ИПС "Әділет"

Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне банктік және микроқаржылық қызметті реттеу мәселелері бойынша өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2023 жылғы 30 желтоқсандағы № 101 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2024 жылғы 3 қаңтарда № 33880 болып тіркелді

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы қаулы 01.04.2024 ж. бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Осы қаулыға қосымшаға сәйкес өзгерістер енгізілетін Банктік және микроқаржылық қызметті реттеу мәселелері жөніндегі Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің тізбесі бекітілсін.

2. Қаржы ұйымдарының әдіснамасы және пруденциялық реттеу департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыны ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы тармақтың 2) тармақшасында көзделген іс-шараның орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Төрағасының жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

4. Осы қаулы 2024 жылғы 1 сәуірден бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының
Қаржы нарығын реттеу және
дамыту Агенттігінің Төрағасы

М. Абылкасымова

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Стратегиялық жоспарлау және

реформалар агенттігінің

Ұлттық статистика бюросы

Қазақстан Республикасының
Қаржы нарығын реттеу және
дамыту Агенттігінің
Басқармасының
2023 жылғы 30 желтоқсандағы
№ 101 Қаулыға
қосымша

Банктік және микроқаржылық қызметті реттеу мәселелері жөнінде өзгерістер енгізілетін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің тізбесі

1. "Ақпарат берушiлердiң кредиттiк бюроларға ақпарат беру тәртiбiнiң шарттары мен ең төмен талаптарын, Кредиттiк тарих субъектiлерiнiң өздерi туралы ақпаратты кредиттiк бюроларға (мемлекет қатысатын кредиттік бюроны қоспағанда) беруге келiсiмiн ресiмдеу, кредиттік бюродан кредиттiк есептi беруге келiсiмiн ресімдеу қағидаларын, сондай-ақ Кредиттiк есептi берудiң қағидалары мен шарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 27 наурыздағы № 53 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15115 болып тіркелген) мынадай өзгеріс енгізілді:

көрсетілген қаулымен Кредиттiк есептi берудiң қағидалары мен шарттарында:

2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Заңның 24-бабында көрсетілген ақпарат қамтылған кредиттік есепті Заңның 29-бабының 1-тармағында көзделген негіздер бойынша кредиттік бюро оны алуға құқығы бар кредиттік есепті алушыға осы қаулымен бекітілген Кредиттік тарих субъектілерінің өздері туралы ақпаратты кредиттік бюроларға (мемлекет қатысатын кредиттік бюроны қоспағанда) беруге келісімін ресімдеу, кредиттік бюродан кредиттік есепті беруге келісімін ресімдеу қағидаларының 8-тармағына сәйкес ресімделген кредиттік тарих субъектісінің кредиттік бюродан кредиттік есепті беруге келісімі болған жағдайда электрондық немесе қағаз тасымалдағышта береді.

Күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімін өткізуге жол берілген кредит (банктік қарыз немесе микрокредит) бойынша кредиттік есепті берген кезде кредиттік бюро кредиттік тарих субъектісі (жеке тұлға) кредитті өтегеннен кейін күнтізбелік 12 (он екі) ай өткен және көрсетілген кезең ішінде кредиттер бойынша күнтізбелік 30 (отыз) күннен астам мерзімде мерзімін өткізуге жол бермеген күннен кейінгі күнгі жағдай бойынша кредиттік есепте кредиттің "оңалтылды" деген мәртебесін көрсетуді қамтамасыз етеді.

Кредиттік есепте ол бойынша соңғы ақпарат Заңның 14-бабының 2-тармағында белгіленген мерзімнен ерте алынған кредит бойынша ақпарат көрсетілмейді.

Кредиттік есепте:

1) банктің, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның, микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымның, коллекторлық агенттіктің берешекті кешіруін;

2) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі қаражатының есебінен берешектің өтелуін (ішінара өтелуін);

3) республикалық және (немесе) жергілікті бюджет қаражатының есебінен берешектің өтелуін (ішінара өтелуін);

4) өзге де көздерді қоса алғанда, кредит бойынша қарыз алушы-жеке тұлғаның берешекті өтеу көздері туралы ақпарат көрсетіледі.

