің радиусын табу формулаларын білу және қолдану; |
4-тоқсан | ||
Шеңбер. Көпбұрыштар | Шеңбер және дөңгелек. Доғаның ұзындығы. Дөңгелек, сектор және сегменттің аудандары |
9. 1. 1. 1 - доға ұзындығының формуласын білу және қолдану; |
Дұрыс көпбұрыштар және шеңбер |
9. 1. 2. 1 - шеңберге іштей және сырттай сызылған төртбұрыштардың қасиеттері мен белгілерін білу және қолдану; | |
7-9-сыныптардағы геометрия курсын қайталау | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 55-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1- тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Информатика" оқу пәнін оқыту мақсаты білім алушыларды заманауи ақпараттық технологияларды тиімді пайдалану үшін базалық білім, білік және дағдылармен қамтамасыз ету болып табылады.
3. Негізгі міндеттер:
1) білім алушыларда ақпараттық процестердің қоғамдағы түсінігін, ақпараттық технологияларды адам іс-әрекетінің әр түрлі салаларында пайдаланудың техникалық мүмкіндіктері мен перспективаларын түсінуді қалыптастыру;
2) ақпараттық технологияларды күнделікті өмірде, оқуда және келешек еңбек іс-әрекетінде тиімді пайдалану біліктерін дамыту;
3) білім алушыларды жүйелерді талдау, шешімдерді әзірлеу, программалық қосымшаларды жасау, өздерінің өнімдерін бағалау үшін компьютермен жұмыс істеудің базалық қағидаларды түсінуін қамтамасыз ету;
4) талдау, абстракциялау, модельдеу және программалау арқылы түрлі тапсырмалар шеше білуді дамыту;
5) білім алушылардың бойынша жалпылау және ұқсастық, есепті құрамдас бөліктерге бөлу және жалпы заңдылықтарды айқындау, қойылған міндеттерді шешудің тиімді және ұтымды тәсілдерін іздеу қабілеттілігін қамтитын логикалық, алгоритмдік, сондай-ақ есептеу ойлауын дамыту;
6) білім алушылардың бойында ақпараттық мәдениетті қалыптастыру – жалпы қабылданған қағидаларды сақтау, жеке адамның және бүкіл қазақстандық қоғам мүдделерін ескеру;
7) білім алушылардың академиялық тілді меңгеруіне және пән бойынша ұғымдық аппаратты байытуына ықпал ету.
2-тарау. "Информатика" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Информатика" оқу пәнінің мазмұны
4. "Информатика" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәнінің мазмұны оқыту бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттары көрсетілетін бөлімшелерге бөлінген: дағды немесе білік, білім немесе түсінік.
6. "Информатика" пәні бойынша бағдарламаның мазмұны 4 бөлімді қамтиды:
1) компьютерлік жүйелер;
2) ақпараттық процестер;
3) компьютерлік ойлау;
денсаулық және қауіпсіздік.
7. "Компьютерлік жүйелер" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) компьютердің құрылғылары;
2) бағдарламалық қамтамасыз ету;
3) компьютерлік желілер.
8. "Ақпараттық процестер" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) ақпаратты өлшеу мен ұсыну;
2) ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру.
9. "Компьютерлік ойлау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) модельдеу;
2) алгоритмдер;
3) программалау;
4) робототехника.
10."Денсаулық және қауіпсіздік" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) эргономика;
2) ақпараттық қауіпсіздік.
11. 5-сыныпқа арналған "Информатика" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) "Компьютердің құрылғылары". Ақпараттың цифрлық тасымалдаушылары;
2) "Компьютерлік желілер". Ортақ файлдармен жұмыс (орналастыру, редакциялау, жүктеу);
3) "Ақпаратты ұсыну және өлшеу". Ақпаратты әртүрлі нысандарда ұсыну. Байланыс арналары, ақпарат көздері және қабылдағыштары. Мәтіндік ақпаратты кодтау. Ақпараттың екілік көрінісі;
4) "Ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру". Мәтіндік редактор: беттің параметрлері, алдын ала қарау. Компьютерлік графика: растрлық кескіндерді жасау және өңдеу, векторлық суреттер жасау және өңдеу, растрлық және векторлық графиканың артықшылықтары мен кемшіліктері;
5) "Программалау". Роботтың бұрыштық бейімділігін анықтау. Роботты көрсетілген градусқа бұру. Робот қозғалысын ұйымдастыруға арналған түс датчигі. Объектіні табу үшін ультрадыбыстық датчик;
6) "Робототехника". Роботты анықтау. Робот түрлерінің үлгілері және оларды қолдану салалары. Робототехника саласындағы адамзаттың техникалық жетістіктерінің мысалдары. Гироскопиялық датчик, жұмыс істеу принципі;
7) "Эргономика". Қауіпсіздік техникасының ережелері.
8) "Ақпараттық қауіпсіздік". Біреудің жұмысын көшірудің заңсыздығы. Құжаттарға арналған пароль.
12. 6-сыныпқа арналған "Информатика" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) "Компьютердің құрылғылары". Есептеу техникасының даму тарихы. Компьютерлік негізгі құрылғылардың әрекеттестігі;
2) "Программалық қамтамасыз ету". Операциялық жүйелердің негізгі функциялары. IDE (ай ди и) (Integrated Development Environment (интегрейтед девелопмент энвайронмент)) интерфейсінің мүмкіндіктері;
3) "Компьютерлік желілер". Сымсыз байланыстың артықшылықтары;
4) "Ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру". Мәтіндік құжаттардағы сілтемелерді ұйымдастыру. Сілтемелер. Гиперсілтемелер. Мазмұны. Реферат құру;
5) "Модельдеу". 3D-модельдер қолдану мысалдары. 3D-редактордың мүмкіндіктері. 3D-редакторының графикалық примитивтерді құруға арналған құралдары. Айналу денелерін құру және түрлендіру. 3D-редактордағы объектілердің модельдері. Басып шығару үшін 3D-үлгіні экспорттау. 3D-баспаны баптау;
6) "Алгоритмдер". Python (пайтон) тіліндегі сызықтық алгоритмдер.
7) "Программалау". Бағдарламалау тіліннің алфавиті және синтаксисі. Мәліметтер типтері;
8) "Эргономика". Эргономика міндеттері (барынша жайлылық пен тиімділік үшін);
9) "Ақпараттық қауіпсіздік". Интернетке тәуелділіктің проблемалары. "Авторлық құқық", "плагиат" ұғымдары. Авторға сілтеме жасайтын ақпаратты сақтау.
13. 7-сыныпқа арналған "Информатика" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) "Компьютердің құрылғылары". Компьютердің жады түрлері (жедел есте сақтау құрылғысы, тұрақты есте сақтау құрылғысы, сыртқы жады, кеш-жады);
2) "Программалық қамтамасыз ету". Бірдей ақпаратты сақтайтын түрлі форматтағы файлдардың өлшемдерін салыстыру. Ақпаратты қысу, архиватор-бағдарламалар. Мұрағаттарды құру және ашу;
3) "Компьютерлік желілер". Компьютерлік желінің мақсаты, жіктелуі (ауқымы бойынша, топологиясы бойынша, тиістілігі бойынша);
4) "Ақпаратты ұсыну және өлшеу". Ақпаратты өлшеу бірліктері, ақпаратты бір өлшем бірлігінен басқаға аудару;
5) "Ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру". Мәтіндік процессордағы кестелерді жасау, өңдеу және пішімдеу. Электрондық кестелер, электрондық кестенің негізгі ұғымдары. Деректерді енгізу, редакциялау және пішімдеу, маркер толтыру. Деректер типтері. Формулалар енгізу. Шартты пішімдеу. Диаграммаларды құру;
6) "Алгоритмдер". Салынған және құрамдас шарттарды, тармақталған алгоритмдерді программалау;
7) "Программалау". Файлдарды оқу және жазу;
8) "Ақпараттық қауіпсіздік". Ақпаратты зиянды бағдарламалардан қорғау;
14. 8-сыныпқа арналған "Информатика" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) "Компьютердің құрылғылары". Процессор және оның негізгі сипаттамалары;
2) "Компьютерлік желілер". Компьютерлік желінің өткізу қабілеті;
3) "Ақпаратты ұсыну және өлшеу". Ақпараттың көлемін бағалаудың алфавиттік тәсілі;
4) "Ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру". Электрондық кестелердегі деректер пішімдері. Абсолюттік және салыстырмалы сілтемелер. Функциялар графиктерін құру. Кірістірілген функцияларды пайдалану: математикалық (сомасы, көбейтіндісі, дәрежесі), статистикалық (ең төменгі, ең жоғары, орташа, есеп), логикалық (егер);
5) "Модельдеу". Интеграцияланған дайындау ортасында қолданбалы міндеттерді шешу;
6) "Алгоритмдер". Алгоритм трассировкасы. Интеграцияланған дайындау ортасында міндеттерді шешу;
7) "Программалау". Цикл операторлары (параметрі бар цикл, алғышартты цикл, кейінгі шартты цикл).
8) "Эргономика". Электрондық құрылғылардың адам ағзасына әсері, электрондық құрылғылардың теріс әсерінен қорғау тәсілдері.
9) "Ақпараттық қауіпсіздік". Желідегі пайдаланушының қауіпсіздігі: алаяқтық, интернеттегі агрессия.
15. 9-сыныпқа арналған "Информатика" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) "Компьютердің құрылғылары". Мақсатына байланысты компьютердің аппараттық конфигурациясын таңдау;
2) "Программалық қамтамасыз ету". Пайдаланушының қажеттіліктеріне байланысты бағдарламалық қамтамасыз етуді таңдау;
3) "Компьютерлік желілер". Бұлтты технологияларды қолдану арқылы құжаттармен ортақ жұмыс істеу;
4) "Ақпаратты ұсыну және өлшеу". Ақпарат қасиеттері (өзектілігі, дәлдігі, анықтығы, құндылығы);
5) "Ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру". Дерекқор, өріс, жазба. Электрондық кестеде деректер базасын құру. Деректерді іздеу, сұрыптау және сүзгілеу;
6) "Модельдеу". Процесс моделдерін (физикалық, биологиялық, экономикалық) электрондық кестеде зерттеу және құру;
7) "Программалау". Бір өлшемді массив. Екі өлшемді массив. Массивтерді өңдеудің негізгі алгоритмдері: массив элементтерін іздеу, сұрыптау, орнын ауыстыру, жою және қою. PyGame (пайгейм) кітапханасы. Ойынның артқы фоны. Ойынға арналған дайын кейіпкерлер. Кейіпкер қозғалысы. Дайын сценарий бойынша ойын программмалау. Ойын нәтижелерін есептеу;
8) "Эргономика". Компьютерде ұзақ уақыт жұмыс істеу тәуекелін бағалау;
9) "Ақпараттық қауіпсіздік". Желіде жұмыс істеудің этикалық және құқықтық нормаларын бұзу салдарлары.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
16. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 6.2.1.4. кодында "6" – сынып, "2.1" – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" – оқыту мақсатының реттік саны.
17. Оқыту мақсаттарының жүйесі әр сыныпқа арналған бөлімдер бойынша берілген:
1) Компьютерлік жүйелер
Білім алушылар міндетті: | ||||||
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.Компьютердің құрылғылары |
5. 1. 1. 1 ақпараттың цифрлық |
6. 1. 1. 1 компьютерлік технологияның даму тарихы мен келешегі туралы әңгімелеу; | 7. 1. 1. 1 компьютердің жады түрлерінің мақсаттарын сипаттау (жедел есте сақтау құрылғысы, тұрақты есте сақтау құрылғысы, сыртқы жады, кеш-жады) | 8. 1. 1. 1 процессордың функцияларын және оның негізгі сипаттамаларын қарапайым деңгейде түсіндіру | 9. 1. 1. 1 мақсатына байланысты компьютердің конфигурациясын таңдау | |
2. Програм |
6. 1. 2. 1 |
7. 1. 2. 1 бірдей ақпаратты сақтайтын түрлі форматтағы файлдардың өлшемдерін салыстыру; |
9. 1. 2. 1 | |||
3. | 5. 1. 3. 1 ортақ пайдалану файлдарын орналастыру, редакциялау, жүктеу |
6. 1. 3. 1 сымсыз байланыс |
7. 1. 3. 1 компьютер |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 бұлтты технологияларды қолдана | |
2) Ақпараттық процестер | ||||||
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. | 5. 2. 1. 1 әртүрлі ақпарат түрлерінің мысалдарын келтіру және ақпаратты әртүрлі нысандарда ұсыну; | 7. 2. 1. 1 ақпаратты өлшеу бірліктері, ақпаратты бір өлшем бірлігінен басқаға аударуды жүзеге асыру |
8. 2. 1. 1 | 9. 2. 1. 1 ақпараттың қасиеттерін анықтау (маңыздылық, дәлдік, сенімділік, құндылық) | ||
5. 2. 1. 2 байланыс арналары, ақпарат көздері және қабылдағыштарының мысалын келтіру; | ||||||
2. |
5. 2. 2. 1 басып шығару үшін құжатты тиімді ұйымдастыру (бет параметрлерін орнату, алдын ала қарауды орындау); | 6. 2. 2. 1 сілтемелерді ұйымдастыру (гиперсілтемелер, мазмұны, тақырыптар, түнідірмелер) |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 "дерекқор, жазба, өріс" терминдерін түсіндіру; | |
| ||||||
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Модельдеу |
6. 3. 1. 1 | 8. 3. 1. 1 Python программалау тілінде тапсырма модельдерін жасау | 9. 3. 1. 1 Процесс моделдерін (физикалық, биологиялық экономикалық) электрондық кестеде әзірлеу және зерттеу | |||
2. |
6. 3. 2. 1 | 7. 3. 2. 1 Python (пайтон) программалау тілінде тармақталған алгоритмдерді жазу | 8. 3. 2. 1 алгоритмнің трассировкасын жүзеге асыру | 9. 3. 2. 1 сұрыптау алгоритмдерін қолдану | ||
3. |
5. 3. 3. 1 роботтың бұрыштық бейімділігін анықтау үшін программалар жасау; | 6. 3. 3. 1 деректер түрлерін жіктеу |
7. 3. 3. 1 Python программалау тілінде файлды оқу және жазу; |
8. 3. 3. 1 |
9. 3. 3. 1 | |
4. Робототехника |
5. 3. 4. 1 робот анықтамасын тұжырымдау; | |||||
4) Денсаулық және қауіпсіздік
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1. | 5.4.1.1 қауіпсіздік ережелерін бұзу салдары туралы талдау | 6.4.1.1 Эргономика міндеттерін (барынша жайлылық пен тиімділік үшін) тұжырымдау және шешу |
7.4.1.1 | 8.4.1.1 әртүрлі электрондық құрылғылардың адам ағзасына әсері туралы мысалдар келтіріп, қорғау әдістерін тиімді пайдалану | 9.4.1.1 Компьютерде ұзақ уақыты жұмыс істеу тәуекелін сыни түрде бағалау |
2. |
5.4.2.1 біреудің жұмысын көшіру заңсыздығы туралы айту; |
6.4.2.1 Интернетке тәуелділіктің проблемаларын талқылау; | 7.4.2.1 компьютерді зиянды бағдарламалардан қорғау | 8.4.2.1 желідегі пайдаланушының қауіпсіздігін қамтамасыз ету ережелерін сақтау (интернетте алаяқтық пен агрессия) | 9.4.2.1 желідегі этикалық және құқықтық нормаларын бұзу салдары туралы айту |
18. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
19. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Ақпаратты ұсыну | Біздің айналамыздағы ақпарат | 5.2.1.1 әртүрлі ақпараттың мысалдарын келтіру және ақпаратты әртүрлі нысандарда ұсыну; |
| 5.2.1.2 байланыс арналары, ақпарат көздері және қабылдағыштарының мысалын келтіру; | |
Ақпаратты шифрлау | 5.2.1.3 мәтіндік ақпаратты кодтау және декодтау; | |
Екілік ақпаратты ұсыну | 5.2.1.4 компьютерге арналған барлық ақпарат екілік түрінде ұсынылғанын түсіндіру | |
2-тоқсан | ||
Компьютерлік графика | Растрлық суреттерді құру және редакциялау |
5.2.2.2 |
Растрлық суреттерді өңдеу |
5.2.2.2 | |
Векторлық суреттерді құру |
5.2.2.3 | |
Қисық бетімен жұмыс |
5.2.2.3 | |
Растрлық және векторлық суреттерді салыстыру |
5.2.2.4 | |
3-тоқсан | ||
Робототехника | Робот түрлері және оларды қолдану | 5.3.4.1 робот анықтамасын тұжырымдау; |
5.3.4.2 Роботтардың түрлерінің үлгілері және оларды қолдану салаларына мысал келтіру; | ||
Робототехника тарихы және перспективалары | 5.3.4.3 робототехника саласындағы адамзаттың техникалық жетістіктеріне мысалдар келтіру; | |
Гироскопиялық датчик | 5.3.4.4 гироскопиялық датчик жұмыс істеу принципін түсіндіру; | |
5.3.3.1 роботтың бұрыштық бейімділігін анықтау үшін бағдарламалар жасау; | ||
Бұрылыстар | 5.3.3.2 роботты көрсетілген градусқа бұру үшін бағдарламалар жасау; | |
Роботтардың жарысы | Роботтың сызық бойымен қозғалысы | 5.3.3.3 робот қозғалысын ұйымдастыруға арналған түс датчигін қолдану; |
Робо-сумо | 5.3.3.4 объектіні табу үшін ультрадыбыстық датчикті пайдалану; | |
5.3.3.3 робот қозғалысын ұйымдастыруға арналған түс датчигін қолдану; | ||
4-тоқсан | ||
Компьютер және қауіпсіздік | Компьютерде жұмыс істеу кезінде өзіңе зиян келтірмеуге қалай болады? | 5.4.1.1 қауіпсіздік ережелерін бұзу салдары туралы талдау |
Ақпаратты цифрлы тасымалдаушылары | 5.1.1.1 сандық ақпараттың цифрлық тасымалдау құралдарын сипаттау | |
Интернетте жұмыс істеудің қандай қауіп-қатері бар? | 5.4.2.1 біреудің жұмысын көшіру заңсыздығы туралы айту; | |
Компьютеріңіздегі деректерді қалай қорғауға болады? | 5.4.2.2 құжаттарға арналған пароль орнату | |
5.1.3.1 ортақ пайдалану файлдарын орналастыру, редакциялау, жүктеу | ||
Шағын жоба | 5.4.2.2 құжаттарға арналған пароль орнату | |
5.2.2.1 құжатты басып шығару үшін тиімді ұйымдастыру (бет параметрлерін орнату, алдын ала қарауды орындау); | ||
5.1.3.1 ортақ пайдалану файлдарын орналастыру, редакциялау, жүктеу | ||
2) 6 класс:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Компьютерлік жүйелер және желілер | Эргономика дегеніміз не? |
6.4.1.1 эргономика міндеттерін (барынша жайлылық пен тиімділік үшін) тұжырымдау және шешу |
Есептеу техникасының даму тарихы | 6.1.1.1 компьютерлік технологияның даму тарихы мен келешегі туралы әңгімелеу; | |
Компьютер қалай жұмыс істейді |
6.1.1.2 компьютердің негізгі құрылғыларының өзара әрекеттесуін түсіндіру | |
Сымсыз желілер | 6.1.3.1 сымсыз байланыстың артықшылықтарын түсіндіру; | |
2-тоқсан | ||
3D - баспа | 3D - редакторы | 6.3.1.1 3D-модельдер қолдану мысалдарын келтіру; |
6.3.1.2 3D-редактордың мүмкіндіктерісипаттау; | ||
3D -редактор құралдары | 6.3.1.3 3D-редакторының графикалық примитивтерді құруға арналған құралдарын пайдалану; | |
Конус, цилиндр және сфера құру | 6.3.1.4 айналу денелерін құру және оларды түрлендіру; | |
Объектілердің 3D модельдері | 6.3.1.5 3D-редактордағы объектілердің модельдерін құру; | |
3D - баспасы | 6.3.1.6 басып шығару үшін 3D-үлгіні экспорттау; | |
6.3.1.7 3D-баспасын баптау; | ||
3-тоқсан | ||
Python (пайтон) тілінде программалау | IDE (ай ди и) -мен танысу | 6.1.2.2 IDE (ай ди и) интерфейсінің мүмкіндіктерін қолдану; |
Тіл әліппесі. Синтаксис | 6.3.2.1 Python (пайтон) тіліндегі сызықтық алгоритмдерді жазу; | |
Мәліметтер типтері | 6.3.3.1 деректер түрлерін жіктеу; | |
Арифметикалық амалдардың жазылу ережелері | 6.3.2.1 Python (пайтон) тіліндегі сызықтық алгоритмдерді жазу; | |
Санды енгізу және шығару | 6.3.2.1 Python (пайтон) тіліндегі сызықтық алгоритмдерді жазу; | |
Сызықтық алгоритмдерді программалау | 6.3.2.1 Python (пайтон) тіліндегі сызықтық алгоритмдерді жазу; | |
4-тоқсан | ||
Мәтіндік құжатпен жұмыс жасау | Сілтемелер (сноски) | 6.2.2.1 сілтемелерді ұйымдастыру (гиперсілтемелер, мазмұны, тақырыптар, түсіндірмелер) |
Гиперсілтемелер | 6.2.2.1 сілтемелерді ұйымдастыру (гиперсілтемелер, мазмұны, тақырыптар, түсіндірмелер) | |
6.4.2.3 авторға сілтеме жасайтын ақпаратпен ілестіру | ||
6.4.2.2 "авторлық құқық", "плагиат" ұғымдарын түсіндіру | ||
Мазмұны | 6.2.2.1 сілтемелерді ұйымдастыру (гиперсілтемелер, мазмұны, тақырыптар, түсіндірмелер) | |
Реферат | 6.2.2.1 сілтемелерді ұйымдастыру (гиперсілтемелер, мазмұны, тақырыптар, түнідірмелер) | |
6.4.2.2 "авторлық құқық", "плагиат" ұғымдарын түсіндіру | ||
6.4.2.3 авторға сілтеме жасайтын ақпаратпен ілестіру | ||
3) 7 класс:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Компьютерлік жады және ақпараттық өлшембірлік | Ақпараттың өлшем бірліктері | 7.2.1.1 ақпаратты өлшеу бірліктері, ақпаратты бір өлшем бірлігінен басқаға аударуды жүзеге асыру |
Компьютер жады | 7.1.1.1 компьютердің жад түрлерінің мақсаттарын сипаттау (жедел есте сақтау құрылғысы, тұрақты есте сақтау құрылғысы, сыртқы жады, кеш-жады) | |
Файлдар мөлшері |
7.1.2.1 бірдей ақпаратты сақтайтын түрлі форматтағы файлдардың өлшемдерін салыстыру; | |
Желі және қауіпсізддік | Компьютерлік желілер және олардың жіктелуі | 7.1.3.1 компьютерлік желілерді жіктеу |
Антивирустық қауіпсіздік | 7.4.2.1 компьютерді зиянды бағдарламалардан қорғау | |
Пайдаланушы интерфейсі | 7.4.1.1 пайдаланушы интерфейстердің эргономикалылығын бағалау | |
2-тоқсан | ||
Электронды кесте арқылы есеп шығару | Мәтіндік процессордағы кесте | 7.2.2.1 мәтіндік процессордағы кестелерді пішімдеу; |
Электрондық кестелер элементтерін пішімдеу | 7.2.2.2 электрондық кестенің элементтерін пішімдеу; | |
Деректер типтері | 7.2.2.5 электрондық кестеде деректердің әртүрлі түрлерін қолдану; | |
7.2.2.6 электрондық кестеде есептеулер үшін формулаларды жасау; | ||
Шартты пішімдеу | 7.2.2.4 электрондық кестеде шартты пішімдеуді қолдану; | |
Кестелік деректерді графикалық ұсыну | 7.2.2.3 электрондық кестеде диаграммаларды жасау; | |
Электрондық кестелердегі процестерді модельдеу | 7.2.2.2 электрондық кестенің элементтерін пішімдеу; | |
7.2.2.5 электрондық кестеде деректердің әртүрлі түрлерін қолдану; | ||
7.2.2.4 электрондық кестеде шартты пішімдеуді қолдану; | ||
7.2.2.3 электрондық кестеде диаграммаларды жасау; | ||
3-тоқсан | ||
Python (пайтон) тілінде алгоритмдерді программалау | Файлдармен жұмыс | 7.3.3.1 Python (пайтон) программалау тілінде файлды оқу және жазу; |
Тармақталған алгоритмдерді программалау | 7.3.2.1 Python (пайтон) программалау тілінде тармақталған алгоритмдерді жазу; | |
Кірістірілген шарттарды программалау | 7.3.3.2 Python (пайтон) программалау тіліндегі кірістірілген шарттарды қолдану; | |
Күрделі шарттарды программалау | 7.3.3.3 Python (пайтон) программалау тіліндегі күрделі шарттарды қолдану; | |
Таңдауды ұйымдастыру | 7.3.2.1 Python (пайтон) программалау тілінде тармақталған алгоритмдерді жазу; | |
4-тоқсан | ||
Практикалық программалау | Мәселені қалыптастыру | 7.3.2.1 Python (пайтон) программалау тілінде тармақталған алгоритмдерді жазу; |
Алгоритмді әзірлеу | 7.3.2.1 Python (пайтон) программалау тілінде тармақталған алгоритмдерді жазу; | |
Алгоритмді программалау | 7.3.2.1 Python (пайтон) программалау тілінде тармақталған алгоритмдерді жазу; | |
Программаны тестілеу | 7.3.2.1 Python (пайтон) программалау тілінде тармақталған алгоритмдерді жазу; | |
4) 8 класс:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Компьютер мен желінің техникалық сипаттамалары | Ақпараттарды өлшеу | 8.2.1.1 ақпараттың көлемін анықтағанда алфавиттік тәсіл қолдану |
Процессор және оның сипаттамасы | 8.1.1.1 процессордың функцияларын және оның негізгі сипаттамаларын қарапайым деңгейде түсіндіру | |
Компьютерлік желілер | 8.1.3.1 желінің өткізу қабілетін анықтау | |
Денсаулық және қауіпсіздік | Компьютерді пайдаланудың теріс аспектілері | 8.4.1.1 әртүрлі электрондық құрылғылардың адам ағзасына әсері туралы мысалдар келтіріп, қорғау әдістерін тиімді пайдалану |
Желідегі қауіпсіздік | 8.4.2.1 желідегі пайдаланушының қауіпсіздігін қамтамасыз ету ережелерін сақтау (интернетте алаяқтық пен агрессия) | |
2-тоқсан | ||
Электрондық кестелердегі ақпаратты өңдеу | Статистикалық мәліметтер |
8.2.2.2 абсолютті және салыстырмалы сілтемелерді пайдалану; |
Кірістірілген функция | 8.2.2.3 электрондық кестелерді қолдану арқылы есептерді шешу үшін кірістірілген функцияларды пайдалану; | |
Қолда бар ақпаратқа негізделген деректерді талдау | 8.2.2.3 электрондық кестелерді қолдану арқылы есептерді шешу үшін кірістірілген функцияларды пайдалану; | |
Қолданбалы міндеттерін шешу | 8.2.2.3 электрондық кестелерді қолдану арқылы есептерді шешу үшін кірістірілген функцияларды пайдалану; | |
8.2.2.1 электрондық кестелер мәселелерді шешу үшін түрлі деректер пішімдерін пайдалану; | ||
8.2.2.4 кестеде көрсетілген функциялардың графиктерін құрастыру | ||
3-тоқсан | ||
Python (пайтон) тілінде алгоритмдерді программалау | While (уайл) циклі | 8.3.3.1 While (уайл) цикл операторын пайдалану; |
For (фор) циклі | 8.3.3.2 For (фор) цикл операторын пайдалану | |
Continue (континю) циклін басқару | 8.3.3.3 цикл басқару нұсқаулығын қолдану (continue (континю), break (брик), else (элс)) | |
Break (брик) циклін басқару | 8.3.3.3 цикл басқару нұсқаулығын қолдану (continue (континю), break (брик), else (элс)) | |
Else (элс) циклін басқару | 8.3.3.3 цикл басқару нұсқаулығын қолдану (continue (континю), break (брик), else (элс)) | |
Алгоритмнің трассировкасы | 8.3.2.1 алгоритмнің трассировкасын жүзеге асыру | |
4-тоқсан | ||
Практикалық программалау | Мәселені қалыптастыру | 8.3.1.1 Python (пайтон) программалау тілінде тапсырма модельдерін жасау |
Алгоритмді әзірлеу | 8.3.1.1 Python (пайтон) программалау тілінде тапсырма модельдерін жасау | |
8.3.2.1 алгоритмнің трассировкасын жүзеге асыру | ||
Алгоритмді программалау | 8.3.1.1 Python (пайтон) программалау тілінде тапсырма модельдерін жасауһ | |
8.3.2.1 алгоритмнің трассировкасын жүзеге асыру | ||
Программаны тестілеу | 8.3.1.1 Python (пайтон) программалау тілінде тапсырма модельдерін жасау | |
8.3.2.1 алгоритмнің трассировкасын жүзеге асыру | ||
5) 9 класс:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Ақпаратпен жұмыс жасау | Ақпараттың сипаттары |
9.2.1.1 ақпараттың қасиеттерін анықтау (маңыздылық, дәлдік, сенімділік, құндылық) |
Құжаттармен бірлесіп жұмыс жасау | 9.1.3.1 бұлтты технологияларды қолданатын құжаттармен бірлескен жұмысты жүзеге асыру | |
Желілік этикет | 9.4.2.1 желідегі этикалық және құқықтық нормаларын бұзу салдары туралы айту | |
Компьютер таңдаймыз | Компьютердің конфигурациясы | 9.1.1.1 мақсатына байланысты компьютердің конфигурациясын таңдау |
Бағдарламалық қамтамасыз етуді таңдау | 9.1.2.1 пайдаланушының қажеттілігіне қарай бағдарламалық жасақтаманы таңдау | |
"Компьютер құнын есептеу" |
9.1.1.1 мақсатына байланысты компьютердің конфигурациясын таңдау | |
2-тоқсан | ||
Деректер базасы | Деректер базасы | 9.2.2.1 "дерекқор, жазба, өріс" терминдерін түсіндіру; |
Электрондық кестеде деректер базасын құру | 9.2.2.2 электрондық кестеде деректер базасын жасау; | |
Ақпаратты іздеу әдістері | 9.2.2.3 деректерді іздеу, сұрыптау және сүзгілеуді жүзеге асыру | |
Деректерді сұрыптау және сүзгілеу | 9.2.2.3 деректерді іздеу, сұрыптау және сүзгілеуді жүзеге асыру | |
Деректер базасымен жұмыс | 9.2.2.2 электрондық кестеде деректер базасын жасау; | |
9.2.2.3 деректерді іздеу, сұрыптау және сүзгілеуді жүзеге асыру | ||
3-тоқсан | ||
Python (пайтон) программалау тілінде алгоритм | Бірөлшемді массив | 9.3.3.1 бір өлшемді массивтер пайдаланып Python (пайтон) программалау тілінде программаларды жасау; |
Белгіленген сипаттары бар элементті іздеу | 9.3.3.1 бір өлшемді массивтер пайдаланып Python (пайтон) программалау тілінде программаларды жасау; | |
Элементтердің орнын ауыстыру | 9.3.3.1 бір өлшемді массивтер пайдаланып Python (пайтон) программалау тілінде программаларды жасау; | |
Екіөлшемді массив | 9.3.3.2 екі өлшемді массивтер пайдаланып Python (пайтон) программалау тілінде бағдарламаларды жасау; | |
Сұрыптау |
9.3.2.1 сұрыптау алгоритмдерін қолдану; | |
Элементті жою және кірістіру |
9.3.3.1 бір өлшемді массивтер пайдаланып Python (пайтон) программалау тілінде программаларды жасау; | |
4-тоқсан | ||
Python (пайтон) программалау тілінде 2D ойынын құру | PyGame кітапханасы |
9.3.3.3 PyGame (пайгейм) кітапханасын қосу; |
Артқы фон мен ойын кейіпкерлері |
9.3.3.5 ойынның артқы фонын құру; | |
Кейіпкерлерді анимациялау |
9.3.3.7 кейіпкер қозғалысын программалау; | |
Шарттарды программалау |
9.3.3.9 дайын сценарий бойынша ойын әзірлеу; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 56-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 56-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білімнің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарынасәйкес әзірленді., техникалық және кәсіптік, (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.
2. Осы оқу бағдарламасы бастауыш мектепке арналған "Жаратылыстану" пәні бағдарламасының логикалық жалғасы болып табылады.
3. 5-6-сыныптың оқушыларына жаратылыстану бағытында білім беру, олардың білім құмарлықтарының дамуына, әлем жайлы ой-өрістерінің кеңеюіне, ғылымды ұғыну мен қоршаған әлемді тұтастай қабылдауларының дамуына, қоршаған әлемді бағалай және қорғай білу біліктіліктерінің дамуына көмектеседі.
4. Негізгі мектепте "Жаратылыстану" пәнін оқу:
1) қоршаған әлемнің көп қырлылығын, табиғи құбылыстар мен үдерістердің өзара байланысын және себептерін;
2) көптүрлі табиғат құбылыстары мен нысандарын жүйелеу принциптерін түсінуге мүмкіндік береді;
5. "Жаратылыстану" пәнінен оқу бағдарламасы негізгі мектепте зерттеу, ойлау, коммуникативтік дағдылар мен біліктіліктер негіздерінің қалыптасуына бағытталған:
1) гипотеза құру және оларды тексерудің жолдарын ұсыну, эксперименттер арқылы алынған мәліметтер негізінде қорытынды жасау;
2) зерттеу мәселелерін дұрыс алу, зерттеу жұмысының жоспарын құру, бақылаулар мен эксперименттер нәтижелерін бағалау және сипаттау, қорытынды шығару;
3) бұқаралық ақпараттық құралдары хабарламаларындағы, интернет желісі ресурстарындағы, ғылыми-көпшілік әдебиеттердегі жаратылыстану бағытындағы ақпараттармен жұмыс: іздеу әдістерін игеру, ақпараттың мағыналық негізін анықтау және ақпараттың растығын бағалау;
4) зерттеу қорытындыларын түрлі формада ұсыну;
5) жаратылыстану ғылымы бағытындағы маңызды жетістіктердің қолданбалы мәнін түсіндіру.
6. "Жаратылыстану" пәні негізгі мектептегі "Биология", "География", "Химия", "Физика" пәндерін зерделеу, негізін қалауға бағытталған кіріктірілген курс болып табылады.
7. Бағдарламаның мақсаты оқушыларды жаратылыстану ғылымы тұрғысынан табиғат пен қоғамның өзара байланысы, табиғаттағы заңдылықтардың біртұтастығы туралы білім, ұғым, түсінік қалыптастыру және білімдерін күнделікті өмірде кездесетін табиғат құбылыстары мен үдерістерін түсіндіру, сипаттау, болжау үшін қолдану білігін дамытуға бағытталған.
8. Пән бағдарламасы келесі міндеттерді шешуге бағытталған:
1) әлемнің қазіргі заманғы жаратылыстану ғылымы тұрғысынан қалыптасқан бейнесі мен жаратылыстану ғылымдарының әдістері туралы білім негіздерін қалыптастыру; жаратылыстанудың техника мен технология дамуына елеулі ықпал еткен маңызды идеяларымен, жетістіктерімен таныстыру;
2) білімдерін қоршаған әлемнің құбылыстарын түсіндіру үшін қолдану және бұқаралық ақпараттық құралдары, интернет ресурстары, арнайы және ғылыми-көпшілік әдебиеттерден алынған жаратылыстану ғылымы тұрғысынан және өмірлік маңызды мазмұны бар ақпаратты қабылдау біліктіліктеріне ие болу;
3) зияткерлік, шығармашылық қабілеттерді, сын тұрғысынан ойлау қабілетін қарапайым зерттеулер, құбылыстарды талдау, жаратылыстану ғылымдық ақпаратты қабылдау және түсіндіру барысында дамыту;
4) күнделікті өмірде тіршілік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, заманауи технологияларды сауатты пайдалану, денсаулық пен қоршаған ортаны қорғау үшін жаратылыстану ғылымдары бойынша білімдерін қолдану.
2-тарау. "Жаратылыстану" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Жаратылыстану" оқу пәнінің мазмұны
9. "Жаратылыстану" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.10. Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.11. "Жаратылыстану" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқу бөлімдерінен тұрады. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарынан құралған бөлімшелерден тұрады.
Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.12. Әрбір бөлімшенің ішінде бірізділікті сақтай отырып құрастырылған оқу мақсаттары мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға және оқушылардың жетістіктерін бағалауға, сонымен қатар оларға оқудың келесі кезеңдерінен хабардар болуға мүмкіндік береді.
13. Оқу пәнінің мазмұны 7 бөлімді қамтиды:
1) ғылым әлемі;
2) ғалам. Жер. Адам;
3) заттар және материалдар;
4) тірі және өлі табиғаттағы үдерістер;
5) энергия және қозғалыс;
6) экология және тұрақты даму;
7) әлемді өзгертетін жаңалықтар.
14. "Ғылым әлемі" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) ғылымның рөлі;
2) зерттеу мәселесі;
3) зерттеуді жоспарлау;
4) деректерді жинау және жазу;
5) деректерді талдау;
6) қорытынды және талқылау.
15. "Ғалам. Жер. Адам" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) макро- және микроәлем;
2) жер туралы жалпы мағлұматтар;
3) жер қабықтары және олардың құрамдас бөліктері;
4) жердегі тіршілік;
5) жер бетін бейнелеу тәсілдері;
6) материктер мен мұхиттар;
7) халық географиясы.
16. "Заттар және материалдар" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) заттардың құрылысы мен қасиеттері;
2) заттардың жіктелуі;
3) заттардың пайда болуы және заттарды алу.
17. "Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) өлі табиғаттағы үдерістер;
2) тірі табиғаттағы үдерістер.
18. "Энергия және қозғалыс" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) энергия түрлері мен көздері;
2) қозғалыс.
19. "Экология және тұрақты даму" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) экожүйелер;
2) тірі ағзалардың саналуандылығы;
3) табиғатты қорғау.
20. "Әлемді өзгертетін ашылулар" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) әлемді өзгерткен жаңалықтар;
2) болашақ жаңалықтары.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
21. Бағдарламада оқыту мақсаттарын пайдалану ыңғайлылығы үшін кодтау енгізілді. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшенің, төртінші сан – оқыту мақсатының реттік санын білдіреді.
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
Бөлімдер | Бөлімшелер | 5-сынып | 6-сынып |
1. Ғылым әлемі | 1.1. Ғылымның рөлі | 5.1.1.1 ғылымның қызметтерін адам іс-әрекетінің түрі ретінде анықтау | 6.1.1.1 жаратылыстану ғылымдарының зерттеу нысандарын атау |
1.2. Зерттеу сұрағы | 5.1.2.1 зерттеу сұрағы мен болжамды тұжырымдау | 6.1.2.1 тәуелді, тәуелсіз және бақыланатын айнымалыларды анықтау | |
1.3. Зерттеуді жоспарлау |
5.1.3.1 зерттеу жоспарын құрастыру; |
6.1.3.1 жоспар бойынша зерттеу жұмысын жүргізу; | |
1.4. Деректерді жинау және жазу |
5.1.4.1 нысандар параметрлерін өлшем бірліктермен анықтау; | 6.1.4.1 Халықаралық бірліктер жүйесінің өлшем бірліктерін пайдалану | |
1.5. Деректерді талдау | 5.1.5.1 қайталанған өлшеулер кезіндегі арифметикалық орташа шаманы есептеу және тенденцияларын анықтау | 6.1.5.1 алынған деректерді графикалық түрде көрсету | |
1.6. Қорытынды және талқылау | 5.1.6.1 зерттеу сұрағы бойынша қорытынды тұжырымдау | 6.1.6.1 алынған қорытындыларды түрлі формада көрсету | |
2. Ғалам. Жер. Адам | 2.1. Макро-және микроәлем | 5.2.1.1 макро- және микроәлем нысандарын ажырата білу және мысалдар келтіру | 6.2.1.1 макро- және микроәлем нысандарының параметрлерін атау |
2.2. Жер туралы жалпы мағлұматтар |
5.2.2.1 жер ғаламшарының пайда болуын түсіндіру; |
6.2.2.1 жер бетіндегі бақыланатын үдерістер мен құбылыстарды түсіндіру; | |
2.3. Жер қабықтары және олардың құрамдас бөліктері | 5.2.3.1 жер қабықтары және олардың құрамдас бөліктерін сипаттау | 6.2.3.1 жердің сыртқы қабықтарының өзара байланысын түсіндіру | |
2.4. Жердегі тіршілік |
5.2.4.1 жерде тіршіліктің пайда болуын сипаттау; |
6.2.4.1 жердегі тіршіліктің пайда болуы туралы ғылыми болжамдарды салыстыру; | |
2.5 Жер бетін бейнелеу тәсілдері |
5.2.5.1 "план" және "шартты белгілер" ұғымдарын түсіндіру; |
6.2.5.1 географиялық карталар мен шартты белгілерді жіктеу; | |
2.6 Материктер мен мұхиттар |
5.2.6.1 материктер мен дүние бөліктерін игеру және зерттеу тарихын сипаттау; |
6.2.6.1 жоспар бойынша материктер мен олардың физикалық-географиялық аймақтарының табиғат ерекшеліктерін анықтау; | |
2.7 Халық географиясы |
5.2.7.1 дүниежүзі халқының нәсілдік құрамын және негізгі нәсілдер мен нәсіларалық топтардың таралу аймақтарын анықтау; |
6.2.7.1 халықтың қоныстану заңдылықтарын анықтау; | |
3. Заттар және материалдар | 3.1. Заттардың құрылысы мен қасиеттері |
5.3.1.1 бөлшектердің сұйық және газ тектес заттарда таралуын түсіндіру; |
6.3.1.1 атомдар мен молекулаларды, жай және күрделі заттарды ажырату; |
3.2. Заттардың жіктелуі |
5.3.2.1 қоспалардан таза заттарды ажырату; |
6.3.2.1 заттарды органикалық және бейорганикалық заттарға жіктеу; | |
3.3. Заттардың түзілуі және алынуы |
5.3.3.1 табиғатта түзілген және жасанды жолмен алынған заттарға мысалдар келтіру; |
6.3.3.1 табиғи және жасанды материалдардың артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтау; | |
4. Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер | 4.1. Өлі табиғаттағы үдерістер |
5.4.1.1 өлі табиғатта болатын үдерістерді атау (табиғатта заттардың айналымы, тау түзілу, үгілу, климаттық үдерістер); |
6.4.1.1 өлі табиғаттағы болып жатқан үдерістерді модельдеу (тау түзілу, үгілу, заттардың табиғаттағы айналымы); |
4.2. Тірі табиғаттағы үдерістер |
5.4.2.1 тірі ағзалардың ортақ қасиеттерін сипаттау; |
6.4.2.1 жасуша компоненттерін анықтау | |
5. Энергия және қозғалыс | 5.1. Энергия түрлері мен көздері |
5.5.1.1 энергия түрлерін ажырату; |
6.5.1.1 энергия көздерін атау; |
5.2. Қозғалыс |
5.5.2.1 тірі және өлі табиғатта қозғалыстың маңыздылығына мысалдар келтіру және түсіндіру; |
6.5.2.1 қозғалыстың салыстырмалылығына мысалдар келтіру және түсіндіру; | |
6. Экология және тұрақты даму | 6.1 Экожүйелер |
5.6.1.1 экожүйенің құрамдас бөліктерін анықтау; |
6.6.1.1 экожүйе құрамдас бөліктерінің өзара байланысын графикалық түрде көрсету және түсіндіру; |
6.2. Тірі ағзалардың сан алуандығы |
5.6.2.1 ағзаларды тірі табиғат дүниесіне жіктеу; |
6.6.2.1 өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін анықтау үшін ағзалардың өзіндік ерекшеліктерін қолдану; | |
6.3. Табиғатты қорғау |
5.6.3.1 ҚР экологиялық мәселелерін атау; |
6.6.3.1 өз аймағындағы кейбір экологиялық мәселелердің себептерін талдау; | |
7. Әлемді өзгертетін жаңалықтар |
7.1. | 5.7.1.1 әлемді өзгерткен ғылыми жаңалықтарға мысалдар келтіру |
6.7.1.1 әлемді өзгерткен жаңалықтардың маңызын талқылау; |
7.2 | 5.7.1.2 болашақ ғылыми зерттеулер үшін идеялар ұсыну | 6.7.1.3 ғылыми зерттеулер бағыттарының болашақтағы дамуына болжам жасау | |
22. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
23. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар: |
1-тоқсан | ||
5.1 | Ғылымның рөлі | 5.1.1.1 ғылымның қызметтерін адам іс-әрекетінің түрі ретінде анықтау |
Зерттеу сұрағы | 5.1.2.1 зерттеу сұрағы мен болжамды тұжырымдау | |
Зерттеуді жоспарлау |
5.1.3.1 зерттеу жоспарын құрастыру; | |
Деректерді жинау және жазу |
5.1.4.1 нысандар параметрлерін өлшем бірліктермен анықтау; | |
Деректерді талдау | 5.1.5.1 қайталанған өлшеулер кезіндегі арифметикалық орташа шаманы есептейді және тенденцияларын анықтау | |
Қорытынды және талқылау | 5.1.6.1 зерттеу сұрағы бойынша қорытынды тұжырымдау | |
5.2 | Макро- және микроәлем | 5.2.1.1 макро- және микроәлем нысандарын ажырата білу және мысалдар келтіру |
Жер туралы жалпы мағлұматтар |
5.2.2.1 Жер ғаламшарының пайда болуын түсіндіру | |
Жер қабықтары және олардың құрамдас бөліктері | 5.2.3.1 Жер қабықтарын және олардың құрамдас бөліктерін сипаттау | |
Жердегі тіршілік |
5.2.4.1 Жерде тіршіліктің пайда болуын сипаттау; | |
Жер бетін бейнелеу тәсілдері |
5.2.5.1 "жоспар" және "шартты белгілер" ұғымдарын түсіндіру; | |
Материктер мен мұхиттар |
5.2.6.1 материктер мен дүние бөліктерін игеру және зерттеу тарихын сипаттау; | |
Халық географиясы |
5.2.7.1 дүниежүзі халқының нәсілдік құрамын, негізгі нәсілдер мен нәсіларалық топтардың таралу аймақтарын анықтау; | |
2-тоқсан | ||
5.3 | Заттардың құрылысы мен қасиеттері |
5.3.1.1 бөлшектердің сұйық және газтектес заттарда таралуын түсіндіру; |
Заттардың жіктелуі |
5.3.2.1 қоспалар мен таза заттарды ажырату; | |
Заттардың түзілуі және алынуы |
5.3.3.1 кейбір табиғатта түзілген және жасанды жолмен алынған заттарға мысалдар келтіру; | |
3-тоқсан | ||
5.4 | Өлі табиғаттағы үдерістер |
5.4.1.1 өлі табиғатта болатын үдерістерді атау (табиғатта заттардың айналымы, тау түзілу, үгілу, климаттық үдерістер); |
Тірі табиғаттағы үдерістер |
5.4.2.1 тірі ағзалардың ортақ қасиеттерін сипаттау; | |
5.5 | Энергия түрлері мен көздері |
5.5.1.1 энергия түрлерін ажырату; |
Қозғалыс |
5.5.2.1 тірі және өлі табиғатта қозғалыстың маңыздылығына мысалдар келтіреді және түсіндіру; | |
4-тоқсан | ||
5.6 | Экожүйелер |
5.6.1.1 экожүйенің құрамдас бөліктерін анықтау; |
Тірі ағзалардың сан алуандығы |
5.6.2.1 ағзаларды тірі табиғат дүниелеріне жіктеу; | |
Табиғатты қорғау |
5.6.3.1 Қазақстан Республикасының экологиялық мәселелерін атау; | |
5.7 | Әлемді өзгертетін жаңалықтар | 5.7.1.1 әлемді өзгерткен ғылыми жаңалықтарға мысалдар келтіру |
Болашақ жаңалықтары | 5.7.1.2 болашақ ғылыми зерттеулер үшін зерттеу идеяларын ұсыну | |
2) 6-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар: |
1-тоқсан | ||
6.1 | Ғылым рөлі | 6.1.1.1 жаратылыстану ғылымдарының зерттеу нысандарын тізіп атау |
Зерттеу сұрағы | 6.1.2.1 тәуелді, тәуелсіз және бақыланатын айнымалыларды анықтау | |
Зерттеуді жоспарлау |
6.1.3.1 жоспар бойынша зерттеу жұмысын жүргізу; | |
Деректерді жинау және тіркеу | 6.1.4.1 Халықаралық бірліктер жүйесінің өлшем бірліктерін пайдалану | |
Мәліметтерді талдау | 6.1.5.1 алынған деректерді графикалық түрде көрсету | |
Қорытынды және талқылау | 6.1.6.1 алынған қорытындыларды түрлі формада көрсету | |
6.1 | Макро- және микроәлем | 6.2.1.1 макро- және микроәлем нысандарының параметрлерін атау |
Жер туралы жалпы мағлұматтар |
6.2.2.1 Жер бетіндегі бақыланатын үдерістер мен құбылыстарды түсіндіру; | |
Жер өрістері және олардың құрамдас бөліктері | 6.2.3.1 Жер қабықтарының өзара байланыс тәсілдерін түсіндіру | |
Жердегі тіршілік |
6.2.4.1 Жердегі тіршіліктің пайда болуы туралы ғылыми болжамдарды салыстыру; | |
Жер бетін бейнелеу тәсілдері |
6.2.5.1 географиялық карталар мен шартты белгілерді жіктеу; | |
Материктер мен мұхиттар |
6.2.6.1 жоспар бойынша материктер мен олардың физикалық-географиялық аймақтарының табиғат ерекшеліктерін анықтау; | |
Халық географиясы |
6.2.7.1 халықтың қоныстану заңдылықтарын анықтау; | |
2-тоқсан | ||
6.2 | Заттардың құрылысы мен қасиеттері |
6.3.1.1 атом мен молекулаларды, қарапайым және күрделі заттарды айыра білу; |
Заттардың жіктелуі |
6.3.2.1 заттарды органикалық және бейорганикалық заттар күйінде жіктеу; | |
Заттардың пайда болуы мен оларға қол жеткізу |
6.3.3.1 жасанды материалдардың артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтау; | |
3-тоқсан | ||
6.3 | Өлі табиғаттағы үдерістер |
6.4.1.1 өлі табиғаттағы болып жатқан үдерістерді модельдеу (таудың жасалу, мүжілу үдерістері, табиғатта заттардың айналымы); |
Тірі табиғаттағы үдерістер |
6.4.2.1 жасуша компоненттерін анықтау | |
6.3 | Энергия түрлері мен көздері |
6.5.1.1 энергия көздерін атау; |
Қозғалыс |
6.5.2.1 қозғалыстың салыстырмалылығына мысалдар келтіру және түсіндіру; | |
4-тоқсан | ||
6.4 | Экожүйелер |
6.6.1.1 экожүйе құрамдас бөліктерінің өзара байланысын график түрінде көрсету және түсіндіру; |
Тірі ағзалардың сан алуандығы |
6.6.2.1 өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін анықтау үшін ағзалардың өзіндік ерекшеліктерін қолдану; | |
Табиғатты қорғау |
6.6.3.1 өзінің аймағындағы кейбір экологиялық мәселелердің себептерін талдау; | |
6.4 | Әлемді өзгерткен жаңалықтар |
6.7.1.1 әлемді өзгерткен жаңалықтардың маңызын талқылау; |
Болашақ жаңалықтары | 6.7.1.3 ғылыми зерттеулердің бағыттарының болашақтағы дамуына болжам жасау | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 57-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Физика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 57-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. 7-9-сыныптардағы физика курсын оқытудың мақсаты – оқушылардың ғылыми көзқарасының негізін қалыптастыру. Әлемнің жаратылыстанымдық-ғылыми бейнесін тұтастай қабылдауды, бақылау қабілеттерін дамыту және табиғат құбылыстарын талдау және таңдау арқылы өмірге қажетті практикалық есептердің шешімдерін таба білуге дағдыландыру.
3. Мақсатқа сәйкес оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
оқушылардың әлемнің қазіргі физикалық бейнесінің негізінде жатқан іргелі заңдылықтар мен принциптер туралы білімді, табиғатты танудың ғылыми әдістерін меңгеру;
оқушылардың зияткерлік, ақпараттық, коммуникативтік және рефлективтік мәдениетін дамытуға, физикалық экспериментті орындау және зерттеу жұмыстарын жүргізу дағдыларын дамыту;
оқу және зерттеу қызметіне жауапкершілікпен қарауға тәрбиелеу;
табиғат ресурстарын пайдалануда және қоршаған ортаны қорғауда, адамды және қоғамды қауіпсіз өмір сүрумен қамтамасыз етуде меңгерген дағдыларды қолдану болып табылады.
2-тарау. "Физика" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Физика" оқу пәнінің мазмұны
4. "Физика" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәнінің мазмұны 8 бөлімді қамтиды:
физикалық шамалар мен өлшеулер;
механика;
жылу физикасы;
электр және магнетизм;
геометриялық оптика;
кванттық физика элементтері;
астрономия негіздері;
әлемнің қазіргі физикалық бейнесі.
6. "Физикалық шамалар мен өлшеулер" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
физика – табиғат туралы ғылым;
физикалық шамалар;
физикалық өлшеулер.
7. "Механика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
кинематика негіздері;
динамика негіздері;
сақталу заңдары;
статика;
тербелістер мен толқындар.
8. "Жылу физикасы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
молекулалы-кинетикалық теория негіздері;
термодинамика негіздері.
9. "Электр және магнетизм" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
электростатика негіздері;
электр тогы;
магнит өрісі;
электромагниттік толқындар және тербеліс.
10. "Геометриялық оптика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
геометриялық оптика заңдары.
11. "Кванттық физика элементтері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
атом мен атом ядросының құрылысы;
радиоактивтілік;
элементар бөлшектер.
12. "Астрономия негіздері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
жер және ғарыш;
астрофизика элементтері.
13. "Әлемнің қазіргі физикалық бейнесі" бөлімі "Физиканың дүниетанымдық мәні" бөлімшесінен тұрады.
14. 7-сыныпқа арналған "Физика" оқу пәнінің базалық мазмұны:
"Физика – табиғат туралы ғылым". Физика – табиғат туралы ғылым, табиғатты зерттеудің ғылыми әдістері;
"Физикалық шамалар мен өлшеулер". Халықаралық бірліктер жүйесі (SI); скаляр және векторлық физикалық шамалар, өлшеулер мен есептеулердің дәлдігі, үлкен және кіші сандарды ықшамдап жазу;
№ 1-зертханалық жұмыс: кішкентай денелердің өлшемін анықтау;
№ 2-зертханалық жұмыс: физикалық шамаларды өлшеу;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару; аспап шкаласындағы бөліктің құнын анықтау:
"Механикалық қозғалыс". Механикалық қозғалыс және оның сипаттамалары, санақ жүйесі, қозғалыстың салыстырмалылығы, түзусызықты бірқалыпты және бірқалыпсыз қозғалыстар, жылдамдық және орташа жылдамдықты есептеу, әртүрлі механикалық қозғалыстардың графиктері;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, координатаның уақытқа тәуелділік графигін зерттеу;
"Тығыздық". Масса және денелердің массасын өлшеу, дұрыс және дұрыс емес пішінді денелердің көлемін өлшеу, заттың тығыздығы және тығыздықтың өлшем бірлігі, тығыздықты есептеу;
№ 3-зертханалық жұмыс: сұйықтар мен қатты денелердің тығыздығын анықтау;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, электрондық және иіндік таразыларды қолданып, әр түрлі денелердің массасын анықтау;
"Денелердің өзара әрекеттесуі". Инерция құбылысы, күш, тартылыс құбылысы және ауырлық күші, салмақ, деформация, серпімділік күші, Гук заңы, үйкеліс күші, үйкеліс әрекетін техникада ескеру, бір түзу бойымен денеге әсер еткен күштерді қосу;
№ 4-зертханалық жұмыс: серпімді деформацияларды зерделеу;
№ 5-зертханалық жұмыс: сырғанау үйкеліс күшін зерттеу;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, динамометр көмегімен өлшеу, ауырлық күшін зерттеу, түрлі денелердің созылуын зерттеу;
"Қатты денелер, сұйықтар және газдардағы қысым". Газдардың, сұйықтардың және қатты денелердің молекулалық құрылымы, қатты денелердегі қысым, сұйықтар мен газдардағы қысым, Паскаль заңы, қатынас ыдыстар, гидравликалық машиналар, атмосфералық қысым, атмосфералық қысымды өлшеу, манометрлер, сорғылар, кері итеруші күш;
№ 6-зертханалық жұмыс: Архимед заңын зерделеу;
№ 7-зертханалық жұмыс: дененің сұйықта жүзу шарттарын анықтау;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, кез-келген пішінді қатынас ыдыстардағы бірдей және әртүрлі сұйықтардың беттерінің орналасуын зерттеу, атмосфералық қысымның бар екендігін зерттеу;
"Жұмыс және қуат". Механикалық жұмыс, қуат;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, жұмыстың мәнін график бойынша анықтау, ауырлық күші мен үйкеліс күшінің жұмысын салыстыру, транспорт түрлерінің қуатын бағалау;
"Энергия". Кинетикалық энергия, потенциалдық энергия, энергияның сақталуы және басқа түрге айналуы;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, үстел теннисіне арналған шариктің тебілу биіктігін анықтау;
"Жай механизмдер". Жай механизмдер, дененің массалық центрі, иіндіктің тепе-теңдік шарты, пайдалы әрекет коэффициенті;
№ 8-зертханалық жұмыс: Жазық фигураның массалар центрін анықтау;
№ 9-зертханалық жұмыс: иіндіктің тепе-теңдік шарттарын анықтау;
№ 10-зертханалық жұмыс: көлбеу жазықтықтың пайдалы әрекет коэффициентін анықтау;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, түсірілген күштің айналу осіне дейінгі қашықтыққа тәуелділігін зерттеу;
"Жер және Ғарыш". Аспан денелері туралы ғылым, күн жүйесі, күнтізбе негіздері (тәулік, ай, жыл).
15. 8-сыныпқа арналған "Физика" оқу пәнінің базалық мазмұны:
"Жылулық құбылыстар". Жылулық қозғалыс, броундық қозғалыс, диффузия, температура, оны өлшеу тәсілдері, температураның шкалалары, ішкi энергия, ішкi энергияны өзгерту тәсiлдерi, жылуөткізгіштік, конвекция, сәуле шығару, табиғаттағы және техникадағы жылу берілу, жылу құбылыстарының тірі ағзалардың өмірлеріндегі ролі, жылу мөлшері, заттың меншікті жылу сыйымдылығы, отынның энергиясы, отынның меншікті жану жылуы, жылу үдерістеріндегі энергияның сақталу және басқа түрге айналу заңы;
№ 1-зертханалық жұмыс: әртүрлi температурадағы суларды араластырғандағы жылу мөлшерлерін салыстыру;
практикалық жұмыстар: денені қыздыру үшін қажетті немесе оны суытқанда бөлінетін жылу мөлшерін есептеу, заттың меншікті жылу сыйымдылығын анықтау, заттың агрегаттық күйлері өзгерген кездегі жылу мөлшерін есептеу, жылу мөлшерінің дене массасына тәуелділігін зерттеу, жылу мөлшерінің қыздыру температурасына тәуелділігін зерттеу, әртүрлі отынның жану тиімділігін бағалау;
"Заттың агрегаттық күйлері". Қатты денелердiң балқуы және қатаюы, балқу температурасы, меншiктi балқу жылуы, булану және конденсация, қаныққан және қанықпаған булар, қайнау, меншiктi булану жылуы, қайнау температурасының атмосфералық қысымға байланыстылығын анықтау;
№ 2-зертханалық жұмыс: мұздың меншiктi балқу жылуын анықтау;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, заттың фазалық ауысу графигін зерттеу, мұздың балқу температурасын зерттеу, булану жылдамдығының әртүрлі факторларға тәуелділігін зерттеу;
"Термодинамика негiздерi". Термодинамиканың бiрiншi заңы, газдың және будың жұмысы, жылу үдерістерінің қайтымсыздығы, термодинамиканың екінші заңы, жылу қозғалтқыштары, жылу қозғалтқыштарының пайдалы әрекет коэффициенті, Жылу машиналарын пайдаланудағы экологиялық мәселелер;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, ішкі энергияның механикалық энергияға айналуын зерттеу, жылулық тепе-теңдік орныққандағы энергияның сақталу заңын зерттеу;
"Электростатика негіздері". Денелердің электрленуі, электр заряды, өткізгіштер мен диэлектриктер, электр зарядының сақталу заңы, қозғалмайтын зарядтардың өзара әрекеттесуi, Кулон заңы, элементар электр заряды, электр өрiсi, электр өрісінің кернеулігі, электр өрісінің потенциалы және потенциалдар айырымы, конденсатор;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, бір-бірінен қандай-да бір арақашықтықта орналасқан және жіңішке жіпке ілінген екі бірдей ауа шарының әрекеттесуін зерттеу, электроскопты жасау;
"Тұрақты электр тогы. Электр тогы, электр тогы көздері, электр тізбегі және оның құрамды бөліктері, ток күшi, кернеу, тiзбек бөлiгi үшiн Ом заңы, өткiзгiштiң электр кедергiсi, өткiзгiштiң меншiктi кедергiсi, реостат, өткiзгiштердi тiзбектей және параллель қосу, электр тогының жұмысы мен қуаты, электр тогының жылулық әсері, Джоуль-Ленц заңы, металдардағы электр кедергісінің температураға тәуелділігі, асқын өткізгіштік, электрқыздырғыш құралдар, кыздыру шамдары, қысқа тұйықталу, балқымалы сақтандырғыштар, электр тогының химиялық әсерi (Фарадейдiң заңы);
№ 3-зертханалық жұмыс: электр тiзбегiн құрастыру және оның әртүрлi бөлiктерiндегi ток күшiн өлшеу;
№ 4-зертханалық жұмыс: тiзбек бөлiгi үшiн ток күшінің кернеуге тәуелділігін зерттеу;
№ 5-зертханалық жұмыс: өткiзгiштердi тiзбектей қосуды зерделеу;
№ 6-зертханалық жұмыс: өткiзгiштердi параллель қосуды зерделеу;
№ 7-зертханалық жұмыс: электр тогының жұмысы мен қуатын анықтау;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, тізбектегі ток күшін өлшеу, тізбек бөгіндегі кернеуді өлшеу, өткізгіш кедергісінің материал тегіне тәуелділігі, қыздыру шамының қуаты мен жұмысын өлшеу, тізбектей қосылған шамдардың ток қуатын зерттеу, параллель қосылған шамдардың ток қуатын зерттеу;
"Электромагниттік құбылыстар". Тұрақты магниттер, магнит өрiсi, тогы бар түзу өткізгіштің магнит өрiсi, тогы бар шарғының магнит өрiсi, электромагниттер және оларды қолдану; магнит өрiсiнiң тогы бар өткiзгiшке әрекеті, электроқозғалтқыш; электр өлшеуіш құралдар, электромагниттiк индукция, генераторлар;
№ 8-зертханалық жұмыс: тұрақты магниттiң қасиеттерiн оқып-үйрену және магнит өрiсiнiң бейнесiн алу;
№ 9-зертханалық жұмыс: электрмагниттi құрастыру және оның әсерiн сынау;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, су компасын (құбылнамасын) жасау, магнит өрісінің түрлі материалдар арқылы өтуін зеттеу, түрлі тиындардың магниттік қасиеттерін зерттеу, үйкеліс арқылы магниттеу, магниттің қасиетіне температураның әсері;
"Жарық құбылыстары". Жарықтың түзу сызықты таралу заңы, жарықтың шағылуы, шағылу заңдары, жазық айналар, сфералық айналар, сфералық айна көмегімен кескін алу, жарықтың сынуы, жарықтың сыну заңы, толық ішкі шағылу, линзалар, линзаның оптикалық күшi, жұқа линзаның формуласы, линзаның көмегімен кескiн алу, көз - оптикалық жүйе, көздiң көру кемшіліктері және оларды түзету әдiстері, оптикалық аспаптар;
№ 10-зертханалық жұмыс: шынының сыну көрсеткiшiн анықтау;
№ 11-зертханалық жұмыс: жұқа линзаның фокустық қашықтығын анықтау;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, қарапайым перископты жасау, калейдоскопты жасау, жазық айнадағы кескінді зерттеу,ойыс айнаға түскен және шағылған стандартты сәулелердің жүрісі, жинағыш және шашыратқыш линзадағы негізгі сәулелердің жүрісі, көз бен фотоаппараттың оптикалық жүйелерін салыстыру;
16. 9-сыныпқа арналған "Физика" оқу пәнінің базалық мазмұны:
"Кинематика негіздері". Механикалық қозғалыс, векторлар және оларға амалдар қолдану, вектордың координаталар осьтеріне түсірілген проекциялары, түзусызықты теңайнымалы қозғалыс, үдеу, түзусызықты теңайнымалы қозғалыс кезіндегі жылдамдық және орын ауыстыру, дененiң еркiн түсуi, еркiн түсу үдеуi, қисықсызықты қозғалыс, материялық нүктенiң шеңбер бойымен бiрқалыпты қозғалысы, сызықтық және бұрыштық жылдамдықтар, центрге тартқыш үдеу;
№ 1-зертханалық жұмыс: теңүдемелі қозғалыс кезiндегi дененiң үдеуiн анықтау;
№ 2-зертханалық жұмыс: горизонталь лақтырылған дененің қозғалысын зерделеу;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, қозғалыстың салыстырмалылығы, денелердің қозғалысын сипаттау тәсілдері;
"Астрономия негіздері". Жұлдызды аспан, аспан сферасы, аспан координаталарының жүйесі, әртүрлі географиялық ендіктегі аспан шырақтарының көрінерлік қозғалысы, жергілікті, белдеулік және бүкіләлемдік уақыт, Күн жүйесіндегі ғаламшарлардың қозғалыс заңдары, Күн жүйесі денесіне дейінгі ара қашықтықты параллакс әдісімен анықтау;
"Динамика негіздері". Ньютонның бiрiншi заңы, инерциялық санақ жүйелерi, механикадағы күштер, Ньютонның екiншi заңы, масса, Ньютонның үшінші заңы, Бүкiләлемдiк тартылыс заңы, дененің салмағы, салмақсыздық, денелердiң ауырлық күшiнiң әрекетiнен қозғалуы, Жердің жасанды серіктерінің қозғалысы;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, күшті өлшеудің практикалық тәсілдері, жердің ауырлық өрісіндегі дене қозғалысының параметрлерін есептеу, дененің еркін түсу үдеуін өлшеу;
"Сақталу заңдары". Дене импульсі және күш импульсі, импульстің сақталу заңы, реактивтi қозғалыс, механикалық жұмыс және энергия, энергияның сақталу және айналу заңы;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, дененің кинетикалық энергиясының өзгеруіне қатысты күштің жұмысын салыстыру, денелердің соқтығысуы кезіндегі импульстің сақталу заңын зерттеу;
"Тербелістер және толқындар". Тербелмелі қозғалыс, тербелістер кезіндегі энергияның түрленуі, тербелмелі қозғалыстың теңдеуі, математикалық және серіппелі маятниктердің тербелістері, еркін және еріксіз тербелістер, резонанс, еркін электромагнитік тербелістер, толқындық қозғалыс, дыбыс, дыбыстың сипаттамалары, акустикалық резонанс, жаңғырық, электромагниттік толқындар, электромагниттік толқындар шкаласы;
№ 3-зертханалық жұмыс: математикалық маятниктің көмегімен еркін түсу үдеуін анықтау;
№ 4-зертханалық жұмыс: беттік толқындардың таралу жылдамдығын анықтау.
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, әр түрлі маятниктер тербелісінің периодын есептеу, еркін және еріксіз тербелістерді зерттеу, толқындардың сипаттамасын зерттеу, ұялы телефонның жұмыс істеу принципі, аналогті сигналдың берілуі, Морзе әліппесі;
"Атом құрылысы. Атомдық құбылыстар". Жылулық сәуле шығару; жарық кванттары туралы Планк гипотезасы, фотоэффект құбылысы, рентген сәулелері, радиоактивтілік, радиоактивті сәулеленудің табиғаты, Резерфорд тәжірибесі, атомның құрамы;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару;
"Атом ядросы. Ядролық өзара әрекеттесу, ядролық күштер, массалар ақауы, атом ядросының байланыс энергиясы, ядролық реакциялар, радиоактивті ыдырау заңы, ауыр ядролардың бөлінуі, тізбекті ядролық реакция, ядролық реактор, термоядролық реакциялар, радиоизотоптар, радиациядан қорғану, элементар бөлшектер;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, радиоактивтi элементтердiң жартылай ыдырау периодын есептеу;
"Әлемнің қазіргі физикалық бейнесі". Физика және астрономияның дүниетанымдық маңызы, экологиялық мәдениет.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
17. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында "7" – сынып, "2.1" – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" – оқыту мақсатының реттік саны.
18. Білім алушылар білуі тиіс:
Бөлімшелер | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1.1 Физика –табиғат туралы ғылым | 7.1.1.1 физикалық құбылыстарға мысалдар келтіру | ||
7.1.1.2 табиғатты зерттеудің ғылыми әдістерін ажырату | |||
1.2 Физикалық шамалар | 7.1.2.1 физикалық шамаларды олардың Халықаралық бірліктер жүйесіндегі өлшем бірліктерімен сәйкестендіру | ||
7.1.2.2 скаляр және векторлық шамаларды ажырату және мысалдар келтіру; | |||
7.1.2.3 үлкен және кіші сандарды жазған кезде еселік және үлестік қосымшаларды білу және қолдану, санды : стандартты түрде жазу | |||
1.3 Физикалық өлшеулер | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.1.3.1 дененің ұзындығын, көлемін, температурасын және уақытты өлшеу, өлшеу нәтижелерін аспаптардың қателіктерін есепке ала отырып жазу | 8.1.3.1 эксперименттен деректерін жинақтау, талдау және өлшеу және қателіктерін ескеріп жазу | 9.1.3.1 алған нәтижені түсіндіру және қорытынды жасау | |
7.1.3.2 кішкентай денелердің өлшемін қатарлау әдісі арқылы анықтау | 8.1.3.2 тәжірибені жүргізуге әсер ететін факторларды анықтау | 9.1.3.2 эксперименттің нәтижесіне әсер ететін факторларды талдау және экспериментті жүргізуді жақсарту жолдарын ұсыну | |
7.1.3.3 физика кабинетінде қауіпсіздік ережелерін білу және сақтау | 8.1.3.3 физика кабинетінде қауіпсіздік ережелерін білу және сақтау | 9.1.3.3 физика кабинетінде қауіпсіздік ережелерін білу және сақтау | |
2.1 Кинематика | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.2.1.1 келесі терминдердің физикалық мағынасын түсіндіру - материялық нүкте, санақ жүйесі, қозғалыстың салыстырмалылығы, траектория, жол, орын ауыстыру | 9.2.1.1 материялық нүкте, санақ жүйесі, механикалық қозғалыстың салыстырмалылығы ұғымдарының мағынасын түсіндіру, жылдамдықтарды қосу және орын ауыстыру теоремаларын қолдану | ||
7.2.1.2 механикалық қозғалыстың салыстырмалылығына мысалдар келтіру | 9.2.1.2 векторларды қосу, азайту, векторды скалярға көбейту | ||
9.2.1.3 вектордың координаталар остеріне проекцияларын анықтау, векторларды құраушыларға жіктеу | |||
7.2.1.3 түзу сызықты бірқалыпты қозғалысты және бірқалыпсыз қозғалысты ажырата білу | 9.2.1.4 уақытқа тәуелділік графиктерінен орын ауыстыру, жылдамдық, үдеуді анықтау | ||
7.2.1.4 қозғалыстағы дененің жылдамдығы мен орташа жылдамдығын есептеу | 9.2.1.5 түзу сызықты теңайнымалы қозғалыс кезіндегі жылдамдық және үдеу формулаларын есептер шығаруда қолдану | ||
9.2.1.6 түзу сызықты теңайнымалы қозғалыс кезіндегі координата мен орын ауыстыру теңдеулерін есептер шығаруда қолдану | |||
9.2.1.7 тең үдемелі қозғалыс кезіндегі дененің үдеуін эксперименттік жолмен анықтау | |||
7.2.1.5 s -тің t-ға тәуелділік графигін тұрғызуда координата осьтерінде және кестелерде өлшем бірліктерін дұрыс белгілеу | 9.2.1.8 тең үдемелі қозғалыс кезiндегi орын ауыстырудың және жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графиктерін тұрғызу және оларды түсіндіру | ||
7.2.1.6 дененің орын ауыстыруының уақытқа тәуелділік графигінен келесі жағдайларды анықтау: | 9.2.1.9 еркін түсуді сипаттау үшін теңайнымалы қозғалыстың кинематикалық теңдеулерін қолдану | ||
7.2.1.7 бірқалыпты қозғалған дененің орын ауыстыруының уақытқа тәуелділік графигінен жылдамдығын анықтау | 9.2.1.10 теңайнымалы және бірқалыпты қозғалыстың кинематикалық теңдеулерін қолдана отырып, горизонталь лақтырылған дененің қозғалысын сипаттау | ||
9.2.1.11 горизонталь лақтырылған дененің қозғалыс жылдамдығын анықтау | |||
9.2.1.12 горизонталь лақтырылған дененің қозғалыс траекториясын сызу | |||
9.2.1.13 дененің шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалысын сызықтық және бұрыштық шамалар арқылы сипаттау | |||
9.2.1.14 сызықтық және бұрыштық жылдамдықты байланыстыратын өрнекті есептер шығаруда қолдану | |||
9.2.1.15 центрге тартқыш үдеу формуласын есептер шығаруда қолдану | |||
2.2 Динамика негіздері | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.2.2.1 инерция құбылысын түсіндіру және мысалдар келтіру | 9.2.2.1 инерция, инерттілік және инерциялық санақ жүйесі ұғымдарының мағынасын түсіндіру | ||
7.2.2.2 күнделікті өмірден күштердің әрекет етуіне мысалдар келтіру | 9.2.2.2 Ньютонның бірінші заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | ||
7.2.2.3 пластикалық және серпімді деформацияларды ажырату, мысалдар келтіру | 9.2.2.3 ауырлық күші, серпімділік күші, және үйкеліс күші табиғатын түсіндіру | ||
7.2.2.4 серпімділік күшінің серіппенің ұзаруына тәуелділік графигінен қатаңдық коэффициентін анықтау | 9.2.2.4 Ньютонның екінші заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | ||
7.2.2.5 Гук заңының формуласы бойынша серпімділік күшін есептеу | 9.2.2.5 Ньютонның үшінші заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | ||
7.2.2.6 тыныштық, домалау және сырғанау үйкелістерін сипаттау | 9.2.2.6 бүкіләлемдік тартылыс заңын тұжырымдау және оны есептер шығаруда қолдану | ||
7.2.2.7 үйкеліс күшінің пайдасы мен зиянына мысалдар келтіру | 9.2.2.7 ғарыш аппараттардың орбиталарын салыстыру | ||
7.2.2.8 күштерді берілген масштабта графикалық түрде көрсету | 9.2.2.8 тартылыс өрісіндегі дененің қозғалысын сипаттайтын шамаларды анықтау | ||
7.2.2.9 денеге бір түзудің бойымен әрекет ететін күштердің тең әрекетті күшінің модулі мен бағытын анықтау | 9.2.2.9 бірінші ғарыштық жылдамдықтың формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
7.2.2.10 масса, салмақ және ауырлық күші ұғымдарын ажырату | 9.2.2.10 үдеумен қозғалған дененің салмағын анықтау | ||
7.2.2.11 электронды, серіппелі, иінді таразылардың көмегімен дененің массасын өлшеу | 9.2.2.11 салмақсыз-дық күйді түсіндіру | ||
7.2.2.12 әртүрлі пішіндегі қатты дененің немесе сұйықтың көлемін өлшеу үшін өлшеуіш цилиндрді(мензурка) қолдану | |||
7.2.2.13 тығыздықтың физикалық мағынасын түсіндіру | |||
7.2.2.14 сұйықтар мен қатты денелердің тығыздығын тәжірибе арқылы анықтау | |||
7.2.2.15 тығыздықтың формуласын есептер шығаруда қолдану | |||
2.3 Сақталу заңдары | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.2.3.1 механикалық жұмыс деген физикалық ұғымның мағынасын түсіндіру | 9.2.3.1 дене импульсі мен күш импульсін ажырату | ||
7.2.3.2 механикалық энергияның екі түрін ажырату | 9.2.3.2 импульстің сақталу заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | ||
7.2.3.3 кинетикалық энергия формуласын есептер шығаруда қолдану | 9.2.3.3 табиғаттағы және техникадағы реактивті қозғалысқа мысалдар келтіру | ||
7.2.3.4 жоғары көтерілген дене үшін потенциалдық энергиясының және серпімді дененің формуласын қолдану | 9.2.3.4 Байқоныр ғарыш айлағының аймақтық және халықаралық маңыздылығына баға беру | ||
7.2.3.5 энергияның түрленуіне мысалдар келтіру | 9.2.3.5 механикалық жұмысты аналитикалық және графиктік тәсілмен анықтау | ||
7.2.3.6 механикалық энергияның сақталу заңын есептер шығаруда қолдану | 9.2.3.6 жұмыс пен энергияның байланысын түсіндіру | ||
7.2.3.7 қуат ұғымының физикалық мағынасын түсіндіру | 9.2.3.7 энергияның сақталу заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | ||
7.2.3.8 механикалық жұмыс пен қуаттың формулаларын есептер шығаруда қолдану | |||
2.4 Статика | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.2.4.1 "Механиканың алтын ережесін" тұжырымдау және қарапайым механизмдердің қолданылуына мысалдар келтіру | |||
7.2.4.2 күш моменті ұғымының физикалық мағынасын түсіндіру | |||
7.2.4.3 жазық фигураның массалық центрін тәжірибеде анықтау | |||
7.2.4.4 тепе-теңдікте тұрған денелер үшін күш моменттер ережесін тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | |||
7.2.4.5 тәжірибеде иіндіктің тепе-теңдік шарттарын анықтау | |||
7.2.4.6 көлбеу жазықтықтың пайдалы әсер коэффициентін тәжірибеде анықтау | |||
2.5 Тербелістер мен толқындар | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
9.2.5.1 еркін және еріксіз тербелістерге мысалдар келтіру | |||
9.2.5.2 эксперименттік әдіспен амплитуда, период, жиілікті анықтау | |||
9.2.5.3 формулаларды қолданып, период, жиілік, циклдік жиілікті анықтау | |||
9.2.5.4 тербелмелі процесте энергияның сақталу заңын сипаттау | |||
9.2.5.5 гармоникалық тербелістердің графиктері бойынша координатаның, жылдамдықтың және үдеудің теңдеулерін жаза білу | |||
9.2.5.6 әртүрлі тербелмелі жүйедегі тербелістің пайда болу себептерін түсіндіру | |||
9.2.5.7 маятниктер тербелісі периодының әртүрлі параметрлерге тәуелділігін зерттеу | |||
9.2.5.8 математикалық маятник периодының формуласынан еркін түсу үдеуін анықтау | |||
9.2.5.9 период квадратының маятник ұзындығына тәуелділік графигін тұрғызу және талдау | |||
9.2.5.10 еріксіз тербеліс амплитудасының мәжбүрлеуші күштің жиілігіне тәуелділігін график бойынша сипаттау | |||
9.2.5.11резонанс құбылысын сипаттау | |||
9.2.5.12 толқын жылдамдығы, жиілігі және толқын ұзындығы формулаларын есеп шығаруда қолдану | |||
9.2.5.13 көлденең және бойлық толқындарды салыстыру | |||
9.2.5.14 су бетіндегі толқындардың таралу жылдамдығын эксперимент түрінде анықтау | |||
9.2.5.15дыбыстың пайда болу және таралу шарттарын атау | |||
9.2.5.16 дыбыс сипаттамаларын дыбыс толқындарының жиілігі және амплитудасымен сәйкестендіру | |||
9.2.5.17 резонанстың пайда болу шарттарын атау және оның қолданылуына мысалдар келтіру | |||
9.2.5.18 жаңғырық-тың пайда болу табиғатын және оны қолдану әдістерін сипаттау | |||
9.2.5.19 табиғатта және техникада ультрадыбыс пен инфрадыбысты қолдануға мысалдар келтіру | |||
3.1 Молекула | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.3.1.1 заттардың молекулалық құрылысы негізінде, газдардың сұйықтар мен қатты денелердің құрылымын сипаттау | 8.3.1.1 молекулалы- кинетикалық теорияның негізгі қағидаларын дәлелдейтін мысалдар келтіру және тәжірибені сипаттау | ||
7.3.1.2 қысымның физикалық мағынасын түсіндіру және өзгерту әдістерін сипаттау | 8.3.1.2 температураның мәндерін әр түрлі шкала (Цельсий, Кельвин) бойынша өрнектеу | ||
7.3.1.3 есептер шығаруда қатты дененің қысымының формуласын қолдану | 8.3.1.3 температураны өлшеуді жылулық ұлғаю негізінде сипаттау | ||
7.3.1.4 газ қысымын молекулалық құрылым негізінде түсіндіру | 8.3.1.4 молекула-кинетикалық теория негізінде қатты күйден сұйыққа және кері айналуды сипаттау | ||
7.3.1.5 сұйықтықтағы гидростатикалық қысымның формуласын шығару және оны есептер шығаруда қолдану | 8.3.1.5 молекула-кинетикалық теория негізінде заттың сұйық күйден газ күйіне және кері айналуын сипаттау | ||
7.3.1.6 қатынас ыдыстардың қолданылуына мысалдар келтіру | |||
7.3.1.7 гидравликалық машиналардың жұмыс істеу принципін сипаттау | |||
7.3.1.8 гидравликалық машиналарды қолдану кезіндегі күштен ұтысты есептеу | |||
7.3.1.9 атмосфералық қысымның табиғатын түсіндіру және оны өлшеудің әдістерін ұсыну | |||
7.3.1.10 манометр мен сорғылардың жұмыс істеу принципін сипаттау | |||
7.3.1.11 кері итеруші күшті анықтау және оның сұйыққа батырылған дененің көлеміне тәуелділігін зерттеу | |||
7.3.1.12 сұйықтар мен газдардағы кері итеруші күштің табиғатын түсіндіру | |||
7.3.1.13 есептер шығару кезінде Архимед заңын қолдану | |||
7.3.1.14 дененің сұйықта жүзу шарттарын зерттеу | |||
3.2 Термодина | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.3.2.1 дененің ішкі энергиясын өзгерту тәсілдерін сипаттау | |||
8.3.2.2 жылу берілудің түрлерін салыстыру | |||
8.3.2.3 техникада және тұрмыста жылу берілу түрлерінің қолданылуына мысалдар келтіру | |||
8.3.2.4 әртүрлі температураға тірі ағзалардың бейімделуі (мысалдар келтіру). | |||
8.3.2.5 жылу алмасу процесі кезінде алған немесе берген жылу мөлшерін анықтау | |||
8.3.2.6 заттың меншікті жылу сыйымдылығының мағынасын түсіндіру | |||
8.3.2.7 отынның жануы кезінде бөлінген жылу мөлшерін анықтау | |||
8.3.2.8 жылу құбылыстарындағы энергияның сақталу және айналу заңын зерттеу | |||
8.3.2.9 жылулық тепе-теңдік теңдеуін есептер шығаруда қолдану | |||
8.3.2.10 балқу/кристалдану кезіндегі жұтылатын/бөлінетін жылу мөлшерінің формуласын есептер шығаруда қолдану | |||
8.3.2.11 заттың балқу және қатаю процесі кезіндегі температураның уақытқа тәуелділік графигін талдау | |||
8.3.2.12 эксперимент көмегімен мұздың меншікті балқу жылуын анықтау | |||
8.3.2.13 булану және конденсациялану кезіндегі температураның уақытқа тәуелділік графигін талдау | |||
8.3.2.14 су буының мысалында қанығу күйін сипаттау | |||
8.3.2.15 меншікті булану жылуын анықтау | |||
8.3.2.16 қайнау температурасының сыртқы қысымға тәуелділігін түсіндіру | |||
8.3.2.17 термодинамиканың бірінші заңының мағынасын түсіндіру | |||
8.3.2.18 термодинамиканың екінші заңының мағынасын түсіндіру | |||
8.3.2.19 жылу қозғалтқышының пайдалы әсер | |||
8.3.2.20 іштен жану қозғалтқышының, бу турбинасының жұмыс істеу принципін түсіну және сипаттау | |||
8.3.2.21 жылу қозғалтқыштарын жетілдіру жолдарын ұсыну | |||
8.3.2.22 жылу қозғалтқыштарындағы энергияның түрленуін сипаттау | |||
8.3.2.23 жылу машиналарының қоршаған ортаның экологиясына әсерін бағалау | |||
4.1 Электро | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.4.1.1 электр зарядын сипаттау | |||
8.4.1.2 үйкеліс арқылы денені электрлендіру және индукция құбылысын түсіндіру | |||
8.4.1.3 электрленудің оң және теріс әсерлеріне мысалдар келтіру | |||
8.4.1.4 электр зарядының сақталу заңын түсіндіру | |||
8.4.1.5 Кулон заңын есептер шығаруда қолдану | |||
8.4.1.6 электр өрісі және оның күштік сипаттамасы ұғымдарының физикалық мағынасын түсіндіру | |||
8.4.1.7 біртекті электростатикалық өрістегі зарядқа әсер етуші күшті есептеу | |||
8.4.1.8 электр өрісін күш сызықтар арқылы графиктік кескіндеу | |||
8.4.1.9 потенциалдың физикалық мағынасын түсіндіру | |||
8.4.1.10 конденсаторлардың құрылысын және қолданылуын сипаттау | |||
4.2 Электр тогы | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.4.2.1 электр тогы ұғымын және электр тогының пайда болу шарттарын түсіндіру | |||
8.4.2.2 электр схемасын графикалық бейнелеуде электр тізбегі элементтерінің шартты белгілерін қолдану | |||
8.4.2.3 кернеудің физикалық мағынасын, оның өлшем бірлігін түсіндіру | |||
8.4.2.4 электр тізбегіндегі ток күші мен кернеуді анықтау | |||
8.4.2.5 тұрақты температурада металл өткізгіштің вольт-амперлік сипаттамасын графикалық түрде бейнелеу және түсіндіру | |||
8.4.2.6 тізбек бөлігі үшін Ом заңын есептер шығаруда қолдану | |||
8.4.2.7 кедергінің физикалық мағынасын, оның өлшем бірлігін түсіну | |||
8.4.2.8 есеп шығаруғанда өткiзгiштiң меншiктi кедергiсiн формуласын қолдану | |||
8.4.2.9 өткізгіштерді тізбектей жалғаудың заңдылықтарын эксперимент арқылы анықтау | |||
8.4.2.10 өткізгіштерді параллель жалғаудың заңдылықтарын эксперимент арқылы анықтау | |||
8.4.2.11 өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғауда тізбек бөлігі үшін Ом заңын қолданып, электр тізбектеріне есептеулер жүргізу | |||
8.4.2.12 жұмыс және қуат формулаларын есептер шығаруда қолдану | |||
8.4.2.13 Джоуль-Ленц заңын есептер шығару үшін қолдану | |||
8.4.2.14 эксперимент көмегімен электр тогының жұмысы мен қуатын анықтау | |||
8.4.2.15 кВтсағ өлшем бірлігін қолданып, электр энергиясының құнын практикалық есептеулермен алу | |||
8.4.2.16 металл өткізгіштердегі электр тогын және оның кедергісінің температураға тәуелділігін сипаттау | |||
8.4.2.17 қысқа тұйықталудың пайда болу себептерін және алдын алу амалдарын түсіндіру | |||
8.4.2.18 сұйықтардағы электр тогын сипаттау | |||
4.3 Магнит өрісі | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.4.3.1 магниттердің негізгі қасиеттеріне сипаттама беру және магнит өрісін күш сызықтары арқылы графикалық бейнелеу; | |||
8.4.3.2 магнит өрісінің сипаттамаларын түсіндіру; | |||
8.4.3.3 тогы бар түзу өткізгіштің және соленоидтің айналасында магнит өрісі сызықтарының бағытын анықтау; | |||
8.4.3.4 жолақ магнит пен соленоидтың магнит өрістерін салыстыру; | |||
8.4.3.5 магнит өрісінің тогы бар өткізгішке әсерін сипаттау | |||
8.4.3.6 электр қозғалтқыштың және электр өлшеуіш құралдардың жұмыс істеу принципін түсіндіру | |||
8.4.3.7 электро магниттік индукция құбылысын түсіндіру | |||
8.4.3.8 Қазақстанда және дүние жүзінде электр энергиясын өндірудің мысалдарын келтіру | |||
4.4 Электро | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
9.4.4.1 тербелмелі контурдағы еркін электромагниттік тербелістерді сапалы сипаттау | |||
9.4.4.2 механикалық толқындар мен электромагниттік толқындардың ұқсастығы мен айырмашылығын салыстыру | |||
9.4.4.3 электро магниттік толқындар шкаласын сипаттау және әртүрлі диапазондағы толқындардың қолданылуына мысалдар келтіру | |||
9.4.4.4 шыны призма арқылы өткен жарықтың дисперсиясына сапалы сипаттама беру | |||
5.1 Геометрия | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.5.1.1 Күннің және Айдың тұтылуын графикалық бейнелеу | |||
8.5.1.2 эксперимент арқылы түсу және шағылу бұрыштарының тәуелділігін анықтау | |||
8.5.1.3 айналық және шашыранды шағылудың мысалдарын келтіру және түсіндіру | |||
8.5.1.4 жазық айнада дененің кескінін алу және оны сипаттау | |||
8.5.1.5 дененің кескінін алу үшін сфералық айнада сәуленің жолын салу және алынған кескінді сипаттау | |||
8.5.1.6 жазық параллель пластинада сәуленің жолын салу | |||
8.5.1.7 жарықтың сыну заңын пайдаланып есептер шығару | |||
8.5.1.8 тәжірибеге сүйене отырып толық ішкі шағылу құбылысын түсіндіру | |||
8.5.1.9 экспериментте шынының сыну көрсеткiшiн анықтау | |||
8.5.1.10 сыну көрсеткішінің анықталған мәнін кестелік мәндермен салыстыру және эксперимент нәтижесін бағалау | |||
8.5.1.11 жұқа линза формуласын есептер шығару үшін қолдану | |||
8.5.1.12 линзаның сызықтық ұлғаю формуласын сандық және графиктік есептер шығару үшін қолдану | |||
8.5.1.13 жұқа линзада сәуленің жолын салу және кескінге сипаттама беру | |||
8.5.1.14 жұқа линзаның фокустық қашықтығын және оптикалық күшін анықтау | |||
8.5.1.15 көздің алыстан көргіштігі мен жақыннан көргіштігін түзетуді сипаттау | |||
8.5.1.16 қарапайым оптикалық құралдарды (перископ, Обскура камерасы) құрастыру | |||
6.1 Атом мен атом ядросының құрылысы | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
9.6.1.1 сәулелік энергияның температураға тәуелділігін сипаттау | |||
9.6.1.2 Планк формуласын есептер шығаруда қолдану | |||
9.6.1.3 фотоэффект құбылысын сипаттау және фотоэффект құбылысының техникада пайдаланылуына мысалдар келтіру | |||
9.6.1.4 фотоэффект үшін Эйнштейн формуласын есептер шығаруда қолдану | |||
9.6.1.5 рентген сәулесін электромагниттік сәулелердің басқа түрлерімен салыстыру | |||
9.6.1.6 рентген сәулесін қолдануға мысалдар келтіру | |||
9.6.1.7 a-бөлшегінің шашырауы бойынша Резерфорд тәжірибесін сипаттау | |||
9.6.1.8 ядролық күштердің қасиеттерін сипаттау | |||
9.6.1.9 атом ядросының масса ақауын анықтау | |||
9.6.1.10 атом ядросының байланыс энергиясы формуласын есептер шығаруда қолдану; | |||
9.6.1.11 ядролық реакцияның теңдеуін шешуде зарядтық және массалық сандардың сақталу заңын қолдану | |||
6.2Радио | 9.6.2.1 a, b және g - сәулеленудің табиғаты мен қасиеттерін түсіндіру | ||
9.6.2.2 радиоактивті ыдыраудың ықтималдық сипатын түсіндіру | |||
9.6.2.3 радиоактивті ыдырау заңын есептер шығаруда қолдану | |||
9.6.2.4 тізбекті ядролық реакциялардың өту шарттарын сипаттау | |||
9.6.2.5 ядролық реактордың жұмыс істеу принципін сипаттау | |||
9.6.2.6 ядролық ыдырау мен ядролық синтезді салыстыру | |||
9.6.2.7 радиоактивті изотоптарды қолданудың мысалдарын келтіру | |||
9.6.2.8 радиациядан қорғану әдістерін сипаттау | |||
6.3 Элементар бөлшектер | 9.6.2.9 элементар бөлшектерді жіктеу | ||
7.1 Жер және Ғарыш | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.7.1.1 геоцентрлік және гелиоцентрлік жүйелерді салыстыру | |||
7.7.1.2 Күн жүйесінің нысандарын жүйелеу | |||
7.7.1.3 жыл мезгілдерінің ендіктерге байланысты ауысуын және күн мен түннің ұзақтығын түсіндіру | |||
7.2 | 7 - сынып | 8 - сынып | 9 - сынып |
9.7.2.1 абсолюттік және көрінерлік жұлдыздық шамаларды ажырату | |||
9.7.2.2 жұлдыздыр-дың жарқырауына әсер ететін факторларды атау | |||
97.2.3 аспан сферасының негізгі элементтерін атау | |||
9.7.2.4 жұлдызды аспанның жылжымалы картасынан жұлдыздардың аспан координатасын анықтау | |||
9.7.2.5 әртүрлі ендіктегі жұлдыздардың шарықтау айырмашылығын түсіндіру | |||
9.7.2.6 жергілікті, белдеулік және бүкіләлемдік уақытты сәйкестендіру | |||
9.7.2.7 Кеплер заңдарының негізінде аспан денелерінің қозғалысын түсіндіру | |||
9.7.2.8 Күн жүйесіндегі денелердің ара қашықтығы мен өлшемдерін анықтау үшін параллакс әдісін қолдануды түсіндіру | |||
8.1 | 9.8.1.1 адамның дүниетанымдық көзқарасының қалыптасуына физика және астрономияның дамуының әсерін түсіндіру | ||
9.8.1.2 жаңа технологиялардың қоршаған ортаға әсерінің артықшылығы мен қауіптілігін бағалау |
19. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
20. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Физика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Физика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
7-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары |
Білім алушылар: | ||
1-тоқсан | ||
Физика – табиғат туралы ғылым | Физика – табиғат туралы ғылым | 7.1.1.1 физикалық құбылыстарға мысалдар келтіру |
Табиғатты зерттеудің ғылыми әдістері | 7.1.1.2 табиғатты зерттеудің ғылыми әдістерін ажырату | |
Физикалық шамалар мен өлшеулер | Халықаралық бірліктер жүйесі (SI) | 7.1.2.1 физикалық шамаларды олардың SI- жүйесіндегі өлшем бірліктерімен сәйкестендіру |
Скаляр және векторлық физикалық шамалар | 7.1.2.2 скаляр және векторлық физикалық шамалар ажырату және мысалдар келтіру | |
Өлшеулер мен есептеулердің дәлдігі. |
7.1.2.3 үлкен және кіші сандарды жазған кезде еселік және үлестік қосымшаларды білу және қолдану, : санды: стандартты түрде жазу; | |
Механикалық қозғалыс |
Механикалық қозғалыс және оның сипаттамасы | 7.2.1.1 келесі терминдердің физикалық мағынасын түсіндіру - материялық нүкте, санақ жүйесі, қозғалыстың салыстырмалылығы, траектория, жол, орын ауыстыру |
Қозғалыстың салыстырмалылығы | 7.2.1.2 механикалық қозғалыстың салыстырмалылығына мысалдар келтіру | |
Түзусызықты бірқалыпты және бірқалыпсыз қозғалыстар | 7.2.1.3 түзу сызықты бірқалыпты қозғалыс пен бірқалыпсыз қозғалысты ажырата білу | |
Жылдамдық және орташа жылдамдықты есептеу | 7.2.1.4 қозғалыстағы дененің жылдам-дығы мен орташа жылдамдығын есептеу | |
Әртүрлі механикалық қозғалыстардың графиктері |
7.2.1.5 s -тің t-ға тәуелділік графигін тұрғызуда координаталар осьтерінде және кестелерде өлшем бірліктерін дұрыс белгілеу; | |
2-тоқсан | ||
Тығыздық | Масса және денелердің массасын өлшеу | 7.2.2.11 электронды, серіппелі, иінді таразылардың көмегімен дененің массасын өлшеу |
Дұрыс және дұрыс емес пішінді денелердің көлемін өлшеу | 7.2.2.12 әртүрлі пішіндегі қатты дененің немесе сұйықтың көлемін өлшеу үшін өлшеуіш цилиндрді (мензурка) қолдану | |
Заттың тығыздығы және тығыздықтың өлшем бірлігі. |
7.2.2.13 тығыздықтың физикалық мағынасын түсіндіру; | |
Тығыздықты есептеу | 7.2.2.15 тығыздықтың формуласын есептер шығаруда қолдану | |
Денелердің өзара әрекеттесуі | Инерция құбылысы | 7.2.2.1 инерция құбылысын түсіндіру және мысалдар келтіру |
Күш | 7.2.2.2 күнделікті өмірден күштердің әрекет етуіне мысалдар келтіру | |
Тартылыс құбылысы және ауырлық күші. Салмақ | 7.2.2.10 масса, салмақ және ауырлық күші ұғымдарын ажырату | |
№4-зертханалық жұмыс. "Серпімді деформацияларды зерделеу" |
7.2.2.4 серпімділік күшінің серіппенің ұзаруына тәуелділік графигінен қатаңдық коэффициентін анықтау; | |
Деформация | 7.2.2.3 пластикалық және серпімді деформацияларды ажырату, мысалдар келтіру | |
Серпімділік күші, Гук заңы | 7.2.2.5 Гук заңының формуласы бойынша серпімділік күшін есептеу | |
Үйкеліс күші. |
7.2.2.6 тыныштық, домалау және сырғанау үйкелістерін сипаттау; | |
Бір түзу бойымен денеге әрекет еткен күштерді қосу |
7.2.2.8 күштерді берілген масштабта графикалық түрде көрсету; | |
3-тоқсан | ||
Қысым | Газдардың сұйықтар және қатты денелердің молекулалық құрылымы | 7.3.1.1 заттардың молекулалық құрылысы негізінде, газдардың сұйықтар мен қатты денелердің құрылымын сипаттау |
Қатты денелердегі қысым |
7.3.1.2 қысымның физикалық мағына-сын түсіндіру және өзгерту әдістерін сипаттау; | |
Сұйықтар мен газдардағы қысым, Паскаль заңы |
7.3.1.4 газ қысымын молекулалық құрылым негізінде түсіндіру; | |
Қатынас ыдыстар | 7.3.1.6 қатынас ыдыстарды қолдануға мысалдар келтіру | |
Гидравликалық машиналар |
7.3.1.7 гидравликалық машиналардың жұмыс істеу принципін сипаттау; | |
Атмосфералық қысым. Атмосфералық қысымды өлшеу | 7.3.1.9 атмосфералық қысымның табиғатын түсіндіру және оны өлшеудің әдістерін ұсыну | |
Манометрлер. Сорғылар | 7.3.1.10 манометр мен сорғылардың жұмыс істеу принципін сипаттау | |
№ 6-зертханалық жұмыс. "Архимед заңын зерделеу" |
7.3.1.11 кері итеруші күшті анықтау және оның сұйыққа батырылған дененің көлеміне тәуелділігін зерттеу; | |
Кері итеруші күш |
7.3.1.12 сұйықтар мен газдардағы кері итеруші күштің табиғатын түсіндіру; | |
№ 7-зертханалық жұмыс. "Дененің сұйықта жүзу шарттарын анықтау" |
7.3.1.14 дененің сұйықта жүзу шарттарын зерттеу; | |
Жұмыс және қуат |
Механикалық жұмыс |
7.2.3.1 механикалық жұмыс ұғымының физикалық мағынасын түсіндіру; |
4-тоқсан | ||
Энергия |
Кинетикалық энергия. |
7.2.3.2 механикалық энергияның екі түрін ажырату; |
Энергияның сақталуы және айналуы |
7.2.3.5 энергияның түрленуіне мысалдар келтіру; | |
Күш моменті | Жай механизмдер |
7.2.4.1 "Механиканың алтын ережесін" тұжырымдау және қарапайым механизмдердің қолданылуына мысалдар келтіру; |
Дененің массалық центрі | 7.2.4.3 жазық фигураның массалық центрін тәжірибеде анықтау | |
№9-зертханалық жұмыс. "Иіндіктің тепе-теңдік шарттарын анықтау" |
7.2.4.5 тәжірибеде иіндіктің тепе-теңдік шарттарын анықтау; | |
Иіндіктің тепе-теңдік шарты | 7.2.4.4 тепе-теңдікте тұрған денелер үшін күш моменттер ережесін тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | |
Пайдалы әрекет коэффициенті. |
7.2.4.6 көлбеу жазықтықтың пайдалы әрекет коэффициентін тәжірибеде анықтау; | |
Жер және Ғарыш | Аспан денелері туралы ғылым | 7.7.1.1 геоцентрлік және гелиоцентрлік жүйелерді салыстыру |
Күн жүйесі | 7.7.1.2 Күн жүйесінің нысандарын жүйелеу | |
Күнтізбе негіздері (тәулік, ай, жыл) | 7.7.1.3 жыл мезгілдерінің ендіктерге байланысты ауысуы және күн мен түннің ұзақтығын түсіндіру | |
8-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары |
Білім алушылар: | ||
1-тоқсан | ||
Жылу құбылыстары | Жылулық қозғалыс, броундық қозғалыс, диффузия | 8.3.1.1 молекула-кинетикалық теорияның негізгі қағидаларын дәлелдейтін мысалдар келтіру және тәжірибені сипаттау |
Температура, оны өлшеу тәсілдері, температураның шкалалары |
8.3.1.3 Температураны өлшеуді жылулық ұлғаю негізінде сипаттау; | |
Ішкi энергия, ішкi энергияны өзгерту тәсiлдерi | 8.3.2.1 дененің ішкі энергиясын өзгерту тәсілдерін сипаттау; | |
Жылуөткізгіштік, конвекция, сәуле шығару | 8.3.2.2 жылу берілудің түрлерін салыстыру | |
Табиғаттағы және техникадағы жылу берілу | 8.3.2.3 техникада және тұрмыста жылу беру түрлерінің қолданылуына мысалдар келтіру | |
Жылу құбылыстарының тірі ағзалардың өмірлеріндегі ролі | 8.3.2.4 әр түрлі температураларда тірі ағзалардың бейімделуіне мысалдар келтіру | |
Жылу мөлшері. |
8.3.2.5 жылу алмасу процесі кезінде алған немесе берген жылу мөлшерін анықтау; | |
Отынның энергиясы, отынның меншікті жану жылуы | 8.3.2.7 отынның жануы кезінде бөлінген жылу мөлшерін анықтау | |
№ 1-зертханалық жұмыс. "Температуралары әр түрлi суды араластырғандағы жылу мөлшерлерін салыстыру" |
8.3.2.8 жылу құбылыстарындағы энергияның сақталу және айналу заңын зерттеу; | |
Жылу үдерістеріндегі энергияның сақталу және айналу заңы | 8.3.2.9 жылулық тепе-теңдік теңдеуін есептер шығаруда қолдану | |
Заттың агрегаттық күйлері | Қатты денелердiң балқуы және қатаюы, балқу температурасы, меншiктi балқу жылуы |
8.3.1.4 молекула-кинетикалық теория негізінде қатты күйден сұйыққа және кері айналуды сипаттау; |
№ 2-зертханалық жұмыс. "Мұздың меншiктi балқу жылуын анықтау" |
8.3.2.12 эксперимент көмегімен мұздың меншікті балқу жылуын анықтау; | |
Булану және конденсация. |
8.3.1.5 молекула-кинетикалық теория негізінде заттың сұйық күйден газ күйіне және кері айналуын сипаттау; | |
Қайнау, меншiктi булану жылуы. |
8.3.2.15 меншікті булану жылуын анықтау; | |
2-тоқсан | ||
Термодинамика негiздерi | Термодинамиканың бiрiншi заңы, газдың және будың жұмысы | 8.3.2.17 термодинамиканың бірінші заңының мағынасын түсіндіру |
Жылу үдерістерінің қайтымсыздығы, термодинамиканың екінші заңы | 8.3.2.18 термодинамиканың екінші заңының мағынасын түсіндіру | |
Жылу қозғалтқыштары |
8.3.2.22 жылу қозғалтқыштарындағы энергияның түрленуін сипаттау; | |
Жылу қозғалтқыштарының пайдалы әрекет коэффициенті |
8.3.2.19 жылу қозғалтқышының пайдалы әрекет коэффициентін анықтау; | |
Жылу машиналарын пайдаланудағы экологиялық мәселелер | 8.3.2.23 жылу машиналарының қоршаған ортаның экологиясына әсерін бағалау | |
Электростатика негіздері | Денелердің электрленуі, электр заряды, өткізгіштер мен диэлектриктер |
8.4.1.1 электр зарядын сипаттау; |
Электр зарядының сақталу заңы,қозғалмайтын зарядтардың өзара әрекеттесуi, Кулон заңы, элементар электр заряды |
8.4.1.4 электр зарядының сақталу заңын түсіндіру; | |
Электр өрiсi, электр өрісінің кернеулігі |
8.4.1.6 электр өрісі және оның күштік сипаттамасы ұғымдарының физикалық мағынасын түсіндіру; | |
Электр өрісінің потенциалы және потенциалдар айырымы, конденсатор |
8.4.1.9 потенциалдар айырымының және потенциалдың физикалық мағынасын түсіндіру; | |
3-тоқсан | ||
Тұрақты электр тогы | Электр тогы, электр тогы көздері | 8.4.2.1 электр тогы ұғымын және электр тогының пайда болу шарттарын түсіндіру |
Электр тізбегі және оның құрамды бөліктері, ток күшi, кернеу |
8.4.2.2 электр схемасын графикалық бейнелеуде электр тізбегі элементтерінің шартты белгілерін қолдану; | |
№ 3-зертханалық жұмыс. "Электр тiзбегiн құрастыру және оның әртүрлi бөлiктерiндегi ток күшiн өлшеу" |
8.4.2.4 электр тізбегіндегі ток күші мен кернеуді анықтау; | |
№ 4-зертханалық жұмыс. "Тiзбек бөлiгi үшiн ток күшінің кернеуге тәуелділігін зерттеу" |
8.4.2.5 тұрақты температурада металл өткізгіштің вольт-амперлік сипаттамасын графикалық түрде бейнелеу және түсіндіру; | |
Тiзбек бөлiгi үшiн Ом заңы | 8.4.2.6 тізбек бөлігі үшін Ом заңын есептер шығаруда қолдану; | |
Өткiзгiштiң электр кедергiсi, өткiзгiштiң меншiктi кедергiсi, реостат |
8.4.2.7 кедергінің физикалық мағынасын, оның өлшем бірлігін түсіндіру; | |
№ 5-зертханалық жұмыс. "Өткiзгiштердi тiзбектей қосуды зерделеу" |
8.4.2.9 өткізгіштерді тізбектей жалғаудың заңдылықтарын эксперимент арқылы алу; | |
№ 6-зертханалық жұмыс. "Өткiзгiштердi параллель қосуды зерделеу" |
8.4.2.10 өткізгіштерді параллель жалғаудың заңдылықтарын эксперимент арқылы анықтау; | |
Өткiзгiштердi тiзбектей және параллель қосу | 8.4.2.11 өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғауда тізбек бөлігі үшін Ом заңын қолданып, электр тізбектеріне есептеулер жүргізу | |
Электр тогының жұмысы мен қуаты | 8.4.2.12 жұмыс және қуат формулаларын есептер шығаруда қолдану | |
Электр тогының жылулық әсері, Джоуль-Ленц заңы | 8.4.2.13 Джоуль-Ленц заңын есептер шығару үшін қолдану; | |
№ 7-зертханалық жұмыс. "Электр тогының жұмысы мен қуатын анықтау" |
8.4.2.14 эксперимент көмегімен электр тогының жұмысы мен қуатын анықтау; | |
Металдардағы электр кедергісінің температураға тәуелділігі, асқын өткізгіштік | 8.4.2.16 металл өткізгіштердегі электр тогын және оның кедергісінің температураға тәуелділігін сипаттау | |
Электрқыздырғыш құралдар, кыздыру шамдары, қысқа тұйықталу, балқымалы сақтандырғыштар | 8.4.2.17 қысқа тұйықталудың пайда болу себептерін және алдын алу амалдарын түсіндіру | |
Электр тогының химиялық әсерi (Фарадейдiң заңы) | 8.4.2.18 сұйықтардағы электр тогын сипаттау | |
Электромаг |
Тұрақты магниттер, магнит өрiсi. |
8.4.3.1 магниттердің негізгі қасиеттеріне сипаттама беру және магнит өрісін күш сызықтары арқылы бейнелеу; |
Тогы бар түзу өткізгіштің магнит өрiсi. |
8.4.3.2 магнит өрісінің сипаттамаларын түсіндіру; | |
Электромагниттер және оларды қолдану. |
8.4.3.4 жолақ магнит пен соленоидтың магнит өрістерін салыстыру; | |
Магнит өрiсiнiң тогы бар өткiзгiшке әрекеті, электроқозғалтқыш, электр өлшеуіш құралдар |
8.4.3.5 магнит өрісінің тогы бар өткізгішке әсерін сипаттау; | |
Электромагниттiк индукция, генераторлар |
8.4.3.7 электромагниттік индукция құбылысын түсіндіру; | |
4-тоқсан | ||
Жарық құбылыстары | Жарықтың түзу сызықты таралу заңы. | 8.5.1.1 Күннің және Айдың тұтылуын графикалық бейнелеу; |
Жарықтың шағылуы, шағылу заңдары, жазық айналар |
8.5.1.2 эксперимент арқылы түсу және шағылу бұрыштарының тәуелділігін анықтау; | |
Сфералық айналар, сфералық айна көмегімен кескін алу | 8.5.1.5 дененің кескінін алу үшін сфералық айнада сәуленің жолын салу және алынған кескінді сипаттау | |
Жарықтың сынуы, жарықтың сыну заңы, толық ішкі шағылу |
8.5.1.6 жазық параллель пластинада сәуленің жолын салу; | |
№ 10-зертханалық жұмыс. "Шынының сыну көрсеткiшiн анықтау" |
8.5.1.9 экспериментте шынының сыну көрсеткiшiн анықтау; | |
Линзалар, линзаның оптикалық күшi, жұқа линзаның формуласы. |
8.5.1.11 жұқа линза формуласын есептер шығару үшін қолдану; | |
№ 11-зертханалық жұмыс. "Жұқа линзаның фокустық қашықтығын және оптикалық күшін анықтау" |
8.5.1.14 жұқа линзаның фокустық қашықтығын және оптикалық күшін анықтау; | |
Көз - оптикалық жүйе, көздiң көру кемшіліктері және оларды түзету әдiстері | 8.5.1.15 көздің алыстан көргіштігі мен жақыннан көргіштігін түзетуді сипаттау | |
Оптикалық аспаптар | 8.5.1.16 қарапайым оптикалық құралдарды (перископ, обскура камерасы) құрастыру | |
9-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары |
Білім алушылар: | ||
1-тоқсан | ||
Кинематика негіздері | Механикалық қозғалыс | 9.2.1.1 Материялық нүкте, санақ жүйесі, механикалық қозғалыстың салыстырмалылығы ұғымдарының мағынасын түсіндіру, жылдамдықтарды қосу және орын ауыстыру теоремаларын қолдану |
Векторлар және оларға амалдар қолдану. |
9.2.1.2 векторларды қосу, азайту, векторды скалярға көбейту; | |
Түзусызықты теңайнымалы қозғалыс, үдеу | 9.2.1.4 уақытқа тәуелділік графиктерінен орын ауыстыруды, жылдамдықты, үдеуді анықтау; | |
Түзусызықты теңайнымалы қозғалыс кезіндегі жылдамдық және орын ауыстыру |
9.2.1.5 түзу сызықты теңайнымалы қозғалыс кезіндегі жылдамдық және үдеу формулаларын есептер шығаруда қолдану; | |
№ 1-зертханалық жұмыс. "Теңүдемелі қозғалыс кезiндегi дененiң үдеуiн анықтау" |
9.2.1.7 теңүдемелі қозғалыс кезіндегі дененің үдеуін эксперименттік жолмен анықтау; | |
Дененiң еркiн түсуi, еркiн түсу үдеуi | 9.2.1.9 еркін түсуді сипаттау үшін теңайнымалы қозғалыстың кинематикалық теңдеулерін қолдану | |
№ 2-зертханалық жұмыс. "Горизонталь лақтырылған дененің қозғалысын зерделеу" |
9.2.1.10 теңайнымалы және бірқалыпты қозғалыстың кинематикалық теңдеулерін қолдана отырып, горизонталь лақтырылған дененің қозғалысын сипаттау; | |
Қисықсызықты қозғалыс; материялық нүктенiң шеңбер бойымен бiрқалыпты қозғалысы |
9.2.1.13 дененің шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалысын сызықтық және бұрыштық шамалар арқылы сипаттау; | |
Центрге тартқыш үдеу | 9.2.1.15 центрге тартқыш үдеу формуласын есептер шығаруда қолдану | |
Астрономия негіздері | Жұлдызды аспан |
9.7.2.1 абсолюттік және көрінерлік жұлдыздық шамаларды ажырату; |
Аспан сферасы, аспан координаталарының жүйесі |
9.7.2.3 аспан сферасының негізгі элементтерін атау; | |
Әртүрлі географиялық ендіктегі аспан шырақтарының көрінерлік қозғалысы, жергілікті, белдеулік және бүкіләлемдік уақыт |
9.7.2.5 әртүрлі ендіктегі жұлдыздардың шарықтау айырмашылығын түсіндіру; | |
Күн жүйесіндегі ғаламшарлардың қозғалыс заңдары | 9.7.2.7 Кеплер заңдарының негізінде аспан денелерінің қозғалысын түсіндіру | |
Күн жүйесі денесіне дейінгі ара қашықтықты параллакс әдісімен анықтау | 9.7.2.8 Күн жүйесіндегі денелердің ара қашықтығын немесе өлшемдерін анықтау үшін параллакс әдісін қолдануды түсіндіру | |
2-тоқсан | ||
Динамика негіздері | Ньютонның бiрiншi заңы, инерциялық санақ жүйелерi |
9.2.2.1 инерция, инерттілік және инерциялық санақ жүйесі ұғымдарының мағынасын түсіндіру; |
Механикадағы күштер | 9.2.2.3 ауырлық күші, серпімділік күші, және үйкеліс күші табиғатын түсіндіру | |
Ньютонның екiншi заңы, масса | 9.2.2.4 Ньютонның екінші заңын тұжырымдау және оны есептер шығаруда қолдану | |
Ньютонның үшінші заңы | 9.2.2.5 Ньютонның үшінші заңын тұжырымдау және оны есептер шығаруда қолдану | |
Бүкiләлемдiк тартылыс заңы | 9.2.2.6 Бүкіләлемдік тартылыс заңын тұжырымдау және оны есептер шығаруда қолдану | |
Дененің салмағы, салмақсыздық |
9.2.2.10 үдеумен қозғалған дененің салмағын анықтау; | |
Денелердiң ауырлық күшiнiң әрекетiнен қозғалуы. |
9.2.2.9 бірінші ғарыштық жылдамдықтың формуласын есептер шығаруда қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Сақталу заңдары | Дене импульсі және күш импульсі | 9.2.3.1 дене импульсі мен күш импульсін ажырату |
Импульстің сақталу заңы. |
9.2.3.2 импульстің сақталу заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану; | |
Механикалық жұмыс және энергия |
9.2.3.5 механикалық жұмысты аналитикалық және графиктік тәсілдермен анықтау; | |
Энергияның сақталу және айналу заңы | 9.2.3.7 энергияның сақталу заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | |
Тербелістер және толқындар | Тербелмелі қозғалыс |
9.2.5.1 еркін және еріксіз тербелістерге мысалдар келтіру; |
Тербелістер кезіндегі энергияның түрленуі. |
9.2.5.4 тербелмелі процесте энергияның сақталу заңын сипаттау; | |
Математикалық және серіппелі маятниктердің тербелістері |
9.2.5.6 әртүрлі тербелмелі жүйедегі тербелістің пайда болу себептерін түсіндіру; | |
№ 3-зертханалық жұмыс. "Математикалық маятниктің көмегімен еркін түсу үдеуін анықтау" |
9.2.5.8 математикалық маятник периодының формуласынан еркін түсу үдеуін анықтау; | |
Еркін және еріксіз тербелістер, резонанс |
9.2.5.10 еріксіз тербеліс амплитудасының мәжбүрлеуші күштің жиілігіне тәуелділігін график бойынша сипаттау; | |
Еркін электромагнитік тербелістер | 9.4.4.1 тербелмелі контурдағы еркін электромагниттік тербелістерді сапалық түрде сипаттау | |
Толқындық қозғалыс |
9.2.5.12 толқын жылдамдығы, жиілігі және толқын ұзындығы формулаларын есеп шығаруда қолдану; | |
№4-зертханалық жұмыс. "Беттік толқындардың таралу жылдамдығын анықтау" | 9.2.5.14 су бетіндегі толқындардың таралу жылдамдығын эксперимент түрінде анықтау | |
Дыбыс, дыбыстың сипаттамалары, акустикалық резонанс, жаңғырық |
9.2.5.15 дыбыстың пайда болу және таралу шарттарын атау; | |
Электромагниттік толқындар |
9.4.4.2 механикалық толқындар мен электромагниттік толқындардың ұқсастығы мен айырмашылығын салыстыру; | |
4-тоқсан | ||
Атом құрылысы. Атомдық құбылыстар | Жылулық сәуле шығару | 9.6.1.1 жылулық сәуле шығару энергиясының температураға тәуелділігін сипаттау |
Жарық кванттары туралы Планк гипотезасы | 9.6.1.2 Планк формуласын есептер шығаруда қолдану | |
Фотоэффект құбылысы |
9.6.1.3 фотоэффект құбылысын сипаттау және фотоэффект құбылысының техникада пайдаланылуына мысалдар келтіру; | |
Рентген сәулелері |
9.6.1.5 рентген сәулесін электромагниттік сәулелердің басқа түрлерімен салыстыру; | |
Радиоактивтілік. | 9.6.2.1 a, b және g - сәулеленудің табиғаты мен қасиеттерін түсіндіру | |
Резерфорд тәжірибесі, атомның құрамы | 9.6.1.7 a-бөлшегінің шашырауы бойынша Резерфорд тәжірибесін сипаттау | |
Атом ядросы |
Ядролық өзара әрекеттесу, ядролық күштер. |
9.6.1.8 ядролық күштердің қасиеттерін сипаттау; |
Ядролық реакциялар. |
9.6.1.11 ядролық реакцияның теңдеуін шешуде зарядтық және массалық сандардың сақталу заңын қолдану; | |
Ауыр ядролардың бөлінуі, тізбекті ядролық реакция. |
9.6.2.4 тізбекті ядролық реакциялардың өту шарттарын сипаттау; | |
Термоядролық реакциялар. |
9.6.2.6 ядролық ыдырау мен ядролық синтезді салыстыру; | |
Элементар бөлшектер | 9. 6.3.1 элементар бөлшектерді жіктеу | |
Әлемнің қазіргі физикалық бейнесі | Физика және астрономияның дүниетанымдық маңызы | 9.8.1.1 адамның дүниетанымдық көзқарасының қалыптасуына физика және астрономияның дамуының ықпалын түсіндіру; |
Экологиялық мәдениет | 9.8.1.3 жаңа технологиялардың қоршаған ортаға ықпалының артықшылығы мен қауіптілігін бағалау | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 58-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 58-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Химия" оқу пәні әлемнің біртұтас ғылыми бейнесін, оқушылардың жаратылыстану-ғылыми танымын, табиғатты аялау, сын тұрғысынан ойлау және зерттеу дағдыларын дамытуды қалыптастыруда маңызды.
3. "Химия" оқу пәнінің мақсаты:
1) заттар мен олардың айналымы, заттар қасиеттерінің, олардың құрамы мен құрылысына тәуелділігін түсіндіретін заңдар мен теориялар туралы білім жүйесін қалыптастыру;
2) заттар және химиялық реакциялар туралы білімін өмірде пайдалану біліктерін дамыту.
4. Химия курсын оқып аяқтағаннан кейін оқушылар:
1) заттардың атомдармен молекулаларының құрылымын, химиялық реакция барысында заттардың қасиеттерінің өзгеруін;
2) химиялық реакциялар кезіндегі зат массасы мен энергия сақталу заңдарын;
3) химиялық реакцияның жылдамдығының әртүрлі жағдайда өзгеру заңдылықтарын;
4) химиялық реакцияларды жүргізу ережелерін, өмір мен қоршаған орта қауіпсіздігі үшін техника қауіпсіздігі ережелерін сақтауды;
5) эксперименттерді жоспарлаудың ғылыми әдістері;
6) химиялық процестер мен олардың заңдылықтарын болжау және түсіндіру үшін химияның басты заңдылықтарын қолдануды және бағалауды білулері қажет.
2-тарау. "Химия" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Химия" оқу пәнінің мазмұны
5. "Химия" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 7-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. Оқу пәнінің мазмұны бес бөлімді қамтиды:
1) заттардың бөлшектері;
2) химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары;
3) химиядағы энергетика;
4) химия және қоршаған орта;
5) химия және өмір.
7. Оқу пәнінің мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер білім, түсінік және дағдыларды қамтитын күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарынан тұратын бөлімшелерге бөлінген. Әр бөлімшеде көрсетілген оқу мақсаттары, мұғалімге оқушыларды дамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлауға, сонымен қатар олардың жетістіктерін бағалауға, оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік береді.
8. "Заттардың бөлшектері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) атомдар, иондар және молекулар;
2) атомның құрамы мен құрылысы;
3) атомда электрондардың қозғалысы мен таралуы, атомдардан иондардың құрылуы;
4) химиялық байланыстардың түрлері.
9. "Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) периодтық заң және химиялық элеметтердің периодтық жүйесі;
2) химиялық реакциялардың жіктелуі;
3) зат массасының сақталу заңы;
4) металдардың электрохимиялық кернеу қатары.
10. "Химиядағы энергетика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар;
2) химиялық реакциялардың жылдамдығы;
3) химиялық тепе-теңдік;
4) қышқылдар мен негіздер теориясы.
11. "Химия және қоршаған орта" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) заттардың жіктелуі;
2) Жер химиясы;
3) көміртек және оның қосылыстары химиясы.
12. "Химия және өмір" бөлімі "Биохимия" бөлімшесінен тұрады.
13. 7-сыныпқа арналған "Химия" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Химия пәні. Таза заттар және қоспалар. Химия – заттар туралы жаратылыстану ғылымдарының бір саласы, химияның дамуы мен маңызы, химия кабинетіндегі және зертханасындағы қауіпсіздік техникасының ережелері, таза заттар және олардың физикалық қасиеттері, біртекті және әртекті қоспалар, заттарды тазарту және бөлу тәсілдері, жәй және күрделі заттар, элемент, химиялық қосылыстар:
№ 1 практикалық жұмыс "Техника қауіпсіздігі ережелері және зертханалық құрал-жабдықтармен танысу";
№ 1 зертханалық тәжірибе "Заттарды және олардың қосылыстарын салыстыру";
№ 2 зертханалық тәжірибе "Ластанған ас тұзын тазарту";
2) "Заттар күйінің өзгеруі". Физикалық және химиялық құбылыстар, химиялық реакция, заттың агрегаттық күйлері, қатты, сұйық, бөлшектердің кинетикалық теориясына сәйкес газ тәріздес заттардың құрылымы, заттардың салқындау, қыздыру және булану үдерістері:
№ 3 зертханалық тәжірибе "Химиялық реакциялардың белгілерін зерттеу";
№ 4 зертханалық тәжірибе "Салқындау үдерісін зерттеу";
№ 5 зертханалық тәжірибе "Судың қайнау үдерісін зерттеу";
№ 1 бақылау жұмысы;
3) "Атомдар. Молекулалар. Заттар". Атомдар мен молекулалар, атомдар мен молекулалардың айырмашылығы, химиялық элементтер, химиялық элементтердің символдары, элементтерді металдар мен бейметалдарға жіктеу, жай және күрделі заттар, атомның құрамы мен құрылысы, ядро, протон, нейтрон, электрон, изотоптар, элементті аталуы және фундаменталды бөлшектерінің саны бойынша сипаттау;
4) "Ауа. Жану реакциясы". Ауа және оның құрамы, атмосфералық ауаны ластанудан қорғаудың маңызы, жану үдерісі, заттың жану шарттары, тез тұтанатын, жанатын және жанбайтын заттар, отын, оттек, тұтану көзі, тұтану температурасы, металдар мен бейметалдардың жануы, жану реакциясының өнімдері:
№ 6 зертханалық тәжірибе: "Балауыз шамның жануы";
№ 2 практикалық жұмыс/көрсетілім "Күкірттің, фосфордың, темірдің ауада және оттегінде жануын салыстыру";
№ 2 бақылау жұмысы;
5) "Химиялық реакциялар". Табиғи қышқылдар мен сілтілер; "қышқылдық" және "сабынды" қасиеттері, индикаторлар, әмбебап индикатор, рН шкала метилоранж, лакмус, фенолфталеин, индикаторлардың түрлі орталардағы түстерінің өзгеруі, қышқылдар мен сілтілер, антацидті заттар, бейтараптану реакциясы, сұйылтылған қышқылдар, қышқылдардың қолданылу аймақтар, қышқылдармен жұмыс жүргізу ережелері, сұйылтылған қышқылдардың түрлі металдармен әрекеттесуі, сутекке сапалық реакция, карбонаттар, сұйылтылған қышқылдардың карбонаттармен әрекеттесуі, көмірқышқыл газына сапалық реакция;
№ 7 зертханалық тәжірибе "Ерітінділердің қышқылдық, негіздік ортасын анықтау";
№ 8 зертханалық тәжірибе "Хлорсутек қышқылының бейтараптану реакциясы";
№ 9 зертханалық тәжірибе "Мырыштың сұйылтылған тұз қышқылымен реакциясы";
№ 10 зертханалық жұмыс "Сутекке сапалық реакция";
№ 3 практикалық жұмыс "Сұйылтылған қышқылдар мен карбонаттардың әрекеттесуі. Көмірқышқыл газына сапалық реакция";
6) "Химиялық элементтердің периодтық кестесі". Химиялық элементтердің периодтық кестелерін құру тарихы, И. ДҰберейнер,
Дж. Ньюлендс, Д.И. Менделеевтің элементтерді жіктеуі, периодтық заң, периодтық кестенің құрылымы, периодтық кестенің құрылу принципі, атом нөмірі ядро заряды, атомдағы элементер бөлшектер;
7) "Салыстырмалы атомдық масса және қарапайым формулалар". Изотоптар қоспасы, табиғи изотоптар, салыстырмалы атомдық масса, салыстырмалы молекулалық/формулалық масса, химиялық формула, химиялық элементтердің валенттілігі, бинарлы қосылыстардың формулаларын құрастыру, қосылыстардағы атомдардың қатынастары:
есептеуге берілген есептер: салыстырмалы молекулалық массаны есептеу;
№ 3 бақылау жұмысы;
8) "Адам ағзасындағы химиялық элементтер". Қоректік заттар, адам ағзасындағы химиялық элементтер (О, С, Н, N, Ca, P, K), химиялық элементтердің тірі және өлі табиғаттағы таралуы, адам ағзасындағы микро- макроэлементтердің биологиялық рөлі, тыныс алу үдерісі, тамақтану теңгерімі;
№ 4 практикалық жұмыс "Тағам құрамындағы қоректік заттарды анықтау";
№ 11 зертханалық тәжірибе "Тыныс алу үдерісін зерттеу";
9) "Геологиялық химиялық қосылыстар". Пайдалы геологиялық химиялық қосылыстар, табиғи ресурстар, кен орны, кен, кеннің құрамы, минералдар, табиғи ресурстарды өндіру, металдарды алу, Қазақстанның пайдалы қазбалары, минералдарды өндірудің экологиялық аспектілері:
№ 4 бақылау жұмысы.
14. 8-сыныпқа арналған "Химия" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Атомдардағы электрондардың қозғалысы". Атомдардағы электрондардың орналасуы, энергетикалық деңгейлер, s және p орбитальдарының пішіндері, электрондық конфигурация, электронды-графикалық формула, ион, иондардың түзілуі, "нольдік қосынды" әдісімен қосылыстардың формулаларын құрастыру:
№ 1 зертханалық тәжірибе "Атомдардың модельдерін жасау";
2) "3аттардың формулалары және химиялық реакция теңдеулері". Химиялық формула, химиялық реакция теңдеулері, заттардың массасының сақталу заңы, химиялық реакциялардың типтері: бірігу, ажырау, алмастыру, алмасу, табиғаттағы химиялық реакциялар, тірі организмдер мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар:
№ 1 көрсетілім "Заттардың массасының сақталу заңын дәлелдейтін тәжірибе";
№ 2 зертханалық тәжірибе "Әрекеттесуші заттардың массасының қатынасы";
есептеуге берілген есептер: химиялық формула бойынша химиялық бірігудегі элементтің массалық үлесін есептеу, элементтердің массалық үлестері бойынша заттың қарапайым формуласын анықтау;
3) "Металдардың химиялық белсенділігі". Металдардың тотығуы, металдардың жемірілуі, металдардың сумен әрекеттесуі, металдардың қышқыл ерітінділерімен, металдардың тұз ерітінділерімен әрекеттесуі, металдардың белсенділік қатары, металдардың белсенділігін салыстыру:
№ 2 көрсетілім "Белсенді металдардың сумен әрекеттесуі";
№ 3 зертханалық тәжірибе "Металдардың қышқылдар ерітіндісімен әрекеттесуі";
№ 3 көрсетілім "Тұз ерітінділерінен металдарды ығыстыру";
№ 1 практикалық жұмыс "Металдардың белсенділігін салыстыру";
№ 1 бақылау жұмысы;
4) "Заттың мөлшері". Заттың мөлшері, моль, Авогадро саны, заттың молярлық массасы:
есептеуге берілген есептер: жәй және күрделі заттардың салыстырмалы молярлық массасын есептеу, химиялық формула бойынша заттың молярлық массасын, массасын және заттың мөлшерін есептеу, заттың белгілі мөлшеріндегі атомдардың (молекулалардың) сандарын есептеу;
5) "Стехиометриялық есептеулер". Химиялық реакциялардың теңдеулері бойынша есептер шығару, молярлық көлем, газдардың салыстырмалы тығыздығы, көлемдік қатынастар заңы, қалыпты және стандартты жағдайлар;
есептеуге берілген есептер: химиялық формула бойынша заттың молярлық массасын , массасын және заттың мөлшерін есептеу, заттың берілген массасы немесе заттың мөлшері бойынша атомдар мен молекулалардың сандарын есептеу, химиялық реакциялардың теңдеулері бойынша реакция өнімінің массасын, көлемін (газдың) және зат мөлшерін есептеу, қалыпты жағдайлардағы газдың көлемін, газдардың салыстырмалы тығыздығын есептеу, оттек және ауа бойынша газдардың салыстырмалы тығыздықтарын есептеу, заттың мөлшері, молярлық масса, газдың молярлық көлемі, Авогадро заңы ұғымдарын пайдаланып формулалар бйынша есептеулер жасау, химиялық реакциялар кезіндегі газдардың көлемдік қатынастары түсініктерін қолданып есептеулер жасау;
6) "Химиялық реакциялардағы энергиямен танысу". Отынның жануы және энергияның бөлінуі, көміртекті отынның жануы кезінде көмірқышқыл газы, иіс газы немесе көміртек түзілуі мүмкіндігі, жылыжайлық эффектіcінің себептері және шешу жолдары, экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар, әртүрлі отындардың потенциалы, қоршаған ортаға әсері, кинетикалық бөлшектер теориясы тұрғысынан энергия өзгерісі, реакцияның жылу эффектісі, термохимиялық теңдеулер:
№ 4 зертханалық тәжірибе "Энергияның өзгеруімен жүретін химиялық реакциялар";
есептеуге берілген есептер: реакциялардың термохимиялық теңдеулері бойынша реакцияның жылу эффектісін есептеу;
7) "Сутек. Оттек және озон". Сутек – химиялық элемент және жәй зат, сутектің изотоптары (протий, дейтерий және тритий), сутектің қасиеттері, қолданылуы және алынуы, оттек – химиялық элемент және жәй зат, оттектің қасиеттері, қолданылуы және алынуы, сутектің және оттектің бинарлы қосылыстары, табиғатта таралуы, оттектің аллотропиялық түрөзгерісі, озон, сутек пен оттекті алу, Жер бетіндегі озон қабатының маңызы;
№ 4 көрсетілім "Сутек пероксидінің ыдырауы";
№ 2 практикалық жұмыс "Сутекті алу және оның қасиеттерін зерттеу";
№ 3 практикалық жұмыс "Сутектің переоксидінен оттекті алу және оның қасиеттерін зерттеу";
есептеуге берілген есептер: реакцияға қатысатын немесе реакция нәтижесінде түзілген өнімнің белгілі массасы, заттың мөлшері немесе көлемі бойынша заттың массасын, заттың мөлшерін, (газдың) көлемін есептеу;
№ 2 бақылау жұмысы;
8) "Химиялық элементтердің периодтық жүйесі". Химиялық элементтердің периодтық жүйесінің құрылымы, периодтың, топтың, атом нөмірінің физикалық мәні, химиялық элементтердің атомдарының кейбір қасиеттері мен сипаттамаларының периодты түрде өзгеруі, периодтық жүйедегі орыны бойынша элементтің сипатталуы, химиялық элементтердің табиғи тектестері, сілтілік металдардың, галогендердің, инертті газдардың тектестері, металдар мен бейметалдар, периодтық кестеде орналасуына байланысты химиялық элементтің қасиеттері;
9) "Химиялық байланыс түрлері". Химиялық элементтердің электртерістілігі, атомдар арасындағы химиялық байланыстар табиғатының бірлігі, ковалентті полярлық және полярлық емес байланыс, иондық байланыс, заттың аморфты және кристалдық күйлері, кристалл торларының типтері, заттардың қасиеттерінің оның құрылысына тәуелділігі;
10) "Ерітінділер және ерігіштік". Заттардың суда еруі, заттардың судағы ерігіштігі бойынша жіктелуі, ерітінділер, еріген заттың массалық үлесі, молярлық концентрация, қатты заттардың, сұйықтардың және газдардың суда ерігіштігі, кристаллогидраттар, ерітінділердің табиғаттағы және күнделікті өмірдегі рөлі, заттарды ерігіштігіне температураның әсері:
№ 5 зертханалық тәжірибе "Заттардың ерігіштігін зерттеу";
№ 4 практикалық жұмыс "Қатты заттардың ерігіштігіне температураның әсері";
№ 5 практикалық жұмыс "Берілген пайыздық және молярлық концентрациялы ерітінділерді дайындау";
есептеуге берілген есептер: заттардың судағы ерігіштігін есептеу, тығыздығы мен көлемі бойынша ерітіндінің массасын анықтау, еріген заттың және еріткіштің массасын, еріген заттың массалық үлесін есептеу, ерітіндідегі заттың молярлық концентрациясын есептеу;
№ 3 бақылау жұмысы;
11) "Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары". Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары арасындағы генетикалық байланыс, қышқылдар: құрамы, номенклатурасы, жіктелуі, қасиеттері, алынуы және қолданылуы, негіздер: құрамы, номенклатурасы, жіктелуі, қасиеттері, алынуы және қолданылуы, тұздар: құрамы, номенклатурасы, жіктелуі, қасиеттері, алынуы және қолданылуы, бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары арасындағы генетикалық байланыс;
№ 6 зертханалық тәжірибе "Оксидтердің химиялық қасиеттерін зерттеу";
№ 7 зертханалық тәжірибе "Қышқылдардың химиялық қасиеттерін зерттеу";
№ 8 зертханалық тәжірибе "Негіздердің химиялық қасиеттерін зерттеу";
№ 9 зертханалық тәжірибе "Тұздардың қасиеттері және алынуы";
есептеуге берілген есептер: химиялық реакция теңдеуі бойынша реакцияға қатысушы немесе реакция нәтижесінде түзілген бір заттың белгілі массасы, мөлшері немесе көлемі бойынша табиғатта жүретін процестер мен химиялық реакция нәтижесінде түзілген өнімнің немесе реагенттің массасын, заттың мөлшерін, көлемін есептеу, ерітіндінің белгілі массасы және еріген заттың массалық үлесі бойынша реакция өнімінің массасын, көлемін және заттың мөлшерін есептеу;
12) "Көміртек және оның қосылыстары". Көміртектің жалпы сипаттамасы; табиғатта көміртек және оның қосылыстарының таралуы, көміртектің аллотропиялық түр өзгерістері, көміртектің аллотропиялық түр өзгерістерінің қолдану аймағы, көміртектің қасиеттері, көміртектің оксидтері және олардың қасиеттері, тірі ағзаларға иіс газының физиологиялық әсері, көміртектің табиғаттағы айналымы:
№ 6 практикалық жұмыс "Көміртектің физикалық және химиялық қасиеттері";
№ 7 практикалық жұмыс "Көмірқышқыл газын алу және оның қасиеттері зерттеу";
есептеуге берілген есептер: химиялық реакция теңдеуі бойынша реакцияға қатысушы немесе реакция нәтижесінде түзілген бір заттың белгілі массасы, мөлшері немесе көлемі бойынша табиғатта жүретін процестер мен химиялық реакция нәтижесінде түзілген өнімнің немесе реагенттің массасын, заттың мөлшерін, көлемін есептеу, ерітіндінің белгілі массасы және еріген заттың массалық үлесі бойынша реакция өнімінің массасын, көлемін және заттың мөлшерін есептеу;
13) "Су". Судың құрамы, қасиеттері және қолданылуы, табиғаттағы су, су – табиғи әмбебап еріткіш, сулы ерітінділер және жүзгіндер, судың бірегей қасиеттері және оның өмір үшін маңызы, судың табиғаттағы айналымы, судың ластану себептері, судың кермектігі және оны жою тәсілдері, судың және сулы ерітінділердің табиғаттағы, өндірістің түрлі салаларындағы және ауыл шаруашылығындағы маңызы, суды тазарту әдістері, ауыз суын тазарту, Қазақстан Республикасындағы ауыз су мәселесі, су басейнін ластанудан қорғау, Қазақстандағы су ресурстарының экологиялық мәселелері, сусыз мыс (ІІ) сульфатының көмегімен суды анықтау әдісі:
№ 10 зертханалық тәжірибе "Судың кермектігін анықтау";
есептеуге берілген есептер: еріген заттың массалық үлесін, еріткіштің, еріген заттың массасын есептеу;
№ 4 бақылау жұмысы.
15. 9-сыныпқа арналған "Химия" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Электролиттік диссоциация". Электролиттер және бейэлектролиттер, С. Аррениустың электролиттік диссоциациялану теориясының негізгі қағидалары, электролиттік диссоциациялану механизмі, ерітінділердің немесе заттың балқымаларының электр өткізгіштігінің химиялық байланыс түріне тәуелділігі, күшті және әлсіз электролиттер, диссоциациялану дәрежесі, қышқыл, сілті және тұздардың судағы ерітінділерінде электролиттік диссоциациялануы, көпнегізді қышқылдардың, қышқылдық және негіздік тұздардың диссоциациялануы, ион алмасу реакциялары және олардың жүру жағдайлары, электролиттік диссоциациялану теориясы тұрғысынан қышқыл, негіз және тұз ерітінділерінің химиялық қасиеттері, тұздар гидролизі;
№ 1 көрсетілім "Иондық және ковалентті полярлық байланысы бар заттардың электролиттік диссоциациясы";
№ 1 зертханалық тәжірибе "Қышқыл, сілті ерітінділерінің рН анықтау";
№ 1 практикалық жұмыс "Ион алмасу реакциялары";
№ 2 зертханалық тәжірибе "Тұздар гидролизі";
есептеуге берілген есептер: химиялық реакция теңдеуі бойынша заттың мөлшерін, массасын, реакция өнімінің көлемін есептеу, диссоциациялану дәрежесін есептеу;
2) "Бейорганикалық заттарға сапалық талдау". Катиондарға сапалық реакциялар, жалын түсінің боялуы бойынша Li+, Na+, K+, Ca2+, Sr2+, Ba2+, Cu2+ металл катиондарын анықтау, аниондардың сапалық реакциялары, бейорганикалық қосылыстардың құрамын сапалық талдау;
№ 3 зертханалық тәжірибе жалын түсінің боялуы бойынша "Li+, Na+, K+, Ca2+, Sr2+, Ba2+, Cu2+ катиондарын анықтау";
№ 4 зертханалық тәжірибе "Fe2+, Fe3+, Cu2+ катиондарына сапалық реакциялар";
№ 5 зертханалық тәжірибе "Сулы ерітіндідегі Сl–, Br–, I–, PO43–, SO42–, CO32–, NO3–, SiO32 аниондарын анықтау";
№ 2 практикалық жұмыс "Бейорганикалық қосылыстарды сапалық талдау";
есептеуге берілген есептер: егер әрекеттесуші заттардың біреуі артық мөлшерде берілсе химиялық теңдеулер бойынша есептеу;
3) "Химиялық реакциялардың жылдамдығы". Химиялық реакциялардың жылдамдығы, химиялық реакциялардың жылдамдығына әсер ететін факторлар, бөлшектердің кинетикалық тұрғысынан реакция жылдамдығы, катализаторлар, ингибиторлар, катализаторлар мен ингибиторлардың реакция жылдамдығына әсері:
№ 2 көрсетілім "Түрлі химиялық реакциялардың жылдамдығы";
№ 6 зертханалық тәжірибе "Концентрацияның температурасы мен бөлшектер көлемінің реакция жылдамдығына әсері";
№ 3 практикалық жұмыс "Реакция жылдамдығына катализатордың әсері";
4) "Қайтымды реакциялар". Химиялық тепе-теңдік, тепе-теңдік динамикалық үдеріс ретінде, химиялық тепе-теңдіктің ығысуы, Ле-Шателье-Браун принципі, химиялық тепе-теңдік күйіне және химиялық реакция жылдамдығына жағдайлардың өзгерісінің әсері, бөлшектердің кинетикалық теориясы тұрғысынан химиялық тепе-теңдік;
№ 3 көрсетілім "Қайтымды химиялық реакциялар";
№ 7 зертханалық тәжірибе "Химиялық тепе-теңдіктің ығысуы";
5) "Тотығу-тотықсыздану реакциялары". Химиялық элементтердің тотығу дәрежелері, қосылыстардың формулалары бойынша химиялық элементтердің тотығу дәрежелерін анықтау, тотықтырғыш және тотықсыздандырғыш туралы түсінік, тотығу-тотықсыздану реакциялары, электрондық баланс әдісі;
6) "Металдар мен қорытпалар". Металдардың жалпы сипаттамасы, металдық байланыс пен металдық кристалдық тор, темір мен мыстың физикалық және химиялық қасиеттері, металдардың тек тотықсыздандырғыш қасиеттерін көрсетуі, темір қорытпалары және олардың қолданылуы, металлургия туралы түсінік, шойын мен болат өндірісі, Қазақстанда металлургияның дамуы, металдар мен олардың қорытпаларын алу, Қазақстандағы металдар және оның қосылыстарының маңызды кен орындары, металдарды өндіру үдерістері, қоршаған ортаға әсері, металдарды алу:
№ 4 көрсетілім "Металдардың кристалдық торы модельдері";
№ 5 көрсетілім "Металдар және қорытпалар";
есептеуге берілген есептер: егер құрамында қоспаның белгілі бір массалық үлесі бар басқа заттың массасы белгілі болған жағдайда реакция теңдеуі бойынша заттың массасын есептеу, өндірістік және экологиялық мазмұндағы теориялық мүмкін мәнімен саластырғандағы заттың шығымы массасын есептеу;
7) 1 (I), 2 (II) және 13 (III) топтар элементтері және олардың қосылыстары. 1 (I)-топ элементтері және олардың қосылыстары, атомдары құрылысы негізінде сілтілік металдардың жалпы қасиеттері, сілтілік металдардың оксидтері мен гидроксидтерінің негіздік қасиеттері және олардың қолданылуы, 2 (ІІ)-топ элементтері және олардың қосылыстары, 1 (І)-ші және 2 (ІІ)-топ металдарының жалпы қасиеттері, кальций оксиді мен гидроксидінің негіздік қасиеттері және олардың қолданылуы, 3 (ІІІ)-топ элементтері, алюминий және оның қосылыстары, алюминийдің қосылыстары мен қорытпаларынның қолдану аймағы, алюминий, оның оксиді мен гидроксидінің екі дайлы қасиеттері:
№ 6 көрсетілім "Натрийдің, кальцидің сумен әрекеттесуі";
№ 8 зертханалық тәжірибе "Кальций оксидінің сумен және қышқыл ерітіндісімен әрекеттесуі";
№ 7 көрсетілім "Алюминий мен оның қорытпалары";
№ 9 зертханалық тәжірибе "Алюминийдің қышқыл және сілті ерітінділерімен әрекеттесуі";
№ 4 практикалық жұмыс "Металдар" тақырыбына эксперименттік есептер шығару;
есептеуге берілген есептер: егер құрамында қоспаның белгілі массалық үлесі бар басқа заттың массасы белгілі болғанда, заттың (реагенттің немесе өнімнің) массасын реакция теңдеуі бойынша есептеу, өндірістік және экологиялық мазмұндағы теориялық мүмкін мәнімен саластырғандағы заттың шығымы массасын есептеу, өндірістік және экологиялық мазмұндағы теориялық мүмкін мәнімен саластырғандағы заттың шығымы массасын есептеу;
№ 2 бақылау жұмысы;
8) 17 (VII), 16 (VI), 15 (V), 14 (IV) - топтарының элементтері және олардың қосылыстары.(VII) топ элементтері, галогендер, байланыс түрі және кристалдық тор типі, топтағы галогендер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары, хлор, хлордың химиялық қасиеттері: металдармен, сутекпен және галогенидтермен әрекеттесуі, хлорсутек қышқылының құрамы қасиеттері мен қолданылуы, 16 (VI)-топ элементтері, күкірт, күкірттің аллотропиялық түр өзгерістерінің физикалық қасиеттері, күкірттің негізгі қосылыстары және олардың физикалық және химиялық қасиеттері, қышқылдық жаңбырдың пайда болу себебі мен экологияға тигізетін әсері, күкірт қышқылы, күкірт қышқылы және оның тұздарының жалпы және ерекше қасиеттері, қасиеттері мен қолданылуы, 15 (V)-топ элементтері: азот, азоттың қасиеттері және табиғаттағы азот айналымы, аммиак, аммиактың қасиеттері, алынуы мен қолданылуы, аммиак өндірісі, (Габер синтезі): азот қышқылы, азот қышқылының қасиеттері, азот қышқылы мен нитраттардың өзіне тән қасиеттері, фосфор және оның қосылыстары, фосфорды аллотропиялық түрлендіру, фосфор қосылыстарының Қазақстандағы кен орындары, фосфор және оның қосылыстарының жалпы химиялық қасиеттері, минералды тыңайтқыштар, олардың Қазақстанда өндірілуі және оларды тиімді қолдану, азот және фосфор тыңайтқыштарының қоршаған ортаға әсері, 14 (IV) - топ элементтері, кремний және оның қосылыстары, кремнийдің қолданылу аймағы және оның жартылай өткізгіш ретінде маңызы, сұйық кристалдар, кремний, оның диоксиді мен карбидіндегі химиялық байланыс түрін және кристалдық тор типі, кремний мен оның қосылыстарының химиялық қасиеттері, Қазақстандағы силикат өнеркәсібі:
№ 8 көрсетілім "Күкірттің аллотропиялық түр өзгерістері";
№ 5 практикалық жұмыс "Сұйылтылған күкірт қышқылы ерітіндісі және оның тұздарының химиялық қасиеттерін зерттеу";
№ 10 зертханалық тәжірибе "Хлорсутек ерітіндісінің химиялық қасиеттерін зерттеу"
№ 11 зертханалық тәжірибе "Азот молекуласының моделін дайындау";
№ 12 зертханалық тәжірибе "Аммиак молекуласының моделін дайындау";
№ 6 практикалық жұмыс "Аммиактың алынуы және оның қасиеттерін зерттеу";
№ 13 зертханалық тәжірибе "Азот қышқылының басқа қышқылдармен ортақ қасиеттері";
№ 9 көрсетілім "Минералды тыңайтқыштар";
№ 10 көрсетілім "Алмаз, кремний, кремний диоксиді мен кремний карбидінің кристалдық торларының модельдері";
есептеуге берілген есептер: химиялық реакция теңдеуі бойынша есептеу, бірі зат бастапқы заттардан артық берілген есептер, егер реакция өнімінің практикалық шығымының массалық үлесі белгілі болса, химиялық реакция теңдеуі бойынша заттың (реагенттің немесе өнімнің) массасын есептеу, құрамындағы қоспаның массалық үлесі бар басқа заттың массасы бойынша реакция өнімінің массасын есептеу;
9) "Адам ағзасындағы химиялық элементтер". Адам ағзасының химиялық құрамы, макроэлементтер және микроэлементтер, олардың маңызы, адам ағзасының құрамына кіретін элементтер және олардың маңызы: (О, С, Н, N, Ca, P, K, S, Cl, Mg, Fe), Қазақстан тұрғындарының теңгерімді тамақтану рационы, ағзадағы кейбір элементтерді анықтау, ауыр металдармен қоршаған ортаның ластануы көздері, ауыр металдардың ағзаларға әсері:
№ 14 зертханалық тәжірибе "Сүйек құрамындағы кальцийді анықтау";
№ 15 зертханалық тәжірибе "Тамақ өнімдерінің құрамындағы көміртекті анықтау";
№ 3 бақылау жұмысы;
10) "Органикалық химияға кіріспе". Органикалық химия – көміртек қосылыстарының химиясы, А.М. Бутлеровтың органикалық қосылыстардың құрылыс теориясының негізгі қағидалары, органикалық заттардың ерекшеліктері, органикалық қосылыстардың жіктелуі, функционалдық топ түсінігі, органикалық қосылыстардың гомологтық қатарлары, органикалық қосылыстардың гомологтық қатарлары, органикалық қосылыстардың номенклатурасы, органикалық қосылыстардың изомериясы:
№ 11 көрсетілім "Метан, этан, этен, этин, этанол, этаналь,этан қышқылы, глюкоза, аминоэтан қышқылы модельдері";
№ 12 көрсетілім "Алкандардың алғашқы бес өкілдерінің және сызықты құрылымды спирттердің модельдері";
№ 13 көрсетілім "Пентан изомерлерінің модельдері";
есептеуге берілген есептер: элементтердің массалық үлесі және салыстырмалы тығыздығы бойынша газтәрізді заттардың молекулалық формулаларын табу;
11) "Көмірсутектер. Отын". Көмірсутектердің жіктелуі, номенклатурасы және изомериясы, қаныққан көмірсутектер, алкан, метан, қанықпаған көмірсутектер, алкендер, этилен, алкиндер, ацетилен, арендер, бензол,көмірсутектер арасындағы генетикалық байланыс, көмірсутектердің табиғи көздері, көмірсутекті отындар, табиғи газдың, мұнайдың, көмірдің Қазақстандағы кен орындары, оларды өндіру және өңдеу, көмірсутектерді өндіру, өңдеу және қолданудағы экологиялық мәселелер, көмірсутектерді экономиканың түрлі салаларында және тұрмыста пайдалану, альтернативті отын түрлері, мұнай, мұнай фракциялары және шикі мұнай өнімдерінің қолдану аймағы:
№ 14 көрсетілім "Этиленнің жануы, бром суы мен калий перманганаты ерітінділерін түссіздендіруі";
№ 15 көрсетілім "Отын түрлері";
№ 16 көрсетілім "Мұнай және мұнай өнімдері";
есептеуге берілген есептер:реакция өнімінің массасы немесе көлемі және белгілі заттың салыстырмалы тығыздығы бойынша органикалық заттың формуласын анықтау;
12) "Оттекті және азотты органикалық қосылыстар". Оттекті органикалық қосылыстардың жіктелуі және номенклатурасы, метанол, этанол, спирттердің улылығы және этил спиртінің адам организміне зиянды әсері, оттекті органикалық қосылыстардың өкілдері, этандиол, пропантриол, этан қышқылы, глюкоза, сахароза, крахмал, целлюлозаның қолданылуы, карбон қышқылдары, күрделі эфирлер мен майлар, сабын, синтетикалық жуғыш заттар, синтетикалық жуғыш заттардың қоршаған ортаға әсері, көмірсулар, нәруыздар, аминқышқылдары, биологиялық маңызды органикалық қосылыстар, Қазақстанның тамақ өнеркәсібі:
№ 16 зертханалық тәжірибе "Сірке қышқылының қасиеттерін зерттеу";
№ 17 зертханалық тәжірибе "Нәруыздардың денатурациясы";
есептеуге берілген есептер: егер құрамында қоспаның массалық үлесі бар басқа заттың массасы белгілі болған жағдайда, реакция теңдеуі бойынша органикалық заттың (реагенттің немесе өнімнің) массасын есептеу, өндірістік және экологиялық мазмұндағы теориялық мүмкін мәнімен саластырғандағы заттың шығымы массасын есептеу, метан, бутан, этанолдың жану реакция теңдеуі бойынша оттектің, ауаның көлемдерін есептеу;
№ 4 бақылау жұмысы.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
16. Бағдарламада оқыту мақсаттары қолдануға ыңғайлы болу үшін төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімшені, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 9.2.1.2 кодында: "9" – сынып, "2.1." - бөлім мен бөлімше; "2" - оқу мақсатының реттік нөмірі.
17. Оқыту мақсаттарының жүйесі әр сынып бойынша жазылған:
1) заттардың бөлшектері:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.1 Атомдар, иондар және молекулар |
7.1.1.1 "Химия" ғылымының нені оқытатынын білу; |
8.1.1.1 зат мөлшерінің өлшем бірлігі ретінде мольді және Авогадро санын білу; | |
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.2 Атом құрамы мен құрылысы |
7.1.2.1 атомдар мен молекулалардың айырмашылығын білу; | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.3 |
8.1.3.1 атомда электрондар ядродан арақашықтығы артқан сайын біртіндеп энергетикалық деңгейлер бойынша таралатынын түсіну; | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.4 Химиялық байланыстардың түрлері |
8.1.4.1 электртерістілік ұғымына сүйеніп ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру; |
9.1.4.1 металдық байланыс пен металдық кристалдық тор жайындағы білімдерін қолданып металдардың қасиетін түсіндіре алу; | |
2) химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
2.1. Период | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.2.1.1 |
8.2.1.1 топ , период, атом нөмірінің физикалық мәнін түсіндіру; |
9.2.1.1 атом құрылысы негізінде сілтілік металдардың жалпы қасиеттерін түсіндіру; | |
2.2 Химиялық реакциялардың жіктелуі | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.2.2.1 сұйылтылған қышқылдардың қолдану аяларын және олармен жұмыс жасау ережелерін атау; |
8.2.2.1 бастапқы және түзілген заттардың саны мен құрамы бойынша химиялық реакцияларды жіктеу; |
9.2.2.1 реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құру; | |
2.3 | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.2.3.1 заттар құрамындағы элементтердің массалық үлесін табу, элементтердің массалық үлесі бойынша заттардың формуласын шығару; |
9.2.3.1 әрекеттесуші заттардың біреуі артық берілген реакция теңдеулері бойынша есептеулер жүргізу; | ||
2.4 Металдар | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.2.4.1 кейбір металдар басқаларға қарағанда тотығуға тезірек ұшырайтындығын білу; | |||
3) химиядағы энергетика:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
3.1 Экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.3.1.1ауа құрамын білу; |
8.3.1.1 заттың жану реакциясының өнімі көбінесе оксидтер екенін және құрамында көміртегі бар отын оттекте жанғанда, көмірқышқыл газы, иіс газы немесе көміртек түзілетінін түсіну; | ||
3.2 Химиялық реакциялардың жылдамдығы | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
9.3.2.1 реакция жылдамдығы ұғымын түсіндіру; | |||
3.3 Химиялық тепе-теңдік |
9.3.3.1 тепе-теңдікті динамикалық үдеріс ретінде сипаттау; | ||
3.4 Қышқылдар мен негіздер теориясы |
7.3.4.1 кейбір табиғи қышқылдар мен сілтілердің "қышқылдық" және "сабындылық" қасиеттер белгілері болуы мүмкін екендігін білу; |
8.3.4.1 заттарды олардың судағы ерігіштігі бойынша жіктеу; |
9.3.4.1 қышқылдар, еритін және ерімейтін негіздер, орта тұздардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрастыру; |
4) химия және қоршаған орта:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
4.1 Заттардың жіктелуі |
7.4.1.1 элементті (жай зат) бірдей атомдардың жиынтығы ретінде түсіну; |
9.4.1.1 электролиттер мен бейэлектролиттердің анықтамасын білу және мысалдар келтіру; | |
4.2 Жер химиясы |
7.4.2.1 жер қыртысында көптеген пайдалы химиялық қосылыстар барын түсіну; |
8.4.2.1 сутекті алу және оның қасиеттері мен қолдануын зерттеу; |
9.4.2.1 қышқылдық жаңбырлардың пайда болу себебі мен экологияға тигізетін әсерін түсіндіру; |
4.3 Көміртек және оның қосылыстары |
8.4.3.1 көміртек неліктен көптеген қосылыстарында төрт байланыс түзетінін түсіндіру; | 9.4.3.1 органикалық | |
қосылыстардың көптүрлілігінің себептерін түсіндіру; | |||
5) химия және өмір:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
5.1 Биохимия |
7.5.1.1 тағам өнімдерін химиялық заттардыңжиынтығы деп түсіну; |
9.5.1.1 адам ағзасының құрамына кіретін элементтерді атау және олардың маңызын түсіндіру (О, С, Н, N, Ca, P, K, S, Cl, Mg, Fe); | |
18. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
19. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
Ұзақ мерзімді жоспарда әр бөлімде жүзеге асырылатын оқу мақсаттарының көлемі көрсетілген.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 7-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаты |
1-тоқсан | ||
Білім алушылар: | ||
7.1 |
Химия пәні. |
7.1.1.1 химия ғылымының нені оқытатынын білу; |
Элемент, қоспа және қосылыс. |
7.4.1.1 элементті (жай зат) бірдей атомдардың жиынтығы ретінде түсіну; | |
Қоспаларды бөлу әдістері. |
7.4.1.5 қоспалардың түрлерін және оларды бөлу әдістерін білу; | |
7.1 Заттардың агрегаттық күйінің өзгеруі |
Физикалық және химиялық құбылыстар. | 7.1.1.3 физикалық және химиялық құбылыстарды ажырату |
Заттардың агрегаттық күйлері | 7.1.1.4 заттардың әртүрлі агрегаттық күйлерін білу және бөлшектердің кинетикалық теориясы тұрғысынан қатты, сұйық, газ тәріздес заттардың құрылымын түсіндіру | |
Салқындау үдерісі | 7.1.1.5 салқындау үдерісін зерделеу, салқындау қисығын салу және оны талдау, бөлшектердің кинетикалық теориясына сай, өз бақылауларын түсіндіру | |
Қыздыру үдерісі | 7.1.1.6 судың қайнау үдерісін зерделеу, қыздыру қисығын салу және оны талдау, бөлшектердің кинетикалық теориясын пайдалана отырып, өз бақылауларын түсіндіру | |
2-тоқсан | ||
7.2 Атомдар Молекулалар Заттар | Атомдар мен молекулалар | 7.1.2.1 атомдар мен молекулалардың айырмашылығын білу |
Химиялық элементтер. Жай және күрделі заттар |
7.1.2.2 әрбір элементтің химиялық таңбамен белгіленетіндігін және белгілі атом түрі екенін білу; | |
Атомның құрамы мен құрылысы. Изотоптар |
7.1.2.5 протон, электрон, нейтронды және олардың атомдағы орналасу тәртібін, массасын зарядын білу; | |
7.2 Ауа. Жану реакциясы |
Ауа. Ауаның құрамы |
7.3.1.1ауа құрамын білу; |
Жану үдерісі |
7.3.1.4 затты жағуға қажетті жағдайларды және жану реакциясының өнімдерін білу; | |
3-тоқсан | ||
7.3 |
Табиғи қышқылдар мен негіздер. Индикаторлар. |
7.3.4.1 "қышқылдық" және "сабындылық" қасиеттер кейбір табиғи қышқылдар мен сілтілердің белгілері болуы мүмкін екендігін білу; |
Сұйылтылған қышқылдардың металдармен әрекеттесуі. |
7.2.2.1 сұйылтылған қышқылдардың қолдану аяларын және олармен жұмыс жасау ережелерін атау; | |
Сұйылтылған қышқылдардың карбонаттармен әрекеттесуі. | 7.2.2.3 кейбір карбонаттардың сұйылтылған қышқылдармен реакцияларын зерттеу және көмірқышқыл газының сапалық реакциясын жүзеге асыру | |
7.3 Химиялық элементтердің периодтық кестесі | Химиялық элементтердің периодтық кестелерін құру тарихы |
7.2.1.1 И. ДҰберейнер, Дж. Ньюлендс, |
Периодтық кестенің құрылымы | 7.2.1.2 периодтық кестенің құрылымын білу және сипаттау: топтар мен периодтар | |
7.3 Салыстырмалы атомдық масса және қарапайым формула | Салыстырмалы атомдық масса |
7.1.2.8 Жердегі элементтердің басым бөлігі планеталардың қалыптасу кезінде пайда болған изотоптар қоспасы түрінде кездесетіндігін түсіну; |
Валенттілік. Химиялық формулалар. |
7.1.2.11 элементтердің атауларын, валенттілікті және олардың қосылыстардағы атомдық қатынастарын қолдана отырып, биэлементті химиялық қосылыстардың формулаларын дұрыс құра білу; | |
4-тоқсан | ||
7.4 Адам ағзасындағы химиялық элементтер |
Тағам құрамындағы қоректік заттар. |
7.5.1.1 тағам өнімдерін химиялық заттардың жиынтығы деп түсіну; |
Адам ағзасындағы химиялық элементтер. |
7.5.1.3 адам ағзасына кіретін элементтерді (О, С, Н, N, Ca, P, K) білу; | |
7.4 Геологиялық химиялық қосылыстар | Пайдалы геологиялық химиялық қосылыстар. Кен құрамы |
7.4.2.1 Жер қыртысында көптеген пайдалы химиялық қосылыстар барын түсіну; |
Қазақстанның пайдалы қазбалары |
7.4.2.4 Қазақстан қандай минералды және табиғи ресурстармен бай екендігін және олардың кен орындарын білу; | |
2) 8-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі |
Тақырып/ Ұзақ мерзімді | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
8.1 Атомдағы электрондардың қозғалысы | Атомда электрондардың таралуы | 8.1.3.1 атомда электрондар ядродан арақашықтығы артқан сайын біртіндеп энергетикалық деңгейлер бойынша таралатынын түсіну |
Энергетикалық деңгейлер. |
8.1.3.2 әрбір электрон қабатында электрон саны нақты максимал мәннен аспайтынын түсіну; | |
Иондардың түзілуі | 8.1.3.5 атомдар электрондарды қабылдай немесе жоғалта алатынын және осының нәтижесінде иондар түзілетінін түсіну | |
Қосылыстар формуласын құрастыру | 8.1.3.6 "нольдік қосынды" әдісімен қосылыстардың формуласын құрастыру | |
8.1 | Химиялық формулалар бойынша есептеулер | 8.2.3.1 заттар құрамындағы элементтердің массалық үлесін табу, элементтердің массалық үлесі бойынша заттардың формуласын шығару |
Химиялық реакция теңдеулерін құру. Зат масссасының сақталу заңы. |
8.2.3.2 әрекеттесетін заттар қатынасын эксперименттік жолмен анықтау; | |
Химиялық реакция типтері | 8.2.2.1 бастапқы және түзілген заттардың саны мен құрамы бойынша химиялық реакцияларды жіктеу | |
Табиғаттағы және тірі ағзалар мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар | 8.2.2.2 табиғаттағы және тірі ағзалар мен адам тіршілігіндегі химиялық реакцияларды сипаттау | |
8.1 |
Металдардың оттекпен және сумен әрекеттесуі. |
8.2.4.1 кейбір металдар басқаларға қараған-да тотығуға тезірек ұшырайтындығын білу; |
Металдардың қышқыл ерітінділерімен әрекеттесуі. |
8.2.4.4 қышқыл ерітінділерімен әртүрлі металдардың реакцияларын зерттеу; | |
Металдардың тұз ерітінділерімен реакциялары. | 8.2.4.6 металдардың тұз ерітінділерімен әрекеттесуінің жоспарын жасау және жүргізу | |
Металдардың белсенділік қатары. |
8.2.4.7 эксперимент нәтижесі бойынша металдардың белсенділік қатарын құру және оны анықтама мәліметтерімен сәйкестендіру; | |
2-тоқсан | ||
8.2 | Зат мөлшері. Моль. Авогадро саны. Заттардың молярлық массасы |
8.1.1.1 зат мөлшерінің өлшем бірлігі ретінде –мольді білу және Авогадро санын білу; |
Масса, молярлық масса және зат мөлшері арасындағы байланыс | 8.1.1.3 масса, зат мөлшері және құрылымдық бөлшектер санын есептеу | |
8.2 | Химиялық реакция теңдеулері бойынша есептер шығару | 8.2.3.5 химиялық реакция теңдеулері бойынша заттың массасын, зат мөлшерін есептеу |
Авагадро заңы. Молярлық көлем | 8.2.3.6 Авогадро заңын білу және қалыпты және стандартты жағдайлардағы газдар көлемін есептеуде молярлық көлемді қолдану | |
Газдардың салыстырмалы тығыздығы. |
8.2.3.7 газдардың салыстырмалы тығыздығын және заттың молярлық массасын салыстырмалы тығыздық бойынша есептеу; | |
8.2 | Отынның жануы және энергияның бөлінуі |
8.3.1.1 заттың жану реакциясының өнімі көбінесе оксид екенін және құрамында көміртегі бар отын оттекте жанғанда, көмірқышқыл газы, иіс газы немесе көміртек түзілетінін түсіну; |
Экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар. |
8.3.1.3 экзотермиялық реакциялар жылу бөле жүретінін, ал эндотермиялық реакциялар жылу сіңіре жүретінін білу; | |
Термохимиялық реакциялар | 8.3.1.5 энергия өзгерісін бөлшектердің кинетикалық теориясы тұрғысынан түсіндіру | |
8.2 |
Сутек, алынуы, қасиеттері және қолданылуы. | 8.4.2.1 сутекті алу және оның қасиеттері мен қолданылуын зерделеу |
Оттек, алынуы, қасиеттері, қолданылуы. |
8.4.2.2 ауа құрамындағы және жер қыртысындағы оттектің пайыздық мөлшерін білу; | |
Оттек және озон |
8.4.2.4 оттектің аллотропиялық түр өзгерістерінің құрамы мен қасиеттерін салыстыру; | |
3-тоқсан | ||
8.3 | Химиялық элементтердің периодтық жүйесінің құрылымы | 8.2.1.1 топ, период, атом нөмірінің физикалық мәнін түсіндіру |
Химиялық элемент атомдарының қасиеттері мен кейбір сипаттамаларының периодты түрде өзгеруі |
8.2.1.2 бір топтағы элементтердің сыртқы электрондық деңгейінде электрондар санының бірдей болатындығын түсіну; | |
Периодтық жүйедегі орны бойынша элементтің сипаттамасы | 8.2.1.4 периодтық жүйедегі орны бойынша химиялық элементті сипаттау | |
Химиялық элементтердің табиғи ұяластары және олардың қасиеттері |
8.2.1.5 химиялық қасиеттері ұқсас элементтердің бір топқа жататындығын дәлелдеу; | |
Металдар және бейметалдар | 9.2.1.7 химиялық элементтің периодтық кестеде орналасуына сай қасиеттерін болжау | |
8.3 | Электртерістілік. Ковалентті байланыс | 8.1.4.1 электртерістілік ұғымы негізінде атомдар арасындағы ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру |
Иондық байланыс | 8.1.4.2 иондық байланыстың түзілу механизмін сипаттау және иондық қосылыстардың қасиеттерін болжау | |
Кристалдық тор түрлері, | 8.1.4.3 заттар қасиеттерінің кристалдық тор типтеріне тәуелділігін түсіндіру | |
8.3 |
Заттардың суда еруі. |
8.3.4.1 заттарды судағы ерігіштігі бойынша жіктеу; |
Заттардың ерігіштігі. |
8.3.4.3 заттың ерігіштігіне температураның әсерін түсіндіру; | |
Еріген заттың массалық үлесі | 8.3.4.5 еріген заттың массалық үлесі мен ерітіндінің белгілі массасы бойынша еріген заттың массасын есептеу | |
Ерітіндідегі заттардың молярлық концентрациясы. | 8.3.4.6 ерітіндідегі заттың молярлық концентрациясын есептеу | |
4-тоқсан | ||
8.4 |
Оксидтер. | 8.3.4.7 оксидтердің жіктелуін және қасиеттерін білу, олардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру |
Қышқылдар. | 8.3.4.8 қышқылдардың жіктелуін, қасиеттерін білу және түсіну, олардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру | |
Негіздер. | 8.3.4.9 негіздердің жіктелуі мен қасиеттерін білу және түсіну, олардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру | |
Тұздар. |
8.3.4.10 тұздарды алудың әртүрлі әдістерін білу, сәйкес реакция теңдеулерін құрастыру | |
Бейорганикалық қосылыстар арасындағы генетикалық байланыс | 8.3.4.12 бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары арасындағы генетикалық байланысты зерттеу | |
8.4 | Көміртектің жалпы сипаттамасы |
8.4.3.1 көміртек неліктен көптеген қосылыстарында төрт байланыс түзетінін түсіндіру; |
Көміртектің аллотропиялық түр өзгерістері |
8.4.3.3 көміртектің аллотропиялық түр өзгерістерінің құрылысын және қасиеттерін салыстыру; | |
Көміртектің қасиеттері. |
8.4.3.5 көміртектің физикалық және химиялық қасиеттерін зерттеу; | |
№ 7 практикалық жұмыс "Көмірқышқыл газын алу және оның қасиеттерін зерттеу" | айналымын құру және түсіндіру | |
8.4 Су | Табиғаттағы су |
8.4.2.6 судың табиғатта кең таралғандығын, бірегей қасиеттерін және оның өмір үшін маңызын түсіндіру; |
Судың ластану себептері. |
8.4.2.8 судың ластануының қауіптілігі мен себебін анықтау, суды тазарту әдістерін түсіндіру; | |
3) 9-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі мазмұны | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
9.1 |
Электролиттер мен бейэлектролиттер. |
9.4.1.1 электролиттер мен бейэлектролиттердің анықтамасын білу және мысалдар келтіру; |
Электролиттік диссоциациялану теориясы |
9.4.1.3 электролиттік диссоциация теориясының негізгі қағидаларын білу; | |
Қышқыл, негіз, тұздардың электролиттік диссоциациясы. |
9.4.1.5 ерітіндінің қышқылдығы мен сілтілігін ажырату; | |
Диссоциациялану дәрежесі. Күшті және әлсіз электролиттер | 9.4.1.7 күшті және әлсіз электролиттерге мысал келтіру және оларды ажырату, диссоциациялану дәрежесін анықтай білу | |
№ 1 практикалық жұмыс "Ион алмасу реакциялары" |
9.2.2.1 алмасу реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрастыру; | |
Электролиттік диссоциациялану теориясы тұрғысынан қышқыл, негіз, тұздардың химиялық қасиеттері |
9.3.4.1 қышқылдар, еритін және ерімейтін негіздер, орта тұздардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрастыру; | |
Тұздар гидролизі. |
9.3.4.3 орта тұз ерітіндісінің ортасын тәжірибе жүзінде анықтау; | |
9.1 |
Катиондарға сапалық реакциялар. |
9.4.1.8 Li+, Na+, K+, Ca2+, Sr2+, Ba2+, Cu2+ металл катиондарын анықтау үшін жалын түсінің боялу реакциясын жүргізу және сипаттау; |
Аниондардың сапалық реакциялары. | 9.4.1.10 хлорид-, бромид-, йодид-, сульфат, карбонат-, фосфат-, нитрат-, силикат- иондарына сапалық реакцияларды тәжірибе жүзінде жүргізу және ион алмасу реакцияларын бақылап нәтижесін сипаттау | |
№ 2 практикалық жұмыс "Бейорганикалық қосылыстар құрамынының сапалық талдауы" | 9.4.1.11 белгісіз заттардағы катион және аниондарды анықтау тәжірибесінің жоспарын құру және оны практикада жүзеге асыру | |
Есептер шығару "Әрекеттесуші заттардың біреуі артық мөлшерде берілген реакция теңдеулері бойынша есептеулер" | 9.2.3.1 әрекеттесуші заттардың біреуі артық берілген реакция теңдеулері бойынша есептеулер жүргізу | |
9.1 |
Химиялық реакциялардың жылдамдығы. |
9.3.2.1 реакция жылдамдығы ұғымын түсіндіру; |
Катализаторлар. Ингибиторлар. |
9.3.2.3 катализатордың реагенттен айырмашылығын және реакция жылдамдығына әсерін түсіндіру; | |
9.1 |
Қайтымды және қайтымсыз химиялық реакциялар. Химиялық тепе-теңдік. |
9.3.3.1 қайтымды және қайтымсыз реакцияларды біл; |
2-тоқсан | ||
9.2 |
Тотығу дәрежесі. |
9.2.2.3 тотығу дәрежесін табудың ережесін білу және қолдану; |
Тотығу-тотықсыздану реакциялары |
9.2.2.5 тотығу-тотықсыздану реакцияларын тотығу дәрежесі өзгере жүретін реакциялар ретінде түсіну; | |
Электрондық баланс әдісі | 9.2.2.7 электрондық баланс әдісімен тотығу-тотықсыздану реакцияларының коэффициенттерін қою | |
9.2 |
Металдардың жалпы сипаттамасы. |
9.1.4.1 металдық байланыс пен металдық кристалдық тор жайындағы білімдерін қолданып металдардың қасиетін түсіндіре алу; |
Металдар құймалары. |
9.1.4.3 құйма ұғымын және оның артықшылықтарын білу; | |
Металдарды алу | 9.4.2.6 кеннен металды алу үдерісін сипаттау | |
Есептер шығару "Реакция теңдеуі бойынша қоспаның белгілі бір массалық үлесін құрайтын, басқа заттың массасы белгілі жағдайда зат массасын есептеу" | 9.2.3.2 қоспаның белгілі бір массалық үлесін құрайтын, басқа заттың массасы белгілі жағдайда реакция теңдеуі бойынша зат массасын есептеу | |
9.2 |
1 (I)-топ элементтері және олардың қосылыстары. |
9.2.1.1 атом құрылысы негізінде сілтілік металдардыңжалпы қасиеттерін түсіндіру; |
2 (ІІ)-топ металдары және олардың қосылыстары. |
9.2.1.3 1 (І)- ші және 2 (ІІ)топ металдарының жалпы қасиеттерін салыстыру және реакция теңдеулерін құрастыру; | |
13 (ІІІ)-топ металдары. Алюминий және оның қосылыстары. |
9.2.1.5 атом құрылысы негізінде алюминийдің қасиеттерін түсіндіру, оның маңызды қосылыстары мен құймаларынның қолдану аймағын атау; | |
№ 4 практикалық жұмыс "Металдар" тақырыбына эксперименттік есептер шығару | 9.2.1.7 1 (I), 2 (IІ), 13 (IІІ) –топ металдарының жай және күрделі заттармен әрекеттесуіне байланысты тәжірибені жоспарлау және жүргізу | |
3-тоқсан | ||
9.3 | Галогендер |
9.1.4.5 галоген молекулаларының электрондық формулаларын құрастыру және кристалдық тор түрі мен байланыс типін анықтау; |
Хлор | 9.2.1.9 хлордың химиялық қасиеттерін сипаттау: металдармен, сутекпен және галогенидтермен әрекеттесуі | |
Хлорсутек қышқылы. | 9.2.1.10 хлорсутек қышқылы ерітіндісінің химиялық қасиеттерін зерттеу және қолдану аясын білу | |
16 (VI)-топ элементтері. Күкірт. |
9.2.1.11 16 (VI)-топ элементтерінің жалпы қасиетін сипаттау; | |
Күкірттің қосылыстары |
9.2.1.13 күкірттің (IV) және (VI) оксидтерінің физикалық және химиялық қасиеттерін салыстыру және күкірт диоксидінің физиологиялық әсерін түсіндіру; | |
Күкірт қышқылы және оның тұздары. | 9.2.1.14 күкірт қышқылы ерітіндісі мен оның тұздарының физикалық және химиялық қасиеттерін зерттеу | |
Есеп шығару. Теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы реакция өнімі шығымының массалық/көлемдік үлестеріне есептеулер" | 9.2.3.3 теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы реакция өнімінің шығымын есептеу | |
Азот.№ 11 зертханалық тәжірибе "Азот молекуласының моделі" | 9.2.1.15 азоттың қасиеттерін және табиғаттағы азот айналымын түсіндіру | |
Аммиак. | 9.1.4.6 аммиактың молекулалық, электрондық және құрылымдық формуласын түсіндіру | |
Аммиактың қасиеттері, алынуы мен қолданылуы. |
9.2.1.16 аммиакты ты алуды қасиеттерін мен қолданылуын түсіндіру; | |
Азот қышқылы. |
9.1.4.7 азот қышқылының молекулалық, формулаларын білу және атомдар арасындағы химиялық байланыстардың түзілуін түсіндіру; | |
Азот қышқылы мен нитраттардың өзіне тән қасиеттері |
9.2.1.20 сұйылтылғанжәне концентрлі азот қышқылының металмен әрекеттесуінің ерекшелігін сипаттау және реакция теңдеулерін құрастыру; | |
Фосфор және оның қосылыстары |
9.2.1.22 фосфордың аллотропиялық түр өзгерістерін салыстыру; | |
Минералды тыңайтқыштар. |
9.4.2.3 минералды тыңайтқыштардың жіктелуін және олардың құрамына кіретін қоректік элементтерді атау; | |
Кремний және оның қосылыстары. |
9.2.1.24 кремнийдің қолданылу аймағын және оның жартылай өткізгіш ретінде қолданылуын түсіндіру; | |
9.3 |
Адам ағзасының химиялық құрамы. |
9.5.1.1 адам ағзасының құрамына кіретін элементтерді атау және олардың маңызын түсіндіру (О, С, Н, N, Ca, P, K, S, Cl, Mg, Fe); |
Ағзадағы кейбір элементтерді анықтау. |
9.5.1.3 адам ағзасындағы кальций мен темірдің ролін түсіндіру; | |
Ауыр металдармен қоршаған ортаның ластануы | 9.5.1.5 қоршаған ортаның ауыр металдармен ластану көздерін атау және олардың ағзаларға әсерін түсіндіру | |
4-тоқсан | ||
9.4 Органикалық химияға кіріспе | Органикалық заттардың ерекшеліктері | 9.4.3.1 органикалық қосылыстардың көптүрлілігінің себебін түсіндіру |
Органикалық қосылыстардың жіктелуі. |
9.4.3.2 көмірсутектердің және олардың туындылары: спирттер, альдегидтер, карбон қышқылдары, көмірсулар, аминқышқылдарының жіктелуін білу; | |
Органикалық қосылыс-тардың гомологтық қатарлары. | 9.4.3.4 гомолог ұғымын және гомологтық айырмашылықты білу | |
Органикалық қосылыстардың номенклатурасы | 9.4.3.5 органикалық қосылыстардың негізгі кластары: алкандар, алкендер, алкиндер, арендер, спирттер,альдегидтер, карбон қышқылдары, аминқышқылдары үшін IUPAC номенклатурасын қолдану | |
Органикалық қосылыстардың изомериясы. | 9.4.3.6 изомерия құбылысын білу және көмірсутектер құрылымдық изомерлерінің формулаларын құрастыру | |
Есеп шығару "Элементтердің массалық үлестері мен салыстырмалы тығыздық бойынша газ тектес заттардың молекулалық формуласын табу" | 9.2.3.4 газтектес заттардың молекулалық формуласын салыстырмалы тығыздық пен элементтердің массалық үлестері арқылы анықтау | |
9.4 | Алкандар |
9.4.3.7 алкандардың химиялық қасиеттерін сипаттау және оны реакция теңдеулерімен дәлелдеу; |
Алкендер. |
9.4.3.9 қанықпағандық ұғымын сипаттау; | |
Алкиндер | 9.4.3.13 этин мысалында алкиндердің химия-лық қасиеттерін (жану, гидрлеу, гидратация, галогендеу, сапалық реакциялар) оқып үйрену, химиялық реакция теңдеулерімен дәлелдеу | |
Ароматты көмірсутектер. Бензол | 9.4.3.14 бензолдың алынуы, қасиеттері және қолданылуын сипаттау | |
Көмірсутекті отындар. |
9.4.3.15 құрамында көміртек бар қосылыстардың отын ретінде пайдалану мүмкін екендігін білу және альтернативті отын түрлерін зерттеу, олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін атау; | |
Мұнай. | 9.4.3.17 мұнай фракцияларын және шикі мұнайды айдау өнімдерінің қолдану аймақтарын атау | |
9.4 | Оттекті органикалық заттар. Спирттер |
9.4.3.18 оттекті органикалық заттардың жіктелуін білу; |
Карбон қышқылдары. | 9.4.3.22 карбон қышқылдарының құрамын білу және сірке қышқылының химиялық қасиеттері мен қолданылуын сипаттау | |
Күрделі эфирлер мен майлар | 9.4.3.23 күрделі эфирлер мен майлардың ерекшеліктері мен майлардың қызметін түсіндіру | |
Сабын мен синтетикалық жуғыш заттар |
9.4.3.24 сабынның алынуы мен оның қолданылуын білу; | |
Көмірсулар | 9.4.3.26 көмірсулардың жіктелуін, биологиялық маңызы мен қызметін түсіндіру | |
Амин қышқылдары. |
9.4.3.27 нәруыздағы a- аминқышқылдар арасында пептидтік байланыстың түзілуін түсіндіру; | |
3-тарау. "Химия" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Химия" оқу пәнінің мазмұны
20. "Химия" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі (төмендетілген оқу жүктемесімен):
1) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 20-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.21. Оқу пәнінің мазмұны бес бөлімді қамтиды:
1) заттардың бөлшектері;
2) химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары;
3) химиядағы энергетика;
4) химия және қоршаған орта;
5) химия және өмір.
22. Оқу пәнінің мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер білім, түсінік және дағдыларды қамтитын күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарынан тұратын бөлімшелерге бөлінген. Әр бөлімшеде көрсетілген оқу мақсаттары, мұғалімге оқушыларды дамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлауға, сонымен қатар олардың жетістіктерін бағалауға, оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік береді.
23. "Заттардың бөлшектері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) атомдар, иондар және молекулар;
2) атомның құрамы мен құрылысы;
3) атомда электрондардың қозғалысы мен таралуы, атомдардан иондардың құрылуы;
4) химиялық байланыстардың түрлері.
24. "Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) периодтық заң және химиялық элеметтердің периодтық жүйесі;
2) химиялық реакциялардың жіктелуі;
3) зат массасының сақталу заңы;
4) металдардың электрохимиялық кернеу қатары.
25. "Химиядағы энергетика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар;
2) химиялық реакциялардың жылдамдығы;
3) химиялық тепе-теңдік;
4) қышқылдар мен негіздер теориясы.
26. "Химия және қоршаған орта" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) заттардың жіктелуі;
2) Жер химиясы;
3) көміртек және оның қосылыстары химиясы.
27. "Химия және өмір" бөлімі "Биохимия" бөлімшесінен тұрады.
28. 7-сыныпқа арналған "Химия" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Химия пәні. Таза заттар және қоспалар. Химия – заттар туралы жаратылыстану ғылымдарының бір саласы, химияның дамуы мен маңызы, химия кабинетіндегі және зертханасындағы қауіпсіздік техникасының ережелері, таза заттар және олардың физикалық қасиеттері, біртекті және әртекті қоспалар, заттарды тазарту және бөлу тәсілдері, жәй және күрделі заттар, элемент, химиялық қосылыстар:
№ 1 практикалық жұмыс "Техника қауіпсіздігі ережелері және зертханалық құрал-жабдықтармен танысу";
№ 1 зертханалық тәжірибе "Заттарды және олардың қосылыстарын салыстыру";
№ 2 зертханалық тәжірибе "Ластанған ас тұзын тазарту";
2) "Заттар күйінің өзгеруі". Физикалық және химиялық құбылыстар, химиялық реакция, заттың агрегаттық күйлері, қатты, сұйық, бөлшектердің кинетикалық теориясына сәйкес газ тәріздес заттардың құрылымы, заттардың салқындау, қыздыру және булану үдерістері:
№ 3 зертханалық тәжірибе "Химиялық реакциялардың белгілерін зерттеу";
№ 4 зертханалық тәжірибе "Салқындау үдерісін зерттеу";
№ 5 зертханалық тәжірибе "Судың қайнау үдерісін зерттеу";
№ 1 бақылау жұмысы;
3) "Атомдар. Молекулалар. Заттар". Атомдар мен молекулалар, атомдар мен молекулалардың айырмашылығы, химиялық элементтер, химиялық элементтердің символдары, элементтерді металдар мен бейметалдарға жіктеу, жай және күрделі заттар, атомның құрамы мен құрылысы, ядро, протон, нейтрон, электрон, изотоптар, элементті аталуы және фундаменталды бөлшектерінің саны бойынша сипаттау;
4) "Ауа. Жану реакциясы". Ауа және оның құрамы, атмосфералық ауаны ластанудан қорғаудың маңызы, жану үдерісі, заттың жану шарттары, тез тұтанатын, жанатын және жанбайтын заттар, отын, оттек, тұтану көзі, тұтану температурасы, металдар мен бейметалдардың жануы, жану реакциясының өнімдері:
№ 6 зертханалық тәжірибе: "Балауыз шамның жануы";
№ 2 практикалық жұмыс/көрсетілім "Күкірттің, фосфордың, темірдің ауада және оттегінде жануын салыстыру";
№ 2 бақылау жұмысы;
5) "Химиялық реакциялар". Табиғи қышқылдар мен сілтілер; "қышқылдық" және "сабынды" қасиеттері, индикаторлар, әмбебап индикатор, рН шкала метилоранж, лакмус, фенолфталеин, индикаторлардың түрлі орталардағы түстерінің өзгеруі, қышқылдар мен сілтілер, антацидті заттар, бейтараптану реакциясы, сұйылтылған қышқылдар, қышқылдардың қолданылу аймақтар, қышқылдармен жұмыс жүргізу ережелері, сұйылтылған қышқылдардың түрлі металдармен әрекеттесуі, сутекке сапалық реакция, карбонаттар, сұйылтылған қышқылдардың карбонаттармен әрекеттесуі, көмірқышқыл газына сапалық реакция;
№ 7 зертханалық тәжірибе "Ерітінділердің қышқылдық, негіздік ортасын анықтау";
№ 8 зертханалық тәжірибе "Хлорсутек қышқылының бейтараптану реакциясы";
№ 9 зертханалық тәжірибе "Мырыштың сұйылтылған тұз қышқылымен реакциясы";
№ 10 зертханалық жұмыс "Сутекке сапалық реакция";
№ 3 практикалық жұмыс "Сұйылтылған қышқылдар мен карбонаттардың әрекеттесуі. Көмірқышқыл газына сапалық реакция";
6) "Химиялық элементтердің периодтық кестесі". Химиялық элементтердің периодтық кестелерін құру тарихы, И. ДҰберейнер,
Дж. Ньюлендс, Д.И. Менделеевтің элементтерді жіктеуі, периодтық заң, периодтық кестенің құрылымы, периодтық кестенің құрылу принципі, атом нөмірі ядро заряды, атомдағы элементер бөлшектер;
7) "Салыстырмалы атомдық масса және қарапайым формулалар". Изотоптар қоспасы, табиғи изотоптар, салыстырмалы атомдық масса, салыстырмалы молекулалық/формулалық масса, химиялық формула, химиялық элементтердің валенттілігі, бинарлы қосылыстардың формулаларын құрастыру, қосылыстардағы атомдардың қатынастары:
есептеуге берілген есептер: салыстырмалы молекулалық массаны есептеу;
№ 3 бақылау жұмысы;
8) "Адам ағзасындағы химиялық элементтер". Қоректік заттар, адам ағзасындағы химиялық элементтер (О, С, Н, N, Ca, P, K), химиялық элементтердің тірі және өлі табиғаттағы таралуы, адам ағзасындағы микро- макроэлементтердің биологиялық рөлі, тыныс алу үдерісі, тамақтану теңгерімі;
№ 4 практикалық жұмыс "Тағам құрамындағы қоректік заттарды анықтау";
№ 11 зертханалық тәжірибе "Тыныс алу үдерісін зерттеу";
9) "Геологиялық химиялық қосылыстар". Пайдалы геологиялық химиялық қосылыстар, табиғи ресурстар, кен орны, кен, кеннің құрамы, минералдар, табиғи ресурстарды өндіру, металдарды алу, Қазақстанның пайдалы қазбалары, минералдарды өндірудің экологиялық аспектілері:
№ 4 бақылау жұмысы.
29. 8-сыныпқа арналған "Химия" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Атомдардағы электрондардың қозғалысы". Атомдардағы электрондардың орналасуы, энергетикалық деңгейлер, s және p орбитальдарының пішіндері, электрондық конфигурация, электронды-графикалық формула, ион, иондардың түзілуі, "нольдік қосынды" әдісімен қосылыстардың формулаларын құрастыру:
№ 1 зертханалық тәжірибе "Атомдардың модельдерін жасау";
2) "3аттардың формулалары және химиялық реакция теңдеулері". Химиялық формула, химиялық реакция теңдеулері, заттардың массасының сақталу заңы, химиялық реакциялардың типтері: бірігу, ажырау, алмастыру, алмасу, табиғаттағы химиялық реакциялар, тірі организмдер мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар:
№ 1 көрсетілім "Заттардың массасының сақталу заңын дәлелдейтін тәжірибе";
№ 2 зертханалық тәжірибе "Әрекеттесуші заттардың массасының қатынасы";
есептеуге берілген есептер: химиялық формула бойынша химиялық бірігудегі элементтің массалық үлесін есептеу, элементтердің массалық үлестері бойынша заттың қарапайым формуласын анықтау;
3) "Металдардың химиялық белсенділігі". Металдардың тотығуы, металдардың жемірілуі, металдардың сумен әрекеттесуі, металдардың қышқыл ерітінділерімен, металдардың тұз ерітінділерімен әрекеттесуі, металдардың белсенділік қатары, металдардың белсенділігін салыстыру:
№ 2 көрсетілім "Белсенді металдардың сумен әрекеттесуі";
№ 3 зертханалық тәжірибе "Металдардың қышқылдар ерітіндісімен әрекеттесуі";
№ 3 көрсетілім "Тұз ерітінділерінен металдарды ығыстыру";
№ 1 практикалық жұмыс "Металдардың белсенділігін салыстыру";
№ 1 бақылау жұмысы;
4) "Заттың мөлшері". Заттың мөлшері, моль, Авогадро саны, заттың молярлық массасы:
есептеуге берілген есептер: жәй және күрделі заттардың салыстырмалы молярлық массасын есептеу, химиялық формула бойынша заттың молярлық массасын, массасын және заттың мөлшерін есептеу, заттың белгілі мөлшеріндегі атомдардың (молекулалардың) сандарын есептеу;
5) "Стехиометриялық есептеулер". Химиялық реакциялардың теңдеулері бойынша есептер шығару, молярлық көлем, газдардың салыстырмалы тығыздығы, көлемдік қатынастар заңы, қалыпты және стандартты жағдайлар;
есептеуге берілген есептер: химиялық формула бойынша заттың молярлық массасын , массасын және заттың мөлшерін есептеу, заттың берілген массасы немесе заттың мөлшері бойынша атомдар мен молекулалардың сандарын есептеу, химиялық реакциялардың теңдеулері бойынша реакция өнімінің массасын, көлемін (газдың) және зат мөлшерін есептеу, қалыпты жағдайлардағы газдың көлемін, газдардың салыстырмалы тығыздығын есептеу, оттек және ауа бойынша газдардың салыстырмалы тығыздықтарын есептеу, заттың мөлшері, молярлық масса, газдың молярлық көлемі, Авогадро заңы ұғымдарын пайдаланып формулалар бйынша есептеулер жасау, химиялық реакциялар кезіндегі газдардың көлемдік қатынастары түсініктерін қолданып есептеулер жасау;
6) "Химиялық реакциялардағы энергиямен танысу". Отынның жануы және энергияның бөлінуі, көміртекті отынның жануы кезінде көмірқышқыл газы, иіс газы немесе көміртек түзілуі мүмкіндігі, жылыжайлық эффектіcінің себептері және шешу жолдары, экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар, әртүрлі отындардың потенциалы, қоршаған ортаға әсері, кинетикалық бөлшектер теориясы тұрғысынан энергия өзгерісі, реакцияның жылу эффектісі, термохимиялық теңдеулер:
№ 4 зертханалық тәжірибе "Энергияның өзгеруімен жүретін химиялық реакциялар";
есептеуге берілген есептер: реакциялардың термохимиялық теңдеулері бойынша реакцияның жылу эффектісін есептеу;
7) "Сутек. Оттек және озон". Сутек – химиялық элемент және жәй зат, сутектің изотоптары (протий, дейтерий және тритий), сутектің қасиеттері, қолданылуы және алынуы, оттек – химиялық элемент және жәй зат, оттектің қасиеттері, қолданылуы және алынуы, сутектің және оттектің бинарлы қосылыстары, табиғатта таралуы, оттектің аллотропиялық түрөзгерісі, озон, сутек пен оттекті алу, Жер бетіндегі озон қабатының маңызы;
№ 4 көрсетілім "Сутек пероксидінің ыдырауы";
№ 2 практикалық жұмыс "Сутекті алу және оның қасиеттерін зерттеу";
№ 3 практикалық жұмыс "Сутектің переоксидінен оттекті алу және оның қасиеттерін зерттеу";
есептеуге берілген есептер: реакцияға қатысатын немесе реакция нәтижесінде түзілген өнімнің белгілі массасы, заттың мөлшері немесе көлемі бойынша заттың массасын, заттың мөлшерін, (газдың) көлемін есептеу;
№ 2 бақылау жұмысы;
8) "Химиялық элементтердің периодтық жүйесі". Химиялық элементтердің периодтық жүйесінің құрылымы, периодтың, топтың, атом нөмірінің физикалық мәні, химиялық элементтердің атомдарының кейбір қасиеттері мен сипаттамаларының периодты түрде өзгеруі, периодтық жүйедегі орыны бойынша элементтің сипатталуы, химиялық элементтердің табиғи тектестері, сілтілік металдардың, галогендердің, инертті газдардың тектестері, металдар мен бейметалдар, периодтық кестеде орналасуына байланысты химиялық элементтің қасиеттері;
9) "Химиялық байланыс түрлері". Химиялық элементтердің электртерістілігі, атомдар арасындағы химиялық байланыстар табиғатының бірлігі, ковалентті полярлық және полярлық емес байланыс, иондық байланыс, заттың аморфты және кристалдық күйлері, кристалл торларының типтері, заттардың қасиеттерінің оның құрылысына тәуелділігі;
10) "Ерітінділер және ерігіштік". Заттардың суда еруі, заттардың судағы ерігіштігі бойынша жіктелуі, ерітінділер, еріген заттың массалық үлесі, молярлық концентрация, қатты заттардың, сұйықтардың және газдардың суда ерігіштігі, кристаллогидраттар, ерітінділердің табиғаттағы және күнделікті өмірдегі рөлі, заттарды ерігіштігіне температураның әсері:
№ 5 зертханалық тәжірибе "Заттардың ерігіштігін зерттеу";
№ 4 практикалық жұмыс "Қатты заттардың ерігіштігіне температураның әсері";
№ 5 практикалық жұмыс "Берілген пайыздық және молярлық концентрациялы ерітінділерді дайындау";
есептеуге берілген есептер: заттардың судағы ерігіштігін есептеу, тығыздығы мен көлемі бойынша ерітіндінің массасын анықтау, еріген заттың және еріткіштің массасын, еріген заттың массалық үлесін есептеу, ерітіндідегі заттың молярлық концентрациясын есептеу;
№ 3 бақылау жұмысы;
11) "Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары". Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары арасындағы генетикалық байланыс, қышқылдар: құрамы, номенклатурасы, жіктелуі, қасиеттері, алынуы және қолданылуы, негіздер: құрамы, номенклатурасы, жіктелуі, қасиеттері, алынуы және қолданылуы, тұздар: құрамы, номенклатурасы, жіктелуі, қасиеттері, алынуы және қолданылуы, бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары арасындағы генетикалық байланыс;
№ 6 зертханалық тәжірибе "Оксидтердің химиялық қасиеттерін зерттеу";
№ 7 зертханалық тәжірибе "Қышқылдардың химиялық қасиеттерін зерттеу";
№ 8 зертханалық тәжірибе "Негіздердің химиялық қасиеттерін зерттеу";
№ 9 зертханалық тәжірибе "Тұздардың қасиеттері және алынуы";
есептеуге берілген есептер: химиялық реакция теңдеуі бойынша реакцияға қатысушы немесе реакция нәтижесінде түзілген бір заттың белгілі массасы, мөлшері немесе көлемі бойынша табиғатта жүретін процестер мен химиялық реакция нәтижесінде түзілген өнімнің немесе реагенттің массасын, заттың мөлшерін, көлемін есептеу, ерітіндінің белгілі массасы және еріген заттың массалық үлесі бойынша реакция өнімінің массасын, көлемін және заттың мөлшерін есептеу;
12) "Көміртек және оның қосылыстары". Көміртектің жалпы сипаттамасы; табиғатта көміртек және оның қосылыстарының таралуы, көміртектің аллотропиялық түр өзгерістері, көміртектің аллотропиялық түр өзгерістерінің қолдану аймағы, көміртектің қасиеттері, көміртектің оксидтері және олардың қасиеттері, тірі ағзаларға иіс газының физиологиялық әсері, көміртектің табиғаттағы айналымы:
№ 6 практикалық жұмыс "Көміртектің физикалық және химиялық қасиеттері";
№ 7 практикалық жұмыс "Көмірқышқыл газын алу және оның қасиеттері зерттеу";
есептеуге берілген есептер: химиялық реакция теңдеуі бойынша реакцияға қатысушы немесе реакция нәтижесінде түзілген бір заттың белгілі массасы, мөлшері немесе көлемі бойынша табиғатта жүретін процестер мен химиялық реакция нәтижесінде түзілген өнімнің немесе реагенттің массасын, заттың мөлшерін, көлемін есептеу, ерітіндінің белгілі массасы және еріген заттың массалық үлесі бойынша реакция өнімінің массасын, көлемін және заттың мөлшерін есептеу;
13) "Су". Судың құрамы, қасиеттері және қолданылуы, табиғаттағы су, су – табиғи әмбебап еріткіш, сулы ерітінділер және жүзгіндер, судың бірегей қасиеттері және оның өмір үшін маңызы, судың табиғаттағы айналымы, судың ластану себептері, судың кермектігі және оны жою тәсілдері, судың және сулы ерітінділердің табиғаттағы, өндірістің түрлі салаларындағы және ауыл шаруашылығындағы маңызы, суды тазарту әдістері, ауыз суын тазарту, Қазақстан Республикасындағы ауыз су мәселесі, су басейнін ластанудан қорғау, Қазақстандағы су ресурстарының экологиялық мәселелері, сусыз мыс (ІІ) сульфатының көмегімен суды анықтау әдісі:
№ 10 зертханалық тәжірибе "Судың кермектігін анықтау";
есептеуге берілген есептер: еріген заттың массалық үлесін, еріткіштің, еріген заттың массасын есептеу;
№ 4 бақылау жұмысы.
30. 9-сыныпқа арналған "Химия" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Электролиттік диссоциация". Электролиттер және бейэлектролиттер, С. Аррениустың электролиттік диссоциациялану теориясының негізгі қағидалары, электролиттік диссоциациялану механизмі, ерітінділердің немесе заттың балқымаларының электр өткізгіштігінің химиялық байланыс түріне тәуелділігі, күшті және әлсіз электролиттер, диссоциациялану дәрежесі, қышқыл, сілті және тұздардың судағы ерітінділерінде электролиттік диссоциациялануы, көпнегізді қышқылдардың, қышқылдық және негіздік тұздардың диссоциациялануы, ион алмасу реакциялары және олардың жүру жағдайлары, электролиттік диссоциациялану теориясы тұрғысынан қышқыл, негіз және тұз ерітінділерінің химиялық қасиеттері, тұздар гидролизі;
№ 1 көрсетілім "Иондық және ковалентті полярлық байланысы бар заттардың электролиттік диссоциациясы";
№ 1 зертханалық тәжірибе "Қышқыл, сілті ерітінділерінің рН анықтау";
№ 1 практикалық жұмыс "Ион алмасу реакциялары";
№ 2 зертханалық тәжірибе "Тұздар гидролизі";
есептеуге берілген есептер: химиялық реакция теңдеуі бойынша заттың мөлшерін, массасын, реакция өнімінің көлемін есептеу, диссоциациялану дәрежесін есептеу;
2) "Бейорганикалық заттарға сапалық талдау". Катиондарға сапалық реакциялар, жалын түсінің боялуы бойынша Li+, Na+, K+, Ca2+, Sr2+, Ba2+, Cu2+ металл катиондарын анықтау, аниондардың сапалық реакциялары, бейорганикалық қосылыстардың құрамын сапалық талдау;
№ 3 зертханалық тәжірибе жалын түсінің боялуы бойынша "Li+, Na+, K+, Ca2+, Sr2+, Ba2+, Cu2+ катиондарын анықтау";
№ 4 зертханалық тәжірибе "Fe2+, Fe3+, Cu2+ катиондарына сапалық реакциялар";
№ 5 зертханалық тәжірибе "Сулы ерітіндідегі Сl–, Br–, I–, PO43–, SO42–, CO32–, NO3–, SiO32 аниондарын анықтау";
№ 2 практикалық жұмыс "Бейорганикалық қосылыстарды сапалық талдау";
есептеуге берілген есептер: егер әрекеттесуші заттардың біреуі артық мөлшерде берілсе химиялық теңдеулер бойынша есептеу;
3) "Химиялық реакциялардың жылдамдығы". Химиялық реакциялардың жылдамдығы, химиялық реакциялардың жылдамдығына әсер ететін факторлар, бөлшектердің кинетикалық тұрғысынан реакция жылдамдығы, катализаторлар, ингибиторлар, катализаторлар мен ингибиторлардың реакция жылдамдығына әсері:
№ 2 көрсетілім "Түрлі химиялық реакциялардың жылдамдығы";
№ 6 зертханалық тәжірибе "Концентрацияның температурасы мен бөлшектер көлемінің реакция жылдамдығына әсері";
№ 3 практикалық жұмыс "Реакция жылдамдығына катализатордың әсері";
4) "Қайтымды реакциялар". Химиялық тепе-теңдік, тепе-теңдік динамикалық үдеріс ретінде, химиялық тепе-теңдіктің ығысуы, Ле-Шателье-Браун принципі, химиялық тепе-теңдік күйіне және химиялық реакция жылдамдығына жағдайлардың өзгерісінің әсері, бөлшектердің кинетикалық теориясы тұрғысынан химиялық тепе-теңдік;
№ 3 көрсетілім "Қайтымды химиялық реакциялар";
№ 7 зертханалық тәжірибе "Химиялық тепе-теңдіктің ығысуы";
5) "Тотығу-тотықсыздану реакциялары". Химиялық элементтердің тотығу дәрежелері, қосылыстардың формулалары бойынша химиялық элементтердің тотығу дәрежелерін анықтау, тотықтырғыш және тотықсыздандырғыш туралы түсінік, тотығу-тотықсыздану реакциялары, электрондық баланс әдісі;
6) "Металдар мен қорытпалар". Металдардың жалпы сипаттамасы, металдық байланыс пен металдық кристалдық тор, темір мен мыстың физикалық және химиялық қасиеттері, металдардың тек тотықсыздандырғыш қасиеттерін көрсетуі, темір қорытпалары және олардың қолданылуы, металлургия туралы түсінік, шойын мен болат өндірісі, Қазақстанда металлургияның дамуы, металдар мен олардың қорытпаларын алу, Қазақстандағы металдар және оның қосылыстарының маңызды кен орындары, металдарды өндіру үдерістері, қоршаған ортаға әсері, металдарды алу:
№ 4 көрсетілім "Металдардың кристалдық торы модельдері";
№ 5 көрсетілім "Металдар және қорытпалар";
есептеуге берілген есептер: егер құрамында қоспаның белгілі бір массалық үлесі бар басқа заттың массасы белгілі болған жағдайда реакция теңдеуі бойынша заттың массасын есептеу, өндірістік және экологиялық мазмұндағы теориялық мүмкін мәнімен саластырғандағы заттың шығымы массасын есептеу;
7) 1 (I), 2 (II) және 13 (III) топтар элементтері және олардың қосылыстары. 1 (I)-топ элементтері және олардың қосылыстары, атомдары құрылысы негізінде сілтілік металдардың жалпы қасиеттері, сілтілік металдардың оксидтері мен гидроксидтерінің негіздік қасиеттері және олардың қолданылуы, 2 (ІІ)-топ элементтері және олардың қосылыстары, 1 (І)-ші және
2 (ІІ)-топ металдарының жалпы қасиеттері, кальций оксиді мен гидроксидінің негіздік қасиеттері және олардың қолданылуы, 3 (ІІІ)-топ элементтері, алюминий және оның қосылыстары, алюминийдің қосылыстары мен қорытпаларынның қолдану аймағы, алюминий, оның оксиді мен гидроксидінің екі дайлы қасиеттері:
№ 6 көрсетілім "Натрийдің, кальцидің сумен әрекеттесуі";
№ 8 зертханалық тәжірибе "Кальций оксидінің сумен және қышқыл ерітіндісімен әрекеттесуі";
№ 7 көрсетілім "Алюминий мен оның қорытпалары";
№ 9 зертханалық тәжірибе "Алюминийдің қышқыл және сілті ерітінділерімен әрекеттесуі";
№ 4 практикалық жұмыс "Металдар" тақырыбына эксперименттік есептер шығару;
есептеуге берілген есептер: егер құрамында қоспаның белгілі массалық үлесі бар басқа заттың массасы белгілі болғанда, заттың (реагенттің немесе өнімнің) массасын реакция теңдеуі бойынша есептеу, өндірістік және экологиялық мазмұндағы теориялық мүмкін мәнімен саластырғандағы заттың шығымы массасын есептеу, өндірістік және экологиялық мазмұндағы теориялық мүмкін мәнімен саластырғандағы заттың шығымы массасын есептеу;
№ 2 бақылау жұмысы;
8) 17 (VII), 16 (VI), 15 (V), 14 (IV) - топтарының элементтері және олардың қосылыстары.(VII) топ элементтері, галогендер, байланыс түрі және кристалдық тор типі, топтағы галогендер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары, хлор, хлордың химиялық қасиеттері: металдармен, сутекпен және галогенидтермен әрекеттесуі, хлорсутек қышқылының құрамы қасиеттері мен қолданылуы, 16 (VI)-топ элементтері, күкірт, күкірттің аллотропиялық түр өзгерістерінің физикалық қасиеттері, күкірттің негізгі қосылыстары және олардың физикалық және химиялық қасиеттері, қышқылдық жаңбырдың пайда болу себебі мен экологияға тигізетін әсері, күкірт қышқылы, күкірт қышқылы және оның тұздарының жалпы және ерекше қасиеттері, қасиеттері мен қолданылуы, 15 (V)-топ элементтері: азот, азоттың қасиеттері және табиғаттағы азот айналымы, аммиак, аммиактың қасиеттері, алынуы мен қолданылуы, аммиак өндірісі, (Габер синтезі): азот қышқылы, азот қышқылының қасиеттері, азот қышқылы мен нитраттардың өзіне тән қасиеттері, фосфор және оның қосылыстары, фосфорды аллотропиялық түрлендіру, фосфор қосылыстарының Қазақстандағы кен орындары, фосфор және оның қосылыстарының жалпы химиялық қасиеттері, минералды тыңайтқыштар, олардың Қазақстанда өндірілуі және оларды тиімді қолдану, азот және фосфор тыңайтқыштарының қоршаған ортаға әсері, 14 (IV) - топ элементтері, кремний және оның қосылыстары, кремнийдің қолданылу аймағы және оның жартылай өткізгіш ретінде маңызы, сұйық кристалдар, кремний, оның диоксиді мен карбидіндегі химиялық байланыс түрін және кристалдық тор типі, кремний мен оның қосылыстарының химиялық қасиеттері, Қазақстандағы силикат өнеркәсібі:
№ 8 көрсетілім "Күкірттің аллотропиялық түр өзгерістері";
№ 5 практикалық жұмыс "Сұйылтылған күкірт қышқылы ерітіндісі және оның тұздарының химиялық қасиеттерін зерттеу";
№ 10 зертханалық тәжірибе "Хлорсутек ерітіндісінің химиялық қасиеттерін зерттеу"
№ 11 зертханалық тәжірибе "Азот молекуласының моделін дайындау";
№ 12 зертханалық тәжірибе "Аммиак молекуласының моделін дайындау";
№ 6 практикалық жұмыс "Аммиактың алынуы және оның қасиеттерін зерттеу";
№ 13 зертханалық тәжірибе "Азот қышқылының басқа қышқылдармен ортақ қасиеттері";
№ 9 көрсетілім "Минералды тыңайтқыштар";
№ 10 көрсетілім "Алмаз, кремний, кремний диоксиді мен кремний карбидінің кристалдық торларының модельдері";
есептеуге берілген есептер: химиялық реакция теңдеуі бойынша есептеу, бірі зат бастапқы заттардан артық берілген есептер, егер реакция өнімінің практикалық шығымының массалық үлесі белгілі болса, химиялық реакция теңдеуі бойынша заттың (реагенттің немесе өнімнің) массасын есептеу, құрамындағы қоспаның массалық үлесі бар басқа заттың массасы бойынша реакция өнімінің массасын есептеу;
9) "Адам ағзасындағы химиялық элементтер". Адам ағзасының химиялық құрамы, макроэлементтер және микроэлементтер, олардың маңызы, адам ағзасының құрамына кіретін элементтер және олардың маңызы: (О, С, Н, N, Ca, P, K, S, Cl, Mg, Fe), Қазақстан тұрғындарының теңгерімді тамақтану рационы, ағзадағы кейбір элементтерді анықтау, ауыр металдармен қоршаған ортаның ластануы көздері, ауыр металдардың ағзаларға әсері:
№ 14 зертханалық тәжірибе "Сүйек құрамындағы кальцийді анықтау";
№ 15 зертханалық тәжірибе "Тамақ өнімдерінің құрамындағы көміртекті анықтау";
№ 3 бақылау жұмысы;
10) "Органикалық химияға кіріспе". Органикалық химия – көміртек қосылыстарының химиясы, А.М. Бутлеровтың органикалық қосылыстардың құрылыс теориясының негізгі қағидалары, органикалық заттардың ерекшеліктері, органикалық қосылыстардың жіктелуі, функционалдық топ түсінігі, органикалық қосылыстардың гомологтық қатарлары, органикалық қосылыстардың гомологтық қатарлары, органикалық қосылыстардың номенклатурасы, органикалық қосылыстардың изомериясы:
№ 11 көрсетілім "Метан, этан, этен, этин, этанол, этаналь,этан қышқылы, глюкоза, аминоэтан қышқылы модельдері";
№ 12 көрсетілім "Алкандардың алғашқы бес өкілдерінің және сызықты құрылымды спирттердің модельдері";
№ 13 көрсетілім "Пентан изомерлерінің модельдері";
есептеуге берілген есептер: элементтердің массалық үлесі және салыстырмалы тығыздығы бойынша газтәрізді заттардың молекулалық формулаларын табу;
11) "Көмірсутектер. Отын". Көмірсутектердің жіктелуі, номенклатурасы және изомериясы, қаныққан көмірсутектер, алкан, метан, қанықпаған көмірсутектер, алкендер, этилен, алкиндер, ацетилен, арендер, бензол,көмірсутектер арасындағы генетикалық байланыс, көмірсутектердің табиғи көздері, көмірсутекті отындар, табиғи газдың, мұнайдың, көмірдің Қазақстандағы кен орындары, оларды өндіру және өңдеу, көмірсутектерді өндіру, өңдеу және қолданудағы экологиялық мәселелер, көмірсутектерді экономиканың түрлі салаларында және тұрмыста пайдалану, альтернативті отын түрлері, мұнай, мұнай фракциялары және шикі мұнай өнімдерінің қолдану аймағы:
№ 14 көрсетілім "Этиленнің жануы, бром суы мен калий перманганаты ерітінділерін түссіздендіруі";
№ 15 көрсетілім "Отын түрлері";
№ 16 көрсетілім "Мұнай және мұнай өнімдері";
есептеуге берілген есептер:реакция өнімінің массасы немесе көлемі және белгілі заттың салыстырмалы тығыздығы бойынша органикалық заттың формуласын анықтау;
12) "Оттекті және азотты органикалық қосылыстар". Оттекті органикалық қосылыстардың жіктелуі және номенклатурасы, метанол, этанол, спирттердің улылығы және этил спиртінің адам организміне зиянды әсері, оттекті органикалық қосылыстардың өкілдері, этандиол, пропантриол, этан қышқылы, глюкоза, сахароза, крахмал, целлюлозаның қолданылуы, карбон қышқылдары, күрделі эфирлер мен майлар, сабын, синтетикалық жуғыш заттар, синтетикалық жуғыш заттардың қоршаған ортаға әсері, көмірсулар, нәруыздар, аминқышқылдары, биологиялық маңызды органикалық қосылыстар, Қазақстанның тамақ өнеркәсібі:
№ 16 зертханалық тәжірибе "Сірке қышқылының қасиеттерін зерттеу";
№ 17 зертханалық тәжірибе "Нәруыздардың денатурациясы";
есептеуге берілген есептер: егер құрамында қоспаның массалық үлесі бар басқа заттың массасы белгілі болған жағдайда, реакция теңдеуі бойынша органикалық заттың (реагенттің немесе өнімнің) массасын есептеу, өндірістік және экологиялық мазмұндағы теориялық мүмкін мәнімен саластырғандағы заттың шығымы массасын есептеу, метан, бутан, этанолдың жану реакция теңдеуі бойынша оттектің, ауаның көлемдерін есептеу;
№ 4 бақылау жұмысы.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
31. Бағдарламада оқыту мақсаттары қолдануға ыңғайлы болу үшін төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімшені, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 9.2.1.2 кодында: "9" – сынып, "2.1." - бөлім мен бөлімше; "2" - оқу мақсатының реттік нөмірі.
32. Оқыту мақсаттарының жүйесі әр сынып бойынша жазылған:
1) заттардың бөлшектері:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.1 Атомдар, иондар және молекулар |
7.1.1.1 "Химия" ғылымының нені оқытатынын білу; |
8.1.1.1 зат мөлшерінің өлшем бірлігі ретінде мольді және Авогадро санын білу; | |
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.2 Атом құрамы мен құрылысы |
7.1.2.1 атомдар мен молекулалардың айырмашылығын білу; | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.3 |
8.1.3.1 атомда электрондар ядродан арақашықтығы артқан сайын біртіндеп энергетикалық деңгейлер бойынша таралатынын түсіну; | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1.4 Химиялық байланыстардың түрлері |
8.1.4.1 электртерістілік ұғымына сүйеніп ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру; |
9.1.4.1 металдық байланыс пен металдық кристалдық тор жайындағы білімдерін қолданып металдардың қасиетін түсіндіре алу; | |
2) химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
2.1. Период | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.2.1.1 |
8.2.1.1 топ , период, атом нөмірінің физикалық мәнін түсіндіру; |
9.2.1.1 атом құрылысы негізінде сілтілік металдардың жалпы қасиеттерін түсіндіру; | |
2.2 Химиялық реакциялардың жіктелуі | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.2.2.1 сұйылтылған қышқылдардың қолдану аяларын және олармен жұмыс жасау ережелерін атау; |
8.2.2.1 бастапқы және түзілген заттардың саны мен құрамы бойынша химиялық реакцияларды жіктеу; |
9.2.2.1 реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құру; | |
2.3 | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.2.3.1 заттар құрамындағы элементтердің массалық үлесін табу, элементтердің массалық үлесі бойынша заттардың формуласын шығару; |
9.2.3.1 әрекеттесуші заттардың біреуі артық берілген реакция теңдеулері бойынша есептеулер жүргізу; | ||
2.4 Металдар | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.2.4.1 кейбір металдар басқаларға қарағанда тотығуға тезірек ұшырайтындығын білу; | |||
3) химиядағы энергетика:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
3.1 Экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.3.1.1ауа құрамын білу; |
8.3.1.1 заттың жану реакциясының өнімі көбінесе оксидтер екенін және құрамында көміртегі бар отын оттекте жанғанда, көмірқышқыл газы, иіс газы немесе көміртек түзілетінін түсіну; | ||
3.2 Химиялық реакциялардың жылдамдығы | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
9.3.2.1 реакция жылдамдығы ұғымын түсіндіру; | |||
3.3 Химиялық тепе-теңдік |
9.3.3.1 тепе-теңдікті динамикалық үдеріс ретінде сипаттау; | ||
3.4 Қышқылдар мен негіздер теориясы |
7.3.4.1 кейбір табиғи қышқылдар мен сілтілердің "қышқылдық" және "сабындылық" қасиеттер белгілері болуы мүмкін екендігін білу; |
8.3.4.1 заттарды олардың судағы ерігіштігі бойынша жіктеу; |
9.3.4.1 қышқылдар, еритін және ерімейтін негіздер, орта тұздардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрастыру; |
4) химия және қоршаған орта:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
4.1 Заттардың жіктелуі |
7.4.1.1 элементті (жай зат) бірдей атомдардың жиынтығы ретінде түсіну; |
9.4.1.1 электролиттер мен бейэлектролиттердің анықтамасын білу және мысалдар келтіру; | |
4.2 Жер химиясы |
7.4.2.1 жер қыртысында көптеген пайдалы химиялық қосылыстар барын түсіну; |
8.4.2.1 сутекті алу және оның қасиеттері мен қолдануын зерттеу; |
9.4.2.1 қышқылдық жаңбырлардың пайда болу себебі мен экологияға тигізетін әсерін түсіндіру; |
4.3 Көміртек және оның қосылыстары |
8.4.3.1 көміртек неліктен көптеген қосылыстарында төрт байланыс түзетінін түсіндіру; | 9.4.3.1 органикалық | |
қосылыстардың көптүрлілігінің себептерін түсіндіру; | |||
5) химия және өмір:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
5.1 Биохимия |
7.5.1.1 тағам өнімдерін химиялық заттардыңжиынтығы деп түсіну; |
9.5.1.1 адам ағзасының құрамына кіретін элементтерді атау және олардың маңызын түсіндіру (О, С, Н, N, Ca, P, K, S, Cl, Mg, Fe); | |
33. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
34. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына (төмендетілген оқу жүктемесімен) сәйкес іске асырылады.
Ұзақ мерзімді жоспарда әр бөлімде жүзеге асырылатын оқу мақсаттарының көлемі көрсетілген.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (төмендетілген оқу жүктемесімен)
1) 7-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаты |
1-тоқсан | ||
Білім алушылар: | ||
7.1 |
Химия пәні. |
7.1.1.1 химия ғылымының нені оқытатынын білу; |
Элемент, қоспа және қосылыс. |
7.4.1.1 элементті (жай зат) бірдей атомдардың жиынтығы ретінде түсіну; | |
Қоспаларды бөлу әдістері. |
7.4.1.5 қоспалардың түрлерін және оларды бөлу әдістерін білу; | |
7.1 Заттардың агрегаттық күйінің өзгеруі |
Физикалық және химиялық құбылыстар. | 7.1.1.3 физикалық және химиялық құбылыстарды ажырату |
Заттардың агрегаттық күйлері | 7.1.1.4 заттардың әртүрлі агрегаттық күйлерін білу және бөлшектердің кинетикалық теориясы тұрғысынан қатты, сұйық, газ тәріздес заттардың құрылымын түсіндіру | |
Салқындау үдерісі | 7.1.1.5 салқындау үдерісін зерделеу, салқындау қисығын салу және оны талдау, бөлшектердің кинетикалық теориясына сай, өз бақылауларын түсіндіру | |
Қыздыру үдерісі | 7.1.1.6 судың қайнау үдерісін зерделеу, қыздыру қисығын салу және оны талдау, бөлшектердің кинетикалық теориясын пайдалана отырып, өз бақылауларын түсіндіру | |
2-тоқсан | ||
7.2 Атомдар Молекулалар Заттар | Атомдар мен молекулалар | 7.1.2.1 атомдар мен молекулалардың айырмашылығын білу |
Химиялық элементтер. Жай және күрделі заттар |
7.1.2.2 әрбір элементтің химиялық таңбамен белгіленетіндігін және белгілі атом түрі екенін білу; | |
Атомның құрамы мен құрылысы. Изотоптар |
7.1.2.5 протон, электрон, нейтронды және олардың атомдағы орналасу тәртібін, массасын зарядын білу; | |
7.2 Ауа. Жану реакциясы |
Ауа. Ауаның құрамы |
7.3.1.1ауа құрамын білу; |
Жану үдерісі |
7.3.1.4 затты жағуға қажетті жағдайларды және жану реакциясының өнімдерін білу; | |
3-тоқсан | ||
7.3 |
Табиғи қышқылдар мен негіздер. Индикаторлар. |
7.3.4.1 "қышқылдық" және "сабындылық" қасиеттер кейбір табиғи қышқылдар мен сілтілердің белгілері болуы мүмкін екендігін білу; |
Сұйылтылған қышқылдардың металдармен әрекеттесуі. |
7.2.2.1 сұйылтылған қышқылдардың қолдану аяларын және олармен жұмыс жасау ережелерін атау; | |
Сұйылтылған қышқылдардың карбонаттармен әрекеттесуі. | 7.2.2.3 кейбір карбонаттардың сұйылтылған қышқылдармен реакцияларын зерттеу және көмірқышқыл газының сапалық реакциясын жүзеге асыру | |
7.3 Химиялық элементтердің периодтық кестесі | Химиялық элементтердің периодтық кестелерін құру тарихы |
7.2.1.1 И. ДҰберейнер, Дж. Ньюлендс, |
Периодтық кестенің құрылымы | 7.2.1.2 периодтық кестенің құрылымын білу және сипаттау: топтар мен периодтар | |
7.3 Салыстырмалы атомдық масса және қарапайым формула | Салыстырмалы атомдық масса |
7.1.2.8 Жердегі элементтердің басым бөлігі планеталардың қалыптасу кезінде пайда болған изотоптар қоспасы түрінде кездесетіндігін түсіну; |
Валенттілік. Химиялық формулалар. |
7.1.2.11 элементтердің атауларын, валенттілікті және олардың қосылыстардағы атомдық қатынастарын қолдана отырып, биэлементті химиялық қосылыстардың формулаларын дұрыс құра білу; | |
4-тоқсан | ||
7.4 Адам ағзасындағы химиялық элементтер |
Тағам құрамындағы қоректік заттар. |
7.5.1.1 тағам өнімдерін химиялық заттардың жиынтығы деп түсіну; |
Адам ағзасындағы химиялық элементтер. |
7.5.1.3 адам ағзасына кіретін элементтерді (О, С, Н, N, Ca, P, K) білу; | |
7.4 Геологиялық химиялық қосылыстар | Пайдалы геологиялық химиялық қосылыстар. Кен құрамы |
7.4.2.1 Жер қыртысында көптеген пайдалы химиялық қосылыстар барын түсіну; |
Қазақстанның пайдалы қазбалары |
7.4.2.4 Қазақстан қандай минералды және табиғи ресурстармен бай екендігін және олардың кен орындарын білу; | |
2) 8-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі |
Тақырып/ Ұзақ мерзімді | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
8.1 Атомдағы электрондардың қозғалысы | Атомда электрондардың таралуы | 8.1.3.1 атомда электрондар ядродан арақашықтығы артқан сайын біртіндеп энергетикалық деңгейлер бойынша таралатынын түсіну |
Энергетикалық деңгейлер. |
8.1.3.2 әрбір электрон қабатында электрон саны нақты максимал мәннен аспайтынын түсіну; | |
Иондардың түзілуі | 8.1.3.5 атомдар электрондарды қабылдай немесе жоғалта алатынын және осының нәтижесінде иондар түзілетінін түсіну | |
Қосылыстар формуласын құрастыру | 8.1.3.6 "нольдік қосынды" әдісімен қосылыстардың формуласын құрастыру | |
8.1 | Химиялық формулалар бойынша есептеулер | 8.2.3.1 заттар құрамындағы элементтердің массалық үлесін табу, элементтердің массалық үлесі бойынша заттардың формуласын шығару |
Химиялық реакция теңдеулерін құру. Зат масссасының сақталу заңы. |
8.2.3.2 әрекеттесетін заттар қатынасын эксперименттік жолмен анықтау; | |
Химиялық реакция типтері | 8.2.2.1 бастапқы және түзілген заттардың саны мен құрамы бойынша химиялық реакцияларды жіктеу | |
Табиғаттағы және тірі ағзалар мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар | 8.2.2.2 табиғаттағы және тірі ағзалар мен адам тіршілігіндегі химиялық реакцияларды сипаттау | |
8.1 |
Металдардың оттекпен және сумен әрекеттесуі. |
8.2.4.1 кейбір металдар басқаларға қараған-да тотығуға тезірек ұшырайтындығын білу; |
Металдардың қышқыл ерітінділерімен әрекеттесуі. |
8.2.4.4 қышқыл ерітінділерімен әртүрлі металдардың реакцияларын зерттеу; | |
Металдардың тұз ерітінділерімен реакциялары. | 8.2.4.6 металдардың тұз ерітінділерімен әрекеттесуінің жоспарын жасау және жүргізу | |
Металдардың белсенділік қатары. |
8.2.4.7 эксперимент нәтижесі бойынша металдардың белсенділік қатарын құру және оны анықтама мәліметтерімен сәйкестендіру; | |
2-тоқсан | ||
8.2 | Зат мөлшері. Моль. Авогадро саны. Заттардың молярлық массасы |
8.1.1.1 зат мөлшерінің өлшем бірлігі ретінде –мольді білу және Авогадро санын білу; |
Масса, молярлық масса және зат мөлшері арасындағы байланыс | 8.1.1.3 масса, зат мөлшері және құрылымдық бөлшектер санын есептеу | |
8.2 | Химиялық реакция теңдеулері бойынша есептер шығару | 8.2.3.5 химиялық реакция теңдеулері бойынша заттың массасын, зат мөлшерін есептеу |
Авагадро заңы. Молярлық көлем | 8.2.3.6 Авогадро заңын білу және қалыпты және стандартты жағдайлардағы газдар көлемін есептеуде молярлық көлемді қолдану | |
Газдардың салыстырмалы тығыздығы. |
8.2.3.7 газдардың салыстырмалы тығыздығын және заттың молярлық массасын салыстырмалы тығыздық бойынша есептеу; | |
8.2 | Отынның жануы және энергияның бөлінуі |
8.3.1.1 заттың жану реакциясының өнімі көбінесе оксид екенін және құрамында көміртегі бар отын оттекте жанғанда, көмірқышқыл газы, иіс газы немесе көміртек түзілетінін түсіну; |
Экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар. |
8.3.1.3 экзотермиялық реакциялар жылу бөле жүретінін, ал эндотермиялық реакциялар жылу сіңіре жүретінін білу; | |
Термохимиялық реакциялар | 8.3.1.5 энергия өзгерісін бөлшектердің кинетикалық теориясы тұрғысынан түсіндіру | |
8.2 |
Сутек, алынуы, қасиеттері және қолданылуы. | 8.4.2.1 сутекті алу және оның қасиеттері мен қолданылуын зерделеу |
Оттек, алынуы, қасиеттері, қолданылуы. |
8.4.2.2 ауа құрамындағы және жер қыртысындағы оттектің пайыздық мөлшерін білу; | |
Оттек және озон |
8.4.2.4 оттектің аллотропиялық түр өзгерістерінің құрамы мен қасиеттерін салыстыру; | |
3-тоқсан | ||
8.3 | Химиялық элементтердің периодтық жүйесінің құрылымы | 8.2.1.1 топ, период, атом нөмірінің физикалық мәнін түсіндіру |
Химиялық элемент атомдарының қасиеттері мен кейбір сипаттамаларының периодты түрде өзгеруі |
8.2.1.2 бір топтағы элементтердің сыртқы электрондық деңгейінде электрондар санының бірдей болатындығын түсіну; | |
Периодтық жүйедегі орны бойынша элементтің сипаттамасы | 8.2.1.4 периодтық жүйедегі орны бойынша химиялық элементті сипаттау | |
Химиялық элементтердің табиғи ұяластары және олардың қасиеттері |
8.2.1.5 химиялық қасиеттері ұқсас элементтердің бір топқа жататындығын дәлелдеу; | |
Металдар және бейметалдар | 9.2.1.7 химиялық элементтің периодтық кестеде орналасуына сай қасиеттерін болжау | |
8.3 | Электртерістілік. Ковалентті байланыс | 8.1.4.1 электртерістілік ұғымы негізінде атомдар арасындағы ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру |
Иондық байланыс | 8.1.4.2 иондық байланыстың түзілу механизмін сипаттау және иондық қосылыстардың қасиеттерін болжау | |
Кристалдық тор түрлері, | 8.1.4.3 заттар қасиеттерінің кристалдық тор типтеріне тәуелділігін түсіндіру | |
8.3 |
Заттардың суда еруі. |
8.3.4.1 заттарды судағы ерігіштігі бойынша жіктеу; |
Заттардың ерігіштігі. |
8.3.4.3 заттың ерігіштігіне температураның әсерін түсіндіру; | |
Еріген заттың массалық үлесі | 8.3.4.5 еріген заттың массалық үлесі мен ерітіндінің белгілі массасы бойынша еріген заттың массасын есептеу | |
Ерітіндідегі заттардың молярлық концентрациясы. | 8.3.4.6 ерітіндідегі заттың молярлық концентрациясын есептеу | |
4-тоқсан | ||
8.4 |
Оксидтер. | 8.3.4.7 оксидтердің жіктелуін және қасиеттерін білу, олардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру |
Қышқылдар. | 8.3.4.8 қышқылдардың жіктелуін, қасиеттерін білу және түсіну, олардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру | |
Негіздер. | 8.3.4.9 негіздердің жіктелуі мен қасиеттерін білу және түсіну, олардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру | |
Тұздар. |
8.3.4.10 тұздарды алудың әртүрлі әдістерін білу, сәйкес реакция теңдеулерін құрастыру | |
Бейорганикалық қосылыстар арасындағы генетикалық байланыс | 8.3.4.12 бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары арасындағы генетикалық байланысты зерттеу | |
8.4 | Көміртектің жалпы сипаттамасы |
8.4.3.1 көміртек неліктен көптеген қосылыстарында төрт байланыс түзетінін түсіндіру; |
Көміртектің аллотропиялық түр өзгерістері |
8.4.3.3 көміртектің аллотропиялық түр өзгерістерінің құрылысын және қасиеттерін салыстыру; | |
Көміртектің қасиеттері. |
8.4.3.5 көміртектің физикалық және химиялық қасиеттерін зерттеу; | |
8.4 Су | Табиғаттағы су |
8.4.2.6 судың табиғатта кең таралғандығын, бірегей қасиеттерін және оның өмір үшін маңызын түсіндіру; |
Судың ластану себептері. |
8.4.2.8 судың ластануының қауіптілігі мен себебін анықтау, суды тазарту әдістерін түсіндіру; | |
3) 9-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі мазмұны | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
9.1 |
Электролиттер мен бейэлектролиттер. |
9.4.1.1 электролиттер мен бейэлектролиттердің анықтамасын білу және мысалдар келтіру; |
Электролиттік диссоциациялану теориясы |
9.4.1.3 электролиттік диссоциация теориясының негізгі қағидаларын білу; | |
Қышқыл, негіз, тұздардың электролиттік диссоциациясы. |
9.4.1.5 ерітіндінің қышқылдығы мен сілтілігін ажырату; | |
Диссоциациялану дәрежесі. Күшті және әлсіз электролиттер | 9.4.1.7 күшті және әлсіз электролиттерге мысал келтіру және оларды ажырату, диссоциациялану дәрежесін анықтай білу | |
№ 1 практикалық жұмыс "Ион алмасу реакциялары" |
9.2.2.1 алмасу реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрастыру; | |
Электролиттік диссоциациялану теориясы тұрғысынан қышқыл, негіз, тұздардың химиялық қасиеттері |
9.3.4.1 қышқылдар, еритін және ерімейтін негіздер, орта тұздардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрастыру; | |
Тұздар гидролизі. |
9.3.4.3 орта тұз ерітіндісінің ортасын тәжірибе жүзінде анықтау; | |
9.1 |
Катиондарға сапалық реакциялар. |
9.4.1.8 Li+, Na+, K+, Ca2+, Sr2+, Ba2+, Cu2+ металл катиондарын анықтау үшін жалын түсінің боялу реакциясын жүргізу және сипаттау; |
Аниондардың сапалық реакциялары. | 9.4.1.10 хлорид-, бромид-, йодид-, сульфат, карбонат-, фосфат-, нитрат-, силикат- иондарына сапалық реакцияларды тәжірибе жүзінде жүргізу және ион алмасу реакцияларын бақылап нәтижесін сипаттау | |
№ 2 практикалық жұмыс "Бейорганикалық қосылыстар құрамынының сапалық талдауы" | 9.4.1.11 белгісіз заттардағы катион және аниондарды анықтау тәжірибесінің жоспарын құру және оны практикада жүзеге асыру | |
Есептер шығару "Әрекеттесуші заттардың біреуі артық мөлшерде берілген реакция теңдеулері бойынша есептеулер" | 9.2.3.1 әрекеттесуші заттардың біреуі артық берілген реакция теңдеулері бойынша есептеулер жүргізу | |
9.1 |
Химиялық реакциялардың жылдамдығы. |
9.3.2.1 реакция жылдамдығы ұғымын түсіндіру; |
Катализаторлар. Ингибиторлар. |
9.3.2.3 катализатордың реагенттен айырмашылығын және реакция жылдамдығына әсерін түсіндіру; | |
9.1 |
Қайтымды және қайтымсыз химиялық реакциялар. Химиялық тепе-теңдік. |
9.3.3.1 қайтымды және қайтымсыз реакцияларды біл; |
2-тоқсан | ||
9.2 |
Тотығу дәрежесі. |
9.2.2.3 тотығу дәрежесін табудың ережесін білу және қолдану; |
Тотығу-тотықсыздану реакциялары |
9.2.2.5 тотығу-тотықсыздану реакцияларын тотығу дәрежесі өзгере жүретін реакциялар ретінде түсіну; | |
Электрондық баланс әдісі | 9.2.2.7 электрондық баланс әдісімен тотығу-тотықсыздану реакцияларының коэффициенттерін қою | |
9.2 |
Металдардың жалпы сипаттамасы. |
9.1.4.1 металдық байланыс пен металдық кристалдық тор жайындағы білімдерін қолданып металдардың қасиетін түсіндіре алу; |
Металдар құймалары. |
9.1.4.3 құйма ұғымын және оның артықшылықтарын білу; | |
Металдарды алу | 9.4.2.6 кеннен металды алу үдерісін сипаттау | |
Есептер шығару "Реакция теңдеуі бойынша қоспаның белгілі бір массалық үлесін құрайтын, басқа заттың массасы белгілі жағдайда зат массасын есептеу" | 9.2.3.2 қоспаның белгілі бір массалық үлесін құрайтын, басқа заттың массасы белгілі жағдайда реакция теңдеуі бойынша зат массасын есептеу | |
9.2 |
1 (I)-топ элементтері және олардың қосылыстары. |
9.2.1.1 атом құрылысы негізінде сілтілік металдардыңжалпы қасиеттерін түсіндіру; |
2 (ІІ)-топ металдары және олардың қосылыстары. |
9.2.1.3 1 (І)- ші және 2 (ІІ)топ металдарының жалпы қасиеттерін салыстыру және реакция теңдеулерін құрастыру; | |
13 (ІІІ)-топ металдары. Алюминий және оның қосылыстары. |
9.2.1.5 атом құрылысы негізінде алюминийдің қасиеттерін түсіндіру, оның маңызды қосылыстары мен құймаларынның қолдану аймағын атау; | |
№ 4 практикалық жұмыс "Металдар" тақырыбына эксперименттік есептер шығару | 9.2.1.7 1 (I), 2 (IІ), 13 (IІІ) –топ металдарының жай және күрделі заттармен әрекеттесуіне байланысты тәжірибені жоспарлау және жүргізу | |
3-тоқсан | ||
9.3 | Галогендер |
9.1.4.5 галоген молекулаларының электрондық формулаларын құрастыру және кристалдық тор түрі мен байланыс типін анықтау; |
Хлор | 9.2.1.9 хлордың химиялық қасиеттерін сипаттау: металдармен, сутекпен және галогенидтермен әрекеттесуі | |
Хлорсутек қышқылы. | 9.2.1.10 хлорсутек қышқылы ерітіндісінің химиялық қасиеттерін зерттеу және қолдану аясын білу | |
16 (VI)-топ элементтері. Күкірт. |
9.2.1.11 16 (VI)-топ элементтерінің жалпы қасиетін сипаттау; | |
Күкірттің қосылыстары |
9.2.1.13 күкірттің (IV) және (VI) оксидтерінің физикалық және химиялық қасиеттерін салыстыру және күкірт диоксидінің физиологиялық әсерін түсіндіру; | |
Күкірт қышқылы және оның тұздары. | 9.2.1.14 күкірт қышқылы ерітіндісі мен оның тұздарының физикалық және химиялық қасиеттерін зерттеу | |
Есеп шығару. Теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы реакция өнімі шығымының массалық/көлемдік үлестеріне есептеулер" | 9.2.3.3 теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы реакция өнімінің шығымын есептеу | |
Азот.№ 11 зертханалық тәжірибе "Азот молекуласының моделі" | 9.2.1.15 азоттың қасиеттерін және табиғаттағы азот айналымын түсіндіру | |
Аммиак. | 9.1.4.6 аммиактың молекулалық, электрондық және құрылымдық формуласын түсіндіру | |
Аммиактың қасиеттері, алынуы мен қолданылуы. |
9.2.1.16 аммиакты ты алуды қасиеттерін мен қолданылуын түсіндіру; | |
Азот қышқылы. |
9.1.4.7 азот қышқылының молекулалық, формулаларын білу және атомдар арасындағы химиялық байланыстардың түзілуін түсіндіру; | |
Азот қышқылы мен нитраттардың өзіне тән қасиеттері |
9.2.1.20 сұйылтылғанжәне концентрлі азот қышқылының металмен әрекеттесуінің ерекшелігін сипаттау және реакция теңдеулерін құрастыру; | |
Фосфор және оның қосылыстары |
9.2.1.22 фосфордың аллотропиялық түр өзгерістерін салыстыру; | |
Минералды тыңайтқыштар. |
9.4.2.3 минералды тыңайтқыштардың жіктелуін және олардың құрамына кіретін қоректік элементтерді атау; | |
Кремний және оның қосылыстары. |
9.2.1.24 кремнийдің қолданылу аймағын және оның жартылай өткізгіш ретінде қолданылуын түсіндіру; | |
9.3 |
Адам ағзасының химиялық құрамы. |
9.5.1.1 адам ағзасының құрамына кіретін элементтерді атау және олардың маңызын түсіндіру (О, С, Н, N, Ca, P, K, S, Cl, Mg, Fe); |
Ағзадағы кейбір элементтерді анықтау. |
9.5.1.3 адам ағзасындағы кальций мен темірдің ролін түсіндіру; | |
Ауыр металдармен қоршаған ортаның ластануы | 9.5.1.5 қоршаған ортаның ауыр металдармен ластану көздерін атау және олардың ағзаларға әсерін түсіндіру | |
4-тоқсан | ||
9.4 Органикалық химияға кіріспе | Органикалық заттардың ерекшеліктері | 9.4.3.1 органикалық қосылыстардың көптүрлілігінің себебін түсіндіру |
Органикалық қосылыстардың жіктелуі. |
9.4.3.2 көмірсутектердің және олардың туындылары: спирттер, альдегидтер, карбон қышқылдары, көмірсулар, аминқышқылдарының жіктелуін білу; | |
Органикалық қосылыс-тардың гомологтық қатарлары. | 9.4.3.4 гомолог ұғымын және гомологтық айырмашылықты білу | |
Органикалық қосылыстардың номенклатурасы | 9.4.3.5 органикалық қосылыстардың негізгі кластары: алкандар, алкендер, алкиндер, арендер, спирттер,альдегидтер, карбон қышқылдары, аминқышқылдары үшін IUPAC номенклатурасын қолдану | |
Органикалық қосылыстардың изомериясы. | 9.4.3.6 изомерия құбылысын білу және көмірсутектер құрылымдық изомерлерінің формулаларын құрастыру | |
Есеп шығару "Элементтердің массалық үлестері мен салыстырмалы тығыздық бойынша газ тектес заттардың молекулалық формуласын табу" | 9.2.3.4 газтектес заттардың молекулалық формуласын салыстырмалы тығыздық пен элементтердің массалық үлестері арқылы анықтау | |
9.4 | Алкандар |
9.4.3.7 алкандардың химиялық қасиеттерін сипаттау және оны реакция теңдеулерімен дәлелдеу; |
Алкендер. |
9.4.3.9 қанықпағандық ұғымын сипаттау; | |
Алкиндер | 9.4.3.13 этин мысалында алкиндердің химия-лық қасиеттерін (жану, гидрлеу, гидратация, галогендеу, сапалық реакциялар) оқып үйрену, химиялық реакция теңдеулерімен дәлелдеу | |
Ароматты көмірсутектер. Бензол | 9.4.3.14 бензолдың алынуы, қасиеттері және қолданылуын сипаттау | |
Көмірсутекті отындар. |
9.4.3.15 құрамында көміртек бар қосылыстардың отын ретінде пайдалану мүмкін екендігін білу және альтернативті отын түрлерін зерттеу, олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін атау; | |
Мұнай. | 9.4.3.17 мұнай фракцияларын және шикі мұнайды айдау өнімдерінің қолдану аймақтарын атау | |
9.4 | Оттекті органикалық заттар. Спирттер |
9.4.3.18 оттекті органикалық заттардың жіктелуін білу; |
Карбон қышқылдары. | 9.4.3.22 карбон қышқылдарының құрамын білу және сірке қышқылының химиялық қасиеттері мен қолданылуын сипаттау | |
Күрделі эфирлер мен майлар | 9.4.3.23 күрделі эфирлер мен майлардың ерекшеліктері мен майлардың қызметін түсіндіру | |
Сабын мен синтетикалық жуғыш заттар |
9.4.3.24 сабынның алынуы мен оның қолданылуын білу; | |
Көмірсулар | 9.4.3.26 көмірсулардың жіктелуін, биологиялық маңызы мен қызметін түсіндіру | |
Амин қышқылдары. |
9.4.3.27 нәруыздағы a- аминқышқылдар арасында пептидтік байланыстың түзілуін түсіндіру; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 59-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Биология" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 59-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Биология" пәнінің мақсаты – оқушыларға органикалық дүниенің көптүрлілігі, ондағы болып жатқан құбылыстар мен үдерістердің заңдары мен заңдылықтары, сонымен қатар адам оның ажырамас бөлігі туралы білім мен түсінік жүйелерін беру.
3. Оқу пәнінің міндеттері:
1) жер бетіндегі барлық тірі ағзалардың құндылығын түсіну үшін өмірдің құрылымды-функционалды және генетикалық негіздері туралы, тірі табиғаттың негізгі патшылықтары ағзаларының көбеюі мен дамуы, экожүйе, биоалуантүрлілік, эволюция туралы білім жүйесін асыру;
2) экологиялық этика нормалары мен ережелерін, табиғатқа жауапкершілікпен қарауын қалыптастыру;
3) генетикалық сауаттылықты қалыптастыру - салауатты өмір салты негіздері, психикалық, тән және моральдық денсаулық сақтау;
4) оқушылардың тұлғалық қасиеттерін дамыту, биологиялық білімдерін практикада қолдануға ұмтылу, медицина, ауыл шаруашылығы, биотехнология, экологиялық менеджмент және қоршаған ортаны қорғау саласындағы практикалық іс-шараларға қатысу.
2-тарау. "Биология" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Биология" оқу пәнінің мазмұны
4. "Биология" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Биология" оқу пәнінің оқу бағдарламасының мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған.
6. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтиже түрінде берілген оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
7. Оқу пәнінің мазмұны 4 бөлімді қамтиды:
1) Тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері;
2) Көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму;
3) Ағза мен қоршаған орта;
4) Қолданбалы кіріктірілген ғылымдар.
8. "Тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Тірі ағзалардың көптүрлілігі;
2) Қоректену:
3) Заттардың тасымалдануы;
4) Тыныс алу;
5) Бөліп шығару;
6) Қозғалыс;
7) Координация және реттелу.
9. "Көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Көбею;
2) Жасушалық айналым;
3) Өсу және даму;
4) Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары;
5) Эволюциялық даму мен селекция негіздері.
10. "Ағза мен қоршаған орта" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Биосфера, экожүйе, популяция;
2) Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері.
11. "Қолданбалы кіріктірілген ғылымдар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Молекулалық биология мен биохимия;
2) Жасушалық биология;
3) Микробиология және биотехнология;
4) Биофизика.
12. 7-сыныпқа арналған "Биология" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Экожүйелер". Ортаның экологиялық факторлары: абиотикалық (температура, жарық, рН, ылғалдылық) биотикалық (микроағзалар, жануарлар,өсімдіктер). Зертханалық жұмыс: "Жергілікті жердің экожүйелерін зерттеу (мектеп ауласы мысалында)". Қоректік тізбектер және қоректік торлар. Модельдеу "Қоректік тізбек пен торды құру". Экологиялық сукцессиялар: Бірінші және екінші реттік сукцессиялар. Экожүйелердің алмасуы. Адам экожүйенің бір бөлігі. Антропогендік фактор. Адам әрекеттерінің экожүйеге жағымсыз әсері. Қазақстанда ерекше қорғалатын аймақтар. Жергілікті жердің ерекше қорғалатын аймақтары. Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы. Жергілікті өңірдің ҚР Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктері.
2) "Тірі ағзаларды жүйелеу". Тірі ағзалардың бес патшалығына жалпы сипаттама: прокариоттар, протисталар, саңырауқұлақтар, өсімдіктер, жануарлар. Өсімдіктер мен жануарлардың негізгі жүйелік топтары: Патшалықтар. Типтер. Бөлімдер. Кластар. Өсімдіктер мен жануарларды жүйелеудің маңызы. Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың сыртқы құрылысындағы ерекшеліктер. Дихотомиялық әдіс. Дихотомиялық кілттерді қолдану.
3) "Жасушалық биология". Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйесі түсініктері. Өсімдіктер және жануарлар жасушаларын салыстыру. Жарық микроскобынан көрінетін жасуша құрылымдары: пластидтер, вакуоль, ядро, цитоплазма, жасушалық мембрана, жасушалық қабырға.
4) "Су және органикалық заттар". Судың қасиеттері: беттік керілу, судың қозғалысы, еріткіштігі, қайнау және балқу температурасы, жылу сыйымдылығы. Судың биологиялық маңызы және оның еріткіш ретіндегі, температураны сақтау мен реттеудегі рөлі. Зертханалық жұмыс "Судың тірі ағзалар үшін маңызы мен қасиеттерін зерттеу". Микро- (мырыш, темір, селен, фтор) және макроэлементтердің (магний, кальций, калий, фосфор) тірі ағзалардың тіршілік әрекеті үшін маңызы. Азық-түліктердегі органикалық заттар: нәруыздар, майлар, көмірсулар. Зертханалық жұмыс: "Азық-түліктерде көмірсулар, нәруыздар және майлардың бар болуын зерттеу". Өсімдіктерде макроэлементтердің тапшылығы (азот, калий, фосфор,). Тыңайтқыштар: органикалық және минералдық (азотты, калийлі және фосфорлы).
5) "Заттардың тасымалдануы". Заттар тасымалдануының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті үшін маңызы. Заттардың тасымалдануына қатысатын тірі ағзалардың мүшелері мен мүшелер жүйесі. Сабақ және тамыр. Сабақтың ішкі құрылысы: қабық, камбий, сүрек, өзек. Тамыр аймақтары: бөліну, өсу, сору және өткізу аймақтары. Тамырдың ішкі құрылысы: флоэма, ксилема, камбий. Зертханалық жұмыс: "Сабақтың ішкі құрылысын зерттеу". Зертханалық жұмыс: "Тамыр аймақтарын зерттеу". Ксилема, флоэма және олардың құрылымдық элементтері. Жануарлардағы қанайналым мүшелері: буылтық құрттар, ұлулар, буынаяқтылар және омыртқалылар.
6) "Тірі ағзалардың қоректенуі". Жапырақтың құрылысы мен қызметі. Жапырақтың ішкі құрылысы. Лептесік. Жапырақ фотосинтездеуші негізгі арнайы мүше. Судың булануы мен газдардың алмасуы. Фотосинтезге қажетті жағдайлар. Зертханалық жұмыс: "Фотосинтез үдерісіне қажетті жағдайларды зерттеу".
7) "Тыныс алу". Өсімдіктер мен жануарлар үшін тыныс алудың маңызы. Тынысалу - энергия көзі. Тыныс алу типтері: анаэробты және аэробты. Анаэробты және аэробты тыныс алуды салыстыру: оттегінің қатысында/қатысынсыз, статикалық/динамикалық жұмыс, жылықанды/суыққанды жануарлар. Өсімдіктердің тыныс алуы. Тұқымның немесе өскіндердің тыныс алуы мысалында. Зертханалық жұмыс: "Өсімдіктердің тыныс алуын зерттеу". Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелері (бунақденелілердің демтүтіктері, балықтарының желбезектері, құстардың және сүтқоректілердің өкпесі). Модельдеу: "Омыртқалы және омыртқасыз жануарлардың тыныс алу жүйесі мүшелерін салыстыру". Тыныс алу мүшелері. Адамның тыныс алу жолдарының құрылысы мен газ алмасу мүшелері. Тыныс алу мүшелерінің аурулары. Тыныс алу мүшелерінің ауруларының себептері мен алдын алу жолдары (өкпе обыры, астма, бронхит, туберкулез, тұмау).
8) "Бөліп шығару". Бөліп шығарудың тірі ағзалар үшін маңызы. Жануарлардағы бөліп шығару өнімдері. Зат алмасудың соңғы өнімдері. Өсімдіктердегі бөліп шығару өнімдері: тыныс алу мен фотосинтездің бастапқы және соңғы өнімдері. Зертханалық жұмыс: "Өсімдіктердің тыныс алу ерекшеліктерін өскіндер мысалында зерттеу". Жануарлардың бөліп шығару жүйелері. Жануарлардың бөліп шығару жүйелерінің құрылысын салыстыру.
9) "Қозғалыс". Өсімдіктердің қозғалысы. Қозғалыстың өсімдіктер тіршілігіндегі маңызы. Өсімдіктердің қозғалу тәсілдері (тропизмдер, таксистер, өсу қозғалыстары). Өсімдіктердің өсуі мен дамуына жарықтың әсері. Жарықтың түсу деңгейіне қарай өсімдіктердің бейімделуі. Фотопериодизм күннің жарық түсу ұзақтығына ағзалардың бейімделуі. Жануарлардың қозғалыс мүшелері. Тірі ағзалардағы қозғалыстың рөлі. Жануарлардың қозғалу тәсілдеріне мысалдар. Жануарлардың мекен ортасы мен қозғалыс тәсілдері арасындағы байланыстарды анықтау.
10) "Координация және реттелу". Жүйке жүйесінің типтерін салыстыру: диффузиялы, сатылы, түйнекті, түтіктәрізді. Жүйке жүйесінің құрам бөліктері. Жүйке жүйесінің қызметі. Нейронның құрылысы: денесі, дендриттер, аксон. Нейронның қызметтері. Жүйке жүйесінің орталық және шеткі бөлімдері. Жұлын. Ми. Ми бөлімдерінің құрылысы мен қызметтері: сопақша ми, артқы (ми көпірі, мишық), орталық және аралық ми. Үлкен ми сыңарлары. Рефлекстік доға: рецептор, сезгіш, аралық, қозғалыс нейрондары, жұмыс мүшесі. Зертханалық жұмыс: "Тізе рефлексі". Мінез-құлықтың рефлекторлық табиғаты: шартсыз және шартты рефлекстер. Шартты рефлекстердің сөнуі. Ішкі мүшелер жұмысының жүйкелік реттелуі. Адам ағзасы үшін ұйқының маңызы. Биологиялық ритмдер. Ұйқының кезеңдері: баяу және жылдам ұйқы. Жұмысқа қабілеттілік. Күн тәртібі. Оқу еңбегі мен дене еңбегінің гигиенасы. Күйзеліс. Күйзеліс жағдайларымен күрес және олардың алдын алу әдістері. Жүйке жүйесінің қызметіне алкаголь, темекі, және наркотикалық заттардың әсері.
11) "Тұқымқуалау мен өзгергіштік". Адамда белгілердің тұқым қуалауында гендер мен дезоксирибонуклеин қышқылы (ДНҚ) рөлі. Жүре пайда болған және тұқым қуалайтын белгілер. Хромосоманың құрылымы. Генетикалық материалды сақтаушы және тасымалдаушы дезоксирибонуклеин қышқылы (ДНҚ) жайлы түсінік. Модельдеу "Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді зерттеу".
Әртүрлі ағза түрлерінің хромосомалар саны. Соматикалық және жыныс жасушалар. Гаплоидты және диплоидты хромосомалар жиыны.
12) "Көбею". Өсімдіктердің жынысты және жыныссыз көбеюі. Өсімдіктердің жынысты және жыныссыз көбеюінің биологиялық маңызы. Өсімдіктердің өсімді жолмен көбеюі, оның түрлері және табиғаттағы биологиялық маңызы. Өсімдік өсіруде өсімді жолмен көбею тәсілдерін қолдану. Қалемшелеу, сұлатпа өркен, телу (қалемшелермен, көзшелермен), көбею ұлпаларымен. Зертханалық жұмыс: "Өсімдіктердегі вегетативті көбею тәсілдері". Гүл құрылысы. Тозаңдану түрлері. Гүлдеу және тозаңдану. Тозаңдану түрлері (өздігінен, айқас, жасанды). Өсімдіктердегі ұрықтану туралы түсінік және зиготаның түзілуі. Қосарлы ұрықтану. Қосарлы ұрықтанудың биологиялық маңызы.
13) "Өсу және даму". Ағзалардың жеке дамуы түсінігі. Өсімдіктер мен жануарлардағы онтогенез кезеңдері. Бөліну, өсу, көбею, қартаю. Өсімдіктердің өсуі. Сабақтың ұзарып және жуандап өсуі. Камбийдің рөлі. Жылдық сақиналар. Зертханалық жұмыс: "Жылдық сақинаны санау". Жануарлардағы тура және түрленіп даму онтогенез типтері. Бунақденелілердің шала және толық түрленіп дамуына мысалдар. Модельдеу "Жануарлардағы онтогенез типтерін салыстыру".
14) "Микробиология және биотехнология". Бактериялардың формаларының әртүрлілігі. Бактериялардың таралуы. Зертханалық жұмыс: "Пішен таяқшасының сыртқы пішінін қарастыру". Бұршақ тұқымдастардың тамырындағы түйнек бактериялары. Бактерияларды пайдалану. Табиғаттағы және адам өміріндегі бактериялардың маңызы. Зертханалық жұмыс: "Өндірісте йогурт және ірімшік жасауды зерттеу". Патогендермен күрес тәсілдері. Бактериялардың антибиотиктерге тұрақтылығы. Зертханалық жұмыс: "Антибиотиктер, антисептиктер және залалсыздандыру өнімдерін қолдануды зерттеу". Вирустар. Жасушасыз құрылым иелері вирустардың құрылыс ерекшеліктері.
13. 8-сыныпқа арналған "Биология" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Жасушалық биология". Жасуша – тірі ағзалардың құрылымдық негізгі өлшем бірлігі. Прокариот және эукариот жасушалардың құрылысы: ядроның болуы және орналасуы, жасуша қабырғасы, жасуша мембранасы, пластидтер, митохондрия, рибосомалар, Гольджи аппараты, вакуоль. Өсімдік ұлпаларының әртүрлілігі: түзуші, жабын, негізгі, өткізгіш, механикалық, бөліп шығарушы ұлпа. Жануар ұлпаларының әртүрлілігі: эпителий, дәнекер, бұлшық ет, жүйке. Зертханалық жұмыс: "Өсімдіктер ұлпаларын жіктеу". Зертханалық жұмыс: "Жануарлар ұлпаларын жіктеу".
2) "Молекулалық биология". Жасушаның құрамындағы органикалық заттар. Мономерлер мен полимерлер арасындағы айырмашылық. Көмірсулар – энергия көзі. Глюкоза, сахароза, гликоген, крахмал, жасұнық пен хитиннің маңызы және қызметтері. Липидтердің қасиеттері мен қызметі. Липидтердің әртүрлілігі: майлар, фосфолипидтер, балауыз. Нәруыздар, қасиеттері мен қызметтері.
3) "Тірі ағзалардың көп түрлілігі". Зертханалық жұмыс: "Өсімдіктер бөлімдеріндегі ерекшелік белгілерді анықтау. Балдырлар, мүктәрізділер, қырықжапырақтәрізділер, ашық тұқымдылар және жабық тұқымдылар. Саңырауқұлақтар патшалығы. Зең саңырауқұлағы: мукор, пеницилл. Біржасушалы саңырауқұлақтар – ашытқы. Көпжасушалы саңырауқұлақтар. Қалпақшалы саңырауқұлақтар. Жеуге жарамды және улы саңырауқұлақтар. Зертханалық жұмыс: "Дара жарнақты және қосжарнақтылар өсімдіктер кластарының белгілерін зерттеу". Буынаяқтылар типі. Хордалылар типі. Сыртқы белгілеріне қарай салыстырмалы сипаттама. Демонстрация "Хордалы жануарлар мен буынаяқтылардың ерекшелік белгілерін анықтау".
4) "Қоректену". Жауын құртының, сиырдың және адамның ас қорыту жүйесінің құрылысы. Модельдеу "Адамның, сиырдың және жауынқұртының" асқорыту жүйесінің құрылысын салыстыру. Тістің құрылысы мен қызметі, сүт тістердің тұрақты тістерге ауысуы. Тіс гигиенасы. Адамның ас қорыту жолдарының құрылысы. Ас қорыту бездері. Ас қорыту мүшелерінің қызметі. Тамақтану гигиенасы. Асқорыту мүшелерінің жұқпалы аурулары және олардың алдын алу. Тағамнан уланудың алдын алу. Алғашқы жәрдем шаралары. Ішек құрт ауруларының алдын алу. Дәрумендер және олардың маңызы. Суда еритін және майда еритін дәрумендер. Дәрумендердің тәуліктік мөлшері. Авитаминоз, гиповитаминоз және гипервитаминоз. А авитаминоздағы ақшам соқыр, В1 авитаминоздағы бери-бери ауруы, С авитаминоздағы қырқұлақ, Д авитаминоздағы мешел аурулары. Зертханалық жұмыс: "Тағамдық заттар құрамынан С дәруменді анықтау.
5) "Заттардың тасымалдануы". Ағзаның ішкі ортасы және оның маңызы. Лимфа. Лимфа айналымы мен оның маңызы. Гомеостаз. Ағзаның ішкі ортасы: қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы. Қанның құрамы мен қызметі. Қан түйіршіктері: эритроциттер, лейкоциттер, тромбоциттер. Плазма. Қанның қызметі: транспорттық, гомеостаздық, қорғаныштық. "Әртүрлі ағзалардың қан жасушаларын зерттеу" зертханалық жұмысы Қан жасушаларын формасына, мөлшеріне, санына және ядросының болуына қарай салыстыру. Иммунитет. Гуморальдық және жасушалық иммунитет. Лейкоциттердің түрлі типтері және олардың қызметтері. Т – және В- лимфоциттердің әрекет етуі. Жұқпалы аурулар және олардың алдын алу: амебалық қантышқақ, фитофтороз, оба, күл, лейшмания, герпес (ұшық). Иммунитет. Иммунитеттің түрлері: туа пайда болған және жүре пайда болған иммунитет. Екпенің (вакцина) түрлері және оның жасанды иммунитетті қалыптастырудағы маңызы. Жұқпалы аурулардың алдын алу. Қан топтары. Қан құю. Резус-фактор. Агглютинация. Резус-конфликт. Буылтық құрттардың (жауын құрт), ұлулардың, буынаяқтылардың және омыртқалылардың жүрегі және қан тамырларының құрылысы мен қызметі. Қан тамырлар жүйесінің түрлері. Ашық және тұйық қанайналым жүйелері. Үлкен және кіші қанайналым шеңберлері. Адамның қанайналым жүйесі. Зертханалық жұмыс: "Дене жаттығуларының жүрек жұмысына әсерін зерттеу". Жүрек - қантамырлар жүйесі аурулары (гипертония, инфаркт, тахикардия, ишемиялық ауру, атеросклероз, инсульт). Аурудың себептері: тұқым қуалайтын ауруларға бейімділік, салауатты өмір салтын дұрыс ұстанбау.
6) "Тыныс алу". Альвеола мен қан арасындағы газ алмасу. Өкпедегі қанның оттекке қанығуы. Ұлпа мен қан арасындағы газ алмасу. Қанның көмірқышқыл газына қанығуы, жасушаның оттекке қанығуы. Тыныс алу және тыныс шығару механизмі. Кеуде қуысының құрылысы. Тыныс алуға және тыныс шығаруға қатысатын бұлшықеттер. Тыныс алу және тыныс шығарудағы көкеттің маңызы. Ауа жүретін жолдардағы қысымның өзгеруі. Тыныс алудың минуттық көлемі. Әртүрлі жастағы, физикалық дамыған, ер және әйел адамдардың өкпесінің тіршілік сыйымдылығы. Тыныс алу қозғалыстарының жиілігі. Шылым шегудің өкпенің тіршілік сыйымдылығына әсері. Зертханалық жұмыс: "Өкпенің тіршілік сыйымдылығын зерттеу".
7) "Бөліп шығару". Зәр шығару жүйесі мүшелерінің құрылысы (бүйрек, несепағар, қуық, несеп жолы) мен қызметі. Бөліп шығару және сүзу мүшелері. Бүйректің құрылысы (қыртысты және милы қабат, нефрон, пирамида, астауша, бүйрек өзекшелері). Терінің маңызы, құрылысы мен қызметі. Тер бөлінудің реттелуі. Тері ауруларының пайда болу себептері мен салдары (қышыма, теміреткі, безеу бөртпелері). Белгілері мен алдын алу шаралары.
8) "Қозғалыс". Адам қаңқасының құрылысы. Тірек – қимыл жүйесінің маңызы мен қызметі. Сүйектің макро - және микроскопиялық құрылысы. Сүйектің химиялық құрамы. Зертханалық жұмыс: "Сүйектің макро және микроскопиялық құрылысы". Демонстрация "Сүйектің химиялық құрамы". Сүйектің байланыс түрлері: қозғалмайтын, жартылай қозғалмалы, қозғалмалы. Буынның құрылысы және қызметтері. Сүйек буындарының атқаратын қызметіне сәйкес бейімделуі. Бұлшықет ұлпаларының құрылысы мен қызметі (бірыңғай салалы, көлденең жолақты қаңқа, көлденең жолақты жүрек). Зертханалық жұмыс: "Бұлшық ет ұлпаларының құрылысын зерттеу" Адам денесінің бұлшық еттерін жіктеу. Гиподинамия. Сымбаттың бұзылуы және жалпақтабандылықтың пайда болу себептері. Сымбаттың бұзылуы мен жалпақтабандылықтың алдын алу шаралары.
9) "Биофизика". Тік жүруге байланысты адам қозғалуының биомеханикалық ерекшеліктері. Тік жүруге байланысты адамның қаңқа құрылысының ерекшеліктері. Тік жүруге байланысты бұлшық еттің маңызы. Тік жүру кезіндегі дененің ауырлық орталығы. Адам денесіндегі иіндер.
10) "Координация және реттелу". Көру мүшелерінің құрылысы. Көрудің маңызы. Көру қызметінің бұзылуы. Көру гигиенасы. Зертханалық жұмыс: "Көру жітілігі мен көру аймағының шегін зерттеу". Есту мүшесінің құрылысы. Естудің маңызы. Естудің бұзылу себептері. Есту мүшесінің гигиенасы. Зертханалық жұмыс "Дыбысты қабылдау ерекшеліктерін зерттеу" (құлақтың есту қабілетін анықтау). Таяқшаның, құтышаның және түкті жасушалардың құрылымы мен қызметі. Зертханалық жұмыс: "Соқыр дақты анықтау, түстердің аралсуына тәжірибе, дыбыстың ауа және сүйек арқылы өтуі". "Гормондар", "Гуморальдық реттелу" ұғымдары. Эндокринді, экзокринді және аралас бездердің орналасуы және қызметі. Бездерден бөлінетін гормондар. Эндокринді бездер қызметінің бұзылуынан туындаған аурулар (гипо- және гиперфункция). Адам денесінде орналасқан тері рецепторлары (терморецепторлар, механорецепторлар, ноцицепторлар) Зертханалық жұмыс: "Тері сезімталдығын зерттеу". Жылықанды жануарлардың тұрақты температураны сақтауындағы терінің рөлі. Температураға сезімталдық. Терморецепторлардың температураның өзгеруіне бейімделуі.
11) "Көбею". Митоз. Мейоз. Митоз бен мейоздың биологиялық маңызы. Жануарлардың көбею формалары. Жыныссыз көбею типтері. Жынысты көбею. Мүктер мен қырықжапырақтардың тіршілік циклі. Гаметофит. Спорофит. Ашық тұқымды және жабық тұқымды өсімдіктердің тіршілік циклі.
12) "Өсу және даму". Эмбрионалдық даму кезеңдері: бластула, гаструла, нейрула. Ұлпалар мен мүшелердің дифференциялануы. Органогенез.
13) "Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары". Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эволюциядағы маңызы. Өзгергіштік пен қоршаған орта жағдайларына бейімделгіштік арасындағы өзара байланыс. Қолдан сұрыптау және оның селекция үшін маңызы. Қолдан сұрыптау түрлері. Мәдени өсімдіктер мен үй жануарларының шығу орталықтары. Қазақстан аумағында кездесетін егістік дақылдар мен үй жануарларының қолтұқымдары. Маңызды белгілер.
14) "Биосфера, экожүйе, популяция". Экожүйелердің компоненттері. Су және құрлық экожүйелері. Модельдеу "Су және құрлық экожүйелерін салыстыру". Популяцияның құрылымының негізгі сипаттамалары және ерекшеліктері. Ағзалардың тіршілікке қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдері. (Тіршілікті сақтаудың К және r стратегиялары). "Жыртқыш-жемтік" қарым-қатынас түрі. Популяция санының өзгеруі. Тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлері. Ағзалардың тікелей және жанама қарым-қатынас түрлері. Қоршаған орта жағдайларының өзгерістеріне ағзалардың бейімделуі.
15) "Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері". Адамның табиғаттағы рөлі. Табиғатты тиімді пайдалану. Табиғатты қорғау. Биологиялық алуан түрлілікті сақтау. Дүниежүзілік Тұқым қоры. Қазақстан Республикасының экологиялық проблемалары. Себептері мен салдарлары. Оларды шешу жолдары.
14. 9-сыныпқа арналған "Биология" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Жасушалық биология". Жасушаның негізгі компоненттерінің қызметтері. Жасуша құрылымдары: плазмалық мембрана, цитоплазма, ядро, эндоплазмалық тор, жасуша орталығы, рибосомалар, Гольджи аппараты мен лизосомалар, митохондрия, пластидтер, қозғалыс органоидтары, жасушаның қосындылары. Құрылыстары және атқаратын қызметтері. Жасушалардың сызықтық ұлғаюын есептеу. Ұлғаю, актуальды өлшемі және суреттің нақты өлшемі. Өлшем бірліктерін СИ жүйесіне аудару (сантиметр-миллиметр-микрометр-нанометр). Модельдеу "Микрофотографияларды пайдаланып жасушаның сызықтық ұлғаюын есептеу".
2) "Тірі ағзалардың көп түрлілігі. Биосфера және экожүйе". Әртүрлі түрлерді сипаттауда бинарлық номенклатураны қолдану. Зертханалық жұмыс: "Анықтағыш көмегімен өсімдіктер мен жануарлар түрлерін (жергілікті жердің) анықтау". Популяцияның өсуінің экспоненциалды және сигмоидты қисығы. Экожүйедегі энергия тасымаланың тиімділігі. Энергия ағыны және қоректік тізбектер. Экологиялық пирамида түрлері. Табиғаттағы көміртек пен азот айналымы. Биосферадағы биохимиялық үрдістер. Топырақ пен шөгінді жыныстар түзудегі тірі ағзалардың рөлі.
3) "Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері". Пайдалы қазбаларды өндірудің қоршаған орта мен адам денсаулығына әсері. Пестицидтердің қоршаған орта мен адам денсаулығына әсері. Жылыжай эффктісі (булану) және озон қабатының жұқаруы. Дүниежүзілік мұхит деңгейінің, су мен атмосфера температурасының көтерілуінің тірі ағзаларға әсері.
4) "Қоректену". Ыдырау үдерісі. Асқорыту ферменттерінің әсері. Асқорытудағы ферменттердің маңызы. Сіңіру және бөліп шығару. Ферменттердің әсер ету механизмі. Ферменттің белсенді орталығы. Зертханалық жұмыс: "Ферменттердің белсенділігіне әр түрлі жағдайлардың (температура, pH) әсерін зерттеу". Өттің әсерінен майлардың эмульгациясы. Зертханалық жұмыс "Өттің әсерінен майлардың эмульгациялануын зерттеу".
5) "Заттар тасымалы". Активті және пассивті тасымалдардың ұқсастығы мен айырмашылығы. Жасуша мембранасы арқылы тасымалдану. Белсенді тасымалдану кезіндегі энергияның жұмсалуы. Сыртқы және ішкі факторлардың транспирацияға әсері. Зертханалық жұмыс: "Транспирация үдерісі кезіндегі сыртқы факторларды (температура, ылғалдылық пен су буының қысымы, ауа қозғалысын) зерттеу. Зертханалық жұмыс: "Ішкі факторларды: Буландыратын беттің ауданы және бұл беттік ауданның өсімдік көлеміне қатынасының (сірқабық (кутикула) мен лептесіктер) транспирация үдерісіне әсері". Сыртқы факторлардың флоэмада зат тасымалына әсері: температура, ылғалдылық, жарық.
6) "Тыныс алу". Анаэробты және аэробты тыныс алу. Анаэробты және аэробты тыны салу үдерістерін химиялық реакция теңдеулерін қолданып қарастыру. Анаэробты және аэробты тыныс алудың тиімділіктері. Аэробты, анаэробты тынысалу үдерістерімен байланысты бұлшық еттердің қажуы. Аэробты және анаэробты тынысалуға физикалық жүктемелердің әсері.
7) "Бөліп шығару". Нефронның құрылысы және қызметі. Ультрафильтрация. Абсорбция және таңдамалы реабсорбция. Несептің құрамы. Фильтрация мен кері фильтрацияның себептері. Бүйрек жұмысына әсер ететін факторлар: тамақтану рационы, дене температурасының күрт түсуі, дәрілік препараттар, созылмалы және инфекциялық аурулар (кариес, іріңді ангина. Зәр шығару жүйесінің гигиенасы. Бүйрек және зәр шығару жүйесінің аурулары: пиелонефрит, цистит, бүйрекке тастың жиналуы. Себептері және алдын алу шаралары. Құрлықта, шөлде, тұщы және тұзды суларда тіршілік ететін тірі ағзалардың зат алмасуының соңғы өнімдері. Құрамында азоты бар органикалық заттардың ыдырау өнімдері: аммиак, несепнәр, несеп қышқылы.
8) "Координация және реттелу". Нейрондардың түрлері мен қызметтері. Жүйке ұлпасының қызметі (глиальды жасушалар). Аксондардың миеленді және миеленсіз қабықтары. Синапстар және медиаторлар. Модельдеу "Жүйке ұлпаларын зерттеу". Миеленді, миеленсіз аксондарда жүйке импульстарының туындауы және өткізілуі. Өткізу жылдамдығы. Мембраналық потенциал, тыныштық потенциалы және әрекет потенциалы. Модельдеу "Жүйке импульстарының туындауы мен таралу жылдамдығын зерттеу". Тірі ағзалардағы электрлік үдерістер. Электрорецепторлар және электрлі мүшелер. Тыныс алу мен тыныс шығарудың реттелуі мысалында нейрогуморальдық реттелу механизмі. Жүйкелік және гуморальдық реттелуді салыстыру. Ағзаның күйзеліске бейімделуі. Нейрокомпьютерлік интерфейс. Компьютер мен ми арасындағы ақпарат алмасу жүйесі. Гомеостазды тұрақты ұстаудың механизмдері. Өсімдіктердің өсуі мен дамуын реттеуші. Зертханалық жұмыс: "Ауксиннің өсімдіктерге әсерін зерттеу".
9) "Қозғалыс". Бұлшық еттің жұмысы. Демонстрация "Негізгі бұлшық еттердің жұмысын өзіндік бақылау, иық белдеуінің қол қозғалысындағы рөлі. Бұлшық ет қозғалысын реттеу". Зертханалық жұмыс: "Статикалық және динамикалық жұмыс кезіндегі бұлшық еттің қажуын зерттеу".
10) "Молекулалық биология". Дезоксирибонуклеин қышқылы (ДНҚ) молекулалық құрылысының принцптері: нуклеотидтердің комплементарлылығы. Модельдеу "Дезоксирибонуклеин қышқы (ДНҚ) молекуласын құру".
11) "Жасушалық цикл". Интерфаза. Интерфаза кезеңдері: Gl, S және G2. Митоз. Митоз фазалары. Зертханалық жұмыс: "Пияз тамыр ұшындағы жасушалардан митозды зерттеу". Мейоз. Мейоз фазалары. Мейоз бен митозды салыстыру. Модельдеу "Мейоз кезеңдерін зерттеу".
12) "Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары". Г.Мендель анықтаған белгілердің тұқым қуалаушылық заңдылықтары. Тұқым қуалаушылықты зерттеудің гибридологиялық әдісі. Тұқым қуалаушылықтың генетикалық заңдылықтарының цитологиялық негіздері. Гамета тазалығы заңы және оның цитологиялық негіздемесі. Моногибридті және дигибридті будандастыру. Басымдылық заңы. Ажырау заңы. Басымдылық заңы. Ажырау заңы. Аллельді гендердің әрекеттесуі: толық және толымсыз. Доминанттылық белгілердің пайда болуы. Талдаушы шағылыстыру ұғымы мен оның практикалық маңызы. Жыныс генетикасы. Жынысты анықтаудың генетикалық механизмі. Жыныспен тіркесіп тұқымқуалау. Гемофилия және дальтонизм. Адам қан топтарының тұқымқуалау заңдылықтары. Резус-фактор. Адам генетикасы. Адамның тұқымқуалау белгілерін зерттеу әдістері. Адамның генетикалық ауруларының алдын алу. Адамның генеалогиялық шежіре ағашын құру. Модельдеу "Адамның генеалогиялық шежіре ағашын құру". Өнімділікті арттыратын заманауи ауыл шаруашылық технологиялары. Өнімділігі жоғары ауылшаруашылықты жүргізудің жаңа баламалы жолдары.
13) "Микробиология және биотехнология". Биотехнологиялық үдерістің жалпы сызбасы және биотехнологияда алынатын өнімдері (медицинада, өнеркәсіпте және ауыл шаруашылығында). Инсулин өндірісі.
14) "Көбею". Адамның жыныс жүйесінің құрылымы мен қызметі. Екінші реттік жыныстық белгілер. Ұлдар мен қыздардың жыныстық жетілуі. Биологиялық және әлеуметтік жетілу. Менструалдық цикл. Менструалдық циклдағы эстроген мен прогестерон гормондарының маңызы. Контрацепция түрлері, жыныстық жолмен берілетін аурулар: Жүре пайда болған иммундық дефицитiнiң синдромы (ЖИТС), сифилис, гонорея, гепатит В,С. Алдын алу шаралары.
15) "Өсу және даму". Құрсақта даму. Ұрықтық дамудың алғашқы кезеңдері. Ұрықтың қалыптасуы мен дамуы. Шылым шегу, есірткі мен ішімдіктің адам ұрығының дамуына тигізетін әсері
16) "Эволюциялық даму". Эволюциялық ұғымдардың қалыптасуы және дамуы. Ч.Дарвиннің эволюциялық ілімінің негізгі қағидалары. Эволюцияның қазіргі заман теориясының пайда болуы. Эволюцияның қозғаушы күштері. Табиғи сұрыпталу нәтижесіндегі бейімделушілік. Эволюциялық үдерістегі өзгергіштіктің (мутациялық, комбинтивтік) рөлі. Табиғи сұрыпталу, оның түрлері (қозғаушы және тұрақтандырушы). Тіршілік үшін күрес (түрішілік, түраралық). Модельдеу "Бейімделгіштікті табиғи сұрыпталу нәтижесі ретінде зерттеу (көбелек)". "Түр" ұғымының анықтамасы. Түрдің құрылымы. Түр критерийлері. "Түр түзілу" ұғымы. Түр түзілудің тәсілдері мен механизмдері.
Жердегі тіршіліктің пайда болуы кезеңдері.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
15. Бағдарламада оқыту мақсаттарын пайдалану ыңғайлылығы үшін кодтау енгізілді. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшенің, төртінші сан – оқыту мақсатының реттік санын білдіреді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында "7" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
1) Тірі организмдердің көп түрлілігі, құрылымы мен қызметтері:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
Бөлім | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1. Тірі ағзалар |
7.1.1.1 жүйелеудің маңызын түсіндіру; |
8.1.1.1 балдырлар мүктәрізділер, қырықжапырақ тәріздестер, ашықтұқымдылар және жабықтұқымдылар мысалында өсімдік-тердің ерекшеліктерін сипаттау; |
9.1.1.1 әртүрлі түрлерді сипаттауда бинарлы номенклатураны қолдану; |
2. Қоректену |
7.1.2.1 жапырақтың ішкі құрылысын сипаттау және құрылысы мен оның қызметі арасындағы өзара байланысты | 8.1.2.1 омыртқасыз-дар, күйіс қайыратын жануарлар мен адамның ас қорыту жүйесінің құрылысын салыстыру | 9.1.2.1 адамның асқорыту жолдарындағы үдерістерді сипаттау |
7.1.2.2 фотосинтез үдерісі үшін қажетті жағдайларды зерттеу |
8.1.2.2 әртүрлі типті тістердің құрылысы мен қызметтері арасындағы байланы-сын және тісті күту ережелерін сипаттау; |
9.1.2.2 ас қорыту үдерісіндегі органикалық заттар мен сәйкес ферменттердің арасындағы байланысты орнату; | |
3. Заттардың тасымалда-нуы |
7.1.3.1 тірі ағзалардағы қоректік заттардың тасымалының маңызын түсіндіру; |
8.1.3.1 қан құрамы мен қызметін сипаттау; |
9.1.3.1 активті және пассивті тасымалдарды салыстыру; |
4. Тыныс алу |
7.1.4.1 тірі ағзалар үшін тыныс алудың маңызын сипаттау; |
8.1.4.1 өкпе менұлпадағы газ алмасу механизмдерін сипаттау; |
9.1.4.1 тыныс алу реакциясының химиялық теңдеуін пайдалана отырып, анаэробты және аэробты тыныс алуды салыстыру, |
5. Бөліп шығару |
7.1.5.1 ағзалардың тіршілік әрекетіндегі бөліп шығарудың маңызын сипаттау; |
8.1.5.1 адамның зәр шығару жүйесі мүшелерінің құрылысы мен қызметтерін сипаттау; |
9.1.5.1 нефронның құрылысы мен қызметін сипаттау; |
6. Қозғалыс |
7.1.6.1 өсімдіктердің қозғалу себептерін түсіндіріп, қозғалыстың маңызын сипаттау (тропизмдер, таксистер); |
8.1.6.1 тірек-қимыл жүйесінің қызметтерін сипаттау; |
9.1.6.1 қол бұлшық еттерінің максимальды жұмыс күшін және күшке төзімділігін зерттеу; |
7. Координа-ция және реттелу |
7.1.7.1 жануарлардың жүйке жүйесінің типтерін салыстыру; |
8.1.7.1 көруді қабыл-дау ерекшеліктерін зерттеу және көру гигиенасы ережелерін сипаттау; |
9.1.7.1 жүйке жасушасының құрылысы мен қызметі арасында байланыс орнату; |
7.1.7.4 орталық жүйке жүйесі бөлімдерінің құрылысы мен қызметін салыстыру; | |||
2) Көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік, эволюциялық даму:
1. Көбею | 7 сынып | 8 сынып | 9 сынып |
7.2.1.1 өсімдіктердің жыныссыз және жынысты көбеюін сипаттау; |
8.2.1.1 жануарлардың көбею тәсілдерін салыстыру; |
9.2.1.1 адамның жыныс жүйесінің құрылысын сипаттау; | |
2. Жасушалық айналым |
7.2.2.1 әртүрлі ағзалар түрлеріндегі хромосомалардың санын салыстыру; | 8.2.2.1 тірі ағзалардың өсуі мен дамуы үшін митоз бен мейоздың маңызын түсіндіру |
9.2.2.1 жасушалық айналымның интерфаза кезеңіндегі жүретін үдерістерді түсіндіру; |
3. Өсу және даму |
7.2.3.1 ағзадардың өсу мен даму үдерістерін сипаттау; |
8.2.3.1 эмбрионалдық даму кезеңдерін сипаттау; |
9.2.3.1 ұрықтың дамуындағы плацентаның маңызын түсіндіру; |
4. Тұқым қуалаушы-лық пен өзгергіштік заңдылық-тары |
7.2.4.1 адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді зерттеу; |
8.2.4.1 тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эволюциядағы ролін дәйектеу; |
9.2.4.1 генетиканың дамуымен қалыптасуындағы Мендель зерттеулерінің рөлін бағалау; |
5. Эволюция-лық даму мен селекция негіздері |
9.2.5.1 К. Линней мен Ж.Б. Ламарк еңбектері-нің негізгі қағидаларын оқып зерттеу; |
3) Ағза мен қоршаған орта
1. Биосфера, экожүйе, популяция | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.3.1.1 жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта факторларының тірі ағзаларының тіршілік әрекеті мен таралуына әсерін зерттеу; |
8.3.1.1 экожүйелер-дің жалпы құрылымы-ның сызбасын жасау; |
9.3.1.1 популяция өсімінің экспоненциал-дық және сигмоидтік үлгілерінің қисық сызықтарының графиктерін талдау; | |
2.Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері |
7.3.2.1 адам мен экожүйе арасындағы қарым-қатынастарды сипаттау; |
8.3.2.1 биологиялық әртүрлілікті сақтаудың және қолдауды қажеттіктің себептерін негіздеу; |
9.3.2.1 пайдалы қазбалар өндірудің және қайта өндірудің қоршаған ортаға әсерін түсіндіру; |
4) Қолданбалы кіріктірілген ғылымдар:
Бөлім | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1. Молекулалық биология мен биохимия |
7.4.1.1 судың қасиеті мен тірі ағзалар тіршілігі үшін маңызын сипаттау; |
8.4.1.1 биологиялық мысалдарды пайдаланып полимерлер мен мономерлер арасындағы айырмашылықты сипаттау; |
9.4.1.1 ферменттің әрекет ету механизмін оқып тану; |
2. Жасушалық биология |
7.4.2.1 жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйесі ұғымын түсіндіру; |
8.4.2.1 өсімдік және жануар ұлпаларын жіктеу; |
9.4.2.1 өсімдік және жануар жасушалары-ның негізгі бөліктерінің құрылысы мен қызметін түсіндіру; |
3. Микробиоло |
7.4.3.1 бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттау; | 8.4.3.1 қарапайым-дылар, бактериялар, саңырауқұлақтар, вирустармен туындай-тын аурулардың ерекшеліктері мен алдын алу шараларын сипаттау |
9.4.3.1 инсулин өндіру мысалында биотехнологиялық үдерістің жалпы сызбасын сипаттау; |
4. Биофизика | 8.4.4.1 тік жүруге байланысты адам қозғалуының биомеханикалық ерекшеліктерін зерттеу |
9.4.4.1 тірі ағзалардағы электрлі үдерістерді зерттеу; |
16. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
17. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Биология" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Биология" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
7-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары |
Білім алушылар: | ||
1-тоқсан | ||
Экожүйелер | Ортаның экологиялық факторлары: абиотикалық (температура, жарық, рН, ылғалдылық) биотикалық (микроағзалар, жануарлар, өсімдіктер). Зертханалық жұмыс "Жергілікті жердің экожүйелерін зерттеу (мектеп ауласы мысалында)". | 7.3.1.1 жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуына әсерін зерттеу |
Қоректік тізбектер және қоректік торлар. |
7.3.1.2 табиғи қоректік тізбектерді салыстыру; | |
Экологиялық сукцессиялар: Бірінші және екінші реттік сукцессиялар. Экожүйелердің алмасуы. | 7.3.1.4 экологиялық сукцессия үдерісін сипаттау | |
Адам экожүйенің бір бөлігі. Антропогендік фактор. | 7.3.2.1 адам мен экожүйе арасындағы қарым-қатынастарды сипаттау | |
Адам әрекеттерінің экожүйеге жағымсыз әсері. | 7.3.2.2 экожүйеге жағымсыз әсер ететін адам тіршілігінің салаларына мысалдар келтіру | |
Қазақстанда ерекше қорғалатын аймақтар. Жергілікті жердің ерекше қорғалатын аймақтары. | 7.3.2.3 Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аймақтарының өсімдіктері мен жануарларын сипаттау | |
Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы. Жергілікті өңірдің ҚР Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктері. | 7.3.2.4 жергілікті өңірдің Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктеріне мысал келтіру | |
Тірі ағзаларды жүйелеу | Тірі ағзалардың бес патшалығына жалпы сипаттама: прокариоттар, протисталар, саңырауқұлақтар, өсімдіктер, жануарлар. Өсімдіктер мен жануарлардың негізгі жүйелік топтары: Патшалықтар. Типтер. Бөлімдер. Кластар. Өсімдіктер мен жануарларды жүйелеудің маңызы. |
7.1.1.1 жүйелеудің маңызын түсіндіру; |
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың сыртқы құрылысындағы ерекшеліктер. | 7.1.1.3 омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың құрылысының ерекшеліктерін сипаттау | |
Дихотомиялықәдіс. | 7.1.1.4 жекелеген ағзаларға қарапайым дихотомиялық кілттерді қолдану | |
Жасушалық биология | Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйесі түсініктері. Өсімдіктер және жануарлар жасушаларын салыстыру. Жарық микроскобынан көрінетін жасуша құрылымдары: пластидтер, вакуоль, ядро, цитоплазма, жасушалық мембрана, жасушалық қабырға. |
7.4.2.1 "жасуша", "ұлпа", "мүше", "мүшелер жүйесі" туралы түсініктер; |
Судың қасиеттері: беттік керілу, судың қозғалысы, еріткіштігі, қайнау және балқу температурасы, жылусыйымдылығы. Судың биологиялық маңызы және оның еріткіш ретіндегі, температураны сақтау мен реттеудегі ролі. Зертханалық жұмыс "Судың тірі ағзалар үшін маңызы мен қасиеттерін зерттеу". Микро- (мырыш, темір, селен, фтор) және макроэлементтердің (магний, кальций, калий, фосфор) тірі ағзалардың тіршілік әрекеті үшін маңызы. |
7.4.1.1 судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын сипаттау; | |
Азық-түліктердегі органикалық заттар: нәруыздар, майлар, көмірсулар. Зертханалық жұмыс "Азық-түліктерде көмірсулар, нәруыздар және майлардың бар болуын зерттеу". | 7.4.1.3 азық түліктерде көмірсулар, нәруыздар және майлардың бар екендігін дәлелдеу | |
Өсімдіктерде макроэлементтердің тапшылығы (азот, калий, фосфор). Тыңайтқыштар: органикалық және минералдық (азотты, калийлі жәнефосфорлы). | 7.1.1.4 минералды тыңайтқыштардағы азот, калий және фосфордың өсімдіктер үшін маңызын танып білу | |
2-тоқсан | ||
Заттардың тасымалдануы | Заттар тасымалдануының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті үшін маңызы. Заттардың тасымалдануына қатысатын тірі ағзалардың мүшелері мен мүшелер жүйесі. |
7.1.3.1 тірі ағзалардағы қоректік заттардың тасымалының маңызын түсіндіру; |
Сабақ және тамыр. Сабақтың ішкі құрылысы: қабық, камбий, сүрек, өзек. Тамыр аймақтары: бөліну, өсу, сору және өткізу аймақтары. |
7.1.3.3 тамыр және сабақтың ішкі құрылысын зерттеу; | |
Ксилема, флоэма және олардың құрылымдық элементтері. | 7.1.3.5 флоэма мен ксилеманың элементтерін құрылысын салыстыру | |
Жануарлардағы қанайналым мүшелері: буылтық құрттар, ұлулар, буынаяқтылар және омыртқалылар. | 7.1.3.6 жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді танып білу | |
Тірі ағзалардың қоректенуі | Жапырақтың құрылысы мен қызметі. Жапырақтың ішкі құрылысы. Лептесік. Жапырақ фотосинтездеуші негізгі арнайы мүше. Судың булануы мен газдардың алмасуы. | 7.1.2.1 жапырақтың ішкі құрылысын сипаттау, құрылысы мен қызметі арасындағы өзара байланысты түсіндіру |
Фотосинтезге қажетті жағдайлар. Зертханалық жұмыс "Фотосинтез үдерісіне қажетті жағдайларды зерттеу". | 7.1.2.2 фотосинтезге қажетті жағдайларды зерттеу | |
Тыныс алу |
Өсімдіктер мен жануарлар үшін тыныс алудың маңызы. Тыныс алу - энергия көзі. Тыныс алу типтері: анаэробты және аэробты. |
7.1.4.1 тірі ағзалардағы тыныс алу маңызын сипаттау; |
Өсімдіктердің тыныс алуы. Тұқымның немесе өскіндердің тынысалуы мысалында | 7.1.4.3 өсімдіктердегі тыныс алуды зерттеу | |
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүше-лері (бунақденелілердің демтүтік-тері, балықтарының желбезектері, құстардың және сүтқоректілердің өкпесі). Модельдеу "Омыртқалы және омыртқасыз жануарлардың тынысалу жүйесі мүшелерін салыстыру". | 7.1.4.4 омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін салыстыру | |
Тынысалу мүшелері. Адамның тынысалу жолдарының құрылысы мен газалмасу мүшелері. | 7.1.4.5 адамның тыныс алу мүшелерінің құрылыс ерекшеліктерін танып білу | |
Тыныс алу мүшелерінің аурулары. Тыныс алу мүшелері ауруларының себептері мен олардың алдын алу жолдары (өкпе обыры, астма, бронхит, туберкулез, тұмау). | 7.1.4.6 тыныс алу мүшелері ауруларының себептері мен алдын алу жолдарын түсіндіру | |
3-тоқсан | ||
Бөліп шығару | Бөліп шығарудың тірі ағзалар үшін маңызы. Жануарлардағы бөліп шығару өнімдері. Зат алмасудың соңғы өнімдері. | 7.1.5.1 ағзалардың тіршілік әрекетінде бөліп шығарудың маңыздылығын түсіндіру |
Өсімдіктердегі бөліп шығару өнімдері: тыныс алу мен фотосинтездің бастапқы және соңғы өнімдері. Зертханалық жұмыс "Өсімдіктердің тынысалу ерекшеліктерін өскіндер мысалында зерттеу" | 7.1.5.2 өсімдіктердегі бөліп шығару ерекшеліктерін зерттеу | |
Жануарлардың бөліп шығару жүйелері. Жануарлардың бөліп шығару жүйелерінің құрылысын салыстыру. | 7.1.5.3 омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың бөліп шығару жүйелерінің құрылысын салыстыру | |
Қозғалыс | Өсімдіктердің қозғалысы. Қозға-лыстың өсімдіктер тіршілігіндегі маңызы. Өсімдіктердің қозғалу тәсілдері (тропизмдер, таксистер, өсу қозғалыстары). Өсімдіктердің өсуі мен дамуына жарықтың әсері. Жарықтың түсу деңгейіне қарай өсімдіктердің бейімделуі. Фотопериодизм күннің жарық түсу ұзақтығына ағзалардың бейімделуі |
7.1.6.1 өсімдіктердің қозғалысы себептерін түсіндіріп, қозғалыстың маңызын сипаттау; |
Жануарлардың қозғалыс мүшелері. Тірі ағзалардағы қозғалыстың рөлі. Жануарлардың қозғалу тәсілдеріне мысалдар. Жануарлардың мекен ортасы мен қозғалыстәсілдері арасындағы байланыстарды анықтау. | 7.1.6.4 омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың қозғалыс мүшелерін салыстыру | |
Координация және реттелу | Жүйке жүйесінің типтерін салыстыру: диффузиялы, сатылы, түйнекті, түтіктәрізді. | 7.1.7.1 жануарлардың жүйке жүйесінің типтерін салыстыру |
Жүйке жүйесінің құрам бөліктері. Жүйке жүйесінің қызметі. Нейронның құрылысы: денесі, дендриттер, аксон. Нейронның қызметтері. |
7.1.7.2 жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық компоненттерін атау; | |
Жүйке жүйесінің орталық және шеткі бөлімдері. Жұлын. Ми. Ми бөлімдерінің құрылысы мен қызметтері: сопақша ми, артқы (ми көпірі, мишық), орталық және аралық ми. Үлкен ми сыңарлары. | 7.1.7.4 орталық жүйке жүйесі бөлімдерінің құрылысы мен қызметтерін салыстыру | |
Рефлекстік доға: рецептор, сезгіш, аралық, қозғалыс нейрондары, жұмыс мүшесі. | 7.1.7.5 рефлекстік доғаны зерттеу | |
Мінез-құлықтың рефлекторлық табиғыты: шартсыз және шартты рефлекстер. Шартты рефлекстердің сөнуі. | 7.1.7.6 мінез-құлықтың рефлекторлық табиғатын түсіндіру | |
Ішкі мүшелер жұмысының жүйкелік реттелуі. | 7.1.7.7 вегетативті жүйке жүйесінің қызметін сипаттау | |
Адам ағзасы үшін ұйқының маңызы. Биологиялық ритмдер. Ұйқының кезеңдері: баяу және жылдам ұйқы. Жұмысқа қабілеттілік. Күн тәртібі. Оқу еңбегі мен дене еңбегінің гигиенасы. Күйзеліс. Күйзеліс жағдайларымен күрес және олардың алдын алу әдістері. |
7.1.7.8 ағзаның тіршілік әрекеттерінің қалпына келуіне және тынығуына ұйқының маңызын түсіндіру; | |
Жүйке жүйесінің қызметіне алкаголь, темекі, және наркотикалық заттардың әсері. | 7.1.7.10 жүйке жүйесінің қызметіне алкаголь, темекі, және наркотикалық заттардың әсерін түсіндіру | |
4-тоқсан | ||
Тұқымқуалау мен өзгергіштік |
Адамда белгілердің тұқым қуалауында гендер мен ДНҚ рөлі. |
7.2.4.1 адам ағзасындағы тұқымқуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді зерттеу; |
Әртүрлі ағзалар түрлерінің хромосомалар саны. |
7.2.2.1 әртүрлі ағзалардағы хромосомалардың санын салыстыру; | |
Көбею. Өсу және даму | Өсімдіктердің жынысты және жыныссыз көбеюі. Өсімдіктердің жынысты және жыныссыз көбеюінің биологиялық маңызы | 7.2.1.1 өсімдіктердің жынысты және жыныссыз көбеюін сипаттау |
Өсімдіктердің өсімді жолмен көбеюі, оның түрлері және табиғаттағы биологиялық маңызы. Өсімдік өсіруде өсімді жолмен көбею тәсілдерін қолдану. Қалемшелеу, сұлатпа өркен, телу (қалемшелермен, көзшелермен), көбею ұлпаларымен. | 7.2.1.2 өсімдіктердің өсімді көбею тәсілдерін салыстыру | |
Гүл құрылысы. Тозаңдану түрлері. Гүлдеу және тозаңдану. Тозаңдану түрлері (өздігінен, айқас, жасанды). Өсімдіктердегі ұрықтану туралы түсінік және зиготаның түзілуі. Қосарлы ұрықтану. Қосарлы ұрықтанудың биологиялық маңызы. |
7.2.1.3 өздігінен және айқас тозаңданудың шамалы артықшылықтарын сипаттау; | |
Ағзалардың жеке дамуы түсінігі. Өсімдіктер мен жануарлардағы онтогенез кезеңдері. Бөліну, өсу, көбею, қартаю. Өсімдіктердің өсуі. Сабақтың ұзарып және жуандап өсуі. Камбийдің рөлі. Жылдық сақиналар. |
7.2.3.1 ағзалардың өсу және даму үдерістерін сипаттау; | |
Жануарлардағы тура және түрленіп даму онтогенез типтері. Бунақденелілердің шала және толық түрленіп дамуына мысалдар. |
7.2.3.3 өсімдіктер мен жануарлардағы онтогенез кезеңдерін ажырату; | |
Микробиология және биотехнология |
Бактериялардың формаларының әртүрлілігі. Бактериялардың таралуы. | 7.4.3.1 бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттау |
Бактерияларды пайдалану. Табиғаттағы және адам өміріндегі бактериялардың маңызы. | 7.4.3.2 ірімшік және йогурт өндірісін зерттеу | |
Патогендермен күрес тәсілдері. Бактериялардың антибиотиктерге тұрақтылығы. Зертханалық жұмыс "Антибиотиктер, антисептиктер және залалсыздандыру өнімдерін қолдануды зерттеу". | 7.4.3.3 антибиотиктер, антисептиктер және залалсыздандыру өнімдерінің қолданылуын сипаттау | |
Вирустар. Жасушасыз құрылым иелері вирустардың құрылыс ерекшеліктері. | 7.4.3.4 вирустардың тіршіліктің жасушасыз формасы екендігін түсіндіру | |
8-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімдері | Тақырыптары/ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Жасушалық биология | Жасуша – тірі ағзалардың құрылымдық негізгі өлшем бірлігі. Прокариот және эукариот жасушалардың құрылысы: ядроның болуы және орналасуы, жасуша қабырғасы, жасуша мембранасы, пластидтер, митохондрия, рибосомалар, Гольджи аппараты, вакуоль. | 8.4.2.2 прокариот және эукариот жасушалардың құрылысын салыстыру |
Өсімдік ұлпаларының әртүрлілігі: түзуші, жабын, негізгі, өткізгіш, механикалық, бөліп шығарушы ұлпа. Жануар ұлпаларының әртүрлілігі: эпителий, дәнекер, бұлшықет, жүйке. | 8.4.2.1 Өсімдіктер мен жануарлардың ұлпаларын классификациялау | |
Молекулалық биология | Жасушаның құрамындағы органикалық заттар. Мономерлер мен полимерлер арасындағы айырмашылық. | 8.4.1.1 биологиялық мысалдарды пайдаланып полимерлер мен мономерлер арасындағы айырмашылықты сипаттау |
Көмірсулар – энергия көзі. Глюкоза, сахароза, гликоген, крахмал, жасұнық пен хитиннің маңызы және қызметтері. Липидтердің қасиеттері мен қызметі. | 8.4.1.2 көмірсулар мен липидтің құрылымы мен биологиялық қызметтерін сипаттау | |
Нәруыздар, қасиеттері мен қызметтері. | 8.4.1.3 нәруыздардың биологиялық құрылымы мен қызметі | |
Тірі ағзалардың көп түрлілігі | Зертханалық жұмыс "Өсімдіктер бөлімдеріндегі ерекшелік белгілерді анықтау. Балдырлар, мүктәрізділер, қырықжапырақтәрізділер, ашықтұқымдылар және жабықтұқымдылар. | 8.1.1.1 балдырлар, мүктер, қырықжапырақ тәріздестер, ашық және жабықтұқымдыар мысалында өсімдіктердің ерекшеліктерін сипаттау |
Саңырауқұлақтар патшалығы. Зең саңырауқұлағы: мукор, пеницилл. Біржасушалы саңырауқұлақтар – ашытқы. Көпжасушалы саңырауқұлақтар. Қалпақшалы саңырауқұлақтар. Жеуге жарамды және улы саңырауқұлақтар. | 8.1.1.2 саңырауқұлақтардың негізгі белгілерін сипаттау | |
Зертханалық жұмыс "Дара жарнақты және қосжарнақтылар өсімдіктер кластарының белгілерін зерттеу". | 8.1.1.3 даражарнақты және қосжарнақты өсімдіктерді негізгі белгілеріне қарай ажырату | |
Буынаяқтылар типі. Хордалылар типі. Сыртқы белгілеріне қарай салыстырмалы сипаттама. | 8.1.1.4 буынаяқтылар мен хордалы жануарлар кластарын ерекше белгілері бойынша тану | |
Қоректену |
Жауын құртының, сиырдың және адамның асқорыту жүйесінің құрылысы. | 8.1.2.1 омыртқасыз (жауынқұрт), күйіс қайыратын (сиыр) жануарлар мен адамның ас қорыту жүйесінің құрылысын салыстыру |
Тістің құрылысы мен қызметі, сүт тістердің тұрақты тістерге ауысуы. Тіс гигиенасы. |
8.1.2.2 тістердің құрылысы, әртүрлі типтері мен қызметтері арасындағы байланысты және тісті күту ережелерін сипаттау | |
Тамақтану гигиенасы. Асқорыту мүшелерінің жұқпалы аурулары және олардың алдын алу. Тағамнан уланудың алдын алу. Алғашқы жәрдем шаралары. Ішек құрт ауруларының алдын алу. | 8.1.2.4 асқорыту жолы ауруларының себептерін және астан улану себебін ашу | |
Дәрумендер және олардың маңызы. Суда еритін және майда еритін дәрумендер. Дәрумендердің тәуліктік мөлшері. Авитаминоз, гиповитаминоз және гипервитаминоз. А авитаминоздағы ақшам соқыр, В1 авитаминоздағы бери – бери ауруы, С авитаминоздағы қырқұлақ, Д авитаминоздағы мешел аурулары. |
8.1.2.5 адам ағзасындағы дәрумендердің маңыздылығын сипаттау | |
2-тоқсан | ||
Заттардың тасымалдануы | Ағзаның ішкі ортасы және оның маңызы. Лимфа. Лимфа айналымы мен оның маңызы. Гомеостаз.Ағзаның ішкі ортасы: қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы. | 8.1.3.5 лимфа жүйесін және қан, ұлпа сұйықтығы мен лимфа арасындағы өзара байланысты сипаттау |
Қанның құрамы мен қызметі. Қан түйіршіктері: эритроциттер, лейкоциттер, тромбоциттер. Плазма. Қанның қызметі: транспорттық, гомеостаздық, қорғаныштық. | 8.1.3.1 қан құрамы мен қызметін сипаттау | |
Зертханалық жұмыс "Әр түрлі ағзалардың қан жасушаларын зерттеу". Қан жасушаларын формасына, мөлшеріне, санына және ядросының болуына қарай салыстыру. | 8.1.3.2 дайын микропрепараттар арқылы әр түрлі ағзалардың қан жасушаларының құрылыс ерекшеліктерін зерттеу | |
Иммунитет. Гуморальдық және жасушалық иммунитет. Лейкоциттердің түрлі типтері және олардың қызметтері. Т – және В- лимфоциттердің әрекет етуі. |
8.1.3.3 лейкоциттердің түрлі типтерінің қызметтерін сипаттау | |
Жұқпалы аурулар және олардың алдын алу: амебалық қантышқақ, фитофтороз, оба, күл, лейшмания, герпес | 8.4.3.1 қарапайымдылар, саңырауқұлақтар, бактериялар мен вирустар қоздыратынмен туындайтын аурулардың ерекшеліктерін сипаттау және алдын алу шараларын сипаттау | |
Иммунитет. Иммунитеттің түрлері: туа пайда болған және жүре пайда болған иммунитет. Екпенің (вакцина) түрлері және оның жасанды иммунитетті қалыптастырудағы маңызы. Жұқпалы аурулардың алдын алу. | 8.1.3.6 аурудың алдын алудағы вакцинацияның рөлін бағалау | |
Қан топтары. Қан құю. Резус – фактор. Агглютинация. Резус – конфликт. | 8.1.3.7 агглютинация және резус-конфликт механизмдерін түсіндіру | |
Буылтық құрттардың (жауын құрт), ұлулардың, буынаяқтылардың және омыртқалылардың жүрегі және қантамырларының құрылысы мен қызметі. |
8.1.3.8 жануарлар жүрегінің құрылысы мен қантамырлар жүйелерінің маңызын сипаттау | |
Қантамырлар жүйесінің түрлері. Ашық және тұйық қанайналым жүйелері. Үлкен және кіші қанайналым шеңберлері. Адамның қанайналым жүйесі. | 8.1.3.10 жануарлардың қантамырлар жүйесі түрлерін сипаттау | |
Зертханалық жұмыс "Дене жаттығуларының жүрек жұмысына әсерін зерттеу" | 8.1.3.11 дене жаттығуларының жүрек жұмысына әсерін зерттеу | |
Жүрек-қантамырлар жүйесі аурулары (гипертония, инфаркт, тахикардия, ишемиялық ауру, атеросклероз, инсульт). Аурудың себептері: тұқым қуалайтын ауруларға бейімділік, салауатты өмір салтын дұрыс ұстанбау т.б. | 8.1.3.12 қантамыр жүйесі ауруларының себептері мен ауру белгілерін сипаттау | |
Тыныс алу | Альвеола мен қан арасындағы газ алмасу. Өкпедегі қанның оттекке қанығуы. Ұлпа мен қан арасындағы газ алмасу. Қанның көмірқышқыл газына қанығуы, жасушаның оттекке қанығуы. | 8.1.4.1 өкпе мен ұлпадағы газалмасу механизмдерін сипаттау |
Тыныс алу және тыныс шығару механизмі. Кеуде қуысының құрылысы. Тыныс алуға және тыныс шығаруға қатысатын бұлшықеттер. Тыныс алу және тыныс шығарудағы көкеттің маңызы. Ауа жүретін жолдардағы қысымның өзгеруі. | 8.1.4.2 тыныс алу және тыныс шығару механизмін түсіндіру | |
Тыныс алудың минуттық көлемі. Әр түрлі жастағы, физикалық дамыған, ер және әйел адамдардың өкпесінің тіршілік сыйымдылығы. Тынысалу қозғалыстарының жиілігі. Шылым шегудің өкпенің тіршілік сыйымдылығына әсері. | 8.1.4.3 өкпенің тіршілік сыйымдылығын анықтау және қалыпты жағдайдағы дененің физикалық жүктемесі кезіндегі тыныс алудың минуттық көлемін анықтау. | |
3-тоқсан | ||
Бөліп шығару | Зәр шығару жүйесі мүшелерінің құрылысы (бүйрек, несепағар, қуық, несеп жолы) мен қызметі. Бөліпшығару және сүзу мүшелері. Бүйректің құрылысы (қыртысты және милы қабат, нефрон, пирамида, астауша, бүйрек өзекшелері). |
8.1.5.1 адамның зәр шығару жүйесі мүшелерінің құрылысы мен қызметін сипаттау |
Терінің маңызы, құрылысы мен қызметі. Тер бөлінудің реттелуі | 8.1.5.3 терінің құрылысы мен оның бөліп шығарудағы маңызын сипаттау | |
Тері ауруларының пайда болу себептері мен салдары (қышыма, теміреткі, безеу бөртпелері,). Белгілері мен алдын алу шаралары. | 8.1.5.4 тері ауруларының алдын алу шараларын түсіндіру | |
Қозғалыс. Биофизика | Адам қаңқасының құрылысы. Тірек-қимыл жүйесінің маңызы мен қызметі | 8.1.6.1 тірек-қимыл жүйесінің қызметтерін сипаттау |
Сүйектің макро - және микроскопиялық құрылысы. Сүйектің химиялық құрамы. | 8.1.6.2 сүйектің химиялық құрамын, макро және микроскопиялық құрылысын зерттеу | |
Сүйектің байланыс түрлері: қозғалмайтын, жартылай қозғалмалы, қозғалмалы. | 8.1.6.3 сүйектердің байланыс түрлерін салыстыру | |
Буынның құрылысы және қызметтері. Сүйек буындарының атқаратын қызметіне сәйкес бейімделуі. | 8.1.6.4 буынның әр түрлі типтерінің құрылысы және олардың қызметтерінің арасында байланыс орнату | |
Бұлшықет ұлпаларының құрылысы мен қызметі (бірыңғай салалы, көлденең жолақты қаңқа, көлденең жолақты жүрек). Зертханалық жұмыс "Бұлшықет ұлпаларының құрылысын зерттеу" Адам денесінің бұлшықеттерін жіктеу. |
8.1.6.5 бұлшық ет ұлпасының түрлері мен олардың қызметтерін сипаттау | |
Гиподинамия. Сымбаттың бұзылуы және жалпақ жалпақтабандылықтың пайда болу себептері. Сымбаттың бұзылуы мен жалпақтабандылықтың алдын алу шаралары. |
8.1.6.7 гиподинамия салдарын атау; | |
Тік жүруге байланысты адам қозғалуының биомеханикалық ерекшеліктері. Тік жүруге байланысты адамның қаңқа құрылысының ерекшеліктері. Тік жүруге байланысты бұлшықеттің маңызы. Тік жүру кезіндегі дененің ауырлық орталығы. Адам денесіндегі иіндер. | 8.4.4.1 тік жүруге байланысты адам қозғалуының биомеханикалық ерекшеліктерін зерттеу | |
Координация және реттелу |
Көру мүшелерінің құрылысы. Көрудің маңызы. Көру қызметінің бұзылуы. Көру гигиенасы. | 8.1.7.1 көруді қабылдаудың ерекшеліктерін зерттеу және көру гигиенасы ережесін сипаттау |
Есту мүшесінің құрылысы. Естудің маңызы. Естудің бұзылу себептері. Есту мүшесінің гигиенасы. | 8.1.7.2 дыбысты қабылдау ерекшеліктерін зерттеу және есту гигиенасының ережелерін сипаттау | |
Таяқшаның, құтышаның және түкті жасушалардың құрылымы мен қызметі. Зертханалық жұмыс "Соқыр дақты анықтау, түстердің аралсуына тәжірибе, дыбыстың ауа және сүйек арқылы өтуі". | 8.1.7.3 көру және есту рецепторларының құрылымы мен қызметтерін сәйкестендіру | |
"Гормондар", "Гуморальдық реттелу" ұғымдары. Эндокринді, экзокринді және аралас бездердің орналасуы және қызметі. Бездерден бөлінетін гормондар. |
8.1.7.4 эндокринді, экзокринді және аралас бездердің орналасқан жерлерін анықтау | |
Эндокринді бездер қызметінің бұзылуынан туындаған аурулар (гипо- және гиперфункция) | 8.1.7.6 эндкриндік бездер қызметінің бұзылуынан туындаған ауруларды атау | |
Адам денесінде орналасқан тері рецепторлары (терморецепторлар, механорецепторлар, ноцицептор-лар). Зертханалық жұмыс "Тері сезімталдығын зерттеу" | 8.1.7.7 терінің сезімталдығын зерттеу | |
Жылықанды жануарлардың тұрақты температураны сақтауындағы терінің ролі. Температураға сезімталдық. Терморецепторлардың температураның өзгеруіне бейімделуі. | 8.1.7.8 жылықанды жануарлардың дене температураны сақтаудағы терінің ролін сипаттау | |
4-тоқсан | ||
Көбею | Митоз. Мейоз. Митоз бен мейоздың биологиялық маңызы. | 8.2.2.1 тірі ағзалардың тіршілік әрекетіндегі митоз бен мейоздың маңызын түсіндіру |
Жануарлардың көбею формалары. Жыныссыз көбею типтері. Жынысты көбею. | 8.2.1.1 жануарлардың көбею тәсілдерін салыстыру | |
Мүктер мен қырықжапырақтардың тіршілік циклі. Гаметофит. Спорофит. | 8.2.1.2 мүктер мен қырықжапырақтардың мысалдарында жынысты және жыныссыз ұрпақтарының ерекшеліктерін түсіндіру | |
Ашықтұқымды және жабықтұқымды өсімдіктердің тіршілік циклі. | 8.2.1.3 ашықтұқымды және жабықтұқымды өсімдіктердің тіршілік циклінің ерекшеліктерін түсіндіру | |
Өсу және даму |
Эмбрионалдық даму кезеңдері: бластула, гаструла, нейрула. |
8.2.3.1 эмбрионалдық даму кезеңдерін сипаттау |
Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары | Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эволюциядағы маңызы. Өзгергіштік пен қоршаған орта жағдайларына бейімделгіштік арасындағы өзара байланыс. | 8.2.4.1 тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эволюциядағы ролін дәйектеу |
Қолдан сұрыптау және оның селекция үшін маңызы. Қолдан сұрыптау түрлері. | 8.2.4.2 ағзалар селекциясы үшін қолдан сұрыптаудың маңызын сипаттау | |
Мәдени өсімдіктер мен үй жануарларының шығу орталықтары. | 8.2.4.3 мәдени өсімдіктер мен үй жануарларының шығу тегінің орталықтарын оқып білу | |
Қазақстан территориясында кездесетін егістік дақылдар мен үй жануарларының қолтұқымдары. Маңызды белгілер. | 8.2.4.4 маңызды мәдени өсімдіктер іріктемелері мен үй жануарлары қолтұқымын сипаттау | |
Биосфера, экожүйе, популяция |
Экожүйелердің компоненттері. Су және құрлық экожүйелері. |
8.3.1.1 экожүйелердің жалпы құрылымының сызбасын жасау; |
Популяцияның құрылымының негізгі сипаттамалары және ерекшеліктері. Ағзалардың тіршілікке қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдері. (Тіршілікті сақтаудың К және r стрпатегиялары). |
8.3.1.3 популяцияның негізгі қасиеттерін және құрылымдық ерекшеліктерін сипаттау; | |
Тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлері. Ағзалардың тікелей және жанама қарымқатынас түрлері. Қоршаған орта жағдайларының өзгерістеріне ағзалардың бейімделуі. |
8.3.1.6 тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлерін сипаттау; | |
Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері | Адамның табиғаттағы ролі. Табиғатты тиімді пайдалану. Табиғатты қорғау. Биологиялық алуан түрлілікті сақтау. Дүниежүзілік Тұқым қоры. |
8.3.2.1 биологиялық әртүрлілікті сақтаудың және қолдауды қажеттіктің себептеріннегіздеу |
Қазақстан Республикасының экологиялық проблемалары. Себептері мен салдарлары. Оларды шешу жолдары. | 8.3.2.3 Қазақстан аумағындағы экологиялық проблемалардың туындау себептері мен оларды шешу жолдарын түсіндіру | |
9-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Тақырып/Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті. |
1-тоқсан | ||
Жасушалық биология | Жасушаның негізгі компонент-терінің қызметтері. Жасуша құрылымдары:плазмалық мембрана, цитоплазма, ядро, эндоплазмалық тор, жасуша орталығы, рибосомалар, Гольджи аппараты мен лизосомалар, митохондрия, пластидтер, қозғалыс органоидтары, жасушаның қосындылары. Құрылыстары және атқаратын қызметтері. | 9.4.2.1 өсімдік және жануар жасушаларының негізгі бөліктерінің құрылысы мен қызметін түсіндіру |
Жасушалардың сызықтық ұлғаюын есептеу. Ұлғаю, актуальды өлшемі және суреттің нақты өлшемі. Өлшем бірліктерін СИ жүйесіне аудару (сантиметр-миллиметр-микрометр-нанометр). Модельдеу "Микрофотографияларды пайдаланып жасушаның сызықтық ұлғаюын есептеу". | 9.4.2.2 микрофотографияны қолданып, жасушалардың сызықтық ұлғаюын есептеу | |
Тірі ағзалардың көп түрлілігі. | Әртүрлі түрлерді сипаттауда бинарлық номенклатураны қолдану. Зертханалық жұмыс "Анықтағыш көмегімен өсімдіктер мен жануарлар түрлерін (жергілікті регионның) анықтау". |
9.1.1.1 әр түрлі түрлерді сипаттауда бинарлы номенклатураны қолдану; |
Популяцияның өсуінің экспоненциалды және сигмоидты қисығы. | 9.3.1.1 популяция өсімінің экспоненциалдық және сигмоидтік үлгілерінің қисық сызықтарының графиктерін талдау | |
Экожүйедегі энергия тасымаланың тиімділігі. Энергия ағыны және қоректік тізбектер. Экологиялық пирамида түрлері. |
9.3.1.2 энергия ағымының тиімділігін есептеу; | |
Табиғаттағы көміртек пен азот айналымы. Биосферадағы биохимиялық үрдістер. Топырақ пен шөгінді жыныстар түзудегі тірі ағзалардың рөлі. | 9.3.1.4 азот пен көміртектің табиғаттағы айналымының сызбасын құру | |
Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері | Пайдалы қазбаларды өндірудің қоршаған орта мен адам денсаулығына әсері. | 9.3.2.1 пайдалы қазбалар өндірудің және қайта өңдеудің қоршаған ортаға әсерін түсіндіру |
Пестицидтердің қоршаған орта мен адам денсаулығына әсері. | 9.3.2.2 пестицидтерді пайдаланудың қоршаған орта мен адам денсаулығына әсерін түсіндіру | |
Жылыжай эффктісі (булану) және |
9.3.2.3 парниктік эффектінің тірі ағзаларға әсерін түсіндіру; | |
Қоректену | Ыдырау үдерісі. Асқорыту ферменттерінің әсері. Асқорытудағы ферменттердің маңызы. Сіңіру және бөліп шығару. |
9.1.2.1 адамның асқорыту жолдарындағы үдерістерді сипаттау; |
Ферменттердің әсер ету механизмі. Ферменттің белсенді орталығы. Зертханалық жұмыс "Ферменттердің белсенділігіне әр түрлі жағдайлардың (температура, pH) әсерін зерттеу". |
9.4.1.1 ферменттер механизмін оқып тану; | |
Өттің әсерінен майлардың эмульгациясы. Зертханалық жұмыс "Өттің әсерінен майлардың эмульгациялануын зерттеу". | 9.1.2.4 өттің әсерінен майлардың эмульгациялануы үдерісін зерттеу | |
Заттар тасымалы | Активті және пассивті тасымалдардың ұқсастығы мен айырмашылығы. Жасуша мембранасы арқылы тасымалдану. Белсенді тасымалдану кезіндегі энергияның жұмсалуы. | 9.1.3.1 активті және пассивті тасымалдарды салыстыру |
Сыртқы және ішкі факторлардың транспирацияға әсері. Зертханалық жұмыс "Транспирация үдерісі кезіндегі сыртқы факторларды (температура, ылғалдылық пен су буының қысымы, ауа қозғалысын) зерттеу. Зертханалық жұмыс "Ішкі факторларды: Буландыратын беттің ауданы және бұл беттік ауданның өсімдік көлеміне қатынасының (кутикула мен лептесіктер) транспирация үдерісіне әсері". |
9.1.3.2 өсімдіктердегі транспирация үдерісінің мәнін түсіндіру; | |
Сыртқы факторлардың флоэмада зат тасымалына әсері: температура, ылғалдылық, жарық | 9.1.3.4 сыртқы факторлардың флоэма арқылы заттардың тасымалдануына әсерін зерттеу | |
2-тоқсан | ||
Тыныс алу | Анаэробты және аэробты тыныс алу. Анаэробты және аэробты тыны салу үдерістерін химиялық реакция теңдеулерін қолданып қарастыру. Анаэробты және аэробты тыныс алудың тиімділіктері. | 9.1.4.1 тыныс алу реакциясының химиялық теңдеуін пайдалана отырып, анаэробты және аэробты тыныс алуды салыстыру |
Аэробты, анаэробты тынысалу үдерістерімен байланысты бұлшық еттердің қажуы. Аэробты және анаэробты тынысалуға физикалық жүктемелердің әсері. | 9.1.4.2 бұлшықет қажуы және аэробты, анаэробты тыныс алу үдерістері арасындағы байланысты қарастыру | |
Бөліп шығару | Нефронның құрылысы және қызметі. Ультрафильтрация. Абсорбция және таңдамалы реабсорбция. Несептің құрамы. Фильтрация мен кері фильтрацияның себептері. |
9.1.5.1 нефронның құрылысы мен қызметін сипаттау; |
Бүйрек жұмысына әсер ететін факторлар: тамақтану рационы, дене температурасының күрт түсуі, дәрілік препараттар, созылмалы және инфекциялық аурулар (кариес, іріңді ангина т.б.) | 9.1.5.3 бүйректің жұмысына әсер ететін факторларды сипаттау | |
Зәр шығару жүйесінің гигиенасы. Бүйрек және зәр шығару жүйесінің аурулары: пиелонефрит, цистит, бүйрекке тастың жиналуы. Себептері және алдын алу шаралары. | 9.1.5.4 бүйрек және зәр шығару жүйесі ауруларының алдын алу жолдарын түсіндіру | |
Құрлықта, шөлде, тұщы және тұзды суларда тіршілік ететін тірі ағзалардың зат алмасуының соңғы өнімдері. Құрамында азоты бар органикалық заттардың ыдырау өнімдері: аммиак, несепнәр, несеп қышқылы. | 9.1.5.5 әртүрлі ағзалардың мекен ету ортасы мен зат алмасудың соңғы өнімдері арасындағы байланысты орнату | |
Координация және реттелу |
Нейрондардың түрлері мен қызметтері. Жүйке ұлпасының қызметі (глиальды жасушалар). Аксондардың миеленді және миеленсіз қабықтары. Синапстар және медиаторлар. |
9.1.7.1 жүйке жасушасының құрылысы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату; |
Миеленді, миеленсіз аксондарда жүйке импульстарының туындауы және өткізілуі. Өткізу жылдамдығы. Мембраналық потенциал, тыныштық потенциалы және әрекет потенциалы. Модельдеу "Жүйке импульстарының туындауы мен таралу жылдамдығын зерттеу". | 9.1.7.3 жүйке импульсінің туындауы мен өтуін сипаттау | |
Тірі ағзалардағы электрлік үдерістер. Электрорецепторлар және электрлі мүшелер. | 9.4.4.1 тірі ағзалардағы электрлік үдерістерді зерттеу | |
Тынысалу мен тыныс шығарудың реттелуі мысалында нейрогумо-ральдық реттелу механизмі. Жүйкелік және гуморальдық реттелуді салыстыру. Ағзаның күйзеліске бейімделуі. | 9.1.7.4 нейрогуморалды реттелудің механизмін түсіндіру | |
Нейрокомпьютерлік интерфейс. Компьютер мен ми арасындағы ақпарат алмасу жүйесі. | 9.4.4.2 "компьютер-ми" интерфейс технологиясының ерекшеліктерін оқып білу | |
Гомеостазды тұрақты ұстаудың механизмдері. | 9.1.7.5 ағзаның ішкі ортасының тұрақтылығын ұстаудағы гомеостазды сақтаудың механизмін түсіндіру | |
Өсімдіктердің өсуі мен дамуын реттеуші. Зертханалық жұмыс "Ауксиннің өсімдіктерге әсерін зерттеу". | 9.1.7.6 өсімдіктердің өсуі мен дамуына әсер ететін заттардың әрекетін талдау | |
3-тоқсан | ||
Қозғалыс |
Бұлшық еттің жұмысы. |
9.1.6.1 қол бұлшық еттерінің максималды жұмыс күшін және күшке төзімділігін зерттеу; |
Молекулалық биология |
Дезоксирибонуклеин қышқылының |
9.4.1.2 дезоксирибонуклеин қышқылының молекуласының қос шиыршықты құрылымын сипаттау; |
Жасушалық цикл | Интерфаза. Интерфаза кезеңдері: Gl, S және G2. | 9.2.2.1 жасуша айналымының интерфаза кезіндегі жүретін үдерістерді түсіндіру |
Митоз. Митоз фазалары. Зертханалық жұмыс "Пияз тамыр ұшындағы жасушалардан митозды зерттеу" | 9.2.2.2 митоздың кезеңдерін сипаттау | |
Мейоз. Мейоз фазалары. Мейоз бен митозды салыстыру. |
9.2.2.3 мейоз кезеңдерін сипаттау; | |
Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары | Мендель ашқан белгілердің тұқымқуалаузаңдылықтары. Тұқымқуалаушылықты зерттеудің гибридологиялық әдісі. | 9.2.4.1 генетиканың дамуы мен қалыптасуындағы Мендель зерттеулерінің рөлін бағалау |
Тұқымқуалаушылық заңдылықтарының цитологиялық негіздері. Гаметалар тазалығы және оның цитологиялық негіздемесі. Моногибридті және дигибридті будандастыру. Басымдылық заңы. Ажырау заңы. |
9.2.4.2 моногибридті будандастырудың цитологиялық негіздерін дәлелдеу және есептер шығару; | |
Аллельді гендердің әрекеттесуі: толықжәне толымсыз. Доминантты-лық белгілердің пайда болуы. Талдаушы шағылыстыру ұғымы мен оның практикалық маңызы. |
9.2.4.4 толық және толымсыз доминаттылықты салыстыру; | |
Жыныс генетикасы. Жынысты анықтаудың генетикалық механизмі. Жыныспен тіркесіп тұқымқуалау. Гемофилия және дальтонизм. |
9.2.4.6 жынысты анықтау теориясын сипаттау; | |
Адам қан топтарының тұқымқуалау заңдылықтары. Резус-фактор. | 9.2.4.8 адамның қан тобының тұқымқуалауын және қан топтарын анықтау механизмін түсіндіру | |
Адам генетикасы. Адамның тұқым-қуалау белгілерін зерттеу әдістері. Адамның генетикалық аурулары-ның алдын алу. Модельдеу "Адамның генеалогиялық шежіре ағашын құру". |
9.2.4.9 адам генетикасын зерттеудің негізгі әдістерін сипаттау; | |
Өнімділікті арттыратын заманауи ауыл шаруашылық технологиялары. | 9.2.4.11 мәдени өсімдіктердің өнімділігін арттыру үшін заманауи ауылшаруашылық технологияларды қолданылуын зерттеу | |
Микробиология және биотехнология | Биотехнологиялық үдерістін жалпы сызбасы және биотехнологияда алынатын өнімдері (медицинада, өнеркәсіпте және ауылшаруашылықта). Инсулин өндірісі. |
9.4.3.1 инсулин өндіру мысалында биотехнологиялық үдерістің жалпы сызбасын сипаттау; |
4-тоқсан | ||
Көбею | Адамның жыныс жүйесінің құрылымы мен қызметі. | 9.2.1.1 адамның жыныс жүйесінің құрылысын сипаттау |
Екінші реттік жыныстық белгілер. Ұлдар мен қыздардың жыныстық жетілуі. Биологиялық және әлеуметтік жетілу. | 9.2.1.2 жыныстық жетілу кезеңіндегі екінші реттік жыныстық белгілердің дамуын сипаттау | |
Менструалдық цикл: менструалдық циклындағы эстроген мен прогестерон гормондарының маңызы. | 9.2.1.3 менструалдық цикл мен экстроген және прогестеронның маңызын сипаттау | |
Контрацепция түрлері. | 9.2.1.4 -контрацепцияның түрлерін және жыныстық жолмен таралатын аурулардың салдары мен алдын алу шараларын түсіндіру | |
Өсу және даму | Құрсақта даму. Ұрықтық дамудың алғашқы кезеңдері. Ұрықтың қалыптасуы мен дамуы. |
9.2.3.1 ұрықтың дамуындағы плацентаның маңызын түсіндіру; |
Шылым шегу, есірткі мен ішімдіктің адам ұрығының дамуына тигізетін әсері | 9.2.3.3 адам ұрығының дамуына шылым шегу, алкоголь мен басқа есірткілер әсерінің салдарын түсіндіру | |
Эволюциялық даму | Жердегі тіршіліктің пайда болуы кезеңдері. | 9.2.5.7 Жердегі тіршіліктің даму-ының негізгі кезеңдерін оқып білу |
Эволюциялық ұғымдардың қалыптасуы және дамуы. Ч.Дарвиннің эволюциялық ілімінің негізгі қағидалары. Эволюцияның қазіргі заман теориясының пайда болуы. |
9.2.5.1 К. Линней мен Ж.Б. Ламарк еңбектерінің негізгі қағидаларын оқып зерттеу; | |
Эволюцияның қозғаушы күштері. Табиғи сұрыпталу нәтижесіндегі бейімделушілік. Эволюциялық үдерістегі өзгергіштіктің (мутация-лық, комбинтивтік) рөлі. Табиғи сұрыпталу, оның түрлері (қозғаушы және тұрақтандырушы). Тіршілік үшін күрес (түрішілік, түраралық). Модельдеу "Бейімдел-гіштікті табиғи сұрыпталу нәтижесі ретінде зерттеу (көбелек)". |
9.2.5.3 эволюцияның қозғаушы күштерін сипаттау; | |
"Түр" ұғымының анықтамасы. Түр-дің құрылымы. Түр критерийлері. "Түр түзілу" ұғымы. Түр түзілудің тәсілдері мен механизмдері. |
9.2.5.5 түрдің құрылымы мен критерийлерін сипаттау | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 60-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білімнің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарынасәйкес әзірленді., техникалық және кәсіптік, (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.
2. "География" оқу пәні – табиғи, қоғамдық, әлеуметтік нысандарды, құбылыстарды, үдерістерді бірлікте қарастыратын маңызды пән. Ол табиғи және антропогендік нысандардың арасындағы кеңістіктік-уақыттық өзара байланыстар мен өзара тәуелділіктерді зерттейді.
3. "География" оқу пәнінің мақсаты – дүниенің географиялық бейнесін тұтас қабылдайтын, географиялық ойлау қабілеті дамыған, географияның әдістері мен тілін білетін және қолданатын, географиялық мәдениеті бар тұлға тәрбиелеу.
4. Тұлғаның географиялық мәдениеті – тұлғаның бойындағы Жер, қоршаған орта, табиғат туралы, оның алуантүрлілігінің себептері, халқы мен шаруашылық әрекеті туралы білім мен "адам – табиғат – қоғам – мәдениет" жүйесіндегі өмірлік құндылықтарды меңгеруінің көрінісі.
5. Әлемнің географиялық бейнесі – аумақтық табиғи-қоғамдық жүйелердің қасиеттері мен заңдылықтары туралы көзқарастар жиынтығы.
6. Географиялық ойлау – географиялық нысандар, үдерістер мен құбылыстарды, олардың арасындағы байланыстарды тану және олардың маңызды қасиеттерін бейнелеу.
7. "География" пәнінің міндеттері:
1) географияның ғылыми пән ретіндегі рөлі мен оның қазіргі заманғы адамзат мәселелерін, сондай-ақ ғаламдық мәселелерді шешудегі әлеуетін түсінуге мүмкіндік беру;
2) оқушылардың бойында табиғат пен қоғам арасындағы өзара байланыстарға, осы байланыстардың кеңістіктік ерекшеліктеріне ғылыми көзқарастарды қалыптастыру;
3) қоғамдық өндірістің, табиғатты қорғау мен табиғатты тиімді пайдаланудың ғылыми-жаратылыстану, әлеуметтік-экономикалық негіздерін ашу;
4) оқушылардың географиялық зерттеу әдістері мен зерттеу дағдыларын игеруіне ықпал жасау;
5) оқушылардың география ғылымының түсініктері мен терминдерін меңгеруіне ықпал жасау;
6) кеңістіктік ойлау мен картографиялық дағдыларды қалыптастыру;
7) географиялық білімді күнделікті өмірде, өз іс-тәжірибесінде пайдалану дағдыларын қалыптастыру.
2-тарау. "География" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "География" оқу пәнінің мазмұны
8. "География" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.9. "География" пәні оқу бағдарламасының мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтиже түрінде берілген оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
10. Әр бөлімшеде көрсетілген оқу мақсаттары, мұғалімге оқушыларды дамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлауға, сонымен қатар олардың жетістіктерін бағалауға, оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік береді.
11. Оқу пәнінің мазмұны 6 бөлімді қамтиды:
1) географиялық зерттеу әдістері;
2) картография және географиялық деректер базасы;
3) физикалық география;
4) әлеуметтік география;
5) экономикалық география;
6) елтану және саяси география негіздері.
12. "Географиялық зерттеу әдістері" бөлімі "Зерттеу және зерттеушілер" бөлімшесінен тұрады.
13. "Картография және географиялық деректер базасы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) географиялық карталар;
2) географиялық деректер базасы.
14. "Физикалық география" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) литосфера;
2) атмосфера;
3) гидросфера;
4) биосфера;
5) табиғи-аумақтық кешендер.
15. "Әлеуметтік география" бөлімі келесі бөлімшеден тұрады:
1) халықтар географиясы.
16. "Экономикалық география" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) табиғи ресурстар;
2) әлеуметтік-экономикалық ресурстар;
3) дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы;
4) дүниежізілік шаруашылықтың даму үрдістері мен көрсеткіштері;
17. "Елтану және саяси география негіздері" бөлімі "Дүниежүзі елдері"
бөлімшесін қамтиды.
18. 7-сыныпқа арналған "География" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) географиялық зерттеу әдістері, зерттеу және зерттеушілер, географияны зерттеу нысандары, география ғылымының дамуы, географиялық дерек көздері, географиялық тәжірибелер, далалық зерттеу әдістері, географияда графикалық әдістердің қолданылуы;
2) картография және географиялық деректер базасы, географиялық карталар, географиялық картосхемаларды қолдану, географиялық номенклатура, географиялық деректер базасы, географиялық деректерді ұйымдастыру;
3) физикалық география, литосфера, литосфераның құрылысы мен заттық құрамы, жердің тектоникалық құрылысы, литосфераның тектоникалық қозғалыстары, литосфералық катаклизмдер, атмосфера, атмосфера және оның құрамдас бөліктері, ауа райы және метеорологиялық элементтер, атмосфералық қолайсыз құбылыстар, гидросфера, гидросфера және оның құрамдас бөліктері, су ресурстарының маңыздылығы, дүниежүзілік мұхиттың географиялық жағдайы, дүниежүзілік мұхит суларының қасиеттері, мұхит суларының қозғалыстары, мұхиттармен байланысты апаттар, дүниежүзілік мұхиттың проблемалары, биосфера, биосфера және оның құрамдас бөліктері, туған өлкенің флорасы мен фаунасы, топырақ, оның құрамы мен құрылымы, Қазақстанның топырақ түрлері, топырақтың экологиялық проблемалары, табиғи-аумақтық кешендер, табиғи-аумақтық кешендердің қалыптасуы, табиғи-аумақтық кешендердің түрлері; туған өлкемнің визит карточкасы: өлкетанудың деректер базасын әзірлеу;
4) әлеуметтік география, халық географиясы, дүниежүзі халқының тілдік әулеттері мен топтары, дүниежүзі халқының діни құрамы, дүниежүзінің тарихи-мәдени аймақтары, ұлтаралық және дінаралық келісім;
5) экономикалық география, табиғи ресурстар, табиғи ресурстардың жіктелуі, табиғи ресурстарды игерумен байланысты проблемалар, әлеуметтік-экономикалық ресурстар, көлік инфрақұрылымы, әлеуметтік инфрақұрылым, дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы, дүниежүзілік шаруашылықтың салалары: ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіп;
6) елтану және саяси география негіздері, дүниежүзі елдері, дүниежүзі елдерінің географиялық жағдайы, дүниежүзі елдерінің географиялық және экономикалық-географиялық жағдайы.
19. 8-сыныпқа арналған "География" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) географиялық зерттеу әдістері, зерттеу және зерттеушілер, география ғылымының салалары, географиялық зерттеу әдістерінің түрлері, географиялық деректерді өңдеу және талдау, географиялық модельдер, зерттеу нәтижелерінің ұсыну формалары;
2) картография және географиялық деректер базасы, географиялық карталар, тақырыптық карталар және оларды қосымша сипаттау элементтері, тақырыптық карталарды оқу, тақырыптық географиялық номенклатура, географиялық деректер базасы, географиялық деректер базасын құрастыруда ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың рөлі;
3) физикалық география, литосфера, жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтары, жер бедерінің жіктелуі, материктер мен мұхиттардың ірі орографиялық объектілері, тау жыныстары мен минералдардың жіктелуі, пайдалы қазбалардың тау жыныстары мен минералдардың қалыптасу заңдылықтарына байланысты таралуы, тау жыныстары мен минералдардың қасиеттері, тау жыныстарының жасын анықтау, геологиялық жыл санау мен геохронологиялық кесте, жер бедерінің адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсері, атмосфера, климат қалыптастырушы факторлар, атмосфераның ғаламдық циркуляциясы, климаттық белдеулер, материктердің климаттық ерекшеліктері, климаттың адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсері, адам әрекетінің атмосфераға тигізетін кері әсері, гидросфера, құрлық суларының түрлері мен қалыптасуы, құрлық суларының шаруашылық маңызы, өзен аңғарының құрылысы, өзендердің гидрологиялық режимі, көлдер мен мұздықтар, құрлық суларының экологиялық проблемалары, су апаттары, биосфера, табиғат зоналары мен биіктік белдеулер, материктердің табиғи зоналары, мұхиттардың тіршілік дүниесі, өсімдік әлемі мен жануарлар дүниесін қорғау, табиғи-аумақтық кешендер, географиялық қабықтың құрамы мен құрылысы, географиялық қабықтың заңдылықтары;
4) әлеуметтік география, халық географиясы, халық санағы, дайы өсудің түрлері, демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай, демографиялық проблемалар, демографиялық саясат;
5) экономикалық география, табиғи ресурстар, табиғи ресурстарды экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалау, дүниежүзі аймақтарының табиғи-ресурстық әлеуеті, табиғи ресурстарды өңдеу технологиясы, орталықтары және дайын өнім түрлері, әлеуметтік-экономикалық ресурстар, экономикалық инфрақұрылымның элементтері мен функциялары, дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы, дүниежүзілік шаруашылықтың салалық құрамы: өндіруші, өңдеуші және қызмет салалары, ауылшаруашылық, өнеркәсіп және қызмет салаларын ұйымдастыру түрлері, ауылшаруашылық, өнеркәсіп және қызмет салаларын орналастыру факторлары, дүниежүзілік шаруашылық салаларын сипаттау;
6) елтану және саяси география негіздері, дүние жүзі елдері, дүниежүзінің саяси картасы, елдердің саяси типологиясы, саяси картадағы сандық және сапалық өзгерістер, дүние жүзі елдерінің саяси-географиялық жағдайы, саяси интеграция, Қазақстанның саяси-интеграциялық үдерістердегі мүдделері, бағыттары және бастамалары.
20. 9-сыныпқа арналған "Қазақстан географиясы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) географиялық зерттеу әдістері, зерттеу және зерттеушілер, қазақстандық географтардың зерттеулері, география ғылымы зерттеулерінің қазіргі заманғы өзекті проблемалары, географиялық нысандар мен құбылыстарды номинациялау ерекшеліктері, қазақтың халықтық географиялық терминдері, зерттеу нәтижелерін ұсынудың академиялық формалары;
2) картография және географиялық деректер базасы, географиялық карталар, географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды картадан көрсету тәсілдері, географиялық номенклатура нысандарын көрсету тәсілдері, географиялық деректер базасы, жерді қашықтықтан зерделеу әдістері, геоақпараттық жүйе технологияларын қолдану аясы;
3) физикалық география, литосфера, Қазақстан аумағының геологиялық тарихы және тектоникалық құрылымы, Қазақстанның басты орографиялық нысандары, қазақ оронимдері, Қазақстанда минералды ресурстардың таралу заңдылықтары, минералды ресурстарды өндіру және өңдеу орталықтары, Қазақстанның минералды ресурстарына баға беру, минералды ресурстарды игерумен байланысты проблемалар, атмосфера, Қазақстанның климатын түзуші факторлар, Қазақстанның климаттық жағдайы, Қазақстанның климаттық ресурстары, Қазақстанда қолайсыз және қауіпті атмосфералық құбылыстар, қазақ халқының атмосфералық және климаттық құбылыстарды номинациялау ерекшеліктері, гидросфера, Қазақстанның ішкі суларының түрлері, қазақ гидронимдері, Қазақстанның су ресурстарына экономикалық баға беру, су ресурстарының экологиялық проблемалары, Қазақстанның ішкі суларының геосаяси проблемалары, биосфера, Қазақстанның табиғат зоналары мен биіктік белдеулері, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың түрлері, Қазақстанның табиғи мұрасы, табиғи хоронимдердің (ерекше қорғауға алынған аумақтар) мағынасы, ноосфераның қалыптасуы, Қазақстанның ноосфераның дамуына қосқан үлесі, табиғи-аумақтық кешендер, Қазақстанның ірі физикалық-географиялық аудандары, Қазақтың табиғи хоронимдері (физикалық-географиялық аудандардың атауы), табиғат кешендеріне әсер ететін антропогендік факторлар, антропогендік ландшафтарды жақсарту жолдары;
4) әлеуметтік география, халық географиясы, Қазақстан халқының ұлттық және діни құрамы, дүниежүзі халқының көші-қоны, Қазақстандағы халықтың көші-қоны, көші-қон саясаты, еңбек ресурстарының сандық және сапалық құрамы, Қазақстанның демографиялық жағдайы мен демографиялық саясаты, елді мекендердің жіктелуі, елді мекендердің функционалды зоналары, Қазақстандағы ойконимдер, Қазақстандағы елді мекендердің проблемалары, урбандалу үдерісі, Қазақстандағы урбандалу үдерісіне баға беру;
5) экономикалық география, табиғи ресурстар, Қазақстанның табиғи-ресурстық әлеуеті, Қазақстанда жекелеген ресурс түрлерін өңдеу технологиялары, орталықтары және дайын өнім түрлері, табиғатты пайдалану үлгілері мен түрлері, тұрақты даму, Қазақстанда табиғатты пайдаланумен байланысты проблемалар, Әлеуметтік-экономикалық ресурстар, ғылыми-техникалық революция үдерісі, бағыттары, адам әлеуеті даму индексінің көрсеткіштері, Қазақстанда адамдық капиталды дамыту, Қазақстанның индустриялы-инновациялық даму бағыттары, Қазақстанның инновациялық инфрақұрылымы, Қазақстан аймақтары инфрақұрылымының даму деңгейі, дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы, Қазақстан шаруашылығының салалары, Қазақстанның экономикалық аудандарының шаруашылық салалары мен мамандануы, дүниежүзілік шаруашылықтың даму үрдістері мен көрсеткіштері, дүниежүзілік шаруашылықтың субъектілері, халықаралық географиялық еңбек бөлінісі, халықаралық экономикалық қатынас түрлері, дүниежүзілік шаруашылықтың даму көрсеткіштері, дүниежүзілік шаруашылықтың даму модельдері мен аумақтық құрылымы, дүниежүзілік шаруашылықтың даму үрдістері, Қазақстанның дүниежүзілік шаруашылықта алатын орны, Қазақстанның халықаралық экономикалық интеграциядағы мүдделері мен мақсаттары, орны;
6) елтану және саяси география негіздері, дүниежүзі елдері, елдердің экономикалық даму деңгейі бойынша топтастырылуы, халықаралық ұйымдардың деңгейлері мен мақсаттары, Қазақстан Республикасының әлеуметтік, экономикалық, саяси-географиялық жағдайы, Қазақстандағы саяси-әкімшілік хоронимдер, Қазақстан Республикасы туралы кешенді географиялық ақпаратты ұсыну формалары.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
21. Бағдарламада оқыту мақсаттарын пайдалану ыңғайлылығы үшін кодтау енгізілді. Кодтық белгіде бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшенің, төртінші сан – оқыту мақсатының реттік санын білдіреді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында "7" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
Білім алушылар білуі тиіс: | ||||
Бөлім | Бөлімше | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1. Геогра |
1.1 |
7. 1. 1. 1 географияның зерттеу нысандарын анықтайды; |
8. 1. 1. 1 география ғылымының салаларға бөлінуін графикалық түрде көрсетіп түсіндіреді; |
9. 1. 1. 1 география ғылымының дамуына үлес қосқан қазақстандықтардың зерттеулері туралы баяндайды; |
2. Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар |
7. 2. 1. 1 тақырып бойынша картосхемалар жасай алады; |
8. 2. 1. 1 тақырыптық карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді құрастырады: профиль, диаграмма, график, кесте; |
9. 2. 1. 1 маңызды қазақстандық географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды карталардан көр-сету барысында сипаттайды; |
2.2. Географиялық деректер базасы | 7. 2. 2. 1 географиялық нысандарды топтастырып кесте түрінде көрсетеді | 8. 2. 2. 1 ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдана отырып, географиялық деректер базасын құрастырады |
9. 2. 2. 1 жерді қашықтықтан зерделеудің әдістерін сипаттап, маңыздылығы мен ерекшеліктерін түсіндіреді; | |
3. Физикалық география | 3.1 Литосфера |
7. 3. 1. 1 литосфераның құрылысы мен заттық құрамын анықтайды; |
8. 3. 1. 1 жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықта рын зерттейді; |
9. 3. 1. 1 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде Қазақстанның жер бедерінің геологиялық тарихын және тектоникалық құрылымын анықтайды; |
3.2 Атмосфера |
7. 3. 2. 1 атмосфераның құрамын сипаттайды; |
8. 3. 2. 1 климат қалыптастырушы факторларды талдайды; |
9. 3. 2. 1 Қазақстан климатын қалыптастыру | |
3.3 Гидросфера |
7. 3. 3. 1 гидросфера және оның құрамдас бөліктерін сипаттайды; |
8. 3. 3. 1 құрлық суларының қалыптасу жолдарын анықтайды; |
9. 3. 3. 1 Қазақстанның ішкі суларын топтастырады, көрсеткіштерін талдайды және сипаттайды: өзендер мен көлдер, мұздық тар мен мәңгі тоң, жерасты сулары; | |
3.4 Биосфера |
7. 3. 4. 1 биосфераның құрамын, құрылы |
8. 3. 4. 1 табиғат зоналары мен биіктік белдеулерінің қалыптасуын түсіндіреді; |
9. 3. 4. 1 Қазақстанның табиғат зоналары мен биіктік белдеулеріне салыстырмалы талдау жасайды; | |
3.5 Табиғи-аумақтық кешендер |
7. 3. 5. 1 географиялық қабық, материктер мен мұхиттар, зоналар және белдеулер, ландшафт табиғи-аумақтық кешендерінің қалыптасуын түсіндіреді; |
8. 3. 5. 1 географиялық қабықтың құрамы мен құрылысын графикалық түрде көрсетіп, түсіндіреді; |
9. 3. 5. 1 Қазақстанның ірі табиғи кешендерін жоспар бойынша сипаттайды; | |
4. Әлеуметтік география | 4.1 Халық географиясы |
7. 4. 1. 1 дүниежүзі халықтарының этнолингвистикалық жіктелінуін түсіндіреді; |
8. 4. 1. 1 халық санын анықтау әдістерін түсіндіреді; |
9. 4. 1. 1 Қазақстан халқының ұлттық және діни құрамын анықтайды; |
5. Экономи калық география | 5.1 Табиғи ресурстар |
7. 5. 1. 1 табиғи ресурстарды жіктейді; |
8. 5. 1. 1 табиғи ресурстарды экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалайды; |
9. 5. 1. 1 Қазақстанның табиғи-ресурстық әлеуетін бағалайды; |
5.2 Әлеуметтік-экономика |
7. 5. 2. 1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде | 8. 5. 2. 1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде экономикалық инфрақұрылымның элементтерін сипаттап, маңыздылығына баға береді |
9. 5. 2. 1 ғылыми-техникалық революция үдерісін, даму бағыттарын талдайды; | |
5.3 Дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы | 7. 5. 3. 1 ауыл шаруашылық, өнеркәсіп шаруашылық салаларын жіктеу арқылы маңыздылығын түсіндіреді |
8. 5. 3. 1 өндіруші және өңдеуші, қызмет саласы шаруашылық түрлерін жіктейді; |
9. 5. 3. 1 Қазақстан шаруашылығы салаларын жоспар бойынша сипаттайды; | |
5.4 Дүниежүзілік шаруашылықтың даму үрдістері мен көрсеткіштері |
9. 5. 4. 1 дүниежүзілік шаруашылық тың субъектілерін сипаттайды; | |||
6. Елтану және саяси география негіздері | 6.1 Дүние жүзі елдері |
7. 6. 1. 1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдерді географиялық орнына байланысты топтастырады; |
8. 6. 1. 1 саяси картаның басты нысандарын сипаттайды; |
9. 6. 1. 1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдерді экономикалық даму деңгейі бойынша топтастырады; |
22. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
23. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 7-сынып:
Бөлімше | Тақырыптар | Оқыту мақсаттары |
Білім алушылар: | ||
1-тоқсан | ||
1 Географияны зерттеу тәсілдері | ||
1.1 | Географияны зерттеу нысандары | 7. 1. 1. 1 географияның зерттеу нысандарын анықтайды |
География ғылымының дамуы | 7. 1. 1. 2 саяхатшылар мен зерттеушілердің география ғылымының дамуына қосқан үлесін сипаттап, баға береді | |
Географиялық дерек көздері | 7. 1. 1. 3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар | |
Географиялық тәжірибелер. | 7. 1. 1. 4 географиялық нысандардың қасиеттерін тәжірибелік жолмен анықтайды | |
Далалық зерттеулер әдістері | 7. 1. 1. 5 географиялық далалық зерттеу әдістерін қолданады, көрсеткіштерді тіркейді, жинақтайды, өңдейді, талдайды | |
Географияда графикалық әдістердің қолданылуы | 7. 1. 1. 6 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің ерекшеліктерін графикалық түрде көрсете алады: диаграмма, профиль, график | |
2 Картография және географиялық деректер базасы | ||
2.1 Географиялық карталар | Географиялық картосхемаларды қолдану | 7. 2. 1. 1 тақырып бойынша картосхемаларды жасай алады |
Географиялық номенклатура | 7. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | |
2.2. Географиялық деректер базасы | Географиялық деректерді ұйымдастыру | 7. 2. 2. 1 географиялық нысандарды топтастырып кесте түрінде көрсетеді |
3 Физикалық география | ||
3.1 Литосфера | Литосфераның құрылысы мен заттық құрамы | 7. 3. 1. 1 литосфераның құрылысы мен заттық құрамын анықтайды |
Жердің тектоникалық құрылысы | 7. 3. 1. 2 жердің тектоникалық құрылымы мен литосфералық плиталардың орналасуын картадан көрсетеді және сипаттайды | |
Литосфераның тектоникалық қозғалыстары | 7. 3. 1. 3 жер қыртысының тектоникалық қозғалыстарын талдайды: дрейф, коллизия, субдукция, спрединг | |
Литосфералық катаклизмдер | 7. 3. 1. 4 дүние жүзінде және Қазақстанда литосфералық катаклизмдердің себеп-салдарын, таралуын түсіндіреді | |
7. 3. 1. 5 қазақстандық компонент негізінде литосфералық катаклизмдер барысында өзін өзі ұстау ережелерін түсіндіреді | ||
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 7. 1. 1. 3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар |
7. 1. 1. 6 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің ерекшеліктерін графикалық түрде көрсете алады: диаграмма, профиль, график | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 7. 2. 1. 1 тақырып бойынша картосхемаларды жасай алады |
7. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
2.2. Географиялық деректер базасы | 7. 2. 2. 1 географиялық нысандарды топтастырып кесте түрінде көрсетеді | |
2-тоқсан | ||
3 Физикалық география | ||
3.2 Атмосфера | Атмосфера және оның құрамдас бөліктері | 7. 3. 2. 1атмосфераның құрамын сипаттайды |
7. 3. 2. 2 атмосфераның құрылысы мен қабаттарының ерекшеліктерін графикалық түрде бейнелеп, түсіндіреді | ||
Ауа райы және метеорологиялық элементтер | 7. 3. 2. 3 "ауа райы" ұғымын түсіндіреді | |
7. 3. 2. 4 метеорологиялық элементтер мен құбылыстарды сипаттап, зерттеу маңыздылығын анықтайды | ||
7. 3. 2. 5 метеорологиялық элементтердің көрсеткіштерін өлшеп, метеорологиялық құрал-жабдықтарды қолданумен тіркейді | ||
7. 3. 2. 6 жергілікті жер мүмкіндігі бойынша температура, қысым, жел, бұлттылық, жауын-шашын, ылғалдылық метеорологиялық элементтерінің көрсеткіштері бойынша синоптикалық графикалық материалдарды жасайды | ||
Қолайсыз атмосфералық құбылыстар | 7. 3. 2. 7 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде қолайсыз атмосфералық құбылыстарды талдай отырып, сақтану шараларын ұсынады | |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 7. 1. 1. 3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар |
7. 1. 1. 4 географиялық нысандардың, үдерістердің және құбылыстардың қасиеттерін тәжірибелік жолмен анықтайды | ||
7. 1. 1. 5 географиялық далалық зерттеу әдістерін қолданады, көрсеткіштерді тіркейді, жинақтайды, өңдейді, талдайды | ||
7. 1. 1. 6 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің ерекшеліктерін графикалық түрде көрсете алады: сызба, диаграмма, профиль, график | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 7. 2. 1. 1 тақырып бойынша картосхемаларды жасай алады |
3 Физикалық география | ||
3.3 Гидросфера | Гидросфера және оның құрамдас бөлігі | 7. 3. 3. 1 гидросфера және оның құрамдас бөліктерін сипаттайды |
Су ресурстарының маңыздылығы | 7. 3. 3. 2 су ресурстарының маңыздылығын түсіндіреді | |
Дүниежүзілік мұхиттың географиялық жағдайы | 7. 3. 3. 3 дүниежүзілік мұхиттың құрамын, географиялық жағдайын сипаттайды | |
7. 3. 3. 4 мұхит және оның құрамдас бөліктерін жоспар бойынша сипаттайды | ||
Дүниежүзілік мұхит суларының қасиеттері | 7. 3. 3. 5 мұхит суының қасиеттеріне әсер ететін факторларды анықтайды | |
Мұхит суларының қозғалыстары | 7. 3. 3. 6 мұхит суының қозғалыстарын жіктеп, түсіндіреді | |
Мұхиттармен байланысты апаттар | 7. 3. 3. 7 мұхитар мен теңіздермен байланысты апаттарды топтастырып, сақтану шараларын ұсынады | |
Дүниежүзілік мұхиттың проблемалары | 7. 3. 3. 8 дүниежүзілік мұхит проблемаларын топтастырып, шешу жолдарын ұсынады | |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 7. 1. 1. 3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар |
7. 1. 1. 6 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің ерекшеліктерін графикалық түрде көрсете алады: сызба, диаграмма, профиль, график | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 7. 2. 1. 1тақырып бойынша картосхемаларды жасай алады |
7. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
2.2. Географиялық деректер базасы | 7. 2. 2. 1 географиялық нысандарды топтастырып кесте түрінде көрсетеді | |
3-тоқсан | ||
3 Физикалық география | ||
3.4 Биосфера | Биосфера және оның құрамдас бөліктері | 7. 3. 4. 1 биосфераның құрамын, құрылымын, шекаралары мен қасиеттерін анықтайды |
Туған өлкенің флорасы мен фаунасы | 7. 3. 4. 2 өлкеге тән өсімдіктер мен жануарларды анықтайды және "Қызыл кітапқа" енген түрлерін атайды | |
Қазақстанның топырақ түрлері | 7. 3. 4. 3 Қазақстанда топырақ түрлерінің таралуын анықтайды | |
7. 3. 4. 4 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде топырақ ресурстарына баға береді | ||
Топырақтың экологиялық проблемалары | 7. 3. 4. 5 топырақтардың экологиялық проблемаларын жіктеп, шешу жолдарын ұсынады | |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 7. 1. 1. 3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар |
7. 1. 1. 4 географиялық нысандардың қасиеттерін тәжірибелік жолмен анықтайды | ||
7. 1. 1. 5 географиялық далалық зерттеу әдістерін қолданады, көрсеткіштерді тіркейді, жинақтайды, өңдейді, талдайды | ||
7. 1. 1. 6 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің ерекшеліктерін графикалық түрде көрсете алады:сызба, диаграмма, профиль, график | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 7. 2. 1. 1 тақырып бойынша картосхемаларды жасай алады |
2.2. Географиялық деректер базасы | 7. 2. 2. 1 географиялық нысандарды топтастырып кесте түрінде көрсетеді | |
3 Физикалық география | ||
3.5 Табиғи-аумақтық кешендер | Табиғи-аумақтық кешендердің қалыптасуы | 7. 3. 5. 1 географиялық қабық, мұхиттар және материктер, зоналар және белдеулер, ландшафтар табиғи-аумақтық кешендерінің қалыптасуын түсіндіреді |
Табиғи-аумақтық кешендердің түрлері | 7. 3. 5. 2 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде әртүрлі деңгейдегі табиғи-аумақтық кешендерін жоспар бойынша сипаттайды | |
Туған өлкемнің визит карточкасы: өлкетанудың деректер базасын әзірлеу | 7. 3. 5. 3 туған өлкенің табиғи-аумақтық кешендерін жоспар бойынша сипаттайды және өлкетану деректер базасын әртүрлі формада ұсынады | |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 7. 1. 1. 3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар |
7. 1. 1. 5 географиялық далалық зерттеу әдістерін қолданады, көрсеткіштерді тіркейді, жинақтайды, өңдейді, талдайды | ||
7. 1. 1. 6 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің ерекшеліктерін графикалық түрде көрсете алады: сызба, диаграмма, профиль, график | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 7. 2. 1. 1 тақырып бойынша картосхемаларды жасай алады |
2.2. Географиялық деректер базасы | 7. 2. 2. 1 географиялық нысандарды топтастырып кесте түрінде көрсетеді | |
4 Әлеуметтік география | ||
4.1 Халық географиясы | Дүниежүзі халқының тілдік әулеттері мен топтары | 7. 4. 1. 1 дүниежүзі халқықтарының этнолингвистикалық жіктелінуін түсіндіреді |
Дүниежүзі халқының діни құрамы | 7. 4. 1. 2 дүние жүзі халқының діни құрамы мен діндердің таралу аймақтарын анықтайды | |
Дүниежүзінің тарихи-мәдени аймақтары | 7. 4. 1. 3 халықтың этникалық және діни құрамына байланысты дүниежүзінің тарихи-мәдени өркениеттік аймақтарының қалыптасуын түсіндіреді | |
Ұлтаралық және дінаралық келісім | 7. 4. 1. 4 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде ұлтаралық және дінаралық келісімнің қажеттілігін дәлелдейді және қалыптастыру жолдарын ұсынады | |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 7. 1. 1. 3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар |
7. 1. 1. 6 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің ерекшеліктерін графикалық түрде көрсете алады: кесте, сызба, диаграмма, профиль, график | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 7. 2. 1. 1 тақырып бойынша картосхемаларды жасай алады |
2.2. Географиялық деректер базасы | 7. 2. 2. 1 географиялық нысандарды топтастырып кесте түрінде көрсетеді | |
4-тоқсан | ||
5 Экономикалық география | ||
5.1 Табиғи ресурстар | Табиғи ресурстардың жіктелуі | 7. 5. 1. 1 табиғи ресурстарды жіктейді |
7. 5. 1. 2 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде табиғи ресурстардың таралу заңдылықтарын талдайды | ||
7. 5. 1. 3 табиғи ресурстардың шоғырлануын картада көрсетеді | ||
Табиғи ресурстарды игерумен байланысты проблемалар | 7. 5. 1. 4 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде табиғи ресурстарды игерумен байланысты проблемаларды талдап, шешу жолдарын ұсынады | |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 7. 1. 1. 3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар |
7. 1. 1. 6 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің ерекшеліктерін графикалық түрде көрсете алады:кесте, сызба, диаграмма, профиль, график | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 7. 2. 1. 1тақырып бойынша картосхемаларды жасай алады |
7. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
2.2. Географиялық деректер базасы | 7. 2. 2. 1 географиялық нысандарды топтастырып кесте түрінде көрсетеді | |
5 Экономикалық география | ||
5.2 Әлеуметтік-экономикалық ресурстар | Көлік инфрақұрылымы | 7. 5. 2. 1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде көлік инфрақұрылымының элементтерін сипаттап, маңыздылығына баға береді |
Әлеуметтік инфрақұрылым | 7. 5. 2. 2 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде әлеуметтік инфрақұрылым элементтерін сипаттап, маңыздылығына баға береді | |
5.3 Дүниежүзілік шаруашы | Дүниежүзілік шаруашылықтың салалары: ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіп | 7. 5. 3. 1 ауыл шаруашылық, өнеркәсіп шаруашылық салаларын жіктеу арқылы маңыздылығын түсіндіреді |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 7. 1. 1. 3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар |
7. 1. 1. 6 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің ерекшеліктерін графикалық түрде көрсете алады: кесте, сызба, диаграмма, профиль, график | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 7. 2. 1. 1 тақырып бойынша картосхемаларды жасай алады |
7. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
2.2. Географиялық деректер базасы | 7. 2. 2. 1 географиялық нысандарды топтастырып кесте түрінде көрсетеді | |
6 Елтану және саяси география негіздері | ||
6.1 Дүние жүзі елдері | Дүниежүзі елдерінің географиялық жағдайы | 7. 6. 1. 1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдерді географиялық орнына байланысты топтастырады |
7. 6. 1. 2 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдердің географиялық орнын жоспар бойынша сипаттайды | ||
Елдердің экономикалық географиялық жағдайы | 7. 6. 1. 3 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдерді экономикалық-географиялық орнына байланысты топтастырады | |
7. 6. 1. 4 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдердің экономикалық-географиялық жағдайын жоспар бойынша сипаттайды | ||
7. 6. 1. 5 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдердің экономикалық-географиялық жағдайына баға береді | ||
7. 6. 1. 6 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдердің географиялық, экономикалық-географиялық жағдайын жақсарту жөнінде ұсыныс жасайды | ||
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 7. 1. 1. 3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар |
7. 1. 1. 6 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің ерекшеліктерін графикалық түрде көрсете алады: кесте, сызба, диаграмма, профиль, график | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 7. 2. 1. 1 тақырып бойынша картосхемаларды жасай алады |
7. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
2.2. Географиялық деректер базасы | 7. 2. 2. 1 - географиялық нысандарды топтастырып кесте түрінде көрсетеді | |
2) 8-сынып:
Бөлімдер | Тақырып | Оқыту мақсаттары: Білім алушы |
1-тоқсан | ||
1 Географиялық зерттеу әдістері | ||
1.1 Зерттеу және зерттеушілер | География ғылымының салалары | 8. 1. 1. 1 география ғылымының салаларға бөлінуін графикалық түрде көрсетіп түсіндіреді |
8. 1. 1. 2 география ғылымы салаларындағы маңызды зерттеулерді анықтайды | ||
Географиялық зерттеу әдістерінің түрлері | 8. 1. 1. 3 далалық, картографиялық, теориялық географиялық зерттеу әдістерінің мәнін түсіндіріп, қолданады | |
Географиялық деректерді өңдеу және талдау | 8. 1. 1. 4 қазақстандық компонентті қосымша қамтумен сандық және сапалық географиялық деректерді өңдеп, талдайды | |
Географиялық модельдер | 8. 1. 1. 5 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің модельдерін түрлі материалдардан немесе түрлі техникаларда жасау арқылы ерекшеліктері мен қасиеттерін түсіндіреді | |
Зерттеу нәтижелерінің ұсыну формалары | 8. 1. 1. 6 зерттеу нәтижелерін түрлі формада ұсынады | |
2 Картография және географиялық деректер базасы | ||
2.1 Географиялық карталар | Тақырыптық карталар және оларды қосымша сипаттайтын элементтер | 8. 2. 1. 1 тақырыптық карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді құрастырады: профиль, диаграмма, график, кесте |
Тақырыптық карталарды оқу | 8. 2. 1. 2 географиялық шартты белгілер мен карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді қолдана отырып, тақырыптық карталарды оқиды | |
8. 2. 1. 3 географиялық номенклатура нысандарын кескін картадан көрсетеді | ||
2.2 Географиялық деректер базасы | Географиялық деректер базасын құрастыруда ақпараттық-коммуникациялық технологиялар дың рөлі | 8. 2. 2. 1 ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдана отырып, географиялық деректер базасын құрастырады |
3 Физикалық география | ||
3.1 Литосфера | Жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтары | 8. 3. 1. 1 жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтарын зерттейді |
Жер бедерінің жіктелуі | 8. 3. 1. 2 жер бедері түрлерін жіктейді; | |
8. 3. 1. 3 жер бедері түрлерін жоспар бойынша сипаттайды | ||
Материктер мен мұхиттардың ірі орографиялық объектілері | 8. 3. 1. 4 материктер мен мұхиттарда орналасқан ұқсас орографиялық бірліктерді салыстырады | |
Тау жыныстары мен минералдар дың жіктелуі | 8. 3. 1. 5 тау жыныстары мен минералдарды түрлі белгілері бойынша жіктейді | |
Тау жыныстары мен минералдар дың қалыптасу заңдылықтарына байланысты пайдалы қазбалар дың таралуы | 8. 3. 1. 6 тау жыныстары мен минералдардың қалыптасу заңдылықтарына байланысты пайдалы қазбалардың таралуына талдау жасайды | |
Тау жыныстары мен минералдар дың қасиеттері | 8. 3. 1. 7 тау жыныстары мен минералдардың қасиеттерін анықтайды | |
Тау жыныстары ның жасын анықтау | 8. 3. 1. 8 тау жыныстарының жасын анықтау әдістерін түсіндіреді | |
Геологиялық жыл санау мен геохронологиялық кесте | 8. 3. 1. 9 геологиялық жылсанау мен геохронологиялық кестені талдап, жер қыртысының және тіршіліктің дамуындағы ірі кезеңдері мен геологиялық оқиғаларды ажырата алады | |
Жер бедерінің адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсері | 8. 3. 1. 10 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде жер бедерінің адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсеріне баға береді | |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 8. 1. 1. 3 далалық, картографиялық, теориялық географиялық зерттеу әдістерінің мәнін түсіндіріп, қолданады |
8. 1. 1. 5 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің модельдерін түрлі материалдардан немесе түрлі техникаларда жасау арқылы ерекшеліктері мен қасиеттерін түсіндіреді | ||
8. 1. 1. 6 зерттеу нәтижелерін түрлі формада ұсынады | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 8. 2. 1. 1 тақырыптық карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді құрастырады: профиль, диаграмма, график, кесте |
8. 2. 1. 2 географиялық шартты белгілер мен карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді қолдана отырып, тақырыптық карталарды оқиды | ||
8. 2. 1. 3 географиялық номенклатура нысандарын кескін картадан көрсетеді | ||
2.2 Географиялық деректер базасы | 8. 2. 2. 1 ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдана отырып, географиялық деректер базасын құрастырады | |
2-тоқсан | ||
3 Физикалық география | ||
3.2 Атмосфера | Климат түзуші факторлар | 8. 3. 2. 1 климат түзуші факторларды талдайды |
Атмосфераның ғаламдық циркуляциясы | 8. 3. 2. 2 атмосфераның ғаламдық циркуляциясын талдап, түсіндіреді | |
Климаттық белдеулер | 8. 3. 2. 3 климаттық белдеулерді талдайды | |
Материктердің климаттық ерекшеліктері | 8. 3. 2. 4 әр материкте орналасқан ұқсас климаттық белдеулерді салыстырады | |
Климаттың адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсері | 8. 3. 2. 5 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде климаттың адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсеріне баға береді | |
Адамзат әрекетінің атмосфераға тигізетін кері әсері | 8. 3. 2. 6 адамзат әрекетінің атмосфера мен климатқа тигізетін кері әсерін топтастырады, шешу жолдарын ұсынады (қазақстандық компонент негізінде) | |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 8. 1. 1. 3 далалық, картографиялық, теориялық географиялық зерттеу әдістерінің мәнін түсіндіріп, қолданады |
8. 1. 1. 4 сандық және сапалық географиялық деректерді өңдеп, талдайды | ||
8. 1. 1. 5 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің модельдерін түрлі материалдардан немесе түрлі техникаларда жасау арқылы ерекшеліктері мен қасиеттерін түсіндіреді | ||
8. 1. 1. 6 зерттеу нәтижелерін түрлі формада ұсынады; | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 8. 2. 1. 1 тақырыптық карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді құрастырады: профиль, диаграмма, график, кесте |
8. 2. 1. 2 географиялық шартты белгілер мен карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді қолдана отырып, тақырыптық карталарды оқиды | ||
2.2 Географиялық деректер базасы | 8. 2. 2. 1 ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдана отырып, географиялық деректер базасын құрастырады | |
3 Физикалық география | ||
3.3 Гидросфера | Құрлық сулары ның түрлері мен қалыптасуы | 8. 3. 3. 1 құрлық суларының қалыптасу жолдарын анықтайды |
Құрлық сулары ның шаруашылық маңыздылығы | 8. 3. 3. 2 құрлық суларының негізгі түрлерінің шаруа-шылық маңызын түсіндіреді (қазақстандық компонент негізінде) | |
Өзен аңғарының құрылысы | 8. 3. 3. 3 өзен аңғарының құрылысын түсіндіреді | |
Өзендердің гидрологиялық режимі | 8. 3. 3. 4 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде өзендердің гидрологиялық режимін түсіндіреді | |
Көлдер мен мұздықтар | 8. 3. 3. 5 дүние жүзінің және Қазақстанның көлдері мен мұздықтарын жоспар бойынша сипаттайды | |
Құрлық суларының экологиялық проблемалары | 8. 3. 3. 6 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде құрлық суларының экологиялық проблемаларын жіктеп, шешу жолдарын ұсынады | |
Су апаттары | 8. 3. 3. 7 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде су апаттарының алдын алу шараларын ұсынады | |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 8. 1. 1. 3 далалық, картографиялық, теориялық географиялық зерттеу әдістерінің мәнін түсіндіріп, қолданады |
8. 1. 1. 4 сандық және сапалық географиялық деректерді өңдеп, талдайды | ||
8. 1. 1. 5 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің модельдерін түрлі материалдардан немесе түрлі техникаларда жасау арқылы ерекшеліктері мен қасиеттерін түсіндіреді | ||
8. 1. 1. 6 зерттеу нәтижелерін түрлі формада ұсынады | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 8. 2. 1. 1 тақырыптық карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді құрастырады: профиль, диаграмма, график, кесте |
8. 2. 1. 2 географиялық шартты белгілер мен карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді қолдана отырып, тақырыптық карталарды оқиды | ||
8. 2. 1. 3 географиялық номенклатура нысандарын кескін картадан көрсетеді | ||
2.2 Географиялық деректер базасы | 8. 2. 2. 1 ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдана отырып, географиялық деректер базасын құрастырады | |
3 Физикалық география | ||
3.4 Биосфера | Табиғат зоналары мен биіктік белдеулер | 8. 3. 4. 1 табиғат зоналары мен биіктік белдеулерінің қалыптасуын түсіндіреді |
Материктердің табиғи зоналары | 8. 3. 4. 2 табиғат зоналарын жоспар бойынша сипаттайды | |
8. 3. 4. 3 әр материкте орналасқан ұқсас табиғат зоналар мен биіктік белдеулерді салыстырады | ||
Мұхиттарда тіршілік дүниесі | 8. 3. 4. 4 мұхиттағы тіршілік дүниесінің таралуын анықтайды | |
Өсімдік әлемі мен жануарлар дүниесін қорғау | 8. 3. 4. 5 өсімдік әлемі мен жануарлар дүниесін қорғау қажеттілігін дәлелдейді, қорғау жолдарын ұсынады | |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 8. 1. 1. 3 далалық, картографиялық, теориялық географиялық зерттеу әдістерінің мәнін түсіндіріп, қолданады |
8. 1. 1. 4 сандық және сапалық географиялық деректерді өңдеп, талдайды | ||
8. 1. 1. 5 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің модельдерін түрлі материалдардан немесе түрлі техникаларда жасау арқылы ерекшеліктері мен қасиеттерін түсіндіреді | ||
8. 1. 1. 6 зерттеу нәтижелерін түрлі формада ұсынады | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 8. 2. 1. 1 тақырыптық карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді құрастырады: профиль, диаграмма, график, кесте |
8. 2. 1. 2 географиялық шартты белгілер мен карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді қолдана отырып, тақырыптық карталарды оқиды | ||
2.2 Географиялық деректер базасы | 8. 2. 2. 1 ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдана отырып, географиялық деректер базасын құрастырады | |
3-тоқсан | ||
3 Физикалық география | ||
3.5 | Географиялық қабықтың құрамы мен құрылысы | 8. 3. 5. 1 географиялық қабықтың құрамы мен құрылысын графикалық түрде көрсетіп, түсіндіреді |
Географиялық қабықтың заңдылықтары | 8. 3. 5. 2 географиялық қабық заңдылықтарының маңыздылығын түсіндіреді | |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 8. 1. 1. 3 далалық, картографиялық, теориялық географиялық зерттеу әдістерінің мәнін түсіндіріп, қолданады |
8. 1. 1. 4 сандық және сапалық географиялық деректерді өңдеп, талдайды | ||
8. 1. 1. 5 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің модельдерін түрлі материалдардан немесе түрлі техникаларда жасау арқылы ерекшеліктері мен қасиеттерін түсіндіреді | ||
8. 1. 1. 6 зерттеу нәтижелерін түрлі формада ұсынады. | ||
4 Әлеуметтік география | ||
4.1 | Халық санағы | 8. 4. 1. 1 халық санының анықтау әдістерін түсіндіреді; |
Ұдайы өсудің түрлері | 8. 4. 1. 2 дүниежүзі елдерін халықтың ұдайы өсу түрі бойынша жіктейді | |
Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай | 8. 4. 1. 3 елдердің демографиялық жағдайын талдап, демографиялық көрсеткіштерін есептейді: халық саны, туу және өлім коэффициенттері, табиғи және механикалық өсім, жалпы өсім, жас-жыныстық көрсеткіштер, ұлттық және діни құрам | |
8. 4. 1. 4 елдердің демографиялық көрсеткіштерін графикалық түрде ұсынып, түсіндіреді | ||
Демографиялық проблемалар | 8. 4. 1. 5 дүниежүзі елдерін демографиялық проблемалары бойынша жіктейді | |
Демографиялық саясат | 8. 4. 1. 6 "демографиялық саясат" ұғымын түсіндіре отырып жекелеген дүниежүзі елдеріне қатысты демографиялық саясаттың өзіндік моделін ұсынады | |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 8. 1. 1. 3 далалық, картографиялық, теориялық географиялық зерттеу әдістерінің мәнін түсіндіріп, қолданады |
8. 1. 1. 4 сандық және сапалық географиялық деректерді өңдеп, талдайды | ||
8. 1. 1. 5 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің модельдерін түрлі материалдардан немесе түрлі техникаларда жасау арқылы ерекшеліктері мен қасиеттерін түсіндіреді | ||
8. 1. 1. 6 зерттеу нәтижелерін түрлі формада ұсынады | ||
2 | 2.1 Географиялық карталар | 8. 2. 1. 1 тақырыптық карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді құрастырады: профиль, диаграмма, график, кесте |
8. 2. 1. 2 географиялық шартты белгілер мен карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді қолдана отырып, тақырыптық карталарды оқиды | ||
8. 2. 1. 3 географиялық номенклатура нысандарын кескін картадан көрсетеді | ||
2.2 Географиялық деректер базасы | 8. 2. 2. 1 ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдана отырып, географиялық деректер базасын құрастырады | |
5 Экономикалық география | ||
5.1 | Табиғи ресурстар ды экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалау | 8. 5. 1. 1 табиғи ресурстарды экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалайды |
Дүниежүзі аймақтарының табиғи-ресурстық потенциалы | 8. 5. 1. 2 жекелеген дүниежүзі аймақтарының табиғи-ресурстық әлеуетін бағалайды | |
Табиғи ресурстар ды өңдеу технологиясы, орталықтары және дайын өнім түрлері | 8. 5. 1. 3 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде жекелеген табиғат ресурстарын өңдеу технологиясын сипаттай отырып, орталықтары мен дайын өнім түрлерін атайды | |
1 | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 8. 1. 1. 3 далалық, картографиялық, теориялық географиялық зерттеу әдістерінің мәнін түсіндіріп, қолданады |
8. 1. 1. 4 сандық және сапалық географиялық деректерді өңдеп, талдайды | ||
8. 1. 1. 5 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің модельдерін түрлі материалдардан немесе түрлі техникаларда жасау арқылы ерекшеліктері мен қасиеттерін түсіндіреді | ||
8. 1. 1. 6 зерттеу нәтижелерін түрлі формада ұсынады | ||
2 | 2.1 Географиялық карталар | 8. 2. 1. 1 тақырыптық карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді құрастырады: профиль, диаграмма, график, кесте |
8. 2. 1. 2 географиялық шартты белгілер мен карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді қолдана отырып, тақырыптық карталарды оқиды | ||
8. 2. 1. 3 географиялық номенклатура нысандарын кескін картадан көрсетеді | ||
2.2 Географиялық деректер базасы | 8. 2. 2. 1 ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдана отырып, географиялық деректер базасын құрастырады | |
4-тоқсан | ||
5 Экономикалық география | ||
5.2 | Экономикалық инфрақұрылым ның элементтері мен функциялары | 8. 5. 2. 1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде экономикалық инфрақұрылымның элементтерін сипаттап, маңыздылығына баға береді |
5.3 | Дүниежүзілік шаруашылықтың салалық құрамы: өндіруші және өңдеуші және қызмет салалары | 8. 5. 3. 1 өндіруші және өңдеуші, қызмет саласы шаруашылық түрлерін жіктейді |
Ауылшаруашы лық, өнеркәсіп және қызмет салаларын ұйым дастыру түрлері | 8. 5. 3. 2 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде ауылшаруашылық және өнеркәсіп өндірісін, қызмет саласын ұйымдастыру түрлерін сипаттайды | |
Ауылшаруашы лық, өнеркәсіп және қызмет салаларын орна ластыру факторлары | 8. 5. 3. 3 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде ауыл шаруашылық және өнеркәсіп өндірісін, қызмет саласын орналастыру факторларын талдайды | |
Дүниежүзілік шаруашылық салаларын сипаттау | 8. 5. 3. 4- дүниежүзі шаруашылығы салаларын жоспар бойынша сипаттайды | |
1 | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 8. 1. 1. 3 далалық, картографиялық, теориялық географиялық зерттеу әдістерінің мәнін түсіндіріп, қолданады |
8. 1. 1. 4 сандық және сапалық деректер географиялық деректерді өңдеп, талдайды | ||
8. 1. 1. 5 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің модельдерін түрлі материалдардан немесе түрлі техникаларда жасау арқылы ерекшеліктері мен қасиеттерін түсіндіреді | ||
8. 1. 1. 6 зерттеу нәтижелерін түрлі формада ұсынады | ||
2 | 2.1 Географиялық карталар | 8. 2. 1. 1 тақырыптық карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді құрастырады: профиль, диаграмма, график, кесте |
8. 2. 1. 2 географиялық шартты белгілер мен карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді қолдана отырып, тақырыптық карталарды оқиды | ||
8. 2. 1. 3 географиялық номенклатура нысандарын кескін картадан көрсетеді | ||
2.2 Географиялық деректер базасы | 8. 2. 2. 1 ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдана отырып, географиялық деректер базасын құрастырады | |
6 Елтану және саяси география негіздері | ||
6.1 | Дүниежүзінің саяси картасы | 8. 6. 1. 1 саяси картаның басты нысандарын сипаттайды |
Елдердің саяси типологиясы | 8. 6. 1. 2 елдерді басқару формасы және мемлекеттік құрылымы бойынша топтастырады | |
Саяси картадағы сандық және сапалық өзгерістер | 8. 6. 1. 3 саяси картаның сандық және сапалық өзгерістерін талдайды | |
Елдердің саяси-географиялық жағдайы | 8. 6. 1. 4 елдердің саяси-географиялық жағдайына баға береді | |
Саяси интеграция. Қазақстанның саяси-интеграция лық үдерістердегі мүдделері, бағыттары және бастамалары | 8. 6. 1. 5 саяси интеграцияның қажеттілігі мен мақсаттарын түсіндіреді | |
8. 6. 1. 6 Қазақстанның саяси интеграциядағы мүдделері мен мақсаттарын талдайды | ||
1 | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 8. 1. 1. 3 далалық, картографиялық, теориялық географиялық зерттеу әдістерінің мәнін түсіндіріп, қолданады |
8. 1. 1. 4 сандық және сапалық деректер географиялық деректерді өңдеп, талдайды | ||
8. 1. 1. 5 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің модельдерін түрлі материалдардан немесе түрлі техникаларда жасау арқылы ерекшеліктері мен қасиеттерін түсіндіреді | ||
8. 1. 1. 6 зерттеу нәтижелерін түрлі формада ұсынады | ||
2 | 2.1 Географиялық карталар | 8. 2. 1. 1 тақырыптық карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді құрастырады: профиль, диаграмма, график, кесте |
8. 2. 1. 2 географиялық шартты белгілер мен карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді қолдана отырып, тақырыптық карталарды оқиды | ||
8. 2. 1. 3 географиялық номенклатура нысандарын кескін картадан көрсетеді | ||
2.2 Географиялық деректер базасы | 8. 2. 2. 1 ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдана отырып, географиялық деректер базасын құрастырады | |
3) 9-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1 Географиялық зерттеу әдістері | ||
1.1 | Қазақстандық географтардың зерттеулері | 9. 1. 1. 1 география ғылымының дамуына үлес қосқан қазақстандықтардың зерттеулері туралы баяндайды |
География ғылымының қазіргі заманғы өзекті зерттеу проблемалары | 9. 1. 1. 2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті проблемаларын анықтайды | |
Географиялық нысандар мен құбылыстарды номинациялау ерекшеліктері | 9. 1. 1. 3 географиялық нысандар мен құбылыстарды номинациялау ерекшеліктерін анықтайды | |
Қазақтың халықтық географиялық терминдері | 9. 1. 1. 4 қазақ халқының халықтық географиялық терминдерінің мағынасын түсіндіреді | |
Зерттеу нәтижелерін ұсынудың академиялық формалары | 9. 1. 1. 5 зерттеу нәтижелерін түрлі академиялық формада ұсынады | |
2 Картография және географиялық деректер базасы | ||
2.1 | Географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды картадан көрсету тәсілдері | 9. 2. 1. 1 қазақстандық маңызды географиялық нысандарды, процестер мен құбылыстарды карталардан көрсету барысында сипаттайды |
Географиялық номенклатура нысандарын көрсету тәсілдері | 9. 2. 1. 2 Қазақстанның географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | |
2.2 | Жерді қашықтықтан зерделеу әдістері | 9. 2. 2. 1 Жерді қашықтықтан зерделеудің әдістерін сипаттап, маңыздылығы мен ерекшеліктерін түсіндіреді |
Геоақпараттық жүйелер технологияларын қолдану аясы | 9. 2. 2. 2 шаруашылық пен ғылым салаларында геоақпарат технологияларын қолдану маңыздылығын сипаттайды | |
3 Физикалық география | ||
3.1 | Қазақстан аумағының геологиялық тарихы және тектоникалық құрылымы | 9. 3. 1. 1 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде Қазақстанның жер бедерінің геологиялық тарихын және тектоникалық құрылымын анықтайды |
Қазақстанның басты орография лық нысандары | 9. 3. 1. 2 Қазақстанның басты орографиялық нысандарды сипаттайды | |
Қазақ оронимдері | 9. 3. 1. 3 қазақ оронимдерін жіктеп, мағынасын түсіндіреді және транслитерациясын үш тілде ұсынады | |
Қазақстанда минералды ресурстардың таралу заңдылықтары | 9. 3. 1. 4 Қазақстанның минералды ресурстарының таралу заңдылықтарын анықтайды | |
Минералды ресурстарды өндіру және өңдеу орталықтары | 9. 3. 1. 5 Қазақстанның минералды ресурстарын өндіру және өңдеудіңбасты орталықтарын картадан көрсетіп, сипаттайды | |
Қазақстанның минералды ресурстарына баға беру | 9. 3. 1. 6 Қазақстанның минералды ресурстарына баға береді | |
Минералды ресурстарды игерумен байланысты проблемалар | 9. 3. 1. 7 минералды ресурстарды игерумен байланысты проблемаларды топтастырады және Қазақстанның әртүрлі аймақтары бойынша оларды шешудің жолдарын ұсынады | |
1 |
1.1 | 9. 1. 1. 2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті проблемаларын анықтайды |
9. 1. 1. 5 зерттеу нәтижелерін түрлі академиялық формада ұсынады | ||
2 |
2.1 | 9. 2. 1. 1 маңызды географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды карталардан көрсету барысында сипаттайды |
9. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
2-тоқсан | ||
3 Физикалық география | ||
3.2 | Қазақстанның климатын түзуші факторлар | 9. 3. 2. 1 Қазақстан климатын түзуші факторларды талдайды |
Қазақстанның климаттық жағдайы | 9. 3. 2. 2 Қазақстанның климаттық жағдайын талдайды | |
Қазақстанның климаттық ресурстары | 9. 3. 2. 3 Қазақстанның климаттық ресурстарын бағалайды | |
Қазақстанда қолайсыз және қауіпті атмосфералық құбылыстар | 9. 3. 2. 4 Қазақстанда атмосфералық қолайсыз және қауіпті құбылыстардың қалыптасуын, таралу аумақтарын картада көрсетіп, сақтану шараларын ұсынады | |
Қазақ халқының атмосфералық және климаттық құбылыстарды номинациялау ерекшеліктері | 9. 3. 2. 5 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде қазақ халқының атмосфералық және климаттық құбылыстарды номинациялау ерекшеліктерін анықтайды | |
1 |
1.1 | 9. 1. 1. 2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті проблемаларын анықтайды |
9. 1. 1. 5 зерттеу нәтижелерін түрлі академиялық формада ұсынады | ||
2. |
2.1 | 9. 2. 1. 1 маңызды географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды карталардан көрсету барысында сипаттайды |
9. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
3 Физикалық география | ||
3.3 | Қазақстанның ішкі суларының түрлері | 9. 3. 3. 1 Қазақстанның ішкі суларын топтастырады, көрсеткіштерін талдайды және сипаттайды: өзендер мен көлдер, мұздықтар мен мәңгі тоң, жерасты сулары |
Қазақ гидронимдері | 9. 3. 3. 2 қазақ гидронимдерін жіктеп, мағынасын түсіндіреді және транслитерациясын үш тілде ұсынады | |
Қазақстанның су ресурстарына экономикалық баға беру | 9. 3. 3. 3 Қазақстанның су ресурстарына экономикалық баға береді | |
Су ресурстары ның экологиялық проблемалары | 9. 3. 3. 4 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде су ресурстарының экологиялық проблемаларын талдап, шешу жолдарын ұсынады | |
Қазақстанның ішкі суларының геосаяси проблемалары | 9. 3. 3. 5 Қазақстандағы су ресурстарының геосаяси проблемаларын жіктеп шешу жолдарын ұсынады: трансшекаралық өзендер, Каспий теңізінің мәртебесі | |
1 |
1.1 | 9. 1. 1. 2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті проблемаларын анықтайды |
9. 1. 1. 5 зерттеу нәтижелерін түрлі академиялық формада ұсынады | ||
2 |
2.1 | 9. 2. 1. 1маңызды географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды карталардан көрсету барысында сипаттайды |
9. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
3-тоқсан | ||
3 Физикалықгеография | ||
3.4 | Қазақстанның табиғат зоналары мен биіктік белдеулері | 9. 3. 4. 1 Қазақстанның табиғат зоналары мен биіктік белдеулеріне салыстырмалы талдау жасайды |
Ерекше қорғала тын табиғи аумақ тардың түрлері | 9. 3. 4. 2 қорықтар, қорықшалар, ұлттық саябақтар ерекше қорғалатын аумақтарының құрылу мақсатын түсіндіреді | |
Қазақстанның табиғи мұрасы | 9. 3. 4. 3 Қазақстанның табиғи мұрасына баға береді | |
Табиғи хороним дердің (ерекше қорғауға алынған аумақтар) мағынасы | 9. 3. 4. 4 тақырыпқа қатысты қазақтың табиғи хоронимдерін жіктеп, мағынасын түсіндіреді және транслитерациясын үш тілде ұсынады | |
Ноосфераның қалыптасуы | 9. 3. 4. 5 ноосфераның қалыптасу шарттарын зерттейді | |
Қазақстанның ноосфераның дамуына қосқан үлесі | 9. 3. 4. 6 Қазақстанның ноосфера дамуына қосқан өзіндік үлесін бағалайды | |
1 |
1.1 | 9. 1. 1. 2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті проблемаларын анықтайды |
9. 1. 1. 5 зерттеу нәтижелерін түрлі академиялық формада ұсынады | ||
2 |
2.1 | 9. 2. 1. 1 маңызды географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды карталардан көрсету барысында сипаттайды |
9. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
3 Физикалық география | ||
3.5 | Қазақстанның ірі физикалық-географиялық аудандары | 9. 3. 5. 1 Қазақстанның ірі табиғи кешендерін жоспар бойынша сипаттайды |
Қазақтың табиғи хоронимдері (физикалық-географиялық аудандардың атауы) | 9. 3. 5. 2 қазақтың табиғи хоронимдерін жіктеп, мағынасын түсіндіріп, транслитерациясын үш тілде ұсынады | |
Табиғат кешенде ріне әсер ететін антропогендік факторлар | 9. 3. 5. 3 жергілікті компонент негізінде антропогендік факторлардың табиғат кешендеріне әсерін зерттейді | |
Антропогендік ландшафттарды жақсарту жолдары | 9. 3. 5. 4 антропогендік ландшафттарды жақсарту жолдарын ұсынады: рекультивация, мелиорация ландшафттық дизайн | |
1 |
1.1 | 9. 1. 1. 2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті проблемаларын анықтайды |
9. 1. 1. 5 зерттеу нәтижелерін түрлі академиялық формада ұсынады | ||
2 |
2.1 | 9. 2. 1. 1 маңызды географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды карталардан көрсету барысында сипаттайды |
9. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
4 Әлеуметтік география | ||
4.1 | Қазақстан халқының ұлттық және діни құрамы | 9. 4. 1. 1 Қазақстан халқының ұлттық және діни құрамын анықтайды |
Дүниежүзі халқының миграциясы | 9. 4. 1. 2 дүниежүзі халқы көші-қонының басты бағыттарын, себеп-салдарын түсіндіреді | |
Қазақстандағы халықтың миграциясы | 9. 4. 1. 3 Қазақстандағы көші-қон үдерістерін талдап, басты бағыттарын анықтайды | |
Миграциялық саясат | 9. 4. 1. 4 көші-қон саясатының өзіндік үлгісін ұсынады | |
Еңбек ресурстарының сандық және сапалық құрамы | 9. 4. 1. 5 қазақстандық көрсеткіштерді басқа елдердің көрсеткіштерімен салыстыру негізінде еңбек ресурстарының сандық, сапалық құрамына баға береді | |
Қазақстанның демографиялық жағдайы мен демографиялық саясаты | 9. 4. 1. 6 Қазақстанның демографиялық жағдайын талдап, демографиялық саясаттың өзіндік моделін ұсынады | |
Елді мекендердің жіктелуі | 9. 4. 1. 7 Қазақстандағы елді мекендерді жіктейді | |
Елді мекендердің функционалды зоналары | 9. 4. 1. 8 елді мекендердің түрлері мен функционалды зоналарын сипаттайды | |
Қазақстандағы ойконимдер | 9. 4. 1. 9 Қазақстандағы ойконимдерді жіктеп, мағынасын түсіндіреді және транскрипциясын үш тілде ұсынады | |
Қазақстанда елді мекендердің проблемалары | 9. 4. 1. 10 Қазақстанның елді мекендерінің проблемаларын жіктеп, шешу жолдарын ұсынады | |
Урбандалу үдерісі | 9. 4. 1. 11 урбандалу үдерісінің себеп-салдарын түсіндіру арқылы байланысты проблемалардың шешу жолдарын ұсынады | |
Қазақстанда урбандалу үдерісіне баға беру | 9. 4. 1. 12 Қазақстандағы урбандалу үдерісіне баға береді | |
1 |
1.1 | 9. 1. 1. 2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті проблемаларын анықтайды |
9. 1. 1. 5 зерттеу нәтижелерін түрлі академиялық формада ұсынады | ||
2 |
2.1 | 9. 2. 1. 1 маңызды географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды карталардан көрсету барысында сипаттайды |
9. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
5 Экономикалық география | ||
5.1 | Қазақстанның табиғи-ресурстық потенциалы | 9. 5. 1. 1 Қазақстанның табиғи-ресурстық әлеуетін бағалайды |
Қазақстанда жекелеген ресурс түрлерін өңдеу технологиялары, орталықтары мен дайын өнім түрлері | 9. 5. 1. 2 Қазақстанда жекелеген табиғи ресурстарды өңдеу технологиясын сипаттап, орталықтары мен дайын өнім түрлерін атайды | |
Табиғатты пайда лану үлгілері мен түрлері | 9. 5. 1. 3 табиғатты пайдалану үлгілері мен түрлерін топтастырады | |
Тұрақты даму | 9. 5. 1. 4 тұрақты дамудың белгілері мен бағыттарын сипаттайды | |
Қазақстанда табиғатты пайдаланумен байланысты проблемалар | 9. 5. 1. 5 Қазақстанда табиғатты пайдалану проблемаларын анықтап, шешу жолдарын ұсынады | |
9. 5. 1. 6 жергілікті компонент негізінде табиғатты пайдалануға байланысты зерттеу жүргізеді | ||
1 |
1.1 | 9. 1. 1. 2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті проблемаларын анықтайды |
9. 1. 1. 5 зерттеу нәтижелерін түрлі академиялық формада ұсынады | ||
2 |
2.1 | 9. 2. 1. 1 маңызды географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды карталардан көрсету барысында сипаттайды |
9. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
4-тоқсан | ||
5 Экономикалық география | ||
5.2 | Ғылыми-техникалық революция үдерісі, бағыттары | 9. 5. 2. 1 ғылыми-техникалық революция үдерісін, даму бағыттарын талдайды |
Адам әлеуеті даму индексінің көрсеткіштері | 9. 5. 2. 2 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде адам әлеуетінің даму индексі көрсеткіштерін анықтап, елдерді салыстырады | |
Қазақстанда адамдық капиталды дамыту | 9. 5. 2. 3 Қазақстанда адам капиталының сапасын арттыру жөнінде ұсыныстар әзірлейді | |
Қазақстанның индустриялы-инновациялық даму бағыттары | 9. 5. 2. 4 Қазақстанның индустриялық-инновациялық даму бағыттарын анықтап, болжам жасайды | |
Қазақстанның инновациялық инфрақұрылымы | 9. 5. 2. 5 Қазақстанның инновациялық инфрақұрылымының жағдайын талдап, дамыту жөнінде ұсыныстар әзірлейді | |
Қазақстан аймақтары инфрақұрылымының даму деңгейі | 9. 5. 2. 6 Қазақстан аймақтарының инфрақұрылымын талдап, проблемаларды шешу жолдарын ұсынады | |
1 |
1.1 | 9. 1. 1. 2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті проблемаларын анықтайды |
9. 1. 1. 5 зерттеу нәтижелерін түрлі академиялық формада ұсынады | ||
2 |
2.1 | 9. 2. 1. 1 маңызды географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды карталардан көрсету барысында сипаттайды |
9. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
5 Экономикалық география | ||
5.3 | Қазақстан шаруа шылығының салалары | 9. 5. 3. 1 Қазақстан шаруашылығы салаларын жоспар бойынша сипаттайды |
Қазақстанның экономикалық аудандарының шаруашылық салалары мен мамандануы | 9. 5. 3. 2 Қазақстанның экономикалық аудандарының шаруашылық салаларын анықтап, мамандануын түсіндіреді | |
1 |
1.1 | 9. 1. 1. 2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті проблемаларын анықтайды |
9. 1. 1. 5 зерттеу нәтижелерін түрлі академиялық формада ұсынады | ||
2 |
2.1 | 9. 2. 1. 1 маңызды географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды карталардан көрсету барысында сипаттайды |
9. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
5 Экономикалық география | ||
5.4 | Дүниежүзілік шаруашылықтың субъектілері | 9. 5. 4. 1 дүниежүзілік шаруашылықтың субъектілерін сипаттайды |
Халықаралық географиялық еңбек бөлінісі | 9. 5. 4. 2 халықаралық географиялық еңбек бөлінісінің мәнін анықтайды | |
Халықаралық экономикалық қатынастар түрлері | 9. 5. 4. 3 халықаралық экономикалық қатынас түрлерін жіктеп, сипаттайды | |
Дүниежүзілік шаруашылықтың даму көрсеткіштері | 9. 5. 4. 4 дүниежүзілік шаруашылықтың даму көрсеткіштерін сипаттайды: жалпы ішкі өнім, жалпы ұлттық өні оның ішінде жан басына шаққанда | |
Дүниежүзілік шаруашылықтың даму модельдері мен аумақтық құрылымы | 9. 5. 4. 5 дүниежүзілік шаруашылықтың модельдері мен аумақтық құрылымын талдайды | |
Дүниежүзілік шаруашылықтың даму үрдістері | 9. 5. 4. 6 дүниежүзілік шаруашылықтың даму үрдістерін талдайды | |
Қазақстанның дүниежүзілік шаруашылықта алатын орны | 9. 5. 4. 7 Қазақстанның дүниежүзілік шаруашылықтағы орнын анықтайды | |
Қазақстанның халықаралық экономикалық интеграциядағы мүдделері мен мақсаттары, орны | 9. 5. 4. 8 Қазақстанның халықаралық экономикалық интеграциядағы мүдделері мен мақсаттарын, орнын анықтайды | |
1 Географиялық зерттеу әдістері |
1.1 | 9. 1. 1. 2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті проблемаларын анықтайды |
9. 1. 1. 5 зерттеу нәтижелерін түрлі академиялық формада ұсынады | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы |
2.1 | 9. 2. 1. 1 маңызды географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды карталардан көрсету барысында сипаттайды |
9. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
6 Елтану және саяси география негіздері | ||
6.1 | Елдердің экономикалық даму деңгейі бойынша топтастырылуы | 9. 6. 1. 1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдерді экономикалық даму деңгейі бойынша топтастырады |
Халықаралық ұйымдардың деңгейлері мен мақсаттары | 9. 6. 1. 2 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде халықаралық ұйымдарды деңгейі және мақсаты бойынша топтастырады | |
Қазақстан Республикасының әлеуметтік, экономикалық, саяси-география лық жағдайы | 9. 6. 1. 3. Қазақстан Республикасының әлеуметтік, экономикалық, саяси-географиялық жағдайына кешенді баға береді | |
Қазақстандағы саяси-әкімшілік хоронимдер | 9. 6. 1. 4 Қазақстандағы саяси-әкімшілік хоронимдерді жіктеп, мағынасын түсіндіреді және транслитерациясын үш тілде ұсынады | |
Қазақстан Республикасы туралы кешенді географиялық ақпаратты ұсыну формалары | 9. 6. 1. 5 Қазақстан Республикасы туралы кешенді географиялық ақпаратты түрлі мақсатты аудиториялар үшін дайындайды | |
1 Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Зерттеу және зерттеушілер | 9. 1. 1. 2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті проблемаларын анықтайды |
9. 1. 1. 5 зерттеу нәтижелерін түрлі академиялық формада ұсынады | ||
2 Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карталар | 9. 2. 1. 1 маңызды географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды карталардан көрсету барысында сипаттайды |
9. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді | ||
3-тарау. "География" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "География" оқу пәнінің мазмұны
24. "География" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 7-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 8-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 9-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 24-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.25. "География" пәні оқу бағдарламасының мазмұны оқытудың бөлімдері
арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтиже түрінде берілген оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
26. Әр бөлімшеде көрсетілген оқу мақсаттары, мұғалімге оқушылардыдамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлауға, сонымен қатар олардың жетістіктерін бағалауға, оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік береді.
27. Оқу пәнінің мазмұны 6 бөлімді қамтиды:
1) географиялық зерттеу әдістері;
2) картография және географиялық деректер базасы;
3) физикалық география;
4) әлеуметтік география;
5) экономикалық география;
6)елтану және саяси география негіздері.
28. "Географиялық зерттеу әдістері" бөлімі "Зерттеу және зерттеушілер" бөлімшесінен тұрады.
29. "Картография және географиялық деректер базасы" бөлімі келесібөлімшелерден тұрады:
1) географиялық карталар;
2) географиялық деректер базасы.
30. "Физикалық география" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) литосфера;
2) атмосфера;
3) гидросфера;
4) биосфера;
5) табиғи-аумақтық кешендер.
31. "Әлеуметтік география" бөлімі келесі бөлімшеден тұрады:
1) халықтар географиясы.
32. "Экономикалық география" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) табиғи ресурстар;
2) әлеуметтік-экономикалық ресурстар;
3) дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы;
4) дүниежізілік шаруашылықтың даму үрдістері мен көрсеткіштері;
33. "Елтану және саяси география негіздері" бөлімі "Дүниежүзі елдері"
бөлімшесін қамтиды.
34. 7-сыныпқа арналған "География" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) географиялық зерттеу әдістері, зерттеу және зерттеушілер, географияны зерттеу нысандары, география ғылымының дамуы, географиялық дерек көздері, географиялық тәжірибелер, далалық зерттеу әдістері, географияда графикалық әдістердің қолданылуы;
2) картография және географиялық деректер базасы, географиялықкарталар, географиялық картосхемаларды қолдану, географиялық номенклатура, географиялық деректер базасы, географиялық деректерді ұйымдастыру;
3) физикалық география, литосфера, литосфераның құрылысы мен заттыққұрамы, жердің тектоникалық құрылысы, литосфераның тектоникалық қозғалыстары, литосфералық катаклизмдер, атмосфера, атмосфера және оның құрамдас бөліктері, ауа райы және метеорологиялық элементтер, атмосфералық қолайсыз құбылыстар, гидросфера, гидросфера және оның құрамдас бөліктері, су ресурстарының маңыздылығы, дүниежүзілік мұхиттың географиялық жағдайы, дүниежүзілік мұхит суларының қасиеттері, мұхит суларының қозғалыстары, мұхиттармен байланысты апаттар, дүниежүзілік мұхиттың проблемалары, биосфера, биосфера және оның құрамдас бөліктері, туған өлкенің флорасы мен фаунасы, топырақ, оның құрамы мен құрылымы, Қазақстанның топырақ түрлері, топырақтың экологиялық проблемалары, табиғи-аумақтық кешендер, табиғи-аумақтық кешендердің қалыптасуы, табиғи-аумақтық кешендердің түрлері; туған өлкемнің визит карточкасы: өлкетанудың деректер базасын әзірлеу;
4) әлеуметтік география, халық географиясы, дүниежүзі халқының тілдікәулеттері мен топтары, дүниежүзі халқының діни құрамы, дүниежүзінің тарихи-мәдени аймақтары, ұлтаралық және дінаралық келісім;
5) экономикалық география, табиғи ресурстар, табиғи ресурстардыңжіктелуі, табиғи ресурстарды игерумен байланысты проблемалар, әлеуметтік-экономикалық ресурстар, көлік инфрақұрылымы, әлеуметтік инфрақұрылым, дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы, дүниежүзілік шаруашылықтың салалары: ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіп;
6) елтану және саяси география негіздері, дүниежүзі елдері, дүниежүзі елдерінің географиялық жағдайы, дүниежүзі елдерінің географиялық және экономикалық-географиялық жағдайы.
35. 8-сыныпқа арналған "География" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) географиялық зерттеу әдістері, зерттеу және зерттеушілер, география ғылымының салалары, географиялық зерттеу әдістерінің түрлері, географиялық деректерді өңдеу және талдау, географиялық модельдер, зерттеу нәтижелерінің ұсыну формалары;
2) картография және географиялық деректер базасы, географиялық карталар, тақырыптық карталар және оларды қосымша сипаттау элементтері, тақырыптық карталарды оқу, тақырыптық географиялық номенклатура, географиялық деректер базасы, географиялық деректер базасын құрастыруда ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың рөлі;
3) физикалық география, литосфера, жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтары, жер бедерінің жіктелуі, материктер мен мұхиттардың ірі орографиялық объектілері, тау жыныстары мен минералдардың жіктелуі, пайдалы қазбалардың тау жыныстары мен минералдардың қалыптасу заңдылықтарына байланысты таралуы, тау жыныстары мен минералдардың қасиеттері, тау жыныстарының жасын анықтау, геологиялық жыл санау мен геохронологиялық кесте, жер бедерінің адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсері, атмосфера, климат қалыптастырушы факторлар, атмосфераның ғаламдық циркуляциясы, климаттық белдеулер, материктердің климаттық ерекшеліктері, климаттың адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсері, адам әрекетінің атмосфераға тигізетін кері әсері, гидросфера, құрлық суларының түрлері мен қалыптасуы, құрлық суларының шаруашылық маңызы, өзен аңғарының құрылысы, өзендердің гидрологиялық режимі, көлдер мен мұздықтар, құрлық суларының экологиялық проблемалары, су апаттары, биосфера, табиғат зоналары мен биіктік белдеулер, материктердің табиғи зоналары, мұхиттардың тіршілік дүниесі, өсімдік әлемі мен жануарлар дүниесін қорғау, табиғи-аумақтық кешендер, географиялық қабықтың құрамы мен құрылысы, географиялық қабықтың заңдылықтары;
4) әлеуметтік география, халық географиясы, халық санағы, дайы өсудің түрлері, демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай, демографиялық проблемалар, демографиялық саясат;
5) экономикалық география, табиғи ресурстар, табиғи ресурстарды экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалау, дүниежүзі аймақтарының табиғи-ресурстық әлеуеті, табиғи ресурстарды өңдеу технологиясы, орталықтары және дайын өнім түрлері, әлеуметтік-экономикалық ресурстар, экономикалық инфрақұрылымның элементтері мен функциялары, дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы, дүниежүзілік шаруашылықтың салалық құрамы: өндіруші, өңдеуші және қызмет салалары, ауылшаруашылық, өнеркәсіп және қызмет салаларын ұйымдастыру түрлері, ауылшаруашылық, өнеркәсіп және қызмет салаларын орналастыру факторлары, дүниежүзілік шаруашылық салаларын сипаттау;
6) елтану және саяси география негіздері, дүние жүзі елдері, дүниежүзінің саяси картасы, елдердің саяси типологиясы, саяси картадағы сандық және сапалық өзгерістер, дүние жүзі елдерінің саяси-географиялық жағдайы, саяси интеграция, Қазақстанның саяси-интеграциялық үдерістердегі мүдделері, бағыттары және бастамалары.
36. 9-сыныпқа арналған "Қазақстан географиясы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) географиялық зерттеу әдістері, зерттеу және зерттеушілер, қазақстандық географтардың зерттеулері, география ғылымы зерттеулерінің қазіргі заманғы өзекті проблемалары, географиялық нысандар мен құбылыстарды номинациялау ерекшеліктері, қазақтың халықтық географиялық терминдері, зерттеу нәтижелерін ұсынудың академиялық формалары;
2) картография және географиялық деректер базасы, географиялық карталар, географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды картадан көрсету тәсілдері, географиялық номенклатура нысандарын көрсету тәсілдері, географиялық деректер базасы, жерді қашықтықтан зерделеу әдістері, геоақпараттық жүйе технологияларын қолдану аясы;
3) физикалық география, литосфера, Қазақстан аумағының геологиялық тарихы және тектоникалық құрылымы, Қазақстанның басты орографиялық нысандары, қазақ оронимдері, Қазақстанда минералды ресурстардың таралу заңдылықтары, минералды ресурстарды өндіру және өңдеу орталықтары, Қазақстанның минералды ресурстарына баға беру, минералды ресурстарды игерумен байланысты проблемалар, атмосфера, Қазақстанның климатын түзуші факторлар, Қазақстанның климаттық жағдайы, Қазақстанның климаттық ресурстары, Қазақстанда қолайсыз және қауіпті атмосфералық құбылыстар, қазақ халқының атмосфералық және климаттық құбылыстарды номинациялау ерекшеліктері, гидросфера, Қазақстанның ішкі суларының түрлері, қазақ гидронимдері, Қазақстанның су ресурстарына экономикалық баға беру, су ресурстарының экологиялық проблемалары, Қазақстанның ішкі суларының геосаяси проблемалары, биосфера, Қазақстанның табиғат зоналары мен биіктік белдеулері, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың түрлері, Қазақстанның табиғи мұрасы, табиғи хоронимдердің (ерекше қорғауға алынған аумақтар) мағынасы, ноосфераның қалыптасуы, Қазақстанның ноосфераның дамуына қосқан үлесі, табиғи-аумақтық кешендер, Қазақстанның ірі физикалық-географиялық аудандары, Қазақтың табиғи хоронимдері (физикалық-географиялық аудандардың атауы), табиғат кешендеріне әсер ететін антропогендік факторлар, антропогендік ландшафтарды жақсарту жолдары;
4) әлеуметтік география, халық географиясы, Қазақстан халқының ұлттық және діни құрамы, дүниежүзі халқының көші-қоны, Қазақстандағы халықтың көші-қоны, көші-қон саясаты, еңбек ресурстарының сандық және сапалық құрамы, Қазақстанның демографиялық жағдайы мен демографиялық саясаты, елді мекендердің жіктелуі, елді мекендердің функционалды зоналары, Қазақстандағы ойконимдер, Қазақстандағы елді мекендердің проблемалары, урбандалу үдерісі, Қазақстандағы урбандалу үдерісіне баға беру;
5) экономикалық география, табиғи ресурстар, Қазақстанның табиғи-ресурстық әлеуеті, Қазақстанда жекелеген ресурс түрлерін өңдеу технологиялары, орталықтары және дайын өнім түрлері, табиғатты пайдалану үлгілері мен түрлері, тұрақты даму, Қазақстанда табиғатты пайдаланумен байланысты проблемалар, Әлеуметтік-экономикалық ресурстар, ғылыми-техникалық революция үдерісі, бағыттары, адам әлеуеті даму индексінің көрсеткіштері, Қазақстанда адамдық капиталды дамыту, Қазақстанның индустриялы-инновациялық даму бағыттары, Қазақстанның инновациялық инфрақұрылымы, Қазақстан аймақтары инфрақұрылымының даму деңгейі, дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы, Қазақстан шаруашылығының салалары, Қазақстанның экономикалық аудандарының шаруашылық салалары мен мамандануы, дүниежүзілік шаруашылықтың даму үрдістері мен көрсеткіштері, дүниежүзілік шаруашылықтың субъектілері, халықаралық географиялық еңбек бөлінісі, халықаралық экономикалық қатынас түрлері, дүниежүзілік шаруашылықтың даму көрсеткіштері, дүниежүзілік шаруашылықтың даму модельдері мен аумақтық құрылымы, дүниежүзілік шаруашылықтың даму үрдістері, Қазақстанның дүниежүзілік шаруашылықта алатын орны, Қазақстанның халықаралық экономикалық интеграциядағы мүдделері мен мақсаттары, орны;
6) елтану және саяси география негіздері, дүниежүзі елдері, елдердің экономикалық даму деңгейі бойынша топтастырылуы, халықаралық ұйымдардың деңгейлері мен мақсаттары, Қазақстан Республикасының әлеуметтік, экономикалық, саяси-географиялық жағдайы, Қазақстандағы саяси-әкімшілік хоронимдер, Қазақстан Республикасы туралы кешенді географиялық ақпаратты ұсыну формалары.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
37. Бағдарламада оқыту мақсаттарын пайдалану ыңғайлылығы үшінкодтау енгізілді. Кодтық белгіде бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшенің, төртінші сан – оқыту мақсатының реттік санын білдіреді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында "7" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
1) 1-кесте:
Білім алушылар білуі тиіс: | ||||
Бөлім | Бөлімше | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1.География | Географиялық зерттеу объектілері, география ғылымының дамуы |
7. 1. 1. 1 географияның зерттеу нысандарын анықтайды; |
8. 1. 1. 1 |
9. 1. 1. 1 |
Географиялық дерек көздері | 7. 1. 1. 3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар; |
8. 1. 1. 3 |
9. 1. 1. 2 | |
Зерттеудің далалық әдістері |
7. 1. 1. 4 географиялық нысандардың қасиеттерін тәжірибелік жолмен анықтайды; |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 | |
2. Картография және географиялық деректер базасы |
2.1 Геогра |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 2. 1 |
Географиялық номенклатура, географиялық деректерді ұйымдастыру |
7. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді |
8. 2. 1. 2 географиялық номенклатура нысандарын контур картадан көрсетеді |
9. 2. 1. 2 маңызды географиялық объектілерді, процестер мен құбылыстарды картадан түсініктеме беріп көрсетеді | |
3. Физика | Жердің тектоникалық құрылымы, литосфераның тектоникалық қозғалысы |
7. 3. 1. 1литосфераның құрылысы мен заттық құрамын анықтайды; |
8. 3. 1. 1жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтарын зерттеп, жіктейді; |
9. 3. 1. 1 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде Қазақстанның жер бедерінің геологиялық тарихын және тектоникалық құрылымын анықтайды |
Литосфералық катаклизмалар |
7. 3. 1. 4 жергілікті компонент бойынша литосфералық катаклизмдердің себеп-салдарын, таралуын түсіндіреді; |
8. 3. 1. 3 тау жыныстарының жасын анықтау әдістерін түсіндіреді |
9. 3. 1. 3 қазақ оронимдерін жіктеп, мағынасын түсіндіреді және транслитерациясын үш тілде ұсынады | |
3. Физикалық география | Атмосфера және оның құрамы |
7. 3. 2. 1 атмосфераның құрамын сипаттайды; |
8. 3. 2. 1 |
9. 3. 2. 1 |
Ауа-райы және метеорологиялық элементтер |
7. 3. 2. 3 |
8. 3. 2. 2 |
9. 3. 2. 2 Қазақстанның климаттық жағдайын талдайды | |
Қолайсыз атмосфералық құбылыстар |
7. 3. 2. 5 |
8. 3. 2. 4 |
9. 3. 2. 4 Қазақстанда атмосфералық қолайсыз және қауіпті құбылыстардың қалыптасуын, таралу аумақтарын картада көрсетіп, сақтану шараларын ұсынады; | |
3.3 Гидросфера | Гидросфера және оның құрамдас бөліктері, су ресурстарының маңызы |
7. 3. 3. 1 |
8. 3. 3. 1 | 9. 3. 3. 1 Қазақстанның ішкі суларын топтастырады, көрсеткіштерін талдайды және сипаттайды: өзендер мен көлдер, мұздықтар мен мәңгі тоң, жерасты сулары; |
Мұхит суларының географиялық орналасуы мен қасиеттері | 7. 3. 3. 3 дүниежүзілік мұхиттың құрамын, географиялық жағдайын, қасиеттерін анықтайды |
8. 3. 3. 3 |
9. 3. 3. 2 | |
Мұхиттағы су қозғалысы | 7. 3. 3. 4 мұхит суының қозғалыстарын жіктеп, түсіндіреді |
8. 3. 3. 5 |
9. 3. 3. 3 | |
Мұхитпен байланысты апаттар және Мұхит проблемалары | 7. 3. 3. 5 мұхитар мен теңіздермен байланысты апаттар мен проблемаларды топтастырып, сақтану шараларын және шешу жолдарын ұсынады |
8. 3. 3. 6 |
9. 3. 3. 4 Қазақстандағы су ресурстары | |
3.Физическая география | Биосфера және оның құрамдас бөліктері |
7. 3. 4. 1 |
8. 3. 4. 1 | 9. 3. 4. 1 Қазақстанның табиғат зоналары мен биіктік белдеулеріне салыстырмалы талдау жасайды |
Өсімдік және жануарлар әлемі |
7. 3. 4. 2 | 8. 3. 4. 3 құрлықтағы және Мұхиттағы ұқсас табиғи аймақтарды және әртүрлі континенттерде орналасқан биіктік белдеулерін салыстырады |
9. 3. 4. 2 | |
Қазақстандағы топырақ түрлері |
7. 3. 4. 3 |
8. 3. 4. 4 | ||
Топырақтың экологиялық мәселелері |
7. 3. 4. 5 |
8. 3. 4. 5 | ||
3.5 Табиғи-аумақтық кешендер | Табиғи-аумақтық кешендердің қалыптасуы | 7. 3. 5. 1 географиялық қабық, материктер мен мұхиттар, зоналар және белдеулер, ландшафт табиғи-аумақтық кешендерінің қалыптасуын түсіндіреді; |
8. 3. 5. 1 |
9. 3. 5. 1 Қазақстанның ірі табиғи кешендерін жоспар бойынша сипаттайды; |
Табиғи-аумақтық кешендердің түрлері |
7. 3. 5. 2 |
8. 3. 5. 1 |
9. 3. 5. 1 Қазақстанның ірі табиғи кешендерін жоспар бойынша сипаттайды; | |
4. Әлеумет | Тілдік отбасылар және әлем халықтарының топтары |
7. 4. 1. 1 |
8. 4. 1. 1 |
9. 4. 1. 1 |
Әлем халқының діни құрамы |
7. 4. 1. 2 |
8. 4. 1. 2 | 9. 4. 1. 2 дүниежүзі халқы миграцияларының басты бағыттарын, себеп-салдарын түсіндіреді | |
Әлемнің тарихи-мәдени аймақтары |
7. 4. 1. 3 |
8. 4. 1. 3 |
9. 4. 1. 3Қазақстандағы көші-қон үдерістерді талдап, басты бағыттарын анықтайды; | |
Ұлтаралық және конфессияаралық келісім |
7. 4. 1. 4 |
8. 4. 1. 4 |
9. 4. 1. 6 Қазақстандағы елді мекендерді жіктейді; | |
5. Экономикалық география | Табиғи ресурстардың жіктелуі |
7. 5. 1. 1 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде табиғи ресурстарды жіктеп, таралу заңдылықтарын талдайды; |
8. 5. 1. 1 |
9. 5. 1. 1 |
Табиғат ресурстарын игеру мәселелері |
7. 5. 1. 3 |
8. 5. 1. 2 |
9. 5. 1. 5 Қазақстанда табиғатты пайдалану проблемаларын анықтап, шешу жолдарын ұсынады; | |
5.2 Әлеуметтік-экономикалық ресурстар | Көлік инфрақұрылымы. Әлеуметтік инфрақұрылым |
7. 5. 2. 1 |
8. 5. 2. 1 |
9. 5. 2. 1 |
5.3 әлемдік экономиканың салалық және аумақтық құрылымы | Әлемдік шаруашылық салалары: өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы |
7. 5. 3. 1 |
8. 5. 3. 1-шаруашылық салаларын жіктейді: өндіру және қайта өңдеу салалары, қызмет көрсету саласы |
9. 5. 2. 2 Қазақстанның индустриялық-инновациялық даму бағытта |
6. Елтану және саяси география негіздері6.1 Дүние жүзі елдері | Әлем елдерінің географиялық жағдайы | 7. 6. 1. 1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдерді географиялық орнына байланысты топтастырып, елдердің географиялық орнын жоспар бойынша сипаттайды |
8. 6. 1. 1 |
9. 6. 1. 1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдерді экономикалық даму деңгейі бойынша топтастырады; |
Әлем елдерінің экономикалық-географиялық жағдайы |
7. 6. 1. 2 |
8. 6. 1. 3 |
9. 6. 1. 3 | |
7. 6. 1. 3 |
8. 6. 1. 4 |
9. 6. 1. 4 | ||
38. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
39. Оқу бағдарламасы қосымшада берілген негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (төмендетілген оқу жүктемесімен) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (төмендетілген оқу жүктемесімен) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 7-сынып:
Бөлімше | Тақырып | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1.Географиялық зерттеу әдістері | Географиялық зерттеу объектілері, география ғылымының дамуы |
7.1.1.1 географияның зерттеу нысандарын анықтайды; |
Географиялық дерек көздері | 7.1.1.3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар; | |
Зерттеудің далалық әдістері |
7.1.1.4 географиялық нысандардың қасиеттерін тәжірибелік жолмен анықтайды; | |
2. Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карта-сызбаларды қолдану | 7.2.1.1 тақырып бойынша картосызбалар жасайды |
Географиялық номенклатура, географиялық деректерді ұйымдастыру |
7.2.1.2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді; | |
3. Физикалық география | Жердің тектоникалық құрылымы, литосфераның тектоникалық қозғалысы |
7.3.1.1 литосфераның құрылысы мен заттық құрамын анықтайды; |
Литосфералық катаклизмалар |
7.3.1.4 жергілікті компонент бойынша литосфералық катаклизмдердің себеп-салдарын, таралуын түсіндіреді; | |
2-тоқсан | ||
3. Физикалық география | Атмосфера және оның құрамы |
7.3.2.1 атмосфераның құрамын сипаттайды; |
Ауа-райы және метеорологиялық элементтер |
7.3.2.3 "ауа райы" ұғымын түсіндіреді; | |
Қолайсыз атмосфералық құбылыстар |
7.3.2.5 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде қолайсыз атмосфералық құбылыстарды талдай отырып, сақтану шараларын ұсынады; | |
3.3 Гидросфера | Гидросфера және оның құрамдас бөліктері, су ресурстарының маңызы |
7.3.3.1 гидросфера және оның құрамдас бөліктерін сипаттайды; |
Мұхит суларының географиялық орналасуы мен қасиеттері | 7.3.3.3 дүниежүзілік мұхиттың құрамын, географиялық жағдайын, қасиеттерін анықтайды | |
Мұхиттағы су қозғалысы | 7.3.3.4 мұхит суының қозғалыстарын жіктеп, түсіндіреді | |
Мұхитпен байланысты апаттар және Мұхит проблемалары | 7.3.3.5 мұхитар мен теңіздермен байланысты апаттар мен проблемаларды топтастырып, сақтану шараларын және шешу жолдарын ұсынады | |
3-тоқсан | ||
3.Физическая география | Биосфера және оның құрамдас бөліктері | 7.3.4.1 биосфераның құрамын, құрылымын, шекаралары мен қасиеттерін анықтайды; |
Өсімдік және жануарлар әлемі | 7.3.4.2 өлкеге тән өсімдіктер мен жануарларды анықтайды және "Қызыл кітапқа" енген түрлерін атайды; | |
Қазақстандағы топырақ түрлері |
7.3.4.3 Қазақстанда топырақ түрлерінің таралуын анықтайды; | |
Топырақтың экологиялық мәселелері | 7.3.4.5 топырақтың экологиялық проблемаларын жіктеп, шешу жолдарын ұсынады | |
3.5 Табиғи-аумақтық кешендер | Табиғи-аумақтық кешендердің қалыптасуы | 7.3.5.1 географиялық қабық, материктер мен мұхиттар, зоналар және белдеулер, ландшафт табиғи-аумақтық кешендерінің қалыптасуын түсіндіреді |
Табиғи-аумақтық кешендердің түрлері | 7.3.5.2 туған өлкенің табиғи-аумақтық кешендерін жоспар бойынша сипаттайды және өлкетану деректер базасын әртүрлі формада ұсынады | |
4. Әлеуметік география | Тілдік отбасылар және әлем халықтарының топтары | 7.4.1.1 дүниежүзі халықтарының этнолингвистикалық жіктелінуін түсіндіреді; |
Әлем халқының діни құрамы | 7.4.1.2 дүние жүзі халқының діни құрамы мен діндердің таралу аймақтарын анықтайды | |
Әлемнің тарихи-мәдени аймақтары | 7.4.1.3 халықтың этникалық және діни құрамына байланысты дүниежүзінің тарихи-мәдени өркениеттік аймақтарының қалыптасуын түсіндіреді | |
Ұлтаралық және конфессияаралық келісім | 7.4.1.4 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде ұлтаралық және дінаралық келісімнің қажеттілігін дәлелдейді және қалыптастыру жолдарын ұсынады | |
4-тоқсан | ||
5. Экономикалық география | Табиғи ресурстардың жіктелуі |
7.5.1.1 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде табиғи ресурстарды жіктеп, таралу заңдылықтарын талдайды; |
Табиғат ресурстарын игеру мәселелері | 7.5.1.3 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде табиғи ресурстарды игерумен байланысты проблемаларды талдап, шешу жолдарын ұсынады | |
5.2 Әлеуметтік-экономикалық ресурстар | Көлік инфрақұрылымы. Әлеуметтік инфрақұрылым | 7.5.2.1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде көлік және әлеуметтік инфрақұрылым компоненттерін жіктеп, маңыздылығына баға береді |
5.3 әлемдік экономиканың салалық және аумақтық құрылымы | Әлемдік шаруашылық салалары: өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы | 7.5.3.1 ауыл шаруашылық, өнеркәсіп шаруашылық салаларын топтастыру арқылы маңыздылығын түсіндіреді |
6. Елтану және саяси география негіздері | Әлем елдерінің географиялық жағдайы | 7.6.1.1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдерді географиялық орнына байланысты топтастырып, елдердің географиялық орнын жоспар бойынша сипаттайды; |
Әлем елдерінің экономикалық-географиялық жағдайы | 7.6.1.2 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдердің экономикалық-географиялық жағдайын жоспар бойынша сипаттайды | |
7.6.1.3 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдердің экономикалық-географиялық жағдайына баға береді және жақсарту жолдарын ұсынады | ||
2) 8-сынып:
Бөлімше | Тақырып | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Географиялық зерттеу әдістері | Географиялық зерттеу объектілері, география ғылымының дамуы |
8.1.1.1 география ғылымының салаларға бөлінуін графикалық түрде көрсетіп түсіндіреді; |
Географиялық дерек көздері |
8.1.1.3 далалық, картографиялық, теориялық географиялық зерттеу әдістерінің мәнін түсіндіріп, қолданады; | |
Зерттеудің далалық әдістері |
8.2.1.1 тақырыптық карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді құрастырады: профиль, диаграмма, график, кесте; | |
2. Картография және географиялық деректер базасы |
2.1 Геогра | 8.2.1.1 тақырыптық карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді құрастырады: профиль, диаграмма, график, кесте; |
Географиялық номенклатура, географиялық деректерді ұйымдастыру |
8.2.1.2 географиялық номенклатура нысандарын контур картадан көрсетеді; | |
3. Физикалық география | Жердің тектоникалық құрылымы, литосфераның тектоникалық қозғалысы |
8.3.1.1 жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтарын зерттеп, жіктейді; |
Литосфералық катаклизмалар |
8.3.1.3 тау жыныстарының жасын анықтау әдістерін түсіндіреді; | |
2-тоқсан | ||
3. Физикалық география | Атмосфера және оның құрамы |
8.3.2.1 климат қалыптастырушы факторларды талдайды; |
Ауа-райы және метеорологиялық элементтер |
8.3.2.2 талдау негізінде атмосфераның жаһандық айналымын түсіндіреді; | |
Қолайсыз атмосфералық құбылыстар |
8.3.2.4 әр материкте орналасқан ұқсас климаттық белдеулерді салыстырады | |
3.3 Гидросфера | Гидросфера және оның құрамдас бөліктері, су ресурстарының маңызы |
8.3.3.1 құрлық суларының қалыптасу жолдарын анықтайды; |
Мұхит суларының географиялық орналасуы мен қасиеттері |
8.3.3.3 өзен аңғарының құрылысын түсіндіреді; | |
Мұхиттағы су қозғалысы | 8.3.3.5 дүние жүзінің және Қазақстанның көлдері мен мұздықтарын жоспар бойынша сипаттайды | |
Мұхитпен байланысты апаттар және Мұхит проблемалары |
8.3.3.6 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде құрлық суларының экологиялық проблемаларын жіктеп, шешу жолдарын ұсынады; | |
3.Физическая география | Биосфера және оның құрамдас бөліктері |
8.3.4.1 табиғат зоналары мен биіктік белдеулерінің қалыптасуын түсіндіреді; |
Өсімдік және жануарлар әлемі | 8.3.4.3 құрлықтағы және Мұхиттағы ұқсас табиғи аймақтарды және әртүрлі континенттерде орналасқан биіктік белдеулерін салыстырады | |
Қазақстандағы топырақ түрлері |
8.3.4.4 мұхиттағы тіршілік дүниесінің таралуын анықтайды; | |
Топырақтың экологиялық мәселелері | 8.3.4.5 өсімдік әлемі мен жануарлар дүниесін қорғау қажеттілігін дәлелдейді, қорғау жолдарын ұсынады | |
3-тоқсан | ||
3.5 Табиғи-аумақтық кешендер | Табиғи-аумақтық кешендердің қалыптасуы | 8.3.5.1 географиялық қабықтың құрамы мен құрылысын графикалық түрде көрсетіп, түсіндіреді |
Табиғи-аумақтық кешендердің түрлері |
8.3.5.1 географиялық қабықтың құрамы мен құрылысын графикалық түрде көрсетіп, түсіндіреді; | |
4. Әлеуметік география | Тілдік отбасылар және әлем халықтарының топтары | 8.4.1.1 халық санын анықтау әдістерін түсіндір ді |
Әлем халқының діни құрамы | 8.4.1.2 дүниежүзі елдерін халықтың ұдайы өсу түрі бойынша жіктейді | |
Әлемнің тарихи-мәдени аймақтары | 8.4.1.3 елдердің демографиялық жағдайын талдап, басты демографиялық көрсеткіштерін есептейді: халық саны, туу және өлім коэффициенттері, табиғи және механикалық өсім, жалпы өсім, жас-жыныстық көрсеткіштер, ұлттық және діни құрам | |
Ұлтаралық және конфессияаралық келісім |
8.4.1.4 дүниежүзі елдерін демографиялық проблемалары бойынша жіктейді; | |
5. Экономикалық география | Табиғи ресурстардың жіктелуі | 8.5.1.1 дүниежүзінің жекелеген аймақтарының табиғи ресурстық әлеуетін бағалайды; |
Табиғат ресурстарын игеру мәселелері | 8.5.1.2 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде жекелеген табиғат ресурстарын өңдеу технологиясын сипаттай отырып, орталықтары мен дайын өнім түрлерін атайды | |
4-тоқсан | ||
5.2 Әлеуметтік-экономикалық ресурстар | Көлік инфрақұрылымы. Әлеуметтік инфрақұрылым | 8.5.2.1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде экономикалық инфрақұрылымын сипаттап, маңыздылығына баға береді |
5.3 әлемдік экономиканың салалық және аумақтық құрылымы | Әлемдік шаруашылық салалары: өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы |
8.5.3.1-шаруашылық салаларын жіктейді: өндіру және қайта өңдеу салалары, қызмет көрсету саласы; |
6. Елтану және саяси география негіздері6.1 Дүние жүзі елдері | Әлем елдерінің географиялық жағдайы |
8.6.1.1 саяси картаның басты нысандарын сипаттайды; |
Әлем елдерінің экономикалық-географиялық жағдайы |
8.6.1.3 саяси картаның сандық және сапалық өзгерістерін талдайды | |
3) 9-сынып:
Бөлімше | Тақырып | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Географиялық зерттеу әдістері | Географиялық зерттеу объектілері, география ғылымының дамуы | 9.1.1.1 география ғылымының дамуына үлес қосқан қазақстандықтардың зерттеулері туралы баяндайды; |
Географиялық дерек көздері |
9.1.1.2 география ғылымының қазіргі заманғы өзекті зерттеу проблемаларын анықтайды; қазақ халқының халықтық географиялық терминдерінің мағынасын түсіндіреді; | |
Зерттеудің далалық әдістері |
9.2.1.1 маңызды қазақстандық географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды карталардан көр-сету барысында сипаттайды; | |
2. Картография және географиялық деректер базасы | 2.1 Географиялық карта-сызбаларды қолдану | 9.2.2.1 жерді қашықтықтан зерделеудің әдістерін сипаттап, маңыздылығы мен ерекшеліктерін түсіндіреді |
Географиялық номенклатура, географиялық деректерді ұйымдастыру |
9.2.1.2 маңызды географиялық объектілерді, процестер мен құбылыстарды картадан түсініктеме беріп көрсетеді; | |
3. Физикалық география | Жердің тектоникалық құрылымы, литосфераның тектоникалық қозғалысы |
9.3.1.1 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде Қазақстанның жер бедерінің геологиялық тарихын және тектоникалық құрылымын анықтайды; |
Литосфералық катаклизмалар |
9.3.1.3 қазақ оронимдерін жіктеп, мағынасын түсіндіреді және транслитерациясын үш тілде ұсынады; | |
2-тоқсан | ||
3. Физикалық география | Атмосфера және оның құрамы |
9.3.2.1 Қазақстан климатын қалыптастырушы факторларды талдайды; |
Ауа-райы және метеорологиялық элементтер |
9.3.2.2 Қазақстанның климаттық жағдайын талдайды; | |
Қолайсыз атмосфералық құбылыстар |
9.3.2.4 Қазақстанда атмосфералық қолайсыз және қауіпті құбылыстардың қалыптасуын, таралу аумақтарын картада көрсетіп, сақтану шараларын ұсынады; | |
3.3 Гидросфера | Гидросфера және оның құрамдас бөліктері, су ресурстарының маңызы | 9.3.3.1 Қазақстанның ішкі суларын топтастырады, көрсеткіштерін талдайды және сипаттайды: өзендер мен көлдер, мұздықтар мен мәңгі тоң, жерасты сулары; |
Мұхит суларының географиялық орналасуы мен қасиеттері | 9.3.3.2 қазақ гидронимдерін жіктеп, мағынасын түсіндіреді және транслитерациясын үш тілде ұсынады | |
Мұхиттағы су қозғалысы | 9.3.3.3 жергілікті компонентті қосымша қамти отырып, оларды талдау негізінде су ресурстарының экологиялық проблемаларын шешу жолдарын ұсынады, Қазақстанның су ресурстарына экономикалық баға береді | |
Мұхитпен байланысты апаттар және Мұхит проблемалары | 9.3.3.4 Қазақстандағы су ресурстарының геосаяси проблемаларын жіктеп шешу жолдарын ұсынады: трансшекаралық өзендер, Каспий теңізінің мәртебесі | |
3-тоқсан | ||
3.Физическая география | Биосфера және оның құрамдас бөліктері | 9.3.4.1 Қазақстанның табиғат зоналары мен биіктік белдеулеріне салыстырмалы талдау жасайды |
Өсімдік және жануарлар әлемі |
9.3.4.2 қорықтар, қорықшалар, ұлттық саябақтар ерекше қорғалатын аумақтардың құрылу мақсатын түсіндіреді | |
Қазақстандағы топырақ түрлері | ||
Топырақтың экологиялық мәселелері | ||
3.5 Табиғи-аумақтық кешендер | Табиғи-аумақтық кешендердің қалыптасуы |
9.3.5.1 Қазақстанның ірі табиғи кешендерін жоспар бойынша сипаттайды; |
Табиғи-аумақтық кешендердің түрлері |
9.3.5.1 Қазақстанның ірі табиғи кешендерін жоспар бойынша сипаттайды; | |
4. Әлеуметтік география | Тілдік отбасылар және әлем халықтарының топтары | 9.4.1.1 Қазақстан халқының ұлттық және діни құрамын анықтайды |
Әлем халқының діни құрамы | 9.4.1.2 дүниежүзі халқы миграцияларының басты бағыттарын, себеп-салдарын түсіндіреді | |
Әлемнің тарихи-мәдени аймақтары |
9.4.1.3Қазақстандағы көші-қон үдерістерді талдап, басты бағыттарын анықтайды; | |
Ұлтаралық және конфессияаралық келісім |
9.4.1.6 Қазақстандағы елді мекендерді жіктейді; | |
4-тоқсан | ||
5. Экономикалық география | Табиғи ресурстардың жіктелуі |
9.5.1.1 Қазақстанның табиғи-ресурстық әлеуетін бағалайды; |
Табиғат ресурстарын игеру мәселелері |
9.5.1.5 Қазақстанда табиғатты пайдалану проблемаларын анықтап, шешу жолдарын ұсынады; | |
5.2 Әлеуметтік-экономикалық ресурстар | Көлік инфрақұрылымы. Әлеуметтік инфрақұрылым | 9.5.2.1 ғылыми-техникалық революция үдерісін, даму бағыттарын талдайды |
5.3 әлемдік экономиканың салалық және аумақтық құрылымы | Әлемдік шаруашылық салалары: өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы |
9.5.2.2 Қазақстанның индустриялық-инновациялық даму бағытта рын анықтап, болжам жасайды; |
6. Елтану және саяси география негіздері | Әлем елдерінің географиялық жағдайы |
9.6.1.1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдерді экономикалық даму деңгейі бойынша топтастырады; |
Әлем елдерінің экономикалық-географиялық жағдайы |
9.6.1.3 Қазақстан Республикасының әлеуметтік, экономикалық, саяси-географиялық жағдайына кешенді баға береді; | |
9.6.1.4 Қазақстандағы саяси-әкімшілік хоронимдерді жіктеп, мағынасын түсіндіреді және транслитерациясын үш тілде ұсынады | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 61-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 61-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Тарихи сана – тарихты білу, тарихи тәжірибе мен оның сабақтарын ұғынып түсіну, әлеуметтік болжау, өз іс-әрекеті үшін тарихи жауапкершілікті түсіну. Оқу-тәрбие процесінің маңызды құрамдас бөлігі болып табылатын тарихи білім тұлғаның, азамат пен патриоттың қалыптасуына көмектеседі.
3. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің мазмұны әлем тарихындағы Қазақстанның алатын орны мен рөлін, оның жалпыәлемдік өркениеттің дамуына қосқан үлесін түсінуге мүмкіндік береді.
4. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің мақсаты – білім алушылардың бойында тарихи сана, қазақстандық патриотизм, өз елінің тарихы мен мәдениетіне құрмет, өз ата-бабаларының жетістіктеріне деген мақтанышсезімін қалыптастыру, ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтарды дарыту, зерттеушілік, ойлау, коммуникативті дағдыларды дамыту.
5. Оқу пәнінің міндеттері:
1) Қазақстан аумағындағы ежелгі заманнан бастап бүгінгі күнге дейінгіқоғамның әлеуметтік, мәдени, саяси, экономикалық дамуының негізгі кезеңдері мен ерекшеліктері туралы білімін қалыптастыру;
2) Қазақстанның тарихи дамуы барысында қалыптасқан ұлттық құндылықтар жүйесі туралы білім беру;
3) Қазақстанның тарихи дамуының негізгі оқиғалары, құбылыстары мен процестердің мәні туралы түсінік қалыптастыру;
4) тарихи оқиғаларды, құбылыстар мен процестерді және тарихи тұлғалардың қызметін Отандық тарих контекстінде сын тұрғысынан талдау және баға беру дағдыларын қалыптастыру мен дамыту;
5) тарихи деректердің негізінде дәлелді пайымдау дағдыларын дамыту;
6) тарихи зерттеу жүргізу дағдыларын қалыптастыру мен дамыту (гипотезаларды ұсыну, зерттеу сұрақтарын құрастыру, деректерді талдау, әртүрлі көзқарастарды салыстыру, нәтижелер мен қорытындыларды шығару, өзінің ұстанымын анықтау);
7) қазіргі кездегі саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени процестерде бағдарлану үшін тарихи білімдерін қолдана білу дағдыларын қалыптастыру;
8) коммуникативті дағдыларды қалыптастыру, өз ойын ауызша және жазбаша түрде анық білдіру, командада жұмыс істей алу, түрлі деректерден алынған ақпараттарды қоса алғанда,жарияланым мен электронды құралдарды қолдану.
2-тарау. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің мазмұны
6. "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
4) 8-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелді).
8. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінен білім мазмұны бөлімдер арқылы қамтылған. Аталған бөлімдер сыныптар бойынша оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
9. Оқу пәнінің білім мазмұны төрт бөлімді қамтиды:
әлеуметтік қатынастардың дамуы;
мәдениеттің дамуы;
мемлекеттің дамуы;
Қазақстанның экономикалық дамуы.
10. "Әлеуметтік қатынастардың дамуы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
этникалық қатынастар;
әлеуметтік қатынастар.
11. "Мәдениеттің дамуы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
дүниетаным мен дін;
өнер мен әдебиет;
білім және ғылым.
12. "Мемлекеттің дамуы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
мемлекеттің ішкі саясаты;
мемлекеттің сыртқы саясаты.
13."Қазақстанның экономикалық дамуы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
шаруашылық;
өндірістік қатынастар және сауда.
14. Оқу мақсаттары әр бөлімше ішінде мұғалім мен білім алушыға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсетеді.
15. Оқу бағдарламасы базалық тарихи ойлау дағыдыларын: тарихи деректердің интерпретациясы, уақыт пен кеңістікте бағдарлану, тарихи талдау және түсіндіруді қалыптастыруға бағытталған.
16. "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша тарихи ойлау дағдыларын қалыптастыру және оқу мақсаттарын тиімді жүзеге асыру төмендегі тарихи концептілерге (түсініктерге) негізделеді:
1) өзгеріс пен сабақтастық;
2) себеп пен салдар;
3) дәлел;
4) ұқсастық пен айырмашылық;
5) маңыздылық;
6) интерпретация.
17. Тарихи концептілер негізінде оқытудың қүтілетін нәтижелері:
1) "Өзгеріс пен сабақтастық" бойынша білім алушылар: сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды уақыт пен кеңістікте талдайды және бағалайды, сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды ұзақ уақыт бойы ауқымды тарихи процестер мен тақырыптарға дейін біріктіреді, тарихи оқиғалар мен процестердің белгілі бір уақыт межесінде жүйеленуі мен ұйымдасуының негізін (критерийлер) түсіндіреді;
2) "Себеп және салдар" бойынша білім алушылар: бір немесе бірнеше себептердің және/немесе ықпалдардың өзара әрекеттесуін талдайды және бағалайды; ұқсастықтарды, себеп-салдарды, өзара байланысты көрсете отырып тарихи себептілікті түсінеді, тарихи құбылыс, оқиға немесе процесті басқа ұқсас тарихи құбылыстармен уақыт пен кеңістікте байланыстырудың әдістерін түсіндіреді және бағалайды;
3) "Дәлел" бойынша білім алушылар: қарастырылып отырған дәлелге қатысты: аудитория, мақсаттар, көзқарастар, формат, аргумент, шектеулер және контекст сынды тарихи айғақтың ерекшеліктерін талдайды, тарихи айғақтарды талдау және бағалау негізінде дәйекті қорытынды жасайды, өткен заман туралы объективті түсінік қалыптастыру мақсатында түпнұсқалық және қосалқы деректерден әртүрлі, қарама-қайшы айғақтарды талдайды;
4) "Ұқсастық пен айырмашылық" бойынша білім алушылар: белгілі бір жерде, белгіленген бір уақыт кезеңінде және/немесе әртүрлі қоғамдарда, немесе бір қоғамның ішіндегі өзара байланысқан тарихи оқиғаларды салыстырады.
5) "Маңыздылық" бойынша білім алушылар: қоғамның дамуы үшін тарихи оқиғаның, құбылыстың, процестің маңыздылығын анықтайды;
6) "Интерпретация" бойынша білім алушылар: белгілі бір тарихи оқиғаға, құбылысқа, процеске қатысты әртүрлі көзқарастарды түсіндіреді және бағалайды.
18. 5-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) Қазақстандағы ежелгі адамдардың өмірі.Тас дәуіріндегі Қазақстан: Қазақстанда алғашқы адамның пайда болуы, әлеуметтік ұйымдасудың алғашқы формалары. Ежелгі адамдардың кәсібі (аң аулау мен терімшілік). Қазақстан аумағындағы тас дәуірінің тұрақтары. Егіншілік пен мал шаруашылығының қалыптасуы. Ботай мәдениеті. Қола дәуіріндегі Қазақстан: Қазақстан аумағындағы мыс пен қалайы металдарының кен орындары. Андрон мәдениеті. Қола дәуірі кезіндегі шаруашылық пен қоғамдық құрылыс. Беғазы-Дәндібай мәдениеті. Ә. Марғұлан және басқа да Қазақстанның ежелгі дәуірін зерттеушілер;
2) ежелгі көшпелілердің өмірі. Темір дәуірінің ерекшеліктері. Қазақстанның ежелгі металлургиясы. Көшпелі мал шаруашылығының қалыптасуы. Алғашқы көшпелілердің өмір сүруді қамтамасыз ету жүйесі. Көшпелілердің жылжымалы баспанасы. Алғашқы көшпелілердің дүниетанымы;
3) сақтар. Қазақстан аумағындағы сақ тайпалары. Сақтар тарихы жайлы деректер. Сақтардың саяси тарихы. Қоғамдық құрылысы. Шаруашылығы мен тұрмысы. Материалдық және рухани мәдениеті. "Аңдық стиль". Есік олжасы – "Алтын адам". Шілікті алқабының патша қорғандары. Берел қорымы. Бесшатыр қорғандары. Тасмола мәдениеті;
4) үйсіндер мен қаңлылар.Үйсіндер. Үйсіндер туралы жазба деректер. Үйсіндердің қоныстануы, шаруашылығы мен тұрмысы. Үйсіндердің қоғамдық құрылысы. Қаңлылар. Қаңлылар тарихына қатысты қытай және парсы деректері. Қаңлылардың қоныстануы, шаруашылығы мен тұрмысы. Қаңлылардың қоғамдық құрылысы. Үйсіндердің, қаңлылардың археологиялық ескерткіштері;
5) ғұндар (хунну). Қытай деректеріндегі ғұндардың ерте тарихы. Мөде шаньюй-ғұн мемлекетінің негізін салушы. Ғұндардың саяси тарихы мен мемлекеттік құрылысы. Халықтардың ұлы қоныс аударуы (ғұндардың Батысқа жылжуы). Аттила және оның жорықтары. Ғұндардың шаруашылығы мен қоғамдық құрылысы. Ғұндар дәуіріндегі мәдениеттің дамуы;
6) сарматтар. Сарматтардың ежелгі замандағы саяси оқиғаларға қатысуы. Сарматтардың қоныстануы, шаруашылығы мен тұрмысы. Сарматтардың қоғамдық құрылысы. Сарматтардың археологиялық ескерткіштері. Мәдениеті;
7) ежелгі Қазақстан тарихына шолу. Қазақстан аумағындағы ежелгі адамдардың антропологиялық бет-әлпеті. Ежелгі Қазақстан тарихының негізгі оқиғалары, құбылыстары мен үдерістері. Ежелгі Қазақстанның мәдени мұрасы;
8) өлкетану: Туған өлкенің аңыз-ертегілері. Өлкенің тарихи ескерткіштері. Өңірдің тарихи тұлғалары: билер, батырлар және ақындар. Өлкетану мұражайы және тарихи жәдігерлер.
19. 6-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) VI - IX ғасырдағы Қазақстан. Ортағасырлық Қазақстан тарихының кезеңделуі. Ұлы Түрік қағанатының құрылуы. Қазақстан аумағындағы ерте ортағасырлық мемлекеттер: Батыс Түрік қағанаты, Түргеш қағанаты, Қарлұқ қағанаты, Оғыз мемлекеті, Қимақ қағанаты. Атлах шайқасының тарихи маңызы. Түркі мемлекеттерінің қоғамдық-саяси құрылысы. Түркілердің әскери өнері. Шаруашылығы. Сауда және қала мәдениетінің дамуы;
2) X ғасыр - XІІІ ғасырдың басындағы Қазақстан.Қарахан мемлекеті. Қазақстан аумағына исламның тарала басталуы. Наймандар, керейіттер, жалайырлар. Қыпшақ хандығы. "Дешті Қыпшақ" түсінігі. Шаруашылығы: көшпелі, отырықшы. Сауда. Қала мәдениеті. Ұлы Жібек жолының тарихи маңызы. Түркі мәдениетінің әлемдік өркениеттің дамуына қосқан үлесі. Түркі әлемінің көрнекті ойшылдары;
3) XIII - XV ғасырлардың бірінші жартысындағы Қазақстан. Шыңғыс ханның жаулаушылық соғыстары. Отырар қорғанысы. Моңғол империясының құрылуы. Алтын Орда. Ақ Орда. Моғолстан мемлекеті. Әмір Темір жорықтары. Ноғай Ордасы. Әбілқайыр хандығы. XIII - XV ғасырлардың бірінші жартысындағы мемлекеттердің қоғамдық-саяси құрылысы. Ортағасырлық саяхатшылар Қазақстан туралы. Шаруашылық. Сауданың дамуы. Мәдениет;
4) қазақ халқының қалыптасуы. Қазақтар – Ұлы Дала мұрагері: тарихи және этникалық сабақтастық. "Қазақ" этнонимі. Қазақ халқының біртұтас халық болып қалыптасу үдерісінің аяқталуы;
5) біртұтас қазақ мемлекетінің құрылуы. Қазақ ұлттық мемлекетінің құрылу алғышарттары. Қазақ хандығының құрылуы (аумағы, халықтың этникалық құрамы). Мемлекеттің негізін салушылар – Жәнібек пен Керей. М.Х. Дулатидің "Тарихи Рашиди" еңбегі – Қазақ хандығыныңалғашқы тарихы жөніндегі құнды дерек. Қазақ хандығы қалыптасуының алғашқы жылдарындағы ішкі және сыртқы саясаты. Біртұтас қазақ мемлекеті қалыптасуының тарихи маңызы;
6) қазақ хандығының XVI - XVII ғасырлардағы дамуы. Қасым хан билігі тұсындағы Қазақ хандығының нығаюы. Хақназар хан билігі тұсындағы Қазақ хандығының одан әрі нығаюы және саяси өркендеуі. Тәуекел ханның ішкі және сыртқы саясаты. Есім ханның ішкі және сыртқы саясаты. Жәңгір хан. Орбұлақ шайқасы. Тауке ханның билігі. "Жеті жарғы". Қазақтың ұлы билері. Қазақ хандығының мемлекеттік-әкімшілік құрылымы. Қазақ қоғамының әлеуметтік стратификациясы;
7) XVI - XVII ғасырлардағы экономика мен мәдениет. Қазақ халқының мәдениеті: материалдық, рухани мәдениет. Әдебиет пен өнер: ақын-жыраулар, халық әншілері мен композиторлардың шығармашылығы, музыкалық өнер. Қазақтардың дәстүрлі шаруашылығы: мал шаруашылығы, егіншілік;
8) өлкетану: Топонимдер – өткен заманнын куәгерлері (жер-су атауларының тарихы). Мәдени-тарихи дәстүрді сақтаушылар: өлкенің ұлттық қолөнері. Бір халық – бір ел – бір тағдыр (менің өлкемнің халықтары). Туған өлке тарихының қазіргі куәгерлері.
20. 7-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) XVIII ғасырдың басындағы Қазақстан: сыртқы және ішкі саяси жағдай. Жоңғар мемлекеті. Қазақ-жоңғар соғыстары. "Ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама" заманы. Қарақұм мен Ордабасыдағы құрылтайлар – қазақ жасағының құрылуы. Аңырақай шайқасы. Отан қорғаушы батырлар. XVIII ғасырдың 30-40 жылдарындағы қазақ-жоңғар соғыстары;
2) XVIII ғасырдың бірінші жартысындағы Қазақ хандығы. XVIII ғасырдың басына дейінгі қазақ-орыс қатынастары. XVIII ғасырдың басындағы Ресей империясы назарындағы Қазақстан (саяси және экономикалық мақсаттар, әскери-барлау экспедициялары, алғашқы әскери бекіністердің салынуы). Кіші жүз ханы Әбілқайырдың Ресей бодандығын қабылдауы:себептері мен мақсаттары. XVIII ғасырдың 30-50-жылдарындағы Қазақстандағы Ресей империясының саясаты. ХVІІІ ғасырдың 40-жылдарындағы Қазақстандағы ішкі саяси жағдайдың асқынуы. Абылай хан тұсындағы Қазақ хандығы: ішкі және сыртқы саясаты;
3) XVIII ғасырдағы Қазақстан мәдениеті. XVІII ғасыр ақын-жырауларының шығармашылығы. XVІII ғасыр тарихы бойынша қазақ деректері. Қазақтардың қолданбалы өнері;
4) отарлау және ұлт-азаттық күрес. Ресей империясының отаршылдық саясаты: мақсаттары мен әдістері. Сырым Датұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс (себептері, қозғалыстың қозғаушы күші, кезеңдері мен барысы, нәтижелері). 1822-1824 жылдардағы патша реформалары (Кіші және Орта жүздегі хандық биліктің жойылуы). 1836-1838 жылдардағы Бөкей ордасындағы қазақтардың көтерілісі (себептері, негізгі кезеңдері мен шайқастары). XIX ғасырдыңбірінші жартысындағы қазақ халқының ұлт-азаттық қозғалыстары (Жоламан Тіленшіұлы, Саржан Касымов бастаған көтеріліс). Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс (себептері, мақсаттары мен қозғаушы күштері, негізгі кезеңдері). Кенесары Қасымұлы: тұлға және саясаткер. Жанхожа Нұрмұхамедұлы және Есет Көтібарұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс (себептері, көтеріліс барысы). Ресей империясының Қазақстанның оңтүстік аймақтарын қосып алуы. ХVІІІ ғасырдың соңы – XIX ғасырдағы Қазақстандағы ұлт-азаттық қозғалыстардың тарихи маңызы;
5) Қазақстан Ресей империясының құрамында. XIX ғасырдың екінші жартысындағы Қазақстандағы патшалық реформалар. 1867-1868 жылдардағы реформалар. Қазақстандағы патшалық Ресейдің аграрлық және қоныстандыру саясаты. 1860-1870 жылдардағы ұлт-азаттық күрес (себептері мен көтеріліс барысы). ХIХ ғасырдың екінші жартысындағы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуы. Капиталистік қатынастардың ене бастауы. ХIХ ғасырдың 80-90 - жылдарындағы әкімшілік-аумақтық реформалар: мазмұны мен салдары. Сауда қатынастарының дамуы. Жетісу аумағына ұйғырлар мен дүнгендердің қоныс аударуы. Дәстүрлі қазақ қоғамының трансформациясы. XIX ғасырдың екінші жартысындағы қоғамдық-саяси ойлардың дамуы;
6) XIХ ғасыр-ХХ ғасырдың басындағы Қазақстанның мәдениеті. XIX ғасырдағы Қазақстандағы ағарту ісі мен ғылымның дамуы. Бөкей ордасының ханы Жәңгірдің ағартушылық қызметі. Қазақстанның ғылыми зерттелуі (П. Семенов-Тянь-Шанский, Г.Н. Потанин, В.В. Радлов, М. Шорманов, М. Бабаджанов, А. Диваев). Зайырлы және діни білім беру мекемелері. Жадиттік және білім берудегі жаңашылдық. Шоқан Уәлиханов – ұлы қазақ ғалымы. Ыбырай Алтынсарин –ағартушы, жаңашыл-педагог, қоғам қайраткері. Абай Құнанбайұлы – ұлы ойшыл, қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы. Қазақ музыкалық мәдениетінің дамуы (Құрманғазы Сағырбайұлы, Тәттімбет Қазанғапұлы, Дәулеткерей Шығайұлы). Әйгілі суретшілер шығармашылығындағы ұлттық контекст. Шәкәрім Құдайбердіұлы, Мәшһүр Жүсіп Көпеев және К. Халидтің тарихи еңбектері.
7) өлкетану: Туристік маршруттар. Жомарт жүрек. Туған өлкенің шежіресі. Мектебімнің тарихы.
21. 8-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан. XX ғасырдың басындағы Қазақстандағы қоғамдық-саяси үдерістер. XX ғасырдың басындағы Қазақстанның экономикалық дамуы. Столыпиннің аграрлық реформасы және шаруалардың Қазақстанға жаппай қоныс аударуы. XX ғасырдың басындағы Қазақстандағы өнеркәсіптің дамуы. Сауданың дамуы. 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс. Қазақ ұлттық зиялылар қауымы және оның XX ғасырдың басындағы қоғамдық-саяси үдерістерге әсері. Ұлттық баспаның дамуы ("Қазақ" газеті, "Айқап" журналы). 1917 жылғы революциялар. "Алаш" партиясының құрылуы. "Алаш-Орда" үкіметі. Қазақ халқының саяси көшбасшылары (Ә. Бөкейхан, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, Б. Қаратаев, М. Тынышпаев, М. Шоқаев). XX ғасырдың басындағы қазақ зиялыларының ғылыми еңбектері;
2) Қазақстандағы Кеңес үкіметінің орнығуы. "Үш Жүз" қазақ социалистік партиясы. Азамат соғысы жылдарындағы (1918-1920 жылдар) Қазақстандағы соғыс қимылдары. Кеңес билігі органдарының "Алаш-Орда" үкіметі, Қоқан автономиясымен қарым-қатынасы. "Әскери коммунизм саясаты".1921 жылғы жұт және аштық. Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасының құрылуы. Қазақ АКСР-ы аумағының қалыптасуы. Қазақ жерлерінің біртұтастығын қалпына келтірудегі қазақ зиялыларының рөлі. Қазақстандағы Жаңа экономикалық саясат (1921-1925 жылдар). ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы әміршіл-әкімшіл жүйе саясаты. Кеңес үкіметінің діни саясаты;
3) Қазақстан тоталитарлық жүйенің нығаюы кезеңінде. Қазақстандағы социалистік индустрияландыру (мәні мен ерекшеліктері). "Кіші Қазан" (мазмұны және жүзеге асырылуы). Бай шаруашылықтарының тәркіленуі. Ауыл шаруашылығындағы күштеп ұжымдастыру саясаты. Қазақстандағы күштеп ұжымдастыру саясатының экономикалық салдары. 1931-1933 жылдардағы аштық - ХХ ғасырдағы қазақстандық қасірет. Қазақстандағы ұжымдастырудың демографиялық салдарлары. Ұжымдастыруды жүзеге асырудың әдістеріне қатысты ұлттық зиялылардың ("Бесеудің хаты") қоғамдық-саяси көзқарасы мен қатынасы. 1920-1930 жылдардағы Қазақстандағы қоғамдық-саяси үдерістер. Сталиндік репрессиялар. Қазақстан аумағындағы кеңестік "еңбек түзеу" концентрациялық лагерлері (Степлаг, Карлаг, Алжир және тағы басқалар);
4) Кеңестік Қазақстанның мәдениеті: білім мен ғылым. Халыққа білім беру (жалпыға бірдей міндетті сауат ашу, орта білім, қазақ жазуының араб тілінен латын тіліне көшуі, орыс графикасына негізделген жаңа әліпбиге көшу). А. Байтұрсынов – "ұлт ұстазы". Жоғары оқу орындарының ашылуы. КСРО Ғылым Академиясының Қазақ филиалы. Қ.Сәтбаевтың Қазақстан ғылымын дамытудағы рөлі. Қазақстандық ғалымдар мен олардың ғылыми жетістіктері. Әдебиеттің дамуы (Ж. Аймауытов, М. Жұмабаев, Б. Майлин, І. Жансүгіров, С. Сейфуллин, С. Мұқанов, Ғ. Мүсірепов, Ғ. Мұстафин шығармашылығы). Театр, кино, бейнелеу өнері және оның қайраткерлері. Мәдениет саласындағы кеңестік идеология. Социалистік реализм;
5) Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында. Ұлы Отан соғысының басталуы. Қазақстандағы мобилизация және қазақстандық әскери бөлімдердің құрылуы. Қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысы жылдарындағы ерлігі мен тағдыры. Қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысы шайқастарына қатысуы. Қазақстандықтар – Кеңес Одағының батырлары. Б. Момышұлы – аңызға айналған тұлға. Қазақстан – майдан арсеналы. КСРО халықтарының Қазақстанға депортациялануы. Ұлы Отан соғысы жылдарындағы мәдениет. Ғылымның дамуы. Әдебиеттегі жетістіктер (М. Әуезов, Ж. Жабаев, Д. Снегин, И. Шухов және тағы басқалар). Өнердің дамуы (театр, кино).
22. 9-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) Қазақстан соғыстан кейінгі жылдарда (1946-1953 жылдар). Соғыстан кейінгі жылдардағы әлеуметтік-экономикалық өзгерістер. Пайдалы қазбаларды өңдеу және өнеркәсіптің дамуы. Ауыл шаруашылығының дамуы. Қазақстанның әскери-өнеркәсіптік кешенінің қалыптасуы (Қазақстандағы ядролық полигон). Соғыстан кейінгі жылдардағы қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктері. "Бекмаханов ісі";
2) Қазақстан "Жылымық" кезеңінде (1954-1964 жылдар). Қазақстанда "Хрущевтік кезеңдегі" өнеркәсіптің дамуы. Тың және тыңайған жерлерді игеру (тың игерудің экономикалық, экологиялық және демографиялық салдары). Қазақстандағы әскери-өнеркәсіптік кешен ("Байқоңыр" ғарыш айлағы). "Жылымық кезеңі". 1954-1965 жылдардағы республикадағы қоғамдық-саяси өмір;
3) Қазақстан "Тоқырау" кезеңінде (1965-1985 жылдар). 1965-1985-жылдардағы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуы. Экономиканың шикізаттық бағыты. Урбанизация. 1970-1980 жылдардағы ауыл шаруашылығындағы дағдарыс. 1965-1985 жылдардағы қоғамдық-саяси өмір. 1979 жылғы Целиноградтағы оқиғалар. Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы басшыларының қызметі (Ж. Шаяхметов, Д. Қонаев, Ж. Тәшенов);
4) кеңестік Қазақстанның мәдениеті (1946-1985-жылдар.). Білім беру саласындағы мемлекеттік саясат. Жалпыға бірдей міндетті орта білім. Қазақ тілінің жағдайы. Ғылымның дамуы. Әдебиеттің дамуы (Ә. Нұрпейісов, Б. Момышұлы, І. Есенберлин, О. Сүлейменов, М. Шаханов). Өнер (театр, кино);
5) Қазақстан Қайта құру кезеңінде (1986-1991 - жылдар). "Қайта құру" жылдарындағы әлеуметтік-экономикалық өзгерістер: мақсаттары, проблемалары мен қарама-қайшылықтары. Қазақстандағы 1986жылғы жел-тоқсан оқиғалары (себептері, барысы мен салдары). 1986 жылғы жел-тоқсан оқиғаларының қатысушыларына қатысты жазалау шаралары. "Қазақ КСР-ның мемлекеттік егемегендігі туралы Декларация" (1990 жылғы қазан). Кеңестік саяси жүйенің дағдарысы (1991 жылғы "Тамыз бүлігі"). КСРО-ның ыдырауы. Қазақстандағы қоғамдық-саяси қозғалыстар. Семей ядролық полигонының жабылуы. "Қазақ КСР-ның тілдер туралы Заңының" қабылдануы;
6) Қазақстан мемлекеттілігінің қайта жаңғыруы (1991 - 1997 жылдар). "Мемлекеттік тәуелсіздік туралы" Конституциялық заңының қабылдануының тарихи маңызы. Н.Ә. Назарбаев – Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті. Тәуелсіз Қазақстанның қоғамдық-саяси институттарының қалыптасуы. Нарықтық экономикаға көшудегі қиыншылықтар. Қазақстанның әлемдік қауымдастыққа кірігуі. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы әлеуметтік-демографиялық үдерістер. 1995 жылғы Конституцияның қабылдануы;
7) Қазақстан Республикасының нығаюы (1997 жылдан бастап бүгінгі күнге дейін).Қазақстан Республикасының ұзақ мерзімді басым мақсаттары мен стратегиялары. "Қазақстан – 2030" стратегиясының қабылдануы. Қазақстан Республикасының халықаралық сахнадағы беделінің өсуі. Қазақстанның аймақтық және халықаралық ұйымдармен қарым-қатынасы. Қазақстанның ЕҚЫҰ және ИЫҰ-на төрағалық етуі. Әлемдік экономикалық байланыстар жүйесіндегі Қазақстан. Мемлекеттің экономикалық және әлеуметтік жағдайы. Астана – Қазақстан Республикасының жаңа астанасы. "Қазақстан-2050" стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты. "5 институтционалды реформаларды жүзеге асырудағы100 нақты қадам" ұлттық жоспары – қазіргі заманның сын-тегеуріндеріне жауап. Ұлт көшбасшысы – Н.Ә. Назарбаевтың тәуелсіз мемлекетті құрудағы және дамытудағы рөлі;
8) қазіргі заманғы Қазақстан мәдениеті (1991 жылдан бүгінгі күнге дейін). Білім және ғылым саласындағы мемлекеттік саясат. "Болашақ" мемлекеттік бағдарламасы. Инновациялық ғылыми-білім беру мекемелерінің құрылуы. Этносаралық және дінаралық келісімнің қазақстандық моделі. Қазақстан халқы Ассамблеясы. Жаһандану дәуіріндегі ұлттық мәдениетті жаңғырту және сақтап қалу мәселелері. Қазіргі кездегі өнер мен әдебиеттің даму тенденциялары. "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасы. "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық біріктіруші идеясы."Болашаққа бағдар:рухани жаңғыру" бағдарламасы.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
23. Оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
24. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) әлеуметтік қатынастардың дамуы:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімше |
5- сынып |
6- сынып |
7- сынып |
8- сынып |
9- сынып |
1.1 Этника |
5.1.1.1 алғашқы адамдар |
6.1.1.1 |
7.1.1.1 |
8.1.1.1 |
9.1.1.1 демографиялық өзгерістердің себеп-салдарлық байланы |
5.1.1.2 Ежелгі Қазақ |
6.1.1.2 |
7.1.1.2 |
9.1.1.2 | ||
5.1.1.3 |
6.1.1.3 |
9.1.1.3 | |||
6.1.1.4 | |||||
1.2 Әлеуметтік қатынас |
5.1.2.1 |
6.1.2.1 |
7.1.2.1 |
8.1.2.1 |
9.1.2.1 |
5.1.2.2 |
6.1.2.2 |
7.1.2.2 |
8.1.2.2 | ||
2) мәдениеттің дамуы:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімше |
5- сынып |
6- сынып |
7- сынып |
8- сынып |
9- сынып |
2.1 |
5.2.1.1 алғашқы адамдар |
6.2.1.1 түркілер |
7.2.1.1 |
8.2.1.1 мемлекет |
9.2.1.1 |
5.2.1.2 |
6.2.1.2 |
7.2.1.2 |
9.2.1.2 Қазақстан халқы Ассамблея | ||
6.2.1.3 |
9.2.1.3 "Мәңгілік Ел" жалпыұлт | ||||
2.2 |
5.2.2.1 археоло |
6.2.2.1 |
7.2.2.1 |
8.2.2.1 |
9.2.2.1 |
5.2.2.2 археоло |
6.2.2.2 ортағасыр |
7.2.2.2 |
8.2.2.2 Ахмет Байтұр |
9.2.2.2 | |
5.2.2.3 |
6.2.2.3 көшпелілердің әскери өнер жетістікте |
7.2.2.3 |
8.2.2.3 |
9.2.2.3 | |
5.2.2.4 |
6.2.2.4 |
7.2.2.4 |
8.2.2.4 |
9.2.2.4 | |
5.2.2.5 |
6.2.2.5 көшпелі |
7.2.2.5 | 8.2.2.5 соғыс жылдарындағы өнер мен әдебиеттің халық рухын көтерудегі маңызын бағалау | ||
5.2.2.6 көшпелі |
6.2.2.6 |
7.2.2.6 | |||
5.2.2.7 |
6.2.2.7 | ||||
5.2.2.8 | |||||
5.2.2.9 | |||||
2.3 |
5.2.3.1 қазақстан |
6.2.3.1 |
7.2.3.1 |
8.2.3.1 ұлттық баспасөз |
9.2.3.1 Е.Бекмаха |
6.2.3.2 |
7.2.3.2 |
8.2.3.2 |
9.2.3.2 | ||
6.2.3.3 |
7.2.3.3 |
8.2.3.3 | |||
6.2.3.4 |
7.2.3.4 |
8.2.3.4 Қаныш | |||
7.2.3.5 | |||||
мемлекеттің дамуы:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімше |
5-сынып |
6-сынып |
7-сынып |
8-сынып |
9-сынып |
3.1. Мемле |
5.3.1.1 картадан тайпалық одақтар |
6.3.1.1 оқиғалардың өзара байланысын табу арқылы Түрік қағанаты |
7.3.1.1 |
8.3.1.1 |
9.3.1.1 қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктерін түсіндіру және өзіндік интерпрета |
5.3.1.2 |
6.3.1.2 |
7.3.1.2 |
8.3.1.2 |
9.3.1.2 қоғамдық-саяси қайраткер | |
5.3.1.3 |
6.3.1.3 |
7.3.1.3 |
8.3.1.3 |
9.3.1.3 Қазақстан Республикасы Конституция | |
6.3.1.4 |
7.3.1.4 |
8.3.1.4 |
9.3.1.4 | ||
6.3.1.5 |
7.3.1.5 |
8.3.1.5 Әлихан Бөкейхан |
9.3.1.5 | ||
6.3.1.6 |
7.3.1.6 |
8.3.1.6 Қазақстан |
9.3.1.6 Қазақстан | ||
6.3.1.7 ортағасыр |
8.3.1.7 |
9.3.1.7 | |||
6.3.1.8 Қазақстан аумағын |
9.3.1.8 | ||||
6.3.1.9 |
9.3.1.9 | ||||
6.3.1.10 |
9.3.1.10 Тәуелсіз мемлекеттің қалыпта-суындағы Елбасы | ||||
6.3.1.11 қоғамдық-саяси өмірдегі сұлтан, би, батыр, жыраулар | 9.3.1.11 Астананы жаңа Қазақстанның өркендеуінің нышаны ретінде айқындау | ||||
6.3.1.12 | |||||
3.2 Мемле |
5.3.2.1 |
6.3.2.1 |
7.3.2.1 |
8.3.2.1 қазақстан |
9.3.2.1 |
5.3.2.2 Қазақ |
6.3.2.2 |
7.3.2.2 |
8.3.2.2 |
9.3.2.2 Қазақстан Республика | |
6.3.2.3 |
7.3.2.3 |
9.3.2.3 Қазақстан | |||
6.3.2.4 қыпшақтар |
9.3.2.4 | ||||
6.3.2.5 | |||||
6.3.2.6 | |||||
6.3.2.7 Орбұлақ шайқасындағы қазақ жасағының әскери өнердегі шеберлігі мен ерлігін бағалау | |||||
4) Қазақстанның экономикалық дамуы:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімше |
5-сынып |
6-сынып |
7-сынып |
8-сынып |
9-сынып |
4.1 Шаруа |
5.4.1.1 |
6.4.1.1 көшпелі |
7.4.1.1 |
8.4.1.1 деректер мен дәйектерді салыстыру арқылы жаңа экономика |
9.4.1.1 |
5.4.1.2 |
6.4.1.2 көшпелілер |
7.4.1.2 |
8.4.1.2 |
9.4.1.2 | |
7.4.1.3 |
9.4.1.3 Қазақстан Республика сындағы жекешелен | ||||
7.4.1.4 |
9.4.1.4 аграрлық секторды модерниза | ||||
4.2 Өндіріс |
5.4.2.1 |
6.4.2.1 |
7.4.2.1 капиталистік қатынас |
8.4.2.1 Қазақстан |
9.4.2.1 өнеркәсіп |
5.4.2.2 |
6.4.2.2 |
7.4.2.2 |
8.4.2.2 |
9.4.2.2 | |
5.4.2.3 |
9.4.2.3 Қазақстан | ||||
9.4.2.4 сыртқы сауданың экономикаға әсерін зерттеу | |||||
25. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
26. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
5-сынып:
Бөлім | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Қазақстандағы ежелгі адамдардың өмірі |
Кіріспе сабақ | Ежелгі Қазақстан тарихына жалпы шолу |
Алғашқы адамдардың өмірі |
5.1.1.1алғашқы адамдардың антропологиялық белгілерін сипаттау; | |
Қазақстан аумағындағы тас дәуірінің тұрақтары |
5.2.3.1 қазақстандық ғалымдардың археологиялық жаңалықтарын білу; | |
Адамдардың шаруашылық өміріндегі өзгерістер және еңбек құралдарының жетілдірілуі |
5.4.1.1 ежелгі адамдардың кәсібін сипаттау; | |
Ботай мәдениеті | 5.4.1.1 ежелгі адамдардың кәсібін сипаттау | |
Қазақстан аумағында металлургияның пайда болуы | 5.4.2.2 металл өндірісі жетілуінің шаруашылық салаларына тигізген ықпалын түсіндіру | |
Андронов және Беғазы-Дәндібай мәдениеттері |
5.2.2.2 археологиялық деректерге сүйене отырып, андронов және беғазы-дәндібай мәдениеттерінің белгілерін анықтау; | |
Қазақстандағы жартастарға салынған ежелгі суреттер |
5.2.1.1 алғашқы адамдардың наным-сенімдерін сипаттау; | |
Ежелгі адамдардың өміріне саяхат | 5.1.2.1 алғашқы адамдардың тұрмыс- тіршілігін шығармашылық түрде көрсету | |
Өлкетану | Туған өлкенің аңыз-ертегілері | 5.2.2.9 өлкенің аңыз-ертегілерінің мән-мағынасын түсіндіру |
2- -тоқсан | ||
Ежелгі көшпелілер өмірі |
Қазақстан аумағында темірдің игерілуі | 5.4.2.2 металл өндірісі жетілуінің шаруашылық салаларына тигізген ықпалын түсіндіру |
Көшпелі мал шаруашылығының қалыптасуы |
5.4.1.2 көшпелі мал шаруашылығы мен егіншіліктің қалыптасуын түсіндіру; | |
Ежелгі көшпелілердің материалдық мәдениеті |
5.2.2.3 ежелгі тайпалардың қолданбалы өнер ерекшеліктерін сипаттау; | |
Ежелгі көшпелілердің дүниетанымы | 5.2.1.2 ежелгі тайпалардың дүниетанымын сипаттау | |
Сақтар |
Сақтар туралы тарихи мәліметтер |
5.3.1.1 картадан тайпалық одақтардың орналасуын көрсету; |
"Алтын адам" археологиялық олжасы |
5.2.3.1 қазақстандық ғалымдардың археологиялық жаңалықтарын білу; | |
Өлкетану | Өлкенің тарихи ескерткіштері | 5.2.2.8 өлкедегі тарихи ескерткіштердің құндылығын түсіну |
3-тоқсан | ||
Сақтар |
Шілікті және Бесшатыр патша қорғандары |
5.2.2.1 археологиялық ескерткіштерді сипаттау; |
Берел қорғандары |
5.2.2.1 археологиялық ескерткіштерді сипаттау; | |
Тасмола археологиялық мәдениеті |
5.2.2.1 археологиялық ескерткіштерді сипаттау; | |
Сақ патшайымы Томирис | 5.3.2.1 Қазақстан аумағындағы ерте көшпелілердің халықаралық сахнадағы орнын анықтау | |
Шырақтың ерлігі | 5.3.2.1 Қазақстан аумағындағы ерте көшпелілердің халықаралық сахнадағы орнын анықтау | |
Сақтардың Александр Македонский әскеріне қарсы күресі | 5.3.2.1 Қазақстан аумағындағы ерте көшпелілердің халықаралық сахнадағы орнын анықтау | |
Үйсіндер мен қаңлылар |
Үйсіндер туралы жазба деректер |
5.3.1.2 ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылуын түсіндіру; |
Қаңлылардың қалалық мәдениетінің дамуы |
5.4.2.3 Ұлы Жібек жолының пайда болуын түсіндіру; | |
Қаңлылардың қоғамдық құрылысы |
5.1.2.2 әлеуметтік топтардың ерекшеліктерін түсіндіру; | |
Үйсіндер мен қаңлылардың материалдық және рухани мәдениеті |
5.2.2.3 ежелгі тайпалардың қолданбалы өнер ерекшеліктерін сипаттау; | |
Өлкетану | Өңірдің тарихи тұлғалары: билер, батырлар және ақындар | 5.3.1.3 тарихи тұлғалардың туған өлке тарихындағы ролін түсіндіру |
4-тоқсан | ||
Ғұндар |
Ғұн тайпаларының бірігуі |
5.3.1.1 картада тайпалық одақтардың орналасуын көрсету; |
Ғұндардың көрші мемлекеттермен қарым-қатынастары | 5.3.2.2 Қазақстан аумағындағы алғашқы мемлекеттік бірлестіктердің көрші елдермен қарым-қатынасын анықтау | |
Ғұндардың Батысқа қоныс аударуы | 5.1.1.3 ғұндардың қоныс аудару бағыттарын тарихи картадан көрсету | |
Аттила және оның жаулаушылық жорықтары |
5.1.1.3 ғұндардың қоныс аудару бағыттарын тарихи картадан көрсету; | |
Сарматтар |
Сарматтардың қоғамдық құрылысы мен шаруашылық өмірі |
5.2.2.1 археологиялық ескерткіштерді сипаттау; |
Сарматтардың саяси тарихы | 5.3.2.1 Қазақстан аумағындағы ерте көшпелілердің халықаралық сахнадағы орнын анықтау | |
Ежелгі Қазақстан тарихына шолу |
Ежелгі Қазақстан адамдарының антропологиялық тұрпаты | 5.1.1.2 Ежелгі Қазақстан адамдарының антропологиялық тұрпатын анықтау |
Ежелгі Қазақстанға саяхат |
5.4.1.1 ежелгі адамдардың алғашқы кәсібін сипаттау; | |
Өлкетану | Өлкетану мұражайы және тарихи жәдігерлер | 5.2.2.7 тарихи мұраны жеткізудегі жәдігерлердің рөлін сипаттау |
Қайталау | ||
6- сынып:
Бөлім | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
VI - IX ғасырлардағы Қазақстан |
Кіріспе сабақ | Орта ғасырлардағыҚазақстан тарихына жалпы шолу |
Қазақстан аумағындағы ерте ортағасырлық мемлекеттер |
6.3.1.1 оқиғалардың өзара байланысын табу арқылы Түрік қағанаты құрылуының тарихи маңызын анықтау; | |
Көне түркі жазуы |
6.3.1.2 VI-IX ғасырлардағы мемлекеттердің даму ерекшеліктерін түсіндіріп, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау; | |
Атлах шайқасы |
6.3.2.3 Атлах шайқасының тарихи маңызын талдау; | |
Оғыз мемлекеті | 6.3.1.2 VI-IX ғасырлардағы мемлекеттердің даму ерекшеліктерін түсіндіріп, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау | |
Қимақ қағанаты |
6.4.2.1 Ұлы Жібек жолының қала мәдениетінің дамуына әсерін анықтау; | |
Түріктер туралы тарихи деректер |
6.2.2.3 көшпелілердің әскери өнеріндегі жетістіктерін сипаттау; | |
Түркі әлемі қалыптасуының басталуы |
6.3.2.1 тарихи оқиғалардың өзара байланысын табу арқылы түркі тілдес тайпалардың миграциясын түсіндіру; | |
Өлкетану | Топонимдер – өткен заманнын куәгерлері (жер-су атауларының тарихы). | 6.2.2.6 жергілікті жер, қала, өзен, көл, тау атауларының шығу тарихын түсіндіру |
2-тоқсан | ||
X ғасыр – |
X ғасыр - XIII ғасырдың басындағы Қазақстан аумағындағы саяси процестер |
6.3.1.3 X ғасыр - XIII ғасырдың басындағы мемлекеттердің даму ерекшеліктерін түсіндіріп, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау; |
Қарахан мемлекеті |
6.3.1.3 X ғасыр - XIII ғасырдың басындағы мемлекеттердің даму ерекшеліктерін түсіндіріп, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау; | |
Наймандар, керейіттер және жалайырлар | 6.3.1.3 X ғасыр - XIII ғасырдың басындағы мемлекеттердің даму ерекшеліктерін түсіндіріп, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау | |
Қыпшақ хандығы |
6.3.1.3 X ғасыр - XIII ғасырдың басындағы мемлекеттердің даму ерекшеліктерін түсіндіріп, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау; | |
Халықаралық байланыстардың дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөлі | 6.4.2.2 Ұлы Жібек жолының халықаралық қатынастардың дамуындағы орнын анықтау | |
Ортағасырлық Қазақстанның экономика лық және мәдени дамуына Ұлы Жібек жолының ықпалы |
6.4.2.1 Ұлы Жібек жолының қала мәдениетінің дамуына әсерін анықтау; | |
Түріктердің материалдық және рухани мәдениеті |
6.2.2.5 көшпелілердің қолданбалы өнер жетістіктерін сипаттау; | |
Өлкетану | Мәдени-тарихи дәстүрді сақтаушылар: өлкенің ұлттық қолөнері | 6.2.2.7 өлкенің дәстүрлі көркем мәдениетін жандандыруға үлесін қосқан шеберлерді айқындау |
Қайталау | ||
3-тоқсан | ||
XIII - XV ғасырдың |
Моңғол империясының құрылуы |
6.2.2.3 көшпелілердің әскери өнеріндегі жетістіктерін сипаттау; |
Қазақстандағы моңғол шапқыншылығы |
6.3.1.6 картаны қолданып XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердегі саяси процестерді түсіндіру; | |
Моңғол шапқыншылықтарының салдары |
6.1.1.2 XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердің этноәлеуметтік құрылымын анықтау; | |
Қазақстан аумағында ұлыстардың құрылуы |
6.3.1.6 картаны қолдану арқылы XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердегі саяси процестерді түсіндіру; | |
Ақ Орда |
6.3.1.6 картаны қолданып XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердегі саяси үдерістерді түсіндіру; | |
Моғолстан. Әбілқайыр хандығы |
6.3.1.6 картаны қолданып XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердегі саяси үдерістерді түсіндіру; | |
XIII - XV ғасырлардағы Қазақстанның мәдениеті | 6.2.2.1 күй, аңыз, шежіре, эпостық жырлардың тарихи дереккөзі ретіндегі маңыздылығын айқындау | |
Ортағасырлық саяхатшылардың Қазақстан туралы мәліметтері |
6.4.1.2 көшпелілердің шаруашылық өмірінің ерекшеліктерін анықтау; | |
Қазақ халқының қалыптасуы |
Қазақ халқының қалыптасу процесінің аяқталуы |
6.1.1.3 ежелгі және ортағасырлар тарихының оқиғалары арасында байланыс орнату арқылы қазақ халқы қалыптасуының негізгі кезеңдерді анықтау; |
Біртұтас қазақ мемлекетінің құрылуы |
Қазақ хандығының құрылуы |
6.3.1.9 Қазақ хандығы құрылуының тарихи маңызын анықтау; |
Өлкетану | Бір халық – бір ел – бір тағдыр (менің өлкемнің халықтары) |
6.1.2.2 өлкедегі әр түрлі ұлттардың |
4-тоқсан | ||
Қазақ хандығының XVI - XVII ғасырлардағы дамуы |
Қасым хан тұсындағы Қазақ хандығының күшеюі |
6.3.1.10 қазақ хандарының мемлекетті нығайтудағы рөлін анықтау; |
Хақназар хан кезіндегі Қазақ хандығының сыртқы саясаты |
6.3.1.10 қазақ хандарының мемлекетті нығайтудағы рөлін анықтау; | |
Тәуекел хан тұсындағы Қазақ хандығының оңтүстік шекараларының нығаюы |
6.3.1.10 қазақ хандарының мемлекетті нығайтудағы рөлін анықтау; | |
Есім хан билігі кезіндегі Қазақ хандығы бірлігінің нығаюы |
6.3.1.10 қазақ хандарының мемлекетті нығайтудағы рөлін анықтау; | |
Жәңгір хан тұсындағы қазақ-жоңғар қарсылығы |
6.2.2.3 көшпелілердің әскери өнері жетістіктерін сипаттау; | |
Тәуке хан тұсындағы қазақтардың қоғамдық-құқықтық жүйесі |
6.3.1.10 қазақ хандарының мемлекетті нығайтудағы рөлін анықтау; | |
Қазақ хандығының әлеуметтік құрылымы |
6.1.2.1 Қазақ хандығындағы әлеуметтік топтардың орнын анықтау; | |
XVI - XVII ғасырлардағы экономика мен мәдениет |
XVI-XVII ғасырлардағы қазақтардың рухани мәдениеті |
6.2.2.1 күй, аңыз, шежіре, эпостық жырлардың тарихи дереккөзі ретіндегі |
XVI - XVII ғасырлардағы қазақтардың материалдық мәдениеті | 6.2.2.5 көшпелілердің қолданбалы өнердегі жетістіктерін сипаттау | |
Қазақтардың дәстүрлі шаруашылығы | 6.4.1.2 көшпелілердің шаруашылық өмірінің ерекшеліктерін анықтау | |
Өлкетану | Туған өлке тарихының қазіргі кездегі куәгерлері | 6.3.1.12 туған өлке тарихының қазіргі кездегі куәгерлерінің ерлік істері мен еңбегін сипаттау |
Қайталау | ||
7-сынып:
Бөлім | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Қазақ-жоңғар соғыстары |
Жоңғар басқыншылығына қарсы Отан соғысының басталуы |
7.1.1.1 жоңғар шапқыншылығы кезіндегі демографиялық өзгерістерді және миграциялық процестерді түсіндіру; |
Біртұтас халық жасағының ұйымдастырылуы |
7.3.1.2 Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайын талдау; | |
Қазақ-жоңғар шайқастары | 7.3.2.1 Жоңғар шапқыншылығына қарсы күресте танылған хандар мен батырлардың рөлін түсіндіру | |
XVIII ғасырдағы Қазақ хандығы |
XVIII ғасырдың басына дейінгі қазақ-орыс қарым-қатынастарының тарихы |
7.3.1.2 Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайын талдау; |
Қазақ хандығының Ресей империясына қосылуының басталауы |
7.3.1.2 Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайын талдау; | |
Абылай ханның ішкі және сыртқы саясаты |
7.3.1.2 Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайын талдау; | |
Өлкетану | Туристік маршруттар | 7.2.3.5 туристік маршруттарды құру жолдарын ұсыну |
2-тоқсан | ||
XVIII ғасырдағы Қазақстанның мәдениеті |
XVIII ғасырдағы халық ауыз әдебиеті |
7.2.2.1 халық ауыз әдебиеті мен музыка өнері туындыларының тарихи дереккөзі ретінде құндылығын бағалау; |
XVIII ғасырдағы қазақтардың материалдық мәдениеті | 7.2.2.4 қолданбалы өнердің жетістіктерін бағалау | |
Отарлау және ұлт-азаттық күрес |
XVIII ғасырдағы Қазақстандағы казак-әскери отаршылдығы | 7.3.1.3 Ресей империясының отарлық саясатының себеп-салдарын анықтау |
Сырым Датұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс |
7.3.1.5 халықтың отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық күресінің себеп-салдарын анықтау; | |
1822-1824 жылдардағы патша реформалары |
7.3.1.4 Патша үкіметі реформалары нәтижесіндегі әкімшілік-аумақтық өзгерістерді түсіндіру; | |
1836-1838 жылдардағы Бөкей Ордасындағы қазақтардың көтерілісі |
7.3.1.5 қазақ халықының отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық күресінің себеп-салдарын анықтау; | |
Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс |
7.3.1.5 халықтың отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық күресінің себеп-салдарын анықтау; | |
Өлкетану | Жомарт жүрек | 7.4.1.3 өлкені дамытуға қолдау көрсеткен тұлғалардың қызметіне баға беру |
Қайталау | ||
3-тоқсан | ||
Отарлау және ұлт-азаттық күрес |
XIX ғасырдың 40-60 жылдарындағы қазақтардың ортаазиялық хандықтармен қарым-қатынастары |
7.3.1.5 халықтың отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық күресінің себеп-салдарын анықтау; |
Қазақстанның Ресей империясына қосылуының аяқталуы |
7.3.1.2 Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайын талдау; | |
Қазақстан Ресей империясы |
XIX ғасырдың екінші жартысындағы Қазақстандағы әкімшілік-аумақтық реформалар |
7.3.1.3 Ресей империясының отарлық саясатының себеп-салдарын анықтау; |
Қазақтардың 1860-1870 жылдардағы азаттық күресі | 7.3.1.5 қазақ халықының отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық күресінің себеп-салдарын анықтау | |
Қазақстандағы жаппай отаршылдық қоныс аудару саясаты |
7.4.1.2 отарлау саясатының қазақтардың дәстүрлі шаруашылығына тигізген әсерін талдау; | |
Қазақстан Ресей империясы |
Қазақстанда капиталистік қатынастардың дамуы | 7.4.2.1 капиталистік қатынастар дамуының Қазақстанның экономикасына ықпалын анықтау |
Жәрмеңке саудасының дамуы | 7.4.2.2 сауда қатынастарына жәрмеңкелердің әкелген өзгерістерін анықтау | |
XIX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ қоғамы |
7.2.1.2 ұлттық құндылықтарға отаршылдық саясаттың кері әсерін талдау; | |
Өлкетану | Туған өлкенің шежіресі |
7.4.1.4 өлке дамуының маңызды кезеңдерін анықтау; |
4-тоқсан | ||
XIХ ғасыр -XX ғасырдың басындағы |
XIX ғасырдағы мәдениеттің дамуы |
7.2.1.1 салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптардың құндылықтары мен маңыздылығын анықтау; |
XIX ғасырдағы білім беру мен ағарту ісі | 7.2.3.2 XIX ғасырдағы білім беру мен ағарту ісінің даму ерекшеліктерін түсіндіру | |
Шоқан Уәлиханов – алғашқы қазақ ғалымы | 7.2.3.1 Шоқан Уәлихановтың ғылыми зерттеулерінің тарихи құндылығын анықтау | |
Ы. Алтынсарин – жаңашыл –педагог | 7.2.3.3 Ыбырай Алтынсариннің ағарту саласына қосқан үлесін бағалау | |
Абай Құнанбаев – ұлы ойшыл | 7.2.2.2 Абай Құнанбаевтың ақын, ойшыл, қоғам қайраткері ретіндегі қызметіне баға беру | |
XIX ғасырдың соңы – XX ғасырдың басындағы Қазақтардың ауызша тарихи дәстүрлерінің дамуы | 7.2.3.4 Шәкәрім Құдайбердіұлы, Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы, Қ.Халид еңбектерін тарихи дерек ретіндегі маңызын айқындау | |
Өлкетану | Менің мектебімнің тарихы | 7.2.2.6 түрлі дереккөздер негізінде өз мектебінің тарихын анықтау |
Қайталау | ||
8- сынып:
Бөлім | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан |
Қазақстанның ХХ ғасырдың басындағы әлеуметтік-экономикалық жағдайы |
8.3.1.1 қазақ зиялыларының Ресей империясының Мемлекеттік Думасындағы қызметіне баға беру; |
Қазақстандағы 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыс |
8.3.1.2 XX ғасырдың басындағы Қазақстандағы қоғамдық-саяси процестерге баға беру; | |
1917 жылғы ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясы және оның Қазақстанға әсері | 8.3.1.2 XX ғасыр басындағы Қазақстандағы қоғамдық-саяси процестерге баға беру | |
"Алаш" қозғалысы және қазақ ұлттық идеясы |
8.1.2.1 қазақ зиялыларының қоғамдағы рөлі мен қызметін талдау; | |
XX ғасырдың басындағы қазақ зиялыларының көрнекті өкілдері |
8.1.2.1 қазақ зиялыларының қоғамдағы рөлі мен қызметін талдау; | |
2- -тоқсан | ||
Қазақстанда кеңестік биліктің орнығуы |
Қазақстан азаматтық қарсыластық жылдарында (1917-1920 жылдар) | 8.3.1.2 XX ғасырдың басындағы Қазақстандағы қоғамдық-саяси процестерге баға беру |
Қазақстандағы ұлттық автономиялар |
8.3.1.6 Қазақстанда құрылған ұлттық автономиялардың маңыздылығына баға беру; | |
Қырғыз (Қазақ) АКСР-нің құрылуы |
8.3.1.6 Қазақстанда құрылған ұлттық автономиялардың маңыздылығына баға беру; | |
Әскери коммунизм саясатынан Жаңа экономикалық саясатқа көшу |
8.3.1.7 ХХ ғасырдың 20-30 жылдардағы әміршіл-әкімшіл жүйе саясатының зардаптарын талдау; | |
Қайталау | ||
3-тоқсан | ||
Қазақстан тоталитарлық жүйе кезеңінде |
Қазақстандағы 1920-1930 жылдардағы индустрияландыру | 8.4.2.1 Қазақстандағы индустриялан дырудың жетістіктері мен кемшіліктерін талдау |
Қазақстандағы ұжымдастыру |
8.4.1.2 күштеп ұжымдастыру саясатының ауыл шаруашылығына тигізген зардап тарын талдау; | |
1920-1930 жылдардағы саяси репрессиялар |
8.3.1.7 ХХ ғасырдың 20-30 жылдардағы әміршіл-әкімшіл жүйе саясатының зардаптарын талдау; | |
Кеңестік Қазақстанның мәдениеті: білім мен ғылым |
Ахмет Байтұрсынов – "ұлт ұстазы" | 8.2.2.2 Ахмет Байтұрсыновты қазақ тіл білімінің негізін салушы, қоғам қайраткері ретінде бағалау |
XX ғ. 20-30 жылдарындағы білім беру жүйесі мен ғылым |
8.2.3.2 кеңес дәуіріндегі қазақ тілінің ахуалын анықтау; | |
Қ.Сатбаев – жан-жақты ғалым | 8.2.3.4 Қаныш Сәтбаевтың Қазақстан өнеркәсібі мен ғылымын дамытудағы рөліне баға беру | |
4-тоқсан | ||
Кеңестік Қазақстанның мәдениеті: әдебиет пен өнер |
XX ғасырдың 20-30 жылдарындағы қазақ әдебиетінің дамуы | 8.2.2.1 қазақ зиялыларының шығармашылық мұрасын талдау және қоғамдық санаға тигізген әсеріне баға беру |
XX ғасырдың 20-30 жылдарындағы қазақ өнерінің дамуы |
8.2.2.4 Әміре Қашаубаев пен Қажымұқан Мұңайтпасұлының қазақ халқын әлемге танытудағы рөліне баға беру; | |
Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында |
Қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысы шайқастарына қатысуы |
8.3.2.1 қазақстандықтардың Екінші дүниежүзілік соғысының жеңісіне қосқан үлесін бағалау; |
Қазақстан – майдан арсеналы |
8.4.2.2 Қазақстан экономикасының соғыс жағдайларына бейімделгендігін дәлелдеу; | |
Ұлы Отан соғысы жылдарындағы Қазақ КСР мәдениеті | 8.2.2.5 соғыс жылдарындағы өнер мен әдебиеттің халық рухын көтерудегі маңызын бағалау | |
Қазақстанға КСРО халықтарының депортациясы | 8.1.1.1 демографиялық өзгерістердің себептері мен салдарын анықтау | |
Қайталау | ||
9-сынып:
Бөлім | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Қазақстан соғыстан кейінгі жылдарда (1946-1953 жылдар) |
Соғыстан кейінгі Қазақ КСР-нің әлеуметтік-экономикалық дамуы |
9.1.1.1 демографиялық өзгерістердің себеп-салдарлық байланысын талдау арқылы дәйекті қорытынды жасау; |
Қазақстандағы әскери-өнеркәсіп кешені |
9.3.1.1 қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктерін түсіндіру және өзіндік интерпретация жасау; | |
Сталиндік идеологияның Қазақстандағы қоғамдық-саяси өмірге әсері |
9.2.3.1 Ермұхан Бекмахановтың Қазақстан тарихы ғылымына қосқан үлесін бағалау; | |
Қазақстан "жылымық" кезеңінде (1954-1964 жылдар) |
"Жылымық" кезеңіндегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуы | 9.3.1.1 қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктерін түсіндіру және өзіндік интерпретация жасау |
Тың игеру жылдарындағы Қазақстан |
9.1.1.1 демографиялық өзгерістердің себеп-салдарлық байланысын талдау арқылы дәйекті қорытынды жасау; | |
Қазақ КСР экономикасы- ның шикізатқа бағытталуы |
9.3.2.1 XX ғасырдың екінші жартысындағы әскери-өнеркәсіп кешендерінің Қазақстанға тигізген зардаптарын талдау; | |
2-тоқсан | ||
Қазақстан "тоқырау" кезеңінде (1965-1985 жылдар) |
1965-1985 жылдардағы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуы |
9.4.2.1 өнеркәсіптің ахуалын анықтап, қорытынды жасау; |
XX ғ. 60-80 жылдарындағы Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуындағы қарама-қайшылықтар |
9.3.1.1 қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктерін түсіндіру және өзіндік интерпретация жасау; | |
"Тоқырау" жылдарындағы демографиялық процестер |
9.1.1.1 демографиялық өзгерістердің себеп-салдарлық байланысын талдау арқылы дәйекті қорытынды жасау; | |
Кеңестік Қазақстанның мәдениеті (1946-1985 жылдар) |
XX ғасырдың екінші жартысындағы білім беру жүйесінің дамуы | 9.2.3.2 білім мен ғылым саласындағы мемлекеттік саясатқа баға беру |
XX ғасырдың 40-80 жылдарындағы қазақстандық ғалымдардың ғылымды дамытудағы жетістіктері | 9.2.3.2 білім мен ғылым саласындағы мемлекеттік саясатқа баға беру | |
XX ғасырдың 40-80 жылдарындағы әдебиет пен өнердің дамуы |
9.2.2.1 кеңестік әдебиет пен өнер туындыларында қоғамдық өмірдің бейнеленуін талдау; | |
Қайталау | ||
3-тоқсан | ||
Қазақстан қайта құру кезеңінде (1986-1991 жылдар) |
Қазақстан "Қайта құрудың" бастапқы кезеңінде |
9.3.1.1 қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктерін түсіндіру және өзіндік интерпретация жасау; |
Қазақстандағы 1986 жылғы Жел-тоқсан оқиғалары |
9.3.1.5 1986 жылғы Жел-тоқсан оқиғасының тарихи маңыздылығына баға беру; | |
"Қайта құру" жылдарындағы Қазақстандағы демократиялық процестер | 9.3.1.1 қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктерін түсіндіру және өзіндік интерпретация жасау | |
Қазақстан мемлекеттілігінің қайта жаңғыруы (1991 – 1996 жылдар) |
Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің жариялануы |
9.3.1.6 Қазақстанның тәуелсіздік жолындағы алғашқы қадамдарын анықтап, қорытындылау; |
Н.Ә. Назарбаев - Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті | 9.3.1.10 Тәуелсіз мемлекеттің қалыптасуындағы Елбасы Н. Назарбаевтың рөліне баға беру | |
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы мемлекеттілікті қалыптастырудағы іс-шаралар |
9.3.1.8 Тәуелсіз Қазақстанның қоғамдық – саяси дамуын талдау; | |
Қазақстан – халықаралық құқық субеъектісі |
9.3.2.2 Қазақстан Республикасының халықаралық аренада танылуына баға беру; | |
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы Қазақстанның экономикалық дамуы |
9.4.1.3 Қазақстан Республикасындағы жекешелендіру процесінің экономикаға ықпалын талдау; | |
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы әлеуметтік-демографиялық процестер |
9.1.1.3 Қазақстанның даму стратегиясындағы демографиялық саясаттың бағыттарын талдау; | |
4-тоқсан | ||
Қазақстан Республикасының дамуы (1997 жылдан бастап бүгінгі күнге дейін) |
Қазақстан - 2030" Стратегиясы – мемлекет дамуындағы жаңа кезең |
9.3.1.9 ұзақ мерзімді мемлекеттік стратегияларды талдау; |
Қазақстанның 1997 жылдан бастап экономикалық дамуы |
9.4.2.2 нарықтық экономиканың өндірістік қатынастарға әсерін талдау; | |
Қазақстанның 1997 жылдан бастап әлеуметтік дамуы | 9.1.2.1 қазіргі кездегі Қазақстан халқының әлеуметтік жағдайын статистикалық мәліметтер негізінде талдау | |
Халықаралық қатынастар жүйесіндегі Қазақстан |
9.3.2.3 Қазақстанның аймақтық және халықаралық ұйымдарымен байланыстарын талдау; | |
Астана – Тәуелсіз Қазақстанның астанасы | 9.3.1.11 Астананы жаңа Қазақстанның өркендеуінің нышаны ретінде айқындау | |
"Қазақстан – 2050" стратегиялары | 9.3.1.9 ұзақ мерзімді мемлекеттік стратегияларды талдау | |
Қазіргі кездегі Қазақстанның дамуындағы басым бағыттары | 9.3.1.9 ұзақ мерзімді мемлекеттік стратегияларды талдау | |
Қазіргі заманғы Қазақстан мәдениеті (1991 жылдан бүгінгі күнге дейін) |
Тәуелсіздік жылдарындағы білім мен ғылымның дамуы | 9.2.3.2 білім мен ғылым саласындағы мемлекеттік саясатқа баға беру |
Тәуелсіз Қазақстан мәдениетінің дамуы |
9.2.2.3 қазіргі кездегі өнер мен әдебиеттің даму тенденцияларын айқындау; | |
Діннің қазіргі Қазақстан қоғамындағы рөлі |
9.2.1.1 дәстүрлі және деструктивті діни ағымдар мен ұйымдардың іс-әрекетін талдау; | |
"Мәңгілік Ел" ұлттық идеясы |
9.2.1.3 "Мәңгілік Ел" Жалпыұлттық идеясының маңыздылығын бағалау; | |
Қайталау | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 62-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің мақсаты – білім алушылардың бойында тарихи сана, толеранттылық, өз елі және басқа елдердің тарихы мен мәдениетіне құрмет қалыптастыру, ғасырлар бойы қалыптасқан жалпы адамзаттық құндылықтарды дарыту және зерттеушілік, ойлау, коммуникативті дағдыларды дамыту.
3. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің міндеттері:
1) адамзат өркениетінің ежелгі заманнан бастап бүгінгі күнге дейінгі әлеуметтік, мәдени, саяси, экономикалық дамуының негізгі кезеңдері және түрлі халықтардың тарихи даму жолының ерекшеліктері туралы білімін қалыптастыру;
2) әлемнің тарихи дамуы барысында қалыптасқан жалпы адамзаттық құндылықтар жүйесі туралы білім беру;
3) негізгі оқиғалар, құбылыстар мен тарихи даму процестерінің мәні туралы түсінік қалыптастыру;
4) тарихи оқиғаларды, құбылыстар мен процестерді және тарихи тұлғалардың қызметін дүниежүзі тарихы контекстінде сын тұрғысынан талдау және баға беру дағдыларын қалыптастыру мен дамыту;
5) тарихи деректердің негізінде дәлелді пайымдау дағдыларын дамыту;
6) тарихи зерттеу жүргізу дағдыларын қалыптастыру мен дамыту (гипотезаларды ұсыну, зерттеу сұрақтарын құрастыру, деректерді талдау, әртүрлі көзқарастарды салыстыру, нәтижелер мен қорытындыларды шығару, өзінің ұстанымын анықтау);
7) қазіргі кездегі саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени процестерде бағдарлану үшін тарихи білімдерін қолдана білу дағдыларын қалыптастыру;
8) коммуникативті дағдыларды қалыптастыру, соның ішінде, өз ойын ауызша және жазбаша түрде анық білдіру, командада жұмыс істей алу, түрлі деректерден алынған ақпараттарды қоса алғанда, басылымдар мен электронды құралдарды қолдану.
2-тарау. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің мазмұны
4. "Дүниежүзі тарихы" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 6-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 7-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
4) 8-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
5) 9-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің білім мазмұны бөлімдер арқылы қамтылған. Аталған бөлімдер сыныптар бойынша оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
6. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің білім мазмұны төрт бөлімді қамтиды:
1) әлеуметтік қатынастардың дамуы;
2) мәдениеттің дамуы мен өзара әрекеттестігі;
3) саяси жүйелердің дамуы мен өзара әрекеттестігі;
4) экономикалық қатынастардың дамуы.
7. "Әлеуметтік қатынастардың дамуы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әлеуметтік құрылымдар;
2) әлеуметтік өзара әрекеттестік.
8. "Мәдениеттің дамуы мен өзара әрекеттестігі" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) дін;
2) өнер;
3) философиялық жүйелер;
4) ғылым.
9. "Саяси жүйелердің дамуы мен өзара әрекеттестігі" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мемлекет: белгілері, құрылымы және басқару тәртібі;
2) империялар, соғыстар, көтерілістер мен революциялар.
10. "Экономикалық қатынастардың дамуы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) шаруашылық жүйелер: эволюция және өзара әрекеттестік;
2) экономикалық жүйелердің тарихи үлгілері.
11. Оқу бағдарламасы базалық тарихи ойлау дағыдыларын: тарихи деректердің интерпретациясы, уақыт пен кеңістікте бағдарлану, тарихи талдау және түсіндіруді қалыптастыруға бағытталған.
12. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша тарихи ойлау дағдыларын қалыптастыру және оқу мақсаттарын тиімді жүзеге асыру төмендегі тарихи концептілерге (түсініктер) негізделеді:
1) өзгеріс пен сабақтастық;
2) себеп пен салдар;
3) дәлел;
4) ұқсастық пен айырмашылық;
5) маңыздылық;
6) интерпретация.
13. Тарихи концептілер негізінде оқытудың қүтілетін нәтижелері:
1) "өзгеріс пен сабақтастық" бойынша білім алушылар: сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды уақыт пен кеңістікте талдайды және бағалайды; сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды ұзақ уақыт бойы ауқымды тарихи процестер мен тақырыптарға дейін біріктіреді, тарихи оқиғалар мен процестердің белгілі бір уақыт межесінде жүйеленуі мен ұйымдасуының негізін (критерийлер) түсіндіреді;
2) "себеп және салдар" бойынша білім алушылар: бір немесе бірнеше себептердің және/немесе ықпалдардың өзара әрекеттесуін талдайды және бағалайды; ұқсастықтарды, себеп-салдарды, өзара байланысты көрсете отырып тарихи себептілікті түсінеді, тарихи құбылыс, оқиға немесе процесті басқа ұқсас тарихи құбылыстармен уақыт пен кеңістікте байланыстырудың әдістерін түсіндіреді және бағалайды;
3) "дәлел" бойынша білім алушылар: қарастырылып отырған дәлелге қатысты: аудитория, мақсаттар, көзқарастар, формат, аргумент, шектеулер және контекст сынды тарихи айғақтың ерекшеліктерін талдайды, тарихи айғақтарды талдау және бағалау негізінде дәйекті қорытынды жасайды, өткен заман туралы объективті түсінік қалыптастыру мақсатында түпнұсқалық және қосалқы деректерден әртүрлі, қарама-қайшы айғақтарды талдайды,
4) "ұқсастық пен айырмашылық" бойынша білім алушылар: белгілі бір жерде, белгіленген бір уақыт кезеңінде және/немесе әртүрлі қоғамдарда, немесе бір қоғамның ішіндегі өзара байланысқан тарихи оқиғаларды салыстырады;
5) "маңыздылық" бойынша білім алушылар: қоғамның дамуы үшін тарихи оқиғаның, құбылыстың, процестің маңыздылығын анықтайды;
6) "интерпретация" бойынша білім алушылар: белгілі бір тарихи оқиғаға, құбылысқа, процеске қатысты әртүрлі көзқарастарды түсіндіреді және бағалайды.
14. 5-сыныпқа арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) терімшілер-аңшылардан бастап егіншілер мен малшыларға дейін. Адамның пайда болуы туралы теориялар. Адамдардың алғашқы бірлестік формалары: адамдар тобыры, ру, қауым, тайпа және олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтары. Ежелгі адамдардың өмір салты. Иемденуші және өндіруші шаруашылық түрлері (терімшілік, аңшылық, балық аулау, мал шаруашылығы,егіншілік, металл өңдеу, айырбас сауда). "Неолиттік төңкеріс" ұғымы. Ежелгі діни наным-сенімдер. Алғашқы қауымдық өнердің түсінігі және түрлері;
2) өзен алқаптарының өркениеттері. Алдыңғы Азия мен солтүстік-шығыс Африканың табиғи жағдайлары. Месопотамия тарихының ежелгі кезеңі: Шумер және Аккад мемлекеттері. Ежелгі өркениеттердің шаруашылық жүйесі мен өнері;
3) Ежелгі Египет. Табиғи жағдайлары. Египеттегі мемлекеттің пайда болуы. Пирамидалар құрылысының дәуірі. Ежелгі Египеттің әлеуметтік құрылымы, экономика, діни наным-сенімдер мен ғылыми білімдері;
4) қос дөңгелекті арбалар мен империялар. "Империя" түсінігі. Ежелгі замандағы әскери өнер: соғыс арбалары мен атты әскердің пайда болуы. Жаулаушылық соғыстар мен империялар шекараларының өзгеруі. Таяу және Орта Шығыс империялары. Орталық Азияның ежелгі мемлекеттері. Әлеуметтік ұйымдасу, шаруашылығы мен мәдениеті;
5) Ежелгі Үндістан: буддизмнің гүлденуі мен индуизмнің салтанат құруы. Табиғи жағдайлары. Үндістанда мемлекеттің қалыптасуы. Ежелгі Үндістандағы индуизм мен буддизм. Ежелгі Үндістанның әлеуметтік құрылымы (касталық жүйе). Шаруашылығы. Мәдениеті мен ғылыми білімдердің дамуы;
6) Ежелгі Қытай. Табиғи жағдайлары. Ежелгі Қытай мемлекетінің қалыптасуы. Конфуций және Лао Цзы ілімдері. Ежелгі Қытайдың саяси, шаруашылық және қоғамдық құрылысы. Ежелгі Қытайдың мәдениеті;
7) Ежелгі Грекия. Ежелгі Грекияның географиялық жағдайы. Грекияның ежелгі өркениеттері. Грекиялық қала-мемлекеттер. Афина мемлекеті. Ежелгі Спарта. Ежелгі Грекияның саяси, шаруашылық және қоғамдық құрылысы. Грек-парсы соғыстары. Александр Македонский империясы;
8) Ежелгі Грекия мәдениеті. Ежелгі Грекияның тарихшылары мен философтары. Ежелгі Грекиядағы білім мен ғылым. Ежелгі Грекияның мәдениеті (күнделікті өмірі мен мерекелері, Олимпиада ойындары, діни наным-сенімдер, аңыздар мен мифтер, театр, сәулет және мүсін өнері);
9) Рим империясының гүлденуі. Апеннин түбегінің табиғи-географиялық ерекшеліктері. Ежелгі Римнің саяси және қоғамдық құрылысы (патшалық басқару және республика кезеңі тұсында). Римнің жаулаушылық соғыстары. Рим империясы. Рим империясындағы басқару жүйесі мен әлеуметтік ұйымдасу. Спартак бастаған құлдар көтерілісі. Шаруашылығы мен тұрмысы. Мәдениет. Империя дағдарысы;
10) дәуірлер кезеңіндегі Рим. Христиандықтың пайда болуы. Рим империясындағы алғашқы христиандар. Мемлекеттік басқару жүйесі. Ұлы Константиннің діни реформасы. Ежелгі дүниенің мәдени мұрасы: жазу, әлемнің ғылыми бейнесі, ежелгі Римдегі техниканың дамуы.
15. 6-сыныпқа арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) Рим империясының құлауы. Тарихтағы "орта ғасыр" түсінігі. Орта ғасырлар тарихының хронологиялық шеңбері мен кезеңдері. Халықтардың ұлы қоныс аударуы және Батыс Рим империясының құлауы. Византия империясы. Византия мен Түрік қағанатының дипломатиялық қарым-қатынастары. Киев Русінің құрылуы. Киев Русінде христиандықтың қабылдануы;
2) феодализм. "Феодализм" түсінігі. Феодалдық шаруашылық түрінің ерекшеліктері. Феодалдық қоғамның әлеуметтік құрылымы. Ортағасырлық қалалар мен өнердің даму ерекшеліктері;
3) ислам тарихы. Ислам дінінің пайда болуы. 610 және 1258 жылдар аралығындағы ислам тарихындағы басты оқиғалар. Араб халифаты. Мұсылман әлемі мәдениетінің дамуы;
4) крест жорықтары. Крест жорықтарының (1-4 крест жорықтары) себептері, барысы мен салдары. Крест жорықтарынан кейінгі христиандық Еуропа мен мұсылман әлемі;
5) моңғолдар. Шыңғыс хан. Моңғол империясының құрылуы. Моңғолдардың әскери өнері. Еуразия этносаяси картасының қалыптасуына моңғол шапқыншылықтарының әсері;
6) XIV ғасырдағы - XVI ғасырдың бірінші жартысындағы ортағасырлық еуропалық қоғам. "Қара індет". Франция мен Англиядағы шаруалар көтерілісі. Феодалдық соғыстар (Жүз жылдық соғыс, Ал қызыл және Ақ раушандар соғысы) және Еуропадағы бір орталықтанған мемлекеттердің қалыптасуы. Жанна дАрк;
7) Батыс пен Шығыстағы абсолютизм. Феодалдық мемлекеттің даму кезеңдері. Батыс пен Шығыс мемлекеттеріндегі абсолютизмнің ерекшеліктері (Франция, Ресей, Англия, Қытай, Жапония, Осман империясы). "Парламент", "Бас штаттар", "сейм", "кортес", "Бояр Думасы" ұғымдары;
8) сауда, қолөнер және әлемді игеру. Ұлы Жібек жолы. Халықаралық сауда мен саяхаттар. Қытайдағы Мин әулетіндегі теңіз саяхаттары (Чжен Хе басшылығымен). XV ғасырдың соңы - XVI ғасырдың басындағы Ұлы географиялық ашулар мен олардың салдары. XV ғасырдағы Америка халықтары. Алғашқы отарлық империялар (Португалия, Испания);
9) Қайта өрлеу дәуірі. Батыс Еуропадағы қайта өрлеу дәуірінің мәдениеті. Гуманистер идеялары. Шығыстың ортағасырлық мәдениеті;
10) Реформация. Реформация себептері мен оның Еуропа елдеріндегі таралуы. Мартин Лютер наразылығының тарихи маңызы;
11) ғылыми революция. Әлемнің қазіргі ғылыми бейнесінің негізін қалаушылар және олардың ізбасарлары (Николай Коперник, Галилео Галилей, Джордано Бруно, Иоганн Кеплер).
16. 7-сыныпқа арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) жаңа заманның басталуы. Курсқа кіріспе. "Жаңа заман" түсінігі, оның мәні мен кезеңдері. XVII ғасырдағы ағылшын бұржуазиялық революциясы. Дәстүрлі өркениет дағдарысы және Англияда XVII ғасырда жаңа қоғамның пайда болуы. Мануфактура, фабрикалардың пайда болуы және жалдамалы жұмысшы табының қалыптасуы. Өнеркәсіп төңкерісі: мәні, маңызы және салдары. Феодалдық құрылыстан капиталистік шаруашылыққа өту. Индустриалды қоғамның әлеуметтік-экономикалық және саяси құрылымының ерекшеліктері;
2) XVIІI ғасырдағы Үндістан және Ұлыбритания. Ұлы Моғолдар империясының дағдарысы және күйреуі. Еуропалық мемлекеттердің Ост-Үнді компаниясы. Франция мен Ұлыбританияның Үндістанға үстемдік жүргізудегі бәсекелестігі. Британ отарлық империясының құрылуы. ХVIIІ ғасырдағы Үндістанның әлеуметтік-экономикалық жағдайы;
3) Ағартушылық идеяларының таралуы. Ағартушылық кезеңінің қайраткерлері. "Ағартушылық абсолютизмі". Еуропа мен Солтүстік Америкадағы революциялық процестердің таралуындағы ағартушылық идеялардың рөлі. Солтүстік Америкадағы Британ отарлары. Отар елдердің әлеуметтік-экономикалық дамуы. Тәуелсіздік үшін күрес және Америка Құрама Штаттарының құрылуы. "Тәуелсіздік декларациясы";
4) Француз бұржуазиялық революциясының көрінісі. Француз абсолютизмнің дағдарысы. Француз бұржуазиялық революциясының негізгі оқиғалары. Ағартушылық идеялардың қоғамдық санаға әсері. Ағартушылық пен революция кезеңіндегі Франция мәдениеті. Республикалық құрылыстың ерекшеліктері. Наполеон Бонапарттың ішкі және сыртқы саясаты. Антифранцуздық коалициялар. Құрлықтық блокада. Наполеонның Ресейге басып кіруі. Наполеон империясының күйреуі;
5) XIX ғасырдағы империялар және олардың бәсекелестігі. Ұлыбритания мен Ресейдің Иранға ықпал ету бәсекелестігі. Осман империясының саяси және әлеуметтік-экономикалық даму ерекшеліктері. Танзимат реформасы: мақсаттары мен нәтижелері. ХVIII ғасырдың ІІ - жартысындағы Осман империясының әлсіреуі: ішкі және сыртқы саясат. XIX ғасырдың бірінші жартысындағы халықаралық қатынастар жүйесіндегі Ресей. Қырым соғысының себептері мен салдары;
6) XІX ғасырдағы Қытай мен Еуропа елдері. Цин династиясының оқшаулану саясаты мен еуропалықтардың сауда, дипломатиялық миссиялары. Апиын соғыстары: себептері мен салдары. Ихэтуандар көтерілісі ("боксерлер" көтерілісі). Еуропалық мемлекеттердің Қытайды "ықпал ету аймақтарына" бөлуі. Жартылай отар Қытайдың әлеуметтік-экономикалық жағдайы. "Миссионерлік", "экспансия", "фактория", "отарлау" түсініктері;
7) революциялық идеялардың XІX ғасырда Еуропаға таралуы. Мемлекеттердің саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдайы (Германия, Италия). Либералдық және демократиялық қозғалыс. Марксизмнің қалыптасуы мен таралуы. Еуропадағы 1848 жылғы буржуазиялық революциялар. Франко-Пруссия соғысы және Германияның бірігуі. Италияның бірігуі;
8) XІX ғасырдағы Ресейдегі қоғамдық-саяси ойдың дамуы. Әлеуметтік-экономикалық даму. Ресей самодержавиясының ерекшеліктері. Ресейдегі азаттық қозғалыстың үш кезеңі. Декабристер көтерілісі. II Александр императордың реформалары. Халықшылдардың қозғалысы. Ресейдегі марксизмнің таралуы мен В.И. Лениннің революциялық қызметінің басталуы;
9) XІX ғасырдағы еуропалық отарлық үстемдік. 1857-1859 жылдардағы Үндістандағы ұлт-азаттық көтеріліс (сипайлар көтерілісі). Үндістанды басқарудағы өзгерістер. XІX ғасырдың соңында әлемдік отарлық жүйенің қалыптасуы;
10) Америка Құрама Штаттарының күшеюі. Америка Құрама Штаттарының "Айқын болашақ" идеясы және АҚШ территориясының ұлғаюы. Қиыр шығыстық саясат. "Жапонияны ашу". Трансатлантикалық құл саудасы. 1861-1865 жылдардағы азамат соғысы. Америка Құрама Штаттарындағы құлдықтың жойылуы. Өнеркәсіптің өркендеуі және әлеуметтік-экономикалық даму;
11) суретшілер және жазушылар көзқарастарымен: XІX ғасырдағы өзгерістерге шолу. XIX ғасырдағы өнер және оның бағыттары. Әдебиет пен өнер. Өнердегі әлеуметтік әділетсіздіктің суреттелуі (Э. Золя, А.Н.Радищев, А. Құнанбаев, Ч. Диккенс, Ф. М. Достоевский);
12) ғылыми ойдың дамуы. ХІХ ғасырдың ғылыми жаңалықтары (Ч. Дарвин, Г. Мендель және тағы басқалар).
17. 8-сыныпқа арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) ХХ ғасырдың басындағы әлем. ХХ ғасырдың басына қарай әлемнің аумақтық бөлінуі және мемлекеттердің саяси құрылымы. Индустриалды қоғамнан ақпараттық қоғамға. Ғылыми-техникалық прогресс. Өнер стильдерінің әлеуметтік себептілігі (модерн, символизм, реализм, авангардизм);
2) Бірінші дүниежүзілік соғыс: себептері мен салдары. ХХ ғасырдың басындағы жетекші капиталистік мемлекеттер арасындағы қарама-қайшылықтар. Бірінші дүниежүзілік соғыстың себептері. 1914-1918 жылдардағы негізгі соғыс қимылдары. Соғыс жылдарындағы әскери стратегиялардың, ғылым мен техниканың дамуы. Германия мен оның одақтастарының жеңілуі. Компьен бітімі. Соғыстың салдары.
Париж бітім конференциясы. Әлемнің саяси картасының өзгеруі. Империялардың күйреуі. Мандаттық жүйе. Ұлттар Лигасының құрылуы және қызметі. Вашингтон конференциясы. Версаль-Вашингтон жүйесінің қарама-қайшылығы мен әлсіздігі;
3) 1917 жылғы Ресейдегі революциялар. Ресей империясындағы 1917 жылғы революциялық оқиғалар. Саяси күштердің күресі. Большевиктердің билік басына келуі. Кеңес үкіметінің алғашқы декреттері. "Еңбекшілер құқығы туралы Декларация". Азамат соғысы және шетел интервенциясы. "Әскери коммунизм" саясатынан жаңа экономикалық саясатқа көшу. Кеңестік Социалистік Республикалар Одағының құрылуы. Әміршіл-әкімшіл жүйенің қалыптаса бастауы;
4) Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Азия елдері. Осман империясында сұлтан билігінің жойылуы және шетел интервенттеріне қарсы күресі. Мұстафа Кемалдың (Ататүрік) тарихи рөлі. Түркия – зайырлы мемлекет.
Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Қытай. Гоминьдан қызметі. Азамат соғысы. Синьхай революциясы. Сунь Ятсен – Қытайдың уақытша президенті. Чан Кайши үкіметінің саясаты. Біртұтас майдан мәселесі.
Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Жапония. "Танака меморандумы" және басқыншылық саясат. "Антикоминтерндік пакт" пен "Үштік пакт". Жапонияның Қытайдағы және Оңтүстік-Шығыс Азия елдеріндегі басқыншылық саясаты.
М. Гандидің Үндістан тәуелсіздігіне қол жеткізудегі көзқарастары;
5) әлемдік экономикалық дағдарыстың себептері мен салдары. "Гүлдену" кезеңіндегі Америка Құрама Штаттарының экономикалық және саяси дамуы. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс және оның салдары.
Франклин Делано Рузвельттің "Жаңа бағыты". Соғысаралық кезеңдегі Америка Құрама Штаттарының сыртқы саясаты. Германияның, Францияның, Жапонияның әлемдік экономикалық дағдарыстан шығу жолдары;
6) еуропа елдеріндегі тоталитарлық режимдер. И.В. Сталин және Кеңестік Социалистік Республикалар Одағындағы тоталитаризм. Индустрияландыру. Ұжымдастыру. Кеңестік қоғамның әлеуметтік құрылымы. 1937-1938 жылдардағы жаппай саяси репрессиялар. ГУЛАГ жүйесі. XX ғасырдың 30-жылының соңындағы Кеңес үкіметінің сыртқы саясаты. Социалистік реализм.
Соғыстан кейінгі Италия. Фашистік ұйымның пайда болуы. Фашистердің билікке келуі. Фашизмге қарсы демократиялық күштердің күресі. "Маттеотти дағдарысы". Б. Муссолини үкіметінің ішкі және сыртқы саясаты.
Германия. 1918-1919 жылдардағы революциялық үдерістер. Веймар республикасы. Соғыс салдары, экономикалық және саяси дағдарыстар. Фашистік партия және тоталитарлық режимнің орнығуы. Ұлтшылдар партиясының әлеуметтік-экономикалық саясаты. Үшінші Рейхтің жүргізген сыртқы басқыншылық саясаты.
Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Францияның дамуы. Әлемдік экономикалық дағдарыс және оның Франциядағы салдары. Франциядағы фашизмнің жеңілу себептері. Халықтық майдан үкіметі.
Соғысаралық кезеңдегі Испания. Буржуазиялық-демократиялық революция. Халықтық майданның жеңісі. Азамат соғысы және 1936-1939 жылдардағы фашистік интервенция. Ф. Франко диктатурасының орнауы;
7) Екінші дүниежүзілік соғыс: себептері мен салдары. Екінші дүниежүзілік соғыстың себептері. Мюнхен келісімі, Молотов-Риббентроп пактісі, Антифашистік коалиция, Ленд-лиз заңының қабылдануы, "Үлкен үштік".
Екінші дүниежүзілік соғыстың басталуы. Германияның Батыс Еуропа елдерін басып алуы. Балқан түбегі, Солтүстік Африкадағы соғыс қимылдары. Басып алынған аумақтарда орнатылған фашистік "Жаңа тәртіп". Жапонияның Перл-Харборға шабуылы және Америка Құрама Штаттарының соғысқа кірісуі. Соғыс барысындағы түбегейлі бетбұрыс. "Екінші майдан" ашу мәселесі.
Фашистік Германияға қарсы кеңес халқының Ұлы Отан соғысы.
Екінші дүниежүзілік соғыстың қорытындылары мен салдары;
8) ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы мәдениет және ғылым. Мәдениет дамуының ерекшелігі. Көпшілік мәдениет. Қоғамдағы дін рөлінің өзгеруі. ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы жаратылыстану, қоғамдық ғылымдар, техника мен өндірістегі маңызды жаңалықтар мен жетістіктер.
18. 9-сыныпқа арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) ХХ ғасырдың екінші жартысындағы әлемнің саяси картасы. Отарсыздану үдерісінің күшеюі. Әлемдік отарлау жүйесінің дағдарысы және күйреуі. Британдық Үндістанды бөлу және екі мемлекеттің (доминионның) қалыптасуы. Тәуелсіз Үндістанның жариялануы. Африка жылы. Франциядағы отарлық мәселенің шиеленісуі.
Маршалл жоспары. "Қырғи қабақ соғыстың" басталуы. У.Черчилдің Фултон сөзі. Трумэн доктринасы. Екі полюсті әлем. Әскери-саяси одақтар НАТО және ВШҰ қарсылығы. Әлемдік "социалистік лагерьдің" қалыптасуы. Қарулану жолындағы жарыс. 1948-1962 жылдардағы "қырғи қабақ соғыстың" негізгі оқиғалары;
2) халықаралық ұйымдардың қалыптасуы. Біріккен Ұлттар Ұйымының құрылуы мен қызметі. Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы. XX ғасырдың екінші жартысындағы халықаралық мәселелерді реттеудің жолдары. Еуропалық интеграция (Еуроодақ, Еуропадағы Қауіпсіздік және Ынтымақтастық Ұйымы);
3) ХХ ғасырдың екінші жартысындағы әлемдік экономиканың дамуы. Екінші дүниежүзілік соғыстың экономикалық салдары. 50-60 жылдардағы "экономикалық ғажайып". Батыс Еуропа мен Америка Құрама Штатындағы "мемлекеттік әл-ауқаттылық" негізінің қалыптасуы.
КСРО-дағы соғыстан кейінгі қалпына келу және әкімшіл-әміршіл жүйенің нығаюы. "Хрущев жылымығы". Кеңестік экономиканы реформалаудың сәтсіздікке ұшырау себептері. "Тоқырау" кезеңі (1960 жылдың ІІ жартысы – 1980 жылдың соңы);
4) екі полюсті әлемнен көп полюсті әлемге бағыт алу үдерісі. 1979-1985 жылдардағы "қырғи қабақ соғыстың" түйінді оқиғалары және оның аяқталуы. Саманта Смиттің КСРО- ға келуі. "Қырғи қабақ соғыстың" салдары: әлем картасындағы өзгерістер, жергілікті әскери шиеленістер;
5) аумақтық мәселелерді шешудегі халықаралық ұйымдардың рөлі. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі араб мемлекеттерінің негізгі даму тенденциялары. Араб-израиль қайшылығы мен Палестина мәселесі. Халықаралық шиеленістерді реттеудегі Біріккен Ұлттар Ұйымының қызметі. "Араб көктемі": әлемдік саясат үшін себептері мен салдары;
6) Батыс елдерінің ХХ ғасырдың екінші жартысындағы даму ерешеліктері. Ұлыбританиядағы консерватизмнің неоконсерватизмге ауысуы. "Тэтчеризм". Швеция үлгісіндегі социал-демократиялық мемлекеттің қалыптасуы. Германиядағы "әлеуметтік-нарықтық шаруашылық" белгілері. Әлемдегі жоғары дамыған елдердің әлеуметтік құрылымы мен адамдардың өмір сүру деңгейі;
7) ХХ ғасырдың екінші жартысындағы Азия елдерінің даму ерешеліктері. Коммунистік Қытай: саяси және әлеуметтік-экономикалық жүйе сипаттамасы. Үндістанның тәуелсіз дамуы: мәселелер және шешу жолдары. ХХ ғасырдың екінші жартысындағы кемализм эволюциясы.
1950-1960 жылдардағы жапондық және оңтүстік кореялық "экономикалық ғажайыптың" себептері;
8) қазіргі әлемнің жаһандануы. Жаһандану үдерісінің мәні. Бүгінгі әлемдегі лаңкестік қаупі. Халықаралық лаңкестік және экстремизм. Аса ірі лаңкестік әрекеттер. Жаһандану жағдайында ұлттық бірегейлікті сақтау мәселесі;
9) ХХ ғасырдың екінші жартысындағы - ХХI ғасырдың басындағы ғылым, білім, технология. Қазіргі кездегі ғылымның негізгі даму бағыттары. ХХ ғасырдың екінші жартысы – XXI ғасырдың басындағы жаратылыстану, қоғамдық ғылымдар, техника мен өндірістегі маңызды жаңалықтар мен жетістіктер. Ғылыми-техникалық революция - ғылыми-техникалық прогрестің жаңа кезеңі. АҚШ-тағы ғылыми техникалық революцияның елдердің дамуына әсері. Дамушы елдердің мәдени-техникалық даму ерекшеліктері мен заңдылықтары. "Байқоңыр" ғарыш айлағы. Қоғамның бәсекеге қабілеттілігін арттырудағы білім берудің рөлі;
10) ХХ ғасырдың екінші жартысындағы - ХХI ғасырдың басындағы мәдениет. Мәдениеттің негізгі даму бағыттары. Қазіргі кездегі ақпараттық қоғам. Адамзаттың мәдени мұрасын сақтаудағы ЮНЕСКО-ның қызметі.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
19. Оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
21. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) әлеуметтік қатынастардың дамуы:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімше |
5-сынып |
6-сынып |
7-сынып |
8-сынып |
9-сынып |
1.1 Әлеумет |
5. 1. 1. 1 |
6. 1. 1. 1 феодал | 7. 1. 1. 1 "капитал", "буржуазия", "жұмысшы табы" \пролетариат\ұғымдарын қоғамның әлеуметтік құрылымын түсіндіру үшін қолдану |
8. 1. 1. 1 | 9. 1. 1. 1 социалистік даму жолынан бас тартуға байланысты әлеуметтік құрылымдағы өзгерістерді анықтау |
5. 1. 1. 2 адамдар тобыры, ру, қауым, тайпа секілді алғашқы бірлестік формаларын және олардың ұқсастық |
7. 1. 1. 2 мануфак |
8. 1. 1. 2 социалис | |||
7. 1. 1. 3 Еуропалық державалар | |||||
1.2 Әлеумет | 5. 1. 2. 1 ежелгі қоғамның әлеуметтік ұйымдасуын сипаттау |
6. 1. 2. 1 үстемдік етушілер мен бағыныштылардың (феодалдар мен шаруалар |
7. 1. 2. 1 экономика |
8. 1. 2. 1 қоғамның әлеуметтік өміріндегі өзгерістерге реакцияшыл идеология |
9. 1. 2. 1 |
5. 1. 2. 2 |
7. 1. 2. 2 трансатлан |
9. 1. 2. 2 әлемнің жетекші және дамушы мемлекеттеріндегі халықтың өмір сүру деңгейіне әсер ететін факторлар | |||
5. 1. 2. 3 қоғамның әлеумет | 9. 1. 2. 3 қоғамның тарихи даму бағытын үлгілей отырып, жаһандану процесіне байланысты қазіргі әлемдегі әлеуметтік өзгерістерді бақылау (еңбек миграциясы, әлеуметтік интеграция) | ||||
9. 1. 2. 4 қоғамдық сананы қалыптасты | |||||
2) мәдениеттің дамуы мен өзара әрекеттестігі:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімше |
5-сынып |
6-сынып |
7-сынып |
8-сынып |
9-сынып |
2.1 Дін |
5. 2. 1. 1 | 6. 2. 1. 1 адамның дүниетанымы мен қоғамдық өмірдегі дін рөлінің өзгеру себептерін анықтау |
7. 2. 1. 1 қоғамда дін рөлінің шектелуі |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
5. 2. 1. 2 тотемизм, анимизм, фетиши |
6. 2. 1. 2 тарихи процестер контекс |
7. 2. 1. 2 миссионер |
8. 2. 1. 2 "секуля |
9. 2. 1. 2 | |
5. 2. 1. 3 |
9. 2. 1. 3 | ||||
2.2 Өнер |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 тарихи оқиғаларды интерпре |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 |
5. 2. 2. 2 | 6. 2. 2. 2 өнердің (сәулет, сурет өнері) дамуына қоғамдағы өзгерістердің ықпалын анықтау | 7. 2. 2. 2 өнердегі негізгі стильдер мен ағымдардың белгілерін (неоклас сицизм, романтизм, импрессио низм, реализм) анықтау |
8. 2. 2. 2 |
9. 2. 2. 2 | |
5. 2. 2. 3 |
6. 2. 2. 3 антикалық мәдениет | 9. 2. 2. 3 ақпараттық қоғам жағдайындағы көркем шығармашы лықтың жаңа түрлерінің қалыптасуын талдау | |||
6. 2. 2. 4 Шығыстың ортағасыр | |||||
2.3 Филосо |
5. 2. 3. 1 | 6. 2. 3. 1 Шығыс ойшылдары жетістіктерінің маңызын түсіндіру | 7. 2. 3. 1 Ресейде жаңа қоғамдық-саяси ағымдардың (халықшылдық, либерализм) пайда болу себептерін анықтау |
8. 2. 3. 1 |
9. 2. 3. 1 |
6. 2. 3. 2 гуманистік идеялардың орта ғасырлық мәдениеттің дамуына ықпалын анықтау |
7. 2. 3. 2 Ағартушы |
9. 2. 3. 2 | |||
7. 2. 3. 3 |
9. 2. 3. 3 жаһандану жағдайында ұлттық мәдени құндылықтар | ||||
2.4 Ғылым |
5. 2. 4. 1 |
6. 2. 4. 1 | 7. 2. 4. 1 өзгерістер мен сабақтастықты көрсету арқылы, адам мен қоғам өміріндегі ғылыми жаңалықтардың маңызын талдау |
8. 2. 4. 1 |
9. 2. 4. 1 ғылыми-техникалық революция |
5. 2. 4. 2 ғылымдар | 6. 2. 4. 2 жаратылыстану ғылымдарының келешектегі дамуы үшін кейінгі орта ғасырлар кезеңінде Жердің құрылысы туралы жасалған ғылыми жаңалықтардың маңыздылығын анықтау |
8. 2. 4. 2 |
9. 2. 4. 2 | ||
6. 2. 4. 3 картадан XV-XVI ғасырдағы саяхатшы |
8. 2. 4. 3 |
9. 2. 4. 3 | |||
3) саяси жүйелердің дамуы мен өзара әрекеттестігі:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімше |
5-сынып |
6-сынып |
7-сынып |
8-сынып |
9-сынып |
3.1 Мемле |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 республика |
8. 3. 1. 1 қоғамдық-саяси ағымдардың (әлеуметтік либерали |
9. 3. 1. 1 "Мемлекет |
5. 3. 1. 2 |
6. 3. 1. 2 |
7. 3. 1. 2 |
8. 3. 1. 2 тоталита |
9. 3. 1. 2 | |
6. 3. 1. 3 феодалдық мемлекет |
7. 3. 1. 3 |
8. 3. 1. 3 фактілерді, процестер мен оқиғаларды салыстыру арқылы дүниежүзілік экономика |
9. 3. 1. 3 мемлекеттер | ||
6. 3. 1. 4 феодал |
7. 3. 1. 4 | 9. 3. 1. 4 тұлғаның тарихтағы рөлін бағалау | |||
6. 3. 1. 5 | |||||
6. 3. 1. 6 | |||||
3.2 Импе |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 |
8. 3. 2. 1 Бірінші дүниежүзі | 9. 3. 2. 1 отаршылдық жүйе күйреуінің себептері мен салдарын талдау |
5. 3. 2. 2 басқын |
6. 3. 2. 2 |
7. 3. 2. 2 |
8. 3. 2. 2 әлемнің саяси картасында |
9. 3. 2. 2 | |
5. 3. 2. 3 Ежелгі Римдегі Спартак көтерілі |
6. 3. 2. 3 Византияның ішкі саясатын сипаттап, оның ұзақ өмір сүруінің себепте |
7. 3. 2. 3 отаршылдық экспансия |
8. 3. 2. 3 Екінші дүниежүзі |
9. 3. 2. 3 | |
6. 3. 2. 4 Византияның диплома |
7. 3. 2. 4 басқыншы | 8. 3. 2. 4 Ұлттар Лигасының қызметі мен Версаль-Вашингтон жүйесін талдау және бағалау |
9. 3. 2. 4 | ||
6. 3. 2. 5 ортағасырлық шапқын |
7. 3. 2. 5 |
8. 3. 2. 5 | 9. 3. 2. 5 аймақтық шиеленістер дің себептері мен салдарын тұжырымдау | ||
6. 3. 2. 6 |
7. 3. 2. 6 еуропалық отаршыл | 9. 3. 2. 6 халықаралық шиеленістерді реттеудегі БҰҰ-ның қызметін бағалау | |||
6. 3. 2. 7 "отаршылдық саясат" ұғымын түсіндіру (Испания және Португа |
7. 3. 2. 7 еуропалық революция |
9. 3. 2. 7 | |||
9. 3. 2. 8 | |||||
4) экономикалық қатынастардың дамуы:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімше |
5-сынып |
6-сынып |
7-сынып |
8-сынып |
9-сынып |
4.1 |
5. 4. 1. 1 |
6. 4. 1. 1 |
7. 4. 1. 1 |
8. 4. 1. 1 |
9. 4. 1. 1 |
5. 4. 1. 2 "неолит | 6. 4. 1. 2 ортағасырлардағы халықаралық сауда мен саяхаттардың рөлін түсіндіру |
7. 4. 1. 2 Англияның әлемдік жетекші держава ретінде қалыпта |
8. 4. 1. 2 индустрия |
9. 4. 1. 2 "инфляция", "дағдарыс", "стагнация" ұғымдарын пайдалана отырып, | |
5. 4. 1. 3 ежелгі өркениет |
7. 4. 1. 3 |
8. 4. 1. 3 |
9. 4. 1. 3 жаһандану жағдайында | ||
7. 4. 1. 4 "экспорт", "импорт", "экспансия", "отарлау", "фактория" ұғымдарын қолдану арқылы, тауар-ақша қатынастарының дамуын түсіндіру | 8. 4. 1. 4 фактілерді, процестерді, оқиғаларды салыстыра отырып, индустриялық қоғам қайшылықтарының (өндіру мен тұтыну теңгерімі) шиеленісу себептерін анықтау |
9. 4. 1. 4 | |||
8. 4. 1. 5 | 9. 4. 1. 5 Оңтүстік -Шығыс Азия мемлекеттерінің қарқынды экономикалық дамуына ықпал ететін негізгі факторларды талдау | ||||
4.2 Эконо | 5. 4. 2. 1 экономикалық ілгерілеуді түсіну үшін шаруа шылықтың иемденуші және өндіруші түрлерін салыстыру | 6. 4. 2. 1 экономикалық қатынастардың формаларын түсіндіру арқылы феодалдық шаруашылықтың ерекшеліктерін сипаттау |
7. 4. 2. 1 |
8. 4. 2. 1 "жоспарлы экономика","нарықтық эконо | 9. 4. 2. 1 экономикалық жүйелердің тиімділігін интерпретациялау және негіздеу |
7. 4. 2. 2 қоғамның индустрияға дейінгі және индустриялық даму кезеңдерінің айырмашылығын анықтау |
9. 4. 2. 2 | ||||
7. 4. 2. 3 дүниежүзі тарихының жаңа кезеңін сипаттау үшін "жаңа заман" ұғымын қолдану | |||||
21. -тоқсандағы бөлімдер және бөлім ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
22. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
23. Ұзақ мерзімді жоспардағы тақырыптар білім алушылардың ойлау қабілетін белсендіретін және олардың сын тұрғысынан ойлау, проблемалық сұрақ қою, өздігінен талдау жасау дағдыларын дамытуға мүмкіндік беретін проблемалық сұрақтар түрінде құрастырылған.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Бөлім | Тақырыптар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1-бөлім. | Алғашқы адам қалай пайда болды? |
5. 1. 1. 1 түрлі теориялар негізінде адамның пайда болуын түсіндіру; |
Неліктен ежелгі адамдар Ласко үңгірінің қабырғаларына сурет салған? |
5. 2. 2. 1 ежелгі адамдардың тұрмыс салтын сипаттау үшін "алғашқы қауымдық өнер" ұғымын пайдалану; | |
Неліктен адамдар егіншілікпен және мал шаруашылығымен айналыса бастады? |
5. 4. 1. 1 кәсіп және шаруашылық түрлерін (терімшілік, аңшылық, балық аулау, егіншілік, мал шаруашылығы, металл өңдеу, айырбас сауда) сипаттау; | |
2-бөлім. | Неліктен ежелгі өркениеттер өзен алқаптарында дамыды? | 5. 4. 1. 3 ежелгі өркениеттердің шаруашылық жүйесін сипаттау |
Өзен алқаптарындағы өркениеттер туралы қалай біле аламыз? |
5. 4. 1. 3 ежелгі өркениеттердің шаруашылық жүйесін сипаттау; | |
3-бөлім. | Неліктен Египет "Қара жер" деп аталған? |
5. 2. 4. 2 ғылымдардың (арифметика, геометрия, астрономия, медицина) пайда болып, дамуына шаруашылық іс-әрекет пен әлеуметтік өзгерістердің ықпалын сипаттау; |
Ежелгі Египет пирамидалары қалай салынды? |
5. 2. 1. 2 тотемизм, анимизм, фетишизм, магия сияқты ежелгі діни наным-сенімдерді білу; | |
Пунт жеріне перғауын Хатшепсут кемелерін не үшін жіберді? |
5. 1. 2. 1 ежелгі қоғамның әлеуметтік ұйымдасуын сипаттау; | |
Ежелгі Египет тұрғындарының өмірі туралы Тутанхамон табытханасы қандай сыр шертеді? |
5. 2. 1. 2 тотемизм, анимизм, фетишизм, магия сияқты ежелгі діни наным-сенімдерді білу; | |
2-тоқсан | ||
4-бөлім. | Қос дөңгелекті арбаның пайда болуы әлемді қалай өзгертті? |
5. 3. 2. 1 ежелгі заман тарихындағы мемлекетаралық қатынастарды түсіндіру үшін "империя" ұғымын білу және пайдалану; |
Хаммурапи патша Вавилонды қалай қуатты империяға айналдырды? |
5. 3. 2. 1 ежелгі заман тарихындағы мемлекетаралық қатынастарды түсіндіру үшін "империя" ұғымын білу және пайдалану; | |
Таяу және Орта Шығыстағы ежелгі империялар неліктен қуатты болды? |
5. 3. 2. 2 басқыншылық соғыстар мен империялардың пайда болуы мемлекеттердің шекараларын қалай өзгергерткенін талдау; | |
Ежелгі Орта Азия империялары қаншалықты қуатты болды? |
5. 3. 2. 2 басқыншылық соғыстар мен империялардың пайда болуы мемлекеттердің шекараларын қалай өзгерткенін талдау; | |
5-бөлім. | Ежелгі Мохенджо-Даро қаласы қалай жойылып кетті? |
5. 4. 1. 3 ежелгі өркениеттердің шаруашылық жүйесін сипаттау; |
Неліктен Ежелгі Үндістанда индуизм буддизмнен басым болды? |
5. 1. 2. 3 қоғамның әлеуметтік құрылымын түсіндіру үшін "касталық жүйе" ұғымын қолдану; | |
Ежелгі сауда орталығы ретіндегі Үндістанның рөлі қаншалықты маңызды болды? |
5. 4. 1. 3 ежелгі өркениеттердің шаруашылық жүйесін сипаттау; | |
Ежелгі Үндістанда ғылыми білімдер қаншалықты дамыды? | 5. 2. 4. 2 ғылымдардың (арифметика, геометрия, астрономия, медицина) пайда болып, дамуына шаруашылық іс-әрекет пен әлеуметтік өзгерістердің ықпалын анықтау | |
3-тоқсан | ||
6-бөлім. | Ежелгі Қытайдың ойшылдары нені үйретті? | 5. 2. 3. 1 ежелгі философтардың көзқарастарына қарапайым түсіндірме беру |
Терракот әскері Ежелгі Қытай туралы қандай ақпарат береді? | 5. 3. 1. 1 ежелгі мемлекеттердің саяси құрылымының ерекшеліктерін сипаттау | |
Ежелгі Қытайдың қандай ғылыми жаңалықтары бүгінгі күнге дейін жетті? | 5. 2. 4. 2 ғылымдардың (арифметика, геометрия, астрономия, медицина) пайда болып, дамуына шаруашылық іс-әрекет пен әлеуметтік өзгерістердің ықпалын сипаттау | |
7-бөлім. | Ежелгі Грекия өркениеті бастауын қайдан алады? | 5. 2. 2. 3 ежелгі дүние өнеріне сипаттама беру |
Неліктен Ежелгі Грекияны демократияның отаны деп атайды? |
5. 3. 1. 1 ежелгі мемлекеттердің саяси құрылымының ерекшеліктерін сипаттау; | |
Ежелгі Спарта Афиныдан несімен ерекшеленді? |
5. 3. 1. 1 ежелгі мемлекеттердің саяси құрылымының ерекшеліктерін сипаттау; | |
Неліктен Александр Македонский скифтерді бағындыра алмады? |
5. 3. 2. 1 ежелгі заман тарихындағы мемлекетаралық қатынастарды түсіндіру үшін "империя" ұғымын білу және пайдалану; | |
8-бөлім. | Ежелгі Грек философтары мінсіз қоғамды қалай елестетті? | 5. 2. 3. 1 ежелгі философтардың көзқарастарына қарапайым түсіндірме беру |
Ежелгі Грекия өнері қандай болды? | 5. 2. 2. 3 ежелгі дүние өнеріне сипаттама беру | |
Ежелгі Грекияның гимназия, лицей, академиялары нені үйретті? |
5. 2. 4. 2 ғылымдардың (арифметика, геометрия, астрономия, медицина) пайда болып, дамуына шаруашылық іс-әрекет пен әлеуметтік өзгерістердің ықпалын сипаттау; | |
4-тоқсан | ||
9-бөлім. | Рим ежелгі дүниенің ең қуатты империясына қалай айналды? |
5. 3. 2. 1 ежелгі заман тарихындағы мемлекетаралық қатынастарды түсіндіру үшін "империя" ұғымын білу және пайдалану; |
Ежелгі римдік қоғамның дамуы мәдениет арқылы қалай айқындалады? |
5. 1. 2. 1 ежелгі қоғамның әлеуметтік ұйымдасуын сипаттау; | |
Спартактың көтерілісі ежелгі Римдегі құлдықты қалай сипаттайды? |
5. 1. 2. 2 ежелгі дүниедегі құлдықтың ерекшеліктерін анықтау; | |
10-бөлім. | І-ІІІ ғасырларда Рим империясы қалай дамыды? |
5. 3. 2. 2 басқыншылық соғыстар мен империялардың пайда болуы мемлекеттердің шекараларын қалай өзгергерткенін түсіндіру; |
IV-V ғасырларда Рим империясы қалай өзгерді? |
5. 3. 2. 2 басқыншылық соғыстар мен империялардың пайда болуы мемлекеттердің шекараларын қалай өзгергерткенін түсіндіру; | |
Ежелгі дүниенің мәдени мұрасы қандай? |
5. 2. 4. 1 ежелгі қоғамның дамуындағы жазудың рөлін сипаттау; | |
2) 6-сынып:
Бөлім | Тақырыптар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1-бөлім. | Кіріспе. Неліктен Батыс Рим империясы құлады? |
6. 3. 1. 1 "ерте, орта, кейінгі орта ғасырлар" хронологиялық шегін білу және уақыт сызығында белгілеу; |
Рим империясы Шығыста неліктен сақталды? | 6. 3. 2. 3 Византияның ішкі саясатын сипаттап, оның ұзақ өмір сүруінің себептерін анықтау және жіктеу | |
Неліктен Византия 568 жылы түрік қағаны Истемиге елші жіберді? | 6. 3. 2. 4 Византияның дипломатиялық саясатын оның көршілес елдермен қарым-қатынасының мысалында қарастырып, сипаттау | |
Княгиня Ольганың Константинопольге сапары Киев Русін қалай өзгертті? | 6. 3. 2. 4 Византияның дипломатиялық саясатын оның көршілес елдермен қарым-қатынасының мысалында қарастырып, сипаттау | |
2-бөлім. | Феодалдық экономика ерекшеліктері неде? |
6. 4. 2. 1 экономикалық қатынастардың формаларын түсіндіру арқылы феодалдық шаруашылықтың ерекшеліктерін сипаттау; |
Феодалдық қоғам қалай ұйымдасқан? |
6. 1. 1. 1 феодалдық қоғамның әлеуметтік құрылымын сипаттау; | |
Ортағасырлық қоғамды қаланың сәулеті мен өнері қалай бейнелейді? |
6. 4. 1. 1 қолөнер мен сауданың рөлін анықтай отырып, ортағасырлық қалалардың даму ерекшеліктерін сипаттау; | |
3-бөлім. | Исламның тарихында 610 - 1258 жылдар аралығында қандай басты оқиғалар орын алды? | 6. 3. 2. 5 ортағасырлық шапқыншылықтар кезіндегі халықаралық қатынастардың сипатын түсіндіру |
Неліктен VIII-XII ғасырды ислам мәдениетінің "алтын ғасыры" деп атайды? |
6. 2. 2. 1 тарихи оқиғалардың өзара байланысын орнату арқылы діндерің әлемдік мәдениетке ықпалын анықтау; | |
2-тоқсан | ||
4-бөлім. | Неліктен крест жорықтары ұйымдастырылды? | 6. 3. 2. 6 картада оқиғаларды даму динамикасында белгілей отырып, 1-4 жорықтар мысалында крест жорықтарының себеп-салдарын анықтау |
Крест жорықтары христиандық Еуропа мен мұсылман әлемін қалай өзгертті? |
6. 3. 2. 6 картада оқиғаларды даму динамикасында белгілей отырып, 1-4 жорықтар мысалында крест жорықтарының себеп-салдарын анықтау; | |
5-бөлім. | Монғолдар әлемдік империяны қалай құрды? | 6. 3. 2. 5 ортағасырлық шапқыншылықтар кезіндегі халықаралық қатынастардың ерекшеліктерін анықтау |
Моңғолдардың жорықтары Еуразияның саяси картасын қалай өзгертті? | 6. 3. 2. 5 ортағасырлық шапқыншылықтар кезіндегі халықаралық қатынастардың ерекшеліктерін анықтау | |
6-бөлім. | "Қара індет" не себепті жылдам таралды ? | 6. 2. 4. 1 адам өміріндегі қоршаған орта туралы білімнің рөлін түсіндіру |
"Қара індет" шаруалар көтерілістері мен феодалдық соғыстардың басты себебі болды ма? |
6. 3. 2. 2 У.Тайлер, Г. Каль жетекшілігімен болған антифеодалдық көтерілістердің себептері мен маңызын анықтау; | |
Еуропада орталықтандырылған мемлекеттер қалай құрылды? | 6. 3. 1. 4 феодалдық соғыстар мен орталықтандырылған мемлекеттердің құрылуы арасында байланыс орнату | |
Неліктен Жанна д̓ Арк француз халқының есінде сақталады? | 6. 3. 1. 4 феодалдық соғыстар мен орталықтандырылған мемлекеттердің құрылуы арасында байланыс орнату | |
3-тоқсан | ||
7-бөлім. | XIV Людовик және Ұлы Петр: кімнің билігі айтарлықтай шексіз болды? |
6. 3. 1. 3 феодалдық мемлекеттің даму кезеңдерін сипаттау; |
Юнлэ мен Токугава билігі Батыс билеушілерінің билігіндей шексіз болды ма? |
6. 3. 1. 2 Батыс пен Шығыстағы монархия формаларын (сословиелік-өкілдік және шексіз билік) ажырату; | |
Неліктен І Карл мен ІІ Осман шексіз монарх бола алмады? |
6. 3. 1. 2 Батыс пен Шығыстағы монархия формаларын (сословиелік-өкілдік және шексіз билік) ажырату; | |
8-бөлім. | Ұлы Жібек жолы Шығыс пен Батысты қалай байланыстырды? | 6. 4. 1. 2 ортағасырлардағы халықаралық сауда мен саяхаттардың рөлін түсіндіру |
Қытайлықтар мен еуропалықтардың теңіз саяхаттарының айырмашылығы неде? |
6. 4. 1. 2 ортағасырлардағы халықаралық сауда мен саяхаттардың рөлін түсіндіру; | |
Ұлы географиялық ашулар әлемді қалай өзгертті? |
6. 2. 4. 3 картадан XV-XVI ғасырлардағы саяхатшылардың негізгі бағыт-бағдарларын белгілей отырып, Ұлы географиялық ашылулардың адамдардың әлем туралы түсінігіне ықпалын анықтау; | |
4-тоқсан | ||
9-бөлім. | Қайта өрлеу дәуірі өнердің дамуын қалай өзгертті? |
6. 2. 2. 3 Антикалық мәдениетпен байланыс орнату арқылы Қайта өрлеу дәуірінің мәдениетін (бейнелеу, мүсін өнері) сипаттау; |
Шығыстағы Ренессанс әлемдік мәдениетті қалай байытты? |
6. 2. 3. 2 гуманистік идеялардың орта ғасырлық мәдениеттің дамуына ықпалын анықтау; | |
10-бөлім. | Мартин Лютердің наразылығы Еуропаны қалай өзгертті? |
6. 2. 1. 1 адамның дүниетанымы мен қоғамдық өмірдегі дін рөлінің өзгеру себептерін анықтау; |
11-бөлім. | Коперниктің теориясы қаншалықты бірегей болды? |
6. 2. 4. 2 жаратылыстану ғылымдарының келешектегі дамуы үшін кейінгі орта ғасырлар кезеңінде Жердің құрылысы туралы жасалған ғылыми жаңалықтардың маңыздылығын анықтау; |
Орта ғасырлар тарихы бойынша қорытынды сабақ | Бөлімдер бойынша негізгі оқыту мақсаттарын қайталау | |
3) 7-сынып:
Бөлім | Тақырыптар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1-бөлім. |
Курсқа кіріспе. |
7. 4. 2. 3 дүниежүзі тарихының жаңа кезеңін сипаттау үшін "жаңа заман" ұғымын қолдану; |
Өнеркәсіп төңкерісі әлемді қалай өзгертті? |
7. 4. 1. 1 себеп-салдарды анықтау арқылы Еуропадағы феодалдық құрылыстан капиталистік шаруашылыққа (мануфактура, фабрика) өту процесін түсіндіру; | |
2-бөлім. |
Ағылшындар |
7. 2. 2. 1 тарихи оқиғаларды интерпретациялау үшін өнер туындыларын пайдалану; |
3-бөлім. | Ағартушылық дәуірдің қандай идеялары еуропалық монархтардың қызметінде көрініс тапты? |
7. 2. 1. 1 қоғамда дін рөлінің шектелуіне байланысты адамдар өмірінде орын алған өзгерістерді анықтау; |
Ағартушылық идеялар американдықтарға қалай әсер етті? |
7. 3. 2. 7 еуропалық революциялардың солтүстікамерикалық қоғамның дамуына ықпалын сипаттау; | |
2 -тоқсан | ||
4-бөлім. | 1789-1799 жылдар аралығында Францияда қандай өзгерістер орын алды? |
7. 3. 2. 1 Батыс Еуропадағы буржуазиялық революциялардың себептерін сипаттау; |
Неліктен Давид пен Бодридің Марат туралы көзқарастары әртүрлі болды? |
7. 2. 2. 1 тарихи оқиғаларды интерпретациялау үшін өнер туындыларын пайдалану; | |
Наполеон империясы қалай құрылды және оның құлдырау себептері неде болды? |
7. 2. 2. 1 тарихи оқиғаларды интерпретациялау үшін өнер туындыларын пайдалану; | |
5-бөлім. | Ресей мен Британия Иранға ықпал ету үшін неге бақталас болды? |
7. 3. 2. 2 XVIII-XIX ғасырдың ортасындағы халықаралық қатынастардағы өзгерістерді сипаттау; |
Танзимат саясаты Осман империясын күшейтуге әсер етті ме? |
7. 4. 2. 1 түрлі мемлекеттердің өнеркәсіптік даму сатысына өту процесінің ерекшеліктерін салыстыру; | |
Қырым соғысының себептері мен салдары қандай болды? | 7. 3. 2. 2 XVIII-XIX ғасырдың ортасындағы халықаралық қатынастардағы өзгерістерді сипаттау | |
3-тоқсан | ||
6-бөлім. | Англия және Қытай үкіметтерінің хат алысуынан империализм туралы не біле аламыз? | 7. 3. 2. 2 XVIII - XIX ғасырдың ортасындағы халықаралық қатынастардағы өзгерістерді сипаттау |
Неліктен Апиын соғыстары осы күнге дейін қытай халқының есінде? |
7. 1. 1. 3 еуропалық державалардың отаршылдық экспансиясы кезеңіндегі Азия мемлекеттерінің (Қытай, Үндістан, Жапония) әлеуметтік құрылымындағы ерекшеліктерді анықтау; | |
7-бөлім. | 1848 жылғы революциялар Еуропада қандай саяси идеяларды қалыптастырды? |
7. 3. 2. 1 Батыс Еуропадағы буржуазиялық революциялар дың себептерін сипаттау; |
Италия және Германияның бірігу жолдары қаншалықты бір-біріне ұқсас болмады? |
7. 3. 1. 4 әртүрлі елдердің бір уақыт кезеңіндегі тарихи оқиғаларын салыстыру арқылы ұлттық мемлекеттердің (Италия, Германия) қалыптасу маңызын анықтау; | |
8-бөлім. | Неліктен ІІ Александр патша "Халық еркі" ұйымының құрбаны болды? |
7. 2. 3. 1 Ресейде жаңа қоғамдық-саяси ағымдардың (халықшылдық, либерализм) пайда болу себептерін анықтау; |
9-бөлім. | 1857-1859 жылдардағы. Үндістандағы оқиғаларды XIX ғасырдағы британдықтар мен қазіргі кездегі үндістер қалай баяндайды? |
7. 1. 1. 3 Еуропалық державалардың отаршылдық экспансиясы кезеңіндегі Азия мемлекеттерінің (Қытай, Үндістан, Жапония) әлеуметтік құрылымындағы ерекшеліктерді анықтау; |
Әлемдік отарлау жүйесі қалай қалыптасты? |
7. 3. 2. 6 еуропалық отаршылдық экспансияның Шығыстың дәстүрлі қоғамдарына ықпалын сипаттау; | |
4-тоқсан | ||
10-бөлім. | АҚШ-тың батыс бағыттағы аумағы қалай кеңейді? | 7. 3. 1. 2 XIX ғасырдағы Америка Құрама Штаттары территориясының кеңею үдерісін сипаттау |
АҚШ-тағы құлдық қалай жойылды? |
7. 1. 2. 2 трансатлантикалық құлдықтың ерекшеліктерін анықтау; | |
Неліктен АҚШ өз әскери кемелерін Жапонияға жіберді? |
7. 4. 1. 3 АҚШ-ғы капиталистік монополиялардың даму ерекшеліктерін анықтау; | |
11-бөлім. | XІX ғасырдағы өнер мен әдебиет әлеуметтік әділетсіздікті қалай суреттейді? |
7. 2. 2. 2 өнердегі негізгі стильдер мен ағымдарды (неоклассицизм, романтизм, импрессионизм, реализм) анықтау; |
Эмиль Золяның "Мен айыптаймын!" атты мақаласы сөз құдіретін қалай көрсетеді? |
7. 2. 2. 1 тарихи оқиғаларды интерпретациялау үшін өнер туындыларын пайдалану; | |
12-бөлім. | XIX ғасырдағы қай ғылыми жаңалықтың адамдар өміріне ықпалы зор болды? |
7. 2. 4. 1 өзгерістер мен сабақтастықты көрсету арқылы адам мен қоғам өміріндегі ғылыми жаңалықтардың маңызын талдау; |
4) 8-сынып:
Бөлім | Тақырыптар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1-бөлім. | ХХ ғасырдың басында әлем бейнесі қандай болды? | 8. 3. 2. 5 ХХ ғасырдың басындағы әлемнің аумақтық бөлінуін және мемлекеттердің саяси құрылымын сипаттау |
ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы қандай ғылыми ашулар мен жаңа технологиялар ерекше маңызды болды? |
8. 2. 4. 2 тарихи оқиғалардың себептерін, нәтижелерін, маңызын тұжырымдау арқылы ғылымның әлем мемлекеттерінің әлеуметтік-экономикалық дамуындағы рөлін бағалау; | |
XIX ғасырдың аяғы - ХХ ғасырдың басында өнер қалайша өзгерді? |
8. 2. 2. 1 XIX ғасырдағы - XX ғасырдың басындағы өнердегі негізгі ағымдарды сипаттау (модернизм, символизм, реализм, авангардизм); | |
2-бөлім. | Бірінші дүниежүзілік соғыстың себептері қандай? | 8. 3. 2. 1 Бірінші дүниежүзілік соғыстың алғышарттары мен себептерін айқындау; |
Бірінші дүниежүзілік соғыстың негізгі шайқастары қандай? | 8. 2. 4. 3 тарихи оқиғаларға түсіндірме бере отырып, әскери ғылым мен техниканың және соғыс стратегияларының рөлін бағалау | |
Бірінші дүниежүзілік соғыс әлем картасын қалай өзгертті? | 8. 3. 2. 2 әлемнің саяси картасындағы өзгерістерді сипаттау арқылы империялардың (Австро - Венгрия, Ресей империясы, Осман империясы) ыдырау себептерін тұжырымдау | |
Неліктен Ұлттар Лигасы Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін әлемде бейбітшілікті сақтай алмады? | 8. 3. 2. 4 Ұлттар Лигасының қызметі мен Версаль-Вашингтон жүйесін талдау және бағалау | |
2 -тоқсан | ||
3-бөлім. | Ресейдегі самодержавие не себепті жойылды? | 8. 3. 1. 1 қоғамдық-саяси даму үлгісін сипаттау: әлеуметтік либерализм, әлеуметтік консерватизм, марксизм, социал-демократия |
Большевиктер Уақытша үкіметтің билігін қалай жойды? | 8. 1. 1. 1 тарихи оқиғаның нәтижелерін талдау арқылы әлеуметтік құрылымның өзгеруіне Қазан төңкерісінің әсерін сипаттау | |
Неліктен қоғам "қызылдар" мен "ақтарға" қақ жарылды? | 8. 1. 1. 1 тарихи оқиғаның нәтижелерін талдау арқылы әлеуметтік құрылымның өзгеруіне Қазан төңкерісінің әсерін сипаттау | |
1917-1924 жылдарда Ресей қаншалықты өзгерді? |
8. 1. 1. 1 тарихи оқиғаның нәтижелерін талдау арқылы әлеуметтік құрылымның өзгеруіне Қазан төңкерісінің әсерін сипаттау; | |
4-бөлім. | Неліктен Мұстафа Кемалді "Ататүрік" деп атады? | 8. 2. 1. 1 тарихи кезеңдердің ерекшеліктерін салыстыру арқылы мемлекет пен діннің өзара қатынасын сипаттау |
Сунь Ятсеннің үш қағидаты Қытайды қалайша өзгертті? | 8. 3. 1. 1 қоғамдық-саяси ағымдардың (әлеуметтік либерализм, әлеуметтік консерватизм, марксизм, социал-демократия) қоғамның өміріне ықпалын талдау | |
"Танака меморандумы" қаншалықты қауіпті болды? |
8. 1. 2. 1 қоғамның әлеуметтік өміріндегі өзгерістерге реакцияшыл идеялогиялардың (фашизм, тоталитаризм, нәсілшілдік, шовинизм, ұлтшылдық) таралу ықпалын талдау; | |
Махатама Гандидің идеялары Үндістандағы ұлттық сананың өсуіне қалай әсер етті? | 8. 2. 1. 1 тарихи кезеңдердің ерекшеліктерін салыстыру арқылы мемлекет пен діннің өзара қатынасын сипаттау | |
3-тоқсан | ||
5-бөлім. | Неліктен АҚШ-та 1920-шы жылдарды "гүлдену кезеңі" деп атайды? |
8. 4. 1. 2 индустриялық қоғамның даму процесін түсіндіру үшін "модернизация" ұғымын пайдалану; |
Уолл-стриттің күйреу себептері мен салдары? |
8. 4. 1. 3 тарихи оқиғаларды талдау үшін "бағалы қағаздар нарығы", "акция", "алыпсатарлық", "қор биржасы", "несие", "банкроттық", "инфляция" ұғымдарын пайдалану; | |
Әлем елдері Ұлы дағдарыстан қалай шықты? |
8. 2. 4. 1 әлем мемлекеттерінің әлеуметтік-экономикалық дамуындағы Дж. Кейнс теориясының рөлін сипаттау; | |
6-бөлім. | Сталиннің билігі тұсында КСРО қалай дамыды? |
8. 1. 1. 2 социалистік қоғамның дамуына байланысты әлеуметтік топтардың (жұмысшы табы, шаруалар, зиялылар) мәртебесіндегі өзгерісті талдау; |
"Адамның жандүниесінің инженерлері": Сталин халыққа ықпал ету үшін өнерді қалай пайдаланды? |
8. 2. 2. 1 XIX ғасырдағы - XX ғасырдың басындағы өнердегі негізгі ағымдарды сипаттау (модернизм, символизм, реализм, авангардизм); | |
Неліктен фашизм Италия мен Германияда өрбіді? |
8. 1. 2. 1 қоғамның әлеуметтік өміріндегі өзгерістерге реакцияшыл идеологиялардың (фашизм, тоталитаризм, нәсілшілдік, шовинизм, ұлтшылдық) таралу ықпалын талдау; | |
Нацистердің саясаты Германия тұрғындарына қандай әсерін тигізді? |
8. 1. 2. 1 қоғамның әлеуметтік өміріндегі өзгерістерге реакцияшыл идеялогиялардың (фашизм, тоталитаризм, нәсілшілдік, шовинизм, ұлтшылдық) таралу ықпалын талдау; | |
Франция мен Испаниядағы "Халық майданы" қаншалықты тұрақты болды? |
8. 1. 2. 1 қоғамның әлеуметтік өміріндегі өзгерістерге реакцияшыл идеялогиялардың (фашизм, тоталитаризм, нәсілшілдік, шовинизм, ұлтшылдық) таралу ықпалын талдау; | |
4-тоқсан | ||
7-бөлім. | Екінші дүниежүзілік соғыс қарсаңы мен барысында елдер арасында қандай келісімшарт қарым-қатынастары қалыптасты? | 8. 3. 2. 3 Екінші дүниежүзілік соғыстың себептерін, сипаты мен салдарын талдау |
Екінші дүниежүзілік соғыстың қандай оқиғалары түйінді болып табылады? | 8. 2. 4. 3 тарихи оқиғаларға түсіндірме бере отырып, әскери ғылым мен техниканың және соғыс стратегиялардың рөлін бағалау | |
Кеңес Одағының фашистік Германияға қарсы соғысы неліктен Ұлы Отан соғысы деп аталды? |
8. 3. 2. 3 Екінші дүниежүзілік соғыстың себептерін, сипаты мен салдарын талдау; | |
Екінші дүниежүзілік соғыстың қорытындылары мен сабақтары қандай болды? |
8. 3. 1. 1 қоғамдық-саяси ағымдардың (әлеуметтік либерализм, әлеуметтік консерватизм, марксизм, социал-демократия) қоғамның өміріне ықпалын талдау; | |
8-бөлім. | ХХ ғасырдың бірінші жартысында мәдениеттің даму ерекшеліктері қандай? |
8. 2. 1. 1 тарихи кезеңдердің ерекшеліктерін салыстыру арқылы мемлекет пен діннің өзара қатынасын сипаттау; |
ХХ ғасырдың бірінші жартысында ғылым қалай дамыды? | 8. 2. 4. 2 тарихи оқиғалардың себептерін, нәтижелерін, маңызын тұжырымдау арқылы ғылымның әлем мемлекеттерінің әлеуметтік-экономикалық дамуындағы рөлін бағалау | |
5) 9-сынып:
Бөлім | Тақырыптар | Оқыту мақсаттары. |
1-тоқсан | ||
1-бөлім. | Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін әлемнің саяси картасы қалай өзгерді? |
9. 3. 2. 8 ХХ ғасырдың екінші жартысында әлемнің саяси картасындағы өзгерістерді айқындау; |
ХХ ғасырдың екінші жартысында отарсыздандыру процесі неліктен күшейді? |
9. 1. 1. 1 социалистік даму жолынан бас тартуға байланысты әлеуметтік құрылымдағы өзгерістерді анықтау; | |
Әлемнің екі полюсті жүйесі қалай қалыптасты? |
9. 3. 2. 2 "қырғи қабақ соғыс" ұғымын түсіндіру үшін тарихи оқиғаларды талдау; | |
1946-1963 жж. қырғи қабақ соғыстың ерекшелігі неде? |
9. 3. 2. 2 "қырғи қабақ соғыс" ұғымын түсіндіру үшін тарихи оқиғаларды талдау; | |
2-бөлім. | Неліктен Біріккен Ұлттар Ұйымы Жалпыға бірдей адам құқығы Декларациясын жариялады? |
9. 2. 3. 2 адам құқықтарын қорғау идеяларының қазіргі халықаралық құқық қорғау ұйымдарының қызметіне ықпалын сипаттау; |
Соғыстан кейінгі уақыттағы еуропалық интеграцияның себептері қандай? |
9. 2. 3. 2 адам құқықтарын қорғау идеяларының қазіргі халықаралық құқық қорғау ұйымдарының қызметіне ықпалын сипаттау; | |
2-тоқсан | ||
3-бөлім. | Неліктен XX ғасырдың екінші жартысында "әл-ауқатты мемлекеттер" экономикалық дағдарысқа ұшырады? |
9. 3. 1. 1 "әл-ауқатты мемлекеттер" ұғымын 1970 - 1980 жж. әлеуметтік саладағы өзгерістерді сипаттау үшін қолдану; |
XX ғасырдың 60-70- жылдарында КСРО қандай экономикалық қиыншылықтарға тап болды? |
9. 4. 1. 2 "инфляция", "дағдарыс", "стагнация" ұғымдарын пайдалана отырып, XX ғасырдың екінші жартысындағы мемлекеттердің экономикалық дамуын интерпретациялау; | |
4-бөлім. | 1979-1985 жылдар аралығындағы "қырғи-қабақ соғысы" оқиғаларының ерешеліктері қандай? |
9. 3. 2. 3 тарихи фактілер мен картаға сүйене отырып, әскери-саяси одақтар НАТО және ВШҰ-ның қарсылығын сипаттау; |
Саманта Смиттің КСРО-ға сапары неге мүмкін болды? |
9. 3. 2. 4 "қырғи қабақ соғыстан" кейін әлемдегі интеграциялық және дезинтеграциялық процестерді айқындау; | |
Қырғи-қабақ соғыстың аяқталуының себептері қандай болды? |
9. 3. 2. 4 "қырғи қабақ соғыстан" кейін әлемдегі интеграциялық және дезинтеграциялық процестерді айқындау; | |
Қырғи-қабақ соғыстың аяқталуымен әлемдегі қауіпсіздік артты ма? |
9. 3. 2. 4 "қырғи қабақ соғыстан" кейін әлемдегі интеграциялық және дезинтеграциялық процестерді айқындау; | |
5-бөлім. | БҰҰ Таяу Шығыстағы дағдарысты шешудің қандай бейбіт жолдарын ұсынады? |
9. 3. 2. 5 аймақтық шиеленістердің себептері мен салдарын тұжырымдау; |
"Араб көктемінің" себептері мен салдары қандай? |
9. 3. 2. 5 аймақтық шиеленістердің себептері мен салдарын тұжырымдау; | |
3-тоқсан | ||
6-бөлім. | Неліктен Ұлыбританияда консерватизм жаңа консерватизммен ауысты? |
9. 3. 1. 3 мемлекеттердің тарихи даму заңдылықтарын анықтау; |
Социализмнің "шведтік моделінің" белгілері қандай? |
9. 1. 2. 1 батыс және шығыс мемлекеттеріндегі әлеуметтік құрылымның ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтап, мобильділікке тігінен және көлденеңінен мысал келтіру; | |
Германдық "әлеуметтік-нарықтық шаруашылық" ерекшеліктері қандай? |
9. 3. 1. 3 мемлекеттердің тарихи даму заңдылықтарын анықтау; | |
7-бөлім. | 1949 жылғы коммунистік партия жеңісі нәтижесінде Қытай қалай өзгерді? |
9. 4. 1. 4 себеп-салдарлық байланыстарды талдау арқылы социалистік шаруашылық жүйесінің дамуындағы қарама-қайшылықтарды анықтау; |
"Азиялық серпіліс" неліктен мүмкін болды? |
9. 4. 2. 1 экономикалық жүйелердің тиімділігін интерпретациялау және негіздеу; | |
Тәуелсіз Үндістанның қандай мәселелері отарлық өткенімен байланысты? |
9. 2. 1. 2 қазіргі қоғамдық-саяси мәселелерді түсіну және интерпретациялау үшін дін туралы білімдерін пайдалану; | |
ХХ ғасырдың екінші жартысындағы кемализм эволюциясы қалай айқындалды? |
9. 3. 1. 3 мемлекеттердің тарихи даму заңдылықтарын анықтау; | |
4-тоқсан | ||
8-бөлім. | Жаһанданудың негізгі ерекшеліктері қандай? |
9. 1. 2. 3 қоғамның тарихи даму бағытын үлгілей отыра, жаһандану процесіне байланысты қазіргі әлемдегі әлеуметтік өзгерістерді (еңбек миграциясы, әлеуметтік интеграция) бақылау; |
Жаһандану саясат пен әлемдік экономиканың дамуына қаншалықты ықпал етеді? |
9. 1. 2. 3 қоғамның тарихи даму бағытын үлгілей (модельдеу) отыра, жаһандану процесіне байланысты қазіргі әлемдегі әлеуметтік өзгерістерді бақылау (еңбек миграциясы, әлеуметтік интеграция); | |
Адамзат үшін лаңкестік несімен қауіпті? |
9. 3. 2. 7 қазіргі кездегі халықаралық лаңкестік және экстремизм проблемасын талдау; | |
Жаһандану жағдайында ұлттық бірегейлікті қалай сақтауға болады? |
9. 2. 3. 3 жаһандану жағдайында ұлттық мәдени құндылықтарды сақтаудың маңыздылығын дәлелдеу; | |
9-бөлім. | АҚШ тағы Ғылыми техникалық революцияның қазіргі әлемдегі елдердің дамуына әсері қандай? |
9. 2. 4. 1 ғылыми-техникалық революцияның әлеуметтік және экологиялық салдарын бағалау және интерпретациялау; |
Әлемдік ғылымның дамуында Байқоңыр ғарыш айлағының маңызы қандай? |
9. 2. 4. 1 ғылыми-техникалық революцияның әлеуметтік және экологиялық салдарын бағалау және интерпретациялау; | |
Қазіргі әлемдегі білімнің маңызы неде? | 9. 2. 4. 2 адамзат өркениетінің дамуын үлгілеу арқылы жаһандық мәселелерді шешуде ғылым мен білімнің маңызы туралы қорытынды жасау | |
10-бөлім. | ХХ ғасырдағы мәдениет қайраткерлері адамзаттың рухани дамуына қандай ықпал жасады? |
9. 2. 2. 1 танымал өнер қайраткерлерінің қоғамның дамуына ықпалын талдау және олардың қызметіне дүниежүзілік тарих контекстінде өзіндік баға беру; |
Қоғамның рухани дамуына бұқаралық мәдениеттің әсері қандай? |
9. 2. 2. 2 ХХ ғасырдың екінші жартысы - ХХI ғасырдың басындағы бұқаралық мәдениеттің қоғамның рухани дамуына ықпалын бағалау; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 63-қосымша |
Негізгі білім беру деңгейінің 9-сыныбына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Құқық негіздері" пәнінің мақсаты - құқық жөнінде негізгі білімдерді игеру арқылы құқықтық тұрғыдан сауатты азаматты тәрбиелеу және олардың бойында заңды құрметтеу дәстүрі мен құқықтық мәдениетті қалыптастыру, өз азаматтық құқықтары мен міндеттерін жүзеге асыруға қажетті білім мен дағдыларды қалыптастырып дамыту.
3. Пәннің міндеттері:
1) Қазақстандық құқық салаларының негізгі түсініктері мен мазмұны туралы білімдерді қалыптастыру;
2) іргелі құқықтық және әлеуметтік құндылықтар жүйесі: адам құқықтары, демократия, азаматтық қоғам, заңдылық пен құқықтық тәртіп туралы білімдерін қалыптастыру;
3) құқықтық мемлекеттің белгілері мен ерекшеліктері туралы түсінік қалыптастыру;
4) оқу және практикалық іс-әрекетте құқықтық ақпаратты табу, талдау және қолдану дағдыларын қалыптастыру;
5) құқықпен реттелетін әртүрлі өмірлік жағдайларда құқықтық білімдер мен дағдыларын қолдануды қалыптастыру және дамыту;
6) бүгінгі күнгі өзекті қоғамдық және құқықтық мәселелерге қатысты пікірталасқа қатысу дағдыларын дамыту;
7) сын тұрғысынан талдау және қоғамда құқықтық қатынастармен байланысты практикалық жағдаяттарды бағалау дағдыларын қалыптастыру мен дамыту.
2-тарау. "Құқық негіздері" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Құқық негіздері" пәнінің мазмұны
4. "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі 9-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәнінің мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бұл бөлімдер білім, түсінік және дағдыларды қалыптастыруды көздейтін бөлімшелерден тұрады.
6. Әр бөлімшеде көрсетілген оқу мақсаттары, мұғалімге оқушыларды дамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлауға және олардың жетістіктерін бағалауға, оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік береді.
7. "Құқық негіздері" оқу пәнінің мазмұны 7 бөлімді құрайды.
8. "Құқық және мемлекет" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) құқық түсінігі;
2) құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам.
9. "Конституциялық құқық" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтары;
2) мемлекеттік органдардың конституциялық жүйесі.
10. "Азаматтық құқық" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) азаматтық құқық түсінігі;
2) меншік құқығы;
3) азаматтық құқықтағы міндеттеме мен жауапкершілік;
4) тұтынушылар құқығын қорғау.
11. "Еңбек құқығы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) еңбек құқығы түсінігі;
2) еңбек жағдайлары;
3) еңбекті қорғау;
4) еңбек шарты.
12. "Отбасы құқығы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) отбасы құқығының түсінігі;
2) некені қию және тоқтату жолдары;
3) отбасы мүшелерінің құқықтары мен міндеттері;
4) отбасының қоғамдағы маңыздылығы.
13. "Әкімшілік құқық" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әкімшілік құқық түсінігі;
2) әкімшілік жауапкершілік;
3) әкімшілік құқық бұзушылықтың алдын алу.
14. "Қылмыстық құқық" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) қылмыстық құқық түсінігі;
2) қылмыс ұғымы;
3) қылмыстық жауапкершілік;
4) жазалау және гуманизм мәселесі.
15. "Құқық негіздері" пәнінің базалық мазмұны:
1) құқық түсінігі. Құқық түсінігі және оның белгілері. Құқықтың басқа әлеуметтік нормалардан айырмашылығы: мораль, діни нормалар, дәстүрлер, корпоративтік нормалар;
2) адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтары. Конституциялық құрылыс негіздері. Адамдар мен азаматтардың конституциялық құқықтары, бостандықтары мен міндеттері;
3) азаматтық құқық түсінігі. Тараптардың теңдігі негізіндегі мүліктік қатынас. Жеке мүліктік емес қатынастар: өмір, денсаулық, ар, абырой;
4) еңбек құқығы түсінігі. Еңбек бостандығының конституциялық кепілдігі;
5) неке және отбасы құқығы түсінігі. Отбасы мен неке (ерлі-зайыптылық) түсінігі;
6) әкімшілік құқық түсінігі. Басқару құқығы. Әкімшілік құқық бұзушылық;
7) қылмыстық құқық түсінігі. Қылмыстық мінез-құлық пен жазаланушылық;
8) мемлекеттік басқару органдардың конституциялық жүйесі. Жоғарғы билік органдарының негізгі қызмет бағыттары. Мемлекеттік биліктің өкілетті органдары;
9) меншік құқығы. Қазақстан Республикасындағы меншік түрлері. Меншік құқығына ие болу және тоқтатылуының негізгі жолдары;
10) еңбек жағдайлары. Жұмыс беруші мен жұмыскердің құқықтары мен міндеттері;
11) некені қию және тоқтату жолдары. Некеге тұрудың шарттары мен кедергілері. Некені тоқтату мен бұзу;
12) қылмыс ұғымы. Қылмыстың түрлері мен белгілері. Қылмыстың объектісі, субъектісі. Қылмыстың объективті және субъективті жақтары;
13) азаматтық құқықтағы міндеттеме мен жауапкершілік. Міндеттемелерді орындамағаны үшін мүліктік жауапкершілік. Міндеттемелерді қамтамасыз ету амалдары;
14) еңбекті қорғау. Еңбек дауларын шешу жолдары. Жасөспірімдер еңбегінің құқықтық реттелуі;
15) отбасы мүшелерінің құқықтары мен міндеттері. Бала құқығы;
16) әкімшілік жауапкершілік. Әкімшілік құқық бұзушылық белгілері мен түрлері. Әкімшілік өндіріп алу түрлері мен оларды қолдану тәртібі;
17) қылмыстық жауапкершілік. Құқыққа қарсы әрекет үшін қылмыстық жауапкершілік және жаза түрлері. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың субъектілері;
18) құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам. Құқықтық мемлекеттің түсінігі мен белгілері. Құқықтық мемлекеттің қызметіндегі азаматтық қоғам институттарының маңызы мен рөлі;
19) тұтынушылар құқығын қорғау. Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жолдары. Тұтынушылардың өз құқықтарын қорғау құқығы;
20) еңбек шарты. Еңбек шартының мазмұны;
21) отбасының қоғамдағы маңыздылығы. Отбасы қатынастарын мемлекеттік қолдау және қорғау;
22) әкімшілік құқық бұзушылықтың алдын алу. Қоғамдық қатынастарды реттеудегі әкімшілік құқық бұзушылық нормаларының рөлі мен маңызы;
23) жазалау мен гуманизм мәселесі. Қылмыстық құқықтағы гуманизм қағидаты.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
16. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді Мысалы, 9.2.1.2 кодында: "9" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімшенің, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
17. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша берілген:
1) "Құқық және мемлекет" бөлімі:
Білім алушылар: | |
Бөлімше | 9-сынып |
9.1.1 Құқық түсінігі | 9. 1. 1. 1 әлеуметтік нормалар жүйесінде құқықтың ұғымы мен рөлін түсіндіру |
9.1.2 Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам | 9. 1. 2. 1 құқықтық мемлекеттің ерекшелігі мен маңызын анықтау |
9. 1. 2. 2 азаматтық қоғам институттарының рөлі мен маңызын анықтау | |
2) "Конституциялық құқық" бөлімі:
Білім алушылар: | |
Бөлімше | 9-сынып |
9.2.1 Адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтары | 9. 2. 1. 1 конституциялық құрылыс негіздерін түсіндіру |
9. 2. 1. 2 Қазақстан Республикасы Конституциясын талдау арқылы адамның және азаматтың конституциялық құқықтары, бостандықтары мен міндеттерін анықтау | |
9.2.2 Мемлекеттік органдардың конституциялық жүйесі | 9. 2. 2. 1 Конституция негізінде мемлекеттік органдардың қызметтерін анықтап, салыстыру |
9. 2. 2. 2 мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен рөлін анықтау | |
3) "Азаматтық құқық" бөлімі:
Білім алушылар: | |
Бөлімше | 9-сынып |
9.3.1 Азаматтық құқық түсінігі | 9. 3. 1. 1 азаматтық құқық ұғымы мен қағидаларын түсіндіру |
9.3.2 Меншік құқығы | 9. 3. 2. 1 меншік түрлерін анықтау |
9. 3. 2. 2 меншік құқығына ие болудың және тоқтатылудың жолдарын, құқықтық жағдаяттарды талдау арқылы анықтау | |
9.3.3 Азаматтық құқықтағы міндеттеме мен жауапкершілік | 9. 3. 3. 1 азаматтық құқықтағы міндеттемелерді талдап, жауапкершіліктерін анықтау |
9.3.4 Тұтынушылар құқығын қорғау | 9. 3. 4. 1 тұтынушылардың құқықтарын қорғау жолдарын ұсыну |
4) "Еңбек құқығы" бөлімі:
Білім алушылар: | |
Бөлімше | 9-сынып |
9.4.1 Еңбек құқығы түсінігі | 9. 4. 1. 1 еңбек құқығы ұғымын түсіндіру |
9.4.2 Еңбек жағдайлары | 9. 4. 2. 1 Қазақстан Республикасының еңбек кодексі баптарының негізінде еңбек жағдайларын анықтау |
9. 4. 2. 2 құқықтық жағдаяттарды талдау арқылы жұмыс беруші мен жұмысшының құқықтары мен міндеттерін түсіндіреді | |
9.4.3 Еңбекті қорғау | 9. 4. 3. 1 кәмелетке толмағандардың еңбегіне қатысты құқықтық нормаларды талдау |
9. 4. 3. 2 құқықтық нормативтік актілерге сүйеніп еңбек дауларын шешу жолдарын ұсыну | |
9.4.4 Еңбек шарты | 9. 4. 4. 1 құқықтық жағдаяттарды талдап еңбек шартының мазмұнын ашу |
| |
Білім алушылар: | |
Бөлімше | 9-сынып |
9.5.1 Неке және отбасы құқығы түсінігі | 9. 5. 1. 1 неке және отбасы ұғымдарын түсіндіру |
9.5.2 Некені қию және тоқтату жолдары | 9. 5. 2. 1 некені қию және тоқтатылу шарттарын анықтау |
9.5.3. Отбасы мүшелерінің құқығы мен міндеттері | 9. 5. 3. 1 отбасы мүшелерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау |
9. 5. 3. 2 құқықтық актілерге сүйене отырып, қоғам мен отбасындағы балалар құқығын талдау | |
9.5.4 Отбасының қоғамдағы маңыздылығы | 9. 5. 4. 1 отбасының қоғамдағы маңыздылығын бағалау |
6) "Әкімшілік құқық" бөлімі:
Білім алушылар: | |
Бөлімше | 9-сынып |
9.6.1 Әкімшілік құқық түсінігі | 9. 6. 1. 1 әкімшілік құқық ұғымын түсіндіру |
9.6.2 Әкімшілік жауапкершілік | 9. 6. 2. 1 әкімшілік құқық бұзушылықтың түрлері мен белгілерін анықтау |
9. 6. 2. 2 құқықтық жағдаяттарды талдау арқылы әкімшілік жауапкершілік түрлерін және оларды қолдану тәртібін түсіндіру | |
9.6.3 Әкімшілік құқық бұзушылықтың алдын алу | 9. 6. 3. 1 әкімшілік құқықтық нормалардың маңызына баға беру |
7) "Қылмыстық құқық" бөлімі:
Білім алушылар: | |
Бөлімше | 9-сынып |
9.7.1 Қылмыстық құқық түсінігі | 9. 7. 1. 1 қылмыстық құқық ұғымын түсіндіру |
9.7.2 Қылмыс ұғымы | 9. 7. 2. 1 қылмыстың белгілері мен түрлерін ажырату |
9.7.3 Қылмыстық жауапкершілік | 9. 7. 3. 1 құқықтық жағдаяттарды талдау арқылы қылмыстық жауаптылықты және жаза түрлерін анықтау |
9. 7. 3. 2 сыбайлас жемқорлықпен күреске бағытталған құқықтық актілерді талдау | |
9.7.4 Жазалау және гуманизм мәселесі | 9. 7. 4. 1 қылмыстық құқықтағы гуманизм қағидасына баға беру |
18. -тоқсандағы бөлімдер және бөлім ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
19. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің 9-сыныбына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
20. Ұзақ мерзімді жоспардағы тақырыптар білім алушылардың ойлау қабілетін белсендіретін және олардың сын тұрғысынан ойлау, проблемалық сұрақ қою, өздігінен талдау жасау дағдыларын дамытуға мүмкіндік беретін проблемалық сұрақтар түрінде құрастырылған.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 9-сыныбына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі |
Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспар |
Оқыту мақсаттары. |
1-тоқсан | ||
Құқық түсінігі | Құқық дегеніміз не және ол қоғамдық қатынастарға қалай әсер етеді? | 9. 1. 1. 1 әлеуметтік нормалар жүйесіндегі құқық ұғымы мен ролін түсіндіру |
Адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтары | Қазақстан Республикасында адам мен азаматтың қандай құқықтары мен міндеттері бар? | 9. 2. 1. 2 Қазақстан Республикасы Конституциясын талдау арқылы адамның және азаматтың конституциялық құқықтары, бостандықтары мен міндеттерін анықтау |
Неліктен Қазақстан өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде жариялайды? | 9. 2. 1. 1 конституциялық құрылым негіздерін түсіндіру | |
Азаматтық құқық түсінігі | Азаматтық құқық қоғамдық қатынастарды қалай реттейді | 9. 3. 1. 1 азаматтық құқық ұғымы мен қағидаларын түсіндіру |
Еңбек құқығы түсінігі | ҚР Конституциясының 24-ші бабы нені көздейді? | 9. 4. 1. 1 еңбек құқығы ұғымын түсіндіру |
Неке және отбасы құқығы түсінігі | Заңнамада отбасы қалай қорғалған? | 9. 5. 1. 1 неке және отбасы ұғымдарын түсіндіру |
Әкімшілік құқық түсінігі | Әкімшілік құқық қандай қоғамдық қатынастарды реттейді? | 9. 6. 1. 1 әкімшілік құқық ұғымын түсіндіру |
Қылмыстық құқық түсінігі | Қылмыстық құқықтың басқа құқық салаларынан ерекшелігі неде? | 9. 7. 1. 1 қылмыстық құқық ұғымын түсіндіру |
2-тоқсан | ||
Мемлекеттік органдардың конституциялық құрылысы | Мемлекеттік органдардың қызметі қандай? | 9. 2. 2. 1 Конституция негізінде мемлекеттік органдардың қызметтерін анықтап, салыстыру |
Мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен рөлі қандай? | 9. 2. 2. 2 мемлекеттік органдардың құрылуындағы сайлаудың маңызы мен ролін анықтау | |
Меншік құқығы | Қалай меншік иесі бола аламыз? |
9. 3. 2. 1 меншік түрлерін анықтау; |
Еңбек жағдайлары | Заңнамамен еңбек жағдайлары қалай реттеледі? |
9. 4. 2. 1 ҚР еңбек кодексінің баптарының негізінде еңбек жағдайларын анықтау; |
Некені қию және тоқтату жолдары | Неке қандай жағдайда қиылады және тоқтатылады? | 9. 5. 2. 1 некені қию және тоқтатылу шарттарын анықтау |
Қылмыс ұғымы | Қандай әрекет қылмыс деп танылады? | 9. 7. 2. 1 қылмыстың белгілері мен түрлерін ажырату |
3-тоқсан | ||
Азаматтық құқықтағы міндеттеме мен жауапкершілік | Азаматтық-құқықтық міндеттемелер қандай жауапкершіліктерді туындатады? | 9. 3. 3. 1 азаматтық құқықтағы міндеттемелерді талдап, жауапкершіліктерін анықтау |
Еңбекті қорғау | Еңбек даулары қалай шешіледі? | 9. 4. 3. 2 құқықтық нормативтік актілерге сүйене отырып, еңбек дауларын шешу жолдарын ұсыну |
Кәмелетке толмағандардың еңбегі заңнамамен қалай қорғалады? | 9. 4. 3. 1 кәмелетке толмағандардың еңбегіне қатысты құқық нормаларын талдау | |
Отбасы мүшелерінің құқығы мен міндеттері | Отбасы мүшелерінің құқықтық мәртебесі қандай? | 9. 5. 3. 1 отбасы мүшелерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау |
Бала құқығы қалай қорғалады? | 9. 5. 3. 2 құқықтық актілерге сүйеніп қоғам мен отбасындағы балалар құқығын талдау | |
Әкімшілік жауапкершілік | Қандай жағдайларда әкімшілік жауапкершілік туындайды? |
9. 6. 2. 1 әкімшілік құқық бұзушылықтың түрлері мен белгілерін анықтау; |
Қылмыстық жауапкершілік | Қылмыстық жауапкершіліктің мәні неде? | 9. 7. 3. 1 құқықтық жағдаяттарды талдау арқылы қылмыстық жауапкершілікті және жаза түрлерін анықтау |
Кімдер сыбайлас жемқорлықтың субъектілері болып табылады | 9. 7. 3. 2 сыбайлас жемқорлықпен күреске бағытталған құқықтық актілерді талдау | |
4-тоқсан | ||
Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам | Құқықтық мемлекеттің басты идеялары неде? | 9. 1. 2. 1 құқықтық мемлекеттің ерекшелігі мен маңызын анықтау |
Азаматтық қоғамды қалыптастырудың маңызы неде? | 9. 1. 2. 2 азаматтық қоғам институттарының ролі мен маңызын анықтау | |
Тұтынушылар құқығын қорғау | Біз тұтынушы ретінде өз құқығымызды білеміз бе? | 9. 3. 4. 1 тұтынушылардың құқықтарын қорғау жолдарын ұсыну |
Еңбек шарты | Еңбек шарты қандай құқықтар мен міндеттерді туындатады? | 9. 4. 4. 1 құқықтық жағдаяттарды талдап еңбек шартының мазмұнын ашу |
Отбасының қоғамдағы маңыздылығы | Отбасының әлеуметтік мәні неде? | 9. 5. 4. 1 отбасының қоғамдағы маңыздылығын бағалау |
Әкімшілік құқық бұзушылықтың алдын алу | Әкімшілік құқықтық нормалардың қажеттілігі мен маңызы неде? | 9. 6. 3. 1 әкімшілік құқықтық нормалардың маңызына баға беру |
Жазалау мен гуманизм мәселесі | Қылмыстық құқықта гуманизм қағидасы қажет пе? | 9. 7. 4. 1 қылмыстық құқықтағы гуманизм қағидасына баға беру |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 64-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің мамандандырылған қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Абайтану" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Абайтану" пәнінің үлгілік оқу бағдарламасының мақсаты:
1) Абай шығармаларының тілдік қабаты арқылы қазақ әдеби тілінің құнарын, көркем сөздің қуатын, эстетикалық күшін, идеялық мазмұнын меңгертіп, бейнеленген құбылысты көркемдік тұрғыда қабылдауға қажетті білім, білік, дағдылар қалыптастыру, ұлттық мінез-құлық, сапалық ерекшеліктерді, ұлттық кодты таныту, гуманистік-көркемдік, мәдени-тарихи, ұлттық құндылықтарды бағалай алу құзыретін дамыту, әдеби-эстетикалық талғамдары мен ізгілік және іскерлік құндылықтарын, шығармашылық құзыреттерін жетілдіру;
2) Абайдың "Толық адам", ар ілімі, адамшылық мұрат-мақсаты, пәлсапалық көзқарастары арқылы тұлғалық қасиеттерді танытып, білімгерлердің өзіндік даму бағытын, сыни ой-пайымын қалыптастыру;
3) әдеби тіл және әдеби формалар арқылы өз ойын еркін жеткізе алатын, өзіндік ұстанымы бар, түрлі жағдайда оңтайлы шешім қабылдауға қабілетті тұлға қалыптастыру.
3. "Абайтану" пәнінің үлгілік оқу бағдарламасының міндеттері:
1) Абай шығармашылығының идеялық, мазмұндық-құрылымдық сипатын, тілдік, стильдік, жанрлық ерекшеліктерінен жүйелі білім беру;
2) Абай шығармаларындағы ізгілік, имандылық, мораль қағидаттарын таразылау арқылы Абай ілімдерінің негізін терең таныту;
3) Абайдың қарасөздері мен өлеңдеріндегі ой-толғамдарды интерпретациялай алу;
4) өзіндік ой-пікірлерін жазба тіл мен сөйлеу тілінде еркін жеткізе алу, оқу материалдарын салыстыру, саралау, талдай алу;
5) Абай шығармаларындағы заман адамының тұлғалық ерекшеліктерін саралау арқылы пәлсапалық толғаныстарын пайымдау, қажетті тұлғалық қасиеттерді, өз заманына лайық тұлға болу харекеттерін сыни пайымдау;
6) "Абайды ұлтымыздың мәдени капиталы" ретінде бағалау.
2-тарау. "Абайтану" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Абайтану" оқу пәнінің мазмұны
4. "Абайтану" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Абайтану" оқу пәні білімінің мазмұны бөлімдерге бөлінген:
1) оқу және түсіну;
2) талдау және жинақтау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім).
6. "Оқу және түсіну" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтінді түсініп, мәнерлеп негізгі ой түйіндерін пайымдап оқу;
2) мәтіннің тілдік қабатын (лексикалық, образдық мәнін) игеру;
3) шығарма үзінділерімен жұмыс;
4) шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн;
5) (ауызша, жазбаша) интерпретация.
7. "Талдау және жинақтау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әдеби шығарманың композициялық құрылымы;
2) көркем шығарманың идеялық мазмұны, образдар жүйесі, типтік характер;
3) көркем шығарманың тілі, стилі;
4) көркемдік тәсілдер.
8. "Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім)" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) шығармадағы тарихи шындық және көркемдік шешім;
2) рухани және көркем-эстетикалық құндылық;
3) әдеби шығармашылық;
4) әдеби сын.
9. 5-сыныпқа арналған "Абайтану" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) оқу және түсіну:
мәтінді түсініп оқи отырып, негізгі ой түйіндерін анықтау; шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу арқылы сөз, сөз тіркестерінің лексикалық және ауыспалы мағынасын ашып, мәтіндегі қолданысын түсіну; шығарманы құрылысы мен құрылымына қарай жіктеп, бөліктеріне тақырып қойып, мәтінге жоспар құру; көркем шығармадағы көтерілген мәселені (ғибратын) анықтау; көркем, шығармадағы оқиға желісін мәтінге жуық баяндап айту; мысал өлеңдерді (диалогте, сахналық көріністе, сурет, мозайка, комикс) интерпретациялау; көркем мәтіндегі ой-түйіндерді салыстырмалы үлгіде (мақал, мысал, дәйек) әңгімелеу;
2) талдау және жинақтау:
сюжетті шығармадағы фабула, композициясын тауып, жоспар құру; лирикалық шығарманы құрылысына талдау; қарасөздерді мағыналық жігіне қарай бөлу; шығармадағы кейіпкерлердің іс-әрекеті арқылы образын ашу; жас Абайды ерекшелейтін қасиеттерді шығармадағы іс-әрекеті арқылы дәйектеу; Абайдың білімді игерудің шарттары мен талаптары туралы ой-тұжырымдарын (ментальді картада, кластер) жинақтау; көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, қайталау) қызметін анықтау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; көркем мәтіндегі сөз образдарының эстетикалық құндылығын бағалау; шығарманы автор ізімен баяндап жазу; көркем шығармадағы көріністі әңгімелеп жазу; шығармадан алған әсерін зерделеп, ойтолғау, авторға, замандастарына хат жазу; "Абай қарасөздеріндегі талап пен еңбек тақырыбы" эссе жазу; оқырман ретінде шығармадан алған әсерін зерделеп, сыни хабарлама жазу.
10. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Мұхтар Әуезов "Абайдың өмірбаяны" мақаласы;
2) Мұхтар Әуезов "Зерек те талапты жас";
3) "Ғылым таппай мақтанба", "Интернатта оқып жүр", "Жасымда ғылым бар деп ескермедім", "Қыс", "Күз", "Жаз", "Жазғытұры" өлеңдері;
4) "Отыз бірінші", "Отыз екінші" қарасөздері;
5) "Есек пен бұлбұл", "Шегіртке мен құмырсқа", "Қарға мен түлкі", "Емен мен шілік" мысал өлеңдері;
6) қосымша оқуға:
Мұхтар Әуезов "Кәрі әже – Зере" ("Абай жолы" роман-эпопеясынан);
Тұрағұл Абайұлы "Менің әкемнің ерекше қасиеті";
Уәсила Мағауияқызының Абай туралы естеліктері;
Бейбіт Сапаралы "Өскенбай" (тарихи ғұмырбаяндық еңбегінен);
Мұхтар Әуезов "Құнанбай" ("Абай жолы" роман-эпопеясынан);
Мұхтар Әуезов "Ұлжан" ("Абай жолы" роман-эпопеясынан).
11. 6-сыныпқа арналған "Абайтану" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) оқу және түсіну:
мәтіндерді интонацияның құрамдас бөліктерін сақтай отырып оқу; мәнерлеп (логикалық екпін мен кідіріс жасай) оқу арқылы сөз, сөз тіркестерінің лексикалық, образдық мәнін ашып, мәтіндегі жұмсалу мақсатын түсіну; шығармадан қажетті дәйектерді жинау, негізгі ой түйіндерін анықтау; көркем шығармадағы кейіпкерлер әрекеті, шығарманың өзекті ойына қатысын анықтау арқылы көркем мәтіндегі өзекті ойды анықтау; көркем шығармадағы тұлғаның ерекшелігін (слайд, ментальді карта) сипаттау; лирикалық кейіпкерге ауызша/жазбаша сипаттама жасау;
2) талдау және жинақтау:
лирикалық шығармаларды композициялық құрылымына талдау; қарасөздерді идеялық бөліктерге бөлу; ортақ негізгі ойқазығын, лирикалық образдарды анықтау, ой-толғамдарды (ментальді картада, кластер) жинақтау; шығарма тіліндегі этномәдени бірліктерді айқындау, поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; шығармадағы көркем ауыстыруларды (троптарды: метафора, кейіптеу, метонимия, аллегория, антитеза, градация) анықтау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау, мәтіндегі нысандарды ұлттық, тарихи құндылық тұрғысында бағалау; мәтіннің көркемдік-эстетикалық құндылығына баға беру; шығарманың идеялық мазмұнын пайымдай отырып (ойтолғау, хат, пост, ертегі, өтірік өлең) жазу; шығармада көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі туралы сыни хабарлама жасау.
12. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы", "Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін", "Біреудің кісісі өлсе, қаралы ол", "Білімдіден шыққан сөз", "Біреуден біреу артылса", "Сенбе жұртқа тұрса да қанша мақтап", "Әсемпаз болма әрнеге", "Адамның кейбір кездері", "Көңіл құсы құйқылжыр шартарапқа", "Құлақтан кіріп бойды алар" өлеңдері;
2) "Жетінші", "Он бесінші", "Он сегізінші", "Он тоғызыншы", "Жиырма бірінші" қарасөздері;
3) қосымша оқуға:
Ахмет Байтұрсынұлының "Қазақтың бас ақыны" мақаласы;
Кәкітай Ысқақұлы "Абай (Ибраһим) Құнанбайұлының өмірі" мақаласы; Ахмет Жұбанов "Абайдың музыкалық мұрасы"
13. 7-сыныпқа арналған "Абайтану" пәнінің базалық мазмұны:
1) оқу және түсіну:
көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістермен) оқу; мәтіндегі тілдік бірліктерді дербес және мәнмәтіндегі (контексте) қызметін түсініп, идеялық мазмұндағы маңызын айқындау; көркем мәтіндегі ой-түйіндерді тауып, негізгі ой қазығына топтастыру; әдеби шығармадағы өзекті ойды, көтерілген әлеуметтік-қоғамдық, эстетикалық мәселені анықтау; көркем шығармадағы, образдарды, мінездеулерді ауызша мәтінге жуық суреттеу, сипаттау; қарасөздердегі автордың түйінді ойын (түрлі нысанды: ментальді карта, сызба) қолдана отырып баяндау;
2) талдау және жинақтау:
шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын айқындау, жоспар құру; көркем шығармадағы лирикалық образдың жасалу тәсілдерін айқындау; автордың түрлі мінез-құлық, адам болмысы туралы тұжырымдарын түрлі нысанда жинақтау; көркем шығарма тілінің, ақпараттық, фразеологиялық қырын мәнмәтінде анықтау; шығармадағы көркемдегіш құралдардың (символ, синекдоха, қайталау түрлері: эпифора, анафора, аллитерация, ассонанс, риторикалық сұрақ, арнау) қолданысын талдау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес автордың өзге шығармаларымен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; көркем образдардың тұлғалық ерекшеліктерін ашудағы автор шеберлігіне баға беру; кейіпкер болмысын сипаттап (өлең, кейіпкер монологі, диалогі, әңгіме, ) жазу; әдеби шығарманың эстетикалық құндылығы туралы шағын сыни шолу жазу.
14. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Ұяламын дегенің көңіл үшін", "Жүрек – теңіз, қызықтың бәрі – асыл тас...", "Жастықтың оты жалындап", "Жүректе қайрат болмаса", "Қансонарда бүркітші шығады аңға", "Желсіз түнде жарық ай", "Көзімнің қарасы", "Қараңғы түнде тау қалғып", "Өзгеге, көңілім, тоярсың" өлеңдері;
2) "Екінші", "Бесінші", "Жиырма үшінші", "Жиырма алтыншы", "Жиырма тоғызыншы", "Қырық төртінші" қарасөздері;
3) қосымша оқуға:
Жүсіпбек Аймауытов пен М.Әуезовтің "Абайдың өнері һәм қызметі" мақаласы; Көкбай Жанатайұлы "Абай туралы естелік"; "Біржан сал Абай ауылында" ("Абай жолы" роман-эпопеясынан үзінді).
15. 8-сыныпқа арналған "Абайтану" пәнінің базалық мазмұны:
1) оқу және түсіну:
көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; тілдік бірліктердің семантикалық мәнін түсініп, мәтіннің ішкі бірлігіндегі қызметін айқындау, образдық қызметін ашу; әке жоқтауындағы эмоционалды-экспрессивті сөздерді зерделеу, авторлық идеяны өмір шындығымен байланыстыру; шығармадағы Абайдың ой-тұжырымдарын өзге шығармаларымен байланыстыру, тұтастыру; шығармадағы өзекті ойды анықтау, сөз образдарының идеяны берудегі қызметін ашу; көркем мәтіннен дәйектер келтіре отырып, образдардың тұлғалық ерекшеліктерін жазу/тұжырым айту; қарасөздердегі автордың түйінді ойын (түрлі нысанды: ментальді карта, сызба ) дәйектеу;
2) талдау және жинақтау:
шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын жинақтау; көркем шығармадағы образ құраушы элементтерді табу, образ сомдаушы бірліктерді жинақтау; көркем шығармадағы автордың суреттеу тілін талдау, өзіндік ерекшеліктерін айқындау; шығармадағы көркемдегіш құралдардың (психологиялық параллелизм, перифраз, аксиморон, сатира, ирония, гротеск, эллипсис) қолданысын талдау, мәтіндегі көркемдік қызметін анықтау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
шығармадағы тұлғалық қасиеттерді автордың өзге шығармаларымен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; шығарма поэтикасындағы автордың айшықты қолтаңбасына баға беру; шығарманың көркемдік-идеялық құндылығын талдап, шығарма, блог, әңгіме жазу; көркем мәтінді жалпы адамзаттық құндылық тұрғысынан бағалап, әдеби эссе жазу; шығарма бойынша жазылған әдеби сын-пікірлерге сүйене отырып, өзіндік сыни пікір жазу.
16. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Тұла бойың ұят-ар едің", "Жиырма жеті жасында", "Талаптың мініп тұлпарын", "Кешегі өткен ер Әбіш", "Орынсызды айтпаған", "Жастықтың оты қайдасың?", "Бір дәурен кемді күнге – бозбалалық", "Дүтбайға", "Мен боламын демеңдер", "Қақтаған ақ күмістей кең маңдайлы", "Білектей арқасында өрген бұрым", "Аттың сыны", "Бүркіт сыны" өлеңдері;
2) "Төртінші", "Алтыншы", "Он төртінші", "Отызыншы", "Отыз үшінші", "Отыз тоғызыншы" қарасөздері;
3) қосымша оқуға:
Мұхтар Әуезов "Халқын сүйген Әбіш" еңбегі;
Мұхтар Әуезов "Абай Құнанбаев" монографиясы;
Зәки Ахметов "Абайдың ақындық әлемі" еңбегі.
17. 9-сыныпқа арналған "Абайтану" пәнінің базалық мазмұны:
1) оқу және түсіну:
көркем мәтінді талдап оқу; тілдік бірліктердің мәтіндегі қызметін айқындай отырып, жекелеген қолданыстардағы автордың ой-ниетін танытудағы рөлі мен концептілік мәнін ашу; шығарма бөліктерін ұқсас белгілеріне/айырмашылығына қарай топтастыру, белгілі нысандарды зерделеу; мәнмәтіндегі астарлы ойды анықтау, көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені беруде авторлық ниетті (дітті/интенцияны) түсіну; көркем шығарманың идеялық мазмұнына сүйене отырып, оқырмандық ой-пайымын ауызша/жазбаша түйіндеу; қарасөздердегі ой-толғамдарды оқырмандық ұстаным тұрғысында дәйектеп айту/жазу;
2) талдау және жинақтау:
шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, композициялық амалдарды айқындау; шығармадағы образдар жүйесін салыстыра талдау, типтік характерлерді ашу, әртүрлі мінез-құлықты саралап тану, "адал жар", "адал дос", "мағыналы жастық" тұжырымдарын айқындау, автордың ойын айқындау; көркем шығармадағы автордың стилін айқындау; шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдау, көркемдік қызметін пайымдау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; көркем шығармалардың рухани-эстетикалық құндылығына баға беру; шығарманың идеясын қоғамдық-әлеуметтік тұрғыда талдап, әдеби эссе, сценарий, өлең, блог, әңгіме, кейіпкер монологі, жоба жазу; әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, рецензия жазу.
18. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Сегіз аяқ", "Заманақыр жастары", "Жасөспірім замандас қапа қылды", "Көзінен басқа ойы жоқ", "Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат", "Адасқанның алды-жөн, арты соқпақ", "Көңілім қайтты достан да, дұшпаннан да", "Өкінішті көп өмір кеткен өтіп", "Сабырсыз, арсыз, еріншек", "Қартайдық, қайғы ойладық, ұйқы сергек", "Қыран бүркіт не алмайды салса баптап", "Ғашықтық құмарлықпен ол – екі жол", "Ғашықтың тілі – тілсіз тіл", "Жарқ етпес қара көңілім не қылса да", "Қызарып, сұрланып" өлеңдері;
2) "Тоғызыншы", "Жиырмасыншы", "Отыз алтыншы", "Отыз жетінші", "Қырқыншы" қарасөздері;
3) "Ескендір" поэмасы;
4) қосымша оқуға:
Мекемтас Мырзахметұлының "Абайдың адамгершілік мұраттары" еңбегі;
Тұрсын Жұртбайдың "Күйесің жүрек... Сүйесің" еңбегі.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
19. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші саны негізгі бөлімдердің ретін, төртінші саны оқу мақсатының ретін көрсетеді. 7.2.1.1 кодында: "7" – сынып, "2.1" – негізгі дағдылар, "1" – оқу мақсатының реті.
20. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) оқу және түсіну:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Мәтінді түсініп, мәнерлеп негізгі ой түйіндерін пайымдап оқу | 5. 1. 1. 1 мәтінді түсініп оқи отырып, негізгі ой түйіндерін анықтау | 6. 1. 1. 1 мәтіндерді интонациның құрамдас бөліктерін сақтай отырып оқу | 7. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістер мен) оқу | 8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу | 9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу |
2. Мәтіннің тілдік қабатын (лексикалық, образдық мәнін) игеру | 5. 1. 2. 1 шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу арқылы сөз, сөз тіркестерінің лексикалық және ауыспалы мағынасын ашып, мәтіндегі қолданысын түсіну | 6. 1. 2. 1 мәнерлеп (логикалық екпін мен кідіріс жасай) оқу арқылы сөз, сөз тіркестері нің лексикалы, образдық мәнін ашып, мәтіндегі жұмсалу мақсатын түсіну | 7. 1. 2. 1 мәтіндегі тілдік бірліктерді дербес және мәнмәтіндегі (контексте) қызметін түсініп, идеялық мазмұндағы маңызын айқындау |
8. 1. 2. 1 тілдік бірліктердің семантикалық мәнін түсініп, мәтіннің ішкі бірлігіндегі қызметін айқындау, образдық қызметін ашу; | 9. 1. 2. 1 тілдік бірліктердің мәтіндегі қызметін айқындайотырып, жекелеген қолданыстардағы автордың ой-ниетін танытудағы рөлі мен концептілік мәнін ашу |
3. Шығарма үзінділерімен жұмыс | 5. 1. 3. 1 шығарманы құрылысымен құрылымына қарай жіктеп, бөліктеріне тақырып қойып, мәтінге жоспар құру | 6. 1. 3. 1 шығармадан қажетті дәйектерді жинау, негізгі ой түйіндерін анықтау | 7. 1. 3. 1 көркем мәтіндегі ой-түйіндердітауып, негізгі ой қазығына топтастыру | 8. 1. 3. 1 шығармадағы Абайдың ой-тұжырымдарын өзге шығармаларымен байланыстыру, тұтастыру | 9. 1. 3. 1 шығарма бөліктерін ұқсас белгілеріне/айырмашылығына қарай топтастыру, белгілі нысандарды зерделеу |
4. Шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн | 5. 1. 4. 1 көркем шығармадағы көтерілген мәселені (ғибратын) анықтау |
6. 1. 4. 1 көркем шығарма | 7. 1. 4. 1 әдеби шығармада өзекті ойды, көтерілген әлеуметтік-қоғамдық, эстетикалық мәселені анықтау | 8. 1. 4. 1 шығармадағы өзекті ойды анықтау, сөз образдарының идеяны берудегі қызметін ашу | 9. 1. 4. 1 мәнмәтіндегі астарлы ойды анықтау, көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені беруде авторлық ниетті (дітті/интенцияны) түсіну |
5. Интерпретация (ауызша, жазбаша) |
5. 1. 5. 1 көркем, шығармадағы оқиға желісін мәтінге жуық баяндап айту; |
6. 1. 5. 1 көркем шығармадғы тұлғаның ерекшелігін(слайд, ментальді карта) сипаттау; |
7. 1. 5. 1 көркем шығармадағы, образдарды, мінездеулерді ауызша мәтінге жуық суреттеу, сипаттау; |
8. 1. 5. 1 көркем мәтіннен дәйектер келтіре отырып, образдардың тұлғалық ерекшеліктерін жазу/тұжырып айту; |
9. 1. 5. 1 көркем шығарманың идеялық мазмұнына сүйене отырып, оқырмандық ой-пайымын ауызша/жазбаша түйіндеу; |
2) талдау және жинақтау:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Әдеби шығарманың композиция лық құрылымы |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармадағы фабула композиция сын тауып, жоспар құру; |
6. 2. 1. 1 лирикалық шығармаларды композициялық құрылымына талдау; | 7. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылы мына талдай отырып, негізгі тұжырымын айқындау, жоспар құру | 8. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын жинақтау | 9. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, композициялық амалдарды айқындау |
2. Көркем шығарманың идеялық мазмұны, образдар жүйесі, типтік характер |
5. 2. 2. 1 шығармадағы кейіпкерлердің іс-әрекеті арқылы образын ашу; | 6. 2. 2. 1 шығармаларға ортақ ойқазығын, образдарды анықтау, ой-толғамдарды (ментальді картада, кластер) жинақтау |
7. 2. 2. 1 көркем шығармадағы лирикалық образдың жасалу тәсілдерін айқындау; | 8. 2. 2. 1 көркем шығармадағы образ құраушы элементтерді табу, образ сомдаушы бірліктерді жинақтау | 9. 2. 2. 1 шығармадағы образдар жүйесін салыстыра талдау, типтік характерлерді ашу, әртүрлі мінез-құлықты саралап тану, "адал жар", "адал дос", "мағыналы жастық" тұжырымдарын айқындау, автордың ойын айқындау |
3. Көркем шығарманың тілі, стилі | 5. 2. 3. 1 көркем шығарма дағы поэтикалық тілдің ерекшелігінайқындау | 6. 2. 3. 1 шығарма тіліндегі этномәдени бірліктерді талдау, поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау | 7. 2. 3. 1 көркем шығарма тілінің, ақпараттық, фразеологияық қырын мәнмәтінде анықтау | 8. 2. 3. 1 көркем шығармадағы автордың суреттеу тілін талдау, өзіндік ерекшеліктерін айқындау | 9. 2. 3. 1 көркем шығармадағы автордың стилін айқындау |
4. Көркемдік тәсілдер | 5. 2. 4. 1 шығармада ғы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, қайталау) қызметін анықтау | 6. 2. 4. 1 шығармадағы көркем ауыстыруларды (троптар ды: метафора, кейіптеу, метонимия, аллегория, антитеза, градация ) анықтау | 7. 2. 4. 1 шығармадағы көркемдегіш құралдардың (троптың түрлері мен символ, синекдоха, қайталау түрлері: эпифора, анафора, аллитерация, ассонанс, риторикалық сұрақ, арнау) қолданысын талдау | 8. 2. 4. 1 шығармадағы көркемдегіш құралдардың (троп пен фигура, психологиялық параллелизм, перифраз, аксиморон, сатира, ирония, гротеск, эллипсис) қолданысын талдау, мәтіндегі көркемдік қызметін анықтау | 9. 2. 4. 1 шығармада ғы әдеби тілді құбылтумен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдау, көркемдік қызметін пайымдау |
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
1. Шығармадағы тарихи шындық және көркемдік шешім | 5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау |
6. 3. 1. 1 шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; | 7. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес автордың өзге шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау | 8. 3. 1. 1 шығармадағы тұлғалық қасиеттерді автордың өзге шығармаларымен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығы на баға беру | 9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау |
2. Рухани және көркем-эстетикалық құндылығы | 5. 3. 2. 1 көркем мәтіндегі сөз образының эстетикалық құндылығын бағалау | 6. 3. 2. 1 мәтіннің көркемдік-эстетикалық құндылығына баға беру | 7. 3. 2. 1 көркем образдардың тұлғалық ерекшелікте рін ашудағы автор шеберлігіне баға беру | 8. 3. 2. 1 шығарма поэтикасындағы автордың айшықты қолтаңбасына баға беру | 9. 3. 2. 1 көркем шығармалардың рухани-эстетикалық құндылығына баға беру |
3. Әдеби шығармашылық |
5. 3. 3. 1 шығарманы автор ізімен баяндап жазу; | 6. 3. 3. 1 шығарманың идеялық мазмұнын пайымдай отырып (ой толғау, хат, пост, ертегі, өтірік өлең ) жазу | 7. 3. 3. 1 кейіпкер болмысын сипаттап (өлең, кейіпкер монологі, диалогі, әңгіме ) жазу |
8. 3. 3. 1 шығарманың көркемдік-идеялық құндылы ғын талдап, шығарма, блог, әңгіме жазу; | 9. 3. 3. 1 шығарманың идеясын қоғамдық-әлеуметтік тұрғыда талдап, әдеби эссе, сценарий, өлең, блог, әңгіме, кейіпкер монологі, жоба жазу |
4. Әдеби сын | 5. 3. 4. 1 оқырман ретінде шығармадан алған әсерін зерделеп, сыни хабарлама жазу | 6. 3. 4. 1 шығармада көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі туралы сыни хабарлама жасау | 7. 3. 4. 1 әдеби шығарманың эстетикалық құндылығы туралы шағын сыни шолу жазу | 8. 3. 4. 1 шығарма бойынша жазылған әдеби сын-пікірлерге сүйене отырып, өзіндік сыни пікір жазу | 9. 3. 4. 1 әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, рецензия жазу |
21. -тоқсандағы бөлімдер мен бөлімшелер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
22. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Абайтану" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің мамандандырылған қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Абайтану" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Оқу жоспары | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Білім мазмұнының мақсаты | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
Абайдың өскен ортасы, тұлғалық ерекшелік |
"Абайтану" пәнінің ерекшелігі, пән ретіндегі сипаттамасы, Абайдың балалық шағы мен өскен ортасын жайында жазылған мақала мен көркем шығармалар арқылы игеру; Ғылымның пайдасы мен оны игерудің шарттары туралы Абай пайымын тану. | Оқу және түсіну |
5. 1. 2. 1 шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу арқылы сөз, сөз тіркестерінің лексикалық және ауыспалы мағынасын ашып, мәтіндегі қолданысын түсіну; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармадағы фабула композициясын тауып, жоспар құру; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығарма шылық (өнім) |
5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Білімдіден шыққан сөз" |
Абайдың тұлғалық болмысы мен өскен ортасын ғылыми мақалалар мен көркем шығармалар арқылы игеру; білім алу шарттарын шығармалары арқылы игеру. | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 мәтінді түсініп оқи отырып, негізгі ой түйіндерін анықтау; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 2 лирикалық шығарманы құрылысына талдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығарма шылық (өнім) |
5. 3. 2. 1 көркем мәтіндегі сөз образының эстетикалық құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
"Мініңді ұрлап жасырып..." |
Адамның түрлі мінез-құлық, іс-әрекеттерін, болмысын мысал өлеңдері мен сатирасы арқылы сын тұрғысында пайымдау. | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 мәтінді түсініп оқи отырып, негізгі ой түйіндерін анықтау; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармада ғы фабула композициясын тауып, жоспар құру; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығарма шылық (өнім) |
5. 3. 3. 1 шығарманы автор ізімен баяндап жазу; | ||
4-тоқсан | |||
"Түрлендір |
А.Құнанбайұлының сомдаған көркем образдарын эстетикалық-танымдық тұрғыда бейнелі әрі зерделі игеру. | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 мәтінді түсініп оқи отырып, негізгі ой түйіндерін анықтау; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 2 лирикалық шығарманы құрылысына талдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығарма шылық (өнім) |
5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; | ||
2) 6-сынып:
Оқу жоспары | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Білім мазмұнының мақсаты | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
"Сөз түзелді, тыңдаушы, сен де түзел" |
Сөз мәдениеті, сөйлеу мәдениеті, талапты тыңдарман, адамдық болмыс жөнінде Абай көзқарастарын таныту, тағылымдық мәнін зерделеу. | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 мәтіндерді интонацияның құрамдас бөліктерін сақтай отырып оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 лирикалық шығармаларды композициялық құрылымына талдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
6. 3. 1. 2 мәтіндегі нысандарды ұлттық, тарихи құндылық тұрғысында бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Бір ғылымнан басқаның кеселі көп асқанға" |
А.Құнанбайұлының адамға тән жақсы, жаман әрекеттерді салыстыра отырып, адамшылықтың жолын нұсқайтын ой-пайымдарын саралап тану, өзіндік көзқарас қалыптастыру. | Оқу және түсіну |
6. 1. 2. 1 мәнерлеп (логикалық екпін мен кідіріс жасай) оқу арқылы сөз, сөз тіркестерінің лексикалық, образдық мәнін ашып, мәтіндегі жұмсалу мақсатын түсіну; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 2 қарасөздерді идеялық бөліктерге бөлу; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
6. 3. 1. 2 мәтіндегі нысандарды ұлттық, тарихи құндылық тұрғысында бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Абай − ақылдың бойтұмары |
Абайдың тұлғалық кемелдік туралы ойларын өмірлік ұстаным тұрғысында таразылау, оқушылардың көзқарасы мен өмірлік бағыттарына негіз етіне ықпал ету. | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 мәтіндерді интонацияның құрамдас бөліктерін сақтай отырып оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 лирикалық шығармаларды композициялық құрылымына талдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
6. 3. 1. 1 шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
"Сылдырап өңкей келісім" |
Абайдың сөз өнеріне эстетикалық талғамы мен талабын зерделеу, эстетикалық, танымдық мақсатта игеру. | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 мәтіндерді интонацияның құрамдас бөліктерін сақтай отырып оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 лирикалық шығармаларды композициялық құрылымына талдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашы лық (өнім) |
6. 3. 2. 1 мәтіннің көркемдік-эстетикалық құндылығына баға беру; | ||
3) 7-сынып:
Оқу жоспарының концепция | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Білім мазмұнының мақсаты | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
"Пайда ойлама, ар ойла..." |
Абайдың ізгілік имандылық, мораль қағидаттары туралы ой-толғамдарын саралап тану, адамшылық негіздерді тұтынуға ықпал ету. | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістер мен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын айқындау, жоспар құру; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
7. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес автордың өзге шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Жүректе қайрат болмаса..." |
Абайдың ақыл, қайрат, жігер туралы өлеңінің мәнін түсініп, адамға рухани нәр беретін негіздерді түйсінуге талаптану. | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістермен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын айқындау, жоспар құру; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашы лық (өнім) |
7. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес автордың өзге шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
"Жақсы ат пен тату жолдас – бір ғанибет" | Қазақтың ұлттық мәдениеті мен саятшылық өнерінен түсініктерін кеңейтіп, көркемдық танымдарын дамыту, қазақ қауымындағы кейбір мінез-құлықты саралап тану. "Қансонарда бүркітші шығады аңға", "Екінші", "Жиырма алтыншы" қарасөздері. Қосымша оқуға: Көкбай Жанатайұлы "Абай туралы естелік" | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістермен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын айқындау, жоспар құру; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
7. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес автордың өзге шығармаларымен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
"Ұйықтап жатқан жүректі ән оятар" |
Абайдың музыкалық мұрасын рухани-эстетикалық, танымдық мақсатта игеру. | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістермен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын айқындау, жоспар құру; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
7. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес автордың өзге шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4) 8-сынып:
Оқу жоспарының концепция | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны |
Білім мазмұны | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
"Тұла бойың ұят, ар едің" |
Әбдірахманға арналған өлеңдері арқылы кемел адамға тән тұлғалық қасиеттерді саралап тану, сүйікті ұлына деген әке жоқтауының мәнін түсіну. | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
8. 3. 1. 1 шығармадағы тұлғалық қасиеттерді автордың өзге шығармаларымен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; | ||
2-тоқсан | |||
"Жастықтың оты қайдасың?" |
Адам өміріндегі жастық шақтың қадірін жете түсініп, қадірлі уақытты пайдалы іске, еңбекке жұмсау жөніндегі Абай тағылымын тану, тұлғалық қасиеттерді дамытып, ынтымақ, бірлікке жұмылдыру. | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
8. 3. 1. 1 шығармадағы тұлғалық қасиеттерді автордың өзге шығармаларымен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
"Біріңді қазақ, бірің дос, көрмесең істің бәрі бос" |
Адам мінезіндегі түрлі қасиеттердің жамандығы мен жақсылығын ой таразысына түсіру, адамшылық болмыс арқылы таным-түсінігін кеңейту. | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
8. 3. 2. 1 шығарма поэтикасындағы автордың айшықты қолтаңбасына баға беру; | ||
4-тоқсан | |||
"Қиыннан қиыстырар ер данасы" |
Абайдың портрет жасаудағы шеберлігін эстетикалық, танымдық мақсатта игеру. | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 шығарманы композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
8. 3. 2. 1 шығарма поэтикасындағы автордың айшықты қолтаңбасына баға беру; | ||
5) 9-сынып:
Оқу жоспары | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Білім мазмұнының мақсаты | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
"Ұятын, арың оянсын, бұл сөзімді ойлансын" |
Абайдың заман адамының қайғы-қасіретін арқалаған наласы мен терең мұңын, пәлсапалық толғаныстарын зерделеп, өз заманына лайық тұлға болу харекеттерін сыни пайымдау. | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, композициялық амалдарды айқындау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашлық (өнім) |
9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат" |
Абайдың жастарға қажетті жақсы қасиеттер туралы ғылыми-пәлсапалық трактаттарын пайымдату, ақынның көркем-әдеби туындыларындағы ұлттық таным мен рухани-мәдени құндылықтарды таныту, ақын идеяларын күнделікті тұрмыста басшылыққа алуға бағыттау. | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 2. 1 шығармадағы образдар жүйесін салыстыра талдау, "мағыналы жастық" тұжырымдарын айқындап, автордың айтар ойын пайымдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
9. 3. 2. 1 көркем шығармалардың рухани- эстетикалық құндылығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
"Ер ісі ақылға ермек, бойды жеңбек" |
Хәкімнің заман келбеті мен заман адамының мінез-құлқын (мақтангөйлік, парақорлық, жағымпаздық, жалқаулық) саралату, тарихи кезеңдегі қазақ болмысын таразылау арқылы жаңа заман адамына қажетті тұлғалық қасиеттерді сыни пайымдату. | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 2. 1 шығармадағы образдар жүйесін салыстыра талдау, типтік характерлерді ашу, әртүрлі мінез-құлықты саралап тану, автордың айтар ойын айқындау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашлық (өнім) |
9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлер дің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
"Толқынын жүрегіңнің хаттай таныр" |
Адамзатқа тән шынайы сезім, сүйіспеншілік пен нәпсіқұмарлықтың аражігін саралап тану, өлең жолдары арқылы әдептілік, сүйіспеншілік, татулық сияқты қасиеттерді зерделеу, тағылымдық мәнін пайымдау. | Оқу және түсіну |
9. 1. 2. 1 тілдік бірліктердің мәтіндегі қызметін айқындай отырып, жекелеген қолданыстардағы автордың ой-ниетін танытудағы рөлі мен концептілік мәнін ашу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 3. 1 көркем шығармадағы автордың стилін айқындау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
9. 3. 2. 1 көркем шығармалардың рухани- эстетикалық құндылығына баға беру; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 65-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Музыка" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Білім алушының жеке тәжірибесі негізінде музыка өнерінің табиғатын танып білу мен үздік шығармаларды қабылдауы арасында өзара байланыс орнату осы бағдарлама құрылымының маңызды принциптерінің бірі болып саналады.
3. Пәнді оқытудың мақсаты – қазақтың дәстүрлі музыкасы, әлем халықтары шығармашылығы, әлемдік классика және заманауи музыканың үздік үлгілері негізінде білім алушылардың музыкалық мәдениеттілігін қалыптастыру, шығармашылық қабілетін дамыту.
4. Пәнді оқытудың міндеттері:
1) өзге өнер түрлері мен оқу пәніне музыка өнерін кіріктіре отырып әлем тұтастығының бейнесі жөнінде түсінігін қалыптастыру;
2) музыка өнерінің жалпы адамзаттық қажеттілікті құбылыс ретінде, оның адам өміріндегі рөлі мен маңыздылығы туралы түсінігін қалыптастыру;
3) сыни тұрғыда ойлауы мен музыкаға деген оң көзқарасты дамыту, музыкалық іс-әрекет дағдыларын қалыптастыру;
4) музыкалық шығармалар мен тапсырмаларды талдау, зерттеу және орындаушылық пен импровизациялау, презентациялау оқу пәндік-тақырыптық білім, білік, дағды аясында дамыту;
5) музыкалық қабілеттілігін, белсенді шығармашылығын, орындаушылығы мен зерттеушілік дағдысын дамыту;
6) музыка өнері негізінде коммуникация формалары жөнінде білімін қалыптастыру;
7) музыкалық-шығармашылық жұмыстарға идеялар қосу негізінде өзін-өзі бағалау, өзін-өзі тану және өзін-өзі дамытуын қалыптастыру (шығармалар жазу, импровизация және өңдеу);
8) ақпараттық-коммуникациялық технология құралдарын қолдану барысында музыкалық-орындаушылық және техникалық білімі мен біліктілігін қалыптастыру, дамыту.
2-тарау. "Музыка" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Музыка" оқу пәнінің мазмұны
5. "Музыка" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. "Музыка" пәнінің оқу бағдарламасының мазмұны бөлімдер бойынша ұйымдастырылған.
7. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтижені қамтитын мақсаттары бар бөлімшелерге бөлінген.
8. Оқу пәнінің мазмұны бөлімдерден тұрады:
1) музыка тыңдау, орындау және талдау;
2) музыкалық-шығармашылық жұмыстар жасау;
3) музыкалық-шығармашылық жұмысты таныстыру және бағалау.
9. "Музыка тыңдау, орындау және талдау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) музыка тыңдау және талдау;
2) музыкалық сауаттылық;
3) музыкалық-орындаушылық іс-әрекет.
10. "Музыкалық-шығармашылық жұмыстар жасау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) идеялар және материалдарды жинақтау;
2) музыка шығару және импровизация.
11. "Музыкалық-шығармашылық жұмысты таныстыру және бағалау" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:
1) музыкалық-шығармашылық жұмысты таныстыру және бағалау.
12. 5-сыныпқа арналған "Музыка" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Қазақ халқының музыкалық мұрасы: Қазақ халық әнінің әуенділігі. Айтыс өнері. Күй құдіреті. Жобаны жоспарлау және құрастыру. Жобаның нәтижесін таныстыру;
2) Қазақтың дәстүрлі тұрмыс-салт әндері және заманауи музыка: Қазақ халқының тұрмыс-салт әндері. Жаңғырған салт-дәстүр әндері. Халық музыкасының интерпретациясы. Халық музыкасын өндеу (интерпретация). Жобаны жоспарлау және құрастыру. Жобаның нәтижесін таныстыру;
3) Әлем халықтарының музыкалық дәстүрі: Түркі халықтарының музыкалық дәстүрі. Шығыс халықтарының музыкалық дәстүрі. Еуропа халықтарының музыкалық дәстүрі. Жобаны жоспарлау және құрастыру. Жобаның нәтижесін таныстыру;
4) Музыка тілі – достық тілі: Қазақстан халықтарының музыкасы. Бір шаңырақ астында. Менің – Отаным! Жобаны жоспарлау және құрастыру. Жобаның нәтижесін таныстыру;
5) Өлкетану: Туған өлке симфониясы.
13. 6-сыныпқа арналған "Музыка" оқу пәнінің базалық мазмұны.
1) Классикалық музыканың үздік туындылары: Орган музыкасы. Симфониялық музыка. Опера өнері. Балет өнері. Қазақстанның кәсіби музыкасы. Жобаны жоспарлау және құрастыру. Жобаның нәтижесін таныстыру;
2) Заманауи музыка мәдениеті: Эстрадалық музыка. Заманауи музыкалық жанрлар. Джаз музыкасы. Жобаны жоспарлау және құрастыру. Жобаның нәтижесін таныстыру;
3) Музыка және өнер түрлері: Музыка және поэзия. Музыка және бейнелеу өнері. Музыка және театр. Музыка және кино. Жобаны жоспарлау және құрастыру. Жобаның нәтижесін таныстыру;
4) Музыка – өмір тынысы: Интеллектуалды музыка. Жан жадыратар әуен. Музыка және технология. Дыбыстау және музыкамен көркемдеу. Жобаны жоспарлау және құрастыру. Жобаның нәтижесін таныстыру;
5) Өлкетану: Туған жердің таланттары.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
14. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 5.2.1.4. кодында "5" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
15. 1) музыка тыңдау, орындау және талдау:
Білім алушылар: | ||
Бөлімшелер | 5 сынып | 6 сынып |
1.1 | 5. 1. 1. 1 музыкалық жанрын, стилін, түрін және көркемдеуші құралдарды анықтау, тыңдалған шығарманы (туған өлкедегі музыкалық өнердің ерекшеліктері туралы түсінігінің болуын) талдау | 6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау |
5. 1. 1. 2 әлем халықтары музыкалық аспаптарын жасалуы мен дыбысталуына қарай топтастыру, түрлі контекстерде салыстыру | 6. 1. 1. 2 оркестрлер түрлеріндегі музыкалық аспаптардың дыбысталуын ажытару, оларды топтар бойынша жіктеу | |
1.2 | 5. 1. 2. 1 дәстүрлі халық әндері ("Менің туған өлкемнің 30 әні мен әуені" аудиокаталогын құрастырудың бастапқы дағдыларын) және аспаптық музыканың жанры мен стилін, айтыстың түрлерін анықтау | 6. 1. 2. 1 классикалық музыка жанрлары мен түрлерін анықтау |
5. 1. 2. 2 дәстүрлі әншілік мектептердің және халық композиторларының шығармаларын салыстыру | 6. 1. 2. 2 эстрада музыкасының жанрлары мен бағытын анықтау | |
5. 1. 2. 3 қазақ халқының және әлем халықтары музыкалық дәстүрлерінің ерекшеліктерін анықтау | 6. 1. 2. 3 көркем бейнені құруда музыка және өнердің басқа түрлерінін көркемдеуші құралдарын салыстыру | |
5. 1. 2. 4 ауызша және жазбаша жұмыстар орындау барысында музыкалық терминологияны пайдалану | 6. 1. 2. 4 ауызша және жазбаша жұмыстар орындау барысында музыкалық терминологияны пайдалану | |
1.3 | 5. 1. 3. 1 әнді орындау барысында музыканын көңіл-күйі мен көркем бейнесін жеткізу | 6. 1. 3. 1 әуеннің көңіл-күйі мен көркем бейнесін жеткізе отырып, екі дауысты немесе канон элементтерін пайдаланып, әртүрлі стильдегі және жанрдағы әндерді орындау |
5. 1. 3. 2 қазақ халқының дәстүрлі тұрмыс-салт әндерінің орындау тәсілдерін заманауи интепретациясымен салыстыру | 6. 1. 3. 2 әртүрлі стильдегі және жанрдағы әндердің орындау түрлерін салыстыру | |
5. 1. 3. 3 музыкалық шығармалардың қарапайым үзінділерін музыкалық аспаптарда бірлесіп орындау | 6. 1. 3. 3 музыкалық шығармалардың қарапайым үзінділерінің сипатын жеткізу, партия бойынша және (немесе) ансамбльмен аспаптарда орындау | |
2) музыкалық- шығармашылық жұмыстарды жасау:
Бөлімшелер | 5 сынып | 6 сынып |
2.1 | 5. 2. 1. 1 музыкалық-шығармашылық жұмыстарды жасау үшін идеялар ұсыну, жоспарлау және материал жинақтау | 6. 2. 1. 1 музыкалық-шығармашылық жұмыс жасау үшін идеялар ұсыну, жоспарлау және музыкалық материалға интерпретация жасау |
2.2 | 5. 2. 2. 1 музыкалық көркем құралдарын, музыкалық аспаптар мен дауысты қолдана отырып, қарапайым композициялар шығару және импровизация жасау | 6. 2. 2. 1 музыкалық көркем құралдарын, музыкалық аспаптар мен дауысты қолдана отырып, музыкалық композициялар шығару және импровизация жасау |
5. 2. 2. 2 компьютерлік бағдарламаларды (Audacity, Soundation, Windows Movie Maker, Киностудия) қолдана отырып, музыкалық композицияларды редакциялау және интерпретация жасау | 6. 2. 2. 2 компьютерлік бағдарламаларды (Audacity, Soundation, Windows Movie Maker, Киностудия) қолдана отырып, музыкалық композицияларды редакциялау және интерпретация жасау |
3) музыкалық шығармашылық жұмыстарды таныстыру және бағалау:
Бөлімше | 5 сынып | 6 сынып |
3.1 | 5.3.1.1 өз жұмысын шығармашылықпен көрсету, критерийлерге сәйкес бағалау және өзінің жұмысын жақсарту үшін ұсыныстар енгізу | 6.3.1.1 шығармашылық көрсетілімнің бағдарламасын таныстыру, оларды критерийлерге сәйкес бағалау, өзінің және өзгелердің жұмысын жақсарту үшін түрлі ұсыныстар енгізу |
16. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
17. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Музыка" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Музыка" оқу пәні бойынша Үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
№ | Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері |
Тақырыптар/ |
Оқыту мақсаттары. |
1 | Қазақ халқының музыкалық мұрасы | Қазақ халқы әнінің әуенділігі |
5. 1. 1. 1 музыкалық жанрын, стилін, түрін және көркемдеуші құралдарды анықтау, тыңдалған шығарманы (туған өлкедегі музыкалық өнердің ерекшеліктері туралы түсінігінің болуын) талдау; |
Айтыс өнері |
5. 1. 2. 1 дәстүрлі халық әндері ("Менің туған өлкемнің 30 әні мен әуені" аудиокаталогын құрастырудың бастапқы дағдыларын) және аспаптық музыканың жанры мен стилін, айтыстың түрлерін анықтау; | ||
Күй құдіреті |
5. 1. 1. 1 музыкалық жанрын, стилін, түрін және көркемдеуші құралдарды анықтау, тыңдалған шығарманы (туған өлкедегі музыкалық өнердің ерекшеліктері туралы түсінігінің болуын) талдау; | ||
Жобаны жоспарлау және құрастыру |
5. 2. 1. 1 музыкалық-шығармашылық жұмыстарды жасау үшін идеялар ұсыну, жоспарлау және материал жинақтау; | ||
Жобаның нәтижесін таныстыру | 5. 3. 1. 1 өз жұмысын шығармашылықпен көрсету, критерияларға сәйкес бағалау және өзінің жұмысын жақсарту үшін ұсыныстар енгізу | ||
2 | Қазақ халқының дәстүрлі тұрмыс-салт әндері және заманауи музыкасы | Қазақ халқының тұрмыс-салт әндері |
5. 1. 1. 1 музыкалық жанрын, стилін, түрін және көркемдеуші құралдарды анықтау, тыңдалған шығарманы (туған өлкедегі музыкалық өнердің ерекшеліктері туралы түсінігінің болуын) талдау; |
Жаңғырған салт-дәстүр әндері |
5. 1. 1. 1 музыкалық жанрын, стилін, түрін және көркемдеуші құралдарды анықтау, тыңдалған шығарманы (туған өлкедегі музыкалық өнердің ерекшеліктері туралы түсінігінің болуын) талдау; | ||
Халық музыкасының интерпретациясы |
5. 1. 1. 1 музыкалық жанрын, стилін, түрін және көркемдеуші құралдарды анықтау, тыңдалған шығарманы (туған өлкедегі музыкалық өнердің ерекшеліктері туралы түсінігінің болуын) талдау; | ||
Халық музыкасын өндеу |
5. 2. 2. 1 музыкалық көркем құралдарын, музыкалық аспаптар мен дауысын қолдана отырып, қарапайым композициялар шығару және импровизация жасау; | ||
Жобаны жоспарлау және құрастыру |
5. 2. 1. 1 музыкалық-шығармашылық жұмыстарды жасау үшін идеялар ұсыну, жоспарлау және материал жинақтау; | ||
Жобаның нәтижесін таныстыру |
5. 1. 3. 2 музыкалық шығармалардың қарапайым үзінділерін музыкалық аспаптарда бірлесіп орындау; | ||
3 | Әлем халықтарының музыкалық дәстүрі | Түркі халықтарының музыкалық дәстүрі |
5. 1. 1. 1 музыкалық жанрын, стилін, түрін және көркемдеуші құралдарды анықтау, тыңдалған шығарманы (туған өлкедегі музыкалық өнердің ерекшеліктері туралы түсінігінің болуын) талдау; |
Шығыс халықтарының музыкалық дәстүрі |
5. 1. 1. 1 музыкалық жанрын, стилін, түрін және көркемдеуші құралдарды анықтау, тыңдалған шығарманы (туған өлкедегі музыкалық өнердің ерекшеліктері туралы түсінігінің болуын) талдау; | ||
Еуропа халықтарының музыкалық дәстүрі |
5. 1. 1. 1 музыкалық жанрын, стилін, түрін және көркемдеуші құралдарды анықтау, тыңдалған шығарманы (туған өлкедегі музыкалық өнердің ерекшеліктері туралы түсінігінің болуын) талдау; | ||
Жобаны жоспарлау және құрастыру |
5. 2. 1. 1 музыкалық-шығармашылық жұмыстарды жасау үшін идеялар ұсыну, жоспарлау және материал жинақтау; | ||
Жобаның нәтижесін таныстыру |
5. 3. 1. 1 өз жұмысын шығармашылықпен көрсету, критерийлерге сәйкес бағалау және өзінің жұмысын жақсарту үшін ұсыныстар енгізу; | ||
4 | Музыка тілі – достық тілі | Қазақстан халықтарының музыкасы |
5. 1. 1. 1 музыкалық жанрын, стилін, түрін және көркемдеуші құралдарды анықтау, тыңдалған шығарманы (туған өлкедегі музыкалық өнердің ерекшеліктері туралы түсінігінің болуын) талдау; |
Бір шаңырақ астында |
5. 1. 2. 3 қазақ халқының және әлем халықтары музыкалық дәстүрлерінің ерекшеліктерін анықтау; | ||
Менің – Отаным! |
5. 1. 1. 1 музыкалық жанрын, стилін, түрін және көркемдеуші құралдарды анықтау, тыңдалған шығарманы (туған өлкедегі музыкалық өнердің ерекшеліктері туралы түсінігінің болуын) талдау; | ||
Жобаны жоспарлау және құрастыру |
5. 2. 1. 1 музыкалық-шығармашылық жұмыстарды жасау үшін идеялар ұсыну, жоспарлау және материал жинақтау; | ||
Жобаны таныстыру |
5. 1. 2. 4 ауызша және жазбаша жұмыстар орындау барысында музыкалық терминологияны пайдалану; | ||
5 | Өлкетану | Туған өлке симфониясы |
5. 1. 1. 1 музыкалық жанрын, стилін, түрін және көркемдеуші құралдарды анықтау, тыңдалған шығарманы (туған өлкедегі музыкалық өнердің ерекшеліктері туралы түсінігінің болуын) талдау; |
2) 6-сынып:
№ | Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері |
Тақырыптар/ |
Оқыту мақсаттары. |
1 | Классикалық музыканың үздік туындылары | Орган музыкасы |
6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау; |
Симфониялық музыка |
6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау; | ||
Опера өнері |
6. 1. 2. 1 классикалық музыка жанрлары мен түрлерін анықтау; | ||
Балет өнері |
6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау; | ||
Қазақстанның кәсіби музыкасы |
6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау; | ||
Жобаны жоспарлау және құрастыру |
6. 2. 1. 1 музыкалық-шығармашылық жұмыс жасау үшін идеялар ұсыну, жоспарлау және музыкалық материалға интерпретация жасау; | ||
Жобаны таныстыру |
6. 3. 1. 1 шығармашылық көрсетілімнің бағдарламасын таныстыру, оларды критерийлерге сәйкес бағалау, өзінің және өзгелердің жұмысын жақсарту үшін түрлі ұсыныстар енгізу; | ||
2 | Заманауи музыка мәдениеті | Эстрадалық музыка |
6. 1. 2. 2 эстрада музыкасының жанрлары мен бағытын анықтау; |
Заманауи музыкалық жанрлар |
6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау; | ||
Джаз музыкасы |
6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау; | ||
Жобаны жоспарлау және құрастыру |
6. 2. 1. 1 музыкалық-шығармашылық жұмыс жасау үшін идеялар ұсыну, жоспарлау және музыкалық материалға интепретация жасау; | ||
Жобаны таныстыру |
6. 3. 1. 1 шығармашылық көрсетілімнің бағдарламасын таныстыру, оларды критерийлерге сәйкес бағалау, өзінің және өзгелердің жұмысын жақсарту үшін түрлі ұсыныстар енгізу; | ||
3 | Музыка және өнер түрлері | Музыка және поэзия |
6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау; |
Музыка және бейнелеу өнері |
6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау; | ||
Музыка және театр |
6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау; | ||
Музыка және кино |
6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау; | ||
Жобаны жоспарлау және құрастыру |
6. 2. 1. 1 музыкалық-шығармашылық жұмыс жасау үшін идеялар ұсыну, жоспарлау және музыкалық материалға интепретация жасау; | ||
Жобаның нәтижесін таныстыру |
6. 1. 2. 4 ауызша және жазбаша жұмыстар орындау барысында музыкалық терминологияны пайдалану | ||
4 | Музыка - өмір тынысы | Интеллектуалды музыка |
6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау; |
Жан жадыратар әуен |
6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау; | ||
Музыка және технология |
6. 1. 2. 4 ауызша және жазбаша жұмыстар орындау барысында музыкалық терминологияны пайдалану; | ||
Дыбыстау және музыкамен көркемдеу |
6. 2. 2. 1 музыкалық аспаптар мен дауысын қолдана отырып, музыкалық композициялар шығару және импровизация жасау; | ||
Жобаны жоспарлау және құрастыру |
6. 2. 1. 1 музыкалық-шығармашылық жұмыс жасау үшін идеялар ұсыну, жоспарлау және музыкалық материалға интепретация жасау; | ||
Жобаның нәтижесін таныстыру |
6. 1. 2. 4 ауызша және жазбаша жұмыстар орындау барысында музыкалық терминологияны пайдалану; | ||
5 | Өлкетану | Туған жердің таланттары | 9)6. 1. 1. 1 туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы тыңдаған музыкалық шығарманы талдау және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлері мен байланысын анықтау |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 66-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Көркем еңбек" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Жалпы орта білім беру жүйесіндегі "Көркем еңбек" оқу пәнінің ерекшелігі әртүрлі өнер түрлерін зерделеу, идеяларын өнер тәсілдері арқылы көрсету, әмбебап (тұрмыстық) және арнайы (пәндік) білімдер мен икемділікті, материалдар мен нысандарды түрлендіру және көркем өңдеу дағдыларын, үй шаруашылығын жүргізу, технологиялар мен техниканы қолдану машықтарын иелену болып табылады.
3. Оқу бағдарламасының мақсаты – өнер және еңбек технологиясы саласында функционалды сауаттылықты қалыптастыру, шындыққа шығармашылықпен қарайтын тұлға дамыту.
4. "Көркем еңбек" оқу пәнінің бағдарламасы:
1) қоршаған ортада өнер, дизайн мен технология туралы түсінік пен білімді дамытуға;
2) Қазақстан және әлем халықтарының көркем-мәдениет мұрасын оқып үйренуге;
3) өнер мен дизайнның көркем тәсілдері арқылы шығармашылық идеяларды, технологиялық дағдыларды дамытуға;
4) зерттеу, жасау, талдау, нысандарды көркем түрлендіру үдерісінде оқушылардың шығармашылық және сыни тұрғыда ойлау дағдыларын дамытуға;
5) оқу қызметінің барлық түрлерінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды пайдалану арқылы тәжірибе алуға (зерттеу, идеялардың шығармашылықпен іске асыру, жұмыстардың таныстырылымы);
6) жұмыс нәтижесі үшін түрлі ақпарат көздері мен ресурстарының маңыздылығын түсіне отырып, зерттеу мен пайдалануға;
7) эстетикалық, еңбекке баулу, экономикалық, экологиялық, патриоттық тәрбиелеу мен рухани-өнегелік құндылықтарын қалыптастыруға;
8) уақыт, материалдың қасиеті мен басқа да факторлардың әсерін анықтап және оны ескере отырып қызметін өз бетінше жоспарлай алуға;
9) оқу мақсаттарына жетуде бірігіп жұмыс істеуді ұйымдастыру (жеке, жұптық және топтық жұмыс) бойынша тәжірибе жинауға бағытталған.
2- тарау. "Көркем еңбек" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Көркем еңбек" оқу пәнінің мазмұны
5. "Көркем еңбек" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. Оқу бағдарламасының мазмұны материалдарды бес ортақ білім беру бағыттары арқылы оқып-үйренуді қарастырады:
1) визуалды өнер;
2) сәндік-қолданбалы шығармашылық;
3) дизайн және технология;
4) үй мәдениеті;
5) тамақтану мәдениеті.
7. "Визуалды өнер" бөлімінің мазмұны:
1) классикалық және заманауи өнер;
2) қазақстандық суретшілердің шығармашылы;
3) бейнелеу өнері жанрлары мен түрлері;
4) сандық өнер (фотосурет, анимация, медиа құралдар);
5) бейнелеу (визуалды) өнерінің көркем тәсілдері;
6) көркемдік материалдар және техникалармен эксперименттеу бөлімдерін қамтиды.
8. "Сәндік-қолданбалы шығармашылық" бөлімінің мазмұны:
1) сәндік-қолданбалы өнер ерекшеліктері мен негізгі пішіндері, Қазақстанның және басқа елдердің сәндік-қолданбалы өнері;
2) сәндік-қолданбалы өнер материалдары, технологиялары мен құралдары;
3) ұлттық ою-өрнек;
4) ішкі көріністі сәнді безендіру қарастырады.
9. "Дизайн және технология" (ұлдар) бөлімінің мазмұны:
1) негізгі конструкциялық, табиғи, жасанды және дәстүрлі емес материалдарды;
2) материалдарды өңдеу құралдары мен жабдықтарын;
3) материалдарды әртүрлі тәсілдермен өңдеуді;
4) әртүрлі материалдардан бұйым дизайнын;
5) ұлттық тұрмыстық заттарды дайындау технологиясын;
6) қазақстандық және әлемдік сәулет ескерткіштерін;
7) макеттеуді;
8) ішкі көрініс дизайнын;
9) робототехника, көлік құралдарын модельдеуді қамтиды.
10. "Дизайн және технология" (қыздар) бөлімінің мазмұны:
1) негізгі тоқыма, табиғи, жасанды және дәстүрлі емес материалдарды;
2) тоқыма материалдарын өңдеу құралдары мен жабдықтарын;
3) тоқыма материалдарын әртүрлі тәсілдермен өңдеуді;
4) тоқыма материалдарынан бұйым дизайнын;
5) сән индустриясын, стиль және образ, ұлттық киім элементтерін дайындау технолоиясын қамтиды.
11. "Үй мәдениеті" бөлімінің мазмұны (ұлдар):
1) тұрғын үйдің экологиясын;
2) өсімдік шаруашылығы, сәндік өсімдіктер шаруашылығы, ландшафтты дизайн негіздерін;
3) электр қуатының көздері туралы жалпы мәліметтерді, тұрмыстық техника және электр құралдарын қолдану мен жөндеуді;
4) тұрмыстық жөндеу жұмыстарын, ішкі көріністі ұйымдастыру мен жоспарлауды қамтиды.
12. "Үй мәдениеті" бөлімінің мазмұны (қыздар):
1) жеке гигиенаны, тұрғын үй экологиясын;
2) өсімдік шаруашылығы, сәндік өсімдіктер шаруашылығы, ландшафтты дизайн негіздерін;
3) киім күтімі мен ұзақ мерзімді сақтауды қамтиды.
13. "Тамақтану мәдениеті" бөлімінің мазмұны:
1) дұрыс тамақтану негізін;
2) дастарқан басында өзін-өзі дұрыс ұстау ережелерін, дастарқанды жабдықтауды;
3) тағам әзірлеу технологиясын;
4) әлем халықтарының тағамдарын қамтиды.
14. 5-сыныпқа арналаған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны. (ұлдар):
1) "Визуалды өнер" бөлімі: Бейнелеу өнеріндегі көркем құралдар, классикалық бейнелеу өнерінің үздік туындылары, қазақстандық суретшілердің шығармашылығы, бейнелеу өнерінің түрлері мен жанрлары, натюрморт өнері, ұлттық сәндік натюрморт, пейзаж, табиғатпен үйлесім, әуе перспективасы, индустриалды пейзаж, қала пейзажы, сызықтық перспектива, пластикалық пішіндер өнері, мүсін өнері, шығармашылық жұмыс, көрме ұйымдастыру;
2) "Сәндік-қолданбалы өнер" бөлімі: Сәндік-қолданбалы өнер, негізгі формалары мен ерекшеліктері, Қазақстан халқының сәндік-қолданбалы өнері, сәндік-қолданбалы өнердегі заманауи және дәстүрлі емес материалдар, материалдар мен құрал-жабдықтармен танысу, дәстүрлі емес материалдардан сәндік бұйым, идеяларды талқылау мен дамыту, нобай орындау, дәстүрлі емес материалдардан сәндік бұйым, бұйым дайындау, өру өнері, өру түрлері, материалдар және құрал-жабдықтармен танысу, бұйым өру, жұмыстардың көрмесі;
3) "Дизайн және технология" бөлімі: Конструкциялық материалдар, материалдардың түрлері мен қасиеттерін зерттеу, конструкциялық материалдарды өңдеуге арналған жабдықтар, қол еңбегі құралдары, құрылғылар, көркемдеп аралау, идеяларды құру, материалды таңдау және дайындау, сыртқы және ішкі сызықтар арқылы қисық пішінді бұйымды қыларамен көркемдеп аралау, сымнан бұйымдарды модельдеу, нобайлар дайындау (шынжыр, басқатырғыш ойындары, жануарлардың пішіндері), материал таңдау, құралдар-жабдықтар мен құрылғылар, бұйым дайындау (шынжыр, басқатырғыш ойындары, жануарлардың пішіндері), түрлі материалдарды қолданып, музыкалық аспаптарды (ұрмалы және соқпалы) жобалау, музыкалық аспапты құрастыру, жұмыстардың көрмесі;
4) "Тамақтану мәдениеті" бөлімі: Дұрыс тамақтанудың негіздері, ас мәзірін әзірлеу;
5) "Үй мәдениеті" бөлімі: Электр қуатының негізгі көздері туралы жалпы мәліметтер, электротехникалық арматура, электр энергиясының әртүрлі көздерімен тәжірибе жасау (батарея, гальваникалық элементтер), тұрмыстағы жөндеу жұмыстары, өсімдік шаруашылығының негізгі бағыттары, өсімдік шаруашылығындағы көктемгі жұмыстар.
15. 6-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны (ұлдар):
1) "Визуалды өнер" бөлімі: Портрет жанры, портрет түрлері, қазақстандық суретшілердің шығармашылығындағы портрет, сызықты портрет, графика, орындалу техникасы, дәстүрлі емес материалдардан портрет жасау (сымнан) материалдардан орындалған портрет), портреттегі түс, орындау техникасы, заманауи портрет, фотоөнер, фотокамерамен тәжірибе, анимация, қозғалатын элементтер (ермексазды анимация, көлеңкелі театр, саусақты және таяқшалы қуыршақтар), сценарий дайындау, кейіпкерлер мен декорациялар құру, көркем өнер идеяларын іске асыру, дыбыс қосу, жұмысты қорғау;
2) "Сәндік-қолданбалы өнер" бөлімі: Қазақстан халықтарының зергерлік өнерімен танысу, зергерлік бұйым нобайын орындау, материалдар мен құрал-жабдықтарды таңдау, зергерлік бұйым дайындау, бұйымды көркемдеп безендіру, табиғи материалдардың түрлері мен сипаттамалары (өздігінен ізденіс зерттеулері), табиғи материалдардан дайындалатын бұйым нобайын орындау, табиғи материалдардан бұйым дайындау, бұйымды көркемдеп безендіру, жұмысты қорғау, көрме ұйымдастыру;
3) "Дизайн және технология" бөлімі: Электрлік және қол еңбегі құралдары мен жабдықтары, тәжірибелік жұмыс, құрамалы бөлшектерден робот құру, роботтың шығу тарихы мен оның түрлері (өздігінен ізденіс зерттеулері), роботты жобалау және дайындау, нобай, материалдарды іріктеу, таңдау, робот құру, робот бөлшектерінің жылжымалы механизмін құру бойынша эксперимент жүргізу, көлік құралдарының түрлері туралы жалпы мәлімет (өздігінен ізденіс зерттеулері), көлік құралы үлгісін дайындау, нобай, материалдарды іріктеу, таңдау, көлік құралын орындау, үлгінің жеке бөліктерін дайындау, үлгіні құрастыру, безендіру, жұмысты қорғау, көрме ұйымдастыру;
4) "Тамақтану мәдениеті" бөлімі: Қазақ халқы мен әртүрлі халықтардың және де қоғамдық тамақтану орындарындағы дастарқан басында өзін-өзі дұрыс ұстау ережелері;
5) "Үй мәдениеті" бөлімі: Электрсызбалардың шартты белгілерімен танысу, электр тізбегі, батарейкалы шамшырақ дайындау, электрлік қол еңбегі құралдарын қолданып тұрмыстағы жөндеу жұмыстарын жүргізу, сәндік гүлдер түрлері, гүл өсіру шаруашылығындағы көктемгі жұмыстар.
16. 7-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны (ұлдар):
1) "Визуалды өнер" бөлімі: Өнердегі заманауи техника мен ғылыми жетістіктер, табиғаттағы микро суреттер, бейнелеу өнеріндегі заманауи бағыттары (поп арт, инсталляция), өздігінен ізденіс зерттеулері, Қазақстанның заманауи суретшілері, өнердегі заманауи стильдік бағыттарды зерттеу негізінде тәжірибелік жұмыс орындау (2D немесе 3D форматында), жұмысты қорғау және көрме ұйымдастыру;
2) "Сәндік-қолданбалы өнер" бөлімі: Пирография өнерімен танысу, көркемдеп күйдіру техникасы мен тәсілдері, нобай орындау, материалдарды таңдау және дайындау, бұйымды көркемдеп күйдіру, безендіру, жұмысты қорғау және көрме ұйымдастыру;
3) "Дизайн және технология" бөлімі: Ағашты механикалық өңдеуге арналған құрал-жабдықтар, ағашты механикалық өңдеу барысындағы жұмысты ұйымдастыру, ағаштан жасалған бұйымды өңдеу, бұйымның дизайны, материалды таңдау және дайындау, бұйымды жасау, материалдар мен бөлшектерді механикалық өңдеу, бұйымды безендіру, көрме ұйымдастыру;
4) "Үй мәдениеті" бөлімі: Ауыл шаруашылығы өндірісіндегі заманауи техникалар мен жабдықтар, тұрмыстық құрал-жабдықтар мен электроарматураны жөндеу, үй экологиясы, үйдегі микроклимат.
17. 8-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны (ұлдар):
1) "Сәндік-қолданбалы өнер" бөлімі: Мозаика өнері, мозаика орындаудың түрлері мен техникалары, мозаикалық панноға арналған негіз дайындау, нобай және материалды таңдау, мозаика панносын орындау, көркемдеп безендіру мен жұмыстарын таныстыру;
2) "Дизайн және технология" бөлімі: Қазақ халқының тұрмыстық заттарымен танысу, қазақ халқының тұрмыстық заттарының орындалу техникасы мен материалдарын (торсық, дөңгелек үстел) зерделеу, идеяларды талдау және нобайды орындау, жұмысты жоспарлау, материалдарды өңдеу, бұйымды дайындау, көрме ұйымдастыру және жұмысты қорғау;
3) "Дизайн және технология" бөлімі: Үстел ойыны, шығу тарихы, үстел ойынының тұжырымдамасы, үстел ойынын дайындау, графикалық құжаттама, үстел ойының бөлшектерін дайындау, көркемдеп безендіру, ойынды тестілеу, сауалнама және ақпараттар жинау, жұмысты қорғау;
4) "Үй мәдениеті" бөлімі: Агротехнологияның дамуындағы ғылымның рөлі (өздігінен ізденіс зерттеулері), электрқұрылғылар мен тұрмыстық техникаларды таңдау және бағалау, бөлменің жөндеу жұмыстарына арналған заманауи материалдар мен құрал-жабдықтар (тәжірибелік жұмыс).
18. 9-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны (ұлдар):
1) "Сәндік-қолданбалы өнер" бөлімі: Заманауи интерьердегі сәндік бұйымдар, интерьердің сәнді заттарының (шамшырақ, сәнді сағаттар) дайындалу техникалары мен тәсілдерін зерделеу, идеяларды дамытуды талқылау мен нобай орындау, жұмысты жоспарлау, интерьерге арналған сәндік заттарды дайындау мен безендіру, жұмысты қорғау;
2) "Дизайн және технология" бөлімі: Сәулет өнерінің үздік туындылары, заманауи сәулет өнері, Қазақстан сәулет өнері (заманауи және тарихи), сәулеттік ғимараттар мен нысандардың (имитация немесе өз идеялары) нобайы, сызбасы, сәулеттік нысанның макетін орындауға қажетті материалдарды анықтау және таңдау, шығармашылық жұмыс, сәулеттік нысан макеті, жұмысты қорғау;
3) "Дизайн және технология" бөлімі: Интерьер заттары және жиһаздардың өндірілуі, белгілі бір интерьерге арналған заттарды дайындау (мысалы: көрме залына арналған модульді жиһаз, трансформацияланатын балаларға арналған жиһаз, сәнді шамшырақ), идеяны дамыту және талқылау, материалдарды таңдау, графикалық құжаттама, техникалық спецификация, бұйымды әзірлеу, әрлеу, жұмысты қорғау;
4) "Үй мәдениеті" бөлімі: Интерьер/экстерьердегі ландшафт элементтері, шығармашылық идеяларды визуалдау, интерьердегі жарықтандыру, табиғи және жасанды жарықтандыру, интерьерді жарықтандырудың жобасын даярлау (тұрғын үй бөлмелері, өндірістік, қоғамдық орындар), интерьерді аудандарға бөлу және жоспарлау (тұрғын үй бөлмелері, өндірістік, қоғамдық орындар).
19. 5-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны (қыздар):
1) "Визуалды өнер" бөлімі: Бейнелеу өнеріндегі көркем құралдары, классикалық өнердің үздік туындылары, қазақстандық суретшілердің шығармашылығы, бейнелеу өнерінің түрлері мен жанрлары, натюрморт өнері, ұлттық сәндік натюрморт, пейзаж, табиғатпен үйлесім, әуе перспективасы, индустриалды пейзаж, қала пейзажы, сызықтық перспектива, пластикалық пішіндер өнері, мүсін өнері, шығармашылық жұмыс, көрме ұйымдастыру;
2) "Сәндік-қолданбалы өнер" бөлімі: Сәндік-қолданбалы өнер, негізгі пішіндер мен ерекшеліктері, Қазақстан халықтарының сәндік-қолданбалы өнері, қазақтың ұлттық ою-өрнектері (түрлері, стилизация мен мотивтері), көркем кестелеу, кесте түрлері, материалдар және құрал-жабдықтармен танысу, нобай орындау, көркемдік кестемен бұйымды безендіру, өру өнері, өру түрлері, материалдар және құрал-жабдықтармен танысу, бұйым өру, жұмыстардың көрмесі;
3) "Дизайн және технология" бөлімі: Тоқыма материалдарының классификациясы мен сипаттамалары, материалдардың түрлері мен қасиеттерін зерттеу, тоқыма материалдарын өңдеуге арналған құрал-жабдықтар мен құрылғылар, тігін бұйымдарының классификациясы, идеядан өнімге (тігін бұйымдары), дизайн, киімді макеттеу (қағаз, тоқыма материалдар), костюм құру (мини-манекенде немесе қуыршақта), тоқыма мозаика техникасында тігін бұйымдарының дизайны (құрақ, пэчворк, квилт), идеяларды құру, нобай, материалды таңдау және дайындау, жұмыстың орындалу бірізділігі, бұйым дайындау, бұйымды безендіру, жұмысты қорғау;
4) "Тамақтану мәдениеті" бөлімі: Дұрыс тамақтанудың негіздері, ас мәзірін әзірлеу, асхананың жабдықталуы, тағам әзірлеуге арналған құралдар-жабдықтар, аспаптар мен ыдыс-аяқтар, тағам дайындауға арналған құрал-жабдықтардың мүмкіндіктерін зерттеу, бутербродтар мен сусындардың әзірлену технологиясы, жемістер мен көкөністерден салаттар әзірлеу технологиясы;
5) "Үй мәдениеті" бөлімі: Жеке бастың гигиенасы, өз-өзіне күтім жасау, өсімдік шаруашылығының негізгі бағыттары, өсімдік шаруашылығындағы көктемгі жұмыстар.
20. 6-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны (қыздар):
1) "Визуалды өнер" бөлімі: Портрет жанры, портрет түрлері, қазақстандық суретшілердің шығармашылығындағы портрет, сызықты портрет, графика, орындалу техникасы, дәстүрлі емес материалдардан портрет жасау (сымнан орындалған портрет), портреттегі түс, орындалу техникасы, заманауи портрет, фотоөнер, фотокамерамен тәжірибе, анимация, қозғалатын элементтер (ермексазды анимация, көлеңкелі театр, саусақты және таяқшалы қуыршақтар), сценарий дайындау, кейіпкерлер мен декорациялар құру, көркем өнер идеяларын іске асыру, дыбыс қосу, жұмысты қорғау;
2) "Сәндік-қолданбалы өнер" бөлімі: Тоқу өнері, ілмекпен тоқу, тоқу тәсілдері мен техникалары, бұйымның нобайын дайындау, материалдар мен құрал-жабдықтарды таңдау, әртүрлі бұйымдарды ілмекпен тоқу (сулықтар, сөмкелер, ұялы телефондардың қабы), шалма бізбен тоқу, шалма біз және олардың түрлері, тоқу тәсілдері мен техникалары, бұйымның нобайын дайындау, әртүрлі бұйымдарды шалма бізбен тоқу (мойынорағыш, үшкіл орамал, тіреуіш, ұялы телефондардың қабы), жұмысты қорғау, көрме ұйымдастыру;
3) "Дизайн және технология" бөлімі: Тоқыма материалдарынан бұйым дайындау (авторлық қуыршақ, дамытатын ойыншықтар), идеяларды құру, нобай, түрлі-түсті және фактуралы тоқыма материалдарын зерттеу, материалдарды, құралдар мен жабдықтарды таңдау және дайындау, бұйым дайындау, бөлшектерді пішу, жеке бөліктерін өңдеу, бөлшектерді біріктіру мен бұйымды безендіру, үйге арналған тоқыма бұйымдарының дизайны (алжапқыш, асханалық бұйымдар), идеяларды құру, нобай, материалды таңдау және дайындау, жұмысты орындау бірізділігі, бұйым дайындау, бөлшектерді пішу, жеке бөліктерін өңдеу, бөлшектерді біріктіру мен бұйымды безендіру, жұмысты қорғау, көрме ұйымдастыру;
4) "Тамақтану мәдениеті" бөлімі: Қазақ халқы мен әртүрлі халықтардың және де қоғамдық тамақтану орындарындағы дастарқан басында өзін-өзі дұрыс ұстау ережелері, жартылай дайын өнімдерден тағамдар әзірлеу технологиясы, тағамдарды жылдам әзірлеудің технологиясы, десерт әзірлеу технологиясы;
5) Бөлім "Үй мәдениеті": Гигиена ережелері, бөлмені ылғалды және құрғақ тазалау жұмысы, киім (аяқ киім) күтімі мен оларды сақтау, сәндік гүлдер түрлері, гүл өсіру шаруашылығындағы көктемгі жұмыстар.
21. 7-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны (қыздар):
1) "Визуалды өнер" бөлімі: Өнердегі заманауи техника мен ғылыми жетістіктер, табиғаттағы микро суреттер, бейнелеу өнеріндегі заманауи бағыттары (поп арт, инсталляция), өздігінен ізденіс зерттеулері, Қазақстанның заманауи суретшілері, өнердегі заманауи стильдік бағыттарды зерттеу негізінде тәжірибелік (шығармашылық) жұмыс орындау (2D немесе 3D форматында), жұмысты қорғау және көрме ұйымдастыру;
2) "Сәндік-қолданбалы өнер" бөлімі: Көркемдік жазба (батик, гжель, хохлома), жазбалар түрлері, жазбалардың тәсілдері мен техникасы, материалдары және құралдары, бұйымның нобайын орындау, материалдар мен құралдарды дайындау, көркемдік жазбаны орындау, сәндеу, безендіру, жұмысты қорғау және көрме ұйымдастыру;
3) "Дизайн және технология" бөлімі: Өзгеріске ұшырау (трансформация) және тігін бұйымдарды сәндеу (киім, аксессуарлар, бижутериялар), идеяларды құру, нобай, материалдар мен құралдарды дайындау, жиынтықты орындау, киім бөлшектерін пішу, жеке бөлшектерді өңдеу, бұйымдардың бөлшектерін құрастыру және өңдеу, бұйымды сәндеу, жұмысты қорғау;
4) "Тамақтану мәдениеті" бөлімі: Қазақтың ұлттық тағамдары, әлем халықтарының тағамдары (өздігінен ізденіс зерттеулері), әлем халықтарының тағамдары, тәжірибелік жұмыс (суши, пицца, көже);
5) "Үй мәдениеті" бөлімі: Тұрмыстық техниканы таңдау, тұрмыстық техниканы қолдану ережелері, өсімдік сән және интерьер элементі ретінде.
22. 8-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны (қыздар):
1) "Сәндік-қолданбалы өнер" бөлімі: Қазақтың ұлттық сәндік қолданбалы бұйымдары (ши тоқу, киіз бас), әртүрлі ұлттық бұйымдар, құрал-жабдықтар мен материалдармен танысу, бұйымдарға нобайлар дайындау, құрал- жабдықтар мен материалдар дайындау, шығармашылық жұмыстарды орындау, әшекейлерді пайдалана отырып сәндеу, жұмысты қорғау, көрмеге ұсыну;
2) "Дизайн және технология" бөлімі: Қазақтың ұлттық киімі, этностиль, ою-өрнек стилизациясы, этностильдегі (бас киімдер, қазақтың ұлттық киімдері), этностильдегі бұйымдарды жасау (бас киімдер, қазақтың ұлттық киімдері), бұйымдарды әшекейлеу, жұмысты қорғау;
3) "Дизайн және технология" бөлімі: Халықтық пішім негізінде киім үлгісінің дизайны (тұтас жеңдер), бұйымдарға нобайлар дайындау, құрал- жабдықтар мен материалдарды дайындау, халықтық пішім негізінде киім үлгісінде бұйым дайындау, бөлшектерді пішу, бөлшектерді өңдеу, бөлшектерді біріктіру мен безендіру, бұйымды ою-өрнек элементтерімен безендіру, жұмысты қорғау;
4) "Үй мәдениеті" бөлімі: Интерьерге арналған сәнді бұйымдар (2D/3D форматта), бұйымдарға нобайлар дайындау, құрал-жабдықтар мен материалдарды дайындау, интерьерге арналған 2D/3D сәнді бұйымдарды жасау, өсімдік шаруашылығындағы ғылымның рөлі, медицина, фитотерапия және косметологиядағы өсімдіктің рөлі.
23. 9-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны (қыздар):
1) "Сәндік-қолданбалы өнер" бөлімі: Қазақстанның дәстүрлі тоқыма өнері, қазақ кілемдері, алаша, кілем тоқу, гобелен, қазіргі кілемдер үлгілері, кілем тоқу материалдары мен құрал-жабдықтары, бұйым нобайын жасау, материалдар мен құрал-жабдықтарды дайындау, шығармашылық жұмысты орындау, декор жасау мен безендіру, жұмысты қорғау, көрме ұйымдастыру;
2) "Дизайн және технология" бөлімі: Заманауи сән әлеміндегі сарындық (стильді) бағыттар (өздігінен ізденіс зерттеулері), "Сән және жеке тұлға үйлесімділігі" эксперименті, жеке даралық имиджін жасау, идеяларды жүзеге асыру, аксессуарлар, шаш үлгісі, визаж құралдары негізінде жеке даралық образды жасау, киім топтамасын жасау эксперименті/жеке даралық имидж үшін аксессуарлар, жұмысты қорғау;
3) "Дизайн және технология" бөлімі: Сәнді киім дизайны "Fast cloth" қарапайым геометриялық формалар (пончо, кейп, туника) (сән журналдары), киім және аксессуарлардың заманауи өндірісі, нобай, идеяны жүзеге асыру, материалдар мен құрал-жабдықтарды дайындау, бұйымды жасау, бөлшектерді пішу, жеке бөлшектерді өңдеу, бөлшектерді жинау мен бұйымды сәндеу, жұмысты талдау мен бағалау, жұмысты қорғау;
4) "Үй мәдениеті" бөлімі: Ландшафт элементтері интерьерде /экстерьерде, шығармашылық идеяны визуалдау (нобай), шығармашылық идеяны іске асыру, интерьерді мерекеге орай безендіру, шығармашылық идеяны визуалдау (нобай), шығармашылық идеяны іске асыру.
24. "Көркем еңбек" оқу пәнінің 5-9-сыныптарға арналған оқу бағдарламасының мазмұны оқыту мақсаттары жүйесінің шығармашылық әрекет үдерісі барысында тәжірибелік және негізгі білім қалыптастыруға бағытталған үш бөлім бойынша ұйымдастырылған.
25. "Шығармашылық идеяларды дамыту және зерттеу" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) қоршаған орта туралы білім мен түсінік;
2) тарих, мәдениет және дәстүр туралы білім мен түсінік;
3) ақпарат көздерімен жұмыс істеу;
4) шығармашылық іс-әрекет үдерісін жоспарлау;
5) дизайн дайындау бойынша тапсырмалармен жұмыс жасау;
6) материалдар, олардың қасиеттері мен жұмыс істеу техникалары.
26. "Шығармашылық жұмыстарды жасау және дайындау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) шығармашылық идеялардың көркем көрінісі;
2) құралдар мен жабдықтар;
3) жасау технологиясы;
4) тамақтану мәдениеті;
5) үй мәдениеті;
6) техника қауіпсіздігі және еңбек гигиенасы ережелерін сақтау.
27. "Таныстырылым, талдау және шығармашылық жұмыстарды бағалау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) шығармашылық жұмыстардың таныстырылымы;
2) идеяларды талдау және бағалау;
3) әдіс-тәсілдерді талдау және бағалау;
4) жұмысты жетілдіру және бейімдеу.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
28. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа бөлінген.
29. Бағдарламада оқыту мақсаттарын қолдануға және мониторинг жасауға тиімді болу үшін кодтық белгі енгізілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік номерін көрсетеді. Мысалы, 5.2.1.4. кодында "5" - сынып, "2.1" - бөлім мен бөлімше, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
30. Оқыту мақсаттарының жүйесі:
1) "Шығармашылық идеяларды дамыту және зерттеу" бөлімі:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1.1 Қоршаған орта туралы білім мен түсінік |
5. 1. 1. 1 ұлдар/ қыздар |
6. 1. 1. 1 ұлдар/ қыздар |
7. 1. 1. 1 ұлдар/ қыздар | ||
1.2 Тарих, мәдениет және дәстүр туралы білім мен түсінік |
5. 1. 2. 1 ұлдар/ қыздар |
6. 1. 2. 1 ұлдар/ қыздар |
7. 1. 2. 1 ұлдар/ қыздар |
8. 1. 2. 1 ұлдар/ қыздар |
9. 1. 2. 1 ұлдар/ қыздар |
1.3 Ақпарат көздері |
5. 1. 3. 1 ұлдар/ қыздар |
6. 1. 3. 1 ұлдар/ қыздар |
7. 1. 3. 1 ұлдар/ қыздар |
8. 1. 3. 1 ұлдар/ қыздар |
9. 1. 3. 1 ұлдар/ қыздар |
1.4 Шығармашылық іс-әрекет үдерісін жоспарлау |
5. 1. 4. 1 ұлдар/ қыздар |
6. 1. 4. 1 ұлдар/ қыздар |
7. 1. 4. 1 ұлдар/ қыздар |
8. 1. 4. 1 ұлдар/ қыздар |
9. 1. 4. 1 ұлдар/ қыздар |
1.5 Дизайн (эскиз) дайындау бойынша тапсырмалармен жұмыс істеу |
5. 1. 5. 1 ұлдар/ қыздар |
6. 1. 5. 1 ұлдар/ қыздар |
7. 1. 5. 1 ұлдар/ қыздар |
8. 1. 5. 1 ұлдар/ қыздар |
9. 1. 5. 1 ұлдар/ қыздар |
5. 1. 5. 2 ұлдар/ қыздар |
6. 1. 5. 2 ұлдар/ қыздар |
7. 1. 5. 2 ұлдар/ қыздар |
8. 1. 5. 2 ұлдар/ қыздар |
9. 1. 5. 2 ұлдар/ қыздар | |
1.6 Материалдар, олардың қасиеттері мен жұмыс істеу техника-лары |
5. 1. 6. 1 ұлдар |
6. 1. 6. 1 ұлдар |
7. 1. 6. 1 ұлдар |
8. 1. 6. 1 ұлдар |
9. 1. 6. 1 ұлдар |
5. 1. 6. 2 ұлдар/ қыздар |
6. 1. 6. 2 ұлдар/ қыздар |
7. 1. 6. 2 ұлдар/ қыздар |
8. 1. 6. 2 ұлдар/ қыздар |
9. 1. 6. 2 ұлдар/ қыздар | |
5. 1. 6. 3 қыздар |
6. 1. 6. 3 қыздар |
7. 1. 6. 3 қыздар |
8. 1. 6. 3 қыздар |
9. 1. 6. 3 қыздар | |
5. 1. 6. 4 ұлдар/ қыздар |
6. 1. 6. 4 ұлдар/ қыздар |
7. 1. 6. 4 ұлдар/ қыздар |
8. 1. 6. 4 ұлдар/ қыздар |
9. 1. 6. 4 ұлдар/ қыздар | |
2) "Шығармашылық жұмыстарды жасау және дайындау" бөлімі:
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
2.1 Шығармашылық идеялардың көркем көрінісі |
5. 2. 1. 1 ұлдар/ қыздар |
6. 2. 1. 1 ұлдар/ қыздар |
7. 2. 1. 1 ұлдар/ қыздар |
8. 2. 1. 1 ұлдар/ қыздар |
9. 2. 1. 1 ұлдар/ қыздар |
2.2 Құралдар мен жабдықтар |
5. 2. 2. 1 ұлдар |
6. 2. 2. 1 ұлдар |
7. 2. 2. 1 ұлдар |
8. 2. 2. 1 ұлдар |
9. 2. 2. 1 ұлдар |
5. 2. 2. 1 қыздар |
6. 2. 2. 1 қыздар |
7. 2. 2. 1 қыздар |
8. 2. 2. 1 қыздар |
9. 2. 2. 1 қыздар | |
2.3 Жасау технологиясы |
5. 2. 3. 1 ұлдар |
6. 2. 3. 1 ұлдар |
7. 2. 3. 1 ұлдар |
8. 2. 3. 1 ұлдар |
9. 2. 3. 1 ұлдар |
5. 2. 3. 1 қыздар |
6. 2. 3. 1қыздар |
7. 2. 3. 1 қыздар |
8. 2. 3. 1 қыздар |
9. 2. 3. 1 қыздар | |
5. 2. 3. 3 ұлдар/ қыздар |
6. 2. 3. 3 ұлдар/ қыздар |
7. 2. 3. 4 ұлдар/ қыздар |
8. 2. 3. 3 ұлдар/ қыздар |
9. 2. 3. 3 ұлдар/ қыздар | |
2.4 Тамақтану мәдениеті |
5. 2. 4. 1 ұлдар/ қыздар |
6. 2. 4. 1 ұлдар/ қыздар |
7. 2. 4. 1 қыздар | ||
2.5 Үй мәдениеті |
5. 2. 5. 1 ұлдар/ қыздар |
6. 2. 5. 1 ұлдар/ қыздар |
7. 2. 5. 1 ұлдар |
8. 2. 5. 1 ұлдар/ қыздар |
9. 2. 5. 1 ұлдар/ қыздар |
5. 2. 5. 3 ұлдар |
6. 2. 5. 3 ұлдар |
7. 2. 5. 2 ұлдар |
8. 2. 5. 2 ұлдар |
9. 2. 5. 2 ұлдар | |
5. 2. 5. 5 ұлдар |
6. 2. 5. 5 ұлдар |
7. 2. 5. 3 ұлдар |
9. 2. 5. 3 ұлдар | ||
5. 2. 5. 6 ұлдар |
6. 2. 5. 6 ұлдар |
7. 2. 5. 5 ұлдар |
8. 2. 5. 3 ұлдар |
9. 2. 5. 4 ұлдар /Қыздар | |
5. 2. 5. 3 қыздар |
6. 2. 5. 3 қыздар |
7. 2. 5. 2 қыздар |
8. 2. 5. 3 қыздар | ||
2.6 Техника қауіпсіздігі мен еңбек гигиенасының ережелерін сақтау |
5. 2. 6. 1 ұлдар/ қыздар |
6. 2. 6. 1 ұлдар/ қыздар |
7. 2. 6. 1 ұлдар/ қыздар |
8. 2. 6. 1 ұлдар/ қыздар |
9. 2. 6. 1 ұлдар/ қыздар |
3) "Презентациялау, талдау және шығармашылық жұмыстарды бағалау" бөлімі:
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
3.1 Шығармашылық жұмыстардың таныстырылымы |
5. 3. 1. 1 ұлдар/ қыздар |
6. 3. 1. 1 ұлдар/ қыздар |
7. 3. 1. 1 ұлдар/ қыздар |
8. 3. 1. 1 ұлдар/ қыздар |
9. 3. 1. 1 ұлдар/ қыздар |
3.2 Идеяларды талдау және бағалау |
5. 3. 2. 1 ұлдар/ қыздар |
6. 3. 2. 1 ұлдар/ қыздар |
7. 3. 2. 1 ұлдар/ қыздар |
8. 3. 2. 1 ұлдар / қыздар |
9. 3. 2. 1 ұлдар/қыздар |
3.3 Әдіс-тәсілдерді талдау және бағалау |
5. 3. 3. 1 ұлдар/ қыздар |
6. 3. 3. 1 ұлдар/ қыздар |
7. 3. 3. 1 ұлдар/ қыздар |
8. 3. 3. 1 ұлдар/ қыздар |
9. 3. 3. 1 ұлдар/ қыздар |
3.4 Жұмысты жетілдіру мен бейімдеу |
5. 3. 4. 1 ұлдар/ қыздар |
6. 3. 4. 1 ұлдар/ қыздар |
7. 3. 4. 1 ұлдар/ қыздар |
8. 3. 4. 1 ұлдар/ қыздар |
9. 3. 4. 1 ұлдар/ қыздар |
31. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
32. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Көркем еңбек" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Көркем еңбек" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып (ұлдар):
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны |
Оқыту мақсаттары. |
1-тоқсан | ||
Визуалды өнер | Бейнелеу өнеріндегі көркем құралдары. Классикалық өнердің үздік туындылары. Қазақстандық суретшілердің шығармашылығы. Бейнелеу өнерінің түрлері мен жанрлары | 5. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін анықтау және зерделеу |
5. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды зерттеу мен дамыту үшін ақпарат көздерімен жұмыс істеу (ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолдану арқылы) | ||
5. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарында берілген идеялар мен тақырыптарды сипаттау | ||
5. 3. 3. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарындағы қолданылған әдіс-тәсілдерді (техникасы) сипаттау | ||
Натюрморт өнері. Ұлттық сәндік натюрморт | 5. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды іске асыру үшін нобайлар орындау | |
5. 1. 6. 4 таңдаған тәсілдерінің қасиеттерін ескере отырып, көркемөнер материалдарын, техникаларын пайдалану және эксперимент жүргізу | ||
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | ||
5. 2. 3. 3 шығармашылық жұмыстар мен бұйымдар дайындау үдерісінде қазақтың ұлттық мәдениет элементтерін пайдалану | ||
Пейзаж. Табиғатпен үйлесім. Әуе перспективасы | 5. 1. 1. 1 қоршаған ортаның ассоциативті мағынасы мен визуалды сипаттамасын зерделеу және анықтау (композиция, түс, пішін, фактура, тепе-теңдік) | |
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | ||
Индустриалды пейзаж. Қала пейзажы. Сызықтық перспектива | 5. 1. 1. 1 қоршаған ортаның ассоциативті мағынасы мен визуалды сипаттамасын зерделеу және анықтау (композиция, түс, пішін, фактура, тепе-теңдік) | |
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | ||
Пластикалық пішіндер өнері. Мүсін өнері | 5. 1. 1. 1 қоршаған ортаның ассоциативті мағынасы мен визуалды сипаттамасын зерделеу және анықтау (композиция, түс, пішін, фактура, тепе-теңдік) | |
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | ||
5. 3. 3. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарындағы қолданылған әдіс-тәсілдерді (техникасы) сипаттау | ||
Шығармашылық жұмыс. Көрме ұйымдастыру | 5. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды іске асыру үшін нобайлар орындау | |
5. 1. 6. 4 таңдаған тәсілдерінің қасиеттерін ескере отырып, көркемөнер материалдарын, техникаларын пайдалану және эксперимент жүргізу | ||
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану. | ||
5. 3. 1. 1 бүкіл сыныпқа дайын жұмысты таныстыру (көрме) | ||
2-тоқсан | ||
Сәндік-қолданбалы өнер | Сәндік-қолданбалы өнер, негізгі пішіндер мен ерекшеліктері. Қазақстан халқының сәндік-қолданбалы өнері | 5. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін анықтау және зерделеу |
Сәндік-қолданбалы өнердегі заманауи және дәстүрлі емес материалдар. Материалдар мен құрал-жабдықтармен танысу |
5. 1. 6. 2 бірқатар заманауи және дәстүрлі емес материалдарды білу, олардың қасиеттері мен міндеттерің анықтау; | |
Дәстүрлі емес материалдардан сәндік бұйым. Идеяларды талқылау мен дамыту. Нобай орындау | 5. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды іске асыру үшін нобайлар орындау | |
Дәстүрлі емес материалдардан сәндік бұйым. Бұйым дайындау | 5. 2. 3. 2 түрлі конструкциялық, табиғи және жасанды материалдардан қарапайым бұйым дайындау | |
5. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін қадағалап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Өру өнері. Өру түрлері. Материалдар және құрал-жабдықтармен танысу | 5. 1. 6. 2 бірқатар заманауи және дәстүрлі емес материалдарды білу, олардың қасиеттері мен міндеттерің анықтау | |
5. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды іске асыру үшін нобайлар орындау | ||
Бұйым өру |
5. 2. 3. 2 түрлі конструкциялық, табиғи және жасанды материалдардан қарапайым бұйым дайындау; | |
5. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін қадағалап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану. | ||
Жұмыстардың көрмесі | 5. 3. 1. 1 бүкіл сыныпқа дайын жұмысты танысту (көрме) | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Конструкциялық материалдар. Материалдардың түрлері мен қасиеттерін зерттеу | 5. 1. 6. 1 конструкциялық, табиғи және жасанды материалдардың жалпы қасиеттері мен құрылысын, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтай отырып зерделеу |
Конструкциялық материалдарды өңдеуге арналған жабдықтар, қол еңбегі құралдары, құрылғылар |
5. 2. 2. 2 ағаш және темір өңдеу білдегінің тағайындалуы мен құрылысын түсіндіру; | |
5. 2. 6. 2 қол еңбегі құралдарымен жұмыс істеудің қауіпсіз тәсілдерін, еңбек гигиенасының ережелерін білу (жұмыс орнын, құралдарды ұйымдастыру және тазалау, арнайы киімде жұмыс істеу) | ||
Көркемдеп аралау. Идеяларды құру. Материалды таңдау және дайындау |
5. 1. 5. 1 өзінің және өзгенің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) тәжірибесіне сүйене отырып және композицияның негізгі заңдылықтарын ескеріп, қарапайым нысандардың дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
5. 1. 4. 1 шығамашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтай отырып, жоспар дайындау; | ||
Сыртқы және ішкі сызықтар арқылы қисық пішінді бұйымды қыларамен көркемдеп аралау |
5. 2. 3. 1 өлшем мен белгілеу негізінде орындалған бұйым дайындау үшін материалдарды қол құралдарымен өңдеу; | |
5. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін қадағалап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Сымнан бұйымдарды модельдеу. Нобайлар дайындау (шынжыр, басқатырғыш ойындары, жануарлардың пішіндері). Материал таңдау. Құралдар-жабдықтар мен құрылғылар | 5. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды іске асыру үшін нобайлар орындау | |
Бұйым дайындау. (шынжыр, басқатырғыш ойындары, жануарлардың пішіндері) |
5. 2. 3. 1 өлшем мен белгілеу негізінде орындалған бұйым дайындау үшін материалдарды қол құралдарымен өңдеу; | |
5. 2. 6. 1 қауіпсіздік техникасын қадағалап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Түрлі материалдарды қолданып, музыкалық аспаптарды (ұрмалы және соқпалы) жобалау |
5. 1. 5. 1 өзінің және өзгенің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) тәжірибесіне сүйене отырып және композицияның негізгі заңдылықтарын ескеріп, қарапайым нысандардың дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
Музыкалық аспапты құрастыру |
5. 2. 3. 1 өлшем мен белгілеу негізінде орындалған бұйым дайындау үшін материалдарды қол құралдарымен өңдеу; | |
5. 2. 6. 1 қауіпсіздік техникасын қадағалап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
5. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарын жетілдіру және адаптациялау бойынша конструктивті пікірлер, ұсыныстарды білдіру. | ||
Жұмыстардың көрмесі | 5. 3. 1. 1 бүкіл сыныпқа дайын жұмысты таныстыру (көрме) | |
4-тоқсан | ||
Тамақтану мәдениеті | Дұрыс тамақтанудың негіздері. Ас мәзірін әзірлеу |
5. 2. 4. 1 дұрыс және тиімді тамақтанудың ережелерін сипаттау және зерделеу; |
Үй мәдениеті | Электр қуатының негізгі көздері туралы жалпы мәліметтер.Электротехникалық арматура. Электр энергиясының әртүрлі көздерімен тәжірибе жасау (батарея, гальваникалық элементтер) |
5. 2. 5. 3 электр энергиясының көздері туралы айтып беру; |
Тұрмыстағы жөндеу жұмыстары | 5. 2. 5. 6 қол құралдарын пайдаланып, ақауларды жою бойынша интерьерді ұйымдастырудың тәжірибелік жұмыстары мен қарапайым жөндеу операцияларын орындау | |
Өсімдік шаруашылығының негізгі бағыттары. Өсімдік шаруашылығындағы көктемгі жұмыстар. |
5. 2. 5. 1 өсімдік шаруашылығы мен жеміс-көкөніс түрлерінің негізгі бағыттарын зерделеу және сипаттау; | |
2) 6-сынып (ұлдар):
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны |
Оқыту мақсаттары. |
1-тоқсан | ||
Визуалды өнер | Портрет жанры. Қазақстандық суретшілердің шығармашылығындағы портрет | 6. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды іске асыру мақсатында ақпарат көздерін өз бетінше таңдап, қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолдану арқылы); |
6. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы білімі мен түсінігін көрсету | ||
Сызықты портрет. Графика. Орындалу техникасы. Дәстүрлі емес материалдардан портрет жасау (сымнан) материалдардан орындалған портрет) | 6. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін анықтау, таңдау және қолдану | |
6. 1. 6. 4 материалдардың қасиеттері жайлы білімін және тәжірибелік жұмыс істеу дағдыларын көрсете отырып техникалар, көркемдік материалдарды қолдану және эксперимент жасау; | ||
Портреттегі түс. Орындалу техникасы |
6. 1. 1. 1 өзінің және басқа оқушының тәжірибесіне сүйене отырып, қоршаған орта нысандарының визуалды сипаттамаларын (композиция, түс, пішін, фактура, тепе-теңдік) түсіну және білімін көрсету; | |
Заманауи портрет. Фотоөнер. Фотокамерамен тәжірибе | 6. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарындағы идеялары мен тақырыптарды салыстыру | |
6. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін анықтау, таңдау және қолдану | ||
Анимация. Қозғалатын элементтер (ермексазды анимация, көлеңкелі театр, саусақты және таяқшалы қуыршақтар) | 6. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы білімі мен түсінігін көрсету | |
Сценарий дайындау. Кейіпкерлер мен декорациялар құру. Көркем өнер идеяларын іске асыру. Дыбыс қосу | 6. 1. 4. 1 уақыт пен басқа да факторларды ескере отырып, іс-әрекеттің реттілігін анықтау және жоспарлау | |
6. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін анықтау, таңдау және қолдану | ||
6. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарын жетілдіру және адаптациялау бойынша сындарлы пікір мен негізделген ұсыныстарды қабылдау | ||
Жұмысты қорғау. | 6. 3. 1. 1 мектеп аудиториясы алдында өзінің дайын жұмыстарын таныстыру | |
2-тоқсан | ||
Сәндік-қолданбалы өнер | Қазақстан халықтарының зергерлік өнерімен танысу | 6. 1. 2. 1 әлемдік және қазақтың ұлттық мәдениетіндегі дизайн, қолөнер мен өнер туындыларының ерекшеліктерін түсіну мен білімін көрсету |
Зергерлік бұйым нобайын орындау. Материалдар мен құрал-жабдықтарды таңдау | 6. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларын іске асыру үшін нобайлар, техникалық суреттер мен сызбалар орындау | |
6. 1. 6. 4 материалдардың қасиеттері жайлы білімін және тәжірибелік жұмыс істеу дағдыларын көрсете отырып техникалар, көркемдік материалдарды қолдану және эксперимент жасау | ||
Бұйым дайындау. Бұйымды көркемдеп безендіру |
6. 2. 3. 2 ажырайтын және ажырамайтын біріктіру әдістерін қолданып, бірнеше бөлшектерден тұратын бұйым жасау; | |
6. 2. 6. 1 қауіпсіздік техникасын қадағалап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Табиғи материалдардың түрлері мен сипаттамалары. (Өздігінен ізденіс зерттеулері) |
6. 1. 1. 1 өзінің және басқа оқушының тәжірибесіне сүйене отырып, қоршаған орта нысандарының визуалды сипаттамаларын (композиция, түс, пішін, фактура, тепе-теңдік) түсіну және білімін көрсету; | |
Табиғи материалдардан дайындалатын бұйым нобайын орындау | 6. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларын іске асыру үшін нобайлар, техникалық суреттер мен сызбалар орындау | |
Бұйым дайындау. Бұйымды көркемдеп безендіру | 6. 1. 6. 4 материалдардың қасиеттері жайлы білімін және тәжірибелік жұмыс істеу дағдыларын көрсете отырып техникалар, көркемдік материалдарды қолдану және эксперимент жасау | |
6. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін анықтау, таңдау және қолдану | ||
Жұмысты қорғау. Көрме ұйымдастыру | 6. 3. 1. 1 мектеп аудиториясы алдында өзінің дайын жұмыстарын таныстыру | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Электрлік және қол еңбегі құралдары мен жабдықтары. Тәжірибелік жұмыс | 6. 2. 2. 1 табиғи, жасанды және конструктивті материалдарды өңдеу үшін пайдаланатын қозғалысты беру механизмдері мен қол электрлік құралдардың құрылысын анықтайды және сипаттайды |
6. 2. 6. 2 қол электрлі құралдары мен жабдықтарымен қауіпсіз жұмыс жасау тәсілдерін, еңбек гигиенасы ережелерін (жұмыс орнын, құралдарды ұйымдастыру мен тазалау, арнайы киімде жұмыс істеу) білу және түсіндіру | ||
Құрамалы бөлшектерден робот құру. Роботтың шығу тарихы мен оның түрлері. (Өздігінен ізденіс зерттеулері) | 6. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды іске асыру мақсатында ақпарат көздерін өз бетінше таңдап, қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолдану арқылы) | |
6. 3. 3. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарындағы қолданылған әдіс-тәсілдерді (техникасы) салыстыру | ||
Роботты жобалау және дайындау. Нобай. Материалдарды іріктеу, таңдау | 6. 1. 5. 1 өзінің тәжірибесі мен біліміне сүйеніп, композицияның негізгі заңдылықтарын сақтай отырып, әртүрлі нысандардың дизайны бойынша тапсырмалар орындау | |
6. 1. 4. 1 уақыт пен басқа да факторларды ескере отырып, іс-әрекеттің реттілігін анықтау және жоспарлау; | ||
Робот құру. Робот бөлшектерінің жылжымалы механизмін құру бойынша эксперимент жүргізу |
6. 2. 3. 1 орындалған өлшем мен белгілеу негізінде бұйым дайындау үшін материалдарды электрлік қол құралдарымен өңдеу; | |
6. 2. 6. 1 қауіпсіздік техникасын қадағалап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Көлік құралдарының түрлері туралы жалпы мәлімет. (Өздігінен ізденіс зерттеулері) | 6. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды іске асыру мақсатында ақпарат көздерін өз бетінше таңдап, қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолдану арқылы) | |
Көлік құралы үлгісін дайындау. Нобай. Материалдарды іріктеу, таңдау | 6. 1. 5. 1 өзінің тәжірибесі мен біліміне сүйеніп, композицияның негізгі заңдылықтарын сақтай отырып, әртүрлі нысандардың дизайны бойынша тапсырмалар орындау | |
6. 1. 4. 2 материалдық шығынды анықтау (сандық көрсеткіштер) | ||
Көлік құралын орындау. Үлгінің жеке бөліктерін дайындау. Үлгіні құрастыру, безендіру |
6. 2. 3. 1 орындалған өлшем мен белгілеу негізінде бұйым дайындау үшін материалдарды электрлік қол құралдарымен өңдеу; | |
Жұмысты қорғау. Көрме ұйымдастыру | 6. 3. 1. 1 мектеп аудиториясы алдында өзінің дайын жұмыстарын таныстыру | |
4-тоқсан | ||
Тамақтану мәдениеті | Қазақ халқы мен түрлі халықтардың және де қоғамдық тамақтану орындарындағы дастарқан басында өзін-өзі дұрыс ұстау ережелері |
6. 2. 4. 1 қоғамдық тамақтану орындарында, қазақ халқы мен әлем халықтарының мәдениетіндегі дастарқан басында өзін-өзі ұстау ережелерін салыстыру және сипаттау; |
Үй мәдениеті | Электросызбалардың шартты белгілерімен танысу. Электр тізбегі |
6. 2. 5. 3 электросызбалар элементтерінің шартты графикалық белгілерін орындау, анықтау және зерделеу; |
Батарейкалы шырағдан дайындау | 6. 2. 5. 5 электр тізбектерін қарапайым сызба бойынша жинау және орындау | |
Электрлік қол еңбегі құралдары қолданылған тұрмыстағы жөндеу жұмыстары | 6. 2. 5. 6 электрлік қол құралдарын пайдаланып, ақауларды жою бойынша жөндеу операциялары мен интерьерді ұйымдастырудың тәжірибелік жұмыстарын орындау | |
6. 2. 6. 1 техникасын қауіпсіздігін қадағалап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Сәндік гүлдер түрлері. Гүл өсіру шаруашылығындағы көктемгі жұмыстар |
6. 2. 5. 1 сәндік гүлдер түрлерін өсіру технологиясын зерттеу және сипаттау; | |
3) 7-сынып (ұлдар):
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны |
Оқыту мақсаттары. |
1-тоқсан | ||
Визуалды өнер | Өнердегі заманауи техника мен ғылыми жетістіктер. Табиғаттағы микро суреттер. | 7. 1. 1. 1 қоршаған орта элементтерінің визуалды сипаттамасын (композиция, түс, пішін, фактура, пропорция) өзінше түсіндіру |
7. 2. 1. 1 күрделі шығармашылық идеялары мен сезімдерін білдіру үшін, өнер құралдары мен әртүрлі техникада таңдалған қасиеттері мен тәсілдерін визуалды элементтерді таңдау және негізделген түрде анықтау | ||
Бейнелеу өнеріндегі заманауи бағыттары (поп арт, инсталляция). Өздігінен ізденіс зерттеулері | 7. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарындағы идеялары мен тақырыптарды талқылау және бағалау | |
7. 3. 3. 1 пәндік терминологияны пайдалана отырып, басқалардың (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) және өз жұмыстарындағы әдіс- тәсілдері мен техникаларды талқылау және бағалау | ||
Қазақстанның заманауи суретшілері | 7. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін өз бетінше зерделеу және сипаттау | |
7. 1. 3. 1 шығармашылық жұмыста идеяларын іске асыру мақсатында түрлі ақпарат көздерінің ең тиімдісін таңдай отырып, қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолдану арқылы) | ||
Өнердегі заманауи стильдік бағыттарды зерттеу негізінде тәжірибелік жұмыс орындау. (2D немесе 3D форматында) |
7. 1. 6. 4 шығармашылық жұмыстар жасау үшін әртүрлі (заманауи) технологиялар мен өнер материалдарын анықтау, таңдау және біріктіру; | |
7. 2. 1. 1 күрделі шығармашылық идеялары мен сезімдерін білдіру үшін, өнер құралдары мен әртүрлі техникада таңдалған қасиеттері мен тәсілдерін визуалды элементтерді таңдау және негізделген түрде анықтау | ||
Жұмысты қорғау және көрме ұйымдастыру | 7. 3. 1. 1 ауқымды аудитория алдында дайын болған өз жұмыстарын таныстыру (көрме, сән көрсетілімі) | |
2-тоқсан | ||
Сәндік-қолданбалы өнер | Пирография өнерімен танысу. Көркемдеп күйдіру техникасы мен тәсілдері | 7. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін өз бетінше зерделеу және сипаттау |
Нобай орындау. Материалдарды таңдау және дайындау | 7. 1. 5. 2 бұйым жасауда әртүрлі графикалық құралдарды қолдана отырып (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолданып), нобайлар, графикалық және технологиялық құжаттар дайындау | |
7. 1. 6. 4 шығармашылық жұмыстар жасау үшін әртүрлі (заманауи) технологиялар мен өнер материалдарын анықтау, таңдау және біріктіру | ||
Бұйымды көркемдеп күйдіру. Безендіру |
7. 2. 3. 1 бұйымдардың функционалдық және эстетикалық сапасын арттыру үшін материалдарды механикалық өңдеу және бұйымды безендіру; | |
7. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін қадағалап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Жұмысты қорғау және көрме ұйымдастыру | 7. 3. 1. 1 ауқымды аудитория алдында дайын болған өз жұмыстарын таныстыру (көрме, сән көрсетілімі) | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Ағашты механикалық өңдеуге арналған құрал-жабдықтар | 7. 2. 2. 1 заманауи технологиялық машиналардың құрылысына және жұмыс барысына сипаттама бере отырып, конструкциялық, табиғи және жасанды материалдарды өңдеу операцияларын орындау |
Ағашты механикалық өңдеу барысындағы жұмысты ұйымдастыру | 7. 2. 6. 2 заманауи технологиялық машиналармен қауіпсіз жұмыс жасау жолдарын білу және түсіндіру | |
7. 1. 6. 1 жобаланатын нысанды дайындау барысында конструкциялық, табиғи және жасанды материалдардың физикалық, технологиялық және механикалық қасиеттерін анықтау және салыстыру | ||
Ағаштан жасалған бұйымды өңдеу. Бұйымның дизайны. Материалды таңдау және дайындау |
7. 1. 5. 1 функционалды (техникалық) және эстетикалық талаптарға сай, дизайн дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
7. 1. 4. 1 алған білімдері мен тәжірибелерін қолдана болашақ іс-әрекеттерін анықтау және шығармашылық қызметін жоспарлау; | ||
Бұйымды жасау. Материалдар мен бөлшектерді механикалық өңдеу. Бұйымды безендіру |
7. 2. 3. 1 бұйымдардың функционалдық және эстетикалық сапасын арттыру үшін материалдарды механикалық өңдеу және бұйымды безендіру; | |
7. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарын жетілдіру және адаптациялауда қолданылған идеяларды салыстыруда негізделген сыни ұсыныстар жасау | ||
Көрме ұйымдастыру | 7. 3. 1. 1 ауқымды аудитория алдында дайын болған өз жұмыстарын таныстыру (көрме, сән көрсетілімі) | |
4-тоқсан | ||
Үй мәдениеті | Ауыл шаруашылық өндірістегі заманауи техникалар мен жабдықтар | 7. 2. 5. 1 ауыл шаруашылығындағы жабдықтарды және заманауи техникаларды сипаттау, жіктеу және бағалау |
7. 1. 3. 1 шығармашылық жұмыста идеяларын іске асыру мақсатында түрлі ақпарат көздерінің ең тиімдісін таңдай отырып, қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолдану арқылы) | ||
Тұрмыстық құрал-жабдықтар мен электроарматураны жөндеу |
7. 2. 5. 2 электротехникалық арматуралардың және тұрмыстық құралдардың қарапайым жөндеу жұмыстарын жүргізу; | |
Үй экологиясы. Үйдегі микроклимат |
7. 1. 3. 1 шығармашылық жұмыста идеяларын іске асыру мақсатында түрлі ақпарат көздерінің ең тиімдісін таңдай отырып, қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолдану арқылы); | |
4) 8-сынып (ұлдар):
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны |
Оқыту мақсаттары. |
1-тоқсан | ||
Сәндік қолданбалы өнер | Мозаика өнері. Мозаика орындаудың түрлері мен техникалары | 8. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарындағы идеялары мен тақырыптарды талдау мен бағалау жүргізу үшін критерийлерді қолдану |
8. 3. 3. 1 жасалған өнімнің (шығармашылық жұмыс) сапасын қолданылған әдіс-тәсілдерін бағалау және талдау үшін критерийлерді қолдану | ||
Мозаикалық панноға арналған негіз дайындау. Нобай және материалды таңда | 8. 1. 5. 2 әртүрлі графика тәсілдерін қолданып, бұйым дайындаудың реттілігі мен тиімді тәсілін анықтай отырып (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолданып), графикалық және технологиялық құжаттар дайындау | |
Мозаика панносын орындау | 8. 1. 6. 4 шығармашылық жұмыстар жасау үшін әртүрлі технологиялар мен өнер материалдарын өз бетінше анықтау, таңдау және біріктіру | |
8. 2. 1. 1 күрделі шығармашылық идеялары мен сезімдерін білдіру үшін өз бетінше өнердің көркем құралдарын анықтау, таңдау және қолдану | ||
Көркемдеп безендіру мен жұмыстарын таныстыру. | 8. 3. 1. 1 онлайн платформадағы ауқымды аудитория алдында дайын жұмыстарды қорғау және оны ұсыну (онлайн форумдар, әлеуметтік желілерде) | |
2-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Қазақ халқының тұрмыстық заттарымен танысу | 8. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы түсінігін көрсету |
Қазақ халқының тұрмыстық заттарының орындалу техникасы мен материалдарын (торсық, дөңгелек үстел) зерделеу. | 8. 1. 6. 1 жобалау объектісінің қолданылу мақсаты мен ерекшелігін ескере отырып, өңдеудің конструкциялық, табиғи, жасанды материалдары мен әдістерін негіздеп таңдау | |
Идеяларды талдау және нобайды орындау. Жұмысты жоспарлау | 8. 1. 5. 1 функционалды (техникалық), эстетикалық, эргономикалық және экологиялық талаптарға сай нысан дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау | |
8. 1. 4. 1 болашақ іс-әрекеттерін анықтауда өздерінің алған білімдері мен тәжрибесін қолдана отырып шығармашылық әркеттерін жоспарлайды | ||
Материалдарды өңдеу. Бұйымды дайындау | 8. 2. 2. 1 заманауи технологиялық машиналарда конструкциялық материалдарды өңдеу бойынша күрделі операцияларды орындау | |
8. 2. 3. 1 қол, механикалық құрал-жабдықтарын қолдана отырып, бұйымдардың функционалдық және эстетикалық сапасын арттыру үшін материалдарды өңдеу мен безендіру әдістерін анықтау, пайдалану; | ||
8. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін қадағалап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Көрме ұйымдастыру және жұмысты қорғау | 8. 3. 1. 1 онлайн платформадағы ауқымды аудитория алдында дайын жұмыстарды қорғау және оны ұсыну (онлайн форумдар, әлеуметтік желілерде) | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Үстел ойыны. Шығу тарихы | 8. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы түсінігін көрсету |
Үстел ойынының тұжырымдамасы | 8. 1. 4. 2 зерттеу нәтижелері негізінде тұтынушылардың өнімнің түрлеріне деген қажеттілігін анықтау | |
8. 1. 5. 1 функционалды (техникалық), эстетикалық, эргономикалық және экологиялық талаптарға сай нысан дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау | ||
Үстел ойынын дайындау. Графикалық құжаттама | 8. 1. 5. 2 әртүрлі графика тәсілдерін қолданып, бұйым дайындаудың реттілігі мен тиімді тәсілін анықтай отырып (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолданып), графикалық және технологиялық құжаттар дайындау | |
Үстел ойының бөлшектерін дайындау. Көркемдеп безендіру | 8. 1. 6. 2 бұйымды дайындау мен безендіру үшін заманауи және дәстүрлі емес материалдардың тиімді қолданылуын түсіне отырып өздігінен таңдау | |
8. 2. 3. 1 қол, механикалық құрал-жабдықтарын қолдана отырып, бұйымдардың функционалдық және эстетикалық сапасын арттыру үшін материалдарды өңдеу мен безендіру әдістерін анықтау, пайдалану | ||
Ойынды тестілеу. Сауалнама және ақпараттар жинау | 8. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарын жетілдіру және адаптациялауда қолданылған идеяларды талдауда және бағалауда негізінделген сыни ұсыныстар жасау | |
Жұмысты қорғау. | 8. 3. 1. 1 онлайн платформадағы ауқымды аудитория алдында дайын жұмыстарды қорғау және оны ұсыну (онлайн форумдар, әлеуметтік желілерде) | |
4-тоқсан | ||
Үй мәдениеті | Агротехнологияның дамуындағы ғылымның рөлі (өздігінен ізденіс зерттеулері) | 8. 2. 5. 1 ауылшаруашылық өндірісінің дамуындағы әдіс-тәсілдерді талқылау және бағалау |
8. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды дамыту мен іске асыруда өз бетінше таңдаған ақпарат көздерін қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолдану арқылы) | ||
Электрқұрылғылар мен тұрмыстық техникаларды таңдау және бағалау | 8. 2. 5. 2 тұрмыстық техника мен электр жабдықтарының эстетикалық, эргономикалық және эксплуатациялық сапаларын салыстру мен бағалау | |
8. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды дамыту мен іске асыруда өз бетінше таңдаған ақпарат көздерін қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолдану арқылы) | ||
Бөлменің жөндеу жұмыстарына арналған заманауи материалдар мен құрал-жабдықтар (тәжірибелік жұмыс) |
8. 2. 5. 3 тұрмыста жөндеу жұмыстарын жүргізу барысында ақауларды жоюдың тиімді тәсілдерін табу; | |
8. 2. 6. 1 қауіпсіздік техникасын қадағалап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану; | ||
5) 9-сынып (ұлдар):
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны |
Оқыту мақсаттары. |
1-тоқсан | ||
Сәндік қолданбалы өнер | Заманауи интерьердегі сәндік бұйымдар | 9. 1. 2. 1 мәдени және тарихи жәдігерлер, қолөнер мен дизайн салалары шығармаларының материалдарын, бағытын, салыстырмалы талдау |
Интерьердің сәнді заттарының (шырағдан, сәнді сағаттар) дайындалу техникалары мен тәсілдерін зерделеу | 9. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны) дамыту мен іске асыруда бірінші және екінші ақпарат көздерін толыққанды және нәтижелі қолдану | |
Идеяларды дамытуды талқылау мен нобай орындау. Жұмысты жоспарлау | 9. 1. 4. 1 жұмысты орындаудың тиімді (оптималды) әдістері мен реттілігін анықтай отырып, шығармашылық қызметін жоспарлау | |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді жалпылау | ||
Интерьердің сәндік заттарын дайындау мен безендіру | 9. 2. 1. 1 мазмұнды, ерекше туындыны орындау үшін өз бетінше және сенімділікпен өнердің көркем құралдарын қолдану | |
9. 1. 6. 2 бұйымды дайындау мен безендіру барысында заманауи және дәстүрлі емес материалдарды қолданудың өзіндік (оригиналды) шешімдері мен жолдарын ұсыну | ||
9. 2. 3. 3 шығармашылық жұмыстар мен бұйымдар жасау барысында қазақ ұлттық мәдениет элементтерін пайдалану | ||
Жұмысты қорғау. | 9. 3. 1. 1 медиа құралдары мен онлайн платформаларды қолдана отырып, белгілі бір аудиторияға дайын жұмыстарын қорғауды өз бетінше ұйымдастыру (бейнетаспа, онлайн форумдар, әлеуметтік желілер) | |
9. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарындағы мақсаттың өзіндік анық көруін және негізделген бағаны өзіндік білдіру | ||
2-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Сәулет өнерінің үздік туындылары. Заманауи сәулет өнері. Қазақстан сәулет өнері. (заманауи және тарихи) |
9. 1. 2. 1 мәдени және тарихи жәдігерлер, қолөнер мен дизайн салалары шығармаларының материалдарын, бағытын, салыстырмалы талдау; |
Сәулеттік ғимараттар мен нысандардың (имитация немесе өз идеялары) нобайы, сызбасы |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді жалпылау; | |
Сәулеттік нысанның макетін орындауға қажетті материалдарды анықтау және таңдау |
9. 1. 6. 2 бұйымды дайындау мен безендіру барысында заманауи және дәстүрлі емес материалдарды қолданудың өзіндік (оригиналды) шешімдері мен жолдарын ұсыну; | |
Шығармашылық жұмыс. Сәулеттік нысан макеті |
9. 2. 3. 1 бұйым дайындау барысында материалдарды өңдеу мен безендірудің ұтымды тәсілдерін анықтау, таңдау мен қолдану; | |
Жұмысты қорғау. | 9. 3. 1. 1 медиа құралдары мен онлайн платформаларды қолдана отырып, белгілі бір аудиторияға дайын жұмыстарын қорғауды өз бетінше ұйымдастыру (бейнетаспа, онлайн форумдар, әлеуметтік желілер) | |
9. 3. 2. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарындағы тарихи, әлеуметтік және мәдениеттік мәнмәтіндерді талдау мен бағалау | ||
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Интерьер заттары және жиһаздардың өндірілуі |
9. 2. 2. 2 әртүрлі өнеркәсіпте технологиялық және өндірістік үдерістер туралы білімдері мен түсінігін көрсету; |
Белгілі бір интерьерге арналған заттарды дайындау (мысалы: көрме залына арналған модульді жиһаз, трансформацияланатын балаларға арналған жиһаз, сәнді шамшырақ) Идеяны дамыту және талқылау. Материалдарды таңдау |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді жалпылау; | |
Графикалық құжаттама. Техникалық спецификация | 9. 1. 5. 2 әртүрлі графика тәсілдерін қолдану арқылы (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолданып) өз бетінше графикалық және технологиялық құжатты құру | |
Бұйымды әзірлеу. Әрлеу |
9. 2. 2. 1 материалдарды өңдеуге арналған заманауи технологиялық машиналарды өз бетінше таңдап, анықтау және қолдану; | |
9. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін қадағалап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану; | ||
Жұмысты қорғау | 9. 3. 1. 1 медиа құралдары мен онлайн платформаларды қолдана отырып, белгілі бір аудиторияға дайын жұмыстарын қорғауды өз бетінше ұйымдастыру (бейнетаспа, онлайн форумдар, әлеуметтік желілер) | |
4-тоқсан | ||
Үй мәдениеті | Интерьер/экстерьердегі ландшафт элементтері |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді жалпылау; |
Шығармашылық идеяларды визуалдау |
9. 1. 5. 2 әртүрлі графика тәсілдерін қолдану арқылы (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолданып) өз бетінше графикалық және технологиялық құжатты құру; | |
Интерьердегі жарықтандыру. Табиғи және жасанды жарықтандыру. Интерьерді жарықтандырудың жобасын даярлау (тұрғын үй бөлмелері, өндірістік, қоғамдық орындар) |
9. 2. 5. 2 жарықтандырудың типтік және әртүрлі түрін сипаттау мен анықтау; | |
Интерьерді аудандарға бөлу және жоспарлау. (тұрғын үй бөлмелері, өндірістік, қоғамдық орындар) |
9. 1. 4. 1 жұмысты орындаудың тиімді (оптималды) әдістері мен реттілігін анықтай отырып, шығармашылық қызметін жоспарлау; | |
6) 5-сынып (қыздар):
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны |
Оқу мақсаттары. |
1-тоқсан | ||
Визуалды өнер | Бейнелеу өнеріндегі көркем құралдары. Классикалық өнердің үздік туындылары. Қазақстандық суретшілердің шығармашылығы. Бейнелеу өнерінің түрлері мен жанрлары | 5. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін анықтау және зерделеу |
5. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды зерттеу мен дамыту үшін ақпарат көздерімен жұмыс істеу. (ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолдану арқылы) | ||
5. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарында берілген идеялар мен тақырыптарды сипаттау | ||
5. 3. 3. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарындағы қолданылған әдіс-тәсілдерді (техникасы) сипаттау | ||
Натюрморт өнері. Ұлттық сәндік натюрморт | 5. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды іске асыру үшін нобайлар орындау | |
5. 1. 6. 4 таңдаған тәсілдерінің қасиеттерін ескере отырып, көркемөнер материалдарын, техникаларын пайдалану және эксперимент жүргізу | ||
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | ||
5. 2. 3. 3 шығармашылық жұмыстар мен бұйымдар дайындау үдерісінде қазақтың ұлттық мәдениет элементтерін пайдалану | ||
Пейзаж. Табиғатпен үйлесім. Әуе перспективасы | 5. 1. 1. 1 қоршаған ортаның ассоциативті мағынасы мен визуалды сипаттамасын зерделеу және анықтау (композиция, түс, пішін, фактура, тепе-теңдік) | |
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | ||
Индустриалды пейзаж. Қала пейзажы. Сызықтық перспектива | 5. 1. 1. 1 қоршаған ортаның ассоциативті мағынасы мен визуалды сипаттамасын зерделеу және анықтау (композиция, түс, пішін, фактура, тепе-теңдік) | |
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | ||
Пластикалық пішіндер өнері. Мүсін өнері | 5. 1. 1. 1 қоршаған ортаның ассоциативті мағынасы мен визуалды сипаттамасын зерделеу және анықтау (композиция, түс, пішін, фактура, тепе-теңдік) | |
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | ||
5. 3. 3. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарындағы қолданылған әдіс-тәсілдерді (техникасы) сипаттау | ||
Шығармашылық жұмыс. Көрме ұйымдастыру | 5. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды іске асыру үшін нобайлар орындау | |
5. 1. 6. 4 таңдаған тәсілдерінің қасиеттерін ескере отырып, көркемөнер материалдарын, техникаларын пайдалану және эксперимент жүргізу | ||
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | ||
5. 3. 1. 1 бүкіл сыныпқа дайын жұмысты таныстыру (көрме) | ||
2-тоқсан | ||
Сәндік-қолданбалы өнер | Сәндік-қолданбалы өнер, негізгі пішіндер мен ерекшеліктері. Қазақстан халқының сәндік-қолданбалы өнері. Қазақтың ұлттық ою-өрнектері (түрлері, стилизация мен мотивтері) | 5. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін анықтау және зерделеу |
Көркем кестелеу. Кесте түрлері. Материалдар және құрал-жабдықтармен танысу. Нобай орындау |
5. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін анықтау және зерделеу; | |
Көркемдік кестемен бұйымды безендіру | 5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | |
5. 2. 3. 3 шығармашылық жұмыстар мен бұйымдар дайындау үдерісінде қазақтың ұлттық мәдениет элементтерін пайдалану | ||
5. 2. 6. 1 материалдар мен құралдарды техника қауіпсіздігін сақтап, қолданудың маңыздылығын сезіне отырып демонстрациялау | ||
Өру өнері. Өру түрлері. Материалдар және құрал-жабдықтармен танысу | 5. 1. 6. 2 бірқатар заманауи және дәстүрлі емес материалдарды білу, олардың қасиеттері мен міндеттерің анықтау | |
5. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды іске асыру үшін нобайлар орындау | ||
5. 1. 4. 1 шығамашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтай отырып, жоспар дайындау | ||
Бұйым өру | 5. 2. 3. 2 түрлі материалдардан (тоқыма, табиғи және жасанды) қарапайым бұйым орындау | |
5. 2. 3. 4 шығармашылық жұмыстар мен бұйымдар дайындау үдерісінде қазақтың ұлттық мәдениет элементтерін пайдалану | ||
5. 2. 6. 1 қауіпсіздік техникасын қадағалап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Жұмыстардың көрмесі | 5. 3. 1. 1 бүкіл сыныпқа дайын жұмысты таныстыру (көрме) | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Тоқыма материалдарының классификациясы мен сипаттамалары. Материалдардың түрлері мен қасиеттерін зерттеу | 5. 1. 6. 3 тоқыма материалдары мен бұйымдарының классификациясын, құрамы мен қарапайым тоқылу әдісін сипаттау және білу |
Тоқыма материалдарын өңдеуге арналған құрал-жабдықтар мен құрылғылар |
5. 2. 2. 1 тігін машинасының құрылысын, жіп өткізуді сипаттау және білу, машина тігістерін орындау; | |
Тігін бұйымдарының классификациясы. Идеядан өнімге (тігін бұйымдары) | 5. 1. 6. 3 тоқыма материалдары мен бұйымдарының классификациясын, құрамы мен қарапайым тоқылу әдісін сипаттау және білу | |
Дизайн, киімді макеттеу (қағаз, тоқыма материалдар). Костюм құру (мини-манекенде немесе қуыршақта) |
5. 1. 5. 1 өзінің және өзгенің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) тәжірибесіне сүйеніп және композицияның негізгі заңдылықтарын ескеріп, қарапайым нысандардың дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
Тоқыма мозаика техникасында тігін бұйымдарының дизайны (құрақ, пэчворк, квилт) Идеяларды құру. Нобай. Материалды таңдау және дайындау. Жұмыстың орындалу бірізділігі |
5. 1. 5. 1 өзінің және өзгенің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) тәжірибесіне сүйене отырып және композицияның негізгі заңдылықтарын ескеріп, қарапайым нысандардың дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
Бұйым дайындау. Бұйымды безендіру |
5. 2. 3. 1 тоқыма бұйымдарын пішу және сыру тігісін қолдану арқылы қол еңбегі құралдарымен, тігін машинасында өңдеу; | |
Жұмысты қорғау |
5. 3. 1. 1 бүкіл сыныпқа дайын жұмысты таныстыру (көрме); | |
4-тоқсан | ||
Тамақтану мәдениеті | Дұрыс тамақтанудың негіздері. Ас мәзірін әзірлеу |
5. 2. 4. 1 дұрыс және тиімді тамақтанудың ережелерін сипаттау және зерделеу; |
Асхананың жабдықталуы. Тағам әзірлеуге арналған құралдар-жабдықтар, аспаптар мен ыдыс-аяқтар. Тағам дайындауға арналған құрал-жабдықтардың мүмкіндіктерін зерттеу |
5. 2. 4. 3 тағам әзірлеуге арналған құралдар мен жабдықтарды зерделеу және олардың мүмкіншілігін анықтау; | |
Бутербродтар мен сусындардың әзірлену технологиясы |
5. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды зерттеу мен дамыту үшін ақпарат көздерімен жұмыс істеу (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолданып); | |
Жемістер мен көкөністерден салаттар әзірлеу технологиясы |
5. 2. 4. 4 салқын тағамдар мен сусындарды әзірлеу технологиясын білу және қолдану; | |
Үй мәдениеті | Жеке бастың гигиенасы. Өз-өзіне күтім жасау |
5. 2. 5. 3 жеке басының гигиенасы ережелерін зерделеу және сипаттау, әртүрлі шаш пен тері түрін анықтау; |
Өсімдік шаруашылығының негізгі бағыттары. Өсімдік шаруашылығындағы көктемгі жұмыстар |
5. 2. 5. 1 өсімдік шаруашылығы мен жеміс-көкөніс түрлерінің негізгі бағыттарын зерделеу және сипаттау; | |
7) 6-сынып (қыздар):
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны |
Оқу мақсаттары. |
1-тоқсан | ||
Визуалды өнер | Портрет жанры. Портрет түрлері. Қазақстандық суретшілердің шығармашылығындағы портрет | 6. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды іске асыру мақсатында ақпарат көздерін өз бетінше таңдап, қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану арқылы) |
6. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы білімі мен түсінігін көрсету | ||
Сызықты портрет. Графика. Орындалу техникасы. Дәстүрлі емес материалдардан портрет жасау (сымнан орындалған портрет) | 6. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін анықтау, таңдау және қолдану | |
6. 1. 6. 4 материалдардың қасиеттері жайлы білімін және тәжірибелік жұмыс істеу дағдыларын көрсете отырып техникалар, көркемдік материалдарды қолдану және эксперимент жасау; | ||
Портреттегі түс. Орындалу техникасы |
6. 1. 1. 1 өзінің және басқа оқушының тәжірибесіне сүйене отырып, қоршаған орта нысандарының визуалды сипаттамаларын (композиция, түс, пішін, фактура, тепе-теңдік) түсіну және білімін көрсету; | |
Заманауи портрет. Фотоөнер. Фотокамерамен тәжірибе | 6. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарындағы идеялары мен тақырыптарды салыстыру | |
6. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін анықтау, таңдау және қолдану | ||
Анимация. Қозғалатын элементтер (ермексазды анимация, көлеңкелі театр, саусақты және таяқшалы қуыршақтар) | 6. 1. 2. 1 әлемдік және қазақтың ұлттық мәдениетіндегі дизайн, қолөнер мен өнер туындыларының ерекшеліктерін түсіну мен білімін көрсету | |
Сценарий дайындау. Кейіпкерлер мен декорациялар құру. Көркем өнер идеяларын іске асыру. Дыбыс қосу | 6. 1. 4. 1 уақыт пен басқа да факторларды ескере отырып, іс-әрекеттің реттілігін анықтау және жоспарлау | |
6. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін анықтау, таңдау және қолдану | ||
6. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарын жетілдіру және адаптациялау бойынша сындарлы пікір мен негізделген ұсыныстарды қабылдау | ||
Жұмысты қорғау | 6. 3. 1. 1 мектеп аудиториясы алдында өзінің дайын жұмыстарын таныстыру (көрме) | |
2-тоқсан | ||
Сәндік-қолданбалы өнер | Тоқу өнері. Ілмекпен тоқу. Тоқу тәсілдері мен техникалары. Бұйымның нобайын дайындау. Материалдар мен құрал-жабдықтарды таңдау |
6. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы білімі мен түсінігін көрсету; |
Әртүрлі бұйымдарды ілмекпен тоқу (сулықтар, сөмкелер, ұялы телефондардың қабы) |
6. 1. 6. 4 материалдардың қасиеттері жайлы білімін және тәжірибелік жұмыс істеу дағдыларын көрсете отырып техникалар, көркемдік материалдарды қолдану және эксперимент жасау; | |
Шалма бізбен тоқу. Шалма біз және олардың түрлері. Тоқу тәсілдері мен техникалары. Бұйымның нобайын дайындау |
6. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларын іске асыру үшін нобайлар, техникалық суреттер мен сызбалар орындау; | |
Әртүрлі бұйымдарды шалма бізбен тоқу (мойынорағыш, үшкіл орамал, тіреуіш, ұялы телефондардың қабы) |
6. 1. 6. 4 материалдардың қасиеттері жайлы білімін және тәжірибелік жұмыс істеу дағдыларын көрсете отырып техникалар, көркемдік материалдарды қолдану және эксперимент жасау; | |
Жұмысты қорғау. Көрме ұйымдастыру |
6. 3. 1. 1 мектеп аудиториясы алдында өзінің дайын жұмыстарын таныстыру (көрме); | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Тоқыма материалдарынан бұйым дайындау (авторлық қуыршақ, дамытатын ойыншықтар). Идеяларды құру. Нобай |
6. 1. 5. 1 өзінің тәжірибесі мен біліміне сүйеніп, композицияның негізгі заңдылықтарын сақтай отырып, әртүрлі нысандардың дизайны бойынша тапсырмалар орындау; |
Түрлі-түсті және фактуралы тоқыма материалдарын зерттеу. Материалдарды, құралдар мен жабдықтарды таңдау және дайындау |
6. 1. 6. 3 тоқыма материалдары мен бұйымдарының қасиеттері мен фактурасын анықтау және зерделеу; | |
Бұйым дайындау. Бөлшектерді пішу. Жеке бөліктерін өңдеу. Бөлшектерді біріктіру мен бұйымды безендіру |
6. 2. 2. 2 тігін бұйымдарын ылғалды- жылулық өңдеу режимдерін білу, сипаттау және оларды тәжірибеде қолдану; | |
Үйге арналған тоқыма бұйымдарының дизайны (алжапқыш, асханалық бұйымдар). Идеяларды құру. Нобай. Материалды таңдау және дайындау. Жұмысты орындау бірізділігі |
6. 1. 5. 1 өзінің тәжірибесі мен біліміне сүйеніп, композицияның негізгі заңдылықтарын сақтай отырып, әртүрлі нысандардың дизайны бойынша тапсырмалар орындау; | |
Бұйым дайындау. Бөлшектерді пішу. Жеке бөліктерін өңдеу. Бөлшектерді біріктіру мен бұйымды безендіру |
6. 2. 2. 2 тігін бұйымдарын ылғалды- жылулық өңдеу режимдерін білу, сипаттау және оларды тәжірибеде қолдану; | |
Жұмысты қорғау. Көрме ұйымдастыру |
6. 3. 1. 1 мектеп аудиториясы алдында өзінің дайын жұмыстарын таныстыру (көрме); | |
4-тоқсан | ||
Тамақтану мәдениеті. | Қазақ халқы мен түрлі халықтардың және де қоғамдық тамақтану орындарындағы дастарқан басында өзін-өзі дұрыс ұстау ережелері |
6. 2. 4. 1 қоғамдық тамақтану орындарында, қазақ халқы мен әлем халықтарының мәдениетіндегі дастарқан басында өзін-өзі ұстау ережелерін салыстыру және сипаттау; |
Жартылай дайын өнімдерден тағамдар әзірлеу технологиясы |
6. 2. 4. 3 жылдам орындалатын тағамдар мен десерт дайындау технологияларын білу және қолдану; | |
Тағамдарды жылдам әзірлеудің технологиясы |
6. 2. 4. 3 жылдам орындалатын тағамдар мен десерт дайындау технологияларын білу және қолдану; | |
Десерт әзірлеу технологиясы |
6. 2. 4. 3 жылдам орындалатын тағамдар мен десерт дайындау технологияларын білу және қолдану; | |
Үй мәдениеті | Гигиена ережелері. Бөлмені ылғалды және құрғақ тазалау жұмысы |
6. 2. 5. 3 тазалау құралдары, тұрғын үйге қойылатын гигениалық талаптарды зерделеу және сипаттау; |
Киім (аяқ киім) күтімі мен оларды сақтау | 6. 2. 5. 5 шектеулі қолдауда мезгілдік киім мен аяқ-киімдерді күту мен ұзаққа сақтау ережелерін білу және ұстану | |
Сәндік гүлдер түрлері. Гүл өсіру шаруашылығындағы көктемгі жұмыстар |
6. 2. 5. 1 сәндік гүлдер түрлерін өсіру технологиясын зерттеу және сипаттау; | |
8) 7-сынып (қыздар):
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны |
Оқу мақсаттары. |
1-тоқсан | ||
Визуалды өнер | Өнердегі заманауи техника мен ғылыми жетістіктер. Табиғаттағы микро суреттер | 7. 1. 1. 1 қоршаған орта элементтерінің визуалды сипаттамасын (композиция, түс, пішін, фактура, пропорция) өзінше түсіндіру |
7. 2. 1. 1 күрделі шығармашылық идеялары мен сезімдерін білдіру үшін, өнер құралдары мен әртүрлі техникада таңдалған қасиеттері мен тәсілдерін визуалды элементтерді таңдау және негізделген түрде анықтау | ||
Бейнелеу өнеріндегі заманауи бағыттар (поп арт, инсталляция) (өздігінен ізденіс зерттеулері) | 7. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарындағы идеялары мен тақырыптарды талқылау және бағалау | |
7. 3. 3. 1 пәндік терминологияны пайдалана отырып, басқалардың (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) және өз жұмыстарындағы әдіс-тәсілдері мен техникаларды талқылау және бағалау | ||
Қазақстанның заманауи суретшілері | 7. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін өз бетінше зерделеу және сипаттау | |
7. 1. 3. 1 шығармашылық жұмыста идеяларын іске асыру мақсатында түрлі ақпарат көздерінің ең тиімдісін таңдай отырып, қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану арқылы) | ||
Өнердегі заманауи стильдік бағыттарды зерттеу негізінде тәжірибелік жұмыс орындау. (2D немесе 3D форматында) |
7. 1. 6. 4 шығармашылық жұмыстар жасау үшін әртүрлі (заманауи) технологиялар мен өнер материалдарын анықтау, таңдау және біріктіру; | |
7. 2. 1. 1 күрделі шығармашылық идеялары мен сезімдерін білдіру үшін, өнер құралдары мен әртүрлі техникада таңдалған қасиеттері мен тәсілдерін визуалды элементтерді таңдау және негізделген түрде анықтау | ||
Жұмысты қорғау және көрме ұйымдастыру | 7. 3. 1. 1 ауқымды аудитория алдында дайын болған өз жұмыстарын таныстыру (көрме, сән көрсетілімі) | |
2-тоқсан | ||
Сәндік-қолданбалы өнер | Көркемдік жазба (батик, гжель, хохлома). Жазбалар түрлері. Жазбалардың тәсілдері мен техникасы. Материалдары және құралдары |
7. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін өз бетінше зерделеу және сипаттау; |
Бұйымның нобайын орындау. Материалдар мен құралдарды дайындау |
7. 1. 5. 2 бұйым жасауда әртүрлі графикалық құралдарды қолдана отырып (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технология-ларды қолданып), нобайлар, графикалық және технологиялық құжаттар дайындау; | |
Көркемдік жазбаны орындау. Сәндеу. Безендіру |
7. 2. 1. 1 күрделі шығармашылық идеялары мен сезімдерін білдіру үшін, өнер құралдары мен әртүрлі техникада таңдалған қасиеттері мен тәсілдерін визуалды элементтерді таңдау және негізделген түрде анықтау; | |
Жұмысты қорғау және көрме ұйымдастыру | 7. 3. 1. 1 ауқымды аудитория алдында дайын болған өз жұмыстарын таныстыру (көрме, сән көрсетілімі) | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Өзгеріске ұшырау (трансформация) және тігін бұйымдарды сәндеу (киім, аксессуарлар, бижутериялар). Идеяларды құру. Нобай |
7. 1. 3. 1 шығармашылық жұмыста идеяларын іске асыру мақсатында түрлі ақпарат көздерінің ең тиімдісін таңдай отырып, қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану арқылы); |
Материалдар мен құралдарды дайындау |
7. 2. 2. 1 тігін машинасының жұмысында ақауларды анықтау және жөндеу; | |
Жиынтықты орындау. Киім бөлшектерін пішу. Жеке бөлшектерді өңдеу. Бұйымдардың бөлшектерін құрастыру және өңдеу. Бұйымды сәндеу |
7. 2. 3. 1 әртүрлі конструкциялық, заманауи тоқыма және сәндеу материалдарын қолдана отырып, тігін машинасында технологиялық талапқа сайкес бұйым жасау; | |
Жұмысты қорғау |
7. 3. 1. 1 ауқымды аудитория алдында дайын болған өз жұмыстарын таныстыру (көрме, сән көрсетілімі); | |
4-тоқсан | ||
Тамақтану мәдениеті | Қазақтың ұлттық тағамдары | 7. 2. 4. 2 әлем халықтарының және ұлттық тағамдардың жасалу технологияларын зерделеу және қолдану |
Әлем халықтарының тағамдары. (өздігінен ізденіс зерттеулері) |
7. 1. 3. 1 шығармашылық жұмыста идеяларын іске асыру мақсатында түрлі ақпарат көздерінің ең тиімдісін таңдай отырып, қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану арқылы); | |
Әлем халықтарының тағамдары. Тәжірибелік жұмыс (суши, пицца, көже) |
7. 2. 4. 2 әлем халықтары мен ұлттық тағамдардың жасалу технологияларын зерделеу және қолдану; | |
Үй мәдениеті | Тұрмыстық техниканы таңдау. Тұрмыстық техниканы қолдану ережелері |
7. 2. 5. 2 эксплуатациялық, эстетикалық және экологиялық сапаларын бағалай отырып, тұрмыстық техникаларды мақсаты мен атқаратын қызметіне қарай жіктеу; |
Өсімдік сән және интерьер элементі ретінде |
7. 2. 5. 1 интерьер дизайнын безендіру үшін әртүрлі өсімдіктердің эстетикалық қасиеттерін сипаттау, қолдану және бағалау; | |
9) 8-сынып (қыздар):
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны |
Оқу мақсаттары. |
1-тоқсан | ||
Сәндік қолданбалы өнер | Қазақтың ұлттық сәндік қолданбалы бұйымдары (ши тоқу, киіз бас) Әр түрлі ұлттық бұйымдар. Құрал-саймандар мен материалдар |
8. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы түсінігін көрсету; |
Бұйымдарға нобайлар дайындау. Құрал-саймандар мен материалдар |
8. 1. 5. 2 әртүрлі графика тәсілдерін қолданып, бұйым дайындаудың реттілігі мен тиімді тәсілін анықтай отырып (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологиялар-ды қолданып), графикалық және технологиялық құжаттар дайындау; | |
Шығармашылық жұмыстарды орындау. Әшекейлерді пайдалана отырып сәндеу |
8. 2. 1. 1 күрделі шығармашылық идеялары мен сезімдерін білдіру үшін өз бетінше өнердің көркем құралдарын анықтау, таңдау және қолдану; | |
Жұмысты қорғау. Көрмеге ұсыну | 8. 3. 1. 1 онлайн платформадағы ауқымды аудитория алдында дайын жұмыстарды қорғау және оны ұсыну (онлайн форумдар, әлеуметтік желілерде) | |
2-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Қазақтың ұлттық киімі. Этностиль. Ою-өрнек стилизациясы |
8. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы түсінігін көрсету; |
Этностильдегі (бас киімдер, қазақтың ұлттық киімдері) |
8. 1. 5. 1 функционалды (техникалық), эстетикалық, эргономикалық және экологиялық талаптарға сай нысан дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
Этностильдегі бұйымдарды жасау (бас киімдер, қазақтың ұлттық киімдері) Бұйымдарды әшекейлеу |
8. 2. 3. 3 шығармашылық жұмыстар мен бұйымдар жасау барысында қазақ ұлттық мәдениет элементтерін пайдалану; | |
Жұмысты қорғау | 8. 3. 1. 1 онлайн платформадағы ауқымды аудитория алдында дайын жұмыстарды қорғау және оны ұсыну (онлайн форумдар, әлеуметтік желілерде) | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Халықтық пішім негізінде киім үлгісінің дизайны. (тұтас жеңдер) |
8. 1. 4. 2 зерттеу нәтижелері негізінде тұтынушылардың өнімнің түрлеріне деген қажеттілігін анықтау; |
Бұйымдарға нобайлар дайындау |
8. 1. 5. 1 функционалды (техникалық), эстетикалық, эргономикалық және экологиялық талаптарға сай нысан дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
Құрал-саймандар мен материалдарды дайындау |
8. 2. 2. 1 тігін машинасына қажетті құрылғыларды (түймелікті өңдеу, сыдырманы қондырып тігу) таңдау және қолдану; | |
Халықтық пішім негізінде киім үлгісінде бұйым дайындау. Бөлшектерді пішу. Бөлшектерді өңдеу. Бөлшектерді біріктіру мен безендіру. Бұйымды ою-өрнек элементтерімен безендіру |
8. 2. 3. 1 қол мен тігін құрал-жабдықтарын және олардың құрылғыларын қолдана отырып, тоқыма материалдарын өңдеу мен сәндеудің тиімді әдістерін анықтау және қолдану; | |
Жұмысты қорғау | 8. 3. 1. 1 онлайн платформадағы ауқымды аудитория алдында дайын жұмыстарды қорғау және оны ұсыну (онлайн форумдар, әлеуметтік желілерде) | |
4-тоқсан | ||
Үй мәдениеті | Интерьерге арналған сәнді бұйымдар (2D/3D форматта). Бұйымдарға нобайлар дайындау. Құрал-саймандар мен материалдарды дайындау |
8. 1. 6. 2 бұйымды дайындау мен безендіру үшін заманауи және дәстүрлі емес материалдардың тиімді қолданылуын түсіне отырып өздігінен таңдау; |
Интерьерге арналған 2D/3D сәнді бұйымдарды жасау |
8. 2. 5. 3 өз бетінше материалдар мен техниканы анықтап, таңдай отырып, эстетикалық және техникалық талаптарға сай келетін интерьерге арналған сәндік бұйымдар дайындау; | |
Өсімдік шаруашылығындағы ғылымның рөлі |
8. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды дамыту мен іске асыруда өз бетінше таңдаған ақпарат көздерін қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану арқылы); | |
Медицина, фитотерапия және косметологиядағы өсімдіктің рөлі |
8. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды дамыту мен іске асыруда өз бетінше таңдаған ақпарат көздерін қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану арқылы); | |
10) 9-сынып (қыздар):
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны |
Оқу мақсаттары. |
1-тоқсан | ||
Сәндік қолданбалы өнер | Қазақстанның дәстүрлі тоқыма өнері. Қазақ кілемдері. Алаша. Кілем тоқу. Гобелен. Қазіргі кілемдер үлгілері |
9. 1. 2. 1 өнер туындыларының тарихи және мәдени шығармаларындағы материалдар мен стильдерді жариялауда көпшілік назарының әсерін қарастыра отырып, салысытрмалы талдауды жасау; |
Кілем тоқу материалдары мен құрал жабдықтары | 9. 1. 6. 4 шығармашылық жұмыстар жасау үшін әр түрлі технологиялар мен өнер материалдарын қолдану бойынша өзіндік (оригиналды) шешімдерді ұсыну | |
Бұйым нобайын жасау. Материалдар мен құрал-жабдықтарды дайындау |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді жалпылау; | |
Шығармашылық жұмысты орындау. Декор жасау мен безендіру |
9. 2. 1. 1 мазмұнды, ерекше туындыны орындау үшін өз бетінше және сенімділікпен өнердің көркем құралдарын қолдану; | |
Жұмысты қорғау. Көрме ұйымдастыру | 9. 3. 1. 1 медиа құралдары мен онлайн платформаларды қолдана отырып, белгілі бір аудиторияға дайын жұмыстарын қорғауды өз бетінше ұйымдастыру (бейнетаспа, онлайн форумдар, әлеуметтік желілер) | |
9. 3. 2. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарындағы тарихи, әлеуметтік және мәдениеттік мәнмәтіндерді талдау мен бағалау | ||
2-тоқсан | ||
Дизайн және технологи | Заманауи сән әлеміндегі сарындық (стильді) бағыттар (өздігінен ізденіс зерттеулері) |
9. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығармалардағы қолөнер, дизайн туындыларының материалдарын, түрлерін, бағыттарын салыстырмалы талдау; |
"Сән және жеке тұлға үйлесімділігі" эксперименті. Жеке даралық имиджін жасау. Идеяларды жүзеге асыру | 9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді жалпылау | |
Аксессуарлар, шаш үлгісі, визаж құралдары негізінде жеке даралық образды жасау | 9. 1. 6. 2 бұйымды дайындау мен безендіру барысында заманауи және дәстүрлі емес материалдарды қолданудың өзіндік (оригиналды) шешімдері мен жолдарын ұсыну | |
Киім топтамасын жасау эксперименті/жеке даралық имидж үшін аксессуарлар |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді қорытындылау; | |
Жұмысты қорғау | 9. 3. 1. 1 медиа құралдары мен онлайн платформаларды қолдана отырып, белгілі бір аудиторияға дайын жұмыстарын қорғауды өз бетінше ұйымдастыру (бейнетаспа, онлайн форумдар, әлеуметтік желілер) | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Сәнді киім дизайны "Fast cloth" қарапайым геометриялық формалар (пончо, кейп, туника) (сән журналдары). Киім және аксессуарлардың заманауи өндірісі |
9. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығармалардағы қолөнер, дизайн туындыларының материалдарын, түрлерін, бағыттарын салыстырмалы талдау; |
Нобай. Идеяны жүзеге асыру. Материалдар мен құрал-жабдықтарды дайындау |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді қорытындылау; | |
Бұйымды жасау. Бөлшектерді пішу. Жеке бөлшектерді өңдеу. Бөлшектерді жинау мен бұйымды сәндеу |
9. 2. 2. 1 заманауи тігін құрал-жабдықтарын білу және торлау тігін машинасын қолдану; | |
Жұмысты талдау мен бағалау. Жұмысты қорғау |
9. 1. 4. 2 пайданы (табысты) анықтау мақсатында түрлі тауарларды өткізу нарығын талдау; | |
4-тоқсан | ||
Үй мәдениеті | Ландшафт элементтері интерьерде /экстерьерде |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді жалпылау; |
Шығармашылық идеяны визуалдау |
9. 1. 5. 2 әртүрлі графика тәсілдерін қолдану арқылы (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолданып) өз бетінше графикалық және технологиялық құжатты құру; | |
Интерьерді мерекеге орай безендіру |
9. 1. 5. 2 әртүрлі графика тәсілдерін қолдану арқылы (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолданып) өз бетінше графикалық және технологиялық құжатты құру; | |
3 тарау. "Көркем еңбек" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (кіріктірілген оқытуда) 1-параграф. "Көркем еңбек" оқу пәнінің мазмұны (кіріктірілген оқытуда)
33. "Көркем еңбек" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 72 сағатты;
2) 6-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 72 сағатты;
3) 7-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 36 сағатты;
4) 8-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 36 сағатты;
5) 9-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 36 сағатты құрайды.
34. Оқу бағдарламасының мазмұны материалдарды бес ортақ білім беру бағыттары арқылы оқып-үйренуді қарастырады:
1) визуалды өнер;
2) сәндік-қолданбалы шығармашылық;
3) дизайн және технология;
4) үй мәдениеті;
5) тамақтану мәдениеті.
Ескерту: "Дизайн және технология" бөлімінің мазмұны екі бағытты көздейді: Конструкциялық материалдарды өңдеу; тоқыма материалдарын өңдеу. "Дизайн және технология" бөлімі аясында оқыту оқушылардың таңдауымен бір бағыт бойынша жүргізіледі.
35. 5-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Визуалды өнер". Бейнелеу өнеріндегі көркем құралдар, классикалық бейнелеу өнерінің үздік туындылары, қазақстандық суретшілердің шығармашылығы, бейнелеу өнерінің түрлері мен жанрлары, натюрморт өнері, ұлттық сәндік натюрморт, пейзаж, табиғатпен үйлесім, әуе перспективасы, индустриалды пейзаж, қала пейзажы, сызықтық перспектива, пластикалық пішіндер өнері, мүсін, шығармашылық жұмыс, көрме ұйымдастыру;
2) "Сәндік-қолданбалы өнер". Қазақстанның сәндік-қолданбалы өнері, көркем кестелеу, кестелеу түрлері, материалдармен және құрал-жабдықтармен танысу, эскиз әзірлеу, бұйымды көркем кестемен сәндеу, өру өнері, өру түрлері, материалдар және құралдармен танысу, оқушылардың таңдауына қарай тәжірибе жұмысы (көркем кесте/өру), бұйым эскизін әзірлеу, бұйымды дайындау, бұйымды сәндеу, жұмыстардың көрмесі;
3) "Дизайн және технология" (бағыты: конструкциялық материалдарды өңдеу). Конструкциялық материалдар, материалдардың түрлері мен қасиеттерін зерттеу, конструкциялық материалдарды өңдеуге арналған жабдықтар, қол құралдары, құрылғылар, көркем аралау, идеялар ойластыру, көркем аралауға арналған материалды таңдау және дайындау, қисық сызықты пішінді бұйымдарды сыртқы және ішкі контур арқылы көркем аралау, сымнан бұйымдардың модельдерін жасау, нобайлар дайындау (шынжыр, басқатырғыш, жануарлардың пішіндері), материалдар дайындау, бұйым дайындау (шынжыр, басқатырғыш, жануарлардың пішіндері), түрлі материалдарды қолданып, музыкалық аспаптарды (ұрмалы және соқпалы) жобалау, музыкалық аспапты (ұрмалы және соқпалы) жасау, жұмыстарды таныстыру;
4) "Дизайн және технология" (бағыты: тоқыма материалдарын өңдеу). Тоқыма материалдарының классификациясы мен сипаттамалары, материалдардың түрлері мен қасиеттерін зерттеу, тоқыма материалдарын өңдеуге арналған құрал-жабдықтар мен құрылғылар, тігін бұйымдарының жіктемесі, идеядан өнімге (тігін бұйымдары), дизайн, киімді макеттеу (қағаз, тоқыма материалдар), костюм құрастыру (шағын сәнмүсінге немесе қуыршаққа), тоқыма мозаика техникасымен жасалған тігін бұйымдарының дизайны (құрақ, пэчворк, квилт), идеяларды ойластыру, нобай, материалды таңдау және дайындау, жұмысты орындау реттілігі, бұйым дайындау, бұйымды сәндеу;
5) "Тамақтану мәдениеті". Дұрыс тамақтану негіздері, ас мәзірін әзірлеу, асүйдің жабдықталуы, тағам әзірлеуге арналған құрал-жабдықтар, аспаптар мен ыдыс-аяқтар, тағам дайындауға арналған құрал-жабдықтардың мүмкіндіктерін зерттеу, бутерброд пен сусын әзірлеу технологиясы, жемістер мен көкөністерден салат әзірлеу технологиясы;
6) "Үй мәдениеті". Электртехникалық арматура, электр энергиясының көздері бойынша тәжірибе жасау (батарея, гальваникалық элемент), тұрмыстағы жөндеу жұмыстары, өсімдік шаруашылығының негізгі бағыттары, өсімдік шаруашылығындағы көктемгі жұмыстар.
36. 6-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Визуалды өнер". Портрет жанры, портрет түрлері, қазақстандық суретшілердің шығармашылығындағы портрет, сызықты портрет, графика, орындалу техникасы, дәстүрлі емес материалдардан портрет жасау (сымнан орындалған портрет), портреттегі түс, портрет салу техникасы, заманауи портрет, фотоөнер, фотокамерамен тәжірибе, анимация, қозғалатын элементтер (ермексазды анимация, көлеңкелі театр, саусақты және таяқшалы қуыршақтар), сценарий дайындау, кейіпкерлер мен декорациялар жасау, көркем идеяларын жүзеге асыру, дыбыс қосу, жұмысты таныстыру;
2) "Сәндік-қолданбалы өнер". Қазақ халқының зергерлік өнерімен танысу, зергерлік бұйым дайындауға арналған материалдар мен құрал-жабдықтар, тоқу өнері. Ілмекпен тоқу. Тоқыма бізбен тоқу. Тоқу тәсілдері мен техникалары. Тәжірибе жұмысы оқушылардың таңдауы бойынша (зергерлік өнер/ тоқу өнері), бұйым нобайын дайындау, материалдарды таңдау және дайындау, бұйым дайындау, бұйымды сәндеу, көрме ұйымдастыру;
3) "Дизайн және технология". (бағыты: конструкциялық материалдарды өңдеу). Электрлі қол құралдары мен жабдықтары, тәжірибе жұмысы, құрамалы бөлшектерден робот құрастыру, роботтың түрлері және пайда болу тарихы, (өздігінен ізденіс зерттеулері), робот жасауға арналған нобай дайындау, робот жасауға арналған материалдарды дайындау, робот құрастыру, робот бөлшектерінің жылжымалы механизмін құру бойынша эксперимент жасау, көлік құралдарының түрлері туралы жалпы мәлімет (өздігінен ізденіс зерттеулері), көлік құралы моделін дайындау, нобай, материалдарды іріктеу, көлік құралы моделін жасау, модельдің жеке бөліктерін дайындау, модельді құрастыру, безендіру, жұмысты таныстыру;
4) "Дизайн және технология". (бағыты: тоқыма материалдарын өңдеу). Тоқыма материалдарынан бұйым дайындау (авторлық қуыршақ, дамытатын ойыншықтар), идеялар ойластыру, нобай, түстері мен фактурасы әртүрлі тоқыма материалдарын зерттеу, материалдарды, құралдар мен жабдықтарды таңдау және дайындау, бұйым дайындау, бөлшектерді пішу, жеке бөліктерін өңдеу, бөлшектерді біріктіру және бұйымды сәндеу, үйге арналған тоқыма бұйымдарының дизайны (алжапқыш, асханалық бұйымдар), идеялар ойластыру, нобай, материалды таңдау және дайындау, жұмысты орындау реттілігі, бұйым дайындау, бөлшектерді пішу, жеке бөлшектерін өңдеу, бөлшектерді біріктіру және бұйымды сәндеу, жұмысты таныстыру;
5) "Тамақтану мәдениеті". Қазақ халқы мен түрлі халықтардың мәдениетінде және де қоғамдық тамақтану орындарындағы дастарқан басында өзін-өзі дұрыс ұстау ережелері; жартылай дайын өнімдерден тағам әзірлеу технологиясы, тағамды жылдам әзірлеу технологиясы, десерт әзірлеу технологиясы;
6) "Үй мәдениеті". Электрлік қол құралдарын қолданып тұрмыстағы жөндеу жұмыстарын жүргізу, сәндік гүлдер түрлері, гүл өсіру шаруашылығындағы көктемгі жұмыстар.
37. 7-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Визуалды өнер". Өнердегі заманауи техника мен ғылыми жетістіктер, табиғаттағы микро суреттер, бейнелеу өнеріндегі заманауи бағыттар (поп-арт, инсталляция және т.б.), өздігінен ізденіс зерттеулері, Қазақстанның заманауи суретшілері, өнердегі заманауи стильдік бағыттарды зерттеу негізіндегі тәжірибе жұмысы (2D немесе 3D форматта), жұмысты таныстыру және көрме ұйымдастыру;
2) "Сәндік-қолданбалы өнер". Пирография өнерімен танысу, көркем күйдіру техникасы мен тәсілдері, көркем өрнек салу (батик, гжель, хохлома), өрнек салу тәсілдері мен техникасы, материалдар мен құралдар, тәжірибе жұмысы оқушылардың таңдауы бойынша (көркем өрнек салу /пирография) нобай орындау, материалдарды таңдау және дайындау, көркем өрнек салу/пирография техникасымен жасалған сәндік бұйымдар, жұмысты таныстыру және көрме ұйымдастыру;
3) "Дизайн және технология". (бағыты: конструкциялық материалдарды өңдеу) Ағашты механикалық өңдеуге арналған құрал-жабдықтар, ағашты механикалық өңдеу барысындағы жұмысты ұйымдастыру, ағаштан жасалған бұйымды өңдеу, бұйымның дизайны, материалды таңдау және дайындау, бұйымды жасау, материалдар мен бөлшектерді механикалық өңдеу, бұйымды безендіру, көрме ұйымдастыру;
4) "Дизайн және технология". (бағыты: тоқыма материалдарын өңдеу). Киімді түрлендіру (трансформация) және тігін бұйымдарын сәндеу (киім, аксессуарлар, бижутериялар), түрлендіру үшін идеялар ойластыру, нобай, материалдар мен құралдарды дайындау, бұйым дайындау, киім бөлшектерін пішу, жеке бөлшектерді өңдеу, бұйым бөлшектерін біріктіру және өңдеу, бұйымды сәндеу, жұмысты таныстыру (сән көрсетілімі);
5) "Тамақтану мәдениеті". Қазақтың ұлттық тағамдары, әлем халықтарының асханасы (өздігінен ізденіс зерттеулері), әлем халықтарының тағамдары, тәжірибе жұмысы (суши, пицца, көже);
6) "Үй мәдениеті". Өсімдік сән және интерьер элементі ретінде, тұрмыстық құрал-жабдықтар мен электрарматураны жөндеу, тұрғын үй экологиясы, үйдегі микроклимат.
38. 8-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Сәндік-қолданбалы өнер". Қазақтың ұлттық сәндік қолданбалы бұйымдары (ши тоқу, киіз басу), материалдар мен құрал-жабдықтар, мозаика өнері, мозаика жасау техникалары мен түрлері (өздігінен ізденіс зерттеулері), тәжірибе жұмысы оқушылардың таңдауы бойынша (ши тоқу, киіз басу, мозаика панносы), нобай дайындау, материалтаңдау және дайындау, шығармашылық жұмысты орындау, сәндеу, көркем безендіру және жұмыстарын таныстыру;
2) "Дизайн және технология". (бағыты: конструкциялық материалдарды өңдеу) Қазақ халқының тұрмыстық заттарымен танысу, тұрмыстық ұлттық заттарды дайындау техникасы мен материалдарын зерделеу, идеяларды талқылау және нобай дайындау, жұмысты жоспарлау, материалдарды өңдеу, бұйым дайындау, көрме ұйымдастыру және жұмысты таныстыру;
3) "Дизайн және технология". (бағыты: конструкциялық материалдарды өңдеу). Үстел ойыны, пайда болу тарихы, үстел ойынының тұжырымдамасы, үстел ойынын дайындау, графикалық құжаттамасы, үстел ойының бөлшектерін дайындау, көркем безендіру, ойынды тестілеу, сауалнама жүргізу және ақпараттар жинау, жұмысты таныстыру;
4) "Дизайн және технология". (бағыты: тоқыма материалдарын өңдеу). Қазақтың ұлттық киімі, этностиль, ою-өрнек және оның стилизациясы, этностильдегі бұйымның дизайны (бас киім немесе қамзол), этностильде бұйым дайындау (бас киім немесе жилет), сәндеу, жұмысты таныстыру;
5) "Дизайн және технология". (бағыты: тоқыма материалдарын өңдеу). Халықтық пішім негізіндегі киім дизайны (тұтаспішімді жең), идея ойластыру. нобай, құрал-жабдықтар мен материалдар дайындау, халықтық пішім негізінде бұйым дайындау, бөлшектерді пішу, жеке бөлшектерді өңдеу, бөлшектерді біріктіру және бұйымды өңдеу, бұйымды сәндеу;
6) "Үй мәдениеті". Агротехнологияның және өсімдік шаруашылығының дамуындағы ғылымның рөлі (өздігінен ізденіс зерттеулері), өсімдіктердің медицинада, фитотерапия және косметологияда қолданылуы, электрқұрылғылар мен тұрмыстық техникаларды таңдау және бағалау, бөлменің жөндеу жұмыстарына арналған заманауи материалдар мен құрал-жабдықтар (тәжірибелік жұмыс).
39. 9-сыныпқа арналған "Көркем еңбек" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Сәндік-қолданбалы өнер". Қазақстанның дәстүрлі тоқыма өнері, қазақ кілемдері, алаша, кілем тоқу, гобелен, кілем тоқу материалдары мен құрал-жабдықтары, интерьердегі сәндік бұйымдар, интерьердің сәндік заттарын (шамшырақ, сәндік сағаттар) дайындау техникалары мен тәсілдерін зерделеу, тәжірибе жұмысы оқушылардың таңдауы бойынша (алаша/гобелен/ интерьерге арналған сәндік бұйым), бұйым нобайын дайындау, материалдар мен құралдарды дайындау, шығармашылық жұмысты орындау, сәндеу, рәсімдеу, жұмысты таныстыру;
2) "Дизайн және технология". (бағыты: конструкциялық материалдарды өңдеу) Сәулет өнерінің үздік туындылары, заманауи сәулет өнері, Қазақстан сәулет өнері (заманауи және тарихи), сәулеттік ғимараттар мен нысандардың (имитация немесе өз идеялары) нобайы, сызбасы, сәулеттік нысанның макетін орындауға қажетті материалдарды анықтау және таңдау, сәулеттік нысан макетін дайындау;
3) "Дизайн және технология". (бағыты: конструкциялық материалдарды өңдеу) Интерьер заттары және жиһаздардың өндірілуі, белгілі бір интерьерге арналған заттарды дайындау (көрме залына арналған модульді жиһаз, трансформацияланатын балаларға арналған жиһаз, сәнді шамшырақ), идеяны дамыту және талқылау, материалдарды дайындау, графикалық құжаттама, техникалық спецификация, бұйым әзірлеу, әрлеу, жұмысты таныстыру;
4) "Дизайн және технология". (бағыты: тоқыма материалдарын өңдеу). Заманауи сән әлеміндегі стильді бағыттар (өздігінен ізденіс зерттеулері), "Сән және жеке тұлға үйлесімділігі" эксперименті, жеке даралық имиджін жасау, идеялар ойластыру, аксессуарлар, шаш үлгісі, визаж құралдары негізінде жеке даралық образды жасау, өзіндік имидж қалыптастыру үшін киім/аксессуарлар топтамасын жасау эксперименті, жұмысты таныстыру (сән көрсетілімі);
5) "Дизайн және технология". (бағыты: тоқыма материалдарын өңдеу). Қарапайым геометриялық пішіндерден құралған "Fast cloth" сәнді киімінің (пончо, кейп, туника) дизайны, киім және аксессуарлардың заманауи өндірісі, идея ойластыру, нобай, материалдар мен құрал-жабдықтарды дайындау, бұйым дайындау, бөлшектерді пішу, жеке бөлшектерді өңдеу, бөлшектерді біріктіру және бұйымды сәндеу, жұмысты талдау және бағалау, жұмысты таныстыру (сән көрсетілімі);
6) "Үй мәдениеті". Интерьер/экстерьердегі ландшафт элементтері, шығармашылық идеяларды визуалдау (нобай), интерьердегі жарықтандыру, интерьерді аудандарға бөлу және жоспарлау (тұрғын үй бөлмелері, өндірістік, қоғамдық орындар), интерьерді мерекеге орай безендіру, шығармашылық идеяны жүзеге асыру;
40. "Көркем еңбек" оқу пәнінің 5-9-сыныптарға арналған оқу бағдарламасының мазмұны оқыту мақсаттары жүйесінің шығармашылық әрекет үдерісі барысында тәжірибелік және негізгі білім қалыптастыруға бағытталған үш бөлім бойынша ұйымдастырылған.
41. "Шығармашылық идеяларды дамыту және зерттеу" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) қоршаған орта туралы білім мен түсінік;
2) тарих, мәдениет және дәстүр туралы білім мен түсінік;
3) ақпарат көздерімен жұмыс істеу;
4) шығармашылық іс-әрекет үдерісін жоспарлау;
5) дизайн дайындау бойынша тапсырмалармен жұмыс жасау;
6) материалдар, олардың қасиеттері мен жұмыс істеу техникалары.
42. "Шығармашылық жұмыстарды жасау және дайындау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) шығармашылық идеялардың көркем көрінісі;
2) құралдар мен жабдықтар;
3) жасау технологиясы;
4) тамақтану мәдениеті;
5) үй мәдениеті;
6) техника қауіпсіздігі және еңбек гигиенасы ережелерін сақтау.
43. "Таныстырылым, талдау және шығармашылық жұмыстарды бағалау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) шығармашылық жұмыстардың таныстырылымы;
2) идеяларды талдау және бағалау;
3) әдіс-тәсілдерді талдау және бағалау;
4) жұмысты жетілдіру және бейімдеу.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
44. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа бөлінген.