Екінші деңгейдегі банктер кредиттік есепте қарыз алушы-жеке тұлғаның ойын бизнесін ұйымдастырушының пайдасына төлемдер жүргізу фактілері туралы ақпаратты аяқталған соңғы 6 (алты) айдағы төлемдердің сомасы мен жүргізу күнін көрсете отырып көрсетеді.".

2. "Банктің пруденциялық нормативтерінің және сақталуы міндетті өзге де нормалары мен лимиттерінің нормативтік мәндері мен оларды есептеу әдістемелерін, капиталының мөлшерін және Ашық валюталық позицияны есептеу қағидалары мен оның лимиттерін белгілеу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 13 қыркүйектегі №170 қаулысына (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15886 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Банктің пруденциялық нормативтерінің және сақталуы міндетті өзге де нормалары мен лимиттерінің нормативтік мәндерінде және оларды есептеу әдістемелерінде, капиталының мөлшерінде:

90-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"90. Банк:

қарыз алушыға ашылған кредиттік желі шеңберінде қарыз (қарыздың бір бөлігін) беруді қоспағанда қарыз беру;

қарыз алушыға кредиттік желі ашу (кредиттік лимитті белгілеу);

қарыз алушыға жасалған банктік қарыз шарты (шарттары) шеңберінде қосымша қарыз беру;

қарызды өтеу кестесіне сәйкес осы қарыз бойынша мерзімді төлемдер мерзімінің және (немесе) мөлшерінің ұлғаюына алып келетін, қарыз алушының ашық кредиттік желісінің және (немесе) қарызы талаптарының өзгеруі туралы шешімдер қабылданғанға дейін қарыз алушының борыш жүктемесінің коэффициентін есептеуді жүзеге асырады.

Банктің қарыз алушыға қарыз алу уақытын өзі анықтауға мүмкіндік беретін талаптармен, бірақ кредиттеудің осындай нысанына арналған банктің ішкі кредиттік саясаты туралы қағидаларында және шартта айқындалған сомасы және уақыт шегінде қарыз алушыны кредиттеу міндеттемесі кредиттік желі деп түсініледі.

Кредиттік желінің шекті сомасы кредиттік лимит (оның ішінде кредиттік/төлем карталары бойынша) деп түсініледі.

Қарыз алушы деп банктің банктік қарыз операцияларын жүзеге асыру жөніндегі қызметтерін пайдалануға ниеттенетін немесе пайдаланатын Қазақстан Республикасының резиденті-жеке тұлға түсініледі.

Осы тармақтың бірінші бөлігінің талаптары тұрғын үй құрылыс жинақтары жүйесі шеңберінде берілетін қарыздарды қоспағанда, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алуға қарыз алушыларға берілген қарыздарға қолданылады.";

92-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"92. Қарыз алушының төлем қабілеттілігін бағалау төмендегідей жүзеге асырылады:

мұндағы:

ҚК – қарыз алушының кірісі;

ЕТКДШ – "Республикалық бюджет туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен (бұдан әрі – Бюджет туралы заң) тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасы";

Сктом – кәмелетке толмаған отбасы мүшелерінің саны.

Қарыз алушының кірісі мына өлшемшарттардың бірі және (немесе) бірнешеуінің негізінде айқындалады:

1) қарыз алушының өтініш жасаған күні алдындағы 6 (алты) ай ішіндегі ресми кірісі. Ресми кіріс деп мынадай құжаттардың бірі және (немесе) бірнешеуінің негізінде есептелген орташа айлық кіріс түсініледі:

бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының міндетті зейнетақы жарналары, салымшының (алушының) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша дерекқорынан алынған ақпарат немесе орталық атқарушы органдардың және заңды тұлғаларға тиесілі не оларға ведомстволық бағынысты жеке тұлғалардың кірістері туралы ақпарат бөлігінде дерекқордан алынған ақпарат;

зейнетақы төлемдері түсетін банктік шоттан үзінді- көшірме;

жұмыс берушіден жалақы және басқа да кірістер түсетін банктік шоттан үзінді- көшірме;

"Қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жасалған зейнетақы аннуитеті шарты бойынша, аннуитеттік сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемдері түсетін банк шоттан үзінді -көшірме;

мынадай:

патенттің негізінде арнайы салық режимін қолданған кезде салық салынатын кірістің 5 (бес) пайызы;