45. Бағдарламада оқыту мақсаттарын қолдануға және мониторинг жасауға тиімді болу үшін кодтық белгі енгізілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік номерін көрсетеді. Мысалы, 5.2.1.4. кодында "5" - сынып, "2.1" - бөлім мен бөлімше, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
46. Оқыту мақсаттарының жүйесі:
1) "Шығармашылық идеяларды дамыту және зерттеу" бөлімі:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||||
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1.1 Қоршаған орта туралы білім мен түсінік | 5. 1. 1. 1 қоршаған ортаның (түс, пішін, фактура, пропорция және т.б.) визуалды сипаттамасын зерделеу және анықтау | 6. 1. 1. 1 қоршаған орта нысандарының визуалды сипаттамаларын түсіну және білімін көрсету | 7. 1. 1. 1 қоршаған орта элементтерінің визуалды сипаттамасын өзінше түсіндіру | ||
1.2 Тарих, мәдениет және дәстүр туралы білім мен түсінік | 5. 1. 2. 1 қазақ халқының ұлттық және әлем мәдениеті ндегі өнер, қол өнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін анықтау және зерделеу | 6. 1. 2. 1 қазақ халқының ұлттық және әлем мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы білімі мен түсінігін көрсету | 7. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін өз бетінше зерделеу және сипаттау | 8. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әр түрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы түсінігін көрсету | 9. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер және дизайн туындыларының түрлі материалдарын, бағытын, салыстыру, талдау |
1.3 Ақпарат көздері | 5. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды зерттеу мен дамыту үшін ақпарат көздерімен жұмыс істеу | 6. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды іске асыру мақсатында ақпарат көздерін өз бетінше таңдап, қолдану | 7. 1. 3. 1 шығармашылық жұмыста идеяларын іске асыру мақсатында түрлі ақпарат көздерінің ең тиімдісін таңдау және қолдану | 8. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды дамыту мен іске асыруда өз бетінше таңдаған ақпарат көздерін қолдану | 9. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды дамыту мен іске асыруда ақпарат көздерін толыққанды және нәтижелі қолдану |
1.4 Шығармашылық іс-әрекет үдерісін жоспарлау | 5. 1. 4. 1 шығамашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтай отырып, жоспар дайындау |
6. 1. 4. 1 уақыт және басқа да факторларды ескере отырып, іс-әрекеттің реттілігін анықтау және жоспарлау; |
7. 1. 4. 1 алған білім дері мен тәжірибелерін қолдана болашақ іс-әрекеттерін анықтау және шығарма шылық қызметін жоспарлау; |
8. 1. 4. 1 алған білімі мен тәжірибелерін қолданып, болашақ іс-әрекетін толық сипаттап, шығармашылық қызметін жоспарлау; |
9. 1. 4. 1 жұмысты орындаудың тиімді әдістері мен реттілігін анықтай отырып, шығармашылық қызметін жоспарлау; |
1.5 Дизайн (эскиз) дайындау бойынша тапсырмалармен жұмыс істеу | 5. 1. 5. 1 композицияның негізгі заңдылықта-рын ескеріп, қарапайым нысандардың дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау | 6. 1. 5. 1 композицияның негізгі заңдылықтарын сақтай отырып, әртүрлі нысандардың дизайны бойынша тапсырмалар орындау | 7. 1. 5. 1 функционалды және эстетикалық талаптарға сай, нысанның дизайн дайындау бойынша тапсырмаларды орындау | 8. 1. 5. 1 функционалды талаптарға сай нысан дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау | 9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін білімді қорытындылау |
5. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды іске асыру үшін нобайлар орындау | 6. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды іске асыру үшін нобайлар, техникалық суреттер мен сызбалар орындау | 7. 1. 5. 2 түрлі графикалық құралдардың көмегімен бұйым дайындау үшін эскиздер орындау және графикалық пен технологиялық құжаттар әзірлеу |
8. 1. 5. 2 бұйым дайындау |
9. 1. 5. 2 графиканың әртүрлі тәсілдерін қолдану арқылы өз бетінше графикалық және технология | |
1.6 Материалдар, олардың қасиеттері мен жұмыс істеу техникалары | 5. 1. 6. 1 материалдардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау арқылы, жалпы қасиеттері мен құрылысын зерделеу | 6. 1. 6. 1 материалдардың физикалық, механикалық және технологиялық қасиеттерін, олардың қолданылу аясын анықтау және сипаттау | 7. 1. 6. 1 жобаланатын нысанды дайындау барысында материалдардың физикалық, технологиялық және механикалық қасиеттерін анықтау және салыстыру |
8. 1. 6. 1 жобаланатын нысанның тағайында | 9. 1. 6. 1 техникалық, эксплатуациялық және экологиялық ескере отырып, материалдарды өңдеудің өзіндік тәсілдерін негіздеп анықтау және таңдау |
5. 1. 6. 2 заманауи және дәстүрлі емес материалдарды білу, олардың қасиеттері мен қолданылуын анықтау | 6. 1. 6. 2 заманауи және дәстүрлі емес материалдарды білу, оларды өңдеу мен пайдаланудың тиімді жолдарын анықтау | 7. 1. 6. 2 бірқатар заманауи және дәстүрлі емес материалдарды білу, оларды өңдеу, пайдалану және үйлестірудің тиімді жолдарын анықтау | 8. 1. 6. 2 бұйымды дайындау мен безендіру үшін заманауи және дәстүрлі емес материалдардың тиімді қолданылуын түсіне отырып өздігінен таңдау | 9. 1. 6. 2 бұйымды дайындау мен безендіру барысында заманауи және дәстүрлі емес материалдарды қолданудың өзіндік шешімдері мен жолдарын ұсыну | |
5. 1. 6. 3 тоқыма материалдар мен бұйымдардың жіктелуін білу және сипаттау | 6. 1. 6. 3 тоқыма материалдар мен бұйымдардың қасиеттері мен фактурасын зерделеу және анықтау | 7. 1. 6. 3 өңдеу тігін материалдары мен сәндік әшекей бұйымдарының жіктелуін анықтау, сипаттау және салыстыру | 8. 1. 6. 3 табиғи және жасанды тері мен былғарының түрлері мен қасиеттерін анықтау, сипаттау және салыстыру | 9. 1. 6. 3 трикотаж, тоқусыз матаны өз бетінше зерделеу, анықтау және бағалау | |
5. 1. 6. 4 таңдаған құралдардың қасиеттерін ескере отырып, көркемдік материалдарды, орындау техникаларын қолдану және эксперимент жүргізу | 6. 1. 6. 4 материалдардың қасиеттері жайлы білімін және тәжірибелік жұмыс істеу дағдыларын көрсете отырып техникалар, көркемдік материалдарды қолдану және эксперимент жасау | 7. 1. 6. 4 шығармашылық жұмыстар барысында орындау техникасы мен көркемдік материалдарды анықтау, таңдау және біріктіру | 8. 1. 6. 4 шығармашылық жұмыстар барысында орындау техникасы мен көркемдік материалдарды анықтау, таңдау және біріктіру | 9. 1. 6. 4 шығармашылық жұмыс жасау үшін әр түрлі орындау техникасын және көркемдік материалдарын қолдану бойынша өзіндік шешімдер ұсыну | |
2) "Шығармашылық жұмыстарды жасау және дайындау" бөлімі:
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
2.1 Шығармашылық идеялардың көркем көрінісі | 5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін жеткізу үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердіңсуреттеу құралдарын қолдану | 6. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің суреттеу құралдарын анықтау, таңдау және қолдану |
7. 2. 1. 1 күрделі шығар | 8. 2. 1. 1 күрделі шығармашылық идеяларды білдіру үшін өнердің суреттеу құралдарын өз бетінше анықтау, таңдау және қолдану | 9. 2. 1. 1 мазмұнды және ерекше туындылар орындау үшін өнердің суреттеу құралдарын өз бетінше қолдану |
2.2 Құралдар мен жабдықтар | 5. 2. 2. 1 құрастырымды, табиғи және жасанды материалдарды өңдеу үшін қол құралдары мен жабдықтарын анықтау, сипаттау және қолдану; 5. 2. 2. 2 ағаш және темір өңдеу білдегінің қолданылуы мен құрылысын түсіндіру |
6. 2. 2. 1 құрастырымды, табиғи және жасанды материалдарды өңдеу үшін пайдаланатын қол электрлік құралдарының қозғалыс | 7. 2. 2. 1 заманауи технологиялық машиналардың құрылысын және жұмыс істеу принципін сипаттау және олармен құрастырымды, табиғи, жасанды заттарды өңдеу бойынша жұмыстар орындау | 8. 2. 2. 1 заманауи технологиялық машиналарда құрастырымды материалдарды өңдеу бойынша күрделі операцияларды орындау |
9. 2. 2. 1 материалдарды өңдеу үшін құралдарды және заманауи технологиялық машиналарды анықтау, таңдау және қолдану; |
5. 2. 2. 3 тігін машинасының құрылысын, жіп өткізуді сипаттау және білу, машина тігістерін орындау; |
6. 2. 2. 2 тігін машинасын қалыпты күйге келтіруді білу және орындау; |
7. 2. 2. 2 тігін машинасы жұмысындағы ақауларды анықтау және жөндеу; | 8. 2. 2. 2 2 тігін машинасына қажетті құрылғыларды (түймелікті өңдеу, сыдырманы қондырып тігу) таңдау және қолдану |
9. 2. 2. 3 заманауи тігін құрал-жабдықтарын білу және торлау тігін машинасын қолдану; | |
2.3 Жасау технологиясы |
5. 2. 3. 1 өлшем мен белгілеу негізінде орындалған бұйым дайындау үшін материалдарды қол құралдарымен өңдеу; |
6. 2. 3. 1 орындалған өлшем мен белгілеу негізінде бұйым дайынау үшін материалдары электрлік қол құралдарыен өңдеу; |
7. 2. 3. 1 бұйымдардың функционалдық және эстетикалық сапасын арттыру үшін материалдарды механикалық өңдеу және бұйымды безендіру; |
8. 2. 3. 1 түрлі құрал-жабдықтар |
9. 2. 3. 1 бұйым дайындау барысында материалдарды өңдеу мен безендірудің ұтымды тәсілдерін анықтау, таңдау және қолдану; |
5. 2. 3. 3 шығармашылық жұмыстар мен бұйымдар дайындау үдерісінде қазақтың ұлттық мәдениет элементтерін пайдалану | 6. 2. 3. 3 шығармашылық жұмыстар мен бұйымдар жасау барысында қазақтың ұлттық мәдениет элементтерін пайдалану |
7. 2. 3. 3 шығармашы |
8. 2. 3. 3 шығармашылық жұмыс | 9. 2. 3. 3 шығармашылық жұмыстар мен бұйымдар жасау барысында қазақтың ұлттық мәдениет элементтерін пайдалану | |
5. 2. 3. 4 тоқыма бұйымдарын пішу және сыру тігісін қолдану арқылы қол құралдары мен тігін машинасында өңдеу; |
6. 2. 3. 4 тігін машинасы және қол құралдарымен бүктемелі тігіс, сырып тігу тігісі түрлерін қолдана отырып, тоқыма материалдарын пішу және өңдеу; | 7. 2. 3. 4 әртүрлі конструкциялық, заманауи тоқыма және сәндеу материалдарын қолдана отырып, тігін машинасында технологиялық талапқа сәйкес бұйым жасау |
8. 2. 3. 4 | ||
2.4 Тамақтану мәдениеті |
5. 2. 4. 1 дұрыс және тиімді тамақтану ережелерін зерделеу және сипаттау; |
6. 2. 4. 1 қоғамдық тамақтану орындарында, қазақ халқы мен әлем ха |
7. 2. 4. 1 әлем халықтарының тағамдары мен әлемге әйгілі аспазшылар\дың тағамдарындағы ерекшеліктерді сипаттап, салыстыру; | ||
2.5 Үй мәдениеті |
5. 2. 5. 1 өсімдік шаруашылығы мен жеміс-көкөніс түрлерінің негізгі бағыттарын зерделеу және сипаттау; |
6. 2. 5. 1 сәндік гүл түрлерін өсіру технологиясын зерттеу және сипаттау; | 7. 2. 5. 1 интерьер безендіру үшін әртүрлі өсімдіктердің эстетикалық қасиеттерін сипаттау, қолдану және бағалау |
8. 2. 5. 1 ауыл шаруашылық өндірісінің дамуындағы әдіс-тәсілдерді талқылау және бағалау; | 9. 2. 5. 1 ландшафты дизайнның элементтерін, заманауи бағыттары мен стильдерін анықтау және сипаттау |
5. 2. 5. 3 қол құралдарын пайдаланып, ақауларды жою бойынша интерьерді ұйымдастырудың тәжірибелік жұмыстары мен қарапайым жөндеу операцияларын орындау | 6. 2. 5. 3 қол құрал-саймандарды пайдаланып, ақауларды жою бойынша жөндеу операциялары мен интерьерді ұйымдастырудың тәжірибелік жұмыстарын орындау | 7. 2. 5. 2 интерьерді ұйымдастыру бойынша тәжірибелік жұмыстар орындау барысында жарықтандыруға, желдеткіш және жылу жүйесіне қойылатын нормаларды сақтау және қарастыру |
8. 2. 5. 3 тұрмыста жөндеу жұмыстарын жүргізу барысында ақауларды жоюдың тиімді тәсілдерін табу; | 9. 2. 5. 2 интерьерді безендіру, жоспарлау және ұйымдастыру бойынша тәжірибелік жұмысты орындау үшін түрлі салалардағы білімдерін жалпылау | |
5. 2. 5. 4 қарапайым электротехникалық арматура мен электромонтажды құралдарды атау мен олардың қолданылуын түсіндіру | 6. 2. 5. 4 қарапайым электр тізбектерінің есебін жүргізу және ажырата білу, орындау |
7. 2. 5. 3 электротехникалық армату | 8. 2. 5. 5 тұрмыстық техника мен электр жабдықтарының эстетикалық, эргономикалық және эксплуатациялық сапаларын салыстру және бағалау | 9. 2. 5. 3 функционалдық, эргономикалық және эстетикалық талаптарды ескере отырып, интерьердегі жарықтандыруды ұйымдастыру бойынша шығармашылық шешімдер дайындау | |
5. 2. 5. 5 тұрақты тоқ көздерін пайдалану арқылы қарапайым бұйым құрастыру | 6. 2. 5. 5 қарапайым сызба бойынша электр тізбектерін орындау және жинау | 7. 2. 5. 4 есептеулер орындау үшін бақылау-өлшегіш аспаптарын таңдау және қолдану | |||
2.6 Техника қауіпсіздігі мен еңбек гигиенасының ережелерін сақтау |
5. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану; |
6. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану; |
7. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану; |
8. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану; |
9. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану; |
3) "Презентациялау, талдау және шығармашылық жұмыстарды бағалау" бөлімі:
Бөлімше | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
3.1 Шығармашылық жұмыстардың таныстырылымы | 5. 3. 1. 1 сыныпқа дайын жұмысты таныстыру | 6. 3. 1. 1 мектеп аудиториясы алдында өзінің дайын жұмыстарын таныстыру (көрме) | 7. 3. 1. 1 ауқымды аудитория алдында дайын болған өз жұмыстарын таныстыру (көрме, сән көрсетілімі) | 8. 3. 1. 1 онлайн платформадағы ауқымды аудитория алдында дайын жұмыстарды қорғау және оны ұсыну | 9. 3. 1. 1 медиа құралдары мен онлайн платформаларды қолдана отырып, белгілі бір аудиторияға дайын жұмыстарын қорғауды өз бетінше ұйымдастыру |
3.2 Идеяларды талдау және бағалау |
5. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолданып өзінің және өзге-лердің жұмыстарын | 6. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің жұмыстарындағы идеялары мен тақырыптарды салыстыру |
7. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің жұмыстарындағы идеялар мен тақырып | 8. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің жұмыстарындағы идеялары мен тақырыптарды талдау мен бағалау жүргізу үшін критерийлерді қолдану | 9. 3. 2. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарындағы тарихи, әлеуметтік және мәдениеттік мәнмәтіндерді талдау мен бағалау |
3.3 Әдіс-тәсілдерді талдау және бағалау | 5. 3. 3. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің жұмыстарындағы қолданылған әдіс-тәсілдерді сипаттау | 6. 3. 3. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің жұмыстарындағы қолданылған әдіс-тәсілдерді салыстыру | 7. 3. 3. 1 пәндік терминологияны пайдалана отырып, басқалардың және өз жұмыстарындағы әдіс-тәсілдері мен техникаларды талқылау және бағалау | 8. 3. 3. 1 жасалған өнімнің сапасын қолданылған әдіс-тәсілдерін бағалау және талдау үшін критерийлерді қолдану | 9. 3. 3. 1 бұйымның сапасын және өнімнің сыртқы көрінісін анықтайтын негізгі факторларды талдау және бағалау |
3.4 Жұмысты жетілдіру және бейімдеу | 5. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарын жетілдіру және бейімдеу бойынша конструктивті пікірлер, ұсыныстар білдіру | 6. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарын жетілдіру және адаптациялау бойынша сындарлы пікір мен негізделген ұсыныстарды қабылдау |
7. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарын жетілдіру және адаптациялауда қолданылған идеяларды салыстыруда негізделген сыни ұсыныс | 8. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарын жетілдіру мен бейімдеуде қолданылған идеяларды талдауда және бағалауда негізделген сыни ұсыныстар жасау | 9. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарындағы мақсаттың өзіндік анық көруін және негізделген бағаны өзіндік білдіру |
47. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
48. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Көркем еңбек" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Көркем еңбек" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (кіріктірілген оқытуда)
1) 5-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | ||
Визуалды өнер | Бейнелеу өнерінің көркем құралдары. Классикалық өнердің үздік туындылары. Қазақстан суретшілерінің шығармашылығы. Бейнелеу өнерінің түрлері мен жанрлары | 5. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін анықтау және зерделеу |
5. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды зерттеу мен дамыту үшін ақпарат көздерімен жұмыс істеу (ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолдану арқылы) | ||
5. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарында берілген идеялар мен тақырыптарды сипаттау | ||
5. 3. 3. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің жұмыстарындағы қолданылған әдіс-тәсілдерді (техникасы) сипаттау | ||
Натюрморт өнері. Ұлттық сәндік натюрморт | 5. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды іске асыру үшін нобайлар орындау | |
5. 1. 6. 4 таңдаған тәсілдерінің қасиеттерін ескере отырып, көркемөнер материалдарын, техникаларын пайдалану және эксперимент жүргізу | ||
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | ||
5. 2. 3. 4 шығармашылық жұмыстар мен бұйымдар дайындау үдерісінде қазақтың ұлттық мәдениет элементтерін пайдалану | ||
Пейзаж. Табиғатпен үйлесім. Әуе перспективасы | 5. 1. 1. 1 қоршаған ортаның визуалды сипаттамасын зерделеу және анықтау (композиция, түс, пішін, фактура, тепе-теңдік) | |
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | ||
Индустриалды пейзаж. Қала пейзажы. Сызықтық перспектива | 5. 1. 1. 1 қоршаған ортаның визуалды сипаттамасын зерделеу және анықтау (композиция, түс, пішін, фактура, тепе-теңдік) | |
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | ||
Пластикалық пішіндер өнері. Мүсін | 5. 1. 1. 1 қоршаған ортаның визуалды сипаттамасын зерделеу және анықтау (композиция, түс, пішін, фактура, тепе-теңдік) | |
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану | ||
5. 3. 3. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің жұмыстарындағы қолданылған әдіс-тәсілдерді (техникасы) сипаттау | ||
Шығармашылық жұмыс. Көрме ұйымдастыру | 5. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды іске асыру үшін нобайлар орындау | |
5. 1. 6. 4 таңдаған тәсілдерінің қасиеттерін ескере отырып, көркемөнер материалдарын, техникаларын пайдалану және эксперимент жүргізу | ||
5. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін қолдану. | ||
5. 3. 1. 1 бүкіл сыныпқа дайын жұмысты таныстыру | ||
2-тоқсан | ||
Сәндік-қолданбалы өнер | Қазақстанның сәндік-қолданбалы өнері |
5. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін анықтау және зерделеу; |
Көркем кестелеу. Кесте түрлері. Материалдар және құрал-жабдықтармен танысу. |
5. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін анықтау және зерделеу; | |
Өру өнері. Өру түрлері. Материалдар және құрал-жабдықтармен танысу |
5. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін анықтау және зерделеу; | |
Тәжірибе жұмысы оқушының таңдауы бойынша (Көркем кестелеу/өру). |
5. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды жүзеге асыру үшін нобайлар орындау; | |
Көркем кестелеу/Бұйымды өруді орындау. | 5. 2. 3. 2 әртүрлі (тоқыма, конструкциялық, табиғи және жасанды) материалдардан қарапайым бұйым дайындау | |
5. 2. 3. 3 шығармашылық жұмыстар мен бұйымдар дайындау үдерісінде қазақтың ұлттық мәдениет элементтерін қолдану; | ||
5. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Көрме ұйымдастыру |
5. 3. 1. 1 бүкіл сыныпқа дайын жұмысты таныстыру. | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Конструкциялық материалдар. Материалдардың түрлері мен қасиеттерін зерттеу | 5. 1. 6. 1 конструкциялық, табиғи және жасанды материалдардың жалпы қасиеттері мен құрылысын, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтай отырып зерделеу |
Конструкциялық материалдарды өңдеуге арналған қол аспаптары мен құрал-жабдықтар |
5. 2. 2. 2 ағаш/темір өңдеу шеберүстелінің қолданылуы мен құрылғысын түсіндіру; | |
5. 2. 6. 2 қол аспаптарымен жұмыс істеудің қауіпсіз тәсілдерін, еңбек гигиенасының ережелерін білу (жұмыс орнын, құралдарды ұйымдастыру және тазалау, арнайы киімде жұмыс істеу) | ||
Көркемдеп аралау. Идеялар ойластыру. Материалды таңдау және дайындау |
5. 1. 5. 1 өзгенің тәжірибесіне сүйене және композицияның негізгі заңдылықтарын ескере отырып, қарапайым нысандардың дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
5. 1. 4. 1 шығамашылық жұмысты орындау кезеңдерін анықтай отырып, жоспар дайындау; | ||
Бұйымды көркемдеп аралау |
5. 2. 3. 1 өлшем мен белгілеу негізінде орындалған бұйым дайындау үшін материалдарды қол құралдарымен өңдеу; | |
5. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Сымнан және жұқа жалпақ металдан бұйымдарды модельдеу. Нобайлар дайындау (шынжыр, бас қатырғыш, жануарлардың пішіндері). Материал таңдау. Құралдар-жабдықтар | 5. 1. 5. 2 шығармашылық идеяларды іске асыру үшін нобайлар орындау | |
Сымнан және жұқа жалпақ металдан бұйым дайындау. |
5. 2. 3. 1 өлшем мен белгілеу негізінде бұйым дайындау үшін материалдарды қол құралдарымен өңдеу; | |
5. 2. 6. 1 қауіпсіздік техникасын сақтап, оның маңыздылығын сезіне және демонстрациялай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Түрлі материалдарды қолданып, қарапайым бұйымдарды (ұрмалы және соқпалы аспаптар) жобалау |
5. 1. 5. 1 өзгенің тәжірибесіне сүйене отырып және композицияның негізгі заңдылықтарын ескеріп, қарапайым нысандардың дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
Қарапайым бұйым дайындау (ұрмалы және соқпалы аспаптар және т.б.) |
5. 2. 3. 1 өлшем мен белгілеу негізінде бұйым дайындау үшін материалдарды қол құралдарымен өңдеу; | |
5. 2. 6. 1 қауіпсіздік техникасын сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
5. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарын жетілдіру және бейімдеу бойынша конструктивті пікірлер қабылдау және ұсыныс жасау. | ||
Жұмыстардың көрмесі | 5. 3. 1. 1 бүкіл сыныпқа дайын жұмысты таныстыру | |
Дизайн және технология | Тоқыма материалдардың жіктемесі мен сипаттамалары. Материалдардың түрлері мен ерекшелігін зерттеу | 5. 1. 6. 3 тоқыма материалдары мен бұйымдарының классификациясын сипаттау және білу |
Тоқыма материалдарды өңдеуге арналған құрал-жабдықтар мен құрылғылар |
5. 2. 2. 3 тігін машинасының құрылысын, жіп сабақтауды білу және сипаттау, машина тігістерін орындау; | |
Тігін бұйымдарының жіктемесі. Идеядан өнімге (тігін бұйымдары) | 5. 1. 6. 3 тоқыма материалдары мен бұйымдардың жіктемесін білу және сипаттау | |
Дизайн, киімді макеттеу (қағаз, тоқыма және т.б. материалдар). Костюм құрастыру (шағын сәнмүсінге немесе қуыршаққа) |
5. 1. 5. 1 өзгенің тәжірибесіне сүйеніп және композицияның негізгі заңдылықтарын ескере отырып, қарапайым нысандардың дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
Тоқыма мозаика техникасымен жасалған тігін бұйымдарының дизайны (құрақ, пэчворк, квилт). Идеяларды ойластыру. Нобай. Материалды таңдау және дайындау. Жұмысты орындау реттілігі |
5. 1. 5. 1 өзгенің тәжірибесіне сүйене отырып және композицияның негізгі заңдылықтарын ескеріп, қарапайым нысандардың дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
Бұйым дайындау. Бұйымды сәндеу |
5. 2. 3. 4 тоқыма бұйымдарын пішу және сырып тігу тігісін қолдану арқылы қол құралдарымен, тігін машинасында өңдеу; | |
Жұмысты таныстыру | 5. 3. 1. 1 бүкіл сыныпқа дайын жұмысты таныстыру | |
4-тоқсан | ||
Тамақтану мәдениеті | Дұрыс тамақтану негіздері. Ас мәзірін әзірлеу |
5. 2. 4. 1 дұрыс және тиімді тамақтанудың ережелерін сипаттау және зерделеу; |
Асхананың жабдықталуы. Тағам әзірлеуге арналған құралдар-жабдықтар, аспаптар мен ыдыс-аяқтар. Тағам дайындауға арналған құрал-жабдықтардың мүмкіндіктерін зерттеу |
5. 2. 4. 3 тағам әзірлеуге арналған құралдар мен жабдықтарды зерделеу және олардың мүмкіншілігін анықтау; | |
Бутербродтар мен сусындарды әзірлеу технологиясы |
5. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды зерттеу мен дамыту үшін ақпарат көздерімен жұмыс істеу; | |
Жемістер мен көкөністерден салат әзірлеу технологиясы |
5. 2. 4. 4 салқын тағамдар мен сусындарды әзірлеу технологиясын білу және қолдану; | |
Үй мәдениеті | Электртехникалық арматура |
5. 2. 5. 4 қарапайым электротехникалық арматура мен электромонтажды құралдарды атау мен олардың қолданылуын түсіндіру; |
Тұрмыстағы жөндеу жұмыстары | 5. 2. 5. 3 қол құралдарын пайдаланып, ақауларды жою бойынша интерьерді ұйымдастырудың тәжірибелік жұмыстары мен қарапайым жөндеу операцияларын орындау | |
Өсімдік шаруашылығының негізгі бағыттары. Өсімдік шаруашылығындағы көктемгі жұмыстар. |
5. 2. 5. 1 өсімдік шаруашылығы мен жеміс-көкөніс түрлерінің негізгі бағыттарын зерделеу және сипаттау; | |
2) 6-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | ||
Визуалды өнер | Портрет жанры. Қазақстандық суретшілердің шығармашылығындағы портрет | 6. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды іске асыру мақсатында ақпарат көздерін өз бетінше таңдап, қолдану; |
6. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы білімі мен түсінігін көрсету | ||
Сызықты портрет. Графика. Орындалу техникасы. Дәстүрлі емес материалдардан портрет жасау (сымнан т.б материалдардан орындалған портрет) | 6. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін жеткізу үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін анықтау, таңдау және қолдану | |
6. 1. 6. 4 материалдардың қасиеттері жайлы білімін және тәжірибелік жұмыс істеу дағдыларын көрсете отырып техникалар, көркемдік материалдарды қолдану және эксперимент жасау; | ||
Портреттегі түс. Орындалу техникасы |
6. 1. 1. 1 өзінің және басқа оқушының тәжірибесіне сүйене отырып, қоршаған орта нысандарының визуалды сипаттамаларын (композиция, түс, пішін, фактура, тепе-теңдік) түсіну және білімін көрсету; | |
Заманауи портрет. Фотоөнер. Фотокамерамен тәжірибе | 6. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарындағы идеялары мен тақырыптарды салыстыру | |
6. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін анықтау, таңдау және қолдану | ||
Анимация. Қозғалатын элементтер (ермексазды анимация, көлеңкелі театр, саусақты және таяқшалы қуыршақтар) | 6. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы білімі мен түсінігін көрсету | |
Сценарий дайындау. Кейіпкерлер мен декорациялар жасау. Көркем өнер идеяларын іске асыру. Дыбыс қосу | 6. 1. 4. 1 уақыт пен басқа да факторларды ескере отырып, іс-әрекеттің реттілігін анықтау және жоспарлау | |
6. 2. 1. 1 өз идеялары мен сезімдерін беру үшін қоршаған ортаның визуалды элементтері мен өнердің көркем тәсілдерін анықтау, таңдау және қолдану | ||
6. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарын жетілдіру және адаптациялау бойынша сындарлы пікір мен негізделген ұсыныстарды қабылдау | ||
Жұмысты таныстыру. | 6. 3. 1. 1 мектеп аудиториясы алдында өзінің дайын жұмыстарын таныстыру | |
2-тоқсан | ||
Сәндік-қолданбалы өнер | Қазақ халқының зергерлік өнерімен танысу | 6. 1. 2. 1 әлемдік және қазақтың ұлттық мәдениетіндегі дизайн, қолөнер мен өнер туындыларының ерекшеліктерін түсіну мен білімін көрсету |
Зергер шеберінің қолданатын материалдары мен құрал-жабдықтары | 6. 1. 6. 1 материалдардың физикалық, технологиялық және механикалық қасиеттерін және олардың қолдану аясын анықтау және сипаттау | |
Тоқу өнері. Ілмекпен тоқу. Тоқыма бізбен тоқу. | 6. 1. 2. 1 әлем және қазақ ұлттық мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы білімі мен түсінігін көрсету | |
Тоқу тәсілдері мен техникалары. Материалдар мен құрал-жабдықтар | 6. 1. 6. 3 тоқыма материалдары мен бұйымдарының қасиеттері мен фактурасын анықтау және зерделеу; | |
Тәжірибе жұмысы оқушылардың таңдауы бойынша (зергерлік өнер/ тоқу өнері) |
6. 1. 5. 1 композицияның негізгі заңдылықтарын сақтай отырып, әртүрлі нысандардың дизайны бойынша тапсырмалар орындау; | |
Зергерлік бұйым/ілмек/тоқыма бізбен тоқылған әртүрлі бұйым дайындау. |
6. 1. 6. 4 материалдардың қасиеттері жайлы білімін және тәжірибелік жұмыс істеу дағдыларын көрсете отырып техникалар, көркемдік материалдарды қолдану және эксперимент жасау; | |
6. 2. 6. 1 қауіпсіздік техникасын сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Жұмысты таныстыру. Көрме ұйымдастыру |
6. 3. 1. 1 мектеп аудиториясы алдында өзінің дайын жұмыстарын таныстыру; | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология |
Электрлі қол құралдары мен-жабдықтары. | 6. 2. 2. 1 табиғи, жасанды және конструктивті материалдарды өңдеу үшін пайдаланатын қозғалысты беру механизмдері мен қол электрлік құралдардың құрылысын анықтайды және сипаттайды |
6. 2. 6. 2 электрлі қол құралдары мен жабдықтарымен қауіпсіз жұмыс жасау тәсілдерін, еңбек гигиенасы ережелерін білу және түсіндіру | ||
Робот дайындау. | 6. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды іске асыру мақсатында ақпарат көздерін өз бетінше таңдап, қолдану | |
6. 3. 3. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарындағы қолданылған әдіс-тәсілдерді (техникасы) салыстыру | ||
Роботты жобалау. Нобай. Материалдарды іріктеу. | 6. 1. 5. 1 өзінің тәжірибесі мен біліміне сүйеніп, композицияның негізгі заңдылықтарын сақтай отырып, әртүрлі нысандардың дизайны бойынша тапсырмалар орындау | |
6. 1. 4. 1 уақыт пен басқа да факторларды ескере отырып, іс-әрекеттің реттілігін анықтау және жоспарлау; | ||
Робот құрастыру. Робот бөлшектерінің жылжымалы механизмін құру бойынша эксперимент жасау |
6. 2. 3. 1 орындалған өлшем мен белгілеу негізінде бұйым дайындау үшін материалдарды электрлік қол құралдарымен өңдеу; | |
6. 2. 6. 1 қауіпсіздік техникасын сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Көлік құралдарының түрлері туралы жалпы мәлімет. | 6. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды іске асыру мақсатында ақпарат көздерін өз бетінше таңдап, қолдану | |
Көлік құралы моделін дайындау. Нобай. Материалдарды іріктеу | 6. 1. 5. 1 өзінің тәжірибесі мен біліміне сүйеніп, композицияның негізгі заңдылықтарын сақтай отырып, әртүрлі нысандардың дизайны бойынша тапсырмалар орындау | |
6. 1. 4. 2 материалдық шығынды анықтау (сандық көрсеткіштер) | ||
Көлік құралын жасау. Модельдің жеке бөліктерін дайындау. Модельді құрастыру, безендіру |
6. 2. 3. 1 орындалған өлшем мен белгілеу негізінде бұйым дайындау үшін материалдарды электрлік қол құралдарымен өңдеу; | |
Жұмыстың таныстырылымы. Көрме ұйымдастыру | 6. 3. 1. 1 мектеп аудиториясы алдында өзінің дайын жұмыстарын таныстыру; | |
Дизайн және технология | Тоқыма материалдарынан бұйым дайындау (авторлық қуыршақ, дамытатын ойыншықтар). Идеялар ойластыру. Нобай |
6. 1. 5. 1 өзінің тәжірибесі мен біліміне сүйеніп, композицияның негізгі заңдылықтарын сақтай отырып, әртүрлі нысандардың дизайны бойынша тапсырмалар орындау; |
Түстері мен фактурасы әртүрлі тоқыма материалдарын зерттеу. Материалдар мен құрал-жабдықтарды таңдау және дайындау |
6. 1. 6. 3 тоқыма материалдары мен бұйымдарының қасиеттері мен фактурасын анықтау және зерделеу; | |
Бұйым дайындау. Бөлшектерді пішу. Жеке бөлшектерді өңдеу. Бөлшектерді біріктіру және бұйымды безендіру |
6. 2. 2. 2 тігін бұйымдарын ылғалды- жылулық өңдеу режимдерін білу, сипаттау және оларды тәжірибеде қолдану; | |
Үйге арналған тоқыма бұйымдарының дизайны (алжапқыш, асханалық бұйымдар). Идеялар ойластыру. Нобай дайындау. Материал таңдау және дайындау. Жұмысты орындау реттілігі |
6. 1. 5. 1 өзінің тәжірибесі мен біліміне сүйеніп, композицияның негізгі заңдылықтарын сақтай отырып, әртүрлі нысандардың дизайны бойынша тапсырмалар орындау; | |
Бұйым дайындау. Бөлшектерді пішу. Жеке бөлшектерді өңдеу. Бөлшектерді біріктіру және бұйымды өңдеу. Бұйымды сәндеу. |
6. 2. 2. 2 тігін бұйымдарын ылғалды- жылумен өңдеу режимдерін білу, сипаттау және оларды тәжірибеде қолдану; | |
Жұмыстың таныстырылымы. Көрме ұйымдастыру |
6. 3. 1. 1 мектеп аудиториясы алдында өзінің дайын жұмыстарын таныстыру (көрме); | |
4-тоқсан | ||
Тамақтану мәдениеті | Қазақ халқы мен түрлі халықтардың мәдениетінде және де қоғамдық тамақтану орындарындағы дастарқан басында өзін-өзі дұрыс ұстау ережелері |
6. 2. 4. 1 қоғамдық тамақтану орындарында, қазақ халқы мен әлем халықтарының мәдениетіндегі дастарқан басында өзін-өзі ұстау ережелерін салыстыру және сипаттау; |
Үй мәдениеті | Жартылай дайын өнімдерден тағамдар әзірлеу технологиясы |
6. 2. 4. 3 жылдам орындалатын тағамдар мен десерт дайындау технологияларын білу және қолдану; |
Тағамдарды жылдам әзірлеу технологиясы |
6. 2. 4. 3 жылдам орындалатын тағамдар мен десерт дайындау технологияларын білу және қолдану; | |
Десерт әзірлеу технологиясы |
6. 2. 4. 3 жылдам орындалатын тағамдар мен десерт дайындау технологияларын білу және қолдану; | |
Электр тізбектері |
6. 2. 5. 4 қарапайым электр тізбектерінің есебін жүргізу және ажырата білу; | |
Тұрмыстағы жөндеу жұмыстарында қол құралдарын қолдану |
6. 2. 5. 3 қол құралдарын қолданып, ақауларды жою бойынша жөндеу операциялары мен интерьерді ұйымдастырудың тәжірибелік жұмыстарын орындау | |
Сәндік гүлдер түрлері. Гүл өсіру шаруашылығындағы көктемгі жұмыстар |
6. 2. 5. 1 сәндік гүлдер түрлерін өсіру технологиясын зерттеу және сипаттау; | |
3) 7-сынып
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | ||
Визуалды өнер | Өнердегі заманауи техника және ғылыми жетістіктер. Табиғаттағы микросуреттер. | 7. 1. 1. 1 қоршаған орта элементтерінің визуалды сипаттамасын (композиция, түс, пішін, фактура, пропорция) өзінше түсіндіру |
7. 2. 1. 1 күрделі шығармашылық идеялары мен сезімдерін білдіру үшін, өнер құралдары мен әртүрлі техникада таңдалған қасиеттері мен тәсілдерін визуалды элементтерді таңдау және негізделген түрде анықтау | ||
Бейнелеу өнеріндегі заманауи бағыттар (поп-арт, инсталляция). Өздігінен ізденіс зерттеулері | 7. 3. 2. 1 пәндік терминологияны қолдана отырып, өзінің және өзгелердің (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) жұмыстарындағы идеялары мен тақырыптарды талқылау және бағалау | |
7. 3. 3. 1 пәндік терминологияны пайдалана отырып, басқалардың (суретшілер, қолөнершілер, дизайнерлер) және өз жұмыстарындағы әдіс- тәсілдері мен техникаларды талқылау және бағалау | ||
Қазақстанның заманауи суретшілері | 7. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін өз бетінше зерделеу және сипаттау | |
7. 1. 3. 1 шығармашылық жұмыста идеяларын іске асыру мақсатында түрлі ақпарат көздерінің ең тиімдісін таңдай отырып, қолдану | ||
Өнердегі заманауи стильдік бағыттарды зерттеу негізіндегі тәжірибе жұмысы. (2D немесе 3D форматта) |
7. 1. 6. 4 шығармашылық жұмыстар жасау үшін әртүрлі (заманауи) технологиялар мен өнер материалдарын анықтау, таңдау және біріктіру; | |
7. 2. 1. 1 күрделі шығармашылық идеялары мен сезімдерін білдіру үшін, өнер құралдары мен әртүрлі техникада таңдалған қасиеттері мен тәсілдерін визуалды элементтерді таңдау және негізделген түрде анықтау | ||
Жұмыстарды таныстыру және көрме ұйымдастыру | 7. 3. 1. 1 ауқымды аудитория алдында дайын болған өз жұмыстарын таныстыру (көрме, сән көрсетілімі) | |
2-тоқсан | ||
Сәндік-қолданбалы өнер | Пирография өнерімен танысу. Көркем күйдірудің тәсілдері мен техникасы (өздігінен ізденіс зерттеулері) |
7. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін өз бетінше зерделеу және сипаттау |
Көркем өрнек салу (батик, гжель, хохлома). Көркем өрнек түрлері (өздігінен ізденіс зерттеулері) |
7. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін өз бетінше зерделеу және сипаттау; | |
Өрнек салу тәсілдері мен техникасы. Материалдар мен құралдар (өздігінен ізденіс зерттеулері) | 7. 1. 6. 4 шығармашылық жұмыстар жасау үшін әртүрлі техникалар мен көркем материалдарды анықтау, таңдау және үйлестіру; | |
Тәжірибе жұмысы оқушылардың таңдауы бойынша (көркем өрнек салу /пирография) | 7. 1. 5. 2 бұйым жасауда әртүрлі графикалық құралдарды қолдана отырып, нобайлар, графикалық және технологиялық құжаттар дайындау | |
7. 1. 6. 4 шығармашылық жұмыстар жасау үшін әртүрлі (заманауи) техникалар мен көркем материалдарды анықтау, таңдау және үйлестіру | ||
Көркем өрнек салу/пирография техникасымен жасалған сәндік бұйым |
7. 2. 1. 1 күрделі шығармашылық идеялары мен сезімдерін білдіру үшін, өнер құралдары мен әртүрлі техникада таңдалған қасиеттері мен тәсілдерін визуалды элементтерді таңдау және негізделген түрде анықтау | |
7. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Жұмысты таныстыру және көрме ұйымдастыру | 7. 3. 1. 1 ауқымды аудитория алдында дайын болған өз жұмыстарын таныстыру (көрме, сән көрсетілімі) | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Ағашты механикалық өңдеуге арналған құрал-жабдықтар | 7. 2. 2. 1 заманауи технологиялық машиналардың құрылысына және жұмыс барысына сипаттама бере отырып, конструкциялық, табиғи және жасанды материалдарды өңдеу операцияларын орындау |
Ағашты механикалық өңдеу жұмысын ұйымдастыру | 7. 2. 6. 2 заманауи технологиялық машиналармен қауіпсіз жұмыс жасау жолдарын білу және түсіндіру | |
7. 1. 6. 1 жобаланатын нысанды дайындау барысында конструкциялық, табиғи және жасанды материалдардың физикалық, технологиялық және механикалық қасиеттерін анықтау және салыстыру | ||
Ағаш бұйымды жобалау. Бұйым дизайны. Материалды таңдау және дайындау |
7. 1. 5. 1 функционалды (техникалық) және эстетикалық талаптарға сай, дизайн дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
7. 1. 4. 1 алған білімдері мен тәжірибелерін қолдана, болашақ іс-әрекеттерін анықтай және өз шешімінің нұсқасын ұсына отырып шығармашылық жұмысын жоспарлау; | ||
Бұйымды дайындау. Материалдар мен бөлшектерді механикалық өңдеу. Бұйымды сәндеу |
7. 2. 3. 1 бұйымдардың функционалдық және эстетикалық сапасын арттыру үшін материалдарды механикалық өңдеу және бұйымды безендіру; | |
7. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарын жетілдіру және адаптациялауда қолданылған идеяларды салыстыруда негізделген сыни ұсыныстар жасау | ||
Көрме ұйымдастыру | 7. 3. 1. 1 ауқымды аудитория алдында дайын болған өз жұмыстарын таныстыру (көрме, сән көрсетілімі) | |
Дизайн және технология | Киімді түрлендіру (трансформация) және тігін бұйымдарын сәндеу (киім, аксессуарлар, бижутерия). | 7. 1. 3. 1 шығармашылық жұмыста идеяларын іске асыру мақсатында түрлі ақпарат көздерінің ең тиімдісін таңдай отырып, қолдану |
Идеяларойластыру. Нобай |
7. 1. 5. 1 функционалды (техникалық) және эстетикалық талаптарға сай, дизайн дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
Материалдар мен құралдарды дайындау |
7. 2. 2. 2 тігін машинасының жұмысында ақауларды анықтау және жөндеу; | |
Бұйым дайындау. Киім бөлшектерін пішу. Жеке бөлшектерді өңдеу. Бұйымдардың бөлшектерін құрастыру және өңдеу. Бұйымды сәндеу |
7. 2. 3. 4 әртүрлі конструкциялық, заманауи тоқыма және сәндеу материалдарын қолдана отырып, тігін машинасында технологиялық талапқа сайкес бұйым дайындау; | |
Жұмысты таныстыру |
7. 3. 1. 1 ауқымды аудитория алдында дайын болған өз жұмыстарын таныстыру (көрме, сән көрсетілімі); | |
4-тоқсан | ||
Тамақтану мәдениеті | Қазақ халқының ұлттық тағамдары | 7. 2. 4. 2 әлем халықтарының және ұлттық тағамдардың жасалу технологияларын зерделеу және қолдану |
Әлем халықтарының асханасы. (өздігінен ізденіс зерттеулері) | 7. 2. 4. 1 әлем халықтарының тағамдары мен әлемге әйгілі аспазшылардың тағамдарындағы ерекшеліктерді сипаттап, салыстыру | |
Әлем халықтарының тағамдары. Тәжірибе жұмысы (суши, пицца, көже) |
7. 2. 4. 2 әлем халықтары мен ұлттық тағамдардың жасалу технологияларын зерделеу және қолдану; | |
Әшекей, интерьер элементі ретіндегі өсімдік |
7. 2. 5. 1 интерьер дизайнын безендіру үшін әртүрлі өсімдіктердің эстетикалық қасиеттерін сипаттау, қолдану және бағалау; | |
Тұрмыстық құрал-жабдықтар мен электрарматураны жөндеу |
7. 2. 5. 3 электротехникалық арматуралар мен тұрмыстық құралдардың қарапайым жөндеу жұмыстарын орындау; | |
Тұрғын үй экологиясы. Үйдегі микроклимат |
7. 1. 3. 1 шығармашылық жұмыста идеяларын іске асыру мақсатында түрлі ақпарат көздерінің ең тиімдісін таңдай отырып, қолдану; | |
4) 8-сынып
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | ||
Сәндік қолданбалы өнер | Қазақтың ұлттық сәндік-қолданбалы бұйымдары (ши тоқу, киіз басу) Материалдар мен құрал-жабдықтар (өздігінен ізденіс зерттеулері) |
8. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы түсінігін көрсету; |
Сәндік қолданбалы өнер | Мозаика өнері. Мозаика жасау техникалары мен түрлері (өздігінен ізденіс зерттеулері) | 8. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы түсінігін көрсету |
8. 3. 3. 1 жасалған бұйымның сапасын қолданылған әдіс-тәсілдерін бағалау және талдау үшін критерийлерді қолдану | ||
Тәжірибе жұмысы оқушылардың таңдауы бойынша (ши току, киіз басу, мозаика панносы) | 8. 1. 5. 2 әртүрлі графика тәсілдерін қолданып, бұйым дайындаудың реттілігі мен тиімді тәсілін анықтай отырып, графикалық және технологиялық құжаттар дайындау; | |
Шығармашылық жұмысты орындау. Сәндеу | 8. 1. 6. 4 шығармашылық жұмыстар жасау үшін әртүрлі технологиялар мен көркем материалдарды өз бетінше анықтау, таңдау және үйлестіру; | |
8. 2. 1. 1 күрделі шығармашылық идеялары мен сезімдерін білдіру үшін өз бетінше өнердің көркем құралдарын анықтау, таңдау және қолдану; | ||
Жұмыстарды таныстыру. | 8. 3. 1. 1 онлайн платформадағы ауқымды аудитория алдында дайын жұмыстарды таныстыру | |
2-тоқсан | ||
Дизайн және технология | Қазақ халқының тұрмыстық заттарымен танысу | 8. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы түсінігін көрсету |
Қазақ халқының тұрмыстық заттарының орындалу техникасы мен материалдарын (торсық, дөңгелек үстел) зерделеу. | 8. 1. 6. 1 жобалау объектісінің қолданылу мақсаты мен ерекшелігін ескере отырып, өңдеудің конструкциялық, табиғи, жасанды материалдары мен әдістерін негіздеп таңдау | |
Идеяларды талдау және нобайды орындау. Жұмысты жоспарлау | 8. 1. 5. 1 функционалды (техникалық), эстетикалық, эргономикалық және экологиялық талаптарға сай нысан дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау | |
8. 1. 4. 1 болашақ іс-әрекеттерін егжей-тегжейлі сипаттап, өздерінің алған білімдері мен тәжрибесін қолдана отырып, шығармашылық жұмысын жоспарлау; | ||
Материалды өңдеу. Бұйымды дайындау | 8. 2. 2. 1 заманауи технологиялық машиналарда конструкциялық материалдарды өңдеу бойынша күрделі операцияларды орындау; | |
8. 2. 3. 1 қол, механикалық құрал-жабдықтарын қолдана отырып, бұйымдардың функционалдық және эстетикалық сапасын арттыру үшін материалдарды өңдеу мен безендіру әдістерін анықтау, және қолдану; | ||
8. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
Көрме ұйымдастыру және жұмысты таныстыру | 8. 3. 1. 1 онлайн платформадағы ауқымды аудитория алдында дайын жұмыстарды таныстыру және оны ұсыну (онлайн форумдар, әлеуметтік желілерде) | |
Дизайн және технология | Қазақтың ұлттық киімі. Этностиль. Ою-өрнек және оның стилизациясы |
8. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы түсінігін көрсету; |
Этностильдегі бұйымның дизайны (бас киім немесе қамзол) |
8. 1. 5. 1 функционалды (техникалық), эстетикалық, эргономикалық және экологиялық талаптарға сай нысан дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
Этностильде бұйым дайындау (бас киім немесе қамзол). Сәндеу |
8. 2. 3. 3 шығармашылық жұмыстар мен бұйымдар жасау барысында қазақ ұлттық мәдениет элементтерін пайдалану; | |
Жұмысты таныстыру | 8. 3. 1. 1 онлайн платформадағы ауқымды аудитория алдында дайын жұмыстарды қорғау және оны ұсыну (онлайн форумдар, әлеуметтік желілерде) | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология (Конструкциялық материалдарды өңдеу) | Үстел ойындары. Шығу тарихы | 8. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығу тегі әртүрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы түсінігін көрсету |
Үстел ойынының тұжырымдамасы |
8. 1. 4. 2 зерттеу нәтижелері негізінде тұтынушылардың өнімнің түрлеріне қажеттілігін анықтау; | |
Үстел ойынын дайындау. Графикалық құжаттамасы | 8. 1. 5. 2 әртүрлі графика тәсілдерін қолданып, бұйым дайындаудың реттілігі мен тиімді тәсілін анықтай отырып (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны қолданып), графикалық және технологиялық құжаттар дайындау | |
Үстел ойынының бөлшектерін дайындау. Көркем безендіру | 8. 1. 6. 2 бұйымды дайындау мен безендіру үшін заманауи және дәстүрлі емес материалдардың тиімді қолданылуын түсіне отырып өздігінен таңдау | |
8. 2. 3. 1 қол, механикалық құрал-жабдықтарын қолдана отырып, бұйымдардың функционалдық және эстетикалық сапасын арттыру үшін материалдарды өңдеу мен безендіру әдістерін анықтау, пайдалану | ||
Ойынды тестілеу. Ақпарат жинау және сауалнама жүргізу | 8. 3. 4. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарын жетілдіру және адаптациялауда қолданылған идеяларды талдауда және бағалауда негізінделген сыни ұсыныстар жасау | |
Жұмысты таныстыру. | 8. 3. 1. 1 онлайн платформадағы ауқымды аудитория алдында дайын жұмыстарды қорғау және оны ұсыну (онлайн форумдар, әлеуметтік желілерде) | |
Дизайн және технология (Тоқыма материалдарын өңдеу) | Халықтық пішім негізіндегі киім дизайны (тұтаспішімді жең) |
8. 1. 4. 2 зерттеу нәтижелері негізінде тұтынушылардың өнімнің түрлеріне деген қажеттілігін анықтау; |
Идея ойластыру. Нобай |
8. 1. 5. 1 функционалды (техникалық), эстетикалық, эргономикалық және экологиялық талаптарға сай нысан дизайнын дайындау бойынша тапсырмаларды орындау; | |
Құрал-жабдықтар мен материалдар дайындау |
8. 2. 2. 2 тігін машинасына қажетті құрылғыларды (түймелікті өңдеу, сыдырманы қондырып тігу) таңдау және қолдану; | |
Халықтық пішім негізінде бұйым дайындау. Бөлшектерді пішу. Жеке бөлшектерді өңдеу. Бөлшектерді біріктіру және бұйымды өңдеу. Бұйымды ою-өрнек элементтерімен сәндеу |
8. 2. 3. 4 қол мен тігін құрал-жабдықтарын және олардың құрылғыларын қолдана отырып, тоқыма материалдарын өңдеу мен сәндеудің тиімді әдістерін анықтау және қолдану; | |
Жұмысты таныстыру | 8. 3. 1. 1 онлайн платформадағы ауқымды аудитория алдында дайын жұмыстарды қорғау және оны ұсыну (онлайн форумдар, әлеуметтік желілерде) | |
4-тоқсан | ||
Үй мәдениеті | Агротехнологияның және өсімдік шаруашылығының дамуындағы ғылымның рөлі (өздігінен ізденіс зерттеулері) | 8. 2. 5. 1 ауылшаруашылық өндірісінің дамуындағы ғылыми әдіс-тәсілдерді талқылау және бағалау |
8. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды дамыту мен іске асыруда өз бетінше таңдаған ақпарат көздерін қолдану | ||
Өсімдіктердің медицинада, фитотерапия және косметоло |
8. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды дамыту мен іске асыруда өз бетінше таңдаған ақпарат көздерін қолдану (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану арқылы); | |
Электрқұрылғылар мен тұрмыстық техникаларды таңдау және бағалау | 8. 2. 5. 5 тұрмыстық техника мен электр жабдықтарының эстетикалық, эргономикалық және эксплуатациялық сапаларын салыстыру және бағалау | |
8. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды дамыту мен іске асыруда өз бетінше таңдаған ақпарат көздерін қолдану | ||
Үй-жайды жөндеуге арналған заманауи материалдар мен құрал-жабдықтар (тәжірибе жұмысы) |
8. 2. 5. 3 тұрмыста жөндеу жұмыстарын жүргізу барысында ақауларды жоюдың тиімді тәсілдерін табу; | |
8. 2. 6. 1 қауіпсіздік техникасын сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану | ||
5) 9-сынып
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | ||
Сәндік қолданбалы өнер | Қазақстанның дәстүрлі тоқыма өнері. Қазақ кілемдері. Алаша. Кілем тоқу. Гобелен. |
9. 1. 2. 1 өнер туындыларының тарихи және мәдени шығармаларындағы материалдар мен стильдерді жариялауда көпшілік назарының әсерін қарастыра отырып, салыстырмалы талдау жасау; |
Кілем тоқу материалдары мен құрал-жабдықтары | 9. 1. 6. 4 шығармашылық жұмыстар жасау үшін әр түрлі технологиялар мен өнер материалдарын қолдану бойынша өзіндік (оригиналды) шешімдерді ұсыну | |
Сәндік қолданбалы өнер | Интерьердегі сәндік бұйымдар | 9. 1. 2. 1 мәдени және тарихи жәдігерлер, қолөнер мен дизайн салалары шығармаларының материалдарын, бағытын, салыстырмалы талдау |
Интерьерге арналған сәнді заттарды (шырағдан, сәнді сағаттар т.б) дайындау техникалары мен тәсілдерін зерделеу | 9. 1. 3. 1 шығармашылық идеяларды (оның ішінде ақпараттық-коммуникативтік технологияны) дамыту мен іске асыруда бірінші және екінші ақпарат көздерін толыққанды және нәтижелі қолдану | |
Тәжірибе жұмысы оқушылардың таңдауы бойынша (алаша/гобелен/ интерьерге арналған сәндік бұйым). Бұйым нобайын дайындау. Материалдар мен құралдарды дайындау. | 9. 1. 4. 1 жұмысты орындаудың тиімді әдістері мен реттілігін анықтай отырып, шығармашылық жұмысты жоспарлау | |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді жалпылау | ||
Шығармашылық жұмысты орындау. Сәндеу. Рәсімдеу | 9. 2. 1. 1 мазмұнды, ерекше туындыны орындау үшін өз бетінше және сенімділікпен өнердің көркем құралдарын қолдану | |
9. 2. 3. 3 шығармашылық жұмыстар мен бұйымдар жасау барысында қазақ ұлттық мәдениет элементтерін пайдалану; | ||
Жұмысты таныстыру. Көрме ұйымдастыру | 9. 3. 1. 1 медиа құралдары мен онлайн платформаларды қолдана отырып, белгілі бір аудиторияға дайын жұмыстарын таныстыруды өз бетінше ұйымдастыру | |
2-тоқсан | ||
Дизайн және технология (Конструкциялық материалдарды өңдеу) | Сәулет өнерінің үздік туындылары. Заманауи сәулет өнері. Қазақстан сәулет өнері. (заманауи және тарихи) |
9. 1. 2. 1 мәдени және тарихи жәдігерлер, қолөнер мен дизайн салалары шығармаларының материалдарын, бағытын, салыстырмалы талдау; |
Сәулеттік ғимараттар мен нысандардың нобайы, сызбасы (имитация немесе өз идеялары) |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерін жалпылау; | |
Сәулеттік нысанның макетін орындауға қажетті материалдарды анықтау және таңдау |
9. 1. 6. 2 бұйымды дайындау мен безендіру барысында заманауи және дәстүрлі емес материалдарды қолданудың өзіндік (оригиналды) шешімдері мен жолдарын ұсыну; | |
Шығармашылық жұмыс. Сәулеттік нысан макеті |
9. 2. 3. 1 бұйым дайындау барысында материалдарды өңдеу мен безендірудің ұтымды тәсілдерін анықтау, таңдау мен қолдану; | |
Жұмысты таныстыру. | 9. 3. 1. 1 медиа құралдары мен онлайн платформаларды қолдана отырып, белгілі бір аудиторияға дайын жұмыстарын қорғауды өз бетінше ұйымдастыру | |
9. 3. 2. 1 өзінің және өзгелердің жұмыстарындағы тарихи, әлеуметтік және мәдениеттік мәнмәтіндерді талдау мен бағалау | ||
Дизайн және технология (Тоқыма материалдарды өңдеу) | Заманауи сән әлеміндегі стильді бағыттар (өздігінен ізденіс зерттеулері) |
9. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығармалардағы қолөнер, дизайн туындыларының материалдарын, түрлерін, бағыттарын салыстырмалы талдау; |
"Сән және жеке тұлға үйлесімділігі" эксперименті. Жеке даралық имиджін жасау. Идеяларды жүзеге асыру | 9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді жалпылау | |
Аксессуарлар, шаш үлгісі, визаж құралдары негізінде жеке даралық образды жасау | 9. 1. 6. 2 бұйымды дайындау мен безендіру барысында заманауи және дәстүрлі емес материалдарды қолданудың өзіндік шешімдері мен тәсілдерін ұсыну | |
Өзіндік имидж қалыптастыру үшін киім/аксессуарлар топтамасын жасау эксперименті |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді қорытындылау; | |
Жұмысты таныстыру | 9. 3. 1. 1 медиа құралдары мен онлайн платформаларды қолдана отырып, белгілі бір аудиторияға дайын жұмыстарын қорғауды өз бетінше ұйымдастыру | |
3-тоқсан | ||
Дизайн және технология (Конструкциялық материалдарды өңдеу) | Интерьер заттары және жиһаздардың өндірілуі |
9. 2. 2. 2 әртүрлі өнеркәсіпте технологиялық және өндірістік үдерістер туралы білімдері мен түсінігін көрсету; |
Интерьерге арналған заттарды дайындау. |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді жалпылау; | |
Графикалық құжаттама, техникалық спецификация | 9. 1. 5. 2 әртүрлі графика тәсілдерін қолдану арқылы өз бетінше графикалық және технологиялық құжатты құру | |
Бұйым дайындау. Әрлеу |
9. 2. 2. 1 материалдарды өңдеуге арналған заманауи технологиялық машиналарды өз бетінше таңдап, анықтау және қолдану; | |
9. 2. 6. 1 техника қауіпсіздігін сақтай отырып, материалдар мен құралдарды қолдану; | ||
Жұмысты таныстыру | 9. 3. 1. 1 медиа құралдары мен онлайн платформаларды қолдана отырып, белгілі бір аудиторияға дайын жұмыстарын қорғауды өз бетінше ұйымдастыру | |
Дизайн және технология (Тоқыма материалдарды өңдеу) | Қарапайым геометриялық пішіндерден құралған "Fast cloth" сәнді киімінің (пончо, кейп, туника) (сән журналдарынан) дизайны. Киім және аксессуарлардың заманауи өндірісі |
9. 1. 2. 1 тарихи және мәдени шығармалардағы қолөнер, дизайн туындыларының материалдарын, түрлерін, бағыттарын салыстырмалы талдау; |
Идеяны жүзеге асыру. Нобай. Материалдар мен құрал-жабдықтарды дайындау |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді қорытындылау; | |
Бұйым дайындау. Бөлшектерді пішу. Жеке бөлшектерді өңдеу. Бөлшектерді біріктіру және бұйымды сәндеу |
9. 2. 2. 1 заманауи тігін құрал-жабдықтарын білу және торлау тігін машинасын қолдану; | |
Жұмысты талдау және бағалау. Жұмысты таныстыру |
9. 1. 4. 2 пайданы (табысты) анықтау мақсатында түрлі тауарларды өткізу нарығын талдау; | |
4-тоқсан | ||
Үй мәдениеті | Интерьер/экстерьердегі ландшафт элементтері |
9. 1. 5. 1 күрделі нысандар, пішіндер мен образдардың дизайнын дайындау үшін түрлі салалар бойынша білімдерді жалпылау; |
Шығармашылық идеяны визуалдау |
9. 1. 5. 2 әртүрлі графика тәсілдерін қолдану арқылы өз бетінше графикалық және технологиялық құжатты құру; | |
Интерьерді аудандарға бөлу және жоспарлау (тұрғын үй бөлмелері, өндірістік, қоғамдық орындар). |
9. 1. 5. 2 әртүрлі графика тәсілдерін қолдану арқылы өз бетінше графикалық және технологиялық құжатты құру; | |
Интерьерді мерекеге орай безендіру |
9. 1. 5. 2 әртүрлі графика тәсілдерін қолдану арқылы өз бетінше графикалық және технологиялық құжатты құру; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 67-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Дене шынықтыру" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Дене шынықтыру пәнінің басты мақсаты – ағзаның бүкіл жүйелерін дамыту, барлық дене сапаларын жетілдіру болып табылады. Дене шынықтыру пәнінің жеке тұлғаны тәрбиелеуде алатын орны ерекше. Ол білім алушының дене дамуына, әлеуметтік, дербес және рухани қасиеттерін қалыптастыруға ықпал етеді. Мектептің білім беру жүйесінде дене шынықтыру білім алушыларда салауатты өмір салтын қалыптастыруға бағытталған.
3. "Дене шынықтыру" пәнінің мақсаты – білім алушыларды өз денсаулықтары мен психикаларын нығайтуға ынталандыру болып табылады. Оқушылардың дербес және жас ерекшеліктерін ескеріп, бойда қалыптасқан арнайы спорттық дағдылар мен сапаларды қолданып, сол арқылы олардың дене қабілеттерінің дамуларына ықпал ету.
4. Оқу бағдарламасы:
1) дене тәрбиесі және спорттың даму тарихы туралы білім деңгейін қалыптастыруды;
2) негізгі дене сапаларын жетілдіруді, арнайы спорттық біліктіліктер мен дағдыларды дамытуды;
3) түрлі деректер арқылы ақпараттарды қолдану, оның мән-мағынасын түсіне отырып, коммуникативті дағдыларды дамытуды;
4) идеялық және зерттеу дағдыларын дамытуды;
5) адамгершілік-жігер қабілеттерін қалыптастыру міндеттерін шешуді көздейді.
5. "Дене шынықтыру" пәнін оқу-үйрену білім алушыларға:
1) пән бойынша игерген білім, біліктілік және дағдыларын күнделікті өмірде қолдануға; өзінің дене дамуындағы қимыл-қозғалыс құзіретін жақсарту қажеттілігін бағалауға;
2) жеке адамгершілік қасиеттерін дамытуға, "әділ ойын" және өзін үздіксіз жетілдіру қажеттілігін сезінуге;
3) жекебас гигиенасын сақтау маңыздылығы мен қажеттілігін түсінуге;
4) дене жаттығуларының адам ағзасына тигізетін оң әсерін білуге;
5) өзінің және өзгелердің дене жағдайын бағалауға;
6) сыни көзқарас және шығармашылық тұрғыдан ойлана білу, қиындықтарды жеңе білу мен қарым-қатынас орната білуді дамытуға мүмкіндік береді.
2-тарау. "Дене шынықтыру" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Дене шынықтыру" оқу пәнінің мазмұны
6. "Дене шынықтыру" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
3) 7- сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Дене шынықтыру" оқу пәнінің оқу бағдарламасының мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтиже түрінде берілген оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
8. Әр бөлімшеде көрсетілген оқу мақсаттары мұғалімге оқушыларды дамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлауға, сонымен қатар олардың жетістіктерін бағалауға, оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік береді.
9. Оқу пәнінің мазмұны 3 бөлімнен тұрады:
1) қимыл-қозғалыс іс-әрекеттері;
2) шығармашылық қабілеттер және қимыл-қозғалыс дағдылары арқылы сыни көзқарасты қалыптастыру;
3) денсаулық және салауатты өмір салты.
10. "Қимыл-қозғалыс іс-әрекеттері" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) түрлі арнайы спорттық қимыл-қозғалыс әрекеттерін орындау кезіндегі дәлдікті, бақылауды және үйлесімділікті дамыту;
2) түрлі қимыл-қозғалыс комбинацияларын құру және оларды дене жаттығуларын орындауда қолдану реттілігі;
3) арнайы спорттық техникаларды орындау кезінде қимыл-қозғалыс дағдыларын және олардың орындалу ретін түрлендіру;
4) қимыл-қозғалыс әрекеттерін орындауды жақсарту үшін өзінің және өзгелердің біліктіліктерін бағалау;
5) бірқатар дене жаттығуларының тактикаларын, стратегиялары мен құрылымдық идеяларын қолдану және бағалау;
6) қиындықты жеңе білу және қимыл-қозғалыс белсенділігімен байланысты қауіп-қатерлерге жауап қайтара білу.
11. "Шығармашылық қабілеттер және қимыл-қозғалыс дағдылары арқылы сыни көзқарасты қалыптастыру" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) қимыл-қозғалыс әрекеттері арқылы өзгермелі жағдайға жауап қайтара білуге бейімделу;
2) көшбасшылық, сондай-ақ команда құрамында жұмыс істей білу дағдыларын дамыту және қолдану;
3) қолайлы оқу-үйрену ортасын қалыптастыруға қажет бірқатар тиімді дағдыларды көрсету;
4) дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді бағалау;
5) өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін сыни тұрғыдан бағалау және оны шешудің балама жолдарын ұсыну;
6) жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін білу;
7) жарыс кезінде таза ойнау, патриотизм және ынтымақтастыққа жататын мінез-құлық көрсету;
8) түрлі қимыл-қозғалыстармен шарттастырылған рөлдерді орындау және олардың айырмашылықтарын сезіне білу.
12. "Денсаулық және салауатты өмір салты" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) жекебас денсаулығы және салауатты өмір салты туралы білімді қалыптастыру;
2) қыздырыну және қалпына келтіру жаттығуларын құру мен орындау;
3) түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетикалық жүйемен байланысын зерттеу;
4) денсаулықты нығайтуға бағытталған бірқатар дене жүктемелері кезінде туындауы мүмкін қауіп-қатерді басқара білу стратегиясын құру және қолдану;
5) басқалардың дене жаттығулары тәжірибесін байыту мақсатында білім, біліктілік және дағдыларды қолдану.
13. Бұл бағдарламада мектепте дененің шынығуы мен адамгершілікке тәрбиелеудің кешенді жүйесін құрайтын дене шынықтырудың барлық негізгі нысандарының мазмұны қамтылған және бұл міндеттерді барлық оқу жылында біртіндеп шешуге мүмкіндік береді. Бағдарламаның үшінші сағаты оқушылардың белсенділігін арттыруға (спорт және қозғалмалы ойындар санын кеңейту арқылы) және сауықтыру процесіне бағытталған.
14. 5-сыныпқа арналған "Дене шынықтыру" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Жүгіру, секіру және лақтыру дағдыларын оқыту": Қауіпсіздік ережесі. Қысқа қашықтыққа жүгіру техникасын үйрету. Орта және алыс қашықтық техникасын үйрету. Жүгіріп келіп және бір орында ұзындыққа секіру техникасы. Әртүрлі снарядтарды нысанаға, қашықтыққа лақтыру техникасы. Топтық эстафеталық жұмыс;
2) "Өзгертілген командалық ойын": Ойынның қабылдау техникасын үйрету. Негізгі қабылдау тактикасын үйрету. Ойын кезінде көшбасшылық дағдыны қалыптастыру;
3) "Гимнастика арқылы денсаулықты нығайту": Қауіпсіздік ережесі. Кешенді жалпы дамыту жаттығуларының негізін құру. Акробатикалық жаттығулар орындау. Снарядтарда гимнастикалық жаттығудың техникасын үйрету. Гимнастикалық жиынтықтың негізін құру;
4) "Қазақтың ұлттық және зияткерлік ойындары": Қазақтың ұлттық ойындары. Ұлттық ойындар аясындағы тактикалар мен стратегияларды оқып үйрену;
5) "Шаңғы/кросс/коньки дайындығы": Қауіпсіздік ережелері. Ағзаны қалпына келтіру техникасының түрлеріне шолу жасау. Қозғалыс техникасының элементтерін үйрету. Қашықтықты өту тактикасының негіздері;
6) "Бірлескен іс-әрекеттегі ойын-сауық ойындар": Ойындағы бірлескен іс-әрекет және көшбасшылық. Ойын арқылы қиындықты шешу жолдарын оқыту. Ойын құруға арналған шығармашылық қабілет. Ойын-сауық ойындарын құру;
7) "Ойын кезіндегі басып кіру дағдыларын түсіну және үйрету": Қауіпсіздік ережелері. Ойын кезінде допты иелену. Ойын кеңістігінде бағдарлау дағдыларына үйрету. Жеке және командалық ойын әрекеттері. Ойын стратегиясын құрудағы дағдыны дамыту;
8) "Жеңіл атлетика дағдысын дамыту және шолу": Ойын арқылы жеңіл атлетика дағдысын дамыту. Денені қыздыру және тыныс алу жүйесін қалпына келтіру. Қозғалыс белсенділігі арқылы денсаулықты нығайту.
15. 6-сыныпқа арналған "Дене шынықтыру" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Жүгіру, секіру және лақтыру дағдыларын дамыту": Қауіпсіздік ережелері. Әртүрлі физикалық жүктеме кезіндегі ағзадағы өзгеріс. Жүгіру секіру реттілігі. Әр снарядтарды лақтыру. Эстафеталық ойындар;
2) "Командалық спорттық ойындар": Ойын техникасының дағдысын дамыту. Спорттық ойындарда тактикалық әрекеттерді қолдану. Командалық жұмыста көшбасшылық дағдысын дамыту;
3) "Құрал жабдықтар арқылы гимнастика дағдыларын арттыру": Қауіпсіздік ережелері. Саптық жаттығулардың элементтері. Акробатикалық жаттығулар комбинациясын орындау. Снарядтағы жаттығулар кезіндегі өзін-өзі реттеу. Топтық композициялық жиынтық;
4) "Қазақтың ұлттық және зияткерлік ойындары": Қазақтың ұлттық ойындары. Ұлттық ойындар аясындағы тактикалар мен стратегияларды оқып үйрену;
5) "Шаңғы/кросс/коньки дайындығы": Қауіпсіздік ережелері. Арнайы қозғалыс дағдыларын дамыту. Күш пен шыдамдылықты дамыту жаттығулары. Қашықтықты жүріп өтуге шығармашылық тапсырмалар;
6) "Шытырман оқиғалы ойындар": Ынтымақтастық дағдыларын дамыту. Ойындар арқылы мәселелерді шешу. Шытырман оқиғалы ойындар арқылы сыни тұрғысынан ойлауды дамыту. "Әділ ойын" және ынтымақтастық;
7) "Ойындар арқылы дағдыларды жақсарту": Қауіпсіздік ережелері. Допқа ие болу әдісінің негізгі элементтерін дамыту. Ойын кезінде алаңда бағдарлау дағдыларын оқып үйрену. Тактикалық іс-әрекеттердің негіздері. Өз ойындарын қайта қарау және көрсету;
8) "Жүгіру, секіру және лақтыру дағдыларын жақсарту": Ағзаның бейімделу қабілеттерін дамыту. Қозғалысты дене қыздыру элементтері. Қозғалыс белсенділігі арқылы денсаулықты нығайту.
16. 7-сыныпқа арналған "Дене шынықтыру" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Жүгіру, секіру және лақтыру дағдыларын дамыту және жақсарту": Қауіпсіздік ережелері. Қысқа қашықтыққа жүгіру. Орта және алыс қашықтықтарға жүгіру. Секіру және оның түрлері. Түрлі құралдарды лақтыру. Эстафеталық жүгірісті түрлендіру;
2) "Спорт ойындары арқылы командалық бірлесу әрекеттері": Ойын әдісін жақсарту. Спорт ойындарындағы тактика және тактикалық іс-әрекет. Командадағы көшбасшылық дағдыларын дамыту;
3) "Гимнастика арқылы когнитивті және денені басқару дағдылары": Қауіпсіздік ережелері. Саптық жаттығуларды оқып үйрену. Акробатикалық элементтер кешені. Гимнастикалық қондырғылардағы жаттығулар түрлері. Орындауды құрастыру процесі және топта бағалау;
4) "Қазақтың ұлттық және зияткерлік ойындары": Қазақтың ұлттық ойындары. Зияткерлік ойындар;
5) "Шаңғы/кросс/коньки дайындығы": Қауіпсіздік ережелері. Тиісті қызметті жүзеге асыру үшін денені қыздыру және қалпына келтіру әдістері. Күш және шыдамдылықты жақсартуға қозғалыс іс-әрекеттері. Кедергілерден өтуге арналған арнайы жаттығулар;
6) "Шытырман оқиғалы ойындар және команда құрушы ойындар": Ойындар кезіндегі көшбасшылық және командалық іс-әрекет. Ойындар арқылы мәселелерді шешу дағдыларын жетілдіру. Балама ойын жағдайларын құру. Топтарда шытырман оқиғалы ойындар құру;
7) "Басып кіру ойындарындағы түсінік пен дағдыларды оқып дамыту": Қауіпсіздік ережелері. Ойын жағдайларында допқа ие болу әдісі. Ойын кезінде алаңда бағдарлау және допты қайтару дағдылары. Тактикалық іс-әрекеттер: жеке, топтық және командалық. Өздерінің ойындарын құрастыру және өткізу;
8) "Жеңіл атлетика арқылы белсенді өмір салты": Сауықтыру жүгірісі. Белгілерге тез жауап қайтару ойындары. Денені қыздыру және қалыпқа келтіру құралдары. Арнайы спорттық әдістерді орындау барысындағы қозғалысты жетілдіру. Қозғалыс белсендігі арқылы денсаулықты нығайту.
17. 8-сыныпқа арналған "Дене шынықтыру" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Жеңіл атлетика арқылы денсаулық және фитнес": Қауіпсіздік ережелері. Төменгі сөре және сөрелік екпін. Орта қашықтыққа жүгіру дағдыларын дамыту. Секіруді дамытуға арналған іс –шаралар. Лақтыру кезінде күш және бұлшық ет төзімділігін дамыту;
2) "Ойындар арқылы мәселелерді шешу дағдылары": Ойын жағдайында қабылдауды іске асыру. Ойынның құрылымы. Жарыс ойынын ұйымдастыру;
3) "Гимнастика элементтері және оның түрлері": Қауіпсіздік ережелері. Орнында және қозғалыста орындау жаттығулары. Акробатикалық жаттығулар тізбегі: Тепе-теңдік және секіру. Снарядтарда гимнастикалық жаттығулар жиынтығы. Еркін ырғақты гимнастикалық жаттығулары;
4) "Қазақ халқының дәстүрлі ойындары": Қозғалмалы ойындар. Қазақтың ұлттық ойындары;
5) "Шаңғы/кросс/коньки дайындығы": Қауіпсіздік ережелері. Жаттығу және тыныс алу техникасы арқылы физикалық қасиеттерді дамыту. Арнаулы дамыту жаттығуларының техникасын бекіту. Әртүрлі кедергілерден жүгіру;
6) "Командалық ойын белсенді қозғалыстың іс-әрекеті": Командалық ойындардағы көшбасшылық. Ойын кезіндегі қозғалыс үйлесімділігін дамыту. Логикалық ойлау қабілетін дамыту ойындары. Сергектікті, тапқырлықты және ұқыптылықты дамыту ойындары;
7) "Командалық ойындардағы негізгі дағдылар": Қауіпсіздік ережелері. Ойын техникасы. Ойын тактикасы. Ойындағы шығармашылық белсенділік;
8) "Жеңіл атлетика дағдылары арқылы денсаулықты нығайту": Ойлы-қырлы жерлерден жүгіру. Төзімділікті дамыту бағытындағы іс-әрекеттер. Секіру фазаларын қолдану. Лақтырудағы фитнес құрамдастығы.
18. 9-сыныпқа арналған "Дене шынықтыру" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Жүгіру, секіру және лақтыру техникасын жетілдіру": Қауіпсіздік ережелері. Спринтерлік жүгіруді жетілдіру. Жүгіру төзімділік дағдысын жақсарту. Секірудің түрлендірілген түрлері. Лақтыруды жетілдіруге арналған жаттығулар құрастыру. Жүгіру эстафетасын өткізу жолдарын құрастыру;
2) "Спорт ойындары арқылы бірлескен жұмыс": Ойын техникасы. Ойын тактикасы және тактикалық әрекеттер. Командалық жұмыс және көшбасшылық дағдысы;
3) "Гимнастика арқылы денені басқару дағдылары": Қауіпсіздік ережелері. Топтық саптық жаттығулар. Акробатикалық элементтер жиынтығын құру. Гимнастикалық снарядта жүйелі жаттығулар құру. Топта гимнастика жаттығулар тізбегін құру және бағалау;
4) "Қазақстан халықтарының ойындары": Халықаралық ойындар. Зияткерлік ойындар;
5) "Шаңғы/кросс/коньки дайындығы": Қауіпсіздік ережелері. Денені қыздыру және қалпына келтіру әдістерінің кешенін құрастыру. Күшті, төзімділікті жақсарту жаттығулар жиынтығы;
6) "Кедергілерден өтудегі арнайы спецификалық жаттығуларды жетілдіру": Команда құру ойындары. Ойын кезіндегі көшбасшылық және командалық іс-шаралар. Ойын кезіндегі мәселені шешу дағдысын жетілдіру. Ойын комбинацияларын құру. Баламалы ойындар құрастыру;
7) "Әлеуметтік дағдылар және мәселелерді командалық іс-әрекеттерде шешу": Қауіпсіздік ережелері. Ойын жағдайында допты игеру техникасы. Ойын кеңістігінде бағыт-бағдар дағдысын жетілдіру. Жеке, топтық, командалық тактикалық әрекеттер. Топта ойын-сауық ойындарын құру;
8) "Қозғалыс белсенділігі арқылы денсаулық және фитнес": Әртүрлі бұлшық ет топтарын қалпына келтіру жаттығулар жиынтығын құрастыру. Стайерлік жүгіру дағдысын дамыту. Секіру, лақтыру дағдысын дамыту. Қозғалыс қабілеті арқылы денсаулықты нығайту.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
19. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа бөлінген.
20. Бағдарламада оқу мақсаттарын кодтау ұсынылған. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшенің, төртінші сан - оқу мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 6.2.1.4. кодында "6" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
1) қимыл-қозғалыс іс-әрекеттері:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімшелер | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1.1 |
5. 1. 1. 1 |
6. 1. 1. 1 |
7. 1. 1. 1 |
8. 1. 1. 1 |
9. 1. 1. 1 |
1.2 | 5. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір жаттығулардағы реттілігін білу және орындау |
6. 1. 2. 1 |
7. 1. 2. 1 |
8. 1. 2. 1 |
9. 1. 2. 1 |
1.3 |
5. 1. 3. 1 |
6. 1. 3. 1 |
7. 1. 3. 1 |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
1.4 |
5. 1. 4. 1 |
6.1.4. 1 |
7. 1. 4. 4.1 |
8.1.4. 1 |
9. 1. 4. 4 |
1.5 |
5. 1. 5. 1 |
6. 1. 5. 1 |
7. 1. 5. 1 бірқатар дене жаттығуларының қарапайым тактикала |
8. 1. 5. 1 |
9. 1. 5. 1 |
1.6 |
5. 1. 6. 1 |
6. 1. 6. 1 |
7. 1. 6. 1 |
8. 1. 6. 1 |
9. 1. 6. 1 |
2) шығармашылық қабілеттер және қимыл-қозғалыс дағдылары арқылы сыни көзқарасты қалыптастыру:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімшелер | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
2.1 |
5. 2. 1. 1 |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
2.2 |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7.2.2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 |
2.3 |
5. 2. 3. 1 |
6. 2. 3. 1 |
7. 2. 3. 1 |
8. 2. 3. 1 |
9. 2. 3. 1 |
2.4 |
5. 2. 4. 1 |
6. 2. 4. 1 |
7. 2. 4. 1 |
8. 2. 4. 1 |
9. 2. 4. 1 |
2.5 |
5. 2. 5. 1 |
6. 2. 5. 1 |
7. 2. 5. 1 |
8. 2. 5. 1 |
9. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығарма |
2.6 |
5. 2. 6. 1 |
6. 2. 6. 1 |
7. 2. 6. 1 |
8. 2. 6. 1 |
9. 2. 6. 1 |
2.7 |
5. 2. 7. 1 |
6. 2. 7. 1 |
7. 2. 7. 1 |
8. 2. 7. 1 |
9. 2. 7. 1 |
2.8 |
5. 2. 8. 1 |
6. 2. 8. 1 |
7. 2. 8. 1 |
8. 2. 8. 1 |
9. 2. 8. 1 |
3) денсаулық және салауатты өмір салты:
Білім алушылар: | |||||
Бөлімшелер | 5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
3.1 |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 |
8. 3. 1. 1 |
9. 3. 1. 1 |
3.2 |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 |
8. 3. 2. 1 |
9. 3. 2. 1 |
3.3 |
5. 3. 3. 1 |
6. 3. 3. 1 |
7. 3. 3. 1 |
8. 3. 3. 1 |
9. 3. 3. 1 |
3.4 |
5. 3. 4. 1. |
6. 3. 4. 1 |
7. 3. 4. 1 |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
3.5 |
5. 3. 5. 1 |
6. 3. 5. 1 |
7. 3. 5. 1 |
8. 3. 5. 1 |
9. 3. 5. 1 |
21. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады
22. Осы оқу бағдарламасы Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9- сыныптарына арналған "Дене шынықтыру" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Дене шынықтыру" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 5 сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің тақырыптары | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуі тиіс |
1-тоқсан | ||
1-бөлім | Қауіпсіздік ережесі. Қысқа қашықтыққа жүгіру техникасын үйрету | 5. 3. 4. 1 денсаулықты нығайту жаттығулары барысында қауіпсіздік мәселелері бойынша хабардар болу |
Орта және алыс қашықтық техникасын үйрету | 5. 3. 3. 1 түрлі дене жүктемелерінің арасындағы айырмашылықты және олардың ағзаға тигізетін әсерін сыртқы белгілеріне қарап анықтай білу; | |
5. 3. 2. 1 қыздырыну және қалпына келтіру жаттығуларын орындау мен дайындау аясындағы негізгі компоненттерді білу және түсіну | ||
Жүгіріп келіп және бір орында ұзын | 5. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір жаттығулардағы реттілігін білу және орындау | |
Әр түрлі снаряд | 5. 1. 1. 1 аздаған ауқымдағы арнайы спорттық спецификалық қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалыс дағдыларын білу және түсіну | |
Топтық эстафеталық жұмыс | 5. 3. 5. 1 басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды білу және орындау | |
2-бөлім Өзгертілген командалық ойын | Ойынның қабылдау техникасын үйрету | 5. 1. 1. 1 аздаған ауқымдағы арнайы спорттық спецификалық қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалыс дағдыларын білу және түсіну; |
5. 1. 3. 1 қарапайым арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті білу және анықтау; | ||
5. 2. 4. 1 дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді білу және түсіну | ||
Негізгі қабылдау тактикасын үйрету | 5. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір жаттығулардағы реттілігін білу және орындау; | |
5. 1. 5. 1 аздаған ауқымдағы дене жаттығуларының тактикасын, стратегиясын және құрылымдық идеяларын білу және сипаттау | ||
Ойын кезінде көшбасшылық дағдыны қалыптастыру | 5. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді түсіну; | |
5. 2. 1. 1 өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу, қимыл-әрекеттермен байланысты білімді білу және түсіну | ||
2-тоқсан | ||
3-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. |
5. 3. 4. 1. денсаулықты нығайту жаттығулары барысында қауіпсіздік мәселелері бойынша хабардар болу; |
Акробатикалық жаттығулар орындау | 5. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір жаттығулардағы реттілігін білу және орындау | |
Снарядтарда гимнастикалық жаттығудың техникасын үйрету | 5. 1. 5. 1 аздаған ауқымдағы дене жаттығуларының тактикасын, стратегиясын және құрылымдық идеяларын білу және сипаттау; | |
5. 1. 4. 1 қимыл-қозғалысты орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктілік сапасын білу және анықтау | ||
Гимнастикалық жиынтықтың негізін құру | 5. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді түсіну; | |
5. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін білу және түсіну, сондай-ақ оны шешудің қарапайым балама жолдарын ұсыну | ||
4-бөлім Қазақтың ұлттық және зияткерлік ойындары | Қазақтың ұлттық ойындары | 5. 2. 7. 1 жарыс кезінде әділ ойнау, патриотизм және ынтымақтастыққа жататын мінез-құлық көрсету және түсіндіру; |
5. 2. 3. 1 қолайлы оқу ортасын қалыптастыру бойынша, біріккен әрі тиімді жұмыс дағдыларын түсіну және анықтау; | ||
5. 3. 5. 1 басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды білу және орындау | ||
Ұлттық ойындар аясындағы тактикалар мен стратегияларды оқып үйрену | 5. 2. 6. 1 жарыс іс-әрекеттері және төрелік ету ережелерін білу; | |
5. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін білу және түсіну, оны шешудің қарапайым балама жолдарын ұсыну | ||
3-тоқсан | ||
5-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 5. 3. 4. 1 денсаулықты нығайту жаттығулары барысында қауіпсіздік мәселелері бойынша хабардар болу; |
5. 3. 2. 1 қыздырыну және қалпына келтіру жаттығуларын орындау мен дайындау аясындағы негізгі компоненттерді білу және түсіну | ||
Қозғалыс техникасының элементтерін үйрету | 5. 3. 1. 1 денсаулықты сақтаудың маңыздылығын білу және түсіну; | |
5. 1. 4. 1 қимыл-қозғалысты орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктілік сапасын білу және анықтау | ||
Қашықтықтан өту тактикасының негізі | 5. 1. 3. 1 қарапайым арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті білу және анықтау; | |
5. 3. 3. 1 түрлі дене жүктемелерінің арасындағы айырмашылықты және олардың ағзаға тигізетін әсерін сыртқы белгілеріне қарап анықтай білу | ||
6-бөлім | Ойындағы бірлескен іс әрекет және көшбасшылық | 5. 3. 4. 1 денсаулықты нығайту жаттығулары барысында қауіпсіздік мәселелері бойынша хабардар болу; |
5. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді түсіну | ||
Ойын арқылы қиындықты шешу жолдарына оқыту. | 5. 2. 8. 1 түрлі қимыл-қозғалыс негіздерімен шарттастырылған рөлдерді анықтай білу; | |
5. 1. 4. 1 қимыл-қозғалысты орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктілік сапасын білу және анықтау | ||
Ойын құруға арналған шығармашылық қабілет | 5. 2. 3. 1 қолайлы оқу ортасын қалыптастыру бойынша, біріккен әрі тиімді жұмыс дағдыларын түсіну және анықтау; | |
5. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін білу және түсіну, оны шешудің қарапайым балама жолдарын ұсыну | ||
Ойын-сауық ойындарын құру | 5. 2. 1. 1 өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу, қимыл-әрекеттермен байланысты білімді білу және түсіну; | |
5. 2. 6. 1 жарыс іс-әрекеттері және төрелік ету ережелерін білу | ||
4-тоқсан | ||
7-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 5. 1. 1. 1 аздаған ауқымдағы арнайы спорттық спецификалық қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалыс дағдыларын білу және түсіну; |
5. 3. 4. 1 денсаулықты нығайту жаттығулары барысында қауіпсіздік мәселелері бойынша хабардар болу | ||
Ойын кеңістігінде бағдарлау дағдыларына үйрету. | 5. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір жаттығулардағы реттілігін білу және орындау; | |
5. 2. 4. 1 дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді білу және түсіну | ||
Жеке және командалық ойын әрекеттері | 5. 1. 5. 1 аздаған ауқымдағы дене жаттығуларының тактикасын, стратегиясын және құрылымдық идеяларын білу және сипаттау | |
Ойын стратегиясын құрудағы дағдыны дамыту | 5. 2. 8. 1 түрлі қимыл-қозғалыс негіздерімен шарттастырылған рөлдерді анықтай білу; | |
5. 1. 6. 1 қимыл-қозғалыс белсенділігімен байланысты қиындықтарды жеңу және қауіп-қатерге жауап қайтара білудің қарапайым дағдыларын білу және анықтау | ||
8-бөлім | Ойын арқылы жеңіл атлетика дағдысын дамыту | 5. 3. 4. 1 денсаулықты нығайту жаттығулары барысында қауіпсіздік мәселелері бойынша хабардар болу; |
5. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін білу және түсіну, сондай-ақ оны шешудің қарапайым балама жолдарын ұсыну | ||
Денені қыздыру және тыныс алу жүйесін қалпына келтіру | 5. 3. 3. 1 түрлі дене жүктемелерінің арасындағы айырмашылықты және олардың ағзаға тигізетін әсерін сыртқы белгілеріне қарап анықтай білу; | |
5. 1. 3. 1 қарапайым арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті білу және анықтау | ||
Қозғалыс белсенділігі арқылы денсаулықты нығайту | 5. 3. 1. 1 денсаулықты сақтаудың маңыздылығын білу және түсіну | |
2) 6 сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің тақырыптары | Оқу мақсаттары. Білім алушылар білуі тиіс |
1-тоқсан | ||
1-бөлім Жүгіру, секіру, лақтыру дағдыларына дамыту |
Қауіпсіздік ережесі. | 6. 3. 4. 1 денсаулықты нығайтуға бағытталған арнайы спорттық техника қауіпсіздігін, нормалары мен ережелерін түсіну |
| 6. 3. 3. 1 түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетикалық жүйемен байланысын ұсыну және көрсету; | |
6. 3. 2. 1 дене қыздыру мен қалпына келу техникаларының басты құрамдарының ағзаға тигізетін әсерін түсіндіру және оларды орындау | ||
Әр снарядтарды лақтыру |
6. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір жаттығулардағы реттілігін құру және орындау; | |
Эстафеталық ойындар | 6. 1. 1. 1 аз ауқымды арнайы спорттық қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалысты дағдыларын қолдану | |
2-бөлім Командалық спорттық ойындар | Ойын техникасының дағдысын дамыту | 6. 1. 1. 1 аз ауқымды арнайы спорттық қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалысты дағдыларын қолдану; |
6. 1. 3. 1 арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті таңдай білу; | ||
6. 2. 4. 1 дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді түсіну және қолдана білу | ||
Спорттық ойындарда тактикалық әрекеттерді қолдану | 6. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір жаттығулардағы реттілігін құру және орындау; | |
6. 1. 5. 1 бірқатар дене жаттығуларының тактикаларын, стратегияларын және композициялық идеяларын түсіну және қолдана білу | ||
Командалық жұмыста көшбасшылық дағдысын дамыту | 6. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді анықтау және қолдана білу; | |
6. 2. 1. 1 өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу, қимыл әрекеттерімен байланысты білімді анықтау және қолдана білу | ||
2-тоқсан | ||
3-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 6. 3. 4. 1 денсаулықты нығайтуға бағытталған арнайы спорттық техника қауіпсіздігін, нормалары мен ережелерін түсіне білу |
Акробатикалық жаттығулар комбинациясын орындау | 6. 3. 2. 1 дене қыздыру мен қалпына келу техникаларының басты құрамдарының ағзаға тигізетін әсерін түсіндіру және оларды орындау; | |
6. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір жаттығулардағы реттілігін құру және орындау | ||
Снарядтағы жаттығулар кезіндегі өзін өзі реттеу | 6. 1. 5. 1 бірқатар дене жаттығуларының тактикаларын, стратегияларын және композициялық идеяларын түсіну және қолдана білу; | |
6. 1. 4. 1 қимыл-қозғалыс орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктілік сапасын түсіну және түсіндіре білу | ||
Топтық жиынтық | 6. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді анықтау және қолдана білу; | |
6. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін түсіну және қолдана білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну | ||
4-бөлім | Қазақтың ұлттық ойындары | 6. 2. 7. 1 жарыс кезінде әділ ойнау, патриотизм және ынтымақтастыққа жататын мінез-құлық көрсетуді түсіну және қолдана білу; |
6. 2. 3. 1 қолайлы оқу ортасын қалыптастыру бойынша, біріккен әрі тиімді жұмыс дағдыларын анықтау және қолдана білу; | ||
6. 3. 5. 1 басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды қолдана білу | ||
Ұлттық ойындар аясындағы тактикалар мен стратегияларды оқып үйрену | 6. 2. 6. 1 жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін түсіне білу | |
6. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін түсіну және қолдана білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну | ||
3-тоқсан | ||
5-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 6. 3. 4. 1 денсаулықты нығайтуға бағытталған арнайы спорттық техника қауіпсіздігін, нормалары мен ережелерін түсіне білу; |
6. 3. 2. 1 дене қыздыру мен қалпына келу техникаларының басты құрамдарының ағзаға тигізетін әсерін түсіндіру және оларды орындау | ||
Күш пен шыдамдылық дамыту жаттығулары | 6. 3. 1. 1 өз денсаулығына деген қауіп-қатерді анықтай білу; | |
6. 1. 4. 1 қимыл-қозғалыс орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктілік сапасын түсіну және түсіндіре білу | ||
Қашықты жүріп өтудегі шығармашылық тапсырмалар | 6. 1. 3. 1 арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті таңдай білу; | |
6. 3. 3. 1 түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетикалық жүйемен байланысын ұсыну және көрсету | ||
6-бөлім | Ынтымақтастық дағдыларын дамыту | 6. 3. 4. 1 денсаулықты нығайтуға бағытталған арнайы спорттық техника қауіпсіздігін, нормалары мен ережелерін түсіне білу; |
6. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді анықтау және қолдана білу | ||
Ойындар арқылы мәселені шешу | 6. 2. 8. 1 түрлі қимыл-қозғалыс негіздерінен туындаған рөлдерді сезініп, олардың айырмашылықтарын түсіндіре білу; | |
6. 1. 4. 1 қимыл-қозғалыс орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктілік сапасын түсіну және түсіндіре білу | ||
Шытырман оқиғалы ойындар арқылы сыни тұрғысынан ойлауды дамыту | 6. 2. 3. 1 қолайлы оқу ортасын қалыптастыру бойынша, біріккен әрі тиімді жұмыс дағдыларын анықтау және қолдана білу; | |
6. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін түсіну және қолдана білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну | ||
"Әділ ойын" және ынтымақтастық | 6. 2. 1. 1 өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу қимыл әрекеттерімен байланысты білімді анықтау және қолдана білу; | |
6. 2. 6. 1 жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін түсіне білу | ||
4-тоқсан | ||
7-бөлім | Қауіпсіздік ережесі. Допқа ие болу әдісінің негізгі элементтерін дамыту | 6. 3. 4. 1 денсаулықты нығайтуға бағытталған арнайы спорттық техника қауіпсіздігін, нормалары мен ережелерін түсіне білу; |
6. 1. 1. 1 аз ауқымды арнайы спорттық қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалысты дағдыларын қолдану | ||
Ойын кезінде алаңда бағдарлау дағдыларын оқып үйрену. | 6. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір жаттығулардағы реттілігін құру және орындау; | |
6. 2. 4. 1 дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді түсіну және қолдана білу | ||
Тактикалық іс әрекеттердің негіздері | 6. 1. 5. 1 бірқатар дене жаттығуларының тактикаларын, стратегияларын және композициялық идеяларын түсіну және қолдана білу | |
Өз ойындарын қайта қарау және көрсету | 6. 2. 8. 1 түрлі қимыл-қозғалыс негіздерінен туындаған рөлдерді сезініп, олардың айырмашылықтарын түсіндіре білу; | |
6. 1. 6. 1 қимыл-қозғалыс белсенділігімен байланысты қиындықтарды жеңу және қауіп-қатерге сезу дағдыларын түсіну және қолдана білу | ||
8-бөлім | Ағзаның бейімділік қабілеттерін дамыту | 6. 3. 4. 1 денсаулықты нығайтуға бағытталған арнайы спорттық техника қауіпсіздігін, нормалары мен ережелерін түсіне білу; |
6. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін түсіну және қолдана білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну | ||
Қозғалысты дене қыздыру элементтері | 6. 3. 5. 1 басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды қолдана білу; | |
6. 1. 3. 1 арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті таңдай білу | ||
Қозғалыс белсенділігі арқылы денсаулықты нығайту | 6. 3. 1. 1 өз денсаулығына деген қауіп-қатерді анықтай білу | |
3) 7 сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің тақырыптары | Оқу мақсаттары. Білім алушылар білуі тиіс |
1-тоқсан | ||
1-бөлім Жүгіру, секіру және лақтыру дағдыларын дамыту және жақсарту |
Қауіпсіздік ережесі. | 7. 3. 4. 1 денсаулықты нығайтуға бағытталған дене жаттығулар кезіндегі болуы мүмкін қауіп-қатерлерді анықтай білу |
Орта және алыс қашықтыққа жүгіру | 7. 3. 3. 1 түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетикалық жүйемен байланысын ішкі және сыртқы белгілері бойынша анықтау; | |
7. 3. 2. 2 жалпы дене жаттығуларын өткізу және ағзаны қалпына келтіру жаттығуларының құрамын көрсету | ||
Секіру және оның түрлері | 7. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір дене жаттығуларындағы реттілігін жетілдіру және қорытындылау | |
Әртүрлі құралдарды лақтыру | 7. 1. 1. 1 кең ауқымдағы арнайы спорттық қимыл-қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін, бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалыс дағдыларын жетілдіру | |
Эстафеталық жүгіруді түрлендіру | 7. 3. 5. 1 басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды анықтай білу | |
2-бөлім | Ойын әдісін жақсарту | 7. 1. 1. 1 кең ауқымдағы арнайы спорттық қимыл-қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін, бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалыс дағдыларын жетілдіру; |
7. 1. 3. 1 арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті жетілдіру және қорытындылау; | ||
7. 2. 4. 1 дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажетті ережелер мен құрылымдық тәсілдерді көрсете білу | ||
Спорт ойындарындағы тактика және тактикалық іс-әрекеттер | 7. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір дене жаттығуларындағы реттілігін жетілдіру мен қорытындылау; | |
7. 1. 5. 1 бірқатар дене жаттығуларының қарапайым тактикаларын, стратегияларын және композициялық идеяларын құру және бағалай білу | ||
Командадағы көшбасшылық дағдыларын дамыту | 7. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді талқылау және көрсете білу; | |
7. 2. 1. 1 өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу, қимыл әрекеттерімен байланысты білімді жетілдіре білу | ||
2-тоқсан | ||
3-бөлім Гимнастика арқылы когнитивті және денені басқару дағдылары |
Қауіпсіздік ережесі. | 7. 3. 4. 1 денсаулықты нығайтуға бағытталған дене жаттығулары кезінде болуы мүмкін қауіп-қатерлерді анықтай білу |
Акробатикалық элементтер кешені | 7. 3. 2. 1 жалпы дене жаттығуларын өткізу және ағзаны қалпына келтіру жаттығуларының құрамын көрсету; | |
7. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір дене жаттығуларындағы реттілігін жетілдіру мен қорытындылау | ||
Гимнастикалық қондырғылардағы жаттығулар түрлері | 7. 1. 5. 1 бірқатар дене жаттығуларының қарапайым тактикаларын, стратегияларын және композициялық идеяларын құру және бағалай білу; | |
7. 1. 4. 1 қимыл-қозғалысты орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктілік сапасын жақсарта білу | ||
Орындауды құрастыру процесі және топта бағалау. | 7. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді талқылау және көрсете білу; | |
7. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін қолдана білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну | ||
4-бөлім Қазақтың ұлттық және зияткерлік ойындары | Қазақтың ұлттық ойындары | 7. 2. 7. 1 жарыс кезінде әділ ойнау, патриотизм және ынтымақтастыққа жататын мінез-құлық көрсетуді талқылау және бейімдей білу; |
7. 2. 3. 1 қолайлы оқу-үйрену ортасын қалыптастыру бойынша біріккен, әрі тиімді жұмыс дағдыларын талқылау және көрсете білу; | ||
7. 3. 5. 1 басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды анықтай білу | ||
Зияткерлік ойындар | 7. 2. 6. 1 жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін қолдана білу; | |
7. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін қолдана білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну | ||
3-тоқсан | ||
5-бөлім Шаңғы/кросс/ коньки дайындығы |
Қауіпсіздік ережесі. | 7. 3. 4. 1 денсаулықты нығайтуға бағытталған дене жаттығулары кезіндегі болуы мүмкін қауіп-қатерлерді анықтай білу; |
7. 3. 2. 1 жалпы дене жаттығуларын өткізу және ағзаны қалпына келтіру жаттығуларының құрамын көрсету | ||
Күш және шыдамдылықты жақсартуға қозғалыс іс-әрекеттері | 7. 3. 1. 1 өз денсаулығына салауатты өмір салтының тигізетін әсерін түсіну және түсіндіре білу; | |
7. 1. 4. 1 қимыл-қозғалысты орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктілік сапасын жақсарта білу | ||
Кедергілерден өтуге арналған арнайы жаттығулар | 7. 1. 3. 1 арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті жетілдіру және қорытындылау; | |
7. 3. 3. 1 түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетикалық жүйемен байланысын ішкі және сыртқы белгілері бойынша анықтау | ||
6-бөлім | Ойындар кезіндегі көшбасшылық және командалық іс-әрекет | 7. 3. 4. 1 денсаулықты нығайтуға бағытталған дене жаттығулары кезіндегі болуы мүмкін қауіп-қатерлерді анықтай білу; |
7. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді талқылау және көрсете білу | ||
Ойындар арқылы мәселелерді шешу дағдыларын жетілдіру | 7. 2. 8. 1 түрлі қимыл-қозғалыс негіздерімен шарттастырылған рөлдерді қолдана білу; | |
7. 1. 4. 1 қимыл-қозғалысты орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктілік сапасын жақсарта білу | ||
Баламалы ойын жағдайын құру | 7. 2. 3. 1 қолайлы оқу ортасын қалыптастыру бойынша біріккен әрі тиімді жұмыс дағдыларын талқылау және көрсете білу; | |
7. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін қолдана білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну | ||
Топтарда шытырман оқиғалы ойындар құру | 7. 2. 1. 1 өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу, қимыл әрекеттерімен байланысты білімді жетілдіре білу; | |
7. 2. 6. 1 жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін қолдана білу | ||
4-тоқсан | ||
7-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 7. 3. 4. 1 денсаулықты нығайтуға бағытталған дене жаттығулары кезіндегі болуы мүмкін қауіп-қатерлерді анықтай білу; |
7. 1. 1. 1 кең ауқымдағы арнайы спорттық қимыл-қозғалыс әрекеттерінің дәлдігін, бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалыс дағдыларын жетілдіру | ||
Ойын кезінде алаңда бағдарлау және допты қайтару дағдылары | 7. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір дене жаттығуларындағы реттілігін жетілдіру мен қорытындылау; | |
7. 2. 4. 1 дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді көрсете білу | ||
Тактикалық іс-әрекеттер: жеке, топтық және командалық | 7. 1. 5. 1 бірқатар дене жаттығуларының қарапайым тактикаларын, стратегияларын және композициялық идеяларын құру және бағалай білу | |
Өздерінің ойындарын құрастыру және өткізу | 7. 2. 8. 1 түрлі қимыл-қозғалыс негіздерімен шарттастырылған рөлдерді қолдана білу; | |
7. 1. 6. 1 түрлі қимыл-қозғалыс белсенділігін орындауды сынақтан өткізу кезіндегі қауіп-қатерді білу және алдын алу | ||
8-бөлім | Сауықтыру жүгірісі | 7. 3. 4. 1 денсаулықты нығайтуға бағытталған дене жаттығулары кезіндегі болуы мүмкін қауіп-қатерлерді анықтай білу |
Белгілерге тез жауап қайтару ойындары | 7. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін қолдана білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну | |
Денені қыздыру және қалыпқа келтіру құралдары | 7. 3. 3. 1 түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетикалық жүйемен байланысын ішкі және сыртқы белгілері бойынша анықтау | |
Арнайы спорттық әдістерді орындау барысындағы қозғалысты жетілдіру | 7. 1. 3. 1 арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті жетілдіру және қорытындылау | |
Қозғалыс белсендігі арқылы денсаулықты нығайту | 7. 3. 1. 1 өз денсаулығына салауатты өмір салтының тигізетін әсерін түсіну және түсіндіре білу | |
4) 8 сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің тақырыптары | Оқу мақсаты. Білім алушылар білуі тиіс |
1-тоқсан | ||
1-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 8. 3. 4. 1 денсаулыққа кері әсерін тигізуі мүмкін қауіп-қатерді төмендету, техника қауіпсіздігі бойынша техника қауіпсіздігінің күрделі мәселелерін түсіне білу |
Орта қашықтыққа жүгіру дағдыларын дамыту | 8. 2. 3. 1 қолайлы оқып-үйрену ортасын қалыптастыру бойынша біріккен, әрі тиімді жұмыс дағдыларын қолдану және көрсете білу; | |
8. 3. 2. 1 денені қыздыру және қалпына келтіру жаттығуларының кещенін құру және көрсету, оның маңыздылығын түсіну; | ||
Секіруді дамытуға арналған | 8. 1. 2. 1 кең ауқымдағы қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың орындалу реттілігін түсіндіру және көрсете білу | |
Лақтыру кезінде күш пен бұлшық ет төзімділігін дамыту | 8. 1. 1. 1 арнайы спорттық қимыл әрекеттерінің дәлдігін бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалыс дағдыларын көрсету; | |
8. 3. 5. 1 басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды көрсете білу | ||
2-бөлім | Ойын жағдайында қабылдауды іске асыру | 8. 1. 1. 1 арнайы спорттық қимыл әрекеттерінің дәлдігін бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалыс дағдыларын көрсету; |
8. 1. 3. 3 арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті түсіндіру және көрсете білу; | ||
8. 2. 4. 1 дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді қолдану және талқылай білу | ||
Ойын құрылымы | 8. 1. 2. 1 кең ауқымдағы қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың орындалу реттілігін түсіндіру және көрсете білу | |
Жарыс ойынын ұйымдастыру | 8. 1. 5. 1 кең ауқымдағы дене жаттығуларының тактикаларын, стратегияларын және композициялық идеяларын анықтау және бағалай білу; | |
8. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді көрсету және қолдана білу көрсете білу; | ||
8. 2. 1. 1 өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу қимыл-әрекеттерімен байланысты білімді | ||
2-тоқсан | ||
3-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 8. 3. 4. 1 денсаулыққа кері әсерін тигізуі мүмкін қауіп-қатерді төмендету, техника қауіпсіздігі бойынша техника қауіпсіздігінің күрделі мәселелерін түсіне білу |
Акробатикалық жаттығуларды тізбегі: Тепе теңдік және секіру | 8. 3. 2. 1 денені қыздыру және қалпына келтіру жаттығуларының кещенін құру және көрсету, оның маңыздылығын түсіну; | |
8. 1. 2. 1 кең ауқымдағы қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың орындалу реттілігін түсіндіру және көрсете білу | ||
Снарядтағы гимнастикалық жаттығулар жиынтығы | 8. 1. 5. 1 кең ауқымдағы дене жаттығуларының тактикаларын, стратегияларын және композициялық идеяларын анықтау және бағалай білу; | |
8. 1. 4. 1 қимыл-қозғалысты сапалы орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктіліктерін салыстыра білу | ||
Еркін ритмикалық гимнастика жаттығулары | 8. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді көрсету және қолдана білу; | |
8. 3. 5. 1 басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды көрсете білу | ||
4-бөлім | Қозғалмалы ойындар | 8. 2. 7. 1 жарыс кезінде әділ ойнау, патриотизм және ынтымақтастыққа жататын мінез-құлық көрсетуді бағалай білу; |
8. 2. 3. 1 қолайлы оқып-үйрену ортасын қалыптастыру бойынша біріккен, әрі тиімді жұмыс дағдыларын қолдану және көрсете білу; | ||
8. 3. 5. 1 басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды көрсете білу | ||
Қазақ ұлттық ойындары | 8. 2. 6. 1 жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін көрсету және салыстыра білу; | |
8. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін көрсету және салыстыра білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну | ||
3-тоқсан | ||
5-бөлім Шаңғы/кросс/коньки дайындығы |
Қауіпсіздік ережесі | 8. 3. 4. 1 денсаулыққа кері әсерін тигізуі мүмкін қауіп-қатерді төмендету, техника қауіпсізді бойынша техника қауіпсіздігінің күрделі мәселелерін түсіне білу; |
8. 3. 2. 1 денені қыздыру және қалпына келтіру жаттығуларының кещенін құру және көрсету, оның маңыздылығын түсіну | ||
Арнаулы дамыту жаттығуларының техникалық дағдысын бекіту |
8. 3. 1. 1 салауатты өмір салтының денсаулыққа тигізетін әсерін жеке бастың үлгісімен көрсету; | |
Әртүрлі кедергілерден жүгіру | 8. 1. 3. 1 арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті түсіндіру және көрсете білу; | |
8. 3. 3. 1 түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетикалық жүйемен байланысын түсіндіру | ||
6-бөлім | Командалық ойындағы көшбасшылық | 8. 3. 4. 1 денсаулыққа кері әсерін тигізуі мүмкін қауіп-қатерді төмендету, техника қауіпсіздігі бойынша техника қауіпсіздігінің күрделі мәселелерін түсіне білу; |
8. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді көрсету және қолдана білу | ||
Ойын кезіндегі қозғалыс үйлесімділігін дамыту | 8. 2. 8. 1 түрлі қимыл-қозғалыс негіздерінен туындаған рөлдерді көрсету және салыстыра білу; | |
8. 1. 4. 1 қимыл-қозғалысты сапалы орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктіліктерін салыстыра білу | ||
Логикалық ойлау қабілетін дамыту ойындары | 8. 2. 3. 1 қолайлы оқып-үйрену ортасын қалыптастыру бойынша біріккен, әрі тиімді жұмыс дағдыларын қолдану және көрсете білу; | |
8. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін көрсету және салыстыра білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну | ||
Сергектікті, тапқырлықты және ұқыптылықты дамыту ойындары | 8. 2. 1. 1 өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу, қимыл әрекеттерімен байланысты білімді көрсете білу; | |
8. 2. 6. 1 жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін көрсету және салыстыра білу | ||
4-тоқсан | ||
7-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 8. 3. 4. 1 денсаулыққа кері әсерін тигізуі мүмкін қауіп-қатерді төмендету, техника қауіпсіздігі бойынша техника қауіпсіздігінің күрделі мәселелерін түсіне білу; |
8. 1. 1. 1 арнайы спорттық қимыл әрекеттерінің дәлдігін бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалыс дағдыларын көрсету | ||
Ойын тактикасы | 8. 1. 2. 1 кең ауқымдағы қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың орындалу реттілігін түсіндіру және көрсете білу; | |
8. 2. 4. 1 дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді қолдану және талқылай білу | ||
Ойындағы шығармашылық белсенділік | 8. 1. 5. 1 кең ауқымдағы дене жаттығуларының тактикаларын, стратегияларын және композициялық идеяларын анықтау және бағалай білу; | |
8. 2. 8. 1 түрлі қимыл-қозғалыс негіздерінен туындаған рөлдерді көрсету және салыстыра білу; | ||
8. 1. 6. 1 қимыл-қозғалыс белсенділігімен байланысты қиындықтарды жеңу және жауап қайтара білу дағдыларын жақсарта білу | ||
8-бөлім | Ойлы-қырлы жерлерден жүгіру | 8. 3. 4. 1 денсаулыққа кері әсерін тигізуі мүмкін қауіп-қатерді төмендету, сондай-ақ техника қауіпсіздігі бойынша техника қауіпсіздігінің күрделі мәселелерін түсіне білу |
Төзімділікті дамыту бағытындағы іс-әрекеттер | 8. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін көрсету және салыстыра білу, оны шешудің балама жолдарын ұсыну | |
Секіру фазаларын қолдану | 8. 3. 3. 1 түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетикалық жүйемен байланысын түсіндіру | |
Лақтырудағы фитнес құрамдастығы |
8. 1. 3. 1 арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті түсіндіру және көрсете білу; | |
5) 9 сынып:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің тақырыптары | Оқу мақсаты. Білім алушылар білуі тиіс |
1-тоқсан | ||
1-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 9. 3. 4. 1 денсаулыққа қатысты күрделі мәселелерді, техника қауіпсіздігін, денсаулыққа кері әсерін тигізуі мүмкін қауіп-қатерді төмендетуді түсіну және мұқият сипаттай білу |
Жүгіру төзімділік дағдысын жақсарту | 9. 3. 3. 13 түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетикалық жүйемен байланысын түсіндіру және сипаттау; | |
9. 3. 2. 1 нақты дене шынықтыру сабақтарына арналған дене қыздыру жаттығуларын құру, түсіндіру және өткізу, олардың ағзаны қалпына келтіру тиімділігін бағалау | ||
Секірудің түрлендірілген түрлері | 9. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір дене жаттығуларындағы реттілігін жеткілікті техникалық деңгейде негіздеу және қолдана білу | |
Лақтыруды жетілдіруге арналған жаттығулар құрастыру | 9. 1. 1. 1 үлкен ауқымдағы арнайы спорттық қимыл әрекеттерінің дәлдігін бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалысты салыстыру | |
Жүгіру эстафетасын өткізу жолдарын құрастыру | 9. 3. 5. 1 басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды бағалай білу | |
2-бөлім | Ойын техникасы | 9. 1. 1. 1 үлкен ауқымдағы арнайы спорттық қимыл әрекеттерінің дәлдігін бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалысты салыстыру; |
9. 1. 3. 1 арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті түрлендіре білу; | ||
9. 2. 4. 1 дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді бағалау және салыстыра білу | ||
Ойын тактикасы және тактикалық әрекеттер | 9. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір дене жаттығуларындағы реттілігін жеткілікті техникалық деңгейде негіздеу және қолдана білу; | |
9. 1. 5. 1 кең ауқымдағы дене жаттығуларының түрлі тактикаларын, стратегияларын және композициялық идеяларын құру, талдау және салыстыра білу | ||
Командалық жұмыс және көшбасшылық дағдысы | 9. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді бағалау; | |
9. 2. 1. 1 өзгермелі жағдайға жауап қайтару, қимыл-әрекеттерімен байланысты білімді бағалай білу | ||
2-тоқсан | ||
3-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 9. 3. 4. 1 денсаулыққа қатысты күрделі мәселелерді, техника қауіпсіздігін, денсаулыққа кері әсерін тигізуі мүмкін қауіп-қатерді төмендетуді түсіну және мұқият сипаттай білу |
Акробатикалық элементтердің жиынтығын құру | 9. 3. 2. 1 нақты дене шынықтыру сабақтарына арналған қыздыру жаттығуларын құру, түсіндіру және өткізу, олардың ағзаны қалпына келтіру тиімділігін бағалау; | |
9. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір дене жаттығуларындағы реттілігін жеткілікті техникалық деңгейде негіздеу және қолдана білу | ||
Гимнастикалық снарядта жүйелі жаттығулар құру | 9. 1. 5. 1 кең ауқымдағы дене жаттығуларының түрлі тактикаларын, стратегияларын және композициялық идеяларын құру, талдау және салыстыра білу; | |
9. 1. 4. 1 қимыл-қозғалысты сапалы орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктіліктерін бағалай білу; | ||
Топта гимнастика жаттығулар тізбегін құру және бағалау | 9. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді бағалау; | |
9. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін бағалау және талдай білу, оны шешудің қарапайым балама жолдарын ұсыну | ||
4-бөлім Қазақтың ұлттық және халық ойындары | Халықаралық ойындар | 9. 2. 7. 1 жарыс кезінде әділ ойнау, патриотизм және ынтымақтастыққа жататын мінез-құлық көрсетуді талдай білу; |
9. 2. 3. 1 қолайлы оқып-үйрену ортасын қалыптастыру бойынша бірқатар біріккен әрі тиімді жұмыс дағдыларын бағалай білу; | ||
9. 3. 5. 1 басқа адамдардың дене жаттығуларының тәжірибелерін байытуға арналған дағдыларды бағалай білу | ||
Зияткерлік ойындар | 9. 2. 6. 6 жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін бағалау және талдай білу; | |
9. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін бағалау және талдай білу, оны шешудің қарапайым балама жолдарын ұсыну | ||
3-тоқсан | ||
5-бөлім Шаңғы/кросс/коньки дайындығы |
Қауіпсіздік ережесі. | 9. 3. 4. 1 денсаулыққа қатысты күрделі мәселелерді, техника қауіпсіздігін, денсаулыққа кері әсерін тигізуі мүмкін қауіп-қатерді төмендетуді түсіну және мұқият сипаттай білу; |
9. 3. 2. 1 нақты дене шынықтыру сабақтарына арналған қыздыру жаттығуларын құру, түсіндіру және өткізу, олардың ағзаны қалпына келтіру тиімділігін бағалау | ||
Күшті, төзімділікті жақсарту жаттығулар жиынтығы | 9. 3. 1. 1 салауатты өмір салтының денсаулыққа тигізетін әсерін жекебастың үлгісімен көрсету; | |
9. 1. 4. 1 қимыл-қозғалысты сапалы орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктіліктерін бағалай білу | ||
Кедергілерден өтудегі арнайы спецификалық жаттығуларды жетілдіру | 9. 1. 3. 1 арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті түрлендіре білу; | |
9. 3. 3. 1 түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетикалық жүйемен байланысын түсіндіру және сипаттау | ||
6-бөлім | Ойын кезіндегі көшбасшылық және командалық іс-шаралар | 9. 3. 4. 1 денсаулыққа қатысты күрделі мәселелерді, техника қауіпсіздігін, денсаулыққа кері әсерін тигізуі мүмкін қауіп-қатерді төмендетуді түсіну және мұқият сипаттай білу; |
9. 2. 2. 1 көшбасшылық дағдылар мен команда құрамында жұмыс істей білуді бағалау | ||
Ойын кезіндегі мәселені шешу дағдысын жетілдіру | 9. 2. 8. 1 түрлі қимыл-қозғалыс негіздерінен туындаған рөлдерді бағалау және бейімдей білу; | |
9. 1. 4. 1 қимыл-қозғалысты сапалы орындау кезіндегі өзінің және өзгелердің біліктіліктерін бағалай білу | ||
Ойын комбинация | 9. 2. 3. 1 қолайлы оқып-үйрену ортасын қалыптастыру бойынша бірқатар біріккен әрі тиімді жұмыс дағдыларын бағалай білу; | |
9. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін бағалау және талдай білу, оны шешудің қарапайым балама жолдарын ұсыну | ||
Баламалы ойындар құрастыру | 9. 2. 1. 1 өзгермелі жағдайға жауап қайтара білу, қимыл-әрекеттерімен байланысты білімді бағалай білу; | |
9. 2. 6. 1 жарыс іс-әрекеттерін және төрелік ету ережелерін бағалау және талдай білу | ||
4-тоқсан | ||
7-бөлім |
Қауіпсіздік ережесі. | 9. 3. 4. 1 денсаулыққа қатысты күрделі мәселелерді, техника қауіпсіздігін, денсаулыққа кері әсерін тигізуі мүмкін қауіп-қатерді төмендетуді түсіну және мұқият сипаттай білу; |
9. 1. 1. 1 үлкен ауқымдағы арнайы спорттық қимыл әрекеттерінің дәлдігін бақылауды және үйлесімділікті дамытуға арналған қимыл-қозғалысты салыстыру | ||
Ойын кеңістігінде бағыт-бағдар дағдысын жетілдіру | 9. 1. 2. 1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір дене жаттығуларындағы реттілігін жеткілікті техникалық деңгейде негіздеу және қолдана білу; | |
9. 2. 4. 1 дене жаттығулары аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажет ережелер мен құрылымдық тәсілдерді бағалау және салыстыра білу | ||
Жеке, топтық, командалық тактикалық әрекеттер | 9. 1. 5. 1 кең ауқымдағы дене жаттығуларының түрлі тактикаларын, стратегияларын және композициялық идеяларын құру, талдау және салыстыра білу | |
Топта ойын- сауық ойындарын құру | 9. 2. 8. 1 түрлі қимыл-қозғалыс негіздерінен туындаған рөлдерді бағалау және бейімдей білу; | |
9. 1. 6. 1 қимыл-қозғалыс белсенділігімен байланысты қиындықтарды жеңу және жауап қайтара білу дағдыларын бағалау | ||
8-бөлім | Әртүрлі бұлшық еттерді қалпына келтіру жаттығулар жиынтығын құрастыру | 9. 3. 3. 1 түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға тигізетін әсері мен энергетикалық жүйемен байланысын түсіндіру және сипаттау |
Стайерлік жүгіру дағдысын дамыту | 9. 1. 3. 1 арнайы спорттық техникаларды орындау кезіндегі дағдылар мен реттілікті түрлендіре білу | |
Секіру, лақтыру дағдысын дамыту |
9. 2. 5. 1 өзінің және өзгелердің шығармашылық қабілеттерін бағалау және талдай білу, оны шешудің қарапайым балама жолдарын ұсыну; | |
Қозғалыс қабілеті арқылы денсаулықты нығайту | 9. 3. 1. 1 салауатты өмір салтының денсаулыққа тигізетін әсерін жекебастың үлгісімен көрсету | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 68-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Жаһандық құзыреттер" оқу курсы бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 68-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Жаһандық құзыреттер" курсының оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Жаһандық құзыреттер" курсы білім алушылардың құндылық бағдарларын, коммуникативтік дағдыларын, әдеп нормалары мен мінез-құлық ұстанымдарын қалыптастыруға ықпал етеді.
3. Курстың мақсаты: бәсекеге қабілетті, мінез-құлық мәдениетінің стандартына сәйкес келетін және жаһандық құзыреттерге ие тұлғаны қалыптастыру.
4. Курстың міндеттері:
1) 1) білім алушылардың азаматтық ұстанымын және өз елінің мүддесіне қызмет етуге дайындығын қалыптастыру;
2) білім алушылардың жеке қасиеттерін дамыту: адалдық, әдептілік, ізгі ниет, өз іс-әрекеттері үшін жауапкершілік;
3) білім алушыларда медиа сауаттылық және қаржылық сауаттылық дағдыларын қалыптастыру;
4) салауатты өмір салты мәдениетін қалыптастыру;
5) экологиялық мәдениетті дамыту;
6) қоғам өміріндегі діннің рөлі туралы түсінік қалыптастыру.
5. "Жаһандық құзыреттер" курсы бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сыныпта аптасына 0,5 сағат, оқу жылында 17 сағат;
2) 6-сыныпта аптасына 0,5 сағат, оқу жылында 17 сағат;
3) 7-сыныпта аптасына 0,5 сағат, оқу жылында 17 сағат;
4) 8-сыныпта аптасына 0,5 сағат, оқу жылында 17 сағат;
5) 9-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.2-тарау. Оқу курсының базалық мазмұны
6. Курстың оқу бағдарламасы білім алушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып әзірленген алты бөлімнен (юниттер) тұрады.
"Этика және әдеп" бөлімі (юнит) білім алушылардың бойында адалдық, тәртіптілік, өз іс-әрекеттері үшін жауапкершілік, әдептілік, ізгі ниет, және ұжымда жұмыс істей алу сияқты жеке қасиеттерін дамытуға, мінез-құлық мәдениетінің стандартын қалыптастыруға ықпал етеді.
"Азаматтық және патриотизм" бөлімі (юнит) өзін ел азаматы ретінде сезінуге, өзінің Отанға қатыстылығын сезінуге және оның мүдделеріне қызмет етуге, азаматтық ұстанымын көрсетуге дайын болуға мүмкіндік беретін жеке қасиеттерді қалыптастыруға бағытталған.
"Медиа сауаттылық және қаржылық сауаттылық" бөлімі (юнит) медиа кеңістіктің құралдарын талдауға, бағалауға және пайдалануға мүмкіндік беретін дағдыларды, сондай-ақ қаржыны басқару және өзінің қаржылық әл-ауқатын қамтамасыз ету дағдыларын қалыптастыруға бағытталған.
"Өмір сүру қауіпсіздігі" юнтиті қауіпсіз мінез-құлық, салауатты өмір салтын ұстану дағдыларын қалыптастыруға бағытталған.
"Экологиялық мәдениет" бөлімі (юнит) өз денсаулығына, табиғатқа ұқыпты қарайтын, қоршаған ортаға теріс әсердің салдарын түсінетін және белсенді табиғатты қорғау қызметін жүргізетін тұлғаны қалыптастыруға бағытталған.
"Зайырлылық және дінтану негіздері" (9-сынып) бөлімі (юнит) зайырлы мемлекет, діннің қоғам өміріндегі орны, жалған діни және деструктивті діни ағымдардың әсер ету қаупі туралы идеяны қалыптастыруға бағытталған.
1-параграф. Білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
Білім алушыларда:
1) азаматтық ұстаным;
2) әлеуметтік жауапкершілік;
3) мінез-құлық мәдениеті;
4) басқаларға көмекке дайын және құрметпен қарайтын;
5) салауатты өмір салты және қауіпсіз мінез-құлық дағдылары;
6) сыни, креативті және шығармашылық ойлау дағдылары;
7) алған білімдерін өмірде қолдану дағдылары;
8) зерттеу, жобалау, волонтерлік жұмыс дағдылары.
Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін "жаһандық құзыреттер" курсының үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
2-параграф. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Жаһандық құзыреттер" курсының үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
Ұзақ мерзімді жоспарда тақырыптар, тақырыптарды игеруге жұмсалған сағаттар саны және күтілетін нәтижелер түрінде оқу мақсаттары көрсетілген.
Мұғалім тақырыптарды жоспарлау кезінде сағат санына сәйкес оқу тақырыптары мен мақсаттарын өзгерте алады, сынып ерекшеліктерін, жеке ерекшеліктерді және оқушылардың дайындық деңгейін ескере отырып өзгерістер енгізе алады.
"Жаһандық құзыреттер" курсының тақырыбы
Юнит | 5 класс | 6 класс | 7 класс | 8 класс | 9 класс |
Этика және әдеп | Барлығы сәлемдесуден басталады | Мен және менің құрдастарым | Сыпайы сөйлейміз | Қазақ халқының дәстүрі ретінде ұрпақтар арасындағы қарым-қатынас этикасы | Еңбек мәдениеті |
Мен достарымның ортасындамын | Шешім қабылдаймыз | Рухни сапа-адам өміріндегі басты қасиет | Отбасылық құндылықтар: әкем, анам және мен - тату отбасымыз | Ел игілігіне еңбек ет | |
Мен өз әрекеттерім үшін жауап беремін | Уақытты бағалауды үйренеміз | Кемшіліктермен жұмыс істеу-кемелдікке апаратын жол | Адалдық пен әділеттілік -өмірдің ұстанымдары | Қарым-қатынас мәдениеті және әдеп | |
Ата-аналарға ризашылық білдіруді үйренеміз | Біз эмоциямызды басқарамыз | Басқаларға қуаныш сыйлау үшін жақсылық жасау | Академиялық адалдық | Сыбайлас жемқорлыққа жол жоқ! | |
Дастархан басындағы әдеп | Буллинг деген не? | Зорлық-зомбылықты болдырмау және өзіңізді қалай қорғауға болады | Саяхат этикасы: біз өз елімізді таныстырамыз | Өзіңнен есеп алу: жасағандарым пайдалы болды ма? | |
Қоғамдық көлікте, театрда, кинотеатрда, мұражайда өзіңді қалай ұстау керек | |||||
Азаматтық және патриотизм | Отбасыдағы өзара сыйластық | Мен үшін Отан деген не? | Менің мектебімнің жетістіктері | Біз-біртұтас халықпыз | Өзгені өзіңдей сыйла |
Өз Отанымды мақтан тұтамын! | Туған жерге деген махаббат | Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте! | Отаныма арналады | Әлеуметтік жауапкершілік | |
Өз елімнің лайықты азаматымын! | Туған халқы мен Отанға деген адалдық | Өз елін танымал еткен тұлғалар | Менің елім-жүрегімде! | Ертеңгі жастар қандай болмақ? | |
Түрлі көзқарас, біртұтас ұлт! | Тарих беттерінен | Ынтымағы жарасқан ел | |||
Медиасауаттылық және қаржылық сауаттылық | Әлеуметтік желі деген не? | Интернетте қарым-қатынас жасау ережесі | Медиа кеңістікте және көпшілік алдында сөз сөйлеу |
Бейне хостинг не үшін қолданылады? | Әлеуметтік желідегі блогерлер |
Әлеуметтік желідегі менің аккаунтым | Менің цифрлық ізім | Телефон алаяқтары: не істеу керек? | Отбасы кірістері | Кибербуллинг | |
Алғашқы ақша және олардың функциялары қалай пайда болды? | Еңбекақы төлеу неге байланысты? | Подкаст. Байланыстың заманауи әдістері | Жинақтау және олардың түрлері | Белсенді және пассивті кірістер | |
Адамның еңбегі қалай бағаланады? | Отбасының міндетті және міндетті емес шығындары | Жеке табысты қалай тиімді басқаруға болады | Отбасы шығындары | Отбасы бюджетінің түрлері | |
Отбасының кірістері мен шығыстары неден тұрады? | Ірі сатып алуларды қалай жасауға болады | Отбасылық бюджет қалай жоспарланады және оны қалай үнемдеуге болады | Тұрғын үй несиесі. Ипотека | Отбасылық бюджетті жоспарлау | |
Күнделікті шығынды қалай басқаруға болады? | Отбасылық бюджет дегеніміз не? | Отбасының қаржылық мақсаттары. Ақша жинақтары қалай құрылады? | Жоспарсыз сатып алу | Жинақтарды қалай сақтауға болады | |
Банктік несиелер | Отбасылық бюджетті жүргізу ережелері | Қаржы пирамидасы | |||
Отбасының қаржылық қауіпсіздік тірегі | Қаржылық байлық | ||||
Өмір сүру қауіпсіздігі | Үй, аула, мектептегі қауіпсіздік | Менің үйге қайтар жолым | Табиғаттағы, қауіпсіздік | Ережелер мен заңдарды бұзғаны үшін жауапкершілік | Қандай да бір қауіп туындаған жағдайда нені білу маңызды? |
Отпен ойнама | Құтқару қызметі | Табиғи апаттар кезіндегі мінез-құлық ережелері | Жауапты іс-әрекет және инфекцияның алдын-алу | Төтенше жағдайларда өзіме және басқаларға қалай көмектесе аламын? | |
Менің қауіпсіздігім - менің қолымда! | Абайлаңыз, күдікті заттар! | Техниканы қауіпсіз пайдалану | Жеке басына қол сұқпаушылық құқығы | Өмір мен денсаулыққа қауіпті жағдайлардан қалай шығуға болады? | |
Менің денсаулығым - маған байланысты | Денсаулық пен сұлулық құпиялары немесе гигиена не үшін қажет? | Мен не жеймін? Азық-түлік қауіпсіздігі. | Зорлық-зомбылыққа жол жоқ! | Жаман әдеттердің алдын алу | |
Жолаушының көлікте өзін ұстау тәртібі | Үй-жайлардағы қауіпсіз жүріс-тұрыс қағидалары | Қауіп туралы дабылды қалай беруге болады? | Алғашқы көмек көрсету ережелері | ||
Экологиялық мәдениет | Жер-біздің ортақ үйіміз | Туған өлкенің сұлулығы | Менің туған өлкемнің, елімнің экологиясы | Табиғатқа деген сүйіспеншілік | Табиғи ресурстарды қалай пайдаланамыз? |
Менің айналамдағы әлем | Адам-табиғаттың бір бөлігі | Табиғатпен бірлікте қалай өмір сүруге болады | Болашақта жер қандай болуы керек? | Экологиялық тұрақтылық | |
Біздің таза аулада тұрамыз | Экологиялық саяхат | Экологиялық тәуекелдер | Табиғи апаттар | Апаттар мен табиғи апаттардың қоршаған ортаға әсері | |
Табиғаттағы мінез-құлық ережелері | Адам табиғатқа неліктен жауапсыз қарайды? | Табиғатты қалай қорғауға болады | Қоршаған ортаға зиян келтіргені үшін жауапкершілік | Біздің таза экологияға құқығымыз | |
Қауіпсіз демалыс | Жануарларға мейіріммен қарау | "Көміртегі ізі": қауіп-қатерлерді қалай азайтуға болады | Экологиялық қақтығыстар | ||
Зайырлылық және дінтану негіздері | Зайырлы мемлекет және дін | ||||
Діннің шығу тегі мен маңызы, оның әлеуметтік мақсаты мен жіктелуі | |||||
Діннің құрылымы мен қызметі | |||||
Діннің шығу тегі мен тарихи формалары | |||||
Ежелгі наным жүйесі, ұлттық және дәстүрлі діндер | |||||
Буддизмнің діни ілімінің негіздері | |||||
Христиандықтың діни сенімінің негіздері | |||||
Ислам дінінің негіздері | |||||
Қазақстан жеріндегі ислам | |||||
Ислам мәдениеті | |||||
Қазақстан аумағындағы діни ұйымдардың қызметі | |||||
Жалған діни ұйымдар мен ағымдар туралы түсінік. | |||||
Қазақстан - унитарлық және зайырлы мемлекет | |||||
Қазақстанның бейбітшілік және дінаралық келісім саласындағы саясаты |
5-сынып
№ | Тақырыбы | Сағат саны |
Күтілетін нәтиже |
Этика және әдеп | |||
1 | Барлығы сәлемдесуден басталады | 3 |
Ситуациялық есептерді шешу |
2 | Мен достарымның ортасындамын | ||
3 | Мен өз әрекеттерім үшін жауаптымын | ||
4 | Ата-аналарға ризашылық білдіруді үйренеміз | ||
5 |
Дастархан басындағы әдеп | ||
6 | Қоғамдық көлікте, театрда, кинотеатрда, мұражайда өзінді қалай ұстау керек | ||
Азаматтық және патриотизм | |||
1 | Отбасындағы өзара сыйластық | 3 |
Әлеуметтік жоба |
2 | Мен өз Отанымды мақтан тұтамын! | ||
3 | Өз Отанымды мақтан тұтамын! | ||
4 | Түрлі көзқарас - біртұтас ұлт | ||
Медиасауаттылық және қаржылық сауаттылық | |||
1 | Әлеуметтік желі дегеніміз не | 5 |
Жоба |
2 | Әлеуметтік желідегі менің аккаунтым | ||
3 | Алғашқы ақша және олардың функцияларықалай пайда болды? | ||
4 | Адам еңбегі қалай бағаланады | ||
5 | Отбасының кірістері мен шығыстары неден тұрады | ||
6 | Қалта ақшасын қалай басқаруға болады | ||
Өмір сүру қауіпсіздігі | |||
1 | Үй, аула, мектептегі қауіпсіздік | 4 |
Жоба |
2 | Отпен ойнама! | ||
3 | Менің қауіпсіздігім - менің қолымда | ||
4 |
Менің денсаулы | ||
5 | Жолаушының көлікте өзін ұстау тәртібі | ||
Экологиялық мәдениет | |||
1 | Жер-біздің ортақ үйіміз | 3 |
Жоба |
2 | Менің айналамдағы әлем | ||
3 | Біз таза аулада тұрамыз | ||
4 | Табиғаттағы іс-әрекет ережелері | ||
5 | Қауіпсіз демалыс | ||
6-сынып
№ | Тақырыбы | Сағат саны |
Күтілетін нәтижелер |
Этика және әдеп | |||
1 | Мен және менің құрдастарымм | 3 |
Жоба |
2 | Шешім қабылдаймыз | ||
3 | Уақытты бағалауды үйренеміз | ||
4 | Біз эмоциямызды басқара аламыз | ||
5 | Буллинг деген не? | ||
Азаматтық и патриотизм | |||
1 | Мен үшін Отан деген не? | 3 |
Жоба |
2 | Туған жерге деген махаббат | ||
3 | Туған халқы мен Отанға деген адалдық | ||
Медиасауаттылық және қаржылық сауаттылық | |||
1 | Интернетте қарым-қатынас жасау ережесі | 5 |
Зерттеу жұмысы |
2 | Менің цифрлық ізім | ||
3 | Еңбекақы төлеу неге байланысты? | ||
4 | Отбасының міндетті және міндетті емес шығындары | ||
5 | Ірі сатып алуларды қалай жасауға болады? | ||
Отбасы бюджеті дегеніміз не? | |||
Өмір сүру қауіпсіздігі | |||
1 | Менің үйге қайтар жолым | 4 |
Жоба |
2 | Құтқару қызметі | ||
3 | Абайлаңыз, күдікті заттар! | ||
4 | Денсаулық пен сұлулық құпиялары немесе гигиена не үшін қажет? | ||
5 | Үй-жайлардағы қауіпсіз жүріс-тұрыс қағидалары | ||
Экологиялық мәдениет | |||
1 | Туған өлкенің сұлулығы | 3 |
Туристік маршрутты жасау |
2 | Адам – табиғаттың бір бөлігі | ||
3 | Экологиялық саяхат | ||
4 | Адам табиғатқа неліктен жауапсыз қарайды? | ||
5 | Жануарларға мейірімді қарау | ||
7-сынып
№ | Тақырыбы | Сағат саны |
Күтілетін нәтижелер |
Этика және әдеп | |||
1 | Сыпайы сөйлейміз | 3 |
Бейнеролик дайындау |
2 | Рухни сапа-адам өміріндегі басты қасиет | ||
3 | Кемшіліктермен жұмыс істеу-кемелдікке апаратын жол | ||
4 | Басқаларға қуаныш үшін жақсылық жасау | ||
5 | Зорлық-зомбылықты болдырмау және өзіңізді қалай қорғауға болады | ||
Азаматтық және патриотизм | |||
1 | Менің мектебімнің жетістіктері | 3 |
Жоба |
2 | Өзге тілдің бәрін сүй, өз тіліңді құрметте! | ||
3 | Өз елін танымал еткен тұлғалар | ||
4 | Тарих беттерінен | ||
Медиасауаттылық және қаржылық сауаттылық | |||
1 | Медиакеңістікте және көпшілік алдында сөз сөйлеу | 5 |
Зерттеу жұмысы |
2 | Телефон алаяқтары: не істеу керек? | ||
3 | Подкаст. Байланыстың заманауи әдістері | ||
4 | Жеке табысты қалай тиімді басқаруға болады | ||
5 | Отбасы бюджетін қалай жоспарлауға және үнемдеуге болады | ||
6 | Отбасының қаржылық мақсаттары. Ақша жинақтары қалай құрылады? | ||
7 | Банк кредиттері | ||
8 | Отбасының қаржылық қауіпсіздік тірегі | ||
Өмір сүру қауіпсіздігі | |||
1 | Табиғаттағы, қауіпсіздік | 4 |
Зерттеу жұмысы |
2 | Табиғи апаттар кезіндегі іс-қимыл ережелері | ||
3 | Техниканы қауіпсіз пайдалану | ||
4 | Мен не жеймін? Азық-түлік қауіпсіздігі. | ||
5 | Қауіп туралы дабылды қалай беруге болады? | ||
Экологиялық мәдениет | |||
1 | Менің өлкемнің, елімнің экологиясы | 3 |
"Табиғатпен бірлікте қалай өмір сүру керек" тақырыбындағы шығарма |
2 | Табиғатпен бірлікте қалай өмір сүруге болады? | ||
3 | Экологиялық тәуекелдер | ||
4 | Табиғатты қалай қорғауға болады? | ||
5 | "Көміртегі ізі": қауіп-қатерлерді қалай азайтуға болады? | ||
8-сынып
№ | Тақырыбы | Сағат саны |
Күтілетін нәтижелер | ||
Этика және әдеп | |||||
1 | Қазақ халқының дәстүрі ретінде ұрпақтар арасындағы қарым-қатынас этикасы | 3 |
Бейнеролик дайындау | ||
2 | Отбасылық құндылықтар: әкем, анам және мен - тату отбасымыз | ||||
3 | Адалдық пен әділеттілік – өмір ұстанымдары | ||||
4 | Академиялық адалдық | ||||
5 | Саяхат этикасы: біз өз елімізді таныстырамыз | ||||
Азаматтық патриотизм | |||||
1 | Біз-біртұтас халықпыз! |
Әлеуметтік жоба | |||
2 | Отаныма арналады | ||||
3 | Елім – менің жүрегімде! | ||||
Медиасауаттылық және қаржылық сауаттылық | |||||
1 |
Бейне хостинг не үшін қолданылады? |
Зерттеу жұмысы | |||
2 | Отбасы кірістері | ||||
3 | Жинақтау және олардың түрлері | ||||
4 | Отбасылық шығындар | ||||
5 | Тұрғын үй несиесі. Ипотека | ||||
6 | Жоспарсыз сатып алу | ||||
7 | Отбасы бюджетін жүргізу ережесі | ||||
Өмір сүру қауіпсіздігі | |||||
1 | Ережелер мен заңдарды бұзғаны үшін жауапкершілік | 5 |
Зерттеу жұмысы | ||
2 | Жауапты іс-әрекет және инфекцияның алдын-алу | ||||
3 | Жеке басына қол сұқпаушылық құқығы | ||||
4 | Зорлық-зомбылыққа жол жоқ! | ||||
5 | Алғашқы көмек көрсету ережелері | ||||
Экологиялық мәдениет | |||||
1 | Табиғатқа деген сүйіспеншілік | 3 |
Стартаптар | ||
2 | Болашақта жер қандай болуы керек? | ||||
3 | Табиғи апаттар | ||||
4 | Қоршаған ортаға зиян келтіргені үшін жауапкершілік | ||||
9-сынып
№ | Тақырыбы | Сағат саны |
Күтілетін нәтижелер |
Этика және әдеп | |||
1 | Еңбек мәдениеті | 6 |
Әлеуметтік жобалар |
2 | Ел игілігіне еңбек ет | ||
3 | Қарым-қатынас мәдениеті және этикет | ||
4 | Сыбайлас жемқорлыққа нөлдік төзімділік | ||
5 | Өзіңнен есеп алу: жасағандарым пайдалы болды ма? | ||
Азаматтық және патриотизм | |||
1 | Өзгені өзіңдей сыйла | 4 |
Жоба |
2 | Әлеуметтік жауапкершілік | ||
3 | Ертеңгі жастар қандай болмақ? | ||
4 | Ынтымағы жарасқан ел | ||
Медиасауаттылық және қаржылық сауаттылық | |||
1 | Әлеуметтік желідегі блогерлер | 6 |
TEDx өткізу |
2 | Кибербуллинг | ||
3 | Белсенді және пассивті кірістер | ||
4 | Отбасылық бюджеттің түрлері | ||
5 | Отбасы бюджетін жоспарлау | ||
6 | Жинақтарды қалай сақтауға болады | ||
7 | Қаржы пирамидасы | ||
8 | Қаржылық байлық | ||
Өмір сүру қауіпсіздігі | |||
1 | Қандай да бір қауіп туындаған жағдайда нені білу маңызды? | 5 |
Зерттеу жұмысы |
2 | Төтенше жағдайларда өзіме және басқаларға қалай көмектесе аламын? | ||
3 | Өмір мен денсаулыққа қауіпті жағдайлардан қалай шығуға болады? | ||
4 | Жаман әдеттердің алдын алу | ||
Экологиялық мәдениет | |||
1 | Табиғи ресурстарды қалай пайдаланамыз? | 4 |
Экологиялық акциялар |
2 | Экологиялық тұрақтылық | ||
3 | Апаттар мен табиғи апаттардың қоршаған ортаға әсері | ||
4 | Таза экологияға құқылымыз | ||
5 | Табиғи ресурстарды қалай пайдаланамыз? | ||
Зайырлылық және дінтану негіздері | |||
1 | Зайырлы мемлекет және дін | 11 |
Жоба |
2 | Діннің пайда болуы және маңыздылығы, әлеуметтік мақсаты мен жіктелуі | ||
3 | Діннің құрылымы мен қызметтері | ||
4 | Діннің шығу тегі мен тарихи формалары | ||
5 | Ежелгі сенім жүйесі, ұлттық және дәстүрлі діндер | ||
6 | Буддизм. Дін ілімі негіздері. | ||
7 | Христиан діні. Дін ілімі негіздері. | ||
8 | Ислам. Дін ілімі негіздері. | ||
9 | Қазақстан жеріндегі ислам | ||
10 | Ислам мәдениеті | ||
11 | Қазақстан аумағындағы діни ұйымдардың қызметі | ||
12 | Теріс пиғылдағы діни ағымдар туралы түсінік. Терроризм. | ||
13 | Қазақстан – унитарлық және зайырлы мемлекет. | ||
14 | Қазақстанның дінаралық келісім мен татулық аясындағы саясаты | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 69-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-сыныбына арналға "Өлкетану" курсынан үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Өлкетану курсының басты мақсаты:
1) өзінің туған өлкесі жайлы білімді терең меңгерту және дамыту;
2) жасөспірімдердің бойында белсенді азаматтық ұстанымды қалыптастыру және отансүйгіштік сезім тәрбиелеу.
3. Аталған мақсаттарға сәйкес білім берудің келесі міндеттері шешілуі тиіс:
1) білім алушылардың танымдық қызығушылықтарын тереңдету;
2) практикалық және интеллектуалдық дағды мен шеберлікті қалыптастыру және дамыту;
3) болашақ мамандықты саналы түрде таңдауға көмектесу;
4) жеке тұлғаның бойында ізденушілік-зерттеушілік қасиетін, экспедициялық жұмыс дағдыларын қалыптастыру;
5) әр түрлі тәсілдермен білім алушылардың функционалдық сауаттылығын дамытатын өлкетану жұмысындағы кешенділікті сақтау: жалпы оқу біліктілігі мен дағдысын, байқағыштықты, ойлауды, қиялдауды, ғылымдарға деген сүйіспеншілікті, білімдарлықты және мәдени деңгейін, әдеби және пәндік тілді, бірнеше тілді меңгеруді, әр түрлі мамандық иелерімен, өзінен үлкен-кіші адамдармен қарым-қатынас дағдыларына икемделу, өз бетімен өмір сүруге және болашақтағы мамандығына психологиялық тұрғыдан дайындалу, моральдық-өнегелілік қасиеттерді, туған өлкеге және Отанға деген сүйіспеншілік пен патриоттық сезімдерді тәрбиелеу.
4. Өлкетану сабақтарда, сынып сағаттарында, олардың тәрбиелік мақсаты ретінде ("кіші" Отанына деген патриоттық, азаматтық сезімдерді тәрбиелеу) жүзеге асырылады.
5. Өлкетану курсы жергілікті жердің қыр-сырын ашып көрсету арқылы география, биология, тарих, әдебиет және басқа да пәндерді оқу білімімен логикалық түрде толықтырады.
6. Өлкетану курсының бағдарламасы сыныпта және мектепте жекелеген зерттеу топтарымен, білім беру ұйымының өлкетану жұмысы Кеңесінің белгілеген экспедициялық зерттеу тақырыптары бойынша жүзеге асырылады.
7. Нақты белгіленген бағдарлама бойынша факультатив сабағы ретінде бөлек оқытылады.
8. Оқу сабақтары үдерісі кезінде туған өлкені тікелей оқып-білу мүмкіндігі шектеулі. Сол себепті, жұмыстың жүйелі-әрекеттік нәтижелерін сыныптан тыс және сабақтан бос уақытта кабинеттерден жергілікті жердің төңірегіне, өзен-көлдердің жағалауына, өнеркәсіп және ауылшаруашылық кәсіпорындарына, ескерткіштерге және тарихи даңқ орындарына, мұражайлар мен көрмелерге т.б. жерлерге саяхатқа шығу арқылы жандандыру мүмкіншілігі бар.
9. Оқу барысында білім алушылардың бойында өз өлкесі: оның табиғаты, табиғат ресурстары, өнеркәсіптері, ауыл шаруашылығы, көлік жүйесі, тарихи және мәдени дамуы, белгілі адамдары, өлкенің аудан, облыс, аймақ және республика үшін маңызы жайлы білім жүйесі қалыптасуы тиіс. Білім алушының өз өлкесі экономикасындағы еңбек ресурстарына сұранысы жайлы білу мүмкіндігі бар.
10. 7-сынып білім алушылары туған аймақтың табиғи-экономикалық ерекшеліктерін және олардың даму келешегін оқып-үйренеді. Алдын-ала оқыту мақсатында, бағдарламаға өлкенің экономикасы жайлы тақырыптар кіргізілгенін атап айту қажет, жоғары сыныптарда ол тақырыптар тереңдетіліп оқытылады. Сонымен қатар, өлкетану жұмысының мазмұнына өлкенің тарихи өткені, археологиялық ескерткіштерін, мәдени (сәулет өнері, әдебиет) ескерткіштерін, әр түрлі жанрдағы фольклорлық материалдарды, ұлттық ерекшелігі бар қолөнерді, өлкенің атын шығарған атақты тұлғалардың өмірі мен шығармашылығын зерттеу кіреді.
11. Білім алушылардың өз өлкесіне тән негізгі ерекшеліктерді анықтауға жағдай жасайтын, өлкетанудағы оқу-ізденушілік әрекетінің негізгі түрі ретіндегі бұл бағдарлама, іздеу-зерттеу әрекеттерінің алгоритмі болып табылады. Бағдарлама жан-жақты сипатқа ие және еліміздің кез-келген бөлігінде орналасқан туған өлкені, ауылды немесе қаланы, олардың төңірегін оқып-білудегі негізгі бағыттарды көрсетеді.
12. Жыл бойы жүргізілген жұмыстың нәтижесі мектептің өлкетану конференциясында қорытындыланады, үздік жұмыстар марапатталады және аудандық, қалалық конференцияға ұсынылады.
2-тарау. "Өлкетану" таңдау курсының мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Өлкетану" курсының мазмұны
13. "Өлкетану" факультативтік курсы бойынша оқу жүктемесінің көлемі аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.14. Курстың мазмұны келесі тақырыптардан тұрады:
1) "Кіріспе" (1 сағат), өлкетану пәні нені оқытады, курстың мақсаттары мен міндеттері, білім көздері, аумақтың географиялық орны және көлемі (өлкенің, ауылдың, қаланың), елді мекендердің (әкімшілік, экономикалық, ғылыми, туристік, рекреациялық, мәдени, мәдени-тарихи, рухани орталықтар) маңызы және ерекшеліктері;
2) "Туризм негіздерімен танысу және карталармен жұмыс істеу" (2 сағат):
өлкетануда қолданылатын карталардың түрлері, бағдарлау (бағытты анықтау) негіздері, компас, жергілікті жерде және картада азимутты анықтау, полярлық және маршруттық түсіру тәсілдерімен жергілікті жердің планын жасау технологиялары, шартты белгілер;
туристік техника негіздері (шатырды орнату, заттарды салу, арқанды (жіпті) байлау, өткелдерден өту тәсілдері, алғашқы медициналық көмек көрсету), картаның көмегімен жергілікті жерде жүру, экскурсия кезіндегі қауіпсіздік ережелері;
3) "Өлке аумағының жер бедері" (3 сағат):
жер бедерінің түрлерімен танысу, рельеф құрушы негізгі факторларды анықтау, сейсмикалық үдерістер, жер сілкінуі кезіндегі әрекеттер, жер бедері түрлері атауларының шығу тарихын оқып-білу, тау жыныстарымен танысу;
карталарда және жергілікті жерде өлшеу жұмыстары (нивелирмен жұмыс), дөңдердің (төбелердің), қыраттардың, таулардың биіктігін, беткейдің тіктігін анықтау, жер бедерінің әр түрлі формаларының бейнесін жасау (сурет, карта-сызба, сызба-нұсқа, жергілікті жер нысандарының шартты белгілерінің жиынтығы және модельдеу);
жер бедері бетіндегі антропогендік және табиғи эрозиялық үдерістер және олардың кері әсерінің салдары, оларды болдырмау үшін қолданылатын шаралар, аумақтың экологиясы;
4) "Өлкенің табиғи ресурстары" (2сағат):
туған өлкенің табиғат ресурстарының тізімін құрастыру және олардың экономиканы дамытудағы рөлін анықтау, өлкенің пайдалы қазбаларымен және кен орындарының ашылу тарихымен танысу, туристік-рекреациялық ресурстарды саралау;
пайдалы қазбалардың кен орындарымен және оларды өндіру әдістерімен (тәсілдерімен) танысу, ресурс қорғау технологиялары, кен орнының, карьердің сызбасын жасау, пайдалы қазбалардың, тау жыныстарының үлгілерін жинау;
5) "Жергілікті жердің ауа райы және климаты" (3 сағат):
климат қалыптастырушы факторларды анықтау, ауа райын бақылау әдістері (атмосфера қысымын, ауа температурасын, желдің күші мен бағытын, атмосфералық жауын-шашын мөлшерін өлшеу (құралдармен жұмыс істеу), ауа райының бұл көрсеткіштерін график түрінде көрсету, жақын маңайдағы метеостансаның жұмыс істеу технологиясымен танысу (мүмкіндікке байланысты);
ауа райы өзгерістерінің жергілікті белгілері, ауа райын болжау (әдістерді презентациялау), төтенше жағдай сипатындағы ауа райы құбылыстары, адамның іс-әрекеті;
көпжылдық бақылаулар бойынша өлкенің жалпы климат жағдайларындағы және табиғатындағы өзгерістерге талдау жасау, өзгерістердің негізгі себептерін анықтау (әр түрлі ақпарат көздерінің көмегімен, сонымен қатар байырғы тұрғындардың тәжірибесінен), өлкенің жел энергетикасы, ауа бассейінінің экологиясы;
6) "Өлкенің сулары және оларды пайдалану" (3 сағат):
өлке аумағындағы су нысандарының жіктелуі, жергілікті жердің гидрографиялық жүйесінің сызбасын жасау, атауларының пайда болу тарихын оқып-білу, су ресурстарын пайдалану, су энергетикасы, су экологиясы;
бір су нысанын зерттеу және сипаттау (өзенді, бұлақты);
өлкенің көлдерін зерттеу және сипаттау (немесе жақын маңайда орналасқан бір көлді);
7) "Өлкенің топырағы" (2 сағат):
өлке топырағының негізгі түрлері, олардың негізгі сипаты және маңызы, топырақ кесіндісін оқып-білу;
жергілікті жердің топырағының құнарлығы, оны сақтау және қалпына келтіру шаралары, агромелиорация технологияларымен танысу (ауыл шаруашылығы жұмысшыларымен және мамандарымен кездесулер);
8) "Өлкенің және қаланың өсімдіктері" (3 сағат):
өлке аумағындағы өсімдік жамылғысын оқып-білу, өсімдіктердің түрлерін және олардың ішінен ғажайып түрлерін анықтау, өлкенің өсімдік жамылғысының жағдайы, қаланың өсімдік жамылғысы, Астана қаласын және оның маңайын көгалдандыру тәжірибесі;
өлкеде өсетін өсімдіктердің жекелеген түрлерін оқып-білу, олардың пайдалы және емдік қасиеттерімен танысу;
кеппешөптердің көмегімен жергілікті жердің өсімдіктерін оқып-білу және сипаттау, флористикалық бұрыш ұйымдастыру;
9) "Өлкенің жануарлар дүниесі" (4 сағат):
өлке аумағының жануарлар дүниесін анықтау және оқып-білу, жануарлардың топтарын және олардың ғажайып түрлерін анықтау, жануарлар дүниесін қорғау;
өлкенің жануарлар дүниесінің жекелеген түрлерін оқып-білу, қауіпті және пайдалы жәндіктер, кәсіптік жануарлар және олардың маңызы, қазақтың ұлттық аңшылық өнері – саяткерлік;
туған өлкенің табиғат мұражайларына саяхат жасау (аң аулау қоғамдарының, орман шаруашылығының жұмысшыларымен кездесулер), құс үйшіктерін жасау және ілу;
10) "Өлкенің және қаланың ерекше қорғалатын аумақтары және табиғатты қорғау" (3 сағат):
туған өлкенің қорғауды талап ететін өсімдіктері мен жануарларын анықтау және тізімін құрастыру, олар жайлы фотоальбомдар, бейне слайдтар, бейнефильмдер жасау (жұмысты презентациялау);
туған өлкенің және оған жақын аумақтардың "Қызылкітаптық", эндемикалық өсімдіктері мен жануарлары;
ерекше қорғалатын аумақтар және нысандарға (мүмкіндікке байланысты): қорықтарға, қорықшаларға, ұлттық саябақтарға, табиғат ескерткіштеріне, хайуанаттар бағына, ботаникалық бақтарға, дендрарилерге, орман шаруашылықтарына саяхат жасау, олардағы табиғатты қорғау жұмыстарының технологияларымен танысу;
11) "Өлкенің, қаланың шаруашылығы" (4 сағат):
маңызы бар (ауылдың, ауданның, қаланың) өнеркәсіп және ауылшаруашылығы кәсіпорындарының орналасуының карта-сызбасын құрастыру, өлкенің кәсіпорындары және мекемелерінде сұранысқа ие мамандықтар;
өнеркәсіп және ауылшаруашылығы кәсіпорындарының жұмысымен танысу (кәсіпорындардың жетекшілерімен және мамандарымен кездесу);
кәсіпорынға экскурсия жасау, техникамен, технологиялармен және технологиялық үдерістермен танысу, әр түрлі мамандық иелерімен танысу;
алдын-ала жасалған жоспар бойынша аудан, қала үшін аса маңызды кәсіпорындарды оқып-білу және сипаттама беру, өнеркәсіптік, сонымен қатар экспорттық және импорттық қарым-қатынастардың сызба-нұсқасын құрастыру;
12) "Өлкеде өмір сүретін халықтардың тарихы және мәдениеті" (3 сағат):
жақын маңайдағы археологиялық ескерткіштер, ерте замандағы тұрақтардың, елді мекендердің, қалалардың, қорғандардың, қорымдардың сызба-нұсқаларын жасау, әдеби мұра көздерін зерттеу;
өлкенің ең бастапқы игерілуінің тарихи-қоғамдық, экономикалық және табиғи факторлары, аумақтың қоныстану, игерілу және даму үдерісінің қысқаша тарихы;
мәдениет (қазақ және өлке аумағында өмір сүретін басқа да ұлт өкілдерінің шығармашылығы, салт-дәстүрлері, әдет-ғұрыптары, ұлттық тағамдары, ұлттық қолөнері);
өлкенің белгілі адамдары, өлкенің, қаланың дамуына үлес қосқан адамдардың өмірбаянымен және еңбегімен танысу;
13) қорытындылау (1 сағат), бөлімдер бойынша жинақталған материалдарды ресімдеу, оларға презентация жасау және мектептің өлкетану мұражайына тапсыру.
Ескерту. 14-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.3 тарау. Білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
15. Пәндік нәтижелер, 7-сыныптың соңында білім алушылар туған өлкесінің:
1) географиялық жағдайының ерекшеліктерін;
2) өлкедегі елді мекендердің дәрежесі мен маңызын;
3) географиялық нысандарының атауларын;
4) аумақ және рельеф көлемінің ерекшеліктерін;
5) табиғат ресурстарының жиынтығын;
6) пайдалы қазбаларының негізгі кен орындарын;
7) өз өлкесінің рекреациялық мүмкіндіктерін;
8) ауданның гидрография жүйесін, негізгі су нысандарын;
9) өз өлкесінің ауа райы мен климатының ерекшеліктерін;
10) төтенше жағдайлар кезіндегі іс-әрекеттерді;
11) топырағын, өсімдік жамылғысының негізгі түрлерін;
12) өз өлкесінің жануарлар дүниесінің негізгі түрлерін;
13)өсімдіктердің және жануарлардың ерекше түрлерін;
14) өлкенің ерекше қорғалатын аумақтарын;
15) өлкенің экономикалық "тұрпатын", өнеркәсіптің және ауылшаруашылығы-ның негізгі кәсіпорындарын;
16) экспорттық өнімдерін;
17) жақын маңайдағы археологиялық ескерткіштерді және тарихи нысандарды;
18) өлкенің қоныстану, игерілу және даму үдерісін;
19) негізгі халықтарын, олардың мәдениетін, дәстүрлерін, әдет-ғұрыптарын және қолөнерін;
20) өлкенің белгілі, еңбек сіңірген адамдарын білулері тиіс.
16. 7-сыныптың соңында білім алушылар:
1) аумақтың географиялық орнының және өлкенің географиялық нысандарының негізгі белгілеріне карта көмегімен талдау жасай;
2) табиғат ерекшеліктеріне сипаттама жасау барысында карталардың көмегімен өлшеу жұмыстарын орындай;
3) өз өлкесінің климаты және ауа райының, суларының ерекшеліктеріне, тау жыныстарына, пайдалы қазбаларына талдау жасай;
4) өлкенің өсімдік жамылғысына және жануарлар дүниесіне, топырағына сипаттама бере;
5) өз өлкесінің шаруашылығына, жекелеген маңызды кәсіпорындарына, олардың өнімдеріне, шаруашылық байланыстарына жалпы және толық сипаттама бере;
6) өлкенің тарихын, дамуының негізгі факторларын, қоныстануының ерекшеліктерін, халық құрамының көпұлтты болу себептерін, олардың мәдениетін, салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын сипаттап, түсіндіре;
7) туған өлке аумағындағы табиғат кешені және оның компоненттерін қорғау жағдайын, экологиялық, басқа да проблемаларды анықтап және сипаттама бере алулары тиіс.
17. Білім алушылардың тұлғалық нәтижелері:
1) белсенді азаматтық ұстанымын, жоғары патриоттық сезімін көрсете білуінен, өз Отанына қызмет етуге және оның мүддесін қорғауға дайын болуынан;
2) туған өлкесінің табиғатын сақтауға және көркейтуге, қолынан келерлік еңбегімен оның экономикасын, экологиясын жақсартуға ұмтылуынан;
3) өлкенің көрнекті өкілдерінің рухына, халықтардың тарихына, мәдениетіне және салт-дәстүріне құрметпен қарауынан көрініс табады.
18. Жүйелі-әрекеттік нәтижелер:
1) іздеу-зерттеу жұмыстары кезінде алынған ақпаратты саралау, өңдеу, жинақтау, қолдану шеберлігі;
2) іс-әрекетті және зерттеуді жоспарлау, танып білу әдістерін меңгеру;
3) қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды, білім беру ресурстарын, мұрағат деректерін қолдана білу, алынған ақпаратқа презентация жасау;
4) коммуникативтік қабілетті, көптілділікті дамыту және өздігінен, шағын не үлкен топтарда жұмыс істеу дағдыларын дамыту.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 70-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 8-сыныбы үшін "Этносаралық қатынастардың қалыптасу тарихы" курсының үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Қазақстан Республикасының 2050 жылға дейінгі даму стратегиясының 7-бағытын: "Жаңа қазақстандық патриотизм – біздің көпұлтты және көпконфессиялы қоғам табысының негізі" және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 12 қазандағы № 724 қаулысымен бекітілген "Ұлттық рухани жаңғыру" ұлттық жобасының "Қазақстандық бірегейлік пен зияткерлік әлеуетті дамыту" 1-міндетін ескере отырып, әзірленді.
2. Елдiң табысты дамуының басты шарты – iшкi саяси тұрақтылықты, азаматтық татулық пен ұлтаралық келiсiмдi қамтамасыз ету, әрі қалыптасқан этникалық қауымдастықтардың терең тарихы негізінде этносаралық қатынастар мәдениетiн арттыру болып табылады.
3. Курс бағдарламасы жастарымызға тәрбие берудегі басты бағыттардың бірі ұлтаралық қарым-қатынас мәдениетін дамытуды қарастырады. Бағдарламаның болашақ ұрпақты толерантты әрі өзге этностардың құндылықтарын құрметтейтін азамат ретінде тәрбиелеудегі маңызы зор.
4. Курсты оқыту мақсаты:
Білім алушыларға Қазақстанның көпэтносты қоғам ретінде қалыптасу тарихын белгілі заңдылықтар мен тарихи үдерістер негізінде таныстыру. Қоғамның тұрақтылығын қамтамасыз етудің маңызды жолдары мен шарттарын түсіндіру.
5. Оқыту міндеттері:
1) этнос ұғымының адам өміріндегі рөлін, оның басты белгілері мен қызметтерін көрсету;
2) Қазақстан аумағындағы этномәдени үдерістердің негізгі заңдылықтары мен ерекшеліктерін түсіндіру;
3) этносаралық қатынастардың қалыптасу тарихын кезеңдер арқылы ашып көрсету;
4) этностардың бай этникалық тарихы, мәдениеті және олардың қоғам өмірін ұйымдастырудағы қызметтерімен таныстыру;
5) көпэтносты, әрi көпконфессиялы қоғам құрудағы қазақстандық тәжiрибенің ерекшеліктерін айқындау.
6) Этносаралық қатынастардың қалыптасу тарихы этностар өмірінің әртүрлі сатыдағы даму деңгейінің барлық қырларын қарастыратындықтан, пәнаралық байланыстар орната білудің мүмкіндігі өте мол. Пәнаралық байланыс белгілі бір этносқа ортақ фактілер, деректер, түсініктер мен идеялар бойынша жүргізіліп, білім алушылардың оқу материалдарын шығармашылықпен игеруіне, оқу дағдылары мен икемділіктерін қалыптастыруға септігін тигізеді. Курс тақырыптарына байланысты пәндер тізімінен тек тарих, әдебиет сияқты гуманитарлық пәндерді ғана емес, жаратылыстану-математика цикліндегі пәндерді де көруге болады.
Ескерту. 5-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.2-тарау. "Этносаралық қатынастардың қалыптасу тарихы" курсының мазмұнын ұйымдастыру
7. Оқу жүктемесінің көлемі:
8-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды
Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.8. Курстың білім мазмұны төмендегідей тарауларды қамтиды:
9. Кіріспе: пән туралы түсінік, мақсат-міндеттері, өзектілігі. Қазақстан халқы, оның күрделі этникалық құрамы. Қазақ этносының ұлт құру және мемлекет құру әлеуеті. Қазақстан Республикасының этносаралық қатынастар саласында ұстанатын саясаты (1 сағат).
10. "Этнос әлемі" (3 сағат):
1) Этнос ұғымы: этнос ұғымының мәні. Негізгі түсініктер: этникалық тарих, ұлттық мемлекет, унитарлық мемлекет, федерация, титулдық этнос, көпэтностық қоғам, этносаралық коммуникация, диаспора, интеграция, ассимиляция, консолидация (1 сағат);
2) Алғашқы этникалық бірлестіктердің пайда болуы (антропогенез, расогенез және этногенез). Этностардың қалыптасуына ықпал ететін түрлі факторлар (тарихи, географиялық, саяси, мәдени). Ірі миграциялық үдерістердің жер шарының этникалық бет-бейнесінің қалыптасуына тигізген әсері (1 сағат);
3) Қазіргі замандағы этникалық қарым-қатынастар: Жер бетін мекендеген этностарды тілдік, антропологиялық, шаруашылық, діни ерекшеліктері бойынша жүйелеу. Қазіргі әлемдегі этностардың өзара қарым-қатынастары және негізгі үдерістері (1 сағат).
Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.11. "Көне және ортағасырлардағы Қазақстанның этносаралық қарым-қатынас мәдениеті" (4 сағат):
1) Қазақстанның этникалық тарихы: Қазақстан этно-саяси бірлестіктерінің әлем этностарымен қарым-қатынасы тарихынан. Қазақстан территориясын мекендеген халықтардың өзара этногенетикалық және мәдени сабақтастығы (1 сағат);
2) Қазақтардың өзге халықтармен қалыптасқан қарым-қатынас жүйесі: Қазақ мемлекетінің саяси-дипломатиялық мәдени байланыстары. Қазақ одағына кірген өзге этникалық топтар мен ұлыстар және олардың қоғамға интеграциялануының механизмдері (кірме, ру құрамына ену, төлеңгіттер институты, шалақазақтар). Тамыр болу, қонақжайлылық дәстүрі (2 сағат);
3) Қазақ халқының мәдениеті. Дәстүрлі рухани және материалдық мәдениет – ұлттық сана-сезімді қалыптастырушы фактор. Ұлттық стереотиптер (1 сағат).
12. "Көпэтносты Қазақстанның қалыптасу тарихы" (13 сағат):
1) Өзге этнос өкілдерінің Қазақстанға қоныстануының алғашқы кезеңі: ХVІІІ ғасырдың орта шеніндегі Қазақ хандығының этникалық территориясы мен халқы. Ресей, Қытай, Орта Азия мемлекеттерімен қарым-қатынасы (1 сағат);
2) ХІХ ғасырдың басындағы Ресей реформалары және этникалық құрамдағы өзгерістер: ХІХ ғасырдың басындағы Ресей реформаларының қазақ қоғамындағы этносаралық қатынастарға тигізген әсері. Казак-орыстардың жергілікті халықтармен мәдени-тұрмыстық байланыстары. Шаруашылықтағы өзара байланыстар. Дәстүрлі қазақ мәдениетінің үлгілерін қабылдауы. Жайық, Орынбор, Сібір, Жетісу казак-орыстары қоныстарының қалыптасуы. Отырықшы қоныстардың пайда болуы (1 сағат);
3) XIX ғ. этникалық құрамның күрделенуі: Қазақстанды крестьяндық (қарашекпен) отарлаудың кезеңдері. Ұйғырлар мен дүнгендердің қазақ жеріне қоныс аударуы. Жергілікті халықтармен мәдени тұрмыстық байланыстары. Дәстүрлі қазақ мәдениетінің отырықшы мәдениет үлгілерін қабылдауы (1 сағат);
4) Қазақ жеріндегі этносаралық қарым-қатынас ХІХ ғасырдың зиялы қауымының назарында: А.И.Левшин, Т.Г.Шевченко, Ш.Ш.Уәлиханов, Г.Н.Потанин, С.Бабаджанов, В.В.Радлов, Ы.Алтынсарин, Н.И.Ядринцев, В.К.Фон Герн, И.Құнанбаев, Ш.Құдайбердіұлы, М.Ж.Көпейұлы, т.б. қазақ жерін мекендеген этностардың мәдени ерекшеліктері және қарым-қатынастары жөнінде (1 сағат);
5) Алаш зиялыларының этносаралық қатынастарға қатысты ұстанымы: Алаш бағдарламасындағы ұлыс және ұлт саясатының көріністері. Алашорда үкіметінің мемлекет құру және этносаралық мәселелерді шешу үшін жүргізген күресі (1 сағат);
6) Кеңес үкіметінің орнауы: 1920-1930 жылдардағы саяси-қоғамдық және демографиялық ахуал. КСРО құрамында Қазақ республикасының құрылуы және территорияның межеленуі. 1921-1922, 1932 жылғы аштық. 1929 жылғы переселен басқармасының құрылуы. Демографиялық жағдайдағы өзгерістер (2 сағат);
7) Қазақстан – үлкен депортациялық лагерь: 1930-1950 жылдардағы тұтас халықтарды елімізге жер аудару тарихынан. Олардың көрген қиыншылықтары мен жаңа жерге орнығуы. Лагерьде азап шеккендер. Қазақ халқы тарапынан қамқорлық (2 сағат);
8) Тың және тыңайған жерлерді игеру кезіндегі этникалық үдерістер: Тың игеру науқаны кезінде республикаға келген халықтар. Демографиялық жағдайдың күрт өзгеруі (2 сағат);
9) Кеңес үкіметінің ХХ ғасырдың 2-ші жартысында республикада жүргізген ұлттық саясаты: білім беру, мәдениет салаларындағы саясат. "Халықтар достастығы зертханасы" идеясы. Қазақ тілінің жағдайы. Қазақстандағы кіші этностардың жағдайы (1 сағат);
10) Қазақстан – егеменді мемлекет: КСРО-ның ыдырауы. КСРО-ның ұлттық саясатының дағдарысы. Қазақстанның егемендік алуы. Алғашқы декларация мен тәуелсіздік туралы заң (1 сағат).
13. "Тәуелсіз Қазақстан – көпэтносты және көпконфессиялы мемлекеттің жаңа үлгісі" (6 сағат):
1) Егеменді еліміздің ұлттық саясаттағы алғашқы қадамдары: отарлық жағдайдан шынайы тәуелсіздікке өту үдерісі. Ата заң. Қазақстанды мекендеген этностар мен этникалық топтардың арасында жаңа қатынастардың қалыптасу тарихы. Қазақстанның мемлекеттік және ұлттық рәміз-нышандары (1 сағат);
2) Қазақ ұлты өзге этникалық топтардың ұйтқысы ретінде: мемлекет және ұлт құрушы қазақ этносы. Мемлекет және тіл саясаты, қазақ мәдениетінің көпэтностыортадағы орны мен қызметі, қазақ халқының саяси-демографиялық ахуалы (1 сағат);
3) Қазақстанды мекендеген этникалық топтар және олардың қоғамдық-саяси өмірде алатын орны: орыс, өзбек, украин, ұйғыр, кәріс, татар, башқұрт этномәдени қауымдастықтары. Қазақстандағы этносаралық үйлесім, өзге этникалық топтар мен этнос өкілдері туралы ақпарат және демографиялық жағдай. Қазақстанды мекендеген этностардың материалдық ескерткіштері. Қазақ жерін мекендеген этностардың дәстүрлі өнері, ерекше мерекелері (2 сағат);
4) Қазақстан – этнос және конфессияаралық татулықтың жаңа үлгісі. Қазақстандағы діни конфессиялар мен топтар. Олардың қоғамдық өмірдегі орны. Түрлі этностар мен конфессиялардың арасында үйлесім мен тұрақтылықты сақтауға бағытталған Қазақстан тәжірибесі. Әлемдік дін өкілдерінің бас қосулары (2 сағат).
14. "Қазақстан халқының ортақ салт-дәстүрлері мен мерекелері" (3 сағат):
1) 1 мамыр – Қазақстан халқының достығы мен татулығы мерекесі: Мерекенің маңызы, өткізілу барысы, көріністер. Қазақстанды мекендеген этностардың бейбітшілікті, бірлікті, татулықты дәріптейтін рухани қазыналары мен құндылықтары (1 сағат);
2) Қазақстан халқының діни-конфессиялық мерекелері: Мұсылмандардың ораза-айт және құрбан айт, христиандардың рождество, т.б. мерекелері (1 сағат);
3) Наурыз – Қазақстан этностары үшін шынайы жаңғыру мерекесі: Наурыз мерекесінің тарихи бастаулары мен аңыздар. Наурыздың салт-дәстүрлері. Наурыз – табиғат пен адам баласының болашаққа деген үміті (1 сағат).
15. "Қазақстан халқының ассамблеясы және этносаралық қатынастар" (3 сағат):
1) Қазақстан халқы Ассамблеясының даму стратегиясы. Қазақстан халқы Ассамблеясының құрылу тарихы. Қазақстан халқы Ассамблеясының стратегиясы – ұлттық келісім, қауіпсіздік, азаматтық білім. Этномәдени орталықтардың ашылуы (2 сағат);
2) Қазақстан Республикасының ұлттық доктринасы және этностардың өзара ықпалдастығының артуы. Қабылдану қажеттілігі. Негізгі қағидалары. 3) Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың тұрақтылық пен татулықты сақтаудағы рөлі, этносаралық келісімді нығайту жолындағы саясаты. (1 сағат);
16. Қорытынды қайталау (1сағат).
3 тарау. Білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
17. Пәндік нәтижелер бойынша 8-сыныптың соңында білім алушылар:
1) этнос ұғымының адам өміріндегі орнын, оның басты белгілері мен қызметтерін;
2) Қазақстан аумағындағы этномәдени үдерістердің негізгі заңдылықтары мен ерекшеліктерін;
3) этносаралық қатынастардың қалыптасу тарихының негізгі кезеңдерін;
4) этностардың этникалық тарихы мен Қазақстан аумағына қоныс аудару себептерін;
5) этностар этнографиясы мен олардың қоғам өмірін ұйымдастырудағы қызметтерін;
6) көпэтносты, әрi көпконфессиялы қоғам құрудағы қазақстандық тәжiрибенің ерекшеліктерін білуі тиіс;
7) этносаралық қатынастардың қоғамның саяси және әлеуметтік өміріндегі рөлін;
8) Қазақстан этностары тұрмыс-тіршілігінің ерекшеліктерін;
9) Қазақстан аумағындағы этномәдени үдерістердің негізгі заңдылықтарын;
10) этнос өміріндегі мәдениеттің рөлін анықтауды;
11) салт-дәстүрдің жеке тұлғаның дүниетанымының қалыптасуындағы орнын талдауды;
12) діннің қоғамның мәдени және рухани дамуындағы рөліне баға беруді;
13) оқытылатын тақырыпқа байланысты толық жоспар құруды;
14) тарихи құжаттармен өздік жұмыс жасауды;
15) этникалық топтарға, маңызды тарихи оқиғаларға, тарихи тұлғаларға өзіндік сипаттама беруді;
16) алған білімін жаңа жағдайға көшіре білуді;
17) өткен материалдар бойынша жеке пікірін айта алуды және дәйектер негізінде өз көзқарасын қорғай алуды;
18) баяндама мен хабарламалар жасауды;
19) жекелеген тақырыптар бойынша тест жасауды;
20) тест тапсырмаларын орындауды;
21) қосымша мәліметтерді өз алдына іздестіруді меңгеруі тиіс.
18. Тұлғалық нәтижелер білім алушылардың:
1) азаматтық, этникалық, мәдени сәйкестілігі мен патриотизмнің қалыптасуынан, өз халқы мен өзге этностарға деген құрметі, көпэтносты өз Отанының кешегі тарихы мен бүгінгі күніне мақтанышпен және келешегіне зор сеніммен қарауынан;
2) Қазақстан қоғамының белсенді әрі жауапты мүшесі ретінде жалпы адамзатқа тән гуманитарлық және демократиялық, дәстүрлі ұлттық құндылықтарды саналы түрде қабылдап, өз Отанының алдында жауапкершілігін сезінуінен;
3) қазіргі заманғы қоғамдық құбылыстардың мәні мен көпэтникалық және көпконфессиялы әлемдегі өмірді түсіну үшін тарихи білімді қолдану дағдыларынан;
4) Қазақстан этностарының тарихи мұрасына деген құрмет, еліміздің көпэтникалық және көпконфессиялы қоғамында тарихи қалыптасқан толеранттылық дәстүрлерін қабылдап, одан әрі жалғастырудан көрініс табуы тиіс.
19. Жүйелі-әрекеттік нәтижелер бойынша:
1) білім алушының өз көзқарасы негізінде кезкелген жорамалдың өмірсүруге құқы барын дәлелдей алуы;
2) Қазақстан тарихы, сонымен қатар өзге де гуманитарлық пәндерден жинақтаған білімдерін қолдана білуі;
3) тарихи және этнографиялық деректерді зерделеуде, тарихи оқиғалардың нұсқалары мен бағалауларын салыстырмалы тәсіл негізінде әртүрлі сабақ түрлерін;
4) оқытудың бірнеше әдістерін қолдану арқылы көтеріліп отырған мәселелерге байланысты әртүрлі көзқарастарды талдай білуді;
5) белгілі бір этносқа тән толассыз тарихи уақиғаларды баяндау арқылы мәселелік оқыту әдістерін;
6) білім алушыларды дербес танымдық іс-әрекетке тарту, қызықтыру, жеке тұлға есебіндегі қасиеттері мен шығармашылық қабілетін дамыту мақсатында өзіндік жұмысты сабақ жүргізудің, ұйымдастырудың формасы ретінде жүзеге асыруда;
7) тарихи құжаттарды тарихи сюжеттердің мысалы ретінде ғана қолданбай, тарихи танымды қалыптастыратын негізгі білім обьектісі деңгейіне жеткізудің;
8) тарихи құжаттар, анықтамалармен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастырып, оларды талқылау мен талдауға үйрететін әдістерді қолдануы тиіс.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 71-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 9-сыныбына арналған "Зайырлылық және дінтану негіздері" курсының үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Зайырлылық және дінтану негіздері" курсының мәні және маңызы оның қазіргі қоғам қажеттілігі мен тұрақтылығының ғылыми тұғырнамасы ретіндегі өзектілігінен, қоғам тарихы, мәдениеті мен рухани құндылығын анықтайтын бастаулардан тұрады. Зайырлылық және дінтану негіздері жалпы орта білім жүйесіндегі әлеуметтік-гуманитарлық және қоғамтанулық білім алудың құрамдас бөлігі болып табылады.
3. Қазақстанның қазіргі саясаты елімізде ұлт, этникалық топтар мен мәдениет арасындағы өзара сыйластық құру, өзара татулықты орнату, рухани, адамгершілік құндылықтарға негізделген қоғамдық жүйе құруға бағытталған.
4. Мемлекет және дін, өркениет және дін, мәдениет және дін қатынастары мен тарихын білу, адамзаттың сан ғасырлық рухани тәжірибесінің көрінісін тану болып табылады.
5. Қазақтың белгілі ойшылдары - әл-Фараби, Қожа Ахмет Йасауи, Махмұт Қашқари, Жүсіп Баласағұни, Бұқар жырау, Шортанбай, Мәшһүр Жүсіп, Абай, Ыбырай, Шәкәрім, Ғұмар Қараш рухани мұраларында ел тарихындағы діннің рөлі мен оның жеке тұлғаны жан-жақты қалыптастырудағы маңызын тарихи сана мен тәжірибе негізінде ашып көрсетті.
6. Курсы оқыту мақсаты:
білім алушыларға гуманистік дүниетанымын қалыптастыра, зайырлылық қағидатын тұрақтылықтың басты факторы ретінде таныстыру.
7. Курсты оқытудың міндеттері:
1) білім алушыларға діннің мәні, дін тарихы және діннің қазіргі қоғамдағы рөлі жөнінде өздігінен үйренуге баулу;
2) зайырлылық ұстанымды мемлекеттіліктің негізі ретінде таныта отырып, ұлт тәуелсіздігінің құндылығын түсіндіру бағытындағы білім қалыптастыру;
3) зайырлылық тұрғысынан діни сенім, діни сана және діни тәжірибе негіздерін салыстыра білуді үйрету;
4) діннің дүниетанымдық, мәдени-өркениеттік және адамшылық мәнін түсіндіру;
5) білім алушыларды адамның діни сенім еркіндігін сыйлау, елдік құндылық болып табылатын ынтымақтастықты құрметтеу, адамгершілікке баулу арқылы ұстаным негізінде бағалау діни ағымды зайырлылық дағдысын қалыптастыру;
6) Қазақстандағы этномәдени, дінаралық қатынастарды зайырлылық ұстанымның ұтымды нәтижесі ретінде танытып, оқушыларды азаматтық мінез, бен жауапкершілік қасиетке тәрбиелеу;
7) ұлттық қауіпсіздікке, зайырлылық ұстаным мен қоғам тұрақтылығына қауіп төндіретін экстремизм, терроризм, діни радикализм сияқты кесапаттардың теріс идеологияларының қаупін түсіндіріп, зайырлы мемлекет қағидаттарына құрмет сезімін тәрбиелеу;
8) білім алушылардың бойында діни әдебиеттер, электрондық ресурстар және бұқаралық ақпарат құралдары дін тақырыбындағы материалдарын ақыл-парасат тұрғысынан өзара салыстыра білу және сыни талдау тұрғыда сараптау мәдениеті мен қабілеттерін қалыптастыру;
9) құқықтық және діни сауаттылықтың қоғам өміріндегі маңызын түсіндіре отырып, Қазақстан Республикасы азаматының құқықтары мен еркіндіктерін сыйлауға тәрбиелеу;
Бағдарламада ұсынылған материалды игеру барысында "Қазақстан тарихы", "Дүниежүзі тарихы", "Қазақ әдебиеті", "Құқық негіздері" сияқты пәндермен пәнаралық байланыс пен сабақтастықты орнату қарастырылған.
8. Оқу жүктемесінің көлемі: 9-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.2 тарау. Курстың базалық мазмұны
9. Оку пәнінің мазмұны төмендегідей тақырыптарды қамтиды:
1) Кіріспе: "Зайырлылық және дінтану негіздері" курсының мәні (1 сағат).
2) Зайырлылық және зайырлы мемлекет: зайырлылық ұғымының анықтамасы, мәні мен сипаты. Зайырлы мемлекет және дін. Зайырлы этика негіздері. Білім беру жүйесіндегі зайырлылық қағидаттары (1 сағат).
3) Діннің қалыптасуы мен мәні, әлеуметтік маңызы мен жіктелуі. Діннің құрылымы және функциялары. Дінтану ғылымының қалыптасуы мен дамуы. Негізгі діни ұғымдар. Политеизм. Монотеизм. Дін - рухани мәдениет феномені
(2 сағат).
4) Діннің шығу тегі мен тарихи формалары. Ежелгі сенім жүйелері, ұлттық және дәстүрлі діндер. Ежелгі Египеттегі, Грециядағы, Римдегі діни өкілдіктер. Шығыс елдерінің діни дүниетаным жүйелері. Зороастрлық діни жүйе. Тәңірлік дүниетаным. Дін мұғалімдерінің ежелгі діни қауымдастықтарының тарихы. Мұса мен Тора. Талмуд. (3 сағат).
5) Буддизм діни ілім негіздері, тарихы, тәжірибесі және таралу аймақтары. Буддизмнің аясындағы діни ағым тармақтары (1 сағат).
6) Христиан діни ілім негіздері, тарихы, тәжірибесі және таралу өңірлері. Иисус Христос және Библия. Христиан дінінің негізгі бағыттары. Қазіргі заманғы христиан діні (3 сағат).
7) Ислам дінінің негіздері, тарихы, тәжірибесі және таралу өңірлері. Мұхаммед пайғамбар және Құран Кәрім. Ислам діні аясындағы қалыптасқан діни бағыттар мен ағымдар. Мұсылман құқығының негізгі мектептері (мазхабтар). Ханафи құқықтық мектебінің ерекшеліктері мен маңызы. Матурудия мектебінің ерекшеліктері мен тарихи ролі. Сопылық танымдық мектебі. Ислам, ғылым және мәдениет (5 сағат).
8) Қазақстан аумағындағы ислам. Қарлұқ-Қарахан мемлекетіндегі исламның мемлекеттік дін ретінде орнығуы. Қожа Ахмет Йасауидің хикметі. Алтын Ордадағы исламның тарихы. Қазақ хандығы тұсындағы исламның рөлі. Қазақ жырауларының мұрасындағы исламдық діни таным. Қазақ хандығы тұсындағы зайырлылық бастаулары. XX ғасырдағы Қазақстандағы атезим саясаты. Қазіргі кезеңдегі Қазақстандағы ислам діні. Ханафи құқықтық нормаларының Қазақстанда таралуы (5 сағат).
9) Қазақ жеріне христиан дін өкілдерінің келуі. Қазақстан Республикасы аумағындағы православиелік діни ұйымдар қызметі. Қазақстан Республикасы аумағындағы католиктік және протестанттық діни ұйымдар қызметі (2 сағат).
10) Ислам мәдениеті. Исламдық сәулет өнері. Ислам мәдениетінің жазба ескерткіштері. Әл-Фараби, Жүсіп Баласағұни, Махмұд Қашқари, Ахмет Иүгінеки, Хусамеддин Сығнақи, Бұқар жырау, Бекет ата, Абай, Шәкәрім, Мәшһүр Жүсіп, Бекасыл Биболатұлы, Ғұмар Қараштың діни мұралары (3 сағат).
11) Жалған діни ұйымдар мен ағымдар туралы түсінік. Дін атын жамылған теріс пиғылды ағымдар, олардың белгілері және зардабы. Тыйым салынған діни ұйымдар. Терроршылық - дінге жат ұғым. Діни экстремизм мен терроризмнің ұлттық қауіпсіздікке қатері (3 сағат).
12) Қазақстан – унитарлы және зайырлы мемлекет. Қазақ халқы – діни тұтастығын сақтаған ұлт. Қазақстан Республикасының дін туралы заңнамасы. Зайырлылық – мемлекеттік жүйенің негізі, ұлттық қауіпсіздіктің кепілі. Діни сенім еркіндігі туралы түсінік. Қазақ халқы Қазақстандағы діни және этникалық тұрақтылықтың кепілі. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н.А. Назарбаевтың халықаралық қауымдастықта бейбітшілік пен дінаралық келісім орнату саласында жүргізген саясаты. Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың "Тәуелсіздік бәрінен қымбат" тұжырымдамасы. Қазақ Елінің тұрақтылығы, ынтымақтастығы және дін мәселесіндегі сабақтастық ұстанымы (5 сағат).
Ескерту. 9-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.3 тарау. Білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
10. Пәндік нәтижелер. 9-сыныптың соңында білім алушылар:
1) негізгі діни ұғымдарды;
2) зайырлылық пен дін арақатынасын;
3) діндер тарихы мен сенім ерекшеліктерін;
4) жалған діни ағымдардың белгілерін;
5) экстремизм мен терроризмнің қауіп-қатерін;
6) қазақ халқының сан ғасырлық мұсылмандық таным-түсінігін;
7) Қазақстан Республикасының "Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы" Заңы;
8) Республикадағы діни ұйымдар, мемлекет және мәдениет арасындағы өзара қатынасын;
11. Тұлғалық нәтижелер. Білім алушылар:
1) конфессияаралық құрмет пен толеранттылықтың негіздерін тануы; 2) мемлекет, діни бірлестіктер және мәдениет арасындағы қатынастардың мәнін білуі; 3) діни сенім, діни таным, діни сана мен діни тәжірибе ара-жігін ажырату қабілетіне ие болуы; 4) қоғам тіршілігіндегі діннің, сенімнің дүниетанымдық және танымдық миссиясын түсінуі;
5) діннің әдеп-ахлақтық құндылықтарын тануы және түсіндіруі;
6) діни радикализм мен экстремизм, терроризм секілді жаһандық жағымсыз құбылыстар идеологияларының қауіпін түсінуі;
7) қоғамға қауіпті экстремистік, террористік мәндегі теріс діни ағымдардың ерекшеліктерін тануы;
8) дін және ғылым, зайырлылық пен құқық, дін және жалған діни ағымдардың арақатынасын ажырата білуі тиіс.
12. Жүйелілік іс-әрекеттік нәтижелер. Білім алушылар:
1) дінтанулық тұрғыдан маңызды мәліметтер мен жүйелі білімді жүйелі игеруі;
2) ақпараттарды сыни тұрғыда сараптау мәдениеті мен қабілеттерін меңгеруі;
3) шығармашылық оқу жобалары мен зерттеу жұмыстарының басқа да түрлерін орындауда пайдалану үшін ақпаратты бағдарлап талдай білуі;
4) қоғамға қауіпті экстремистік, террористік діни топтар мен ағымдардың насихаты, идеологиялары мен бүлік тәжірибесінің әсеріне қарсы тұра білу;
5) қазіргі ақпараттық технологияларды игеруі;
6) діни мәселелер бойынша пікірталасқа, ой бөлісуге, түрлі мәдениеттер мен діни жүйенің ерекшеліктері бойынша хабардар болуы тиіс.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 72-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 9-сыныбына арналған "Алаштану" таңдау курсының үлгілік оқу бағдарламасы 1 тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 12 қазандағы № 726 қаулысымен бекітілген "Білімді ұлт" сапалы білім беру" ұлттық жобасы Ұлттық даму жоспарының "Білім беру сапасын арттыру" 3-міндетін және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 12 қазандағы № 724 қаулысымен бекітілген "Ұлттық рухани жаңғыру" ұлттық жобасының "Қазақстандық бірегейлік пен зияткерлік әлеуетті дамыту" 1-міндетін, Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі ұлттық даму жоспарының "Патриотизм құндылықтарын дәріптеу" 6-жалпыұлттық басымдығын ескере отырып, әзірленді.
2. Алаш қозғалысы – қазақ елі тарихының жарқын бір беті, ұлттық рух пен мемлекеттілік идеясының, отандық ғылым мен білімнің, мәдениет пен руханияттың айқын көрінісі. ХХ ғасырдың алғашқы ширегіндегі Қазақстан тарихының "ақтандақ" беттері Алаш қозғалысы, Алаш партиясы және Алашорда тарихымен тікелей байланысты.
3. Қазіргі уақытта қоғамымызда Алаш идеясы – тәуелсіздік идеясы деген ой-пікір берік қалыптасуда. Білім беру үдерісінде ХХ ғасырдың бірінші ширегіндегі Алаш қозғалысына байланысты құбылыстар, оқиғалар, тұлғалар, еңбектер туралы білім алушылардың түсінігін, талдау дағдысын қалыптастыру – ел тәуелсіздігі талаптарымен орайласып жатқан көкейкесті міндет.
4. Бағдарлама білім алушылардың Алаш тұлғаларының мемлекеттік және ғылыми-шығармашылық қызметін білу арқылы отаншылдық қабілетін арттыруға бағытталған.
5. Курсты оқыту мақсаты:
Алаш қозғалысы мен Алашорда үкіметінің және оның қайраткерлерінің қазақ жері мен мемлекеттілігі және ұлттық идея мен рухани-мәдени сананы қалыптастыру жолындағы қызметтерін тарихи арнада талдап оқыту.
6. Оқыту міндеттері:
1) жаңа замандағы білім беру үдерісінде Алаш қозғалысына байланысты құбылыстар, тарихи оқиғалар, тұлғалар келбеті, сан салалы еңбектер туралы білім алушылардың тарихи түсінігін қалыптастыру;
2) білім алушыларды Алаш тұлғаларының мемлекеттік және ғылыми-шығармашылық қызметі арқылы отаншылдық қасиеттерге баулу және тәрбиелеу;
3) білім алушылар бойында тәуелсіздік, ел, жер, ұлттық болмыс, ұлттық таным, ұлттық намыс, ұлттық сана категорияларын Алаш қозғалысы тарихы арнасында қалыптастыру;
4) қазақ мемлекеттілігінің тәжірибесі санатындағы Алаш қозғалысы, Алашорда үкіметі, Алаш автономиясы және Түркістан автономиясы сияқты тарихи құбылыстар туралы білім алушылар санасында жүйелі білімді орнықтыру;
5) Алаш тұлғаларының отандық ғылым мен білімнің бастауындағы мұраларын зерделеу;
6) білім алушылардың "Алаштану" курсы бойынша тарихи үдерістерді дербес талдай білу біліктілігін дамыту, тарихи фактілер, құбылыстар мен тұлғаларға дербес көзқарас білдіру бейімін жетілдіру және тақырыптық негізде түйінді тұжырымдар жасауды қалыптастыру;
7) білім алушылардың алаштануға қатысты деректермен жұмыс істей білу және осы саладағы білімін шығармашылықпен дамыту дағдысын арттыру;
8) ізденімпаздық қабілеттерін жетілдіру, тұлғалық әлеуметтену үдерісіне ықпал ету;
9) мемлекеттік қайраткерлік қызметін қадірлейтін және елдік дәстүр құндылықтарын жете түсінетін саналылық келбетін дамыту;
10) білім алушылардың Алаш тәжірибесіндегі әлем мәдениетіне, зайырлылық пен өркениетке құрметпен қарау дағдысын жетілдіру.
7. Курсты оқытуда мынадай оқу пәндерімен пәнаралық байланыс жүзеге асады:
1) "Дүниежүзі тарихы" және "Қазақстан тарихымен": Қазақстан тарихы – дүниежүзі тарихының құрамдас бөлігі; көршілес мемлекеттердің тарихымен байланысты қарастырылатын ортақ мәселелердің болуы; ХХ ғасырдың басы мен 20-30 жылдардағы Қазақстан тарихының күрделі, "тар жол, тайғақ кешу" беттері;
2) "Географиямен": Қазақ КСР мен Қазақстан Республикасы территориясы мен шекарасының анықталу кезеңі; Қазақстан территориясында әлеуметтік-экономикалық реформалардың жүргізілу мерзімдері; Ресей мемлекеттік Думасында, Кеңес өкіметінің бастапқы жылдарында Алаш қайраткерлерінің жартылай көшпелі қазақ шаруашылығын дамытуға байланысты ұстанымдары, тұжырымдамалары;
3) "Қазақ тілі" және "Қазақ әдебиетімен": ХХ ғасырдың басындағы тарихи оқиғаларды бейнелеген ақын-жазушылардың шығармалары; ХХ ғасырдың басындағы жүйеленген әліпби, емле, жазу реформалары; білім мен ғылым тілінің қалыптасуы, қазақ тіліндегі алғашқы оқу құралдары.
8. Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбында "Алаштану" курсын оқытуда оқытушы мынадай жалпы педагогикалық қағидаларды ұстануы тиіс:
1) тарих пәнін жете меңгеріп, басқа да гуманитарлық пәндерден (әдебиет, тіл, өнер, география т.б. пәнаралық байланыс) қабілетті болу;
2) білім алушымен дербес жұмыс істеу үшін білім алушылардың қызығушылығын арттыратын, "мамандандыратын" (мемлекет және қоғам қайраткерлері, мемлекетшілдік ізденіс тарихы, шығармашылық, мәдениет және т.б.) оқу материалына қосымша элементтерді қосу;
3) білім алушыларды нәтижелі және белсенді жұмыс түрлеріне тартатын ізденіс форматтарын (семинар, тренинг, дөңгелек үстел, баспасөз конференциясы, рөлдік ойындар, пікірсайыс, т.б.) тірек ету;
4) деректерді, оқиғаларды, құбылыстарды, тұлғаларды тарихи пайымдау мен бағалауды қалыптастыратын өзіндік жұмыс түрлерін ұйымдастыру.
9. Оқу жүктемесінің көлемі: 9-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.2-тарау. Курстың негізгі мазмұны
10. "Алаштану" курсының базалық мазмұны төмендегідей тақырыптардан тұрады:
1) Кіріспе: "Алаштану" курсының мектеп бағдарламасында алатын орны. "Алаш" ұғымының жаңғыруы мен жандануы. Алаш қозғалысы – ұлт-азаттық күрестің айрықша белесі. Алаш қозғалысы мен Алашорда үкіметі тарихының тарихнамасы мен дерекнамасына қысқаша шолу (1 сағат).
11. "Алаш қозғалысы және ұлттық мүдде" (7 сағат):
1) Алаш қозғалысының қалыптасуы мен дамуы. ХХ ғасыр басындағы Қазақстанның қоғамдық-саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдайы: Столыпин реформасынан кейін Ресей империясының ұлттық аймақтарындағы жер мәселесі. Патшалық үкіметтің қоныстандыру саясатынан туындаған күрделі ахуал. Шет аймақтардағы теңсіздік. Алаш қозғалысының шығуы мен өріс алуы. Ұлт зиялылары – Алаш қозғалысының тірегі. 1905 жылғы Қарқаралы құзырхаты (петициясы). Алаш қозғалысы және Ресей Мемлекеттік Думасы. Қазақ зиялылары және ресейлік саяси қозғалыстар мен ағымдар (2 сағат);
2) Қазақ мемлекеттілігін қайта жаңғырту бастамалары және Алаш қайраткерлігі: Отаршылдыққа қарсы күрестің жаңа бағыттары. Ұлттық басылымдар. Ана тіліндегі газет-журнал, кітап, мектеп үшін күрес. "Оян, қазақ!" тұжырымдамасы. "Айқап" басылымы және қазақ мәселесі. Баспасөз бетінде саяси жүйе мен отаршылдыққа қарсы сынның күшеюі. Алаш көшбасшысы Әлихан Бөкейханның аграрлық экономика саласындағы бастамашыл істері. "Қазақ" газеті. Автономия туралы ой-пікірлер. 1916 жылғы көтеріліске қатысты Алаш қозғалысы жетекшілерінің ұстанымдары мен қайраткерлік қызметтері (2 сағат);
3) ХХ ғасырдың алғашқы ширегіндегі қазақ ұлттық элитасы және идеялық-саяси ағымдар: Ресей отаршылдығы және дүниежүзілік антиимпериалистік күрес аясындағы қазақ оппозициясы. Ресей мұсылмандары қозғалысы. Саяси партиялардың жұмысына қатысу. Коммунистік идеология: интернационализм және пролетарлық тапшылдық. Дербестік және тәуелсіздік идеялары. Қазақ оқығандары арасындағы пікір алуандығы (отырықшылық және көшпелі тұрмыс, мүфтият, әліпби, т.б. туралы). Ұлттық мұраттар. Діни-ағартушылық тұғырнамалар (2 сағат).
12. "Алаш партиясы, Алаш автономиясы және Алашорда" (10 сағат):
1) 1917 жылғы Ресейдегі Ақпан төңкерісі және Қазақ өлкесіндегі ұлттық-демокртиялық қозғалыс. 1917 жылғы ақпан төңкерісі және қазақтар. Монархияның құлауы. Қазақ зиялыларының Уақытша үкіметпен қарым-қатынасы. Ұлт қайраткерлерінің көпвекторлы саясаты. Қазақстандағы земство қозғалысы және оның сайлау науқаны. Бүкілресейлік Құрылтай жиналысы сайлауы және қазақ қоғамы. 1917 жылғы Қазан төңкерісі және Алаштың көзқарасы. Саяси күштердің тоғысуы. Ресейлік азаматтық қарсы тұру үдерісі (2 сағат);
2) қазақ қоғамы және Алаш партиясы. Қазақ комитеттерінің құрылуы. Алғашқы қазақ облыстық съездері. Өлкедегі жастар ұйымдары және олардың саяси-қоғамдық іс-әрекеттері. Бірінші жалпықазақ съезінің қаулылары және халық мүддесінің тұжырымдалуы. Қозғалыстан Алаш партиясына өту жолы. Қазақ ұлттық-либералдық партиясының бағдарламалық жобасы. Жергілікті баспасөз ісінің жандануы (2 сағат);
3) Алаш автономиясы және Алашорданың құрылуы. Екінші жалпықазақ съезінің қаулылары (5-13 жел-тоқсан 1917 ж.). Алаш автономиясы. Елдік құрылым негіздері. Алашорда үкіметінің құрылымы. Алашорда рәміздері. Бүкілресейлік Құрылтайға даярлық және федерация туралы. Ұлттың құқықтық-демократиялық даму бағытындағы іс-шаралар. Съезд шешімдеріне сәйкес Алашорданың негізгі мақсат-міндеттері. Ойыл уәлаяты. Түркістан Мұхтарияты. Алаш автономиясының Уақытша Сібір Облыстық Кеңесі (Г.Н.Потанин басқарған) тарапынан қолдау табуы (2 сағат);
4) Алашорда және Кеңес өкіметі. 1918 жылдың 28 қаңтарында Алашорда үкіметі қызметінің басталуы (Семей-Алаш қаласы). "Сарыарқа" газеті беттеріндегі Алаш автономиясы мен үкіметі – Алашорда туралы ресми жарияланымдар. Қазақстан аймақтарында Кеңес өкіметінің орнатылуы (1918 ж. ақпан-маусым). Алашорда және Кеңес өкіметі арасындағы келіссөздер нәтижесі. Семейдегі Орталық және Облыстық Алашорда комитетінің Кеңес өкіметімен саяси қақтығысы. 1918 жылғы маусым оқиғалары. Қазақстан аймақтарында Кеңес өкіметінің құлатылуы. Алашорда және Уақытша Сібір үкіметі қарым-қатынастары (2 сағат);
5) Алашорда үкіметі және оның қызметі. Алашорда билігінің тұрақты сипатқа көшуі (маусым-қараша 1918 жыл). Алашорда үкіметінің қабылдаған қаулылары мен шешімдері. Ішкі саясаттағы ұстанымдары. Земство және Қазақ комитеттеріндегі алашордашылардың қызмет өрістері. Алашорда және Қазақ соты. Алашорда және Алаш атты әскерін жасақтау. Алашорда бөлімдері: Батыс Алашорда (Жымпиты), Бөкей ордасы, Маңғыстау, Ақтөбе, Торғай, Қостанай өңірлері, Ақмола мен Жетісу облыстарындағы Алашорда басқармалары және Түркістандағы оңтүстік қанаты (2 сағат).
13. "Алашорда және ресейлік әскери-саяси күштер" (8 сағат):
1) Алашорда және ресейлік саяси күштер азаматтық қарсыласу кезеңінде: Антикеңестік күштермен бірлесіп Кеңес өкіметіне қарсы шығуының тарихи себептері (1918 ж.). Алашорда және облыстық, уездік деңгейлердегі саяси күштер: өзара саяси, экономикалық, әлеуметтік және әскери саладағы байланыстар. Алашорда әскери құрылымдарының Қазақстанның территориялық кеңістігінде ресейлік майдандарға тартылуы (1918-1919 жж.). Алашорда және Түркістан байланыстары (2 сағат);
2) Алашорданың 1919 жылғы тарихи қалыптасқан жағдайлар барысындағы қызметі: Алашорданың Комучпен, Уфа Директориясымен және Колчак үкіметімен саяси қарым-қатынасы. Өлкедегі Алашорда және Колчак билігі арасындағы саяси күрес. Азаматтық қарсыласу кезеңіндегі саяси-әскери жағдайлар және Алашорда әскері. Алашорда және Кеңес өкіметі (1919-1920 жж.) (2 сағат);
3) Алашорда қозғалысы қайраткерлерінің кеңестік Қазақстан тұсындағы қоғамдық-саяси қызметтері: Алашорда қайраткерлерінің Кеңес өкіметімен мәмілеге келуі. Кеңес өкіметі тарапынан амнистия жариялануы. ХХ ғасырдың 20-жылдардағы Қазақстанның саяси өмірі және алаш зиялылары. Қазақ зиялыларының кеңестік Қазақстанды қалыптастырудағы қызмет бағыттары (1 сағат);
4) Большевиктік өкімет тұсындағы Алаш қозғалысына соқтығу және қаралау саясаты (1920–1940 жж.): Кеңес билігінің Алаш қозғалысына қатысушыларға қатысты көзқарасы мен шешімдері. Қазақстандағы "Кіші Қазан" науқаны. Алаш зиялыларының Қазақстанның қоғамдық-саяси өмірінен шеттетілуі. "Байшыл-алашордашылдар", "оңшыл", "ұлтшыл-уклонист" деп айыпталған қазақ қайраткерлері. Эмиграция қайраткерлері (М.Шоқаев, Р.Мәрсеков, И.Жайнақов). "Ұлтшыл-уклонистер" (С.Садуақасұлы, С.Қожанұлы, Ж.Мыңбайұлы, Н.Нұрмақұлы, Ы.Мұстамбайұлы, т.б.). Қазақ қайраткерлерін жіктеуі мен бөлуі және қарама-қарсы қоюы. Орталық пен кеңестік республика арасындағы келіспеушіліктер: Алаш мүддесінің жаңғыруы. Ұлт қайраткерлерін қуғындау, репрессиялау науқаны. 1937 жылғы зұлмат және оның тарихи сабақтары (2 сағат);
5) Кеңес өкіметі жылдарындағы Алаш туралы таным-түсінік эволюциясы: 1940-1991 жылдар аралығында Алаш жөніндегі пікірлердің әрқилылығы. Эмиграция мен тұтқындағы қайраткерлердің мемлекетшілдік мұраты. Кеңестік жылымықтан кейінгі Алаш тарихына көзқарас. "ЕСЕП" партиясы мен "Жас тұлпар" ізденісі. 1986 жылғы көтерілісті басу науқанында "Алаш әсерінің" сыналуы. 1988 жылы Алаштың 5 тұлғасының "ақталу" үдерісі (2 сағат).
14. "Алаш құндылықтары және ұлт зиялылары" (8 сағат):
1) ел тарихында Алаш қайраткерлері есімдерінің жаңғыртылуы. Алаш құндылықтары – демократия және қоғамдық серпіліс бастауы: Алашорда қайраткерлерінің көзқарастар эволюциясы. Алаш құндылықтары мен әлемдік саяси демократиялық қозғалыстар арасындағы ұқсастық пен айырмашылық. Ә.Бөкейхан, А.Байтұрсынұлы, М.Шоқай, М.Дулатұлы, М.Тынышбайұлы, Х.Досмұхамедұлы, т.б. қайраткерлердің әлемдік үйлесімділік, ұлт бостандығы, зиялылық, білім мен ғылым хақындағы пікір-пайымдары. Алашорда қайраткерлерінің өмірінен және қызметінен құнды деректер. Алашорда қайраткерлерінің қоғамдық-саяси портреті. Алашорда қайраткерлерінің рухани мұрасы. Алашорда қозғалысы қайраткерлерінің және ұрпақтарының қилы тағдыры (1 сағат);
2) Әлихан Нұрмұхамедұлы Бөкейхан – ұлттық қозғалыс көсемі: Ә.Бөкейханның қайраткер ретінде қалыптасуы: шыққан тегі, ірі саяси орталықтарда білім алуы, Кенесары көтерілісінің тағылымдары, Ресей және Еуропа азат ойларының ықпалы. Ф.Щербинаның экспедициясына қатысуы. Мерзімдік баспасөз қызметіне араласа бастауы. Қарқаралы петициясын ұйымдастырудағы рөлі. Қазақстанда кадеттер партиясын құрудағы әрекеті. Мемлекеттік Думаға мүшелігі. Абақтыға қамалуы. Абай өлеңдерін жарыққа шығарудағы және қазақ фольклоры үлгілерін жариялаудағы еңбегі. Бірінші дүниежүзілік соғыс тұсындағы қайраткерлігі. Жалпыұлттық пікірсайыстар және Ә.Бөкейханның "Қазақ" газетіндегі публицистикалық мақалалары. Уақытша үкіметтің құрамындағы қызметі. Ұлт автономиясы және мемлекеттік құрылым туралы тұжырымдамалары. 1917 жылғы жел-тоқсандағы жалпықазақ съезі және Ұлт Кеңесі – Алашорда төрағасы санатындағы мемлекеттік қызметі. Ә.Бөкейханның кеңес билігі кезеңіндегі қайраткерлігі мен шығармашылығы (1 сағат);
3) Алаш қайраткерлерінің ағартушылық саласындағы қызметі және ғылыми ізденістері: А.Байтұрсынұлының және М.Дулатұлының саяси қайраткерлік, әдеби-көсемсөздік, ғылыми және ағартушылық қызметтерінің бірлігі мен тұтастығы. А.Байтұрсынұлының "Тіл-құрал" еңбегі. Алаш қайраткерлерінің мектепке арналған пән оқулықтарын жазудағы қызметі. Инженер М.Тынышпаевтың тарихи зерттеулері. Дәрігерлер Х.Досмұхамедұлы мен С.Аспандиярұлының әдеби және тарихи еңбектері. Қайраткер-қаламгерлер тұлғасы: С.Сәдуақасұлының, С.Қожанұлының, Н.Төреқұлұлының және т.б. шығармашылығы. Қазақ білімпаздарының 1924 жылғы съезі. Әліпби, терминология, аты-жөн, оқу бағдарламасы, ауыз әдебиеті, т.б. мәселелер төңірегіндегі пікірталастар. 1926 жылы Бакуде өткен түркітанушылар съезі (1 cағат);
4) Алаш зиялыларының Түркістан кезеңі: ХХ ғасырдың 20-жылдарындағы Түркістан. Халық ағарту мен баспасөз саласындағы зиялылардың қайраткерлігі. "Талап" ұйымының қызметіндегі ортақ мәдени бірлік пен ықпалдастық. З.У.Тоған Түркістан тұлғалары туралы. Х.Досмұхамедұлының ұйымдастырушылық қызметі (1 сағат);
5) Алаш зиялыларының мәдени ұйымдары және олардың маңызы: "Бірлік" – қазақ қоғамының мұраты мен мақсаттарына сәйкес Омбы қаласында құрылған тұңғыш ұлттық жастар ұйымы. Қазақстанда 1917 жылы ашылған мәдени-ағарту ұйымдары: "Еркін дала" (Орынбор), "Жанар" (Семей), "Қамқор" (Торғай), "Жас қазақ" (Орал), "Үміт" (Троицк), "Оқығандар" (Көкшетау), "Ынтымақ" (Атбасар), "Қызмет" (Кереку), "Жас тілек" (Ақтөбе), т.б. Олардың өнер, білім, ғылым саласын дамытудағы миссиясы. "Талап" қауымы және оның қызметі (Ташкент) (1 сағат);
6) "Алаш" баспасөзі және қазақ қоғамы: "Қазақ" газеті (1913-1918 жж.). ХХ ғасырдың екінші онжылдығындағы қазақ өмірінің энциклопедиясы. Басылымның ұстанымы мен тақырыптық бағыттары. Алаш бағытындағы "Бірлік туы", "Сарыарқа", "Жас азамат", "Ұран" газеттері және "Абай" журналы, олардың жарық көру тарихы және авторлары. "Ақ жол" газеті (1920-1926 жж.) және Алаш қайраткерлерінің публицистік қызметі. Сталиннің Қазөлкекомға осы басылым туралы хаты. "Ескі" интеллигенцияға көзқарас (1 сағат);
7) Алаш қозғалысы кезеңіндегі қазақ әдебиеті және ұлт азаттығының сарындары: Шәкәрім Құдайбердіұлы, Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы, Нарманбет Орманбетұлы, Ғұмар Қараш, т.б. көркемсөз өкілдерінің шығармашылығы және ұлттық ояну көріністері. М.Дулатұлының "Оян, қазақ", А.Байтұрсынұлының "Маса" жинақтары – азаттық қозғалысының манифестері. М.Жұмабаев символизміндегі ұлттық және түрікшілдік сарындар. "Алаш" ұранды өлең-жырлар. "Ақ жол" және "Еңбекші қазақ" газеттерінің беттеріндегі әдеби пікірталастар (А.Байтұрсынұлының, С.Сейфуллиннің, С.Мұқановтың, Н.Төреқұлұлының, Ғ.Тоғжанұлының, т.б. мақалалары). Ұлт әдебиетшілерінің "Алқа" тұжырымдамасы және ҚазАПП (2 сағат).
15.Қорытындылау (1 сағат).
3 тарау. Білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
16. Пәндік нәтижелер бойынша 9-сыныптың соңында білім алушылар:
1) Алаш қозғалысының тарихын, мемлекеттілікті жаңғырту бойынша қазақ қайраткерлерінің батыл тәжірибесін;
2) Қазақ мемлекеттілігінің тәжірибесі санатындағы Алаш қозғалысы, Алашорда үкіметі, Алаш автономиясы және Түркістан автономиясы сынды тарихи құбылыстарды;
3) әлемдік демократия дамуы тарихындағы Алаш автономиясының орны мен рөлін;
4) Алаш зиялыларының саясат пен экономикадағы, білім-ғылым мен мәдениеттегі пікір-пайымын, тұжырымдамасын;
5) мемлекет пен ұлттың дамуы туралы Алаш құндылықтарын;
6) Алаш пен адамзаттың рухани-құндылықтарының сабақтастығын;
7) ұлт қайраткерлерінің Отанына және елдік мұратқа деген адалдығын;
8) кеңестік қатаң жүйеде жүріп тәуелсіздік үшін күрескен Алаш зиялылары мен олардың ізбасарларының тағдырын, атқарған қызметін;
9) Алаш зиялыларының шығармашылық мұрасын, ағартушылық еңбегін білуі тиіс;
10) жеке тұлғалық, әлеуметтік, қоғамдық құбылыстар мен дәстүрлердің мәдениеттанымдық негізін;
11) Алаш қозғалысына тікелей және жанама қатысты тарихи оқиғалардың даму заңдылықтары мен себеп-салдарын анықтау әдіс-тәсілдерін;
12) түрлі деректерден тарихи ақпарат алу жүйесін;
13) тақырыптық тарихи фактілерді талдап қорытуды;
14) тарихи карталармен, хронологиялық кестелермен жұмыс істеу тәртібін меңгеруі тиіс.
17. Тұлғалық нәтижелер білім алушылардың:
1) тәуелсіздік тарихынан тағылым алуынан;
2) азаматтық жауапкершілігінен;
3) ұлттық болмыс, ұлттық таным, ұлттық намыс, ұлттық сана категорияларынан;
4) қазіргі қоғам сұранымына қажет әлеуметтік белсенділігінен;
5) ұлтжандылық қасиеттерінен;
6) қарым-қатынас мәдениетін меңгеруінен;
7) әлем мәдениетіне, зайырлылық пен өркениетке құрметпен қарау дағдысынан көрініс табуы тиіс.
18. Жүйелі-әрекеттік нәтижелер бойынша білім алушылар:
1) Алаш тұлғаларының отандық ғылым мен білімнің бастауындағы мұраларын зерделеу тәжірибесін;
2) тарихи үдерістерді дербес талдай білуді, тарихи фактілер, құбылыстар мен тұлғаларға дербес көзқарас білдіру бейімін және тақырыптық негізде түйінді тұжырымдарды жасай білуі;
3) алаштануға қатысты деректермен жұмыс істей білу, оларды саралау, жинақтау және тарихи оқиғаларды бағалау мен осы саладағы білімін шығармашылықпен дамыту дағдысын;
4) мемлекетшілдік ізденістерге, қайраткерлік еңбекке құрметпен қарайтын және елдік дәстүр құндылықтарын жете түсінетін саналылық келбетін;
5) ғылыми ізденімпаздық қабілетін, қазіргі жаңа технологиялар негізінде ақпаратты жүйелеу, өңдей білу, сақтау және тарата білуді қолдана білуі тиіс.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 73-қосымша |
Негізгі орта және жалпы орта білім берудің 9-11 сыныптарына арналған "Абайтану" курсының үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Түсінік хат
1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 12 қазандағы № 726 қаулысымен бекітілген "Білімді ұлт" сапалы білім беру" ұлттық жобасы Ұлттық даму жоспарының "Білім беру сапасын арттыру" 3-міндетін және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 12 қазандағы № 724 қаулысымен бекітілген "Ұлттық рухани жаңғыру" ұлттық жобасының "Қазақстандық бірегейлік пен зияткерлік әлеуетті дамыту" 1-міндетін, Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі ұлттық даму жоспарының "Патриотизм құндылықтарын дәріптеу" 6-жалпыұлттық басымдығын, Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2020 жылғы 8 қаңтардағы "Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан" атты мақаласы ескере отырып, әзірленді.
2. Ұлы Абайдың шығармашылық мұрасы – халқымыздың ғасырлар бойы маңызын жоймайтын рухани қазынасы. Абайдың сөзі – қазақтың бойтұмары, Абайды тану, бағалау, насихаттау, оқыту – қоғамдық ой-санада тың серпілістер туғызып, мақсаткерлікке жұмылдырады. Заман, уақыт талабына орай Абайды жаңа қырынан тану, ғылыми тұрғыдан тың байламдар жасалуы – заңдылық.
3. Бағдарламада:
Абай мұрасының XX ғасырдың 30-60 жылдарындағы және қазіргі Тәуелсіздік кезеңіндегі зерттелу жайы қарастырылды;
ақынның өмір жолынан, туып-өскен ортасы мен әдеби мектебі, тәлім-тәрбиелік мәні зор қарасөздері, өлеңдері, аудармалары мен поэмалары, поэзияға қойған биік мақсаттары, қазіргі абайтанудағы өзекті мәселелер топтастырылып берілді;
Абай шығармашылығындағы тұлға болмысы, толық адам танымдарының идеялық-көркемдік ұстаным негізіндегі байламдарын байыпты бағдарлауға назар аударылды;
Абайдың талантты ақын шәкірттерінің шығармашылығына көңіл бөлінді.
4. Бағдарлама Абай Құнанбайұлының:
қазақ әдебиетінің көшбасшысы ретіндегі құбылыстық сипатын;
ақындық әлемін, өлең өнеріндегі қайталанбас өзгешелігі мен шеберлігін; шығыс пен еуропа, орыс әдебиеті классиктерінің туындыларымен жете танысуын және оның шығармашылық, ақындық өнеріне игі ықпалын тигізіп, поэзия мен қарасөз жанрында теңдессіз дүниелер тудырғандығын;
Абайдың әдеби мұрасының аударма арқылы дүниежүзі халықтары әдебиетінің алтын қорына қосылған жәдігер туындылар екендігін;
Абай шығармашылығының ұлттық әдебиетіміздің өркендеуіне жасаған идеялық-көркемдік ықпалын;
Абайтану ілімін қалыптастырған М.Әуезовтің Абайдың ақындық дәстүрінің негізгі арналарын сараптап, Абайдың ақындық мектебін айқындап, оның ақындық айналасын ғылыми жүйелеп беруінің маңызы мен мәнін оқушының ғылыми негізде ұғынуына және тарихи, ғылыми құнды нәтижелерін терең танып, білуіне;
курстың соңына қарай: "Қалың елім, қазағым, қайран жұртым" деп өсиет қалдырған қайраткер, кемеңгер ойшыл Абай "Қазақтың бас ақыны" ретінде танылуына бағытталған.
2-тарау. Курсты оқытудың мақсаты мен міндеттері:
Ұлы ақын шығармаларын терең де, жан-жақты таныту арқылы елжанды, халқымыздың әдебиетін, өнерін, салт-дәстүрін, мәдениетін, тілін ұлттық құндылық ретінде бағалайтын, эстетикалық талғамы жоғары, білім, білік, дағдылармен қаруланған, түйген ойларын іс жүзінде өз кәдесіне жарата білетін, ұлттық сана-сезімі қалыптасқан, өркениетті қоғамда өмір сүруге лайықты, терең ойлайтын дара тұлға қалыптастыру.
Курсты оқытудың міндеттері:
1) қазақ сөз өнеріндегі Абайдың орны мен ақындық болмысын тану. Абай шығармаларын оқып, білудің өзектілігін, абайтану ғылымының мол мұрасы – қазақ өмірінің тарихи факторы іспеттес екендігін ұғындыру;
2) ақынның мұрат-мақсаттарын, көркем-әдеби туындыларын, ғылым, білім, өнер, тәрбие мәселелері туралы өсиеттерінің маңыздылығын түсіндіру арқылы оқушылардың ұлттық танымын қалыптастыру, шығармашылық қиялын дамыту, автордың ұстанымын түсінуге баулу, көркем туындының тілдік ерекшеліктерін, идеялық мәнін талдауға, пікір алмасуға үйрету, жастардың өмірден өз орнын табуға бағыттау;
3) Абайдың ақындық мектебі, поэзиясындағы дәстүр мен жаңашылдық ұғымының мәні мен маңызын рухани кемелдік танымы тұрғысынан таныту, ақынның көркем-әдеби туындыларындағы ұлттық таным мен рухани-мәдени құндылықтарды оқушылардың бойына дарыту, ақын идеяларын күнделікті тұрмыста басшылыққа алуға тәрбиелеу, шығармаларының адамгершілікті, имандылықты, махаббатты, достықты, әділеттілікті, татулықты, бірлікті жырлайтындығын келер ұрпаққа үлгі-өнеге ету;
4) Абайтанудың кезеңдерін саралап, шығармашылығындағы тұлға, толық адам концепциясына қатысты өзекті мәселелерді айқындау. Ұлы ақынның өмірбаяндық тың деректеріне сүйене отырып, қазақ әдебиетіндегі көшбасшылық орнын көрсету;
5) ғұлама ойшылдың философиялық ақыл-нақыл сөздерінің мән-мағынасын ашып, тәлімгерлік тағылымын сөз ету, қоғамдық құрылыс, азаматтық көңіл күй, тарихи таным үрдісі туралы жазған ғылыми-философиялық трактаттарындағы көзқарастарымен таныстыру;
6) ақынның шетел ақындарының шығармаларын аударудағы шеберлігі, қарасөздері, өлеңдері мен поэмаларындағы ақындық биік мұрат, адамгершілік идеяларын таныту;
7) Абай және қазіргі қазақ әдебиетінің рухани байланысын ғылыми негізде пайымдау. Қазіргі абайтанушы ғалымдардың ақын шығармаларын зерттеу, жинақтау, жариялау, насихаттау турасындағы жұмыстарынан хабардар ету.
Курс жүктемесінің көлемі:
1) 9-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 10-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
3) 11-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 2-тарауға өзгеріс енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.3-тарау. Курстың базалық мазмұны
9-сыныптағы базалық білім мазмұны
1. Кіріспе. Адамзаттың Абайы - 1 сағат. Пән туралы түсінік, мақсат-міндеттері. Абайтанудың өзектілігі. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың "Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан" атты мақаласындағы түйінді тұжырымдар, Абайды оқыту, түсіндіру, жұртқа таныту жолындағы абайтану ғылымының міндеті туралы.
2. "Абайды білмек парыз ойлы жасқа" тарауын оқытуға - 10 сағат бөлінген:
1) Абайдың өмірі - 2 сағат. Мұхтар Әуезов "Абайдың өмірбаяны" мақаласы, ақын өмір сүрген заман, ата-тегі, туып-өскен ортасы, алған тәлім-тәрбиесі; әлеумет ісіне араласуы, Абайдың рухани дүниетанымының өсу және қалыптасу кезеңдері;
2) Ақынның халық даналығын тануы - 2 сағат, Абай ақындығының бастаулары, ақынның білім алған мектептері және білімін кеңейту арналары, ауыз әдебиеті Абайдың үлгі алған қайнар бұлағы, қазақтың халықтық өлең-жырларын, ертегі, қисса, аңыз әңгімелерін әжесі Зереден, халық ақындары Дулат, Шөже, Байкөкше, Балталардан есітіп, жадына тоқуы;
3) Абай шығармаларындағы шығыстық сарындар - 1 сағат, Абайдың араб, парсы, шағатай тілдерін жетік меңгеруі, шығыс әдебиеті Абайдың нәр алған рухани мектебі, Абайдың алғашқы шығармашылығына тән шығыстық сарындар, Абай шығармаларындағы шығыстық сипаттарды зерттеудің бүгінгі бағыт-бағдары, Абай шығармаларының шығысқа қатысы жайын түбегейлі қарастырып, ғылыми деңгейге көтерудегі Мұхтар Әуезовтің еңбегі, Абай шығармашылығына шығыс әсерінің М. Мырзахметұлының еңбектерінде жаңаша зерттелуі, Абай шығармашылығының шығыс әдебиетімен және шығыс мәдениетімен байланысын қарастырудағы жаңаша көзқарастар мен тың бағыт-бағдар;
4) Абай және орыс әдебиеті - 1 сағат, Абайдың орыс әдебиетіне ден қоюы, орыстың классиктері Пушкин, Толстой, Лермонтов, Крылов, Салтыков-Щедрин, Некрасовтармен қатар революционер-демократ ағартушылар Герцен, Чернышевский, Добролюбовтардың еңбектерін оқуы, ақын аудармаларының қазақ әдебиетін жаңа ой орамдарымен байытуы, Абай аудармаларының ерекшеліктері;
5) Абай және Пушкин - 2 сағат, Абайдың Пушкиннен аудармалары, ақын аудармасында көркем бейнелі ойдың ұлттық танымға сай тәржімалануы, "Онегиннің өлердегі сөзі" өлеңі Абайдың өзінің тапқан көркемдік шешімі екендігі, аударманы түпнұсқамен салыстыра оқығанда көрінетін ерекшеліктер;
6) Абай және батыс әдебиеті - 2 сағат, Абай шығармашылығына шығыс, орыс, батыс әдебиеті әсерінің тарихи-әлеуметтік негіздері, Абайдың қазақ тілінің қуатын көтеріп, құнарын арттырудағы шығармашылық ізденісіне ауыз әдебиетінің, шығыс, орыс, Еуропа әдебиеті мен мәдениетінің зор ықпалы болғандығы, Абайдың өлең құрылымында да, ойшылдық, сыншылдық алымында да орыс әдебиетінің ықпалы бар екендігі, Еуропаның ұлы ақын-жазушылары Шекспир, Байрон, Гете, Дюмалардың, философтар Сократ, Платон, Аристотель, Спенсер, Дарвин, т.б. еңбектерімен танысуы, Дж. Байрон "Көңілім менің қараңғы", А. Мицкевич "Тұтқындағы поляк жандаралының сөзі", И. В. Гете-М. Ю. Лермонтов "Қараңғы түнде тау қалғып" өлеңдері;
7) Абай мұрасының орыс және өзге тілдерде танылуы - 1 сағат, Абай өлеңдерінің шет тілдерге аударылуы, өзге тілге тәржімаланған ақын өлеңдерінің көркемдік ерекшеліктері.
3. "М. Әуезов және абайтану мәселелері" тарауын оқытуға - 4 сағат бөлінген:
1) Абай мұрасын зерттеушілер және абайтану ғылымының қалыптасуы - 1 сағат, Ә. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, Ж. Аймауытов және т.б. зерттеушілердің ақын шығармалары жайында айтқан пікірлері;
2) М. Әуезовтің Абайтануға қатысты зерттеу еңбектері - 2 сағат, Абай мұрасы жайында, ақын мұрасын тану, насихаттау, таныту жолындағы ізденістер, Абай шығармашылығы турасындағы шығыс және батыс әдебиетіне қатысты мәселелер;
3) ақын шығармаларының басылымдары - 1 сағат, ақын мұрасының XX ғасырдың алғашқы ширегінде жинақталуы, жариялануы және оған ықпал еткен адамдар, Кәкітай Ысқақұлының Абай шығармаларының ең алғашқы жинағын шығарудағы еңбегі.
4. "Абай шығармаларындағы ғылым, білім тақырыбы" тарауын оқытуға - 10 сағат бөлінген:
1) "Ғылымға көңіл берсеңіз" – 5 сағат, "Жасымда ғылым бар деп ескермедім" өлеңінің басты идеясы – жастарды ғылым, білімге үндеу, халықтың болашағы үшін ғылым-білімнің маңызын, мақсат-міндетін айқындауы, ғылым, білімді уағыздаған ағартушы ақынның ақылды, білімді адамды аса жоғары бағалауы;
2) "Интернатта оқып жүр" өлеңінің негізгі тақырыбы, білім алу, ғылым, өнер үйрену, ақынның ағартушылық-демократтық көзқарастары, жас шәкірттерге "Пайда ойлама, ар ойла" деп, артық білуге талап қылуды аманаттауы, отаршыл патша өкіметінің жымысқы саясатына орай "Қызмет қылма оязға, жанбай жатып сөнуге" деп, өзі үміт еткен қазақ жастарына жар салуы, еңбексіз, ықылас-ынтасыз, михнатсыз нағыз ғылым, білімнің қолға түспейтінін айтуы;
3) "Ғылым таппай мақтанба" өлеңінде жастарды еңбек етіп, оқу оқып, білім алуға шақыруы, ақынның өсиет айтып, келешекке бағдарлама боларлық өлеңі, өлеңнің тағылымдық-тәрбиелік мәні, ғалым болу мен адам болу мәселесінің өзара сабақтастығы жайындағы ақын пікірі, Абайдың ғылыми ой-пікір қорытуы;
4) "Сегізінші" қарасөзіндегі ақыл, насихат туралы пікірі, ғылым, білім, ар, ұят жайлы пайымдаулары, ақыл, білім жөніндегі философиялық тұжырымы;
5) "Он жетінші" қарасөзіндегі адамгершілік, имандылық, адалдық, парасаттылық, еңбекқорлық, қайырымдылық сияқты ізгі қасиеттер жайындағы ойлары, ақыл, қайрат, жүрек туралы философиялық ой түйіні.
"Жиырма бесінші" қарасөзінде озық елдердің өнерін, ғылымын, білімін үйреніп, зарарынан қашық, пайдасына ортақ болуға үндеуі, "Балаң бала болсын десең, оқыт" деп өсиет айтуы;
6) Абай қарасөздеріндегі тәлім-тәрбие мәселесі. "Баланың жақсысы – қызық, жаманы – күйік" - 5 сағат, Абай қарасөздерінде көтерілген негізгі мәселелер және даналық ой-пікірлері, ақынның халқына айтқан өсиет-насихаттары, қарасөздеріндегі пікірлерінің өлеңдерінде айтылатын ойларымен тығыз байланысы, өзіндік ерекшелігі;
7) "Екінші" қарасөзіндегі ақынның халқын намысқойлыққа, еңбексүйгіштікке, іскерлікке шақырған идеялары, халықтың бойындағы жағымсыз қылықтарды сынай отырып, одан арылудың жолдарын көрсетуі, ұлттық дамудың тиімді экономикалық маңызын назарға салуы, еліне еңбекқорлықты, іскерлікті, мал табу жолдарын айтқан өсиетнамасы;
8) "Оныншы" қарасөзіндегі бала тәрбиесі туралы ойы, "Ғылымсыз ахирет те, дүние де жоқтығын" айта отырып, баланы оқуға, білім алу жолына бағыттаудың маңызын көрсетуі;
9) "Он сегізінші" қарасөзіндегі киіну мәдениеті туралы көзқарасы, ақынның кербездік ұғымы жайындағы топшылау-тұжырымы, адам баласының ақыл, білім, ар, мінез сияқты нәрселермен озатындығын үлгі-өнеге етіп қалдыруы;
10) "Он тоғызыншы" қарасөзінде Абайдың адамның естілігіне психологиялық, педагогикалық талдау жасауы, ақынның ес туралы ой тоқтамы, естігенді еске сақтаудың маңыздылығы жөніндегі ой-пікірі;
11) "Отызыншы" қарасөзінде Абайдың адам мінездеріндегі жағымсыз әрекеттерді сынауы, ар, есті, намысты білмей тұрып, адамдық, арлылық, батырлық болмайтындығына қатысты тұжырымы, өлімнің, өмірдің мәні туралы философиялық танымы.
11. "Абай танымындағы ән мен күй" тарауын оқытуға - 4 сағат бөлінген:
1) Абай әндерінің таралуы - 1 сағат, ән мен күй, өнер құдіреті туралы толғанысы, жақсы әннің көкейге ой салатын эстетикалық мәні, Абай әндерінің мазмұны, халық арасына таралуы турасында, Абай әндерінің халық әндерімен ұқсастықтары және айырмашылықтары, Абайдың музыкалық туындыларындағы әуен мен ырғақтар;
2) "Ұйықтап жатқан жүректі ән оятар" - 3 сағат, "Көңіл құсы құйқылжыр шартарапқа", "Құлақтан кіріп бойды алар", "Өзгеге, көңілім, тоярсың" өлеңдері мен күйлері, "Сегіз аяқ", "Көзімнің қарасы", "Айттым сәлем, қалам қас" әні, ән мен күйдің халықтың өмірінде алатын орны, ақынның ән және күй өнері туралы пікірі, Абайдың қазақ музыка өнеріне енгізген жаңалығы хақында, Абай әндерінің көркемдік-эстетикалық ерекшеліктері.
12. Поэмаларын оқытуға - 2 сағат бөлінген:
1) "Ескендір" поэмасы, поэманың тақырыбы мен идеясы және көркемдік маңызы, ақын поэмасының романтикалық және реалистік сипаты, поэманың сюжеті мен композициясы, эпикалық дастандағы Ескендір мен Аристотель образдары, Абайдың шағын поэма жазудағы шеберлігі.
13. Қорытындылауға - 1 сағат бөлінген.
10-сыныпқа арналған "Абайтану" курсы оқу пәнінің білім мазмұны төмендегідей тақырыптардан тұрады.
1.Кіріспе. Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла - 1 сағат, Абай өмір сүрген дәуірдің ерекшелігі. Ақынның келешек ұрпаққа арнаған адамгершілік жайлы өсиеттері. Қазіргі кездегі Абай ілімінің өзектілігі.
2."Абай мұрасының XX ғасырдың отызыншы-алпысыншы жылдары зерттелуі" тарауын оқытуға - 2 сағат бөлінген:
1.Абайтану мәселесіне қатысты әр алуан көзқарастар, әлеуметтік-саяси идеялар, Ғ.Тоғжанов, Н.Төреқұлов, І.Қабылов, С.Мұқанов, Е.Смайылов, З.Шашкин, т.б. Абай еңбектеріне қатысты зерттеулері, ой-пікірлері.
3. "Абай шығармаларындағы білім, өнер тақырыбы" тарауын оқытуға - 6 сағат бөлінген:
1) Ақын қарасөздеріндегі философиялық ойдың ұлттық дүниетаныммен үндес келетіндігі, Абайдың өнер, еңбек, талап, ықылас-ынта, қайрат-қажыр, терең ой, т.б. адами қасиеттер турасындағы ой тұжырымдары;
2) "Талапты ерге нұр жауар" - 2 сағат, отыз екінші қарасөзіндегі ғылым, білім үйренудің мақсатын айқындауы, ғылым-білімді іске жарату, оны ақиқат мақсатпен үйренуге назар аударуы, хақиқат, ақыл, бахас ұғымдары жөніндегі танымы.
3) "Еңбек етсең ерінбей" - 1 сағат, отыз үшінші қарасөзінде қазақтың қолы өнерлі адамын Абайдың әулие санауы, жастарға артық ісмерлер іздеп, өнер арттыруды, түзден өнер іздеуге бағыт-бағдар көрсетуі, қолөнерді дамытуға кері әсер ететін талапсыздық, еріншектік, мақтаншақтық, тамыршылдық кеселдерінен сақтануды айтуы;
4) "Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы" өлеңі - 2 сағат, өлеңнің идеясы, өлеңге қойған эстетикалық талабы, ақындықтың мұрат-мақсаты туралы, поэзияның қоғамдық мәні мен міндетіне зор маңыз беруі, аят, хадис, бәйітсымал, мешіт, мінәжат, уәли сынды дін деректерімен өлеңнің бағасын халық ұғымына түсінікті етіп айтып беруі, сөздің асылы ретінде поэзияны жоғары бағалауы;
5) "Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін" өлеңі- 1 сағат, поэзияның әлеуметтік мәні жөніндегі тың түйіні, пікір сонылығы, бейнелеу, айту ерекшелігі, ақынның "өлеңі бар, өнерлі інілеріне" жөн-жоба көрсетуі.
4. "Безендіріп жер жүзін тәңірім шебер" тарауын оқытуға - 7 сағат бөлінген:
1) Абайдың табиғаттың көркем көріністерін жырлайтын лирикалық туындылары, табиғат құбылыстарын күнделікті өмірмен, адамдардың күнкөріс, іс-әрекетімен, көңіл-күйімен астастыра суреттеу шеберлігі;
2) Табиғат лирикасы - 3 сағат, "Желсіз түнде жарық ай" өлеңінде ақынның түнгі табиғат көріністерінің әсем суретін поэзия тілімен өрнектеуі, ақын кейіпкерлерінің сезім толқыныстарын табиғат құбылыстарымен астастыра бейнелеуі;
3) "Қараша, жел-тоқсанмен сол бір-екі ай" өлеңіндегі Абайдың өз тұсындағы қоғамдық, тұрмыстық жүйеге көзқарасы, елдің шаруашылық әрекеті, тіршілік тәсілі, табиғат қабағын баққан мінезін суреттеу шеберлігі;
4) "Көлеңке басын ұзартып" өлеңінде ақынның адам көңіл күйін шебер суреттеуі, ақынның тыңдаушысын таппай қапаланған шағындағы сезім толғанысы, ақынның философиялық ой түйіні;
5) Абайдың қарасөздеріндегі еңбек туралы таным мен толғам - 2 сағат, отыз жетінші қарасөзіндегі Абайдың дүниетанымдық көзқарастары, адам болмысы жайындағы танымы, адамдар арасындағы өзара қарым-қатынастарды түсіндіруі, ақынның көңілде жүрген көрікті ойларын мақал-мәтел етіп өрнектеуі;
6) "Малға достың мұңы жоқ, малдан басқа" өлеңі - 2 сағат, ақынның адал еңбекпен мал табуды насихаттауы, ар-ұяттан безген тойымсыз би, болыстарды шенеуі, адамның үш асыл қасиеті ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек деген ой түйіні;
7) "Түбінде баянды еңбек егін салған" өлеңіндегі ақынның жас ұрпақты еңбек етуге, отырықшылдыққа шақыруы, оқу оқып, білім алуға, білімін халықтың қажетіне жаратуға үндеуі.
5. "Қолдан келе бере ме жұрт меңгермек" тарауын оқытуға - 6 сағат бөлінген:
1) Абайдың билік, ел басқару, қоғамдық құрылыс, халық тарихына қатысты қайраткерлік қажыр танытып, азаматтық үнін естіртуі;
2) "Би екеу болса, дау төртеу болады" - 2 сағат, үшінші қарасөзіндегі халық мүддесіне қызмет ету жөніндегі пікірлері, биліктің құрылымы жөнінде ой айтуы, үшінші сөздің көсемсөз (публицистика) жанрына жататындығы, ақынның саяси-әлеуметтік болмыс туралы толғанысы;
3) "Көңілім қайтты достан да, дұшпаннан да" өлеңі - 4 сағат, өлеңнің идеялық мәні, Абайдың қазақ қоғамындағы әділетсіздік, зұлымдық іс-әрекеттер жайындағы ойлары, алуан түрлі адамдардың психологиясын суреттеу шеберлігі;
4) "Қартайдық, қайғы ойладық, ұлғайды арман" өлеңінде Абайдың сол дәуірдегі қоғамдық-әлеуметтік топтардың іс-әрекетін әшкерелеуі, еңбексіздікті, алармандық мінез-құлықтарды сатира тілімен сынауы, ақынның алдамшылық, жәдігөйлік, айлакерлікке қатысты байламы, өлеңдегі түйінді ой;
5) "Қыран бүркіт не алмайды, салса баптап" өлеңіндегі ақынның өрелі ойы, ел жағдайы туралы ой қорытуы, ақынның қосанжар өмір құбылысын салыстыруы, ақынның айтқалы отырған негізгі ойы;
6) "Қартайдық, қайғы ойладық, ұйқы сергек" өлеңіндегі ақынның дүние, әлем туралы танымы, заман сырын, адам құлқын философиялық таразылауы, ой қуып, ақылға еру хақында, өлеңдегі өмір құбылыстарын суреттеу ерекшелігі, әлеуметтік өмірдің шынайы суреттері, адамгершілік, әділеттілік мәселелері.
6. Сыншыл, сатиралық мазмұндағы шығармаларын оқытуға - 4 сағат бөлінген:
1) ақын сынының негізгі объектісі мен тақырыбы, Абайдың өз заманындағы қоғамдық қайшылықтарды, ел билеу жүйесін, ұлық, болыс, би, т.б. пысықтардың жемқорлық айла-амалдарын әшкерелеу шеберлігі;
2) "Улы сия, ащы тіл" - 1 сағат, он бірінші қарасөзіндегі ант, серт, ұят, адалдық ұғым-түсініктері, жағымсыз мінез, қылықтарды сынауы, ұлықтардың қарапайым жұртты алдап, ел ішіндегі бұзақыларды тыймауының салдары неге әкеліп соқтыратыны жайында айтқан пікірлері;
3) "Адасқанның алды жөн, арты соқпақ" өлеңіндегі әлеуметтік маңызы бар мәселелерге сыншылдықпен қарауы, әлеуметтік теңсіздік туралы ойлары, ел үстінен күн көрген алаяқ би, болыстарды, мал-мүліктің буына семірген байлар мен патша әкімдерін сынауы;
4) "Байлар жүр жиған малын қорғалатып" өлеңінде пысықтардың, қу мен сұмдардың елге салған лаңын айтуы, адал еңбекті, тыныштықты сақтау жайындағы пайымы, заман келбетін, әлеуметтік қайшылықты сипаттауы, адал еңбек еткен малды байларды жем етіп жүрген атқамінер әкімсымақ, қу пысықтарды шенеуі;
5) "Сабырсыз, арсыз, еріншек" өлеңіндегі адамгершілік қасиеттерден ада адамдардың іс-әрекеті туралы ойлары, адам психологиясының келеңсіз жақтары, аярлық мінезі жайындағы тұжырымдары, ақынның әлеуметтік, саяси көзқарасы.
7. Абайдың аудармаларын оқытуға - 2 сағат бөлінген:
1) Абайдың Лермонтовтан аударған "Тұтқындағы батыр", "Өзіңе сенбе, жас ойшыл" өлеңдері, орыс классиктерімен үндестігі, аудармашылық шеберлігі, көркемдік қиял, еркін аударма, аудармаларындағы ұлттық бояу нақыштар, қоғам мен заман сырының мән-мағынасы, ақын аудармаларының негізгі тақырыбы.
8. Поэмаларын оқытуға - 3 сағат бөлінген:
1) "Масғұт" поэмасы - 2 сағат, поэманың тақырыбы, идеялық-көркемдік маңызы, поэмадағы шығыстық сарындар, ақынның шығармасына арқау еткен адамгершілік идеясы, поэманың тәрбиелік мәні;
2) "Әзім әңгімесі" дастаны - 1 сағат, "Әзім әңгімесі" поэмасының "Мың бір түн" хикаяларымен үндестігі, Абайдың поэмасына желі, арқау болған уақиғалар, поэманың аяқталмағандығы, шығыстық хикаяларды ақын өзіне қажет ұстаздық, тәрбиелік ой-мақсаттарға пайдаланып, көпке үлгі етуді мақсат еткендігі.
8. Қорытынды сабаққа - 1 сағат бөлінген.
11-сыныптағы білім мазмұны:
1. Кіріспе. "Абайтану" курсы туралы түсінік - 1 сағат. Курсты оқытудың мақсат-міндеттері, өзектілігі.
2. Қазіргі абайтану мәселелерін оқытуға - 1 сағат бөлінген:
1) Абайтану – қазақ әдебиеттану ғылымының бір саласы. Қазіргі абайтану мәселелерінің даму бағыттары.
3. "Білімдіден шыққан сөз" тарауын оқытуға - 2 сағат бөлінген:
1)Абайдың оқу, білім, ғылым турасындағы туындыларының тақырыбы мен идеясы, ақын шығармашылығының зор қоғамдық, танымдық маңызы;
2) Өзіңнен өзің есеп ал", он бесінші қарасөзіндегі адамның өзін-өзі тәрбиелеу мәселесі, жақсы-жаман нәрсенің парқын пайымдау туралы, адам өмірі туралы философиялық топшылауы, адамдар арасындағы өзара қарым-қатынас мәдениеті, ақынның ақылды және ақылсыз кісінің белгілі бір парқы туралы философиялық көзқарасы, қызығушылық, мастық, есерлік ұғым-түсініктері туралы танымы;
3) Отыз бірінші қарасөздегі ақынның педагогтік, ұстаздық жөніндегі ой-пікірлері, есітіп білгенді есте сақтау тәсілдері, ой кеселдерінен сақтанудың жолдары турасындағы ойлары.
4. "Қалың елім, қазағым, қайран жұртым" тарауын оқытуға - 7 сағат бөлінген:
1) үлкен адамгершілік, қайраткерлік, оқымыстылық биікке көтерілген ақынның тұтас халыққа арнап айтқан үндеуі;
2) "Осы мен өзім – қазақпын" - 1 сағат, тоғызыншы қарасөзіндегі қазақ халқының, оның тұрмыс-тіршілігінің кемшілік тұстарын сынауы, ақын пікірлерінің бүгінгі қоғамдағы өзектілігі, өмір философиясының қағидалары;
3) "Қалың елім, қазағым, қайран жұртым" өлеңі - 1 сағат, өлеңдегі еңбекші халықтың мүддесі, ақынның өзі өмір сүрген қоғамның тарихи шындығын бейнелеуі, заманның кемшілік, қайшылықтарын сынауы, "Бас-басына би болған өңкей қиқым" деп, елдің сиқын бұзып жүрген мансабы жоғары шенеуніктердің психологиясы туралы тұжырымы, Абай лирикасында ұлттық мінез психологиясының көркем жинақталуы, Абайдың адам жанының сырлары жөніндегі танымы;
4) "Жақсылық ұзақ тұрмайды" өлеңі - 1 сағат, қоғам өміріндегі әлеуметтік жағдайға сипаттама, үміт пен уайым, жақсылық пен жамандық, қайғы, талап ұғым-түсініктері, адамға тән аталмыш қасиеттерді сипаттау ерекшелігі;
5) "Бөтен елде бар болса" өлеңінде қазақ қауымында етек алған атқамінерлер арасындағы бас араздық, бақастық көріністерін сынауы, "Нанымы жоқ, анты бар" деген жолдағы жинақтаушылық сипаттағы ой тұжырымы;
6) "Сегіз аяқ" өлеңі - 2 сағат, Абайдың өз заманы, дәуірі және оның адамдары жайлы ой толғанысы, әлеуметті сынауы, халқын еңбекке үндеуі, өлеңнің ырғақтық, құрылымдық ерекшеліктері, өлеңде ақынның өзекжарды ойларын кестелі тілмен өрнектеуі, халықты мәдениет, прогрестік даму жолына бағыттаудағы идеялары;
7) "Ішім өлген, сыртым сау" лирикалық өлеңіндегі ақынның көңіл күйі, аяр, екіжүзді, опасыз, сатқын жандарды шенеуі, адамдардың мінез-құлық психологиясын сипаттаудағы шеберлігі;
8) "Қажымас дос халықта жоқ" өлеңі - 1 сағат, Абайдың адамгершілік, әділдік, қайырымдылық, кеңпейілділік турасындағы философиялық ой-пікірлері, өз заманындағы қоғам тіршілігінің жағымсыз тұстарын сынауы, достық, татулық, қадір-құрмет жайындағы пайымдаулары, өлеңнің тәлім-тәрбиелік маңызы;
9) Жиырма екінші қарасөзіндегі ақынның қалыптасқан қоғамдық, саяси жүйеге сыни көзқарасы, қазақ тұрмысының әлеуметтік құрылымы туралы пікірі, бай, мырза, би, болыс, есті кісі, ғаріп-қасар, қу мен сұм ұғым-түсініктері хақындағы философиялық пайымдаулары, аталмыш қарасөздің танымдық, тәрбиелік мәні.
5. "Абай – сатирик" тарауын оқытуға - 4 сағат бөлінген:
1) "Болыс болдым, мінеки", "Мәз болады болысың" өлеңдері, билікке таласқан пенденің әлеуметтік-психологиялық бейнесі, болыс, ояз, ел туралы ой-толғаныстары, жағымпаз болыстың портреті, іс, оқиға желісін болыстың өз атынан баяндау тәсілі, болыстың іс-әрекет, мінез-құлқын, психологиясын бейнелеу шеберлігі, патшадан шен таққан болыстардың халық үстінен байыған дүниеқоңыз, шенқұмар мінездерін әшкерелеуі, өлеңнің көркемдік-эстетикалық құрылымы, екі өлеңнің өзара үндестігі, ақынның билеушілер мінезін суреттеудегі шеберлігі, ақын өмір сүрген дәуірдегі тарихи факторлар, заманның кемшілік-қайшылықтары, өлеңдегі улы мысқыл, сарказм;
2) "Көзінен басқа ойы жоқ" өлеңіндегі ақынның өнерге, оқуға үндеген ағартушылық бағыттағы ойлары, дүмше молдаларды сынап-мінеуі, ой көзі, көңіл көзі, парасат көзі жайында ой қорытуы;
3) "Менсінбеуші ем наданды" өлеңіндегі надандық ұғымдары жөніндегі ақын пікірлері, ұлттың бойындағы мерез мінезбен күресуден қажыған ақынның қамығып, қынжылуы, ақынның қоғамдағы қайшылықтарға сыни көзқарасы, өлеңде айтылған ақынның өзекті ойы, ақынның надандық пен қараңғылыққа қарсылық білдірген жан айқайы;
4) "Бойы бұлғаң" сатирасында заман, тұрмыстағы зиянды дерттерді өткір тілмен сынауы, ел ішін дендеп кеткен өсек, өтірік, ұрлық, пәлеқор-жалақорларды "улы сия, ащы тілмен" шенеуі, ақынның туған елінің тоқыраған тағдырына кейіген кекті үні;
5) қырық бірінші қарасөзіндегі қазаққа ақыл беруге қам жеген адамға екі түрлі нәрсе керектігі туралы пікірлері, адамшылықтан кетіретін жайттарды сынға алуы, билік пен байлықтың ұлттық мүддеге қызмет етуі жөніндегі ұстанымы.
6. "Махаббатсыз дүние бос" тарауын оқытуға - 4 сағат бөлінген:
1) Абай өлеңдеріндегі махаббат, ғашықтық сезімі, сүйіспеншілік тақырыбы, махаббат лирикасына жататын өлеңдеріндегі философиялық ой толғамдары;
2) "Қор болды жаным", "Ғашықтық, құмарлықпен ол екі жол" өлеңдері, лирикаларындағы махаббат сезімі, тұрақтылық, сүйіспеншілік жайындағы ой-топшылаулары, ғашықтық, құмарлық ұғымдарына қатысты толғаныстары, сүйіспеншілік мәселелеріне байланысты философиялық тұжырымдары;
3) "Сен мені не етесің" өлеңіндегі ақынның жастық шақ, махаббатқа толы күндері туралы түйінді ойлары мен пікірлері, өлеңнің құрылымдық өлшемі, ерекшелігі;
4) "Білектей арқасында өрген бұрым" өлеңінде қазақ аруының сымбатты бейнесін сипаттауы, Абай лирикаларында көрініс беретін әсемдік туралы пайым түсініктер, әйел ажары, сұлулық туралы талап-талғамы;
5) "Қақтаған ақ күмістей кең маңдайлы" атты лирикалық өлеңіндегі қазақ әйелінің сөзбен сомдалған портреті, сұлулыққа, жарасымдылыққа, мәдениеттілікке, ізеттілікке тәрбиелеу мұраты;
6) "Қызарып, сұрланып" өлеңінде ақынның ғашықтық сезімді, махаббат мұңын айшықты кестелеуі, Абайдың махаббат сезімдерін жырлаудағы шеберлігі.
7. "Алла мінсіз әуелден, пайғамбар хақ" тарауын оқытуға - 7 сағат бөлінген:
1) ақын шығармаларындағы исламдық дүниетаным және Алланы тану туралы философиялық ойлары, Абайдың діни танымы;
2) Жүсіп Баласағұн, Йасауи ілімдері және Абай - 2 сағат, Жүсіп Баласағұнның "Жәуанмәртлік", Йасауидің "Хал ілімі" және Абайдың "Толық адам" ілімінің арасындағы ұқсастықтар мен ерекшеліктер және дәстүр жалғастығы, "Хал ілімінің" адамның ақиқатты сезіну сезімдерін қамтитыны, "Өзін таныған Алланы таниды" деген пайғамбар хадисін Йасауидің басшылыққа алуы, Жәуанмәртілік – адамгершілік негізі, А. Машановтың, М. Мырзахметұлының, Т. Жұртбайдың, Ғ. Есімнің еңбектері негізінде;
3) Абайдың "Толық адам" философиясы - 1 сағат, Абайдың толық адам туралы ойы "Ғылым таппай мақтанба" өлеңінен бастау алатындығы, өлеңнің адамгершілік жайындағы философиялық ой толғауға негізделуі, толық адам болу үшін ақыл, қайрат, жүрек үшеуін тең ұстау керектігі, адам бойында осы үш ерекшелік табиғи тұтастық тапса, нағыз мінсіз мінез сонда қалыптасатындығы туралы ақын пікірі, Абай өлеңдері мен қарасөздерінде қозғалып отыратын Алланы сүю, тіршілік, жаратылыс заңдылықтарын ұғындыруға ұмтылу мәселелері;
4) Абай іліміндегі "Хауас" мәселесі - 2 сағат, "Лай суға май бітпес қой өткенге" өлеңінде ақынның өз қайғысына ел қайғысын қосып жырлауы, наным, сенім жөніндегі ой тоқтамы, Абайдың исламның ғылыми негіздерін ұғындыруы, абайтанудағы Абайдың сопылық дүниетанымын арқау еткен іргелі ғылыми еңбектер;
5) "Өлсе, өлер табиғат, адам өлмес" лирикасындағы табиғат пен адам турасындағы ой-толғанысы, жаратылыс құбылыстары туралы тұжырымы;
6) жетінші қарасөзіндегі жан мен тән құмары туралы ұғымдар, бала мінезінің өзгеріске түсу сырлары, ғылым, білім тәрбиесі, дүниенің көрінген һәм көрінбеген сырларын білу туралы ақынның кесімді пікірі;
7) отыз сегізінші қарасөзінің негізгі идеясы Алла, Адам хақында, Алла тағала болмысы, ақынның хақиқат туралы ойы, өлшеулі мен өлшеусіздік ұғымы, пайғамбарлар, әулиелер, хакімдер турасындағы ой толғамдары;
8) қырық үшінші қарасөзіндегі жибили және кәсиби ұғым-түсініктері, жан қуатының үш элементі жайындағы философиялық көзқарастары, ақынның дүниені, болмысты тануы, Абайдың хауас туралы көзқарасы, хауас ұғымының Абай шығармаларындағы көрінісі, ішкі-сыртқы сезім түйсіктері, ақын Алланың бойындағы сегіз сипатқа өз жанынан екі сипат қосып (әділет, рахым) 10 сипатқа айналдырып, хауас ретінде тануы;
9) "Осы үш сүю болады имани гүл" - 2 сағат, Абайдың қазақ қауымының рухани жағынан іштей тазарып, ұстанар жолының сенімді бағыт-бағдарын көрсету, ақынның ішкі нанымы, адамшылық жолындағы үгіт пен мораль философиясы жайлы танымы, Алланы сүю, адамзатты сүю, хақ жолын сүю "Иманигүл" философиясының негізі болатындығы туралы.
10. "Қазақтың бас ақыны" тарауын оқытуға - 5 сағат бөлінген:
1) Абайдың өнегелі, өрнекті сөздерін тегіс тану, білу – абыройлы борыш, қасиетті парыз, А. Байтұрсынұлының "Қазақтың бас ақыны" деген мақаласының абайтанудағы орны;
2) Абай өлеңдерінің тілі және қазақ поэзиясына енгізген жаңалығы - 2 сағат, Абай туындыларының көркем тілі, қазақ поэзиясына енгізген жаңалығы, ақынның шеберлік тәсілдері, даралық ерекшеліктері, Абай шығармаларының текстологиясы;
3) Абайдың ақындық мектебі - 2 сағат, Абай мектебінің қалыптасқан дәстүрі, жаңашылдығы, прогрессивті мақсат-мүддесі, әлеуметтік белсенділігі, Абайдың ақындық дәстүрі туралы түрлі тұжырымдар мен байыптаулар, М. Әуезов, С. Мұқанов, Қ. Мұқаметханов, А. Нұрқатов, М. Мырзахметов, Ө. Күмісбаев, Т. Жұртбай т.б. ғалымдар еңбектерінің абайтану ілімін дамытудағы қызметі, Абайдың талантты ақын шәкірттері Шәкәрім, Ақылбай, Мағауия, Көкбай, Әсет, Әріп, Әубәкір, т.б. хақында;
4) Абайдың ақындық дәстүрін жалғастырушы ақындар - 1 сағат, ақынның әдебиеттегі дәстүрін ілгері дамытқан ақындар А. Байтұрсынов, М. Дулатов, С. Торайғыров, М. Жұмабаев, Қ. Аманжолов, М. Мақатаев, Т. Айбергенов, т.б.
10. Қорытынды сабаққа - 1 сағат бөлінген.
4-тарау. Оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
1. 9-сыныптың соңында оқушылар:
1) Абайтанудың қазіргі уақыттағы өзектілігін, рухани қажеттілігін түйсінулері;
2) Абайды оқу, түсіну, жұртқа танытудағы басты мақсат пен міндеттерді білуі;
3) ақынның қазақтың халықтық өлең-жырларынан, ертегі, қисса, аңыз әңгімелерінен үйренгендігін білуі;
4) ақын шығармашылығына шығыс, батыс, орыс әдебиеттерінің тигізген игі ықпалын білуге;
5) ақын аудармаларының қазақ әдебиетін көркем ой оралымдарымен байытқандығын білуі;
6) Абайтану ғылымының негізін салушылар мен оның қалыптасу кезеңдерін және алғашқы зерттеушілердің еңбектері жайында білуі;
7) ақын шығармашылығындағы шығыс, батыс, орыс әдебиеттеріне қатысты күрмеуі қиын мәселелерді білуі;
8) ақын шығармаларының басылымдары мен оған ықпал еткен адамдар хақында білуі;
9) Абайдың ғылым, білім тақырыбына жазған өлеңдерінің, қарасөздерінің басты идеясын және философиялық көзқарастарындағы тағылымдарын түсіне білуі;
10) ән мен күй өнері жайындағы толғанысын және эстетикалық талғамын білуі;
11) поэмаларының тақырыбын, көркемдік-идеялық маңызын, тәлім-тәрбиелік мәнін, көркемдік ерекшеліктерін білуі;
12) ақын шығармаларының көркем-образдылық қасиеттерін талдай білуі тиіс.
1.Оқушылардың "Абайтану" курсы бойынша игерген білімдерінің нәтижелері:
1) ақын шығармаларын жазудағы суреткерлік шеберліктерін білуі;
2) өлеңдері, қарасөздері, аудармалары, поэмаларының тақырыптық және идеялық көркемдік негіздерін, мән-мағынасын талдап, суреткерлік шеберліктерін айқындай білуі;
3) ақынның поэзияның қоғамдық мәні мен маңызына қойған биік талабын білуі;
4) Абайдың қазақтың сөз өнерін тың ой оралымдарымен байытып, ұлттық көркем ойды дамытудағы көшбасшылық рөлін білуі;
5) өлеңдері мен қарасөздерінің арасындағы өзара үндестікті түсіне білуі;
6) өлеңдері, қарасөздері, аудармалары, поэмаларындағы авторлық ұстанымдардың маңызын көрсете білуі тиіс.
2. 10-11-сыныптардың соңында оқушылар:
1) ақын өмір сүрген дәуірді және халық ауыз әдебиеті шығармаларын оқып, үлкендерден естіп, жадына тоқығандығын білуі;
2) шығыс, батыс және орыс әдебиеттерінің інжу-маржандарын оқып танысқандығын білуі;
3) ақын мұраларының зерделенуі мен абайтану ғылымының қалыптасу тарихын, кезеңдерін білуі;
4) ғұлама ойшылдың ғылым, білім, өнер, ел билеу, тарих, қоғамдық құрылыс, азаматтық көңіл күй, табиғат көрінісі, махаббат, діни таным тақырыбында және сыншылдық көзқараста жазылған философиялық қарасөздерінің, өлеңдерінің, поэмаларының, аудармаларының мән-мағынасын, маңызын түсінуі;
5) ақынның ән мен күй өнері хақындағы пайымдауларын түсінуі;
6) қазіргі абайтану ғылымының даму бағыттарын, абайтану – қазақ әдебиеттану ғылымының бір саласы екендігін білуі;
7) Абайдың "Толық адам" философиясы мен "Иманигүл", "Хауас", "Жәуанмәртлік" ілімдері туралы білулері:
8) ұлы ақынның философиялық ақыл-нақыл сөздерінің маңыздылығын, мән-мағынасын түсінуі;
9) ақынның қазақ поэзиясына енгізген жаңалығын, аудармашылық шеберлігін танып білуі;
10) Абайтану бойынша курс жұмыстарын, ғылыми жобалар жаза білуі;
11) Абайтануға қатысты ғылыми әдебиеттермен жұмыс істей білуі;
12) оқушы өзіне қажетті материалдарды интернет арқылы тауып, пайдалана білуі;
13) Абай атымен байланысты ғылым және өнер ордаларымен шығармашылық қарым-қатынасқа түсе білуді меңгерулері тиіс.
3. Оқушылардың "Абайтану" курсы таңдау пәні бойынша игерген білімдерінің нәтижелері:
1) Абай шығармаларының зерттелуін және ақынның өлең, қарасөз, поэма жазудағы суреткерлік өнері мен аударма жасаудағы шеберліктерін білуі;
2) өлеңдері, қарасөздері, поэмалары, аудармаларының тақырыбын, идеялық негізін, маңызын талдай отырып, суреттеу шеберлігін айқындай алуы;
3) философиялық тұрғыдан жазылған қарасөздерінің тақырыптарын, ондағы авторлық ұстанымдарды және маңызын көрсете білуі;
4) ақын аудармаларының ұлттық көркем ойды байытып, шағын уақиғалы поэма жазудағы шеберлігін білуі;
5) Абай өлеңдерін талдай отырып, суреткерлік шеберлігін, ақындық қуатын, көркемдік шешімін, қазақ өлеңіне енгізген жаңалығын айқындай білуі тиіс.
Оқуға ұсынылатын әдебиеттер тізімі:
1) Абай "Шығармаларының екі томдық толық жинағы" Алматы "Жазушы" 2005 ж;
2) М. О. Әуезов Абай Құнанбаев "Монография. Мақалалар, зерттеулер" Алматы "Санат" 1995 ж;
3) М. Бейсенбаев "Абай және оның заманы" Алматы "Жазушы" 1988 ж;
4) Тұрсын Жұртбай "Құнанбай / Тарихи және әдеби тұлға/" Алматы "Алаш" 2004 ж;
5) М.О.Әуезов "Абайтанудан жарияланбаған материалдар" Алматы "Ғылым" 1988 ж;
6) М. О. Әуезов "Абай жолы" 4 том, Алматы "Жазушы" 2007 ж;
7) Абай туралы естеліктер, Семей 2010 ж;
8) Қ. Мұқамедханов "Абайдың ақын шәкірттері" Алматы 1994 ж;
9) Ұ. Әбілдаұлы "Абайды оқу әліппесі" Алматы "Рауан" 1994 ж;
10) М. Мырзахметұлы "Абай жүрген ізбенен" Алматы "Қазақстан" 1985 ж;
11) Б. Байғалиев "Абай өмірбаяны мұрағат деректерінде" "Алматы" "Арыс" баспасы, 2001 ж;
12) "Абай энциклопедиясы" "Атамұра" 1995 ж;
13) М. О. Әуезов және Абайтану проблемалары, Алматы, 1982 ж;
14) Қ. Мұқамедханов "Абай мұрагерлері" Алматы "Атамұра" 1995 ж;
15) М. Мырзахметұлы "Әуезов және Абай" Алматы "Қазақстан" 1997 ж;
16) М. О. Әуезов "Абайды білмек парыз ойлы жасқа" Алматы "Санат" 1997 ж;
17) Абайтану тарихы, Алматы, 1994 ж;
18) Қ. Өмірәлиев "Абай афоризмі" Алматы, 1994 ж;
19) М. Мырзахметұлы "Абайды оқы, таңырқа", "Ана тілі" 1993 ж;
20) Т. Қожакеев "Абай-сатирик" "Білім" қоғамы, 1970 ж;
21) Қ. Мұқамедханов "Абай шығармаларының текстологиясы жайында" Қаз. Мем. КӘБ, 1959 ж;
22) Абай тілінің сөздігі "Ғылым" 1968 ж;
23) Т. Тәжібаев "Абай Құнанбаевтың философиялық, психологиялық және педагогикалық көзқарастары" Қаз. Мем. КӘБ, 1957 ж;
24) К. Шаймерденова "Абай Құнанбаевтың педагогикалық көзқарастары" "Рауан" 1990 ж;
25) Ғ.Есім. Хакім Абай (даналық дүниетанымы). Атамұра-Қазақстан. Алматы, 1994. 198-б.
26) Хакім Абай. Астана "Фолиант", 2012.
27) Республикалық "Абай" журналы.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 74-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Жалпы орта білім беретін мектептерде "Қазақ тілі" пәнін оқытудың мақсаты – ана тілін қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, сондай-ақ қазақ әдеби тілі нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, еркін сөйлесуге және сауатты жазуға үйрету.
3. "Қазақ тілі" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) қазақ тілін ана тілі ретінде тани отырып, өмірлік қажеттіліктерінде коммуникативтік әрекеттер түрінде (тыңдалым, оқылым, айтылым, жазылым) сауаттылықпен қолдану дағдыларын қалыптастырады;
2) білім алушылардың қазақ тілін күнделікті өмірде өзі еркімен қолданып жүрген қарым-қатынас құралынан енді оны тілдік заңдылықтар негізінде танып-білу дағдыларын қалыптастырады;
3) қазақ тілі жүйесін құраушы кіші жүйелерді, тіл бірліктерін және олардың табиғатын танып біледі;
4) тіл бірліктерінің қарым-қатынас құралы болу, ойды білдіру, таным құралы болу, ақпаратты сақтау құралы болу қасиеттерін функционалдық-коммуникативтік бағдарда танып біледі, соған лайықты машықтар мен дағдыларды қалыптастырады;
5) "Қазақ тілі" пәні бағдарламасы білім алушының тіл сауаттылығы мен сөйлеу сауаттылығын, сөз байлығын, басқалармен еркін қарым-қатынасқа түсу қабілетін дамытуды және ойлау қабілеті мен танымдық дағдыларын жетілдіруді көздейді.
2-тарау. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 2-тарау. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты;
2) 11-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу мақсаттары мұғалім мен білім алушыларға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсететін 4 бөлімнен тұрады:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым;
4) әдеби тіл нормасы.
6. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) болжау;
2) әртүрлі жанрдағы мәтіндерді талдау;
3) негізгі ойды анықтау;
4) тыңдалым материалы бойынша сұрақтар құрастыру және бағалау;
5) сөйлеу мәдениетін дамыту;
7. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ақпаратты түсіну;
2) мәтіннің стильдік ерекшелігін тану;
3) мәтіннің жанрлық ерекшелігін ажырату;
4) мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;
5) мәліметтерді өңдей білу;
6) әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу.
8. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу;
2) жазба жұмыстарын әртүрлі формада ұсыну;
3) эссе жазу;
4) оқылым және тыңдалым материалдары негізінде жинақы мәтін жазу;
5) шығармашылық жұмыс;
6) мәтіндерді түзету және редакциялау.
9. Әдеби тіл нормасы бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) орфография;
2) орфоэпия;
3) лексика;
4) грамматика;
5) пунктуация.
10. 10-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру, мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, мақала) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау, тыңдалған мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыра білу, мәтінде көтерілген мәселені (қоғамдық-саяси) талдай отырып, негізгі ойды анықтау, мәтінде көтерілген мәселеге автор мен оқырманның қарым-қатынасын ескере отырып, сұрақтар құрастыру және бағалау, коммуникативтік жағдаятқа сай көпшілік алдында тиісті сөйлеу әдебін сақтай отырып, дұрыс сөйлеу тілінің лексикалық, фонетикалық-морфологиялық, синтаксистік ерекшеліктерін ажыратып, орынды қолдану;
2) оқылым: әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді талдау, негізгі үрдістерді анықтау, ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильді тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, тілдік оралымдар, өзге стиль элементтері), әртүрлі стильдегі мәтіндердің жанрлық ерекшеліктерін таба білу, ауызекі сөйлеудің стильдік бедерін дұрыс қолдану, публицистикалық шығарма тілінің стильдік бедерін дұрыс қолдана білу, ресми ісқағаздары тілінің сөз бедерін дұрыс қолдана білу, көркем әдебиет тілінің сөз бедерін дұрыс қолдана білу, әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау (фонетикалық деңгей, лексикалық деңгей, морфологиялық деңгей, синтаксистік деңгей негізінде), мәтіндегі негізгі ойды анықтау, көтерілген мәселеге баға беріп, мәліметтер мен пікірлерді өңдей білу, белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын жүйелі қолдана білу, БАҚ, энциклопедиялық, ғылыми-көпшілік деректерді ала білу, сілтеме жасау жолдарын білу;
3) жазылым: жоспар түрлерін құру (қарапайым, күрделі, тезистік), ауызекі сөйлеу стилінде әлеуметтік жағдайларға сай мәтін құрастыру, ресми қарым-қатынас аясында ресми құжат түрлерін жазу: сенімхат, кепілхат, өтінім, тапсырыс, келісімшарт, еңбек шарты, шарт, еңбек келісімі және т.б. мәтіндер құрастыру, ғылыми стильдің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып, баяндама, мақала, лекция, баяндама тезистері, аннотация, түйіндеме, рецензия мәтіндер құрастыру, публицистикалық стильдің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып, мақала, репортаж, сұхбат, ақпарат, информациялық хабар, очерк, памфлет жазу, көркем әдебиет стилінің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып мәтіндер құрастыру (таңдау бойынша), мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу, эссе түрлерінің құрылымын сақтай отырып, көтерілген мәселе бойынша өзіндік пікір жаза білу, оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпаратты іріктей отырып, түртіп жазу (конспектілеу), әртүрлі тақырып бойынша көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар (өлең, хат, әңгіме, шығарма) ұсына білу, жазба жұмысын абзац пен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау;
4) әдеби тіл нормалары: орфографиялық нормаға сай жазу, сөздерді фонетикалық принцип негізінде жазу, сөздерді морфологиялық-фонематикалық принцип негізінде жазу, сөздерді тарихи-дәстүрлік принцип негізінде жазу, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді дұрыс қою (нүкте, сұрау белгісі, леп белгісі, көп нүкте), сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді дұрыс қою (үтір, нүктелі үтір, жақша, қос нүкте, тырнақша, сызықша).
11. 11-сыныпқа арналған Қазақ тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу, мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, мақала, бейнебаян) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау, тыңдалған мәтіндегі ақпаратты ғаламдық (отандық) мәселелермен байланыстыра білу, салыстыру, мәтінде көтерілген мәселені, автор позициясын (қоғамдық-саяси, ғылыми) талдай отырып, негізгі ойды анықтау, мәтінде көтерілген мәселеге автор мен оқырманның қарым-қатынасын ескере отырып, талқылау сұрақтарын құрастыру және сыни тұрғыда бағалау, коммуникативтік жағдаятқа сай көпшілік алдында дұрыс сөйлеу, тыңдаушыларға ықпал ете білу, шешен сөйлеу; сөйлеу тілінің лексикалық, фонетикалық-морфологиялық, синтаксистік ерекшеліктерін ажыратып, орынды қолдану;
2) оқылым: әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау, таза ғылыми және публицистикалық стильдерін тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, ұғымдар, шартты белгілер, синтаксистік құрылымы), әртүрлі стильдегі мәтіндердің жанрлық ерекшеліктерін таба білу, ауызекі сөйлеудің стильдік бедерін дұрыс қолдану, публицистикалық шығарма тілінің стильдік бедерін дұрыс қолдана білу, ресми іс-қағаздары тілінің сөз бедерін дұрыс қолдана білу, көркем әдебиет тілінің сөз бедерін дұрыс қолдана білу, әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, автор көзқарасын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау (фонетикалық деңгей, лексикалық деңгей, морфологиялық деңгей, синтаксистік деңгей негізінде), мәтіндегі негізгі ойды анықтау, берілген мәліметтер мен пікірлерді өңдеу және толықтыру, белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын жүйелі қолдана білу, БАҚ, энциклопедиялық, ғылыми-көпшілік, ғылыми еңбектерден деректерді ала білу, сілтеме жасау, дәйексөз келтіру жолдарын білу;
3) жазылым: жоспар түрлерін құру (күрделі, тезистік, тірек-схема түріндегі жоспар), ауызекі сөйлеу стилінде әлеуметтік жағдайларға сай мәтін құрастыру, ресми қарым-қатынас аясында ресми құжат түрлерін жазу: сенімхат, кепілхат, өтінім, тапсырыс, келісімшарт, еңбек шарты, шарт, еңбек келісімі, мәтіндер құрастыру, ғылыми стильдің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып, баяндама, мақала, лекция, баяндама тезистері, аннотация, түйіндеме, рецензия, мәтіндер құрастыру, публицистикалық стильдің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып, мақала, репортаж, сұхбат, ақпарат, информациялық хабар, очерк, памфлет жазу, көркем әдебиет стилінің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып мәтіндер құрастыру (таңдау бойынша), мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу, өзіндік тұжырым жасау, көтерілген мәселе бойынша академиялық тұрғыдан эссе жаза білу, мәселенің артықшылықтары мен кемшіліктерін талдап жазу, оқылым және тыңдалым материалдары бойынша түртіп жазудың (конспектілеудің) әртүрлі жолдарын меңгеру арқылы негізгі ақпаратты іріктеу, әртүрлі тақырып бойынша көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар (өлең, әңгіме, естелік, шығарма) ұсына білу, жазба жұмысын абзац пен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау;
4) әдеби тіл нормалары: мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді қазіргі орфографиялық нормаға сай жазу, сөздерді фонетикалық принцип негізінде жазу, сөздерді морфологиялық-фонематикалық принцип негізінде жазу, сөздерді тарихи-дәстүрлік принцип негізінде жазу, сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану, әлеуметтік-саяси шешендік қатынас аясында сөз әдебі мен сөйлеу мәнерін дұрыс қолдану, мәтін нормаларын сақтап жазу (мәтін құрылымы, абзац, мәтін бөліктері, тақырып), мәтін және мәтін үзінділері деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
12. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" сынып, "2.1" екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" оқыту мақсатының реттік саны.
13. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Болжау | 10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу |
2. Әртүрлі жанрдағы мәтіндерді талдау | 10.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, мақала) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау | 11.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, мақала, бейнебаян) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау |
3. Негізгі ойды анықтау | 10.1.3.1 мәтінде көтерілген мәселені (қоғамдық-саяси) талдай отырып, негізгі ойды анықтау және ғаламдық мәселелермен байланыстыру | 11.1.3.1 мәтінде көтерілген мәселені (қоғамдық-саяси, ғылыми) талдай отырып, негізі ойды анықтау және ғаламдық мәселелермен салыстыру |
4. Тыңдалым материалы бойынша сұрақтар құрастыру және бағалау | 10.1.4.1 мәтінде көтерілген мәселеге автор мен оқырманның қарым-қатынасын ескере отырып, сұрақтар құрастыру және бағалау | 11.1.4.1 мәтінде көтерілген мәселеге автор мен оқырманның қарым-қатынасын ескере отырып, талқылау сұрақтарын құрастыру және сыни тұрғыда бағалау |
5. Сөйлеу мәдениетін дамыту | 10.1.5.1 коммуникативтік жағдаятқа сай көпшілік алдында тиісті сөйлеу әдебін сақтай отырып, дұрыс сөйлеу | 11.1.5.1 коммуникативтік жағдаятқа сай көпшілік алдында дұрыс сөйлеу, тыңдаушыларға ықпал ете білу, шешен сөйлеу |
2) оқылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Ақпаратты түсіну | 10.2.1.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді талдау, негізгі үрдістерді анықтау | 11.2.1.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау |
2. Мәтіннің стильдік ерекшелігін тану | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік стильді тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, тілдік оралымдар, өзге стиль элементтері) | 11.2.2.1 таза ғылыми стильді тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, ұғымдар, шартты белгілер, синтаксистік құрылымы) |
3. Мәтіннің жанрлық ерекшелігін ажырату | 10.2.3.1 көпшілікке арналған дәріс, интервью, мақала, очерктің құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау | 11.2.3.1 таза ғылыми стильдегі дәріс, интервью, мақала, баяндама, тезис, аннотация, рецензияның құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау |
4. Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 10.2.4.1 әртүрлі стильдегі (ғылыми, ресми ісқағаздар, публицистикалық, көркем әдебиет, ауызекі сөйлеу стилі) мәтіндердің тақырыбын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау | 11.2.4.1 әртүрлі стильдегі (ғылыми, ресми ісқағаздар, публицистикалық, көркем әдебиет, ауызекі сөйлеу стилі) мәтіндердің тақырыбын, автор көзқарасын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау |
5. Мәліметтерді өңдей білу | 10.2.5.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтау, көтерілген мәселеге баға беріп, мәліметтер мен пікірлерді өңдей білу | 11.2.5.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтау, берілген мәліметтер мен пікірлерді өңдеу және толықтыру |
6. Әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу | 10.2.6.1 БАҚ, энциклопедиялық, ғылыми-көпшілік, ғылыми еңбектерден деректерді ала білу, сілтеме жасау жолдарын білу | 11.2.6.1 БАҚ, энциклопедиялық, ғылыми-көпшілік, ғылыми еңбектерден деректерді ала білу, сілтеме жасау жолдарын білу, дәйексөз келтіру |
3) жазылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру | 10.3.1.1 ғылыми-көпшілік стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, интервью, нұсқаулық жазу | 11.3.1.1 таза ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, интервью, тезис, аннотация, рецензия жазу |
2. Жазба жұмыстарын әртүрлі формада ұсыну | 10.3.2.1 мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу | 11.3.2.1 мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу, өзіндік тұжырым жасау |
3. Эссе жазу | 10.3.3.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі, дискуссивті эссе, аргументативті эссе) | 11.3.3.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі, дискуссивті эссе, аргументативті эссе) |
4. Оқылым және тыңдалым материалдары негізінде жинақы мәтін жазу | 10.3.4.1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпаратты іріктей отырып, түртіп жазу (конспектілеу) | 11.3.4.1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша түртіп жазудың (конспектілеудің) әртүрлі жолдарын меңгеру арқылы негізгі ақпаратты іріктеу |
5. Шығармашылық жұмыс | 10.3.5.1 әртүрлі тақырып бойынша көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар (өлең, хат, әңгіме, шығарма) ұсына білу | 11.3.5.1 әртүрлі тақырып бойынша көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар (өлең, әңгіме, естелік, шығарма) ұсына білу |
6. Мәтіндерді түзету және редакциялау | 10.3.6.1 жазба жұмысын абзац пен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау | 11.3.6.1 жазба жұмысын абзац пен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау) |
4) әдеби тіл нормасы:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Орфографиялық норма | 10. 4.1.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу | 11.4.1.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу |
2. Орфоэпиялық норма | 10. 4.2.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | 11.4.2.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану |
3. Лексикалық норма | 10.4.3.1 белгілі бір тақырып аясында сөздерді іріктеп, түрлендіріп, талғаммен қолдана білу | 11.4.3.1 белгілі бір тақырып аясында тілдегі көркемдік құралдарды орынды пайдалану: көркемдеу, айшықтау, дəлелдеу, сөздерді сұрыптай білу (образды-эстетикалық) |
4. Грамматикалық норма | 10. 4.4.1 сөзжасамдық және синтаксистік нормаларды сақтай білу | 11.4.4.1 мәтін нормаларын сақтап жазу (мәтін құрылымы, абзац, мәтін бөліктері, тақырып) |
5. Пунктуациялық норма | 10. 4.5.1 сөйлем және мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | 11.4.5.1 мәтін және мәтін үзінділері деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу |
14. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
15. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының (оқыту қазақ тілінде) ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары
1) 10-сынып:
Лексика- грамматикалық бөлім | Граммати-калық материал | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Қазіргі қоғам құндылықтары: мәдениет және өркениет. |
Кітаби тіл. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру; |
Оқылым |
10.2.2.1 ғылыми-көпшілік стильді тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, тілдік оралымдар, өзге стиль элементтері); | ||
Жазылым | 10.3.3.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі) | ||
Әдеби тіл нормалары |
10.4.2.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану; | ||
2-тоқсан | |||
2. Индустрия | Сөз дәлдігі |
Тыңдалым |
10.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау; |
Оқылым |
10.2.1.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді талдау, негізгі үрдістерді анықтау; | ||
Жазылым |
10.3.2.1 мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 10.4.3.1 белгілі бір тақырып аясында сөздерді іріктеп, түрлендіріп, талғаммен қолдана білу | ||
3-тоқсан | |||
3. Адамзат дамуының жаһандық мәселелері. |
Сөз қолданы | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (интервью) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау; |
Оқылым |
10.2.3.1 көпшілікке арналған интервью құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
10.3.1.1 ғылыми-көпшілік стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, интервью жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 10.4.4.1 сөзжасамдық және синтаксистік нормаларды сақтай білу | ||
4. Адам өмірін сақтау. |
Сөз тазалы | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (пікірталас) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау; |
Оқылым |
10.2.3.1 көпшілікке арналған очерктің құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
10.3.3.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (дискуссивті эссе); | ||
Әдеби тіл нормалары | 10.4.4.1 сөзжасамдық және синтаксистік нормаларды сақтай білу | ||
4-тоқсан | |||
5. Сәулет өнері. |
Жаңа қолданыс | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (мақала) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау; |
Оқылым |
10.2.3.1 көпшілікке арналған мақаланың құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
10.3.3.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (аргументативті эссе); | ||
Әдеби тіл нормалары | 10.4.5.1 сөйлем және мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
2) 11-сынып
Лексика-грамматикалық бөлім | Грамматикалық материал | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Қазақстан бүгінгі әлемде: Қазақстанның өткені мен келешегі. |
Ойталқы (диспут). | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; |
Оқылым |
11.2.2.1 таза ғылыми стильді тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, ұғымдар, шартты белгілер, синтаксистік құрылымы); | ||
Жазылым |
11.3.1.1 таза ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, тезис, аннотация жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары |
11.4.1.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу; | ||
2-тоқсан | |||
2. Экология: ядролық және мұнай өндірістері. |
Айтыс. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау; |
Оқылым |
11.2.3.1 таза ғылыми стильдегі дәрістің құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
11.3.4.1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша түртіп жазудың (конспектілеудің) әртүрлі жолдарын меңгеру арқылы негізгі ақпаратты іріктеу; | ||
Әдеби тіл нормалары |
11.4.3.1 белгілі бір тақырып аясында тілдегі көркемдік құралдарды орынды пайдалану: | ||
3-тоқсан | |||
3. Қазіргі қоғам: миграция және зияткерлік миграция. |
Сөзталас. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (интервью, мақала) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау; |
Оқылым |
11.2.1.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау; | ||
Жазылым |
11.3.1.1 таза ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, интервью жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 11.4.2.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
4. Әлемді өзгерткен өнертабыстары |
Пікір алмасу. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; |
Оқылым |
11.2.3.1 таза ғылыми стильдегі рецензияның құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
11.3.1.1 таза ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, рецензия жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 11.4.4.1 мәтін нормаларын сақтап жазу (мәтін құрылымы, абзац, мәтін бөліктері, тақырып) | ||
4-тоқсан | |||
5. Туризм: экотуризм. |
Әңгіме және дөңгелек үстел. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (пікірталас) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау; |
Оқылым |
11.2.1.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау; | ||
Жазылым |
11.3.2.1 мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу, өзіндік тұжырым жасау; | ||
Әдеби тіл нормалары | 11.4.5.1 мәтін және мәтін үзінділері деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 75-қосымша |
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Тақырып жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Жалпы орта білім беретін мектептерде "Қазақ тілі" пәнін оқытудың мақсаты – ана тілін қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, сондай-ақ қазақ әдеби тілі нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, еркін сөйлесуге және сауатты жазуға үйрету.
3. "Қазақ тілі" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) қазақ тілін ана тілі ретінде тани отырып, өмірлік қажеттіліктерінде коммуникативтік әрекеттер түрінде (тыңдалым, оқылым, айтылым, жазылым) сауаттылықпен қолдану дағдыларын қалыптастырады;
2) білім алушылардың қазақ тілін күнделікті өзі еркімен қолданып жүрген қарым-қатынас құралынан енді оны тілдік заңдылықтар негізінде танып-білу дағдыларын қалыптастырады;
3) қазақ тілі жүйесін құраушы кіші жүйелерді, тіл бірліктерін және олардың табиғатын танып біледі;
4) тіл бірліктерінің қарым-қатынас құралы болу, ойды білдіру, таным құралы болу, ақпаратты сақтау құралы болу қасиеттерін функционалдық-коммуникативтік бағдарда танып-біледі, соған лайықты машықтар мен дағдыларды қалыптастырады;
5) "Қазақ тілі" пәні бағдарламасы білім алушының тіл сауаттылығы мен сөйлеу сауаттылығын, сөз байлығын, басқалармен еркін қарым-қатынасқа түсу қабілетін дамытуды және ойлау қабілеті мен танымдық дағдыларын жетілдіруді көздейді.
2-тарау. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқыту мақсаттары мұғалім мен білім алушыларға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсететін 4 бөлімнен тұрады:
5) тыңдалым және айтылым;
6) оқылым;
7) жазылым;
8) әдеби тіл нормасы.
6. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) болжау;
2) әртүрлі жанрдағы мәтіндерді талдау;
3) негізгі ойды анықтау;
4) тыңдалым материалы бойынша сұрақтар құрастыру және бағалау;
5) сөйлеу мәдениетін дамыту.
10. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
7) ақпаратты түсіну;
8) мәтіннің стильдік ерекшелігін тану;
9) мәтіннің жанрлық ерекшелігін ажырату;
10) мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;
11) мәліметтерді өңдей білу;
12) әртүлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу.
11. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
7) әртүлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу;
8) жазба жұмыстарын әртүрлі формада ұсыну;
9) эссе жазу;
10) оқылым және тыңдалым материалдары негізінде жинақы мәтін жазу;
11) шығармашылық жұмыс;
12) мәтіндерді түзету және редакциялау.
12. Әдеби тіл нормасы бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) орфография;
2) орфоэпия;
3) лексика;
4) грамматика;
5) пунктуация.
13. 10-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру, мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, мақала) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау, тыңдалған мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыра білу, мәтінде көтерілген мәселені (қоғамдық-саяси) талдай отырып, негізгі ойды анықтау, мәтінде көтерілген мәселеге автор мен оқырманның қарым-қатынасын ескере отырып, сұрақтар құрастыру және бағалау, коммуникативтік жағдаятқа сай көпшілік алдында тиісті сөйлеу әдебін сақтай отырып, дұрыс сөйлеу тілінің лексикалық, фонетикалық-морфологиялық, синтаксистік ерекшеліктерін ажыратып, орынды қолдану;
2) оқылым: әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді талдау, негізгі үрдістерді анықтау, ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильді тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, тілдік оралымдар, өзге стиль элементтері), әртүрлі стильдегі мәтіндердің жанрлық ерекшеліктерін таба білу, ауызекі сөйлеудің стильдік бедерін дұрыс қолдану, публицистикалық шығарма тілінің стильдік бедерін дұрыс қолдана білу, ресми ісқағаздары тілінің сөз бедерін дұрыс қолдана білу, көркем әдебиет тілінің сөз бедерін дұрыс қолдана білу, әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау (фонетикалық деңгей, лексикалық деңгей, морфологиялық деңгей, синтаксистік деңгей негізінде), мәтіндегі негізгі ойды анықтау, көтерілген мәселеге баға беріп, мәліметтер мен пікірлерді өңдей білу, белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын жүйелі қолдана білу, БАҚ, энциклопедиялық, ғылыми-көпшілік деректерді ала білу, сілтеме жасау жолдарын білу;
3) жазылым: жоспар түрлерін құру (қарапайым, күрделі, тезистік), ауызекі сөйлеу стилінде әлеуметтік жағдайларға сай мәтін құрастыру, ресми қарым-қатынас аясында ресми құжат түрлерін жазу: сенімхат, кепілхат, өтінім, тапсырыс, келісімшарт, еңбек шарты, шарт, еңбек келісімі және т.б. мәтіндер құрастыру, ғылыми стильдің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып, баяндама, мақала, лекция, баяндама тезистері, аннотация, түйіндеме, рецензия және мәтіндер құрастыру, публицистикалық стильдің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып, мақала, репортаж, сұхбат, ақпарат, информациялық хабар, очерк, памфлет жазу, көркем әдебиет стилінің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып мәтіндер құрастыру (таңдау бойынша), мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу, эссе түрлерінің құрылымын сақтай отырып, көтерілген мәселе бойынша өзіндік пікір жаза білу, оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпаратты іріктей отырып, түртіп жазу (конспектілеу), әртүрлі тақырып бойынша көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар (өлең, хат, әңгіме, шығарма) ұсына білу, жазба жұмысын абзац пен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау;
4) әдеби тіл нормалары: орфографиялық нормаға сай жазу, сөздерді фонетикалық принцип негізінде жазу, сөздерді морфологиялық-фонематикалық принцип негізінде жазу, сөздерді тарихи-дәстүрлік принцип негізінде жазу, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді дұрыс қою (нүкте, сұрау белгісі, леп белгісі, көп нүкте), сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді дұрыс қою (үтір, нүктелі үтір, жақша, қос нүкте, тырнақша, сызықша).
14. 11сыныпқа арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу, мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, мақала, бейнебаян) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау, тыңдалған мәтіндегі ақпаратты ғаламдық (отандық) мәселелермен байланыстыра білу, салыстыру, мәтінде көтерілген мәселені, автор позициясын (қоғамдық-саяси, ғылыми) талдай отырып, негізгі ойды анықтау, мәтінде көтерілген мәселеге автор мен оқырманның қарым-қатынасын ескере отырып, талқылау сұрақтарын құрастыру және сыни тұрғыда бағалау, коммуникативтік жағдаятқа сай көпшілік алдында дұрыс сөйлеу, тыңдаушыларға ықпал ете білу, шешен сөйлеу, сөйлеу тілінің лексикалық, фонетикалық-морфологиялық, синтаксистік ерекшеліктерін ажыратып, орынды қолдану;
2) оқылым: әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау, таза ғылыми және публицистикалық стильдерін тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, ұғымдар, шартты белгілер, синтаксистік құрылымы), әртүрлі стильдегі мәтіндердің жанрлық ерекшеліктерін таба білу, ауызекі сөйлеудің стильдік бедерін дұрыс қолдану, публицистикалық шығарма тілінің стильдік бедерін дұрыс қолдана білу, ресми ісқағаздары тілінің сөз бедерін дұрыс қолдана білу, көркем әдебиет тілінің сөз бедерін дұрыс қолдана білу, әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, автор көзқарасын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау (фонетикалық деңгей, лексикалық деңгей, морфологиялық деңгей, синтаксистік деңгей негізінде), мәтіндегі негізгі ойды анықтау, берілген мәліметтер мен пікірлерді өңдеу және толықтыру, белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын жүйелі қолдана білу, БАҚ, энциклопедиялық, ғылыми-көпшілік, ғылыми еңбектерден деректерді ала білу, сілтеме жасау, дәйексөз келтіру жолдарын білу;
3) жазылым: жоспар түрлерін құру (күрделі, тезистік, тірек-схема түріндегі жоспар), ауызекі сөйлеу стилінде әлеуметтік жағдайларға сай мәтін құрастыру, ресми қарым-қатынас аясында ресми құжат түрлерін жазу: сенімхат, кепілхат, өтінім, тапсырыс, келісімшарт, еңбек шарты, шарт, еңбек келісімі және т.б.мәтіндер құрастыру, ғылыми стильдің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып, баяндама, мақала, дәріс, баяндама тезистері, аннотация, түйіндеме, рецензия мәтіндер құрастыру, публицистикалық стильдің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып, мақала, репортаж, сұхбат, ақпарат, ақпараттық хабар, очерк, памфлет жазу, көркем әдебиет стилінің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып мәтіндер құрастыру (таңдау бойынша), мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу, өзіндік тұжырым жасау, көтерілген мәселе бойынша академиялық тұрғыдан эссе жаза білу, мәселенің артықшылықтары мен кемшіліктерін талдап жазу, оқылым және тыңдалым материалдары бойынша түртіп жазудың (конспектілеудің) әртүрлі жолдарын меңгеру арқылы негізгі ақпаратты іріктеу, әртүрлі тақырып бойынша көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар (өлең, әңгіме, естелік, шығарма) ұсына білу, жазба жұмысын абзац пен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетудер енгізу, редакциялау;
4) әдеби тіл нормалары: мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді қазіргі орфографиялық нормаға сай жазу, сөздерді фонетикалық принцип негізінде жазу, сөздерді морфологиялық-фонематикалық принцип негізінде жазу, сөздерді тарихи-дәстүрлік принцип негізінде жазу, сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану, әлеуметтік-саяси шешендік қатынас аясында сөз әдебі мен сөйлеу мәнерін дұрыс қолдану, мәтін нормаларын сақтап жазу (мәтін құрылымы, абзац, мәтін бөліктері, тақырып), мәтін және мәтін үзінділері деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
12. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
13. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Болжау | 10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу |
2. Әртүрлі жанрдағы мәтіндерді талдау | 10.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, мақала) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау | 11.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, мақала, бейнебаян) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау |
3. Мәтіннен ақпаратты анықтау | 10.1.3.3 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыра білу, астарлы ойды анықтау | 11.1.3.3 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты ғаламдық (отандық) мәселелермен байланыстыра білу, салыстыру, факті мен көзқарасты ажырата білу |
4. Негізгі ойды анықтау | 10.1.4.1 мәтінде көтерілген мәселені (қоғамдық-саяси) талдай отырып, негізгі ойды анықтау және ғаламдық мәселелермен байланыстыру | 11.1.4.1 мәтінде көтерілген мәселені, автор позициясын (қоғамдық-саяси, ғылыми) талдай отырып, негізгі ойды анықтау |
5. Тыңдалым материалы бойынша сұрақтар құрастыру және бағалау | 10.1.5.1 мәтінде көтерілген мәселеге автор мен оқырманның қарым-қатынасын ескере отырып, сұрақтар құрастыру және бағалау | 11.1.5.1 мәтінде көтерілген мәселеге автор мен оқырманның қарым-қатынасын ескере отырып, талқылау сұрақтарын құрастыру және сыни тұрғыда бағалау |
6. Сөйлеу мәдениетін дамыту | 10.1.6.1 коммуникативтік жағдаятқа сай көпшілік алдында тиісті сөйлеу әдебін сақтай отырып, дұрыс сөйлеу | 11.1.6.1 коммуникативтік жағдаятқа сай көпшілік алдында дұрыс сөйлеу, тыңдаушыларға ықпал ете білу, шешен сөйлеу |
2) оқылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Ақпаратты түсіну | 10.2.1.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді талдау, негізгі үрдістерді анықтау | 11.2.1.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау |
2. Мәтіннің стильдік ерекшелігін тану | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильді тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, тілдік оралымдар, өзге стиль элементтері) | 11.2.2.1 таза ғылыми стильді тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, ұғымдар, шартты белгілер, синтаксистік құрылымы) |
3. Мәтіннің жанрлық ерекшелігін ажырату | 10.2.3.1 көпшілікке арналған дәріс, интервью, мақала, очерктің құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау | 11.2.3.1 таза ғылыми стильдегі дәріс, интервью, мақала, баяндама, тезис, аннотация, рецензияның құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау |
4. Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 10.2.4.1 әртүрлі стильдегі (ғылыми, ресми іс-қағаздар, публицистикалық, ауызекі сөйлеу, көркем әдебиет стилі) мәтіндердің тақырыбын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау | 11.2.4.1 әртүрлі стильдегі (ғылыми, ресми іс-қағаздар, публицистикалық, ауызекі сөйлеу, көркем әдебиет стилі) мәтіндердің тақырыбын, автор көзқарасын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау |
5. Мәліметтерді өңдей білу | 10.2.5.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтау, көтерілген мәселеге баға беріп, мәліметтер мен пікірлерді өңдей білу | 11.2.5.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтау, берілген мәліметтер мен пікірлерді өңдеу және толықтыру |
6. Оқылым стратегияларын қолдану | 10.2.6.1 белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын жүйелі қолдана білу | 11. 2.6.1 белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын жүйелі қолдана білу |
7. Әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу | 10. 2.7.1 БАҚ, энциклопедиялық, ғылыми-көпшілік деректерді ала білу, сілтеме жасау жолдарын білу | 11.2.7.1 БАҚ, энциклопедиялық, ғылыми-көпшілік, ғылыми еңбектерден деректерді ала білу, сілтеме жасау, дәйексөз келтіру жолдарын білу |
3) жазылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Жоспар құру | 10.3.1.1 жоспар түрлерін құру (қарапайым, күрделі, тезистік) | 11.3.1.1 жоспар түрлерін құру (күрделі, тезистік, тірек-схема түріндегі жоспар) |
2. Әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, интервью, нұсқаулық жазу | 11.3.2.1 таза ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, интервью, тезис, аннотация, рецензия жазу |
3. Жазба жұмыстарын әртүрлі формада ұсыну | 10.3.3.1 мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу | 11.3.3.1 мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу, өзіндік тұжырым жасау |
4. Эссе жазу | 10.3.4.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі, дискуссивті эссе, аргументативті эссе) | 11.3.4.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (дискуссивті эссе, аргументативті эссе) |
5. Оқылым және тыңдалым материалдары негізінде жинақы мәтін жазу | 10.3.5.1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпаратты іріктей отырып, түртіп жазу (конспектілеу) | 11.3.5.1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша түртіп жазудың (конспектілеудің) әртүрлі жолдарын меңгеру арқылы негізгі ақпаратты іріктеу |
6. Шығармашылық жұмыс | 10.3.6.1 әртүрлі тақырып бойынша көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар (өлең, хат, әңгіме, шығарма) ұсына білу | 11.3.6.1 әртүрлі тақырып бойынша көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар (өлең, әңгіме, естелік, шығарма) ұсына білу |
7. Мәтіндерді түзету және редакциялау | 10.3.7.1 жазба жұмысын абзац пен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау | 11.3.7.1 жазба жұмысын абзац пен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау) |
4) әдеби тіл нормасы:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Орфографиялық норма | 10. 4.1.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу | 11.4.1.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу |
2. Орфоэпиялық норма | 10. 4.2.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | 11.4.2.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану |
3. Лексикалық норма | 10.4.3.1 белгілі бір тақырып аясында сөздерді іріктеп, түрлендіріп, талғаммен қолдана білу |
11.4.3.1 белгілі бір тақырып аясында тілдегі көркемдік құралдарды орынды пайдалану: |
4. Грамматикалық норма | 10. 4.4.1 сөзжасамдық және синтаксистік нормаларды сақтай білу | 11.4.4.1 мәтін нормаларын сақтап жазу (мәтін құрылымы, абзац, мәтін бөліктері, тақырып) |
5. Пунктуациялық норма | 10. 4.5.1 сөйлем және мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | 11.4.5.1 мәтін және мәтін үзінділері деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу |
14. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
15. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының (оқыту қазақ тілінде) ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде) ) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Лексика-грамматикалық бөлім |
Грамматика | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Тіл және алаш идеясы. |
Кітаби тіл. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру; |
Оқылым |
10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильді тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, тілдік оралымдар, өзге стиль элементтері); | ||
Жазылым |
10.3.4.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі); | ||
Әдеби тіл нормалары | 10.4.1.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2. Әлем жаңалықтары: өнер және мәдениет. |
Сөз құрамы мен сөз байлығы. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау; |
Оқылым |
10.2.3.1 көпшілікке арналған дәрістің құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
10.3.5.1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпаратты іріктей отырып, түртіп жазу (конспектілеу); | ||
Әдеби тіл нормалары | 10.4.1.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2-тоқсан | |||
3. Қазіргі қоғам құндылықтары: мәдениет және өркениет. |
Сөз қолданысын | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (интервью) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау; |
Оқылым |
10.2.3.1 көпшілікке арналған интервьюдің құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
10.3.2.1 ғылыми-көпшілік стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, интервью жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 10.4.2.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
4. Экономикалық интеграция – бүгінгі күннің даму үрдісі. | Сөз тазалығы. Ресми ісқағаздары тілінің ерекшеліктері | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (мақала) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау; |
Оқылым |
10.2.3.1 көпшілікке арналған мақаланың құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
10.3.2.1 ғылыми-көпшілік стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, интервью, нұсқаулық жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 10.4.3.1 белгілі бір тақырып аясында сөздерді іріктеп, түрлендіріп, талғаммен қолдана білу | ||
3-тоқсан | |||
5. Білім. Ғылым. Инновация. | Сөз дәлдігі | Тыңдалым және айтылым |
10.1.3.3 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыра білу, астарлы ойды анықтау; |
Оқылым |
10.2.3.1 көпшілікке арналған очерктің құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
10.3.6.1 әртүрлі тақырып бойынша көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар (өлең, хат, әңгіме, шығарма) ұсына білу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 10.4.3.1 белгілі бір тақырып аясында сөздерді іріктеп, түрлендіріп, талғаммен қолдана білу | ||
6. Қазіргі қоғам: әлеуметтік теңсіздік. |
Әлеуметтік-тұрмыстық қатынастағы сөздер. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру; |
Оқылым |
10.2.4.1 әртүрлі стильдегі (ғылыми, ресми ісқағаздар, публицистикалық, ауызекі сөйлеу, көркем әдебиет стилі) мәтіндердің тақырыбын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; | ||
Жазылым |
10.3.3.1 мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 10.4.4.1 сөзжасамдық және синтаксистік нормаларды сақтай білу | ||
7. Сәулет өнері. |
Жаңа қолданыстағы сөздер. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.4.1 мәтінде көтерілген мәселені (қоғамдық-саяси) талдай отырып, негізгі ойды анықтау және ғаламдық мәселелермен байланыстыру; |
Оқылым |
10.2.4.1 әртүрлі стильдегі (ғылыми, ресми ісқағаздар, публицистикалық, ауызекі сөйлеу, көркем әдебиет стилі) мәтіндердің тақырыбын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; | ||
Жазылым |
10.3.2.1 ғылыми-көпшілік стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, нұсқаулық жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 10.4.4.1 сөзжасамдық және синтаксистік нормаларды сақтай білу | ||
4-тоқсан | |||
8. Қазіргі әлемдегі саясат және жаһандық мәселелер. |
Публицистика | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру; |
Оқылым |
10.2.4.1 әртүрлі стильдегі (ғылыми, ресми ісқағаздар, публицистикалық, ауызекі сөйлеу, көркем әдебиет стилі) мәтіндердің тақырыбын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; | ||
Жазылым |
10.3.2.1 ғылыми-көпшілік стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 10.4.5.1 сөйлем және мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
9. Сөз мәдениеті және шешендік өнер. |
Көркем әдебиет тілінің ерекшеліктері. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (пікірталас) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау; |
Оқылым |
10.2.5.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтау, көтерілген мәселеге баға беріп, мәліметтер мен пікірлерді өңдей білу; | ||
Жазылым |
10.3.6.1 әртүрлі тақырып бойынша көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар (өлең, хат, әңгіме, шығарма) ұсына білу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 10.4.5.1 сөйлем және мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
2) 11-сынып:
Лексика-грамматикалық бөлім |
Грамматика | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Қазақстан бейнесі. Қазақстанның өткені мен келешегі. |
Ойталқы (диспут). | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; |
Оқылым |
11.2.2.1 таза ғылыми стильді тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, ұғымдар, шартты белгілер, синтаксистік құрылымы); | ||
Жазылым |
11.3.4.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (дискуссивті эссе); | ||
Әдеби тіл нормалары | 11.4.1.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2. Жастар мәдениеті және мәселесі. |
Ой көкпар (дебат). | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау; |
Оқылым |
11.2.3.1 таза ғылыми стильдегі дәрістің құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
11.3.5.1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша түртіп жазудың (конспектілеудің) әртүрлі жолдарын меңгеру арқылы негізгі ақпаратты іріктеу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 11.4.1.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
2-тоқсан | |||
3. Қазіргі қоғам. Миграция. Зияткерлік миграция. |
Сөзталас. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (интервью) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау; |
Оқылым |
11.2.2.1 таза ғылыми стильді тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, ұғымдар, шартты белгілер, синтаксистік құрылымы); | ||
Жазылым |
11.3.2.1 таза ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, интервью жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 11.4.2.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
4. Әлемді өзгерткен өнертабыстары. |
Пікір алмасу. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (мақала) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау; |
Оқылым |
11.2.3.1 таза ғылыми стильдегі мақаланың құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
11.3.1.1 жоспар түрлерін құру (күрделі, тезистік, тірек-схема түріндегі жоспар); | ||
Әдеби тіл нормалары | 11.4.3.1 белгілі бір тақырып аясында тілдегі көркемдік құралдарды орынды пайдалану: көркемдеу, айшықтау, дəлелдеу, сөздерді сұрыптай білу (образды-эстетикалық) | ||
3-тоқсан | |||
5.Бейбітшілік, қауіпсіздік және жаһандық экономика. |
Пікірталас. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (пікірталас) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау; |
Оқылым |
11.2.3.1 таза ғылыми стильдегі баяндаманың құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
11.3.4.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (аргументативті эссе); | ||
Әдеби тіл нормалары | 11.4.3.1 белгілі бір тақырып аясында тілдегі көркемдік құралдарды орынды пайдалану: көркемдеу, айшықтау, дəлелдеу, сөздерді сұрыптай білу (образды-эстетикалық) | ||
6. Ұлттың тарихи жәдігерлерін сақтау. |
Әңгіме және дөңгелек үстел. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (бейнебаян) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау; |
Оқылым |
11.2.3.1 таза ғылыми стильдегі тезис, аннотацияның құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
11.3.2.1 таза ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, тезис, аннотация, рецензия жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 11.4.4.1 мәтін нормаларын сақтап жазу (мәтін құрылымы, абзац, мәтін бөліктері, тақырып) | ||
7. Табиғат және экология. |
Айтыс. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; |
Оқылым |
11.2.1.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау; | ||
Жазылым |
11.3.3.1 мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу, өзіндік тұжырым жасау; | ||
Әдеби тіл нормалары | 11.4.4.1 мәтін нормаларын сақтап жазу (мәтін құрылымы, абзац, мәтін бөліктері, тақырып) | ||
4-тоқсан | |||
8. Жаңа әлемдегі театр мен киноматография. Шешендік сөздер |
Көпшілік алдында сөйленетін сөздің ерекшелігі. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2.1 мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс, интервью, бейнебаян) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау; |
Оқылым |
11.2.3.1 таза ғылыми стильдегі рецензияның құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау; | ||
Жазылым |
11.3.2.1 таза ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, рецензия жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 11.4.5.1 мәтін және мәтін үзінділері деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
9. Еңбек нарығы және сұраныс. | Сөйлеу мәнерлілігі | Тыңдалым және айтылым |
11.1.4.1 мәтінде көтерілген мәселені, автор позициясын (қоғамдық-саяси, ғылыми) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
11.2.1.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау; | ||
Жазылым |
11.3.1.1 жоспар түрлерін құру (күрделі, тезистік, тірек-схема түріндегі жоспар); | ||
Әдеби тіл нормалары | 11.4.5.1 мәтін және мәтін үзінділері деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
75-қосымша 3-тараумен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 76-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағытындағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Қазақ тілі пәнін оқыту мақсаты – мемлекеттік тілді қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, қазақ әдеби тілі нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, шығармашылыққа үйретуге, ең бастысы, орта мектепке сай лингвистикалық білім беру.
3. "Қазақ тілі" оқу пәнін тереңдетіп оқытудың негізгі міндеттері:
1) қазақ тілін Қазақстан Республикасының аумағында қоғамның барлық салаларында еркін қолдана білуі үшін білім алушының коммуникативтік дағдыларын жетілдіру, еркін сөйлеуге және сауатты жазуға үйрету;
2) мәтіннің типтерін, стилін, жанрын тану үшін мәтінді құрайтын барлық тілдік құралдарды: синтаксистік құрылымдарды, лексикалық бірліктерді, сөздің дыбыстық және морфемдік құрамын тануға үйрету;
3) ауызша және жазбаша мәтінтудыру дағдыларын жетілдіру үшін орфоэпия және орфография нормаларын білу, сөйлеу мәдениетін және шешендік өнерді меңгеру, түрлі стильдер мен жанрларда мәтінтудыру тәсілдерін жетілдіру.
2-тарау. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Қазақ тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
2) 11-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу мақсаттары қазақ тілін ғылыми пән ретінде оқитын білім алушыларға мәтінтану мен мәтінтудыру дағдыларын жетілдіру арқылы өмірге қажет функционалды білім беруді көздейді. Мұның өзі орта мектеп деңгейіне сай лингвистикалық білім алуға негізделеді. Оқу мазмұны 3 бөлімнен тұрады:
1) мәтінтану тыңдау және оқу арқылы мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ойды таба білу, мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу, әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпаратты алумен қатар мәтіннің стилі мен жанрын, мәтіннің типтерін және әр типке тиісті қолданылатын тілдік құралдарын ажырата білуден тұрады;
2) мәтінтудыру мәтіннің мазмұнын айту кезінде орфоэпиялық нормаларды сақтаудан бастап, тіл мәдениетінің талаптарын орындай отырып, шешен сөйлеу деңгейіне жетуді көздейді. Орфография және пунктуация талаптарын сақтай отырып, барлық стильдер мен жанрларда мәтін жаза алу арқылы мәтінтудыру дағдысын жетілдіруді көздейді;
3) әдеби тіл нормалары айту және жазу әрекеті кезінде лексика-грамматикалық нормаларды, оның ережелерін және ерекшеліктерін қатаң сақтауды үйретуді көздейді.
6. "Мәтінтану" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтіннің мазмұнын тану;
2) мәтіннің стилі мен жанрын тану.
7. "Мәтінтудыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ауызекі сөйлеу және көркем әдебиет стильдерінде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру;
2) ресми іс-қағаздары стилінде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру;
3) публицистикалық стильде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру;
4) ғылыми стильде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру.
8. "Әдеби тіл нормаларын сақтау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) лексика-грамматикалық норма;
2) айтылым-жазылым нормалары (орфография, орфоэпия, пунтуация).
9. 10-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, талқылау сұрақтары арқылы ақпаратты анықтау, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, графиктік мәтіндерді талдау, қорытынды жасау, мәтіннің стилін ажырата білу, әр стильге тән жалпы ерекшеліктерді анықтау, әр стильге тән жанрларды білу, ажырату, құрылымын, типтік ерекшеліктерін, жазылу мақсатын анықтау; әр стильдің өзіне тән тілдік (лексика-грамматикалық) ерекшеліктерін ажырату;
2) мәтінтудыру:
көркем мәтін стилінің талаптарын сақтап, күрделі жоспар бойынша берілген тақырыпта шығарма жазу; көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру; ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын игеру; сәлемдесу, қарату, танысу, өтініш айту, рұқсат сұрау, шақыру, кешірім сұрау, алғыс айту, қоштасу кезінде ұлттық этикет талаптарын сақтау; өлең оқу, монолог айту, диалогқа түсу кезінде сөз сазын және бейвербалды құралдарды пайдалану талаптарын білу; іскери этикетті, ділмарлықты, қозғалу әрекеттерін әсерлі сөйлеу мен үйлестіру арқылы тыңдаушыны тарту тәсілдерін игеру; ресми стильдің өмірге қажетті үлгілерін талапқа сай жазуды қалыптастыру; публицистикалық стиль ерекшеліктерін сақтап, көпшілік алдында сөйлеу техникасын қалыптастыру: тыңдаушының назарын аударту, аудиториямен байланыс, үйлесімді қозғалыс, өзіне деген сенімділік дағдыларын қалыптастыру; қоғамдағы өзекті мәселелер бойынша материалдарды талдап, жинақы мәтін, сөйлейтін сөзге тезис және эссе жазу, сұхбат алу үшін сұрақтар құрастыру дағдыларын қалыптастыру; ғылыми стильдің қолдану аясын, стильдік сипатын және тілдік ерекшеліктерін сақтап, ғылыми жұмыстар жазу, слайдтар дайындау және оларды көпшілік алдында қорғау дағдыларын қалыптастыру;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: дыбыстың жіктелімін, жасалуын, буын түрлерін, буын үндесімін, тасымал тәртібін, сөйлеудегі ырғақты топтарды, сөз ішіндегі және сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді, интонацияның құрамдас бөліктерін анықтау, фонетика-фонологиялық талдау жасау; сөздердің тура, туынды мағынасын, тіркесу сипатын, қолданылу аясы мен стильдік қызметін көрсете отырып, толық лексикалық талдау жасау; сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау;
орфографиялық норма: қосымшалар мен шылауларды үндестік заңына сай жазу, ықшамдалған, кіріккен, біріккен, тіркескен сөздердің емлесін сақтау;
орфоэпиялық норма: айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын орнықтыру;
пунктуациялық норма: жазбаша мәтін тудыру кезінде сөйлем ішіндегі және сөйлем соңындағы тыныс белгілерді қоюдағы ұстанымдарды (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сақтай білу.
10. 11-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
мәтін үзінділері бойынша қорытынды жасау, проблемалық сұрақтар арқылы ақпаратты анықтау, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау, әртүрлі формадағы мәтіндерді талдау, баға беру, кең көлемді мәтіндердегі көтерілген мәселе мен мақсатты аудиториясын талдау, мәтіннің стилін ажырата білу, әр стильге тән жалпы ерекшеліктерді салыстыру; әр стильге тән жанрларды білу, ажырату, құрылымын, типтік ерекшеліктерін, жазылу мақсатын салыстыру; әр стильдің өзіне тән тілдік (лексика-грамматикалық) ерекшеліктерін салыстыру;
2) мәтінтудыру:
күрделі жоспар бойынша берілген талаптарға шығарма жазу кезінде жоспар жүйесін сақтау және шығарманы дұрыс қорытындылау; көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын жетілдіру; ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын жетілдіру; әлеуметтік-тұрмыстық қатынас (тілек айту, бата беру, құттықтау, көңіл айту, қолдау көрсету) кезінде ұлттық тілде қалыптасқан шаблондарды сақтау; өлең оқу, монолог айту, диалогқа түсу кезінде сөз сазын және бейвербалды құралдарды пайдалану талаптарын жетілдіру; іскери этикетті, ділмарлықты, қозғалу әрекеттерін әсерлі сөйлеу мен үйлестіру арқылы тыңдаушыны тарту тәсілдерін жетілдіру; ресми стильдің өмірге қажетті үлгілерін талапқа сай жазуды жетілдіру; публицистикалық стиль ерекшеліктерін сақтап, көпшілік алдында сөйлеу техникасын дамыту: тыңдаушының назарын аударту, аудиториямен байланыс, үйлесімді қозғалыс, өзіне деген сенімділік дағдыларын жетілдіру; қоғамдағы өзекті мәселелер бойынша материалдарды талдап, жинақы мәтін, сөйлейтін сөзге тезис және эссе жазу, сұхбат алу үшін сұрақтар құрастыру дағдыларын жетілдіру; ғылыми стильдің қолдану аясын, стильдік сипатын және тілдік ерекшеліктерін сақтап, ғылыми жұмыстар жазу, слайдтар дайындау және оларды көпшілік алдында қорғау дағдыларын жетілдіру;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: әр стильге тән лексика-грамматикалық ерекшеліктерді анықтай отырып, сөйлемдерді фонологиялық-ырғақтық топтарға бөліп, айтылуы бойынша өрнектеп, ішіндегі дыбыстық өзгерістерді анықтау; мәтіннің стилін, жанрын, қолдану аясын, лексика-грамматикалық ерекшеліктерін көрсетіп, ондағы сөздерге толық лексикалық талдау жасау;
сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау;
орфографиялық норма: қазақ тілінің орфографиялық ережелеріне сүйеніп бас әріптің игерілген/игерілмеген кірме сөздер мен бейімдеу сөздердің емлесін білу;
орфоэпиялық норма: айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді, ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын жетілдіру;
пунктуациялық норма: сөйлем соңында, сөйлем ішінде қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді пунктуациялық ұстанымдарға (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сай қоя білу.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" сандардан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші, үшінші сандар бөлім мен бөлімше, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік санын көрсетеді. 10.1.2.1 кодында: "10" – сынып, "1.2" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқыту мақсатының реттік саны.
12. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
1) Мәтінтану | ||
Білім алушы: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1.Мәтін мазмұнын тану | 10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, ойды жалғастыру | 11.1.1.1 мәтін бойынша өз көзқарастарын айту, өз көзқарастарын дәлелдеу үшін дұрыс қорытынды шығару |
10.1.1.2 мәтіннен автор позициясын және жалпы ақпаратты талқылау сұрақтары арқылы анықтау | 11.1.1.2 оқиғалар, идеялар, құндылықтар, деректер арасындағы байланысты проблемалық сұрақтар арқылы анықтау | |
10.1.1.3 ойын (автордың көзқарасы мен ақпарат берілген тұстарын) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу | 11.1.1.3 ойын (автордың көзқарасы мен ақпарат берілген тұстарын) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау | |
10.1.1.4 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді талдау | 11.1.1.4 әртүрлі формадағы мәтіндердегі оқиғалар мен құбылыстардың уақытша және себеп-салдарлық өзара байланысын анықтау | |
10.1.1.5 мәтіндегі қорытынды бөлімнің орнына өз біліміне сүйеніп қорытынды жасау | 11.1.1.5 мәтінде көтерілген мәселенің (саяси-қоғамдық, тәрбиелік) маңыздылығын анықтап, баға беру | |
2.Мәтіннің стилі мен жанрын тану | 10.1.2.1 мәтіннің стилін ажырата білу, әр стильге тән жалпы ерекшеліктерді анықтау | 11.1.2.1 мәтіннің стилін ажырата білу, әр стильге тән жалпы ерекшеліктерді салыстыру |
10.1.2.2 әр стильге тән жанрларды білу, ажырату, құрылымын, типтік ерекшеліктерін, жазылу мақсатын анықтау | 11.1.2.2 әр стильге тән жанрларды білу, ажырату, құрылымын, типтік ерекшеліктерін, жазылу мақсатын салыстыру | |
10.1.2.3 әр стильдің өзіне тән тілдік (лексика-грамматикалық) ерекшеліктерін ажырату | 11.1.2.3 әр стильдің өзіне тән тілдік (лексика-грамматикалық) ерекшеліктерін салыстыру | |
2) Мәтінтудыру | ||
1) Ауызекі сөйлеу және көркем әдебиет стильдерінде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру | 10.2.1.1 көркем мәтін стилінің талаптарын сақтап, күрделі жоспар бойынша берілген тақырыпта шығарма жазу | 11.2.1.1 күрделі жоспар бойынша берілген талаптарға шығарма жазу кезінде жоспар жүйесін сақтау және шығарманы дұрыс қорытындылау |
10.2.1.2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру | 11.2.1.2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын жетілдіру | |
10.2.1.3 ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын игеру | 11.2.1.3 ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын жетілдіру | |
10.2.1.4 сәлемдесу, қарату, танысу, өтініш айту, рұқсат сұрау, шақыру, кешірім сұрау, алғыс айту, қоштасу кезінде ұлттық этикет талаптарын сақтау | 11.2.1.4 әлеуметтік-тұрмыстық қатынас (тілек айту, бата беру, құттықтау, көңіл айту, қолдау көрсету және т.б.) кезінде ұлттық тілде қалыптасқан шаблондарды сақтау | |
10.2.1.5 өлең оқу, монолог айту, диалогқа түсу кезінде сөз сазын және бейвербалды құралдарды пайдалану талаптарын білу | 11.2.1.5 өлең оқу, монолог айту, диалогқа түсу кезінде сөз сазын және бейвербалды құралдарды пайдалану талаптарын жетілдіру | |
2) Ресми іс-қағаздар стилінде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру | 10.2.2.1 іскери этикетті, ділмарлықты, қозғалу әрекеттерін әсерлі сөйлеу мен үйлестіру арқылы тыңдаушыны тарту тәсілдерін игеру | 11.2.2.1 іскери этикетті, ділмарлықты, қозғалу әрекеттерін әсерлі сөйлеу мен үйлестіру арқылы тыңдаушыны тарту тәсілдерін жетілдіру |
10.2.2.2 ресми стильдің өмірге қажетті үлгілерін талапқа сай жазуды қалыптастыру | 11.2.2.2 ресми стильдің өмірге қажетті үлгілерін талапқа сай жазуды жетілдіру | |
3) Публицистикалық стильде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру | 10.2.3.1 публицистикалық стиль ерекшеліктерін сақтап, көпшілік алдында сөйлеу техникасын қалыптастыру, тыңдаушының назарын аударту, аудиториямен байланыс, үйлесімді қозғалыс, өзіне деген сенімділік дағдыларын қалыптастыру | 11.2.3.1 публицистикалық стиль ерекшеліктерін сақтап, көпшілік алдында сөйлеу техникасын дамыту, тыңдаушының назарын аударту, аудиториямен байланыс, үйлесімді қозғалыс, өзіне деген сенімділік дағдыларын жетілдіру |
10.2.3.2 қоғамдағы өзекті мәселелер бойынша материалдарды талдап, жинақы мәтін, сөйлейтін сөзге тезис және эссе жазу, сұхбат алу үшін сұрақтар құрастыру дағдыларын қалыптастыру | 11.2.3.2 қоғамдағы өзекті мәселелер бойынша материалдарды талдап, жинақы мәтін, сөйлейтін сөзге тезис және эссе жазу, сұхбат алу үшін сұрақтар құрастыру дағдыларын жетілдіру | |
4) Ғылыми стильде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру | 10.2.4.1 ғылыми стильдің қолдану аясын, стильдік сипатын және тілдік ерекшеліктерін сақтап, ғылыми жұмыстар жазу, слайдтар дайындау және оларды көпшілік алдында қорғау дағдыларын қалыптастыру | 11.2.4.1 ғылыми стильдің қолдану аясын, стильдік сипатын және тілдік ерекшеліктерін сақтап, ғылыми жұмыстар жазу, слайдтар дайындау және оларды көпшілік алдында қорғау дағдыларын жетілдіру |
1)Әдеби тіл нормаларын сақтау | ||
1) Лексика-грамматикалық норма | 10.3.1.1 дыбыстың жіктелімін, жасалуын, буын түрлерін, буын үндесімін, тасымал тәртібін, сөйлеудегі ырғақты топтарды, сөз ішіндегі және сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді, интонацияның құрамдас бөліктерін анықтау, фонетика-фонологиялық талдау жасау | 11.3.1.1 әр стильге тән лексика-грамматикалық ерекшеліктерді анықтай отырып, сөйлемдерді фонологиялық- ырғақтық топтарға бөліп, айтылуы бойынша өрнектеп, ішіндегі дыбыстық өзгерістерді анықтау |
10.3.1.2 сөздердің тура, туынды мағынасын, тіркесу сипатын, қолданылу аясы мен стильдік қызметін көрсете отырып, толық лексикалық талдау жасау | 11.3.1.2 мәтіннің стилін, жанрын, қолдану аясын, лексика-грамматикалық ерекшеліктерін көрсетіп, ондағы сөздерге толық лексикалық талдау жасау | |
10.3.1.3 сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау | 11.3.1.3 сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау | |
2) Айтылым-жазылым нормалары | 10.3.2.1 қосымшалар мен шылауларды үндестік заңына сай жазу, ықшамдалған, кіріккен, біріккен, тіркескен сөздердің емлесін сақтау | 11.3.2.1 қазақ тілінің орфографиялық ережелеріне сүйеніп бас әріптің, игерілген/игерілмеген кірме сөздердің емлесін білу |
10.3.2.2 жазбаша мәтін тудыру кезінде сөйлем ішіндегі және сөйлем соңындағы тыныс белгілерді қоюдағы ұстанымдарды (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сақтай білу | 11.3.2.2 сөйлем соңында, сөйлем ішінде қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді пунктуациялық ұстанымдарға (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сай қоя білу | |
10.3.2.3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын орнықтыру | 11.3.2.3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын жетілдіру | |
13. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімшелер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
14. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағытындағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының (оқыту қазақ тілінде) ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағытындағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде)
1) 10-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Фонетика/Фонология | |||
Қазақ тілінің дыбыс жүйесі (А.Байтұрсынұлы, |
1.1 Фонетиканың/ Фонологияның зерттеу нысаны | Мәтінтану |
10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, ойды жалғастыру; |
Мәтінтудыру |
10.2.1.1 көркем мәтін стилінің талаптарын сақтап, күрделі жоспар бойынша берілген тақырыпта шығарма жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10.3.1.1 дыбыстың жіктелімін, жасалуын, буын түрлерін, буын үндесімін, тасымал тәртібін, сөйлеудегі ырғақты топтарды, сөз ішіндегі және сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді, интонацияның құрамдас бөліктерін анықтау, фонетика-фонологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10.3.2.3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын орнықтыру | ||
2. Лексика. Фразеология | |||
Сөзтану ғылымы |
2.1. Тарихи лексикология: этимология | Мәтінтану |
10.1.1.2 мәтіннен автор позициясын және жалпы ақпаратты талқылау сұрақтары арқылы анықтау; |
Мәтінтудыру |
10.2.1.2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10.3.1.2 сөздердің тура, туынды мағынасын, тіркесу сипатын, қолданылу аясы мен стильдік қызметін көрсете отырып, толық лексикалық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10.3.2.1 қосымшалар мен шылауларды үндестік заңына сай жазу, ықшамдалған, кіріккен, біріккен, тіркескен сөздердің емлесін сақтау | ||
2-тоқсан | |||
3. Сөз таптары | |||
Сөз топтары емес, сөз таптары (сөз таптарының сандық және сапалық ерекшеліктері туралы мәтіндер) |
3.1 Сөз таптары туралы түсінік | Мәтінтану |
10.1.1.3 ойын (автордың көзқарасы мен ақпарат берілген тұстарын) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу; |
Мәтінтудыру |
10.2.1.3 ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын игеру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10.3.1.2 сөздердің тура, туынды мағынасын, тіркесу сипатын, қолданылу аясы мен стильдік қызметін көрсете отырып, толық лексикалық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10.3.2.2 жазбаша мәтін тудыру кезінде сөйлем ішіндегі және сөйлем соңындағы тыныс белгілерді қоюдағы ұстанымдарды (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сақтай білу | ||
4. Сөзжасам | |||
Сөз қалай жасалады? (Н.Оралбаева, А.Салқынбай секілді ғалымдардың еңбектерінен сөзжасамға қатысты мәтіндер) |
4.1 Сөз жасаудың тәсілдері | Мәтінтану |
10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, ойды жалғастыру; |
Мәтінтудыру |
10.2.1.4 сәлемдесу, қарату, танысу, өтініш айту, рұқсат сұрау, шақыру, кешірім сұрау, алғыс айту, қоштасу кезінде ұлттық этикет талаптарын сақтау; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10.3.1.3 сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10.3.2.1 қосымшалар мен шылауларды үндестік заңына сай жазу, ықшамдалған, кіріккен, біріккен, тіркескен сөздердің емлесін сақтау | ||
3-тоқсан | |||
5. Зат есім. Есімдік | |||
Сөз қалай түрленеді? |
5.1 Зат есімнің жасалу жолдары | Мәтінтану |
10.1.1.2 мәтіннен автор позициясын және жалпы ақпаратты талқылау сұрақтары арқылы анықтау; |
Мәтінтудыру |
10.2.1.5 өлең оқу, монолог айту, диалогқа түсу кезінде сөз сазын және бейвербалды құралдарды пайдалану талаптарын білу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10.3.1.3 сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10.3.2.3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын орнықтыру | ||
6. Сын есім. Сан есім | |||
Заттың сыны мен саны (сын есім мен сан есімді зерттеген ғалымдардың мәтіндерінен үзінділер) |
6.1 Сан есімнің лексика-семантикалық ерекшеліктері | Мәтінтану |
10.1.1.4 |
Мәтінтудыру |
10.2.1.1 көркем мәтін стилінің талаптарын сақтап, күрделі жоспар бойынша берілген тақырыпта шығарма жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10.3.1.3 сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10.3.2.2 жазбаша мәтін тудыру кезінде сөйлем ішіндегі және сөйлем соңындағы тыныс белгілерді қоюдағы ұстанымдарды (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сақтай білу | ||
7. Етістік | |||
Түрленімге бай сөз табы (етістікті зерттеген ғалымдардың еңбектерінен үзінділер) |
7.1 Етістіктің жіктелу ерекшеліктері | Мәтінтану |
10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, ойды жалғастыру; |
Мәтінтудыру |
10.2.1.2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10.3.1.3 сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10.3.2.1 қосымшалар мен шылауларды үндестік заңына сай жазу, ықшамдалған, кіріккен, біріккен, тіркескен сөздердің емлесін сақтау | ||
4-тоқсан | |||
8. Үстеу | |||
Мағынаны қалай толықтырамыз? (үстеуді зерттеген ғалымдардың еңбектерінен алынған мәтіндер) |
8.1 Үстеудің лексика-грамматикалық топтары: мезгіл және мекен үстеулері | Мәтінтану |
10.1.1.2 мәтіннен автор позициясын және жалпы ақпаратты талқылау сұрақтары арқылы анықтау; |
Мәтінтудыру |
10.2.1.3 ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын игеру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10.3.1.3 сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10.3.2.3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын орнықтыру | ||
9. Шылау, еліктеу, одағай сөздер | |||
Сөйлемдегі көмекшілер мен оқшаулар (шылау, оқшау, еліктеу сөздерді зерттеген ғалымдардың еңбектерінен алынған мәтіндер) |
9.1 Жалғаулықтар: ыңғайластық жалғаулықтар | Мәтінтану |
10.1.1.4 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді талдау; |
Мәтінтудыру |
10.2.1.4 сәлемдесу, қарату, танысу, өтініш айту, рұқсат сұрау, шақыру, кешірім сұрау, алғыс айту, қоштасу кезінде ұлттық этикет талаптарын сақтау; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10.3.1.1 дыбыстың жіктелімін, жасалуын, буын түрлерін, буын үндесімін, тасымал тәртібін, сөйлеудегі ырғақты топтарды, сөз ішіндегі және сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді, интонацияның құрамдас бөліктерін анықтау, фонетика-фонологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10.3.2.1 қосымшалар мен шылауларды үндестік заңына сай жазу, ықшамдалған, кіріккен, біріккен, тіркескен сөздердің емлесін сақтау | ||
2) 11-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Сөз тіркесі синтаксисі | |||
Синтаксистік қатынастар (М.Балақаев, Т.Сайрамбаев, Ә.Әбілақов еңбектерінен алынған мәтіндер) |
1.1 Тұрақты тіркес | Мәтінтану |
11.1.1.1 мәтін бойынша өз көзқарастарын айту, өз көзқарастарын дәлелдеу үшін дұрыс қорытынды шығару; |
Мәтінтудыру |
11.2.1.1 күрделі жоспар бойынша берілген талаптарға шығарма жазу кезінде жоспар жүйесін сақтау және шығарманы дұрыс қорытындылау; | ||
Лексика-грамматика | 11.3.1.3 сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11.3.2.1 қазақ тілінің орфографиялық ережелеріне сүйеніп бас әріптің, игерілген/игерілмеген кірме сөздер мен бейүндес сөздердің емлесін білу | ||
2. Жай сөйлем синтаксисі | |||
Сөйлем (жай сөйлем синтаксисі мамандарының еңбектерінен алынған мәтіндер) |
2.1 Белгілі жақты сөйлем | Мәтінтану |
11.1.1.2 оқиғалар, идеялар, құндылықтар, деректер арасындағы байланысты проблемалық сұрақтар арқылы анықтау; |
Мәтінтудыру |
11.2.1.2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматика | 11.3.1.3 сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11.3.2.1 қазақ тілінің орфографиялық ережелеріне сүйеніп бас әріптің, игерілген/игерілмеген кірме сөздер мен бейүндес сөздердің емлесін білу | ||
2-тоқсан | |||
3. Құрмалас сөйлем синтаксисі | |||
Күрделі ойды білдіретін құрылымдар (құрмалас сөйлем синтаксисі мамандарының еңбектерінен алынған мәтіндер) |
3.1 Құрмалас сөйлемнің қалыптасу жолдары мен өзіндік белгілері | Мәтінтану |
11.1.1.4 әртүрлі формадағы мәтіндердегі оқиғалар мен құбылыстардың уақытша және себеп-салдарлық өзара байланысын анықтау; |
Мәтінтудыру |
11.2.1.3 ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматика | 11.3.1.3 сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11.3.2.2 сөйлем соңында, сөйлем ішінде қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді пунктуациялық ұстанымдарға (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сай қоя білу | ||
4. Сабақтас құрмалас сөйлем | |||
Тілдегі сабақтаса байланыс (бір-біріне бағына байланысқан сабақтас сөйлемдер мен сөз тіркестеріне қатысты мәтіндер) |
4.1 Көсемше, есімше, шартты рай арқылы жасалған сабақтас құрмалас сөйлемдер | Мәтінтану |
11.1.1.1 мәтін бойынша өз көзқарастарын айту, өз көзқарастарын дәлелдеу үшін дұрыс қорытынды шығару; |
Мәтінтудыру |
11.2.1.4 әлеуметтік-тұрмыстық қатынас (тілек айту, бата беру, құттықтау, көңіл айту, қолдау көрсету және т.б.) кезінде ұлттық тілде қалыптасқан шаблондарды сақтау; | ||
Лексика-грамматика | 11.3.1.3 сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11.3.2.2 сөйлем соңында, сөйлем ішінде қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді пунктуациялық ұстанымдарға (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сай қоя білу | ||
3-тоқсан | |||
5. Төл сөз бен төлеу сөз | |||
Қысқа әңгіме шеберлері (қысқа әңгіме шеберлерінің шығармаларынан алынған мәтіндер) |
5.1. Төл сөздің құрылымдық мазмұны | Мәтінтану |
11.1.1.2 оқиғалар, идеялар, құндылықтар, деректер арасындағы байланысты проблемалық сұрақтар арқылы анықтау; |
Мәтінтудыру |
11.2.1.5 өлең оқу, монолог айту, диалогқа түсу кезінде сөз сазын және бейвербалды құралдарды пайдалану талаптарын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматика | 11.3.1.3 сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11.3.2.2 сөйлем соңында, сөйлем ішінде қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді пунктуациялық ұстанымдарға (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сай қоя білу | ||
6. Мемлекеттік тілдің қоғамдағы қызметі | |||
Қазақ тілі - Қазақстан Республикасының мемлкеттік тілі (мемлекеттік тілдің ахуалына байланысты әлеуметтік зерттеулер, тіл ахуалына қатысты БАҚ мақалалары) |
6.1 Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі | Мәтінтану |
11.1.1.3 ойын (автордың көзқарасы мен ақпарат берілген тұстарын) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау; |
Мәтінтудыру |
11.2.1.3 ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматика | 11.3.1.1 әр стильге тән лексика-грамматикалық ерекшеліктерді анықтай отырып, сөйлемдерді фонологиялық-ырғақтық топтарға бөліп, айтылуы бойынша өрнектеп, ішіндегі дыбыстық өзгерістерді анықтау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11.3.2.3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын жетілдіру | ||
7. Қазақ тіліндегі функционалдық стильдер | |||
Ауызекі сөйлеу және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндер (ауызекі сөйлеу және көркем әдебиет стилінен алынған мәтіндер) |
7.1 Ауызекі сөйлеу стилі. Ауызекі сөйлеу стилінің лингвистикалық белгілері | Мәтінтану |
11.1.1.1 мәтін бойынша өз көзқарастарын айту, өз көзқарастарын дәлелдеу үшін дұрыс қорытынды шығару; |
Мәтінтудыру |
11.2.1.2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматика | 11.3.1.1 әр стильге тән лексика-грамматикалық ерекшеліктерді анықтай отырып, сөйлемдерді фонологиялық- ырғақтық топтарға бөліп, айтылуы бойынша өрнектеп, ішіндегі дыбыстық өзгерістерді анықтау | ||
Айтылым-жазылым нормалары |
11.3.2.1 қазақ тілінің орфографиялық ережелеріне сүйеніп бас әріптің, игерілген/игерілмеген кірме сөздер мен бейүндес сөздердің емлесін білу; | ||
4-тоқсан | |||
8. Ғылыми стиль | |||
Ғылыми стильдің қалыптасу тарихы (білім, ғылым, инновация тақырыбындағы ғылыми мәтіндер) |
8.1 Ғылыми стильдің лексикасы | Мәтінтану |
11.1.1.2 оқиғалар, идеялар, құндылықтар, деректер арасындағы байланысты проблемалық сұрақтар арқылы анықтау; |
Мәтінтудыру |
11.2.1.2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматика | 11.3.1.2 мәтіннің стилін, жанрын, қолдану аясын, лексика-грамматикалық ерекшеліктерін көрсетіп, ондағы сөздерге толық лексикалық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11.3.2.3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын жетілдіру | ||
9. Терминдер және кірме сөздер | |||
Қазақ тіл білімінің терминдер жүйесі (А.Байтұрсынұлы, Ө.Айтбайұлы, Ш.Құрманбайұлы ғылыми сияқты ғалымдардыі еңбектерінен алынған мәтіндер) |
9.1 Тіл білімі терминдері | Мәтінтану |
11.1.1.3 ойын (автордың көзқарасы мен ақпарат берілген тұстарын) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау; |
Мәтінтудыру |
11.2.1.1 күрделі жоспар бойынша берілген талаптарға шығарма жазу кезінде жоспар жүйесін сақтау және шығарманы дұрыс қорытындылау; | ||
Лексика-грамматика | 11.3.1.2 мәтіннің стилін, жанрын, қолдану аясын, лексика-грамматикалық ерекшеліктерін көрсетіп, ондағы сөздерге толық лексикалық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11.3.2.1 қазақ тілінің орфографиялық ережелеріне сүйеніп бас әріптің, игерілген/игерілмеген кірме сөздер мен бейүндес сөздердің емлесін білу | ||
10. Ресми іс-қағаздар стилінің тілі. Публицистикалық стиль | |||
Бұқаралық ақпарат құралдары (Тіл мәселесін көтерген публицистикалық мәтіндер) |
10.1 Ресми іс-қағаздар стилінің қолданылу аясы | Мәтінтану |
11.1.1.5 мәтінде көтерілген мәселенің (саяси-қоғамдық, тәрбиелік) маңыздылығын анықтап, баға беру; |
Мәтінтудыру |
11.2.2.2 ресми стильдің өмірге қажетті үлгілерін талапқа сай жазуды жетілдіру; | ||
Лексика-грамматика | 11.3.1.1 әр стильге тән лексика-грамматикалық ерекшеліктерді анықтай отырып, сөйлемдерді фонологиялық-ырғақтық топтарға бөліп, айтылуы бойынша өрнектеп, ішіндегі дыбыстық өзгерістерді анықтау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11.3.2.3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын жетілдіру | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 77-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Қазақ әдебиеті бағдарламасының мақсаты – білім алушыларды креативті ойлауға бағыттау. Олардың ойларын ауызша еркін жеткізуіне және жаза білуіне қолдау көрсету, дәлелдер келтіру, салыстыру және анализ жасау, бағалау дағдыларын қалыптастыру. Білім алушылар әдеби жанрларға эксперимент жасау арқылы драмалық шығарманы проза тілімен, прозаны поэзия тілімен жазу тәсілдерін меңгере алады.
3. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) "Қазақ әдебиеті" бағдарламасы білім алушылардың сауаттылығын, олардың әдеби және эстетикалық талғамдары мен сезімдерін дамыту, ойлау қабілеттері мен танымдық және коммуникативтік дағдыларын қалыптастыру бағытында құрастырылған;
2) қазақ әдебиетінің құндылық ретіндегі болмысын, ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын құрметтейді және бағалайды;
3) қазақ әдебиетінің мәдениетаралық қарым-қатынастағы рөлін, қазақ халқының қалыптасқан тарихын, алға қойған міндеттерін, мәселелерін, қарама-қайшылық пен қиындықтарын анықтайды және түсінеді;
4) түрлі жағдайларға бейімделе білу және өздігінен шешім қабылдау дағдыларын қалыптастырады;
5) заманауи, ғылыми және қоғамдық дамуға сәйкес дүниетанымын дамытады.
2-тарау. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
4. "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Қазақ әдебиеті" пәндік білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген: түсіну және жауап беру, анализ және интерпретация, бағалау және салыстырмалы анализ, сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады.
6. "Түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем шығарма мазмұны мен пішіні;
2) әдеби шығарманың тұжырымдамасы;
3) көркем шығармадағы образ;
4) шығарма үзінділерімен жұмыс;
5) қазақ әдебиетіндегі ұлттық құндылықтардың әлемдегі орнын білу.
7. "Анализ және интерпретация" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әдеби шығарманың композициясы;
2) автор бейнесі;
3) көркем шығарманың тілі;
4) шығармашылық жұмыс;
5) қазақ және әлем әдебиетіндегі құндылықтар.
8. "Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) тарихи және көркемдік құндылығы;
2) заманауилығы мен жаңашылдығы;
3) әдеби эссе;
4) әдеби сын.
9. 10- сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) түсіну және жауап беру: әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы идеялық мазмұнын түсіну, әдеби шығарманың жанрлық табиғатын тану, көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау, көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану, ұлттық құндылықтардың маңыздылығын контекстермен үндестіру;
2) анализ және интерпретация: әдеби шығарманың әртүрлі композициялық ерекшеліктерін талдау, автор бейнесінің шығармадағы белгілі бір оқиғадағы көрінісі, шығармадағы көркемдегіш құралдардың орны мен қызметін ашу, көркем шығармада көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы шығармашылық жұмыс жазу, қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ құндылықтарды анықтау;
3) бағалау және салыстыру: шығарманың тарихи және көркемдік құндылығын анықтап, бағалау, көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына баға беру, шығарманың идеясын адамгершілік құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу, ғылыми еңбектерді негізге ала отырып, әдеби сын жазу.
10. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Абай Құнанбаев "Сегіз аяқ", "Қалың елім, қазағым, қайран жұртым", "Лай суға май бітпес қой өткенге" өлеңдері; Он жетінші қарасөз, Отыз екінші қарасөз, "Масғұт" поэмасы;
2) М. Сәрсеке "Қаныш Сәтбаев" роман-эссе;
3) А. Кемелбаева "Шашты" әңгімесі;
4) Т. Сұлтанбеков "Көшпелі алтын" ғылыми фантастикалық әңгіме;
5) Оразақын Асқар "Шетте жүрген бауырларға" өлеңі;
6) Ш. Мұртаза "Бесеудің хаты" драмасы;
7) Ж. Бөдеш "Жалғыз" поэмасы.
11. 11-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) түсіну және жауап беру: әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы жанрлық ерекшелігін түсіну, әдеби шығарманың жанрлық ерекшелігін өзге жанрлармен салыстыра отырып талдау, көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету, көркем шығармалардан алған үзінділерді, қанатты сөздер мен дәйексөздерді шығармашылық жұмыстарда қолдану, ұлттық құндылықтардың маңыздылығын ғаламдық тақырыптағы контекстермен байланыстыру;
2) анализ және интерпретация: әдеби шығарманың жанрына қарай композициялық ерекшеліктерін айқындау, шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысы, шығарма идеясы мен көркемдегіш құралдардың байланысын ашу, әдеби туындыдағы көтерілген мәселелерге өзіндік көзқарас тұрғысынан шығармашылық жұмыс жазу, әлем және қазақ әдебиетіндегі ортақ құндылықтардың үндестігін талдау;
3) бағалау және салыстыру: шығарманы әлем әдебиеті үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау, көркем шығармадағы заман көрінісі мен қазіргі заман көрінісін салыстырып бағалау, шығарманы көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу, шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу.
12. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) О. Бөкей "Атау кере" повесі;
2) Ж. Әбдірашев "Дала, сенің ұлыңмын" өлеңі;
3) Б. Мұқай "Өмірзая" романы;
4) Е. Әбікен "Пәтер іздеп жүр едік" әңгімесі;
5) М. Әуезов "Абай жолы" роман-эпопеясы 1, 2-том;
6) Қ. Мырзалиев "Қызыл кітап" поэмасы;
7) С. Балғабаев "Тойдан қайтқан қазақтар" комедиялық драмасы.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4 кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
14. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) түсіну және жауап беру:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Көркем шығарманың мазмұны мен пішіні | 10.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы идеялық мазмұнын түсіну | 11.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы жанрлық ерекшелігін түсіну |
2. Әдеби шығарманың тұжырымдамасы | 10.1.2.1 әдеби шығарманың жанрлық табиғатын тану | 11.1.2.1 әдеби шығарманың жанрлық ерекшелігін өзге жанрлармен салыстыра отырып талдау |
3. Көркем шығармадағы образ | 10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау | 11.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету |
4. Шығарма үзінділерімен жұмыс | 10.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану | 11.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді, қанатты сөздер, дәйексөздерді шығармашылық жұмыстарда қолдану |
5 . Қазақ әдебиетіндегі ұлттық құндылықтардың әлемдегі орнын білу | 10.1.5.1 ұлттық құндылықтардың маңыздылығын контекстермен үндестіру | 11.1.5.1 ұлттық құндылықтардың маңыздылығын ғаламдық тақырыптағы контекстермен байланыстыру |
2) анализ және интерпретация: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Әдеби шығарманың композициясы | 10.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық ерекшеліктерін талдау | 11.2.1.1 әдеби шығарманың жанрына қарай композициялық ерекшеліктерін айқындау |
2. Автор бейнесі | 10.2.2.1 автор бейнесінің шығармадағы белгілі бір оқиғадағы көрінісін анықтау | 11.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын анықтау |
3. Көркем шығарманың тілі | 10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдардың орны мен қызметін талдау | 11.2.3.1 шығарма идеясы мен көркемдегіш құралдардың байланысын талдау |
4. Шығармашылық жұмыс | 10.2.4.1 көркем шығармада көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу | 11.2.4.1 әдеби туындыдағы көтерілген мәселелерге өзіндік көзқарас тұрғысынан шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу |
5. Қазақ және әлем әдебиетіндегі құндылықтар | 10.2.5.1 қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ құндылықтарды анықтау | 11.2.5.1 әлем және қазақ әдебиетіндегі ортақ құндылықтардың үндестігін талдау |
3) бағалау және салыстыру:
10-сынып | 11-сынып | |
1. Тарихи және көркемдік құндылығы | 10.3.1.1 шығарманың тарихи және көркемдік құндылығын анықтап, бағалау | 11.3.1.1 шығарманы әлем әдебиеті үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау |
2. Заманауилығы мен жаңашылдығы | 10.3.2.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына баға беру | 11.3.2.1 көркем шығармадағы заман көрінісі мен қазіргі заман көрінісін салыстырып бағалау |
3. Әдеби эссе | 10.3.3.1 шығарманың идеясын адамгершілік құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | 11.3.3.1 шығарманы көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу |
4. Әдеби сын | 10.3.4.1 ғылыми еңбектерге сүйене отырып әдеби сын жазу | 11.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу |
15. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
16. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын ) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Қалың елім, қазағым | Абай шығармашылығы: "Сегіз аяқ", "Қалың елім, қазағым, қайран жұртым", "Лай суға май бітпес қой өткенге" өлеңдері, Он жетінші қарасөз, Отыз екінші қарасөз, "Масғұт" поэмасы | Түсіну және жауап беру |
10.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы идеялық мазмұнын түсіну; |
Анализ және интерпрета |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық ерекшеліктерін талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.1.1 шығарманың тарихи және көркемдік құндылығын анықтап, бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Қазақтың Қанышы | М. Сәрсеке "Қаныш Сәтбаев" роман-эссе | Түсіну және жауап беру |
10.1.2.1. әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы идеялық мазмұнын түсіну; |
Анализ және интерпрета |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық ерекшеліктерін талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.1.1 шығарманың тарихи және көркемдік құндылығын анықтап, бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Парасат пайымы |
А. Кемелбаева "Шашты" әңгімесі, | Түсіну және жауап беру |
10.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы идеялық мазмұнын түсіну; |
Анализ және интерпретация |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық ерекшеліктерін талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.1.1 шығарманың тарихи және көркемдік құндылығын анықтап, бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Тарих тағылымы |
Ш. Мұртаза "Бесеудің хаты" драмасы, | Түсіну және жауап беру |
10.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы идеялық мазмұнын түсіну; |
Анализ және интерпретация |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық ерекшеліктерін талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.1.1 шығарманың тарихи және көркемдік құндылығын анықтап, бағалау; | ||
2) 11-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Кеңістік пен уақыт |
О. Бөкей "Атау кере" повесі, | Түсіну және жауап беру |
11.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы жанрлық ерекшелігін түсіну; |
Анализ және интерпретация |
11.2.1.1 әдеби шығарманың жанрына қарай композициялық ерекшеліктерін айқындау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.1.1 шығарманы әлем әдебиеті үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Заман шындығы |
Б. Мұқай "Өмірзая" романы, | Түсіну және жауап беру |
11.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы жанрлық ерекшелігін түсіну; |
Анализ және интерпретация |
11.2.1.1 әдеби шығарманың жанрына қарай композициялық ерекшеліктерін айқындау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.1.1 шығарманы әлем әдебиеті үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Ғасырлық туынды | М. Әуезов "Абай жолы" роман-эпопеясы 1, 2-том | Түсіну және жауап беру |
11.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы жанрлық ерекшелігін түсіну; |
Анализ және интерпре |
11.2.1.1 әдеби шығарманың жанрына қарай композициялық ерекшеліктерін айқындау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.1.1 шығарманы әлем әдебиеті үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Табиғат және адам |
Қ. Мырзалиев "Қызыл кітап" поэмасы, | Түсіну және жауап беру |
11.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы жанрлық ерекшелігін түсіну; |
Анализ және интерпретация |
11.2.1.1 әдеби шығарманың жанрына қарай композициялық ерекшеліктерін айқындау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.2.1 көркем шығармадағы заман көрінісі мен қазіргі заман көрінісін салыстырып бағалау; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 78-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 78-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Қазақ әдебиеті бағдарламасының мақсаты – білім алушыларды креативті ойлауға бағыттау. Олардың ойларын ауызша еркін жеткізуіне және жаза білуіне қолдау көрсету, дәлелдер келтіру, салыстыру және анализ жасау, бағалау дағдыларын қалыптастыру. Білім алушылар әдеби жанрларға эксперимент жасау арқылы драмалық шығарманы проза тілімен, прозаны поэзия тілімен жазу тәсілдерін меңгере алады.
3. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) "Қазақ әдебиеті" бағдарламасы білім алушылардың сауаттылығын, олардың әдеби және эстетикалық талғамдары мен сезімдерін дамыту, ойлау қабілеттері мен танымдық және коммуникативтік дағдыларын қалыптастыру бағытында құрастырылған;
2) қазақ әдебиетінің құндылық ретіндегі болмысын, ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын құрметтейді және бағалайды;
3) қазақ әдебиетінің мәдениетаралық қарым-қатынастағы рөлін, қазақ халқының қалыптасқан тарихын, алға қойған міндеттерін, мәселелерін, қарама-қайшылық пен қиындықтарын анықтайды және түсінеді;
4) түрлі жағдайларға бейімделе білу және өздігінен шешім қабылдау дағдыларын қалыптастырады;
5) заманауи, ғылыми және қоғамдық дамуға сәйкес дүниетанымын дамытады.
2-тарау. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
4. "Қазақ әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
5. "Қазақ әдебиеті" пәндік білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген: түсіну және жауап беру, анализ және интерпретация, бағалау және салыстырмалы анализ, сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады.
6. "Түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем шығарма мазмұны мен пішіні;
2) әдеби шығарманың тұжырымдамасы;
3) көркем шығармадағы образ;
4) шығарма үзінділерімен жұмыс;
5) қазақ әдебиетіндегі ұлттық құндылықтардың әлемдегі орнын білу.
7. "Анализ және интерпретация" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әдеби шығарманың композициясы;
2) автор бейнесі;
3) көркем шығарманың тілі;
4) шығармашылық жұмыс;
5) қазақ және әлем әдебиетіндегі құндылықтар.
8. "Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) тарихи және көркемдік құндылығы;
2) заманауилығы мен жаңашылдығы;
3) әдеби эссе;
4) әдеби сын.
9. 10-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) түсіну және жауап беру: әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну, әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу, көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау, көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы мәселелермен байланыстыру, шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу;
2) анализ және интерпретация: әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысы, шығармадағы автор стилі мен көркемдегіш құралдардың қызметін ашу, көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс жазу, әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту;
3) бағалау және салыстыру: шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау, көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру, шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу, шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу.
10. 10 сыныпта оқуға арналған көркем шығармалар тізімі:
1) Абай Құнанбаев "Сегіз аяқ", "Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы", "Көңілім қайтты достан да, дұшпаннан да", "Сабырсыз, арсыз, еріншек", "Қалың елім, қазағым, қайран жұртым", "Болыс болдым, мінеки", "Лай суға май бітпес қой өткенге" өлеңдері; Он жетінші қарасөз, Отыз екінші қарасөз, Отыз үшінші қарасөз, "Ескендір" поэмасы;
2) Жүсіпбек Аймауытов "Ақбілек" романы;
3) Ә. Кекілбаев "Аңыздың ақыры" повесі;
4) М. Мағауин "Шақан – шері" романы;
5) Ш. Айтматов "Алғашқы ұстаз" повесі;
6) Ұ. Есдәулет "Біз түркілерміз";
7) Қ. Жұмаділов "Тағдыр" романы;
8) Шахимардан Құсайынов "Томирис" драмасы;
9) Ш. Мұртаза "Тәуекел той" әңгімесі.
11. 11-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) түсіну және жауап беру: әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну, әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету, көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы мәселелермен байланыстырып, шығармашылық жұмыстарда қолдану, шығармадағы ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу;
2) анализ және интерпретация: әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау, шығармадағы көркемдегіш құралдардың образ жасаудағы орны, көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс жазу, қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау;
3) бағалау және салыстыру: шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау, көркем шығарманың жаңашылдығын ғаламдық тақырыптармен байланыстыра отырып, сыни тұрғыдан баға беру, шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу, шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу.
12. 11 сыныпта оқуға арналған көркем шығармалар тізімі:
1) С. Сейфуллин "Сыр сандық" өлеңі;
2) І. Есенберлин "Қаһар" романы;
3) А. Сүлейменов "Бесатар" повесі;
4) С. Елубай "Жалған дүние" романы;
5) Қасым Аманжолов "Өзім туралы" өлеңі;
6) М. Әуезов "Абай жолы" роман-эпопеясы;
7) Т. Молдағалиев "Бауырлар" өлеңі;
8) Т.Әсемқұлов "Бекторының қазынасы" әңгімесі;
9) Эрнест Хемингуэй "Шал мен теңіз" повесі.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
14. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
1) түсіну және жауап беру:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Көркем шығарманың мазмұны мен пішіні | 10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну | 11.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну |
2. Әдеби шығарманың тұжырымдамасы | 10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу | 11.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу |
3. Көркем шығармадағы образ | 10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау | 11.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету |
4. Шығарма үзінділерімен жұмыс | 10.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстыру | 11.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстырып, шығармашылық жұмыстарда қолдану |
5. Қазақ әдебиетіндегі ұлттық құндылықтардың әлемдегі орнын білу | 10.1.5.1 шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу | 11.1.5.1 шығармадағы ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу |
2) анализ және интерпретация:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Әдеби шығарманың композициясы | 10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау | 11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау |
2. Автор бейнесі | 10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын айқындау | 11.2.2.1 автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау |
3. Көркем шығарманың тілі | 10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау | 11.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдай отырып, автор стилін анықтау |
4. Шығармашылық жұмыс | 10.2.4.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу | 11.2.4.1 көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу |
5. Қазақ және әлем әдебиетіндегі құндылықтар | 10.2.5.1 әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту | 11.2.5.1 қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау |
3) бағалау және салыстыру:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Тарихи және көркемдік құндылығы | 10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау | 11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау |
2. Заманауилығы мен жаңашылдығы | 10.3.2.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру | 11.3.2.1 көркем шығарманың жаңашылдығын ғаламдық тақырыптармен байланыстыра отырып, сыни тұрғыдан баға беру |
3. Әдеби эссе | 10.3.3.1 шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | 11.3.3.1 шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу |
4. Әдеби сын | 10.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу | 11.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу |
15. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
16. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өлең – сөздің патшасы | Абай шығармашылығы"Сегіз аяқ", "Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы", "Көңілім қайтты достан да, дұшпаннан да", "Сабырсыз, арсыз, еріншек", "Қалың елім, қазағым, қайран жұртым", "Болыс болдым, мінеки", "Лай суға май бітпес қой өткенге" өлеңдері, он жетінші қарасөз, отыз екінші қарасөз, отыз үшінші қарасөз, "Ескендір" поэмасы | Түсіну және жауап беру | 10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; 10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау; 10.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстыру; 10.1.5.1 шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу |
Анализ және интерпретация | 10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын айқындау; 10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау; 10.2.4.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу; 10.2.5.1 әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 10.3.2.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру; 10.3.3.1 шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; 10.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу | ||
2-тоқсан | |||
Прозадағы көркем ой | Жүсіпбек Аймауытов "Ақбілек" романы, Ә.Кекілбаев "Аңыздың ақыры" повесі | Түсіну және жауап беру | 10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; 10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау; 10.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстыру; 10.1.5.1 шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу |
Анализ және интерпретация | 10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын айқындау; 10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау; 10.2.4.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 10.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу | ||
3 -тоқсан | |||
Аңызбен өрілген көркем сөз | М.Мағауин "Шақан-шері" романы, Ш. Айтматов "Алғашқы ұстаз" повесі, Ұ. Есдәулетов "Біз түркілерміз" | Түсіну және жауап беру | 10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; 10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау; 10.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстыру; 10.1.5.1 шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу |
Анализ және интерпретация | 10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысы айқындау; 10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау; 10.2.4.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу; 10.2.5.1 әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 10.3.2.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру; 10.3.3.1 шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; 10.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу | ||
4-тоқсан | |||
Заман, дәуір тұлғасы | Қ.Жұмаділов "Тағдыр" романы, Шахмардан Құсайынов "Томирис" драмасы, Ш. Мұртаза "Тәуекел той" әңгімесі | Түсіну және жауап беру | 10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; 10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау; 10.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстыру; 10.1.5.1 шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу |
Анализ және интерпретация | 10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын айқындау; 10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау; 10.2.4.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 10.3.3.1 шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; 10.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу | ||
2) 11-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Тарихтың шертіп пернесін | С. Сейфуллин "Сыр сандық" өлеңі, І. Есенберлин "Қаһар" романы, А. Сүлейменов "Бесатар" повесі | Түсіну және жауап беру | 11.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну; 11.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 11.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету; 11.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстырып, шығармашылық жұмыстарда қолдану; 11.1.5.1 шығармадағы ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу |
Анализ және интерпретация | 11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 11.2.2.1 автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау; 11.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдай отырып, автор стилін анықтау; 11.2.4.1 көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу; 11.2.5.1 қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 11.3.2.1 көркем шығарманың жаңашылдығын ғаламдық тақырыптармен байланыстыра отырып, сыни тұрғыдан баға беру; 11.3.3.1 шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; 11.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу | ||
2-тоқсан | |||
Пайым мен парасат | Қасым Аманжолов "Өзім туралы" өлеңі, С. Елубай "Жалған дүние" романы | Түсіну және жауап беру | 11.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну; 11.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 11.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету; 11.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстырып, шығармашылық жұмыстарда қолдану |
Анализ және интерпретация | 11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 11.2.2.1 автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау; 11.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдай отырып, автор стилін анықтау; 11.2.4.1 көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 11.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу | ||
3-тоқсан | |||
Ғасырлық туынды | М. Әуезов "Абай жолы" роман-эпопеясы | Түсіну және жауап беру | 11.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну; 11.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 11.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету; 11.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстырып, шығармашылық жұмыстарда қолдану; 11.1.5.1 шығармадағы ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу |
Анализ және интерпретация | 11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 11.2.2.1 автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау; 11.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдай отырып, автор стилін анықтау; 11.2.4.1 көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс (эссе,әңгіме,өлең) жазу; 11.2.5.1 қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 11.3.2.1 көркем шығарманың жаңашылдығын ғаламдық тақырыптармен байланыстыра отырып, сыни тұрғыдан баға беру; 11.3.3.1 шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; 11.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу | ||
4-тоқсан | |||
Әдебиеттегі сын-сарын | Т. Молдағалиев "Бауырлар" өлеңі, Т.Әсемқұлов "Бекторының қазынасы" әңгімесі, Эрнест Хемингуэй "Шал мен теңіз" повесі | Түсіну және жауап беру | 11.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 11.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету; 11.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстырып, шығармашылық жұмыстарда қолдану |
Анализ және интерпретация | 11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 11.2.2.1 автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау; 11.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдай отырып, автор стилін анықтау; 11.2.4.1 көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу; 11.2.5.1 қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.2.1 көркем шығарманың жаңашылдығын ғаламдық тақырыптармен байланыстыра отырып, сыни тұрғыдан баға беру; 11.3.3.1 шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; 11.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу | ||
3-тарау. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
17. "Қазақ әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
18. "Қазақ әдебиеті" пәндік білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген: түсіну және жауап беру, анализ және интерпретация, бағалау және салыстырмалы анализ, сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады.
19. "Түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем шығарма мазмұны мен пішіні;
2) әдеби шығарманың тұжырымдамасы;
3) көркем шығармадағы образ;
4) шығарма үзінділерімен жұмыс;
5) қазақ әдебиетіндегі ұлттық құндылықтардың әлемдегі орнын білу.
20. "Анализ және интерпретация" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әдеби шығарманың композициясы;
2) автор бейнесі;
3) көркем шығарманың тілі;
4) шығармашылық жұмыс;
5) қазақ және әлем әдебиетіндегі құндылықтар.
21. "Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) тарихи және көркемдік құндылығы;
2) заманауилығы мен жаңашылдығы;
3) әдеби эссе;
4) әдеби сын.
22. 10-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) түсіну және жауап беру: әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну, әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу, көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау, көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы мәселелермен байланыстыру, шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу;
2) анализ және интерпретация: әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысы, шығармадағы автор стилі мен көркемдегіш құралдардың қызметін ашу, көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс жазу, әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту;
3) бағалау және салыстыру: шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау, көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру, шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу, шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу.
23. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Абай Құнанбаев "Сегіз аяқ", "Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы", "Көңілім қайтты достан да, дұшпаннан да", "Сабырсыз, арсыз, еріншек", "Қалың елім, қазағым, қайран жұртым", "Болыс болдым, мінеки", "Лай суға май бітпес қой өткенге" өлеңдері; Он жетінші қарасөз, Отыз екінші қарасөз, Отыз үшінші қарасөз, "Ескендір" поэмасы;
2) Жүсіпбек Аймауытов "Ақбілек" романы;
3) Ә. Кекілбаев "Аңыздың ақыры" повесі;
4) М. Мағауин "Шақан - шері" романы;
5) Ш. Айтматов "Алғашқы ұстаз" повесі;
6) Ұ. Есдәулет "Біз түркілерміз";
7) Қ. Жұмаділов "Тағдыр" романы;
8) Шахимардан Құсайынов "Томирис" драмасы;
9) Ш. Мұртаза "Тәуекел той" әңгімесі.
24. 11-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) түсіну және жауап беру: әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну, әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету, көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы мәселелермен байланыстырып, шығармашылық жұмыстарда қолдану, шығармадағы ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу;
2) анализ және интерпретация: әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау, шығармадағы көркемдегіш құралдардың образ жасаудағы орны, көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс жазу, қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау;
3) бағалау және салыстыру: шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау, көркем шығарманың жаңашылдығын ғаламдық тақырыптармен байланыстыра отырып, сыни тұрғыдан баға беру, шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу, шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу.
25. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) С. Сейфуллин "Сыр сандық" өлеңі;
2) І. Есенберлин "Қаһар" романы;
3) А. Сүлейменов "Бесатар" повесі;
4) С. Елубай "Жалған дүние" романы;
5) Қасым Аманжолов "Өзім туралы" өлеңі;
6) М. Әуезов "Абай жолы" роман-эпопеясы;
7) Т. Молдағалиев "Бауырлар" өлеңі;
8) Т.Әсемқұлов "Бекторының қазынасы" әңгімесі;
9) Эрнест Хемингуэй "Шал мен теңіз" повесі.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
26. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
27. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
1) түсіну және жауап беру:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Көркем шығарманың мазмұны мен пішіні | 10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну | 11.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну |
2. Әдеби шығарманың тұжырымдамасы | 10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу | 11.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу |
3. Көркем шығармадағы образ | 10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау | 11.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету |
4. Шығарма үзінділерімен жұмыс | 10.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстыру | 11.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстырып, шығармашылық жұмыстарда қолдану |
5. Қазақ әдебиетіндегі ұлттық құндылықтардың әлемдегі орнын білу | 10.1.5.1 шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу | 11.1.5.1 шығармадағы ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу |
2) анализ және интерпретация:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Әдеби шығарманың композициясы | 10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау | 11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау |
2. Автор бейнесі | 10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын айқындау | 11.2.2.1 автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау |
3. Көркем шығарманың тілі | 10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау | 11.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдай отырып, автор стилін анықтау |
4. Шығармашылық жұмыс | 10.2.4.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу | 11.2.4.1 көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу |
5. Қазақ және әлем әдебиетіндегі құндылықтар | 10.2.5.1 әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту | 11.2.5.1 қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау |
3) бағалау және салыстыру:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Тарихи және көркемдік құндылығы | 10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау | 11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау |
2. Заманауилығы мен жаңашылдығы | 10.3.2.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру | 11.3.2.1 көркем шығарманың жаңашылдығын ғаламдық тақырыптармен байланыстыра отырып, сыни тұрғыдан баға беру |
3. Әдеби эссе | 10.3.3.1 шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | 11.3.3.1 шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу |
4. Әдеби сын | 10.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу | 11.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу |
28. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
29. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өлең – сөздің патшасы | Абай шығармашылығы" Сегіз аяқ", "Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы", "Сабырсыз, арсыз, еріншек", "Қалың елім, қазағым, қайран жұртым", "Болыс болдым, мінеки", "Лай суға май бітпес қой өткенге" өлеңдері, он жетінші қарасөз, отыз екінші қарасөз, Ескендір" поэмасы | Түсіну және жауап беру | 10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; 10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау; 10.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстыру |
Анализ және интерпретация | 10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын айқындау; 10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау; 10.2.4.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу; 10.2.5.1 әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 10.3.2.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру; 10.3.3.1 шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; 10.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу | ||
2-тоқсан | |||
Прозадағы көркем ой | Жүсіпбек Аймауытов "Ақбілек" романы, Ә.Кекілбаев "Аңыздың ақыры" повесі | Түсіну және жауап беру | 10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; 10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау; 10.1.5.1 шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу |
Анализ және интерпретация | 10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын айқындау; 10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау; 10.2.4.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 10.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу | ||
3 -тоқсан | |||
Аңызбен өрілген көркем сөз | М. Мағауин "Шақан-шері" романы, Ш. Айтматов "Алғашқы ұстаз" повесі, Ұ. Есдәулетов "Біз түркілерміз" | Түсіну және жауап беру | 10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; 10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау; 10.1.5.1 шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу |
Анализ және интерпретация | 10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысы айқындау; 10.2.4.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу; 10.2.5.1 әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.2.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру; 10.3.3.1 шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; 10.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу | ||
4-тоқсан | |||
Заман, дәуір тұлғасы | Қ. Жұмаділов "Тағдыр" романы, Шахимардан Құсайынов "Томирис" драмасы, Ш. Мұртаза "Тәуекел той" әңгімесі | Түсіну және жауап беру | 10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; 10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау; 10.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстыру |
Анализ және интерпретация | 10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау; 10.2.4.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 10.3.3.1 шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; 10.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу | ||
2) 11-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Тарихтың шертіп пернесін | С. Сейфуллин "Сыр сандық" өлеңі, І. Есенберлин "Қаһар" романы, А. Сүлейменов "Бесатар" повесі | Түсіну және жауап беру | 11.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну; 11.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 11.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету; 11.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстырып, шығармашылық жұмыстарда қолдану; 11.1.5.1 шығармадағы ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу |
Анализ және интерпретация | 11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 11.2.2.1 автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау; 11.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдай отырып, автор стилін анықтау; 11.2.5.1 қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 11.3.2.1 көркем шығарманың жаңашылдығын ғаламдық тақырыптармен байланыстыра отырып, сыни тұрғыдан баға беру; 11.3.3.1 шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | ||
2-тоқсан | |||
Пайым мен парасат | Қасым Аманжолов "Өзім туралы" өлеңі, С.Елубай "Жалған дүние" романы | Түсіну және жауап беру | 11.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну; 11.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 11.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету |
Анализ және интерпретация | 11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 11.2.2.1 автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау; 11.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдай отырып, автор стилін анықтау; 11.2.4.1 көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 11.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу | ||
3-тоқсан | |||
Ғасырлық туынды | М. Әуезов "Абай жолы" роман-эпопеясы | Түсіну және жауап беру | 11.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну; 11.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 11.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету; 11.1.5.1 шығармадағы ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу |
Анализ және интерпретация | 11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 11.2.2.1 автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау; 11.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдай отырып, автор стилін анықтау; 11.2.4.1 көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең) жазу; 11.2.5.1 қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 11.3.3.1 шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; 11.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу | ||
4-тоқсан | |||
Әдебиеттегі сын- сарын | Т. Молдағалиев "Бауырлар" өлеңі, Т.Әсемқұлов "Бекторының қазынасы" әңгімесі, Эрнест Хемингуэй "Шал мен теңіз" повесі | Түсіну және жауап беру | 11.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 11.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету; 11.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстырып, шығармашылық жұмыстарда қолдану |
Анализ және интерпретация | 11.2.2.1 автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау; 11.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдай отырып, автор стилін анықтау; 11.2.4.1 көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.2.1 көркем шығарманың жаңашылдығын ғаламдық тақырыптармен байланыстыра отырып, сыни тұрғыдан баға беру; 11.3.3.1 шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; 11.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 79-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Қазақ әдебиеті пәні бағдарламасының басты бағыты – білім алушылардың ақыл-ой қабілеті мен тұлғалық қасиеттерін дамыту, коммуникативті құзыреттіліктерін жетілдіру, өздігінен және үздіксіз білім алуға жұмылдыру, алған білім негіздерін өмірлік жағдайларда қолдана білетін жеке тұлға қалыптастыру. Қазақ әдебиетінің қысқаша курсы арқылы әдебиет пәнін тереңдете оқыту, сөз өнері арқылы дүниетанымын кеңейту, ғаламның шындық болмысын таныту және олардың функционалдық сауаттылығы мен прагматикалық қабiлеттерiн жетiлдiру көзделеді.
3. Қазақ әдебиеті бағдарламасының мақсаты – сөз өнерін мәдени мұра, ұлттық құндылық ретінде түсініп, бағалай алатын, интеллектуалдық эстетикалық деңгейі, адамгершілік ұстанымы жоғары шығармашыл тұлға қалыптастыру.
Қазақ әдебиеті пәні арқылы қажетті білім, білік дағдыларды қалыптастырып, білімгерді өз ой-пайымдарын сөйлеу тілі мен жазба тілде еркін жеткізе алу, эстетикалық талғамын, өзіндік дүниетаным мен көзқарасын таныта алу, оқу материалдарын салыстыру, сараптау, бағалай алу дағдыларын қалыптастыру, креативті ойлауға бағыттау мақсаты көзделеді.
Әдеби және теориялық материалдар оқушының әдеби білім мен дүниетанымын кеңейтуге және адамзатқа ортақ ойларды, дилеммаларды, мінездерді зерттеуге мүмкіндік береді. Қазақ әдебиеті білім деңгейі, ой-өрісі дамыған, әдеби тіл және әдеби формалар арқылы өз ойын еркін жеткізе алатын және көркем тілмен шұрайлы сөйлей алатын, өзіндік ұстанымы бар, туындаған мәселелерді шеше білетін өмірге бейім ұрпақ тәрбиелейді.
Білім алушылар әдеби жанрларға интерпретация жасау арқылы шығармашылыққа машықтанады.
4. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің 10-11-сыныптардағы білім мазмұнына әдебиеттің тарихи кезеңдері, әдеби тектер мен жанрлардың даму сипаты, әдеби ағымдар мен бағыттар, әдебиеттiң теориялық мәселелерi, әдеби көркем шығармаларды тұтас талдау жүйесi, әдеби шығарма және болмыс, ұлттық мәдениет, әдебиеттегі ұлттық рух мәселесі, әдебиет және ғаламның шындық бейнесi, әдебиеттiң өзге ғылымдармен байланысы, қазiргi әдебиеттегi заманауи мәселелер, әдеби оқырмандық мәдениет, сөз өнерi және шығармашылық даму, көркем шығарманың стильдiк ерекшелiктерi, авторлық ұстаным және оқырман танымы қарастырылып, сөз өнерінен бiртұтас ұғым қалыптастыру көзделді.
5. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) көркем шығарманың тақырыптық-идеялық бірлігін, поэтикалық тілін, сюжеттік-композициялық құрылым жүйесін, образдық, типтік байланысты ұғынып, жанрлық, стильдік ерекшеліктерін көркем шығарма мазмұны мен құрылысындағы көркем заңдылықтарды терең танып, көркем шындық пен әдеби шешім, мазмұн мен форма тұтастығын талдап тану;
2) төл әдебиеттің ұлттық сипатын, халықтың әдет-ғұрып, салт-санасының көрінісін, көркем туындының идеялық өзегін түсіну;
3) қазақ әдебиетінің құндылық ретіндегі болмысын, дәстүр сабақтастығын ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын білу, бағалай алу;
4) қазақ әдебиетінің ұлттық болмысын, ұлттық кодты тану, түрлі ұлттар әдебиетіндегі көрнекті үлгілерімен салыстыра отырып, ұқсастықтары мен даралық қасиеттерін ажырата алу;
5) білімгердің заманауи, ғылыми және қоғамдық дамуға сәйкес дүниетанымын қалыптастыру;
6) білімгердің сыни пайымы мен шығармашылық қабілетін дамыту, көркем әдебиеттің өзекті мәселелеріне зерттеу жұмыстарын жүргізуге бағыттау.
2-тарау. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
6. "Қазақ әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 6 сағат, оқу жылында 204 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 6 сағат, оқу жылында 204 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Қазақ әдебиеті" пәндік білімінің мазмұны бөлімдерге бөлінген:
"Оқу және түсіну", "Талдау және жинақтау", "Бағалау және шығармашылық өнім", сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады.
8. "Оқу және түсіну" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем шығармадағы поэтикалық қолданыстардың мәнін ашу, мәтіндегі қолданысын түсіну;
2) шығарма үзінділерімен жұмыс;
3) шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн;
4) көркем шығармадағы форма мен мазмұн бірлігі;
5) интерпретация (ауызша, жазбаша).
9. "Талдау және жинақтау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әдеби шығарманың композициялық құрылымы;
2) көркем шығарманың образдар жүйесі, типтік характер;
3) көркем шығарманың тілі, стилі;
4) көркемдік тәсілдер;
5) қазақ және әлем әдебиетіндегі құндылықтар.
10. "Бағалау және шығармашылық өнім" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) тарихи шындық және көркемдік шешім;
2) көркемдік құндылығы;
3) әдеби эссе;
4) әдеби сын.
11. 10-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) оқу және түсіну: шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін білу; жекелеген нысандардың (деталь, портрет, монолог) кейіпкер образын ашудағы рөлін түсіну; шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын түсіну; әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; көркем шығарманы өзге жанрда ауызша/жазбаша интерпретациялап, шығарманың идеялық мазмұнын заманауи көзқарастармен кіріктіре отырып ой толғау;
2) талдау және жинақтау: әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау; шығарманың идеялық-көркемдік мазмұнын ашуда қаламгер қолданған тіл ерекшелігі: лексикалық, фразеологиялық, стилистикалық талдау; шығармадағы көркемдік тәсілдерге талдау (троп пен фигура түрлері) авторлық пафос, идеалды айқындау; әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту;
3) бағалау және шығармашылық өнім: шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; шығарманың көркемдік-эстетикалық құндылығына баға беру; шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби хат, лирикалық эссе, миниатюра жазу; шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын (рецензия) жазу.
12. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
ХІХ ғасыр әдебиеті
1) Сал-серілер поэзиясы;
2) Біржан сал Қожағұлұлының "Ләйлім шырақ", "Жанбота" ән-өлеңдері;
3) Ақан сері Қорамсаұлының "Маңмаңгер", "Сырымбет", "Құлагер", "Қараторғай" ән-өлеңдері;
4) Әнші ақындар шығармашылығы: Әсет, Жаяу Мұса, Мұхит, Мәди, Үкілі Ыбырай, Естай, Балуан шолақ, Шашубай, Иман Жүсіптердің ән-өлеңдері.
ХХ ғасыр басындағы әдебиет
5) Ш.Құдайбердіұлының "Қалқаман – Мамыр" поэмасы;
6) А.Байтұрсынұлының "Жиған-терген", "Маса" өлеңдері;
7) М.Дулатовтың "Бақытсыз Жамал" романы;
8) Жүсіпбек Аймауытовтың "Қартқожа" романы;
9) С.Торайғыровтың "Кім жазықты?" поэмасы, "Таныстыру" өлеңі;
10) М.Жұмабаевтың "Оқжетпестің қиясында", "Қойлыбайдың қобызы" поэмалары;
11) Ж. Жабаев "Зілді бұйрық" өлеңі.
1920-1940 жылдардағы әдебиет
12) С.Сейфуллиннің "Көкшетау" поэмасы;
13) Б.Майлиннің "Майдан" пьесасы;
14) І.Жансүгіровтің "Құлагер" поэмасы;
15) М.Әуезовтің "Абай жолы" роман-эпопеясы.
1950-1960 жылдардағы әдебиет
16) Ғ.Мүсіреповтің "Ұлпан" романы;
17) Қ.Аманжоловтың "Ақын өлімі туралы аңыз" поэмасы;
18) Қ.Бекхожиннің "Батыр Науан" поэмасы;
19) М.Иманжановтың "Алғашқы айлар" повесі;
20) Ж Молдағалиевтің "Қыран дала" поэмасы;
21) Д.Әбіловтің "Ақын арманы" романы.
13. 11-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) оқу және түсіну: шығарма мәтініндегі жекелеген ұғымдардың концептілік, символдық қызметін түсіну; көркем шығарманың құрамды бірліктерімен шығармашылық жұмыс; көркем шығармадағы образдар мен мотивтердің туынды идеясымен байланысын түсіну; әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген әлеуметтік, гуманистік, заманауи мәселелерді терең түсіну; көркем шығарманың сюжеті мен идеялық концептісін сақтай отырып өзге нысанда (киносценарий, инсцинировка) интерпретациялау;
2) талдау және жинақтау: әдеби шығарманың композициясын, жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, баяндау композициясын ажырату; көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету, авторлық ұстанымды айқындау; қаламгердің даралық стилін талдау (шығарма тілінің лексика, синтаксистік құрылымындағы ерекшеліктерін талдау); шығармадағы көркемдік тәсілдерге (троп пен фигура түрлеріне) талдау, көркем деталь, авторлық пафос, идеалды айқындау; қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау;
3) бағалау және шығармашылық өнім: шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап баға беру; көркем шығарманың гуманистік, жалпыадамзаттық, рухани құндылығына баға бере отырып объективті, субъективті эссе жазу; шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын, мақала жазу.
14. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1960-1980 жылдардағы әдебиет
1) І.Есенберлиннің "Қаһар" романы;
2) К.Тоқаевтың "Түнде атылған оқ" повесі;
3) Ж.Нәжімеденовтің "Келін" поэмасы;
4) Ә.Нұршайықовтың "Ақиқат пен аңыз" роман-диалогі;
5) Ш.Мұртазаның "Қызыл жебе" романы;
6) Ә.Кекілбаевтің "Үркер" романы;
7) Т.Ахтановтың "Шырағың сөнбесін" романы.
1990 жылдардағы қазақ әдебиеті
8) Ә.Нұрпейісовтің "Соңғы парыз" романы;
9) Қ.Мырза-Әлінің "Қызыл кітап" поэмасы;
10) С.Жүнісовтің "Аманай мен Заманай" романы;
11) М.Мағауиннің "Шақан-шері" романы;
12) Ш. Құсайыновтың "Томирис" драмасы.
Тәуелсіздік жылдардағы әдебиет
13) Б.Мұқайдың "Өмірзая" романы;
14) Қ.Жұмаділовтің "Тағдыр" романы;
15) О.Бөкейдің "Атау кере" повесі;
16) Ұ. Есдәулетовтің "Натюрморд" поэмасы;
17) Р. Отарбаевтың "Бейбарыс сұлтан" драмасы.
ХХІ ғасырдағы қазақ әдебиеті
18) Қазіргі қазақ лирикасы;
19) Поэмадағы көркемдік ізденістер;
20) Жаңа ғасыр романы;
21) Повестегі дәстүр және жаңашылдық;
22) Қазақ әңгімесінің көркемдік көкжиегі;
23) Драматургияның жаңа өрісі;
24) Әдебиеттану және сын.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
15. Бағдарламада оқыту мақсаттары сандардан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" – сынып, "2.1" – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" – оқыту мақсатының реттік саны.
16. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) оқу және түсіну:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
Көркем шығармадағы поэтикалық қолданыстардың мәнін ашу, мәтіндегі қолданысын түсіну |
10.1.1.1 |
11.1.1.1 |
Шығарма үзінділерімен жұмыс |
10.1.2.1 |
11.1.2.1 |
Шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн |
10.1.3.1 |
11.1.3.1 |
Көркем шығармадағы форма мен мазмұн бірлігі |
10.1.4.1 |
11.1.4.1 |
Интерпретация (ауызша, жазбаша) |
10.1.5.1 |
11.1.5.1 |
2) талдау және жинақтау:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
Әдеби шығарманың композициялық құрылымы |
10.2.1.1 |
11.2.1.1 |
Көркем шығарманың образдар жүйесі, типтік характер |
10.2.2.1 |
11.2.2.1 |
Көркем шығарманың тілі, стилі; |
10.2.3.1 |
11.2.3.1 |
Көркемдік тәсілдер |
10.2.4.1 |
11.2.4.1 |
Қазақ және әлем әдебиетіндегі құндылықтар |
10.2.5.1 |
11.2.5.1 |
3) бағалау және шығармашылық өнім:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
Тарихи шындық және көркемдік шешім |
10.3.1.1 |
11.3.1.1 |
Көркемдік құндылығы |
10.3.2.1 |
11.3.2.1 |
Әдеби эссе |
10.3.3.1 |
11.3.3.1 |
Әдеби сын |
10.3.4.1 |
11.3.4.1 |
17. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
18. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының (оқыту қазақ тілінде) ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде)
1) 10-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
"Құлақтан кіріп бойды алар" |
ХІХ ғасыр әдебиеті. | оқу және түсіну |
10.1.1.1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін білу; |
талдау және жинақтау |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Тарихтыңшертіп пернесін |
ХХ ғ. басындағы әдебиет. | оқу және түсіну |
10.1.1.1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін білу; |
талдау және жинақтау |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Әдебиеттің алтын ғасыры | 1920-1940 жылдардағы әдебиет. С.Сейфуллиннің "Көкшетау" поэмасы, Б.Майлиннің "Майдан" пьесасы, І.Жансүгіровтің "Құлагер" поэмасы, М.Әуезовтің "Абай жолы" роман-эпопеясы | оқу және түсіну |
10.1.1.1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін білу; |
талдау және жинақтау |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Заман, дәуір тұлғасы | 1950-1960 жылдардағы әдебиет. Ғ.Мүсіреповтің "Ұлпан" романы, Қ.Аманжоловтың "Ақын өлімі туралы аңыз" поэмасы, Қ.Бекхожиннің "Батыр Науан" поэмасы, М.Иманжановтың "Алғашқы айлар" повесі, Ж.Молдағалиевтың "Қыран дала" поэмасы, Д.Әбіловтің "Ақын арманы" романы | оқу және түсіну |
10.1.1.1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін білу; |
талдау және жинақтау |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2) 11-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Прозадағы көркем ой | 1960-1980 жылдардағы әдебиет. І.Есенберлиннің "Қаһар" романы, Кемел Тоқаевтың "Түнде атылған оқ" повесі, Ж.Нәжімеденовтің "Келін" поэмасы, Ә.Нұршайықовтың "Ақиқат пен аңыз" роман- диалогі, Ш.Мұртазаның "Қызыл жебе" романы, Ә.Кекілбаевтың "Үркер" романы, Т.Ахтановтың "Шырағың сөнбесін" романы | оқу және түсіну |
11.1.1.1 шығарма мәтініндегі жекелеген ұғымдардың концептілік мәнін түсіну; |
талдау және жинақтау |
11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, баяндау композициясын ажырату; | ||
бағалау және шығармаылық өнім |
11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Пайым мен парасат | 1990 жылдардағы қазақ әдебиеті. Ә.Нұрпейісовтің "Соңғы парыз" романы, Қ.Мырза- Әлінің "Қызыл кітап" поэмасы, М.Мағауиннің "Шақан-шері" романы, С.Жүнісовтің "Аманай мен Заманай" романы, Ш.Құсайыновтың "Томирис" драмасы | оқу және түсіну |
11.1.1.1 шығарма мәтініндегі жекелеген ұғымдардың концептілік мәнін түсіну; |
талдау және жинақтау |
11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, баяндау композициясын ажырату; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Шындықжәне шығарма |
Тәуелсіздік тұсындағы әдебиет. | оқу және түсіну |
11.1.1.1 шығарма мәтініндегі жекелеген ұғымдардың концептілік мәнін түсіну; |
талдау және жинақтау |
11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, баяндау композициясын ажырату; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Көркем әдебиет және әдеби сын |
ХХІ ғасырдағы қазақ әдебиеті. | оқу және түсіну |
11.1.1.1 шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің концептілік мәнін түсіну; |
талдау және жинақтау |
11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, баяндау композициясын ажырату; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 80-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта, техникалық және кәсіптік білімнің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Орыс тілі" оқу пәні оқу процесінде екі функция орындайды: біріншіден, оқу пәні, екіншіден, басқа оқу пәндерін оқудағы құрал болып табылады.
3. "Орыс тілі" оқу пәнін оқытудың мақсаты әртүрлі деңгейдегі құралдардың қолдану нормаларын және әртүрлі қарым-қатынас салаларында олардың белсенді түрде тиімді қолданылуын ескере отырып, тілдің қалыптасқан біліміне негізделген сөйлеу әрекеттерінің барлық түрлерінде (тыңдалым, айтылым, оқылым және жазылым) білім алушылардың функционалдық сауаттылығын арттыру арқылы шығармашылық белсенді тілдік тұлғаны дамыту.
4. Оқу пәні – заманауи көпұлтты және көп тілді Қазақстан жағдайындағы қолданыстағы қазіргі орыс әдеби тілі.
5. Оқыту міндеттері:
1) әртүрлі салалардағы және қарым-қатынас жағдайында орыс тілін меңгеру, әдеби тіл нормаларын (орфоэпиялық, орфографиялық, лексикалық және грамматикалық) және сөйлеу этикетінің ережелерін ауызша және жазбаша тілде сақтау;
2) ақпараттарды іздеу, өндіру және ақпаратты қайта өңдеу дағдыларын жетілдіру;
3) сөздік қорды байыту және академиялық тілдің қолданылатын грамматикалық құралдарының ауқымын кеңейту;
4) сыни ойлау дағдыларын жетілдіру: алынған ақпаратты талдау, талдау, синтездеу, бағалау, түсіндіру;
5) коммуникативтік міндеттерге байланысты әртүрлі оқылым түрлерін қолдану;
6) тыңдау және сөйлеу дағдыларын жетілдіру;
7) көпшілік алдында сөйлеудің әртүрлі жанрларында монолог құру дағдыларын, нормативтік тұрғыдан тілдік құралдарды таңдап, сыни бағалауды жетілдіру;
8) диалогты коммуникациялық қарым-қатынастың дағдыларын жетілдіру, түрлі салалардағы пікірталастар мен коммуникативтік жағдайларды талқылау, проблеманы шешу жолдарын ұсынады;
8) туындаған мәселелерді шешу мақсатында қарым-қатынас жасау үшін әртүрлі салалар мен коммуникативтік жағдайларда диалог құру, дискуссия жүргізу дағдыларын дамыту;
9) түрлі жанрларда мәтіндер құрастыру кезінде стилистикалық сауаттылықты жетілдіру; жеке авторлық стильді қалыптастыру; мәтінді түзету және өңдеу мүмкіндігі; жеке авторлық стильді қалыптастыру;
10) орыс тiлiнiң ұлттық және мәдени ерекшелiктерi, орыс, қазақ және басқа халықтар мәдениетi туралы түсініктерді кеңейту;
11) тілді қоғамға табысты әлеуметтендіруге ықпал ететін лингвистикалық капитал ретіндегі қарым-қатынас құралы, білімнің, рухани және адамгершілік құндылықтардың көзі ретінде қабылдап, саналы көзқарасты қалыптастыру.
6. Грамматикалық материал сөйлеу тақырыбы бойынша оқытылады. Тілді оқыту басқа оқу пәндерімен ортақ тақырыптары арқылы кіріктіре оқыту, әртүрлі пәндер бойынша мәтіндерді пайдалану, академиялық тілді дамыту арқылы жүзеге асырылады.
7. "Орыс тілі" пәні бойынша оқу жоспары жоғарғы мектептің 2 жылына арналған.
2-тарау. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұны
8. "Орыс тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.9. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұны оқыту бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
10. Әрбір бөлімшеде көрсетілген оқытудың мақсаты мұғалімге сөйлеу әрекетінің төрт түрін (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) дамыту бойынша жұмыстарды жүйелі түрде жоспарлауға, сондай-ақ оқушылардың жетістіктерін бағалауға, оқытудың келесі кезеңдері туралы хабарлауға мүмкіндік береді.
11. Оқу пәнінің мазмұны 4 бөлімнен тұрады:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым;
4) сөйлеу нормаларын сақтау.
12. "Тыңдалым және айтылым" бөлімінде:
1) хабардың / ақпараттың мазмұнын түсіну;
2) негізгі идеяны анықтау;
3) оқиғаны болжау;
4) диалогқа қатысу;
5) монологтық сөйлемдер құрастыру;
6) тыңдалған материалды бағалауды қамтитын бөлімшелер бар.
13. "Оқылым" бөлімінде:
1) ақпаратты түсінуді;
2) мәтіннің құрылымдық бөліктерін және негізгі ойды анықтауды;
3) оқылған мәтінде лексикалық және синтаксистік бірліктердің қолданылуын түсінуді;
4) мәтіннің түрлері мен стильдерін анықтауды;
5) сұрақтарды құрастыруды және бағалауды;
6) оқылым түрін;
7) әртүрлі дереккөздерден ақпарат алуды;
8) мәтіндерді салыстырмалы талдауды;
9) мәтінді интерпретациялауды қамтитын бөлімшелер бар.
14. "Жазылым" бөлімінде:
1) тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын жаза білуді;
2) ақпаратты әртүрлі формаларды ұсынуды;
3) түрлі типтер мен стильдердегі мәтіндер құруды;
4) эссе жазуды;
5) шығармашылық жазба жұмыстарын;
6) мәтіндерді түзетуді және редакциялауды қамтитын бөлімшелер бар.
15. "Сөйлеу нормаларын сақтау" бөлімінде:
1) орфографиялық нормаларды сақтауды;
2) лексикалық нормаларды сақтауды;
3) грамматикалық нормаларды сақтауды;
4) пунктуациялық нормаларды сақтауды қамтитын бөлімшелер бар.
16. Базалық мазмұны
17. 10-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: мәтіндегі негізгі және толық ақпаратты түсіну, факт және пікірдің айырмашылығы, бейвербалды қарым-қатынас құралдарының қолданылуын ескере отырып, негізгі идеяны анықтау, мәтінде көтерілген мәселе бойынша мазмұнды болжау, пікірсайыстарға қатысып, өз позициясын дәлелдеу, проблеманы шешудің әртүрлі жолдарын ұсыну, кемiнде 3 микротақырыпты қамтитын қоғамдық-саяси, әлеуметтiк-мәдени, оқу және ғылым салаларында кешендi монолог құру (белгіленген тақырып бойынша ойлау, өз ойына сенiмдiлiкті білдіру), ақпараттың өзектілігіне, шынайылығына байланысты өз пікірін білдіру тұрғысынан тыңдаған материалдарды бағалау;
2) оқылым: мәтіндегі ақпаратты басқа дереккөздерден алынған/ жеке тәжірибедегі ақпаратпен салыстырып, әртүрлі мәтіндердегі негізгі, детальді, жасырын ақпаратты түсіну, мәтіннің негізгі идеясын беруде ескертпе жазбалардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау, мәтіндегі арнайы лексика, аббревиатуралар, перифразалар, аллюзия, эвфемизмдер және басқа өрнектердің қолданылуын түсіну, әр түрлі жанрдағы мәтіндердің типтерін, белгілерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау, көпшілікке арналған ғылыми стильдегі (очерк, эссе, мақала) мәтіндердің, публицистикалық стильдегі мәтіндердің (жазба, баспасөз хабарламасы, саяхат очеркі) ерекшеліктері, оқылған мәтін бойынша сұрақтар құрастырып, зерттеу идеяларын қалыптастыру, оқу, сканерлеу және детальді оқу әдістерін қолдану, түрлі дереккөздерден ақпарат алу және синтездеу, түрлі көзқарастарды салыстыру, тақырыпты, негізгі ойды, проблеманы, мақсатты, мәтіннің кімге арналғанын, авторлық ұстанымын ескере отырып, мәтіндердің стильдік (композициялық, тілдік және жанрлық) ерекшеліктерін салыстыру, сөйлемнің, абзацтың мазмұнын тақырыпқа, негізгі идеяға, авторлық ұстанымға қатысты түсіндіру;
3) жазылым: тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын жазу, бастапқы материалдағы негізгі ойды сақтай отырып, мазмұнын беру, графиктер, кестелер, диаграммалар, диаграммалар, сызбалар, инфографика, соның ішінде АКТ пайдалана отырып, ақпарат ұсыну, көпшілікке арналған ғылыми стильдегі (очерк, эссе, мақала) мәтіндер, публицистикалық стильдегі мәтіндер (жазба, баспасөз хабарламасы, саяхат очеркі) құрастыру, әртүрлі эсселер, оның ішінде сыни эсселер жазу, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдау, автормен келісу / келіспеушілікті білдіру және негіздеу, оқырманға әсер ету құралдарын қолданып, түрлі жанрлардағы сипаттама мәтіндер мен әңгімелеу мәтіндер жазу, мәтіннің мақсатын, кімге арналғанын, қатынас жағдайын және оқырманға әсер етуін ескере отырып, мәтіндегі барлық кемшіліктерді түзету және редакциялау, мәтіннің белгілі композициялық элементтері болып табылатын фрагменттер/ мәтіннің үзінділерін, шығармашылық жұмыстар жазу;
4) сөйлеу нормаларын сақтау: орфографиялық нормаларды сақтау, қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес ресми іс қағаздар стилінің, публицистикалық және ғылыми стиль лексикасын, стилистикалық фигураларды қолдану, сөзжасам және морфологиялық нормаларды (дерексіз мағыналы етістіктерді, осы шақ формасындағы етістіктерді қолдану) сақтау, жай сөйлемдерде, күрделенген жай сөйлемдерде және құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерінің қолданылуы.
18. 11-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: мәтіндегі негізгі және детальді ақпаратты түсіну, автордың позициясына сыни көзқарас білдіру, мәтін авторының мақсаты мен позициясына негізделген негізгі ойды анықтау, мәтіннің мазмұнын кестелер мен сұлбалар бойынша болжау, іскерлік әңгімеге қатысу, мәселені шешу және келісімге қол жеткізу, қоғамдық-саяси, әлеуметтiк-мәдени, әлеуметтiк-экономикалық және бiлiм мен ғылым салалары шеңберiнде көпшiлiк алдында сөйлеу үшiн кешендi монолог құру, тыңдалған материалды дәлелді сендіру тұрғысынан бағалау, оған сыни баға беру;
2) оқылым: әртүрлі мәтіндердегі негізгі, детальді, жасырын ақпаратты түсіну, авторлық ұстанымды сыни бағалау, мәтіннің негізгі ойын беруде түс, реңктің, дыбыстық және графикалық бейнелердің, гиперсілтемелердің ролін анықтау, мәтіндегі суреттердің, стилистикалық фигуралардың және басқа да әдістердің қолданылуын түсіну, ғылыми және публицистикалық стильдердегі мәтіндердің (аннотация, тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) типтерін, сипаттамаларын және тілдік ерекшеліктерін анықтау, оқылған мәтін бойынша зерттеу сұрақтарын құрастырып, гипотезаларды қалыптастыру, оқырманның өзі белгілеген коммуникативтік міндеттеріне байланысты оқылымның әртүрлі түрлерін қолдану, әртүрлі дереккөздерден ақпарат алу, өзара қатынасын анықтап, негізделген тұжырымдар жасау, тақырыпты, негізгі ойды, проблеманы, мақсатты, мәтіннің кімге арналғанын, автор ұстанымын, оқырманға әсер етуін ескере отырып, мәтіндердің стильдік (композициялық, тілдік және жанрлық) ерекшеліктерін салыстыру, мәтіннің фрагментінің мазмұнын түсіндіру, оның тақырыпқа, негізгі идеяға, авторлық ұстанымға қатысын анықтау;
3) жазылым: тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын жазу, бастапқы материалдағы негізгі ойды сақтай отырып, мазмұнын қысқарту және өңдеп жазу, кесте, диаграмма, графиктер, диаграммалар, аудио файлдарды, фотосуреттерді, жылжымалы иллюстрацияларды пайдаланып, презентация түрінде ақпаратты ұсыну, мәтіннің мақсатын, кімге арналғанын, қатынас жағдайын ескере отырып, ғылыми және публицистикалық стильде (аннотация, тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу), әр түрлі эссе жазу, оның ішінде дәлдер келтірілген және пікірталас тудыратын эсселер, ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарау және талдау, осы мәселені шешудің жолдарын ұсыну және негіздеу, автордың сенімдерін, көзқарастарын және сезімдерін көрсететін тәсілдерді қолдана отырып, түрлі жанрдағы сипаттау мәтіндер және хабарлы мәтіндер жазу, мәтіннің мақсатын, кімге арналғанын, қатынас жағдайын және оқырманға әсер етуін ескере отырып, мәтіндегі барлық кемшіліктерді түзету және редакциялау, шығармашылық жұмыстар жазу (хабарлы мәтіндер мен аралас түрдегі мәтіндер);
4) сөйлеу нормаларын сақтау: орфографиялық нормаларды сақтау, қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес ресми іс қағаздар стилінің, публицистикалық және ғылыми стиль лексикасын, стилистикалық фигураларды қолдану, сөзжасам және морфологиялық нормаларды (дерексіз мағыналы етістіктерді, осы шақ формасындағы етістіктерді қолдану), синтаксистік нормаларды (жақсыз сөйлемдердегі қысқарған формадағы есімшелер және ырықсыз етіс формасындағы етістік қатысқан пассивті конструкциялар) және стилистикалық нормаларды сақтау, жай сөйлемдерде, күрделенген жай сөйлемдерде және байланыстың әр түрлі түріндегі құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерінің қолданылуы.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
19. Бағдарламада оқыту мақсаттары код түрінде белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан - бөлімше ретін және үшінші сан мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1 кодында "10" - сынып, "2" - екінші бөлім, "1" - оқыту мақсатының реттік саны.
20. Оқыту мақсаттарының жүйесі:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар міндетті: | ||
Бөлімше | 10 сынып | 11 сынып |
1. Хабарламаның /ақпараттың мазмұнын түсіну | 10.1.1 фактілер мен көзқарастарды ажыратып, мәтіндегі негізгі және детальді ақпаратты түсіну, мәтінні кімге арналғанын анықтау | 11.1.1 автордың ұстанымын сыни бағалап, әртүрлі жанрдағы мәтіндердегі негізгі, детальді, жасырын ақпаратты түсіну |
2. Негізгі ойды анықтай білу | 10.1.2 қатынастың бейвербалды құралдарының қолданылуын ескеріп, негізгі ойды анықтау | 11.1.2 мәтін авторының мақсаты мен позициясына негізделген негізгі ойды анықтау |
3. Болжай білу |
10.1.3 | 11.1.3 мәтіннің мазмұнын кестелер мен сұлбалар бойынша болжау |
4. Диалогқа қатысу | 10.1.4 өз ұстанымын дәлелдеп, дебаттарға қатысу, мәселені шешудің жолдарын ұсыну | 11.1.4 іскерлік әңгімеге қатысу, мәселені шешу және келісімге қол жеткізу |
5.Монолог құрастыру | 10.1.5 кемiнде 3 микротақырыпты қамтитын қоғамдық-саяси, әлеуметтiк-мәдени, оқу және ғылым салаларында кешендi монолог құру (белгіленген тақырып бойынша ойлау, өз ойына сенiмдiлiкті білдіру) | 11.1.5 көпшілік алдында сөйлеу мақсатында қоғамдық-саяси, әлеуметтiк-мәдени, оқу және ғылым салаларында кешенді монолог құру |
6.Тыңдалған материалды бағалау | 10.1.6 ақпараттың өзектілігіне, шынайылығына байланысты өз пікірін білдіру тұрғысынан тыңдаған материалдарды бағалау | 11.1.6 тыңдалған материалды дәлелді сендіру тұрғысынан бағалау, оған сыни баға беру |
2) оқылым:
Білім алушылар міндетті: | ||
Бөлімше | 10 сынып | 11 сынып |
1. Ақпаратты түсіну | 10.2.1мәтіндегі ақпаратты басқа дереккөздерден алынған/жеке тәжірибедегі ақпаратпен салыстырып, тұтас және тұтас емес мәтіндердегі негізгі, детальді, жасырын ақпаратты түсіну | 11.2.1 тұтас және тұтас емес мәтіндердегі негізгі, детальді, жасырын ақпаратты түсініп, автор ұстанымына сыни баға беру |
2. мәтіннің құрылымдық бөлімдерін анықтау және негізгі ойды анықтау | 10.2.2 мәтіннің негізгі ойын беруде ескертпе жазбалардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау | 11.2.2 мәтіннің негізгі ойын беруде түс, реңктің, дыбыстық және графикалық бейнелердің, гиперсілтемелердің ролін анықтау |
3. Оқылған мәтінде лексикалық және синтаксистік бірліктердің қолданылуын түсіну | 10.2.3 мәтіндегі арнайы лексика, аббревиатуралар, перифразалар, аллюзия, эвфемизмдердің қолданылуын түсіну | 11.2.3мәтінде стилистикалық фигуралардың және басқа да әдістердің қолданылуын түсіну |
4. Мәтіндердің түрлері мен стильдерін анықтау | 10.2.4 көпшілікке арналған ғылыми стильдегі (очерк, мақала, эссе) мәтіндердің, публицистикалық стильдегі мәтіндердің (баспасөз хабарламасы) әр түрлі жанрдағы мәтіндердің типтерін, белгілерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау | 11.2.4 ғылыми және публицистикалық стильдердегі мәтіндердің (аннотация, ғылыми мақала, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) типтерін, сипаттамаларын және тілдік ерекшеліктерін анықтау |
5. Сұрақтарды құрастыруды | 10.2.5 оқылған мәтін бойынша сұрақтар құрастырып, зерттеу идеяларын қалыптастыру | 11.2.5 оқылған мәтіндегі мәселе бойынша зерттеу және болжам жасау үшін сұрақтар құрастыру |
6. Оқылым түрлері | 10.2.6 оқу, сканерлеу және детальді оқу әдістерін қолдану | 11.2.6 оқырманның алдына қойған коммуникативтік міндеттеріне байланысты әртүрлі оқылым түрлерін қолдану |
7.Әртүрлі дереккөздерден ақпарат алу | 10.2.7әртүрлі дереккөздерден ақпаратты алу және синтездеу, түрлі көзқарастарды салыстыру | 11.2.7 әртүрлі дереккөздерден ақпарат алу, өзара қатынасын анықтап, негізделген тұжырымдар жасау |
8.Мәтіндерді салыстырып талдау | 10.2.8 мәтіннің тақырыбын, негізгі ойын, мәтінде көтерілген мәселені, мәтіннің мақсатын, мәтіннің кімге арналғанын, автор ұстанымын ескере отырып, мәтіндердің стильдік (композициялық, тілдік және жанрлық) ерекшеліктерін салыстыру, | 11.2.8 мәтіннің тақырыбын, негізгі ойын, мәтінде көтерілген мәселені, мәтіннің мақсатын, мәтіннің кімге арналғанын, автор ұстанымы мен оқырманға әсер етуін ескере отырып, мәтіндердің стильдік (композициялық, тілдік және жанрлық) ерекшеліктерін салыстыру, |
9.Мәтінді интерпретациялау | 10.2.9 сөйлемнің, абзацтың мазмұнын тақырыпқа, негізгі идеяға, авторлық ұстанымға қатысты түсіндіру | 11.2.9 сөйлемнің мазмұнын тақырыпқа, негізгі идеяға, авторлық ұстанымға қатысты түсіндіру |
3) жазылым:
Білім алушылар міндетті: | ||
Бөлімше | 10 сынып | 11сынып |
1.Тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын жаза білу | 10.3.1 тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысқартылған жоспарлар, толық және қысқаша мазмұндау, тезистер, резюме, конспект түрлерінде жаза білу | 11.3.1 тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысқартылған жоспарлар, толық және қысқаша мазмұндау, тезистер, резюме, конспект, аннотация, хабарлама, баяндама түрлерінде жаза білу |
2.Әртүрлі формадағы ақпараттарды ұсыну | 10.3.2 графиктер, кестелер, диаграммалар, диаграммалар, сызбалар, инфографика, соның ішінде АКТ пайдалана отырып, ақпарат ұсыну | 11.3.2 кесте, сызба, графиктер, диаграммалар, аудио файлдарды, фотосуреттерді пайдаланып, ақпаратты презентация түрінде ұсыну |
3. Әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндер құрастыру | 10.3.3 көпшілікке арналған ғылыми стильдегі мәтіндер (мақала, эссе, очерк, конспект), публицистикалық стильдегі мәтіндер (жазба, баспасөз хабарламасы) құрастырып жазу | 11.3.3 Әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндер (аннотация, тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) құрастырып жазу, мәтіннің мақсатын, кімге арналғанын және қатынас жағдайын ескере отырып, цитаталарды орынды қолдану |
4. Эссе жазу | 10.3.4 ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдап, автормен келісу/ келіспеушілікті негіздеп, әртүрлі эсселер, оның ішінде сыни эсселер жазу | 11.3.4 әр түрлі эссе жазу, оның ішінде дәлдер келтірілген және пікірталас тудыратын эсселер, ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарау және талдау, осы мәселені шешудің жолдарын ұсыну және негіздеу |
5. Шығармашылық жазылым | 10.3.5 белгілі композициялық элемент болып табылатын мәтіннің үзіндісіне/үзінділеріне шығармашылық жұмыстар жазу | 11.3.5 шығармашылық жұмыстар жазу (хабарлы мәтіндер мен аралас түрдегі мәтіндер) |
6. Мәтіндерді түзету және редакциялау | 10.3.6 мәтіннің мақсатын, кімге арналғанын, қатынас жағдайын және оқырманға әсер етуін ескере отырып, мәтіндегі барлық кемшіліктерді түзету және редакциялау | 11.3.6 мәтіннің мақсатын, кімге арналғанын, қатынас жағдайын және оқырманға әсер етуін ескере отырып, мәтіндегі барлық кемшіліктерді түзету және редакциялау |
4) сөйлеу нормаларын сақтау:
Білім алушылар міндетті: | ||
Бөлімше | 10 сынып | 11 сынып |
1. | 10.4.1 орфографиялық нормаларды сақтау | 11.4.1 орфографиялық нормаларды сақтау |
2. | 10.4.2 қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес ресми іс қағаздар стилінің, публицистикалық және ғылыми стиль лексикасын қолдану |
11.4.2 қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес |
3. грамматикалық нормаларды сақтау | 10.4.3 сөзжасам және морфологиялық нормаларды сақтау | 11.4.3 синтаксистік нормаларды сақтау |
4. Пунктуациялық нормаларды сақтау | 10.4.4 жай сөйлемдерде, күрделенген жай сөйлемдерде және құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерінің қолдану | 11.4.4 жай сөйлемдерде, күрделенген жай сөйлемдерде және әртүрлі байланыс түрлеріндегі құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерінің қолдану |
21. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
22. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының (оқыту орыс тілінде) ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттындағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту орыс тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Тақырып. Бөлім | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Лексика-грамматикалық материал | Оқыту мақсаты |
1 тоқсан | |||
Толеранттылық және ұлтаралық мәдениеттер диалогі | Тыңдалым және айтылым | Публицистикалық стильдің қоғамдық-саяси лексикасы. Фразеологизмдер. Стилистикалық фигуралар. |
10.1.1 фактілер мен көзқарастарды ажыратып, мәтіндегі негізгі және детальді ақпаратты түсіну, мәтінні кімге арналғанын анықтау; |
Оқылым |
10.2.2 мәтіннің негізгі ойын беруде ескертпе жазбалардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; | ||
Жазылым |
10.3.1 тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысқартылған жоспарлар, толық және қысқаша мазмұндау, тезистер, резюме, конспект түрлерінде жаза білу; | ||
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1 орфографиялық нормаларды сақтау; | ||
2 тоқсан | |||
Физика в современном мире: возможное и невозможное в природе. | Тыңдалым және айтылым | Арнайы терминология. Күрделі сөздер. Дерексіз мағыналы етістіктер. Етістіктің осы шақ категориясы. Туынды предлогтар. Қыстырма сөздер мен сөз тіркестері қатысқан сөйлемдерде қолданылатын тыныс белгілері. Толықтауышпен күрделенген сөйлемдерде қолданылатын тыныс белгілері. |
10.1.2 қатынастың бейвербалды құралдарының қолданылуын ескеріп, негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
10.2.3 мәтіндегі арнайы лексика, аббревиатуралар, перифразалар, аллюзия, эвфемизмдердің қолданылуын түсіну; | ||
Жазылым |
10.3.2 графиктер, кестелер, диаграммалар, диаграммалар, сызбалар, инфографика, соның ішінде АКТ пайдалана отырып, ақпарат ұсыну; | ||
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1 орфографиялық нормаларды сақтау; | ||
3 четверть | |||
Настоящее и будущее цифровых технологий. | Тыңдалым және айтылым |
Арнайы терминология. |
10.1.5 кемiнде 3 микротақырыпты қамтитын қоғамдық-саяси, әлеуметтiк-мәдени, оқу және ғылым салаларында кешендi монолог құру (белгіленген тақырып бойынша ойлау, өз ойына сенiмдiлiкті білдіру); |
Оқылым |
10.2.2 мәтіннің негізгі ойын беруде ескертпе жазбалардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; | ||
Жазылым |
10.3.3 көпшілікке арналған ғылыми стильдегі мәтіндер (мақала, эссе, очерк, конспект), публицистикалық стильдегі мәтіндер (жазба, баспасөз хабарламасы) құрастырып жазу; | ||
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1 орфографиялық нормаларды сақтау; | ||
Биотехнологии для жизни. | Тыңдалым және айтылым |
Канцеляризмдер. |
10.1.1 фактілер мен көзқарастарды ажыратып, мәтіндегі негізгі және детальді ақпаратты түсіну, мәтінні кімге арналғанын анықтау; |
Оқылым |
10.2.5 оқылған мәтін бойынша сұрақтар құрастырып, зерттеу идеяларын қалыптастыру; | ||
Жазылым |
10.3.2 графиктер, кестелер, диаграммалар, диаграммалар, сызбалар, инфографика, соның ішінде АКТ пайдалана отырып, ақпарат ұсыну; | ||
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1 орфографиялық нормаларды сақтау; | ||
4 четверть | |||
Глобальные проблемы энергетики. | Тыңдалым және айтылым |
Аббревиатура. |
10.1.5 кемiнде 3 микротақырыпты қамтитын қоғамдық-саяси, әлеуметтiк-мәдени, оқу және ғылым салаларында кешендi монолог құру (белгіленген тақырып бойынша ойлау, өз ойына сенiмдiлiкті білдіру); |
Оқылым |
10.2.4 көпшілікке арналған ғылыми стильдегі (очерк, мақала, эссе) мәтіндердің, публицистикалық стильдегі мәтіндердің (баспасөз хабарламасы) әр түрлі жанрдағы мәтіндердің типтерін, белгілерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау; | ||
Жазылым |
10.3.3 көпшілікке арналған ғылыми стильдегі мәтіндер (мақала, эссе, очерк, конспект), публицистикалық стильдегі мәтіндер (жазба, баспасөз хабарламасы) құрастырып жазу; | ||
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1 орфографиялық нормаларды сақтау; | ||
2) 11 сынып
Тақырып. Бөлім | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Лексика-грамматикалық материал | Оқыту мақсаты |
1 тоқсан | |||
Экология: мұнай және ядролық өнеркәсіп | Тыңдалым және айтылым |
Ғылыми стильдегі сөзжасам. |
11.1.1 автордың ұстанымын сыни бағалап, әртүрлі жанрдағы мәтіндердегі негізгі, детальді, жасырын ақпаратты түсіну; |
Оқылым |
11.2.1 тұтас және тұтас емес мәтіндердегі негізгі, детальді, жасырын ақпаратты түсініп, автор ұстанымына сыни баға беру; | ||
Жазылым |
11.3.1 тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысқартылған жоспарлар, толық және қысқаша мазмұндау, тезистер, резюме, конспект, аннотация, хабарлама, баяндама түрлерінде жаза білу; | ||
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.1 орфографиялық нормаларды сақтау; | ||
2 тоқсан | |||
Ғылымнан бастау алған бизнес-идеялар: математика, химия. | Тыңдалым және айтылым |
Бейнелеу құралдары. |
11.1.3 мәтіннің мазмұнын кестелер мен сұлбалар бойынша болжау; |
Оқылым |
11.2.3 мәтінде стилистикалық фигуралардың және басқа да әдістердің қолданылуын түсіну; | ||
Жазылым |
11.3.2 кесте, сызба, графиктер, диаграммалар, аудио файлдарды, фотосуреттерді пайдаланып, ақпаратты презентация түрінде ұсыну; | ||
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.1 орфографиялық нормаларды сақтау; | ||
3 тоқсан | |||
Жастар мәдениеті: жас ұрпақ проблемалары | Тыңдалым және айтылым |
Сын есімнің асырмалы шырайы. |
11.1.2 мәтін авторының мақсаты мен позициясына негізделген негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
11.2.3 мәтінде стилистикалық фигуралардың және басқа да әдістердің қолданылуын түсіну; | ||
Жазылым |
11.3.3 Әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндер (аннотация, тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) құрастырып жазу, мәтіннің мақсатын, кімге арналғанын және қатынас жағдайын ескере отырып, цитаталарды орынды қолдану; | ||
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.2 қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес | ||
Экономика және оның қоғамдағы рөлі | Тыңдалым және айтылым | Сөйлемнің бірыңғай мүшелерімен, оқшауланған сөйлем мүшелерімен, қыстырма сөздер және конструкциялармен күрделенген сөйлемдерде қолданылатын тыныс белгілері. Құрмалас сөйлемдер. |
11.1.1 автордың ұстанымын сыни бағалап, әртүрлі жанрдағы мәтіндердегі негізгі, детальді, жасырын ақпаратты түсіну; |
Оқылым |
11.2.5 оқылған мәтіндегі мәселе бойынша зерттеу және болжам жасау үшін сұрақтар құрастыру; | ||
Жазылым |
11.3.2 кесте, сызба, графиктер, диаграммалар, аудио файлдарды, фотосуреттерді пайдаланып, ақпаратты презентация түрінде ұсыну; | ||
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.1 орфографиялық нормаларды сақтау; | ||
4 тоқсан | |||
Ғылым және этика: киборгтер мен клондар. | Тыңдалым және айтылым |
Терминдер. |
11.1.5 көпшілік алдында сөйлеу мақсатында қоғамдық-саяси, әлеуметтiк-мәдени, оқу және ғылым салаларында кешенді монолог құру; |
Оқылым |
11.2.4 ғылыми және публицистикалық стильдердегі мәтіндердің (аннотация, ғылыми мақала, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) типтерін, сипаттамаларын және тілдік ерекшеліктерін анықтау; | ||
Жазылым |
11.3.3 Әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндер (аннотация, тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) құрастырып жазу, мәтіннің мақсатын, кімге арналғанын және қатынас жағдайын ескере отырып, цитаталарды орынды қолдану; | ||
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.1 орфографиялық нормаларды сақтау; | ||
81-қосымша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 81-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта, техникалық және кәсіптік білімнің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Жалпы орта білім беретін мектептерде "Орыс тілі" пәнін оқытудың мақсаты – ана тілін қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, сондай-ақ қазақ әдеби тілі нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, еркін сөйлесуге және сауатты жазуға үйрету.
3. "Орыс тілі" пәнін оқытудың мақсаты - әртүрлі деңгейдегі құралдарды пайдаланудың нормаларын ескере отырып, тілдің қалыптасқан біліміне негізделген сөйлеу белсенділігінің барлық түрлерінде (тыңдалым, сөйлесім, оқылым және жазылым) функционалдық сауаттылығын арттыру арқылы шығармашылық белсенді тілдік тұлғаны дамыту. Сөйлеудің түрлерінде салаларында жемісті сөйлеу белсенділігінде.
4. Зерттеудің тақырыбы - заманауи көпұлтты және көп тілді Қазақстан жағдайында нақты жұмыс істейтін қазіргі орыс әдеби тілі.
5. Оқу тапсырмалары:
1) әр түрлі салаларда және қарым-қатынас жағдайында орыс тілін меңгеру, әдеби тіл нормаларын (ортофизикалық, орфографиялық, лексикалық және грамматикалық) және сөйлеу этикетінің ережелерін сақтау;
2) ақпараттарды іздеу, өндіру және ақпаратты трансформациялау дағдыларын жетілдіру;
3) лексиканы байыту және академиялық тілдің грамматикалық құралдарын кеңейту;
4) сыни ойлау дағдыларын жетілдіру: алынған ақпаратты талдау, талдау, синтездеу, бағалау, түсіндіру;
5) коммуникативтік тапсырмаларға байланысты әртүрлі оқу түрлерін қолдану;
6) тыңдау және сөйлеу дағдыларын жетілдіру;
7) көптеген жанрда жария сөз сөйлеуде монолог туралы сөз сөйлеу мүмкіндігін жетілдіру;
8) диалогты коммуникацияны табысты дамыту, түрлі салалардағы және коммуникативтік жағдайларды талқылау, проблеманы шешу жолдарын ұсынады;
9) әртүрлі жанрлардың мәтіндерін жасау кезінде стилистикалық сауаттылықты жетілдіру, жеке авторлық стильді қалыптастыру, мәтінді түзету және өңдеу мүмкіндігі, жеке авторлық стильді қалыптастыру;
10) орыс тiлiнiң ұлттық-мәдени ерекшелiгi, орыс, қазақ және басқа халықтар мәдениетi туралы идеяларды кеңейту;
11) қоғамға табысты әлеуметтендіруге ықпал ететін лингвистикалық капитал ретінде қарым-қатынас құралы, білім көзі, рухани және моральдық құндылықтар ретінде саналы көзқарас қалыптастыру.
6. Грамматикалық материал сөйлеу тақырыбы бойынша зерттеледі. Тілдік оқыту басқа пәндермен интеграциялау арқылы әртүрлі пәндер бойынша мәтіндерді қолдану, академиялық тілдің дамуы арқылы кесілген тақырыптарды зерттеу арқылы жүзеге асырылады.
7. "Орыс тілі" оқу пәні бойынша оқу жоспары орта мектепте 2 жыл оқуға арналған.
2-тарау. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұны
8. "Орыс тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағаттан, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағаттан, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.9. "Орыс тілі" пәні бойынша оқу жоспарының мазмұны оқу бөлімдері ұйымдастырады. Бөлімдер сынып бойынша күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімдерден тұрады.
10. Әрбір бөлімде көрсетілген оқытудың мақсаты мұғалімге сөйлеу қызметінің төрт түрін (тыңдалым, сөйлеміс, оқылым, жазылым) дамыту бойынша жұмыстарды жүйелі түрде жоспарлауға, сондай-ақ оқушылардың жетістіктерін бағалауға, оқытудың келесі кезеңдері туралы хабарлауға мүмкіндік береді.
11. Тақырыптың мазмұны 4 бөлімнен тұрады:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым;
4) әдеби тіл нормасы.
12. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Хабардың / ақпараттың мазмұнын түсіну;
2) Негізгі идеяны анықтау;
3) Оқиғаларды болжамдау;
4) Диалогқа қатысу;
5) Монологтық сөзді құру.
6) Тыңдалған материалдарды бағалау.
13. "Оқу" бөлімінде келесі бөлімдер бар:
1) Понимание информации;
2) Мәтіннің құрылымдық бөліктерін және негізгі идеяны анықтау;
3) Оқылған мәтінде лексикалық және синтаксистік бірліктерді қолдануды түсіну;
4) Мәтіндердің түрлерін және стильдерін анықтау;
5) Сұрақтарды қалыптастыру және бағалау;
6) Оқу түрлері;
7) Түрлі дереккөздерден ақпарат алу;
8) Мәтіндерді салыстырмалы талдау;
9) Мәтінді интерпретациялау.
14. "Жазылым" бөлімінде келесі бөлімдер бар:
1) Жоспар жасау;
2) Тыңдау, оқу және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын ұсыну;
3) Түрлі ұсыну формаларын пайдаланатын мәтіндерді жазу;
4) Түрлі типтер мен стильдердің мәтіндерін жасау;
5) Эссе жазу;
6) Шығармашылық жазу;
7) Мәтіндерді түзету және редакциялау.
15. "Сөйлеу нормаларына сәйкестік" секциясы келесідей бөлімдерді қамтиды:
1) Орфографиялық нормаларды сақтау;
2) лексикалық нормаларды сақтау;
3) грамматикалық нормаларды сақтау;
4) пунктуациялық нормаларды сақтау.
16. Базалық мазмны
17. 10-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру, мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, мақала) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау, тыңдалған мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыра білу, мәтінде көтерілген мәселені (қоғамдық-саяси) талдай отырып, негізгі ойды анықтау, мәтінде көтерілген мәселеге автор мен оқырманның қарым-қатынасын ескере отырып, сұрақтар құрастыру және бағалау, коммуникативтік жағдаятқа сай көпшілік алдында тиісті сөйлеу әдебін сақтай отырып, дұрыс сөйлеу тілінің лексикалық, фонетикалық-морфологиялық, синтаксистік ерекшеліктерін ажыратып, орынды қолдану;
2) оқылым: әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді талдау, негізгі үрдістерді анықтау, ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильді тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, тілдік оралымдар, өзге стиль элементтері), әртүрлі стильдегі мәтіндердің жанрлық ерекшеліктерін таба білу, ауызекі сөйлеудің стильдік бедерін дұрыс қолдану, публицистикалық шығарма тілінің стильдік бедерін дұрыс қолдана білу, ресми ісқағаздары тілінің сөз бедерін дұрыс қолдана білу, көркем әдебиет тілінің сөз бедерін дұрыс қолдана білу, әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау (фонетикалық деңгей, лексикалық деңгей, морфологиялық деңгей, синтаксистік деңгей негізінде), мәтіндегі негізгі ойды анықтау, көтерілген мәселеге баға беріп, мәліметтер мен пікірлерді өңдей білу, белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын жүйелі қолдана білу, БАҚ, энциклопедиялық, ғылыми-көпшілік деректерді ала білу, сілтеме жасау жолдарын білу;
3) жазылым: жоспар түрлерін құру (қарапайым, күрделі, тезистік), ауызекі сөйлеу стилінде әлеуметтік жағдайларға сай мәтін құрастыру, ресми қарым-қатынас аясында ресми құжат түрлерін жазу: сенімхат, кепілхат, өтінім, тапсырыс, келісімшарт, еңбек шарты, шарт, еңбек келісімі және т.б.мәтіндер құрастыру, ғылыми стильдің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып, баяндама, мақала, лекция, баяндама тезистері, аннотация, түйіндеме, рецензия және мәтіндер құрастыру, публицистикалық стильдің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып, мақала, репортаж, сұхбат, ақпарат, информациялық хабар, очерк, памфлет жазу, көркем әдебиет стилінің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып мәтіндер құрастыру (таңдау бойынша), мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу, эссе түрлерінің құрылымын сақтай отырып, көтерілген мәселе бойынша өзіндік пікір жаза білу, оқылым және тыңдалым материалдары бойынша негізгі ақпаратты іріктей отырып, түртіп жазу (конспектілеу), әртүрлі тақырып бойынша көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар (өлең, хат, әңгіме, шығарма) ұсына білу, жазба жұмысын абзац пен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау;
4) әдеби тіл нормалары: орфографиялық нормаға сай жазу, сөздерді фонетикалық принцип негізінде жазу, сөздерді морфологиялық-фонематикалық принцип негізінде жазу, сөздерді тарихи-дәстүрлік принцип негізінде жазу, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді дұрыс қою (нүкте, сұрау белгісі, леп белгісі, көп нүкте), сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді дұрыс қою (үтір, нүктелі үтір, жақша, қос нүкте, тырнақша, сызықша).
18. 11-сыныпқа арналған "Орыс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу, мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (дәріс, интервью, пікірталас, мақала, бейнебаян) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды, мәтін үзінділерін талдау, тыңдалған мәтіндегі ақпаратты ғаламдық (отандық) мәселелермен байланыстыра білу, салыстыру, мәтінде көтерілген мәселені, автор позициясын (қоғамдық-саяси, ғылыми) талдай отырып, негізгі ойды анықтау, мәтінде көтерілген мәселеге автор мен оқырманның қарым-қатынасын ескере отырып, талқылау сұрақтарын құрастыру және сыни тұрғыда бағалау, коммуникативтік жағдаятқа сай көпшілік алдында дұрыс сөйлеу, тыңдаушыларға ықпал ете білу, шешен сөйлеу, сөйлеу тілінің лексикалық, фонетикалық-морфологиялық, синтаксистік ерекшеліктерін ажыратып, орынды қолдану;
2) оқылым: әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау, таза ғылыми және публицистикалық стильдерін тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, ұғымдар, шартты белгілер,синтаксистік құрылымы), әртүрлі стильдегі мәтіндердің жанрлық ерекшеліктерін таба білу, ауызекі сөйлеудің стильдік бедерін дұрыс қолдану, публицистикалық шығарма тілінің стильдік бедерін дұрыс қолдана білу, ресми ісқағаздары тілінің сөз бедерін дұрыс қолдана білу, көркем әдебиет тілінің сөз бедерін дұрыс қолдана білу, әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, автор көзқарасын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау (фонетикалық деңгей, лексикалық деңгей, морфологиялық деңгей, синтаксистік деңгей негізінде), мәтіндегі негізгі ойды анықтау, берілген мәліметтер мен пікірлерді өңдеу және толықтыру, белгілі бір мақсат үшін оқылым стратегияларын жүйелі қолдана білу, БАҚ, энциклопедиялық, ғылыми-көпшілік, ғылыми еңбектерден деректерді ала білу, сілтеме жасау, дәйексөз келтіру жолдарын білу;
3) жазылым: жоспар түрлерін құру (күрделі, тезистік, тірек-схема түріндегі жоспар), ауызекі сөйлеу стилінде әлеуметтік жағдайларға сай мәтін құрастыру, ресми қарым-қатынас аясында ресми құжат түрлерін жазу: сенімхат, кепілхат, өтінім, тапсырыс, келісімшарт, еңбек шарты, шарт, еңбек келісімі және т.б.мәтіндер құрастыру, ғылыми стильдің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып, баяндама, мақала, дәріс, баяндама тезистері, аннотация, түйіндеме, рецензия мәтіндер құрастыру, публицистикалық стильдің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып, мақала, репортаж, сұхбат, ақпарат, ақпараттық хабар, очерк, памфлет жазу, көркем әдебиет стилінің стильдік және жанрлық ерекшеліктерін ескере отырып мәтіндер құрастыру (таңдау бойынша), мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазу, өзіндік тұжырым жасау, көтерілген мәселе бойынша академиялық тұрғыдан эссе жаза білу, мәселенің артықшылықтары мен кемшіліктерін талдап жазу, оқылым және тыңдалым материалдары бойынша түртіп жазудың (конспектілеудің) әртүрлі жолдарын меңгеру арқылы негізгі ақпаратты іріктеу, әртүрлі тақырып бойынша көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар (өлең, әңгіме, естелік, шығарма) ұсына білу, жазба жұмысын абзац пен бөліктерге бөлу, ойын (ақпарат, идея) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетудер енгізу, редакциялау;
4) әдеби тіл нормалары: мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді қазіргі орфографиялық нормаға сай жазу, сөздерді фонетикалық принцип негізінде жазу, сөздерді морфологиялық-фонематикалық принцип негізінде жазу, сөздерді тарихи-дәстүрлік принцип негізінде жазу, сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану, әлеуметтік-саяси шешендік қатынас аясында сөз әдебі мен сөйлеу мәнерін дұрыс қолдану, мәтін нормаларын сақтап жазу (мәтін құрылымы, абзац, мәтін бөліктері, тақырып), мәтін және мәтін үзінділері деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
19. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
13. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Болжау | 10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу |
2. | 10.1.2 естіген мәтіннің семантикалық бөліктерін айқындау және олардың микротемаларын анықтау негізінде негізгі идеяны анықтау | 11.1.2 мәтін авторының мақсаты мен позициясына негізделген негізгі идеяны анықтаңыз |
3. | 10.1 3 мәтіндегі мәселе бойынша мазмұнды болжау | 11.1.3 кестелер мен диаграммалардағы мәтіннің мазмұнын болжау |
4.Диалогқа қатысу | 10.1.4 пікірсайысқа қатысып, өздерінің позициясын талқылап, проблеманы шешудің әр түрлі жолдарын ұсынады | 11.1.4 іскерлік әңгімеге қатысу, мәселені шешу және келісімге қол жеткізу |
5. | 10.1.5 әлеуметтiк-саяси, әлеуметтiк-мәдени, ағартушылық және ғылыми салалардағы кемiнде 3 микро-тақырыпты қамтитын кешендi монологты (нақты тақырып бойынша дәлелдеу, сенiм) жасау | 11.1.5 әлеуметтiк-саяси, әлеуметтiк-мәдени, әлеуметтiк-экономикалық және бiлiм беру салалары шеңберiнде көпшiлiк алдында сөз сөйлеу үшiн жан-жақты монолог жасау |
6. Тыңдау материалын бағалау | 10.1.6 тыңдалған материалдарды сенімділік, ақпараттың өзектілігі, өз пікіріңізді білдіру тұрғысынан бағалаңыз | 11.1.6 тыңдаған материалды сенімділік тұрғысынан бағалаңыз, оны сыни түрде бағалаңыз |
2) оқылым:
Білім алушылар білуі керек: | ||
Бөлім | 10 сынып | 11 сынып |
1. Ақпаратты түсіну | 10.1.1 үздіксіз және үздіксіз мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсініп, естігендеріне сыни көзқарас танытатын, мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау | 11.2.1 мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі, жасырын және толық емес мәтіндерін түсіну, автордың позициясын сыни тұрғыдан бағалау және мәтіннің жасырын мәні |
2.Мәтінніңқұрылымдықбөліктерінжәненегізгіидеяныанықтау | 10.2.1 мәтіннің басты идеясын берудегі жазбалар, иллюстрациялар, субтитрлердің рөлін анықтау | 11.2.2 түстердің реңін, қаріптердің түрлерін, дыбыстық жән графикалық бейнелерді, негізгі ой мәтінін берудегі гиперсілтемелерді анықтайды |
3.Оқылған мәтінде лексикалық және синтаксистік бірліктерді қолдануды түсіну | 10.2.3 арнайы сөздік, аббревиатура, парафрада, аллюзия, эвфемизм және басқа да сөйлеу тәсілдерін қолдануды түсіну | 11.2.3 графикалық экспрессивтік құралдарды, стилистикалық фигураларды және басқа да мәтіндерді қолдануды түсіну |
4. | 10.2.4 танымал ғылыми субтильдің (мақала, эссе, эссе, синопсис), журналистік стильдің (ескерту, пресс-релиз, саяхат эссесі) әртүрлі жанрдағы мәтіндерінің түрлерін анықтау | 11.2.4 әртүрлі жанрлар, стильдер және кіші стильдердің (реферат, ғылыми мақала, баяндама, жұртшылық алдында сөйлеу) және олардың қосалқы стильдерінің түрлерін, сипаттамаларын және тілдік ерекшеліктерін анықтау |
5.Сұрақтарды құрастыру | 10.2.5 оқылған мәтін бойынша зерттеуге арналған сұрақтар мен идеяларды қалыптастырады | 11.2.5 оқылған мәтін бойынша зерттеулер мен гипотеза сұрақтарын қалыптастырады |
6.Оқу түрлері | 10.2.6 оқу, сканерлеу және егжей-тегжейлі оқу әдістерін қолданады | 11.2.6 оқырманның өзі белгілеген коммуникативтік тапсырмаларға байланысты әртүрлі оқу түрлерін қолданыңыз |
7.Әртүрлі дереккөздерден ақпарат алу | 10.2.7 әртүрлі көздерден ақпаратты алу және синтездеу, түрлі көзқарастарды салыстыру | 11.2.7 әртүрлі дереккөздерден ақпарат алу, қарым-қатынас орнату және дұрыс тұжырымдар жасау |
8.Салыстырмалы мәтінді талдау | 10.2.8 тақырыпты, негізгі идеяны, міндеттерді, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіннің стилистикалық ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстырады | 11.2.8 тақырыпты, негізгі идеяны, міндеттерді, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіннің стилистикалық ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстырады |
9. Салыстырмалы мәтінді талдау | 10.2.9 тақырыпты, негізгі идеяны, міндеттерді, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын ескере отырып, мәтіннің стилистикалық ерекшеліктерін (композициялық, лингвистикалық және жанрлық) салыстыру | 11.2.9 тақырыпты, негізгі идеяны, міндеттерді, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіннің стилистикалық ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстырады |
10. Мәтін түсіндіру | 10.2.10 сөйлемнің мазмұнын түсіндіріп, оны тақырыппен, негізгі идеямен, авторлық ұстаныммен салыстырыңыз | 11.2.10 мәтіннің фрагменті мазмұнын түсіндіреді, оны тақырыппен, негізгі идеямен, авторлық ұстаныммен салыстырады |
3) жазылым:
Білім алушылар: | ||
Бөлім | 10 сынып | 11 сынып |
1. Жоспар жасау | 10.1.1 әртүрлі жоспарларды жасау, соның ішінде атау және сұрақ | 11.1.1 жоспардың түрлі схемасын қоса алғанда, әртүрлі жоспарларды жасау |
2. | 10.3.2 тыңдаған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұны толық және қысылған жоспарлар түрінде, толық немесе қысылған ретлеулер, рефераттар, түйіндемелер, түйіндемелер | 11.3.2 тыңдаған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұны толық және қысылған жоспарлар түрінде, толық немесе қысқартылған ретлеулер, рефераттар, түйіндемелер, түйіндемелер, қорытындылар, есептер, есептер |
3. | 10.3.3 графиктер, кестелер, диаграммалар, диаграммалар, инфографика түрінде, соның ішінде АКТ-ны пайдалану арқылы ақпаратты ұсынуға мүмкіндік береді | 11.3.3 кестелерді, диаграммаларды, графиктерді, диаграммаларды, аудио файлдарды, фотосуреттерді, қозғалыстағы суреттерді пайдаланып, презентация түрінде ақпаратты ұсынуға болады |
4. | 10.3.4 Мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, танымал ғылыми мақаланың (мақала, эссе, эссе, синопсис), журналистік стильдің (жазба, баспасөз хабарламасы, саяхат эссесі) түрлі типтері мен жанрларының мәтіндерін жасау | 11.3.4 әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді (реферат, мақала, баяндама, сөз сөйлеу) жасай отырып, мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, баға белгілерін қолдануға болады, дәйексөзді қолдану орынды |
5.Эссе жазу | 10.3.5 әртүрлі эссе жазу, соның ішінде сыни тақырыптар, ғылыми және журналистік әдебиеттерді талдау, автормен келісу / келіспеушілікті білдіру және ақтау | 11.3.5 әртүрлі эссе жазу, оның ішінде аргументативті және пікірталас, ғылыми, журналистік әдебиетте ұсынылған мәселені қарастыру және талдау, осы мәселені шешудің өз жолдарын ұсынып, негіздеу |
6. Шығармашылық жазба | 10.3.6. оқырманға әсер етудің құралдарын пайдаланып, әртүрлі жанрдағы сипаттама және мәтінді мәтіндерді жазыңыз | 11.3.6. автордың сенімдерін, көзқарастары мен сезімдерін бейнелейтін техниканы қолдана отырып, әртүрлі жанрдағы сипаттама-әңгімелеу мәтіндерін жазыңыз |
7.Мәтіндерді түзету және редакциялау |
10.3.7 бар барлық мәтіндік ақауларды ескере отырып | 11.3.7 мақсаттағы, мақсатты аудиториядағы, қарым-қатынас жағдайын және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі бар барлық кемшіліктердідұрыстау және түзету |
4) әдеби тіл нормасы:
Білім алушылар білуі керек: | ||
Бөлім | 10 сынып | 11 сынып |
1.орфографиялық |
10.4.1 соблюдать орфографиялық |
11.4.1 орфографиялық |
2. | 10.4.2 ресми бизнес стилінің сөздік қорын, публицистикалық және ғылыми стильді, коммуникацияның мақсаты мен жағдайына сәйкес стилистикалық фигураларды қолдануға | 11.4.2 арнайы лексика, әртүрлі графикалық және мәнерлі сөйлеу құралдарын, қарым-қатынас мақсаттары мен жағдайына сәйкес стилистикалық фигураларды пайдаланыңыз |
3. | 10.4.3 сөзжасамдық және морфологиялық нормаларды сақтау (абстрактілі семантиканың етістіктерін қолдану, қазіргі шиеленің жетілмеген формасының етістіктері) | 11.4.3 синтаксистік нормативтерді (рефлексиялық етістіктермен және қысқа пассивті қатысуымен пассивті конструкциялармен, жеке емес сөйлемдермен), стилистикалық нормаларды сақтауға |
4. | 10.4.4 қарапайым, күрделі (жеке терминдер, кіріспе сөздер, кірістірілген құрылымдар) және кешенді сөйлемдерде тыныс белгілерін пайдаланыңыз. | 11.4. 4 қарапайым, күрделі (жеке мүшелер, кіріспе сөздер және қосылатын модульдер) тыныс белгілерін және түрлі байланыс түрлерімен күрделі сөйлемдерді қолданыңыз |
21. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
22. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптарға арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының (оқыту орыс тілінде) ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту орыс тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Тақырып. Бөлім | Тілдік қызметтің түрлері | Лексика-грамматикалық материал | Оқыту мақсаттары |
1 тоқсан | |||
Қазақстан бейнесі: қазіргі және тарихи шолу. | Тыңдалым және айтылым |
Тұрақты сөйлемдер. |
10.1.1 мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсініп, тыңдаған нәрсеге сыни көзқарас білдіре білу, мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау; |
Оқылым |
10.2.1 үздіксіз және үздіксіз мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын мәліметтерін түсіну, естігендерге сыни көзқарас білдіре отырып, мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау; | ||
Жазылым |
10.3.1 әртүрлі жоспарларды жасау, соның ішінде атаулы және сұрақ қоятын; | ||
Тілдік нормалардың сақтау |
10.4.1 орфографиялық нормаларды қадағалау; | ||
Өнер және әдебиет: әртүрлі көркемдік өрнектер. | Тыңдалым және айтылым |
Орыс жазуының принциптері. |
10.1.2мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, фактілер мен көзқарастарды айқындау, мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау (лекция, сұхбат, зерттеу, талқылау); |
Оқылым |
10.2.3 қысқартулардың, парафраздардың, мәтіндегі басқа сөйлеу құралдарының қолданылуын түсіну; | ||
Жазылым |
10.3.1 әртүрлі жоспарларды, соның ішінде сауалнама жүргізу; | ||
Тілдік нормалардың сақталуы |
10.4.1 орфографиялық нормаларды сақтау; | ||
2 тоқсан | |||
Ғылым және этика: киборг және клондар. | Тыңдалым және айтылым | Ғылыми танымал стилдің лексикасы |
10.1.2 естіген мәтіннің семантикалық бөліктерін және олардың микротеграммаларын анықтауға негізделген негізгі идеяны анықтайды; |
Оқылым |
10.2.3 мәтінді қысқартулар, парафрациялар, аллюзиялар, эфемизмдер және басқа да сөйлеу тәсілдерін қолдануды түсіну; | ||
Жазылым |
10.3.2 тыңдаған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысылған жоспарлар, рефераттар, қорытындылар, түйіндемелер түрінде баяндау; | ||
Тілдік нормалардың сақталуы | 10.4.2 ресми бизнес стилінің сөздік қорын, публицистикалық және ғылыми стильді, коммуникацияның мақсаты мен жағдайына сәйкес стилистикалық фигураларды қолдануға | ||
Адам: құқықтар мен міндеттер. | Тыңдалым және айтылым |
Ғылыми стильді қалыптастыру. |
10.1.1 мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, фактілер мен көзқарастарды айқындау, мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау (лекция, сұхбат, зерттеу, талқылау); |
Оқылым |
10.2.1 қатты және үзіліссіз мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну, мәтінге қосылған ақпараттың басқа көздерден / жеке тәжірибеден ақпаратпен байланысын; | ||
Жазылым |
10.3.2 тыңдаған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысылған жоспарлар, рефераттар, қорытындылар, түйіндемелер түрінде баяндау; | ||
Тілдік нормалардың сақталуы | 10.4.3 сөзжасамдық, морфологиялық нормаларды сақтау (шиеленісті етістіктерді пайдалану) | ||
3 тоқсан | |||
Tуризм: экотуризм | Тыңдалым және айтылым | Біртекті, оқшауланған мүшелері, кіріспе сөздері мен конструкцияларымен қиындатылған сөйлемдегі тыныс белгілері, күрделі сөйлемдер. |
10.1.4 пікірсайыстарға қатысып, өздерінің позицияларын талдап, проблеманы шешудің әр түрлі жолдарын ұсынады; |
Оқылым |
10.2.3 мәтінде арнайы лексика, қысқартулар, парафрациялар, аллюзия, эвфемизм және басқа да сөйлеу құралдарын қолдануды түсіну; | ||
Жазылым |
10.3.2 тыңдаған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысылған жоспарлар, рефераттар, түйіндемелер түрінде баяндау; | ||
Тілдік нормалардың сақталуы | 10.4.4 қарапайым, жай, күрделі (жеке терминдер, кіріспе сөздер, кірістірілген құрылымдар) және кешенді сөйлемдерде тыныс белгілерін пайдаланыңыз. | ||
Жанның экологиясы. | Тыңдалым және айтылым |
Біртекті, оқшауланған мүшелері, кіріспе сөздері мен конструкцияларымен күрделенген сөйлемдегі тыныс белгілері. | 10.1.6 тыңдалған материалдарды сенімділік, ақпараттың өзектілігі, өз пікіріңізді білдіру тұрғысынан бағалаңыз |
Оқылым |
10.2.5 оқылған мәтін бойынша зерттеуге арналған сұрақтар мен идеяларды қалыптастыру; | ||
Жазылым |
10.3.3 әртүрлі эссе жазу, оның ішінде сыни тақырыптар, ғылыми және журналистік әдебиеттерді талдау, автормен келісу / келіспеушіліктерді білдіру және дәлелдеу; | ||
Тілдік нормалардың сақталуы | 10.4.4 жай, қарапайым және күрделі сөйлемдерде тыныс белгілерін қолданыңыз | ||
4 тоқсан | |||
Бос уақыт - қоғамдамуыныңкөрсеткішіретінде. | Тыңдалым және айтылым | Орфография. |
10.1.4 пікірсайыстарға қатысып, өздерінің позицияларын талдап, проблеманы шешудің әртүрлі жолдарын ұсынады; |
Оқылым |
10.2.2мәтіннің негізгі идеясын аударудағы жазбалар, иллюстрациялар, субтитрлердің рөлін анықтау; | ||
Жазылым |
10.3.6 оқырманға әсер ету құралдарын қолданып, әртүрлі жанрдағы сипаттама және мәтінді мәтіндерді жазуға; | ||
Тілдік нормалардың сақталуы | 10.4.1 Орфографиялық нормаларын қадағалаңыз | ||
Этникалық мәдениеттердің толеранттылығымен диалогы. | Тыңдалым және айтылым |
Терминдер. |
10.1.5 әлеуметтiк-саяси, әлеуметтiк-мәдени, ағартушылық және ғылыми салалардағы кемiнде 3 микро-тақырыпты қамтитын кешендi монологты (нақты тақырып бойынша дәлелдеу, сенiм) жасау; |
Оқылым |
10.2.6 оқу, қайталау және егжей-тегжейлі оқу әдістерін қолданады; | ||
Жазылым |
10.3.5 әртүрлі эссе жазу, оның ішінде сыни тақырыптар, ғылыми және журналистік әдебиеттерді талдау, автормен келісу / келіспеушіліктерді білдіру және дәлелдеу; | ||
Тілдік нормалардың сақталуы | 10.4.2 ресми бизнес стилінің сөздік қорын, публицистикалық және ғылыми стильді, коммуникацияның мақсаты мен жағдайына сәйкес стилистикалық фигураларды қолдануға | ||
2) 11 сынып:
| Тілдік қызметтің түрлері | Лексика-грамматикалық материал | Оқыту мақсаттары |
1 тоқсан | |||
Әлеуметтік теңсіздік – қоғамның ғаламдық проблемасы. | Тыңдалым және айтылым |
Рефлексивті етістіктерімен пассивті конструкциялар. |
11.1.1 автордың ұстанымына сыни көзқарас білдіретін мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау; |
Оқылым |
11.2.1 автордың ұстанымын сыни түрде бағалайтын қатты және үздіксіз мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын мәліметтерін түсіну ; | ||
Жазылым |
11.3.1 жоспарды қоса алғанда, жоспардың әртүрлі түрлерін жасау - анықтамалық схема; | ||
Тілдік нормалардың сақталуы | 11.4.3 синтаксистік нормативтерді (рефлексиялық етістіктерімен пассивті конструкциялармен), стилистикалық нормаларды сақтауға болады | ||
Ғылыми-техникалық прогресс: жасанды және табиғи барлау. | Тыңдалым және айтылым |
Орфографиялық |
11.1.2мәтін авторының мақсаты мен ұстанымына негізделген негізгі идеяны айқындау; |
Оқылым |
11.2.4 ғылыми стильдің түрлі жанрдағы мәтіндерін (сипаттамасын) анықтайды; | ||
Жазылым |
11.3.1 жоспарды қоса алғанда, жоспардың әртүрлі түрлерін жасау - анықтамалық схема; | ||
Тілдік нормалардың сақталуы |
11.4.1 орфографиялық нормаларды сақтау; | ||
2 тоқсан | |||
Қазіргі әлемдегі театр. | Тыңдалым және айтылым |
Фразеология. |
11.1.1 мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсініп, автордың ұстанымына сыни көзқарас білдіре (кіріспе құрылымдар, терминология), мақсатты аудиторияны, жанрларды (лекция, сұхбат, пікірталас, пікірталас, пікірталас, мақала, бейне) анықтау; |
Оқылым |
11.2.4 ғылыми (ғылыми мақала) әртүрлі жанрдағы мәтіндердің түрлерін, сипаттамаларын және тілдік ерекшеліктерін анықтау; | ||
Жазылым |
11.3.4 мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, әр түрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді (ғылыми мақала) цитата жасау; | ||
Тілдік нормалардың сақталуы | 11.4.2 тілдің әртүрлі графикалық-экспрессивті құралдарын, коммуникацияның мақсаты мен жағдайына сәйкес стилистикалық фигураларды қолдануға болады | ||
Қазіргі қоғам: көші-қон проблемалары. | Тыңдалым және айтылым |
Қанатты сөз тіркесі. |
11.1.3 кестелер мен диаграммалардағы мәтіннің мазмұнын болжау; |
Оқылым |
11.2.1 автордың ұстанымын сыни түрде бағалайтын қатты және үздіксіз мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын мәліметтерін түсіну; | ||
Жазылым |
11.3.2 тыңдаған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнды және сығылған жоспарларының, рефераттардың, түйіндемелердің, рефераттардың, аннотациялардың, есептердің, есептердің мазмұнын баяндайды; | ||
Тілдік нормалар | 11.4.2 тілдің әртүрлі графикалық-экспрессивті құралдарын, коммуникацияның мақсаты мен жағдайына сәйкес стилистикалық фигураларды қолдануға болады | ||
3 тоқсан | |||
XXI ғасырдағы заманауи медицина. | Тыңдалым және айтылым |
Қатысысм. | 11.1.6тыңдаған материалды сенімділік тұрғысынан бағалаңыз, оны сыни түрде бағалаңыз |
Оқылым |
11.2.2 түстің, қаріптің саналуандылығының, дыбыстық және графикалық бейнелердің рөлін анықтау, мәтіннің негізгі ойларын берудегі гиперсілтемелер; | ||
Жазылым |
11.3.5 әртүрлі эссе жазу, оның ішінде аргументативті және пікірталас, ғылыми, журналистік әдебиетте ұсынылған мәселені қарастыру және талдау, осы мәселені шешудің өз жолдарын ұсынып, негіздеу; | ||
Тілдік нормалардың сақталуы | 11.4.4 қарапайым, күрделі (жеке мүшелер, кіріспе сөздер және қосылатын модульдер) тыныс белгілерін және түрлі байланыс түрлерімен күрделі сөйлемдерді қолданыңыз | ||
Жастар мәдениеті: жас ұрпақтың мәселелері. | Тыңдалым және айтылым | Қарапайым, қарапайым, күрделі (жеке мүшелер, кіріспе сөздер және қосылатын модульдер) және әртүрлі байланыс түрлерімен күрделі сөйлемдегі тыныс белгілер. |
11.1.6тыңдаған материалдарды сенімділік тұрғысынан бағалауға, оны сыни бағалауға; |
Оқылым |
11.2.6 оқырманның өзі белгілеген коммуникативтік тапсырмаларға байланысты әртүрлі оқу түрлерін қолдануға; | ||
Жазылым |
11.3.5 әртүрлі эссе жазу, оның ішінде аргументативті және пікірталас, ғылыми, журналистік әдебиетте ұсынылған мәселені қарастыру және талдау, осы мәселені шешудің өз жолдарын ұсынып, негіздеу; | ||
Тілдік нормалардың сақталуы | 11.4.4 қарапайым, қарапайым, күрделі (жеке мүшелер, кіріспе сөздер және қосылатын модульдер) тыныс белгілерін және түрлі байланыс түрлерімен күрделі сөйлемдерді қолданыңыз | ||
4 тоқсан | |||
Бейбітшілік пен қауіпсіздік. | Тыңдалым және айтылым | Орфографические нормы. |
11.1.5 әлеуметтiк-саяси, әлеуметтiк-мәдени, әлеуметтiк-экономикалық және бiлiм беру салалары шеңберiнде көпшiлiк алдында сөйлеу үшiн егжей-тегжейлi монолог құру; |
Оқылым |
11.2.2 түстің, қаріптің саналуандылығының, дыбыстық және графикалық бейнелердің рөлін анықтау, мәтіннің негізгі ойларын берудегі гиперсілтемелер; | ||
Жазылым |
11.3.6 авторлық сенімдерін, көзқарастарын және сезімдерін көрсететін техниканы қолдана отырып, әртүрлі жанрдағы сипаттама мәтіндерін және повесті мәтіндерді жазуға; | ||
Тілдік нормалардың сақталуы | 11.4.1 Орфографиялық нормаларын қадағалаңыз | ||
Тарихи мұра және есте сақтау. | Тыңдалым және айтылым |
Рефлексивті етістіктерімен және қысқа пассивті қатысуымен пассивтік конструкциялар, адамсыз сөйлемдерде. | 11.1.6 тыңдаған материалды сенімділік тұрғысынан бағалаңыз, оны сыни түрде бағалаңыз |
Оқылым |
11.2.4 публицистикалық стильдің (жалпыға ортақ орындаушылық) әртүрлі жанрдағы мәтіндердің түрлерін, сипаттамаларын және тілдік ерекшеліктерін анықтау; | ||
Жазылым |
11.3.4 мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді (ашық сөйлеу) сілтеме дұрысжасау; | ||
Тілдік нормалар |
11.4.3 синтаксистік нормативтерді (рефлексиялық етістіктермен және қысқа пассивті қатысушылары бар, пассивтік сөйлемдермен), стилистикалық нормаларды сақтауға; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 82-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта, техникалық және кәсіптік білімнің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Орыс әдебиеті" пәнін оқытудың мақсаты - шығарманың әлеуметтік-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін ескере отырып, идеялық-көркемдік мазмұнды талдауға қабілетті, сыни ойлаушы, құзыретті оқырмандарды тәрбиелеу арқылы өзін-өзі дамытуға және жетілдіруге дайын адамның рухани құндылықтарын қалыптастыруға мүмкіндік беру.
3. "Орыс әдебиеті" оқу пәнін оқытудың міндеттері:
1) қазақ және әлем әдебиетімен өзара байланысын ескере отырып, орыс әдебиетінің негізінде табысты әлеуметтік бейімделуге мүмкіндік беретін білім, білік және дағдыларды қалыптастыру;
2) көркемдік әдебиет құралдарымен "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының негізінде патриотизмді, азаматтылықты, белсенді өмірлік ұстанымды қалыптастыру;
3) қазіргі әлемнің жаһандану жағдайында рухани мұра ретінде әдебиет құндылығын түсінуді қалыптастыру;
4) сыни талдау, салыстыру, жалпылау дағдыларын жетілдіру, ұқсастықтарды және себеп-салдарлық байланыстарды орнату білігі, құбылыстарды жіктеу, логикалық және сыни пікірлерді құру, шығарманы талдау негізінде ой қорыту және қорытынды жасау;
5) оқудың рухани және интеллектуалды қажеттілігін қалыптастыру, әр білім алушының шығармашылық қабілеттерін дамыту арқылы мәтінді сыни оқу және интерпретациялау дағдыларын жетілдіру;
6) әртүрлі жанрдағы шығармалардың идеялық-көркемдік, әлеуметтік-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін талдау, терең түсіну негізінде қарым-қатынастық дағдыларды дамыту;
7) зерттеу мәдениеті саласындағы құзыреттілікті көрсету арқылы шығарман, ауызша немесе жазбаша формадағы әдеби-сыни мақалаларды бағалау дағдыларын жетілдіру;
8) әдеби құбылыстарды мәнмәтіндік қарастыру қабілеттілігін, әдеби фактілерді салғастыру білігін жетілдіру, ұқсастықтарды жүргізу, әдеби параллельдерді құру.
2-тарау. "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
4. "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша бағдарламаның мазмұны оқу бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Бөлімдер күтілетін нәтижелер түріндегі сыныптар бойынша оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады: дағды немесе білік, білім немесе түсінік.
6. Әрбір бөлімше ішінде бірізділікпен ұйымдастырылған оқу мақсаттары, мұғалімдерге өз жұмыстарын жоспарлауға және білім алушылардың жетістіктерін бағалауға, сондай-ақ, оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпараттандыруға мүмкіндік береді.
7. Оқу пәнінің мазмұны 3 бөлімнен тұрады: "Түсіну және мәтін бойынша жауаптар", "Мәтінді талдау және интерпретациялау", "Бағалау және салыстырмалы талдау".
8. "Түсіну және мәтін бойынша жауаптар" келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) терминдерді түсіну;
2) көркемдік шығарманы түсіну;
3) жатқа оқу және цитата келтіру;
4) жоспар құру;
5) мазмұндау;
6) сұрақтарға жауаптар.
9. "Мәтінді талдау және интерпретациялау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) жанр;
2) тақырып және идея;
3) композиция;
4) эпизодттарды талдау;
5) кейіпкерлерге мінездеме;
6) түрлі түсінік формасындағы шығарманың көркемдік әлемі;
7) автордың қатынасы;
8) әдебиеттік тәсілдер және бейнелеу құралдары;
9) шығармашылық хат.
10. "Бағалау және салыстырмалы талдау" келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркемдік туындыны бағалау;
2) көркемдік туындыны өнердің өзге түрлеріндегі туындылармен салыстыру;
3) әдебиет туындыларын салғастыру;
4) пікірді бағалау.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бағдарлама бөлімшесін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 10.2.1.4 кодында: "10" – сынып, "2" – бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
1) Мәтін бойынша түсінік және жауаптар:
Білім алушылар міндетті: | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. |
10.1.1 | 11.1.1 терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, имажинизм, символизм, футуризм, акмеизм |
2. | 10.1.2 көркем шығарма мазмұнын түсіну, оның мәселелер жиынтығын, сыни ойлау арқылы естігеніне немесе оқығанына өз көзқарасын білдіру | 11.1.2 көркем шығарма мазмұнын және оның әдеби процестегі рөлін түсіну, сыни ойлау арқылы естігеніне немесе оқығанына өз көзқарасын білдіру |
3. | 10.1.3 мәтін бойынша автор көзқарасының берілуімен байланысты цитаталарды, фрагменттерді өз бетінше тауып, мәнерлеп оқу | 11.1.3 мәтін бойынша автор көзқарасының берілуімен және мәселелер жиынтығымен байланысты цитаталарды, фрагменттерді өз бетінше тауып, мәнерлеп оқу |
4. | 10.1.4 әдеби және еркін тақырыптарға шығарма жоспарын құру | 11.1.4 әдеби және еркін тақырыптарға шығарма мен рецензия жоспарын құру |
5. | 10.1.5 мазмұнды шығармашылық қайта ойлау және бейнелік құралдарды пайдалану арқылы туынды мәтінін немесе эпизодты мазмұндау | 11.1.5 шығармашылық қайта ойлау, авторлық өзгешелікті сақтау арқылы туынды мазмұнын қайта айту |
6. | 10.1.6 тақырып және бейнелер туралы өз пікірін білдіру арқылы, туынды мәтініне сілтеме жасай отырып, проблемалық сұрақтарға толық дәлелді жауап беру | 11.1.6 мәселе және бейнелер жүйесі туралы өз пікірін білдіру арқылы, әдеби материалдарға сілтеме жасай отырып, проблемалық сұрақтарға толық дәлелді жауап беру |
2) талдау және интерпретациялау:
Білім алушылар міндетті: | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Жанр | 10.2.1 жанр мен оның ерекшеліктерін анықтау (роман-эпопея, өлең түріндегі роман , психологиялық роман), философиялық лириканың ерекшеліктері | 11.2.1 жанр мен оның ерекшеліктерін анықтау (синкретикалық жанр), күміс ғасыр лирикасының ерекшеліктері |
2. | 10.2.2 туынды тақырыбы мен мәселелер жиынтығын анықтау, олардың өзектілігі туралы пікір білдіріп, өз көзқарасына дәлел келтіру арқылы | 11.2.2 туынды тақырыбы мен мәселелер жиынтығын анықтау, мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, олардың өзектілігі туралы пікір білдіріп, өз көзқарасына дәлел келтіру арқылы |
3. | 10.2.3 композицияның туынды идеясын, кейіпкерлер бейнесін ашудағы рөлін анықтау | 11.2.3 композицияның автор ойын (тақырыпты, мәселелер жиынтығын, кейіпкерлер бейнесін) ашудағы рөлін анықтау |
4. | 10.2.4 туынды композициясындағы рөлі мен орнын анықтау арқылы эпизодты талдау, идеялық-тақырыптық ойды ашу үшін эпизод мағынасын түсіндіру | 11.2.4 көркемдік құралдар мен тәсілдерді талдау негізінде, эпизод рөлін, оның туынды тақырыбы, мәселелер жиынтығымен өзара байланысын анықтау |
5. | 10.2.5 туынды кейіпкерлеріне мінездеме беру, олардың кейіпкерлер жүйесіндегі рөлі мен маңыздылығын анықтау арқылы | 11.2.5 туынды кейіпкерлеріне мінездеме беру, олардың туындының идеялық-тақырыптық ойын ашудағы рөлін анықтау арқылы |
6. |
10.2.6 | 11.2.6 көрсетілімнің түрлі формаларында (символдар, формулалар, заңдар, буктрейлерлер) мәселелер жиынтығын ұсыну арқылы шығарманың көркемдік әлемін талдау |
7. Автордың қатынасы | 10.2.7 автор көзқарасын мәтіндегі мысалдармен түсіндіру арқылы автордың кейіпкерлерге, мәселелерге деген қарым-қатынасын білдіру әдістерін анықтау | 11.2.7 автор көзқарасын өз ойымен салғастыру арқылы автордың кейіпкерлерге, мәселелерге көзқарасын білдіру әдістерін анықтау |
8. Әдебиеттік тәсілдер және бейнелеу құралдары | 10.2.8 поэзиялық синтаксистің фигураларын және бейнелеу құралдарын, үлгілерді қалыптастыру құралдары мен тәсілдерін талдау | 11.2.8 үлгілерді, көркемдік кеңістікті және уақытты, бейнелеу құралдары және поэзиялық синтаксистің фигураларын қалыптастыру құралдары мен тәсілдерін талдау, оларды автордың қандай мақсатта пайдаланатындығын түсіндіру |
9. | 10.2.9 әдебиеттік материалға сүйене отырып, туындының өзектілігі туралы өз ойын білдіру мен нақты және бейнелі тілді пайдалана отырып, шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдебиеттік және еркін тақырыптарға шығарма, аннотациялар) логикалық және бірізділікпен жазу | 11.2.9 туындының өзектілігі туралы өз ойын білдіру арқылы нақты және бейнелі тілді пайдалана және әдебиеттік материал мен өз тәжірибесіне сүйене отырып, шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдебиеттік және еркін тақырыптарға шығарма, рецензиялар) логикалық және бірізділікпен жазу |
3) бағалау және салыстыру:
Білім алушылар міндетті: | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. | 10.3.1 туындыны оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, идеяға, кейіпкерлерге деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша пікірлер формасында түсіндіру арқылы | 11.3.1 туындыға адамгершілік және эстетикалық тұрғыдан сыни баға беру, мәселелер жиынтығына деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша пікірлер формасында түсіндіру арқылы |
2. | 10.3.2 бейнелерді тұтастай қабылдауға әсер ететін ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттау, эмоционалдық әсер ету деңгейін бағалау арқылы көркемдік туындыны өнердің өзге түрлеріндегі туындылармен салыстыру | 11.3.2 бейнелерді тұтастай қабылдауға, мәселелер жиынтығына әсер ететін ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттау, эмоционалдық әсер ету деңгейін бағалау арқылы көркемдік туындыны өнердің өзге түрлеріндегі туындылармен салыстыру |
3. | 10.3.3 ортақ және айрықша белгілерін түсіндіру арқылы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан орыс, қазақ және әлем әдебиетінің туындыларын (немесе фрагменттерін) салғастыру | 11.3.3 ортақ және айрықша белгілерін түсіндіру арқылы адамгершілік және эстетикалық құндылықтар тұрғысынан орыс, қазақ және әлем әдебиетінің туындыларын (немесе фрагменттерін) салғастыру |
4. | 10.3.4 тақырыпты ашудың толықтығы пен тереңдігі, композициялық және стильдік бірлігі, фактологиялық нақтылығы мен тыңдаушы немесе оқырманға эмоционалдық әсері тұрғысынан ауызша және жазбаша пікірлерді (өзінің, сыныптастарының және өзгелердің) бағалау | 11.3.4 тақырыпты ашудың толықтығы пен тереңдігі, композициялық және стильдік бірлігі, фактологиялық нақтылығы мен тыңдаушының немесе оқырманның назарын аудару құралдары тұрғысынан ауызша және жазбаша пікірлерді бағалау |
12. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
13. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11-сыныптарға арналған "Орыс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының (оқыту орыс тілінде) ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11-сыныптары арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту орыс тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Тақырыптар | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Артық адамдар | 1. А.С. Пушкин. "Евгений Онегин" | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
10.1.1 терминдерді түсіну: алтын ғасыр, онегиндік шумақ, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, желі; |
Талдау және интерпретация |
10.2.1 жанр мен оның ерекшеліктерін анықтау (роман-эпопея, өлең түріндегі роман , психологиялық роман), философиялық лириканың ерекшеліктері; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 10.3.1 туындыны оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, идеяға, кейіпкерлерге деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша пікірлер формасында түсіндіру арқылы | ||
2-тоқсан | |||
Біздің уақыттың кейіпкерлері | 1. М.Ю. Лермонтов. "Біздің уақыттың кейіпкерлері". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
10.1.2 көркем шығарма мазмұнын түсіну, оның мәселелер жиынтығын, сыни ойлау арқылы естігеніне немесе оқығанына өз көзқарасын білдіру; |
Талдау және интерпретация |
10.2.3 композицияның туынды идеясын, кейіпкерлер бейнесін ашудағы рөлін анықтау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 10.3.2 бейнелерді тұтастай қабылдауға әсер ететін ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттау, эмоционалдық әсер ету деңгейін бағалау арқылы көркемдік туындыны өнердің өзге түрлеріндегі туындылармен салыстыру | ||
3-тоқсан | |||
Адам және құқық |
1. Ф.М. Достоевский. "Қылмыс пен жаза". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
10.1.1 терминдерді түсіну: алтын ғасыр, онегиндік шумақ, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, желі; |
Талдау және интерпретация |
10.2.2 туынды тақырыбы мен мәселелер жиынтығын анықтау, олардың өзектілігі туралы пікір білдіріп, өз көзқарасына дәлел келтіру арқылы; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
10.3.1 туындыны оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, идеяға, кейіпкерлерге деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша пікірлер формасында түсіндіру арқылы; | ||
4-тоқсан | |||
Отбасы құндылықтары | 1. Л.Н. Толстой. "Соғыс және бейбітшілік". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
10.1.1 терминдерді түсіну: алтын ғасыр, онегиндік шумақ, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, желі; |
Талдау және интерпретация |
10.2.1 жанр мен оның ерекшеліктерін анықтау (роман-эпопея, өлең түріндегі роман , психологиялық роман), философиялық лириканың ерекшеліктері; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
10.3.2 бейнелерді тұтастай қабылдауға әсер ететін ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттау, эмоционалдық әсер ету деңгейін бағалау арқылы көркемдік туындыны өнердің өзге түрлеріндегі туындылармен салыстыру; | ||
2) 11-сынып:
Тақырыптар | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Адам өзгеріс дәуірінде |
1. М. А. Шолохов. "Донские рассказы" (мұғалім таңдауы бойынша). | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
11.1.1 терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, имажинизм, символизм, футуризм, акмеизм; |
Талдау және интерпретация |
11.2.2 туынды тақырыбы мен мәселелер жиынтығын анықтау, мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, олардың өзектілігі туралы пікір білдіріп, өз көзқарасына дәлел келтіру арқылы; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 11.3.1 туындыға адамгершілік және эстетикалық тұрғыдан сыни баға беру, мәселелер жиынтығына деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша пікірлер формасында түсіндіру арқылы | ||
2-тоқсан | |||
Тоталитарлық режим дәуіріндегі адам |
1. А Н. Рыбаков. "Арбат балалары". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
11.1.1 терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, имажинизм, символизм, футуризм, акмеизм; |
Талдау және интерпретация |
11.2.1 жанр мен оның ерекшеліктерін анықтау (синкретикалық жанр), күміс ғасыр лирикасының ерекшеліктері; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 11.3.2 бейнелерді тұтастай қабылдауға, мәселелер жиынтығына әсер ететін ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттау, эмоционалдық әсер ету деңгейін бағалау арқылы көркемдік туындыны өнердің өзге түрлеріндегі туындылармен салыстыру | ||
3-тоқсан | |||
Адамдар тағдырындағы соғыс |
1. В.В.Быков. "Сотников". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
11.1.2 көркем шығарма мазмұнын және оның әдеби процестегі рөлін түсіну, сыни ойлау арқылы естігеніне немесе оқығанына өз көзқарасын білдіру; |
Талдау және интерпретация |
11.2.2 туынды тақырыбы мен мәселелер жиынтығын анықтау, мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, олардың өзектілігі туралы пікір білдіріп, өз көзқарасына дәлел келтіру арқылы; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
11.3.2 бейнелерді тұтастай қабылдауға, мәселелер жиынтығына әсер ететін ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттау, эмоционалдық әсер ету деңгейін бағалау арқылы көркемдік туындыны өнердің өзге түрлеріндегі туындылармен салыстыру; | ||
4-тоқсан | |||
Адамгершілік таңдау тақырыбы |
А.В. Вампилов. "Утиная охота". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
11.1.3 мәтін бойынша автор көзқарасының берілуімен және мәселелер жиынтығымен байланысты цитаталарды, фрагменттерді өз бетінше тауып, мәнерлеп оқу; |
Талдау және интерпретация |
11.2.1 жанр мен оның ерекшеліктерін анықтау (синкретикалық жанр), күміс ғасыр лирикасының ерекшеліктері; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
11.3.3 ортақ және айрықша белгілерін түсіндіру арқылы адамгершілік және эстетикалық құндылықтар тұрғысынан орыс, қазақ және әлем әдебиетінің туындыларын (немесе фрагменттерін) салғастыру; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 83-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде)
Ескерту. 83-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта, техникалық және кәсіптік білімнің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің мақсаты – шығарманың әлеуметтік-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін ескере отырып, идеялық-көркемдік мазмұнды талдай алатын құзыретті, сыни тұрғыдан ойлайтын оқырманды тәрбиелеу арқылы өзін-өзі дамытуға және өзін-өзі жетілдіруге дайын адамның рухани құндылықтарын қалыптастыруға ықпал ету.
3. "Орыс әдебиеті" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) орыс әдебиеті негізінде қазақ және әлем әдебиетімен, мәдениетімен өзара байланысын қарастыра отырып, әлеуметтік бейімделуге ықпал ететін білім, білік және дағдыларды қалыптастыру;
2) "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының негізінде көркем әдебиет құралдары арқылы патриотизмді, азаматтықты, белсенді өмірлік ұстанымды қалыптастыру;
3) қазіргі әлемнің жаһандану жағдайында рухани мұра ретінде әдебиеттің құндылығын түсінуге баулу;
4) сыни талдау, салыстыру, жалпылау, ұқсастықтар мен себеп-салдар байланысын орната білу, құбылыстарды жіктеу; шығармаларды талдау негізінде логикалық және сыни пайым жасау; дәлелдеу және тұжырымдау дағдыларын жетілдіру;
5) әрбір білім алушының шығармашылық қабілетін дамыта отырып, оқудың рухани және зияткерлік қажеттілігін қалыптастыру; сыни талдап оқу және мәтінді интерпретациялау дағдыларын жетілдіру;
6) әртүрлі жанрдағы шығармалардың идеялық-көркемдік, әлеуметтік-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін талдап, терең түсінуге арқылы коммуникативтік дағдыларын дамыту;
7) шығарманың мазмұнын, зерттеу мәдениеті саласындағы құзыреттілігін көрсете отырып, әдеби-сыни мақалаларды ауызша немесе жазбаша түрде бағалау дағдыларын жетілдіру;
8) әдеби құбылыстарды контексте қарастыру, әдеби фактілерді салғастыру, ұқсастығын табу, әдеби параллель жасау қабілеттерін жетілдіру.
2-тарау. "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
4. "Орыс әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі: бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына негізделген. (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
5. "Орыс әдебиеті" оқу пәні бағдарламасының мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бөлімдер күтілетін нәтижелер түрінде сынып бойынша оқу мақсаттарынан: дағдылар немесе білік, білім немесе түсініктен тұратын бөлімшелерден тұрады.
6. Әрбір бөлімше ішінде бірізді ұйымдастырылған оқыту мақсаттары мұғалімдерге өз жұмыстарын жоспарлауға және білім алушылардың жетістіктерін бағалауға, сондай-ақ, оларды келесі оқу кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.
7. Оқу пәнінің мазмұны 3 бөлімнен тұрады: "Мәтінді түсіну және жауап беру", "Мәтінді талдау және интерпретация", "Бағалау және салыстырмалы талдау".
8. "Мәтінді түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) терминдерді түсіну;
2) көркем шығармаларды түсіну;
3) жатқа оқу және дәйексөз келтіру;
4) жоспар құру;
5) мазмұндау;
6) сұрақтарға жауап беру.
9. "Мәтінді талдау және интерпретация" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жанр;
2) тақырып пен идея;
3) композиция;
4) эпизодтарды талдау;
5) кейіпкерлерді сипаттау;
6) әртүрлі формада берілген шығарманың көркемдік әлемі;
7) автор көзқарасы;
8) әдеби тәсілдер мен көркемдеуіш құралдар;
9) шығармашылық жұмыс.
10. "Бағалау және салыстырмалы талдау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем шығарманы бағалау;
2) көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындыларымен салыстыру;
3) әдеби шығармаларды салғастыру;
4) пікірді бағалау.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1 кодында "10" - сынып, "2" – бөлімшесі, "1" – оқыту мақсатының реттік саны.
1) мәтінді түсіну және жауап беру:
Білім алушылар: | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Терминдерді түсіну | 10.1.1 синкретикалық жанр, алтын ғасыр, Онегин строфасы, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, полифония, әдеби егіз, фабула терминдерін түсіну | 11.1.1 ретроспекция, күміс ғасыр, имажинизм, символизм, акмеизм, футуризм терминдерін түсіну |
2. Көркем шығарманы түсіну | 10.1.2 проблематикасын, сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын түсіну | 11.1.2 сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, әдеби процесте көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын және оның рөлін түсіну |
3. Жатқа оқу және дәйексөз келтіру | 10.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу | 11.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға және проблематикаға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу |
4. Жоспар құру | 10.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, шығарма жоспарын құру | 11.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, сыни мақала, шығарма жоспарын құру |
5. Мазмұндау | 10.1.5 бейнелеу құралдарын пайдаланып мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау | 11.1.5 автор ерекшелігін сақтап, мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау |
6. Сұрақтарға жауап беру | 10.1.6 тақырып, сюжет және бейне туралы өз пікірін білдіріп, мәтіннің шығармасына сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру | 11.1.6 тақырып, проблема және бейне жүйесі туралы өз пікірін білдіріп, әдеби материалға сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру |
2) анализ және интерпретация:
Білім алушылар: | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Жанр | 10.2.1 жанр және оның белгілерін (роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологиялық роман), философиялық лириканың ерекшеліктерін анықтау | 11.2.1 жанр және оның белгілерін (синкретикалық жанр), күміс ғасыр лирикасының ерекшеліктерін, әскери поэзия, бард әнін анықтау |
2. Тақырып және идея | 10.2.2 өз позициясын дәлелдеу және өзектілігіне байланысты ойын көрсету арқылы, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау | 11.2.2 мәтіннің көркем шығармалық ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау |
3.Композиция | 10.2.3 шығарманың идеясын ашуда композицияның рөлін, кейіпкерлердің бейнелерін анықтау, сюжеттен тыс элементтердің мағынасын түсіндіру | 11.2.3 автордың идеясын (тематика, проблематика, кейіпкер бейнелері) композицияның рөлін анықтау |
4. Эпизодтарды талдау | 10.2.4 эпизодтарды талдау, олардың шығарма композициясындағы рөлі мен орнын айқындау, идеологиялық және тақырыптық ойын ашуда эпизодтың маңыздылығын түсіндіру | 11.2.4 эпизод рөлін, көркем құралдар мен тәсілдерді талдау негізінде оның тақырыппен және шығарма проблемасымен байланысын анықтау |
5. Кейіпкерлерді сипаттау | 10.2.5 кейіпкерлердің жүйесінде рөлі мен маңыздылығын айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау | 11.2.5 шығарманың идеялық және тақырыптық мазмұнын ашудағы рөлін айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау |
6. Әр түрлі формада берілген шығарманың көркемдік әлемі | 10.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау | 11.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау |
7. Автор көзқарасы | 10.2.7 мәтіндегі мысалдарымен автордың ұстанымын түсіндіре отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау | 11.2.7 автор ұстанымын өз ойымен салғастыра отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау |
8. Әдеби тәсілдер мен көркемдеуіш құралдар | 10.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру | 11.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, көркем әдеби кеңістік пен уақыт, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру |
9. Шығармашылық жұмыс | 10.2.9 әдеби материалдарға, әдеби терминдерге сүйеніп, тура және бейнелі тілдерді пайдалану; шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, аннотациялар) логикалық және дәйекті түрде жазу | 11.2.9 әдеби материалдарға және өмірлік тәжірибеге сүйеніп, тура және бейнелі тілдерді пайдалану; өзектілік жайлы өз ойын білдіре отырып, шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, сыни мақалалар) логикалық және дәйекті түрде жазу |
3) бағалау және салыстыру:
Білім алушылар: | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Көркем әдебиет шығармаларын бағалау | 10.3.1 идеяға, кейіпкерге деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау | 11.3.1 мәтін проблематикасына деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты адамгершілік және эстетикалық құндылықтар, автор тәсілдері тұрғысынан сыни бағалау |
2. Көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындыларымен салыстыру | 10.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалау; бейнелердің тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру | 11.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалау; бейнелердің, тақырыптардың, проблемалардың тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру |
3. Әдеби шығармаларды салғастыру | 10.3.3 оқырманға эстетикалық әсері тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру | 11.3.3 оқырманға адамгершілік және эстетикалық құндылық тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін, автор позициясын түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру |
4. Пікірді бағалау | 10.3.4 әдеби тақырыптың толық мен терең ашылуы, композициялық және стилистикалық бірлігі, тыңдаушы немесе оқырманға эмоционалдық әсері және фактологиялық дұрыстығы бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (достар, сыныптастар) бағалау | 11.3.4 әдеби тақырыптың толық және терең ашылуы, композициялық және стилистикалық бірлігі, тыңдаушы немесе оқырман назарын аудару құралдары және фактологиялық дұрыстығы бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (достар, сыныптастар) бағалау |
12. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады
13. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптарға арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының (оқыту орыс тілінде) мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту орыс тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары
1) 10-сынып:
Тақырыптар | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Артық адамдар | 1. А.С. Пушкин. "Евгений Онегин". 2. И.А. Гончаров "Обломов" (фрагменттер) | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 10.1.1 синкретикалық жанр, алтын ғасыр, Онегин строфасы, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, полифония, әдеби егіз, фабула терминдерін түсіну; 10.1.2 проблематикасын, сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын түсіну; 10.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу; 10.1.5 бейнелеу құралдарын пайдаланып мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау; 10.1.6 тақырып, сюжет және бейне туралы өз пікірін білдіру, мәтіннің шығармасына сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру |
Анализ және интерпретация | 10.2.1 жанр және оның белгілерін (роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологиялық роман), философиялық лириканың ерекшеліктерін анықтау; 10.2.2 өз позициясын дәлелдеу және өзектілігіне байланысты ойын көрсету арқылы, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау; 10.2.5 кейіпкерлердің жүйесінде рөлі мен маңыздылығын айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау; 10.2.7 мәтіндегі мысалдарымен автордың позициясын түсіндіре отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1 идеяға, кейіпкерге деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау | ||
2-тоқсан | |||
Біздің уақыттың кейіпкерлері | 1 М.Ю. Лермонтов. "Біздің уақыттың кейіпкерлері". 2 Ч.Т. Айтматов. "Жан пида" | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 10.1.2 проблематикасын, сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын түсіну; 10.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, шығарма жоспарын құру; 10.1.6 тақырып, сюжет және бейне туралы өз пікірін білдіре, мәтіннің шығармасына сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру |
Анализ және интерпретация | 10.2.2 өз позициясын дәлелдеу және өзектілігіне байланысты ойын көрсету арқылы, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау; 10.2.3 шығарманың идеясын ашуда композицияның рөлін, кейіпкерлердің бейнелерін анықтау, сюжеттен тыс элементтердің мағынасын түсіндіру; 10.2.4 эпизодтарды талдау, олардың шығарма композициясындағы ролі мен орнын айқындау, идеологиялық және тақырыптық ойын ашуда эпизодтың маңыздылығын түсіндіру; 10.2.5 кейіпкерлердің жүйесінде рөлі мен маңыздылығын айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау; 10.2.7 мәтіндегі мысалдарымен автордың позициясын түсіндіре отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1 идеяға, кейіпкерге деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау; 10.3.3 оқырманға эстетикалық әсері тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру | ||
3-тоқсан | |||
Адам және құқық | 1 Ф.М. Достоевский. "Қылмыс пен жаза". 2 Н.А. Островский "Жасаусыз қалыңдық. | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 10.1.1 синкретикалық жанр, алтын ғасыр, Онегин строфасы, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, полифония, әдеби егіз, фабула терминдерін түсіну; 10.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, шығарма жоспарын құру; 10.1.5 бейнелеу құралдарын пайдаланып мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау |
Анализ және интерпретация | 10.2.3 шығарманың идеясын ашуда композицияның рөлін, кейіпкерлердің бейнелерін анықтайды, сюжеттен тыс элементтердің мағынасын түсіндіреді; 10.2 4 эпизодтарды талдау, олардың шығарма композициясындағы ролі мен орнын айқындау, идеологиялық және тақырыптық ойын ашуда эпизодтың маңыздылығын түсіндіру; 10.2.5 кейіпкерлердің жүйесінде рөлі мен маңыздылығын айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау; 10.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау; 10.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру; 10.2.9 әдеби материалдарға, әдеби терминдерге сүйеніп, тура және бейнелі тілдерді пайдалану, шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, аннотациялар) логикалық және дәйекті түрде жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалау, бейнелердің тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру; 10.3.3 оқырманға эстетикалық әсері тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру | ||
4-тоқсан | |||
Отбасы құндылықтары | 1. Л.Н. Толстой. "Соғыс және бейбітшілік". 2. А.В. Вампилов "Үлкен ұл". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 10.1.1 синкретикалық жанр, алтын ғасыр, Онегин строфасы, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, полифония, әдеби егіз, фабула терминдерін түсіну; 10.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу |
Анализ және интерпретация | 10.2.1 жанр және оның белгілерін (роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологиялық роман), философиялық лириканың ерекшеліктерін анықтау; 10.2 4 эпизодтарды талдау, олардың шығарма композициясындағы ролі мен орнын айқындау, идеологиялық және тақырыптық ойын ашуда эпизодтың маңыздылығын түсіндіру; 10.2.5 кейіпкерлердің жүйесінде рөлі мен маңыздылығын айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау; 10.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау; 10.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру; 10.2.9 әдеби материалдарға, әдеби терминдерге сүйеніп, тура және бейнелі тілдерді пайдалану; шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, аннотациялар) | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалау, бейнелердің тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру; 10.3.4 әдеби тақырыптың толық мен терең ашылуы, композициялық және стилистикалық бірлігі, тыңдаушы немесе оқырманға эмоционалдық әсер етуі және фактологиялық дұрыстығы бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (достар, сыныптастар) бағалау | ||
2) 11-сынып:
Тақырыптар | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Адам өзгеріс дәуірінде | 1. Р. Брэдбери. "Улыбка". 2. Б.Л. Пастернак. "Доктор Живаго". 3. С.А. Есенин. Өлеңдер (мұғалім таңдауы бойынша). 4. А.А. Блок. Өлеңдер "Қорқынышты әлем". жинақтағынан, "Әдемі Леди туралы өлеңдер" циклынан, поэмалар (мұғалім таңдауы бойынша). | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 11.1.1 ретроспекция, күміс ғасыр, имажинизм, символизм, акмеизм, футуризм терминдерін түсіну; 11.1.2 сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, әдеби процесте көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын және оның ролін түсіну; 11.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға және проблематикаға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу; 11.1.6 тақырып, проблема және бейне жүйесі туралы өз пікірін білдіре, әдеби материалға сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру |
Анализ және интерпретация | 11.2.1 жанр және оның белгілерін (синкретикалық жанр), күміс ғасыр лирикасының ерекшеліктерін, әскери поэзия, бард әнін анықтау; 11.2.4 эпизод ролін, көркем құралдар мен тәсілдерді талдау негізінде оның тақырыппен және шығарма проблемасымен байланысын анықтау; 11.2.5 шығарманың идеялық және тақырыптық мазмұнын ашудағы рөлін айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау; 11.2.7 автор позициясын өз ойымен салғастыра отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау; 11.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, көркем әдеби кеңістік пен уақыт, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1 мәтін проблематикасына деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты адамгершілік және эстетикалық құндылықтар, автор тәсілдері тұрғысынан сыни бағалау | ||
2-тоқсан | |||
Тоталитарлық режим дәуіріндегі адам | 1. А. Н. Рыбаков "Арбат балалары". 2. А.А. Ахматова. Поэзия. 3. Е.И. Замятин "Біз". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 11.1.2 сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, әдеби процесте көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын және оның ролін түсіну; 11.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға және проблематикаға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу; 11.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, сыни мақала, шығарма жоспарын құру; 11.1.5 автор ерекшелігін сақтап, мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау |
Анализ және интерпретация | 11.2.1 жанр және оның белгілерін (синкретикалық жанр), күміс ғасыр лирикасының ерекшеліктерін, әскери поэзия, бард әнін анықтау; 11.2.3 автордың идеясын ашуда (тематика, проблематика, кейіпкер бейнелері) композицияның рөлін анықтау; 11.2.4 эпизод ролін, көркем құралдар мен тәсілдерді талдау негізінде оның тақырыппен және шығарма проблемасымен байланысын анықтау; 11.2.5 шығарманың идеялық және тақырыптық мазмұнын ашудағы рөлін айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау; 11.2.7 автор позициясын өз ойымен салғастыра отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау; 11.2.9 әдеби материалдарға және өмірлік тәжірибеге сүйене сүйене, тура және бейнелі тілдерді пайдалану, өзектілік жайлы өз ойын білдіре отырып, шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, сыни мақалалар) логикалық және дәйекті түрде жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалау, бейнелердің, тақырыптардың, проблемалардың тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру | ||
3-тоқсан | |||
Адамдардың тағдырындағы соғыс | 1.В.В.Быков. "Сотников". 2. Б. Васильев. "Мұнда таңертең тыныштық орнады". 3.В.Л.Кондратьев. "Сашка" (мұғалім таңдауы бойынша). 4. Э.М. Ремарк. "Үш дос". 5. Соғыс лирикасы. Д. С. Самойлов, Б.Ш. Окуджава, Н.А. Заболоцкий, А.Т. Твардовский, Е.А. Евтушенко, 6.В.С. Высоцкий (мұғалім таңдауы бойынша). | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 11.1.2 сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, әдеби процесте көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын және оның ролін түсіну; 11.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға және проблематикаға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу; 11.1.6 тақырып, проблема және бейне жүйесі туралы өз пікірін білдіре, әдеби материалға сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру |
Анализ және интерпретация | 11.2.2 мәтіннің көркем шығармалық ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау; 11.2.5 шығарманың идеялық және тақырыптық мазмұнын ашудағы рөлін айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау; 11.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау; 11.2.7 автор позициясын өз ойымен салғастыра отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау; 11.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, көркем әдеби кеңістік пен уақыт, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1 мәтін проблематикасына деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты адамгершілік және эстетикалық құндылықтар, автор тәсілдері тұрғысынан сыни бағалау; 11.3.3 оқырманға адамгершілік және эстетикалық құндылық тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін, автор позициясын түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру | ||
4-тоқсан | |||
Моральды таңдау тақырыбы | 1. А.В. Вампилов. "Үйрек аулау". 2. М. Горький. "Изергиль кемпір". 3. Заманауи ақындардың моральды таңдау тақырыбында өлеңдері (Р. Рождественский, Е. Евтушенко, А. Вознесенский, Л. Мартынов, О. О. Сулейменов, Б. Канапьянов және т.б.). | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 11.1.1 ретроспекция, күміс ғасыр, имажинизм, символизм, акмеизм, футуризм терминдерін түсіну; 11.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, сыни мақала, шығарма жоспарын құру; 11.1.5 автор ерекшелігін сақтап, мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау |
Анализ және интерпретация | 11.2.2 мәтіннің көркем шығармалық ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау; 11. 2.3 определять роль композиции в раскрытии авторского замысла (тематики, проблематики, образов героев); 11. 2.5 характеризовать героев произведения, определяя их роль в раскрытии идейно-тематического содержания произведения; 11.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау; 11.2.7 автор позициясын өз ойымен салғастыра отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау; 11.2.9 әдеби материалдарға және өмірлік тәжірибеге сүйеніп, тура және бейнелі тілдерді пайдалану, өзектілік жайлы өз ойын білдіре отырып, шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, сыни мақалалар) логикалық және дәйекті түрде жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалай, бейнелердің, тақырыптардың, проблемалардың тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру; 11.3.3 оқырманға адамгершілік және эстетикалық құндылық тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін, автор позициясын түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру; 11.3.4 әдеби тақырып ашлыуының толықтығы мен терең ашылуы, композициялық және стилистикалық бірлігі, тыңдаушы немесе оқырман назарын аудару құралдары және фактологиялық дұрыстығы бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (достар, сыныптастар) бағалау | ||
3-тарау. "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (оқу жүктемесі төмендетілген) 1-параграф. "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
14. "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына негізделген (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
15. "Орыс әдебиеті" пәні бағдарламасының мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бөлімдер күтілетін нәтижелер түрінде сынып бойынша оқу мақсаттарынан: дағдылар немесе білік, білім немесе түсініктен тұратын бөлімшелерден тұрады.
16. Әрбір бөлімше ішінде бірізді ұйымдастырылған оқыту мақсаттары мұғалімдерге өз жұмыстарын жоспарлауға және білім алушылардың жетістіктерін бағалауға, сондай-ақ, оларды келесі оқу кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.
17. Оқу пәнінің мазмұны 3 бөлімнен тұрады: "Мәтінді түсіну және жауап беру", "Мәтінді талдау және интерпретация", "Бағалау және салыстырмалы талдау".
18. "Мәтінді түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) терминдерді түсіну;
2) көркем шығармаларды түсіну;
3) жатқа оқу және дәйексөз келтіру;
4) жоспар құру;
5) мазмұндау;
6) сұрақтарға жауап беру.
19. "Мәтінді талдау және интерпретация" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жанр;
2) тақырып пен идея;
3) композиция;
4) эпизодтарды талдау;
5) кейіпкерлерді сипаттау;
6) әртүрлі формада берілген шығарманың көркемдік әлемі;
7) автор көзқарасы;
8) әдеби тәсілдер мен көркемдеуіш құралдар;
9) шығармашылық жұмыс.
20. "Бағалау және салыстырмалы талдау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем шығарманы бағалау;
2) көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындыларымен салыстыру;
3) әдеби шығармаларды салғастыру;
4) пікірді бағалау.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі (оқу жүктемесі төмендетілген)
21. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1 кодында "10" - сынып, "2" – бөлімшесі, "1"– оқыту мақсатының реттік саны.
22. Оқу мақсаттарының жүйесі әр сыныпқа арналған бөлім бойынша берілген:
1) түсіну және жауап беру:
Білім алушылар: | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Терминдерді түсіну | 10.1.1 синкретикалық жанр, алтын ғасыр, Онегин строфасы, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, полифония, әдеби егіз, фабула терминдерін түсіну | 11.1.1 ретроспекция, күміс ғасыр, имажинизм, символизм, акмеизм, футуризм терминдерін түсіну |
2. Көркем шығарманы түсіну | 10.1.2 проблематикасын, сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын түсіну | 11.1.2 сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, әдеби процесте көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын және оның рөлін түсіну |
3. Жатқа оқу және дәйексөз келтіру | 10.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу | 11.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға және проблематикаға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу |
4. Жоспар құру | 10.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, шығарма жоспарын құру | 11.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, сыни мақала, шығарма жоспарын құру |
5. Мазмұндау | 10.1.5 бейнелеу құралдарын пайдаланып мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау | 11.1.5 автор ерекшелігін сақтап, мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау |
6. Сұраққа жауап беру | 10.1.6 тақырып, сюжет және бейне туралы өз пікірін білдіріп, мәтіннің шығармасына сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру | 11.1.6 тақырып, проблема және бейне жүйесі туралы өз пікірін білдіріп, әдеби материалға сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру |
2) анализ және интерпретация:
Білім алушылар: | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Жанр | 10.2.1 жанр және оның белгілерін (роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологиялық роман), философиялық лириканың ерекшеліктерін анықтау | 11.2.1 жанр және оның белгілерін (синкретикалық жанр), күміс ғасыр лирикасының ерекшеліктерін, әскери поэзия, бард әнін анықтау |
2. Тақырып және идея | 10.2.2 өз позициясын дәлелдеу және өзектілігіне байланысты ойын көрсету арқылы, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау | 11.2.2 мәтіннің көркем шығармалық ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау |
3.Композиция | 10.2.3 шығарманың идеясын ашуда композицияның рөлін, кейіпкерлердің бейнелерін анықтау, сюжеттен тыс элементтердің мағынасын түсіндіру | 11.2.3 автордың идеясын (тематика, проблематика, кейіпкер бейнелері) композицияның рөлін анықтау |
4. Эпизодтарды талдау | 10.2.4 эпизодтарды талдау, олардың шығарма композициясындағы рөлі мен орнын айқындау, идеологиялық және тақырыптық ойын ашуда эпизодтың маңыздылығын түсіндіру | 11.2.4 эпизод рөлін, көркем құралдар мен тәсілдерді талдау негізінде оның тақырыппен және шығарма проблемасымен байланысын анықтау |
5. Кейіпкерлерді сипаттау | 10.2.5 кейіпкерлердің жүйесінде рөлі мен маңыздылығын айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау | 11.2.5 шығарманың идеялық және тақырыптық мазмұнын ашудағы рөлін айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау |
6. Әр түрлі формада берілген шығарманың көркемдік әлемі | 10.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау | 11.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау |
7. Автор көзқарасы | 10.2.7 мәтіндегі мысалдарымен автордың ұстанымын түсіндіре отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау | 11.2.7 автор ұстанымын өз ойымен салғастыра отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау |
8. Әдеби тәсілдер мен көркемдеуіш құралдар | 10.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру | 11.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, көркем әдеби кеңістік пен уақыт, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру |
9. Шығармашылық жұмыс | 10.2.9 әдеби материалдарға, әдеби терминдерге сүйеніп, тура және бейнелі тілдерді пайдалану; шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, аннотациялар) логикалық және дәйекті түрде жазу | 11.2.9 әдеби материалдарға және өмірлік тәжірибеге сүйеніп, тура және бейнелі тілдерді пайдалану; өзектілік жайлы өз ойын білдіре отырып, шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, сыни мақалалар) логикалық және дәйекті түрде жазу |
3) бағалау және салыстыру:
Білім алушылар: | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Көркем әдебиет шығармаларын бағалау | 10.3.1 идеяға, кейіпкерге деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау | 11.3.1 мәтін проблематикасына деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты адамгершілік және эстетикалық құндылықтар, автор тәсілдері тұрғысынан сыни бағалау |
2. Көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындыларымен салыстыру | 10.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалау; бейнелердің тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру | 11.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалау; бейнелердің, тақырыптардың, проблемалардың тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру |
3. Әдеби шығармаларды салғастыру | 10.3.3 оқырманға эстетикалық әсері тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру | 11.3.3 оқырманға адамгершілік және эстетикалық құндылық тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін, автор позициясын түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру |
4. Пікірді бағалау | 10.3.4 әдеби тақырыптың толық мен терең ашылуы, композициялық және стилистикалық бірлігі, тыңдаушы немесе оқырманға эмоционалдық әсері және фактологиялық дұрыстығы бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (достар, сыныптастар) бағалау | 11.3.4 әдеби тақырыптың толық және терең ашылуы, композициялық және стилистикалық бірлігі, тыңдаушы немесе оқырман назарын аудару құралдары және фактологиялық дұрыстығы бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (достар, сыныптастар) бағалау |
23. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады
24. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарға арналған қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының (оқыту орыс тілінде) мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады (оқу жүктемесі төмендетілген).
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы "Орыс әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын(оқыту орыс тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары (оқу жүктемесі төмендетілген)
1)10-сынып:
Тақырыптар | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Артық адамдар | 1. А.С. Пушкин. "Евгений Онегин" 2. И.А. Гончаров "Обломов" (фрагменттер) | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 10.1.1 синкретикалық жанр, алтын ғасыр, Онегин строфасы, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, полифония, әдеби егіз, фабула терминдерін түсіну; 10.1.2 проблематикасын, сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын түсіну; 10.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу; 10.1.5 бейнелеу құралдарын пайдаланып мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау; 10.1.6 тақырып, сюжет және бейне туралы өз пікірін білдіре, мәтіннің шығармасына сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру |
Анализ және интерпретация |
10.2.1 жанрдың түрлерін және оның белгілерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1 идеяға, кейіпкерге деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау | ||
2-тоқсан | |||
Біздің уақыттың кейіпкерлері | 1. М.Ю. Лермонтов. "Біздің уақыттың кейіпкерлері". 2. Ч.Т. Айтматов. "Жан пида" | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 10.1.2 проблематикасын, сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын түсіну; 10.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, шығарма жоспарын құру; 10.1.6 тақырып, сюжет және бейне туралы өз пікірін білдіре, мәтіннің шығармасына сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру |
Анализ және интерпретация | 10.2.2 өз позициясын дәлелдеу және өзектілігіне байланысты ойын көрсету арқылы, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау; 10.2.3 шығарманың идеясын ашуда композицияның рөлін, кейіпкерлердің бейнелерін анықтау, сюжеттен тыс элементтердің мағынасын түсіндіру; 10.2.4 эпизодтарды талдау, олардың шығарма композициясындағы ролі мен орнын айқындау, идеологиялық және тақырыптық ойын ашуда эпизодтың маңыздылығын түсіндіру; 10.2.5 кейіпкерлердің жүйесінде рөлі мен маңыздылығын айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау; 10.2.7 мәтіндегі мысалдарымен автордың позициясын түсіндіре отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1 идеяға, кейіпкерге деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау; 10.3.3 оқырманға эстетикалық әсері тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру | ||
3-тоқсан | |||
Адам және құқық | 1. Ф.М. Достоевский. "Қылмыс пен жаза". 2. Н.А. Островский "Жасаусыз қалыңдық". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 10.1.1 синкретикалық жанр, алтын ғасыр, Онегин строфасы, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, полифония, әдеби егіз, фабула терминдерін түсіну; 10.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, шығарма жоспарын құру; 10.1.5 бейнелеу құралдарын пайдаланып мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау |
Анализ және интерпретация | 10.2.3 шығарманың идеясын ашуда композицияның рөлін, кейіпкерлердің бейнелерін анықтау, сюжеттен тыс элементтердің мағынасын түсіндіру; 10.2 4 эпизодтарды талдау, олардың шығарма композициясындағы ролі мен орнын айқындау, идеологиялық және тақырыптық ойын ашуда эпизодтың маңыздылығын түсіндіру; 10.2.5 кейіпкерлердің жүйесінде рөлі мен маңыздылығын айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау; 10.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау; 10.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру; 10.2.9 әдеби материалдарға, әдеби терминдерге сүйене, тура және бейнелі тілдерді пайдалана отырып, шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, аннотациялар) логикалық және дәйекті түрде жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалай, бейнелердің тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру; 10.3.3 оқырманға эстетикалық әсері тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру | ||
4-тоқсан | |||
Отбасы құндылықтары | 1. Л.Н. Толстой. "Соғыс және бейбітшілік". 2. А. В. Вампилов "Үлкен ұл". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 10.1.1 синкретикалық жанр, алтын ғасыр, Онегин строфасы, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, полифония, әдеби егіз, фабула терминдерін түсіну; 10.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу |
Анализ және интерпретация | 10.2.1 жанр және оның белгілерін (роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологиялық роман), философиялық лириканың ерекшеліктерін анықтау; 10.2 4 эпизодтарды талдау, олардың шығарма композициясындағы ролі мен орнын айқындау, идеологиялық және тақырыптық ойын ашуда эпизодтың маңыздылығын түсіндіру; 10.2.5 кейіпкерлердің жүйесінде рөлі мен маңыздылығын айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау; 10.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау; 10.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру; 10.2.9 әдеби материалдарға, әдеби терминдерге сүйенеіп, тура және бейнелі тілдерді пайдалану отырып, шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, аннотациялар) логикалық және дәйекті түрде жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалай, бейнелердің тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру; 10.3.4 әдеби тақырып ашлыуының толықтығы мен терең ашылуы, композициялық және стилистикалық бірлігі, тыңдаушы немесе оқырманға эмоционалдық әсер етуі және фактологиялық дұрыстығы бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (достар, сыныптастар) бағалау | ||
11-сынып:
Тақырыптар | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Адам өзгеріс дәуірінде | 1. Р. Брэдбери. "Улыбка". 2. Б.Л. Пастернак. "Доктор Живаго". 3. С.А. Есенин. Өлеңдер (мұғалім таңдауы бойынша). 4. А.А. Блок. Өлеңдер "Қорқынышты әлем" жинақтағынан, "Әдемі Леди туралы өлеңдер" циклынан, поэмалар (мұғалім таңдауы бойынша). | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 11.1.1 ретроспекция, күміс ғасыр, имажинизм, символизм, акмеизм, футуризм терминдерін түсіну; 11.1.2 сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, әдеби процесте көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын және оның ролін түсіну; 11.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға және проблематикаға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу; 11.1.6 тақырып, проблема және бейне жүйесі туралы өз пікірін білдіру, әдеби материалға сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру |
Анализ және интерпретация | 11.2.1 жанр және оның белгілерін (синкретикалық жанр), күміс ғасыр лирикасының ерекшеліктерін, әскери поэзия, бард әнін анықтау; 11.2.4 эпизод ролін, көркем құралдар мен тәсілдерді талдау негізінде оның тақырыппен және шығарма проблемасымен байланысын анықтау; 11.2.5 шығарманың идеялық және тақырыптық мазмұнын ашудағы рөлін айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау; 11.2.7 автор позициясын өз ойымен салғастыра отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау; 11.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, көркем әдеби кеңістік пен уақыт, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1 мәтін проблематикасына деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты адамгершілік және эстетикалық құндылықтар, автор тәсілдері тұрғысынан сыни бағалау | ||
2-тоқсан | |||
Тоталитарлық режим дәуіріндегі адам | 1. А. Н. Рыбаков "Арбат балалары". 2. А.А. Ахматова. Поэзия. 3. Е.И. Замятин "Біз". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 11.1.2 сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, әдеби процесте көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын және оның ролін түсіну; 11.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға және проблематикаға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу; 11.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, сыни мақала, шығарма жоспарын құру; 11.1.5 автор ерекшелігін сақтап, мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау |
Анализ және интерпретация | 11.2.1 жанр және оның белгілерін (синкретикалық жанр), күміс ғасыр лирикасының ерекшеліктерін, әскери поэзия, бард әнін анықтау; 11.2.3 автордың идеясын ашуда (тематика, проблематика, кейіпкер бейнелері) композицияның рөлін анықтау; 11.2.4 эпизод ролін, көркем құралдар мен тәсілдерді талдау негізінде оның тақырыппен және шығарма проблемасымен байланысын анықтау; 11.2.5 шығарманың идеялық және тақырыптық мазмұнын ашудағы рөлін айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау; 11.2.7 автор позициясын өз ойымен салғастыра отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау; 11.2.9 әдеби материалдарға және өмірлік тәжірибеге сүйеніп, тура және бейнелі тілдерді пайдалану, өзектілік жайлы өз ойын білдіре отырып, шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, сыни мақалалар) логикалық және дәйекті түрде жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалау, бейнелердің, тақырыптардың, проблемалардың тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру | ||
3-тоқсан | |||
Адамдардың тағдырындағы соғыс | 1.В.В.Быков. "Сотников". 2. Б. Васильев. "Мұнда таңертең тыныштық орнады". 3.В.Л.Кондратьев. "Сашка" (мұғалім таңдауы бойынша). 4. Э.М. Ремарк. "Үш дос". 5.Соғыс лирикасы. Д. С. Самойлов, Б.Ш. Окуджава, Н.А. Заболоцкий, А.Т. Твардовский, Е.А. Евтушенко, 6.В.С. Высоцкий (мұғалім таңдауы бойынша). | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 11.1.2 сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, әдеби процесте көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын және оның ролін түсіну; 11.1.3 мәтінде авторлық ұстанымға және проблематикаға байланысты үзінділер мен цитаталарды өздігінен табу, мәнерлеп жатқа оқу; 11.1.6 тақырып, проблема және бейне жүйесі туралы өз пікірін білдіре, әдеби материалға сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру |
Анализ және интерпретация | 11.2.2 мәтіннің көркем шығармалық ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау; 11.2.5 шығарманың идеялық және тақырыптық мазмұнын ашудағы рөлін айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау; 11.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау; 11.2.7 автор позициясын өз ойымен салғастыра отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау; 11.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, көркем әдеби кеңістік пен уақыт, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1 мәтін проблематикасына деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты адамгершілік және эстетикалық құндылықтар, автор тәсілдері тұрғысынан сыни бағалау; 11.3.3 оқырманға адамгершілік және эстетикалық құндылық тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін, автор позициясын түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру | ||
4-тоқсан | |||
Моральды таңдау тақырыбы | 1. А.В. Вампилов. "Үйрек аулау". 2. М. Горький. "Изергиль кемпір". 3. Заманауи ақындардың моральды таңдау тақырыбында өлеңдері ( Р. Рождественский, Е. Евтушенко, А. Вознесенский, Л. Мартынов, О. О. Сулейменов, Б. Канапьянов және т.б.). | Түсіну және сұрақтарға жауап беру | 11.1.1 ретроспекция, күміс ғасыр, имажинизм, символизм, акмеизм, футуризм терминдерін түсіну; 11.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, сыни мақала, шығарма жоспарын құру; 11.1.5 автор ерекшелігін сақтап, мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау |
Анализ және интерпретация | 11.2.2 мәтіннің көркем шығармалық ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау; 11.2.3 автордың идеясын ашудағы композицияның рөлін анықтау (тақырыптар, мәселелер, кейіпкерлердің бейнелері); 11.2.5 шығарманың кейіпкерлерін сипаттау, олардың шығарманың идеялық-тақырыптық мазмұнын ашудағы рөлін анықтау; 11.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау; 11.2.7 автор позициясын өз ойымен салғастыра отырып, проблемаларға, кейіпкерлерге деген автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау; 11.2.9 әдеби материалдарға және өмірлік тәжірибеге сүйеніп, тура және бейнелі тілдерді пайдалану, өзектілік жайлы өз ойын білдіре отырып, шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, сыни мақалалар) логикалық және дәйекті түрде жазу | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалау, бейнелердің, тақырыптардың, проблемалардың тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру; 11.3.3 оқырманға адамгершілік және эстетикалық құндылық тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін, автор позициясын түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру; 11.3.4 әдеби тақырып ашлыуының толықтығы мен терең ашылуы, композициялық және стилистикалық бірлігі, тыңдаушы немесе оқырман назарын аудару құралдары және фактологиялық дұрыстығы бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (достар, сыныптастар) бағалау | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 84-қосымша |
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Тақырып жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Қазақ тілі және әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде емес)
Ескерту. 84-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі ілімберудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінің оқу мақсаты – қазақ тілі мен әдебиетін кіріктіріп оқыту негізінде білім алушылардың тілдік дағдыларын жетілдіру, тіл нормаларын сақтап, еркін сөйлеу және сауатты жазу дағдыларын дамыту, мемлекеттік тілге құрметпен қарауын қалыптастыру.
3. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің негізгі міндеттері:
1) білім алушының мемлекеттік тілге деген құрмет сезімін қазақ халқының мәдениетімен танысу арқылы тәрбиелеу;
2) адамзаттық ойдағыдай кірігу үшін қазақ тілін мемлекеттік тіл ретінде оқыту;
3) қазақ тілі мен әдебиеті пәніне құндылық ретінде қарауды қалыптастыру;
4) коммуникативтік оқыту негізінде барлық сөйлеу әрекетінің түрлерін әлеуметтік ортада қолдану дағдыларын дамыту;
5) қазақ әдебиетінің стилистикалық және жанрлық ерекшеліктерін тану негізінде шығармашылық тұрғыда жұмыс істеу, сын тұрғысынан ойлау дағдыларын дамыту;
6) көпмәдени ортада лингвистикалық қажеттілікті іске асыруға дайын жеке тұлғаны тәрбиелеу;
7) білім деңгейі жоғары, ой-өрісі дамыған тұлғаны қалыптастыру.
8) Жалпы орта білім беру деңгейіндегі "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәні бойынша білім алушылардың білім, білік және дағдыға қойылатын талаптары
4. Жалпы орта білім беру деңгейінде "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәні бойынша білім алушылардың біліміне, дағдыларына, дағдыларына қойылатын талаптар CEFR – шет тілін меңгеру деңгейін бағалаудың жалпыеуропалық жүйесіне (В2-С1 деңгейі) сәйкес айқындалған.
2-тарау. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
5. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптардағы оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
(қоғамдық-гуманитарлық бағыт)
1) 10 - сыныпта аптасына 5 сағат, оқу жылында 170 сағат;
2) 11 - сыныпта аптасына 5 сағат, оқу жылында 170 сағат.
(жаратылыстану-математикалық бағыт)
1) 10 -сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
2) 11- сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.
6. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша оқыту ұйғыр, өзбек, тәжік тілінде жүргізілетін сыныптардағы оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
(қоғамдық-гуманитарлық бағыт)
1) 10 - сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
2) 11- сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат.
(жаратылыстану-математикалық бағыт)
1) 10- сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11- сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
7. Оқыту мақсаттары арқылы мұғалімдер сөйлеу қызметінің төрт дағдысын (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) қалыптастырады, сонымен қатар, оқушылардың жетістігін бағалайды және оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат береді.
8. Оқыту пәнінің мазмұнын 5 бөлім құрайды:
1) тыңдалым;
2) айтылым;
3) оқылым;
4) жазылым;
5) тілдік бірліктерді қолдану.
9. "Тыңдалым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) болжау;
2) назарын шоғырландырып тыңдау;
3) сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну;
4) көркем шығармаларды тыңдау;
5) негізгі ойды анықтау;
6) тыңдалым материалдары бойынша жауап беру.
10. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтіндегі ақпаратты анықтау;
2) стильдік ерекшеліктерді анықтау;
3) көркем шығармаларды оқу;
4) мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;
5) қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді оқу;
6) өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау.
11. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру;
2) эссе жазу;
3) шығармашылық жазба жұмысы;
4) мәліметтерді жинақтау;
5) жинақы мәтін құрастыру;
6) орфография және пунктуация.
12. "Айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сөздік қорының алуандығы;
2) сөз мәнері мен сөйлеу этикеті;
3) орфоэпиялық нормаларды сақтау;
4) мәтіннің негізгі аспектілерін анықтау және талқылау;
5) сенімді және еркін жауап беру;
6) визуалды материалдар арқылы тілді дамыту.
13. "Тілдік бағдар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сөз таптары;
2) сөйлем.
14. 10-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым: мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тыңдалған мәтіндегі негізгі ақпараттарды түртіп жазу, оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну, драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдай отырып, астарлы ойды анықтау, көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу;
2) айтылым: ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау, ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушыға әсер ету, сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану, мәтіндегі абзацтардың, бөлімдердің орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау, пікірталастың "пікірталас-монолог", "пікірталас-диалог", "пікірталас-полилог" түрлерінде сенімді және еркін сөйлеу, әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру, негізгі идеясын түсіндіру;
3) оқылым: мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факт мен көзқарасты ажырату, мәтін идеясымен байланысын анықтау, ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, тезис, интервью, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау, әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені талдау және кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау, ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, эссе, тезис, интервью, баспасөз парағы) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау, мәтін тақырыбына байланысты қосымша материалдарды энциклопедиялардан тауып, ортақ қорытындылар жасау, мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру және оны бағалау;
4) жазылым: публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, баспасөз парағы, тезис, интервью жазу, қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі, дискуссивті эссе, аргументативті эссе), шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу, тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтап ұсыну, ғылыми-көпшілік және көркем мәтіндердегі негізгі ұғымдарды анықтай отырып, жинақы мәтін құрастыру, мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, сөйлем деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу;
5) тілдік бірліктерді қолдану: сөз таптары, тәуелдік жалғауды (оңаша және ортақ тәуелдеу) және көптік мәнді есімдер мен көптік жалғауларды ажырата танып дұрыс қолдану, сын есімнің жасалу жолдарын білу, сан есімнің жасалу жолдарын білу, есімдіктердің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда есімше сөздерді стильдік қызметіне сай орынды қолдану, үстеудің жасалу жолы мен сөйлемдегі қызметін білу, шылаулардың сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану, сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдерін орынды қолдану, құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу.
15. 11-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым: мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу, тыңдалған мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды түртіп жазу және ақпараттарды жүйелеу, оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегісөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну, көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, тақырып ортақтығына сипаттама жасау, мәтін бойынша автор позициясын және көтерілген мәселеге қарым-қатынасын, тыңдаушыға ықпал ету тәсілін талдай отырып, негізгі ойды анықтау, көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз ойын логикалық дұрыс, аргументті және айқын жеткізу;
2) айтылым: ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану, ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монолог пен диалогті үйлестіре қолдану, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушылармен қарым-қатынас орнату, сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану, кәсіби бағыттағы түпнұсқа мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау, олардың қолданылу мақсатын талдау, көпшілік алдында сөз сөйлеуде маңызды орын алатын тілдік (вербалдық) және бейвербалдық элементтерді қолданып, сенімді және еркін сөйлеу, әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау;
3) оқылым: мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты, астарлы ойды анықтау, ақпараттың оқырманға әсерін және автор позициясын талқылау, ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау, әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру және әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыру, ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау, қосымша ғылыми-анықтамалық ақпарат көздерінен алынған материалдар негізінде мәтін мазмұнына сыни тұрғыдан талдау жасау, мәтінді негізгі мәселеге баға бере отырып, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу;
4) жазылым: ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, баспасөз парағы, тезис, үндеу жазу, қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі, дискуссивті эссе, аргументативті эссе), шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу, тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация), кәсіби және публицистикалық бағыттағы мәтіндердегі басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру, мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу; мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу;
5) тілдік бірліктерді қолдану: сөз таптары, ғылыми және кәсіби мәтіндер құрауда грамматикалық омонимдерді ажырата танып, ауызша және жазбаша дұрыс қолдану, сын есім сөздердің синонимдік қатарын стильдік ерекшеліктеріне сәйкес қолдану, мәтін құрауда сан есімнің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану, есімдіктердің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану, мәтіндерден көсемше оралымды сөйлемдерді анықтап,оларды ауызша және жазбаша мәтіндер құрауда орынды қолдану, үстеудің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай орынды қолдану, мәтін құрауда шылаудың мағыналық түрлерін стильдік қызметіне сай орынды қолдану, сөйлем, оқшау сөздердің қызметін білу, айқындауыш мүшелер (қосалқы, қосарлы, оңашаланған) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
16. Бағдарламада "оқу мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
17. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) тыңдалым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Болжау | 10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу |
2. Назарын шоғырландырып тыңдау | 10.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу), жазбаға сүйеніп мәтін мазмұнын түсіндіру | 11.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу) және берілген ақпараттарды жүйелеу |
3. Сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну | 10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну | 11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
4. Көркем шығармаларды тыңдау | 10.1.4.1 драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген жалпыадамзаттық мәселені айқындау | 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, тақырып ортақтығына сипаттама жасау |
5. Негізгі ойды анықтау | 10.1.5.1 мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдай отырып, астарлы ойды анықтау | 11.1.5.1 мәтін бойынша автор позициясын және көтерілген мәселеге қарым-қатынасын, тыңдаушыға ықпал ету тәсілін талдай отырып, негізгі ойды анықтау |
6. Тыңдалым материалдары бойынша жауап беру | 10.1.6.1 көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу | 11.1.6.1 көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз ойын логикалық дұрыс, аргументті және айқын жеткізу |
2) айтылым
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Сөздік қорының алуандығы | 10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану |
2. Сөз мәнері мен сөйлеу этикеті | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушыға әсер ету | 11.2.2.1 ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монологпен диалогті үйлестіре қолдану, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып,тыңдаушылармен қарым-қатынас орнату |
3. Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 10.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | 11.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану |
4. Мәтіннің негізгі аспектілерін анықтау және талқылау | 10.2.4.1 мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау, оған түсініктеме беру | 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы түпнұсқа мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау, олардың қолданылу мақсатын талдау |
5. Сенімді және еркін жауап беру | 10.2.5.1 пікірталастың "пікірталас -монолог", "пікірталас-диалог", "пікірталас-полилог" түрлерінде сенімді және еркін сөйлеу | 11.2.5.1 көпшілік алдында сөз сөйлеуде маңызды орын алатын тілдік (вербалдық) және бейвербалдық элементтерді қолданып, сенімді және еркін сөйлеу |
6. Визуалды материалдар арқылы тілді дамыту | 10.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру, негізгі идеясын түсіндіру | 11.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау |
3) оқылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Мәтіндегі ақпаратты анықтау | 10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату, мәтін идеясымен байланысын анықтау | 11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты, астарлы ойды анықтау, берілген ақпараттың оқырманға әсерін және автор позициясын талқылау |
2. Стильдік ерекшеліктерді анықтау | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, тезис, интервью, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау |
3. Көркем шығармаларды оқу | 10.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені талдау және кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау | 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру және әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыру |
4. Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, эссе, тезис, интервью, баспасөз парағы) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау | 11.3.4.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, аннотация, очерк, үндеу, дәріс, баспасөз парағы) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау |
5. Қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді оқу | 10.3.5.1 мәтін тақырыбына байланысты қосымша материалдарды энциклопедиялардан тауып, ортақ қорытындылар жасау | 11.3.5.1 қосымша ғылыми-анықтамалық ақпарат көздерінен алынған материалдар негізінде мәтін мазмұнына сыни тұрғыдан талдау жасау |
6. Өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау | 10.3.6.1 мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру және оны бағалау | 11.3.6.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтап, көтерілген мәселеге баға беру, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу |
4) жазылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала, баспасөз парағы, тезис, интервью жазу | 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала, баспасөз парағы, аннотация, үндеу жазу |
2. Эссе жазу | 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі, дискуссивті эссе, аргументативті эссе) | 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі, дискуссивті эссе, аргументативті эссе) |
3. Шығармашылық жазба жұмысы | 10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу | 11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарындакөркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу |
4. Мәліметтерді жинақтау | 10.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтап ұсыну (тірек-схема, менталды карта, презентация) | 11.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация) |
5. Жинақы мәтін құрастыру (компрессия) | 10.4.5.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден негізгі ұғымдарды анықтай отырып, жинақы мәтін (компрессия) құрастыру | 11.4.5.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру |
6. Орфография және пунктуация | 10.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, сөйлем деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | 11.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу |
5) тілдік бірліктерді қолдану:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Сөз таптары | 10.5.1.1 тәуелдік жалғауды (оңаша және ортақ тәуелдеу) және көптік мәнді есімдер мен көптік жалғауларды ажырата танып, дұрыс қолдану | 11.5.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндер құрауда грамматикалық омонимдерді ажырата танып, ауызша және жазбаша дұрыс қолдану |
10.5.1.2 сын есімнің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.2 сын есім сөздердің синонимдік қатарын стильдік ерекшеліктеріне сәйкес қолдану | |
10.5.1.3 сан есімнің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.3 мәтін құрауда сан есімнің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану | |
10.5.1.4 есімдіктердің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.4 мәтін құрауда есімдіктердің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану | |
10.5.1.5 мәтін құрауда есімше сөздерді стильдік қызметіне сай орынды қолдану | 11.5.1.5 мәтіндерден көсемше оралымды сөйлемдерді анықтап,оларды ауызша және жазбаша мәтіндер құрауда орынды қолдану | |
10.5.1.6 үстеудің жасалу жолы мен сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.6 мәтін құрауда үстеудің мағынанылқ түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай орынды қолдану | |
10.5.1.7 шылаулардың сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.7 мәтін құрауда шылаудың мағыналық түрлерін стильдік қызметіне сай орынды қолдану | |
2. Сөйлем | 10.5.2.1 мәтін құрауда сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдерін орынды қолдану | 11.5.2.1 оқшау сөздердің қызметін білу,жазба жұмыстарында орынды қолдану |
10.5.2.2 құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | 11.5.2.2 айқындауыш мүшелелер (қосалқы, қосарлы, оңашаланған) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | |
18. Бөлімдерге тоқсанға және бөлімдер ішіндегі сағаттарды бөлу оқытушының қалауы бойынша өзгереді.
19. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Қазақ тілі және әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде емес) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі және әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде емес) іске асыру жөніндегі жоспары (оқыту қазақ тілінде емес)
1) 10-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Еңбек нарығы және сұраныс | Балғабек Қыдырбекұлы "Теміржолшы" | Тыңдалым | 10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру; 10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушыға әсер ету; 10.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
Оқылым | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 10.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені талдау және кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау | ||
Жазылым | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала жазу; 10.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.1 тәуелдік жалғауды (оңаша және ортақ тәуелдеу) дұрыс қолдану | ||
Отандық өнеркәсіп өнімі | Ғабиден Мұстафин "Қарағанды" романынан үзінді | Тыңдалым | 10.1.4.1 прозалық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген жалпыадамзаттық мәселені айқындау; 10.1.6.1 көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу |
Айтылым | 10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану; 10.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру, негізгі идеясын түсіндіру | ||
Оқылым | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (интервью) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату, мәтін идеясымен байланысын анықтау | ||
Жазылым | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, интервью жазу; 10.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтап ұсыну (тірек-схема, менталды карта, презентация) | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.1 көптік мәнді есімдер мен көптік жалғауларды ажырата танып, дұрыс қолдану | ||
Қазақ киносы мен театрының қазіргі келбеті | Дулат Исабеков "Әпке" драмасы | Тыңдалым | 10.1.4.1 драмалық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген жалпыадамзаттық мәселені айқындау; 10.1.5.1 мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдай отырып, астарлы ойды анықтау |
Айтылым | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушыға әсер ету; 10.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
Оқылым | 10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (эссе) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау; 10.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені талдау және кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау | ||
Жазылым | 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі); 10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.2. сын есімнің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Ұлттық экологиялық мәдениет | Қадыр Мырзалиев "Аралым" өлеңі | Тыңдалым | 10.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу), жазбаға сүйеніп мәтін мазмұнын түсіндіру; 10.1.4.1 поэзиялық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген жалпыадамзаттық мәселені айқындау |
Айтылым | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушыға әсер ету; 10.2.5.1 пікірталастың "пікірталас -монолог", "пікірталас-диалог", "пікірталас-полилог" түрлерінде сенімді және еркін сөйлеу | ||
Оқылым | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (тезис) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 10.3.5.1 мәтін тақырыбына байланысты қосымша материалдарды энциклопедиялардан тауып, ортақ қорытындылар жасау | ||
Жазылым | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, тезис жазу; 10.4.6.1 сөйлем деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.3 сан есімнің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
Мұхит – тіршілік мекені | Әбдіжәміл Нұрпейсов "Қан мен тер" | Тыңдалым | 10.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу), жазбаға сүйеніп мәтін мазмұнын түсіндіру; 10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану; 10.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру, негізгі идеясын түсіндіру | ||
Оқылым | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 10.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені талдау және кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау | ||
Жазылым | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, баспасөз парағын жазу; 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (дискуссивті эссе) | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.4 есімдіктердің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
Ұлттық таным және мерекелер | Жүсіпбек Аймауытов "Әнші" әңгімесі | Тыңдалым | 10.1.4.1 прозалық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген жалпыадамзаттық мәселені айқындау; 10.1.5.1 мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдай отырып, астарлы ойды анықтау |
Айтылым | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушыға әсер ету; 10.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
Оқылым | 10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, интервью) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау; 10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату, мәтін идеясымен байланысын анықтау | ||
Жазылым | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, интервью жазу; 10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.5 мәтін құрауда есімше сөздерді стильдік қызметіне сай орынды қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Сауда мен көмек: екі жақты келісімді сауда | Ыбырай Алтынсарин "Дүние қалай етсең табылады?" | Тыңдалым | 10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну; 10.1.6.1 көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу |
Айтылым | 10.2.4.1 мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау, оған түсініктеме беру; 10.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру, негізгі идеясын түсіндіру | ||
Оқылым | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 10.3.6.1 мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру және оны бағалау | ||
Жазылым | 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (аргументативті эссе); 10.4.5.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден негізгі ұғымдарды анықтай отырып, жинақы мәтін (компрессия) құрастыру | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.6 үстеудің жасалу жолы мен сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
Бұқаралық ақпарат құралдарын дағы гендерлік бейне | Жанболат Ауыпбаев "Ашылмаған аралдар" кітабынан "Диктор" деректі әңгімесі | Тыңдалым | 10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру; 10.1.5.1 мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдай отырып, астарлы ойды анықтау |
Айтылым | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушыға әсер ету; 10.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
Оқылым | 10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату, мәтін идеясымен байланысын анықтау; 10.3.5.1 мәтін тақырыбына байланысты қосымша материалдарды энциклопедиялардан тауып, ортақ қорытындылар жасау | ||
Жазылым | 10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу; 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі) | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.7 шылаулардың сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
Жер планетасын дағы қауіпті қалдықтар | Думан Рамазан "Соңғы дем" әңгімесі, Қайнар Олжай "Жер мен аспан арасындағы дастан" кітабы | Тыңдалым | 10.1.4.1 прозалық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген жалпыадамзаттық мәселені айқындау; 10.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу), жазбаға сүйеніп мәтін мазмұнын түсіндіру |
Айтылым | 10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану; 10.2.4.1 мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау, оған түсініктеме беру | ||
Оқылым | 10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, тезис) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау; 10.3.6.1 мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру және оны бағалау | ||
Жазылым | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала жазу; 10.4.5.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден негізгі ұғымдарды анықтай отырып, жинақы мәтін (компрессия) құрастыру | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.1 мәтін құрауда сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдерін орынды қолдану | ||
Әлеуметтік теңсіздік: адам құқықтары және көмек | Ұлықбек Есдәулет "Қара пима" поэмасы | Тыңдалым | 10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну; 10.1.5.1 мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдай отырып, астарлы ойды анықтау |
Айтылым | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушыға әсер ету; 10.2.5.1 пікірталастың "пікірталас -монолог", "пікірталас-диалог", "пікірталас-полилог" түрлерінде сенімді және еркін сөйлеу | ||
Оқылым | 10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату, мәтін идеясымен байланысын анықтау; 10.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені талдау және кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау | ||
Жазылым | 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі, дискуссивті эссе, аргументативті эссе); 10.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтап ұсыну (тірек-схема, менталды карта, презентация) | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.1 мәтін құрауда сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдерін орынды қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Жастардың денсаулығы - қоғам байлығы | Бердібек Соқпақбаев "Он алты жасар чемпион" әңгімесі | Тыңдалым | 10.1.4.1 прозалық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген жалпыадамзаттық мәселені айқындау; 10.1.6.1 көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу |
Айтылым | 10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану; 10.2.4.1 мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау, оған түсініктеме беру | ||
Оқылым | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 10.3.6.1 мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру және оны бағалау | ||
Жазылым | 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (дискуссивті эссе, аргументативті эссе); 10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.2 құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
Сандық технология ны пайдаланудағы теңсіздік | Мұхтар Шаханов "Өркениеттің адасуы" романынан үзінді "Компьютер басты жарты адамдар" | Тыңдалым | 10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, өз біліміне сүйеніп тақырыпты жалғастыру; 10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 10.2.5.1 пікірталастың "пікірталас -монолог", "пікірталас-диалог", "пікірталас-полилог" түрлерінде сенімді және еркін сөйлеу; 10.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру, негізгі идеясын түсіндіру | ||
Оқылым | 10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату, мәтін идеясымен байланысын анықтау; 10.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені талдау және кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау | ||
Жазылым | 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (дискуссивті эссе, аргументативті эссе); 10.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтап ұсыну (тірек-схема, менталды карта, презентация) | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.2 құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
Қоғам және заң | Ермек Өтетілеуұлы "Ата Заң", Шешендік сөздер | Тыңдалым | 10.1.4.1 драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген жалпыадамзаттық мәселені айқындау; 10.1.6.1 көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу |
Айтылым | 10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану; 10.2.4.1 мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау, оған түсініктеме беру | ||
Оқылым | 10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, интервью,баспасөз парағы) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау; 10.3.6.1 мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру және оны бағалау | ||
Жазылым | 10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу; 10.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, сөйлем деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.2 құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
2) 11-сынып:
Тақырып тар | Көркем шығармалар | Коммуника тивтік дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Қазіргі қоғамдағыәлеуметтік теңсіздік | Ерболат Әбікенұлы "Пәтер іздеп жүр едік" әңгімесі | Тыңдалым | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; 11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегісөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы түпнұсқа мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау, олардың қолданылу мақсатын талдау; 11.2.5.1 көпшілік алдында сөз сөйлеуде маңызды орын алатын тілдік (вербалдық) және бейвербалдық элементтерді қолданып, сенімді және еркін сөйлеу | ||
Оқылым | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтікқоғамдық мәселеге баға беру және әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыру | ||
Жазылым | 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақалажазу; 11.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндер құрауда грамматикалық омонимдерді ажырата танып, ауызша және жазбаша дұрыс қолдану | ||
Экология.Мұнай және атомдық индустрия | Гауһар Сейітжан "Қара алтыны халқымның ..." | Тыңдалым | 11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну; 11.1.5.1 мәтін бойынша автор позициясын және көтерілген мәселеге қарым-қатынасын, тыңдаушыға ықпал ету тәсілін талдай отырып, негізгі ойды анықтау |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану; 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы түпнұсқа мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау, олардың қолданылу мақсатын талдау | ||
Оқылым | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру және әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыру | ||
Жазылым | 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, аннотация жазу; 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі); 11.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация) | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндер құрауда грамматикалық омонимдерді ажырата танып, ауызша және жазбаша дұрыс қолдану | ||
Тіл. Өнер. Әдебиет | Ілияс Жансүгіров "Күй" поэмасы | Тыңдалым | 11.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу) және берілген ақпараттарды жүйелеу; 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, тақырып ортақтығына сипаттама жасау |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану; 11.2.2.1 ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монологпен диалогті үйлестіре қолдану, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушылармен қарым-қатынас орнату | ||
Оқылым | 11.3.4.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (дәріс) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау; 11.3.6.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтап, көтерілген мәселеге баға беру, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу | ||
Жазылым | 11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу; 11.4.6.1 мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.2 сын есім сөздердің синонимдік қатарын стильдік ерекшеліктеріне сәйкес қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Қоғамдағы жұмыссыздық мәселесі | Ыбырай Алтынсарин "Атымтай жомарт" | Тыңдалым | 11.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу(конспектілеу) және берілген ақпараттарды жүйелеу; 11.1.6.1 көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз ойын логикалық дұрыс, аргументті және айқын жеткізу |
Айтылым | 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы түпнұсқа мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау, олардың қолданылу мақсатын талдау; 11.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау | ||
Оқылым | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру және әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыру | ||
Жазылым | 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, үндеу жазу; 11.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация); 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (дискуссивті эссе) | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.3 мәтін құрауда сан есімнің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану | ||
Тәуелсіз еліміздің өткені мен келешегі | Дүкенбай Досжан "Төрт патшаны көрген кейуана" хикаяты | Тыңдалым | 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, тақырып ортақтығына сипаттама жасау; 11.1.5.1 мәтін бойынша автор позициясын және көтерілген мәселеге қарым-қатынасын, тыңдаушыға ықпал ету тәсілін талдай отырып, негізгі ойды анықтау |
Айтылым | 11.2.2.1 ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монологпен диалогті үйлестіре қолдану, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушылармен қарым-қатынас орнату; 11.2.5.1 көпшілік алдында сөз сөйлеуде маңызды орын алатын тілдік (вербалдық) және бейвербалдық элементтерді қолданып, сенімді және еркін сөйлеу | ||
Оқылым | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты, астарлы ойды анықтау, берілген ақпараттың оқырманға әсерін және автор позициясын талқылау | ||
Жазылым | 11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу; 11.4.5.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.4 мәтін құрауда есімдіктердің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану | ||
Ұлттық театр –өнер ордасы | Сәбит Оразбай "Өмірдің өзі театр" әңгімесі | Тыңдалым | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, тақырып ортақтығына сипаттама жасау |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану; 11.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
Оқылым | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 11.3.5.1 қосымша ғылыми-анықтамалық ақпарат көздерінен алынған материалдар негізінде мәтін мазмұнына сыни тұрғыдан талдау жасау | ||
Жазылым | 11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу; 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, баспасөз парағын жазу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.5 мәтіндерден көсемше оралымды сөйлемдерді анықтап, оларды ауызша және жазбаша мәтіндер құрауда орынды қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Туризм: экотуризм | Сәкен Сейфуллин "Көкшетау" поэмасы, Ілияс Жансүгіров "Жетісу суреттері" өлеңі | Тыңдалым | 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, тақырып ортақтығына сипаттама жасау; 11.1.6.1 көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз ойын логикалық дұрыс, аргументті және айқын жеткізу |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану; 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы түпнұсқа мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау, олардың қолданылу мақсатын талдау | ||
Оқылым | 11.3.4.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, аннотация, үндеу) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау; 11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты, астарлы ойды анықтау, берілген ақпараттың оқырманға әсерін және автор позициясын талқылау | ||
Жазылым | 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, үндеу жазу; 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (аргументативті эссе) | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.5 мәтіндерден көсемше оралымды сөйлемдерді анықтап,оларды ауызша және жазбаша мәтіндер құрауда орынды қолдану | ||
Әлемдегі ерлер мен әйелдердің құқықтары мен теңдігі | Мұхтар Әуезов "Абай жолы" романы 1,2-кітабы | Тыңдалым | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; 11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 11.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану; 11.2.5.1 көпшілік алдында сөз сөйлеуде маңызды орын алатын тілдік (вербалдық) және бейвербалдық элементтерді қолданып, сенімді және еркін сөйлеу | ||
Оқылым | 11.3.4.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, баспасөз парағы) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау; 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру және әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыру | ||
Жазылым | 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (дискуссивті эссе, аргументативті эссе); 11.4.5.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.6 мәтін құрауда үстеудің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай орынды қолдану | ||
Жастар мәселесі нің түйіткіл дері | Мұхтар Әуезов "Абай жолы" романы 3,4-кітабы | Тыңдалым | 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, тақырып ортақтығына сипаттама жасау; 11.1.6.1 көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз ойын логикалық дұрыс, аргументті және айқын жеткізу |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану; 11.2.2.1 ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монологпен диалогті үйлестіре қолдану, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушылармен қарым-қатынас орнату | ||
Оқылым | 11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты, астарлы ойды анықтау, берілген ақпараттың оқырманға әсерін және автор позициясын талқылау; 11.3.6.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтап, көтерілген мәселеге баға беру, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу | ||
Жазылым | 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі, дискуссивті эссе); 11.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация) | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.7 мәтін құрауда шылаудың мағыналық түрлерін стильдік қызметіне сай орынды қолдану | ||
Жаһандық мәселелер: көші-қон саясаты | Қабдеш Жұмаділов "Қаздар қайтып барады" | Тыңдалым | 11.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу) және берілген ақпараттарды жүйелеу; 11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы түпнұсқа мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау, олардың қолданылу мақсатын талдау; 11.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау | ||
Оқылым | 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру және әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыру; 11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты, астарлы ойды анықтау, берілген ақпараттың оқырманға әсерін және автор позициясын талқылау | ||
Жазылым | 11.4.5.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру; 11.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.7 мәтін құрауда шылаудың мағыналық түрлерін стильдік қызметіне сай орынды қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Толерант тылық – ел бірлігі | Сайын Мұратбеков "Телі өскен ұл" повесі | Тыңдалым | 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, тақырып ортақтығына сипаттама жасау; 11.1.5.1 мәтін бойынша автор позициясын және көтерілген мәселеге қарым-қатынасын, тыңдаушыға ықпал ету тәсілін талдай отырып, негізгі ойды анықтау |
Айтылым | 11.2.2.1 ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монологпен диалогті үйлестіре қолдану, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушылармен қарым-қатынас орнату; 11.2.5.1 көпшілік алдында сөз сөйлеуде маңызды орын алатын тілдік (вербалдық) және бейвербалдық элементтерді қолданып, сенімді және еркін сөйлеу | ||
Оқылым | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 11.3.5.1 қосымша ғылыми-анықтамалық ақпарат көздерінен алынған материалдар негізінде мәтін мазмұнына сыни тұрғыдан талдау жасау | ||
Жазылым | 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, баспасөз парағын жазу; 11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.2.1 оқшау сөздердің қызметін білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
Ұлт мұраты - ұлттық қауіпсіздік | Несіпбек Айтұлы "Бәйтерек" | Тыңдалым | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; 11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегісөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану; 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы түпнұсқа мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау, олардың қолданылу мақсатын талдау | ||
Оқылым | 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру және әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыру; 11.3.6.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтап, көтерілген мәселеге баға беру, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу | ||
Жазылым | 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ("келісу, келіспеу" эссесі, дискуссивті эссе, аргументативті эссе); 11.4.5.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру | ||
Тілдік бағдар | 11.5.2.1 оқшау сөздердің қызметін білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
Бос уақыт – қоғам дамуыныңкөрсеткіші | Мұқағали Мақатаев "Сағатым қайда, сағатым?" өлеңі | Тыңдалым | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, тақырып ортақтығына сипаттама жасау |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану; 11.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
Оқылым | 11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты, астарлы ойды анықтау, берілген ақпараттың оқырманға әсерін және автор позициясын талқылау; 11.3.6.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтап, көтерілген мәселеге баға беру, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу | ||
Жазылым | 11.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация); 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу (дискуссивті эссе, аргументативті эссе); 11.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.2.2 айқындауыш мүшелелер (қосалқы, қосарлы, оңашаланған) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
3-тарау. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
20. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптардағы оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
(қоғамдық-гуманитарлық бағыт)
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат.
(жаратылыстану-математикалық бағыт)
1) 10 – сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11– сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
21. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша оқыту ұйғыр, өзбек, тәжік тілінде жүргізілетін сыныптардағы оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
(қоғамдық-гуманитарлық бағыт)
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат.
(жаратылыстану-математикалық бағыт)
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
22. Оқыту мақсаттары арқылы мұғалімдер сөйлеу қызметінің төрт дағдысын (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) қалыптастырады, сонымен қатар, оқушылардың жетістігін бағалайды және оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат береді.
23. Оқыту пәнінің мазмұнын 5 бөлім құрайды:
1) тыңдалым;
2) айтылым;
3) оқылым;
4) жазылым;
5) тілдік бірліктерді қолдану.
24. "Тыңдалым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) болжау;
2) назарын шоғырландырып тыңдау;
3) сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну;
4) көркем шығармаларды тыңдау;
5) негізгі ойды анықтау;
6) тыңдалым материалдары бойынша жауап беру.
25. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтіндегі ақпаратты анықтау;
2) стильдік ерекшеліктерді анықтау;
3) көркем шығармаларды оқу;
4) мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;
5) қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді оқу;
6) өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау.
26. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру;
2) эссе жазу;
3) шығармашылық жазба жұмысы;
4) мәліметтерді жинақтау;
5) жинақы мәтін құрастыру;
6) орфография және пунктуация.
27. "Айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сөздік қорының алуандығы;
2) сөз мәнері мен сөйлеу этикеті;
3) орфоэпиялық нормаларды сақтау;
4) мәтіннің негізгі аспектілерін анықтау және талқылау;
5) сенімді және еркін жауап беру;
6) визуалды материалдар арқылы тілді дамыту.
28. "Тілдік бағдар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сөз таптары;
2) сөйлем.
29. 10-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым: мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тыңдалған мәтіндегі негізгі ақпараттарды түртіп жазу, оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну, драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдай отырып, астарлы ойды анықтау, мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу;
2) айтылым: ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау, ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау, сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану, мәтіндегі абзацтардың, бөлімдердің орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау, пікірталастың "пікірталас-монолог", "пікірталас-диалог", "пікірталас-полилог" түрлерінде сенімді және еркін сөйлеу, әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру, негізгі идеясын түсіндіру;
3) оқылым: мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факт мен көзқарасты ажырату, мәтін идеясымен байланысын анықтау, ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, тезис, интервью) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау, әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені талдау және кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау, ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, эссе, тезис, интервью) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау, мәтін тақырыбына байланысты қосымша материалдарды энциклопедиялардан тауып, ортақ қорытындылар жасау, мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру және оны бағалау;
4) жазылым: публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, баспасөз парағы, тезис, интервью жазу, қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу, шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен тиімді қолданып жазу, тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтап ұсыну, ғылыми-көпшілік және көркем мәтіндердегі негізгі ұғымдарды анықтай отырып, жинақы мәтін құрастыру, мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, сөйлем деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу;
5) тілдік бірліктерді қолдану: сөз таптары, тәуелдік жалғауды (оңаша және ортақ тәуелдеу) және көптік мәнді есімдер мен көптік жалғауларды ажырата танып дұрыс қолдану, сын есімнің жасалу жолдарын білу, сан есімнің жасалу жолдарын білу, есімдіктердің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда есімше сөздерді стильдік қызметіне сай орынды қолдану, үстеудің жасалу жолы мен сөйлемдегі қызметін білу, шылаулардың сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану, сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдерін орынды қолдану, құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу.
30. 11-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым: мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу, тыңдалған мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды түртіп жазу және ақпараттарды жүйелеу, оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегісөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну, көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, тақырып ортақтығына сипаттама жасау, мәтін бойынша автор позициясын және көтерілген мәселеге қарым-қатынасын, негізгі ойды анықтау, көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз ойын логикалық дұрыс, аргументті және айқын жеткізу;
2) айтылым: ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану, ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монолог пен диалогті үйлестіре қолдану, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушылармен қарым-қатынас орнату, сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану, кәсіби бағыттағы түпнұсқа мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау, олардың қолданылу мақсатын талдау, көпшілік алдында сенімді және еркін сөйлеу, әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау;
3) оқылым: мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты, анықтау, ақпараттың оқырманға әсерін және автор позициясын талқылау, ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация,) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау, әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру және әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыру, ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, аннотация, үндеу) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау, қосымша ғылыми-анықтамалық ақпарат көздерінен алынған материалдар негізінде мәтін мазмұнына сыни тұрғыдан талдау жасау, мәтінді негізгі мәселеге баға бере отырып, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу;
4) жазылым: ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, өз ойын дәлелдеп эссе жазу, шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу, тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация), кәсіби және публицистикалық бағыттағы мәтіндердегі басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру, мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу; мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу;
5) тілдік бірліктерді қолдану: сөз таптары, ғылыми және кәсіби мәтіндер құрауда грамматикалық омонимдерді ажырата танып, ауызша және жазбаша дұрыс қолдану, сын есім сөздердің синонимдік қатарын стильдік ерекшеліктеріне сәйкес қолдану, мәтін құрауда сан есімнің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану, есімдіктердің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану, мәтіндерден көсемше оралымды сөйлемдерді анықтап,оларды ауызша және жазбаша мәтіндер құрауда орынды қолдану, үстеудің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай орынды қолдану, мәтін құрауда шылаудың мағыналық түрлерін стильдік қызметіне сай орынды қолдану, сөйлем, оқшау сөздердің қызметін білу, айқындауыш мүшелер (қосалқы, қосарлы, оңашаланған) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі (төмендетілген оқу жүктемесімен)
31. Бағдарламада "оқу мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
32. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) Тыңдалым
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Болжау | 10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу |
2. Назарын шоғырландырып тыңдау | 10.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу) | 11.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды ақпараттарды жүйелеу |
3. Сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну | 10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну | 11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
4. Көркем шығармаларды тыңдау | 10.1.4.1 драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау | 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, сипаттама жасау |
5. Негізгі ойды анықтау | 10.1.5.1 мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдау | 11.1.5.1 мәтін бойынша автор позициясын және көтерілген мәселеге қарым-қатынасын талдай отырып, негізгі ойды анықтау |
6. Тыңдалым материалдары бойынша жауап беру | 10.1.6.1 мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу | 11.1.6.1 әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз ойын логикалық дұрыс, аргументті және айқын жеткізу |
2) айтылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Сөздік қорының алуандығы | 10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау |
2. Сөз мәнері мен сөйлеу этикеті | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау | 11.2.2.1 ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монологпен диалогті үйлестіре қолдану |
3. Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 10.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | 11.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану |
4. Мәтіннің негізгі аспектілерін анықтау және талқылау | 10.2.4.1 мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау | 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау |
5. Сенімді және еркін жауап беру | 10.2.5.1 пікірталастың "пікірталас -монолог", "пікірталас-диалог", "пікірталас-полилог" түрлерінде сенімді және еркін сөйлеу | 11.2.5.1 көпшілік алдында сенімді және еркін сөйлеу |
6. Визуалды материалдар арқылы тілді дамыту | 10.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру, | 11.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау |
3) оқылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Мәтіндегі ақпаратты анықтау | 10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату | 11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты анықтау |
2. Стильдік ерекшеліктерді анықтау | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, тезис, интервью, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу |
3. Көркем шығармаларды оқу | 10.3.3.1 әдеби шығарманың кейіпкерлерін шынайы өмірмен салыстырып бағалау | 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру |
4. Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, эссе, тезис, интервью) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау | 11.3.4.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, аннотация, очерк, үндеу, дәріс, баспасөз парағы) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау |
5. Қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді оқу | 10.3.5.1 мәтін тақырыбына байланысты қосымша материалдарды энциклопедиялардан тауып, ортақ қорытындылар жасау | 11.3.5.1 қосымша ғылыми-анықтамалық ақпарат көздерінен алынған материалдар негізінде мәтін мазмұнына сыни тұрғыдан талдау жасау |
6. Өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау | 10.3.6.1 мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру | 11.3.6.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтап, көтерілген мәселеге баға беру, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу |
4) жазылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала, баспасөз парағы, тезис, интервью жазу | 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала, баспасөз парағы, аннотация, үндеу жазу |
2. Эссе жазу | 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу | 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу |
3. Шығармашылық жазба жұмысы | 10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдарды қолданып жазу | 11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдарын тиімді қолданып жазу |
4. Мәліметтерді жинақтау | 10.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтап ұсыну (тірек-схема, менталды карта, презентация) | 11.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация) |
5. Жинақы мәтін құрастыру (компрессия) | 10.4.5.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден негізгі ұғымдарды анықтай отырып, жинақы мәтін (компрессия) құрастыру | 11.4.5.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру |
6. Орфография және пунктуация | 10.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, сөйлем деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | 11.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу |
5) тілдік бірліктерді қолдану:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Сөз таптары | 10.5.1.1 тәуелдік жалғауды (оңаша және ортақ тәуелдеу) және көптік мәнді есімдер мен көптік жалғауларды ажырата танып, дұрыс қолдану | 11.5.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндер құрауда грамматикалық омонимдерді ажырата танып, ауызша және жазбаша дұрыс қолдану |
10.5.1.2 сын есімнің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.2 сын есім сөздердің синонимдік қатарын стильдік ерекшеліктеріне сәйкес қолдану | |
10.5.1.3 сан есімнің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.3 мәтін құрауда сан есімнің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану | |
10.5.1.4 есімдіктердің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.4 мәтін құрауда есімдіктердің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану | |
10.5.1.5 мәтін құрауда есімше сөздерді стильдік қызметіне сай орынды қолдану | 11.5.1.5 мәтіндерден көсемше оралымды сөйлемдерді анықтап,оларды ауызша және жазбаша мәтіндер құрауда орынды қолдану | |
10.5.1.6 үстеудің жасалу жолы мен сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.6 мәтін құрауда үстеудің мағынанылқ түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай орынды қолдану | |
10.5.1.7 шылаулардың сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.7 мәтін құрауда шылаудың мағыналық түрлерін стильдік қызметіне сай орынды қолдану | |
2. Сөйлем | 10.5.2.1 мәтін құрауда сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдерін орынды қолдану | 11.5.2.1 оқшау сөздердің қызметін білу,жазба жұмыстарында орынды қолдану |
10.5.2.2 құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | 11.5.2.2 айқындауыш мүшелелер (қосалқы, қосарлы, оңашаланған) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | |
33. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Қазақ тілі және әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде емес) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары бойынша жүзеге асырылады (төмендетілген оқу жүктемесімен).
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Қазақ тілі және әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде емес) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары (төмендетілген оқу жүктемесімен)
3) 10-сынып (төмендетілген оқу жүктемесімен)
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Еңбек нарығы және сұраныс | Балғабек Қыдырбекұлы "Теміржолшы" | Тыңдалым | 10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау; 10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау; 10.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
Оқылым | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, тезис, интервью, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу; 10.3.3.1 әдеби шығарманың кейіпкерлерін шынайы өмірмен салыстырып бағалау | ||
Жазылым | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала жазу, баспасөз парағы, тезис, интервью жазу ; 10.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, сөйлем деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.1 тәуелдік жалғауды (оңаша және ортақ тәуелдеу) және көптік мәнді есімдер мен көптік жалғауларды ажырата танып, дұрыс қолдану | ||
Отандық өнеркәсіп өнімі | Ғабиден Мұстафин "Қарағанды" романынан үзінді | Тыңдалым | 10.1.4.1 драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау; 10.1.6.1 мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу |
Айтылым | 10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау; 10.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру | ||
Оқылым | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, тезис, интервью, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу; 10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату | ||
Жазылым | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала, баспасөз парағы, тезис, интервью жазу; 10.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтап ұсыну (тірек-схема, менталды карта, презентация) | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.1 тәуелдік жалғауды (оңаша және ортақ тәуелдеу) және көптік мәнді есімдер мен көптік жалғауларды ажырата танып, дұрыс қолдану | ||
Қазақ киносы мен театрының қазіргі келбеті | Дулат Исабеков "Әпке" драмасы | Тыңдалым | 10.1.4.1 драмалық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау; 10.1.5.1 мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдау |
Айтылым | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау; 10.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
Оқылым | 10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, эссе, тезис, интервью) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау; 10.3.3.1 әдеби шығарманың кейіпкерлерін шынайы өмірмен салыстырып бағалау | ||
Жазылым | 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу; 10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдарды қолданып жазу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.2. сын есімнің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Ұлттық экологиялық мәдениет | Қадыр Мырзалиев "Аралым" өлеңі | Тыңдалым | 10.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу); 10.1.4.1 драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау |
Айтылым | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау; 10.2.5.1 пікірталастың "пікірталас -монолог", "пікірталас-диалог", "пікірталас-полилог" түрлерінде сенімді және еркін сөйлеу | ||
Оқылым | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, тезис, интервью, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу; 10.3.5.1 мәтін тақырыбына байланысты қосымша материалдарды энциклопедиялардан тауып, ортақ қорытындылар жасау | ||
Жазылым | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала, баспасөз парағы, тезис, интервью жазу; 10.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, сөйлем деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.3 сан есімнің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
Мұхит – тіршілік мекені | Әбдіжәміл Нұрпейсов "Қан мен тер" | Тыңдалым | 10.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу); 10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау; 10.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру | ||
Оқылым | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, тезис, интервью, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу; 10.3.3.1 әдеби шығарманың кейіпкерлерін шынайы өмірмен салыстырып бағалау | ||
Жазылым | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала, баспасөз парағы, тезис, интервью жазу; 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.4 есімдіктердің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
Ұлттық таным және мерекелер | Жүсіпбек Аймауытов "Әнші" әңгімесі | Тыңдалым | 10.1.4.1 драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау; 10.1.5.1 мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдау |
Айтылым | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау; 10.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
Оқылым | 10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, эссе, тезис, интервью) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау; 10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату | ||
Жазылым | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала, баспасөз парағы, тезис, интервью жазу; 10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдарды қолданып жазу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.5 мәтін құрауда есімше сөздерді стильдік қызметіне сай орынды қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Сауда мен көмек: екі жақты келісімді сауда | Ыбырай Алтынсарин "Дүние қалай етсең табылады?" | Тыңдалым | 10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну; 10.1.6.1 мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу |
Айтылым | 10.2.4.1 мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау; 10.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру | ||
Оқылым | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, тезис, интервью, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу; 10.3.6.1 мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру | ||
Жазылым | 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу; 10.4.5.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден негізгі ұғымдарды анықтай отырып, жинақы мәтін (компрессия) құрастыру | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.6 үстеудің жасалу жолы мен сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
Бұқаралық ақпарат құралдарындағы гендерлік бейне | Жанболат Ауыпбаев "Ашылмаған аралдар" кітабынан "Диктор" деректі әңгімесі | Тыңдалым | 10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау; 10.1.5.1 мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдау |
Айтылым | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау; 10.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
Оқылым | 10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату; 10.3.5.1 мәтін тақырыбына байланысты қосымша материалдарды энциклопедиялардан тауып, ортақ қорытындылар жасау | ||
Жазылым | 10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдарды қолданып жазу; 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.7 шылаулардың сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
Жер планетасын дағы қауіпті қалдықтар | Думан Рамазан "Соңғы дем" әңгімесі, Қайнар Олжай "Жер мен аспан арасындағы дастан" кітабы | Тыңдалым | 10.1.4.1 драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау; 10.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу) |
Айтылым | 10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау; 10.2.4.1 мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау | ||
Оқылым | 10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, эссе, тезис, интервью) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау; 10.3.6.1 мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру және оны бағалау | ||
Жазылым | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала, баспасөз парағы, тезис, интервью жазу; 10.4.5.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден негізгі ұғымдарды анықтай отырып, жинақы мәтін (компрессия) құрастыру | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.1 мәтін құрауда сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдерін орынды қолдану | ||
Әлеуметтік теңсіздік: адам құқықтары және көмек | Ұлықбек Есдәулет "Қара пима" поэмасы | Тыңдалым | 10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну; 10.1.5.1 мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдау |
Айтылым | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау; 10.2.5.1 пікірталастың "пікірталас -монолог", "пікірталас-диалог", "пікірталас-полилог" түрлерінде сенімді және еркін сөйлеу | ||
Оқылым | 10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату; 10.3.3.1 әдеби шығарманың кейіпкерлерін шынайы өмірмен салыстырып бағалау | ||
Жазылым | 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу; 10.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтап ұсыну (тірек-схема, менталды карта, презентация) | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.1 мәтін құрауда сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдерін орынды қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Жастардың денсаулығы - қоғам байлығы | Бердібек Соқпақбаев "Он алты жасар чемпион" әңгімесі | Тыңдалым | 10.1.4.1 драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау; 10.1.6.1 мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу |
Айтылым | 10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау; 10.2.4.1 мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау | ||
Оқылым | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, тезис, интервью, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу; 10.3.6.1 мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру және оны бағалау | ||
Жазылым | 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу; 10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдарды қолданып жазу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.2 құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
Сандық технология ны пайдаланудағы теңсіздік | Мұхтар Шаханов "Өркениеттің адасуы" романынан үзінді "Компьютер басты жарты адамдар" | Тыңдалым | 10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау; 10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 10.2.5.1 пікірталастың "пікірталас -монолог", "пікірталас-диалог", "пікірталас-полилог" түрлерінде сенімді және еркін сөйлеу; 10.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру | ||
Оқылым | 10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату; 10.3.3.1 әдеби шығарманың кейіпкерлерін шынайы өмірмен салыстырып бағалау | ||
Жазылым | 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу; 10.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтап ұсыну (тірек-схема, менталды карта, презентация) | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.2 құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
Қоғам және заң | Ермек Өтетілеуұлы "Ата Заң", Шешендік сөздер | Тыңдалым | 10.1.4.1 драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау; 10.1.6.1 мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу |
Айтылым | 10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау; 10.2.4.1 мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау | ||
Оқылым | 10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, эссе, тезис, интервью,баспасөз парағы) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау; 10.3.6.1 мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру және оны бағалау | ||
Жазылым | 10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдарды қолданып жазу; 10.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, сөйлем деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.2 құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
3) 11-сынып (төмендетілген оқу жүктемесімен)
Тақырып тар | Көркем шығармалар | Коммуника тивтік дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Қазіргі қоғамдағыәлеуметтік теңсіздік | Ерболат Әбікенұлы "Пәтер іздеп жүр едік" әңгімесі | Тыңдалым | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; 11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегісөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау; 11.2.5.1 көпшілік алдында сенімді және еркін сөйлеу | ||
Оқылым | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтікқоғамдық мәселеге баға беру | ||
Жазылым | 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала, баспасөз парағы, аннотация, үндеу жазу; 11.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндер құрауда грамматикалық омонимдерді ажырата танып, ауызша және жазбаша дұрыс қолдану | ||
Экология.Мұнай және атомдық индустрия | Гауһар Сейітжан "Қара алтыны халқымның ..." | Тыңдалым | 11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну; 11.1.5.1 мәтін бойынша автор позициясын және көтерілген мәселеге қарым-қатынасын талдай отырып, негізгі ойды анықтау |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау | ||
Оқылым | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру | ||
Жазылым | 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала, баспасөз парағы, аннотация, үндеу жазу; 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу; 11.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация) | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндер құрауда грамматикалық омонимдерді ажырата танып, ауызша және жазбаша дұрыс қолдану | ||
Тіл. Өнер. Әдебиет | Ілияс Жансүгіров "Күй" поэмасы | Тыңдалым | 11.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды ақпараттарды жүйелеу; 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, сипаттама жасау |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; 11.2.2.1 ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монологпен диалогті үйлестіре қолдану | ||
Оқылым | 11.3.4.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, аннотация, очерк, үндеу, дәріс, баспасөз парағы) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау; 11.3.6.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтап, көтерілген мәселеге баға беру, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу | ||
Жазылым | 11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарындакөркемдегіш құралдарын тиімді қолданып жазу; 11.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.2 сын есім сөздердің синонимдік қатарын стильдік ерекшеліктеріне сәйкес қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Қоғамдағы жұмыссыздық мәселесі | Ыбырай Алтынсарин "Атымтай жомарт" | Тыңдалым | 11.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды ақпараттарды жүйелеу; 11.1.6.1 әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз ойын логикалық дұрыс, аргументті және айқын жеткізу |
Айтылым | 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау; 11.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау | ||
Оқылым | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру | ||
Жазылым | 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, үндеу жазу; 11.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация); 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.3 мәтін құрауда сан есімнің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану | ||
Тәуелсіз еліміздің өткені мен келешегі | Дүкенбай Досжан "Төрт патшаны көрген кейуана" хикаяты | Тыңдалым | 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, сипаттама жасау; 11.1.5.1 мәтін бойынша автор позициясын және көтерілген мәселеге қарым-қатынасын талдай отырып, негізгі ойды анықтау |
Айтылым | 11.2.2.1 ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монологпен диалогті үйлестіре қолдану; 11.2.5.1 көпшілік алдында сенімді және еркін сөйлеу | ||
Оқылым | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты анықтау | ||
Жазылым | 11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарындакөркемдегіш құралдарын тиімді қолданып жазу; 11.4.5.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.4 мәтін құрауда есімдіктердің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану | ||
Ұлттық театр –өнер ордасы | Сәбит Оразбай "Өмірдің өзі театр" әңгімесі | Тыңдалым | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, сипаттама жасау |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; 11.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
Оқылым | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 11.3.5.1 қосымша ғылыми-анықтамалық ақпарат көздерінен алынған материалдар негізінде мәтін мазмұнына сыни тұрғыдан талдау жасау | ||
Жазылым | 11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарындакөркемдегіш құралдарын тиімді қолданып жазу; 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, баспасөз парағын жазу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.5 мәтіндерден көсемше оралымды сөйлемдерді анықтап, оларды ауызша және жазбаша мәтіндер құрауда орынды қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Туризм: экотуризм | Сәкен Сейфуллин "Көкшетау" поэмасы, Ілияс Жансүгіров "Жетісу суреттері" өлеңі | Тыңдалым | 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, сипаттама жасау; 11.1.6.1 әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз ойын логикалық дұрыс, аргументті және айқын жеткізу |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау | ||
Оқылым | 11.3.4.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, аннотация, үндеу) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау; 11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты анықтау | ||
Жазылым | 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, үндеу жазу; 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.5 мәтіндерден көсемше оралымды сөйлемдерді анықтап,оларды ауызша және жазбаша мәтіндер құрауда орынды қолдану | ||
Әлемдегі ерлер мен әйелдердің құқықтары мен теңдігі | Мұхтар Әуезов "Абай жолы" романы 1,2-кітабы | Тыңдалым | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; 11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 11.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану; 11.2.5.1 көпшілік алдында сенімді және еркін сөйлеу | ||
Оқылым | 11.3.4.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, баспасөз парағы) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау; 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру | ||
Жазылым | 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу; 11.4.5.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.6 мәтін құрауда үстеудің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай орынды қолдану | ||
Жастар мәселесі нің түйіткіл дері | Мұхтар Әуезов "Абай жолы" романы 3,4-кітабы | Тыңдалым | 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, сипаттама жасау; 11.1.6.1 әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз ойын логикалық дұрыс, аргументті және айқын жеткізу |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; 11.2.2.1 ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монологпен диалогті үйлестіре қолдану | ||
Оқылым | 11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты анықтау; 11.3.6.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтап, көтерілген мәселеге баға беру, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу | ||
Жазылым | 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу; 11.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация) | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.7 мәтін құрауда шылаудың мағыналық түрлерін стильдік қызметіне сай орынды қолдану | ||
Жаһандық мәселелер: көші-қон саясаты | Қабдеш Жұмаділов "Қаздар қайтып барады" | Тыңдалым | 11.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды ақпараттарды жүйелеу; 11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау; 11.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау | ||
Оқылым | 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру; 11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты анықтау | ||
Жазылым | 11.4.5.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру; 11.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.7 мәтін құрауда шылаудың мағыналық түрлерін стильдік қызметіне сай орынды қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Толерант тылық – ел бірлігі | Сайын Мұратбеков "Телі өскен ұл" повесі | Тыңдалым | 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, тақырып ортақтығына сипаттама жасау; 11.1.5.1 мәтін бойынша автор позициясын және көтерілген мәселеге қарым-қатынасын талдай отырып, негізгі ойды анықтау |
Айтылым | 11.2.2.1 ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монологпен диалогті үйлестіре қолдану; 11.2.5.1 көпшілік алдында сенімді және еркін сөйлеу | ||
Оқылым | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау; 11.3.5.1 қосымша ғылыми-анықтамалық ақпарат көздерінен алынған материалдар негізінде мәтін мазмұнына сыни тұрғыдан талдау жасау | ||
Жазылым | 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, баспасөз парағын жазу; 11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарындакөркемдегіш құралдарын тиімді қолданып жазу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.2.1 оқшау сөздердің қызметін білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
Ұлт мұраты - ұлттық қауіпсіздік | Несіпбек Айтұлы "Бәйтерек" | Тыңдалым | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; 11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегісөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау | ||
Оқылым | 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру; 11.3.6.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтап, көтерілген мәселеге баға беру, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу | ||
Жазылым | 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу; 11.4.5.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру | ||
Тілдік бағдар | 11.5.2.1 оқшау сөздердің қызметін білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
Бос уақыт – қоғам дамуыныңкөрсеткіші | Мұқағали Мақатаев "Сағатым қайда, сағатым?" өлеңі | Тыңдалым | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, сипаттама жасау |
Айтылым | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; 11.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | ||
Оқылым | 11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты анықтау; 11.3.6.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтап, көтерілген мәселеге баға беру, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу | ||
Жазылым | 11.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация); 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу; 11.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | ||
Тілдік бағдар | 11.5.2.2 айқындауыш мүшелелер (қосалқы, қосарлы, оңашаланған) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
4-параграф. Лексика-грамматикалық минимум
10-сыныпқа арналған лексикалық минимум
I тоқсан – 68 сөз | ||||
Еңбек нарығы және сұраныс. Балғабек Қыдырбекұлы "Теміржолшы" | ||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік |
1. | 1 | уақытша | үс | 698 |
2. | 2 | бағам | зт | 87 |
3. | 3 | біліктілік | зт | 1808 |
4. | 4 | жалақы | зт | 434 |
5. | 5 | қала | ет | 3456 |
6. | 6 | келісімшарт | зт | 590 |
7. | 7 | нарық | зт | 2166 |
8. | 8 | несие | зт | 837 |
9. | 9 | жайлы | шл | 1225 |
10. | 10 | салық | зт | 1616 |
11. | 11 | кәсіподақ | зт | 256 |
12. | 12 | серіктестік | зт | 296 |
13. | 13 | өндірістік | сн | 447 |
14. | 14 | тәртіп | зт | 4144 |
15. | 15 | сыйақы | зт | 188 |
16. | 16 | тез | үс | 1978 |
17. | 17 | жанама | сн | 169 |
18. | 18 | жарамды | сн | 170 |
19. | 19 | көтерме | сн | 12 |
20. | 20 | қысқамерзімді | сн | 6 |
21. | 21 | пысық | сн | 85 |
22. | 22 | үстеме | сн | 59 |
23. | 23 | айырбаста | ет | 156 |
24. | 24 | саудалас | ет | 13 |
Отандық өнеркәсіп. Ғабиден Мұстафин "Қарағанды" романынан үзінді | ||||
25. | 1 | бөлшек | зт | 834 |
26. | 2 | кәсіпорын | зт | 2805 |
27. | 3 | серпін | зт | 162 |
28. | 4 | өнеркәсіп | зт | 1420 |
29. | 5 | кеден | зт | 178 |
30. | 6 | жекеменшік | зт | 200 |
31. | 7 | одақ | зт | 1858 |
32. | 8 | қосалқы | сн | 10 |
33. | 9 | отандық | сн | 480 |
34. | 10 | жабдықта | ет | 239 |
35. | 11 | күшейт | ет | 260 |
36. | 12 | құрастыр | ет | 1236 |
37. | 13 | өндіріл | ет | 24 |
38. | 14 | ілгері | үс | 30 |
39. | 15 | кеңейт | ет | 706 |
40. | 16 | тігіншілік | зт | 12 |
41. | 17 | тұс | зт | 1830 |
42. | 18 | бәсекелестік | зт | 491 |
43. | 19 | барабар | сн | 40 |
44. | 20 | әртараптандыру | зт | 71 |
Қазақ киносы мен театрының қазіргі келбеті. Дулат Исабеков "Әпке" драмасы | ||||
45. | 1 | жетекші | зт | 1057 |
46. | 2 | бойынша | шл | 12861 |
47. | 3 | қаламгер | зт | 352 |
48. | 4 | аудармашы | зт | 225 |
49. | 5 | орда | зт | 934 |
50. | 6 | өнертанушы | зт | 22 |
51. | 7 | сыншы | зт | 253 |
52. | 8 | деректі | сн | 202 |
53. | 9 | қолтаңба | зт | 142 |
54. | 10 | тұсаукесер | зт | 121 |
55. | 11 | үгіт-насихат | зт | 62 |
56. | 12 | шабыт | зт | 180 |
57. | 13 | астарлы | сн | 21 |
58. | 14 | тарихи-рухани | сн | 6 |
59. | 15 | көкейкесті | сн | 114 |
60. | 16 | түсірілім | зт | 37 |
61. | 17 | шығармашылық | зт | 1720 |
62. | 18 | әсерлен | ет | 7 |
63. | 19 | сомда | ет | 164 |
64. | 20 | сүйсін | ет | 149 |
65. | 21 | түй | ет | 593 |
66. | 22 | ғылыми-көпшілік | сн | 73 |
67. | 23 | қазы | зт | 302 |
68. | 24 | ойландыр | зт | 3 |
II тоқсан – 52 сөз | ||||
Ұлттық экологиялық мәдениет. Қадыр Мырзалиев "Аралым" өлеңі | ||||
69. | 1 | ғалам | зт | 269 |
70. | 2 | арт | ет | 925 |
71. | 3 | жер-ана | зт | 35 |
72. | 4 | зардап | зт | 299 |
73. | 5 | қуаңшылық | зт | 50 |
74. | 6 | өзгеріс | зт | 2082 |
75. | 7 | өкілеттік | зт | 317 |
76. | 8 | өркениет | зт | 444 |
77. | 9 | экожүйе | зт | 23 |
78. | 10 | жойқын | сн | 101 |
79. | 11 | мұздақ | зт | 8 |
80. | 12 | жігерлендір | ет | 20 |
81. | 13 | өрші | ет | 167 |
82. | 14 | нұқсан | зт | 204 |
83. | 15 | тапшылық | зт | 137 |
Мұхит – тіршілік мекені. Әбдіжамал Нұрпейсов "Қан мен тер" | ||||
84. | 1 | бұғаз | зт | 63 |
85. | 2 | балдыр | зт | 72 |
86. | 3 | игілік | зт | 365 |
87. | 4 | құрлық | зт | 325 |
88. | 5 | мүйіс | зт | 60 |
89. | 6 | ғаламат | сн | 80 |
90. | 7 | себеп-салдар | зт | 47 |
91.е | 8 | сүңгі | ет | 227 |
92. | 9 | шығанақ | зт | 100 |
93. | 10 | айдын | зт | 95 |
94. | 11 | қырыл | ет | 217 |
95. | 12 | оқшаула | ет | 76 |
96. | 13 | гауһар | зт | 287 |
97. | 14 | бат | ет | 597 |
98. | 15 | уылдырық | зт | 30 |
99. | 16 | қайшылық | зт | 350 |
Ұлттық таным және мерекелер. Жүсіпбек Аймауытов "Әнші" әңгімесі | ||||
100. | 1 | ағым | зт | 634 |
101. | 2 | азап | зт | 510 |
102. | 3 | айт | зт | 63 |
103. | 4 | ғибадатхана | зт | 60 |
104. | 5 | күнә | зт | 293 |
105. | 6 | қажылық | зт | 39 |
106. | 7 | құдірет | зт | 353 |
107. | 8 | құлшылық | зт | 77 |
108. | 9 | мешіт | зт | 326 |
109. | 10 | құрбандық | зт | 154 |
110. | 11 | сабыр | зт | 377 |
111. | 12 | төзім | зт | 184 |
112. | 13 | шіркеу | зт | 250 |
113. | 14 | от | зт | 1527 |
114. | 15 | мүшкіл | сн | 57 |
115. | 16 | тылсым | зт | 80 |
116. | 17 | өкін | ет | 303 |
117. | 18 | сен | ет | 2006 |
118. | 19 | табын | ет | 364 |
119. | 20 | ұстан | ет | 506 |
120. | 21 | ұсын | ет | 3260 |
III тоқсан – 76 сөз | ||||
Сауда мен көмек: екіжақты келісімді сауда. Ыбырай Алтынсарин "Дүние қалай етсең табылады?" | ||||
121. | 1 | әріптес | зт | 707 |
122. | 2 | басымдық | зт | 403 |
123. | 3 | бедел | зт | 726 |
124. | 4 | делдал | зт | 62 |
125. | 5 | қожалық | зт | 263 |
126. | 6 | өтемақы | зт | 147 |
127. | 7 | екіжақты | сн | 110 |
128. | 8 | мәміле | зт | 149 |
129. | 9 | әлі | үс | 3087 |
130. | 10 | ақшалай | үс | 116 |
131. | 11 | бөгде | сн | 297 |
132. | 12 | көпсалалы | сн | 18 |
133. | 13 | үшін | шл | 22598 |
134. | 14 | кіріс | зт | 596 |
135. | 15 | барлық | ес | 8146 |
136. | 16 | қаржылай | үс | 28 |
137. | 17 | көмек | зт | 3322 |
138. | 18 | тарап | зт | 2228 |
139. | 19 | толыққанды | сн | 1825 |
140. | 20 | берешек | зт | 88 |
Бұқаралық ақпарат құралдарындағы гендерлік бейне. Жанболат Ауыпбаев "Ашылмаған аралдар" кітабынан "Диктор" әңгімесі | ||||
141. | 1 | әлеует | зт | 660 |
142. | 2 | хабарлама | зт | 437 |
143. | 3 | бөлініс | зт | 86 |
144. | 4 | бейне | зт | 1647 |
145. | 5 | зорлық-зомбылық | зт | 104 |
146. | 6 | хабар | зт | 1676 |
147. | 7 | теңдік | зт | 330 |
148. | 8 | байыпты | сн | 33 |
149. | 9 | жеткілікті | сн | 458 |
150. | 10 | тән | сн | 1622 |
151. | 11 | дамушы | сн | 329 |
152. | 12 | екіталай | үс | 76 |
153. | 13 | шамамен | үс | 697 |
154. | 14 | екіұшты | сн | 30 |
155. | 15 | бұқаралық | сн | 168 |
156. | 16 | шиеленіс | зт | 171 |
157. | 17 | ізгілендір | ет | 28 |
158. | 18 | тапта | ет | 291 |
159. | 19 | бері | шл | 1169 |
Жер планетасындағы қауіпті қалдықтар. Думан Рамазан "Соңғы дем", Қайнар Олжай "Жер мен аспан" | ||||
160. | 1 | айыппұл | зт | 183 |
161. | 2 | қауіпсіздік | зт | 1192 |
162. | 3 | қалдық | зт | 547 |
163. | 4 | өрте | ет | 374 |
164. | 5 | сарапшы | зт | 728 |
165. | 6 | үйінді | зт | 51 |
166. | 7 | жұмыр | сн | 64 |
167. | 8 | кері | үс | 635 |
168. | 9 | бықсы | ет | 30 |
169. | 10 | жарыл | ет | 718 |
170. | 11 | залалсыздандыру | ет | 13 |
171. | 12 | тірлік | зт | 367 |
172. | 13 | өңде | ет | 1386 |
173. | 14 | сұрыпта | ет | 19 |
174. | 15 | шірі | ет | 149 |
175. | 16 | жарамсыз | сн | 105 |
176. | 17 | орай | шл | 281 |
177. | 18 | талпыныс | зт | 111 |
178. | 19 | төтенше | сн | 212 |
179. | 20 | көм | ет | 281 |
Әлеуметтік теңсіздік: адам құқықтары және көмек. Ұлықбек Есдәулет "Қара пима" поэмасы | ||||
180. | 1 | бірдей | үс | 3537 |
181. | 2 | дәйек | зт | 70 |
182. | 3 | жарлық | зт | 344 |
183. | 4 | жат | ет | 14144 |
184. | 5 | қақтығыс | ет | 40 |
185. | 6 | қарар | зт | 149 |
186. | 7 | мұқтаж | зт | 252 |
187. | 8 | нәсіл | зт | 120 |
188. | 9 | саты | зт | 953 |
189. | 10 | тепе-теңдік | зт | 490 |
190. | 11 | түсіністік | зт | 622 |
191. | 12 | дәулетті | сн | 72 |
192. | 13 | жарлы | сн | 98 |
193. | 14 | кемсіт | ет | 98 |
194. | 15 | ұғын | ет | 246 |
195. | 16 | ұлтаралық | сн | 342 |
196. | 17 | сот | зт | 3781 |
IV тоқсан – 60 сөз | ||||
Жастардың денсаулығы – қоғам байлығы. Бердібек Соқпақбаев "Он алты жасар чемпион" әңгімесі | ||||
197. | 1 | әл-ауқат | зт | 110 |
198. | 2 | екпе | зт | 17 |
199. | 3 | емші | зт | 61 |
200. | 4 | есірткі | зт | 94 |
201. | 5 | жүйке | зт | 178 |
202. | 6 | құмарлық | зт | 85 |
203. | 7 | жігерлі | сн | 62 |
204. | 8 | ем | зт | 686 |
205. | 9 | айырыл | ет | 1155 |
206. | 10 | шарасыз | сн | 31 |
207. | 11 | амал | зт | 955 |
208. | 12 | ширақ | сн | 54 |
209. | 13 | арыл | ет | 303 |
210. | 14 | әуестен | ет | 41 |
211. | 15 | сырқаттан | ет | 34 |
212. | 16 | әрбір | ес | 2595 |
213. | 17 | душар | үс | 74 |
Сандық технологияны пайдаланудағы теңсіздік. Мұхтар Шаханов "Өркениеттің адасуы" романынан үзінді "Компьютер басты жарты адамдар" | ||||
214. | 1 | бейнежазба | зт | 32 |
215. | 2 | бейнетаспа | зт | 78 |
216. | 3 | ұшқыр | сн | 62 |
217. | 4 | адас | ет | 446 |
218. | 5 | біркелкі | сн | 584 |
219. | 6 | желілік | сн | 23 |
220. | 7 | сандық | сн | 375 |
221. | 8 | қарышта | ет | 57 |
222. | 9 | тиіс | мд | 9179 |
223. | 10 | теңсіздік | зт | 112 |
224. | 11 | ілгеріле | ет | 129 |
225. | 12 | жарты | сн | 1457 |
226. | 13 | шектеулі | сн | 184 |
227. | 14 | ұялы | сн | 176 |
228. | 15 | бүкіләлемдік | сн | 1204 |
Қоғам және заң. Ермек Өтетілеуұлы "Ата Заң". Шешендік сөздер | ||||
229. | 1 | айыпталушы | зт | 171 |
230. | 2 | бостандық | зт | 985 |
231. | 3 | қатаң | сн | 537 |
232. | 4 | жәбірленуші | зт | 156 |
233. | 5 | қорғаушы | зт | 474 |
234. | 6 | жоқшылық | зт | 92 |
235. | 7 | кек | зт | 377 |
236. | 8 | қастандық | зт | 118 |
237. | 9 | қорлық | зт | 218 |
238. | 10 | сотталушы | зт | 98 |
239. | 11 | түрме | зт | 634 |
240. | 12 | үкім | зт | 281 |
241. | 13 | үстемдік | зт | 280 |
242. | 14 | бейкүнә | сн | 26 |
243. | 15 | бейхабар | сн | 123 |
244. | 16 | даулы | сн | 19 |
245. | 17 | кінәлі | сн | 395 |
246. | 18 | отырыс | зт | 383 |
247. | 19 | құзырлы | сн | 71 |
248. | 20 | бұз | ет | 1928 |
249. | 21 | жүгін | ет | 567 |
250. | 22 | кесіл | ет | 346 |
251. | 23 | қамау | зт | 310 |
252. | 24 | әділетті | сн | 53 |
253. | 25 | ізгі | сн | 159 |
254. | 26 | ұрын | ет | 162 |
255. | 27 | қасақана | үс | 80 |
256. | 28 | тәркіле | ет | 289 |
11-сыныпқа арналған лексикалық минимум
I тоқсан – 68 сөз | ||||
Қазіргі қоғамдағы әлеуметтік теңсіздік. Ерболат Әбікенұлы "Пәтер іздеп жүр едік" әңгімесі | ||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік |
1. | 1 | ауқатты | сн | 108 |
2. | 2 | аянышты | сн | 93 |
3. | 3 | әлсіз | сн | 265 |
4. | 4 | жіктел | ет | 237 |
5. | 5 | садақа | зт | 55 |
6. | 6 | баршылық | зт | 116 |
7. | 7 | бейшара | сн | 267 |
8. | 8 | билеп-төсте | ет | 33 |
9. | 9 | жарылқа | ет | 117 |
10. | 10 | жетім-кедей | зт | 1 |
11. | 11 | жоқтық | зт | 365 |
12. | 12 | кәріп | зт | 10 |
13. | 13 | күйзеліс | зт | 54 |
14. | 14 | күйлі | сн | 9 |
15. | 15 | қарыз | зт | 1273 |
16. | 16 | қиын-қыстау | сн | 95 |
17. | 17 | құнсыздан | ет | 53 |
18. | 18 | шағым | зт | 434 |
19. | 19 | сес | зт | 48 |
20. | 20 | сүйеніш | зт | 52 |
21. | 21 | тоқ | сн | 170 |
22. | 22 | шиеттей | сн | 7 |
23. | 23 | бақытсыз | сн | 87 |
24. | 24 | панасыз | сн | 37 |
25. | 25 | жанталас | ет | 87 |
Экология. Мұнай және атомдық индустрия. Гауһар Сейітжан "Қара алтыны халқымның..." | ||||
26. | 1 | қыр | ет | 320 |
27. | 2 | жаңашыл | сн | 70 |
28. | 3 | бастама | зт | 788 |
29. | 4 | тоқтат | ет | 1039 |
30. | 5 | биоәртүрлілік | зт | 2 |
31. | 6 | жанармай | зт | 80 |
32. | 7 | жарылыс | зт | 106 |
33. | 8 | залал-зардап | зт | 1 |
34. | 9 | ұңғыма | зт | 21 |
35. | 10 | кемтар | сн | 31 |
36. | 11 | қайғылы | сн | 86 |
37. | 12 | қару | зт | 940 |
38. | 13 | қасірет | зт | 312 |
39. | 14 | қират | ет | 98 |
40. | 15 | қозғалыс | зт | 1271 |
41. | 16 | қою | сн | 297 |
42. | 17 | құлдыра | ет | 213 |
43. | 18 | мұнайлы | сн | 54 |
44. | 19 | мұншалықты | сн | 9 |
45. | 20 | нәрсе | зт | 2834 |
46. | 21 | ерітінді | зт | 1962 |
47. | 22 | шаң-тозаң | зт | 42 |
48. | 23 | қошқыл | сн | 19 |
Тіл. Өнер. Әдебиет. Ілияс Жансүгіров "Күй" поэмасы | ||||
49. | 1 | арқау | зт | 314 |
50. | 2 | ойшыл | сн | 269 |
51. | 3 | әуезді | сн | 27 |
52. | 4 | бедерле | ет | 7 |
53. | 5 | жөн-жоралғы | зт | 12 |
54. | 6 | зерле | ет | 15 |
55. | 7 | қағида | зт | 1202 |
56. | 8 | нақыш | зт | 120 |
57. | 9 | өнегелі | сн | 66 |
58. | 10 | өрнекте | ет | 97 |
59. | 11 | өткір | сн | 443 |
60. | 12 | жазу | зт | 1034 |
61. | 13 | тоқыма | сн | 247 |
62. | 14 | шешендік | зт | 278 |
63. | 15 | сырла | ет | 44 |
64. | 16 | сондай-ақ | мд | 1522 |
65. | 17 | шанақ | зт | 27 |
66. | 18 | ғажап | зт | 450 |
67. | 19 | бойы | шл | 2340 |
68. | 20 | шытырман | сн | 32 |
II тоқсан – 52 сөз | ||||
Қоғамдағы жұмыссыздық мәселесі. Ыбырай Алтынсарин "Атымтай жомарт" | ||||
69. | 1 | асыра | ет | 1168 |
70. | 2 | асыраушы | зт | 28 |
71. | 3 | боса | ет | 272 |
72. | 4 | тіркеу | зт | 420 |
73. | 5 | даярла | ет | 888 |
74. | 6 | жалдан | ет | 99 |
75. | 7 | жұмыскер | зт | 64 |
76. | 8 | жұмыссыздық | зт | 160 |
77. | 9 | жұмысшы | зт | 1040 |
78. | 10 | кеңсе | зт | 327 |
79. | 11 | қызметкер | зт | 2242 |
80. | 12 | қысқарт | ет | 405 |
81. | 13 | кепілдік | зт | 470 |
82. | 14 | қоғам | зт | 4463 |
83. | 15 | өтіл | зт | 13 |
84. | 16 | мәселен | мд | 1254 |
85. | 17 | түйіндеме | зт | 18 |
Тәуелсіз еліміздің өткені мен келешегі. Дүкенбай Досжан "Төрт патшаны көрген кейуана" хикаяты | ||||
86. | 1 | айғақ | зт | 366 |
87. | 2 | наразылық | зт | 461 |
88. | 3 | баяндама | зт | 389 |
89. | 4 | бекем | сн | 62 |
90. | 5 | буын | зт | 2842 |
91. | 6 | еңселі | сн | 39 |
92. | 7 | төңкеріс | зт | 520 |
93. | 8 | желбіре | ет | 80 |
94. | 9 | бірегей | сн | 190 |
95. | 10 | қарбалас | ет | 30 |
96. | 11 | мәртебе | зт | 791 |
97. | 12 | некен-саяқ | сн | 27 |
98. | 13 | өрескел | сн | 95 |
99. | 14 | өскелең | сн | 103 |
100. | 15 | серпіліс | зт | 264 |
101. | 16 | тұғырлы | сн | 33 |
102. | 17 | ізбасар | зт | 28 |
Ұлттық театр – өнер ордасы. Сәбит Оразбай "Өмірдің өзі театр" әңгімесі | ||||
103. | 1 | қошемет | зт | 122 |
104. | 2 | әзіл-оспақ | зт | 15 |
105. | 3 | есептік | сн | 181 |
106. | 4 | жаңғыр | ет | 172 |
107. | 5 | көрнекі | сн | 134 |
108. | 6 | қойылым | зт | 283 |
109. | 7 | маусымдық | сн | 25 |
110. | 8 | әншілік | зт | 87 |
111. | 9 | сабақтастық | зт | 170 |
112. | 10 | тарлан | сн | 45 |
113. | 11 | ұстаным | зт | 573 |
114. | 12 | үзінді | зт | 660 |
115. | 13 | шапалақ | зт | 112 |
116. | 14 | шымылдық | зт | 163 |
117. | 15 | саңлақ | сн | 55 |
118. | 16 | ықылас | зт | 395 |
119. | 17 | ынтызар | сн | 10 |
120. | 18 | ілтипат | зт | 91 |
III тоқсан – 76 сөз | ||||
Туризм: экотуризм. Сәкен Сейфуллин "Көкшетау" поэмасы, Ілияс Жансүгіров "Жетісу суреттері" өлеңі | ||||
121. | 1 | бүлін | ет | 120 |
122. | 2 | алыс-жақын | сн | 65 |
123. | 3 | күдіктен | ет | 39 |
124. | 4 | күмәндан | ет | 67 |
125. | 5 | қажетсін | ет | 13 |
126. | 6 | қыруар | сн | 190 |
127. | 7 | ойластыр | ет | 113 |
128. | 8 | сәт | зт | 1688 |
129. | 9 | солай | үс | 1923 |
130. | 10 | таңсық | сн | 37 |
131. | 11 | тапаталтүс | үс | 14 |
132. | 12 | тап-тұйнақтай | сн | 18 |
133. | 13 | төңірек | зт | 574 |
134. | 14 | түрлі-түрлі | сн | 21 |
135. | 15 | тамсан | ет | 118 |
136. | 16 | ішінара | үс | 100 |
137. | 17 | ізденімпаз | сн | 344 |
138. | 18 | заң | зт | 5799 |
139. | 19 | керісінше | үс | 606 |
140. | 20 | сағым | зт | 65 |
Әлемдегі ерлер мен әйелдердің құқықтары мен теңдігі. Мұхтар Әуезов "Абай жолы" 1,2-кітабы | ||||
141. | 1 | дәстүршілдік | зт | 2 |
142. | 2 | белсенділік | зт | 719 |
143. | 3 | жабырқау | сн | 9 |
144. | 4 | жанжал | зт | 181 |
145. | 5 | зайырлы | сн | 220 |
146. | 6 | итермеле | ет | 117 |
147. | 7 | ғана | шл | 18395 |
148. | 8 | сыйластық | зт | 171 |
149. | 9 | татулас | ет | 81 |
150. | 10 | тұрпайы | сн | 43 |
151. | 11 | ұйытқы | зт | 121 |
152. | 12 | өзін-өзі | үс | 1517 |
153. | 13 | ұрыс-төбелес | зт | 2 |
154. | 14 | әлеумет | зт | 124 |
155. | 15 | ерік-жігер | зт | 113 |
Жастар мәселесінің түйіткілдері. Мұхтар Әуезов "Абай жолы" 3,4-кітабы | ||||
156. | 1 | бозбала | зт | 124 |
157. | 2 | нашақорлық | зт | 68 |
158. | 3 | елікте | ет | 210 |
159. | 4 | ескір | ет | 122 |
160. | 5 | тәкаппар | сн | 86 |
161. | 6 | жора-жолдас | зт | 14 |
162. | 7 | жылжы | ет | 555 |
163. | 8 | жіті | сн | 84 |
164. | 9 | келбет | зт | 253 |
165. | 10 | қамсыздандыр | ет | 29 |
166. | 11 | мәңгүрт | зт | 23 |
167. | 12 | сауалнама | зт | 322 |
168. | 13 | субмәдениет | зт | 2 |
169. | 14 | жалғыз | сн | 2213 |
170. | 15 | тоғыс | ет | 224 |
171. | 16 | бастамашыл | сн | 36 |
172. | 17 | түйткіл | зт | 101 |
173. | 18 | бұзақы | сн | 77 |
Жаһандық мәселелер: көші-қон саясаты Қабдеш Жұмаділов "Қаздар қайтып барады" | ||||
174. | 1 | ас | ет | 2511 |
175. | 2 | әділеттілік | зт | 51 |
176. | 3 | белең | зт | 83 |
177. | 4 | біржолата | ус | 55 |
178. | 5 | жемқор | сн | 35 |
179. | 6 | жырақ | сн | 58 |
180. | 7 | теңқұқылы | сн | 8 |
181. | 8 | көші-қон | зт | 170 |
182. | 9 | қоныс | зт | 901 |
183. | 10 | жалынды | сн | 60 |
184. | 11 | шенеунік | зт | 440 |
185. | 12 | сатқындық | зт | 40 |
186. | 13 | сылтау | зт | 186 |
187. | 14 | талан-тараж | зт | 62 |
188. | 15 | тәлкек | зт | 40 |
189. | 16 | тәрк ет | ет | 15 |
190. | 17 | келімсек | сн | 70 |
191. | 18 | атажұрт | зт | 133 |
192. | 19 | қатынас | ет | 184 |
193. | 20 | мәжбүрлі | сн | 26 |
194. | 21 | ушық | ет | 397 |
195. | 22 | жаппай | үс | 517 |
196. | 23 | теже | ет | 238 |
IV тоқсан – 60 сөз | ||||
Толеранттылық – ел бірлігі. Сайын Мұратбеков "Тел өскен ұл" повесі | ||||
197. | 1 | алауыздық | зт | 30 |
198. | 2 | демеулік | зт | 11 |
199. | 3 | төзімсіз | сн | 4 |
200. | 4 | қандас | зт | 1 |
201. | 5 | құт-қазына | зт | 1 |
202. | 6 | ауызбіршілік | зт | 31 |
203. | 7 | көнбіс | сн | 17 |
204. | 8 | отандас | сн | 121 |
205. | 9 | қарама-қайшы | сн | 106 |
206. | 10 | ниет | зт | 451 |
207. | 11 | сән-салтанат | зт | 32 |
208. | 12 | тауқымет | зт | 74 |
209. | 13 | төз | ет | 129 |
210. | 14 | тұс-тұстан | үс | 10 |
211. | 15 | ұлттық-этностық | сн | 5 |
212. | 16 | шегаралас | сн | 1277 |
213. | 17 | сіңір | ет | 1379 |
214. | 18 | қызуқанды | сн | 8 |
215. | 19 | сенімділік | зт | 107 |
Ұлт мұраты - ұлттық қауіпсіздік. Несіпбек Айтұлы "Бәйтерек" | ||||
216. | 1 | абзал | сн | 301 |
217. | 2 | аңса | ет | 431 |
218. | 3 | ая | зт | 1506 |
219. | 4 | бақуатты | сн | 3 |
220. | 5 | берекесіздік | зт | 3 |
221. | 6 | мағлұмат | зт | 242 |
222. | 7 | төлтума | зт | 16 |
223. | 8 | кедендік | сн | 547 |
224. | 9 | қайталанбас | сн | 27 |
225. | 10 | қауіптілік | зн | 23 |
226. | 11 | құрдым | зт | 103 |
227. | 12 | лаңкес | зт | 85 |
228. | 13 | мәңгілік | зт | 489 |
229. | 14 | өміршең | сн | 101 |
230. | 15 | текті | сн | 103 |
231. | 16 | түйсін | ет | 70 |
232. | 17 | түпқазық | сн | 10 |
233. | 18 | ұлықта | ет | 89 |
Бос уақыт – қоғам дамуының көрсеткіші. Мұқағали Мақатаев "Сағатым қайда, сағатым?" өлеңі | ||||
234. | 1 | мөлшер | зт | 1349 |
235. | 2 | рақат | зт | 360 |
236. | 3 | бесін | зт | 240 |
237. | 4 | ғұмыр | зт | 337 |
238. | 5 | елең-алаң | үс | 81 |
239. | 6 | енжар | сн | 9 |
240. | 7 | зер | зт | 121 |
241. | 8 | зерік | ет | 58 |
242. | 9 | кәсіби | сн | 908 |
243. | 10 | көңілсіз | сн | 85 |
244. | 11 | күйтабақ | зт | 9 |
245. | 12 | кірбің | зт | 22 |
246. | 13 | қанағаттандыр | ет | 335 |
247. | 14 | қаяу | зт | 25 |
248. | 15 | мезет | зт | 102 |
249. | 16 | құлшын | ет | 87 |
250. | 17 | құштарлық | зт | 179 |
251. | 18 | сәске | зт | 70 |
252. | 19 | сергі | ет | 67 |
253. | 20 | бағыт-бағдар | зт | 120 |
254. | 21 | теңдессіз | сн | 39 |
255. | 22 | ымырт | зт | 71 |
256. | 23 | іңір | зт | 22 |
Ескертпе: қысқартылған сөздердің толық нұсқасы:
СТ – сөз таптары
ЗТ – зат есім
СН – сын есім
ЕТ - етістік
ШЛ - шылау
Үс - үстеу
ЗҚАИ-ның ескертпесі!4-тараумен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 85-қосымша |
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Тақырып жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Орыс тілі және әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде емес) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Орыс тілі мен әдебиеті" пәні бойынша бағдарлама студенттің дүниетанымын қалыптастыруға ықпал етеді, әртүрлі салалардағы ақпаратты пайдалануға мүмкіндік береді: әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық, әлеуметтік-құқықтық, ғылыми-техникалық, білім беру және кәсіби; жаһандық білім кеңістігінде шарлауға көмектеседі.
3. "Орыс тілі мен әдебиеті" пәнін оқытудың мақсаты – көп деңгейлі тілдік құралдар жүйесін меңгеру, орыс әдеби тілінің ережелері мен нормаларын, орыс әдеби тілінің ережелерін сақтау негізінде сөйлеу әрекетінің дағдыларын жетілдіру. оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытуға ықпал ететін сөйлеу этикеті.
4. Оқу бағдарламасы сөйлеу әрекетінің барлық түрлерін дамытуға бағытталған.
5. Орта мектептің соңында оқушылар CEFR – Common European Framework of Languages – сәйкес В2 - С1 деңгейінде тілді еркін меңгеруі керек.
6. "Орыс тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің міндеттері:
1) өмірдің әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми-техникалық, оқу-кәсіптік салаларында қарым-қатынас жасау үшін қажетті тыңдау, сөйлеу, оқу, жазу дағдыларын дамыту;
2) орыс тілінің нормалары мен ережелеріне сәйкес тіл Жүйесінің бірліктері, оларды ұштастыру қағидалары, олардың жұмыс істеуі, синтаксистік құрылымдарды құрастыру дағдылары мен іскерліктері туралы білімді жетілдіру, сондай-ақ теориялық-әдеби ұғымдарды білу;
3) көркем мәтінді талдау, әдеби шығарманың түрі мен жанрын анықтау, бейнелеу-мәнерлі құралдардың рөлін сипаттау, шығарманың идеясы мен проблематикасын тұжырымдау білігін дамыту;
4) оқылғанға өз көзқарасын білдіру, авторлық ұстанымды анықтау білігін дамыту;
5) орыс әдеби тілінің нормаларын ескере отырып, тиісті тақырыпқа байланысты мәтін (ауызша және жазбаша) жасау дағдыларын жетілдіру;
6) ақпаратты іздеумен, өңдеумен және бекітумен байланысты біліктер мен дағдыларды жетілдіру;
7) білім алушыларда оқу және жазу негізінде дағдыларды, зерттеу дағдыларын, басқа пәндерден алынған ақпаратты талдау, синтездеу, бағалау, түсіндіру дағдыларын қалыптастыруға бағытталған сыни ойлау дағдыларын жетілдіру;
8) коммуникативтік міндеттерге сәйкес оқудың әртүрлі түрлерін пайдалану;
9) білім алушылардың сөздік қорын жоғары арнайы лексикамен және орыс тілінің фразеологиясымен байыту;
10) ақпараттық-коммуникациялық және компьютерлік технологияларды пайдалану дағдыларын жетілдіру;
11) Қазақстанда және шетелде тұратын түрлі этностардың тілдері мен мәдениеттеріне толерантты қатынасты қалыптастыру.7. Грамматический материал изучается в контексте лексических тем на основе текстов художественных произведений.
8. "Орыс тілі мен әдебиеті" пәні бойынша оқу бағдарламасы жоғары мектепте екі жыл оқуға есептелген.
2-тарау. "Орыс тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Орыс тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
9. "Орыс тілі мен әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.10. Оқу бағдарламасының мазмұны сөйлеу әрекетінің түрлерін және тілдік бірліктерді пайдалануды қамтитын оқыту бөлімдері бойынша ұйымдастырылған.
11. Бөлімдер бөлімдер бойынша күтілетін нәтижелер түрінде сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерге бөлінген.
12. Әрбір бөлімше ішінде жүйелі ұйымдастырылған оқу мақсаттары мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға және білім алушылардың жетістіктерін бағалауға, сондай-ақ оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.
13. "Тыңдалым" бөлімі мынадай кіші бөлімдерден тұрады:
1) ауызша хабарламаны/аудио/бейне материалдарды түсіну;
2) сөздердің лексикалық мағынасын түсіну;
3) көркем шығармалардың мазмұнын түсіну;
4) негізгі ойды анықтау;
5) мәтін мазмұнын болжау.
14. "Айтылым" бөлімі келесі бөлімдерді қамтиды:
1) сөздік қорының алуан түрлілігі;
2) тыңдалған/оқылған мәтінді қайталау;
3) сөйлеу нормаларын сақтау;
4) монологиялық мәлімдеме жасау;
5) диалогқа қатысу;
6) Графикалық ақпарат негізінде ауызша мәлімдеме құру.
15. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) мәтін мазмұнын түсіну;
2) сөйлеу стилі мен түрлерін анықтау;
3) сұрақтар мен жауаптарды тұжырымдау;
4) оқудың әртүрлі түрлерін меңгеру;
5) көркем шығармаларды талдау;
6) әртүрлі ресурстардан ақпарат алу;
7) мәтіндерді салыстырмалы талдау.
16. "Жазылым" бөлімі мынадай кіші бөлімдерді қамтиды:
1) Әр түрлі жанрдағы және сөйлеу мәнеріндегі мәтіндерді құру;
2) тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалды синтездеу;
3) ақпаратты әртүрлі нысандарда ұсыну;
4) шығармашылық жазу;
5) эссе жазу;
6) орфографиялық нормаларды сақтау;
7) пунктуациялық нормаларды сақтау.
17. "Тілдік бірліктерді пайдалану" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) сөздердің грамматикалық формаларын қолдану;
2) синтаксистік құрылымдарды қолдану.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
18. Бағдарламада оқу мақсаттары кодталған. Кодта бірінші Сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бағдарламаның кіші бөлімін, төртінші Сан оқу мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, 10.2.4 кодында: "10" – сынып, "2" – кіші бөлім, "4" – оқу мақсатының нөмірленуі.
1) тыңдалым:
Білім алушылар: | ||
Дағдылар | 10 сынып | 11 сынып |
1.Ауызша хабарлама\аудио түсіну\ | 10.1.1 понимать детально информацию сообщения, подтекст, определяя социальные и эмоционально-экспрессивные особенности речи говорящего | 11.1.1 понимать детально информацию сообщения, определяя социально-поведенческие характеристики и коммуникативные намерения говорящего |
2.Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 10.1.2 понимать значение слов социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер | 11.1.2 понимать общенаучную и узкоспециальную лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер |
3.Негізгі ойды анықтау | 10.1.3 определять основную мысль текста, выявляя детали, подтверждающие еҰ | 11.1.3 определять основную мысль текста, выявляя авторскую позицию и выражая свое отношение |
4.Мәтін мазмұнын болжау | 10.1.4 прогнозировать содержание всего текста, опираясь на заключительные фразы, выводы текста | 11.1.4 прогнозировать причины и следствия по предложенной проблеме |
5. Ауызша мәлімдемені бағалау | 10.1.5 оценивать высказывание с точки зрения правильности и уместности использованных языковых единиц | 11.1.5 оценивать высказывание с точки зрения эффективности достижения коммуникативных задач |
2)айтылым:
Білім алушылар: | ||
| Оқу мақсаттары | |
10 сынып | 11 сынып | |
1.Сөздік қорының алуан түрлілігі | 10.2.1 владеть словарным запасом, включающим лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер | 11.2.1 владеть словарным запасом, включающим общенаучную и узкоспециальную лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер |
2.Тыңдалған / оқылған мәтінді қайталау | 10.2.2 пересказывать содержание текста, демонстрируя собственное понимание проблематики и связывая прочитанное/услышанное с собственным опытом | 11.2.2 пересказывать тексты, адаптируя содержание для определенной целевой аудитории с использованием средств для привлечения внимания |
3.Сөйлеу нормаларын сақтау | 10.2.3 соблюдать речевые нормы, избегая нарушений лексической сочетаемости, использования слов в несвойственном значении | 11.2.3 соблюдать речевые нормы, избегая лексической недостаточности и избыточности, логических ошибок |
4.Монологиялық мәлімдеме жасау | 10.2.4 создавать высказывание (побуждение, убеждение, информационную речь), используя приемы привлечения внимания и учитывая целевую аудиторию | 11.2.4 создавать развернутое монологическое высказывание для публичного выступления, удерживая внимание и взаимодействуя с аудиторией |
5. Диалогқа қатысу | 10.2.5 участвовать в полемике, синтезируя различные точки зрения и предлагая решение проблемы | 11.2.5 участвовать в деловой беседе, решая проблему и достигая договоренности |
6.Графикалық ақпарат негізінде ауызша мәлімдеме құру | 10.2.6 создавать высказывание на основе рисунков, графиков, таблиц, схем, диаграмм | 11.2.6 создавать высказывание, сравнивая информацию двух рисунков, графиков, таблиц, схем, диаграмм |
3) оқылым:
Білім алушылар: | ||
Дағдылар | Оқу мақсаттары | |
10 сынып | 11 сынып | |
1. | 10.3.1 понимать детально содержание текстов, соотнося детали с основной мыслью текста | 11.3.1 понимать скрытый смысл текстов, определяя позицию автора |
2. | 10.3.2 определять структурные, лексические и грамматические особенности текстов научного (научно-популярного подстиля) и публицистического стилей (статья, эссе, тезисы, интервью, пресс-релиз) | 11.3.2 определять структурные, лексические и грамматические особенности текстов научного и публицистического стилей (статья, аннотация, публичное выступление, репортаж) |
3. | 10.3.3 формулировать практические вопросы по прочитанному тексту и отвечать на них, используя внетекстовую информацию для подтверждения своей точки зрения | 11.3.3 формулировать проблемные вопросы и отвечать на них, определяя пути решения проблемы |
4. | 10.3.4 владеть стратегиями чтения, включая просмотровое чтение, сканирование и детальное чтение | 11.3.4 владеть разными видами и стратегиями чтения в зависимости от цели и задач |
5. Көркем шығармаларды талдау | 10.3.5 анализировать содержание художественных произведений, определяя роль композиции, изобразительно-выразительных средств, деталей, в раскрытии основной мысли | 11.3.5 анализировать содержание художественных произведений, сравнивая их с другими художественными произведениями или произведениями других видов искусств |
6. |
10.3.6 извлекать необходимую информацию | 11.3.6 извлекать необходимую информацию из разных источников, критически оценивая аргументы, содержащиеся в ней |
7. | 10.3.7 сравнивать цели, целевую аудиторию, жанровые и стилистические особенности текстов | 11.3.7 сравнивать цели, целевую аудиторию, авторскую позицию, жанровые и стилистические особенности текстов |
4) жазылым:
Білім алушылар: | ||
Дағдылар | Оқу мақсаттары | |
10 сынып | 11 сынып | |
1. | 10.4.1 создавать тексты смешанных типов, тексты научного (научно-популярного подстиля) и публицистического стилей (статья, тезисы, интервью, пресс-релиз) | 11.4.1 создавать тексты смешанных типов, тексты научного и публицистического стилей (статья, аннотация, репортаж) |
2. |
10.4.2 излагать сжато информацию прослушанного, прочитанного и/или аудиовизуального текста, | 11.4.2 излагать сжато информацию прослушанного, прочитанного и/или аудиовизуального текста, в том числе материалы СМИ, перефразируя исходный материал и сохраняя основную мысль |
3. | 10.4.3 представлять информацию в виде несплошного текста, используя информацию двух текстов | 11.4.3 представлять информацию в виде сплошного текста, сравнивая данные таблиц, схем, диаграмм, объединенных одной темой или проблемой |
4. | 10.4.4 писать творческие работы (описания, повествования), используя знания из других предметных областей | 11.4.4 писать творческие работы (описания, повествования, тексты смешанных типов) с явно или скрыто выраженной авторской позицией |
5. Эссе жазу | 10.4.5 писать эссе, в том числе причинно-следственное, аргументативное | 11.4.5 писать эссе, в том числе дискуссионное, сравнительно-сопоставительное |
6. Орфографиялық нормаларды сақтау | 10.4.6 соблюдать орфографические нормы (Н и НН в разных частях речи, правописание Ь и Ъ, правописание числительных, сложных слов) | 11.4.6 соблюдать орфографические нормы (правописание частиц, наречий, предлогов и союзов) |
7. Пунктуациялық нормаларды сақтау | 10.4.7 соблюдать пунктуационные нормы в сложных синтаксических конструкциях, тире в простом и сложном предложении | 11.4.7 соблюдать пунктуационные нормы в сложных союзных и бессоюзных предложениях, в конструкциях с союзом "как", при обособлении второстепенных предложений |
5) тілдік бірліктерді пайдалану:
Білім алушылар: | ||
Дағдылар | 10 сынып | 11 сынып |
1. | 10.5.1 использовать отглагольные существительные, сложные прилагательные, прилагательные в краткой форме, глаголы в страдательном залоге, причастия, деепричастия | 11.5.1 использовать прилагательные и страдательные причастия в краткой форме, производные предлоги |
2. |
10.5.2 использовать | 11.5.2 использовать неполные предложения, сложные союзные и бессоюзные предложения |
19. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
20. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Орыс тілі және әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту орыс тілінде емес) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
Параграф 3. Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Орыс тілі және әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту орыс тілінде емес) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары
1) 10 сынып
Тақырып. |
Оқытылатын көркем | Тілдік қызметтің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1 тоқсан | |||
Туризм. Экотуризм |
А.С.Пушкин. "Монастырь на Казбеке". | Тыңдалым |
10.1.1 понимать детально информацию сообщения, подтекст, определяя социальные и эмоционально-экспрессивные особенности речи говорящего; |
Айтылым |
10.2.1 владеть словарным запасом, включающим лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер; | ||
Оқылым |
10.3.1 понимать детально содержание текстов, соотнося детали с основной мыслью текста; | ||
Жазылым |
10.4.1 создавать тексты смешанных типов, тексты публицистического стиля (пресс-релиз); | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
10.5.1 использовать отглагольные существительные, прилагательные в краткой форме; | ||
Адам және Отан |
М.Ю. Лермонтов. "Родина". | Тыңдалым |
10.1.3 определять основную мысль текста, выявляя детали, подтверждающие еҰ; |
Айтылым |
10.2.3 соблюдать речевые нормы, избегая нарушений лексической сочетаемости, использования слов в несвойственном значении; | ||
Оқылым |
10.3.2 определять структурные, лексические и грамматические особенности текстов публицистического стиля (статья); | ||
Жазылым |
10.4.1 создавать тексты смешанных типов, тексты публицистического стиля (статья); | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
10.5.1 использовать отглагольные существительные, прилагательные в краткой форме, глаголы в страдательном залоге; | ||
2 тоқсан | |||
Ғылым және этика |
М. А. Булгаков. "Собачье сердце". | Тыңдалым |
10.1.2 понимать значение слов социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер; |
Айтылым |
10.2.1 владеть словарным запасом, включающим лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер; | ||
Оқылым |
10.3.2 определять структурные, лексические и грамматические особенности текстов научного (научно-популярного подстиля) стиля (статья, тезисы); | ||
Жазылым |
10.4.1 создавать тексты смешанных типов, тексты научного (научно-популярного подстиля) стиля (статья, тезисы); | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
10.5.1 использовать причастия, деепричастия; | ||
Жер планетасы. Мұхиттар. |
В.В. Маяковский. "Атлантический океан". | Тыңдалым |
10.1.4 прогнозировать содержание всего текста, опираясь на заключительные фразы, выводы текста; |
Айтылым |
10.2.1 владеть словарным запасом, включающим лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер; | ||
Оқылым |
10.3.1 понимать детально содержание текстов, соотнося детали с основной мыслью текста; | ||
Жазылым |
10.4.4 писать творческие работы (описания), используя знания из других предметных областей; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
10.5.1 использовать причастия, деепричастия; | ||
3 тоқсан | |||
Әдебиет және өнер |
А.С. Пушкин. "Моцарт и Сальери", "Е.Онегин". | Тыңдалым |
10.1.1 понимать детально информацию сообщения, подтекст, определяя социальные и эмоционально-экспрессивные особенности речи говорящего; |
Айтылым |
10.2.1 владеть словарным запасом, включающим лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер; | ||
Оқылым |
10.3.2 определять структурные, лексические и грамматические особенности текстов публицистического стилей (эссе); | ||
Жазылым |
10.4.5 писать причинно-следственное эссе; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
10.5.1 использовать причастия, деепричастия; | ||
Әдебиеттегі әлеуметтік теңсіздік тақырыбы |
А.П. Чехов. "Толстый и тонкий". | Тыңдалым |
10.1.2 понимать значение слов социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер; |
Айтылым |
10.2.3 соблюдать речевые нормы, избегая нарушений лексической сочетаемости, использования слов в несвойственном значении; | ||
Оқылым |
10.3.2 определять структурные, лексические и грамматические особенности текстов публицистического стиля (интервью); | ||
Жазылым |
10.4.1 создавать тексты смешанных типов, тексты публицистического стиля (интервью); | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
10.5.1 использовать сложные прилагательные; | ||
4 тоқсан | |||
Қоғамның дамуы: экономика және ынтымақтастық |
О. Бальзак. "Гобсек". | Тыңдалым |
10.1.1 понимать детально информацию сообщения, подтекст, определяя социальные и эмоционально-экспрессивные особенности речи говорящего; |
Айтылым |
10.2.2 пересказывать содержание текста, демонстрируя собственное понимание проблематики и связывая прочитанное/услышанное с собственным опытом; | ||
Оқылым |
10.3.1 понимать детально содержание текстов, соотнося детали с основной мыслью текста; | ||
Жазылым |
10.4.3 представлять информацию в виде несплошного текста, используя информацию двух текстов; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
10.5.1 использовать отглагольные существительные, прилагательные в краткой форме, глаголы в страдательном залоге, причастия, деепричастия; | ||
Адам мен қоғам өміріндегі еңбектің маңызы |
А. П. Платонов. "Песчаная учительница". | Тыңдалым |
10.1.2 понимать значение слов социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер; |
Айтылым |
10.2.2 пересказывать содержание текста, демонстрируя собственное понимание проблематики и связывая прочитанное/ услышанное с собственным опытом; | ||
Оқылым |
10.3.2 определять структурные, лексические и грамматические особенности текстов публицистического стиля (эссе); | ||
Жазылым |
10.4.5 писать аргументативное эссе; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
10.5.1 использовать отглагольные существительные, сложные прилагательные, прилагательные в краткой форме, глаголы в страдательном залоге, причастия, деепричастия; | ||
2) 11 сынып
Тақырып. |
Оқытылатын көркем | Тілдік қызметтің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1 тоқсан | |||
Қоғамның даму көрсеткіші: экология, биоресурстар |
Р. Сейсенбаев. "День, когда рухнул мир". | Тыңдалым |
11.1.1 понимать детально информацию сообщения, подтекст, определяя социально-поведенческие характеристики и коммуникативные намерения говорящего; |
Айтылым |
11.2.2 пересказывать тексты, адаптируя содержание для определенной целевой аудитории с использованием средств для привлечения внимания; | ||
Оқылым |
11.3.1 понимать скрытый смысл текстов, определяя позицию автора; | ||
Жазылым |
11.4.1 создавать тексты смешанных типов, тексты научного стиля (статья); | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
11.5.1 использовать прилагательные и страдательные причастия в краткой форме; | ||
Қоғамның даму көрсеткіші: бос уақыт | И.А. Гончаров. "Обломов". | Тыңдалым |
11.1.1 понимать детально информацию сообщения, подтекст, определяя социально-поведенческие характеристики и коммуникативные намерения говорящего; |
Айтылым |
11.2.1 владеть словарным запасом, включающим общенаучную и узкоспециальную лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер; | ||
Оқылым |
11.3.1 понимать скрытый смысл текстов, определяя позицию автора; | ||
Жазылым |
11.4.1 создавать тексты смешанных типов, тексты публицистического стиля (статья); | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
11.5.1 использовать прилагательные и страдательные причастия в краткой форме; | ||
2 тоқсан | |||
Адам және тарих |
А.С.Пушкин. "Евгений Онегин". | Тыңдалым | 11.1.3 определять основную мысль текста, выявляя авторскую позицию и выражая свое отношение |
Айтылым |
11.2.3 соблюдать речевые нормы, избегая лексической недостаточности и избыточности, логических ошибок; | ||
Оқылым |
11.3.2 определять структурные, лексические и грамматические особенности текстов научного стиля (аннотация); | ||
Жазылым |
11.4.1 создавать тексты смешанных типов, тексты научного стиля (аннотация); | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
11.5.1 использовать прилагательные и страдательные причастия в краткой форме; | ||
Болашақтың энергиясы. |
К.Алтайский. "Казахские мотивы". | Тыңдалым |
11.1.3 определять основную мысль текста, выявляя авторскую позицию и выражая своҰ отношение; |
Айтылым |
11.2.1 владеть словарным запасом, включающим общенаучную и узкоспециальную лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер; | ||
Оқылым |
11.3.1 понимать скрытый смысл текстов, определяя позицию автора; | ||
Жазылым |
11.4.4 писать творческие работы (повествования) с явно или скрыто выраженной авторской позицией; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
11.5.1 использовать производные предлоги; | ||
3 тоқсан | |||
Бейбітшілік және қауіпсіздік |
Л.Н. Толстой. "Война и мир" (обзор с чтением глав о Бородинском сражении). | Тыңдалым |
11.1.1 понимать детально информацию сообщения, подтекст, определяя социально-поведенческие характеристики и коммуникативные намерения говорящего; |
Айтылым |
11.2.3 соблюдать речевые нормы, избегая лексической недостаточности и избыточности, логических ошибок; | ||
Оқылым |
11.3.3 формулировать проблемные вопросы и отвечать на них, определяя пути решения проблемы; | ||
Жазылым |
11.4.4 писать творческие работы (тексты смешанных типов) с явно или скрыто выраженной авторской позицией; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
11.5.1 использовать производные предлоги; | ||
Қазіргі әлемдегі Театр және кино | А.П. Чехов. "ВишнҰвый сад". | Тыңдалым |
11.1.2 понимать общенаучную и узкоспециальную лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер; |
Айтылым |
11.2.3 соблюдать речевые нормы, избегая лексической недостаточности и избыточности, логических ошибок; | ||
Оқылым |
11.3.2 определять структурные, лексические и грамматические особенности текстов публицистического стиля (репортаж); | ||
Жазылым |
11.4.1 создавать тексты смешанных типов, тексты публицистического стиля (репортаж) | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
11.5.1 использовать прилагательные и страдательные причастия в краткой форме, производные предлоги; | ||
4 тоқсан | |||
Жоғары құндылық-адам құқығы |
О.О. Сулейменов. "Дикое поле". | Тыңдалым |
11.1.1 понимать детально информацию сообщения, подтекст, определяя социально-поведенческие характеристики и коммуникативные намерения говорящего; |
Айтылым |
11.2.1 владеть словарным запасом, включающим общенаучную и узкоспециальную лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер; | ||
Оқылым |
11.3.4 владеть разными видами и стратегиями чтения в зависимости от цели и задач; | ||
Жазылым |
11.4.1 создавать тексты смешанных типов, тексты научного и публицистического стилей (статья, аннотация, репортаж); | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
11.5.1 использовать прилагательные и страдательные причастия в краткой форме, производные предлоги; | ||
Қазіргі қоғам: миграция |
В.В. Набоков. "Родина". | Тыңдалым |
11.1.4 прогнозировать причины и следствия по предложенной проблеме; |
Айтылым |
11.2.1 владеть словарным запасом, включающим общенаучную и узкоспециальную лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер; | ||
Оқылым |
11.3.5 анализировать содержание художественных произведений, сравнивая их с другими художественными произведениями или произведениями других видов искусств; | ||
Жазылым |
11.4.3 представлять информацию в виде сплошного текста, сравнивая данные таблиц, схем, диаграмм, объединҰнных одной темой или проблемой; | ||
Тілдік бірліктерді пайдалану |
11.5.1 использовать прилагательные и страдательные причастия в краткой форме, производные предлоги; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 86-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Ұйғыр тілі" оқу пәні білім беру үдерісінде екі функцияны орындайды: біріншіден, оқу пәні, екіншіден, басқа пәндерді оқыту құралы.
3. "Ұйғыр тілі" оқу пәнін оқытудың мақсаты - әртүрлі деңгейдегі құралдарды пайдалану нормаларын ескере отырып, тіл туралы қалыптасқан білім негізінде сөйлеу қызметінің барлық түрлері (тыңдау, айту, оқу және жазу) бойынша білім алушылардың функционалдық сауаттылығын жетілдіру және оларды қарым-қатынастың әртүрлі салаларында өнімді сөйлеу әрекетін жандандыру арқылы Шығармашылық Белсенді тілдік тұлғаны дамыту.
4. Оқыту пәні қазіргі заманғы ұйғыр әдеби тілі болып табылады, оның көпэтносты және көптілді Қазақстанның қазіргі жағдайында нақты жұмыс істеуі.
5. Оқыту міндеттері:
1) ұйғыр тілі туралы білімді пайдалану, әдеби тіл нормаларын (орфоэпиялық, орфографиялық, лексикалық және грамматикалық) және қарым-қатынастың әртүрлі салалары мен жағдайларында ауызша және жазбаша сөйлеуде сөйлеу этикетінің ережелерін сақтау;
2) ақпаратты іздеу, алу және түрлендіру дағдыларын жетілдіру;
3) академиялық тілдің қолданылатын грамматикалық құралдарының шеңберін кеңейту және сөздік қорын байыту;
4) сыни ойлау дағдыларын жетілдіру: алынған ақпаратты талдау, синтездеу, бағалау, түсіндіру;
5) коммуникативті тапсырмаларға байланысты оқудың әртүрлі түрлерін қолдану;
6) тыңдау және сөйлеу дағдыларын жетілдіру;
7) көпшілік алдында сөйлеудің әртүрлі жанрларында монологиялық мәлімдеме жасау, қарым-қатынас жағдайына сәйкес нормативтік тұрғыдан тілдік құралдарды сыни бағалау және таңдау қабілеттерін жетілдіру;
8) мәселені шешу жолдарын ұсына отырып, сәтті диалогтік қарым-қатынас жасау, түрлі салалар мен коммуникативтік жағдайларда пікірталас жүргізу біліктерін жетілдіру;
9) әр түрлі жанрдағы мәтіндерді құру кезінде стилистикалық сауаттылықты жетілдіру; жеке авторлық стильді қалыптастыру; мәтінді түзете және өңдей білу; жеке авторлық стильді қалыптастыру;
10) ұйғыр тілінің ұлттық-мәдени ерекшелігі туралы, ұйғыр, қазақ және басқа халықтардың мәдениеті туралы түсініктерді кеңейту;
11) қарым-қатынас құралы, білім көзі, рухани-адамгершілік құндылық, қоғамдағы сәтті әлеуметтенуге ықпал ететін тілдік капитал ретінде тілге саналы қатынасты тәрбиелеу.
6. Грамматикалық материал сөйлеу тақырыптары аясында зерттеледі. Тілді оқыту толассыз тақырыптарды зерделеу, түрлі пәндік салалардың мәтіндерін пайдалану, академиялық тілді дамыту арқылы басқа пәндермен интеграциялау арқылы жүзеге асырылады.
7. "Ұйғыр тілі" пәні бойынша оқу бағдарламасы жоғары мектепте 2 жылға есептелген.
2-тарау. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің мазмұны
8. "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.9. "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқу бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
10. Әрбір бөлімшеде белгіленген оқу мақсаттары мұғалімге сөйлеу әрекетінің төрт түрін (тыңдау, айту, оқу, жазу) дамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлауға, сондай-ақ білім алушылардың жетістіктерін бағалауға, оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.
11. Оқу пәнінің мазмұны 4 бөлімнен тұрады:
1) тыңдау және сөйлеу;
2) оқу;
3) хат;
4) сөйлеу нормаларын сақтау.
12. "Тыңдау және сөйлеу" бөлімі келесі бөлімдерді қамтиды:
1) хабарлама/ақпарат мазмұнын түсіну;
2) оқиғаларды болжау;
3) диалогқа қатысу;
4) монологиялық мәлімдеменің құрылысы;
5) тыңдалған материалды бағалау.
13. "Оқу" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтау және негізгі ойды анықтау;
2) оқылған мәтінде лексикалық және синтаксистік бірліктердің қолданылуын түсіну;
3) мәтіндердің түрлері мен стильдерін анықтау;
4) сұрақтарды тұжырымдау және бағалау;
5) оқу түрлері;
6) әртүрлі көздерден ақпарат алу;
7) мәтіндерді салыстырмалы талдау;
8) мәтінді түсіндіру.
14. "Хат" бөлімі мынадай кіші бөлімдерді қамтиды:
1) тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау;
2) ақпаратты әртүрлі нысандарда ұсыну;
3) әр түрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құру;
4) эссе жазу;
5) мәтіндерді түзету және редакциялау;
6) шығармашылық жазу.
15. "Сөйлеу нормаларын сақтау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) орфографиялық нормаларды сақтау;
2) лексикалық нормаларды сақтау;
3) грамматикалық нормаларды сақтау;
4) пунктуациялық нормаларды сақтау.
16. Базалық мазмұны
17. 10 – сыныпқа арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің базалақ мазмұны:
1) тыңдау және сөйлеу: мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; факт пен пікірді ажырату; негізгі ойды ауызша емес қарым-қатынас құралдарын ескере отырып анықтау; мәтінде көтерілген проблема бойынша мазмұнды болжау; пікірталастарға қатысу, өз ұстанымын дәлелдеу, мәселені шешудің әртүрлі жолдарын ұсыну; жан-жақты монолог құру (берілген тақырыпқа пайымдау, сендіру), қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени және оқу-ғылыми салалар шегінде кемінде 3 микротеманы қамтитын ақпаратты ұсыну; тыңдалған материалды ақпараттың дұрыстығы, өзектілігі тұрғысынан бағалау, өз пікірін білдіру;
2) оқу: мәтіндегі негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратты, мәтіндегі ақпаратты басқа дереккөздердегі ақпаратпен/жеке тәжірибемен байланыстыра отырып түсіну; мәтіннің негізгі ойын жеткізудегі ескертпелердің, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; мәтіндегі арнайы лексиканы, аббревиатураны, перифразаны, аллюзияны, эвфемизмдерді және мәнерліліктің басқа да құралдарын қолдануды түсіну; әр түрлі жанрдағы мәтіндердің типтерін, белгілері мен тілдік ерекшеліктерін, ғылыми-көпшілік астарлы (очерк, эссе, мақала), публицистикалық стиль (ескерту, пресс-релиз, жол очеркі) мәтіндерінің ерекшеліктерін айқындау; оқылған мәтін бойынша зерттеу үшін сұрақтар мен идеяларды тұжырымдау; қарап шығу, сканерлеу және егжей-тегжейлі оқу тәсілдерін пайдалану; ақпаратты алу әр түрлі көздерден ақпаратты синтездеу, әр түрлі көзқарастарды салыстыру; тақырыпты, негізгі ойды, проблеманы, мақсатты аудитті ескере отырып, мәтіндердің (композициялық, тілдік және жанрлық) стилистикалық ерекшеліктерін салыстыру
3) жазылым: тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау, негізгі ойды сақтай отырып, бастапқы материалды парафраздау; ақпаратты график, кесте, диаграмма, схема, инфографика түрінде, оның ішінде АКТ көмегімен ұсыну; ғылыми-танымал подстиль (очерк, эссе, мақала), публицистикалық стиль (Ескертпе) мәтіндерін жасау, баспасөз-релизі, жол очеркі); мақсатын, мақсатты аудиториясын және сөйлеу жағдайын ескере отырып; эссенің әртүрлі түрлерін, оның ішінде сын тұрғысынан жазу, ғылыми және публицистикалық әдебиетті талдау, автормен өзінің келісімін/келіспеушілігін білдіру және негіздеу; әсер ету құралдарын пайдалана отырып, әртүрлі жанрдағы сипаттау мәтіндері мен баяндау мәтіндерін жазу мақсатты аудиторияны, қарым-қатынас жағдайын және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі барлық кемшіліктерді түзету және редакциялау; белгілі бір композициялық элементтер болып табылатын шығармашылық жұмыстарды, мәтіннің үзіндісін/фрагменттерін жазу;
4) сөйлеу нормаларын сақтау: орфографиялық нормаларды сақтау; қарым-қатынастың мақсаты мен жағдайына сәйкес ресми-іскерлік стильдегі лексиканы, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық фигураларды пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық нормаларды сақтау (абстрактілі семантика етістіктерін, қазіргі заманның жетілмеген түрі етістіктерін пайдалану); тыныс белгілерін қарапайым, қарапайым күрделі және күрделі жағдайларда қолдану ұсыныстар.
18. 11-сыныпқа арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің базалақ мазмұны:
1) тыңдау және сөйлеу: мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, автордың ұстанымына сыни көзқарасын білдіру; мәтін авторының мақсаты мен ұстанымына сүйене отырып, негізгі ойды анықтау; кесте және сызба бойынша мәтін мазмұнын болжау; іскерлік әңгімеге қатысу, проблеманы шешу және уағдаластыққа қол жеткізу; Қоғамдық келісім шеңберінде көпшілік алдында сөз сөйлеу үшін жан-жақты монолог құру.-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және оқу-ғылыми салалар; тыңдалған материалды сенімділік тұрғысынан бағалау, оны сыни бағалау;
2) оқу: әр түрлі мәтіндердің басты, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну, авторлық ұстанымды сыни бағалау; мәтіннің негізгі ойын жеткізудегі түс, қаріптік саналуандық, дыбыс және графикалық бейнелердің, гиперсілтемелердің рөлін анықтау; мәтіндегі бейнелеу-мәнерлі құралдарды, стилистикалық фигураларды және басқа да тәсілдерді қолдануды түсіну; түрлерін, белгілерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау ғылыми және публицистикалық стильдер мен астарлардың мәтіндерін (аннотация, тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөз сөйлеу); оқылған мәтін бойынша зерттеу және гипотеза үшін сұрақтарды тұжырымдау; оқырман алдына қоятын коммуникативтік міндеттерге байланысты оқудың әртүрлі түрлерін пайдалану; Әртүрлі дереккөздерден ақпарат алу, өзара байланысты орнату және негізделген тұжырымдар құру; тақырыпты, негізгі ойды, проблеманы, мақсатты ескере отырып, мәтіндердің (композициялақ, тілдік және жанрлық) стилистикалық ерекшеліктерін салыстыру мақсатты аудитория, автордың позициясы және оқырманға әсер ету; мәтін фрагментінің мазмұнын түсіндіру, оны тақырыппен, негізгі идеямен, авторлық позициямен байланыстыру;
3) жазылым: тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау, негізгі ойды сақтай отырып, бастапқы материалды сығымдау және парафраздау; ақпаратты презентация түрінде ұсыну, кестені, схеманы, графиканы, аудиофайл диаграммасын, фотографияны, қозғалмалы иллюстрацияларды пайдалану; ғылыми және публицистикалық стильдер мен астарлы мәтіндерді жасау (аннотация, тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу баяндама) мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып; эссенің әр түрін, оның ішінде аргументативті және пікірталас түрінде жазу, ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарау және талдау, осы мәселені шешудің өз жолдарын ұсыну және негіздеу; автордың сенімі, көзқарасы мен сезімін көрсететін тәсілдерді пайдалана отырып, әр түрлі жанрдағы баяндау мәтіндері мен сипаттау мәтіндерін жазу; мақсат, мақсатты аудитория, қарым-қатынас жағдайы мен оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі барлық кемшіліктерді түзету және редакциялау; шығармашылық жұмыстар жазу (әңгіме мәтіндері мен аралас типтегі мәтіндер);
4) сөйлеу нормаларын сақтау: орфографиялық нормаларды сақтау; қарым-қатынастың мақсаты мен жағдайына сәйкес ресми-іскерлік стильдегі лексиканы, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық фигураларды пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық (абстрактілі семантика етістіктерін, қазіргі шақтың жетілмеген түріндегі етістіктерді пайдалану), синтаксистік (қайтарымды етістіктері және қысқа пассивті құрылымдары бар пассивті құрылымдарда) және стилистикалық нормалар; тыныс белгілерін қарапайым, қарапайым күрделі және күрделі сөйлемдерде әр түрлі байланыс түрлерімен қолдану.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
19. Бағдарламада "оқу мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
20. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1.Хабарлама/ақпарат мазмұнын түсіну | 10.1.1 - факт пен пікірді ажырата отырып, мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; мақсатты аудиторияны анықтау; | 11.1.1- әр түрлі жанрдағы мәтіндердің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас, полемика, мақала, бейнесюжет) автордың ұстанымына сыни көзқарасын білдіре отырып түсіну (кіріспе конструкциялар, терминология); мақсатты аудиторияны анықтау; |
2. Оқиғаларды болжау | 10.1.2 - мәтінде көтерілген мәселе бойынша мазмұнды болжау; | 11.1.2-мәтін мазмұнын кестелер мен диаграммалар бойынша болжау; |
3. Диалогқа қатысу | 10.1.3 - пікірталастарға қатысыңыз, өз ұстанымыңызды дәлелдеңіз және мәселені шешудің әртүрлі жолдарын ұсыныңыз; | 11.1.3 - іскерлік әңгімеге қатысу, мәселені шешу және келісімге қол жеткізу; |
4.Монологтық тұжырымның құрылысы | 10.1.4 - қоғамдық-саяси және оқу-ғылыми салалар шегінде кемінде 3 микротеманы қамтитын кеңейтілген монолог (берілген тақырыпқа пайымдау, сендіру) құру; | 11.1.4 - қоғамдық-саяси және оқу-ғылыми салалар шегінде кемінде 3 микротеманы қамтитын кеңейтілген монолог (берілген тақырыпқа пайымдау, сендіру) құру; |
5.Тыңдалған материалды бағалау | 10.1.5 - тыңдалған материалды өз пікірін білдіре отырып, ақпараттың шынайылығы, өзектілігі тұрғысынан бағалау. | 11.1.5 - тыңдалған материалды сенімділік тұрғысынан бағалау, оны сыни бағалау. |
2) оқылым:
Білім алушылар... | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1.Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтау және негізгі ойды анықтау | 10.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі жазбалардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; | 11.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі түс, қаріп әртүрлілігі, дыбыс және графикалық кескіндердің, еренсілтемелердің рөлін анықтау; |
2.Оқылған мәтінде лексикалық және синтаксистік бірліктердің қолданылуын түсіну | 10.2.2 - мәтінде арнайы лексиканы, аббревиатураларды, перифразаларды, аллюзияларды, эвфемизмдерді және мәнерліліктің басқа да құралдарын қолдануды түсіну; | 11.2.2.1 - мәтінде бейнелеу-мәнерлі құралдардың, стилистикалық фигуралардың және басқа да тәсілдердің қолданылуын түсіну; |
3. Мәтіндердің түрлері мен стильдерін анықтау | 10.2.3 - әр түрлі жанрдағы, стильдегі және ішкі стильдегі мәтіндердің түрлерін, белгілерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау (аналитикалық мақала, сыни мақала, эссе, пресс-релиз); | 11.2.3 - әр түрлі жанрдағы, стильдегі және астарлы мәтіндердің типтерін, белгілерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау (аннотация, ғылыми мақала, репортаж, көпшілік алдында сөз сөйлеу); |
4.Сұрақтарды тұжырымдау | 10.2.4 - оқылған мәтін бойынша зерттеу үшін сұрақтар мен идеяларды тұжырымдау; | 11.2.4 - оқылған мәтін бойынша зерттеу және гипотеза үшін сұрақтар тұжырымдау; |
5. Оқу түрлері | 10.2.5 - қарап шығу, сканерлеу және егжей-тегжейлі оқу әдістерін қолданыңыз; | 11.2.5 - оқырман алдына қоятын коммуникативті міндеттерге байланысты оқудың әртүрлі түрлерін қолданыңыз; |
6.Әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу | 10.2.6 - әр түрлі көздерден ақпаратты алу және синтездеу, әр түрлі көзқарастарды салыстыру; | 11.2.6 - әр түрлі көздерден ақпарат алу, қарым-қатынас орнату және негізделген қорытынды жасау; |
7.Мәтіндерді салыстырмалы талдау | 10.2.7 - тақырыпты, негізгі ойды, мәселені, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын ескере отырып, мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру; | 11.2.7 - тақырыпты, негізгі ойды, мәселені, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру; |
8. Мәтін интерпретациясы | 10.2.8 - сөйлемнің, абзацтың мазмұнын тақырыпқа, негізгі идеяға, авторлық ұстанымға байланыстыра отырып түсіндіру. | 11.2.8 - мәтін фрагментінің мазмұнын тақырыпқа, негізгі идеяға, авторлық ұстанымға байланыстыра отырып түсіндіру. |
3) жазылым:
Білім алушылар... | ||
10 - сынып | 11 - сынып | |
1. Тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау | 10.3.1 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысқа жоспарлар, толық немесе қысқаша мазмұндама, тезистер, резюмелер, Конспектілер түрінде баяндау; | 11.3.1 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысқа жоспарлар, толық немесе қысқаша мазмұндама, тезистер, түйіндемелер, рефераттар, аннотациялар, хабарламалар, баяндамалар түрінде баяндау; |
2. Ақпаратты әртүрлі нысандарда ұсыну | 10.3.2 - ақпаратты график, кесте, диаграмма, схема, инфографика, соның ішінде АКТ арқылы ұсыну; | 11.3.2 - кестелерді, диаграммаларды, графиктерді, аудио файл диаграммаларын, фотосуреттерді қолдана отырып, презентация түрінде ақпарат беріңіз; |
3. Әр түрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құру | 10.3.3 - ғылыми-көпшілік подстильдің (мақала, эссе, очерк, конспект), публицистикалық стильдің (ескерту, баспасөз-релизі) әртүрлі типтері мен жанрларының мәтіндерін жасау; | 11.3.3 - әр түрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді жасау (аннотация, мақала, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, дәйексөзді қолдану орынды; |
4. Эссе жазу | 10.3.4 - әр түрлі эссе, соның ішінде сыни, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдай отырып, автормен келісетінін/келіспейтінін білдіріп, негіздейді; | 11.3.4 - ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарастыру және талдау, осы мәселені шешудің өзіндік жолдарын ұсыну және негіздеу арқылы әр түрлі эссе, соның ішінде аргументативті және пікірталас түрінде жазу; |
5. Мәтіндерді түзету және редакциялау | 10.3.5 - түзету және өңдеу мәтіндегі барлық кемшіліктер мақсаты, мақсатты аудиториясы, қарым-қатынас жағдайы және оқырманға әсері; | 11.3.5 - түзету және өңдеу мәтіндегі барлық кемшіліктер, мақсатты аудиторияны, қарым-қатынас жағдайын және оқырманға әсерін ескере отырып; |
6. Шығармашылық жазу | 10.3.6 - шығармашылық жұмыстарды жазу: (фрагмент/мәтін фрагменттері) белгілі бір композициялық элементтер болып табылады. | 11.3.6 - шығармашылық жұмыстар жазу (повесть-мәтіндер және аралас типтегі мәтіндер). |
4) әдеби тіл нормасы:
Білім алушылар... | ||
10 - сынып | 11 - сынып | |
1.Орфографиялық нормаларды сақтау | 10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | 11.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; |
2.Лексикалық нормаларды сақтау | 10.4.2 - қарым - қатынастың мақсаты мен жағдайына сәйкес ресми іскери стильдің, журналистік және ғылыми стильдердің, стилистикалық фигуралардың лексикасын қолданыңыз; | 11.4.2 - қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес тілдің әртүрлі бейнелеу және экспрессивті құралдарын, стилистикалық фигураларды қолданыңыз; |
3.Грамматикалық нормаларды сақтау | 10.4.3 - сөзжасамдық және морфологиялық нормаларды сақтау; | 11.4.3 - синтаксистік нормаларды сақтау; |
4.Пунктуациялық нормаларды сақтау | 10. 4.4 - тыныс белгілерін қарапайым, қарапайым күрделі және күрделі сөйлемдерде қолдану. | 11.4.4 - тыныс белгілерін қарапайым, қарапайым күрделі және күрделі сөйлемдерде әр түрлі байланыс түрлерімен қолдану. |
21. Тоқсандық сағаттарды бөлімдер мен бөлімдер бойынша бөлу мұғалімнің қалауы бойынша өзгереді.
22. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту ұйғыр тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту ұйғыр тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10 -сынып:
Тақырып | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
Барлығы: 36 сағат, аптасына 1 сағат | ||
1-тоқсан | ||
1-тарау. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1 – әр түрлі жанрдағы мәтіндердің (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас) негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын факт пен пікірді айыра отырып түсіну; мақсатты аудиторияны анықтау; |
Оқылым |
10.2.1 – мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі жазбалардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; | |
Жазылым |
10.3.1-тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын кеңейтілген және сығылған жоспарлар, толық немесе қысқаша мазмұндама, тезистер, резюмелер, конспектілер түрінде баяндау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2-тоқсан | ||
2-тарау. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2 – мәтінде көтерілген мәселе бойынша мазмұнды болжау; |
Оқылым |
10.2.2 - мәтінде арнайы лексиканы, аббревиатураны, перифразаны, аллюзияны, эвфемизмдерді және мәнерліліктің басқа да құралдарын қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
10.3.2 – ақпаратты график, кесте, диаграмма, инфографика, соның ішінде АКТ арқылы ұсыну; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
3-тоқсан | ||
3-тарау. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.4 - қоғамдық-саяси және оқу-ғылыми салалар шегінде кемінде 3 микротеманы қамтитын кеңейтілген монолог (берілген тақырыпқа пайымдау, сендіру) құру; |
Оқылым |
10.2.1-мәтіннің негізгі ойын жеткізудегі ескертулердің, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; | |
Жазылым |
10.3.3-ғылыми-көпшілік подстильдің (мақала, эссе, очерк, конспект), публицистикалық стильдің (ескерту, баспасөз-релизі)әртүрлі типтері мен жанрларының мәтіндерін жасау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; | |
4-тарау. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1-әр түрлі жанрдағы мәтіндердің (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас) негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын факт пен пікірді айыра отырып түсіну; мақсатты аудиторияны анықтау; |
Оқылым |
10.2.4-оқылған мәтін бойынша зерттеу үшін сұрақтар мен идеяларды тұжырымдау; | |
Жазылым |
10.3.2-ақпаратты график, кесте, диаграмма, инфографика түрінде, оның ішінде АКТ көмегімен ұсыну; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; | |
4-тоқсан | ||
5-тарау | Тыңдалым және айтылым |
10.1.4-қоғамдық-саяси және оқу-ғылыми салалар шегінде кемінде 3 микротеманы қамтитын кеңейтілген монолог (берілген тақырыпқа пайымдау, сендіру) құру; |
Оқылым |
10.2.3-ғылыми-көпшілік подстильдің (очерк, мақала, эссе), публицистикалық стильдің (пресс-релиз) әр түрлі жанрындағы мәтіндердің типтерін, белгілерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау; | |
Жазылым |
10.3.3-ғылыми-көпшілік подстильдің (мақала, эссе, очерк, конспект), публицистикалық стильдің (ескерту, баспасөз-релизі)әртүрлі типтері мен жанрларының мәтіндерін жасау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2) 11-сынып:
Тақырып | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
Барлығы: 36 сағат, аптасына 1 сағат | ||
1-тоқсан | ||
1-тарау. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1 - әр түрлі жанрдағы мәтіндердің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас, полемика, мақала, бейнесюжет) автордың ұстанымына сыни көзқарасын білдіре отырып түсіну (кіріспе конструкциялар, терминология); мақсатты аудиторияны анықтау; |
Оқылым |
11.2.1-мәтіннің негізгі ойын жеткізудегі түс, қаріптік көп түрлілік, дыбыс және графикалық бейнелердің, еренсілтемелердің рөлін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.1-тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысқа жоспарлар, толық немесе қысқаша мазмұндама, тезистер, түйіндемелер, рефераттар, аннотациялар, хабарламалар, баяндамалар түрінде баяндау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2 - тоқсан | ||
2-тарау | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2-кесте және сызба бойынша мәтін мазмұнын болжау; |
Оқылым |
11.2.2-мәтінде бейнелеу-мәнерлі құралдарды, стилистикалық фигураларды және басқа да тәсілдерді қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
11.3.2-кестелерді, графиктерді, диаграммаларды, аудиофайлдарды, фотосуреттерді пайдалана отырып, ақпаратты презентация түрінде ұсыну; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; | |
3-тоқсан | ||
3-тарау. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.4-қоғамдық-саяси және оқу-ғылыми салалар шегінде кемінде 3 микротеманы қамтитын кеңейтілген монолог (берілген тақырыпқа пайымдау, сендіру) құру; |
Оқылым |
11.2.2-мәтінде бейнелеу-мәнерлі құралдарды, стилистикалық фигураларды және басқа да тәсілдерді қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
11.3.3-әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құру( аннотация, Мақала, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу), мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, дәйексөздерді қолдану орынды; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.2-қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес тілдің түрлі бейнелеу-мәнерлі құралдарын, стилистикалық фигураларды пайдалану; | |
4-тарау. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1-әр түрлі жанрдағы мәтіндердің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас, полемика, мақала, бейнесюжет) автордың ұстанымына сыни көзқарасын білдіре отырып түсіну (кіріспе конструкциялар, терминология); |
Оқылым |
11.2.4-оқылған мәтін бойынша зерттеу және гипотеза үшін сұрақтарды тұжырымдау; | |
Жазылым |
11.3.2-кестелерді, графиктерді, диаграммаларды, аудиофайлдарды, фотосуреттерді пайдалана отырып, ақпаратты презентация түрінде ұсыну; | |
Әдеби тіл нормалары |
11.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; | |
4-тоқсан | ||
5-тарау. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.4-қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық және оқу-ғылыми салалар шеңберінде көпшілік алдында сөз сөйлеу үшін кеңейтілген монолог құру; |
Оқылым |
11.2.3 - ғылыми және публицистикалық стильдер мен Астарлардың әр түрлі жанрындағы мәтіндердің типтерін, белгілерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау (аннотация, тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөз сөйлеу); | |
Жазылым |
11.3.3-әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құру( аннотация, мақала, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу), мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, дәйексөздерді қолдану орынды; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; | |
3-тараумен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 87-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Ұйғыр тілі" оқу пәні білім беру үдерісінде екі функцияны орындайды: біріншіден, оқу пәні, екіншіден, басқа пәндерді оқыту құралы.
3. "Ұйғыр тілі" оқу пәнін оқытудың мақсаты - әртүрлі деңгейдегі құралдарды пайдалану нормаларын ескере отырып, тіл туралы қалыптасқан білім негізінде сөйлеу қызметінің барлық түрлері (тыңдау, айту, оқу және жазу) бойынша білім алушылардың функционалдық сауаттылығын жетілдіру және оларды қарым-қатынастың әртүрлі салаларында өнімді сөйлеу әрекетін жандандыру арқылы шығармашылық белсенді тілдік тұлғаны дамыту.
4. Оқыту пәні қазіргі заманғы ұйғыр әдеби тілі болып табылады, оның көпэтносты және көптілді Қазақстанның қазіргі жағдайында нақты жұмыс істеуі.
5. Оқыту міндеттері:
1) ұйғыр тілі туралы білімді пайдалану, әдеби тіл нормаларын (орфоэпиялық, орфографиялық, лексикалық және грамматикалық) және ауызша және жазбаша сөйлеудегі сөйлеу этикетінің ережелерін сақтау;
2) ақпаратты іздеу, алу және түрлендіру дағдыларын жетілдіру;
3) академиялық тілдің қолданылатын грамматикалық құралдарының шеңберін кеңейту және сөздік қорын байыту;
4) сыни ойлау дағдыларын жетілдіру: алынған ақпаратты талдау, синтездеу, бағалау, түсіндіру;
5) коммуникативтік міндеттерге байланысты оқудың әртүрлі түрлерін пайдалану;
6) тыңдау және сөйлеу дағдыларын жетілдіру;
7) көпшілік алдында сөйлеудің әртүрлі жанрларында монологиялық мәлімдеме жасау, қарым-қатынас жағдайына сәйкес нормативтік тұрғыдан тілдік құралдарды сыни бағалау және таңдау дағдыларын жетілдіру;
8) мәселені шешу жолдарын ұсына отырып, табысты диалогтік қарым-қатынас жасау, түрлі салаларда және коммуникативтік жағдайларда пікірсайыс жүргізу білігін жетілдіру;
9) әр түрлі жанрдағы мәтіндерді құру кезінде стилистикалық сауаттылықты жетілдіру; жеке авторлық стильді қалыптастыру; мәтінді түзете және өңдей білу; жеке авторлық стильді қалыптастыру;
10) ұйғыр тілінің ұлттық-мәдени ерекшелігі туралы, ұйғыр, қазақ және басқа халықтардың мәдениеті туралы түсініктерді кеңейту;
11) қарым-қатынас құралы, білім көзі, рухани-адамгершілік құндылық, қоғамда табысты әлеуметтенуге ықпал ететін тілдік капитал ретінде тілге саналы қатынасты тәрбиелеу.
6. Грамматикалық материал сөйлеу тақырыптары аясында зерттеледі. Тілді оқыту толассыз тақырыптарды зерделеу, түрлі пәндік салалардың мәтіндерін пайдалану, академиялық тілді дамыту арқылы басқа пәндермен интеграциялау арқылы жүзеге асырылады.
7. "Ұйғыр тілі" пәні бойынша оқу бағдарламасы жоғары мектепте 2 жылға есептелген.
2-тарау. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің мазмұны
8. "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.9. "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқу бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
10. Әрбір бөлімшеде белгіленген оқу мақсаттары мұғалімге сөйлеу әрекетінің төрт түрін (тыңдау, айту, оқу, жазу) дамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлауға, сондай-ақ білім алушылардың жетістіктерін бағалауға, оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.
11. Оқу пәнінің мазмұны 4 бөлімнен тұрады:
1) тыңдау және сөйлеу;
2) оқу;
3) хат;
4) сөйлеу нормаларын сақтау.
12. "Тыңдау және сөйлеу" бөлімі келесі бөлімдерді қамтиды:
1) хабарлама/ақпарат мазмұнын түсіну;
2) негізгі ойды анықтау;
3) оқиғаларды болжау;
4) диалогқа қатысу;
5) монологиялық мәлімдеменің құрылысы;
6) тыңдалған материалды бағалау.
13. "Оқу" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) Ақпаратты түсіну;
2) мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтау және негізгі ойды анықтау;
3) оқылған мәтінде лексикалық және синтаксистік бірліктердің қолданылуын түсіну;
4) мәтіндердің түрлері мен стильдерін анықтау;
5) сұрақтарды тұжырымдау және бағалау;
6) оқу түрлері;
7) әртүрлі көздерден ақпарат алу;
8) мәтіндерді салыстырмалы талдау;
9) мәтінді түсіндіру.
14. "Жазу" бөлімі мынадай кіші бөлімдерді қамтиды:
1) жоспар құру;
2) тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау;
3) әр түрлі ұсыну формаларын қолдана отырып мәтіндер жазу;
4) әр түрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құру;
5) эссе жазу;
6) шығармашылық жазу;
7) мәтіндерді түзету және редакциялау.
15. "Сөйлеу нормаларын сақтау бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) орфографиялық нормаларды сақтау;
2) лексикалық нормаларды сақтау;
3) грамматикалық нормаларды сақтау;
4) пунктуациялық нормаларды сақтау.
16.Негізгі мазмұны
17.10 сыныпқа арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдау және сөйлеу: мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; факт пен пікірді ажырату; негізгі ойды вербалды емес қарым-қатынас құралдарын ескере отырып анықтау; мәтінде көтерілген проблема бойынша мазмұнды болжау; пікірталастарға қатысу, өз ұстанымын дәлелдеу, мәселені шешудің түрлі жолдарын ұсыну; жан-жақты монолог құру (берілген тақырыпқа пайымдау, пікір білдіру), қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени және оқу-ғылыми салалар шегінде кемінде 3 микротеманы қамтитын ақпаратты ұсыну; тыңдалған материалды ақпараттың анықтығы, өзектілігі тұрғысынан бағалау, өз пікірін білдіру болып табылады.
2) оқылым: әр түрлі мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын, мәтіндегі ақпаратты басқа дереккөздердегі ақпаратпен/жеке тәжірибемен байланыстыра отырып түсіну; мәтіннің негізгі ойын жеткізудегі ескертпелердің, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; мәтіндегі арнайы лексиканы, аббревиатураларды, перифразаларды, аллюзияларды, эвфемизмдерді және басқа да мәнерлілік құралдарын қолдануды түсіну; мәтіннің негізгі мағынасын анықтау әр түрлі жанрдағы мәтіндердің типтері, белгілері мен тілдік ерекшеліктері, ғылыми-көпшілік подстиль мәтіндерінің ерекшеліктері( очерк, эссе, мақала), публицистикалық стиль (ескерту, баспасөз релизі, жол очеркі); оқылған мәтін бойынша зерттеу үшін сұрақтар мен идеяларды тұжырымдау; қарап оқу, сканерлеу және егжей-тегжейлі оқу тәсілдерін пайдалану; әртүрлі дереккөздерден ақпарат алу және синтездеу, әртүрлі көзқарастарды салыстыру; тақырыпты, негізгі ойды, проблеманы, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын ескере отырып, мәтіндердің (композициялық, тілдік және жанрлық) стилистикалық ерекшеліктерін салыстыру; сөйлемнің, абзацтың мазмұнын түсіндіру, оны тақырыппен, негізгі идеямен, авторлық ұстаныммен байланыстыру.
3) жазылым: әр түрлі жоспар түрлерін, соның ішінде аталық және сұрақтық құру; тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау, негізгі ойды сақтай отырып, бастапқы материалды парафраздау; ақпаратты график, кесте, диаграмма, схема, инфографика түрінде, оның ішінде АКТ көмегімен ұсыну; ғылыми-танымал подстиль мәтіндерін жасау (очерк, эссе) (ескертпе, баспасөз релизі, жол очеркі); мақсатын, нысаналы аудиториясын және сөйлеу жағдайын ескере отырып; эссенің әртүрлі түрлерін, оның ішінде сын тұрғысынан жазу, ғылыми және публицистикалық әдебиетті талдау, автормен өз келісімін/келіспеуін білдіру және негіздеу; сипаттау мәтіндері мен мәтіндерді жазу-оқырманға әсер ету құралдарын қолдана отырып, әр түрлі жанрдағы әңгімелерді жазу; мәтіндегі барлық кемшіліктерді мақсаттарды, мақсатты аудиторияны, қарым-қатынас жағдайын және оқырманға әсерін ескере отырып түзету және редакциялау.
4) сөйлеу нормаларын сақтау: орфографиялық нормаларды сақтау; қарым-қатынастың мақсаты мен жағдайына сәйкес ресми-іскерлік стильдегі лексиканы, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық фигураларды пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық нормаларды сақтау (абстрактілі семантика етістіктерін, қазіргі заманның жетілмеген түрі етістіктерін пайдалану); тыныс белгілерін қарапайым, қарапайым күрделі және күрделі жағдайларда қолдану ұсыныстар.
18. 11-сыныпқа арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдау және сөйлеу: мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, автордың ұстанымына сыни көзқарасын білдіру; мәтін авторының мақсаты мен ұстанымына сүйене отырып, негізгі ойды анықтау; кесте және сызба бойынша мәтін мазмұнын болжау; іскерлік әңгімеге қатысу, проблеманы шешу және уағдаластыққа қол жеткізу; Қоғамдық келісім шеңберінде көпшілік алдында сөз сөйлеу үшін жан-жақты монолог құру.-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және оқу-ғылыми салалар; тыңдалған материалды сенімділік тұрғысынан бағалау, оны сыни бағалау.
2) Оқу: әр түрлі мәтіндердің басты, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну, авторлық ұстанымды сыни бағалау; мәтіннің негізгі ойын жеткізудегі түс, қаріптік саналуандық, дыбыс және графикалық бейнелердің, гиперсілтемелердің рөлін анықтау; мәтіндегі бейнелеу-мәнерлі құралдарды, стилистикалық фигураларды және басқа да тәсілдерді қолдануды түсіну; түрлерін, белгілерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау ғылыми және публицистикалық стильдер мен Астарлардың мәтіндерін (аннотация, тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөз сөйлеу) ; оқылған мәтін бойынша зерттеу және гипотеза үшін сұрақтарды тұжырымдау; оқырман алдына қоятын коммуникативтік міндеттерге байланысты оқудың әртүрлі түрлерін пайдалану; Әртүрлі дереккөздерден ақпарат алу, өзара байланысты орнату және негізделген тұжырымдар құру; тақырыпты, негізгі ойды, проблеманы, мақсатты ескере отырып, мәтіндердің (композициялық, тілдік және жанрлық) стилистикалық ерекшеліктерін салыстыру, мақсатты аудитория, автордың позициясы және оқырманға әсер ету; мәтін фрагментінің мазмұнын түсіндіру, оны тақырыппен, негізгі идеямен, авторлық позициямен байланыстыру.
3) жазылым: жоспардың әртүрлі түрлерін, оның ішінде тірек - жоспар схемасын жасау; тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау, негізгі ойды сақтай отырып, бастапқы материалды сығымдау және парафраздау; ақпаратты презентация түрінде ұсыну, кестені, схеманы, графиканы, аудиофайл диаграммасын, фотосуреттерді, қозғалыстағы суреттерді пайдалану; түрлі мәтін мәтіндерін жасау; негізгі ойды сақтай отырып, бастапқы материалды мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, түрлері мен стильдерін (аннотациялар, мақалалар, репортаждар, көпшілік алдында сөйлеу) жазу; эссенің әртүрлі түрлерін, соның ішінде аргументативті және дискуссиялық жазу, ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарау және талдау, осы мәселені шешудің өз жолдарын ұсыну және негіздеу; автордың сенімі, көзқарасы мен сезімін көрсететін әдістерді қолдана отырып, әр түрлі жанрдағы сипаттау мәтіндері мен баяндау мәтіндерін жазу; мақсат, мақсатты аудитория, қарым-қатынас жағдайы мен оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі барлық кемшіліктерді түзету және редакциялау.
4) сөйлеу нормаларын сақтау: орфографиялық нормаларды сақтау; қарым-қатынастың мақсаты мен жағдайына сәйкес ресми-іскерлік стильдегі лексиканы, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық фигураларды пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық, синтаксистік (қайтарымды етістіктері және қысқа пассивтік қатыстылықтары бар пассивті конструкцияларда, тұлғасыз сөйлемдерде) және стилистикалық нормаларды сақтау; қарым-қатынас белгілері мен қарапайым, қарапайым күрделі (оқшауланған мүшелер, кіріспе сөздер және қосылатын құрылымдар) және әртүрлі байланыс түрлері бар күрделі сөйлемдердегі тыныс белгілері.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
19. Бағдарламада "оқу мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
20. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар... | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1.Хабарлама/ақпарат мазмұнын түсіну | 10.1.1-факт пен пікірді ажырата отырып, мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас); | 11.1.1-автордың ұстанымына сыни көзқарасын білдіре отырып, мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну (кіріспе конструкциялар, терминология); мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас, полемика, мақала, бейнесюжет); |
2. Негізгі ойды анықтау | 10.1.2-тыңдалған мәтіннің мағыналық бөліктерін бөлу және олардың микротемаларын анықтау негізінде негізгі ойды анықтау; | 11.1.2-мәтін авторының мақсаты мен ұстанымына сүйене отырып, негізгі ойды анықтау |
3. Оқиғаларды болжау | 10.1.3-мәтінде көтерілген проблема бойынша мазмұнды болжау; | 11.1.3- мәтін мазмұнын кестелер мен диаграммалар бойынша болжау; |
4. Диалогқа қатысу | 10.1.4- пікірталастарға қатысыңыз, өз ұстанымыңызды дәлелдеңіз және мәселені шешудің әртүрлі жолдарын ұсыныңыз | 11.1.4- іскерлік әңгімеге қатысу, мәселені шешу және келісімге қол жеткізу; |
5.Монологтық тұжырымның құрылысы | 10.1.5 - қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени және оқу-ғылыми салалар шегінде кемінде 3 микротеманы қамтитын кеңейтілген монолог (берілген тақырыпқа пайымдау, сендіру) құру; | 11.1.5-қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және оқу-ғылыми салалар шеңберінде көпшілік алдында сөз сөйлеу үшін кеңейтілген монолог құру; |
6. Тыңдалған материалды бағалау | 10.1.6 - тыңдалған материалды өз пікірін білдіре отырып, ақпараттың шынайылығы, өзектілігі тұрғысынан бағалау. | 11.1.6 - тыңдалған материалды сенімділік тұрғысынан бағалау, оны сыни бағалау. |
2) оқылым:
Білім алушылар... | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Ақпаратты түсіну | 10.1.1 - мәтіндегі негізгі ақпаратты басқа көздерден алынған ақпаратпен/жеке тәжірибемен байланыстыра отырып, үздіксіз және толық емес мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну; | 11.1.1 - үздіксіз және үздіксіз мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну, автордың позициясын сыни бағалау; |
2. Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтау және негізгі ойды анықтау | 10.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі жазбалардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; | 11.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі түс, қаріп әртүрлілігі, дыбыс және графикалық кескіндердің, еренсілтемелердің рөлін анықтау; |
3. Оқылған мәтінде лексикалық және синтаксистік бірліктердің қолданылуын түсіну | 10.2.2 – мәтінде арнайы лексиканы, аббревиатураларды, перифразаларды, аллюзияларды, эвфемизмдерді және мәнерліліктің басқа да құралдарын қолдануды түсіну; | 11.2.2 – мәтінде бейнелеу-мәнерлі құралдардың, стилистикалық фигуралардың және басқа да тәсілдердің қолданылуын түсіну; |
4. Мәтіндердің түрлері мен стильдерін анықтау | 10.2.3- ғылыми-көпшілік подстильдің(мақала, эссе, очерк, конспект), публицистикалық стильдің (ескерту, пресс-релиз, жол очеркі)әр түрлі жанрындағы мәтіндердің типтерін, белгілерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау; | 11.2.3 - әр түрлі жанрдағы, стильдегі және астарлы мәтіндердің (аннотация, ғылыми мақала, репортаж, көпшілік алдында сөз сөйлеу) түрлері, белгілері мен тілдік ерекшеліктерін және олардың астарларын анықтау; |
5. Сұрақтарды тұжырымдау | 10.2.4 - оқылған мәтін бойынша зерттеу үшін сұрақтар мен идеяларды тұжырымдау; | 11.2.4 - оқылған мәтін бойынша зерттеу және гипотеза үшін сұрақтар тұжырымдау; |
6. Оқу түрлері | 10.2.5 - қарап шығу, сканерлеу және егжей-тегжейлі оқу әдістерін қолданыңыз; | 11. 2.5 - оқырман алдына қоятын коммуникативті міндеттерге байланысты оқудың әртүрлі түрлерін қолданыңыз; |
7. Әр түрлі көздерден ақпарат алу | 10. 2.6 - әр түрлі көздерден ақпаратты алу және синтездеу, әр түрлі көзқарастарды салыстыру; | 11.2.6 - әр түрлі көздерден ақпарат алу, қарым-қатынас орнату және негізделген қорытынды жасау; |
8. Мәтіндерді салыстырмалы талдау | 10.2.7-тақырыпты, негізгі ойды, мәселені, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын ескере отырып, мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру; | 11.2.7-тақырыпты, негізгі ойды, мәселені, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру; |
9. Мәтіндерді салыстырмалы талдау | 10.2.8-тақырыпты, негізгі ойды, мәселені, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын ескере отырып, мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру; | 11.2.8-тақырыпты, негізгі ойды, мәселені, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру; |
10. Мәтін интерпретациясы | 10.2.8-сөйлемнің, абзацтың мазмұнын тақырыпқа, негізгі идеяға, авторлық ұстанымға байланыстыра отырып түсіндіру; | 11.2.8-мәтін фрагментінің мазмұнын тақырыпқа, негізгі идеяға, авторлық ұстанымға байланыстыра отырып түсіндіру; |
3) жазылым
Білім алушылар... | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1.Жоспар құру | 10.1.1-жоспардың әртүрлі түрлерін, оның ішінде атау және сұрақ түрлерін құрастыру; | 11.3.1 - жоспардың әр түрлі түрлерін, оның ішінде тірек - жоспарды құру; |
2. Тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау | 10.3.1 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысқа жоспарлар, толық немесе қысқаша мазмұндама, тезистер, резюмелер, Конспектілер түрінде баяндау; | 11.3.1 -тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысқа жоспарлар, толық немесе қысқаша мазмұндама, тезистер, түйіндемелер, рефераттар, аннотациялар, хабарламалар, баяндамалар түрінде баяндау; |
3. Ақпаратты әртүрлі нысандарда ұсыну | 10.3.2 - ақпаратты график, кесте, диаграмма, схема, инфографика, соның ішінде АКТ арқылы ұсыну; | 11.3.2- кестелерді, диаграммаларды, графиктерді, аудио файл диаграммаларын, фотосуреттерді, қозғалатын суреттерді қолдана отырып, презентация түрінде ақпарат беріңіз; |
4. Әр түрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құру | 10.3.3-мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, ғылыми-көпшілік подстильдің (мақала, эссе, очерк, конспект), публицистикалық стильдің (ескерту, баспасөз релизі, жол очеркі) әртүрлі типтері мен жанрларындағы мәтіндерді жасау; | 11.3.3-әр түрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құру (аннотация, Мақала, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу)мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, дәйексөзді қолдану орынды; дәйексөзді қолдану орынды; |
5. Эссе жазу | 10.3.4-әр түрлі эссе, оның ішінде сыни эссе жазу, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдау, автормен өз келісімін/келіспеушілігін білдіру және негіздеу; | 11.3.4 - ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарастыру және талдау, осы мәселені шешудің өзіндік жолдарын ұсыну және негіздеу арқылы әр түрлі эссе, соның ішінде аргументативті және пікірталас түрінде жазу; |
6. Шығармашылық хат | 10.3.6 - оқырманға әсер ету құралдарын қолдана отырып, әр түрлі жанрдағы сипаттау мәтіндері мен баяндау мәтіндерін жазу; | 11.3.6 - автордың сенімдері, көзқарастары мен сезімдерін көрсететін әдістерді қолдана отырып, әр түрлі жанрдағы сипаттау мәтіндері мен әңгімелеу мәтіндерін жазу; |
7. Мәтіндерді түзету және редакциялау | 10.3.5- түзету және өңдеу мәтіндегі барлық кемшіліктер мақсаты, мақсатты аудиториясы, қарым-қатынас жағдайы және оқырманға әсері. | 11.3.5 - түзету және өңдеу мәтіндегі барлық кемшіліктер, мақсатты аудиторияны, қарым-қатынас жағдайын және оқырманға әсерін ескере отырып. |
4) сөйлеу нормаларын сақтау:
Білім алушылар... | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1.Орфографиялық нормаларды сақтау | 10. 4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; | 11.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; |
2. Лексикалық нормаларды сақтау | 10. 4.2 - қарым - қатынастың мақсаты мен жағдайына сәйкес ресми іскери стильдің,журналистік және ғылыми стильдердің, стилистикалық фигуралардың лексикасын қолданыңыз; | 11.4.2 - қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес тілдің әртүрлі бейнелеу және экспрессивті құралдарын, стилистикалық фигураларды қолданыңыз; |
3. Грамматикалық нормаларды сақтау | 10.4.3 - сөзжасамдық және морфологиялық нормаларды сақтау (дерексіз семантика етістіктерін, қазіргі кездегі жетілмеген етістіктерді қолдану); | 11.4.3 - синтаксистік нормаларды сақтау (қайталанатын етістіктері бар пассивті құрылымдарда және қысқа пассивті қатысымдарда, жеке сөйлемдерде), стилистикалық нормалар; |
4. Пунктуациялық нормаларды сақтау | 10.4.4- тыныс белгілерін Қарапайым, Қарапайым күрделі (оқшауланған мүшелер, кіріспе сөздер, қосылатын құрылымдар) және күрделі сөйлемдерде қолдану. | 11.4.4- тыныс белгілерін қарапайым, қарапайым күрделі(оқшауланған мүшелер, кіріспе сөздер және қосылатын құрылымдар) және әртүрлі байланыс түрлері бар күрделі сөйлемдерде қолдану. |
21. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
22. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту ұйғыр тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту ұйғыр тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Тақырып | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1-тарау | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1 - мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, дерек пен пікірді ажырата білу, мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау(дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас); |
Оқылым |
10.2.1 -мәтінде жасалған ақпаратты басқа көздерден алынған ақпаратпен/жеке тәжірибемен байланыстыра отырып, тұтас және тұтас емес мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну; | |
Жазылым |
10.3.1-жоспардың әртүрлі түрлерін, оның ішінде атау және сұрақ түрлерін құрастыру; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2-тарау. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2-мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, нақты Мен пікірді ажырату, мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау(дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас); |
Оқылым |
10.2.3 – мәтінде арнайы лексиканы, аббревиатураны, перифразаны, аллюзияны, эвфемизмдерді және мәнерліліктің басқа да құралдарын қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
10.3.1-жоспардың әртүрлі түрлерін, оның ішінде атау және сұрақ түрлерін құрастыру; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2-тоқсан | ||
3-тарау. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2-тыңдалған мәтіннің мағыналық бөліктерін бөлу және олардың микротемаларын анықтау негізінде негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
10.2.3-мәтінде арнайы лексиканы, аббревиатураны, перифразаны, аллюзияны, эвфемизмдерді және мәнерліліктің басқа да құралдарын қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
10.3.2 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысқа жоспарлар, тезистер, резюмелер, Конспектілер түрінде баяндау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 10.4.2 - қарым-қатынастың мақсаты мен жағдайына сәйкес ресми-іскерлік стильдің, публицистикалық және ғылыми стильдердің лексикасын, стилистикалық фигураларды пайдалану; | |
4-тарау | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1-мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, дерек пен пікірді ажырата білу, мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау(дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас); |
Оқылым |
10.2.1-мәтінде жасалған ақпаратты басқа көздерден алынған ақпаратпен/жеке тәжірибемен байланыстыра отырып, тұтас және тұтас емес мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну; | |
Жазылым |
10.3.2 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысқа жоспарлар, тезистер, резюмелер, Конспектілер түрінде баяндау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 10.4.3 - сөзжасамдық, морфологиялық нормаларды сақтау (абстрактілі семантика етістіктерін, қазіргі шақтың жетілмеген түріндегі етістіктерді пайдалану); | |
3- тоқсан | ||
5-тарау | Тыңдалым және айтылым |
10.1.4-пікірталасқа қатысу, өз ұстанымын дәлелдеу және мәселені шешудің әртүрлі жолдарын ұсыну; |
Оқылым |
10.2.3 – мәтінде арнайы лексиканы, аббревиатураларды, перифразаларды, аллюзияларды, эвфемизмдерді және мәнерліліктің басқа да құралдарын қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
10.3.2-тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысқа жоспарлар, тезистер, түйіндеме түрінде баяндау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 10.4.4 - тыныс белгілерін қарапайым, қарапайым күрделі (оқшауланған мүшелер, кіріспе сөздер, қосылатын құрылымдар) және күрделі сөйлемдерде қолдану; | |
6-тарау. | Тыңдалым және айтылым | 10.1.6 -тыңдалған материалды өз пікірін білдіре отырып, ақпараттың шынайылығы, өзектілігі тұрғысынан бағалау; |
Оқылым |
10.2.5-оқылған мәтін бойынша зерттеу үшін сұрақтар мен идеяларды тұжырымдау; | |
Жазылым |
10.3.3 -ақпаратты график, кесте, диаграмма, схема, инфографика түрінде, оның ішінде АКТ көмегімен ұсыну; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 10.4.4- тыныс белгілерін Қарапайым, Қарапайым күрделі (оқшауланған мүшелер, кіріспе сөздер, қосылатын құрылымдар) және күрделі сөйлемдерде қолдану; | |
7-тарау. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.4.- мәтінде көтерілген мәселені (қоғамдық-саяси) талдай отырып, негізгі ойды анықтау және ғаламдық мәселелермен байланыстыру; |
Оқылым |
10.2.2-мәтіннің негізгі ойын жеткізудегі ескертулердің, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; | |
Жазылым |
10.3.6-оқырманға әсер ету құралдарын қолдана отырып, әр түрлі жанрдағы сипаттау мәтіндерін және баяндау мәтіндерін жазу; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 10.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; | |
4-тоқсан | ||
8-тарау. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.5-қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени және оқу-ғылыми салалар шегінде кемінде 3 микротеманы қамтитын кеңейтілген монолог (берілген тақырыпқа пайымдау, сендіру) құру; |
Оқылым |
10.2.6-қарап шығу, сканерлеу және егжей-тегжейлі оқу тәсілдерін қолдану; | |
Жазылым |
10.3.5-әр түрлі эссе, оның ішінде сыни эссе жазу, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдау, автормен өз келісімін/келіспеушілігін білдіру және негіздеу; | |
Әдеби тіл нормалары | 10.4.2-қарым-қатынастың мақсаты мен жағдайына сәйкес ресми-іскерлік стильдің, публицистикалық және ғылыми стильдердің лексикасын, стилистикалық фигураларды пайдалану; | |
9-тарау. | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2- мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі (пікірталас) мақсатты аудиторияға арналған терминдер мен ұғымдарды, тілдік оралымдарды талдау; |
Оқылым |
10.2.5-мәтіндегі негізгі ойды анықтау, көтерілген мәселені бағалау, деректер мен пікірлерді өңдеу; | |
Жазылым |
10.3.6-бейнелеу құралдарын тиімді пайдалана отырып, түрлі тақырыптар бойынша шығармашылық жұмыстарды (өлең, хат, әңгіме, шығарма) ұсына білу; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 10.4.5.1-сөйлем мен мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу. | |
2) 11-сынып:
Тақырып | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1-бөлім. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1-автордың ұстанымына сыни көзқарасын білдіре отырып, мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну (кіріспе конструкциялар, терминология); мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас, полемика, мақала, бейнесюжет); |
Оқылым |
11.2.1-авторлық ұстанымды сыни бағалай отырып, тұтас және тұтас емес мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну; | |
Жазылым |
11.3.1 -. жоспардың әр түрлі түрлерін, оның ішінде тірек - жоспарды құру; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 11.4.3-синтаксистік нормаларды сақтау (қайтарымды етістіктермен және қысқа пассивті қатысымдармен, жеке сөйлемдерде), стилистикалық нормалар; | |
2-бөлім. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2-мәтін авторының мақсаты мен ұстанымына сүйене отырып, негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
11.2.4-ғылыми (аннотация, резюме, тезистер) және публицистикалық стильдердің (репортаж, көпшілік алдында сөз сөйлеу) әр түрлі жанрдағы мәтіндердің типтері, белгілері мен тілдік ерекшеліктерін және олардың астарларын анықтау; | |
Жазылым |
11.3.1 - жоспардың әртүрлі түрлерін, оның ішінде тірек-жоспарды құру; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.1-орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2 - тоқсан | ||
3-бөлім. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1-автордың ұстанымына сыни көзқарасын білдіре отырып, мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну( кіріспе конструкциялар, терминология); мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас, полемика, мақала, бейнесюжет); |
Оқылым |
11.2.4-ғылыми (аннотация, резюме, тезистер) және публицистикалық стильдердің (репортаж, көпшілік алдында сөз сөйлеу) әр түрлі жанрдағы мәтіндердің типтері, белгілері мен тілдік ерекшеліктерін және олардың астарларын анықтау; | |
Жазылым |
11.3.4-түрлі үлгідегі және стильдегі мәтіндерді құру (аннотация, Мақала, репортаж, көпшілік алдында сөз сөйлеу) мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып; дәйексөзді қолдану орынды; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 11.4.2- қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес тілдің әртүрлі бейнелеу және экспрессивті құралдарын, стилистикалық фигураларды қолданыңыз; | |
4- бөлім. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.3-кесте және сызба бойынша мәтін мазмұнын болжау; |
Оқылым |
11.2.1-авторлық ұстанымды сыни бағалай отырып, тұтас және тұтас емес мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну; | |
Жазылым |
11.3.2-тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын толық және қысқа жоспарлар, тезистер, резюмелер, Конспектілер, аннотациялар, хабарламалар, баяндамалар түрінде баяндау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 11.4.2-қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес тілдің түрлі бейнелеу-мәнерлі құралдарын, стилистикалық фигураларды пайдалану; | |
| ||
5-бөлім. Бейбітшілік, қауіпсіздік және жаһандық экономика | Тыңдалым және айтылым | 11.1.6 - тыңдалған материалды сенімділік тұрғысынан бағалау, оны сыни бағалау; |
Оқылым |
11.2.2-мәтіннің негізгі ойын жеткізудегі түс, қаріптік көп түрлілік, дыбыс және графикалық бейнелердің, еренсілтемелердің рөлін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.5-ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарастыра және талдай отырып, осы мәселені шешудің өз жолдарын ұсына және негіздей отырып, әртүрлі эссе түрлерін, оның ішінде аргументативті және пікірталасты жазу; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 11.4.4-тыныс белгілерін қарапайым, қарапайым күрделі (оқшауланған мүшелер, кіріспе сөздер және қосылатын құрылымдар) және әртүрлі байланыс түрлері бар күрделі сөйлемдерде қолдану; | |
6-бөлім. Ұлттың тарихи жәдігерлерін сақтау | Тыңдалым және айтылым |
11.1.6 - тыңдалған материалды сенімділік тұрғысынан бағалау, оны сын тұрғысынан бағалау; |
Оқылым |
11.2.6-оқырман алдына қойған коммуникативтік міндеттерге байланысты оқудың әртүрлі түрлерін қолдану; | |
Жазылым |
11.3.5-ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарастыра және талдай отырып, осы мәселені шешудің өз жолдарын ұсына және негіздей отырып, әртүрлі эссе түрлерін, оның ішінде аргументативті және пікірталасты жазу; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 11.4.4- тыныс белгілерін қарапайым, қарапайым күрделі (оқшауланған мүшелер, кіріспе сөздер және қосылатын құрылымдар) және әртүрлі байланыс түрлері бар күрделі сөйлемдерде қолдану; | |
7-бөлім. | Тыңдалым және айтылым |
11.1.5-қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және оқу-ғылыми салалар шеңберінде көпшілік алдында сөз сөйлеу үшін кеңейтілген монолог құру; |
Оқылым |
11.2.2-мәтіннің негізгі ойын жеткізудегі түс, қаріптік көп түрлілік, дыбыс және графикалық бейнелердің, еренсілтемелердің рөлін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.6-автордың сенімі, көзқарасы мен сезімін көрсететін тәсілдерді қолдана отырып, түрлі жанрдағы баяндау мәтіндерін және сипаттау мәтіндерін жазу; | |
Әдеби тіл нормалары | 11.4.1- мәтін нормаларын сақтап жазу (мәтін құрылымы, абзац, мәтін бөліктері, тақырып). | |
4- тоқсан | ||
8-бөлім. | Тыңдалым және айтылым | 11.1.6 - тыңдалған материалды сенімділік тұрғысынан бағалау, оны сыни бағалау; |
Оқылым |
11.2.4-ғылыми (аннотация, резюме, тезистер) және публицистикалық стильдердің (репортаж, көпшілік алдында сөз сөйлеу) әр түрлі жанрдағы мәтіндердің типтері, белгілері мен тілдік ерекшеліктерін және олардың астарларын анықтау; | |
Жазылым |
11.3.4-түрлі үлгідегі және стильдегі мәтіндерді құру (аннотация, Мақала, репортаж, көпшілік алдында сөз сөйлеу) мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып; | |
Әдеби тіл нормалары |
11.4.3-синтаксистік нормаларды сақтау (қайтарымды етістіктермен және қысқа пассивті қатысымдармен, жеке сөйлемдерде), стилистикалық нормалар; | |
9-бөлім: | Тыңдалым және айтылым |
11.1.4- мәтінде көтерілген мәселені, автор позициясын (қоғамдық-саяси, ғылыми) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
11.2.4-ғылыми (аннотация, резюме, тезистер) және публицистикалық стильдердің (репортаж, көпшілік алдында сөз сөйлеу) әр түрлі жанрдағы мәтіндердің типтері, белгілері мен тілдік ерекшеліктерін және олардың астарларын анықтау; | |
Жазылым |
11.3.4-түрлі үлгідегі және стильдегі мәтіндерді құру (аннотация, мақала, репортаж, көпшілік алдында сөз сөйлеу) мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып; дәйексөзді қолдану орынды; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.3-синтаксистік нормаларды сақтау (қайтарымды етістіктермен және қысқа пассивті қатысымдармен, жеке сөйлемдерде), стилистикалық нормалар; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 88-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Өзбек тілі" пәні оқу-тәрбие процесінде екі қызмет атқарады: біріншіден, ол оқу пәні болса, екіншіден, басқа пәндерді оқу құралы болып табылады.
3. "Өзбек тілі" пәнін оқытудың мақсаты: оқушылардың сөйлеу әрекетінің барлық түрлерінде (тыңдау, сөйлеу, оқу және жазу) функционалдық сауаттылығын арттыру, әр түрлі деңгейдегі құралдарды қолдану нормаларын есепке алу және оларды қарым-қатынастың әртүрлі салаларында өнімді сөйлеу әрекетінде белсендіру арқылы шығармашылық белсенді тілдік тұлғаны дамыту.
4. Қазіргі өзбек әдеби тілі көп ұлтты және көпұлтты Қазақстанның қазіргі жағдайында зерттеу пәні болып саналады.
5. Оқыту міндеттері:
1) өзбек тілі туралы білімдерін пайдалану, әдеби тіл нормаларын (орфоэпиялық, орфографиялық, лексикалық және грамматикалық) сақтауға және әртүрлі қарым-қатынас салаларында және жағдаяттарында ауызша және жазбаша сөйлеу этикетінің ережелерін сақтауға;
2) ақпаратты іздеу, табу, алу және өңдеу, интерпретациялау және түсіндіру дағдыларын жетілдіру;
3) сөздік қорын молайту және оқу тілінің грамматикалық құралдарын қолдану аясын кеңейту;
4) рефлексиялық ойлау: алынған ақпаратты жинақтау, бағалау, талқылау/түсіндіру дағдыларын жетілдіру;
5) коммуникативті тапсырмаларға байланысты оқудың әртүрлі түрлерін пайдалану;
6) тыңдалым және айтылым дағдыларын жетілдіру;
7) халық қойылымдарының әртүрлі жанрларында монолог құру дағдыларын, коммуникациялық жағдайға сәйкес модерация перспективасы негізінде тілдік құралдарды сыни бағалау және таңдау дағдыларын жетілдіру;
8) проблеманы шешу жолдарын ұсына отырып, әртүрлі салаларда және коммуникативті жағдайларда табысты қарым-қатынас пен пікірталас жүргізу дағдыларын дамыту;
9) әртүрлі жанрдағы мәтіндер жасаудағы стильдік сауаттылықты арттыру; жеке авторлық стильді жетілдіру; мәтінді түзету және өңдеу дағдылары;
10) өзбек тілінің, өзбек, қазақ және әлемдік мәдениеттің ұлттық-мәдени сипаты туралы қиялын кеңейту;
11) тілге қарым-қатынас құралы, білім көзі, рухани құндылық ретінде қоғамда табысты әлеуметтік бейімделуді қолдайтын тілдік капитал ретіндегі саналы көзқарасты тәрбиелеу.
6. Грамматикалық материал сөйлеу тақырыптарына байланысты оқытылады.
Тіл үйрену басқа пәндермен байланыстыра отырып, жалпы тақырыптар арқылы, ғылымның әртүрлі салаларына қатысты мәтіндерді пайдалану және академиялық тілді дамыту арқылы жүзеге асады.
7. "Өзбек тілі" пәнінің оқу бағдарламасы жоғары сыныптарда 2 жылға есептелген.
2-тарау. "Өзбек тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
8. "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.9. "Өзбек тілі" пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқу бөлімдерінен тұрады. Бөлімдер сабақтар үшін күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарын қамтитын бөліктерден тұрады.
10. Бөлімдерде көрсетілген оқу мақсаттары мұғалімге сөйлеу әрекетінің төрт түрін (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) жүйелі түрде жоспарлауды ыңғайлы етеді, сонымен қатар оқушылардың үлгерімін бағалауға, оларды келесі білім беру кезеңдері туралы ақпараттандыруға мүмкіндік береді.
11. Пән мазмұны 4 бөлімнен тұрады:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым;
4) сөйлеу нормасын сақтау.
12. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөліктерден тұрады:
1) хабарлама/ақпарат мазмұнын түсіну;
2) оқиғаларды алдын ала түсіндіру;
3) қарым-қатынасқа қатысу;
4) монологиялық тұжырым жасау;
5) тыңдалған материалды бағалау;
13. "Оқылым" бөлімі келесі бөліктерден тұрады:
1) мәтінді құрамдас бөліктерге бөліп, оның негізгі идеясын анықтау;
2) оқылған мәтіндегі лексикалық және синтаксистік бірліктерді түсіну және қолдану;
3) мәтіннің түрі мен стилін анықтау;
4) сұрақтарды нақты айту және бағалау;
5) оқу түрлері;
6) әртүрлі көздерден ақпаратты алу;
7) мәтінді салыстырмалы талдау;
8) мәтінді түсіндіру.
14. "Жазылым" бөлімі мынадай бөліктерден тұрады:
1) тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын сипаттау;
2) ақпаратты әртүрлі нысандарда көрсету;
3) әртүрлі стильдер мен типтегі мәтіндерді құру;
4) эссе жазу;
5) мәтіндерді түзету және өңдеу;
6) шығармашылық жұмыс.
15. "Сөйлеу нормаларын сақтау" мыналардан тұрады:
1) орфографиялық нормаларды сақтау;
2) лексикалық нормаларды сақтау;
3) грамматикалық нормаларды сақтау;
4) пунктуациялық нормаларды сақтау.
16. 10-сыныпқа арналған "Өзбек тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: мәтіннің негізгі және шағын бөлшектерін түсіну; дәлел мен пікірді ажырату; коммуникацияның вербалды емес құралдарын ескере отырып, негізгі ойды анықтау; мәтінде көтерілген мәселенің мазмұнын түсіндіру; пікірталасқа қатысу, өз көзқарасын дәлелдеу, мәселені шешудің әртүрлі жолдарын ұсыну; қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени және оқу-ғылыми сала төңірегінде 3 тақырыпшадан тұратын толық монолог құру (берілген тақырып бойынша ой толғау, сенімді пікірлер); тыңдалған материалды ақпараттың сөзсіз дұрыстығы, өзектілігі тұрғысынан бағалау;
2) оқылым: әртүрлі мәтіндердегі негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратты түсіну, сонымен қатар мәтіндегі ақпаратты басқа көздерден алынған ақпаратпен/жеке тәжірибемен салыстыру; мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі түсіндірмелердің, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; мәтіндегі арнайы лексиканы, аббревиатураны, бейнелі өрнекті, фразаны және басқа да көркем бейнелеу құралдарын түсіну; түрлі жанрдағы мәтіндердің түрін, белгілерін және сөйлеу ерекшеліктерін, ғылыми-көпшілік мәтіндердің (эссе, очерк, мақала), публицистикалық (жазба, пресс-релиз, саяхат естелігі) стилін анықтау; оқылған мәтін бойынша зерттеуге арналған сұрақтар мен идеяларды анық айту; қарап оқу, сканерлеу және егжей-тегжейлі оқу әдістерін қолдану; әртүрлі дәреккөздерден ақпаратты алу және жинақтау, әртүрлі көзқарастарды салыстыру, бірнеше көзқарастарды салыстыру; тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, авторлық көзқарасты ескере отырып, мәтіннің әдістемелік ерекшеліктерін (құрылымын, сөйлеуін және жанрын) салыстыру; сөйлемнің, абзацтың мазмұнын түсіндіру, тақырыппен, негізгі оймен, авторлық көзқараспен байланыстыру.
3) жазылым: тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын сипаттау, оны басқаша көрсету, берілген материалдың негізгі идеясын сақтау; ақпаратты графика, кесте, сызба, диаграмма, ақпараттық графика түрінде, сонымен қатар АКТ көмегімен көрсету; мақсатты аудитория мен сөйлеу жағдаяттарын ескере отырып, ғылыми-көпшілік әдісте (эссе, эссе, мақала), публицистикалық әдісте (жазба, пресс-релиз, саяхаттық естеліктер) мәтіндер құру; әртүрлі эссе жазу, сонымен қатар сыни, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдау, автормен келіспеушілік/келіспеушілік білдіру және негіздеу; оқырманға әсер ететін құралдарды пайдалана отырып, әртүрлі жанрдағы көрнекі мәтіндерді, баяндау мәтіндерін жазу; мақсатты, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдаяттарды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі кемшіліктерді, ақауларды түзету және өңдеу; шығармашылық жұмыс: мәтіннің белгілі бір құрамдас бөлігі болып саналатын фрагмент/фрагменттерді жазу;
4) сөйлеу нормаларын сақтау: орфоэпиялық нормаларды сақтау; формальды-жұмыс лексикасын, публицистикалық және ғылыми әдістерді мақсат пен коммуникациялық жағдайға сәйкес пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық (пассивті етістіктер, осы шақтың қолданысы) нормаларын сақтау; жай, жай жайылма, құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану.
17. 11-сыныпқа арналған "Өзбек тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым: мәтіннің негізгі мазмұны мен егжей-тегжейлерін түсіну, автордың көзқарасы туралы сыни пікір айту; мәтін авторының мақсаты мен пайымы негізінде негізгі ойды анықтау; кестелер мен сызбалардағы мәтін мазмұнын түсіндіру; іскерлік келіссөздерге қатысу, мәселені шешу және келісімге келу; қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және оқу-ғылыми салалардағы көпшілік алдында сөйлеуге егжей-тегжейлі монолог дайындау; тыңдалған материалды сенімділік тұрғысынан бағалау, сыни бағалау;
2) оқылым: әртүрлі мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын мәліметтерін түсіну, автордың көзқарасын сыни тұрғыдан бағалау; мәтіннің негізгі мазмұнын жеткізудегі түсті, шрифт, дыбыстық және графикалық бейнелердің, гиперсілтемелердің рөлін анықтау; мәтінде көркем-бейнелеу құралдарының және басқа әдістердің қолданылуын түсіну; ғылыми-публицистикалық әдістер мен қосалқы әдістерде (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) мәтін түрін, белгілер мен сөйлеу сипаттамаларын анықтау; оқылған мәтін бойынша зерттеу және гипотеза жасауға сұрақтар қою; оқырманның алдына қойған коммуникативті мәселелеріне байланысты оқудың әртүрлі формаларын қолдану; әртүрлі көздерден ақпаратты алу (өзара әрекеттесу және негізделген қорытындылар жасау); тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың көзқарасын және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндердің әдістемелік ерекшеліктерін (құрылымдық, риторикалық және жанрлық) салыстыру; мәтін үзіндісінің мазмұнын түсіндіру, оны тақырыппен, негізгі оймен, авторлық көзқараспен байланыстыру;
3) жазылым: тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын сипаттау, негізгі ойды сақтай отырып, бастапқы ақпаратты қысқартып, оны басқаша айту; кестелерді, сызбаларды, диаграммаларды, аудио файлдарды, фотосуреттерді, жылжымалы иллюстрацияларды пайдалана отырып, ақпаратты презентация түрінде көрсету; мақсатты аудитория мен сөйлеу жағдайын ескере отырып, ғылыми-көпшілік әдісте (эссе, эссе, мақала), публицистикалық әдісте (жазба, пресс-релиз, саяхаттық естеліктер) мәтіндер құру; түрлі эссе жазу, сонымен қатар аргументті/дәлелді және пікірталас эсселерін жазу, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерде көтерілген проблеманы талқылау және талдау, осы мәселені шешу үшін жеке ұсыныстарды ұсыну және негіздеу; сипаттау мәтіндері мен әңгімелеу мәтіндерін жазу; әр түрлі жанрдағы көрнекі мәтіндер, автордың көзқарасы мен сезімін көрсететін әдістерді қолдана отырып, баяндау мәтіндерін жазу; мақсатты, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдаяттарды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі кемшіліктерді, ақауларды түзету және өңдеу; шығармашылық жұмыстар жазу (әңгімелеу мәтіні және аралас типтегі мәтіндер);
4) сөйлеу нормаларын сақтау: орфоэпиялық нормаларды сақтау; формальды-жұмыс лексикасын, публицистикалық және ғылыми әдістерді мақсат пен коммуникациялық жағдайға сәйкес пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық (ырықсыз етістер, осы шақ етістіктерінің қолданылуы), синтаксистік (ырықсыз етістермен білдірілген жақсыз сөйлемдер) және стильдік стандарттарға сәйкестігі; жай, жай жайылма, құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
18. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтық белгімен көрсетіледі. Кодтық белгіде бірінші сан сыныпты, екіншісі - бағдарламаның бөлімшесін, үшінші сан оқу мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 10.2.1 кодында: "10" – сынып, "2" – бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік саны.
19. Оқыту мақсаттарының жүйесі:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1.Хабардың/ақпараттың мазмұнын түсіну | 10.1.1 - мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, дәлелдер мен пікірді ажырату, мақсатты аудиторияны анықтау | 11.1.1 - әртүрлі жанрдағы мәтіннің негізгі және толық ақпаратын түсіну (дәріс, сұхбат, пікірталас, мақала, бейнесюжет), автордың көзқарасына (кіріспе нұсқау, терминология) сыни көзқарасты білдіру, мақсатты аудиторияны анықтау |
2. Оқиғаларды алдын ала түсіндіру | 10.1.2 – мәтінде көтерілген мәселе бойынша мазмұнды алдын ала түсіндіру | 11.1.2 – кестелер мен диаграммалар бойынша мәтін мазмұнын алдын ала интерпретациялау |
3. Диалогқа қатысу | 10.1 3 - пікірталасқа қатысу, өз көзқарасын негіздеу және мәселені шешудің әртүрлі жолдарын ұсыну. | 11.1.3 - іскерлік келіссөздерге қатысу, мәселелерді шешу және келісімге келу. |
4.Монологтық мәлімдеме құрастыру | 10.1.4 – қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени және білім-ғылыми салалар төңірегінде 3 тақырыпшадан (берілген тақырып бойынша ой-пікірлер, сенімді пікірлер) тұратын толық монолог құрастыру | 11.1.4 – әлеуметтік-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және оқу-ғылыми салаларда көпшілік алдында сөйлеуге арналған кең ауқымды монолог дайындау. |
5.Тыңдалған материалды бағалау | 10.1.5 - тыңдалған материалды сөзсіз дұрыс, ақпараттың өзектілігі тұрғысынан бағалау, өз көзқарасын білдіру | 11.1.5 - тыңдалған материалды сенімділік, сыни тұрғыдан бағалау. |
2) оқылым:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Мәтінді құрамдас бөліктерге бөліп, негізгі ойды анықтау | 10.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі аннотациялардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау | 11.2.1 - мәтіннің негізгі мазмұнын берудегі түсті, шрифт, дыбыстық және графикалық бейнелердің, гиперсілтемелердің рөлін анықтау |
2. Оқылған мәтінде лексикалық және синтаксистік бірліктерді саналы түрде қолдану; | 10.2.2 - мәтіндегі арнайы лексиканы, қысқартуларды, бейнелі сөз тіркесін, сөз тіркесін және басқа да көркем бейнелеу құралдарын түсіну | 11.2.2 - мәтінде көркем-бейнелік құралдарды және басқа әдістерді қолдануды түсіну |
3. Мәтіннің түрі мен стилін анықтау | 10.2.3 - түрлі жанрдағы мәтіндердің, ғылыми-көпшілік әдістемелік мәтіндердің (эссе, очерк, мақалалар), публицистикалық стилін (ескерту, пресс-релиз, саяхаттық естеліктер) түрін, белгілері мен сөйлеу ерекшеліктерін анықтау | 11.2.3 - ғылыми-публицистикалық стильдегі (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) мәтін түрін, белгілер мен сөйлеу ерекшеліктерін анықтау |
4. Сұрақтарды айту және бағалау | 10.2.4 - оқылған мәтін бойынша зерттеуге арналған сұрақтар мен идеяларды анық айту | 11.2.4 - оқылған мәтін бойынша зерттеуге арналған сұрақтар мен гипотезаны анық айту |
5. Оқу түрлері | 10.2.5 – шолу, зерделеу және мұқият оқу әдістерін қолдану | 11.2.5 – оқырманның алдына қойған коммуникативтік мәселелеріне байланысты оқудың әртүрлі формаларын қолдану |
6.Әртүрлі дәреккөздерден ақпаратты алу | 10.2.6 - әртүрлі дәреккөздерден ақпаратты алу және жинақтау, әртүрлі көзқарастарды салыстыру, бірнеше көзқарастарды салыстыру | 11.2.6 - өзара қарым-қатынас орнату және негізделген қорытындылар жасау арқылы әртүрлі көздерден ақпаратты алу және алу |
7.Мәтінді салыстырмалы талдау | 10.2.7 – тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың көзқарасын ескере отырып, мәтіннің стильдік ерекшеліктерін (құрылымы және жанрына орай) салыстыру | 11.2.7 – тақырып, негізгі идеясы, мәселесі, мақсатын, мақсатты аудиториясын, автордың көзқарасын және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, риторикалық және жанрлық) салыстыру |
8. Мәтінді талқылау (түсіндіру) | 10.2.8 – сөйлемнің, абзацтың мазмұнын түсіндіру, оны тақырыппен, негізгі оймен, автордың көзқарасымен байланыстыру | 11.2.8 – мәтін үзіндісінің мазмұнын түсіндіру, оны тақырыппен, негізгі ойы, авторлық көзқарасы байланыстыру |
3) жазылым:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10 - сынып | 11 - сынып |
1. Тыңдаған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын сипаттау | 10.3.1 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын сипаттау, берілген материалдың негізгі идеясын бірегей етіп көрсету | 11.3.1 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын толық немесе қысқартылған жоспарлар. қысқаша баяндау, дипломдық жұмыс, түйіндеме, конспект, қысқаша шолу, хабарлама, лекция түріндегі мәлімдеме |
2. Ақпаратты әртүрлі нысандарда көрсету | 10.3.2 - ақпаратты графика, кесте, сызба, диаграмма, ақпараттық графика түрінде көрсету, сонымен қатар АКТ арқылы қолдану | 11.3.2 - ақпаратты презентация түрінде, кестелер, сызбалар, диаграммалар, аудио файлдар, фотосуреттер пайдалану арқылы көрсету |
3. Түрлі стильдер мен типтегі мәтіндер құру | 10.3.3 - ғылыми-публицистикалық әдіспен (очерк, эссе, мақала, конспект) әр түрлі типтегі және жанрдағы мәтіндерді (жазба, пресс-релиз, саяхаттық естеліктер) құрастыру | 11.3.3 - әртүрлі типтер мен стильдерде (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, баяндамалар, көпшілік алдында сөйлеу)) мәтіндерді құруды, мақсатты, мақсатты аудиторияны және коммуникациялық жағдайларды ескеру |
4. Эссе жазу | 10.3.4 - әртүрлі эссе жазу, оның ішінде сыни, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдау, автормен келісу/келіспеушілікті білдіру және негіздеу | 11.3.4 - әртүрлі эссе, соның ішінде аргументті/дәлелді және даулы мазмұнда эссе жазу, талқылау және талдау ғылыми және публицистикалық әдебиеттерде көтерілген мәселе, осы мәселені шешу үшін жеке ұсыныстарды ұсыну және негіздеу |
5. Мәтіндерді түзету және өңдеу | 10.3.5 - оқырманға әсер ететін құралдарды пайдалана отырып, әртүрлі жанрдағы көрнекі мәтіндерді, баяндау мәтіндерін жазу | 11.3.5 - мақсатты, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдайларды ескере отырып, мәтіндегі кемшіліктерді, ақауларды түзету және өңдеу. |
6. Шығармашылық | 10.3.6 - шығармашылық жұмыстар: мәтіннің белгілі бір құрамдас бөлігі болып табылатын үзінді/фрагменттерді жазу | 11.3.6 - шығармашылық жұмыстарды (баяндау мәтіні және аралас типтегі мәтіндер) жазу |
4) сөйлеу нормаларын сақтау:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10 - сынып | 11 - сынып |
1.Орфографиялық нормаларды сақтау | 10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау | 11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау |
2.Лексикалық нормаларды сақтау | 10.4.2 - мақсат пен коммуникациялық жағдайға сәйкес ресми іскерлік лексиканы, журналистік және ғылыми әдістерді пайдалану | 11.4.2 - мақсат пен коммуникациялық жағдайға сәйкес ресми іскерлік лексиканы, журналистік және ғылыми әдістерді пайдалану. |
3. Грамматикалық нормаларды сақтау. | 10.4.3 - сөзжасамдық және морфологиялық нормаларды сақтау | 11.4.3 - синтаксистік нормаларды сақтау. |
4. Пунктуациялық нормаларды сақтау | 10.4.4 - жай, жайылма және құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | 11.4.4 - жай, жайылма және құрмалас сөйлемдердің барлық түрлерінде тыныс белгілерін қолдану |
20. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
21. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту өзбек тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Тақырып | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
Барлығы: 36 сағат, аптасына 1 сағат | ||
1-тоқсан | ||
Толеранттылық және мәдениетаралық диалог | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1 - мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, дәлелдер мен пікірді ажырату, мақсатты аудиторияны анықтау; |
Оқылым |
10.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі аннотациялардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; | |
Жазылым |
10.3.1 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын сипаттау, берілген материалдың негізгі идеясын бірегей етіп көрсету; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2-тоқсан | ||
Қазіргі әлемдегі физика: табиғатта мүмкіндік және мүмкіндік емес | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2 – мәтінде көтерілген мәселе бойынша мазмұнды алдын ала түсіндіру; |
Оқылым |
10.2.2 - мәтіндегі арнайы лексиканы, қысқартуларды, бейнелі сөз тіркесін, сөз тіркесін және басқа да көркем бейнелеу құралдарын түсіну; | |
Жазылым |
10.3.2 - ақпаратты графика, кесте, сызба, диаграмма, ақпараттық графика түрінде көрсету, сонымен қатар АКТ арқылы қолдану; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
3-тоқсан | ||
Цифрлық технологиялардың бүгіні мен болашағы | Тыңдалым және айтылым |
10.1.4 – қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени және білім-ғылыми салалар төңірегінде 3 тақырыпшадан (берілген тақырып бойынша ой-пікірлер, сенімді пікірлер) тұратын толық монолог құрастыру; |
Оқылым |
10.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі аннотациялардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; | |
Жазылым |
10.3.3 - ғылыми-публицистикалық әдіспен (очерк, эссе, мақала, конспект) әр түрлі типтегі және жанрдағы мәтіндерді (жазба, пресс-релиз, саяхаттық естеліктер) жасау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
Өмір үшін биотехнология | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1 - мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, дәлелдер мен пікірді ажырату, мақсатты аудиторияны анықтау; |
Оқылым |
10.2.4 - оқылған мәтін бойынша зерттеуге арналған сұрақтар мен идеяларды анық айту; | |
Жазылым |
10.3.2 - ақпаратты графика, кесте, сызба, диаграмма, ақпараттық графика түрінде көрсету, сонымен қатар АКТ арқылы қолдану; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
4-тоқсан | ||
Энергетиканың глобалды мәселелері | Тыңдалым және айтылым |
10.1.4 – қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени және білім-ғылыми салалар төңірегінде 3 тақырыпшадан (берілген тақырып бойынша ой-пікірлер, сенімді пікірлер) тұратын толық монолог құрастыру; |
Оқылым |
10.2.3 - түрлі жанрдағы мәтіндердің, ғылыми-көпшілік әдістемелік мәтіндердің (эссе, очерк, мақалалар), публицистикалық стилін (ескерту, пресс-релиз, саяхаттық естеліктер) түрін, белгілері мен сөйлеу ерекшеліктерін анықтау | |
Жазылым |
10.3.3 - ғылыми-публицистикалық әдіспен (очерк, эссе, мақала, конспект) әр түрлі типтегі және жанрдағы мәтіндерді (жазба, пресс-релиз, саяхаттық естеліктер) жасау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2) 11-сынып:
Тақырып | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
Барлығы: 36 сағат, аптасына 1 сағат | ||
1-тоқсан | ||
Экология: мұнай және атом өнеркәсібі | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1 - әртүрлі жанрдағы мәтіннің негізгі және толық ақпаратын түсіну (дәріс, сұхбат, пікірталас, мақала, бейнесюжет), автордың көзқарасына (кіріспе нұсқау, терминология) сыни көзқарасты білдіру, мақсатты аудиторияны анықтау; |
Оқылым |
11.2.1 - мәтіннің негізгі мазмұнын берудегі түсті, шрифт, дыбыстық және графикалық бейнелердің, гиперсілтемелердің рөлін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.1 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын толық немесе қысқартылған жоспарлар. қысқаша баяндау, дипломдық жұмыс, түйіндеме, конспект, қысқаша шолу, хабарлама, лекция түріндегі мәлімдеме; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2-тоқсан | ||
Ғылымнан бизнес идеялар: математика, химия | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2 – кестелер мен диаграммалар бойынша мәтін мазмұнын алдын ала интерпретациялау; |
Оқылым |
11.2.2 - мәтінде көркем-бейнелік құралдарды және басқа әдістерді қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
11.3.2 - ақпаратты презентация түрінде, кестелер, сызбалар, диаграммалар, аудио файлдар, фотосуреттер пайдалану арқылы көрсету; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
3-тоқсан | ||
Жастар мәдениеті: жас ұрпақ мәселелері | Тыңдалым және айтылым |
11.1.4 – әлеуметтік-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және оқу-ғылыми салаларда көпшілік алдында сөйлеуге арналған кең ауқымды монолог дайындау; |
Оқылым |
11.2.2 - мәтінде көркем-бейнелік құралдарды және басқа әдістерді қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
11.3.3 - әртүрлі типтер мен стильдерде (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, баяндамалар, көпшілік алдында сөйлеу)) мәтіндерді құруды, мақсатты, мақсатты аудиторияны және коммуникациялық жағдайларды ескеру; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.2 - мақсат пен коммуникациялық жағдайға сәйкес ресми іскерлік лексиканы, журналистік және ғылыми әдістерді пайдалану; | |
Экономика және оның қоғамдағы рөлі | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1 - әртүрлі жанрдағы мәтіннің негізгі және толық ақпаратын түсіну (дәріс, сұхбат, пікірталас, мақала, бейнесюжет), автордың көзқарасына (кіріспе нұсқау, терминология) сыни көзқарасты білдіру, мақсатты аудиторияны анықтау; |
Оқылым |
11.2.4 - оқылған мәтін бойынша зерттеуге арналған сұрақтар мен гипотезаны анық айту; | |
Жазылым |
11.3.2 - ақпаратты презентация түрінде, кестелер, сызбалар, диаграммалар, аудио файлдар, фотосуреттер пайдалану арқылы көрсету; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
4-тоқсан | ||
Ғылым және этика: киборгтар мен клондар | Тыңдалым және айтылым |
11.1.4 – әлеуметтік-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және оқу-ғылыми салаларда көпшілік алдында сөйлеуге арналған кең ауқымды монолог дайындау; |
Оқылым |
11.2.3 - ғылыми-публицистикалық стильдегі (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) мәтін түрін, белгілер мен сөйлеу ерекшеліктерін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.3 - әртүрлі типтер мен стильдерде (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, баяндамалар, көпшілік алдында сөйлеу)) мәтіндерді құруды, мақсатты, мақсатты аудиторияны және коммуникациялық жағдайларды ескеру; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 89-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы №348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Өзбек тілі" пәні оқу-тәрбие процесінде екі қызмет атқарады: біріншіден, ол оқу пәні болса, екіншіден, басқа пәндерді оқу құралы болып табылады.
3. "Өзбек тілі" пәнін оқытудың мақсаты: оқушылардың сөйлеу әрекетінің барлық түрлерінде (тыңдау, сөйлеу, оқу және жазу) функционалдық сауаттылығын арттыру, әр түрлі деңгейдегі құралдарды қолдану нормаларын есепке алу және оларды қарым-қатынастың әртүрлі салаларында өнімді сөйлеу әрекетінде белсендіру арқылы шығармашылық белсенді тілдік тұлғаны дамыту.
4. Оқыту пәні – көпұлтты және көптілді Қазақстанның қазіргі жағдайындағы нақты қызметіндегі қазіргі өзбек әдеби тілі.
5. Оқытудың негізгі міндеттері:
1) өзбек тілі туралы білімдерін әр түрлі қарым-қатынас салаларында және жағдаяттарында ауызша және жазбаша сөйлеуде әдеби тілдің нормаларын (орфоэпиялық, орфографиялық, лексикалық және грамматикалық) және сөйлеу этикетінің ережелерін сақтау;
2) ақпаратты іздеу, алу және ақпаратты түрлендіру дағдыларын жетілдіру;
3) оқу тілінің сөздік қорын байыту және қолданылатын грамматикалық құралдар аясын кеңейту;
4) сыни тұрғыдан ойлау дағдыларын жетілдіру: алынған ақпаратты талдау, синтездеу, бағалау, түсіндіру;
5) коммуникативтік тапсырмаларға байланысты оқудың әртүрлі түрлерін қолдану;
6) тыңдау және сөйлеу дағдыларын жетілдіру;
7) шешендік өнердің әртүрлі жанрларында монологтық тұжырым жасау, қарым-қатынас жағдайына сәйкес тілдік құралдарды нормативтілік тұрғысынан сыни тұрғыдан бағалау және таңдау дағдыларын жетілдіру;
8) табысты диалогтық қарым-қатынас дағдыларын жетілдіру, әртүрлі салаларда және коммуникативті жағдайларда пікірталас жүргізу, мәселені шешу жолдарын ұсыну;
9) түрлі жанрдағы мәтіндерді құру кезінде стильдік сауаттылықты арттыру; жеке авторлық стильді қалыптастыру; мәтінді түзету және өңдеу мүмкіндігі; жеке авторлық стильді қалыптастыру;
10) өзбек тілінің ұлттық-мәдени ерекшеліктері туралы, өзбек, қазақ және басқа халықтардың мәдениеті туралы түсініктерді кеңейту;
11) қоғамда табысты әлеуметтенуге ықпал ететін тілдік капитал ретінде қарым-қатынас құралы, білім көзі, рухани-адамгершілік құндылық ретіндегі тілге саналы қатынасты тәрбиелеу.
6. Грамматикалық материал сөйлеу тақырыптары аясында оқытылады. Тілді оқыту өзара тоғысқан тақырыптарды меңгерту, әр түрлі пән салаларындағы мәтіндерді пайдалану, оқу тілін дамыту арқылы басқа пәндермен интеграциялау арқылы жүзеге асырылады.
7. "Өзбек тілі" пәні бойынша оқу бағдарламасы жоғары сыныптарда 2 жылдық оқуға арналған.
2-тарау. "Өзбек тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Өзбек тілі" оқу пәнінің мазмұны
8. "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.9. "Өзбек тілі" пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны білім беру бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
10. Әрбір бөлімшеде көрсетілген оқу мақсаттары мұғалімге сөйлеу әрекетінің төрт түрін (тыңдау, айтылым, оқу, жазу) дамыту жұмыстарын жүйелі түрде жоспарлауға, сонымен қатар оқушылардың жетістіктерін бағалауға, оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.
11. Пәннің мазмұны 4 бөлімді қамтиды:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым.
4) сөйлеу нормаларын сақтау
12. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) хабарламаның/ақпараттың мазмұнын түсіну;
2) оқиғаларды болжау;
3) диалогқа қатысу;
4) монологтық мәлімдеме құрастыру.
5) тыңдалған материалды бағалау.
13. "Оқылым" бөлімі мынадай бөлімшелерді қамтиды:
1) мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтау және негізгі ойды анықтау;
2) оқылған мәтіндегі лексикалық және синтаксистік бірліктердің қолданылуын түсіну;
3) мәтіндердің түрлері мен стильдерін анықтау;
4) сұрақтарды құрастыру және бағалау;
5) оқу түрлері;
6) әртүрлі көздерден ақпаратты алу;
7) мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;
8) мәтінді түсіндіру.
14. "Жазылым" бөлімі мынадай кіші бөлімдерді қамтиды:
1) тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау;
2) ақпаратты әртүрлі нысандарда ұсыну;
3) әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндер құру;
4) эссе жазу;
5) мәтіндерді түзету және өңдеу;
6) шығармашылық жазу.
15. "Сөйлеу нормаларын сақтау" бөлімі мынадай кіші бөлімдерді қамтиды:
1) орфографиялық нормаларды сақтау;
2) лексикалық нормаларды сақтау;
3) грамматикалық нормаларды сақтау;
4) тыныс белгілерінің нормаларын сақтау.
16. 10-сыныпқа арналған "Өзбек тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны
1) тыңдалым және айтылым: мәтіннің негізгі және шағын бөлшектерін түсіну; дәлел мен пікірді ажырату; коммуникацияның вербалды емес құралдарын ескере отырып, негізгі ойды анықтау; мәтінде көтерілген мәселенің мазмұнын түсіндіру; пікірталасқа қатысу, өз көзқарасын дәлелдеу, мәселені шешудің әртүрлі жолдарын ұсыну; қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени және оқу-ғылыми сала төңірегінде 3 тақырыпшадан тұратын толық монолог құру (берілген тақырып бойынша ой толғау, сенімді пікірлер); тыңдалған материалды ақпараттың сөзсіз дұрыстығы, өзектілігі тұрғысынан бағалау;
2) оқылым: әртүрлі мәтіндердегі негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратты түсіну, сонымен қатар мәтіндегі ақпаратты басқа көздерден алынған ақпаратпен/жеке тәжірибемен салыстыру; мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі түсіндірмелердің, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; мәтіндегі арнайы лексиканы, аббревиатураны, бейнелі өрнекті, фразаны және басқа да көркем бейнелеу құралдарын түсіну; түрлі жанрдағы мәтіндердің түрін, белгілерін және сөйлеу ерекшеліктерін, ғылыми-көпшілік мәтіндердің (эссе, очерк, мақала), публицистикалық (жазба, пресс-релиз, саяхат естелігі) стилін анықтау; оқылған мәтін бойынша зерттеуге арналған сұрақтар мен идеяларды анық айту; скрипминг, скрипминг және тексеру әдістерін қолдану; әртүрлі көздерден ақпаратты алу және жинақтау, әртүрлі көзқарастарды салыстыру, бірнеше көзқарастарды салыстыру; тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, авторлық көзқарасты ескере отырып, мәтіннің әдістемелік ерекшеліктерін (құрылымын, сөйлеуін және жанрын) салыстыру; сөйлемнің, абзацтың мазмұнын түсіндіру, тақырыппен, негізгі оймен, авторлық көзқараспен байланыстыру;
3) жазылым: әртүрлі формада жоспар құру (сонымен қатар сұрақ-жауап түрінде); тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын сипаттау, берілген материалдың негізгі идеясын сақтай отырып, оны басқаша айту; ақпаратты графика, кесте, сызба, диаграмма, ақпараттық графика түрінде, сонымен қатар АКТ көмегімен көрсету; мақсатты аудитория мен сөйлеу жағдаяттарын ескере отырып, ғылыми-көпшілік әдісте (эссе, эссе, мақала), публицистикалық әдісте (жазба, пресс-релиз, саяхаттық естеліктер) мәтіндер құру; әртүрлі эссе жазу, сонымен қатар сыни, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдау, автормен келіспеушілік/келіспеушілік білдіру және негіздеу; оқырманға әсер ететін құралдарды пайдалана отырып, әртүрлі жанрдағы көрнекі мәтіндерді, баяндау мәтіндерін жазу; мақсатты, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдаяттарды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі кемшіліктерді, ақауларды түзету және өңдеу;
4) сөйлеу нормаларын сақтау: орфоэпиялық нормаларды сақтау; формальды-жұмыс лексикасын, публицистикалық және ғылыми әдістерді мақсат пен коммуникациялық жағдайға сәйкес пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық (пассивті етістіктер, осы шақтың қолданысы) нормаларын сақтау; жай, жай, құрмалас сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану.
17. 11-сыныпқа арналған "Өзбек тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны
1) тыңдау және сөйлеу: мәтіннің негізгі мазмұны мен егжей-тегжейлерін түсіну, автордың көзқарасы туралы сыни пікір айту; мәтін авторының мақсаты мен пайымы негізінде негізгі ойды анықтау; кестелер мен сызбалардағы мәтін мазмұнын түсіндіру; іскерлік келіссөздерге қатысу, мәселені шешу және келісімге келу; қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және оқу-ғылыми салалардағы көпшілік алдында сөйлеуге егжей-тегжейлі монолог дайындау; тыңдалған материалды сенімділік тұрғысынан бағалау, сыни бағалау;
2) оқу: әртүрлі мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын мәліметтерін түсіну, автордың көзқарасын сыни тұрғыдан бағалау; мәтіннің негізгі мазмұнын жеткізудегі түсті, шрифт, дыбыстық және графикалық бейнелердің, гиперсілтемелердің рөлін анықтау; мәтінде көркем-бейнелеу құралдарының және басқа әдістердің қолданылуын түсіну; ғылыми-публицистикалық әдістер мен қосалқы әдістерде (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) мәтін түрін, белгілер мен сөйлеу сипаттамаларын анықтау; оқылған мәтін бойынша зерттеу және гипотеза жасауға сұрақтар қою; оқырманның алдына қойған коммуникативті мәселелеріне байланысты оқудың әртүрлі формаларын қолдану; әртүрлі көздерден ақпаратты алу (өзара әрекеттесу және негізделген қорытындылар жасау); тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың көзқарасын және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндердің әдістемелік ерекшеліктерін (құрылымдық, риторикалық және жанрлық) салыстыру; мәтін үзіндісінің мазмұнын түсіндіру, оны тақырыппен, негізгі оймен, авторлық көзқараспен байланыстыру;
3) жазу: әртүрлі формада жоспар құру (сонымен қатар сұрақ-жауап түрінде); тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын түсіндіру, негізгі ойды сақтай отырып, бастапқы ақпаратты қысқартып, басқаша жеткізу; кестелерді, сызбаларды, диаграммаларды, аудио файлдарды, фотосуреттерді, жылжымалы иллюстрацияларды пайдалана отырып, ақпаратты презентация түрінде көрсету; мақсатты аудитория мен сөйлеу жағдаяттарын ескере отырып, ғылыми-көпшілік әдісте (эссе, эссе, мақала), публицистикалық әдісте (ескерту, пресс-релиз, жол мемуарлары) мәтіндер құру; түрлі эссе жазу, сонымен қатар дәлелді/дәлелді және пікірталас эсселерін жазу, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерде көтерілген проблеманы талқылау және талдау, осы мәселені шешу үшін жеке ұсыныстарды ұсыну және негіздеу; сипаттау мәтіндері мен әңгімелеу мәтіндерін жазу; әр түрлі жанрдағы көрнекі мәтіндер, автордың көзқарасы мен сезімін көрсететін әдістерді қолдана отырып, баяндау мәтіндерін жазу; мақсатты, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдаяттарды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі кемшіліктерді, ақауларды түзету және өңдеу;
4) сөйлеу нормаларын сақтау: орфоэпиялық нормаларды сақтау; формальды-жұмыс лексикасын, публицистикалық және ғылыми әдістерді мақсат пен коммуникациялық жағдайға сәйкес пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық (пассивті етістіктер, осы шақ етістіктерінің қолданылуы), синтаксистік (иелі етістіктермен білдірілген анықталмаған сөйлемдер, ) және стильдік стандарттарға сәйкестігі; тыныс белгілерінің жай, жай құрмалас және құрмалас сөйлемдерде (бөлімше, кіріспе сөз, кіріспе) және әртүрлі жалғаулықтар арқылы байланысқан құрмалас сөйлемдерде қолданылуы.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
18. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтық белгімен көрсетіледі. Кодтық белгіде бірінші сан сыныпты, екіншісі - бағдарламаның бөлімшесін, үшінші сан оқу мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 10.2.1 кодында: "10" – сынып, "2" – бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік саны.
19. Оқыту мақсаттарының жүйесі:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1.Хабардың/ақпараттың мазмұнын түсіну | 10.1.1. - мәтінде берілген ақпаратты негізгі және ұсақ бөлшектерге дейін түсіну; дәлелдер мен пікірді ажырата білу, мақсатты аудиторияны, жанрларды (дәріс, сұхбат, пікірталас) анықтау | 11.1.1. - мәтіндегі ақпараттың мазмұнын (кіріспе, терминология) автордың көзқарасына сыни көзқараспен, негізгі және ұсақ бөлшектерге дейін түсіну, мақсатты аудиторияны, жанрларды (дәріс, пікірталас, сұхбат) анықтау |
2.Негізгі ойды анықтау | 10.1.2.1-тыңдалған мәтіннің бөлінген мағыналы бөліктеріне сүйене отырып, негізгі мазмұнын анықтау, тақырыпшаларға бөлу; | 11.1.2. - автордың көзқарасы мен мақсатына сүйене отырып, негізгі ойды анықтау |
3. Оқиғаларды алдын ала интерпретациялау | 10.1.3.1 - мәтін мазмұнында көтерілген мәселелерді алдын ала түсіндіру | 11.1.3.1 - сызбалар мен кестелер арқылы мәтін мазмұнын алдын ала түсіндіру. |
4.Диалогқа қатысу | 10.1.4 - жеке көзқарасын нақты дәлелдер арқылы дәлелдеу және мәселелерді шешу жолдарын ұсыну арқылы пікірталасқа қатысу | 11.1.4. - іскерлік келіссөздерге қатысу, мәселелерді шешу және келісімге келу |
5.Монологтық мәлімдемені құру | 10.1.5. - қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени, оқу-ғылыми салада кемінде 3 шағын тақырыптан тұратын кең, егжей-тегжейлі монолог құру (берілген тақырып бойынша нақты пікірлерді білдіреді) | 11.1.5. - әлеуметтік-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық, оқу-ғылыми саладағы егжей-тегжейлі монологтық баяндама дайындау. |
6.Тыңдалған материалды бағалау | 10.1.6. - тыңдалған материалдағы ақпараттың өміршеңдігі, шынайылығы, өзектілігі туралы жеке көзқарастары тұрғысынан бағалау | 11.1.6. - тыңдалған материалды шынайылық тұрғысынан сыни тұрғыдан бағалау. |
2) оқылым:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Ақпаратты түсіну | 10.2.1. - толық және толық емес мәтіндерде жасырылған ақпаратты өз тәжірибесіне сүйене отырып, негізгі және ұсақ бөлшектерге дейін түсіну/басқа көздерден алынған мәтіндегі жиынтық ақпаратқа сүйене отырып | 11.2.1. - толық және толық емес мәтіндерде жасырылған ақпараттың негізгі және ұсақ бөлшектерін авторлық көзқараспен түсіну және оларға сыни көзқараспен баға беру |
2. Мәтінді құрамдас бөліктерге бөліп, оның негізгі идеясын анықтау | 10.2.2. - мәтіннің негізгі мазмұнын жеткізуде түсініктемелер мен иллюстрациялардың маңыздылығын анықтау | 11.2.2. - мәтіннің негізгі мазмұнын жеткізуде түсті, шрифт, дыбыстық және графикалық бейнелердің, гиперсілтемелердің рөлін анықтау |
3. Оқылған мәтіндегі лексикалық және синтаксистік бірліктерді түсіну және қолдану | 10.2.3. - мәтіндегі арнайы лексиканы, аббревиатураны, бейнелі сөзді, сөз тіркесін және басқа да көркем бейнелеу құралдарын түсіну | 11.2.3 - мәтінде көркемдік-бейнелік құралдарды, стильдік формаларды және басқа әдістерді қолдану қажеттілігін түсіну. |
4. Мәтіннің түрі мен стилін анықтау | 10.2.4. - тілдің ерекше аспектілерін және әртүрлі стильде және жанрда жазылған мәтіндердің белгілері мен түрлерін анықтау (аналитикалық мақала, сын мақала, эссе, пресс-релиз) | 11.2.4 - ғылыми және мәтін түрін, белгілері мен сөйлеу ерекшеліктерін анықтауға арналған публицистикалық стильдер мен қосалқы әдістер (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, баяндама, көпшілік алдында сөйлеу) |
5. Сұрақтарды айту және бағалау | 10.2.5.1 - оқылған мәтіннің мазмұнын зерттеуге арналған белгілі бір идеялар мен сұрақтарды ұйымдастыру | 11.2.5. - оқылған мәтін бойынша зерттеу және гипотеза сұрақтарын айту |
6. Оқу түрлері | 10.2.6.1 - толық және егжей-тегжейлі оқуда, оқудың презентация формасын пайдалану | 11.2.6. - оқырманның алдына қойған коммуникативті мәселелеріне байланысты оқудың әртүрлі формаларын қолдану |
7. Әртүрлі дәреккөздерден ақпаратты алу | 10.2.7.1 - әртүрлі дәреккөздерден ақпаратты алу және оларды әртүрлі көзқарастардан түсіндіру | 11. 2.7. - өзара қарым-қатынас орнату және негізделген қорытындылар жасау арқылы әртүрлі көздерден ақпарат алу |
8.Мәтіндерді салыстырмалы талдау | 10.2.8. - тақырыпты (композиция, тіл және жанр), негізгі мазмұнды, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны ескере отырып, автордың көзқарасын негізге ала отырып, мәтінді әдістемелік жағынан салыстыру | 11.2.8. - тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың көзқарасын және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, риторикалық және жанрлық) салыстыру және анықтау |
9. Мәтінді интерпретациялау/түсіндіру | 10.2.9 - автордың көзқарасына сүйене отырып, сөйлемнің, абзацтың мазмұнын оның тақырыбына, негізгі идеясына байланысты түсіндіру. | 11.2.9 - авторлық тұрғыдан алынған мәтіннің мазмұнын түсіндіру, негізгі оймен байланыстыру. |
3) жазылым:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10 - сынып | 11 - сынып |
1. Жоспарлау | 10.3.1. - әртүрлі формадағы жоспарларды, оның ішінде сұрақ сөйлемдерді құрастыру | 11.3.1.1 - әр түрлі формадағы жоспарларды, оның ішінде жоспар – тірек сызбаларды құрастыру |
2. Тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын сипаттау | 10.3.2. - әр түрлі формадағы аудиофайлдар арқылы алынған ақпаратты, оқылған және тыңдалған материалдардың мазмұнын егжей-тегжейлі немесе қысқа, толық немесе қысқаша баяндау, тезис, түйіндеме, конспект ретінде сипаттау | 11.3.2.1 - әртүрлі нысандарда, яғни егжей-тегжейлі немесе қысқа, толық немесе қысқа баяндау, тезис, түйіндеме, конспект, аннотация, баяндама, баяндама, аудиофайлдар арқылы алынған ақпарат, оқылған және тыңдалған материалдардың мазмұнын сипаттау |
3. Презентацияның әртүрлі формаларын қолданып мәтін жазу | 10.3.3. - АКТ пайдалана отырып, графика, ақпараттық графика, сызбалар, кестелер, диаграммалар түріндегі ақпаратты ұсыну | 11.3.3. - ақпаратты аудиофайлдар, суреттер, кестелер, сызбалар, презентациялар түрінде көрсету |
4. Мәтіндердің әртүрлі стильдері мен түрлерін жасау | 10.3.4 - ғылыми-көпшілік стильде (мақала, эссе, очерк, конспект), публицистикалық стильде (ескерту, пресс-релиз, очерк) әртүрлі стильдер мен жанрларда мәтіндер құру | 11.3.4. - әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құру (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу), мақсатты, мақсатты аудиторияны және коммуникациялық жағдайларды ескеру |
5. Эссе жазу | 10.3.5. - әртүрлі эссе жазу, оның ішінде сыни, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдау, автормен келісу/келіспеушілікті білдіру және негіздеу | 11.3.5.1 - әртүрлі эссе, соның ішінде аргументті/дәлелді және даулы мазмұнда эссе жазу, талқылау және талдау, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерде көтерілген мәселе, осы мәселені шешу үшін жеке ұсыныстарды ұсыну және негіздеу |
6. Шығармашылық | 10.3.6. – оқырманға әсер ету құралдарын пайдалана отырып, сипаттау мәтіні мен әртүрлі жанрдағы баяндау мәтінін жазу | 11.3.6. – автордың дүниетанымын, сезімін, сенімін ескере отырып, әр түрлі жанрдағы сипаттау мәтіні мен баяндау мәтінін жазу. |
7. Мәтіндерді түзету және өңдеу | 10.3.7. - мақсатты, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдаяттарды және оқырманға әсері мен редакциялауды ескере отырып, мәтіндегі кемшіліктерді, ақауларды түзету және өңдеу | 11.3.7.1 - мақсатты, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдайларды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі кемшіліктерді, ақауларды түзету және өңдеу |
4) сөйлеу нормаларын сақтау:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10 - сынып | 11 - сынып |
1.Орфографиялық нормаларды сақтау | 10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау | 11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау |
2.Лексикалық нормаларды сақтау | 10.4.2 - мақсатқа және коммуникациялық жағдайға сәйкес ресми-іскерлік лексиканы, публицистикалық және ғылыми стильдерді қолдану | 11.4.2 - мақсатқа және коммуникациялық жағдайға сәйкес ресми-іскерлік лексиканы, публицистикалық және ғылыми стильдерді қолдану |
3. Грамматикалық нормаларды сақтау. | 10.4.3 - сөзжасамдық және морфологиялық нормаларды сақтау | 11.4.3 - синтаксистік нормаларды (рефлексивті етістіктері бар пассивті құрылымдармен және қысқа пассивті жақтармен, тұлғасыз сөйлемдерде), стильдік нормаларды сақтау |
4. Пунктуациялық нормаларды сақтау | 10.4.4 - тыныс белгілерін жай, жайылмажәне құрмалас сөйлемдерде (жеке сөйлеммен, кіріспе сөзбен, кіріспемен) және әртүрлі жалғаулықтар арқылы жалғанған одағайларда қолдану. | 11.4. 4 - тыныс белгілерін жай, жайылмажәне құрмалас сөйлемдерде (жеке сөйлеммен, кіріспе сөзбен, кіріспемен) және әртүрлі жалғаулықтар арқылы жалғанған одағайларда қолдану. |
20. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
21. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту өзбек тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту өзбек тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары
1) 10-сынып:
Тақырып | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Қазақстан бейнесі: қазіргі және тарихи шолу | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1. - мәтінде берілген ақпаратты негізгі және ұсақ бөлшектерге дейін түсіну; дәлелдер мен пікірді ажырата білу, мақсатты аудиторияны, жанрларды (дәріс, сұхбат, пікірталас) анықтау; |
Оқылым |
10.2.1. - толық және толық емес мәтіндерде жасырылған ақпаратты өз тәжірибесіне сүйене отырып, негізгі және ұсақ бөлшектерге дейін түсіну/басқа көздерден алынған мәтіндегі жиынтық ақпаратқа сүйене отырып; | |
Жазылым |
10.3.1. - әртүрлі формадағы жоспарларды, оның ішінде сұрақ сөйлемдерді құрастыру; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
Өнер және әдебиет: көркем сөздің әртүрлі формалары | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2.-тыңдалған мәтіннің бөлінген мағыналы бөліктеріне сүйене отырып, негізгі мазмұнын анықтау, тақырыпшаларға бөлу; |
Оқылым |
10.2.3. - мәтіндегі арнайы лексиканы, аббревиатураны, бейнелі сөзді, сөз тіркесін және басқа да көркем бейнелеу құралдарын түсіну; | |
Жазылым |
10.3.1. - әртүрлі формадағы жоспарларды, оның ішінде сұрақ сөйлемдерді құрастыру; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2-тоқсан | ||
Ғылым және этика: киборгтар мен клондар | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2. - тыңдалған мәтіннің бөлінген мағыналы бөліктеріне сүйене отырып, негізгі мазмұнын анықтау, тақырыпшаларға бөлу; |
Оқылым |
10.2.3. - мәтіндегі арнайы лексиканы, аббревиатураны, бейнелі сөзді, сөз тіркесін және басқа да көркем бейнелеу құралдарын түсіну; | |
Жазылым |
10.3.2. - әр түрлі формадағы аудиофайлдар арқылы алынған ақпаратты, оқылған және тыңдалған материалдардың мазмұнын егжей-тегжейлі немесе қысқа, толық немесе қысқаша баяндау, тезис, түйіндеме, конспект ретінде сипаттау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 10.4.2 - мақсатқа және коммуникациялық жағдайға сәйкес ресми-іскерлік лексиканы, публицистикалық және ғылыми стильдерді қолдану | |
Адам: құқықтар мен бостандықтар | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1. - мәтінде берілген ақпаратты негізгі және ұсақ бөлшектерге дейін түсіну; дәлелдер мен пікірді ажырата білу, мақсатты аудиторияны, жанрларды (дәріс, сұхбат, пікірталас) анықтау; |
Оқылым |
10.2.1. - толық және толық емес мәтіндерде жасырылған ақпаратты өз тәжірибесіне сүйене отырып, негізгі және ұсақ бөлшектерге дейін түсіну/басқа көздерден алынған мәтіндегі жиынтық ақпаратқа сүйене отырып; | |
Жазылым |
10.3.2. - әр түрлі формадағы аудиофайлдар арқылы алынған ақпаратты, оқылған және тыңдалған материалдардың мазмұнын егжей-тегжейлі немесе қысқа, толық немесе қысқаша баяндау, тезис, түйіндеме, конспект ретінде сипаттау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 10.4.3 - сөзжасамдық және морфологиялық нормаларды сақтау | |
3- тоқсан | ||
Туризм: экотуризм | Тыңдалым және айтылым |
10.1.4 - жеке көзқарасын нақты дәлелдер арқылы дәлелдеу және мәселелерді шешу жолдарын ұсыну арқылы пікірталасқа қатысу; |
Оқылым |
10.2.3. - мәтіндегі арнайы лексиканы, аббревиатураны, бейнелі сөзді, сөз тіркесін және басқа да көркем бейнелеу құралдарын түсіну; | |
Жазылым |
10.3.2. - әр түрлі формадағы аудиофайлдар арқылы алынған ақпаратты, оқылған және тыңдалған материалдардың мазмұнын егжей-тегжейлі немесе қысқа, толық немесе қысқаша баяндау, тезис, түйіндеме, конспект ретінде сипаттау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 10.4.4 - тыныс белгілерін жай, жайылмажәне құрмалас сөйлемдерде (жеке сөйлеммен, кіріспе сөзбен, кіріспемен) және әртүрлі жалғаулықтар арқылы жалғанған одағайларда қолдану | |
Жан экологиясы | Тыңдалым және айтылым | 10.1.6. - тыңдалған материалдағы ақпараттың өміршеңдігі, шынайылығы, өзектілігі туралы жеке көзқарастары тұрғысынан бағалау |
Оқылым |
10.2.5. - оқылған мәтіннің мазмұнын зерттеуге арналған белгілі бір идеялар мен сұрақтарды ұйымдастыру; | |
Жазылым |
10.3.3. - АКТ пайдалана отырып, графика, ақпараттық графика, сызбалар, кестелер, диаграммалар түріндегі ақпаратты ұсыну; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 10.4.4 - тыныс белгілерін жай, жайылмажәне құрмалас сөйлемдерде (жеке сөйлеммен, кіріспе сөзбен, кіріспемен) және әртүрлі жалғаулықтар арқылы жалғанған одағайларда қолдану | |
Бос уақыт қоғам дамуының көрсеткіші ретінде | Тыңдалым және айтылым |
10.1.4 - жеке көзқарасын нақты дәлелдер арқылы дәлелдеу және мәселелерді шешу жолдарын ұсыну арқылы пікірталасқа қатысу; |
Оқылым |
10.2.2. - мәтіннің негізгі мазмұнын жеткізуде түсініктемелер мен иллюстрациялардың маңыздылығын анықтау; | |
Жазылым |
10.3.6. – оқырманға әсер ету құралдарын пайдалана отырып, сипаттау мәтіні мен әртүрлі жанрдағы баяндау мәтінін жазу; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау | |
4-тоқсан | ||
Толеранттылық және мәдениетаралық диалог | Тыңдалым және айтылым |
10.1.5. - қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени, оқу-ғылыми салада кемінде 3 шағын тақырыптан тұратын кең, егжей-тегжейлі монолог құру (берілген тақырып бойынша нақты пікірлерді білдіреді); |
Оқылым |
10.2.6. - толық және егжей-тегжейлі оқуда, оқудың презентация формасын пайдалану; | |
Жазылым |
10.3.5. - әртүрлі эссе жазу, оның ішінде сыни, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдау, автормен келісу/келіспеушілікті білдіру және негіздеу; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 10.4.2 - мақсатқа және коммуникациялық жағдайға сәйкес ресми-іскерлік лексиканы, публицистикалық және ғылыми стильдерді қолдану | |
2) 11-сынып:
Тақырып | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Әлеуметтік теңсіздік қоғамның ғаламдық мәселесі ретінде | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1 - мәтіндегі ақпараттың мазмұнын (кіріспе, терминология) автордың көзқарасына сыни көзқараспен, негізгі және ұсақ бөлшектерге дейін түсіну, мақсатты аудиторияны, жанрларды (дәріс, пікірталас, сұхбат) анықтау; |
Оқылым |
11.2.1. - толық және толық емес мәтіндерде жасырылған ақпараттың негізгі және ұсақ бөлшектерін авторлық көзқараспен түсіну және оларға сыни көзқараспен баға беру; | |
Жазылым |
11.3.1 - әр түрлі формадағы жоспарларды, оның ішінде жоспар – тірек сызбаларды құрастыру; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 11.4.3 - синтаксистік нормаларды (рефлексивті етістіктері бар пассивті құрылымдармен және қысқа пассивті жақтармен, тұлғасыз сөйлемдерде), стильдік нормаларды сақтау | |
Ғылыми-техникалық прогресс: жасанды және табиғи интеллект | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2. - автордың көзқарасы мен мақсатына сүйене отырып, негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
11.2.4 - ғылыми және мәтін түрін, белгілері мен сөйлеу ерекшеліктерін анықтауға арналған публицистикалық стильдер мен қосалқы әдістер (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, баяндама, көпшілік алдында сөйлеу); | |
Жазылым |
11.3.1. - әр түрлі формадағы жоспарларды, оның ішінде жоспар – тірек сызбаларды құрастыру; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2 - тоқсан | ||
Қазіргі әлемдегі театр | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1 - мәтіндегі ақпараттың мазмұнын (кіріспе, терминология) автордың көзқарасына сыни көзқараспен, негізгі және ұсақ бөлшектерге дейін түсіну, мақсатты аудиторияны, жанрларды (дәріс, пікірталас, сұхбат) анықтау |
Оқылым |
11.2.4 - ғылыми және мәтін түрін, белгілері мен сөйлеу ерекшеліктерін анықтауға арналған публицистикалық стильдер мен қосалқы әдістер (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, баяндама, көпшілік алдында сөйлеу); | |
Жазылым |
11.3.4. - әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құру (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу), мақсатты, мақсатты аудиторияны және коммуникациялық жағдайларды ескеру; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 11.4.2 - мақсатқа және коммуникациялық жағдайға сәйкес ресми-іскерлік лексиканы, публицистикалық және ғылыми стильдерді қолдану | |
Қазіргі қоғам: миграция | Тыңдалым және айтылым |
11.1.3. - сызбалар мен кестелер арқылы мәтін мазмұнын алдын ала түсіндіру; |
Оқылым |
11.2.1. - толық және толық емес мәтіндерде жасырылған ақпараттың негізгі және ұсақ бөлшектерін авторлық көзқараспен түсіну және оларға сыни көзқараспен баға беру; | |
Жазылым |
11.3.2. - әртүрлі нысандарда, яғни егжей-тегжейлі немесе қысқа, толық немесе қысқа баяндау, тезис, түйіндеме, конспект, аннотация, баяндама, баяндама, аудиофайлдар арқылы алынған ақпарат, оқылған және тыңдалған материалдардың мазмұнын сипаттау; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 11.4.2 - мақсатқа және коммуникациялық жағдайға сәйкес ресми-іскерлік лексиканы, публицистикалық және ғылыми стильдерді қолдану | |
3- тоқсан | ||
ХХІ ғасыр медицинасының мәселелері | Тыңдалым және айтылым | 11.1.6. - тыңдалған материалды шынайылық тұрғысынан сыни тұрғыдан бағалау. |
Оқылым |
11.2.2. - мәтіннің негізгі мазмұнын жеткізуде түсті, шрифт, дыбыстық және графикалық бейнелердің, гиперсілтемелердің рөлін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.4. - әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құру (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу), мақсатты, мақсатты аудиторияны және коммуникациялық жағдайларды ескеру; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 11.4.4 - тыныс белгілерін жай, жайылмажәне құрмалас сөйлемдерде (жеке сөйлеммен, кіріспе сөзбен, кіріспемен) және әртүрлі жалғаулықтар арқылы жалғанған одағайларда қолдану | |
Жастар мәдениеті: жас ұрпақ мәселелері | Тыңдалым және айтылым |
11.1.4. - іскерлік келіссөздерге қатысу, мәселелерді шешу және келісімге келу; |
Оқылым |
11.2.6. - оқырманның алдына қойған коммуникативті мәселелеріне байланысты оқудың әртүрлі формаларын қолдану; | |
Жазылым |
11.3.5 - әртүрлі эссе, соның ішінде аргументті/дәлелді және даулы мазмұнда эссе жазу, талқылау және талдау, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерде көтерілген мәселе, осы мәселені шешу үшін жеке ұсыныстарды ұсыну және негіздеу; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 11.4. 4 - тыныс белгілерін жай, жайылмажәне құрмалас сөйлемдерде (жеке сөйлеммен, кіріспе сөзбен, кіріспемен) және әртүрлі жалғаулықтар арқылы жалғанған одағайларда қолдану | |
4- тоқсан | ||
Әлем және қауіпсіздік | Тыңдалым және айтылым |
11.1.5. - әлеуметтік-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық, оқу-ғылыми саладағы егжей-тегжейлі монологтық баяндама дайындау; |
Оқылым |
11.2.2. - мәтіннің негізгі мазмұнын жеткізуде түсті, шрифт, дыбыстық және графикалық бейнелердің, гиперсілтемелердің рөлін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.6. – автордың дүниетанымын, сезімін, сенімін ескере отырып, әр түрлі жанрдағы сипаттау мәтіні мен баяндау мәтінін жазу; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау | 11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау | |
Халықтың тарихи жады мәселесі | Тыңдалым және айтылым | 11.1.6. - тыңдалған материалды шынайылық тұрғысынан сыни тұрғыдан бағалау |
Оқылым |
11.2.4 - ғылыми және мәтін түрін, белгілері мен сөйлеу ерекшеліктерін анықтауға арналған публицистикалық стильдер мен қосалқы әдістер (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, баяндама, көпшілік алдында сөйлеу); | |
Жазылым |
11.3.4. - әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құру (аннотация (қысқаша шолу), тезистер, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу), мақсатты, мақсатты аудиторияны және коммуникациялық жағдайларды ескеру; | |
Сөйлеу нормаларын сақтау |
11.4.3 - синтаксистік нормаларды сақтау.; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 90-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Тәжік тілі" оқу пәні оқу процесінде екі функцияларды орындайды: Біріншіден, бұл оқу пәні, екіншіден, басқа пәндерді зерттеу құралы.
3. "Тәжік тілі" білім беру пәнін оқытудың мақсаты - оқушылардың барлық түрлеріндегі функционалды сауаттылықты арттыру, оқушылардың барлық түрлеріндегі функционалды сауаттылығын арттыру (тыңдау, сөйлеу, оқу және жазу) әр түрлі деңгейдегі құралдарды пайдалану тіл нормаларын ескере отырып және олардың әр түрлі байланыстар саласындағы өнімді белсенділігі ескеріледі.
4. Оқыту пәні – заманауи тәжік әдеби тілі, оның, көптілдік және полиэтникалық Қазақстанның қазіргі жағдайында реалдық функция атқарады.
5. Оқу міндеттері:
1) тәжік тілі туралы білімдерін, әдеби тілдің нормаларына (орфоэпикалық, орфографиялық, лексикалық, грамматикалық) және ауызша, жазбаша, түрлі бағыттар мен қарым-қатынаста сөйлеу этикеті;
2) ақпаратты іздеу, өндіру және ақпарат түрлендіру дағдыларын жетілдіру;
3) лексиканы байыту және қолданылатын академиялық тілдің грамматикалық құралдары шеңберінің кеңеюі;
4) сыни тұрғыдан ойлау дағдыларын жетілдіру: алынған ақпаратты талдау, синтез, бағалау, түсіндіру;
5) коммуникативті міндеттерге байланысты әр түрлі оқу түрлерін қолдану;
6) тыңдау және сөйлеу дағдыларын жетілдіру;
7) қоғамның әртүрлі жанрларында монологтық мәлімдеме жасау, қарым-қатынас жағдайына сәйкес, нормативтілік тұрғысынан лингвистикалық құралдарды сыни тұрғыдан бағалау және таңдау дағдыларын жетілдіру;
8) сәтті диалогтық байланыстың, түрлі салалардағы және коммуникативті жағдайларда пікірталас жүргізу, мәселені шешу жолдарын ұсына отырып, талқыланады;
9) әртүрлі жанрдағы мәтіндерді құруда стилистикалық сауаттылықты арттыру; жеке автор стилін қалыптастыру; мәтінді реттеу және өңдеу мүмкіндігі; жеке автор стилін қалыптастыру;
10) тәжік тілінің ұлттық-мәдени ерекшелігі туралы, орыс, қазақ және басқа да халықтардың мәдениеті туралы идеяларды кеңейту;
11) тілге саналы қарым-қатынас, білім көзі, білім көзі, рухани және адамгершілік құндылығы, рухани және адамгершілік құндылығы, лингвистикалық капитал, қоғамдағы табысты әлеуметтендіруге ықпал етеді.
6. Грамматика материалы сөйлеу тақырыптары аясында зерттеледі. Тілдерді оқыту басқа пәндермен интеграциялау арқылы, тақырыптар бойынша оқу, түрлі пәндік шенбердегі мәтіндерді қолдану және академиялық тілді дамыту арқылы жүзеге асырылады.
7. "Тәжік тілі" пәні бойынша оқу жоспары орта мектепте 2 жыл ішінде жасалған.
2-тарау. "Тәжік тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Тәжік тілі" оқу пәнінің мазмұны
8. "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.9. "Тәжік тілі" пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқу бөлімдарына сәйкес ұйымдастырылған. Бөлімдер сабақтардағы күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттары бар бөлімшелерден тұрады.
10. Әр бөлімде көрсетілген оқытудың мақсаттары мұғалімге сөйлеу қызметінің оқытудың келесі кезеңдері төрт түрін (тыңдау, сөйлеу, оқу, жазу), сонымен қатар оқушылардың жетістіктерін бағалау, оларға ақпарат беру әзірлеу бойынша жұмысты жүйелі түрде жоспарлауға мүмкіндік береді.
11. Оқу пәні мазмұнына 4 бөлім кіреді:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым.
4) әдеби тіл нормасы
12. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) хабарлама / ақпараттың мазмұнын түсіну;
2) болжау шаралары;
3) диалогқа қатысу;
4) монәлектің құрылысы.
5) аталған материалды бағалау.
13. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтіннің құрылымдық бөліктерін сәйкестендіру және негізгі ойдың анықтамасы;
2) оқылған мәтіндегі лексикалық және синтаксистік қондырғыларды қолдану туралы түсінік;
3) мәтіндердің түрлері мен стильдерін айқындау;
4) сұрақтар мен бағалаудың тұжырымдамалары;
5) оқу түрлері;
6) әртүрлі көздерден ақпарат алу;
7) мәтіндерді салыстырмалы талдау;
8) мәтінді түсіндіру.
14. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) тыңдалған, оқылған және аудиовизуалдық материалдардың мазмұнын ұсыну;
2) ақпараттардың әртүрлі нысандардағы презентациясы;
3) әртүрлі типтегі және стильдердегі мәтіндер құру;
4) эссе жазу;
5) мәтіндерді түзету және редакциялау;
6) шығармашылық хат.
15 . "Әдеби тіл нормасы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) емле нормаларын сақтау;
2) лексикалық нормалардың сақталуы;
3) грамматикалық нормалардың сақталуы;
4) тыныс белгілерінің сақталуы.:
16. 10-сыныпқа арналған "Тәжік тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Тыңдалым және айтылым: мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; фактілік және пікірдің айырмашылығы; байланыстың негізгі емес құралдарын ескере отырып, негізгі ойды анықтау; мәтінде көтерілген мәселе бойынша мазмұнды болжау; пікірсайысқа қатысу, өз ұстанымын дәлелдеу, мәселені шешудің әртүрлі тәсілдері туралы ұсыныс; егжей-тегжейлі монолог құрылыс (берілген тақырып бойынша, наным бойынша негіздеме), оның ішінде әлеуметтік-саяси, әлеуметтік-мәдени және білім беру және ғылыми салалардағы кемінде 3 микротема; тыңдалған материалды сенімділік тұрғысынан бағалау, ақпараттың өзектілігі, өз пікірін білдіру;
2) Оқылым: әртүрлі мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну, мәтіндегі ақпаратты басқа көздерден алынған ақпаратпен салыстыру / жеке тәжірибе; мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі жазбалардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; мәтіндегі арнаулы лексиканы, аббревиатураларды, парафразаларды, тұспалдарды, эвфемизмдерді және басқа да мәнерлеу құралдарын қолдануды түсіну; түрлі жанрдағы мәтіндердің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін, ғылыми-көпшілік субстиль мәтіндерінің ерекшеліктерін (очерк, эссе, мақала), публицистикалық стильді (ескерту, пресс-релиз, саяхат эссе) анықтау; оқылған мәтін бойынша зерттеуге арналған сұрақтар мен идеяларды құрастыру; қарауды оқу, сканерлеу және егжей-тегжейлі оқу әдістерін пайдалану; әртүрлі көздерден ақпаратты алу және синтездеу, әртүрлі көзқарастарды салыстыру; тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру; сөйлемнің, абзацтың мазмұнын, оның тақырыппен, негізгі оймен, автор позициясымен байланысын түсіндіру;
3) Жазылым: тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау, негізгі ойды сақтай отырып, бастапқы материалды қайталау; ақпаратты график, кесте, диаграмма, диаграмма, инфографика, оның ішінде түрінде көрсету. АКТ көмегімен; ғылыми-көпшілік субстиль мәтіндерін құру (көркем, очерк, мақала), публицистикалық стиль (ескерту, пресс-релиз, саяхат эссе); мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын есепке алу; эсселердің әртүрлі түрлерін, соның ішінде сыни мақалаларды жазу, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдау, автормен келіспеушілік/келісімсіздікті білдіру және негіздеу; оқырманға әсер ету құралдарын пайдалана отырып, әртүрлі жанрдағы сипаттау мәтіндері мен баяндау мәтіндерін жазу; мақсаттарды, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдайды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі барлық кемшіліктерді түзету және редакциялау; белгілі бір композициялық элементтер болып табылатын шығармашылық жұмыстарды, мәтін үзіндісін/фрагменттерін жазу;
4) Сөйлеу нормаларын сақтау: орфографиялық нормаларды сақтау; ресми іскерлік стиль лексикасын, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық тұлғаларды қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық (дерексіз семантика етістіктерін, осы шақ жетілмеген формадағы етістіктерді қолдану) нормаларды сақтау; жай, жай күрделі және күрделі сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану.
17. 11-сыныпқа арналған "Тәжік тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Тыңдалым және айтылым: мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, автордың ұстанымына сыни көзқарасын білдіру; мәтін авторының мақсаты мен ұстанымы негізінде негізгі ойды анықтау; кестелер мен сызбалар бойынша мәтін мазмұнын болжау; іскерлік әңгімеге қатысу, мәселені шешу және келісімге келу; қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және білім беру-ғылыми салалар аясында көпшілік алдында сөйлеуге арналған егжей-тегжейлі монолог құру; тыңдалған материалды нанымдылық тұрғысынан бағалау, оны сыни тұрғыдан бағалау;
2) Оқылым: әртүрлі мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын мәліметтерін түсіну, автордың ұстанымына сыни баға беру; мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі түстің, шрифттің әртүрлілігін, дыбыс және графиканың, гиперсілтемелердің рөлін ашу; мәтіндегі бейнелеу және экспрессивтік құралдарды, стильдік фигураларды және басқа да тәсілдерді қолдануды түсіну; ғылыми-публицистикалық стильдер мен ішкі стильдер мәтіндерінің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау (реферат, тезистер, баяндамалар, көпшілік алдында сөйлеу); оқылған мәтін негізінде зерттеу сұрақтары мен гипотезаларды құрастыру; оқырманның өзіне қоятын коммуникативтік міндеттеріне байланысты оқудың әртүрлі түрлерін қолдану; әртүрлі көздерден ақпарат алу, қарым-қатынас орнату және негізделген қорытындылар жасау; тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың позициясын және оқырманға жасаған әсерін ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру; мәтін үзіндісінің мазмұнын түсіндіру, оның тақырыппен, негізгі оймен, авторлық позициямен байланысы;
3) Жазылым: тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау, негізгі ойды сақтай отырып, бастапқы материалды сығымдау және қайталау; ақпаратты презентация түрінде көрсету, кестелерді, диаграммаларды, графиктерді, диаграммаларды, аудиофайлдарды, фотосуреттерді, жылжымалы иллюстрацияларды пайдалану; мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, ғылыми-публицистикалық стильдер мен ішкі стильдердің (реферат, тезистер, баяндама, көпшілік алдында сөйлеу) мәтіндерін құру; эссенің әртүрлі түрлерін, соның ішінде дәлелді және пікірталас түрлерін жазу, ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарастыру және талдау, осы мәселені шешудің өзіндік жолдарын ұсыну және негіздеу; автордың сенімін, көзқарасын және сезімін көрсететін әдіс-тәсілдерді пайдалана отырып, әртүрлі жанрдағы сипаттау мәтіндері мен баяндау мәтіндерін жазу; мақсатты, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдайды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі бар барлық кемшіліктерді түзету және редакциялау; шығармашылық жұмыстар жазу (әңгімелеу мәтіндері мен аралас типтегі мәтіндер);
4) Сөйлеу нормаларын сақтау: орфографиялық нормаларды сақтау; ресми іскерлік стиль лексикасын, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық тұлғаларды қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық (абстрактылы семантиканың етістіктерін, осы шақтың жетілмеген етістіктерін қолдану), синтаксистік (рефлексивті етістіктер мен қысқа пассивтік жалғаулары бар пассивті конструкциялармен, тұлғасыз сөйлемдерде) және стилистикалық нормаларды сақтау; әр түрлі байланыс түрі бар жай, жай күрделі және күрделі сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
18. Бағдарламада "оқу мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.1 кодында "10" - сынып, "2" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "1" - оқу мақсатының реттік саны.
19. Оқыту мақсаттарының жүйесі:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Хабардың/ақпараттың мазмұнын түсіну | 10.1.1 - дерек пен пікірді ажырата отырып, мәтіндегі негізгі және толық ақпаратты түсіну; мақсатты аудиторияны анықтау | 11.1.1 - автордың ұстанымына (кіріспе конструкциялар, терминология) сыни көзқарасты білдіре отырып, әртүрлі жанрдағы мәтіндердің (дәріс, сұхбат, пікірталас, пікірталас, пікірталас, мақала, бейнеролик) негізгі және толық ақпаратын түсіну; мақсатты аудиторияны анықтау |
2. Оқиғаларды болжау | 10.1.2 - мәтінде көтерілген мәселе бойынша мазмұнын болжау | 11.1.2 - кестелер мен сызбалар бойынша мәтін мазмұнын болжау |
3. Диалогқа қатысу | 10.1 3 - пікірталастарға қатысу, өз ұстанымын дәлелдеу және мәселені шешудің әртүрлі жолдарын ұсыну | 11.1.3 - іскерлік әңгімеге, мәселені шешуге және келісімге келуге қатысу |
4. Монологтық сөйлем құрастыру | 10.1.4 - қоғамдық-саяси және білім беру және ғылыми салаларда кемінде 3 микротақырыпты қамтитын егжей-тегжейлі монолог құру (берілген тақырып бойынша дәлелдеу, сендіру). | 11.1.4 - қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық және білім беру және ғылыми салалар шеңберінде көпшілік алдында сөйлеуге арналған егжей-тегжейлі монолог құру. |
5. Тыңдалған материалды бағалау | 10.1. 5 - тыңдалған материалды сенімділік, ақпараттың өзектілігі, өз пікірін білдіру тұрғысынан бағалау | 11.1.5 - тыңдалған материалды нанымдылық тұрғысынан бағалау, оны сыни тұрғыдан бағалау |
2) оқылым:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Мәтіннің құрылымдық бөліктерін ашып, негізгі ойды анықтау | 10.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі жазбалардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау | 11.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын берудегі түстің, қаріп алуан түрлілігінің, дыбыс пен графиканың, гиперсілтемелердің рөлін анықтау |
2. Оқылған мәтіндегі лексикалық және синтаксистік бірліктердің қолданылуын түсіну | 10.2. 2 - мәтінде арнайы лексиканы, аббревиатураларды, парафразаларды, тұспалдарды, эвфемизмдерді және басқа да мәнерлеу құралдарын қолдануды түсіну | 11.2.2 - мәтінде бейнелеу және экспрессивтік құралдарды, стильдік фигураларды және басқа әдістерді қолдануды түсіну |
3. Мәтіндердің түрлері мен стильдерінің анықтамасы |
10.2. 3 - әр түрлі жанрдағы, стильдік және ішкі стильдегі мәтіндердің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау | 11.2.3 - әртүрлі жанрдағы, стильдегі және ішкі стильдегі мәтіндердің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау (реферат, ғылыми мақала, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) |
4. Сұрақтарды құрастыру | 10.2.4 - оқылған мәтін бойынша зерттеу сұрақтары мен идеяларын тұжырымдау | 11.2.4 - оқылған мәтін негізінде зерттеу сұрақтары мен гипотезаларды тұжырымдау |
5. Оқудың түрлері | 10.2.5 - сканерлеуді оқу, сканерлеу және егжей-тегжейлі оқу әдістерін қолдану | 11.2.5 - оқырманның өзіне қоятын коммуникативтік міндеттеріне байланысты оқудың әртүрлі түрлерін қолдану |
6. Әртүрлі көздерден ақпаратты алу | 10.2.6 - әртүрлі көздерден ақпаратты алу және синтездеу, әртүрлі көзқарастарды салыстыру | 11.2.6 - әртүрлі көздерден ақпарат алу, қарым-қатынас орнату және негізделген қорытындылар жасау |
7. Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 10.2.7 - тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру | 11.2.7 - тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын және оқырманға әсер етуді ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру. |
8. Мәтін интерпретациясы | 10.2.8 - сөйлемнің, абзацтың мазмұнын тақырыппен, негізгі оймен, авторлық ұстаныммен байланыстыра отырып түсіндіру | 11.2.8 - мәтін үзіндісінің мазмұнын тақырыппен, негізгі оймен, авторлық ұстаныммен байланыстыра отырып түсіндіру |
3) жазылым:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10 - сынып | 11 - сынып |
1. Тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнымен таныстыру | 10.3.1 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын кеңейтілген және қысқаша жоспарлар, толық немесе қысқаша қайталау, тезистер, конспектілер, рефераттар түрінде көрсету. | 11.3.1 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын кеңейтілген және қысылған жоспарлар, толық немесе қысқаша қайталау, тезистер, конспектілер, рефераттар, аннотациялар, хабарламалар, баяндамалар түрінде ұсынуға |
2. Ақпаратты әртүрлі формада ұсыну | 10.3.2 - ақпаратты график, кесте, диаграмма, диаграмма, инфографика, оның ішінде түрінде көрсету. АКТ арқылы | 11.3.2 - кестелерді, диаграммаларды, графиктерді, диаграммаларды, аудио файлдарды, фотосуреттерді пайдалана отырып, ақпаратты презентация түрінде көрсету |
3. Түрлі және стильдегі мәтіндер құру | 10.3.3 - ғылыми-көпшілік субстильдің (мақала, эссе, эссе, конспект), публицистикалық стильдің (ескерту, пресс-релиз) әртүрлі типтері мен жанрларының мәтіндерін құру. | 11.3.3 - әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құру (реферат, мақала, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, дәйексөзді қолдану орынды |
4. Эссе жазу | 10.3.4 - ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдай отырып, автормен келісетін/келіспейтіндігіңізді білдіретін және дәлелдей отырып, сыни мақалаларды қоса алғанда, эсселердің әртүрлі түрлерін жазу | 11.3.4 - ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарастырып, талдай отырып, осы мәселені шешудің өзіндік жолдарын ұсынып, негіздей отырып, әр түрлі эссе түрлерін, соның ішінде дәлелді және пікірталас түрлерін жазу |
5. Мәтіндерді түзету және өңдеу | 10.3.5 - мақсатты, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдайды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі барлық кемшіліктерді түзету және өңдеу | 11.3.5 - мақсатты, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдайды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі барлық кемшіліктерді түзету және өңдеу |
6. Шығармашылық | 10.3.6 - белгілі бір композициялық элементтер болып табылатын шығармашылық жұмыстарды жазу: (мәтіннің үзінділері/фрагменттері). | 11.3.6 - шығармашылық жұмыстар жазу (әңгімелеу мәтіндері мен аралас үлгідегі мәтіндер)ш |
4) әдеби тіл нормасы:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10 - сынып | 11 - сынып |
1. Орфографиялық нормаларды сақта | 10.4.1 - емле ережелерін сақтау | 11.4.1 - емле ережелерін сақтау |
2. Лексикалық нормаларды сақтау | 10. 4.2 - қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес ресми іскерлік стиль лексикасын, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық тұлғаларды пайдалану. | 11. 4.2 - тілдің әртүрлі бейнелі-экспрессивтік құралдарын, стилистикалық фигураларды қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес пайдалану. |
3. Грамматикалық нормаларды сақтау | 10.4.3 - сөзжасамдық және морфологиялық нормаларды сақтау | 11.4.3 - синтаксистік нормаларды сақтау |
4. Пунктуациялық нормаларын сақтау | 10.4.4 - жай, жай күрделі және күрделі сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану | 11.4. 4 - тыныс белгілерін әр түрлі жалғау түрі бар жай, жай күрделі және күрделі сөйлемдерде қолдану |
20. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
21. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту тәжік тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту тәжік тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10 -сынып:
Тақырып | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Толеранттылық және мәдениетаралық диалог | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1 - факті мен пікірді ажырата отырып, әртүрлі жанрдағы мәтіндердің негізгі және толық ақпаратын (дәріс, сұхбат, пікірталас, пікірталас) түсіну; мақсатты аудиторияны анықтау; |
Оқылым |
10.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын берудегі ескертулердің, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; | |
Жазылым |
10.3.1 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын кеңейтілген және қысылған жоспарлар, толық немесе қысқаша қайталау, тезистер, конспектілер, рефераттар түрінде көрсету; | |
Әдеби тіл нормалары |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2-тоқсан | ||
Қазіргі әлемдегі физика: табиғатта мүмкін және мүмкін емес | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2 - мәтінде көтерілген мәселе бойынша мазмұнды болжау; |
Оқылым |
10.2.2 - мәтінде арнайы лексиканы, аббревиатураларды, парафразаларды, тұспалдарды, эвфемизмдерді және басқа да мәнерлі сөздерді қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
10.3.2 - ақпаратты график, кесте, диаграмма, инфографика, оның ішінде түрінде көрсету. АКТ көмегімен; | |
Әдеби тіл нормалары |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
3-тоқсан | ||
Цифрлық технологиялардың бүгіні мен болашағы | Тыңдалым және айтылым |
10.1.4 - қоғамдық-саяси және білім беру және ғылыми салаларда кемінде 3 микротақырыпты қамтитын егжей-тегжейлі монолог құру (берілген тақырып бойынша дәлелдеу, сендіру); |
Оқылым |
10.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын берудегі ескертулердің, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; | |
Жазылым |
10.3.3 - ғылыми-көпшілік субстильдің (мақала, эссе, эссе, конспект), публицистикалық стильдің (ескерту, пресс-релиз) әртүрлі түрлері мен жанрларының мәтіндерін құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
10.4. 1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
Өмірге арналған биотехнология | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1 - факті мен пікірді ажырата отырып, әртүрлі жанрдағы мәтіндердің негізгі және толық ақпаратын (дәріс, сұхбат, пікірталас, пікірталас) түсіну; мақсатты аудиторияны анықтау; |
Оқылым |
10.2.4 - оқылған мәтін негізінде зерттеу сұрақтары мен идеяларын тұжырымдау; | |
Жазылым |
10.3.2 - ақпаратты график, кесте, диаграмма, инфографика, оның ішінде түрінде көрсету. АКТ көмегімен; | |
Әдеби тіл нормалары |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
4-тоқсан | ||
Жаһандық энергетикалық мәселелер | Тыңдалым және айтылым |
10.1.4 - қоғамдық-саяси және білім беру және ғылыми салаларда кемінде 3 микротақырыпты қамтитын егжей-тегжейлі монолог құру (берілген тақырып бойынша дәлелдеу, сендіру); |
Оқылым |
10.2.3 - ғылыми-көпшілік субстильдің (эссе, мақала, эссе), публицистикалық стильдегі (пресс-релиз) әртүрлі жанрдағы мәтіндердің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау; | |
Жазылым |
10.3.3 - ғылыми-көпшілік субстильдің (мақала, эссе, эссе, конспект), публицистикалық стильдің (ескерту, пресс-релиз) әртүрлі түрлері мен жанрларының мәтіндерін құру; | |
Әдеби тіл нормалары |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2) 11-сынып:
Тақырып | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Экология: мұнай және атом өнеркәсібі | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1 - автордың ұстанымына (кіріспе конструкциялар, терминология) сыни көзқарасты білдіре отырып, әртүрлі жанрдағы мәтіндердің (дәріс, сұхбат, пікірталас, пікірталас, пікірталас, мақала, бейнеролик) негізгі және толық ақпаратын түсіну; мақсатты аудиторияны анықтау; |
Оқылым |
11.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын берудегі түстің, шрифттің әртүрлілігінің, дыбыс және графиканың, гиперсілтемелердің рөлін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.1 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын кеңейтілген және қысылған жоспарлар, толық немесе қысқаша қайталау, рефераттар, конспектілер, рефераттар, аннотациялар, хабарламалар, баяндамалар түрінде ұсыну; | |
Әдеби тіл нормалары |
11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2 - тоқсан | ||
Ғылымнан бизнес идеялар: математика, химия | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2 - кестелер мен диаграммалар бойынша мәтін мазмұнын болжау; |
Оқылым |
11.2.2 - мәтінде бейнелеу және экспрессивтік құралдарды, стильдік фигураларды және басқа да тәсілдерді қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
11.3.2 - кестелерді, графиктерді, диаграммаларды, аудиофайлдарды, фотосуреттерді пайдалана отырып, ақпаратты презентация түрінде көрсету; | |
Әдеби тіл нормалары |
11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
3-тоқсан | ||
Жастар мәдениеті: жас ұрпақ мәселелері | Тыңдалым және айтылым |
11.1.4 - қоғамдық-саяси және білім беру және ғылыми салаларда кемінде 3 микротақырыпты қамтитын егжей-тегжейлі монолог құру (берілген тақырып бойынша дәлелдеу, сендіру); |
Оқылым |
11.2.2 - мәтінде бейнелеу және экспрессивтік құралдарды, стильдік фигураларды және басқа да тәсілдерді қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
11.3.3 - әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді (реферат, мақала, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) құру, мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, дәйексөзді пайдалану орынды; | |
Әдеби тіл нормалары |
11.4.2 - тілдің әртүрлі бейнелі-экспрессивтік құралдарын, стильдік фигураларды қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес пайдалану; | |
Экономика және оның қоғамдағы рөлі | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1 - автордың ұстанымына (кіріспе конструкциялар, терминология) сыни көзқарасты білдіре отырып, әртүрлі жанрдағы мәтіндердің негізгі және толық ақпаратын түсіну (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас, пікірталас, мақала, бейнеролик); |
Оқылым |
11.2.4 - оқылған мәтін негізінде зерттеу сұрақтары мен гипотезаларды тұжырымдау; | |
Жазылым |
11.3.2 - кестелерді, графиктерді, диаграммаларды, аудиофайлдарды, фотосуреттерді пайдалана отырып, ақпаратты презентация түрінде көрсету; | |
Әдеби тіл нормалары |
11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
4-тоқсан | ||
Ғылым және этика: киборгтар мен клондар | Тыңдалым және айтылым |
11.1.4 - қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық және білім беру және ғылыми салалар шеңберінде көпшілік алдында сөйлеуге арналған егжей-тегжейлі монолог құру; |
Оқылым |
11.2.3 - ғылыми-публицистикалық стильдер мен ішкі стильдердің (реферат, тезистер, баяндама, көпшілік алдында сөйлеу) әртүрлі жанрдағы мәтіндердің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.3 - әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді (реферат, мақала, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) құру, мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, дәйексөзді пайдалану орынды; | |
Әдеби тіл нормалары |
11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 91-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Тәжік тілі" оқу пәні оқу процесінде екі функцияларды орындайды: Біріншіден, бұл оқу пәні, екіншіден, басқа пәндерді зерттеу құралы.
3. "Тәжік тілі" білім беру пәнін оқытудың мақсаты - оқушылардың барлық түрлеріндегі функционалды сауаттылықты арттыру, оқушылардың барлық түрлеріндегі функционалды сауаттылығын арттыру (тыңдау, сөйлеу, оқу және жазу) әр түрлі деңгейдегі құралдарды пайдалану тіл нормаларын ескере отырып және олардың әр түрлі байланыстар саласындағы өнімді белсенділігі ескеріледі.
4. Оқыту пәні – заманауи тәжік әдеби тілі, оның, көптілдік және полиэтникалық Қазақстанның қазіргі жағдайында реальдық функция атқарады.
5. Оқу міндеттері:
1) тәжік тілі туралы білімдерін, әдеби тілдің нормаларына (орфоэпикалық, орфографиялық, лексикалық, грамматикалық) және ауызша, жазбаша, түрлі бағыттар мен қарым-қатынаста сөйлеу этикеті;
2) ақпаратты іздеу, өндіру және ақпарат түрлендіру дағдыларын жетілдіру;
3) лексиканы байыту және қолданылатын академиялық тілдің грамматикалық құралдары шеңберінің кеңеюі;
4) сыни тұрғыдан ойлау дағдыларын жетілдіру: алынған ақпаратты талдау, синтез, бағалау, түсіндіру;
5) коммуникативті міндеттерге байланысты әр түрлі оқу түрлерін қолдану;
6) тыңдау және сөйлеу дағдыларын жетілдіру;
7) қоғамның әртүрлі жанрларында монологиялық мәлімдеме жасау, қарым-қатынас жағдайына сәйкес, нормативтілік тұрғысынан лингвистикалық құралдарды сыни тұрғыдан бағалау және таңдау дағдыларын жетілдіру;
8) сәтті диалогтық байланыстың, түрлі салалардағы және коммуникативті жағдайларда пікірталас жүргізу, мәселені шешу жолдарын ұсына отырып, талқыланады;
9) әртүрлі жанрдағы мәтіндерді құруда стилистикалық сауаттылықты арттыру; жеке автор стилін қалыптастыру; мәтінді реттеу және өңдеу мүмкіндігі; жеке автор стилін қалыптастыру;
10) тәжік тілінің ұлттық-мәдени ерекшелігі туралы, орыс, қазақ және басқа да халықтардың мәдениеті туралы идеяларды кеңейту;
11) тілге саналы қарым-қатынас, білім көзі, білім көзі, рухани және адамгершілік құндылығы, рухани және адамгершілік құндылығы, лингвистикалық капитал, қоғамдағы табысты әлеуметтендіруге ықпал етеді.
6. Грамматика материалы сөйлеу тақырыптары аясында зерттеледі. Тілдерді оқыту басқа пәндермен интеграциялау арқылы, тақырыптар бойынша оқу, түрлі пәндік шенбердегі мәтіндерді қолдану және академиялық тілді дамыту арқылы жүзеге асырылады.
7. "Тәжік тілі" пәні бойынша оқу жоспары орта мектепте 2 жыл ішінде жасалған.
2-тарау. "Тәжік тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Тәжік тілі" оқу пәнінің мазмұны
8. "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.9. "Тәжік тілі" пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқу бөлімдарына сәйкес ұйымдастырылған. Бөлімдер сабақтардағы күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттары бар бөлімшелерден тұрады.
10. Әр бөлімде көрсетілген оқытудың мақсаттары мұғалімге сөйлеу қызметінің оқытудың келесі кезеңдері төрт түрін (тыңдау, сөйлеу, оқу, жазу), сонымен қатар оқушылардың жетістіктерін бағалау, оларға ақпарат беру әзірлеу бойынша жұмысты жүйелі түрде жоспарлауға мүмкіндік береді.
11. Оқу пәні мазмұнына 4 бөлім кіреді:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым.
4) әдеби тіл нормасы
12. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Хабардың/ақпараттың мазмұнын түсіну;
2) Негізгі ойды анықтау;
3) оқиғаларды болжау;
4) Диалогқа қатысу;
5) Монологтық сөйлем құрастыру.
6) Тыңдалған материалды бағалау.
13. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Ақпаратты түсіну;
2) Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтау және негізгі ойды анықтау;
3) Оқылған мәтіндегі лексикалық және синтаксистік бірліктердің қолданылуын түсіну;
4) Мәтіндердің түрлері мен стильдерін анықтау;
5) Сұрақтарды құрастыру және бағалау;
6) Оқудың түрлері;
7) Әртүрлі көздерден ақпарат алу;
8) Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;
9) Мәтінді түсіндіру.
14. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жоспар құру;
2) Тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын көрсету;
3) Презентацияның әртүрлі формаларын қолданып мәтіндер жазу;
4) Түрлі және стильдегі мәтіндерді құру;
5) Эссе жазу;
6) Шығармашылық жазу;
7) Мәтіндерді түзету және өңдеу.
15. "Әдеби тіл нормасы бөлімі" келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Орфографиялық нормаларды сақтау;
2) Лексикалық нормаларды сақтау;
3) Грамматикалық нормаларды сақтау;
4) Пунктуациялық нормаларын сақтау.
16. 10-сыныпқа арналған "Тәжік тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Тыңдалым және айтылым: мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; фактілік және пікірдің айырмашылығы; байланыстың негізгі емес құралдарын ескере отырып, негізгі ойды анықтау; мәтінде көтерілген мәселе бойынша мазмұнды болжау; пікірсайысқа қатысу, өз ұстанымын дәлелдеу, мәселені шешудің әртүрлі тәсілдері туралы ұсыныс; егжей-тегжейлі монолог құрылыс (берілген тақырып бойынша, наным бойынша негіздеме), оның ішінде әлеуметтік-саяси, әлеуметтік-мәдени және білім беру және ғылыми салалардағы кемінде 3 микротема; тыңдалған материалды сенімділік тұрғысынан бағалау, ақпараттың өзектілігі, өз пікірін білдіру;
2) Оқылым: әртүрлі мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну, мәтіндегі ақпаратты басқа көздерден алынған ақпаратпен салыстыру / жеке тәжірибе; мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі жазбалардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; мәтіндегі арнаулы лексиканы, аббревиатураларды, парафразаларды, тұспалдарды, эвфемизмдерді және басқа да мәнерлеу құралдарын қолдануды түсіну; түрлі жанрдағы мәтіндердің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін, ғылыми-көпшілік субстиль мәтіндерінің ерекшеліктерін (очерк, эссе, мақала), публицистикалық стильді (ескерту, пресс-релиз, саяхат эссе) анықтау; оқылған мәтін бойынша зерттеуге арналған сұрақтар мен идеяларды құрастыру; қарауды оқу, сканерлеу және егжей-тегжейлі оқу әдістерін пайдалану; әртүрлі көздерден ақпаратты алу және синтездеу, әртүрлі көзқарастарды салыстыру; тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру; сөйлемнің, абзацтың мазмұнын, оның тақырыппен, негізгі оймен, автор позициясымен байланысын түсіндіру;
3) Жазылым: тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау, негізгі ойды сақтай отырып, бастапқы материалды қайталау; ақпаратты график, кесте, диаграмма, диаграмма, инфографика, оның ішінде түрінде көрсету. АКТ көмегімен; ғылыми-көпшілік субстиль мәтіндерін құру (көркем, очерк, мақала), публицистикалық стиль (ескерту, пресс-релиз, саяхат эссе); мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын есепке алу; эсселердің әртүрлі түрлерін, соның ішінде сыни мақалаларды жазу, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдау, автормен келіспеушілік/келісімсіздікті білдіру және негіздеу; оқырманға әсер ету құралдарын пайдалана отырып, әртүрлі жанрдағы сипаттау мәтіндері мен баяндау мәтіндерін жазу; мақсаттарды, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдайды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі барлық кемшіліктерді түзету және редакциялау; белгілі бір композициялық элементтер болып табылатын шығармашылық жұмыстарды, мәтін үзіндісін/фрагменттерін жазу;
4) Сөйлеу нормаларын сақтау: орфографиялық нормаларды сақтау; ресми іскерлік стиль лексикасын, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық тұлғаларды қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық (дерексіз семантика етістіктерін, осы шақ жетілмеген формадағы етістіктерді қолдану) нормаларды сақтау; жай, жай күрделі және күрделі сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану.
17. 11-сыныпқа арналған "Тәжік тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Тыңдалым және айтылым: мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, автордың ұстанымына сыни көзқарасын білдіру; мәтін авторының мақсаты мен ұстанымы негізінде негізгі ойды анықтау; кестелер мен сызбалар бойынша мәтін мазмұнын болжау; іскерлік әңгімеге қатысу, мәселені шешу және келісімге келу; қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және білім беру-ғылыми салалар аясында көпшілік алдында сөйлеуге арналған егжей-тегжейлі монолог құру; тыңдалған материалды нанымдылық тұрғысынан бағалау, оны сыни тұрғыдан бағалау;
2) Оқылым: әртүрлі мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын мәліметтерін түсіну, автордың ұстанымына сыни баға беру; мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі түстің, шрифттің әртүрлілігін, дыбыс және графиканың, гиперсілтемелердің рөлін ашу; мәтіндегі бейнелеу және экспрессивтік құралдарды, стильдік фигураларды және басқа да тәсілдерді қолдануды түсіну; ғылыми-публицистикалық стильдер мен ішкі стильдер мәтіндерінің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау (реферат, тезистер, баяндамалар, көпшілік алдында сөйлеу); оқылған мәтін негізінде зерттеу сұрақтары мен гипотезаларды құрастыру; оқырманның өзіне қоятын коммуникативтік міндеттеріне байланысты оқудың әртүрлі түрлерін қолдану; әртүрлі көздерден ақпарат алу, қарым-қатынас орнату және негізделген қорытындылар жасау; тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың позициясын және оқырманға жасаған әсерін ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру; мәтін үзіндісінің мазмұнын түсіндіру, оның тақырыппен, негізгі оймен, авторлық позициямен байланысы;
3) Жазылым: тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау, негізгі ойды сақтай отырып, бастапқы материалды сығымдау және қайталау; ақпаратты презентация түрінде көрсету, кестелерді, диаграммаларды, графиктерді, диаграммаларды, аудиофайлдарды, фотосуреттерді, жылжымалы иллюстрацияларды пайдалану; мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, ғылыми-публицистикалық стильдер мен ішкі стильдердің (реферат, тезистер, баяндама, көпшілік алдында сөйлеу) мәтіндерін құру; эссенің әртүрлі түрлерін, соның ішінде дәлелді және пікірталас түрлерін жазу, ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарастыру және талдау, осы мәселені шешудің өзіндік жолдарын ұсыну және негіздеу; автордың сенімін, көзқарасын және сезімін көрсететін әдіс-тәсілдерді пайдалана отырып, әртүрлі жанрдағы сипаттау мәтіндері мен баяндау мәтіндерін жазу; мақсатты, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдайды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі бар барлық кемшіліктерді түзету және редакциялау; шығармашылық жұмыстар жазу (әңгімелеу мәтіндері мен аралас типтегі мәтіндер);
4) Сөйлеу нормаларын сақтау: орфографиялық нормаларды сақтау; ресми іскерлік стиль лексикасын, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық тұлғаларды қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық (абстрактылы семантиканың етістіктерін, осы шақтың жетілмеген етістіктерін қолдану), синтаксистік (рефлексивті етістіктер мен қысқа пассивтік жалғаулары бар пассивті конструкциялармен, тұлғасыз сөйлемдерде) және стилистикалық нормаларды сақтау; әр түрлі байланыс түрі бар жай, жай күрделі және күрделі сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
18. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтау арқылы берілген. Кодта бірінші сан сыныпты, екіншісі - бағдарламаның кіші бөлімін, үшінші сан білім беру мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1. кодында "10" - сынып, "2" - бөлімше, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
19. Оқыту мақсаттарының жүйесі:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Хабардың/ақпараттың мазмұнын түсіну | 10.1.1 - факті мен пікірді ажырата отырып, мәтіннің негізгі және толық ақпаратын түсіну; мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас) | 11.1.1 - автордың ұстанымына сыни көзқарас білдіре отырып, мәтіннің негізгі және толық ақпаратын түсіну (кіріспе конструкциялар, терминология); мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау (дәріс, сұхбат, дебат, пікірталас, пікірталас, мақала, бейнеролик) |
2. Негізгі ойды анықтау | 10.1.2 - тыңдалған мәтіннің мағыналық бөліктерін таңдау және олардың микротемаларын анықтау негізінде негізгі ойды анықтау. | 11.1.2 - мәтін авторының мақсаты мен ұстанымына сүйене отырып, негізгі ойды анықтау |
3. Оқиғаларды болжау | 10.1 3- Мәтінде көтерілген мәселе бойынша мазмұнды болжау | 11.1.3- кестелер мен диаграммалар бойынша мәтін мазмұнын болжау |
4. Диалогқа қатысу | 10.1.4 - пікірталастарға қатысу, өз ұстанымын дәлелдеу және мәселені шешудің әртүрлі жолдарын ұсыну | 11.1.4 - іскерлік әңгімеге, мәселені шешуге және келісімге келуге қатысу |
5. Монологтық сөйлемді құрастыру | 10.1. 5 - қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени және білім беру және ғылыми салалардағы кемінде 3 микротақырыпты қамтитын егжей-тегжейлі монолог құру (берілген тақырып бойынша дәлелдеу, сендіру) | 11.1.5 - қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және білім беру және ғылыми салаларда көпшілік алдында сөйлеуге арналған егжей-тегжейлі монолог құру. |
6. Тыңдалған материалды бағалау | 10.1.6 - тыңдалған материалды ақпараттың сенімділігі, өзектілігі, өз пікірін білдіруі тұрғысынан бағалау. | 11.1.6 - тыңдалған материалды нанымдылық тұрғысынан бағалау, оны сыни тұрғыдан бағалау |
2) оқылым:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Ақпаратты түсіну | 10.1.1 - мәтіндегі ақпаратты басқа көздерден алынған ақпаратпен салыстыра отырып, тұтас және үздіксіз мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну / жеке тәжірибе | 11.1. 1 - автордың ұстанымын сыни тұрғыдан бағалай отырып, үздіксіз және үздіксіз мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын мәліметтерін түсіну |
2. Мәтіннің құрылымдық бөліктерін ашып, негізгі ойды анықтау | 10.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын берудегі ескертулердің, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау | 11.2.1 - мәтіннің негізгі идеясын берудегі түстің, қаріп алуан түрлілігінің, дыбыс пен графиканың, гиперсілтемелердің рөлін анықтау |
3. Оқылған мәтіндегі лексикалық және синтаксистік бірліктердің қолданылуын түсіну | 10.2.2 - мәтінде арнайы лексиканы, аббревиатураларды, парафразаларды, тұспалдарды, эвфемизмдерді және басқа да мәнерлі сөздерді қолдануды түсіну | 11.2.2 - мәтінде бейнелеу және экспрессивтік құралдарды, стильдік фигураларды және басқа әдістерді қолдануды түсіну |
4. Мәтін түрлері мен стильдерінің анықтамасы | 10.2.3 - ғылыми-көпшілік субстильдің (мақала, эссе, эссе, конспект), публицистикалық стильдегі (ескерту, пресс-релиз, саяхат эссе) әр түрлі жанрдағы мәтіндердің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау. | 11.2.3 - әртүрлі жанрдағы, стильдік және ішкі стильдегі мәтіндердің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін (конспект, ғылыми мақала, баяндама, көпшілік алдында сөйлеу) және олардың ішкі стильдерін анықтау |
5. Сұрақтарды құрастыру | 10.2.4 - оқылған мәтін бойынша зерттеу сұрақтары мен идеяларын тұжырымдау | 11.2.4 - оқылған мәтін негізінде зерттеу сұрақтары мен гипотезаларды тұжырымдау |
6. Оқудың түрлері | 10.2.5 - сканерлеуді оқу, сканерлеу және егжей-тегжейлі оқу әдістерін қолдану | 11.2.5 - оқырманның өзіне қоятын коммуникативтік міндеттеріне байланысты оқудың әртүрлі түрлерін қолдану |
7. Әртүрлі көздерден ақпарат алу | 10.2.6 - әртүрлі көздерден ақпаратты алу және синтездеу, әртүрлі көзқарастарды салыстыру | 11.2.6 - әртүрлі көздерден ақпарат алу, қарым-қатынас орнату және негізделген қорытындылар жасау |
8. Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 10.2.7 - тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру | 11.2.7 - тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын және оқырманға әсер етуді ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру. |
9. Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 10.2.8 - тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру | 11.2.8 - тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын және оқырманға әсер етуді ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру |
10. Мәтінді түсіндіру | 10.2.9 - сөйлемнің, абзацтың мазмұнын тақырыппен, негізгі оймен, авторлық ұстаныммен байланыстыра отырып түсіндіру | 11.2.9 - мәтін үзіндісінің мазмұнын тақырыппен, негізгі оймен, авторлық ұстаныммен байланыстыра отырып түсіндіру |
3) жазылым:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Жоспар құру | 10.1.1 - жоспардың әртүрлі түрлерін, соның ішінде атауы мен сұрағын құрастыру | 11.1.1 - жоспардың әртүрлі түрлерін, оның ішінде жоспар - негізгі сызбаны құрастыру |
2. Тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнымен таныстыру | 10.3.1 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдардың мазмұнын кеңейтілген және қысылған жоспарлар, толық немесе қысқаша қайталау, тезистер, конспектілер, рефераттар түрінде көрсету | 11.3.1 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын кеңейтілген және қысылған жоспарлар, толық немесе қысқаша қайталау, тезистер, конспектілер, рефераттар, аннотациялар, хабарламалар, баяндамалар түрінде ұсынуға |
3. Ақпаратты әртүрлі формада ұсыну | 10.3.2 - ақпаратты график, кесте, диаграмма, диаграмма, инфографика, оның ішінде түрінде көрсету. АКТ арқылы | 11.3.2 - кестелерді, диаграммаларды, графиктерді, диаграммаларды, аудио файлдарды, фотосуреттерді, қозғалмалы суреттерді пайдалана отырып, ақпаратты презентация түрінде көрсету |
4. Түрлі және стильдегі мәтіндер құру | 10.3.3 - мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, ғылыми-көпшілік субстильдің (мақала, эссе, эссе, конспект), публицистикалық стильдің (ескерту, пресс-релиз, саяхат эссе) әртүрлі типтері мен жанрларының мәтіндерін құру. | 11.3.3 - әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді (реферат, мақала, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) құру, мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, дәйексөзді пайдалану орынды; дәйексөзді қолдану орынды |
5. Эссе жазу | 10.3.4 - ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдай отырып, автормен келісетін/келіспейтіндігіңізді білдіретін және дәлелдей отырып, әртүрлі эссе түрлерін, соның ішінде сыни мақалаларды жазу | 11.3.4 - ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарастырып, талдай отырып, осы мәселені шешудің өзіндік жолдарын ұсынып, негіздей отырып, әр түрлі эссе түрлерін, соның ішінде дәлелді және пікірталас түрлерін жазу |
6. Шығармашылық жазу | 10.3.6. Оқырманға әсер ету құралдарын пайдалана отырып, әр түрлі жанрда сипаттау мәтіндері мен әңгімелеу мәтіндерін жазу | 11.3.6. автордың сенімін, көзқарасын және сезімін көрсететін әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, әртүрлі жанрдағы сипаттама мәтіндері мен әңгімелеу мәтіндерін жазу |
7. Мәтіндерді түзету және редакциялау |
10.3.5 -түзету және өңдеу | 11.3.5 -мақсатты, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдайды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі барлық кемшіліктерді түзету және өңдеу |
4) әдеби тіл нормасы:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Орфографиялық нормаларды сақтау | 10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау | 11.4.1 - емле ережелерін сақтау |
2. Лексикалық нормаларды сақтау | 10. 4.2 - қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес ресми іскерлік стиль лексикасын, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық тұлғаларды пайдалану. | 11.4.2 - тілдің әртүрлі бейнелі және экспрессивті құралдарын, стилистикалық фигураларды қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес пайдалану |
3. Грамматикалық нормаларды сақтау | 10.4.3 - сөзжасамдық және морфологиялық нормаларды сақтау (дерексіз семантика етістіктерін, осы шақ жетілмеген етістіктерді қолдану) | 11.4.3 - синтаксистік нормаларды (рефлексивті етістіктері бар пассивті құрылымдармен және қысқа пассивті жақтармен, тұлғасыз сөйлемдерде), стильдік нормаларды сақтау |
4. Пунктуациялық нормаларды сақтау | 10.4.4 - тыныс белгілерін жай, қарапайым күрделі (оқшауланған мүшелер, кіріспе сөздер, жалғаулық конструкциялар) және күрделі сөйлемдерде қолдану | 11.4. 4 - тыныс белгілерін қарапайым, қарапайым күрделі (оқшауланған мүшелер, кіріспе сөздер және жалғаулық конструкциялар) және әртүрлі байланыс түрлері бар күрделі сөйлемдерде қолдану |
20. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
21. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту тәжік тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту тәжік тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Тақырып | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Қазақстан бейнесі: қазіргі және тарихи шолу | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1 - факті мен пікірді ажырата отырып, мәтіннің негізгі және толық ақпаратын түсіну, мақсатты аудиторияны, жанрларды (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас) анықтау; |
Оқылым |
10.2.1 - мәтіндегі ақпаратты басқа көздерден алынған ақпаратпен/жеке тәжірибемен салыстыра отырып, үздіксіз және үздіксіз мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну; | |
Жазылым |
10.3.1 - жоспардың әртүрлі түрлерін, соның ішінде атауы мен сұрағын құрастыру; | |
Әдеби тіл нормалары |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
Өнер және әдебиет: көркем сөздің әртүрлі формалары | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2 - факті мен пікірді ажырата отырып, мәтіннің негізгі және толық ақпаратын түсіну, мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас); |
Оқылым |
10.2.3 - мәтінде арнайы лексиканы, аббревиатураларды, парафразаларды, тұспалдарды, эвфемизмдерді және басқа да мәнерлі сөздерді қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
10.3.1 - жоспардың әртүрлі түрлерін, соның ішінде атауы мен сұрағын құрастыру; | |
Әдеби тіл нормалары |
10.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2-тоқсан | ||
Ғылым және этика: киборгтар мен клондар | Тыңдалым және айтылым |
10.1.2 - тыңдалған мәтіннің мағыналық бөліктерін бөліп көрсету және олардың микротақырыптарын анықтау негізінде негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
10.2.3 - мәтінде арнайы лексиканы, аббревиатураларды, парафразаларды, тұспалдарды, эвфемизмдерді және басқа да мәнерлі сөздерді қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
10.3.2 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын егжей-тегжейлі және қысқаша жоспарлар, тезистер, конспектілер, рефераттар түрінде көрсету; | |
Әдеби тіл нормалары | 10.4.2 - ресми іскерлік стиль лексикасын, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық тұлғаларды қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес пайдалану | |
Адам: құқықтар мен бостандықтар | Тыңдалым және айтылым |
10.1.1 - факті мен пікірді ажырата отырып, мәтіннің негізгі және толық ақпаратын түсіну, мақсатты аудиторияны, жанрларды (дәріс, сұхбат, диспут, пікірталас) анықтау; |
Оқылым |
10.2.1 - мәтіндегі ақпаратты басқа көздерден алынған ақпаратпен/жеке тәжірибемен салыстыра отырып, үздіксіз және үздіксіз мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну; | |
Жазылым |
10.3.2 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын егжей-тегжейлі және қысқаша жоспарлар, тезистер, конспектілер, рефераттар түрінде көрсету; | |
Әдеби тіл нормалары | 10.4.3 - сөзжасамды, морфологиялық нормаларды (дерексіз семантика етістіктерін, осы шақтағы жетілмеген етістіктерді қолдану) сақтау | |
3- тоқсан | ||
Tуризм: экотуризм | Тыңдалым және айтылым |
10.1.4 - пікірталасқа қатысу, өз ұстанымын дәлелдеу және мәселені шешудің әртүрлі жолдарын ұсыну; |
Оқылым |
10.2.3 - мәтінде арнайы лексиканы, аббревиатураларды, парафразаларды, тұспалдарды, эвфемизмдерді және басқа да мәнерлі сөздерді қолдануды түсіну; | |
Жазылым |
10.3.2 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын егжей-тегжейлі және қысқаша жоспарлар, тезистер, конспектілер түрінде көрсету; | |
Әдеби тіл нормалары | 10.4.4 - тыныс белгілерін жай, қарапайым күрделі (оқшауланған мүшелер, кіріспе сөздер, жалғаулық конструкциялар) және күрделі сөйлемдерде қолдану | |
Адам жаны экологиясы | Тыңдалым және айтылым | 10.1.6 - тыңдалған материалды ақпараттың сенімділігі, өзектілігі, өз пікірін білдіруі тұрғысынан бағалау. |
Оқылым |
10.2.5 - оқылған мәтін бойынша зерттеу сұрақтары мен идеяларын тұжырымдау; | |
Жазылым |
10.3.3 - ақпаратты график, кесте, диаграмма, диаграмма, инфографика, оның ішінде түрінде көрсету. АКТ көмегімен; | |
Әдеби тіл нормалары | 10.4.4 - тыныс белгілерін жай, қарапайым күрделі (оқшауланған мүшелер, кіріспе сөздер, жалғаулық конструкциялар) және күрделі сөйлемдерде қолдану | |
4-тоқсан | ||
Бос уақыт қоғам дамуының көрсеткіші ретінде | Тыңдалым және айтылым |
10.1.4 - пікірталасқа қатысу, өз ұстанымын дәлелдеу және мәселені шешудің әртүрлі жолдарын ұсыну; |
Оқылым |
10.2.2 - мәтіннің негізгі идеясын берудегі ескертулердің, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; | |
Жазылым |
10.3.6 - оқырманға әсер ету құралдарын пайдалана отырып, әртүрлі жанрдағы сипаттау мәтіндері мен баяндау мәтіндерін жазу; | |
Әдеби тіл нормалары | 10.4.1 - емле ережелерін сақтау | |
Толеранттылық және мәдениетаралық диалог | Тыңдалым және айтылым |
10.1.5 - қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени және білім беру және ғылыми салаларда кемінде 3 микротақырыпты қамтитын егжей-тегжейлі монолог құру (берілген тақырып бойынша дәлелдеу, сендіру); |
Оқылым |
10.2.6 - оқуды қарау, сканерлеу және егжей-тегжейлі оқу әдістерін қолдану; | |
Жазылым |
10.3.5 - ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдай отырып, автормен келісетін/келіспейтіндігіңізді білдіретін және дәлелдей отырып, әр түрлі, соның ішінде сыни эссе жазу; | |
Әдеби тіл нормалары | 10.4.2 - ресми іскерлік стиль лексикасын, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық тұлғаларды қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес пайдалану | |
2) 11-сынып:
Тақырып | Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Әлеуметтік теңсіздік қоғамның ғаламдық мәселесі ретінде | Тыңдалым және айтылым |
11.1.1 - автордың ұстанымына сыни көзқарас білдіре отырып, мәтіннің негізгі және толық ақпаратын түсіну (кіріспе конструкциялар, терминология); мақсатты аудиторияны, жанрларды анықтау (дәріс, сұхбат, диспут, дискуссия, дебат, мақала, бейнеролик); |
Оқылым |
11.2.1 - автор ұстанымын сыни тұрғыдан бағалай отырып, үздіксіз және үздіксіз мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну; | |
Жазылым |
11.3.1 -. жоспардың әртүрлі түрлерін, оның ішінде жоспар – тірек сызбаны құрастыру; | |
Әдеби тіл нормалары | 11.4.3 - синтаксистік нормаларды (рефлексивті етістіктері бар пассивті құрылымдармен және қысқа пассивті жақтармен, тұлғасыз сөйлемдерде), стильдік нормаларды сақтау | |
Ғылыми-техникалық прогресс: жасанды және табиғи интеллект | Тыңдалым және айтылым |
11.1.2 - мәтін авторының мақсаты мен ұстанымына сүйене отырып, негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
11.2.4 - ғылыми (реферат, конспект, тезистер) және публицистикалық стильдегі (репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) әртүрлі жанрдағы мәтіндердің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін және олардың ішкі стильдерін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.1 - жоспардың әртүрлі түрлерін, оның ішінде жоспар – тірек сызбаны құрастыру; | |
Әдеби тіл нормалары |
11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау; | |
2 - тоқсан | ||
Қазіргі әлемдегі театр | Тыңдалым және айтылым |
11. 1.1 - автордың ұстанымына сыни көзқарас білдіре отырып, мәтіннің негізгі және толық ақпаратын түсіну (кіріспе конструкциялар, терминология); мақсатты аудиторияны, жанрларды (дәріс, сұхбат, диспут, дискуссия, пікірталас, мақала, бейнеролик) анықтау; |
Оқылым |
11.2.4 - түрлі жанрдағы ғылыми (реферат, конспект, тезистер) және публицистикалық стильдер (репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) мәтіндерінің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін және олардың ішкі стильдерін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.4 - мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді (реферат, мақала, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) құру; дәйексөзді қолдану орынды; | |
Әдеби тіл нормалары | 11.4.2 - тілдің әртүрлі бейнелі және экспрессивті құралдарын, стилистикалық фигураларды қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес пайдалану | |
Қазіргі қоғам: көші-қон | Тыңдалым және айтылым |
11.1.3 - кестелер мен диаграммалар бойынша мәтін мазмұнын болжау; |
Оқылым |
11.2.1 - автор ұстанымын сыни тұрғыдан бағалай отырып, үздіксіз және үздіксіз мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну; | |
Жазылым |
11.3.2 - тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын егжей-тегжейлі және қысқаша жоспарлар, рефераттар, конспектілер, рефераттар, аннотациялар, хабарламалар, баяндамалар түрінде көрсету; | |
Әдеби тіл нормалары | 11.4.2 - тілдің әртүрлі бейнелі және экспрессивті құралдарын, стилистикалық фигураларды қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес пайдалану | |
3- тоқсан | ||
ХХІ ғасыр медицинасының мәселелері | Тыңдалым және айтылым | 11.1.6 - тыңдалған материалды нанымдылық тұрғысынан бағалау, оны сыни тұрғыдан бағалау |
Оқылым |
11.2.2 - мәтіннің негізгі идеясын берудегі түстің, шрифт әртүрлілігінің, дыбыс және графиканың, гиперсілтемелердің рөлін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.5 - ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарастырып, талдай отырып, осы мәселені шешудің өзіндік жолдарын ұсынып, негіздей отырып, әртүрлі типтегі эсселерді, соның ішінде дәлелді және пікірталас түрлерін жазу; | |
Әдеби тіл нормалары | 11.4.4 - тыныс белгілерін қарапайым, қарапайым күрделі (оқшауланған мүшелер, кіріспе сөздер және жалғаулық конструкциялар) және әртүрлі байланыс түрлері бар күрделі сөйлемдерде қолдану | |
Жастар мәдениеті: жас ұрпақ мәселелері | Тыңдалым және айтылым |
11.1.6 - тыңдалған материалды нанымдылық тұрғысынан бағалау, сыни тұрғыдан бағалау4 |
Оқылым |
11.2.6 - оқырманның өзіне қоятын коммуникативтік міндеттеріне байланысты оқудың әртүрлі түрлерін қолдану; | |
Жазылым |
11.3.5 - ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарастырып, талдай отырып, осы мәселені шешудің өзіндік жолдарын ұсынып, негіздей отырып, әртүрлі типтегі эсселерді, соның ішінде дәлелді және пікірталас түрлерін жазу; | |
Әдеби тіл нормалары | 11.4.4 - тыныс белгілерін қарапайым, қарапайым күрделі (оқшауланған мүшелер, кіріспе сөздер және жалғаулық конструкциялар) және әртүрлі байланыс түрлері бар күрделі сөйлемдерде қолдану | |
4- тоқсан | ||
Бейбітшілік пен қауіпсіздік | Тыңдалым және айтылым |
11.1.5 - қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және білім беру және ғылыми салалар шеңберінде көпшілік алдында сөйлеуге арналған егжей-тегжейлі монолог құру; |
Оқылым |
11.2.2 - мәтіннің негізгі идеясын берудегі түстің, шрифт әртүрлілігінің, дыбыс пен графиканың, гиперсілтемелердің рөлін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.6 - автордың сенімін, көзқарасын және сезімін көрсететін әдіс-тәсілдерді пайдалана отырып, әртүрлі жанрдағы сипаттау мәтіндері мен баяндау мәтіндерін жазу; | |
Әдеби тіл нормалары | 11.4.1 - орфографиялық нормаларды сақтау | |
Халықтың тарихи жады мәселесі | Тыңдалым және айтылым | 11.1.6 - тыңдалған материалды нанымдылық тұрғысынан бағалау, оны сыни тұрғыдан бағалау |
Оқылым |
11.2.4 - ғылыми (реферат, конспект, тезистер) және публицистикалық стильдегі (репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) әртүрлі жанрдағы мәтіндердің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін және олардың ішкі стильдерін анықтау; | |
Жазылым |
11.3.4 - мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді (реферат, мақала, репортаж, көпшілік алдында сөйлеу) құру; дәйексөзді қолдану орынды; | |
Әдеби тіл нормалары |
11.4.3 - синтаксистік нормаларды (рефлексивті етістіктері бар пассивті конструкциялармен және қысқа пассивті жақтармен, тұлғасыз сөйлемдерде), стильдік нормаларды сақтау; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 92-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұығыр әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Ұйғыр әдебиеті бағдарламасының мақсаты –.шығарманың әлеуметтік-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін ескере отырып, идеялық-көркемдік мазмұнын талдай алатын, сауатты, сыни тұрғыдан ойлайтын оқырманды тәрбиелеу арқылы өзін-өзі дамытуға және өзін-өзі жетілдіруге дайын адамның рухани құндылықтарын қалыптастыруға ықпал ету
3. "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) "Ұйғыр әдебиеті" бағдарламасы білім алушылардың сауаттылығын, олардың әдеби және эстетикалық талғамдары мен сезімдерін дамыту, ойлау қабілеттері мен танымдық және коммуникативтік дағдыларын қалыптастыру бағытында құрастырылған;
2) Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясы негізінде патриотизмді, азаматтықты, белсенді өмірлік ұстанымды көркем әдебиет құралдарымен тәрбиелеу
3) қазіргі әлемнің жаһандануы жағдайында әдебиеттің рухани мұра ретіндегі құндылығын түсінуді қалыптастыру
4) сыни талдау, салыстыру, жалпылау дағдыларын жетілдіру, ұқсастықтар мен себеп-салдарлық байланыстарды орнату, құбылыстарды жіктеу, туындыларды талдау негізінде логикалық және сыни пайымдаулар, тұжырымдар мен қорытындылар құру;
5) әрбір білім алушының шығармашылық қабілеттерін дамыта отырып, оқудың рухани және зияткерлік қажеттілігін қалыптастыру, мәтінді сыни оқу және түсіндіру дағдыларын жетілдіру;
6) тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін терең түсіну, талдау негізінде коммуникативтік дағдыларды дамыту;
7) зерттеу мәдениеті саласында құзыреттілік көрсете отырып, ауызша немесе жазбаша түрде шығарма, әдеби-сын мақалалардың мазмұнын бағалау дағдыларын жетілдіру;
8) әдеби құбылыстарды контекстік тұрғыдан қарастыру, әдеби фактілерді салыстыру, ұқсастықтар жасау, әдеби параллельдерді құру қабілеттерін жетілдіру.