жеңілдетілген декларация негізінде арнайы салық режимін қолданған кезде салық салынатын кірістің 15 (он бес) пайызы;

тіркелген шегерімді пайдалана отырып арнайы салық режимінің салық салынатын кірісінің 20 (жиырма) пайызы негізінде есептелген орташа айлық кіріс түсініледі;

2) қарыз алушының өтініш жасаған күні алдындағы 6 (алты) ай кезең ішінде дебеттік карта бойынша шығыстардың орташа айлық сомасы;

3) қарыз алушының өтініш жасаған күні алдындағы 6 (алты) ай кезең ішінде дебеттік картаны толтырудың орташа айлық сомасы;

4) қарыз алушы өтініш берген күннің алдындағы 6 (алты) ай шіндегі депозиттегі және (немесе) ағымдағы шоттағы қалдықтардың орташа айлық сомасының берілетін кредиттің айларда көрсетілген мерзіміне қатынасы;

5) қарыз алушының өтініш жасаған күні алдындағы 6 (алты) ай ішінде депозиттерді және (немесе) ағымдағы шоттарды толықтырудың орташа айлық сомасы;

6) қарыз алушының өтініш жасаған күні алдындағы 6 (алты) ай ішінде депозиттерден және (немесе) ағымдағы шоттардан алынған қаражаттың орташа айлық сомасы;

7) қарыз алушының өтініш жасаған күні алдындағы 6 (алты) ай ішінде жолаушыларды және такси жүгін тасымалдаудан түсетін орташа айлық кірісі (мұндай кірістерді делдалдың компаниясы арқылы растаған кезде);

8) қарыз алушының өтініш жасаған күні алдындағы 12 (он екі) ай кезеңде бірыңғай жинақ төлемнің төленгенін растайтын құжаттың болуы. Әрбір ай үшін кіріс Бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төменгі күнкөріс деңгейінде қабылданады.

9) қарыз алушының өтініш жасаған күні алдындағы 6 (алты) ай ішінде жұмыс орнынан түскен кіріс туралы анықтаманың және (немесе) оқу орнынан алынатын шәкіртақының мөлшері туралы анықтаманың негізінде есептелген салықтық аударымдар негізінде есептелген жеке кәсіпкер - жеке тұлғаның кірістері туралы ақпараты.

Осы тармақтың екінші бөлігінің 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8) және 9) тармақшаларында көрсетілген ақпаратты қарыз алушы тиісті құжаттарды ұсына отырып растайды және (немесе) банктің ақпараттық жүйесінде тексереді және (немесе) банк қарыз алушының жазбаша нысанда не қарыз алушының сәйкестендіру құралы арқылы берілген келісімі негізінде сұратады.

Осы тармақтың екінші бөлігінің 1), 2), 3), 4), 5) және 6) тармақшаларында көрсетілген өлшемшарттар негізінде қарыз алушының кірісін айқындау кезінде көрсетілген өлшемшарттардың тек біреуі ғана қолданылады.

Атаулы әлеуметтік көмекті алушыға және (немесе) ойын бизнесіне белсенді тартылған адамның белгісі бар қарыз аушыға қатысты оның кірісін бағалау осы тармақтың екінші бөлігінің 1) тармақшасында көрсетілген ресми кірісі негізінде айқындалады.

Нормативтердің мақсаттары үшін ойын бизнесіне белсенді тартылған адамның белгісі бар қарыз алушы деп соңғы аяқталған 6 (алты) ай ішінде ойын бизнесін ұйымдастырушының пайдасына 300 000 (үш жүз мың) теңгеден астам жалпы сомаға 6 (алты) және одан көп төлемдер жасаған жеке тұлға түсініледі.

Қарыз алушының ойын бизнесін ұйымдастырушының пайдасына жүргізген төлемдердің күні мен сомасы туралы ақпаратты банк кредиттік бюродан алынған қарыз алушының кредиттік есебінің негізінде айқындайды.