2-тарау. "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
4. "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Ұйғыр әдебиеті" пәндік білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген: түсіну және жауап беру, анализ және интерпретация, бағалау және салыстырмалы анализ, сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады.
6. Әрбір кіші бөлім ішінде рет-ретімен ұйымдастырылған оқу мақсаттары мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға және білім алушылардың жетістіктерін бағалауға, сондай-ақ оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.
7. Оқу пәнінің мазмұны 3 бөлімнен тұрады: "мәтінді түсіну және жауап беру", "мәтінді талдау және түсіндіру", "бағалау және салыстырмалы талдау".
8. Мәтін бойынша түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) терминдерді түсіну;
2) көркем шығарманы түсіну;
3) жатқа оқу және дәйексөз келтіру;
4) жоспар құру;
5) қайталау;
6) сұрақтарға жауаптар.
9. Мәтінді талдау және түсіндіру" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) жанр;
2) тақырып және идея;
3) композиция;
4) эпизодтарды талдау;
5) кейіпкерлердің сипаттамасы;
6) әр түрлі нысандағы туындының көркемдік әлемі;
7) автордың көзқарасы;
8) Көркем-бейнелеу құралдары;
9) шығармашылық жазу.
10. "Бағалау және салыстырмалы талдау" бөлімі мынадай бөлімдерден тұрады:
1) көркем шығарманы бағалау;
2) көркем шығарманы басқа өнер түрлерімен салыстыру;
3) әдебиет туындыларын салыстыру;
4) пікірлерді бағалау
11. 10-сыныпқа арналған "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) түсіну және жауап беру: әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы идеялық мазмұнын түсіну; әдеби шығарманың жанрлық табиғатын тану; көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау; көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану; ұлттық құндылықтардың маңыздылығын контекстермен үндестіру;
2) анализ және интерпретация: әдеби шығарманың әртүрлі композициялық ерекшеліктерін талдау; автор бейнесінің шығармадағы белгілі бір оқиғадағы көрінісі; шығармадағы көркемдегіш құралдардың орны мен қызметін ашу;көркем шығармада көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы шығармашылық жұмыс жазу; ұйғыр әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ құндылықтарды анықтау;
3) бағалау және салыстыру: шығарманың тарихи және көркемдік құндылығын анықтап,бағалау; көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына баға беру; шығарманың идеясын адамгершілік құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; ғылыми еңбектерді негізге ала отырып, әдеби сын жазу.
12. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Т. Тохтәмовтің "Назугум" романы;
2) Д. Ясиннің "Гүлмәт бовай монологи" балладасы;
3) Һ. Абдуллиннің "Жутдашлар" романы;
4) С. Мәмәтқуловтің "Яғач нан", "Мәрәмханович" өлеңдері;
5) Һ. Абдуллин. "Улуқ язғучи билән учришиш";
6) М. Обулқасимовтің (Алмасбәк) "Қазағим-қандаш елим, қериндишим!" шеири;
7) Ж. Розахуновтің "Достлуқ риштилири", "Чайқалмисун чаңириғи өйүңниң" өлеңдері;
8) М.Зулпиқаровниң "Янартағ" романы.
13. 11-сыныпқа арналған "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
Түсіну және жауап беру: әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы жанрлық ерекшелігін түсіну; әдеби шығарманың жанрлық ерекшелігін өзге жанрлармен салыстыра отырып талдау; көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету; көркем шығармалардан алған үзінділерді, қанатты сөздер мен дәйексөздерді шығармашылық жұмыстарда қолдану; ұлттық құндылықтардың маңыздылығын ғаламдық тақырыптағы контекстермен байланыстыру;
Анализ және интерпретация: әдеби шығарманың жанрына қарай композициялық ерекшеліктерін айқындау;шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысы; шығарма идеясы мен көркемдегіш құралдардың байланысын ашу; әдеби туындыдағы көтерілген мәселелерге өзіндік көзқарас тұрғысынан шығармашылық жұмыс жазу; әлем және ұйғыр әдебиетіндегі ортақ құндылықтардың үндестігін талдау;
Бағалау және салыстыру: шығарманы әлем әдебиеті үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау;көркем шығармадағы заман көрінісі мен қазіргі заман көрінісін салыстырып бағалау; шығарманы көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу.
14. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Һ.Абдуллиннің "Турпан тәвәсидә" және "Тәғдир" романдары;
2) А. Дөләтовтің "Хошлишиш алдидики ой" өлеңдері;
3) Й. Илиястың "Еғир тиниқлар" романы;
4) М. Обулқасимовтің (Алмасбәк) "Сән кимниң әвлади, ойлан бурадәр!";
5) З. Сәмәдийдің "Жиллар сири" романы;
6) Ә. Һашировтің "Нур ана" повесті;
7) Р. Розиевтің "Сениңдин алдим" өлеңі;
8) И. Жәлиловтің "Ғулжа ямғури", "Тәбиәт жиғиси" өлеңдері.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
15. Бағдарламада "оқу мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
16. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) түсіну және жауап беру:
Білім алушылар... | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1.Көркем шығарманың мазмұны мен пішіні | 10.1.1.1 - әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы идеялық мазмұнын түсіну | 11.1.1.1 - әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы жанрлық ерекшелігін түсіну |
2. Көркем шығарманы түсіну | 10.1.2-көркем шығарманың мазмұнын, оның проблемаларын түсіну, сыни тұрғыдан түсіну, естігенге немесе оқығанға өз көзқарасын білдір | 11.1.2-көркем шығарманың мазмұнын және оның әдеби үдерістегі рөлін түсіну, сыни тұрғыдан түсіну, естігенге немесе оқуға деген көзқарасын білдіру |
3. Жатқа оқу және дәйексөз келтіру | 10.1.3-авторлық ұстанымды білдірумен байланысты дәйексөздерді, үзінділерді мәтіннен өз бетінше тауып, мәнерлеп оқу | 10.1.3-авторлық ұстанымды білдірумен байланысты дәйексөздерді, үзінділерді мәтіннен өз бетінше тауып, мәнерлеп оқу |
4. Жоспар құру | 10.1.4-әдеби және еркін тақырыптарға шығарма жоспарын құру | 11.1. 4-әдеби және еркін тақырыптарға, шолуларға эссе жоспарын құр |
5.Мазмұнын әңгімелеу | 10.1.5-шығарманың мәтінін немесе эпизодты қайта баяндау, мазмұнын шығармашылықпен қайта пайымдау және бейнелі құралдарды пайдалану | 11.1.5-мәтіннің авторлық ерекшелігін сақтай отырып, шығарманың мазмұнын қайта баяндау |
6.Сұрақтарға жауап беру | 10.1.6 - тақырып пен бейнелер туралы өз пікірін білдіре отырып, жұмыс мәтініне сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық дәлелді жауап беру. | 11.1.6 - әдеби материалға сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа егжей-тегжейлі дәлелді жауап беру, мәселе мен бейнелер жүйесі туралы өз пікірін білдіру. |
2) анализ және интерпретация: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Әдеби шығарманың композициясы | 10. 2.3 - шығарманың идеясын, кейіпкерлер бейнесін ашудағы композицияның рөлін анықтау. | 11.2.3. - композицияның автор ниетін ашудағы рөлін анықтау (тақырыптар, мәселелер, кейіпкерлер бейнесі) |
2. Тақырып және идея | 10.2. 2 - жұмыстың тақырыбы мен мәселелерін анықтау, олардың өзектілігі туралы пікір білдіру және өз ұстанымын дәлелдеу | 11. 2.2 - мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, олардың өзектілігі туралы пікір білдіріп, өз ұстанымын дәлелдей отырып, шығарманың тақырыптары мен мәселелерін анықтау. |
3. Жанр | 10.2.1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (эпопея, өлеңдегі роман, психологиялық роман және т.б.), философиялық лирика ерекшеліктерін анықтау. | 11.2.1 - күміс дәуір лирикасының жанры мен оның ерекшеліктерін (синкреттік жанр), ерекшеліктерін анықтау. |
4. Эпизодты талдау | 10.2.4 - эпизодтарды талдау, олардың шығарма композициясындағы рөлі мен орнын анықтау, эпизодтың идеялық-тақырыптық концепциясын ашудағы маңызын түсіндіру. | 11.2. 4 - эпизодтың рөлін, оның шығарманың тақырыбы мен мәселелерімен байланысын көркемдік құралдар мен тәсілдерді талдау негізінде анықтау |
5. Ұйғыр жəне əлем əдебиетіндегі құндылықтар | 10.2.5.1 - ұйғыр әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ құндылықтарды анықтау | 11.2.5.1 - әлем және ұйғыр әдебиетіндегі ортақ құндылықтардың үндестігін талдау |
6. | 10.2. 6 - ақпаратты ұсынудың әртүрлі формаларында (таңбалар, формулалар, заңдар, буктрейлерлер және т.б.) кейіпкерлердің идеясын немесе қарым-қатынасын көрсете отырып, шығарманың көркемдік әлемін талдау | 11. 2.6 - есептер əр түрлi көрсету формаларында (таңбалар, формулалар, зандар, буктрейлер жəне т.б.) көрсете отырып, шығарманың көркемдiк əлемiне талдау жасау. |
7. | 10. 2.7 - кейіпкерлерге, проблемаларға автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау, мәтіннен мысалдар арқылы автордың ұстанымын түсіндіру | 11. 2.7 - кейіпкерлерге, мәселелерге автордың көзқарасын білдіру жолдарын анықтау; автордың ұстанымын өз пікірімен салыстыру |
8.Әдеби құралдар мен көрнекі құралдар |
10.2. 8 - поэтикалық синтаксистің образдарын, көрнекі құралдары мен фигураларын жасау құралдары мен тәсілдерін талдау; | 11.2. 8 - поэтикалық синтаксистің бейнелеу құралдары мен тәсілдерін, көркемдік кеңістік пен уақытты, көрнекі құралдар мен фигураларды талдау, автордың оларды қандай мақсатта пайдаланатынын түсіндіру. |
9. | 10.2.9 - шығарманың өзектілігі туралы өз пікірін білдіре отырып, әдеби материалға сүйене отырып, қисынды және жүйелі түрде шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырыптарға эссе, аннотациялар, т.б.) жазу | 11.2. 9 - әдеби материалға және өмірлік тәжірибеңізге сүйене отырып, нақты және бейнелі тілмен, шығарманың өзектілігі туралы өз пікіріңізді білдіре отырып, логикалық және жүйелі түрде шығармашылық жұмыстарды (әдеби және еркін тақырыптарға эссе, эссе, шолу, т.б.) жазу. |
3) бағалау және салыстыру: білім алушылар
10-сынып | 11-сынып | |
1. | 10.3.1 - шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, ойға өзіндік көзқарасын, кейіпкерлерді ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіру | 11.3.1 - шығармаға сыни баға беру. моральдық-эстетикалық құндылық тұрғысынан ауызша және жазбаша мәлімдемелер түрінде мәселелерге өзіндік көзқарасын түсіндіре отырып, |
2. | 10.3.2 - көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындыларымен салыстыру, бейнелерді тұтас қабылдауға әсер ететін ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттау, эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалау | 11.3. .2 - бейнелерді, мәселелерді тұтас қабылдауға әсер ететін ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттайтын, эмоционалды әсер ету дәрежесін бағалай отырып, көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындыларымен салыстыру. |
3. | 10.3.3 - ұйғыр, қазақ және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан салыстыру, жалпы және ерекше белгілерін түсіндіру | 11.3.3 - ұйғыр, қазақ шығармаларын (немесе фрагменттерін) салыстыру. және дүниежүзілік әдебиеттің жалпы және ерекше белгілерін түсіндіре отырып, адамгершілік-эстетикалық құндылық тұрғысынан |
4.Мәлімдемелерді бағалау | 10.3.4 - ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (өзінің, сыныптастарының және басқалардың) тақырыпты ашудың толықтығы мен тереңдігі, композициялық және стилистикалық бірлігі, фактілік дәлдігі және тыңдаушыға немесе оқырманға эмоционалды әсері тұрғысынан бағалау | 11. 3.4 - ауызша және жазбаша мәлімдемелерді тақырыпты ашудың толықтығы мен тереңдігі, композициялық және стильдік бірлігі, деректік дәлдігі және тыңдаушының немесе оқырманның назарын аудару құралдары тұрғысынан бағалау; |
17. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
18. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұығыр әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту ұйғыр тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10 - сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Заман және қаһарман |
Т. Тохтәмовтің "Назугум" романы | Түсіну және жауап беру |
10.1.1.1 - әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау арқылы идеялық мазмұнын түсіну; |
Анализ және интерпрета |
10.2.1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (эпопея, өлеңдегі роман, психологиялық роман және т.б.), философиялық лирика ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1 - шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, ойға деген өзіндік көзқарасын, кейіпкерлерді ауызша және жазбаша түрде түсіндіру. | ||
2-тоқсан | |||
Соғыс және адам тағдыры |
Һ. Абдуллиннің "Жутдашлар" романы | Түсіну және жауап беру |
10.1.2 - көркем шығарманың мазмұнын, оның мәселелерін түсіну, сыни тұрғыдан түсіну, естіген немесе оқыған нәрсеге өз көзқарасын білдіру; |
Анализ және интерпрета |
10.2. 3 - шығарманың идеясын, кейіпкерлер бейнесін ашудағы композицияның рөлін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.2 - бейнелерді тұтас қабылдауға әсер ететін ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттай отырып, өнер туындысын басқа өнер түрлерінің туындыларымен салыстыру, дәрежесін бағалау. | ||
3-тоқсан | |||
Парасат пайымы |
Һ. Абдуллин. "Улуқ язғучи билән учришиш" | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 - терминдерді түсіну: алтын ғасыр, Онегин шумағы, мотив, роман-эпопея, өлеңдегі роман, психологизм, сюжет; |
Анализ және интерпрета |
10.2.2 - жұмыстың тақырыптары мен мәселелерін анықтау, олардың өзектілігі туралы пікір білдіру және өз ұстанымын дәлелдеу; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.1 - шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, ойға деген өзіндік көзқарасын, кейіпкерлерді ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіру; | ||
4-тоқсан | |||
Тарих тағылымы |
М.Зулпиқаровтің | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 - понимать термины: золотой век, онегинская строфа, мотив, роман-эпопея, роман в стихах, психологизм, фабула; |
Анализ және интерпрета |
10.2.1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (эпопея, өлеңдегі роман, психологиялық роман), философиялық лирика ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.2 - бейнелерді тұтас қабылдауға әсер ететін ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттай отырып, эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, көркем шығарманы өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру; | ||
2) 11 - сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Кеңістік пен уақыт |
Һ.Абдуллиннің "Турпан тәвәсидә" және "Тәғдир" романдары. | Түсіну және жауап беру |
11.1.1 - терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, имагинизм, символизм, футуризм, акмеизм; |
Анализ және интерпрета |
11.2.2 - мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, олардың өзектілігі туралы пікір білдіріп, өз ұстанымын дәлелдей отырып, шығарманың тақырыптары мен мәселелерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1 - шығармаға моральдық-эстетикалық құндылық тұрғысынан сыни баға беру, мәселеге өзіндік көзқарасын нысанда түсіндіру. | ||
2-тоқсан | |||
Зобалаң заман шындығы |
Й.Илиястың "Еғир тиниқлар" романы | Түсіну және жауап беру |
11.1. 1 - терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, имагинизм, символизм, футуризм, акмеизм; |
Анализ және интерпрета |
11.2.1 - күміс дәуір лирикасының жанры мен оның ерекшеліктерін (синкреттік жанр), ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3. 2 - көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындыларымен салыстыру, образдарды, мәселелерді тұтас қабылдауға әсер ететін ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттау, бағалау. | ||
3 – тоқсан | |||
Ғасырлық туынды |
Зия Сәмәдийдің | Түсіну және жауап беру |
11.1.2 - көркем шығарманың мазмұны мен оның әдеби үдерістегі рөлін түсіну, сыни тұрғыдан ойлау, өз көзқарасын білдіру; |
Анализ және интерпре |
11.2.2 - мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, олардың өзектілігі туралы пікір білдіріп, өз ұстанымын дәлелдей отырып, шығарманың тақырыптары мен мәселелерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.2 - бейнелерді, мәселелерді тұтас қабылдауға әсер ететін ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттай отырып, эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, көркем шығарманы өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру; | ||
4-тоқсан | |||
Табиғат және адам |
Ә. Һашировтің "Нур ана" повесті. | Түсіну және жауап беру |
11.1.3 - мәтіннен мәселеге қатысты цитаталарды, үзінділерді өз бетінше тауып, мәнерлеп оқу және автордың ұстанымын білдіру; |
Анализ және интерпрета |
11.2.1 - күміс дәуір лирикасының жанры мен оның ерекшеліктерін (синкреттік жанр), ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.3 - жалпы және ерекше белгілерін түсіндіре отырып, ұйғыр, қазақ және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) моральдық-эстетикалық құндылығы жағынан салыстыру; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 93-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Ұйғыр әдебиеті бағдарламасының мақсаты – білім алушыларды креативті ойлауға бағыттау. Олардың ойларын ауызша еркін жеткізуіне және жаза білуіне қолдау көрсету, дәлелдер келтіру, салыстыру және анализ жасау, бағалау дағдыларын қалыптастыру. Білім алушылар әдеби жанрларға эксперимент жасау арқылы драмалық шығарманы проза тілімен, прозаны поэзия тілімен жазу тәсілдерін меңгере алады.
3. "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) ұйғыр әдебиеті негізінде оның қазақ және әлем әдебиетімен және мәдениетімен байланысын ескере отырып, табысты әлеуметтік бейімделуге ықпал ететін білім, білік және дағдыларды қалыптастыру;
2) көркем әдебиет арқылы "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясы негізінде отансүйгіштікке, азаматтыққа, белсенді өмірлік ұстанымға тәрбиелеу;
3) қазіргі дүниенің жаһандануы жағдайында әдебиеттің рухани мұра ретіндегі құндылығы туралы түсінік қалыптастыру;
4) шығармаларды талдау негізінде сыни талдау, салыстыру, жалпылау, ұқсастықтар мен себеп-салдарлық байланыстарды орнату, құбылыстарды жіктеу, логикалық және сыни пайымдаулар, қорытындылар мен қорытындылар құру дағдыларын жетілдіру;
5) әрбір оқушының шығармашылық қабілеттерін дамыта отырып, оқуға рухани-интеллектуалдық қажеттілігін қалыптастыру, сыни тұрғыдан оқу және мәтінді түсіндіру дағдыларын жетілдіру;
6) әртүрлі жанрдағы шығармалардың идеялық-көркемдік, қоғамдық-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін терең түсінуге, талдауға негізделген қарым-қатынас дағдыларын дамыту;
7) зерттеу мәдениеті саласында құзыреттілігін көрсете отырып, шығарманың, әдеби сын мақалалардың ауызша немесе жазбаша мазмұнын бағалау дағдыларын жетілдіру;
8) әдеби құбылыстарды контекстік тұрғыдан қарастыру, әдеби фактілерді салыстыру, аналогиялар жасау, әдеби параллельдер құру дағдыларын жетілдіру.
2-тарау. "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
4. "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Ұйғыр әдебиеті" пәні бойынша бағдарламаның мазмұны оқу бөлімдеріне бөлінген. Бөлімдер күтілетін нәтижелер түріндегі сабақтардың оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады: дағды немесе қабілет, білім немесе түсінік.
6. Әрбір бөлімшеде бірізді ұйымдастырылған оқу мақсаттары мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға және оқушылардың жетістіктерін бағалауға мүмкіндік береді, сонымен қатар оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етеді.
7. Пәннің мазмұны 3 бөлімнен тұрады: "Мәтіндегі түсінік және жауаптар", "Мәтінді талдау және түсіндіру", "Бағалау және салыстырмалы талдау".
8. "Мәтін бойынша түсінік және жауаптар" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) терминдерді түсіну;
2) көркем шығарманы түсіну;
3) жатқа оқу және дәйексөз келтіру;
4) жоспар құру;
5) қайталау;
6) сұрақтарға жауаптар.
9. "Мәтінді талдау және түсіндіру" бөлімі мынадай кіші бөлімдерді қамтиды:
1) жанр;
2) тақырыбы мен идеясы;
3) құрамы;
4) эпизодты талдау;
5) қаһармандардың мінездемесі;
6) әртүрлі бейнелеу формасындағы шығарманың көркемдік әлемі;
7) автордың көзқарасы;
8) көркемдік және бейнелеу құралдары;
9) шығармашылық жазу.
10. "Бағалау және салыстырмалы талдау" бөлімі келесі бөлімдерден тұрады:
1) өнер туындысын бағалау;
2) өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру;
3) әдебиет шығармаларын салыстыру;
4) мәлімдемелерді бағалау.
9. 10-сыныпқа арналған "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) түсіну және жауап беру: әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау; көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы мәселелермен байланыстыру; шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу;
2) анализ және интерпретация: әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысы; шығармадағы автор стилі мен көркемдегіш құралдардың қызметін ашу;көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс жазу; әлем және ұйғыр әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту;
3) бағалау және салыстыру: шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру;шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу.
10. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Й. Мухлисовтің "Садир палван" романы;
2) Т. Тохтәмовтің "Назугум" романы;
3) Д. Ясиннің "Гүлмәт бовай монологи" балладасы;
4) Һ. Абдуллиннің "Жутдашлар" романы, "Көчкән юлтуз" повесті, "Улуқ язғучи билән учришиш" әңгімесі;
5) А. Ғәниевтің "Бир дәқиқә һәм мәңгүлүк" батырлар қиссассы;
6) С. Мәмәтқуловтің "Яғач нан", "Мәрәмханович" өлеңдері;
7) М. Обулқасимовтің (Алмасбәк) "Қазағим-қандаш елим, қериндишим!" өлеңі;
8) Ж. Розахуновтің "Достлуқ риштилири", "Чайқалмисун чаңириғи өйүңниң" өлеңдері;
9) И. Һошуровтің "Мәйрәм мубарәк" өлеңі;
10) М.Зулпиқаровтің "Янартағ" романы;
11) С. Искәндәровтің "Зулмәттә йориған юлтуз" поэмасы.
11. 11-сыныпқа арналған "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну; әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету; көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы мәселелермен байланыстырып, шығармашылық жұмыстарда қолдану; шығармадағы ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу;
2) анализ және интерпретация: әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау; шығармадағы көркемдегіш құралдардың образ жасаудағы орны; көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс жазу; ұйғыр әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау;
3) бағалау және салыстыру: шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; көркем шығарманың жаңашылдығын ғаламдық тақырыптармен байланыстыра отырып, сыни тұрғыдан баға беру; шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу; шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу.
12. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
Һ.Абдуллиннің "Турпан тәвәсидә" және "Тәғдир" романдары.
Т. Тохтәмовтің "Сәргәрдан" романы
А. Дөләтовтің "Хошлишиш алдидики ой" өлеңі
Й. Илиястың "Еғир тиниқлар" романы
Н. Абдусемәтовтің "Назугум" хикаясы
М. Обулқасимовтің (Алмасбәк) "Сән кимниң әвлади, ойлан бурадәр!"
З. Сәмәдийдің "Жиллар сири" романы
М. Һетахуновтің "Әлвида яз" романы
Ә. Һашировтің "Нур ана" повесті
Р. Розиевтің "Сениңдин алдим" өлеңі
И. Жәлиловтің "Ғулжа ямғури", "Тәбиәт жиғиси" өлеңдері.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада "оқу мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны
14. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
1) түсіну және жауап беру:
Білім алушылар... | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Терминдерді түсіну | 10.1.1. - әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну | 11.1.1 - әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну |
2. Көркем шығарманы түсіну | 10.1.2 - көркем шығарманың мазмұнын, оның мәселелерін түсіну, сыни тұрғыдан түсіну, естіген немесе оқыған нәрсеге өз көзқарасын білдіру | 11.1.2 - көркем шығарманың мазмұны мен әдеби үдерістегі рөлін түсіну, сыни тұрғыдан ой елегінен өткізу, естіген немесе оқыған нәрсеге өз көзқарасын білдіру. |
3. Жатқа оқу және дәйексөз келтіру | 10.1.3 - мәтіннен автордың ұстанымын білдіруге байланысты үзінділерді, үзінділерді өз бетінше тауып, мәнерлеп оқу | 11. 1. 3 - мәтіннен мәселеге байланысты цитаталарды, үзінділерді өз бетінше тауып, мәнерлеп оқу және автордың ұстанымын білдіру. |
4. Жоспарлау | 10.1.4 - әдеби және еркін тақырыптарға эссе, эссе жоспарын құру | 11.1.4 - әдеби және еркін тақырыптағы эсселерді, сыни мақалаларды, эсселерді жоспарлау |
5. Қайталау | 10.1.5 - шығарманың немесе эпизодтың мәтінін бейнелеу құралдарын пайдалана отырып, мазмұнын шығармашылықпен қайталап айтып беру | 11.1.5 - шығарманың немесе эпизодтың мәтінін автордың өзіндік ерекшелігін сақтай отырып, мазмұнын шығармашылықпен қайта ойластыру |
6. Сұраққа жауап беру | 10.1. 6 - тақырып, сюжет және бейнелер туралы өз пікірін білдіре отырып, жұмыс мәтініне сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық дәлелді жауап беру | 11.1 6 - әдеби материалға сілтеме жасай отырып, тақырып, мәселе, бейнелер жүйесі туралы өз пікірін білдіре отырып, проблемалық сұраққа толық дәлелді жауап беру. |
2) анализ және интерпретация:
Білім алушылар... | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1.Жанр | 10.2.1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (эпопея, өлеңдегі роман, психологиялық роман және т.б.), философиялық лирика ерекшеліктерін анықтау. | 11.2.1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (синкреттік жанр), күміс дәуір лирикасының, әскери поэзияның, бард әнінің ерекшеліктерін анықтау. |
2. Тақырып және идея | 10.2. 2 - жұмыстың тақырыбы мен мәселелерін анықтау, олардың өзектілігі туралы пікір білдіру және өз ұстанымын дәлелдеу | 11.2.2 - мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыптары мен мәселелерін анықтау |
3. Композиция | 10.2.3 - шығарманың идеясын, кейіпкерлер бейнесін ашудағы композицияның рөлін анықтау, сюжеттік емес элементтердің мағынасын түсіндіру | 11.2.3 - композицияның автор ниетін ашудағы рөлін анықтау (тақырыптар, мәселелер, кейіпкерлер бейнесі) |
4. Эпизодтық талдау | 10.2 4 - эпизодтарды талдау, олардың шығарма композициясындағы рөлі мен орнын анықтау, эпизодтың идеялық-тақырыптық концепциясын ашудағы маңызын түсіндіру. | 11.2.4 - көркемдік құралдар мен тәсілдерді талдау негізінде эпизодтың рөлін, оның шығарма тақырыбымен және мәселелерімен байланысын анықтау. |
5. Ұйғыр және әлем әдебиетіндегі құндылықтар | 10.2.5. - әлем және ұйғыр әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту | 11.2.5. - ұйғыр әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау |
6. Шығарманың көркемдік әлемі әртүрлі бейнелеу формаларында | 10.2 6 - идеяны әртүрлі формада (драма, буктрейлер және т.б.) бере отырып, шығарманың көркемдік әлеміне талдау жасау. | 11.2.6 - шығармаларды әртүрлі формада (драмалау, буктрейлер және т.б.) көрсете отырып, шығарманың көркемдік әлемін талдау. |
7. Автордың көзқарасы | 10.2. 7 - мәтіннен мысалдар арқылы автордың позициясын түсіндіре отырып, кейіпкерлерге, мәселелерге автордың қатынасын білдіру жолдарын анықтау; | 11.2.7 - автордың позициясын өз пікірімен салыстыра отырып, кейіпкерлерге, мәселелерге автордың қатынасын білдіру жолдарын анықтау. |
8. Әдеби әдістер мен көріктеуіш құралдар | 10.2.8 - поэтикалық синтаксистің образдарын, көрнекі құралдары мен фигураларын жасау құралдары мен тәсілдерін талдау, автордың оларды қандай мақсатта пайдаланатынын түсіндіру. | 11.2 .8 - поэтикалық синтаксистің бейнелеу құралдары мен тәсілдерін, көркемдік кеңістік пен уақытты, көрнекі құралдар мен фигураларды талдау, автордың оларды қандай мақсатта пайдаланатынын түсіндіру. |
9. | 10.2.9 - әдеби материалға, әдеби терминдерге сүйене отырып, нақты және бейнелі тілді пайдалана отырып, логикалық және жүйелі түрде шығармашылық жұмыстарды (әдеби және еркін тақырыптарға эссе, эссе, аннотация және т.б.) жазу. | 11.2. 9 - әдеби материалға және өмірлік тәжірибеңізге сүйене отырып, нақты және астарлы тілмен, өзектілігі туралы өз пікіріңізді білдіре отырып, логикалық және жүйелі түрде шығармашылық жұмыстарды (әдеби және еркін тақырыптарға эссе, эссе, сыни мақалалар, т.б.) жазу. |
3) бағалау және салыстыру:
Білім алушылар... | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Көркем шығарманы бағалау | 10.3.1 - шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, ойға деген өзіндік көзқарасын, кейіпкерлерді ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіру. | 11.3.1 - ауызша және жазбаша мәлімдеме түрінде мәтін мәселелеріне өзіндік көзқарасын түсіндіре отырып, шығармаға моральдық-эстетикалық құндылық, авторлық әдістемелер тұрғысынан сыни баға беру. |
2. Көркем шығарманы өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру | 10.3.2 - эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, бейнелерді тұтас қабылдауды тудыратын әдістер мен тәсілдердегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттайтын өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру. | 11.3.2 - эмоционалды әсер ету дәрежесін бағалай отырып, бейнелерді, тақырыптарды, мәселелерді тұтас қабылдауды тудыратын әдістер мен тәсілдердегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттай отырып, өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру. |
3. Әдебиет шығармаларын салғастыру |
10.3. 3 - ұйғыр, қазақ және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) салыстыру |
11.3.3 - ұйғыр, қазақ және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) салыстыру |
4. Мәлімдемелерді бағалау | 10.3.4 - әдеби тақырып бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (өзінің, сыныптастарының және басқалардың) тақырыпты ашудың толықтығы мен тереңдігі, композициялық-стильдік бірлігі, деректік дәлдігі және тыңдаушыға немесе оқырманға эмоционалды әсер етуі тұрғысынан бағалау. | 11.3.4 - әдеби тақырып бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (өзінің, сыныптастарының және басқалардың) тақырыптың толықтығы мен ашылуының тереңдігі, композициялық-стильдік бірлігі, деректік дәлдігі және тыңдаушының назарын аудару құралдары тұрғысынан бағалау немесе оқырман |
15. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
16. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту ұйғыр тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ұйғыр әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту ұйғыр тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Заман және қаһарман |
Й. Мухлисовтің "Садир палван" романы | Түсіну және жауап беру |
10.1.1.1 - әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; |
Анализ және интерпретация |
10.2.1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (эпопея, өлеңдегі роман, психологиялық роман және т.б.), философиялық лирика ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1 - шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, ойға деген өзіндік көзқарасын, кейіпкерлерді ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіру. | ||
2-тоқсан | |||
Соғыс және адам тағдыры |
Һ. Абдуллиннің "Жутдашлар" романы | Түсіну және жауап беру |
10.1.2 - шығарманы ойға деген өзіндік көзқарасын, кейіпкерлерін ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіре отырып, оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау; |
Анализ және интерпретация |
10.2.2 - жұмыстың тақырыптары мен мәселелерін анықтау, олардың өзектілігі туралы пікір білдіру және дәлелдеу; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3 1 - шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, ойға деген өзіндік көзқарасын, кейіпкерлерін ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіру; | ||
3 –тоқсан | |||
Тарих тағылымы |
М.Зулпиқаровтің | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 - терминдерді түсіну: синкретикалық жанр, алтын ғасыр, Онегин шумағын, мотив, роман-эпопея, өлеңдегі роман, психологизм, полифония, әдеби қос, сюжет; |
Анализ және интерпретация |
10.2.3 - шығарма идеясын, кейіпкерлер бейнесін ашудағы композицияның рөлін анықтау, сюжеттік емес элементтердің мағынасын түсіндіру; | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.2 - эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, бейнелерді тұтас қабылдауды тудыратын әдістер мен тәсілдердегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттайтын өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру. | ||
4- тоқсан | |||
Отбасы құндылықтары |
Һ. Абдуллин. "Улуқ язғучи билән учришиш" | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 - терминдерді түсіну: синкретикалық жанр, алтын ғасыр, Онегин шумағын, мотив, роман-эпопея, өлеңдегі роман, психологизм, полифония, әдеби қос, сюжет; |
Анализ және интерпретация |
10.2.1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (эпопея, өлеңдегі роман, психологиялық роман), философиялық лирика ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.2 - эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, бейнелерді тұтас қабылдауды тудыратын әдістер мен тәсілдердегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттайтын көркем шығарманы өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру; | ||
2) 11 - сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өзгеріс дәуіріндегі адам |
Һ.Абдуллиннің "Турпан тәвәсидә" және "Тәғдир" романдары. | Түсіну және жауап беру |
11.1.1 - терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, имагинизм, символизм, акмеизм, футуризм; |
Анализ және интерпретация |
11.2.1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (синкреттік жанр), күміс дәуір лирикасының, әскери поэзияның, бард әнінің ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1 - ауызша және жазбаша мәлімдеме түрінде мәтін мәселелеріне өзіндік көзқарасын түсіндіре отырып, шығармаға моральдық-эстетикалық құндылық, авторлық әдістемелер тұрғысынан сыни баға беру. | ||
2-тоқсан | |||
Тоталитарлық режим дәуіріндегі адам |
Н. Абдусемәтовтің "Назугум" хикаясы | Түсіну және жауап беру |
11.1.2 - шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, ойға деген өзіндік көзқарасын, кейіпкерлерін ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіру; |
Анализ және интерпретация |
11.2. 1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (синкреттік жанр), күміс ғасыр лирикасының, әскери поэзияның, бард әндерінің, т.б. ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.2 - эмоционалды әсер ету дәрежесін бағалай отырып, бейнелерді, тақырыптарды, мәселелерді тұтас қабылдауды тудыратын әдістер мен тәсілдердегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттай отырып, өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру. | ||
3 - тоқсан | |||
Адамдардың тағдырындағы соғыс |
Зия Сәмәдийдің | Түсіну және жауап беру |
11.1. 2 - терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, имагинизм, символизм, акмеизм, футуризм; |
Анализ және интерпретация |
11.2. 2 - мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыптары мен мәселелерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.1 - ауызша және жазбаша баяндау түрінде мәтін мәселелеріне өзіндік көзқарасын түсіндіре отырып, шығармаға моральдық-эстетикалық құндылық, авторлық әдістемелер тұрғысынан сыни баға беру; | ||
4- тоқсан | |||
Табиғат және адам |
М. Һетахуновтің "Әлвида яз" романы | Түсіну және жауап беру |
11.1.1 - терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, имагинизм, символизм, акмеизм, футуризм; |
Анализ және интерпретация |
11.1.1 - терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, имагинизм, символизм, акмеизм, футуризм; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.2 - эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, бейнелерді тұтас қабылдауды тудыратын әдістер мен тәсілдердегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттайтын өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 94-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Өзбек әдебиеті" пәнін оқытудың мақсаты – шығарманың әлеуметтік-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін ескере отырып, өзін-өзі дамытуға және өзін-өзі жетілдіруге дайын тұлғаның рухани құндылықтарын қалыптастыруға ықпал ету, құзыретті, сыни ойлай, идеялық-көркемдік мазмұнына талдау жасай алатын оқырман тәрбиелеу..
3. "Өзбек әдебиеті" пәнін оқытудың міндеттері:
1) өзбек әдебиеті негізінде оның қазақ және әлем әдебиетімен және мәдениетімен байланысын ескере отырып, табысты әлеуметтік бейімделуге ықпал ететін білім, білік және дағдыларды қалыптастыру;
2) көркем әдебиет арқылы "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясы негізінде отансүйгіштікке, азаматтыққа, белсенді өмірлік ұстанымға тәрбиелеу;
3) қазіргі әлемнің жаһандануы жағдайында әдебиеттің рухани мұра ретіндегі құндылығы туралы түсінік қалыптастыру;
4) шығармаларды талдау негізінде сыни талдау, салыстыру, жалпылау, ұқсастықтар мен себеп-салдарлық байланыстарды орнату, құбылыстарды жіктеу, логикалық және сыни пайымдаулар, қорытындылар мен қорытындылар құру дағдыларын жетілдіру;
5) әрбір оқушының шығармашылық қабілеттерін дамыта отырып, оқуға рухани-интеллектуалдық қажеттілігін қалыптастыру, сыни тұрғыдан оқу және мәтінді түсіндіру дағдыларын жетілдіру;
6) әртүрлі жанрдағы шығармалардың идеялық-көркемдік, қоғамдық-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін терең түсінуге, талдауға негізделген қарым-қатынас дағдыларын дамыту;
7) зерттеу мәдениеті саласында құзыреттілігін көрсете отырып, шығарманың, әдеби сын мақалалардың ауызша немесе жазбаша мазмұнын бағалау дағдыларын жетілдіру;
8) әдеби құбылыстарды контекстік тұрғыдан қарастыру, әдеби фактілерді салыстыру, аналогиялар жасау, әдеби параллельдер құру дағдыларын жетілдіру.
2-тарау. "Өзбек әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Өзбек әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны.
4. "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Өзбек әдебиеті" пәні бойынша бағдарламаның мазмұны білім беру бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Бөлімдер күтілетін нәтижелер түріндегі сабақтардың оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады: дағды немесе қабілет, білім немесе түсінік.
6. Әрбір бөлімшеде бірізді ұйымдастырылған оқу мақсаттары мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға және оқушылардың жетістіктерін бағалауға мүмкіндік береді, сонымен қатар оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етеді.
7. Пәннің мазмұны 3 бөлімнен тұрады: "Түсіну және жауап беру", "Талдау және түсіндіру", "Бағалау және салыстырмалы талдау".
8. "Түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөліктерден тұрады:
1) терминдерді түсіну;
2) көркем шығарманың мәнін түсіну;
3) жатқа оқу және дәйексөз келтіру;
4) жоспар құру;
5) қайталау;
6) сұрақтарға жауап беру.
9. "Талдау және түсіндіру" бөлімі келесі бөліктерден тұрады:
1) жанр;
2) тақырыбы мен идеясы;
3) құрамы;
4) эпизодты талдау;
5) қаһармандардың мінездемесі;
6) әртүрлі бейнелеу формасындағы шығарманың көркемдік әлемі;
7) автордың көзқарасы;
8) көркемдік және бейнелеу құралдары;
9) шығармашылық жұмыс.
10. "Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөліктерден тұрады:
1) өнер туындысын бағалау;
2) көркем шығарманы басқа өнер туындыларымен салыстыру;
3) әдеби шығармаларды салыстыру;
4) мәлімдемелерді бағалау.
3-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтау арқылы көрсетіледі. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бағдарламаның кіші бөлімін, төртінші сан білім беру мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4 кодтауында: "10" – сынып, "2" – бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік саны.
1) түсіну және жауап беру:
Оқушылар орындауы қажет: | ||
Бөлім | 10-сынып | 11-сынып |
1. Терминдерді түсіну | 10.1.1 - терминдерді түсіну: алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, өлеңдегі роман, психологизм, фабула | 11.1.1 - терминдерді түсіну: ағартушылық әдебиеті, қазіргі әдебиет, тәуелсіздік тондары, әдеби мистика, қазіргі әдебиет және т.б. |
2. Көркем шығарманың мәнін түсіну | 10.1.2 - көркем шығарманың мазмұнын түсіну, ондағы көтерілген мәселені түсіну, ой елегінен өткізу кезінде тыңдаған, оқыған нәрсеге өз реакциясын айта білу. | 11.1.2 - көркем шығарманың мазмұны мен оның көркемдік үдерістегі рөлін түсіну, ой толғау кезінде тыңдап, оқыған нәрсеге өз реакциясын айта білу; |
3. Жатқа оқу және дәйексөз келтіру | 10.1.3 - мәтінге тәуелсіз автордың көзқарасын білдіруіне байланысты дәйексөздер, үзінділерді анықтау және мәнерлеп оқу. | 11. 1. 3 – мәселеге байланысты үзінділер келтіру, үзінділерді анықтау және мәнерлеп оқу және мәтінге тәуелсіз автордың көзқарасын білдіру. |
4. Жоспар құру | 10.1.4 – әдеби және еркін тақырыптарға байланысты эссе, эсселерді жоспарлау | 11.1.4 - әдеби және еркін тақырыптағы эсселерді, сыни мақалаларды жоспарлау |
5. Қайталау | 10.1.5 - шығарма мәтінін немесе шығарманың мазмұнын мәнерлеу құралдарын пайдалана отырып, шығармашылық көзқараспен қайталау | 11.1.5 - автордың өзіндік көзқарасын сақтай отырып, мәтіннің мазмұнын немесе шығарманың бір бөлігін шығармашылық көзқараспен қайталау. |
6. Сұрақтарға жауап беру | 10.1. 6 - тақырып, сюжет және таңбалар бойынша өз бетінше пікір айта отырып, толық дәлелді жауап бере отырып, шығарма мәтіні негізінде проблемалық сұраққа жауап беру. | 11.1 6 - тақырып, мәселе, таңбалар жүйесі туралы өз бетінше пікір білдіре отырып, әдеби материалға негізделген жан-жақты дәлелмен проблемалық сұраққа жауап беру. |
2) талдау және түсіндіру:
Оқушылар орындауы қажет: | ||
Бөлім | 10-сынып | 11-сынып |
1.Жанр | 10.2.1 - жанр мен оның белгілерін (эпос, дидактикалық эпос, ғазал, қасида, тұйық, қита, рубаи, т.б.) анықтау. | 11.2.1 - жанр және оның белгілері (ағартушылық, модернистік әдебиет ерекшеліктері), эпос, трагедия, драма, эпос, роман, повесть және т.б. анықтау |
2. Тақырыбы және идеясы | 10.2. 2 - жұмыстың өзектілігі мен жеке көзқарасын дәлелдей отырып, тақырыптары мен мәселелерінің көлемін анықтау. | 11.2.2 - мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, жұмыстың тақырыбы мен мәселелерінің ауқымын анықтау. |
3. Композиция | 10.2.3 - шығарма идеясын, кейіпкер бейнесін ашудағы композицияның рөлін анықтау, сюжеттен тыс элементтердің маңыздылығын түсіндіру. | 11.2.3 - автордың идеясын ашудағы композицияның рөлін анықтау (тақырып пен мәселелердің ауқымы, кейіпкер бейнесі) |
4. Эпизодті талдау | 10.2 4 – шығармадан үзінділерді талдау, олардың жұмыстағы орны мен рөлін анықтау, тақырып идеясын ашудағы маңыздылығын түсіндіру. | 11.2.4- көркем образдық құралдарды талдау негізінде шығармадан үзінділердің рөлін, олардың тақырып және мәселелер ауқымымен байланысын анықтау. |
5. Қаһармандардың мінездемесі | 10.2.5 - образдар жүйесіндегі рөлі мен маңызын анықтай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау | 11.2.5 - шығарманың тақырыбын ашудағы рөлін анықтай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау |
6. Әртүрлі бейнелеу формасындағы шығарманың көркемдік әлемі | 10.2 6 – шығарманың көркемдік әлемін талдау, идеясын әр түрлі формада (сценалық, трейлер, т.б.) беру. | 11.2.6 - шығарманың көркемдік әлемін талдау, шығарманы әртүрлі формада (сценировка, трейлер және т.б.) ұсыну. |
7. Автордың көзқарасы | 10.2. 7 - автордың өз кейіпкерлеріне деген көзқарасын білдіру, мәтіннен мысалдар келтіру және автордың көзқарасын түсіндіру әдістерін анықтау. | 11.2.7 – автордың өз кейіпкерлеріне деген көзқарасын білдіру жолдарын анықтау, автордың көзқарасын өз көзқарасымен салыстыру. |
8. Көркемдік және бейнелеу құралдары | 10.2.8 - символдарды жасау әдістері мен құралдары, көркем бейне құралдарын талдау, автордың оларды не үшін пайдаланғанын түсіндіру. | 11.2.8 - рәміздерді, көркемдік кеңістік пен уақытты жасау әдістері мен құралдары, бейнелеу құралдарын талдау, автордың оларды не үшін пайдаланғанын түсіндіру. |
9. Шығармашылық жұмыс | 10.2.9 - әдеби материалға сүйене отырып, нақты және астарлы тілді пайдалана отырып, шығарманың өзектілігі туралы өз пікірін білдіре отырып, шығармашылық жұмыстарды (әдеби және еркін тақырыптағы шығарма, эссе, аннотация және т.б.) логикалық және жүйелі жазу. | 11.2. 9 - әдеби материалға және өмірлік тәжірибеңізге сүйене отырып, нақты және бейнелі тілмен, шығарманың өзектілігі туралы өз пікіріңізді білдіре отырып, логикалық және жүйелі түрде шығармашылық жұмыстарды (әдеби және еркін тақырыптағы шығарма, эссе, шолу, т.б.) жазу. |
3) Бағалау және салыстырмалы талдау:
Оқушылар орындауы қажет: | ||
Бөлім | 10-сынып | 11-сынып |
1.Өнер туындысын бағалау; | 10.3.1 - шығарманың идеясына, кейіпкерлеріне қатысты ауызша және жазбаша түрде жеке ойларын түсіндіре отырып, шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау. | 11.3.1 - шығарманың идеясына байланысты ауызша және жазбаша түрде мәтін мәселелерінің ауқымы туралы жеке пікірін түсіндіре отырып, шығарманың адамгершілік-эстетикалық құндылығы, автордың әдіс-тәсілдері тұрғысынан сыни баға беру. |
2. Көркем шығарманы басқа өнер туындыларымен салыстыру | 10.3.2 - образдарды тұтас қабылдауға мүмкіндік беретін стильдер мен әдістердегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттай отырып, көркем шығарманы басқа өнер туындыларымен салыстыру, олардың эмоционалдық әсерін бағалау | 11.3.2 - көркем шығарманы басқа өнер туындыларымен салыстыру, рәміздер, тақырыптар мен мәселелердің ауқымын жан-жақты түсінуге мүмкіндік беретін стильдер мен әдістердегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттау және олардың эмоционалдық әсерін бағалау. |
3. Әдеби шығармаларды салыстыру | 10.3. 3 - өзбек және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) оқырманға эмоционалды әсер ету тұрғысынан салыстыру, олардың жалпы және ерекше белгілерін түсіндіру | 11.3.3 - өзбек және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) оқырманға рухани-эстетикалық құндылығы тұрғысынан салыстыру, олардың жалпы және ерекше белгілерін, автор идеясын түсіндіру. |
4. Мәлімдемелерді бағалау. | 10.3.4 - әдеби тақырып бойынша ауызша және жазбаша пікірлерді (жеке, сыныптас және т.б.) тақырыпты толық және терең қамтуға, шығармаға және әдістемелік бірлікке, тыңдаушыға немесе оқырманға эмоционалды әсер етуіне және фактілердің нақтылығына қарай бағалау. | 11. 3.4 - ауызша және жазбаша мәлімдемелерді тақырыпты ашудың толықтығы мен тереңдігі, композициялық-стильдік бірлігі, деректік дәлдігі және тыңдаушының немесе оқырманның назарын аудару құралдары тұрғысынан бағалау. |
12. Бөлімдерге тоқсанға және бөлімдер ішіндегі сағаттарды бөлу мұғалімнің қалауы бойынша өзгереді.
13. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту өзбек тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту өзбек тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Тақырыптар | Оқылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Әлемге танымал бейнелер |
1. Юсуф Хос Хаджиб. "Құтадғу билиг" еңбегі | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 – терминдерді түсіну: алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, өлеңдегі роман, психологизм, фабула |
Талдау және түсіндіру |
10.2.1 – жанр мен оның белгілерін (эпос, дидактикалық эпос, ғазал, қасида, тұйық, қита, рубаи, т.б.) анықтау. | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1 – шығарма идеясына, оның кейіпкерлеріне қатысты оның жеке пікірін ауызша және жазбаша түрде түсіндіре отырып, оның оқырманға эстетикалық әсері тұрғысынан бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Біздің заманымыздың батырлары |
1. Лутфий. Ғазаллары | Түсіну және жауап беру |
10.1.2 – көркем шығарманың мазмұнын түсіну, ондағы көтерілген мәселені түсіну, ой елегінен өткізу кезінде тыңдаған, оқыған нәрсеге өз көзыарасын айта білу. |
Талдау және түсіндіру |
10.2.3 – шығарма идеясын, кейіпкер бейнесін ашудағы композицияның рөлін анықтау, сюжеттік емес элементтердің маңыздылығын түсіндіру. | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.2 – образдарды тұтас қабылдауға мүмкіндік беретін стильдер мен әдістердегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттай отырып, көркем шығарманы басқа өнер туындыларымен салыстыру, олардың эмоционалдық әсерін бағалау | ||
3-тоқсан | |||
Адам және заң |
1.Бобур. Лирикасы | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 – терминдерді түсіну: алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, өлеңдегі роман, психологизм, фабула |
Талдау және түсіндіру |
10.2.2 – жұмыстың өзектілігі мен жеке көзқарасын дәлелдей отырып, тақырыптары мен мәселелерінің көлемін анықтау. | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.1 – шығарма идеясына, оның кейіпкерлеріне қатысты оның жеке пікірін ауызша және жазбаша түрде түсіндіре отырып, оның оқырманға эстетикалық әсері тұрғысынан бағалау | ||
4-тоқсан | |||
Отбасы құндылықтары |
1.Абай. өлеңдері | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 – терминдерді түсіну: алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, өлеңдегі роман, психологизм, фабула |
Талдау және түсіндіру |
10.2.1 – жанр мен оның белгілерін (эпос, дидактикалық эпос, ғазал, қасида, тұйық, қита, рубаи, т.б.) анықтау. | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.2 – образдарды тұтас қабылдауға мүмкіндік беретін стильдер мен әдістердегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттай отырып, көркем шығарманы басқа өнер туындыларымен салыстыру, олардың эмоционалдық әсерін бағалау; | ||
2) 11-сынып:
Тақырыптар | Оқылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өзгеріс дәуіріндегі адам |
1. Муқимий. Лирикасы | Түсіну және жауап беру |
11.1.1 - терминдерді түсіну: Ағарту дәуірі әдебиеті, қазіргі әдебиет, тәуелсіздік әуендері, әдеби мистика, қазіргі әдебиет |
Талдау және түсіндіру |
11.2.2 - мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, жұмыстың тақырыбы мен мәселелерінің ауқымын анықтау. | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1 - шығарманың идеясына байланысты ауызша және жазбаша түрде мәтін мәселелерінің ауқымы туралы жеке пікірін түсіндіре отырып, шығарманың адамгершілік-эстетикалық құндылығы, автордың әдіс-тәсілдері тұрғысынан сыни баға беру. | ||
2-тоқсан | |||
Тоталитарлық режим дәуіріндегі адам |
1.Абдулла Қодирий. "Өтган кунлар" романы | Түсіну және жауап беру |
11.1.1 - терминдерді түсіну: ағартушылық әдебиеті, қазіргі әдебиет, тәуелсіздік тондары, әдеби мистика, қазіргі әдебиет және т.б.; |
Талдау және түсіндіру |
11.2.1 - жанр және оның белгілері (ағартушылық, модернистік әдебиет ерекшеліктері), эпос, трагедия, драма, эпос, роман, повесть және т.б. анықтау | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.2 - өнер туындысын басқа өнер туындыларымен салыстыру, олардың образдар, тақырыптар мен мәселелердің ауқымын жан-жақты түсінуге мүмкіндік беретін стильдер мен әдістердегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттау және олардың эмоционалдық әсерін бағалау. | ||
3-тоқсан | |||
Адамдар тағдырындағы соғыс |
1.Миртемир дастандары | Түсіну және жауап беру |
11.1.2 - көркем шығарманың мазмұны мен оның көркемдік үдерістегі рөлін түсіну, ой толғау кезінде тыңдап, оқыған нәрсеге өз реакциясын айта білу; |
Талдау және түсіндіру |
11.2.2 - мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, жұмыстың тақырыбы мен мәселелерінің ауқымын анықтау. | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.2 - өнер туындысын басқа өнер туындыларымен салыстыру, олардың образдар, тақырыптар мен мәселелердің ауқымын жан-жақты түсінуге мүмкіндік беретін стильдер мен әдістердегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттау және олардың эмоционалдық әсерін бағалау. | ||
4-тоқсан | |||
Моральдық таңдау тақырыбы |
1.Эркин Вохидов "Инсон қасидаси" | Түсіну және жауап беру |
11. 1. 3 – мәселеге байланысты үзінділер келтіру, үзінділерді анықтау және мәнерлеп оқу және мәтінге тәуелсіз автордың көзқарасын білдіру; |
Талдау және түсіндіру |
11.2.1 - жанр және оның белгілері (ағартушылық, модернистік әдебиет ерекшеліктері), эпос, трагедия, драма, эпос, роман, повесть және т.б. анықтау | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.3 - өзбек және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) оқырманға рухани-эстетикалық құндылығы тұрғысынан салыстыру, олардың жалпы және ерекше белгілерін, автор идеясын түсіндіру; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 95-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Өзбек әдебиеті" пәнін оқытудың мақсаты – шығарманың әлеуметтік-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін ескере отырып, өзін-өзі дамытуға және өзін-өзі жетілдіруге дайын тұлғаның рухани құндылықтарын қалыптастыруға ықпал ету, құзыретті, сыни ойлай, идеялық-көркемдік мазмұнына талдау жасай алатын оқырман тәрбиелеу..
3. "Өзбек әдебиеті" пәнін оқытудың міндеттері:
1) өзбек әдебиеті негізінде оның қазақ және әлем әдебиетімен және мәдениетімен байланысын ескере отырып, табысты әлеуметтік бейімделуге ықпал ететін білім, білік және дағдыларды қалыптастыру;
2) көркем әдебиет арқылы "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясы негізінде отансүйгіштікке, азаматтыққа, белсенді өмірлік ұстанымға тәрбиелеу;
3) қазіргі әлемнің жаһандануы жағдайында әдебиеттің рухани мұра ретіндегі құндылығы туралы түсінік қалыптастыру;
4) шығармаларды талдау негізінде сыни талдау, салыстыру, жалпылау, ұқсастықтар мен себеп-салдарлық байланыстарды орнату, құбылыстарды жіктеу, логикалық және сыни пайымдаулар, қорытындылар мен қорытындылар құру дағдыларын жетілдіру;
5) әрбір оқушының шығармашылық қабілеттерін дамыта отырып, оқуға рухани-интеллектуалдық қажеттілігін қалыптастыру, сыни тұрғыдан оқу және мәтінді түсіндіру дағдыларын жетілдіру;
6) әртүрлі жанрдағы шығармалардың идеялық-көркемдік, қоғамдық-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін терең түсінуге, талдауға негізделген қарым-қатынас дағдыларын дамыту;
7) зерттеу мәдениеті саласында құзыреттілігін көрсете отырып, шығарманың, әдеби сын мақалалардың ауызша немесе жазбаша мазмұнын бағалау дағдыларын жетілдіру;
8) әдеби құбылыстарды контекстік тұрғыдан қарастыру, әдеби фактілерді салыстыру, аналогиялар жасау, әдеби параллельдер құру дағдыларын жетілдіру.
2-тарау. "Өзбек әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Өзбек әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
4. "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Өзбек әдебиеті" пәні бойынша бағдарламаның мазмұны білім беру бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Бөлімдер күтілетін нәтижелер түріндегі сабақтардың оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады: дағды немесе қабілет, білім немесе түсінік.
6. Әрбір бөлімшеде бірізді ұйымдастырылған оқу мақсаттары мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға және оқушылардың жетістіктерін бағалауға мүмкіндік береді, сонымен қатар оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етеді.
7. Пәннің мазмұны 3 бөлімнен тұрады: "Түсіну және жауап беру", "Талдау және түсіндіру", "Бағалау және салыстырмалы талдау".
8. "Түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөліктерден тұрады:
1) терминдерді түсіну;
2) көркем шығарманың мәнін түсіну;
3) жатқа оқу және дәйексөз келтіру;
4) жоспар құру;
5) қайталау;
6) сұрақтарға жауап беру.
9. "Талдау және түсіндіру" бөлімі келесі бөліктерден тұрады:
1) жанр;
2) тақырыбы мен идеясы;
3) құрамы;
4) эпизодты талдау;
5) қаһармандардың мінездемесі;
6) әртүрлі бейнелеу формасындағы шығарманың көркемдік әлемі;
7) автордың көзқарасы;
8) көркемдік және бейнелеу құралдары;
9) шығармашылық жұмыс.
10. "Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөліктерден тұрады:
1) өнер туындысын бағалау;
2) көркем шығарманы басқа өнер туындыларымен салыстыру;
3) әдеби шығармаларды салыстыру;
4) мәлімдемелерді бағалау.
3-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтау арқылы көрсетіледі. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бағдарламаның кіші бөлімін, төртінші сан білім беру мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4 кодтауында: "10" – сынып, "2" – бөлімше, "4" – оқу мақсатының реттік саны.
1) түсіну және жауап беру:
Оқушылар орындауы қажет: | ||
Бөлім | 10-сынып | 11-сынып |
1.Терминдерді түсіну | 10.1.1 - терминдерді түсіну: алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, өлеңдегі роман, психологизм, фабула | 11.1.1 - терминдерді түсіну: ағартушылық әдебиеті, қазіргі әдебиет, тәуелсіздік тондары, әдеби мистика, қазіргі әдебиет және т.б. |
2. Көркем шығарманың мәнін түсіну | 10.1.2 - көркем шығарманың мазмұнын түсіну, ондағы көтерілген мәселені түсіну, ой елегінен өткізу кезінде тыңдаған, оқыған нәрсеге өз реакциясын айта білу. | 11.1.2 - көркем шығарманың мазмұны мен оның көркемдік үдерістегі рөлін түсіну, ой толғау кезінде тыңдап, оқыған нәрсеге өз реакциясын айта білу; |
3. Жатқа оқу және дәйексөз келтіру | 10.1.3 - мәтінге тәуелсіз автордың көзқарасын білдіруіне байланысты дәйексөздер, үзінділерді анықтау және мәнерлеп оқу. | 11. 1. 3 – мәселеге байланысты үзінділер келтіру, үзінділерді анықтау және мәнерлеп оқу және мәтінге тәуелсіз автордың көзқарасын білдіру. |
4. Жоспар құру | 10.1.4 – әдеби және еркін тақырыптарға байланысты эссе, эсселерді жоспарлау | 11.1.4 - әдеби және еркін тақырыптағы эсселерді, сыни мақалаларды жоспарлау |
5. Қайталау | 10.1.5 - шығарма мәтінін немесе шығарманың мазмұнын мәнерлеу құралдарын пайдалана отырып, шығармашылық көзқараспен қайталау | 11.1.5 - автордың өзіндік көзқарасын сақтай отырып, мәтіннің мазмұнын немесе шығарманың бір бөлігін шығармашылық көзқараспен қайталау. |
6. Сұрақтарға жауап беру | 10.1. 6 - тақырып, сюжет және таңбалар бойынша өз бетінше пікір айта отырып, толық дәлелді жауап бере отырып, шығарма мәтіні негізінде проблемалық сұраққа жауап беру. | 11.1 6 - тақырып, мәселе, таңбалар жүйесі туралы өз бетінше пікір білдіре отырып, әдеби материалға негізделген жан-жақты дәлелмен проблемалық сұраққа жауап беру. |
2) талдау және түсіндіру:
Оқушылар орындауы қажет: | ||
Бөлім | 10-сынып | 11-сынып |
2.Жанр | 10.2.1 - жанр мен оның белгілерін (эпос, дидактикалық эпос, ғазал, қасида, тұйық, қита, рубаи, т.б.) анықтау. | 11.2.1 - жанр және оның белгілері (ағартушылық, модернистік әдебиет ерекшеліктері), эпос, трагедия, драма, эпос, роман, повесть және т.б. анықтау |
2. Тақырыбы және идеясы | 10.2. 2 - жұмыстың өзектілігі мен жеке көзқарасын дәлелдей отырып, тақырыптары мен мәселелерінің көлемін анықтау. | 11.2.2 - мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, жұмыстың тақырыбы мен мәселелерінің ауқымын анықтау. |
3. Құрамы | 10.2.3 - шығарма идеясын, кейіпкер бейнесін ашудағы композицияның рөлін анықтау, сюжеттен тыс элементтердің маңыздылығын түсіндіру. | 11.2.3 - автордың идеясын ашудағы композицияның рөлін анықтау (тақырып пен мәселелердің ауқымы, кейіпкер бейнесі) |
4. Эпизодті талдау | 10.2 4 – шығармадан үзінділерді талдау, олардың жұмыстағы орны мен рөлін анықтау, тақырып идеясын ашудағы маңыздылығын түсіндіру. | 11.2.4- көркем образдық құралдарды талдау негізінде шығармадан үзінділердің рөлін, олардың тақырып және мәселелер ауқымымен байланысын анықтау. |
5. Қаһармандардың мінездемесі | 10.2.5 - образдар жүйесіндегі рөлі мен маңызын анықтай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау | 11.2.5 - шығарманың тақырыбын ашудағы рөлін анықтай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау |
6. Әртүрлі бейнелеу формасындағы шығарманың көркемдік әлемі | 10.2 6 – шығарманың көркемдік әлемін талдау, идеясын әр түрлі формада (сценалық, трейлер, т.б.) беру. | 11.2.6 - шығарманың көркемдік әлемін талдау, шығарманы әртүрлі формада (сценировка, трейлер және т.б.) ұсыну. |
7. Автордың көзқарасы | 10.2. 7 - автордың өз кейіпкерлеріне деген көзқарасын білдіру, мәтіннен мысалдар келтіру және автордың көзқарасын түсіндіру әдістерін анықтау. | 11.2.7 – автордың өз кейіпкерлеріне деген көзқарасын білдіру жолдарын анықтау, автордың көзқарасын өз көзқарасымен салыстыру. |
8. Көркемдік және бейнелеу құралдары | 10.2.8 - символдарды жасау әдістері мен құралдары, көркем бейне құралдарын талдау, автордың оларды не үшін пайдаланғанын түсіндіру. | 11.2.8 - рәміздерді, көркемдік кеңістік пен уақытты жасау әдістері мен құралдары, бейнелеу құралдарын талдау, автордың оларды не үшін пайдаланғанын түсіндіру. |
9. Шығармашылық жұмыс | 10.2.9 - әдеби материалға сүйене отырып, нақты және астарлы тілді пайдалана отырып, шығарманың өзектілігі туралы өз пікірін білдіре отырып, шығармашылық жұмыстарды (әдеби және еркін тақырыптағы шығарма, эссе, аннотация және т.б.) логикалық және жүйелі жазу. | 11.2. 9 - әдеби материалға және өмірлік тәжірибеңізге сүйене отырып, нақты және бейнелі тілмен, шығарманың өзектілігі туралы өз пікіріңізді білдіре отырып, логикалық және жүйелі түрде шығармашылық жұмыстарды (әдеби және еркін тақырыптағы шығарма, эссе, шолу, т.б.) жазу. |
3) Бағалау және салыстырмалы талдау:
Оқушылар орындауы қажет: | ||
Бөлім | 10-сынып | 11-сынып |
2.Өнер туындысын бағалау; | 10.3.1 - шығарманың идеясына, кейіпкерлеріне қатысты ауызша және жазбаша түрде жеке ойларын түсіндіре отырып, шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау. | 11.3.1 - шығарманың идеясына байланысты ауызша және жазбаша түрде мәтін мәселелерінің ауқымы туралы жеке пікірін түсіндіре отырып, шығарманың адамгершілік-эстетикалық құндылығы, автордың әдіс-тәсілдері тұрғысынан сыни баға беру. |
2. Көркем шығарманы басқа өнер туындыларымен салыстыру | 10.3.2 - образдарды тұтас қабылдауға мүмкіндік беретін стильдер мен әдістердегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттай отырып, көркем шығарманы басқа өнер туындыларымен салыстыру, олардың эмоционалдық әсерін бағалау | 11.3.2 - көркем шығарманы басқа өнер туындыларымен салыстыру, рәміздер, тақырыптар мен мәселелердің ауқымын жан-жақты түсінуге мүмкіндік беретін стильдер мен әдістердегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттау және олардың эмоционалдық әсерін бағалау. |
3. Әдеби шығармаларды салыстыру | 10.3. 3 - өзбек және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) оқырманға эмоционалды әсер ету тұрғысынан салыстыру, олардың жалпы және ерекше белгілерін түсіндіру | 11.3.3 - өзбек және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) оқырманға рухани-эстетикалық құндылығы тұрғысынан салыстыру, олардың жалпы және ерекше белгілерін, автор идеясын түсіндіру. |
4. Мәлімдемелерді бағалау. | 10.3.4 - әдеби тақырып бойынша ауызша және жазбаша пікірлерді (жеке, сыныптас және т.б.) тақырыпты толық және терең қамтуға, шығармаға және әдістемелік бірлікке, тыңдаушыға немесе оқырманға эмоционалды әсер етуіне және фактілердің нақтылығына қарай бағалау. | 11. 3.4 - ауызша және жазбаша мәлімдемелерді тақырыпты ашудың толықтығы мен тереңдігі, композициялық-стильдік бірлігі, деректік дәлдігі және тыңдаушының немесе оқырманның назарын аудару құралдары тұрғысынан бағалау. |
12. Бөлімдерге тоқсанға және бөлімдер ішіндегі сағаттарды бөлу мұғалімнің қалауы бойынша өзгереді.
13. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту өзбек тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Өзбек әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту өзбек тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып
Тақырыптар | Оқылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Әлемге танымал бейнелер |
1. Юсуф Хос ?ожиб. "Қутадғу билиг" еңбегі | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 - терминдерді түсіну: алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, өлеңдегі роман, психологизм, фабула |
Талдау және түсіндіру |
10.2.1 - жанр мен оның белгілерін (эпос, дидактикалық эпос, ғазал, қасида, тұйық, қита, рубаи, т.б.) анықтау. | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 10.3.1 - шығарма идеясына, оның кейіпкерлеріне қатысты оның жеке пікірін ауызша және жазбаша түрде түсіндіре отырып, оның оқырманға эстетикалық әсері тұрғысынан бағалау | ||
2-тоқсан | |||
Біздің заманымыздың батырлары | 2.Алишер Навоий. Ғазаллари. "Хамса" еңбегі | Түсіну және жауап беру |
10.1.2 - көркем шығарманың мазмұнын түсіну, ондағы көтерілген мәселені түсіну, ой елегінен өткізу кезінде тыңдаған, оқыған нәрсеге өз көзыарасын айта білу. |
Талдау және түсіндіру |
10.2.2 - жұмыстың өзектілігі мен жеке көзқарасын дәлелдей отырып, тақырыптары мен мәселелерінің көлемін анықтау | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
10.3.1 - шығарма идеясына, оның кейіпкерлеріне қатысты оның жеке пікірін ауызша және жазбаша түрде түсіндіре отырып, оның оқырманға эстетикалық әсері тұрғысынан бағалау | ||
3-тоқсан | |||
Адам және заң |
1. Хожа. ?икоятлари | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 - терминдерді түсіну: алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, өлеңдегі роман, психологизм, фабула |
Талдау және түсіндіру |
10.2.3 - шығарма идеясын, кейіпкер бейнесін ашудағы композицияның рөлін анықтау, сюжеттен тыс элементтердің маңыздылығын түсіндіру. | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 10.3.2 - образдарды тұтас қабылдауға мүмкіндік беретін стильдер мен әдістердегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттай отырып, көркем шығарманы басқа өнер туындыларымен салыстыру, олардың эмоционалдық әсерін бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Отбасы құндылықтары |
1. Ога?ий. Лирика | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 - терминдерді түсіну: алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, өлеңдегі роман, психологизм, фабула |
Талдау және түсіндіру |
10.2.1 - жанр мен оның белгілерін (эпос, дидактикалық эпос, ғазал, қасида, тұйық, қита, рубаи, т.б.) анықтау. | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
10.3.2 - образдарды тұтас қабылдауға мүмкіндік беретін стильдер мен әдістердегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттай отырып, көркем шығарманы басқа өнер туындыларымен салыстыру, олардың эмоционалдық әсерін бағалау; | ||
2) 11-сынып
Тақырыптар | Оқылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өзгеріс дәуіріндегі адам |
1. Ю.СарҰмий. Лирика | Түсіну және жауап беру |
11.1.1 - терминдерді түсіну: Ағарту дәуірі әдебиеті, қазіргі әдебиет, тәуелсіздік әуендері, әдеби мистика, қазіргі әдебиет |
Талдау және түсіндіру |
11.2.1 - жанр және оның белгілері (ағартушылық, модернистік әдебиет ерекшеліктері), эпос, трагедия, драма, эпос, роман, повесть және т.б. анықтау | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 11.3.1 - шығарманың идеясына байланысты ауызша және жазбаша түрде мәтін мәселелерінің ауқымы туралы жеке пікірін түсіндіре отырып, шығарманың адамгершілік-эстетикалық құндылығы, автордың әдіс-тәсілдері тұрғысынан сыни баға беру. | ||
2-тоқсан | |||
Тоталитарлық режим дәуіріндегі адам |
1. Ғафур Ғулом. "Ңдгор" поэма | Түсіну және жауап беру |
11.1.2 - көркем шығарманың мазмұны мен оның көркемдік үдерістегі рөлін түсіну, ой толғау кезінде тыңдап, оқыған нәрсеге өз көзқарасын айта білу; |
Талдау және түсіндіру |
11.2.1 - жанр және оның белгілері (ағартушылық, модернистік әдебиет ерекшеліктері), эпос, трагедия, драма, эпос, роман, повесть және т.б. анықтау | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 11.3.2 - өнер туындысын басқа өнер туындыларымен салыстыру, олардың образдар, тақырыптар мен мәселелердің ауқымын жан-жақты түсінуге мүмкіндік беретін стильдер мен әдістердегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттау және олардың эмоционалдық әсерін бағалау. | ||
3-тоқсан | |||
Адамдар тағдырындағы соғыс |
1. ?амид Олимжон. Лирикаси. "Муқанна" драмма. | Түсіну және жауап беру |
11.1.2 - көркем шығарманың мазмұны мен оның көркемдік үдерістегі рөлін түсіну, ой толғау кезінде тыңдап, оқыған нәрсеге өз реакциясын айта білу; |
Талдау және түсіндіру |
11.2.2 - мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, жұмыстың тақырыбы мен мәселелерінің ауқымын анықтау. | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
11.3.1 - шығарманың идеясына байланысты ауызша және жазбаша түрде мәтін мәселелерінің ауқымы туралы жеке пікірін түсіндіре отырып, шығарманың адамгершілік-эстетикалық құндылығы, автордың әдіс-тәсілдері тұрғысынан сыни баға беру | ||
4-тоқсан | |||
Моральдық таңдау тақырыбы |
1. Ба?одир Собит. “Битмас жаро?ат” | Түсіну және жауап беру |
11.1.1 - терминдерді түсіну: ағартушылық әдебиеті, қазіргі әдебиет, тәуелсіздік тондары, әдеби мистика, қазіргі әдебиет және т.б.; |
Талдау және түсіндіру |
11.2.2 - мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, жұмыстың тақырыбы мен мәселелерінің ауқымын анықтау. | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
11.3.2 - өнер туындысын басқа өнер туындыларымен салыстыру, олардың образдар, тақырыптар мен мәселелердің ауқымын жан-жақты түсінуге мүмкіндік беретін стильдер мен әдістердегі ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттау және олардың эмоционалдық әсерін бағалау. | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 96-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Тәжік әдебиеті" пәнін оқытудың мақсаты – өзін-өзі дамытуға және өзін-өзі жетілдіруге дайын тұлғаның рухани құндылықтарын қалыптастыруға ықпал ету, сауатты, сыни ойлайтын, талдау жасай алатын оқырман тәрбиелеу. Шығарманың әлеуметтік-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін ескере отырып, идеялық-көркемдік мазмұны.
3. "Тәжік әдебиеті" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) тәжік әдебиеті негізінде, оның қазақ және әлемдік әдебиет пен мәдениетпен өзара байланысын ескере отырып, табысты әлеуметтік бейімделуге ықпал ететін білім, білік және дағдыларды қалыптастыру;
2) "Мәңгілік Ел" ұлттық идеясы негізінде патриотизмді, азаматтықты, белсенді өмірлік ұстанымды көркем әдебиет құралдарымен тәрбиелеу;
3) қазіргі әлемнің жаһандануы жағдайында әдебиеттің рухани мұра ретіндегі құндылығы туралы түсінікті қалыптастыру;
4) сыни талдау, салыстыру, жалпылау дағдыларын жетілдіру, ұқсастықтар мен себеп-салдарлық байланыстарды орната білу, құбылыстарды сыныптау, логикалық және сыни пайымдауларды құру, туындыларды талдау негізінде қорытынды жасау;
5) оқуда рухани-зияткерлік қажеттілікті қалыптастыру, әрбір оқушының шығармашылық қабілетін дамыта отырып, мәтінді сыни оқу және түсіндіру дағдыларын жетілдіру;
6) әр түрлі жанрдағы шығармалардың идеялық-көркемдік, қоғамдық-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін терең түсіну, талдау негізінде коммуникативтік дағдыларды дамыту;
7) зерттеу мәдениеті саласында құзыреттілік көрсете отырып, туындылардың, көркемдік және сыни мақалалардың мазмұнын бағалау дағдыларын ауызша немесе жазбаша түрде жетілдіру;
8) әдеби құбылыстарды контексте қарастыру білігін, әдеби фактілерді салыстыра білуді, ұқсастықтарды, әдеби параллельдерді жүргізе білуді жетілдіру.
2-тарау. "Тәжік әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Тәжік әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
4. "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша бағдарламаның мазмұны білім беру бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Бөлімдер күтілетін нәтижелер түріндегі сабақтардың оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады: дағды немесе қабілет, білім немесе түсінік.
6. Әрбір бөлімшеде бірізді ұйымдастырылған оқу мақсаттары мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға және оқушылардың жетістіктерін бағалауға мүмкіндік береді, сонымен қатар оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етеді.
7. Пәннің мазмұны 3 бөлімнен тұрады: "Мәтіндегі түсінік және жауаптар", "Мәтінді талдау және түсіндіру", "Бағалау және салыстырмалы талдау".
8. "Мәтін бойынша түсінік және жауаптар" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) терминдерді түсіну;
2) көркем шығарманы түсіну;
3) жатқа оқу және дәйексөз келтіру;
4) жоспар құру;
5) қайталау;
6) сұрақтарға жауаптар.
9. "Мәтінді талдау және түсіндіру" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) жанр;
2) тақырыбы мен идеясы;
3) құрамы;
4) эпизодты талдау;
5) қаһармандардың мінездемесі;
6) шығарманың көркемдік әлемі әр түрлі ұсыну формасында;
7) автордың көзқарасы;
8) көркемдік және бейнелеу құралдары;
9) шығармашылық жазу.
10. "Бағалау және салыстырмалы талдау" бөлімі келесі бөлімдерден тұрады:
1) өнер туындысын бағалау;
2) өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру;
3) әдебиет шығармаларын салыстыру;
4) мәлімдемелерді бағалау.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтау арқылы берілген. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бағдарламаның кіші бөлімін, төртінші сан білім беру мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1 кодтауында: "10" – сынып, "2" –бөлімше, "1" – білім беру мақсатының нөмірленуі.
1) мәтіндегі түсінік және жауаптар:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Терминдерді түсіну | 10.1.1 - терминдерді түсіну: алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, повесть, психологизм, сюжет | 11.1.1 - терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, иманжизм, символизм, футуризм, акмеизм |
2. Көркем шығарманы түсіну | 10.1.2 - көркем шығарманың мазмұнын, оның мәселелерін түсіну, сыни тұрғыдан түсіну, естіген немесе оқыған нәрсеге өз көзқарасын білдіру | 11.1.2 - көркем шығарманың мазмұнын және оның әдеби үдерістегі рөлін түсіну, сыни тұрғыдан ойлау, естіген немесе оқыған нәрсеге өз көзқарасын білдіру |
3. Жатқа оқу және дәйексөз келтіру | 10.1.3 - мәтіннен автордың ұстанымын білдіруге байланысты үзінділерді өз бетінше тауып, мәнерлеп оқу | 11.1.3 - мәтіннен мәселеге қатысты үзінділерді өз бетінше тауып, мәнерлеп оқу, автордың ұстанымын білдіру |
4. Жоспар құру | 10.1.4 - әдеби және еркін тақырыптарға эссе жоспарын құру | 11.1. 4 Әдеби және еркін тақырыптарға, шолуларға эссе жоспарын құрастыру |
5. Мазмұндау | 10.1.5 - шығарманың немесе эпизодтың мәтінін мазмұнын шығармашылықпен қайталап, бейнелеу құралдарын пайдалана отырып, қайта айту | 11.1.5 - мәтіннің авторлық ерекшелігін сақтай отырып, шығарманың мазмұнын шығармашылықпен қайта ойластыру |
6. Сұрақтарға жауаптар | 10.1.6 - тақырып пен образдар туралы өз пікірін білдіре отырып, жұмыс мәтініне сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық дәлелді жауап беру. | 11.1.6 - әдеби материалға сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа егжей-тегжейлі дәлелді жауап беру, мәселе мен бейнелер жүйесі туралы өз пікірін білдіру. |
2) анализ және интерпретация:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1.Жанр | 10.2.1 жанр мен оның ерекшеліктерін (эпопея, өлеңдегі роман, психологиялық роман және т.б.), философиялық лирика ерекшеліктерін анықтау. | 11.2.1 жанр мен оның ерекшеліктерін (синкреттік жанр), күміс дәуір лирикасының ерекшеліктерін анықтау |
2. Тақырып және идея | 10.2.2 Мәтіннің тақырыбы мен мәселелерін анықтау, олардың өзектілігі туралы пікір білдіру және өз ұстанымын дәлелдеу | 11. 2.2 мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, олардың өзектілігі туралы пікір білдіре отырып, өз ұстанымын дәлелдей отырып, шығарманың тақырыбы мен мәселелерін анықтау |
3. Композиция | 10.2.3 шығарманың идеясын, кейіпкерлер бейнесін ашудағы композицияның рөлін анықтау | 11.2.3 композицияның автор ниетін ашудағы рөлін анықтау (тақырыптар, мәселелер, кейіпкерлер бейнесі) |
4. Эпизодтарды талдау | 10.2.4 - эпизодтарды талдау, олардың шығарма композициясындағы рөлі мен орнын анықтау, эпизодтың идеялық-тақырыптық концепциясын ашудағы маңызын түсіндіру. | 11.2. 4 - эпизодтың рөлін, оның шығарманың тақырыбы мен мәселелерімен байланысын көркемдік құралдар мен тәсілдерді талдау негізінде анықтау |
5. Кейіпкерлер мінезі | 10.2.5 Шығарма кейіпкерлеріне мінездеме беру, олардың кейіпкерлер жүйесіндегі рөлі мен маңызын анықтау | 11.2 5 - шығарманың идеялық-тақырыптық концепциясын ашудағы рөлін анықтай отырып, шығарма кейіпкерлеріне мінездеме беру |
6. Шығарманың көркемдік әлемі әр түрлі ұсыну формасында | 10.2. 6 - ақпаратты ұсынудың әртүрлі формаларында (таңбалар, формулалар, заңдар, буктрейлерлер және т.б.) кейіпкерлердің идеясын немесе қарым-қатынасын көрсете отырып, шығарманың көркемдік әлемін талдау | 11. 2.6 - проблеманы әр түрлі көрсету формаларында (таңбалар, формулалар, заңдар, буктрейлерлер және т.б.) көрсете отырып, шығарманың көркемдік әлеміне талдау жасау. |
7. Автордың көзқарасы | 10. 2.7 - мәтіннен мысалдар келтіре отырып, автордың ұстанымын түсіндіре отырып, кейіпкерлерге, мәселелерге автордың қатынасын білдіру жолдарын анықтау. | 11. 2.7 - автордың ұстанымын өз пікірімен салыстыра отырып, кейіпкерлерге, проблемаларға деген көзқарасын білдіру жолдарын анықтау. |
8.Әдеби әдістер мен бейнелеу құралдары |
10.2. 8 - поэтикалық синтаксистің образдарын, көрнекі құралдары мен фигураларын жасаудың құралдары мен тәсілдерін талдау; | 11.2. 8 - поэтикалық синтаксистің бейнелеу құралдары мен тәсілдерін, көркемдік кеңістік пен уақытты, көрнекі құралдар мен фигураларды талдау, автордың оларды қандай мақсатта пайдаланатынын түсіндіру. |
9. Шығармашылық жазу | 10.2.9 - әдеби материалға сүйене отырып, тура және ауыспалы мағынадағы тілді пайдалана отырып, шығарманың өзектілігі туралы өз пікірін білдіре отырып, шығармашылық жұмыстарды (әдеби және еркін тақырыптарға эссе, эссе, аннотация және т.б.) логикалық және жүйелі жазу. | 11.2. 9 - әдеби материалға және өмірлік тәжірибеңізге сүйене отырып, нақты және бейнелі тілмен, шығарманың өзектілігі туралы өз пікіріңізді білдіре отырып, логикалық және жүйелі түрде шығармашылық жұмыстарды (әдеби және еркін тақырыптарға эссе, шығарма, шолу, т.б.) жазу. |
3) бағалау және салыстыру
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Көркем шығарманы бағалау | 10.3.1 - шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, ойға деген өзіндік көзқарасын, кейіпкерлерді ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіру. | 11.3.1 - ауызша және жазбаша мәлімдеме түрінде мәселеге өзіндік көзқарасын түсіндіре отырып, шығармаға моральдық-эстетикалық құндылық тұрғысынан сыни баға беру. |
2. Көркем шығарманы өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру | 10.3.2 бейнелерді тұтас қабылдауға әсер ететін ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттай отырып, эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалап, өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру | 11.3.2 бейнелерді, мәселелерді біртұтас қабылдауға әсер ететін ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттай отырып, эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру |
3. Әдебиет шығармаларын салғастыру | 10.3.3 - жалпы және ерекше белгілерін түсіндіре отырып, оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан тәжік, қазақ және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) салғастыру. | 11.3.3 - ортақ және ерекше белгілерін түсіндіре отырып, тәжік, қазақ және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) моральдық-эстетикалық құндылығы жағынан салғастыру. |
4. Мәлімдемелерді бағалау | 10.3.4 - ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (өзінің, сыныптастарының және басқалардың) тақырыпты ашудың толықтығы мен тереңдігі, композициялық және стильдік бірлігі, деректік дәлдігі және тыңдаушыға немесе оқырманға эмоционалды әсер етуі тұрғысынан бағалау. | 11. 3.4 - ауызша және жазбаша мәлімдемелерді тақырыпты ашудың толықтығы мен тереңдігі, композициялық-стильдік бірлігі, деректік дәлдігі және тыңдаушының немесе оқырманның назарын аудару құралдары тұрғысынан бағалау. |
12. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
13. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту тәжік тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту тәжік тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Сатира және юмор |
1. А. Мушфиқ?. | Түсіну және жауап беру |
10. 1.1 - терминдерді түсіну: алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, повесть, психологизм, сюжет; |
Анализ және интерпрета |
10.2.1 жанр мен оның белгілерін (эпопея, өлеңдегі роман, психологиялық роман және т.б.), философиялық лирика ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1 ауызша және жазбаша түрде шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, идеяға кейіпкерлерге деген өзіндік көзқарасын, түсіндіру. | ||
2-тоқсан | |||
Өлеңдердің тақырыбы мен мазмұны |
1. М.Мунш?. | Түсіну және жауап беру |
10.1.2 Көркем шығарманың мазмұнын, оның мәселелерін түсініп, сыни тұрғыдан ой елегінен өткізу, естігеніне немесе оқығанына өз көзқарасын білдіру; |
10.2. 3 шығарманың идеясын, кейіпкерлер бейнесін ашудағы композицияның рөлін анықтау; | |||
Бағалау және салыстыру | 10.3.2 бейнелерді тұтас қабылдауға әсер ететін ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттай отырып, эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалап, өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру | ||
3-тоқсан | |||
Билік тарихы |
1. Гулхан?. | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 - терминдерді түсіну: алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, повесть, психологизм, сюжет; |
Анализ және интерпрета |
10.2.2 – мәтіннің тақырыптары мен мәселелерін анықтау, олардың өзектілігі туралы пікір білдіру және өз ұстанымын дәлелдеу; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.1 - шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, ойға деген өзіндік көзқарасын, кейіпкерлерді ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіру; | ||
4-тоқсан | |||
Тәжік және қазақ әдебиетінің қазынасынан |
1. М.?айрат. | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 - терминдерді түсіну: алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, повесть, психологизм, сюжет; |
Анализ және интерпрета |
10.2.1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (эпопея, өлеңдегі роман, психологиялық роман), философиялық лирика ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.2 - бейнелерді тұтас қабылдауға әсер ететін ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттай отырып, эмоционалды әсер ету дәрежесін бағалай отырып, көркем шығарманы өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру; | ||
2) 11 - сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Қазіргі әдебиет |
1. Нақибхони Туғрал. | Түсіну және жауап беру |
11.1.1 - терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, иманжизм, символизм, футуризм, акмеизм; |
Анализ және интерпрета |
11.2.2 мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, олардың өзектілігі туралы пікір білдіріп, өз ұстанымын дәлелдей отырып, шығарманың тақырыптары мен мәселелерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1 ауызша және жазбаша мәлімдеме түрінде мәселеге өзіндік көзқарасын түсіндіре отырып, шығармаға моральдық-эстетикалық құндылық тұрғысынан сыни баға беру. | ||
2-тоқсан | |||
Лирикалық поэзия |
1. П.Сулаймон?. | Түсіну және жауап беру |
11.1. 1 терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, иманжизм, символизм, футуризм, акмеизм |
Анализ және интерпрета |
11.2.1 жанр мен оның ерекшеліктерін (синкреттік жанр), күміс дәуір лирикасының ерекшеліктерін анықтау | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3. 2 - бейнелерді, мәселелерді біртұтас қабылдауға әсер ететін ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттай отырып, эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру. | ||
3 - тоқсан | |||
Жаңару қарсаңындағы адам |
1. С. Улуғзода. | Түсіну және жауап беру |
11.1.2 Көркем шығарманың мазмұнын және оның әдеби үдерістегі рөлін түсіну, сыни тұрғыдан ойлау, өз көзқарасын білдіру; |
Анализ және интерпре |
11.2.2 мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, олардың өзектілігі туралы пікір білдіріп, өз ұстанымын дәлелдей отырып, шығарманың тақырыптары мен мәселелерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.2 бейнелерді, мәселелерді тұтас қабылдауға әсер ететін ұқсастықтары мен айырмашылықтарын сипаттай отырып, эмоционалды әсер ету дәрежесін бағалай отырып, көркем шығарманы басқа өнер түрлерінің туындыларымен салыстыру; | ||
4-тоқсан | |||
Өзіндік сана мен ұлттық мақтаныш |
1. Л. Шерал?. | Түсіну және жауап беру |
11.1.3. мәтіннен мәселеге қатысты үзінділерді өз бетінше тауып, мәнерлеп оқу, автордың ұстанымын білдіру |
Анализ және интерпрета |
11.2.1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (синкреттік жанр), күміс дәуір лирикасының ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.3 - ортақ және ерекше белгілерін түсіндіре отырып, тәжік, қазақ және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) моральдық-эстетикалық құндылығы жағынан салғастыру. | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 97-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Тәжік әдебиеті" пәнін оқытудың мақсаты – өзін-өзі дамытуға және өзін-өзі жетілдіруге дайын тұлғаның рухани құндылықтарын қалыптастыруға ықпал ету, құзыретті, сыни тұрғыдан ойлай алатын оқырманды тәрбиелеу. шығарманың әлеуметтік-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін ескере отырып, идеялық-көркемдік мазмұнына талдау жасау.
3. "Тәжік әдебиеті" пәнін оқытудың міндеттері:
1) тәжік әдебиеті негізінде оның қазақ және әлем әдебиетімен және мәдениетімен байланысын ескере отырып, табысты әлеуметтік бейімделуге ықпал ететін білім, білік және дағдыларды қалыптастыру;
2) көркем әдебиет арқылы "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясы негізінде отансүйгіштікке, азаматтыққа, белсенді өмірлік ұстанымға тәрбиелеу;
3) қазіргі әлемнің жаһандануы жағдайында әдебиеттің рухани мұра ретіндегі құндылығы туралы түсінік қалыптастыру;
4) шығармаларды талдау негізінде сыни талдау, салыстыру, жалпылау, ұқсастықтар мен себеп-салдарлық байланыстарды орнату, құбылыстарды жіктеу, логикалық және сыни пайымдаулар, қорытындылар мен қорытындылар құру дағдыларын жетілдіру;
5) әрбір оқушының шығармашылық қабілеттерін дамыта отырып, оқуға деген рухани-интеллектуалдық қажеттілігін қалыптастыру, мәтінді сыни тұрғыдан оқу және түсіндіру дағдыларын жетілдіру;
6) түрлі жанрдағы шығармалардың идеялық-көркемдік, қоғамдық-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін терең түсінуге, талдауға негізделген қарым-қатынас дағдыларын дамыту;
7) зерттеу мәдениеті саласында құзыреттілігін көрсете отырып, шығарманың, әдеби сын мақалалардың ауызша немесе жазбаша мазмұнын бағалау дағдыларын жетілдіру;
8) әдеби құбылыстарды контекстік тұрғыдан қарастыру, әдеби фактілерді салыстыру, аналогиялар жасау, әдеби параллельдер құру дағдыларын жетілдіру.
2-тарау. "Тәжік әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Тәжік әдебиеті" оқу пәнінің мазмұны
4. "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Тәжік әдебиеті" пәні бойынша бағдарламаның мазмұны білім беру бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Бөлімдер күтілетін нәтижелер түріндегі сабақтардың оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады: дағды немесе қабілет, білім немесе түсінік.
6. Әрбір бөлімшеде бірізді ұйымдастырылған оқу мақсаттары мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға және оқушылардың жетістіктерін бағалауға мүмкіндік береді, сонымен қатар оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етеді.
7. Пәннің мазмұны 3 бөлімнен тұрады: "Мәтіндегі түсінік және жауаптар", "Мәтінді талдау және түсіндіру", "Бағалау және салыстырмалы талдау".
8. "Мәтін бойынша түсінік және жауаптар" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) терминдерді түсіну;
2) көркем шығарманы түсіну;
3) жатқа оқу және дәйексөз келтіру;
4) жоспар құру;
5) қайталау;
6) сұрақтарға жауаптар.
9. "Мәтінді талдау және түсіндіру" бөлімі мынадай кіші бөлімдерді қамтиды:
1) жанр;
2) тақырыбы мен идеясы;
3) құрамы;
4) эпизодты талдау;
5) қаһармандардың мінездемесі;
6) шығарманың көркемдік әлемін әр түрлі ұсыну формасында;
7) автордың көзқарасы;
8) көркемдік және бейнелеу құралдары;
9) шығармашылық жазу.
10. "Бағалау және салыстырмалы талдау" бөлімі келесі бөлімдерден тұрады:
1) өнер туындысын бағалау;
2) өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру;
3) әдебиет туындыларын салыстыру;
4) мәлімдемелерді бағалау.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтау арқылы көрсетіледі. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бағдарламаның кіші бөлімін, төртінші сан білім беру мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1 кодтауында: "10" – сынып, "2" – бөлімше, "1" – білім беру мақсатының нөмірленуі.
1) мәтіндегі түсінік және жауаптар:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Терминдерді түсіну | 10.1.1 терминдерді түсіну: синкреттік жанр, алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, повесть, психологизм, полифония, әдеби дубль, сюжет. | 11.1.1 терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, иманжизм, символизм, акмеизм, футуризм. |
2. Көркем шығарманы түсіну | 10.1.2 Көркем шығарманың мазмұнын, оның мәселелерін түсіну, сыни тұрғыдан ой елегінен өткізу, естіген немесе оқыған нәрсеге өз көзқарасын білдіру | 11.1.2 Көркем шығарманың мазмұны мен оның әдеби үдерістегі рөлін түсіну, сыни тұрғыдан ойлау, естіген немесе оқыған нәрсеге көзқарасын білдіру. |
3. Жатқа оқу және дәйексөз келтіру | 10.1.3 Мәтіннен автордың ұстанымын білдіруге қатысты дәйексөздерді, үзінділерді өз бетінше тауып, мәнерлеп оқу | 11. 1. 3 Мәтіннен мәселеге байланысты цитаталарды, үзінділерді өз бетінше тауып, мәнерлеп оқу және автордың ұстанымын білдіру |
4. Жоспар құру | 10.1.4 Әдеби және еркін тақырыптарға эссе, шығарма жоспарын құру | 11.1.4 әдеби және еркін тақырыпта эссе, сын мақала, жазуды жоспарлау |
5. Мазмұндау | 10.1.5 шығарманың немесе эпизодтың мәтінін бейнелеу құралдарын пайдалана отырып, мазмұнын шығармашылықпен қайталап айтып беру | 11.1.5 шығарманың немесе эпизодтың мәтінін автордың өзіндік ерекшелігін сақтай отырып, мазмұнын шығармашылықпен қайталап айтып беру |
6. Сұрақтарға жауаптар | 10.1. 6 тақырып, сюжет және бейнелер туралы өз пікірін білдіре отырып, шығарма мәтініне сілтеме жасау, проблемалық сұраққа толық дәлелді жауап беру. | 11.1 6 Тақырып, мәселе, бейнелер жүйесі туралы өз пікірін білдіре отырып, әдеби материалға сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық дәлелді жауап беру. |
2) анализ және интерпретация:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1.Жанр | 10.2.1 жанр мен оның ерекшеліктерін (эпопея, өлеңдегі роман, психологиялық роман және т.б.), философиялық лирика ерекшеліктерін анықтау | 11.2.1 жанр мен оның ерекшеліктерін (синкреттік жанр), күміс дәуір лирикасының, әскери поэзияның, бард әнінің ерекшеліктерін анықтау |
2. Тақырып және идея | 10.2. 2 - жұмыстың тақырыбы мен мәселелерін анықтау, олардың өзектілігі туралы пікір білдіру және өз ұстанымын дәлелдеу | 11.2.2 - мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыптары мен мәселелерін анықтау |
3. Композиция | 10.2.3 - шығарманың идеясын, кейіпкерлер бейнесін ашудағы композицияның рөлін анықтау, сюжеттік емес элементтердің мағынасын түсіндіру | 11.2.3 - композицияның автор ниетін ашудағы рөлін анықтау (тақырыптар, мәселелер, кейіпкерлер бейнесі) |
4. Эпизодтарды талдау | 10.2 4 - эпизодтарды талдау, олардың шығарма композициясындағы рөлі мен орнын анықтау, эпизодтың идеялық-тақырыптық концепциясын ашудағы маңызын түсіндіру. | 11.2.4 - көркемдік құралдар мен тәсілдерді талдау негізінде эпизодтың рөлін, оның шығарма тақырыбымен және мәселелерімен байланысын анықтау. |
5. Кейіпкерлер мінезі | 10.2.5 - шығарма кейіпкерлеріне мінездеме беру, олардың кейіпкерлер жүйесіндегі рөлі мен маңызын анықтау | 11.2.5 - шығарманың идеялық-тақырыптық мазмұнын ашудағы рөлін анықтай отырып, шығарма кейіпкерлеріне мінездеме беру |
6. Шығарманың көркемдік әлемін әр түрлі формада ұсыну | 10.2 6 - идеяны әртүрлі формада (драма, буктрейлер және т.б.) бере отырып, шығарманың көркемдік әлеміне талдау жасау. | 11.2.6 - шығармаларды әртүрлі формада (драмалау, буктрейлер және т.б.) көрсете отырып, шығарманың көркемдік әлемін талдау. |
7. Автордың көзқарасы | 10.2. 7 - мәтіннен мысалдар арқылы автордың ұстанымын түсіндіре отырып, кейіпкерлерге, мәселелерге автордың қатынасын білдіру жолдарын анықтау; | 11.2.7 - автордың ұстанымын өз пікірімен салыстыра отырып, кейіпкерлерге, мәселелерге автордың қатынасын білдіру жолдарын анықтау. |
8.Әдеби әдістер мен бейнелеу құралдары | 10.2.8 Поэтикалық синтаксистің образдарын, бейнелі құралдарын және фигураларын жасаудың құралдары мен тәсілдерін талдау, автордың оларды пайдалану мақсатын түсіндіру | 11.2 .8 Поэтикалық синтаксистің бейнелеу құралдары мен тәсілдерін, көркемдік кеңістік пен уақытты, көрнекі құралдар мен фигураларды талдау, автордың оларды пайдалану мақсатын түсіндіру. |
9. Шығармашылық жазу | 10.2.9 - әдеби материалға, әдеби терминдерге сүйене отырып, нақты және бейнелі тілді пайдалана отырып, логикалық және жүйелі түрде шығармашылық жұмыстарды (әдеби және еркін тақырыптарға эссе, шығарма, аннотация және т.б.) жазу. | 11.2. 9 - әдеби материалға және өмірлік тәжірибеңізге сүйене отырып, нақты және астарлы тілмен, өзектілігі туралы өз пікіріңізді білдіре отырып, логикалық және жүйелі түрде шығармашылық жұмыстарды (әдеби және еркін тақырыптарға эссе, шығарма, сыни мақалалар, т.б.) жазу. |
3) бағалау және салыстыру:
Білім алушылар... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Көркем шығарманы бағалау | 10.3.1 шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, ойға деген өзіндік көзқарасын, кейіпкерлерді ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіру. | 11.3.1 шығармаға моральдық-эстетикалық құндылық, авторлық әдіс-тәсілдері тұрғысынан сыни баға беру, мәтін мәселелеріне өзіндік көзқарасын ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіру |
2. Көркем шығарманы өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру | 10.3.2 бейнелерді біртұтас қабылдауды тудыратын әдістер мен тәсілдердегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттайтын, эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру | 11.3.2 эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, бейнелерді, тақырыптарды, мәселелерді тұтас қабылдауды тудыратын әдістер мен тәсілдердегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттай отырып, өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру |
3. Әдеби шығармаларын салғастыру |
10.3. 3 тәжік, қазақ және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) |
11.3.3 тәжік, қазақ және әлем әдебиетінің шығармаларын (немесе үзінділерін) |
4. Мәлімдемелерді бағалау | 10.3.4 Әдеби тақырып бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (өзінің, сыныптастарының және басқалардың) тақырыптың толықтығы мен ашылуының тереңдігі, композициялық-стильдік бірлігі, деректік дәлдігі және тыңдаушыға немесе оқырманға эмоционалды әсері тұрғысынан бағалау | 11.3.4 Әдеби тақырып бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (өзінің, сыныптастарының және басқалардың) тақырыпты ашудың толықтығы мен тереңдігі, композициялық-стильдік бірлігі, деректік дәлдігі және тыңдаушының немесе оқырманның назарын аудару құралдары тұрғысынан бағалау |
12. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
13. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Сатира және юмор |
1. А. Мушфиrқ. | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 терминдерді түсіну: синкреттік жанр, алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, повесть, психологизм, полифония, әдеби дубль, сюжет. |
Анализ және интерпретация |
10.2.1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (эпопея, өлеңдегі роман, психологиялық роман және т.б.), философиялық лирика ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1 - шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, ойға деген өзіндік көзқарасын, кейіпкерлерді ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіру. | ||
2-тоқсан | |||
Өлеңдердің тақырыбы мен мазмұны |
1. М.Мунш?. | Түсіну және жауап беру |
10.1.2 Көркем шығарманың мазмұнын, оның мәселелерін түсіну, сыни тұрғыдан ой елегінен өткізу, естіген немесе оқыған нәрсеге өз көзқарасын білдіру |
Анализ және интерпретация |
10.2.2 мәтіннің тақырыбы мен мәселелерін анықтау, олардың өзектілігі туралы пікір білдіру және өз ұстанымын дәлелдеу | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3 1 шығарманы оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау, ойға деген өзіндік көзқарасын, кейіпкерлерін ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіру; | ||
3 -тоқсан | |||
Билік тарихы |
1. Гулхан?. | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 - терминдерді түсіну: синкретикалық жанр, алтын ғасыр, мотив, роман-эпопея, повесть, психологизм, полифония, әдеби дубль, сюжет; |
Анализ және интерпретация |
10.2.3 - шығарма идеясын, кейіпкерлер бейнесін ашудағы композицияның рөлін анықтау, сюжеттік емес элементтердің мағынасын түсіндіру; | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.2 - бейнелерді біртұтас қабылдауды тудыратын әдістер мен тәсілдердегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттайтын, эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру | ||
4- тоқсан | |||
Тәжік және қазақ әдебиетінің қазынасынан |
1. М.?айрат. | Түсіну және жауап беру |
10.1.1 - терминдерді түсіну: синкреттік жанр, алтын ғасыр, шумақ, мотив, роман-эпопея, повесть, психологизм, полифония, әдеби дубль, сюжет; |
Анализ және интерпретация |
10.2.1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (эпопея, өлеңдегі роман, психологиялық роман), философиялық лирика ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.2 - бейнелерді біртұтас қабылдауды тудыратын әдістер мен тәсілдердегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттайтын, эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру; | ||
2) 11 - сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Қазіргі әдебиет |
1. Нақибхони Туғрал. | Түсіну және жауап беру |
11.1.1 - терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, иманжизм, символизм, акмеизм, футуризм; |
Анализ және интерпретация |
11.2.1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (синкреттік жанр), күміс дәуір лирикасының, әскери поэзияның, бард әнінің ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.1 -шығармаға моральдық-эстетикалық құндылық, авторлық әдіс-тәсілдері тұрғысынан сыни баға беру, мәтін мәселелеріне өзіндік көзқарасын ауызша және жазбаша баяндау түрінде түсіндіру. | ||
2-тоқсан | |||
Лирикалық поэзия |
1. П.Сулаймон?. | Түсіну және жауап беру |
11.1.2 - Көркем шығарманың мазмұны мен оның әдеби үдерістегі рөлін түсіну, сыни тұрғыдан ойлау, естіген немесе оқыған нәрсеге көзқарасын білдіру |
Анализ және интерпретация |
11.2. 1 - жанр мен оның ерекшеліктерін (синкреттік жанр), күміс дәуір лирикасының, әскери поэзияның, бард әнінің ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.2 эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, бейнелерді, тақырыптарды, мәселелерді тұтас қабылдауды тудыратын әдістер мен тәсілдердегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттай отырып, өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру | ||
3 - тоқсан | |||
Жаңару қарсаңындағы адам |
1. С. Улуғзода. | Түсіну және жауап беру |
11.1. 2 Көркем шығарманың мазмұны мен оның әдеби үдерістегі рөлін түсіну, сыни тұрғыдан ойлау, естіген немесе оқыған нәрсеге көзқарасын білдіру; |
Анализ және интерпретация |
11.2. 2 мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыбы мен мәселелерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.1 шығармаға моральдық-эстетикалық құндылық, авторлық әдістемелер тұрғысынан сыни баға беру, мәтін мәселелеріне ауызша және жазбаша мәлімдеме түрінде өзіндік көзқарасын түсіндіру; | ||
4- тоқсан | |||
Өзіндік сана мен ұлттық мақтаныш |
1. Л. Шерал?. | Түсіну және жауап беру |
11.1.1 терминдерді түсіну: ретроспекция, күміс ғасыр, иманжизм, символизм, акмеизм, футуризм; |
Анализ және интерпретация |
11.2.2 - мәтіннің көркемдік ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыптары мен мәселелерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.2 эмоционалдық әсер ету дәрежесін бағалай отырып, бейнелерді біртұтас қабылдауды тудыратын әдістер мен тәсілдердегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттайтын өнер туындысын өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 98-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11- сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу бағдарламасының айрықша ерекшелігі - ол тек пән бойынша білімді ғана емес, сонымен қатар кең ауқымды дағдыларды қалыптастыруға бағытталған. Оқу мақсаттарының жүйесі келесі негізгі құндылықтарға негізделген: Қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік өзара әрекеттесуді және өмір бойы шығармашылық ашықтықты сыйлайды. Ағылшын тілі бойынша оқу бағдарламасы білім алушыларға әртүрлі қауыммен/аудиториямен тиімді қарым-қатынас жасау мүмкіндігін береді. Бұл мақсатқа мектептегі ортада болатын жиі мүмкіндіктер арқылы сыныптастармен, мұғалімдермен және мектепке келетін қонақтармен өзара әрекеттесу үшін, сондай-ақ бейресми және ресми ауызша және жазбаша презентацияларды қамтитын интерактивті тапсырмалар арқылы қол жеткізіледі. Сондай-ақ, білім алушылардың басқа мәдениеттерге жататын және ағылшын тілінде сөйлейтін өкілдермен онлайн және бетпе-бет қарым-қатынас орнатып, мектептен тыс өзара әрекеттестікке баса назар аударылады.
Ағылшын тілін үйрену арқылы білім алушылар төмендегілерді түсінеді:
1) ағылшын тілінің құрылымын және тіл үйренуге қатысты ережелерді.
2) ғаламдық және оқу бағдарламасындағы тақырыптардың кең ауқымын алғыр және тиімді тұрғыдан қалай қарастыруға болатынын.
3) мұғалімнің қолдауы көрсетілмеген, қосымша жазбаша мәтіндерде, cөйлесулер мен әңгімелерде нақты және егжей-тегжейлі ақпаратты.
4) аргументтерді әзірлеу кезінде пәнге қатысты арнайы лексикалық кең ауқымды қалай пайдалануға болатынын.
Білім алушылар келесілерді орындай алатын болады:
1) сан алуан көркем әдебиет мәнмәтіндегі бейтаныс лексиканы түсіну.
2) сәйкес жылдамдықпен, дәлдікпен, сөздегі екпінмен, интонация және ресмилікпен сөйлеу.
3) білім алушылармен университетте және одан тыс жерлерде ағылшын тілін қолдануға үміттенетін білім алушыларға пайдалы пайымдаулар мен пікірлерді, түсініктемелер мен жауаптарды беру үшін сыныптастармен қарым-қатынасқа түсу
4) сенім және қызығушылықпен көркем және ғылыми әдебиеттің кең ауқымын оқу.
5) ағылшын тілі ана тілі болып табылатын және ағылшын тілінде сөйлейтін адамдармен сәтті қарым-қатынас жасау.
3. Ағылшын тілі бойынша оқу бағдарламасы төмендегілер арқылы тіл меңгеру дағдысының жоғары B2 деңгейін меңгерген білім алушыларды дамытуды көздейді:
1) талдауға, бағалауға және шығармашылық тұрғыдан ойлауға ықпал ететін әртүрлі тапсырмалар;
2) ауызша және жазбаша дереккөздердің кең ауқымымен танысу;
3) ынталандыратын және күрделі, әрі қызық тақырып
2-тарау. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-Параграф . "Ағылшын тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің 10 сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Мазмұны. Топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; сыныптастарына орынды кері байланыс жасау. Өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу. Өзгелердің кері байланысын бағалау және сындарлы жауап беру; жеке бас оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану. Ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру. Айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру. Оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық хабардарлықты дамыту. Ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану. Сөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану.
2) Тыңдалым. Мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі негізгі идеяларды түсіну; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі дәлелдің арнайы ақпаратын және бөліктерін, оның ішінде саны шектеулі бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну. Мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесу мәнмәтінінен мағынаны шығару. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға қатысты сөйлеушілердің арасындағы көзқарастар мен нақты келісім бойынша деңгей; Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша сөйлесудегі дәлелдің сәйкессіздіктерін анықтау;
3) Айтылым. Ресми және бейресми тілдік тіркеулерді қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты ақпаратты алу үшін күрделі сұрақтар қою және оларға жауап беру. Өзіңіздің және өзгелердің көзқарастарын түсіндіру және нақтылау; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты саны өсіп келе жатқан сан алуан сөйлеу мәнмәтіндерінде өзгелердің көзқарасын бағалау және түсініктеме беру. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынасқа түсу. Өз сөзімен айту және сөйлесуге түзетулер енгізу арқылы сөйлесуді басқару және тілді өзгертті. Жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы сөйлесу үшін тиісті пәнге қатысты лексиканы және синтаксисті пайдалану.
4) Оқылым. Қосымша мәтіндердегі негізгі ойларды түсіну; білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы, және кейбір бейтаныс тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі арнайы ақпаратты түсіну және толық түсіну; Білім алушыларға таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығу. Білім алушыларға таныс және бейтаныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу. Білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) мәнмәтіннен мағынаны шығару. Қосымша мәтіндерде білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар бойынша автордың пікірі немесе көзқарасы. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы ұзақ мәтіндерде [параграф аралық деңгей] даму заңдылықтары. Мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында өзіне таныс және кейбір бейтаныс сандық немесе баспадан шыққан ресурстардың алуан түрі. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдің сәйкессіздіктері.
5) Жазылым. Мәтін деңгейінде тақырып пен жанрға сәйкес келетін саны өсіп келе жатқан және сан алуын жазбаша жанрларда дұрыс жазылған лексиканы тәуелсіз қолдана отырып, жоспарлау, жазу, редакциялау және оқу. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы саны өсіп келе жатқан жазбаша жанрлардағы сәйкес ресмилілік деңгейіне қол жеткізу үшін грамматикалық тұрғыдан дұрыс жазу, стильді қолдану. Мұғалімнің қолдауымен жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты бірқатар жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу. Әр түрлі функциялар арқылы хат-хабарлардағы жаңалықтар мен сезімдерге қатысты қарым-қатынас жасау және жауап беру. Жазбаша жұмыстардағы мәтіндік деңгейдегі дұрыс дәлдікпен келтірілген пунктуация.
6) Ағылшын тілін қолдану. Түрлі дерексіз күрделі зат есімдерді және күрделі есім фразаларын қолдану; саналатын және саналмайтын зат есімдерге қажетті көптік есімдер және әр түрлі есім фразалар қолдану; әр түрлі күрделі сын есімдер, сын есімдері есімше ретінде, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты сын есімдердің деңгейін анықтауда және күшейтудегі салыстырмалы құрылымдар қолдану; анықтаушы сөздердің, сонымен қатар сөз алдында келетін анықтаушы құрылымдардың кең қатарын қолдану; сұрақтардың кең қатары; қатыстық, сілтеу, белгісіз, есептік есімдіктерді (relative, demonstrative, indefinite, quantitative]of pronouns), сонымен қатар өздік есімдік құрылымдарының (reflexive pronoun structures) кең қатарын қолдану. Рerfect continuous формасын, сонымен қатар қарапайым ырықсыз және өздік етістерін (simple perfect active and passive forms), оның ішінде time adverbials so far, lately, all my life" деген мезгілді білдіретін сөздерді (time adverbials) қолдану; төл және төлеу сөздерде өздік және ырықсыз етіс түрінде берілген осы шақ, өткен шақ және past perfect шақтың сан алуан түрін орынды қолдану; нақ осы шақты (present continuous) және past continuous-тің өздік және ырықсыз етістерін қолдану. Білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын пайдалану; салыстыру деңгейін білдіретін бірқатар үстеу құрылымдарын дара және күрделі үстеулермен қолдану; етістіктің алдында, етістіктің артында және етістіктің соңында келетін үстеулердің алуан түрін қолдану; өткен шақтағы модальды формалардың алуан түрін, оның ішінде must have, can’t have, might have-ты өткен оқиға бойынша қорытындыны білдіру үшін қолдану; зат есімдер мен сын есімдердің алдында келетін әр түрлі көмекші сөздерден құралған фразалар қолдану; зат есім мен сын есімнен соң келетін бірқатар тәуелді көмекші сөздерді және етістіктерден соң келетін алуан түрлі көмекші сөздерді қолдану. Етістіктер мен сын есімдерге инфинитив формаларын қолдану; бірнеше етістіктер мен көмекші сөздерден кейін герундий формасында қолдану; кейбір көмекші сөздердің формалары мен сөз тіркесінен тұратын етістікті қолдану. Білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға жалғаулықтардың бірнеше түрін қолдану. Білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты if / if only үшінші шартты құрылымда (third conditional structures) қолдану; which сөзін қоса алғанда бірнеше анықтаушы шартты сөйлемдер (relative clauses ) қолдану.
6. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің 11 сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Мазмұны. Топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; сыныптастарына орынды кері байланыс жасау. Өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу. Өзгелердің кері байланысын бағалау және сындарлы жауап беру; жеке бас оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану. Айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру. Оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық хабардарлықты дамыту. Ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану. Сөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану.
2) Тыңдалым. Дәлел келтірілген мағынаның негізгі ойларын, арнайы ақпаратты, егжей-тегжейлі түсіндіру; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны өсіп келе жатқан білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну. Білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) мәнмәтіннен мағынаны шығару; сөйлеушінің көзқарасын түсіндіру және сөйлеушілердің арасындағы дәлелдердің сйкес келуін кеңейту; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердегі дәлелдің сәйкессіздіктерін түсіну.
3) Айтылым. Сөйлесуде ресми және бейресми тілді пайдалану. Ашық жоғары дәрежелі сұрақтарды қоюда және сондай сұрақтарға жауап беруде сәйкес синтаксис пен лексиканы қолдану. Өзіңіздің және өзгелердің көзқарастарын түсіндіру және нақтылау; саны өсіп келе жатқан сөйлеу мәнмәтіндерінде өзгелердің көзқарасын бағалау және түсініктеме беру; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынасқа түсу; жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысыты өз сөзімен айту және сөйлесуге түзетулер енгізу арқылы сөйлесуді басқару және тілді өзгерті. Жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы әңгімелерде пәнге қатысты лексиканы және синтаксисті пайдалану.
4) Оқылым. Қосымша мәтіндердің күрделі және дерексіз идеясын түсіну; қосымша мәтіндердегі арнайы ақпарат пен дәйекті ақпарат. Білім алушыларға күрделірек және деректі емес, таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығыңыз. Білім алушыларға күрделірек және дерексіз, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу. Қосымша мәтіндердегі мәнмәтіннен мағынаны шығару; қосымша мәтіндерде күрделірек және дерексіз жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша автордың пікірін немесе көзқарасын жәнеұзақ мәтіндерді [параграф аралық деңгей] дамыту заңдылықтарын анықтау. Мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында сандық немесе баспадан шыққан ресурстарды таңдау және бағалау. Күрделірек және дерексіз жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну.
5) Жазылым. Мәтін деңгейінде тақырып пен жанрға сәйкес келетін сан алуан дұрыс жазылған лексиканы қолдана отырып, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар бойынша тәуелсіз жоспарлау, жазу, редакциялау және оқу; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар бойынша сан алуан жазбаша жанрлардың сәйкес ресмилілік деңгейіне жету үшін стилді пайдалана отырып, жалпы және оқу бағдарламаларының кең ауқымына грамматикалық дәлдікпен жазу. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты сан алуан жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту мұғалім. Шамалы көмек ұсынылған. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу. Сан алуан жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты көптеген функциялар арқылы хат-қатынастағы жаңалықтар мен сезімдерге байланысты қарым-қатынас орнату және жауап беру. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты жазбаша түрде берілген мәтінге тыныс белгілерін бар назарын салып қойып шығу.
6) Ағылшын тілін қолдану. Тиісті функцияларды білдіру үшін әртүрлі өткен шақтағы модальды формаларды қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты бірқатар модальды құрылымдар, соның ішінде supposed to, bound to, due, willing to қолдану; жалпы есім, сын есім және етістіктен соң келетін бірқатар тәуелді көмекші сөздерді қолдану; концессия мен құрметке жататын күрделі көмекші сөз тіркестерді қоса алғанда алуан түрін қолдану; білім алушыларға таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында әртүрлі синтаксистік типтердегі бірнеше сөзден тұратын етістіктердің алуан түрін қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген біршама тақырыптар аясында концессия мен контрастты білдіру үшін күрделірек жалғаулықтың өсіп келе жатқан түрін қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты pre- және post- modifying зат есім құрылымын қолдану; білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты анықтаушы сөздердің, сонымен қатар сөз алдында келетін анықтаушы құрылымдардың және мәтіндік сілтемелердің кең қатарын қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында that, инфинитив және wh- clauses толықтырылған сын есімді қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты ауыспалы және сабақты етістіктерді толықтыратын үлгілерді, жақсыз және cleft-сөйлемдерді қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында simple perfect active және passive forms пен future continuous формасын қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында келер шақ және future perfect формасын қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты төл және төлеу сөздерде өздік және ырықсыз етіс түрінде берілген осы шақ, өткен шақ және past perfect шақтың сан алуан түрін орынды қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс бірқатар тақырыптарға қатысты етістіктің алдында, етістіктің артында және етістіктің соңында келетін үстеулердің/үстеулік фазалардың алуан түрін қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында that, инфинитив және wh- clauses толықтырылған сын есімді қолдану
Бұл бағдарламаның мазмұндық білімі болып табылады және біз бұл пән бойынша не білетінімізді және осы білімді қалай алғанымызды қамтиды. Бұл пән бойынша білім оқыту бағыттары бойынша ұйымдастырылған. Бағыттар одан әрі қарай бағытшаларға бөлінеді, яғни дағды немесе тақырып, білім немесе түсінік деңгейінде. Бағдаршалар, сыныпқа байланысты күтулер ретінде, пән бойынша оқу мақсаттарын қалыптастырады.
7. Оқу мақсаттары әрбір бағдаршалар бойынша ілгерілеу деңгейін көрсетеді және мұғалімдерге білім алушылармен келесі қадамдармен бөлісе отырып, жоспарлауға және бағалауға мүмкіндік береді.
8. 1- бағыт: Мазмұны. Білім алушылар проблемаларды шешу үшін айтылым мен тыңдалым, басқа адамдар үшін нақты ақпаратты ұйымдастыру және оқылым және талдау арқылы мәдениетаралық хабардарлықты дамыту секілді дағдыларды қолдана отырып бірқатар академиялық пәндер бойынша жақсы болу үшін дағдыларды дамытады.
9. 2- бағыт: Тыңдалым. Білім алушы бірқатар жанрлардың түпнұсқалық мәтіндерінің негізгі идеяларын, таныс және ішінара таныс тақырыптар бойынша әңгімелесулерді түсінеді, функционалды маңызды мәндерді, соның ішінде мәліметтерді, кестелерді, схемаларды толтыру үшін қажетті егжей-тегжейлі және арнайы ақпаратты түсінеді, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты терминдердің мәнін және мәтіннің негізгі бірліктерін түсінеді; факті мен пікір арасындағы айырмашылықты біледі, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты түрлі жанрлар мен стильдерде берілген орта көлемді мәтіндердегі сәйкессіздіктерді біледі және салыстырады, мәнмәтінді пайдала отырып, бейтаныс сөздердің мағынасын анықтайды.
10. 3- бағыт: Айтылым. Білім алушы ресми және бейресми күнделікті қарым-қатынастарда сөйлесуге қатысады, тілдің лексикалық және грамматикалық ресурстарын пайдалана отырып сөйлеу мәнерін дұрыс тұжырымдайды, осының алдында ұсынылған ауызша қарым-қатынас стратегиясын қолдана отырып, шындыққа эмоционалды және бағалайтын көзқарасты білдіреді, өздерінің пікірлерін қолдау үшін қажетті дәләлдерді қамтамасыз ету үшін мәтіндерді салыстырады және талдайды, оқиғаларды, пікірлерді және проблемаларды бағалау себептері, берілген мәселенің шешу жолдарын ұсынады және қорытындылар жасайды.
11. 4- бағыт: Оқылым. Білім алушы гуманитарлық ғылымдарға арналған жанрлар мен стильдердің бірқатар әдеби және ғылыми мәтіндерінің негізгі идеяларын түсінеді, оқылымның түрлі стратегияларын түсінеді, оқиғалар мен құбылыстардың уақыт бойынша және себеп-салдарлық байланыстарын анықтайды, қағаз және сандық ресурстарды пайдалан отырып, сөздердің мағынасын талдайды және салыстырады, бірқатар жанрлар мен стильдердегі мәтіндерінің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалайды.
12. 5- бағдар: Жазылым. Білім алушы жазбаша мәтіннің қысқаша сипаттамасын жоспарлайды және жасайды, бірқатар жанрлар мен стильдердегі мәтіндерді түзетеді және редакциялайды; емле және грамматика ережелерін қадағалайды; медиа ақпаратқа негізделген жазбаша мәтінде дәлелдер ұсынады; іскери хаттар мен басқа да құжаттар жазады; бірқатар тақырыптарға қатысты, оның ішінде әлеуметтік зерттеулер мен гуманитарлық ғылымдармен байланысты тақырыптарға қатысты пікірді білдіретін дискурстық мәтіндерді жазады.
13. 6- бағдар: Білім алушы өзін жақсы лексикалық диапазонды және жоғары дәрежелі дәлдіктегі әртүрлі тілдің қолданушысы ретінде сипаттайды. Білім алушы өткен, осы және келер шақ формаларын, модальдарды, етістіктің актив және пассивті формаларын, тқл және төлеу сөз үлгілерін қолдану қабілеттерін дамытады.
2- Параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
14. Білім берудің мақсаттары бағдарламады кодтармен берілген. Кодтағы бірінші нөмір - сыныпты, екіншісі бағыттың нөмірін, ал үшіншісі - мақсаттың нөмірін білдіреді.
1) 1- бағыт: Мазмұны:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану | 11.1.1 -топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану | 11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану |
10.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу | 10.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу |
10.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару | 11.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану | 11.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану |
10.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру | 11.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру |
10.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру | 11.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру |
10.1.8 - оқу және талқылау арқылы мәдениетаралық өзара әрекеттесуді дамыту | 11.1.8 - оқу және талқылау арқылы мәдениетаралық өзара әрекеттесуді дамыту |
10.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану | 11.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану |
10.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану | 11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану |
2) 2- бағыт: Айтылым:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.2.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі негізгі ойларды түсіну | 11.2.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі негізгі ойларды түсіну |
10.2.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі нақты ақпаратты түсіну | 11.2.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі нақты ақпаратты түсіну |
10.2.3 - кең ауқымды жалпы және оқу бағдарламалары бойынша, соның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша талқылауларды қолдаусыз еркін пікірталастағы аргументтің егжей-тегжейлерін түсіну | 11.2.3 - кең ауқымды жалпы және оқу бағдарламалары бойынша, соның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша талқылауларды қолдаусыз еркін пікірталастағы аргументтің егжей-тегжейлерін түсіну |
10.2.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағынаны, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну; | 11.2.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағына, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесудегі мағына; |
10.2.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну; | 11.2.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну |
10.2.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағынаны, оның ішінде білім алушыларға саны шектеулі бейтаныс тақырыптың мағынасын болжап табу; | 11.2.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағынаны, оның ішінде білім алушыларға саны шектеулі бейтаныс тақырыптың мағынасын болжап табу; |
10.2.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына әңгіме барысында сөйлеушінің көзқарасын түсіндіру және сөйлеушілердің арасындағы дәлелдердің сәйкес келуін кеңейту; | 11.2.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына, соның ішінде кейбір бейтаныс тақырыптарына әңгіме барысында сөйлеушінің көзқарасын түсіндіру және сөйлеушілердің арасындағы дәлелдердің сәйкес келуін кеңейту; |
10.2.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердегі дәлелдің сәйкессіздіктерін түсіну; | 11.2.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар, соның ішінде бейтарап тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну; |
3) 3- бағыт: Айтылым:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.3.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына әңгіме барысында ресми және бейресми тілді пайдалану | 11.3.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына әңгіме барысында ресми және бейресми тілді пайдалану |
10.3.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты ақпаратты алу үшін күрделі сұрақтар қою және оларға жауап беру | 11.3.2 - таныс және кейбір бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы ашық жоғары дәрежелі сұрақтарды қоюда және сондай сұрақтарға жауап беруде сәйкес синтаксис пен лексиканы қолдану |
10.3.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша өзінің және өзгенің пікірін түсіндіріп, дәлелдеу | 11.3.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша өзінің және өзгенің пікірін түсіндіріп, дәлелдеу |
10.3.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы сан алуан әңгіменің мәнмәтініне қатысты басқа білім алушылардың көзқарасын бағалау және өз пікірңіді білдіру | 11.3.4 - таныс және кейбір бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы қосымша мәтіндерде басқа білім алушылардың көзқарасын бағалау және өз пікірңіді білдіру |
10.3.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау үшін сыныптастармен өзара қарым-қатынасқа түсу | 11.3.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыларға таныс және бейтаныс сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау және баламалы ұсыныстарды бағалау үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынасқа түсу |
10.3.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бір қатар тақырыптарға қатысты әңгімеде фразалар мен түзетулер арқылы әңгімені жүргізу және тілді өзгерту; | 11.3.6 - білім алушыларға таныс және кейбір таныс емес жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты әңгімеде фразалар мен түзетулер арқылы әңгімені жүргізу және тілді өзгерту |
10.3.7 - жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы әңгімелерде тиісті лексиканы және синтаксисті пайдалану | 11.3.7 - жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы әңгімелерде тиісті лексиканы және синтаксисті пайдалану |
4) 4- бағыт: Оқылым:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.4.1 - білім алушыларға бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердің негізгі идеясын түсіну | 11.4.1- білім алушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердің күрделі және дерексіз идеясын түсіну |
10.4.2 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндерде (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) арнайы ақпаратты толық түсіну | 11.4.2 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндерде (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) арнайы ақпаратты толық түсіну |
10.4.3 - білім алушыларға таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығыңыз | 11.4.3 - білім алушыларға күрделірек және деректі емес, таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығыңыз |
10.4.4 - білім алушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу | 11.4.4 - білім алушыларға күрделірек және дерексіз, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу |
10.4.5 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) мәнмәтіннен мағынаны шығару | 11.4.5 - білім алушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі мәнмәтіннен мағынаны шығару |
10.4.6 -қосымша мәтіндерде білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар бойынша автордың пікірін немесе көзқарасын анықтау | 11.4.6 - қосымша мәтіндерде күрделірек және дерексіз жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша автордың пікірін немесе көзқарасын анықтау |
10.4.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы ұзақ мәтіндерде [параграф аралық деңгей] даму заңдылықтарын тану | 11.4.7 - күрделірек және дерексіз жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы ұзақ мәтіндерде [параграф аралық деңгей] даму заңдылықтарын тану |
10.4.8 - мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында өзіне таныс және кейбір бейтаныс сандық немесе баспадан шыққан ресурстардың алуан түрін қолдану | 11.4.8 - мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында сандық немесе баспадан шыққан ресурстарды таңдау және бағалау |
10.4.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну | 11.4.9 - күрделірек және дерексіз жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну |
5) 5- бағыт: Жазылым:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.5.1 - өз бетімен жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға мәтін құрастыру, жазу, түзету және тексеру | 11.5.1 - өз бетімен жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға мәтін құрастыру, жазу, түзету және тексеру |
10.5.2 - тақырып пен жанрға қатысты және дұрыс жазу ережесіне сәйкес қолданысы бойынша өсіп келе жатқан лексиканы қолдану | 11.5.2 - тақырып пен жанрға қатысты және дұрыс жазу ережесіне сәйкес қолданысы бойынша бай лексиканы қолдану |
10.5.3 - грамматикалық ережелерді ескере отырып, жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға жазу | 11.5.3 - грамматикалық ережелерді ескере отырып, жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға жазу |
10.5.4 -жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты бірқатар жазбаша жанрына қатысты ресми деңгейде жазу үшін стильді және лексиканы пайдалану | 11.5.4 -жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты сан алуан жазбаша жанрына қатысты ресми деңгейде жазу үшін стильді және лексиканы пайдалану |
10.5.5 - мұғалімнің қолдауымен жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты бірқатар жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту | 11.5.5 - Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты сан алуан жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту мұғалім. Шамалы көмек ұсынылған. |
10.5.6 - жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу | 11.5.6 - жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу |
10.5.7 - бірқатар жалпы және оқу бағдарламасында көрсетліген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу | 11.5.7 - сан алуан жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу |
10.5.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты бірқатар функциялар арқылы хат-қатынастағы жаңалықтар мен сезімдерге байланысты қарым-қатынас орнату және жауап беру | 11.5.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты көптеген функциялар арқылы хат-қатынастағы жаңалықтар мен сезімдерге байланысты қарым-қатынас орнату және жауап беру |
10.5.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты жазбаша түрде берілген мәтінге тыныс белгілерін бар назарын салып қойып шығу | 11.5.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты жазбаша түрде берілген мәтінге тыныс белгілерін бар назарын салып қойып шығу |
6) 6- бағыт: Ағылшын тілін қолдану:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.6.1 - білім алушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға қатысты дерексіз күрделі зат есімдер мен зат есімнен тұратын күрделі сөз тіркестердің алуан түрін қолдану | 11.6.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты pre- және post- modifying зат есім құрылымын қолдану |
10.6.2 - саналатын және саналмайтын заттардың санын білдіретін сөздерді, сонымен қатар зат есімнен тұратын сөз тіркестерін таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында қолдану | 11.6.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясында жалпы мақсаттағы зат есімдеріне қатысты кейбір белгілерді қолдануға, кейбір қолдануға және мәтіндік сілтеме жасауға болады |
10.6.3 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясында күрделі сын есімдерді және есімше орнында қолданылатын сын есімдерді және кейбір салыстырмалы деңгейді білдіретін құрылымдарды, сонымен қатар күшейтуші сын есімдердің (intensifying adjectives) алуан түрін қолдану | 11.6.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында that, инфинитив және wh- clauses толықтырылған сын есімді қолдану |
10.6.4 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты анықтаушы сөздердің, сонымен қатар сөз алдында келетін анықтаушы құрылымдардың кең қатарын қолдану | 11.6.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты қажетті мағынасы бар және емлесі дұрыс бірқатар аффикстерді қолдану; |
10.6.5 білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты сұрақтардың кең қатарын пайдалану | 11.6.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты ауыспалы және сабақты етістіктерді толықтыратын үлгілерді қолдану |
10.6.6 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты қатыстық, сілтеу, белгісіз, есептік есімдіктерді (relative, demonstrative, indefinite, quantitative]of pronouns), сонымен қатар өздік есімдік құрылымдарының (reflexive pronoun structures) кең қатарын қолдану | 11.6.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты жақсыз және cleft-сөйлемдерді қолдану |
10.6.7 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында perfect continuous формасын, сонымен қатар қарапайым ырықсыз және өздік етістерін (simple perfect active and passive forms), оның ішінде time adverbials so far, lately, all my life" деген мезгілді білдіретін сөздерді (time adverbials) | 11.6.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында simple perfect active және passive forms пен future continuous формасын қолдану. |
10.6.8 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында өздік және ырықсыз райда тұрған келер шақ (future active and passive) пен future continuous формасын қолдану. | 11.6.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында келер шақ және future perfect формасын қолдану |
10.6.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты төл және төлеу сөздерде өздік және ырықсыз етіс түрінде берілген осы шақ, өткен шақ және past perfect шақтың сан алуан түрін орынды қолдану | 11.6.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты осы шақ, өткен шақ соның ішінде [past and perfective aspect/simple and progressive aspect] алуан түрін орынды қолдану |
10.6.10 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты нақ осы шақты (present continuous) және past continuous-тің өздік және ырықсыз етістерін қолдану | 11.6.10 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер, топқа арналған сұрақтардың мен сұрақтардың кең қатарын пайдалану; |
10.6.11 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын пайдалану | 11.6.11 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс бірқатар тақырыптарға қатысты етістіктің алдында, етістіктің артында және етістіктің соңында келетін үстеулердің/үстеулік фазалардың алуан түрін қолдану; |
10.6.12 - салыстыру деңгейін білдіретін бірқатар үстеу құрылымдарын дара және күрделі үстеулермен қолдану; |
11.6.12 - тиісті функцияларды білдіру үшін өткен шақтағы модальды формалардың алуан түрлерін қолдану; |
10.6.13 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты өткен шақтағы модальды формалардың алуан түрін, оның ішінде must have, can’t have, might have-ты өткен оқиға бойынша қорытындыны білдіру үшін қолдану | 11.6.13 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты жалпы есім, сын есім және етістіктен соң келетін бірқатар тәуелді көмекші сөздерді қолдану |
10.6.14 - зат есім мен сын есімдердің алдында көмекші сөз тіркестердің алуан түрін қолдану |
11.6.14 - концессия мен құрметке жататын күрделі көмекші сөз тіркестерді қоса алғанда алуан түрін қолдану; |
10.6.15 - жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға алуан түрлі | 11.6.15 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға күрделі жалғаулықтардың бірнеше түрін шартты концессия және контрасты көрсету үшін қолдану |
10.6.16 - білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға жалғаулықтардың бірнеше түрін қолдану | |
10. 6.17 - if / if only үшінші шартты құрылымда қолдану |
15. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
16. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытының 10-11 сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын бойынша іске асырудың ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-Параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11- сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 10- сынып:
Бөлімдер | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1- тоқсан | ||
Ғылым және ғылыми құбылыстар | Кіріспе сабақтар | |
Генетка туралы қызықты деректер ДНҚ |
10.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру | |
Мифті бұзушылар (Физика, химия, биология) |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; | |
Мақала жазу |
10.5.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты сан алуан жазбаша жанрына қатысты ресми деңгейде жазу үшін стильді және лексиканы пайдалану | |
Табиғи апаттар | Табиғи апаттардың себептері мен салдары (атмосфера, литосфера, гидросфера) |
10.2.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі негізгі ойларды түсіну; |
Қазақстанға назар аударыңыз: табиғи апаттардың себептері мен зардаптары туралы баяндама жасау |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; | |
Табиғи апаттарды болжау және алдын-алу |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; | |
2-тоқсан | ||
Виртуальды шындық | Мобильдық қосымшаларды дамыту және бағалау |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
2D- ойындары туралы өз ойыңды айту және дәлелдерді келтіру |
10.3.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар бойынша өзінің және өзгенің пікірін түсіндіріп, дәлелдеу; | |
Органикалық және бейорганикалық әлемдер | Органикалық және бейорганикалық тағамдардың арасында айырмашылықты талқылау |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану; |
Биоотынның артықшылықтары мен кемшіліктерін талдау |
10.2.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағынаны, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну; | |
3- тоқсан | ||
Әдеби кітаптар | Білім алушылар ғылыми әдебиеттердің мәтінін оқиды |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану 10.C3 басқа көзқарастарды құрметтеу; |
Адам миының мүмкіндіктері | Мидың функцияларын зерттеу және есеп беру |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Ақыл-ойдың көптігі (өзін-өзі зерттеу жобасы) |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану | |
Күйзелістің белгілерін сипаттау және күйзелісті болдырмау бойынша кеңес беру |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану; | |
Серпінді технологиялар | Нанотехнология |
10.1.3-әртүрлі көзқарастарды құрметтеу; |
Робототехника |
10.1.1-мәселелерді шығармашылық тұрғыдан шешу және топтардағы ынтымақтастық үшін сөйлеу және тыңдау дағдыларын қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Спейс Х | Сіз ғарыш туралы білмеген нәрсе |
10.2.5-бейтаныс тақырыптардың шектеулі шеңберіне сөйлеуді қоса алғанда, жалпы және оқу тақырыптарының кең ауқымы бойынша қолдау көрсетілмейтін кеңейтілген баяндамада шешеннің (тердің) көзқарасын немесе пікірін тану; |
Ғылыми-фантастикалық фильмді әр түрлі тұрғыдан талдау (физика, биология, экономика |
10.1.6-басқа тұлғаларға ақпаратты ұйымдастыру және нақты ұсыну; | |
Тәуелсіз жоба |
10.1.1-мәселелерді шығармашылық тұрғыдан шешу және топтардағы ынтымақтастық үшін сөйлеу және тыңдау дағдыларын қолданыңыз; | |
2) 11- сынып:
Бөлімдер | Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1- тоқсан | ||
Биологияда байланыстарды құрастыру |
Кіріспе сабақтар | |
Биологиялық түсінуге саяхат жасау |
11.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру; | |
Ресми және бейресми жазылым |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану | |
Жануарлар әлемін зерттеңіз және олар туралы баяндаңыз: бит, бүркіт, аю және дельфиндер. | Тақырыпқа кіріспе |
11.1.1 -топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Жануарлардың ерекшеліктерін талдау |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану | |
Жануарлардың ерекшеліктерін туралы презентация жасау |
11.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару; | |
2- тоқсан | ||
Адамның миы | Адамның миы туралы керемет деректер (соңғы ғылыми деректерге негізделген) |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану |
Нұсқауларды беру және орындау (Құрылғыны пайдалану әдісі) |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; | |
Жад техникасын пайдалану |
11.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру; | |
Уақытты қадағалау құрылғыларын/Ғылым видео бойынша зерттеу және есеп беру | Тақырыпқа кіріспе |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Уақыты қадағалау құрылғыларының тарихы |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; | |
Техникалық құралдарды пайдалана отырып, баяндамалар мен баяндамаларды дайындау |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану | |
3- тоқсан | ||
Кәсіп және өнертабыстар | Кәсіптер әлемін зерттеу |
11.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру; |
Бизнестегі табысты қарастыру |
11.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; | |
Өнертабыстарды салыстыру, талдау және бағалау |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; | |
Бағыт | Энергия сақтаудың алғыр жолы |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану |
Қарама-қайшы мәселелерді талқылау |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; | |
Әдеби кітаптар | Білім алушылар ғылыми -танымал оқулықтарды оқиды |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
4-тоқсан | ||
Технологиядағы соңғы жетістіктер | Жеке, білім беру және кәсіби пайдалану үшін көптеген технологиялық, мобильді және қолданбалы құралдар |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; |
Болашақ мансап үшін таңдаулар |
11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; | |
Химияның киімдері | Тақырыпқа кіріспе |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; |
Қазіргі заманғы ресурстарды және киім өндіру процесін зерттеу |
11.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру; | |
Салаға қатысты мәселені зерттеу |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 99-қосымша |
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Тақырып жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы "Ағылшын тілі" оқу пәнінен Үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу бағдарламасының айрықша ерекшелігі, ол тек пән бойынша білімді ғана емес, сонымен қатар кең ауқымды дағдыларды қалыптастыруға бағытталған. Оқу мақсаттарының жүйесі келесі: қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік, құрмет, ынтымақтастық, еңбек пен шығармашылық, ашықтық және өмір бойы білім алу сияқты негізгі құндылықтарға негізделген. Ағылшын тілі бойынша оқу бағдарламасы білім алушыларға әртүрлі аудиториямен тиімді қарым-қатынас жасау мүмкіндігін береді. Бұл мақсатқа мектептегі ортада болатын жиі мүмкіндіктер арқылы сыныптастармен, мұғалімдермен және қонақтармен өзара әрекеттесу, сондай-ақ бейресми және ресми ауызша және жазбаша презентацияларды қамтитын интерактивті тапсырмалар арқылы қол жеткізіледі. Бұл жұмыс түрлі елдердің ағылшын тілін тасымалдаушы өкілдерімен онлайн қарым-қатынас орнатып, Интернет мүмкіндіктерін пайдалана отырып, мектептен тыс іс-шаралар арқылы іске асырылады.
Ағылшын тілін үйрену арқылы білім алушылар төмендегілерді:
1) ағылшын тілінің құрылымын және тіл үйренуге қатысты ережелерді;
2) жалпы және оқу тақырыптарының кең ауқымын ашық және тиімді тұрғыдан қалай қарастыруға болатынын;
3) қосымша мәтіндерде, cөйлесулер мен әңгімелерде нақты және егжей-тегжейлі ақпаратты;
4) аргументтерді әзірлеу кезінде жекелеген тақырыптар бойынша лексикалық материалдық әртүрлілігін қалай пайдалануға болатынын түсінеді.
Білім алушылар:
1) сан алуан көркем әдебиеттегі бейтаныс сөздердің мәнін түсіне алады;
2) сөз екпінін, интонация және ресмилікті сақтай отырып, еркін және дұрыс сөйлей алады;
3) сыныптастарымен қарым-қатынасқа түс алады, білім алушылармен университетте және одан тыс жерлерде ағылшын тілін қолдануға үміттенетін, білім алушыларға пайдалы пайымдаулармен және пікірлермен, түсініктемелермен және жауаптармен бөлісе алады;
4) ғылыми және көркем әдебиеттерді қызығушылықпен оқи алады;
5) ағылшын тілінде сөйлейтін және сөйлемейтін адамдармен сәтті қарым-қатынас жасай алатын болады.
3. "Ағылшын тілі" пәні бойынша оқу бағдарламасы төмендегілер арқылы тіл меңгеру дағдысының жоғары B2 деңгейін меңгерген білім алушыларды дамытуды көздейді:
1) талдауға, бағалауға және шығармашылық тұрғыдан ойлауға ықпал ететін әртүрлі тапсырмалар;
2) ауызша және жазбаша дереккөздердің кең ауқымымен танысу;
3) ынталандыратын және қызық тақырыптар
2-тарау. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф . "Ағылшын тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің 10 сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Мазмұны. Топ ішінде мәселелерді бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; сыныптастарымен орынды кері байланыс жасау. Өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу. Өзгелердің кері байланысын бағалау және сындарлы жауап беру, жеке оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану. Ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру. Айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру. Оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық хабардарлықты дамыту. Айтылым мен жазылымда логикалық дәлел келтіру және оны дәлелдеу. Оқылым мен талқылау арқылы мәдениаралық қатынасты дамыту. Ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану. Талқылауды немесе жазылымды рефлексия жасау және өмірге деген көзқарасты зерделеу құралы ретінде қолдану.
2) Тыңдалым. Еркін талқылаудағы негізгі идеяларды түсіну, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз ұзақ талқылаудағы дәлелдің, оның ішінде саны шектеулі бейтаныс тақырыптағы талқылауды қоса алғанда анық ақпаратты және бөліктерін түсіну. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты еркін сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасын немесе ойын, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну. Еркін сөйлесу мәнмәтінінен мағынаны анықтау. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға қатысты сөйлеушілердің арасындағы көзқарастар мен дәреже. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында еркін сөйлесудегі дәлелдің сәйкессіздіктерін анықтау;
3) Айтылым. Ресми және бейресми тілдік тіркеулерді қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты ақпаратты алу үшін күрделі сұрақтар қою және оларға жауап беру. Өзіңіздің және өзгелердің көзқарастарын түсіндіру және нақтылау, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты саны өсіп келе жатқан сан алуан сөйлеу мәнмәтіндерінде өзгелердің көзқарасын бағалау және түсініктеме беру. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты болжам жасау үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынасқа түсу. Өз сөзімен айту және сөйлесуге түзетулер енгізу арқылы сөйлесуді басқару және тілді өзгерту. Жалпы және оқу тақырыптары аясында тиісті арнайы лексиканы және синтаксисті пайдалану.
4) Оқылым. Көлемді мәтіндердегі негізгі ойларды түсіну, білім алушыларға таныс тақырыптарға, оқу бағдарламасындағы және таныс емес тақырыптардағы түрлі стильдегі және жанрдағы көлемді мәтіндерден арнайы ақпаратты және бөліктерді түсіну. Білім алушыларға таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығу. Білім алушыларға таныс және бейтаныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу. Білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) мәнмәтіннен мағынаны анықтау. Қосымша мәтіндерде білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар бойынша автордың пікірін және көзқарасын анықтау. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы ұзақ мәтіндерде [абзацтар арасындағы интервал] даму заңдылықтары. Мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында өзіне таныс және кейбір бейтаныс сандық немесе баспадан шыққан ресурстардың алуан түрі. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдің сәйкессіздіктері.
5) Жазылым. Мәтін деңгейінде тақырып пен жанрға сәйкес келетін саны артып келе жатқан және сан алуан жазбаша жанрларда дұрыс жазылған лексикалық қорды қолдана отырып, жеке жоспарлау, жазу, редакциялау және мәтін деңгейінде түзету. Жалпы және оқу тақырыптары аясындағы саны артып келе жатқан жазбаша жанрлардағы сәйкес ресмилілік деңгейіне қол жеткізу үшін грамматикалық тұрғыдан дұрыс жазу, стильді қолдану. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты бірқатар жазбаша жанрлардағы логикалық дәлелдерді мұғалімнің көмегімен, қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу. Әр түрлі функциялар арқылы хат-хабарлардағы жаңалықтар мен сезімдерге қатысты қарым-қатынас жасау және жауап беру. Жазбаша жұмыстардағы мәтіндік деңгейдегі дұрыс дәлдікпен келтірілген пунктуация.
6) Ағылшын тілін қолдану. Түрлі дерексіз күрделі зат есімдерді және күрделі есім фразаларын қолдану, саналатын және саналмайтын зат есімдерге қажетті көптік есімдер мен әр түрлі есім фразаларды қолдану, әр түрлі күрделі сын есімдер, сын есімдерді есімше ретінде, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты сын есімдердің деңгейін анықтауда және күшейтудегі салыстырмалы құрылымдарды қолдану, анықтаушы сөздердің, сонымен қатар сөз алдында келетін анықтаушы құрылымдардың кең қатарын қолдану, сұрақтардың кең ауқымын; қатыстық, сілтеу, белгісіздік, есептік есімдіктерді (relative, demonstrative, indefinite, quantitative]of pronouns), сонымен қатар өздік есімдік құрылымдарының (reflexive pronoun structures) кең қатарын қолдану. Рerfect continuous формасын, сонымен қатар қарапайым ырықсыз және өздік етістерін (simple perfect active and passive forms), оның ішінде time adverbials so far, lately, all my life" деген мезгілді білдіретін сөздерді (time adverbials) қолдану, төл және төлеу сөздерде өздік және ырықсыз етіс түрінде берілген осы шақ, өткен шақ және past perfect шақтың сан алуан түрін орынды қолдану, нақ осы шақты (present continuous) және past continuous-тің өздік және ырықсыз етістерін қолдану. Білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын пайдалану, салыстыру деңгейін білдіретін бірқатар үстеу құрылымдарын дара және күрделі үстеулермен қолдану, етістіктің алдында, етістіктің соңында және соңында келетін үстеулердің алуан түрін қолдану; өткен шақтағы модальды формалардың алуан түрін, оның ішінде must have, can’t have, might have-ты өткен оқиға бойынша қорытындыны білдіру үшін қолдану; зат есімдер мен сын есімдердің алдында келетін әр түрлі көмекші сөздерден құралған фразалар қолдану, зат есім мен сын есімнен соң келетін бірқатар тәуелді көмекші сөздерді және етістіктерден соң келетін алуан түрлі көмекші сөздерді қолдану. Етістіктер мен сын есімдерге инфинитив формаларын қолдану, бірнеше етістіктер мен көмекші сөздерден кейін герундий формасында қолдану, кейбір көмекші сөздердің формалары мен сөз тіркесінен тұратын етістікті қолдану. Білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға жалғаулықтардың бірнеше түрін қолдану. Білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты if / if only үшінші шартты құрылымда (third conditional structures) қолдану; which сөзін қоса алғанда бірнеше анықтаушы шартты сөйлемдерді (relative clauses ) қолдану.
6. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің 11 сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Мазмұны. Топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; сыныптастарына орынды кері байланыс жасау. Өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу. Өзгелердің кері байланысын бағалау және сындарлы жауап беру; жеке бас оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану. Айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру. Оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық хабардарлықты дамыту. Ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану. Сөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану.
2) Тыңдалым. Дәлел келтірілген мағынаның негізгі ойларын, арнайы ақпаратты, егжей-тегжейлі түсіндіру; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны өсіп келе жатқан білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну. Білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) мәнмәтіннен мағынаны шығару; сөйлеушінің көзқарасын түсіндіру және сөйлеушілердің арасындағы дәлелдердің сйкес келуін кеңейту; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердегі дәлелдің сәйкессіздіктерін түсіну.
3) Айтылым. Сөйлесуде ресми және бейресми тілді пайдалану. Ашық жоғары дәрежелі сұрақтарды қоюда және сондай сұрақтарға жауап беруде сәйкес синтаксис пен лексиканы қолдану. Өзіңіздің және өзгелердің көзқарастарын түсіндіру және нақтылау; саны өсіп келе жатқан сөйлеу мәнмәтіндерінде өзгелердің көзқарасын бағалау және түсініктеме беру; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынасқа түсу; жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысыты өз сөзімен айту және сөйлесуге түзетулер енгізу арқылы сөйлесуді басқару және тілді өзгерті. Жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы әңгімелерде пәнге қатысты лексиканы және синтаксисті пайдалану.
4) Оқылым. Қосымша мәтіндердің күрделі және дерексіз идеясын түсіну; қосымша мәтіндердегі арнайы ақпарат пен дәйекті ақпарат. Білім алушыларға күрделірек және деректі емес, таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығыңыз. Білім алушыларға күрделірек және дерексіз, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу. Қосымша мәтіндердегі мәнмәтіннен мағынаны шығару; қосымша мәтіндерде күрделірек және дерексіз жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша автордың пікірін немесе көзқарасын жәнеұзақ мәтіндерді [параграф аралық деңгей] дамыту заңдылықтарын анықтау. Мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында сандық немесе баспадан шыққан ресурстарды таңдау және бағалау. Күрделірек және дерексіз жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну.
5) Жазылым. Мәтін деңгейінде тақырып пен жанрға сәйкес келетін сан алуан дұрыс жазылған лексиканы қолдана отырып, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар бойынша тәуелсіз жоспарлау, жазу, редакциялау және оқу; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар бойынша сан алуан жазбаша жанрлардың сәйкес ресмилілік деңгейіне жету үшін стилді пайдалана отырып, жалпы және оқу бағдарламаларының кең ауқымына грамматикалық дәлдікпен жазу. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты сан алуан жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту мұғалім. Шамалы көмек ұсынылған. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу. Сан алуан жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты көптеген функциялар арқылы хат-қатынастағы жаңалықтар мен сезімдерге байланысты қарым-қатынас орнату және жауап беру. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты жазбаша түрде берілген мәтінге тыныс белгілерін бар назарын салып қойып шығу.
6) Ағылшын тілін қолдану. Тиісті функцияларды білдіру үшін әртүрлі өткен шақтағы модальды формаларды қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты бірқатар модальды құрылымдар, соның ішінде supposed to, bound to, due, willing to қолдану; жалпы есім, сын есім және етістіктен соң келетін бірқатар тәуелді көмекші сөздерді қолдану; концессия мен құрметке жататын күрделі көмекші сөз тіркестерді қоса алғанда алуан түрін қолдану; білім алушыларға таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында әртүрлі синтаксистік типтердегі бірнеше сөзден тұратын етістіктердің алуан түрін қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген біршама тақырыптар аясында концессия мен контрастты білдіру үшін күрделірек жалғаулықтың өсіп келе жатқан түрін қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты pre- және post- modifying зат есім құрылымын қолдану; білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты анықтаушы сөздердің, сонымен қатар сөз алдында келетін анықтаушы құрылымдардың және мәтіндік сілтемелердің кең қатарын қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында that, инфинитив және wh- clauses толықтырылған сын есімді қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты ауыспалы және сабақты етістіктерді толықтыратын үлгілерді, жақсыз және cleft-сөйлемдерді қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында simple perfect active және passive forms пен future continuous формасын қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында келер шақ және future perfect формасын қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты төл және төлеу сөздерде өздік және ырықсыз етіс түрінде берілген осы шақ, өткен шақ және past perfect шақтың сан алуан түрін орынды қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс бірқатар тақырыптарға қатысты етістіктің алдында, етістіктің артында және етістіктің соңында келетін үстеулердің/үстеулік фазалардың алуан түрін қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында that, инфинитив және wh- clauses толықтырылған сын есімді қолдану
Бұл бағдарламаның мазмұндық білімі болып табылады және біз бұл пән бойынша не білетінімізді және осы білімді қалай алғанымызды қамтиды. Бұл пән бойынша білім оқыту бағыттары бойынша ұйымдастырылған. Бағыттар одан әрі қарай бағытшаларға бөлінеді, яғни дағды немесе тақырып, білім немесе түсінік деңгейінде. Бағдаршалар, сыныпқа байланысты күтулер ретінде, пән бойынша оқу мақсаттарын қалыптастырады.
7. Оқу мақсаттары әрбір бағдаршалар бойынша ілгерілеу деңгейін көрсетеді және мұғалімдерге білім алушылармен келесі қадамдармен бөлісе отырып, жоспарлауға және бағалауға мүмкіндік береді.
8. 1- бағыт: Мазмұны. Білім алушылар проблемаларды шешу үшін айтылым мен тыңдалым, басқа адамдар үшін нақты ақпаратты ұйымдастыру және оқылым және талдау арқылы мәдениетаралық хабардарлықты дамыту секілді дағдыларды қолдана отырып бірқатар академиялық пәндер бойынша жақсы болу үшін дағдыларды дамытады.
9. 2- бағыт: Тыңдалым. Білім алушы бірқатар жанрлардың түпнұсқалық мәтіндерінің негізгі идеяларын, таныс және ішінара таныс тақырыптар бойынша әңгімелесулерді түсінеді, функционалды маңызды мәндерді, соның ішінде мәліметтерді, кестелерді, схемаларды толтыру үшін қажетті егжей-тегжейлі және арнайы ақпаратты түсінеді, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты терминдердің мәнін және мәтіннің негізгі бірліктерін түсінеді; факті мен пікір арасындағы айырмашылықты біледі, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты түрлі жанрлар мен стильдерде берілген орта көлемді мәтіндердегі сәйкессіздіктерді біледі және салыстырады, мәнмәтінді пайдала отырып, бейтаныс сөздердің мағынасын анықтайды.
10. 3- бағыт: Айтылым. Білім алушы ресми және бейресми күнделікті қарым-қатынастарда сөйлесуге қатысады, тілдің лексикалық және грамматикалық ресурстарын пайдалана отырып сөйлеу мәнерін дұрыс тұжырымдайды, осының алдында ұсынылған ауызша қарым-қатынас стратегиясын қолдана отырып, шындыққа эмоционалды және бағалайтын көзқарасты білдіреді, өздерінің пікірлерін қолдау үшін қажетті дәләлдерді қамтамасыз ету үшін мәтіндерді салыстырады және талдайды, оқиғаларды, пікірлерді және проблемаларды бағалау себептері, берілген мәселенің шешу жолдарын ұсынады және қорытындылар жасайды.
11. 4- бағыт: Оқылым. Білім алушы гуманитарлық ғылымдарға арналған жанрлар мен стильдердің бірқатар әдеби және ғылыми мәтіндерінің негізгі идеяларын түсінеді, оқылымның түрлі стратегияларын түсінеді, оқиғалар мен құбылыстардың уақыт бойынша және себеп-салдарлық байланыстарын анықтайды, қағаз және сандық ресурстарды пайдалан отырып, сөздердің мағынасын талдайды және салыстырады, бірқатар жанрлар мен стильдердегі мәтіндерінің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалайды.
12. 5-бағдар: Жазылым. Білім алушы жазбаша мәтіннің қысқаша сипаттамасын жоспарлайды және жасайды, бірқатар жанрлар мен стильдердегі мәтіндерді түзетеді және редакциялайды; емле және грамматика ережелерін қадағалайды; медиа ақпаратқа негізделген жазбаша мәтінде дәлелдер ұсынады; тақырыпқа қатысты ойды білдіретін дискурстық мәтіндерді жазады; іскери хаттар мен басқа да құжаттар жазады; бірқатар тақырыптарға қатысты эссе жазады, оның ішінде аса күрделі гуманитарлық тақырыптарға.
13. 6- бағдар: Білім алушы өзін жақсы лексикалық диапазонды және жоғары дәрежелі дәлдіктегі әртүрлі тілдің қолданушысы ретінде сипаттайды. Білім алушы өткен, осы және келер шақ формаларын, модальдарды, етістіктің актив және пассивті формаларын, тқл және төлеу сөз үлгілерін қолдану қабілеттерін дамытады.
2- Параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
14. Білім берудің мақсаттары бағдарламады кодтармен берілген. Кодтағы бірінші нөмір - сыныпты, екіншісі бағдаршаның нөмірін, ал үшіншісі - мақсаттың нөмірін білдіреді.
1) 1- бағыт: Мазмұны:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану | 11.1.1 -топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану | 11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану |
10.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу | 11.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу |
10.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару | 11.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану | 11.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану |
10.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру | 11.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру |
10.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру | 11.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру |
10.1. 8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту | 11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту |
10.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану | 11.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану |
10.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану | 11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану |
2) 2- бағыт: Тыңдалым: | |
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.2.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі негізгі ойларды түсіну | 11.2.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі негізгі ойларды түсіну |
10.2.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі нақты ақпаратты түсіну | 11.2.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі нақты ақпаратты түсіну |
10.2.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі дәлелдің бөліктерін, оның ішінде саны шектеулі бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну | 11.2.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі дәлелдің бөліктерін, оның ішінде саны шектеулі бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну |
10.2.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағынаны, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну; | 11.2.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағына, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесудегі мағына; |
10.2.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну; | 11.2.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну |
10.2.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағынаны, оның ішінде білім алушыларға саны шектеулі бейтаныс тақырыптың мағынасын болжап табу; | 11.2.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағынаны, оның ішінде білім алушыларға саны шектеулі бейтаныс тақырыптың мағынасын болжап табу; |
10.2.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына әңгіме барысында сөйлеушінің көзқарасын түсіндіру және сөйлеушілердің арасындағы дәлелдердің сәйкес келуін кеңейту; | 11.2.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына, соның ішінде кейбір бейтаныс тақырыптарына әңгіме барысында сөйлеушінің көзқарасын түсіндіру және сөйлеушілердің арасындағы дәлелдердің сәйкес келуін кеңейту; |
10.2.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердегі дәлелдің сәйкессіздіктерін түсіну; | 11.2.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар, соның ішінде бейтарап тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну; |
3) 3- бағыт: Айтылым:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.3.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына әңгіме барысында ресми және бейресми тілді пайдалану | 11.3.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына әңгіме барысында ресми және бейресми тілді пайдалану |
10.3.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты ақпаратты алу үшін күрделі сұрақтар қою және оларға жауап беру | 11.3.2 - таныс және кейбір бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы ашық жоғары дәрежелі сұрақтарды қоюда және сондай сұрақтарға жауап беруде сәйкес синтаксис пен лексиканы қолдану |
10.3.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша өзінің және өзгенің пікірін түсіндіріп, дәлелдеу | 11.3.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша өзінің және өзгенің пікірін түсіндіріп, дәлелдеу |
11.3.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы сан алуан әңгіменің мәнмәтініне қатысты басқа білім алушылардың көзқарасын бағалау және өз пікірңіді білдіру | 11.3.4 - таныс және кейбір бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы қосымша мәтіндерде басқа білім алушылардың көзқарасын бағалау және өз пікірңіді білдіру |
10.3.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау үшін сыныптастармен өзара қарым-қатынасқа түсу | 11.3.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыларға таныс және бейтаныс сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау және баламалы ұсыныстарды бағалау үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынасқа түсу |
10.3.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бір қатар тақырыптарға қатысты әңгімеде фразалар мен түзетулер арқылы әңгімені жүргізу және тілді өзгерту; | 11.3.6 - білім алушыларға таныс және кейбір таныс емес жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты әңгімеде фразалар мен түзетулер арқылы әңгімені жүргізу және тілді өзгерту |
10.3.7 - жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы әңгімелерде тиісті лексиканы және синтаксисті пайдалану | 11.3.7 - жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы әңгімелерде тиісті лексиканы және синтаксисті пайдалану |
4) 4- бағыт: Оқылым:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.4.1 - білім алушыларға бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердің негізгі идеясын түсіну | 11.4.1- білім алушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердің күрделі және дерексіз идеясын түсіну |
10.4.2 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндерде (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) арнайы ақпаратты толық түсіну | 11.4.2 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндерде (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) арнайы ақпаратты толық түсіну |
10.4.3 - білім алушыларға таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығыңыз | 11.4.3 - білім алушыларға күрделірек және деректі емес, таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығыңыз |
10.4.4 - білім алушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу | 11.4.4 - білім алушыларға күрделірек және дерексіз, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу |
10.4.5 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) мәнмәтіннен мағынаны шығару | 11.4.5 - білім алушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі мәнмәтіннен мағынаны шығару |
10.4.6 -қосымша мәтіндерде білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар бойынша автордың пікірін немесе көзқарасын анықтау | 11.4.6 - қосымша мәтіндерде күрделірек және дерексіз жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша автордың пікірін немесе көзқарасын анықтау |
10.4.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы ұзақ мәтіндерде [параграф аралық деңгей] даму заңдылықтарын тану | 11.4.7 - күрделірек және дерексіз жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы ұзақ мәтіндерде [параграф аралық деңгей] даму заңдылықтарын тану |
10.4.8 - мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында өзіне таныс және кейбір бейтаныс сандық немесе баспадан шыққан ресурстардың алуан түрін қолдану | 11.4.8 - мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында сандық немесе баспадан шыққан ресурстарды таңдау және бағалау |
10.4.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну | 11.4.9 - күрделірек және дерексіз жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну |
5) 5- бағдар: Жазылым:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.5.1 - өз бетімен жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға мәтін құрастыру, жазу, түзету және тексеру | 11.5.1 - өз бетімен жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға мәтін құрастыру, жазу, түзету және тексеру |
10.5.2 - тақырып пен жанрға қатысты және дұрыс жазу ережесіне сәйкес қолданысы бойынша өсіп келе жатқан лексиканы қолдану | 11.5.2 - тақырып пен жанрға қатысты және дұрыс жазу ережесіне сәйкес қолданысы бойынша бай лексиканы қолдану |
10.5.3 - грамматикалық ережелерді ескере отырып, жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға жазу | 11.5.3 - грамматикалық ережелерді ескере отырып, жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға жазу |
10.5.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты бірқатар жазбаша жанрына қатысты ресми деңгейде жазу үшін стильді және лексиканы пайдалану | 11.5.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты сан алуан жазбаша жанрына қатысты ресми деңгейде жазу үшін стильді және лексиканы пайдалану |
10.5.5 - мұғалімнің қолдауымен жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты бірқатар жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту | 11.5.5 - Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты сан алуан жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту мұғалім. Шамалы көмек ұсынылған. |
10.5.6 - жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу | 11.5.6 - жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу |
10.5.7 - бірқатар жалпы және оқу бағдарламасында көрсетліген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу | 11.5.7 - сан алуан жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу |
10.5.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты бірқатар функциялар арқылы хат-қатынастағы жаңалықтар мен сезімдерге байланысты қарым-қатынас орнату және жауап беру | 11.5.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты көптеген функциялар арқылы хат-қатынастағы жаңалықтар мен сезімдерге байланысты қарым-қатынас орнату және жауап беру |
10.5.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты жазбаша түрде берілген мәтінге тыныс белгілерін бар назарын салып қойып шығу | 11.5.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты жазбаша түрде берілген мәтінге тыныс белгілерін бар назарын салып қойып шығу |
6) 6- бағыт: Ағылшын тілін қолдану:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.6.1 - білім алушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға қатысты дерексіз күрделі зат есімдер мен зат есімнен тұратын күрделі сөз тіркестердің алуан түрін қолдану | 11.6.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты pre- және post- modifying зат есім құрылымын қолдану |
10.6.2 - саналатын және саналмайтын заттардың санын білдіретін сөздерді, сонымен қатар зат есімнен тұратын сөз тіркестерін таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында қолдану | 11.6.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясында жалпы мақсаттағы зат есімдеріне қатысты кейбір белгілерді қолдануға, кейбір қолдануға және мәтіндік сілтеме жасауға болады |
10.6.3 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясында күрделі сын есімдерді және есімше орнында қолданылатын сын есімдерді және кейбір салыстырмалы деңгейді білдіретін құрылымдарды, сонымен қатар күшейтуші сын есімдердің (intensifying adjectives) алуан түрін қолдану | 11.6.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында that, инфинитив және wh- clauses толықтырылған сын есімді қолдану |
10.6.4 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты анықтаушы сөздердің, сонымен қатар сөз алдында келетін анықтаушы құрылымдардың кең қатарын қолдану | 11.6.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты қажетті мағынасы бар және емлесі дұрыс бірқатар аффикстерді қолдану; |
10.6.5 білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты сұрақтардың кең қатарын пайдалану | 11.6.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты ауыспалы және сабақты етістіктерді толықтыратын үлгілерді қолдану |
10.6.6 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты қатыстық, сілтеу, белгісіз, есептік есімдіктерді (relative, demonstrative, indefinite, quantitative]of pronouns), сонымен қатар өздік есімдік құрылымдарының (reflexive pronoun structures) кең қатарын қолдану | 11.6.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты жақсыз және cleft-сөйлемдерді қолдану |
10.6.7 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында perfect continuous формасын, сонымен қатар қарапайым ырықсыз және өздік етістерін (simple perfect active and passive forms), оның ішінде time adverbials so far, lately, all my life" деген мезгілді білдіретін сөздерді (time adverbials) | 11.6.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында simple perfect active және passive forms пен future continuous формасын қолдану. |
10.6.8 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында өздік және ырықсыз райда тұрған келер шақ (future active and passive) пен future continuous формасын қолдану. | 11.6.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында келер шақ және future perfect формасын қолдану |
10.6.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты төл және төлеу сөздерде өздік және ырықсыз етіс түрінде берілген осы шақ, өткен шақ және past perfect шақтың сан алуан түрін орынды қолдану | 11.6.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты осы шақ, өткен шақ соның ішінде [past and perfective aspect/simple and progressive aspect] алуан түрін орынды қолдану |
10.6.10 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты нақ осы шақты (present continuous) және past continuous-тің өздік және ырықсыз етістерін қолдану | 10.6.10 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын пайдалану |
10.6.11 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын пайдалану | 11.6.11 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс бірқатар тақырыптарға қатысты етістіктің алдында, етістіктің артында және етістіктің соңында келетін үстеулердің/үстеулік фазалардың алуан түрін қолдану; |
10.6.12 - салыстыру деңгейін білдіретін бірқатар үстеу құрылымдарын дара және күрделі үстеулермен қолдану; |
11.6.12 - тиісті функцияларды білдіру үшін өткен шақтағы модальды формалардың алуан түрлерін қолдану; |
10.6.13 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты өткен шақтағы модальды формалардың алуан түрін, оның ішінде must have, can’t have, might have-ты өткен оқиға бойынша қорытындыны білдіру үшін қолдану | 11.6.13 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты жалпы есім, сын есім және етістіктен соң келетін бірқатар тәуелді көмекші сөздерді қолдану |
10.6.14 - зат есім мен сын есімдердің алдында көмекші сөз тіркестердің алуан түрін қолдану |
11.6.14 - концессия мен құрметке жататын күрделі көмекші сөз тіркестерді қоса алғанда алуан түрін қолдану; |
10.6.15 - жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға алуан түрлі | 11.6.15 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға күрделі жалғаулықтардың бірнеше түрін шартты концессия және контрасты көрсету үшін қолдану |
10.6.16 -білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға жалғаулықтардың бірнеше түрін қолдану | |
10. 6.17 - if / if only үшінші шартты құрылымда қолдану |
15. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
16. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11 сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" пәнінің бойынша үлгілік оқу бағдарламасын бойынша іске асырудың ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-Параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы "Ағылшын тілі" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 10- сынып:
Бөлімдер | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1- тоқсан | ||
Аңыз немесе шындық? |
Кіріспе | |
Аңыз немесе ақиқат (қалалық аңыздарды талдау және айту) (Қазақстанға қосымша фокус) |
10.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру; | |
Мифбастер (тарих, география) |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; | |
Мақала жазу |
10.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; | |
Даулы мәселелер | Көші-қон процестерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау. |
10.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; |
Гендерлiк теңдiк мәселелерi жөнiндегi пікірлерді білдіру |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану; | |
2- тоқсан | ||
Виртуальды шындық | Қиял елін жасау және түсіндіру (география, заң, экономика, өнеркәсіп) |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану |
Қиял-ғажайып кітаптар мен фильмдер туралы пікір айту және дәлелдеу (эссе) |
10.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру | |
Бұл әлемнен тыс | Сіз ғарыш туралы білмеген нәрселер |
10.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; |
Ғылыми-фантастикалық фильмге шолу |
10.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру | |
3- тоқсан | ||
Стресс және қорқыныш | Стресс белгілерін сипаттау |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану; |
Стрессті азайту бойынша кеңес беру (психология) |
10.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару | |
Фобия мен қорқынышты жағдайларды талдау және сипаттау |
10.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру | |
Қиял және жасампаздық | Шабыт не екенін және оның қайдан келетінін түсіндіріңіз |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану |
Шығармашылық адамдар (өнер, әдебиет, музыка) |
10.1. 8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; | |
Ақыл-ойдың көптігі (өзін-өзі зерттеу жобасы) |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; | |
Рахат алу үшін оқу | Білім алушылар классикалық фантастика кітаптарын оқиды |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
4- тоқсан | ||
Өмір сүрудің әр түрлі жолдары | Ақша бақыт алып келеді ме? Осыны талқылау |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану; |
Ақшасыз өмір сүрудің артықшылықтарын бағалау |
10.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; | |
Дауншифтинг ұғымын зерттеу |
10.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; | |
Тәуелсіз жоба | Тәуелсіз жоба нұсқаулығы |
10.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; |
Болашақтың тұрақты қаласын жоспарлау (экономикалық фокус) (Қазақстан бойынша қосымша фокус) |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану | |
1) 11- сынып:
Бөлімдер | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1- тоқсан | ||
Байланыс |
Кіріспе сабақтар |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Елдер мен қалаларды сипаттау (Сәулет) |
11.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру; | |
Мәдени шокты еңсеру |
11.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; | |
Ресми және бейресми жазылым |
11.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару; | |
Жануарлар әлемін зерттеңіз және олар туралы баяндаңыз: бит, бүркіт, аю және дельфиндер. | Тақырыпқа кіріспе |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Жануарлардың ерекшеліктерін талдау |
11.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; | |
Жануарлардың ерекшеліктерін туралы презентация жасау |
11.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару; | |
2- тоқсан | ||
Сұхбаттар мен нұсқаулар |
Сұхбат беру кезінде қалай табысты болуға болады |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Нұсқауларды беру және орындау (Құрылғыны пайдалану әдісі) |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; | |
Жады техникасын пайдалану |
11.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; | |
Уақытты қадағалау құрылғыларын/Ғылым видео бойынша зерттеу және есеп беру | Сабаққа кіріспе |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Уақыты қадағалау құрылғыларының тарихы |
11.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; | |
Түрлі техникалық құралдар мен презентацияларға арналған бағдарламалар арқылы ақпаратты көрсету |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; | |
3- тоқсан | ||
Кәсіп және өнертабыстар | Кәсіптер әлемін зерттеу |
11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; |
Бизнестегі табысты қарастыру |
11.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; | |
Өнертабыстарды салыстыру, талдау және бағалау |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; | |
Әлеуметтік өзгерістер мен одан әрі қарайғы зерттеу | Табысты сөйлеу ингредиенттер талдау |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Қарама-қайшы мәселелерді талқылау |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; | |
Рахат алу үшін оқу | Білім алушылар ғылыми -танымал оқулықтарды оқиды |
11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; |
4- тоқсан | ||
Өтініш жасау және ақпаратпен қамтамасыз ету | Өзін-өзі танытудың әртүрлі тәсілдері |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; |
Болашақ мансап үшін таңдаулар |
11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; | |
Киім сапарлары | Сабаққа кіріспе |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; |
Киім өндіруге қатысты ресурстар мен үдерістерді зерттеу |
11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; | |
Нәтижелер бойынша баяндама жасау және салыстыру |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; | |
3-тарау. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің мазмұны
16-1. "Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.17. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің 10 сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Мазмұны. Топ ішінде мәселелерді бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; сыныптастарымен орынды кері байланыс жасау. Өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу. Өзгелердің кері байланысын бағалау және сындарлы жауап беру, жеке оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану. Ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру. Айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру. Оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық хабардарлықты дамыту. Айтылым мен жазылымда логикалық дәлел келтіру және оны дәлелдеу. Оқылым мен талқылау арқылы мәдениаралық қатынасты дамыту. Ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану. Талқылауды немесе жазылымды рефлексия жасау және өмірге деген көзқарасты зерделеу құралы ретінде қолдану.
2) Тыңдалым. Еркін талқылаудағы негізгі идеяларды түсіну, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз ұзақ талқылаудағы дәлелдің, оның ішінде саны шектеулі бейтаныс тақырыптағы талқылауды қоса алғанда анық ақпаратты және бөліктерін түсіну. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты еркін сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасын немесе ойын, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну. Еркін сөйлесу мәнмәтінінен мағынаны анықтау. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға қатысты сөйлеушілердің арасындағы көзқарастар мен дәреже. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында еркін сөйлесудегі дәлелдің сәйкессіздіктерін анықтау;
3) Айтылым. Ресми және бейресми тілдік тіркеулерді қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты ақпаратты алу үшін күрделі сұрақтар қою және оларға жауап беру. Өзіңіздің және өзгелердің көзқарастарын түсіндіру және нақтылау, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты саны өсіп келе жатқан сан алуан сөйлеу мәнмәтіндерінде өзгелердің көзқарасын бағалау және түсініктеме беру. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты болжам жасау үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынасқа түсу. Өз сөзімен айту және сөйлесуге түзетулер енгізу арқылы сөйлесуді басқару және тілді өзгерту. Жалпы және оқу тақырыптары аясында тиісті арнайы лексиканы және синтаксисті пайдалану.
4) Оқылым. Көлемді мәтіндердегі негізгі ойларды түсіну, білім алушыларға таныс тақырыптарға, оқу бағдарламасындағы және таныс емес тақырыптардағы түрлі стильдегі және жанрдағы көлемді мәтіндерден арнайы ақпаратты және бөліктерді түсіну. Білім алушыларға таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығу. Білім алушыларға таныс және бейтаныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу. Білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) мәнмәтіннен мағынаны анықтау. Қосымша мәтіндерде білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар бойынша автордың пікірін және көзқарасын анықтау. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы ұзақ мәтіндерде [абзацтар арасындағы интервал] даму заңдылықтары. Мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында өзіне таныс және кейбір бейтаныс сандық немесе баспадан шыққан ресурстардың алуан түрі. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдің сәйкессіздіктері.
5) Жазылым. Мәтін деңгейінде тақырып пен жанрға сәйкес келетін саны артып келе жатқан және сан алуан жазбаша жанрларда дұрыс жазылған лексикалық қорды қолдана отырып, жеке жоспарлау, жазу, редакциялау және мәтін деңгейінде түзету. Жалпы және оқу тақырыптары аясындағы саны артып келе жатқан жазбаша жанрлардағы сәйкес ресмилілік деңгейіне қол жеткізу үшін грамматикалық тұрғыдан дұрыс жазу, стильді қолдану. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты бірқатар жазбаша жанрлардағы логикалық дәлелдерді мұғалімнің көмегімен, қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу. Әр түрлі функциялар арқылы хат-хабарлардағы жаңалықтар мен сезімдерге қатысты қарым-қатынас жасау және жауап беру. Жазбаша жұмыстардағы мәтіндік деңгейдегі дұрыс дәлдікпен келтірілген пунктуация.
6) Ағылшын тілін қолдану. Түрлі дерексіз күрделі зат есімдерді және күрделі есім фразаларын қолдану, саналатын және саналмайтын зат есімдерге қажетті көптік есімдер мен әр түрлі есім фразаларды қолдану, әр түрлі күрделі сын есімдер, сын есімдерді есімше ретінде, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты сын есімдердің деңгейін анықтауда және күшейтудегі салыстырмалы құрылымдарды қолдану, анықтаушы сөздердің, сонымен қатар сөз алдында келетін анықтаушы құрылымдардың кең қатарын қолдану, сұрақтардың кең ауқымын; қатыстық, сілтеу, белгісіздік, есептік есімдіктерді (relative, demonstrative, indefinite, quantitative]of pronouns), сонымен қатар өздік есімдік құрылымдарының (reflexive pronoun structures) кең қатарын қолдану. Рerfect continuous формасын, сонымен қатар қарапайым ырықсыз және өздік етістерін (simple perfect active and passive forms), оның ішінде time adverbials so far, lately, all my life" деген мезгілді білдіретін сөздерді (time adverbials) қолдану, төл және төлеу сөздерде өздік және ырықсыз етіс түрінде берілген осы шақ, өткен шақ және past perfect шақтың сан алуан түрін орынды қолдану, нақ осы шақты (present continuous) және past continuous-тің өздік және ырықсыз етістерін қолдану. Білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын пайдалану, салыстыру деңгейін білдіретін бірқатар үстеу құрылымдарын дара және күрделі үстеулермен қолдану, етістіктің алдында, етістіктің соңында және соңында келетін үстеулердің алуан түрін қолдану; өткен шақтағы модальды формалардың алуан түрін, оның ішінде must have, can’t have, might have-ты өткен оқиға бойынша қорытындыны білдіру үшін қолдану; зат есімдер мен сын есімдердің алдында келетін әр түрлі көмекші сөздерден құралған фразалар қолдану, зат есім мен сын есімнен соң келетін бірқатар тәуелді көмекші сөздерді және етістіктерден соң келетін алуан түрлі көмекші сөздерді қолдану. Етістіктер мен сын есімдерге инфинитив формаларын қолдану, бірнеше етістіктер мен көмекші сөздерден кейін герундий формасында қолдану, кейбір көмекші сөздердің формалары мен сөз тіркесінен тұратын етістікті қолдану. Білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға жалғаулықтардың бірнеше түрін қолдану. Білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты if / if only үшінші шартты құрылымда (third conditional structures) қолдану; which сөзін қоса алғанда бірнеше анықтаушы шартты сөйлемдерді (relative clauses ) қолдану.
18. "Ағылшын тілі" оқу пәнінің 11 сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) Мазмұны. Топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; сыныптастарына орынды кері байланыс жасау. Өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу. Өзгелердің кері байланысын бағалау және сындарлы жауап беру; жеке бас оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану. Айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру. Оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық хабардарлықты дамыту. Ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану. Сөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану.
2) Тыңдалым. Дәлел келтірілген мағынаның негізгі ойларын, арнайы ақпаратты, егжей-тегжейлі түсіндіру; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны өсіп келе жатқан білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну. Білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) мәнмәтіннен мағынаны шығару; сөйлеушінің көзқарасын түсіндіру және сөйлеушілердің арасындағы дәлелдердің сйкес келуін кеңейту; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердегі дәлелдің сәйкессіздіктерін түсіну.
3) Айтылым. Сөйлесуде ресми және бейресми тілді пайдалану. Ашық жоғары дәрежелі сұрақтарды қоюда және сондай сұрақтарға жауап беруде сәйкес синтаксис пен лексиканы қолдану. Өзіңіздің және өзгелердің көзқарастарын түсіндіру және нақтылау; саны өсіп келе жатқан сөйлеу мәнмәтіндерінде өзгелердің көзқарасын бағалау және түсініктеме беру; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынасқа түсу; жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысыты өз сөзімен айту және сөйлесуге түзетулер енгізу арқылы сөйлесуді басқару және тілді өзгерті. Жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы әңгімелерде пәнге қатысты лексиканы және синтаксисті пайдалану.
4) Оқылым. Қосымша мәтіндердің күрделі және дерексіз идеясын түсіну; қосымша мәтіндердегі арнайы ақпарат пен дәйекті ақпарат. Білім алушыларға күрделірек және деректі емес, таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығыңыз. Білім алушыларға күрделірек және дерексіз, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу. Қосымша мәтіндердегі мәнмәтіннен мағынаны шығару; қосымша мәтіндерде күрделірек және дерексіз жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша автордың пікірін немесе көзқарасын жәнеұзақ мәтіндерді [параграф аралық деңгей] дамыту заңдылықтарын анықтау. Мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында сандық немесе баспадан шыққан ресурстарды таңдау және бағалау. Күрделірек және дерексіз жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну.
5) Жазылым. Мәтін деңгейінде тақырып пен жанрға сәйкес келетін сан алуан дұрыс жазылған лексиканы қолдана отырып, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар бойынша тәуелсіз жоспарлау, жазу, редакциялау және оқу; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар бойынша сан алуан жазбаша жанрлардың сәйкес ресмилілік деңгейіне жету үшін стилді пайдалана отырып, жалпы және оқу бағдарламаларының кең ауқымына грамматикалық дәлдікпен жазу. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты сан алуан жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту мұғалім. Шамалы көмек ұсынылған. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу. Сан алуан жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты көптеген функциялар арқылы хат-қатынастағы жаңалықтар мен сезімдерге байланысты қарым-қатынас орнату және жауап беру. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты жазбаша түрде берілген мәтінге тыныс белгілерін бар назарын салып қойып шығу.
6) Ағылшын тілін қолдану. Тиісті функцияларды білдіру үшін әртүрлі өткен шақтағы модальды формаларды қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты бірқатар модальды құрылымдар, соның ішінде supposed to, bound to, due, willing to қолдану; жалпы есім, сын есім және етістіктен соң келетін бірқатар тәуелді көмекші сөздерді қолдану; концессия мен құрметке жататын күрделі көмекші сөз тіркестерді қоса алғанда алуан түрін қолдану; білім алушыларға таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында әртүрлі синтаксистік типтердегі бірнеше сөзден тұратын етістіктердің алуан түрін қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген біршама тақырыптар аясында концессия мен контрастты білдіру үшін күрделірек жалғаулықтың өсіп келе жатқан түрін қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты pre- және post- modifying зат есім құрылымын қолдану; білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты анықтаушы сөздердің, сонымен қатар сөз алдында келетін анықтаушы құрылымдардың және мәтіндік сілтемелердің кең қатарын қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында that, инфинитив және wh- clauses толықтырылған сын есімді қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты ауыспалы және сабақты етістіктерді толықтыратын үлгілерді, жақсыз және cleft-сөйлемдерді қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында simple perfect active және passive forms пен future continuous формасын қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында келер шақ және future perfect формасын қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты төл және төлеу сөздерде өздік және ырықсыз етіс түрінде берілген осы шақ, өткен шақ және past perfect шақтың сан алуан түрін орынды қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс бірқатар тақырыптарға қатысты етістіктің алдында, етістіктің артында және етістіктің соңында келетін үстеулердің/үстеулік фазалардың алуан түрін қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында that, инфинитив және wh- clauses толықтырылған сын есімді қолдану
Бұл бағдарламаның мазмұндық білімі болып табылады және біз бұл пән бойынша не білетінімізді және осы білімді қалай алғанымызды қамтиды. Бұл пән бойынша білім оқыту бағыттары бойынша ұйымдастырылған. Бағыттар одан әрі қарай бағытшаларға бөлінеді, яғни дағды немесе тақырып, білім немесе түсінік деңгейінде. Бағдаршалар, сыныпқа байланысты күтулер ретінде, пән бойынша оқу мақсаттарын қалыптастырады.
19. Оқу мақсаттары әрбір бағдаршалар бойынша ілгерілеу деңгейін көрсетеді және мұғалімдерге білім алушылармен келесі қадамдармен бөлісе отырып, жоспарлауға және бағалауға мүмкіндік береді.
20. 1-бағыт: Мазмұны. Білім алушылар проблемаларды шешу үшін айтылым мен тыңдалым, басқа адамдар үшін нақты ақпаратты ұйымдастыру және оқылым және талдау арқылы мәдениетаралық хабардарлықты дамыту секілді дағдыларды қолдана отырып бірқатар академиялық пәндер бойынша жақсы болу үшін дағдыларды дамытады.
21. 2- бағыт: Тыңдалым. Білім алушы бірқатар жанрлардың түпнұсқалық мәтіндерінің негізгі идеяларын, таныс және ішінара таныс тақырыптар бойынша әңгімелесулерді түсінеді, функционалды маңызды мәндерді, соның ішінде мәліметтерді, кестелерді, схемаларды толтыру үшін қажетті егжей-тегжейлі және арнайы ақпаратты түсінеді, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты терминдердің мәнін және мәтіннің негізгі бірліктерін түсінеді; факті мен пікір арасындағы айырмашылықты біледі, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты түрлі жанрлар мен стильдерде берілген орта көлемді мәтіндердегі сәйкессіздіктерді біледі және салыстырады, мәнмәтінді пайдала отырып, бейтаныс сөздердің мағынасын анықтайды.
22. 3- бағыт: Айтылым. Білім алушы ресми және бейресми күнделікті қарым-қатынастарда сөйлесуге қатысады, тілдің лексикалық және грамматикалық ресурстарын пайдалана отырып сөйлеу мәнерін дұрыс тұжырымдайды, осының алдында ұсынылған ауызша қарым-қатынас стратегиясын қолдана отырып, шындыққа эмоционалды және бағалайтын көзқарасты білдіреді, өздерінің пікірлерін қолдау үшін қажетті дәләлдерді қамтамасыз ету үшін мәтіндерді салыстырады және талдайды, оқиғаларды, пікірлерді және проблемаларды бағалау себептері, берілген мәселенің шешу жолдарын ұсынады және қорытындылар жасайды.
23. 4- бағыт: Оқылым. Білім алушы гуманитарлық ғылымдарға арналған жанрлар мен стильдердің бірқатар әдеби және ғылыми мәтіндерінің негізгі идеяларын түсінеді, оқылымның түрлі стратегияларын түсінеді, оқиғалар мен құбылыстардың уақыт бойынша және себеп-салдарлық байланыстарын анықтайды, қағаз және сандық ресурстарды пайдалан отырып, сөздердің мағынасын талдайды және салыстырады, бірқатар жанрлар мен стильдердегі мәтіндерінің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалайды.
24. 5- бағыт: Жазылым. Білім алушы жазбаша мәтіннің қысқаша сипаттамасын жоспарлайды және жасайды, бірқатар жанрлар мен стильдердегі мәтіндерді түзетеді және редакциялайды; емле және грамматика ережелерін қадағалайды; медиа ақпаратқа негізделген жазбаша мәтінде дәлелдер ұсынады; тақырыпқа қатысты ойды білдіретін дискурстық мәтіндерді жазады; іскери хаттар мен басқа да құжаттар жазады; бірқатар тақырыптарға қатысты эссе жазады, оның ішінде аса күрделі гуманитарлық тақырыптарға.
25. 6- бағыт: Білім алушы өзін жақсы лексикалық диапазонды және жоғары дәрежелі дәлдіктегі әртүрлі тілдің қолданушысы ретінде сипаттайды. Білім алушы өткен, осы және келер шақ формаларын, модальдарды, етістіктің актив және пассивті формаларын, тқл және төлеу сөз үлгілерін қолдану қабілеттерін дамытады.
2- Параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
1- бағыт: Мазмұны:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану | 11.1.1-топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану | 11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану |
10.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу | 11.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу |
10.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару | 11.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану | 11.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану |
10.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру | 11.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру |
10.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру | 11.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру |
10.1.8 - оқу және талқылау арқылы мәдениетаралық өзара әрекеттесуді дамыту | 11.1.8 - оқу және талқылау арқылы мәдениетаралық өзара әрекеттесуді дамыту |
10.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану | 11.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану |
10.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану | 11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану |
2-бағыт: Тыңдалым: | |
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.2.1 -жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі негізгі ойларды түсіну | 11.2.1 -жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі негізгі ойларды түсіну |
10.2.2 -жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі нақты ақпаратты түсіну | 11.2.2 -жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі нақты ақпаратты түсіну |
10.2.3 - кең ауқымды жалпы және оқу бағдарламалары бойынша, соның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша талқылауларды қолдаусыз еркін пікірталастағы аргументтің егжей-тегжейлерін түсіну | 11.2.3 - кең ауқымды жалпы және оқу бағдарламалары бойынша, соның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша талқылауларды қолдаусыз еркін пікірталастағы аргументтің егжей-тегжейлерін түсіну |
10.2.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағынаны, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну; | 11.2.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағына, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесудегі мағына; |
10.2.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну; | 11.2.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны шектеулі білім алушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну |
10.2.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағынаны, оның ішінде білім алушыларға саны шектеулі бейтаныс тақырыптың мағынасын болжап табу; | 11.2.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағынаны, оның ішінде білім алушыларға саны шектеулі бейтаныс тақырыптың мағынасын болжап табу; |
10.2.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына әңгіме барысында сөйлеушінің көзқарасын түсіндіру және сөйлеушілердің арасындағы дәлелдердің сәйкес келуін кеңейту; | 11.2.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына, соның ішінде кейбір бейтаныс тақырыптарына әңгіме барысында сөйлеушінің көзқарасын түсіндіру және сөйлеушілердің арасындағы дәлелдердің сәйкес келуін кеңейту; |
10.2.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердегі дәлелдің сәйкессіздіктерін түсіну; | 11.2.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар, соның ішінде бейтарап тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну; |
3- бағыт: Айтылым:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.3.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына әңгіме барысында ресми және бейресми тілді пайдалану | 11.3.1 -жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына әңгіме барысында ресми және бейресми тілді пайдалану |
10.3.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты ақпаратты алу үшін күрделі сұрақтар қою және оларға жауап беру | 11.3.2 - таныс және кейбір бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы ашық жоғары дәрежелі сұрақтарды қоюда және сондай сұрақтарға жауап беруде сәйкес синтаксис пен лексиканы қолдану |
10.3.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша өзінің және өзгенің пікірін түсіндіріп, дәлелдеу | 11.3.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша өзінің және өзгенің пікірін түсіндіріп, дәлелдеу |
11.3.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы сан алуан әңгіменің мәнмәтініне қатысты басқа білім алушылардың көзқарасын бағалау және өз пікірңіді білдіру | 11.3.4 - таныс және кейбір бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы қосымша мәтіндерде басқа білім алушылардың көзқарасын бағалау және өз пікірңіді білдіру |
10.3.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау үшін сыныптастармен өзара қарым-қатынасқа түсу | 11.3.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыларға таныс және бейтаныс сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау және баламалы ұсыныстарды бағалау үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынасқа түсу |
10.3.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бір қатар тақырыптарға қатысты әңгімеде фразалар мен түзетулер арқылы әңгімені жүргізу және тілді өзгерту; | 11.3.6 - білім алушыларға таныс және кейбір таныс емес жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты әңгімеде фразалар мен түзетулер арқылы әңгімені жүргізу және тілді өзгерту |
10.3.7 - жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы әңгімелерде тиісті лексиканы және синтаксисті пайдалану | 11.3.7 - жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы әңгімелерде тиісті лексиканы және синтаксисті пайдалану |
4- бағыт: Оқылым:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.4.1 - білім алушыларға бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердің негізгі идеясын түсіну | 11.4.1- білім алушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердің күрделі және дерексіз идеясын түсіну |
10.4.2 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндерде (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) арнайы ақпаратты толық түсіну | 11.4.2 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндерде (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) арнайы ақпаратты толық түсіну |
10.4.3 - білім алушыларға таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығыңыз | 11.4.3 - білім алушыларға күрделірек және деректі емес, таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығыңыз |
10.4.4 - білім алушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу | 11.4.4 - білім алушыларға күрделірек және дерексіз, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу |
10.4.5 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) мәнмәтіннен мағынаны шығару | 11.4.5 - білім алушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі мәнмәтіннен мағынаны шығару |
10.4.6 -қосымша мәтіндерде білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар бойынша автордың пікірін немесе көзқарасын анықтау | 11.4.6 - қосымша мәтіндерде күрделірек және дерексіз жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша автордың пікірін немесе көзқарасын анықтау |
10.4.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы ұзақ мәтіндерде [параграф аралық деңгей] даму заңдылықтарын тану | 12.4.7 - күрделірек және дерексіз жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы ұзақ мәтіндерде [параграф аралық деңгей] даму заңдылықтарын тану |
10.4.8 - мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында өзіне таныс және кейбір бейтаныс сандық немесе баспадан шыққан ресурстардың алуан түрін қолдану | 11.4.8 - мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында сандық немесе баспадан шыққан ресурстарды таңдау және бағалау |
10.4.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну | 11.4.9 - күрделірек және дерексіз жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну |
5- бағыт: Жазылым:
10- сынып | 11- сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.5.1 - өз бетімен жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға мәтін құрастыру, жазу, түзету және тексеру | 10.5.1 - өз бетімен жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға мәтін құрастыру, жазу, түзету және тексеру |
10.5.2 - тақырып пен жанрға қатысты және дұрыс жазу ережесіне сәйкес қолданысы бойынша өсіп келе жатқан лексиканы қолдану | 11.5.2 - тақырып пен жанрға қатысты және дұрыс жазу ережесіне сәйкес қолданысы бойынша бай лексиканы қолдану |
10.5.3 - грамматикалық ережелерді ескере отырып, жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға жазу | 11.5.3 - грамматикалық ережелерді ескере отырып, жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға жазу |
10.5.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты бірқатар жазбаша жанрына қатысты ресми деңгейде жазу үшін стильді және лексиканы пайдалану | 11.5.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты сан алуан жазбаша жанрына қатысты ресми деңгейде жазу үшін стильді және лексиканы пайдалану |
10.5.5 - мұғалімнің қолдауымен жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты бірқатар жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту | 11.5.5 - Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты сан алуан жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту мұғалім. Шамалы көмек ұсынылған. |
10.5.6 - жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу | 11.5.6 - жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу |
10.5.7 - бірқатар жалпы және оқу бағдарламасында көрсетліген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу | 11.5.7 - сан алуан жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу |
10.5.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты бірқатар функциялар арқылы хат-қатынастағы жаңалықтар мен сезімдерге байланысты қарым-қатынас орнату және жауап беру | 11.5.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты көптеген функциялар арқылы хат-қатынастағы жаңалықтар мен сезімдерге байланысты қарым-қатынас орнату және жауап беру |
10.5.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты жазбаша түрде берілген мәтінге тыныс белгілерін бар назарын салып қойып шығу | 11.5.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты жазбаша түрде берілген мәтінге тыныс белгілерін бар назарын салып қойып шығу |
6- бағыт: Ағылшын тілін қолдану:
10- сынып | 11-ші сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.6.1 - білім алушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға қатысты дерексіз күрделі зат есімдер мен зат есімнен тұратын күрделі сөз тіркестердің алуан түрін қолдану | 11.6.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты pre- және post- modifying зат есім құрылымын қолдану |
10.6.2 - саналатын және саналмайтын заттардың санын білдіретін сөздерді, сонымен қатар зат есімнен тұратын сөз тіркестерін таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында қолдану | 11.6.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясында жалпы мақсаттағы зат есімдеріне қатысты кейбір белгілерді қолдануға, кейбір қолдануға және мәтіндік сілтеме жасауға болады |
10.6.3 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясында күрделі сын есімдерді және есімше орнында қолданылатын сын есімдерді және кейбір салыстырмалы деңгейді білдіретін құрылымдарды, сонымен қатар күшейтуші сын есімдердің (intensifying adjectives) алуан түрін қолдану | 11.6.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында that, инфинитив және wh- clauses толықтырылған сын есімді қолдану |
10.6.4 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты анықтаушы сөздердің, сонымен қатар сөз алдында келетін анықтаушы құрылымдардың кең қатарын қолдану | 11.6.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты қажетті мағынасы бар және емлесі дұрыс бірқатар аффикстерді қолдану; |
10.6.5 білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты сұрақтардың кең қатарын пайдалану | 11.6.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты ауыспалы және сабақты етістіктерді толықтыратын үлгілерді қолдану |
10.6.6 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты қатыстық, сілтеу, белгісіз, есептік есімдіктерді (relative, demonstrative, indefinite, quantitative]of pronouns), сонымен қатар өздік есімдік құрылымдарының (reflexive pronoun structures) кең қатарын қолдану | 11.6.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты жақсыз және cleft-сөйлемдерді қолдану |
10.6.7 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында perfect continuous формасын, сонымен қатар қарапайым ырықсыз және өздік етістерін (simple perfect active and passive forms), оның ішінде time adverbials so far, lately, all my life" деген мезгілді білдіретін сөздерді (time adverbials) | 11.6.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында simple perfect active және passive forms пен future continuous формасын қолдану. |
10.6.8 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында өздік және ырықсыз райда тұрған келер шақ (future active and passive) пен future continuous формасын қолдану. | 11.6.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында келер шақ және future perfect формасын қолдану |
10.6.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты төл және төлеу сөздерде өздік және ырықсыз етіс түрінде берілген осы шақ, өткен шақ және past perfect шақтың сан алуан түрін орынды қолдану | 11.6.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты осы шақ, өткен шақ соның ішінде [past and perfective aspect/simple and progressive aspect] алуан түрін орынды қолдану |
10.6.10 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты нақ осы шақты (present continuous) және past continuous-тің өздік және ырықсыз етістерін қолдану | 11.6.10 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын пайдалану |
10.6.11 - білім алушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын пайдалану | 11.6.11 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс бірқатар тақырыптарға қатысты етістіктің алдында, етістіктің артында және етістіктің соңында келетін үстеулердің/үстеулік фазалардың алуан түрін қолдану; |
10.6.12 - салыстыру деңгейін білдіретін бірқатар үстеу құрылымдарын дара және күрделі үстеулермен қолдану; |
11.6.12 - тиісті функцияларды білдіру үшін өткен шақтағы модальды формалардың алуан түрлерін қолдану; |
10.6.13 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты өткен шақтағы модальды формалардың алуан түрін, оның ішінде must have, can’t have, might have-ты өткен оқиға бойынша қорытындыны білдіру үшін қолдану | 11.6.13 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген білім алушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты жалпы есім, сын есім және етістіктен соң келетін бірқатар тәуелді көмекші сөздерді қолдану |
10.6.14 - зат есім мен сын есімдердің алдында көмекші сөз тіркестердің алуан түрін қолдану |
11.6.14 - концессия мен құрметке жататын күрделі көмекші сөз тіркестерді қоса алғанда алуан түрін қолдану; |
10.6.15 - жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға алуан түрлі | 11.6.15 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға күрделі жалғаулықтардың бірнеше түрін шартты концессия және контрасты көрсету үшін қолдану |
10.6.16 -білім алушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға жалғаулықтардың бірнеше түрін қолдану | |
10. 6.17 - if / if only үшінші шартты құрылымда қолдану |
26. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
27. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11 сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" пәнінің бойынша үлгілік оқу бағдарламасын бойынша іске асырудың ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3- Параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәнінен (оқу жүктемесі төмендетілген) үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Бөлімдер | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1-ші тоқсан | ||
Аңыз немесе шындық? |
Кіріспе | |
Аңыз немесе ақиқат (қалалық аңыздарды талдау және айту) (Қазақстанға қосымша фокус) |
10.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру; | |
Мифбастер (тарих, география) |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; | |
Мақала жазу |
10.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; | |
Даулы мәселелер | Көші-қон процестерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау. |
10.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; |
Гендерлiк теңдiк мәселелерi жөнiндегi пікірлерді білдіру |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану; | |
2- тоқсан | ||
Виртуальды шындық | Қиял елін жасау және түсіндіру (география, заң, экономика, өнеркәсіп) |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану |
Қиял-ғажайып кітаптар мен фильмдер туралы пікір айту және дәлелдеу (эссе) |
10.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру | |
Бұл әлемнен тыс | Сіз ғарыш туралы білмеген нәрселер |
10.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; |
Ғылыми-фантастикалық фильмге шолу |
10.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру | |
3- тоқсан | ||
Стресс және қорқыныш | Стресс белгілерін сипаттау |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану; |
Стрессті азайту бойынша кеңес беру (психология) |
10.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару | |
Фобия мен қорқынышты жағдайларды талдау және сипаттау |
10.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру | |
Қиял және жасампаздық | Шабыт не екенін және оның қайдан келетінін түсіндіріңіз |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану |
Шығармашылық адамдар (өнер, әдебиет, музыка) |
10.1. 8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; | |
Ақыл-ойдың көптігі (өзін-өзі зерттеу жобасы) |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; | |
Рахат алу үшін оқу | Білім алушылар классикалық фантастика кітаптарын оқиды |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
4- тоқсан | ||
Өмір сүрудің әр түрлі жолдары | Ақша бақыт алып келеді ме? Осыны талқылау |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану; |
Ақшасыз өмір сүрудің артықшылықтарын бағалау |
10.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; | |
Дауншифтинг ұғымын зерттеу |
10.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; | |
Тәуелсіз жоба | Тәуелсіз жоба нұсқаулығы |
10.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; |
Болашақтың тұрақты қаласын жоспарлау (экономикалық фокус) (Қазақстан бойынша қосымша фокус) |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану | |
2) 11- сынып:
Бөлімдер | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1- тоқсан | ||
Байланыс |
Кіріспе сабақтар |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Елдер мен қалаларды сипаттау (Сәулет) |
11.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру; | |
Мәдени шокты еңсеру |
11.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; | |
Ресми және бейресми жазылым |
11.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару; | |
Жануарлар әлемін зерттеңіз және олар туралы баяндаңыз: бит, бүркіт, аю және дельфиндер. | Тақырыпқа кіріспе |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Жануарлардың ерекшеліктерін талдау |
11.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; | |
Жануарлардың ерекшеліктерін туралы презентация жасау |
11.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару; | |
2- тоқсан | ||
Сұхбаттар мен нұсқаулар |
Сұхбат беру кезінде қалай табысты болуға болады |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Нұсқауларды беру және орындау (Құрылғыны пайдалану әдісі) |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; | |
Жады техникасын пайдалану |
11.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; | |
Уақытты қадағалау құрылғыларын/Ғылым видео бойынша зерттеу және есеп беру | Сабаққа кіріспе |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Уақыты қадағалау құрылғыларының тарихы |
11.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; | |
Түрлі техникалық құралдар мен презентацияларға арналған бағдарламалар арқылы ақпаратты көрсету |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; | |
3- тоқсан | ||
Кәсіп және өнертабыстар | Кәсіптер әлемін зерттеу |
11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; |
Бизнестегі табысты қарастыру |
11.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; | |
Өнертабыстарды салыстыру, талдау және бағалау |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; | |
Әлеуметтік өзгерістер мен одан әрі қарайғы зерттеу | Табысты сөйлеу ингредиенттер талдау |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Қарама-қайшы мәселелерді талқылау |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; | |
Рахат алу үшін оқу | Білім алушылар ғылыми -танымал оқулықтарды оқиды |
11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; |
4- тоқсан | ||
Өтініш жасау және ақпаратпен қамтамасыз ету | Өзін-өзі танытудың әртүрлі тәсілдері |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; |
Болашақ мансап үшін таңдаулар |
11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; | |
Киім сапарлары | Сабаққа кіріспе |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; |
Киім өндіруге қатысты ресурстар мен үдерістерді зерттеу |
11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; | |
Нәтижелер бойынша баяндама жасау және салыстыру |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; | |
4-тараумен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 100-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу пәнінің маңыздылығы, оның коммуникация, ғылым, бизнес, туризм және спорттық тілі болып табылатынымен белгіленеді. Неміс тілін білу:
1) білім алушылар әртүрлі тіршілік ету жағдаяттарындағы қарым-қатынаста сенімділіктерін арттырады;
2) Қазақстанда ғана емес, шет елдеде жоғары білім алуға мүмкіндік береді;
3) Қазақстанда және шет елде кәсіптік білім алуды жалғастыруға мүмкіндік береді;
4) білім алушылар неміс тілінде таратылатын жаңалықтар мен ақпарат алуға мүмкіндігін кеңейтеді;
5) білім алушылар неміс тіліндегі әдеби туындылардың тұпнұсқалық мәтіндерімен танысуға мүмкіндік алады;
6) білім алушыларға Қазақстанды өз елінде және шет елдерінде танытуға мүмкіндік алады;
7) мектепте қалыптасқан дағдыға, оқыту және білім стратегиясына сүйеніп өмір бойы оқуға мүмкіндік алады.
3. "Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы білім алушылардың сөйлеу қызметі бойынша төрт тілдік дағдыны дамытуға бағытталған (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым). Жалпы орта білім беру мектепті бітіргеннен кейін, білім алушылар (10-11 сынып) Шет тілін меңгерудің жалпыеуропалық құзыреттікке сәйкес (Common European Framework of Reference, CEFR) В1(орта – В1.2) тіл деңгейіне дейін жетеді.
2-тарау. "Неміс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Неміс тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу бағдарламасы оқыған деңгейлеріне, сөйлеу қызметінің (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) төрт түрі бойынша тілдік дағды мен икемін бағалау өлшеміне сәйкес неміс тіліне оқыту кезеңін, жалпы оқыту кезеңінің (10-11 сынып) ұзақ мерзімді жоспарын қамтиды.
6. "Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқыту бөлімдері (Тыңдалым, Айтылым, Оқылым, Жазылым, Неміс тілін қолдану) бойынша құрылған.
7. Әр бөлімшеде көрсетілген оқыту мақсаты сөйлеу қызметінің (Тыңдалым, Айтылым, Оқылым, Жазылым, Неміс тілін қолдану) барлық түрін дамыту бойынша мұғалімге жұмысты жүйелі жоспарлауға, білім алушылардың жетістігін бағалауға, оларды оқытудың келесі кезеңдері бойынша хабардар етуге мүмкіндік береді.
8. Бағдарламаның базалық мазмұнында сыныптар бойынша неміс тілінің жалпы оқу мақсаттары көрсетілген.
9. "Тыңдалым", "Айтылым", "Оқылым" және "Жазылым" бөлімдерінде, шетел тілі (10 сынып – В1.1, 11 сынып – В1.2) оқыту деңгейлерімен белгіленген сөйлеу қызметінің түрлері бойынша мақсаттары, неміс тілінде оқытудың түпкілікті нәтижесі оларға жетуге бағытталған.
10. "Неміс тілін қолдану" бөлімінде білім алушы талап етілген оқу деңгейіне сәйкес неміс тілінің лексикалық-грамматикалық, синтаксистік құрылымын сыпайы қолдану талаптарымен танысады.
11. 10-сыныпқа (В1.1 деңгейі) арналған "Неміс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны
12. Мәдениетаралық-коммуникативтік аспект:
1) қоғамдық мәдениет деңгейінде басқа тілді мәдениет өкілдерімен қарым-қатынас жасау;
2) ұзақ талқылаудың негізгі мазмұнын түсіну, достық әңгімелесуде өз пікірін білдіру немесе басқалардан сұхбат алу, тіршілік етуде туындайтын кез-келген ойды білдіру, үйреншікті емес жағдайды шешу үшін көпшілік қарапайым тілдік құралды еркін қолдану;
3) таныс тақырыпқа арналған әңгімеге дайындықсыз қатысу;
4) шағым түсіру;
5) сұхбат/кеңестерде бастамашылық көрсету;
6) таныс немесе қызықтыратын тақырыптарға қарапайым жүйелі мәтіндер жазу;
7) өзінің жеке уайымы мен әсері туралы хабарлап жеке сипаттағы хат жазу;
8) неміс тілін тұтынушылардың елтану және мәдениеттану білімінің болуы, ұлттық сипатының қарым-қатынас нормалары мен стереотипі, ерекшеліктері мен ұлттық менталитеттің ерекшелігін білу, оларды нақты тілдік және мәдени ортада қолдану;
9) пікірлерді білдіру, оларды мәтінде қосу қағидатын білу;
10) әртүрлі коммуникативтік функцияларды орындау үшін пікірлерді қолдану;
11) өзара әрекет ету сызбасына сәйкес айтылатын ойды тізбектеп құру.
13. Тәрбиелік аспект:
1) неміс тілі мен мәдениетке позитивті көзқарас білдіру;
2) әртүрлі көзқарасқа құрметпен, сабырлықпен қарау, толеранттылыққа, Отанға деген сүйіспеншілік сезімін көрсету.
14. Жалпы білім беру аспектісі: неміс тілі арқылы жалпы мәдениетті жоғарылату, тілін үйренетін елі туралы ой-өрісін, білімін, қоршаған орта туралы білімін кеңейту.
15. Дамыту аспекті:
1) неміс тілін үйренуге деген тілдік икем мен тілдік тапқырлықты, сөз тәртібінің мәдениетін, қызығушылығын, тұлғаның жағымды қасиеттерін дамыту: жігерлік, ақыл-есі;
2) тапсырылған параметрлерде тілді тиімді игеруді қамтамасыз ететін анықтамалық әдебиетті, замануи оқыту технологияларын қолдану;
3) өз ой-пікірін ойға қонымды және жүйелі баяндау, көпшілік мақұлдаған тақырыпқа арналған пікірталас, коммуникативтік сипаттағы үйреншікті емес ахуалды шешу;
4) жалпы адамзат мәдениетін дамытуда ұлттық мәдениеттің (өз және басқа тілдік) жетістіктері туралы және басқа мәдениет аясында ана тілі мен мәдениетінің рөлі туралы кеңінен түсінігі болуы тиіс.
16. Стратегиялық аспект: басқа тілдік дербес сөйлесуге қабілетті және дайын , екінші тілдік тұлғалық негізгі сипаттамасын меңгеру.
17. 11-сыныпқа (В1.2-деңгей) арналған "Неміс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
18. Мәдениетаралық-коммуникативтік аспект:
1) басқа тілідік мәдени өкілдерімен барлық деңгейде табысты тілдесу;
2) ұзақ талқылаудың негізгі мазмұнын жете түсіну;
3) туындаған мәселелер бойынша хабарлама-сауалды қабылдау;
4) сұхбаттасу/кеңес үдерісіне қажетті ақпаратты беру (мысалы, дәрігерге өзінің ауру белгісінің нышанын айту);
5) не нәрсенің мәселе болып жатқандығын түсіндіру;
6) қысқа әңгіменің, мақаланың сюжетін, сұхбаттасудың мазмұнын талқылау, деректі фильмді талқылау;
7) анықтайтын сұрақтарға жауап беру және өз пікірін білдіру;
8) бар ақпаратты тексеріп және растап, алдын ала дайындалған сұхбаттасуды өткізу, нақты нұсқау бере отырып, ненің қалай істелінетіні туралы айту;
9) мүдделі саладағы тұрмыстық және тұрмыстық емес мәселелер бойынша деректі ақпаратпен алмасу;
10) қызықтыратын тақырып бойынша қысқа қарапайым эссе жазу;
11) елтаным мен мәдени білімнің болуы, қарым –қатынас жасау нормалары бойынша білім, ұлттық сипаттың өзгешелігі және неміс тілін білетіндердің ұлттық менталитетінің ерекшелігі, еркін тілдік және мәдени ортада қолдану;
12) пікір білдіру ережелерін білу, оларды мәтінде біріктіру;
13) әртүрлі коммуникативтік қызметті орындау үшін өз пікірін еркін қолдану;
14) қарым-қатынас жасау сызбасына сәйкес пікірді дәйекті түрде құру.
19. Тәрбиелік аспект:
1) неміс тілі мен мәдениетіне позитивті қатынас қалыптастыру;
2) әртүрлі көзқарасқа құрметпен қарау, толеранттылық және Отанға деген патриоттық сезім көрсету.
20. Жалпы білім беру аспектісі: мәдениетті дамыту, ой өрісін кеңейту, неміс тілі арқылы ел, қоршаған орта туралы білімдерін жетілдіру.
21. Дамыту аспектісі:
1) тілдік қабілетті және тілдік болжауды, сөйлеу мәдениетін, неміс тілін үйренуге қызығушылықты, тұлғаның жағымды қасиеттерін: зейін, ерік-жігерін арттыру;
2) белгіленген параметрлер бойынша тілді меңгеру тиімділігін қамтамасыз ететін әдеби анықтамалар, оқытудың заманауи технологияларын қолдану;
3) жалпылама тақырыптар бойынша пікірталастар, дәйекті түрде өз ойын білдіру, коммуникативті сипаттағы стандартты емес жағдаяттарды шешу;
4) жалпы адами мәдениеттің дамуында ұлттық мәдениеттің (өзіндік және басқа тілдік) жетістіктері туралы кең көріністің болуы және басқа мәдениетте ана тілі мен мәдениетінің рөлі.
22. Стратегиялық аспект: басқа тілдік дербес сөйлесуге қабілетті және дайын, екінші тілдік тұлғалық негізгі сипаттамасын меңгеру.
2-параграф. Оқытудың мақсаттар жүйесі
23. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бөлімді, үшінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді.
1-бөлім. Тыңдалым:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.1.1 әдеби нормаға сәйкес анық айтылған мектепте, демалыста таныс тақырыптардың негізгі ережелерін түсіну | 11.1.1 кәсіби ортада кездесетін белгілі тақырыптарға арналған әдеби нормалар шегінде анық айтылған сөздердің негізгі ережелерін түсіну |
10.1.2 егерде анық, айтылымы таныс болса, күнделікті мәселелер туралы және оқу туралы қарапайым ақпараттық хабарламаларды, оның ішінде негізгі ойды түсіну | 11.1.2 оқу және болашақ кәсібіи қызметке байланысты күнделікті сұрақтар мен тақырыптар туралы ақпараттық хабарламаларды түсіну |
10.1.3 барлығы анық, әдеби тілде айтылатын жағдайда, ұзақ пікірталастың негізгі кездерін түсіну | 11.1.3 барлығы анық, әдеби тілде айтылған жағдайда ұзақ пікірталастың негізгі сәттерән түсіну |
10.1.4 сөйлеу мәні таныс, ал сөзі қарапайым және құрылымы анық болған жағдайда оқу тақырыбы бойынша дәрісті не әңгімені түсіну | 11.1.4 сөйлеу мәні таныс, ал сөздің өзі қарапайым және құрылымы анық болған жағдайда оқу және кәсіби тақырып боынша дәрісті немесе әңгімені түсіну |
10.1.5 асықпай, анық нормативке сәйкес сөйлеген жағдайда таныс тақырыптарды жалпылама қысқа қарапайым әңгімелерді түсіну | 11.1.5 таныс тақырыптарға асықпай, анық сөйлеген жағдайда қысқа қарапайым әңгімелерді түсіну |
10.1.6 қарапайым техникалық ақпаратты түсіну, мысалы, күнделікті қолданатын аспаптарды пайдалану ережесі | 11.1.6 техникалық сипаттағы нұсқаулықтарды түсіну |
10.1.7 радио бойынша жаңалықтар легінің негізгі ережелері мен ақырын және анық естілетін, жазылған таныс тақырыптарға араналған қарапайым тақараптарды түсіну | 11.1.7 нақты, нормативке сәйкес айтылатын радиода не жазбада кездетін, көбінесе қызықтыратын материалдар бар ақпаратты түсіну |
10.1.8 қызықтыратын тақырып бойынша телевизиялық бағдарламаның артық бөлігін түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәріс, репортаж, егер олар ақырын және анық естілсе | 11.1.8 қызықтыратын тақырыптар бойынша телеарна материалдардың көбірек бөлігін түсіну, мысалы, егерде олар анық және баяу айтылса, онда сұхбаттасу, интервью, қысқа дәрістер |
2-бөлім. Айтылым:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.2.1 шапшаң, қарапайым тілде қызықтыратын мәселелер бойынша дәйекті түрдегі бекітуді сипаттай алу | 11.2.1 шапшаң, қарапайым тілде қызықтыратын мәселелер бойынша дәйекті түрдегі бекітуді сипаттай алу |
10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, тәжірибені, осы тәжірибеге байланысты реакциясын, сезімін суреттеу | 11.2.2 шапшаң бірдеңені ,суреттеу не болмаса дәйекті түрдегі бекітуді айту, кітаптың не фильмнің сюжетін айту және оған деген өзінің реакциясын айту |
10.2.3 оның ойын түсіну қиын болмайтын. дәлелді құру | 11.2.3 жалпылама және оқу тақырыптарына қатысты сұхбаттасушының көзқарасын бағалау және өз пікірін түсіндіру, негіздеу |
10.2.4 қысқаша бірдеңенің себептерін түсіндіру және бірдеңенің шешімін әртүрлі нұсқада, жоспар және әрекет арқылы түсіндіру | 11.2.4 жанжақты бірдеңенің себептерін түсіндіру және бірдеңенің шешімін әртүрлі нұсқада, жоспар және әрекет арқылы түсіндіру |
10.2.5 екіпіндегі акцент пен интонацияға қарамастан түсінуге болатын тұрмыстық және оқу тақырыбы шеңберінде қысқаша және дайындалған хабарламалар жасау | 11.2.5 екіпіндегі акцент пен интонацияға қарамастан түсінуге болатын қызметтің кәсіби саласындағы тұрмыстық және оқу тақырыбы шеңберінде қысқаша және дайындалған хабарламалар жасау |
10.2.6 таныс тақырып бойынша алдын ала дәріс дайындау, оның мазмұны практика жүзінде түсінікті болады және негізгі ережелері нақты түсіндіріледі | 11.2.6 таныс тақырып бойынша алдын ала ауқымды дәріс дайындау, оның мазмұны практика жүзінде түсінікті болады және негізгі ережелері нақты түсіндіріледі |
10.2.7 өзінің сөйлеуі бойынша сұрақтарға жауап беру, бірақ, егерде сұрақ жылдам айтылса, оны қайталауды өтіну | 11.2.7 өзінің сөйлеуі бойынша сұрақтарға жауап беру, бірақ, егерде сұрақ жылдам айтылса, оны қайталауды өтіну |
10.2.8 өзінің сезімін және реакциясын қарапайым мәтінде қисынды тұжырымдап, тәжірибені бейнелеу | 11.2.8 өзінің сезімін және реакциясын қарапайым мәтінде қисынды тұжырымдап, тәжірибені бейнелеу |
3-бөлім. Оқылым:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.3.1 қызықтыратын материалдар бойынша деректі ақпараттар бар қарапайым мәтіндерді оқу және оларды нақты түсіну | 11.3.1 қызықтыратын материалдар бойынша деректі ақпараттар бар қарапайым мәтіндерді оқу және оларды егжей-тегжей түсіну |
10.3.2 бір-біреумен үнемі хат алмасуға мүмкіндік беретін жеке басына қатысты хаттағы оқиғанын, сезімнің және ынтаның суреттеуін түсіну сипаттауын түсіну | 11.3.2 бір-біреумен үнемі хат алмасуға мүмкіндік беретін жеке басына қатысты хаттағы оқиғанын, сезімнің және ынтаның суреттеуін түсіну |
10.3.3 нақты бір тапсырманы орындау үшін ақпаратты мәтіннің әртүрлі бөлімдерінен не болмаса әртүрлі мәтіндерден жинақтау және қажетті ақпаратты табу үшін үлкен мәтінді қарау | 11.3.3 нақты бір тапсырманы орындау үшін ақпаратты мәтіннің әртүрлі бөлімдерінен не болмаса әртүрлі мәтіндерден жинақтау және қажетті ақпаратты табу үшін көлемі үлкен мәтінді қарау |
10.3.4 күнделікті жазба материалдарынан өзекті ақпаратты түсіну және табу, мысалы, хаттардан, жазбашалардан не болмаса қысқа ресми құжаттардан | 11.3.4 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары шеңберінде көркем не көркем емес әдебиеттен ұзын мәтіндерді оқу |
10.3.5 бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндерден қандай негізгі қорытынды жасалғанын түсіну | 11.3.5 мәтінде қарастырылған тақырып бойынша ойларды түсіну |
10.3.6 газет мақалаларынан таныс тақырыпқа негізгі ережелерді зерделеу | 11.3.6 әртүрлі газет мақалаларынан таныс тақырыпқа негізгі ережелерді зерделеу |
10.3.7 қарапайым тілмен жазылған ережелерді түсіну, мысалы қауіпсіздік ережесі | 11.3.7 жабдықтарды қолдану бойынша қарапайым нұсқауларды түсіну |
10.3.8 мағынаны тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | 11.3.8 мағынаны тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану |
10.3.9 жалпылама және оқу тақырыптарына қысқа мәтіндерде келтірілген дәлелдердің сәйкес еместігін анықтау | 11.3.9 жалпылама және оқу тақырыптарына ұзын мәтіндерде келтірілген дәлелдердің сәйкес еместігін анықтау |
4-бөлім. Жазылым:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.4.1 жеке тұрған элементтерді байланыстырып, таныс және қызықтыратын мәселелер бойынша қарапайым мәтіндерді жазу | 11.4.1 жеке тұрған элементтерді байланыстырып, көлемі ауқымды таныс және қызықтыратын мәселелер бойынша қарапайым мәтіндерді жазу |
10.4.2 таныс және қызықтыратын мәселелер бойынша қарапайым сипаттамалар жазу | 11.4.2 қарапайым байланысы бар мәтінде өз сезімі мен реакциясын тқжырымдап, өзінің тәжірибесін жазу |
10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа және қарапайым эссе жазу | 11.4.3 күнделікті таныс және әлеуметтік мәселелер бойынша іс жүзінде жиналған ақпараттарды қосындылау және еркін өз ойын жеткізу |
10.4.4 қажетті ақпаратты сұрап, жеке басына қатысты жазбалар мен хаттар жазу | 11.4.4 қажетті ақпаратты сұрап, жеке басына қатысты жазбалар мен хаттар жазу |
10.4.5 өзінің сезімін, оқиғасын және тәжірибесін сипаттап, хат жазу | 11.4.5 мәдениет: ән-күй, фильмдерге қатысты абстракты тақырыптар бойынша өзінің ойын білідіріп және жаңалықтарды айтып, хат жазу |
10.4.6 сұрақтар туындататын, мәселелерді түсіндіретін хабарламаларды жазу | 11.4.6 достарына, ұстаздарына, қызмет көрсетуші қызметкерлерге не болмаса күнделікті өмірде жиі көрінетіндерге маңыздыны айтып жазулар жазу |
10.4.7 егерде қызықтыратын тақырып бойынша болса, кейін қолдануға болатын айтып тұру арқылы нақты жазулар жазу | 11.4.7 егерде тақырып таныс болса, сөйлеу қарапайым және нақты, нормативтік диалекте болса, дәріс уақытында негізгі ойлардың тізімі түрінде жазулар жасау |
10.4.8 тұпнұсқа мәтіннің құрылымы мен тұжырымдамасын қолданып, қысқа жазба үзінділерді қарапайым тілмен қайталау | 11.4.8 тұпнұсқа мәтіннің құрылымы мен тұжырымдамасын қолданып, әртүрлі көлемдегі қысқа жазба үзінділерді қарапайым тілмен қайталау |
10.4.9 жазба түрінде оқиғаны айту | 11.4.9 жазба түрінде оқиғаны айту |
5-бөлім. Неміс тілінің қолданысы:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.5.1 таныс /таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша абстракті құрама есімдерді және күрделі есім топтарын қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша абстракті құрама есімдерді және күрделі есім топтарын қолдану |
10.5.2 сөйлеуде шектеусіз белгісіз, сілтеу, қатыстық есімдіктерді, сонымен қатар, сын есім мен үстеулердің салыстыру шырайларын қолдану | 11.5.2 сөйлеуде шектеусіз белгісіз, сілтеу, қатыстық есімдіктерді, сонымен қатар, сын есім мен үстеулердің салыстыру шырайларын қолдану |
10.5.3зат есім мен сын есімнің септелуін, зат есімнің көпше түрі туралы білімдерін жүйелеу, таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша аталған білімді қолдану | 11.5.3 зат есім мен сын есімнің септелуін, зат есімнің көпше түрі туралы білімдерін жүйелеу, таныс /таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша аталған білімді қолдану |
10.5.4 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша сөз сөйлеуді құру үшін шектеусіз сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффикс, сөздерді қосу, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таратылған бағалау лексиканы), синоним, антоним және басқа да көмекші сөздерді қолдану | 11.5.4 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша сөз сөйлеуді құру үшін шектеусіз сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффикс, сөздерді қосу, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таратылған бағалау лексиканы), синоним, антоним және басқа да көмекші сөздерді қолдану |
10.5.5 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша әртүрлі мезгіл және модаль етістіктерді қамтыған сұрақтарды қолдану | 11.5.5 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша әртүрлі мезгіл және модаль етістіктерді қамтыған әртүрлі сұрақтарды қолдану |
10.5.6 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша Partizip I және Partizip II (der lesende Schűler; das gelesene Buch) таралған анықтауышты қолдану | 11.5.6 жартылай таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша Partizip I және Partizip II (der lesende Schűler; das gelesene Buch) таралған анықтауышты қолдану |
10.5.7 кейбір пассивті және әртүрлі мезгілдегі етістіктерді және олардың баламасын, модаль етістіктерді таныс жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану | 11.5.7 үздіксіз көбейген пассив және әртүрлі мезгілдегі етістіктерді және олардың баламасын, модаль етістіктерді таныс, жартылай таныс емес жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану |
10.5.8 мүмкіндікті білдіру, модальдің әртүрлі тәсілдері бойынша білімді жүйелеу үшін haben/ sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану | 11.5.8 әртүрлі модаль құрылымдарды, құрмалас салалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары шеңберінде қолдану |
10.5.9 сыпайы өтініште, жанама сұрақта ob жалғаулықпен Konjunktiv форманы haben, sein, werden, kőnnen, mőgen етістіктерді таныс жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану | 11.5.9 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша субстантивтенген есімше, шартты рай формасы: wűrde + Infinitiv тіркесін, Präteritum Konjunktiv қолдану |
10.5.10 басқарумен жиі қолданатын етістіктерді қолдану; использовать после глаголов типа beginnen, vorhaben етістіктерден кейін, сочетаний типа den Wunsch haben + тіркесті Infinitiv с zu (Ich habe vor, eine Reise zu machen) маңызы бар етістіктерді таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша қолдану | 11.5.10 жартылай таныс және таныс емес жалпылама және оқу тақырыптарында етістіктерді және тұрақты етістік тіркестерді aufhören mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ für A., Angst haben vorD күрделі басқарумен қолдану |
10.5.11 сабақтас және салалас құрмалас сөйлемдерді жалғаулықтарымен және жалғаулық сөздерімен таныс/таныс емес жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану | 11.5.11 қарсылықты бағыныңқылы сөйлем –сабақтас құрмалас сөйлемді obwohl/ obgleich жалғаулығымен таныс және жартылай таныс емес сөйлемдерде қолдану |
10.5.12 сөйлеуде қосымша сөздердің қызметтік маңыздылығы туралы білімдерін қолдану; мәтіндердің тұтастығын қамтамасыз ететін әртүрлі байланыс құралдарын, орамдылығын (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt) үстеу көмегімен. | 11.5.12 сөйлеуде қосымша сөздердің қызметтік маңыздылығы туралы білімдерін қолдану; мәтіндердің тұтастығын қамтамасыз ететін әртүрлі байланыс құралдарын, орамдылығын (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt) үстеу көмегімен. |
10.5.13 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша төл және төлеу сөздердің білдіру тәсілдерін қолдану | 10.5.13 таныс және жартылай таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша төл және төлеу сөздердің білдіру тәсілдерін қолдану |
24. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлім ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылды.
25. Осы оқу Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі жоспар
10-сынып (В1.1):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Әлеуметтік кепілдік – мемлекет жетістігі: | Тыңдалым | 10.1.1 мектепте, демалыста жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.5 баяу, нақты нормативке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы теледидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.5 тақырыпқа қатысты тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, алдын-ала дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 10.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін өте үлкен мәтінді қарап, сондай-ақ нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр түрлі бөліктерінен немесе әр түрлі мәтіндерден ақпаратты жинау; 10.3.4 күнделікті жазбаша материалда, мысалы, хаттарда, брошюраларда және қысқа ресми құжаттарда өзекті ақпаратты табу және түсіну; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаздағы және цифрлы кейбір таныс емес ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 10.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 10.4.2 таныс, қызықты сұрақтар қатары бойынша қарапайым, егжей-тегжейлі сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа эссе жазу; 10.4.6 проблеманы айқындап түсіндіретін, сұрақ қойылған хабарламаларды жазу; 10.4.7 қызықтыратын тақырып бойынша ауызша айтылғанды кейіннен қолдануға болатындай етіп, нақты жазба жазу; 10.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; 10.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 10.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі шақ формаларын және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch таралған анықтамаларды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, кейбір пассивті формаларды қолдану; 10.5.8 міндеттілікті, мүмкіндікті білдіру үшін haben/sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану, модальділіктің түрлі тәсілдері туралы білімді жүйелеу; 10.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша басқарумен жиі қолданылатын етістіктерді beginnen, vorhaben/бегиннен, форабен етістіктерінен кейін den Wunsch haben + Infinitiv-тегі мағыналық етістіктерді zu мен (Ich habe vor, eine Reise zu machen тіркестерін қолдану; 10.5.11 таныс, таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша жалғаулықтар мен жалғаулық сөздерді пайдалана отырып, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 10.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану | |
2-тоқсан | ||
2. Кәсібилік: уақыт талабы: | Тыңдалым | 10.1.2 оқумен байланысты күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын егжей-тегжейлі және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.6 қарапайым техникалық ақпаратты түсіну, мысалы, күнделікті қолданылатын құрылғыларды пайдалану ережелері; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпарат мәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы теледидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.2 хат алмасу бойынша досымен үнемі қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін шектерде жеке хаттардағы оқиғалардың, сезімдердің және тілектердің сипаттамасын түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін өте үлкен мәтінді қарап, сондай-ақ нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр түрлі бөліктерінен немесе әр түрлі мәтіндерден ақпаратты жинау; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.7 қарапайым тілде жазылған ережелерді мысалы, қауіпсіздік ережелерін түсіну; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаздағы және цифрлы кейбір таныс емес ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 10.4.2 таныс, қызықты сұрақтар қатары бойынша қарапайым, егжей-тегжейлі сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа эссе жазу; 10.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып, қажетті қарапайым ақпарат сұрап жеке хат және жазбалар жазу; 10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін егжей-тегжейлі сипаттайтын хаттар жазу; 10.4.6 проблеманы айқындап түсіндіретін, сұрақ қойылған хабарламаларды жазу; 10.4.7 қызықтыратын тақырып бойынша ауызша айтылғанды кейіннен қолдануға болатындай етіп, нақты жазба жазу; 10.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу; 10.4.9 оқиғаны жазбаша түрде айтып шығу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; 10.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 10.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі шақ формаларын және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, кейбір пассивті формаларды қолдану; 10.5.8 міндеттілікті, мүмкіндікті білдіру үшін haben/sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану, модальділіктің түрлі тәсілдері туралы білімді жүйелеу; 10.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша басқарумен жиі қолданылатын етістіктерді beginnen, vorhaben/бегиннен, форабен етістіктерінен кейін den Wunsch haben + Infinitiv-тегі мағыналық етістіктерді zu мен (Ich habe vor, eine Reise zu machen тіркестерін қолдану; 10.5.11 таныс, таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша жалғаулықтар мен жалғаулық сөздерді пайдалана отырып, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 10.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану | |
3-тоқсан | ||
3. Көшбасшылық қасиеттерді қалай дамытамыз? | Тыңдалым | 10.1.1 мектепте, демалыста жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпарат мәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы теледидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.2 хат алмасу бойынша досымен үнемі қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін шектерде жеке хаттардағы оқиғалардың, сезімдердің және тілектердің сипаттамасын түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін өте үлкен мәтінді қарап, сондай-ақ нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр түрлі бөліктерінен немесе әр түрлі мәтіндерден ақпаратты жинау; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаздағы және цифрлы кейбір таныс емес ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 10.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 10.4.2 таныс, қызықты сұрақтар қатары бойынша қарапайым, егжей-тегжейлі сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа эссе жазу; 10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін егжей-тегжейлі сипаттайтын хаттар жазу; 10.4.6 проблеманы айқындап түсіндіретін, сұрақ қойылған хабарламаларды жазу; 10.4.7 қызықтыратын тақырып бойынша ауызша айтылғанды кейіннен қолдануға болатындай етіп, нақты жазба жазу; 10.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; 10.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 10.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі шақ формаларын және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, кейбір пассивті формаларды қолдану; 10.5.8 міндеттілікті, мүмкіндікті білдіру үшін haben/sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану, модальділіктің түрлі тәсілдері туралы білімді жүйелеу; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша ob/об жалғаулығымен жанама сұрақтарды, ынтаны, сыпайы өтінішті білдіру үшін haben, sein, werden, konnen, mogen етістіктерінен шығатын Konjunktiv формаларын қолдану; 10.5.11 таныс, таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша жалғаулықтар мен жалғаулық сөздерді пайдалана отырып, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 10.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану; 10.5.13 таныс жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша төл және төлеу сөздерді айту тәсілдерін қолдану | |
4-тоқсан | ||
4. Ғылым мен техника: | Тыңдалым | 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпарат мәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы теледидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.5 тақырыпқа қатысты тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, алдын-ала дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін өте үлкен мәтінді қарап, сондай-ақ нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр түрлі бөліктерінен немесе әр түрлі мәтіндерден ақпаратты жинау; 10.3.4 күнделікті жазбаша материалда, мысалы, хаттарда, брошюраларда және қысқа ресми құжаттарда өзекті ақпаратты табу және түсіну; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаздағы және цифрлы кейбір таныс емес ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 10.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 10.4.2 таныс, қызықты сұрақтар қатары бойынша қарапайым, егжей-тегжейлі сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа эссе жазу; 10.4.6 проблеманы айқындап түсіндіретін, сұрақ қойылған хабарламаларды жазу; 10.4.7 қызықтыратын тақырып бойынша ауызша айтылғанды кейіннен қолдануға болатындай етіп, нақты жазба жазу; 10.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; 10.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 10.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі шақ формаларын және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, кейбір пассивті формаларды қолдану; 10.5.8 міндеттілікті, мүмкіндікті білдіру үшін haben/sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану, модальділіктің түрлі тәсілдері туралы білімді жүйелеу; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша ob/об жалғаулығымен жанама сұрақтарды, ынтаны, сыпайы өтінішті білдіру үшін haben, sein, werden, konnen, mogen етістіктерінен шығатын Konjunktiv формаларын қолдану; 10.5.11 таныс, таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша жалғаулықтар мен жалғаулық сөздерді пайдалана отырып, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 10.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану | |
11 – сынып (В1.2):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Әлеуметтік кепілдік - мемлекет жетістігі: 1.1 Конституция - ҚР негізгі заңы 1.2 Ұлт денсаулығы – табысты болашақтың негізі. Медициналық сақтандыру | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативтке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар, әрекетті және бір істі шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.5 мәтінде қозғалған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаз және цифрлы таныс емес ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 11.4.2 қарапайым мәтінге өз сезімдері мен реакциясын тұжырымдай отырып, өз тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 қызмет өрісі шеңберінде орналасқан таныс күнделікті және әлеуметтік мәселелер бойынша жинақталған нақты ақпарат туралы өз ойын жинақтау және хабарлау; 11.4.4 кез келген қажетті ақпаратты сұрата отырып, маңызды деп есептейтін нәрсені нақты баяндай отырып жеке хаттар мен жазбаларды жазу; 11.4.7 қарапайым дәрістер барысында таныс тақырыпқа қарапайым сөйлеу тілінде нормативтік диалектіде түсінікті етіп айтылғандардың негізгі кезеңдерін тізімдеп жазба ретінде жазу; 11.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, әртүрлі көлемдегі қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; 11.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 11.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның продуктивті тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік және модальді формаларын қамтитын түрлі типтегі сұрақтарды қолдану; 11.5.6 жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 11.5.7 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, оның ішінде пассивті формалардың үздіксіз артушы әртүрлілігін қолдану; 11.5.8 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша модальді құрылымдардың әртүрлілігін, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 11.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша aufhoren mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ fur A., Angst haben vorD түріндегі неғұрлым күрделі басқарумен етістіктер және тұрақты етістік тіркестерін қолдану; 11.5.11 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша (obwohl/ obgleich ) жалғаулықтарымен бағыныңқы құрмалас – қарсылықты бағыныңқы сөйлемдерді қолдану; 11.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану | |
2-тоқсан | ||
2. Кәсібилік – уақыт талабы: 2.1 IT-технологиялар 2.2 Мәдениеттер диалогі | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 11.1.2 оқуға және болашақ кәсіби қызметке байланысты күнделікті сұрақтар мен тақырыптар туралы егжей-тегжейлі қарапайым ақпараттық хабарламаларды түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативтке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.6 техникалық сипаттағы нақты нұсқаулықтарды түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар, әрекетті және бір істі шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 хат алмасу бойынша досымен үнемі қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін шектерде жеке хаттардағы оқиғалардың, сезімдердің және тілектердің сипаттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көркем және басқа да әдебиеттердегі ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.7 құрылғыларды қолдану бойынша жазылған қарапайым нұсқаулықтарды түсіну; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаз және цифрлы таныс емес ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 11.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 11.4.2 қарапайым мәтінге өз сезімдері мен реакциясын тұжырымдай отырып, өз тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 қызмет өрісі шеңберінде орналасқан таныс күнделікті және әлеуметтік мәселелер бойынша жинақталған нақты ақпарат туралы өз ойын жинақтау және хабарлау; 11.4.5 жаңалықтар және мәдениетке қатысты музыка, фильмдерге байланысты абстракті тақырыптар бойынша өз ойларын білдіріп, жеке хаттар жазу; 11.4.6 достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге немесе күнделікті өмірде кездесетін тұлғаларға нені басты деп санайтынын анық білдіріп, маңызды ақпаратты қамтитын қысқа жазбахат жазу; 11.4.7 қарапайым дәрістер барысында таныс тақырыпқа қарапайым сөйлеу тілінде нормативтік диалектіде түсінікті етіп айтылғандардың негізгі кезеңдерін тізімдеп жазба ретінде жазу; 11.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, әртүрлі көлемдегі қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу; 11.4.9 оқиғаны жазбаша түрде айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; 11.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 11.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның продуктивті тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік және модальді формаларын қамтитын түрлі типтегі сұрақтарды қолдану; 11.5.6 жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 11.5.7 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, оның ішінде пассивті формалардың үздіксіз артушы әртүрлілігін қолдану; 11.5.8 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша модальді құрылымдардың әртүрлілігін, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 11.5.9 жалпы және оқу тақырыптарының шеңберінде субстантивті қатысуларды, сілтемелік көңіл-күйдің түрлерін қолдану:: wurde + Infinitiv, Prateritum Konjunktiv/; 11.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша aufhoren mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei ./ fur A., Angst haben vorтүріндегі неғұрлым күрделі басқарумен етістіктер және тұрақты етістік тіркестерін қолдану; 11.5.11 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша (obwohl/ obgleich ) жалғаулықтарымен бағыныңқы құрмалас – қарсылықты бағыныңқы сөйлемдерді қолдану; 11.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану; 11.5.13 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша төл және төлеу сөздерді айту тәсілдерін қолдану | |
3-тоқсан | ||
3. Көшбасшылық қасиеттерді қалай дамытамыз: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 11.1.2 оқуға және болашақ кәсіби қызметке байланысты күнделікті сұрақтар мен тақырыптар туралы егжей-тегжейлі қарапайым ақпараттық хабарламаларды түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативтке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар, әрекетті және бір істі шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.5 тақырыпқа қатысты оқу және кәсіби салалар бойынша қысқаша, алдын-ала дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 хат алмасу бойынша досымен үнемі қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін шектерде жеке хаттардағы оқиғалардың, сезімдердің және тілектердің сипаттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көркем және басқа да әдебиеттердегі ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаз және цифрлы таныс емес ресурстарды қолдану; 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 11.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 11.4.2 қарапайым мәтінге өз сезімдері мен реакциясын тұжырымдай отырып, өз тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 қызмет өрісі шеңберінде орналасқан таныс күнделікті және әлеуметтік мәселелер бойынша жинақталған нақты ақпарат туралы өз ойын жинақтау және хабарлау; 11.4.6 достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге немесе күнделікті өмірде кездесетін тұлғаларға нені басты деп санайтынын анық білдіріп, маңызды ақпаратты қамтитын қысқа жазбахат жазу; 11.4.7 қарапайым дәрістер барысында таныс тақырыпқа қарапайым сөйлеу тілінде нормативтік диалектіде түсінікті етіп айтылғандардың негізгі кезеңдерін тізімдеп жазба ретінде жазу; 11.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, әртүрлі көлемдегі қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу; 11.4.9 оқиғаны жазбаша түрде айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; 11.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 11.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның продуктивті тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік және модальді формаларын қамтитын түрлі типтегі сұрақтарды қолдану; 11.5.7 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, оның ішінде пассивті формалардың үздіксіз артушы әртүрлілігін қолдану; 11.5.8 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша модальді құрылымдардың әртүрлілігін, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 11.5.9 жалпы және оқу тақырыптарының шеңберінде субстантивті қатысуларды, сілтемелік көңіл-күйдің түрлерін қолдану:: wurde + Infinitiv, Prateritum Konjunktiv/; 11.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша aufhoren mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ fur A., Angst haben vorD түріндегі неғұрлым күрделі басқарумен етістіктер және тұрақты етістік тіркестерін қолдану; 11.5.11 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша (obwohl/ obgleich ) жалғаулықтарымен бағыныңқы құрмалас – қарсылықты бағыныңқы сөйлемдерді қолдану; 11.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану; 11.5.13 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша төл және төлеу сөздерді айту тәсілдерін қолдану | |
4-тоқсан | ||
4. Экономика және елдің бәсекеге қабілеттілігі: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативтке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар, әрекетті және бір істі шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көркем және басқа да әдебиеттердегі ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.7 құрылғыларды қолдану бойынша жазылған қарапайым нұсқаулықтарды түсіну; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаз және цифрлы таныс емес ресурстарды қолдану; 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 11.4.3 қызмет өрісі шеңберінде орналасқан таныс күнделікті және әлеуметтік мәселелер бойынша жинақталған нақты ақпарат туралы өз ойын жинақтау және хабарлау; 11.4.5 жаңалықтар және мәдениетке қатысты музыка, фильмдерге байланысты абстракті тақырыптар бойынша өз ойларын білдіріп, жеке хаттар жазу; 11.4.6 достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге немесе күнделікті өмірде кездесетін тұлғаларға нені басты деп санайтынын анық білдіріп, маңызды ақпаратты қамтитын қысқа жазбахат жазу; 11.4.7 қарапайым дәрістер барысында таныс тақырыпқа қарапайым сөйлеу тілінде нормативтік диалектіде түсінікті етіп айтылғандардың негізгі кезеңдерін тізімдеп жазба ретінде жазу; 11.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, әртүрлі көлемдегі қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу; 11.4.9 оқиғаны жазбаша түрде айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; 11.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 11.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның продуктивті тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік және модальді формаларын қамтитын түрлі типтегі сұрақтарды қолдану; 11.5.6 жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 11.5.7 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, оның ішінде пассивті формалардың үздіксіз артушы әртүрлілігін қолдану; 11.5.8 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша модальді құрылымдардың әртүрлілігін, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 11.5.9 жалпы және оқу тақырыптарының шеңберінде субстантивті қатысуларды, сілтемелік көңіл-күйдің түрлерін қолдану:: wurde + Infinitiv, Prateritum Konjunktiv/; 11.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша aufhoren mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ fur A., Angst haben vorD түріндегі неғұрлым күрделі басқарумен етістіктер және тұрақты етістік тіркестерін қолдану; 11.5.11 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша (obwohl/ obgleich ) жалғаулықтарымен бағыныңқы құрмалас – қарсылықты бағыныңқы сөйлемдерді қолдану; 11.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану; 11.5.13 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша төл және төлеу сөздерді айту тәсілдерін қолдану | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы "16" қыркүйектегі № 399 бұйрығына 101 - қосымша |
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Тақырып жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу пәнінің маңыздылығы, оның коммуникация, ғылым, бизнес, туризм және спорттық тілі болып табылатынымен белгіленеді. Неміс тілін білу:
1) білім алушылар әртүрлі тіршілік ету жағдаяттарындағы қарым-қатынаста сенімділіктерін арттырады;
2) Қазақстанда ғана емес, шет елдеде жоғары білім алуға мүмкіндік береді;
3) Қазақстанда және шет елде кәсіптік білім алуды жалғастыруға мүмкіндік береді;
4) білім алушылар неміс тілінде таратылатын жаңалықтар мен ақпарат алуға мүмкіндігін кеңейтеді;
5) білім алушылар неміс тіліндегі әдеби туындылардың тұпнұсқалық мәтіндерімен танысуға мүмкіндік алады;
6) білім алушыларға Қазақстанды өз елінде және шет елдерінде танытуға мүмкіндік алады;
7) мектепте қалыптасқан дағдыға, оқыту және білім стратегиясына сүйеніп өмір бойы оқуға мүмкіндік алады.
3. "Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы білім алушылардың сөйлеу қызметі бойынша төрт тілдік дағдыны дамытуға бағытталған (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым). Жалпы орта білім беру мектепті бітіргеннен кейін, білім алушылар (10-11 сынып) Шет тілін меңгерудің жалпыеуропалық құзыреттікке сәйкес (Common European Framework of Reference, CEFR) В1(орта – В1.2) тіл деңгейіне дейін жетеді.
2-тарау. "Неміс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Неміс тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу бағдарламасы оқыған деңгейлеріне, сөйлеу қызметінің (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) төрт түрі бойынша тілдік дағды мен икемін бағалау өлшеміне сәйкес неміс тіліне оқыту кезеңін, жалпы оқыту кезеңінің (10-11 сынып) ұзақ мерзімді жоспарын қамтиды.
6. "Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқыту бөлімдері (Тыңдалым, Айтылым, Оқылым, Жазылым, Неміс тілін қолдану) бойынша құрылған.
7. Әр бөлімшеде көрсетілген оқыту мақсаты сөйлеу қызметінің (Тыңдалым, Айтылым, Оқылым, Жазылым, Неміс тілін қолдану) барлық түрін дамыту бойынша мұғалімге жұмысты жүйелі жоспарлауға, білім алушылардың жетістігін бағалауға, оларды оқытудың келесі кезеңдері бойынша хабардар етуге мүмкіндік береді.
8. Бағдарламаның базалық мазмұнында сыныптар бойынша неміс тілінің жалпы оқу мақсаттары көрсетілген.
9. "Тыңдалым", "Айтылым", "Оқылым" және "Жазылым" бөлімдерінде, шетел тілі (10 сынып – В1.1, 11 сынып – В1.2) оқыту деңгейлерімен белгіленген сөйлеу қызметінің түрлері бойынша мақсаттары, неміс тілінде оқытудың түпкілікті нәтижесі оларға жетуге бағытталған.
10. "Неміс тілін қолдану" бөлімінде білім алушы талап етілген оқу деңгейіне сәйкес неміс тілінің лексикалық-грамматикалық, синтаксистік құрылымын сыпайы қолдану талаптарымен танысады.
11. 10-сыныпқа (В1.1 деңгейі) арналған "Неміс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
12. Мәдениетаралық-коммуникативтік аспект:
1) қоғамдық мәдениет деңгейінде басқа тілді мәдениет өкілдерімен қарым-қатынас жасау;
2) ұзақ талқылаудың негізгі мазмұнын түсіну, достық әңгімелесуде өз пікірін білдіру немесе басқалардан сұхбат алу, тіршілік етуде туындайтын кез-келген ойды білдіру, үйреншікті емес жағдайды шешу үшін көпшілік қарапайым тілдік құралды еркін қолдану;
3) таныс тақырыпқа арналған әңгімеге дайындықсыз қатысу;
4) шағым түсіру;
5) сұхбат/кеңестерде бастамашылық көрсету;
6) таныс немесе қызықтыратын тақырыптарға қарапайым жүйелі мәтіндер жазу;
7) өзінің жеке уайымы мен әсері туралы хабарлап жеке сипаттағы хат жазу;
8) неміс тілін тұтынушылардың елтану және мәдениеттану білімінің болуы, ұлттық сипатының қарым-қатынас нормалары мен стереотипі, ерекшеліктері мен ұлттық менталитеттің ерекшелігін білу, оларды нақты тілдік және мәдени ортада қолдану;
9) пікірлерді білдіру, оларды мәтінде қосу қағидатын білу;
10) әртүрлі коммуникативтік функцияларды орындау үшін пікірлерді қолдану;
11) өзара әрекет ету сызбасына сәйкес айтылатын ойды тізбектеп құру.
13. Тәрбиелік аспект:
1) неміс тілі мен мәдениетке позитивті көзқарас білдіру;
2) әртүрлі көзқарасқа құрметпен, сабырлықпен қарау, толеранттылыққа, Отанға деген сүйіспеншілік сезімін көрсету.
14. Жалпы білім беру аспектісі: неміс тілі арқылы жалпы мәдениетті жоғарылату, тілін үйренетін елі туралы ой-өрісін, білімін, қоршаған орта туралы білімін кеңейту.
15. Дамыту аспекті:
1) неміс тілін үйренуге деген тілдік икем мен тілдік тапқырлықты, сөз тәртібінің мәдениетін, қызығушылығын, тұлғаның жағымды қасиеттерін дамыту: жігерлік, ақыл-есі;
2) тапсырылған параметрлерде тілді тиімді игеруді қамтамасыз ететін анықтамалық әдебиетті, замануи оқыту технологияларын қолдану;
3) өз ой-пікірін ойға қонымды және жүйелі баяндау, көпшілік мақұлдаған тақырыпқа арналған пікірталас, коммуникативтік сипаттағы үйреншікті емес ахуалды шешу;
4) жалпы адамзат мәдениетін дамытуда ұлттық мәдениеттің (өз және басқа тілдік) жетістіктері туралы және басқа мәдениет аясында ана тілі мен мәдениетінің рөлі туралы кеңінен түсінігі болуы тиіс.
16. Стратегиялық аспект: басқа тілдік дербес сөйлесуге қабілетті және дайын, екінші тілдік тұлғалық негізгі сипаттамасын меңгеру.
17. 11-сыныпқа (В1.2-деңгей) арналған "Неміс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
18. Мәдениетаралық-коммуникативтік аспект:
1) басқа тілідік мәдени өкілдерімен барлық деңгейде табысты тілдесу;
2) ұзақ талқылаудың негізгі мазмұнын жете түсіну;
3) туындаған мәселелер бойынша хабарлама-сауалды қабылдау;
4) сұхбаттасу/кеңес үдерісіне қажетті ақпаратты беру (мысалы, дәрігерге өзінің ауру белгісінің нышанын айту);
5) не нәрсенің мәселе болып жатқандығын түсіндіру;
6) қысқа әңгіменің, мақаланың сюжетін, сұхбаттасудың мазмұнын талқылау, деректі фильмді талқылау;
7) анықтайтын сұрақтарға жауап беру және өз пікірін білдіру;
8) бар ақпаратты тексеріп және растап, алдын ала дайындалған сұхбаттасуды өткізу, нақты нұсқау бере отырып, ненің қалай істелінетіні туралы айту;
9) мүдделі саладағы тұрмыстық және тұрмыстық емес мәселелер бойынша деректі ақпаратпен алмасу;
10) қызықтыратын тақырып бойынша қысқа қарапайым эссе жазу;
11) елтаным мен мәдени білімнің болуы, қарым –қатынас жасау нормалары бойынша білім, ұлттық сипаттың өзгешелігі және неміс тілін білетіндердің ұлттық менталитетінің ерекшелігі, еркін тілдік және мәдени ортада қолдану;
12) пікір білдіру ережелерін білу, оларды мәтінде біріктіру;
13) әртүрлі коммуникативтік қызметті орындау үшін өз пікірін еркін қолдану;
14) қарым-қатынас жасау сызбасына сәйкес пікірді дәйекті түрде құру.
19. Тәрбиелік аспект:
1) неміс тілі мен мәдениетіне позитивті қатынас қалыптастыру;
2) әртүрлі көзқарасқа құрметпен қарау, толеранттылық және Отанға деген патриоттық сезім көрсету.
20. Жалпы білім беру аспектісі: мәдениетті дамыту, ой өрісін кеңейту, неміс тілі арқылы ел, қоршаған орта туралы білімдерін жетілдіру.
21. Дамыту аспектісі:
1) тілдік қабілетті және тілдік болжауды, сөйлеу мәдениетін, неміс тілін үйренуге қызығушылықты, тұлғаның жағымды қасиеттерін: зейін, ерік-жігерін арттыру;
2) белгіленген параметрлер бойынша тілді меңгеру тиімділігін қамтамасыз ететін әдеби анықтамалар, оқытудың заманауи технологияларын қолдану;
3) жалпылама тақырыптар бойынша пікірталастар, дәйекті түрде өз ойын білдіру, коммуникативті сипаттағы стандартты емес жағдаяттарды шешу;
4) жалпы адами мәдениеттің дамуында ұлттық мәдениеттің (өзіндік және басқа тілдік) жетістіктері туралы кең көріністің болуы және басқа мәдениетте ана тілі мен мәдениетінің рөлі.
22. Стратегиялық аспект: басқа тілдік дербес сөйлесуге қабілетті және дайын , екінші тілдік тұлғалық негізгі сипаттамасын меңгеру.
2-параграф. Оқытудың мақсаттар жүйесі
23. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бөлімді, үшінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді.
1-бөлім. Тыңдалым :
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.1.1 әдеби нормаға сәйкес анық айтылған мектепте, демалыста таныс тақырыптардың негізгі ережелерін түсіну | 11.1.1 кәсіби ортада кездесетін белгілі тақырыптарға арналған әдеби нормалар шегінде анық айтылған сөздердің негізгі ережелерін түсіну |
10.1.2 егерде анық, айтылымы таныс болса, күнделікті мәселелер туралы және оқу туралы қарапайым ақпараттық хабарламаларды, оның ішінде негізгі ойды түсіну | 11.1.2 оқу және болашақ кәсібіи қызметке байланысты күнделікті сұрақтар мен тақырыптар туралы ақпараттық хабарламаларды түсіну |
10.1.3 барлығы анық, әдеби тілде айтылатын жағдайда, ұзақ пікірталастың негізгі кездерін түсіну | 11.1.3 барлығы анық, әдеби тілде айтылған жағдайда ұзақ пікірталастың негізгі сәттерән түсіну |
10.1.4 сөйлеу мәні таныс, ал сөзі қарапайым және құрылымы анық болған жағдайда оқу тақырыбы бойынша дәрісті не әңгімені түсіну | 11.1.4 сөйлеу мәні таныс, ал сөздің өзі қарапайым және құрылымы анық болған жағдайда оқу және кәсіби тақырып боынша дәрісті немесе әңгімені түсіну |
10.1.5 асықпай, анық нормативке сәйкес сөйлеген жағдайда таныс тақырыптарды жалпылама қысқа қарапайым әңгімелерді түсіну | 11.1.5 таныс тақырыптарға асықпай, анық сөйлеген жағдайда қысқа қарапайым әңгімелерді түсіну |
10.1.6 қарапайым техникалық ақпаратты түсіну, мысалы, күнделікті қолданатын аспаптарды пайдалану ережесі | 11.1.6 техникалық сипаттағы нұсқаулықтарды түсіну |
10.1.7 радио бойынша жаңалықтар легінің негізгі ережелері мен ақырын және анық естілетін, жазылған таныс тақырыптарға араналған қарапайым тақараптарды түсіну | 11.1.7 нақты, нормативке сәйкес айтылатын радиода не жазбада кездетін, көбінесе қызықтыратын материалдар бар ақпаратты түсіну |
10.1.8 қызықтыратын тақырып бойынша телевизиялық бағдарламаның артық бөлігін түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәріс, репортаж, егер олар ақырын және анық естілсе | 11.1.8 қызықтыратын тақырыптар бойынша телеарна материалдардың көбірек бөлігін түсіну, мысалы, егерде олар анық және баяу айтылса, онда сұхбаттасу, интервью, қысқа дәрістер |
2-бөлім. Айтылым:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.2.1 шапшаң, қарапайым тілде қызықтыратын мәселелер бойынша дәйекті түрдегі бекітуді сипаттай алу | 11.2.1 шапшаң, қарапайым тілде қызықтыратын мәселелер бойынша дәйекті түрдегі бекітуді сипаттай алу |
10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, тәжірибені, осы тәжірибеге байланысты реакциясын, сезімін суреттеу | 11.2.2 шапшаң бірдеңені ,суреттеу не болмаса дәйекті түрдегі бекітуді айту, кітаптың не фильмнің сюжетін айту және оған деген өзінің реакциясын айту |
10.2.3 оның ойын түсіну қиын болмайтын. дәлелді құру | 11.2.3 жалпылама және оқу тақырыптарына қатысты сұхбаттасушының көзқарасын бағалау және өз пікірін түсіндіру, негіздеу |
10.2.4 қысқаша бірдеңенің себептерін түсіндіру және бірдеңенің шешімін әртүрлі нұсқада, жоспар және әрекет арқылы түсіндіру | 11.2.4 жанжақты бірдеңенің себептерін түсіндіру және бірдеңенің шешімін әртүрлі нұсқада, жоспар және әрекет арқылы түсіндіру |
10.2.5 екіпіндегі акцент пен интонацияға қарамастан түсінуге болатын тұрмыстық және оқу тақырыбы шеңберінде қысқаша және дайындалған хабарламалар жасау | 11.2.5 екіпіндегі акцент пен интонацияға қарамастан түсінуге болатын қызметтің кәсіби саласындағы тұрмыстық және оқу тақырыбы шеңберінде қысқаша және дайындалған хабарламалар жасау |
10.2.6 таныс тақырып бойынша алдын ала дәріс дайындау, оның мазмұны практика жүзінде түсінікті болады және негізгі ережелері нақты түсіндіріледі | 11.2.6 таныс тақырып бойынша алдын ала ауқымды дәріс дайындау, оның мазмұны практика жүзінде түсінікті болады және негізгі ережелері нақты түсіндіріледі |
10.2.7 өзінің сөйлеуі бойынша сұрақтарға жауап беру, бірақ, егерде сұрақ жылдам айтылса, оны қайталауды өтіну | 11.2.7 өзінің сөйлеуі бойынша сұрақтарға жауап беру, бірақ, егерде сұрақ жылдам айтылса, оны қайталауды өтіну |
10.2.8 өзінің сезімін және реакциясын қарапайым мәтінде қисынды тұжырымдап, тәжірибені бейнелеу | 11.2.8 өзінің сезімін және реакциясын қарапайым мәтінде қисынды тұжырымдап, тәжірибені бейнелеу |
3-бөлім. Оқылым:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.3.1 қызықтыратын материалдар бойынша деректі ақпараттар бар қарапайым мәтіндерді оқу және оларды нақты түсіну | 11.3.1 қызықтыратын материалдар бойынша деректі ақпараттар бар қарапайым мәтіндерді оқу және оларды егжей-тегжей түсіну |
10.3.2 бір-біреумен үнемі хат алмасуға мүмкіндік беретін жеке басына қатысты хаттағы оқиғанын, сезімнің және ынтаның суреттеуін түсіну сипаттауын түсіну | 11.3.2 бір-біреумен үнемі хат алмасуға мүмкіндік беретін жеке басына қатысты хаттағы оқиғанын, сезімнің және ынтаның суреттеуін түсіну |
10.3.3 нақты бір тапсырманы орындау үшін ақпаратты мәтіннің әртүрлі бөлімдерінен не болмаса әртүрлі мәтіндерден жинақтау және қажетті ақпаратты табу үшін үлкен мәтінді қарау | 11.3.3 нақты бір тапсырманы орындау үшін ақпаратты мәтіннің әртүрлі бөлімдерінен не болмаса әртүрлі мәтіндерден жинақтау және қажетті ақпаратты табу үшін көлемі үлкен мәтінді қарау |
10.3.4 күнделікті жазба материалдарынан өзекті ақпаратты түсіну және табу, мысалы, хаттардан, жазбашалардан не болмаса қысқа ресми құжаттардан | 11.3.4 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары шеңберінде көркем не көркем емес әдебиеттен ұзын мәтіндерді оқу |
10.3.5 бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндерден қандай негізгі қорытынды жасалғанын түсіну | 11.3.5 мәтінде қарастырылған тақырып бойынша ойларды түсіну |
10.3.6 газет мақалаларынан таныс тақырыпқа негізгі ережелерді зерделеу | 11.3.6 әртүрлі газет мақалаларынан таныс тақырыпқа негізгі ережелерді зерделеу |
10.3.7 қарапайым тілмен жазылған ережелерді түсіну, мысалы қауіпсіздік ережесі | 11.3.7 жабдықтарды қолдану бойынша қарапайым нұсқауларды түсіну |
10.3.8 мағынаны тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | 11.3.8 мағынаны тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану |
10.3.9 жалпылама және оқу тақырыптарына қысқа мәтіндерде келтірілген дәлелдердің сәйкес еместігін анықтау | 11.3.9 жалпылама және оқу тақырыптарына ұзын мәтіндерде келтірілген дәлелдердің сәйкес еместігін анықтау |
4-бөлім. Жазылым:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.4.1 жеке тұрған элементтерді байланыстырып, таныс және қызықтыратын мәселелер бойынша қарапайым мәтіндерді жазу | 11.4.1 жеке тұрған элементтерді байланыстырып, көлемі ауқымды таныс және қызықтыратын мәселелер бойынша қарапайым мәтіндерді жазу |
10.4.2 таныс және қызықтыратын мәселелер бойынша қарапайым сипаттамалар жазу | 11.4.2 қарапайым байланысы бар мәтінде өз сезімі мен реакциясын тқжырымдап, өзінің тәжірибесін жазу |
10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа және қарапайым эссе жазу | 11.4.3 күнделікті таныс және әлеуметтік мәселелер бойынша іс жүзінде жиналған ақпараттарды қосындылау және еркін өз ойын жеткізу |
10.4.4 қажетті ақпаратты сұрап, жеке басына қатысты жазбалар мен хаттар жазу | 11.4.4 қажетті ақпаратты сұрап, жеке басына қатысты жазбалар мен хаттар жазу |
10.4.5 өзінің сезімін, оқиғасын және тәжірибесін сипаттап, хат жазу | 11.4.5 мәдениет: ән-күй, фильмдерге қатысты абстракты тақырыптар бойынша өзінің ойын білідіріп және жаңалықтарды айтып, хат жазу |
10.4.6 сұрақтар туындататын, мәселелерді түсіндіретін хабарламаларды жазу | 11.4.6 достарына, ұстаздарына, қызмет көрсетуші қызметкерлерге не болмаса күнделікті өмірде жиі көрінетіндерге маңыздыны айтып жазулар жазу |
10.4.7 егерде қызықтыратын тақырып бойынша болса, кейін қолдануға болатын айтып тұру арқылы нақты жазулар жазу | 11.4.7 егерде тақырып таныс болса, сөйлеу қарапайым және нақты, нормативтік диалекте болса, дәріс уақытында негізгі ойлардың тізімі түрінде жазулар жасау |
10.4.8 тұпнұсқа мәтіннің құрылымы мен тұжырымдамасын қолданып, қысқа жазба үзінділерді қарапайым тілмен қайталау | 11.4.8 тұпнұсқа мәтіннің құрылымы мен тұжырымдамасын қолданып, әртүрлі көлемдегі қысқа жазба үзінділерді қарапайым тілмен қайталау |
10.4.9 жазба түрінде оқиғаны айту | 11.4.9 жазба түрінде оқиғаны айту |
5-бөлім. Неміс тілінің қолданысы:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.5.1 таныс /таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша абстракті құрама есімдерді және күрделі есім топтарын қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша абстракті құрама есімдерді және күрделі есім топтарын қолдану |
10.5.2 сөйлеуде шектеусіз белгісіз, сілтеу, қатыстық есімдіктерді, сонымен қатар, сын есім мен үстеулердің салыстыру шырайларын қолдану | 11.5.2 сөйлеуде шектеусіз белгісіз, сілтеу, қатыстық есімдіктерді, сонымен қатар, сын есім мен үстеулердің салыстыру шырайларын қолдану |
10.5.3зат есім мен сын есімнің септелуін, зат есімнің көпше түрі туралы білімдерін жүйелеу, таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша аталған білімді қолдану | 11.5.3 зат есім мен сын есімнің септелуін, зат есімнің көпше түрі туралы білімдерін жүйелеу, таныс /таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша аталған білімді қолдану |
10.5.4 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша сөз сөйлеуді құру үшін шектеусіз сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффикс, сөздерді қосу, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таратылған бағалау лексиканы), синоним, антоним және басқа да көмекші сөздерді қолдану | 11.5.4 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша сөз сөйлеуді құру үшін шектеусіз сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффикс, сөздерді қосу, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таратылған бағалау лексиканы), синоним, антоним және басқа да көмекші сөздерді қолдану |
10.5.5 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша әртүрлі мезгіл және модаль етістіктерді қамтыған сұрақтарды қолдану | 11.5.5 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша әртүрлі мезгіл және модаль етістіктерді қамтыған әртүрлі сұрақтарды қолдану |
10.5.6 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша Partizip I және Partizip II (der lesende Schűler; das gelesene Buch) таралған анықтауышты қолдану | 11.5.6 жартылай таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша Partizip I және Partizip II (der lesende Schűler; das gelesene Buch) таралған анықтауышты қолдану |
10.5.7 кейбір пассивті және әртүрлі мезгілдегі етістіктерді және олардың баламасын, модаль етістіктерді таныс жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану | 11.5.7 үздіксіз көбейген пассив және әртүрлі мезгілдегі етістіктерді және олардың баламасын, модаль етістіктерді таныс, жартылай таныс емес жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану |
10.5.8 мүмкіндікті білдіру, модальдің әртүрлі тәсілдері бойынша білімді жүйелеу үшін haben/ sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану | 11.5.8 әртүрлі модаль құрылымдарды, құрмалас салалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары шеңберінде қолдану |
10.5.9 сыпайы өтініште, жанама сұрақта ob жалғаулықпен Konjunktiv форманы haben, sein, werden, kőnnen, mőgen етістіктерді таныс жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану | 11.5.9 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша субстантивтенген есімше, шартты рай формасы: wűrde + Infinitiv тіркесін, Präteritum Konjunktiv қолдану |
10.5.10 басқарумен жиі қолданатын етістіктерді қолдану; использовать после глаголов типа beginnen, vorhaben етістіктерден кейін, сочетаний типа den Wunsch haben + тіркесті Infinitiv с zu (Ich habe vor, eine Reise zu machen) маңызы бар етістіктерді таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша қолдану | 11.5.10 жартылай таныс және таныс емес жалпылама және оқу тақырыптарында етістіктерді және тұрақты етістік тіркестерді aufhören mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ für A., Angst haben vorD күрделі басқарумен қолдану |
10.5.11 сабақтас және салалас құрмалас сөйлемдерді жалғаулықтарымен және жалғаулық сөздерімен таныс/таныс емес жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану | 11.5.11 қарсылықты бағыныңқылы сөйлем –сабақтас құрмалас сөйлемді obwohl/ obgleich жалғаулығымен таныс және жартылай таныс емес сөйлемдерде қолдану |
10.5.12 сөйлеуде қосымша сөздердің қызметтік маңыздылығы туралы білімдерін қолдану; мәтіндердің тұтастығын қамтамасыз ететін әртүрлі байланыс құралдарын, орамдылығын (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt) үстеу көмегімен. | 11.5.12 сөйлеуде қосымша сөздердің қызметтік маңыздылығы туралы білімдерін қолдану; мәтіндердің тұтастығын қамтамасыз ететін әртүрлі байланыс құралдарын, орамдылығын (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt) үстеу көмегімен. |
10.5.13 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша төл және төлеу сөздердің білдіру тәсілдерін қолдану | 10.5.13 таныс және жартылай таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша төл және төлеу сөздердің білдіру тәсілдерін қолдану |
24. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлім ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылды.
25. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
10-сынып (В1.1):
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Әлеуметтік кепілдік – мемлекет жетістігі: | Тыңдалым | 10.1.1 мектепте, демалыста жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.5 баяу, нақты нормативке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы теледидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.5 тақырыпқа қатысты тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, алдын-ала дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 10.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін өте үлкен мәтінді қарап, сондай-ақ нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр түрлі бөліктерінен немесе әр түрлі мәтіндерден ақпаратты жинау; 10.3.4 күнделікті жазбаша материалда, мысалы, хаттарда, брошюраларда және қысқа ресми құжаттарда өзекті ақпаратты табу және түсіну; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаздағы және цифрлы кейбір таныс емес ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 10.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 10.4.2 таныс, қызықты сұрақтар қатары бойынша қарапайым, егжей-тегжейлі сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа эссе жазу; 10.4.6 проблеманы айқындап түсіндіретін, сұрақ қойылған хабарламаларды жазу; 10.4.7 қызықтыратын тақырып бойынша ауызша айтылғанды кейіннен қолдануға болатындай етіп, нақты жазба жазу; 10.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; 10.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 10.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі шақ формаларын және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, кейбір пассивті формаларды қолдану; 10.5.8 міндеттілікті, мүмкіндікті білдіру үшін haben/sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану, модальділіктің түрлі тәсілдері туралы білімді жүйелеу; 10.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша басқарумен жиі қолданылатын етістіктерді beginnen, vorhaben/бегиннен, форабен етістіктерінен кейін den Wunsch haben + Infinitiv-тегі мағыналық етістіктерді zu мен (Ich habe vor, eine Reise zu machen тіркестерін қолдану; 10.5.11 таныс, таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша жалғаулықтар мен жалғаулық сөздерді пайдалана отырып, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 10.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану | |
2-тоқсан | ||
2. Кәсібилік: уақыт талабы: | Тыңдалым | 10.1.2 оқумен байланысты күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын егжей-тегжейлі және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.6 қарапайым техникалық ақпаратты түсіну, мысалы, күнделікті қолданылатын құрылғыларды пайдалану ережелері; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпарат мәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы теледидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.2 хат алмасу бойынша досымен үнемі қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін шектерде жеке хаттардағы оқиғалардың, сезімдердің және тілектердің сипаттамасын түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін өте үлкен мәтінді қарап, сондай-ақ нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр түрлі бөліктерінен немесе әр түрлі мәтіндерден ақпаратты жинау; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.7 қарапайым тілде жазылған ережелерді мысалы, қауіпсіздік ережелерін түсіну; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаздағы және цифрлы кейбір таныс емес ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 10.4.2 таныс, қызықты сұрақтар қатары бойынша қарапайым, егжей-тегжейлі сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа эссе жазу; 10.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып, қажетті қарапайым ақпарат сұрап жеке хат және жазбалар жазу; 10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін егжей-тегжейлі сипаттайтын хаттар жазу; 10.4.6 проблеманы айқындап түсіндіретін, сұрақ қойылған хабарламаларды жазу; 10.4.7 қызықтыратын тақырып бойынша ауызша айтылғанды кейіннен қолдануға болатындай етіп, нақты жазба жазу; 10.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу; 10.4.9 оқиғаны жазбаша түрде айтып шығу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; 10.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 10.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі шақ формаларын және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, кейбір пассивті формаларды қолдану; 10.5.8 міндеттілікті, мүмкіндікті білдіру үшін haben/sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану, модальділіктің түрлі тәсілдері туралы білімді жүйелеу; 10.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша басқарумен жиі қолданылатын етістіктерді beginnen, vorhaben/бегиннен, форабен етістіктерінен кейін den Wunsch haben + Infinitiv-тегі мағыналық етістіктерді zu мен (Ich habe vor, eine Reise zu machen тіркестерін қолдану; 10.5.11 таныс, таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша жалғаулықтар мен жалғаулық сөздерді пайдалана отырып, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 10.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану | |
3-тоқсан | ||
3. Көшбасшылық қасиеттерді қалай дамытамыз? | Тыңдалым | 10.1.1 мектепте, демалыста жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпарат мәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы теледидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.2 хат алмасу бойынша досымен үнемі қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін шектерде жеке хаттардағы оқиғалардың, сезімдердің және тілектердің сипаттамасын түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін өте үлкен мәтінді қарап, сондай-ақ нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр түрлі бөліктерінен немесе әр түрлі мәтіндерден ақпаратты жинау; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаздағы және цифрлы кейбір таныс емес ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 10.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 10.4.2 таныс, қызықты сұрақтар қатары бойынша қарапайым, егжей-тегжейлі сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа эссе жазу; 10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін егжей-тегжейлі сипаттайтын хаттар жазу; 10.4.6 проблеманы айқындап түсіндіретін, сұрақ қойылған хабарламаларды жазу; 10.4.7 қызықтыратын тақырып бойынша ауызша айтылғанды кейіннен қолдануға болатындай етіп, нақты жазба жазу; 10.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; 10.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 10.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі шақ формаларын және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, кейбір пассивті формаларды қолдану; 10.5.8 міндеттілікті, мүмкіндікті білдіру үшін haben/sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану, модальділіктің түрлі тәсілдері туралы білімді жүйелеу; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша ob/об жалғаулығымен жанама сұрақтарды, ынтаны, сыпайы өтінішті білдіру үшін haben, sein, werden, konnen, mogen етістіктерінен шығатын Konjunktiv формаларын қолдану; 10.5.11 таныс, таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша жалғаулықтар мен жалғаулық сөздерді пайдалана отырып, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 10.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану; 10.5.13 таныс жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша төл және төлеу сөздерді айту тәсілдерін қолдану | |
4-тоқсан | ||
4. Ғылым мен техника: | Тыңдалым | 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпарат мәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы теледидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.5 тақырыпқа қатысты тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, алдын-ала дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін өте үлкен мәтінді қарап, сондай-ақ нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр түрлі бөліктерінен немесе әр түрлі мәтіндерден ақпаратты жинау; 10.3.4 күнделікті жазбаша материалда, мысалы, хаттарда, брошюраларда және қысқа ресми құжаттарда өзекті ақпаратты табу және түсіну; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаздағы және цифрлы кейбір таныс емес ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 10.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 10.4.2 таныс, қызықты сұрақтар қатары бойынша қарапайым, егжей-тегжейлі сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа эссе жазу; 10.4.6 проблеманы айқындап түсіндіретін, сұрақ қойылған хабарламаларды жазу; 10.4.7 қызықтыратын тақырып бойынша ауызша айтылғанды кейіннен қолдануға болатындай етіп, нақты жазба жазу; 10.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; 10.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 10.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі шақ формаларын және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, кейбір пассивті формаларды қолдану; 10.5.8 міндеттілікті, мүмкіндікті білдіру үшін haben/sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану, модальділіктің түрлі тәсілдері туралы білімді жүйелеу; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша ob/об жалғаулығымен жанама сұрақтарды, ынтаны, сыпайы өтінішті білдіру үшін haben, sein, werden, konnen, mogen етістіктерінен шығатын Konjunktiv формаларын қолдану; 10.5.11 таныс, таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша жалғаулықтар мен жалғаулық сөздерді пайдалана отырып, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 10.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану | |
11 – сынып (В1.2):
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Әлеуметтік кепілдік - мемлекет жетістігі: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативтке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар, әрекетті және бір істі шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.5 мәтінде қозғалған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаз және цифрлы таныс емес ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 11.4.2 қарапайым мәтінге өз сезімдері мен реакциясын тұжырымдай отырып, өз тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 қызмет өрісі шеңберінде орналасқан таныс күнделікті және әлеуметтік мәселелер бойынша жинақталған нақты ақпарат туралы өз ойын жинақтау және хабарлау; 11.4.4 кез келген қажетті ақпаратты сұрата отырып, маңызды деп есептейтін нәрсені нақты баяндай отырып жеке хаттар мен жазбаларды жазу; 11.4.7 қарапайым дәрістер барысында таныс тақырыпқа қарапайым сөйлеу тілінде нормативтік диалектіде түсінікті етіп айтылғандардың негізгі кезеңдерін тізімдеп жазба ретінде жазу; 11.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, әртүрлі көлемдегі қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; 11.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 11.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның продуктивті тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік және модальді формаларын қамтитын түрлі типтегі сұрақтарды қолдану; 11.5.6 жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 11.5.7 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, оның ішінде пассивті формалардың үздіксіз артушы әртүрлілігін қолдану; 11.5.8 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша модальді құрылымдардың әртүрлілігін, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 11.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша aufhoren mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ fur A., Angst haben vorD түріндегі неғұрлым күрделі басқарумен етістіктер және тұрақты етістік тіркестерін қолдану; 11.5.11 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша (obwohl/ obgleich ) жалғаулықтарымен бағыныңқы құрмалас – қарсылықты бағыныңқы сөйлемдерді қолдану; 11.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану | |
2-тоқсан | ||
2. Кәсібилік – уақыт талабы: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 11.1.2 оқуға және болашақ кәсіби қызметке байланысты күнделікті сұрақтар мен тақырыптар туралы егжей-тегжейлі қарапайым ақпараттық хабарламаларды түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативтке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.6 техникалық сипаттағы нақты нұсқаулықтарды түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар, әрекетті және бір істі шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 хат алмасу бойынша досымен үнемі қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін шектерде жеке хаттардағы оқиғалардың, сезімдердің және тілектердің сипаттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көркем және басқа да әдебиеттердегі ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.7 құрылғыларды қолдану бойынша жазылған қарапайым нұсқаулықтарды түсіну; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаз және цифрлы таныс емес ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 11.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 11.4.2 қарапайым мәтінге өз сезімдері мен реакциясын тұжырымдай отырып, өз тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 қызмет өрісі шеңберінде орналасқан таныс күнделікті және әлеуметтік мәселелер бойынша жинақталған нақты ақпарат туралы өз ойын жинақтау және хабарлау; 11.4.5 жаңалықтар және мәдениетке қатысты музыка, фильмдерге байланысты абстракті тақырыптар бойынша өз ойларын білдіріп, жеке хаттар жазу; 11.4.6 достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге немесе күнделікті өмірде кездесетін тұлғаларға нені басты деп санайтынын анық білдіріп, маңызды ақпаратты қамтитын қысқа жазбахат жазу; 11.4.7 қарапайым дәрістер барысында таныс тақырыпқа қарапайым сөйлеу тілінде нормативтік диалектіде түсінікті етіп айтылғандардың негізгі кезеңдерін тізімдеп жазба ретінде жазу; 11.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, әртүрлі көлемдегі қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу; 11.4.9 оқиғаны жазбаша түрде айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; 11.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 11.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның продуктивті тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік және модальді формаларын қамтитын түрлі типтегі сұрақтарды қолдану; 11.5.6 жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 11.5.7 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, оның ішінде пассивті формалардың үздіксіз артушы әртүрлілігін қолдану; 11.5.8 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша модальді құрылымдардың әртүрлілігін, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 11.5.9 жалпы және оқу тақырыптарының шеңберінде субстантивті қатысуларды, сілтемелік көңіл-күйдің түрлерін қолдану:: wurde + Infinitiv, Prateritum Konjunktiv/; 11.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша aufhoren mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ fur A., Angst haben vorD түріндегі неғұрлым күрделі басқарумен етістіктер және тұрақты етістік тіркестерін қолдану; 11.5.11 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша (obwohl/ obgleich ) жалғаулықтарымен бағыныңқы құрмалас – қарсылықты бағыныңқы сөйлемдерді қолдану; 11.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану; 11.5.13 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша төл және төлеу сөздерді айту тәсілдерін қолдану | |
3-тоқсан | ||
3. Көшбасшылық қасиеттерді қалай дамытамыз: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 11.1.2 оқуға және болашақ кәсіби қызметке байланысты күнделікті сұрақтар мен тақырыптар туралы егжей-тегжейлі қарапайым ақпараттық хабарламаларды түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативтке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар, әрекетті және бір істі шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.5 тақырыпқа қатысты оқу және кәсіби салалар бойынша қысқаша, алдын-ала дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 хат алмасу бойынша досымен үнемі қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін шектерде жеке хаттардағы оқиғалардың, сезімдердің және тілектердің сипаттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көркем және басқа да әдебиеттердегі ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаз және цифрлы таныс емес ресурстарды қолдану; 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 11.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 11.4.2 қарапайым мәтінге өз сезімдері мен реакциясын тұжырымдай отырып, өз тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 қызмет өрісі шеңберінде орналасқан таныс күнделікті және әлеуметтік мәселелер бойынша жинақталған нақты ақпарат туралы өз ойын жинақтау және хабарлау; 11.4.6 достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге немесе күнделікті өмірде кездесетін тұлғаларға нені басты деп санайтынын анық білдіріп, маңызды ақпаратты қамтитын қысқа жазбахат жазу; 11.4.7 қарапайым дәрістер барысында таныс тақырыпқа қарапайым сөйлеу тілінде нормативтік диалектіде түсінікті етіп айтылғандардың негізгі кезеңдерін тізімдеп жазба ретінде жазу; 11.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, әртүрлі көлемдегі қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу; 11.4.9 оқиғаны жазбаша түрде айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; 11.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 11.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның продуктивті тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік және модальді формаларын қамтитын түрлі типтегі сұрақтарды қолдану; 11.5.7 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, оның ішінде пассивті формалардың үздіксіз артушы әртүрлілігін қолдану; 11.5.8 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша модальді құрылымдардың әртүрлілігін, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 11.5.9 жалпы және оқу тақырыптарының шеңберінде субстантивті қатысуларды, сілтемелік көңіл-күйдің түрлерін қолдану:: wurde + Infinitiv, Prateritum Konjunktiv/; 11.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша aufhoren mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ fur A., Angst haben vorD түріндегі неғұрлым күрделі басқарумен етістіктер және тұрақты етістік тіркестерін қолдану; 11.5.11 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша (obwohl/ obgleich ) жалғаулықтарымен бағыныңқы құрмалас – қарсылықты бағыныңқы сөйлемдерді қолдану; 11.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану; 11.5.13 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша төл және төлеу сөздерді айту тәсілдерін қолдану | |
4-тоқсан | ||
4. Экономика және елдің бәсекеге қабілеттілігі: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативтке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар, әрекетті және бір істі шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көркем және басқа да әдебиеттердегі ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.7 құрылғыларды қолдану бойынша жазылған қарапайым нұсқаулықтарды түсіну; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаз және цифрлы таныс емес ресурстарды қолдану; 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 11.4.3 қызмет өрісі шеңберінде орналасқан таныс күнделікті және әлеуметтік мәселелер бойынша жинақталған нақты ақпарат туралы өз ойын жинақтау және хабарлау; 11.4.5 жаңалықтар және мәдениетке қатысты музыка, фильмдерге байланысты абстракті тақырыптар бойынша өз ойларын білдіріп, жеке хаттар жазу; 11.4.6 достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге немесе күнделікті өмірде кездесетін тұлғаларға нені басты деп санайтынын анық білдіріп, маңызды ақпаратты қамтитын қысқа жазбахат жазу; 11.4.7 қарапайым дәрістер барысында таныс тақырыпқа қарапайым сөйлеу тілінде нормативтік диалектіде түсінікті етіп айтылғандардың негізгі кезеңдерін тізімдеп жазба ретінде жазу; 11.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, әртүрлі көлемдегі қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу; 11.4.9 оқиғаны жазбаша түрде айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; 11.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 11.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның продуктивті тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік және модальді формаларын қамтитын түрлі типтегі сұрақтарды қолдану; 11.5.6 жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 11.5.7 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, оның ішінде пассивті формалардың үздіксіз артушы әртүрлілігін қолдану; 11.5.8 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша модальді құрылымдардың әртүрлілігін, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 11.5.9 жалпы және оқу тақырыптарының шеңберінде субстантивті қатысуларды, сілтемелік көңіл-күйдің түрлерін қолдану:: wurde + Infinitiv, Prateritum Konjunktiv/; 11.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша aufhoren mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ fur A., Angst haben vorD түріндегі неғұрлым күрделі басқарумен етістіктер және тұрақты етістік тіркестерін қолдану; 11.5.11 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша (obwohl/ obgleich ) жалғаулықтарымен бағыныңқы құрмалас – қарсылықты бағыныңқы сөйлемдерді қолдану; 11.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану; 11.5.13 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша төл және төлеу сөздерді айту тәсілдерін қолдану | |
3-тарау. "Неміс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (оқу жүктемесі төмендетілген) 1-параграф. "Неміс тілі" оқу пәнінің мазмұны
26. "Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 26-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.27. Оқу бағдарламасы оқыған деңгейлеріне, сөйлеу қызметінің (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) төрт түрі бойынша тілдік дағды мен икемін бағалау өлшеміне сәйкес неміс тіліне оқыту кезеңін, жалпы оқыту кезеңінің (10-11 сынып) ұзақ мерзімді жоспарын қамтиды.
28. "Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқыту бөлімдері (Тыңдалым, Айтылым, Оқылым, Жазылым, Неміс тілін қолдану) бойынша құрылған.
29. Әр бөлімшеде көрсетілген оқыту мақсаты сөйлеу қызметінің (Тыңдалым, Айтылым, Оқылым, Жазылым, Неміс тілін қолдану) барлық түрін дамыту бойынша мұғалімге жұмысты жүйелі жоспарлауға, білім алушылардың жетістігін бағалауға, оларды оқытудың келесі кезеңдері бойынша хабардар етуге мүмкіндік береді.
30. Бағдарламаның базалық мазмұнында сыныптар бойынша неміс тілінің жалпы оқу мақсаттары көрсетілген.
31. "Тыңдалым", "Айтылым", "Оқылым" және "Жазылым" бөлімдерінде, шетел тілі (10 сынып – В1.1, 11 сынып – В1.2) оқыту деңгейлерімен белгіленген сөйлеу қызметінің түрлері бойынша мақсаттары, неміс тілінде оқытудың түпкілікті нәтижесі оларға жетуге бағытталған.
32. "Неміс тілін қолдану" бөлімінде білім алушы талап етілген оқу деңгейіне сәйкес неміс тілінің лексикалық-грамматикалық, синтаксистік құрылымын сыпайы қолдану талаптарымен танысады.
33. 10-сыныпқа (В1.1 деңгейі) арналған "Неміс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
34. Мәдениетаралық-коммуникативтік аспект:
1) қоғамдық мәдениет деңгейінде басқа тілді мәдениет өкілдерімен қарым-қатынас жасау;
2) ұзақ талқылаудың негізгі мазмұнын түсіну, достық әңгімелесуде өз пікірін білдіру немесе басқалардан сұхбат алу, тіршілік етуде туындайтын кез-келген ойды білдіру, үйреншікті емес жағдайды шешу үшін көпшілік қарапайым тілдік құралды еркін қолдану;
3) таныс тақырыпқа арналған әңгімеге дайындықсыз қатысу;
4) шағым түсіру;
5) сұхбат/кеңестерде бастамашылық көрсету;
6) таныс немесе қызықтыратын тақырыптарға қарапайым жүйелі мәтіндер жазу;
7) өзінің жеке уайымы мен әсері туралы хабарлап жеке сипаттағы хат жазу;
8) неміс тілін тұтынушылардың елтану және мәдениеттану білімінің болуы, ұлттық сипатының қарым-қатынас нормалары мен стереотипі, ерекшеліктері мен ұлттық менталитеттің ерекшелігін білу, оларды нақты тілдік және мәдени ортада қолдану;
9) пікірлерді білдіру, оларды мәтінде қосу қағидатын білу;
10) әртүрлі коммуникативтік функцияларды орындау үшін пікірлерді қолдану;
11) өзара әрекет ету сызбасына сәйкес айтылатын ойды тізбектеп құру.
35. Тәрбиелік аспект:
1) неміс тілі мен мәдениетке позитивті көзқарас білдіру;
2) әртүрлі көзқарасқа құрметпен, сабырлықпен қарау, толеранттылыққа, Отанға деген сүйіспеншілік сезімін көрсету.
36. Жалпы білім беру аспектісі: неміс тілі арқылы жалпы мәдениетті жоғарылату, тілін үйренетін елі туралы ой-өрісін, білімін, қоршаған орта туралы білімін кеңейту.
37. Дамыту аспекті:
1) неміс тілін үйренуге деген тілдік икем мен тілдік тапқырлықты, сөз тәртібінің мәдениетін, қызығушылығын, тұлғаның жағымды қасиеттерін дамыту: жігерлік, ақыл-есі;
2) тапсырылған параметрлерде тілді тиімді игеруді қамтамасыз ететін анықтамалық әдебиетті, замануи оқыту технологияларын қолдану;
3) өз ой-пікірін ойға қонымды және жүйелі баяндау, көпшілік мақұлдаған тақырыпқа арналған пікірталас, коммуникативтік сипаттағы үйреншікті емес ахуалды шешу;
4) жалпы адамзат мәдениетін дамытуда ұлттық мәдениеттің (өз және басқа тілдік) жетістіктері туралы және басқа мәдениет аясында ана тілі мен мәдениетінің рөлі туралы кеңінен түсінігі болуы тиіс.
38. Стратегиялық аспект: басқа тілдік дербес сөйлесуге қабілетті және дайын , екінші тілдік тұлғалық негізгі сипаттамасын меңгеру.
39. 11-сыныпқа (В1.2-деңгей) арналған "Неміс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
40. Мәдениетаралық-коммуникативтік аспект:
1) басқа тілідік мәдени өкілдерімен барлық деңгейде табысты тілдесу;
2) ұзақ талқылаудың негізгі мазмұнын жете түсіну;
3) туындаған мәселелер бойынша хабарлама-сауалды қабылдау;
4) сұхбаттасу/кеңес үдерісіне қажетті ақпаратты беру (мысалы, дәрігерге өзінің ауру белгісінің нышанын айту);
5) не нәрсенің мәселе болып жатқандығын түсіндіру;
6) қысқа әңгіменің, мақаланың сюжетін, сұхбаттасудың мазмұнын талқылау, деректі фильмді талқылау;
7) анықтайтын сұрақтарға жауап беру және өз пікірін білдіру;
8) бар ақпаратты тексеріп және растап, алдын ала дайындалған сұхбаттасуды өткізу, нақты нұсқау бере отырып, ненің қалай істелінетіні туралы айту;
9) мүдделі саладағы тұрмыстық және тұрмыстық емес мәселелер бойынша деректі ақпаратпен алмасу;
10) қызықтыратын тақырып бойынша қысқа қарапайым эссе жазу;
11) елтаным мен мәдени білімнің болуы, қарым –қатынас жасау нормалары бойынша білім, ұлттық сипаттың өзгешелігі және неміс тілін білетіндердің ұлттық менталитетінің ерекшелігі, еркін тілдік және мәдени ортада қолдану;
12) пікір білдіру ережелерін білу, оларды мәтінде біріктіру;
13) әртүрлі коммуникативтік қызметті орындау үшін өз пікірін еркін қолдану;
14) қарым-қатынас жасау сызбасына сәйкес пікірді дәйекті түрде құру.
41. Тәрбиелік аспект:
1) неміс тілі мен мәдениетіне позитивті қатынас қалыптастыру;
2) әртүрлі көзқарасқа құрметпен қарау, толеранттылық және Отанға деген патриоттық сезім көрсету.
42. Жалпы білім беру аспектісі: мәдениетті дамыту, ой өрісін кеңейту, неміс тілі арқылы ел, қоршаған орта туралы білімдерін жетілдіру.
43. Дамыту аспектісі:
1) тілдік қабілетті және тілдік болжауды, сөйлеу мәдениетін, неміс тілін үйренуге қызығушылықты, тұлғаның жағымды қасиеттерін: зейін, ерік-жігерін арттыру;
2) белгіленген параметрлер бойынша тілді меңгеру тиімділігін қамтамасыз ететін әдеби анықтамалар, оқытудың заманауи технологияларын қолдану;
3) жалпылама тақырыптар бойынша пікірталастар, дәйекті түрде өз ойын білдіру, коммуникативті сипаттағы стандартты емес жағдаяттарды шешу;
4) жалпы адами мәдениеттің дамуында ұлттық мәдениеттің (өзіндік және басқа тілдік) жетістіктері туралы кең көріністің болуы және басқа мәдениетте ана тілі мен мәдениетінің рөлі.
44. Стратегиялық аспект: басқа тілдік дербес сөйлесуге қабілетті және дайын , екінші тілдік тұлғалық негізгі сипаттамасын меңгеру.
2-параграф. Оқытудың мақсаттар жүйесі (төмендетілген оқу жүктемесімен)
45. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бөлімді, үшінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді.
1-бөлім. Тыңдалым :
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.1.1 әдеби нормаға сәйкес анық айтылған мектепте, демалыста таныс тақырыптардың негізгі ережелерін түсіну | 11.1.1 кәсіби ортада кездесетін белгілі тақырыптарға арналған әдеби нормалар шегінде анық айтылған сөздердің негізгі ережелерін түсіну |
10.1.2 егерде анық, айтылымы таныс болса, күнделікті мәселелер туралы және оқу туралы қарапайым ақпараттық хабарламаларды, оның ішінде негізгі ойды түсіну | 11.1.2 оқу және болашақ кәсібіи қызметке байланысты күнделікті сұрақтар мен тақырыптар туралы ақпараттық хабарламаларды түсіну |
10.1.3 барлығы анық, әдеби тілде айтылатын жағдайда, ұзақ пікірталастың негізгі кездерін түсіну | 11.1.3 барлығы анық, әдеби тілде айтылған жағдайда ұзақ пікірталастың негізгі сәттерән түсіну |
10.1.4 сөйлеу мәні таныс, ал сөзі қарапайым және құрылымы анық болған жағдайда оқу тақырыбы бойынша дәрісті не әңгімені түсіну | 11.1.4 сөйлеу мәні таныс, ал сөздің өзі қарапайым және құрылымы анық болған жағдайда оқу және кәсіби тақырып боынша дәрісті немесе әңгімені түсіну |
10.1.5 асықпай, анық нормативке сәйкес сөйлеген жағдайда таныс тақырыптарды жалпылама қысқа қарапайым әңгімелерді түсіну | 11.1.5 таныс тақырыптарға асықпай, анық сөйлеген жағдайда қысқа қарапайым әңгімелерді түсіну |
10.1.6 қарапайым техникалық ақпаратты түсіну, мысалы, күнделікті қолданатын аспаптарды пайдалану ережесі | 11.1.6 техникалық сипаттағы нұсқаулықтарды түсіну |
10.1.7 радио бойынша жаңалықтар легінің негізгі ережелері мен ақырын және анық естілетін, жазылған таныс тақырыптарға араналған қарапайым тақараптарды түсіну | 11.1.7 нақты, нормативке сәйкес айтылатын радиода не жазбада кездетін, көбінесе қызықтыратын материалдар бар ақпаратты түсіну |
10.1.8 қызықтыратын тақырып бойынша телевизиялық бағдарламаның артық бөлігін түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәріс, репортаж, егер олар ақырын және анық естілсе | 11.1.8 қызықтыратын тақырыптар бойынша телеарна материалдардың көбірек бөлігін түсіну, мысалы, егерде олар анық және баяу айтылса, онда сұхбаттасу, интервью, қысқа дәрістер |
2-бөлім. Айтылым:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.2.1 шапшаң, қарапайым тілде қызықтыратын мәселелер бойынша дәйекті түрдегі бекітуді сипаттай алу | 11.2.1 шапшаң, қарапайым тілде қызықтыратын мәселелер бойынша дәйекті түрдегі бекітуді сипаттай алу |
10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, тәжірибені, осы тәжірибеге байланысты реакциясын, сезімін суреттеу | 11.2.2 шапшаң бірдеңені ,суреттеу не болмаса дәйекті түрдегі бекітуді айту, кітаптың не фильмнің сюжетін айту және оған деген өзінің реакциясын айту |
10.2.3 оның ойын түсіну қиын болмайтын. дәлелді құру | 11.2.3 жалпылама және оқу тақырыптарына қатысты сұхбаттасушының көзқарасын бағалау және өз пікірін түсіндіру, негіздеу |
10.2.4 қысқаша бірдеңенің себептерін түсіндіру және бірдеңенің шешімін әртүрлі нұсқада, жоспар және әрекет арқылы түсіндіру | 11.2.4 жанжақты бірдеңенің себептерін түсіндіру және бірдеңенің шешімін әртүрлі нұсқада, жоспар және әрекет арқылы түсіндіру |
10.2.5 екіпіндегі акцент пен интонацияға қарамастан түсінуге болатын тұрмыстық және оқу тақырыбы шеңберінде қысқаша және дайындалған хабарламалар жасау | 11.2.5 екіпіндегі акцент пен интонацияға қарамастан түсінуге болатын қызметтің кәсіби саласындағы тұрмыстық және оқу тақырыбы шеңберінде қысқаша және дайындалған хабарламалар жасау |
10.2.6 таныс тақырып бойынша алдын ала дәріс дайындау, оның мазмұны практика жүзінде түсінікті болады және негізгі ережелері нақты түсіндіріледі | 11.2.6 таныс тақырып бойынша алдын ала ауқымды дәріс дайындау, оның мазмұны практика жүзінде түсінікті болады және негізгі ережелері нақты түсіндіріледі |
10.2.7 өзінің сөйлеуі бойынша сұрақтарға жауап беру, бірақ, егерде сұрақ жылдам айтылса, оны қайталауды өтіну | 11.2.7 өзінің сөйлеуі бойынша сұрақтарға жауап беру, бірақ, егерде сұрақ жылдам айтылса, оны қайталауды өтіну |
10.2.8 өзінің сезімін және реакциясын қарапайым мәтінде қисынды тұжырымдап, тәжірибені бейнелеу | 11.2.8 өзінің сезімін және реакциясын қарапайым мәтінде қисынды тұжырымдап, тәжірибені бейнелеу |
3-бөлім. Оқылым:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.3.1 қызықтыратын материалдар бойынша деректі ақпараттар бар қарапайым мәтіндерді оқу және оларды нақты түсіну | 11.3.1 қызықтыратын материалдар бойынша деректі ақпараттар бар қарапайым мәтіндерді оқу және оларды егжей-тегжей түсіну |
10.3.2 бір-біреумен үнемі хат алмасуға мүмкіндік беретін жеке басына қатысты хаттағы оқиғанын, сезімнің және ынтаның суреттеуін түсіну сипаттауын түсіну | 11.3.2 бір-біреумен үнемі хат алмасуға мүмкіндік беретін жеке басына қатысты хаттағы оқиғанын, сезімнің және ынтаның суреттеуін түсіну |
10.3.3 нақты бір тапсырманы орындау үшін ақпаратты мәтіннің әртүрлі бөлімдерінен не болмаса әртүрлі мәтіндерден жинақтау және қажетті ақпаратты табу үшін үлкен мәтінді қарау | 11.3.3 нақты бір тапсырманы орындау үшін ақпаратты мәтіннің әртүрлі бөлімдерінен не болмаса әртүрлі мәтіндерден жинақтау және қажетті ақпаратты табу үшін көлемі үлкен мәтінді қарау |
10.3.4 күнделікті жазба материалдарынан өзекті ақпаратты түсіну және табу, мысалы, хаттардан, жазбашалардан не болмаса қысқа ресми құжаттардан | 11.3.4 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары шеңберінде көркем не көркем емес әдебиеттен ұзын мәтіндерді оқу |
10.3.5 бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндерден қандай негізгі қорытынды жасалғанын түсіну | 11.3.5 мәтінде қарастырылған тақырып бойынша ойларды түсіну |
10.3.6 газет мақалаларынан таныс тақырыпқа негізгі ережелерді зерделеу | 11.3.6 әртүрлі газет мақалаларынан таныс тақырыпқа негізгі ережелерді зерделеу |
10.3.7 қарапайым тілмен жазылған ережелерді түсіну, мысалы қауіпсіздік ережесі | 11.3.7 жабдықтарды қолдану бойынша қарапайым нұсқауларды түсіну |
10.3.8 мағынаны тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | 11.3.8 мағынаны тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану |
10.3.9 жалпылама және оқу тақырыптарына қысқа мәтіндерде келтірілген дәлелдердің сәйкес еместігін анықтау | 11.3.9 жалпылама және оқу тақырыптарына ұзын мәтіндерде келтірілген дәлелдердің сәйкес еместігін анықтау |
4-бөлім. Жазылым:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.4.1 жеке тұрған элементтерді байланыстырып, таныс және қызықтыратын мәселелер бойынша қарапайым мәтіндерді жазу | 11.4.1 жеке тұрған элементтерді байланыстырып, көлемі ауқымды таныс және қызықтыратын мәселелер бойынша қарапайым мәтіндерді жазу |
10.4.2 таныс және қызықтыратын мәселелер бойынша қарапайым сипаттамалар жазу | 11.4.2 қарапайым байланысы бар мәтінде өз сезімі мен реакциясын тқжырымдап, өзінің тәжірибесін жазу |
10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа және қарапайым эссе жазу | 11.4.3 күнделікті таныс және әлеуметтік мәселелер бойынша іс жүзінде жиналған ақпараттарды қосындылау және еркін өз ойын жеткізу |
10.4.4 қажетті ақпаратты сұрап, жеке басына қатысты жазбалар мен хаттар жазу | 11.4.4 қажетті ақпаратты сұрап, жеке басына қатысты жазбалар мен хаттар жазу |
10.4.5 өзінің сезімін, оқиғасын және тәжірибесін сипаттап, хат жазу | 11.4.5 мәдениет: ән-күй, фильмдерге қатысты абстракты тақырыптар бойынша өзінің ойын білідіріп және жаңалықтарды айтып, хат жазу |
10.4.6 сұрақтар туындататын, мәселелерді түсіндіретін хабарламаларды жазу | 11.4.6 достарына, ұстаздарына, қызмет көрсетуші қызметкерлерге не болмаса күнделікті өмірде жиі көрінетіндерге маңыздыны айтып жазулар жазу |
10.4.7 егерде қызықтыратын тақырып бойынша болса, кейін қолдануға болатын айтып тұру арқылы нақты жазулар жазу | 11.4.7 егерде тақырып таныс болса, сөйлеу қарапайым және нақты, нормативтік диалекте болса, дәріс уақытында негізгі ойлардың тізімі түрінде жазулар жасау |
10.4.8 тұпнұсқа мәтіннің құрылымы мен тұжырымдамасын қолданып, қысқа жазба үзінділерді қарапайым тілмен қайталау | 11.4.8 тұпнұсқа мәтіннің құрылымы мен тұжырымдамасын қолданып, әртүрлі көлемдегі қысқа жазба үзінділерді қарапайым тілмен қайталау |
10.4.9 жазба түрінде оқиғаны айту | 11.4.9 жазба түрінде оқиғаны айту |
5-бөлім. Неміс тілінің қолданысы:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.5.1 таныс /таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша абстракті құрама есімдерді және күрделі есім топтарын қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша абстракті құрама есімдерді және күрделі есім топтарын қолдану |
10.5.2 сөйлеуде шектеусіз белгісіз, сілтеу, қатыстық есімдіктерді, сонымен қатар, сын есім мен үстеулердің салыстыру шырайларын қолдану | 11.5.2 сөйлеуде шектеусіз белгісіз, сілтеу, қатыстық есімдіктерді, сонымен қатар, сын есім мен үстеулердің салыстыру шырайларын қолдану |
10.5.3зат есім мен сын есімнің септелуін, зат есімнің көпше түрі туралы білімдерін жүйелеу, таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша аталған білімді қолдану | 11.5.3 зат есім мен сын есімнің септелуін, зат есімнің көпше түрі туралы білімдерін жүйелеу, таныс /таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша аталған білімді қолдану |
10.5.4 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша сөз сөйлеуді құру үшін шектеусіз сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффикс, сөздерді қосу, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таратылған бағалау лексиканы), синоним, антоним және басқа да көмекші сөздерді қолдану | 11.5.4 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша сөз сөйлеуді құру үшін шектеусіз сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффикс, сөздерді қосу, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таратылған бағалау лексиканы), синоним, антоним және басқа да көмекші сөздерді қолдану |
10.5.5 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша әртүрлі мезгіл және модаль етістіктерді қамтыған сұрақтарды қолдану | 11.5.5 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша әртүрлі мезгіл және модаль етістіктерді қамтыған әртүрлі сұрақтарды қолдану |
10.5.6 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша Partizip I және Partizip II (der lesende Schűler; das gelesene Buch) таралған анықтауышты қолдану | 11.5.6 жартылай таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша Partizip I және Partizip II (der lesende Schűler; das gelesene Buch) таралған анықтауышты қолдану |
10.5.7 кейбір пассивті және әртүрлі мезгілдегі етістіктерді және олардың баламасын, модаль етістіктерді таныс жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану | 11.5.7 үздіксіз көбейген пассив және әртүрлі мезгілдегі етістіктерді және олардың баламасын, модаль етістіктерді таныс, жартылай таныс емес жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану |
10.5.8 мүмкіндікті білдіру, модальдің әртүрлі тәсілдері бойынша білімді жүйелеу үшін haben/ sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану | 11.5.8 әртүрлі модаль құрылымдарды, құрмалас салалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары шеңберінде қолдану |
10.5.9 сыпайы өтініште, жанама сұрақта ob жалғаулықпен Konjunktiv форманы haben, sein, werden, kőnnen, mőgen етістіктерді таныс жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану | 11.5.9 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша субстантивтенген есімше, шартты рай формасы: wűrde + Infinitiv тіркесін, Präteritum Konjunktiv қолдану |
10.5.10 басқарумен жиі қолданатын етістіктерді қолдану; использовать после глаголов типа beginnen, vorhaben етістіктерден кейін, сочетаний типа den Wunsch haben + тіркесті Infinitiv с zu (Ich habe vor, eine Reise zu machen) маңызы бар етістіктерді таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша қолдану | 11.5.10 жартылай таныс және таныс емес жалпылама және оқу тақырыптарында етістіктерді және тұрақты етістік тіркестерді aufhören mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ für A., Angst haben vorD күрделі басқарумен қолдану |
10.5.11 сабақтас және салалас құрмалас сөйлемдерді жалғаулықтарымен және жалғаулық сөздерімен таныс/таныс емес жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану | 11.5.11 қарсылықты бағыныңқылы сөйлем –сабақтас құрмалас сөйлемді obwohl/ obgleich жалғаулығымен таныс және жартылай таныс емес сөйлемдерде қолдану |
10.5.12 сөйлеуде қосымша сөздердің қызметтік маңыздылығы туралы білімдерін қолдану; мәтіндердің тұтастығын қамтамасыз ететін әртүрлі байланыс құралдарын, орамдылығын (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt) үстеу көмегімен. | 11.5.12 сөйлеуде қосымша сөздердің қызметтік маңыздылығы туралы білімдерін қолдану; мәтіндердің тұтастығын қамтамасыз ететін әртүрлі байланыс құралдарын, орамдылығын (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt) үстеу көмегімен. |
10.5.13 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша төл және төлеу сөздердің білдіру тәсілдерін қолдану | 10.5.13 таныс және жартылай таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша төл және төлеу сөздердің білдіру тәсілдерін қолдану |
46. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлім ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылды.
47. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқу жүктемесі төмендетілген)
10-сынып (В1.1):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Әлеуметтік кепілдік – мемлекет жетістігі: | Тыңдалым | 10.1.1 мектепте, демалыста жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.5 баяу, нақты нормативке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы теледидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.5 тақырыпқа қатысты тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, алдын-ала дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 10.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін өте үлкен мәтінді қарап, сондай-ақ нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр түрлі бөліктерінен немесе әр түрлі мәтіндерден ақпаратты жинау; 10.3.4 күнделікті жазбаша материалда, мысалы, хаттарда, брошюраларда және қысқа ресми құжаттарда өзекті ақпаратты табу және түсіну; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаздағы және цифрлы кейбір таныс емес ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 10.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 10.4.2 таныс, қызықты сұрақтар қатары бойынша қарапайым, егжей-тегжейлі сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа эссе жазу; 10.4.6 проблеманы айқындап түсіндіретін, сұрақ қойылған хабарламаларды жазу; 10.4.7 қызықтыратын тақырып бойынша ауызша айтылғанды кейіннен қолдануға болатындай етіп, нақты жазба жазу; 10.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; 10.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 10.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі шақ формаларын және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, кейбір пассивті формаларды қолдану; 10.5.8 міндеттілікті, мүмкіндікті білдіру үшін haben/sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану, модальділіктің түрлі тәсілдері туралы білімді жүйелеу; 10.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша басқарумен жиі қолданылатын етістіктерді beginnen, vorhaben/бегиннен, форабен етістіктерінен кейін den Wunsch haben + Infinitiv-тегі мағыналық етістіктерді zu мен (Ich habe vor, eine Reise zu machen тіркестерін қолдану; 10.5.11 таныс, таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша жалғаулықтар мен жалғаулық сөздерді пайдалана отырып, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 10.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану | |
2-тоқсан | ||
2. Кәсібилік: уақыт талабы: | Тыңдалым | 10.1.2 оқумен байланысты күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын егжей-тегжейлі және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.6 қарапайым техникалық ақпаратты түсіну, мысалы, күнделікті қолданылатын құрылғыларды пайдалану ережелері; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпарат мәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы теледидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.2 хат алмасу бойынша досымен үнемі қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін шектерде жеке хаттардағы оқиғалардың, сезімдердің және тілектердің сипаттамасын түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін өте үлкен мәтінді қарап, сондай-ақ нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр түрлі бөліктерінен немесе әр түрлі мәтіндерден ақпаратты жинау; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.7 қарапайым тілде жазылған ережелерді мысалы, қауіпсіздік ережелерін түсіну; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаздағы және цифрлы кейбір таныс емес ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 10.4.2 таныс, қызықты сұрақтар қатары бойынша қарапайым, егжей-тегжейлі сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа эссе жазу; 10.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып, қажетті қарапайым ақпарат сұрап жеке хат және жазбалар жазу; 10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін егжей-тегжейлі сипаттайтын хаттар жазу; 10.4.6 проблеманы айқындап түсіндіретін, сұрақ қойылған хабарламаларды жазу; 10.4.7 қызықтыратын тақырып бойынша ауызша айтылғанды кейіннен қолдануға болатындай етіп, нақты жазба жазу; 10.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу; 10.4.9 оқиғаны жазбаша түрде айтып шығу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; 10.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 10.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі шақ формаларын және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, кейбір пассивті формаларды қолдану; 10.5.8 міндеттілікті, мүмкіндікті білдіру үшін haben/sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану, модальділіктің түрлі тәсілдері туралы білімді жүйелеу; 10.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша басқарумен жиі қолданылатын етістіктерді beginnen, vorhaben/бегиннен, форабен етістіктерінен кейін den Wunsch haben + Infinitiv-тегі мағыналық етістіктерді zu мен (Ich habe vor, eine Reise zu machen тіркестерін қолдану; 10.5.11 таныс, таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша жалғаулықтар мен жалғаулық сөздерді пайдалана отырып, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 10.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану | |
3-тоқсан | ||
3. Көшбасшылық қасиеттерді қалай дамытамыз? | Тыңдалым | 10.1.1 мектепте, демалыста жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпарат мәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы теледидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.2 хат алмасу бойынша досымен үнемі қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін шектерде жеке хаттардағы оқиғалардың, сезімдердің және тілектердің сипаттамасын түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін өте үлкен мәтінді қарап, сондай-ақ нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр түрлі бөліктерінен немесе әр түрлі мәтіндерден ақпаратты жинау; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаздағы және цифрлы кейбір таныс емес ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 10.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 10.4.2 таныс, қызықты сұрақтар қатары бойынша қарапайым, егжей-тегжейлі сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа эссе жазу; 10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін егжей-тегжейлі сипаттайтын хаттар жазу; 10.4.6 проблеманы айқындап түсіндіретін, сұрақ қойылған хабарламаларды жазу; 10.4.7 қызықтыратын тақырып бойынша ауызша айтылғанды кейіннен қолдануға болатындай етіп, нақты жазба жазу; 10.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; 10.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 10.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі шақ формаларын және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, кейбір пассивті формаларды қолдану; 10.5.8 міндеттілікті, мүмкіндікті білдіру үшін haben/sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану, модальділіктің түрлі тәсілдері туралы білімді жүйелеу; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша ob/об жалғаулығымен жанама сұрақтарды, ынтаны, сыпайы өтінішті білдіру үшін haben, sein, werden, konnen, mogen етістіктерінен шығатын Konjunktiv формаларын қолдану; 10.5.11 таныс, таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша жалғаулықтар мен жалғаулық сөздерді пайдалана отырып, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 10.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану; 10.5.13 таныс жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша төл және төлеу сөздерді айту тәсілдерін қолдану | |
4-тоқсан | ||
4. Ғылым мен техника: | Тыңдалым | 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпарат мәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы теледидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.5 тақырыпқа қатысты тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, алдын-ала дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін өте үлкен мәтінді қарап, сондай-ақ нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр түрлі бөліктерінен немесе әр түрлі мәтіндерден ақпаратты жинау; 10.3.4 күнделікті жазбаша материалда, мысалы, хаттарда, брошюраларда және қысқа ресми құжаттарда өзекті ақпаратты табу және түсіну; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаздағы және цифрлы кейбір таныс емес ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 10.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 10.4.2 таныс, қызықты сұрақтар қатары бойынша қарапайым, егжей-тегжейлі сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа эссе жазу; 10.4.6 проблеманы айқындап түсіндіретін, сұрақ қойылған хабарламаларды жазу; 10.4.7 қызықтыратын тақырып бойынша ауызша айтылғанды кейіннен қолдануға болатындай етіп, нақты жазба жазу; 10.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; 10.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 10.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі шақ формаларын және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, кейбір пассивті формаларды қолдану; 10.5.8 міндеттілікті, мүмкіндікті білдіру үшін haben/sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану, модальділіктің түрлі тәсілдері туралы білімді жүйелеу; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша ob/об жалғаулығымен жанама сұрақтарды, ынтаны, сыпайы өтінішті білдіру үшін haben, sein, werden, konnen, mogen етістіктерінен шығатын Konjunktiv формаларын қолдану; 10.5.11 таныс, таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша жалғаулықтар мен жалғаулық сөздерді пайдалана отырып, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 10.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану | |
11 – сынып (В1.2):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Әлеуметтік кепілдік - мемлекет жетістігі: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативтке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар, әрекетті және бір істі шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.5 мәтінде қозғалған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаз және цифрлы таныс емес ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 11.4.2 қарапайым мәтінге өз сезімдері мен реакциясын тұжырымдай отырып, өз тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 қызмет өрісі шеңберінде орналасқан таныс күнделікті және әлеуметтік мәселелер бойынша жинақталған нақты ақпарат туралы өз ойын жинақтау және хабарлау; 11.4.4 кез келген қажетті ақпаратты сұрата отырып, маңызды деп есептейтін нәрсені нақты баяндай отырып жеке хаттар мен жазбаларды жазу; 11.4.7 қарапайым дәрістер барысында таныс тақырыпқа қарапайым сөйлеу тілінде нормативтік диалектіде түсінікті етіп айтылғандардың негізгі кезеңдерін тізімдеп жазба ретінде жазу; 11.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, әртүрлі көлемдегі қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; 11.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 11.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның продуктивті тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік және модальді формаларын қамтитын түрлі типтегі сұрақтарды қолдану; 11.5.6 жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 11.5.7 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, оның ішінде пассивті формалардың үздіксіз артушы әртүрлілігін қолдану; 11.5.8 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша модальді құрылымдардың әртүрлілігін, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 11.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша aufhoren mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ fur A., Angst haben vorD түріндегі неғұрлым күрделі басқарумен етістіктер және тұрақты етістік тіркестерін қолдану; 11.5.11 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша (obwohl/ obgleich ) жалғаулықтарымен бағыныңқы құрмалас – қарсылықты бағыныңқы сөйлемдерді қолдану; 11.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану | |
2-тоқсан | ||
2. Кәсібилік – уақыт талабы: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 11.1.2 оқуға және болашақ кәсіби қызметке байланысты күнделікті сұрақтар мен тақырыптар туралы егжей-тегжейлі қарапайым ақпараттық хабарламаларды түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативтке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.6 техникалық сипаттағы нақты нұсқаулықтарды түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар, әрекетті және бір істі шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 хат алмасу бойынша досымен үнемі қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін шектерде жеке хаттардағы оқиғалардың, сезімдердің және тілектердің сипаттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көркем және басқа да әдебиеттердегі ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.7 құрылғыларды қолдану бойынша жазылған қарапайым нұсқаулықтарды түсіну; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаз және цифрлы таныс емес ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 11.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 11.4.2 қарапайым мәтінге өз сезімдері мен реакциясын тұжырымдай отырып, өз тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 қызмет өрісі шеңберінде орналасқан таныс күнделікті және әлеуметтік мәселелер бойынша жинақталған нақты ақпарат туралы өз ойын жинақтау және хабарлау; 11.4.5 жаңалықтар және мәдениетке қатысты музыка, фильмдерге байланысты абстракті тақырыптар бойынша өз ойларын білдіріп, жеке хаттар жазу; 11.4.6 достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге немесе күнделікті өмірде кездесетін тұлғаларға нені басты деп санайтынын анық білдіріп, маңызды ақпаратты қамтитын қысқа жазбахат жазу; 11.4.7 қарапайым дәрістер барысында таныс тақырыпқа қарапайым сөйлеу тілінде нормативтік диалектіде түсінікті етіп айтылғандардың негізгі кезеңдерін тізімдеп жазба ретінде жазу; 11.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, әртүрлі көлемдегі қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу; 11.4.9 оқиғаны жазбаша түрде айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; 11.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 11.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның продуктивті тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік және модальді формаларын қамтитын түрлі типтегі сұрақтарды қолдану; 11.5.6 жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 11.5.7 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, оның ішінде пассивті формалардың үздіксіз артушы әртүрлілігін қолдану; 11.5.8 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша модальді құрылымдардың әртүрлілігін, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 11.5.9 жалпы және оқу тақырыптарының шеңберінде субстантивті қатысуларды, сілтемелік көңіл-күйдің түрлерін қолдану:: wurde + Infinitiv, Prateritum Konjunktiv/; 11.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша aufhoren mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ fur A., Angst haben vorD түріндегі неғұрлым күрделі басқарумен етістіктер және тұрақты етістік тіркестерін қолдану; 11.5.11 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша (obwohl/ obgleich ) жалғаулықтарымен бағыныңқы құрмалас – қарсылықты бағыныңқы сөйлемдерді қолдану; 11.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану; 11.5.13 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша төл және төлеу сөздерді айту тәсілдерін қолдану | |
3-тоқсан | ||
3. Көшбасшылық қасиеттерді қалай дамытамыз: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 11.1.2 оқуға және болашақ кәсіби қызметке байланысты күнделікті сұрақтар мен тақырыптар туралы егжей-тегжейлі қарапайым ақпараттық хабарламаларды түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативтке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар, әрекетті және бір істі шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.5 тақырыпқа қатысты оқу және кәсіби салалар бойынша қысқаша, алдын-ала дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 хат алмасу бойынша досымен үнемі қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін шектерде жеке хаттардағы оқиғалардың, сезімдердің және тілектердің сипаттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көркем және басқа да әдебиеттердегі ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаз және цифрлы таныс емес ресурстарды қолдану; 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 11.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; 11.4.2 қарапайым мәтінге өз сезімдері мен реакциясын тұжырымдай отырып, өз тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 қызмет өрісі шеңберінде орналасқан таныс күнделікті және әлеуметтік мәселелер бойынша жинақталған нақты ақпарат туралы өз ойын жинақтау және хабарлау; 11.4.6 достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге немесе күнделікті өмірде кездесетін тұлғаларға нені басты деп санайтынын анық білдіріп, маңызды ақпаратты қамтитын қысқа жазбахат жазу; 11.4.7 қарапайым дәрістер барысында таныс тақырыпқа қарапайым сөйлеу тілінде нормативтік диалектіде түсінікті етіп айтылғандардың негізгі кезеңдерін тізімдеп жазба ретінде жазу; 11.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, әртүрлі көлемдегі қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу; 11.4.9 оқиғаны жазбаша түрде айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; 11.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 11.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның продуктивті тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік және модальді формаларын қамтитын түрлі типтегі сұрақтарды қолдану; 11.5.7 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, оның ішінде пассивті формалардың үздіксіз артушы әртүрлілігін қолдану; 11.5.8 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша модальді құрылымдардың әртүрлілігін, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 11.5.9 жалпы және оқу тақырыптарының шеңберінде субстантивті қатысуларды, сілтемелік көңіл-күйдің түрлерін қолдану:: wurde + Infinitiv, Prateritum Konjunktiv/; 11.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша aufhoren mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ fur A., Angst haben vorD түріндегі неғұрлым күрделі басқарумен етістіктер және тұрақты етістік тіркестерін қолдану; 11.5.11 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша (obwohl/ obgleich ) жалғаулықтарымен бағыныңқы құрмалас – қарсылықты бағыныңқы сөйлемдерді қолдану; 11.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану; 11.5.13 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша төл және төлеу сөздерді айту тәсілдерін қолдану | |
4-тоқсан | ||
4. Экономика және елдің бәсекеге қабілеттілігі: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама нысаны таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативтке сәйкес айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидидар бағдарламаларының басым бөлігін, мысалы, сұхбаттарды, қысқа дәрістерді, репортаждарды баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар, әрекетті және бір істі шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің сөйлеген сөзі бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған болса, оны қайталап қоюды өтіну | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көркем және басқа да әдебиеттердегі ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.7 құрылғыларды қолдану бойынша жазылған қарапайым нұсқаулықтарды түсіну; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін қағаз және цифрлы таныс емес ресурстарды қолдану; 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 11.4.3 қызмет өрісі шеңберінде орналасқан таныс күнделікті және әлеуметтік мәселелер бойынша жинақталған нақты ақпарат туралы өз ойын жинақтау және хабарлау; 11.4.5 жаңалықтар және мәдениетке қатысты музыка, фильмдерге байланысты абстракті тақырыптар бойынша өз ойларын білдіріп, жеке хаттар жазу; 11.4.6 достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге немесе күнделікті өмірде кездесетін тұлғаларға нені басты деп санайтынын анық білдіріп, маңызды ақпаратты қамтитын қысқа жазбахат жазу; 11.4.7 қарапайым дәрістер барысында таныс тақырыпқа қарапайым сөйлеу тілінде нормативтік диалектіде түсінікті етіп айтылғандардың негізгі кезеңдерін тізімдеп жазба ретінде жазу; 11.4.8 берілген мәтіннің алғашқы редакциясы мен құрылымын пайдаланып, әртүрлі көлемдегі қысқаша жазба үзінділерін қарапайым тілмен қайта жазу; 11.4.9 оқиғаны жазбаша түрде айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; 11.5.2 сөйлеу барысында шектеусіз көлемде сілтеу, қатыстық, белгісіздік есімдіктерін, сонымен қатар, сын есім мен үстеулерді, олардың салыстырмалы шырайларын қолдану; 11.5.3 зат есім мен сын есімдердің септелуі, көпше түрдегі зат есімдердің жасалуы туралы білімдерді жүйелеу, аталған білімдерді таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыруға қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ой құрастыру үшін сөзжасамның продуктивті тәсілдерін (аффиксация, сөздерді біріктіру, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таралған бағалау лексикасы), синонимдер, антонимдер және өзге де көмекші сөздерді шектеусіз қолдану; 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік және модальді формаларын қамтитын түрлі типтегі сұрақтарды қолдану; 11.5.6 жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары шеңберінде Partizip I және Partizip II (der lesende Schuler; das gelesene Buch/ таралған анықтамаларды қолдану; 11.5.7 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі мезгілдік формаларын, модальді етістіктерді және олардың эквиваленттерін, оның ішінде пассивті формалардың үздіксіз артушы әртүрлілігін қолдану; 11.5.8 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша модальді құрылымдардың әртүрлілігін, салалас құрмалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолдану; 11.5.9 жалпы және оқу тақырыптарының шеңберінде субстантивті қатысуларды, сілтемелік көңіл-күйдің түрлерін қолдану:: wurde + Infinitiv, Prateritum Konjunktiv/; 11.5.10 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша aufhoren mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ fur A., Angst haben vorD түріндегі неғұрлым күрделі басқарумен етістіктер және тұрақты етістік тіркестерін қолдану; 11.5.11 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша (obwohl/ obgleich ) жалғаулықтарымен бағыныңқы құрмалас – қарсылықты бағыныңқы сөйлемдерді қолдану; 11.5.12 сөйлеу барысында көмекші сөздердің қызметтік маңыздылығы, мәтін тұтастығын, байланыстылығын қамтамасыз ету үшін (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt үстеулерінің көмегімен ондағы түрлі байланыс құралдары туралы білімдерін қолдану; 11.5.13 таныс, жартылай таныс емес жалпы және оқу тақырыптарының қатары бойынша төл және төлеу сөздерді айту тәсілдерін қолдану | |
4-тараумен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 102-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу бағдарламасының айрықша ерекшелігі – тек пәндік білімді қалыптастыруға ғана емес, сонымен қатар әртүрлі дағдыларды дамытуға ерекше көңіл бөлінеді. Оқу мақсаттарының жүйесі білім алушылардың бойында келесі негізгі құндылықтарды сіңіруге негізделген: қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік, сыйластық, ынтымақтастық, еңбек пен шығармашылық, ашықтық, өмір бойы білім алу. Француз тілінің оқу бағдарламасы білім алушыларға әртүрлі аудиториялармен тиімді әрекеттесу мүмкіндігін беруді көздейді. Бұл мақсат мектеп жағдайында құрдастарымен, мұғалімдермен және басқалармен өзара әрекеттесу, сондай-ақ бейресми және ресми, ауызша және жазбаша презентацияларды қамтитын интерактивті тапсырмалар арқылы қол жеткізіледі. Интернет мүмкіндіктерін пайдалана отырып, сыныптан тыс жұмыстар, әртүрлі елдердің француз тілінде сөйлейтіндермен онлайн байланысы бойынша жұмыстар жүргізілуде.
Француз тілін білу білім алушыларға:
1) француз тілі қалай қолданылады, тілді үйрену кезінде ережелерді сақтауға;
2) жалпы және оқу бағдарламаларының кең ауқымы бойынша пікірталасқа қалай ашық және өнімді қолдау көрсетуді;
3) қосымша мәтіндердегі, әңгімелердегі және талқылаулардағы мағына мен толық ақпараттарды;
4) аргумент құрастыру кезінде нақты тақырыптар бойынша алуан түрлі лексикалық материалды қалай пайдалануға көмектеседі.
Білім алушылар:
1) көркем әдебиеттегі бейтаныс сөздердің мағынасын контекст бойынша ажыратады;
2) дұрыс екпінді, интонация мен формалдылықты сақтай отырып, еркін және дұрыс сөйлей алады;
3) француз тілін университетте және одан тыс жерлерде қолдануға үміттеніп, құрдастарымен қарым-қатынас жасау, олардың болжамдары мен пікірлерімен, білім алушытер үшін пайдалы түсініктемелер мен жауаптармен бөлісе алады;
4) көптеген көркем және ғылыми әдебиеттерді сенімді және ықыласпен оқи алады;
5) француз тілінде сөйлейтін және ана тілінде сөйлемейтін адамдармен сөйлесе алады.
3. "Француз тілі" пәнінің оқу бағдарламасы В2 тілді меңгеру деңгейін келесі компоненттер арқылы дамытуға бағытталған:
1) талдау, бағалау және шығармашылық ойлау дағдыларын дамытуға ықпал ететін әртүрлі тапсырмалар арқылы;
2) алуан түрлі жазбаша және ауызша ақпарат көздерімен танысу арқылы;
3) ынталандырушы және ынталандырушы субъект арқылы.
2-тарау. "Француз тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Француз тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Француз тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. 10-сыныпқа арналған "Француз тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Тыңдалым. Еркін пікірталастың негізгі мазмұнын түсіну, жалпы және оқу бағдарламаларының кең ауқымы бойынша мұғалімнің қолдауынсыз ұзақ талқылауда, соның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша пікірталастағы аргументтің егжей-тегжейлері. Жалпы және оқу бағдарламаларының үлкен саны бойынша еркін пікірталас барысында, оның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша пікірталас кезінде спикер(лердің) көзқарасын немесе пікірін мойындау. Еркін талқылау контекстінен мағынаны анықтау. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламалары бойынша спикерлердің көзқарастары мен айқын келісу дәрежесі. Жалпы және оқу бағдарламаларының ауқымы бойынша еркін пікірталастағы дәлелдердегі қайшылықтарды анықтау;
2) Айтылым. Ресми және бейресми сөйлеу мәнерлерін пайдалану, әртүрлі жалпы және оқу бағдарламалары бойынша ақпарат алу үшін қиын сұрақтар қою және оларға жауап беру. Өзінің және басқалардың көзқарасын түсіндіру және негіздеу, жалпы және білім беру тақырыптары бойынша өсіп келе жатқан пікірталас мазмұнының әртүрлілігі аясында басқа адамдардың пікірлерін бағалау және түсініктеме беру. Әртүрлі жалпы және білім беру тақырыптары бойынша гипотезаларды ұсыну мақсатында құрдастарымен өзара әрекеттесу. Пікірталастың ағымын басқару және пікірталас кезінде перефраза және түзету арқылы тілді өзгерту. Жалпы және оқу бағдарламаларының ауқымында сәйкес арнайы сөздік пен синтаксисті пайдалану;
3) Оқылым. Көлемді мәтіндердің негізгі идеясын түсіну, таныс тақырыптар бойынша, оқу бағдарламасының тақырыптары мен таныс емес тақырыптар бойынша әртүрлі стильдер мен жанрлардың көлемді мәтіндерінен нақты ақпарат пен бөлшектерді тану. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша жақынырақ оқуға лайық мәтіндердің мазмұнын анықтау үшін ұзақ мәтіндерді қайталап оқу. Таныс және бейтаныс тақырыптарға, сондай-ақ оқу жоспарындағы тақырыптарға әртүрлі көркем және көркем әдебиет мәтіндерін оқу. Оқу бағдарламасындағы таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша, сондай-ақ кейбір таныс емес тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердің мазмұнына негізделген қорытындылар. Оқу бағдарламасынан таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердің авторының көзқарасы мен пікірін анықтау. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша ұзақ мәтіндерді (абзац аралығы) әзірлеу үлгілері. Мағынаны нақтылау және түсінуді тереңдету үшін көптеген таныс және бейтаныс қағаз және цифрлық ақпараттық ресурстарды пайдалану. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердегі дәлелдердің сәйкес келмеуі;
4) Жазылым. Тақырып пен жанрға сәйкес және әртүрлі жазба жанрларында дұрыс жазылатын сөздік қорын пайдаланып, мәтін деңгейінде жеке жоспарлау, жазу, өңдеу және түзету. Жалпы және оқу бағдарламасының тақырыптары бойынша өсіп келе жатқан әртүрлі жазба жанрларында формальдылықтың тиісті дәрежесіне жету үшін сөйлеу стилін пайдаланып грамматикалық дұрыс жазу. Логикалық дәлелдерді оқытушының қолдауымен және қажет болған жағдайда жалпы және оқу бағдарламасына таныс тақырыптар бойынша жазбаша жанрлардың кең ауқымында мысалдар мен себептермен тұжырымдаңыз. Таныс жалпы және оқу бағдарламалары бойынша әртүрлі байланыстыратын сөздерді қолданып, мәтін деңгейінде үйлесімді жазу. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламалары бойынша мәтін деңгейінде сәйкес жоспарды өз бетінше қолдану. Әңгімедегі жаңалықтар мен сезімдерге әртүрлі мүмкіндіктер арқылы жауап беру және оларға жауап беру. Жазбаша жұмыстардағы тыныс белгілерін мәтін деңгейінде жоғары дәрежеде дұрыс қою;
5) Тілдік бағдар. Күрделі және күрделі зат есімнің сан алуан тіркестерінің, есептік және саналмайтын зат есімдерге арналған жиынтық көрсеткіштердің алуан түрлілігі, сонымен қатар есімдік сөз тіркестері, күрделі сын есімдердің алуан түрлері, сын есімдердің жіктік жалғауы, салыстырмалы құрылымдары және күшейткіш сын есімдердің әртүрлі ортақ мағынада қолданылуы. оқу жоспарынан таныс тақырыптар мен тақырыптар, анықтауыштар мен алдын ала анықтауыштардың құрылымының алуан түрлілігі, сұрақтардың кең ауқымы, салыстырмалы, көрнекілік, белгісіздік, сан есімдер, сонымен қатар оқу жоспарындағы әртүрлі жалпы таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша рефлексиялық есімдіктердің құрылымдары. Жетілдірілген үздіксіз формаларды, сондай-ақ белсенді және пассивті дауыста бірқатар кемелді формаларды шақ көмегімен қолдану, белсенді және пассивті дауыстардың келер және келешек үздіксіз шақтағы әртүрлі формалары, алуан түрлі формалар. баяндауыш сөйлемдер мен жанама сөйлеудегі қазіргі, өткен және өткен шақтағы белсенді және пассивті дауыстар, Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы таныс тақырыптар бойынша белсенді және пассивті дауыстардың формалары. Әртүрлі жанама сөйлеу мәлімдемелері мен сұрау формаларын белгілі жалпы және оқу тақырыптары бойынша қолдану, тұрақты және тұрақсыз үстеулерге қатысты үстеу құрылымдары, превербальды, кейінгі және шектен шыққан үстеулер, болжамды білдіру үшін модальды етістіктердің өткен шақ формаларының көбеюі. өткен шақ туралы қорытынды, зат есім мен сын есімнің алдындағы көсемше тіркестер, зат есімнен, сын есім мен етістіктен кейінгі тәуелдік жалғаулар. Көбейген етістіктер мен сын есімдерден кейін инфинитивтік формалардың, көптеген етістіктер мен көсемшелерден кейін герунд формаларының, көптеген көсемше және фразалық етістіктердің қолданылуы. Әртүрлі таныс жалпы және оқу бағдарламалары бойынша кәсіподақтардың алуан түрлілігі. Шартты сөйлемнің үшінші түріндегі конструкциялар si/ si seulement, сабақтас құрмалас сөйлемдерді қолдану, оның ішінде әртүрлі жалпы және оқу бағдарламаларына таныс тақырыптарда qui.
6. 11 сыныпқа арналған "Француз тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Тыңдалым. Еркін пікірталастың негізгі мазмұнын түсіну, жалпы және оқу бағдарламаларының кең ауқымы бойынша мұғалімнің қолдауынсыз ұзақ талқылауда, соның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша пікірталастағы аргументтің егжей-тегжейлері. Жалпы және оқу бағдарламаларының үлкен саны бойынша еркін пікірталас барысында, оның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша пікірталас кезінде спикер(лердің) көзқарасын немесе пікірін мойындау. Еркін талқылау контекстінен мағынаны анықтау. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламалары бойынша спикерлердің көзқарастары мен айқын келісу дәрежесі. Жалпы және оқу бағдарламаларының ауқымы бойынша еркін пікірталастағы дәлелдердегі қайшылықтарды анықтау;
2) Айтылым. Ресми және бейресми сөйлеу мәнерлерін пайдалану, әртүрлі жалпы және оқу бағдарламалары бойынша ақпарат алу үшін қиын сұрақтар қою және оларға жауап беру. Өзінің және басқалардың көзқарасын түсіндіру және негіздеу, жалпы және білім беру тақырыптары бойынша өсіп келе жатқан пікірталас мазмұнының әртүрлілігі аясында басқа адамдардың пікірлерін бағалау және түсініктеме беру. Әртүрлі жалпы және білім беру тақырыптары бойынша гипотезаларды ұсыну мақсатында құрдастарымен өзара әрекеттесу. Пікірталастың ағымын басқару және пікірталас кезінде перефраза және түзету арқылы тілді өзгерту. Жалпы және оқу бағдарламаларының ауқымында сәйкес арнайы сөздік пен синтаксисті пайдалану;
3) Оқылым. Көлемді мәтіндердің негізгі идеясын түсіну, таныс тақырыптар бойынша, оқу бағдарламасының тақырыптары мен таныс емес тақырыптар бойынша әртүрлі стильдер мен жанрлардың көлемді мәтіндерінен нақты ақпарат пен бөлшектерді тану. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша жақынырақ оқуға лайық мәтіндердің мазмұнын анықтау үшін ұзақ мәтіндерді қайталап оқу. Таныс және бейтаныс тақырыптарға, сондай-ақ оқу жоспарындағы тақырыптарға әртүрлі көркем және көркем әдебиет мәтіндерін оқу. Оқу бағдарламасындағы таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша, сондай-ақ кейбір таныс емес тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердің мазмұнына негізделген қорытындылар. Оқу бағдарламасынан таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердің авторының көзқарасы мен пікірін анықтау. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша ұзақ мәтіндерді (абзац аралығы) әзірлеу үлгілері. Мағынаны нақтылау және түсінуді тереңдету үшін көптеген таныс және бейтаныс қағаз және цифрлық ақпараттық ресурстарды пайдалану. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердегі дәлелдердің сәйкес келмеуі;
4) Жазылым. Тақырып пен жанрға сәйкес және әртүрлі жазба жанрларында дұрыс жазылатын сөздік қорын пайдаланып, мәтін деңгейінде жеке жоспарлау, жазу, өңдеу және түзету. Жалпы және оқу бағдарламасының тақырыптары бойынша өсіп келе жатқан әртүрлі жазба жанрларында формальдылықтың тиісті дәрежесіне жету үшін сөйлеу стилін пайдаланып грамматикалық дұрыс жазу. Логикалық дәлелдерді оқытушының қолдауымен және қажет болған жағдайда жалпы және оқу бағдарламасына таныс тақырыптар бойынша жазбаша жанрлардың кең ауқымында мысалдар мен себептермен тұжырымдаңыз. Таныс жалпы және оқу бағдарламалары бойынша әртүрлі байланыстыратын сөздерді қолданып, мәтін деңгейінде үйлесімді жазу. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламалары бойынша мәтін деңгейінде сәйкес жоспарды өз бетінше қолдану. Әңгімедегі жаңалықтар мен сезімдерге әртүрлі мүмкіндіктер арқылы жауап беру және оларға жауап беру. Жазбаша жұмыстардағы тыныс белгілерін мәтін деңгейінде жоғары дәрежеде дұрыс қою;
5) Тілдік бағдар. Күрделі және күрделі зат есімнің сан алуан тіркестерінің, есептік және саналмайтын зат есімдерге арналған жиынтық көрсеткіштердің алуан түрлілігі, сонымен қатар есімдік сөз тіркестері, күрделі сын есімдердің алуан түрлері, сын есімдердің жіктік жалғауы, салыстырмалы құрылымдары және күшейткіш сын есімдердің әртүрлі ортақ мағынада қолданылуы. оқу жоспарынан таныс тақырыптар мен тақырыптар, анықтауыштар мен алдын ала анықтауыштардың құрылымының алуан түрлілігі, сұрақтардың кең ауқымы, салыстырмалы, көрнекілік, белгісіздік, сан есімдер, сонымен қатар оқу жоспарындағы әртүрлі жалпы таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша рефлексиялық есімдіктердің құрылымдары. Жетілдірілген үздіксіз формаларды, сондай-ақ белсенді және пассивті дауыста бірқатар кемелді формаларды шақ көмегімен қолдану, белсенді және пассивті дауыстардың келер және келешек үздіксіз шақтағы әртүрлі формалары, алуан түрлі формалар. баяндауыш сөйлемдер мен жанама сөйлеудегі қазіргі, өткен және өткен шақтағы белсенді және пассивті дауыстар, Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы таныс тақырыптар бойынша белсенді және пассивті дауыстардың формалары. Әртүрлі жанама сөйлеу мәлімдемелері мен сұрау формаларын белгілі жалпы және оқу тақырыптары бойынша қолдану, тұрақты және тұрақсыз үстеулерге қатысты үстеу құрылымдары, превербальды, кейінгі және шектен шыққан үстеулер, болжамды білдіру үшін модальды етістіктердің өткен шақ формаларының көбеюі. өткен шақ туралы қорытынды, зат есім мен сын есімнің алдындағы көсемше тіркестер, зат есімнен, сын есім мен етістіктен кейінгі тәуелдік жалғаулар. Көбейген етістіктер мен сын есімдерден кейін инфинитивтік формалардың, көптеген етістіктер мен көсемшелерден кейін герунд формаларының, көптеген көсемше және фразалық етістіктердің қолданылуы. Әртүрлі таныс жалпы және оқу бағдарламалары бойынша кәсіподақтардың алуан түрлілігі. Шартты сөйлемнің үшінші түріндегі конструкциялар si/ si seulement, сабақтас құрмалас сөйлемдерді қолдану, оның ішінде әртүрлі жалпы және оқу бағдарламаларына таныс тақырыптарда qui.
7. Оқыту мақсаттары мұғалімдерге оқу іс-әрекетін жоспарлауға, білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалауға, білім алушыларға келесі қадамдар жасау керектігі туралы бағыт-бағдар беруге мүмкіндік беретін әрбір жеке қосалқы аймақтағы ілгерілеуді көрсетеді.
8. 1-бағыт: тыңдалым. Білім алушы әртүрлі жанрдағы түпнұсқа мәтіндердің негізгі идеясын түсінеді, таныс және жартылай бейтаныс тақырыптар бойынша пікірталастар, формаларды, кестелерді, диаграммаларды толтыру үшін егжей-тегжейлерді және нақты ақпаратты қамтитын функционалды маңызды мағыналарды таниды, терминдер мен негізгі бөліктердің мағынасын түсінеді. танымдық және жалпылама тақырыптағы мәтіндердің мазмұнын анықтайды, факті мен пікірді ажыратады, жалпы және тәрбиелік тақырыптағы әртүрлі жанрлар мен стильдегі орташа мәтіндердегі қарама-қайшылықтарды таниды және салыстырады, контекстке байланысты бейтаныс сөздердің мағынасын белгілейді.
9. 2-бағыт: айтылым. Білім алушы күнделікті ресми және бейресми қарым-қатынас жағдайында пікірталасқа қатысады, тілдің лексикалық және грамматикалық ресурстарын пайдалана отырып, тұжырымдарды дұрыс тұжырымдайды, бұрын ұсынылған сөйлеу коммуникациясының стратегиясын пайдалана отырып, шындыққа эмоционалды және бағалаушы көзқарасын білдіреді, талдайды және салыстырады. мәтіндер, өз көзқарасын және сәйкес себептерін растайтын дәлелдер келтіре отырып, оқиғаларды, пікірлер мен мәселелерді бағалайды, қорытынды жасайды және берілген мәселені шешу жолдарын ұсынады.
10. 3-бағыт: Оқылым. Білім алушы гуманитарлық ғылымдар туралы әр түрлі жанрлар мен стильдегі көркем және ғылыми әдебиет мәтіндерінің негізгі идеясын түсінеді, оқу стратегияларының бірқатарын пайдаланады, оқиғалар мен құбылыстардың уақыттық және себеп-салдарлық байланыстарын анықтайды, талдайды және салыстырады. қағаз және цифрлық ресурстарды пайдалана отырып, сөздердің мағынасын ашады, әр түрлі жанрлар мен стильдегі мәтіндердің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалайды.
11. 4-бағыт: Жазылым. Білім алушы жазбаша мәтінге қысқаша шолуды жоспарлайды және құрастырады, әртүрлі жанрлар мен сөйлеу мәнерлеріндегі мәтіндерді өңдейді және өңдейді, орфографиялық және грамматикалық ережелерді сақтайды, БАҚ ақпаратына негізделген жазбаша мәтінде дәлелдер келтіреді, іскерлік хаттар мен басқа да құжаттарды жазады. , бірқатар тақырыптарға, соның ішінде қоғамдық және гуманитарлық ғылымдарға қатысты пікір білдіре отырып, дискурсивті мәтіндер құрастырады.
12. 5-бағыт: Тілдік бағдар. Білім алушы жақсы сөздік қорын және жалпы тілдің әртүрлілігін жоғары дәлдікпен пайдалана отырып, өз ойын білдіреді. Білім алушылардың өткен, осы және келер шақ түрлерін, модальды етістіктерді, белсенді және пассивті етістіктерді, тура және жанама сөйлеуді кеңінен қолдана білу дағдысы қалыптасады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бағыт нөмерін, үшінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді.
1-бөлім. Тыңдалым:
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10- сынып | 11 - сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.1.1 мектепте, демалыста және т.б. жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну |
10.1.2 оқумен байланысты күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгендетүсіну | 11.1.2 кәсіби қызметпен күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну |
10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру | 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру |
10.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну | 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқабайланысты дәріс немесе әңгімені түсіну |
10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну | 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну |
10.1.6 қарапайым техникалық ақпаратты түсіну, мысалы, күнделікті қолданылатын құрылғыларды пайдалану ережелері | 11.1.6 техникалық сипаттағы нақты нұсқаулықтарды түсіну |
10.1.7 радио арқылы берілген ақпаратмәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну | 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну |
10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер | 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер,репортаждар |
2-бөлім. Айтылым (Productionorale):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу |
10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау | 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау |
10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру | 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау |
10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру | 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру |
10.2.5 тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау | 11.2.5 оқу және кәсіби салалар бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау |
10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу | 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу |
10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну | 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну |
10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау |
3-бөлім. Оқылым (Compréhension des écrits):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну |
10.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сипаттамасын түсіну | 11.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сиапттамасын түсіну |
10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау | 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау |
10.3.4 күнделікті жазбаша материалдан өзекті мәселені табу және түсіну, мысалы, хаттардан, брошюралардан және қысқаша ресми құжаттардан | 11.3.4 жалпы таныс емес және оқу тақырыптары бойынша көркем және көркем емес ұзақ мәтіндерді оқу |
10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну | 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну |
10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау | 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау |
10.3.7 қарапайым тілде жазылған ережелерді түсіну, мысалы қауіпсіздік ережелері | 11.3.7 құрылғыларды қолдану бойынша жазылған қарапайым нұсқаулықтарды түсіну |
10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану |
10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау |
4-бөлім. Жазылым (Production écrite):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10 - сынып | 11 - сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу | 11.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу |
10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау | 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау |
10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу | 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау |
10.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып ақпарат сұрап хат жазу | 11.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып ақпарат сұрап хат жазу хат жазу |
10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін сипаттайтын хат жазу | 11.4.5 мәдениетке қатысты музыка, фильмдерге байланысты абстракті тақырыптар бойынша өз ойларын және жаңалықтар туралы жеке хат жазу |
10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу | 11.4.6 қысқа маңызды ақпарат туралы достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге жазбахат жазу немесе нені маңызды деп есептейтінін жазады |
10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады | 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады |
10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу | 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу |
10.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | 11.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу |
5-бөлім. Француз тілін қолдану (Utilisationdelalangue):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану |
10.5.2 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану | 11.5.2 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану |
10.5.3 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімшелер және шырайлар ретінде түрлі күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану | 11.5.3 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көмегімен салыстырмалы құрылым жасауға болатын есімшелер ретінде күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану |
10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша предетерминатив рөлінде синонимдерді, антонимдерді және басқа да қызметтік сөздерді қолдану | 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша анықтауыш және болжауыш сөздерді қолдану |
10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі уақыттық және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану | 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану |
10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімдікті, onбелгісіз есімдігімен және сандық есімдіктермен бірге қолдану | 11.5.6 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша қатысымдық, көрсетімдік, белгісіз және сандық есімдіктерді және рефлексивтік есімдіктің көп бөлігін қолдану |
10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша жай аяқталған формасының әртүрімен бірге мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышты қолдану | 11.5.7 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншамезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышпен және бірқатар ырықсыз түрімен бірге жай аяқталған формасын қолдану |
10.5.8 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану | 11.5.8 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану |
10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және сипаттама және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану | 11.5.9 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және баяндау және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану |
10.5.10 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша осы үздіксіз шақты және өткен үздіксіз шақ түрлерін, соның ішінде үздіксіз өсетін ырықсыз форма түрлерін қолдану | 11.5.10 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша осы үздіксіз шақты және өткен үздіксіз шақ түрлерін, соның ішінде үздіксіз өсетін ырықсыз форма түрлерін қолдану |
10.5.11 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама және жапсарлас сұрақтарда ұсынылған тілдік нормаларды артығымен түрлендіріп қолдану | 11.5.11 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама сұрақтарда тілдік формаларды қолдану |
10.5.12 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану | 11.5.12 таныс және таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану |
10.5.13 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш және сын білдіру үшін осы және өткен шақты білдірумен әр түрлі модальды формаларды қолдану | 11.5.13 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш және сын білдіру үшінөткен шақ модалді формасының түрлі қызметтеріне арналған модалді форманы қолдану |
10.5.14 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында және географиялық атаулардың алдында көмекші сөздерді қолдану | 11.5.14 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында көмекші сөздерді артығымен түрлендіріп қолдану |
10.5.15 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістік пен сын есімнен кейін инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, шартты рай түрлерін қолдану және фразалық етістіктерді қолдана бастау | 11.5.15 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша етістіктік инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, мақсат, жағдай, іс-әрекет бағыныңғы құрмалас сөйлемді, фразалық етістікті қолдану |
10.5.16 таныс жалпы және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге түрлі жалғаулықтарды қолдану | 11.5.16 жалпы таныс және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге инфинитивтіқұрылымды (күрделі толықтауыш, күрделі бастауыш) қолдану, сөйлемде есімшелі конструкцияларды, жақсыз конструкциялардықолдану |
10.5.17 таныс жалпы және оқу тақырыптар бойынша қарым-қатынас процесінде етістіктің ашық рай және шартты райын белсендендіру | 11.5.17 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптар бойынша қатысымдық бағыныңқы сөйлем, етістіктің ашық рай және шартты райын қолдану |
14. Бөлімдерге тоқсанға және бөлімдер ішіндегі сағаттарды бөлу оқытушының қалауы бойынша өзгереді.
15. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10 - сынып (В1.1):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1. Мемлекет табысы -әлеуметтік кепілдік : | Тыңдалым | 10.1.1 мектепте, демалыста және т.б. жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.5 тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну; 10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау; 10.3.4 күнделікті жазбаша материалдан өзекті мәселені табу және түсіну, мысалы, хаттардан, брошюралардан және қысқаша ресми құжаттардан; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | |
Жазылым | 10.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу; 10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу; 10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады; 10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі уақыттық және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және сипаттама және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 10.5.15 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістік пен сын есімнен кейін инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, шартты рай түрлерін қолдану және фразалық етістіктерді қолдана бастау; 10.5.16 таныс жалпы және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге түрлі жалғаулықтарды қолдану | |
2. Кәсібилік: уақыт талабы: | Тыңдалым | 10.1.2 оқумен байланысты күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгендетүсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.6 қарапайым техникалық ақпаратты түсіну, мысалы, күнделікті қолданылатын құрылғыларды пайдалану ережелері; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпаратмәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сипаттамасын түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.7 қарапайым тілде жазылған ережелерді түсіну, мысалы қауіпсіздік ережелері; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | |
Жазылым | 10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу; 10.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып ақпарат сұрап хат жазу; 10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін сипаттайтын хат жазу; 10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу; 10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады; 10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу; 10.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 10.5.2 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану; 10.5.3 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімшелер және шырайлар ретінде түрлі күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі уақыттық және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша жай аяқталған формасының әртүрімен бірге мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышты қолдану; 10.5.13 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш және сын білдіру үшін осы және өткен шақты білдірумен әр түрлі модальды формаларды қолдану; 10.5.14 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында және географиялық атаулардың алдында көмекші сөздерді қолдану; 10.5.15 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістік пен сын есімнен кейін инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, шартты рай түрлерін қолдану және фразалық етістіктерді қолдана бастау; 10.5.17 таныс жалпы және оқу тақырыптар бойынша қарым-қатынас процесінде етістіктің ашық рай және шартты райын белсендендіру | |
3. Көшбасшылық сапаны қалай дамытуға болады?: | Тыңдалым | 10.1.1 мектепте, демалыста және т.б. жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпаратмәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну; 10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сипаттамасын түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | |
Жазылым | 10.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу; 10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін сипаттайтын хат жазу; 10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу; 10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады; 10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 10.5.2 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша предетерминатив рөлінде синонимдерді, антонимдерді және басқа да қызметтік сөздерді қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімдікті, onбелгісіз есімдігімен және сандық есімдіктермен бірге қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша жай аяқталған формасының әртүрімен бірге мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышты қолдану; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және сипаттама және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 10.5.10 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша осы үздіксіз шақты және өткен үздіксіз шақ түрлерін, соның ішінде үздіксіз өсетін ырықсыз форма түрлерін қолдану; 10.5.11 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама және жапсарлас сұрақтарда ұсынылған тілдік нормаларды артығымен түрлендіріп қолдану; 10.5.12 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану; 10.5.14 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында және географиялық атаулардың алдында көмекші сөздерді қолдану; 10.5.15 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістік пен сын есімнен кейін инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, шартты рай түрлерін қолдану және фразалық етістіктерді қолдана бастау; 10.5.16 таныс жалпы және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге түрлі жалғаулықтарды қолдану | |
4. Ғылым мен техника: | Тыңдалым | 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпаратмәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.5 тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау; 10.3.4 күнделікті жазбаша материалдан өзекті мәселені табу және түсіну, мысалы, хаттардан, брошюралардан және қысқаша ресми құжаттардан; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 10.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу; 10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу; 10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады; 10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 10.5.3 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімшелер және шырайлар ретінде түрлі күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша предетерминатив рөлінде синонимдерді, антонимдерді және басқа да қызметтік сөздерді қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі уақыттық және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімдікті, onбелгісіз есімдігімен және сандық есімдіктермен бірге қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша жай аяқталған формасының әртүрімен бірге мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышты қолдану; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және сипаттама және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 10.5.13 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш және сын білдіру үшін осы және өткен шақты білдірумен әр түрлі модальды формаларды қолдану; 10.5.14 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында және географиялық атаулардың алдында көмекші сөздерді қолдану | |
2) 11 – сынып (В1.2):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Мемлекет табысы -әлеуметтік кепілдік –: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқабайланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер,репортаждар |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау; 11.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып ақпарат сұрап хат жазу хат жазу; 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады; 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу | |
Тілді қолдану | 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану; 11.5.7 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншамезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышпен және бірқатар ырықсыз түрімен бірге жай аяқталған формасын қолдану; 11.5.8 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану; 11.5.9 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және баяндау және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 11.5.10 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша осы үздіксіз шақты және өткен үздіксіз шақ түрлерін, соның ішінде үздіксіз өсетін ырықсыз форма түрлерін қолдану; 11.5.11 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама сұрақтарда тілдік формаларды қолдану; 11.5.12 таныс және таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану; 11.5.15 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша етістіктік инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, мақсат, жағдай, іс-әрекет бағыныңғы құрмалас сөйлемді, фразалық етістікті қолдану; 11.5.16 жалпы таныс және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге инфинитивтіқұрылымды (күрделі толықтауыш, күрделі бастауыш) қолдану, сөйлемде есімшелі конструкцияларды, жақсыз конструкциялардықолдану | |
2-тоқсан | ||
2. Кәсібилік – уақыт талабы: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 11.1.2 кәсіби қызметпен күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқабайланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.6 техникалық сипаттағы нақты нұсқаулықтарды түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер,репортаждар |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сиапттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 жалпы таныс емес және оқу тақырыптары бойынша көркем және көркем емес ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.7 құрылғыларды қолдану бойынша жазылған қарапайым нұсқаулықтарды түсіну; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 11.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау; 11.4.5 мәдениетке қатысты музыка, фильмдерге байланысты абстракті тақырыптар бойынша өз ойларын және жаңалықтар туралы жеке хат жазу; 11.4.6 қысқа маңызды ақпарат туралы достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге жазбахат жазу немесе нені маңызды деп есептейтінін жазады; 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады; 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу; 11.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану; 11.5.9 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және баяндау және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 11.5.11 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама сұрақтарда тілдік формаларды қолдану; 11.5.12 таныс және таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша үстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану; 11.5.13 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш және сын білдіру үшінөткен шақ модалді формасының түрлі қызметтеріне арналған модалді форманы қолдану; 11.5.14 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында көмекші сөздерді артығымен түрлендіріп қолдану; 11.5.15 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша етістіктік инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, мақсат, жағдай, іс-әрекет бағыныңғы құрмалас сөйлемді, фразалық етістікті қолдану; 11.5.16 жалпы таныс және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге инфинитивті құрылымды (күрделі толықтауыш, күрделі бастауыш) қолдану, сөйлемде есімшелі конструкцияларды, жақсыз конструкцияларды қолдану 11.5.17 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптар бойынша қатысымдық бағыныңқы сөйлем, етістіктің ашық рай және шартты райын қолдану | |
3-тоқсан | ||
3. Көшбасшылық сапаны қалай дамытуға болады?: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 11.1.2 кәсіби қызметпен күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер, репортаждар |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.5 оқу және кәсіби салалар бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сиапттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 жалпы таныс емес және оқу тақырыптары бойынша көркем және көркем емес ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | |
Жазылым | 11.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау; 11.4.6 қысқа маңызды ақпарат туралы достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге жазбахат жазу немесе нені маңызды деп есептейтінін жазады; 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады; 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу; 11.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 11.5.3 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көмегімен салыстырмалы құрылым жасауға болатын есімшелер ретінде күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша анықтауыш және болжауыш сөздерді қолдану; 11.5.7 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышпен және бірқатар ырықсыз түрімен бірге жай аяқталған формасын қолдану; 11.5.8 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану; 11.5.13 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш және сын білдіру үшінөткен шақ модалді формасының түрлі қызметтеріне арналған модалді форманы қолдану | |
4-тоқсан | ||
4. Еліміздің экономика және бәсекеге қабілеттілігіи: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 11.1.2 кәсіби қызметпен күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер, репортаждар |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.5 оқу және кәсіби салалар бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сиапттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 жалпы таныс емес және оқу тақырыптары бойынша көркем және көркем емес ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 11.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау; 11.4.6 қысқа маңызды ақпарат туралы достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге жазбахат жазу немесе нені маңызды деп есептейтінін жазады; 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады; 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу; 11.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 11.5.2 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша анықтауыш және болжауыш сөздерді қолдану; 11.5.8 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану; 11.5.12 таныс және таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану; 11.5.13 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш және сын білдіру үшінөткен шақ модалді формасының түрлі қызметтеріне арналған модалді форманы қолдану; 11.5.14 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында көмекші сөздерді артығымен түрлендіріп қолдану; 11.5.15 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша етістіктік инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, мақсат, жағдай, іс-әрекет бағыныңқы құрмалас сөйлемді, фразалық етістікті қолдану | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 103-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. Үлгілік оқу бағдарламасы жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.07.2023 № 199 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу бағдарламасының айрықша ерекшелігі – тек пәндік білімді қалыптастыруға ғана емес, сонымен қатар әртүрлі дағдыларды дамытуға ерекше көңіл бөлінеді. Оқу мақсаттарының жүйесі білім алушылардың бойында келесі негізгі құндылықтарды сіңіруге негізделген: қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік, сыйластық, ынтымақтастық, еңбек пен шығармашылық, ашықтық, өмір бойы білім алу. Француз тілінің оқу бағдарламасы білім алушыларға әртүрлі аудиториялармен тиімді әрекеттесу мүмкіндігін беруді көздейді. Бұл мақсат мектеп жағдайында құрдастарымен, мұғалімдермен және басқалармен өзара әрекеттесу, сондай-ақ бейресми және ресми, ауызша және жазбаша презентацияларды қамтитын интерактивті тапсырмалар арқылы қол жеткізіледі. Интернет мүмкіндіктерін пайдалана отырып, сыныптан тыс жұмыстар, әртүрлі елдердің француз тілінде сөйлейтіндермен онлайн байланысы бойынша жұмыстар жүргізілуде.
Француз тілін білу білім алушыларға:
1) француз тілі қалай қолданылады, тілді үйрену кезінде ережелерді сақтауға;
2) жалпы және оқу бағдарламаларының кең ауқымы бойынша пікірталасқа қалай ашық және өнімді қолдау көрсетуді;
3) қосымша мәтіндердегі, әңгімелердегі және талқылаулардағы мағына мен толық ақпараттарды;
4) аргумент құрастыру кезінде нақты тақырыптар бойынша алуан түрлі лексикалық материалды қалай пайдалануға көмектеседі.
Білім алушылар:
1) көркем әдебиеттегі бейтаныс сөздердің мағынасын контекст бойынша ажыратады;
2) дұрыс екпінді, интонация мен формалдылықты сақтай отырып, еркін және дұрыс сөйлей алады;
3) француз тілін университетте және одан тыс жерлерде қолдануға үміттеніп, құрдастарымен қарым-қатынас жасау, олардың болжамдары мен пікірлерімен, білім алушытер үшін пайдалы түсініктемелер мен жауаптармен бөлісе алады;
4) көптеген көркем және ғылыми әдебиеттерді сенімді және ықыласпен оқи алады;
5) француз тілінде сөйлейтін және ана тілінде сөйлемейтін адамдармен сөйлесе алады.
3. "Француз тілі" пәнінің оқу бағдарламасы В1 тілді меңгеру деңгейін келесі компоненттер арқылы дамытуға бағытталған:
1) талдау, бағалау және шығармашылық ойлау дағдыларын дамытуға ықпал ететін әртүрлі тапсырмалар арқылы;
2) алуан түрлі жазбаша және ауызша ақпарат көздерімен танысу арқылы;
3) ынталандырушы және ынталандырушы субъект арқылы.
2-тарау. "Француз тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Француз тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Француз тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. 10-сыныпқа арналған "Француз тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Тыңдалым. Еркін пікірталастың негізгі мазмұнын түсіну, жалпы және оқу бағдарламаларының кең ауқымы бойынша мұғалімнің қолдауынсыз ұзақ талқылауда, соның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша пікірталастағы аргументтің егжей-тегжейлері. Жалпы және оқу бағдарламаларының үлкен саны бойынша еркін пікірталас барысында, оның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша пікірталас кезінде спикер(лердің) көзқарасын немесе пікірін мойындау. Еркін талқылау контекстінен мағынаны анықтау. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламалары бойынша спикерлердің көзқарастары мен айқын келісу дәрежесі. Жалпы және оқу бағдарламаларының ауқымы бойынша еркін пікірталастағы дәлелдердегі қайшылықтарды анықтау;
2) Айтылым. Ресми және бейресми сөйлеу мәнерлерін пайдалану, әртүрлі жалпы және оқу бағдарламалары бойынша ақпарат алу үшін қиын сұрақтар қою және оларға жауап беру. Өзінің және басқалардың көзқарасын түсіндіру және негіздеу, жалпы және білім беру тақырыптары бойынша өсіп келе жатқан пікірталас мазмұнының әртүрлілігі аясында басқа адамдардың пікірлерін бағалау және түсініктеме беру. Әртүрлі жалпы және білім беру тақырыптары бойынша гипотезаларды ұсыну мақсатында құрдастарымен өзара әрекеттесу. Пікірталастың ағымын басқару және пікірталас кезінде перефраза және түзету арқылы тілді өзгерту. Жалпы және оқу бағдарламаларының ауқымында сәйкес арнайы сөздік пен синтаксисті пайдалану;
3) Оқылым. Көлемді мәтіндердің негізгі идеясын түсіну, таныс тақырыптар бойынша, оқу бағдарламасының тақырыптары мен таныс емес тақырыптар бойынша әртүрлі стильдер мен жанрлардың көлемді мәтіндерінен нақты ақпарат пен бөлшектерді тану. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша жақынырақ оқуға лайық мәтіндердің мазмұнын анықтау үшін ұзақ мәтіндерді қайталап оқу. Таныс және бейтаныс тақырыптарға, сондай-ақ оқу жоспарындағы тақырыптарға әртүрлі көркем және көркем әдебиет мәтіндерін оқу. Оқу бағдарламасындағы таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша, сондай-ақ кейбір таныс емес тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердің мазмұнына негізделген қорытындылар. Оқу бағдарламасынан таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердің авторының көзқарасы мен пікірін анықтау. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша ұзақ мәтіндерді (абзац аралығы) әзірлеу үлгілері. Мағынаны нақтылау және түсінуді тереңдету үшін көптеген таныс және бейтаныс қағаз және цифрлық ақпараттық ресурстарды пайдалану. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердегі дәлелдердің сәйкес келмеуі;
4) Жазылым. Тақырып пен жанрға сәйкес және әртүрлі жазба жанрларында дұрыс жазылатын сөздік қорын пайдаланып, мәтін деңгейінде жеке жоспарлау, жазу, өңдеу және түзету. Жалпы және оқу бағдарламасының тақырыптары бойынша өсіп келе жатқан әртүрлі жазба жанрларында формальдылықтың тиісті дәрежесіне жету үшін сөйлеу стилін пайдаланып грамматикалық дұрыс жазу. Логикалық дәлелдерді оқытушының қолдауымен және қажет болған жағдайда жалпы және оқу бағдарламасына таныс тақырыптар бойынша жазбаша жанрлардың кең ауқымында мысалдар мен себептермен тұжырымдаңыз. Таныс жалпы және оқу бағдарламалары бойынша әртүрлі байланыстыратын сөздерді қолданып, мәтін деңгейінде үйлесімді жазу. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламалары бойынша мәтін деңгейінде сәйкес жоспарды өз бетінше қолдану. Әңгімедегі жаңалықтар мен сезімдерге әртүрлі мүмкіндіктер арқылы жауап беру және оларға жауап беру. Жазбаша жұмыстардағы тыныс белгілерін мәтін деңгейінде жоғары дәрежеде дұрыс қою;
5) Тілдік бағдар. Күрделі және күрделі зат есімнің сан алуан тіркестерінің, есептік және саналмайтын зат есімдерге арналған жиынтық көрсеткіштердің алуан түрлілігі, сонымен қатар есімдік сөз тіркестері, күрделі сын есімдердің алуан түрлері, сын есімдердің жіктік жалғауы, салыстырмалы құрылымдары және күшейткіш сын есімдердің әртүрлі ортақ мағынада қолданылуы. оқу жоспарынан таныс тақырыптар мен тақырыптар, анықтауыштар мен алдын ала анықтауыштардың құрылымының алуан түрлілігі, сұрақтардың кең ауқымы, салыстырмалы, көрнекілік, белгісіздік, сан есімдер, сонымен қатар оқу жоспарындағы әртүрлі жалпы таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша рефлексиялық есімдіктердің құрылымдары. Жетілдірілген үздіксіз формаларды, сондай-ақ белсенді және пассивті дауыста бірқатар кемелді формаларды шақ көмегімен қолдану, белсенді және пассивті дауыстардың келер және келешек үздіксіз шақтағы әртүрлі формалары, алуан түрлі формалар. баяндауыш сөйлемдер мен жанама сөйлеудегі қазіргі, өткен және өткен шақтағы белсенді және пассивті дауыстар, Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы таныс тақырыптар бойынша белсенді және пассивті дауыстардың Present Continuous және Past Continuous формалары. Әртүрлі жанама сөйлеу мәлімдемелері мен сұрау формаларын белгілі жалпы және оқу тақырыптары бойынша қолдану, тұрақты және тұрақсыз үстеулерге қатысты үстеу құрылымдары, превербальды, кейінгі және шектен шыққан үстеулер, болжамды білдіру үшін модальды етістіктердің өткен шақ формаларының көбеюі. өткен шақ туралы қорытынды, зат есім мен сын есімнің алдындағы көсемше тіркестер, зат есімнен, сын есім мен етістіктен кейінгі тәуелдік жалғаулар. Көбейген етістіктер мен сын есімдерден кейін инфинитивтік формалардың, көптеген етістіктер мен көсемшелерден кейін герунд формаларының, көптеген көсемше және фразалық етістіктердің қолданылуы. Әртүрлі таныс жалпы және оқу бағдарламалары бойынша кәсіподақтардың алуан түрлілігі. Шартты сөйлемнің үшінші түріндегі конструкциялар si/ si seulement, сабақтас құрмалас сөйлемдерді қолдану, оның ішінде әртүрлі жалпы және оқу бағдарламаларына таныс тақырыптарда qui.
6. 11 сыныпқа арналған "Француз тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Тыңдалым. Еркін пікірталастың негізгі мазмұнын түсіну, жалпы және оқу бағдарламаларының кең ауқымы бойынша мұғалімнің қолдауынсыз ұзақ талқылауда, соның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша пікірталастағы аргументтің егжей-тегжейлері. Жалпы және оқу бағдарламаларының үлкен саны бойынша еркін пікірталас барысында, оның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша пікірталас кезінде спикер(лердің) көзқарасын немесе пікірін мойындау. Еркін талқылау контекстінен мағынаны анықтау. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламалары бойынша спикерлердің көзқарастары мен айқын келісу дәрежесі. Жалпы және оқу бағдарламаларының ауқымы бойынша еркін пікірталастағы дәлелдердегі қайшылықтарды анықтау;
2) Айтылым. Ресми және бейресми сөйлеу мәнерлерін пайдалану, әртүрлі жалпы және оқу бағдарламалары бойынша ақпарат алу үшін қиын сұрақтар қою және оларға жауап беру. Өзінің және басқалардың көзқарасын түсіндіру және негіздеу, жалпы және білім беру тақырыптары бойынша өсіп келе жатқан пікірталас мазмұнының әртүрлілігі аясында басқа адамдардың пікірлерін бағалау және түсініктеме беру. Әртүрлі жалпы және білім беру тақырыптары бойынша гипотезаларды ұсыну мақсатында құрдастарымен өзара әрекеттесу. Пікірталастың ағымын басқару және пікірталас кезінде перефраза және түзету арқылы тілді өзгерту. Жалпы және оқу бағдарламаларының ауқымында сәйкес арнайы сөздік пен синтаксисті пайдалану;
3) Оқылым. Көлемді мәтіндердің негізгі идеясын түсіну, таныс тақырыптар бойынша, оқу бағдарламасының тақырыптары мен таныс емес тақырыптар бойынша әртүрлі стильдер мен жанрлардың көлемді мәтіндерінен нақты ақпарат пен бөлшектерді тану. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша жақынырақ оқуға лайық мәтіндердің мазмұнын анықтау үшін ұзақ мәтіндерді қайталап оқу. Таныс және бейтаныс тақырыптарға, сондай-ақ оқу жоспарындағы тақырыптарға әртүрлі көркем және көркем әдебиет мәтіндерін оқу. Оқу бағдарламасындағы таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша, сондай-ақ кейбір таныс емес тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердің мазмұнына негізделген қорытындылар. Оқу бағдарламасынан таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердің авторының көзқарасы мен пікірін анықтау. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша ұзақ мәтіндерді (абзац аралығы) әзірлеу үлгілері. Мағынаны нақтылау және түсінуді тереңдету үшін көптеген таныс және бейтаныс қағаз және цифрлық ақпараттық ресурстарды пайдалану. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердегі дәлелдердің сәйкес келмеуі;
4) Жазылым. Тақырып пен жанрға сәйкес және әртүрлі жазба жанрларында дұрыс жазылатын сөздік қорын пайдаланып, мәтін деңгейінде жеке жоспарлау, жазу, өңдеу және түзету. Жалпы және оқу бағдарламасының тақырыптары бойынша өсіп келе жатқан әртүрлі жазба жанрларында формальдылықтың тиісті дәрежесіне жету үшін сөйлеу стилін пайдаланып грамматикалық дұрыс жазу. Логикалық дәлелдерді оқытушының қолдауымен және қажет болған жағдайда жалпы және оқу бағдарламасына таныс тақырыптар бойынша жазбаша жанрлардың кең ауқымында мысалдар мен себептермен тұжырымдаңыз. Таныс жалпы және оқу бағдарламалары бойынша әртүрлі байланыстыратын сөздерді қолданып, мәтін деңгейінде үйлесімді жазу. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламалары бойынша мәтін деңгейінде сәйкес жоспарды өз бетінше қолдану. Әңгімедегі жаңалықтар мен сезімдерге әртүрлі мүмкіндіктер арқылы жауап беру және оларға жауап беру. Жазбаша жұмыстардағы тыныс белгілерін мәтін деңгейінде жоғары дәрежеде дұрыс қою;
5) Тілдік бағдар. Күрделі және күрделі зат есімнің сан алуан тіркестерінің, есептік және саналмайтын зат есімдерге арналған жиынтық көрсеткіштердің алуан түрлілігі, сонымен қатар есімдік сөз тіркестері, күрделі сын есімдердің алуан түрлері, сын есімдердің жіктік жалғауы, салыстырмалы құрылымдары және күшейткіш сын есімдердің әртүрлі ортақ мағынада қолданылуы. оқу жоспарынан таныс тақырыптар мен тақырыптар, анықтауыштар мен алдын ала анықтауыштардың құрылымының алуан түрлілігі, сұрақтардың кең ауқымы, салыстырмалы, көрнекілік, белгісіздік, сан есімдер, сонымен қатар оқу жоспарындағы әртүрлі жалпы таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша рефлексиялық есімдіктердің құрылымдары. Жетілдірілген үздіксіз формаларды, сондай-ақ белсенді және пассивті дауыста бірқатар кемелді формаларды шақ көмегімен қолдану, белсенді және пассивті дауыстардың келер және келешек үздіксіз шақтағы әртүрлі формалары, алуан түрлі формалар. баяндауыш сөйлемдер мен жанама сөйлеудегі қазіргі, өткен және өткен шақтағы белсенді және пассивті дауыстар, Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы таныс тақырыптар бойынша белсенді және пассивті дауыстардың формалары. Әртүрлі жанама сөйлеу мәлімдемелері мен сұрау формаларын белгілі жалпы және оқу тақырыптары бойынша қолдану, тұрақты және тұрақсыз үстеулерге қатысты үстеу құрылымдары, превербальды, кейінгі және шектен шыққан үстеулер, болжамды білдіру үшін модальды етістіктердің өткен шақ формаларының көбеюі. өткен шақ туралы қорытынды, зат есім мен сын есімнің алдындағы көсемше тіркестер, зат есімнен, сын есім мен етістіктен кейінгі тәуелдік жалғаулар. Көбейген етістіктер мен сын есімдерден кейін инфинитивтік формалардың, көптеген етістіктер мен көсемшелерден кейін герунд формаларының, көптеген көсемше және фразалық етістіктердің қолданылуы. Әртүрлі таныс жалпы және оқу бағдарламалары бойынша кәсіподақтардың алуан түрлілігі. Шартты сөйлемнің үшінші түріндегі конструкциялар si/ si seulement, сабақтас құрмалас сөйлемдерді қолдану, оның ішінде әртүрлі жалпы және оқу бағдарламаларына таныс тақырыптарда qui.
7. Оқыту мақсаттары мұғалімдерге оқу іс-әрекетін жоспарлауға, білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалауға, білім алушыларға келесі қадамдар жасау керектігі туралы бағыт-бағдар беруге мүмкіндік беретін әрбір жеке қосалқы аймақтағы ілгерілеуді көрсетеді.
8. 1-бағыт: тыңдалым. Білім алушы әртүрлі жанрдағы түпнұсқа мәтіндердің негізгі идеясын түсінеді, таныс және жартылай бейтаныс тақырыптар бойынша пікірталастар, формаларды, кестелерді, диаграммаларды толтыру үшін егжей-тегжейлерді және нақты ақпаратты қамтитын функционалды маңызды мағыналарды таниды, терминдер мен негізгі бөліктердің мағынасын түсінеді. танымдық және жалпылама тақырыптағы мәтіндердің мазмұнын анықтайды, факті мен пікірді ажыратады, жалпы және тәрбиелік тақырыптағы әртүрлі жанрлар мен стильдегі орташа мәтіндердегі қарама-қайшылықтарды таниды және салыстырады, контекстке байланысты бейтаныс сөздердің мағынасын белгілейді.
9. 2-бағыт: айтылым. Білім алушы күнделікті ресми және бейресми қарым-қатынас жағдайында пікірталасқа қатысады, тілдің лексикалық және грамматикалық ресурстарын пайдалана отырып, тұжырымдарды дұрыс тұжырымдайды, бұрын ұсынылған сөйлеу коммуникациясының стратегиясын пайдалана отырып, шындыққа эмоционалды және бағалаушы көзқарасын білдіреді, талдайды және салыстырады. мәтіндер, өз көзқарасын және сәйкес себептерін растайтын дәлелдер келтіре отырып, оқиғаларды, пікірлер мен мәселелерді бағалайды, қорытынды жасайды және берілген мәселені шешу жолдарын ұсынады.
10. 3-бағыт: Оқылым. Білім алушы гуманитарлық ғылымдар туралы әр түрлі жанрлар мен стильдегі көркем және ғылыми әдебиет мәтіндерінің негізгі идеясын түсінеді, оқу стратегияларының бірқатарын пайдаланады, оқиғалар мен құбылыстардың уақыттық және себеп-салдарлық байланыстарын анықтайды, талдайды және салыстырады. қағаз және цифрлық ресурстарды пайдалана отырып, сөздердің мағынасын ашады, әр түрлі жанрлар мен стильдегі мәтіндердің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалайды.
11. 4-бағыт: Жазылым. Білім алушы жазбаша мәтінге қысқаша шолуды жоспарлайды және құрастырады, әртүрлі жанрлар мен сөйлеу мәнерлеріндегі мәтіндерді өңдейді және өңдейді, орфографиялық және грамматикалық ережелерді сақтайды, БАҚ ақпаратына негізделген жазбаша мәтінде дәлелдер келтіреді, іскерлік хаттар мен басқа да құжаттарды жазады. , бірқатар тақырыптарға, соның ішінде қоғамдық және гуманитарлық ғылымдарға қатысты пікір білдіре отырып, дискурсивті мәтіндер құрастырады.
12. 5-бағыт: Тілдік бағдар. Білім алушы жақсы сөздік қорын және жалпы тілдің әртүрлілігін жоғары дәлдікпен пайдалана отырып, өз ойын білдіреді. Білім алушытің өткен, осы және келер шақ түрлерін, модальды етістіктерді, белсенді және пассивті етістіктерді, тура және жанама сөйлеуді кеңінен қолдана білу дағдысы қалыптасады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бағыт нөмерін, үшінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді.
1) 1-бағыт. Тыңдалым:
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10- сынып | 11 - сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.1.1 мектепте, демалыста және т.б. жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну |
10.1.2 оқумен байланысты күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгендетүсіну | 11.1.2 кәсіби қызметпен күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну |
10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру | 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру |
10.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну | 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқабайланысты дәріс немесе әңгімені түсіну |
10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну | 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну |
10.1.6 қарапайым техникалық ақпаратты түсіну, мысалы, күнделікті қолданылатын құрылғыларды пайдалану ережелері | 11.1.6 техникалық сипаттағы нақты нұсқаулықтарды түсіну |
10.1.7 радио арқылы берілген ақпаратмәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну | 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну |
10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер | 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер,репортаждар |
2) 2-бағыт. Айтылым
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу |
10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау | 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау |
10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру | 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау |
10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру | 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру |
10.2.5 тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау | 11.2.5 оқу және кәсіби салалар бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау |
10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу | 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу |
10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну | 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну |
10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау |
3) 3-бағыт.Оқылым:
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну |
10.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сипаттамасын түсіну | 11.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сиапттамасын түсіну |
10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау | 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау |
10.3.4 күнделікті жазбаша материалдан өзекті мәселені табу және түсіну, мысалы, хаттардан, брошюралардан және қысқаша ресми құжаттардан | 11.3.4 жалпы таныс емес және оқу тақырыптары бойынша көркем және көркем емес ұзақ мәтіндерді оқу |
10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну | 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну |
10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау | 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау |
10.3.7 қарапайым тілде жазылған ережелерді түсіну, мысалы қауіпсіздік ережелері | 11.3.7 құрылғыларды қолдану бойынша жазылған қарапайым нұсқаулықтарды түсіну |
10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану |
10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау |
4) 4-бағыт.Жазылым:
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10 - сынып | 11 - сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу | 11.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу |
10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау | 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау |
10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу | 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау |
10.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып ақпарат сұрап хат жазу | 11.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып ақпарат сұрап хат жазу хат жазу |
10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін сипаттайтын хат жазу | 11.4.5 мәдениетке қатысты музыка, фильмдерге байланысты абстракті тақырыптар бойынша өз ойларын және жаңалықтар туралы жеке хат жазу |
10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу | 11.4.6 қысқа маңызды ақпарат туралы достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге жазбахат жазу немесе нені маңызды деп есептейтінін жазады |
10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады | 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады |
10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу | 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу |
10.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | 11.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу |
5) 5-бағыт. Француз тілін қолдану:
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану |
10.5.2 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану | 11.5.2 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану |
10.5.3таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімшелер және шырайлар ретінде түрлі күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану | 11.5.3 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көмегімен салыстырмалы құрылым жасауға болатын есімшелер ретінде күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану |
10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша предетерминатив рөлінде синонимдерді, антонимдерді және басқа да қызметтік сөздерді қолдану | 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша анықтауыш және болжауыш сөздерді қолдану |
10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі уақыттық және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану | 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану |
10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімдікті, onбелгісіз есімдігімен және сандық есімдіктермен бірге қолдану | 11.5.6 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша қатысымдық, көрсетімдік, белгісіз және сандық есімдіктерді және рефлексивтік есімдіктің көп бөлігін қолдану |
10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша жай аяқталған формасының әртүрімен бірге мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышты қолдану | 11.5.7 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншамезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышпен және бірқатар ырықсыз түрімен бірге жай аяқталған формасын қолдану |
10.5.8 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану | 11.5.8 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану |
10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және сипаттама және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану | 11.5.9 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және баяндау және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану |
10.5.10 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша осы үздіксіз шақты және өткен үздіксіз шақ түрлерін, соның ішінде үздіксіз өсетін ырықсыз форма түрлерін қолдану | 11.5.10 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша осы үздіксіз шақты және өткен үздіксіз шақ түрлерін, соның ішінде үздіксіз өсетін ырықсыз форма түрлерін қолдану |
10.5.11 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама және жапсарлас сұрақтарда ұсынылған тілдік нормаларды артығымен түрлендіріп қолдану | 11.5.11 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама сұрақтарда тілдік формаларды қолдану |
10.5.12 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану | 11.5.12 таныс және таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану |
10.5.13 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш және сын білдіру үшін осы және өткен шақты білдірумен әр түрлі модальды формаларды қолдану | 11.5.13 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш және сын білдіру үшінөткен шақ модалді формасының түрлі қызметтеріне арналған модалді форманы қолдану |
10.5.14 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында және географиялық атаулардың алдында көмекші сөздерді қолдану | 11.5.14 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында көмекші сөздерді артығымен түрлендіріп қолдану |
10.5.15 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістік пен сын есімнен кейін инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, шартты рай түрлерін қолдану және фразалық етістіктерді қолдана бастау | 11.5.15 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша етістіктік инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, мақсат, жағдай, іс-әрекет бағыныңғы құрмалас сөйлемді, фразалық етістікті қолдану |
10.5.16 таныс жалпы және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге түрлі жалғаулықтарды қолдану | 11.5.16 жалпы таныс және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге инфинитивтіқұрылымды (күрделі толықтауыш, күрделі бастауыш) қолдану, сөйлемде есімшелі конструкцияларды, жақсыз конструкциялардықолдану |
10.5.17 таныс жалпы және оқу тақырыптар бойынша қарым-қатынас процесінде етістіктің ашық рай және шартты райын белсендендіру | 11.5.17 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптар бойынша қатысымдық бағыныңқы сөйлем, етістіктің ашық рай және шартты райын қолдану |
14. Бөлімдерге тоқсанға және бөлімдер ішіндегі сағаттарды бөлу оқытушының қалауы бойынша өзгереді.
15. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10 - сынып (В1.1):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1. Мемлекет табысы -әлеуметтік кепілдік : | Тыңдалым | 10.1.1 мектепте, демалыста және т.б. жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.5 тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну; 10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау; 10.3.4 күнделікті жазбаша материалдан өзекті мәселені табу және түсіну, мысалы, хаттардан, брошюралардан және қысқаша ресми құжаттардан; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | |
Жазылым | 10.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу; 10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу; 10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады; 10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі уақыттық және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және сипаттама және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 10.5.15 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістік пен сын есімнен кейін инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, шартты рай түрлерін қолдану және фразалық етістіктерді қолдана бастау; 10.5.16 таныс жалпы және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге түрлі жалғаулықтарды қолдану | |
2. Кәсібилік: уақыт талабы: | Тыңдалым | 10.1.2 оқумен байланысты күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгендетүсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.6 қарапайым техникалық ақпаратты түсіну, мысалы, күнделікті қолданылатын құрылғыларды пайдалану ережелері; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпаратмәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сипаттамасын түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.7 қарапайым тілде жазылған ережелерді түсіну, мысалы қауіпсіздік ережелері; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | |
Жазылым | 10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу; 10.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып ақпарат сұрап хат жазу; 10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін сипаттайтын хат жазу; 10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу; 10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады; 10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу; 10.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 10.5.2 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану; 10.5.3 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімшелер және шырайлар ретінде түрлі күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі уақыттық және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша жай аяқталған формасының әртүрімен бірге мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышты қолдану; 10.5.13 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш және сын білдіру үшін осы және өткен шақты білдірумен әр түрлі модальды формаларды қолдану; 10.5.14 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында және географиялық атаулардың алдында көмекші сөздерді қолдану; 10.5.15 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістік пен сын есімнен кейін инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, шартты рай түрлерін қолдану және фразалық етістіктерді қолдана бастау; 10.5.17 таныс жалпы және оқу тақырыптар бойынша қарым-қатынас процесінде етістіктің ашық рай және шартты райын белсендендіру | |
3. Көшбасшылық сапаны қалай дамытуға болады?: | Тыңдалым | 10.1.1 мектепте, демалыста және т.б. жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпаратмәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну; 10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сипаттамасын түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | |
Жазылым | 10.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу; 10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін сипаттайтын хат жазу; 10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу; 10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады; 10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 10.5.2 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша предетерминатив рөлінде синонимдерді, антонимдерді және басқа да қызметтік сөздерді қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімдікті, onбелгісіз есімдігімен және сандық есімдіктермен бірге қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша жай аяқталған формасының әртүрімен бірге мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышты қолдану; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және сипаттама және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 10.5.10 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша осы үздіксіз шақты және өткен үздіксіз шақ түрлерін, соның ішінде үздіксіз өсетін ырықсыз форма түрлерін қолдану; 10.5.11 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама және жапсарлас сұрақтарда ұсынылған тілдік нормаларды артығымен түрлендіріп қолдану; 10.5.12 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану; 10.5.14 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында және географиялық атаулардың алдында көмекші сөздерді қолдану; 10.5.15 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістік пен сын есімнен кейін инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, шартты рай түрлерін қолдану және фразалық етістіктерді қолдана бастау; 10.5.16 таныс жалпы және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге түрлі жалғаулықтарды қолдану | |
4. Ғылым мен техника: | Тыңдалым | 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпаратмәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.5 тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау; 10.3.4 күнделікті жазбаша материалдан өзекті мәселені табу және түсіну, мысалы, хаттардан, брошюралардан және қысқаша ресми құжаттардан; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 10.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу; 10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу; 10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады; 10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 10.5.3 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімшелер және шырайлар ретінде түрлі күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша предетерминатив рөлінде синонимдерді, антонимдерді және басқа да қызметтік сөздерді қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі уақыттық және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімдікті, onбелгісіз есімдігімен және сандық есімдіктермен бірге қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша жай аяқталған формасының әртүрімен бірге мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышты қолдану; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және сипаттама және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 10.5.13 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш және сын білдіру үшін осы және өткен шақты білдірумен әр түрлі модальды формаларды қолдану; 10.5.14 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында және географиялық атаулардың алдында көмекші сөздерді қолдану | |
2) 11 – сынып (В1.2):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1.Мемлекет табысы -әлеуметтік кепілдік –: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқабайланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер,репортаждар |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау; 11.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып ақпарат сұрап хат жазу хат жазу; 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады; 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу | |
Тілді қолдану | 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану; 11.5.7 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншамезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышпен және бірқатар ырықсыз түрімен бірге жай аяқталған формасын қолдану; 11.5.8 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану; 11.5.9 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және баяндау және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 11.5.10 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша осы үздіксіз шақты және өткен үздіксіз шақ түрлерін, соның ішінде үздіксіз өсетін ырықсыз форма түрлерін қолдану; 11.5.11 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама сұрақтарда тілдік формаларды қолдану; 11.5.12 таныс және таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану; 11.5.15 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша етістіктік инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, мақсат, жағдай, іс-әрекет бағыныңғы құрмалас сөйлемді, фразалық етістікті қолдану; 11.5.16 жалпы таныс және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге инфинитивтіқұрылымды (күрделі толықтауыш, күрделі бастауыш) қолдану, сөйлемде есімшелі конструкцияларды, жақсыз конструкциялардықолдану | |
2. Кәсібилік – уақыт талабы: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 11.1.2 кәсіби қызметпен күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқабайланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.6 техникалық сипаттағы нақты нұсқаулықтарды түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер,репортаждар |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сиапттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 жалпы таныс емес және оқу тақырыптары бойынша көркем және көркем емес ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.7 құрылғыларды қолдану бойынша жазылған қарапайым нұсқаулықтарды түсіну; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 11.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау; 11.4.5 мәдениетке қатысты музыка, фильмдерге байланысты абстракті тақырыптар бойынша өз ойларын және жаңалықтар туралы жеке хат жазу; 11.4.6 қысқа маңызды ақпарат туралы достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге жазбахат жазу немесе нені маңызды деп есептейтінін жазады; 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады; 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу; 11.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану; 11.5.9 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және баяндау және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 11.5.11 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама сұрақтарда тілдік формаларды қолдану; 11.5.12 таныс және таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша үстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану; 11.5.13 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш және сын білдіру үшінөткен шақ модалді формасының түрлі қызметтеріне арналған модалді форманы қолдану; 11.5.14 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында көмекші сөздерді артығымен түрлендіріп қолдану; 11.5.15 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша етістіктік инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, мақсат, жағдай, іс-әрекет бағыныңғы құрмалас сөйлемді, фразалық етістікті қолдану; 11.5.16 жалпы таныс және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге инфинитивті құрылымды (күрделі толықтауыш, күрделі бастауыш) қолдану, сөйлемде есімшелі конструкцияларды, жақсыз конструкцияларды қолдану 11.5.17 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптар бойынша қатысымдық бағыныңқы сөйлем, етістіктің ашық рай және шартты райын қолдану | |
3. Көшбасшылық сапаны қалай дамытуға болады?: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 11.1.2 кәсіби қызметпен күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер, репортаждар |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.5 оқу және кәсіби салалар бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сиапттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 жалпы таныс емес және оқу тақырыптары бойынша көркем және көркем емес ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | |
Жазылым | 11.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау; 11.4.6 қысқа маңызды ақпарат туралы достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге жазбахат жазу немесе нені маңызды деп есептейтінін жазады; 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады; 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу; 11.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 11.5.3 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көмегімен салыстырмалы құрылым жасауға болатын есімшелер ретінде күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша анықтауыш және болжауыш сөздерді қолдану; 11.5.7 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышпен және бірқатар ырықсыз түрімен бірге жай аяқталған формасын қолдану; 11.5.8 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану; 11.5.13 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш және сын білдіру үшінөткен шақ модалді формасының түрлі қызметтеріне арналған модалді форманы қолдану | |
4. Еліміздің экономика және бәсекеге қабілеттілігіи: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 11.1.2 кәсіби қызметпен күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер, репортаждар |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.5 оқу және кәсіби салалар бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сиапттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 жалпы таныс емес және оқу тақырыптары бойынша көркем және көркем емес ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 11.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау; 11.4.6 қысқа маңызды ақпарат туралы достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге жазбахат жазу немесе нені маңызды деп есептейтінін жазады; 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады; 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу; 11.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 11.5.2 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша анықтауыш және болжауыш сөздерді қолдану; 11.5.8 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану; 11.5.12 таныс және таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану; 11.5.13 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш және сын білдіру үшінөткен шақ модалді формасының түрлі қызметтеріне арналған модалді форманы қолдану; 11.5.14 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында көмекші сөздерді артығымен түрлендіріп қолдану; 11.5.15 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша етістіктік инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, мақсат, жағдай, іс-әрекет бағыныңқы құрмалас сөйлемді, фразалық етістікті қолдану | |
3-тарау. "Француз тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (оқу жүктемесі төмендетілген) 1-параграф. "Француз тілі" оқу пәнінің мазмұны
16. "Француз тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.17. "10-сыныпқа арналған Француз тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Тыңдалым. Еркін пікірталастың негізгі мазмұнын түсіну, жалпы және оқу бағдарламаларының кең ауқымы бойынша мұғалімнің қолдауынсыз ұзақ талқылауда, соның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша пікірталастағы аргументтің егжей-тегжейлері. Жалпы және оқу бағдарламаларының үлкен саны бойынша еркін пікірталас барысында, оның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша пікірталас кезінде спикер(лердің) көзқарасын немесе пікірін мойындау. Еркін талқылау контекстінен мағынаны анықтау. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламалары бойынша спикерлердің көзқарастары мен айқын келісу дәрежесі. Жалпы және оқу бағдарламаларының ауқымы бойынша еркін пікірталастағы дәлелдердегі қайшылықтарды анықтау;
2) Айтылым. Ресми және бейресми сөйлеу мәнерлерін пайдалану, әртүрлі жалпы және оқу бағдарламалары бойынша ақпарат алу үшін қиын сұрақтар қою және оларға жауап беру. Өзінің және басқалардың көзқарасын түсіндіру және негіздеу, жалпы және білім беру тақырыптары бойынша өсіп келе жатқан пікірталас мазмұнының әртүрлілігі аясында басқа адамдардың пікірлерін бағалау және түсініктеме беру. Әртүрлі жалпы және білім беру тақырыптары бойынша гипотезаларды ұсыну мақсатында құрдастарымен өзара әрекеттесу. Пікірталастың ағымын басқару және пікірталас кезінде перефраза және түзету арқылы тілді өзгерту. Жалпы және оқу бағдарламаларының ауқымында сәйкес арнайы сөздік пен синтаксисті пайдалану;
3) Оқылым. Көлемді мәтіндердің негізгі идеясын түсіну, таныс тақырыптар бойынша, оқу бағдарламасының тақырыптары мен таныс емес тақырыптар бойынша әртүрлі стильдер мен жанрлардың көлемді мәтіндерінен нақты ақпарат пен бөлшектерді тану. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша жақынырақ оқуға лайық мәтіндердің мазмұнын анықтау үшін ұзақ мәтіндерді қайталап оқу. Таныс және бейтаныс тақырыптарға, сондай-ақ оқу жоспарындағы тақырыптарға әртүрлі көркем және көркем әдебиет мәтіндерін оқу. Оқу бағдарламасындағы таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша, сондай-ақ кейбір таныс емес тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердің мазмұнына негізделген қорытындылар. Оқу бағдарламасынан таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердің авторының көзқарасы мен пікірін анықтау. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша ұзақ мәтіндерді (абзац аралығы) әзірлеу үлгілері. Мағынаны нақтылау және түсінуді тереңдету үшін көптеген таныс және бейтаныс қағаз және цифрлық ақпараттық ресурстарды пайдалану. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердегі дәлелдердің сәйкес келмеуі;
4) Жазылым. Тақырып пен жанрға сәйкес және әртүрлі жазба жанрларында дұрыс жазылатын сөздік қорын пайдаланып, мәтін деңгейінде жеке жоспарлау, жазу, өңдеу және түзету. Жалпы және оқу бағдарламасының тақырыптары бойынша өсіп келе жатқан әртүрлі жазба жанрларында формальдылықтың тиісті дәрежесіне жету үшін сөйлеу стилін пайдаланып грамматикалық дұрыс жазу. Логикалық дәлелдерді оқытушының қолдауымен және қажет болған жағдайда жалпы және оқу бағдарламасына таныс тақырыптар бойынша жазбаша жанрлардың кең ауқымында мысалдар мен себептермен тұжырымдаңыз. Таныс жалпы және оқу бағдарламалары бойынша әртүрлі байланыстыратын сөздерді қолданып, мәтін деңгейінде үйлесімді жазу. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламалары бойынша мәтін деңгейінде сәйкес жоспарды өз бетінше қолдану. Әңгімедегі жаңалықтар мен сезімдерге әртүрлі мүмкіндіктер арқылы жауап беру және оларға жауап беру. Жазбаша жұмыстардағы тыныс белгілерін мәтін деңгейінде жоғары дәрежеде дұрыс қою;
5) Тілдік бағдар. Күрделі және күрделі зат есімнің сан алуан тіркестерінің, есептік және саналмайтын зат есімдерге арналған жиынтық көрсеткіштердің алуан түрлілігі, сонымен қатар есімдік сөз тіркестері, күрделі сын есімдердің алуан түрлері, сын есімдердің жіктік жалғауы, салыстырмалы құрылымдары және күшейткіш сын есімдердің әртүрлі ортақ мағынада қолданылуы. оқу жоспарынан таныс тақырыптар мен тақырыптар, анықтауыштар мен алдын ала анықтауыштардың құрылымының алуан түрлілігі, сұрақтардың кең ауқымы, салыстырмалы, көрнекілік, белгісіздік, сан есімдер, сонымен қатар оқу жоспарындағы әртүрлі жалпы таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша рефлексиялық есімдіктердің құрылымдары. Жетілдірілген үздіксіз формаларды, сондай-ақ белсенді және пассивті дауыста бірқатар кемелді формаларды шақ көмегімен қолдану, белсенді және пассивті дауыстардың келер және келешек үздіксіз шақтағы әртүрлі формалары, алуан түрлі формалар. баяндауыш сөйлемдер мен жанама сөйлеудегі қазіргі, өткен және өткен шақтағы белсенді және пассивті дауыстар, Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы таныс тақырыптар бойынша белсенді және пассивті дауыстардың Present Continuous және Past Continuous формалары. Әртүрлі жанама сөйлеу мәлімдемелері мен сұрау формаларын белгілі жалпы және оқу тақырыптары бойынша қолдану, тұрақты және тұрақсыз үстеулерге қатысты үстеу құрылымдары, превербальды, кейінгі және шектен шыққан үстеулер, болжамды білдіру үшін модальды етістіктердің өткен шақ формаларының көбеюі. өткен шақ туралы қорытынды, зат есім мен сын есімнің алдындағы көсемше тіркестер, зат есімнен, сын есім мен етістіктен кейінгі тәуелдік жалғаулар. Көбейген етістіктер мен сын есімдерден кейін инфинитивтік формалардың, көптеген етістіктер мен көсемшелерден кейін герунд формаларының, көптеген көсемше және фразалық етістіктердің қолданылуы. Әртүрлі таныс жалпы және оқу бағдарламалары бойынша кәсіподақтардың алуан түрлілігі. Шартты сөйлемнің үшінші түріндегі конструкциялар si/ si seulement, сабақтас құрмалас сөйлемдерді қолдану, оның ішінде әртүрлі жалпы және оқу бағдарламаларына таныс тақырыптарда qui.
18. 11 сыныпқа арналған Француз тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Тыңдалым. Еркін пікірталастың негізгі мазмұнын түсіну, жалпы және оқу бағдарламаларының кең ауқымы бойынша мұғалімнің қолдауынсыз ұзақ талқылауда, соның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша пікірталастағы аргументтің егжей-тегжейлері. Жалпы және оқу бағдарламаларының үлкен саны бойынша еркін пікірталас барысында, оның ішінде таныс емес тақырыптардың шектеулі саны бойынша пікірталас кезінде спикер(лердің) көзқарасын немесе пікірін мойындау. Еркін талқылау контекстінен мағынаны анықтау. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламалары бойынша спикерлердің көзқарастары мен айқын келісу дәрежесі. Жалпы және оқу бағдарламаларының ауқымы бойынша еркін пікірталастағы дәлелдердегі қайшылықтарды анықтау;
2) Айтылым. Ресми және бейресми сөйлеу мәнерлерін пайдалану, әртүрлі жалпы және оқу бағдарламалары бойынша ақпарат алу үшін қиын сұрақтар қою және оларға жауап беру. Өзінің және басқалардың көзқарасын түсіндіру және негіздеу, жалпы және білім беру тақырыптары бойынша өсіп келе жатқан пікірталас мазмұнының әртүрлілігі аясында басқа адамдардың пікірлерін бағалау және түсініктеме беру. Әртүрлі жалпы және білім беру тақырыптары бойынша гипотезаларды ұсыну мақсатында құрдастарымен өзара әрекеттесу. Пікірталастың ағымын басқару және пікірталас кезінде перефраза және түзету арқылы тілді өзгерту. Жалпы және оқу бағдарламаларының ауқымында сәйкес арнайы сөздік пен синтаксисті пайдалану;
3) Оқылым. Көлемді мәтіндердің негізгі идеясын түсіну, таныс тақырыптар бойынша, оқу бағдарламасының тақырыптары мен таныс емес тақырыптар бойынша әртүрлі стильдер мен жанрлардың көлемді мәтіндерінен нақты ақпарат пен бөлшектерді тану. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша жақынырақ оқуға лайық мәтіндердің мазмұнын анықтау үшін ұзақ мәтіндерді қайталап оқу. Таныс және бейтаныс тақырыптарға, сондай-ақ оқу жоспарындағы тақырыптарға әртүрлі көркем және көркем әдебиет мәтіндерін оқу. Оқу бағдарламасындағы таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша, сондай-ақ кейбір таныс емес тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердің мазмұнына негізделген қорытындылар. Оқу бағдарламасынан таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердің авторының көзқарасы мен пікірін анықтау. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша ұзақ мәтіндерді (абзац аралығы) әзірлеу үлгілері. Мағынаны нақтылау және түсінуді тереңдету үшін көптеген таныс және бейтаныс қағаз және цифрлық ақпараттық ресурстарды пайдалану. Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы тақырыптар бойынша көлемді мәтіндердегі дәлелдердің сәйкес келмеуі;
4) Жазылым. Тақырып пен жанрға сәйкес және әртүрлі жазба жанрларында дұрыс жазылатын сөздік қорын пайдаланып, мәтін деңгейінде жеке жоспарлау, жазу, өңдеу және түзету. Жалпы және оқу бағдарламасының тақырыптары бойынша өсіп келе жатқан әртүрлі жазба жанрларында формальдылықтың тиісті дәрежесіне жету үшін сөйлеу стилін пайдаланып грамматикалық дұрыс жазу. Логикалық дәлелдерді оқытушының қолдауымен және қажет болған жағдайда жалпы және оқу бағдарламасына таныс тақырыптар бойынша жазбаша жанрлардың кең ауқымында мысалдар мен себептермен тұжырымдаңыз. Таныс жалпы және оқу бағдарламалары бойынша әртүрлі байланыстыратын сөздерді қолданып, мәтін деңгейінде үйлесімді жазу. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламалары бойынша мәтін деңгейінде сәйкес жоспарды өз бетінше қолдану. Әңгімедегі жаңалықтар мен сезімдерге әртүрлі мүмкіндіктер арқылы жауап беру және оларға жауап беру. Жазбаша жұмыстардағы тыныс белгілерін мәтін деңгейінде жоғары дәрежеде дұрыс қою;
5) Тілдік бағдар. Күрделі және күрделі зат есімнің сан алуан тіркестерінің, есептік және саналмайтын зат есімдерге арналған жиынтық көрсеткіштердің алуан түрлілігі, сонымен қатар есімдік сөз тіркестері, күрделі сын есімдердің алуан түрлері, сын есімдердің жіктік жалғауы, салыстырмалы құрылымдары және күшейткіш сын есімдердің әртүрлі ортақ мағынада қолданылуы. оқу жоспарынан таныс тақырыптар мен тақырыптар, анықтауыштар мен алдын ала анықтауыштардың құрылымының алуан түрлілігі, сұрақтардың кең ауқымы, салыстырмалы, көрнекілік, белгісіздік, сан есімдер, сонымен қатар оқу жоспарындағы әртүрлі жалпы таныс тақырыптар мен тақырыптар бойынша рефлексиялық есімдіктердің құрылымдары. Жетілдірілген үздіксіз формаларды, сондай-ақ белсенді және пассивті дауыста бірқатар кемелді формаларды шақ көмегімен қолдану, белсенді және пассивті дауыстардың келер және келешек үздіксіз шақтағы әртүрлі формалары, алуан түрлі формалар. баяндауыш сөйлемдер мен жанама сөйлеудегі қазіргі, өткен және өткен шақтағы белсенді және пассивті дауыстар, Әртүрлі жалпы тақырыптар мен оқу жоспарындағы таныс тақырыптар бойынша белсенді және пассивті дауыстардың формалары. Әртүрлі жанама сөйлеу мәлімдемелері мен сұрау формаларын белгілі жалпы және оқу тақырыптары бойынша қолдану, тұрақты және тұрақсыз үстеулерге қатысты үстеу құрылымдары, превербальды, кейінгі және шектен шыққан үстеулер, болжамды білдіру үшін модальды етістіктердің өткен шақ формаларының көбеюі. өткен шақ туралы қорытынды, зат есім мен сын есімнің алдындағы көсемше тіркестер, зат есімнен, сын есім мен етістіктен кейінгі тәуелдік жалғаулар. Көбейген етістіктер мен сын есімдерден кейін инфинитивтік формалардың, көптеген етістіктер мен көсемшелерден кейін герунд формаларының, көптеген көсемше және фразалық етістіктердің қолданылуы. Әртүрлі таныс жалпы және оқу бағдарламалары бойынша кәсіподақтардың алуан түрлілігі. Шартты сөйлемнің үшінші түріндегі конструкциялар si/ si seulement, сабақтас құрмалас сөйлемдерді қолдану, оның ішінде әртүрлі жалпы және оқу бағдарламаларына таныс тақырыптарда qui.
19. Оқыту мақсаттары мұғалімдерге оқу іс-әрекетін жоспарлауға, білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалауға, білім алушыларға келесі қадамдар жасау керектігі туралы бағыт-бағдар беруге мүмкіндік беретін әрбір жеке қосалқы аймақтағы ілгерілеуді көрсетеді.
20. 1-бағыт: тыңдалым. Білім алушы әртүрлі жанрдағы түпнұсқа мәтіндердің негізгі идеясын түсінеді, таныс және жартылай бейтаныс тақырыптар бойынша пікірталастар, формаларды, кестелерді, диаграммаларды толтыру үшін егжей-тегжейлерді және нақты ақпаратты қамтитын функционалды маңызды мағыналарды таниды, терминдер мен негізгі бөліктердің мағынасын түсінеді. танымдық және жалпылама тақырыптағы мәтіндердің мазмұнын анықтайды, факті мен пікірді ажыратады, жалпы және тәрбиелік тақырыптағы әртүрлі жанрлар мен стильдегі орташа мәтіндердегі қарама-қайшылықтарды таниды және салыстырады, контекстке байланысты бейтаныс сөздердің мағынасын белгілейді.
21. 2-бағыт: айтылым. Білім алушы күнделікті ресми және бейресми қарым-қатынас жағдайында пікірталасқа қатысады, тілдің лексикалық және грамматикалық ресурстарын пайдалана отырып, тұжырымдарды дұрыс тұжырымдайды, бұрын ұсынылған сөйлеу коммуникациясының стратегиясын пайдалана отырып, шындыққа эмоционалды және бағалаушы көзқарасын білдіреді, талдайды және салыстырады. мәтіндер, өз көзқарасын және сәйкес себептерін растайтын дәлелдер келтіре отырып, оқиғаларды, пікірлер мен мәселелерді бағалайды, қорытынды жасайды және берілген мәселені шешу жолдарын ұсынады.
22. 3-бағыт: Оқылым. Білім алушы гуманитарлық ғылымдар туралы әр түрлі жанрлар мен стильдегі көркем және ғылыми әдебиет мәтіндерінің негізгі идеясын түсінеді, оқу стратегияларының бірқатарын пайдаланады, оқиғалар мен құбылыстардың уақыттық және себеп-салдарлық байланыстарын анықтайды, талдайды және салыстырады. қағаз және цифрлық ресурстарды пайдалана отырып, сөздердің мағынасын ашады, әр түрлі жанрлар мен стильдегі мәтіндердің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалайды.
23. 4-бағыт: Жазылым. Білім алушы жазбаша мәтінге қысқаша шолуды жоспарлайды және құрастырады, әртүрлі жанрлар мен сөйлеу мәнерлеріндегі мәтіндерді өңдейді және өңдейді, орфографиялық және грамматикалық ережелерді сақтайды, БАҚ ақпаратына негізделген жазбаша мәтінде дәлелдер келтіреді, іскерлік хаттар мен басқа да құжаттарды жазады. , бірқатар тақырыптарға, соның ішінде қоғамдық және гуманитарлық ғылымдарға қатысты пікір білдіре отырып, дискурсивті мәтіндер құрастырады.
24. 5-бағыт: Тілдік бағдар. Білім алушы жақсы сөздік қорын және жалпы тілдің әртүрлілігін жоғары дәлдікпен пайдалана отырып, өз ойын білдіреді. Білім алушытің өткен, осы және келер шақ түрлерін, модальды етістіктерді, белсенді және пассивті етістіктерді, тура және жанама сөйлеуді кеңінен қолдана білу дағдысы қалыптасады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі (төмендетілген оқу жүктемесімен)
25. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бөлімнің ретін, үшінші және төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді.
26. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1-бөлім. Айтылым (Productionorale):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10- сынып | 11 - сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.1.1 мектепте, демалыста және т.б. жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну |
10.1.2 оқумен байланысты күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгендетүсіну | 11.1.2 кәсіби қызметпен күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну |
10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру | 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру |
10.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну | 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқабайланысты дәріс немесе әңгімені түсіну |
10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну | 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну |
10.1.6 қарапайым техникалық ақпаратты түсіну, мысалы, күнделікті қолданылатын құрылғыларды пайдалану ережелері | 11.1.6 техникалық сипаттағы нақты нұсқаулықтарды түсіну |
10.1.7 радио арқылы берілген ақпаратмәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну | 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну |
10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер | 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер,репортаждар |
2-бөлім. Айтылым (Productionorale):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу |
10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау | 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау |
10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру | 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау |
10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру | 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру |
10.2.5 тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау | 11.2.5 оқу және кәсіби салалар бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау |
10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу | 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу |
10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну | 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну |
10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау |
3-бөлім. Оқылым (Compréhension des écrits):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну |
10.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сипаттамасын түсіну | 11.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сиапттамасын түсіну |
10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау | 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау |
10.3.4 күнделікті жазбаша материалдан өзекті мәселені табу және түсіну, мысалы, хаттардан, брошюралардан және қысқаша ресми құжаттардан | 11.3.4 жалпы таныс емес және оқу тақырыптары бойынша көркем және көркем емес ұзақ мәтіндерді оқу |
10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну | 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну |
10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау | 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау |
10.3.7 қарапайым тілде жазылған ережелерді түсіну, мысалы қауіпсіздік ережелері | 11.3.7 құрылғыларды қолдану бойынша жазылған қарапайым нұсқаулықтарды түсіну |
10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану |
10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау |
4-бөлім. Жазылым (Production écrite):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10 - сынып | 11 - сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу | 11.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу |
10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау | 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау |
10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу | 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау |
10.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып ақпарат сұрап хат жазу | 11.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып ақпарат сұрап хат жазу хат жазу |
10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін сипаттайтын хат жазу | 11.4.5 мәдениетке қатысты музыка, фильмдерге байланысты абстракті тақырыптар бойынша өз ойларын және жаңалықтар туралы жеке хат жазу |
10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу | 11.4.6 қысқа маңызды ақпарат туралы достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге жазбахат жазу немесе нені маңызды деп есептейтінін жазады |
10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады | 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады |
10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу | 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу |
10.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | 11.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу |
5-бөлім. Француз тілін қолдану (Utilisationdelalangue):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану |
10.5.2 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану | 11.5.2 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану |
10.5.3таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімшелер және шырайлар ретінде түрлі күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану | 11.5.3 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көмегімен салыстырмалы құрылым жасауға болатын есімшелер ретінде күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану |
10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша предетерминатив рөлінде синонимдерді, антонимдерді және басқа да қызметтік сөздерді қолдану | 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша анықтауыш және болжауыш сөздерді қолдану |
10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі уақыттық және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану | 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану |
10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімдікті, onбелгісіз есімдігімен және сандық есімдіктермен бірге қолдану | 11.5.6 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша қатысымдық, көрсетімдік, белгісіз және сандық есімдіктерді және рефлексивтік есімдіктің көп бөлігін қолдану |
10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша жай аяқталған формасының әртүрімен бірге мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышты қолдану | 11.5.7 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншамезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышпен және бірқатар ырықсыз түрімен бірге жай аяқталған формасын қолдану |
10.5.8 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану | 11.5.8 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану |
10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және сипаттама және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану | 11.5.9 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және баяндау және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану |
10.5.10 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша осы үздіксіз шақты және өткен үздіксіз шақ түрлерін, соның ішінде үздіксіз өсетін ырықсыз форма түрлерін қолдану | 11.5.10 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша осы үздіксіз шақты және өткен үздіксіз шақ түрлерін, соның ішінде үздіксіз өсетін ырықсыз форма түрлерін қолдану |
10.5.11 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама және жапсарлас сұрақтарда ұсынылған тілдік нормаларды артығымен түрлендіріп қолдану | 11.5.11 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама сұрақтарда тілдік формаларды қолдану |
10.5.12 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану | 11.5.12 таныс және таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану |
10.5.13 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш және сын білдіру үшін осы және өткен шақты білдірумен әр түрлі модальды формаларды қолдану | 11.5.13 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш және сын білдіру үшінөткен шақ модалді формасының түрлі қызметтеріне арналған модалді форманы қолдану |
10.5.14 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында және географиялық атаулардың алдында көмекші сөздерді қолдану | 11.5.14 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында көмекші сөздерді артығымен түрлендіріп қолдану |
10.5.15 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістік пен сын есімнен кейін инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, шартты рай түрлерін қолдану және фразалық етістіктерді қолдана бастау | 11.5.15 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша етістіктік инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, мақсат, жағдай, іс-әрекет бағыныңғы құрмалас сөйлемді, фразалық етістікті қолдану |
10.5.16 таныс жалпы және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге түрлі жалғаулықтарды қолдану | 11.5.16 жалпы таныс және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге инфинитивтіқұрылымды (күрделі толықтауыш, күрделі бастауыш) қолдану, сөйлемде есімшелі конструкцияларды, жақсыз конструкциялардықолдану |
10.5.17 таныс жалпы және оқу тақырыптар бойынша қарым-қатынас процесінде етістіктің ашық рай және шартты райын белсендендіру | 11.5.17 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптар бойынша қатысымдық бағыныңқы сөйлем, етістіктің ашық рай және шартты райын қолдану |
27. Бөлімдерге тоқсанға және бөлімдер ішіндегі сағаттарды бөлу оқытушының қалауы бойынша өзгереді.
28. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (оқу жүктемесі төмендетілген)
1) 10 - сынып (В1.1):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1. Мемлекет табысы -әлеуметтік кепілдік : | Тыңдалым | 10.1.1 мектепте, демалыста және т.б. жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.5 тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну; 10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау; 10.3.4 күнделікті жазбаша материалдан өзекті мәселені табу және түсіну, мысалы, хаттардан, брошюралардан және қысқаша ресми құжаттардан; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | |
Жазылым | 10.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу; 10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу; 10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады; 10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі уақыттық және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және сипаттама және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 10.5.15 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістік пен сын есімнен кейін инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, шартты рай түрлерін қолдану және фразалық етістіктерді қолдана бастау; 10.5.16 таныс жалпы және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге түрлі жалғаулықтарды қолдану | |
2. Кәсібилік: уақыт талабы: | Тыңдалым | 10.1.2 оқумен байланысты күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгендетүсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.6 қарапайым техникалық ақпаратты түсіну, мысалы, күнделікті қолданылатын құрылғыларды пайдалану ережелері; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпаратмәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сипаттамасын түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.7 қарапайым тілде жазылған ережелерді түсіну, мысалы қауіпсіздік ережелері; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | |
Жазылым | 10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу; 10.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып ақпарат сұрап хат жазу; 10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін сипаттайтын хат жазу; 10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу; 10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады; 10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу; 10.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 10.5.2 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану; 10.5.3 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімшелер және шырайлар ретінде түрлі күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі уақыттық және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша жай аяқталған формасының әртүрімен бірге мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышты қолдану; 10.5.13 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш және сын білдіру үшін осы және өткен шақты білдірумен әр түрлі модальды формаларды қолдану; 10.5.14 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында және географиялық атаулардың алдында көмекші сөздерді қолдану; 10.5.15 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістік пен сын есімнен кейін инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, шартты рай түрлерін қолдану және фразалық етістіктерді қолдана бастау; 10.5.17 таныс жалпы және оқу тақырыптар бойынша қарым-қатынас процесінде етістіктің ашық рай және шартты райын белсендендіру | |
3. Көшбасшылық сапаны қалай дамытуға болады?: | Тыңдалым | 10.1.1 мектепте, демалыста және т.б. жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпаратмәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну; 10.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын қарапайым байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сипаттамасын түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 10.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша қысқа мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | |
Жазылым | 10.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу; 10.4.5 өз сезімдері мен оған әсері туралы өз тәжірибесін сипаттайтын хат жазу; 10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу; 10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады; 10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 10.5.2 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша предетерминатив рөлінде синонимдерді, антонимдерді және басқа да қызметтік сөздерді қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімдікті, onбелгісіз есімдігімен және сандық есімдіктермен бірге қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша жай аяқталған формасының әртүрімен бірге мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышты қолдану; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және сипаттама және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 10.5.10 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша осы үздіксіз шақты және өткен үздіксіз шақ түрлерін, соның ішінде үздіксіз өсетін ырықсыз форма түрлерін қолдану; 10.5.11 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама және жапсарлас сұрақтарда ұсынылған тілдік нормаларды артығымен түрлендіріп қолдану; 10.5.12 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану; 10.5.14 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында және географиялық атаулардың алдында көмекші сөздерді қолдану; 10.5.15 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістік пен сын есімнен кейін инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, шартты рай түрлерін қолдану және фразалық етістіктерді қолдана бастау; 10.5.16 таныс жалпы және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге түрлі жалғаулықтарды қолдану | |
4. Ғылым мен техника: | Тыңдалым | 10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 10.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу тақырыбына байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 10.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді жалпы түрде түсіну; 10.1.7 радио арқылы берілген ақпаратмәліметтерінің негізгі ойын және таспаға жазылған таныс тақырыптардағы қарапайым мәтіндерді баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну; 10.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер |
Айтылым | 10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 10.2.3 дәлелдемелерді ойын қадағалауды қиынға соқпайтындай етіп құру; 10.2.4 бір оқиғаның себептерін қысқаша сипаттау және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 10.2.5 тұрмыстық және оқу салалары бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 10.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған қарапайым баяндама әзірлеу; 10.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақтықайта-қайта қайталауды өтіну | |
Оқылым | 10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; 10.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен ақпаратты жинау; 10.3.4 күнделікті жазбаша материалдан өзекті мәселені табу және түсіну, мысалы, хаттардан, брошюралардан және қысқаша ресми құжаттардан; 10.3.5 белгілі бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндердегі негізгі қорытынды ойларды түсіну; 10.3.6 таныс тақырыптағы газет мақаласының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 10.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 10.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; 10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу; 10.4.6 проблеманы айқындайтын, түсіндіретін, сұрақ келтірілген хабарлама жазу; 10.4.7 қызықты тақырып туралы ауызша айтып тұруы бойынша кейін қолдануға болатын нақты жазбахат жазады; 10.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым тілмен жазу | |
Тілді қолдану | 10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 10.5.3 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімшелер және шырайлар ретінде түрлі күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану; 10.5.4 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша предетерминатив рөлінде синонимдерді, антонимдерді және басқа да қызметтік сөздерді қолдану; 10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі уақыттық және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; 10.5.6 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша есімдікті, onбелгісіз есімдігімен және сандық есімдіктермен бірге қолдану; 10.5.7 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша жай аяқталған формасының әртүрімен бірге мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышты қолдану; 10.5.9 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және сипаттама және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 10.5.13 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш және сын білдіру үшін осы және өткен шақты білдірумен әр түрлі модальды формаларды қолдану; 10.5.14 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында және географиялық атаулардың алдында көмекші сөздерді қолдану | |
2) 11 – сынып (В1.2):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1.Мемлекет табысы -әлеуметтік кепілдік –: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқабайланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер,репортаждар |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау; 11.4.4 жеке хат, жазбахат, нені негізгі санайтынын айтып ақпарат сұрап хат жазу хат жазу; 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады; 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу | |
Тілді қолдану | 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану; 11.5.7 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншамезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышпен және бірқатар ырықсыз түрімен бірге жай аяқталған формасын қолдану; 11.5.8 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану; 11.5.9 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және баяндау және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 11.5.10 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша осы үздіксіз шақты және өткен үздіксіз шақ түрлерін, соның ішінде үздіксіз өсетін ырықсыз форма түрлерін қолдану; 11.5.11 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама сұрақтарда тілдік формаларды қолдану; 11.5.12 таныс және таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану; 11.5.15 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша етістіктік инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, мақсат, жағдай, іс-әрекет бағыныңғы құрмалас сөйлемді, фразалық етістікті қолдану; 11.5.16 жалпы таныс және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге инфинитивтіқұрылымды (күрделі толықтауыш, күрделі бастауыш) қолдану, сөйлемде есімшелі конструкцияларды, жақсыз конструкциялардықолдану | |
2. Кәсібилік – уақыт талабы: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 11.1.2 кәсіби қызметпен күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқабайланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.6 техникалық сипаттағы нақты нұсқаулықтарды түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер,репортаждар |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сиапттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 жалпы таныс емес және оқу тақырыптары бойынша көркем және көркем емес ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.7 құрылғыларды қолдану бойынша жазылған қарапайым нұсқаулықтарды түсіну; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | |
Жазылым | 11.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау; 11.4.5 мәдениетке қатысты музыка, фильмдерге байланысты абстракті тақырыптар бойынша өз ойларын және жаңалықтар туралы жеке хат жазу; 11.4.6 қысқа маңызды ақпарат туралы достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге жазбахат жазу немесе нені маңызды деп есептейтінін жазады; 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады; 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу; 11.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану; 11.5.9 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша белсенді және ырықсыз осы және өткен қарапайым формалары түрлерін түрлендіріп және баяндау және төлеу сөзде соңғы аяқталған формасын қолдану; 11.5.11 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаөтініш, сұрақтар мен команда үшін оның ішінде жанама сұрақтарда тілдік формаларды қолдану; 11.5.12 таныс және таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша үстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану; 11.5.13 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш және сын білдіру үшінөткен шақ модалді формасының түрлі қызметтеріне арналған модалді форманы қолдану; 11.5.14 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында көмекші сөздерді артығымен түрлендіріп қолдану; 11.5.15 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша етістіктік инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, мақсат, жағдай, іс-әрекет бағыныңғы құрмалас сөйлемді, фразалық етістікті қолдану; 11.5.16 жалпы таныс және оқу тақырыптарды түсіндіргенде SI шартты бағыныңқымен бірге инфинитивті құрылымды (күрделі толықтауыш, күрделі бастауыш) қолдану, сөйлемде есімшелі конструкцияларды, жақсыз конструкцияларды қолдану 11.5.17 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптар бойынша қатысымдық бағыныңқы сөйлем, етістіктің ашық рай және шартты райын қолдану | |
3. Көшбасшылық сапаны қалай дамытуға болады?: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 11.1.2 кәсіби қызметпен күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылған жағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер, репортаждар |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.5 оқу және кәсіби салалар бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сиапттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 жалпы таныс емес және оқу тақырыптары бойынша көркем және көркем емес ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анқытау | |
Жазылым | 11.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау; 11.4.6 қысқа маңызды ақпарат туралы достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге жазбахат жазу немесе нені маңызды деп есептейтінін жазады; 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады; 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу; 11.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 11.5.3 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша көмегімен салыстырмалы құрылым жасауға болатын есімшелер ретінде күрделі сын есімдерді және жай сын есімдерді қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша анықтауыш және болжауыш сөздерді қолдану; 11.5.7 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша мезгіл пысықтауыш және мекен пысықтауышпен және бірқатар ырықсыз түрімен бірге жай аяқталған формасын қолдану; 11.5.8 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану; 11.5.13 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш және сын білдіру үшінөткен шақ модалді формасының түрлі қызметтеріне арналған модалді форманы қолдану | |
4. Еліміздің экономика және бәсекеге қабілеттілігіи: | Тыңдалым | 11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; 11.1.2 кәсіби қызметпен күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну; 11.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; 11.1.4 баяндама пәні таныс, ал баяндаманың өзі қарапайым және нақты құрылымды болған жағдайда оқу және кәсіби тақырыпқа байланысты дәріс немесе әңгімені түсіну; 11.1.5 баяу, нақты нормативті айтылғанжағдайда таныс тақырыптардағы қысқа қарапайым әңгімелерді егжей-тегжейлі түсіну; 11.1.7 радиодан берілген немесе таспаға жазылған қызықтыратын тақырыптағы ақпараттың басым бөлігін баяу және нақты нормативті айтылған жағдайда түсіну; 11.1.8 қызықтыратын тақырыптардағы телевидениялық бағдарламалардың басым бөлігін, олар баяу және нақты айтылған жағдайда түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәрістер, репортаждар |
Айтылым | 11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; 11.2.2 өте тезбір оқиғаны сипаттау немесе бірқатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде кітап немесе кітаптың сюжетін айту және оған деген өз реакциясын сипаттау; 11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; 11.2.4 бір оқиғаның себептерін егжей-тегжейлі түсіндіру және бір мәселені, жоспар және әрекетті шешудің түрлі нұсқалары туралы түсіндірме беру; 11.2.5 оқу және кәсіби салалар бойынша қысқаша, дайындалған екпін түсіруі мен интонациясына қарамай түсінуге болатын хабарландырулар жасау; 11.2.6 басынан бастап ойын толық түсініп отыруға болатын және негізгі ережелері анық түсіндірілген, таныс тақырып бойынша алдын-ала дайындалған кең көлемдегі баяндама әзірлеу; 11.2.7 өзінің баяндамасы бойынша бірқатар сұрақтарға жауап беру, егер сұрақ жылдам айтылған жағдайда сұрақты қайта-қайта қайталауды өтіну; 11.2.8 өз тәжірибесіне деген сезімі мен реакциясын күрделі байланысқан мәтін ретінде құрастыра отырып өз тәжірибесін сипаттау | |
Оқылым | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; 11.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сиапттамасын түсіну; 11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; 11.3.4 жалпы таныс емес және оқу тақырыптары бойынша көркем және көркем емес ұзақ мәтіндерді оқу; 11.3.5 мәтінде қозғалып отырған тақырыптың тұжырымдама тізбегін түсіну; 11.3.6 таныс тақырыптағы әртүрлі типтегі газет мақалаларының негізгі тұжырымдамасын анықтау; 11.3.8 мағанасын тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану; 11.3.9 жалпы және оқу тақырыптары бойынша ұзақ мәтіндерде келтірілген аргументтердегі сәйкессіздіктерді анықтау | |
Жазылым | 11.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; 11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; 11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау; 11.4.6 қысқа маңызды ақпарат туралы достарына, мұғаліміне, қызмет көрсетушілерге жазбахат жазу немесе нені маңызды деп есептейтінін жазады; 11.4.7 нормативтік диалектіде нақты айтылған, қарапайым сөйлеу тілінде, таныс тақырыпқа жазылған қарапайым дәрістер барысында негізгі кезеңдерді тізімдеп жазбахат жазады; 11.4.8 мәтін құрылымын тұжырымдауды пайдаланып түрлі көлемдегі қысқаша хаттардан үзінділерді қайта қарапайым ілмен жазу; 11.4.9 тарихи оқиғаны жазбаша айтып шығу | |
Тілді қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; 11.5.2 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша саналатын және саналмайтын зат есімдер үшін түрлі сандық сын есімдерді қолдану; 11.5.4 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша анықтауыш және болжауыш сөздерді қолдану; 11.5.8 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша ырықсыз етіспен бірге келер шақ түрлерін қолдану; 11.5.12 таныс және таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойыншаүстеу құрылымын дұрыс және дұрыс емес үстеулермен салыстырмалы деңгейде артығымен түрлендіріп қолдану, алдын ала вербальді түрде қолдану; 11.5.13 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша өтініш және сын білдіру үшінөткен шақ модалді формасының түрлі қызметтеріне арналған модалді форманы қолдану; 11.5.14 таныс және ішінара таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша зат есім мен сын есімнің алдында көмекші сөздерді артығымен түрлендіріп қолдану; 11.5.15 жалпы таныс және оқу тақырыптары бойынша етістіктік инфинитив түрін қолдану, етістіктен туған зат есім түрін қолдану, мақсат, жағдай, іс-әрекет бағыныңқы құрмалас сөйлемді, фразалық етістікті қолдану | |
4-тараумен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 104-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 104-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Жалпы орта білім беру деңгейінде "Алгебра және анализ бастамалары" пәнін оқыту маңызды болып табылады, себебі оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру үшін неғұрлым тиімді әдістерді ұсынады және логикалық, абстрактілік, кеңістіктік, сыни ойлау қабілетін дамытуға ықпал етеді, шынайылықты танудың ғылыми әдістерін меңгереді, математиканың практикалық маңыздылығын жете түсінеді. Пайымдаулардағы қорытындыларды негіздеуде математикалық тілдің қолдану қажеттілігі оқушылардан математикалық терминологияны, логикалық конструкциялар мен таңбаларды еркін пайдалануын талап етеді, адамның жалпы мәдениетін қалыптастыруға ықпал етеді.
3. Мақсаты: практикалық іс-әрекетте қолдануға, басқа пәндерді игеруге, білім алуды жалғастыруға қажетті математикалық білімді оқушылардың меңгеруі; жалпы адами құндылықтар және ұлттық мәдениеттің озық салт-дәстүрлер негізінде оқушылардың зияткерлігін дамыту.
4. Міндеттері:
1) Бағдарламаның "Сандар", "Алгебра", "Статистика және ықтималдықтар теориясы", "Математикалық модельдеу және анализ" бөлімдері бойынша математикалық білім, білік және дағдыларын әрі қарай қалыптастыру мен дамытуға жағдай жасау;
2) математикалық тіл мен негізгі математикалық заңдарды қолдану дағдыларын дамытуға ықпал ету;
3) әртүрлі мәнмәтіндегі есептерді шешуде санды қатынастар мен кеңістіктік формаларды оқып білуге жәрдем беру;
4) нақты процестерді сипаттайтын математикалық модельдерді құру және интерпретациялау дағдыларын дамыту;
5) әртүрлі теориялық облыстар мен практикалық іс-әрекеттерде зерттеулер және есептер шешу үшін математикалық әдістерді қолданудың дағдыларын дамыту;
6) логикалық және сын тұрғысынан ойлау, шығармашылық қабілеттерін дамыту;
7) коммуникативтік, әртүрлі дереккөздерден ақпаратты іздеу және қолдану дағдыларын дамыту;
8) өздігінен, топта жұмыс істеуге қажетті тәуелсіздік, жауапкершілік, бастамашылдық, табандылық пен толеранттылық сияқты тұлғалық қасиеттерді дамыту;
9) қоғамның ілгерілеуі үшін математиканың маңыздылығын түсінуін қамтамасыз ету;
10) математиканы оқыту процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану дағдыларын дамыту.
2-тарау. "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәнінің мазмұны
5. "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. 10-сыныпқа арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 7-9-сыныптардағы алгебра курсын қайталау;
2) "Функция, оның қасиеттері және графигі". Функция және оның берілу тәсілдері. Функциялардың графиктерін түрлендіру. Функцияның қасиеттері. Бөлшек-сызықты функция. Күрделі және кері функция ұғымдары;
3) "Тригонометриялық функциялар". Тригонометриялық функциялар, олардың қасиеттері мен графиктері. Тригонометриялық функциялардың графиктерін түрлендірулер көмегімен салу;
4) "Кері тригонометриялық функциялар". Арксинус, арккосинус, арктангенс, арккотангенс. Кері тригонометриялық функциялар, олардың қасиеттері мен графиктері. Кері тригонометриялық функциялары бар қарапайым теңдеулер;
5) "Тригонометриялық теңдеулер". Қарапайым тригонометриялық теңдеулер. Тригонометриялық теңдеулер және олардың жүйелерін шешу әдістері;
6) "Тригонометриялық теңсіздіктер". Тригонометриялық теңсіздіктерді шешу;
7) "Ықтималдық". Комбинаторика элементтері және оларды оқиғалардың ықтималдықтарын табуда қолданылуы. Жуықтап есептеулер үшін Ньютон биномы (натурал көрсеткішті). Оқиға ықтималдығы және оның қасиеттері. Шартты ықтималдық. Ықтималдықтарды қосу және көбейту ережелері. Толық ықтималдық формуласы және Байес формуласы. Бернулли формуласы және оның салдарлары. Нақты құбылыстар мен процестердің ықтималдық модельдері;
8) "Көпмүшелер". Бірнеше айнымалысы бар көпмүшелер және олардың стандарт түрі. Біртекті және симметриялы көпмүшелер. Бір айнымалысы бар көпмүшенің жалпы түрі. Көбейткіштерге жіктеу әдісі арқылы бір айнымалысы бар көпмүше түбірлерін табу. Көпмүшені көпмүшеге "бұрыштап" бөлу. Безу теоремасы, Горнер схемасы. Анықталмаған коэффициенттер әдісі. Бүтін коэффициетті көпмүшенің рационал түбірлері туралы теорема. Квадрат теңдеу түріне келтірілетін жоғары дәрежелі теңдеулер. Үшінші дәрежелі көпмүше үшін жалпыланған Виет теоремасы;
9) "Функцияның шегі және үзіліссіздігі". Функцияның нүктедегі және шексіздіктегі шегі. Функция графигінің асимптоталары. Сан тізбегінің шегі. Функцияның нүктедегі және жиындағы үзіліссіздігі. Шектерді табу. Бірінші тамаша шек;
10) "Туынды". Туындының анықтамасы. Функция дифференциалы ұғымы. Туынды табу ережелері. Күрделі функция туындысы. Тригонометриялық функциялардың туындылары. Кері тригонометриялық функциялардың туындылары. Туындының физикалық және геометриялық мағынасы. Функция графигіне жүргізілген жанаманың теңдеуі;
11) "Туындының қолданылуы". Функцияның өсу және кему белгілері. Функцияның кризистік нүктелері мен экстремум нүктелері. Функция графигінің иілу нүктелері, функция графигінің дөңестігі. Функцияны дөңестікке зерттеу. Туындының көмегімен функцияны зерттеу және графигін салу. Функцияның кесіндідегі ең үлкен және ең кіші мәндері.
12). "Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары". Кездейсоқ шамалар. Дискретті кездейсоқ шамалар. Үзіліссіз кездейсоқ шама ұғымы. Дискретті кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамалары. Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім түрлері. Үлкен сандар заңы.
13) 10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау.
7. 11-сыныпқа арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 10-сыныптағы математика курсын қайталау;
2) "Алғашқы функция және интеграл". Алғашқы функция және анықталмаған интеграл. Анықталмаған интеграл қасиеттері. Интегралдау әдістері. Қисықсызықты трапеция және оның ауданы. Анықталған интеграл. Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы;
3) "Математикалық статистика элементтері". Бас жиын және таңдама. Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар. Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларын таңдамалар бойынша бағалау;
4) "Дәрежелер және түбірлер. Дәрежелік функция". n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері. Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру. Иррационал өрнектерді түрлендіру. Дәрежелік функция, оның қасиеттері және графигі. Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы;
5) "Иррационал теңдеулер мен теңсіздіктер". Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері. Иррационал теңсіздіктер;
6) "Комплекс сандар". Жорамал сандар. Комплекс сандар анықтамасы. Алгебралық түрдегі комплекс сандарға амалдар қолдану. Квадрат теңдеулердің комплекс түбірлері. Алгебраның негізгі теоремасы;
7) "Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар". Көрсеткіштік функция, оның қасиеттері және графигі. Санның логарифмі және оның қасиеттері. Логарифмдік функция, оның қасиеттері және графигі. Көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралы. Логарифмдік функцияның туындысы;
8) "Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер". Көрсеткіштік теңдеулер және олардың жүйелері. Логарифмдік теңдеулер және олардың жүйелері. Көрсеткіштік теңсіздіктер. Логарифмдік теңсіздіктер;
9) "Дифференциалдық теңдеулер". Дифференциалдық теңдеулер туралы жалпы мағлұмат. Айнымалылары ажыратылатын бірінші ретті дифференциалдық теңдеулер. Екінші ретті тұрақты коэффициентті біртекті сызықтық дифференциалдық теңдеулер;
10) 10-11-сыныптардағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау.
8. Оқу пәнінің білім мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бұл бөлімдер күтілетін нәтижелер (біліктер немесе дағдылар, білім немесе түсініктер) түрінде берілген сыныптар бойынша оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады. Әр бөлімше ішінде тізбектеліп жазылған оқу мақсаттары мұғалімге өз жұмысын жоспарлап, оқушылардың жетістіктерін бағалауға, сонымен қатар оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік жасайды.
9. Оқу пәнінің мазмұны төрт бөлімді қамтиды: "Сандар", "Алгебра", "Статистика және ықтималдықтар теориясы", "Математикалық модельдеу және анализ".
10. "Сандар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Сандар және шамалар туралы түсініктер;
2) Сандарға амалдар қолдану.
11. "Алгебра" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Алгебралық өрнектер және оларды түрлендіру;
2) Теңдеулер және теңсіздіктер, олардың жүйелері және жиынтықтары;
3) Тригонометрия.
12. "Статистика және ықтималдықтар теориясы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Комбинаторика негіздері;
2) Ықтималдықтар теориясының негіздері;
3) Статистика және деректерді талдау.
13. "Математикалық модельдеу және анализ" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Математикалық анализ бастамалары;
2) Математикалық тіл және математикалық модель;
3) Математикалық модельдеудің көмегімен есептер шығару.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
14. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
15. Білім алушыларға қойылатын талаптар:
1-бөлім. "Сандар" | ||||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып | ||
1. Сандар және шамалар туралы түсініктер | 10.1.1. | 11.1.1. | ||
11.1.1.1 комплекс санның және оның модулінің анықтамаларын білу; | ||||
2. Сандарға амалдар қолдану | 10.1.2. | 11.1.2. | ||
11.1.2.1 алгебралық түрде берілген комплекс сандарға арифметикалық амалдар қолдану; | ||||
2-бөлім. "Алгебра" | ||||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып | ||
1. Алгебралық өрнектер және түрлендірулер | 10.2.1. | 11.2.1. | ||
10.2.1.1 - бірнеше айнымалысы бар көпмүшенің анықтамасын білу және оны стандарт түрге келтіру, стандарт түрдегі көпмүшенің дәрежесін анықтау;
10.2.1.7 - көпмүшені көпмүшеге "бұрыштап" бөлуді орындау; 10.2.1.8 - Безу теоремасын және оның салдарларын есеп шығаруда қолдану; 10.2.1.9 - симметриялы және біртекті көпмүшелер түбірлерін табудың түрлі тәсілдерін қолдану; 10.2.1.10 - көпмүше түбірлерін табу үшін Горнер схемасын қолдану; 10.2.1.11 - бір айнымалысы бар бүтін коэффициетті көпмүшенің рационал түбірі туралы теореманы оның түбірлерін табуда қолдану; 10.2.1.12 - жалпыланған Виет теоремасын білу және оны үшінші ретті көпмүшелерге қолдану; 10.2.1.13 - анықталмаған коэффициенттер әдісін білу және оны көпмүшені көбейткіштерге жіктеуде қолдану |
11.2.1.1 - n-ші дәрежелі түбір және n-ші дәрежелі арифметикалық түбір анықтамасын білу; | |||
2. Теңдеулер және теңсіздіктер, олардың жүйелері және жиынтықтары | 10.2.2. | 11.2.2. | ||
10.2.2.1 - жоғары дәрежелі теңдеулерді шешуде көбейткіштерге жіктеу әдісін қолдану; |
11.2.2.1 - иррационал теңдеудің анықтамасын білу, оның мүмкін мәндер жиынын анықтай алу; | |||
3.Тригонометрия | 10.2.3. | 11.2.3. | ||
10.2.3.1 - тригонометриялық функциялар анықтамаларын, қасиеттерін білу және олардың графиктерін сала білу; | ||||
3-бөлім. "Статистика және ықтималдықтар теориясы" | ||||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып | ||
1. Комбинаторика негіздері | 10.3.1. | 11.3.1. | ||
10.3.1.1 - қайталанбайтын және қайталанбалы "алмастырулар", "орналастырулар", "терулер" ұғымдарын ажырата білу; | ||||
2. Ықтималдықтар теориясының негіздері | 10.3.2. | 11.3.2. | ||
10.3.2.1 - кездейсоқ оқиға ұғымын, кездейсоқ оқиға түрлерін білу және оларға мысалдар келтіру; | ||||
3. Статистика және деректерді талдау | 10.3.3. | 11.3.3. | ||
11.3.3.1 - математикалық статистиканың негізгі терминдерін білу және түсіну; | ||||
4-бөлім. "Математикалық модельдеу мен анализ" | ||||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып | ||
1. Математикалық анализ бастамалары | 10.4.1. | 11.3.1. | ||
10.4.1.1 - функция анықтамасын және берілу тәсілдерін білу;
10.4.1.6 - кері функцияның анықтамасын білу және берілген функцияға кері функцияны табу және өзара кері функциялар графиктерінің орналасу қасиетін білу; 10.4.1.7 - f(g(x)) күрделі функциясын ажырата білу және функциялар композициясын құру; 10.4.1.8 - функцияның нүктедегі шегінің анықтамасын білу және оны есептеу; 10.4.1.9 - функцияның шексіздіктегі шегінің анықтамасын білу және оны есептеу; 10.4.1.10 - функция графигіне жүргізілген асимптотаның анықтамасын білу және асимптоталардың теңдеулерін құра білу; 10.4.1.11 - функцияның шексіздіктегі шегінің қасиеттерін қолданып сан тізбектерінің шектерін табу; 10.4.1.12 - функцияның нүктедегі үзіліссіздігінің және функцияның жиындағы үзіліссіздігінің анықтамаларын білу; 10.4.1.13 - үзіліссіз функциялардың қасиеттерін білу және оларды функция үзіліссіздігін дәлелдеуде қолдану; 10.4.1.14 - шектерді есептеуде
10.4.1.15 - бірінші тамаша шекті қолданып шектерді есептеу; 10.4.1.16 - аргумент өсімшесі мен функция өсімшесінің анықтамаларын білу; 10.4.1.17 - функция туындысының анықтамасын білу және анықтама бойынша функцияның туындысын табу; 10.4.1.18 - тұрақты функцияның және дәрежелік функцияның туындыларын табу; 10.4.1.19 - функция дифференциалы анықтамасын және дифференциалдың геометриялық мағынасын білу; 10.4.1.20 - функция дифференциалын табу; 10.4.1.21 - дифференциалдаудың ережелерін білу және қолдану; 10.4.1.22 - күрделі функцияның туындысын табу; 10.4.1.23 - тригонометриялық функциялардың туындыларын табу; 10.4.1.24 - кері тригонометриялық функциялардың туындыларын табу; 10.4.1.25 - берілген нүктеде функция графигіне жүргізілген жанама теңдеуін құру; 10.4.1.26 - функцияның аралықта өсуінің (кемуінің) қажетті және жеткілікті шартын білу; 10.4.1.27 - функцияның өсу (кему) аралықтарын табу; 10.4.1.28 - функцияның кризистік нүктелерінің және экстремум нүктелерінің анықтамаларын, функция экстремумының бар болу шартын білу; 10.4.1.29 - функцияның кризистік нүктелері мен экстремум нүктелерін табу; 10.4.1.30 - функцияның екінші ретті туындысын табу; 10.4.1.31 - функция графигінің иілу нүктесінің анықтамасын және функция графигінің аралықтағы дөңестігінің (ойыстығының) қажетті және жеткілікті шартын білу, 10.4.1.32 - функция графигінің дөңес (ойыс) аралықтарын таба білу; 10.4.1.33 - туындының көмегімен функцияның қасиеттерін зерттеу және оның графигін салу; 10.4.1.34 - функцияның кесіндідегі ең үлкен және ең кіші мәндерін табу |
11.4.1.1 - алғашқы функция және анықталмаған интеграл анықтамаларын білу;
2.
3.
4.
5.
6.
білу және оларды есептер шығаруда қолдану; 11.4.1.4 - айнымалыны алмастыру әдісімен интегралды есептеу; 11.4.1.5 - бөліктеп интегралдау әдісімен интегралды есептеу; 11.4.1.6 - қисықсызықты трапецияның анықтамасын білу және оның ауданын табу үшін Ньютон – Лейбниц формуласын қолдану; 11.4.1.7 - анықталған интеграл ұғымын білу, анықталған интегралды есептей білу; 11.4.1.8 - берілген сызықтармен шектелген жазық фигураның ауданын есептеу; 11.4.1.9 - айналу денесінің көлемін анықталған интеграл көмегімен есептеу формуласын білу және қолдану; 11.4.1.10 - нақты көрсеткішті дәрежелік функция анықтамасын білу; дәреже көрсеткішіне тәуелді дәрежелік функция графигін салу; 11.4.1.11 - дәрежелік функция қасиеттерін білу; 11.4.1.12 - нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысын табу ережелерін білу және қолдану; 11.4.1.13 - нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның интегралын табу ережесін білу және қолдану; 11.4.1.14 көрсеткіштік функция анықтамасын білу және оның графигін салу; 11.4.1.15 көрсеткіштік функция қасиеттерін есептер шығаруда қолдану; 11.4.1.16 сан логарифмі, ондық және натурал логарифмдер анықтамаларын білу; 11.4.1.17 логарифм қасиеттерін білу және оны логарифмдік өрнектерді түрлендіруде қолдану; 11.4.1.18 логарифмдік функцияның анықтамасын білу және оның графигін салу; 11.4.1.19 логарифмдік функция қасиеттерін білу және қолдану; 11.4.1.20 көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралын табу; 11.4.1.21 логарифмдік функцияның туындысын табу; 11.4.1.22 дифференциалдық теңдеулер туралы негізгі ұғымдарды білу; 11.4.1.23 дифференциалдық теңдеулердің жалпы және дербес шешімдері анықтамаларын білу; 11.4.1.24 - айнымалылары ажыратылатын дифференциалдық теңдеулерді шешу; 11.4.1.25 - екінші ретті біртекті сызықты дифференциалдық теңдеулерді шешу (ay''+by'+cy=0 түріндегі ,мұндағы a,b,c -тұрақты шамалар); | |||
2. Математикалық тіл және математикалық модель | 10.4.2. | 11.4.2. | ||
10.4.2.1 - туындының геометриялық мағынасын білу; |
11.4.2.1 - анықталған интегралды жұмыс пен арақашықтықты есептеуге берілген физикалық есептерді шығару үшін қолдану; | |||
3. Математикалық модельдеудің көмегімен есеп шығару | 10.4.3. | 11.4.3. | ||
10.4.3.1 - туындының физикалық мағынасына сүйене отырып, қолданбалы есептер шығару; |
11.4.3.1 - физикалық есептерді шығаруда дифференциалдық теңдеулерді қолдану; | |||
16. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
17. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
7-9-сыныптардағы алгебра курсын қайталау | ||
Функция, оның қасиеттері және графигі | Функция және оның берілу тәсілдері. Функциялардың графиктерін түрлендіру |
10.4.1.1 - функция анықтамасын және берілу тәсілдерін білу; |
Функцияның қасиеттері |
10.4.1.3 - функция қасиеттерін анықтай алу; | |
Бөлшек-сызықты функция | 10.4.1.5 -
| |
Күрделі және кері функция ұғымдары |
10.4.1.6 - кері функцияның анықтамасын білу және берілген функцияға кері функцияны табу және өзара кері функциялар графиктерінің орналасу қасиетін білу; | |
Тригонометриялық функциялар | Тригонометриялық функциялар, олардың қасиеттері мен графиктері | 10.2.3.1 - тригонометриялық функциялар анықтамаларын, қасиеттерін білу және олардың графиктерін сала білу |
Тригонометриялық функциялардың графиктерін түрлендірулер көмегімен салу | 10.2.3.2 - тригонометриялық функциялардың графиктерін түрлендірулер көмегімен сала білу | |
Кері тригонометриялық функциялар | Арксинус, арккосинус, арктангенс және арккотангенс | 10.2.3.3 - арксинус, арккосинус, арктангенс, арккотангенс анықтамаларын білу және олардың мәндерін таба білу; |
Кері тригонометриялық функциялар, олардың қасиеттері мен графиктері |
10.2.3.4 - кері тригонометриялық функциялардың анықтамалары мен қасиеттерін білу; | |
Кері тригонометриялық функциялары бар қарапайым теңдеулер | 10.2.3.7 - кері тригонометриялық функциялары бар қарапайым теңдеулерді шеше алу | |
2-тоқсан | ||
Тригонометриялық теңдеулер | Қарапайым тригонометриялық теңдеулер |
10.2.3.8 - қарапайым тригонометриялық теңдеулерді шеше алу; |
Тригонометриялық теңдеулер және олардың жүйелерін шешу әдістері |
10.2.3.10 - квадрат теңдеуге келтірілетін тригонометриялық теңдеулерді шеше алу; | |
Тригонометриялық теңсіздіктер | Тригонометриялық теңсіздіктерді шешу |
10.2.3.17 - қарапайым тригонометриялық теңсіздіктерді шеше алу; |
Ықтималдық | Комбинаторика элементтері және оларды оқиғалардың ықтималдықтарын табуда қолданылуы. Жуықтап есептеулер үшін Ньютон биномы |
10.3.1.1 - қайталанбайтын және қайталанбалы "алмастырулар", "орналастырулар", "терулер" ұғымдарын ажырата білу; |
Оқиға ықтималдығы және оның қасиеттері |
10.3.2.1 - кездейсоқ оқиға ұғымын, кездейсоқ оқиға түрлерін білу және оларға мысалдар келтіру; | |
Шартты ықтималдық. Ықтималдықтарды қосу және көбейту ережелері |
10.3.2.3 - ықтималдықтарды қосу ережелерін түсіну және қолдану | |
Толық ықтималдық формуласы және Байес формуласы |
10.3.2.5 - толық ықтималдық формуласын білу және оны есептер шығаруда қолдану; | |
Бернулли формуласы және оның салдарлары |
10.3.2.7 - Бернулли схемасын қолдану шартын және Бернулли формуласын білу; | |
Нақты құбылыстар мен процестердің ықтималдық моделдері | 10.4.2.3 - нақты құбылыстар мен процестердің ықтималдық модельдерін құру | |
3-тоқсан | ||
Көпмүшелер | Бірнеше айнымалысы бар көпмүшелер және олардың стандарт түрі | 10.2.1.1 - бірнеше айнымалысы бар көпмүшенінің анықтамасын білу және оны стандарт түрге келтіру, стандарт түрдегі көпмүшенің дәрежесін анықтау |
Біртекті және симметриялы көпмүшелер | 10.2.1.2 - симметриялы және біртекті көпмүшелерді танып білу | |
Бір айнымалысы бар көпмүшенің жалпы түрі |
10.2.1.3 - бір айнымалысы бар көпмүшелерді ажырата және оны стандарт түрге келтіре алу; | |
Көбейткіштерге жіктеу әдісі арқылы бір айнымалысы бар көпмүше түбірлерін табу |
10.2.1.5 - көбейткіштерге жіктеу әдісі арқылы бір айнымалысы бар көпмүшенің түбірлерін табу;
| |
Көпмүшені көпмүшеге "бұрыштап" бөлу | 10.2.1.7 - көпмүшені көпмүшеге "бұрыштап" бөлуді орындау | |
Безу теоремасы, Горнер схемасы |
10.2.1.8 - Безу теоремасын және оның салдарларын есеп шығаруда қолдану; | |
Анықталмаған коэффициенттер әдісі | 10.2.1.13 - анықталмаған коэффициенттер әдісін білу және оны көпмүшені көбейткіштерге жіктеуде қолдану. | |
Бүтін коэффициетті көпмүшенің рационал түбірлері туралы теорема | 10.2.1.11 - бір айнымалысы бар бүтін коэффициетті көпмүшенің рационал түбірі туралы теореманы оның түбірлерін табуда қолдану | |
Квадрат теңдеу түріне келтірілетін жоғары дәрежелі теңдеулер |
10.2.2.1 - жоғары дәрежелі теңдеулерді шешуде көбейткіштерге жіктеу әдісін қолдану; | |
Үшінші дәрежелі көпмүше үшін жалпыланған Виет теоремасы | 10.2.1.12 - жалпыланған Виет теоремасын білу және оны үшінші ретті көпмүшелерге қолдану | |
Функцияның шегі және үзіліссіздігі | Функцияның нүктедегі және шексіздіктегі шегі |
10.4.1.8 - функцияның нүктедегі шегінің анықтамасын білу және оны есептеу; |
Функция графигінің асимптоталары | 10.4.1.10 - функция графигіне жүргізілген асимптотаның анықтамасын білу және асимптоталардың теңдеулерін құра білу | |
Сан тізбегінің шегі | 10.4.1.11 - функцияның шексіздіктегі шегінің қасиеттерін қолданып сан тізбектерінің шектерін табу | |
Функцияның нүктедегі және жиындағы үзіліссіздігі |
10.4.1.12 - функцияның нүктедегі үзіліссіздігінің және функцияның жиындағы үзіліссіздігінің анықтамаларын білу; | |
Шектерді табу. Бірінші тамаша шек | 10.4.1.14 - шектерді есептеуде
10.4.1.15 - бірінші тамаша шекті қолданып шектерді есептеу | |
Туынды | Туындының анықтамасы |
10.4.1.16 - аргумент өсімшесі мен функция өсімшесінің анықтамаларын білу; |
Функция дифференциалы ұғымы |
10.4.1.19 - функция дифференциалы анықтамасын және дифференциалдың геометриялық мағынасын білу; | |
Туынды табу ережелері | 10.4.1.21 - дифференциалдаудың ережелерін білу және қолдану | |
Күрделі функция туындысы | 10.4.1.22 - күрделі функцияның туындысын табу | |
Тригонометриялық функциялардың туындылары | 10.4.1.23 - тригонометриялық функциялардың туындыларын табу; | |
Кері тригонометриялық функциялардың туындылары | 10.4.1.24 - кері тригонометриялық функциялардың туындыларын табу | |
Туындының физикалық және геометриялық мағынасы |
10.4.2.1 - туындының геометриялық мағынасын білу; | |
Функция графигіне жүргізілген жанаманың теңдеуі | 10.4.1.25 - берілген нүктеде функция графигіне жүргізілген жанама теңдеуін құру | |
4-тоқсан | ||
Туындының қолданылуы | Функцияның өсу және кему белгілері |
10.4.1.26 - функцияның аралықта өсуінің (кемуінің) қажетті және жеткілікті шартын білу; |
Функцияның кризистік нүктелері мен экстремум нүктелері |
10.4.1.28 - функцияның кризистік нүктелерінің және экстремум нүктелерінің анықтамаларын, функция экстремумының бар болу шартын білу; | |
Функция графигінің иілу нүктелері, функция графигінің дөңестігі. Функцияны дөңестікке зерттеу |
10.4.1.30 - функцияның екінші ретті туындысын табу; | |
Туындының көмегімен функцияны зерттеу және графигін салу. | 10.4.1.33 - туындының көмегімен функцияның қасиеттерін зерттеу және оның графигін салу | |
Функцияның кесіндідегі ең үлкен және ең кіші мәндері |
10.4.1.34 - функцияның кесіндідегі ең үлкен және ең кіші мәндерін табу; | |
Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары | Кездейсоқ шамалар | 10.3.2.9 - кездейсоқ шаманың не екенін түсіну және кездейсоқ шамаларға мысалдар келтіру |
Дискретті кездейсоқ шамалар |
10.3.2.10 - дискретті және үзіліссіз кездейсоқ шамалардың анықтамаларын білу және оларды ажырата алу; | |
Үзіліссіз кездейсоқ шама ұғымы | 10.3.2.12 - дискретті кездейсоқ шаманың математикалық күтімі ұғымын және оның қасиеттерін білу | |
Дискретті кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамалары |
10.3.2.13 - дискретті кездейсоқ шаманың математикалық күтімін есептеу; | |
Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім түрлері. Үлкен сандар заңы |
10.3.2.16 - дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім түрлерін ажырата білу: биномдық үлестірім, геометриялық үлестірім, гипергеометриялық үлестірім; | |
10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау | ||
2) 11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау | ||
Алғашқы функция және интеграл | Алғашқы функция және анықталмаған интеграл. Анықталмаған интеграл қасиеттері |
11.4.1.1 - алғашқы функция және анықталмаған интеграл анықтамаларын білу;
2.
3.
4.
5.
6.
білу және оларды есептер шығаруда қолдану |
Интегралдау тәсілдері |
11.4.1.4 - айнымалыны алмастыру әдісімен интегралды есептеу; | |
Қисықсызықты трапеция және оның ауданы. Анықталған интеграл. | 11.4.1.6 - қисықсызықты трапецияның анықтамасын білу және оның ауданын табу үшін Ньютон – Лейбниц формуласын қолдану | |
Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы |
11.4.1.7 - анықталған интеграл ұғымын білу, анықталған интегралды есептей білу; | |
Математикалық статистика элементтері | Бас жиын және таңдама | 11.3.2.2 - математикалық статистиканың негізгі терминдерін білу және түсіну |
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар |
11.3.3.1 - математикалық статистиканың негізгі терминдерін білу және түсіну; | |
Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларын таңдамалар бойынша бағалау |
11.3.3.3 - берілген шартқа сәйкес вариациялық қатарлардың деректерін талдау; | |
2-тоқсан | ||
Дәрежелер мен түбірлер. Дәрежелік функция | n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері |
11.2.1.1 - n-ші дәрежелі түбір және n-ші дәрежелі арифметикалық түбір анықтамасын білу; |
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру. |
11.2.1.3 - рационал көрсеткішті дәреже анықтамасын және қасиеттерін білу; | |
Иррационал өрнектерді түрлендіру. | 11.2.1.5 - иррационал өрнектерді түрлендіру үшін n-ші дәрежелі түбір қасиеттерін қолдану | |
Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі |
11.4.1.10 - нақты көрсеткішті дәрежелік функция анықтамасын білу; дәреже көрсеткішіне тәуелді дәрежелік функция графигін салу; | |
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы |
11.4.1.12 - нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысын табу ережелерін білу және қолдану; | |
Иррационал теңдеулер мен теңсіздіктер | Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері |
11.2.2.1 - иррационал теңдеудің анықтамасын білу, оның мүмкін мәндер жиынын анықтай алу; |
Иррационал теңсіздіктер | 11.2.2.5 - иррационал теңсіздіктерді шеше алу | |
3-тоқсан | ||
Комплекс сандар | Жорамал сандар. Комплекс сандар анықтамасы |
11.1.1.1 - комплекс санның және оның модулінің анықтамаларын білу; |
Алгебралық түрдегі комплекс сандарға амалдар қолдану |
11.1.2.1 - алгебралық түрде берілген комплекс сандарға арифметикалық амалдар қолдану; | |
Квадрат теңдеулердің комплекс түбірлері | 11.1.2.4 - квадрат теңдеулерді комплекс сандар жиынында шешу | |
Алгебраның негізгі теоремасы | 11.1.2.5 - алгебраның негізгі теоремасын және оның салдарларын білу | |
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар | Көрсеткіштік функция, оның қасиеттері және графигі |
11.4.1.14 көрсеткіштік функция анықтамасын білу және оның графигін салу; |
Сан логарифмі және оның қасиеттері |
11.4.1.16 сан логарифмі, ондық және натурал логарифмдер анықтамаларын білу; | |
Логарифмдік функция, оның қасиеттері және графигі |
11.4.1.18 логарифмдік функцияның анықтамасын білу және оның графигін салу; | |
Көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралы | 11.4.1.20 көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралын табу | |
Логарифмдік функцияның туындысы | 11.4.1.21 логарифмдік функцияның туындысын табу | |
Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер | Көрсеткіштік теңдеулер және олардың жүйелері |
11.2.2.6 - көрсеткіштік теңдеулерді шешу әдістерін білу және қолдану; |
Логарифмдік теңдеулер және олардың жүйелері |
11.2.2.8 - логарифмдік теңдеулерді шешу әдістерін білу және қолдану; | |
Көрсеткіштік теңсіздіктер | 11.2.2.10 - көрсеткіштік теңсіздіктер мен олардың жүйелерін шеше білу; | |
Логарифмдік теңсіздіктер | 11.2.2.11 - логарифмдік теңсіздіктер мен олардың жүйелерін шеше білу | |
4-тоқсан | ||
Дифференциалдық теңдеулер | Дифференциалдық теңдеулер туралы жалпы мағлұмат |
11.4.1.22 дифференциалдық теңдеулер туралы негізгі ұғымдарды білу; |
Айнымалылары ажыратылатын бірінші ретті дифференциалдық теңдеулер |
11.4.1.24 - айнымалылары ажыратылатын дифференциалдық теңдеулерді шешу; | |
Екінші ретті тұрақты коэффициентті біртекті сызықтық дифференциалдық теңдеулер. |
11.4.1.25 - екінші ретті біртекті сызықты дифференциалдық теңдеулерді шешу (ay''+by'+cy=0 түріндегі ,мұндағы a,b,c -тұрақты шамалар); | |
10-11-сыныптардағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 105-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 105-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Жалпы орта білім беру деңгейінде "Алгебра және анализ бастамалары" пәнін оқыту маңызды болып табылады, себебі оны оқып-үйрену барысында математиканың практикалық маңыздылығы, тұлғаның логикалық және сыни тұрғыдан ойлау қабілетін қалыптастыру мен дамыту арқылы оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруға мүмкіндік жасайды. Сондай-ақ, ғылыми-жаратылыстану пәндерін оқып-білуге қажетті математикалық білім мен білік негіздерін игеру қоршаған ортаның біртұтастығы туралы түсінікті қалыптастыруға ықпал етеді.
3. Мақсаты: қазіргі замандағы қоғамда өзін еркін сезінуге адамға қажетті ойлау қасиеттерін қалыптастыру арқылы оқушылардың зияткерлік деңгейін дамыту; практикалық іс-әрекеттерде қолдануда, басқа пәндерді үйренуде, білім алуды жалғастыруда қажетті математикалық білімді меңгеру.
4. Міндеттері:
Бағдарламаның "Алгебра", "Статистика және ықтималдықтар теориясы", "Математикалық модельдеу және анализ" бөлімдері бойынша математикалық білім, білік және дағдыларын қалыптастыру мен дамытуға жағдай жасау;
әртүрлі мәнмәтіндегі есептерді шешуде математикалық тілді және негізгі математикалық заңдарды қолдануға, сандық қатынастар мен кеңістіктік формаларды оқып білуге ықпал ету;
есептерді шешу мақсатында оқушылардың білімдерін математикалық модельдерді құруға және керісінше, шынайы процестерді сипаттайтын математикалық модельдерді суреттеп беруге бағыттау;
практикалық есептерді шешуде, алынған нәтижелерді бағалау мен олардың нақтылығын айқындауда лайықты математикалық әдістерді таңдап алу үшін логикалық және сыни тұрғыдан ойлауын, шығармашылық қабілеттерін дамыту;
коммуникативтік дағдыларын, оның ішінде, ақпаратты дұрыс және сауатты түрде беру, сонымен қатар түрлі ақпарат көздерінен, басылымдар мен электрондық құралдардан алынған ақпаратты қолдану қабілетін дамыту;
өздігінен және топта жұмыс істеуде қажетті тәуелсіздік, жауапкершілік, белсенділік, табандылық пен толеранттылық сияқты тұлғалық қасиеттерді дамыту;
математиканы оқыту процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану дағдыларын дамыту.
2-тарау. "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәнінің мазмұны
5. "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. 10-сыныпқа арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 7-9-сыныптардағы алгебра курсын қайталау;
2) "Функция, оның қасиеттері және графигі". Функция және оның берілу тәсілдері. Функциядың графиктерін түрлендіру. Функцияның қасиеттері. Кері функция ұғымы. Күрделі функция;
3) "Тригонометриялық функциялар". Тригонометриялық функциялар, олардың қасиеттері мен графиктері. Арксинус, арккосинус, арктангенс, арккотангенс;
4) "Тригонометриялық теңдеулер мен теңсіздіктер". Қарапайым тригонометриялық теңдеулер. Тригонометриялық теңдеулерді шешу әдістері. Қарапайым тригонометриялық теңсіздіктерді шешу;
5) "Ықтималдық". Оқиға ықтималдығы және оның қасиеттері. Ықтималдықтарды қосу және көбейту ережелері;
6) "Туынды". Функцияның нүктедегі және шексіздіктегі шегі. Функцияның нүктедегі және жиындағы үзіліссіздігі. Туындының анықтамасы. Туындыны табу ережелері. Туындының физикалық және геометриялық мағынасы. Функция графигіне жүргізілген жанаманың теңдеуі. Күрделі функцияның туындысы. Тригонометриялық функциялардың туындылары;
7) "Туындының қолданылуы". Функцияның өсу және кему белгілері. Функцияның кризистік нүктелері мен экстремум нүктелері. Туындының көмегімен функцияны зерттеу және оның графигін салу. Функцияның кесіндідегі ең үлкен және ең кіші мәндері;
8) "Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары". Кездейсоқ шамалар. Дискретті және үздіксіз кездейсоқ шамалар. Дискретті кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамалары;
9) 10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау.
7. 11-сыныпқа арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау;
2) "Алғашқы функция және интеграл". Алғашқы функция және анықталмаған интеграл. Анықталмаған интеграл қасиеттері. Қисықсызықты трапеция және оның ауданы. Анықталған интеграл. Жазық фигуралар аудандары мен айналу денелерінің көлемдерін анықталған интеграл көмегімен есептеу;
3) "Дәреже және түбір. Дәрежелік функция". n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері. Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру. Иррационал өрнектерді түрлендіру. Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі. Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы;
4) "Иррационал теңдеулер". Иррационал теңдеулер. Иррационал теңдеулерді шешу әдістері;
5) "Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар". Көрсеткіштік функция, оның қасиеттері мен графигі. Санның логарифмі және оның қасиеттері. Логарифмдік функция, оның қасиеттері мен графигі. Көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралы. Логарифмдік функцияның туындысы;
6) "Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер". Көрсеткіштік теңдеулер. Логарифмдік теңдеулер. Көрсеткіштік теңсіздіктер. Логарифмдік теңдеулер. Логарифмдік теңсіздіктер;
7) "Математикалық статистика элементтері". Бас жиын және таңдама. Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар. Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларын таңдама бойынша бағалау;
8) 10-11 сыныптардағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау.
8. Оқу пәнінің білім мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бұл бөлімдер күтілетін нәтижелер (біліктер немесе дағдылар, білім немесе түсініктер) түрінде берілген сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады. Әр бөлімше ішінде тізбектеліп жазылған оқыту мақсаттары мұғалімге өз жұмысын жоспарлап, оқушылардың жетістіктерін бағалауға, сонымен қатар оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік жасайды.
9. Оқу пәнінің мазмұны үш бөлімді қамтиды: "Алгебра", "Статистика және ықтималдықтар теориясы", "Математикалық модельдеу және анализ".
10. "Алгебра" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Алгебралық өрнектер және оларды түрлендіру,
2) Теңдеулер және теңсіздіктер, олардың жүйелері және жиынтықтары;
3) Тригонометрия.
11. "Статистика және ықтималдықтар теориясы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Ықтималдықтар теориясының негіздері;
2) Статистика және деректерді талдау.
12. "Математикалық модельдеу және анализ" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Математикалық анализ бастамалары;
2) Математикалық тіл және математикалық модель;
3) Математикалық модельдеудің көмегімен есептер шығару.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
14. Білім алушыларға қойылатын мақсаттар:
1-бөлім. "Алгебра" | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1.Алгебралық өрнектер және оларды түрлендіру | 10.1.1. | 11.1.1. |
11.1.1.1 - n-ші дәрежелі түбір және n-ші дәрежелі арифметикалық түбірдің анықтамасын білу; | ||
2. Теңдеулер және теңсіздіктер, олардың жүйелері және жиынтықтары | 10.1.2. | 11.1.2. |
11.1.2.1 - иррационал теңдеудің анықтамасын білу, оның мүмкін болатын мәндер жиынын анықтай алу; | ||
3.Тригонометрия | 10.1.3. | 11.1.3. |
10.1.3.1 - тригонометриялық функциялар анықтамаларын, қасиеттерін білу және олардың графиктерін сала білу; | ||
2-бөлім. "Статистика және ықтималдықтар теориясы" | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Ықтималдықтар теориясының негіздері | 10.2.1. | 11.2.1. |
10.2.1.1 - кездейсоқ оқиға ұғымын, кездейсоқ оқиға түрлерін білу және оларға мысалдар келтіру; | ||
2. Статистика және деректерді талдау | 10.2.2. | 11.2.2. |
11.2.2.1 - математикалық статистиканың негізгі терминдерін білу және түсіну; | ||
3-бөлім. "Математикалық модельдеу және анализ" | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Математикалық анализ | 10.3.1. | 11.3.1. |
10.3.1.1 - функция анықтамасын және берілу тәсілдерін білу; |
11.3.1.1 - алғашқы функция және анықталмаған интеграл анықтамаларын білу;
2.
3.
4.
5.
11.3.1.4 - қисық сызықты трапецияның анықтамасын білу және оның ауданын табу үшін Ньютон-Лейбниц формуласын қолдану; 11.3.1.5 - анықталған интеграл ұғымын білу және оны есептеу; 11.3.1.6-берілген сызықтармен шектелген жазық фигураның ауданын есептеу; 11.3.1.7 - айналу денесінің көлемін анықталған интеграл көмегімен есептеу формуласын білу және қолдану; 11.3.1.8 - дәрежелік функция анықтамасын білу және дәреже көрсеткішіне тәуелді дәрежелік функция графигін салу; 11.3.1.9 - нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысын табу ережелерін білу және қолдану; 11.3.1.10 - нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның интегралын табу ережелерін білу және қолдану; 11.3.1.11 - көрсеткіштік функция анықтамасын білу және оның графигін салу; 11.3.1.12 - көрсеткіштік функцияның негізіне қатысты қасиеттерін білу; 11.3.1. 13 - сан логарифмі, ондық және натурал логарифмдер анықтамаларын білу; 11.3.1.14 - логарифм қасиеттерін білу және оны логарифмдік өрнектерді түрлендіруде қолдану; 11.3.1.15 - логарифмдік функцияның анықтамасын, қасиеттерін білу және оның графигін салу; 11.3.1.16 - көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралын табу; 11.3.1.17 - логарифмдік функцияның туындысын табу; | |
2. Математикалық тіл және математикалық модель | 10.3.2. | 11.3.2. |
10.3.2.1 - туындының геометриялық мағынасын білу; | ||
3. Математикалық модельдеудің көмегімен есептер шығару | 10.3.3. | 11.3.3. |
10.3.3.1 - туындының физикалық мағынасына сүйене отырып, қолданбалы есептер шығару; | ||
15. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
16. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі қосымшада берілген ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары
1) 10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
7-9-сыныптардағы алгебра курсын қайталау | ||
Функция, оның қасиеттері және графигі | Функция және оның берілу тәсілдері | 10.3.1.1 - функция анықтамасын және берілу тәсілдерін білу; |
Функциялардың графиктерін түрлендіру | 10.3.1.2 - функция графигіне түрлендірулер орындай алу (параллель көшіру, сығу және созу); | |
Функция қасиеттері |
10.1.1.3 - функция қасиеттерін анықтай алу; | |
Кері функция ұғымы | 10.3.1.5 - кері функцияның анықтамасын білу және берілген функцияға кері функцияны табу және өзара кері функциялар графиктерінің орналасу қасиетін білу; | |
Күрделі функция | 10.3.1.6 - f(g(x)) күрделі функциясын ажырата білу және функциялар композициясын құру; | |
Тригонометриялық функциялар | Тригонометриялық функциялар, олардың қасиеттері мен графиктері |
10.1.3.1 - тригонометриялық функциялар анықтамаларын, қасиеттерін білу және олардың графиктерін сала білу; |
Арксинус, арккосинус, арктангенс, арккотангенс |
10.1.3.3 - арксинус, арккосинус, арктангенс, арккотангенс анықтамаларын білу және олардың мәндерін таба білу; | |
2-тоқсан | ||
Тригонометриялық теңдеулер мен теңсіздіктер | Қарапайым тригонометриялық теңдеулер | 10.1.3.5 - қарапайым тригонометриялық теңдеулерді шеше алу; |
Тригонометриялық теңдеулерді шешу әдістері |
10.1.3.6 - тригонометриялық теңдеулерді көбейткіштерге жіктеу арқылы шеше алу; | |
Қарапайым тригонометриялық теңсіздіктерді шешу | 10.1.3.9 - қарапайым тригонометриялық теңсіздіктерді шеше алу | |
Ықтималдық | Оқиға ықтималдығы және оның қасиеттері |
10.2.1.1 - кездейсоқ оқиға ұғымын, кездейсоқ оқиға түрлерін білу және оларға мысалдар келтіру; |
Ықтималдықтарды қосу және көбейту ережелері |
10.2.1.3 - ықтималдықтарды қосу және көбейту ережелерін: | |
3-тоқсан | ||
Туынды | Функцияның нүктедегі және шексіздіктегі шегі | 10.3.1.7 - функцияның нүктедегі және шексіздіктегі шегінің анықтамасын білу; |
Функцияның нүктедегі және жиындағы үзіліссіздігі | 10.3.1.8 - үзіліссіз функцияның анықтамасын білу; | |
Туындының анықтамасы | 10.3.1.9 - функция туындысының анықтамасын білу білу және анықтама бойынша функцияның туындысын табу; | |
Туындыны табу ережелері |
10.3.1.10 - тұрақты функцияның және дәрежелік функцияның туындыларын табу; | |
Туындының физикалық және геометриялық мағынасы |
10.3.2.1 - туындының геометриялық мағынасын білу; | |
Функция графигіне жүргізілген жанаманың теңдеуі | 10.3.1.12 - функция графигіне жүргізілген жанаманың теңдеуін құрастыру; | |
Күрделі функцияның туындысы | 10.3.1.14 - күрделі функцияның анықтамасын білу және оның туындысын табу; | |
Тригонометриялық функциялардың туындылары | 10.3.1.13 - тригонометриялық функциялардың туындыларын табу; | |
Туындының қолданылуы | Функцияның өсу және кему белгілері | 10.3.1.15 - функцияның аралықта өсуінің (кемуінің) қажетті және жеткілікті шартын білу және қолдану; |
Функцияның кризистік нүктелері мен экстремум нүктелері |
10.3.1.16 - функцияның кризистік нүктелері мен экстремум нүктелерінің анықтамаларын және экстремумының бар болу шартын білу; | |
Туындының көмегімен функцияны зерттеу және оның графигін салу | 10.3.1.18 - туындының көмегімен функция қасиеттерін зерттеу және оның графигін салу; | |
Функцияның кесіндідегі ең үлкен және ең кіші мәндері |
10.3.1.19 - функцияның кесіндідегі ең үлкен және ең кіші мәндерін табу; | |
4-тоқсан | ||
Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары | Кездейсоқ шамалар | 10.2.1.4 - кездейсоқ шаманың не екенін түсіну және кездейсоқ шамаларға мысалдар келтіру; |
Дискретті және үздіксіз кездейсоқ шамалар |
10.2.1.5 - дискретті және үзіліссіз кездейсоқ шамалардың анықтамаларын білу және оларды ажырата алу; | |
Дискретті кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамалары |
10.2.1.7 - дискретті кездейсоқ шаманың математикалық күтімі ұғымын және оның қасиеттерін білу; | |
10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау | ||
2) 11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау | ||
Алғашқы функция және интеграл | Алғашқы функция және анықталмаған интеграл. Анықталмаған интеграл қасиеттері |
11.3.1.1 - алғашқы функция және анықталмаған интеграл анықтамаларын білу;
2.
3.
4.
5.
|
Қисықсызықты трапеция және оның ауданы. Анықталған интеграл. |
11.3.1.4 - қисықсызықты трапецияның анықтамасын білу және оның ауданын табу үшін Ньютон-Лейбниц формуласын қолдану; | |
Жазық фигуралар аудандары мен айналу денелерінің көлемдерін анықталған интеграл көмегімен есептеу |
11.3.1.6 - берілген сызықтармен шектелген жазық фигураның ауданын есептеу; | |
2-тоқсан | ||
Дәреже мен түбір. Дәрежелік функция | n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері |
11.1.1.1 - n-ші дәрежелі түбір және n-ші дәрежелі арифметикалық түбірдің анықтамасын білу; |
Рационал көрсеткішті дәреже | 11.1.1.3 - рационал көрсеткішті дәреже анықтамасын және қасиеттерін білу; | |
Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру | 11.1.1.4 - алгебралық өрнектерді түрлендіру үшін рационал көрсеткішті дәреже қасиеттерін қолдану; | |
Иррационал өрнектерді түрлендіру | 11.1.1.5 - иррационал өрнектерді түрлендіруде n-ші дәрежелі түбір қасиеттерін қолдану; | |
Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі | 11.3.1.8 - дәрежелік функция анықтамасын білу және дәреже көрсеткішіне тәуелді дәрежелік функция графигін салу; | |
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы |
11.3.1.9 - нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысын табу ережелерін білу және қолдану; | |
Иррационал теңдеулер | Иррационал теңдеулер. Иррационал теңдеулерді шешу әдістері |
11.1.2.1 - иррационал теңдеудің анықтамасын білу, оның мүмкін болатын мәндер жиынын анықтай алу; |
3-тоқсан | ||
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар | Көрсеткіштік функция, оның қасиеттері мен графигі |
11.3.1.11 - көрсеткіштік функция анықтамасын білу және оның графигін салу; |
Сан логарифмі және оның қасиеттері |
11.3.1. 13 - сан логарифмі, ондық және натурал логарифмдер анықтамаларын білу; | |
Логарифмдік функция, оның қасиеттері мен графигі | 11.3.1.15 - логарифмдік функцияның анықтамасын, қасиеттерін білу және оның графигін салу | |
Көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралы | 11.3.1.16 - көрсеткіштік функцияның туындысы мен мен интегралын табу; | |
Логарифмдік функцияның туындысы | 11.3.1.17 - логарифмдік функцияның туындысын табу; | |
Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер | Көрсеткіштік теңдеулер | 11.1.2.4 - көрсеткіштік теңдеулерді шеше алу; |
Логарифмдік теңдеулер | 11.1.2.5 - логарифмдік теңдеулерді шеше алу; | |
Көрсеткіштік теңсіздіктер | 11.1.2.6 - көрсеткіштік теңсіздіктерді шеше алу; | |
Логарифмдік теңсіздіктер | 11.1.2.7 - логарифмдік теңсіздіктерді шеше алу; | |
4-тоқсан | ||
Математикалық статистика элементтері | Бас жиын және таңдама | 11.2.2.1 - математикалық статистиканың негізгі терминдерін білу және түсіну; |
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар | 11.2.2.2 - дискретті және аралық вариациялық қатарларды құрастыру үшін таңдаманы өңдеу; | |
Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларын таңдамалар бойынша бағалау | 11.2.2.3 - таңдама бойынша кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамаларын бағалау; | |
10-11 сыныптардағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 106-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Геометрия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Жалпы орта білім беру (қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы) деңгейінде "Геометрия" пәнін оқыту маңызды болып табылады, себебі оны оқып-үйрену барысында математиканың практикалық маңыздылығы, тұлғаның логикалық және сыни тұрғыдан ойлау қабілетін қалыптастыру мен дамыту арқылы оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруға мүмкіндік жасайды. Сондай-ақ, ғылыми-жаратылыстану пәндерін оқып-білуге қажетті математикалық білім мен білік негіздерін игеру қоршаған ортаның бір тұтастығы туралы түсінікті қалыптастыруға ықпал етеді.
3. Мақсаты: практикалық іс-әрекетте қолдануға, басқа пәндерді игеруге, білім алуды жалғастыруға қажетті математикалық білімді оқушылардың меңгеруі; жалпы адами құндылықтар және ұлттық мәдениеттің озық салт-дәстүрлер негізінде оқушылардың зияткерлігін дамыту.
4. Міндеттері:
1) Геометрияның бөлімдері бойынша математикалық білім, білік және дағдыларын қалыптастыру мен дамытуға жағдай жасау;
2) математикалық тіл мен негізгі математикалық заңдарды қолдану дағдыларын дамытуға ықпал ету;
3) әртүрлі мәнмәтіндегі есептерді шешуде санды қатынастар мен кеңістіктік формаларды оқып білуге жәрдем беру;
4) нақты процестерді сипаттайтын математикалық модельдерді құру және интерпретациялау дағдыларын дамыту;
5) әртүрлі теориялық облыстар мен практикалық іс-әрекеттерде зерттеулер және есептер шешу үшін математикалық әдістерді қолданудың дағдыларын дамыту;
6) логикалық және сын тұрғысынан ойлау, шығармашылық қабілеттерін дамыту;
7) коммуникативтік, әртүрлі дереккөздерден ақпаратты іздеу және қолдану дағдыларын дамыту;
8) өздігінен, топта жұмыс істеуге қажетті тәуелсіздік, жауапкершілік, бастамашылдық, табандылық пен толеранттылық сияқты тұлғалық қасиеттерді дамыту;
9) қоғамның ілгерілеуі үшін математиканың маңыздылығын түсінуін қамтамасыз ету;
10) математиканы оқыту процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану дағдыларын дамыту.
2-тарау. "Геометрия" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Геометрия" оқу пәнінің мазмұны
5. "Геометрия" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. 10-сыныпқа арналған "Геометрия" пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 7-9-сыныптардағы геометрия курсын қайталау;
2) "Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік". Стереометрия аксиомалары және олардың салдарлары. Кеңістіктегі түзулердің өзара орналасуы. Тетраэдр. Параллелепипед. Түзу мен жазықтықтың өзара орналасуы. Жазықтықтардың параллельдігі;
3) "Кеңістіктегі перпендикулярлық". Түзу мен жазықтықтың перпендикулярлығы. Үш перпендикуляр туралы теорема. Кеңістіктегі арақашықтықтар. Кеңістіктегі бұрыштар. Жазықтықтардың перпендикулярлығы. Тікбұрышты параллелепипед. Жазық фигураның жазықтыққа ортогональ проекциясы және оның ауданы;
4) "Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар". Кеңістіктегі векторлар және оларға амалдар қолдану. Коллинеар және компланар векторлар. Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі. Кеңістіктегі вектордың координаталары. Координатасымен берілген векторларды қосу және азайту, координатасымен берілген векторды санға көбейту. Векторды үш компланар емес вектор бойынша жіктеу. Екі нүктенің арақашықтығы. Кесіндіні берілген қатынаста бөлу. Кесінді ортасының координаталары. Векторлардың скаляр көбейтіндісі. Сфера теңдеуі. Жазықтық теңдеуі. Кеңістіктегі түзудің теңдеуі;
5) 10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау.
7. 11-сыныпқа арналған "Геометрия" пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 10-сыныптағы геометрия курсын қайталау;
2) "Көпжақтар". Көпжақты бұрыш, геометриялық дене туралы түсінік. Көпжақ ұғымы. Призма және оның элементтері, призма түрлері. Призманың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары. Пирамида және оның элементтері. Дұрыс пирамида. Қиық пирамида. Пирамиданың, қиық пирамиданың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары. Көпжақтардың жазықтықпен қималары. Дұрыс көпжақтар;
3) "Кеңістіктегі түзу мен жазықтық теңдеулерінің қолданылуы". Кеңістіктегі түзу мен жазықтықтың өзара орналасуы. Кеңістістегі нүктеден жазықтыққа дейінгі арақашықтық. Кеңістіктегі түзулер арасындағы бұрышты, түзу мен жазықтық арасындағы бұрышты табу;
4) "Айналу денелері және олардың элементтері". Цилиндр және оның элементтері. Цилиндрдің жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары. Конус және оның элементтері. Конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары. Қиық конус және оның элементтері. Қиық конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары. Сфера, шар және олардың элементтері. Сфераға жүргізілген жанама жазықтық. Сфера бетінің ауданы. Шар және оның элементтері. Шардың, сфераның жазықтықпен қималары. Цилиндр, конус және шардың жазықтықпен қималары;
5) "Денелердің көлемдері". Денелер көлемдерінің жалпы қасиеттері. Призма көлемі. Пирамида және қиық пирамида көлемдері. Цилиндр көлемі. Конус және қиық конус көлемдері. Кеңістік фигураларының ұқсастығы. Шар және оның бөліктерінің көлемдері. Геометриялық денелердің комбинациялары;
6) 10-11-сыныптардағы алгебра және анализ бастмалары курсын қайталау.
8. Оқу пәнінің білім мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бұл бөлімдер күтілетін нәтижелер (біліктер немесе дағдылар, білім немесе түсініктер) түрінде берілген сыныптар бойынша оқу мақсаттарын қамтиды. Әр бөлім ішінде тізбектеліп жазылған оқу мақсаттары мұғалімге өз жұмысын жоспарлап, оқушылардың жетістіктерін бағалауға, сонымен қатар оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік жасайды.
9. "Геометрия" оқу пәнінің мазмұны келесі бөлімдерден тұрады:
1) Геометриялық фигуралар туралы түсінік;
2) Геометриялық фигуралардың өзара орналасуы;
3) Метрикалық қатынастар;
4) Векторлар және түрлендірулер.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
10. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бөлім ретін, үшінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.1.2. кодында "10" - сынып, "1" - бөлім, "2" - оқу мақсатының реттік саны.
11. Білім алушыларға қойылатын талаптар:
Бөлім | 10-сынып | 11-сынып |
1.Геометриялық фигуралар туралы түсінік | 10.1. | 11.1. |
10.1.1 - тетраэдр және параллелепипедтің анықтамаларын білу, тетраэдр, параллелепипедті және олардың элементтерін жазықтықта кескіндей алу; |
11.1.1 - көпжақты бұрыш пен геометриялық дене ұғымдарын білу, оларды жазықтықта кескіндеу алу; | |
2. Геометриялық фигуралардың өзара орналасуы | 10.2. | 11.2. |
10.2.1 - стереометрия аксиомаларын, олардың салдарларын білу; оларды кескіндеу және математикалық символдар арқылы жазып көрсету; |
11.2.1 - көпжақтың жазықтықпен қималарын сала білу; | |
3. Метрикалық қатыстар | 10.3. | 11.3. |
10.3.1 - үш перпендикуляр туралы теореманы білу және оны есептер шығаруда қолдану; |
11.3.1 - призманың бүйір және толық бетінің аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану; | |
4. Векторлар және түрлендірулер | 10.4. | 11.4. |
10.4.1 - кеңістіктегі вектор, вектордың ұзындығы, тең векторлар анықтамаларын білу,
10.4.20 - түзудің канондық теңдеуін құрастыру; 10.4.21 - түзу теңдеуінің канондық түрінен параметрлік түріне көше алу; 10.4.22 - берілген екі нүкте арқылы өтетін түзудің теңдеуін құру; |
11.4.1 - нүктеден жазықтыққа дейінгі арақашықтықты табу формуласын білу және оны есептер шығаруда қолдану; |
12. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
13. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Геометрия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша қосымшада берілген ұзақ мерзімді жоспарыға сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Геометрия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
7-9-сыныптардағы геометрия курсын қайталау | ||
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік | Стереометрия аксиомалары және олардың салдарлары | 10.2.1 - стереометрия аксиомаларын, олардың салдарларын білу; оларды кескіндеу және математикалық символдар арқылы жазып көрсету; |
Кеңістіктегі түзулердің өзара орналасуы |
10.2.2 - кеңістіктегі параллель және айқас түзулер анықтамаларын білу, оларды анықтау және кескіндеу; | |
Тетраэдр, параллелепипед | 10.1.1 - тетраэдр және параллелепипедтің анықтамаларын білу, тетраэдр, параллелепипедті және олардың элементтерін жазықтықта кескіндей алу; | |
Түзу мен жазықтықтың өзара орналасуы. Жазықтықтардың параллельдігі |
10.2.4 - түзу мен жазықтықтың параллельдік белгісін және қасиеттерін білу, оларды есептер шығаруда қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Кеңістіктегі перпендикулярлық | Түзу мен жазықтықтың перпендикулярлығы. Үш перпендикуляр туралы теорема |
10.2.6 - перпендикуляр түзулердің анықтамасы мен қасиеттерін білу және оларды есептер шығаруда қолдану; |
Кеңістіктегі арақашықтықтар |
10.3.1 - үш перпендикуляр туралы теореманы білу және оны есептер шығаруда қолдану; | |
Кеңістіктегі бұрыштар |
10.2.9 - кеңістіктегі екі түзу арасындағы бұрыш анықтамасын білу; | |
Жазықтықтардың перпендикулярлығы | 10.3.4 - жазықтықтардың перпендикулярлық белгісі мен қасиетін білу және оларды есептер шығаруда қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Кеңістіктегі перпендикулярлық | Тікбұрышты параллелепипед |
10.1.2 - тікбұрышты параллелепипед анықтамасын және қасиеттерін білу; |
Жазық фигураның жазықтыққа ортогональ проекциясы және оның ауданы |
10.2.11 - жазық фигураның ортогональ проекциясын жазықтықта салу; | |
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар | Кеңістіктегі векторлар және оларға амалдар қолдану. Коллинеар және компланар векторлар |
10.4.1 - кеңістіктегі вектор, вектордың ұзындығы, тең векторлар анықтамаларын білу, |
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі |
10.4.5 - кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі анықтамасын білу және оны кескіндей алу; | |
Кеңістіктегі вектордың координаталары | 10.4.11 - вектордың координаталары ұғымын білу, вектор координаталарын бірлік векторлар бойынша жіктеп таба білу; | |
Координатасымен берілген векторларды қосу және азайту, координатасымен берілген векторды санға көбейту | 10.4.13 - координаталарымен берілген векторларды қосуды және векторды санға көбейтуді орындау; | |
Векторды үш компланар емес вектор бойынша жіктеу |
10.4.14 - векторлардың коллинеарлық және компланарлық шартын білу және оны есептер шығаруда қолдану; | |
Екі нүктенің арақашықтығы |
10.4.7 - кеңістіктегі екі нүкте арасындағы арақашықтықты таба білу; | |
Кесіндіні берілген қатынаста бөлу | 10.4.8 - кесіндіні берілген қатынаста бөлетін нүкте координаталарының формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану; | |
Кесінді ортасының координаталары | 10.4.9 - кесінді ортасының координаталары формулаларын білу және оларды есептер шығаруда қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар | Векторлардың скаляр көбейтіндісі |
10.4.4 - кеңістіктегі векторлардың скаляр көбейтіндісінің анықтамасы мен қасиеттерін білу; |
Сфера теңдеуі | 10.4.10 - сфера теңдеуін білу және оны есептер шығаруда қолдану; | |
Жазықтық теңдеуі | 10.4.19 - жазықтықтың жалпы теңдеуін (ax+by+cz+d=0) нормаль вектор және осы жазықтықтағы нүкте бойынша қорытып шығару; | |
Кеңістіктегі түзудің теңдеуі |
10.4.20 - түзудің канондық теңдеуін құрастыру; | |
10-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
2) 11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
10-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
Көпжақтар | Көпжақты бұрыш, геометриялық дене туралы түсінік | 11.1.1 - көпжақты бұрыш пен геометриялық дене ұғымдарын білу, оларды жазықтықта кескіндеу алу; |
Көпжақ ұғымы |
11.1.2 - көпжақтың анықтамасын және оның элементтерін білу; | |
Призма және оның элементтері, призма түрлері |
11.1.3 - призманың анықтамасын, оның элементтерін, призма түрлерін білу; оларды жазықтықта кескіндей алу; | |
Пpизманың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары |
11.3.1 - призманың бүйір және толық бетінің аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану; | |
Пирамида және оның элементтері. Дұрыс пирамида |
11.1.4 - пирамиданың анықтамасын, оның элементтерін, пирамида түрлерін білу; оларды жазықтықта кескіндей алу; | |
Қиық пирамида |
11.1.5 - қиық пирамида анықтамасын білу, оны жазықтықта кескіндей алу; | |
2-тоқсан | ||
Көпжақтар | Пирамиданың, қиық пирамиданың жазбасы, бүйір беті және толық бетінің аудандары |
11.3.2 - пирамиданың (қиық пирамиданың) бүйір және толық бетінің аудандары формулаларын қорытып шығару және оларды есептер шығаруда қолдану; |
Көпжақтардың жазықтықпен қималары | 11.2.1 - көпжақтың жазықтықпен қималарын сала білу; | |
Дұрыс көпжақтар | 11.1.6 - дұрыс көпжақтың анықтамасын білу, дұрыс көпжақтардың түрлерін ажырата білу; | |
Кеңістіктегі түзу мен жазықтық теңдеулерінің қолданылуы | Кеңістіктегі түзу мен жазықтықтың өзара орналасуы | 11.2.6 - кеңістіктегі түзу мен жазықтықтың өзара орналасуын білу; |
Кеңістіктегі нүктеден жазықтыққа дейінгі арақашықтық | 11.4.1 - нүктеден жазықтыққа дейінгі арақашықтықты табу формуласын білу және оны есептер шығаруда қолдану; | |
Кеңістіктегі түзулер арасындағы бұрышты, түзу мен жазықтық арасындағы бұрышты табу |
11.4.2 - түзулер арасындағы бұрышты (түзулердің теңдеулері бойынша) табу; | |
3-тоқсан | ||
Айналу денелері және олардың элементтері | Цилиндр және оның элементтері. Цилиндрдің жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары |
11.1.7 - цилиндрдің анықтамасын, оның элементтерін білу; цилиндрді жазықтықта кескіндей алу; |
Конус және оның элементтері. Конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары |
11.1.8 - конустың анықтамасын, оның элементтерін білу; конусты жазықтықта кескіндей алу; | |
Қиық конус және оның элементтері. Қиық конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары |
11.1.9 - қиық конустың анықтамасын, оның элементтерін білу, қиық конусты жазықтықта кескіндей алу; | |
Сфера, шар және олардың элементтері. Сфера бетінің ауданы |
11.1.10 - сфера, шардың анықтамаларын білу; жазықтықта кескіндей алу; | |
Сфераға жүргізілген жанама жазықтық |
11.2.3 - сфера мен жазықтықтың өзара орналасуын білу; | |
Цилиндр, конус және шардың жазықтықпен қималары | 11.2.2 - цилиндрдің, конустың және шардың жазықтықпен қималарын кескіндеу; | |
4-тоқсан | ||
Денелердің көлемдері | Денелер көлемдерінің жалпы қасиеттері | 11.3.11 - кеңістік денелерінің көлемдерінің қасиеттерін білу және қолдану; |
Призма көлемі | 11.3.12 - призма көлемін табу формуласын білу және оны есептер шығаруда қолдану; | |
Пирамида және қиық пирамида көлемдері | 11.3.13 - пирамида және қиық пирамида көлемдерін табу формулаларын білу және оларды есептер шығаруда қолдану; | |
Цилиндр көлемі | 11.3.14 - цилиндр көлемін табу формуласын білу және оны есептер шығаруда қолдану; | |
Конус және қиық конус көлемдері | 11.3.15 - конус және қиық конус көлемдерін табу формулаларын білу және оларды есептер шығаруда қолдану; | |
Кеңістік фигураларының ұқсастығы | 11.3.17 - кеңістіктегі ұқсас фигуралар көлемдерінің қасиетін білу және оны есептер шығаруда қолдану; | |
Шар және оның бөліктерінің көлемдері | 11.3.16 - шар және оның бөліктері көлемдерін табу формулаларын білу және оларды есеп шығаруда қолдану; | |
Геометриялық денелердің комбинациялары |
11.2.5 - көпжақтар мен айналу денелерінің комбинацияларын жазықтықта кескіндеу; | |
10-11-сыныптардағы геометрия курсын қайталау | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 107-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Геометрия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Жалпы орта білім беру (қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы) деңгейінде "Геометрия" пәнін оқыту маңызды болып табылады, себебі оны оқып-үйрену барысында математиканың практикалық маңыздылығы, тұлғаның логикалық және сыни тұрғыдан ойлау қабілетін қалыптастыру мен дамыту арқылы оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруға мүмкіндік жасайды. Сондай-ақ, ғылыми-жаратылыстану пәндерін оқып-білуге қажетті математикалық білім мен білік негіздерін игеру қоршаған ортаның бір тұтастығы туралы түсінікті қалыптастыруға ықпал етеді.
3. Мақсаты: қазіргі замандағы қоғамда өзін еркін сезінуге адамға қажетті ойлау қасиеттерін қалыптастыру арқылы оқушылардың зияткерлік деңгейін дамыту; практикалық іс-әрекеттерде қолдануда, басқа пәндерді үйренуде, білім алуды жалғастыруда қажетті математикалық білімді меңгеру.
4. Міндеттері:
1) геометрия бойынша математикалық білім, білік және дағдыларын қалыптастыру мен дамытуға жағдай жасау;
2) әр түрлі мәнмәтіндегі есептерді шешуде математикалық тілді және негізгі математикалық заңдарды қолдануға, сандық қатынастар мен кеңістіктік формаларды оқып білуге ықпал ету;
3) есептерді шешу мақсатында оқушылардың білімдерін математикалық модельдерді құруға және керісінше, шынайы процестерді сипаттайтын математикалық модельдерді суреттеп беруге бағыттау;
4) практикалық есептерді шешуде, алынған нәтижелерді бағалау мен олардың нақтылығын айқындауда лайықты математикалық әдістерді таңдап алу үшін логикалық және сыни тұрғыдан ойлауын, шығармашылық қабілеттерін дамыту;
5) коммуникативтік дағдыларын, оның ішінде, ақпаратты дұрыс және сауатты түрде беру, сонымен қатар әр түрлі ақпарат көздерінен, басылымдар мен электрондық құралдардан алынған ақпаратты қолдану қабілетін дамыту;
6) өздігінен және топта жұмыс істеуде қажетті тәуелсіздік, жауапкершілік, белсенділік, табандылық пен толеранттылық сияқты тұлғалық қасиеттерді дамыту;
7) геометрияны оқыту процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану дағдыларын дамыту.
2-тарау. "Геометрия" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Геометрия" оқу пәнінің мазмұны
5. "Геометрия" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. 10-сыныпқа арналған "Геометрия" пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 7-9-сыныптардағы геометрия курсын қайталау;
2) "Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі түзулер мен жазықтықтардың өзара орналасуы". Стереометрия аксиомалары және олардың салдарлары. Кеңістіктегі екі түзудің өзара орналасуы. Түзу мен жазықтықтың өзара орналасуы. Екі жазықтықтың өзара орналасуы:
3) "Кеңістіктегі бұрыш. Кеңістіктегі арақашықтық". Кеңістіктегі түзулер арасындағы бұрыш. Перпендикуляр және көлбеу. Үш перпендикуляр туралы теорема. Түзу мен жазықтық арасындағы бұрыш. Жазықтықтар арасындағы бұрыш. Кеңістіктегі арақашықтық;
4) "Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар". Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі. Екі нүктенің арақашықтығы. Кесінді ортасының координаталары. Сфера теңдеуі. Кеңістіктегі вектордың координаталары. Векторлардың коллинеарлығы және компланарлығы. Векторларды қосу, векторды санға көбейту. Векторлардың скаляр көбейтіндісі:
5) 10-сыныптағы геометрия курсын қайталау.
7. 11-сыныпқа арналған "Геометрия" пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 10-сыныптағы геометрия курсын қайталау;
2) "Көпжақтар". Көпжақ ұғымы. Призма және оның элементтері. Тік және дұрыс призма. Тікбұрышты параллелепипед және оның қасиеттері. Призманың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары. Пирамида және оның элементтері. Қиық пирамида. Пирамиданың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары. Қиық пирамида бетінің ауданы. Дұрыс көпжақтар;
3) "Айналу денелері және олардың элементтері". Цилиндр және оның элементтері. Цилиндрдің жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары. Конус және оның элементтері. Конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары. Қиық конус және оның элементтері. Қиық конус бетінің ауданы. Сфера және шар. Сфера бетінің ауданы. Айналу денелерінің жазықтықпен қималары;
4) "Денелер көлемдері". Денелер көлемдерінің жалпы қасиеттері. Призма көлемі. Пирамида және қиық пирамида көлемдері. Цилиндр көлемі. Конус және қиық конус көлемдері. Шар көлемі;
5) 10-11-сыныптардағы геометрия курсын қайталау.
8. Оқу пәнінің білім мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бұл бөлімдер күтілетін нәтижелер (біліктер немесе дағдылар, білім немесе түсініктер) түрінде берілген сыныптар бойынша оқу мақсаттарын қамтиды. Әр бөлім ішінде тізбектеліп жазылған оқу мақсаттары мұғалімге өз жұмысын жоспарлап, оқушылардың жетістіктерін бағалауға, сонымен қатар оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік жасайды.
9. "Геометрия" Оқу пәнінің мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:
1) Геометриялық фигуралар туралы түсінік;
2) Геометриялық фигуралардың өзара орналасуы;
3) Метрикалық қатынастар;
4) Векторлар және түрлендірулер.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
10. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бөлім ретін, үшінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.4. кодында "10" - сынып, "2" - бөлім, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
11. Білім алушыларға қойылатын талаптар:
Бөлім | 10-сынып | 11-сынып |
1. Геометриялық фигуралар туралы түсінік | 10.1.1. | 11.1.1. |
11.1.1 - көпжақ анықтамасын және оның элементтерін білу; | ||
2. Геометриялық фигуралардың өзара орналасуы | 10.2. | 11.2. |
10.2.1 - стереометрия аксиомаларын, олардың салдарларын білу және оларды математикалық символдар арқылы жазып көрсету; |
11.2.1 - цилиндрдің, конустың және шардың жазықтықпен қималарын кескіндеу; | |
3.Метрикалық қатынастар | 10.3. | 11.3. |
10.3.1 - үш перпендикуляр туралы теореманы білу және оны есептер шығаруда қолдану; |
11.3.1 - призманың бүйір және толық бетінің аудандары формулаларын есептер шығаруда қолдану; | |
4. Векторлар және түрлендірулер | 10.4. | 11.4. |
10.4.1 - кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесін жазықтықта кескіндей алу және оны сипаттау; |
12. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
13. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Геометрия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі қосымшада берілген ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Геометрия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
7-9-сыныптардағы геометрия курсын қайталау | ||
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі түзулер мен жазықтықтар өзара орналасуы | Стереометрия аксиомалары және олардың салдарлары | 10.2.1 - стереометрия аксиомаларын, олардың салдарларын білу және оларды математикалық символдар арқылы жазып көрсету; |
Кеңістіктегі екі түзудің өзара орналасуы |
10.2.2 - кеңістіктегі параллель және айқас түзулердің анықтамаларын білу және оларды анықтау және кескіндеу; | |
Түзу мен жазықтықтың өзара орналасуы | 10.2.4 - түзу мен жазықтықтың параллельдік және перпендикулярлық белгілерін, қасиеттерін білу және оларды есептер шығаруда қолдану; | |
Екі жазықтықтың өзара орналасуы | 10.2.5 - жазықтықтардың параллельдігі мен перпендикулярлығының белгілерін білу және оларды есептер шығаруда қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Кеңістіктегі бұрыш. Кеңістіктегі арақашықтық | Кеңістіктегі түзулер арасындағы бұрыш | 10.2.6 - кеңістіктегі екі түзу арасындағы бұрыш анықтамасын білу; |
Перпендикуляр және көлбеу | 10.3.5 – кеңістіктегі перпендикуляр, көлбеу және көлбеудің проекциясы анықтамаларын білу; | |
Үш перпендикуляр туралы теорема | 10.3.1 - үш перпендикуляр туралы теореманы білу және оны есептер шығаруда қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Кеңістіктегі бұрыш. Кеңістіктегі арақашықтық | Түзу мен жазықтық арасындағы бұрыш | 10.3.2 - түзу мен жазықтық арасындағы бұрыштың анықтамасын білу, кескіндей алу және оның шамасын табу; |
Екі жазықтық арасындағы бұрыш. Екіжақты бұрыш | 10.3.3 - жазықтықтар арасындағы бұрыштың (екіжақты бұрыш) анықтамасын білу, кескіндей алу және оның шамасын табу; | |
Кеңістіктегі арақашықтық. | 10.3.4 - нүктеден жазықтыққа дейінгі және айқас түзулер арасындағы арақашықтықтарды таба білу; | |
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар | Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі | 10.4.1 - кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесін жазықтықта кескіндей алу және оны сипаттау; |
Екі нүктенің арақашықтығы | 10.4.2 - кеңістіктегі екі нүкте арасындағы арақашықтықты таба білу; | |
Кесінді ортасының координаталары | 10.4.3 - кеңістіктегі кесінді ортасының координаталарын таба білу; | |
Сфера теңдеуі | 10.4.4 - сфера теңдеуін білу және оны есептер шығаруда қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар | Кеңістіктегі вектордың координаталары | 10.4.5 - кеңістіктегі вектордың координаталарын және ұзындығын таба білу; |
Векторлардың коллинеарлығы және компланарлығы | 10.4.6 - кеңістіктегі коллинеар және компланар векторлардың анықтамаларын, векторлардың коллинеарлық шартын білу; | |
Векторларды қосу, векторды санға көбейту | 10.4.7 - векторларды қосу және азайтуды, векторды санға көбейтуді орындау; | |
Векторлардың скаляр көбейтіндісі | 10.4.8 - координаталық түрдегі векторлардың скаляр көбейтіндісі формуласын білу және оны есептер шығаруда қолдану; | |
10-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
2) 11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
10-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
Көпжақтар | Көпжақ ұғымы | 11.1.1 - көпжақ анықтамасын және оның элементтерін білу; |
Призма және оның элементтері. Тік және дұрыс призма |
11.1.2 - призманың анықтамасын, оның элементтері, призма түрлерін білу; оларды жазықтықта кескіндей алу; | |
Тікбұрышты параллелепипед және оның қасиеттері | 11.1.3 - тікбұрышты параллелепипедтің анықтамасы мен қасиеттерін білу және оны жазықтықта кескіндеу; | |
Пpизманың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары |
11.1.11 - көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай білу; | |
Пирамида және оның элементтері |
11.1.4 - пирамиданың анықтамасын, оның элементтері, пирамида түрлерін білу; оларды жазықтықта кескіндей алу; | |
Қиық пирамида |
11.1.5 - қиық пирамиданың анықтамасын білу, оны жазықтықта кескіндей алу; | |
2-тоқсан | ||
Көпжақтар | Пирамиданың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары |
11.1.11 - көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай білу; |
Қиық пирамида бетінің ауданы | 11.3.2 - пирамиданың (қиық пирамиданың) бүйір және толық бетінің аудандары формулаларын есептер шығаруда қолдану; | |
Дұрыс көпжақтар | 11.1.6 - дұрыс көпжақтың анықтамасын білу және дұрыс көпжақтардың түрлерін ажырату; | |
3-тоқсан | ||
Айналу денелері және олардың элементтері | Цилиндр және оның элементтері |
11.1.7 - цилиндрдің анықтамасын, оның элементтерін білу; цилиндрді жазықтықта кескіндей алу; |
Цилиндрдің жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары |
11.1.11 - көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай білу; | |
Конус және оның элементтері |
11.1.8 - конустың анықтамасын, оның элементтерін білу; конусты жазықтықта кескіндей алу; | |
Конустың жазбасы, бүйір және толық бетінің аудандары |
11.1.11 - көпжақтар мен айналу денелерінің жазбаларын жасай білу; | |
Қиық конус және оның элементтері |
11.1.9 - қиық конустың анықтамасын, оның элементтерін білу; қиық конусты жазықтықта кескіндей алу; | |
Қиық конус бетінің ауданы | 11.3.7 - қиық конустың бүйір және толық беті аудандарының формулаларын есептер шығаруда қолдану; | |
Сфера және шар |
11.1.10 - сфера, шардың анықтамаларын білу; оларды жазықтықта кескіндей алу; | |
Сфера бетінің ауданы | 11.3.8 - сфера бетінің ауданын табуға есептер шығару; | |
Айналу денелерінің жазықтықпен қималары | 11.2.1 - цилиндрдің, конустың және шардың жазықтықпен қималарын кескіндеу; | |
4-тоқсан | ||
Денелер көлемдері | Денелер көлемдерінің жалпы қасиеттері | 11.3.9 - кеңістік денелерінің көлемдерінің қасиеттерін білу және қолдану; |
Призма көлемі | 11.3.10 - призма көлемін табу формуласын қолдану; | |
Пирамида және қиық пирамида көлемдері | 11.3.11 - пирамида және қиық пирамида көлемдерін табу формулаларын қолдану; | |
Цилиндр көлемі | 11.3.12 - цилиндр көлемін табу формуласын қолдану; | |
Конус және қиық конус көлемдері | 11.3.13 - конус және қиық конус көлемдерін табу формулаларын қолдану; | |
Шар көлемі | 11.3.14 - шар көлемін табу формуласын қолдану; | |
10-11-сыныптардағы геометрия курсын қайталау | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 108-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарда "Информатика" оқу пәнін оқытудың мақсаты білім алушыларды аппараттық және бағдарламалық қамтамасыз ету саласында терең біліммен, іскерлікпен және дағдылармен қамтамасыз ету, қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды практикада тиімді пайдалану үшін деректерді, ақпараттық процестер мен жүйелерді ұсыну, ақпараттық объектілерді, Компьютерлік желілер мен ақпараттық қауіпсіздікті құру және қайта құру болып табылады.
3. Негізгі міндеттері:
1) білім алушылардың ақпараттық процестердің қоғамдағы рөлі жайлы, сондай-ақ ақпараттық технологияларды пайдаланудың техникалық мүмкіндіктері мен перспективалары туралы түсінігін қалыптастыру;
2) білім алушыларға жүйені талдау, шешім ұсыну, бағдарламалық қосымшалар жасау, оларды дамытып жетілдіру, сонымен қатар, өздерінің өнімдерін бағалау мүмкіндігін беру мақсатында компьютердің жұмыс істеуінің негізгі қағидаларын түсінуін қамтамасыз ету;
3) талдау, абстракция, үлгілеу мен программалау арқылы білім алушыларға әртүрлі тапсырмаларды шешуді үйрету;
4) білім алушылардың логикалық, алгоритмдік, сондай-ақ, жалпылау және үйлестік тапсырмаларды құрамдас бөліктерге бөлу және ортақ заңдылықтарды табу, қойылған міндеттерді орындауға қажетті тиімді және рационалды тәсілдер табу сияқты қамтитын есептік ойлау қабілетін дамыту;
5) білім алушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру – жалпы ережелерді ұстану және жеке тұлға мен бүкіл Қазақстандық қауымның мүддесінде әрекет ету;
6) білім алушылардың пән аясында академиялық тілді меңгеруіне және терминологиялық лексиканы байытуға жағдай жасау;
7) есептеуіш платформалар негізінде басқарылатын электрондық құрылғыларды құру, құру, программалаудың тәсілдері және қағидаттарымен білім алушыларды таныстыру;
8) қазіргі таңдағы программалау ортасында программалау дағдыларын дамыту;
9) тәжірибеде қолдану арқылы білімді тереңдету және оқуға деген ынтаны арттыру;
10) әртүрлі білім саласында (математика, физика, информатика) алған білімдерін кіріктіріп қолдану;
11) ғылыми-техникалық әзірлемелерге деген қызығушылықтарын дамыту;
12) білім алушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту.
2-тарау. "Информатика" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Информатика" пәнінің мазмұны
4. "Информатика" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәнінің мазмұны оқыту бөлімдерінен тұрады. Бөлімшелер күтілетін нәтижелер: дағды немесе білік, білім немесе түсінік түрінде сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын әр бөлім бөлімшелерге бөлінген.
6. Жаратылыстану-математика бағытындағы "Информатика" оқу пәнінің базалық мазмұны 6 бөлімді қамтиды:
1) аппараттық және программалық қамтамасыз ету;
2) деректерді ұсыну;
3) ақпараттық процестер мен жүйелер;
4) ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру;
5) қосымшаларды әзірлеу;
6) компьютерлік желілер және ақпараттық қауіпсіздік
7. "Аппараттық және программалық қамтамасыз ету" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) аппараттық қамтамасыз ету;
2) программалық қамтамасыз ету.
8. "Деректерді ұсыну" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) есептеу жүйелері;
2) компьютердің логикалық негіздері;
3) ақпаратты кодтау.
9. "Ақпараттық процестер мен жүйелер" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) реляциялық деректер қоры;
2) мәліметтер қорын құру;
3) құрылымдалған сұраныстар;
4) ақпараттық технологияларды дамытудағы қазіргі заманғы процестер.
10. "Ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:
1) 3D – модельдеу;
2) web (веб)-жобалау.
11. "Қосымшаларды әзірлеу" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:
1) алгоритмдер және программалар;
2) мобильдік қосымшалар;
3) IT Startup (ай-ти стартап).
12. "Компьютерлік желілер және ақпараттық қауіпсіздік" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) компьютерлік желілерді ұйымдастыру;
2) желіде жұмыс жасау кезіндегі қауіпсіздік шаралары.
13. 10-сыныпқа арналған "Информатика" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Аппараттық және программалық қамтамасыз ету: басқару құрылғысының (бұдан әрі - БҚ), арифметика- логикалық құрылғының (бұдан әрі - АЛҚ) және жад регистрінің процессордың бір бөлігі ретінде функциясын сипаттау.
2) Деректерді ұсыну: есептеу жүйелері: ондық жүйедегі бүтін сандарды екілік, сегіздік, он алтылық санау жүйесіне аудару және кері аудару. Компьютердің логикалық негіздері: логикалық операциялар (дизъюнкция, конъюнкция, инверсия); логикалық өрнектер; ақиқат кестесі; Компьютердің логикалық элементтері (конъюнктор, дизъюнктор, инвертор); логикалық сызбалар. Ақпаратты кодтау: Unicode (юникод) және ASCII (аск(и)и) символдарын кодтау кестелері.
3) Ақпараттық процестер мен жүйелер: реляциондық деректер қоры: жол, жазба, индекс, бірінші кілт; Bigdata (бигдейта) (үлкен деректер). Деректер қорын "structured query language" (стракчуред куери лангуйдж) ("құрылымдалған сұраныстар тілі") (бұдан әрі SQL (эс кю эль)) әзірлеу: деректер қорын, мәліметтер типін, біркестелі және көпкестелі деректер қоры; формалар; есептер; сұраныстар. Құрылымдық сұраныстар: конструктор режимінде іріктеуге сұраныстар жасау, SQL (эс кю эль), конструктордың және (SQL) (эс кю эль) көмегімен іріктеуге бағытталған сұраныстарды жасау; web (веб)-беттердің деректер қорымен байланысы.
4) Ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру: web-жобалау: HTML (аш ти эм эл) (Hyper Text Markup Language — (хайпер текст маркап лангуйдж) "гипермәтіндік белгілеу тілі"), CSS (си эс эс) (Cascading Style Sheets — (каскадинг стайл шит) каскадты кестелер стилі); скрипттерді пайдалану, web (веб)-парақшаға мультимедиа нысандарын енгізу.
5) Қосымшаларды әзірлеу: алгоритмдер мен программалар: пайдаланушы функциялары және процедуралары, жолдармен жұмыс жасау, файлдармен жұмыс жасау, сұрыптау әдістері; графтардағы іздеу алгоритмдері.
6) Компьютерлік желілер және ақпараттық қауіпсіздік: компьютерлік желілерді ұйымдастыру: желілік компоненттер (тораптар, маршрутизаторлар, коммутаторлар); IP (ай-пи)-мекен-жайы; DNS (ди эн эс) (Domain Name System (домейн нейм систем) — домендік атаулар жүйесі); жеке виртуалды желілер. Ақпараттық қауіпсіздік: ақпараттық қауіпсіздік, құпиялық, тұтастық және қол жетімділік; деректерді шифрлау; пайдаланушы деректерінің қауіпсіздік шаралары - құпиясөздер, есеп жазбалары, сәйкестендіру, биометриялық сәйкестендіру.
14. 11-сыныпқа арналған "Информатика" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) аппараттық және программалық қамтамасыз ету: мобильдік құрылғылар сипаттамасы. Программалық қамтамасыз ету: Виртуалды машиналар; аппараттық және программалық қамтамасыз етудің даму заңдылықтары;
2) ақпараттық процестер мен жүйелер: ақпараттық технологияларды дамытудағы қазіргі заманғы процестер: машина оқыту қағидаттары, нейрондық желілер; жасанды интеллект; нейрондық желілерді жобалау; "мұғаліммен оқыту" әдісі; Blockchain технологиясы; Қазақстанда цифрландыру процесінің ағымдағы үрдістері; электрондық үкімет порталы; "заттар интернеті";
3) ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру: 3D – модельдеу: виртуалды және кеңейтілген шындық; олардың адам денсаулығына әсері; бірінші тұлға көрінісімен 3D панорама (виртуалды саяхат) жасау;
4) қосымшаларды әзірлеу: мобильді қосымшалар: мобильді қосымшалар интерфейсі; мобильді қосымшаларды әзірлеу және орнату; ақылды үй, ақылды үй құрылғысымен басқару үшін программаларды әзірлеу. IT Startup (ай-ти стартап): Crowdfunding (краудфандинг) платформаларының жұмыс қағидалары; маркетингтік жарнама, өнімді өткізу және сату жолдары;
5) компьютерлік желілер және ақпараттық қауіпсіздік: ақпараттық қауіпсіздік: ақпараттарды және зияткерлік меншікті қорғау; электрондық цифрлық қолтаңба, сипаттау, пайдалану алгоритмі.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
15. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" – сынып, "2.1" – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" – оқу мақсатының реттік саны.
16. Білім алушыларға қойылатын мақсаттар:
1) Аппараттық және программалық қамтамасыз ету
Білім алушылар міндетті: | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Аппараттық қамтамасыз ету | 10.1.1.1 басқару құрылғысының (БҚ), арифметика- логикалық құрылғының (АЛҚ) және жад регистрінің процессордың бір бөлігі ретінде функциясын сипаттау | 11.1.1.1 ұялы құрылғылардың негізгі құрауыштарының сипаттамасын салыстыру: планшеттер, телефондар |
2. Программалық қамтамасыз ету |
11.1.2.1 виртуалды машиналардың қызметін сипаттау; | |
2) Деректерді ұсыну
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Есептеу жүйелері | 10.2.1.1 ондық жүйедегі бүтін сандарды екілік, сегіздік, он алтылық санау жүйесіне аудару және кері аудару | |
2. Компьютердің логикалық негіздері |
10.2.2.1 логикалық операцияларды қолдану (дизъюнкция, конъюнкция, инверсия); | |
3. Ақпаратты кодтау | 10.2.3.1 Unicode және ASCII символдарын кодтау кестесін салыстыру |
3) Ақпараттық процестер мен жүйелер
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Реляциондық деректер қоры |
10.3.1.1 "реляциондық деректер қоры" ұғымын түсіндіру | |
2. Мәліметтер қорын жасау |
10.3.2.1 деректер қорында мәліметтер типін анықтау (SQL); | |
3. Құрылымдалған сұраныстар |
10.3.3.1 конструктордың көмегімен іріктеуге бағытталған сұраныстарды жасау (SQL (эс кю эль)); | |
4. Ақпараттық технологияларды дамытудағы қазіргі заманғы үрдістер |
11.3.4.1 машиналық оқыту принциптерін, нейрондық желілерді (нейрондық және синапстар) түсіндіру; |
4) Ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру
1. 3D - модельдеу |
11.4.1.1 виртуалды және кеңейтілген шындықтың мақсатын түсіндіру; | |
2. Web (веб)-жобалау |
10.4.2.1 web (веб)-парақшаларды жасауда HTML (аш ти эм эл)-тегтерін қолдану |
5) Қосымшалар әзірлеу
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Алгоритмдер және программалар |
10.5.1.1 Функциялар мен процедураларды пайдаланып бағдарламалау тілінде кодты жазу; | |
2. Мобильдік қосымшалар |
11.5.2.1 конструкторде ыңғайлы мобильдік қосымшасының интерфейсін құру; | |
3. IT Startup (ай-ти стартап) |
11.5.3.1 Startup (стартап) түсінігін баяндау; |
6) Компьютерлік желілер және ақпараттық қауіпсіздік
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Компьютерлік желілерді ұйымдастыру |
10.6.1.1 желілік компоненттердің қызметін сипаттау (желілік түйіндер, бағдарлауыш, коммутатор) | |
2. Ақпараттық қауіпсіздік |
10.6.2.1 "Ақпараттық қауіпсіздік", "құпиялық", "тұтастық" және "қолжетімділік" терминдерінің мағынасын түсіндіру; |
11.6.2.1 ақпараттарды немесе зияткерлік меншікті қорғау қажеттіліктерін дәлелдеу (1996 жылғы 10 маусымдағы "Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы", 2015 жылғы 16 қарашадағы "Ақпаратқа қол жеткізу туралы", 2003 жылғы 7 қаңтарғы "Электрондық құжат және электрондық цифрлық қолтаңба туралы" Қазақстан Республикасының Заңдары); |
18. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
19. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша қосымшада берілген ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
Параграф 3. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып
Бөлімдер | Тақырыптар, мазмұны | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
10.1A Компьютерлік желілер және ақпараттық қауіпсіздік | Компьютерлік желілердің жұмыс жасау принциптері |
10.6.1.1 желілік компоненттердің мақсатын сипаттау (тораптар, маршрутизаторлар, коммутаторлар); |
Ақпараттық қауіпсіздік | 10.6.2.1 1 "ақпараттық қауіпсіздік", "құпиялық", "тұтастық" және "қол жетімділік" терминдер маңызын түсіндіру | |
Ақпаратты қорғау әдістері | 10.6.2.2 Деректерді шифрлау қажеттілігін бағалау | |
Идентификациялау әдістері | 10.6.2.3 Пайдаланушы деректерін қорғау шараларын қолдануды түсіндіру: парольдер, тіркеулік жазба, аутентификация, биометриялық аутентификация | |
10.1B Деректерді ұсыну | Бір санау жүйесінен екінші санау жүйесіне сандарды аудару | 10.2.2.1 ондық жүйедегі бүтін сандарды екілік, сегіздік, он алтылық санау жүйесіне және кері аудару |
Логикалық операциялар (дизъюнкция, конъюнкция, инверсия) | 10.2.2.1 логикалық операцияларды қолдану (дизъюнкция, конъюнкция, инверсия) | |
Ақиқат кестесін құру | 10.2.2.2 берілген логикалық элементтер үшін ақиқат кестесін құру | |
Компьютердің логикалық элементтері | 10.2.2.3 маңызды логикалық элементтердің мақсатын түсіндіру: конъюнктор, дизъюнктор, инвертор | |
Компьютердің логикалық негіздері |
10.2.2.4 логикалық өрнекті логикалық сызбаға өзгерту немесе керісінше; | |
Мәтіндік ақпаратты кодтау принциптері | 10.2.3.1 Unicode (юникод) және ASCII (аск(и)й) символдарын кодтау кестесін салыстыру | |
2-тоқсан | ||
10.2А Алгоритмдеу және программалау | Пайдаланушы функциялары мен процедуралары | 10.5.1.1 функциялар мен процедураларды пайдаланып бағдарламалау тілінде код жазу |
Жолдармен жұмыс жасау | 10.5.1.2 жолдарды өңдеу үшін процедуралар мен функцияларды пайдалану | |
Файлдармен жұмыс жасау | 10.5.1.3 Ақпаратты оқу және жазу үшін файлдарды пайдалану | |
Сұрыптау әдістері | 10.5.1.4 практикалық есептерді шешу үшін сұрыптау алгоритмдерін іске асыру | |
Графтардағы алгоритмдер | 10.5.1.5 практикалық есептерді шешу үшін графтардағы алгоритмдерді іске асыру | |
3-тоқсан | ||
10.3 А Веб-жобалау | HTML (аш ти эм эл) web (веб)-сайттарын әзірлеу әдістері. | 10.4.2.1 web (веб)-парақшаларды әзірлеуде HTML (аш ти эм эл)-тегтерін қолдану |
Мәтінді форматтау (қаріп, абзац, тізімдер) | 10.4.2.1 web (веб)-парақшаларды әзірлеуде HTML (аш ти эм эл)-тегтерін қолдану | |
Таблицалар | 10.4.2.1 web (веб)-парақшаларды әзірлеуде HTML (аш ти эм эл)-тегтерін қолдану | |
CSS (си эс эс) | 10.4.2.2 web (веб)-парақшаларды жасауда CSS (си эс эс) қолдану | |
Мультимедианы енгізу | 10.4.2.4 веб -бетте мультимедиа нысандарын енгізу үшін HTML (аш ти эм эл) тегтерін қолдану | |
Скрипттер пайдалану | 10.4.2.3 web (веб)-беттерді әзірлеу кезінде дайын скрипттерді пайдалану | |
Деректер базасымен web (веб)-беттердің байланысы | 10.3.3.3 web (веб)-беттердің деректер базасымен байланысын орнату | |
4-тоқсан | ||
10.4А Ақпараттық жүйелер | Bigdata (бигдейта) | 10.3.1.4 Bigdata(бигдейта)-ны пайдалануда оң және теріс әсерлерін бағалау |
Деректер қорының негізгі ұғымдары |
10.3.1.1 "реляциондық деректер қоры" ұғымын түсіндіру | |
Деректер қорында бастапқы кілт | 10.1.2.4 программалық жасақтаманы суреттерді өңдеу үшін пайдалану деректер қорында бірінші кілтті анықтау | |
Деректер қорын әзірлеу |
10.3.2.1 деректер қоры жолдарының мәліметтер типін анықтау (SQL) (эс кю эль); | |
Формалар | 10.3.2.4 деректерді енгізуге арналған форма жасау (SQL) (эс кю эль); | |
Есептер | 10.3.2.5 алынған мәліметтерді қолдана отырып, есептер жасау (SQL) (эс кю эль); | |
Сұраныстар | 10.3.3.1 конструкторды пайдаланып іріктеу сұрауын құру | |
Құрылымдалған сұраныстар | 10.3.3.2 web –парақша мен деректер қорынның байланысын орнату | |
2) 11-сынып
Бөлімдер | Тақырыптар, мазмұны | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
11.1А Жасанды интеллект | Жасанды интеллект | 11.3.4.1 машина оқыту, нейрондық желілер (нейрондар және синапстардың) қағидаттарын түсіндіру; |
11.3.4.2 өнеркәсіпте, білім беруде, ойын индустриясында, қоғамда жасанды интеллект қолдану саласын сипаттау; | ||
Жасанды интеллекті жобалау |
11.3.4.3 электрондық кестелердегі/математикалық модельдеу бағдарламаларындағы нейрондық желілерді жобалау; | |
2-тоқсан | ||
11.2А 3D - жобалау | Виртуалды және кеңейтілген шындық | 11.4.1.1 виртуалды және кеңейтілген шындықтың мақсатын түсіндіру; |
Виртуалды шындықтағы адам | 11.4.1.2 Виртуалды және кеңейтілген шындықтың психикалық және физикалық денсаулыққа әсері туралы айту; | |
3D-панорама және виртуалды тур | 11.4.1.3 бірінші тұлға көрінісі бар 3D-панорама жасау (виртуалды тур; | |
Виртуалды турдың 3D-панорамасын әзірлеу | 11.4.1.3 бірінші тұлға көрінісі бар 3D-панорама жасау; | |
11.2В Аппараттық қамтамасыз ету | Виртуалды машиналар | 11.1.2.1 виртуалды машиналардың мақсатын сипаттау; |
Мобильдік құрылғылар сипаттамасы |
11.1.1.1 мобильді құрылғылардың негізгі компоненттерінің сипаттамаларын салыстыру: планшеттер, телефондар; | |
3-тоқсан | ||
11.3А Заттар интернеті | Заттар интернеті деген не |
11.3.4.8 "заттар интернетінің" жұмыс қағидаларын сипаттау; |
Мобильді қосымшаны құру |
11.5.2.1 конструкторде ыңғайлы мобильдік қосымшасының интерфейсін құру; | |
Ақылды үй |
11.5.2.4 ақылды үй датчиктерінен алынған деректерді шығаруды ұйымдастыру; | |
Ақылды үй жобасын әзірлеу | 11.5.2.6 ақылды үй құрылғысын басқару үшін бағдарлама әзірлеу; | |
11.3В IT Startup (ай-ти стартап) | Startup (стартап)-ты іске қалай қосады? |
11.5.3.1 Startup (стартап) түсінігін баяндау |
Жобаны алға жылжыту | 11.5.3.3 өнімді нарықта алға жылжыту және сату жолдарын сипаттау; | |
IT Startup (ай-ти стартап) және жарнама | 11.5.3.4 маркетингтік жарнама құру (инфографика, видео); | |
4-тоқсан | ||
11.4А Сандық сауаттылық | Қазақстандағы цифрландыру | 11.3.4.6 Қазақстанда цифрландыру процесінің ағымдағы үрдістерін талдау; |
Blockchain (блокчейн) технологиясы | 11.3.4.5 Blockchain (блокчейн) технологиясының мақсаты мен жұмыс істеу қағидатын түсіндіру; | |
Ақпараттарды құқылы қорғау | 11.6.2.1 ақпараттарды және зияткерлік меншікті (1996 жылғы 10 маусымдағы "Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы", 2015 жылғы 16 қарашадағы "Ақпаратқа қол жеткізу туралы", 2003 жылғы 7 қаңтарғы "Электрондық құжат және электрондық цифрлық қолтаңба туралы" Қазақстан Республикасының Заңдары) қорғаудың қажеттілігін негіздеу; | |
Электронды цифрлық қолтаңба және сертификат |
11.6.2.2 описывать назначение электронной цифровой подписи и сертификата | |
Электронды үкімет | 11.3.4.7 электрондық үкімет порталының функцияларын сипаттау | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 109-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Информатика" оқу пәнін оқыту мақсаты білім алушыларды негізгі біліммен, тиімді пайдалануға арналған заманауи ақпараттық технологиялармен жүретін жұмыс дағдылары және қабілеттерімен қамтамасыз ету болып табылады.
3. Негізгі міндеттері:
1) білім алушылардың ақпараттық процестердің қоғамдағы түсінігін, ақпараттық технологияларды адам іс-әрекетінің әр түрлі салаларында пайдаланудың техникалық мүмкіндіктері мен перспективаларын қалыптастыру;
2) білім алушылардың ақпараттық технологияларды күнделікті өмірде, оқуда және одан әрі жұмысында тиімді пайдалана алу мүмкіндігін қалыптастыру;
3) білім алушыларға жүйені талдау, шешімдерді әзірлеу, программалық қосымшалар жасау, өздерінің өнімдерін бағалау үшін, олардың компьютермен жұмыс істеудің базалық қағидаларды түсіну түсініктерін дамыту;
4) талдау, абстракция, модельдеу мен программалау арқылы білім аушыларға әр түрлі тапсырмаларды шешуді үйрету;
5) білім алушыларда логикалық, алгоритмдік, сонымен қатар, жалпылау мен үйлестік, тапсырмаларды құрамдас бөлікке ажырату мен ортақ заңдылықтарды бөлу, қойылған тапсырмаларды шешуге тиімді және рационалды тәсілдер табу мүмкіндіктерін қосатын есептік ойлауды дамыту;
6) білім алушыларда ақпараттық мәдениетті қалыптастыру – жалпы ережелерді ұстану және жеке тұлға мен бүкіл қазақстандық әлеуметтің мүддесін көздеу;
7) жасанды интеллект, Blockchain, Startup, Crowdfunding терминдерін түсіну;
8) білім алушылардың академиалық тілді меңгеруіне және пән бойынша ұғымдық аппаратты байытуға септік жасау.
2-тарау. "Информатика" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Информатика" оқу пәнінің мазмұны
4. "Информатика" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 11-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәнінің мазмұны бағдарламаның пән бойынша оқыту бөлімдерінен тұрады. Әр бөлім бөлімшелерге бөлінген. Бөлімшелер күтілетін нәтиже, дағды немесе білік, білім немесе түсінік түрінде оқыту мақсаттарын қамтиды.
6. Қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы "Информатика" оқу пәнінің базалық мазмұны 4 бөлімді қамтиды:
1) компьютерлік жүйелер;
2) ақпараттық нысандарды құру және түрлендіру;
3) ақпараттық процестер және жүйелер;
4) қосымшаны құру;
7. "Компьютерлік жүйелер" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) бұлттық технологиялар;
2) ақпараттық қауіпсіздік.
8. "Ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:
1) дизайн теориясы;
2) видео контент құру;
3) веб-жобалау;
4) 3D – модельдеу.
9. "Ақпараттық процестер мен жүйелер" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды: ақпараттық технологияларды дамытудың заманауи үрдістері.
10. "Қосымшаларды әзірлеу" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:
1) мобильдік қосымшалар;
2) IT STARTUP (ай-ти стартап).
11. 10-сыныпқа арналған "Информатика" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Компьютерлік жүйелер"
Ақпараттық қауіпсіздік: "ақпараттық қауіпсіздік", деректер "құпиялылығы" және "тұтастығы"; қауіпсіздік шаралары - деректерді резервтік көшіру және шифрлау; жеке тұлғаны сәйкестендіру әдістері;
2) "Ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру"
Дизайн теориясы: "дизайн", "қолданылуы", визуалды дизайнның классификациясы; Ақпаратты қабылдау принциптері; "жақсы дизайн" қағидаттары (ыңғайлылық, қарапайымдылық); графикалық файл пішімдері; графикалық файлдарды түрлендіру; сайттың дизайн-макетін әзірлеу.
Бейне контентін құру: видео түсірілімнің негізгі қағидалары және бейнелерді өңдеу; бейнемен жұмыс істеу бағдарламалары; бейне клиптерді өңдеу.
Веб-жобалау: сайттар конструкторы; веб-беттегі мультимедиа; сайтты алға жылжыту әдістері; сайтты жариялау.
3) "Ақпараттық процестер мен жүйелер"
Ақпараттық технологияларды дамытудың қазіргі заманғы үрдістері: машиналық оқытудың принциптері, нейрондық желілер; жасанды интеллект қолдану салалары; Blockchain (блокчейн) технологиясының мақсаты мен жұмыс принципі.
12. 11-сыныпқа арналған "Информатика" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Компьютерлік жүйелер"
Бұлттық технологиялар: файлдарды ортақ пайдалану.
Ақпараттық қауіпсіздік: ақпаратты және зияткерлік меншікті қорғау; электрондық цифрлық қолтаңба, мақсат, қолдану алгоритмі.
2) "Ақпараттық объектілерді құру және түрлендіру"
3D – модельдеу: виртуалды және кеңейтілген шындық; олардың адам денсаулығына әсері; бірінші тұлға көрінісімен 3D панорама (виртуалды саяхат) жасау.
3) "Ақпараттық процестер мен жүйелер"
Ақпараттық технологияларды дамытудағы заманауи үрдістер: Қазақстанда цифрландыру процесінің қазіргі заманғы үрдістері; электрондық үкімет порталы.
4) "Қосымшаларды әзірлеу"
Мобильді қосымшалар: мобильді қосымшалар интерфейсі; мобильді қосымшаларды әзірлеу және орнату.
IT Startup (ай-ти стартап): Crowdfunding (краудфандинг) платформаларының жұмыс қағидалары; маркетингтік жарнама, өнімді өткізу және сату жолдары.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.1.2.1. кодында "10" – сынып, "1.2" – бірінші бөлімнің екінші бөлімшесі, "1" – оқу мақсатының реттік саны.
14. Білім алушыларға қойылатын мақсаттар:
1) Компьютерлік жүйелер
Білім алушылар міндетті | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Бұлттық технологиялар |
11. 1. 1. 1 бұлтты технологияның не екенін түсіндіру | |
2. Ақпараттық қауіпсіздік |
10.1.2.1 "ақпараттық қауіпсіздігі", "құпиялылық" және "тұтастық" терминдерінің мағынасын түсіндіру |
11.1.2.1 ақпараттарды және зияткерлік меншікті (1996 жылғы 10 маусымдағы "Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы", 2015 жылғы 16 қарашадағы "Ақпаратқа қол жеткізу туралы", 2003 жылғы 7 қаңтарғы "Электрондық құжат және электрондық цифрлық қолтаңба туралы" Қазақстан Республикасының Заңдары) қорғаудың қажеттілігін негіздеу |
2) Ақпараттық нысандарды құру және түрлендіру
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Дизайн теориясы |
10.2.1.1 "дизайн", "қолдану" ұғымдарын түсіндіру | |
2. Бейне контенттер құру |
10.2.2.1 бейнемонтаж және бейнежазбаның негізгі қағидаларын қадағалау | |
3. Веб-жобалау |
10.2.3.1 сайттар конструкторын қолданып веб-сайт жасау | |
4.3D - модельдеу |
11.2.4.1 виртуалды және кеңейтілген шындықтың мақсатын түсіндіру |
3) Ақпараттық процестер және жүйелер
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Ақпараттық технологияларды дамытудағы қазіргі заманғы үрдістер |
10.3.1.1 Машиналық оқыту принциптерін, нейрондық желілерді (нейрондық және синапстар) түсіндіру |
11.3.1.1 Қазақстанда цифрландыру процесінің ағымдағы үрдістерін талдау |
4) Қосымшаларды әзірлеу
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Мобильді қосымшалар |
11.4.1.1 конструкторде ыңғайлы мобильдік қосымшасының интерфейсін құру | |
2. IT STARTUP (ай-ти стартап) |
11.4.2.1 Startup (стартап) түсінігін баяндау |
15. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
16. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша қосымшада берілген ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып
Бөлімдер | Тақырыптар, мазмұны | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
10.1A Ақпараттық қауіпсіздік | Ақпараттық қауіпсіздік | 10.1.2.1 "ақпарат қауіпсіздігі", "құпиялылық" және "тұтастық" терминдерінің мағынасын түсіндіру |
Ақпаратты қорғау әдістері | 10.1.2.2 қауіпсіздік шараларын, оның ішінде түсініктерді сипаттаңыз: деректерді резервтік көшіру және шифрлау | |
Жеке тұлғаны идентификациялау әдістері | 10.1.2.3 әртүрлі сәйкестендіру әдістерін қолдануды дәйектеу | |
10.1B Бейне контент құру | Бейнемен жұмыс істеуге арналған программалар | 10.2.2.3 бейнемен жұмыс істеу үшін бағдарламалардың мүмкіндіктерін салыстыру |
Бейне түсіру | 10.2.2.1 бейнемонтаж және бейнежазбаның негізгі қағидаларын қадағалау | |
Бейне монтаждаудың ережесі | 10.2.2.1 бейнемонтаж және бейнежазбаның негізгі қағидаларын қадағалау | |
Бейнені монтаждау | 10.2.2.2 бейне клиптерді өз сценарийіңізге сәйкес өңдеп, дыбыстарды, суреттерді, әсерлерді, өтулерді және мәтінді қосу | |
Жобаны әзірлеу және қорғау |
10.2.2.1 бейнемонтаж және бейнежазбаның негізгі қағидаларын қадағалау | |
2-тоқсан | ||
10.2А Дизайн теориясы | Біздің өміріміздегі дизайн |
10.2.1.1 "Дизайн", "қолдану" ұғымдардың түсіндіру |
"Жақсы дизайн" принципі |
10.2.1.3 ақпараттарды қабылдау принциптері жобада қалай іске асырылатынын түсіндіру | |
Веб-бетке арналған графика |
10.2.1.5 сурет файл форматтары арасындағы айырмашылықты түсіндіру | |
Сайт дизайнын әзірлеу | 10.2.1.7 Веб-эргономиканың ерекшеліктерін ескере отырып, графикалық редактор арқылы сайттың дизайн-макетін жасау | |
3-тоқсан | ||
10.3А Веб-жобалау | Сайттың картасы | 10.2.1.7 Веб-эргономиканың ерекшеліктерін ескере отырып, графикалық редактор арқылы сайттың дизайн-макетін жасау |
Сайттың басты беті | 10.2.3.1 сайттар конструкторын қолданып веб-сайт жасау | |
Мазмұны | 10.2.3.1 сайттар конструкторын қолданып веб-сайт жасау | |
Веб-беттегі мультимедия | 10.2.3.2 мультимедианы веб-бетте орналастыру (дыбыс және бейне) | |
Сайтты жариялау | 10.2.3.4 сайтты жариялау үшін файлды алмастырғышты пайдалану | |
Сайтты насихаттау | 10.2.3.3 веб-сайтты насихаттау әдістерін сипаттау | |
4-тоқсан | ||
10.4А Жасанды интеллект және Blockchain (блокчейн) технологиясы | Машиналық оқыту принциптері | 10.3.1.1 машиналық оқыту принциптерін, нейрондық желілерді (нейрондық және синапстар) түсіндіру |
Нейронды желілердің жұмысы және ұйымдастыру принциптері | 10.3.1.1 машиналық оқыту принциптерін, нейрондық желілерді (нейрондық және синапстар) түсіндіру | |
Жасанды интеллектіні қолдану саласы | 10.3.1.2 өнеркәсіпте, білім беруде, ойын индустриясында, қоғамда жасанды интеллект қолдану саласын сипаттау | |
Blockchain (блокчейн) технологиясы | 10.3.1.3 Blockchain (блокчейн) технологиясының мақсаты мен жұмысын түсіндіру | |
2) 11-сынып
Бөлімдер | Тақырыптар, мазмұны | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
11.1А Бұлттық технологиялар | Бұлттық технологияны іскерлік саласында қолдану |
11.1.1.1 бұлтты технологияның не екенін түсіндіру |
2-тоқсан | ||
11.2А 3D – модельдеу | Виртуалды және кеңейтілген шындық | 11.2.4.1 виртуалды және кеңейтілген шындықтың мақсатын түсіндіру |
Виртуалды шындықтағы адам | 11.2.4.2 адамның психикалық және физикалық денсаулығына виртуалды және кеңейтілген шындықтың әсері туралы айту | |
Виртуалды тур | 11.2.4.3 бірінші тұлғадан көрінісі бар 3D панорама (виртуалды саяхат) жасау | |
3-тоқсан | ||
11.3В Мобильді қосымшалар | Мобильді қосымшаларды құру |
11.4.1.1 конструкторде ыңғайлы мобильдік қосымшасының интерфейсін құру |
11.3В IT Startup (ай-ти стартап) | Өзіңнің Startup-ыңды қалай іске қосу керек |
11.4.2.1 Startup (стартап) түсінігін баяндау; |
Жобаны алға жылжыту | 11.4.2.3 өнімді насихаттау және сату жолдарын сипаттау | |
IT Startup (ай-ти стартап) және жарнама | 11.4.2.4 маркетингтік жарнама жасау (инфографика, бейне) | |
4-тоқсан | ||
11.4B Сандық сауаттылық | Қазақстандағы цифрлау | 11.3.1.1 Қазақстанда цифрландыру процесінің ағымдағы үрдістерін талдау |
Ақпараттарды құқылы қорғау | 11.1.2.1 ақпараттарды және зияткерлік меншікті (1996 жылғы 10 маусымдағы "Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы", 2015 жылғы 16 қарашадағы "Ақпаратқа қол жеткізу туралы", 2003 жылғы 7 қаңтарғы "Электрондық құжат және электрондық цифрлық қолтаңба туралы" Қазақстан Республикасының Заңдары) қорғаудың қажеттілігін негіздеу | |
Электронды цифрлық қолтаңба және сертификат |
11.1.2.2 электрондық цифрлық қолтаңбаның және сертификаттың мақсатын сипаттау | |
Электронды үкімет | 11.3.1.2 электрондық үкімет порталының функцияларын сипаттау | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 110-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 110-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Химия" пәнін оқытудың мақсаты - білім алушыларға зат және олардың айналымы, заттар қасиеттерінің олардың құрамы мен құрылысына тәуелділігін түсіндіретін заңдар мен теориялар туралы білім жүйесін ұсыну, шынайы өмірде қауіпсіз қолдана алу, ақпаратты сыни бағалау және шешім қабылдау үшін химиялық үдерістердің мағынасын, негізгі заңдар мен заңдылықтарды түсіну.
3. Негізгі міндеттері:
1) заттар және олардың бір-бірімен әрекеттесу заңдылығы туралы білім жүйесін қалыптастыру ( фактілер, түсініктер, заңдар және теориялар);
2) зияткерлік және экспериментальдық біліктер мен дағдылар түрінде іс-әрекеттердің танымал әдістерін жүзеге асыру тәжірибелерін қалыптастыру;
3) жаңа проблемаларды шешуде жаңа бір жағдайда бұрын меңгерілген білім және білікті өз бетімен жаңғыртуды талап ететін шығармашылық, ізденіс іс-әрекеттер тәжірибесін қалыптастыру, танымал іс-әрекеттер негізінде жаңа әдісін қалыптастыру;
4) қоғамның әрбір мүшесінің өмірлік проблемасын шешуге әсер ететін, "Химия" пәнінің жиынтық үлесі болып табылатын өзекті және пәндік құзыреттіліктің қалыптасуында көрінетін, қоршаған ортаға қарым-қатынасын көрсететін адам әрекетінің объектіге немесе қаражатқа құнды және сындарлы қарым-қатынас тәжірибесін қалыптастыру.
2-тарау. "Химия" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Химия" оқу пәнінің мазмұны
4. "Химия" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәнінің мазмұны 5 бөлімнен тұрады:
1) заттардың бөлшектері;
2) химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары;
3) химиялық реакциялардың энергетикасы;
4) химия және қоршаған орта;
5) химия және өмір.
6. "Заттардың бөлшектері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) атомдар, иондар және молекулалар;
2) атом құрамы мен құрылысы;
3) атомда электрондардың қозғалысы мен таралуы;
4) химиялық байланыстың түрлері.
7. "Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) химиялық элементтердің периодтық заңы мен периодтық жүйесі;
2) заттар массасының сақталу заңы;
3) тотығу-тотықсыздану реакциялары.
8. "Химиялық реакциялардың энергетикасы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) химиялық реакцияның жылдамдығы;
2) химиялық тепе-теңдік;
3) қышқылдар мен негіздер теориялары. Электролиттер ерітінділеріндегі иондық тепе-теңдіктер.
9. "Химия және қоршаған орта" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Жер химиясы;
2) көміртек және оның қосылыстары.
10. "Химия және өмір" бөлімі "Биохимия" бөлімшесінен тұрады.
11. "Химия" оқу пәнінің 10-сыныптағы базалық білім мазмұны:
1) "Атом құрылысы. Атом – күрделі бөлшек", радиоактивтілік, энергетикалық деңгейлер және деңгейшелер, кванттық сандар және орбитальдар;"Орташа салыстырмалы атомдық массаны есептеу" тақырыбына есептер шығару;
2) Периодтар мен топтардағы "Элементтер мен олардың қосылыстарының периодты өзгеруі", период және топ бойынша қышқылды-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары, периодтар және топтарда қосылыстардың тотығу-тотықсыздану қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары;
3) "Химиялық байланыс". Ковалентті байланыс, ковалентті байланыс қасиеттері, гибридтену түрлері: sp, sp2, sp3, электртерістілік және байланыс полярлығы, иондық байланыс, электронды жұптардың тебісу теориясы, металдық байланыс, сутекті байланыс;
№ 1 зертханалық тәжірибе: "Ковалентті байланысты заттардың (N2, О2, алмаз) модельдерін құрастыру";
4) "Стехиометрия". Химияның негізгі стехиометриялық заңдары, салыстырмалы атомдық және молекулалық масса, зат мөлшері;
5) "Кинетика". Химиялық реакция жылдамдығы, концентрацияның реакция жылдамдығына әсері, қысымның химиялық реакция жылдамдығына әсері, температураның химиялық реакция жылдамдығына әсері, катализ;
"Әрекеттесуші массалар заңы" тақырыбына есептер шығару;
№ 2 практикалық жұмыс: "Химиялық реакция жылдамдығына әртүрлі факторлардың әсерін зерттеу";
№ 2 зертханалық тәжірибе: "Химиялық реакция жылдамдығына әртүрлі катализаторлар әсерінің тиімділігін зерттеу";
6) "Химиялық тепе-теңдік". Химиялық тепе-теңдікке әсер ететін факторлар, Ле-Шателье-Браун принципі, тепе-теңдік константасы, өнеркәсіптік процестердегі химиялық тепе-теңдік;
№ 3 зертханалық тәжірибе: "Әртүрлі факторлардың динамикалық тепе теңдік күйіне әсерін зерделеу";
"Тепе-теңдік константасын мен тепе-теңдік күйдегі концентрацияларды табу";
7) "Тотығу-тотықсыздану реакциялары". гальваникалық элементтер, электролит;
8) "17-топ элементтері". Галогендер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары, галогендердің тотығу-тотықсыздану қасиетттері, сулы ерітіндідегі галогенид иондарын анықтау, галогендер және олардың қосылыстарының қолданылуы;
9) "2 (ІІ)-топ элементтері". 2 (ІІ)-топ элементтерінің физикалық қасиеттері; 2 (ІІ)-топ элементтерінің химиялық қасиетттері; табиғи карбонаттар;
10) "Органикалық химияға кіріспе". Органикалық заттардың құрамы мен құрылысы, функционалдық топтар, гомологтық қатар, алифатты қосылыстардың IUPAC номенклатурасы, изомерия түрлері, алкандар, алкандардың жану өнімдері, алкандардың бос-радикалды орынбасу реакциясы механизмі, галогендеу;
№ 4 зертханалық тәжірибе: "Органикалық заттар молекулаларының модельдерін құрастыру";
"Жану өнімдері және гомологиялық қатар бойынша заттардың молекулярлық формулаларын анықтау" тақырыбына есептер шығару
11) "Қанықпаған көмірсутектер". Алкендердің құрамы, құрылымы және реакцияға түсу қабілеті, стереоизомерия;
№ 5 зертханалық тәжірибе: "Байланыстың қанықпағандығына сапалық реакция";
12) "Галогеналкандар". Галогеналкандарды алу,
13) "Спирттер: біратомды, көпатомды спирттер". Спирттердің жіктелуі және химиялық қасиеттері, этил спиртін өнеркәсіптік өндіру, фенол, оның құрылысы мен қасиеттері;
№ 6 зертханалық тәжірибе: "Бір атомды және көпатомды спирттерге сапалық реакциялар";
Көрсетілім: "Глюкозаны ашыту арқылы этил спиртін алу";
12. "Химия" оқу пәнінің 11-сыныптағы базалық білім мазмұны
1) "Ароматты қосылыстар қатары". Бензол молекуласының құрылысы, бензол және оның гомологтарын алу, бензол және оның гомологтарының химиялық қасиеттері;
2) "Карбонилді қосылыстар". Карбонильді қосылыстардың құрылысы және номенклатурасы, альдегидтер мен кетондардың алынуы, карбон қышқылдарының қасиеттері, этерификация реакциясы, күрделі эфирлер және сабын;
№2 зертханалық тәжірибе: "Сірке қышқылының қасиеттерін зерттеу";
3) "Тірі ағза химиясы". Көмірсулардың жіктелуі және олардың құрылысы, көмірсулардың қасиеттері және қолданылуы;
№ 2 зертханалық тәжірибе: "Альдегидоспирт ретінде глюкозаның химиялық қасиеттері. Крахмалға сапалық реакция";
4) "Аминдер және аминқышқылдары". Аминдердің жіктелуі және номенклатурасы, аминдердің физикалық, химиялық қасиеттері және алынуы, аминқышқылдарының құрамы, құрылысы, биологиялық рөлі, аминқышқылдардың физикалық және химиялық қасиеттері;
№ 3 зертханалық тәжірибе: "Аммиак және аминдер молекуласының модельдерін құрастыру"; пептидтік байланыс; нәруыздың түзілуі;
№ 4 зертханалық тәжірибе: "Аминқышқылы молекуласының модельдерін құрастыру және ассиметриялы көміртек атомын анықтау";
№ 5 зертханалық тәжірибе: "Аминқышқылдар қасиеттері";
4) "Тірі ағза химиясы". Нәруыздар, нәруыз молекулаларының құрылымы, полипептидтер құрылымын анықтау, ферменттер ролі және қолданылуы, ДНҚ құрылымы, биологиялық маңызды металдар, қоршаған ортаның ауыр металдармен ластануы, ауыр металдардың нәруыздарға әсері;
№ 6-зертханалық тәжірибесі "ДНҚ моделін жасау"
№ 1 практикалық жұмыс: "Денатурация және нәруыздардың түсті реакциялары";
6) "Синтетикалық полимерлер". Жоғары молекулалы қосылыстар, полимерлену реакциясы, поликонденсация реакциялары, полиамидтер мен полиэфирлер, пластиктердің қолданылуы және қоршаған ортаға әсері;
№ 7 зертханалық тәжірибе: "Полимерлер және олардың қасиеттері";
№ 2 практикалық жұмыс: "Пластмассаларды және талшықтарды тану";
7) "Органикалық синтез". Органикалық қосылыстардағы негізгі функционалдық топтар, органикалық заттардың генетикалық байланысы;
8) "14-топ элементтері". 14 (ІV)-топ элементтері қасиеттерінің өзгеруі, 14 (ІV) топ элементтері және олардың қосылыстарының химиялық қасиеттері, 14 (ІV)-топ элементтері оксидтерінің қасиеттері, жай заттардың табиғатта таралу түрлері және алыну әдістері;
9) "Азот және күкірт". Азот молекуласы құрылысының ерекшеліктері мен қасиеттері, аммиак және аммоний тұздары, азотты тыңайтқыштардың өнеркәсіптік алынуы, азот оксидтері және нитраттарының қоршаған ортаға экологиялық әсері, күкірттісутек және сульфидтер, күкірт оксидтері, күкірт диоксидінің қоршаған ортаға әсері және қолданылуы; күкірт қышқылын алудың жанасу әдісі;
Көрсетілім: "Күкірт және азот қышқылдарының тотықтырғыш қасиеттері";
10) "Қышқыл және негіз ерітінділері". Қышқыл және негіздер теориясы, судың иондық көбейтіндісі, сутектік көрсеткіш, қышқыл және негіздер күші, буферлі ерітінділер;
11) "Металдар өндірісі". Металдар және құймаларды алу, электролитті өнеркәсіпте қолдану, металл өндірісі кезіндегі қоршаған ортаны қорғау проблемалары;
12) "Ауыспалы металдар". Ауыспалы металдардың жалпы сипаттамасы; кешенді қосылыстар; ауыспалы металдардың биологиялық ролі;
13) "Жаңа заттарды және материалдарды өндіру". Жаңа материалдарды әзірлеу және құру, физиологиялық белсенді табиғи және синтетикалық қосылыстар, дәрілік препараттарды синтездеу және өндіру, нанотехнология, нанокөміртекті бөлшектердің құрылымы, жаңа полимерлерді алу, жаңа материалдардың практикалық мәні;
14) "Жасыл химия". "Жасыл химияның" 12 принципі. Атмосфера, гидросфера, литосфераның ластануы. Жердің озон қабатының бұзылуы, Ғаламдық жылыну.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10"-сынып, "2.1" – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" – оқыту мақсатының реттік саны.
1) Заттардың бөлшектері
Білім алушылар жасай алады | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1.1 Атомдар, молекулалар және иондар | 10.1.1.1 химияның негізгі стехиометриялық заңдарының тұжырымдамасын, қолдану аясын атау: зат массасының сақталу заңы, көлем қатынастар заңы, Авогадро заңы; | |
1.2 Атомның құрамы мен құрылысы |
10.1.2.1 "нуклидтер" мен "нуклондар" ұғымының мағынасын түсіндіру; | |
1.3 Атомда электрондардың қозғалысы мен таралуы |
10.1.3.1 квант сандарының сипаттамасы мен мәндерін атау; | |
1.4 Химиялық байланыстың түрлері |
10.1.4.1 донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру; | |
2) Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары
Білім алушылар білуі тиіс: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
2.1 Периодтық заң және периодтық жүйе |
10.2.1.1 химиялық элемент атомдарының қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарының сипаттау: радиусы, иондану энергиясы, электронтартқыштық, электртерістілік және тотығу дәрежесі |
11.2.1.1 14 (ІV) топ элементтерінің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру; |
2.2 Заттар массасының сақталу заңы |
10.2.2.1 қалыпты және стандартты жағдайда "молярлық концентрация", "молярлық көлем" шамаларын қолданып есептеулер жүргізу; | 11.2.2.1 параллель жүретін реакциялар теңдеулері бойынша есептер шығару; |
2.3 Стандартты электрондық потенциалдар |
10.2.3.1 электронды баланс әдісімен тотығу-тотықсыздану реакциясы теңдеулерін құрастыру; |
11.2.3.1 металдарды алудың маңызды әдістерін талдау: гидрометаллургия, пирометаллургия, электрометаллургия және олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау; |
3) Химиялық реакциялардың энергетикасы
Білім алушылар жасай алады | ||
10-сынып | 11-сынып | |
3.1 Химиялық реакциялардың жылдамдығы |
10.3.2.1 гомогенді және гетерогенді реакциялар үшін жылдамдық өрнегін білу | |
3.2 Химиялық тепе-теңдік |
10.3.3.1 химиялық тепе-теңдікке температура, концентрация және қысым өзгерісінің әсерін болжау; | |
3.3 Қышқылдар мен негіздер теориясы. Электролиттер ерітінділеріндегі иондық тепе-теңдіктер |
11.3.4.1 Аррениус, Льюис және Бренстед-Лоури теорияларын және олардың қолдану шектерін сипаттау және түсіну; | |
4) Химия және қоршаған орта
Білім алушылар жасай алады | ||
10-сынып | 11-сынып | |
4.1 Жер химиясы |
11.4.1.1 "Жасыл химияның" 12 принципін атау және оны түсіндіру; | |
4.2 Көміртек және оның қосылыстары |
10.4.2.1 - органикалық химия - бұл көмірсутектер және олардың туындыларының химиясы деп түсіну |
11.4.2.1 альдегидтердің, кетондардың және карбон қышқылдарының функциональды топтарының құрылысын сипаттау; |
5) Химия және өмір
Білім алушылар жасай алады | ||
10-сынып | 11-сынып | |
5.1 Биохимия |
11.5.1.1 аминдердің жіктелуін және номенклатурасын білу; | |
14. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
15. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Тақырыбы/Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
10.1 Атом құрылысы | Атом – күрделі бөлшек. "Орташа салыстармалы атомдық массаны есептеу" тақырыбына есептер шығару |
10.1.2.1 "нуклидтер" мен "нуклондар" ұғымының физикалық мәнін түсіндіру |
Радиоактивтілік | 10.1.2.3 радиоактивтіліктің табиғатын және радиоактивті изотоптарды қолдануды түсіндіру | |
Энергетикалық деңгейлер. Кванттық сандар және орбитальдар |
10.1.3.1 Квант сандарының мәні мен сипаттамасын атау | |
10.1 Элементтер мен олардың қосылыстарының периодты өзгеруі | Период және топ бойынша элементтер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары | 10.2.1.1 химиялық элемент атомдарының физикалық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарының сипаттау: атом радиусы, иондану энергиясы, электронтартқыштық, электртерістілік және тотығу дәрежесі |
Периодтар және топтарда қосылыстардың тотығу-тотықсыздану қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары | 10.2.1.2 период және топ бойынша химиялық элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің және сутекті қосылыстарының қышқылдық-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылығын түсіндіру | |
10.1 Химиялық байланыс | Ковалентті байланыс.Ковалентті байланыс қасиеттері |
10.1.4.1 донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру |
Гибридтену түрлері: sp, sp2, sp3. №1 зертханалық тәжірибе " Ковалентті байланысты заттардың (N2, О2, алмаз) моделін құрастыру" |
10.1.4.4 гибридтелу түрінің әртүрлілігінің физикалық мәнін түсіндіру | |
Электртерістілік және байланыс полярлығы | 10.1.4.6 атомдардың электртерістілік ұғымының физикалық мәнін түсіндіру және оның негізінде химиялық байланыстың түрін болжау | |
Иондық байланыс | 10.1.4.7 иондық байланыстың қарама-қарсы зарядталған иондардың электростатикалық тартылуы нәтижесінде түзілетіндігін түсіну | |
Металдық байланыс | 10.1.4.8 металдық байланыстың табиғатын және оның металдардың физикалық қасиеттеріне әсерін түсіндіру | |
Сутектік байланыс | 10.1.4.9 сутекті байланыстың түзілу механизмін түсіндіру | |
10.1 Стехио-метрия | Химияның негізгі стехиометриялық заңдары | 10.1.1.1 химияның негізгі стехиометриялық заңдарының тұжырымдамасын, қолдану аясын атау: зат массасының сақталу заңы, көлем қатынастар заңы, Авогадро заңы |
Реакция теңдеулері бойынша есептеулер. "Теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы өнімнің проценттік шығымын есептеу" |
10.2.2.1 қалыпты және стандартты жағдайда "молярлық концентрация", "молярлық көлем" ұғымдарын қолданып есептеулер жүргізу | |
2 тоқсан | ||
10.2 Кинетика | Химиялық реакция жылдамдығы |
10.3.2.1 гомогенді және гетерогенді реакциялар үшін жылдамдық өрнегін білу |
Концентрацияның реакция жылдамдығына әсері.Қысымның реакция жылдамдығына әсері. Есеп шығару "Әрекеттесуші массалар заңы" |
10.3.2.3 қайтымды реакциялар үшін әрекеттесуші массалар заңының қолданылатындығын түсіндіру | |
Температураның реакция жылдамдығына әсері.№ 1 практикалық жұмыс "Химиялық реакция жылдамдығына әр түрлі факторлардың әсерін зерттеу". | 10.3.2.6 химиялық реакция жылдамдығына температураның және концентрацияның әсерін тәжірибе жүзінде зерделеу | |
Катализ. №2 зертханалық тәжірибе "Реакция жылдамдығына әр түрлі катализаторлар әсерінің тиімділігін зерттеу" | 10.3.2.7 гомогенді және гетерогенді катализді ажырату; | |
10.2 Химиялық тепе-теңдік | Химиялық тепе-теңдікке әсер ететін факторлар. Ле-Шателье-Браун принципі. №3 зертханалық тәжірибе "Динамикалық тепе-теңдік күйіне әр түрлі факторларды зерттеу" |
10.3.3.1 химиялық тепе-теңдікке температура, концентрация және қысым өзгерісінің әсерін болжау |
Тепе-теңдік константасы. "Тепе-теңдік константасын мен тепе-теңдік күйдегі концентрацияларды табу" тақырыбына есептер шығару |
10.3.3.3 берілген реакция үшін тепе-теңдік константасын жазу; | |
3-тоқсан | ||
10.3 Тотығу-тотықсыздану реакциялары | Тотығу-тотықсыздану процесі |
10.2.3.1 электрондық-иондық баланс әдісімен тотығу-тотықсыздану реакциясы теңдеулерін құрастыру |
Гальваникалық элементтер. |
10.2.3.4 гальваникалық элементтің жұмыс принципін түсіндіру; | |
10.3 17-топ элементтері 10.3 топ элементтері 2 (II) группы | Галогендер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары | 10.2.1.3 топ бойынша галогендердің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру |
Галогендердің тотығу-тотықсыздану қасиетттері | 10.2.1.4 галогендердің тотығу-тотықсыздану реакция теңдеулерін құрастыру | |
2 (ІІ)-топ элементтерінің физикалық және химиялық қасиеттеріқасиеттері | 10.2.1.5 2 (ІІ) топ элементтерінің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіре алу | |
Табиғи карбонаттар | 10.2.1.6 табиғаттағы карбонаттар айналымының схемасын құру және олардың қолданылу аймағын атау | |
10.3 Органикалық химияға кіріспе | Органикалық заттардың құрамы мен құрылысы |
10.4.2.1 органикалық химия - бұл көмірсутектер және олардың туындыларының химиясы деп түсіну |
Гомологтық қатар.Алифатты қосылыстардың Теориялық және қолданбалы химияның халықаралық одағы номенклатурасы. №4 зертханалық тәжірибе "Органикалық заттар молекулаларының модельдерін құрастыру" |
10.4.2.3 гомологтік қатардың қалыптасуын және оның өкілдері қасиеттерінің ұқсастығын түсіндіру; | |
Изомерия түрлері. | 10.4.2.5 изомерия түрлерін атау және изомерлер формулаларын құрастыру: құрылымдық, байланыстың орны бойынша, функционалдық топтар және классаралық изомерлер | |
Алкандар. Алкандардың жану өнімдері. "Жану өнімдері және гомологтық қатарлар бойынша заттардың формулаларын анықтау" тақырыбына есептер шығару |
10.4.2.6 әр түрлі алкандардың жану процесін зерттеу және олардың отын ретінде қолдануын түсіндіру | |
Алкандардың бос-радикалды орынбасу реакциясы механизмі. Галогендеу | 10.4.2.9 алкандардың галогендеу реакция теңдеулерін құру | |
4-тоқсан | ||
Алкендердің құрамы, құрылымы және реакцияға түсу қабілеті.№5 зертханалық тәжірибе "Байланыстың қанықпағандығына сапалық реакция" |
10.4.2.10 "қанықпағандық" терминін және оның қосылыстың қасиеттеріне әсерін түсіндіру | |
Полимеризация. |
10.4.2.12 химиялық реагенттерге қатысы бойынша пластиктердің салыстырмалы инерттілігін тәжірибе жүзінде дәлелдеу | |
Алкадиендер |
10.4.2.14 алкадиендердің қасиеттерін олардың құрылысы негізінде түсіндіру | |
Алкиндер | 10.4.2.16 алкиндердің құрылымдық формулаларын құрастыру, алкиндердің химиялық қасиеттері мен алыну жолдарын зерделеу | |
Мұнай, құрамы, алыну жолдары.Табиғи газдар және көмір: негізгі өнімдер және оны өндіру жолдары |
10.4.2.17 термиялық және катализдік крекинг процесін түсіндіру | |
10.4 Галоген-алкандар | Галогеналкандарды алу |
10.4.2.25 галогеналкандарды алу реакциясының радикалды механизімін түсіндіру; |
10.4 Спирттер | Спирттердің жіктелуі және химиялық қасиетттері. №6 зертханалық тәжірибе "Біратомды және көпатомды спиртттерге сапалық реакция жүргізу". |
10.4.2.19 спирттерді функционалдық топтардың орналасуы және гидроксил тобының саны бойынша жіктеу |
Этил спиртін өнеркәсіптік өндіру Көрсетілім "Глюкозаны ашыту арқылы этил спиртін алу" |
10.4.2.21 этанолды этиленді гидратациялау және глюкозаны ашыту арқылы алу реакциясының теңдеулерін құрастыру; | |
Фенол, оның құрамы мен қасиеттері | 10.4.2.24 фенолдың құрамы мен қасиеттерін білу, пластмасса өндіруде фенолдың қолданылуы | |
2) 11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Тақырып/Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1 тоқсан | ||
11.1 Ароматты қосылыстар қатары | Бензол және оның гомологтарын алу | 11.4.2.7 бензол және оның гомологтарын алу реакцияларын құрастыру |
Бензол және оның гомологтарының химиялық қасиеттері. | 11.4.2.8 толуол молекуласындағы атомдардың өзара әсерлесуін түсіндіру | |
11.1 Карбонилді қосылыстар | Карбонильді қосылыстардың құрылысы және номенклатурасы |
11.4.2.1 альдегидтер және кетондардың; карбонды қышқылдар функциональды топтарының құрылысын білу; |
Альдегидтер және кетондардың алынуы | 11.4.2.3 альдегидтер және кетондарды алудың түрлі әдістерін түсіндіру | |
Карбон қышқылдарының қасиеттері. №1 зертханалық тәжірибе: "Сірке қышқылының қасиеттерін зерттеу" |
11.4.2.4 карбон қышқылдарының химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру | |
Этерификация реакциясы.Күрделі эфирлер және сабын. | 11.4.2.6 карбон қышқылдары, күрделі эфирлер, сабын, синтетикалық жуғыш заттар және биодизельді отындардың қолданылу аймағын атау | |
Майлар. Майлардың құрылысы мен қасиеттері | 11.4.2.7 майлардың құрамы мен құрылысын білу | |
11.2 Тірі ағза химиясы | Көмірсулар: глюкоза, фруктоза, рибоза, дезоксирибоза, сахароза, крахмал және целлюлоза | 11.5.1.10 глюкоза, фруктоза, рибоза, дезоксирибоза, сахароза, крахмал және целлюлозаның молекулаларының сызықты және циклді формасын құрастыру |
Құрылысы, қасиеттері және қолданылуы. №2 зертханалық тәжірибе "Альдегидоспирт ретінде глюкозаның химиялық қасиеттері. Крахмалға сапалық реакция" |
11.5.1.11 крахмалға сапалық реакция жүргізу | |
2-тоқсан | ||
11.2 Аминдер және амин-қышқылдар | Аминдердің жіктелуі және номенклатурасы. №3 зертханалық тәжірибе "Аммиак және аминдер молекуласының модельдерін құрастыру" |
11.5.1.1 аминдердің жіктелуін және номенклатурасын атау |
Аминдердің физикалық, химиялық қасиеттері және алынуы. | 11.5.1.3 аминдердің физикалық қасиеттерін түсіндіру | |
Аминқышқылдар: құрамы, құрылысы, биологиялық ролі. №4 зертханалық тәжірибе "Аминқышқылы молекуласының модельдерін құрастыру және ассиметриялы көміртегі атомдарын анықтау" |
11.5.1.4 аминқышқылдардың жүйелі және тривиальді аталуын атау | |
Аминқышқылдар қасиеттері. №5 зертханалық тәжірибе "Аминқышқылдар қасиеттері" | 11.5.1.7 аминқышқылдардың биполярлы иондар түзу қабілетін түсіндіру | |
Пептидтік байланыс. Нәруыздың түзілуі |
11.5.1.8 -аминқышқылдардан нәруыздар алу кезінде пептидтік байланыстардың түзілуін түсіндіру | |
11.2 Тірі ағза химиясы | Нәруыздар.Нәруыз молекулаларының құрылымы |
11.5.1.14 өмір үшін нәруыздардың ролін сипаттау; |
Полипептидтер құрылымын анықтау.№1 практикалық жұмыс "Денатурация және нәруыздардың түсті реакциялары" | 11.5.1.15 нәруызға сапалық реакцияларды тәжірибе жүзінде жасау; | |
Ферменттер ролі және қолданылуы | 11.5.1.17 ингибирлі бәсекелестікті түсіндіру | |
ДНҚ және РНҚ құрылымы. | 11.5.1.18 ДНҚ құрылымының моделін сипаттау | |
Биологиялық маңызды металдар | 11.5.1.19 биологиялық маңызды металдар: темір, магний, кальций, калий, натрийдің рөлін бағалау | |
Қоршаған ортаның ауыр металдармен ластануы | 11.5.1.20 қоршаған ортаның ауыр металдармен ластану көздерін атау | |
Ауыр металдардың нәруызға әсері. | 11.5.1.21 ауыр металдардың тірі ағзаға уытты әсерін түсіндіру | |
11.2 Синтетикалық полимерлер | Жоғары молекулалы қосылыстар | 11.4.2.10 "мономер", "құрылымдық" "буын", "олигомер", "полимер", "полимерлену дәрежесі" негізгі ұғымдарын білу |
Полимерлену реакциясы. №7 зертханалық тәжірибе "Полимерлену реакциясы" Поликонденсация реакциялары: полиамидтер мен полиэфирлер |
11.4.2.11 полимерлену реакциясы теңдеулерін құрастыру, поликонденсация реакциясы теңдеулерін құру | |
Пластиктердің қолданылуы және қоршаған ортаға әсері. № 2 практикалық жұмыс "Пластмассаларды және талшықтарды тану" |
11.4.2.13 пластмасса және талшықтарды тәжірибе жүзінде анықтау | |
3 тоқсан | ||
11.3 Органикалық синтез | Органикалық қосылыстардағы негізгі функционалдық топтар. |
11.4.2.24 сапалық реакциялар көмегімен функционалды топтарды анықтау |
Органикалық заттардың генетикалық байланысы. |
11.4.2.26 органикалық қосылыстардың негізгі кластарының генетикалық байланысын сипаттау | |
11.3 14-топ элементтері | 14 (ІV)топ элементтері қасиеттерінің өзгеруі | 11.2.1.1 14 (ІV) топ элементтерінің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру |
14(ІV) топ элементтері және олардың қосылыстарының химиялық қасиеттері. |
11.2.1.2 14 (ІV) элементтерінің және олардың қосылыстарының химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру; | |
Әр түрлі тотығу дәрежелерін көрсететін 14 (ІV) -топ элементтері оксидтерінің қасиеттері | 11.2.1.3 14 (ІV) топ элементтерінің +2 және +4 тотығу дәрежелі оксидтерінің қасиеттерін түсіндіру | |
Жай заттардың табиғатта таралу түрлері және алыну әдістері | 11.2.1.4 14 (ІV) топ элементтерінің жай заттары және химиялық қосылыстарының алыну әдістерінің реакция теңдеулерін құру | |
11.3 Азот және күкірт | Азот молекуласы құрылысының ерекшеліктері мен қасиеттері | 11.2.1.5 азот молекуласының химиялық белсенділігінің төменділігін түсіндіру |
Аммиак және аммоний тұздары. | 11.2.1.6 аммоний ионындағы байланыстардың түзілу механизмін ажырату | |
Азотты тыңайтқыштардың өнеркәсіптік алынуы | 11.2.1.7 азот тыңайтқыштары өндірісі үдерісінің химизмін түсіндіру | |
Азот оксидтері және нитраттарының қоршаған ортаға экологиялық әсері |
11.2.1.8 азот оксидтерінің атмосфераға, нитраттардың топыраққа және су ресурстарына әсерін талдау | |
Күкірттісутек және сульфидтер |
11.2.1.10 күкіртсутектің тотықсыздандырғыш қасиеттерін түсіндіру | |
Күкірт диоксиді және қышқыл жаңбырлар.Тағам өнеркәсібінде күкірт диоксидін қолдану. Көрсетілім "Күкірт және азот қышқылдарының тотықтырғыш қасиеттері" |
11.2.1.12 атмосфераның күкірт диоксидімен ластану көздерін атау және қышқыл жаңбырдың түзілу мәселелерін сипаттау; | |
Күкірт қышқылын алудың контакт әдісі |
11.2.1.14 күкірт қышқылын жанасу әдісімен алу процесін түсіндіру | |
11.3 Қышқыл және негіз ерітінділері | Қышқыл-негіздік теория | 11.3.4.1 Аррениус, Льюис және Бренстед-Лоури теорияларын және олардың қолдану шектерін сипаттау |
Судың иондық көбейтіндісі.Сутектік көрсеткіш |
11.3.4.2 судың иондық көбейтіндісін білу | |
Буферлі ерітінділер | 11.3.4.4 буферлі ерітінділердің қолдану аймағын атау | |
4 тоқсан | ||
11.4 Металдар өндірісі | Металдар және құймаларды алу |
11.2.3.1 металдарды алудың маңызды әдістерін талдау: гидрометаллургия, пирометаллургия, электрометаллургия және олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау |
Электролизді өнеркәсіпте қолдану. |
11.2.3.4 металдарды электролизбен алу әдісін түсіндіру | |
Металл өндірісі кезіндегі қоршаған ортаны қорғау проблемалары | 11.2.3.7 металлургия өнеркәсібінің экологиялық проблемаларын түсіндіру | |
11.4 Ауыспалы металдар | Ауыспалы металдардың жалпы сипаттамасы |
11.2.1.16 ауыспалы элементтер айнымалы тотығу дәрежесін көрсететінін білу |
Кешенді қосылыстар. | 11.2.2.18 комплексті қосылыстардың құрылысын сипаттау | |
Ауыспалы металдардың биологиялық ролі. |
11.2.1.19 гемоглобин құрамында темір (+2) кешенінің болатынын түсіндіру және оттегін тасымалдаудағы оның ролін түсіну | |
11.4 Жаңа заттарды және материалдарды өндіру | Жаңа материалдар | 11.4.2.16 жаңа материалдарды жасаумен және өндірумен айналысатын ғылымдар саласын білу |
Физиологиялық белсенді табиғи және синтетикалық қосылыстар | 11.4.2.17 аспиринді, таксолды физиологиялық белсендігі жоғары табиғи және синтетикалық қосылыстардың өкілдері ретінде атау | |
Дәрілік препараттарды синтездеу және өндіру |
11.4.2.18 синтетикалық дәрілік препарат үлгісі ретінде аспиринді алу процесін сипаттау | |
Нанотехнология. |
11.4.2.20 "нанохимия" және "нанотехнология" ұғымдарының физикалық мәнін түсіндіру | |
Нанокөміртекті бөлшектердің құрылымы | 11.4.2.23 наноматериалдардың ерекшеліктерін сипаттау | |
11.4 "Жасыл химия" | "Жасыл химияның" 12 принципі. Атмосфера, гидросфера, литосфераның ластануы |
11.4.1.1 "Жасыл химияның" 12 принципін атау және оны түсіндіру |
Жердің озон қабатының бұзылуы | 11.4.1.3 озон қабатының бұзылу себептерін зерделеу | |
Ғаламдық жылыну |
11.4.1.4 "парникті эффектінің" әсерін болжау; | |
3-тарау. "Химия" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Химия" оқу пәнінің мазмұны
16. "Химия" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі (төмендетілген оқу жүктемесімен):
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.17. Оқу пәнінің мазмұны 5 бөлімнен тұрады:
1) заттардың бөлшектері;
2) химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары;
3) химиялық реакциялардың энергетикасы;
4) химия және қоршаған орта;
5) химия және өмір.
18. "Заттардың бөлшектері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) атомдар, иондар және молекулалар;
2) атом құрамы мен құрылысы;
3) атомда электрондардың қозғалысы мен таралуы;
4) химиялық байланыстың түрлері.
19. "Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) периодтық заң мен периодтық жүйе;
2) заттар массасының сақталу заңы;
3) стандартты электрондық потенциалдар.
20. "Химиялық реакциялардың энергетикасы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар;
2) химиялық реакцияның жылдамдығы;
3) химиялық тепе-теңдік;
4) қышқылдар мен негіздер теориялары. Электролиттер ерітінділеріндегі иондық тепе-теңдіктер.
21. "Химия және қоршаған орта" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Жер химиясы;
2) көміртек және оның қосылыстары.
22. "Химия және өмір" бөлімі "Биохимия" бөлімшесінен тұрады.
23. 10-сыныпқа арналған "Химия" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Атом құрылысы. Атом – күрделі бөлшек", радиоактивтілік, энергетикалық деңгейлер және деңгейшелер, кванттық сандар және орбитальдар;
"Орташа салыстырмалы атомдық массаны есептеу" тақырыбына есептер шығару;
2) Периодтар мен топтардағы "Элементтер мен олардың қосылыстарының периодты өзгеруі", период және топ бойынша қышқылды-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары, периодтар және топтарда қосылыстардың тотығу-тотықсыздану қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары;
3) "Химиялық байланыс". Ковалентті байланыс, ковалентті байланыс қасиеттері, гибридтену түрлері: sp, sp2, sp3, электртерістілік және байланыс полярлығы, иондық байланыс, электронды жұптардың тебісу теориясы, металдық байланыс, сутекті байланыс, кристалдық торлар;
№ 1 зертханалық тәжірибе: "Ковалентті байланысты заттардың (N2, О2, алмаз) модельдерін құрастыру";
4) "Стехиометрия". Химияның негізгі стехиометриялық заңдары, салыстырмалы атомдық және молекулалық масса, зат мөлшері, стехиометриялық заңдар;
Реакция теңдеулері бойынша есептеулер. "Теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы өнімнің проценттік шығымын есептеу";
5) "Термодинамикаға кіріспе". Ішкі энергия және энтальпия, Гесс заңы, Гиббстің бос энергиясы, энтропия;
№ 1 практикалық жұмыс: "Бейтараптану реакциясының жылу эффектісін анықтау";
"Гесс заңы және оның салдарын қолдану" тақырыбына есептер шығару;
6) "Кинетика". Химиялық реакция жылдамдығы, концентрацияның реакция жылдамдығына әсері, қысымның химиялық реакция жылдамдығына әсері, температураның химиялық реакция жылдамдығына әсері, катализ;
"Әрекеттесуші массалар заңы" тақырыбына есептер шығару;
№ 2 практикалық жұмыс: "Химиялық реакция жылдамдығына әртүрлі факторлардың әсерін зерттеу";
№ 2 зертханалық тәжірибе: "Химиялық реакция жылдамдығына әртүрлі катализаторлар әсерінің тиімділігін зерттеу";
7) "Химиялық тепе-теңдік". Химиялық тепе-теңдікке әсер ететін факторлар, Ле-Шателье-Браун принципі, тепе-теңдік константасы, өнеркәсіптік процестердегі химиялық тепе-теңдік;
№ 3 зертханалық тәжірибе: "Әртүрлі факторлардың динамикалық тепе теңдік күйіне әсерін зерделеу";
"Тепе-теңдік константасын мен тепе-теңдік күйдегі концентрацияларды табу". Өнеркәсіптік процестердегі химиялық тепе-теңдік тақырыбына есептер шығару;
8) "Тотығу-тотықсыздану реакциялары". Электрохимиялық потенциалдар қатары, гальваникалық элементтер, электролиз;
№ 3 практикалық жұмыс: "Металдардың электрохимиялық кернеу қатарын құрастыру";
9) "17-топ элементтері". Галогендер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары, галогендердің тотығу-тотықсыздану қасиетттері, сулы ерітіндідегі галогенид иондарын анықтау, галогендер және олардың қосылыстарының қолданылуы;
10) "2 (ІІ)-топ элементтері". 2 (ІІ)-топ элементтерінің физикалық қасиеттері; 2 (ІІ)-топ элементтерінің химиялық қасиетттері; табиғи карбонаттар;
11) "Органикалық химияға кіріспе". Органикалық заттардың құрамы мен құрылысы, функционалдық топтар, гомологтық қатар, алифатты қосылыстардың IUPAC номенклатурасы, изомерия түрлері, алкандар, алкандардың жану өнімдері, алкандардың бос-радикалды орынбасу реакциясы механизмі, галогендеу;
№ 4 зертханалық тәжірибе: "Органикалық заттар молекулаларының модельдерін құрастыру";
"Жану өнімдері және гомологиялық қатар бойынша заттардың молекулярлық формулаларын анықтау" тақырыбына есептер шығару
12) "Қанықпаған көмірсутектер". Алкендердің құрамы, құрылымы және реакцияға түсу қабілеті, стереоизомерия; алкендердің, алкадиендердің, алкиндердің қосылу реакциялары, мұнайдың құрамы, мұнай өнімдерін өңдеу әдістері, табиғи газ және көмір, олардың өндірудегі негізгі өнімдер, полимеризация;
№ 5 зертханалық тәжірибе: "Байланыстың қанықпағандығына сапалық реакция";
13) "Галогеналкандар". Галогеналкандарды алу, Галогендердің нуклеофильді орынбасу реакциялары;
14) "Спирттер: біратомды, көпатомды спирттер". Спирттердің жіктелуі және химиялық қасиеттері, этил спиртін өнеркәсіптік өндіру, фенол, оның құрылысы мен қасиеттері;
№ 6 зертханалық тәжірибе: "Бір атомды және көпатомды спирттерге сапалық реакциялар";
Көрсетілім: "Глюкозаны ашыту арқылы этил спиртін алу";
24. 11-сыныпқа арналған "Химия" оқу пәнінің базалық білім мазмұны
1) "Ароматты қосылыстар қатары". Бензол молекуласының құрылысы, бензол және оның гомологтарын алу, бензол және оның гомологтарының химиялық қасиеттері;
№ 1 зертханалық тәжірибе: "Бензол молекуласының моделін құрастыру";
2) "Карбонилді қосылыстар". Карбонильді қосылыстардың құрылысы және номенклатурасы, альдегидтер мен кетондардың алынуы, карбон қышқылдарының қасиеттері, этерификация реакциясы, күрделі эфирлер және сабын;
№2 зертханалық тәжірибе: "Сірке қышқылының қасиеттерін зерттеу";
3) "Аминдер және аминқышқылдары". Аминдердің жіктелуі және номенклатурасы, аминдердің физикалық, химиялық қасиеттері және алынуы, аминқышқылдарының құрамы, құрылысы, биологиялық рөлі, аминқышқылдардың физикалық және химиялық қасиеттері; № 3 зертханалық тәжірибе: "Аммиак және аминдер молекуласының модельдерін құрастыру"; пептидтік байланыс; нәруыздың түзілуі;
№ 4 зертханалық тәжірибе: "Аминқышқылы молекуласының модельдерін құрастыру және ассиметриялы көміртек атомын анықтау";
№ 5 зертханалық тәжірибе: "Аминқышқылдар қасиеттері";
4) "Тірі ағза химиясы". Көмірсулардың жіктелуі және олардың құрылысы, көмірсулардың қасиеттері және қолданылуы, нәруыздар, нәруыз молекулаларының құрылымы, полипептидтер құрылымын анықтау, ферменттер ролі және қолданылуы, ДНҚ құрылымы, ATФ және энергия, биологиялық маңызды металдар, қоршаған ортаның ауыр металдармен ластануы, ауыр металдардың нәруыздарға әсері;
№ 6 зертханалық тәжірибе: "Альдегидоспирт ретінде глюкозаның химиялық қасиеттері. Крахмалға сапалық реакция";
№ 1 практикалық жұмыс: "Денатурация және нәруыздардың түсті реакциялары";
№ 7 зертханалық тәжірибе: "ДНҚ моделін жасау";
5) "Синтетикалық полимерлер". Жоғары молекулалы қосылыстар, полимерлену реакциясы, поликонденсация реакциялары, полиамидтер мен полиэфирлер, пластиктердің қолданылуы және қоршаған ортаға әсері;
№ 8 зертханалық тәжірибе: "Полимерлер және олардың қасиеттері";
№ 2 практикалық жұмыс: "Пластмассаларды және талшықтарды тану";
6) "Органикалық синтез". Органикалық қосылыстардағы негізгі функционалдық топтар, органикалық заттардың генетикалық байланысы;
7) "14-топ элементтері". 14 (ІV)-топ элементтері қасиеттерінің өзгеруі;
14 (ІV) топ элементтері және олардың қосылыстарының химиялық қасиеттері, 14 (ІV)-топ элементтері оксидтерінің қасиеттері, жай заттардың табиғатта таралу түрлері және алыну әдістері;
8) "Азот және күкірт". Азот молекуласы құрылысының ерекшеліктері мен қасиеттері, аммиак және аммоний тұздары, аммиакты өнеркәсіпте алу, азотты тыңайтқыштардың өнеркәсіптік алынуы, азот оксидтері және нитраттарының қоршаған ортаға экологиялық әсері, күкірттісутек және сульфидтер, күкірт оксидтері, күкірт диоксидінің қоршаған ортаға әсері және қолданылуы; күкірт қышқылын алудың жанасу әдісі;
Көрсетілім 1: "Күкірт және азот қышқылдарының тотықтырғыш қасиеттері";
9) "Қышқыл және негіз ерітінділері". Қышқыл және негіздер теориясы, судың иондық көбейтіндісі, сутектік көрсеткіш, қышқыл және негіздер күші, буферлі ерітінділер;
10) "Металдар өндірісі". Металдар және құймаларды алу, электролизді өнеркәсіпте қолдану, химиялық өндірістің ғылыми принциптері, металл өндірісі кезіндегі қоршаған ортаны қорғау проблемалары;
11) "Ауыспалы металдар" Ауыспалы металдардың жалпы сипаттамасы; кешенді қосылыстар; ауыспалы металдардың биологиялық ролі;
12) "Жаңа заттарды және материалдарды өндіру". Жаңа материалдарды әзірлеу және құру, физиологиялық белсенді табиғи және синтетикалық қосылыстар, дәрілік препараттарды синтездеу және өндіру, нанотехнология, нанокөміртекті бөлшектердің құрылымы, жаңа полимерлерді алу, жаңа материалдардың практикалық мәні;
13) "Жасыл химия". "Жасыл химияның" 12 принципі. Атмосфера, гидросфера, литосфераның ластануы. Жердің озон қабатының бұзылуы, Ғаламдық жылыну.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі (төмендетілген оқу жүктемесімен)
25. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10"-сынып, "2.1" – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" – оқыту мақсатының реттік саны.
1. Заттардың бөлшектері:
Білім алушылар жасай алады | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1.1 Атомдар, молекулалар және иондар |
10.1.1.1 химияның негізгі стехиометриялық заңдарының тұжырымдамасын, қолдану аясын атау: зат массасының сақталу заңы, көлем қатынастар заңы, Авогадро заңы; | |
1.2 Атомның құрамы мен құрылысы |
10.1.2.1 "нуклидтер" мен "нуклондар" ұғымының мағынасын түсіндіру; | |
1.3 Атомда электрондардың қозғалысы мен таралуы |
10.1.3.1 квант сандарының сипаттамасы мен мәндерін атау; | |
1.4 Химиялық байланыстың түрлері |
10.1.4.1 донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру; | |
2) Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары:
Білім алушылар білуі тиіс: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
2.1 Периодтық заң және периодтық жүйе |
10.2.1.1 химиялық элемент атомдарының қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарының сипаттау: радиусы, иондану энергиясы, электронтартқыштық, электртерістілік және тотығу дәрежесі |
11.2.1.1 14 (ІV) топ элементтерінің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру; |
2.2 Заттар массасының сақталу заңы |
10.2.2.1 қалыпты және стандартты жағдайда "молярлық концентрация", "молярлық көлем" шамаларын қолданып есептеулер жүргізу; |
11.2.2.1 параллель жүретін реакциялар теңдеулері бойынша есептер шығару; |
2.3 Стандартты электрондық потенциалдар |
10.2.3.1 электронды баланс әдісімен тотығу-тотықсыздану реакциясы теңдеулерін құрастыру; |
11.2.3.1 металдарды алудың маңызды әдістерін талдау: гидрометаллургия, пирометаллургия, электрометаллургия және олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау; |
3. Химиялық реакциялар энергетикасы:
Білім алушылар жасай алады | ||
10-сынып | 11-сынып | |
3.1 Экзотермиялық және эндотермия-лық реакциялар |
10.3.1.1 ішкі энергия және энтальпия өзгерістер жылу эффектісі болып табылатындығын түсіну | |
3.2 Химиялық реакциялардың жылдамдығы |
10.3.2.1 гомогенді және гетерогенді реакциялар үшін жылдамдық өрнегін білу | |
3.3 Химиялық тепе-теңдік |
10.3.3.1 химиялық тепе-теңдіктің динамикалық сипатын түсіндіру; | |
3.4 Қышқылдар мен негіздер теориясы. Электролиттер ерітінділеріндегі иондық тепе-теңдіктер |
11.3.4.1 Аррениус, Льюис және Бренстед-Лоури теорияларын және олардың қолдану шектерін сипаттау және түсіну; | |
4. Химия және қоршаған орта
Білім алушылар жасай алады | ||
10-сынып | 11-сынып | |
4.1 Жер химиясы |
11.4.1.1 "Жасыл химияның" 12 принципін атау және оны түсіндіру; | |
4.2 Көміртек және оның қосылыстары |
10.4.2.1 - органикалық химия - бұл көмірсутектер және олардың туындыларының химиясы деп түсіну |
11.4.2.1 альдегидтердің, кетондардың және карбон қышқылдарының функциональды топтарының құрылысын сипаттау; |
5. Химия және өмір:
Білім алушылар жасай алады | ||
10-сынып | 11-сынып | |
5.1 Биохимия |
11.5.1.1 аминдердің жіктелуін және номенклатурасын білу; | |
26. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
27. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына (төмендетілген оқу жүктемесімен) сәйкес іске асырылады.
Параграф 3. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (төмендетілген оқу жүктемесімен)
1)10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Тақырыбы/Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
10.1 Атом құрылысы | Атом – күрделі бөлшек. "Орташа салыстармалы атомдық массаны есептеу" тақырыбына есептер шығару |
10.1.2.1 "нуклидтер" мен "нуклондар" ұғымының физикалық мәнін түсіндіру |
Радиоактивтілік | 10.1.2.3 радиоактивтіліктің табиғатын және радиоактивті изотоптарды қолдануды түсіндіру | |
Энергетикалық деңгейлер. Кванттық сандар және орбитальдар |
10.1.3.1 Квант сандарының мәні мен сипаттамасын атау | |
10.1 Элементтер мен олардың қосылыстарының периодты өзгеруі | Период және топ бойынша элементтер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары | 10.2.1.1 химиялық элемент атомдарының физикалық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарының сипаттау: атом радиусы, иондану энергиясы, электронтартқыштық, электртерістілік және тотығу дәрежесі |
Периодтар және топтарда қосылыстардың тотығу-тотықсыздану қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары |
10.2.1.2 период және топ бойынша химиялық элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің және сутекті қосылыстарының қышқылдық-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылығын түсіндіру | |
10.1 Химиялық байланыс | Ковалентті байланыс. Ковалентті байланыс қасиеттері |
10.1.4.1 донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру |
Гибридтену түрлері: sp, sp2, sp3. №1 зертханалық тәжірибе "Ковалентті байланысты заттардың (N2, О2, алмаз) моделін құрастыру" |
10.1.4.4 гибридтелу түрінің әртүрлілігінің физикалық мәнін түсіндіру | |
Электртерістілік және байланыс полярлығы | 10.1.4.6 атомдардың электртерістілік ұғымының физикалық мәнін түсіндіру және оның негізінде химиялық байланыстың түрін болжау | |
Иондық байланыс | 10.1.4.7 иондық байланыстың қарама-қарсы зарядталған иондардың электростатикалық тартылуы нәтижесінде түзілетіндігін түсіну | |
Металдық байланыс | 10.1.4.8 металдық байланыстың табиғатын және оның металдардың физикалық қасиеттеріне әсерін түсіндіру | |
Сутектік байланыс | 10.1.4.9 сутекті байланыстың түзілу механизмін түсіндіру | |
Кристалдық торлар. | 10.1.4.10 кристалл тор типтері және байланыс түрлері әртүрлі қосылыстардың қасиеттерін болжау | |
10.1 Стехио-метрия | Химияның негізгі стехиометриялық заңдары | 10.1.1.1 химияның негізгі стехиометриялық заңдарының тұжырымдамасын, қолдану аясын атау: зат массасының сақталу заңы, көлем қатынастар заңы, Авогадро заңы |
Салыстырмалы атомдық және молекулалық масса | 10.1.1.2 "салыстырмалы атомдық масса", "салыстырмалы молекулалық масса" және "молярлық масса" ұғымдарының физикалық мәнін түсіндіру | |
Реакция теңдеулері бойынша есептеулер. "Теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы өнімнің проценттік шығымын есептеу" |
10.2.2.1 қалыпты және стандартты жағдайда "молярлық концентрация", "молярлық көлем" ұғымдарын қолданып есептеулер жүргізу | |
2 тоқсан | ||
10.2 Термо-динамикаға кіріспе | Ішкі энергия және энтальпия. №1 практикалық жұмыс "Бейтараптану реакциясының жылу эффектісін анықтау" |
10.3.1.1 ішкі энергия және энтальпия өзгерістер жылу эффектісі болып табылатындығын түсіну; |
Гесс заңы және оның салдары. Есеп шығару "Гесс заңы және оның салдарын қолдану" | 10.3.1.4 Гесс заңының физикалық мәнін түсіндіру және оны химиялық реакцияның энтальпия өзгерісін есептеу үшін қолдана алу | |
Энтропия | 10.3.1.5 энтропияны жүйенің ретсіздік өлшемі ретінде түсіндіру және оны анықтамалық деректер арқылы есептеу | |
10.2 Кинетика | Химиялық реакция жылдамдығы |
10.3.2.1 гомогенді және гетерогенді реакциялар үшін жылдамдық өрнегін білу |
Концентрацияның реакция жылдамдығына әсері. Қысымның реакция жылдамдығына әсері. Есеп шығару "Әрекеттесуші массалар заңы" |
10.3.2.3 қайтымды реакциялар үшін әрекеттесуші массалар заңының қолданылатындығын түсіндіру | |
Температураның реакция жылдамдығына әсері. № 2 практикалық жұмыс "Химиялық реакция жылдамдығына әр түрлі факторлардың әсерін зерттеу". жылдамдығы |
10.3.2.6 химиялық реакция жылдамдығына температураның әсерін тәжірибе жүзінде зерделеу; | |
Катализ. №2 зертханалық тәжірибе "Реакция жылдамдығына әр түрлі катализаторлар әсерінің тиімділігін зерттеу" |
10.3.2.9 катализ процесінің мәнін түсіндіру | |
10.2 Химиялық тепе-теңдік | Химиялық тепе-теңдік | 10.3.3.1 химиялық тепе-теңдіктің динамикалық сипатын түсіндіру |
Химиялық тепе-теңдікке әсер ететін факторлар. Ле-Шателье-Браун принципі. №3 зертханалық тәжірибе "Динамикалық тепе-теңдік күйін зерттеу" |
10.3.3.2 химиялық тепе-теңдікке температура, концентрация және қысым өзгерісінің әсерін болжау | |
Тепе-теңдік константасы. "Тепе-теңдік константасын мен тепе-теңдік күйдегі концентрацияларды табу" тақырыбына есептер шығару |
10.3.3.5 берілген реакция үшін тепе-теңдік константасын жазу; | |
3-тоқсан | ||
10.3 Тотығу-тотықсыздану реакциялары | Тотығу-тотықсыздану процесі |
10.2.3.1 электрондық-иондық баланс әдісімен тотығу-тотықсыздану реакциясы теңдеулерін құрастыру |
Электрохимиялық потенциалдар қатары | 10.2.3.3 "стандартты электродтық потенциал" ұғымын сипаттау | |
Гальваникалық элементтер. №3 практикалық жұмыс "Металдардың электрохимиялық кернеу қатарын құрастыру" |
10.2.3.4 сулы ерітіндідегі химиялық реакциялардың жүру мүмкіндігін болжау үшін стандартты электродтық потенциалдар кестесін қолдану; | |
10.3 17-топ элементтері | Галогендер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары | 10.2.1.4 топ бойынша галогендердің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру |
Галогендердің тотығу-тотықсыздану қасиетттері |
10.2.1.5 галогендердің тотығу-тотықсыздану реакция теңдеулерін құрастыру | |
2 (ІІ)-топ элементтерінің физикалық және химиялық қасиеттеріқасиеттері | 10.2.1.7 2 (ІІ) топ элементтерінің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіре алу | |
Табиғи карбонаттар | 10.2.1.8 табиғаттағы карбонаттар айналымының схемасын құру және олардың қолданылу аймағын атау | |
10.3 Органикалық химияға кіріспе | Органикалық заттардың құрамы мен құрылысы |
10.4.2.1 органикалық химия - бұл көмірсутектер және олардың туындыларының химиясы деп түсіну |
Гомологтық қатар. Алифатты қосылыстардың Теориялық және қолданбалы химияның халықаралық одағы номенклатурасы. №4 зертханалық тәжірибе "Органикалық заттар молекулаларының модельдерін құрастыру" |
10.4.2.4 гомологтік қатардың қалыптасуын және оның өкілдері қасиеттерінің ұқсастығын түсіндіру; | |
Изомерия түрлері. | 10.4.2.6 изомерия түрлерін атау және изомерлер формулаларын құрастыру: құрылымдық, байланыстың орны бойынша, функционалдық топтар және классаралық изомерлер | |
Алкандар. Алкандардың жану өнімдері. |
10.4.2.7 әр түрлі алкандардың жану процесін зерттеу және олардың отын ретінде қолдануын түсіндіру | |
Алкандардың бос-радикалды орынбасу реакциясы механизмі. Галогендеу | 10.4.2.10 алкандардың галогендеу реакция теңдеулерін құру | |
4-тоқсан | ||
10.4 Қанықпаған көмірсутектер | Алкендердің құрамы, құрылымы және реакцияға түсу қабілеті. №5 зертханалық тәжірибе "Байланыстың қанықпағандығына сапалық реакция" |
10.4.2.11 "қанықпағандық" терминін және оның қосылыстың қасиеттеріне әсерін түсіндіру |
Алкендердің қосылу реакциялары | 10.4.2.13 электрофильді және нуклеофильді бөлшектерді ажырату | |
Полимеризация. |
10.4.2.14 полимерлеу реакциясының физикалық мәнін түсіндіру | |
Алкадиендер |
10.4.2.18 алкадиендердің қасиеттерін олардың құрылысы негізінде түсіндіру | |
Алкиндер | 10.4.2.20 алкиндердің құрылымдық формулаларын құрастыру, алкиндердің химиялық қасиеттері мен алыну жолдарын зерделеу | |
Мұнай, құрамы, алыну жолдары. Табиғи газдар және көмір: негізгі өнімдер және оны өндіру жолдары |
10.4.2. 21 мұнайды фракциялау процесін және фракциялардың қолдану аясын түсіндіру | |
10.4 Галоген-алкандар | Галогеналкандарды алу |
10.4.2.31 галогеналкандарды алу реакциясының радикалды механизімін түсіндіру; |
Галогендердің нуклеофильді орынбасу реакциялары |
10.4.2.33 нуклеофильді реагенттермен галогеналкандардың реакция теңдеулерін құрастыру; | |
10.4 Спирттер | Спирттердің жіктелуі және химиялық қасиетттері. №6 зертханалық тәжірибе "Біратомды және көпатомды спиртттерге сапалық реакция жүргізу". |
10.4.2.24 спирттерді функционалдық топтардың орналасуы және гидроксил тобының саны бойынша жіктеу |
Этил спиртін өнеркәсіптік өндіру Көрсетілім "Глюкозаны ашыту арқылы этил спиртін алу" |
10.4.2.27 этанолды этиленді гидратациялау және глюкозаны ашыту арқылы алу реакциясының теңдеулерін құрастыру; | |
Фенол, оның құрамы мен қасиеттері | 10.4.2.30 фенолдың құрамы мен қасиеттерін білу, пластмасса өндіруде фенолдың қолданылуы | |
2) 11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Тақырып/Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1 тоқсан | ||
11.1 Ароматты қосылыстар қатары |
Бензол молекуласының құрылысы. | 11.4.2.9 бензол молекуласының құрылымын түсіндіру |
Бензол және оның гомологтарын алу | 11.4.2.10 бензол және оның гомологтарын алу реакцияларын құрастыру | |
Бензол және оның гомологтарының химиялық қасиеттері. |
11.4.2.11 бензолды нитрлеу және галогендеу реакциясының механизмін түсіндіру | |
11.1 Карбонилді қосылыстар | Карбонильді қосылыстардың құрылысы және номенклатурасы |
11.4.2.1 альдегидтер және кетондардың; карбонды қышқылдар функциональды топтарының құрылысын білу; |
Альдегидтер және кетондардың алынуы | 11.4.2.3 альдегидтер және кетондарды алудың түрлі әдістерін түсіндіру | |
Альдегидтер және кетондардың тотығу, нуклеофильді қосылу реакциялары. | 11.4.2.4 альдегидтер және кетондардың нуклеофильді қосылу реакциясына мысалдар келтіру | |
Карбон қышқылдарының қасиеттері. | 11.4.2.5 карбон қышқылдарының физикалық қасиеттерін және алыну жолдарын түсіндіру | |
Этерификация реакциясы. |
11.4.2.6 этерификация реакциясының механизмін сипаттау | |
Майлар. Майлардың құрылысы мен қасиеттері | 11.4.2. 8 майлардың құрамы мен құрылысын білу | |
2-тоқсан | ||
11.2 Аминдер және амин-қышқылдар | Аминдердің жіктелуі және номенклатурасы. №3 зертханалық тәжірибе "Аммиак және аминдер молекуласының модельдерін құрастыру" |
11.5.1.1 аминдердің жіктелуін және номенклатурасын атау |
Аминдердің физикалық, химиялық қасиеттері және алынуы. |
11.5.1.3 аминдердің физикалық қасиеттерін түсіндіру | |
Аминқышқылдар: құрамы, құрылысы, биологиялық ролі №4 зертханалық тәжірибе "Аминқышқылы молекуласының модельдерін құрастыру және ассиметриялы көміртегі атомдарын анықтау" |
11.5.1.7 аминқышқылдардың жүйелі және тривиальді аталуын атау | |
Аминқышқылдар қасиеттері. |
11.5.1.10 аминқышқылдардың биполярлы иондар түзу қабілетін түсіндіру | |
Пептидтік байланыс. Нәруыздың түзілуі |
11.5.1.12 -аминқышқылдардан нәруыздар алу кезінде пептидтік байланыстардың түзілуін түсіндіру | |
11.2 Тірі ағза химиясы | Көмірсулар: глюкоза, фруктоза, рибоза, дезоксирибоза, сахароза, крахмал және целлюлоза | 11.5.1.14 глюкоза, фруктоза, рибоза, дезоксирибоза, сахароза, крахмал және целлюлозаның молекулаларының сызықты және циклді формасын құрастыру |
Құрылысы, қасиеттері және қолданылуы. №6 зертханалық тәжірибе "Альдегидоспирт ретінде глюкозаның химиялық қасиеттері. Крахмалға сапалық реакция" |
11.5.1.15 глюкозаның функционалдық топтарын тәжірибе жүзінде анықтау | |
Нәруыздар. |
11.5.1.20 өмір үшін нәруыздардың ролін сипаттау; | |
Полипептидтер құрылымын анықтау. №1 практикалық жұмыс "Денатурация және нәруыздардың түсті реакциялары" |
11.5.1.24 гидролиз реакциясы бойынша берілген деректер негізінде полипептидтің құрамын анықтау | |
Ферменттер ролі және қолданылуы |
11.5.1.27 "құлып және кілт" моделі тұрғысынан ферменттердің әрекетін және ферментативті катализ процесін түсіндіру | |
Дезоксирибонуклеин қышқылының құрылымы. №7 зертханалық тәжірибе "Дезоксирибонуклеин қышқылының моделін жасау" |
11.5.1.29 дезоксирибонуклеин және рибонуклеин қышқылының құрылымы моделін сипаттау | |
Аденозинтрифосфат және энергия | 11.5.1.31 аденозинтрифосфат гидролизі құрылымын және сызбасын құрастыру | |
Биологиялық маңызды металдар | 11.5.1.32 биологиялық маңызды металдар: темір, магний, кальций, калий, натрийдің рөлін бағалау | |
Қоршаған ортаның ауыр металдармен ластануы | 11.5.1.33 қоршаған ортаның ауыр металдармен ластану көздерін атау | |
Ауыр металдардың нәруызға әсері. | 11.5.1.34 ауыр металдардың тірі ағзаға уытты әсерін түсіндіру | |
11.2 Синтетикалық полимерлер | Жоғары молекулалы қосылыстар | 11.4.2.14 "мономер", "құрылымдық" "буын", "олигомер", "полимер", "полимерлену дәрежесі" негізгі ұғымдарын білу |
Полимерлену реакциясы №8 зертханалық тәжірибе "Полимерлену реакциясы" Поликонденсация реакциялары: полиамидтер мен полиэфирлер |
11.4.2.15 полимерлену реакциясы теңдеулерін құрастыру, поликонденсация реакциясы теңдеулерін құру | |
Пластиктердің қолданылуы және қоршаған ортаға әсері. № 2 практикалық жұмыс "Пластмассаларды және талшықтарды тану" |
11.4.2.17 полиэтилен, полипропилен, полистирол, тефлон, поливинилхлорид, полиметилметакрилат, полиэфир, фенолформальдегид шайыры және олардың негізінде алынған пластмассалардың қасиеттерін, қолдану аймағын атау | |
3 тоқсан | ||
11.3 Органикалық синтез | Органикалық қосылыстардағы негізгі функционалдық топтар. |
11.4.2.33 сапалық реакциялар көмегімен функционалды топтарды анықтау |
Органикалық заттардың генетикалық байланысы. |
11.4.2.35 органикалық қосылыстардың негізгі кластарының генетикалық байланысын сипаттау | |
11.3 14-топ элементтері | 14 (ІV)топ элементтері қасиеттерінің өзгеруі | 11.2.1.1 14 (ІV) топ элементтерінің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру |
14(ІV) топ элементтері және олардың қосылыстарының химиялық қасиеттері. |
11.2.1.2 14 (ІV) элементтерінің және олардың қосылыстарының химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру; | |
Әр түрлі тотығу дәрежелерін көрсететін 14 (ІV) -топ элементтері оксидтерінің қасиеттері | 11.2.1.3 14 (ІV) топ элементтерінің +2 және +4 тотығу дәрежелі оксидтерінің қасиеттерін түсіндіру | |
Жай заттардың табиғатта таралу түрлері және алыну әдістері |
11.2.1.5 14 (ІV) топ элементтерінің жай заттары және химиялық қосылыстарының алыну әдістерінің реакция теңдеулерін құру | |
11.3 Азот және күкірт | Азот молекуласы құрылысының ерекшеліктері мен қасиеттері | 11.2.1.7 азот молекуласының химиялық белсенділігінің төменділігін түсіндіру |
Аммиак және аммоний тұздары. | 11.2.1.8 аммоний ионындағы байланыстардың түзілу механизмін ажырату | |
Аммиакты өнеркәсіпте алу | 11.2.1.10 аммиакты өнеркәсіпте өндірудің (Габер процесі) ғылыми принциптерін түсіндіру | |
Азотты тыңайтқыштардың өнеркәсіптік алынуы | 11.2.1.11 азот тыңайтқыштары өндірісі үдерісінің химизмін түсіндіру | |
Азот оксидтері және нитраттарының қоршаған ортаға экологиялық әсері |
11.2.1.12 азот оксидтерінің атмосфераға, нитраттардың топыраққа және су ресурстарына әсерін талдау | |
Күкірттісутек және сульфидтер |
11.2.1.14 күкіртсутектің тотықсыздандырғыш қасиеттерін түсіндіру | |
Күкірт диоксиді және қышқыл жаңбырлар. Тағам өнеркәсібінде күкірт диоксидін қолдану. №1 көрсетілім "Күкірт және азот қышқылдарының тотықтырғыш қасиеттері" |
11.2.1.16 атмосфераның күкірт диоксидімен ластану көздерін атау және қышқыл жаңбырдың түзілу мәселелерін сипаттау; | |
Күкірт қышқылын алудың контакт әдісі |
11.2.1.18 күкірт қышқылын жанасу әдісімен алу процесін түсіндіру | |
11.3 Қышқыл және негіз ерітінділері | Қышқыл-негіздік теория | 11.3.4.1 Аррениус, Льюис және Бренстед-Лоури теорияларын және олардың қолдану шектерін сипаттау |
Судың иондық көбейтіндісі. |
11.3.4.2 судың иондық көбейтіндісін білу | |
Буферлі ерітінділер |
11.3.4.4 буферлі ерітінділердің әсер ету принципін түсіндіру | |
4 тоқсан | ||
11.4 Металдар өндірісі | Металдар және құймаларды алу |
11.2.3.1 металдарды алудың маңызды әдістерін талдау: гидрометаллургия, пирометаллургия, электрометаллургия және олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау |
Электролизді өнеркәсіпте қолдану. |
11.2.3.4 металдарды электролизбен алу әдісін түсіндіру | |
Химиялық өндірістің ғылыми принциптері |
11.2.3.7 химиялық өндірістің жалпы ғылыми принциптерін атау | |
Металл өндірісі кезіндегі қоршаған ортаны қорғау проблемалары | 11.2.3.9 металлургия өнеркәсібінің экологиялық проблемаларын түсіндіру | |
11.4 Ауыспалы металдар | Ауыспалы металдардың жалпы сипаттамасы |
11. 2.1.22 ауыспалы элементтер айнымалы тотығу дәрежесін көрсететінін білу |
Кешенді қосылыстар. |
11.2.2.24 комплексті қосылыстардың құрылысын сипаттау | |
Ауыспалы металдардың биологиялық ролі. |
11.2.1.26 гемоглобин құрамында темір (+2) кешенінің болатынын түсіндіру және оттегін тасымалдаудағы оның ролін түсіну | |
11.4 Жаңа заттарды және материалдарды өндіру | Жаңа материалдар | 11.4.2.21 жаңа материалдарды жасаумен және өндірумен айналысатын ғылымдар саласын білу |
Физиологиялық белсенді табиғи және синтетикалық қосылыстар |
11.4.2.22 аспиринді, таксолды физиологиялық белсендігі жоғары табиғи және синтетикалық қосылыстардың өкілдері ретінде атау | |
Дәрілік препараттарды синтездеу және өндіру |
11.4.2.24 синтетикалық дәрілік препарат үлгісі ретінде аспиринді алу процесін сипаттау | |
Нанотехнология. |
11.4.2.26 "нанохимия" және "нанотехнология" ұғымдарының физикалық мәнін түсіндіру | |
Нанокөміртекті бөлшектердің құрылымы |
11.4.2.29 наноматериалдардың ерекшеліктерін сипаттау | |
11.4 "Жасыл химия" |
"Жасыл химияның" 12 принципі. |
11.4.1.1 "Жасыл химияның" 12 принципін атау және оны түсіндіру |
Жердің озон қабатының бұзылуы | 11.4.1.3 озон қабатының бұзылу себептерін зерделеу | |
Ғаламдық жылыну Мини- жоба: "Қоршаған ортаны қорғау" |
11.4.1.4 "парникті эффектінің" әсерін болжау; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 111-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 111-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Химия" пәнін оқытудың мақсаты - білім алушыларға зат және олардың айналымы, заттар қасиеттерінің олардың құрамы мен құрылысына тәуелділігін түсіндіретін заңдар мен теориялар туралы білім жүйесін ұсыну, білім алушыларға химиялық үдерістердің мағынасын, негізгі заңдар мен заңдылықтарды түсініп, оларды шынайы өмірде қауіпсіз қолдана алуға, ақпаратты сыни бағалауға және шешім қабылдауға мүмкiндiк беру.
3. Негізгі міндеттері:
1) заттар және олардың бір-бірімен әрекеттесу заңдылығы туралы білім жүйесін қалыптастыру ( фактілер, түсініктер, заңдар және теориялар);
2) зияткерлік және экспериментальдық біліктер мен дағдылар түрінде іс-әрекеттердің танымал әдістерін жүзеге асыру тәжірибелерін қалыптастыру;
3) жаңа проблемаларды шешуде жаңа бір жағдайда бұрын меңгерілген білім және білікті өз бетімен жаңғыртуды талап ететін шығармашылық, ізденіс іс-әрекеттер тәжірибесін қалыптастыру, танымал іс-әрекеттер негізінде жаңа әдісін қалыптастыру;
4) қоғамның әрбір мүшесінің өмірлік проблемасын шешуге әсер ететін, "Химия" пәнінің жиынтық үлесі болып табылатын өзекті және пәндік құзіреттіліктің қалыптасуында көрінетін, қоршаған ортаға қарым-қатынасын көрсететін адам әрекетінің объектіге немесе қаражатқа құнды және сындарлы қарым-қатынас тәжірибесін қалыптастыру.
2-тарау. "Химия" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Химия" оқу пәнінің мазмұны
4. "Химия" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу мақсаттары мұғалім мен білім алушыларға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсететін 5 бөлімнен тұрады:
1) заттардың бөлшектері;
2) химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары;
3) химиялық реакциялардың энергетикасы;
4) химия және қоршаған орта;
5) химия және өмір.
6. "Заттардың бөлшектері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) атомдар, иондар және молекулалар;
2) атом құрамы мен құрылысы;
3) атомда электрондардың қозғалысы мен таралуы;
4) химиялық байланыстардың түрлері.
7. "Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) периодтық заң мен периодтық жүйе;
2) заттар массасының сақталу заңы;
3) стандартты электрондық потенциалдар.
8. "Химиялық реакциялардың энергетикасы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар;
2) химиялық реакцияның жылдамдығы;
3) химиялық тепе-теңдік;
4) қышқылдар мен негіздер теориясы. Электролиттер ерітінділеріндегі иондық тепе-теңдіктер.
9. "Химия және қоршаған орта" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жер химиясы;
2) көміртек және оның қосылыстары.
10. "Химия және өмір" бөлімі "Биохимия" бөлімшесінен тұрады.
11. 10-сыныпқа арналған "Химия" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Атом құрылысы". Атом құрылысының заманауи теориясы; атомдағы электрон күйі және қозғалысы; Квант саны; Паули принципі; Хунд ережесі; Клечковский ережесі; изотоптар; радиоактивті заттар туралы түсінік; ядролық реакциялар және олардың Қазақстанның энергетикалық потенциалындағы маңызы;
№1көрсетілім: "Атом құрылысы моделі";
Есеп шығару: "құрамындағы химиялық элемент атомының массалық үлесі бойынша қосылыстың химиялық формуласын табу".
2) "Периодтық заң және химиялық элементтердің периодтық жүйесі". Периодтық заң және периодтық жүйе атом құрылысы тұрғысынан; атом валенттілігі және валенттілік мүмкіндігі; атомның тотығу дәрежесі; негізгі топшада және периодта элемент қасиеттерінің периодты өзгеруі; Периодта және топта қосылыстардың қышқылды-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары; қоршаған ортаның химиялық бейнесін және технология мен ғылымның дамуы үшін периодтық заңның мәнін түсіну.
3) Химиялық байланыс және зат құрылысы; химиялық байланыс түрінің біртұтас электронды табиғаты; ковалентті химиялық байланыс; ковалентті химиялық байланыс қасиеттері; ковалентті байланыстың донорлы- акцепторлы механизммен түзілуі ; атом орбитальдарының гибридтелуі (sp, sp2, sp3) және молекула геометриясы; электртерістілік және байланыс полярлығы; ионды химиялық байланыс және иондық кристалдық тор; металдық байланыс және металдық кристалдық тор; сутектік байланыс; жай және күрделі заттардың қасиеттерінің химиялық байланыс және кристалдық тор типіне тәуелділігі;
№2 көрсетілім: "Графит, алмаз, көміртегі (IV) оксидінің кристалдық тор моделі";
№3 көрсетілім: "Натрий, мыс хлоридтерінің кристалдық тор моделі";
№ 1 зертханалық тәжірибе: "Әр түрлі химиялық байланысты заттардың молекуласын даярлау. Түрлі кристалдық торлы заттардың қасиеттерін оқу".
4) "Химиялық реакциялар заңдылығы". Химиялық реакциялардың жіктелуі; жай, бинарлы және күрделі бейорганикалық заттардың қатысуымен тотығу-тотығу реакциялары; тұз ерітінділерінің және балқымаларының электролизі; қышқыл, сілті және тұз ерітінділерінің рН-і; тұздар гидролизі; химиялық реакциялардың жылу эффектісі және оның маңызы;
№4 көрсетілім: "Өнеркәсіптік үдерістер электролизінің бейне көрсетілімдері: мыс, алюминий, натрий гидроксиді және хлоридінің өнеркәсіптік өндірісі";
№ 2 зертханалық тәжірибе: "Гидроксидтер, қышқыл және тұздар қасиеттерін зерттеу. Тұздар гидролизі";
№5 көрсетілім: "Экзо-эндотермиялық реакциялар".
5) "Кинетика". Химиялық реакция жылдамдығы; химиялық реакция жылдамдығына әсер ететін факторлар; катализаторлар мен ингибиторлар; гомогенді және гетерогенді катализ; Қазақстанда катализдік химия ғылымының дамуы;
6) "Химиялық тепе-теңдік". Химиялық тепе-теңдік және оның ығысуына әсер етуші жағдайлар. Ле Шателье-Браун принциптері;
№3 зертханалық тәжірибе: "Химиялық тепе-теңдіктің ығысуы (аммоний не калий тиоционаты мен темір (ІІІ) хлориді концентрациясының өзгеруі бойынша".
7) "Металдар мен бейметалдардың жалпы сипаттамасы". Металдар және бейметалдар: химиялық элементтер және жай заттар; металдар мен бейметалдардың (атом, ион) құрылысы және кристалдық торларының ерекшелігі, металдар мен бейметалдар, олардың қосылыстарының қасиеттерінің период және топ бойынша өзгеруі; металдар және бейметалдар: негізгі физикалық және химиялық қасиеттері; металдардың электрохимиялық кернеу қатары; металдар, бейметалдар және олардың қосылыстарының табиғатта кездесуі; тірі ағзалардың іс-әрекетінде металдар және бейметалдардың биологиялық ролі;
№6 көрсетілім: "Металдар, бейметалдар және олардың қосылыстарының үлгілері, металдардың кристалдық тор модельдері";
№4 зертханалық тәжірибе: "Типтік металдар, бейметалдар мен амфотерлі элементтердің химиялық қасиеттері".
8) "Маңызды s-элементтер және олардың қосылыстары". Химиялық элементтердің периодтық жүйесіндегі s-элементтердің орны, атом құрылысының ерекшелігі, олардың металдық және тотықсыздандырғыштық қасиеттерін салыстыру; натрий, калий және олардың маңызды қосылыстарының физикалық, химиялық қасиеттері, алынуы, қолданылуы, биологиялық маңызы; кальций, магний және олардың қосылыстарының физикалық, химиялық қасиеттері, алынуы, қолданылуы, биологиялық маңызы; судың кермектігі, оны жою жолдары; сілтілік металдар мен сілтілік жер металдарының табиғи қосылыстарының Қазақстандағы кен орындары;
№7 көрсетілім: "Натрий, калий және кальцийдің сумен әрекеттесуі. Натрий, калий және кальций иондарына сапалық реакция (жалын түсінің өзгеруі);
№5 зертханалық тәжірибе: "Натрий, калий, магний, кальцийдің маңызды тұздарының үлгілерімен танысу, металдардың химиялық белсенділігін салыстыру. Сілтілік және сілтілік-жер металдары тұздарының жалынды бояуы".
9) "Маңызды d-элементтер және олардың қосылыстары". d-элементтердің периодтық жүйедегі орны, атом құрылысының ерекшелігі; Қазақстандағы мыс, мырыш, темір, хром және олардың қосылыстарының кен орындары; мыс, мырыш және олардың маңызды қосылыстары. Хром және оның қосылыстары; темір және оның қосылыстары; коррозия түрлері және коррозияның алдын алу шаралары;
№6 зертханалық тәжірибе: "Cu2+, Zn2+ иондарын тануға сапалық реакция";
№7 зертханалық тәжірибе: №10 "Fe2+, Fе3+ иондарын тануға сапалық реакция";
№1 практикалық жұмыс: "Темір (ІІ), (ІІІ), мыс (ІІ), мырыш, хром (ІІІ) гидроксидтерін алу; қышқыл мен сілтінің гидроксидтерге әсерін зерттеу".
10) "Маңызды p-элементтер және олардың қосылыстары". Периодтық жүйедегі р-элементтердің орны, олардың атом құрылысының ерекшеліктері; алюминий және олардың қосылыстары; көміртек, кремний және олардың қосылыстарының қасиеттері; көміртек, кремний және олардың қосылыстарының табиғатта таралуы; азот молекуласы құрылысы және қасиеттерінің ерекшеліктері; аммиак, аммоний тұздары; ортофосфор қышқылы және фосфаттар; азот және фосфор қосылыстарының тыңайтқыш ретінде қолданылуы; азот оксидтерінің, нитраттар және фосфаттардың қоршаған ортаға экологиялық әсері; күкірт, оның оксидтері, қышқылдары, сульфаттар; күкірт қышқылының қасиеттері; галогендер; хлорсутек, тұз қышқылы және хлоридтер;
"йод ерітіндісінің крахмалға әсері"; адам тіршілігіндегі йодтың биологиялық ролі; йод жетіспеушілігінен туындайтын аурулардан Қазақстан тұрғындарын сақтандыру шаралары;
№ 8 көрсетілім: "Еріген заттың белсендірілген көмірге сіңірілуі (адсорбция);
№ 2 практикалық жұмыс: "Кейбір аниондарға сапалық реакция" тақырыбына эксперименттік есептер шығару.
11) "Бейорганикалық қосылыстарды және құймаларды өндіру"; Қазақстанда қара және түсті металдарды және олардың құймаларын алу; жанасу әдісімен күкірт қышқылын өндіру; аммиак, азот қышқылыш өндіру; Қазақстандағы силикат өндірісі; химиялық және металлургиялық өндіріс қалдықтарымен қоршаған ортаның ластануы.
12. 11- сыныпқа арналған "Химия" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Органикалық химияға кіріспе". Көміртек атомы құрылысының ерекшеліктері; гибридизация; органикалық қосылыстардағы химиялық байланыстардың сипатттамасы және электрондық табиғаты А.М.Бутлеровтың органикалық қосылыстардың химиялық құрылыс теориясының негізгі қағидалары;изомерия және гомологтық қатар; бос радикалдар туралы ұғым және олардың тірі ағзалар өміріндегі маңызы; органикалық заттардың номенклатурасы мен жіктелуі; органикалық қосылыстардың табиғатттағы және адам өміріндегі маңызы; органикалық химияның дамуындағы Қазақстандық ғалымдардың ролі;
№1 көрсетілім: "Органикалық затттар үлгілері (мұнай, керосин, этанол, глицерин, глюкоза, сахароза, парафин, мақта, ағаш сүрегі)";
2) "Көмірсутектер және олардың көздері". Алкандар; циклоалкандар; алкендер. полиэтилен;
№2 көрсетілім: "Метан, этилен, ацетиленнің жануы. Каучуктер.резина, эбонит үлгілерімен танысу";
№ 1 зертханалық тәжірибе: "Этиленнің, ацетиленнің, мұнай үлгісінің және бензолдың калий;
3) "Көмірсутектер және олардың көздері". Алкадиендер; алкиндер; арендер және олардың туындылары; көмірсутектердің және олардың туындыларының генетикалық байланысы; көмірсутектердің табиғи көздері және олардың Қазақстандағы кен орындары; газ, мұнай, көмірді өңдеу; Казақстанда көмір және мұнай-газ өндірістерінің дамуы; Қазақстанда өнімді өндірудегі, өңдеудегі экологиялық аспектілер;
№ 2 зертханалық тәжірибе: "Изопренді каучуктің шарөзекті моделін құрастыру".
4) "Оттекті органикалық қосылыстар". Оттекті органикалық қосылыстардың жіктелуі, номенклатурасы; біратомды және көпатомды спирттер; фенол; альдегидтер; кетондар; карбон қышқылдары;
№3 зертханалық тәжірибе: "Спирттердің суда еруі, жануы және біратомды және көпатомды спирттерге сапалық реакциялары";
№ 1 практикалық жұмыс: "Оттекті органикалық қосылыстарға сапалық реакциялар".
5) "Оттекті органикалық қосылыстар". Жай және күрделі эфирлер; майлар; сабын және жуғыш заттар; Қазақстандағы сабын және синтетикалық жуғыш заттар өндірісі; көмірсулардың жіктелуі, биологиялық рөлі; моносахаридтер; глюкоза; фруктоза; дисахаридтер; сахароза; лактоза; полисахаридтер; крахмал; целлюлоза.
№ 3 көрсетілім: "Сабын және жуғыш ұнтақ ерітінділерін индикаторлармен сынау"
№ 4 зертханалық тәжірибе: "Тамақ өнімдеріндегі крахмалды анықтау"
6) "Құрамында азоты бар органикалық қосылыстар. Гетероциклді қосылыстар. Нуклеин қышқылдары". Аминдер; анилин; аминқышқылдары; нәруыздар; нуклеин қышқылдары;
№ 4 көрсетілім: "Аминқышқылдарында функционалдық топтардың барын дәлелдеу";
№ 5 көрсетілім: "Нәруыздардың еруі және тұнбаға түсуі, белоктар денатурациясы; белоктардың жануы (жүн, құс қауырсыны);
№ 7 зертханалық тәжірибе: "Нәруыздардың түсті реакциялары";
№ 6 көрсетілім: "ДНК мен РНК молекулаларының модельдері".
7) "Жасанды және синтетикалық полимерлер Химия адам өмірінде".
Жасанады және синтетикалық полимерлер; пластмассалар, каучуктер, талшықтар; Қазақстандағы полимерлер өндірісі; дәрумендер және гормондар туралы түсінік; биогенді органикалық заттардың рөлі; химия және өмір; экологиялық мәселелер;
№ 7 көрсетілім: "Пластмассалар, синтетикалық каучуктер және талшықтар үлгілерімен таныстыру".
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10"-сынып, "2.1" – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" – оқыту мақсатының реттік саны.
1) Заттардың бөлшектері
Білім алушылар орындауы тиіс… | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1.1 Атомдар, молекулалар және иондар | 10.1.1.1 - құрамындағы химиялық элемент атомының массалық үлесі бойынша қосылыстың химиялық формуласын шығару | |
1.2 Атомның құрамы мен құрылысы |
10.1.2.1 - атом құрылысының заманауи теориясын білу | |
1.3 Атомда электрондардың қозғалысы және таралуы |
10.1.3.1 - квант сандарының сипаттамасы мен мәндерін білу; | |
1.4 Химиялық байланыстың түрлері |
10.1.4.1 - донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру; | |
2) Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары
Білім алушылар орындауы тиіс… | ||
10-сынып | 11-сынып | |
2.1 Периодтық заң және периодтық жүйе |
10.2.1.1 - периодтық заңның физикалық мәнін түсіндіру; | |
2.2 Заттар массасының сақталу заңы |
10.2.2.1 - металдар мен оның қосылыстарындағы генетикалық байланысты көрсететін химиялық реакция теңдеулері бойынша реагенттің немесе өнімнің массасына, зат мөлшеріне есептер шығару; | |
2.3 Стандартты электрондық потенциалдар |
10.2.3.1 - зат формуласы бойынша элементтің тотығу дәрежесін анықтай алу; | |
3) Химиялық реакциялардың энергетикасы
Білім алушылар орындауы тиіс… | ||
10-сынып | 11-сынып | |
3.1 Экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар |
10.3.1.1 - жылу эффектісі бойынша химиялық реакцияларды жіктей алу; | |
3.2 Химиялық реакция-лардың жылдамдығы |
10.3.2.1 - химиялық реакция жылдамдығына температура, концентрация, қысымның әсерін тәжірибелік зерттеу; | |
3.3 Химиялық тепе-теңдік |
10.3.3.1 - әр түрлі факторлардың тепе-теңдіктің ығысуына әсерін тәжірибе жүзінде зерттеу; | |
3.4 Қышқылдар мен негіздер теориясы. Электролиттер ерітінділеріндегі иондық тепе-теңдіктер |
10.3.4.1 - ерітіндінің рН мәні бойынша тұздар, қышқылдар және гидроксид ерітінділерінің сапалық құрамын дәлелдеу; | |
4) Химия және қоршаған орта
Білім алушылар орындауы тиіс… | ||
10-сынып | 11-сынып | |
4.1 Жер химиясы |
10.4.1.1 - кейбір металдар мен бейметалдардың және олардың қосылыстарының қоршаған ортаға әсерін зерделеу; |
11.4.1.1 - "Жасыл химияның" 12 принципін білу және түсіндіру; |
4.2 Көміртек және оның қосылыс-тары |
11.4.2.1 - көмірсутектердегі көміртектің гибридизациясын зерделеу; | |
5) Химия және өмір
Білім алушылар орындауы тиіс … | ||
10-сынып | 11- сынып | |
5.1 Биохимия |
11.5.1.1 - жай және күрделі эфирлерді алу реакцияларының теңдеулерін құрастыру; | |
14. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
15. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына (төмендетілген оқу жүктемесімен) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Химия" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (төмендетілген оқу жүктемесімен)
1) 10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Тақырыбы/Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
10.1 Атом құрылысы | Атом құрылысының заманауи теориясы. Атомдағы электрон күйі және қозғалысы. Көрсетілім №1 "Атом құрылысы моделі" |
10.1.2.1 - атом құрылысының заманауи теориясын білу |
Квант саны. Паули принципі, Хунд ережесі, Клечковский ережесі |
10.1.3.1 - квант сандарының сипаттамасы мен мәндерін білу; | |
Изотоптар. Есеп шығару: "Құрамындағы химиялық элемент атомының массалық үлесі бойынша қосылыстың химиялық формуласын табу" |
10.1.2.3 - радиоактивтілік табиғатын және радиоактивті изотоптардың қолданылуын түсіндіру; | |
Радиоактивті заттар туралы түсінік. Ядролық реакциялар және олардың Қазақстанның энергетикалық потенциалындағы маңызы |
10.2.1.8 - радиоактивті заттар ұғымын білу; | |
10.1 Периодтық заң және химиялық элементтердің периодтық жүйесі | Периодтық заң және периодтық жүйе атом құрылысы тұрғысынан. Атом валенттілігі және валенттілік мүмкіндігі. Атомның тотығу дәрежесі Негізгі топшада және периодта элемент қасиеттерінің периодты өзгеруі |
10.2.1.1 - периодтық заңның физикалық мәнін түсіндіру |
Периодта және топта қосылыстардың қышқылды-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары | 10.2.1.4 - период және топ бойынша химиялық элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің және сутекті қосылыстарының қышқылдық-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылығын түсіндіру | |
Қоршаған ортаның химиялық бейнесін және технология мен ғылымның дамуы үшін периодтық заңның мәнін түсіну |
10.2.1.5 - периодтық кестеде орналасуы бойынша химиялық элементтердің және олардың қосылыстарының қасиеттерін болжау; | |
10.1 Химиялық байланыс және зат құрылысы | Химиялық байланыс түрінің біртұтас электронды табиғаты Ковалентті химиялық байланыс. Ковалентті химиялық байланыс қасиеттері Ковалентті байланыстың донорлы- акцепторлы механизммен түзілуі Көрсетілім №2 "Графит, алмаз, көміртегі (IV) оксидінің кристалдық тор моделі" |
10.1.4.1 - донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру; |
Атом орбитальдарының гибридтелуі (sp, sp2, sp3) және молекула геометриясы |
10.1.4.4 - әртүрлі гибридтелу түрлерінің мәнін түсіндіру; | |
Электртерістілік және байланыс полярлығы | 10.1.4.6 - атомдардың электртерістілік ұғымының физикалық мәнін түсіндіру және оның негізінде химиялық байланыстың түрін болжау | |
Ионды химиялық байланыс және иондық кристалдық тор. Металдық байланыс және металдық кристалдық тор. Көрсетілім №3 "Натрий, мыс хлоридтерінің кристалдық тор моделі" |
10.1.4.7 - иондық байланыстың қарама-қарсы зарядталған иондардың электростатикалық тартылуы нәтижесінде түзілетіндігін түсіну; | |
Сутектік байланыс. Жай және күрделі заттардың қасиеттерінің химиялық байланыс және кристалдық тор типіне тәуелділігі. Зертханалық тәжірибе № 1 "Әртүрлі химиялық байланысты заттардың молекуласын даярлау. Түрлі кристалдық торлы заттардың қасиеттерін оқу" |
10.1.4.10 - сутекті байланыстың түзілу механизмін түсіндіру; | |
2-тоқсан | ||
10.2 Химиялық реакциялар заңдылығы | Химиялық реакциялардың жіктелуі | 10.2.1.7 - химиялық реакцияларды үдерістің бағыты, саны мен құрамы, реагенттер мен реакция өнімдеріндегі химиялық элементтердің тотығу дәрежелерінің өзгеруі бойынша жіктей білу |
Жай, бинарлы және күрделі бейорганикалық заттардың қатысуымен тотығу-тотығу реакциялары |
10.2.3.1 - зат формуласы бойынша элементтің тотығу дәрежесін анықтай алу; | |
Тұз ерітінділерінің және балқымаларының электролизі. Көрсетілім №4 "Өнеркәсіптік үдерістер электролизінің бейне көрсетілімдері: мыс, алюминий, натрий гидроксиді және хлоридінің өнеркәсіптік өндірісі" |
10.2.3.3 - ерітінді және балқыма арқылы электр тоғы өткен кезде жүретін үдерістерді оқу және түсіндіру; | |
Қышқыл, сілті және тұз ерітінділерінің рН-і Тұздар гидролизі Зертханалық тәжірибе № 2 "Гидроксидтер, қышқыл және тұздар қасиеттерін зерттеу. Тұздар гидролизі" |
10.3.4.1 - ерітіндінің рН мәні бойынша тұздар, қышқылдар және гидроксид ерітінділерінің сапалық құрамын дәлелдеу; | |
Химиялық реакциялардың жылу эффектісі және оның маңызы Көрсетілім №5 "Экзо – эндотермиялық реакциялар" |
10.3.1.1 - жылу эффектісі бойынша химиялық реакцияларды жіктей алу; | |
10.2 Кинетика | Химиялық реакция жылдамдығы. Химиялық реакция жылдамдығына әсер ететін факторлар. |
10.3.2.1 - химиялық реакция жылдамдығына температура, концентрация, қысымның әсерін тәжірибелік зерттеу; |
Катализаторлар мен ингибиторлар. Гомогенді және гетерогенді катализ. |
10.3.2.4 - химиялық реакция жылдамдығына катализаторлар және ингибиторлар әсерін түсіндіру; | |
10.2 Химиялық тепе-теңдік | Химиялық тепе-теңдік және оның ығысуына әсер етуші жағдайлар. Ле Шателье-Браун принциптері. Зертханалық тәжірибе №3 "Химиялық тепе-теңдіктің ығысуы (аммоний не калий тиоционаты мен темір (ІІІ) хлориді концентрациясының өзгеруі бойынша" |
10.3.3.1 - әр түрлі факторлардың тепе-теңдіктің ығысуына әсерін тәжірибе жүзінде зерттеу; |
3-тоқсан | ||
10.3 Металдар мен бейме-талдардың жалпы сипат-тамасы | Металдар және бейметалдар: химиялық элементтер және жай заттар. Металдар мен бейметалдардың (атом, ион) құрылысы және кристалдық торларының ерекшелігі, металдар мен бейметалдар, олардың қосылыстарының қасиеттерінің период және топ бойынша өзгеруі Көрсетілім №6 "Металдар, бейметалдар және олардың қосылыстарының үлгілері; металдардың кристалдық тор модельдері" |
10.2.1.11 - металдар және бейметалдар құрылысының ерекшелігін сипаттау: атом радиусы, иондану энергиясы, электронтартқыштық, кристалл торы; |
Металдар және бейметалдар: негізгі физикалық және химиялық қасиеттері. Металдардың электрохимиялық кернеу қатары. Зертханалық тәжірибе №4 "Типтік металдар, бейметалдар мен амфотерлі элементтердің химиялық қасиеттері" |
10.2.1.13 - металдар және бейметалдардың негізгі физикалық қасиеттерін түсіндіру; | |
Металдар, бейметалдар және олардың қосылыстарының табиғатта кездесуі |
10.2.1.17 - металдар, бейметалдар және олардың қосылыстарының табиғатта таралуы туралы білу; | |
Тірі ағзалардың іс- әрекетінде метлдар және бейметалдардың биологиялық ролі | 10.4.1.2 - тірі ағзалардың іс- әрекетінде металдар және бейметалдардың биологиялық рөлін түсіндіру | |
10.3 Маңызды s-элементтер және олардың қосылыстары | Химиялық элементтердің периодтық жүйесіндегі s-элементтердің орны, атом құрылысының ерекшелігі, олардың металдық және тотықсыздандырғыштық қасиеттерін салыстыру |
10.2.1.18 - атом құрылысы негізінде s-элементтердің жалпы қасиеттерін түсіндіру; |
Натрий, калий және олардың маңызды қосылыстарының физикалық, химиялық қасиеттері, алынуы, қолданылуы, биологиялық маңызы. Көрсетілім №7 "Натрий, калий және кальцийдің сумен әрекеттесуі. Натрий, калий және кальций иондарына сапалық реакция (жалын түсінің өзгеруі) |
10.2.1.20 - натрий, калий және олардың маңызды қосылыстарының алыну әдістерін білу; | |
Кальций, магний және олардың қосылыстарының физикалық, химиялық қасиеттері, алынуы, қолданылуы, биологиялық маңызы Зертханалық тәжірибе №5 "Натрий, калий, магний, кальцийдің маңызды тұздарының үлгілерімен танысу, металдардың химиялық белсенділігін салыстыру. Сілтілік және сілтілік-жер металдары тұздарының жалынды бояуы" |
10.2.1.22 - кальций, магний және олардың қосылыстарының негізгі қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру; | |
Судың кермектігі, оны жою жолдары. Сілтілік металдар мен сілтілік жер металдарының табиғи қосылыстарының Қазақстандағы кен орындары |
10.4.1.5 - судың кермектігін және оны жою әдістерін түсіндіру; | |
10.3 Маңызды d-элементтер және олардың қосылыстары | d-элементтердің периодтық жүйедегі орны, атом құрылысының ерекшелігі. Қазақстандағы мыс, мырыш, темір, хром және олардың қосылыстарының кен орындары |
10.2.1.24 - атом құрылысы негізінде d-элементтердің периодтық жүйедегі орнын түсіндіру; |
Мыс, мырыш және олардың маңызды қосылыстары. Зертханалық тәжірибе №6 "Cu2+, Zn2+ иондарын тануға сапалық реакция" |
10.2.1.25 - мыс, мырыш және олардың маңызды қосылыстарының қасиеттерін және қолданылуын түсіндіру; | |
Хром және оның қосылыстары | 10.2.1.27 - хром және оның қосылыстарың қасиеттерін және қолданылуын түсіндіру | |
Темір және оның қосылыстары. Зертханалық тәжірибе №7 "Fe2+, Fе3+ иондарын тануға сапалық реакция" |
10.2.1.28 - темір және оның қосылыстарының алынуын, тән физикалық және химиялық қасиеттерін сипаттау; | |
Практикалық жұмыс №1 "Темір (ІІ), (ІІІ), мыс (ІІ), мырыш, хром (ІІІ) гидроксидтерін алу; қышқыл мен сілтінің гидроксидтерге әсерін зерттеу" | 10.2.1.30 - темір (ІІ), (ІІІ), мыс (ІІ), мырыш, хром (ІІІ) гидроксидтерін тәжірибе жүзінде ала білу және олардың қышқыл және сілтілермен әрекеттесуін зерделеу | |
Коррозия түрлері және коррозияның алдын алу шаралары |
10.2.3.7 - коррозия түрлерін, коррозияның болу себептерін білу және оның конструкцияларының пайдалану ұзақтығына кері әсерін түсіндіру | |
4-тоқсан | ||
10.4 Маңызды p-элементтер және олардың қосылыстары | Периодтық жүйедегі р-элементтердің орны, олардың атом құрылысының ерекшеліктері. Алюминий және олардың қосылыстары. |
10.2.1.31 - атом құрылысы көзқарасы тұрғысынан периодта және топта р-элементтердің қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру; |
Көміртек, кремний және олардың қосылыстарының қасиеттері. Көміртек, кремний және олардың қосылыстарының табиғатта таралуы. Көрсетілім № 8 "Еріген заттың белсендірілген көмірге сіңірілуі (адсорбция) |
10.2.1.34 - көміртек, кремний және олардың қосылыстарының физикалық, химиялық қасиеттерін оқып білу; | |
Азот молекуласы құрылысы және қасиеттерінің ерекшеліктері. Аммиак, аммоний тұздары. Ортофосфор қышқылы және фосфаттар. Азот және фосфор қосылыстарының тыңайтқыш ретінде қолданылуы. Азот оксидтерінің, нитраттар және фосфаттардың қоршаған ортаға экологиялық әсері. |
10.2.1.36 - молекула құрылысы негізінде азоттың төмен химиялық белсенділігін түсіндіру; | |
Күкірт, оның оксидтері, қышқылдары, сульфаттар. Күкірт қышқылының қасиеттері |
10.2.1.39 - құрамында күкірті бар қазбалы отындардың жануы кезіндегі күкірт диоксидінің түзілуін сипаттау; | |
Галогендер. Хлорсутек, тұз қышқылы және хлоридтер. Адам тіршілігіндегі йодтың биологиялық ролі. Йод жетіспеушілігінен туындайтын аурулардан Қазақстан тұрғындарын сақтандыру шаралары |
10.2.1.41 - топ бойынша галогендердің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылығын түсіндіру; | |
Практикалық жұмыс № 2 "Кейбір аниондарға сапалық реакция" тақырыбына эксперименттік есептер шығару |
10.2.1.43 - хлорид-, бромид-, йодид-, сульфат-, карбонат-, фосфат-, нитрат-, силикат- иондарына сапалық реакцияны білу; | |
10.4 Бейорганикалық қосылыстарды және құймаларды өңдіру | Қазақстанда қара және түсті металдарды және олардың құймаларын алу |
10.2.3.8 - өнеркәсіпте металдарды алу әдістерін білу; |
Жанасу әдісімен күкірт қышқылын өндіру | 10.2.1.45 - күкірт қышқылын өнеркәсіптік өндірудің жанасу үдерісін сипаттаужәне оның өнеркәсіп үшін мәнін білу | |
Аммиак, азот қышқылыш өндіру | 10.2.1.46 - аммиак және азот қышқылын өнеркәсіптік өндіру әдістерін және оның өнімдерінің қолданылу саласын сипаттау | |
Қазақстандағы силикат өндірісі | 10.2.3.11 - шыны, цемент өндіру үдерісін және олардың қолданылуын сипаттау | |
Химиялық және металлургиялық өндіріс қалдықтарымен қоршаған ортаның ластануы | 10.4.1.14 - химиялық және металлургиялық өндіріс қалдықтарының қоршаған ортаға әсерін бағалау | |
2) 11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
11.1 Органикалық химияға кіріспе Орагникалық қосылыстардың құрылыс теориясы | Көміртек атомы құрылысының ерекшеліктері. Гибридизация. Органикалық қосылыстардағы химиялық байланыстардың сипатттамасы және электрондық табиғаты .Көрсетілім №1 "Органикалық затттар үлгілері (мұнай, керосин, этанол, глицерин, глюкоза, сахароза, парафин, мақта, ағаш сүрегі )" |
11.4.2.1 - көмірсутектердегі көміртектің гибридизациясын зерделеу; |
.А.М.Бутлеровтың органикалық қосылыстардың химиялық құрылыс теориясының негізгі қағидалары. Изомерия және гомологтық қатар |
11.4.2.3 - А.М. Бутлеровтың органикалық қосылыстардың құрылыс теориясының негізгі қағидаларын білу; | |
Бос радикалдар туралы ұғым және олардың тірі ағзалар өміріндегі маңызы |
11.4.2.6 - бос радикалардар туралы ұғымды қалыптастыру; | |
Органикалық заттардың номенклатурасы мен жіктелуі. Зертханалық тәжірибе №1 "Метан, этан, этилен, ацетилен, бензол, метанол, этанол, сірке қышқылы молекулаларының модельдері" |
11.4.2.8 - гомологтық қатарлардың қалай түзілетіндігін түсіну; | |
Органикалық қосылыстардың табиғатттағы және адам өміріндегі маңызы. Органикалық химияның дамуындағы Қазақстандық ғалымдардың ролі |
11.4.2.11 - органикалық қосылыстардың адам өміріндегі маңызын түсіну | |
11. Көмірсутек-тер және олардың көздері |
Алкандар. |
11.4.2.13 - әртүрлі алкандардың жану үдерісін зерттеу және олардың отын ретінде қолданылуын түсіндіру; |
Циклоалкандар |
11.4.2.17 - циклоалкандардың гомологтық қатарын, құрылысын, физикалық, химиялық қасиеттерін. қарастыру | |
Алкендер. Полиэтилен. |
11.4.2.19 - алкендердің алыну жолдарын,физикалық және химиялық қасиеттерін, құрылысын, гомологтық қатарын қарастыру: | |
2-тоқсан | ||
11.2 Көмірсутектер және олардың көздері | Алкадиендер Зертханалық тәжірибе № 2 "Изопренді каучуктің шарөзекті моделін құрастыру" |
11.4.2.23 - алкадиендардің құрылысы, қасиеттерін білу; |
Алкиндер | 11.4.2.26 - алкиндердің алыну жолдарын, физикалық және химиялық қасиеттерін, құрылысын, гомологтық қатарын қарастыру | |
Арендер және олардың туындылары |
11.4.2.27 - электрондардың делокализациясы тұрғысынан бензол молекуласының құрылымын түсіндіру; | |
Көмірсутектердің және олардың туындыларының генетикалық байланысы |
11.4.2.31 - органикалық қосылыстардың негізгі кластарының генетикалық байланысының сызбанұсқасын құру; | |
Көмірсутектердің табиғи көздері және олардың Қазақстандағы кен орындары. Газ, мұнай, көмірді өңдеу. Казақстанда көмір және мұнай-газ өндірістерінің дамуы. Қазақстанда өнімді өндірудегі, өңдеудегі экологиялық аспектілер |
11.4.2.33 - көміртек қосылыстарын отын ретінде қолдануға болатынын білу; | |
3-тоқсан | ||
11.3 Оттекті органикалық қосылыстар | Оттекті органикалық қосылыстардың жіктелуі, номенклатурасы |
11.4.2.39 - спирттер, альдегидтер, кетондар,карбон қышқылдары, эфирлердің функционалдық топтарының құрылысын сипаттау.; |
Біратомды және көпатомды спирттер. Фенол Зертханалық тәжірибе №3 "Спирттердің суда еруі, жануы және біратомды және көпатомды спирттерге сапалық реакциялары" |
11.4.2. 41 - спирттердің құрылымдық, функционалдық топ, класаралық изомерлерінің формуларын құру және жіктелуін атау | |
Альдегидтер. Кетондар. Карбон қышқылдары. Практикалық жұмыс № 1 "Оттекті органикалық қосылыстарға сапалық реакциялар" |
11.4.2.46 - альдегидтер мен кетондардың құрылымдық формулаларын құру және оларды IUPAC бойынша атау ; | |
11.3 Оттекті органикалық қосылыстар | Жай және күрделі эфирлер. Майлар. Сабын және жуғыш заттар .Казақстандағы сабын және синтетикалық жуғыш заттар өндірісі. Көрсетілім № 3 "Сабын және жуғыш ұнтақ ерітінділерін индикаторлармен сынау" |
11.5.1.1 - жай және күрделі эфирлерді алу реакцияларының теңдеулерін құрастыру; |
Көмірсулардың жіктелуі, биологиялық рөлі. Моносахаридтер. Глюкоза. Фруктоза Дисахаридтер. Сахароза. Лактоза. Полисахаридтер. Крахмал. Целлюлоза. Зертханалық тәжірибе № 4 "Тамақ өнімдеріндегі крахмалды анықтау" |
11.5.1.6 - глюкоза, фруктоза, рибоза, дезоксирибоза, сахароза, крахмал және целлюлоза молекулалары формулаларының айырмашылығын білу; | |
4-тоқсан | ||
11.4 Құрамында азоты бар органикалық қосылыстар. Гетероциклді қосылыстар. Нуклеин қышқылдары | Аминдер. Анилин |
11.4.2.54 - аминдердің номенклатурасы мен жіктелуін білу; |
Аминқышқылдары. Көрсетілім № 4: "Аминқышқылдарында функционалдық топтардың барын дәлелдеу" |
11.5.1.12 - аминқышқылдарын тривиалды және жүйелі номенклатуралар бойынша атауларын білу; | |
Нәруыздар Көрсетілім № 5 : "Нәруыздардың еруі және тұнбаға түсуі, белоктар денатурациясы;белоктардың жануы (жүн, құс қауырсыны) Зертханалық тәжірибе № 5 "Нәруыздардың түсті реакциялары " |
11.5.1.15 - a – аминоқышқылдарынан нәруыздарды алудағы пептидтік байланыстың түзілуін түсіндіру; | |
Нуклеин қышқылдары Көрсетілім № 6 "ДНК мен РНК молекулаларының модельдері" |
11.5.1.19 - нуклеин қышқылдары туралы жалпы ұғымды және олардың жіктелуін білу; | |
11.4. Жасанды және синтети-калық поли-мерлер Химия адам өмірінде | Жасанады және синтетикалық полимерлер; пластмассалар, каучуктер, талшықтар Қазақстандағы полимерлер өндірісі. Көрсетілім № 7 "Пластмассалар, синтетикалық каучуктер және талшықтар үлгілерімен таныстыру". |
11.4.2.58 - "мономер", "элементарлық буын", "олигомер", "полимер", "полимерлену дәрежесі" ұғымдарын ажырату; |
Дәрумендер және гормондар туралы түсінік. Биогенді органикалық заттардың рөлі. |
11.5.1.23 - дәрумендер мен гормондардың адам ағзасындағы функциясын сипаттау; | |
Химия және өмір. Экологиялық мәселелер. |
11.4.1.1 - "Жасыл химияның" 12 принципін атау және түсіндіру; | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 112-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Физика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 112-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Физика" оқу пәнін оқыту мақсаты - білім алушылардың ғылыми дүиетанымдық негіздерін, әлемнің жаратылыстанымдық-ғылыми бейнесін тұтастай қабылдауын, өмірде маңызды практикалық мәселелерді шешуде табиғат құбылыстарын бақылау, жазу, талдау қабілеттерін қалыптастыру.
3. Мақсатқа сәйкес оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері мынадай болып табылады:
1) білім алушылардың әлемнің заманауи физикалық бейнесінің негізінде жатқан заңдылықтар мен принциптер туралы іргелі білімді, табиғатты танудың ғылыми әдістерді меңгеруіне ықпал ету;
2) білім алушылардың интеллектуалдық, ақпараттық, коммуникативтік және рефлективтік мәдениетін дамытуға, физикалық экспериментті және зерттеу жұмыстарын орындау дағдыларын қалыптастыру;
3) оқу және зерттеу қызметіне жауапкершілікпен қарауға тәрбиелеу;
4) меңгерген дағдыларды табиғат ресурстарын пайдалану мен қоршаған ортаны қорғауда, қоғам мен адам өмірінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуде қолдану.
2-тарау. "Физика" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Физика" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Физика" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәнінің мазмұны 9 бөлімді қамтиды:
механика;
молекулалық физика;
электр және магнетизм;
тербелістер;
толқындар;
оптика;
кванттық физика;
нанотехнология және наноматериалдар;
космология.
6. "Механика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
кинематика;
динамика;
статика және гидростатика
сақталу заңдары;
гидродинамика.
7. "Молекулалық физика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
молекулалық физика;
газ заңдары;
термодинамика негіздері;
сұйық және қатты денелер.
8. "Электр және магнетизм" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
электростатика;
тұрақты ток;
әртүрлі ортадағы электр тогы.
магнит өрісі;
электромагниттік индукция.
9. "Тербелістер" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
механикалық тербелістер;
электромагниттік тербелістер;
айнымалы ток.
10. "Толқындар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
электромагниттік толқындар.
11. "Оптика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
толқындық оптика;
геометриялық оптика.
12. "Кванттық физика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
атомдық және кванттық физика;
атом ядросының физикасы.
13. 10-сыныпқа арналған "Физика" оқу пәнінің базалық мазмұны:
"Кинематика". Дене қозғалысы кинематикасының негізгі теңдеулері мен графиктері; салыстырмалы қозғалыс, қисық сызықты қозғалыс кинематикасы;
"Динамика".Күштер; күштерді қосу; Ньютон заңдары; бүкіл әлемдік тартылыс заңы; гравитациялық өрістегі дене қозғалысы;
"Статика және гидростатика". Массалар центрі; тепе-теңдік түрлері, қатынас ыдыстар; Паскаль заңы, атмосфералық қысым, Торричелли тәжірибесі.
"Сақталу заңдары". Механикадағы импульс және энергияның сақталу заңдары, серпімді және серпімсіз соқтығысулар;
"Гидродинамика". Газдар мен сұйықтардың ламинарлық және турбуленттік ағысы, денелердің тұтқыр сұйықтағы қозғалысы;
№ 1 Зертханалық жұмыс: "Тұтқыр сұйықта қозғалатын кішкентай шардың қозғалысын зерттеу";
"Молекулалық физика". Молекулалық кинетикалық теориясының негiзгi қағидалары, термодинамикалық параметрлер; кристалл және кристалл емес заттар, қатты денелердің, сұйықтар мен газдардың моделі, молекула-кинетикалық теорияның негізгі теңдеуі;
"Газ заңдары". Идеал газ күйінің теңдеуі; изопроцестер; адиабаталық процесс;
"Термодинамика негiздерi". Идеал газдың ішкі энергиясы, термодинамикалық жұмыс, жылу мөлшері, жылусыйымдылық, термодинамиканың бірінші заңы, адиабаталық процесс, термодинамиканың екінші заңы, жылу қозғалтқыштары;
"Сұйық және қатты денелер". Қаныққан және қанықпаған бу, ауаның ылғалдылығы, шық нүктесі, сұйықтың беттік керілуі, жұғу, қылтүтіктік құбылыстар;
"Электростатика". Электр заряды, Кулон заңы, электр өрісі, электр өрісінің кернеулігі, біртекті электр өрісіндегі электр өрісінің кернеулігі мен потенциалдар арасындағы байланыс, электрсыйымдылық; конденсаторлар; электр өрісінің энергиясы;
"Тұрақты ток". Электр тогы, ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісі; толық тізбек үшін Ом заңы, электр тогының жұмысы мен қуаты, ток көзінің пайдалы әсер коэффициенті, пайдаланылған энергия құны;
№ 2 Зертханалық жұмыс. "Өткізгіштерді аралас жалғауды оқып үйрену"
№ 3 Зертханалық жұмыс. "Ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісін анықтау".
"Әртүрлі ортадағы электр тогы". Металдардағы электр тогы; асқын өткізгіштік, жартылай өткiзгiштердегi электр тогы, жартылай өткізгішті құралдар, электролит ерiтiндiлерiндегi электр тогы, электролиз заңы, газдардағы және вакуумдегi электр тогы;
№ 4 Зертханалық жұмыс: "Электролиттердегі электр тогының пайда болуын зерттеу";
"Магнит өрісі". Магнит өрісі; тогы бар өткізгіштердің әсері, Ампер тәжірибесі, магнит индукциясының векторы; бұрғы ережесі; Ампер күші; зарядталған бөлшектердің магнит өрісіндегі қозғалысы; заттардың магниттік қасиеттері; жасанды магниттер; соленоид;
"Электромагниттiк индукция". Магнит ағыны, электромагниттiк индукция, электромагниттiк индукция заңы; Ленц ережесі; магнит өрісінің энергиясы; электрқозғалтқыш және тұрақты токтың электрогенераторы;
14. 11- сыныпқа арналған "Физика" оқу пәнінің базалық мазмұны:
"Механикалық тербелістер". Гармоникалық тербелістердің теңдеулері мен графиктері;
"Электромагниттік тербелістер". Еркін және еріксіз электромагниттік тербелістер; механикалық тербелістер мен электромагниттік тербелістер арасындағы ұқсастық;
"Айнымалы ток". Айнымалы ток генераторы; еріксіз электромагниттік тербелістер; электр тізбегіндегі кернеу резонансы; Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану;
№ 1 Зертханалық жұмыс: "Трансформатор орамасындағы орам санын анықтау";
"Электромагниттік толқындар". Электромагниттік толқындардың жұтылуы мен шығарылуы; радиобайланыс; детекторлы радиоқабылдағыш; аналогты-сандық түрлендірулер; байланыс арналары; байланыс құралдары;
"Толқындық оптика". Жарықтың интерференциясы; жарықтың дифракциясы; дифракциялық торлар; жарықтың поляризациясы;
№ 2 Зертханалық жұмыс: "Дифракциялық тордың көмегімен жарықтың толқын ұзындығын анықтау";
№ 3 Зертханалық жұмыс: "Поляризация құбылысын бақылау";
"Геометриялық оптика". Геометриялық оптика заңдары, жазық-параллель пластинадан шағылу, толық ішкі шағылу; оптика-талшықты тасымалдаушылар, оптикалық құралдар;
№ 4 Зертханалық жұмыс: шынының сыну көрсеткішін анықтау;
"Атомдық және кванттық физика". Жарықтың корпускулярлық-толқындық табиғатының біртұтастығы; сәулеленудің түрлері; спектрлер; спектрлік құралдар; спектрлік анализ; инфракызыл және ультракүлгін сәулелену; рентген сәулелері; электромагниттік сәулелену шкаласы; фотоэффект; фотоэффектіні қолдану; жарық қысымы; жарықтың химиялық әсері; лазерлер; голография; фотография; томография;
"Атом ядросының физикасы".
Табиғи радиоактивтілік; радиоактивті ыдырау заңы; атомдық ядро; ядроның нуклондық моделі; изотоптар; ядродағы нуклондардың байланыс энергиясы; ядролық реакциялар; жасанды радиоактивтілік; ауыр ядролардық бөлінуі; тізбекті ядролық реакция; сындық масса; радиоактивті сәулелердің биологиялық әсері; радиациядан қорғану; ядролық реактор; ядролық энергетика; термоядролық реакциялар;
№ 5 Зертханалық жұмыс: "Жартылай ыдырау периодын анықтау";
"Нанотехнология және наноматериалдар". Нанотехнологияның негізгі жетістіктері, өзекті мәселелелері және дамуы; наноматериалдар;
"Космология". Жұлдыздар әлемі; жұлдызға дейінгі қашықтық; айнымалы жұлдыздар; біздің Галактика; басқа Галактикалардың ашылуы; квазарлар; Үлкен жарылыс теориясы; қызыл ығысу және Галактикаға дейінгі қашықтықты анықтау; қара құрдым; Әлемнің ұлғаюы; Әлемнің эволюциясының негізгі кезеңдері; әлемнің моделдері; өмір және Әлем туралы ойлар; қара материя; нетронды жұлдыздар; аса жаңа жұлдыздар; Герцшпрунг-Рассел диаграммасы.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
15. Бағдарламада "оқу мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
Білім алушылар білуі тиіс:
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1.1 Кинематика | 10.1.1.1 - кинематика теңдеулерін қолдану және орын ауыстыру, жылдамдық, үдеудің графиктерін талдай білу | |
10.1.1.2 - жылдамдықтар мен орын ауыстыруды қосудың классикалық заңына күнделікті өмірден мысалдар келтіру | ||
10.1.1.3 - қисықсызықты қозғалыс кезіндегі траекторияның қисықтық радиусын, дененің тангенциалды, центрге тартқыш және толық үдеуін анықтау | ||
1.2 Динамика | 10.1.2.1 - бірнеше күштің әрекетінен болатын дененің қозғалысына есеп шығарудың алгоритмдерін құру | |
10.1.2.2 - бүкіл әлемдік тартылыс заңын түсіну және ғарыш аппаратының қозғалысын сипаттау | ||
10.1.2.3 - көкжиекке бұрыш жасай және вертикаль лақтырылған дененің қозғалысы кезіндегі физикалық шамалардың өзгерісін сипаттау | ||
1.3 Статика және гидростатика | 10.1.3.1 - абсолют қатты дененің және денелер жүйесінің массалар центрін анықтау | |
10.1.3.2- Паскаль заңын сипаттау және оның қолданылуы | ||
10.1.3.3- гидростатикалық қысым терминін түсіндіру | ||
1.4. Сақталу заңдары | 10.1.4.1 - сақталу заңдарын сандық және эксперименттік есептерді шығаруда қолдану | |
1.5 Гидродинамика | 10.1.5.1 сұйықтар мен газдардың ламинарлық және турбуленттік ағыстарын сипаттау | |
10.1.5.2 - тәуелсіз, тәуелді және тұрақты физикалық шамаларды анықтау және физикалық шамалардың өлшеу дәлдігін ескеру | ||
10.1.5.3 - эксперименттің нәтижесіне әсер етуші факторларды анықтау және нәтижені жақсартудың жолдарын ұсыну | ||
2.1 Молекулалық физика |
10.2.1.1 - температура мен молекулалардың ілгерілемелі қозғалысының орташа кинетикалық энергиясының байланысын сипаттау | |
2.2 Газ заңдары | 10.2.2.1 - идеал газ күйінің негізгі теңдеуін қолдану және газ процестерінің графиктерін ажырату | |
2.3 Термодинамика негіздері | 10.2.3.1 - термодинамиканың бірінші және екінші заңының мағынасын түсіндіру | |
10.2.3.2 - жылу қозғалтқышының жұмыс істеу принципі мен қолданылуын сипаттау | ||
2.4 Сұйық және қатты денелер | 10.2.4.1 -ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау | |
10.2.4.2 - сұйықтың беттiк керiлу құбылысының табиғатын түсіну және қылтүтіктік құбылыстардың өмірдегі маңызы. | ||
10.2.4.4- серпімді деформация кезіндегі Юнг модулін анықтау | ||
3.1 Электростатика | 10.3.1.1 - электр өрісінің қасиетін талқылау және оның күштік сипаттамасын анықтау | |
10.3.1.2 - электр өрісінің қозғалыстағы зарядтарға әсерін сипаттау; | ||
10.3.1.3 - гравитациялық және электростатикалық өрістердің қасиеттерін салыстыру | ||
10.3.1.4 - конденсаторларды тізбектей және параллель жалғау формулаларын есеп шығаруда қолдану | ||
3.2 Тұрақты ток | 10.3.2.1 - сыртқы тізбектегі электр қозғаушы күші пен кернеу түсуінің айырмашылығын түсіну | |
10.3.2.2 - өткізгіштерді аралас жалғауды зерттеу | ||
10.3.2.3- толық тізбек үшін Ом заңын қолдану және қысқа тұйықталудың салдарын түсіну | ||
10.3.2.4 - эксперимент арқылы ток көзінің электр қозғаушы күші мен ішкі кедергісін анықтау | ||
3.3 Әртүрлі ортадағы электр тогы |
10.3.3.1 - әртүрлі ортадағы электр тогының пайда болуын салыстыру | |
10.3.3.3-жартылай өткізгішті құралдардың қолданылуына мысалдар келтіру | ||
10.3.3.4 - асқын өткiзгiштiк құбылысы мен практикалық қолданылуын сипаттау; | ||
3.4 Магнит өрісі | 10. 3.4.1 - өткізгіштің магнит өрісін сипаттайтын шамаларды түсіну | |
10. 3.4.2 - сол қол ережесін қолдануды және зарядталған бөлшектердің қозғалысы мен тогы бар өткізгішке магнит өрісінің әсерін сипаттау | ||
10. 3.4 .3 - магниттік материалдардың(неодим магниттер, датчиктер, сейсмометрлер, металл детекторлар) заманауи қолдану аймағын және олардың қолдану үрдісін талқылау | ||
10.3.4.4 - жасанды магниттерді эксперимент жүзінде жинау және қолданылу аясын түсіндіру | ||
10.3.4.5 - соленоидтың магнит өрісіне әсер ететін факторларды сипаттау | ||
3.5 Электромагниттік индукция | 10.3.5.1 - магнит ағыны өзгеруі салдарынан электр қозғаушы күштің пайда болуын түсіндіру | |
10.3.5.2 - Ленц ережесін түсіндіру | ||
10.3.5.3 - электромагниттік құралдардың (электромагниттік реле, генератор, трансформатор) жұмыс істеу принципін түсіндіру | ||
10.3.5.4 - магниттік-резонанстық томографияның практикалық маңызын түсіндіру | ||
4.1 Механикалық тербелістер | 11.4.1.1 - экперименттік, аналитикалық және графиктік тәсілмен гармоникалық тербелісті (х(t), v(t), a(t)) зерттеу | |
4.2 Электромагниттік тербелістер |
11.4.2.1 - еркін және еріксіз тербелістердің пайда болу шарттарын сипаттау | |
4.3 Айнымалы ток | 11.4.3.1 - генератор моделін қолданып, айнымалы ток генераторының жұмыс істеу принципін зерттеу | |
11.4.3.2 - физикалық шамаларды (период, жиілік, кернеу, ток күші мен элерктр қозғаушы күші максималды және әсерлік мәндері ) қолданып, айнымалы токты сипаттау | ||
11.4.3.3 - резонанс шартын түсіндіру және оның қолданылуына саласына мысал келтіру; | ||
11.4.3.5 - электр энергиясын тасымалдау үшін жоғары кернеудегі айнымалы токтың экономикалық артықшылықтарын түсіндіру | ||
11.4.3.6 - трансформатор орамасындағы орам санын эксперимент арқылы анықтау | ||
11.4.3.7 - Қазақстандағы электр энергиясы көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау | ||
5.1 Электромагниттік толқындар | 11.5.1.1 - электромагниттік толқындардың пайда болу шарттарын түсіндіру және олардың қасиеттерін сипаттау | |
11.5.1.2 - жоғары жиілікті электромагниттік тербелістердің модуляциясы мен детекциясын сипаттау | ||
11.5.1.4 - аналогтықпен салыстырғанда сандық форматтағы сигналды берудің артықшылықтарын түсіндіру | ||
11.5.1.5 - байланыс құралдарын жүйелеу және оларды жетілдірудің жолдарын ұсыну | ||
6.1 Толқындық оптика | 11.6.1.1 – жарық жылдамдығын анықтаудың зертханалық және астрономиялық әдістерін түсіндіру | |
11.6.1.2 – дифракциялық торды толқын ұзындығын анықтау үшін қолдану | ||
11.6.1.3 - жарықтың интерференциясы, дифракция және поляризация құбылыстарын талдау арқылы жарықтың электромагниттік табиғатын тәжірибелік түрде дәлелдеу | ||
6.2 Геометриялық оптика |
11.6.2.1 - шынының сыну көрсеткішін эксперименттік жолмен анықтау; | |
11.6.2.3 - телескоп, микроскоп және лупадағы сәуленің жолын салу және түсіндіру | ||
7.1 Кванттық физика | 11.7.1.1 - электромагнитік сәулеленудің корпускулярлық-толқындық табиғатынын дәлелдейтін мысалдар келтіру(элементар бөлшектердің толқындық табиғаты); | |
11.7.1.2 - спектрлік талдау әдісін және оның қолданылуын сипаттау | ||
11.7.1.3 - электромагниттік сәулеленуді, олардың пайда болу табиғаты мен затпен әрекеттесуіне қарай ажырату | ||
11.7.1.4 - фотоэффектінің табиғатын түсіндіру және оны қолдануға мысалдар келтіру | ||
11.7.1.5 - фотосинтез және фотография үдерісін мысалға келтіре отырып, жарықтың химиялық әсерін сипаттау | ||
11.7.1.6 - компьютерлік және магниттік-резонанстық томографияны салыстыру | ||
11.7.1.7-лазер құрылғысының әсері мен қолданылуын түсіндіру; | ||
7.2 Атом ядросының физикасы | 11. 7.2.1- радиоактивті ыдырау заңы негізінде ядролық қалдықтармен аймақтың зақымдануының ұзаққа созылу себептерін түсіндіру | |
11. 7.2.2 - графикалық тәсіл арқылы жартылай ыдырау периодын анықтау | ||
11. 7.2.3- ядролық реакцияны жазу кезінде массалық және зарядтық санның сақталу заңын қолдану | ||
11. 7.2.4 - радиоактивті сәулелердің иондалу және өтімділік қабілеттерін түсіндіру; | ||
11. 7.2.6 - ядролық реакторлардың құрылысы мен жұмыс істеу принципін сипаттау; | ||
8.1 Нанотехнология және наноматериалдар | 11.8.1.1- наноматериалдардың физикалық қасиеттерін және оларды алудың жолдарын, қолдануын түсіндіру | |
9.1 Космология | 11.9.1.1 - жұлдыздардың жырақтылығы бойынша жіктелетінін, көрінерлік жұлдыздық шамамен және абсолют жұлдыздық шамамен сипатталатынын түсіндіру | |
11.9.1.2 - Жұлдыздар эволюциясын түсіндіру үшін Герцшпрунг-Рассель диаграммасын қолдану; | ||
11.9.1.4 - ара қашықтықты анықтау үшін қолданылатын "жаңа тәсілдерді" әдісін пайдалануды сипаттау | ||
11.9.1.5 - Әлемнің ұлғаюы мен күңгірт энергия туралы пікірталасты талқылау; | ||
11.9.1.7 - Хаббл заңын қолданып, Әлемнің жасын бағалай алу | ||
11.9.1.8 - микротолқынды фондық сәулелену туралы ақпаратты қолданып, Үлкен Жарылыс теориясын түсіндіру |
16. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
17. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Физика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі қосымшада берілген ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Физика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімшесі | Тақырыптар | Оқу мақсаттары | |||
1-тоқсан | |||||
Кинематика | Дене қозғалысы кинематикасының теңдеулері мен графиктері | 10.1.1.1- кинематика теңдеулерін қолдану және орын ауыстыру, жылдамдық, үдеудің графиктерін талдай білу | |||
Салыстырмалы қозғалыс | 10.1.1.2 - жылдамдықтар мен орын ауыстыруды қосудың классикалық заңына күнделікті өмірден мысалдар келтіру | ||||
Қисық сызықты қозғалыс кинематикасы | 10.1.1.3 - қисықсызықты қозғалыс кезіндегі траекторияның қисықтық радиусын, дененің тангенциалды, центрге тартқыш және толық үдеуін анықтау; | ||||
Динамика | Күштер. Күштерді қосу. Ньютон заңдары | 10.1.2.1- бірнеше күштің әрекетінен болатын дененің қозғалысына есеп шығарудың алгоритмдерін құру | |||
Бүкіл әлемдік тартылыс заңы | 10.1.2.2 - бүкіл әлемдік тартылыс заңын түсіну және ғарыш аппаратының қозғалысын сипаттау | ||||
Гравитациялық өрістегі снарядтың қозғалысы | 10.1.2.3 - көкжиекке бұрыш жасай және вертикаль лақтырылған дененің қозғалысы кезіндегі физикалық шамалардың өзгерісін сипаттау | ||||
Статика және гидростатика |
Массалар центрі. | 10.1.3.1 - абсолют қатты дененің массалар центрін анықтау және әртүрлі тепе-теңдікті түсіндіру | |||
Қатынас ыдыстар. Гидравликалық пресс. Паскаль заңын қолдану |
10.1.3.2- Паскаль заңын сипаттау және оның қолданылуы | ||||
Сақталу заңдары | Механикадағы импульс пен энергияның сақталу заңдары | 10.1.4.1- сақталу заңдарын сандық және эксперименттік есептерді шығаруда қолдану | |||
Гидродинамика | Сұйықтық кинематикасы | 10.1.5.1 - сұйықтар мен газдардың ламинарлық және турбуленттік ағыстарын сипаттау | |||
№ 1 Зертханалық жұмыс: |
10.1.5.2. - тәуелсіз, тәуелді және тұрақты физикалық шамаларды анықтау және физикалық шамалардың өлшеу дәлдігін ескеру; | ||||
2-тоқсан | |||||
Молекулалық физика |
Молекулалық кинетикалық теорияның негіздері |
10.2.1.1- температура мен молекулалардың ілгерілемелі қозғалысының орташа кинетикалық энергиясының байланысын сипаттау; | |||
Газ заңдары |
Идеал газ күйінің теңдеуі | 10.2.2.1 - идеал газ күйінің негізгі теңдеуін қолдану және газ процестерінің графиктерін ажырату | |||
Термодинамика негiздерi |
Термодинамика заңдарын қолдану |
10.2.3.1 – термодинамиканың бірінші және екінші заңының мағынасын түсіндіру; | |||
Сұйық және қатты денелер |
Ауаның ылғалдылығы, шық нүктесі |
10.2.4.1 - ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау; | |||
3-тоқсан | |||||
Электростатика | Электр өрісі |
10.3.1.1 – электр өрісінің қасиетін талқылау және оның күштік сипаттамасын анықтау; | |||
10.3.1.3 - гравитациялық және электростатикалық өрістердің қасиеттерін салыстыру | |||||
Электрсыйымдылық. | 10.3.1.4 – конденсаторларды тізбектей және параллель жалғау формулаларын есеп шығаруда қолдану | ||||
Тұрақты ток |
Ток көзінің электр қозғаушы күші мен ішкі кедергісі. Кернеу және потенциалдар айырмасы |
10.3.2.1 –- сыртқы тізбектегі электр қозғаушы күші пен кернеу түсуінің айырмашылығын түсіну | |||
Толық тізбек үшін Ом заңы | 10.3.2.3- толық тізбек үшін Ом заңын қолдану және қысқа тұйықталудың салдарын түсіну | ||||
Электр тогының жұмысы мен қуаты | 10.3.2.4 – эксперимент арқылы ток көзінің электр қозғаушы күші мен ішкі кедергісін анықтау | ||||
Әртүрлі ортадағы |
Металдардағы, жартылай өткізгіштердегі, электролиттердегі, газдар мен вакуумдағы электр тогы. |
10.3.3.1 – әртүрлі ортадағы электр тогының пайда болуын салыстыру; | |||
Жартылай өткізгішті құралдар | 10.3.3.3 – жартылай өткізгішті құралдардың қолданылуына мысалдар келтіру | ||||
Асқын өткiзгiштiк | 10.3.3.4 - асқын өткiзгiштiк құбылысы мен практикалық қолданылуын сипаттау | ||||
4-тоқсан | |||||
Магнит өрiсi | Магнит өрісі. Магнит индукциясының векторы. Бұрғы ережесі. | 10.3.4.1 – өткізгіштің магнит өрісін сипаттайтын шамаларды түсіну | |||
Ампер күші, Лоренц күші. | 10.3.4.2 – сол қол ережесін қолдануды және зарядталған бөлшектердің қозғалысы мен тогы бар өткізгішке магнит өрісінің әсерін сипаттау | ||||
Заттың магниттік қасиеттері. | 10.3.4.3 – магниттік материалдардың(неодим магниттер, датчиктер, сейсмометрлер, металл детекторлар) заманауи қолдану аймағын және олардың қолдану үрдісін талқылау | ||||
Жасанды магниттер.Соленоид |
10.3.4.4 - жасанды магниттерді эксперимент жүзінде жинау және қолданылу аясын түсіндіру; | ||||
Электромагниттiк индукция |
Электромагниттiк индукция заңы. |
10.3.5.1- магнит ағыны өзгеруі салдарынан электр қозғаушы күштің пайда болуын түсіндіру; | |||
Магниттік-резонанстық томография | 10.3.5.4 - магниттік-резонанстық томографияның практикалық маңызын түсіну | ||||
2) 11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімшесі | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Механикалық тербелістер | Гармоникалық тербелістер | 11.4.1.1 - экперименттік, аналитикалық және графиктік тәсілмен гармоникалық тербелісті (х(t), v(t), a(t)) зерттеу |
Электромагниттік тербелістер | Еркін және еріксіз электромагниттік тербелістер |
11.4.2.1 - еркін және еріксіз тербелістердің пайда болу шарттарын сипаттау; |
Айнымалы ток | Айнымалы ток генераторы | 11.4.3.1 - генератор моделін қолданып, айнымалы ток генераторының жұмыс істеу принципін зерттеу |
Еріксіз электромагниттік тербелістер. Айнымалы ток | 11.4.3.2 - физикалық шамаларды (период, жиілік, кернеу, ток күші мен электр қозғаушы күшінің максималды және әсерлік мәндері) қолданып, айнымалы токты сипаттау | |
Айнымалы ток тізбегіндегі резонанс |
11.4.3.3 - резонанс шартын түсіндіру және оның қолданылуына мысал келтіру; | |
Электр энергиясын өндіру, тасымалдау және қолдану, трансформатор | 11.4.3.5 - электр энергиясын тасымалдау үшін жоғары кернеудегі айнымалы токтың экономикалық артықшылықтарын түсіндіру | |
№ 1 Зертханалық жұмыс: | 11.4.3.6 - трансформатор орамасындағы орам санын эксперимент арқылы анықтау | |
Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану | 11.4.3.7 - Қазақстандағы электр энергиясы көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау | |
2 - тоқсан | ||
Электромагниттік толқындар | Электромагниттік толқындардың жұтылуы мен шығарылуы | 11.5.1.1 - электромагниттік толқындардың пайда болу шарттарын түсіндіру және олардың қасиеттерін сипаттау |
Радиобайланыс |
11.5.1.2 - жоғары жиілікті электромагниттік тербелістердің модуляциясы мен детектрленуін сипатт ау; | |
Аналогты-сандық түрлендірулер. Байланыс арналары | 11.5.1.4 - аналогтықпен салыстырғанда сандық форматтағы сигналды берудің артықшылықтарын түсіндіру | |
Байланыс құралдары | 11.5.1.5 - байланыс құралдарын жүйелеу және оларды жетілдірудің жолдарын ұсыну | |
Толқындық оптика |
Жарықтың интерференциясы | 11.6.1.1 – жарық жылдамдығын анықтаудың зертханалық және астрономиялық әдістерін түсіндіру |
Дифракциялық торлар | 11.6.1.2 – дифракциялық торды толқын ұзындығын анықтау үшін қолдану | |
Жарықтың поляризациясы. | 11.6.1.3- жарықтың интерференциясы, дифракция және поляризация құбылыстарын талдау арқылы жарықтың электромагниттік табиғатын тәжірибелік түрде дәлелдеу | |
Геометриялық оптика |
Геометриялық оптика заңдары |
11.6.2.1 - шынының сыну көрсеткішін эксперименттік жолмен анықтау; |
Оптикалық құралдар | 11.6.2.3 - телескоп, микроскоп және лупадағы сәуленің жолын салу және түсіндіру | |
3-тоқсан | ||
Кванттық физика | Жарықтың корпускулярлық-толқындық табиғатының біртұтастығы | 11.7.1.1 - электромагнитік сәулеленудің корпускулярлық-толқындық табиғатынын дәлелдейтін мысалдар келтіру (элементар бөлшектердің толқындық табиғаты) |
Спектрлік талдау | 11.7.1.2 - спектрлік талдау әдісін және оның қолданылуын сипаттау | |
Электромагниттік сәулелену шкаласы | 11.7.1.3 - электромагниттік сәулеленуді, олардың пайда болу табиғаты мен затпен әрекеттесуіне қарай ажырату | |
Фотоэффектіні қолдану | 11.7.1.4 - фотоэффектінің табиғатын түсіндіру және оны қолдануға мысалдар келтіру | |
Жарықтың химиялық әсері | 11.7.1.5 - фотосинтез және фотография үдерісін мысалға келтіре отырып, жарықтың химиялық әсерін сипаттау | |
Рентгендік сәулелену | 11.7.1.6 - компьютерлік және магниттік-резонанстық томографияны салыстыру | |
Лазерлер. |
11.7.1.7 - лазер құрылғысының әсері мен қолданылуын түсіндіру; | |
Атом ядросының физикасы | Табиғи радиоактивтілік. Радиоактивті ыдырау заңы | 11.7.2.1- - радиоактивті ыдырау заңы негізінде ядролық қалдықтармен аймақтың зақымдануының ұзаққа созылу себептерін түсіндіру |
№5 Зертханалық жұмыс: "Жартылай ыдырау периодын анықтау" | 11.7.2.2 - графикалық тәсіл арқылы жартылай ыдырау периодын анықтау | |
Ядролық реакциялар. | 11. 7.2. 3 - ядролық реакцияны жазу кезінде массалық және зарядтық санның сақталу заңын қолдану | |
Радиоактивті сәулелердің биологиялық әсері. Радиациядан қорғану |
11.7.2.4 – радиоактивтті сәулелердің иондалу табиғатын және өтімділік қабілеттерін түсіндіру; | |
Ядролық реактор. Ядролық энергетика |
11.7.2.6 - ядролық реакторлардың құрылысы мен жұмыс істеу принципін сипаттау; | |
Нанотехнология және наноматериалдар | Нанотехнологияның негізгі жетістіктері, наноматериалдарды дамытудың проблемалары және келешегі | 11.8.1.1 - наноматериалдардың физикалық қасиеттерін және оларды алудың жолдарын, қолдануын түсіндіру |
4-тоқсан | ||
Космология | Жұлдыздар әлемі. Жұлдыздық шамалар. | 11.9.1.1 - жұлдыздардың жырақтылығы бойынша жіктелетінін, көрінерлік жұлдыздық шамамен және абсолют жұлдыздық шамамен сипатталатынын түсіндіру |
Жұлдыздардың классификациясы |
11.9.1.2 - жұлдыздар эволюциясын түсіндіру үшін Герцшпрунг-Рассель диаграммасын қолдану; | |
Қашықтықты анықтау | 11.9.1.4 - ара қашықтықты анықтау үшін қолданылатын "жаңа тәсілдер" әдісін пайдалануды сипаттау | |
Күңгірт энергия. Әлемнің үдеуі мен ұлғаюы |
11.9.1.5 - Әлемнің ұлғаюы мен күңгірт энергия туралы пікірталасты талқылау; | |
Үлкен жарылыс теориясы. Қызыл ығысу | 11.9.1.7 - Хаббл заңын қолданып, Әлемнің жасын бағалай алу; | |
11.9.1.8 - микротолқынды фондық сәулелену туралы ақпаратты қолданып, Үлкен Жарылыс теориясын түсіндіру | ||
3-тарау. "Физика оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Физика" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен)
18. "Физика" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі (төмендетілген оқу жүктемесімен):
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.19. Оқу пәнінің мазмұны 10 бөлімді қамтиды:
механика;
жылу физикасы;
электр және магнетизм;
электромагниттік тербелістер;
электромагниттік толқындар;
оптика;
салыстырмалы теорияның элементтері;
кванттық физика;
нанотехнология және наноматериалдар;
космология.
20. "Механика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
кинематика;
динамика;
статика;
сақталу заңдары;
сұйықтар мен газдардың механикасы.
21. "Жылу физикасы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
молекулалы-кинетикалық теория негіздері;
газ заңдары;
термодинамика негіздері;
сұйық және қатты денелер.
22. "Электр және магнетизм" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
электростатика;
ұрақты ток;
әртүрлі ортадағы электр тогы;
магнит өрісі;
электромагниттік индукция.
23. "Электромагниттік тербелістер" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
механикалық тербелістер;
электромагниттік тербелістер;
айнымалы ток.
24. "Электромагниттік толқындар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
толқындық қозғалыс;
электромагниттік толқындар.
25. "Оптика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
толқындық оптика;
геометриялық оптика.
26. "Салыстырмалы теорияның элементтері" бөлімі "Салыстырмалы теорияның элементтері" бөлімшесінен тұрады.
27. "Кванттық физика" бөлімі келесі бөлімшесінен тұрады:
атомдық және кванттық физика;
атом ядросының физикасы.
28. "Нанотехнология және наноматериалдар" бөлімі "Нанотехнология және наноматериалдар" бөлімшесінен тұрады.
29. "Космология" бөлімі "Космология" бөлімшесінен тұрады.
30. 10-сыныпқа арналған "Физика" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Кинематика". Қазіргі замандағы физиканың рөлі. Физикалық өлшеулер; физикалық шамалардың қателіктері; өлшеулер нәтижесін өңдеу;
Теңүдемелі қозғалыс кинематикасының негізгі теңдеулері мен ұғымдары; инвариантты және салыстырмалы физикалық шамалар; Галилейдің салыстырмалылық принципі; қисық сызықты қозғалыс кинематикасы; көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы.
№1 Зертханалық жұмыс: көлбеу жазықтық бойымен қозғалатын дененің үдеуін анықтау;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
2) "Динамика". Күштер; күштерді қосу; Ньютон заңдары; бүкіл әлемдік тартылыс заңы; абсолют қатты дененің инерция моменті; импульс моменті; импульс моментінің сақталу заңы және оның кеңістік қасиеттерімен байланысы; айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуі;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
3) "Статика". Массалар центрі; тепе-теңдік түрлері.
№ 2 Зертханалық жұмыс: бір-біріне бұрыш жасай бағытталған күштерді қосу;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
4) "Сақталу заңдары". Механикадағы импульс пен энергияның сақталу заңдары және олардың кеңістік пен уақыттың қасиеттерімен байланысы;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
5) "Сұйықтар мен газдардың механикасы". Гидродинамика. Сұйықтар мен газдардың ламинарлық және турбуленнтік ағыстары; Үзіліссіздік теңдеуі. Бернулли теңдеуі. Көтергіш күш; Тұтқыр сұйықтың қозғалысы. Стокс формуласы. Денелерді қапталдай ағуы;
№3 Зертханалық жұмыс: тұтқыр сұйықта қозғалатын кішкентай шардың жылдамдығының оның радиусынан тәуелділігін зерттеу;
6) "Газдардың молекулалық- кинетикалық теория негiздерi". Газдардың молекулалық кинетикалық теориясының негiзгi қағидалары және оның тәжiрибелiк дәлелдемелерi; термодинамикалық жүйелер және термодинамикалық параметрлер; тепе-теңдік және тепе-теңдік емес күйдегі термодинамикалық жүйе; температура - зат бөлшектерінің жылулық қозғалысының орташа кинетикалық энергиясының өлшемі; идеал газ; газдардың молекулалық-кинетикалық теориясының негiзгi теңдеуi;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
7) "Газ заңдары". Идеал газ күйінің теңдеуі; изопроцестер; изопроцесстер графиктері; Дальтон заңы;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару; молекулалық физиканың заңын компьютерлік модельдеу.
8) "Термодинамика негiздерi". Идеал газдың ішкі энергиясы; термодинамикалық жұмыс; жылу мөлшері; жылусыйымдылық; термодинамиканың бiрiншi заңы; термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерге қолдану; адиабаталық процесс, Пуассон теңдеуі; қайтымды және қайтымсыз процестер; энтропия; термодинамиканың екiншi заңы; айналмалы үдерістер және оның пайдалы әсер коэффициенті; Карно циклі;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
9) "Сұйық және қатты денелер". Қаныққан және қанықпаған бу; ауаның ылғалдылығы; фазалық диаграммалар; үштік нүкте; заттың кризистiк күйi; сұйықтың беткi қабатының қасиеттерi; жұғу, қылтүтіктік құбылыстар; кристалл және аморф денелер; қатты денелердің механикалық қасиеттері;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
10) "Электростатика". Электр заряды; зарядтың беттік және көлемдік тығыздығы; зарядтың сақталу заңы; Кулон заңы; электр өрісі; біртекті және біртекті емес электр өрісі; электр өрісінің кернеулігі; электр өрісінің суперпозиция принципі; электр өрісінің кернеулік векторының ағыны; Гаусс теоремасы; зарядтың орын ауыстыруы кезіндегі электр өрісінің жұмысы; потенциал; электр өрісінің потенциалдар айырымы; эквипотенциал беттер; біртекті электр өрісі үшін кернеулік пен потенциалдар айырымы арасындағы байланыс; электр өрісіндегі өткізгіштер мен диэлектриктер; электрсыйымдылығы; конденсаторлар; конденсаторларды жалғау; электр өрісінің энергиясы;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
11) "Тұрақты ток". Электр тогы; тізбек бөлігіне арналған Ом заңы; өткізгіштерді аралас жалғау; ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісі; толық тізбек үшін Ом заңы; Кирхгоф заңдары; электр тогының жұмысы мен қуаты; Джоуль –Ленц заңы; ток көзінің пайдалы әсер коэффициенті;
№4 Зертханалық жұмыс: өткізгіштерді аралас жалғауды оқып үйрену;
№5 Зертханалық жұмыс: ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісін анықтау;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
12) "Әртүрлі ортадағы электр тогы". Металдардағы электр тогы; асқын өткiзгiштiк; жартылай өткiзгiштердегi электр тогы; жартылайөткізгішті құралдар; электролит ерiтiндiлерiндегi және балқыламалардағы электр тогы; электролиз заңы; газдардағы электр тогы; вакуумдегi электр тогы; электронды-сәулелік түтікше;
№ 6 Зертханалық жұмыс: шамның қыл сымының, резистордың және жартылай өткізгішті диодтың вольт-амперлік сипаттамасы;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
13) "Магнит өрісі". Магнит өрісі; тогы бар өткізгіштің өзара әрекеттесуі, Ампер тәжірибелері; бұрғы ережесі; Ампер күші, сол қолы ережесі; Лоренц күші; магнит өрісіндегі зарядталған бөлшектердің қозғалысы; заттың магниттік қасиеттері; кюри температуры;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
14) "Электромагниттiк индукция". Ампер күшінің жұмысы; магнит ағыны; электромагниттiк индукция құбылысы; электромагниттiк индукция заңы; Ленц ережесі; өздік индукция; индуктивтілік; магнит өрісінің энергиясы; электр қозғалтқыш және тұрақты токтың электр генераторы.
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
31. 11- сыныпқа арналған "Физика" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Механикалық тербелістер". Гармоникалық тербелістердің теңдеулері мен графиктері.
2) Электромагниттік тербелістер". Еркін және еріксіз электромагниттік тербелістер; механикалық тербелістер мен электромагниттік тербелістер арасындағы ұқсастық.
Практикалық жұмыстар: мазмұндық есептерді шығару; электромагниттік тербелістерді компьютерлік модельдеу; тербелмелі контурдың әртүрлі параметрлері үшін электрлік тербелістер кезіндегі кернеудің және ток күшінің, электр және магнит энергиясының уақытқа тәуелділігін компьютерлік модельдеу.
3) "Айнымалы ток". Айнымалы ток генераторы; еріксіз электромагниттік тербелістер; айнымалы ток; айнымалы ток тізбегінде активті және реактивті кедергі; активті және реактивті кедергілерден тұратын айнымалы токтың тізбектелген электр тізбегі үшін Ом заңы; айнымалы ток тізбегіндегі қуат; электр тізбегіндегі кернеу резонансы; Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
4) "Толқындық қозғалыс". Серпімді механикалық толқындар; бойлық және тұрғын толқындардың теңдеуі; механикалық толқындардың таралуы; механикалық толқындардың интерференциясы; Гюйгенс принципі; механикалық толқындардың дифракциясы;
№ 1 Зертханалық жұмыс: Ауадағы дыбыстың жылдамдығын анықтау.
"Электромагниттік толқындар".
5) Электромагниттік толқындардың жұтылуы мен шығарылу; радиобайланыс; детекторлы радиоқабылдағыш; аналогты-сандық түрлендірулер; байланыс арналары; байланыс құралдары;
Практикалық жұмыстар: эксперименттік есептерді шығару; электромагниттiк толқындарды компьютерлік модельдеу және олардың қасиеттерін зерделеу.
6) "Толқындық оптика". Жарықтың электромагниттік табиғаты; жарықтың жылдамдығы; жарықтың дисперсиясы; жарықтың интерференциясы; жарықтың дифракциясы; дифракциялық торлар; жарықтың поляризациясы;
№ 2 Зертханалық жұмыс: жарықтың интерференциясын, дифракциясын және поляризациясын бақылау;
7) "Геометриялық оптика". Гюйгенс принципі; жарықтың шағылу заңы; жазық және сфералық айналар; жарықтың сыну заңы; толық ішкі шағылу; линзалар жүйесінде кескін салу; жұқа линза формуласы; оптикалық құралдар;
№ 3 Зертханалық жұмыс: шынының сыну көрсеткішін анықтау;
Практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару; ойыс айнаға түскен және шағылған стандартты сәулелердің жүрісі; жинағыш және шашыратқыш линзадағы негізгі сәулелердің жүрісі; көз бен фотоаппараттың оптикалық жүйелерін салыстыру.
8) "Салыстырмалы теорияның элементтері".
Салыстырмалы теорияның постулаттары; Лоренц түрлендірулері; энергия; релятивистік динамикадағы импульс және масса; материалдық дене үшін энергия мен массаның байланыс заңы;
9) "Атомдық және кванттық физика".
Сәулеленудің түрлері; спектрлер; спектрлік құралдар; спектрлік анализ; инфракызыл және ультракүлгін сәулелену; рентген сәулелері; жылулық сәулелену; Стефан –Больцман және Винн заңдары; ультракүлгін апаты; Планк формуласы; фотондар; фотоэффект; электромагниттік сәулелену шкаласы фотоэффектіні қолдану; жарық қысымы; жарықтың химиялық әсері; рентгендік сәулелену; жарықтың корпускулярлық-толқындық табиғатының біртұтастығы; альфа бөлшектің шашырауы бойынша Резерфорд тәжірибесі; Бор постулаттары; Франк және Герц тәжірибелері; сызықты емес оптика туралы түсінік; лазерлер; бөлшектің толқындық қасиеттері; Бор теориясының қиыншылығы; де Бройль толқындары;
№ 4 Зертханалық жұмыс: сәулеленудің тұтас және сызықтық спектрлерін бақылау;
10) "Атом ядросның физикасы". Табиғи радиоактивтілік; радиоактивті ыдырау заңы; атомдық ядро; ядроның нуклондық моделі; изотоптар; ядродағы нуклондардың байланыс энергиясы; ядролық реакциялар; жасанды радиоактивтілік; ауыр ядролардық бөлінуі; тізбекті ядролық реакция; сындық масса; радиоактивті сәулелердің биологиялық әсері; радиациядан қорғану; ядролық реактор; ядролық энергетика; термоядролық реакциялар;
№ 5 Зертханалық жұмыс: дайын сурет бойынша зарядталған бөлшектердің тректерін оқып үйрену;
11) "Нанотехнология және наноматериалдар".
Нанотехнологияның негізгі жетістіктері, өзекті мәселелер және даму кезеңдері; наноматериалдар.
12) "Космология".
Жұлдыздар әлемі; жұлдызға дейінгі қашықтық; айнымалы жұлдыздар; Күн-Жер байланыстары; жұлдыздардың планеталық жүйелері; Жер топтарындағы планеталар және гигант-планеталар; Күн жүйесіндегі кіші денелер; біздің Галактика; басқа Галактикалардың ашылуы; квазарлар; Үлкен жарылыс теориясы; қызыл ығысу және Галактикаға дейінгі қашықтықты анықтау; Әлемнің ұлғаюы; Әлемнің эволюциясының негізгі кезеңдері; әлемнің моделдері; өмір және Әлем туралы ойлар; адамзаттың космостық болашағы және космосты игеру.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі (төмендетілген оқу жүктемесімен)
Бөлімшелер | 10-сынып | 11-сынып |
1.1 Кинематика | 10.1.1.1 - қазіргі заманғы физиканың рөлі туралы пікірін айту және өз пікірін дәлелдеу | |
10.1.1.2 - жүйелік және кездейсоқ қателіктерді ажырата білу | ||
10.1.1.3 - тәуелсіз, тәуелді және тұрақты физикалық шамаларды анықтау | ||
10.1.1.4 - физикалық шамалардың өлшеу дәлдігін ескере отырып, эксперименттік зерттеудің соңғы нәтижесін жазу | ||
10.1.1.5 - жылдамдықтың уақытқа тәуелділігі графигін пайдалана отырып, теңүдемелі қозғалыс кезіндегі орын ауыстыру формуласын қорытып шығару | ||
10.1.1.6 - сандық және графиктік есептерді шығаруда кинематика теңдеулерін қолдану | ||
10.1.1.7- инварианты және салыстырмалы физикалық шамаларды ажырату | ||
10.1.1.8 - жылдамдықтарды қосу мен орын ауыстыруды қосудың классикалық заңын есеп шығаруда қолдану | ||
10.1.1.9 - қисықсызықты қозғалыс кезіндегі траекторияның қисықтық радиусын, дененің тангенциалды, центрге тартқыш және толық үдеуін анықтау | ||
10.1.1.10 - көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы кезіндегі кинематикалық шамаларын анықтау | ||
1.2 Динамика | 10.1.2.1 - бірнеше күштің әрекетінен болатын дененің қозғалысына есеп шығарудың алгоритмдерін құру | |
10.1.2.2 - инертті масса мен гравитациялық массаның физикалық мағынасын түсіндіру | ||
10.1.2.3 - материалдық нүктенің гравитациялық өріс кернеулігі мен потенциалының қашықтыққа тәуелділік графигін түсіндіру | ||
10.1.2.4 - бүкіл әлемдік тартылыс заңын есептер шығаруда қолдану | ||
10.1.2.5 - материалдық дененің инерция моментін есептеу үшін Штейнер теоремасын қолдану | ||
10.1.2.6 - есептерді шешу кезінде айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуін оның әртүрлі формаларында қолдану | ||
10.1.2.7 - айналмалы және ілгерілемелі қозғалысты сипаттайтын физикалық шамалардың арасындағы сәйкестікті жүргізу | ||
1.3 Статика | 10.1.3.1 - абсолют қатты дененің және денелер жүйесінің массалар центрін анықтау | |
10.1.3.2 - әртүрлі тепе-теңдікті түсіндіру кезінде себеп-салдар байланысын орнату | ||
10.1.3.3 - күштерді қосудың заңдылығын эксперименттік тексеру және күш шамасын тәжірибелік жолмен анықтау | ||
1.4. Сақталу заңдары | 10.1.4.1 - сақталу заңдарын сандық және эксперименттік есептерді шығаруда қолдану | |
1.5. Сұйықтар мен газдардың механикасы | 10.1.5.1 - сұйықтар мен газдардың ламинарлық және турбуленттік ағыстарын сипаттау | |
10.1.5.2 - үзіліссіздік теңдеуі мен Бернулли теңдеуін эксперименттік, сандық және сапалық есептерді шығаруда қолдану | ||
10.1.5.3 - Торричелли теңдеуін эксперименттік, сандық және сапалық есептерді шығаруда қолдану | ||
10.1.5.4 - эксперименттің нәтижесіне әсер етуші факторларды анықтау және нәтижені жақсартудың жолдарын ұсыну | ||
2.1 Молекулалық кинетикалық теорияның негіздері | 10.2.1.1 - температура мен молекулалардың ілгерілемелі қозғалысының орташа кинетикалық энергиясының байланысын сипаттау | |
10.2.1.2 - идеал газ моделін сипаттау | ||
10.2.1.3- молекулалық кинетикалық теорияның негізгі теңдеуін есептер шығаруда қолдану | ||
2.2 Газ заңдары | 10.2.2.1 - идеал газ күйінің негізгі теңдеуін есептер шығаруда қолдану | |
10.2.2.2 - тұрақты температура кезінде қысымның газ көлеміне тәуелділігін зерттеу (Бойль-Мариотт заңы) | ||
10.2.2.3 - тұрақты қысым кезінде газ көлемінің температураға тәуелділігін зерттеу (Гей-Люссак заңы) | ||
10.2.2.4 - тұрақты көлем кезінде қысымның газ температурасына тәуелділігін зерттеу (Шарль заңы) | ||
10.2.2.5 - газ заңдарын сандық және графиктік есептер шығаруда қолдану | ||
2.3 Термодинамика негіздері | 10.2.3.1 - бір атомды және екі атомды идеал газдың ішкі энергиясының формуласын есептер шығаруда қолдану | |
10.2.3.2 - термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерге және адиабаталық процеске қолдану | ||
10.2.3.3 - идеал жылу қозғалтқышы үшін Карно циклін сипаттау | ||
10.2.3.4 - жылу қозғалтқышының пайдалы әсер коэффициенті формуласын есептерді шығаруда қолдану | ||
2.4 Сұйық және қатты денелер | 10.2.4.1 - гигрометрдің және психрометрдің көмегімен ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау | |
10.2.4.2 - сұйықтың беттiк керiлу коэффициентiн әртүрлі тәсілдермен анықтау | ||
10.2.4.3 - әртүрлі қатты денелер мысалында кристалдық және аморфты денелердің құрылымын ажырату | ||
10.2.4.4 - серпімді деформация кезіндегі Юнг модулін анықтау | ||
3.1 Электростатика | 10.3.1.1 - электр зарядының сақталу заңы мен Кулон заңын есептер шығаруда қолдану | |
10.3.1.2 - суперпозиция принципін электр өрісінің қорытқы кернеулігін анықтау үшін пайдалану | ||
10.3.1.3 - зарядталған жазықтықтың, шардың, сфераның электр өрісінің кернеулігін анықтау | ||
10.3.1.4 - нүктелік зарядтың электр өрісінің потенциалы мен жұмысын есептеу | ||
10.3.1.5 - электростатикалық өрісте күшті және энергетикалық сипаттамаларды байланыстыратын формуланы есептер шығаруда қолдану | ||
10.3.1.6 - гравитациялық және электростатикалық өрістерде күшті және энергетикалық сипаттамаларды салыстыру | ||
10.3.1.7 - диэлектриктердегі поляризация құбылысы мен өткізгіштердегі электростатикалық индукция құбылысына салыстырмалы талдау жасау | ||
10.3.1.8 - конденсатор сыйымдылығының оның параметрлеріне тәуелділігін зерттеу | ||
10.3.1.9 - конденсаторларды тізбектей және параллель жалғау формулаларын есеп шығаруда | ||
10.3.1.10 - электр өрісінің энергиясын есептеу; | ||
3.2 Тұрақты ток | 10.3.2.1 - аралас жалғанған өткізгіштерден тұратын тізбек бөлігі үшін Ом заңын қолдану | |
10.3.2.2 - өткізгіштерді аралас жалғауды зерттеу | ||
10.3.2.3 - элерктр қозғаушы күші мен кернеу көзінің әртүрлі жұмыс режиминдегі (жұмыстық, бос жүріс, қысқа тұйықталу) байланысын зерттеу | ||
10.3.2.4 - толық тізбек үшін Ом заңын қолдану | ||
10.3.2.5 - эксперимент арқылы ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісін анықтау | ||
10.3.2.6 - электр тогының жұмысы, қуаты және ток көзінің пайдалы әсер коэффициентінің формулаларын есептер шығаруда қолдану | ||
3.3 Әртүрлі ортадағы электр тогы | 10.3.3.1 - металдардағы электр тогын сипаттау және кедергінің температураға тәуелділігін талдау | |
10.3.3.2 - жоғары температурада асқын өткізгішті материалдарды алудың келешегін талқылау | ||
10.3.3.3-жартылай өткізгіштердегі электр тогын сипаттау және жартылай өткізгіш құралдарын қолдану принципін түсіндіру | ||
10.3.3.4-шамның қылсымының, резистордың және жартылай өткізгіш диодтың вольт-амперлік сипаттамасын зерттеу | ||
10.3.3.5 - электролиттердегі электр тогын сипаттау және электролиз заңын есептер шығаруда қолдану | ||
10.3.3.6 - газдардағы және вакуумдағы электр тогын сипаттау | ||
3.4 Магнит өрісі | 10.3.4.1 - магнит индукция векторының физикалық мағынасын заманауи техниканың жетістіктері мен есептер шығару арқылы түсіндіру | |
10.3.4.2 - электр өлшеуіш құралдардың, электр қозғалтқыштың жұмыс істеу принципін түсіндіру | ||
10.3.4.3 - токомак, циклотрон, андронды коллайдер, магниттік тордың жұмыс істеу принципін талдау және поляр шұғыласының табиғатын түсіндіру | ||
10.3.4.4 - зарядталған бөлшектердің қозғалысына магнит өрісінің әсерін зерттеу | ||
10.3.4.5 - заттың магниттік қасиеттері бойынша топтастыру және олардың қолдану аймағын анықтау | ||
10.3.4.6 - магниттік материалдарды (неодим магниттер, датчиктер, сейсмометрлер, металл іздегіш) заманауи қолдану аймағын және олардың қолдану үрдісін талқылау | ||
3.5 Электромагниттік индукция |
10.3.5.1 - электромагниттік құралдардың | |
10.3.5.2 - электромагниттік индукция заңын есептер шығаруда қолдану | ||
10.3.5.3 - механикалық және магнит өрісінің энергиялары арасындағы сәйкестікті жүргізу | ||
10.3.5.4 - қолданыстағы электрқозғалтқыштың моделін зерттеу және Фарадей заңы мен Ленц ережесін қолданып алынған нәтижелерді пайдалана отырып дәлелді түрде түсіндіру | ||
4.1 Механикалық тербелістер | 11.4.1.1 - экперименттік, аналитикалық және графиктік тәсілмен гармоникалық тербелісті (х(t), v(t), a(t)) зерттеу | |
4.2 Электромагниттік тербелістер | 11.4.2.1 - еркін және еріксіз тербелістердің пайда болу шарттарын сипаттау | |
11.4.2.2 - механикалық тербелістер мен электромагниттік тербелістерді сәйкестендіру | ||
11.4.2.3 - компьютерлік моделдеу арқылы заряд пен ток күшінің уақытқа тәуелді графиктерін зерттеу | ||
4.3 Айнымалы ток | 11.4.3.1 - генератор моделін қолданып, айнымалы ток генераторының жұмыс істеу принципін зерттеу | |
11.4.3.2 - физикалық шамаларды (период, жиілік, кернеу, ток күші мен элерктр қозғаушы күшінің максималды және әсерлік мәндері) қолданып, айнымалы токты сипаттау | ||
11.4.3.3 - синусоидалы айнымалы ток немесе кернеуді гармоникалық функция түрінде көрсете алу | ||
114.3.4 - айнымалы ток тізбегінде тек активті жүктеме кезінде(резистор) фаза ығысуын сипаттау | ||
11.4.3.5 - айнымалы ток тізбегінде реактивті жүктемелер кезінде (катушка, конденсатор) фаза ығысуын сипаттау | ||
11.4.3.6 - R, L, C -дан тұратын айнымалы токтың тізбектелген электр тізбегін есептеу | ||
11.4.3.7 - айнымалы токтың активті және реактивті қуат ұғымының физикалық мағынасын түсіндіру | ||
11.4.3.8 - векторлық диаграмма салу арқылы қуат коэффициентін анықтау | ||
11.4.3.9 - резонанс шартын түсіндіру және оның қолданылуына мысал келтіру; | ||
11.4.3.10 - резонанстық жиілікті есептеу | ||
11.4.3.11 - трансформатордың жұмыс істеу принципін талдау | ||
11.4.3.12 - электр энергиясын тасымалдау үшін жоғары кернеудегі айнымалы токтың экономикалық артықшылықтарын түсіндіру | ||
11.4.3.14 - Қазақстандағы электр энергиясы көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау | ||
5.1 Толқындық қозғалыс | 11.5.1.1 - ауадағы тұрғын дыбыс толқындарының пайда болуын зерттеу | |
11.5.1.2 - графикалық әдісті қолданып түйіндер мен шоғырларды анықтау және тұрғын толқындардың пайда болуын түсіндіру | ||
11.5.1.3 - судың бетінде екі көзде пайда болған интерференцияны зерттеу | ||
5.2 Электромагниттік толқындар | 11.5.2.1 - электромагниттік толқындардың пайда болу шарттарын түсіндіру және олардың қасиеттерін сипаттау | |
11.5.2.2 - жоғары жиілікті электромагниттік тербелістердің модуляциясы мен детекторлауды сипаттау | ||
11.5.2.3 - амплитудалық және жиіліктік модуляцияны ажырату | ||
11.5.2.4 - детекторлы радиоқабылдағыштың жұмыс істеу принципін түсіндіру | ||
11.5.2.5 - аналогтықпен салыстырғанда сандық форматтағы сигналды берудің артықшылықтарын түсіндіру | ||
11.5.2.6 - байланыс құралдарын жүйелеу және оларды жетілдірудің жолдарын ұсыну | ||
6.1 Толқындық оптика | 11.6.1.1 жарық жылдамдығын анықтаудың зертханалық және астрономиялық әдістерін түсіндіру | |
11.6.1.2 - призма арқылы өткен кездегі ақ жарықтың жіктелуін түсіндіру | ||
11.6.1.3 - механикалық және жарық толқындарының интерференциялық көріністеріне салыстырмалы талдау жүргізу | ||
11.6.1.4 - жұқа пленкаға түскен және шағылған жарықтардан пайда болған интерференциялық максимумдар мен минимумдарды бақылау шарттарын анықтау | ||
11.6.1.5 - Френель теориясын қолданып, қылдан, саңылаулардан, дөңгелек саңылаудан пайда болған дифракциялық көріністерді түсіндіру | ||
11.6.1.7 - жарықтың интерференция, дифракция және поляризация құбылысын талдай отырып, эксперимент арқылы жарықтың электромагниттік табиғатын дәлелдеу | ||
6.2 Геометриялық оптика | 11.6.2.1 - Гюйгенс принципінің көмегімен жарықтың шағылу заңын түсіндіру | |
11.6.2.2 - сфералық айнадағы сәуленің жолын салу және сфералық айнаның формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
11.6.2.3 - Гюйгенс принципінің көмегімен жарықтың сыну заңын түсіндіру | ||
11.6.2.4 - жарық сигналдарын тасымалдауда оптоталшықты технологияның артықшылығын түсіндіру | ||
11.6.2.5 - шынының сыну көрсеткішін эксперименттік жолмен анықтау және экспериментті жақсартудың жолдарын ұсыну | ||
11.6.2.6 - линзалар жүйесінде сәулелердің жолын салу; | ||
11.6.2.7 - телескоп, микроскоп және лупадағы сәуленің жолын салу және түсіндіру | ||
7.1 Салыстырмалы теорияның элементтері | 11.7.1.1 - Галилейдің салыстырмалы принципі мен Эйнштейннің салыстырмалы принципін сәйкестендіру | |
11.7.1.2 - Эйнштейн постулаттары мен Лоренц түрлендірулерін есептер шығаруда қолдана отырып, релятивистік эффектіні түсіндіру | ||
11.7.1.3 - зарядталған бөлшектердің үдеткіштерінің жұмыс істеу принципін, оларда орын алатын релятивистік эффектіні ескере отырып түсіндіру | ||
8.1 Атомдық және кванттық физика | 11.8.1.1 - сәулеленудің көздері мен түрлерін топтастыру | |
11.8.1.2 - электромагниттік сәулелену, олардың табиғатта пайда болуы мен затпен өзара әрекеттесуін ажырату | ||
11.8.1.3 - Стефан-Больцман, Винн заңдарын және Планк формуласын ультракүлгін апаттын негіздеу және абсолют қара дененің жылулық сәулеленуін сипаттау үшін қолдану | ||
11.8.1.4 - фотоэффектінің табиғатын түсіндіру және оны қолдануға мысалдар келтіру | ||
11.8.1.5 - фотоэффектінің заңдары мен Эйнштейн теңдеуін есеп шығаруда қолдану | ||
11.8.1.6 - жарықтың кванттық теориясы негізінде жарық қысымының табиғатын түсіндіру | ||
11.8.1.7 - фотосинтез және фотография үдерісін мысалға келтіре отырып, жарықтың химиялық әсерін сипаттау | ||
11.8.1.8 - компьютерлік және магниттік-резонанстық томографияны салыстыру | ||
11.8.1.9 - электромагнитік сәулеленудің корпускулярлық-толқындық табиғатынын дәлелдейтін мысалдар келтіру | ||
11.8.1.10 - атомның планетарлық моделін альфа бөлшектің ыдырауы бойынша Резерфорд тәжірибесіне сүйене отырып негіздеу | ||
11.8.1.11 - бор постулаттарына сүйеніп атомның орнықты күйінің шартын түсіндіру | ||
11.8.1.12 - сутегі атомының энергетикалық құрылымына сүйене отырып, сызықтық спектрдің табиғатын түсіндіру | ||
11.8.1.13 - лазер құрылғысын және әсер ету принципін түсіндіру | ||
11.8.1.14 - голографияның даму кезеңдерін талқылау | ||
11.8.1.15 - элементар бөлшектердің толқындық табиғатының пайда болуы мен практикада қолданылуына мысалдар келтіру | ||
11.8.1.16 - де Бройль толқын ұзындығының формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
8.2 Атом ядросының физикасы | 11.8.2.1 - радиоактивті ыдырау заңы негізінде ядролық қалдықтармен аймақтың зақымдануының ұзаққа созылу себептерін түсіндіру | |
11.8.2.2 - радиоактивті ыдыраудың формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
11.8.2.3 - атомдық ядроның байланыс энергиясын есептеу және меншікті байланыс энергиясының ядроның массалық санына тәуелділігін түсіндіру | ||
11.8.2.4 - ядролық реакцияны жазу кезінде массалық және зарядтық санның сақталу заңын қолдану | ||
11.8.2.5 - ядролық синтездің және табиғи радиоактивтіліктің табиғатын түсіну | ||
11.8.2.6 - магнит өрісіндегі зарядталған бөлшектердің қозғалыс сипатын түсіндіру | ||
11.8.2.7 - a, b және g сәулелерінің табиғатын, қасиеттерін және биологиялық әсерін түсіндіру | ||
11.8.2.8 - ядролық реакторлардың құрылысы мен жұмыс істеу принципін сипаттау | ||
11.8.2.9 - ядролық энергетиканың даму кезеңдерін талқылау | ||
9.1 Нанотехнология және наноматериалдар | 11.9.1.1 - наноматериалдардың физикалық қасиеттерін және оларды алудың жолдарын түсіндіру | |
11.9.2.2 - нанотехнологияның қолданылуын талқылау | ||
10.1 Космология | 11.10.1.1 - жұлдыздардың басты спектрлік класын сипаттау | |
11.10.1.2 - көрінерлік жұлдыздық шама және абсолют жұлдыздық шама ұғымдарын ажырату | ||
11.10.1.3 - көрінерлік және абсолют жұлдыздық шаманы анықтау үшін формулаларды қолдану | ||
11.10.1.4 - Жұлдыздар эволюциясын түсіндіру үшін Герцшпрунг-Рассель диаграммасын қолдану | ||
11.10.1.5 - қара құрдымдар, нейтронды жұлдыздар және аса жаңа жұлдыздардың қасиеттерін сипаттау | ||
11.10.1.6 - ара қашықтықты анықтау үшін, "қарапайым май шамдар" әдісін пайдалануды сипаттау | ||
11.10.1.7 - Әлемнің жеделдеуi мен қара энергия туралы пікірталасты талқылау | ||
11.10.1.8 - Хаббл заңын қолданып, Әлемнің жасын бағалай алу | ||
11.10.1.9 - микротолқынды фондық сәулелену туралы ақпаратты қолданып, Үлкен Жарылыс теориясын түсіндіру |
32. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
33. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Физика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі қосымшада берілген Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Физика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар(төмендетілген оқу жүктемесімен)
10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқу мақсаттары | ||
1-тоқсан | ||||
Кинематика | Қазіргі заманғы физиканың рөлі | 10.1.1.1 -қазіргі заманғы физиканың рөлі туралы пікір айту және өз пікірін дәлелдеу | ||
Физикалық шамалардың қателіктері. Өлшеулер нәтижесін өңдеу. |
10.1.1.2 - жүйелік және кездейсоқ қателіктерді ажырата білу; | |||
Теңүдемелі қозғалыс кинематикасының негізгі теңдеулері мен ұғымдары |
10.1.1.5 - жылдамдықтың уақытқа тәуелділігі графигін пайдалана отырып, теңүдемелі қозғалыс кезіндегі орын ауыстыру формуласын қорытып шығару; | |||
Инвариантты және салыстырмалы физикалық шамалар. |
10.1.1.7 - инварианты және салыстырмалы физикалық шамаларды ажырату; | |||
Қисық сызықты қозғалыс кинематикасы | 10.1.1.9 - қисықсызықты қозғалыс кезіндегі траекторияның қисықтық радиусын, дененің тангенциалды, центрге тартқыш және толық үдеуін анықтау; | |||
Көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы. | 10.1.1.10 - көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы кезіндегі кинематикалық шамаларын анықтау; | |||
Динамика | Күштер. Күштерді қосу. Ньютон заңдары | 10.1.2.1 - бірнеше күштің әрекетінен болатын дененің қозғалысына есеп шығарудың алгоритмдерін құру | ||
Бүкіл әлемдік тартылыс заңы |
10.1.2.2 - инертті масса мен гравитациялық массаның физикалық мағынасын түсіндіру; | |||
Абсолют қатты дененің инерция моменті | 10.1.2.5 - материалдық дененің инерция моментін есептеу үшін Штейнер теоремасын қолдану | |||
Импульс моменті. Импульс моментінің сақталу заңы және оның кеңістік қасиеттерімен байланысы. |
10.1.2.6 - есептерді шешу кезінде айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуін оның әртүрлі формаларында қолдану; | |||
Статика | Массалар центрі. | 10.1.3.1 - абсолют қатты дененің және денелер жүйесінің массалар центрін анықтау | ||
Тепе-теңдік түрлері. | 10.1.3.2 - әртүрлі тепе-теңдікті түсіндіру кезінде себеп-салдар байланысын орнату | |||
№ 2 Зертханалық жұмыс | 10.1.3.3 - күштерді қосудың заңдылығын эксперименттік тексеру және күш шамасын тәжірибелік жолмен анықтау | |||
Сақталу заңдары | Механикадағы импульс пен энергияның сақталу заңдары және олардың кеңістік пен уақыттың қасиеттерімен байланысы. | 10.1.4.1 - сақталу заңдарын сандық және эксперименттік есептерді шығаруда қолдану | ||
Сұйықтар мен газдардың механикасы | Гидродинамика. Сұйықтар мен газдардың ламинарлық және турбуленнтік ағыстары | 10.1.5.1 - сұйықтар мен газдардың ламинарлық және турбуленттік ағыстарын сипаттау | ||
Үзіліссіздік теңдеуі. Бернулли теңдеуі. Көтергіш күш | 10.1.5.2 - үзіліссіздік теңдеуі мен Бернулли теңдеуін эксперименттік, сандық және сапалық есептерді шығаруда қолдану | |||
Тұтқыр сұйықтың қозғалысы. Стокс формуласы. Денелерді қапталдай ағу | 10.1.5.3 - Торричелли теңдеуін эксперименттік, сандық және сапалық есептерді шығаруда қолдану | |||
№ 3 Зертханалық жұмыс | 10.1.5.4 - эксперименттің нәтижесіне әсер етуші факторларды анықтау және нәтижені жақсартудың жолдарын ұсыну | |||
2-тоқсан | ||||
Молекулалық- кинетикалық теория негiздерi |
Газдардың молекулалық кинетикалық теориясының негiзгi қағидалары және оның тәжiрибелiк дәлелдемелерi. | 10.2.1.1 - температура мен молекулалардың ілгерілемелі қозғалысының орташа кинетикалық энергиясының байланысын сипаттау | ||
Идеал газ. Газдардың молекулалық-кинетикалық теориясының негiзгi теңдеуi |
10.2.1.2 - идеал газ моделін сипаттау; | |||
Газ заңдары | Идеал газ күйінің теңдеуі | 10.2.2.1 - идеал газ күйінің негізгі теңдеуін есептер шығаруда қолдану; | ||
Изопроцестер. Изопроцесстер графиктері. |
10.2.2.2 - тұрақты температура кезінде қысымның газ көлеміне тәуелділігін зерттеу (Бойль-Мариотт заңы); | |||
Термодинамика негiздерi | Идеал газдың ішкі энергиясы. Термодинамикалық жұмыс. Жылу мөлшері, жылусыйымдылық | 10.2.3.1 - бір атомды және екі атомды идеал газдың ішкі энергиясының формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
Термодинамиканың бiрiншi заңы. Термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерге қолдану. Адиабаталық процесс, Пуассон теңдеуі | 10.2.3.2 - термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерге және адиабаталық процеске қолдану | |||
Қайтымды және қайтымсыз процестер. Энтропия. Термодинамиканың екiншi заңы. |
10.2.3.3 - идеал жылу қозғалтқышы үшін Карно циклін сипаттау; | |||
Сұйық және қатты денелер |
Қаныққан және қанықпаған бу. Ауаның ылғалдылығы. | 10.2.4.1 - гигрометрдің және психрометрдің көмегімен ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау | ||
Сұйықтың беткi қабатының қасиеттерi. Жұғу, қылтүтіктік құбылыстар | 10.2.4.2 - сұйықтың беттiк керiлу коэффициентiн әртүрлі тәсілдермен анықтау | |||
Кристалл және аморф денелер. |
10.2.4.3 - әртүрлі қатты денелер мысалында кристалдық және аморфты денелердің құрылымын ажырату; | |||
3-тоқсан | ||||
Электростатика | Электр заряды. Зарядтың беттік және көлемдік тығыздығы. Зарядтың сақталу заңы. Кулон заңы | 10.3.1.1 - электр зарядының сақталу заңы мен Кулон заңын есептер шығаруда қолдану | ||
Электр өрісі. Біртекті және біртекті емес электр өрісі. Электр өрісінің кернеулігі. Электр өрісінің суперпозиция принципі | 10.3.1.2 - суперпозиция принципін электр өрісінің қорытқы кернеулігін анықтау үшін пайдалану | |||
Электр өрісінің кернеулік векторының ағыны. | 10.3.1.3-зарядталған жазықтықтың, шардың, сфераның электр өрісінің кернеулігін анықтау | |||
Зарядтың орын ауыстыруы кезіндегі электр өрісінің жұмысы. | 10.3.1.4 - нүктелік зарядтың электр өрісінің потенциалы мен жұмысын есептеу | |||
Эквипотенциал беттер. Біртекті электр өрісі үшін кернеулік пен потенциалдар айырымы арасындағы байланыс |
10.3.1.5 - электростатикалық өрісте күшті және энергетикалық сипаттамаларды байланыстыратын формуланы есептер шығаруда қолдану; | |||
Электр өрісіндегі өткізгіштер мен диэлектриктер | 10.3.1.7 - диэлектриктердегі поляризация құбылысы мен өткізгіштердегі электростатикалық индукция құбылысына салыстырмалы талдау жасау | |||
Электрсыйымдылығы. Конденсаторлар. Конденсаторларды жалғау |
10.3.1.8 - конденсатор сыйымдылығының оның параметрлеріне тәуелділігін зерттеу; | |||
Электр өрісінің энергиясы; | 10.3.1.10 - электр өрісінің энергиясын есептеу | |||
Тұрақты ток | Электр тогы. Тізбек бөлігіне арналған Ом заңы. Өткізгіштерді аралас жалғау | 10.3.2.1 - аралас жалғанған өткізгіштерден тұратын тізбек бөлігі үшін Ом заңын қолдану | ||
№ 4 Зертханалық жұмыс | 10.3.2.2 - өткізгіштерді аралас жалғауды зерттеу | |||
Ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісі | 10.3.2.3 - элерктр қозғаушы күші мен кернеу көзінің әртүрлі жұмыс режиминдегі (жұмыстық, бос жүріс, қысқа тұйықталу) байланысын зерттеу | |||
Толық тізбек үшін Ом заңы; | 10.3.2.4 - толық тізбек үшін Ом заңын қолдану | |||
№ 5 Зертханалық жұмыс | 10.3.2.5 - эксперимент арқылы ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісін анықтау | |||
10.3.2.7 - электр тогының жұмысы, қуаты және ток көзінің пайдалы әсер коэффициентінің формулаларын есептер шығаруда қолдану | ||||
Әртүрлі ортадағы |
Металдардағы электр тогы. |
10.3.3.1 - металдардағы электр тогын сипаттау және кедергінің температураға тәуелділігін талдау; | ||
Жартылай өткiзгiштердегi электр тогы. Жартылай өткізгішті құралдар | 10.3.3.3 - жартылай өткізгіштердегі электр тогын сипаттау және жартылай өткізгіш құралдарын қолдану принципін түсіндіру | |||
№ 6 Зертханалық жұмыс | 10.3.3.4 - шамның қылсымының, резистордың және жартылай өткізгіш диодтың вольт-амперлік сипаттамасын зерттеу | |||
Электролит ерiтiндiлерiндегi және балқыламалардағы электр тогы. Электролиз заңы | 10.3.3.5 - электролиттердегі электр тогын сипаттау және электролиз заңын есептер шығаруда қолдану | |||
Газдардағы электр тогы. Вакуумдегi электр тогы. | 10.3.3.6 - газдардағы және вакуумдағы электр тогын сипаттау; | |||
4-тоқсан | ||||
Магнит өрiсi |
Магнит өрісі. Тогы бар өткізгіштің өзара әрекеттесуі. Ампер тәжірибелері | 10.3.4.1 - магнит индукция векторының физикалық мағынасын заманауи техниканың жетістіктері мен есептер шығару арқылы түсіндіру; | ||
Ампер күші, сол қолы ережесі; | 10.3.4.2 - электр өлшеуіш құралдардың, электр қозғалтқыштың жұмыс істеу принципін түсіндіру; | |||
Лоренц күші. Магнит өрісіндегі зарядталған бөлшектердің қозғалысы |
10.3.4.3 - токомак, циклотрон, андронды коллайдер, магниттік тордың жұмыс істеу принципін талдау және поляр шұғыласының табиғатын түсіндіру; | |||
Заттың магниттік қасиеттері. Кюри температуры |
10.3.4.5 - заттың магниттік қасиеттері бойынша топтастыру және олардың қолдану аймағын анықтау; | |||
Электромагниттiк |
Ампер күшінің жұмысы. Магнит ағыны. | 10.3.5.1 - Электромагниттік құралдардың (электромагниттік реле, генератор, трансформатор) жұмыс істеу принципін зерттеу | ||
Электромагниттiк индукция заңы. Ленц ережесі. | 10.3.5.2 - электромагниттік индукция заңын есептер шығаруда қолдану | |||
Магнит өрісінің энергиясы | 10.3.5.3 - механикалық және магнит өрісінің энергиялары арасындағы сәйкестікті жүргізу | |||
Электр қозғалтқыш және тұрақты токтың электр генераторы | 10.3.5.4 - қолданыстағы электрқозғалтқыштың моделін зерттеу және Фарадей заңы мен Ленц ережесін қолданып алынған нәтижелерді пайдалана отырып дәлелді түрде түсіндіру | |||
Физикалық практикум | ||||
2) 11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Механикалық тербелістер | Гармоникалық тербелістердің теңдеулері мен графиктері | 11.4.1.1 - экперименттік, аналитикалық және графиктік тәсілмен гармоникалық тербелісті (х(t), v(t), a(t)) зерттеу |
Электромагниттік тербелістер |
Еркін және еріксіз электромагниттік тербелістер |
11.4.2.1 - еркін және еріксіз тербелістердің пайда болу шарттарын сипаттау |
| Айнымалы ток генераторы | 11.4.3.1 - генератор моделін қолданып, айнымалы ток генераторының жұмыс істеу принципін зерттеу |
Еріксіз электромагниттік тербелістер. Айнымалы ток |
11.4.3.2 - физикалық шамаларды (период, жиілік, кернеу, ток күші мен элерктр қозғаушы күшінің максималды және әсерлік мәндері) қолданып, айнымалы токты сипаттау; | |
Айнымалы ток тізбегінде активті және реактивті кедергі |
11.4.3.4 - айнымалы ток тізбегінде тек активті жүктеме кезінде(резистор) фаза ығысуын сипаттау; | |
Активті және реактивті кедергілерден тұратын айнымалы токтың тізбектелген электр тізбегі үшін Ом заңы | 11.4.3.6 - R, L, C -дан тұратын айнымалы токтың тізбектелген электр тізбегін есептеу | |
Айнымалы ток тізбегіндегі қуат |
11.4.3.7 - айнымалы токтың активті және реактивті қуат ұғымының физикалық мағынасын түсіндіру; | |
Электр тізбегіндегі кернеу резонансы |
11.4.3.9 - резонанс шартын түсіндіру және оның қолданылуына мысал келтіру; | |
|
11.4.3.11 - қуат формуласының негізінде трансформатордың жұмыс істеу принципін талдау; | |
Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану | 11.4.3.13 - Қазақстандағы электр энергиясы көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау | |
2-тоқсан | ||
Толқындық қозғалыс |
Серпімді механикалық толқындар. Бойлық және тұрғын толқындардың теңдеуі. |
11.5.1.1 - ауадағы тұрғын дыбыс толқындарының пайда болуын зерттеу; |
Механикалық толқындардың таралуы. Механикалық толқындардың интерференциясы және дифракциясы | 11.5.1.3 – механикалық толқындардың интерференциясы мен дифракциясын мысалдармен түсіндіру | |
Электромагниттік толқындар | Электромагниттік толқындардың жұтылуы мен шығарылуы | 11.5.2.1 - электромагниттік толқындардың пайда болу шарттарын түсіндіру және олардың қасиеттерін сипаттау |
Радиобайланыс. Детекторлы радиоқабылдағыш |
11.5.2.2 - жоғары жиілікті электромагниттік тербелістердің модуляциясы мен детекторлауды сипаттау; | |
Аналогты-сандық түрлендірулер. Байланыс арналары | 11.5.2.5 - аналогтықпен салыстырғанда сандық форматтағы сигналды берудің артықшылықтарын түсіндіру | |
Байланыс құралдары | 11.5.2.6 - байланыс құралдарын жүйелеу және оларды жетілдірудің жолдарын ұсыну | |
Толқындық оптика | Жарықтың электромагниттік табиғаты. Жарықтың жылдамдығы | 11.6.1.1 - жарық жылдамдығын анықтаудың зертханалық және астрономиялық әдістерін түсіндіру |
Жарықтың дисперсиясы. |
11.6.1.2 - призма арқылы өткен кездегі ақ жарықтың жіктелуін түсіндіру; | |
Жарықтың дифракциясы. Дифракциялық торлар | 11.6.1.5 - Френель теориясын қолданып, қылдан, саңылаулардан, дөңгеле саңылаудан пайда болған дифракциялық көріністерді түсіндіру | |
Жарықтың поляризациясы. | 11.6.1.6 - жарықтың интерференция, дифракция және поляризация құбылысын талдай отырып, эксперимент арқылы жарықтың электромагниттік табиғатын дәлелдеу | |
3-тоқсан | ||
Геометриялық оптика | Гюйгенс принципі. Жарықтың шағылу заңы | 11.6.2.1 - Гюйгенс принципінің көмегімен жарықтың шағылу заңын түсіндіру |
Жазық және сфералық айналар | 11.6.2.2 - сфералық айнадағы сәуленің жолын салу және сфералық айнаның формуласын есептер шығаруда қолдану | |
Жарықтың сыну заңы | 11.6.2.3 - Гюйгенс принципінің көмегімен жарықтың сыну заңын түсіндіру | |
Толық ішкі шағылу | 11.6.2.4 - жарық сигналдарын тасымалдауда оптоталшықты технологияның артықшылығын түсіндіру | |
№ 3 Зертханалық жұмыс | 11.6.2.5 - шынының сыну көрсеткішін эксперименттік жолмен анықтау және экспериментті жақсартудың жолдарын ұсыну | |
Линзалар жүйесінде кескін салу. Жұқа линза формуласы. Оптикалық құралдар |
11.6.2.6 - линзалар жүйесінде сәулелердің жолын салу; | |
Салыстырмалы теорияның элементтері |
Салыстырмалы теорияның постулаттары. |
11.7.1.1 - Галилейдің салыстырмалы принципі мен Эйнштейннің салыстырмалы принципін сәйкестендіру; |
Энергия. Релятивистік динамикадағы импульс және масса. Материалдық дене үшін энергия мен массаның байланыс заңы | 11.7.1.3 - зарядталған бөлшектердің үдеткіштерінің жұмыс істеу принципін, оларда орын алатын релятивистік эффектіні ескере отырып түсіндіру | |
Атомдық және кванттық физика |
Сәулеленудің түрлері | 11.8.1.1 - сәулеленудің көздері мен түрлерін топтастыру |
Инфракызыл және ультракүлгін сәулелену. Рентген сәулелері. | 11.8.1.2 - электромагниттік сәулелену, олардың табиғатта пайда болуы мен затпен өзара әрекеттесуін ажырату | |
Жылулық сәулелену. Стефан –Больцман және Винн заңдары. Ультракүлгін апаты. | 11.8.1.3 - - Стефан-Больцман, Винн заңдарын және Планк формуласын ультракүлгін апаттын негіздеу және абсолют қара дененің жылулық сәулеленуін сипаттау үшін қолдану | |
Фотоэффектіні қолдану |
11.8.1.4 - фотоэффектінің табиғатын түсіндіру және оны қолдануға мысалдар келтіру; | |
Жарық қысымы | 11.8.1.6 - жарықтың кванттық теориясы негізінде жарық қысымының табиғатын түсіндіру | |
Жарықтың химиялық әсері | 11.8.1.7 - фотосинтез және фотография үдерісін мысалға келтіре отырып, жарықтың химиялық әсерін сипаттау | |
Рентгендік сәулелену | 11.8.1.8 - компьютерлік және магниттік-резонанстық томографияны салыстыру | |
Жарықтың корпускулярлық-толқындық табиғатының біртұтастығы | 11.8.1.9 - электромагнитік сәулеленудің корпускулярлық-толқындық табиғатынын дәлелдейтін мысалдар келтіру | |
Альфа бөлшектің шашырауы бойынша Резерфорд тәжірибесі. Бор постулаттары. Франк және Герц тәжірибелері |
11.8.1.10 - атомның планетарлық моделін альфа бөлшектің ыдырауы бойынша Резерфорд тәжірибесіне сүйене отырып негіздеу; | |
№ 4 Зертханалық жұмыс | 11.8.1.12- сутегі атомының энергетикалық құрылымына сүйене отырып, сызықтық спектрдің табиғатын түсіндіру; | |
Сызықты емес оптика туралы түсінік. Лазерлер |
11.8.1.13 - лазер құрылғысын және әсер ету принципін түсіндіру; | |
Бөлшектің толқындық қасиеттері. Бор теориясының қиыншылығы. де Бройль толқындары |
11.8.1.15 - элементар бөлшектердің толқындық табиғатының пайда болуы мен практикада қолданылуына мысалдар келтіру; | |
Атом ядросның физикасы | Табиғи радиоактивтілік. Радиоактивті ыдырау заңы |
11.8.2.1 - радиоактивті ыдырау заңы негізінде ядролық қалдықтармен аймақтың зақымдануының ұзаққа созылу себептерін түсіндіру; |
Атомдық ядро. Ядроның нуклондық моделі. Изотоптар. | 11. 8.2.3 - атомдық ядроның байланыс энергиясын есептеу және меншікті байланыс энергиясының ядроның массалық санына тәуелділігін түсіндіру | |
Ядролық реакциялар. Жасанды радиоактивтілік. |
11. 8.2.4 - ядролық реакцияны жазу кезінде массалық және зарядтық санның сақталу заңын қолдану; | |
№ 5 Зертханалық жұмыс | 11. 8.2.6 - магнит өрісіндегі зарядталған бөлшектердің қозғалыс сипатын түсіндіру | |
Радиоактивті сәулелердің биологиялық әсері. Радиациядан қорғану | 11. 8.2.7 - a, b және g сәулелерінің табиғатын, қасиеттерін және биологиялық әсерін түсіндіру | |
Ядролық реактор. Ядролық энергетика. Термоядролық реакциялар |
11. 8.2.8 - ядролық реакторлардың құрылысы мен жұмыс істеу принципін сипаттау; | |
Нанотехнология және наноматериалдар | Нанотехнологияның негізгі жетістіктері, өзекті мәселелер және даму кезеңдері. Наноматериалдар |
11.9.1.1 - наноматериалдардың физикалық қасиеттерін және оларды алудың жолдарын түсіндіру; |
4-тоқсан | ||
Космология |
Жұлдыздар әлемі. Жұлдызға дейінгі қашықтық. |
11.10.1.1 - жұлдыздардың басты спектрлік класын сипаттау; |
Жұлдыздардың планеталық жүйелері. Жер топтарындағы планеталар және гигант- планеталар. Күн жүйесіндегі кіші денелер |
11.10.1.4 - Жұлдыздар эволюциясын түсіндіру үшін Герцшпрунг-Рассель диаграммасын қолдану; | |
Біздің Галактика. Басқа Галактикалардың ашылуы. Квазарлар | 11.10.1.6 - ара қашықтықты анықтау үшін, "қарапайым май шамдар" әдісін пайдалануды сипаттау | |
Үлкен жарылыс теориясы. Қызыл ығысу және Галактикаға дейінгі қашықтықты анықтау. | 11.10.1.7 - Әлемнің жеделдеуi мен қара энергия туралы пікірталасты талқылау; | |
Әлемнің эволюциясының негізгі кезеңдері. Әлемнің моделдері. Өмір және Әлем туралы ойлар |
11.10.1.8 - Хаббл заңын қолданып, Әлемнің жасын бағалай алу; | |
Физикалық практикум | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 113-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Физика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 113-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Физика" оқу бағдарламасының мақсаты - білім алушылардың ғылыми дүиетанымдық негіздерін, әлемнің жаратылыстанымдық-ғылыми бейнесін тұтастай қабылдауын, өмірде маңызды практикалық мәселелерді шешуде табиғат құбылыстарын бақылау, жазу, талдау қабілеттерін қалыптастыру.
3. Мақсатқа сәйкес оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері мынадай болып табылады:
1) білім алушылардың әлемнің заманауи физикалық бейнесінің негізінде жатқан заңдылықтар мен принциптер туралы іргелі білімді, табиғатты танудың ғылыми әдістерді меңгеруіне ықпал ету;
2) білім алушылардың интеллектуалдық, ақпараттық, коммуникативтік және рефлективтік мәдениетін дамытуға, физикалық экспериментті және зерттеу жұмыстарын орындау дағдыларын қалыптастыру;
3) оқу және зерттеу қызметіне жауапкершілікпен қарауға тәрбиелеу;
4) меңгерген дағдыларды табиғат ресурстарын пайдалану мен қоршаған ортаны қорғауда, қоғам мен адам өмірінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуде қолдану.
2-тарау. "Физика" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Физика" оқу пәнінің мазмұыны
4. "Физика" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
6. Оқу пәнінің мазмұны 9 бөлімді қамтиды:
механика;
молекулалық физика;
электр және магнетизм;
тербелістер;
толқындар;
оптика;
кванттық физика;
нанотехнология және наноматериалдар;
космология.
7. "Механика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
кинематика;
динамика;
статика және гидростатика
сақталу заңдары;
гидродинамика.
8. "Молекулалық физика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
молекулалық физика;
газ заңдары;
термодинамика негіздері;
сұйық және қатты денелер.
9. "Электр және магнетизм" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
электростатика;
тұрақты ток;
әртүрлі ортадағы электр тогы.
магнит өрісі;
электромагниттік индукция.
10. "Тербелістер" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
механикалық тербелістер;
электромагниттік тербелістер;
айнымалы ток.
11. "Толқындар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
электромагниттік толқындар.
12. "Оптика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
толқындық оптика;
геометриялық оптика.
13. "Кванттық физика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) атомдық және кванттық физика;
2) атом ядросының физикасы.
14. 10-сыныпқа арналған "Физика" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Кинематика". Дене қозғалысы кинематикасының негізгі теңдеулері мен графиктері; салыстырмалы қозғалыс, қисық сызықты қозғалыс кинематикасы;
2) "Динамика".Күштер; күштерді қосу; Ньютон заңдары; бүкіл әлемдік тартылыс заңы; гравитациялық өрістегі дене қозғалысы;
3) "Статика және гидростатика". Массалар центрі; тепе-теңдік түрлері, қатынас ыдыстар; Паскаль заңы, атмосфералық қысым, Торричелли тәжірибесі.
4) "Сақталу заңдары". Механикадағы импульс және энергияның сақталу заңдары, серпімді және серпімсіз соқтығысулар;
5) "Гидродинамика". Газдар мен сұйықтардың ламинарлық және турбуленттік ағысы, денелердің тұтқыр сұйықтағы қозғалысы;
№ 1 Зертханалық жұмыс: "Тұтқыр сұйықта қозғалатын кішкентай шардың қозғалысын зерттеу";
6) "Молекулалық физика".Молекулалық кинетикалық теориясының негiзгi қағидалары, термодинамикалық параметрлер; кристалл және кристалл емес заттар, қатты денелердің, сұйықтар мен газдардың моделі, молекула-кинетикалық теорияның негізгі теңдеуі;
7) "Газ заңдары". Идеал газ күйінің теңдеуі; изопроцестер; адиабаталық процесс;
8) "Термодинамика негiздерi". Идеал газдың ішкі энергиясы, термодинамикалық жұмыс, жылу мөлшері, жылусыйымдылық, термодинамиканың бірінші заңы, термодинамиканың бірінші заңын әртүрлі процестерге қолдану, адиабаталық процесс, термодинамиканың екінші заңы, жылу қозғалтқыштары;
9) "Сұйық және қатты денелер". Қаныққан және қанықпаған бу, ауаның ылғалдылығы, шық нүктесі, сұйықтың беттік керілуі, жұғу, қылтүтіктік құбылыстар;
10) "Электростатика". Электр заряды, Кулон заңы, электр өрісі, электр өрісінің кернеулігі, біртекті электр өрісіндегі электр өрісінің кернеулігі мен потенциалдар арасындағы байланыс, электрсыйымдылық; конденсаторлар; сыйымдылықтың өлшем бірлігі және электр өрісінің энергиясы;
11) "Тұрақты ток". Электр тогы, ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісі; толық тізбек үшін Ом заңы, электр тогының жұмысы мен қуаты, ток көзінің пайдалы әсер коэффициенті, пайдаланылған энергия құны;
Практикалық жұмыс: "Тұрмыстық құралдардың тұтынатын қуаты мен жұмысын есептеу";
12) "Әртүрлі ортадағы электр тогы". Металдардағы электр тогы; асқын өткізгіштік, жартылай өткiзгiштердегi электр тогы, жартылай өткізгішті құралдар, электролит ерiтiндiлерiндегi электр тогы, электролиз заңы, газдардағы және вакуумдегi электр тогы;
№ 2 Зертханалық жұмыс: "Электролиттердегі электр тогының пайда болуын зерттеу";
13) "Магнит өрісі". Магнит өрісі; тогы бар өткізгіштердің әсері, Ампер тәжірибесі, магнит индукциясының векторы; бұрғы ережесі; Ампер күші; зарядталған бөлшектердің магнит өрісіндегі қозғалысы; заттардың магниттік қасиеттері; жасанды магниттер; соленоид;
14) "Электромагниттiк индукция". Магнит ағыны, электромагниттiк индукция, электромагниттiк индукция заңы; Ленц ережесі; магнит өрісінің энергиясы; электрқозғалтқыш және тұрақты токтың электрогенераторы;
15. 11- сыныпқа арналған "Физика" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Механикалық тербелістер". Гармоникалық тербелістердің теңдеулері мен графиктері;
2) "Электромагниттік тербелістер". Еркін және еріксіз электромагниттік тербелістер; механикалық тербелістер мен электромагниттік тербелістер арасындағы ұқсастық;
3) "Айнымалы ток". Айнымалы ток генераторы; еріксіз электромагниттік тербелістер; айнымалы ток; электр тізбегіндегі кернеу резонансы; Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану;
№ 1 Зертханалық жұмыс: "Трансформатор орамасындағы орам санын анықтау";
4) "Электромагниттік толқындар". Электромагниттік толқындардың жұтылуы мен шығарылуы; радиобайланыс; детекторлы радиоқабылдағыш; аналогты-сандық түрлендірулер; байланыс арналары; байланыс құралдары;
5) "Толқындық оптика". Жарықтың интерференциясы; жарықтың дифракциясы; дифракциялық торлар; жарықтың поляризациясы;
№ 2 Зертханалық жұмыс: "Дифракциялық тордың көмегімен жарықтың толқын ұзындығын анықтау";
№ 3 Зертханалық жұмыс: "Поляризация құбылысын бақылау";
6) "Геометриялық оптика". Геометриялық оптика заңдары, жазық-параллель пластинадан шағылу, толық ішкі шағылу; оптика-талшықты тасымалдаушылар, оптикалық құралдар;
№ 4 Зертханалық жұмыс: "Шынының сыну көрсеткішін анықтау";
7) "Атомдық және кванттық физика". Жарықтың корпускулярлық-толқындық табиғатының біртұтастығы; сәулеленудің түрлері; спектрлер; спектрлік құралдар; спектрлік анализ; инфракызыл және ультракүлгін сәулелену; рентген сәулелері; электромагниттік сәулелену шкаласы; фотоэффект; фотоэффектіні қолдану; жарық қысымы; жарықтың химиялық әсері; лазерлер; голография; фотография; томография;
8) "Атом ядросының физикасы". Табиғи радиоактивтілік; радиоактивті ыдырау заңы; атомдық ядро; ядроның нуклондық моделі; изотоптар; ядродағы нуклондардың байланыс энергиясы; ядролық реакциялар; жасанды радиоактивтілік; ауыр ядролардық бөлінуі; тізбекті ядролық реакция; сындық масса; радиоактивті сәулелердің биологиялық әсері; радиациядан қорғану; ядролық реактор; ядролық энергетика; термоядролық реакциялар;
№ 5 Зертханалық жұмыс: "Жартылай ыырау периодын анықтау";
9) "Нанотехнология және наноматериалдар". Нанотехнологияның негізгі жетістіктері, өзекті мәселелелері және дамуы; наноматериалдар;
10) "Космология". Жұлдыздар әлемі; жұлдызға дейінгі қашықтық; айнымалы жұлдыздар; біздің Галактика; басқа Галактикалардың ашылуы; квазарлар; Үлкен жарылыс теориясы; қызыл ығысу және Галактикаға дейінгі қашықтықты анықтау; қара құрдым; Әлемнің ұлғаюы; Әлемнің эволюциясының негізгі кезеңдері; әлемнің моделдері; өмір және Әлем туралы ойлар; қара материя; нетронды жұлдыздар; аса жаңа жұлдыздар; Герцшпрунг-Рассел диаграммасы.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1.1 Кинематика | 10.1.1.1 - кинематика теңдеулерін қолдану және орын ауыстыру, жылдамдық, үдеудің графиктерін талдай білу | |
10.1.1.2 - жылдамдықтар мен орын ауыстыруды қосудың классикалық заңына күнделікті өмірден мысалдар келтіру | ||
10.1.1.3 - қисықсызықты қозғалысты сипаттайтын шамаларды анықтау | ||
1.2 Динамика | 10.1.2.1 - Ньютон заңдарын түсіну және теңәрекетті күшті табу | |
10.1.2.2 - бүкіл әлемдік тартылыс заңын түсіну және ғарыш аппаратының қозғалысын сипаттау | ||
10.1.2.3 - көкжиекке бұрыш жасай және вертикаль лақтырылған дененің қозғалысы кезіндегі физикалық шамалардың өзгерісін сипаттау | ||
1.3 Статика және гидростатика | 10.1.3.1 - абсолют қатты дененің және денелер жүйесінің массалар центрін анықтау | |
10.1.3.2- Паскаль заңын сипаттау және оның қолданылуы | ||
10.1.3.3- гидростатикалық қысым терминін түсіндіру | ||
1.4. Сақталу заңдары | 10.1.4.1 - сақталу заңдарын түсіндіру | |
1.5 Гидродинамика | 10.1.5.1 - сұйықтар мен газдардың ағыстарын сипаттау | |
10.1.5.2 - тәуелсіз, тәуелді және тұрақты физикалық шамаларды анықтау және физикалық шамалардың өлшеу дәлдігін ескереру | ||
10.1.5.3 - эксперименттің нәтижесіне әсер етуші факторларды анықтау және нәтижені жақсартудың жолдарын ұсыну | ||
2.1 Молекулалық кинетикалық теорияның негіздері | 10.2.1.1 - молекулалық кинетикалық теорияның негізгі қағидалары мен идеал газды сипаттау | |
10.2.1.2 -қатты дененің, сұйықтың, газдың модельдерін молекулалық кинетикалық теорияның негізінде сипаттау | ||
10.2.1.3-кристалл және кристалл емес қатты заттардың құрылысын ажырату | ||
2.2 Газ заңдары | 10.2.2.1 - идеал газ күйінің негізгі теңдеуін қолдану және газдардың процестерінің графиктерін ажырату | |
2.3Термодинамика негіздері | 10.2.3.1 - термодинамиканың бірінші және екінші заңының мағынасын түсіндіру | |
10.2.3.2 - жылу қозғалтқышының жұмыс істеу принципі мен қолданылуын сипаттау | ||
2.4 Сұйық және қатты денелер | 10.2.4.1 -ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау | |
10.2.4.2- сұйықтың беттiк керiлу құбылысының табиғатын түсіну және қылтүтіктік құбылыстардың өмірдегі маңызы | ||
3.1 Электростатика | 10.3.1.1 - электр өрісінің қасиетін талқылау және оның күштік сипаттамасын анықтау | |
10.3.1.2 - электр өрісінің қозғалыстағы зарядтарға әсерін сипаттау; | ||
10.3.1.3 - - гравитациялық және электростатикалық өрістердің қасиеттерін салыстыру | ||
10.3.1.4 - қарапайым электр тізбегіндегі конденсатордың ролі | ||
3.2 Тұрақты ток | 10.3.2.1 - ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергі ұғымын түсіну | |
10.3.2.2 - сыртқы тізбектегі элерктр қозғаушы күші мен кернеу түсуінің айырмашылығын түсіну | ||
10.3.2.3- толық тізбек үшін Ом заңын қолдану және қысқа тұйықталудың салдарын түсіну | ||
10.3.2.4 - тұрмыстағы электр құралдарының жұмыс құны мен қуатына практикалық есептеулер жүргізу | ||
3.3 Әртүрлі ортадағы электр тогы | 10.3.3.1 - әртүрлі ортадағы электр тогының пайда болуын салыстыру | |
10.3.3.2 - электролиз үдерісіндегі электр тогы шартын эксперимент арқылы анықтау | ||
10.3.3.3-жартылай өткізгішті құралдардың қолданылуына мысалдар келтіру | ||
10.3.3.4 -асқын өткiзгiштiк құбылысы мен практикалық қолданылуын сипаттау | ||
3.4 Магнит өрісі | 10. 3.4.1 - өткізгіштің магнит өрісін сипаттайтын шамаларды түсіну | |
10. 3.4.2 - сол қол ережесін қолдануды және зарядталған бөлшектердің қозғалысы мен тогы бар өткізгішке магнит өрісінің әсерін сипаттау | ||
10. 3.4 .3 - магниттік материалдардың(неодим магниттер, датчиктер, сейсмометрлер, металл детекторлар) заманауи қолдану аймағын және олардың қолдану үрдісін талқылау | ||
10.3.4.4 - жасанды магниттерді эксперимент жүзінде жинау және қолданылу аясын түсіндіру | ||
10.3.4.5 - соленоидтың магнит өрісіне әсер ететін факторларды сипаттау | ||
3.5 Электромагниттік индукция | 10.3.5.1 - магнит ағыны өзгеруі салдарынан электр қозғаушы күштің пайда болуын түсіндіру | |
10.3.5.2 - Ленц ережесін түсіндіру | ||
10.3.5.3 - электромагниттік құралдардың (электромагниттік реле, генератор, трансформатор) жұмыс істеу принципін түсіну | ||
10.3.5.4 - магниттік-резонанстық томографияның практикалық маңызын түсіну | ||
4.1 Механикалық тербелістер | 11.4.1.1 - экперименттік, аналитикалық және графиктік тәсілмен гармоникалық тербелісті (х(t), v(t), a(t)) зерттеу | |
4.2 Электромагниттік тербелістер | 11.4.2.1 - еркін және еріксіз тербелістердің пайда болу шарттарын сипаттау | |
11.4.2.2 - механикалық тербелістер мен электромагниттік тербелістерді сәйкестендіру | ||
4.3 Айнымалы ток | 11.4.3.1 - генератор моделін қолданып, айнымалы ток генераторының жұмыс істеу принципін зерттеу | |
11.4.3.2 - физикалық шамаларды (период, жиілік, кернеу, ток күші мен элерктр қозғаушы күші максималды және әсерлік мәндері) қолданып, айнымалы токты сипаттау | ||
11.4.3.3 - резонанс шартын түсіндіру және оның қолданылуына мысал келтіру; | ||
11.4.3.5 - электр энергиясын тасымалдау үшін жоғары кернеудегі айнымалы токтың экономикалық артықшылықтарын түсіндіру | ||
11.4.3.6 - трансформатор орамасындағы орам санын эксперимент арқылы анықтау | ||
11.4.3.7 - Қазақстандағы электр энергиясы көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау | ||
5.1 Электромагниттік толқындар | 11.5.1.1 - электромагниттік толқындардың пайда болу шарттарын түсіндіру және олардың қасиеттерін сипаттау | |
11.5.1.2 - жоғары жиілікті электромагниттік тербелістердің амплитудалық және жиіліктік мен детектрленуін сипатт ау; | ||
11.5.1.3 радиоқабылдағыштың | ||
11.5.1.4 - аналогтықпен салыстырғанда сандық форматтағы сигналды берудің артықшылықтарын түсіндіру | ||
11.5.1.5 - байланыс құралдарын жүйелеу және оларды жетілдірудің жолдарын ұсыну | ||
6.1 Толқындық оптика | 11.6.1.1 – жарық толқындарының интерференциясы және дифракциясы пайда болуын шарттарын сипаттау | |
11.6.1.2 – дифракциялық торды толқын ұзындығын анықтау үшін қолдану | ||
11.6.1.3 - жарықтың поляризация құбылысын эксперимент арқылы зерттеу | ||
6.2 Геометриялық оптика |
11.6.2.1 - шынының сыну көрсеткішін эксперименттік жолмен анықтау; | |
11.6.2.3 - телескоп, микроскоп және лупадағы сәуленің жолын салу және түсіндіру | ||
7.1 Атомдық және кванттық физика | 11.7.1.1 - электромагнитік сәулеленудің корпускулярлық-толқындық табиғатынын дәлелдейтін мысалдар келтіру(элементар бөлшектердің толқындық табиғаты); | |
11.7.1.2 - спектрлік талдау әдісін және оның қолданылуын сипаттау | ||
11.7.1.3 - электромагниттік сәулеленуді, олардың пайда болу табиғаты мен затпен әрекеттесуіне қарай ажырату | ||
11.7.1.4 - фотоэффектінің табиғатын түсіндіру және оны қолдануға мысалдар келтіру | ||
11.7.1.5 - фотосинтез және фотография үдерісін мысалға келтіре отырып, жарықтың химиялық әсерін сипаттау | ||
11.7.1.6 - компьютерлік және магниттік-резонанстық томографияны салыстыру | ||
11.7.1.7-лазер құрылғысының әсері мен қолданылуын түсіндіру; | ||
11.7.1.8 - голографияның даму | ||
7.2 Атом ядросының физикасы | 11. 7.2.1- Табиғи радиоактивті ыдырау құбылысын (a, b және g) және жартылай ыдырау периоды терминін түсіндіру | |
11. 7.2.2 - графикалық тәсіл арқылы жартылай ыдырау периодын анықтау | ||
11. 7.2.3- ядролық ыдырау және синтез процестерін түсіндіру | ||
11. 7.2.4 - радиоактивті сәулелердің иондалу және өтімділік қабілеттерін түсіндіру; | ||
11. 7.2.5 - радиоактивті материалдарды өңдеуді, қолдануды, сақтауды және олармен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережелерін сипаттау | ||
11. 7.2.6 - ядролық реакторлардың құрылысы мен жұмыс істеу принципін сипаттау; | ||
11. 7.2.7 - ядролық энергетиканың даму кезеңдерін талқылау | ||
8.1 Нанотехнология және наноматериалдар | 11.8.1.1- наноматериалдардың физикалық қасиеттерін және оларды алудың жолдарын, қолдануын түсіндіру | |
9.1 Космология | 11.9.1.1 – жұлдыздардың жырақтылығы бойынша жіктелетінін, көрінерлік жұлдыздық шамамен және абсолют жұлдыздық шамамен сипатталатынын түсіндіру | |
11.9.1.2 - Жұлдыздар эволюциясын түсіндіру үшін Герцшпрунг-Рассель диаграммасын қолдану; | ||
11.9.1.4 - ара қашықтықты анықтау үшін қолданылатын "жаңа тәсілдер" әдісін пайдалануды сипаттау | ||
11.9.1.5 - Әлемнің ұлғаюы мен күңгірт энергия туралы пікірталасты талқылау; | ||
11.9.1.6 - берілген астрономиялық бақылауларға сүйене отырып | ||
11.9.1.7 - Хаббл заңын қолданып, Әлемнің жасын бағалай алу; | ||
11.9.1.8 - микротолқынды фондық сәулелену туралы ақпаратты қолданып, Үлкен Жарылыс теориясын түсіндіру |
16. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
17. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Физика" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі қосымшада берілген ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Физика" пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
10 сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімшесі | Тақырыптар | Оқу мақсаттары | ||||
1-тоқсан | ||||||
Кинематика | 10.1.1.1- кинематика теңдеулерін қолдану және орын ауыстыру, жылдамдық, үдеудің графиктерін талдай білу | |||||
Салыстырмалы қозғалыс | 10.1.1.2 - жылдамдықтар мен орын ауыстыруды қосудың классикалық заңына күнделікті өмірден мысалдар келтіру | |||||
Қисық сызықты қозғалыс кинематикасы | 10.1.1.3 - қисықсызықты қозғалысты сипаттайтын шамаларды анықтау | |||||
Динамика | Күштер. Күштерді қосу. Ньютон заңдары | 10.1.2.1 - Ньютон заңдарын түсіну және теңәрекетті күшті табу | ||||
Бүкіл әлемдік тартылыс заңы | 10.1.2.2 - бүкіл әлемдік тартылыс заңын түсіну және ғарыш аппаратының қозғалысын сипаттау | |||||
Гравитациялық өрістегі снарядтың қозғалысы | 10.1.2.3 - көкжиекке бұрыш жасай және вертикаль лақтырылған дененің қозғалысы кезіндегі физикалық шамалардың өзгерісін сипаттау | |||||
Статика және |
Массалар центрі. | 10.1.3.1 - абсолют қатты дененің массалар центрін анықтау және әртүрлі тепе-теңдікті түсіндіру | ||||
Қатынас ыдыстар. Гидравликалық пресс. Паскаль заңын қолдану |
10.1.3.2- Паскаль заңын сипаттау және оның қолданылуы | |||||
Сақталу заңдары | Механикадағы импульс пен энергияның сақталу заңдары | 10.1.4.1 - сақталу заңдарын түсіндіру | ||||
Гидродинамика | Сұйықтық кинематикасы | 10.1.5.1 - сұйықтар мен газдардың ағыстарын сипаттау | ||||
№ 1 Зертханалық жұмыс: |
10.1.5.2. - тәуелсіз, тәуелді және тұрақты физикалық шамаларды анықтау және физикалық шамалардың өлшеу дәлдігін ескеру; | |||||
2-тоқсан | ||||||
Молекулалық физика |
Молекулалық кинетикалық теорияның негіздері |
10.2.1.1 – молекулалық кинетикалық теорияның | ||||
Газ заңдары |
Идеал газ күйінің теңдеуі | 10.2.2.1 - идеал газ күйінің негізгі теңдеуін қолдану және газдардың процестерінің графиктерін ажырату | ||||
Термодинамика негiздерi |
Термодинамика заңдарын қолдану |
10.2.3.1 – термодинамиканың бірінші және екінші заңының мағынасын түсіндіру; сипаттау; | ||||
|
Ауаның ылғалдылығы, шық нүктесі |
10.2.4.1 - ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау; | ||||
3-тоқсан | ||||||
Электростатика | Электр өрісі |
10.3.1.1 – электр өрісінің қасиетін талқылау және оның күштік сипаттамасын анықтау; | ||||
10.3.1.3 - гравитациялық және электростатикалық өрістердің қасиеттерін салыстыру | ||||||
Электрсыйымдылық. | 10.3.1.4 – қарапайым электр тізбегіндегі конденсатордың ролі | |||||
Тұрақты ток | Ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісі. Кернеу және потенциалдар айырмасы |
10.3.2.1 – ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергі ұғымын түсіну; | ||||
Толық тізбек үшін Ом заңы | 10.3.2.3- толық тізбек үшін Ом заңын қолдану және қысқа тұйықталудың салдарын түсіну | |||||
Электр тогының жұмысы мен қуаты | 10.3.2.4 –тұрмыстағы электр құралдарының жұмыс құны мен қуатына практикалық есептеулер жүргізу | |||||
Әртүрлі ортадағы |
Металдардағы, жартылай өткізгіштердегі, электролиттердегі, газдар мен вакуумдағы электр тогы. |
10.3.3.1 – әртүрлі ортадағы электр тогының пайда болуын салыстыру; | ||||
Жартылай өткізгішті құралдар | 10.3.3.3 – жартылай өткізгішті құралдардың қолданылуына мысалдар келтіру | |||||
Асқын өткiзгiштiк | 10.3.3.4 - асқын өткiзгiштiк құбылысы мен практикалық қолданылуын сипаттау | |||||
4-тоқсан | ||||||
Магнит өрiсi | Магнит өрісі. Магнит индукциясының векторы. Бұрғы ережесі. | 10.3.4.1 – өткізгіштің магнит өрісін сипаттайтын шамаларды түсіну | ||||
Ампер күші, Лоренц күші. | 10.3.4.2 – сол қол ережесін қолдануды және зарядталған бөлшектердің қозғалысы мен тогы бар өткізгішке магнит өрісінің әсерін сипаттау | |||||
Заттың магниттік қасиеттері. | 10.3.4.3 – магниттік материалдардың(неодим магниттер, датчиктер, сейсмометрлер, металл детекторлар) заманауи қолдану аймағын және олардың қолдану үрдісін талқылау | |||||
Жасанды магниттер.Соленоид |
10.3.4.4 - жасанды магниттерді эксперимент жүзінде жинау және қолданылу аясын түсіндіру; | |||||
Электромагниттiк индукция |
Электромагниттiк индукция заңы. |
10.3.5.1- магнит ағыны өзгеруі салдарынан электр қозғаушы күштің пайда болуын түсіндіру; | ||||
Магниттік-резонанстық томография | 10.3.5.4 - магниттік-резонанстық томографияның практикалық маңызын түсіну | |||||
Физикалық практикум | ||||||
11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімшесі | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Механикалық тербелістер | Гармоникалық тербелістер | 11.4.1.1 - экперименттік, аналитикалық және графиктік тәсілмен гармоникалық тербелісті (х(t), v(t), a(t)) зерттеу |
Электромагниттік тербелістер | Еркін және еріксіз электромагниттік тербелістер |
11.4.2.1 - еркін және еріксіз тербелістердің пайда болу шарттарын сипаттау; |
Айнымалы ток | Айнымалы ток генераторы | 11.4.3.1 - генератор моделін қолданып, айнымалы ток генераторының жұмыс істеу принципін зерттеу |
Еріксіз электромагниттік тербелістер. Айнымалы ток | 11.4.3.2 - физикалық шамаларды (период, жиілік, кернеу, ток күші мен электр қозғаушы күшінің максималды және әсерлік мәндері) қолданып, айнымалы токты сипаттау | |
Айнымалы ток тізбегіндегі резонанс |
11.4.3.3 - резонанс шартын түсіндіру және оның қолданылуына мысал келтіру; | |
Электр энергиясын өндіру, тасымалдау және қолдану, трансформатор | 11.4.3.5 - электр энергиясын тасымалдау үшін жоғары кернеудегі айнымалы токтың экономикалық артықшылықтарын түсіндіру | |
№ 1 Зертханалық жұмыс: | 11.4.3.6 - трансформатор орамасындағы орам санын эксперимент арқылы анықтау | |
Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану | 11.4.3.7 - Қазақстандағы электр энергиясы көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау | |
2 - тоқсан | ||
Электромагниттік толқындар | Электромагниттік толқындардың жұтылуы мен шығарылуы | 11.5.1.1 - электромагниттік толқындардың пайда болу шарттарын түсіндіру және олардың қасиеттерін сипаттау |
Радиобайланыс |
11.5.1.2 - жоғары жиілікті электромагниттік тербелістердің модуляциясы мен детектрленуін сипатт ау; | |
Аналогты-сандық түрлендірулер. Байланыс арналары | 11.5.1.4 - аналогтықпен салыстырғанда сандық форматтағы сигналды берудің артықшылықтарын түсіндіру | |
Байланыс құралдары | 11.5.1.5 - байланыс құралдарын жүйелеу және оларды жетілдірудің жолдарын ұсыну | |
Толқындық оптика |
Жарықтың интерференциясы | 11.6.1.1 – жарық толқындарының интерференциясы және дифракциясы пайда болуын шарттарын сипаттау |
Дифракциялық торлар | 11.6.1.2 – дифракциялық торды толқын ұзындығын анықтау үшін қолдану | |
Жарықтың поляризациясы. | 11.6.1.3 - жарықтың поляризация құбылысын эксперимент арқылы зерттеу | |
Геометриялық оптика | Геометриялық оптика заңдары |
11.6.2.1 - шынының сыну көрсеткішін эксперименттік жолмен анықтау; |
Оптикалық құралдар | 11.6.2.3 - телескоп, микроскоп және лупадағы сәуленің жолын салу және түсіндіру | |
3-тоқсан | ||
Кванттық физика | Жарықтың корпускулярлық-толқындық табиғатының біртұтастығы | 11.7.1.1 - электромагнитік сәулеленудің корпускулярлық-толқындық табиғатынын дәлелдейтін мысалдар келтіру (элементар бөлшектердің толқындық табиғаты) |
Спектрлік талдау | 11.7.1.2 - спектрлік талдау әдісін және оның қолданылуын сипаттау | |
Электромагниттік сәулелену шкаласы | 11.7.1.3 - электромагниттік сәулеленуді, олардың пайда болу табиғаты мен затпен әрекеттесуіне қарай ажырату | |
Фотоэффектіні қолдану | 11.7.1.4 - фотоэффектінің табиғатын түсіндіру және оны қолдануға мысалдар келтіру | |
Жарықтың химиялық әсері | 11.7.1.5 - фотосинтез және фотография үдерісін мысалға келтіре отырып, жарықтың химиялық әсерін сипаттау | |
Рентгендік сәулелену | 11.7.1.6 - компьютерлік және магниттік-резонанстық томографияны салыстыру | |
Лазерлер. |
11.7.1.7 - лазер құрылғысының әсері мен қолданылуын түсіндіру; | |
Атом ядросының физикасы | Табиғи радиоактивтілік. Радиоактивті ыдырау заңы | 11.7.2.1- табиғи радиоактивті ыдырау құбылысын (a, b және g) және жартылай ыдырау периоды терминін түсіндіру |
№4 Зертханалық жұмыс: "Жартылай ыдырау периодын анықтау" | 11.7.2.2 - графикалық тәсіл арқылы жартылай ыдырау периодын анықтау | |
Ядролық реакциялар. | 11. 7.2. 3 - ядролық ыдырау және синтез процестерін түсіндіру | |
Радиоактивті сәулелердің биологиялық әсері. Радиациядан қорғану |
11.7.2.4 - радиоактивті сәулелердің иондалу және өтімділік қабілеттерін түсіндіру; | |
Ядролық реактор. Ядролық энергетика |
11.7.2.6 - ядролық реакторлардың құрылысы мен жұмыс істеу принципін сипаттау; | |
Нанотехнология және наноматериалдар | Нанотехнологияның негізгі жетістіктері, өзекті мәселелер және даму кезеңдері. Наноматериалдар | 11.8.1.1 - наноматериалдардың физикалық қасиеттерін және оларды алудың жолдарын, қолдануын түсіндіру |
4-тоқсан | ||
Космология | Жұлдыздар әлемі. Жұлдыздық шамалар. | 11.9.1.1 - жұлдыздардың жырақтылығы бойынша жіктелетінін, көрінерлік жұлдыздық шамамен және абсолют жұлдыздық шамамен сипатталатынын түсіндіру |
Жұлдыздардың классификациясы |
11.9.1.2 - жұлдыздар эволюциясын түсіндіру үшін Герцшпрунг-Рассель диаграммасын қолдану; | |
Қашықтықты анықтау | 11.9.1.4 - ара қашықтықты анықтау үшін қолданылатын "жаңа тәсілдер" әдісін пайдалануды сипаттау | |
Күңгірт энергия. Әлемнің үдеуі мен ұлғаюы |
11.9.1.5 - Әлемнің ұлғаюы мен күңгірт энергия туралы пікірталасты талқылау; | |
Үлкен жарылыс теориясы. Қызыл ығысу |
11.9.1.7 - Хаббл заңын қолданып, Әлемнің жасын бағалай алу; | |
Физикалық практикум | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 114-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Биология" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 114-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Биология" оқу пәнінің мақсаты – білім алушылардың заман талаптарына сай білімдері мен біліктерін дамыту; өмірдің мәнін, дамуын, оның түрлі ұйымдасу деңгейлерінде көрініс табуын түсіну; өмірдің ең басты құндылық ретіндегі маңызын түсінетін жан-жақты дамыған тұлғаны дайындау.
3. Оқу пәнінің міндеттері:
1) табиғаттың даму заңдарын түсінуге негізделе отырып, адамның табиғаттағы рөлін анықтайтын маңызды биологиялық білімдер мен біліктер ауқымын кеңейту;
2) табиғаттың даму және тіршілігін жалғастыру заңдарын жаңа білімдерді алу, оларды ары қарай дамыту және тереңдету негізі және құралы ретінде пайдалану;
3) жүйені меңгеру барысында ғылым білім мен дүниетаным негіздерін; шығармашылық дербестік пен сын тұрғысынан ойлау қабілетін; зерттеушілік дағдыларын қалыптастыру;
4) әдеп мәселелерімен және қоғамның әлеуметтік өмірі мен еңбек әрекетіне тікелей қатысумен байланысты қоршаған шынайылықта еркін бағдарлануға мүмкіндік беретін, бастамашыл тұлғаның қасиеттерін дамыту;
5) білім алушылардың білім алуды және өздігінен білім алуды жалғастыруы үшін қажетті зияткерлік біліктерді дамыту.
2-тарау. "Биология" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Биология" оқу пәнінің мазмұны
4. "Биология" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәнінің мазмұны 4 бөлімді қамтиды:
1) тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері;
2) көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму;
3) ағза мен қоршаған орта;
4) қолданбалы кіріктірілген ғылымдар.
6. "Тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) тірі ағзалардың көптүрлілігі;
2) қоректену:
3) заттардың тасымалдануы;
4) тыныс алу;
5) бөліп шығару;
6) қозғалыс;
7) координация және реттелу.
7. "Көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көбею;
2) жасушалық айналым;
3) өсу және даму;
4) тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары;
5) селекция негіздері;
6) эволюциялық даму.
8. "Ағза мен қоршаған орта" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) биосфера, экожүйе, популяция;
2) адам қызметінің қоршаған ортаға әсері.
9. "Қолданбалы кіріктірілген ғылымдар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) молекулалық биология мен биохимия;
2) жасушалық биология;
3) микробиология және биотехнология;
4) биомедицина және биоинформатика.
10. 10-сыныпқа арналған "Биология" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Тірі ағзалардың әртүрлілігі". Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдері. Филогенетикалық шежіре ағашы. Кладограммалар. Түсінік "Соңғы әмбебап жалпы ата тек". Модельдеу "Кладограмма құру". Филогенетикалық картның әр түрлі формалары. Кладограммалар мен филогенетикалық ағаштардың айырмашылығы. Кладограммалар мен филогенетикалық ағаштардың эволюциялық маңызы.
2) "Қоректену". Ферменттер белсенділігіне әсер ететін факторлар мен жағдайлар: рН; температура; субстрат концентрациясы, фермент ингибитор және активатор.
3) "Заттардың тасымалдануы". Адам гемоглобині мен миоглобинінің құрылысы мен қызметі. Адам гемоглобині мен миоглобині үшін оттектің диссоциациялануының қисық сызығы.
4) Пассивті тасымалдау механизмі: қарапайым тасымал, мембраналық каналдар арқылы диффузия, жеңілдетілген диффузия.
5) "Тыныс алу". Аденозинүшфосфаттың құрылысы мен қызметі. Аденозинүшфосфаттың синтезі: глюкозаның анаэробты және аэробты ыдырау кезеңдері. Метаболизм түрлері. Энергетикалық алмасу кезеңдері. Митохондрияның құрылымы мен қызметтері. Кребс циклі және оның биологиялық маңызы.
6) "Бөліп шығару". Абсорбция және реабсорбция. Зәрдің түзілуі. Су мөлшерін реттеу. Нысана мүшелер. Әсер ету эффектсі. Гипофункция. Гиперфункция. Адам денесіндегі қан мен басқа сұйықтықтарды жасанды тазарту. Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі. Диализ және бүйрек трансплантациясы.
7) "Қозғалыс". Көлденең жолақты бұлшықет ұлпаларының құрылысы. Миофибрилла құрылымы (аймақ, дисклер, саркомерлер, актин, миозин). Жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшықтарының ортақ қасиеттерін, орналасуы мен құрылысы. Актинге қатысты қаңқа бұлшықет ұлпаларының түрлері.
8) "Координация және реттелу". Жүйке жасушаларының құрылысы. Мембраналық потенциал. Әрекет потенциалы. Нейронның аксон бойымен қозудың берілуі. Рефрактерлық кезең мен оның маңызы. Миелинденген және миелинденбеген нейрондарды салыстыру. Механорецепторлардың түрлері. Пачини денешігі мысалында рецепторлардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беру реакциясы.
9) "Жасушалық цикл". Митоз. Жасушада митоздың әр түрлі кезеңдерінде жүретін үрдістер.
10) Өсімдіктер мен жануарлардағы гаметогенез. Гаметалар. Гаметогенез кезеңдері. Өсімдіктердегі спорогенез және гаметогенез. Онкологиялық жаңатүзілулердің пайда болуы. Обыралды жағдайлардың туындауына әсер етуші факторлар. Қартаю. Қартаю үрдісі туралы теориялар.
11) "Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары". Модификациялық өзгергіштік. Белгілердің өзгеруіндегі вариациялық қатарлар.
Зертханалық жұмыс "Вариациялық қатар мен қисыққа құрылған модификациялық өзгергіштікті зерттеу".
12) Белгілердің тұқымқуалауындағы цитологиялық негіздер. Дигибридті будандастыру кезіндегі хромосомалардың тәуелсіз ажырауы. Жынысқа тіркес тұқым қуалау. Көптік аллельділік;
Есептер шығару.
13) Тұқымқуалаушылықтың хромосомалық теориясы. Кроссинговер нәтижесінде белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарының бұзылуы. Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуі. Эпистаз. Комплиментарлық. Полимерия. Хуго де Фриздің мутация теориясы. Кенеттен және индуцияланған мутация. Нүктелік, хромосомалық, геномдық, ядролық және цитоплазмалық мутациялар. Модельдеу "Адам хромосомасы жиынтығынан кариограмм құру. Геномдық мутацияны оқып білу". Хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық аурулары.
14) "Селекция негіздері". Селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдері. Гибридизация (будандастыру). Полиплоидия. Жасанды мутагенез.
15) "Эволюциялық даму". Тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланыс. Комбинативтік өзгергіштік, мутациялар. Табиғи сұрыпталу. Тіршілік үшін күрес. Гендер дрейфі. Популяциялық толқындар. Эволюцияның дәлелдемелері. Түр түзілудің тәсілдері. Түр түзілудің механизмі. Түр түзілудің оқшаулаушы механизмі. Түртүзілудегі репродуктивті оқшаулану. Полиплоидия және гибридизация. Антропогенез кезеңдері.
16) "Молекулалық биология және биохимия". Жердегі тіршілік үшін судың маңызы. Көмірсуларды жіктеу: моносахаридтер, дисахаридтер, полисахаридтер. Көмірсулардың қасиеті және қызметтері.
17) Липидтердің құрылымдық компонентері. Майлардың химиялық құрылысы мен қызметтері. Нәруыздарды құрамы (жай, күрделі) және қызметі бойынша жіктеу. Нәруыздардың құрылымдық деңгейлері мен құрылысы. Нәруыз денатурациясы мен ренатурациясы;
Зертханалық жұмыс "Нәруыздардың құрылымына әр түрлі жағдайлардың әсері (температура, pH)".
18) Биологиялық нысандарда нәруыздың болуы;
Зертханалық жұмыс "Биологиялық нысандарда нәруыздың болуын анықтау".
19) Дезоксирибонуклеин қышқылы (ДНҚ) құрылысы. Дезоксирибонуклеин қышқылы құрылымы (бірінші және екінші реттік). Дезоксирибонуклеин қышқылы молекуласының қызметі. Репликация механизмі. Дезоксирибонуклеин қышқылы. Мезелсон мен Сталь тәжірибесі. Чаргафф ережесі. Рибонуклеин қышқылы (РНҚ) молекуласының құрылысы мен қызметтері. Матрицалық рибонуклеин қышқылы. Рибосомалық рибонуклеин қышқылы. Транспорттық рибонуклеин қышқылы. Рибонуклеин қышқылы және дезоксирибонуклеин қышқылы молекулалары құрылысының ұқсастықтары мен айырмашылықтары.
20) "Жасушалық биология". Жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктері. Жасушаның негізгі компоненттері: жасуша қабырғасы, плазмалық мембрана, цитоплазма және оның органоидтары (мембранасыз, бірмембраналы және қосмембраналы). Ядро. Жасушаның негізгі компоненттерінің қызметтері. Жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланыс.
21) Бактерия, саңырауқұлақ, өсімдік және жануар жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері.
22) "Биотехнология". Микроағзаларды өндірісте, ауыл шаруашылығында, медицинада, тұрмыста қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктері. Полимеразды тізбекті реакцияны қолдану. Полимеразды тізбекті реакцияның таксономия, медицина, криминалистикадағы маңызы. Гендік-инженериялық манипуляциялаудың кезеңдері. Гендік инженерияның маңызы. Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың оң және теріс тұстары. Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтары.
23) "Биомедицина және биоинформатика". Биомеханиканы робототехникада қолдану. Инженерлік биомеханика (экзоқаңқа, робототехника). Медициналық биомеханика (протездеу). Эргометриялық биомеханика (оптимизация). Модельдеу "Жердегі тірі ағзалар қозғалысының биомеханикасын зерттеу". Жүректің өткізгіш жүйесі. Жүрек автоматиясының механизмі. Жүректегі қозудың өту жылдамдығы. Жүрек бұлшықеттерінің жиырылғыштығы. Электрокардиография, оның диагностикалық маңызы. Модельдеу "Жүректе өтетін электрлік үрдісті зерттеу".
11. 11-сыныпқа арналған "Биология" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Қоректену". Хлоропластың құрылымдық компоненттері және олардың қызметтері. Фотосинтездің пигменттері. Rf мәні.
Зертханалық жұмыс "Әртүрлі өсімдік жасушаларында фотосинтездеуші пигменттердің болуын зерттеу".
2) Фотосинтездің жарық кезеңі. Фотофосфорлану. Фотосинтездің қараңғы кезеңі. Кальвин циклі.
3) Фотосинтездің жылдамдығына әсер ететін факторлар. Фотосинтездің шектеуші факторлары: жарық толқынының ұзындығы мен жарық интенсивтілігі, көмірқышқыл газының концентрациясы, температура.
4) Хемосинтез. Фотосинтез бен хемосинтез үдерістерін салыстыру.
5) "Заттардың тасымалдануы". Өсімдіктердегі заттар транслокациясының механизмі. Заттар тасымалдануының симпласттық, апопласттық, вакуолярлық жолдары және олардың маңызы. Жасуша мембранасы арқылы заттар тасымалдануының типтері. Мембраналық потенциалды сақтаудағы белсенді тасымалдың ролі.
6) "Координация және реттелу". Биологиядағы басқару жүйесі. "Басқару жүйесі" ұғымы. Мембраналық рецепторлар арқылы гормондық сигналдардың берілуі. Инсулин мен эстроген мысалдарында гормондардың нысана-жасушаларға әсер ету механизмі.
7) "Көбею". Гаметогенез. Адам гаметогенезінің сатылары. Сперматогенез бен оогенездің айырмашылықтары. Сперматогенез бен оогенезді салыстыру.
8) "Өсу және даму". Бағаналы жасушалар ұғымы және олардың қасиеттері. Практикада қолданылуы. Этикалық аспектісі.
9) "Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары". Дезоксирибонуклеин қышқылының кездейсоқ мутациясы. Репликацияның, репарацияның, рекомбинацияның генетикалық үдерістердің қателері.
10) "Адам геномы" жобасы. Адамның геномдық дезоксирибонуклеин қышқылын секвенирлеу.
11) "Биосфера, экожүйе, популяция". Экологиялық пирамидалар. Трофикалық деңгейлер.
Экологиялық жағдайлар мен экологиялық есептер шешу.
12) Түрлердің алуан түрлілігі. Харди - Вайнбергтің генетикалық тепе-теңдік заңы.
Зертханалық жұмыс "Талдаудың статистикалық әдістерін қолдану арқылы өз регионы экожүйесінің жағдайын анықтау".
13) "Экология және адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері". Ғаламдық жылыну: себептері, салдарлары және шешу жолдары. Модельдеу "Климаттың ғаламдық жылынуын компьютерлік модельдеу". Қазақстанның экологиялық проблемалары және оларды шешу жолдары.
14) "Молекулярлық биология және биохимия". Антиденелердің құрылысы мен құрылымы. Антиденелердің арнайылығы (белсенді орталығының). Антиген мен антидененің әрекеттесуі. Фермент пен субстраттың өзара әрекеттесуі. Ферментативті катализде белсенді орталықтың ролі. Фишердің теориясы. Ферменттердің иммобилизациясы.
15) Ферменттердің бәсекелес және бәсекелес емес ингибирленуі. Дәрілік препараттар мен ауыр металдар иондарының ферменттердің белсенділігіне әсері;
16) Транскрипция. Премрибонуклеин қышқылы посттранскрипциялық модификациясы. Генетикалық кодтың қасиеттері: үшөрімділігі, көптігі, әмбебаптығы, бірін-бірі жаппайтындығы.
17)"Жасушалық биология". Жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау.