Жиырма бір жасқа толмаған қарыз алушыға қатысты кірісті бағалау Нормативтердің 92-тармағының екінші бөлігінің 1), 7) және 9) тармақшаларында көрсетілген кірістер негізінде айқындалады.";

94-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"94. Қарыз алушының борыш жүктемесінің коэффициенті қарыз алушының барлық өтелмеген қарыздары бойынша мерзімі өткен төлемдер сомасын қоса алғанда, барлық өтелмеген қарыздары бойынша ай сайынғы төлем мен Нормативтің 90-тармағының бірінші бөлігінде көзделген жағдайларда туындайтын қарыз алушының жаңа берешегі бойынша ай сайынғы орташа төлем сомасының қарыз алушының соңғы алты айдағы орташа ай сайынғы кірісіне қатынасы ретінде төмендегідей есептеледі:

мұндағы:

БЖК – борыш жүктемесінің коэффициенті;

ӨҚТi – қарыз алушының өтелмеген қарызы (өтелмеген қарыздары) бойынша Нормативтің 95-тармағына сәйкес есептелетін ай сайынғы төлем;

МТi – қарыз алушының өтелмеген қарызы (өтелмеген қарыздары) бойынша мерзімі өткен төлемдер сомасы;

БТ – қарыз алушының жаңа берешегі бойынша Нормативтің 96-тармағына сәйкес есептелетін ай сайынғы орташа төлем;

n – қарыз алушының өтелмеген қарыздарының саны;

Т – қарыз алушының Нормативтің 97-тармағына сәйкес есептелетін ай сайынғы орташа табысы.

Қарыз алушының автокөлік құралының кепілімен қамтамасыз етілген кредиттер бойынша борыштық жүктемесінің коэффициентін есептеу кезінде қарыз алушының кредит бойынша ай сайынғы төлемінің мөлшері Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16502 болып тіркелген, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 22 желтоқсандағы № 269 қаулысына сәйкес айқындалатын қамтамасыз ету сомасына өтімділік коэффициентіне түзетілген, айлармен көрсетілген, берілетін кредиттің мерзіміне автокөлік құралы түрінде кепіл құнына азайтылған берешек сомасының өтеуге қатынасы (негізгі борыш сомасын және кредиттің бүкіл кезеңі үшін есептелетін сыйақыны қоса алғанда) ретінде айқындалады.

Автокөлік құралының және (немесе) жылжымайтын мүліктің орташа нарықтық құны № 13 "Әділ құнды бағалау" Халықаралық қаржылық есептілік стандартына және "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес тәуелсіз бағалау немесе банктің бағалауы негізінде айқындалады.";

97, 98 және 99-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"97. Қарыз алушының ай сайынғы орташа табысы Нормативтердің 92-тармағының екінші бөлігінің 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8) және 9) тармақшаларында көрсетілген бір немесе бірнеше өлшемшарттар негізінде айқындалған қарыз алушы өтініш берген күннің алдындағы қатарынан 6 (алты) айдағы табыс мөлшерінің алтыға қатынасы ретінде есептеледі.

Қарыз алушының ай сайынғы орташа кірісі есебіне банк қабылдайтын кірістердің түрлері қарыз алушы өтініш берген күннің алдындағы қатарынан алты ай ішінде кемінде кез келген екі айда алынуға тиіс.

Банктер Нормативтердің 92-тармағының екінші бөлігінің 1) тармақшасында көрсетілген қарыз алушының ресми кірісінің негізінде атаулы әлеуметтік көмек алушының және (немесе) ойын бизнесіне белсенді тартылған тұлғаның белгілері бар қарыз алушының орташа айлық кірісін есептеуді жүзеге асырады.

Банктер Нормативтердің 92-тармағының екінші бөлігінің 1), 7) және 9) тармақшаларында көрсетілген қарыз алушының кірістері негізінде жиырма бір жасқа толмаған қарыз алушының орташа айлық кірісін есептеуді жүзеге асырады.

98. Қарыз алушының борыш жүктемесі коэффициентінің ең жоғары деңгейі Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9125 болып тіркелген "Қаржы ұйымдарының банк операцияларының жекелеген түрлерін және басқа да операцияларды жүргізуіне шектеулер енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасының 2013 жылғы 25 желтоқсандағы № 292 қаулысымен белгіленеді.

Ойын бизнесіне белсенді тартылған адамның белгілері бар қарыз алушы үшін борыш жүктемеcі коэффициентінің деңгейі осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген қаулымен белгіленген қарыз алушының борыш жүктемесі коэффициентінің ең жоғары деңгейі мөлшерінің жартысын құрайды.

99. Егер осы Нормативтің 93-тармағында көрсетілген бір немесе бірнеше өлшемшарттардың негізінде белгіленетін кірістің мөлшері Бюджет туралы заңда тиісті қаржылық жылға белгіленетін ең төмен күнкөріс деңгейінің мөлшерінен және отбасының кәмелетке толмаған әрбір мүшесіне ең төмен күнкөріс деңгейінің жарты сомасынан кем болса, сондай-ақ қарыз алушының борыш жүктемесі коэффициентінің мәні Нормативтің 98-тармағында белгіленген мәннен асып кеткен жағдайда немесе қарыз алушыда ойын бизнесіне белсенді тартылған адамның белгілері болған және негізгі борыш және (немесе) сыйақы бойынша банктік қарыздар және (немесе) микрокредиттер бойынша күнтізбелік тоқсан күннен астам мерзімі өткен берешегі болған жағдайда, банк:

қарыз алушыға ашылған кредиттік желі шеңберінде қарыз (қарыздың бір бөлігін) беруді қоспағанда қарыз алушыға қарыз беру;

қарыз алушыға кредиттік желі ашу (кредиттік лимитті белгілеу);

қарыз алушыға жасалған банктік қарыз шарты (шарттары) шеңберінде қосымша қарыз беру;

қарызды өтеу кестесіне сәйкес осы қарыз бойынша мерзімді төлемдер мөлшерінің ұлғаюына алып келетін, қарыз алушының ашық кредиттік желісінің және (немесе) қарызы талаптарының өзгеруі туралы оң шешімдер қабылдамайды.".

3. "Микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым қарыз алушысының борыштық жүктемесінің коэффициентін есептеу қағидаларын және шекті мәнін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2019 жылғы 28 қарашадағы № 215 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 19670 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Мына:

1) Микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымның қарыз алушысының борыш жүктемесінің коэффициентін есептеу қағидалары;

2) микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымның қарыз алушысының борыш жүктемесі коэффициентінің шекті мәні 0,5 мөлшерінде, ойын бизнесіне белсенді тартылған адамның белгілері бар қарыз алушы үшін 0,25 (нөл бүтін оннан жиырма бес) мөлшерінде бекітілсін.

көрсетілген қаулымен бекітілген Микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымның қарыз алушысының борыш жүктемесінің коэффициентін есептеу қағидаларында:

3 және 4-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Микроқаржы ұйымы:

қарыз алушыға ашылған кредиттік желі шеңберінде микрокредит (микрокредиттің бір бөлігін) беруді қоспағанда, қарыз алушыға микрокредит беру;

қарыз алушыға кредиттік желі ашу (кредиттік лимитті белгілеу);

қарыз алушыға жасалған микрокредит беру туралы шарты (шарттары) шеңберінде қосымша микрокредит беру;

микрокредитті өтеу кестесіне сәйкес осы микрокредит бойынша мерзімді төлемдер мерзімінің және (немесе) мөлшерінің ұлғаюына алып келетін, қарыз алушының ашық кредиттік желісінің және (немесе) микрокредит талаптарының өзгеруі туралы шешімдер қабылданғанға дейін қарыз алушының борыштық жүктемесінің коэффициентін есептеуді жүзеге асырады.

4. Қағидалардың 3-тармағының талаптары қарыз алушыларға кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға берілген, микрокредиттерге қолданылады, бұған мыналар кірмейді.";

6 және 7-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"6. Қарыз алушының төлем қабілеттілігін бағалау төмендегідей жүзеге асырылады:

ҚК ≥ ЕТКДШ + 0,5 * ЕТКДШ * Сктом,

мұндағы:

ҚК – қарыз алушының кірісі;

ЕТКДШ – "Республикалық бюджет туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен (бұдан әрі – Бюджет туралы заң) тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөрiс деңгейiнiң шамасы";

СКТОМ – отбасының кәмелетке толмаған мүшелерінің саны.