Зертханалық жұмыс "Жасушалардың негізгі компоненттерін микрофотографиялар қолданып сипаттау".
18) "Биотехнология". Микробиологиялық зерттеулердің кезеңдері. Микроағзалармен жұмыс жасағандағы дезинфекциялау және стерильдеу әдістері.
Зертханалық жұмыс "Сүтқышқылды өнімдердің түрлі қоректік ортадағы микрофлорасын зерттеу".
19) Грамм оң және грамм теріс бактериялар және олардың құрылыс ерекшеліктері.
20) "Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы" ұғымы. Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылын алу тәсілдері. Плазмиданың қасиеттері және олардың генетикалық клондауда қолданылуы. "Клондау" ұғымы. Ағзаларды клондау тәсілдері. Ферменттердің медицинада, химияда және өнеркәсіпте қолданылуы.
21) "Биомедицина және биоинформатика". Электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсер ету ерекшеліктері. Эпигенетика туралы жалпы түсініктер. Адамдағы эпигенетикалық салдарлар. "Биоинформатика" ұғымы. Биоинформатиканың құралдарын зерттеулерге қолдану. Экстракорпоральды ұрықтандыру әдісі және оның маңызы. Экстракорпоральды ұрықтандырудың этикалық аспектілері. Моноклоналды антиденелердің маңызы. Моноклоналды антиденелердің өндірісі. Моноклоналды антиденелер көмегімен ауруларды диагностикалау және емдеу.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
12. Бағдарламада оқыту мақсаттарын пайдалану ыңғайлылығы үшін кодтау енгізілді. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшенің, төртінші сан – оқыту мақсатының реттік санын білдіреді. Мысалы, 10.1.1.1. кодында "10" - сынып, "1.1" - бірінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "1" - оқыту мақсатының реттік саны.
13. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
Бөлім | Бөлімше | Оқыту мақсаттары | |
10-сынып | 11-сынып | ||
1. |
1 |
10.1.1.1 - Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдерін және сызбаларын сипаттау; | |
2 Қоректену | 10.1.2.1 - әр түрлі жағдайлардың ферменттер белсенділігіне әсерін түсіндіру (температура, pH, субстрат концентрациясы, ингибитор) |
11.1.2.1 - хлоропласттың құрылымы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату; | |
3 Заттардың тасымал- |
10.1.3.1 - эмбрион мен ересек ағзаның гемоглобині мен миогло-бині үшін оттектің диссоциациялануының қисық сызығын түсіндіру; |
11.1.3.1 - өсімдіктердегі заттар транслокация механизмін түсіндіру; | |
4 |
10.1.4.1 - аденозинүшфосфаттың құрылысы мен қызметтерін сипаттау; | ||
5 |
10.1.5.1 - зәрдің сүзілу (фильтрация) және түзілуі механизмін түсіндіру; | ||
6 |
10.1.6.1 - көлденең жолақты бұлшықеттердің құрылымын түсіндіру | ||
7 Координа |
10.1.7.1 - миеленденген нейрон аксонында әрекет потенциалының инициациясы мен трансмиссиясын сипаттау және түсіндіру; |
11.1.7.1 - биологиядағы басқару жүйесін сипаттау; | |
2. Көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму |
1 |
11.2.1.1 - адам гаметогенезінің сызбасын талдау; | |
2 Жасуша-лық цикл |
10.2.2.1 - митоз фазаларын сипаттау; | ||
3 | 11.2.3.1 - бағаналы жасушалардың мамандану үдерісін және олардың практикалық қолданылуын түсіндіру | ||
4 |
10.2.4.1 - модификациялық өзгергіштіктің заңдылықтарын зерттеу; |
11.2.4.1 - мутациялардың дезоксирибонуклеин қышқылы репарациясы, дезоксирибонуклеин қышқылы рекомбинациясы, дезоксирибонуклеин қышқылы репликациясы арасындағы байланысын табу; | |
5 | 10.2.5.1 - селекцияәдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдердің зерттеу | ||
6 Эволюциялық даму |
10.2.6.1 – тұқым қуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланысты түсіндіру | ||
3. Ағза мен қоршаған орта | 1 Биосфера, экожүйе, популяция |
11.3.1.1 - экологиялық пирамида ережесін түсіндіру | |
2 |
11.3.2.1 - мүмкін болатын климаттың жаһандық жылыну салдарыа болжау; | ||
4.Қолдан-балы кіріктірілген ғылым |
1 Молекула |
10.4.1.1 - Жердегі тіршілік үшін судың іргелі маңызын түсіндіру; |
11.4.1.1 - антиген мен антидененің әрекеттесуін түсіндіру; |
2 Жасуша |
10.4.2.1 - электронды микроскоп арқылы көрінетін жасуша органоид-терінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктерін түсіндіру; | 11.4.2.1 - микрофотография қолданып жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау және сипаттау | |
3 Биотехно |
10.4.3.1 - биотехнологияда қолданылатын тірі ағзалардың артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау; |
11.4.3.1 - микробиологиялық зерттеу кезеңдерін сипаттау және түсіндіру; | |
4 Биомедицина және биоинфор |
10.4.4.1 - биомеханиканы робототехникада қолданылуын зерттеу; |
11.4.4.1 - электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсерін түсіндіру; | |
14. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
15. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Биология" пәні бойынша оқу жүктемесі үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Биология" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқу мақсаттары | ||
1-тоқсан | ||||
Молекулалық биология және биохимия | Жердегі тіршілік үшін судың маңызы | 10.4.1.1 - Жердегі тіршілік үшін судың іргелі маңызын түсіндіру | ||
Көмірсуларды жіктеу: моносахаридтер, дисахаридтер, полисахаридтер.. Көмірсулардың қасиеті және қызметтері | 10.4.1.2 - көмірсуларды құрылымы, құрамы және қызметтері бойынша жіктеу | |||
Липидтердің құрылымдық компоненттері. Майлардың химиялық құрылысы мен қызметтері | 10.4.1.3 - майлардың химиялық құрылысы мен қызметтерін сипаттау | |||
Нәруыздарды құрамы (жай, күрделі) және қызметі бойынша жіктеу. Нәруыздардың құрылымдық деңгейлері мен құрылысы. Нәруыз денатурациясы мен ренатурациясы. №1 зертханалық жұмыс "Нәруыздардың құрылымына әр түрлі жағдай-лардың әсері (температура, pH)" |
10.4.1.4 - нәруыздарды олардың құрылымы, құрамы, атқаратын қызметтері бойынша жіктеу | |||
Биологиялық нысандарда нәруыздың болуы. | 10.4.1.6 - биологиялық нысандарда нәруыздың болуын анықтау | |||
Дезоксирибонуклеин қышқылы | 10.4.1.7 -дезоксирибонуклеин қышқылы құрылымы мен қызметі арасындағы байланысты орнату | |||
Рибонуклеин қышқылы молекуласының құрылысы мен қызметтері. Матрицалық рибонуклеин қышқылы. Рибосомалық рибонуклеин қышқылы. Транспорттық рибонуклеин қышқылы |
10.4.1.8 -рибонуклеин қышқылы | |||
Жасушалық биология | Жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктері. Жасушаның негізгі компоненттері. Жасушаның негізгі компоненттерінің қызметтері | 10.4.2.1 - электронды микроскоп арқылы көрінетін жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктерін түсіндіру | ||
Жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланыс. | 10.4.2.2 - жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланысты түсіндіру | |||
Қоректену | Ферменттер белсенділігіне әсер ететін факторлар мен жағдайлар. | 10.1.2.1 - ферменттер белсенділігіне әр түрлі жағдайлардың әсерін түсіндіру | ||
2-тоқсан | ||||
Заттардың тасымалдануы | Адам гемоглобині мен миоглобинінің құрылысы мен қызметі. Адам гемоглобині мен миоглобині үшін оттектің диссоциациялануының қисық сызығы | 10.1.3.1 - эмбрион мен ересек ағзаның гемоглобині мен миоглобині үшін оттектің диссоциациялануының қисық сызығын түсіндіру | ||
Пассивті тасымалдау механизмі | 10.1.3.2 - пассивті тасымалдау механизмін түсіндіру | |||
Тыныс алу | Аденозинүшфосфаттың құрылысы мен қызметі | 10.1.4.1 -аденозинүшфосфаттың құрылысы мен қызметтерін сипаттау | ||
Аденозинүшфосфаттың синтезі: глюкозаның анаэробты және аэробты ыдырау кезеңдері | 10.1.4.2 - анаэробты және аэробты тыныс алу барысындағы аденозинүшфосфаттың синтезін салыстыру | |||
Метаболизм түрлері. Энергетикалық алмасу кезеңдері |
10.1.4.3 - метоболизмнің түрлерін атау; | |||
Митохондрияның құрылымы мен қызметтері. |
10.1.4.5 - митохондрия құрылымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысты орнату | |||
Бөліп шығару | Абсорбция және реабсорбция. Зәрдің түзілуі. | 10.1.5.1 - зәрдің сүзілу (фильтрация) және түзілуі механизмін түсіндіру | ||
Су мөлшерін реттеу. Нысана мүшелер. Әсер ету эффектсі. Гипофункция. Гиперфункция | 10.1.5.2 - су мөлшерін бақылаудағы антидиуретикалық гормонның рөлін түсіндіру | |||
Адам денесіндегі қан мен басқа сұйықтықтарды жасанды тазарту. Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі. Диализ және бүйрек трансплантациясы. | 10.1.5.3 - диализ және бүйрек трансплантациясы механизмін түсіндіру | |||
3-тоқсан | ||||
Жасушалық цикл | Митоз. Жасушада митоздың әр түрлі кезеңдерінде жүретін үрдістер. | 10.2.2.1 - митоз фазаларын сипаттау | ||
Өсімдіктер мен жануарлардағы гаметогенез. Гаметалар. Гаметогенез кезеңдері. Өсімдіктердегі спорогенез және гаметогенез | 10.2.2.2 - өсімдіктер мен жануарлардағы гаметалардың қалыптасу ерекшелігін түсіндіру | |||
Онкологиялық жаңа түзілулердің пайда болуы. Обыралды жағдайлардың туындауына әсер етуші факторлар | 10.2.2.3 - жасушалардың бақылауға бағынбайтын бөлінуі нәтижесінде обырдың түзілуін түсіндіру | |||
Қартаю. Қартаю үрдісі туралы теориялар. | 10.2.2.4 - қартаю үдерісін түсіндіру | |||
Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылық | Модификациялық өзгергіштік. Белгілердің өзгеруіндегі вариациялық қатарлар. №3 зертханалық жұмыс "Вариациялық қатар мен қисыққа құрылған модификациялық өзгергіштікті зерттеу". | 10.2.4.1 - модификациялық өзгергіштіктің заңдылықтарын зерттеу | ||
Белгілердің тұқымқуалауындағы цитологиялық негіздер. Дигибридті будандастыру кезіндегі хромосомалардың тәуелсіз ажырауы. Жыныспен тіркесіп тұқым қуалау. Көптік аллельділік. Есептер шығару | 10.2.4.2 - дигибридті будандастыру; жыныспен тіркескен тұқым қуалау мен көп аллельділіктің цитологиялық негіздерін есептер шығаруда қолдану | |||
Тұқымқуалаушылықтың хромосомалық теориясы. Кроссинговер нәтижесінде белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарының бұзылуы | 10.2.4.3 - кроссинговер нәтижесінде белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарының бұзылуын түсіндіру | |||
Аллельді және аллельді емес ген-дердің өзара әрекеттесуі. Эпистаз. Комплиментарлық. Полимерия | 10.2.4.4 - аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуін салыстыру | |||
Хуго де Фриздің мутация теориясы. Кенеттен және индуцияланған мутация. Модельдеу "Адам хромосомасы жиынтығынан кариограмм құру. Геномдық мутацияны оқып білу" | 10.2.4.5 - Хуго де Фриздің мутация теориясын, мутагенез себептер, мутагенез себептерін және мутация түрлерін зерттеу | |||
Хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық аурулары. | 10.2.4.6 - хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық ауруларын сипаттау | |||
Эволюциялық даму. Селекция негіздері. | Тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланыс. Комбинативтік өзгергіштік, мутациялар. Табиғи сұрыпталу. Тіршілік үшін күрес. Гендер дрейфі. Популяциялық толқындар |
10.2.6.1 - тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланысты түсіндіру; | ||
Эволюцияның дәлелдемелері. | 10.2.6.3 - эволюцияның дәлелдемелерін талдау | |||
Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдері | 10.1.1.1 - Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдерін және сызбаларын сипаттау | |||
Филогенетикалық шежіре ағашы. Кладограммалар. Түсінік "Соңғы әмбебап жалпы ата тек". Модельдеу "Кладограмма құру". Филогенетикалық картаның әр түрлі формалары. Кладограммалар мен филогенетикалық ағаштардың айырмашылығы. Кладограммалар мен филогенетикалық ағаштардың эволюциялық маңызы. |
10.1.1.2 - филогенетикалық карталарды (кладограммалар мен филогенетикалық ағаштарды) құру және түсіндіріп беру | |||
Түр түзілудің тәсілдері. Түр түзілудің механизмі. Түр түзілудің оқшаулаушы механизмі. Түртүзілудегі репродуктивті оқшаулану. Полиплоидия және гибридизация | 10.2.6.4 - түр түзілудің тәсілдерін атау және түр түзілудің негізгі механизмдерін жіктеу | |||
Селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдері. Гибридизация (будандастыру). Полиплоидия. Жасанды мутагенез | 10.2.5.1 - селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдердің зерттеу | |||
Антропогенез кезеңдері. | 10.2.6.5 - антропогенездің кезеңдерін атау | |||
4-тоқсан | ||||
Координация және реттеу | Жүйке жасушаларының құрылысы. Мембраналық потенциал. Әрекет потенциалы. Нейронның аксон бойымен қозудың берілуі | 10.1.7.1 - миеленденген нейрон аксонында әрекет потенциалының инициациясы мен трансмиссиясын сипаттау және түсіндіру | ||
Рефрактерлық кезең мен оның маңызы. Миелинденген және миелинденбеген нейрондарды салыстыру | 10.1.7.2 - рефрактерлық кезең мен миелин қабығының маңызын түсіндіру | |||
Механорецепторлардың түрлері. Пачини денешігі мысалында рецепторлардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беру реакциясы | 10.1.7.3 - механорецепторлардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беруін (Пачини денешігі) сипаттау | |||
Қозғалыс | Көлденең жолақты бұлшықет ұлпаларының құрылысы. Миофибрилла құрылымы | 10.1.6.1 - көлденең жолақты бұлшықеттердің құрылымын түсіндіру | ||
Жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшықтарының ортақ қасиеттерін, орналасуы мен құрылысы. Актинге қатысты қаңқа бұлшықет ұлпаларының түрлер | 10.1.6.2 - жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшық-тарының ортақ қасиеттерін, орналасуы мен құрылысының байланысын орналастыру | |||
Биомедицина және биоинфор | Биомеханиканы робототехникада қолдану. Инженерлік биомеханика (экзоқаңқа, робототехника). Медициналық биомеханика (протездеу). Эргометриялық биомеханика(оптимизация). Модельдеу "Жердегі тірі ағзалар қозғалысының биомеханикасын зерттеу" | 10.4.4.1 - биомеханиканы робототехникада қолданылуын зерттеу | ||
Жүректің өткізгіш жүйесі. Жүрек автоматиясының механизмі. Жүректегі қозудың өту жылдамдығы. Жүрек бұлшықеттерінің жиырылғыштығы. Электрокардиография, оның диагностикалық маңызы. Модельдеу " Жүректе өтетін электрлік үрдісті зерттеу" | 10.4.4.2 - электрокардиограмманы қолдана отырып жүрек автоматиясы механизмін түсіндіру | |||
Биотехнология | Микроағзаларды өндірісте, ауыл шаруашылығында, медицинада, тұрмыста қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктері | 10.4.3.1 биотехнологияда қолданылатын тірі ағзалардың артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау | ||
Полимеразды тізбекті реакцияны қолдану. Полимеразды тізбекті реакцияның таксономия, медицина, криминалистикадағы маңызы | 10.4.3.2 - полимеразды тізбекті реакцияның таксономияда, медицинада және криминалистикадағы маңызын сипаттау | |||
Гендік -инженериялық манипуляциялаудың кезеңдері. Гендік инженерияның маңызы | 10.4.3.3- гендік-инженериялық манипуляциялаудың кезеңдерін түсіндіру | |||
Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың оң және теріс тұстары. Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтары. | 10.4.3.4 - гендік модификация-ланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтарын талқылау | |||
2) 11-сынып
Бөлімше | Тақырыптар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Молеку | Антиденелердің құрылысы мен құрылымы. Антиген мен антидененің әрекеттесуі | 11.4.1.1 - антиген мен антидененің әрекеттесуін түсіндіру |
Фермент пен субстраттың өзара әрекеттесуі. Фишердің теориясы. Ферменттердің иммобилизациясы. | 11.4.1.2 - фермент-субстрат комплексінің түзілу механизмін түсіндіру | |
Ферменттердің бәсекелес және бәсекелес емес ингибирленуі. Дәрілік препараттар мен ауыр металдар иондарының ферменттердің белсенділігіне әсері. | 11.4.1.3 - ферменттердің бәсекелес және бәсекелес емес ингибирленуін салыстыру | |
Транскрипция. Премрибонуклеин қышқылы посттранскрипциялық модификациясы. | 11.4.1.4 - нәруыз биосинтезі үдерісіндегі транскрипция мен трансляцияны сипаттау | |
Генетикалық кодтың қасиеттері: үшөрімділігі, көптігі, әмбебаптығы, бірін-бірі жаппайтындығы | 11.4.1.5 - генетикалық кодтың қасиеттерін түсіндіру | |
Қоректену |
Хлоропластың құрылымдық компоненттері және олардың қызметтері. Rf мәні. | 11.1.2.1 - хлоропласттың құрылымы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату |
Фотосинтездің жарық кезеңі. Фотофосфорлану | 11.1.2.2 - фотосинтездің жарық кезеңінде өтетін үдерістерді түсіндіру | |
Фотосинтездің қараңғы кезеңі. Кальвин циклі | 11.1.2.3 - фотосинтездің қараңғы кезеңінде өтетін үдерістерді түсіндіру | |
Фотосинтездің жылдамдығына әсер ететін факторлар. | 11.1.2.4 - фотосинтездің шектеуші факторларын түсіндіру | |
Хемосинтез. Фотосинтез бен хемосинтез үдерістерін салыстыру | 11.1.2.5 - фотосинтез және хемосинтез үдерістерінің ерекшеліктерін салыстыру | |
Заттардың тасымал | Өсімдіктердегі заттар транслокациясының механизмі | 11.1.3.1 - өсімдіктердегі заттар транслокациясы механизмін түсіндіру |
Заттар тасымалдануының симпласттық, апопласттық, вакуолярлық жолдары және олардың маңызы | 11.1.3.2 - заттар тасымалданудың симпласттық, апопласттық, вакуолярлық жолдарының мәнін түсіндіру | |
Жасуша мембранасы арқылы заттар тасымалдануының типтері | 11.1.3.3 - жасуша мембранасы арқылы заттар тасымалының әр түрлі типтерінің механизмдерін түсіндіру | |
Мембраналық потенциалды сақтаудағы белсенді тасымалдың ролі | 11.1.3.4 - мембраналық потенциалды сақтаудағы активті тасымалдың маңызын анықтау | |
2-тоқсан | ||
Координация және реттелу | Биологиядағы басқару жүйесі. "Басқару жүйесі" ұғымы. | 11.1.7.1 - биологиядағы басқару жүйесін сипаттау |
Мембраналық рецепторлар арқылы гормондық сигналдардың берілуі. Инсулин мен эстроген мысалдарында гормондардың нысана-жасушаларға әсер ету механизмі | 11.1.7.2 - гормондардың әсер ету механизмін түсіндіру | |
Өсіргіш заттар. Ауксин мен гибериллиннің әсері. | 11.1.7.3 - өсімдіктердің өсуіне стимуляторлардың (өсіргіш заттар) әсер ету механизмін түсіндіру | |
Көбею | Гаметогенез. Адам гаметогенезінің сатылары | 11.2.1.1 - адам гаметогенезінің сызбасын талдау |
Сперматогенез бен оогенездің айырмашылықтары. Сперматогенез бен оогенезді салыстыру | 11.2.1.2 - сперматогенез бен оогенездің айырмашылығын түсіндіру | |
Өсу және даму | Бағаналы жасушалар ұғымы және олардың қасиеттері Практикада қолданылуы. Этикалық аспектісі | 11.2.3.1 - бағаналы жасушалардың мамандану үдерісін және олардың практикалық қолданылуын түсіндіру |
Тұқым | Дезоксирибонуклеинқышқылыныңкездейсоқ мутациясы. Репликацияның, репарацияның, рекомбинацияның генетикалық үдерістердің қателері |
11.2.4.1 - мутациялардың дезоксирибонуклеинқышқылы |
"Адам геномы" жобасы. Адамның геномдық ДНҚ-ын секвенирлеу. | 11.2.4.2 - "Адам геномы" жобасының маңызын талқылау | |
3-тоқсан | ||
Жасуша | Жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау. №2 зертханалық жұмыс "Жасушалардың негізгі компоненттерін микрофотографиялар қолданып сипаттау" | 11.4.2.1 - микрофотография қолданып жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау және сипаттау |
Биотехнология | Микробиологиялық зерттеулердің кезеңдері. Микроағзалармен жұмыс жасағандағы дезинфекциялау және стерильдеу әдістері. №3 зертханалық жұмыс "Сүтқышқылды өнімдердің түрлі қоректік ортадағы микрофлорасын зерттеу" | 11.4.3.1 - микробиологиялық зерттеу кезеңдерін сипаттау және түсіндіру |
Грамм оң және грамм теріс бактериялар және олардың құрылыс ерекшеліктері. | 11.4.3.2 -грамм оң және грамм теріс бактерияларды салыстыру | |
"Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы" ұғымы. Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы |
11.4.3.3 - рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы | |
Ағзаларды клондау тәсілдері | 11.4.3.4 - ағзаларды клондау тәсілдерін түсіндіру | |
Ферменттердің медицинада, химияда және өнеркәсіпте қолданылуы | 11.4.3.5 - ферменттерді медицинада, өнеркәсіпте қолдану мүмкіндігін талқылау | |
Биомеди | Электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсер ету ерекшеліктері | 11.4.4.1 - электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсерін түсіндіру |
Эпигенетика туралы жалпы түсініктер. Адамдағы эпигенетикалық салдарлар. | 11.4.4.2 - гендердің реттілігін бұзбайтын, гендерді реттеудің механизмін зерттеудегі эпигенетиканың маңызын түсіндіру | |
"Биоинформатика" ұғымы. Биоинформатиканың құралдарын зерттеулерге қолдану. | 11.4.4.3 - биоинформатиканың ролін сипаттау | |
Экстракорпоральды ұрықтандыру | 11.4.4.4 -экстракорпоральды ұрықтандыру әдісінің маңызын түсіндіру | |
Моноклоналды антиденелердің маңызы. Моноклоналды антиденелер көмегімен ауруларды диагностикалау және емдеу | 11.4.4.5 - ауруларды диагностикалау және емдеуде моноклоналды антиденелерді қолдануды түсіндіру | |
4-тоқсан | ||
Биосфера, экожүйе, | Экологиялық пирамидалар. Трофикалық деңгейлер. Экологиялық жағдайлар мен экологиялық есептер шешу | 11.3.1.1 - экологиялық пирамида ережесін түсіндіру |
Түрлердің алуантүрлілігі. Харди - Вайнбергтің генетикалық тепе-теңдік заңы. | 11.3.1.2 - экожүйенің алуан түрлілігі мен тұрақтылығы арасындағы өзара байланысты орнату | |
Жергілікті экожүйедегі ағзалардың саны мен таралуын анықтауда түрлі статистикалық әдістерді қолдану. №4 зертханалық жұмыс "Талдаудың статистикалық әдістерін қолдану арқылы өз регионы экожүйесінің жағдайын анықтау" | 11.3.1.3 - өз аймақтың экожүйесін статистикалық талдау әдістерін (Стьюденттің t-критерийі, c2-критерий) қолданып зерттеу | |
Экология және адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері | Ғаламдық жылыну: себептері, салдарлары және шешу жолдары. Модельдеу "Климаттың ғаламдық жылынуын компьютерлік модельдеу" | 11.3.2.1 - мүмкін болатын климаттың жаһандық жылыну салдарын болжау |
Қазақстанның экологиялық проблемалары және оларды шешу жолдары | 11.3.2.2 - Қазақстанның экологиялық проблемаларын оқып білу және шешу жолдарын ұсыну. | |
3-тарау "Биология" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "Биология" оқу пәнінің мазмұны (төмендетілген оқу жүктемесімен)
16. "Биология" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі (төмендетілген оқу жүктемесімен):
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.17. Оқу пәнінің мазмұны 4 бөлімді қамтиды:
1) тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері;
2) көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму;
3) ағза мен қоршаған орта;
4) қолданбалы кіріктірілген ғылымдар.
18. "Тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) тірі ағзалардың көптүрлілігі;
2) қоректену:
3) заттардың тасымалдануы;
4) тыныс алу;
5) бөліп шығару;
6) қозғалыс;
7) координация және реттелу.
19. "Көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көбею;
2) жасушалық айналым;
3) өсу және даму;
4) тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары;
5) селекция негіздері;
6) эволюциялық даму.
20. "Ағза мен қоршаған орта" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) биосфера, экожүйе, популяция;
2) адам қызметінің қоршаған ортаға әсері.
21. "Қолданбалы кіріктірілген ғылымдар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) молекулалық биология мен биохимия;
2) жасушалық биология;
3) микробиология және биотехнология;
4) биомедицина және биоинформатика.
22. 10-сыныпқа арналған "Биология" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Тірі ағзалардың әртүрлілігі". Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдері. Филогенетикалық шежіре ағашы. Кладограммалар. Түсінік "Соңғы әмбебап жалпы ата тек". Модельдеу "Кладограмма құру". Филогенетикалық картаның әр түрлі формалары. Кладограммалар мен филогенетикалық ағаштардың эволюциялық маңызы.
2) "Қоректену". Ферменттер белсенділігіне әсер ететін факторлар мен жағдайлар: рН; температура;
3) "Заттардың тасымалдануы". Адам гемоглобині мен миоглобинінің құрылысы мен қызметі.
4) Пассивті тасымалдау механизмі: қарапайым тасымал, мембраналық каналдар арқылы диффузия, жеңілдетілген диффузия.
5) "Тыныс алу". Аденозинүшфосфаттың (АТФ) құрылысы мен қызметі. Аденозинүшфосфаттың синтезі: глюкозаның анаэробты және аэробты ыдырау кезеңдері. Метаболизм түрлері. Митохондрияның құрылымы мен қызметтері. Митохондрия құрылымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысы. Кребс циклі. Электрондық-тасымалдау тізбегі. Биологиялық жүйелер үшін маңызы.
6) "Бөліп шығару". Абсорбция және реабсорбция. Зәрдің түзілуі. Су мөлшерін реттеу. Нысана мүшелер. Әсер ету эффектсі. Гипофункция. Гиперфункция. Адам денесіндегі қан мен басқа сұйықтықтарды жасанды тазарту. Диализ әсерінің себептері. Диализ әдістері: перитонеальды, гемодиализ. Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі. Диализ және бүйрек трансплан-тациясы. Артықшылықтары мен кемшіліктері.
7) "Қозғалыс". Көлденең жолақты бұлшықет ұлпаларының құрылысы. Миофибрилла құрылымы (аймақ, дисклер, саркомерлер, актин, миозин). Жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшықтарының ортақ қасиеттерін, орналасуы мен құрылысы. Актинге қатысты қаңқа бұлшықет ұлпаларының түрлері.
8) "Координация және реттеу". Жүйке жасушаларының құрылысы. Орталық жүйке жүйесінің құрылысы. Мидың құрылысы мен қызметтері. Жұлынның құрылысы мен. Механорецепторлардың түрлері. Пачини денешігі мысалында рецепторлардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беру реакциясы. Холинергиялық синапстың құрылысы мен қызметі арасындағы байланыс.
9) "Жасушалық цикл". Митоз. Жасушада митоздың әр түрлі кезеңдерінде жүретін үрдістер.
Зертханалық жұмыс "Пияз тамыры ұшындағы жасушалардан митоздың белсенділік деңгейін анықтау".
10) Өсімдіктер мен жануарлардағы гаметогенез. Гаметалар. Гаметогенез кезеңдері. Өсімдіктердегі спорогенез және гаметогенез. Онкологиялық жаңатүзілулердің пайда болуы. Обыралды жағдайлардың туындауына әсер етуші факторлар. Қартаю. Қартаю үрдісі туралы теориялар.
11) "Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары". Модификациялық өзгергіштік. Белгілердің өзгеруіндегі вариациялық қатарлар.
Зертханалық жұмыс "Вариациялық қатар мен қисыққа құрылған модификациялық өзгергіштікті зерттеу".
13) Тұқымқуалаушылықтың хромосомалық теориясы. Кроссинговер нәтижесінде белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарының бұзылуы. Эпистаз. Комплиментарлық. Полимерия. Хуго де Фриздің мутация теориясы. Кенеттен және индуцияланған мутация. Нүктелік, хромосомалық, геномдық, ядролық және цитоплазмалық мутациялар. Модельдеу "Адам хромосомасы жиынтығынан кариограмм құру. Геномдық мутацияны оқып білу". Хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық аурулары.
14) "Селекция негіздері". Селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдері. Гибридизация (будандастыру). Полиплоидия. Жасанды мутагенез.
15) "Эволюциялық даму". Тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланыс. Тұқымқуалайтын өзгергіштік – эволюция негізі. Комбинативтік өзгергіштік, мутациялар. Табиғи сұрыпталу. Тіршілік үшін күрес. Гендер дрейфі. Популяциялық толқындар. Эволюцияның дәлелдемелері. Салыстырмалы-анатомиялық. Эмбриологиялық. Палеонтологиялық. Биогеографиялық. Биохимиялық. Антропогенез кезеңдері. Проантроптар. Архантроптар. Палеоантроптар. Неоантроптар.
16) "Молекулалық биология және биохимия". Жердегі тіршілік үшін судың маңызы. Көмірсуларды жіктеу: моносахаридтер, дисахаридтер, полисахаридтер. Көмірсулардың қасиеті және қызметтері.
17) Липидтердің құрылымдық компонентері. Майлардың құрамы мен қызметтері. Нәруыздарды құрамы (жай, күрделі) және қызметі бойынша жіктеу. Нәруыз денатурациясы мен ренатурациясы;
Зертханалық жұмыс "Нәруыздардың құрылымына әр түрлі жағдайлардың әсері (температура, pH)".
18) Дезоксирибонуклеин қышқылы (ДНҚ) құрылысы. Дезоксирибонуклеин қышқылы молекуласының қызметі. Репликация механизмі. Дезоксирибонуклеин қышқылы. Мезелсон мен Сталь тәжірибесі. Чаргафф ережесі. Рибонуклеин қышқылы (РНҚ) молекуласының құрылысы мен қызметтері. Матрицалық рибонуклеин қышқылы. Рибосомалық рибонуклеин қышқылы. Транспорттық рибонуклеин қышқылы.
19) "Жасушалық биология". Жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктері. Жасушаның негізгі компоненттері: жасуша қабырғасы, плазмалық мембрана, цитоплазма және оның органоидтары (мембранасыз, бірмембраналы және қосмембраналы). Ядро. Жасушаның негізгі компоненттерінің қызметтері. Жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланыс. Жасуша мембранасының сұйық кристалды моделі. Мембраналық нәруыздардың, фосфолипидтердің, гликопротеиндердің, гликолипидтердің, холестеролдың қызметі.
Зертханалық жұмыс "Жасуша мембранасына әр түрлі жағдайлардың әсері".
20) Бактерия, саңырауқұлақ, өсімдік және жануар жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері.
21) "Биотехнология". Микроағзаларды өндірісте, ауыл шаруашылығында, медицинада, тұрмыста қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктері. Полимеразды тізбекті реакцияны қолдану. Медициналық диагностикалауда, әкелікті негіздеуде, тұлғаларды дербестендіру медицинасында, гендерді клондауда, дезоксирибонуклеин қышқылы секвенирлеуде мутагенезде полимеразды тізбекті реакцияның маңызы. Гендік-инженериялық манипуляциялаудың кезеңдері. Гендік инженерияның маңызы. Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың оң және теріс тұстары. Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтары.
22) "Биомедицина және биоинформатика". Биомеханиканы робототехникада қолдану. Инженерлік биомеханика (экзоқаңқа, робототехника). Медициналық биомеханика (протездеу). Эргометриялық биомеханика (оптимизация). Модельдеу "Жердегі тірі ағзалар қозғалысының биомеханикасын зерттеу". Жүректің өткізгіш жүйесі. Жүрек автоматиясының механизмі. Жүректегі қозудың өту жылдамдығы. Жүрек бұлшықеттерінің жиырылғыштығы. Электрокардиография, оның диагностикалық маңызы. Модельдеу "Жүректе өтетін электрлік үрдісті зерттеу".
23. 11-сыныпқа арналған "Биология" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Қоректену". Хлоропластың құрылымдық компоненттері және олардың қызметтері. Фотосинтездің пигменттері. Rf мәні.
Зертханалық жұмыс "Әртүрлі өсімдік жасушаларында фотосинтездеуші пигменттердің болуын зерттеу".
2) Фотосинтездің жарық кезеңі. Фотофосфорлану. Фотосинтездің қараңғы кезеңі. Кальвин циклі.
3) Фотосинтездің жылдамдығына әсер ететін факторлар. Фотосинтездің шектеуші факторлары: жарық толқынының ұзындығы мен жарық интенсивтілігі, көмірқышқыл газының концентрациясы, температура.
Зертханалық жұмыс "Шектеуші факторлардың фотосинтездің интенсивтілігіне әсерін зерттеу".
4) Хемосинтез. Фотосинтез бен хемосинтез үдерістерін салыстыру.
5) "Заттардың тасымалдануы". Өсімдіктердегі заттар транслокациясының механизмі. Заттар тасымалдануының симпласттық, апопласттық, вакуолярлық жолдары және олардың маңызы. Жасуша мембранасы арқылы заттар тасымалдануының типтері. Мембраналық потенциалды сақтаудағы белсенді тасымалдың ролі.
6) "Координация және реттелу". Биологиядағы басқару жүйесі. Биологиядағы "Басқару жүйесі" ұғымы. Басқару жүйесінің негізгі компоненттері. Температураның/көмірқышқыл газының/оттегі газының деңгейлерінің реттелуі мысалында кері байланыс принципі. Мембраналық рецепторлар арқылы гормондық сигналдардың берілуі. Инсулин мен эстроген мысалдарында гормондардың нысана-жасушаларға әсер ету механизмі. Өсіргіш заттар. Өсіргіш заттардың өсімдіктерге әсер ету механизмі.
7) "Көбею". Гаметогенез. Адам гаметогенезінің сатылары. Сперматогенез бен оогенездің айырмашылықтары. Сперматогенез бен оогенезді салыстыру.
8) "Өсу және даму". Бағаналы жасушалар ұғымы және олардың қасиеттері (қайта жаңаруы, жіктелуі). Бағаналы жасушалардың түрлері: эмбрионалды және соматикалық. Практикада қолданылуы. Этикалық аспектісі.
9) "Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары". Дезоксирибонуклеин қышқылының кездейсоқ мутациясы. Репликацияның, репарацияның, рекомбинацияның генетикалық үдерістердің қателері.
10) "Адам геномы" жобасы. Адамның геномдық дезоксирибонуклеин қышқылын секвенирлеу. Жоба аясында жүргізілген зерттеулердің маңызы.
11) "Биосфера, экожүйе, популяция". Трофикалық деңгейлер. Қарым-қатынас түрлері. Модельдеу "Қоректік тізбектерде энергияның тасымалдануының сызбасын құрастыру".
Экологиялық жағдайлар мен экологиялық есептер шешу жолдары.
12) Түрлердің алуан түрлілігі. Харди - Вайнбергтің генетикалық тепе-теңдік заңы. Сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін қорғау. Жергілікті экожүйедегі ағзалардың саны мен таралуын анықтауда түрлі статистикалық әдістерді қолдану. Жергілікті экожүйенің биоалуантүрлілігін анықтауда кездейсоқ іріктеу әдісінің маңызы;
13) "Экология және адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері". Ғаламдық жылыну: себептері, салдарлары және шешу жолдары. Модельдеу "Климаттың ғаламдық жылынуын компьютерлік модельдеу". Қазақстанның экологиялық проблемалары және оларды шешу жолдары.
14) "Молекулярлық биология және биохимия". Антиденелердің құрылысы мен құрылымы. Антиденелердің арнайылығы (белсенді орталығының). Антиген мен антидененің әрекеттесуі.
15) Транскрипция. Пре-м рибонуклеин қышқылы посттранскрипциялық модификациясы. Трансляцияның кезеңдері. Генетикалық кодтың қасиеттері: үшөрімділігі, көптігі, әмбебаптығы, бірін-бірі жаппайтындығы.
16) "Жасушалық биология". Жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау.
Зертханалық жұмыс "Жасушалардың негізгі компоненттерін микрофотографиялар қолданып сипаттау".
17) "Биотехнология". Микробиологиялық зерттеулердің кезеңдері. Микроағзалармен жұмыс жасағандағы дезинфекциялау және стерильдеу әдістері. Қоректік орталардың түрлері және оларды әзірлеу. Қоректік орталарға себу тәсілдері мен техникасы. Инкубация.
Зертханалық жұмыс "Сүтқышқылды өнімдердің түрлі қоректік ортадағы микрофлорасын зерттеу".
18) Грамм оң және грамм теріс бактериялар және олардың құрылыс ерекшеліктері. Өкілдері.
Зертханалық жұмыс "Бактерияларды Грамм әдісі бойынша бояу".
19) "Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы" ұғымы. Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылыалу тәсілдері. Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылының қолданылуы. Плазмиданың қасиеттері және олардың генетикалық клондауда қолданылуы. "Клондау" ұғымы. Ағзаларды клондау тәсілдері. "Микроклоналды көбею" ұғымы. Өсімдіктерді микроклоналды көбейтудің кезеңдері мен әдістері. Маңызы. Ферменттердің медицинада, химияда және өнеркәсіпте қолданылуы.
20) "Биомедицина және биоинформатика". Электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсер ету ерекшеліктері. "Эпигенетика" ұғымы. Эпигенетика туралы жалпы түсініктер. Эпигенетиканың молекулярлық негіздері. Адамдағы эпигенетикалық салдарлар. Эпигенетика және эпигеномика. дезоксирибонуклеин қышқылының метилденуі. "Биоинформатика" ұғымы. Биоинформатиканың құралдарын зерттеулерге қолдану. Экстракорпоральды ұрықтандыру әдісі және оның маңызы. Экстракорпоральды ұрықтандырудың этикалық аспектілері. Моноклоналды антиденелердің маңызы. Моноклоналды антиденелердің өндірісі. Моноклоналды антиденелер көмегімен ауруларды диагностикалау және емдеу.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі (төмендетілген оқу жүктемесімен)
24. Бағдарламада оқу мақсаттарын пайдаланудың қарапайымдылығы үшін кодтау енгізілді. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандарды – бөлім мен бөлімді, төртінші сан оқу мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, кодтауда 10.1.1.1 "10" – сынып, "1.1" – бөлім және кіші бөлім, "1" – оқу мақсатын нөмірлеу.
25. Оқу мақсаттары жүйесі әр сынып үшін бөлімдер бойынша боялған:
Бөлім | Бөлімше | Оқыту мақсаттары | |
10-сынып | 11-сынып | ||
1. Тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылы мы мен қызметтері | 1.1 Тірі организмдердің әртүрлілігі |
10.1.1.1 - Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдерін және сызбаларын сипаттау; | |
1.2 Қоректену | 10.1.2.1 - әр түрлі жағдайлардың (температура, pH, субстрат пен ингибитор концентрациясы) ферменттер белсенділігіне әсерін зерттеу |
11.1.2.1 - хлоропласттың құрылымы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату; | |
1.3 Заттардың тасымалдануы |
10.1.3.1 - эмбрион мен ересек ағзаның гемоглобині мен миогло-бині үшін оттектің диссоциациялануының қисық сызығын түсіндіру; |
11.1.3.1 - өсімдіктердегі заттар транслокация механизмін түсіндіру; | |
1.4 Тыныс алу |
10.1.4.1 - аденозинүшфосфаттың (АТФ) құрылысы мен қызметтерін сипаттау; | ||
1.5 Бөліп шығару |
10.1.5.1 - зәрдің сүзілу (фильтрация) және түзілуі механизмін түсіндіру; | ||
1.6 Қозғалыс |
10.1.6.1 - көлденең жолақты бұлшықеттердің ультрақұрылымын зерттеу; | ||
1.7 Координа-ция және реттеу |
10.1.7.1 - миеленденген нейрон аксонын сипаттау |
11.1.7.1 - биологиядағы басқару жүйесін сипаттау; | |
2. Көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму | 2.1 Көбею |
11.2.1.1 - адам гаметогенезінің сызбасын талдау; | |
2.2 Жасуша-лық цикл |
10.2.2.1 - дайын микропрепараттар көмегімен митоз фазаларын зерттеу; | ||
2.3 Өсу және даму | 11.2.3.1 - бағаналы жасушалардың мамандану үдерісін және олардың практикалық қолданылуын түсіндіру | ||
2.4 Тұқым қуалаушы-лық пен өзгергіштік заңдылық-тары |
10.2.4.1 - модификациялық өзгергіштіктің заңдылықтарын зерттеу; |
11.2.4.1 - мутациялардың дезоксирибонуклеин қышқылы репарациясы, дезоксирибонуклеин қышқылы рекомбинациясы, дезоксирибонуклеин қышқылы репликациясы арасындағы байланысын сипаттау; | |
2.5 Селекция негіздері | 10.2.5.1 - селекцияәдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдердің зерттеу | ||
2.6 Эволюциялық даму |
10.2.6.1 – тұқым қуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланысты түсіндіру | ||
3. Ағза мен қоршаған орта | 3.1 Биосфера, экожүйе, популяция |
11.3.1.1 - экожүйелердегі трофикалық деңгейлердің сызбасын құрастыру; | |
3.2 Адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері |
11.3.2.1 - мүмкін болатын климаттың жаһандық жылыну салдарыа болжау; | ||
4.Қолдан-балы кіріктірілген ғылым дар | 4.1 Молекула лық биология және биохимия |
10.4.1.1 - Жердегі тіршілік үшін судың іргелі маңызын түсіндіру; |
11.4.1.1 - антиген мен антидененің әрекеттесуін түсіндіру; |
4.2 Жасуша лық биология |
10.4.2.1 - жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктерін түсіндіру; | 11.4.2.1 - микрофотография қолданып жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау және сипаттау; | |
4.3 Биотехно логия |
10.4.3.1 - биотехнологияда қолданылатын тірі ағзалардың артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау; |
11.4.3.1 - микробиологиялық зерттеу кезеңдерін сипаттау және түсіндіру; | |
4.4 Биомедицина және биоинфор матика |
10.4.4.1 - биомеханиканы робототехникада қолдалынуын зерттеу; |
11.4.4.1 - электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсерін түсіндіру; | |
26. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
27. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Биология" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады (төмендетілген оқу жүктемесімен).
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Биология" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар (төмендетілген оқу жүктемесімен)
1) 10-сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқыту мақсаты |
1-тоқсан | ||
Молекулалық биология және биохимия | Жердегі тіршілік үшін судың маңызы | 10.4.1.1 - Жердегі тіршілік үшін судың іргелі маңызын түсіндіру |
Көмірсуларды жіктеу: моносаха-ридтер, дисахаридтер, полисахаридтер. Көмірсулардың қасиеті және қызметтері | 10.4.1.2 - көмірсуларды құрамы және қызметтері бойынша жіктеу | |
Липидтердің құрылымдық компоненттері. Майлардың құрамы мен қызметтері | 10.4.1.3 - майлардың құрамы мен қызметтерін сипаттау | |
Нәруыздарды құрамы (жай, күрде-лі) және қызметі бойынша жіктеу. Нәруыз денатурациясы мен ренатурациясы. Зертханалық жұмыс "Нәруыздардың құрылымына әр түрлі жағдай-лардың әсері (температура, pH) " | 10.4.1.4 - нәруыздарды олардың құрамы, атқаратын қызметтері бойынша жіктеу | |
10.4.1.5 - түрлі жағдайлардың нәруыздар құрылымына әсерін зерттеу | ||
Дезоксирибонуклеин қышқылы құрылысы. Дезоксирибо-нуклеин қышқылымолекуласының қызметі | 10.4.1.6 -дезоксирибонуклеин қышқылықұрылымы мен қызметі арасындағы байланысты түсіндіру | |
Репликация механизмі. Дезоксири-бонуклеин қышқылы. Мезелсон мен Сталь тәжірибесі. Чаргафф ережесі | 10.4.1.7 - Чаргафф ережелері негізінде дезоксирибонуклеин қышқылы репликациясы үдерісін сипаттау | |
Рибонуклеин қышқылы молекуласының құрылысы мен қызметтері. Матрицалық рибонуклеин қышқылы. Рибосомалық рибонуклеин қышқылы. Транспорттық рибонуклеин қышқылы | 10.4.1.8 -рибонуклеин қышқылы типтерінің құрылысы мен қызметтерін ажырату | |
Жасушалық биология | Жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктері. Жасушаның негізгі компоненттері: жасуша қабырғасы, плазмалық мембрана, цитоплазма және оның органоидтары. Ядро. Жасушаның негізгі компоненттерінің қызметтері | 10.4.2.1 - жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктерін түсіндіру |
Жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланыс. Жасуша мембранасының сұйық кристалды моделі. Мембраналық нәруыздардың, фосфолипидтердің, гликопротеиндердің, гликолипид-тердің, холестеролдың қызметі. Зертханалық жұмыс "Жасуша мембранасына әр түрлі жағдайлардың әсері" | 10.4.2.2 - жасуша мембранасының сұйық кристалды моделін пайдаланып, жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланысты орнату | |
Бактерия, саңырауқұлақ, өсімдік және жануар жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері | 10.4.2.3 - прокариот және эукариот жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтерін салыстыру | |
Қоректену | Ферменттер белсенділігіне әсер ететін факторлар мен жағдайлар: рН; температура; субстрат, ингибитор және активатор. | 10.1.2.1 - әр түрлі жағдайлардың (температура, pH, субстрат пен ингибитор концентрациясы |
2-тоқсан | ||
Заттардың тасымалда Нуы | Адам гемоглобині мен миоглобинінің құрылысы мен қыз-меті. Адам гемоглобині мен миоглобині үшін оттектің диссоциациялануының қисық сызығы | 10.1.3.1 - эмбрион мен ересек ағзаның гемоглобині мен миоглобині үшін оттектің диссоциациялануының қисық сызығын түсіндіру |
Пассивті тасымалдау механизмі: қарапайым тасымал, мембраналық каналдар арқылы диффузия, жеңілдетілген диффузия. | 10.1.3.2- пассивті тасымалдау механизмін түсіндіру | |
Тыныс алу | Аденозинүшфосфаттың (АТФ)құрылысы мен қызметі | 10.1.4.1-аденозинүшфосфаттың құрылысы мен қызметтерін сипаттау |
Аденозинүшфосфаттың синтезі: глюкозаның анаэробты және аэробты ыдырау кезеңдері | 10.1.4.2 - анаэробты және аэробты тыныс алу барысындағы аденозинүшфосфаттың синтезін салыстыру | |
Метаболизм түрлері. | 10.1.4.3 - метоболизмнің түрлерін атау | |
Митохондрияның құрылымы мен қызметтері. Митохондрия құры-лымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысы | 10.1.4.4 - митохондрия құрылымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысты сипаттау | |
Кребс циклі. Электрондық-тасымалдау тізбегі. Биологиялық жүйелер үшін маңызы | 10.1.4.5 - Кребс циклін сипаттау | |
Бөліп шығару | Абсорбция және реабсорбция. Зәрдің түзілуі. | 10.1.5.1 - зәрдің сүзілу (фильтрация) және түзілуі механизмін түсіндіру |
Су мөлшерін реттеу. Нысана мүшелер. Әсер ету эффектісі. Гипофункция. Гиперфункция | 10.1.5.2 - су мөлшерін бақылаудағы антидиуретикалық гормонның рөлін түсіндіру | |
Адам денесіндегі қан мен басқа сұйықтықтарды жасанды тазарту. Диализ әсерінің себептері. Диализ әдістері: перитонеальды, гемодиализ | 10.1.5.3 - диализ механизмін түсіндіру | |
Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі. Диализ және бүйрек трансплан-тациясы. Артықшылықтары мен кемшіліктері | 10.1.5.4 - бүйрек трансплантациясы мен диализдің артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау | |
3-тоқсан | ||
Жасушалық цикл | Митоз. Жасушада митоздың әр түрлі кезеңдерінде жүретін үрдістер. Зертханалық жұмыс "Пияз тамыры ұшындағы жасушалардан митоздың белсенділік деңгейін анықтау" | 10.2.2.1 - дайын микропрепараттар көмегімен митоз фазаларын зерттеу |
Өсімдіктер мен жануарлардағы гаметогенез. Гаметалар. Гаметогенез кезеңдері. Өсімдіктердегі спорогенез және гаметогенез | 10.2.2.2 - өсімдіктер мен жануарлардағы гаметалардың қалыптасу ерекшелігін түсіндіру | |
Онкологиялық жаңатүзілулердің пайда болуы. Обыралды жағдайлардың туындауына әсер етуші факторлар | 10.2.2.3 - жасушалардың бақылауға бағынбайтын бөлінуі нәтижесінде обырдың түзілуін түсіндіру | |
Қартаю. Қартаю үрдісі туралы теориялар. | 10.2.2.4 - қартаю үдерісін түсіндіру | |
Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылық Тары | Модификациялық өзгергіштік. Белгілердің өзгеруіндегі вариациялық қатарлар. Зертханалық жұмыс "Вариациялық қатар мен қисыққа құрылған модификациялық өзгергіштікті зерттеу". | 10.2.4.1 - модификациялық өзгергіштіктің заңдылықтарын зерттеу |
Тұқымқуалаушылықтың хромосо-малық теориясы. Кроссинговер нәтижесінде белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарының бұзылуы | 10.2.4.2 - кроссинговер нәтижесінде белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарының бұзылуын түсіндіру | |
Хуго де Фризадің мутация теория-сы. Кенеттен және индуцияланған мутация. Нүктелік, хромосомалық, геномдық, ядролық және цитоплаз-малық мутациялар. Модельдеу "Адам хромосомасы жиынтығынан кариограмм құру. Геномдық мутацияны оқып білу" | 10.2.4.3 - Хуго де Фриздің мутация теориясын, мутагенез себептер, мутагенез себептерін және мутация түрлерін зерттеу | |
Хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық аурулары. | 10.2.4.4 - хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық ауруларын (ауто-сомдық және жыныстық) сипаттау | |
Эволюциялық даму. Селекция негіздері. Тірі ағзалардың көптүрлілігі | Тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланыс. Тұқымқуалайтын өзгергіштік – эволюция негізі. Комбинативтік өзгергіштік, мутациялар. Табиғи сұрыпталу. Тіршілік үшін күрес. Гендер дрейфі. Популяциялық толқындар |
10.2.6.1 - тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланысты түсіндіру; |
Эволюцияның дәлелдемелері. Салыстырмалы-анатомиялық. Эмбриологиялық. Палеонтологиялық. Биогеографиялық. Биохимиялық | 10.2.6.3 - эволюцияның дәлелдемелерін талдау | |
Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдері | 10.1.1.1 - Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдерін және сызбаларын сипаттау | |
Филогенетикалық шежіре ағашы. Кладограммалар. Түсінік "Соңғы әмбебап жалпы ата тек". Модельдеу "Кладограмма құру". Филогенетикалық картның әр түрлі формалары. | 10.1.1.2 - филогенетикалық карталарды (кладограммалар мен филогенетикалық ағаштарды) құру және түсіндіріп беру | |
Селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдері. Гибридизация (будандастыру). Полиплоидия. Жасанды мутагенез | 10.2.5.1 - селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдердің зерттеу | |
Антропогенез кезеңдері. Проантроптар. Архантроптар. Палеоантроптар. Неоантроптар | 10.2.6.4 - антропогенездің кезеңдерін атау | |
4-тоқсан | ||
Координация және реттеу | Жүйке жасушаларының құрылысы. | 10.1.7.1 - миеленденген нейрон аксонын сипаттау |
Орталық жүйке жүйесінің құрылысы. Мидың құрылысы мен қызметтері. Жұлынның құрылысы мен | 10.1.7.2 - жұлын мен мидың құрылысы мен қызметтерін оқып білу | |
Механорецепторлардың түрлері. Пачини денешігі мысалында рецепторлардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беру реакциясы | 10.1.7.3 - механорецепторлардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беруін (Пачини денешігі) сипаттау | |
Холинергиялық синапстың құрылысы мен қызметі арасындағы байланыс. | 10.1.7.4 - холинергиялық синапстың құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты орнату | |
Қозғалыс | Көлденең жолақты бұлшықет ұлпаларының құрылысы. Миофибрилла құрылымы (аймақ, дисклер, саркомерлер, актин, миозин) | 10.1.6.1 - көлденең жолақты бұлшықеттердің ультрақұрылымын зерттеу |
Жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшықтарының ортақ қасиеттері. Актинге қатысты қаңқа бұлшықет ұлпаларының түрлер | 10.1.6.2 - жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшық-тарының ортақ қасиеттерін сипаттау | |
Биомедицина және биоинфор матика | Биомеханиканы робототехникада қолдану. Инженерлік биомеханика (экзоқаңқа, робототехника). Медициналық биомеханика (протездеу). Эргометриялық биомеханика(оптимизация). Модельдеу Жердегі тірі ағзалар қозғалысының биомеханикасын зерттеу" | 10.4.4.1-биомеханиканы робототехникада қолдалынуын зерттеу |
Жүректің өткізгіш жүйесі. Жүрек автоматиясының механизмі. Жүректегі қозудың өту жылдамды-ғы. Жүрек бұлшықеттерінің жиырылғыштығы. Электрокардио-графия, оның диагностикалық маңызы. Модельдеу "Жүректе өтетін электрлік үрдісті зерттеу" | 10.4.4.2- электрокардиограмманы қолдана отырып жүрек автоматиясы механизмін түсіндіру | |
Биотехноло гия | Микроағзаларды өндірісте, ауыл шаруашылығында, медицинада, тұрмыста қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктері | 10.4.3.1 биотехнологияда қолданылатын тірі ағзалардың артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау |
Полимеразды тізбекті реакцияны қолдану. Медициналық диагности-калауда, әкелікті негіздеуде, тұлға-ларды дербестендіру медицинасын-да, гендерді клондауда, дезоксирибонуклеин қышқылысеквенирлеуде мутагенезде полимеразды тізбекті реакцияның маңызы | 10.4.3.2 - полимеразды тізбекті реакцияның таксономияда, медицинада мен криминалистикада және, маңызын сипаттау | |
Гендік -инженериялық манипуля-циялаудың кезеңдері. Гендік инженерияның маңызы | 10.4.3.3 - гендік-инженериялық манипуляциялаудың кезеңдерін түсіндіру | |
Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың оң және теріс тұстары. Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтары | 10.4.3.4-гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтарын талқылау | |
2) 11-сынып
Бөлімше | Тақырыптар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Молеку лярлық биология және биохимия | Антиденелердің құрылысы мен құры-лымы. Антиденелердің арнайылығы (белсенді орталығының). Антиген мен антидененің әрекеттесуі | 11.4.1.1 - антиген мен антидененің әрекеттесуін түсіндіру |
Транскрипция. Премрибонуклеин қышқылыпосттранскрипциялық модификациясы. Трансляцияның кезеңдері | 11.4.1.2 - нәруыз биосинтезі үдерісіндегі транскрипция мен трансляцияны сипаттау | |
Генетикалық кодтың қасиеттері. | 11.4.1.3 - генетикалық кодтың қасиеттерін түсіндіру | |
Қоректену | Хлоропластың құрылымдық компо-ненттері және олардың қызметтері. Фотосинтездің пигменттері. Rf мәні. Зертханалық жұмыс "Әртүрлі өсімдік жасушаларында фотосинтездеуші пигменттердің болуын зерттеу" | 11.1.2.1 - хлоропласттың құрылымы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату |
Фотосинтездің жарық және қараңғы кезеңі. Кальвин циклы. | 11.1.2.2 - фотосинтездің жарық және қараңғы кезеңінде өтетін үдерістерді түсіндіру | |
Фотосинтездің жылдамдығына әсер ететін факторлар. Фотосинтездің шектеуші факторлары: жарық толқынының ұзындығы мен жарық интенсивтілігі, көмірқышқыл газының концентрациясы, температура. Зертханалық жұмыс "Шектеуші факторлардың фотосинтездің интенсивтілігіне әсерін зерттеу" | 11.1.2.3 - фотосинтездің шектеуші факторларын зерттеу және түсіндіру | |
Хемосинтез. Фотосинтез бен хемосинтез үдерістерін салыстыру | 11.1.2.4- фотосинтез және хемосинтез үдерістерінің ерекшеліктерін салыстыру | |
Заттардың тасымал дануы | Өсімдіктердегі заттар транслокациясының механизмі | 11.1.3.1 - өсімдіктердегі заттар транслокациясы механизмін түсіндіру |
Заттар тасымалдануының симпласттық, апопласттық, вакуолярлық жолдары және олардың маңызы | 11.1.3.2 - заттар тасымалданудың симпласттық, апопласттық, вакуолярлық жолдарының мәнін түсіндіру | |
Жасуша мембранасы арқылы заттар тасымалдануының типтері | 11.1.3.3 - жасуша мембранасы арқылы заттар тасымалының әр түрлі типтерінің механизмдерін түсіндіру | |
Мембраналық потенциалды сақтаудағы белсенді тасымалдың ролі | 11.1.3.4 - мембраналық потенциалды сақтаудағы активті тасымалдың маңызын анықтау | |
2-тоқсан | ||
Координация және реттелу | Биологиядағы басқару жүйесі. "Басқару жүйесі" ұғымы. Басқару жүйесінің негізгі компоненттері. Температураның/көмірқышқыл газының/оттегі газының деңгейлерінің реттелуі мысалында кері байланыс принципі | 11.1.7.1 - биологиядағы басқару жүйесін сипаттау |
Мембраналық рецепторлар арқылы гормондық сигналдардың берілуі. Инсулин мен эстроген мысалдарында гормондардың нысана-жасушаларға әсер ету механизмі | 11.1.7.2 - гормондардың әсер ету механизмін түсіндіру | |
Өсіргіш заттар. Өсіргіш заттардың өсімдіктерге әсер ету механизмі. | 11.1.7.3 - өсімдіктердің өсуіне стимуляторлардың (өсіргіш заттар) әсер ету механизмін түсіндіру | |
Көбею | Гаметогенез. Адам гаметогенезінің сатылары | 11.2.1.1 - адам гаметогенезінің сызбасын талдау |
Сперматогенез бен оогенездің айырмашылықтары. Сперматогенез бен оогенезді салыстыру | 11.2.1.2 - сперматогенез бен оогенездің айырмашылығын түсіндіру | |
Өсу және даму | Бағаналы жасушалар ұғымы және олардың қасиеттері (қайта жаңаруы, жіктелуі). Бағаналы жасушалардың түрлері: эмбрионалды және соматикалық. Практикада қолданылуы. Этикалық аспектісі | 11.2.3.1 - бағаналы жасушалардың мамандану үдерісін және олардың практикалық қолданылуын түсіндіру |
Тұқым Қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары | Дезоксирибонуклеин қышқылының кездейсоқ мутациясы. Репликацияның, репарацияның, рекомбинацияның генетикалық үдерістердің қателері | 11.2.4.1 - мутациялардың дезоксирибонуклеинқышқылы репарациясы, дезоксирибонуклеин қышқылы рекомбинациясы, дезоксирибонуклеин қышқылы репликациясы арасындағы байланысын сипаттау |
"Адам геномы" жобасы. Адамның геномдық ДНҚ-ін секвенирлеу. Жоба аясында жүргізілген зерттеулердің маңызы | 11.2.4.2 - "Адам геномы" жобасының маңызын талқылау | |
3-тоқсан | ||
Жасуша лық биология | Жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау. Зертханалық жұмыс "Жасушалардың негізгі компоненттерін микрофотографиялар қолданып сипаттау" | 11.4.2.1 - микрофотография қолданып жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау және сипаттау |
Биотехнология | Микробиологиялық зерттеулердің кезеңдері. Микроағзалармен жұмыс жасағандағы дезинфекциялау және стерильдеу әдістері. Қоректік орталардың түрлері және оларды әзірлеу. Қоректік орталарға себу тәсілдері мен техникасы. Инкубация. Зертханалық жұмыс "Сүтқышқылды өнімдердің түрлі қоректік ортадағы микрофлорасын зерттеу" | 11.4.3.1 - микробиологиялық зерттеу кезеңдерін сипаттау және түсіндіру |
Грамм оң және грамм теріс бактериялар және олардың құрылыс ерекшеліктері. Өкілдері. Зертханалық жұмыс №6 "Бактерияларды Грамм әдісі бойынша бояу" | 11.4.3.2 -грамм оң және грамм теріс бактерияларды зерттеу | |
"Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы" ұғымы. Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы алу тәсілдері. Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылының қолданылуы. Плазмиданың қасиеттері және олардың генетикалық клондауда қолданылуы. "Клондау" ұғымы | 11.4.3.3 - рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы алу тәсілдерін түсіндіру | |
Ағзаларды клондау тәсілдері | 11.4.3.4 - ағзаларды клондау тәсілдерін түсіндіру | |
"Микроклоналды көбею" ұғымы. Өсімдіктерді микроклоналды көбейтудің кезеңдері мен әдістері. Маңызы | 11.4.3.5 - өсімдіктерді микроклоналды көбейту тәсілін сипаттау | |
Ферменттердің медицинада, химияда және өнеркәсіпте қолданылуы | 11.4.3.6 - ферменттерді медицинада, өнеркәсіпте қолдану мүмкіндігін талқылау | |
Биомеди цина және биоинформатика | Электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсер ету ерекшеліктері | 11.4.4.1 - электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсерін түсіндіру |
"Эпигенетика" ұғымы. Эпигенетика туралы жалпы түсініктер. Эпигенетиканың молекулярлық негіздері. Адамдағы эпигенетикалық салдарлар. Эпигенетика және эпигеномика. дезоксирибонуклеин қышқылың метилденуі. | 11.4.4.2 - гендердің реттілігін бұзбайтын, гендерді реттеудің механизмін зерттеудегі эпигенетиканың маңызын түсіндіру | |
"Биоинформатика" ұғымы. Биоинформатиканың құралдарын зерттеулерге қолдану. | 11.4.4.3 - биоинформатиканың ролін сипаттау | |
Экстракорпоральды ұрықтандыру әдісі және оның маңызы. Экстракорпоральды ұрықтандырудың этикалық аспектілері | 11.4.4.4 -экстракорпоральды ұрықтандыру әдісінің маңызын түсіндіру | |
Моноклоналды антиденелердің маңызы. Моноклоналды антиденелердің өндірісі. Моноклоналды антиденелер көмегімен ауруларды диагностикалау және емдеу | 11.4.4.5 - ауруларды диагностикалау және емдеуде моноклоналды антиденелерді қолдануды түсіндіру | |
4-тоқсан | ||
Биосфера, экожүйе, Популяция Түрлердің алуантүрлілігі | Экологиялық пирамидалар. Трофикалық деңгейлер. Қарым-қатынас түрлері. Модельдеу "Қоректік тізбектерде энергияның тасымалдануының сызбасын құрастыру". Экологиялық жағдайлар мен экологиялық есептер шешу | 11.3.1.1 - экожүйелердегі трофикалық деңгейлердің сызбасын құрастыру |
Түрлердің алуантүрлілігі. Харди - Вайнбергтің генетикалық тепе-теңдік заңы. Сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін қорғау. | 11.3.1.2 - экожүйенің алуан түрлілігі мен тұрақтылығы арасындағы өзара байланысты орнату | |
Жергілікті экожүйедегі ағзалардың саны мен таралуын анықтауда түрлі статистикалық әдістерді қолдану. Жергілікті экожүйенің биоалуантүрлі-лігін анықтауда кездейсоқ іріктеу әдісінің маңызы. | 11.3.1.3 - жергілікті экожүйенің биоалуантүрлілігін сипаттау | |
Экология және адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері | Ғаламдық жылыну: себептері, салдарлары және шешу жолдары. Модельдеу "Климаттың ғаламдық жылынуын компьютерлік модельдеу" | 11.3.2.1 - мүмкін болатын климаттың жаһандық жылыну салдарын болжау |
Қазақстанның экологиялық проблемалары және оларды шешу жолдары | 11.3.2.2 - Қазақстанның экологиялық проблемаларын оқып білу және шешу жолдарын ұсыну. | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 115-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Биология" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 115-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Биология" оқу пәнінің мақсаты – білім алушылардың заман талаптарына сай білімдері мен біліктерін дамыту; өмірдің мәнін, дамуын, оның түрлі ұйымдасу деңгейлерінде көрініс табуын түсіну; өмірдің ең басты құндылық ретіндегі маңызын түсінетін жан-жақты дамыған тұлғаны дайындау.
3. Міндеттері:
1) табиғаттың даму заңдарын түсінуге негізделе отырып, адамның табиғаттағы рөлін анықтайтын маңызды биологиялық білімдер мен біліктер ауқымын кеңейту;
2) табиғаттың даму және тіршілігін жалғастыру заңдарын жаңа білімдерді алу, оларды ары қарай дамыту және тереңдету негізі және құралы ретінде пайдалану;
3) жүйені меңгеру барысында ғылым білім мен дүниетаным негіздерін; шығармашылық дербестік пен сын тұрғысынан ойлау қабілетін; зерттеушілік дағдыларын қалыптастыру;
4) әдеп мәселелерімен және қоғамның әлеуметтік өмірі мен еңбек әрекетіне тікелей қатысумен байланысты қоршаған шынайылықта еркін бағдарлануға мүмкіндік беретін, бастамашыл тұлғаның қасиеттерін дамыту;
5) білім алушылардың білім алуды және өздігінен білім алуды жалғастыруы үшін қажетті зияткерлік біліктерді дамыту.
2-тарау. "Биология" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Биология" оқу пәнінің мазмұны
4. "Биология" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәнінің мазмұны 4 бөлімді қамтиды:
1) тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері;
2) көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму;
3) ағза мен қоршаған орта;
4) қолданбалы кіріктірілген ғылымдар.
6. "Тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) тірі ағзалардың көптүрлілігі;
2) қоректену:
3) заттардың тасымалдануы;
4) тыныс алу;
5) бөліп шығару;
6) қозғалыс;
7) координация және реттелу.
7. "Көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көбею;
2) жасушалық айналым;
3) өсу және даму;
4) тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары;
5) селекция негіздері;
6) эволюциялық даму.
8. "Ағза мен қоршаған орта" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) биосфера, экожүйе, популяция;
2) адам қызметінің қоршаған ортаға әсері.
9. "Қолданбалы кіріктірілген ғылымдар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) молекулалық биология мен биохимия;
2) жасушалық биология;
3) микробиология және биотехнология;
4) биомедицина және биоинформатика.
10. 10-сыныпқа арналған"Биология" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Тірі ағзалардың әртүрлілігі". Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдері. Филогенетикалық шежіре ағашы. Кладограммалар. Кладограммалар мен филогенетикалық ағаштардың айырмашылығы. Кладограммалар мен филогенетикалық ағаштардың эволюциялық маңызы.
2) "Заттардың тасымалдануы". Беттік аудан мөлшерінің көлемге қатынасының диффузия жылдамдығына әсері. Эритроцит жасушасы беттік аудан мөлшерінің, көлемге қатынасының маңызы.
Зертханалық жұмыс "Жасушаның беттік аудан мөлшерінің көлемге қатынасын анықтау".
3) Пассивті тасымалдау механизмі: қарапайым диффузия, жеңілдетілген диффузия. Белсенді тасымалдың механизмі.
4) "Тыныс алу". Аденозинтүшфосфаттың (АТФ) құрылысы мен қызметі. Аденозинтүшфосфаттың синтезі: глюкозаның анаэробты және аэробты ыдырау кезеңдері. Метаболизм түрлері. Энергетикалық алмасу кезеңдері. Митохондрияның құрылымы мен қызметтері. Митохондрия құрылымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысы.
5) "Бөліп шығару". Су мөлшерінің реттелуі. Нысана мүшелер. Әсер ету эффектсі. Гипофункция. Гиперфункция. Адам денесіндегі қан мен басқа сұйықтықтарды жасанды тазарту. Диализ әсерінің себептері. Диализ әдістері: перитонеальды, гемодиализ. Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі. Диализ және бүйрек трансплантациясы. Артықшылықтары мен кемшіліктері.
6) "Қозғалыс". Көлденең жолақты бұлшықет ұлпаларының құрылысы. Миофибрилла құрылымы (саркомерлер, актин, миозин т.б.). Жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшықтарының ортақ қасиеттерін, орналасуы мен құрылысы.
7) "Координация және реттеу". Орталық жүйке жүйесінің құрылысы. Мидың құрылысы мен қызметтері. Жұлынның құрылысы мен. Механорецепторлардың түрлері. Пачини денешігі мысалында рецепторлардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беру реакциясы.
8) "Жасушалық цикл" Өсімдіктер мен жануарлардағы гаметогенез. Гаметалар. Гаметогенез кезеңдері. Өсімдіктердегі спорогенез және гаметогенез. Ісіктің пайда болуы. Обыр алды жағдайлардың туындауына әсер етуші факторлар. Қартаю. Қартаю үрдісі туралы теориялар.
9) "Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары". Модификациялық өзгергіштік. Белгілердің өзгеруіндегі вариациялық қатарлар.
Зертханалық жұмыс "Вариациялық қатар мен қисыққа құрылған модификациялық өзгергіштікті зерттеу".
10) Белгілердің тұқым қуалауындағы цитологиялық негіздер. Дигибридті будандастыру кезіндегі хромосомалардың тәуелсіз ажырауы. Жынысқа тіркес тқұым қуалау.
Есептер шығару.
11) Тұқымқуалаушылықтың хромосомалық теориясы. Кроссинговер нәтижесінде белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарының бұзылуы. Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуі. Көптік аллельділік. Комплиментарлық. Полимерия. Кенеттен және индуцияланған мутация. Гендік, хромосомалық, геномдық мутациялар. Модельдеу "Адам кариограммасын құру. Геномдық мутацияны оқып білу". Хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық аурулары.
12) "Селекция негіздері". Селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдері. Гибридизация (будандастыру). Полиплоидия. Жасанды мутагенез.
13) "Эволюциялық даму". Тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланыс. Тұқымқуалайтын өзгергіштік – эволюция негізі. Комбинативтік өзгергіштік, мутациялар. Табиғи сұрыпталу. Тіршілік үшін күрес. Гендер дрейфі. Популяциялық толқындар. Эволюцияның дәлелдемелері: молекулалық-генетикалық, салыстырмалы-анатомиялық, эмбриологиялық, палеонтологиялық, биогеографиялық, биохимиялық дәлеледемелер. Түр түзілудің механизмі. Түр түзілудің оқшаулаушы механизмі. Түртүзілудегі репродуктивті оқшаулану. Антропогенез кезеңдері. Проантроптар. Архантроптар. Палеоантроптар. Неоантроптар.
14) "Молекулалық биология және биохимия". Жердегі тіршілік үшін судың маңызы. Көмірсуларды жіктеу: моносахаридтер, дисахаридтер, полисахаридтер. Химиялық құрылымы. Көмірсулардың қасиеті және қызметтері. Липидтердің құрылымдық компоненттері. Майлардың химиялық құрылысы мен қызметтері. Нәруыздарды құрамы (жай, күрделі) және қызметі бойынша жіктеу. Нәруыздардың құрылымдық деңгейлері мен құрылысы. Нәруыз денатурациясы мен ренатурациясы.
Зертханалық жұмыс "Нәруыздардың құрылымына әртүрлі жағдайлардың әсері (температура, pH)".
15) Биологиялық нысандарда нәруыздың болуы.
Зертханалық жұмыс "биологиялық нысандарда нәруыздың болуын анықтау".
16) Дезоксирибонуклеин қышқылы молекуласының қызметі. Репликация механизмі. Дезоксирибонуклеин қышқылы. Мезелсон мен Сталь тәжірибесі. Чаргафф ережесі. Рибонуклеин қышқылы (РНҚ) молекуласының құрылысы мен қызметтері. Матрицалық рибонуклеин қышқылы. Рибосомалық рибонуклеин қышқылы. Транспорттық рибонуклеин қышқылы. Рибонуклеин қышқылы және дезоксирибонуклеин қышқылы молекулалары құрылысының ұқсастықтары мен айырмашылықтары.
17) "Жасушалық биология". Жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктері. Жасушаның негізгі компоненттері: жасуша қабырғасы, плазмалық мембрана, цитоплазма және оның органоидтары (мембранасыз, бірмембраналы және қосмембраналы). Ядро. Жасушаның негізгі компоненттерінің қызметтері. Жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланыс. Жасуша мембранасының сұйық-мозаикалық моделі. Мембраналық нәруыздардың, фосфолипидтердің, гликопротеиндердің, гликолипидтердің, холестеролдың қызметі.
Зертханалық жұмыс "Жасуша мембранасына әртүрлі жағдайлардың әсері".
18) "Биотехнология" Микроағзаларды өндірісте, ауыл шаруашылығында, медицинада, тұрмыста қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктері. Полимеразды тізбекті реакцияны (ПТР) қолдану. Медициналық диагностикалауда, әкелікті негіздеуде, тұлғаларды дербестендіру медицинасында, гендерді клондауда, дезоксирибонуклеин қышқылы секвенирлеуде мутагенезде полимеразды тізбекті реакцияның маңызы. Гендік -инженериялық манипуляциялаудың кезеңдері. Гендік инженерияның маңызы. Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың оң және теріс тұстары. Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтары.
19) "Биомедицина и биоинформатика". Биомеханиканы робототехникада қолдану. Инженерлік биомеханика (экзоқаңқа, робототехника т.б.). Медициналық биомеханика (протездеу т.б. Эргометриялық биомеханика (оптимизация т.б.) Жүрек автоматиясының механизмі. Жүрек бұлшықеттерінің жиырылғыштығы. Электрокардиография, оның диагностикалық маңызы.
11. 11-сыныпқа арналған "Биология" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Қоректену". Хлоропластың құрылымдық компоненттері және олардың қызметтері. Фотосинтездің пигменттері.
Зертханалық жұмыс "Әртүрлі өсімдік жасушаларында фотосинтездеуші пигменттердің болуын зерттеу".
2) Фотосинтездің жарық кезеңі. Фотофосфорлану. Фотосинтездің қараңғы кезеңі. Кальвин циклі. Фотосинтездің жылдамдығына әсер ететін факторлар. Фотосинтездің шектеуші факторлары: жарық толқынының ұзындығы немесе жарық интенсивтілігі, көмірқышқыл газының концентрациясы, температура.
Зертханалық жұмыс "Шектеуші факторлардың фотосинтездің интенсивтілігіне әсерін зерттеу".
3) Хемосинтез. Фотосинтез бен хемосинтез үдерістерін салыстыру.
4) "Заттардың тасымалдануы". Заттар тасымалдануының симпласттық, апопласттық, вакуолярлық жолдары және олардың маңызы. Жасуша мембранасы арқылы заттар тасымалдануының типтері. Натрий-калий сорғысы белсенді тасымал механизмінің мысалы ретінде. Мембраналық потенциалды сақтаудағы белсенді тасымалдың ролі. Су потенциалы.
Зертханалық жұмыс "Түрлі концентрациялы тұз ерітінділеріндегі жасушалардың су потенциалын анықтау".
5) "Координация және реттеу". Биологиядағы басқару жүйесі. "Басқару жүйесі" ұғымы. Температураның/көмірқышқыл газының/оттегі газының деңгейлерінің реттелуі мысалында кері байланыс принципі. Гормондардың әсер ету механизмі. Инсулин мен эстроген мысалдарында гормондардың нысана-жасушаларға әсер ету механизмі. Өсіргіш заттар. Өсіргіш заттардың өсімдіктерге әсер ету механизмі. Ауксин әсері.
Зертханалық жұмыс "Ауксиннің тамырдың өсуіне ықпал етуі".
6) "Көбею". Гаметогенез. Адам гаметогенезінің сатылары. Сперматогенез бен оогенезді салыстыру.
7) "Өсу және даму". Бағаналы жасушалар ұғымы және олардың қасиеттері (қайта жаңаруы, жіктелуі). Бағаналы жасушалардың түрлері: эмбрионалды және соматикалық. Практикада қолданылуы. Этикалық аспектісі.
8) "Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары". Дезоксирибонуклеин қышқылының кездейсоқ мутациясы. генетикалық үдеріс қателері: репликация және рекомбинауия. Халықаралық "Адам геномы" жобасы. Адамның геномдық езоксирибонуклеин қышқылынын секвенирлеу. Жоба аясында жүргізілген зерттеулердің маңызы.
9) "Биосфера, экожүйе, популяция". Түрлердің биоалуантүрлілігі мен экожүйенің тұрақтылығынң арасындағы бпйланыс. Түрлердің биоалуантүрлілігі. Харди - Вайнбергтің генетикалық тепе-теңдік заңы. Сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін қорғау. Жергілікті экожүйедегі ағзалардың саны мен таралуын анықтауда түрлі статистикалық әдістерді қолдану. Жергілікті экожүйенің биоалуантүрлілігін анықтауда кездейсоқ іріктеу әдісінің маңызы.
Зертханалық жұмыс "Талдаудың статистикалық әдістерін қолдану арқылы өз аймағының экожүйесінің жағдайын анықтау".
10) "Экология және адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері". Ғаламдық жылыну: себептері, салдарлары және шешу жолдары. Модельдеу "климаттың ғаламдық жылынуының компьютерлік моделі". Қазақстанның экологиялық проблемалары және оларды шешу жолдары.
11) "Молекулалық биология және биохимия". Антиденелердің құрылысы мен құрылымы. Антиген мен антидененің әрекеттесу механизмі. Фермент пен субстраттың өзара әрекеттесуі. Ферментативті катализде белсенді орталықтың рөлі. Ферменттердің иммобилизациясы;
Зертханалық жұмыс "Иммобилизациялаудың ферменттердің белсенділігіне әсерін зерттеу".
12) Транскрипция. Трансляцияның кезеңдері. Генетикалық кодтың қасиеттері: үшөрімділігі, көптігі, әмбебаптығы, бірін-бірі жаппайтындығы.
13) "Жасушалық биология". Жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау.
Зертханалық жұмыс "Жасушалардың негізгі компоненттерін микрофотографиялар қолданып сипаттау".
14) Органелдердің сызықтық ұлғаюын есептеу. Оптикалық және электронды микроскоптардың үлкейту және айқындау мүмкіндіктері арасындағы айырмашылықтар.
15) "Биотехнология". Грамм оң және грамм теріс бактериялар және олардың құрылыс ерекшеліктері. "Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы" ұғымы. Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылын алу тәсілдері. Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылының қолданылуы. "Клондау" ұғымы. Ағзаларды клондау тәсілдері. "Микроклондау арқылы көбейту" ұғымы. Микроклондау арқылы көбейтудің кезеңдері мен әдістері. Маңызы. Ферменттердің медицинада, химияда және өнеркәсіпте қолданылуы.
16) "Биомедицина және биоинформатика". Электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсер ету ерекшеліктері. "Биоинформатика" ұғымы. Биоинформатиканың құралдарын зерттеулерге қолдану. Экстрокорпоральды ұрықтандыру (ЭКҰ) әдісі және оның маңызы. Экстрокорпоральды ұрықтандырудың этикалық аспектілері. Моноклоналды антиденелердің маңызы. Моноклоналды антиденелердің өндірісі. Моноклоналды антиденелер көмегімен ауруларды диагностикалау және емдеу.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
12. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтауды қамтиды. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші сандарды – бағдарламаның бөлімі мен бөлімін, төртінші сан осы бөлімдегі оқу мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, кодтауда 10.1.1.1 "10" – сынып, "1.1" – бөлім және кіші бөлім, "1" – оқу мақсатын нөмірлеу.
13. Оқу мақсаттары жүйесі әр сынып үшін бөлімдер бойынша боялған.
Бөлім | Бөлімше | Оқыту мақсаттары | |
1. Тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері |
1.1 | 10-сынып | 11-сынып |
10.1.1.1 - жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдерін және сызбаларын сипаттау | |||
10.1.1.2 - кладограммалар мен филогенетикалық ағаштарды түсіндіріп беру | |||
1.2 Қоректену |
11.1.2.1. - хлоропласттың құры-лымы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату; | ||
1.3 Заттардың тасымалдануы |
10.1.3.1.- беттік аудан мөлшерінің көлемге қатынасының мәнін есептеу және олардың заттарды тасымалдауға қатысты маңызын түсіндіру; |
11.1.3.1 - заттар тасымал-данудың симпласттық, апопласттық, вакуолярлық жолдарының мәнін түсіндіру; | |
1.4 |
10.1.4.1 - аденозинүшфосфаттың (АТФ) құрылысы мен қызметтерін сипаттау; | ||
1.5 |
10.1.5.1 - су мөлшерін реттеудегі антидиурети-калық гормонның (АДГ) рөлін түсіндіру; | ||
1.6 |
10.1.6.1 - көлденең жолақты бұлшықеттердің құрылымы мен бұлшықеттің жиырылу механизмін арасындағы байланысты түсіндіру; | ||
1.7 Координация және реттеу |
10.1.7.1 - жұлын мен мидың құрылысы мен қызметтерін оқып білу; |
11.1.7.1 - биологиядағы басқару жүйесін сипаттау; | |
2 Көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік, эволюциялық даму |
2.1 |
11.2.1.1. - адам гаметогенезін түсіндіру; | |
2.2 Жасушалық цикл |
10.2.2.1 - өсімдіктер мен жануарлардағы гаметалардың қалыптасу ерекшелігін түсіндіру; | ||
2.3 Өсу және даму | 11.2.3.1 - бағаналы жасуша-лардың мамандану үдерісін және олардың практикалық қолданылуын түсіндіру | ||
2.4 |
10.2.4.1 - модификациялық өзгергіштіктің заңдылықтарын зерттеу; |
11.2.4.1 - мутациялардың ДНҚ репликациясы арасындағы байланысын табу | |
2.5 | 10.2.5.1 - селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдердің зерттеу | ||
2.6 Эволюция |
10.2.6.1 - тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланысты түсіндіру; | ||
3. Ағза мен қоршаған орта | 3.1 Биосфера, экожүйе, популяция |
11.3.1.1 - экожүйенің алуан түрлілігі мен тұрақтылығы арасындағы өзара байланысын орнату; | |
3.2 |
11.3.2.1 - мүмкін болатын климаттың жаһандық жылыну салдарын болжау; | ||
4. Қолданбалы кіріктірілген ғылымдар |
4.1 Молекула |
10.4.1.1 - Жердегі тіршілік үшін судың іргелі маңызын түсіндіру; |
11.4.1.1 - антиген мен антидененің әрекеттесуін түсіндіру; |
4.2 Жасушалық биология |
10.4.2.1 - электронды микроскоп арқылы көрінетін жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктерін түсіндіру; |
11.4.2.1 - микрофотография қолданып жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау және сипаттау | |
4.3 Биотехнология |
10.4.3.1 - биотехнологияда қолданылатын тірі ағзалардың артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау; |
11.4.3.1 - грамм "оң" және грамм "теріс" бактерияларды зерттеу; | |
4.4 Биомедицина және биоинформатика |
10.4.4.1- биомеханиканы робототехникада қолдалынуын зерттеу; |
11.4.4.1 - электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсерін түсіндіру; | |
14. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
15. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Биология" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Биология" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқыту мақсаттары |
1- тоқсан | ||
Молекулалық биология және биохимия | Жердегі тіршілік үшін судың маңызы. | 10.4.1.1 - Жердегі тіршілік үшін судың іргелі маңызын түсіндіру |
Көмірсуларды жіктеу: моносахаридтер, дисахаридтер, полисахаридтер. Химиялық құрылымы. Көмірсулардың қасиеті және қызметтері. | 10.4.1.2 - көмірсуларды құрылымы, құрамы және қызметтері бойынша жіктеу | |
Липидтердің құрылымдық компоненттері. Майлардың химиялық құрылысы мен қызметтері. | 10.4.1.3 - майлардың химиялық құрылысы мен қызметтерін сипаттау | |
Нәруыздарды құрамы (жай, күрделі) және қызметі бойынша жіктеу. Нәруыздардың құрылымдық деңгейлері мен құрылысы. Нәруыз денатурациясы мен ренатурациясы. Зертханалық жұмыс "Нәруыздардың құрылымына әртүрлі жағдайлардың әсері (температура, pH)". | 10.4.1.4 - нәруыздарды олардың құрылымы, құрамы, атқаратын қызметтері бойынша жіктеу | |
10.4.1.5 - түрлі жағдайлардың нәруыздар құрылымына әсерін зерттеу | ||
Биологиялық нысандарда нәруыздың болуы. Зертханалық жұмыс "Биологиялық нысандарда нәруыздың болуын анықтау". | 10.4.1.6 - биологиялық нысандарда нәруыздың болуын анықтау | |
Репликация механизмі. ДНҚ. Мезелсон мен Сталь тәжірибесі. Чаргафф ережесі. | 10.4.1.7 – дезоксирибонуклеин қышқылы репликациясы үдерісін сипаттау | |
РНҚ молекуласының құрылысы мен қызметтері. Матрицалық (ақпараттық) рибонуклеин қышқылы. Рибосомалық рибонуклеин қышқылы. Транспорттық рибонуклеин қышқылы. | 10.4.1.8 - рибонуклеин қышқылы типтерінің құрылысы мен қызметтерін ажырату | |
рибонуклеин қышқылы және дезоксирибонуклеин қышқылы молекулалары құрылысынның ұқсастықтары мен айырмашылықтары. | 10.4.1.9 - рибонуклеин қышқылы және дезоксирибонуклеин қышқылы молекулаларының құрылысын салыстыру | |
Жасушалық биология | Жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктері. Жасушаның негізгі компоненттері: жасуша қабырғасы, плазмалық мембрана, цитоплазма және оның органоидтары (мембранасыз, бірмембраналы және қосмем-браналы). Ядро. Жасуша-ның негізгі компоненттерінің қызметтері. | 10.4.2.1 - электронды микроскоп арқылы көрінетін жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктерін түсіндіру |
Жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланыс. Жасуша мембранасының сұйық -мозаикалық моделі. Мембраналық нәруыздардың, фосфолипид-тердің, гликопротеиндердің, гликолипидтердің, холестеролдың қызметі. Зертханалық жұмыс "Жасуша мембранасына әртүрлі жағдайлардың әсері". Бактерия, саңырауқұлақ., өсімдік және жануар жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері. | 10.4.2.2 - жасуша мембрана-сының сұйық кристалды моделін пайдаланып, жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланысты орнату | |
2- тоқсан | ||
Заттардың тасымалдануы | Беттік аудан мөлшерінің көлемге қатынасының диффузия жылдамдығына әсері. Эритроцит жасушасы беттік аудан мөлшерінің, көлемге қатынасының маңызы. Зертханалық жұмыс "Жасушаның беттік аудан мөлшерінің көлемге қатынасын анықтау". | 10.1.3.1 - беттік аудан мөлшерінің көлемге қатынасының мәнін есептеу |
Пассивті тасымалдау механизмі:қарапайым тасымал, мембраналық каналдар арқылы диффузия, жеңілдетілген диффузия Белсенді тасымалдау механизмі | 10.1.3.2 - пассивті және активті тасымалдау механизмдерін салыстыру | |
Тыныс алу | Аденозинүшфосфор қышқылының құрылысы мен қызметі | 10.1.4.1 - аденозинүшфосфор қышқылының құрылысы мен қызметтерін сипаттау |
Аденозинүшфосфор қышқылының синтезі: глюкозаның анаэробты және аэробты ыдырау кезеңдері. | 10.1.4.2 - анаэробты және аэробты тыныс алу барысындағы аденозинүш-фосфор қышқылы синтезін салыстыру | |
Метаболизм түрлері. Энергетикалық алмасу кезеңдері. | 10.1.4.3 - метоболизмнің түрлерін атау | |
10.1.4.4 - энергетикалық алмасу кезеңдерін сипаттау | ||
Митохондрияның құрылымы мен қызметтері. Митохондрия құрылымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысы. | 10.1.4.5 - митохондрия құрылымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысты орнату | |
Бөліп шығару | Су мөлшерін реттеу. Нысана мүшелер. әсер ету эффектсі. Гипофункция. Гиперфункция. | 10.1.5.1 - су мөлшерін бақы-лаудағы антидиуретикалық гормонның (АДГ) ролін түсіндіру |
Адам денесіндегі қан мен басқа сұйықтықтарды жасанды тазарту. Диализ әсерінің себептері,. Диализ әдістері: перитонеальды, гемодиализ. | 10.1.5.2 - диализ механизмін түсіндіру | |
Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі. Диализ және бүйрек трансплантациясы. Артықшылықтары мен кемшіліктері. | 10.1.5.3 - бүйрек трансплан-тациясы мен диализдің артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау | |
3 тоқсан | ||
Жасушалық цикл | Өсімдіктер мен жануарлардағы гаметогенез. Гаметалар. Гаметогенез кезеңдері. Өсімдіктердегі спорогенез және гаметогенез. | 10.2.2.1 - өсімдіктер мен жануарлардағы гаметалардың қалыптасу ерекшелігін түсіндіру |
Онкологиялық жаңа түзілулердің пайда болуы. Обыралды жағдайлардың туындауына әсер етуші факторлар | 10.2.2.2 - жасушалардың бақылауға бағынбайтын бөлінуі нәтижесінде обырдың түзілуін түсіндіру | |
Қартаю. Қартаю үрдісі туралы теориялар | 10.2.2.3 - қартаю үдерісін түсіндіру | |
Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары | Модификациялық өзгергіштік. Белгілердің өзгеруіндегі вариациялық қатарлар. Зертханалық жұмыс "Вариациялық қатар мен қисыққа құрылған модификациялық өзгергіштікті зерттеу". | 10.2.4.1 - модификациялық өзгергіштіктің заңдылықтарын зерттеу |
Белгілердің тұқымқуалауындағы цитологиялық негіздер. Дигибридті будандастыру кезіндегі хромосомалардың тәуелсіз ажырауы Жыныспен тіркесіп тұқым қуалау. Есептер шығару. | 10.2.4.2 - дигибридті будандастыру; жыныспен тіркескен тұқым қуалаудың цитологиялық негіздерін есептер шығаруда қолдану | |
10.2.4.3 - жыныспен тіркескен тұқым қуалауға есептер шығару | ||
Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуі. Комплиментарлық. Полимерия, көп аллелділік. Кодоминанттылық. Көп аллельділік. | 10.2.4.4 - аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуін салыстыру | |
Кенеттен және индуцияланған мутация. Гендік, хромосомалық, геномдық мутациялар. Модельдеу "Адам кариограммасын құру. Геномдық мутацияны оқып білу". | 10.2.4.5 - мутагенез себептерін және мутация түрлерін зерттеу | |
Хромосомалар санының ауытқуына байланысты адамның хромосомалық аурулары | 10.2.4.6 - хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық ауруларын (аутосомдық және жыныстық) сипаттау | |
Эволюциялық даму Селекция негіздері. | Кладограммалар. Түсінік "Соңғы әмбебап жалпы ата тек". Кладограммалар мен филогенетикалық ағаштардың айырмашылығы. Кладограммалар мен филогенетикалық ағаштардың эволюциялық маңызы. |
10.1.1.1 - Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдерін және сызбаларын сипаттау |
Селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдері. Гибридизация (будандастыру). Полиплоидия. Жасанды мутагенез. | 10.2.5.1 - селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдердің зерттеу | |
Тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланыс. Тұқымқуалайтын өзгергіштік – эволюция негізі. Комбинативтік өзгергіштік, мутациялар. Табиғи сұрыпталу. Тіршілік үшін күрес. Гендер дрейфі. Популяциялық толқындар. | 10.2.6.1 - тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланысты түсіндіру | |
Эволюцияның дәлелдемелері. Салыстырмалы-анатомиялық, молекулалық – генетикалық эмбриологиялық, палеонтоло-гиялық, биогеографиялық, биохимиялық, дәлелдемелер. | 10.2.6.2 - эволюцияның дәлелдемелерін талдау | |
Түр түзілудің механизмі. Түр түзілудің оқшаулаушы механизмі. Түртүзілудегі репродуктивті оқшаулану. Полиплоидия және гибридизация. | 10.2.6.3 - түр түзілудің негізгі механизмдерін жіктеу | |
Антропогенез кезеңдері. Проантроптар. Архантроптар. Палеоантроптар. Неоантроптар | 10.2.6.4 - антропогенездің кезеңдерін атау | |
4 -тоқсан | ||
Координация және реттеу | Орталық жүйке жүйесінің құрылысы. Мидың құрылысы мен қызметтері. Жұлынның құрылысы мен қызметтері. | 10.1.7.3 - жұлын мен мидың құрылысы мен қызметтерін оқып білу |
Холинергиялық синапстың құрылысы мен қызметі арасындағы байланыс. Холинергиялық синапстың мысалында синапстық берілудің механизмі | 10.1.7.4 - синапстың құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты орнату | |
Механорецепторлардың түрлері. Пачини денешігі мысалында рецепторлардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беру реакциясы. | 10.1.7.5 – механорецептор-лардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беруін сипаттау | |
Қозғалыс | Көлденең жолақты бұлшықет ұлпаларының құрылысы. Миофибрилла құрылысы (саркомерлер, актин, миозин т.б.). Бұлшықет талшықтарының жиырылу механизмі. | 10.1.6.1 - көлденең жолақты бұлшықеттердің құрылымы мен бұлшықеттің жиырылу механизмінің өзара байланысын түсіндіру |
Жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшықтарының ортақ қасиеттерін, орналасуы мен құрылысы. | 10.1.6.2 - жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшықтарының ортақ қасиеттерін, орналасуы мен құрылысының байланысын орналастыру | |
Биофизика | Биомеханиканы робототехникада қолдану. Инженерлік биомеханика (экзоқаңқа, робототехника т.б.). Медициналық биомеханика (протездеу т.б. Эргометриялық биомеханика (оптимизация т.б.) | 10.4.4.1 - биомеханиканы робототехникада қолдалынуын зерттеу |
Жүрек автоматиясының механизмі. Жүректегі қозудың өту жылдамдығы. Жүрек бұлшықеттерінің жиырылғыштығы. Электрокардиография, оның диагностикалық маңызы. | 10.4.4.2 - электрокардио-грамманы қолдана отырып жүрек автоматиясы механизмін түсіндіру | |
Биотехнология | Микроағзаларды өндірісте, ауыл шаруашылығында, медицинада, тұрмыста қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктері. Гендік инженерияның маңызы. | 10.4.3.1 - биотехнологияда қолданылатын тірі ағзалардың артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау |
Полимеразды тізбекті реакцияны қолдану. Медициналық диагностикалауда, әкелікті негіздеуде, тұлғаларды дербестендіру медицинасында, гендерді клондауда, Дезоксирибонуклеин қышқылын секвенирлеуде мутагенезде полимеразды тізбекті реакцияның маңызы. | 10.4.3.2 - полимеразды тізбекті реакцияның таксономияда, медицинада мен криминалистикада және маңызын сипаттау | |
Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың оң және теріс тұстары. Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтары. | 10.4.3.3 - гендік модификация-ланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтарын талқылау | |
2) 11- сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқыту мақсаттары |
1 - тоқсан | ||
Молекулярлық биология және биохимия | Антиген мен антидененің әрекеттесу механизмі | 11.4.1.1 - антиген мен антидененің әрекеттесуін түсіндіру |
Фермент пен субстраттың өзара әрекеттесуі. Ферментативті катализде белсенді орталықтың рөлі. Зертханалық жұмыс "Иммобилизациялаудың ферменттердің белсенділігіне әсерін зерттеу". | 11.4.1.2 - фермент-субстрат комплексінің түзілу механизмін түсіндіру | |
Транскрипция. Трансляцияның кезеңдері. | 11.4.1.3 - нәруыз биосинтезі үдерісі кезеңдерін сипаттау | |
Генетикалық кодтың қасиеттері: үшөрімділігі, көптігі, әмбебаптығы, бірін-бірі жаппайтындығы. | 11.4.1.4 - генетикалық кодтың қасиеттерін түсіндіру | |
Қоректену | Хлоропластың құрылымдық компоненттері және олардың қызметтері. Фотосинтездің пигменттері. Зертханалық жұмыс "Әртүрлі өсімдік жасушаларында фотосинтездеуші пигменттердің болуын зерттеу". | 11.1.2.1. - хлоропласттың құрылымы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату |
Фотосинтездің жарық кезеңі. Фотофосфорлану. | 11.1.2.2 - фотосинтездің жарық кезеңінде өтетін үдерістерді түсіндіру | |
Фотосинтездің қараңғы кезеңі. Кальвин циклі. | 11.1.2.3 - фотосинтездің қараңғы кезеңінде өтетін үдерістерді түсіндіру | |
Фотосинтездің жылдамдығына әсер ететін факторлар. Фотосинтездің шектеуші факторлары: жарық толқынының ұзындығы немесе жарық интенсивтілігі, көмірқышқыл газының концентрациясы, температура. | 11.1.2.4 - фотосинтездің шектеуші факторларын зерттеу және түсіндіру | |
Хемосинтез. Фотосинтез бен хемосинтез үдерістерін салыстыру. | 11.1.2.5 - фотосинтез және хемосинтез үдерістерінің ерекшеліктерін салыстыру | |
2- тоқсан | ||
Заттар тасымалы | Натрий-калий сорғысы мысалында белсенді тасымалдың механизмі | 11.1.3.1 - натрий-калий сорғысы мысалында белсенді тасымалды түсіндіру |
Заттар тасымалдануының симпласттық, апопласттық, вакуолярлық жолдары және олардың маңызы. | 11.1.3.2 - заттар тасымалданудың симпласттық, апопласттық, вакуолярлық жолдарының мәнін түсіндіру | |
Су потенциалы. Зертханалық жұмыс "Түрлі концентрациялы тұз ерітінділеріндегі жасушалардың су потенциалын анықтау" | 11.1.3.3 - түрлі концентрациялы тұз ерітінділеріндегі жасушалардың су потенциалын зерттеу | |
Координация және реттелу | Биологиядағы басқару жүйесі. "Басқару жүйесі" ұғымы. Температураның/көмірқышқыл газының/оттегі газының деңгейлерінің реттелуі мысалында кері байланыс принципі. | 11.1.7.1 - биологиядағы басқару жүйесін сипаттау |
Гормондардың әсер ету механизмі. | 11.1.7.2 - гормондардың әсер ету механизмін түсіндіру | |
Өсіргіш заттар. Өсіргіш заттардың өсімдіктерге әсер ету механизмі. Ауксин әсері. Зертханалық жұмыс "Ауксиннің тамырдың өсуіне ықпал етуі". | 11.1.7.3 - өсімдіктердің өсуіне стимуляторлардың (өсіргіш заттар) әсер етуін зерттеу | |
Көбею | Гаметогенез. Адам гаметогенезінің сатылары. | 11.2.1.1. - адам гаметогенезін түсіндіру |
Сперматогенез бен оогенезді салыстыру. | 11.2.1.2 - сперматогенез бен оогенездің айырмашылығын түсіндіру | |
3- тоқсан | ||
Өсу және даму | Бағаналы жасушалар ұғымы және олардың қасиеттері (қайта жаңаруы, жіктелуі). Бағаналы жасушалардың түрлері: эмбрионалды және соматикалық. Практикада қолданылуы. Этикалық аспектісі. | 11.2.3.1 - бағаналы жасушалардың мамандану үдерісін және олардың практикалық қолданылуын түсіндіру |
Тұқым қуалау-шылық пен өзгергіштік заңды | Дезоксирибонуклеин қышқылының кездейсоқ мутациясы. генетикалық үдеріс қателері: репликация. | 11.2.4.1 - дезоксирибонуклеин қышқылы рекомбинациясы мен мутациялардың арасындағы байланысын табу |
Халықаралық "Адам геномы" жобасы. Адамның геномдық Дезокси-рибонуклеин қышқылын секвенирлеу. Жоба аясында жүргізілген зерттеулердің маңызы. | 11.2.4.2 - Халықаралық "Адам геномы" жобасының маңызын талқылау | |
Жасушалық биология | Жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау. Зертханалық жұмыс "Жасушалардың негізгі компоненттерін микрофотографиялар қолданып сипаттау". | 11.4.2.1 - микрофотография қолданып жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау және сипаттау |
Органелдердің сызықтық ұлғаюын есептеу. Оптикалық және электронды микроскоптардың үлкейту және айқындау мүмкіндіктері арасындағы айырмашылықтар. | 11.4.2.2 - жасушалардың компоненттерінің нақты мөлшерін анықтау | |
Биотехнология | Грамм оң және грамм теріс бактериялар және олардың құрылыс ерекшеліктері. | 11.4.3.1 - грамм оң және грамм теріс бактерияларды салыстыру |
"Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы" ұғымы. Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылының алу тәсілдері. Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылының қолданылуы."Клондау" ұғымы. | 11.4.3.2 - рекомбинантты Дезоксирибонуклеин қышқылын алу тәсілдерін түсіндіру | |
Ағзаларды клондау тәсілдері. | 11.4.3.3 - ағзаларды клондау тәсілдерін түсіндіру | |
Ферменттердің медицинада, химияда және өнеркәсіпте қолданылуы. | 11.4.3.4 - ферменттерді медицинада, өнеркәсіпте қолдану мүмкіндігін талқылау | |
4-тоқсан | ||
Биомедицина және биоинформатика | Электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсер ету ерекшеліктері. | 11.4.4.1 - электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсерін түсіндіру |
"Биоинформатика" ұғымы. Биоинформатиканың құралдарын зерттеулерге қолдану. | 11.4.4.2 - биоинформатиканың рөлін сипаттау | |
экстракорпоральды ұрықтандыру (ЭКҰ) әдісі және оның маңызы. экстракорпоральды ұрықтандырудың этикалық аспектілері. | 11.4.4.3 - экстракорпоральды ұрықтандыру (ЭКҰ) әдісінің маңызын түсіндіру | |
Моноклоналды антиденелердің маңызы. Моноклоналды антиденелердің өндірісі. Моноклоналды антиденелер көмегімен ауруларды диагностикалау және емдеу. | 11.4.4.4 - ауруларды диагностикалау және емдеуде моноклоналды антиденелерді қолдануды түсіндіру | |
Биосфера, экожүйе, | Түрлердің биоалуантүрлілігі. Харди - Вайнбергтің генетикалық тепе-теңдік заңы. Сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін қорғау. | 11.3.1.1 - экожүйенің биоалуан түрлілігі мен тұрақтылығы арасындағы өзара байланысты орнату |
Жергілікті экожүйедегі ағзалардың саны мен таралуын анықтауда түрлі статистикалық әдістерді қолдану. Жергілікті экожүйенің биоалуантүрлілігін анықтауда кездейсоқ іріктеу әдісінің маңызы. Зертханалық жұмыс "Талдаудың статистикалық әдістерін қолдану арқылы өз аймағының экожүйесінің жағдайын анықтау". | 11.3.1.2 - өз аймағының экожүйесін статистикалық талдау әдістерін пайдаланып зерттеу | |
Адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері | Ғаламдық жылыну: себептері, салдарлары және шешу жолдары. Модельдеу "климаттың ғаламдық жылынуының компьютерлік моделі" | 11.3.2.1 - мүмкін болатын климаттың жаһандық жылыну салдарын болжау |
Қазақстанның экологиялық проблемалары және оларды шешу жолдары. | 11.3.2.2 - Қазақстанның экологиялық проблемаларының шешу жолдарын ұсыну | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 116-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарлама 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білімнің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленді., техникалық және кәсіптік, (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.
2. Жоғары мектептегі "География" оқу пәнінің мақсаты – оқушылардың қоғам мен географиялық кеңістіктің барлық деңгейлерінде туындаған геоэкологиялық, геоэкономикалық, әлеуметтік, геосаяси және ғаламдық проблемаларды шешуге бағытталған географиялық білімдерін, біліктері мен дағдыларын қолдану үшін жағдай жасау.
3. Оқу пәннің міндеттері:
1) оқушылардың бойында географиялық кеңістіктік ойлауды, географиялық мәдениет пен тілді дамыту;
2) геоэкологиялық, геосаяси, геоэкономикалық, әлеуметтік үдерістер мен құбылыстарды зерттеу үшін ғаламдық, аймақтық және жергілікті ұстанымдардың түсінуін дамыту;
3) оқушыларға картографияны, геоэкологияны, геоэкономиканы, геосаясатты, елтану мен адамзаттың ғаламдық проблемаларын зерттеу барысында геокеңістіктік деректерді өңдеудің заманауи әдістерін қолдану үшін жағдай жасау;
4) оқушының бойында қазіргі дүниенің географиялық көрінісін іс-әрекеттер арқылы зерттептану барысында құндылықтар жүйесін қалыптастыру;
5) геокеңістіктік әдістер және деректермен жұмыс істейтін мамандық пен кәсіп иелері атқаратын әрекеттерді орындату арқылы оқушыларға кәсіби бағдар беру.
2-тарау. "География" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "География" оқу пәнінің мазмұны
4. "География" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәнінің мазмұны 7 бөлімді қамтиды:
1) географиялық зерттеу әдістері;
2) картография және геоинформатика;
3) табиғатты пайдалану және геоэкология;
4) геоэкономика;
5) геосаясат;
6) елтану;
7) адамзаттың ғаламдық проблемалары.
6. Оқу пәнінің мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер білім, білік, түсінік және дағдыларды қамтитын күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарынан тұратын бөлімшелерге бөлінген.
7. "Географиялық зерттеу әдістері" бөлімі "Жалпы географиялық әдістер" бөлімшесінен тұрады.
8. "Картография және геоинформатика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) картография;
2) геоинформатика негіздері.
9. "Табиғатты пайдалану және геоэкология" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) табиғатты пайдалану;
2) геоэкологиялық зерттеу негіздері.
10. "Геоэкономика" бөлімі "Геоэкономика негіздері" бөлімшесінен тұрады.
11. "Геосаясат" бөлімі "Геосаясат негіздері" бөлімшесінен тұрады.
12. "Елтану" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) дүниежүзі аймақтары;
2) елдерді салыстыру әдістемесі.
13. "Адамзаттың ғаламдық проблемалары" бөлімі "Ғаламдық проблемаларды шешу" бөлімшесінен тұрады.
14. 10-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпы географиялық әдістер; зерттеу әдістерінің түрлері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалану түрлері. табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау; табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары, экологиялық таза өндірістерді жобалау; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі, геосфералардың ластануы, геоэкологиялық аудандастыру; геоэкологиядағы антропогендік факторлар; ғаламдық экологиялық проблемалар, экологиядағы инновациялық технологиялар; Қазақстанның экологиялық проблемалары,
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі; шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары; дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымы; дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері; дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері; экономикалық дамудағы әлемдік тәжірибе; Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақсатты көрсеткіштер;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; геосаясаттың өзектілігі; дүниежүзінің геосаяси кеңістігі; геосаясат және географиялық факторлар; мемлекеттік аумақтың морфологиясы; мемлекеттік шекара;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; кешенді географиялық аудандастыру; дүниежүзі елдерін салыстыру әдістері; салыстырмалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері.
15 11-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпыгеографиялық әдістер; географиялық зерттеулердің өзекті әдістері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; геоақпараттық жүйелер; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалануды реттеу, табиғатты қорғау шаралары; табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі; қоршаған ортаның сапасы; геоэкологиялық жобалау;
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті; геоэкономикалық даму стратегиялары;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; заманауи геосаяси процестер; Қазақстанның геосаяси жағдайы; Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі; Қазақстанның геосаяси интеграциясы;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; дүниежүзін аймақтарға аудандастырудың қолданбалы аспектілері; дүниежүзі аймақтары картасындағы Қазақстанның орны; елдері салыстыру әдістері; дүниежүзі елдерінің салыстырмалы көрсеткіштері; дүниежүзі елдерін халықаралық салыстырулардағы Қазақстанның орны; өмір сүру деңгейін жоғарлатудағы азаматтың рөлі; қолданбалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемаларды шешу жолдары.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
16. Бағдарламада оқу мақсаттары қолдануға ыңғайлы болу үшін төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімшені, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.1 кодында: "10" – сынып, "2.1." - бөлімше; "1" - оқу мақсатының реттік нөмірі.
Бөлім | Бөлімше | Оқу мақсаттары | |
10-сынып | 11-сынып | ||
1. География-лық зерттеу әдістері | 1.1 Жалпы география-лық әдістер |
10.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес салыстыру, сандық әдістерін қолдану; |
11.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама, аудандастыру әдістерін қолдану; |
2. Карто-графия және геоинфор-матика | 2.1 Карто-графия | 10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану | 11.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес электронды картографиялық ресурстардың мүмкіндіктерін пайдалану (сандық карталарды оқу, олардың қолданысымен географиялық объектілер мен аумақтардың орналасуын, сандық және сапалық көрсеткіштерін анықтау, сипаттау және талдау) |
2.2 Геоинфор-матика негіздері |
10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру; |
11.2.2.1 - қашықтықтан зерделеу әдістерінің ерекшеліктерін түсіндіру; | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэколо-гия | 3.1 Табиғатты пайдалану |
10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну; |
11.3.1.1 - табиғатты пайдалану түрлерінің заңнамалық тәртіппен бекітілген нормаларға сәйкестігін анықтау (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде); |
3.2 Геоэколо-гиялық зерттеулер негіздері |
10.3.2.1 - геоэкологияның негізгі категорияларын түсіндіру; |
11.3.2.1 - қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерін жіктеу; | |
4. Геоэко-номика | 4.1 Геоэкономика негіздері |
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
11.4.1.1 - Қазақстан аймақтарын шаруашылығының салалық және аумақтық құрылымы мен экономикалық даму көрсеткіштері бойынша салыстырып талдау; |
5. Геосаясат | 5.1 Геосаясат негіздері |
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
11.5.1.1 - қазіргі заманның геосаяси үдерістерін түсіндіру; |
6. Елтану | 6.1 Дүниежүзі аймақтары |
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру; |
11.6.1.1 – дүниежүзін аймақтарға аудандастыру қажеттілігін аргументтер келтіріп түсіндіру; |
6.2 Дүниежүзі елдерін салыстыру |
10.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау; |
11.6.2.1 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін индекстер мен рейтингтердегі Қазақстан орнының динамикасын зерттеу (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында); | |
7. Адамзатың ғаламдық проблема-лары | 7.1 Ғаламдық проблемаларды шешу |
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру; |
11.7.1.1 - ғаламдық проблемаларды шешу жөнінде әлемдік тәжірибені зерттеу; |
17. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
18. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "География" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған жаратылыстану-математикалық бағыттағы "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
10-сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1. Географиялық зерттеу әдістері | ||
1.1 Жалпы географиялық әдістер | Зерттеу әдістерінің түрлері |
10.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес салыстыру, сандық әдістерін қолдану; |
2. Картография және геоинформатика | ||
2.1 Карто-графия | Заманауи картографиялық әдістер | 10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану |
2.2 Геоинфор-матика негіздері | Географиялық деректер базасы | 10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру |
Географиялық деректерді визуа-лизациялау |
10.2.2.2 - статистикалық деректерді талдау нәтижелері бойынша картограммалар мен картодиаграммаларды жасау; | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.1 Табиғатты пайдалану | Табиғатты пайдалану түрлері | 10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну |
Табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары |
10.3.1.2 - табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттарын анықтау; | |
Экологиялық таза өндірістерді жобалау | 10.3.1.4 - экологиялық таза өндірістік жобаларды ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде) | |
2-тоқсан | ||
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.2 Геоэколо-гиялық зерттеу негіздері | Геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі | 10.3.2.1 - геоэкологияның негізгі категорияларын түсіндіру |
Геосфералардың ластануы | 10.3.2.2 - геосфералардың ластану деңгейін анықтап, себеп-салдарын зерттеу | |
Геоэкологиялық аудандастыру | 10.3.2.3 - дүниежүзі аумағын ластану және табиғи ортаның бұзылу деңгейі бойынша аудандастыру | |
Геоэкологиядағы антропогендік факторлар |
10.3.2.4 - табиғатқа әсер ететін антропогендік факторларды топтастыру және графикалық түрде ұсыну; | |
Ғаламдық экологиялық проблемалар |
10.3.2.6 - ғаламдық экологиялық проблемалардың пайда болу механизмін түсіндіру; | |
Қазақстанның экологиялық проблемалары |
10.3.2.9 - Қазақстан аумағын экологиялық тұрғыдан аудандастыру; | |
3-тоқсан | ||
4. Геоэкономика | ||
4.1 Геоэкономика негіздері | Геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі |
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
Шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары |
10.4.1.3 - шаруашылық салаларын орналастыруда кеңістіктік (аумақтық) факторларды талдау; | |
Дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымы | 10.4.1.5 - дүниежүзі елдерін шаруашылық құрылымы бойынша жіктеу; | |
Дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері | 10.4.1.6 - дүниежүзі шаруашылығының аумақтық модельдерін талдау; | |
Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіш-тері |
10.4.1.7 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштерін салыстыру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде); | |
Экономикалық дамудағы әлемдік тәжірибе | 10.4.1.9 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму стратегияларына баға беру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде); | |
Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақ-сатты көр-сеткіштер мен индикаторлар | 10.4.1.10 - Қазақстан Республикасы үшін тиімді шаруашылықтың құрылымын, шаруашылық салаларының арақатынасын, шаруашылы-ғының аумақтық құрылымын, экономикалық дамуындағы тиімді көрсеткіштерді анықтау | |
5. Геосаясат | ||
5.1 Геосаясат негіздері | Геосаясаттың өзектілігі |
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
Дүниежүзінің геосаяси кеңістігі | 10.5.1.3 - дүниежүзінің геосаяси кеңістігін талдау | |
Геосаясаттағы географиялық факторлар | 10.5.1.4 - геосаясаттағы физикалық-географиялық, экономикалық, әлеуметтік, демографиялық, саяси, әскери, технологиялық факторларға баға беру | |
Мемлекеттік аумақтың морфологиясы | 10.5.1.5 - мемлекеттік аумақтың морфологиялық ерекшеліктерін талдау және жіктеу; | |
Мемлекеттік шекара |
10.5.1.6 - мемлекеттік шекаралардың функциясын, түрлерін, анықтау және белгілеу шараларын, динамикасын талдау; | |
4-тоқсан | ||
6. Елтану | ||
6.1 Дүниежүзі аймақтары | Кешенді географиялық аудандастыру |
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру; |
6.2 Дүниежүзі елдері | Салыстырмалы елтану |
10.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау; |
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары | ||
7.1 Ғаламдық проблемаларды шешу | Ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері |
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру; |
11-сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | ||
1. Географиялық зерттеулер әдістері | ||
1.1 Жалпы географиялық әдістер | Өзекті география-лық зерттеу әдістері |
11.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама, аудандастыру әдістерін қолдану; |
2. Картография және геоинформатика | ||
2.1 Картография | Заманауи картографиялық әдістер | 11.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес электронды картографиялық ресурстардың мүмкіндіктерін пайдалану (сандық карталарды оқу, олардың қолданысымен географиялық объектілер мен аумақтардың орналасуын, сандық және сапалық көрсеткіштерін анықтау, сипаттау және талдау) |
2.2 Геоинфор-матика негіздері | Геоақпаратық зерттеу әдістері |
11.2.2.1 - қашықтықтан зерделеу әдістерінің ерекшеліктерін түсіндіру; |
Географиялық деректер базасы | 11.2.2.3 - компьютерлік бағдарламаларды қолданумен тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру | |
Географиялық деректерді визуализациялау | 11.2.2.4 - компьютерлік бағдарламаларды қолданумен тақырыптық картасызбалар жасау | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.1 Табиғатты пайдалану | Табиғатты пайдалануды реттеу | 11.3.1.1 - табиғатты пайдалану түрлерінің заңнамалық тәртіппен бекітілген нормаларға сәйкестігін анықтау (жергілікті/ аймақтық компоненттің негізінде) |
Табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі | 11.3.1.2 - жеке тұлғаның табиғатты пайдаланудағы рөлін анықтап, "экологиялық ізін" есептеу; | |
2-тоқсан | ||
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.2 Геоэкология-лық зерттеулер негіздері | Қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі | 11.3.2.1 - қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерін жіктеу |
Қоршаған ортаның сапасы |
11.3.2.2 - қоршаған орта сапасының көрсеткіштерін жіктеу; | |
Геоэкологиялық жобалау | 11.3.2.5 - қоршаған ортаның бұзылған аумақтарын қалпына келтіру жөнінде жобаларды ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде) | |
3-тоқсан | ||
4. Геоэкономика | ||
4.1 Геоэкономика негіздері | Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті |
11.4.1.1 - Қазақстан аймақтарын шаруашылығының салалық және аумақтық құрылымы мен экономикалық даму көрсеткіштері бойынша салыстырып талдау; |
Геоэкономикалық даму стратегиялары |
11.4.1.3 - Қазақстан аймақтарын экономикалық тұрғыда дамыту жөнінде стратегиялардың жобаларын ұсыну (өз аймағы негізінде); | |
5. Геосаясат | ||
5.1 Геосаясат негіздері | Заманауи геосаяси үдерістер | 11.5.1.1 - қазіргі заманның геосаяси үдерістерін түсіндіру |
Қазақстанның геосаяси жағдайы | 11.5.1.2 - Қазақстанның геосаяси жағдайына кешенді баға беру | |
Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі | 11.5.1.3 - Қазақстан Республикасының геосаяси қауіпсіздігіне әсер ететін факторларды анықтау; | |
Қазақстан-ның геосаяси интеграциясы | 11.5.1.4 - Қазақстанның дүниежүзі елдері мен дүниежүзілік және аймақтық ұйымдармен байланыстарын күшейту жөнінде ұсыныстар әзірлеу | |
4-тоқсан | ||
6. Елтану | ||
6.1 Дүниежүзі аймақтары | Дүниежүзі елдерін аймақтарға аудандасты-рудың қолданбалы аспектілері | 11.6.1.1 - дүниежүзін аймақтарға аудандастыру қажеттілігін аргументтер келтіріп түсіндіру; |
Дүниежүзі аймақтар картасында Қазақстаның орны | 11.6.1.2 - Қазақстан Республикасының физикалық-географиялық, тарихи-географиялық, саяси-географиялық және геосаяси аймақтарында орналасуын анықтау; | |
6.2 Дүниежүзі елдерін салыстыру | Қазақстанның халықаралық салыстырулардағы орны |
11.6.2.1 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін индекстер мен рейтингтердегі Қазақстан орнының динамикасын зерттеу (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында); |
Өмір сүру деңгейін жоғарылатудағы азаматтың орны | 11.6.2.3 - елдің индекстер мен рейтингтерде орнын анықтағанда есепке алынатын өмір сүру деңгейінің жеке көрсеткіштерін жоғарлату жөнінде жеке азаматтың рөлін түсіндіру | |
Қолданбалы елтану |
11.6.2.4 - қолданбалы елтанушылық ақпараттың маңыздылығын, субъектілері мен тұтынушыларын анықтау; | |
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары | ||
7.1 Ғаламдық проблемалар-ды шешу | Ғаламдық проблемаларды шешу жолдары |
11.7.1.1 - ғаламдық проблемаларды шешу жөнінде әлемдік тәжірибені зерттеу; |
3-тарау. "География" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "География" оқу пәнінің мазмұны
19. "География" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағат;
2) 11-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 19-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.20. Оқу пәнінің мазмұны 7 бөлімді қамтиды:
1) географиялық зерттеу әдістері;
2) картография және геоинформатика;
3) табиғатты пайдалану және геоэкология;
4) геоэкономика;
5) геосаясат;
6) елтану;
7) адамзаттың ғаламдық проблемалары.
21. Оқу пәнінің мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер білім, білік, түсінік және дағдыларды қамтитын күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарынан тұратын бөлімшелерге бөлінген.
22. "Географиялық зерттеу әдістері" бөлімі "Жалпы географиялық әдістер" бөлімшесінен тұрады
23. "Картография және геоинформатика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) картография;
2) геоинформатика негіздері.
24. "Табиғатты пайдалану және геоэкология" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) табиғатты пайдалану;
2) геоэкологиялық зерттеу негіздері.
25. "Геоэкономика" бөлімі "Геоэкономика негіздері" бөлімшесінен тұрады.
26. "Геосаясат" бөлімі "Геосаясат негіздері" бөлімшесінен тұрады.
27. "Елтану" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) дүниежүзі аймақтары;
2) елдерді салыстыру әдістемесі.
28. "Адамзаттың ғаламдық проблемалары" бөлімі "Ғаламдық проблемаларды шешу" бөлімшесінен тұрады.
29. 10-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпы географиялық әдістер; зерттеу әдістерінің түрлері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалану түрлері. табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау; табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары, экологиялық таза өндірістерді жобалау; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі, геосфералардың ластануы, геоэкологиялық аудандастыру; гоэкологиядағы антропогендік факторлар; ғаламдық экологиялық проблемалар, экологиядағы инновациялық технологиялар; Қазақстанның экологиялық проблемалары,
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі; шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары; дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымы; дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері; дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері; экономикалық дамудағы әлемдік тәжірибе; Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақсатты көрсеткіштер;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; геосаясаттың өзектілігі; дүниежүзінің геосаяси кеңістігі; геосаясат және географиялық факторлар; мемлекеттік аумақтың морфологиясы; мемлекеттік шекара;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; кешенді географиялық аудандастыру; дүниежүзі елдерін салыстыру әдістері; салыстырмалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері.
30. 11-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпыгеографиялық әдістер; географиялық зерттеулердің өзекті әдістері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; геоақпараттық жүйелер; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалануды реттеу, табиғатты қорғау шаралары; табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі; қоршаған ортаның сапасы; геоэкологиялық жобалау;
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті; геоэкономикалық даму стратегиялары;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; заманауи геосаяси процестер; Қазақстанның геосаяси жағдайы; Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі; Қазақстанның геосаяси интеграциясы;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; дүниежүзін аймақтарға аудандастырудың қолданбалы аспектілері; дүниежүзі аймақтары картасындағы Қазақстанның орны; елдері салыстыру әдістері; дүниежүзі елдерінің салыстырмалы көрсеткіштері; дүниежүзі елдерін халықаралық салыстырулардағы Қазақстанның орны; өмір сүру деңгейін жоғарлатудағы азаматтың рөлі; қолданбалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемаларды шешу жолдары.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
Бөлім | Бөлімше | Оқу мақсаттары | |
10-сынып | 11-сынып | ||
1. География-лық зерттеу әдістері | 1.1 Жалпы география-лық әдістер |
10.1.1.1 -зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық мониторинг әдістерін қолдану; |
11.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама, аудандастыру әдістерін қолдану; |
2. Карто-графия және геоинфор-матика | 2.1 Карто-графия | 10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану | 11.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес электронды картографиялық ресурстардың мүмкіндіктерін пайдалану (сандық карталарды оқу, олардың қолданысымен географиялық объектілер мен аумақтардың орналасуын, сандық және сапалық көрсеткіштерін анықтау, сипаттау және талдау) |
2.2 Геоинфор-матика негіздері |
10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру; |
11.2.2.1 - қашықтықтан зерде-леу әдістерінің ерекшеліктерін түсіндіру; | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэколо-гия | 3.1 Табиғатты пайдалану |
10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну; |
11.3.1.1 - шаруашылық және тұтыну салалары бойынша табиғатты пайдалануды реттеу механизмін талдау; |
3.2 Геоэколо-гиялық зерттеулер негіздері |
10.3.2.1 - геоэкологиялық зерттеулердің мәнін, мазмұнын, бағыттарын графикалық түрде ұсыну; |
11.3.2.1 - қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерін жіктеу; | |
4. Геоэко-номика | 4.1 Геоэконо-мика негіздері |
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
11.4.1.1 - Қазақстан аймақтарын шаруашылығының салалық және аумақтық құрылымы мен экономикалық даму көрсеткіштері бойынша салыстырып талдау; |
5. Геосаясат | 5.1 Геосаясат негіздері |
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
11.5.1.1 - қазіргі заманның геосаяси үдерістерін түсіндіру; |
6. Елтану | 6.1 Дүниежүзі аймақтары |
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру; |
11.6.1.1 - дүниежүзін аймақтарға аудандастыру қажеттілігін аргументтер келтіріп түсіндіру; |
6.2 Дүниежүзі елдерін салыстыру |
11.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау; |
11.6.2.1 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін индекстер мен рейтингтердегі Қазақстан орнының динамикасын зерттеу (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында); | |
7. Адамзатың ғаламдық проблема-лары | 7.1 Ғаламдық проблема-ларды шешу |
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру; |
11.7.1.1 - ғаламдық проблемаларды шешу жөнінде әлемдік тәжірибені зерттеу; |
31. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
32. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (төмендетілген оқу жүктемесімен) сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары (төмендетілген оқу жүктемесімен)
1) 10-сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1. Географиялық зерттеу әдістері | ||
1.1 Жалпы география-лық әдістер | Зерттеу әдістерінің түрлері |
10.1.1.1 -зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық мониторинг әдістерін қолдану; |
2. Картография және геоинформатика | ||
2.1 Карто-графия | Заманауи картографиялық әдістер | 10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану |
2.2 Геоинфор-матика негіздері | География-лық дерек-тер базасы | 10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру |
География-лық дерек-терді визуализациялау |
10.2.2.2 - статистикалық деректерді талдау нәтижелері бойынша картограммалар мен картодиаграммаларды жасау; | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.1 Табиғатты пайдалану | Табиғатты пайдалану түрлері | 10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну |
Табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау | 10.3.1.2 - табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға тигізетін әсерін анықтау, баға беру, кері әсерін азайтудың жолдарын ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде); | |
Табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары |
10.3.1.3 - табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттарын анықтау; | |
Экология-лық таза өндірістерді жобалау | 10.3.1.5 - экологиялық таза өндірістік жобаларды ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде) | |
2-тоқсан | ||
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.2 Геоэколо-гиялық зерттеу негіздері | Геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі |
10.3.2.1 - геоэкологиялық зерттеулердің мәнін, мазмұнын, бағыттарын графикалық түрде ұсыну; |
Геосфералардың ластануы | 10.3.2.3 - геосфералардың ластану деңгейін анықтап, себеп-салдарын зерттеу | |
Геоэкологиялық аудандастыру | 10.3.2.4 - дүниежүзі аумағын ластану және табиғи ортаның бұзылу деңгейі бойынша аудандастыру | |
Геоэкологиядағы антропогендік факторлар |
10.3.2.5 - табиғатқа әсер ететін антропогендік факторларды топтастыру және графикалық түрде ұсыну; | |
Ғаламдық экологиялық проблемалар |
10.3.2.7 - ғаламдық экологиялық проблемалардың пайда болу механизмін түсіндіру; | |
Экологиядағы инновациялық технологиялар | 10.3.2.10 - экологиялық проблемаларды шешудегі инновациялық технологиялардың рөлін анықтау | |
Қазақстанның экологиялық проблемалары |
10.3.2.11 - Қазақстан аумағын экологиялық тұрғыдан аудандастыру; | |
3-тоқсан | ||
4. Геоэкономика | ||
4.1 Геоэконо-мика негіздері | Геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі |
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
Шаруашы-лықты ұйымдасты-рудың аумақтық факторлары |
10.4.1.4 - шаруашылық салаларын орналастыруда кеңістіктік (аумақтық) факторларды талдау; | |
Дүниежүзілік шаруа-шылықтың құрылымы |
10.4.1.6 - дүниежүзі елдерінің шаруашылық құрылымын бағалау; | |
Дүниежүзілік шаруа-шылықтың аумақтық модельдері | 10.4.1.8 - дүниежүзі шаруашылығының аумақтық модельдерін талдау | |
Дүниежүзі елдерінің экономика-лық даму көрсеткіш-тері |
10.4.1.9 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштерін салыстыру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде); | |
Экономика-лық дамудағы әлемдік тәжірибе | 10.4.1.11 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму стратегияларына баға беру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде) | |
Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақ-сатты көр-сеткіштер мен индикаторлар | 10.4.1.12 - Қазақстан Республикасы үшін тиімді шаруашылықтың құрылымын, шаруашылық салаларының арақатынасын, шаруашылығының аумақтық құрылымын, экономикалық дамуындағы тиімді көрсеткіштерді анықтау | |
5. Геосаясат | ||
5.1 Геосаясат негіздері | Геосаясат-тың өзектілігі |
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
Дүниежүзі-нің геосаяси кеңістігі | 10.5.1.4 - дүниежүзінің геосаяси кеңістігін талдау | |
Геосаясаттағы географиялық факторлар | 10.5.1.5 - геосаясаттағы физикалық-географиялық, экономикалық, әлеуметтік, демографиялық, саяси, әскери, технологиялық факторларға баға беру | |
Мемлекет-тік аумақтың морфологиясы |
10.5.1.6 - мемлекеттік аумақтың морфологиялық ерекшеліктерін талдау және жіктеу; | |
Мемлекет-тік шекара |
10.5.1.8 - мемлекеттік шекаралардың функциясын, түрлерін, анықтау және белгілеу шараларын, динамикасын талдау; | |
4-тоқсан | ||
6. Елтану | ||
6.1 Дүниежүзі аймақтары | Кешенді география-лық аудандас-тыру |
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру; |
6.2 Дүниежүзі елдері | Салыстыр-малы елтану |
10.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау; |
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары | ||
7.1 Ғаламдық проблемаларды шешу | Ғаламдық проблема-лардың география-лық аспектілері |
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру; |
2) 11-сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | ||
1. Географиялық зерттеулер әдістері | ||
1.1 Жалпы географиялық әдістер | Өзекті география-лық зерттеу әдістері |
11.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама, аудандастыру әдістерін қолдану; |
2. Картография және геоинформатика | ||
2.1 Карто-графия | Заманауи картографиялық әдістер | 11.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес электронды картографиялық ресурстардың мүмкіндіктерін пайдалану (сандық карталарды оқу, олардың қолданысымен географиялық объектілер мен аумақтардың орналасуын, сандық және сапалық көрсеткіштерін анықтау, сипаттау және талдау) |
2.2 Геоинфор-матика негіздері | Геоақпараттық зерттеу әдістері |
11.2.2.1 - қашықтықтан зерделеу әдістерінің ерекшеліктерін түсіндіру; |
Географиялық деректер базасы | 11.2.2.3 - компьютерлік бағдарламаларды қолданумен тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру | |
Географиялық деректерді визуа-лизациялау | 11.2.2.4 - компьютерлік бағдарламаларды қолданумен тақырыптық картасызбалар жасау | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.1 Табиғатты пайдалану | Табиғатты пайдалану-ды реттеу |
11.3.1.1 - шаруашылық және тұтыну салалары бойынша табиғатты пайдалануды реттеу механизмін талдау; |
Табиғатты қорғау шаралары | 11.3.1.3 - табиғатты қорғау шараларының тиімділігіне баға беру (жергілікті/аймақтық компонентті қосымша қамту негізінде) | |
Табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі |
11.3.1.4 - жеке тұлғаның табиғатты пайдаланудағы рөлін анықтап, "экологиялық ізін" есептеу; | |
2-тоқсан | ||
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.2 Геоэкология-лық зерттеулер негіздері | Қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі | 11.3.2.1 - қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерін жіктеу |
Қоршаған ортаның сапасы |
11.3.2.2 - қоршаған орта сапасының көрсеткіштерін жіктеу; | |
Геоэкологиялық жобалау | 11.3.2.7 - қоршаған ортаның бұзылған аумақтарын қалпына келтіру жөнінде жобаларды ұсыну (жергілікті / аймақтық компоненттің негізінде) | |
3-тоқсан | ||
4. Геоэкономика | ||
4.1 Геоэкономика негіздері | Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті |
11.4.1.1 - Қазақстан аймақтарын шаруашылығының салалық және аумақтық құрылымы мен экономикалық даму көрсеткіштері бойынша салыстырып талдау; |
Геоэкономикалық даму стратегиялары |
11.4.1.5 - Қазақстан Республикасының аймақтарында қосымша құны жоғары өнімдер мен қызметтерді өндіру жөнінде бизнес-идеяларды ұсыну(өз аймағы негізінде); | |
5. Геосаясат | ||
5.1 Геосаясат негіздері | Заманауи геосаяси үдерістер | 11.5.1.1 - қазіргі заманның геосаяси үдерістерін түсіндіру |
Қазақстанның геосаяси жағдайы | 11.5.1.2 - Қазақстанның геосаяси жағдайына кешенді баға беру | |
Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі |
11.5.1.3 - Қазақстан Республикасының геосаяси қауіпсіздігіне әсер ететін факторларды анықтау; | |
Қазақстанның геосаяси интеграциясы | 11.5.1.5 - Қазақстанның дүниежүзі елдері мен дүниежүзілік және аймақтық ұйымдармен байланыстарын күшейту жөнінде ұсыныстар әзірлеу | |
4-тоқсан | ||
6. Елтану | ||
6.1 Дүниежүзі аймақтары | Дүниежүзі елдерін аймақтарға аудандастырудың қолданбалы аспектілері |
11.6.1.1 – дүниежүзін аймақтарға аудандастыру қажеттілігін аргументтер келтіріп түсіндіру; |
Дүниежүзі аймақтар картасында Қазақстаның орны |
11.6.1.3 - Қазақстан Республикасының физикалық-географиялық, тарихи-географиялық, саяси-географиялық және геосаяси аймақтарында орналасуын анықтау; | |
6.2 Дүниежүзі елдерін салыстыру | Қазақстанның халықаралық салыстырулардағы орны |
11.6.2.1 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін индекстер мен рейтингтердегі Қазақстан орнының динамикасын зерттеу (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында); |
Өмір сүру деңгейін жоғарылатудағы азаматтың орны | 11.6.2.4 - елдің индекстер мен рейтингтерде орнын анықтағанда есепке алынатын өмір сүру деңгейінің жеке көрсеткіштерін жоғарлату жөнінде жеке азаматтың рөлін түсіндіру | |
Қолданбалы елтану |
11.6.2.5 - қолданбалы елтанушылық ақпараттың маңыздылығын, субъектілері мен тұтынушыларын анықтау; | |
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары | ||
7.1 Ғаламдық проблемалар-ды шешу | Ғаламдық проблемаларды шешу жолдары |
11.7.1.1 - ғаламдық проблемаларды шешу жөнінде әлемдік тәжірибені зерттеу; |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 117-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "География" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 117-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Жоғары мектептегі "География" оқу пәнінің мақсаты – оқушылардың қоғам мен географиялық кеңістіктің барлық деңгейлерінде туындаған геоэкологиялық, геоэкономикалық, әлеуметтік, геосаяси және ғаламдық проблемаларды шешуге бағытталған географиялық білімдерін, біліктері мен дағдыларын қолдану үшін жағдай жасау.
3. Оқу пәнінің міндеттері:
1) оқушылардың бойында географиялық кеңістіктік ойлауды, географиялық мәдениет пен тілді дамыту;
2) геоэкологиялық, геосаяси, геоэкономикалық, әлеуметтік үдерістер мен құбылыстарды зерттеу үшін ғаламдық, аймақтық және жергілікті ұстанымдардың түсінуін дамыту;
3) оқушыларға картографияны, геоэкологияны, геоэкономиканы, геосаясатты, елтану мен адамзаттың ғаламдық проблемаларын зерттеу барысында геокеңістіктік деректерді өңдеудің заманауи әдістерін қолдану үшін жағдай жасау;
4) оқушының бойында қазіргі дүниенің географиялық көрінісін іс-әрекеттер арқылы зерттеп-тану барысында құндылықтар жүйесін қалыптастыру;
5) геокеңістіктік әдістер және деректермен жұмыс істейтін мамандық пен кәсіп иелері атқаратын әрекеттерді орындату арқылы оқушыларға кәсіби бағдар беру.
2-тарау. "География" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "География" оқу пәнінің мазмұны
4. "География" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәнінің мазмұны 7 бөлімді қамтиды:
1) географиялық зерттеу әдістері;
2) картография және геоинформатика;
3) табиғатты пайдалану және геоэкология;
4) геоэкономика;
5) геосаясат;
6) елтану;
7) адамзаттың ғаламдық проблемалары.
6. Бөлімдер күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарын қамтитын: білім, түсіну, іскерліктер және дағдылар бөлімшелерінен тұрады.
7. "Географиялық зерттеу әдістері" бөлімі "Жалпы географиялық әдістер" бөлімшесінен тұрады.
8. "Картография және геоинформатика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) картография;
2) геоинформатика негіздері.
9. "Табиғатты пайдалану және геоэкология" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) табиғатты пайдалану;
2) геоэкологиялық зерттеу негіздері.
10. "Геоэкономика" бөлімі "Геоэкономика негіздері" бөлімшесінен тұрады.
11. "Геосаясат" бөлімі "Геосаясат негіздері" бөлімшесінен тұрады.
12. "Елтану" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) дүниежүзі аймақтары;
2) елдерді салыстыру әдістемесі.
13. "Адамзаттың ғаламдық проблемалары" бөлімі "Ғаламдық проблемаларды шешу" бөлімшесінен тұрады.
14. 10-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпы географиялық әдістер; зерттеу әдістерінің түрлері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалану түрлері. табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау; табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары, экологиялық таза өндірістерді жобалау; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі, геосфералардың ластануы, геоэкологиялық аудандастыру; гоэкологиядағы антропогендік факторлар; ғаламдық экологиялық проблемалар, экологиядағы инновациялық технологиялар; Қазақстанның экологиялық проблемалары,
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі; шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары; дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымы; дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері; дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері; экономикалық дамудағы әлемдік тәжірибе; Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақсатты көрсеткіштер;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; геосаясаттың өзектілігі; дүниежүзінің геосаяси кеңістігі; геосаясат және географиялық факторлар; мемлекеттік аумақтың морфологиясы; мемлекеттік шекара;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; кешенді географиялық аудандастыру; дүниежүзі елдерін салыстыру әдістері; салыстырмалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері.
15. 11-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпыгеографиялық әдістер; географиялық зерттеулердің өзекті әдістері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; геоақпараттық жүйелер; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалануды реттеу, табиғатты қорғау шаралары; табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі; қоршаған ортаның сапасы; геоэкологиялық жобалау;
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті; геоэкономикалық даму стратегиялары;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; заманауи геосаяси процестер; Қазақстанның геосаяси жағдайы; Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі; Қазақстанның геосаяси интеграциясы;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; Қазақстанның әлем өңірлері картасындағы орны; елдерді салыстыру әдістері; Қазақстанның әлем елдерін халықаралық салыстырудағы орны; қолданбалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемаларды шешу жолдары.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
16. Бағдарламада оқу мақсаттары қолдануға ыңғайлы болу үшін төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімшені, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.1 кодында: "10" – сынып, "2.1." - бөлімше; "1" - оқу мақсатының реттік нөмірі.
Бөлім | Бөлімше | Оқу мақсаттары | |
10-сынып | 11-сынып | ||
1. Географиялық зерттеу әдістері | 1.1 Жалпы география-лық әдістер | 10.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес салыстыру, сандық, аудандастыру әдістерін қолданады |
11.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама әдістерін қолдану; |
2. Карто-графия және геоинформатика | 2.1 Карто-графия | 10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану | 11.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес электронды картографиялық ресурстардың мүмкіндіктерін пайдалану (сандық карталар-ды оқу, оларды қолданумен географиялық объектілер мен аумақтардың орналасуын, сандық және сапалық көрсеткіштерін анықтау, сипаттау және талдау) |
2.2 Геоинфор-матика негіздері |
10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру; |
11.2.2.1 - геоақпараттық әдістер мен геоақпараттық жүйелер (ГАЖ) технологияларының ерекшеліктерін, басқа ғылымдар мен өндіріс салаларымен байланыстарын түсіндіру; | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэколо-гия | 3.1 Табиғатты пайдалану |
10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну; |
11.3.1.1 - табиғатты пайдалану түрлерінің заңнамалық тәртіппен бекітілген нормаларға сәйкестігін анықтау (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде); |
3.2 Геоэкологиялық зерттеулер негіздері |
10.3.2.1 - геосфералардың ластану деңгейін анықтап, себеп-салдарын зерттеу; |
11.3.2.1 - қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерін жіктеу; | |
4. Геоэко-номика | 4.1 Геоэконо-мика негіздері |
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
11.4.1.1 - Қазақстан аймақтарын шаруашылығының салалық және аумақтық құрылымы мен экономикалық даму көрсеткіштері бойынша салыстырып талдау; |
5. Геосаясат | 5.1 Геосаясат негіздері |
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
11.5.1.1 - қазіргі заманның геосаяси үдерістерін түсіндіру; |
6. Елтану | 6.1 Дүниежүзі аймақтары |
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру; |
11.6.1.1 - Қазақстан Республикасының физикалық-географиялық, тарихи-географиялық, саяси-географиялық және геосаяси аймақтарында орналасуын анықтау; |
6.2 Дүниежүзі елдерін салыстыру әдістері |
10.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау; |
11.6.2.1 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін индекстер мен рейтингтердегі Қазақстан орнының динамикасын зерттеу (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында); | |
7. Адамзатың ғаламдық проблемлары | 7.1 Ғаламдық проблемаларды шешу |
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру; |
11.7.1.1 - ғаламдық проблемаларды шешу жөнінде әлемдік тәжірибені зерттеу; |
17. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
18. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1. Географиялық зерттеу әдістері | ||
1.1 Жалпы география-лық әдістер | Зерттеу әдістерінің түрлері | 10.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес салыстыру, сандық, аудандастыру әдістерін қолданады |
2. Картография және геоинформатика | ||
2.1 Карто-графия | Заманауи картографиялық әдістер | 10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану |
2.2 Геоинфор-матика негіздері | Географиялық деректер базасы | 10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру |
География-лық дерек-терді визуа-лизациялау | 10.2.2.2 - статистикалық деректерді талдау нәтижелері бойынша картограммалар мен картодиаграммаларды, тақырыптық картасызбалар жасау | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.1 Табиғатты пайдалану | Табиғатты пайдалану түрлері | 10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну |
Табиғатты пайдалану қағидаттары | 10.3.1.2 - тиімді табиғатты пайдаланудың қағидаттарын анықтау; | |
2-тоқсан | ||
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.2 Геоэколо-гиялық зерттеу негіздері | Геосфералардың ластануы | 10.3.2.1 - геосфералардың ластану деңгейін анықтап, себеп-салдарын зерттеу; |
Геоэкологиядағы антро-погендік факторлар |
10.3.2.2 - табиғатқа әсер ететін антропогендік факторларды топтастыру және графикалық түрде ұсыну; | |
Ғаламдық экология-лық проблемалар | 10.3.2.4 - экологиялық проблемаларды шешудегі ғылыми-техникалық прогрестің рөлін анықтау; | |
Қазақстанның экологиялық проблемалары | 10.3.2.5 - Қазақстан аумағын экологиялық тұрғыдан аудандастыру негізінде экологиялық проблемаларды шешу жолдарын ұсыну | |
3-тоқсан | ||
4. Геоэкономика | ||
4.1 Геоэконо-мика негіздері | Геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі |
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін түсіндіру, негізгі категорияларын түсіндіру; |
Шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары | 10.4.1.3 - шаруашылық салаларын орналастыруда факторлар мен алғышарттардың жиынтығын талдау; | |
Дүниежүзі-лік шаруашылықтың құрылымы | 10.4.1.4 - дүниежүзі елдерін шаруашылық құрылымы бойынша жіктеу; | |
Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері |
10.4.1.5 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштерін салыстыру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде); | |
Қазақстан Республика-сы экономи-калық даму-ындағы мақ-сатты көр-сеткіштер мен индика-торлар | 10.4.1.7 - Қазақстан Республикасы үшін тиімді шаруашылықтың құрылымын, шаруашылық салаларының арақатынасын, шаруашылығының аумақтық құрылымын, экономикалық дамуындағы тиімді көрсеткіштерді анықтау | |
5. Геосаясат | ||
5.1 Геосаясат негіздері | Геосаясаттың өзектілігі |
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
Дүниежүзі-нің геосаяси кеңістігі | 10.5.1.3 - түрлі көрсеткіштер немесе олардың жиынтығы бойынша ерекшеленген геосаяси аймақтарды анықтау; | |
Геосаясат-тағы геогра-фиялық факторлар | 10.5.1.4 - геосаясаттағы физикалық-географиялық, экономикалық, әлеуметтік, демографиялық, саяси, әскери, технологиялық факторларға баға беру; | |
Мемлекет-тік аумақтың морфологиясы | 10.5.1.5 - мемлекеттік аумақтың морфологиялық ерекшеліктерін талдау; | |
4-тоқсан | ||
6. Елтану | ||
6.1 Дүниежүзі аймақтары | Кешенді географиялық аудандастыру |
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру; |
6.2 Дүниежүзі елдерін салыстыру әдістері | Салыстыр-малы елтану |
10.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау; |
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары | ||
7.1 Ғаламдық проблемаларды шешу | Ғаламдық проблема-лардың география-лық аспектілері |
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру; |
2) 11-сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1. Географиялық зерттеулер әдістері | ||
1.1 Жалпы географиялық әдістер | Өзекті география-лық зерттеу әдістері |
11.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама әдістерін қолдану; |
2. Картография және геоинформатика | ||
2.1 Карто-графия | Заманауи картографиялық әдістер | 11.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес электронды картографиялық ресурстардың мүмкіндіктерін пайдалану (сандық карталарды оқу, олардың қолданысымен географиялық объектілер мен аумақтардың орналасуын, сандық және сапалық көрсеткіштерін анықтау, сипаттау және талдау) |
2.2 Геоинфор-матика негіздері | Геоақпараттық зерттеу әдістері | 11.2.2.1 - геоақпараттық әдіс-тер мен геоақпараттық жүйе-лер (ГАЖ) технологиялары-ның ерекшеліктерін, басқа ғылымдар мен өндіріс салаларымен байланыстарын түсіндіру |
Географиялық деректер базасы | 11.2.2.2 - компьютерлік бағдарламаларды қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру; | |
Географиялық деректерді визуализациялау | 11.2.2.3 - компьютерлік бағдарламаларды қолданумен тақырыптық картасызбалар жасау | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.1 Табиғатты пайдалану | Табиғатты пайдалану-ды реттеу | 11.3.1.1 - табиғатты пайдалану түрлерінің заңнамалық тәртіппен бекітілген нормаларға сәйкестігін анықтау (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде); |
Табиғатты қорғауда жеке тұлға-ның рөлі | 11.3.1.2 - жеке тұлғаның табиғатты пайдаланудағы рөлін анықтап, "экологиялық ізін" есептеу; | |
2-тоқсан | ||
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.2 Геоэкология-лық зерттеулер негіздері | Қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі | 11.3.2.1 - қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерін жіктеу |
Қоршаған ортаның сапасы |
11.3.2.2 - қоршаған орта сапасының көрсеткіштерін жіктеу; | |
Геоэкологиялық жобалау | 11.3.2.4 - қоршаған орта сапасын арттыру жөнінде ұсыныстар әзірлеу(жергілікті/ аймақтық компоненттің негізінде) | |
3-тоқсан | ||
4. Геоэкономика | ||
4.1 Геоэкономи-ка негіздері | Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті |
11.4.1.1 - Қазақстан аймақтарын шаруашылығының салалық және аумақтық құрылымы мен экономикалық даму көрсеткіштері бойынша салыстырып талдау; |
Геоэкономикалық даму стратегиясы | 11.4.1.5 - Қазақстан өңірлерінің экономикалық даму стратегияларының жобаларын (өз өңірінің мысалында) ұсыну | |
5. Геосаясат | ||
5.1 Геосаясат негіздері | Заманауи геосаяси үдерістер | 11.5.1.1 - қазіргі заманның геосаяси үдерістерін түсіндіру |
Қазақстанның геосаяси жағдайы | 11.5.1.2 - Қазақстанның геосаяси жағдайына кешенді баға беру | |
Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі |
11.5.1.3 - Қазақстан Республикасының геосаяси қауіпсіздігіне әсер ететін факторларды анықтау; | |
4-тоқсан | ||
6. Елтану | ||
6.1 Дүниежүзі аймақтары | Дүниежүзі аймақтар картасында Қазақстаның орны |
11.6.1.1 - Қазақстан Республикасының физикалық-географиялық, тарихи-географиялық, саяси-географиялық және геосаяси аймақтарында орналасуын анықтау; |
6.2 Дүниежүзі елдерін салыстыру тәсілдері | Қазақстанның халықаралық салыстырулардағы орны |
11.6.2.1 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін индекстер мен рейтингтердегі Қазақстан орнының динамикасын зерттеу (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында); |
Қолданбалы елтану |
11.6.2.3 - қолданбалы елтанушылық ақпараттың маңыздылығын, субъектілері мен тұтынушыларын анықтау; | |
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары | ||
7.1 Ғаламдық проблемаларды шешу | Ғаламдық проблемаларды шешу жолдары |
11.7.1.1 - ғаламдық проблемаларды шешу жөнінде әлемдік тәжірибені зерттеу; |
3-тарау. "География" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. "География" оқу пәнінің мазмұны
19. "География" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 19-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.20. Оқу пәнінің мазмұны 7 бөлімді қамтиды:
1) географиялық зерттеу әдістері;
2) картография және геоинформатика;
3) табиғатты пайдалану және геоэкология;
4) геоэкономика;
5) геосаясат;
6) елтану;
7) адамзаттың ғаламдық проблемалары.
21. Оқу пәнінің мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер білім, білік, түсінік және дағдыларды қамтитын күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарынан тұратын бөлімшелерге бөлінген.
22. "Географиялық зерттеу әдістері" бөлімі "Жалпы географиялық әдістер" бөлімшесінен тұрады.
23. "Картография және геоинформатика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) картография;
2) геоинформатика негіздері.
24. "Табиғатты пайдалану және геоэкология" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) табиғатты пайдалану;
2) геоэкологиялық зерттеу негіздері.
25. "Геоэкономика" бөлімі "Геоэкономика негіздері" бөлімшесінен тұрады.
26. "Геосаясат" бөлімі "Геосаясат негіздері" бөлімшесінен тұрады.
27. "Елтану" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) дүниежүзі аймақтары;
2) елдерді салыстыру әдістемесі.
28. "Адамзаттың ғаламдық проблемалары" бөлімі "Ғаламдық проблемаларды шешу" бөлімшесінен тұрады.
29. 10-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпы географиялық әдістер; зерттеу әдістерінің түрлері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалану түрлері. табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау; табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары, экологиялық таза өндірістерді жобалау; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі, геосфералардың ластануы, геоэкологиялық аудандастыру; геоэкологиядағы антропогендік факторлар; ғаламдық экологиялық проблемалар, экологиядағы инновациялық технологиялар; Қазақстанның экологиялық проблемалары,
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі; шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары; дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымы; дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері; дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері; экономикалық дамудағы әлемдік тәжірибе; Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақсатты көрсеткіштер;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; геосаясаттың өзектілігі; дүниежүзінің геосаяси кеңістігі; геосаясат және географиялық факторлар; мемлекеттік аумақтың морфологиясы; мемлекеттік шекара;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; кешенді географиялық аудандастыру; дүниежүзі елдерін салыстыру әдістері; салыстырмалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері.
30 11-сыныпқа арналған География" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпыгеографиялық әдістер; географиялық зерттеулердің өзекті әдістері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; геоақпараттық жүйелер; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалануды реттеу, табиғатты қорғау шаралары; табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі; қоршаған ортаның сапасы; геоэкологиялық жобалау;
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті; геоэкономикалық даму стратегиялары;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; заманауи геосаяси процестер; Қазақстанның геосаяси жағдайы; Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі; Қазақстанның геосаяси интеграциясы;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; дүниежүзін аймақтарға аудандастырудың қолданбалы аспектілері; дүниежүзі аймақтары картасындағы Қазақстанның орны; елдері салыстыру әдістері; дүниежүзі елдерінің салыстырмалы көрсеткіштері; дүниежүзі елдерін халықаралық салыстырулардағы Қазақстанның орны; өмір сүру деңгейін жоғарлатудағы азаматтың рөлі; қолданбалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемаларды шешу жолдары.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
31. Бағдарламада оқу мақсаттары қолдануға ыңғайлы болу үшін төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімшені, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.1 кодында: "10" – сынып, "2.1." - бөлімше; "1" - оқу мақсатының реттік нөмірі.
Бөлім | Бөлімше | Оқу мақсаттары | |
10-сынып | 11-сынып | ||
1. География-лық зерттеу әдістері | 1.1 Жалпы география-лық әдістер |
10.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес салыстыру, сандық әдістерін қолдану; |
11.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама, аудандастыру әдістерін қолдану; |
2. Карто-графия және геоинфор-матика | 2.1 Карто-графия | 10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану | 11.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес электронды картографиялық ресурстардың мүмкіндіктерін пайдалану (сандық карталарды оқу, олардың қолданысымен географиялық объектілер мен аумақтардың орналасуын, сандық және сапалық көрсеткіштерін анықтау, сипаттау және талдау) |
2.2 Геоинфор-матика негіздері |
10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру; |
11.2.2.1 - қашықтықтан зерделеу әдістерінің ерекшеліктерін түсіндіру; | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэколо-гия | 3.1 Табиғатты пайдалану |
10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну; |
11.3.1.1 - табиғатты пайдалану түрлерінің заңнамалық тәртіппен бекітілген нормаларға сәйкестігін анықтау (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде); |
3.2 Геоэколо-гиялық зерттеулер негіздері |
10.3.2.1 - геоэкологияның негізгі категорияларын түсіндіру; |
11.3.2.1 - қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерін жіктеу; | |
4. Геоэко-номика | 4.1 Геоэкономика негіздері |
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
11.4.1.1 - Қазақстан аймақтарын шаруашылығының салалық және аумақтық құрылымы мен экономикалық даму көрсеткіштері бойынша салыстырып талдау; |
5. Геосаясат | 5.1 Геосаясат негіздері |
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
11.5.1.1 - қазіргі заманның геосаяси үдерістерін түсіндіру; |
6. Елтану | 6.1 Дүниежүзі аймақтары |
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру; |
11.6.1.1 – дүниежүзін аймақтарға аудандастыру қажеттілігін аргументтер келтіріп түсіндіру; |
6.2 Дүниежүзі елдерін салыстыру |
10.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау; |
11.6.2.1 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін индекстер мен рейтингтердегі Қазақстан орнының динамикасын зерттеу (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында); | |
7. Адамзатың ғаламдық проблема-лары | 7.1 Ғаламдық проблемаларды шешу |
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру; |
11.7.1.1 - ғаламдық проблемаларды шешу жөнінде әлемдік тәжірибені зерттеу; |
32. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
33. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "География" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады (төмендетілген оқу жүкетемесімен).
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы "География" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (төмендетілген оқу жүкетемесімен)
10-сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1. Географиялық зерттеу әдістері | ||
1.1 Жалпы географиялық әдістер | Зерттеу әдістерінің түрлері |
10.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес салыстыру, сандық әдістерін қолдану; |
2. Картография және геоинформатика | ||
2.1 Карто-графия | Заманауи картографиялық әдістер | 10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану |
2.2 Геоинфор-матика негіздері | Географиялық деректер базасы | 10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру |
Географиялық деректерді визуа-лизациялау |
10.2.2.2 - статистикалық деректерді талдау нәтижелері бойынша картограммалар мен картодиаграммаларды жасау; | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.1 Табиғатты пайдалану | Табиғатты пайдалану түрлері | 10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну |
Табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары |
10.3.1.2 - табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттарын анықтау; | |
Экологиялық таза өндірістерді жобалау | 10.3.1.4 - экологиялық таза өндірістік жобаларды ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде) | |
2-тоқсан | ||
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.2 Геоэколо-гиялық зерттеу негіздері | Геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі | 10.3.2.1 - геоэкологияның негізгі категорияларын түсіндіру |
Геосфералардың ластануы | 10.3.2.2 - геосфералардың ластану деңгейін анықтап, себеп-салдарын зерттеу | |
Геоэкологиялық аудандастыру | 10.3.2.3 - дүниежүзі аумағын ластану және табиғи ортаның бұзылу деңгейі бойынша аудандастыру | |
Геоэкологиядағы антропогендік факторлар |
10.3.2.4 - табиғатқа әсер ететін антропогендік факторларды топтастыру және графикалық түрде ұсыну; | |
Ғаламдық экологиялық проблемалар |
10.3.2.6 - ғаламдық экологиялық проблемалардың пайда болу механизмін түсіндіру; | |
Қазақстанның экологиялық проблемалары |
10.3.2.9 - Қазақстан аумағын экологиялық тұрғыдан аудандастыру; | |
3-тоқсан | ||
4. Геоэкономика | ||
4.1 Геоэконо-мика негіздері | Геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі |
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
Шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары |
10.4.1.3 - шаруашылық салаларын орналастыруда кеңістіктік (аумақтық) факторларды талдау; | |
Дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымы | 10.4.1.5 - дүниежүзі елдерін шаруашылық құрылымы бойынша жіктеу; | |
Дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері | 10.4.1.6 - дүниежүзі шаруашылығының аумақтық модельдерін талдау; | |
Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіш-тері |
10.4.1.7 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштерін салыстыру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде); | |
Экономикалық дамудағы әлемдік тәжірибе | 10.4.1.9 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму стратегияларына баға беру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде); | |
Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақ-сатты көр-сеткіштер мен индикаторлар | 10.4.1.10 - Қазақстан Республикасы үшін тиімді шаруашылықтың құрылымын, шаруашылық салаларының арақатынасын, шаруашылы-ғының аумақтық құрылымын, экономикалық дамуындағы тиімді көрсеткіштерді анықтау | |
5. Геосаясат | ||
5.1 Геосаясат негіздері | Геосаясаттың өзектілігі |
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
Дүниежүзінің геосаяси кеңістігі | 10.5.1.3 - дүниежүзінің геосаяси кеңістігін талдау | |
Геосаясаттағы географиялық факторлар | 10.5.1.4 - геосаясаттағы физикалық-географиялық, экономикалық, әлеуметтік, демографиялық, саяси, әскери, технологиялық факторларға баға беру | |
Мемлекеттік аумақтың морфологиясы | 10.5.1.5 - мемлекеттік аумақтың морфологиялық ерекшеліктерін талдау және жіктеу; | |
Мемлекеттік шекара |
10.5.1.6 - мемлекеттік шекаралардың функциясын, түрлерін, анықтау және белгілеу шараларын, динамикасын талдау; | |
4-тоқсан | ||
6. Елтану | ||
6.1 Дүниежүзі аймақтары | Кешенді географиялық аудандастыру |
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру; |
6.2 Дүниежүзі елдері | Салыстырмалы елтану |
10.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау; |
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары | ||
7.1 Ғаламдық проблемаларды шешу | Ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері |
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру; |
11-сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | ||
1. Географиялық зерттеулер әдістері | ||
1.1 Жалпы географиялық әдістер | Өзекті география-лық зерттеу әдістері |
11.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама, аудандастыру әдістерін қолдану; |
2. Картография және геоинформатика | ||
2.1 Карто-графия | Заманауи картографиялық әдістер | 11.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес электронды картографиялық ресурстардың мүмкіндіктерін пайдалану (сандық карталарды оқу, олардың қолданысымен географиялық объектілер мен аумақтардың орналасуын, сандық және сапалық көрсеткіштерін анықтау, сипаттау және талдау) |
2.2 Геоинфор-матика негіздері | Геоақпаратық зерттеу әдістері |
11.2.2.1 - қашықтықтан зерделеу әдістерінің ерекшеліктерін түсіндіру; |
Географиялық деректер базасы | 11.2.2.3 - компьютерлік бағдарламаларды қолданумен тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру | |
Географиялық деректерді визуализациялау | 11.2.2.4 - компьютерлік бағдарламаларды қолданумен тақырыптық картасызбалар жасау | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.1 Табиғатты пайдалану | Табиғатты пайдалануды реттеу | 11.3.1.1 - табиғатты пайдалану түрлерінің заңнамалық тәртіппен бекітілген нормаларға сәйкестігін анықтау (жергілікті/ аймақтық компоненттің негізінде) |
Табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі | 11.3.1.2 - жеке тұлғаның табиғатты пайдаланудағы рөлін анықтап, "экологиялық ізін" есептеу; | |
2-тоқсан | ||
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.2 Геоэкология-лық зерттеулер негіздері | Қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі | 11.3.2.1 - қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерін жіктеу |
Қоршаған ортаның сапасы |
11.3.2.2 - қоршаған орта сапасының көрсеткіштерін жіктеу; | |
Геоэкологиялық жобалау | 11.3.2.5 - қоршаған ортаның бұзылған аумақтарын қалпына келтіру жөнінде жобаларды ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде) | |
3-тоқсан | ||
4. Геоэкономика | ||
4.1 Геоэкономика негіздері | Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті |
11.4.1.1 - Қазақстан аймақтарын шаруашылығының салалық және аумақтық құрылымы мен экономикалық даму көрсеткіштері бойынша салыстырып талдау; |
Геоэкономикалық даму стратегиялары |
11.4.1.3 - Қазақстан аймақтарын экономикалық тұрғыда дамыту жөнінде стратегиялардың жобаларын ұсыну (өз аймағы негізінде); | |
5. Геосаясат | ||
5.1 Геосаясат негіздері | Заманауи геосаяси үдерістер | 11.5.1.1 - қазіргі заманның геосаяси үдерістерін түсіндіру |
Қазақстанның геосаяси жағдайы | 11.5.1.2 - Қазақстанның геосаяси жағдайына кешенді баға беру | |
Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі | 11.5.1.3 - Қазақстан Республикасының геосаяси қауіпсіздігіне әсер ететін факторларды анықтау; | |
Қазақстан-ның геосаяси интеграциясы | 11.5.1.4 - Қазақстанның дүниежүзі елдері мен дүниежүзілік және аймақтық ұйымдармен байланыстарын күшейту жөнінде ұсыныстар әзірлеу | |
4-тоқсан | ||
6. Елтану | ||
6.1 Дүниежүзі аймақтары | Дүниежүзі елдерін аймақтарға аудандасты-рудың қолданбалы аспектілері | 11.6.1.1 - дүниежүзін аймақтарға аудандастыру қажеттілігін аргументтер келтіріп түсіндіру; |
Дүниежүзі аймақтар картасында Қазақстаның орны | 11.6.1.2 - Қазақстан Республикасының физикалық-географиялық, тарихи-географиялық, саяси-географиялық және геосаяси аймақтарында орналасуын анықтау; | |
6.2 Дүниежүзі елдерін салыстыру | Қазақстанның халықаралық салыстырулардағы орны |
11.6.2.1 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін индекстер мен рейтингтердегі Қазақстан орнының динамикасын зерттеу (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында); |
Өмір сүру деңгейін жоғарылатудағы азаматтың орны | 11.6.2.3 - елдің индекстер мен рейтингтерде орнын анықтағанда есепке алынатын өмір сүру деңгейінің жеке көрсеткіштерін жоғарлату жөнінде жеке азаматтың рөлін түсіндіру | |
Қолданбалы елтану |
11.6.2.4 - қолданбалы елтанушылық ақпараттың маңыздылығын, субъектілері мен тұтынушыларын анықтау; | |
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары | ||
7.1 Ғаламдық проблемалар-ды шешу | Ғаламдық проблемаларды шешу жолдары |
11.7.1.1 - ғаламдық проблемаларды шешу жөнінде әлемдік тәжірибені зерттеу; |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 118-қосымша |
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Тақырып жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Отандық тарихты зерделеу өткен тарихи оқиғаларды түсіну және оларды талдау негізінде қазіргі замандағы орнын анықтау, азаматтық ұстанымын қалыптастыру және оқиғалар мен құбылыстарға жеке көзқарасын білдіре отырып, олардың маңызы мен мәнін түсінуді қамтамасыз ететін жеке тұлғаның тарихи санасын қалыптастыруға бағытталған.
3. Оқу пәнінің мазмұны білім алушыларға әртүрлі тарихи кезеңдердегі Қазақстанның әлемдік тарихи процестегі орны мен рөлін анықтай отырып, этникалық, саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени даму жолдарының негізгі ерекшеліктерін түсінуге мүмкіндік береді.
4. Оқу пәнінің мақсаты – отандық тарихтың негізгі оқиғалары мен процестерін оқыту негізінде тарихи санаға, азаматтылық пен отансүйгіштік қасиеттерге ие, тарихи білім мен дағдыларды оқу және қоғамдық іс-әрекеттерде тиімді және шығармашылықпен қолдана алатын тұлға қалыптастыру.
5. Оқу пәнінің міндеттері:
1) Қазақстан аумағындағы қоғамның әртүрлі тарихи кезеңдеріндегі этникалық, әлеуметтік, экономикалық, саяси және мәдени дамуының негізгі мәселелері туралы білім қалыптастыру;
2) тарихи қалыптасқан мәдени, ұлттық дәстүр, әлеуметтік және адамгершілік нормаларды білім алушылардың түсінуі негізінде оларда азаматтылық пен қазақстандық бірегейлікті, дүниетанымдық ұстанымдарды тәрбиелеу;
3) әлемдік тарихи процестегі Қазақстанның орны мен рөлі туралы жалпы тұтас түсінік қалыптастыру;
4) тарихи оқиғалар, құбылыстарды тарихи заңдылықтарды ескере отырып зерттеу, оқиғалар мен тұлғаларға қатысты пікірлер мен берілген бағаларды салыстыру және сыни тұрғыдан талдау дағдыларын дамыту, өткен кезеңмен қазіргі уақытқа қатысты пікірталастық мәселелерге өзіндік көзқарасты қалыптастыру;
5) өлке тарихын зерделеу, өлкетанулық жұмыстарды жүргізу дағдыларын дамыту;
6) әртүрлі тарихи деректермен жұмыс істеу, тарихи ақпаратты іздеу және жүйелеу дағдыларын дамыту;
7) әртүрлі деректерді қолдана отырып, жобалық, зерттеу әрекетін және тарихи реконструкция дағдыларын дамыту;
8) қазіргі кездегі саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени процестерді түсіну үшін тарихи білімдерін қолдана білу дағдыларын қалыптастыру;
9) коммуникативтік дағдыларды қалыптастыру, оның ішінде, өз ойын ауызша және жазбаша түрде анық білдіру, командада жұмыс істей алу, түрлі деректерден алынған ақпараттарды қолдану.
2-тарау. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің мазмұны
6. "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша білім мазмұны бөлімдер арқылы қамтылған. Аталған бөлімдер сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
8. Оқу пәнінің білім мазмұны төрт бөлімді қамтиды:
10-сыныпта:
1) өркениет: даму ерекшеліктері;
2) этникалық және әлеуметтік процестер;
3) мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан;
4) мәдениеттің дамуы.
11-сыныпта:
1) өркениет: даму ерекшеліктері;
2) саяси-құқықтық процестер;
3) қоғамдық-саяси ойдың дамуы;
4) білім мен ғылымның дамуы.
9. "Өркениет: даму ерекшеліктері" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Орталық Азия өркениеттері: саналуандылығы және мәдени ортақтығы;
2) Ұлы дала өркениеті;
3) Орталық Азия және әлемдік өркениет.
10. "Этникалық және әлеуметтік процестер" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) қазақ халқының шығу тегінің бастауы;
2) дәстүрлі қазақ қоғамы: этникалық құрылымы және әлеуметтік ұйымдасуы.
11. "Мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттер;
2) Ұлы даланың көшпенді империялары;
3) қазақ хандығы - Орталық Азиядағы алғашқы ұлттық мемлекет;
4) тәуелсіздікке жол және ұлттық мемлекеттілікті жаңғырту.
12. "Мәдениеттің дамуы" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) қазақ халқының дәстүрлі мәдениеті - дала өркениетінің мұрасы;
2) кеңестік кезеңдегі Қазақстан мәдениеті;
3) ұлттық жаңғыру кезеңіндегі мәдениет.
13. "Өркениет: даму ерекшеліктері" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) қазақтардың тіршілікті қамтамасыз етудің дәстүрлі жүйесі;
2) дала мен қала: өзара қарым-қатынас және өзара әсері;
3) Қазақстанның қазіргі замандағы әлеуметтік- экономикалық дамуы.
14. "Саяси-құқықтық процестер" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасу тарихы;
2) Қазақстан Республикасының этносаралық қатынастар саласындағы саясаты.
15. "Қоғамдық-саяси ойдың дамуы" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстандағы қоғамдық-саяси ойдың эволюциясы;
2) "Алаш" – қоғамдық ой және ұлттық идея;
3) "Мәңгілік Ел" ұлттық идеясы – ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамын біріктіруші негізі.
16. "Білім мен ғылымның дамуы" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ортағасырлық Қазақстанның ғылыми мұрасы;
2) XVIII-XX ғасырлардағы Қазақстандағы білім мен ғылымның дамуы;
3) қазіргі кезеңдегі Қазақстандық білім және ғылым жүйесі.
17. Оқыту мақсаттары әр бөлімше ішінде мұғалім мен білім алушыға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсетеді.
18. Оқу бағдарламасы базалық тарихи ойлау дағдыларын: тарихи деректердің интерпретациясы, уақыт пен кеңістікте бағдарлану, тарихи талдау және түсіндіруді қалыптастыруға бағытталған.
19. "Қазақстан тарихы" пәні бойынша тарихи ойлау дағдыларын қалыптастыру және оқыту мақсаттарын тиімді жүзеге асыру төмендегі тарихи концептілерге (түсініктерге) негізделеді:
1) өзгеріс пен сабақтастық;
2) себеп пен салдар;
3) дәлел;
4) ұқсастық пен айырмашылық;
5) маңыздылық;
6) интерпретация.
20. Тарихи концептілер негізінде оқытудың күтілетін нәтижелері:
1) "Өзгеріс пен сабақтастық" бойынша білім алушылар: сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды уақыт пен кеңістікте талдайды және бағалайды; сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды ұзақ уақыт бойы ауқымды тарихи процестер мен тақырыптарға дейін біріктіреді; тарихи оқиғалар мен процестердің белгілі бір уақыт межесінде жүйеленуі мен ұйымдасуының негізін (критерийлер) түсіндіреді;
2) "Себеп және салдар" бойынша білім алушылар: бір немесе бірнеше себептердің және/немесе ықпалдардың өзара әрекеттесуін талдайды және бағалайды; ұқсастықтарды, себеп-салдарды, өзара байланысты көрсете отырып тарихи себептілікті түсінеді; тарихи құбылыс, оқиға немесе процесті басқа ұқсас тарихи құбылыстармен уақыт пен кеңістікте байланыстырудың әдістерін түсіндіреді және бағалайды;
3) "Дәлел" бойынша білім алушылар: қарастырылып отырған дәлелге қатысты: аудитория, мақсаттар, көзқарастар, формат, аргумент, шектеулер және контекст сынды тарихи айғақтардың ерекшеліктерін талдайды, тарихи айғақтарды талдау және бағалау негізінде дәйекті қорытынды жасайды, өткен заман туралы объективті түсінік қалыптастыру мақсатында түпнұсқалық және қосалқы деректерден әртүрлі, қарама-қайшы айғақтарды талдайды;
4) "Ұқсастық пен айырмашылық" бойынша білім алушылар: белгілі бір жерде, белгіленген бір уақыт кезеңінде және/немесе әртүрлі қоғамдарда, немесе бір қоғамның ішіндегі өзара байланысқан тарихи оқиғаларды салыстырады;
5) "Маңыздылық" бойынша білім алушылар: қоғамның дамуы үшін тарихи оқиғаның, құбылыстың, процестің маңыздылығын анықтайды;
6) "Интерпретация" бойынша білім алушылар: белгілі бір тарихи оқиғаға, құбылысқа, процеске қатысты әртүрлі көзқарастарды түсіндіреді және бағалайды.
21. 10-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) өркениет: даму ерекшеліктері. Орталық Азия өркениеттері: саналуандылығы және мәдени ортақтығы. "Орталық Азия" ұғымының тарихи және географиялық аспектілері. Орталық Азияның дәстүрлі өркениеттерін зерттеу тарихы. Орталық Азия өркениеттері пайда болуының факторлары. Орталық Азия өркениеттерінің ежелгі ошақтарының ерекшеліктері. Ұлы Дала өркениеті. "Ұлы Дала" ұғымының тарихи-географиялық сипаттамасы. Ұлы дала өркениетінің қайнар көзі және қалыптасуының ерекшеліктері (энеолит, қола дәуірі). Қазақстан аумағындағы ежелгі археологиялық мәдениеттердің ерекшеліктері. Ерте көшпенділер дәуіріндегі Ұлы Дала өркениеті. Ұлы Дала ежелгі мәдениеттерінің сабақтастығы және өзара байланысы. Ерте көшпенділер өркениетінің әлемдік тарихи процестер барысына әсері. Орталық Азия және әлемдік өркениет. Орталық Азия халықтарының әлемдік материалдық мәдениеттің дамуына қосқан үлесі. Орталық Азия халықтарының әлемдік рухани мәдениеттің дамуына қосқан үлесі. Зерттеу жұмысы: Әлемдік өркениет тарихындағы Ұлы Дала;
2) этникалық және әлеуметтік процестер. Қазақ халқының шығу тегі. "Антропогенез", "этногенез", "этнос" ұғымдары. Қазақстан аумағындағы этногенез және этникалық процестер. Қазақ этносының қалыптасуы – көп ғасырларлық этникалық процестердің нәтижесі. Мәдени-генетикалық код - ұлттың негізі. Дәстүрлі қазақ қоғамы: этникалық құрылымы және әлеуметтік ұйымдасуы. Қазақтарда ру-тайпалық құрылым қалыптасуының тарихи шарттары. Қазақтардың ру-тайпалық құрылымының эволюциясы. Туыстық принциптердің және рулық құрылымның функционалдық маңызы. "Ауызша тарихнама", "шежіре", "ру", "тайпа", "ата-жұрт", "атамекен", "ел" ұғымы. Қазақтардың ру-тайпалық ұйымдасыуының біріктіруші рөлі. Дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік жіктелуі. "Ақсүйек", "қарасүйек", "хан", "сұлтан", "би", "батыр" ұғымдары. Дәстүрлі қазақ қоғамындағы әлеуметтік институттардың қызметі. Зерттеу жұмысы: Дәстүрлі қазақ қоғамының этноәлеуметтік ұйымдасуы;
3) мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан. Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттер. Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттердің саяси ұйымдасуы. "Мемлекет", "билік", "саяси ұйым" ұғымдары. Ұлы Дала көшпенділерінің империялары. Түркі империясы - көшпенділер мемлекеттілігінің классикалық үлгісі. Ұлы Түрік қағанатының қалыптасуы мен дамуы. Түркі империясының мұрагерлері. Мемлекеттік құрылым түрлерінің сабақтастығы. Ерте және дамыған орта ғасырлардағы түркі мемлекеттерінің геосаяси белсенділігі. Түркі әлемінің қалыптасуы мен дамуындағы түркі империясының рөлі. Шыңғысхан империясы және оның мұрагерлері. Шыңғысханның әлем тарихындағы рөлі. Қазақстан аумағында ұлыс жүйесінің дамуы. XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердің геосаяси белсенділігі және олардың Еуразиядағы тарихи процестердің барысына әсер етуі. Қазақ хандығы – Орталық Азиядағы алғашқы ұлттық мемлекет. Ақ Орда мен Қазақ хандығының тарихи сабақтастығы. Қазақ хандығының құрылуы – Қазақстан аумағындағы тарихи процестердің заңды нәтижесі. Қазақ хандарының Қазақ мемлекетінің қалыптасуы мен нығаюындағы рөлі. Қазақ хандығының саяси институттары. Мемлекеттік құрылым түрлерінің сабақтастығы. Бабаларымыздың ұлан-ғайыр аумақты қорғап сақтаудағы рөлі. Тәуелсіздікке жол және ұлттық мемлекеттіліктің қайта жаңғыртылуы. Қазақстанның мемлекеттік егемендігінен айрылуы. Қазақ халқының мемлекеттік егемендікті қалпына келтіру үшін жүргізген ұлт-азаттық күресі. Түркістан (Қоқан) және Алаш автономиясы түрінде мемлекеттік егемендіктің қалпына келтірілуі. Қазақ мемлекеттілігінің кеңестік түрі. "Автономдық кеңес республикасы", "Кеңес одағы республикасы", "унитарлы мемлекет" ұғымдары. Кеңестік кезеңдегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуының жетістіктері мен қайшылықтары. Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуы. Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуындағы Тұңғыш Президент Н.Ә. Назарбаевтың рөлі. Қазақстанның мемлекеттік тәуелсіздігінің қалпына келтірілуі – тарихи процестердің заңды нәтижесі. Қазақстан Республикасының мемлекеттік стратегиялары мен бағдарламалары; Зерттеу жұмысы: Қазақ мемлекеттілігінің эволюциясы;
4) мәдениеттің дамуы. Қазақ халқының дәстүрлі мәдениеті – дала өркениетінің мұрасы. Қазақ халқының материалдық мәдениеті және қолданбалы қолөнері. "Мәдениет", "дала өркениеті", "материалдық мәдениет", "рухани мәдениет", "қолданбалы өнер", "мәдени мұра" ұғымдары. Қазақстандағы тарихи-этнографиялық процестердің эволюциясы және сабақтастығы. Қазақтардың дәстүрлі дүниетанымы. "Әдет-ғұрып" "рәсім", "салт-дәстүр", "діл (менталитет)" ұғымдары. Қазақ халқының рухани-адамгершілік құндылықтары: әдет-ғұрыптар мен салт-дәстүрлер. Туған жерге, оның мәдениеті мен салт-дәстүріне құрмет көрсету- шынайы патриотизмнің көрінісі. Дала өркениеті тарихымен мәдениетінің ескерткіштері. Тарихи және мәдени ескерткіштердің классификациясы. Қазақстанның рухани құндылықтары – ұлттық бірегейліктің негізі. Қазақ халқының әдеби және музыкалық мұрасы: бастауы, дәстүрі, қазіргі уақыттағы дамуы. Кеңестік кезеңдегі Қазақстанның мәдениеті. Кеңестік кезеңдегі мәдениет саласындағы жетістіктер мен қайшылықтар. Жаңа бағыттар мен жанрлар. Ұлттық жаңғыру кезеңіндегі мәдениет. Қазақстандық мәдениеттің дамуы. Жаңа бағыттар мен жанрлар. Халықаралық мәдени кеңістікке кірігу процесі. Зерттеу жұмысы: Мәдениет және дәстүр – ұлттың генетикалық коды.
22. 11-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) өркениет: даму ерекшеліктері. Қазақтардың тіршілігін қамтамасыз етудің дәстүрлі жүйесі. Қазақстан аумағындағы көшпелі мал шаруашылығы және егіншілік. Қазақстан халқының тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің қалыптасуына және дамуына табиғи-географиялық факторлардың әсері. "Тіршілікті қамтамасыз ету жүйесі", "қоныстану жүйесі", "экожүйе" ұғымдары. Дәстүрлі шаруашылық қызмет түрлерінің классификациясы. Қазақ халқының тіршілікті қамтамасыз етудің дәстүрлі жүйесіндегі кәсіптері мен қолөнері. Қазақтардың қолөнері мен кәсіптерінің этнографиялық зерттелуі. Дала мен қала: өзара қарым-қатынас және өзара әсері. Ұлы Жібек жолының Қазақстан аумағындағы бағыттары мен жолдары. Қазақстан аумағында қалалардың пайда болуы мен дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөлі. Отырықшы және көшпенді халықтардың экономикалық және мәдени өзара қарым-қатынасы және өзара әсері. Қазақстанның қазіргі замандағы әлеуметтік-экономикалық дамуы. "Экономикалық жүйе", "дәстүрлі (аграрлы) экономика", "жоспарлы (социалистік) экономика" ұғымдары. ХХ ғасырда Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық даму бағыттарын анықтаған факторлар. Қазақстан Республикасы экономикасының даму кезеңдері. Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық даму болашағы. Зерттеу жұмысы: Әртүрлі тарихи кезеңдердегі Қазақстанның экономикалық даму ерекшеліктері;
2) саяси-құқықтық процестер. Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасу тарихы. "Аграрлық саясат", "көші-қон саясаты", "моноэтностық құрам" ұғымдары. Қазақстан аумағындағы халықтың этникалық құрамының өзгеру кезеңдері. Кеңестік кезеңде Қазақстандағы полиэтникалық қоғамның қалыптасуы. "Депортация", "арнайы қоныс аударылғандар", "полиэтникалық қоғам", "ұлттық саясат", "интернационализм" ұғымдары. Кеңестік кезеңдегі Қазақстан этностарының өзара мәдени әсерлері. Қазақстан Республикасының этносаралық қатынастар саласындағы саясаты. "Көші-қон", "эмиграция", "иммиграция", "репатриант", "диаспора", "ирридента" ұғымдары. Қазақстан Республикасының көші-қон саясатының негізгі бағыттары мен басымдықтары. Ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделі. Қазақстанның саяси-әлеуметтік және мәдени өміріндегі Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі. Зерттеу жұмысы: Қазақстан этностары: тарихы мен тағдыры;
3) қоғамдық-саяси ойдың дамуы. Қазақстандағы әлеуметтік-саяси ойдың эволюциясы. Ежелгі және ортағасырлық Қазақстанда қоғамдық-саяси ойдың дамуы. Қазақ хандығы дәуіріндегі қоғамдық-саяси ойдың дамуы. "Зар заман" ағымы өкілдерінің идеологиялық құндылықтары. ХІХ ғасырдағы қазақ ағартушыларының қоғамдық-саяси көзқарастары. "Алаш" – қоғамдық ой және ұлттық идея. "Алаш" ұлттық идеясының тұжырымдамалық негіздері. Қазақ мемлекеттілігінің даму жолдары туралы ұлттық зиялылардың қоғамдық-саяси көзқарастары ("Алаш" қозғалысы және қазақ революционер-демократтарының саяси көзқарастары). "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясы – ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамын біріктіруші негіз. "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негізі. Қазақстан қоғамының жалпыұлттық құндылықтары. "Мәңгілік Ел" идеясының біріктіруші құндылықтарының маңыздылығы. Мемлекеттің идеология саласындағы саясаты("Мәңгілік Ел" – патриоттық актісі" және "Қазақстандық бірегейлікті және бірлікті нығайту және дамыту тұжырымдамасы"). Зерттеу жұмысы: Қоғамдық-саяси ойдың біріктіруші рөлі;
4) білім мен ғылымның дамуы. Ортағасырлық Қазақстанның ғылыми мұрасы. Ортағасырлық Қазақстандағы ғылымның дамуы. Ортағасырлық Қазақстанның көрнекті ғалымдары мен ойшылдары. XVIII-XX ғасырлардағы Қазақстандағы білім мен ғылымның дамуы. XVIII-ХХ ғасырдың басындағы Қазақстандағы зерттеулер. Зерттеушілердің Қазақстандағы ғылымды дамытуға қосқан үлесі. XIX ғасырда Қазақстанда оқу орындарының пайда болуы мен дамуы. XIX ғасырда -ХХ ғасырдың басында Қазақстанда өмір сүрген білім беру мекемелерінің ерекшеліктері. Кеңестік білім беру жүйесінің жетістіктері мен қайшылықтары. Сауатсыздықты жою. Мектептік, кәсіби және жоғары білім беру. Кеңестік білім беру жүйесінің реформалары. Қазақстан ғылымын дамытудағы Қазақ КСР Ғылым академиясының рөлі. Қазақстанның көрнекті ғалымдары. Кеңестік саяси жүйе жағдайында Қазақстан ғылымы дамуының қиындықтары және қарама-қайшылықтары. Қазіргі кезеңдегі Қазақстандағы білім және ғылым жүйесі. Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстан Республикасының білім және ғылым жүйесінің дамуы: жетістіктері, проблемалары және болашағы. Қазақстан Республикасы білім беру жүйесінің жаңғыртылуы. Қазақстанның әлемдік білім және ғылым кеңістігіне кірігуі. Қазақстан Республикасының білім және ғылым саласындағы стратегиялары мен бағдарламалары. Қазақстан Республикасының "Болашақ" халықаралық білім беру бағдарламасы. Қазақстан Республикасының инновациялық ғылыми және білім беру ұйымдары. Зерттеу жұмысы: Білім мен ғылымға үлес қосқан менің өлкемнің тұлғалары.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
23. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.2 кодында "10" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
1) 1- бөлім:
10-сынып |
11-сынып |
Білім алушылар: | |
10.1.1.1 "Орталық Азия" түсінігін аймақтың тарихи және географиялық ерекшеліктерін сипаттау үшін пайдалану | 11.1.1.1 Қазақстан халқының тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің қалыптасуына және дамуына табиғи-географиялық факторлардың әсерін зерттеу |
10.1.1.2 әлемдік өркениеттегі Орталық Азияның рөлі туралы ғалымдардың пікірін зерттеу | 11.1.1.2 көшпелі мал шаруашылығы мен егіншіліктің ерекшеліктерін "тіршілікті қамтамасыз ету жүйесі" , "қоныстану жүйесі", "экожүйе" ұғымдарын пайдалана отырып анықтау |
10.1.1.3 Орталық Азия өркениеттерінің ежелгі ошақтарының ерекшеліктерін сипаттау | 11.1.1.3 картаны пайдаланып дәстүрлі шаруашылық қызмет түрлерін классификациялау |
10.1.2.1 картаны пайдаланып "Ұлы Дала" тарихи-географиялық аймағын анықтау | 11.1.1.4 этнографиялық материалдар негізінде қазақтарда қолөнер мен кәсіптердің дамуын сипаттау |
10.1.2.2 тарихи дерек көздерді талдау негізінде "Ұлы Дала" ұғымының мәнін түсіндіру | 11.1.2.1 картаны пайдаланып, Ұлы Жібек жолының Қазақстан аумағындағы бағыттары мен жолдарын зерттеу |
10.1.2.3 Ұлы дала өркениетінің пайда болуы мен қалыптасу ерекшеліктерін түсіндіру | 11.1.2.2 Қазақстан аумағында қалалардың пайда болуы мен дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөліне талдау жасау |
10.1.2.4 Қазақстан аумағындағы ежелгі археологиялық мәдениеттердің ерекшеліктерін сипаттау | 11.1.2.3 сауда-экономикалық қарым-қатынастар жүйесіндегі көшпелі және отырықшы халықтың өзара қарым-қатынасын сипаттау |
10.1.2.5 Ұлы Дала ежелгі мәдениеттерінің сабақтастығын және өзара байланысын талдау | 11.1.2.4 дереккөздер негізінде көшпелі және отырықшы халықтың мәдени өзара әсерін анықтау |
10.1.2.6 "Өркениет" ұғымын айқындау критерийлерін пайдалана отырып, Ұлы Дала көшпелі өркениетінің ерекшеліктерін сипаттау | 11.1.3.1 Қазақстанның экономикалық даму ерекшеліктерін талдау үшін "экономикалық жүйе", "дәстүрлі (аграрлы) экономика", "жоспарлы (социалистік) экономика" ұғымдарын пайдалану |
10.1.2.7 әртүрлі көзқарастарды талдау арқылы ерте көшпенділер өркениетінің әлемдік тарихи процестер барысына әсерін бағалау | 11.1.3.2 ХХ ғасырда Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық даму бағыттарын анықтаған факторларды талдау |
10.1.3.1 Орталық Азия халықтарының материалдық мәдениет жетістіктерін талдау арқылы адамзаттың дамуына қосқан үлесін қорытындылау | 11.1.3.3 Қазақстан Республикасы экономикасының даму кезеңдерін талдау, олардың ерекшеліктерін анықтау |
10.1.3.2 Орталық Азия халықтарының рухани мәдениеті мен ғылым саласындағы жетістіктерін талдау арқылы адамзаттың дамуына қосқан үлесін қорытындылау | 11.1.4.4 мемлекеттік стратегиялар мен бағдарламалардың мазмұнын зерттеу және Қазақстан Республикасы әлеуметтік-экономикалық даму болашағын болжау |
2) 2-бөлім:
10- сынып |
11- сынып |
Білім алушылар: | |
10.2.1.1 Қазақстандағы этникалық процестерді түсіндіру үшін "антропогенез", "этногенез", "этнос" ұғымдарын пайдалану | 11.2.1.1 Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін "аграрлық саясат", "көші-қон саясаты", "моноэтностық құрам" ұғымдарын пайдалану |
10.2.1.2 этникалық процестердің сабақтастығын анықтай отырып, Қазақстан аумағында этногенездің кезеңдерін айқындау | 11.2.1.2 Қазақстан аумағындағы халықтың этникалық құрамының өзгеру кезеңдерін зерттеу |
10.2.2.1 қазақтардың этникалық құрылымын сипаттау үшін "ру", "тайпа", "жүз", " ата-жұрт", "ата-мекен" ұғымдарын пайдалану | 11.2.1.3 Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін "депортация", "арнайы қонысаударылғандар", "полиэтникалық қоғам", "ұлттық саясат", "интернационализм" ұғымдарын пайдалану |
10.2.2.2 тарихи кезеңдерді талдау негізінде қазақтардың ру-тайпалық ұйымдасу түрінің қалыптасу алғышарттарын талдау | 11.2.1.4 Кеңестік кезеңде Қазақстан этностарының өзара мәдени әсерлесу ерекшеліктерін түсіндіру |
10.2.2.3 қазақтардың ру-тайпалық құрылымының ерекшеліктерін ауызша тарихнама негізінде түсіндіру (шежіре, генеалогиялық аңыздар) | 11.2.2.1 көші-қон саясатының ерекшеліктерін анықтау үшін "көші-қон", "эмиграция", "иммиграция", "репатриант", "диаспора", "ирридента" ұғымдарын пайдалану |
10.2.2.4 қазақ көшпелі өркениетінің ерекшеліктерін ескере отырып, туыстық принциптердің және рулық құрылымның функционалдық маңызын түсіндіру | 11.2.2.2 Қазақстандық заңнаманың және мемлекеттік бағдарламалардың негізінде көші-қон саясатының негізгі бағыттары мен басымдықтарын түсіндіру |
10.2.2.5 қазақтардың ру-тайпалық ұйымдасуының біріктіруші рөлін түсіндіру | 11.2.2.3 мемлекеттік стратегияларды және бағдарламаларды зерттеу негізінде ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық үлгісін бағалау |
10.2.2.6 қазақтардың әлеуметтік жіктелуіне тән ерекшеліктерді анықтау үшін "ақсүйек", "қарасүйек", "хан", "сұлтан", "би", "батыр" ұғымдарын пайдалану | 11.2.2.4 Ұлттық бірлікті және қазақстандық бірегейлікті нығайтудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлін сипаттау |
10.2.2.7 дәстүрлі қазақ қоғамындағы әлеуметтік институттардың функционалдық рөлін түсіндіру | |
10.2.2.8 туған жердің мәдениеті, салт дәстүрінің маңызына баға беруде "мәдени-генетикалық код" ұғымын қолдану | |
3) 3- бөлім:
10-сынып |
11-сынып |
Білім алушылар: | |
10.3.1.1 Қазақстандағы ерте көшпенділердегі мемлекеттілік белгілерін анықтау үшін "мемлекет", "билік", "саяси ұйым" ұғымдарын пайдалану | 11.3.1.1 ежелгі және ортағасырлық Қазақстанның тарихи тұлғаларының қоғамдық-саяси идеяларын анықтау |
10.3.1.2 Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуының тарихи кезеңдерін түсіндіру | 11.3.1.2 Қазақстандағы қоғамдық-саяси ойдың дамуына тарихи қайраткерлердің қосқан үлесін бағалау |
10.3.1.3 Қазақстан территориясындағы ерте мемлекеттердің саяси құрылымының ерекшеліктерін сипаттау | 11.3.1.3 қазақ хандығы дәуіріндегі тарихи тұлғалардың қоғамдық-саяси идеяларын анықтау |
10.3.2.1 деректерді талдау негізінде түркі мемлекеттерінің дамуын зерттеу, мемлекет құрылысындағы сабақтастықты анықтау | 11.3.1.4 қазақ ұлттық мемлекеттілігінің тарихи тағдыры туралы "Зар-заман" өкілдерінің идеяларын түсіндіру |
10.3.2.2 ерте және дамыған ортағасырлардағы түркі мемлекеттерінің геосаяси белсенділігін сипаттау | 11.3.1.5 XIX ғасырдағы қазақ ағартушыларының қоғамдық-саяси қызметін талдау |
10.3.2.3 түркі әлемінің қалыптасуы мен дамуындағы Түркі империясының рөлін бағалау | 11.3.2.1 "Алаш" ұлттық идеясының тарихи негіздерін анықтау |
10.3.2.4 мемлекет құрылысындағы сабақтастықты анықтай отырып, Қазақстан аумағындағы ұлыс жүйесінің дамуын зерттеу | 11.3.2.2 қазақ мемлекеттілігінің даму жолдары туралы ұлттық зиялылардың қоғамдық-саяси көзқарастарын салыстыру |
10.3.2.5 XIII -XV ғасырлардағы мемлекеттердің геосаяси белсенділігін сипаттау арқылы, олардың Еуразиядағы тарихи процестердің барысына әсер ету дәрежесін анықтау | 11.3.3.1 "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негіздерін анықтау |
10.3.3.1 Ақ Орда және Қазақ хандығының тарихи сабақтастығын анықтау | 11.3.3.3 "Мәңгілік Ел" – патриоттық актісін" және "Қазақстандық бірегейлікті және бірлікті нығайту және дамыту тұжырымдамасын" зерттеу негізінде мемлекеттің идеология саласындағы саясатын түсіндіру |
10.3.3.2 Қазақ хандығының құрылуын Қазақстан аумағындағы тарихи процестердің заңды нәтижесі ретінде тұжырымдау | |
10.3.3.3 мемлекет құрылысындағы сабақтастықты анықтай отырып, Қазақ хандығының саяси институттарының ерекшеліктерін зерттеу | |
10.3.4.1 Қазақстанның мемлекеттік егемендігінен айрылуының себеп-салдарын анықтау | |
10.3.4.2 қазақ халқының мемлекеттік егемендікті қалпына келтіру үшін жүргізген күресін зерттеу | |
10.3.4.3 Түркістан (Қоқан) және Алаш автономиясы түрінде мемлекеттік егемендікті қалпына келтіру тарихын зерттеу | |
10.3.4.4 Қазақ мемлекеттілігінің кеңестік түрін түсіндіру үшін "автономдық кеңес республикасы", "кеңес одағы республикасы", "унитарлы мемлекет" ұғымдарын пайдалану | |
10.3.4.5 Кеңестік кезеңдегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуының жетістіктері мен қайшылықтарын талдау | |
10.3.4.6 Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуындағы Тұңғыш Президент | |
10.3.4.7 мемлекеттік стратегиялар мен бағдарламалардың мазмұнын зерттей отырып, Қазақстан Республикасының даму бағдарларын болжау | |
4) 4- бөлім:
10 - сынып |
11- сынып |
Білім алушылар: | |
10.4.1.1 қазақ халқының мәдени жетістіктерін сипаттау үшін "мәдениет", "дала өркениеті", "материалдық мәдениет", "рухани мәдениет", "қолданбалы өнер", "мәдени мұра" ұғымдарын пайдалану | 11.4.1.1 әртүрлі тарихи кезеңдердегі ғылымның жетістіктерін анықтау |
10.4.1.2 қазақ халқының материалдық мәдениетінің маңызды жетістіктерін анықтау; - Қазақстандағы тарихи-этнографиялық процестердің сабақтастығын талдау | 11.4.1.2 ғылымның дамуына Қазақстан ортағасырлық ғалымдардың қосқан үлесін зерттеу |
10.4.1.3 қазақ халқының дәстүрлі дүниетанымын анықтау үшін "әдет-ғұрып" "рәсім", "салт-дәстүр", "діл (менталитет)" ұғымдарын пайдалану | 11.4.2.1 XVIII ғасырдағы -ХХ ғасырдың басындағы Қазақстандағы ғылыми зерттеулердің негізгі бағыттарын түсіндіру |
10.4.1.4 қазақ халқының рухани-адамгершілік құндылықтарын салт-дәстүрлерді зерттеу негізінде түсіндіру | 11.4.2.2 XVIII ғасырдағы-ХХ ғасырдың басындағы зерттеушілердің еңбектерін зерделеу негізінде Қазақстандағы ғылымды дамытуға қосқан үлесін бағалау |
10.4.1.5 дала өркениетінің белгілі тарихи және мәдени ескерткіштерін зерттеу | 11.4.2.3 XIX-ХХ ғасырдың басында Қазақстан аумағында оқу орындарының дамуындағы өзгерістер мен сабақтастықты анықтау |
10.4.1.6 типологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, тарихи және мәдени ескерткіштерді классификациялау | 11.4.2.4 XIX-ХХ ғасырдың басындағы Қазақстандағы білім беру мекемелерін қызметтік ерекшеліктеріне сәйкес жіктеу |
10.4.1.7 қазақ халқының мәдени мұрасындағы ауыз әдебиетінің маңызын анықтау | 11.4.2.5 Кеңестік білім беру жүйесінің даму ерекшеліктерін анықтау үшін "сауатсыздықты жою", "қызыл отау", "мұғалімдер институты", "мектептегі білім беру", "кәсіби білім беру", "жоғары оқу орындары" ұғымдарын пайдалану |
10.4.1.8 халықтың рухани -адамгершілік құндылықтарын сипаттайтын қазақ әдебиетінің маңызды жетістіктерін анықтау | 11.4.2.6 Қазақстандағы кеңестік білім беру жүйесін реформалауды талдау, жетістіктері мен қайшылықтарын анықтау |
10.4.1.9 фольклор және зерттеушілер еңбектерінің негізінде дәстүрлі музыкалық мәдениеттің бастаулары мен ерекшеліктерін анықтау | 11.4.2.7 Қазақстан ғылымын дамытудағы Қазақ КСР Ғылым академиясының рөлін анықтау |
10.4.2.1 Кеңестік дәуірдегі Қазақстанның мәдениет саласындағы жаңа бағыттарын және жанрларды анықтау | 11.4.2.8 Кеңестік кезеңде ғылымның дамуына Қазақстанның көрнекті ғалымдарының қосқан үлесін бағалау |
10.4.2.2 кеңестік дәуірдегі мәдениеттің даму ерекшеліктерін қорытындылай келе, жетістіктер мен қайшылықтарды талдау | 11.4.2.9 Кеңестік саяси жүйе жағдайында Қазақстан ғылымы дамуының қиындықтарын және қарама-қайшылықтарын талдау |
10.4.3.1 Қазақстан Республикасының мәдениет саласындағы жаңа бағыттарын және жанрларды сипаттау | 11.4.3.1 Қазақстан Республикасының стратегиялары мен бағдарламаларын зерттеу негізінде білім және ғылым жүйесін жаңартудың алғышарттары мен маңызын талдау |
10.4.3.2 халықаралық мәдени кеңістікке кірігу процесін түсіндіру | 11.4.3.2 әлемдік білім мен ғылым кеңістігіне ену үшін инновациялық ғылыми және білім беру ұйымдарын құру маңыздылығын бағалау |
10.4.3.3 ұлттық мәдениет туралы білімді қорытындылау | 11.4.3.3 Қазақстан Республикасының "Болашақ" халықаралық білім беру бағдарламасының елді жаңғыртудағы маңыздылығын талдау |
10.4.3.4 халықтың тарихи мәдени мұрасының маңызын зерттеуде "Туған жер" ұғымын қолдану | |
24. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
25. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
26. Тұлғаның танымдық белсенділігін, шығармашылық, жобалық-зерттеушілік қабілеттерін дамыту үшін әр тақырыптық бөлім білім алушылардың зерттеу жұмысымен аяқталады. Ұзақ мерзімді жоспарда зерттеу тақырыптары жалпылама берілген. Білім алушылар осы белгіленген тақырып шеңберінде түрлі мәселелерді қарастыра алады.
3-параграф. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары
1) 10-сынып:
Бөлім | Тарау | Тақырыптар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өркениет: даму ерекшеліктері | Орталық Азия өркениеттері: саналуандылығы және мәдени ортақтығы | Орталық Азия: ұғымының тарихи және географиялық аспектілері | 10.1.1.1 "Орталық Азия" түсінігін аймақтың тарихи және географиялық ерекшеліктерін сипаттау үшін пайдалану |
Орталық Азияның дәстүрлі өркениеттерін зерттеу тарихы | 10.1.1.2 әлемдік өркениеттегі Орталық Азияның рөлі туралы ғалымдардың пікірін зерттеу | ||
Орталық Азия өркениеттерінің ежелгі ошақтары | 10.1.1.3 Орталық Азия өркениеттері нің ежелгі ошақтарының ерекшелікте рін сипаттау | ||
"Ұлы Дала өркениеті |
"Ұлы Дала": |
10.1.2.1 картаны пайдаланып "Ұлы Дала" тарихи-географиялық аймағын анықтау; | |
Ұлы дала өркениетінің қайнар көзі және қалыптасуының ерекшеліктері (энеолит, қола дәуірі) |
10.1.2.3 Ұлы дала өркениетінің пайда болуы мен қалыптасу ерекшеліктерін түсіндіру; | ||
Ерте көшпенділер дәуіріндегі Ұлы Дала өркениеті |
10.1.2.6 "Өркениет" ұғымын айқындау критерийлерін пайдалана отырып, Ұлы Дала көшпелі өркениетінің ерекшеліктерін сипаттау; | ||
Орталық Азия және әлемдік өркениет | Әлемдік мәдениеттің дамуына Орталық Азия халықтарының қосқан үлесі |
10.1.3.1 Орталық Азия халықтарының материалдық мәдениет жетістіктерін талдау арқылы адамзаттың дамуына қосқан үлесін қорытындылау; | |
Зерттеу жұмысы | Әлемдік өркениет тарихындағы Ұлы Дала | ||
2-тоқсан | |||
Этника | Қазақ халқының шығу тегі | Қазақстандағы этногенез және этникалық процестер |
10.2.1.1 Қазақстандағы этникалық процестерді түсіндіру үшін "антропогенез", "этногенез", "этнос" ұғымдарын пайдалану; |
Дәстүрлі қазақ қоғамы: этникалық құрылымы және әлеуметтік ұйымдасуы | қазақтардың ру-тайпалық құрылымы қалыптасуының тарихи шарттары |
10.2.2.1 қазақтардың этникалық құрылымын сипаттау үшін "ру", "тайпа ", "жүз", "ата-жұрт", "ата-мекен" ұғымдарын пайдалану; | |
қазақтардың ру-тайпалық құрылымының ерекшеліктері |
10.2.2.3 қазақтардың ру-тайпалық құрылымының ерекшеліктерін ауызша тарихнама негізінде түсіндіру (шежіре, генеалогиялық аңыздар); | ||
Дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік жіктелуінің ерекшеліктері |
10.2.2.6 қазақтардың әлеуметтік жіктелуіне тән ерекшеліктерді анықтау үшін "ақсүйек", "қарасүйек", "хан", "сұлтан", "би", "батыр" ұғымдарын пайдалану; | ||
Зерттеу жұмысы | Дәстүрлі қазақ қоғамының этноәлеуметтік ұйымдасуы | ||
3-тоқсан | |||
Мемлекет, соғыс және революциялар тарихы | Қазақстан территориясындағы ерте мемлекеттер | Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттердің саяси ұйымдасуы |
10.3.1.1 Қазақстандағы ерте көшпенділердегі мемлекеттілік белгілерін анықтау үшін "мемлекет", "билік ", "саяси ұйым" ұғымдарын пайдалану; |
Ұлы Дала көшпенділерінің империялары | Түркі империясы - көшпенділер мемлекеттілігінің классикалық үлгісі. Түркі империясының мұрагерлері |
10.3.1.2 Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуының тарихи кезеңдерін түсіндіру; | |
Шыңғысхан империясы және оның мұрагерлері |
10.3.1.2 Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуының тарихи кезеңдерін түсіндіру; | ||
Қазақ хандығы - Орталық Азиядағы алғашқы ұлттық мемлекет | Ақ Орда - Қазақ хандығының негізі |
10.3.1.2 Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуының тарихи кезеңдерін түсіндіру; | |
Қазақ хандығы: мемлекеттің саяси институттары10.3.1.2 Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуының тарихи кезеңдерін түсіндіру; |
10.3.3.2 Қазақ хандығының құрылуын Қазақстан аумағындағы тарихи процестердің заңды нәтижесі ретінде тұжырымдау; | ||
Тәуелсіздікке жол және ұлттық мемлекеттілік | Мемлекеттік егемендікті қалпына келтіру жолындағы қазақ халқының күресі |
10.3.4.1 Қазақстанның мемлекеттік егемендігінен айрылуының себеп-салдарын анықтау; | |
Қазақ мемлекеттілігінің кеңестік түрі |
10.3.1.2 Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуының тарихи кезеңдерін түсіндіру; | ||
Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуы |
10.3.1.2 Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуының тарихи кезеңдерін түсіндіру; | ||
Зерттеу жұмысы | Қазақ мемлекеттілігінің эволюциясы | ||
4-тоқсан | |||
Мәдениеттің дамуы | Қазақ халқының дәстүрлі мәдениеті - дала өркениетінің мұрасы | Қазақ халқының материалдық мәдениеті және қолданбалы қолөнері |
10.4.1.1 Қазақ халқының мәдени жетістіктерін сипаттау үшін |
Қазақтардың дәстүрлі дүниетанымы |
10.4.1.3 қазақ халқының дәстүрлі дүниетанымын анықтау үшін "әдет-ғұрып" "рәсім", "салт-дәстүр", "діл (менталитет)" ұғымдарын пайдалану; | ||
Тарихи және мәдени ескерткіштер |
10.4.1.5 дала өркениетінің белгілі тарихи және мәдени ескерткіштерін зерттеу; | ||
Қазақ халқының әдеби және музыкалық мұрасы |
10.4.1.7 Қазақ халқының мәдени мұрасындағы ауыз әдебиетінің маңызын анықтау; | ||
Кеңестік кезеңдегі Қазақстан мәдениеті | Кеңестік кезеңдегі мәдениет саласындағы жетістіктер мен қайшылықтар |
10.4.2.1 Кеңестік дәуірдегі Қазақстан мәдениеті саласындағы жаңа бағыттарды және жанрларды анықтау; | |
Ұлттық жаңғыру кезеңіндегі мәдениет | Мәдениеттің қазіргі кезеңдегі дамуы |
10.4.3.1 Қазақстан Республикасының мәдениет саласындағы жаңа бағыттарын және жанрларды сипаттау; | |
Зерттеу жұмысы | Мәдениет және дәстүр – ұлттың генетикалық коды | ||
2) 11-сынып:
Бөлім | Тарау | Тақырып | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өркениет: даму ерекшелік | Қазақтардың тіршілікті қамтамасыз етудің дәстүрлі жүйесі | Қазақстанда көшпелі мал шаруашылығы және егіншіліктің дамуы |
11.1.1.1 Қазақстан халқының тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің қалыптасуына және дамуына табиғи-географиялық факторлардың әсерін зерттеу; |
Қолөнер мен кәсіптер | 11.1.3.4 этнографиялық материалдардың қазақтарда қолөнер мен кәсіптердің дамуын сипаттау | ||
Дала мен қала: өзара қарым-қатынас және өзара әсері | Қазақстан қала мәдениетінің дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөлі |
11.1.2.1 картаны пайдаланып, Ұлы Жібек жолының Қазақстан аумағындағы бағыттары мен жолдарын зерттеу; | |
Экономикалық және мәдени өзара қарым-қатынас және өзара әсері |
11.1.2.3 сауда-экономикалық қарым-қатынастар жүйесінде көшпелі және отырықшы халықтың өзара қарым-қатынасын сипаттау; | ||
Қазақстанның қазіргі замандағы әлеуметтік- экономикалық дамуы | ХХ ғасырдағы Қазақстан экономикасының дамуы |
11.1.3.1 Қазақстанның экономикалық даму ерекшеліктерін талдау үшін "экономикалық жүйе", "дәстүрлі (аграрлы) экономика", "жоспарлы (социалистік) экономика" ұғымдарын пайдалану; | |
Қазақстан Республикасының экономикасының дамуы |
11.1.3.3 Қазақстан Республикасы экономикасының даму кезеңдерін талдау, олардың ерекшеліктерін анықтау; | ||
Зерттеу жұмысы | Әртүрлі тарихи кезеңдердегі Қазақстанның экономикалық даму ерекшеліктері | ||
2-тоқсан | |||
Саяси-құқық | Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасу тарихы | Қазақстан халқының моноэтникалық құрамының өзгеруі (XVIII ғасыр - XX ғасырдың басы) |
11.2.1.1 Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін "аграрлық саясат", "көші-қонсаясаты", "моноэтностыққұрам" ұғымдарын пайдалану; |
Кеңестік кезеңде Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасуы |
11.2.1.3 Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін "депортация", "арнайы қонысаударылған дар", "полиэтникалық қоғам", "ұлттық саясат", "интернационализм" ұғымдарын пайдалану; | ||
Қазақстан Республикасы | Қазақстан Республикасының көші-қон саясаты |
11.2.2.1 көші-қон саясатының ерекшеліктерін анықтау үшін "көші-қон", "эмиграция", "иммиграция", "репатриант", "диаспора", "ирридента" ұғымдарын пайдалану; | |
Ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделі | 11.2.2.3 мемлекеттік стратегияларды және бағдарламаларды зерттеу негізінде ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық үлгісін бағалау | ||
Қазақстанның саяси-әлеуметтік және мәдени өміріндегі Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі | 11.2.2.4 Ұлттық бірлікті және қазақстандық бірегейлікті нығайтудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлін сипаттау | ||
Зерттеу жұмысы | Қазақстан этностары: тарихы мен тағдыры | ||
3-тоқсан | |||
Қоғамдық-саяси ойдың дамуы | Қазақстандағы әлеуметтік-саяси ойдың эволюциясы | Қоғамдық-саяси ойдың бастауы және дамуы |
11.3.1.1 Ежелгі және ортағасырлық Қазақстанның тарихи тұлғаларының қоғамдық-саяси идеяларын анықтау; |
Қазақ хандығы дәуіріндегі қоғамдық-саяси ойдың дамуы |
11.3.1.3 Қазақ хандығы дәуіріндегі тарихи тұлғалардың қоғамдық-саяси идеяларын анықтау; | ||
"Зарзаман" ағымы өкілдерінің идеологиялық құндылықтары |
11.3.1.4 Қазақ ұлттық мемлекеттілігінің тарихи тағдыры туралы "Зар-заман" өкілдерінің идеяларын түсіндіру; | ||
ХІХ ғасырдағы қазақ ағартушыларының қоғамдық-саяси көзқарастары |
11.3.1.5 XIX ғасырдағы қазақ ағартушыларының қоғамдық-саяси қызметін талдау; | ||
"Алаш" –қоғамдық ой және ұлттық идея | "Алаш" ұлттық идеясының тұжырымдамалық негіздері | 11.3.2.1 "Алаш" ұлттық идеясының тарихи негіздерін анықтау | |
"Алаш" қозғалысы және қазақ революционер-демократтарының саяси көзқарастары |
11.3.2.2 Қазақ мемлекеттілігінің даму жолдары туралы ұлттық зиялылардың қоғамдық-саяси көзқарастарын салыстыру; | ||
"Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясы - ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамын біріктіруші негіз | "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негізі | 11.3.3.1 "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негіздерін анықтау | |
Қазақстан қоғамының жалпыұлттық құндылықтары |
11.3.3.2 "Мәңгілік Ел" идеясының біріктіруші құндылықтарының маңыздылығын анықтау; | ||
Зерттеу жұмысы | Қоғамдық-саяси ойдың біріктіруші рөлі | ||
4-тоқсан | |||
Білім мен ғылым | Ортағасырлық Қазақстанның ғылыми мұрасы | Ортағасырлық Қазақстандағы ғылымның дамуы |
11.4.1.1 әртүрлі тарихи кезеңдердегі ғылымның жетістіктерін анықтау; |
XVIII-XX ғасырлардағы Қазақстандағы білім мен ғылымның дамуы | XVIII-ХХ ғасырдың басында Қазақстандағы зерттеулер |
11.4.2.1 XVIII-ХХ ғасырдың басында Қазақстандағы ғылыми зерттеулердің негізгі бағыттарын түсіндіру; | |
XIX - ХХ ғасырдың басында Қазақстандағы оқу орындарының қызметі |
11.4.2.3 XIX-ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан аумағында оқу орындардың дамуындағы өзгерістер мен сабақтастықты анықтау; | ||
Кеңестік білім беру жүйесінің жетістіктері мен қайшылықтары |
11.4.2.5 Кеңестік білім беру жүйесінің даму ерекшеліктерін анықтау үшін "сауатсыздықты жою", "қызыл отау", "мұғалімдер институты", "мектептегі білім беру", "кәсіби білім беру", "жоғары оқу орындары" ұғымдарын пайдалану; | ||
Қазақ КСР Ғылым академиясы – КСРО-ның ірі ғылыми орталығы |
11.4.2.7 Қазақстан ғылымын дамытудағы Қазақ КСР Ғылым академиясының рөлін анықтау; | ||
Бүгінгі таңдағы Қазақстандағы білім және ғылым жүйесі | Қазақстан Республикасы білімімен ғылымы дамуының мәселелері мен болашағы |
11.4.3.1 Қазақстан Республикасының стратегиялары мен бағдарламаларын зерттеу негізінде білім және ғылым жүйесін жаңартудың алғышарттары мен маңызын талдау; | |
Зерттеу жұмысы | Білім мен ғылымға үлес қосқан менің өлкемнің тұлғалары. | ||
3-тарау. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен). 1-параграф. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің мазмұны
27. "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 27-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.28.Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген).
29. "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша білім мазмұны бөлімдер арқылы қамтылған. Аталған бөлімдер сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
30. Оқу пәнінің білім мазмұны төрт бөлімді қамтиды:
10-сыныпта:
1) өркениет: даму ерекшеліктері;
2) этникалық және әлеуметтік процестер;
3) мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан;
4) мәдениеттің дамуы.
11-сыныпта:
1) өркениет: даму ерекшеліктері;
2) саяси-құқықтық процестер;
3) қоғамдық-саяси ойдың дамуы;
4) білім мен ғылымның дамуы.
31. "Өркениет: даму ерекшеліктері" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Орталық Азия өркениеттері: саналуандылығы және мәдени ортақтығы;
2) Ұлы дала өркениеті;
3) Орталық Азия және әлемдік өркениет.
32. "Этникалық және әлеуметтік процестер" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) қазақ халқының шығу тегінің бастауы;
2) дәстүрлі қазақ қоғамы: этникалық құрылымы және әлеуметтік ұйымдасуы.
33. "Мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттер;
2) Ұлы даланың көшпенді империялары;
3) қазақ хандығы - Орталық Азиядағы алғашқы ұлттық мемлекет;
4) тәуелсіздікке жол және ұлттық мемлекеттілікті жаңғырту.
34. "Мәдениеттің дамуы" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) қазақ халқының дәстүрлі мәдениеті - дала өркениетінің мұрасы;
2) кеңестік кезеңдегі Қазақстан мәдениеті;
3) ұлттық жаңғыру кезеңіндегі мәдениет.
35. "Өркениет: даму ерекшеліктері" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) қазақтардың тіршілікті қамтамасыз етудің дәстүрлі жүйесі;
2) дала мен қала: өзара қарым-қатынас және өзара әсері;
3) Қазақстанның қазіргі замандағы әлеуметтік- экономикалық дамуы.
36. "Саяси-құқықтық процестер" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасу тарихы;
2) Қазақстан Республикасының этносаралық қатынастар саласындағы саясаты.
37. "Қоғамдық-саяси ойдың дамуы" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстандағы қоғамдық-саяси ойдың эволюциясы;
2) "Алаш" – қоғамдық ой және ұлттық идея;
3) "Мәңгілік Ел" ұлттық идеясы – ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамын біріктіруші негізі.
38. "Білім мен ғылымның дамуы" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ортағасырлық Қазақстанның ғылыми мұрасы;
2) XVIII-XX ғасырлардағы Қазақстандағы білім мен ғылымның дамуы;
3) қазіргі кезеңдегі Қазақстандық білім және ғылым жүйесі.
39. Оқыту мақсаттары әр бөлімше ішінде мұғалім мен білім алушыға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсетеді.
40. Оқу бағдарламасы базалық тарихи ойлау дағдыларын: тарихи деректердің интерпретациясы, уақыт пен кеңістікте бағдарлану, тарихи талдау және түсіндіруді қалыптастыруға бағытталған.
41. "Қазақстан тарихы" пәні бойынша тарихи ойлау дағдыларын қалыптастыру және оқыту мақсаттарын тиімді жүзеге асыру төмендегі тарихи концептілерге (түсініктерге) негізделеді:
1) өзгеріс пен сабақтастық;
2) себеп пен салдар;
3) дәлел;
4) ұқсастық пен айырмашылық;
5) маңыздылық;
6) интерпретация.
42. Тарихи концептілер негізінде оқытудың күтілетін нәтижелері:
1) "Өзгеріс пен сабақтастық" бойынша білім алушылар: сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды уақыт пен кеңістікте талдайды және бағалайды; сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды ұзақ уақыт бойы ауқымды тарихи процестер мен тақырыптарға дейін біріктіреді; тарихи оқиғалар мен процестердің белгілі бір уақыт межесінде жүйеленуі мен ұйымдасуының негізін (критерийлер) түсіндіреді;
2) "Себеп және салдар" бойынша білім алушылар: бір немесе бірнеше себептердің және/немесе ықпалдардың өзара әрекеттесуін талдайды және бағалайды; ұқсастықтарды, себеп-салдарды, өзара байланысты көрсете отырып тарихи себептілікті түсінеді; тарихи құбылыс, оқиға немесе процесті басқа ұқсас тарихи құбылыстармен уақыт пен кеңістікте байланыстырудың әдістерін түсіндіреді және бағалайды;
3) "Дәлел" бойынша білім алушылар: қарастырылып отырған дәлелге қатысты: аудитория, мақсаттар, көзқарастар, формат, аргумент, шектеулер және контекст сынды тарихи айғақтардың ерекшеліктерін талдайды, тарихи айғақтарды талдау және бағалау негізінде дәйекті қорытынды жасайды, өткен заман туралы объективті түсінік қалыптастыру мақсатында түпнұсқалық және қосалқы деректерден әртүрлі, қарама-қайшы айғақтарды талдайды;
4) "Ұқсастық пен айырмашылық" бойынша білім алушылар: белгілі бір жерде, белгіленген бір уақыт кезеңінде және/немесе әртүрлі қоғамдарда, немесе бір қоғамның ішіндегі өзара байланысқан тарихи оқиғаларды салыстырады;
5) "Маңыздылық" бойынша білім алушылар: қоғамның дамуы үшін тарихи оқиғаның, құбылыстың, процестің маңыздылығын анықтайды;
6) "Интерпретация" бойынша білім алушылар: белгілі бір тарихи оқиғаға, құбылысқа, процеске қатысты әртүрлі көзқарастарды түсіндіреді және бағалайды.
43. 10-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) өркениет: даму ерекшеліктері. Орталық Азия өркениеттері: саналуандылығы және мәдени ортақтығы. "Орталық Азия" ұғымының тарихи және географиялық аспектілері. Орталық Азияның дәстүрлі өркениеттерін зерттеу тарихы. Орталық Азия өркениеттері пайда болуының факторлары. Орталық Азия өркениеттерінің ежелгі ошақтарының ерекшеліктері. Ұлы Дала өркениеті. "Ұлы Дала" ұғымының тарихи-географиялық сипаттамасы. Ұлы дала өркениетінің қайнар көзі және қалыптасуының ерекшеліктері (энеолит, қола дәуірі). Қазақстан аумағындағы ежелгі археологиялық мәдениеттердің ерекшеліктері. Ерте көшпенділер дәуіріндегі Ұлы Дала өркениеті. Ұлы Дала ежелгі мәдениеттерінің сабақтастығы және өзара байланысы. Ерте көшпенділер өркениетінің әлемдік тарихи процестер барысына әсері. Орталық Азия және әлемдік өркениет. Орталық Азия халықтарының әлемдік материалдық мәдениеттің дамуына қосқан үлесі. Орталық Азия халықтарының әлемдік рухани мәдениеттің дамуына қосқан үлесі.
2) этникалық және әлеуметтік процестер. Қазақ халқының шығу тегі. "Антропогенез", "этногенез", "этнос" ұғымдары. Қазақстан аумағындағы этногенез және этникалық процестер. Қазақ этносының қалыптасуы – көп ғасырларлық этникалық процестердің нәтижесі. Мәдени-генетикалық код - ұлттың негізі. Дәстүрлі қазақ қоғамы: этникалық құрылымы және әлеуметтік ұйымдасуы. Қазақтарда ру-тайпалық құрылым қалыптасуының тарихи шарттары. Қазақтардың ру-тайпалық құрылымының эволюциясы. Туыстық принциптердің және рулық құрылымның функционалдық маңызы. "Ауызша тарихнама", "шежіре", "ру", "тайпа", "ата-жұрт", "атамекен", "ел" ұғымы. Қазақтардың ру-тайпалық ұйымдасыуының біріктіруші рөлі. Дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік жіктелуі. "Ақсүйек", "қарасүйек", "хан", "сұлтан", "би", "батыр" ұғымдары. Дәстүрлі қазақ қоғамындағы әлеуметтік институттардың қызметі.
3) мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан. Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттер. Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттердің саяси ұйымдасуы. "Мемлекет", "билік", "саяси ұйым" ұғымдары. Ұлы Дала көшпенділерінің империялары. Түркі империясы - көшпенділер мемлекеттілігінің классикалық үлгісі. Ұлы Түрік қағанатының қалыптасуы мен дамуы. Түркі империясының мұрагерлері. Мемлекеттік құрылым түрлерінің сабақтастығы. Ерте және дамыған орта ғасырлардағы түркі мемлекеттерінің геосаяси белсенділігі. Түркі әлемінің қалыптасуы мен дамуындағы түркі империясының рөлі. Шыңғысхан империясы және оның мұрагерлері. Шыңғысханның әлем тарихындағы рөлі. Қазақстан аумағында ұлыс жүйесінің дамуы. XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердің геосаяси белсенділігі және олардың Еуразиядағы тарихи процестердің барысына әсер етуі. Қазақ хандығы – Орталық Азиядағы алғашқы ұлттық мемлекет. Ақ Орда мен Қазақ хандығының тарихи сабақтастығы. Қазақ хандығының құрылуы – Қазақстан аумағындағы тарихи процестердің заңды нәтижесі. Қазақ хандарының Қазақ мемлекетінің қалыптасуы мен нығаюындағы рөлі. Қазақ хандығының саяси институттары. Мемлекеттік құрылым түрлерінің сабақтастығы. Бабаларымыздың ұлан-ғайыр аумақты қорғап сақтаудағы рөлі. Тәуелсіздікке жол және ұлттық мемлекеттіліктің қайта жаңғыртылуы. Қазақстанның мемлекеттік егемендігінен айрылуы. Қазақ халқының мемлекеттік егемендікті қалпына келтіру үшін жүргізген ұлт-азаттық күресі. Түркістан (Қоқан) және Алаш автономиясы түрінде мемлекеттік егемендіктің қалпына келтірілуі. Қазақ мемлекеттілігінің кеңестік түрі. "Автономдық кеңес республикасы", "Кеңес одағы республикасы", "унитарлы мемлекет" ұғымдары. Кеңестік кезеңдегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуының жетістіктері мен қайшылықтары. Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуы. Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуындағы Тұңғыш Президент Н.Ә. Назарбаевтың рөлі. Қазақстанның мемлекеттік тәуелсіздігінің қалпына келтірілуі – тарихи процестердің заңды нәтижесі. Қазақстан Республикасының мемлекеттік стратегиялары мен бағдарламалары;
4) мәдениеттің дамуы. Қазақ халқының дәстүрлі мәдениеті – дала өркениетінің мұрасы. Қазақ халқының материалдық мәдениеті және қолданбалы қолөнері. "Мәдениет", "дала өркениеті", "материалдық мәдениет", "рухани мәдениет", "қолданбалы өнер", "мәдени мұра" ұғымдары. Қазақстандағы тарихи-этнографиялық процестердің эволюциясы және сабақтастығы. Қазақтардың дәстүрлі дүниетанымы. "Әдет-ғұрып" "рәсім", "салт-дәстүр", "діл (менталитет)" ұғымдары. Қазақ халқының рухани-адамгершілік құндылықтары: әдет-ғұрыптар мен салт-дәстүрлер. Туған жерге, оның мәдениеті мен салт-дәстүріне құрмет көрсету- шынайы патриотизмнің көрінісі. Дала өркениеті тарихымен мәдениетінің ескерткіштері. Тарихи және мәдени ескерткіштердің классификациясы. Қазақстанның рухани құндылықтары – ұлттық бірегейліктің негізі. Қазақ халқының әдеби және музыкалық мұрасы: бастауы, дәстүрі, қазіргі уақыттағы дамуы. Кеңестік кезеңдегі Қазақстанның мәдениеті. Кеңестік кезеңдегі мәдениет саласындағы жетістіктер мен қайшылықтар. Жаңа бағыттар мен жанрлар. Ұлттық жаңғыру кезеңіндегі мәдениет. Қазақстандық мәдениеттің дамуы. Жаңа бағыттар мен жанрлар. Халықаралық мәдени кеңістікке кірігу процесі.
44. 11-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) өркениет: даму ерекшеліктері. Қазақтардың тіршілігін қамтамасыз етудің дәстүрлі жүйесі. Қазақстан аумағындағы көшпелі мал шаруашылығы және егіншілік. Қазақстан халқының тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің қалыптасуына және дамуына табиғи-географиялық факторлардың әсері. "Тіршілікті қамтамасыз ету жүйесі", "қоныстану жүйесі", "экожүйе" ұғымдары. Дәстүрлі шаруашылық қызмет түрлерінің классификациясы. Қазақ халқының тіршілікті қамтамасыз етудің дәстүрлі жүйесіндегі кәсіптері мен қолөнері. Қазақтардың қолөнері мен кәсіптерінің этнографиялық зерттелуі. Дала мен қала: өзара қарым-қатынас және өзара әсері. Ұлы Жібек жолының Қазақстан аумағындағы бағыттары мен жолдары. Қазақстан аумағында қалалардың пайда болуы мен дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөлі. Отырықшы және көшпенді халықтардың экономикалық және мәдени өзара қарым-қатынасы және өзара әсері. Қазақстанның қазіргі замандағы әлеуметтік-экономикалық дамуы. "Экономикалық жүйе", "дәстүрлі (аграрлы) экономика", "жоспарлы (социалистік) экономика" ұғымдары. ХХ ғасырда Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық даму бағыттарын анықтаған факторлар. Қазақстан Республикасы экономикасының даму кезеңдері. Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық даму болашағы.
2) саяси-құқықтық процестер. Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасу тарихы. "Аграрлық саясат", "көші-қон саясаты", "моноэтностық құрам" ұғымдары. Қазақстан аумағындағы халықтың этникалық құрамының өзгеру кезеңдері. Кеңестік кезеңде Қазақстандағы полиэтникалық қоғамның қалыптасуы. "Депортация", "арнайы қоныс аударылғандар", "полиэтникалық қоғам", "ұлттық саясат", "интернационализм" ұғымдары. Кеңестік кезеңдегі Қазақстан этностарының өзара мәдени әсерлері. Қазақстан Республикасының этносаралық қатынастар саласындағы саясаты. "Көші-қон", "эмиграция", "иммиграция", "репатриант", "диаспора", "ирридента" ұғымдары. Қазақстан Республикасының көші-қон саясатының негізгі бағыттары мен басымдықтары. Ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделі. Қазақстанның саяси-әлеуметтік және мәдени өміріндегі Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі.
3) қоғамдық-саяси ойдың дамуы. Қазақстандағы әлеуметтік-саяси ойдың эволюциясы. Ежелгі және ортағасырлық Қазақстанда қоғамдық-саяси ойдың дамуы. Қазақ хандығы дәуіріндегі қоғамдық-саяси ойдың дамуы. "Зар заман" ағымы өкілдерінің идеологиялық құндылықтары. ХІХ ғасырдағы қазақ ағартушыларының қоғамдық-саяси көзқарастары. "Алаш" – қоғамдық ой және ұлттық идея. "Алаш" ұлттық идеясының тұжырымдамалық негіздері. Қазақ мемлекеттілігінің даму жолдары туралы ұлттық зиялылардың қоғамдық-саяси көзқарастары ("Алаш" қозғалысы және қазақ революционер-демократтарының саяси көзқарастары). "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясы – ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамын біріктіруші негіз. "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негізі. Қазақстан қоғамының жалпыұлттық құндылықтары. "Мәңгілік Ел" идеясының біріктіруші құндылықтарының маңыздылығы. Мемлекеттің идеология саласындағы саясаты("Мәңгілік Ел" – патриоттық актісі" және "Қазақстандық бірегейлікті және бірлікті нығайту және дамыту тұжырымдамасы").
4) білім мен ғылымның дамуы. Ортағасырлық Қазақстанның ғылыми мұрасы. Ортағасырлық Қазақстандағы ғылымның дамуы. Ортағасырлық Қазақстанның көрнекті ғалымдары мен ойшылдары. XVIII-XX ғасырлардағы Қазақстандағы білім мен ғылымның дамуы. XVIII-ХХ ғасырдың басындағы Қазақстандағы зерттеулер. Зерттеушілердің Қазақстандағы ғылымды дамытуға қосқан үлесі. XIX ғасырда Қазақстанда оқу орындарының пайда болуы мен дамуы. XIX ғасырда -ХХ ғасырдың басында Қазақстанда өмір сүрген білім беру мекемелерінің ерекшеліктері. Кеңестік білім беру жүйесінің жетістіктері мен қайшылықтары. Сауатсыздықты жою. Мектептік, кәсіби және жоғары білім беру. Кеңестік білім беру жүйесінің реформалары. Қазақстан ғылымын дамытудағы Қазақ КСР Ғылым академиясының рөлі. Қазақстанның көрнекті ғалымдары. Кеңестік саяси жүйе жағдайында Қазақстан ғылымы дамуының қиындықтары және қарама-қайшылықтары. Қазіргі кезеңдегі Қазақстандағы білім және ғылым жүйесі. Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстан Республикасының білім және ғылым жүйесінің дамуы: жетістіктері, проблемалары және болашағы. Қазақстан Республикасы білім беру жүйесінің жаңғыртылуы. Қазақстанның әлемдік білім және ғылым кеңістігіне кірігуі. Қазақстан Республикасының білім және ғылым саласындағы стратегиялары мен бағдарламалары. Қазақстан Республикасының "Болашақ" халықаралық білім беру бағдарламасы. Қазақстан Республикасының инновациялық ғылыми және білім беру ұйымдары.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
45. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.2 кодында "10" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
1) 1- бөлім:
1- бөлім:
10-сынып Өркениет: даму ерекшеліктері | 11-сынып Өркениет: даму ерекшеліктері |
Білім алушылар: | |
10.1.1.1 "Орталық Азия" түсінігін аймақтың тарихи және географиялық ерекшеліктерін сипаттау үшін пайдалану | 11.1.1.1 Қазақстан халқының тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің қалыптасуына және дамуына табиғи-географиялық факторлардың әсерін зерттеу |
10.1.1.2 әлемдік өркениеттегі Орталық Азияның рөлі туралы ғалымдардың пікірін зерттеу | 11.1.1.2 көшпелі мал шаруашылығы мен егіншіліктің ерекшеліктерін "тіршілікті қамтамасыз ету жүйесі" , "қоныстану жүйесі", "экожүйе" ұғымдарын пайдалана отырып анықтау |
10.1.1.3 Орталық Азия өркениеттерінің ежелгі ошақтарының ерекшеліктерін сипаттау | 11.1.1.3 картаны пайдаланып дәстүрлі шаруашылық қызмет түрлерін классификациялау |
10.1.2.1 картаны пайдаланып "Ұлы Дала" тарихи-географиялық аймағын анықтау | 11.1.1.4 этнографиялық материалдар негізінде қазақтарда қолөнер мен кәсіптердің дамуын сипаттау |
10.1.2.2 тарихи дерек көздерді талдау негізінде "Ұлы Дала" ұғымының мәнін түсіндіру | 11.1.2.1 картаны пайдаланып, Ұлы Жібек жолының Қазақстан аумағындағы бағыттары мен жолдарын зерттеу |
10.1.2.3 Ұлы дала өркениетінің пайда болуы мен қалыптасу ерекшеліктерін түсіндіру | 11.1.2.2 Қазақстан аумағында қалалардың пайда болуы мен дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөліне талдау жасау |
10.1.2.4 Қазақстан аумағындағы ежелгі археологиялық мәдениеттердің ерекшеліктерін сипаттау | 11.1.2.3 сауда-экономикалық қарым-қатынастар жүйесіндегі көшпелі және отырықшы халықтың өзара қарым-қатынасын сипаттау |
10.1.2.5 Ұлы Дала ежелгі мәдениеттерінің сабақтастығын және өзара байланысын талдау | 11.1.2.4 дереккөздер негізінде көшпелі және отырықшы халықтың мәдени өзара әсерін анықтау |
10.1.2.6 "Өркениет" ұғымын айқындау критерийлерін пайдалана отырып, Ұлы Дала көшпелі өркениетінің ерекшеліктерін сипаттау | 11.1.3.1 Қазақстанның экономикалық даму ерекшеліктерін талдау үшін "экономикалық жүйе", "дәстүрлі (аграрлы) экономика", "жоспарлы (социалистік) экономика" ұғымдарын пайдалану |
10.1.2.7 әртүрлі көзқарастарды талдау арқылы ерте көшпенділер өркениетінің әлемдік тарихи процестер барысына әсерін бағалау | 11.1.3.2 ХХ ғасырда Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық даму бағыттарын анықтаған факторларды талдау |
10.1.3.1 Орталық Азия халықтарының материалдық және рухани мәдениет жетістіктерін талдау арқылы адамзаттың дамуына қосқан үлесін қорытындылау | 11.1.3.3 Қазақстан Республикасы экономикасының даму кезеңдерін талдау, олардың ерекшеліктерін анықтау |
11.1.3.4 мемлекеттік стратегиялар мен бағдарламалардың мазмұнын зерттеу және Қазақстан Республикасы әлеуметтік-экономикалық даму болашағын болжау | |
2-бөлім:
10-сынып Этникалық және әлеуметтік процестер | 11-сынып Саяси-құқықтық процестер |
Білім алушылар: | |
10.2.1.1 Қазақстандағы этникалық процестерді түсіндіру үшін "антропогенез", "этногенез", "этнос" ұғымдарын пайдалану | 11.2.1.1 Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін "аграрлық саясат", "көші-қон саясаты", "моноэтностық құрам" ұғымдарын пайдалану |
10.2.1.2 этникалық процестердің сабақтастығын анықтай отырып, Қазақстан аумағында этногенездің кезеңдерін айқындау | 11.2.1.2 Қазақстан аумағындағы халықтың этникалық құрамының өзгеру кезеңдерін зерттеу |
10.2.2.1 қазақтардың этникалық құрылымын сипаттау үшін "ру", "тайпа", "жүз", "ата-жұрт", "ата-мекен" ұғымдарын пайдалану | 11.2.1.3 Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін "депортация", "арнайы қонысаударылғандар", "полиэтникалық қоғам", "ұлттық саясат", "интернационализм" ұғымдарын пайдалану |
10.2.2.2 тарихи кезеңдерді талдау негізінде қазақтардың ру-тайпалық ұйымдасу түрінің қалыптасу алғышарттарын талдау | 11.2.2.1 көші-қон саясатының ерекшеліктерін анықтау үшін "көші-қон", "эмиграция", "иммиграция", "репатриант", "диаспора", "ирридента" ұғымдарын пайдалану |
10.2.2.3 қазақтардың ру-тайпалық құрылымының ерекшеліктерін ауызша тарихнама негізінде түсіндіру (шежіре, генеалогиялық аңыздар) | 11.2.2.2 Қазақстандық заңнаманың және мемлекеттік бағдарламалардың негізінде көші-қон саясатының негізгі бағыттары мен басымдықтарын түсіндіру |
10.2.2.4 қазақ көшпелі өркениетінің ерекшеліктерін ескере отырып, туыстық принциптердің және рулық құрылымның функционалдық маңызын түсіндіру | 11.2.2.3 мемлекеттік стратегияларды және бағдарламаларды зерттеу негізінде ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық үлгісін бағалау |
10.2.2.5 қазақтардың әлеуметтік жіктелуіне тән ерекшеліктерді анықтау үшін "ақсүйек", "қарасүйек", "хан", "сұлтан", "би", "батыр" ұғымдарын пайдалану | 11.2.2.4 Ұлттық бірлікті және қазақстандық бірегейлікті нығайтудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлін сипаттау |
10.2.2.6 дәстүрлі қазақ қоғамындағы әлеуметтік институттардың функционалдық рөлін түсіндіру | |
10.2.2.7 туған жердің мәдениеті, салт дәстүрінің маңызына баға беруде "мәдени-генетикалық код" ұғымын қолдану | |
3-бөлім:
10-сынып Мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан: | 11-сынып Қоғамдық саяси ойдың дамуы |
Білім алушылар: | |
10.3.1.1 Қазақстандағы ерте көшпенділердегі мемлекеттілік белгілерін анықтау үшін "мемлекет", "билік", "саяси ұйым" ұғымдарын пайдалану | 11.3.1.1 ежелгі және ортағасырлық Қазақстанның тарихи тұлғаларының қоғамдық-саяси идеяларын анықтау |
10.3.1.2 Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуының тарихи кезеңдерін түсіндіру | 11.3.1.2 Қазақстандағы қоғамдық-саяси ойдың дамуына тарихи қайраткерлердің қосқан үлесін бағалау |
10.3.1.3 Қазақстан территориясындағы ерте мемлекеттердің саяси құрылымының ерекшеліктерін сипаттау | 11.3.1.3 қазақ хандығы дәуіріндегі тарихи тұлғалардың қоғамдық-саяси идеяларын анықтау |
10.3.2.1 деректерді талдау негізінде түркі мемлекеттерінің дамуын зерттеу, мемлекет құрылысындағы сабақтастықты анықтау | 11.3.1.4 қазақ ұлттық мемлекеттілігінің тарихи тағдыры туралы "Зар-заман" өкілдерінің идеяларын түсіндіру |
10.3.2.2 ерте және дамыған ортағасырлардағы түркі мемлекеттерінің геосаяси белсенділігін бағалау | 11.3.1.5 XIX ғасырдағы қазақ ағартушыларының қоғамдық-саяси қызметін талдау |
10.3.2.3 мемлекет құрылысындағы сабақтастықты анықтай отырып, Қазақстан аумағындағы ұлыс жүйесінің дамуын талдау | 11.3.2.1 "Алаш" ұлттық идеясының тарихи негіздерін анықтау |
10.3.2.4 XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердің геосаяси белсенділігін сипаттау арқылы, олардың Еуразиядағы тарихи процестердің барысына әсер ету дәрежесін бағалау | 11.3.2.2 қазақ мемлекеттілігінің даму жолдары туралы ұлттық зиялылардың қоғамдық-саяси көзқарастарын салыстыру |
10.3.3.1 Ақ Орда және Қазақ хандығының тарихи сабақтастығын анықтау | 11.3.3.1 "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негіздерін анықтау |
10.3.3.2 Қазақ хандығының құрылуын Қазақстан аумағындағы тарихи процестердің заңды нәтижесі ретінде тұжырымдау | 11.3.3.2 "Мәңгілік Ел" – патриоттық актісін" және "Қазақстандық бірегейлікті және бірлікті нығайту және дамыту тұжырымдамасын" зерттеу негізінде мемлекеттің идеология саласындағы саясатын түсіндіру |
10.3.3.3 мемлекет құрылысындағы сабақтастықты анықтай отырып, Қазақ хандығының саяси институттарының ерекшеліктерін талдау | |
10.3.4.1 Қазақстанның мемлекеттік егемендігіненайрылуының себеп-салдарын анықтау | |
10.3.4.2 қазақ халқының мемлекеттік егемендікті қалпына келтіру үшін жүргізген күресін зерттеу | |
10.3.4.3 Қазақ мемлекеттілігінің кеңестік түрін түсіндіру үшін "автономдық кеңес республикасы", "кеңес одағы республикасы", "унитарлы мемлекет" ұғымдарын пайдалану | |
10.3.4.4 Кеңестік кезеңдегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуының жетістіктері мен қайшылықтарын талдау | |
10.3.4.5 Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуындағы Тұңғыш Президент Н.Ә. Назарбаевтың рөлін анықтау | |
10.3.4.6 мемлекеттік стратегиялар мен бағдарламалардың мазмұнын зерттей отырып, Қазақстан Республикасының даму бағдарларын болжау | |
4-бөлім:
10 - сынып Мәдениеттің дамуы | 11- сынып Білім мен ғылымның дамуы |
Білім алушылар: | |
10.4.1.1 қазақ халқының мәдени жетістіктерін сипаттау үшін "мәдениет", "дала өркениеті", "материалдық мәдениет", "рухани мәдениет", "қолданбалы өнер", "мәдени мұра" ұғымдарын пайдалану | 11.4.1.1 ғылымның дамуына Қазақстан ортағасырлық ғалымдардың қосқан үлесін зерттеу |
10.4.1.2 қазақ халқының материалдық мәдениетінің маңызды жетістіктерін анықтау; - Қазақстандағы тарихи-этнографиялық процестердің сабақтастығын талдау | 11.4.2.1 XVIII ғасырдағы, ХХ ғасырдың басындағы зерттеушілердің еңбектерін зерделеу негізінде Қазақстандағы ғылымды дамытуға қосқан үлесін бағалау |
10.4.1.3 қазақ халқының дәстүрлі дүниетанымын анықтау үшін "әдет-ғұрып" "рәсім", "салт-дәстүр", "діл (менталитет)" ұғымдарын пайдалану | 11.4.2.2 XIX-ХХ ғасырдың басында Қазақстан аумағында оқу орындарының дамуындағы өзгерістер мен сабақтастықты анықтау |
10.4.1.4 қазақ халқының рухани-адамгершілік құндылықтарын салт-дәстүрлерді зерттеу негізінде түсіндіру | 11.4.2.3 XIX-ХХ ғасырдың басындағы Қазақстандағы білім беру мекемелерін қызметтік ерекшеліктеріне сәйкес жіктеу |
10.4.1.5 дала өркениетінің белгілі тарихи және мәдени ескерткіштерін зерттеу | 11.4.2.4 Кеңестік білім беру жүйесінің даму ерекшеліктерін анықтау үшін "сауатсыздықты жою", "қызыл отау", "мұғалімдер институты", "мектептегі білім беру", "кәсіби білім беру", "жоғары оқу орындары" ұғымдарын пайдалану |
10.4.1.6 типологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, тарихи және мәдени ескерткіштерді классификациялау | 11.4.2.5 Қазақстандағы кеңестік білім беру жүйесін реформалауды талдау, жетістіктері мен қайшылықтарын анықтау |
10.4.1.7 қазақ халқының мәдени мұрасындағы ауыз әдебиетінің маңызын анықтау | 11.4.2.6 Кеңестік кезеңде ғылымның дамуына Қазақстанның көрнекті ғалымдарының қосқан үлесін бағалау |
10.4.1.8 халықтың рухани -адамгершілік құндылықтарын сипаттайтын қазақ әдебиетінің маңызды жетістіктерін анықтау | 11.4.2.7 Кеңестік саяси жүйе жағдайында Қазақстан ғылымы дамуының қиындықтарын және қарама-қайшылықтарын талдау |
10.4.2.1 Кеңестік дәуірдегі Қазақстанның мәдениет саласындағы жаңа бағыттарын және жанрларды анықтау | 11.4.3.1 Қазақстан Республикасының стратегиялары мен бағдарламаларын зерттеу негізінде білім және ғылым жүйесін жаңартудың алғышарттары мен маңызын талдау |
10.4.2.2 кеңестік дәуірдегі мәдениеттің даму ерекшеліктерін қорытындылай келе, жетістіктер мен қайшылықтарды талдау | 11.4.3.2 әлемдік білім мен ғылым кеңістігіне ену үшін инновациялық ғылыми және білім беру ұйымдарын құру маңыздылығын бағалау |
10.4.3.1 Қазақстан Республикасының мәдениет саласындағы жаңа бағыттарын және жанрларды сипаттау | |
10.4.3.2 халықаралық мәдени кеңістікке кірігу процесін түсіндіру | |
10.4.3.3 халықтың тарихи мәдени мұрасының маңызын зерттеуде "Туған жер" ұғымын қолдану | |
46. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
47. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады (төмендетілген оқу жүктемесімен).
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары (төмендетілген оқу жүктемесімен)
1) 10-сынып:
Бөлім | Тарау | Тақырыптар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өркениет: даму ерекше ліктері | Орталық Азия өркениеттері: саналуандылығы және мәдени ортақтығы | Орталық Азия: ұғымының тарихи және географиялық аспектілері | 10.1.1.1 "Орталық Азия" түсінігін аймақтың тарихи және географиялық ерекшеліктерін сипаттау үшін пайдалану |
Орталық Азияның дәстүрлі өркениеттерін зерттеу тарихы | 10.1.1.2 әлемдік өркениеттегі Орталық Азияның рөлі туралы ғалымдардың пікірін зерттеу | ||
Орталық Азия өркениеттерінің ежелгі ошақтары | 10.1.1.3 Орталық Азия өркениеттерінің ежелгі ошақтарының ерекшелікте рін сипаттау | ||
"Ұлы дала өркениеті | "Ұлы Дала": тарихи-географиялық сипаттамасы |
10.1.2.1 картаны пайдаланып "Ұлы Дала" тарихи-географиялық аймағын анықтау; | |
Ұлы дала өркениетінің қайнар көзі және қалыптасуының ерекшеліктері (энеолит, қола дәуірі) |
10.1.2.3 Ұлы дала өркениетінің пайда болуы мен қалыптасуерекшеліктерін түсіндіру; | ||
Ерте көшпенділер дәуіріндегі Ұлы Дала өркениеті |
10.1.2.6 "Өркениет" ұғымын айқындау критерийлерін пайдалана отырып, Ұлы Дала көшпелі өркениетінің ерекшеліктерін сипаттау; | ||
Орталық Азия және әлемдік өркениет | Әлемдік мәдениеттің дамуына Орталық Азия халықтарының қосқан үлесі | 10.1.3.1 Орталық Азия халықтарының материалдық және рухани мәдениет жетістіктерін талдау арқылы адамзаттың дамуына қосқан үлесін қорытындылау | |
Қайталау | |||
2-тоқсан | |||
Этникалық және әлеуметтік процестер | Қазақ халқының шығу тегі | Қазақстандағы этногенез және этникалық процестер |
10.2.1.1 Қазақстандағы этникалық процестерді түсіндіру үшін "антропогенез", "этногенез", "этнос" ұғымдарын пайдалану; |
Дәстүрлі қазақ қоғамы: этникалық құрылымы және әлеуметтік ұйымдасуы | Қазақтардың ру-тайпалық құрылымы қалыптасуының тарихи шарттары |
10.2.2.1 қазақтардың этникалық құрылымын сипаттау үшін "ру", "тайпа", "жүз", "ата-жұрт", "ата-мекен" ұғымдарын пайдалану; | |
Қазақтардың ру-тайпалық құрылымының ерекшеліктері |
10.2.2.3 қазақтардың ру-тайпалық құрылымының ерекшеліктерін ауызша тарихнама негізінде түсіндіру (шежіре, генеалогиялық аңыздар); | ||
Дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік жіктелуінің ерекшеліктері |
10.2.2.5 қазақтардың әлеуметтік жіктелуіне тән ерекшеліктерді анықтау үшін "ақсүйек", "қарасүйек", "хан", "сұлтан", "би", "батыр" ұғымдарын пайдалану; | ||
Қайталау | |||
3-тоқсан | |||
Мемлекет, соғыс және революциялар тарихы нан | Қазақстан территориясындағы ерте мемлекеттер | Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттердің саяси ұйымдасуы |
10.3.1.1 Қазақстандағы ерте көшпенділердегі мемлекеттілік белгілерін анықтау үшін "мемлекет", "билік", "саяси ұйым" ұғымдарын пайдалану; |
Ұлы дала көшпенділері нің империялары | Түркі империясы - көшпенділер мемлекеттілігінің классикалық үлгісі. Түркі империясының мұрагерлері |
10.3.1.2 Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуының тарихи кезеңдерін түсіндіру; | |
Шыңғысхан империясы және оның мұрагерлері |
10.3.2.3 мемлекет құрылысындағы сабақтастықты анықтай отырып, Қазақстан аумағында ұлыс жүйесінің дамуын талдау; | ||
Қазақ хандығы - Орталық Азиядағы алғашқы ұлттық мемлекет | Ақ Орда - Қазақ хандығының негізі |
10.3.1.2 Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуының тарихи кезеңдерін түсіндіру; | |
Қазақ хандығы: мемлекеттің саяси институттары |
10.3.3.2 Қазақ хандығының құрылуын Қазақстан аумағындағы тарихи процестердің заңды нәтижесі ретінде тұжырымдау; | ||
Тәуелсіздікке жол және ұлттық мемлекеттіліктің қайта жаңғыртылуы | Мемлекеттік егемендікті қалпына келтіру жолындағы қазақ халқының күресі |
10.3.4.1 Қазақстанның мемлекеттік егемендігінен айрылуының себеп-салдарын анықтау; | |
Қазақ мемлекеттілігінің кеңестік түрі |
10.3.4.3 Қазақ мемлекеттілігінің кеңестік түрін түсіндіру үшін "автономдық кеңес республикасы", "кеңес одағы республикасы", "унитарлы мемлекет" ұғымдарын пайдалану; | ||
Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуы |
10.3.4.5 Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуындағы Тұңғыш Президент Н.Ә. Назарбаевтың рөлін анықтау; | ||
Қайталау | |||
4-тоқсан | |||
Мәдениеттің дамуы | Қазақ халқының дәстүрлі мәдениеті - дала өркениетінің мұрасы | Қазақ халқының материалдық мәдениеті және қолданбалы қолөнері |
10.4.1.1 Қазақ халқының мәдени жетістіктерін сипаттау үшін "мәдениет", "дала өркениеті", "материалдық мәдениет", "рухани мәдениет", "қолданбалы өнер", "мәдени мұра" ұғымдарын пайдалану; |
Қазақтардың дәстүрлі дүниетанымы |
10.4.1.3 қазақ халқының дәстүрлі дүниетанымын анықтау үшін "әдет-ғұрып" "рәсім", "салт-дәстүр", "діл (менталитет)" ұғымдарын пайдалану; | ||
Тарихи және мәдени ескерткіштер |
10.4.1.5 дала өркениетінің белгілі тарихи және мәдени ескерткіштерін зерттеу; | ||
Қазақ халқының әдеби және музыкалық мұрасы |
10.4.1.7 Қазақ халқының мәдени мұрасындағы ауыз әдебиетінің маңызын анықтау; | ||
Кеңестік кезеңдегі Қазақстан мәдениеті | Кеңестік кезеңдегі мәдениет саласындағы жетістіктер мен қайшылықтар |
10.4.2.1 Кеңестік дәуірдегі Қазақстан мәдениеті саласындағы жаңа бағыттарды және жанрларды анықтау; | |
Ұлттық жаңғыру кезеңіндегі мәдениет | Мәдениеттің қазіргі кезеңдегі дамуы |
10.4.3.1 Қазақстан Республикасының мәдениет саласындағы жаңа бағыттарын және жанрларды сипаттау; | |
Қайталау | |||
2) 11-сынып:
Бөлім | Тарау | Тақырып | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өркениет: даму ерекшелік тері | Қазақтардың тіршілікті қамтамасыз етудің дәстүрлі жүйесі | Қазақстанда көшпелі мал шаруашылығы және егіншіліктің дамуы |
11.1.1.1 Қазақстан халқының тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің қалыптасуына және дамуына табиғи-географиялық факторлардың әсерін зерттеу; |
Қолөнер мен кәсіптер | 11.1.3.4 этнографиялық материалдардың қазақтарда қолөнер мен кәсіптердің дамуын сипаттау | ||
Дала мен қала: өзара қарым-қатынас және өзара әсері | Қазақстан қала мәдениетінің дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөлі |
11.1.2.1 картаны пайдаланып, Ұлы Жібек жолының Қазақстан аумағындағы бағыттары мен жолдарын зерттеу; | |
Экономикалық және мәдени өзара қарым-қатынас және өзара әсері |
11.1.2.3 сауда-экономикалық қарым-қатынастар жүйесінде көшпелі және отырықшы халықтың өзара қарым-қатынасын сипаттау; | ||
Қазақстанның қазіргі замандағы әлеуметтік- экономикалық дамуы | ХХ ғасырдағы Қазақстан экономикасының дамуы |
11.1.3.1 Қазақстанның экономикалық даму ерекшеліктерін талдау үшін "экономикалық жүйе", "дәстүрлі (аграрлы) экономика", "жоспарлы (социалистік) экономика" ұғымдарын пайдалану; | |
Қазақстан Республикасының экономикасының дамуы |
11.1.3.3 Қазақстан Республикасы экономикасының даму кезеңдерін талдау, олардың ерекшеліктерін анықтау; | ||
Қайталау | |||
2-тоқсан | |||
Саяси-құқық тық процес тер | Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасу тарихы | Қазақстан халқының моноэтникалық құрамының өзгеруі (XVIII ғасыр - XX ғасырдың басы) |
11.2.1.1 Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін "аграрлық саясат", "көші-қонсаясаты", "моноэтностыққұрам" ұғымдарын пайдалану; |
Кеңестік кезеңде Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасуы |
11.2.1.3 Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін "депортация", "арнайы қонысаударылған дар", "полиэтникалық қоғам", "ұлттық саясат", "интернационализм" ұғымдарын пайдалану; | ||
Қазақстан Республикасы ның этносаралық қатынастар саласындағы саясаты | Қазақстан Республикасының көші-қон саясаты |
11.2.2.1 көші-қон саясатының ерекшеліктерін анықтау үшін "көші-қон", "эмиграция", "иммиграция", "репатриант", "диаспора", "ирридента" ұғымдарын пайдалану; | |
Ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделі | 11.2.2.3 мемлекеттік стратегияларды және бағдарламаларды зерттеу негізінде ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық үлгісін бағалау | ||
Қазақстанның саяси-әлеуметтік және мәдени өміріндегі Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі | 11.2.2.4 Ұлттық бірлікті және қазақстандық бірегейлікті нығайтудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлін сипаттау | ||
Қайталау | |||
3-тоқсан | |||
Қоғам дық-саяси ойдың дамуы | Қазақстандағы әлеуметтік-саяси ойдың эволюциясы | Қоғамдық-саяси ойдың бастауы және дамуы |
11.3.1.1 Ежелгі және ортағасырлық Қазақстанның тарихи тұлғаларының қоғамдық-саяси идеяларын анықтау; |
Қазақ хандығы дәуіріндегі қоғамдық-саяси ойдың дамуы |
11.3.1.3 Қазақ хандығы дәуіріндегі тарихи тұлғалардың қоғамдық-саяси идеяларын анықтау; | ||
"Зарзаман" ағымы өкілдерінің идеологиялық құндылықтары |
11.3.1.4 Қазақ ұлттық мемлекеттілігінің тарихи тағдыры туралы "Зар-заман" өкілдерінің идеяларын түсіндіру; | ||
ХІХ ғасырдағы қазақ ағартушыларының қоғамдық-саяси көзқарастары |
11.3.1.5 XIX ғасырдағы қазақ ағартушыларының қоғамдық-саяси қызметін талдау; | ||
"Алаш" –қоғамдық ой және ұлттық идея | "Алаш" ұлттық идеясының тұжырымдамалық негіздері | 11.3.2.1 "Алаш" ұлттық идеясының тарихи негіздерін анықтау | |
"Алаш" қозғалысы және қазақ революционер-демократтарының саяси көзқарастары |
11.3.2.2 Қазақ мемлекеттілігінің даму жолдары туралы ұлттық зиялылардың қоғамдық-саяси көзқарастарын салыстыру; | ||
"Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясы - ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамын біріктіруші негіз | "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негізі | 11.3.3.1 "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негіздерін анықтау | |
Қазақстан қоғамының жалпыұлттық құндылықтары | 11.3.3.2 "Мәңгілік Ел – патриоттық актісін" және "Қазақстандық бірегейлікті және бірлікті нығайту және дамыту тұжырымдамасын" зерттеу негізінде мемлекеттің идеология саласындағы саясатын түсіндіру | ||
Қайталау | |||
4-тоқсан | |||
Білім мен ғылым ның дамуы | Ортағасырлық Қазақстанның ғылыми мұрасы | Ортағасырлық Қазақстандағы ғылымның дамуы | 11.4.1.1 ғылымның дамуына Қазақстан ортағасырлық ғалымдардың қосқан үлесін зерттеу |
XVIII-XX ғасырлардағы Қазақстандағы білім мен ғылымның дамуы | XVIII-ХХ ғасырдың басында Қазақстандағы зерттеулер | 11.4.2.1 XVIII-ХХ ғасырдың басында зерттеушілердің еңбектерін зерделеу негізінде Қазақстандағы ғылымды дамытуға қосқан үлесін бағалау | |
XIX - ХХ ғасырдың басында Қазақстандағы оқу орындарының қызметі |
11.4.2.2 XIX-ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан аумағында оқу орындардың дамуындағы өзгерістер мен сабақтастықты анықтау; | ||
Кеңестік білім беру жүйесінің жетістіктері мен қайшылықтары |
11.4.2.4 Кеңестік білім беру жүйесінің даму ерекшеліктерін анықтау үшін "сауатсыздықты жою", "қызыл отау", "мұғалімдер институты", "мектептегі білім беру", "кәсіби білім беру", "жоғары оқу орындары" ұғымдарын пайдалану; | ||
Қазақ КСР Ғылым академиясы – КСРО-ның ірі ғылыми орталығы |
11.4.2.6 Кеңестік кезеңдегі ғылымның дамуына Қазақстанның көрнекті ғалымдарының қосқан үлесін бағалау; | ||
Бүгінгі таңдағы Қазақстандағы білім және ғылым жүйесі | Қазақстан Республикасы білімі мен ғылымы дамуының мәселелері мен болашағы |
11.4.3.1 Қазақстан Республикасының стратегиялары мен бағдарламаларын зерттеу негізінде білім және ғылым жүйесін жаңартудың алғышарттары мен маңызын талдау; | |
Қайталау | |||
4-тараумен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 119-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 119-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Дүниежүзі тарихы" пәнін оқыту өткен тарихты ұғыну және қазіргі әлемде өз орнын, азаматтық ұстанымын және оқиғалар мен құбылыстарға деген қарым-қатынасын анықтап, олардың мәні мен бағытын түсіну арқылы тұлғаның тарихи санасын қалыптастыруға бағытталған. Тарихты зерделеу патриотизмге тәрбиелеу, білім алушылардың бойында азаматтық-құқықтық сананың қалыптасуына, жалпы мәдениеттік даму, ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтар арқылы әлеуметтенуге септігін тигізеді.
3. Дүниежүзі тарихы пәнін оқу оқушылардың әр түрлі тарихи кезеңдегі әлем тарихының этникалық, саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени дамуының негізгі сұрақтары бойынша түсінік қалыптастыруды көздейді.
4. Оқу пәнінің мақсаты - дүниежүзі тарихының негізгі оқиғалары мен процестерін оқу негізінде тарихи санасы қалыптасқан, азаматтық-патриоттық қасиеттерге ие, ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтарды құрметтейтін, тарихи білім мен дағдыларын оқу процесінде және әлеуметтік жағдайда белсенді әрі шығармашылықпен қолдана алатын тұлға қалыптастыру.
5. Оқу пәнінің міндеттері:
1) тарихи кезеңдегі қоғамдағы негізгі этникалық, әлеуметтік, экономикалық, саяси, мәдени мәселелер туралы білімдерді қалыптастыру;
2) тарихи кезеңдер бойы адамзат қалыптастырған патриотизмді, толеранттылықты, гуманистік ғұрыптар мен демократиялық құндылықтарды құрметтеуге тәрбиелеу;
3) әлемдік-тарихи процесс туралы толық біртұтас білім қалыптастыру;
4) оқиғалар мен құбылыстарды тарихи себептілігі, салыстырмалылығы мен көзқарастар, тарихи оқиғалар және тұлғаларға баға беруде сыни тұрғыдан зерттеу барысында, өткен және қазіргі таңдағы пікірталастық мәселелерге білім алушы тарапынан өзіндік көзқарас білдіруді дамыту;
5) тарихи деректердің типтерімен жұмыс жасау, іздеу және тарихи материалды жіктеу дағдыларын дамыту;
6) деректерді қолдана отырып жобалық, зерттеу әрекетін және тарихи реконструкция дағдыларын дамыту;
7) қазіргі кездегі саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени мәселелерді ұғыну үшін тарихи білімдері мен дағдыларын қолдана білу қабілетін дамыту;
8) коммукативтік дағдыларды дамыту: өз ойын ауызша және жазбаша түрде анық жеткізе білу, топта жұмыс жасау, деректерден алынған ақпараттарды пайдалану.
2-тарау. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің мазмұны
6. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10- сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 11- сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша білім мазмұны бөлімдер арқылы қамтылған. Аталған бөлімдер сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
8. Оқу пәнінің білім мазмұны төрт бөлімді қамтиды:
10-сынып:
1) өркениет: даму ерекшеліктері;
2) этникалық және әлеуметтік процестер;
3) мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан;
4) мәдениеттің дамуы.
11-сынып:
1) өркениет: даму ерекшеліктері;
2) саяси-құқықтық процестер;
3) қоғамдық-саяси ойдың дамуы;
4) білім мен ғылымның дамуы.
9. "Өркениет: даму ерекшеліктері" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) өркениет түсінігі және оның түрлері;
2) әлем өркениеттерінің тарихы;
3) өркениеттердің өзара әрекеттесуі.
10. "Этникалық және әлеуметтік процестер" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) антропогенез және этногенез;
2) әлем тарихындағы этносаралық қатынастар;
3) қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формалары.
11. "Мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мемлекеттің тарихи типтері, формалары және саяси режимдер;
2) әлем тарихының барысына әсер еткен әскери-саяси оқиғалар;
3) революциялар қоғам өзгеруінің бір факторы ретінде.
12. "Мәдениеттің дамуы." бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) адамзаттың мәдени мұрасын сақтап қалу жолдары;
2) өнер – қоғам дамуының бейнесі;
3) қазіргі қоғамның рухани-адамгершілік құндылықтары.
13. "Өркениет: даму ерекшеліктері" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) экономикалық жүйелердің тарихи типтері: өзгеріс пен сабақтастық;
2) мемлекеттердің экономикалық дамуына табиғи-географиялық фактордың әсері;
3) қазіргі кезеңде әлем елдерінің экономикалық даму деңгейі бойынша жіктелуі.
14. "Саяси-құқықтық процестер" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам;
2) әлемнің қазіргі саяси жүйесі;
3) қазіргі кездегі бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау мәселесі.
15. "Қоғамдық-саяси ойдың дамуы" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жаңа заман және қазіргі кездегі қоғамдық ойдың эволюциясы;
2) ХХ ғасырдағы бостандық пен әділеттілік үшін күресушілер;
3) ХХ ғасырдағы- ХХI ғасырдың басындағы көрнекті саясаткер-реформаторлар.
16. "Білім мен ғылымның дамуы" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) білім алу бүкіл адамзаттық құндылық ретінде;
2) ғылыми-техникалық прогресс;
3) қазіргі заманғы ғылыми технологиялар.
17. Оқыту мақсаттары әр тарау ішінде мұғалім мен білім алушыға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсетеді.
18. "Дүниежүзі тарихы" пәні бойынша оқыту мақсаттары мен тәсілдерін тиімді жүзеге асыру төмендегі тарихи концептілерге (түсініктерге) негізделеді:
1) дәлел;
2) өзгеріс пен сабақтастық;
3) себеп пен салдар;
4) ұқсастық пен айырмашылық;
5) маңыздылық;
6) интерпретация.
19. Тарихи концептілер негізінде оқытудың қүтілетін нәтижелері:
1) "Дәлел" бойынша білім алушылар: қарастырылып отырған дәлелге қатысты: аудитория, мақсаттар, көзқарастар, формат, аргумент, шектеулер және контекст сынды тарихи айғақтың ерекшеліктерін талдайды, тарихи айғақтарды талдау және бағалау негізінде дәйекті қорытынды жасайды, өткен заман туралы объективті түсінік қалыптастыру мақсатында түпнұсқалық және қосалқы деректерден , қарама-қайшы айғақтарды талдайды;
2) "Өзгеріс пен сабақтастық" бойынша білім алушылар: сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды уақыт пен кеңістікте талдайды және бағалайды, сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды ұзақ уақыт бойы ауқымды тарихи процестер мен тақырыптарға дейін біріктіреді, тарихи оқиғалар мен процестердің белгілі бір уақыт межесінде жүйеленуі мен ұйымдасуының негізін (критерийлер) түсіндіреді;
3) "Себеп және салдар" бойынша білім алушылар: бір немесе бірнеше себептердің және/немесе ықпалдардың өзара әрекеттесуін талдайды және бағалайды, ұқсастықтарды, себеп-салдарды, өзара байланысты көрсете отырып тарихи себептілікті түсінеді, тарихи құбылыс, оқиға немесе процесті басқа ұқсас тарихи құбылыстармен уақыт пен кеңістікте байланыстырудың әдістерін түсіндіреді және бағалайды;
4) "Ұқсастық пен айырмашылық" бойынша білім алушылар: белгілі бір жерде, белгіленген бір уақыт кезеңінде және/немесе қоғамдарда, немесе бір қоғамның ішіндегі өзара байланысқан тарихи оқиғаларды салыстырады;
5) "Маңыздылық" бойынша білім алушылар: қоғамның дамуы үшін тарихи оқиғаның, құбылыстың, процестің маңыздылығын анықтайды;
6) "Интерпретация" бойынша білім алушылар: белгілі бір тарихи оқиғаға, құбылысқа, процеске қатысты көзқарастарды түсіндіреді және бағалайды.
20. 10-сыныпқа арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) өркениет: даму ерекшеліктері. Өркениет: зерттеудің теориялары мен тәсілдері. "Өркениет" түсінігі. "Өркениет" түсінігін зерттеудегі негізгі тәсілдер. Өркениеттердің жіктелуі. Өркениеттің дәстүрлі (аграрлы) түрі: отырықшы-егіншілік, көшпелі. Өркениет дамуының индустриалдық және постиндустриалдық кезеңдері. Қазіргі заманғы өркениеттің дамуына ақпараттық технологиялардың ықпалы. Әлем өркениеттерінің тарихы. Ежелгі әлем өркениеттері (Ежелгі Египет, Ежелгі Месопотамия, Ежелгі Қытай, Ежелгі Үндістан, Ежелгі Греция, Ежелгі Рим). Ежелгі діни наным-сенімдер (синтоизм, индуизм, иудаизм, зороастризм, манихейлік, даосизм). Ежелгі философиялық ілімдер (Платон, Сократ, Аристотель, Конфуций, Лао Цзы). Африка (бушмендер, нубийлер, Гана, Мали, Сунгай), Америка (майя, инктер, ацтектер) және Австралия мен Океанияның (полинезиялық, Таити аралының тайпалары, гавайлықтар) дәстүрлі өркениеттері. Әлемдік діндер және өркениеттің дамуы (буддизм, христиандық, ислам). Қазіргі заманғы әлемдік діндердің даму тенденциялары. Қазіргі заманғы деструктивті діни ұйымдар мен ағымдар. Өркениеттердің өзара әрекеттесуі. Өркениеттердің сауда-экономика саласындағы өзара әрекеттесулері (Ұлы жібек жолы, халықаралық ұйымдар: Дүниежүзілік сауда ұйымы (ДСҰ), Халықаралық валюта қоры (ХВҚ), Мұнай экспорттаушы елдер ұйымы(МЭЕҰ), Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы (ШЫҰ), Еуразиялық Экономикалық Одақ (ЕАЭО) және тағы басқалар. Өркениеттердің дипломатиялық саладағы өзара әрекеттесулері. Дипломатия өркениеттердің өзара жақындасу факторы ретінде. Өркениеттердің өзара әрекеттесуінің әскери-саяси аспектісі (жаулаушылық соғыстар, отарлық экспансия, әскери-саяси одақтар, дүниежүзілік соғыстар, қырғи-қабақ соғыс, жергілікті қақтығыстар, этносаралық қақтығыстар). Мәдениеттер диалогі (мәдениеттердің өзара әрекеттесуі мен өзара ықпалдары);
2) этникалық және әлеуметтік процестер. Антропогенез және этногенез. Адамның пайда болуы туралы теориялар (діни, ғарыштық, эволюциялық). "Этнос", "этногенез", "ұлт" ұғымдары. Этностардың пайда болуына байланысты теориялар. Әлемнің этникалық картасы: өткен заман және қазіргі уақытта (ұлттық мемлекеттердің қалыптасуы мен ыдырауы, "ұлттық сана", этностардың ассимиляциясы, шағын этностардың проблемалары). Әлем тарихындағы этносаралық қатынастар. Ұлтаралық қатынастар: мәселелер және қарама-қайшылықтар. Ұлтаралық қақтығыстардың себептері мен салдарлары (ұлтшылдық, шовинизм, нәсілдік кемсітушілік, нацизм). Этностардың бейбіт өзара әрекеттесуінің тәсілдері (халықаралық интеграция, Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ), Еуропа Одағы (ЕО), Түркі мәдениетін және өнерін дамыту халықаралық ұйымы(ТҮРКСОЙ), Еуразиялық Экономикалық Одақ (ЕАЭО), Ислам Ынтымақтастық Ұйымы (ИЫҰ), Қазақстан халқы Ассамблеясы және тағы басқалар). Қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формалары. Социогез туралы теориялардың әртүрлілігі (формациялық тәсіл, өркениеттік тәсіл және тағы басқалар). Қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формалары (қоғам ұйымдасуының қандық-туыстық, көршілік-аумақтық, макроэтникалық қағидалары). Қазіргі қоғамның әлеуметтік стратификациясы;
3) мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан. Мемлекеттің тарихи типтері, формалары және саяси режимдер. "Мемлекет", "билік", "басқару институты" ұғымдары. Мемлекеттің пайда болу теориялары (Аристотель, Платон, Конфуций, Ф. Аквинский, Н. Макиавелли, Дж. Локк, Т. Гоббс, Т. Джефферсон, Ф. Энгельс және тағы басқалар). Мемлекет формаларының эволюциясы: ежелгі заманнан бүгінгі күнге дейін (монархия, республика, теократиялық мемлекеттер). Саяси режимдердің типтері (тоталитарлық, авторитарлық, демократиялық). Әлем тарихының барысына әсер еткен әскери - саяси оқиғалар. Антикалық дәуірдегі әлемдік империяларының қалыптасуы (Парсы империясы, Александр Македонский империясы, Рим империясы). Ғұндардың жаулап алушылық жорықтары Батыс Рим империясының ыдырауы мен антикалық кезеңінен орта ғасырларға көшу процесінің бір факторы ретінде. Араб шапқыншылықтары мен Крест жорықтары (Араб халифаты мен кресшілер мемлекеттерінің құрылуы мен ыдырауы). Еуразия картасының өзгеруіне Шыңғысхан жорықтарының әсері (Моңғол империясы, Алтын Орда, Әмір Темір империясы, Мәскеу мемлекеті, Құбылай мемлекеті, Ильханат). Еуропаның өзгеруіне Наполеон жорықтарының әсері (капиталистік дамудың жеделдетілуі, Еуропада либералдық әлеуметтік идеялардың таратылуы). Дүниежүзілік соғыстар және халықаралық қатынастар жүйесі: Версаль - Вашингтон, Ялта - Потсдам жүйелері. Революциялар қоғам өзгеруінің бір факторы ретінде. Буржуазиялық революциялар индустриалды қоғам қалыптасуының катализаторы ретінде (XVII ғасырдағы Ағылшын буржуазиялық революциясы, XVIII ғасырдағы Француз буржуазиялық революцияы, АҚШ-ғы тәуелсіздік үшін соғыс, Еуропадағы 1848 жылғы "ұлттар көктемі"). Социалистік революция әлеуметтік теңдік идеяларын жүзеге асырудың радикалды тәсілі ретінде (1917 жылғы Қазан Социалистік революциясы, Қытайдағы 1946-1949 жылдардағы Азаматтық соғыс, 1959 жылғы Куба революциясы). Социалистік революциялар нәтижесіндегі қоғамдық құрылымының өзгеруі. Қазіргі заманның революциялары: себептері мен салдарлары (Шығыс Еуропадағы 1989-1990 жылдардағы "барқыт революциясы", Таяу Шығыстағы 2010-2011 жылдардағы "Араб көктемі", бұрынғы Кеңес Одағы елдеріндегі "түрлі-түсті революциялар"). Қоғам проблемаларын революциялық жолмен шешудің салдарлары;
4) мәдениеттің дамуы. Адамзаттың мәдени мұрасын сақтап қалу жолдары. Адамзаттың тарихи-мәдени мұрасын сақтап қалуға бағытталған ЮНЕСКО-ның қызметі. ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік мұрасының тізімі. Әлемнің ең ірі мұражайлары: адамзаттың тарихи зердесінің қазынасы (Эрмитаж, Лувр, Британ мұражайы, Метрополитен, Жапония Ұлттық мұражайы, Египет мұражайы, Уффици галереясы, Қазақстан Республикасының Ұлттық мұражайы және тағы басқалар). Әлем халықтарының тарихи-мәдени мұрасын зерттеу және сақтау барысындағы мұражайлардың рөлі. Өнер – қоғам дамуының көрінісі. Тарихи процестер аясындағы өнердің бағыттары мен стильдері (абстракционизм, модернизм, постмодернизм, авангардизм, футуризм, кубизм, сюрреализм, экспрессионизм, гиперреализм, хайтек стилі және тағы басқалар). Өнердің бағыттары мен стильдерінің дамуына қоғамдық процестердің тигізетін әсері. Қазіргі кездегі өнердің даму тенденциялары. Бұқаралық мәдениет және оның қазіргі қоғамға тигізетін әсері (кино, радио, теледидар, интернет, спорт, музыка, қазіргі заманғы әдебиет, қазіргі заманғы бейнелеу өнері). Қазіргі қоғамның рухани-адамгершілік құндылықтары. Жалпыадамзаттық моральдық құндылықтардың қалыптасуы (діни және философиялық идеялар, ұлттық әдет-ғұрыптар мен салт-дәстүрлер, фольклор, дәстүрлі музыка мен әдебиет, отбасылық құндылықтар). Тарихи оқиғалар аясындағы құндылықтардың өзгеруі (ұлттық мемлекеттердің қалыптасуы, дүниежүзілік соғыстар, қырғи-қабақ соғыстың аяқталуы). Қоғамның адамгершілік құндылықтарды қайта бағалауына ықпал еткен ХХ ғасырдың тарихи оқиғалары. Жаһандану жағдайындағы рухани-адамгершілік құндылықтардың өзгеру мәселесі (прагматизм, рационализм, шектен тыс дарашылдық, нигилизм, конформизм, әлеуметтік апатия, тұтынушылық психология, діни фанатизм, неофашизм, бейресми жастар ұйымдары);
21. 11-сыныпқа арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) өркениеттер: даму ерекшеліктері. Экономикалық жүйелердің тарихи типтері: өзгеріс пен сабақтастық. Экономика және экономикалық жүйелердің типтері ("экономика" және "экономикалық жүйе" ұғымдары). Елдердің экономикалық дамуының ерекшеліктері. Дәстүрлі (аграрлық) экономика. Нарықтық экономика (либералды экономика). Жоспарлы (социалистік) экономика. Аралас экономика. Табиғи және географиялық факторлардың мемлекеттердің экономикалық дамуына тигізетін әсері. Табиғи және географиялық факторларға байланысты елдердің экономикалық мамандандырылуы (Парсы шығанағы елдері, Канада, Австралия, Түркия, Бразилия және тағы басқалар). Мемлекеттердің экономикалық дамуындағы табиғи-географиялық шектеуші факторларға төтеп берудің тарихи мысалдары (Жапония, Израиль, Сингапур, Малайзия және тағы басқалар). Қазіргі кезеңде әлем елдерінің экономикалық даму деңгейі бойынша жіктелуі. Мемлекеттердің экономикалық даму деңгейі бойынша жіктелуі. Қазіргі кезеңдегі мемлекеттердің біркелкі емес экономикалық даму мәселелері (бұрынғы отарлардың экономикалық дамуы, неоколониализм, шикізатқа бағытталған экономикалар). Мемлекеттер мен аймақтардың кедейшілік пен экономикалық артта қалушылыққа төтеп берудегі халықаралық ұйымдардың рөлі;
саяси-құқықтық процестер. Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам. Құқықтық мемелекет ұғымы, принциптері мен қалыптасуының тарихи алғышарттары (мемлекеттік билікті бөлу принципі, заңның үстемдігі, құқықтар мен бостандықтардың кепілдігі). Құқықтық мемлекет принциптерінің жүзеге асырылуының тарихи тәжірибесі (Адам мен азаматтың құқықтары туралы декларациясы, АҚШ-тың тәуелсіздік туралы декларациясы, АҚШ-та құлдықты жою туралы Заң, Жалпыға бірдей адам құқықтарының декларациясы, Қазақстан Республикасының Конституциясы). Азаматтық қоғамның түсінігі мен жалпы сипаттамасы (Үкіметтік емес ұйымдар, лоббизм, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар). Мемлекеттердің саяси-құқықтық жүйесінің қазіргі заманғы даму тенденциялары. Үкіметтік емес ұйымдар және олардың азаматтық қоғамның қалыптасуы мен дамуындағы рөлі. Әлемнің қазіргі саяси жүйесі. Әлемнің саяси жүйесінің өзгеруі. Халықаралық қатынастардағы Ялта-Потсдам жүйесінің ыдырау себептері. Әлемнің биполярлы жүйесінің ерешеліктері. Әлем құрылысының постбиполярлық жүйесі. "Постбиполярлы жүйе", "көпвекторлы саясат", "бірполярлы әлем" ұғымдары. Халықаралық қатынастардың қазіргі замандағы тенденциялары. Қазіргі кезеңдегі бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау мәселесі. Халықаралық қауіпсіздіктің қазіргі кездегі қауіп-қатерлері (сепаратизм, ланкестік, фундаментализм, экстремизм, босқындар мәселесі, ірі мемлекеттердің қарсыласуы). Бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтаудағы мемлекеттердің бірлескен әрекеттері. Халықаралық және аймақтық ұйымдары: Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ), Еуропадағы Қауіпсіздік және Ынтымақтастық Ұйымы (ЕҚЫҰ), НАТО, Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы (ШЫҰ), Азиядағы Өзара Ықпалдастық және Сенім Шаралары жөніндегі Кеңес (АӨСШК), Ұжымдық Қауіпсіздік туралы Шарт Ұйымы (ҰҚШҰ) және тағы басқалар;
қоғамдық-саяси ойдың дамуы. Жаңа замандағы және қазіргі кездегі қоғамдық ойдың эволюциясы. Жаңа замандағы және қазіргі кездегі қоғамдық ойдың дамуының негізгі бағыттары (либерализм, ұлтшылдық, социал-демократия, марксизм, экзистенциализм, прагматизм, позитивизм). ХХ ғасырдағы бостандық пен әділеттілік үшін күресушілер. Бостандық пен азаматтық құқықтар үшін күрес. М. Ганди және оның бейбіт жолмен қарсыласу идеясы (сатьяграха, свараджа, свадеши). Мартин Лютер Кингтің ұлы арманы (нәсілдік кемсітушілік, сегрегация, азаматтық құқықтар үшін күрес). Н. Манделла – апартеидке қарсы күресуші (апартеид, азаматтық құқықтар). ХХ ғасырдағы – ХХI ғасырдың басындағы көрнекті саясаткер-реформаторлар. Мемлекет тархындағы тұлғаның ролі. Мұстафа Кемал Ататүрік – Түрік Республикасының негізін қалаушысы (зайырлы мемлекет, этатизм). Франклин Делано Рузвельт және оның "жаңа бағыты". Ф. Рузвельттің бейбіт және соғыс кезіндегі ішкі және сыртқы саясатының ерекшеліктері. Шарль де Голль: Франция ұлылығының қайта өрлеуі (голлизм, Бесінші республика). Дэн Сяопин – көрнекті Қитай реформаторы ("қытайлық ерекшелігі бар социализм", "бір ел – екі жүйе"). Ли Куан Ю, Махатхир Мохаммад: "үшінші әлемнен бірінші әлемге" ("экономикалық ғажайып", "азиялық серпініс", жаңа индустриалды елдер). Н.Ә.Назарбаев және модернизацияның қазақстандық моделі. "Қазақстан - 2030", "Қазақстан - 2050" даму стратегиялары, "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясы. Мемлекет тарихының өтпелі кезеңдеріндегі реформалардың маңыздылығы.
білім мен ғылымның дамуы. Білім алу жалпы адамзаттық құндылық ретінде. Жазу мен кітап бастыру – адамзаттың ұлы жетістіктері (пиктография, иероглифтер, сына жазу, руникалық жазу, кітап бастыру және тағы басқалары). Мектептегі білім беру: ежелгі кезеңнен бүгінгі күнге дейін (гимнасия, палестра, академия, спарталық мектеп, схоластика, жеті "еркін өнер", мектебтер, медреселер, жексенбілік мектептер, қолөнер мектептері және тағы басқалар). Мектептегі білім берудің заманауи модельдері. Жоғары білім беру жүйесі: тарих пен қазіргі кезең (Кордова, Прага, Оксфорд, Кембридж, Сорбонна университеттері және тағы басқалары). Ағартушылық пен ғылымды өрістетудегі алғашқы университеттердің рөлі. Жоғарғы білім берудің заманауи модельдері. Ғылыми-техникалық прогресс. Ғылыми-техникалық прогрестің тарихи кезеңдері. "Өнеркәсіп төңкерісі", "ғылыми-техникалық революция" ұғымдары. Қазіргі кездегі өркениеттің дамуындағы ғылыми-техникалық революцияның маңыздылығын бағалау. Ғылыми-техникалық прогресс және қазіргі заманның жаһандық мәселелері. Қазіргі кездегі ғылыми технологиялар. Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар. Қоғамның дамуына ақпараттық технологиялардың әсері. Қазіргі ғылымның перспективалық салалары (робототехника, космонавтика, гендік инженерия).
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
22. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.2 кодында "10" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқу мақсатының реттік саны.
1- бөлім:
10- сынып |
11- сынып |
Білім алушылар: | |
10.1.1.1 тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін "өркениет", "өркениет типі" терминдерін қолдану | 11.1.1.1 мемлекеттердің экономикалық даму ерекшеліктерін талдау үшін "экономика" және "экономикалық жүйе" ұғымдарын қолдану |
10.1.1.2 "Өркениет" түсінігін зерттеудің негізгі әдістерін түсіндіру | 11.1.1.2 экономикалық жүйелердің тарихи типтерінің белгілерін түсіндіре отырып оларды жіктеу |
10.1.2.1 өркениеттің дәстүрлі, индустриалды және постиндустриалды түрінің ерекшеліктерін анықтау | 11.1.1.3 мемлекеттердің мысалында экономиканың дәстүрлі (аграрлы) түріне тән белгілерін анықтау |
10.1.2.2 шаруашылық қызмет пен өркениеттік даму арасындағы байланысты талдау | 11.1.1.4 экономикалық жүйелердің түрлері туралы білімдерін пайдалана отырып, экономикалық дамудың ерекшелітерін түсіндіру |
10.1.3.1 ежелгі өркениеттердің ерекшеліктерін талдау | 11.1.1.5 елдердің мысалында нарықтық экономикаға тән белгілерді анықтау |
10.1.3.2 мемлекет пен қоғамның дамуы туралы ежелгі философиялық ілімдерді зерттеу | 11.1.1.6 мемлекеттердің мысалында жоспарлы (социалистік) экономикаға тән белгілерін анықтау |
10.1.3.3 локальді өркениеттердің ерекшеліктерін талдау | 11.1.1.7 экономиканың аралас түріне тән белгілерді анықтай отырып, оған көшудің себептерін зерттеу |
10.1.3.4 әлемдік діндердің даму кезеңдері мен ерекшеліктерін сипаттау | 11.1.2.1 экономиканың дамуындағы табиғи-географиялық шектеуші факторларға төтеп берудің амалдарын зерттеу |
10.1.3.5 қазіргі кездегі өркениет жағдайында әлемдік діндердің даму тенденцияларын анықтау | 11.1.2.2 қазіргі заман тарихында шектеуші табиғи-географиялық факторлар жағдайындағы мемлекеттердің сәтті экономикалық дамуының мысалдарын тұжырымдау |
10.1.3.6 қазіргі кездегі деструктивті діни ұйымдар мен ағымдардың қоғамға әсерін бағалау | 11.1.3.1 мемлекеттер мен аймақтардың әркелкі экономикалық дамуының тарихи алғышарттарын анықтау |
10.1.4.1 себеп-салдарлық байланысты анықтай отырып, әлемдік сауданың өркениет дамуындағы рөлін анықтау | 11.1.3.2 өлшемшарттар негізінде мемлекеттерді экономикалық даму деңгейі бойынша жіктеу |
10.1.4.2 әлемдік экономиканың дамуындағы халықаралық ұйымдардың рөлін анықтау | 1.1.3.3 мемлекеттердің кедейшілік мәселесін шешуге бағытталған іс-әрекетін зерттеп, оның тиімділігін анықтау |
11.1.3.4 мемлекеттер мен аймақтардың кедейшілік пен экономикалық артта қалушылыққа төтеп берудегі халықаралық ұйымдардың рөлін бағалау | |
10.1.4.3 қазіргі өркениеттің дамуындағы дипломатияның рөлін анықтау | |
10.1.4.4 ежелгі және орта ғасырлардағы жаулап алушылық жорықтардың себептерін түсіндіру | |
10.1.4.5 қазіргі өркениеттің даму контекстінде әскери қақтығыстардың ерекшеліктері мен салдарларын анықтау | |
2- бөлім:
10- cынып |
11-сынып |
Білім алушылар: | |
10.2.1.1 антропогенездің әртүрлі теорияларын жүйелеу және тұжырымдау | 11.2.1.1 мемлекеттердің саяси-құқықтық жүйесінің дамуының қазіргі тенденцияларын түсіндіру үшін "құқықтық мемелекет" ұғымын қолдану |
10.2.1.2 тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін "этнос", "этногенез", "ұлт" ұғымдарын қолдану | 11.2.1.2 мемлекеттердің мысалында құқықтық мемлекеттің қалыптасу жолдарын талдау |
10.2.1.3 әлем картасын пайдалана отырып | 11.2.1.3 қазіргі кездегі адам құқықтарының Жалпы Декларациясының маңызын негіздеу |
10.2.1.4 қазіргі кездегі ассимиляция мен саны аз этностардың жойылып кету себептерін анықтау | 11.2.1.4 мемлекеттердің саяси-құқықтық жүйесі дамуының қазіргі тенденцияларын түсіндіру үшін "азаматтық қоғам" ұғымын қолдану |
10.2.1.5 жаһандану жағдайындағы этникалық және мәдени лікті сақтаудың маңыздылығын негіздеу | 11.2.1.5 құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның құрылуының байланысын анықтау |
10.2.2.1 тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін "ұлтшылдық", "шовинизм", "нәсілдік кемсітушілік" терминдерін қолдану | 11.2.1.6 мемлекеттердегі үкіметтік емес ұйымдардың қызметін бағалау |
10.2.2.2 ұлтаралық қақтығыстардың пайда болуының себеп-салдарлық байланысын анықтау | 11.2.2.1 Ялта-Потсдам халықаралық қатынастар жүйесінің ыдырау себептерін талдау |
10.2.2.3 ұлтаралық қатынастарды реттеудегі халықаралық ұйымдардың рөлін талдау | 11.2.2.2 әлемнің биполярлы жүйесінің ерекшеліктерін сипаттау |
10.2.2.4 ұлтаралық келісімнің қазақстандық үлгісінің мысалында этностар арасындағы бейбіт әрекеттестіктің мүмкіндігін дәлелдеу | 11.2.2.3 қазіргі кездегі халықаралық қатынастарды сипаттау үшін "постбиполярлық жүйе", "көпвекторлы саясат", "бір полярлы әлем" ұғымдарын қолдану |
10.2.3.1 тарихи процестерді түсіндіру үшін "социогенез", "формациялық әдіс", "өркениеттік әдіс" ұғымдарын қолдану | 11.2.2.4 қазіргі кездегі халықаралық қатынастардың даму тенденцияларын сипаттау |
10.2.3.2 социгенездің әртүрлі теорияларын жүйелеу және тұжырымдау | 11.2.3.1 тарихи оқиғалар мен процестерді түсіндіру үшін "сепаратизм", "терроризм", "фундаментализм", "экстремизм", "миграция", "босқындар" терминдерін қолдану |
10.2.3.3 қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формаларын, оларға тән белгілерін анықтай отырып түсіндіру | 11.2.3.2 сепаратизм, экстремизм және халықаралық лаңкестіктің таралу себептері мен салдарларын анықтау |
10.2.3.4 қазіргі қоғамның әлеуметтік стратификациясын зерттеу | 11.2.3.3 бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтауға бағытталған халықаралық ұйымдардың қызметін талдау |
3- бөлім:
10- cынып |
11-сынып |
Білім алушылар: | |
10.3.1.1 тарихи оқиғалар мен процестерді түсіндіру үшін "мемлекет", "билік", "басқару институты" терминдерін қолдану | 11.3.1.1 қоғамдық ойдың дамуын түсіндіру үшін "либерализм", "ұлтшылдық", "социал -демократия", "марксизм", "экзистенциализм", "прагматизм", "позитивизм" түсініктерін қолдану |
10.3.1.2 деректерді талдау негізінде саяси режимдер түрлерінің мықты және әлсіз жақтарын анықтай отырып, салыстыру | 11.3.1.2 қоғамдық-саяси ойдың дамуы үшін Ағартушылық дәуір идеяларының маңыздылығын бағалау |
10.3.2.1 деректерді қолдана отырып грек-парсы соғыстарының мысалында ерте империялардың пайда болу процесін түсіндіру | 11.3.1.3 XIX-XX ғасырлардағы қоғамдық құрылыс туралы философиялық ойдың даму ерекшеліктерін зерттеу |
10.3.2.2 эллинизмді таратудағы А.Македонскийдің жорықтарының рөлін бағалау | 11.3.2.1 Үндістанның қоғамдық-саяси даму идеологиясы ретінде "гандизм" ұғымын түсіндіру |
10.3.2.3 халықтардың ұлы қоныс аударуының жағымды және жағымсыз салдарларын анықтау | 11.3.2.2 Үндістанның ұлттық тәуелсіздікке жетудегі бейбіт жолмен қарсыласу идеяларының маңыздылығын анықтау |
10.3.2.4 тарихи деректердің негізінде антикалық дәуірден орта ғасырларға өтудің заңдылығын тұжырымдау | 11.3.2.3 АҚШ-тағы тарихи оқиғаларды түсіндіру үшін "нәсілдік кемсітушілік", "сегрегация" ұғымдарын қолдану |
10.3.2.5 дәйекті қорытындылар жасау арқылы араб шапқыншылықтары мен крест жорықтарының себептерін анықтау | 11.3.2.4 азаматтық құқықтар үшін күресте тұлғаның белсенді азаматтық позициясының маңыздылығын бағалау |
10.3.2.6 моңғол шапқыншылығының Еуразиядағы ұлттық мемлекеттердің қалыптасу процесіне әсерін талдау | 11.3.2.5 Оңтүстік Африка Республикасындағы тарихи оқиғаларды түсіндіру үшін "апартеид" ұғымын қолдану |
10.3.2.7 әлемдегі өзгерістерді зерттей отырып моңғол шапқыншылығының салдарларын бағалау | 11.3.3.1 мемлекет тарихының өтпелі кезеңдеріндегі реформалардың маңыздылығын бағалау |
10.3.2.8 Наполеон соғыстары мен Еуропа мемлекеттеріндегі капиталистік дамудың ілгерілеуі арасындағы себеп-салдарлық байланысты орнату | 11.3.3.2 тарихи оқиғаларды түсіндіру үшін "этатизм", "зайырлы мемлекет" ұғымдарын қолдану |
10.3.2.9 Наполеон Кодексінің Еуропадағы либералды қоғамдық идеялардың таралуындағы маңыздылығын бағалау | 11.3.3.3 мемлекет тарихындағы тұлғаның рөлі туралы қорытындылар жасау |
10.3.2.10 тарихи құжаттарды талдау негізінде Бірінші және Екінші дүниежүзілік соғыстардың себептері мен салдарларын түсіндіру |
11.3.3.4 бейбіт және соғыс кезеңіндегі |
10.3.2.11 Версаль-Вашингтон және Ялта-Потсдам жүйелерінің тиімділігін және олардың қазіргі заманға әсерін бағалау | 11.3.3.5 Франциядағы әлеуметтік-саяси процестерді түсіндіру үшін "голлизм" ұғымын қолдану |
10.3.3.1 аграрлы қоғамнан индустриалды қоғамға өту заңдылықтарын тұжырымдау | 11.3.3.6 Ш. Голль қызметінің мысалында мықты президенттік билік институтының маңыздылығын дәлелдеу |
10.3.3.2 буржуазиялық революциялардың нәтижесіндегі әлеуметтік құрылымдағы өзгерістерді түсіндіру | 11.3.3.7 әлеуметтік-экономикалық процестерді түсіндіру үшін "қытайлық ерекшелігі бар социализм" ұғымын қолдану |
10.3.3.3 социалисттік революцияның мәнін түсіну үшін әлеуметтік теңдік идеясының даму кезеңдерін зерттеу | 11.3.3.8 Қытай Халық Республикасы мысалында жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға көшудің себептерін талдау |
10.3.3.4 капитализмнен социализмге өтудің әлеуметтік-экономикалық және саяси алғышарттарын анықтау | 11.3.3.9 тарихи оқиғаларды талдау негізінде Оңтүстік-Шығыс Азиядағы "экономикалық ғажайып" факторларын тұжырымдау |
10.3.3.5 социалистік революциялардың нәтижесінде қоғамның әлеуметтік құрылымындағы өзгерістерін түсіндіру | 11.3.3.10 Сингапур және Малайзия мысалында мемлекет модернизациясының ерекшеліктерін салыстыру |
10.3.3.6 Шығыс Еуропадағы "барқыт" революцияларының мазмұны мен нәтижелерін талдау | 11.3.3.11 қазақстандық модернизация үлгісін құрастыру және жүзеге асырудағы Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің рөлін бағалау |
10.3.3.7 "араб көктемі" және "түрлі-түсті революциялардың" ішкі және сыртқы факторларын анықтау | 11.3.3.12 "Қазақстан - 2030", "Қазақстан - 2050" стратегияларының мысалында мемлекет дамуының ұзақ мерзімді жоспарының тиімділігін дәлелдеу |
11.3.3.13 Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентінің "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясын ұсынудың өзектілігін негіздеу | |
4-бөлім:
10- cынып |
11-сынып |
Білім алушылар: | |
10.4.1.1 ЮНЕСКО қызметін мысалға ала отырып тарихи-мәдени мұраны сақтап қалу жолдарын түсіндіру | 11.4.1.1 тарихи даму контекстіндегі әлем халықтарының жазу түрлерін жіктеу |
10.4.1.2 ЮНЕСКО-ның Әлемдік мұра нысандар тізімі ескерткіштерінің мысалында тарихи-мәдени мұраның маңыздылығын анықтау | 11.4.1.2 адамзат өркениетінің дамуындағы жазу мен кітап бастыру ісінің маңыздылығын анықтау |
10.4.1.3 әлемнің ең ірі мұражайларын зерттеп, ерекшеліктерін анықтау | 11.4.1.3 адамзат тарихы контекстінде мектептегі білім берудің дамуындағы өзгерістер мен сабақтастықтарды сипаттау |
10.4.1.4 әлем халықтарының тарихи-мәдени мұрасын зерттеу және сақтап қалудағы мұражайлардың рөлін түсіндіру | 11.4.1.4 мемлекеттердің әлеуметтік-экономикалық дамуындағы білім берудің рөлін талдау |
10.4.2.1 қоғамдағы өзгерістерді түсіну үшін "абстракционизм", "модернизм", "постмодер- низм", "авангардизм", "футуризм", "кубизм", "сюрреализм", "экспрессионизм", "гиперреа- лизм", "хайтек" терминдерін қолдану | 11.4.1.5 мектептегі білім берудің заманауи үлгілерін, оның ерекшеліктері мен артықшылықтарын анықтай отырып салыстыру |
10.4.2.2 өнердің стильдері мен бағыттарының дамуына қоғамдық процестердің әсерін анықтау | 11.4.1.6 жоғары оқу орындарының пайда болу тарихын, олардың ортақ даму тенденцияларын анықтай отырып зерттеу |
10.4.2.3 әлем мәдениетінің көрнекті өкілдерінің шығармашылық туындыларын талдап, олардың ерекшеліктерін анықтау | 11.4.1.7 ағартушылық пен ғылымды өрістетудегі алғашқы университеттердің рөлін талдау |
10.4.2.4 өзгерістер пен сабақтастықтарды анықтай отырып, қазіргі кездегі өнердің даму тенденцияларын анықтау | 11.4.1.8 заманауи жоғарғы білім беру үлгілерін салыстырып, артықшылықтары мен ерекшеліктерін анықтау |
10.4.2.5 бұқаралық мәдениеттің ерекшеліктерін түсіндіріп, оның қазіргі қоғамға әсерін талдау | 11.4.2.1 мемлекеттердің әлеуметтік-экономикалық дамуын талдау үшін "өнеркәсіп революциясы", "ғылыми-техникалық революция" ұғымдарын қолдану |
10.4.3.1 қоғамның тарихи даму контекстіндегі рухани-адамгершілік құндылықтардың өзгеру мысалдарын зерттеу | 11.4.2.2 қазіргі кездегі өркениеттің дамуындағы ғылыми-техникалық революцияның маңыздылығын бағалау |
10.4.3.2 қоғамның моральдық құндылықтарын қайта бағалауға септігін тигізген XX ғасырдың тарихи оқиғаларының ерекшеліктерін анықтау | 11.4.2.3 әлеуметтік-экономикалық процестердің ерекшеліктерін түсіндіру үшін "ғылыми-техникалық прогресс" ұғымын қолдану |
10.4.3.3 қоғамның тұрақты дамуы үшін қазіргі әлемнің жалпыадамзаттық адамгершілік құндылықтарының маңызын түсіндіру | 11.4.2.4 қазіргі заманның жаһандық мәселелерінің туындауына ғылыми-техникалық прогресстің әсерін зерттеу |
10.4.3.4 жаһанданудың ұлттық-мәдени дамуға әсерін талдау | 11.4.3.1 қоғамның дамуына ақпараттық технологиялардың әсерін зерттеу |
11.4.3.2 адамзат өркениетінің дамуы үшін ақпараттық технологиялар саласындағы жетістіктердің ықтимал салдарын болжау | |
11.4.3.3 ғылымның заманауи тенденцияларының дамуын түсіндіру үшін "гендік инженерия", "нанотехнология", "энергияның балама көздері" ұғымдарын қолдану | |
11.4.3.4 жаңа ғылыми бағытттар жетістіктерінің әлеуметтік-экономикалық дамуға әсерін талдау | |
11.4.3.5 қазіргі заманның жаһандық мәселелерін шешу үшін ғылым мен техниканың заманауи түрлерінің дамуынның маңызын түсіндіру | |
23. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
24. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары
1) 10-сынып:
Бөлім | Бөлімше | Тақырып | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өркениет: даму ерекшеліктері | Өркениет түсінігі және оның түрлері | "Өркениет" түсінігі |
10.1.1.1 тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін "өркениет", "өркениет типі" терминдерін қолдану; |
Өркениеттің: дәстүрлі, |
10.1.2.1 өркениеттің дәстүрлі, индустриалды және постиндустриалды түрінің ерекшеліктерін анықтау; | ||
Әлем өркениеттері | Ежелгі әлем өркениеті |
10.1.2.2 шаруашылық қызмет пен өркениеттік даму арасындағы байланысты талдау; | |
Африка, Америка, Австралия және Океанияның дәстүрлі өркениеттері |
10.1.2.2 шаруашылық қызмет пен өркениеттік даму арасындағы байланысты талдау; | ||
Әлемдік діндер және өркениеттердің дамуы |
10.1.3.4 әлемдік діндердің даму кезеңдері мен ерекшеліктерін сипаттау; | ||
Өркениеттер | Өркениеттер әрекеттестігінің сауда- экономикалық аясы |
10.1.4.1 себеп-салдарлық байланыс ты анықтай отырып, әлемдік сауданың өркениет дамуындағы рөлін анықтау; | |
Өркениеттер әрекеттестігінің дипломатиялық аясы | 10.1.4.3 қазіргі өркениеттің дамуындағы дипломатияның рөлін анықтау | ||
Өркениеттер әрекеттестігінің әскери-саяси аясы |
10.1.4.4 ежелгі және орта ғасырлардағы жаулап алушылық жорықтардың себептерін түсіндіру; | ||
2-тоқсан | |||
Этника | Антропогенез және этногенез | Адамның шығу тегі теориялары | 10.2.1.1 антропогенездің теорияларын жүйелеу және тұжырымдау |
Этностардың пайда болуы және дамуы |
10.2.1.2 тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін "этнос", "этногенез", "ұлт" ұғымдарын қолдану; | ||
Әлем тарихындағы этносаралық қатынастар | Этносаралық қатынастар: проблемалары және қарама-қайшылықтары |
10.2.2.1 тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін "ұлтшылдық", "шовинизм", "нәсілдік кемсітушілік" терминдерін қолдану; | |
Этносаралық қатынастар: бейбіт өзара әрекеттестік тәсілдері |
10.2.2.3 ұлтаралық қатынастарды реттеудегі халықаралық ұйымдардың рөлін талдау; | ||
Қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формалары | Социогенез туралы теориялардың алуан түрлілігі |
10.2.3.1 тарихи процестерді түсіндіру үшін "социогенез", "формациялық әдіс", "өркениеттік әдіс" ұғымдарын қолдану; | |
Қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формалары |
10.2.3.3 қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формаларын, оларға тән белгілерін анықтай отырып түсіндіру; | ||
3 - тоқсан | |||
Мемлекет, соғыс және револю | Мемлекеттің тарихи типтері, формалары және саяси режимдер | Мемлекет түсінігі және саяси режимдердің түрлері | 10.3.1.1 тарихи оқиғалар мен процестерді түсіндіру үшін "мемлекет", "билік", "басқару институты" терминдерін қолдану |
10.3.1.2 деректерді талдау негізінде саяси режимдер түрлерінің мықты және әлсіз жақтарын анықтай отырып, салыстыру | |||
Әлем тарихының барысына әсер еткен әскери -саяси оқиғалар | Антикалық кезеңдегі әлемдік империялардың қалыптасуы |
10.3.2.1 деректерді қолдана отырып грек-парсы соғыстарының мысалында ерте империялардың пайда болу процесін түсіндіру; | |
Ғұндардың жаулап алушылық жорықтары ежелгі заманнан ортағасырларға өтудің бір факторы ретінде |
10.3.2.3 халықтардың ұлы қоныс аударуының жағымды және жағымсыз салдарларын анықтау; | ||
Араб шапқыншылықтары мен Крест жорықтары | 10.3.2.5 дәйекті қорытындылар жасай отырып, араб шапқыншылықтары мен мен крест жорықтарының себептерін анықтау | ||
Еуразия картасының өзгеруіне |
10.3.2.6 моңғол шапқыншылығы ның Еуразиядағы ұлттық мемлекеттердің қалыптасу процесіне әсерін талдау; | ||
Еуропаның өзгеруіне Наполеон жорықтарының әсері |
10.3.2.8 Наполеон соғыстары мен Еуропа мемлекеттеріндегі капиталистік дамудың ілгерілеуі арасындағы себеп-салдарлық байланысты орнату; | ||
ХХ ғасырдағы дүниежүзілік соғыстардың халықаралық қатынастар жүйесіне әсері |
10.3.2.10 тарихи құжаттарды талдау негізінде Бірінші және Екінші дүниежүзілік соғыстардың себептері мен салдарларын түсіндіру; | ||
Революциялар қоғам өзгеруінің бір факторы ретінде | Буржуазиялық революциялар – индустриалды қоғамның құрылуының катализаторы |
10.3.3.1 аграрлы қоғамнан индустриалды қоғамға өту заңдылықтарын тұжырымдау; | |
Социалистік революция әлеуметтік теңдік идеяларын жүзеге асырудың радикалды әдісі ретінде |
10.3.3.3 социалисттік революцияның мәнін түсіну үшін әлеуметтік теңдік идеясының даму кезеңдерін зерттеу; | ||
Қазіргі кездегі революциялар: себептері мен салдары |
10.3.3.6 Шығыс Еуропадағы "барқыт" революцияларының мазмұны мен нәтижелерін талдау; | ||
4 - тоқсан | |||
Мәдениет тің дамуы | Адамзаттың мәдени мұрасын сақтап қалу жолдары | Адамзаттың тарихи-мәдени мұрасын сақтап қалудағы ЮНЕСКО-ның қызметі |
10.4.1.1 ЮНЕСКО қызметін мысалға ала отырып тарихи-мәдени мұраны сақтау жолдарын түсіндіру; |
Әлемнің ең ірі мұражайлары: адамзаттың тарихи зердесінің қазынасы |
10.4.1.3 әлемнің ең ірі мұражайларын зерттеп, ерекшелік- терін анықтау; | ||
Өнер – қоғам дамуының бейнесі | Тарихи процестер контекстіндегі өнердің бағыттары мен стильдері |
10.4.2.1 қоғамдағы өзгерістерді түсіну үшін "абстракцианизм", "модернизм", "постмодернизм", "авангардизм", "футуризм", "кубизм", "сюрреализм", "экспрессионизм", "гиперреализм", "хайтек" терминдерін қолдану; | |
Зманауи өнердің даму тенденциялары |
10.4.2.4 өзгерістер пен сабақтастықтарды анықтай отырып, қазіргі кездегі өнердің даму тенденцияларын анықтау; | ||
Қазіргі қоғамның рухани-адамгер | Тарихи оқиғалар контекстіндегі құндылықтардың өзгеруі |
10.4.3.1 қоғамның тарихи даму контекстіндегі рухани-адамгершілік құндылықтардың өзгеруінің мысалдарын зерттеу; | |
Жаһандану жағдайындағы рухани-адамгершілік құндылықтардың өзгеру мәселесі |
10.4.3.3 қоғамның тұрақты дамуы үшін қазіргі әлемнің жалпыадамзаттық адамгершілік құндылықтардың маңызын түсіндіру; | ||
2) 11-сынып:
Бөлім | Бөлімше | Тақырып |
Оқу мақсаттары. |
1-тоқсан | |||
Өркениет: даму ерекшеліктері | Экономикалық жүйелердің тарихи типтері: өзгеріс пен сабақтастық | Экономика және экономикалық жүйелердің типтері |
11.1.1.1 мемлекеттердің экономикалық даму ерекшеліктерін талдау үшін "экономика" және "экономикалық жүйе" ұғымдарын қолдану; |
Дәстүрлі (аграрлық) экономика | 11.1.1.3 мемлекеттердің мысалында экономиканың дәстүрлі (аграрлы) түріне тән белгілерін анықтау | ||
Нарықтық экономика |
11.1.1.4 экономикалық жүйелердің түрлері туралы білімдерін пайдалана отырып, экономикалық дамудың ерекшелітерін түсіндіру; | ||
Жоспарлы (социалистік) экономика |
11.1.1.4 экономикалық жүйелердің түрлері туралы білімдерін пайдалана отырып, экономикалық дамудың ерекшеліктерін түсіндіру; | ||
Экономиканың аралас түрі | 11.1.1.7 экономиканың аралас түріне тән белгілерді анықтай отырып, оған көшудің себептерін зерттеу | ||
Мемлекеттің экономикалық дамуына табиғи-географиялық фактордың әсері | Мемлекеттердің экономикалық дамуындағы табиғи-географиялық шектеуші факторларға төтеп берудің тарихи мысалдары |
11.1.2.1 экономиканың дамуындағы табиғи-географиялық шектеуші факторларға төтеп берудің амалдарын зерттеу; | |
Қазіргі кезеңде әлем елдерінің экономикалық даму деңгейі бойынша жіктелуі | Мемлекеттердің экономикалық даму деңгейі бойынша жіктелуі |
11.1.3.1 мемлекеттер мен аймақтардың әркелкі экономикалық дамуының тарихи алғышарттарын анықтау; | |
Жекелеген мемлекеттер мен аймақтардың кедейшілікке және экономикалық артта қалушылыққа төтеп беру жолдары |
1.1.3.3 мемлекеттердің кедейшілік мәселесін шешуге бағытталған іс-әрекетін зерттеп, оның тиімділігін анықтау; | ||
2-тоқсан | |||
Саяси-құқықтық процестер | Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам | Құқықтық мемлекет түсінігі | 11.2.1.1 мемлекеттердің саяси-құқықтық жүйесінің дамуының қазіргі тенденцияларын түсіндіру үшін "құқықтық мемлекет" ұғымын қолдану |
Құқықтық мемлекет принциптерінің жүзеге асырылуының тарихи тәжірибесі |
11.2.1.2 мемлекеттердің мысалында құқықтық мемлекеттің қалыптасу жолдарын талдау; | ||
Азаматтық қоғам түсінігі және жалпы сипаттамасы |
11.2.1.4 мемлекеттердің саяси-құқықтық жүйесінің дамуының қазіргі тенденцияларын түсіндіру үшін "азаматтық қоғам" ұғымын қолдану; | ||
Азаматтық қоғамдағы үкіметтік емес ұйымдар | 11.2.1.6 мемлекеттердегі үкіметтік емес ұйымдардың қызметін бағалау | ||
Әлемнің қазіргі саяси жүйесі | Әлемнің саяси жүйесінің өзгеруі |
11.2.2.1 Ялта-Потсдам халықаралық қатынастар жүйесінің ыдырау себептерін талдау; | |
Әлем құрылысының постбиполярлық жүйесі |
11.2.2.3 қазіргі кездегі халықаралық қатынастарды сипаттау үшін "постбиполярлық жүйе", "көпвекторлы саясат", "бір полярлы әлем" ұғымдарын қолдану; | ||
Қазіргі кездегі бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау мәселесі | Халықаралық қауіпсіздікке төнген қазіргі кездегі қауіп-қатерлер |
11.2.3.1 тарихи оқиғалар мен процестерді түсіндіру үшін "сепаратизм", "терроризм", "фундаментализм", "экстремизм", "миграция", "босқын" терминдерін қолдану; | |
Бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтауда мемлекеттердің бірлескен әрекеттері |
11.2.2.4 тарихи оқиғалар, процестер мен құбылыстарды талдау негізінде қазіргі кездегі халықаралық қатынастардың даму тенденцияларын сипаттау; | ||
3 - тоқсан | |||
Қоғамдық-саяси ойдың дамуы | Жаңа заман және қазіргі кездегі қоғамдық ойдың эволюциясы | Жаңа заман және қазіргі кездегі қоғамдық ойдың дамуының негізгі бағыттары |
11.3.1.1 қоғамдық ойдың дамуын түсіндіру үшін "либерализм", "ұлтшылдық", "социал-демократия", "марксизм", "экзистенциализм", прагматизм", "позитивизм" түсініктерін қолдану; |
ХХ ғасырдағы бостандық пен әділеттілік үшін күресушілер | М. Ганди және оның бейбіт жолмен қарсыласу идеясы |
11.3.2.1 Үндістанның қоғамдық-саяси даму идеологиясы ретінде "гандизм" ұғымын түсіндіру; | |
Мартин Лютер Кингтің ұлы арманы |
11.3.2.3 АҚШ-тағы тарихи оқиғаларды түсіндіру үшін "нәсілдік кемсітушілік", "сегрегация" ұғымдарын қолдану; | ||
Н. Манделла –апартеидке қарсы күресуші |
11.3.2.4 азаматтық құқықтар үшін күресте тұлғаның белсенді азамат- тық позициясының маңыздылығын бағалау; | ||
ХХ ғасырдағы – ХХI ғасырдың. басындағы көрнекті саясаткер-реформатор | Мұстафа Кемал Ататүрік –Түрік Республикасының негізін қалаушы |
11.3.3.1 мемлекет тарихының өтпелі кезеңдеріндегі реформалардың маңыздылығын бағалау; | |
Франклин Делано Рузвельт және оның "жаңа бағыты" |
11.3.3.3 мемлекет тарихындағы тұлғаның рөлі жайлы қорытындылар жасау; | ||
Шарль де Голль: Франция ұлылығының қайта жаңғыруы |
11.3.3.5 Франциядағы әлеуметтік-саяси процестерді түсіндіру үшін "голлизм" ұғымын қолдану; | ||
Дэн Сяопин – көрнекті қытай реформаторы |
11.3.3.7 әлеуметтік-экономикалық процестерді түсіндіру үшін "қытайлық ерекшелігі бар социализм" ұғымын қолдану; | ||
Ли Куан Ю и Махатхир Мохаммад: "үшінші әлемнен бірінші әлемге" |
11.3.3.9 тарихи оқиғаларды талдау негізінде Оңтүстік-Шығыс Азиядағы "экономикалық ғажайып" факторларын тұжырымдау; | ||
Н. Назарбаев және модернизацияның қазақстандық моделі |
11.3.3.11 қазақстандық модернизация үлгісін құрастыру және жүзеге асырудағы Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентінің рөлін бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Білім мен ғылымның дамуы | Білім алу бүкіл адамзаттық құндылық ретінде | Жазу мен кітап бастыру – адамзаттың ұлы жетістіктері |
11.4.1.1 тарихи даму контекстіндегі әлем халықтарының жазу түрлерін жіктеу; |
Мектептегі білім беру: ежелгі заманнан бүгінгі күнге дейін |
11.4.1.3 адамзат тарихы контекстінде мектептегі білім берудің дамуындағы өзгерістер мен сабақтастықтарды сипаттау; | ||
Жоғары білім беру жүйесі: өткені мен бүгіні |
11.4.1.6 жоғары оқу орындарының пайда болу тарихын, олардың ортақ даму тенденцияларын анықтай отырып зерттеу; | ||
Ғылыми-техникалық прогресс | Ғылыми-техникалық прогресстің тарихи кезеңдері |
11.4.2.1 мемлекетердің әлеуметтік-экономикалық дамуын талдау үшін "өнеркәсіп революциясы", "ғылыми-техникалық революция" ұғымдарын қолдану; | |
Ғылыми-техникалық прогресс және қазіргі заманның жаһандық проблемалары |
11.4.2.3 әлеуметтік-экономикалық процестердің ерекшеліктерін түсіндіру үшін "ғылыми-техникалық прогресс" ұғымын қолдану; | ||
Қазіргі заманғы ғылыми технологиялар | Қазіргі кездегі ақпараттық технологиялар |
11.4.3.1 қоғамның дамуына ақпараттық технологиялардың әсерін зерттеу; | |
Қазіргі ғылымның перспективті салалары |
11.4.3.3 ғылымның заманауи тенденция ларының дамуын түсіндіру үшін "гендік инженерия", "нанотехнология", "энергияның балама көздері" ұғымдарын қолдану; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 120-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 120-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Дүниежүзі тарихы" пәнін оқыту өткен тарихты ұғыну және қазіргі әлемде өз орнын, азаматтық ұстанымын және оқиғалар мен құбылыстарға деген қарым-қатынасын анықтап, олардың мәні мен бағытын түсіну арқылы тұлғаның тарихи санасын қалыптастыруға бағытталған. Тарихты зерделеу патриотизмге тәрбиелеу, білім алушылардың бойында азаматтық-құқықтық сананың қалыптасуына, жалпы мәдениеттік даму, ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтар арқылы әлеуметтенуге септігін тигізеді.
3. Дүниежүзі тарихы пәнін оқу оқушылардың әртүрлі тарихи кезеңдегі әлем тарихының этникалық, саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени дамуының негізгі сұрақтары бойынша түсінік қалыптастыруды көздейді.
4. Оқу пәнінің мақсаты – дүниежүзі тарихының негізгі оқиғалары мен процестерін оқу негізінде тарихи санасы қалыптасқан, азаматтық-патриоттық қасиеттерге ие, ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтарды құрметтейтін, тарихи білім мен дағдыларын оқу процесінде және әлеуметтік жағдайда белсенді әрі шығармашылықпен қолдана алатын тұлға қалыптастыру.
5. Оқу пәнінің міндеттері:
1) тарихи кезеңдегі қоғамдағы негізгі этникалық, әлеуметтік, экономикалық, саяси, мәдени мәселелер туралы білімдерді қалыптастыру;
2) тарихи кезеңдер бойы адамзат қалыптастырған патриотизмді, толеранттылықты, гуманистік ғұрыптар мен демократиялық құндылықтарды құрметтеуге тәрбиелеу;
3) әлемдік-тарихи процесс туралы толық біртұтас білім қалыптастыру;
4) оқиғалар мен құбылыстарды тарихи себептілігі, салыстырмалылығы мен көзқарастар, тарихи оқиғалар және тұлғаларға баға беруде сыни тұрғыдан зерттеу барысында, өткен және қазіргі таңдағы пікірталастық мәселелерге білім алушы тарапынан өзіндік көзқарас білдіруді дамыту;
5) тарихи деректердің типтерімен жұмыс жасау, іздеу және тарихи материалды жіктеу дағдыларын дамыту;
6) деректерді қолдана отырып жобалық, зерттеу әрекетін және тарихи реконструкция дағдыларын дамыту;
7) қазіргі кездегі саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени мәселелерді ұғыну үшін тарихи білімдері мен дағдыларын қолдана білу қабілетін дамыту;
8) коммукативтік дағдыларды дамыту: өз ойын ауызша және жазбаша түрде анық жеткізе білу, топта жұмыс жасау, деректерден алынған ақпараттарды пайдалану.
2-тарау. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің мазмұны
6. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша білім мазмұны бөлімдер арқылы қамтылған. Аталған бөлімдер сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
8. Оқу пәнінің білім мазмұны төрт бөлімді қамтиды:
10-сынып:
1) өркениет: даму ерекшеліктері;
2) этникалық және әлеуметтік процестер;
3) мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан;
4) мәдениеттің дамуы.
11-сынып:
1) өркениет: даму ерекшеліктері;
2) саяси-құқықтық процестер;
3) қоғамдық-саяси ойдың дамуы;
4) білім мен ғылымның дамуы.
9. "Өркениет: даму ерекшеліктері" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) өркениет: зерттеудің теориялары мен әдістері;
2) өркениеттердің жіктелуі;
3) әлем өркениеттерінің тарихы;
4) өркениеттердің өзара әрекеттесуі.
10. "Этникалық және әлеуметтік процестер" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) антропогенез және этногенез;
2) әлем тарихындағы этносаралық қатынастар;
3) қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формалары.
11. "Мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мемлекеттің тарихи типтері, формалары және саяси режимдер;
2) әлем тарихының барысына әсер еткен әскери-саяси оқиғалар;
3) революциялар қоғам өзгеруінің бір факторы ретінде.
12. "Мәдениеттің дамуы." бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) адамзаттың мәдени мұрасын сақтап қалу жолдары;
2) өнер – қоғам дамуының бейнесі;
3) қазіргі қоғамның рухани-адамгершілік құндылықтары.
13. "Өркениет: даму ерекшеліктері" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) экономикалық жүйелердің тарихи типтері: өзгеріс пен сабақтастық;
2) мемлекеттердің экономикалық дамуына табиғи-географиялық фактордың әсері;
3) қазіргі кезеңде әлем елдерінің экономикалық даму деңгейі бойынша жіктелуі.
14. "Саяси-құқықтық процестер" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам;
2) әлемнің қазіргі саяси жүйесі;
3) қазіргі кездегі бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау мәселесі.
15. "Қоғамдық-саяси ойдың дамуы" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жаңа заман және қазіргі кездегі қоғамдық ойдың эволюциясы;
2) ХХ ғасырдағы бостандық пен әділеттілік үшін күресушілер;
3) ХХ ғасырдағы- ХХI ғасырдың басындағы көрнекті саясаткер-реформаторлар.
16. "Білім мен ғылымның дамуы" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) білім алу бүкіл адамзаттық құндылық ретінде;
2) ғылыми-техникалық прогресс;
3) қазіргі заманғы ғылыми технологиялар.
17. Оқыту мақсаттары әр тарау ішінде мұғалім мен білім алушыға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсетеді.
18. "Дүниежүзі тарихы" пәні бойынша оқыту мақсаттары мен тәсілдерін тиімді жүзеге асыру төмендегі тарихи концептілерге (түсініктерге) негізделеді:
1) дәлел;
2) өзгеріс пен сабақтастық;
3) себеп пен салдар;
4) ұқсастық пен айырмашылық;
5) маңыздылық;
6) интерпретация.
19. Тарихи концептілер негізінде оқытудың қүтілетін нәтижелері:
1) "Дәлел" бойынша білім алушылар: қарастырылып отырған дәлелге қатысты: аудитория, мақсаттар, көзқарастар, формат, аргумент, шектеулер және контекст сынды тарихи айғақтың ерекшеліктерін талдайды, тарихи айғақтарды талдау және бағалау негізінде дәйекті қорытынды жасайды, өткен заман туралы объективті түсінік қалыптастыру мақсатында түпнұсқалық және қосалқы деректерден , қарама-қайшы айғақтарды талдайды;
2) "Өзгеріс пен сабақтастық" бойынша білім алушылар: сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды уақыт пен кеңістікте талдайды және бағалайды, сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды ұзақ уақыт бойы ауқымды тарихи процестер мен тақырыптарға дейін біріктіреді, тарихи оқиғалар мен процестердің белгілі бір уақыт межесінде жүйеленуі мен ұйымдасуының негізін (критерийлер) түсіндіреді;
3) "Себеп және салдар" бойынша білім алушылар: бір немесе бірнеше себептердің және/немесе ықпалдардың өзара әрекеттесуін талдайды және бағалайды, ұқсастықтарды, себеп-салдарды, өзара байланысты көрсете отырып тарихи себептілікті түсінеді, тарихи құбылыс, оқиға немесе процесті басқа ұқсас тарихи құбылыстармен уақыт пен кеңістікте байланыстырудың әдістерін түсіндіреді және бағалайды;
4) "Ұқсастық пен айырмашылық" бойынша білім алушылар: белгілі бір жерде, белгіленген бір уақыт кезеңінде және/немесе қоғамдарда, немесе бір қоғамның ішіндегі өзара байланысқан тарихи оқиғаларды салыстырады;
5) "Маңыздылық" бойынша білім алушылар: қоғамның дамуы үшін тарихи оқиғаның, құбылыстың, процестің маңыздылығын анықтайды;
6) "Интерпретация" бойынша білім алушылар: белгілі бір тарихи оқиғаға, құбылысқа, процеске қатысты көзқарастарды түсіндіреді және бағалайды.
20. 10-сыныпқа арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) өркениет: даму ерекшеліктері. Өркениет: зерттеудің теориялары мен тәсілдері. "Өркениет" түсінігі. "Өркениет" түсінігін зерттеудегі негізгі тәсілдер. Өркениеттердің жіктелуі. Өркениеттің дәстүрлі (аграрлы) түрі: отырықшы-егіншілік, көшпелі. Өркениет дамуының индустриалдық және постиндустриалдық кезеңдері. Қазіргі заманғы өркениеттің дамуына ақпараттық технологиялардың ықпалы. Әлем өркениеттерінің тарихы. Ежелгі әлем өркениеттері (Ежелгі Египет, Ежелгі Месопотамия, Ежелгі Қытай, Ежелгі Үндістан, Ежелгі Греция, Ежелгі Рим). Ежелгі діни наным-сенімдер (синтоизм, индуизм, иудаизм, зороастризм, манихейлік, даосизм). Ежелгі философиялық ілімдер (Платон, Сократ, Аристотель, Конфуций, Лао Цзы). Африка (бушмендер, нубийлер, Гана, Мали, Сунгай), Америка (майя, инктер, ацтектер) және Австралия мен Океанияның (полинезиялық, Таити аралының тайпалары, гавайлықтар) дәстүрлі өркениеттері. Әлемдік діндер және өркениеттің дамуы (буддизм, христиандық, ислам). Қазіргі заманғы әлемдік діндердің даму тенденциялары. Қазіргі заманғы деструктивті діни ұйымдар мен ағымдар. Өркениеттердің өзара әрекеттесуі. Өркениеттердің сауда-экономика саласындағы өзара әрекеттесулері (Ұлы жібек жолы, халықаралық ұйымдар: Дүниежүзілік сауда ұйымы (ДСҰ), Халықаралық валюта қоры (ХВҚ), Мұнай экспорттаушы елдер ұйымы(МЭЕҰ), Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы (ШЫҰ), Еуразиялық Экономикалық Одақ (ЕАЭО) және тағы басқалар. Өркениеттердің дипломатиялық саладағы өзара әрекеттесулері. Дипломатия өркениеттердің өзара жақындасу факторы ретінде. Өркениеттердің өзара әрекеттесуінің әскери-саяси аспектісі (жаулаушылық соғыстар, отарлық экспансия, әскери-саяси одақтар, дүниежүзілік соғыстар, қырғи-қабақ соғыс, жергілікті қақтығыстар, этносаралық қақтығыстар). Мәдениеттер диалогі (мәдениеттердің өзара әрекеттесуі мен өзара ықпалдары). Зерттеу жұмысы: Әлемдік тарих контекстіндегі өркениеттердің өзара әрекеттесу және өзара ықпалдасу тәсілдері.
2) этникалық және әлеуметтік процестер. Антропогенез және этногенез. Адамның пайда болуы туралы теориялар (діни, ғарыштық, эволюциялық). "Этнос", "этногенез", "ұлт" ұғымдары. Этностардың пайда болуына байланысты теориялар. Әлемнің этникалық картасы: өткен заман және қазіргі уақытта (ұлттық мемлекеттердің қалыптасуы мен ыдырауы, "ұлттық сана", этностардың ассимиляциясы, шағын этностардың проблемалары). Әлем тарихындағы этносаралық қатынастар. Ұлтаралық қатынастар: мәселелер және қарама-қайшылықтар. Ұлтаралық қақтығыстардың себептері мен салдарлары (ұлтшылдық, шовинизм, нәсілдік кемсітушілік, нацизм). Этностардың бейбіт өзара әрекеттесуінің тәсілдері (халықаралық интеграция, Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ), Еуропа Одағы (ЕО), Түркі мәдениетін және өнерін дамыту халықаралық ұйымы(ТҮРКСОЙ), Еуразиялық Экономикалық Одақ (ЕАЭО), Ислам Ынтымақтастық Ұйымы (ИЫҰ), Қазақстан халқы Ассамблеясы және тағы басқалар). Қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формалары. Социогез туралы теориялардың әртүрлілігі (формациялық тәсіл, өркениеттік тәсіл және тағы басқалар). Қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формалары (қоғам ұйымдасуының қандық-туыстық, көршілік-аумақтық, макроэтникалық қағидалары). Қазіргі қоғамның әлеуметтік стратификациясы. Зерттеу жұмысы: Әлем тарихындағы этникалық және әлеуметтік процестер;
3) мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан. Мемлекеттің тарихи типтері, формалары және саяси режимдер. "Мемлекет", "билік", "басқару институты" ұғымдары. Мемлекеттің пайда болу теориялары (Аристотель, Платон, Конфуций, Ф. Аквинский, Н. Макиавелли, Дж. Локк, Т. Гоббс, Т. Джефферсон, Ф. Энгельс және тағы басқалар). Мемлекет формаларының эволюциясы: ежелгі заманнан бүгінгі күнге дейін (монархия, республика, теократиялық мемлекеттер). Саяси режимдердің типтері (тоталитарлық, авторитарлық, демократиялық). Әлем тарихының барысына әсер еткен әскери - саяси оқиғалар. Антикалық дәуірдегі әлемдік империяларының қалыптасуы (Парсы империясы, Александр Македонский империясы, Рим империясы). Ғұндардың жаулап алушылық жорықтары Батыс Рим империясының ыдырауы мен антикалық кезеңінен орта ғасырларға көшу процесінің бір факторы ретінде. Араб шапқыншылықтары мен Крест жорықтары (Араб халифаты мен кресшілер мемлекеттерінің құрылуы мен ыдырауы). Еуразия картасының өзгеруіне Шыңғысхан жорықтарының әсері (Моңғол империясы, Алтын Орда, Әмір Темір империясы, Мәскеу мемлекеті, Құбылай мемлекеті, Ильханат). Еуропаның өзгеруіне Наполеон жорықтарының әсері (капиталистік дамудың жеделдетілуі, Еуропада либералдық әлеуметтік идеялардың таратылуы). Дүниежүзілік соғыстар және халықаралық қатынастар жүйесі: Версаль - Вашингтон, Ялта - Потсдам жүйелері. Революциялар қоғам өзгеруінің бір факторы ретінде. Буржуазиялық революциялар индустриалды қоғам қалыптасуының катализаторы ретінде (XVII ғасырдағы Ағылшын буржуазиялық революциясы, XVIII ғасырдағы Француз буржуазиялық революцияы, АҚШ-ғы тәуелсіздік үшін соғыс, Еуропадағы 1848 жылғы "ұлттар көктемі"). Социалистік революция әлеуметтік теңдік идеяларын жүзеге асырудың радикалды тәсілі ретінде (1917 жылғы Қазан Социалистік революциясы, Қытайдағы 1946-1949 жылдардағы Азаматтық соғыс, 1959 жылғы Куба революциясы). Социалистік революциялар нәтижесіндегі қоғамдық құрылымының өзгеруі. Қазіргі заманның революциялары: себептері мен салдарлары (Шығыс Еуропадағы 1989-1990 жылдардағы "барқыт революциясы", Таяу Шығыстағы 2010-2011 жылдардағы "Араб көктемі", бұрынғы Кеңес Одағы елдеріндегі "түрлі-түсті революциялар"). Қоғам проблемаларын революциялық жолмен шешудің салдарлары. Зерттеу жұмысы: Әлеуметтік-экономикалық және саяси мәселелерді шешу жолдары;
4) мәдениеттің дамуы. Адамзаттың мәдени мұрасын сақтап қалу жолдары. Адамзаттың тарихи-мәдени мұрасын сақтап қалуға бағытталған ЮНЕСКО-ның қызметі. ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік мұрасының тізімі. Әлемнің ең ірі мұражайлары: адамзаттың тарихи зердесінің қазынасы (Эрмитаж, Лувр, Британ мұражайы, Метрополитен, Жапония Ұлттық мұражайы, Египет мұражайы, Уффици галереясы, Қазақстан Республикасының Ұлттық мұражайы және тағы басқалар). Әлем халықтарының тарихи-мәдени мұрасын зерттеу және сақтау барысындағы мұражайлардың рөлі. Өнер – қоғам дамуының көрінісі. Тарихи процестер аясындағы өнердің бағыттары мен стильдері (абстракционизм, модернизм, постмодернизм, авангардизм, футуризм, кубизм, сюрреализм, экспрессионизм, гиперреализм, хайтек стилі және тағы басқалар). Өнердің бағыттары мен стильдерінің дамуына қоғамдық процестердің тигізетін әсері. Қазіргі кездегі өнердің даму тенденциялары. Бұқаралық мәдениет және оның қазіргі қоғамға тигізетін әсері (кино, радио, теледидар, интернет, спорт, музыка, қазіргі заманғы әдебиет, қазіргі заманғы бейнелеу өнері). Қазіргі қоғамның рухани-адамгершілік құндылықтары. Жалпыадамзаттық моральдық құндылықтардың қалыптасуы (діни және философиялық идеялар, ұлттық әдет-ғұрыптар мен салт-дәстүрлер, фольклор, дәстүрлі музыка мен әдебиет, отбасылық құндылықтар). Тарихи оқиғалар аясындағы құндылықтардың өзгеруі (ұлттық мемлекеттердің қалыптасуы, дүниежүзілік соғыстар, қырғи-қабақ соғыстың аяқталуы). Қоғамның адамгершілік құндылықтарды қайта бағалауына ықпал еткен ХХ ғасырдың тарихи оқиғалары. Жаһандану жағдайындағы рухани-адамгершілік құндылықтардың өзгеру мәселесі (прагматизм, рационализм, шектен тыс дарашылдық, нигилизм, конформизм, әлеуметтік апатия, тұтынушылық психология, діни фанатизм, неофашизм, бейресми жастар ұйымдары). Зерттеу жұмысы: Мәдениет – адамзаттың рухани-адамгершілік құндылықтарының көрінісі ретінде;
21. 11-сыныпқа арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) өркениеттер: даму ерекшеліктері. Экономикалық жүйелердің тарихи типтері: өзгеріс пен сабақтастық. Экономика және экономикалық жүйелердің типтері ("экономика" және "экономикалық жүйе" ұғымдары). Елдердің экономикалық дамуының ерекшеліктері. Дәстүрлі (аграрлық) экономика. Нарықтық экономика (либералды экономика). Жоспарлы (социалистік) экономика. Аралас экономика. Табиғи және географиялық факторлардың мемлекеттердің экономикалық дамуына тигізетін әсері. Табиғи және географиялық факторларға байланысты елдердің экономикалық мамандандырылуы (Парсы шығанағы елдері, Канада, Австралия, Түркия, Бразилия және тағы басқалар). Мемлекеттердің экономикалық дамуындағы табиғи-географиялық шектеуші факторларға төтеп берудің тарихи мысалдары (Жапония, Израиль, Сингапур, Малайзия және тағы басқалар). Қазіргі кезеңде әлем елдерінің экономикалық даму деңгейі бойынша жіктелуі. Мемлекеттердің экономикалық даму деңгейі бойынша жіктелуі. Қазіргі кезеңдегі мемлекеттердің біркелкі емес экономикалық даму мәселелері (бұрынғы отарлардың экономикалық дамуы, неоколониализм, шикізатқа бағытталған экономикалар). Мемлекеттер мен аймақтардың кедейшілік пен экономикалық артта қалушылыққа төтеп берудегі халықаралық ұйымдардың рөлі. Зерттеу жұмысы: Әлемдік тәжірибені талдау негізінде Қазақстанның шектеуші табиғи-географиялық факторларға төтеп беру перспективалары;
2) саяси-құқықтық процестер. Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам. Құқықтық мемелекет ұғымы, принциптері мен қалыптасуының тарихи алғышарттары (мемлекеттік билікті бөлу принципі, заңның үстемдігі, құқықтар мен бостандықтардың кепілдігі). Құқықтық мемлекет принциптерінің жүзеге асырылуының тарихи тәжірибесі (Адам мен азаматтың құқықтары туралы декларациясы, АҚШ-тың тәуелсіздік туралы декларациясы, АҚШ-та құлдықты жою туралы Заң, Жалпыға бірдей адам құқықтарының декларациясы, Қазақстан Республикасының Конституциясы). Азаматтық қоғамның түсінігі мен жалпы сипаттамасы (Үкіметтік емес ұйымдар, лоббизм, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар). Мемлекеттердің саяси-құқықтық жүйесінің қазіргі заманғы даму тенденциялары. Үкіметтік емес ұйымдар және олардың азаматтық қоғамның қалыптасуы мен дамуындағы рөлі. Әлемнің қазіргі саяси жүйесі. Әлемнің саяси жүйесінің өзгеруі. Халықаралық қатынастардағы Ялта-Потсдам жүйесінің ыдырау себептері. Әлемнің биполярлы жүйесінің ерешеліктері. Әлем құрылысының постбиполярлық жүйесі. "Постбиполярлы жүйе", "көпвекторлы саясат", "бірполярлы әлем" ұғымдары. Халықаралық қатынастардың қазіргі замандағы тенденциялары. Қазіргі кезеңдегі бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау мәселесі. Халықаралық қауіпсіздіктің қазіргі кездегі қауіп-қатерлері (сепаратизм, ланкестік, фундаментализм, экстремизм, босқындар мәселесі, ірі мемлекеттердің қарсыласуы). Бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтаудағы мемлекеттердің бірлескен әрекеттері. Халықаралық және аймақтық ұйымдары: Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ), Еуропадағы Қауіпсіздік және Ынтымақтастық Ұйымы (ЕҚЫҰ), НАТО, Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы (ШЫҰ), Азиядағы Өзара Ықпалдастық және Сенім Шаралары жөніндегі Кеңес (АӨСШК), Ұжымдық Қауіпсіздік туралы Шарт Ұйымы (ҰҚШҰ) және тағы басқалар. Зерттеу жұмысы. XXI ғасырдағы әлем: халықаралық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің жолдары мен тәсілдері;
қоғамдық-саяси ойдың дамуы. Жаңа замандағы және қазіргі кездегі қоғамдық ойдың эволюциясы. Жаңа замандағы және қазіргі кездегі қоғамдық ойдың дамуының негізгі бағыттары (либерализм, ұлтшылдық, социал-демократия, марксизм, экзистенциализм, прагматизм, позитивизм). ХХ ғасырдағы бостандық пен әділеттілік үшін күресушілер. Бостандық пен азаматтық құқықтар үшін күрес. М. Ганди және оның бейбіт жолмен қарсыласу идеясы (сатьяграха, свараджа, свадеши). Мартин Лютер Кингтің ұлы арманы (нәсілдік кемсітушілік, сегрегация, азаматтық құқықтар үшін күрес). Н. Манделла – апартеидке қарсы күресуші (апартеид, азаматтық құқықтар). ХХ ғасырдағы – ХХI ғасырдың басындағы көрнекті саясаткер-реформаторлар. Мемлекет тархындағы тұлғаның ролі. Мұстафа Кемал Ататүрік – Түрік Республикасының негізін қалаушысы (зайырлы мемлекет, этатизм). Франклин Делано Рузвельт және оның "жаңа бағыты". Ф. Рузвельттің бейбіт және соғыс кезіндегі ішкі және сыртқы саясатының ерекшеліктері. Шарль де Голль: Франция ұлылығының қайта өрлеуі (голлизм, Бесінші республика). Дэн Сяопин – көрнекті Қитай реформаторы ("қытайлық ерекшелігі бар социализм", "бір ел – екі жүйе"). Ли Куан Ю, Махатхир Мохаммад: "үшінші әлемнен бірінші әлемге" ("экономикалық ғажайып", "азиялық серпініс", жаңа индустриалды елдер). Н.Ә.Назарбаев және модернизацияның қазақстандық моделі. "Қазақстан - 2030", "Қазақстан - 2050" даму стратегиялары, "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясы. Мемлекет тарихының өтпелі кезеңдеріндегі реформалардың маңыздылығы. Зерттеу жұмысы: Тарихтағы тұлғаның рөлі;
білім мен ғылымның дамуы. Білім алу жалпы адамзаттық құндылық ретінде. Жазу мен кітап бастыру – адамзаттың ұлы жетістіктері (пиктография, иероглифтер, сына жазу, руникалық жазу, кітап бастыру және тағы басқалары). Мектептегі білім беру: ежелгі кезеңнен бүгінгі күнге дейін (гимнасия, палестра, академия, спарталық мектеп, схоластика, жеті "еркін өнер", мектебтер, медреселер, жексенбілік мектептер, қолөнер мектептері және тағы басқалар). Мектептегі білім берудің заманауи модельдері. Жоғары білім беру жүйесі: тарих пен қазіргі кезең (Кордова, Прага, Оксфорд, Кембридж, Сорбонна университеттері және тағы басқалары). Ағартушылық пен ғылымды өрістетудегі алғашқы университеттердің рөлі. Жоғарғы білім берудің заманауи модельдері. Ғылыми-техникалық прогресс. Ғылыми-техникалық прогрестің тарихи кезеңдері. "Өнеркәсіп төңкерісі", "ғылыми-техникалық революция" ұғымдары. Қазіргі кездегі өркениеттің дамуындағы ғылыми-техникалық революцияның маңыздылығын бағалау. Ғылыми-техникалық прогресс және қазіргі заманның жаһандық мәселелері. Қазіргі кездегі ғылыми технологиялар. Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар. Қоғамның дамуына ақпараттық технологиялардың әсері. Қазіргі ғылымның перспективалық салалары (робототехника, космонавтика, гендік инженерия). Зерттеу жұмысы: Жаһандану жағдайындағы ғылым мен техниканың перспективті салалары.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
22. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.2 кодында "10" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқу мақсатының реттік саны.
1- бөлім:
10- сынып |
11- сынып |
Білім алушылар: | |
10.1.1.1 тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін "өркениет", "өркениет типі" терминдерін қолдану | 11.1.1.1 мемлекеттердің экономикалық даму ерекшеліктерін талдау үшін "экономика" және "экономикалық жүйе" ұғымдарын қолдану |
10.1.1.2 "Өркениет" түсінігін зерттеудің негізгі әдістерін түсіндіру | 11.1.1.2 экономикалық жүйелердің тарихи типтерінің белгілерін түсіндіре отырып оларды жіктеу |
10.1.2.1 өркениеттің дәстүрлі, индустриалды және постиндустриалды түрінің ерекшеліктерін анықтау | 11.1.1.3 мемлекеттердің мысалында экономиканың дәстүрлі (аграрлы) түріне тән белгілерін анықтау |
10.1.2.2 шаруашылық қызмет пен өркениеттік даму арасындағы байланысты талдау | 11.1.1.4 экономикалық жүйелердің түрлері туралы білімдерін пайдалана отырып, экономикалық дамудың ерекшелітерін түсіндіру |
10.1.2.3 ақпараттық технологиялардың қазіргі өркениеттің дамуына әсерін анықтау | 11.1.1.5 елдердің мысалында нарықтық экономикаға тән белгілерді анықтау |
10.1.3.1 ежелгі өркениеттердің ерекшеліктерін талдау | 11.1.1.6 мемлекеттердің мысалында жоспарлы (социалистік) экономикаға тән белгілерін анықтау |
10.1.3.2 мемлекет пен қоғамның дамуы туралы ежелгі философиялық ілімдерді зерттеу | 11.1.1.7 экономиканың аралас түріне тән белгілерді анықтай отырып, оған көшудің себептерін зерттеу |
10.1.3.3 локальді өркениеттердің ерекшеліктерін талдау | 11.1.2.1 экономиканың дамуындағы табиғи-географиялық шектеуші факторларға төтеп берудің амалдарын зерттеу |
10.1.3.4 әлемдік діндердің даму кезеңдері мен ерекшеліктерін сипаттау | 11.1.2.2 қазіргі заман тарихында шектеуші табиғи-географиялық факторлар жағдайындағы мемлекеттердің сәтті экономикалық дамуының мысалдарын тұжырымдау |
10.1.3.5 қазіргі кездегі өркениет жағдайында әлемдік діндердің даму тенденцияларын анықтау | 11.1.3.1 мемлекеттер мен аймақтардың әркелкі экономикалық дамуының тарихи алғышарттарын анықтау |
10.1.3.6 қазіргі кездегі деструктивті діни ұйымдар мен ағымдардың қоғамға әсерін бағалау | 11.1.3.2 өлшемшарттар негізінде мемлекеттерді экономикалық даму деңгейі бойынша жіктеу |
10.1.4.1 себеп-салдарлық байланысты анықтай отырып, әлемдік сауданың өркениет дамуындағы рөлін анықтау | 1.1.3.3 мемлекеттердің кедейшілік мәселесін шешуге бағытталған іс-әрекетін зерттеп, оның тиімділігін анықтау |
10.1.4.2 әлемдік экономиканың дамуындағы халықаралық ұйымдардың рөлін анықтау | 11.1.3.4 мемлекеттер мен аймақтардың кедейшілік пен экономикалық артта қалушылыққа төтеп берудегі халықаралық ұйымдардың рөлін бағалау |
10.1.4.3 қазіргі өркениеттің дамуындағы дипломатияның рөлін анықтау | |
10.1.4.4 ежелгі және орта ғасырлардағы жаулап алушылық жорықтардың себептерін түсіндіру | |
10.1.4.5 отаршыл экспансия мен қазіргі замандағы жаһандық мәселелердің себеп-салдарлық байланысын анықтау | |
10.1.4.6 қазіргі өркениеттің даму контекстінде әскери қақтығыстардың ерекшеліктері мен салдарларын анықтау | |
10.1.4.7 өркениеттердің жетістіктерін зерттей отырып, мәдениеттердің өзара әрекеттестігі мен өзара ықпалын сипаттау | |
10.1.4.8 жаһанданудың жағымды және жағымсыз жақтарын анықтай отырып, оның қоғамның рухани дамуына әсерін бағалау | |
2- бөлім:
10- cынып |
11-сынып |
Білім алушылар: | |
10.2.1.1 антропогенездің әртүрлі теорияларын жүйелеу және тұжырымдау | 11.2.1.1 мемлекеттердің саяси-құқықтық жүйесінің дамуының қазіргі тенденцияларын түсіндіру үшін "құқықтық мемелекет" ұғымын қолдану |
10.2.1.2 тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін "этнос", "этногенез", "ұлт" ұғымдарын қолдану | 11.2.1.2 мемлекеттердің мысалында құқықтық мемлекеттің қалыптасу жолдарын талдау |
10.2.1.3 әлем картасын пайдалана отырып | 11.2.1.3 қазіргі кездегі адам құқықтарының Жалпы Декларациясының маңызын негіздеу |
10.2.1.4 қазіргі кездегі ассимиляция мен саны аз этностардың жойылып кету себептерін анықтау | 11.2.1.4 мемлекеттердің саяси-құқықтық жүйесі дамуының қазіргі тенденцияларын түсіндіру үшін "азаматтық қоғам" ұғымын қолдану |
10.2.1.5 жаһандану жағдайындағы этникалық және мәдени лікті сақтаудың маңыздылығын негіздеу | 11.2.1.5 құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның құрылуының байланысын анықтау |
10.2.2.1 тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін "ұлтшылдық", "шовинизм", "нәсілдік кемсітушілік" терминдерін қолдану | 11.2.1.6 мемлекеттердегі үкіметтік емес ұйымдардың қызметін бағалау |
10.2.2.2 ұлтаралық қақтығыстардың пайда болуының себеп-салдарлық байланысын анықтау | 11.2.2.1 Ялта-Потсдам халықаралық қатынастар жүйесінің ыдырау себептерін талдау |
10.2.2.3 тарихи оқиғаларды талдау негізінде қазіргі кездегі ұлтаралық қатынастардың сипатын бағалау | 11.2.2.2 әлемнің биполярлы жүйесінің ерекшеліктерін сипаттау |
10.2.2.4 ұлтаралық қатынастарды реттеудегі халықаралық ұйымдардың рөлін талдау | 11.2.2.3 қазіргі кездегі халықаралық қатынастарды сипаттау үшін "постбиполярлық жүйе", "көпвекторлы саясат", "бір полярлы әлем" ұғымдарын қолдану |
10.2.2.5 қазіргі кездегі интеграциялық процестердің тиімділігін бағалау | 11.2.2.4 қазіргі кездегі халықаралық қатынастардың даму тенденцияларын сипаттау |
10.2.2.6 ұлтаралық келісімнің қазақстандық үлгісінің мысалында этностар арасындағы бейбіт әрекеттестіктің мүмкіндігін дәлелдеу | 11.2.3.1 тарихи оқиғалар мен процестерді түсіндіру үшін "сепаратизм", "терроризм", "фундаментализм", "экстремизм", "миграция", "босқындар" терминдерін қолдану |
10.2.3.1 тарихи процестерді түсіндіру үшін "социогенез", "формациялық әдіс", "өркениеттік әдіс" ұғымдарын қолдану | 11.2.3.2 сепаратизм, экстремизм және халықаралық лаңкестіктің таралу себептері мен салдарларын анықтау |
10.2.3.2 социгенездің әртүрлі теорияларын жүйелеу және тұжырымдау | 11.2.3.3 бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтауға бағытталған халықаралық ұйымдардың қызметін талдау |
10.2.3.3 қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формаларын, оларға тән белгілерін анықтай отырып түсіндіру | |
10.2.3.4 қазіргі қоғамның әлеуметтік стратификациясын зерттеу |
3- бөлім:
10- cынып |
11-сынып |
Білім алушылар: | |
10.3.1.1 тарихи оқиғалар мен процестерді түсіндіру үшін "мемлекет", "билік", "басқару институты" терминдерін қолдану | 11.3.1.1 қоғамдық ойдың дамуын түсіндіру үшін "либерализм", "ұлтшылдық", "социал-демократия", "марксизм", "экзистенциализм", "прагматизм", "позитивизм" түсініктерін қолдану |
10.3.1.2 деректерді талдау негізінде саяси режимдер түрлерінің мықты және әлсіз жақтарын анықтай отырып, салыстыру | 11.3.1.2 қоғамдық-саяси ойдың дамуы үшін Ағартушылық дәуір идеяларының маңыздылығын бағалау |
10.3.1.3 тоталитарлық саяси режимнен қазіргі замандағы демократияға ауысудың ерекшеліктерін талдау | 11.3.1.3 XIX-XX ғасырлардағы қоғамдық құрылыс туралы философиялық ойдың даму ерекшеліктерін зерттеу |
10.3.2.1 деректерді қолдана отырып грек-парсы соғыстарының мысалында ерте империялардың пайда болу процесін түсіндіру | 11.3.2.1 Үндістанның қоғамдық-саяси даму идеологиясы ретінде "гандизм" ұғымын түсіндіру |
10.3.2.2 эллинизмді таратудағы А.Македонскийдің жорықтарының рөлін бағалау | 11.3.2.2 Үндістанның ұлттық тәуелсіздікке жетудегі бейбіт жолмен қарсыласу идеяларының маңыздылығын анықтау |
10.3.2.3 халықтардың ұлы қоныс аударуының жағымды және жағымсыз салдарларын анықтау | 11.3.2.3 АҚШ-тағы тарихи оқиғаларды түсіндіру үшін "нәсілдік кемсітушілік", "сегрегация" ұғымдарын қолдану |
10.3.2.4 тарихи деректердің негізінде антикалық дәуірден орта ғасырларға өтудің заңдылығын тұжырымдау | 11.3.2.4 азаматтық құқықтар үшін күресте тұлғаның белсенді азаматтық позициясының маңыздылығын бағалау |
10.3.2.5 дәйекті қорытындылар жасау арқылы араб шапқыншылықтары мен крест жорықтарының себептерін анықтау | 11.3.2.5 Оңтүстік Африка Республикасындағы тарихи оқиғаларды түсіндіру үшін "апартеид" ұғымын қолдану |
10.3.2.6 моңғол шапқыншылығының Еуразиядағы ұлттық мемлекеттердің қалыптасу процесіне әсерін талдау | 11.3.3.1 мемлекет тарихының өтпелі кезеңдеріндегі реформалардың маңыздылығын бағалау |
10.3.2.7 әлемдегі өзгерістерді зерттей отырып моңғол шапқыншылығының салдарларын бағалау | 11.3.3.2 тарихи оқиғаларды түсіндіру үшін "этатизм", "зайырлы мемлекет" ұғымдарын қолдану |
10.3.2.8 Наполеон соғыстары мен Еуропа мемлекеттеріндегі капиталистік дамудың ілгерілеуі арасындағы себеп-салдарлық байланысты орнату | 11.3.3.3 мемлекет тарихындағы тұлғаның рөлі туралы қорытындылар жасау |
10.3.2.9 Наполеон Кодексінің Еуропадағы либералды қоғамдық идеялардың таралуындағы маңыздылығын бағалау |
11.3.3.4 бейбіт және соғыс кезеңіндегі |
10.3.2.10 тарихи құжаттарды талдау негізінде Бірінші және Екінші дүниежүзілік соғыстардың себептері мен салдарларын түсіндіру | 11.3.3.5 Франциядағы әлеуметтік-саяси процестерді түсіндіру үшін "голлизм" ұғымын қолдану |
10.3.2.11 Версаль-Вашингтон және Ялта-Потсдам жүйелерінің тиімділігін және олардың қазіргі заманға әсерін бағалау | 11.3.3.6 Ш. Голль қызметінің мысалында мықты президенттік билік институтының маңыздылығын дәлелдеу |
10.3.2.12 дүниежүзілік соғыстар кезеңінде халықаралық қатынастардың даму тенденцияларын талдау | 11.3.3.7 әлеуметтік-экономикалық процестерді түсіндіру үшін "қытайлық ерекшелігі бар социализм" ұғымын қолдану |
10.3.3.1 аграрлы қоғамнан индустриалды қоғамға өту заңдылықтарын тұжырымдау | 11.3.3.8 Қытай Халық Республикасы мысалында жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға көшудің себептерін талдау |
10.3.3.2 буржуазиялық революциялардың нәтижесіндегі әлеуметтік құрылымдағы өзгерістерді түсіндіру | 11.3.3.9 тарихи оқиғаларды талдау негізінде Оңтүстік-Шығыс Азиядағы "экономикалық ғажайып" факторларын тұжырымдау |
10.3.3.3 революциялардың жағымды және жағымсыз салдарларын бағалау | 11.3.3.10 Сингапур және Малайзия мысалында мемлекет модернизациясының ерекшеліктерін салыстыру |
10.3.3.4 социалисттік революцияның мәнін түсіну үшін әлеуметтік теңдік идеясының даму кезеңдерін зерттеу | 11.3.3.11 қазақстандық модернизация үлгісін құрастыру және жүзеге асырудағы Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің рөлін бағалау |
10.3.3.5 капитализмнен социализмге өтудің әлеуметтік-экономикалық және саяси алғышарттарын анықтау | 11.3.3.12 "Қазақстан - 2030", "Қазақстан - 2050" стратегияларының мысалында мемлекет дамуының ұзақ мерзімді жоспарының тиімділігін дәлелдеу |
10.3.3.6 социалистік революциялардың нәтижесінде қоғамның әлеуметтік құрылымындағы өзгерістерін түсіндіру | 11.3.3.13 Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентінің "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясын ұсынудың өзектілігін негіздеу |
10.3.3.7 Шығыс Еуропадағы "барқыт" революцияларының мазмұны мен нәтижелерін талдау | |
10.3.3.8 "араб көктемі" және "түрлі-түсті революциялардың" ішкі және сыртқы факторларын анықтау | |
10.3.3.9 қоғамдық мәселелерді шешудің революциялық тәсілінің салдары жайлы қорытынды жасау | |
4-бөлім:
10- cынып |
11-сынып |
Білім алушылар: | |
10.4.1.1 ЮНЕСКО қызметін мысалға ала отырып тарихи-мәдени мұраны сақтап қалу жолдарын түсіндіру | 11.4.1.1 тарихи даму контекстіндегі әлем халықтарының жазу түрлерін жіктеу |
10.4.1.2 ЮНЕСКО-ның Әлемдік мұра нысандар тізімі ескерткіштерінің мысалында тарихи-мәдени мұраның маңыздылығын анықтау | 11.4.1.2 адамзат өркениетінің дамуындағы жазу мен кітап бастыру ісінің маңыздылығын анықтау |
10.4.1.3 әлемнің ең ірі мұражайларын зерттеп, ерекшеліктерін анықтау | 11.4.1.3 адамзат тарихы контекстінде мектептегі білім берудің дамуындағы өзгерістер мен сабақтастықтарды сипаттау |
10.4.1.4 әлем халықтарының тарихи-мәдени мұрасын зерттеу және сақтап қалудағы мұражайлардың рөлін түсіндіру | 11.4.1.4 мемлекеттердің әлеуметтік-экономикалық дамуындағы білім берудің рөлін талдау |
10.4.2.1 қоғамдағы өзгерістерді түсіну үшін "абстракционизм", "модернизм", "постмодер- низм", "авангардизм", "футуризм", "кубизм", "сюрреализм", "экспрессионизм", "гиперреа- лизм", "хайтек" терминдерін қолдану | 11.4.1.5 мектептегі білім берудің заманауи үлгілерін, оның ерекшеліктері мен артықшылықтарын анықтай отырып салыстыру |
10.4.2.2 өнердің стильдері мен бағыттарының дамуына қоғамдық процестердің әсерін анықтау | 11.4.1.6 жоғары оқу орындарының пайда болу тарихын, олардың ортақ даму тенденцияларын анықтай отырып зерттеу |
10.4.2.3 әлем мәдениетінің көрнекті өкілдерінің шығармашылық туындыларын талдап, олардың ерекшеліктерін анықтау | 11.4.1.7 ағартушылық пен ғылымды өрістетудегі алғашқы университеттердің рөлін талдау |
10.4.2.4 өзгерістер пен сабақтастықтарды анықтай отырып, қазіргі кездегі өнердің даму тенденцияларын анықтау | 11.4.1.8 заманауи жоғарғы білім беру үлгілерін салыстырып, артықшылықтары мен ерекшеліктерін анықтау |
10.4.2.5 бұқаралық мәдениеттің ерекшеліктерін түсіндіріп, оның қазіргі қоғамға әсерін талдау | 11.4.2.1 мемлекеттердің әлеуметтік-экономикалық дамуын талдау үшін "өнеркәсіп революциясы", "ғылыми-техникалық революция" ұғымдарын қолдану |
10.4.3.1 қоғамның тарихи даму контекстіндегі рухани-адамгершілік құндылықтардың өзгеру мысалдарын зерттеу | 11.4.2.2 әртүрлі мемлекеттердегі өнеркәсіп революциясының ерекшеліктерінің анықтап, олардың ұқсастықтары мен айырмашылық- тарын анықтау |
10.4.3.2 қоғамның моральдық құндылықтарын қайта бағалауға септігін тигізген XX ғасырдың тарихи оқиғаларының ерекшеліктерін анықтау | 11.4.2.3 қазіргі кездегі өркениеттің дамуындағы ғылыми-техникалық революцияның маңыздылығын бағалау |
10.4.3.3 қоғамның тұрақты дамуы үшін қазіргі әлемнің жалпыадамзаттық адамгершілік құндылықтарының маңызын түсіндіру | 11.4.2.4 әлеуметтік-экономикалық процестердің ерекшеліктерін түсіндіру үшін "ғылыми-техникалық прогресс" ұғымын қолдану |
10.4.3.4 жаһанданудың ұлттық-мәдени дамуға әсерін талдау | 11.4.2.5 қазіргі заманның жаһандық мәселелерінің туындауына ғылыми-техникалық прогресстің әсерін зерттеу |
10.4.3.5 болашақтағы адамның моральдық бейнесін анықтай отырып, адамзаттың рухани-адамгершілік дамуының ықтимал жолдарын болжау | 11.4.3.1 қоғамның дамуына ақпараттық технологиялардың әсерін зерттеу |
11.4.3.2 адамзат өркениетінің дамуы үшін ақпараттық технологиялар саласындағы жетістіктердің ықтимал салдарын болжау | |
11.4.3.3 ғылымның заманауи тенденцияларының дамуын түсіндіру үшін "гендік инженерия", "нанотехнология", "энергияның балама көздері" ұғымдарын қолдану | |
11.4.3.4 жаңа ғылыми бағытттар жетістіктерінің әлеуметтік-экономикалық дамуға әсерін талдау | |
11.4.3.5 қазіргі заманның жаһандық мәселелерін шешу үшін ғылым мен техниканың заманауи түрлерінің дамуынның маңызын түсіндіру | |
23. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
24. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
25. Тұлғаның танымдық белсенділігін, шығармашылық, жобалық-зерттеушілік қабілеттерін дамыту үшін әр тақырыптық бөлім білім алушылардың зерттеу жұмысымен аяқталады. Ұзақ мерзімді жоспарда зерттеу тақырыптары жалпылама берілген. Білім алушылар осы белгіленген тақырып шеңберінде түрлі мәселелерді қарастыра алады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Дүниежүзі тарихы" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары
1) 10-сынып:
Бөлім | Бөлімше | Тақырып | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өркениет: даму ерекшелік | Өркениет: зерттеудің теориялары мен әдістері | "Өркениет" түсінігі |
10.1.1.1 тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін "өркениет", "өркениет типі" терминдерін қолдану; |
Өркениеттер | Өркениеттің дәстүрлі (аграрлық）түрі: көшпелі және отырықшы-егіншілік |
10.1.2.1 өркениеттің дәстүрлі, индустриалды және постиндустриалды түрінің ерекшеліктерін анықтау; | |
Өркениеттің индустриалдық даму кезеңі |
10.1.2.2 шаруашылық қызмет пен өркениеттік даму арасындағы байланысты талдау; | ||
Өркениеттің постиндустриалды даму кезеңі |
10.1.2.1 өркениеттің дәстүрлі, индустриалды және постиндустриалды түрінің ерекшеліктерін анықтау; | ||
Әлем өркениеттері | Ежелгі әлем өркениеті |
10.1.2.2 шаруашылық қызмет пен өркениеттік даму арасындағы байланысты талдау; | |
Африка, Америка, Австралия және Океанияның дәстүрлі өркениеттері |
10.1.2.2 шаруашылық қызмет пен өркениеттік даму арасындағы байланысты талдау; | ||
Әлемдік діндер және өркениеттердің дамуы |
10.1.3.4 әлемдік діндердің даму кезеңдері мен ерекшеліктерін сипаттау; | ||
Өркениеттер | Өркениеттер әрекеттестігінің сауда- экономикалық аясы |
10.1.4.1 себеп-салдарлық байланыс ты анықтай отырып, әлемдік сауданың өркениет дамуындағы рөлін анықтау; | |
Өркениеттер әрекеттестігінің дипломатиялық аясы | 10.1.4.3 қазіргі өркениеттің дамуындағы дипломатияның рөлін анықтау | ||
Өркениеттер әрекеттестігінің әскери-саяси аясы |
10.1.4.4 ежелгі және орта ғасырлардағы жаулап алушылық жорықтардың себептерін түсіндіру; | ||
Мәдениеттер диалогі |
10.1.4.7 өркениеттердің жетістіктерін зерттей отырып, мәдениеттердің өзара әрекеттестігі мен өзара ықпалын сипаттау; | ||
Зерттеу жұмысы | Әлемдік тарих тұрғысындағы өркениеттердің өзара әрекеттестігі мен өзара ықпал ету тәсілдері | ||
2-тоқсан | |||
Этника | Антропогенез және этногенез | Адамның шығу тегі теориялары | 10.2.1.1 антропогенездің теорияларын жүйелеу және тұжырымдау |
Этностардың пайда болуы және дамуы |
10.2.1.2 тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін "этнос", "этногенез", "ұлт" ұғымдарын қолдану; | ||
Әлем тарихындағы этносаралық қатынастар | Этносаралық қатынастар: проблемалары және қарама-қайшылықтары |
10.2.2.1 тарихи оқиғаларды, процестер мен құбылыстарды түсіндіру үшін "ұлтшылдық", "шовинизм", "нәсілдік кемсітушілік" терминдерін қолдану; | |
Этносаралық қатынастар: бейбіт өзара әрекеттестік тәсілдері |
10.2.2.4 ұлтаралық қатынастарды реттеудегі халықаралық ұйымдардың рөлін талдау; | ||
Қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формалары | Социогенез туралы теориялардың алуан түрлілігі |
10.2.3.1 тарихи процестерді түсіндіру үшін "социогенез", "формациялық әдіс", "өркениеттік әдіс" ұғымдарын қолдану; | |
Қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формалары |
10.2.3.3 қоғамның әлеуметтік ұйымдасуының тарихи формаларын, оларға тән белгілерін анықтай отырып түсіндіру; | ||
Зерттеу жұмысы | Әлем тарихындағы этникалық және әлеуметтік процестер | ||
3 - тоқсан | |||
Мемлекет, соғыс және револю | Мемлекеттің тарихи типтері, формалары және саяси режимдер | Мемлекет түсінігі. Мемлекеттің пайда болуы | 10.3.1.1 тарихи оқиғалар мен процестерді түсіндіру үшін "мемлекет", "билік", "басқару институты" терминдерін қолдану |
Саяси режимдердің типтері |
10.3.1.2 деректерді талдау негізінде саяси режимдер түрлерінің мықты және әлсіз жақтарын анықтай отырып, салыстыру; | ||
Әлем тарихының барысына әсер еткен әскери -саяси оқиғалар | Антикалық кезеңдегі әлемдік империялардың қалыптасуы |
10.3.2.1 деректерді қолдана отырып грек -парсы соғыстарының мысалында ерте империялардың пайда болу процесін түсіндіру; | |
Ғұндардың жаулап алушылық жорықтары ежелгі заманнан ортағасырларға өтудің бір факторы ретінде |
10.3.2.3 халықтардың ұлы қоныс аударуының жағымды және жағымсыз салдарларын анықтау; | ||
Араб шапқыншылықтары мен Крест жорықтары | 10.3.2.5 дәйекті қорытындылар жасай отырып, араб шапқыншылықтары мен мен крест жорықтарының себептерін анықтау | ||
Еуразия картасының өзгеруіне |
10.3.2.6 моңғол шапқыншылығы ның Еуразиядағы ұлттық мемлекеттердің қалыптасу процесіне әсерін талдау; | ||
Еуропаның өзгеруіне Наполеон жорықтарының әсері |
10.3.2.8 Наполеон соғыстары мен Еуропа мемлекеттеріндегі капиталистік дамудың ілгерілеуі арасындағы себеп-салдарлық байланысты орнату; | ||
ХХ ғасырдағы дүниежүзілік соғыстардың халықаралық қатынастар жүйесіне әсері |
10.3.2.10 тарихи құжаттарды талдау негізінде Бірінші және Екінші дүниежүзілік соғыстардың себептері мен салдарларын түсіндіру; | ||
Революциялар қоғам өзгеруінің бір факторы ретінде | Буржуазиялық революциялар – индустриалды қоғамның құрылуының катализаторы |
10.3.3.1 аграрлы қоғамнан индустриалды қоғамға өту заңдылықтарын тұжырымдау; | |
Социалистік революция әлеуметтік теңдік идеяларын жүзеге асырудың радикалды әдісі ретінде |
10.3.3.4 социалисттік революцияның мәнін түсіну үшін әлеуметтік теңдік идеясының даму кезеңдерін зерттеу; | ||
Қазіргі кездегі революциялар: себептері мен салдары |
10.3.3.7 Шығыс Еуропадағы "барқыт" революцияларының мазмұны мен нәтижелерін талдау; | ||
Зерттеу жұмысы | Әлеуметтік-экономикалық және саяси мәселелерді шешудің тәсілдері | ||
4 - тоқсан | |||
Мәдениет тің дамуы | Адамзаттың мәдени мұрасын сақтап қалу жолдары | Адамзаттың тарихи-мәдени мұрасын сақтап қалудағы ЮНЕСКО-ның қызметі |
10.4.1.1 ЮНЕСКО қызметін мысалға ала отырып тарихи-мәдени мұраны сақтау жолдарын түсіндіру; |
Әлемнің ең ірі мұражайлары: адамзаттың тарихи зердесінің қазынасы |
10.4.1.3 әлемнің ең ірі мұражайларын зерттеп, ерекшелік- терін анықтау; | ||
Өнер – қоғам дамуының бейнесі | Тарихи процестер контекстіндегі өнердің бағыттары мен стильдері |
10.4.2.1 қоғамдағы өзгерістерді түсіну үшін "абстракцианизм", "модернизм", "постмодернизм", "авангардизм", "футуризм", "кубизм", "сюрреализм", "экспрессионизм", "гиперреализм", "хайтек" терминдерін қолдану; | |
Зманауи өнердің даму тенденциялары |
10.4.2.4 өзгерістер пен сабақтастықтарды анықтай отырып, қазіргі кездегі өнердің даму тенденцияларын анықтау; | ||
Қазіргі қоғамның рухани-адамгер | Тарихи оқиғалар контекстіндегі құндылықтардың өзгеруі |
10.4.3.1 қоғамның тарихи даму контекстіндегі рухани-адамгершілік құндылықтардың өзгеруінің мысалдарын зерттеу; | |
Жаһандану жағдайындағы рухани-адамгершілік құндылықтардың өзгеру мәселесі |
10.4.3.3 қоғамның тұрақты дамуы үшін қазіргі әлемнің жалпыадамзаттық адамгершілік құндылықтардың маңызын түсіндіру; | ||
Зерттеу жұмысы | Мәдениет адамзаттың рухани-адамгершілік құндылықтардың бейнесі ретінде | ||
2) 11-сынып:
Бөлім | Бөлімше | Тақырып |
Оқу мақсаттары. |
1-тоқсан | |||
Өркениет: даму ерекшеліктері | Экономикалық жүйелердің тарихи типтері: өзгеріс пен сабақтастық | Экономика және экономикалық жүйелердің типтері |
11.1.1.1 мемлекеттердің экономикалық даму ерекшеліктерін талдау үшін "экономика" және "экономикалық жүйе" ұғымдарын қолдану; |
Дәстүрлі (аграрлық) экономика | 11.1.1.3 мемлекеттердің мысалында экономиканың дәстүрлі (аграрлы) түріне тән белгілерін анықтау | ||
Нарықтық экономика |
11.1.1.4 экономикалық жүйелердің түрлері туралы білімдерін пайдалана отырып, экономикалық дамудың ерекшелітерін түсіндіру; | ||
Жоспарлы (социалистік) экономика |
11.1.1.4 экономикалық жүйелердің түрлері туралы білімдерін пайдалана отырып, экономикалық дамудың ерекшеліктерін түсіндіру; | ||
Экономиканың аралас түрі | 11.1.1.7 экономиканың аралас түріне тән белгілерді анықтай отырып, оған көшудің себептерін зерттеу | ||
Мемлекеттің экономикалық дамуына табиғи-географиялық фактордың әсері | Мемлекеттердің экономикалық дамуындағы табиғи-географиялық шектеуші факторларға төтеп берудің тарихи мысалдары |
11.1.2.1 экономиканың дамуындағы табиғи-географиялық шектеуші факторларға төтеп берудің амалдарын зерттеу; | |
Қазіргі кезеңде әлем елдерінің экономикалық даму деңгейі бойынша жіктелуі | Мемлекеттердің экономикалық даму деңгейі бойынша жіктелуі |
11.1.3.1 мемлекеттер мен аймақтардың әркелкі экономикалық дамуының тарихи алғышарттарын анықтау; | |
Жекелеген мемлекеттер мен аймақтардың кедейшілікке және экономикалық артта қалушылыққа төтеп беру жолдары |
1.1.3.3 мемлекеттердің кедейшілік мәселесін шешуге бағытталған іс-әрекетін зерттеп, оның тиімділігін анықтау; | ||
Зерттеу жұмысы | Әлемдік тәжірибені талдау негізінде Қазақстанның шектеуші табиғи-географиялық факторларға төтеп берудің перспективалары | ||
2-тоқсан | |||
Саяси-құқықтық процестер | Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам | Құқықтық мемлекет түсінігі | 11.2.1.1 мемлекеттердің саяси-құқықтық жүйесінің дамуының қазіргі тенденцияларын түсіндіру үшін "құқықтық мемлекет" ұғымын қолдану |
Құқықтық мемлекет принциптерінің жүзеге асырылуының тарихи тәжірибесі |
11.2.1.2 мемлекеттердің мысалында құқықтық мемлекеттің қалыптасу жолдарын талдау; | ||
Азаматтық қоғам түсінігі және жалпы сипаттамасы |
11.2.1.4 мемлекеттердің саяси-құқықтық жүйесінің дамуының қазіргі тенденцияларын түсіндіру үшін "азаматтық қоғам" ұғымын қолдану; | ||
Азаматтық қоғамдағы үкіметтік емес ұйымдар | 11.2.1.6 мемлекеттердегі үкіметтік емес ұйымдардың қызметін бағалау | ||
Әлемнің қазіргі саяси жүйесі | Әлемнің саяси жүйесінің өзгеруі |
11.2.2.1 Ялта-Потсдам халықаралық қатынастар жүйесінің ыдырау себептерін талдау; | |
Әлем құрылысының постбиполярлық жүйесі |
11.2.2.3 қазіргі кездегі халықаралық қатынастарды сипаттау үшін "постбиполярлық жүйе", "көпвекторлы саясат", "бір полярлы әлем" ұғымдарын қолдану; | ||
Қазіргі кездегі бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау мәселесі | Халықаралық қауіпсіздікке төнген қазіргі кездегі қауіп-қатерлер |
11.2.3.1 тарихи оқиғалар мен процестерді түсіндіру үшін "сепаратизм", "терроризм", "фундаментализм", "экстремизм", "миграция", "босқын" терминдерін қолдану; | |
Бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтауда мемлекеттердің бірлескен әрекеттері |
11.2.2.4 тарихи оқиғалар, процестер мен құбылыстарды талдау негізінде қазіргі кездегі халықаралық қатынастардың даму тенденцияларын сипаттау; | ||
Зерттеу жұмысы | XXI ғасырдағы әлем: халықаралық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің жолдары мен тәсілдері | ||
3 - тоқсан | |||
Қоғамдық-саяси ойдың дамуы | Жаңа заман және қазіргі кездегі қоғамдық ойдың эволюциясы | Жаңа заман және қазіргі кездегі қоғамдық ойдың дамуының негізгі бағыттары |
11.3.1.1 қоғамдық ойдың дамуын түсіндіру үшін "либерализм", "ұлтшылдық", "социал-демократия", "марксизм", "экзистенциализм", прагматизм", "позитивизм" түсініктерін қолдану; |
ХХ ғасырдағы бостандық пен әділеттілік үшін күресушілер | М. Ганди және оның бейбіт жолмен қарсыласу идеясы |
11.3.2.1 Үндістанның қоғамдық-саяси даму идеологиясы ретінде "гандизм" ұғымын түсіндіру; | |
Мартин Лютер Кингтің ұлы арманы |
11.3.2.3 АҚШ-тағы тарихи оқиғаларды түсіндіру үшін "нәсілдік кемсітушілік", "сегрегация" ұғымдарын қолдану; | ||
Н. Манделла –апартеидке қарсы күресуші |
11.3.2.4 азаматтық құқықтар үшін күресте тұлғаның белсенді азамат- тық позициясының маңыздылығын бағалау; | ||
ХХ ғасырдағы – ХХI ғасырдың. басындағы көрнекті саясаткер-реформатор | Мұстафа Кемал Ататүрік –Түрік Республикасының негізін қалаушы |
11.3.3.1 мемлекет тарихының өтпелі кезеңдеріндегі реформалардың маңыздылығын бағалау; | |
Франклин Делано Рузвельт және оның "жаңа бағыты" |
11.3.3.3 мемлекет тарихындағы тұлғаның рөлі жайлы қорытындылар жасау; | ||
Шарль де Голль: Франция ұлылығының қайта жаңғыруы |
11.3.3.5 Франциядағы әлеуметтік-саяси процестерді түсіндіру үшін "голлизм" ұғымын қолдану; | ||
Дэн Сяопин – көрнекті қытай реформаторы |
11.3.3.7 әлеуметтік-экономикалық процестерді түсіндіру үшін "қытайлық ерекшелігі бар социализм" ұғымын қолдану; | ||
Ли Куан Ю и Махатхир Мохаммад: "үшінші әлемнен бірінші әлемге" |
11.3.3.9 тарихи оқиғаларды талдау негізінде Оңтүстік-Шығыс Азиядағы "экономикалық ғажайып" факторларын тұжырымдау; | ||
Н. Назарбаев және модернизацияның қазақстандық моделі |
11.3.3.11 қазақстандық модернизация үлгісін құрастыру және жүзеге асырудағы Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентінің рөлін бағалау; | ||
Зерттеу жұмысы | Тарихтағы тұлғаның ролі | ||
4 тоқсан | |||
Білім мен ғылымның дамуы | Білім алу бүкіл адамзаттық құндылық ретінде | Жазу мен кітап бастыру – адамзаттың ұлы жетістіктері |
11.4.1.1 тарихи даму контекстіндегі әлем халықтарының жазу түрлерін жіктеу; |
Мектептегі білім беру: ежелгі заманнан бүгінгі күнге дейін |
11.4.1.3 адамзат тарихы контекстінде мектептегі білім берудің дамуындағы өзгерістер мен сабақтастықтарды сипаттау; | ||
Жоғары білім беру жүйесі: өткені мен бүгіні |
11.4.1.6 жоғары оқу орындарының пайда болу тарихын, олардың ортақ даму тенденцияларын анықтай отырып зерттеу; | ||
Ғылыми-техникалық прогресс | Ғылыми-техникалық прогресстің тарихи кезеңдері |
11.4.2.1 мемлекетердің әлеуметтік-экономикалық дамуын талдау үшін "өнеркәсіп революциясы", "ғылыми-техникалық революция" ұғымдарын қолдану; | |
Ғылыми-техникалық прогресс және қазіргі заманның жаһандық проблемалары |
11.4.2.4 әлеуметтік-экономикалық процестердің ерекшеліктерін түсіндіру үшін "ғылыми-техникалық прогресс" ұғымын қолдану; | ||
Қазіргі заманғы ғылыми технологиялар | Қазіргі кездегі ақпараттық технологиялар |
11.4.3.1 қоғамның дамуына ақпараттық технологиялардың әсерін зерттеу; | |
Қазіргі ғылымның перспективті салалары |
11.4.3.3 ғылымның заманауи тенденция ларының дамуын түсіндіру үшін "гендік инженерия", "нанотехнология", "энергияның балама көздері" ұғымдарын қолдану; | ||
Зерттеу жұмысы | Жаһандану жағдайындағы ғылым мен техниканың перспективті салалары | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 121-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 121-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Құқық негіздері" пәнін оқыту білім алушылардың қазіргі қоғамдағы құқықтық және саяси қатынастардың субъектісі ретінде, өз құқықтары мен міндеттемелерін жүзеге асыру үшін қажетті білім мен дағдыларды игеруге бағытталған.
3. Оқу пәнінің мақсаты – белсенді азаматтық ұстанымы бар, құқықтық тұрғыдан сауатты тұлғаны тәрбиелеу, құқықтық мәдениетті қалыптастыру, құқықтық білімді тәжірибеде қолдана алу дағыдыларын дамыту.
4. Оқу пәнінің міндеттері:
1) әлеуметтік және құқықтық нормалар жүйесі: адам құқығы, құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам, заңдылық және құқықтық тәртіп туралы білімдерін тереңдету және кеңейту;
2) қазақстандық құқық пен халықаралық құқықтың базалық салаларының негізгі түсініктері мен мазмұны туралы білімдерін дамыту;
3) құқыққа деген оң қөзқарасты қалыптастыру және заңдарды білу мен орындаудың әлеуметтік пайдалылығын түсіну;
4) қазақстандық патриотизм, жалпыадамзаттық құндылықтар, гуманизм мен әділеттілік негізінде тұлғаның құқықтық санасын қалыптастыру;
5) оқу және тәжірибелік іс-әрекетте құқықтық ақпаратты табу, талдау және қолдану дағдыларын қалыптастыру;
6) әртүрлі өмірлік жағдайларда құқықтық нормаларға сәйкес іс-әрекеттерді таңдау кезінде құқықтық білім мен дағдыларды қолдана алу біліктерін дамыту;
7) қоғамдағы құқықтық қатынастармен байланысты практикалық жағдаяттарды сын тұрғысынан талдау және бағалау дағдыларын дамыту;
8) қазіргі уақыттағы өзекті қоғамдық және құқықтық мәселелерге қатысты пікірталасқа қатысу дағдыларын дамыту.
2-тарау. "Құқық негіздері" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Құқық негіздері" оқу пәнінің мазмұны
5. Құқық негіздері" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. Құқық негіздері" оқу пәнінің білім мазмұны бөлімдер арқылы қамтылған. Аталған бөлімдер сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
7. Оқу пәнінің білім мазмұны бес бөлімді қамтиды:
1) Мемлекет және құқық;
2) Жария құқық;
3) Жеке құқық;
4) Іс жүргізу құқығының негіздері;
5) Халықаралық құқық.
8. "Мемлекет және құқық" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Мемлекет және құқық туралы негізгі ұғымдар;
2) Құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам;
3) Адам құқықтары түсінігі;
4) Сот төрелігінің қағидаттары. Құқық қорғау органдары.
9. "Жария құқық" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстан Республикасының конституциялық құқық жүйесі;
2) Әкімшілік құқық жүйесі;
3) Экологиялық құқық негіздері;
4) Қылмыстық құқық жүйесі;
5) Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүйесі.
10. "Жеке құқық" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Азаматтық құқық жүйесі және оның негізгі институттары;
2) Тұтынушылар құқығы туралы заңнама;
3) Отбасы құқығы жүйесі;
4) Еңбек құқығы жүйесі.
11. "Іс жүргізу құқығының негіздері" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қылмыстық іс жүргізу құқығының негіздері;
2) Азаматтық іс жүргізу құқығының негіздері;
3) Әкімшілік іс жүргізу құқығының негіздері.
12. "Халықаралық құқық" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Халықаралық жария құқығы;
2) Халықаралық құқықтағы адам құқықтарының қорғалуы.
13. "Мемлекет және құқық" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Заң шығару, құқықтық мәдениет, мемлекет қоғамның саяси жүйесінде;
2) Қазақстан Республикасында құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның дамуы;
3) Қазақстан Республикасында адам құқығын қорғау;
4) Сот жүйесі.
14. "Жария құқық" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстан Республикасындағы азаматтық және сайлау ;
2) Әкімшілік құқық бұзушылық түрлері;
3) Жер құқығы негіздері;
4) Қылмыстық құқық бұзушылық түрлері;
5) Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін жауапкершілік.
15. "Жеке құқық" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Азаматтық құқықтағы келісімшарттар мен міндеттемелердің жекелеген түрлері;
2) Тұтынушылар құқығының жүзеге асырылуы;
3) Авторлық құқық негіздері;
4) Отбасы құқығының институттары;
5) Еңбек құқығының базалық нормалары.
16. "Іс жүргізу құқығының негіздері" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қылмыстық іс жүргізу құқығының институттары;
2) Азаматтық іс жүргізу құқығының институттары;
3) Әкімшілік іс жүргізу құқығының институттары.
17. "Халықаралық құқық" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстан Республикасы - халықаралық құқық субъектісі.
18. Оқыту мақсаттары әр бөлімше ішінде мұғалім мен білім алушыға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсетеді.
19. 10-сыныпқа арналған "Құқық негіздері" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) Мемлекет және құқық:
Мемлекет және құқық туралы негізгі ұғымдар.Құқықтың негізгі белгілері мен функциясы. Құқық жүйесі: саласы, құқықтық институт, құқықтық норма. Мемлекет құқықтың ерекше субъектісі: құқықтық нормаларды шығарушы және құқық субъектісі ретінде. Құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам.Құқықтық мемлекет түсінігі және оның қағидаттары. Азаматтық қоғам түсінігі, оның негізгі элементтері мен институттары.Адам құқықтары түсінігі. Адам құқығы түсінігі және оның негізгі түрлері. Сот төрелігінің қағидаттары. Құқық қорғау органдары.Сот төрелігінің қағидаттары. Қазақстан Респбликасының құқық қорғау органдары: ішкі істер министирлігі, прокуратура, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет органдары.
2) Жария құқық. Қазақстан Республикасының конституциялық құқық жүйесі.Қазақстан Республикасы конституциялық құқығының институттары: Президент, Парламент, Үкімет, Соттар және сот төрелігі, Конституциялық кеңес, Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару.Әкімшілік құқық жүйесі. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқарудың құқықтық реттелуі: салалық және аймақтық басқару. Экологиялық құқық негіздері. Экологиялық құқықтың құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны.Қылмыстық құқық жүйесі. Қылмыстық құқықтың мазмұны мен құрылымы. Қылмыстық құқық бұзушылық және қылмыстық жауапкершілікке тартылатын тұлғалар. Қылмыстық жаза түсінігі және одан босату шарттары.Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүйесі. Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске бағытталған құқықтық және саяси актілер: Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы Қазақстан Республикасының Заңы, Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 2 ақпандағы № 802 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатының 2022-2026 жылдарға арналған тұжырымдамасы.
Жеке құқық.
Азаматтық құқық жүйесі және оның негізгі институттары. Азаматтық құқықтың қағидаттары мен субъектілері. Азаматтық құқықтың объектілері. Мәміле түсінігі және оның түрлері. Меншік құқығы түсінігі және оның қорғалуы. Міндеттемелік құқық.Тұтынушылар құқығы туралы заңнама.Қазақстан Республикасында тұтынушылар құқықтарының заңды түрде бекітілуі. Отбасы құқығы жүйесі.Қазақстан Республикасындағы отбасы құқығының қайнар көздері. Қазақстан Республикасында отбасылық қарым-қатынастардың құқықтық реттелуі.Еңбек құқығы жүйесі. Қазақстан Республикасында еңбек қатынастарының құқықтық реттелуі.
Іс жүргізу құқығының негіздері.
Қылмыстық іс жүргізу құқығының негіздері. Қылмыстық процестің міндеттері мен қағидаттары. Қылмыстық процесс субъектілері. Қылмыстық іс жүргізу құқығындағы сот талқылауы негіздері: қылмыстық процестегі субъектілердің функционалдық рөлдері. Азаматтық іс жүргізу құқығының негіздері. Азаматтық процестің міндеттері мен қағидаттары. Азаматтық процесстің субъектілері.Әкімшілік іс жүргізу құқығының негіздері. Әкімшілік процесс түсінігі, міндеттері мен қағидаттары.
Халықаралық құқық.
Халықаралық жария құқығы.Халықаралық жария құқығы түсінігі. Негізгі мемлекет субъектілері, халықаралық ұйымдар. Халықаралық құқықтағы адам құқықтарының қорғалуы.Қазіргі халықаралық құқықта адам құқықтарын қорғау механизмдері мен процедуралары.
20. 11-сыныпқа арналған "Құқық негіздері" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) Мемлекет және құқық.
Заң шығару, құқықтық мәдениет, мемлекет қоғамның саяси жүйесінде.Заң шығару жүйесі: құқықтық актілердің құрылымы мен заң шығарудың кезеңдері. Заңдылық және құқықтық тәртіп. Құқықтық сана және құқықтық мәдениет. Мемлекет қоғамның саяси жүйесінде.Қазақстан Республикасында құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның дамуы.Қазақстан Республикасы – құқықтық мемлекет. Қазақстан Республикасында азаматтық қоғам институттарының дамуы. Қазақстан Республикасында адам құқығын қорғау. Қазақстан Республикасында адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының қорғалуы. Қазақстан Республикасындағы ювеналды юстиция: жасөспірімнің құқығын қорғау. Мүмкіндігі шектеулі тұлғалар құқықтарының қорғалуы және жүзеге асырылуы. Сот жүйесі. Сот жүйесі және судьялардың мәртебесі.
2) Жария құқық.
Қазақстан Республикасындағы азаматтық және сайлау. Қазақстан Республикасының азаматтылығы. "Қан құқығы" және "Топырақ құқығы" қағидаттары. Қазақстан Республикасындағы сайлау құқығы. Сайлаушы, сайлау коммиссиясы, бақылаушы.Әкімшілік құқық бұзушылық түрлері. Қоғамдық тәртіпке және адамгершілікке қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылық түрлері. Жер құқығы негіздері. Жер құқығының құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны. Жер және жер қойнауы түсініктерінің заңды айырмашылықтары.Қылмыстық құқық бұзушылық түрлері. Адам және азаматтардың конституциялық және басқа да құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстық құқық бұзушылық. Қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстық құқық бұзушылық.
Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін жауапкершілік. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін тәртіптік, әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік.
3) Жеке құқық.
Азаматтық құқықтағы келісімшарттар мен міндеттемелердің жекелеген түрлері. Сату-сатып алу келісімшарты. Айырбас және сыйға тарту келісімшарты. Жалға беру келісімшарты. Тұрғын үйді жалдау. Қарыз келісімшарты. Сақтандыру келісімшарты. Мұрагерлік құқық. Тұтынушылар құқығының жүзеге асырылуы. Қазақстан Республикасындағы тұтынушылар құқығын қорғау механизмдері. Авторлық құқық негіздері. Авторлық және сабақтас құқықтың құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны. Отбасы құқығының институттары. Отбасы. Ерлі-зайыптылардың құқықтары мен міндеттемелері. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған және жетім балалардың құқығы мен мүддесін қорғау түрлері. Отбасы мүшелерінің алименттік міндеттемелері. Еңбек құқығының базалық нормалары. Еңбек қарым-қатынасы субъектілерінің құқықтары мен міндеттемелері және олардың мемлекеттік кепілдіктері. Еңбек дауларының қаралуы.
4) Іс жүргізу құқығының негіздері.
Қылмыстық іс жүргізу құқығының институттары. Қылмыстық қудалау – қылмыстық іс жүргізу құқығының институты. Кәмелетке толмағандардың қылмыстық құқық бұзушылығы бойынша іс жүргізу. Алқабилер соты ұғымы және оның қызметінің негіздері. Азаматтық іс жүргізу құқығының институттары. Талап қою іс жүргізуінің негіздері. Азаматтық іс жүргізу құқығындағы соттық талқылаудың негіздері. Әкімшілік іс жүргізу құқығының институттары. Әкімшілік құқық бұзушылық бойынша істерді қарастыратын уәкілетті органдар. Әкімшілік іс жүргізу құқығындағы соттық талқылаудың негіздері;
5) Халықаралық құқық.
Қазақстан Республикасы – халықаралық құқық субъектісі. Қазақстан халықаралық ұйымдардың қатысушысы. Халықаралық актілер негізінде Қазақстан Республикасы азаматтары құқығының жүзеге асырылуы.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
21. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.2 кодында "10" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
1) Мемлекет және құқық:
Білім алушылар: | |
10-сынып | 11-сынып |
10.1.1.1 - құқық белгілерін қорытындылай отырып, ұғымын түсіндіру | 11.1.1.1 - нормативтік құқықтық актілердің негізгі элементтерін анықтау |
10.1.1.2 - құқықтың функционалдық маңызын нақты мысалдар арқылы ашу | 11.1.1.2 - нормативтік құқықтық актілердің әзірленуі, қабылдануы мен күшіне ену процесін зерттеу |
10.1.1.3 - құқық жүйесі және оның негізгі элементтерін түсіндіру (құқық нормалары, сала, ішкі сала, құқықтық институт) | 11.1.1.3 - заңдылық пен құқықтық тәртіп ұғымдарын нақты мысалдармен түсіндіру |
10.1.1.4 - мемлекетті құқық және құқықтық қатынастың негізгі субъектісі ретінде анықтау | 11.1.1.4 - заңдарды білу және оларды орындаудың әлеуметтік пайдалылығы мен қажеттілігін түсіндіру |
11.1.1.5 - қазақстандық қоғамның саяси жүйесінің негізгі элементін анықтау | |
10.1.2.1 - құқықтық мемлекет принциптерін айқындау | 11.1.2.1 - Қазақстан Республикасының саяси-құқықтық актілері (Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі құқықтық саясатының тұжырымдамасы (Қазақстан Республикасы Президентінің 2021 жылғы 15 қазандағы № 674 жарлы-ғы), Адам құқық-тары және заңның үстемдігі саласындағы одан арғы шаралар жоспарын бекіту туралы (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 28 сәуірдегі № 258 қаулысы) негізінде құқықтық мемлекеттің принциптерінің жүзеге асырылуын түсіндіру |
10.1.2.2 - конституциялық принциптер негізінде азаматтық қоғамның элементтері мен институттарын ажырату | 11.1.2.2 - Қазақстан Республикасының азаматтық қоғамының негізгі функционалдық қажеттілігін түсіндіру |
10.1.3.1 - тұлғаның құқықтық мүмкіндіктері түсінігін көрсете отырып, адамның құқығы мен бостандығы ұғымдарын түсіндіру | 11.1.3.1 - нақты мысал келтіре отырып, Қазақстан Республикасындағы адам және азаматтың құқығы мен бостандықтарын қорғау механизмін түсіндіру |
10.1.3.2 - адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын жіктеу (саяси, азаматтық, әлеуметтік, экономикалық және мәдени) | 11.1.3.2 - азаматтардың құқығын қорғайтын (адвокат, медиатор және тағы басқалардың) тұлғалардың функциялары мен құқықтық мәртебесін анықтау |
10.1.3.3 - адам құқықтары саласындағы халықаралық құжаттардың маңыздылығын бағалау (Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы, Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пакт, Экономикалық, әлеуметтік және және мәдени құқықтар туралы халықаралық пакт) | 11.1.3.3 - Қазақстан Республикасындағы кәмелетке толмағандардың құқығын қорғау механизмдерін нақты жағдаяттар мысалында түсіндіру |
11.1.3.4 - Қазақстан Республикасындағы мүмкіндігі шектеулі адамдардың құқығын жүзеге асыру және қорғау механизмдерін нақты жағдаяттар мысалында түсіндіру | |
10.1.4.1 - сот төрелігінің принциптерін нақты мысалдар келтіре отырып түсіндіру | 11.1.4.1 - сот жүйесі элементтерін анықтау және оны графикалық түрде көрсету |
10.1.4.2 - Қазақстан Республикасы құқық қорғау органдарының функциялары мен құқықтық мәртебесін анықтау | 11.1.4.2 - судьялар мәртебесі және олардың қызметінің кепілдемесін ашып көрсету |
2) Жария құқық.