Қарыз алушының кірісі мына өлшемшарттардың біреуі және (немесе) бірнешеуі:

1) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) айдағы ресми кірісі;

2) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) айдағы дебеттік карта бойынша шығыстардың орташа айлық сомасы;

3) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) айдағы дебеттік картаны толықтырудың орташа айлық сомасы;

4) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) айдағы депозиттегі және (немесе) ағымдағы шоттағы қалдықтардың орташа айлық сомасының айларда көрсетілген берілетін кредит мерзіміне қатынасы;

5) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) ай үшін депозиттерді және (немесе) ағымдағы шоттарды толықтырудың орташа айлық сомасы;

6) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) ай үшін депозиттерден және (немесе) ағымдағы шоттардан алынған қаражаттың орташа айлық сомасы;

7) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы қатарынан күнтізбелік соңғы 6 (алты) айдағы борыш жүктемесі коэффициентінің (0,5) рұқсат етілген ең жоғары мәніне төлем мерзімін өткізусіз жасаған өтелген және (немесе) өтелмеген банктік қарыздар бойынша қарыз алушының ай сайынғы төлемдері сомасының орташа мәніне қатынасы ретінде айқындалатын қарыз алушының кірісі;

8) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) айдағы жолаушыларды және жүкті таксимен тасымалдаудан орташа айлық кірісі (мұндай кірістер делдал компания арқылы расталған кезде);

9) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 12 (он екі) ай кезеңіндегі бірыңғай жиынтық төлемнің төленгенін растайтын құжаттың болуы. Әрбір ай үшін кіріс Бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төменгі бір жалақы мөлшері деңгейінде қабылданады;

10) қарыз алушының өтініш жасаған күнінің алдындағы 6 (алты) айдағы жұмыс орнынан түсетін кірістер туралы анықтаманың және (немесе) оқу орнынан алынатын стипендияның мөлшері туралы анықтаманың негізінде есептелген орташа айлық кірісі.

Осы тармақтың екінші бөлігінің 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9) және 10) тармақшаларында көрсетілген ақпаратты қарыз алушы тиісті құжаттарды ұсына отырып растайды және (немесе) микроқаржы ұйымы қарыз алушының жазбаша нысанда не қарыз алушының идентификаттау құралы арқылы берген келісімі негізінде сұратады.

Осы тармақтың екінші бөлігінің 1), 2), 3), 4), 5), 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген өлшемшарттар негізінде қарыз алушының кірісін айқындау кезінде көрсетілген өлшемшарттардың тек біреуі ғана қолданылады.

Қағидалардың мақсаттары үшін ойын бизнесіне белсенді тартылған адамның белгісі бар қарыз алушы деп соңғы аяқталған 6 (алты) ай ішінде ойын бизнесін ұйымдастырушының пайдасына 300 000 (үш жүз мың) теңгеден астам жалпы сомаға 6 (алты) және одан көп төлемдер жасаған жеке тұлға түсініледі.

Жиырма бір жасқа толмаған қарыз алушыға қатысты оның кірісін бағалау осы тармақтың екінші бөлігінің 1), 8) және 10) тармақшаларында көрсетілген кірістер негізінде айқындалады.

7. Қарыз алушының борыш жүктемесінің коэффициенті қарыз алушының барлық өтелмеген микрокредиттері, банктік қарыздары бойынша мерзімі өткен төлемдер сомасын қоса алғанда, барлық өтелмеген қарыз алушының микрокредиттері, банктік қарыздары бойынша ай сайынғы төлем мен Қағидалардың 3-тармағында көзделген жағдайларда туындайтын қарыз алушының жаңа берешегі бойынша ай сайынғы орташа төлем сомасының қарыз алушының соңғы 6 (алты) айдағы орташа ай сайынғы кірісіне қатынасы ретінде былайша есептеледі:

мұндағы:

БЖК - борыш жүктемесі коэффициенті;

ӨҚТi - қарыз алушының өтелмеген микрокредиті, банктік қарызы (өтелмеген микрокредиттері, банктік қарыздары) бойынша Қағидалардың 8-тармағына сәйкес есептелетін ай сайынғы төлем;

МТi - қарыз алушының өтелмеген микрокредиті, банктік қарызы (өтелмеген микрокредиттері, банктік қарыздары) бойынша мерзімі өткен төлемдер сомасы;

БТ - қарыз алушының жаңа берешегі бойынша Қағидалардың 9-тармағына сәйкес есептелетін ай сайынғы орташа төлем;

n - қарыз алушының өтелмеген микрокредиттерінің, банктік қарыздарының саны;

К - қарыз алушының Қағидалардың 10-тармағына сәйкес есептелетін ай сайынғы орташа кірісі.