Білім алушылар: | |
10-сынып | 11-сынып |
10.2.1.1 - Конституциялық құқық институт тарын құқықтық норма жүйесі ретінде түсіндіру | 11.2.1.1 - азаматтық ұғымын ашып көрсету |
10.2.1.2 - Конституциялық құқықтың қайнар көздерін анықтау және олардың міндеттерін түсіндіру (Конституция, Конституциялық заңдар, Конституциялық Кеңестің актілері және тағы басқалар) | 11.2.1.2 - қазақстандық азаматтықты алу және азаматтықтан айырылудың негіздемелерін нақты мысалдар арқылы түсіндіру |
11.2.1.3 – Қазақстан Республикасы сайлаушыларының және сайлау процесінің басқа да субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау | |
10.2.2.1 - мемлекеттік басқарудың құқықтық реттелу ерекшеліктерін графикалық сызба құру арқылы түсіндіру | 11.2.2.1 Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық нормаларына сәйкес тұлғалардың әрекетін саралау |
10.2.3.1 - экологиялық құқықтың құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру | 11.2.3.1 - жер құқығының құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру |
10.2.3.2 - Экологиялық кодекс негізінде өзекті экологиялық проблемаларды шешудің құқықтық жолдарын ұсыну | 11.2.3.2 - Қазақстан Республикасының Жер кодексі негізінде жерге меншік құқығы, пайдалану құқығы, және басқа да құқық түрлерін ажырату |
10.2.4.1 - Қылмыстық кодекстің мазмұны мен құрылымын анықтау | 11.2.4.1 - Қазақстан Республикасының қылмыстық құқық нормаларына сәйкес тұлғалардың әрекетін саралау |
10.2.4.2 - нақты өмірлік жағдаяттарды қылмыстық құқық нормаларына сәйкестендіру | |
10.2.4.3 - нақты мысалдар арқылы қылмыстық теріс қылық пен қылмысты қоғамдық қауіптілік дәрежесіне сәйкес сипаттау | |
10.2.4.4 - кәмелетке толмағандарды қылмыстық жауапкершілікке тарту ерекшеліктерін құқықтық жағдаят мысалында анықтау | |
10.2.4.5 - жеңілдететін және ауырлататын мән-жайларды ескере отырып, қылмыстық құқық бұзушылықты бағалау | |
10.2.4.6 - қылмыстық жауаптылықтан адамның босатылу шарттарын айқындау | |
10.2.5.1 - сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламалық саяси және құқықтық актілердің негізгі ережелерін түсіндіру | 11.2.5.1 - сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықты басқа құқық бұзушылық түрлерінен (заңсыз сыйақы алу, алаяқтық) ажырату |
10.2.5.2 - нақты жағдаяттарды талдау кезінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңның негізгі ережелерін пайдалану | 11.2.5.2 – Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама нормаларына сәйкес адамдардың әрекетін саралау |
3) Жеке құқық.
Білім алушылар: | |
10-сынып | 11-сынып |
10.3.1.1 – Қазақстан Республикасы азаматтық құқығының қайнар көздерін түсіндіру (Азаматтық кодексі, заңдар, заңға тәуелді актілер, Азаматтық кодексін толықтыратын және нақтылайтын ережелер) | 11.3.1.1 - келісімшарттың ерекше белгілерін айқындай отырып мазмұнын түсіндіру |
10.3.1.2 - азаматтық құқық субъектілерін анықтау | 11.3.1.2 - келісімшарттың негізгі шарттарын нақты мысалдар арқылы түсіндіру |
10.3.1.3 - азаматтық құқық объектілерін олардың елеулі белгілері бойынша ажырата білу | 11.3.1.3 - мұрагерлік құқықтың құқықтық реттелу ұғымы мен нысанын түсіндіру |
10.3.1.4 - нақты мысал негізінде жеке мүліктік емес құқықтардың ерекшеліктерін анықтау | |
10.3.1.5 - құқықтық жағдаят мысалында мәміле ұғымы және оның түрлерін түсіндіру | |
10.3.1.6 - мысалдар келтіре отырып, меншік құқығы ұғымы және оның негізгі өкілеттілігін түсіндіру | |
10.3.1.7 - құқықтық жағдаятты (казусты) талдай отырып, меншік құқығын қорғау жолдарын түсіндіру | |
10.3.1.8 - заң терминдерін пайдаланып, міндеттемелік құқықтың мәнін ашу | |
10.3.1.9 - міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдерін құқықтық жағдаятты талдай отырып анықтау | |
10.3.2.1 – Қазақстан Республикасы тұтынушылар құқығы туралы заңына сәйкес құқықтық қатынастар субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау | 11.3.2.1 - қылмыстық, әкімшілік, азаматтық кодекстердің жеке нормаларын қолдана отырып, тұтынушылар құқығын қорғау механизмдерін түсіндіру |
10.3.2.2 - заң терминдерін пайдалана отырып, тұтынушылардың құқықтарын қорғау жолдарын нақты жағдаяттық мысалдармен (казустармен) түсіндіру | 11.3.2.2 - нақты мысалдар келтіре отырып сатушы (өндіруші, орындаушы) және басқа да жұмысты орындаушы (қызмет көрсету) тұлғалардың құқығы мен міндеттерін анықтау |
10.3.3.1 - отбасылық қарым-қатынастар саласын дағы нормативтік құқықтық актілердің қажетті лігін түсіндіру ("Қазақстан Республикасының неке және отбасы туралы кодексі", "Қазақстан Республикасының бала құқықтары туралы заңы") | 11.3.3.1 - авторлық және сабақтас құқықтарды құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру |
10.3.3.2 - Қазақстан Республикасының отбасылық қарым-қатынастарының құқықтық реттелуінің негізгі ұғымдары мен принциптерін түсіндіру | |
10.3.3.3 - әртүрлі өмірлік жағдайларда балалар құқықтарының жүзеге асырылуын зерттеу | |
10.3.4.1 - Қазақстан Республикасының еңбек қатынастарын құқықтық реттеудің негізгі ұғымдары мен принциптерін түсіндіру | |
11.3.4.1 - ерлі-зайыптылардың жеке және мүліктік құқықтары мен міндеттерінің мазмұнын нақты мысалдар арқылы түсіндіру | |
11.3.4.2 - жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығысыз қалған балалардың құқығы мен мүддесін қорғау формаларын айқындау | |
11.3.4.3 - алименттік қатынастардың субъектілерін және алименттік қатынастардың пайда болу негіздерін құқықтық жағдаяттар мысалында анықтау | |
11.3.5.1 - еңбек құқығын қамтамасыз ету тәсілдерінің тиімділігін құқықтық жағдаяттар мысалында бағалау | |
11.3.5.2 - кәмелетке толмағандардың еңбек құқығын жүзеге асыруын зерттеу | |
11.3.5.3 - жеке және ұжымдық еңбек дауларын қарастыру механизмдерін құқықтық жағдаяттар мысалында анықтау | |
4) Іс жүргізу құқығының негіздері.
Білім алушылар: | |
10-сынып | 11-сынып |
10.4.1.1 - қылмыстық процестің негізгі міндеттері мен принциптерін түсіндіру | 11.4.1.1 - қылмыстық қудалауды жүзеге асыру шарттарын түсіндіру |
10.4.1.2 - қылмыстық процесс субъектілерін ажырату | 11.4.1.2 - кәмелетке толмағандардың қатысуымен болатын қылмыстық құқық бұзушылық істері бойынша іс жүргізу ерекшеліктерін айқындау |
10.4.1.3 - Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексіне сәйкес сот талқылауының негіздері бойынша білімін шығармашылық түрде көрсету | 11.4.1.3 - Қазақстан Республикасының алқабилер соты қызметінің құқықтық негіздерін анықтау |
10.4.2.1 - азаматтық процестің негізгі міндеттері мен принциптерін талдау | 11.4.2.1 - талап қою шарттарын түсіндіру |
10.4.2.2 - азаматтық процестің субъектілерін ажырату | 11.4.2.2 - талап қою арызын оның мазмұны мен формасына қойылатын шарттарға сәйкес құрастыру |
10.4.2.3 - кәмелетке толмағандардың азаматтық процеске қатысу ерекшеліктерін анықтау | 11.4.2.3 - Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексіне сәйкес соттың істі қарау негіздері мен ерекшеліктері бойынша білімдерін шығармашылық түрде көрсету |
10.4.3.1 - әкімшілік процесс ұғымын, оның міндеттері мен принциптерін түсіндіру | 11.4.3.1 - әкімшілік құқық бұзушылық бойынша істерді қарастыратын уәкілеттті органдардың (лауазымды тұлғалардың) құзыретін құқықтық жағдаяттар мысалында ажырата білу |
10.4.3.2 - әкімшілік процесті жүзеге асырудың құқықтық негіздерін анықтау | 11.4.3.2 - әкімшілік құқық бұзушылық бойынша соттың істі қарау ерекшеліктері туралы білімдерін шығармашылық түрде көрсету |
5) Халықаралық құқық.
10-сынып | 11-сынып |
10.5.1.1 - халықаралық жария құқық ұғымын түсіндіру және оның реттейтін қоғамдық қатынастар салаларын анықтау | 11.5.1.1 - Қазақстан Республикасы таныған халықаралық құқықтың қайнар көздері негізінде Қазақстан Республикасының халықаралық құқығы мен міндеттемелерін түсіндіру |
10.5.2.1 - қазіргі халықаралық құқықтағы адам құқықтарын қорғауды жүзеге асыратын органдар мен ұйымдарды анықтау | 11.5.1.2 - Қазақстан Республикасы азаматтарының шетелде адам құқығы, еңбек қатынастары, білім беру салалалары бойынша құқықтарын жүзеге асыруын халықаралық актілер негізінде зерттеу |
22. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
23. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары
1) 10 сынып:
Бөлім | Бөлімше | Тақырыптар |
Оқыту мақсаттары. |
1-тоқсан | |||
Мемлекет және құқық | Мемлекет және құқық туралы негізгі ұғымдар | Құқықтың негізгі белгілері мен функциясы |
10.1.1.1 - құқық белгілерін қорытындылай отырып ұғымын түсіндіру; |
Құқық жүйесі. Мемлекет құқықтың ерекше субъектісі ретінде |
10.1.1.3 - құқық жүйесі және оның негізгі элементтерін түсіндіру (құқық нормалары, сала, ішкі сала, құқықтық институт); | ||
Құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам | Құқықтық мемлекет түсінігі және оның принциптері | 10.1.2.1 - құқықтық мемлекеттің принципте рін айқындау; | |
Азаматтық қоғам түсінігі, оның негізгі элементтері мен институттары | 10.1.2.2 - конституциялық принциптер негізінде азаматтық қоғамның элементтері мен институттарын ажырату; | ||
Адам құқықтары түсінігі | Адам құқығы түсінігі және оның негізгі түрлері |
10.1.3.1 - тұлғаның құқықтық мүмкіндіктері түсінігін көрсете отырып, адамның құқығы мен бостандығы ұғымдарын түсіндіру; | |
Сот төрелігінің принциптері. Құқық қорғау органдары | Сот төрелігінің принциптері | 10.1.4.1 - сот төрелігінің принциптерін нақты мысалдар келтіре отырып түсіндіру | |
Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары | 10.1.4.2 - Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарының функциялары мен құқықтық мәртебесін анықтау | ||
2-тоқсан | |||
Жария құқық |
Қазақстан Республикасы |
Қазақстан Республикасы конституция |
10.2.1.1 - Конституциялық құқық институт тарын құқықтық норма жүйесі ретінде түсіндіру; |
Әкімшілік құқық жүйесі | Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқарудың құқықтық реттелуі | 10.2.2.1 - мемлекеттік басқарудың құқықтық реттелу ерекшеліктерін графикалық сызба құру арқылы түсіндіру | |
Экологиялық құқық негіздері | Экологиялық құқықтың құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны |
10.2.3.1 - экологиялық құқықтың құқықтық реттеу ұғымын және нысанын түсіндіру; | |
Қылмыстық құқық жүйесі | Қылмыстық кодекс қылмыстық құқықтың негізгі қайнар көзі ретінде |
10.2.4.1 - қылмыстық кодекстің мазмұны мен құрылымын анықтау; | |
Қылмыстық құқық бұзушылық және қылмыстық жауапкершілік ке тартылатын тұлғалар |
10.2.4.3 - нақты мысалдар арқылы қылмыстық теріс қылық пен қылмысты қоғамдық қауіптілік дәрежесіне сәйкес сипаттау; | ||
Қылмыстық жаза түсінігі және одан босату шарттары |
10.2.4.5 - жеңілдететін және ауырлататын мән-жайларды ескере отырып қылмыстық құқық бұзушылықты бағалау; | ||
Қазақстан Республикасы ның сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүйесі | Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске бағытталған құқықтық және саяси актілер |
10.2.5.1 - сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламалық-саяси және құқықтық актілердің негізгі ережелерін түсіндіру; | |
3-тоқсан | |||
Жеке құқық | Азаматтық құқық жүйесі және оның негізгі институттары | Азаматтық құқықтың принциптері мен субъектілері |
10.3.1.1 - Қазақстан Республикасының азаматтық құқығының қайнар көздерін түсіндіру (Азаматтық кодексі, заңдар, заңға тәуелді актілер, Азаматтық кодексін толықтыратын және нақтылайтын ережелер); |
Азаматтық құқықтың объектілері |
10.3.1.3 - азаматтық құқық объектілерін олардың елеулі белгілері бойынша ажырата білу; | ||
Мәміле түсінігі және оның түрлері | 10.3.1.5 - құқықтық жағдаят мысалында мәміле ұғымын және оның түрлерін түсіндіру | ||
Меншік құқығы түсінігі және оның қорғалуы |
10.3.1.6 - мысалдар келтіре отырып, меншік құқығы ұғымын және оның негізгі өкілеттілігін түсіндіру; | ||
Міндеттемелік құқық |
10.3.1.8 - заң терминдерін пайдаланып, міндеттемелік құқықтың мәнін ашу; | ||
Тұтынушылар құқығы туралы заңнама | Қазақстан Республикасында тұтынушылар құқықтарының заңды түрде бекітілуі |
10.3.2.1 - Қазақстан Республикасының тұтынушылар құқығы туралы заңына сәйкес құқықтық қатынастар субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау; | |
Отбасы құқығы жүйесі | Қазақстан Республикасындағы отбасы құқығының қайнар көздері | 10.3.3.1 - отбасылық қарым-қатынастар саласындағы нормативтік құқықтық актілердің қажеттілігін түсіндіру ("Қазақстан Республикасының неке және отбасы туралы кодексі", "Қазақстан Республикасының бала құқықтары туралы заңы") | |
Қазақстан Республикасында отбасылық қарым-қатынастардың құқықтық реттелуі |
10.3.3.2 - Қазақстан Республикасының отбасылық қарым-қатынастарының құқықтық реттелуінің негізгі ұғымдары мен принциптерін түсіндіру; | ||
Еңбек құқығы жүйесі | Қазақстан Республикасында еңбек қатынастары ның құқықтық реттелуі | 10.3.4.1 - Қазақстан Республикасы еңбек қатынастарын құқықтық реттеудің негізгі ұғымдары мен принциптерін түсіндіру; | |
4-тоқсан | |||
Іс жүргізу құқығы | Қылмыстық іс жүргізу құқығының негіздері | Қылмыстық процестің міндеттері мен принциптері | 10.4.1.1 - қылмыстық процестің негізгі міндеттері мен қағидаттарын түсіндіру |
Қылмыстық процесс субъектілері | 10.4.1.2 - қылмыстық процесс субъектілерін ажырату | ||
Қылмыстық іс жүргізу құқығындағы сот талқылауының негіздері | 10.4.1.3 - Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексіне сәйкес сот талқылауының негіздері бойынша білімін шығармашылық түрде көрсету | ||
Азаматтық іс жүргізу құқығының негіздері | Азаматтық процестің міндеттері мен принциптері | 10.4.2.1 - азаматтық процестің негізгі міндеттері мен принциптерін талдау | |
Азаматтық процестің субъектілері |
10.4.2.2 - азаматтық процестің негізгі міндеттері мен принциптерін талдау; | ||
Әкімшілік іс жүргізу құқығының негіздері | Әкімшілік процесс түсінігі, міндеттері мен принциптері |
10.4.3.1 - әкімшілік процесс ұғымын, оның міндеттері мен принциптерін түсіндіру; | |
Халықаралық құқық | Халықаралық жария құқығы | Халықаралық жария құқығы түсінігі | 10.5.1.1 - халықаралық жария құқық ұғымын түсіндіру және оның реттейтін қоғамдық қатынастар саласын анықтау |
Халықаралық құқықтағы адам құқықтарының қорғалуы | Қазіргі халықаралық құқықта адам құқықтарын қорғау механизмдері мен процедуралары | 10.5.2.1 - қазіргі халықаралық құқықтағы адам құқықтарын қорғауды жүзеге асыратын органдар мен ұйымдарды анықтау | |
2) 11 сынып:
Бөлім | Бөлімше | Тақырыптар |
Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Мемлекет және құқық | Заң шығару, құқықтық мәдениет, мемлекет қоғамның саяси жүйесінде | Заң шығару жүйесі |
11.1.1.1 - нормативтік құқықтық актілердің негізгі элементтерін анықтау; |
Заңдылық және құқықтық тәртіп. Құқықтық сана және құқықтық мәдениет |
11.1.1.3 - заңдылық және құқықтық тәртіп ұғымдарын нақты мысалдармен түсіндіру; | ||
Мемлекет қоғамның саяси жүйесінде | 11.1.1.5 - қазақстандық қоғамның саяси жүйесінің негізгі элементін анықтау | ||
Қазақстан Республикасын | Қазақстан Республикасы - құқықтық мемлекет |
11.1.2.1 - Қазақстан Республикасының саяси-құқықтық актілері (Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі құқықтық саясатының тұжырымдамасы (Қазақстан Республикасы Президентінің 2021 жылғы 15 қазандағы № 674 жарлығы), | |
Қазақстан Республикасында азаматтық қоғам институттарының дамуы | 11.1.2.2 - Қазақстан Республикасы азаматтық қоғамының негізгі функционалдық қажеттілігін түсіндіру; | ||
Қазақстан Республикасын | Қазақстан Республикасында адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының қорғалуы |
11.1.3.1 - нақты мысал келтіре отырып, Қазақстан Республикасының адам және азаматтың құқығы мен бостандықтарын қорғау механизмін түсіндіру; | |
Қазақстан Республикасындағы ювеналды юстиция | 11.1.3.3 - Қазақстан Республикасындағы кәмелетке толмағандардың құқығын қорғау механизмдерін нақты жағдаяттар мысалында түсіндіру | ||
Мүмкіндігі шектеулі тұлғалар құқықтарының қорғалуы және жүзеге асырылуы | 11.1.3.4 - Қазақстан Республикасындағы мүмкіндігі шектеулі адамдардың құқығын жүзеге асыру және қорғау механизмдерін нақты жағдаяттар мысалында түсіндіру | ||
Сот жүйесі | Сот жүйесі және судьялардың мәртебесі |
11.1.4.1 - сот жүйесі элементтерін анықтау және оны графикалық түрде көрсету; | |
2-тоқсан | |||
Жария құқық |
Қазақстан Республикасын | Азаматтық - Қазақстан Республикасы конституция лық құқығының институты |
11.2.1.1 - азаматтық ұғымын ашу; |
Қазақстан Республикасындағы сайлау құқығы | 11.2.1.3 - Қазақстан Республикасы сайлаушыларының және сайлау процесінің басқа да субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау | ||
Әкімшілік құқық бұзушылық түрлері | Қоғамдық тәртіпке және адамгершілікке қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылық түрлері | 11.2.2.1 - Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық нормаларына сәйкес адамдардың әрекетін саралау | |
Жер құқығы негіздері | Жер құқығының құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны |
11.2.3.1 - жер құқығының құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру; | |
Қылмыстық құқық бұзушылық түрлері | Адам және азаматтардың конституция лық және басқа да құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстық құқық бұзушылық | 11.2.4.1 - Қазақстан Республикасының қылмыстық құқық нормаларына сәйкес адамдардың әрекетін саралау | |
Қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстық құқық бұзушылық | 11.2.4.1 - Қазақстан Республикасының қылмыстық құқық нормаларына сәйкес адамдардың әрекетін саралау | ||
Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін жауапкершілік | Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін тәртіптік, әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік |
11.2.5.1 - сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықты басқа құқық бұзушылық түрлерінен (заңсыз сыйақы алу, алаяқтық) ажырату; | |
3-тоқсан | |||
Жеке құқық | Азаматтық құқықтағы келісімшарттар мен міндеттемелердің жекелеген түрлері | Сату-сатып алу келісімшарты. Айырбас және сыйға тарту келісімшарты |
11.3.1.1 - келісімшарттың ерекше белгілерін айқындай отырып мазмұнын түсіндіру; |
Жалға беру келісімшарты. Тұрғын үйді жалдау. Қарыз келісімшарты. Сақтандыру келісімшарты |
11.3.1.1 - келісімшарттың ерекше белгілерін айқындай отырып мазмұнын түсіндіру; | ||
Мұрагерлік құқық | 11.3.1.3 - мұрагерлік құқықтың құқықтық реттелу ұғымы мен нысанын түсіндіру; | ||
Тұтынушылар құқығының жүзеге асырылуы | Қазақстан Республикасындағы тұтынушылар құқығын қорғау механизмдері |
11.3.2.1 - қылмыстық, әкімшілік, азаматтық кодекстердің жеке нормаларын қолдана отырып, тұтынушылар құқығын қорғау механизмдерін түсіндіру; | |
Авторлық құқық негіздері | Авторлық және сабақтас құқықтың құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны | 11.3.3.1 - авторлық және сабақтас құқықтарды құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру; | |
Отбасы құқығы институттары | Отбасы. Ерлі-зайыптылардың құқықтары мен міндеттемелері | 11.3.4.1 - ерлі-зайыптылардың жеке және мүліктік құқықтары мен міндеттерінің мазмұнын нақты мысалдар арқылы түсіндіру | |
Ата-анасының қамқорлығысыз қалған және жетім балалардың құқығы мен мүддесін қорғау түрлері | 11.3.4.2 - жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығысыз қалған балалардың құқығы мен мүддесін қорғау формаларын айқындау | ||
Отбасы мүшелерінің алименттік міндеттемелері | 11.3.4.3 - алименттік қатынастардың субъекті лерін және алименттік қатынастардың пайда болу негіздерін құқықтық жағдаяттар мысалында анықтау | ||
Еңбек құқығының базалық нормалары | Еңбек қарым-қатынасы субъектілерінің құқықтары мен міндеттемелері және олардың мемлекеттік кепілдіктері |
11.3.5.1 - еңбек құқығын қамтамасыз ету тәсілдерінің тиімділігін құқықтық жағдаяттар мысалында бағалау; | |
Еңбек дауларының қаралуы | 11.3.5.3 - жеке және ұжымдық еңбек дауларын қарастыру механизмдерін құқықтық жағдаяттар мысалында анықтау | ||
4-тоқсан | |||
Іс жүргізу құқығы |
Қылмыстық іс жүргізу | Қылмыстық қудалау - қылмыстық іс жүргізу құқығының институты | 11.4.1.1 - қылмыстық қудалауды жүзеге асыру шарттарын түсіндіру |
Кәмелетке толмағандар дың қылмыстық құқық бұзушылығы бойынша іс жүргізу | 11.4.1.2 - кәмелетке толмағандардың қатысуымен болатын қылмыстық құқық бұзушылық істері бойынша іс жүргізу ерекшеліктерін айқындау | ||
Алқабилер соты ұғымы және оның қызметінің негіздері | 11.4.1.3 – Қазақстан Республикасы алқабилер соты қызметінің құқықтық негіздерін анықтау | ||
Азаматтық іс жүргізу құқығының институттары | Талап қою іс жүргізуінің негіздері |
11.4.2.1 - талап қою шарттарын түсіндіру; | |
Азаматтық іс жүргізу құқығындағы соттық талқылаудың негіздері | 11.4.2.3 - Қазақстан Республикасының азаматтық іс жүргізу кодексіне сәйкес соттың істі қарау негіздері мен ерекшеліктері бойынша білімдерін шығармашылық түрде көрсету | ||
Әкімшілік іс жүргізу құқығының институттары | Әкімшілік құқық бұзушылық бойынша істерді қарастыратын уәкілетті органдар | 11.4.3.1 - әкімшілік құқық бұзушылық бойынша істерді қарастыратын уәкілеттті органдардың (лауазымды тұлғалардың) құзыретін құқықтық жағдаяттар мысалында ажырата білу | |
Әкімшілік іс жүргізу құқығындағы соттық талқылаудың негіздері | 11.4.3.2 - әкімшілік құқық бұзушылық бойынша соттың істі қарау ерекшеліктері туралы білімдерін шығармашылық түрде көрсету | ||
Халықаралық құқық | Қазақстан Республикасы халықаралық құқық субъектісі | Халықаралық актілер негізінде Қазақстан Республикасы азаматтары құқығының жүзеге асырылуы |
11.5.1.1 - Қазақстан Республикасы таныған халықаралық құқықтың қайнар көздері негізінде Қазақстан Республикасының халықаралық құқығы мен міндеттемелерін түсіндіру; |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 122-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 122-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Құқық негіздері" оқу пәнін оқыту білім алушылардың қазіргі қоғамдағы құқықтық және саяси қатынастардың субъектісі ретінде, өз құқықтары мен міндеттемелерін жүзеге асыру үшін қажетті білім мен дағдыларды игеруге бағытталған.
3. Оқу пәнінің мақсаты – белсенді азаматтық ұстанымы бар, құқықтық тұрғыдан сауатты тұлғаны тәрбиелеу, құқықтық мәдениетті қалыптастыру, құқықтық білімді тәжірибеде қолдана алу дағыдыларын дамыту.
4. Оқу пәнінің міндеттері:
1) әлеуметтік және құқықтық нормалар жүйесі: адам құқығы, құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам, заңдылық және құқықтық тәртіп туралы білімдерін тереңдету және кеңейту;
2) қазақстандық құқық пен халықаралық құқықтың базалық салаларының негізгі түсініктері мен мазмұны туралы білімдерін дамыту;
3) құқыққа деген оң қөзқарасты қалыптастыру және заңдарды білу мен орындаудың әлеуметтік пайдалылығын түсіну;
4) қазақстандық патриотизм, жалпыадамзаттық құндылықтар, гуманизм мен әділеттілік негізінде тұлғаның құқықтық санасын қалыптастыру;
5) оқу және тәжірибелік іс-әрекетте құқықтық ақпаратты табу, талдау және қолдану дағдыларын қалыптастыру;
6) әртүрлі өмірлік жағдайларда құқықтық нормаларға сәйкес іс-әрекеттерді таңдау кезінде құқықтық білім мен дағдыларды қолдана алу біліктерін дамыту;
7) қоғамдағы құқықтық қатынастармен байланысты практикалық жағдаяттарды сын тұрғысынан талдау және бағалау дағдыларын дамыту;
8) қазіргі уақыттағы өзекті қоғамдық және құқықтық мәселелерге қатысты пікірталасқа қатысу дағдыларын дамыту.
2-тарау. "Құқық негіздері" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Құқық негіздері" оқу пәнінің мазмұны
5. "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. Құқық негіздері" оқу пәнінің білім мазмұны бөлімдер арқылы қамтылған. Аталған бөлімдер сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
7. Оқу пәнінің білім мазмұны бес бөлімді қамтиды:
1) Мемлекет және құқық;
2) Жария құқық;
3) Жеке құқық;
4) Іс жүргізу құқығының негіздері;
5) Халықаралық құқық.
8. "Мемлекет және құқық" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Мемлекет және құқық туралы негізгі ұғымдар;
2) Құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам;
3) Адам құқықтары түсінігі;
4) Сот төрелігінің қағидаттары. Құқық қорғау органдары.
9. "Жария құқық" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстан Республикасының конституциялық құқық жүйесі;
2) Әкімшілік құқық жүйесі;
3) Экологиялық құқық негіздері;
4) Қылмыстық құқық жүйесі;
5) Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүйесі.
10. "Жеке құқық" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Азаматтық құқық жүйесі және оның негізгі институттары;
2) Тұтынушылар құқығы туралы заңнама;
3) Отбасы құқығы жүйесі;
4) Еңбек құқығы жүйесі.
11. "Іс жүргізу құқығының негіздері" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қылмыстық іс жүргізу құқығының негіздері;
2) Азаматтық іс жүргізу құқығының негіздері;
3) Әкімшілік іс жүргізу құқығының негіздері.
12. "Халықаралық құқық" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Халықаралық жария құқығы;
2) Халықаралық құқықтағы адам құқықтарының қорғалуы.
13. "Мемлекет және құқық" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Заң шығару, құқықтық мәдениет, мемлекет қоғамның саяси жүйесінде;
2) Қазақстан Республикасында құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның дамуы;
3) Қазақстан Республикасында адам құқығын қорғау;
4) Сот жүйесі.
14. "Жария құқық" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстан Республикасындағы азаматтық және сайлау ;
2) Әкімшілік құқық бұзушылық түрлері;
3) Жер құқығы негіздері;
4) Қылмыстық құқық бұзушылық түрлері;
5) Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін жауапкершілік.
15. "Жеке құқық" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Азаматтық құқықтағы келісімшарттар мен міндеттемелердің жекелеген түрлері;
2) Тұтынушылар құқығының жүзеге асырылуы;
3) Авторлық құқық негіздері;
4) Отбасы құқығының институттары;
5) Еңбек құқығының базалық нормалары.
16. "Іс жүргізу құқығының негіздері" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қылмыстық іс жүргізу құқығының институттары;
2) Азаматтық іс жүргізу құқығының институттары;
3) Әкімшілік іс жүргізу құқығының институттары.
17. "Халықаралық құқық" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстан Республикасы - халықаралық құқық субъектісі.
18. Оқыту мақсаттары әр бөлімше ішінде мұғалім мен білім алушыға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсетеді.
19. 10 - сыныпқа арналған "Құқық негіздері" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) Мемлекет және құқық:
Мемлекет және құқық туралы негізгі ұғымдар.
Құқықтың негізгі белгілері мен функциясы. Құқық жүйесі: саласы, құқықтық институт, құқықтық норма. Мемлекет құқықтың ерекше субъектісі: құқықтық нормаларды шығарушы және құқық субъектісі ретінде. Құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам.Құқықтық мемлекет түсінігі және оның қағидаттары. Азаматтық қоғам түсінігі, оның негізгі элементтері мен институттары.Адам құқықтары түсінігі. Адам құқығы түсінігі және оның негізгі түрлері. Сот төрелігінің қағидаттары. Құқық қорғау органдары.Сот төрелігінің қағидаттары. Қазақстан Респбликасының құқық қорғау органдары: ішкі істер министирлігі, прокуратура, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет органдары.
Жобалық-зерттеу жұмысы: Мемлекет және құқық формаларының эволюциясы
2) Жария құқық: Қазақстан Республикасының конституциялық құқық жүйесі.Қазақстан Республикасы конституциялық құқығының институттары: Президент, Парламент, Үкімет, Соттар және сот төрелігі, Конституциялық кеңес, Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару.Әкімшілік құқық жүйесі. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқарудың құқықтық реттелуі: салалық және аймақтық басқару. Экологиялық құқық негіздері. Экологиялық құқықтың құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны.Қылмыстық құқық жүйесі. Қылмыстық құқықтың мазмұны мен құрылымы. Қылмыстық құқық бұзушылық және қылмыстық жауапкершілікке тартылатын тұлғалар. Қылмыстық жаза түсінігі және одан босату шарттары.Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүйесі. Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске бағытталған құқықтық және саяси актілер: Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы Қазақстан Республикасының Заңы, Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 2 ақпандағы № 802 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатының 2022-2026 жылдарға арналған тұжырымдамасы. Жобалық-зерттеу жұмысы: Жария құқық салалары ерекшеліктерінің сипаттамасы.
3) Жеке құқық:
Азаматтық құқық жүйесі және оның негізгі институттары. Азаматтық құқықтың қағидаттары мен субъектілері. Азаматтық құқықтың объектілері. Мәміле түсінігі және оның түрлері. Меншік құқығы түсінігі және оның қорғалуы. Міндеттемелік құқық.Тұтынушылар құқығы туралы заңнама.Қазақстан Республикасында тұтынушылар құқықтарының заңды түрде бекітілуі. Отбасы құқығы жүйесі.Қазақстан Республикасындағы отбасы құқығының қайнар көздері. Қазақстан Республикасында отбасылық қарым-қатынастардың құқықтық реттелуі.Еңбек құқығы жүйесі. Қазақстан Республикасында еңбек қатынастарының құқықтық реттелуі.Жобалық-зерттеу жұмысы: Жеке құқық – адамның табиғи құқықтары мен бостандықтарының жүзеге асуының кепілдігі
4) Іс жүргізу құқығының негіздері: Қылмыстық іс жүргізу құқығының негіздері. Қылмыстық процестің міндеттері мен қағидаттары. Қылмыстық процесс субъектілері. Қылмыстық іс жүргізу құқығындағы сот талқылауы негіздері: қылмыстық процестегі субъектілердің функционалдық рөлдері. Азаматтық іс жүргізу құқығының негіздері. Азаматтық процестің міндеттері мен қағидаттары. Азаматтық процесстің субъектілері.Әкімшілік іс жүргізу құқығының негіздері. Әкімшілік процесс түсінігі, міндеттері мен қағидаттары.Жобалық-зерттеу жұмысы: Құқыққа қатысты процестер қадамдарының сипаттамасы.
5) Халықаралық құқық:
Халықаралық жария құқығы.Халықаралық жария құқығы түсінігі. Негізгі мемлекет субъектілері, халықаралық ұйымдар. Халықаралық құқықтағы адам құқықтарының қорғалуы.Қазіргі халықаралық құқықта адам құқықтарын қорғау механизмдері мен процедуралары. Жобалық-зерттеу жұмысы: Адам құқықтарын қорғау жөніндегі қазіргі заманғы халықаралық ұйымдар.
20. 11 - сыныпқа арналған "Құқық негіздері" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) Мемлекет және құқық. Заң шығару, құқықтық мәдениет, мемлекет қоғамның саяси жүйесінде.Заң шығару жүйесі: құқықтық актілердің құрылымы мен заң шығарудың кезеңдері. Заңдылық және құқықтық тәртіп. Құқықтық сана және құқықтық мәдениет. Мемлекет қоғамның саяси жүйесінде.Қазақстан Республикасында құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның дамуы.Қазақстан Республикасы – құқықтық мемлекет. Қазақстан Республикасында азаматтық қоғам институттарының дамуы. Қазақстан Республикасында адам құқығын қорғау. Қазақстан Республикасында адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының қорғалуы. Қазақстан Республикасындағы ювеналды юстиция: жасөспірімнің құқығын қорғау. Мүмкіндігі шектеулі тұлғалар құқықтарының қорғалуы және жүзеге асырылуы.
Сот жүйесі. Сот жүйесі және судьялардың мәртебесі. Жобалық-зерттеу жұмысы: Қазіргі кезеңдегі Қазақстан Республикасының құқық жүйесі және мемлекеттік органдар жүйесі.
2) Жария құқық: Қазақстан Республикасындағы азаматтық және сайлау.
Қазақстан Республикасының азаматтылығы. "Қан құқығы" және "Топырақ құқығы" қағидаттары. Қазақстан Республикасындағы сайлау құқығы. Сайлаушы, сайлау коммиссиясы, бақылаушы.Әкімшілік құқық бұзушылық түрлері. Қоғамдық тәртіпке және адамгершілікке қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылық түрлері. Жер құқығы негіздері. Жер құқығының құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны. Жер және жер қойнауы түсініктерінің заңды айырмашылықтары.Қылмыстық құқық бұзушылық түрлері. Адам және азаматтардың конституциялық және басқа да құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстық құқық бұзушылық. Қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстық құқық бұзушылық.Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін жауапкершілік. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін тәртіптік, әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік.Жобалық-зерттеу жұмысы: Мемлекеттік билік пен басқару органдарының қызметін реттеудегі жария құқықтың рөлі.
3) Жеке құқық: Азаматтық құқықтағы келісімшарттар мен міндеттемелердің жекелеген түрлері. Сату-сатып алу келісімшарты. Айырбас және сыйға тарту келісімшарты. Жалға беру келісімшарты. Тұрғын үйді жалдау. Қарыз келісімшарты. Сақтандыру келісімшарты. Мұрагерлік құқық. Тұтынушылар құқығының жүзеге асырылуы. Қазақстан Республикасындағы тұтынушылар құқығын қорғау механизмдері. Авторлық құқық негіздері. Авторлық және сабақтас құқықтың құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны.
Отбасы құқығының институттары. Отбасы. Ерлі-зайыптылардың құқықтары мен міндеттемелері. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған және жетім балалардың құқығы мен мүддесін қорғау түрлері.Отбасы мүшелерінің алименттік міндеттемелері.Еңбек құқығының базалық нормалары. Еңбек қарым-қатынасы субъектілерінің құқықтары мен міндеттемелері және олардың мемлекеттік кепілдіктері. Еңбек дауларының қаралуы.Жобалық-зерттеу жұмысы: Жеке меншік құқықты қорғауды қамтамасыз етудегі жеке құқықтың рөлі.
4) Іс жүргізу құқығының негіздері: Қылмыстық іс жүргізу құқығының институттары. Қылмыстық қудалау – қылмыстық іс жүргізу құқығының институты. Кәмелетке толмағандардың қылмыстық құқық бұзушылығы бойынша іс жүргізу. Алқабилер соты ұғымы және оның қызметінің негіздері.Азаматтық іс жүргізу құқығының институттары. Талап қою іс жүргізуінің негіздері. Азаматтық іс жүргізу құқығындағы соттық талқылаудың негіздері. Әкімшілік іс жүргізу құқығының институттары. Әкімшілік құқық бұзушылық бойынша істерді қарастыратын уәкілетті органдар. Әкімшілік іс жүргізу құқығындағы соттық талқылаудың негіздері. Жобалық-зерттеу жұмысы: Қазақстан Республикасында азаматтық құқықтарды қорғау әдістері.
5) Халықаралық құқық:Қазақстан Республикасы - халықаралық құқық субъектісі. Қазақстан халықаралық ұйымдардың қатысушысы. Халықаралық актілер негізінде Қазақстан Республикасы азаматтары құқығының жүзеге асырылуы. Жобалық-зерттеу жұмысы: Қазақстан Республикасының құқықтық жүйесінде халықаралық құқық нормаларын іске асыру.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
21. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.2 кодында "10" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
1) Мемлекет және құқық:
Білім алушылар: | |
10-сынып | 11-сынып |
10.1.1.1 - құқық белгілерін қорытын-дылай отырып, ұғымын түсіндіру | 11.1.1.1 - нормативтік құқықтық акті-лердің негізгі элементтерін анықтау |
10.1.1.2 - құқықтың функционалдық маңызын нақты мысалдар арқылы ашу | 11.1.1.2 - нормативтік құқықтық актілердің әзірленуі, қабылдануы мен күшіне ену процесін зерттеу |
10.1.1.3 - құқық жүйесі және оның негізгі элементтерін түсіндіру (құқық нормалары, сала, ішкі сала, құқықтық институт) | 11.1.1.3 - заңдылық пен құқықтық тәртіп ұғымдарын нақты мысалдармен түсіндіру |
10.1.1.4 - мемлекетті құқық және құқықтық қатынастың негізгі субъектісі ретінде анықтау | 11.1.1.4 - заңдарды білу және оларды орындаудың әлеуметтік пайдалылығы мен қажеттілігін түсіндіру |
11.1.1.5 - қазақстандық қоғамның саяси жүйесінің негізгі элементін анықтау | |
10.1.2.1 - құқықтық мемлекет принциптерін айқындау |
11.1.2.1 - Қазақстан Республикасының саяси-құқықтық актілері (Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі құқықтық саясатының тұжырымдамасы (Қазақстан Республикасы Президентінің 2021 жылғы 15 қазандағы № 674 жарлығы), Адам құқықтары және заңның үстемдігі саласындағы одан арғы шаралар жоспарын бекіту туралы |
10.1.2.2 - конституциялық принциптер негізінде азаматтық қоғамның элементтері мен институттарын ажырату | 11.1.2.2 - Қазақстан Республикасының азаматтық қоғамының негізгі функционалдық қажеттілігін түсіндіру |
10.1.3.1 - тұлғаның құқықтық мүмкіндіктері түсінігін көрсете отырып, адамның құқығы мен бостандығы ұғымдарын түсіндіру | 11.1.3.1 - нақты мысал келтіре отырып, Қазақстан Республикасындағы адам және азаматтың құқығы мен бостандық-тарын қорғау механизмін түсіндіру |
10.1.3.2 - адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын жіктеу (саяси, азаматтық, әлеуметтік, экономикалық және мәдени) | 11.1.3.2 - азаматтардың құқығын қорғайтын (адвокат, медиатор және тағы басқалардың) тұлғалардың функциялары мен құқықтық мәртебесін анықтау |
10.1.3.3 - адам құқықтары саласындағы халықаралық құжаттардың маңыздылығын бағалау (Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы, Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пакт, Экономикалық, әлеуметтік және және мәдени құқықтар туралы халықаралық пакт) | 11.1.3.3 - Қазақстан Республикасындағы кәмелетке толмағандардың құқығын қорғау механизмдерін нақты жағдаяттар мысалында түсіндіру |
11.1.3.4 - Қазақстан Республикасындағы мүмкіндігі шектеулі адамдардың құқығын жүзеге асыру және қорғау механизмдерін нақты жағдаяттар мысалында түсіндіру | |
10.1.4.1 - сот төрелігінің принциптерін нақты мысалдар келтіре отырып түсіндіру | 11.1.4.1 - сот жүйесі элементтерін анықтау және оны графикалық түрде көрсету |
10.1.4.2 - Қазақстан Республикасы құқық қорғау органдарының функциялары мен құқықтық мәртебесін анықтау | 11.1.4.2 - судьялар мәртебесі және олардың қызметінің кепілдемесін ашып көрсету |
2) Жария құқық:
Білім алушылар: | |
10-сынып | 11-сынып |
10.2.1.1 - Конституциялық құқық институт тарын құқықтық норма жүйесі ретінде түсіндіру | 11.2.1.1 - азаматтық ұғымын ашып көрсету |
10.2.1.2 - Конституциялық құқықтың қайнар көздерін анықтау және олардың міндеттерін түсіндіру (Конституция, Конституциялық заңдар, Конституциялық Кеңестің актілері және тағы басқалар) | 11.2.1.2 - қазақстандық азаматтықты алу және азаматтықтан айырылудың негіздемелерін нақты мысалдар арқылы түсіндіру |
11.2.1.3 – Қазақстан Республикасы сайлаушыларының және сайлау процесінің басқа да субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау | |
10.2.2.1 - мемлекеттік басқарудың құқықтық реттелу ерекшеліктерін графикалық сызба құру арқылы түсіндіру | 11.2.2.1 Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық нормаларына сәйкес тұлғалардың әрекетін саралау |
10.2.3.1 - экологиялық құқықтың құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру | 11.2.3.1 - жер құқығының құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру |
10.2.3.2 - Экологиялық кодекс негізінде өзекті экологиялық проблемаларды шешудің құқықтық жолдарын ұсыну | 11.2.3.2 - Қазақстан Республикасының Жер кодексі негізінде жерге меншік құқығы, пайдалану құқығы, және басқа да құқық түрлерін ажырату |
10.2.4.1 - Қылмыстық кодекстің мазмұны мен құрылымын анықтау | 11.2.4.1 - Қазақстан Республикасының қылмыстық құқық нормаларына сәйкес тұлғалардың әрекетін саралау |
10.2.4.2 - нақты өмірлік жағдаяттарды қылмыстық құқық нормаларына сәйкестендіру | |
10.2.4.3 - нақты мысалдар арқылы қылмыстық теріс қылық пен қылмысты қоғамдық қауіптілік дәрежесіне сәйкес сипаттау | |
10.2.4.4 - кәмелетке толмағандарды қылмыстық жауапкершілікке тарту ерекшеліктерін құқықтық жағдаят мысалында анықтау | |
10.2.4.5 - жеңілдететін және ауырлататын мән-жайларды ескере отырып, қылмыстық құқық бұзушылықты бағалау | |
10.2.4.6 - қылмыстық жауаптылықтан адамның босатылу шарттарын айқындау | |
10.2.5.1 - сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламалық саяси және құқықтық актілердің негізгі ережелерін түсіндіру | 11.2.5.1 - сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықты басқа құқық бұзушылық түрлерінен (заңсыз сыйақы алу, алаяқтық) ажырату |
10.2.5.2 - нақты жағдаяттарды талдау кезінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңның негізгі ережелерін пайдалану | 11.2.5.2 – Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама нормаларына сәйкес адамдардың әрекетін саралау |
3) Жеке құқық:
Білім алушылар: | |
10-сынып | 11-сынып |
10.3.1.1 – Қазақстан Республикасы азаматтық құқығының қайнар көздерін түсіндіру (Азаматтық кодексі, заңдар, заңға тәуелді актілер, Азаматтық кодексін толықтыратын және нақтылайтын ережелер) | 11.3.1.1 - келісімшарттың ерекше белгі лерін айқындай отырып мазмұнын түсіндіру |
10.3.1.2 - азаматтық құқық субъектілерін анықтау | 11.3.1.2 - келісімшарттың негізгі шарттарын нақты мысалдар арқылы түсіндіру |
10.3.1.3 - азаматтық құқық объектілерін олардың елеулі белгілері бойынша ажырата білу | 11.3.1.3 - мұрагерлік құқықтың құқықтық реттелу ұғымы мен нысанын түсіндіру |
10.3.1.4 - нақты мысал негізінде жеке мүліктік емес құқықтардың ерекшеліктерін анықтау | |
10.3.1.5 - құқықтық жағдаят мысалында мәміле ұғымы және оның түрлерін түсіндіру | |
10.3.1.6 - мысалдар келтіре отырып, меншік құқығы ұғымы және оның негізгі өкілеттілігін түсіндіру | |
10.3.1.7 - құқықтық жағдаятты (казусты) талдай отырып, меншік құқығын қорғау жолдарын түсіндіру | |
10.3.1.8 - заң терминдерін пайдаланып, міндеттемелік құқықтың мәнін ашу | |
10.3.1.9 - міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдерін құқықтық жағдаятты талдай отырып анықтау | |
10.3.2.1 – Қазақстан Республикасы тұтынушылар құқығы туралы заңына сәйкес құқықтық қатынастар субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау | 11.3.2.1 - қылмыстық, әкімшілік, азаматтық кодекстердің жеке нормаларын қолдана отырып, тұтынушылар құқығын қорғау механизмдерін түсіндіру |
10.3.2.2 - заң терминдерін пайдалана отырып, тұтынушылардың құқықтарын қорғау жолдарын нақты жағдаяттық мысалдармен (казустармен) түсіндіру | 11.3.2.2 - нақты мысалдар келтіре отырып сатушы (өндіруші, орындаушы) және басқа да жұмысты орындаушы (қызмет көрсету) тұлғалардың құқығы мен міндеттерін анықтау |
10.3.3.1 - отбасылық қарым-қатынастар саласын дағы нормативтік құқықтық актілердің қажетті лігін түсіндіру ("Қазақстан Республикасының неке және отбасы туралы кодексі", "Қазақстан Республикасының бала құқықтары туралы заңы") | 11.3.3.1 - авторлық және сабақтас құқықтарды құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру |
10.3.3.2 - Қазақстан Республикасының отбасылық қарым-қатынастарының құқықтық реттелуінің негізгі ұғымдары мен принциптерін түсіндіру | |
10.3.3.3 - әртүрлі өмірлік жағдайларда балалар құқықтарының жүзеге асырылуын зерттеу | |
10.3.4.1 - Қазақстан Республикасының еңбек қатынастарын құқықтық реттеудің негізгі ұғымдары мен принциптерін түсіндіру | |
11.3.4.1 - ерлі-зайыптылардың жеке және мүліктік құқықтары мен міндеттерінің мазмұнын нақты мысалдар арқылы түсіндіру | |
11.3.4.2 - жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығысыз қалған балалардың құқығы мен мүддесін қорғау формаларын айқындау | |
11.3.4.3 - алименттік қатынастардың субъектілерін және алименттік қатынастардың пайда болу негіздерін құқықтық жағдаяттар мысалында анықтау | |
11.3.5.1 - еңбек құқығын қамтамасыз ету тәсілдерінің тиімділігін құқықтық жағдаяттар мысалында бағалау | |
11.3.5.2 - кәмелетке толмағандардың еңбек құқығын жүзеге асыруын зерттеу | |
11.3.5.3 - жеке және ұжымдық еңбек дауларын қарастыру механизмдерін құқықтық жағдаяттар мысалында анықтау |
4) Іс жүргізу құқығының негіздері:
Білім алушылар: | |
10-сынып | 11-сынып |
10.4.1.1 - қылмыстық процестің негізгі міндеттері мен принциптерін түсіндіру | 11.4.1.1 - қылмыстық қудалауды жүзеге асыру шарттарын түсіндіру |
10.4.1.2 - қылмыстық процесс субъектілерін ажырату | 11.4.1.2 - кәмелетке толмағандардың қатысуымен болатын қылмыстық құқық бұзушылық істері бойынша іс жүргізу ерекшеліктерін айқындау |
10.4.1.3 - Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексіне сәйкес сот талқылауының негіздері бойынша білімін шығармашылық түрде көрсету | 11.4.1.3 - Қазақстан Республикасының алқабилер соты қызметінің құқықтық негіздерін анықтау |
10.4.2.1 - азаматтық процестің негізгі міндеттері мен принциптерін талдау | 11.4.2.1 - талап қою шарттарын түсіндіру |
10.4.2.2 - азаматтық процестің субъектілерін ажырату | 11.4.2.2 - талап қою арызын оның мазмұны мен формасына қойылатын шарттарға сәйкес құрастыру |
10.4.2.3 - кәмелетке толмағандардың азаматтық процеске қатысу ерекшеліктерін анықтау | 11.4.2.3 - Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексіне сәйкес соттың істі қарау негіздері мен ерекшеліктері бойынша білімдерін шығармашылық түрде көрсету |
10.4.3.1 - әкімшілік процесс ұғымын, оның міндеттері мен принциптерін түсіндіру | 11.4.3.1 - әкімшілік құқық бұзушылық бойынша істерді қарастыратын уәкілеттті органдардың (лауазымды тұлғалардың) құзыретін құқықтық жағдаяттар мысалында ажырата білу |
10.4.3.2 - әкімшілік процесті жүзеге асырудың құқықтық негіздерін анықтау | 11.4.3.2 - әкімшілік құқық бұзушылық бойынша соттың істі қарау ерекшеліктері туралы білімдерін шығармашылық түрде көрсету |
Халықаралық құқық:
10-сынып | 11-сынып |
10.5.1.1 - халықаралық жария құқық ұғымын түсіндіру және оның реттейтін қоғамдық қатынастар салаларын анықтау | 11.5.1.1 - Қазақстан Республикасы таныған халықаралық құқықтың қайнар көздері негізінде Қазақстан Республикасының халықаралық құқығы мен міндеттемелерін түсіндіру |
10.5.2.1 - қазіргі халықаралық құқықтағы адам құқықтарын қорғауды жүзеге асыратын органдар мен ұйымдарды анықтау | 11.5.1.2 - Қазақстан Республикасы азаматтарының шетелде адам құқығы, еңбек қатынастары, білім беру салалалары бойынша құқықтарын жүзеге асыруын халықаралық актілер негізінде зерттеу |
22. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
23. Тұлғаның танымдық белсенділігін, шығармашылық, жобалық-зерттеушілік дағдыларын дамыту үшін білім алушыларды зерттеу жұмысына тарту қарастырылған. Әр тақырыптық тарау білім алушылардың жобалық-зерттеу жұмысымен аяқталуы оқу бағдарламасының бірден-бір ерекшелігі болып табылады. Ұзақ мерзімді жоспарда зерттеу тақырыптары жалпылама берілген. Білім алушылар осы белгіленген тақырып шеңберінде түрлі мәселелерді қарастыруға мүмкіндігі бар.
24. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10 сынып:
Бөлім | Бөлімше | Тақырыптар |
Оқыту мақсаттары. |
1-тоқсан | |||
Мемлекет және құқық | Мемлекет және құқық туралы негізгі ұғымдар | Құқықтың негізгі белгілері мен функциясы |
10.1.1.1 - құқық белгілерін қорытындылай отырып ұғымын түсіндіру; |
Құқық жүйесі. Мемлекет құқықтың ерекше субъектісі ретінде |
10.1.1.3 - құқық жүйесі және оның негізгі элементтерін түсіндіру (құқық нормалары, сала, ішкі сала, құқықтық институт); | ||
Құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам | Құқықтық мемлекет түсінігі және оның принциптері | 10.1.2.1 - құқықтық мемлекеттің принципте рін айқындау; | |
Азаматтық қоғам түсінігі, оның негізгі элементтері мен институттары | 10.1.2.2 - конституциялық принциптер негізінде азаматтық қоғамның элементтері мен институттарын ажырату; | ||
Адам құқықтары түсінігі | Адам құқығы түсінігі және оның негізгі түрлері |
10.1.3.1 - тұлғаның құқықтық мүмкіндіктері түсінігін көрсете отырып, адамның құқығы мен бостандығы ұғымдарын түсіндіру; | |
Сот төрелігінің принциптері. Құқық қорғау органдары | Сот төрелігінің принциптері | 10.1.4.1 - сот төрелігінің принциптерін нақты мысалдар келтіре отырып түсіндіру | |
Қазақстан Республикасы | 10.1.4.2 - Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарының функциялары мен құқықтық мәртебесін анықтау | ||
Жобалық-зерттеу жұмысы | Мемлекет және құқық формаларының эволюциясы | ||
2-тоқсан | |||
Жария құқық |
Қазақстан Республикасының конституция |
Қазақстан Республикасы конституция |
10.2.1.1 - Конституциялық құқық институт тарын құқықтық норма жүйесі ретінде түсіндіру; |
Әкімшілік құқық жүйесі | Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқарудың құқықтық реттелуі | 10.2.2.1 - мемлекеттік басқарудың құқықтық реттелу ерекшеліктерін графикалық сызба құру арқылы түсіндіру | |
Экологиялық құқық негіздері | Экологиялық құқықтың құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны |
10.2.3.1 - экологиялық құқықтың құқықтық реттеу ұғымын және нысанын түсіндіру; | |
Қылмыстық құқық жүйесі | Қылмыстық кодекс қылмыстық құқықтың негізгі қайнар көзі ретінде |
10.2.4.1 - қылмыстық кодекстің мазмұны мен құрылымын анықтау; | |
Қылмыстық құқық бұзушылық және қылмыстық жауапкершілік ке тартылатын тұлғалар |
10.2.4.3 - нақты мысалдар арқылы қылмыстық теріс қылық пен қылмысты қоғамдық қауіптілік дәрежесіне сәйкес сипаттау; | ||
Қылмыстық жаза түсінігі және одан босату шарттары |
10.2.4.5 - жеңілдететін және ауырлататын мән-жайларды ескере отырып қылмыстық құқық бұзушылықты бағалау; | ||
Қазақстан Республикасы ның сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүйесі | Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске бағытталған құқықтық және саяси актілер |
10.2.5.1 - сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламалық-саяси және құқықтық актілердің негізгі ережелерін түсіндіру; | |
Жобалық-зерттеу жұмысы | Жария құқық салалары ерекшеліктерінің сипаттамасы. | ||
3-тоқсан | |||
Жеке құқық | Азаматтық құқық жүйесі және оның негізгі институттары | Азаматтық құқықтың принциптері мен субъектілері |
10.3.1.1 - Қазақстан Республикасының азаматтық құқығының қайнар көздерін түсіндіру (Азаматтық кодексі, заңдар, заңға тәуелді актілер, Азаматтық кодексін толықтыратын және нақтылайтын ережелер); |
Азаматтық құқықтың объектілері |
10.3.1.3 - азаматтық құқық объектілерін олардың елеулі белгілері бойынша ажырата білу; | ||
Мәміле түсінігі және оның түрлері | 10.3.1.5 - құқықтық жағдаят мысалында мәміле ұғымын және оның түрлерін түсіндіру | ||
Меншік құқығы түсінігі және оның қорғалуы |
10.3.1.6 - мысалдар келтіре отырып, меншік құқығы ұғымын және оның негізгі өкілеттілігін түсіндіру; | ||
Міндеттемелік құқық |
10.3.1.8 - заң терминдерін пайдаланып, міндеттемелік құқықтың мәнін ашу; | ||
Тұтынушылар құқығы туралы заңнама | Қазақстан Республикасында тұтынушылар құқықтарының заңды түрде бекітілуі |
10.3.2.1 - Қазақстан Республикасының тұтынушылар құқығы туралы заңына сәйкес құқықтық қатынастар субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау; | |
Отбасы құқығы жүйесі | Қазақстан Республикасындағы отбасы құқығының қайнар көздері | 10.3.3.1 - отбасылық қарым-қатынастар саласындағы нормативтік құқықтық актілердің қажеттілігін түсіндіру ("Қазақстан Республикасының неке және отбасы туралы кодексі", "Қазақстан Республикасының бала құқықтары туралы заңы") | |
Қазақстан Республикасында отбасылық қарым-қатынастардың құқықтық реттелуі |
10.3.3.2 - Қазақстан Республикасының отбасылық қарым-қатынастарының құқықтық реттелуінің негізгі ұғымдары мен принциптерін түсіндіру; | ||
Еңбек құқығы жүйесі | Қазақстан Республикасында еңбек қатынастары ның құқықтық реттелуі | 10.3.4.1 - Қазақстан Республикасы еңбек қатынастарын құқықтық реттеудің негізгі ұғымдары мен принциптерін түсіндіру; | |
Жобалық-зерттеу жұмысы | Жеке құқық – адамның табиғи құқықтары мен бостандықтарының жүзеге асуының кепілдігі | ||
4-тоқсан | |||
Іс жүргізу құқығы | Қылмыстық іс жүргізу құқығының негіздері | Қылмыстық процестің міндеттері мен принциптері | 10.4.1.1 - қылмыстық процестің негізгі міндеттері мен қағидаттарын түсіндіру |
Қылмыстық процесс субъектілері | 10.4.1.2 - қылмыстық процесс субъектілерін ажырату | ||
Қылмыстық іс жүргізу құқығындағы сот талқылауының негіздері | 10.4.1.3 - Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексіне сәйкес сот талқылауының негіздері бойынша білімін шығармашылық түрде көрсету | ||
Азаматтық іс жүргізу құқығының негіздері | Азаматтық процестің міндеттері мен принциптері | 10.4.2.1 - азаматтық процестің негізгі міндеттері мен принциптерін талдау | |
Азаматтық процестің субъектілері |
10.4.2.2 - азаматтық процестің негізгі міндеттері мен принциптерін талдау; | ||
Әкімшілік іс жүргізу құқығының негіздері | Әкімшілік процесс түсінігі, міндеттері мен принциптері |
10.4.3.1 - әкімшілік процесс ұғымын, оның міндеттері мен принциптерін түсіндіру; | |
Жобалық-зерттеу жұмысы | Құқыққа қатысты процестер қадамдарының сипаттамасы. | ||
Халықаралық құқық | Халықаралық жария құқығы | Халықаралық жария құқығы түсінігі | 10.5.1.1 - халықаралық жария құқық ұғымын түсіндіру және оның реттейтін қоғамдық қатынастар саласын анықтау |
Халықаралық құқықтағы адам құқықтарының қорғалуы | Қазіргі халықаралық құқықта адам құқықтарын қорғау меха-низмдері мен процедуралары | 10.5.2.1 - қазіргі халықаралық құқықтағы адам құқықтарын қорғауды жүзеге асыратын органдар мен ұйымдарды анықтау | |
Жобалық-зерттеу жұмысы | Адам құқықтарын қорғау жөніндегі қазіргі заманғы халықаралық ұйымдар. | ||
2) 11 сынып:
Бөлім | Бөлімше | Тақырыптар |
Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Мемлекет және құқық | Заң шығару, құқықтық мәдениет, мемлекет қоғамның саяси жүйесінде | Заң шығару жүйесі |
11.1.1.1 - нормативтік құқықтық актілердің негізгі элементтерін анықтау; |
Заңдылық және құқық-тық тәртіп. Құқықтық сана және құқықтық мәдениет |
11.1.1.3 - заңдылық және құқықтық тәртіп ұғымдарын нақты мысалдармен түсіндіру; | ||
Мемлекет қоғамның саяси жүйесінде | 11.1.1.5 - қазақстандық қоғамның саяси жүйесінің негізгі элементін анықтау | ||
Қазақстан Республикасында құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның дамуы | Қазақстан Республикасы - құқықтық мемлекет |
11.1.2.1 - Қазақстан Республикасының саяси-құқықтық актілері (Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі құқықтық саясатының тұжырымдама-сы (Қазақстан Республикасы Прези-дентінің 2021 жылғы 15 қазандағы № 674 жарлығы), Адам құқықтары және заңның үстемдігі саласындағы одан арғы шаралар жоспарын бекіту туралы | |
Қазақстан Республикасында азаматтық қоғам институттарының дамуы | 11.1.2.2 - Қазақстан Республикасы азаматтық қоғамының негізгі функционалдық қажеттілігін түсіндіру; | ||
Қазақстан Республикасын | Қазақстан Республикасында адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының қорғалуы |
11.1.3.1 - нақты мысал келтіре отырып, Қазақстан Республикасының адам және азаматтың құқығы мен бостандықтарын қорғау механизмін түсіндіру; | |
Қазақстан Республикасындағы ювеналды юстиция | 11.1.3.3 - Қазақстан Республикасындағы кәмелетке толмағандардың құқығын қорғау механизмдерін нақты жағдаяттар мысалында түсіндіру | ||
Мүмкіндігі шектеулі тұлғалар құқықтарының қорғалуы және жүзеге асырылуы | 11.1.3.4 - Қазақстан Республикасындағы мүмкіндігі шектеулі адамдардың құқығын жүзеге асыру және қорғау механизмдерін нақты жағдаяттар мысалында түсіндіру | ||
Сот жүйесі | Сот жүйесі және судьялардың мәртебесі |
11.1.4.1 - сот жүйесі элементтерін анықтау және оны графикалық түрде көрсету; | |
Жобалық-зерттеу жұмысы | Қазіргі кезеңдегі Қазақстан Республикасының құқық жүйесі және мемлекеттік органдар жүйесі. | ||
2-тоқсан | |||
Жария құқық |
Қазақстан Республикасын | Азаматтық - Қазақстан Республикасы конституция лық құқығының институты |
11.2.1.1 - азаматтық ұғымын ашу; |
Қазақстан Республикасындағы сайлау құқығы | 11.2.1.3 - Қазақстан Республикасы сайлаушыларының және сайлау процесінің басқа да субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау | ||
Әкімшілік құқық бұзушылық түрлері | Қоғамдық тәртіпке және адамгершілікке қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылық түрлері | 11.2.2.1 - Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық нормаларына сәйкес адамдардың әрекетін саралау | |
Жер құқығы негіздері | Жер құқығының құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны |
11.2.3.1 - жер құқығының құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру; | |
Қылмыстық құқық бұзушылық түрлері | Адам және азаматтардың конституция лық және басқа да құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстық құқық бұзушылық | 11.2.4.1 - Қазақстан Республикасының қылмыстық құқық нормаларына сәйкес адамдардың әрекетін саралау | |
Қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстық құқық бұзушылық | 11.2.4.1 - Қазақстан Республикасының қылмыстық құқық нормаларына сәйкес адамдардың әрекетін саралау | ||
Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін жауапкершілік | Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін тәртіптік, әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік |
11.2.5.1 - сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықты басқа құқық бұзушылық түрлерінен (заңсыз сыйақы алу, алаяқтық) ажырату; | |
Жобалық-зерттеу жұмысы | Мемлекеттік билік пен басқару органдарының қызметін реттеудегі жария құқықтың рөлі | ||
3-тоқсан | |||
Жеке құқық | Азаматтық құқықтағы келісімшарттар мен міндеттемелердің жекелеген түрлері | Сату-сатып алу келісімшарты. Айырбас және сыйға тарту келісімшарты |
11.3.1.1 - келісімшарттың ерекше белгілерін айқындай отырып мазмұнын түсіндіру; |
Жалға беру келісімшарты. Тұрғын үйді жалдау. Қарыз келісімшарты. Сақтандыру келісімшарты |
11.3.1.1 - келісімшарттың ерекше белгілерін айқындай отырып мазмұнын түсіндіру; | ||
Мұрагерлік құқық | 11.3.1.3 - мұрагерлік құқықтың құқықтық реттелу ұғымы мен нысанын түсіндіру; | ||
Тұтынушылар құқығының жүзеге асырылуы | Қазақстан Республикасындағы тұтынушылар құқығын қорғау механизмдері |
11.3.2.1 - қылмыстық, әкімшілік, азаматтық кодекстердің жеке нормаларын қолдана отырып, тұтынушылар құқығын қорғау механизмдерін түсіндіру; | |
Авторлық құқық негіздері | Авторлық және сабақтас құқықтың құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны | 11.3.3.1 - авторлық және сабақтас құқықтарды құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру; | |
Отбасы құқығы институттары | Отбасы. Ерлі-зайыптылардың құқықтары мен міндеттемелері | 11.3.4.1 - ерлі-зайыптылардың жеке және мүліктік құқықтары мен міндеттерінің мазмұнын нақты мысалдар арқылы түсіндіру | |
Ата-анасының қамқорлығысыз қалған және жетім балалардың құқығы мен мүддесін қорғау түрлері | 11.3.4.2 - жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығысыз қалған балалардың құқығы мен мүддесін қорғау формаларын айқындау | ||
Отбасы мүшелерінің алименттік міндеттемелері | 11.3.4.3 - алименттік қатынастардың субъекті лерін және алименттік қатынастардың пайда болу негіздерін құқықтық жағдаяттар мысалында анықтау | ||
Еңбек құқығының базалық нормалары | Еңбек қарым-қатынасы субъектілерінің құқықтары мен міндеттемелері және олардың мемлекеттік кепілдіктері |
11.3.5.1 - еңбек құқығын қамтамасыз ету тәсілдерінің тиімділігін құқықтық жағдаяттар мысалында бағалау; | |
Еңбек дауларының қаралуы | 11.3.5.3 - жеке және ұжымдық еңбек дауларын қарастыру механизмдерін құқықтық жағдаяттар мысалында анықтау | ||
Жобалық-зерттеу жұмысы | Жеке меншік құқықты қорғауды қамтамасыз етудегі жеке құқықтың рөлі. | ||
4-тоқсан | |||
Іс жүргізу құқығы |
Қылмыстық іс жүргізу | Қылмыстық қудалау - қылмыстық іс жүргізу құқығының институты | 11.4.1.1 - қылмыстық қудалауды жүзеге асыру шарттарын түсіндіру |
Кәмелетке толмағандар дың қылмыстық құқық бұзушылығы бойынша іс жүргізу | 11.4.1.2 - кәмелетке толмағандардың қатысуымен болатын қылмыстық құқық бұзушылық істері бойынша іс жүргізу ерекшеліктерін айқындау | ||
Алқабилер соты ұғымы және оның қызметінің негіздері | 11.4.1.3 – Қазақстан Республикасы алқабилер соты қызметінің құқықтық негіздерін анықтау | ||
Азаматтық іс жүргізу құқығының институттары | Талап қою іс жүргізуінің негіздері |
11.4.2.1 - талап қою шарттарын түсіндіру; | |
Азаматтық іс жүргізу құқығындағы соттық талқылаудың негіздері | 11.4.2.3 - Қазақстан Республикасының азаматтық іс жүргізу кодексіне сәйкес соттың істі қарау негіздері мен ерекшеліктері бойынша білімдерін шығармашылық түрде көрсету | ||
Әкімшілік іс жүргізу құқығының институттары | Әкімшілік құқық бұзушылық бойынша істерді қарастыратын уәкілетті органдар | 11.4.3.1 - әкімшілік құқық бұзушылық бойынша істерді қарастыратын уәкілеттті органдардың (лауазымды тұлғалардың) құзыретін құқықтық жағдаяттар мысалында ажырата білу | |
Әкімшілік іс жүргізу құқығындағы соттық талқылаудың негіздері | 11.4.3.2 - әкімшілік құқық бұзушылық бойынша соттың істі қарау ерекшеліктері туралы білімдерін шығармашылық түрде көрсету | ||
Жобалық-зерттеу жұмысы | Қазақстан Республикасында азаматтық құқықтарды қорғау әдістері | ||
Халықаралық құқық | Қазақстан Республикасы халықаралық құқық субъектісі | Халықаралық актілер негізінде Қазақстан Республикасы азаматтары құқығының жүзеге асырылуы |
11.5.1.1 - Қазақстан Республикасы таныған халықаралық құқықтың қайнар көздері негізінде Қазақстан Республикасының халықаралық құқығы мен міндеттемелерін түсіндіру; |
Жобалық-зерттеу жұмысы | Қазақстан Республикасының құқықтық жүйесінде халықаралық құқық нормаларын іске асыру | ||
3-тарау. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Құқық негіздері" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (төмендетілген оқу жүктемесімен) 1-параграф. Құқық негіздері" оқу пәнінің мазмұны
25. "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 25-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.26. Құқық негіздері" оқу пәнінің білім мазмұны бөлімдер арқылы қамтылған. Аталған бөлімдер сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
27. Оқу пәнінің білім мазмұны бес бөлімді қамтиды:
1) Мемлекет және құқық;
2) Жария құқық;
3) Жеке құқық;
4) Іс жүргізу құқығының негіздері;
5) Халықаралық құқық.
28. "Мемлекет және құқық" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Мемлекет және құқық туралы негізгі ұғымдар;
2) Құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам;
3) Адам құқықтары түсінігі;
4) Сот төрелігінің қағидаттары. Құқық қорғау органдары.
29. "Жария құқық" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстан Республикасының конституциялық құқық жүйесі;
2) Әкімшілік құқық жүйесі;
3) Экологиялық құқық негіздері;
4) Қылмыстық құқық жүйесі;
5) Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүйесі.
30. "Жеке құқық" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Азаматтық құқық жүйесі және оның негізгі институттары;
2) Тұтынушылар құқығы туралы заңнама;
3) Отбасы құқығы жүйесі;
4) Еңбек құқығы жүйесі.
31. "Іс жүргізу құқығының негіздері" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қылмыстық іс жүргізу құқығының негіздері;
2) Азаматтық іс жүргізу құқығының негіздері;
3) Әкімшілік іс жүргізу құқығының негіздері.
32. "Халықаралық құқық" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Халықаралық жария құқығы;
2) Халықаралық құқықтағы адам құқықтарының қорғалуы.
33. "Мемлекет және құқық" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Заң шығару, құқықтық мәдениет, мемлекет қоғамның саяси жүйесінде;
2) Қазақстан Республикасында құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның дамуы;
3) Қазақстан Республикасында адам құқығын қорғау;
4) Сот жүйесі.
34. "Жария құқық" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстан Республикасындағы азаматтық және сайлау ;
2) Әкімшілік құқық бұзушылық түрлері;
3) Жер құқығы негіздері;
4) Қылмыстық құқық бұзушылық түрлері;
5) Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін жауапкершілік.
35. "Жеке құқық" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Азаматтық құқықтағы келісімшарттар мен міндеттемелердің жекелеген түрлері;
2) Тұтынушылар құқығының жүзеге асырылуы;
3) Авторлық құқық негіздері;
4) Отбасы құқығының институттары;
5) Еңбек құқығының базалық нормалары.
36. "Іс жүргізу құқығының негіздері" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қылмыстық іс жүргізу құқығының институттары;
2) Азаматтық іс жүргізу құқығының институттары;
3) Әкімшілік іс жүргізу құқығының институттары.
37. "Халықаралық құқық" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстан Республикасы - халықаралық құқық субъектісі.
38. Оқыту мақсаттары әр бөлімше ішінде мұғалім мен білім алушыға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсетеді.
39. 10 - сыныпқа арналған "Құқық негіздері" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) Мемлекет және құқық:
Мемлекет және құқық туралы негізгі ұғымдар.
Құқықтың негізгі белгілері мен функциясы. Құқық жүйесі: саласы, құқықтық институт, құқықтық норма. Мемлекет құқықтың ерекше субъектісі: құқықтық нормаларды шығарушы және құқық субъектісі ретінде. Құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам.Құқықтық мемлекет түсінігі және оның қағидаттары. Азаматтық қоғам түсінігі, оның негізгі элементтері мен институттары.Адам құқықтары түсінігі. Адам құқығы түсінігі және оның негізгі түрлері. Сот төрелігінің қағидаттары. Құқық қорғау органдары.Сот төрелігінің қағидаттары. Қазақстан Респбликасының құқық қорғау органдары: ішкі істер министирлігі, прокуратура, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет органдары.
Жобалық-зерттеу жұмысы: Мемлекет және құқық формаларының эволюциясы
2) Жария құқық: Қазақстан Республикасының конституциялық құқық жүйесі.Қазақстан Республикасы конституциялық құқығының институттары: Президент, Парламент, Үкімет, Соттар және сот төрелігі, Конституциялық кеңес, Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару.Әкімшілік құқық жүйесі. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқарудың құқықтық реттелуі: салалық және аймақтық басқару. Экологиялық құқық негіздері. Экологиялық құқықтың құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны.Қылмыстық құқық жүйесі. Қылмыстық құқықтың мазмұны мен құрылымы. Қылмыстық құқық бұзушылық және қылмыстық жауапкершілікке тартылатын тұлғалар. Қылмыстық жаза түсінігі және одан босату шарттары.Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүйесі. Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске бағытталған құқықтық және саяси актілер: Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы Қазақстан Республикасының Заңы, Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 2 ақпандағы № 802 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатының 2022-2026 жылдарға арналған тұжырымдамасы. Жобалық-зерттеу жұмысы: Жария құқық салалары ерекшеліктерінің сипаттамасы.
3) Жеке құқық:
Азаматтық құқық жүйесі және оның негізгі институттары. Азаматтық құқықтың қағидаттары мен субъектілері. Азаматтық құқықтың объектілері. Мәміле түсінігі және оның түрлері. Меншік құқығы түсінігі және оның қорғалуы. Міндеттемелік құқық.Тұтынушылар құқығы туралы заңнама.Қазақстан Республикасында тұтынушылар құқықтарының заңды түрде бекітілуі. Отбасы құқығы жүйесі.Қазақстан Республикасындағы отбасы құқығының қайнар көздері. Қазақстан Республикасында отбасылық қарым-қатынастардың құқықтық реттелуі.Еңбек құқығы жүйесі. Қазақстан Республикасында еңбек қатынастарының құқықтық реттелуі.Жобалық-зерттеу жұмысы: Жеке құқық – адамның табиғи құқықтары мен бостандықтарының жүзеге асуының кепілдігі
4) Іс жүргізу құқығының негіздері: Қылмыстық іс жүргізу құқығының негіздері. Қылмыстық процестің міндеттері мен қағидаттары. Қылмыстық процесс субъектілері. Қылмыстық іс жүргізу құқығындағы сот талқылауы негіздері: қылмыстық процестегі субъектілердің функционалдық рөлдері. Азаматтық іс жүргізу құқығының негіздері. Азаматтық процестің міндеттері мен қағидаттары. Азаматтық процесстің субъектілері.Әкімшілік іс жүргізу құқығының негіздері. Әкімшілік процесс түсінігі, міндеттері мен қағидаттары.Жобалық-зерттеу жұмысы: Құқыққа қатысты процестер қадамдарының сипаттамасы.
5) Халықаралық құқық:
Халықаралық жария құқығы.Халықаралық жария құқығы түсінігі. Негізгі мемлекет субъектілері, халықаралық ұйымдар. Халықаралық құқықтағы адам құқықтарының қорғалуы.Қазіргі халықаралық құқықта адам құқықтарын қорғау механизмдері мен процедуралары. Жобалық-зерттеу жұмысы: Адам құқықтарын қорғау жөніндегі қазіргі заманғы халықаралық ұйымдар.
20. 11 - сыныпқа арналған "Құқық негіздері" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) Мемлекет және құқық. Заң шығару, құқықтық мәдениет, мемлекет қоғамның саяси жүйесінде.Заң шығару жүйесі: құқықтық актілердің құрылымы мен заң шығарудың кезеңдері. Заңдылық және құқықтық тәртіп. Құқықтық сана және құқықтық мәдениет. Мемлекет қоғамның саяси жүйесінде.Қазақстан Республикасында құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның дамуы.Қазақстан Республикасы – құқықтық мемлекет. Қазақстан Республикасында азаматтық қоғам институттарының дамуы. Қазақстан Республикасында адам құқығын қорғау. Қазақстан Республикасында адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының қорғалуы. Қазақстан Республикасындағы ювеналды юстиция: жасөспірімнің құқығын қорғау. Мүмкіндігі шектеулі тұлғалар құқықтарының қорғалуы және жүзеге асырылуы.
Сот жүйесі. Сот жүйесі және судьялардың мәртебесі. Жобалық-зерттеу жұмысы: Қазіргі кезеңдегі Қазақстан Республикасының құқық жүйесі және мемлекеттік органдар жүйесі.
2) Жария құқық: Қазақстан Республикасындағы азаматтық және сайлау.
Қазақстан Республикасының азаматтылығы. "Қан құқығы" және "Топырақ құқығы" қағидаттары. Қазақстан Республикасындағы сайлау құқығы. Сайлаушы, сайлау коммиссиясы, бақылаушы.Әкімшілік құқық бұзушылық түрлері. Қоғамдық тәртіпке және адамгершілікке қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылық түрлері. Жер құқығы негіздері. Жер құқығының құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны. Жер және жер қойнауы түсініктерінің заңды айырмашылықтары.Қылмыстық құқық бұзушылық түрлері. Адам және азаматтардың конституциялық және басқа да құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстық құқық бұзушылық. Қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстық құқық бұзушылық.Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін жауапкершілік. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін тәртіптік, әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік.Жобалық-зерттеу жұмысы: Мемлекеттік билік пен басқару органдарының қызметін реттеудегі жария құқықтың рөлі.
3) Жеке құқық: Азаматтық құқықтағы келісімшарттар мен міндеттемелердің жекелеген түрлері. Сату-сатып алу келісімшарты. Айырбас және сыйға тарту келісімшарты. Жалға беру келісімшарты. Тұрғын үйді жалдау. Қарыз келісімшарты. Сақтандыру келісімшарты. Мұрагерлік құқық. Тұтынушылар құқығының жүзеге асырылуы. Қазақстан Республикасындағы тұтынушылар құқығын қорғау механизмдері. Авторлық құқық негіздері. Авторлық және сабақтас құқықтың құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны.
Отбасы құқығының институттары. Отбасы. Ерлі-зайыптылардың құқықтары мен міндеттемелері. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған және жетім балалардың құқығы мен мүддесін қорғау түрлері.Отбасы мүшелерінің алименттік міндеттемелері.Еңбек құқығының базалық нормалары. Еңбек қарым-қатынасы субъектілерінің құқықтары мен міндеттемелері және олардың мемлекеттік кепілдіктері. Еңбек дауларының қаралуы.Жобалық-зерттеу жұмысы: Жеке меншік құқықты қорғауды қамтамасыз етудегі жеке құқықтың рөлі.
4) Іс жүргізу құқығының негіздері: Қылмыстық іс жүргізу құқығының институттары. Қылмыстық қудалау – қылмыстық іс жүргізу құқығының институты. Кәмелетке толмағандардың қылмыстық құқық бұзушылығы бойынша іс жүргізу. Алқабилер соты ұғымы және оның қызметінің негіздері.Азаматтық іс жүргізу құқығының институттары. Талап қою іс жүргізуінің негіздері. Азаматтық іс жүргізу құқығындағы соттық талқылаудың негіздері. Әкімшілік іс жүргізу құқығының институттары. Әкімшілік құқық бұзушылық бойынша істерді қарастыратын уәкілетті органдар. Әкімшілік іс жүргізу құқығындағы соттық талқылаудың негіздері. Жобалық-зерттеу жұмысы: Қазақстан Республикасында азаматтық құқықтарды қорғау әдістері.
5) Халықаралық құқық:Қазақстан Республикасы - халықаралық құқық субъектісі. Қазақстан халықаралық ұйымдардың қатысушысы. Халықаралық актілер негізінде Қазақстан Республикасы азаматтары құқығының жүзеге асырылуы. Жобалық-зерттеу жұмысы: Қазақстан Республикасының құқықтық жүйесінде халықаралық құқық нормаларын іске асыру.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі (төмендетілген оқу жүктемесімен)
41. Оқу мақсаттарын қолдануға ыңғайлы болу үшін бағдарламада кодтау енгізілген. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім мен бөлімді, төртінші сан оқу мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.2 кодында: "10" - сынып, "2.1" - бөлім және кіші бөлім, "2" - оқу мақсатының нөмірленуі.
1) Мемлекет және құқық:
Білім алушылар: | |
10-сынып | 11-сынып |
10.1.1.1 құқық белгілерін қорытындылай отырып, ұғымын түсіндіру | 11.1.1.1 нормативтік құқықтық актілердің негізгі элементтерін анықтау |
10.1.1.2 құқықтың функционалдық маңызын нақты мысалдар арқылы ашу | 11.1.1.2 нормативтік құқықтық актілердің әзірленуі, қабылдануы мен күшіне ену процесін зерттеу |
10.1.1.3 құқық жүйесі және оның негізгі элементтерін түсіндіру (құқық нормалары, сала, ішкі сала, құқықтық институт) | 11.1.1.3 заңдылық пен құқықтық тәртіп ұғымдарын нақты мысалдармен түсіндіру |
10.1.1.4 мемлекетті құқық және құқықтық қатынастың негізгі субъектісі ретінде анықтау | 11.1.1.4 заңдарды білу және оларды орындаудың әлеуметтік пайдалылығы мен қажеттілігін түсіндіру |
11.1.1.5 қазақстандық қоғамның саяси жүйесінің негізгі элементін анықтау | |
10.1.2.1 құқықтық мемлекет принциптерін айқындау | 11.1.2.1 Қазақстан Республикасының саяси-құқықтық актілері (Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі құқықтық саясатының тұжырымдамасы (Қазақстан Республикасы Президенті-нің 2021 жылғы 15 қазандағы № 674 жарлығы), Адам құқықтары және заңның үстемдігі саласындағы одан арғы шаралар жоспарын бекіту туралы (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 28 сәуірдегі № 258 қаулысы) негізінде құқықтық мемлекеттің принциптерінің жүзеге асырылуын түсіндіру |
10.1.2.2 әлемдік тәжірибедегі құқықтық мемлекеттің мәні мен функционалдық маңызы туралы білімін көрсету | 11.1.2.2 Қазақстан Республикасының азаматтық қоғамының негізгі функционалдық қажеттілігін түсіндіру |
10.1.2.3 конституциялық принциптер негізінде азаматтық қоғамның элементтері мен институттарын ажырату | 11.1.2.3 Қазақстан Республикасының азаматтық қоғам институттары қызметінің тиімділігін бағалау (Үкіметтік емес ұйымдар және тағы басқалар) |
10.1.2.4 азаматтық қоғамның мәні мен функционалдық маңызы туралы білімін көрсету | |
10.1.3.1 тұлғаның құқықтық мүмкіндіктері түсінігін көрсете отырып, адамның құқығы мен бостандығы ұғымдарын түсіндіру | 11.1.3.1 нақты мысал келтіре отырып, Қазақстан Республикасындағы адам және азаматтың құқығы мен бостандықтарын қорғау механизмін түсіндіру |
10.1.3.2 адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын жіктеу (саяси, азаматтық, әлеуметтік, экономикалық және мәдени) | 11.1.3.2 азаматтардың құқығын қорғай-тын (адвокат, медиатор және тағы бас-қалардың) тұлғалардың функциялары мен құқықтық мәртебесін анықтау |
10.1.3.3 адам құқықтары саласындағы халықаралық құжаттардың маңыздылығын бағалау (Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы, Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пакт, Экономикалық, әлеуметтік және және мәдени құқықтар туралы халықаралық пакт) | 11.1.3.3 Қазақстан Республикасындағы кәмелетке толмағандардың құқығын қорғау механизмдерін нақты жағдаяттар мысалында түсіндіру |
11.1.3.4 Қазақстан Республикасындағы мүмкіндігі шектеулі адамдардың құқығын жүзеге асыру және қорғау механизмдерін нақты жағдаяттар мысалында түсіндіру | |
10.1.4.1 сот төрелігінің принциптерін нақты мысалдар келтіре отырып түсіндіру | 11.1.4.1 сот жүйесі элементтерін анықтау және оны графикалық түрде көрсету |
10.1.4.2 Қазақстан Республикасы құқық қорғау органдарының функциялары мен құқықтық мәртебесін анықтау | 11.1.4.2 судьялар мәртебесі және олардың қызметінің кепілдемесін ашып көрсету |
2) жария құқық:
Білім алушылар: | |
10-сынып | 11-сынып |
10.2.1.1 Конституциялық құқық институт тарын құқықтық норма жүйесі ретінде түсіндіру | 11.2.1.1 азаматтық ұғымын ашып көрсету |
10.2.1.2 Конституциялық құқықтың қайнар көздерін анықтау және олардың міндеттерін түсіндіру (Конституция, Конституциялық заңдар, Конституциялық Кеңестің актілері және тағы басқалар) | 11.2.1.2 қазақстандық азаматтықты алу және азаматтықтан айырылудың негіздемелерін нақты мысалдар арқылы түсіндіру |
11.2.1.3 Қазақстан Республикасы сайлаушыларының және сайлау процесінің басқа да субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау | |
10.2.2.1 мемлекеттік басқарудың құқықтық реттелу ерекшеліктерін графикалық сызба құру арқылы түсіндіру | 11.2.2.1 Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық нормаларына сәйкес тұлғалардың әрекетін саралау |
10.2.3.1 экологиялық құқықтың құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру | 11.2.3.1 жер құқығының құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру |
10.2.3.2 экологиялық кодекс негізінде өзекті экологиялық проблемаларды шешудің құқықтық жолдарын ұсыну | 11.2.3.2 Қазақстан Республикасының Жер кодексі негізінде жерге меншік құқығы, пайдалану құқығы, және басқа да құқық түрлерін ажырату |
10.2.4.1 қылмыстық кодекстің мазмұны мен құрылымын анықтау | 11.2.4.1 Қазақстан Республикасының қылмыстық құқық нормаларына сәйкес тұлғалардың әрекетін саралау |
10.2.4.2 нақты өмірлік жағдаяттарды қылмыстық құқық нормаларына сәйкестендіру | |
10.2.4.3 нақты мысалдар арқылы қылмыстық теріс қылық пен қылмысты қоғамдық қауіптілік дәрежесіне сәйкес сипаттау | |
10.2.4.4 кәмелетке толмағандарды қылмыстық жауапкершілікке тарту ерекшеліктерін құқықтық жағдаят мысалында анықтау | |
10.2.4.5 жеңілдететін және ауырлататын мән-жайларды ескере отырып, қылмыстық құқық бұзушылықты бағалау | |
10.2.4.6 қылмыстық жауаптылықтан адамның босатылу шарттарын айқындау | |
10.2.5.1 сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламалық саяси және құқықтық актілердің негізгі ережелерін түсіндіру | 11.2.5.1 сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықты басқа құқық бұзушылық түрлерінен (заңсыз сыйақы алу, алаяқтық) ажырату |
10.2.5.2 нақты жағдаяттарды талдау кезінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңның негізгі ережелерін пайдалану | 11.2.5.2 Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама нормаларына сәйкес адамдардың әрекетін саралау |
3) жеке құқық:
Білім алушылар: | |
10-сынып | 11-сынып |
10.3.1.1 Қазақстан Республикасы азаматтық құқығының қайнар көздерін түсіндіру (Азаматтық кодексі, заңдар, заңға тәуелді актілер, Азаматтық кодексін толықтыратын және нақтылайтын ережелер) | 11.3.1.1 келісімшарттың ерекше белгілерін айқындай отырып мазмұнын түсіндіру |
10.3.1.2 азаматтық құқық принциптерін нақты мысалдар арқылы түсіндіру | 11.3.1.2 келісімшарттың негізгі шарттарын нақты мысалдар арқылы түсіндіру |
10.3.1.3 азаматтық құқық субъектілерін анықтау | 11.3.1.3 мұрагерлік құқықтың құқықтық реттелу ұғымы мен нысанын түсіндіру |
10.3.1.4 азаматтық құқық объектілерін олардың елеулі белгілері бойынша ажырата білу | 11.3.1.4 заң және өсиет бойынша мұрагерлікке ие болуды ажырату |
10.3.1.5 нақты мысал негізінде жеке мүліктік емес құқықтардың ерекшеліктерін анықтау | |
10.3.1.6 құқықтық жағдаят мысалында мәміле ұғымы және оның түрлерін түсіндіру | |
10.3.1.7 мысалдар келтіре отырып, меншік құқығы ұғымы және оның негізгі өкілеттілігін түсіндіру | |
10.3.1.8 құқықтық жағдаятты (казусты) талдай отырып, меншік құқығын қорғау жолдарын түсіндіру | |
10.3.1.9 заң терминдерін пайдаланып, міндеттемелік құқықтың мәнін ашу | |
10.3.1.10 міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдерін құқықтық жағдаятты талдай отырып анықтау | |
10.3.2.1 Қазақстан Республикасы тұтынушылар құқығы туралы заңына сәйкес құқықтық қатынастар субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау | 11.3.2.1 қылмыстық, әкімшілік, азаматтық кодекстердің жеке нормаларын қолдана отырып, тұтынушылар құқығын қорғау механизмдерін түсіндіру |
10.3.2.2 заң терминдерін пайдалана отырып, тұтынушылардың құқықтарын қорғау жолдарын нақты жағдаяттық мысалдармен (казустармен) түсіндіру | 11.3.2.2 нақты мысалдар келтіре отырып сатушы (өндіруші, орындаушы) және басқа да жұмысты орындаушы (қызмет көрсету) тұлғалардың құқығы мен міндеттерін анықтау |
10.3.3.1 отбасылық қарым-қатынастар саласындағы нормативтік құқықтық актілердің қажеттілігін түсіндіру ("Қазақстан Республикасының неке және отбасы туралы кодексі", "Қазақстан Республикасының бала құқықтары туралы заңы") | 11.3.3.1 авторлық және сабақтас құқықтарды құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру |
10.3.3.2 Қазақстан Республикасының отбасылық қарым-қатынастарының құқықтық реттелуінің негізгі ұғымдары мен принциптерін түсіндіру | 11.3.3.2 авторлық құқық саласында нақты жағдаятты шешудің құқықтық жолдарын ұсыну |
10.3.3.3 әртүрлі өмірлік жағдайларда балалар құқықтарының жүзеге асырылуын зерттеу | |
10.3.4.1 Қазақстан Республикасының еңбек қатынастарын құқықтық реттеудің негізгі ұғымдары мен принциптерін түсіндіру | 11.3.4.1 отбасын отбасы құқығының институты ретінде айқындау |
10.3.4.2 әртүрлі өмірлік жағдаяттарда еңбек құқықтарын жүзеге асыруды зерттеу | 11.3.4.2 ерлі-зайыптылардың жеке және мүліктік құқықтары мен міндеттерінің мазмұнын нақты мысалдар арқылы түсіндіру |
11.3.4.3 жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығысыз қалған балалардың құқығы мен мүддесін қорғау формаларын айқындау | |
11.3.4.4 алименттік қатынастардың субъектілерін және алименттік қатынастардың пайда болу негіздерін құқықтық жағдаяттар мысалында анықтау | |
11.3.5.1 еңбек құқығын қамтамасыз ету тәсілдерінің тиімділігін құқықтық жағдаяттар мысалында бағалау | |
11.3.5.2 кәмелетке толмағандардың еңбек құқығын жүзеге асыруын зерттеу | |
11.3.5.3 жеке және ұжымдық еңбек дауларын қарастыру механизмдерін құқықтық жағдаяттар мысалында анықтау |
4) іс жүргізу құқығының негіздері:
Білім алушылар: | |
10-сынып | 11-сынып |
10.4.1.1 қылмыстық процестің негізгі міндеттері мен принциптерін түсіндіру | 11.4.1.1 қылмыстық қудалауды жүзеге асыру шарттарын түсіндіру |
10.4.1.2 қылмыстық процесс субъектілерін ажырату | 11.4.1.2 кәмелетке толмағандардың қатысуымен болатын қылмыстық құқық бұзушылық істері бойынша іс жүргізу ерекшеліктерін айқындау |
10.4.1.3 Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексіне сәйкес сот талқылауының негіздері бойынша білімін шығармашылық түрде көрсету | 11.4.1.3 Қазақстан Республикасының алқабилер соты қызметінің құқықтық негіздерін анықтау |
10.4.2.1 азаматтық процестің негізгі міндеттері мен принциптерін талдау | 11.4.2.1 талап қою шарттарын түсіндіру |
10.4.2.2 азаматтық процестің субъектілерін ажырату | 11.4.2.2 талап қою арызын оның мазмұны мен формасына қойылатын шарттарға сәйкес құрастыру |
10.4.2.3 кәмелетке толмағандардың азаматтық процеске қатысу ерекшеліктерін анықтау | 11.4.2.3 Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексіне сәйкес соттың істі қарау негіздері мен ерекшеліктері бойынша білімдерін шығармашылық түрде көрсету |
10.4.3.1 әкімшілік процесс ұғымын, оның міндеттері мен принциптерін түсіндіру | 11.4.3.1 әкімшілік құқық бұзушылық бойынша істерді қарастыратын уәкілеттті органдардың (лауазымды тұлғалардың) құзыретін құқықтық жағдаяттар мысалында ажырата білу |
10.4.3.2 әкімшілік процесті жүзеге асырудың құқықтық негіздерін анықтау | 11.4.3.2 әкімшілік құқық бұзушылық бойынша соттың істі қарау ерекшеліктері туралы білімдерін шығармашылық түрде көрсету |
халықаралық құқық:
10-сынып | 11-сынып |
10.5.1.1 халықаралық жария құқық ұғымын түсіндіру және оның реттейтін қоғамдық қатынастар салаларын анықтау | 11.5.1.1 Қазақстан Республикасы таныған халықаралық құқықтың қайнар көздері негізінде Қазақстан Республикасының халықаралық құқығы мен міндеттемелерін түсіндіру |
10.5.2.1 қазіргі халықаралық құқықтағы адам құқықтарын қорғауды жүзеге асыратын органдар мен ұйымдарды анықтау | 11.5.1.2 Қазақстан Республикасы азаматтарының шетелде адам құқығы, еңбек қатынастары, білім беру салалалары бойынша құқықтарын жүзеге асыруын халықаралық актілер негізінде зерттеу |
42. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
43. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады (төмендетілген оқу жүктемесімен).
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Құқық негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспары (төмендетілген оқу жүктемесімен)
1) 10 сынып:
Бөлім | Бөлімше | Тақырыптар |
Оқыту мақсаттары. |
1-тоқсан | |||
Мемлекет және құқық | Мемлекет және құқық туралы негізгі ұғымдар | Құқықтың негізгі белгілері мен функциясы |
10.1.1.1 құқық белгілерін қорытындылай отырып ұғымын түсіндіру; |
Құқық жүйесі. Мемлекет құқықтың ерекше субъектісі ретінде |
10.1.1.3 құқық жүйесі және оның негізгі элементтерін түсіндіру (құқық нормалары, сала, ішкі сала, құқықтық институт); | ||
Құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам | Құқықтық мемлекет түсінігі және оның принциптері |
10.1.2.1 құқықтық мемлекеттің принципте рін айқындау; | |
Азаматтық қоғам түсінігі, оның негізгі элементтері мен институттары |
10.1.2.3 конституциялық принциптер негізінде азаматтық қоғамның элементтері мен институттарын ажырату; | ||
Адам құқықтары түсінігі | Адам құқығы түсінігі және оның негізгі түрлері |
10.1.3.1 тұлғаның құқықтық мүмкіндіктері түсінігін көрсете отырып, адамның құқығы мен бостандығы ұғымдарын түсіндіру; | |
Сот төрелігінің принциптері. Құқық қорғау органдары | Сот төрелігінің принциптері | 10.1.4.1 сот төрелігінің принциптерін нақты мысалдар келтіре отырып түсіндіру | |
Қазақстан Республикасы | 10.1.4.2 Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарының функциялары мен құқықтық мәртебесін анықтау | ||
Жобалық-зерттеу жұмысы: | Мемлекет және құқық формаларының эволюциясы | ||
2-тоқсан | |||
Жария құқық |
Қазақстан Республикасы |
Қазақстан Республикасы конституция |
10.2.1.1 Конституциялық құқық институт тарын құқықтық норма жүйесі ретінде түсіндіру; |
Әкімшілік құқық жүйесі | Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқарудың құқықтық реттелуі | 10.2.2.1 мемлекеттік басқарудың құқықтық реттелу ерекшеліктерін графикалық сызба құру арқылы түсіндіру | |
Экологиялық құқық негіздері | Экологиялық құқықтың құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны |
10.2.3.1 экологиялық құқықтың құқықтық реттеу ұғымын және нысанын түсіндіру; | |
Қылмыстық құқық жүйесі | Қылмыстық кодекс қылмыстық құқықтың негізгі қайнар көзі ретінде |
10.2.4.1 қылмыстық кодекстің мазмұны мен құрылымын анықтау; | |
Қылмыстық құқық бұзушылық және қылмыстық жауапкершілік ке тартылатын тұлғалар |
10.2.4.3 нақты мысалдар арқылы қылмыстық теріс қылық пен қылмысты қоғамдық қауіптілік дәрежесіне сәйкес сипаттау; | ||
Қылмыстық жаза түсінігі және одан босату шарттары |
10.2.4.5 жеңілдететін және ауырлататын мән-жайларды ескере отырып қылмыстық құқық бұзушылықты бағалау; | ||
Қазақстан Республикасы ның сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүйесі | Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске бағытталған құқықтық және саяси актілер |
10.2.5.1 сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламалық-саяси және құқықтық актілердің негізгі ережелерін түсіндіру; | |
Жобалық-зерттеу жұмысы: | Жария құқық салалары ерекшеліктерінің сипаттамасы. | ||
3-тоқсан | |||
Жеке құқық | Азаматтық құқық жүйесі және оның негізгі институттары | Азаматтық құқықтың принциптері мен субъектілері |
10.3.1.1 Қазақстан Республикасының азаматтық құқығыың қайнар көздерін түсіндіру (Азаматтық кодексі, заңдар, заңға тәуелді актілер, Азаматтық кодексін толықтыратын және нақтылайтын ережелер); |
Азаматтық құқықтың объектілері |
10.3.1.4 азаматтық құқық объектілерін олардың елеулі белгілері бойынша ажырата білу; | ||
Мәміле түсінігі және оның түрлері | 10.3.1.6 құқықтық жағдаят мысалында мәміле ұғымын және оның түрлерін түсіндіру | ||
Меншік құқығы түсінігі және оның қорғалуы |
10.3.1.7 мысалдар келтіре отырып, меншік құқығы ұғымын және оның негізгі өкілеттілігін түсіндіру; | ||
Міндеттемелік құқық |
10.3.1.9 заң терминдерін пайдаланып, міндеттемелік құқықтың мәнін ашу; | ||
Тұтынушылар құқығы туралы заңнама | Қазақстан Республикасында тұтынушылар құқықтарының заңды түрде бекітілуі |
10.3.2.1 Қазақстан Республикасының тұтынушылар құқығы туралы заңына сәйкес құқықтық қатынастар субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау; | |
Отбасы құқығы жүйесі | Қазақстан Республикасындағы отбасы құқығының қайнар көздері | 10.3.3.1 отбасылық қарым-қатынастар саласындағы нормативтік құқықтық актілердің қажеттілігін түсіндіру ("Қазақстан Республикасының неке және отбасы туралы кодексі", "Қазақстан Республикасының бала құқықтары туралы заңы") | |
Қазақстан Республикасында отбасылық қарым-қатынастардың құқықтық реттелуі |
10.3.3.2 Қазақстан Республикасының отбасылық қарым-қатынастарының құқықтық реттелуінің негізгі ұғымдары мен принциптерін түсіндіру; | ||
Еңбек құқығы жүйесі | Қазақстан Республикасында еңбек қатынастары ның құқықтық реттелуі |
10.3.4.1 Қазақстан Республикасы еңбек қатынастарын құқықтық реттеудің негізгі ұғымдары мен принциптерін түсіндіру; | |
Жобалық-зерттеу жұмысы | Жеке құқық – адамның табиғи құқықтары мен бостандықтарының жүзеге асуының кепілдігі | ||
4-тоқсан | |||
Іс жүргізу құқығы | Қылмыстық іс жүргізу құқығының негіздері | Қылмыстық процестің міндеттері мен принциптері | 10.4.1.1 қылмыстық процестің негізгі міндеттері мен қағидаттарын түсіндіру |
Қылмыстық процесс субъектілері | 10.4.1.2 қылмыстық процесс субъектілерін ажырату | ||
Қылмыстық іс жүргізу құқығындағы сот талқылауының негіздері | 10.4.1.3 Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексіне сәйкес сот талқылауының негіздері бойынша білімін шығармашылық түрде көрсету | ||
Азаматтық іс жүргізу құқығының негіздері | Азаматтық процестің міндеттері мен принциптері | 10.4.2.1 азаматтық процестің негізгі міндеттері мен принциптерін талдау | |
Азаматтық процестің субъектілері |
10.4.2.2 азаматтық процестің негізгі міндеттері мен принциптерін талдау; | ||
Әкімшілік іс жүргізу құқығының негіздері | Әкімшілік процесс түсінігі, міндеттері мен принциптері |
10.4.3.1 әкімшілік процесс ұғымын, оның міндеттері мен принциптерін түсіндіру; | |
Жобалық-зерттеу жұмысы | Құқыққа қатысты процестер қадамдарының сипаттамасы. | ||
Халықаралық құқық | Халықаралық жария құқығы | Халықаралық жария құқығы түсінігі | 10.5.1.1 халықаралық жария құқық ұғымын түсіндіру және оның реттейтін қоғамдық қатынастар саласын анықтау |
Халықаралық құқықтағы адам құқықтарының қорғалуы | Қазіргі ха-лықаралық құқықта адам құқықтарын қорғау меха-низмдері мен процедуралары | 10.5.2.1 қазіргі халықаралық құқықтағы адам құқықтарын қорғауды жүзеге асыратын органдар мен ұйымдарды анықтау | |
Жобалық-зерттеу жұмысы | Адам құқықтарын қорғау жөніндегі қазіргі заманғы халықаралық ұйымдар. | ||
2) 11 сынып:
Бөлім | Бөлімше | Тақырыптар |
Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Мемлекет және құқық | Заң шығару, құқықтық мәдениет, мемлекет қоғамның саяси жүйесінде | Заң шығару жүйесі |
11.1.1.1 нормативтік құқықтық актілердің негізгі элементтерін анықтау; |
Заңдылық және құқық-тық тәртіп. Құқықтық сана және құқықтық мәдениет |
11.1.1.3 заңдылық және құқықтық тәртіп ұғымдарын нақты мысалдармен түсіндіру; | ||
Мемлекет қоғамның саяси жүйесінде | 11.1.1.5 қазақстандық қоғамның саяси жүйесінің негізгі элементін анықтау | ||
Қазақстан Республикасында құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның дамуы | Қазақстан Республикасы - құқықтық мемлекет | 11.1.2.1 - Қазақстан Республикасы-ның саяси-құқықтық актілері (Қа-зақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі құқықтық саясатының тұжырымдамасы (Қазақстан Респуб-ликасы Президентінің 2021 жылғы 15 қазандағы № 674 жарлығы), Адам құқықтары және заңның үстемдігі саласындағы одан арғы шаралар жоспарын бекіту туралы (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 28 сәуірдегі № 258 қаулысы) негізінде құқықтық мемлекеттің принциптерінің жүзеге асырылуын түсіндіру | |
Қазақстан Республикасында азаматтық қоғам институтта |
11.1.2.2 Қазақстан Республикасы азаматтық қоғамының негізгі функционалдық қажеттілігін түсіндіру; | ||
Қазақстан Республикасын | Қазақстан Республикасында адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының қорғалуы |
11.1.3.1 нақты мысал келтіре отырып, Қазақстан Республикасының адам және азаматтың құқығы мен бостандықтарын қорғау механизмін түсіндіру; | |
Қазақстан Республикасындағы ювеналды юстиция | 11.1.3.3 Қазақстан Республикасындағы кәмелетке толмағандардың құқығын қорғау механизмдерін нақты жағдаяттар мысалында түсіндіру | ||
Мүмкіндігі шектеулі тұлғалар құқықтарының қорғалуы және жүзеге асырылуы | 11.1.3.4 Қазақстан Республикасындағы мүмкіндігі шектеулі адамдардың құқығын жүзеге асыру және қорғау механизмдерін нақты жағдаяттар мысалында түсіндіру | ||
Сот жүйесі | Сот жүйесі және судьялардың мәртебесі |
11.1.4.1 сот жүйесі элементтерін анықтау және оны графикалық түрде көрсету; | |
Жобалық-зерттеу жұмысы: | Қазіргі кезеңдегі Қазақстан Республикасының құқық жүйесі және мемлекеттік органдар жүйесі. | ||
2-тоқсан | |||
Жария құқық |
Қазақстан Республикасын | Азаматтық - Қазақстан Республикасы конституция лық құқығының институты |
11.2.1.1 азаматтық ұғымын ашу; |
Қазақстан Республикасындағы сайлау құқығы | 11.2.1.3 Қазақстан Республикасы сайлаушыларының және сайлау процесінің басқа да субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау | ||
Әкімшілік құқық бұзушылық түрлері | Қоғамдық тәртіпке және адамгершілікке қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылық түрлері | 11.2.2.1 Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық нормаларына сәйкес адамдардың әрекетін саралау | |
Жер құқығы негіздері | Жер құқығының құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны |
11.2.3.1 жер құқығының құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру; | |
Қылмыстық құқық бұзушылық түрлері | Адам және азаматтардың конституция лық және басқа да құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстық құқық бұзушылық | 11.2.4.1 Қазақстан Республикасының қылмыстық құқық нормаларына сәйкес адамдардың әрекетін саралау | |
Қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстық құқық бұзушылық | 11.2.4.1 Қазақстан Республикасының қылмыстық құқық нормаларына сәйкес адамдардың әрекетін саралау | ||
Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін жауапкершілік | Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық үшін тәртіптік, әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік |
11.2.5.1 сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықты басқа құқық бұзушылық түрлерінен (заңсыз сыйақы алу, алаяқтық) ажырату; | |
Жобалық-зерттеу жұмысы | Мемлекеттік билік пен басқару органдарының қызметін реттеудегі жария құқықтың рөлі. | ||
3-тоқсан | |||
Жеке құқық | Азаматтық құқықтағы келісімшарттар мен міндеттемелердің жекелеген түрлері | Сату-сатып алу келісімшарты. Айырбас және сыйға тарту келісімшарты |
11.3.1.1 келісімшарттың ерекше белгілерін айқындай отырып мазмұнын түсіндіру; |
Жалға беру келісімшарты. Тұрғын үйді жалдау. Қарыз келісімшарты. Сақтандыру келісімшарты |
11.3.1.1 келісімшарттың ерекше белгілерін айқындай отырып мазмұнын түсіндіру; | ||
Мұрагерлік құқық |
11.3.1.3 мұрагерлік құқықтың құқықтық реттелу ұғымы мен нысанын түсіндіру; | ||
Тұтынушылар құқығының жүзеге асырылуы | Қазақстан Республикасындағы тұтынушылар құқығын қорғау механизмдері |
11.3.2.1 қылмыстық, әкімшілік, азаматтық кодекстердің жеке нормаларын қолдана отырып, тұтынушылар құқығын қорғау механизмдерін түсіндіру; | |
Авторлық құқық негіздері | Авторлық және сабақтас құқықтың құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны |
11.3.3.1 авторлық және сабақтас құқықтарды құқықтық реттеу ұғымы мен нысанын түсіндіру; | |
Отбасы құқығы институттары | Отбасы. Ерлі-зайыптылардың құқықтары мен міндеттемелері |
11.3.4.1 Отбасын отбасы құқығының институты ретінде айқындау; | |
Ата-анасының қамқорлығысыз қалған және жетім балалардың құқығы мен мүддесін қорғау түрлері | 11.3.4.3 жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығысыз қалған балалардың құқығы мен мүддесін қорғау формаларын айқындау | ||
Отбасы мүшелерінің алименттік міндеттемелері | 11.3.4.4 алименттік қатынастардың субъектілерін және алименттік қатынастардың пайда болу негіздерін құқықтық жағдаяттар мысалында анықтау | ||
Еңбек құқығының базалық нормалары | Еңбек қарым-қатынасы субъектілерінің құқықтары мен міндеттемелері және олардың мемлекеттік кепілдіктері |
11.3.5.1 еңбек құқығын қамтамасыз ету тәсілдерінің тиімділігін құқықтық жағдаяттар мысалында бағалау; | |
Еңбек дауларының қаралуы | 11.3.5.3 жеке және ұжымдық еңбек дауларын қарастыру механизмдерін құқықтық жағдаяттар мысалында анықтау | ||
Жобалық-зерттеу жұмысы | Жеке меншік құқықты қорғауды қамтамасыз етудегі жеке құқықтың рөлі | ||
4-тоқсан | |||
Іс жүргізу құқығы |
Қылмыстық іс жүргізу | Қылмыстық қудалау – қылмыстық іс жүргізу құқығының институты | 11.4.1.1 қылмыстық қудалауды жүзеге асыру шарттарын түсіндіру |
Кәмелетке толмағандар дың қылмыстық құқық бұзушылығы бойынша іс жүргізу | 11.4.1.2 кәмелетке толмағандардың қатысуымен болатын қылмыстық құқық бұзушылық істері бойынша іс жүргізу ерекшеліктерін айқындау | ||
Алқабилер соты ұғымы және оның қызметінің негіздері | 11.4.1.3 Қазақстан Республикасы алқабилер соты қызметінің құқықтық негіздерін анықтау | ||
Азаматтық іс жүргізу құқығының институттары | Талап қою іс жүргізуінің негіздері |
11.4.2.1 талап қою шарттарын түсіндіру; | |
Азаматтық іс жүргізу құқығындағы соттық талқылаудың негіздері | 11.4.2.3 Қазақстан Республикасының азаматтық іс жүргізу кодексіне сәйкес соттың істі қарау негіздері мен ерекшеліктері бойынша білімдерін шығармашылық түрде көрсету | ||
Әкімшілік іс жүргізу құқығының институттары | Әкімшілік құқық бұзушылық бойынша істерді қарастыратын уәкілетті органдар | 11.4.3.1 әкімшілік құқық бұзушылық бойынша істерді қарастыратын уәкілеттті органдардың (лауазымды тұлғалардың) құзыретін құқықтық жағдаяттар мысалында ажырата білу | |
Әкімшілік іс жүргізу құқығындағы соттық талқылаудың негіздері | 11.4.3.2 әкімшілік құқық бұзушылық бойынша соттың істі қарау ерекшеліктері туралы білімдерін шығармашылық түрде көрсету | ||
Жобалық-зерттеу жұмысы | Қазақстан Республикасында азаматтық құқықтарды қорғау әдістері | ||
Халықаралық құқық | Қазақстан Республикасы халықаралық құқық субъектісі | Халықаралық актілер негізінде Қазақстан Республикасы азаматтары құқығының жүзеге асырылуы |
11.5.1.1 Қазақстан Республикасы таныған халықаралық құқықтың қайнар көздері негізінде Қазақстан Республикасының халықаралық құқығы мен міндеттемелерін түсіндіру; |
Жобалық-зерттеу жұмысы | Қазақстан Республикасының құқықтық жүйесінде халықаралық құқық нормаларын іске асыру | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 123-қосымша |
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Тақырып жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Шетел тілі (екінші). Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 123-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу пәнінің маңыздылығы оның әлем тілдерінің бірі болуымен, ғылым, білім және туризм тілі болып табылатындығымен анықталады.
Француз тілін білу:
1) әртүрлі өмірлік жағдайда кездесетін қарым-қатынаста білім алушылардың сенімін арттырады;
2) Қазақстанда ғана емес, шетелде де жоғары білім алу мүмкіндігін береді;
3) Қазақстанда және шетелде кәсіптік білімді жалғастыруға мүмкіндік береді;
4) француз тілінде таратылатын жаңалықтар мен ақпаратқа білім алушылардың қол жеткізу мүмкіндігін кеңейтеді;
5) француз тіліндегі әдеби шығармалардың аутенттілік мәтініне білім алушылардың қол жеткізуіне мүмкіндік береді;
6) білім алушыларға Қазақстанды ел ішінде және одан тыс жерлерде таныстыруға мүмкіндік береді;
7) мектепте алған білімдері, дағдылары және оқыту стратегияларына сүйене отырып, өмір бойы білім алуға мүмкіндік береді.
3. "Шетел тілі (екінші). Француз тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы білім алушылардың тіл дағдыларын дамыту бойынша тіл қызметінің төрт түрін (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) дамытуға бағытталған. Негізгі орта білімді (10-11-сыныптар) аяқтаған кезде білім алушылар Жалпыеуропалық шет тілін меңгеру біліктілігіне сәйкес (Common European Framework of Reference, CEFR) тілдік В1 деңгейін меңгерулері қажет.Әрбір пәндік бағдарлама үш тілде білім беруді қарастырады. Бұл оқу және сыныптан тыс іс-шаралар үш тілде (қазақ, орыс және француз) жүргізілетінін білдіреді. Әрбір пән көптілді оқыту ортасын құруға үлес қосатындықтан, Пәндік бағдарлама үш тілде білім беру саясатын жүзеге асырады.
2-тарау. "Шетел тілі (екінші). Француз тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Шетел тілі (екінші). Француз тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Шетел тілі (екінші). Француз тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің 10-11-сыныптар үшін жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің Үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген Үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
5. Оқу жоспары француз тілін меңгеру деңгейлеріне сәйкес оқыту кезеңдері (сыныптар) мен сөйлеу әрекетінің түрлері (тыңдау, айтылым, оқылым, жазылым) бойынша тілдік дағдылар мен оларды бағалау критерийлері, бүкіл оқу кезеңіне арналған ұзақ мерзімді жоспардан тұрады (10-11 сыныптар).
6. "Шетел тілі (екінші). Француз тілі" пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқу бөлімдері бойынша (тыңдау, сөйлеу, оқу, жазу, француз тілін пайдалану) құрылымдалған.
7. Әрбір бөлімшеде көрсетілген оқу мақсаттары мұғалімге сөйлеу әрекетінің барлық түрлерін (тыңдау, айтылым, оқлым, жазылым, француз тілін қолдану) дамыту бойынша жұмысты жүйелі түрде жоспарлауға, оқушылардың жетістіктерін бағалауға, келесі кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.
8. Бағдарламаның негізгі мазмұнында француз тілін оқытудың сыныптарға жіктелген жалпы мақсаттары ұсынылады.
9. "Тыңдалым", "Айтылым", "Оқылым" және "Жазылым" бөлімдерінде оқу мақсаттары шет тілін меңгеру деңгейлерімен корреляцияланған сөйлеу әрекетінің түрлері француз тілін оқыту нәтижесіне бағытталып белгіленеді (10 – сынып В1.1, 11-сынып - В1.2).
10. "Француз тілін қолдану" тарауында білім алушы француз тілінің лексико-грамматикалық, синтаксистік құрылымдарын сөйлеу кезінде қажетті білім деңгейіне сәйкес дұрыс қолдану талаптарымен танысады.
11. 10-сыныпқа арналған "Шетел тілі (екінші). Француз тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны: (В1.1 деңгейі)
12. Мәдениетаралық-коммуникативтік аспект:
1) шетелдік мәдениет өкілдерімен әлеуметтік-мәдени деңгейде қарым-қатынас;
2) ұзақ талқылаулардың негізгі мазмұнын түсіну, өз пікірін білдіру немесе достық әңгімеде басқалардан сұхбат алу, қарапайым тілдің көп мөлшерін жеткілікті түрде еркін қолдану өмірде туындайтын қалыпты емес жағдайларды шешу, кез келген дерлік ойды білдіруді білдіреді;
3) таныс тақырып бойынша әңгімеге дайындықсыз қатысу;
4) шағым беру;
5) сұхбатта/кеңес беруде бастамашылық көрсету;
6) таныс немесе қызықты тақырыптарға байланысты қарапайым мәтіндер жазу;
7) жеке сипаттағы хаттар жазу, оларда өзінің жеке басынан кешкендері мен әсерлері туралы баяндау;
8) аймақтық және мәдени білімнің болуы, қарым-қатынас нормалары мен стереотиптері, француз тілінде сөйлеушілердің ұлттық сипатының ерекшеліктері мен ұлттық менталитетінің ерекшеліктері, олардың нақты тілдік және мәдени ортада қолданылуы;
9) сөйлемдерді құрастыру, оларды мәтінге біріктіру ережелерін білу;
10) әртүрлі коммуникативті функцияларды орындау үшін мәлімдемелерді пайдалану;
11) өзара әрекеттесу схемаларына сәйкес мәлімдемені дәйекті құрастыру.
13. Тәрбиелік аспект:
1) француз тілі мен мәдениетіне деген оң көзқарастың көрінісі;
2) әртүрлі көзқарастарды құрметтеу, толеранттылықтың көрінісі, Отанға деген патриоттық сезім.
14. Жалпыбілімдік аспект:
1) француз тілі арқылы жалпы мәдениетін арттыру, ой-өрісін кеңейту, оқытылатын тілдің елі туралы, жалпы қоршаған әлем туралы білімдерін кеңейту.
15. Дамытушылық аспектісі:
1) тілдік қабілеттерді және тілдік болжамды, сөйлеу тәртібі мәдениетін, француз тілін үйренуге қызығушылықты, тұлғаның жағымды қасиеттерін дамыту: ерік-жігер, есте сақтау қабілеті;
2) берілген параметрлер бойынша тілді меңгерудің тиімділігін қамтамасыз ететін анықтамалық әдебиеттерді, оқытудың заманауи технологияларын пайдалану;
3) өз ойын логикалық және дәйекті түрде жеткізу, жалпы қабылданған тақырыптар бойынша талқылау, коммуникативті сипаттағы стандартты емес жағдайларды шешу;
4) жалпыадамзаттық мәдениетті дамытудағы ұлттық мәдениеттердің (өз және шетелдік) жетістіктері және ана тілі мен мәдениетінің жат мәдениет айнасындағы рөлі туралы кең түсініктердің болуы.
16. Стратегиялық аспект:
1) өз бетінше шетел тілінде қарым-қатынас жасауға қабілетті және дайын қосалқы тілдік тұлғаның негізгі сипаттамаларын меңгеру.
17. 11-сыныпқа арналған "Шетел тілі (екінші). Француз тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:)
18. Мәдениетаралық-коммуникативтік аспект:
1) шетел мәдениетінің өкілдерімен дерлік барлық деңгейде табысты қарым-қатынас;
2) ұзақ талқылаулардың негізгі мазмұнын толық түсіну;
3) туындаған мәселелер туралы сұрау салу хабарламасын алу;
4) сұхбат/консультация процесінде қажетті ақпаратты ұсыну (мысалы, дәрігерге симптомдарыңызды сипаттаңыз);
5) бір нәрсенің неліктен проблема туғызатынын түсіндіру;
6) әңгіменің, мақаланың сюжетін, әңгіме мазмұнын, пікірталас, деректі фильмді талқылау;
7) өз көзқарасын білдіру және бірқатар нақтылау сұрақтарына жауап беру;
8) алдын ала дайындалған әңгіме жүргізу, қолда бар ақпаратты тексеру және бекіту, әңгіме құрастыру, істің қалай орындалғаны, нақты нұсқаулар беру;
9) мүдделiлiк саласына жататын iшкi және тұрмыстық емес мәселелер бойынша жинақталған деректi ақпаратпен айтарлықтай сенiмдi алмасу;
10) қызықтыратын тақырыптар бойынша шағын қарапайым эссе жазу;
11) аймақтық және мәдени білімнің болуы, қарым-қатынас нормалары мен стереотиптерді, ұлттық сипаттағы ерекшеліктері мен ұлттық ерекшеліктерін білу.
12) сөйлемдерді құру, оларды мәтінге біріктіру ережелерін білу;
13) әртүрлі коммуникативті функцияларды орындау үшін мәлімдемелерді еркін және бейсаналық пайдалану;
14) сызбалық өзара әрекеттесулерге сәйкес мәлімдемелерді тізбектей құрастыру.
19. Тәрбиелік аспект:
1) француз тілі мен мәдениетіне деген оң көзқарастың көрінісі;
2) әртүрлі көзқарастарды құрметтеу, толеранттылық пен Отанға деген патриоттық сезімнің көрінісі.
20. Жалпыбілімділік аспект:
1) француз тілі арқылы жалпы мәдениетін арттыру, ой-өрісін кеңейту, оқытылатын тілдің елі, жалпы қоршаған әлем туралы білімдерін кеңейту.
21. Дамытушылық аспектісі:
1) тілдік қабілеттерді және тілдік болжамды, сөйлеу тәртібі мәдениетін, француз тілін үйренуге қызығушылықты, тұлғаның жағымды қасиеттерін дамыту: ерік-жігер, есте сақтау;
2) берілген параметрлер бойынша тілді меңгерудің тиімділігін қамтамасыз ететін анықтамалық әдебиеттерді, заманауи оқыту технологияларын пайдалану;
3) өз ойын логикалық және дәйекті түрде жеткізу, жалпы қабылданған тақырыптарды талқылау, коммуникативті сипаттағы стандартты емес жағдайларды шешу;
4) ұлттық мәдениеттердің (отандық және шетелдік) адамзат мәдениетінің дамуындағы жетістіктері және ана тілі мен мәдениетінің шетел мәдениетінің айнасындағы рөлі туралы кең түсініктердің болуы.
22. Стратегиялық аспект:
1) өз бетінше шетел тілінде қарым-қатынас жасауға қабілетті және дайын қосалқы тілдік тұлғаның негізгі сипаттамаларын меңгеру.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бөлімнің ретін, үшінші және төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 1.1.2.1 кодында: "1" – сынып,"1" – бөлім, "2.1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
14. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1-бөлім. Тыңдалым (Compréhension de l’oral):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10- сынып | 11 - сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.1.1 |
11.1.1 |
10.1.2 |
11.1.2 |
10.1.3 |
11.1.3 |
10.1.4 |
11.1.4 |
10.1.5 |
11.1.5 |
10.1.6 |
11.1.6 |
10.1.7 |
11.1.7 |
10.1.8 |
11.1.8 |
2-бөлім. Айтылым (Productionorale):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.2.1 |
11.2.1 |
10.2.2 |
11.2.2 |
10.2.3 |
11.2.3 |
10.2.4 |
11.2.4 |
10.2.5 |
11.2.5 |
10.2.6 |
11.2.6 |
10.2.7 |
11.2.7 |
10.2.8 |
11.2.8 |
3-бөлім. Оқылым (Compréhension des écrits):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну | 11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну |
10.3.2 |
11.3.2 |
10.3.3 |
11.3.3 |
10.3.4 күнделікті жазбаша материалдан өзекті мәселені табу және түсіну, мысалы, хаттардан, брошюралардан және қысқаша ресми құжаттардан | 11.3.4 жалпы таныс емес және оқу тақырыптары бойынша көркем және көркем емес ұзақ мәтіндерді оқу |
10.3.5 |
11.3.5 |
10.3.6 |
11.3.6 |
10.3.7 |
11.3.7 |
10.3.8 |
11.3.8 |
10.3.9 |
11.3.9 |
4-бөлім. Жазылым (Production écrite):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10 - сынып | 11 - сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.4.1 |
11.4.1 |
10.4.2 |
11.4.2 |
10.4.3 |
11.4.3 |
10.4.4 |
11.4.4 |
10.4.5 |
11.4.5 |
10.4.6 |
11.4.6 |
10.4.7 |
11.4.7 |
10.4.8 |
11.4.8 |
10.4.9 |
11.4.9 |
5-бөлім. Француз тілін қолдану (Utilisationdelalangue):
Білім алушылар білуге тиісті: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.5.1 |
11.5.1 |
10.5.2 |
11.5.2 |
10.5.3 |
11.5.3 |
10.5.4 |
11.5.4 |
10.5.5 |
11.5.5 |
10.5.6 |
11.5.6 |
10.5.7 |
11.5.7 |
10.5.8 |
11.5.8 |
10.5.9 |
11.5.9 |
10.5.10 |
11.5.10 |
10.5.11 |
11.5.11 |
10.5.12 |
11.5.12 |
10.5.13 |
11.5.13 |
10.5.14 |
11.5.14 |
10.5.15 |
11.5.15 |
10.5.16 |
11.5.16 |
10.5.17 |
11.5.17 |
14. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
15. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Шетел тілі (екінші). Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асырудың ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Шетел тілі (екінші). Француз тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
10 - сынып (В1.1):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Мемлекет табысы -әлеуметтік кепілдік : | Тыңдалым |
10.1.1 мектепте, демалыста және т.б. жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; |
Айтылым |
10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, өзінің тәжірибесін, сонымен қатар осы тәжірибеге байланысты өз реакциясын, сезімін қарапайым тілмен сипаттау; | |
Оқылым |
10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; | |
Тілді қолдану |
10.5.5 таныс жалпы және оқу тақырыптары бойынша етістіктің түрлі уақыттық және модальды түрлерін қамтитын сұрақтарды қолдану; | |
2-тоқсан | ||
2. Кәсібилік: уақыт талабы: | Тыңдалым |
10.1.2 оқумен байланысты күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын және нақты бөлшектерін айқын және таныс айтылыммен жеткізгендетүсіну; |
Айтылым |
10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қарапайым қысқа эссе жазу; | |
Тілді қолдану |
10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; | |
3-тоқсан | ||
3. Көшбасшылық сапаны қалай дамытуға болады?: | Тыңдалым |
10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; |
Айтылым |
10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
10.4.1 жекелеген қысқа элементтерін бір жерге жиақтап қызықты сұрақтарымен және көп таныстар тобына сәйкес қарапайым байланысқан мәтін жазу; | |
Тілді қолдану |
10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; | |
4-тоқсан | ||
4. Ғылым мен техника: | Тыңдалым |
10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілгенпікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; |
Айтылым |
10.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
10.4.2 қызықты, таныс сұрақтар бойынша қарапайым, нақты сипаттама жасау; | |
Тілді қолдану |
10.5.1 таныс, жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; | |
2)11 – сынып (В1.2):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1.Мемлекет табысы -әлеуметтік кепілдік –: | Тыңдалым |
11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; |
Айтылым |
11.2.3 жалпы және оқу тақырыптарына байланысты өзінің көзқарасын түсіндіру, негіздеу және әңгімелесушінің көзқарасын бағалау; | |
Оқылым |
11.3.3 қажетті ақпаратты табу үшін үлкен көлемді мәтінді қарастыру, сонымен қатар нақты тапсырманы орындау үшін мәтіннің әр бөлігінен немесе әртүрлі мәтіндерден ақпарат жинау; | |
Жазылым |
11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; | |
Тілді қолдану |
11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану; | |
2-тоқсан | ||
2. Кәсібилік – уақыт талабы: | Тыңдалым |
11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; |
Айтылым |
11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; | |
Тілді қолдану |
11.5.5 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша әр түрлі сұрақтарды қолдану; | |
3- тоқсан | ||
3. Көшбасшылық сапаны қалай дамытуға болады?: | Тыңдалым |
11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; |
Айтылым |
11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
11.3.2 бір-бірімен тұрақты жеке хат жазысу барысында мүмкіндік беру шегінде сипатталған оқиғалар, сезімдер мен тілектердің сиапттамасын түсіну; | |
Жазылым |
11.4.2 өз сезімдері мен оған әсері туралы қарпайым байланысқан мәтін құрастыр, өзінің тәжірибесін сипаттау; | |
Тілді қолдану |
11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; | |
4-тоқсан | ||
4. Еліміздің экономика және бәсекеге қабілеттілігіи: | Тыңдалым |
11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі ережелерін түсіну; |
Айтылым |
11.2.1 өте тез, қарапайым тіл мен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар ретінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
11.4.3 іс-әрекет аясында жүрген таныстарының күнделікті өмірі, әлеуметтік сұрақтар, жинақталған нақты ақпарат бойынша өзінің еркін білдірілген пікірін хабарлау және жинақтау; | |
Тілді қолдану |
11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары, сонымен қатар таныс емес тақырыптар бойынша абстрактілі құрамды зат есімді және күрделі атаулық топтарды қолдану; | |
3-тараумен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 124-қосымша |
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Тақырып жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Шет тілі (екінші). Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 124-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Пәндік бағдарламалардың айрықша ерекшелігі – олар тек пәндік білімді ғана емес, сонымен қатар кең ауқымды дағдыларды қалыптастыруға бағытталған. Оқу мақсаттарының жүйесі келесі негізгі құндылықтарға негізделген: қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік ынтымақтастықты құрметтеу және шығармашылық ашықтық өмір бойы білім алу. Ағылшын тілінің оқу бағдарламасы оқушыларға әртүрлі аудиториялармен тиімді қарым-қатынас жасау мүмкіндігін қамтамасыз етуге бағытталған. Ол бұл мақсатқа мектеп ортасында құрдастарымен, мұғалімдермен және келушілермен өзара әрекеттесу үшін жиі мүмкіндіктер және бейресми және ресми ауызша және жазбаша презентацияларды қамтитын интерактивті тапсырмалар арқылы қол жеткізеді. Сондай-ақ, онлайн және басқа мәдениеттердің ағылшын тілінде сөйлейтіндермен бетпе-бет сөйлесетін оқушылармен мектептен тыс қарым-қатынасқа баса назар аударылады.
Оқу пәнінің маңыздылығы коммуникация, ғылым, бизнес, туризм және спорт тілі боуымен анықталады. Ағылшын тілін меңгеру:
1) білім алушылардың түрлі өмірлік жағдайларда қатынасқан кезде сенімділіктерін артады;
2) білім алушыларға Қазақстанда және шет елдерде жоғары білім алу мүмкіндігіне жол ашады;
3) білім алушыларға Қазақстанда және шет елдерде кәсіби білім алуын жалғастыруға мүмкіндік береді;
4) білім алушылардың ағылшын тілінде шығарылатын жаңалықтар мен ақпаратқа қол жеткізу мүмкіндіктерін арттырады;
5) білім алушыларға ағылшын тіліндегі әдеби туындылардың түпнұсқасын оқу мүмкіндігін береді;
6) білім алушыларға Қазақстанды өз елінде және шет елдерде таныстыру мүмкіндігін береді;
7) өмір бойы білім алуға, дағдыларды дамытуға, стратегияларды үйренуге және мектепте алған білімді тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.
3. "Шетел тілі (екінші). Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы білім алушылардың негізгі мектепті аяқтағанда B1 деңгейінде тілдік дағдыларын:
1) талдау, бағалау және сын тұрғысынан ойлау қабілетін дамытатын түрлі тапсырмалар беру;
2) кең ауқымды ауызша және жазбаша дереккөздермен жұмыс арқылы дамытуға бағытталған;
3) қызықты тақырып арқылы дамиды
2-тарау. "Шетел тілі (екінші). Ағылшын тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф . "Шетел тілі (екінші). Ағылшын тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Шетел тілі (екінші). Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің 10-11-сыныптар үшін жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. 10-сыныпқа арналған "Ағылшын тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Мазмұны. Топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; сыныптастарына орынды кері байланыс жасау. Өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу. Өзгелердің кері байланысын бағалау және сындарлы жауап беру; жеке бас оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану. Ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру. Айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру. Оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық хабардарлықты дамыту. Ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану. Сөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану.
2) Тыңдалым. Мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі негізгі идеяларды түсіну; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі дәлелдің арнайы ақпаратын және бөліктерін, оның ішінде саны шектеулі бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны шектеулі оқушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну. Мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесу мәнмәтінінен мағынаны шығару. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға қатысты сөйлеушілердің арасындағы көзқарастар мен нақты келісім бойынша деңгей; Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша сөйлесудегі дәлелдің сәйкессіздіктерін анықтау;
3) Айтылым. Ресми және бейресми тілдік тіркеулерді қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты ақпаратты алу үшін күрделі сұрақтар қою және оларға жауап беру. Өзіңіздің және өзгелердің көзқарастарын түсіндіру және нақтылау; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты саны өсіп келе жатқан сан алуан сөйлеу мәнмәтіндерінде өзгелердің көзқарасын бағалау және түсініктеме беру. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынасқа түсу. Өз сөзімен айту және сөйлесуге түзетулер енгізу арқылы сөйлесуді басқару және тілді өзгерті. Жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы сөйлесу үшін тиісті пәнге қатысты лексиканы және синтаксисті пайдалану.
4) Оқылым. Қосымша мәтіндердегі негізгі ойларды түсіну; оқушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы, және кейбір бейтаныс тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі арнайы ақпаратты түсіну және толық түсіну; Оқушыларға таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығу. Оқушыларға таныс және бейтаныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу. Оқушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) мәнмәтіннен мағынаны шығару. Қосымша мәтіндерде оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар бойынша автордың пікірі немесе көзқарасы. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы ұзақ мәтіндерде [параграф аралық деңгей] даму заңдылықтары. Мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында өзіне таныс және кейбір бейтаныс сандық немесе баспадан шыққан ресурстардың алуан түрі. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдің сәйкессіздіктері.
5) Жазылым. Мәтін деңгейінде тақырып пен жанрға сәйкес келетін саны өсіп келе жатқан және сан алуын жазбаша жанрларда дұрыс жазылған лексиканы тәуелсіз қолдана отырып, жоспарлау, жазу, редакциялау және оқу. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы саны өсіп келе жатқан жазбаша жанрлардағы сәйкес ресмилілік деңгейіне қол жеткізу үшін грамматикалық тұрғыдан дұрыс жазу, стильді қолдану. Мұғалімнің қолдауымен жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты бірқатар жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу. Бірқатар жалпы және оқу бағдарламасында көрсетліген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу. Әр түрлі функциялар арқылы хат-хабарлардағы жаңалықтар мен сезімдерге қатысты қарым-қатынас жасау және жауап беру. Жазбаша жұмыстардағы мәтіндік деңгейдегі дұрыс дәлдікпен келтірілген пунктуация.
6) Ағылшын тілін қолдану. Түрлі дерексіз күрделі зат есімдерді және күрделі есім фразаларын қолдану; саналатын және саналмайтын зат есімдерге қажетті көптік есімдер және әр түрлі есім фразалар қолдану; әр түрлі күрделі сын есімдер, сын есімдерlі есімше ретінде, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетліген тақырыптарға қатысты сын есімдердің деңгейін анықтауда және күшейтудегі салыстырмалы құрылымдар қолдану; анықтаушы сөздердің, сонымен қатар сөз алдында келетін анықтаушы құрылымдардың кең қатарын қолдану; сұрақтардың кең қатары; қатыстық, сілтеу, белгісіз, есептік есімдіктерді (relative, demonstrative, indefinite, quantitative]of pronouns), сонымен қатар өздік есімдік құрылымдарының (reflexive pronoun structures) кең қатарын қолдану. Рerfect continuous формасын, сонымен қатар қарапайым ырықсыз және өздік етістерін (simple perfect active and passive forms), оның ішінде time adverbials so far, lately, all my life" деген мезгілді білдіретін сөздерді (time adverbials) қолдану; төл және төлеу сөздерде өздік және ырықсыз етіс түрінде берілген осы шақ, өткен шақ және past perfect шақтың сан алуан түрін орынды қолдану; нақ осы шақты (present continuous) және past continuous-тің өздік және ырықсыз етістерін қолдану. Оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын пайдалану; салыстыру деңгейін білдіретін бірқатар үстеу құрылымдарын дара және күрделі үстеулермен қолдану; етістіктің алдында, етістіктің артында және етістіктің соңында келетін үстеулердің алуан түрін қолдану; өткен шақтағы модальды формалардың алуан түрін, оның ішінде must have, can’t have, might have-ты өткен оқиға бойынша қорытындыны білдіру үшін қолдану; зат есімдер мен сын есімдердің алдында келетін әр түрлі көмекші сөздерден құралған фразалар қолдану; зат есім мен сын есімнен соң келетін бірқатар тәуелді көмекші сөздерді және етістіктерден соң келетін алуан түрлі көмекші сөздерді қолдану. Етістіктер мен сын есімдерге инфинитив формаларын қолдану; бірнеше етістіктер мен көмекші сөздерден кейін герундий формасында қолдану; кейбір көмекші сөздердің формалары мен сөз тіркесінен тұратын етістікті қолдану. Оқушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға жалғаулықтардың бірнеше түрін қолдану. Оқушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты if / if only үшінші шартты құрылымда (third conditional structures) қолдану; which сөзін қоса алғанда бірнеше анықтаушы шартты сөйлемдер (relative clauses ) қолдану.
6. 11-сыныпқа арналған "Ағылшын тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Мазмұны. Топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; сыныптастарына орынды кері байланыс жасау. Өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу. Өзгелердің кері байланысын бағалау және сындарлы жауап беру; жеке бас оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану. Айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру. Оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық хабардарлықты дамыту. Ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану. Сөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану.
2) Тыңдалым. Дәлел келтірілген мағынаның негізгі ойларын, арнайы ақпаратты, егжей-тегжейлі түсіндіру; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны өсіп келе жатқан оқушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну. Оқушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) мәнмәтіннен мағынаны шығару; сөйлеушінің көзқарасын түсіндіру және сөйлеушілердің арасындағы дәлелдердің сйкес келуін кеңейту; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердегі дәлелдің сәйкессіздіктерін түсіну.
3) Айтылым. Сөйлесуде ресми және бейресми тілді пайдалану. Ашық жоғары дәрежелі сұрақтарды қоюда және сондай сұрақтарға жауап беруде сәйкес синтаксис пен лексиканы қолдану. Өзіңіздің және өзгелердің көзқарастарын түсіндіру және нақтылау; саны өсіп келе жатқан сөйлеу мәнмәтіндерінде өзгелердің көзқарасын бағалау және түсініктеме беру; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынасқа түсу; жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысыты өз сөзімен айту және сөйлесуге түзетулер енгізу арқылы сөйлесуді басқару және тілді өзгерті. Жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы әңгімелерде пәнге қатысты лексиканы және синтаксисті пайдалану.
4) Оқылым. Қосымша мәтіндердің күрделі және дерексіз идеясын түсіну; қосымша мәтіндердегі арнайы ақпарат пен дәйекті ақпарат. Оқушыларға күрделірек және деректі емес, таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығыңыз. Оқушыларға күрделірек және дерексіз, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу. Қосымша мәтіндердегі мәнмәтіннен мағынаны шығару; қосымша мәтіндерде күрделірек және дерексіз жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша автордың пікірін немесе көзқарасын жәнеұзақ мәтіндерді [параграф аралық деңгей] дамыту заңдылықтарын анықтау. Мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында сандық немесе баспадан шыққан ресурстарды таңдау және бағалау. Күрделірек және дерексіз жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну.
5) Жазылым. Мәтін деңгейінде тақырып пен жанрға сәйкес келетін сан алуан дұрыс жазылған лексиканы қолдана отырып, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар бойынша тәуелсіз жоспарлау, жазу, редакциялау және оқу; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар бойынша сан алуан жазбаша жанрлардың сәйкес ресмилілік деңгейіне жету үшін стилді пайдалана отырып, жалпы және оқу бағдарламаларының кең ауқымына грамматикалық дәлдікпен жазу. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты сан алуан жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту мұғалім. Шамалы көмек ұсынылған. Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу. Сан алуан жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты көптеген функциялар арқылы хат-қатынастағы жаңалықтар мен сезімдерге байланысты қарым-қатынас орнату және жауап беру. Жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты жазбаша түрде берілген мәтінге тыныс белгілерін бар назарын салып қойып шығу.
6) Ағылшын тілін қолдану. Тиісті функцияларды білдіру үшін әртүрлі өткен шақтағы модальды формаларды қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты бірқатар модальды құрылымдар, соның ішінде supposed to, bound to, due, willing to қолдану; жалпы есім, сын есім және етістіктен соң келетін бірқатар тәуелді көмекші сөздерді қолдану; концессия мен құрметке жататын күрделі көмекші сөз тіркестерді қоса алғанда алуан түрін қолдану; оқушыларға таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында әртүрлі синтаксистік типтердегі бірнеше сөзден тұратын етістіктердің алуан түрін қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген біршама тақырыптар аясында концессия мен контрастты білдіру үшін күрделірек жалғаулықтың өсіп келе жатқан түрін қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты pre- және post- modifying зат есім құрылымын қолдану; оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты анықтаушы сөздердің, сонымен қатар сөз алдында келетін анықтаушы құрылымдардың және мәтіндік сілтемелердің кең қатарын қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында that, инфинитив және wh- clauses толықтырылған сын есімді қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты ауыспалы және сабақты етістіктерді толықтыратын үлгілерді, жақсыз және cleft-сөйлемдерді қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында simple perfect active және passive forms пен future continuous формасын қолдану; жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында келер шақ және future perfect формасын қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты төл және төлеу сөздерде өздік және ырықсыз етіс түрінде берілген осы шақ, өткен шақ және past perfect шақтың сан алуан түрін орынды қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген оқушыға таныс бірқатар тақырыптарға қатысты етістіктің алдында, етістіктің артында және етістіктің соңында келетін үстеулердің/үстеулік фазалардың алуан түрін қолдану, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында that, инфинитив және wh- clauses толықтырылған сын есімді қолдану
Бұл бағдарламаның мазмұндық білімі болып табылады және біз бұл пән бойынша не білетінімізді және осы білімді қалай алғанымызды қамтиды. Бұл пән бойынша білім оқыту бағыттары бойынша ұйымдастырылған. Бағыттар одан әрі қарай бағытшаларға бөлінеді, яғни дағды немесе тақырып, білім немесе түсінік деңгейінде. Бағдаршалар, сыныпқа байланысты күтулер ретінде, пән бойынша оқу мақсаттарын қалыптастырады.
7. Оқу мақсаттары әрбір бағдаршалар бойынша ілгерілеу деңгейін көрсетеді және мұғалімдерге оқушылармен келесі қадамдармен бөлісе отырып, жоспарлауға және бағалауға мүмкіндік береді.
8. 1-ші бағыт: Мазмұны. Оқушылар проблемаларды шешу үшін айтылым мен тыңдалым, басқа адамдар үшін нақты ақпаратты ұйымдастыру және оқылым және талдау арқылы мәдениетаралық хабардарлықты дамыту секілді дағдыларды қолдана отырып бірқатар академиялық пәндер бойынша жақсы болу үшін дағдыларды дамытады.
9. 2-ші бағыт: Тыңдалым. Оқушы бірқатар жанрлардың түпнұсқалық мәтіндерінің негізгі идеяларын, таныс және ішінара таныс тақырыптар бойынша әңгімелесулерді түсінеді, функционалды маңызды мәндерді, соның ішінде мәліметтерді, кестелерді, схемаларды толтыру үшін қажетті егжей-тегжейлі және арнайы ақпаратты түсінеді, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты терминдердің мәнін және мәтіннің негізгі бірліктерін түсінеді; факті мен пікір арасындағы айырмашылықты біледі, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты түрлі жанрлар мен стильдерде берілген орта көлемді мәтіндердегі сәйкессіздіктерді біледі және салыстырады, мәнмәтінді пайдала отырып, бейтаныс сөздердің мағынасын анықтайды.
10. 3-ші бағыт: Айтылым. Оқушы ресми және бейресми күнделікті қарым-қатынастарда сөйлесуге қатысады, тілдің лексикалық және грамматикалық ресурстарын пайдалана отырып сөйлеу мәнерін дұрыс тұжырымдайды, осының алдында ұсынылған ауызша қарым-қатынас стратегиясын қолдана отырып, шындыққа эмоционалды және бағалайтын көзқарасты білдіреді, өздерінің пікірлерін қолдау үшін қажетті дәләлдерді қамтамасыз ету үшін мәтіндерді салыстырады және талдайды, оқиғаларды, пікірлерді және проблемаларды бағалау себептері, берілген мәселенің шешу жолдарын ұсынады және қорытындылар жасайды.
11. 4-ші бағыт: Оқылым. Оқушы гуманитарлық ғылымдарға арналған жанрлар мен стильдердің бірқатар әдеби және ғылыми мәтіндерінің негізгі идеяларын түсінеді, оқылымның түрлі стратегияларын түсінеді, оқиғалар мен құбылыстардың уақыт бойынша және себеп-салдарлық байланыстарын анықтайды, қағаз және сандық ресурстарды пайдалан отырып, сөздердің мағынасын талдайды және салыстырады, бірқатар жанрлар мен стильдердегі мәтіндерінің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалайды.
12. 5-ші бағдар: Жазылым. Оқушы жазбаша мәтіннің қысқаша сипаттамасын жоспарлайды және жасайды, бірқатар жанрлар мен стильдердегі мәтіндерді түзетеді және редакциялайды; емле және грамматика ережелерін қадағалайды; медиа ақпаратқа негізделген жазбаша мәтінде дәлелдер ұсынады; іскери хаттар мен басқа да құжаттар жазады; бірқатар тақырыптарға қатысты, оның ішінде әлеуметтік зерттеулер мен гуманитарлық ғылымдармен байланысты тақырыптарға қатысты пікірді білдіретін дискурстық мәтіндерді жазады.
13. 6-ші бағдар: Оқушы өзін жақсы лексикалық диапазонды және жоғары дәрежелі дәлдіктегі әртүрлі тілдің қолданушысы ретінде сипаттайды. Оқушы өткен, осы және келер шақ формаларын, модальдарды, етістіктің актив және пассивті формаларын, тқл және төлеу сөз үлгілерін қолдану қабілеттерін дамытады.
2-параграф. Оқу мақсаттарының жүйесі
14. Білім берудің мақсаттары бағдарламады кодтармен берілген. Кодтағы бірінші нөмір - сыныпты, екіншісі бағдаршаның нөмірін, ал үшіншісі - мақсаттың нөмірін білдіреді.
1) 1-ші бағыт: Мазмұны:
10-шы сынып | 11-ші сынып |
төмен деңгей B1 | жоғары деңгей B1 |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану | 11.1.1 -топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану | 11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану |
10.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу | 10.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу |
10.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару | 11.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану | 11.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану |
10.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру | 11.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру |
10.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру | 11.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру |
10.1. 8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту | 11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту |
10.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану | 11.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану |
10.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану | 11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану |
2) 2-ші бағыт: Айтылым:
10-шы сынып | 11-ші сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.2.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі негізгі ойларды түсіну | 11.2.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі негізгі ойларды түсіну |
10.2.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі нақты ақпаратты түсіну | 11.2.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі нақты ақпаратты түсіну |
10.2.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі дәлелдің бөліктерін, оның ішінде саны шектеулі бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну | 10.2.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі дәлелдің бөліктерін, оның ішінде саны шектеулі бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну |
10.2.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағынаны, оның ішінде саны шектеулі оқушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну; | 11.2.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағына, оның ішінде саны шектеулі оқушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесудегі мағына; |
10.2.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны шектеулі оқушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну; | 11.2.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі сөйлеушінің(лердің) қатынасы мен ойын, оның ішінде саны шектеулі оқушыларға бейтаныс тақырыптағы сөйлесуді түсіну |
10.2.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағынаны, оның ішінде оқушыларға саны шектеулі бейтаныс тақырыптың мағынасын болжап табу; | 11.2.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты мұғалімнің көмегінсіз берілген қосымша сөйлесудегі ұйғарынды мағынаны, оның ішінде оқушыларға саны шектеулі бейтаныс тақырыптың мағынасын болжап табу; |
10.2.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына әңгіме барысында сөйлеушінің көзқарасын түсіндіру және сөйлеушілердің арасындағы дәлелдердің сәйкес келуін кеңейту; | 11.2.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына, соның ішінде кейбір бейтаныс тақырыптарына әңгіме барысында сөйлеушінің көзқарасын түсіндіру және сөйлеушілердің арасындағы дәлелдердің сәйкес келуін кеңейту; |
10.2.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердегі дәлелдің сәйкессіздіктерін түсіну; | 11.2.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар, соның ішінде бейтарап тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну; |
3) 3-ші бағыт: Айтылым:
10-шы сынып | 11-ші сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.3.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына әңгіме барысында ресми және бейресми тілді пайдалану | 11.3.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарына әңгіме барысында ресми және бейресми тілді пайдалану |
10.3.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты ақпаратты алу үшін күрделі сұрақтар қою және оларға жауап беру | 11.3.2 - таныс және кейбір бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы ашық жоғары дәрежелі сұрақтарды қоюда және сондай сұрақтарға жауап беруде сәйкес синтаксис пен лексиканы қолдану |
10.3.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша өзінің және өзгенің пікірін түсіндіріп, дәлелдеу | 11.3.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша өзінің және өзгенің пікірін түсіндіріп, дәлелдеу |
11.3.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы сан алуан әңгіменің мәнмәтініне қатысты басқа оқушылардың көзқарасын бағалау және өз пікірңіді білдіру | 11.3.4 - таныс және кейбір бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптардағы қосымша мәтіндерде басқа оқушылардың көзқарасын бағалау және өз пікірңіді білдіру |
10.3.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау үшін сыныптастармен өзара қарым-қатынасқа түсу | 11.3.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген оқушыларға таныс және бейтаныс сан алуан тақырыптарына қатысты болжам жасау және баламалы ұсыныстарды бағалау үшін сыныптастарымен өзара қарым-қатынасқа түсу |
10.3.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бір қатар тақырыптарға қатысты әңгімеде фразалар мен түзетулер арқылы әңгімені жүргізу және тілді өзгерту; | 11.3.6 - оқушыларға таныс және кейбір таныс емес жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты әңгімеде фразалар мен түзетулер арқылы әңгімені жүргізу және тілді өзгерту |
10.3.7 - жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы әңгімелерде тиісті лексиканы және синтаксисті пайдалану | 11.3.7 - жалпы тақырыптар және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптар туралы әңгімелерде тиісті лексиканы және синтаксисті пайдалану |
4) 4-ші бағыт: Оқылым:
10-шы сынып | 11-ші сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.4.1 - оқушыларға бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердің негізгі идеясын түсіну | 11.4.1- оқушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндердің күрделі және дерексіз идеясын түсіну |
10.4.2 - оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндерде (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) арнайы ақпаратты толық түсіну | 11.4.2 - оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндерде (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) арнайы ақпаратты толық түсіну |
10.4.3 - оқушыларға таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығыңыз | 11.4.3 - оқушыларға күрделірек және деректі емес, таныс жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясында толық оқуды қажет ететін мазмұнды анықтау үшін жылдамдықпен ұзақ мәтіндерді жылдам қарап шығыңыз |
10.4.4 - оқушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу | 11.4.4 - оқушыларға күрделірек және дерексіз, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы көркем және ғылыми жанрдағы қосымша мәтіндердің алуан түрін оқу |
10.4.5 - оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі (оның ішінде кейбір қосымша мәтіндер де бар) мәнмәтіннен мағынаны шығару | 11.4.5 - оқушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптардағы қосымша мәтіндердегі мәнмәтіннен мағынаны шығару |
10.4.6 - қосымша мәтіндерде оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар бойынша автордың пікірін немесе көзқарасын анықтау | 11.4.6 - қосымша мәтіндерде күрделірек және дерексіз жалпы тақырыптар, сондай-ақ оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар бойынша автордың пікірін немесе көзқарасын анықтау |
10.4.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы ұзақ мәтіндерде [параграф аралық деңгей] даму заңдылықтарын тану | 12.4.7 - күрделірек және дерексіз жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы ұзақ мәтіндерде [параграф аралық деңгей] даму заңдылықтарын тану |
10.4.8 - мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында өзіне таныс және кейбір бейтаныс сандық немесе баспадан шыққан ресурстардың алуан түрін қолдану | 11.4.8 - мағынаны тексеру және түсінігін тереңдету мақсатында сандық немесе баспадан шыққан ресурстарды таңдау және бағалау |
10.4.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну | 11.4.9 - күрделірек және дерексіз жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптар аясындағы қосымша мәтіндерде дәлелдегі сәйкессіздіктерді түсіну |
5) 5-ші бағдар: Жазылым:
10-шы сынып | 11-ші сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.5.1 - өз бетімен жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға мәтін құрастыру, жазу, түзету және тексеру | 10.5.1 - өз бетімен жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға мәтін құрастыру, жазу, түзету және тексеру |
10.5.2 - тақырып пен жанрға қатысты және дұрыс жазу ережесіне сәйкес қолданысы бойынша өсіп келе жатқан лексиканы қолдану | 11.5.2 - тақырып пен жанрға қатысты және дұрыс жазу ережесіне сәйкес қолданысы бойынша бай лексиканы қолдану |
10.5.3 - грамматикалық ережелерді ескере отырып, жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға жазу | 11.5.3 - грамматикалық ережелерді ескере отырып, жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға жазу |
10.5.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты бірқатар жазбаша жанрына қатысты ресми деңгейде жазу үшін стильді және лексиканы пайдалану | 11.5.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты сан алуан жазбаша жанрына қатысты ресми деңгейде жазу үшін стильді және лексиканы пайдалану |
10.5.5 - мұғалімнің қолдауымен жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты бірқатар жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту | 11.5.5 - Жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарына қатысты сан алуан жазбаша жанрларында қатысты логикалық дәлелдер қажет болғанда мысалдар мен себептерді келтіре отырып дамыту мұғалім. Шамалы көмек ұсынылған. |
10.5.6 - жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу | 11.5.6 - жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға бағыт беруші жалғаулықтардың бірнеше түрін пайдалана отырып мәтін ретінде дәлел келтіріп жазу |
10.5.7 - бірқатар жалпы және оқу бағдарламасында көрсетліген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу | 11.5.7 - сан алуан жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты мәтінді жазған кезде қажетті құрылымды өз бетімен жазу |
10.5.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты бірқатар функциялар арқылы хат-қатынастағы жаңалықтар мен сезімдерге байланысты қарым-қатынас орнату және жауап беру | 11.5.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптарға қатысты көптеген функциялар арқылы хат-қатынастағы жаңалықтар мен сезімдерге байланысты қарым-қатынас орнату және жауап беру |
10.5.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты жазбаша түрде берілген мәтінге тыныс белгілерін бар назарын салып қойып шығу | 11.5.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты жазбаша түрде берілген мәтінге тыныс белгілерін бар назарын салып қойып шығу |
6) 6-шы бағыт: Ағылшын тілін қолдану:
10-шы сынып | 11-ші сынып |
Орташадан төмен деңгей B2 | Жоғары деңгей B2 |
10.6.1 - оқушыларға таныс және бейтаныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға қатысты дерексіз күрделі зат есімдер мен зат есімнен тұратын күрделі сөз тіркестердің алуан түрін қолдану | 11.6.1 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты pre- және post- modifying зат есім құрылымын қолдану |
10.6.2 - саналатын және саналмайтын заттардың санын білдіретін сөздерді, сонымен қатар зат есімнен тұратын сөз тіркестерін таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында қолдану | 11.6.2 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясында жалпы мақсаттағы зат есімдеріне қатысты кейбір белгілерді қолдануға, кейбір қолдануға және мәтіндік сілтеме жасауға болады |
10.6.3 - оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптар аясында күрделі сын есімдерді және есімше орнында қолданылатын сын есімдерді және кейбір салыстырмалы деңгейді білдіретін құрылымдарды, сонымен қатар күшейтуші сын есімдердің (intensifying adjectives) алуан түрін қолдану | 11.6.3 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында that, инфинитив және wh- clauses толықтырылған сын есімді қолдану |
10.6.4 - оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты анықтаушы сөздердің, сонымен қатар сөз алдында келетін анықтаушы құрылымдардың кең қатарын қолдану | 11.6.4 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты қажетті мағынасы бар және емлесі дұрыс бірқатар аффикстерді қолдану; |
10.6.5 оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты сұрақтардың кең қатарын пайдалану | 11.6.5 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты ауыспалы және сабақты етістіктерді толықтыратын үлгілерді қолдану |
10.6.6 - оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты қатыстық, сілтеу, белгісіз, есептік есімдіктерді (relative, demonstrative, indefinite, quantitative]of pronouns), сонымен қатар өздік есімдік құрылымдарының (reflexive pronoun structures) кең қатарын қолдану | 11.6.6 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген алуан түрлі тақырыптарға қатысты жақсыз және cleft-сөйлемдерді қолдану |
10.6.7 - оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында perfect continuous формасын, сонымен қатар қарапайым ырықсыз және өздік етістерін (simple perfect active and passive forms), оның ішінде time adverbials so far, lately, all my life" деген мезгілді білдіретін сөздерді (time adverbials) | 11.6.7 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында simple perfect active және passive forms пен future continuous формасын қолдану. |
10.6.8 - оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында өздік және ырықсыз райда тұрған келер шақ (future active and passive) пен future continuous формасын қолдану. | 11.6.8 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптар аясында келер шақ және future perfect формасын қолдану |
10.6.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген оқушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты төл және төлеу сөздерде өздік және ырықсыз етіс түрінде берілген осы шақ, өткен шақ және past perfect шақтың сан алуан түрін орынды қолдану | 11.6.9 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген оқушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты осы шақ, өткен шақ соның ішінде [past and perfective aspect/simple and progressive aspect] алуан түрін орынды қолдану |
10.6.10 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген оқушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты нақ осы шақты (present continuous) және past continuous-тің өздік және ырықсыз етістерін қолдану | 10.6.11 - оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер, топқа арналған сұрақтардың мен сұрақтардың кең қатарын пайдалану; |
10.6.11 - оқушыларға таныс, жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан алуан тақырыптарға қатысты айтылған мәлімдемелер мен сұрақтардың кең қатарын пайдалану | 11.6.11 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген оқушыға таныс бірқатар тақырыптарға қатысты етістіктің алдында, етістіктің артында және етістіктің соңында келетін үстеулердің/үстеулік фазалардың алуан түрін қолдану; |
10.6.12 - салыстыру деңгейін білдіретін бірқатар үстеу құрылымдарын дара және күрделі үстеулермен қолдану; |
11.6.12 - тиісті функцияларды білдіру үшін өткен шақтағы модальды формалардың алуан түрлерін қолдану; |
10.6.13 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген оқушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты өткен шақтағы модальды формалардың алуан түрін, оның ішінде must have, can’t have, might have-ты өткен оқиға бойынша қорытындыны білдіру үшін қолдану | 11.6.13 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген оқушыға таныс сан алуан тақырыптарға қатысты жалпы есім, сын есім және етістіктен соң келетін бірқатар тәуелді көмекші сөздерді қолдану |
10.6.14 - зат есім мен сын есімдердің алдында көмекші сөз тіркестердің алуан түрін қолдану |
11.6.14 - концессия мен құрметке жататын күрделі көмекші сөз тіркестерді қоса алғанда алуан түрін қолдану; |
10.6.15 - жалпы таныс және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға алуан түрлі | 11.6.15 - жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген сан түрлі тақырыптарға күрделі жалғаулықтардың бірнеше түрін шартты концессия және контрасты көрсету үшін қолдану |
10.6.16 - оқушыларға таныс жалпы және оқу бағдарламасында көрсетілген бірқатар тақырыптарға жалғаулықтардың бірнеше түрін қолдану | |
10. 6.17 - if / if only үшінші шартты құрылымда қолдану |
15. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
16. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Шет тілі (екінші). Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын бойынша іске асырудың ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Шет тілі (екінші). Ағылшын тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-шы сынып:
Бөлімдер | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1-ші тоқсан | ||
Аңыз немесе шындық? |
Кіріспе | |
Аңыз немесе ақиқат (қалалық аңыздарды талдау және айту) (Қазақстанға қосымша фокус) |
10.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру; | |
Разрушитель мифов (История, география) |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; | |
Мақала жазу |
10.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; | |
Даулы мәселелер | Иммиграцияның артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау |
10.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; |
Гендерлiк теңдiк мәселелерi жөнiндегi пікірлерді білдіру |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану; | |
2-ші тоқсан | ||
Виртуальды шындық | Қиял елін жасау және түсіндіру (география, заң, экономика, өнеркәсіп) |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану |
Қиял-ғажайып кітаптар мен фильмдер туралы пікір айту және дәлелдеу (эссе) |
10.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру | |
Бұл әлемнен тыс | Сіз ғарыш туралы білмеген нәрселер |
10.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; |
Ғылыми-фантастикалық фильмге шолу |
10.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру | |
3-ші тоқсан | ||
Стресс және қорқыныш | Стресс белгілерін сипаттау |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану; |
Стрессті азайту бойынша кеңес беру (психология) |
10.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару | |
Фобия мен қорқынышты жағдайларды талдау және сипаттау |
10.1.7 - айтылым немесе жазылым кезінде дәйекті дәлел келтіру | |
Қиял және жасампаздық | Шабыт не екенін және оның қайдан келетінін түсіндіріңіз |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану |
Шығармашылық адамдар (өнер, әдебиет, музыка) |
10.1. 8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; | |
Ақыл-ойдың көптігі (өзін-өзі зерттеу жобасы) |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; | |
Рахат алу үшін оқу | Оқушылар классикалық фантастика кітаптарын оқиды |
10.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
4-ші тоқсан | ||
Өмір сүрудің әр түрлі жолдары | Ақша бақыт алып келеді ме? Осыны талқылау |
10.1.5 - өзіне оқу мақсаттарын белгілеу үшін кері байланысты қолдану; |
Ақшасыз өмір сүрудің артықшылықтарын бағалау |
10.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; | |
Дауншифтинг ұғымын зерттеу |
10.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; | |
Тәуелсіз жоба | Тәуелсіз жоба нұсқаулығы |
10.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; |
Болашақтың тұрақты қаласын жоспарлау (экономикалық фокус) (Қазақстан бойынша қосымша фокус) |
10.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану | |
11-ші сынып:
Бөлімдер | Тақырыптар | Оқу мақсаттары |
1-ші тоқсан | ||
Байланыс |
Кіріспе сабақтар |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Елдер мен қалаларды сипаттау (Сәулет) |
11.1.6 - ақпаратты басқаларға түсінікті болатындай етіп ұйымдастыру және таныстыру; | |
Мәдени шокты еңсеру |
11.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; | |
Ресми және бейресми жазылым |
11.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару; | |
Жануарлар әлемін зерттеңіз және олар туралы баяндаңыз: бит, бүркіт, аю және дельфиндер. | Тақырыпқа кіріспе |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Жануарлардың ерекшеліктерін талдау |
11.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; | |
Жануарлардың ерекшеліктерін туралы презентация жасау |
11.1.4 - басқалар берген кері байланысты конструктивті бағалау және оған жауап қайтару; | |
2-ші тоқсан | ||
Сұхбаттар мен нұсқаулар |
Сұхбат беру кезінде қалай табысты болуға болады |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Нұсқауларды беру және орындау (Құрылғыны пайдалану әдісі) |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; | |
Жады техникасын пайдалану |
11.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; | |
Уақытты қадағалау құрылғыларын/ Ғылым видео бойынша зерттеу және есеп беру | Сабаққа кіріспе |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; |
Уақыты қадағалау құрылғыларының тарихы |
11.1.3 - өзгелердің ой-пікірін сыйлау, есепке алу; | |
Ақпаратты PPT арқылы ұсыну |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; | |
3-ші тоқсан | ||
Кәсіп және өнертабыстар | Кәсіптер әлемін зерттеу |
11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; |
Бизнестегі табысты қарастыру |
11.1.9 - ойды, идеяларды, тәжірибелер мен сезімдерді білдіру үшін қиялды қолдану; | |
Өнертабыстарды салыстыру, талдау және бағалау |
11.1.1 - топ ішінде мәселелерді креативті және бірлесе отырып шешу үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын пайдалану; | |
Әлеуметтік өзгерістер мен одан әрі қарайғы зерттеу | Табысты сөйлеу ингредиенттер талдау |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; |
Қарама-қайшы мәселелерді талқылау |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; | |
Рахат алу үшін оқу | Оқушылар ғылыми -танымал оқулықтарды оқиды |
11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; |
4-ші тоқсан | ||
Өтініш жасау және ақпаратпен қамтамасыз ету | Өзін-өзі танытудың әртүрлі тәсілдері |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; |
Болашақ мансап үшін таңдаулар |
11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; | |
Киім сапарлары | Сабаққа кіріспе |
11.1.10 - cөйлеу және жазылымды бірқатар әлем басымдықтары бойынша рефлексия жасау және оларды тану құралдары ретінде қолдану; |
Киім өндіруге қатысты ресурстар мен үдерістерді зерттеу |
11.1.8 - оқылым мен талдау арқылы мәдениаралық сезімталдықты дамыту; | |
Нәтижелер бойынша баяндама жасау және салыстыру |
11.1.2 - сыныптастарының көңілін ескере отырып орынды кері байланыс беру үшін айтылым және тыңдалым дағдыларын қолдану; | |
3-тараумен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 125-қосымша |
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Тақырып жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Шетел тілі (екінші). Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы
Ескерту. 125-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 21.11.2022 № 467 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Оқу пәнінің маңыздылығы, оның коммуникация, ғылым, бизнес, туризм және спорттық тілі болып табылатынымен белгіленеді. Неміс тілін білу:
1) білім алушылар әртүрлі тіршілік ету жағдаяттарындағы қарым-қатынаста сенімділіктерін арттырады;
2) Қазақстанда ғана емес, шет елдеде жоғары білім алуға мүмкіндік береді;
3) Қазақстанда және шет елде кәсіптік білім алуды жалғастыруға мүмкіндік береді;
4) білім алушылар неміс тілінде таратылатын жаңалықтар мен ақпарат алуға мүмкіндігін кеңейтеді;
5) білім алушылар неміс тіліндегі әдеби туындылардың тұпнұсқалық мәтіндерімен танысуға мүмкіндік алады;
6) білім алушыларға Қазақстанды өз елінде және шет елдерінде танытуға мүмкіндік алады;
7) мектепте қалыптасқан дағдыға, оқыту және білім стратегиясына сүйеніп өмір бойы оқуға мүмкіндік алады.
3. "Шетел тілі (екінші). Неміс тілі" пәні бойынша оқу бағдарламасы білім алушылардың сөйлеу қызметі бойынша төрт тілдік дағдыны дамытуға бағытталған (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым). Жалпы орта білім беру мектепті бітіргеннен кейін, білім алушылар (10-11 сынып) Шет тілін меңгерудің жалпыеуропалық құзыреттікке сәйкес (Common European Framework of Reference, CEFR) В1 (орта – В1.2) тіл деңгейіне дейін жетеді.
2-тарау. "Шетел тілі (екінші). Неміс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Шетел тілі (екінші). Неміс тілі" оқу пәнінің мазмұны
4. "Шетел тілі (екінші). Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің 10-11 сыныптар үшін жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу бағдарламасы оқыған деңгейлеріне, сөйлеу қызметінің (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) төрт түрі бойынша тілдік дағды мен икемін бағалау өлшеміне сәйкес неміс тіліне оқыту кезеңін, жалпы оқыту кезеңінің (10-11 сынып) ұзақ мерзімді жоспарын қамтиды.
6. "Неміс тілі" оқу пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқыту бөлімдері (Тыңдалым, Сөйлесім, Оқылым, Жазылым, Неміс тілін қолдану) бойынша құрылған.
7. Әр бөлімшеде көрсетілген оқыту мақсаты сөйлеу қызметінің (Тыңдалым, Сөйлесім, Оқылым, Жазылым, Неміс тілін қолдану) барлық түрін дамыту бойынша мұғалімге жұмысты жүйелі жоспарлауға, білім алушылардың жетістігін бағалауға, оларды оқытудың келесі кезеңдері бойынша хабардар етуге мүмкіндік береді.
8. Бағдарламаның базалық мазмұнында сыныптар бойынша неміс тілінің жалпы оқу мақсаттары көрсетілген.
9. "Тыңдалым", "Сөйлесім", "Оқылым" және "Жазылым" бөлімдерінде, шетел тілі (10 сынып – В1.1, 11 сынып – В1.2) оқыту деңгейлерімен белгіленген сөйлеу қызметінің түрлері бойынша мақсаттары, неміс тілінде оқытудың түпкілікті нәтижесі оларға жетуге бағытталған.
10. "Неміс тілін қолдану" бөлімінде білім алушы талап етілген оқу деңгейіне сәйкес неміс тілінің лексикалық-грамматикалық, синтаксистік құрылымын сыпайы қолдану талаптарымен танысады.
11. Базалық мазмұн (Inhalt).
12. 10-сыныпқа (В1.1 деңгейі) арналған "Шетел тілі (екінші). Неміс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
13. Мәдениетаралық-коммуникативтік аспект:
1) қоғамдық мәдениет деңгейінде басқа тілді мәдениет өкілдерімен қарым-қатынас жасау;
2) ұзақ талқылаудың негізгі мазмұнын түсіну, достық әңгімелесуде өз пікірін білдіру немесе басқалардан сұхбат алу, тіршілік етуде туындайтын кез-келген ойды білдіру, үйреншікті емес жағдайды шешу үшін көпшілік қарапайым тілдік құралды еркін қолдану;
3) таныс тақырыпқа арналған әңгімеге дайындықсыз қатысу;
4) шағым түсіру;
5) сұхбат/кеңестерде бастамашылық көрсету;
6) таныс немесе қызықтыратын тақырыптарға қарапайым жүйелі мәтіндер жазу;
7) өзінің жеке уайымы мен әсері туралы хабарлап жеке сипаттағы хат жазу;
8) неміс тілін тұтынушылардың елтану және мәдениеттану білімінің болуы, ұлттық сипатының қарым-қатынас нормалары мен стереотипі, ерекшеліктері мен ұлттық менталитеттің ерекшелігін білу, оларды нақты тілдік және мәдени ортада қолдану;
9) пікірлерді білдіру, оларды мәтінде қосу қағидатын білу;
10) әртүрлі коммуникативтік функцияларды орындау үшін пікірлерді қолдану;
11) өзара әрекет ету сызбасына сәйкес айтылатын ойды тізбектеп құру.
14. Тәрбиелік аспект:
1) неміс тілі мен мәдениетке позитивті көзқарас білдіру;
2) әртүрлі көзқарасқа құрметпен, сабырлықпен қарау, толеранттылыққа, Отанға деген сүйіспеншілік сезімін көрсету.
15. Жалпы білім беру аспектісі: неміс тілі арқылы жалпы мәдениетті жоғарылату, тілін үйренетін елі туралы ой-өрісін, білімін, қоршаған орта туралы білімін кеңейту.
16. Дамыту аспекті:
1) неміс тілін үйренуге деген тілдік икем мен тілдік тапқырлықты, сөз тәртібінің мәдениетін, қызығушылығын, тұлғаның жағымды қасиеттерін дамыту: жігерлік, ақыл-есі;
2) тапсырылған параметрлерде тілді тиімді игеруді қамтамасыз ететін анықтамалық әдебиетті, замануи оқыту технологияларын қолдану;
3) өз ой-пікірін ойға қонымды және жүйелі баяндау, көпшілік мақұлдаған тақырыпқа арналған пікірталас, коммуникативтік сипаттағы үйреншікті емес ахуалды шешу;
4) жалпы адамзат мәдениетін дамытуда ұлттық мәдениеттің (өз және басқа тілдік) жетістіктері туралы және басқа мәдениет аясында ана тілі мен мәдениетінің рөлі туралы кеңінен түсінігі болуы тиіс.
17. Стратегиялық аспект: басқа тілдік дербес сөйлесуге қабілетті және дайын , екінші тілдік тұлғалық негізгі сипаттамасын меңгеру.
18. 11-сыныпқа (В1.2-деңгей) арналған "Шетел тілі (екінші). Неміс тілі" оқу пәнінің базалық мазмұны:
19. Мәдениетаралық-коммуникативтік аспект:
1) басқа тілідік мәдени өкілдерімен барлық деңгейде табысты тілдесу;
2) ұзақ талқылаудың негізгі мазмұнын жете түсіну;
3) туындаған мәселелер бойынша хабарлама-сауалды қабылдау;
4) сұхбаттасу/кеңес үдерісіне қажетті ақпаратты беру (мысалы, дәрігерге өзінің ауру белгісінің нышанын айту);
5) не нәрсенің мәселе болып жатқандығын түсіндіру;
6) қысқа әңгіменің, мақаланың сюжетін, сұхбаттасудың мазмұнын талқылау, деректі фильмді талқылау;
7) анықтайтын сұрақтарға жауап беру және өз пікірін білдіру;
8) бар ақпаратты тексеріп және растап, алдын ала дайындалған сұхбаттасуды өткізу, нақты нұсқау бере отырып, ненің қалай істелінетіні туралы айту;
9) мүдделі саладағы тұрмыстық және тұрмыстық емес мәселелер бойынша деректі ақпаратпен алмасу;
10) қызықтыратын тақырып бойынша қысқа қарапайым эссе жазу;
11) елтаным мен мәдени білімнің болуы, қарым –қатынас жасау нормалары бойынша білім, ұлттық сипаттың өзгешелігі және неміс тілін білетіндердің ұлттық менталитетінің ерекшелігі, еркін тілдік және мәдени ортада қолдану;
12) пікір білдіру ережелерін білу, оларды мәтінде біріктіру;
13) әртүрлі коммуникативтік қызметті орындау үшін өз пікірін еркін қолдану;
14) қарым-қатынас жасау сызбасына сәйкес пікірді дәйекті түрде құру.
20. Тәрбиелік аспект:
1) неміс тілі мен мәдениетіне позитивті қатынас қалыптастыру;
2) әртүрлі көзқарасқа құрметпен қарау, толеранттылық және Отанға деген патриоттық сезім көрсету.
21. Жалпы білім беру аспектісі: мәдениетті дамыту, ой өрісін кеңейту, неміс тілі арқылы ел, қоршаған орта туралы білімдерін жетілдіру.
22. Дамыту аспектісі:
1) тілдік қабілетті және тілдік болжауды, сөйлеу мәдениетін, неміс тілін үйренуге қызығушылықты, тұлғаның жағымды қасиеттерін: зейін, ерік-жігерін арттыру;
2) белгіленген параметрлер бойынша тілді меңгеру тиімділігін қамтамасыз ететін әдеби анықтамалар, оқытудың заманауи технологияларын қолдану;
3) жалпылама тақырыптар бойынша пікірталастар, дәйекті түрде өз ойын білдіру, коммуникативті сипаттағы стандартты емес жағдаяттарды шешу;
4) жалпы адами мәдениеттің дамуында ұлттық мәдениеттің (өзіндік және басқа тілдік) жетістіктері туралы кең көріністің болуы және басқа мәдениетте ана тілі мен мәдениетінің рөлі.
23. Стратегиялық аспект: басқа тілдік дербес сөйлесуге қабілетті және дайын , екінші тілдік тұлғалық негізгі сипаттамасын меңгеру.
2-параграф. Оқытудың мақсаттар жүйесі
24. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бөлімді, үшінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді.
1-бөлім. Тыңдалым:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.1.1 әдеби нормаға сәйкес анық айтылған мектепте, демалыста таныс тақырыптардың негізгі ережелерін түсіну | 11.1.1 кәсіби ортада кездесетін белгілі тақырыптарға арналған әдеби нормалар шегінде анық айтылған сөздердің негізгі ережелерін түсіну |
10.1.2 егерде анық, айтылымы таныс болса, күнделікті мәселелер туралы және оқу туралы қарапайым ақпараттық хабарламаларды, оның ішінде негізгі ойды түсіну | 11.1.2 оқу және болашақ кәсібіи қызметке байланысты күнделікті сұрақтар мен тақырыптар туралы ақпараттық хабарламаларды түсіну |
10.1.3 барлығы анық, әдеби тілде айтылатын жағдайда, ұзақ пікірталастың негізгі кездерін түсіну | 11.1.3 барлығы анық, әдеби тілде айтылған жағдайда ұзақ пікірталастың негізгі сәттерән түсіну |
10.1.4 сөйлеу мәні таныс, ал сөзі қарапайым және құрылымы анық болған жағдайда оқу тақырыбы бойынша дәрісті не әңгімені түсіну | 11.1.4 сөйлеу мәні таныс, ал сөздің өзі қарапайым және құрылымы анық болған жағдайда оқу және кәсіби тақырып боынша дәрісті немесе әңгімені түсіну |
10.1.5 асықпай, анық нормативке сәйкес сөйлеген жағдайда таныс тақырыптарды жалпылама қысқа қарапайым әңгімелерді түсіну | 11.1.5 таныс тақырыптарға асықпай, анық сөйлеген жағдайда қысқа қарапайым әңгімелерді түсіну |
10.1.6 қарапайым техникалық ақпаратты түсіну, мысалы, күнделікті қолданатын аспаптарды пайдалану ережесі | 11.1.6 техникалық сипаттағы нұсқаулықтарды түсіну |
10.1.7 радио бойынша жаңалықтар легінің негізгі ережелері мен ақырын және анық естілетін, жазылған таныс тақырыптарға араналған қарапайым тақараптарды түсіну | 11.1.7 нақты, нормативке сәйкес айтылатын радиода не жазбада кездетін, көбінесе қызықтыратын материалдар бар ақпаратты түсіну |
10.1.8 қызықтыратын тақырып бойынша телевизиялық бағдарламаның артық бөлігін түсіну, мысалы, сұхбат, қысқа дәріс, репортаж, егер олар ақырын және анық естілсе | 11.1.8 қызықтыратын тақырыптар бойынша телеарна материалдардың көбірек бөлігін түсіну, мысалы, егерде олар анық және баяу айтылса, онда сұхбаттасу, интервью, қысқа дәрістер |
2-бөлім. Айтылым :
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.2.1 шапшаң, қарапайым тілде қызықтыратын мәселелер бойынша дәйекті түрдегі бекітуді сипаттай алу | 11.2.1 шапшаң, қарапайым тілде қызықтыратын мәселелер бойынша дәйекті түрдегі бекітуді сипаттай алу |
10.2.2 таныс, қызықтыратын тақырыптарды, тәжірибені, осы тәжірибеге байланысты реакциясын, сезімін суреттеу | 11.2.2 шапшаң бірдеңені ,суреттеу не болмаса дәйекті түрдегі бекітуді айту, кітаптың не фильмнің сюжетін айту және оған деген өзінің реакциясын айту |
10.2.3 оның ойын түсіну қиын болмайтын. дәлелді құру | 11.2.3 жалпылама және оқу тақырыптарына қатысты сұхбаттасушының көзқарасын бағалау және өз пікірін түсіндіру, негіздеу |
10.2.4 қысқаша бірдеңенің себептерін түсіндіру және бірдеңенің шешімін әртүрлі нұсқада, жоспар және әрекет арқылы түсіндіру | 11.2.4 жанжақты бірдеңенің себептерін түсіндіру және бірдеңенің шешімін әртүрлі нұсқада, жоспар және әрекет арқылы түсіндіру |
10.2.5 екіпіндегі акцент пен интонацияға қарамастан түсінуге болатын тұрмыстық және оқу тақырыбы шеңберінде қысқаша және дайындалған хабарламалар жасау | 11.2.5 екіпіндегі акцент пен интонацияға қарамастан түсінуге болатын қызметтің кәсіби саласындағы тұрмыстық және оқу тақырыбы шеңберінде қысқаша және дайындалған хабарламалар жасау |
10.2.6 таныс тақырып бойынша алдын ала дәріс дайындау, оның мазмұны практика жүзінде түсінікті болады және негізгі ережелері нақты түсіндіріледі | 11.2.6 таныс тақырып бойынша алдын ала ауқымды дәріс дайындау, оның мазмұны практика жүзінде түсінікті болады және негізгі ережелері нақты түсіндіріледі |
10.2.7 өзінің сөйлеуі бойынша сұрақтарға жауап беру, бірақ, егерде сұрақ жылдам айтылса, оны қайталауды өтіну | 11.2.7 өзінің сөйлеуі бойынша сұрақтарға жауап беру, бірақ, егерде сұрақ жылдам айтылса, оны қайталауды өтіну |
10.2.8 өзінің сезімін және реакциясын қарапайым мәтінде қисынды тұжырымдап, тәжірибені бейнелеу | 11.2.8 өзінің сезімін және реакциясын қарапайым мәтінде қисынды тұжырымдап, тәжірибені бейнелеу |
3-бөлім. Оқылым :
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.3.1 қызықтыратын материалдар бойынша деректі ақпараттар бар қарапайым мәтіндерді оқу және оларды нақты түсіну | 11.3.1 қызықтыратын материалдар бойынша деректі ақпараттар бар қарапайым мәтіндерді оқу және оларды егжей-тегжей түсіну |
10.3.2 бір-біреумен үнемі хат алмасуға мүмкіндік беретін жеке басына қатысты хаттағы оқиғанын, сезімнің және ынтаның суреттеуін түсіну сипаттауын түсіну | 11.3.2 бір-біреумен үнемі хат алмасуға мүмкіндік беретін жеке басына қатысты хаттағы оқиғанын, сезімнің және ынтаның суреттеуін түсіну |
10.3.3 нақты бір тапсырманы орындау үшін ақпаратты мәтіннің әртүрлі бөлімдерінен не болмаса әртүрлі мәтіндерден жинақтау және қажетті ақпаратты табу үшін үлкен мәтінді қарау | 11.3.3 нақты бір тапсырманы орындау үшін ақпаратты мәтіннің әртүрлі бөлімдерінен не болмаса әртүрлі мәтіндерден жинақтау және қажетті ақпаратты табу үшін көлемі үлкен мәтінді қарау |
10.3.4 күнделікті жазба материалдарынан өзекті ақпаратты түсіну және табу, мысалы, хаттардан, жазбашалардан не болмаса қысқа ресми құжаттардан | 11.3.4 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары шеңберінде көркем не көркем емес әдебиеттен ұзын мәтіндерді оқу |
10.3.5 бір көзқарасты дәлелдеуге бағытталған мәтіндерден қандай негізгі қорытынды жасалғанын түсіну | 11.3.5 мәтінде қарастырылған тақырып бойынша ойларды түсіну |
10.3.6 газет мақалаларынан таныс тақырыпқа негізгі ережелерді зерделеу | 11.3.6 әртүрлі газет мақалаларынан таныс тақырыпқа негізгі ережелерді зерделеу |
10.3.7 қарапайым тілмен жазылған ережелерді түсіну, мысалы қауіпсіздік ережесі | 11.3.7 жабдықтарды қолдану бойынша қарапайым нұсқауларды түсіну |
10.3.8 мағынаны тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану | 11.3.8 мағынаны тексеру және түсінікті кеңейту үшін кейбір таныс емес қағаз және цифрлы ресурстарды қолдану |
10.3.9 жалпылама және оқу тақырыптарына қысқа мәтіндерде келтірілген дәлелдердің сәйкес еместігін анықтау | 11.3.9 жалпылама және оқу тақырыптарына ұзын мәтіндерде келтірілген дәлелдердің сәйкес еместігін анықтау |
4-бөлім. Жазылым:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.4.1 жеке тұрған элементтерді байланыстырып, таныс және қызықтыратын мәселелер бойынша қарапайым мәтіндерді жазу | 11.4.1 жеке тұрған элементтерді байланыстырып, көлемі ауқымды таныс және қызықтыратын мәселелер бойынша қарапайым мәтіндерді жазу |
10.4.2 таныс және қызықтыратын мәселелер бойынша қарапайым сипаттамалар жазу | 11.4.2 қарапайым байланысы бар мәтінде өз сезімі мен реакциясын тқжырымдап, өзінің тәжірибесін жазу |
10.4.3 қызықтыратын тақырып бойынша қысқа және қарапайым эссе жазу | 11.4.3 күнделікті таныс және әлеуметтік мәселелер бойынша іс жүзінде жиналған ақпараттарды қосындылау және еркін өз ойын жеткізу |
10.4.4 қажетті ақпаратты сұрап, жеке басына қатысты жазбалар мен хаттар жазу | 11.4.4 қажетті ақпаратты сұрап, жеке басына қатысты жазбалар мен хаттар жазу |
10.4.5 өзінің сезімін, оқиғасын және тәжірибесін сипаттап, хат жазу | 11.4.5 мәдениет: ән-күй, фильмдерге қатысты абстракты тақырыптар бойынша өзінің ойын білідіріп және жаңалықтарды айтып, хат жазу |
10.4.6 сұрақтар туындататын, мәселелерді түсіндіретін хабарламаларды жазу | 11.4.6 достарына, ұстаздарына, қызмет көрсетуші қызметкерлерге не болмаса күнделікті өмірде жиі көрінетіндерге маңыздыны айтып жазулар жазу |
10.4.7 егерде қызықтыратын тақырып бойынша болса, кейін қолдануға болатын айтып тұру арқылы нақты жазулар жазу | 11.4.7 егерде тақырып таныс болса, сөйлеу қарапайым және нақты, нормативтік диалекте болса, дәріс уақытында негізгі ойлардың тізімі түрінде жазулар жасау |
10.4.8 тұпнұсқа мәтіннің құрылымы мен тұжырымдамасын қолданып, қысқа жазба үзінділерді қарапайым тілмен қайталау | 11.4.8 тұпнұсқа мәтіннің құрылымы мен тұжырымдамасын қолданып, әртүрлі көлемдегі қысқа жазба үзінділерді қарапайым тілмен қайталау |
10.4.9 жазба түрінде оқиғаны айту | 11.4.9 жазба түрінде оқиғаны айту |
5-бөлім. Неміс тілінің қолданысы:
Білім алушы: | |
10-сынып | 11-сынып |
В1.1 | В1.2 |
10.5.1 таныс /таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша абстракті құрама есімдерді және күрделі есім топтарын қолдану | 11.5.1 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша абстракті құрама есімдерді және күрделі есім топтарын қолдану |
10.5.2 сөйлеуде шектеусіз белгісіз, сілтеу, қатыстық есімдіктерді, сонымен қатар, сын есім мен үстеулердің салыстыру шырайларын қолдану | 11.5.2 сөйлеуде шектеусіз белгісіз, сілтеу, қатыстық есімдіктерді, сонымен қатар, сын есім мен үстеулердің салыстыру шырайларын қолдану |
10.5.3зат есім мен сын есімнің септелуін, зат есімнің көпше түрі туралы білімдерін жүйелеу, таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша аталған білімді қолдану | 11.5.3 зат есім мен сын есімнің септелуін, зат есімнің көпше түрі туралы білімдерін жүйелеу, таныс /таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша аталған білімді қолдану |
10.5.4 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша сөз сөйлеуді құру үшін шектеусіз сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффикс, сөздерді қосу, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таратылған бағалау лексиканы), синоним, антоним және басқа да көмекші сөздерді қолдану | 11.5.4 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша сөз сөйлеуді құру үшін шектеусіз сөзжасамның негізгі тәсілдерін (аффикс, сөздерді қосу, конверсия), сөйлеу әдебінің негізгі нормаларын (реплика-клише, көп таратылған бағалау лексиканы), синоним, антоним және басқа да көмекші сөздерді қолдану |
10.5.5 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша әртүрлі мезгіл және модаль етістіктерді қамтыған сұрақтарды қолдану | 11.5.5 таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша әртүрлі мезгіл және модаль етістіктерді қамтыған әртүрлі сұрақтарды қолдану |
10.5.6 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша Partizip I және Partizip II (der lesende Schűler; das gelesene Buch) таралған анықтауышты қолдану | 11.5.6 жартылай таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша Partizip I және Partizip II (der lesende Schűler; das gelesene Buch) таралған анықтауышты қолдану |
10.5.7 кейбір пассивті және әртүрлі мезгілдегі етістіктерді және олардың баламасын, модаль етістіктерді таныс жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану | 11.5.7 үздіксіз көбейген пассив және әртүрлі мезгілдегі етістіктерді және олардың баламасын, модаль етістіктерді таныс, жартылай таныс емес жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану |
10.5.8 мүмкіндікті білдіру, модальдің әртүрлі тәсілдері бойынша білімді жүйелеу үшін haben/ sein + zu + Infinitiv құрылымын қолдану | 11.5.8 әртүрлі модаль құрылымдарды, құрмалас салалас және бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары шеңберінде қолдану |
10.5.9 сыпайы өтініште, жанама сұрақта ob жалғаулықпен Konjunktiv форманы haben, sein, werden, kőnnen, mőgen етістіктерді таныс жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану | 11.5.9 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша субстантивтенген есімше, шартты рай формасы: wűrde + Infinitiv тіркесін, Präteritum Konjunktiv қолдану |
10.5.10 басқарумен жиі қолданатын етістіктерді қолдану; использовать после глаголов типа beginnen, vorhaben етістіктерден кейін, сочетаний типа den Wunsch haben + тіркесті Infinitiv с zu (Ich habe vor, eine Reise zu machen) маңызы бар етістіктерді таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша қолдану | 11.5.10 жартылай таныс және таныс емес жалпылама және оқу тақырыптарында етістіктерді және тұрақты етістік тіркестерді aufhören mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ für A., Angst haben vorD күрделі басқарумен қолдану |
10.5.11 сабақтас және салалас құрмалас сөйлемдерді жалғаулықтарымен және жалғаулық сөздерімен таныс/таныс емес жалпылама және оқу тақырыптарында қолдану | 11.5.11 қарсылықты бағыныңқылы сөйлем –сабақтас құрмалас сөйлемді obwohl/ obgleich жалғаулығымен таныс және жартылай таныс емес сөйлемдерде қолдану |
10.5.12 сөйлеуде қосымша сөздердің қызметтік маңыздылығы туралы білімдерін қолдану; мәтіндердің тұтастығын қамтамасыз ететін әртүрлі байланыс құралдарын, орамдылығын (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt) үстеу көмегімен. | 11.5.12 сөйлеуде қосымша сөздердің қызметтік маңыздылығы туралы білімдерін қолдану; мәтіндердің тұтастығын қамтамасыз ететін әртүрлі байланыс құралдарын, орамдылығын (мысалы, zuerst, dann, naсhher, zuletzt) үстеу көмегімен. |
10.5.13 таныс жалпылама және оқу тақырыптары бойынша төл және төлеу сөздердің білдіру тәсілдерін қолдану | 10.5.13 таныс және жартылай таныс емес жалпылама және оқу тақырыптары бойынша төл және төлеу сөздердің білдіру тәсілдерін қолдану |
25. Бөлімді және тақырыптарды оқытуға арналған сағат санын мұғалім бөледі.
26. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Шетел тілі (екінші). Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын бойынша іске асырудың ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Шетел тілі (екінші). Неміс тілі" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
10-сынып (В1.1):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Әлеуметтік кепілдік – мемлекет жетістігі: | Тыңдалым |
10.1.1 мектепте, демалыста жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; |
Айтылым |
10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
10.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; | |
Тілді қолдану |
10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; | |
2-тоқсан | ||
2. Кәсібилік: уақыт талабы: | Тыңдалым |
10.1.2 оқумен байланысты күнделікті сұрақтар және тақырыптар туралы қарапайым ақпараттық хабарламалардың негізгі ойын егжей-тегжейлі және таныс айтылыммен жеткізгенде түсіну; |
Айтылым |
10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
10.4.2 таныс, қызықты сұрақтар қатары бойынша қарапайым, егжей-тегжейлі сипаттама жасау; | |
Тілді қолдану |
10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; | |
3-тоқсан | ||
3. Көшбасшылық қасиеттерді қалай дамытамыз? | Тыңдалым |
10.1.1 мектепте, демалыста жерлерде қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; |
Айтылым |
10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
10.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; | |
Тілді қолдану |
10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; | |
4-тоқсан | ||
4. Ғылым мен техника: | Тыңдалым |
10.1.3 айқын әдеби тілде айтылған жағдайда жалпылама ұзақ жүргізілген пікірталастың негізгі сәттерін бақылап отыру; |
Айтылым |
10.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
10.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді оқу және оны жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
10.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; | |
Тілді қолдану |
10.5.1 таныс жалпы тақырыптар бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдер мен күрделі атаулы топтарды қолдану; | |
11 – сынып (В1.2):
Білім алушылар білуге тиісті: | ||
Тақырыптар | Бөлімдер | Оқу мақсаты |
1-тоқсан | ||
1. Әлеуметтік кепілдік - мемлекет жетістігі: | Тыңдалым |
11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; |
Айтылым |
11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
11.4.2 қарапайым мәтінге өз сезімдері мен реакциясын тұжырымдай отырып, өз тәжірибесін сипаттау; | |
Тілді қолдану |
11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; | |
2-тоқсан | ||
2. Кәсібилік – уақыт талабы: | Тыңдалым |
11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; |
Айтылым |
11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
11.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; | |
Тілді қолдану |
11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; | |
3-тоқсан | ||
3. Көшбасшылық қасиеттерді қалай дамытамыз: | Тыңдалым |
11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; |
Айтылым |
11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
11.4.1 кейбір қысқа элементтерді біріктіре отырып, таныс және қызықты сұрақтардың кең шеңберінде қарапайым мәтіндерін жазу; | |
Тілді қолдану |
11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; | |
4-тоқсан | ||
4. Экономика және елдің бәсекеге қабілеттілігі: | Тыңдалым |
11.1.1 кәсіптік салада қолданылатын белгілі тақырыптардағы әдебиеттік нормаларға сәйкес нақты айтылған пікірлердің негізгі түйінін түсіну; |
Айтылым |
11.2.1 өте тез, қарапайым тілмен өзін қызықтыратын сұрақтардың бірін бір қатар дәйекті тұжырымдамалар түрінде сипаттай білу; | |
Оқылым |
11.3.1 қызықтыратын тақырыптағы нақты мәліметтері бар қарапайым мәтіндерді жеткілікті деңгейде түсіну; | |
Жазылым |
11.4.3 қызмет өрісі шеңберінде орналасқан таныс күнделікті және әлеуметтік мәселелер бойынша жинақталған нақты ақпарат туралы өз ойын жинақтау және хабарлау; | |
Тілді қолдану |
11.5.1 таныс емес жалпы және оқу тақырыптары бойынша абстрактілі құрамдас зат есімдерді және күрделі атаулы топтарды қолдану; | |
3-тараумен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 126-қосымша |
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Тақырып жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Жалпы орта білім беру деңгейінің (қоғамдық-гуманитарлық бағыты, жаратылыстану-математикалық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Дене шынықтыру" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Дене шынықтыру жалпы білім беретін мектептегі оқу пәні ретінде жалпыадамзаттық мәдениет саласында белсенді шығармашылық өзін-өзі жүзеге асыруға дайын тұлғаны қалыптастыруға ықпал етеді.
3. Оқу пәннің мақсаты - оқушылардың бойында өз денсаулығына қамқорлықпен қарауға қажеттілікті қалыптастыру, дененің физикалық және психикалық қасиеттерді жүйелі дамыту, салауатты өмір салтын ұйымдастыруда дене шынықтыру құралдарын шығармашылық тұрғыдан қолдану.
4. Оқу пәннің міндеттері:
1) денсаулықты нығайту, негізгі дененің физикалық сапаларын дамыту және ағзаның қызмет ету мүмкіндіктерін арттыру; базалық спорт түрлерінің техникалық-тактикалық әрекеттерін жетілдіру;
2) өз денсаулығына қамқорлықпен қарау, оны нығайту және сақтау қажеттіліктерін тәрбиелеу;
3) дене шынықтыру және спорттың пайда болу тарихы мен даму ерекшеліктері, салауатты өмір салтын дамытудағы рөлі туралы білім деңгейлерін игеру;
4) оқу және жарыс кезіндегі ұжымдық қарым-қатынас пен ынтымақтастықты орындау және жеке тұлғаның оң қасиеттерін тәрбиелеу.
5. "Дене шынықтыру" пәнін оқыту процесінде білім алушыларға:
1) жеке тазалық ережелерін сақтау қажеттілігін түсінуге; пәндік білімдерін, шеберліктері мен дағдыларын күнделікті өмірлерінде қолдануға;
2) дене жаттығуларының адамның физикалық және энергетикалық жүйелеріне әсері туралы білу;
3) жеке бас пен моральдық-өнегелілік қасиеттерін дамыту және әділ бәсекелестік пен өздерін үздіксіз дамытудың қажеттілігін түсіну;
4) өзінің физикалық дамуын жетілдіруде қимыл-қозғалыс құзыреттіліктерін жақсарту қажеттіліктерін бағалауға; жалпы, кәсіптік-қолданбалы және сауықтыру-түзету бағытындағы дене жаттығуларымен шұғылданудың маңыздылығын бағалауға мүмкіндік береді.
2-тарау. "Дене шынықтыру" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1 параграф. "Дене шынықтыру" оқу пәнінің мазмұны
6. "Дене шынықтыру" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 3 сағат, барлығы 102 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 3 сағат, барлығы 102 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. Оқу бағдарламаның құрылымы мен мазмұны екі бөлімнен тұрады:
1) Дене шынықтыру туралы білім (ақпараттық компонент);
2) Денені жетілдіру және шеберлік (әрекеттік компонент).
8. "Дене шынықтыру туралы білім" бөлімінің мазмұны адамның таным белсенділігінің дамуы туралы негізгі түсініктеріне сәйкес:
1) "Қазақстандағы спорт пен дене шынықтырудың даму тарихы";
2) "Қазіргі қоғамдағы спорт және дене шынықтыру";
3) "Адамның дене мәдениеті" тақырыптарын қамтиды.
Бөлімде Қазақстандағы спорт пен дене шынықтыруды дамытудың, республикадағы ұлттық спорт түрлерінің қалыптасуы, қазіргі қоғамдағы дене шынықтыруды дамытудың негізгі бағыттары, белсенді демалысты ұйымдастыру жолдары және дене шынықтыру құралдарының көмегімен адам денсаулығын нығайту тәсілдері туралы мәліметтер енгізілген. Бұл бөлімде дене және спорттық дайындықтардың негізгі түсініктері, өз бетімен дене шынықтыру жаттығуларымен айналысуды ұйымдастыру мен өткізу ерекшеліктері жан-жақты ашылып көрсетілген және қауіпсіздік техникасын қадағалау мен талап етудің ережелері берілген.
9. "Денені жетілдіру және шеберлік" бөлімі білім алушылардың дене шынықтыру және тактикалық даярлықтарын шыңдауға бағытталған және аталған бөлімде арнайы дене дайындығы құралдары туралы ақпараттар берілген. Бағдарламада арнайы құралдар ретінде қолданбалы маңызға ие болатын базалық спорт түрлерінің (гимнастика негіздері, жеңіл атлетика, спорт ойындары, шаңғы және жүзу) дене жаттығулары мен қимыл-қозғалыс әрекеттері ұсынылады.
10. Вариативті компонент дене шынықтыру мұғалімі спорттық ойындарды тереңдетіп оқыту мақсатында оқытудың заманауи әдістері мен педагогикалық технологияларын қолдануға және енгізуге бағдарлайды. Вариативті компонентті нақты білім беру ұйымы, материалдық базасы мен өңірдің орналасу ерекшеліктерін, білім алушының қызығушылықтарын және оқытушылар ұжымының мүмкіндіктерін ескере отырып дене шынықтыру мұғалімі әзірлейді.
11. Бағдарлама талаптарына және әрбір білім алушының жеке мүмкіндіктері мен жыныстық даму ерекшеліктерін бағамдай отырып, мұғалім өздігінен жеке талаптар қойып (қорытынды тапсырмалар), талаптардың өзіндік шкаласын құруына және сол бойынша білім алушылардың жылдық үлгерімдерін бағалауына болады. Бұл тәсілді қолдану негізделген, өйткені ол дене шынықтыру мұғалімдеріне бүкіл оқу кезеңінде олардың дамуының жеке жас ерекшеліктерін ескере отырып, оқушылардың үлгерімін объективті бағалауға мүмкіндік береді.
12. Орта мектептегі дене шынықтырудың педагогикалық жүйесін ұйымдастырудың негізгі түрлері:
1) дене шынықтыру сабақтары;
2) оқу күндерінде ұйымдастырылатын дене тәрбиесі және сауықтыру іс-шаралары;
3) спорттық жарыстар мен мерекелік шаралар;
4) спорт секциялары мен үйірмелер;
5) дене жаттығуларымен өздігінен шұғылдану (үй тапсырмалары).
Сабақтар білім алушылардың дене шынықтыру пәнінің мазмұнын игеру процесіндегі іс-әрекеттерін ұйымдастырудың негізгі түрі болып табылады.
13. "Дене шынықтыру" пәнін оқыту барысында білім алушыларды білім беру ұйымының медицина қызметкері арнайы медициналық топқа бөлу медициналық тексерістің нәтижесі көрсетілген анықтаманың негізінде іске асырылады. Осы топтарды арнайы профилактикалық бағдарлама бойынша аурудың түріне байланысты оқытады.
14. Бұл бағдарлама мектепте дененің шынығуы мен адамгершілікке тәрбиелеудің кешенді жүйесін құрайтын дене шынықтырудың барлық негізгі нысандарының мазмұнын қамтиды және бұл міндеттерді барлық оқу жылында рет-ретімен шешуге мүмкіндік береді. Бағдарламаның әрбір үшінші сағаты білім алушылардың белсенділігін арттыруға (спорт және қозғалмалы ойындар санын кеңейту арқылы) және сауықтыру процесіне бағытталған.
15. Дене шынықтыру бойынша сабақ өткізу процесінде пәнаралық байланыс іске асырылады:
1) "Қазақ тілі", "Орыс тілі", "Ағылшын тілі": сөз қорын дене шынықтыру саласында қолданылатын терминдермен толықтыру;
2) "Физика": "механикалық жұмыс", "ауаның қарсылығы", "дене салмағы", "біркелкі емес және біркелкі сырғу", "қуаттылық" секілді түсініктер бойынша қабылданған білім деңгейін қолдану;
3) "Алгебра және анализ бастамалары", "Геометрия": ұзындықты, биіктікті, жылдамдықты, қашықтықты, уақытты есептеу, ұзындық пен биіктікке секіру үшін жүгіруді есептеп шығару;
4) "Биология": шылым шегу мен алкоголдік ішімдік ішудің ағзаға тигізетін зияны туралы, зат алмасу процесі туралы материалдарды қолдану;
5) "Дүниежүзі тарихы", "Қазақстан тарихы": олимпиадалық қозғалыс тарихы; қазақтың ұлттық ойындарының пайда болу тарихы;
6) "География": көкжиек тұстарын білу, жергілікті жерлерде түрлі белгілер және карта бойынша бағдарлай білу біліктілігі;
7) "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық": саптық жаттығуларды пайдалану; кедергілер жолағынан өту; өмірлік маңызы бар қимыл-қозғалыс дағдылары мен біліктілікке, оларды түрлі жағдайларда қолдана білуді оқыту және үйрету; патриотизмді және өз Отанына деген сүйіспеншілікті тәрбиелеу.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!16-тармақ жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
16. "Дене шынықтыру" оқу пәнінің мазмұны.
10-сынып.
1) Тақырыптық жоспар "Бағдарламаның бөлімдерінің жылдық сағаттар санын тоқсандарға бөлу".
Бағдарлама бөлімдері |
| Оқу тоқсандары. Сағаттар саны | ||||
1 | 2 | 3 | 4 | S | ||
Базалық | 1. Жеңіл атлетика | 7 | - | - | 7 | 14 |
2. Спорт ойындары | 15 | 8 | 15 | 7 | 45 | |
Футбол | 8 | - | - | 7 | 15 | |
Баскетбол | - | 8 | 7 | - | 15 | |
Волейбол | 7 | - | 8 | - | 15 | |
3. Гимнастика | - | 9 | - | - | 9 | |
4. Шаңғы дайындығы* | - | - | 10 | - | 10 | |
5. Жүзу** | - | - | - | 6 | 6 | |
Базалық бөлік бойынша барлығы: | 22 | 17 | 25 | 20 | 84 | |
Вариативті | Вариативті бөлім нақты спорттық ойындарды тереңдетіп оқытуда білім беру ұйымдары футболды, волейболды, немесе баскетболды таңдауы арқылы жүзеге асырылады | 4 | 9 | 5 | 6 | 24 |
Оқу жылы бойынша сағаттар саны: | 26 | 26 | 30 | 26 | 108 | |
Ескерту:
*– Қарсыз аудандарда шаңғы дайындығы сабақтарының орнына жалпы төзімділікті дамытуға сауықтыру жүгіру сабақтары мен басқа да аэробты жүктеме жаттығуларын қолдану ұсынылады.
**– Жүзу сабағын өткізу мүмкін болмаған жағдайда, бағдарламаның жүзу бөлімін іске асыруға арналған уақытты спорттық дағдыларын жетілдіру үшін, мектептің педагогикалық кеңесінің шешімімен оның орнына дене шынықтырудың спорттық ойын түрлерін қолдану ұсынылады.
17. Білім негіздері:
1) Дене жаттығуларымен шұғылданудың жұмыс істеу қабілетіне тигізетін әсері. Дене шынықтырудың заманауи сауықтыру жүйелері және олардың түрлері және мазмұны.
18. Жеңіл атлетика:
1) Қашықтыққа байланысты жүгіру техникасы мен тактикасының ерекшеліктері. 100 м жүгіру. 4×100 м эстафеталық жүгіру. Кедергілер арқылы жүгіру. 800 м жүгіру. 3000 м (ер балалар) және 2000 м (қыз балалар) жүгіру.
2) Жеке тәсілмен ұзындыққа секіру, жүгіріп келіп ұзындыққа секіру.
3) 18-20 м (ер балалар), 12-14 м (қыз балалар) түрлі жарақтарды нысанаға лақтыру. Граната лақтыру: ер балалар (700 г), қыз балалар (500 г).
19. Спорт ойындары:
1) Баскетбол: Қозғалу техникаларының игерілген элементтерінен құрылған комбинациялар. Допты қағып алу мен беруді қорғаушының қарсылығынсыз және қарсылық көрсету кезінде орындау нұсқалары. Қорғаушының қарсылығынсыз және қарсылық көрсету кезінде доппен қозғалу. Доппен және допсыз әрекет етуші ойыншыға қарсы әрекет (тартып алу, соғып жіберу, жармасу, жабу). Қорғаныстағы жекелеген тактикалық әрекеттер. Қорғаныстағы топтық және командалық тактикалық әрекеттер. Шабуылдағы жекелеген тактикалық әрекеттер. Шабуылдағы топтық және командалық тактикалық әрекеттер. Оқу-үйрену ойыны.
2) Волейбол: Қозғалу техникаларының игерілген элементтерінен құрылған комбинациялар. Допты беру және қабылдау техникаларының нұсқалары. Допты жоғарыдан тік қолмен ойынға қосу. Ойынға қосылған допты қабылдау. Тігінен шабуылдау соққысын тордан асыра орындау. Шабуыл соққысына тосқауыл қою нұсқалары (жалғыз және жұптасып). Сақтандыру. Шабуылдағы жекелеген тактикалық әрекеттер. Шабуылдағы топтық және командалық тактикалық әрекеттер. Қорғаныстағы жекелеген тактикалық әрекеттер. Қорғаныстағы топтық және командалық тактикалық әрекеттер. Оқу-үйрену ойыны.
3) Футбол: Қозғалу техникаларының игерілген элементтерінен құрылған комбинациялар. Допты игеру техникасының қимыл-қозғалыстарынан құрылған комбинациялар. Доппен және допсыз әрекет етуші ойыншыға қарсы әрекет. Қақпашы іс-әрекеті. Қорғаныстағы жекелеген тактикалық әрекеттер Қорғаныстағы топтық және командалық тактикалық әрекеттер. Шабуылдағы жекелеген тактикалық әрекеттер. Шабуылдағы топтық және командалық тактикалық әрекеттер.
20. Гимнастика:
1) Саптық жаттығулар: Бұрынғы үйретілген жаттығуларды қайталау, қозғалыстағы бұрылу тәсілдері. Бір колоннадан екі, төрт және сегіз колоннаға қайта сап құру.
2) Жалпы дамыту жаттығулары: Дененің негізгі бұлшық еттерін дамытуға арналған жаттығулар (ауырлықпен және ауырлықсыз).
3) Гимнастиканың әртүрлі түрлері (шейпинг, пилатес, стрейчтинг, күш гимнастикасы).
4) Таянып секіру (ер балалар): Ұзынынан қойылған гимнастикалық ағаш аттың шеткі бұрышынан қолмен итеріліп, аяқты ашып секіру (Ағаш аттың биіктігі 130 см).
5) Таянып секіру (қыз балалар): Гимнастикалық кіші аттан аяқты ашып секіру (кіші аттың биіктігі 120 см).
6) Кермеде орындалатын жаттығулар (ер балалар): Асылып тұрған қалыптан күшпен көтеріліп таяну. Асылып тұрған қалыптан күшпен аунап көтеріліп таяну. Аяқты сермеп орындалатын жаттығулар. Асылып тұрып аяқты сермеу – шалқая көтерілу. Таянып тұрып артқа құлау – кермеге жанаса айналу. Таянып тұрған қалыптан аяқты доға бойынша сермеп, артқа сермелген сәтте секіріп түсу.
7) Арыста орындалатын жаттығулар (ер балалар). Қолмен таянып тұрып тербелу; қолмен таянып тұрып тербеліп, қолды бүге көтерілу, аяқты ашып отыру; аяқты ашып отырған қалыптан алға аунап, аяқты ашып отыру; таянып тұрып тербеліп, артқа сермелген сәтте шалқая секіріп түсу.
8) Бөренеде орындалатын тепе-теңдік жаттығулары (қыз балалар): Жүрелей таянып отыру, сол аяқпен жүрелеп отыру – оң аяқ артқа; көлденең жүрелей таянып отыру – қол қапталда. Жүру түрлері: аяқ ұшымен, тізені биік көтеріп, алға ұмтыла. Секірулер мен бұрылулар: аяқты жартылай және толығымен сермеп бұрылу. Иіліп, шалқайып секіріп түсу.
9) Акробатика (ер балалар): Биіктігі 80-90 см кедергіден алға ұзыннан аунай секіріп өту. Қолмен тұру. Қолмен тұрып, аунап айналуға көшу. Басымен және қолмен тұру арқылы көпір жасауға көшу.
10) Акробатика (қыз балалар): Бұрынғы үйренген акробатика элементтерінен жинақталған жеке кешен жаттығулары.
11) Өрмелеу. Биіктігі 4 м арқанға аяқтың көмегінсіз өрмелеу (ер балалар).
21. Шаңғы дайындығы:
1) Бұрынғы үйретілген шаңғы жүрістерін жергілікті жер бедері және қардың жағдайына қарай қолданып шаңғымен қозғалу.
2) Шаңғы жолындағы табиғи кедергілерден аттап, секіріп және астынан еңкейіп өту.
3) 3-5 шақырым қашықтыққа жүгіру. Шаңғымен көтерілу түрлері: сырғи адымдап, "шырша" тәсілдерімен. Биік және төмен тұру қалпымен еңіске түсу. Шаңғымен бұрылу түрлері: "адымдап", "соқаша", "тіреліп".
22. Сауықтыру жүгірісі, жүру және басқа да аэробты жүктеме жаттығулары:
1) Жылдамдықты өзгертіп жүгіру. Бірқалыпты жылдамдықты қолдап 5 шақырымға дейін қашықтыққа жүгіру.
2) Табиғи кедергілерден өту арқылы жүгіру.
3) Скандинавия жүрісі.
4) Фартлек (жылдамдық ойыны немесе жүгіру ойыны).
23. Жүзу:
1) Бұрынғы үйретілген тәсілдермен жүзу, таңдап алған тәсілмен 2×50 м жүзу.
2) Қолданбалы жүзу түрлері, суға батушыны құтқару тәсілдері.
24. 10-сынып білім алушылардың дене дайындықтарын бағалау кестесі
(ер балалар).
Сынақ түрлері | Дене дайындығының деңгейі | |||||
Х (орташаландырылған) | төмен | орташа-дан төмен | орташа |
орташа- | жоғары | |
30 м жүгіру | 4,9 | 5,6 | 5,5 – 5,3 | 5,2 – 4,6 | 4,5 -4,3 | 4,2 |
Бір орыннан ұзындыққа секіру |
|
|
|
|
|
|
Нығыздалған допты екі қолмен бастан асыра лақтыру |
|
|
|
|
|
|
3×10 м қайталап жүгіру | 8,3 | 9,1 | 9,0 – 8,7 | 8,6 –7,8 | 7,7 -7,4 | 7,3 |
Қолдың білезік буынының динамометриясы | 42,0 | 33,0 | 34,0 –37,0 | 38,0-46,0 | 47,0-50,0 | 51,0 |
25. 10-сынып білім алушылардың дене дайындықтарын бағалау кестесі (қыз балалар).
Сынақ түрлері | Дене дайындығының деңгейі | |||||
Х (орташаландырылған) | төмен | орташа-дан төмен | орташа | орташадан жоғары | жоғары | |
30 м жүгіру | 5,4 | 6,3 | 6,2 – 5,9 | 5,8 – 5,0 | 4,9 -4,6 | 4,5 |
Бір орыннан ұзындыққа секіру | 170,0 | 146 | 147 -160 | 161 – 181 | 182 – 194 | 195 |
Нығыздалған допты екі қолмен бастан асыра лақтыру | 497,0 | 372 | 373-434 | 435-559 | 560-621 | 622,0 |
3×10 м қайталап жүгіру | 9,1 | 10,0 | 9,9 – 9,6 | 9,5 –8,6 | 8,5 –8,1 | 8,0 |
Қолдың білезік буынының динамометриясы | 26,0 | 19,5 | 20,0 –22,5 | 23,0 -29,0 | 29,5-32,0 | 32,5 |
26-тармақ жаңа редакцияда көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
26. "Дене шынықтыру" оқу пәнінің мазмұны. 11-сынып.
1) Тақырыптық жоспар "Бағдарламаның бөлімдерінің жылдық сағаттар санын тоқсандарға бөлу".
Бағдарлама бөлімдері | Бағдарлама бөлімдері | Оқу тоқсандары. Сағаттар саны | ||||
1 | 2 | 3 | 4 | S | ||
Базалық | 1. Жеңіл атлетика | 7 | - | - | 7 | 14 |
2. Спорт ойындары | 15 | 8 | 15 | 7 | 45 | |
Футбол | 8 | - | - | 7 | 15 | |
Баскетбол | - | 8 | 7 | - | 15 | |
Волейбол | 7 | - | 8 | - | 15 | |
3. Гимнастика | - | 9 | - | - | 9 | |
4. Шаңғы дайындығы* | - | - | 10 | - | 10 | |
5. Жүзу** | - | - | - | 6 | 6 | |
Базалық бөлім бойынша барлығы: | 22 | 17 | 25 | 20 | 84 | |
Вариативті | Вариативті бөлім нақты спорттық ойындарды тереңдетіп оқытуда білім беру ұйымдары футболды, волейболды, немесе баскетболды таңдауы арқылы жүзеге асырылады | 4 | 9 | 5 | 6 | 24 |
Оқу жылы бойынша сағаттар саны: | 26 | 26 | 26 | 30 | 26 | |
Ескерту:
* – Қарсыз аудандарда шаңғы дайындығы сабақтарының орнына жалпы төзімділікті дамытуға сауықтыру жүгіру сабақтары мен басқа да аэробты жүктеме жаттығуларын қолдану ұсынылады.
** – Жүзу сабағын өткізу мүмкін болмаған жағдайда, бағдарламаның жүзу бөлімін іске асыруға арналған уақытты спорттық дағдыларын жетілдіру үшін, мектептің педагогикалық кеңесінің шешімімен оның орнына дене шынықтырудың спорттық ойын түрлерін қолдану ұсынылады.
27. Білім негіздері:
1) Дене шынықтыру, спорт, туризм, денсаулықты қорғау және денсаулық салалары бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасының негіздері.
2) Дене жаттығуларының ағзаның қызмет ету жүйелеріне тигізетін әсерін анықтайтын факторлар: жаттығудың сипаты (циклді және күрделі қимыл-қозғалыс жаттығулары); дене жүктемесінің көлемі мен қарқыны.
3) Отбасына арналған дене шынықтыру.
28. Жеңіл атлетика:
1) Жарыс жаттығуларының жеке техникаларын жетілдіру (бұрынғы үйретілген оқу материалдарының негізінде). 100 м төменгі сөреден қарқынды жылдамдықпен жүгіру. 4×100 м эстафеталық жүгіру. 3000 м (ер балалар) және 2000 м (қыз балалар) жүгіру.
2) "Аяқты бүгу" тәсілімен ұзындыққа секіру.
3) Салмағы 700 гр (ер балалар) және 500 гр (қыз балалар) гранатаны лақтыру.
29. Спорт ойындары:
1) Баскетбол: Ойын техникасының игерілген элементтерінен құрылған комбинациялар. Шабуылдағы жекелеген тактикалық әрекеттер. Шабуылдағы топтық және командалық тактикалық әрекеттер. Қорғаныстағы жекелеген тактикалық әрекеттер. Қорғаныстағы топтық және командалық тактикалық әрекеттер. Екі жақты ойын.
2) Волейбол: Ойын техникасының игерілген элементтерінен құрылған комбинациялар. Шабуылдағы жекелеген тактикалық әрекеттер. Шабуылдағы топтық және командалық тактикалық әрекеттер. Қорғаныстағы жекелеген тактикалық әрекеттер. Қорғаныстағы топтық және командалық тактикалық әрекеттер. Екі жақты ойын.
3) Футбол. Ойын техникасының игерілген элементтерінен құрылған комбинациялар. Шабуылдағы жекелеген тактикалық әрекеттер. Шабуылдағы топтық және командалық тактикалық әрекеттер. Қорғаныстағы жекелеген тактикалық әрекеттер. Қорғаныстағы топтық және командалық тактикалық әрекеттер. Қақпашының ойын әрекеттері. Екі жақты ойын.
30. Гимнастика:
1) Саптық жаттығулар, өткен оқу материалдарын қайталау және жетілдіру.
2) Негізгі бұлшық ет топтарын дамытуға бағытталған жалпы дамыту жаттығулары (ауырлықтармен және ауырлықсыз).
3) Гимнастиканың әртүрлі түрлері (шейпинг, пилатес, стрейчтинг, күш гимнастикасы).
4) Таянып секіру (ер балалар): Ұзынынан қойылған ағаш аттың алыс бөлігінен қолмен итеріле аяқты ашып секіру (ағаш аттың биіктігі 130 см).
5) Таянып секіру (қыз балалар): Кіші ағаш аттан аяқты ашып секіру (кіші ағаш аттың биіктігі 120 см).
6) Кермеде орындалатын жаттығулар (ер балалар): Күшпен көтерілу, бұрыштай келе асылу қалпына түсу және күшпен айналып көтерілу. Асылып тұрған қалыптан күшпен айналып көтеріліп таяну. Аяқты сермеп орындайтын жаттығулар. Асылып тұрып тербелу – түзеле көтерілу. Таянып тұрған қалыптан аяқты артқа сілтеп, айналым – сырғауылға жанаса аунау. Таянып тұрған қалыптан аяқты артқа сермеп секіріп түсу.
7) Арыста орындалатын жаттығулар (ер балалар): Арыста таянып тұрып алға және артқа тербелу кезінде қолды бүгіп-жазу. Аяқты алға сермеп көтерілу, артқа сермеу, алға сермеп аяқты ашып отыру. Иығымен таянып тұру. Алға аунап, аяқты ашып отыру. Аяқты ортаға түсіріп, артқа сермеген сәтте секіріп түсу.
8) Бөренеде орындалатын тепе-теңдік жаттығулары (қыз балалар): Бұрынғы үйретілген жаттығулардан құрылған комбинациялар. Секірулер мен бұрылулар: аяқты жартылай сермеп және толығымен сермеп бұрылу. Иіліп, шалқайып секіріп түсу.
9) Акробатика: Бұрынғы үйретілген жаттығулардан құрылған комбинациялар.
10) Өрмелеу: Биіктігі 4 м арқанға өрмелеу (ер балалар).
31. Шаңғы дайындығы:
1) Қашықтық шарты мен шаңғы жолының жағдайына байланысты жүруден жүру тәсілдеріне көшу.
2) Шаңғымен 5000 м қашықтықты тиімді екпінмен жүріп өту.
32. Сауықтыру жүгірісі, жүру және басқа да аэробты жүктеме жаттығулары:
1) Жылдамдықты өзгертіп жүгіру. Бірқалыпты жылдамдықты қолдап 5 шақырымға дейін қашықтыққа жүгіру.
2) Табиғи кедергілерден өту арқылы жүгіру.
3) Скандинавия жүрісі.
4) Фартлек (жылдамдық ойыны немесе жүгіру ойыны).
33. Жүзу:
1) Толық үйлесімде жүзу. Бұрынғы үйретілген тәсілдермен 3×50 м кешенді жүзу;
2) 100 м қашықтықты жылдам жүзіп өту. Суға батушы адамға алғашқы дәрігерлік көмек көрсету.
34. 11-сынып білім алушылардың дене дайындықтарын бағалау кестесі
(ер балалар).
Сынақ түрлері | Дене дайындығының деңгейі | |||||
Х (орташаланды | төмен |
орташа | орташа |
орташа | жоғары | |
30 м жүгіру | 4,7 | 5,2 | 5,1 – 5,0 | 4,9 – 4,5 | 4,4 -4,3 | 4,2 |
Бір орыннан ұзындыққа секіру | 220 | 197 | 198- 208 | 209 – 231 | 232 - 244 | 245 |
Нығыздалған допты екі қолмен бастан асыра лақтыру | 713 | 540 | 541- 626 | 627-799 | 800– 885 | 886 |
3х10 м қайталап жүгіру | 8,0 | 8,7 | 8,6 – 8,4 | 8,3 –7,7 | 7,6 -7,3 | 7,2 |
Қолдың білезік буынының динамометриясы | 43,5 | 35 | 36-39 | 40 -48 | 49 – 52 | 53 |
35. 11-сынып білім алушылардың дене дайындықтарын бағалау кестесі
(қыз балалар).
Сынақ түрлері | Дене дайындығының деңгейі | |||||
Х (орташаландырылған) | тө-мен |
орташа | орташа |
орташа | жоғары | |
30 м жүгіру | 5,4 | 6,3 | 6,2 – 5,9 | 5,8 – 5,0 | 4,9 -4,6 | 4,5 |
Бір орыннан ұзындыққа секіру | 172 | 143 | 144 -157 | 158 – 182 | 183 – 197 | 198 |
Нығыздалған допты екі қолмен бастан асыра лақтыру | 514 | 373 | 374– 443 | 444– 584 | 585 – 654 | 655 |
3х10 м қайталап жүгіру | 9,0 | 9,9 | 9,8 – 9,5 | 9,4 –8,6 | 8,5 –8,1 | 8,0 |
Қолдың білезік буынының динамометриясы | 28 | 20,5 | 21 –24,5 | 25-31 | 31,5–34 | 34,5 |
3-тарау. Білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
36. Дене шынықтыру бойынша білім алушылардың дайындық деңгейлеріне қойылатын талаптар келесі 6 базалық негіздермен анықталады: "білу/түсіну", "орындай білу", "игерген білім деңгейлерін іс жүзінде орындалатын іс-әрекет кезінде және күнделікті өмірде қолдану", "талдау", "синтездеу", "бағалау".
37. 11-сыныпты аяқталғанда білім алушы:
1) дене шынықтыру жаттығуларын орындау барысында техникалық қауіпсіздік ережелерін; әр түрлі бағыттылығы бар дене жаттығулары сабақтарының кешенін; жалпы дамыту және түзету бағытындағы дене жаттығуларының биодинамикалық ерекшеліктері мен мазмұнын, денені дамыту және денсаулықты нығайту міндеттерін шешуде оларды қолдану негіздерін; дене жүктемелері кезінде өз ағзасының қызмет етудегі физиологиялық негіздерін, дене шынықтыру арқылы оларды дамыту мен жетілдіру мүмкіндіктерін біледі;
2) өз ағзасының психикалық-функционалдық ерекшеліктерін; дене шынықтырумен жүйелі шұғылдану арқылы жеке тұлғаның дербес қалыптасу мүмкіндігі мен қасиеттерін; салауатты өмір салтын ұстануға қажеттілікті; атқарылатын қозғалыс әрекеттерінің ауырлық деңгейін; физикалық дайындықтың әртүрлі кезеңдерінде түрлі физикалық жүктеменің талап етілген қарқындылығына жету қажеттілігін түсінеді;
3) өз бетімен жетілу мақсатында түрлі дене жаттығуларын, салауатты өмір салтын және бос уақытын ұтымды ұйымдастыруды, ойын кезінде немесе арнайы құрылған жаттығулар кешенін орындау кезінде қажетті негізгі техникалық-тактикалық әрекеттерді; ағзаның бейімделу қасиеттерін дамытуды қадағалау және денсаулықты нығайту мен дене ширақтығының дайындығын жоғарылатудың дербес жолдарын; функционалдық қызмет ету бағыты әртүрлі дене жаттығуларымен өз бетімен ұйымдастыру тәсілдерін; түрлі ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолданады;
4) сауықтыру және дене шымырлығы мен ширақтығын жетілдіру мақсатында дене жаттығуларын орындау кезінде өз ағзасының функционалды қызмет ету жағдайын талдайды;
5) қалыптасқан дағдыларды дене шынықтыру сабағымен қатар күнделікті өмірдегі әртүрлі жағдаяттарда қолдану жүйесін; салауатты және қауіпсіз өмір сүруді қалыптастыруда дағдыларды; дене шынықтыру сабақтарының шеңберінде мәселелерді зерттеу және шешу үшін сын тұрғысынан ойлау құралдары мен білімін; адам өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін төтенше жағдайларда жеке және ұжымның қауіпсіз әрекеттерінің ережелерін білуді жинақтайды;
6) жалпы, кәсіптік-қолданбалы және сауықтыру-түзету бағытындағы дене жаттығуларымен шұғылданудың маңыздылығын; өз бетінше жетілу және қимыл-қозғалыс дайындығының деңгейін; дене жаттығуларымен шұғылдану тиімділігін, ағзаның функционалды қызмет ету жағдайы мен жұмыс істеу қабілетін; дене жүктемелерін және дене жаттығуларының әсер ету бағытын мөлшерлеуді бағалайды.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!4-тараумен толықтыру көзделген - ҚР Оқу-ағарту министрінің 05.03.2024 № 54 (01.09.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 127-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) 10-11 сыныптарына арналған "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарында алғашқы әскери және технологиялық дайындықты жастарға ұйымдастыру және өткізу үшін негіз болып табылады:
1) "Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 16 ақпандағы Заңы;
2) "Бастапқы әскери дайындық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2017 жылғы 12 шілдедегі № 347 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15725 болып тіркелген);
3) "Көлік құралының сәйкестендіру нөмірі бойынша көлік құралдарының жекелеген түрлерін мемлекеттік тіркеу және есепке алу, механикалық көлік құралдарын жүргізушілерді даярлау, емтихандар қабылдау және жүргізуші куәліктерін беру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2014 жылғы 2 желтоқсандағы № 862 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10056 болып тіркелген).
3. Алғашқы әскери және технологиялық дайындық меншік түрі мен ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, барлық типтегі жалпы білім беретін мектептерде әскерге шақырылуға дейінгі және әскерге шақырылу жасындағы білім алушы жастардың міндетті оқытылатын пәні болып табылады.
4. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" оқу пәні – білім алушыларды отаншылдық рухқа және Отанды қорғауға дайын болуға тәрбиелеуге бағытталған пән. Ол білім алушылардың төтенше жағдайларда әскери іс негіздері мен адамның өмір қауіпсіздік әрекеті бойынша білім алуына және әскери қызметтің дағдыларын меңгеруге мүмкіндік береді.
5. Пәннің мақсаты – білім алушыға мемлекетті қорғау негіздері туралы ойының қалыптасуын, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінің арналуын және түрлері мен ерекшеліктерін түсіндіру, әскери қызметтің маңызын, Қазақстан Республикасының әр азаматының қасиетті парызы және міндетін оқыту.
6. Пәннің міндеттері:
1) әскери анттың, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің жарғыларының негізгі талаптары туралы білімін қалыптастыру;
2) әскери бөлімдердің қару-жарағы мен әскери техникасы, жеке құрамның өмірі мен орналасуымен таныстыру;
3) қажетті әскери білім мен практикалық дағдыларды ақпараттық технологияны пайдалана отырып робототехникада, дөңгелекті машиналарды жүргізудің негіздері және төтенше жағдайда адам өмірі қауіпсіздігі негіздерінде қалыптастыру;
4) жастарға қазақстандық патриотизм мен Отанына деген адалдық сезімін дарытуға тәрбиелеу;
5) әскери істерге байланысты мамандық кәсібіне оң көз-қараста тәрбиелеу;
6) жеке қауіпсіздік және қоршаған ортаның қауіпсіздігі мәселелеріне саналы және жауапты қарым-қатынасты қалыптастыру.
7. Алғашқы әскери және технологиялық дайындық теориялық және практикалық сабақтарда іске асырылады:
1) теориялық сабақтарды оқытудың дидактикалық материалдарын, техникалық құралдар мен инновациялық әдістерін қолдана отырып, әңгімелесу және сұхбаттасу түрінде өткізіледі;
2) практикалық сабақтар оқулықты, қару және әскери-техникалық мүлікті, құралдарды және өзге де жабдықтарды қолдана отырып, оқу материалын игеруге бағытталады.
8. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" пәнін білім алушылар оқығанда:
1) әр азамат өз Отанының қауіпсіздігін және оны қорғаудың қажеттілігі мен маңызын түсінуге;
2) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскери құралымдарында қызмет атқару үшін қажетті білім, білік және дағды алуға;
3) алынған пәндік білім, білік және дағдыларды Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарда қызмет еткенде қолдануға;
4) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінде қызмет ету туралы толық логикалық бір-бірімен байланысты ұғымдар туралы үйлесімді жүйені қалыптастыруға;
5) өзінің дене бітімінің физикалық дамуының іс-әрекет құзыретін жақсарту қажеттілігін бағалауға;
6) жеке адамгершілік қасиеттерін дамытуға және үздіксіз өзін-өзі дамыту қажеттілігін түсінуге;
7) сын тұрғысынан және шығармашылық ойлау, мәселелерді шешу және коммуникативтік дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді.
2-тарау. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф . "Бастапқы әскери және технологиялық дайындық" оқу пәнінің мазмұны
9. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылына 34 сағат, сондай-ақ далалық оқу жиынына (лагерлік) вариативтік компоненттен 30 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 1 сағат, жылына 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.10. Меншік түрлері мен нысандарына қарамастан, барлық жалпы білім беретін мектептерде жабдықпен және жиһазбен, көрнекі құралдармен, көрнекі үгіт жөніндегі стендтермен және оқытудың техникалық құралдарымен жарақтандыру нормаларына сәйкес бастапқы әскери және технологиялық даярлық бойынша оқу-материалдық база көзделген.
11. Алғашқы әскери және технологиялық дайындық сабағына білім алушылар білім беру ұйымының басшысының бұйрығымен бекітіліп белгіленген киім үлгісінде қатысуы тиіс. Қару макеттері және өзге де әскери-техникалық құралдармен, оқу құралдарымен қамтамасыз етілуі білім беру ұйымдарының есебінен іске асырылады.
12. Кіріспе сабақты өткізу кезінде білім алушыны әскери қызметке даярлау және Қазақстан Республикасын қорғауға, алғашқы әскери және технологиялық дайындықтың оқу бағдарламасының талаптарын орындау үшін адамгершілік-жігер, психологиялық және физикалық күшін жұмылдыра білу қажеттілігіне баса назар аударылады.
13. Алғашқы әскери және технологиялық дайындық оқытушы-ұйымдастырушы әскери істі оқыту процесінде жастардың бойында азаматтық таным, Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін қорғау, әскери қызметке деген саналы жауапкершілікті қалыптастыруға тәрбиелеу мен оқытудың басты міндеттерін шешеді.
14. Әр сабақ сайын білім алушылар әскери анттың рөлі мен маңызын түсінулеріне, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштеріне, оның дәстүрлері мен әскер түрлерінде қызмет ету ерекшеліктеріне, әскери мамандыққа деген қызығушылықтарын дамытып, білім алушылардың әскери білім алуларына деген ұмтылыстарын ынталандыру керек. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің жарғылары – бұл Қарулы Күштердің тұрмыс-тіршіліктерін реттестіретін заңдар жиынтығы, ал жарғы талаптарын орындау – әрбір әскери қызметкердің міндеті екендігін түсіндіру қажет.
15. Тактикалық дайындық алғашқы әскери және технологиялық дайындық бойынша оқу материалын кешенді оқытуды қамтамасыз етеді:
1) білім алушылар сабақ кезінде мотоатқыштар бөлімшесінің ұйымдастыру құрылысы және штаттық қару-жарағының ұрыстық мүмкіндіктері, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің құрылымдары, бөлімдерінің негізгі қару-жарақ түрлері мен әскери техникалар бойынша берік теориялық білім алады, сарбаздың әр түрлі ұрыстағы іс-әрекетіндегі қару және жарықшақты қол гранаталарын қолданудағы практикалық дағдылар шыңдалады;
2) тактикалық дайындықтың практикалық сабақтарында автоматтың макеттері, кіші жүргінші күрегінің, сонымен қатар оқу гранаталардың сөмкесінде бар болуы қарастырылуы тиіс.
16. Атыс дайындығы бойынша сабақ өткізу кезінде қару және оқ-дәрілерді қолданудың қауіпсіздік ережелеріне баса назар аударған дұрыс:
1) білім алушылар сабақ кезінде атыс қаруының құрылысы, оларды атуға даярлау тәртібі, ату негіздері мен ережесін, қаруды сақтау ережелерін игереді;
2) атыс дайындығының практикалық сабақтарында АК-74 салмақты-пішінді макеті, пневматикалық винтовка, сонымен қатар пневматикалық оқтардың болуы қарастырылады.
17. Саптық дайындық бойынша сабақтар саптық алаңда өткізіледі:
1) практикалық сабақтарды өткізу барысында саптық тәсілдерді үйрену кезінде оқытушының саптық тәсілді тұтас және бөлшектеп көрсетуіне баса назар аударылады;
2) білім алушылардың жаттығу жасауы міндетті түрде сабақта қарастырылады.
18. 10-сыныпта әскери топография сабақтарын білім алушыларға оқытқанда таныс емес аймақтарда картасыз және картамен бағдарлау, сол ауданда өзінің орналасқан орнын анықтау және азимут бойынша жүру бағытын компастың көмегімен және компассыз табуды, сонымен қатар ұшқышсыз қашықтықта ұшатын аспаптардан алынған ақпараттарды қолдануын үйретуді қарастырады.
19. 10-сыныпта өмір қауіпсіздігі және ақпараттық технология негіздері бөлімінде – азаматтық қорғау және медициналық білім негіздері сабағында білім алушылар Қазақстан Республикасының халқын бейбіт және соғыс кезіндегі табиғи апаттарда, ірі апаттарда, қасірет пен террористік актіде атқарылатын іс-шаралармен таныстырады.
20. Білім алушылардың практикалық дағдылары мен біліктіліктерін шыңдау және жетілдіру, сонымен қатар әскери істі оқып-үйренуге деген қызығушылықтарын арттыру мақсатында оқу жылының соңында спорттық-қорғаныс сауықтыру лагерлерінде, әскери бөлім базаларында (әскери бөлім басшылығымен келісе отырып) 10-сынып ұлдарымен 30 сағат көлеміндегі бес күндік оқу-далалық (лагерлік) жиыны өткізіледі.
21. Оқу-дала жиыны курсы алғашқы әскери және технологиялық дайындық бағдарламасының міндетті кезеңі болып табылады. Ол жергілікті атқару органдарымен бірлесіп ұйымдастырылады және білім беру ұйымдарының оқу сағаттарымен қамтамасыз етіледі.
22. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" пәнінің оқу нәтижелерін бағалау үшін ауызша сұрақ қою, жазба жұмыстың және практикалық жаттығулар бақылауын қолдану арқылы жүзеге асырады.
23. 11-сыныпта технологиялық дайындыққа арналған бөлім жол қозғалысы ережесін және автокөлік құралдарын қауіпсіз жүргізуді зерделеу қарастырылады.
24. Оқытудың негізгі нысандары теориялық, зертханалық-практикалық, практикалық және бақылау сабақтары болып табылады.
25. Теориялық және зертханалық-практикалық оқу сабақтарының ұзақтығы – 40 минут, ал міндеттерді белгілеу, қорытынды шығару, құжаттама ресімдеу және білім алушыларды ауыстыру уақытын қоса алғанда, автомобиль жүргізу бойынша практикалық сабақтардың ұзақтығы – 60 минут құрайды.
26. Зертханалық-практикалық сабақтарды үзіліссіз 80 минут ішінде өткізуге рұқсат етіледі.
27. Теориялық және зертханалық-практикалық сабақтарды оқытушы өткізеді, автомобиль жүргізу бойынша практикалық сабақтарды көлік жүргізуге үйрету шебері білім алушылармен жеке жүргізеді.
28. Зертханалық-практикалық сабақтар бір немесе бірнеше тақырып бойынша тиісті теориялық материалды зерделегеннен кейін иллюстрациялық және зерттеушілік жоспарда жүргізіледі.
29. Практикалық сабақ басталғанға дейін білім алушылар негізгі ережелерді орындау мен қауіпсіздік шараларын сақтау бойынша міндетті нұсқаулықтан өтеді.
30. Практикалық жүргізу сабақтары әрбір білім алушылармен жеке автотренажерлерде, автодромдарда (жүргізіп үйренуге арналған алаңдарда) және 3 жылда кемінде 1 рет жолда жүру қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі аумақтық уәкілетті органда келісуден өткен үйрету бағыттарында өткізіледі.
31. Білім алушылардың деңгейін анықтау және оның білімін бағалау үшін қорытынды сабақтар өткізіледі, олардың нәтижелері бойынша емтихандарға өздігінен дайындалу үшін ұсынымдар беріледі.
32. Әрбір оқыту ұйымдарында алғашқы әскери және технологиялық дайындықты оқытудың оқу жылына есептелген күнтізбелік-тақырыптық жоспары құрылады.
33. Оқыту процесінде оқу пәндерімен пәнаралық байланыс іске асырылады:
1) "Қазақ тілі", "Орыс тілі", "Ағылшын тілі": сөз қорын алғашқы әскери және технологиялық дайындық саласына қатысты терминдермен толықтыру;
2) "Физика": уақыт, кеңістік және материяның физикалық процесінің адам және қоғамға тигізетін әсерін білу;3) "Биология": адам гигиенасы және физиологиясын білу, сонымен қатар зиянды дағдылардың ағзаға тигізетін зияны туралы білімді қолдану;
4) "Химия": уытты заттардың адам ағзасына тигізетін әсерін білу; әскери істе қолданылатын жарылғыш заттарды қолданғандағы қауіпсіздік тәртібін білу;
5) "Дүниежүзі тарихы", "Қазақстан тарихы": отансүйгіштікті тәрбиелеу, Қазақстан халқының тарихы мен мәдениетіне деген құрметті тәрбиелеу, бір тарихи процес ретінде адамзаттың тарихын білу;
6) "Құқық негіздері": мемлекеттің заң шығару негіздерін, Қазақстан азаматының құқығы мен міндеттерін білу;
7) "География": бағыт тұстарын білу, түрлі белгілер және топографиялық карта бойынша жергілікті жерде бағдарлау біліктілігі, қазіргі кезеңдегі Қазақстан Республикасының аумағы мен шекараларын анықтау;
8) "Дене шынықтыру": саптық жаттығуларды қолдану, граната лақтыру, кедергілер жолағынан өту;
9) "Информатика": білім беру процесін сүйемелдеуде білім алушылардың білімінің сапасын арттыру мақсатында IT-технология білімін пәндік ақпараттық ортада моделдеу, құрастыру және талдау.
34. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" пәнінің базалық мазмұны. 10-сынып.
35. "Кіріспе сабағы" бөлімі:
1) білім алушыларға "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" пәніне оқыту мақсат-міндеттері мен мазмұнын;
2) "Қазақстан Республикасының қорғаныс және Қарулы Күштер туралы", "Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы", "Ұлттық қауіпсіздік туралы", "Азаматтық қорғану", "Білім туралы" Қазақстан Республикасының Заңдарын, "Бастапқы әскери дайындық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2017 жылғы 12 шілдедегі № 347 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15725 болып тіркелген), "Көлік құралының сәйкестендіру нөмірі бойынша көлік құралдарының жекелеген түрлерін мемлекеттік тіркеу және есепке алу, Механикалық көлік құралдарын жүргізушілерді даярлау, Емтихандар қабылдау және жүргізуші куәліктерін беру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2014 жылғы 2 желтоқсандағы № 862 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10056 болып тіркелген). Алғашқы әскери және технологиялық дайындық сабағында білім алушылардың құқықтары мен міндеттерін қамтиды.
36. "Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері – мемлекеттің әскери қауіпсіздігінің кепілі" бөлімі:
1) Мемлекет қорғанысының конституциялық негіздері – Мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі Қазақстан Республикасы Конституциясының негізгі ережелері. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, олардың құрамы және атқаратын қызметтерін;
2) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери рәміздері – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери рәміздері. Әскери бөлімнің жауынгерлік туы. Әскери анттың әскери қызметкерлерге қоятын талаптары. Әскери қызмет – Қазақстан Республикасы азаматтарының қасиетті борышы және міндеттерін;
3) Экстремизм және терроризмнің ұлттық қауіпсіздікке тигізетін салдары – Экстремизм түрлері: саяси, діни, экономикалық және экологиялық. Экстремизм, терроризм, олардың өзіндік сипаттары. Қазіргі әлемдегі террорлық қауіп-қатерлердің ұлғаю себептерін қамтиды.
37. "Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа әскерлер және әскери құрылымдарының жалпыәскери жарғылары" бөлімі:
1) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа әскерлер және әскери құралымдарының жалпыәскери жарғылары – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа әскерлер және әскери құралымдарының жалпыәскери жарғылары, олардың әскери ұжым қызметі мен тұрмыс-тіршілігіндегі маңызы. Әскери қызметкерлердің жалпы міндеттері. Әскери атақ және айыру белгілерін;
2) Әскери қызметкерлер және олардың өзара қарым-қатынастары –Бастықтар және бағыныштылар, аға және кіші әскерилер, олардың құқықтары мен міндеттері. Әскери әдептілік ережесі және әскери қызметкерлердің тәртібі. Бұйрық, оны беру жəне орындау тәртібі. Бастықтарға жəне шені жоғарыларға мəлімдеме жасауды;
3) Әскери тәртіп, оның мәні мен мағынасы – Әскери тәртіп, марапаттау және жазалау. Әскери тәртіпті сақтау бойынша әскери қызметшілердің міндеттері. Сарбаздарға көрсетілетін марапат түрлері. Сарбаздарға берілетін тәртіптік жазалауларды қамтиды.
38. "Тактикалық дайындық" бөлімі мотоатқыштар бөлімшесін ұйымдастыру және ұрыстық мүмкіндіктері – Бөлімшені ұйымдастыру. Штаттық қарулану және ұрыстық техника. Бөлімшенің ұрыстық мүмкіндіктерін қамтиды.
39. "Атыс дайындығы" бөлімі:
1) Калашников автоматы және қол пулеметі – Қару және патрондарды қолдану кезіндегі қауіпсіздік шаралары. Калашников автоматы және қол пулеметінің атқаратын қызметі, ұрыстық қасиеті, жалпы құрылысы және жұмыс істеу механизмін;
2) Калашников автоматын (қол пулеметін) жартылай бөлшектеу жəне жинақтау – Автоматты жартылай бөлшектеу және жинақтау; Калашников автоматының атқаратын қызметі, бөлшектері мен механизмдерінің, патронының құрылысын;
3) Калашников автоматын (қол пулеметін) атуға дайындау –Автоматтың керек жарақтары. Автоматтың атудан кейінгі тазалау және майлау тәртібі. Автоматты сақтау. Автоматтың оқтарын тексеру және атысқа дайындау. Ату кезіндегі кідірістер және оны жою амалдарын;
4) Жарықшақты қол гранаталары – Жарықшақты қол гранаталарының (РГД-5, РГН, Ф-1, РГО) атқаратын қызметі және ұрыстық қасиеті. Гранаталар мен тұтандырғыштың құрылысы. Гранатаны лақтырған кездегі бөлшектері мен механизмдерінің жұмысы. Гранатаны лақтыруға дайындауды қамтиды.
40. "Саптық дайындық" бөлімі:
1) Сап және оның элементтері. Саптық тұрыс – Сап және оның элементтері. Алдын-ала және орындауға берілетін пәрмендер. Сапқа тұрғанға дейінгі және саптағы сарбаздың міндеттері Саптық тұрыс. "Сапқа тұр!", "Түзел!", "Тік тұр!", "Еркін тұр!", "Реттел!", "Тоқтат!", "Бас киімдеріңді (киімді) ШЕШ!", "Бас киімдеріңді (бас киімді) КИ!" пәрмендерін орындауды;
2) Бір орында орындалатын бұрылулар. Саптық және жорықтық адым – Бір қатарлы саптан екі қатарлы сапқа және қайтадан бір қатарлы сапқа тұру. Саптық және жорықтық адыммен қозғалысты қамтиды.
41. "Әскери топография" бөлімі:
1) Жергілікті жерде картасыз бағдарлау – Бағдарлау туралы түсінік. Компаспен, аспан денелерінің және жергілікті заттар бойынша көкжиек тұстарын анықтау. Өзінің орналасқан жері туралы мәлімдеме жасауды қамтиды;
2) Магнитті азимутты анықтау – Азимут және оны анықтау. Жергілікті жерде бағдарлаудың заманауи дербес жабдықтары. Спутниктік-навигациялық жүйелер туралы жалпы мәліметтерді қамтиды: GPS (Global Positional System), ГЛОНАСС, Galileo.
42. "Әскери роботты техникалардың негіздері" бөлімі:
1) Әскери роботты техникалардың негіздері – Роботтар туралы жалпы мәліметтер. Роботтарды әскери істе пайдалануды;
2) Роботтарды басқару алгоритмі – Роботтың қозғалу траекториясын жоспарлау. Роботтар тобын ұжымдық басқару үлгісі және алгоритмдерін;
3) Роботтарға арналған тапсырмалар – Роботтардың атқара алатын қызметтері. Жекелеген тактикалық міндеттерді шешу: жергілікті жерлерде бағдарлау, роботтардың қиын жағдайларда қызмет ету тәртібін қамтиды.
43. "Өмір қауіпсіздігі және ақпараттық технологиялар негіздері" бөлімі:
1) Шаруашылық объектісінің азаматтық қорғанысы – Шаруашылық объектісінің азаматтық қорғанысын (оқу орындарын) ұйымдастырудың құрылымы және оның міндеттері. Азаматтық қорғанысының əскери емес құрылымдар қызметі жəне жабдықталуын;
2) Ядролық қару және оның сипаттамасы – Ядролық жарылыстардың түрлері. Ядролық жарылыстың зақымдаушы факторлары және олардан қорғану тәсілдері. Ядролық зақымдау ошағы және оның сипаттамасы. Нейтронды оқ-дәрілердің зақымдаушы әсерінің ерекшеліктерін;
3) Химиялық қару – Химиялық қару және оны қолдану белгілері. Улаушы заттар, олардың улағыш қасиеті және олардан қорғану тәсілдері туралы қысқаша түсінік. Химиялық зақымдау ошағы, зақымдаудың алғашқы және екінші аумағын;
4) Биологиялық (бактериологиялық) қару – Биологиялық (бактериологиялық) қару, оның зақымдаушы әсері, қолдану белгілерін анықтау. Бактериологиялық құралдар, олардың улағыш әсері және олардан қорғану құралдары туралы қысқаша сипаттама. Бактериологиялық зақымдау ошағы, оның сипаттамасы. Бактериологиялық зақымдау ошағында жүргізілетін іс-шаралар. Карантин және обсервацияны;
5) Тыныс алу мүшелерін қорғау құралдары – Жалпыәскери газтұмылдырық, оның атқаратын қызметі және құрылысы. Азаматтық газтұмылдырықтар құрылысының ерекшеліктері. Сауыт-қорғанысты (маска) таңдау, жарамдылығын тексеру, газтұмылдырықты жинау және қалтаға салу. Газтұмылдырықты алып жүру және пайдалану тәртібі, зақымдалған адамға газтұмылдырық кигізу тәсілдері. Жарамсыз газтұмылдырықты пайдалану. Тыныс алу мүшелерін қорғаудың қарапайым құралдарын;
6) Теріні қорғаудың жеке құралдары – Теріні қорғауға арналған қарапайым құралдар, қосымша герметизациялау және сіңдіру арқылы олардың қорғаныс қасиеттерін арттыру. Арнайы қорғаныс киімінің (Л-1 жеңіл қорғаныс кеудеше, сүзгілі қорғаныс киімі, жалпыәскери қорғаныс жабдығы) атқаратын қызметімен және оларды пайдалану ережелерімен танысуды;
7) Ұжымдық қорғану құралдары – Радиацияға қарсы тасалар мен панаханалар, олардың қорғау қасиеттері, жалпы құрылысы және іштей жабдықталуы. Қарапайым тасаны;
8) Эвакуациялау жəне халықты белгілеп шоғырландыру – Азаматтық қорғаныс дабылы және ол бойынша әрекет ету тәртібі. Эвакуациялау және орналастыру тәсілдері мен тәртібі. Эвакуацияланаушылардың міндеттері, олардың керек-жарақтары, қажетті жеке мүліктері, құжаттары мен азық-түліктері. Эвакуация бекетіндегі тəртіп, жүру бағыты жəне орналасатын орынға келу ережелер тәртібін;
9) Террорлық қауіп-қатер кезіндегі адамдардың қауіпсіздігі – Террорлық актілер бойынша қауіп-қатер төнген және террор болған кездегі азаматтардың атқаратын әрекеттері. Түрлі деңгейдегі қауіп-қатер төнген кезде әрекет ету тәртібі. Лаңкестік қауіпінің алдын алуда ақпараттық технологияның тиімділігін;
10) Табиғи апат аймақтарындағы адамдардың әрекеттері – Табиғи апаттар, зілзалалар, олардың сипаттамалары және келтіруі мүмкін салдары. Табиғи апаттар және зілзалалар кезіндегі адамдардың әрекет ету тәртібі. Адамдардың табиғи апат салдарын жоюға, сондай-ақ құтқару жұмыстарын жүргізуге қатысуларын;
11) Жарақат алу, қан ағу және күйік шалу кезінде көрсетілетін алғашқы көмек – Жарақат және олардың асқыну себептері туралы түсінік. Қансырау түрлері және олардың сипаттары. Күйік шалу себептері және олардың ауырлық деңгейлері. Естен танудың себебі. Жарақат алу және қансыраған кезде көрсетілетін алғашқы көмек. Асептика және антисептика туралы түсінікті;
12) Түрлі қайғылы оқиға орын алған жағдайда көрсетілетін алғашқы көмек – Сүйектің сынуы және оларды анықтау туралы түсінік. Соғып алу, шығып кету, буынның созылуы және оларды анықтау белгілері. Шина салудың негізгі ережелері. Түрлі қайғылы оқиға орын алған кезде алғашқы көмек көрсету тәсілдері; Үсік шалу, күнге күю және жылудың әсері, олардың алдын алу және көрсетілетін алғашқы көмек. Электр тогы соққан кезде көрсетілетін алғашқы көмек және көмек көрсеткен кезде сақтауы керек қауіпсіздік шараларын қамтиды.
44. Далалық-оқу жиынындағы (лагерьлік) оқу материалдарын тақырыптар бойынша жоспарлау үлгісі (ұлдарға арналған). 10-сынып.
45. "Тактикалық дайындық" бөлімі:
1) Әскери бөлімнің (бөлімшенің) қару-жарағы және әскери техникасы –Әскери бөлімнің (бөлімшенің) қарулануымен және әскери техникасымен, олардың атқаратын қызметтерімен, техникалық-тактикалық сипаттамаларымен танысу. Қарулану түрлері мен әскери техникаларды іс жүзінде көрсетуді;
2) Бөлімшенің ұрыстық және жорықтық орналасу тәртібі – Бөлімшенің ұрыстық және жорықтық орналасу тәртібі. Ұрыстағы сарбаздың міндеттері. Бөлімшені басқаруды;
3) Қорғанудың дербес құралдарын қолдануға жаттығу – Нормативтерді орындау: газтұмылдырықты кию, респираторды кию, "зақымдалушыға" газтұмылдырықты кигізу, жалпыәскери қорғаныс жабдығын кию. Дербес қобдиша және химиялық улануға қарсы пакет, олардың атқаратын қызметтері және пайдалану тәртібін;
4) Ұрыстағы сарбаздың әрекеттері – Сарбаздың ұрыс кезінде жаяу әрекет ете отырып қозғалу тәсілдері. Ядролық жарылыс кезіндегі әрекетті;
5) Қорғаныстағы сарбаз – Ату позициясына (атыс жүргізуге арналған орынға) орналасу. Оқпана қазу және оны бүркемелеу. Қарсылас ядролық қару қолданғанда, атысқа дайындық басталғанда, әуе қарсыласы туралы дабыл қағылғанда, радиоактивті, химиялық және бактериологиялық зақымдау туралы дабыл қағылғанда орындалатын әрекеттер. Қарсыластың танкілері мен жаяу әскерлері түрлі бағыттан шабуылдаған кезде тойтарыс беру. Әуе нысандары бойынша оқ атуды;
6) Шабуылдағы сарбаз – Шабуылға дайындалған кезде орындалатын әрекеттер. Жүріп келе жатып шабуылдау кезіндегі сарбаздың колоннада қозғалуы және бөлімшенің ұрыстық сапындағы өз орнын алуы. Өткелдердегі кедергілерден өту және шабуылдау. Траншеядағы жауды ату, граната лақтыру, қоян-қолтық ұрыс арқылы жою тәсілдері. Шабуыл кезінде радиоактивті (улаушы) заттармен зақымдалған жергілікті жерде әрекет етуді;
7) Бақылаушы сарбаз – Бақылау жүргізуге арналған орынды таңдау, оны жабдықтау және бүркемелеу. Нысандарды анықтау және бақылау нәтижелері туралы мәлімдеме жасау. Жергілікті жердің үлгісін құру және нысандарды үлгіде белгілеуді;
8) Шолушы сарбаз – Шолушы болып тағайындалған сарбаздың әрекеттері. Шолушылардың қозғалу, жергілікті жерді және заттарды шолу тәсілдері. Бақылау нәтижелері туралы мәлімдеуді қамтиды.
46. "Атыс дайындығы" бөлімі:
1) Калашников автоматын жартылай бөлшектеу жəне жинақтау жаттығулары – Автоматты жартылай бөлшектеу жəне жинақтау, автоматтың бөлшектері мен механизмдерінің оқтауға дейінгі орналасу қалпын және ату кезіндегі бөлшек механизмдерінің жұмыс істеуімен танысуды;
2) Атуға ыңғайлануға жаттығу (АК-74, пневматикалық винтовка) – Оқжатарды патрондармен оқтау және оқжатарды сөмкеге салу. Атуға ыңғайлану (атуға қажет қалыпты қабылдау және автоматты оқтау). Ату (қарауыл мен өткізгішті орнату, иыққа тіреу, көздеу, шүріппені басу және ату кезінде автоматты мықтап ұстау). Атуды тоқтату, оқжатарды алу және атып болған соң автоматты тексеруді;
3) Қол гранаталарын лақтыру – Жарықшақты қол гранаталарын және танкіге қарсы гранаталарды лақтыруды;
4) Автоматтан (пневматикалық винтовкадан) ату – Автоматтан (пневматикалық винтовкадан) іс жүзінде атуды қамтиды.
47. "Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа әскерлер және әскери құралымдарының жалпыәскери жарғылары" бөлімі:
1) Әскери бөлімнің (бөлімшенің) орналасуы, өмірі және күнделікті тұрмыс-тіршілігі – Әскери бөлімнің (бөлімшенің) тарихы. Әскери қызметшілердің орналасуы. Ақпараттық-тәрбие жұмысына арналған бөлме. Қару сақтауға арналған бөлме. Сарбаз асханасы, спорт базасы, оқу қалашықтарын;
2) Рота бойынша тәуліктік кезекшінің міндеттері – Ротаның тəуліктік нарядының атқаратын қызметтері, құрамы жəне қарулануы, рота бойынша күндізгі кезекшінің атқаратын міндеттері. Өзінің кезекті міндетін атқаратын күндізгі кезекшінің бекетін жабдықтау жəне жарақтандыру, тікелей бастықтары келген кездегі, "Жиын" белгісі берілгенде, дабыл жəне өрт болған жағдайдағы күндізгі кезекшінің əрекеттері. Бос ауысымдағы күндізгі кезекшінің əрекеттері, күндізгі кезекшінің телефон бойынша мəлімдеме беру тəртібі. Ротаға басқа ротаның əскери қызметшілер келген кездегі, рота аумағынан мүліктерді шығару кезіндегі күндізгі кезекшінің əрекеттерін;
3) Сақшының міндеттері – Қарауылдық қызметке тағайындалу және қарауылдың атқаратын міндеттері. Бекет және оны жабдықтау, жарақтандыру. Бекетке шабуыл жасалған кездегі сақшының әрекеттерін. Қаруды қолдану тәртібін;
4) Бекеттегі сақшының міндеттері және орындайтын әрекеттері – Қаруды оқтау тәртібі. Бекетте тұрған сақшы қаруының орналасу қалпы. Бекетті тапсырған және қабылдаған, бекетте өрт болған және өзінің немесе көрші бекет маңында тәртіп бұзушылық орын алған жағдайдағы сақшының әрекеттерін қамтиды.
48. "Саптық дайындық" бөлімі:
1) Әскери сәлемдесу – Бір орында және қозғалыс кезінде орындалатын әскери сәлемдесулерді;
2) Саптан шығу және сапқа қайта тұру – Саптан шығу және сапқа қайта тұру. Бастыққа келу және одан кетуді;
3) Саптық тәсілдер және қарумен орындалатын іс-қимылдар – "Автоматты кеудеге!", "Белдікке!", "Қаруды қой!", "Қаруға!", "Қаруды!" тәсілдерін орындауды;
4) Бөлімшенің сабы – Бөлімшені өрістетілген сапқа және жорықтық сапқа тұрғызу. Бөлімшені өрістетілген саптан жорықтыққа сапқа тұрғызу және қайтадан өрістетілген сапқа тұрғызу. Бөлімшенің жинақталуы және жазылуын қамтиды.
49. "Әскери топография" бөлімі азимут бойынша қозғалыс – Көкжиек тұстарын және магнитті азимутты анықтауға жаттығу. Азимут бойынша қозғалысты қамтиды.
50. "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" оқу пәнінің мазмұны. 11-сынып.
51. "Әскери қызметтің құқықтық негіздері" бөлімі:
1) Әскери қызмет – Қазақстан Республикасы азаматтарының мемлекеттік қызметінің ерекше түрі – Әскери қызметті өткеру қажеттілігі. Қазақстан Республикасы азаматтарының әскери міндеттері туралы заңдары;
2) Қазақстан Республикасы азаматтарының әскери міндеттерін сақтау – Әскери есепке алу, әскери қызметке даярлау, әскери қызметке кірісу. Әскери қызмет (баламалы, келісімшарт бойынша), запаста болу;
3) Әскери қызметшінің мәртебесі. Әскери қызметшілердің негізгі құқықтары мен міндеттері – Әскери қызметті өткеру тәртібі мен мазмұны. Әскери қызмет мерзімі. Әскери қызметшінің мәртебесі. Әскери қызметшілердің негізгі құқықтары мен міндеттері.
52. "Атыс дайындығы" бөлімі:
1) Ату негіздері – Атыс құбылысы. Оқтың бастапқы ұшу жылдамдығы. Қарудың тебілісі. Траекторияның пайда болуы. Оқтың тесіп өту және қиратқыш әрекеті. Тура атудың практикалық маңызы;
2) Ату ережесі – Арақашықтықты мыңдық формула арқылы анықтау тәсілдері. Көздеу (дәлдеу) элементтері. Қозғалмайтын нысандар бойынша көздеу нүктесін және көздеуішті тағайындау.
53. "Саптық дайындық" бөлімі:
1) Саптық тәсілдер және қозғалыс – Саптық тәсілдерді орнында тұрып орындау. Қозғалыста орындалатын саптық тәсілдер;
2) Бөлімшені сапқа тұрғызу – Бөлімшенің кеңейтілген сапқа тұруы. Бөлімшені жорықтық сапқа тұрғызу. Саптық тәсілдерді орнында және қозғалыста орындау.
54. "Технологиялық дайындық" бөлімі:
1) Дөңгелекті машиналарды жүргізу негіздері мен ережелері – Қазақстан Республикасының жол жүру саласындағы заңдары мен өзге де құқықтық актілері. Көлік құралдарының санаттары. Жүргізушінің жұмыс орны;
2) Жол қозғалысына қатысушылардың міндеттері – Қазақстан Республикасы Жол қозғалысы ережелерінде қамтылған негізгі ұғымдар мен терминдер. Жүргізушілердің, жаяу жүргіншілер мен жолаушылардың міндеттері. Жүргізушінің өзімен бірге болуы тиіс құжаттары;
3) Бағдаршамдар мен реттеушінің сигналдары – Бағдаршам мен реттеушінің сигналдары. Арнайы сигналдарды қолдану. Авариялық сигнал беру және авариялық тоқтату белгісін қолдану. Маневрлеу. Көлік құралдарын жолдың жүру бөлігіне қою;
4) Жол белгілері – Ескерту белгілері. Басымдық белгілері. Тыйым салу белгілері. Алдын ала жазылатын белгілер. Ақпараттық-көрсеткіш белгілері. Сервис белгілері. Қосымша ақпарат белгілері (тақтайшалар);
5) Жол таңбалары және олардың сипаттамалары – Таңбалардың жіктелуі. Көлденең және тік таңбалардың талаптарына сәйкес жүргізушілердің іс-әрекеті. Көлік құралдарын пайдалануға жіберу жөніндегі негізгі ережелері;
6) Қозғалыс жылдамдығы – Қозғалыс жылдамдығы. Басып озу, алда кездескен жол айрығы. Аялдама және тұрақ. Қиылыстардан өту. Жаяу жүргіншілер өтпелері және маршруттық көлік құралдарының аялдамалары;
7) Әртүрлі жағдайдағы қозғалыстар – Теміржол жолдары арқылы қозғалыс. Автомагистральдар бойынша қозғалыс. Тұрғын аймақтардағы қозғалыс. Маршруттық көлік құралдарының басымдығы. Сыртқы жарық құралдарын және дыбыс сигналдарын пайдалану;
8) Жолаушылар мен жүктерді тасымалдау – Механикалық көлік құралдарын тіркеп сүйреу. Оқу жүргізулері. Жолаушыларды тасымалдау. Жүктерді тасымалдау. Велосипедтер, мопедтер, көлік-арбалардың (шаналардың) қозғалысына, сондай-ақ жануарларды жолдан айдап өтуге қойылатын қосымша талаптар. Тірек-қимыл аппараты бұзылған адамдардың қозғалысын қамтамасыз етуді қамтиды.
55. "Өмір қауіпсіздігінің негіздері" бөлімі:
1) Қауіпсіздік негіздері және қауіптерді жіктеу – Қауіптердің негізгі ұғымдары мен жіктелуі. Техника қауіпсіздігі, еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау қауіпсіздігі;
2) Қоршаған орта мен адамның қауіпсіздігі – Физикалық, химиялық және биологиялық факторлар арқылы адам денсаулығына әсер ету;
3) Әртүрлі тұрмыстық жағдайларда жеке қауіпсіздікті қамтамасыз ету – Электрлік және тұрмыстық газбен қауіпсіз жұмыс жүргізу. Тұрмыстық химия құралдарын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік шаралары. Компьютерді пайдалану кезіндегі қауіпсіздік шаралары;
4) Техногендік сипаттағы қауіптілік – Өнеркәсіптік апаттар (авариялар), олардың қысқаша сипаттамасы және ықтимал салдары. Жарылыстық-өрт қаупі бар нысандардағы апаттар (авариялар). Гидродинамикалық апаттар;
5) Экологиялық қауіпсіздік – Ауа және су құрамының ластануы. Минералды тыңайтқыштар мен пестицидтерді пайдалану. Топырақтың ластануы;
6) Табиғи жағдайда автономды өмір сүру-ерікті және мәжбүрлі автономия. Өмір сүру тәсілдері. Қажетті авариялық қор;
7) Криминогендік жағдайларда өзін-өзі қауіпсіз ұстау негіздері – Көшедегі қауіпсіздік. Қоғамдық орындардағы қауіпсіздік. Адамдар көп жиналатын жерлердегі қауіпсіздік;
8) Террористік акт қаупі кезінде жеке қауіпсіздікті қамтамасыз ету – Жарылыс қаупі пайда болған жағдайдағы тәртіп ережелері. Кепілдікке алынған жағдайда;
9) Ақпараттық кеңістіктегі киберқауіпсіздік негіздері – Киберқауіпсіздіктің негізгі ұғымдары. Әлеуметтік желілерде қауіпсіз қарым-қатынас жасау ережелері. Ашық қол жетімді Wi-fi желілерін қауіпсіз пайдалану ережелері;
10) Жаппай зақымдану кезіндегі алғашқы көмек көрсету – Алғашқы көмек көрсету ерекшеліктері. Көмектің түрлері. Зардап шеккендерді зақымдану ошақтарынан эвакуациялау тәртібі;
11) Негізгі жұқпалы аурулар. Уланулар, интоксикация және олардың алдын алу – Жұқпалы аурулардың жіктелуі және оның алдын алу. Уланудың негізгі түрлері. Уланудың жалпы алгоритмі. Уланудың негізгі түрлері. Интоксикация кезіндегі көмек;
12) Жол-көлік оқиғасы кезінде зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету – Автомобильдегі дәрі қобдишасында болатын дәрілік препараттардың тізбесі мен мақсаты. Әртүрлі жарақаттар кезінде алғашқы көмек көрсету ережелері. Жүрек қызметі мен тыныс алудың кенеттен тоқтаған кездегі алғашқы көмек көрсету.
2-параграф Тақырыптық жоспар "Сабақ уақытын жоспарлау және есептеу"
56. 10-сынып. Барлығы – 36 сағат (аптасына 1 сағат):
№ | Бөлім, сабақ тақырыптарының атаулары және оларды сағаттарға бөлу | Сағат саны |
1 | 2 | 3 |
Кіріспе сабақ– 1 сағат | ||
1 | Білім алушылардың алғашқы әскери және технологиялық дайындықтарының мақсаты, міндеттері және мазмұны | 1 |
1-бөлім. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері – мемлекеттік қауіпсіздіктің кепілі – 3 сағат | ||
2 | Мемлекет қорғанысының конституциялық негіздері | 1 |
Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери рәміздері | 1 | |
Экстремизм және терроризмнің ұлттық қауіпсіздікке тигізетін салдары. Экстремизм түрлері | 1 | |
2-бөлім. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құрылымдарының жалпыәскери жарғылары – 3 сағат | ||
3 | Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа әскерлер және әскери құрылымдарының жалпыәскери жарғылары | 1 |
Әскери қызметкерлер жəне олардың өзара қарым-қатынастары | 1 | |
Әскери тәртіп, оның мәні мен маңызы | 1 | |
3-бөлім. Тактикалық дайындық – 3 сағат | ||
4 | Мотоатқыш бөлімшесінің ұйымдастыру және ұрыстық мүмкіндіктері | 3 |
4-бөлім. Атыс дайындығы – 4 сағат | ||
5 | Калашников автоматы және қол пулеметі | 1 |
Калашников автоматын (қол пулеметін) жартылай бөлшектеу жəне жинақтау | 1 | |
Калашников автоматын (қол пулеметін) атуға дайындау | 1 | |
Жарықшақты қол гранаталары | 1 | |
5-бөлім. Саптық дайындық – 2 сағат | ||
6 | Сап және оның элементтері. Саптық тұрыс | 1 |
Бір орында орындалатын бұрылулар. Саптық және жорықтық адыммен қозғалу | 1 | |
6-бөлім. Әскери топография – 2 сағат | ||
7 | Жергілікті жерде картасыз бағдарлау | 1 |
Магнитті азимутты анықтау | 1 | |
7-бөлім. Әскери роботты техникалардың негіздері – 6 сағат | ||
8 | Әскери роботты техникалардың негіздері | 2 |
Роботтарды басқару алгоритмі | 2 | |
Роботтарға арналған тапсырмалар | 2 | |
8-бөлім. Өмір қауіпсіздігі және ақпараттық технологиялар негіздері – 12 сағат | ||
9 | Шаруашылық объектісінің азаматтық қорғанысы | 1 |
Ядролық қару және оның сипаттамасы | 1 | |
Химиялық қару | 1 | |
Биологиялық (бактериологиялық) қару | 1 | |
Тыныс алу мүшелерін қорғау құралдары | 1 | |
Теріні қорғаудың жеке құралдары | 1 | |
Ұжымдық қорғану құралдары | 1 | |
Эвакуациялау жəне халықты шоғырландыру | 1 | |
Террорлық қауіп-қатер кезіндегі адамдардың қауіпсіздігі | 1 | |
Табиғи апат аймақтарындағы адамдардың әрекеттері | 1 | |
Жарақат алу, қан ағу және күйік шалу кезінде көрсетілетін алғашқы көмек | 1 | |
Түрлі қайғылы оқиға орын алған жағдайда көрсетілетін алғашқы көмек | 1 | |
Барлығы | 36 | |
57. 10-сынып. Барлығы – 30 сағат (5 күн)
№ | Бөлім, сабақ тақырыптарының атаулары және оларды сағаттарға бөлу | Сағат саны |
1 | 2 | 3 |
1-бөлім. Тактикалық дайындық – 14 сағат | ||
1 | Әскери бөлімнің (бөлімшенің) қару-жарағы және әскери техникасы | 2 |
Бөлімшенің ұрыстық және жорықтық орналасу тәртібі | 1 | |
Қорғанудың дербес құралдарын қолдануға жаттығу | 2 | |
Ұрыстағы сарбаздың әрекеттері | 1 | |
Қорғаныстағы сарбаз | 3 | |
Шабуылдағы сарбаз | 3 | |
Бақылаушы сарбаз | 1 | |
Шолушы сарбаз | 1 | |
2 бөлім. "Атыс дайындығы" – 6 сағат | ||
2 | Калашников автоматын жартылай бөлшектеу жəне жинақтау жаттығулары | 1 |
Атуға ыңғайлануға жаттығу (АК-74, пневматикалық винтовка) | 1 | |
Қол гранаталарын лақтыру | 2 | |
Автоматтан (пневматикалық винтовкадан) ату | 2 | |
3-бөлім. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа әскерлер және әскери құрылымдарының жалпыәскери жарғылары – 4 сағат | ||
3 | Әскери бөлімнің (бөлімшенің) орналасуы, өмірі және күнделікті тұрмыс-тіршілігі | 1 |
Рота бойынша тәуліктік кезекшінің міндеттері | 1 | |
Сақшының міндеттері | 1 | |
Бекеттегі сақшының міндеттері және орындайтын әрекеттері | 1 | |
4-бөлім. Саптық дайындық – 4 сағат | ||
4 | Әскери сәлемдесу | 1 |
Саптан шығу және қайта сапқа тұру | 1 | |
Саптық тәсілдер және қарумен орындалатын қимылдар | 1 | |
Бөлімшенің сабы | 1 | |
5-бөлім. Әскери топография – 2 сағат | ||
5 | Азимут бойынша қозғалыс | 2 |
Барлығы | 30 | |
58. Барлығы – 36 сағат (аптасына 1 сағат)
№ | Бөлім, сабақ тақырыптарының атаулары және оларды сағаттарға бөлу | Сағат саны |
1 | 2 | 3 |
1-бөлім. Әскери қызметтің құқықтық негіздері – 3 сағат | ||
1 | Әскери қызмет – Қазақстан Республикасы азаматтарының мемлекеттік қызметінің ерекше түрі | 1 |
Қазақстан Республикасы азаматтарының әскери міндеттерін сақтау | 1 | |
Әскери қызметшінің мәртебесі. Әскери қызметшілердің негізгі құқықтары мен міндеттері | 1 | |
2- бөлім. Атыс дайындығы – 3 сағат | ||
2 | Ату негіздері | 1 |
Ату ережесі | 2 | |
3- бөлім. Саптық дайындық – 4 сағат | ||
3 | Саптық тәсілдер және қозғалыс | 2 |
Бөлімшені сапқа тұрғызу | 2 | |
4- бөлім. Технологиялық дайындық – 10 сағат | ||
4 | Дөңгелекті машиналарды жүргізу негіздері мен ережелері | 1 |
Жол қозғалысына қатысушылардың міндеттері | 1 | |
Бағдаршамдар мен реттеушінің сигналдары | 1 | |
Жол белгілері | 3 | |
Жол таңбалары және олардың сипаттамалары | 1 | |
Қозғалыс жылдамдығы | 1 | |
Әртүрлі жағдайдағы қозғалыс | 1 | |
Жолаушылар мен жүктерді тасымалдау | 1 | |
5- бөлім. Өмір қауіпсіздігінің негіздері – 16 сағат | ||
5 | Қауіпсіздік негіздері және қауіптерді жіктеу | 1 |
Қоршаған орта мен адамның қауіпсіздігі | 2 | |
Әртүрлі тұрмыстық жағдайларда жеке қауіпсіздікті қамтамасыз ету | 1 | |
Техногендік сипаттағы қауіптілік | 2 | |
Экологиялық қауіпсіздік | 1 | |
Табиғи жағдайда автономды өмір сүру | 2 | |
Криминогендік жағдайларда өзін-өзі қауіпсіз ұстау негіздері | 2 | |
Террористік акт қаупі кезінде жеке қауіпсіздікті қамтамасыз ету | 1 | |
Ақпараттық кеңістіктегі киберқауіпсіздік негіздері | 1 | |
Жаппай зақымдану кезіндегі алғашқы көмек көрсету | 1 | |
Негізгі жұқпалы аурулар. Уланулар, интоксикация және олардың алдын алу | 1 | |
Жол-көлік оқиғасы кезінде зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету | 1 | |
Барлығы | 36 | |
3-параграф. Білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
59. Жалпы орта білім беру аяқталғанда білім алушы:
1) әскери іс, белгілеуді, ұйымдастыру құрылымын, штаттық қаруландыруды және техниканы, төменгі тактикалық буын бөлімшесінің мүмкіндіктерін, бағдарлау құралдарын қолдануды, робототехника және IT-технология негіздерін, Қазақстан Республикасының азаматтық қорғанысын ұйымдастыруды; қазіргі заманғы зақымдау құралдарын қолданғанда, террористік қауіп-қатерді және табиғи апатты хабарлау жүйесін және әрекет ету тәртібін; табиғи апаттардың сипаттарын, зақымдау ошақтарында құтқару және апаттан кейінгі қалпына келтіру жұмыстарын шұғыл ұйымдастыруды; штаттық қаруды, қорғанудың дербес және ұжымдық құралдарының, радиобелсенді және химиялық бақылау құрылғыларының атқаратын қызметін, құрылысы мен қолдану тәртібін, сондай-ақ, тұрғындарды эвакуациялауды, жергілікті жерде орналастыруды ұйымдастыру және өткізу тәртібін; алғашқы көмектің міндеттері мен түрлерін, жолда жүру ережесін біледі;
2) әскери іс, робототехника және IT-технология негіздерін, ядролық, химиялық, биологиялық (бактериологиялық) қарулардың және басқа да адамдарды зақымдаудың қазіргі заманғы құралдарының әсер ету ерекшеліктерін, оларды қолданған кезде шаруашылық нысандарына, қоршаған ортаға және экологияға тигізетін әсерін; табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайдың салдары мен келтіруі мүмкін экономикалық және экологиялық шығынын, жол жүрісі жүйесін ұйымдастыруды түсінеді;
3) орын алған әртүрлі жағдаятта ұрыс алаңында сарбаздың рөлінде, радиациялық және химиялық бақылау жүргізу бекетінің құрамында барлаушы ретінде әрекет етуді; штаттық қаруды, жеке және ұжымдық қорғану құралдарын, жараланғанда, қан кеткенде, күйік шалғанда және үсік шалғанда, күн өткенде, электрлі жарақат алғанда, суға батқанда алғашқы көмек көрсетуді; дененің түрлі бөліктері жараланғанда байлап, таңуды; дененің түрлі бөліктерінде сынықтың ашық және жабық түрі бойынша алғашқы көмек көрсетуді; интернет байланысты, аудио-визуалды технологияларды пайдаланады, автомобиль көлігін жүргізу, робототехника дағдыларын меңгереді, сандық фото және бейне жабдықтарды қолданады;
4) зақымдаудың қазіргі заманғы құралдарын қолданғанда туындауы мүмкін тосын жағдайды; табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайдың салдарын, жолдардағы мүмкін болатын штаттан тыс жағдайларды талдайды;
5) зақымдаудың қазіргі заманғы қаруын қолданғанда туындауы мүмкін тосын жағдайда әрекет ету алгоритмін; табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдай туындағанда әрекет ету алгоритмін, жолда болуы мүмкін төтенше жағдайлар туындаған кездегі іс-қимыл алгоритмдерін жинақтайды, синтездейді;
6) қабылданған шешімнің салдарын бағалайды.
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 128-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Абайтану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Абайтану" пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының мақсаты:
1) Абай шығармашылығының идеялық, мазмұндық-құрылымдық сипатын, тілдік, стильдік, жанрлық ерекшеліктерінен жүйелі білім беру;
2) білім алушылардың танымдық (тілдік танымдық, дүниетанымдық, тұлғатанымдық) қабілеттерін дамыту;
3) Абай ілімдері арқылы тұлғалық қасиеттерді: адамгершілік, этномәдени, тарихи, ұлттық құндылықтарды таныту, бағалай алу құзыретін дамыту, шығармашылық қабілетін шыңдау;
4) білім алушылардың өзіндік даму бағытын, сыни ой-пайымын қалыптастыру;
5) әдеби-эстетикалық талғамдары мен ізгілік және іскерлік құндылықтарын, коммуникативті құзыреттерін жетілдіру;
6) білім алушылардың сөздік қорын дамыту.
3. "Абайтану" пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының міндеттері:
1) Абайдың өлеңдері мен қарасөздерінде өрнектелген "қуатты ойды" таразылау, пәлсапалық сөздерінің мән-мағынасын ашу арқылы тәлімгерлік тағылымын таныту;
2) ақынның аудармашылық шеберлігін және нәзиралық дәстүрін таныту;
3) Абайдың қазақ әдебиетінің көшбасшысы ретіндегі құбылыстық сипатын, ұлттық әдебиетіміздің өркендеуіне жасаған идеялық-көркемдік ықпалын, өлең өнеріндегі қайталанбас қолтаңбасы мен шеберлігін, ақындық мектебін таныту;
4) ақын шығармалары арқылы ұлттық болмысымызды ұғыну, түрлі ұлттар әдебиетіндегі ұқсастықтарды ажырату, басқа ел әдебиетінің көрнекті үлгілерімен салыстыра алу;
5) Абайдың иман жолын таразылайтын ой толғамдарын шығармалары арқылы игеру, Алланы ақылмен тану қағидаттарын пайымдау;
6) ақынның шығармашылық бастауларын, қазақтың дәстүрлі өнерінен үйренгенін, сөз өнерін дамытудағы реформаторлық қырын, шығыс әдебиетімен байланысын зерделеу, Абай шығармашылығына шығыс мәдениетінің ықпалын тану, Абайдың тұлғалық кемелдену жолын саралау;
7) Абайдың орыс, еуропа әдебиеті классиктерімен шығармашылық өзектестігін, орыс, батыс қаламгерлерімен шығармашылық байланысын зерделеу, ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын бағалау.
2-тарау. "Абайтану" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Абайтану" оқу пәнінің мазмұны
4. "Абайтану" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. "Абайтану" пәні білімінің мазмұны бөлімдерге бөлінген:
1) білу және түсіну
2) талдау және жинақтау
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім).
6. "Білу және түсіну" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем шығармадағы поэтикалық қолданыстардың мәнін ашу, мәтіндегі қызметін түсіну;
2) шығарма үзінділерімен жұмыс;
3) шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн;
4) көркем шығармадағы форма мен мазмұн бірлігі;
5) интерпретация (ауызша және жазбаша).
7. "Талдау және жинақтау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын талдау;
2) көркем шығарманың образдар жүйесі, типтік характер;
3) көркем шығарманың тілі, стилі;
4) көркемдік тәсілдер.
8. "Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім)" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) шығармадағы тарихи шындық және көркемдік шешім;
2) рухани және көркем-эстетикалық құндылық;
3) әдеби шығармашылық;
4) әдеби сын.
9. 10-сыныпқа арналған "Абайтану" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) білу және түсіну:
көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; жекелеген нысандардың, сөз образының идеяны ашудағы рөлін түсіну; мәтіннің өзекті ойын/шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын түсіну; шығармадағы объективті идеяны (пәлсапалық трактаттардағы мәнді), көркемдік шешімді айқындау; әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен мазмұн бірлігін талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; шығарманың идеялық мазмұнын заманауи көзқарастармен кіріктіре отырып интерпретациялау; көркем шығарманы өзге жанрда (әңгіме, мысал, миниатюра) ауызша/жазбаша интерпретациялау;
2) талдау және жинақтау:
әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын, талдау, (ментальді карта, кластер, тұжырым кестесі нысандарында) жинақтау; көркем шығармадағы образдарды жинақтау мен даралау; шығарманың идеялық-көркемдік мазмұнын ашуда қаламгер қолданған тіл ерекшелігі: лексика-семантикалық, мәнмәтіндік, образдық, мәнін талдау; шығармадағы көркемдік тәсілдерге талдау (троп пен фигура түрлері) авторлық идеалды айқындау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
көркем мәтіндегі шығарманың ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; көркем мәтіндегі мәселені мазмұндас туынды үлгілерімен салыстырып бағалау; шығарманың танымдық, көркем-эстетикалық құндылығына баға беру; шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби хат, лирикалық эссе, миниатюра жазу; шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын (рецензия) жазу.
10. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Әуелде бір суық мұз – ақыл зерек", "Жапырағы қуарған ескі үмітпен...", "Малға достың мұңы жоқ малдан басқа", "Аш қарын жұбана ма майлы ас жемей", "Көк тұман – алдыңдағы келер заман", "Өлсе өлер табиғат, адам өлмес", "Әзелде жас қартаймақ", "Базарға қарап тұрсам әркім барар", "Тоты құс түсті көбелек", "Сағаттың шықылдағы емес ермек, "Нұрлы аспанға тырысып өскенсің сен", "Алланың өзі де рас, сөзі де рас", "Алла деген сөз жеңіл", "Лай суға май бітпес қой өткенге", "Болыс болдым, мінеки", "Мәз болады болысың", "Болды да партия", "Сәулең болса кеудеңде" өлеңдері;
2) "Бірінші", "Сегізінші", "Он екінші", "Он үшінші", "Он жетінші", "Жиырма екінші", "Жиырма жетінші", "Қырық үшінші" қарасөздері;
3) қосымша оқуға:
Мекемтас Мырзахметұлы "Абайдың "Толық адам" ілімі";
Ғарифолла Есім "Хәкім Абай";
Ғарифолла Есім "Абай дүниетанымындағы Алла мен Адам болмысы".
11. 11-сыныпқа арналған "Абайтану" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) оқу және түсіну:
шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің образдық, концептілік мәнін түсіну; көркем шығарманың құрамды бірліктерімен шығармашылық жұмыс; көркем шығармадағы образдар (сөз образдары) мен мотивтердің туынды идеясымен байланысын түсіну, шығарманың өзекті ойын, концепциялық мәнін өмір шындығымен байланыста түсіну; әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен мазмұн тұтастығын талдау арқылы көтерілген әлеуметтік, гуманистік, тұлғатанымдық, психологиялық, заманауи мәселелерді терең түсіну; көркем шығарманың идеялық концепциясын сақтай отырып өзге нысанда (сценарий, мозайка, комикс) интерпретациялау;
2) талдау және жинақтау:
әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнына талдау, авторлық ұстанымды айқындау; көркем шығармадағы образдарды жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету; қаламгердің даралық стилін (шығарма тілінің лексика-семантикалық, этномәдени, когнитивті мәнін, образдық-эстетикалық өрісін) талдау; шығармадағы көркемдік тәсілдерге (троп пен фигура түрлеріне) талдау; авторлық интенция, идеалды айқындау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап баға беру; көркем шығарманың гуманистік, жалпы адамзаттық, рухани құндылығына баға бере отырып объективті, субъективті эссе жазу; шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын, мақала жазу.
12. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Абай және қазақтың төл өнері;
2) Абай және шығыс әдебиеті;
3) "Шығыс ақындарынша", "Жалын мен оттан жаралып", "Мен көрдім ұзын қайың құлағанын" өлеңдері;
4) Абай және Пушкин;
5) "Амал жоқ, қайттім білдірмей", "Тәңірі қосқан жар едің сен", "Онегиннің сипаты", "Онегиннің Татьянаға жауабы" өлеңдері;
6) Абай және Лермонтов;
7) "Теректің сыйы", "Жолға шықтым бір жым-жырт түнде жалғыз", "Жалғыз жалау", "Жартас", "Дұға", "Босқа әуре боп келдің бе тағы мұнда", "Қараңғы түнде тау қалғып" өлеңдері;
8) "Өзіңе сенбе, жас ойшыл", "Ауру жүрек ақырын соғады жай", "Қалың елім, қазағым, қайран жұртым", "Жүрегім менің − қырық жамау", "Өлсем орным қара жер сыз болмай ма", "Көлеңке басын ұзартып", "Қарашада өмір тұр", "Қажымас дос халықта жоқ" өлеңдері;
9) Абайдың ақын шәкірттері (Шәкәрім, Көкбай, Ақылбай, Мағауия) Абайдың қазақ өлеңіне әкелген жаңалығы;
10) "Бойы бұлғаң", "Жарым жақсы киім киіп", "Бай секілді", "Ата-анаға көз қуаныш", "Сен мені не етесің" өлеңдері;
11) "Абай дастандарындағы шығыстық сарын", "Масғұт", "Әзім әңгімесі" дастандары;
13. қосымша оқуға:
1) Мекемтас Мырзахметов "Абай және шығыс";
2) Қайым Мұхамедханов "Абай шығармаларының текстологиясы жайында";
3) Қажым Жұмалиев "Абайға дейінгі қазақ поэзиясы және Абай поэзиясының тілі";
4) Қайым Мұхамедханов "Абайдың ақын шәкірттері";
5) Рабиға Сыздықова "Абай шығармаларының тілі".
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
14. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші саны негізгі бөлімдердің ретін, төртінші саны оқу мақсатының ретін көрсетеді. 10.2.1.1 кодында: "10" – сынып, "2.1" – негізгі дағдылар, "1" – оқу мақсатының реті.
15. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) білу және түсіну:
Негізгі дағдылар | Оқыту мақсаттары | |
10-сынып | 11-сынып | |
1. Көркем шығармадағы поэтикалық қолданыстардың мәнін ашу, мәтіндегі қызметін түсіну | 10.1.1.1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау | 11.1.1.1 шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің образдық, концептілік мәнін түсіну |
2. Шығарма үзінділерімен жұмыс | 10.1.2.1 жекелеген нысандардың, сөз образының идеяны ашудағы рөлін түсіну | 11.1.2.1 көркем шығарманың құрамды бірліктерімен шығармашылық жұмыс |
3. Шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн | 10.1.3.1 мәтіннің өзекті ойын/шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын түсіну |
11.1.3.1 көркем шығармадағы образдар (сөз образдары) мен мотивтердің туынды идеясымен байланысын түсіну; |
4. Көркем шығармадағы форма мен мазмұн бірлігі |
10.1.4.1 шығармадағы объективті идеяны, (пәлсапалық трактаттардағы мәнді), көркемдік шешімді айқындау; | 11.1.4.1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен мазмұн тұтастығын талдау арқылы көтерілген әлеуметтік, гуманистік, тұлғатанымдық, психологиялық, заманауи мәселелерді терең түсіну |
5. Интерпретация (ауызша, жазбаша) |
10.1.5.1 шығарманың идеялық мазмұнын заманауи көзқарастармен кіріктіре отырып интерпретациялау; | 11.1.5.1 көркем шығарманың идеялық концепциясын сақтай отырып өзге нысанда (сценарий, мозайка, комикс) интрепретациялау |
2) талдау және жинақтау:
Негізгі дағдылар | Оқыту мақсаттары | |
10-сынып | 11-сынып | |
1. Әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын талдау | 10.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын, талдау, (ментальді карта, кластер, тұжырым кестесі нысандарда) жинақтау | 11.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнына талдау, авторлық ұстанымды айқындау |
2. Көркем шығармадағы образ, типтік характер | 10.2.2.1 көркем шығармадағы образдарды жинақтау мен даралау | 11.2.2.1 көркем шығармадағы образдарды жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету |
3. Көркем шығарманың тілі, стилі | 10.2.3.1 шығарманың идеялық-көркемдік мазмұнын ашуда қаламгер қолданған тіл ерекшелігі: лексика- семантикалық, мәнмәтіндік, образдық, мәнін талдау | 11.2.3.1 қаламгердің даралық стилін (шығарма тілінің лексика- семантикалық, этномәдени, когнитивті мәнін, образдық-эстетикалық өрісін) талдау |
4. Көркемдік тәсілдер | 10.2.4.1 шығармадағы көркемдік тәсілдерге талдау (троп пен фигура түрлері), авторлық идеалды айқындау | 11.2.4.1 шығармадағы көркемдік тәсілдерге (троп пен фигура түрлеріне) талдау, авторлық интенция, идеалды айқындау |
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
Негізгі дағдылар | Оқыту мақсаттары | ||
10-сынып | 11-сынып | ||
1. Тарихи шындық және көркемдік шешім |
10.3.1.1 көркем мәтіндегі шығарманың ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | 11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау | |
2. Көркемдік құндылығы | 10.3.2.1 шығарманың танымдық, көркем-эстетикалық құндылығына баға беру | 11.3.2.1 шығарманың идеясын көркемдік- эстетикалық құндылық тұрғысынан әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап баға беру | |
3. Әдеби эссе | 10.3.3.1 шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби хат, лирикалық эссе, миниатюра жазу | 11.3.3.1 көркем шығарманың гуманистік, жалпы адамзаттық, рухани құндылығына баға бере отырып объективті, субъективті эссе жазу | |
4. Әдеби сын | 10.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын (рецензия) жазу | 11.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын, мақала жазу | |
15. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімшелер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
16. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Абайтану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға (оқыту қазақ тілінде) сәйкес жүзеге асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Абайтану" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын (оқыту қазақ тілінде) іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Оқу жоспарының концепция | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны |
Білім мазмұны | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
"Толық адам" ілімі |
Адамның толық (кемел) адам болу идеяларын, қоғамдағы адам болмысы мәселелерін зерделеу. | Білу және түсіну |
10.1.1.1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; |
Талдау және жинақтау |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын, талдау, (ментальді карта, кластер, тұжырым кестесі нысандарында) жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
10.3.1.1 көркем мәтіндегі шығарманың ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Өлсе өлер табиғат, адам өлмес" (Абайдың пәлсапалық ой- орамдары) |
Ғылымның пайдасы мен оны игерудің шарттары туралы Абай пайымы, "...Мені" мен "менікінің" айырмасын ажырата отырып, өмір сүрудегі өсиеттерін өлең жолдары мен қарасөздері арқылы талдап, ой таразысына салу. | Білу және түсіну |
10.1.1.1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; |
Талдау және жинақтау |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын, талдау, (ментальді карта, кластер, тұжырым кестесі нысандарда) жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
10.3.1.1 көркем мәтіндегі шығарманың ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
"Алла өзгермес, адамзат күнде өзгерер" |
Абайдың мұсылман діні мен иман жолын таразылайтын ой толғамдарын шығармалары арқылы игереді, Алланы ақылмен тану қағидаттарын пайымдайды. | Білу және түсіну |
10.1.1.1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; |
Талдау және жинақтау |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын, талдау, (ментальді карта, кластер, тұжырым кестесі нысандарында) жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
10.3.1.1 көркем мәтіндегі шығарманың ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
4. "Заманды қай жан билемек? " |
ХІХ ғасырда қазақ даласында орнаған саяси-әлеуметтік жағдайдан билік жүйесінің өзгеруі, оның қазақ қоғамына тиігізген әсері, ұлттық құндылық пен мінез өзгерістері, ел міні туралы ой-пайымдарын өлеңдері мен қарасөздері арқылы саралап тану, өзіндік сыни көзқарас қалыптастыру. | Білу және түсіну |
10.1.1.1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; |
Талдау және жинақтау |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын, талдау, (ментальді карта, кластер, тұжырым кестесі нысандарында) жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
10.3.1.1 көркем мәтіндегі шығарманың ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2) 11-сынып:
Оқу жоспарының концепция лық негіздері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Білім мазмұны ның мақсаты | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
"Ғылымды іздеп, дүниені көздеп екі жаққа үңілдім" |
Ақынның шығармашылық бастауларын: қазақтың дәстүрлі өнерінен үйренгенін, сөз өнерін дамытудағы реформаторлық қырын, шығыс әдебиетімен байланысын зерделеу, Абай шығармашылығына шығыс мәдениетінің ықпалын, назиралық дәстүрін таныту, Абайдың тұлғалық кемелдену жолын таныту; | Білу және түсіну |
11.1.1.1 шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің образдық, концептілік мәнін түсіну; |
Талдау және жинақтау |
11.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнына талдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Абай және батыс әдебиеті |
Абайдың орыс, еуропа әдебиеті классиктері шығармашылық өзектестігін пайымдату. | Білу және түсіну |
11.1.1.1 шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің образдық, концептілік мәнін түсіну; |
Талдау және жинақтау |
11.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнына талдау, авторлық ұстанымды айқындау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
3. "Мыңмен жалғыз алыстым" |
"Соқтықпалы, соқпақсыз" өміріндегі жалғыздық күйін, мұң мен зарын пайымдату, Абайдың ойшылдығы мен ақындық өрісін таныту. | Білу және түсіну |
11.1.1.1 шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің образдық, концептілік мәнін түсіну; |
Талдау және жинақтау |
11.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнына талдау, авторлық ұстанымды айқындау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Абай шығармаларындағы дәстүр мен жаңашылдық |
Абайдың ақындық мектебі, ақындық өрісі, Абайдың қазақ өлеңіне әкелген жаңалығын, Абайдың сөз саптасы, тілінің көркемдік қырларын қазақ әдебиетіндегі көшбасшылық орнын таныту; | Білу және түсіну |
11.1.1.1 шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің образдық, концептілік мәнін түсіну; |
Талдау және жинақтау |
11.2.1.1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнына талдау, авторлық ұстанымды айқындау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 129-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11 сыныптарына арналған "Графика және жобалау" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Графика және жобалау" оқу пәнінің мақсаты – білім алушыларға кескіндеу теориясы негізін таныстыру және меңгерту, жобалау және графикалық моделдеу әдістерінің заңдылықтары туралы білім беру, жобалық және шығармашылық қызметін дамытуға көмектесу, графикалық мәдениетті, графиканың дәстүрлі және заманауи құралдарымен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру.
3. Оқу пәнінің міндеттері:
1) білім алушылардың графикалық кескіндеудің басты функцияларын таным құралы және визуалды (графикалық) ақпаратты беру құралы ретінде түсінуіне көмектесу;
2) ақпаратты құру және беруге, кескіндеудің дәстүрлі және заманауи құралдары, жобалау әдістері заңдылықтары туралы білімін қалыптастыруға мүмкіндік беру;
3) білім алушылардың әр түрлі графикалық әрекетке байланысты зияткерлік қабілеттері мен зерттеушілік дағдыларын дамытуға мүмкіндік жасау;
4) білім алушыларға жобалау, графикалық моделдеу және пішіндеу әдістерін меңгеруге ықпал ету.
2-тарау. "Графика және жобалау" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Графика және жобалау" оқу пәнінің мазмұны
4. "Графика және жобалау" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Оқу пәнінің мазмұны 8 бөлімді қамтиды:
1) ақпаратты визуалдаудың графикалық әдістері мен құралдары;
2) кескіндердің негізгі түрлері және оны құрастыру;
3) кескіндерді түрлендіру;
4) форманың қалыптасуы және құрылымдау;
5) форманы түрлендіру;
6) техникалық, сәулет – құрылыс және ақпараттық графика элементтері;
7) шығармашылық тапсырмалар;
8) жобалау және жобалау графикасы.
6. "Ақпаратты визуалдаудың графикалық әдістері мен құралдары" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ақпаратты визуалдаудағы кескіндердің рөлі;
2) ақпаратты визуалдау құралдары;
3) сызбаны орындаудағы негізгі ережелер;
4) сызбадағы геометриялық құрылым.
7. "Кескіндердің негізгі түрлері және оны құрастыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) проекциялау әдістері;
2) графикалық кескіндердің негізгі түрлерін құрастыру тәсілдері;
3) заттың (геометриялық денелердің) сызбаларын оқу және орындау;
4) қималар мен тіліктер.
8. "Кескіндерді түрлендіру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) кескіндердің түрі мен құрамын түрлендіру;
2) кескіндерді қайта құру (реконструкция).
9. "Форманың қалыптасуы және құрылымдау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) геометриялық денелердің формаларының қалыптасу зандылықтары;
2) форманы құрылымдау;
3) беттің жазбалары.
10. "Форманы түрлендіру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) зат формасын түрлендіру;
2) заттың кеңістіктегі қалпы мен бөлшектерін түрлендіру.
11. "Техникалық, сәулет – құрылыс және ақпараттық графика элементтері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) стандарттау;
2) құрамалық сызба. Бөлшектерді қосу;
3) сәулет – құрылыс графикасының элементтері;
4) инфографика (сұлбалар, графикалар және диаграммалар).
12. "Шығармашылық тапсырмалар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жобалық қызметке жалпы даярлықтарын дамытатын жаттығулар;
2) жобалық іс – әрекет элементтері бар шығармашылық тапсырмалар.
13. "Жобалау және жобалау графикасы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жобалау әдістері;
2) шығармашылық идеяларды визуалдау.
14. 10-сыныпқа арналған "Графика және жобалау" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Ақпаратты визуалдаудың графикалық әдістері мен құралдары". Ақпаратты визуалдаудағы кескіндердің алатын орыны; кескіннің тарихы; адам өмірінде және әртүрлі салада (ғылымда, техникада және өнерде) визуалды ақпараттың алатын орны; графикалық кескінді орындау әдістері; ақпаратты визуалдау құралдары; негізгі сызу құралдары; сызу құралдарымен жұмыс жасау тәсілдері; жұмыс орнын ұйымдастыру; сызбаны орындаудағы негізгі ережелер; сызбаны безендіру ережелері (формат, масштаб, негізгі жазулар); тәжірбиелік жұмыс (сызық түрлері, сызба әріптері, өлшемдерді қою); сызбадағы геометриялық құрылым; шеңберлерді және бұрыштарды, кесіндіні тең бөліктерге бөлу; түйіндесулер.
2) "Кескіндердің негізгі түрлері және оны құрастыру". Проекциялау әдістері; проекциялаудың негізгі әдістері; екі және үш жазықтыққа тік бұрыштап проекциялау; графикалық кескіндердің негізгі түрлерін құрастыру тәсілдері; аксонометриялық проекциялар; техникалық сурет және нобай; заттың (геометриялық денелердің) сызбаларын оқу және орындау; сызбаға өлшемдерді қою; сызбадағы шарттар мен жеңілдетулер; сызбаларды орындау және оқу.
3) "Кескіндердің негізгі түрлері және оны құрастыру". Қималар мен тіліктер; Қима мен тілік түрлері; Сызбада қима мен тілікті кескіндеу ережелері.
4) "Кескіндерді түрлендіру". Кескіндердің түрі мен құрамын түрлендіру (графикалық жұмыс); кескіндерді қайта құру (реконструкция).
5) "Қалыптастыру және құрастыру". Геометриялық денелерді қалыптастыру заңдары; Геометриялық денелердің (заттардың) бетін жазу; заттардың (Геометриялық денелердің) формаларын құрастыру; заттың пішінін түрлендіру; заттың кеңістіктік жағдайы мен бөліктерін түрлендіру.
6) "Техникалық, сәулет – құрылыс және ақпараттық графика элементтері". Стандарттау. Стандарттау, өзара алмасушылық, сәйкестендіру, бөлшек және жиынтық бiрлiгі туралы жалпы түсінік; құрастыру сызбасы; бөлшектердің қосылыстары; ажырайтын және ажырамайтын біріктірулер; құрастырмалы сызбаны орындау және безендіру ережелері; сәулет – құрылыс графикасының элементтері; құрылыс сызбалары туралы жалпы мағлұмат; қарапайым құрылыс сызбаларын оқу және орындау.
15. 11-сыныпқа арналған "Графика және жобалау" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Ақпаратты визуалдаудың графикалық әдістері мен құралдары". Компьютерлік графиканың негізгі түрлері. Растрлық, векторлық графикаға арналған бағдарламалар; 2D кескінін құру үшін БҚ (бағдарламамен қамтамасыз ету); 2D кескінін құру; векторлық және расторлық графикадағы түстік модельдер; векторлық және расторлық графикалардың графикалық операциялары; графикалық безендіруін орындау үшін графикалық редактордың мүмкіндіктерін пайдалану; примитивтерді қолдана отырып, 2D объектінің кескінін құру. Примитивтерді қолдана отырып, геометриялық құрылымдар орындау; кескіндерді баспада басып шығару.
2) "Кескіндердің негізгі түрлері және оны құрастыру". Компьютерлік графика құралдары арқылы көлемді денелерді және үстіртін модельдеудің негізгі тәсілдері; 3D моделін құрудың негізгі кезеңдері. 3D моделін (аксонометриялық проекция, техникалық сурет, жиынтық бiрлiк) құрудағы расторлық және векторлық бағдарлама мүмкіндіктері. Көлемді моделдеу операциясының негізіне сүйеніп 3D моделін құру; 3D моделдердің визуализациялау түрлерін анықтау. 3D моделдерін тұрғызу тәсілдерін таңдау. 3D моделдерінің текстурасы мен фактурасы; 2D нысанының қима және тілік көрінісін орындау үшін БҚ (бағдарламамен қамтамасыз ету) таңдау. Қима мен тілікті қалыптастыратын көлемді моделдеу тәсілдері.
3) "Кескіндерді түрлендіру". Кескіндердің түрі мен құрамын түрлендіру (графикалық жұмыс).
4) "Форманың қалыптасуы және құрылымдау". Компьютерлік графика құралдары арқылы геометриялық дене (заттардың) бетінің жазбасын сызу.
5) "Форманы түрлендіру". Бөлшектерді жою және басып шығару арқылы 3D моделді түрлендіру; бөлшектерді ауыстыру арқылы 3D моделді түрлендіру;
6) "Техникалық, сәулет – құрылыс және ақпараттық графика элементтері". Жиынтық бiрлiгінің 3D-моделі; графикалық бағдарламалардың кітапханамен жұмысы; құрылыс сызбаларын графикалық редакторларда орындау; инфографика (сұлбалар, графикалар және диаграммалар). Әртүрлі саладағы инфографика.
7) "Жобалау және жобалау графикасы". Жобалау әдістері"; жобалаудың негізгі кезендері; жобалау объектілеріне қойылатын талаптар (эстетикалық, функциялық); Шығармашылық идеяларды визуалдау. Графикалық құжаттар; техникалық құжаттамалардың түрлері және олардың құрамы; шығармашылық идеяларды визуалдаудың әртүрлі құралдары (эскиз, макет, сызба); берілген тақырыпқа шығармашылық жоба орындау.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
16. Бағдарламада оқыту мақсаттарын пайдалану ыңғайлылығы үшін код енгізілді. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшенің, төртінші сан – оқыту мақсатының реттік санын білдіреді. Мысалы, 10.1.1.1. кодында "10" - сынып, "1.1" – бірінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "1"
– оқыту мақсатының реттік саны.
1. Ақпаратты визуалдаудың графикалық әдістері мен құралдары | ||
Білім алушылар тиісті... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1.1Ақпаратты визуалдаудағы кескіндердің ролі |
10.1.1.1. Адам өмірінде және әртүрлі салада (ғылымда, техникада және өнерде) ақпаратты визуалды түрде берудегі кескіндердің ролінің маңызын білетіндігін және түсінетіндігін көрсету; | 11.1.1.1. Растрлық, векторлық графикалық бағдарламалар редакторларының негіздерін білу және оларды қолдану |
1.2 Ақпаратты визуалдау құралдары |
10.1.2.1. Негізгі сызба құралдарын білу; |
11.1.2.1 2D нысанасын жасау үшін (сызық қалыңдығы мен түсі, тік бұрыш, көпбұрыш, шеңбер, доға, эллипс, сплайн сызықтар, сызықпен түрлеу, өлшемдер қою, координаттық тор) бағдарламалық қамтамасыздандыруды (растрлық немесе векторлық) таңдау; |
1.3 Сызбаны орындаудағы негізгі ережелер |
10.1.3.1 Стандарт бойынша сызба орындау мен безендіру ережелерін білу және сақтау; | 11.1.3.1 2D обьектілердің графикалық безендіруін орындау үшін графикалық редактордың мүмкіндіктерін пайдалану |
1.4 Сызбадағы геометриялық құрылым |
10.1.4.1 Сызбада геометриялық құрылымдарды (кесіндіні бөлу, шеңберлерді және бұрыштарды тең бөліктерге бөлу) әртүрлі сызба құралдарымен орындау; |
11.1.4.1 2D объектілерін (геометриялық салулар, түйіндесу) жасау үшін растрлық, векторлық кестенiң түрлерiн таңдау және технологияларын білу; |
2. Кескіндердің негізгі түрлері және оны құрастыру | ||
Білім алушылар тиісті... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
2.1 Проекциялау әдістері |
10.2.1.1 Проекциялау әдіс- тәсілдерін білу және түсіну; | |
2.2 Графикалық кескіндердің негізгі түрлерін құрастыру тәсілдері |
10.2.2.1 Тегіс геометриялық денелер мен көлемді бұйымдарды құру тәсілдерін білу және түсіну (аксонометрия); |
11.2.2.1 Компьютерлік графика құралдары арқылы көлемді денелерді және үстіртін модельдеудің негізгі тәсілдерін пайдалану; |
2.3 Заттарды (геометриялық денелерді) оқу және олардың сызбаларын жасау |
10.2.3.1. Бұйымдардың геометриялық формасының қасиеттерін ескере отырып, сызбаға өлшемдерді қоюды білу және қолдана алуын көрсету; |
11.2.3.1 3D моделін визуализациялау түрлерін анықтау және таңдау (аксонометриялық проекция, техникалық сурет), жиынтық бірліктер; |
2.4 Қималар мен тіліктер |
10.2.4.1 Сызбаларда қима мен тіліктерді қолданудың маңыздылығын білу және түсіну; |
11.2.4.1 2D объектiнi (қималар мен тiлiктер) жасау үшiн бағдарламалық қамтамасыз етуді (растрлық немесе векторлық) таңдау; |
3. Кескіндерді түрлендіру | ||
Білім алушылар тиісті... | ||
3.1 Кескіндердің түрі мен құрамын түрлендіру |
10.3.1.1 Проекциялау әдістерін өзгерту арқылы заттардың (денелердің) сызбаларың орындау; | 11.3.1.1 Кескіннің түрі мен құрамын өзгерту (кескінді ауыстыру) арқылы немесе кескіннің масштабын өзгерту арқылы 2D немесе 3D объектілердің сызбаларын графикалық редакторларда орындау |
3.2 Кескіндерді қайта құру |
10.3.2.1 Ішінара кескіндер арқылы нысанның (заттың) толық көрінісін жаңадан жасау; | |
4. Форманың қалыптасуы және құрылымдау | ||
Білім алушылар тиісті... | ||
4.1 Геометриялық денелердің формаларының қалыптасу заңдылықтары |
10.4.1.1 Геометриялық денелердің формаларының қалыптасуының негізгі заңдылықтарын және принциптерін білу; | |
4.2 Формаларды құрылымдау | 10.4.2.1 Берілген көрсеткіштер бойынша формаларды құрылымдау | |
4.3 Беттің жазбалары |
10.4.3.1 Жазылатын және жазылмайтын беттердің кескіндерінің ерекшеліктерін білу және түсіну; | 11.4.3.1 Компьютерлік графика құралдары арқылы қисық беттердің және қарапайым геометриялық денелердің жазбасын сызу (призма, пирамида, цилиндр, конус, сфера) |
5. Форманы түрлендіру | ||
Білім алушылар тиісті ... | ||
5.1 Зат формасын түрлендіру | 10.5.1.1 Бөлшектерін жою және басып шығару арқылы зат формасын түрлендіру | 11.5.1.1 Бөлшектерін жою және басып шығару арқылы 3D моделді түрлендіру |
5.2 Кескіндер арқылы заттардың формаларын түрлендіру |
10.5.2.1 Кеңістіктегі бұйымның проекциялау жазықтығына қатынасы туралы білгенін және түсінгенін көрсету; | 11.5.2.1 Бөлшектерді ауыстыру арқылы 3D моделін түрлендіру |
6. Техникалық, сәулет, құрылыс және ақпараттық графика элементтері | ||
Білім алушылар тиісті ... | ||
6.1 Стандарттау | 10.6.1.1 Стандарттау, өзара алмасушылық, сәйкестендіру, бөлшек және жиынтық бiрлiгі туралы жалпы түсінікті білу | |
6.2 Бөлшектердің қосылыстары. Құрастыру сызбасы |
10.6.2.1 Ажырайтын (бұранда) және ажырамайтын біріктірулерді және оны кескіндеуді білу; |
11.6.2.1 2D ажырайтын және ажырамайтын қосылыстардың құрастыру сызбасын дайындау (кiтапхананы пайдалану); |
6.3 Сәулет – құрылыс графикасының элементтері |
10.6.3.1 Құрылыс сызбаларының (жоспар, қасбет, тілік) ерекшеліктері мен міндетін түсіну; | 11.6.3.1 Ақпарат көздері мен жалпы ережелерді, шартты белгілерді қолдана отырып, құрылыс сызбаларын графикалық редакторларда орындау |
6.4 Инфографика (сұлбалар, графикалар және диаграммалар) |
11.6.4.1. Инфографика жөнінде жалпы мағлұматтарды білу; | |
7. Шығармашылық тапсырмалар | ||
Білім алушылар тиісті... | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
7.1 Жобалық қызметке жалпы даярлықтарын дамытатын жаттығулар | 10.7.1.1 Қызық есептер (мысалы: пропедевтикалық, эвристикалық) шығару барысында ұтымды жолдарды ұсыну | 11.7.1.1 Компьютерлік графика құралдарын пайдаланып графикалық модельдеу бойынша қолданбалы және шығармашылық тапсырмаларды орындау |
7.2 Жобалық іс – әрекет элементтері бар шығармашылық тапсырмалар | 11.7.2.1 – Техника/дизайн/сәулет салалары бойынша жобалық іс – әрекет элементтері бар шығармашылық тапсырмаларды түрлі графика құралдарымен (қолмен орындалатын/ компьютерлік графика/макеттеу) орындау | |
8. Жобалау және жобалау графикасы | ||
Білім алушылар тиісті... | ||
8.1 Жобалау әдістері |
11.8.1.1 Әртүрлі саладағы жобалау әдістерімен танысу және кезеңдерін анықтау; | |
8.2 Шығармашылық идеяларды визуалдау |
11.8.2.1 Техникалық құжаттамалардың түрлеріне байланысты олардың құрамын және олардың ерекшеліктерін білу және ажырата алу; | |
17. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
18. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11 сыныптарына арналған "Графика және жобалау" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11 сыныптарына арналған "Графика және жобалау" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Бөлім | Бөлімше | Тақырып/Мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Ақпаратты визуалдаудың графикалық әдістері мен құралдары | Ақпаратты визуалдаудағы кескіндердің ролі | Кескіннің мәні мен тарихы | 10.1.1.1. Адам өмірінде және әртүрлі салада (ғылымда, техникада және өнерде) ақпаратты визуалды түрде берудегі кескіндердің ролінің маңызын білетінін және түсінетінін көрсету; |
Графикалық кескінді орындау әдістері | 10.1.1.2. Графикалық кескінді орындаудың әртүрлі әдістері мен құралдарын білу | ||
Ақпаратты визуалдау құралдары | Негізгі сызу құралдары, жұмыстың тәсілдері мен жұмыс орнын ұйымдастыру |
10.1.2.1. Негізгі сызба құрал- саймандарын білу; | |
Сызбаны орындаудағы негізгі ережелер | Сызбаны безендіру ережелері (формат, масштаб, негізгі жазулар) |
10.1.3.1 Стандарт бойынша сызба орындау мен безендіру ережелерін білу және сақтау; | |
Тәжірибелік жұмыс (сызық түрлері, сызба қаріптері, өлшемдерді қою). | 10.1.3.3 Негізгі жазулар мен өлшемдерді қою, сызба қаріптері, сызық түрлері, масштабтар туралы білімдерін көрсете отырып, графикалық кескін орындау | ||
Сызбадағы геометриялық құрылым | Шеңберлерді және бұрыштарды, кесіндіні тең бөліктерге бөлу | 10.1.4.1 Сызбада геометриялық салуларды әр түрлі сызба құралдарымен орындау (кесіндіні бөлу, шеңберлерді және бұрыштарды тең бөліктерге бөлу) | |
Түйіндесулер | 10.1.4.2. Овал, қисық сызықтар және әр түрлі түйіндесу сызбаларының тәсілдерін көрсету | ||
Кескіндердің негізгі түрлері және оны құрастыру | Проекциялау әдістері | Проекциялаудың негізгі әдістері | 10.2.1.1 Проекциялау әдіс- тәсілдерін білу және түсіну |
Екі және үш жазықтыққа тік бұрыштап проекциялау |
10.2.1.2 Екі немесе үш жазықтыққа проекциялаудың сызбадағы қажетті түрлерінің санын анықтау және білу; | ||
2-тоқсан | |||
Кескіндердің негізгі түрлері және оны құрастыру | Графикалық кескіндердің негізгі түрлерін құрастыру тәсілдері | Аксонометриялық проекциялар |
10.2.2.1 Тегіс геометриялық денелер мен көлемді бұйымдарды құру тәсілдерін білу және түсіну (аксонометрия); |
Техникалық сурет және нобай | 10.2.2.3 Эскиз бен техникалық сурет ерекшеліктерін анықтау және білу | ||
Заттың (геометриялық денелердің) сызбаларын оқу және орындау | Сызбаға өлшемдерді қою | 10.2.3.1. Бұйымдардың геометриялық формасының қасиеттерін ескере отырып, сызбаға өлшемдерді қоюды білу және қолдана алуларын көрсету | |
Сызбадағы шарттар мен жеңілдетулер | 10.2.3.2 Сызбада шарттар және жеңілдетулерді пайдаланып, проекциялау тәсілдерін қолдану туралы терең білімдерін көрсету | ||
Сызбаларды орындау және оқу |
10.2.3.3 Бұйымдардың геометриялық формаларын талдау барысында сызбаларды оқу және орындау; | ||
3-тоқсан | |||
Кескіндердің негізгі түрлері және оны құрастыру | Қималар мен тіліктер | Қима мен тілік түрлері |
10.2.4.1 Сызбадағы қима мен тіліктердің біртұтастығын (маңыздылығын) білу және түсіну; |
Кескіндерді түрлендіру | Кескіндердің түрі мен құрамын түрлендіру | Кескіндердің түрі мен құрамын түрлендіру (графикалық жұмыс) |
10.3.1.1 Проекциялау әдістерін өзгерту арқылы заттардың (денелердің) сызбаларың орындау; |
Кескіндерді қайта құру (реконструкция) | Кескіндерді қайта құру (графикалық жұмыс) |
10.3.2.1 Ішінара кескіндері арқылы нысанның (заттың) толық көрінісін жаңадан жасау; | |
Форманың қалыптасуы және құрылымдау | Геометриялық денелердің формаларының қалыптасу зандылықтары | Геометриялық денелердің формаларының қалыптасу зандылықтары |
10.4.1.1 Геометриялық денелердің формаларының қалыптасуының негізгі зандылықтарын және принциптерін білу; |
Формаларды құрылымдау | Заттардың (геометриялық денелердің) формаларын құрылымдау |
10.4.2.1 Берілген көрсеткіштер бойынша формаларды құрылымдау; | |
4-тоқсан | |||
Форманы түрлендіру | Зат формасын түрлендіру | Зат формасын түрлендіру | 10.5.1.1 Бөлшектерін жою және басып шығару арқылы зат формасын түрлендіру |
Кескіндер арқылы заттардың формаларын түрлендіру | Кескіндер арқылы заттардың формаларын түрлендіру |
10.5.2.1 Кеңістіктегі бұйымның проекциялау жазықтығына қатынасы туралы білгенін және түсінгенін көрсету; | |
Техникалық, сәулет – құрылыс және ақпараттық графика элементтері | Стандарттау | Стандарттау. Бұйым, бөлшек және оның элементтері | 10.6.1.1 Стандарттау, өзара алмасушылық, сәйкестендіру, бөлшек және жиынтық бiрлiгі туралы жалпы түсінікті білу |
Бөлшектердің қосылыстары. Құрастыру сызбасы | Бөлшектердің қосылыстары. Ажырайтын және ажырамайтын біріктірулер | 10.6.2.1 Ажырайтын (бұранда) және ажырамайтын біріктірулерді және оны кескіндеуді білу | |
Құрастыру сызбасы (графикалық жұмыс) |
10.6.2.2 Құрастырмалы сызбаны орындау және безендіру ережелерін білу; | ||
Сәулет – құрылыс графикасының элементтері | Құрылыс сызбалары туралы жалпы мағлұмат | 10.6.3.1 Құрылыс сызбаларының (жоспар, қасбет, тілік) ерекшеліктері мен міндетін түсіну | |
Қарапайым құрылыс сызбаларын оқу және орындау | 10.6.3.2 Әртүрлі ақпарат көздері мен жалпы ережелерді, шартты белгілерді қолдана отырып қарапайым құрылыс сызбаларын орындау және оқу | ||
2) 11-сынып:
Бөлім | Бөлімше | Тақырып/Мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Ақпаратты визуалдаудың графикалық әдістері мен құралдары | Ақпаратты визуалдаудағы кескіндердің рөлі | Компьютерлік графиканың негізгі түрлері | 11.1.1.1. Растрлық, векторлық графикалық бағдарламалар редакторларының негіздерін білу және оларды қолдану |
Ақпаратты визуалдау құралдары | 2D кескінін құру үшін БҚ (бағдарламамен қамтамасыз ету) | 11.1.2.1 2D нысанасын жасау үшін (сызық қалындығы мен түсі, тік бұрыш, көпбұрыш, шеңбер, доға, эллипс, сплайн сызықтар, сызықпен түрлеу, өлшемдер қою, координаттық тор) бағдарламалық қамтамасыз ету (растрлық немесе векторлық) таңдау | |
2D кескінін құру |
11.1.2.2 2D объектiлердi жасау үшiн графикалық редактордың тиiстi аспаптарының мүмкiндiктерін қолдану; | ||
Сызбаны орындаудағы негізгі ережелер | Сызбаны безендіру ережелері (пішім, масштаб, негізгі жазулар) | 11.1.3.1 2D обьектілердің графикалық безендіруін орындау үшін графикалық редактордың мүмкіндіктерін пайдалану | |
Сызбадағы геометриялық құрылым | Примитивтерді (кітапханаларды) қолдана отырып, 2D объектінің кескінін құру |
11.1.4.1 2D объектілерін (геометриялық құрылым, түйіндесу, кескіндер-көріністер) жасау үшін растрлық, векторлық кестенiң түрлерiн таңдау және технологияларын білу; | |
Примитивтерді қолдана отырып, геометриялық құрылымдар орындау |
11.1.4.3 Расторлы және векторлы графикалық 2D объектiлерiн (сызба қаріптері, сызба сызықтары, геометриялық құрылым, түйіндесулер, кескіндер - көріністер, тіліктер, қималар және т.б.) жасаудың үрдісін оңтайландыру мен жеделдету технологияларын пайдалана білу және кескіндерді баспада басып шығару; | ||
2-тоқсан | |||
Кескіндердің негізгі түрлері және оны құрастыру | Графикалық кескіндердің негізгі түрлерін құрастыру тәсілдері | Көлемді денелерді және үстіртін моделдеудің негізгі тәсілдері | 11.2.2.1. Компьютерлік графика құралдары арқылы көлемді денелерді және үстіртін модельдеудің негізгі тәсілдерін пайдалану |
3D моделін құрудың негізгі кезеңдері | 11.2.2.2. 3D моделін жасау үрдісін кезеңдерге бөлу (координаттық тор, геометриялық денелер, сплайндар, әртекті рационалды сплайндар, модельдер, негізінде модельдеу) | ||
3D моделін құрудағы расторлық және векторлық бағдарлама мүмкіндіктері | 11.2.2.3 3D модельдерін (аксонометриялық проекция, техникалық сурет, жиынтық бiрлiк) жасау үшiн растрлық, векторлық бағдарламалардың мүмкiндiктері мен тиісті құралдарын пайдалану | ||
Көлемді моделдеу операциясының негізіне сүйеніп 3D моделін құру | 11.2.2.4 3D моделін (аксонометриялық проекция, техникалық сурет, жиынтық бiрлiк) жасауда көлемді денелерді модельдеу операцияларын қолдану (қаңқалы беттi жасау, бiрiктiру, қиылыстыру, алу, ұлғайту) | ||
Заттың (геометриялық денелердің) сызбаларын оқу және орындау | 3D моделдердің визуалдау түрлерін анықтау | 11.2.3.1 3D моделін визуалдау түрлерін анықтау және таңдау (аксонометриялық проекция, техникалық сурет), жиынтық бірліктер | |
3D моделдерін тұрғызу тәсілдерін таңдау | 11.2.3.2 Көлемді денелерді (призма, пирамида, цилиндр, конус, сфера, тор) және үстіртін модельдеуді салыстыру (күрделі формаларды) және құрастыру тәсілдерін таңдау | ||
3D моделдерінің текстурасы мен фактурасы | 11.2.3.3 Визуалдау үдерісінде бұйымның текстурасы мен фактурасын көрсету | ||
3-тоқсан | |||
Кескіндердің негізгі түрлері және оны құрастыру | Қималар мен тіліктер | 2D нысанның қима және тілік көрінісін орындау үшін БҚ (бағдарламамен қамтамасыз ету) қолдану | 11.2.4.1 2D объектіні (қималар мен тiлiктер) жасау үшін (растрлық немесе векторлық) бағдарламалық қамтамасыз етуді таңдау; |
Қима мен тілікті қалыптастыратын көлемді моделдеу тәсілдері | 11.2.4.2 3D объектіде тiлiктер мен қималардың құрылуы үшiн көлемді денелерді модельдеудің негізгі операцияларын пайдалану | ||
Кескіндерді түрлендіру | Кескіндердің түрі мен құрамын түрлендіру | Кескіндердің түрі мен құрамын түрлендіру (графикалық жұмыс) | 11.3.1.1 Вескіннің түрі мен құрамын өзгерту (кескінді ауыстыру) арқылы немесе кескіннің масштабын өзгерту арқылы 2D немесе 3D объектілердің сызбаларын графикалық редакторларда орындау |
Форманың қалыптасуы және құрылымдау | Беттің жазбалары | Геометриялық дене (заттардың) бетінің жазбалары | 11.4.3.1 Компьютерлік графика құралдары арқылы қисық беттердің және қарапайым геометриялық денелердің жазбасын сызу (призма, пирамида. цилиндр, конус, сфера) |
Форманы түрлендіру | Зат формасын түрлендіру | Зат формасын түрлендіру | 11.5.1.1 Бөлшектерін жою және басып шығару арқылы 3D моделді түрлендіру |
Кескіндер арқылы заттардың формаларын түрлендіру | Кескіндер арқылы заттардың формаларын түрлендіру | 11.5.2.1 Бөлшектерді ауыстыру арқылы 3D моделін түрлендіру | |
Техникалық, сәулет – құрылыс және ақпараттық графика элементтері | Бөлшектердің қосылыстары. Құрастыру сызбасы |
Жиынтық бiрлiгінің 3D-моделі. |
11.6.2.1 2D ажырайтын және ажырамайтын қосылыстарының құрастыру сызбасын дайындау (кітапхананы пайдалану); |
Сәулет – құрылыс графикасының элементтері | Құрылыс сызбаларының элементтері | 11.6.3.1 Әртүрлі ақпарат көздері мен жалпы ережелерді, шартты белгілерді қолдана отырып, құрылыс сызбаларын графикалық редакторларда орындау | |
Инфографика (сұлбалар, графикалар және диаграммалар) | Әр түрлі саладағы инфографика |
11.6.4.1. Инфографика жөнінде жалпы мағлұматтарды білу; | |
4-тоқсан | |||
Жобалау және жобалау графикасы | Жобалау әдістері |
Жобалау әдістері. | 11.8.1.1 Әртүрлі саладағы жобалау әдістерімен танысу және кезеңдерін анықтау; |
Жобалау объектілеріне қойылатын талаптар | 11.8.1.2. Жобалау нысандарына қойылатын негізгі эстетикалық, функциялық талаптарды анықтау | ||
Шығармашылық идеяларды визуализациялау | Графикалық құжаттар | 11.8.2.1 Техникалық құжаттамалардың түрлеріне байланысты олардың құрамын және олардың ерекшеліктерін білу және ажырата алу | |
Шығармашылық идеяларды визуалдау | 11.8.2.2 Шығармашылық идеяларды визуалдаудың әртүрлі құралдарын (эскиз, макет, сызба) білу және қолдану | ||
Жобалық іс – әрекет элементтері бар шығармашылық тапсырмалар | Берілген тақырыпқа шығармашылық жоба орындау | 11.7.2.1 – Техника/дизайн/сәулет салалары бойынша жобалық іс – әрекет элементтері бар шығармашылық тапсырмаларды түрлі графика құралдарымен (қолмен орындалатын/компьютерлік графика/макеттеу) орындау | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 130-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11 сыныптарына арналған (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) "Кәсіпкерлік және бизнес негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. Ұсынылып отырған пән Қазақстан Республикасының Президенті жолдауындағы Қазақстанның модернизациясы аясында және алға тартылған басымдықтардың бірі - нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасын жүзеге асыру арқылы бизнес ортаны түбегейлі жақсарту мен кеңейтуге сәйкес Қазақстан Республикасының мектептеріне арналып әзірленді.
3. Пәнді оқытудың мақсаты кәсіпкерлік, экономика, менеджмент және маркетинг негіздері бойынша оқушыларға базалық білімдер беру, өз таңдауы үшін жауапкершілікке үйрету, кәсіпкерлік ойлау жүйесі мен белсенді өмірлік ұстанымдарын қалыптасыру, қазіргі заманғы нарықтық жағдайда болашақтағы дербес әрекетіне қажетті дағдылардың практикалық базасын қалыптастыру болып табылады.
4. Оқыту міндеттері:
1) оқушылардың кәсіпкерлік пен бизнестің теориялық негіздерін қалыптастыру;
2) оқушылардың жеке қаржылық сауаттылықтың тәжірибелік дағдыларын меңгеруі;
3) оқушыларда өз жетістіктері мен өмірлік ұстанымдарына қатысты жауапкершілік сезімін қалыптастыру;
4) оқушыларда кәсіпкерлік ойлауды және өз әлеуетін жүзеге асыру мүмкіндіктерін көре білу біліктілігін қалыптастыру;
5) бизнес-идеяларды ойлап табу дағдыларын қалыптастыру және оларды кәсіпкерлік әрекет деңгейіне дейін дамыту;
6) бизнес-модельдеу дағдыларын дамыту және бизнестің өміршеңдігін арттыру мақсатында бәсекелестіктің құбылмалы жағдайларына бейімделе білу;
7) зерттеу дағдыларын қалыптастыру және заманауи ақпараттық технологияларды қолдану.
5. "Кәсіпкерлік және бизнес негіздері" оқу пәнінің ерекшеліктері:
1) пәнді Қазақстанның кәсіпкерлігі практикасы мен ерекшеліктерінің, даму тарихы мен қалыптасуының негіздеріне сүйене отырып, оқу пәнін құру;
2) оқытудың интерактивті және топтық ойын әдістемесі мен технологиясына, оқу үдерісіне оқушыларды белсенді араластыру жолдарына сүйене отырып оқу процесін құру;
3) Қазақстандық және әлемдік нарық жағдайларындағы кадрлық үрдістер мен жаппай кәсіпкерліктің (өмір сүру стилі ретіндегі кәсіпкерлік) даму үрдістері тұрғысынан талап етілетін ХХІ ғасыр дағдыларын қалыптастыру;
4) оқушының өмірлік саналы ұстанымдарын және өз әрекеті бойынша жасаған таңдауына жауапкершілікпен қарау қасиетін қалыптастыру үшін коучингтік тәсілдемелерді қолдану;
5) практикалық дағдылар мен біліктіліктерді қалыптастыруға бағытталған тренингтік форматты қолдану, сонымен бірге үдерісті ойындар (ағылш. gamification) пайдалану арқылы алғашқы тәжірибені қалыптастыру;
6) синергетикалық әсер алу мақсатымен пәнді өңіраралық деңгейде меңгертудегі өзара әрекеттестік аясында ақпарат алмасу үшін "Кәсіпкерлік және бизнес негіздері" курсы бойынша мектеп оқушыларының арнайы ресурсында ғаламтор-қауымдастық құру. Осы on-line порталы арқылы электрондық кітапхана базасы мен жұмыс материалдарының базасын, вебинар және қонақ алаңдарын, олимпиада, байқау және т.б. іс-шаралар алаңдарын құру, стартаптар мен инвесторлар арасындағы қарым-қатынас алаңдарын қалыптастыру;
7) пәнді практикалық және әдіснамалық тұрғыдан барынша тиімді толықтыру мен қамтамасыз етуге септігін тигізетін инфрақұрылым жасау;
8) ҚР кәсіпкерлік білім беру ассоциациясына мүше Қазақстанның кәсіпкерлік ЖОО-ы;
9) "Атамекен" Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы;
10) "Джуниор Эчивмент Қазақстан" қоғамдық қоры;
11) білім беру процесін кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырушы дағдыларды дамытуға бағытталған үдерісті автоматты симуляциялайтын арнайы онлайн және офлайн ойындар арқылы қолдау;
12) Клиентке бағытталуды дамыту үшін ойлау-дизайны қағидаларын қолдану.
2-тарау. "Кәсіпкерлік және бизнес негіздері" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. "Кәсіпкерлік және бизнес негіздері" оқу пәнінің мазмұны
6. "Кәсіпкерлік және бизнес негіздері" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 11-сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген) бекітілген Үлгілік оқу жоспарына байланысты болады.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. Оқу пәнінің мазмұны 10-сыныпта 4 бөлімнен тұрады:
1) "Экономикалық құбылыс ретіндегі кәсіпкерлік";
2) "Заманауи жағдайлардағы кәсіпкерлік";
3) "Әрекеттегі маркетинг";
4) "Ойлау дизайны".
8. "Экономикалық құбылыс ретіндегі кәсіпкерлік" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) "Кәсіпкерлікке кіріспе";
2) "Қазақстан экономикасына тарихи экскурс";
3) "Кәсіпкерлік тәсілдеме: бастамашылдық және даму мен жаңашылдыққа үздіксіз ұмтылу";
4) "Өндіріс үрдісіне қатысатын ресурстар";
5) "Нарықтың қызмет ету механизмі";
6) "Нарықтық тепе-теңдік".
9. "Заманауи жағдайлардағы кәсіпкерлік" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) "Бизнес неден басталады?";
2) "Кәсіпкерлік қызмет түрлері, кәсіпкерліктің ұйымдастырушылық-құқықтық формалары";
3) "Стартап мәдениет";
4) "Кәсіпкерліктегі инновациялар мен трендтер (әлемдік, аймақтық және жастардың)";
5) "Қазіргі жағдайдағы бәсекенің дамуы";
6) "Баға белгілеу – экономикалық категория ретінде баға қызметі мен мәні";
10. "Әрекеттегі маркетинг" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) "Маркетингіге кіріспе";
2) "Маркетинг-микс";
3) "Кабинеттік және далалық зерттеулер";
4) "SWOT талдау";
5) "Мақсатты аудитория, сегменттеу";
6) "Бренд"
7) "Маркетингілік коммуникациялар";
8) "Онлайн маркетингілік коммуникациялар".
11. "Ойлау дизайны" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) "Ойлау дизайнына кіріспе";
2) "Эмпатия";
3) "Талдау және синтез";
4) "Идея ойлап табу";
5) "Прототип жасау";
6) "Тестілеу";
7) "Сторителлинг".
12. Оқу пәнінің мазмұны 11-сыныпта 4 бөлімнен тұрады:
1) "Стартап акселератор (1)";
2) "Стартап акселератор (2)";
3) "Кәсіпкердің өзін-өзі алға жылжытуы";
4) "Даму стратегиясы".
13. "Стартап акселератор (1)" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) "Питчинг";
2) "Команда құру және кәсіпкерлік қызметтегі командалар рөлі";
3) "Канва бизнес-моделі, маңызды құндылықтарды анықтау. Бизнес-жоспар құрылымы";
4) "Стартап-жобалардағы маркетинг";
5) "Стартап-жобалардағы коммуникация арналары;
6) "Тұтынушылық және сатыпалушылық бейілділік";
7) "Стартаптардағы пайда арналары".
14. "Стартап акселератор (2)" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) "Бизнес ресурстар және ресурстарды басқару";
2) "Кәсіпкерлік қызметтегі серіктестік";
3) "Бизнестегі маңызды қызмет";
4) "Кәсіпкерлік қызметтегі салықтар";
5) "Шығындар құрылымы";
6) "Жобаның аяқталуы және оның нәтижелерін талдау – бизнес-жобалардың питчингі".
15. "Кәсіпкердің өзін-өзі алға жылжытуы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) "Жеке адамның активтері мен пассивтері";
2) "Жинақтаулар, кредиттер және депозиттер";
3) "Дүниежүзілік ақша бірліктері, электронды ақшалар";
4) "Қор нарығы";
5) "Жеке бюджетті басқару";
6) "Өзін-өзі алға жылжыту";
7) "Түйіндеме және түйіндеме құру тәжірибесі";
8) "Нетворкинг (кәсіби жүйелер)";
9) "Кәсіпкердің іскерлік қарым-қатынасы - келіссөздер мен келіссөздер жүргізу тәжірибелері";
10) "Эмоционалдық интеллект";
11) "Тайм-менеджмент".
16. "Даму стратегиясы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) "Бизнес ауқымын кеңейту – нарық дамуын болжау";
2) "Бизнес дамуының тәсілдері мен түрлері";
3) "Сапаны басқару";
4) "Халықаралық бизнес";
5) "Тұтынушының құқығын қорғау";
6) "Кәсіпкердің құқығын қорғау, бизнесті қолдау институттары";
7) "Кәсіпкерлердің жауапкершілігі (экономикалық, әлеуметтік, заңды, экологиялық, этикалық)";
8) "Мақсаттарды қоя білу";
9) "Өзіндік өмір стратегиясы".
17. 10-сыныпқа арналған "Кәсіпкерлік және бизнес негіздері" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Кәсіпкерлікке кіріспе". XXI ғасырдың қажетті дағдысы болып табылатын, ерекше ой тәсілі ретінде кәсіпкерлік туралы түсінік. Кәсіпкерлік ой дамуының тәсілдері. Экономикадағы және заманауи әлем дамуындағы кәсіпкерлер маңызы. Кәсіпкерлік призмасы арқылы оқушылардың өз көзқарасы мен мақсаттарын салыстыру. Кәсіпкер мен бизнесмен арасындағы айырмашылықты түсіну. Жас кәсіпкерлердің рөлін түсіну мен олардың қоғамдағы оң имиджін қалыптастыру. Нақты кәсіпкерлердің мысалдары мен тарихы. Қазақстан экономикасына тарихи экскурс. Экономика не зерттейтінін түсіну, микроэкономика мен макроэкономика арасындағы айырмашылық. Экономикалық түсініктермен, өндіріс үрдісінің ресурстары мен факторлары, нарықтың қызмет ету механизмі, сұраныс пен ұсыныс заңымен, нарықтық тепе-теңдікпен және терминологиялармен танысу. Кәсіпкерлік идеялар көздері (нарық мұқтаждықтары, хобби және т.с.с.). Тоқсандықтың оқу үдерісінің құрылымы: 1. Теориялық оқыту сабағы; 2. Теориялық білімді бекіту үшін офлайн-ойын, ойын дебрифингі; 3. Бизнес-кейстермен жұмыс жасау – өткен материалдар бойынша Қазақстан мен әлемнің нақты кәсіпкерлерінің сәттіліктері, сәтсіздіктері, қиындықтары мен шешімдерін көрсету.
2) "Заманауи жағдайлардағы кәсіпкерлік". Кәсіпкерліктің экономикалық негіздері мен кәсіпкерлік қызмет түрлері. Қазақстанда кәсіпкерліктің дамуындағы географиялық-аймақтық ерекшеліктерін, стартап және инновацияларды түсінеді. Баға бойынша және бағалық емес, жетілген және жетілмеген бәсекелестік түсінігі. Баға белгілеу – экономикалық категория ретінде баға қызметі мен мәні. "Көк мұхит" және "қызыл мұхит" стратегияларымен танысу. Әрекеттегі қазақстандық және әлемдік компаниялардың бизнес-кейстерінің мысалдары. Оқушылар арасында бақталастық сезімін құру мен бәсекелестік қағидаларын ұғыну.
Виртуалды кәсіпорынды құру үшін алынған білімдерді, топтық жұмыс-ойындар аясында, тәжірибеде қолдану. Тоқсандықтың оқу үдерісінің құрылымы: 1. Теориялық оқыту сабағы; 2. Ойын түрінде топтарда тәжірибелік жұмыс жасау.
3) "Әрекеттегі маркетинг". Нарықта отандық өндірушілердің нақты өнімдерін жылжыту бағдарламаларын құру призмалары тұрғысынан маркетингті оқыту. Топтарға бөлу, FMCG нарығында жұмыс жасайтын Қазақстанның нақты компаниясын таңдау. Әр команданың міндеті – облыс нарығында ұсынылған нақты өнімді жылжытудың маркетингілік стратегиясын жасау (мақсатты аудиторияны, ұранын, неймингін, коммуникацияның офлайн- және онлайн-каналдарын анықтау, жарнамалық өнімнің сыртқы түрін жасау мен әлеуметтік желілерде позициялау).
Тоқсандықтың оқу үдерісінің құрылымы: 1. Теориялық оқыту сабағы; 2. Өнімді жылжытудың маркетингілік стратегиясын жасауда алынған білімді қолдану бойынша топтарда тәжірибелік жұмыс.
4) "Ойлау дизайны". Ойлау дизайны әдістемесінің кезеңдерін қолдана отырып практикалық тапсырмалар арқылы клиенттерге бағытталған шешімдерді құру. "Эмпатия" кезеңінің аясында оқушылар мәселелік жайттарға тереңірек енеді. Адам (пайдаланушы), оның физикалық және эмоционалдық қажеттіліктері, жүріс-тұрысы, ойлары зерттеудің маңызды обьектісі болып табылады. Топтық жұмыс аясында олар сұрақтар қояды, тыңдайды және бақылайды. Келесі "Талдау және синтез" кезеңінде оқушылар жиналған ақпаратты талдайды, жүйелейді және түсіндіреді – барлық тыңдалынған және көрген ақпаратты нақты, маңызды мәселеге айналдырады. Осы кезеңде оқушылар аналитикалық ойлау дағдыларымен танысады, маңыздысын ажыратуға, ойлап табылған нәрселерді құрастыру және нақты міндеттерге айналдыруға үйренеді. "Идеяларды ойлап табу" кезеңінде оқушылар команданың басқа қатысушыларының идеяларымен өзінің идеяларын ойлап табу мен дамыту үшін оң әсер ету тәсілдерін меңгере отырып ми шабуылының қағидаларымен танысады. "Прототип жасау" және "Тестілеу" кезеңдерінде таңдалынған идеяларды болашақта іске асыруда кері байланысты алу үшін қолданылады.
Тоқсандықтың оқу үдерісінің құрылымы: 1. Теориялық оқыту сабағы; 2. Адамға бағытталған инновациялық шешімдерді жобалауда алынған білімдерді қолдану бойынша топтарда тәжірибелік жұмыс.
18. 11-сыныпқа арналған "Кәсіпкерлік және бизнес негіздері" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) " Стартап акселератор (1)". 10 сыныпта алынған білім мен дағдылар негізінде жеке өзіндік бизнес-идеямен жұмыс жасау. Жеке бизнес-модельді құру туралы түінікті қалыптастыру, өзгерістерді басқару дағдылары. Бизнес-модель жүйесін құру призмасы тұрғысынан жеке бизнесті құру мен жүргізудің тәжірибелік дағдыларын қалыптастыру. Оқушылардың жеке бизнес-идеяларын қорғауы (жаздық демалысқа үй тапсырмасы), идеялардың келісілген бағалауы мен 2-5 адамнан тұратын командалар құру (хакатон форматында қызығушылық танытқан тараптар (мектептер, аймақтық жоғары оқу орындары, жергілікті компаниялар) тарапынан мәселелерді құруға да мүмкін болады). Заманауи стартап-акселераторлар мысалымен негізгі құрал – канва бизнес-моделімен (Canvas) танысу. Бизнес-жоспар құрылымын түсіну. Өз өнімнің/қызмет көрсетудің құндылық ұсынысын, қолданушылар сегментін, коммуникациялар арналарын, пайдаланушылармен қатынас пен табыстар түсімдерін анықтау. Тоқсандықтың оқу үдерісінің құрылымы: 1. Теориялық оқыту сабағы; 2. Өзінің жеке жобасын жасауда алынған білімдерді қолдану бойынша топтарда тәжірибелік жұмыс жасау;
2) "Стартап акселератор (2)". Оқушылардың өзіндік жеке жобаларын жасаудың қорытынды кезеңі. Маңызды құндылықтарды құруға қажетті ресурстармен (материалды, физикалық, адами, зияткерлік) танысу. Әр ресурстарды талдау: оқушылардың жеке жобаларына қажетті ресурстарды таңдау, ресурстар құнын анықтау, олардың орналасуын анықтау. Маңызды құндылықтарды құру үшін ресурстарды басқару. Бизнес-концептіні құру (бизнес-модельдер, нарық мәселелері, команданың сипаты, мақсаттар). Тоқсандықтың оқу үдерісінің құрылымы: 1. Теориялық оқыту сабағы; 2. Өзінің жеке жобасын жасауда алынған білімдерді қолдану бойынша топтарда тәжірибелік жұмыс жасау;
3) "Кәсіпкердің өзін-өзі алға жылжытуы". Жеке қаржылық сауаттылықпен танысу, жеке қаржы ресурстарын басқара білу мен өзін-өзі алға жылжыту бағдарламасын жасақтау. Өзіндік презентация, өз-өзін сату, түйіндеме құру мен кәсіби байланыстар орнату бойынша тәжірибелік білім;
4) "Даму стратегиясы". Кәсіпкердің стратегиялық ойлау қабілетін дамыту. Бизнес-кейстер мен теориялар арқылы ішкі нарықта және халықаралық нарықтарда да бизнестің дамуының моделін таныстыру. Бизнесті қолдау институттарының рөлін бөліп қарастыру. Мақсат қою құралдары арқылы жеке дербес өмірлік стратегия мен мансапты (1-20 жыл) құру.
2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі
19. Бағдарламаны оқуға ыңғайлы болу үшін кодтар енгізілді. Кодтың бірінші саны оқу сыныбын білдіреді, екінші және үшінші сандары – бөлім мен бөлімше нөмерін береді, төртінші сан – оқыту мақсатының реттік саны. Мысалы, кодта 10.2.1.2: "10" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше саны, "2" – мақсаттың реттік саны.
1) 10-сынып:
Білім алушылар: | ||
Бөлім | Бөлімше | 10-сынып білім алушыларының білім нәтижесі |
Экономикалық құбылыс ретіндегі кәсіпкерлік | 1.1 Кәсіпкерлікке кіріспе |
10.1.1.1 "жеке кәсіпкер", "бизнесмен", "қажеттілік", "игілік" түсініктерін түсінеді; |
1.2 Қазақстан экономикасына тарихи экскурс |
10.1.2.1 Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің тарихын талдай біледі; | |
1.3 Кәсіпкерлік тәсілдеме: бастамашылдық және даму мен жаңашылдыққа үздіксіз ұмтылу |
10.1.3.1 кәсіпкерлікті жеке мотивация мен өзін-өзі іске асыру формасы ретінде қарастырады; | |
1.4 Өндіріс үрдісіне қатысатын ресурстар |
10.1.4.1 тауар мен қызмет көрсетулер өндірісіне қажетті ресурстар мен факторларды біледі; | |
1.5 Нарықтың қызмет ету механизмі |
10.1.5.1 сұраныс пен ұсыныс заңдарын түсінеді; | |
1.6 Нарықтық тепе-теңдік |
10.1.6.1 нарықта тепе-теңдіктің қалыптасуы, артықшылық пен тапшылықты біледі; | |
Заманауи жағдайлардағы кәсіпкерлік | 2.1 Бизнес неден басталады? |
10.2.1.1 экономикалық құбылыс ретінде кәсіпкерлікті талдайды; |
2.2 Кәсіпкерлік қызмет түрлері, кәсіпкерліктің ұйымдастырушылық-құқықтық формалары |
10.2.2.1 кәсіпкерлік қызмет түрлерін ажырата біледі; | |
2.3 Стартап мәдениет |
10.2.3.1 стартап түсінігін суреттейді; | |
2.4 Кәсіпкерліктегі инновациялар мен трендтер (әлемдік, аймақтық және жастардың) |
10.2.4.1 Қазақстанда кәсіпкерліктің дамуындағы географиялық-аймақтық ерекшеліктерін түсінеді; | |
2.5 Қазіргі жағдайдағы бәсекенің дамуы |
10.2.5.1 баға бойынша және бағалық емес, жетілген және жетілмеген бәсекелестік мысалдарын сипаттайды; | |
2.6 Баға белгілеу - экономикалық категория ретінде баға қызметі мен мәні |
10.2.6.1 экономикалық категория ретінде баға қызметі мен мәнін түсінеді; | |
Әрекет | 3.1 Маркетингіге кіріспе |
10.3.1.1 маркетинг және оның қызметін түсіндіреді; |
3.2 Маркетинг-микс |
10.3.2.1 4P, 4C, маркетинг-микс құрамын түсінеді; | |
3.3 Кабинеттік және далалық зерттеулер |
10.3.3.1 кабинеттік және далалық зерттеулердің айырмашылығын біледі; | |
3.4 SWOT- талдау |
10.3.4.1 SWOT талдаудың тағайындалуын түсіну; | |
3.5 Мақсатты аудитория, сегменттеу |
10.3.5.1 тұтынушыны сегменттеудің мәні мен қағидаларын түсінеді; | |
3.6 Бренд |
10.3.6.1 брендтің негізгі құраушыларын біледі; | |
3.7 Маркетингілік коммуникациялар |
10.3.7.1 ATL, BTL маркетингілік коммуникациялар кешенін ажыратады; | |
3.8 Онлайн маркетингілік коммуникациялар |
10.3.8.1 сандық маркетингтің мәнін түсінеді; | |
Ойлау дизайны | 4.1 Ойлау дизайнына кіріспе |
10.4.1.1 ойлау дизайнының мәнін түсінеді; |
4.2 Эмпатия |
10.4.2.1 жобаға тікелей немесе жанама әсер ететін тұтынушылар тобын анықтай біледі; | |
4.3 Талдау және синтез |
10.4.3.1 мәселені дұрыс айқындап және сипаттай біледі; | |
4.4 Идея ойлап табу |
10.4.4.1 брейнсторминг қағидалары мен қажеттілігін түсінеді; | |
4.5 Прототип жасау |
10.4.5.1 прототип жасауды түсінеді және қағидаларын түсіндіреді; | |
4.6 Тестілеу |
10.4.6.1 адамға бағытталған дизайн үшін тестілеудің маңызын түсінеді; | |
4.7 Сторителлинг |
10.4.7.1 жасалынған жұмыс үрдісін сипаттау үшін сторителлинг қағидаларын түсінеді; | |
2) 11-сынып:
Бөлім | Бөлімше | 11-сынып білім алушыларының білім нәтижесі |
Стартап акселератор (1) | 1.1 Питчинг |
11.1.1.1 кәсіпкер (стартапер) үшін питчингтің мәні мен мағынасын түсінеді; |
1.2 Команда құру және кәсіпкерлік қызметтегі командалар рөлі |
11.1.2.1 команда мүшелері арасындағы рөлдерді анықтайды; | |
1.3 Канва бизнес-моделі, маңызды құндылықтарды анықтау. Бизнес-жоспар құрылымы |
11.1.3.1 бизнес-модель түсінігін суреттейді; | |
1.4 Стартап-жобалардағы маркетинг |
11.1.4.1 стартап жоба үшін маркетингтің мәнін түсінеді; | |
1.5 Стартап-жобалардағы коммуникация арналары |
11.1.5.1 тұтынушыға құндылық "Қалай" (қандай арналар нәтижесінде) жеткізіледі? - деген сұраққа жауап береді; | |
1.6 Тұтынушылық және сатып алушылық бейілділік |
11.1.6.1 "тұтынушылық және сатып алушылық бейілділік" түсінігін ажыратады; | |
1.7 Стартаптардағы пайда арналары |
11.1.7.1 AB-тест, пайда түсімі арналарының мәнін түсінеді; | |
Стартап акселератор (2) | 2.1 Бизнес ресурстар және ресурстарды басқару |
11.2.1.1 стартаптарда ресурстардың мәні мен маңызын түсінеді; |
2.2 Кәсіпкерлік қызметтегі серіктестік |
11.2.2.1 стартап үшін аутсорс пен серіктестіктің мәні мен мағынасын түсінеді; | |
2.3 Бизнестегі маңызды қызмет |
11.2.3.1 операциялық қызметтің мәнін түсінеді; | |
2.4 Кәсіпкерлік қызметтегі салықтар |
11.2.4.1 салық және оның мемлекет үшін маңызын сипаттайды; | |
2.5 Шығындар құрылымы |
11.2.5.1 шығын құрылымын түсінеді; | |
2.6 Жобаның аяқталуы және оның нәтижелерін талдау – бизнес-жобалардың питчингі |
11.2.6.1 стартап жобаның инвестициялық тартымдылығын түсінеді; | |
Кәсіпкердің өзін-өзі алға жылжы | 3.1 Жеке адамның активтері мен пассивтері |
11.3.1.1 актив және пассив, бюджеттің мәнін түсінеді; |
3.2 Жинақтаулар, кредиттер және депозиттер |
11.3.2.1 ҚР екі деңгейлі банктік жүйені ажыратады; | |
3.3 Дүниежүзілік ақша бірліктері, электронды ақшалар |
11.3.3.1 әлемдік ақша бірліктерінің жүйесін сипаттайды; | |
3.4 Қор нарығы |
11.3.4.1 қор нарығының жұмыс механизмін біледі; | |
3.5 Жеке бюджетті басқару |
11.3.5.1 жеке бюджетті басқарудың негізін түсінеді; | |
3.6 Өзін-өзі алға жылжыту |
11.3.6.1 өзін-өзі алға жылжыту мәні мен оның құрамын және жеке брендингті түсінеді; | |
3.7 Түйіндеме және түйіндеме құру тәжірибесі |
11.3.7.1 өз түйіндемесін құру дағдыларын қолданады; | |
3.8 Нетворкинг (кәсіби жүйелер) |
11.3.8.1 адамдармен сенімді және ұзақ мерзімді қатынастың маңызы және өзара көмектесу қажеттігін түсінеді; | |
3.9 Кәсіпкердің іскерлік қарым-қатынасы – келіссөздер мен келіссөздер жүргізу тәжірибелері |
11.3.9.1 кәсіпкер үшін келіссөздердің маңызын түсінеді; | |
3.10 Эмоционалдық интеллект |
11.3.10.1 эмоционалды интеллект мәні мен мағынасын түсінеді; | |
3.11 Тайм-менеджмент |
11.3.11.1 тайм-менеджментінің мәні мен мағынасын түсінеді; | |
Даму стратегия | 4.1 Бизнес ауқымын кеңейту – нарық дамуын болжау |
11.4.1.1 бизнестің ауқымын кеңейту және оның мәнін түсінеді; |
4.2 Бизнес дамуының тәсілдері мен түрлері |
11.4.2.1 дамудың базалық стратегияларының мәнін түсінеді; | |
4.3 Сапаны басқару |
11.4.3.1 сапаны басқару құрамын және оның мәнін түсінеді; | |
4.4 Халықаралық бизнес |
11.4.4.1 халықаралық бизнестің мәні мен мағынасын түсінеді; | |
4.5 Тұтынушының құқығын қорғау |
11.4.5.1 тұтынушылардың құқығын қорғауға бағытталған, мемлекет пен қоғамдық қозғалыс іске асырып отырған шаралар жиынтығымен танысады; | |
4.6 Кәсіпкердің құқығын қорғау, бизнес қолдау институттары |
11.4.6.1 кәсіпкерлердің құқығын қорғауға бағытталған, мемлекет пен қоғамдық қозғалыс іске асырып отырған шаралар кешенімен танысады; | |
4.7 Кәсіпкерлердің жауапкершілігі (экономикалық, әлеуметтік, заңды, экологиялық, этикалық) | 11.4.7.1 кәсіпкерлердің экономикалық, әлеуметтік, заңды, экологиялық, этикалық жауапкершілік түрлерін танып біледі | |
4.8 Мақсаттарды қоя білу |
11.4.8.1 мақсатты қоя білудің мәнін түсінеді; | |
4.9 Өзіндік өмір стратегиясы |
11.4.9.1 дұрыс мақсат қою арқылы жеке мансап стратегиясын құрады; |
20. Бөлімдер және бөлімшелер бойынша тоқсандықта бөлінген сағаттар саны мұғалімнің қарауы бойынша жіктеледі.
21. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11 сыныптарына арналған (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) "Кәсіпкерлік және бизнес негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11 сыныптарына арналған (жаратылыстану-математикалық бағыты, қоғамдық-гуманитарлық бағыты) "Кәсіпкерлік және бизнес негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Бөлімдер | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан. Экономикалық құбылыс ретіндегі кәсіпкерлік | ||
1.1 Кәсіпкерлікке кіріспе |
Тұжырымдама |
10.1.1.1 "жеке кәсіпкер", "бизнесмен", "қажеттілік", "игілік" түсініктерін түсінеді; |
1.2 Қазақстан экономикасына тарихи экскурс | Қазақстан экономикасындағы кәсіпкерлік |
10.1.2.1 Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің тарихын талдай біледі; |
1.3 Кәсіпкерлік тәсілдеме: бастамашылдық және даму мен жаңашылдыққа үздіксіз ұмтылу; | Идея кәсіпкерлік қызметтің негізі ретінде. Идеяны қалыптастырудың құралдары, идеяның сыртқы бағалануы |
10.1.3.1 кәсіпкерлікті жеке мотивация мен өзін-өзі іске асыру формасы ретінде қарастырады; |
1.4 Өндіріс үрдісіне қатысатын ресурстар | Өндіріс ресурстары мен факторлары |
10.1.4.1 тауар мен қызмет көрсетулер өндірісіне қажетті ресурстар мен факторларды біледі; |
1.5 Нарықтың қызмет ету механизмі | Сұраныс пен ұсыныс заңдары. Сұраныс пен ұсынысқа әсер етуші факторлар |
10.1.5.1 сұраныс пен ұсыныс заңдарын түсінеді; |
1.6 Нарықтық тепе-теңдік | Нарықтық тепе-теңдіктің қалыптасуы. Сұраныс пен ұсныстың икемділігі |
10.1.6.1 нарықта тепе-теңдіктің қалыптасуы, артықшылық пен тапшылықты біледі; |
2-тоқсан. Заманауи жағдайлардағы кәсіпкерлік | ||
2.1 Бизнес неден басталады? | Заманауи жағдайларда кәсіпкерліктің дамуын талдау |
10.2.1.1 экономикалық құбылыс ретінде кәсіпкерлікті талдайды; |
2.2 Кәсіпкерлік қызмет түрлері, кәсіпкерліктің ұйымдастырушылық-құқықтық формалары | Кәсіпкерлік қызмет түрлері мен кәсіпкерліктің ұйымдастырушылық -құқықтық формалары |
10.2.2.1 кәсіпкерлік қызмет түрлерін ажырата біледі; |
2.3 Стартап мәдениет | Стартап- мәдениет. Стартап пен жұмыс істеп тұрған бизнестің арасындағы айырмашылық |
10.2.3.1 стартап түсінігін суреттейді; |
2.4 Кәсіпкерліктегі инновациялар мен трендтер (әлемдік, аймақтық және жастардың) |
Қазақстанда кәсіпкерліктің даму ерекшеліктері. Кәсіпкерліктегі |
10.2.4.1 Қазақстанда кәсіпкерліктің дамуындағы географиялық-аймақтық ерекшеліктерін түсінеді; |
2.5 Қазіргі жағдайдағы бәсекенің дамуы | Нарықтық экономиканың негізін қалаушы принципі ретінде бәсеке лестіктің мәні. Баға бойынша және бағалық емес, жетілген және жетілмеген бәсекелестік |
10.2.5.1 баға бойынша және бағалық емес, жетілген және жетілмеген бәсекелестік мысалдарын сипаттайды; |
2.6 Баға белгілеу - экономикалық категория ретінде баға қызметі мен мәні | Баға экономикалық категория ретінде |
10.2.6.1 экономикалық категория ретінде баға қызметі мен мәнін түсінеді; |
3-тоқсан. Әрекеттегі маркетинг | ||
3.1 Маркетингіге кіріспе | Маркетинг тарихы. Заманауи маркетинг |
10.3.1.1 маркетинг және оның қызметін түсіндіреді; |
3.2 Маркетинг-микс | Маркетинг-микс |
10.3.2.1 4P, 4C, маркетинг-микс құрамын түсінеді; |
3.3 Кабинеттік және далалық зерттеулер | Кабинеттік және далалық зерттеулер |
10.3.3.1 кабинеттік және далалық зерттеулердің айырмашылығын біледі; |
3.4 SWOT- талдау | Компанияның дамуына әсер ететін ішкі және сыртқы факторлар кешені |
10.3.4.1 SWOT талдаудың тағайындалуын түсіну; |
3.5 Мақсатты аудитория, сегменттеу | Тұтынушыларды сегменттеу. Мақсатты аудитория. Клиенттің бейнесін қалыптастыру |
10.3.5.1 тұтынушыны сегменттеудің мәні мен қағидаларын түсінеді; |
3.6 Бренд | Бренд және оны құраушылары |
10.3.6.1 брендтің негізгі құраушыларын біледі; |
3.7 Маркетингілік коммуникациялар | Жарнама, PR. Дәстүрлі (классикалық) жарнама түрлері және мақсатты аудиторияға тікелей әсер ету |
10.3.7.1 ATL, BTL маркетингілік коммуникациялар кешенін ажыратады; |
3.8 Онлайн маркетингілік коммуникациялар |
Сандық маркетингтің заманауи құралдары. |
10.3.8.1 сандық маркетингтің мәнін түсінеді; |
4-тоқсан. Ойлау дизайны | ||
4.1 Ойлау дизайнына кіріспе | Адамға бағытталған өнімдерді құру әдісі |
10.4.1.1 ойлау дизайнының мәнін түсінеді; |
4.2 Эмпатия | Мәселелік жайттарға тереңірек ену және пайдаланушылар тәжірибесі |
10.4.2.1 жобаға тікелей немесе жанама әсер ететін тұтынушылар тобын анықтай біледі; |
4.3 Талдау және синтез | Нақты, маңызды және іске асырылатын міндеттерді құрастыру |
10.4.3.1 мәселені дұрыс айқындап және сипаттай біледі; |
4.4 Идея ойлап табу | Идеяны ойлап табу және шешім қабылдау |
10.4.4.1 брейнсторминг қағидалары мен қажеттілігін түсінеді; |
4.5 Прототип жасау | Табылған шешімдерді тестілеу үшін модель құру |
10.4.5.1 прототип жасауды түсінеді және қағидаларын түсіндіреді; |
4.6 Тестілеу | Кері байланысты алу және ең тиімді шешімді іздеу |
10.4.6.1 адамға бағытталған дизайн үшін тестілеудің маңызын түсінеді; |
4.7 Сторителлинг | Жасалынған материалдың презентациясы |
10.4.7.1 жасалынған жұмыс үрдісін сипаттау үшін сторителлинг қағидаларын түсінеді; |
2) 11-сынып:
Бөлімдер | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан. Стартап акселератор (1) | ||
1.1 Питчинг | Питчинг. Питчинг құрылымы |
11.1.1.1 кәсіпкер (стартапер) үшін питчингтің мәні мен мағынасын түсінеді; |
1.2 Команда құру және кәсіпкерлік қызметтегі командалар рөлі | Командадағы рөлдер. Көшбасшы рөлі |
11.1.2.1 команда мүшелері арасындағы рөлдерді анықтайды; |
1.3 Канва бизнес-моделі, маңызды құндылықтарды анықтау. | Canvas бизнес моделі. Маңызды құндылықты анықтау. Бизнес-жоспар құрылымы |
11.1.3.1 бизнес-модель түсінігін суреттейді; |
1.4 Стартап-жобалардағы маркетинг | Стартап және әрекеттегі бизнестегі маркетинг тәсілдеріндегі айырмашылық. Вирусты маркетинг. Өміршеңдігі ең төмен өнім (MVP) |
11.1.4.1 стартап жоба үшін маркетингтің мәнін түсінеді; |
1.5 Стартап-жобалардағы коммуникация арналары | Коммуникация арналарының оңтайлысын таңдау |
11.1.5.1 тұтынушыға құндылық "қалай" (қандай арналар нәтижесінде) жеткізіледі? - деген сұраққа жауап береді; |
1.6 Тұтынушылық және сатып алушылық бейілділік | Ұзақ мерзімді кәсіпкерлік қызметте клиенттер тарапынан бейілділіктің маңызы |
11.1.6.1 "тұтынушылық және сатып алушылық бейілділік" түсінігін ажыратады; |
1.7 Стартаптардағы пайда арналары | Пайданың түсу каналдарын іздестіру, пайда түсетін негізгі каналдарды таңдау |
11.1.7.1 AB - тест, пайда түсімі арналарының мәнін түсінеді; |
2-тоқсан. Стартап акселератор (2) | ||
2.1 Бизнес ресурстар және ресурстарды басқару | Ресурстардың шектеулілігі және маңызы. Зияткерлік ресурстар. Материалдық ресурстар. Қаржылық ресурстар. Адами ресурстар |
11.2.1.1 Стартаптарда ресурстардың мәні мен маңызын түсінеді; |
2.2 Кәсіпкерлік қызметтегі серіктестік | Аутсорсинг. Серіктестік қатынас құрумен байланысты тәуекел мен қатынас жасау |
11.2.2.1 стартап үшін аутсорс пен серіктестіктің мәні мен мағынасын түсінеді; |
2.3 Бизнестегі маңызды қызмет | Негізгі қызмет. Эйзенхауэр матрицасы |
11.2.3.1 операциялық қызметтің мәнін түсінеді; |
2.4 Кәсіпкерлік қызметтегі салықтар |
Қазақстан Республикасы |
11.2.4.1 салық және оның мемлекет үшін маңызын сипаттайды; |
2.5 Шығындар құрылымы | Операциялық, қаржылық және инвестициялық шығындар |
11.2.5.1 шығын құрылымын түсінеді; |
2.6 Жобаның аяқталуы және оның нәтижелерін талдау – бизнес-жобалардың питчингі | Жобаның инвестициялық тартымдылығы |
11.2.6.1 стартап жобаның инвестициялық тартымдылығын түсінеді; |
3-тоқсан. Кәсіпкердің өзін-өзі алға жылжытуы | ||
3.1 Жеке адамның активтері мен пассивтері | Оқушының кірістері мен шығындары. Тиімді бюджет. |
11.3.1.1 актив және пассив, бюджеттің мәнін түсінеді; |
3.2 Жинақтаулар, кредиттер және депозиттер | Екі деңгейлі банктік жүйе. Депозиттер. Кредиттер. Кредиттік мөлшерлеме |
11.3.2.1 ҚР екі деңгейлі банктік жүйені ажыратады; |
3.3 Дүниежүзілік ақша бірліктері, электронды ақшалар | Ұлттық валюта. Қолма қол және қолма-қол ақшасыз есеп айырысу. Пластикалық карталар |
11.3.3.1 әлемдік ақша бірліктерінің жүйесін сипаттайды; |
3.4 Қор нарығы | Құнды қағаздар. Халықаралық қор нарықтары. KASE қор нарығы |
11.3.4.1 қор нарығының жұмыс механизмін біледі; |
3.5 Жеке бюджетті басқару | Бюджетті басқару қағидалары |
11.3.5.1 жеке бюджетті басқарудың негізін түсінеді; |
3.6 Өзін-өзі алға жылжыту | Жеке брендті құру |
11.3.6.1 өзін-өзі алға жылжыту мәні мен оның құрамын және жеке брендингті түсінеді; |
3.7 Түйіндеме және түйіндеме құру тәжірибесі | Заманауи түйіндемелер. Түйіндеме құру дағдылары |
11.3.7.1 өз түйіндемесін құру дағдыларын қолданады; |
3.8 Нетворкинг (кәсіби жүйелер) | Адамдармен сенімді және ұзақ мерзімді қатынастың маңызы |
11.3.8.1 адамдармен сенімді және ұзақ мерзімді қатынастың маңызы және өзара көмектесу қажеттігін түсінеді; |
3.9 Кәсіпкердің іскерлік қарым-қатынасы – келіссөздер мен келіссөздер жүргізу тәжірибелері | Кәсіпкер үшін келіссөздердің маңызы |
11.3.9.1 кәсіпкер үшін келіссөздердің маңызын түсінеді; |
3.10 Эмоционалдық интеллект | Эмоцияларды тану |
11.3.10.1 эмоционалды интеллект мәні мен мағынасын түсінеді; |
3.11 Тайм менеджмент | Жеке нәтижелілік пен өнімділік |
11.3.11.1 тайм-менеджментінің мәні мен мағынасын түсінеді; |
4-тоқсан. Даму стратегиясы | ||
4.1 Бизнес ауқымын кеңейту – нарық дамуын болжау | Бизнестің дамуы |
11.4.1.1 бизнестің ауқымын кеңейту және оның мәнін түсінеді; |
4.2 Бизнес дамуының тәсілдері мен түрлері | Дамудың негізгі стратегиялары |
11.4.2.1 дамудың базалық стратегияларының мәнін түсінеді; |
4.3 Сапаны басқару | Сапа менеджментінің жүйесі. Кайдзен қағидасы |
11.4.3.1 сапаны басқару құрамын және оның мәнін түсінеді; |
4.4 Халықаралық бизнес | Халықаралық бизнес және маркетинг |
11.4.4.1 халықаралық бизнестің мәні мен мағынасын түсінеді; |
4.5 Тұтынушының құқығын қорғау |
Тұтынушылар |
11.4.5.1 тұтынушылардың құқығын қорғауға бағытталған, мемлекет пен қоғамдық қозғалыс іске асырып отырған шаралар жиынтығымен танысады; |
4.6 Кәсіпкердің құқығын қорғау, бизнес қолдау институттары | Кәспкерлікті мемлекеттік қолдау. Ұлттық Кәсіпкерлер палатасы |
11.4.6.1 кәсіпкерлердің құқығын қорғауға бағытталған, мемлекет пен қоғамдық қозғалыс іске асырып отырған шаралар кешенімен танысады; |
4.7 Кәсіпкерлердің жауапкершілігі (экономикалық, әлеуметтік, заңды, экологиялық, этикалық) | Кәсіпкердің экономикалық, әлеуметтік, заңды, экологиялық жауапкершілігі | 11.4.7.1 кәсіпкерлердің экономикалық, әлеуметтік, заңды, экологиялық, этикалық жауапкершілік түрлерін танып біледі |
4.8 Мақсаттарды қоя білу | Мақсаттарды тиімді құру |
11.4.8.1 мақсатты қоя білудің мәнін түсінеді; |
4.9 Өзіндік өмір стратегиясы | Жеке өмір стратегиясының презентациясы |
11.4.9.1 дұрыс мақсат қою арқылы жеке мансап стратегиясын құрады; |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 131-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің 10 сыныбына арналған "Жаһандық құзыреттілік" курсының үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).
2. "Жаһандық құзыреттіліктер" курсы оқушылардың сыни ойлауын, зерттеу, коммуникация, жаһандық маңызы бар мәселелерді шешу мен талдау дағдыларын қалыптастыруға және дамытуға ықпал етеді.
3. Курстың мақсаты: білім алушыларда жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін, мәдениетаралық өзара іс-қимыл мәселелерін түсінуді, әртүрлі көзқарастар мен дүниетанымдарды түсінуді және бағалауды, бірегей білім мен идеяларды құру дағдыларын қалыптастыру.
4. Курстың міндеттері:
1) білім алушылардың сыни және аналитикалық ойлауын, олардың коммуникативтік және зерттеу дағдыларын дамыту;
2) ақпаратты тану, талдау, бағалау, дәлелдерді тұжырымдау, күрделі жағдайларды немесе проблемаларды түсіндіру қабілетін қалыптастыру;
3) өзінің мәдени ерекшелігін сезіну және әлемнің мәдени сан алуандығын, мәдениетаралық айырмашылықтарды түсіну білігінің дамуына ықпал ету;
4) әртүрлі мәдениет өкілдерімен өзара іс-қимылға құрмет пен ашықтық танытуға үйрету;
5) цифрлық ресурстармен, электрондық оқыту платформаларымен, интернетпен және веб-сайттармен жұмыс істеу қабілетін дамыту;
6) академиялық адалдық ережелерін сақтауға дағдыландыру.
5. "Жаһандық құзыреттілік" курсы бойынша оқу жүктемесінің көлемі 10-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.2-тарау. Оқу курсының базалық мазмұны
6. Курс бағдарламасы білім алушылардың жас ерекшеліктері мен қызығушылықтарын ескере отырып әзірленген бес бөлімнен тұрады.
7. Бірінші бөлімде білім алушылар "Жаһандық құзыреттіліктер" ұғымымен танысады, жобалық жұмыстың тақырыптары мен мақсаттарын, жобалық топ мүшелерін, қажетті ақпарат көздерін, ақпаратты талдау және жинау, нәтижелерді ұсыну тәсілдерін айқындайды. Білім алушылар жоба нәтижелерін бағалау рәсімдері мен критерийлерін белгілейді, жобалық топ мүшелері арасында міндеттерді бөледі.
8. Екінші бөлімде жаһандық экономикалық, саяси, әлеуметтік, экологиялық және басқа да мәселелердің негізгі түрлері қарастырылады. Жобалау жұмысы кезінде білім алушыларға зерттеу жүргізу үшін тақырыпты таңдауда еркіндік беріледі. Зерттеу тақырыбын анықтағаннан кейін білім алушылар халықаралық және жергілікті дереккөздерге шолу жасайды.
9. Үшінші бөлім аясында білім алушылар әртүрлі мәдениеттер өкілдерінің дүниетанымын түсінуге, толеранттылық танытуға, басқа адамдардың көзқарастарын құрметтеуге үйренеді. Білім алушылар жобаның зерттеу міндеттерін жинауға және нақтылауға, кезең-кезеңімен орындауға кіріседі.
10. Төртінші бөлім білім алушылардың өзіндік ерекшелігі мен мәдениеттердің әртүрлілігін түсінуін қалыптастыруға, әртүрлі мәдениеттердің құндылықтар жүйесімен танысуға бағытталған. Білім алушылар ақпаратты талдау, түйінді ойларды тұжырымдау және жобаны рәсімдеу бойынша жұмыс істейді.
11. Бесінші бөлім ұжымдық әл-ауқат пен тұрақты дамудың маңыздылығына арналған. Білім алушылар алынған нәтижелерді түсіндіре отырып, жобаның орындалу барысы туралы есеп дайындайды, негізгі қорытындыларға талдау жүргізеді.
1-параграф. Білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
12. Білім алушылар:
1) жаһандық мәселелерді зерттейді;
2) мәдениетаралық айырмашылықтарды түсінеді;
3) басқа адамдардың дүниетанымдарын қабылдайды;
4) экологиялық тұрақтылықты насихаттау және сақтайды.
13. Білім алушыларда:
1) аналитикалық және сыни ойлау;
2) мәдениетаралық коммуникация;
3) икемділік;
4) жанжалдарды басқару дағдылар қалыптасады.
14. Білім алушылар:
1) ашықтық;
2) құрмет;
3) адалдық;
4) адамның қадір-қасиеті;
5) мәдени әртүрлілік құндылықтарын дамытады.
15. Білім алушылар:
1) басқа мәдениеттер өкілдеріне ашықтық;
2) басқа мәдениеттер мен мәдени айырмашылықтарды құрметтеу;
3) көзқарастар кеңдігі;
4) жауапкершілік;
5) бейімделу қасиеттерін көрсетеді
16. Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің 10 сыныбына арналған "Жаһандық құзыреттілік" курсының үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
2-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің 10 сыныбына арналған "Жаһандық құзыреттілік" курсының үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
17. Ұзақ мерзімді жоспарда тақырыптар, тақырыптарды игеруге жұмсалған сағаттар саны және күтілетін нәтижелер түрінде оқу мақсаттары крсетілген.
18. Мұғалім тақырыптарды жоспарлау кезінде сағат санына сәйкес оқу тақырыптары мен мақсаттарын өзгерте алады, сынып ерекшеліктерін, жеке ерекшеліктерді және оқушылардың дайындық деңгейін ескере отырып өзгерістер енгізе алады.
№ | Тақырыбы | Сағат саны |
Оқу мақсаттары |
1-бөлім. Жаһандық құзыреттіліктер | |||
1 | Жаһандық құзыреттіліктер дегеніміз не | 1 |
- жаһандық мәселені зерттеу үшін зерттеу тақырыптары мен мақсаттарын анықтау; |
2 | Жаһандық құзыреттіліктердің маңыздылығы | 1 | |
3 | Жаһандық құзыреттіліктерді дамыту жолдары | 1 | |
4 | Жобалау жұмысы. Дайындық және жоспарлау | 1 | |
2-бөлім. Жергілікті, жаһандық және мәдени маңызы мәселелерді зерттеу | |||
5 | Жаһандық проблемалардың түрлері | 1 |
- дәлелге немесе проблемаға қатысты ақпарат пен дәлелдемелерді таңдау; |
6 | Әлеуметтік мәселелер | 1 | |
7 | Әлеуметтік теңсіздік жаһандық проблема ретінде | 1 | |
8 | Әлеуметтік теңсіздік. Себептері | 1 | |
9 | Әлеуметтік теңсіздікті жеңу жолдары | 1 | |
10 | Қақтығыстар. Ұғымы. Түрлері | 1 | |
11 | Жанжалдарды шешу жолдары | 1 | |
12 | Экологиялық мәселелер | 1 | |
13 | Климаттың өзгеруі | 1 | |
14 | Ауаның ластануы | 1 | |
15 | Судың ластануы | 1 | |
16 | Жердің ластануы | 1 | |
17 | Жобалау жұмысы. Зерттеу | 2 | |
3-бөлім. Әртүрлі дүниетанымдар мен көзқарастарды түсіну және құрметтеу | |||
18 | Дүниетанымды түсіну | 1 |
- жаһандық мәселелер бойынша көзқарастарды анықтау, сипаттау және сыни салыстыру; |
19 | Басқа адамның көзқарасын қабылдау мүмкіндігі | 1 | |
20 | Өзге де мәдениеттерді білдіретін адамдарға құрмет көрсету | 1 | |
21 | Төзімділік: бір-бірімізді түсінуге үйрену | 1 | |
22 | Жобалау жұмысы. Зерттеу | 2 | |
4-бөлім. Мәдениеттер арасындағы ашық және тиімді өзара іс-қимылға қатысу | |||
23 | Мәдени сәйкестікті қалыптастыру | 1 |
- дәлелдердің, мәлімдемелердің, себептер мен дәлелдемелердің негізгі элементтерін анықтау және бағалау; |
24 | Өзін, мәдениетін және басқа мәдениеттерді тану және қабылдау | 1 | |
25 | Әр түрлі мәдениеттердің құндылықтар жүйесі | 1 | |
26 | Мәдениетаралық коммуникация | 1 | |
27 | Мәдениетаралық коммуникациядағы стереотиптер | 1 | |
28 | Жобалау жұмысы. Қорытынды | 2 | |
5-бөлім. Ұжымдық игілікке жәрдемдесу және тұрақты даму | |||
29 | Ұжымдық әл-ауқат пен Тұрақты дамудың маңыздылығы | 1 |
- аргументтің немесе тұжырымның салдарын/ әсерін анықтау және бағалау; |
30 | Жергілікті, ұлттық және жаһандық бастамаларға белсенді қатысу | 1 | |
31 | Жаһандық азаматтық | 1 | |
32 | Жобалау жұмысы | 2 | |
| Қазақстан Республикасы Оқу - ағарту министрлігінің 2022 жылғы 16 қыркүйектегі № 399 бұйрығына 132-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің 11 сыныбына арналған "Жаһандық құзыреттілік" курсының үлгілік оқу бағдарламасы 1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген.
2. "Жаһандық құзыреттіліктер" курсы білім алушылардың әлемдегі өз орнын анықтау үшін қажетті құндылық бағдарларын, коммуникативтік дағдыларын, этикалық нормалары мен мінез-құлық ұстанымдарын қалыптастыруға ықпал етеді.
3. Курстың мақсаты: білім алушылардың кәсіпкерлік, экономика, менеджмент және маркетинг негіздері бойынша базалық білім алуы; өз таңдауы үшін жауапкершілікке дағдыландыру және кәсіпкерлік тұрғыда ойлауын, белсенді өмірлік ұстанымды қалыптастыру; қазіргі нарықтық жағдайларда болашақ дербес қызмет үшін дағдылардың практикалық базасын құру.
4. Оқыту міндеттері:
1) білім алушыларда кәсіпкерліктің теориялық негіздерін қалыптастыру;
2) кәсіпкерлік ойлауды және өз әлеуетін іске асыру үшін мүмкіндіктерді көре білуді дамыту;
3) білім алушыларда қаржылық сауаттылықтың практикалық дағдыларын қалыптастыру;
4) бизнес-идеяларды генерациялау және оларды кәсіпкерлік қызмет деңгейіне дейін дамыту дағдысына ие болу;
5) бизнестің өмір сүруін арттыру мақсатында бәсекелестіктің өзгеретін жағдайларында бизнес-модельдеу және бейімдеу дағдыларын дамыту;
6) зерттеу жүргізу, заманауи ақпараттық технологияларды пайдалану дағдыларын қалыптастыру.
7) өзінің жетістіктері мен өзінің өмірлік ұстанымы үшін жауапкершілікті тәрбиелеу болып табылады.
5. "Жаһандық құзыреттіліктер" оқу пәнінің ерекшеліктеріне мыналар жатады:
1) Қазақстан кәсіпкерлігінің даму тарихы, практикасы және ерекшелігі негізінде пәнді құру;
2) оқу процесін интерактивтік, зерттеу, топтық әдістемелер мен оқыту технологияларын қолдана отырып, ұйымдастыру;
3) жаппай кәсіпкерлікті дамытудың қазақстандық және әлемдік нарықтық үрдістерін ескере отырып, сұранысқа ие XXI ғасыр дағдыларын қалыптастыру (кәсіпкерлік өмір салты ретінде);
4) саналы өмірлік ұстанымды қалыптастыру және өз қызметін таңдауы үшін жауапкершілікті қабылдау мақсатында коучингтік тәсілдерді пайдалану;
5) практикалық дағдылар мен біліктерді қалыптастыруға, процесті геймификациялау арқылы бастапқы тәжірибені қалыптастыруға бағытталған тренингтік форматты пайдалану;
6) синергетикалық әсер алу мақсатында аймақаралық деңгейде курсты игеру шеңберінде ақпарат алмасу, өзара іс-қимыл жасау үшін мектептің интернет-қоғамдастығын құру;
7) электрондық кітапханалық базаның және жұмыс материалдары базасының on-line порталы, білім алушылар, әлеуетті стартаптар, жұмыс істеп тұрған бизнес пен инвесторлар арасындағы коммуникациялардың вебинарлық және қонақжай алаңы арқылы ұйымдастыру;
8) білім беру процесін автоматтандырылған модельдеу арқылы кәсіпкерлік қызметті жүргізу дағдыларын дамытатын мамандандырылған онлайн - және офлайн ойындармен қолдау;
9) клиенто-бағдарлау дағдыларын дамыту үшін дизайн-ойлау қағидаттарын пайдалану;
10) барынша тиімді практикалық және әдіснамалық сонымен қатар, басқа қоғамдастықтармен өзара іс-қимыл жасауға ықпал ететін инфрақұрылым құру.
2-тарау. Оқу курсының базалық мазмұнын ұйымдастыру 1-параграф. Оқу курсының базалық мазмұны
6. "Жаһандық құзыреттер" курсы бойынша оқу жүктемесінің көлемі 11-сыныпта аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 31.10.2023 № 328 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.Оқу курсының мазмұны білім алушылардың жас ерекшеліктері мен қызығушылықтарын ескере отырып әзірленген екі бөлімнен тұрады.
1-Юнит. Кәсіпкерлік және бизнес негіздері
2-Юнит Қаржылық сауаттылық
Бірінші юнит төрт бөлімнен тұрады:
1.1 Кәсіпкерлік негіздері
1.1.1 Кәсіпкерлікке кіріспе.
1.1.2 Нарықтың жұмыс істеу тетіктері.
1.1.3 Нарықтық тепе-теңдік.
1.1.4 Табысты кәсіпкердің дағдылары.
1.1.5 Бизнестегі заманауи технологиялар.
1.2 Қазіргі жағдайдағы кәсіпкерлік
1.2.1 Бизнес неден басталады?
1.2.2 Стартап мәдениеті.
1.2.3Бизнес-періштелер мен инвесторлар. Ұқсастықтар мен айырмашылықтар.
1.2.4 Бизнес-инкубаторлар.
1.2.5 Қазіргі жағдайда бәсекелестікті дамыту.
1.3 Маркетинг
1.3.1 Маркетингке кіріспе.
1.3.2 Диджитал-маркетинг.
1.3.3 Маркетингтік соғыстар.
1.3.4 SWOT-талдау-маркетингтік жоспарлау құралы.
1.3.5 Бренд қосымша құндылық ретінде.
1.4 Қаржылық жоспарлау және модельдеу
1.4.1 Қаржылық модель және оны құру тәсілдері.
1.4.2 Бюджеттеу.
1.4.3 Баға саясаты.
1.4.4 Шығындарды басқару.
1.4.5 Таза пайда мен дивидендтер.
Екінші юнит төрт бөлімнен тұрады:
2.1 Жеке кірістерді басқару
2.1.1 Жеке табыс түрлері.
2.1.2 Жеке табысты арттыру стратегиясы.
2.1.3 Отбасы бюджетіндегі белсенді табыстың рөлі.
2.1.4 Пассивті кірісті қалай құруға болады.
2.2 Жеке шығындарды басқару
2.2.1 Жеке қаражатты тиімді пайдалану.
2.2.2 Ірі сатып алулар.
2.2.3 Эмоционалды сатып алу.
2.2.4 Банктік кредиттер.
2.3 Отбасылық бюджет
2.3.1 Отбасы бюджетінің түрлері.
2.3.2 Отбасылық бюджетті жоспарлау.
2.3.3 Отбасылық бюджетті жүргізу ережелері.
2.3.4 Отбасылық бюджетті үнемдеу.
2.4 Жинақтар мен жинақтар
2.4.1 Қаржылық қауіпсіздік жастығы.
2.4.2 Жинақтарды құру тәсілдері.
2.4.3 Жинақтау түрлері.
2.4.4 Отбасының қаржылық байлығы.
2-параграф. Білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
8. Талаптар курс тақырыбынан тыс тұжырымдалған.
Білім алушыларда:
1) кең ауқымды дағдылар;
2) әлеуметтік жауапкершілік;
3) сыни, креативті және шығармашылық ойлау;
4) алған білімдерін игілікке қолданғаны үшін жауапкершілік;
5) саламатты қоғам қалыптастыруға жәрдемдесу болып табылады;
6) өмір бойы оқуға қажеттілік;
7) өз бизнес-идеяларын іске асыру арқылы өзін-өзі іске асыру ниеті;;
8) кәсіпкерлік негіздері мәселелеріне мүдделілік;
9) табысты бизнес-кейстер мен кәсіпкерлердің тәжірибесін мүдделі және оң қабылдау;
10) өзінің қаржылық сауаттылығының өзектілігін түсіну;
11) қаржылық сауаттылық саласындағы білім мен дағды негіздері;
12) өзі үшін қолайлы бизнес-модельді айқындау қажеттілігі;
13) бизнес-қоғамдастықты қалыптастыруға мүдделілік;
14) команда құраушы білім мен дағдыларды қалыптастыру және дамыту қабілеті.
Білім алушылар:
1) жалпы және қаржылық сауаттылық саласындағы, атап айтқанда;
2) кәсіпкерлік қызметтің өз идеялары;
3) басқалардың сәтті қаржылық және кәсіпкерлік идеялары;
4) ақпаратты бағалауға және қолдануға сыни көзқарас;
5) зерттеу дағдылары, жобалық жұмыс дағдылары;
6) тұрақты даму мүддесінде ашық, мейірімді қоғам құруға бағытталған білім мен дағдыларды қолданады.
Білім алушылар:
1) келіп түсетін ақпарат және оның көздері;
2) оқыту және жеке даму тұрғысынан өзінің күшті және әлсіз жақтары;
3) өмірдің әртүрлі салаларында прогреске ықпал ететін факторлар;
4) жеке бизнес-идеялардың өміршеңдігі;
5) өзінің және социумның қаржылық сауаттылық дағдыларын дамыту деңгейі;
6) өз бизнес-идеяларын ұйымдастыру және табысты дамыту бөлігінде бар бейімділіктер мен қабілеттерән сарапай алады.
Білім алушылар:
1) өзінің мінез-құлқы, мәдениеттің жалпы және қаржылық деңгейі және жеке өмірлік тәжірибесі;
2) олардың айналасындағы қоғамда қалыптасқан құндылықтар жүйесі және әртүрлі көзқарастар (соның ішінде өз көзқарастарынан өзгеше);
3) қазіргі қоғамда кең таралған кәсіпкерлік қызмет модельдері;
4) қазіргі заманғы бизнес-кеңістікте орын алған өзара іс-қимыл жағдайлары мен қағидаттары;
5) жеке қаржыны басқару бөлігінде жауапты шешімдер қабылдау қабілеті;
6) өзінің және жақын ортасының бизнес-жобаларды іске асыруға бейімділігін сыни бағалайды.
Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің 11 сыныбына арналған "Жаһандық құзыреттілік" курсының үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес іске асырылады.
3-параграф. Жалпы орта білім беру деңгейінің 11 сыныбына арналған "Жаһандық құзыреттілік" курсының үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар
Бөлім | Тақырыбы | Білім алушының білім нәтижесі |
Юнит 1. Кәсіпкерлік және бизнес негіздері | ||
1.1 Кәсіпкерлік негіздері | 1.1.1 Кәсіпкерлікке кіріспе |
Жоспарлы экономиканы нарықтық.экономикаға трансформациялаудың жалпы траекториясын түсінеді |
1.1.2 Нарықтың жұмыс істеу тетіктері |
Нарықтың жұмыс істеуінің негізгі тетіктерін түсінеді. | |
1.1.3 Нарықтық тепе-теңдік |
Нарықтық тепе-теңдікке қол жеткізу шарттарын түсінеді. | |
1.1.4 Табысты кәсіпкердің дағдылары |
Табысты кәсіпкерлік қызмет үшін қандай дағдылар қажет екенін түсінеді. | |
1.1.5 Бизнестегі заманауи технологиялар |
Табысты бизнес жүргізу үшін заманауи технологиялардың маңыздылығын түсінеді. | |
1.2 Қазіргі жағдайдағы кәсіпкерлік | 1.2.1 Бизнес неден басталады? |
Бизнес-жобаны құру алгоритмін түсінеді. |
1.2.2 Стартап-мәдениет |
"Стартап-мәдениет" құбылысының мәнін түсінеді. | |
1.2.3 3 Бизнес-періштелер мен инвесторлар. Ұқсастықтар мен айырмашылықтар |
"Бизнес-періштелер" құбылысының мәнін түсінеді. | |
1.2.4 Бизнес-инкубаторлар |
Жаңа бастаған кәсіпкерлер үшін бизнес-инкубаторлардың артықшылықтарын түсінеді. | |
1.2.5 Қазіргі жағдайда бәсекелестікті дамыту |
Бизнестегі және жалпы өмірдегі бәсекелестіктің пайдасын түсінеді. | |
1.3 Маркетинг | 1.3.1 Маркетингке кіріспе |
"Маркетинг" ұғымының мәнін түсінеді. |
1.3.2 Диджитал- маркетинг |
Маркетингті классикалықтан сандыққа ауыстыру процесінің заңдылығын түсінеді. | |
1.3.3 Маркетин-гтік соғыстар |
Маркетингтік соғыстардың мәні мен себептерін түсінеді. | |
1.3.4 SWOT талдау-маркетингтік жоспарлау құралы |
"SWOT-талдау" құралының мәнін түсінеді. | |
1.3.5 Бренд қосымша құндылық ретінде |
Брендтің бизнестегі маңыздылығын түсінеді. | |
1.4 Қаржылық жоспарлау және модельдеу | 1.4.1 Қаржы моделі және оны құру әдістері |
Жеке бизнесті құру үшін қаржылық модельдің маңыздылығын түсінеді. |
1.4.2 Бюджеттеу |
"Бюджеттеу"терминінің мағынасын түсінеді. | |
1.4.3 Баға саясаты |
Баға саясатын қалыптастыру принциптерін түсінеді. | |
1.4.4 Шығындарды басқару |
Шығындарды басқарудың негізгі принциптерін түсінеді. | |
1.4.5 Таза пайда және дивидендтер |
Пайда мен таза пайда арасындағы айырмашылықты түсінеді.Таза пайданы есептеу алгоритмін біледі. | |
Юнит 2. Қаржы сауаттылығы | ||
2.1 Жеке кірістерді басқару | 2.1.1 Жеке табыс түрлері |
Жеке кіріс түрлері бойынша бөлу принципін түсінеді. |
2.1.2 Жеке табысты арттыру стратегиясы |
Жеке табысты арттыру философиясын түсінеді. | |
2.1.3 Отбасы бюджетіндегі белсенді табыстың рөлі |
"Белсенді табыс" ұғымының мәнін түсінеді. | |
2.1.4 Пассивті кірісті қалай құруға болады |
Отбасы бюджетіндегі пассивті табыстың мәнін түсінеді. | |
2.2 Жеке шығындарды басқару | 2.2.1 Жеке қаражатты тиімді пайдалану |
Қаржылық байлыққа қол жеткізу үшін жеке қарадатты тиімді пайдалану дағдыларының мәнін түсінеді. |
2.2.2 Ірі сатып алулар |
Қандай сатып алулар үлкен деп санайтынын түсінеді. | |
2.2.3 Эмоционалды сатып алу |
"Ірі сатып алулар" терминінің мағынасын түсінеді. | |
2.2.4 Банк кредиттері |
Банктік несие деген не екенін түсінеді. | |
2.3 Отбасы бюджеті | 2.3.1 Отбасылық бюджеттің түрлері |
Отбасылық бюджеттің қандай түрлері бар екенін түсінеді. |
2.3.2 Отбасылық бюджетті жоспарлау |
Отбасылық бюджетті жоспарлаудың маңыздылығын түсінеді.Отбасылық бюджетті жоспарлау әдістерін біледі. | |
2.3.3 Отбасылық бюджетті жүргізу ережелері |
Отбасылық бюджетті жүргізу ережелерін қолданудың негізділігін түсінеді. | |
2.3.4 Отбасылық бюджетті үнемдеу |
Отбасылық бюджетті үнемдеудің маңыздылығын түсінеді. | |
2.4 Жинақ | 2.4.1 Қаржылық қауіпсіздік жастығы |
Қаржылық қауіпсіздік жастығын құрудың маңыздылығын түсінеді. |
2.4.2 Жинақтарды құру тәсілдері |
Ақша жинақтарының маңыздылығын түсінеді. | |
2.4.3 Жинақ түрлері |
Жинақтардың түрлері бір-бірінен қалай ерекшеленетінін түсінеді. | |
2.4.4 Отбасының қаржылық байлығы |
Отбасының қаржылық байлығы деген сөз тіркесінің мағынасын түсінеді. | |