Автокөлік құралының кепілімен қамтамасыз етілген микрокредиттер бойынша қарыз алушының борыш жүктемесінің коэффициентін есептеу кезінде микрокредит бойынша қарыз алушының ай сайынғы төлемінің мөлшері Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16858 болып тіркелген, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2018 жылғы 27 наурыздағы № 62 қаулысына сәйкес айқындалатын қамтамасыз ету құнына қатысты өтімділік коэффициентіне түзетілген, автокөлік түріндегі кепіл құнына азайтылған, өтеуге (негізгі борыш сомасын және кредиттің бүкіл кезеңі үшін есептелетін сыйақыны қоса алғанда) қатысты берешек сомасына қатынасы ретінде айлармен көрсетілген, берілетін кредит мерзіміне айқындалады.

Автокөлік құралының және (немесе) жылжымайтын мүліктің орташа нарықтық құны тәуелсіз бағалау немесе банктің № 13 Халықаралық қаржылық есептіліктің "Әділ құнды бағалау" стандартына және "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес бағалауы негізінде айқындалады.";

10 және 11-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"10. Қарыз алушының ай сайынғы орташа кірісі Қағидалардың 6-тармағының екінші бөлігінің 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9) және 10) тармақшаларында көрсетілген бір немесе бірнеше өлшемшарттар негізінде айқындалған кіріс мөлшерінің алтыға қатынасы ретінде есептеледі.

Микроқаржы ұйымы қарыз алушының ай сайынғы орташа кірісінің есебіне алатын кірістер түрлері қарыз алушының өтініш жасау алдындағы қатарынан 6 (алты) ай ішіндегі кем дегенде екі кез келген айға алынуға тиіс.

Микроқаржы ұйымдары Қағидалардың 6-тармағының екінші бөлігінің 1) тармақшасында көрсетілген қарыз алушының ресми кірісінің негізінде атаулы әлеуметтік көмек алушы қарыз алушының және (немесе) ойын бизнесіне белсенді тартылған адамның белгілері бар қарыз алушының орташа айлық кірісін есептеуді жүзеге асырады.

Микроқаржы ұйымдары Қағидалардың 6-тармағының екінші бөлігінің 1), 8) және 10) тармақшаларында көрсетілген кірістері негізінде жиырма бір жасқа толмаған қарыз алушының орташа айлық кірісін есептеуді жүзеге асырады.

11. Егер Қағидалардың 6-тармағында көрсетілген бір немесе бірнеше өлшемшарттардың негізінде айқындалатын кірістің мөлшері Бюджет туралы заңмен тиісті қаржылық жылға белгіленетін ең төмен күнкөрiс деңгейiнiң шамасынан және отбасының кәмелетке толмаған әрбір мүшесіне арналған ең төмен күнкөрiс деңгейі шамасының жартысынан кем болса, сондай-ақ қарыз алушының борыш жүктемесі коэффициентінің мәні осы қаулының 1-тармағының 2) тармақшасында белгіленген шекті мәннен жоғары болса немесе қарыз алушыда ойын бизнесіне белсенді тартылған тұлғаның белгісі болса және банктік қарыздар және (немесе) микрокредиттер бойынша күнтізбелік тоқсан күннен астам негізгі борыш және (немесе) сыйақы бойынша мерзімі өткен берешегі болса, микроқаржы ұйымы туралы:

қарыз алушыға микрокредит, сондай-ақ қарыз алушыға ашылған кредиттік желі шеңберінде микрокредит (микрокредиттің бір бөлігін) беру;

қарыз алушыға кредиттік желі ашу (кредиттік лимитті белгілеу);

микрокредит беру туралы жасалған шарт (шарттар) шеңберінде қосымша микрокредит беру;

микрокредитті өтеу кестесіне сәйкес осы микрокредит бойынша мерзімді төлемдер мөлшерінің ұлғаюына әкелетін, қарыз алушының ашық кредиттік желісінің және (немесе) микрокредиті талаптарының өзгеруі туралы оң шешімдер қабылдамайды.".

О внесении изменений в некоторые нормативные правовые акты Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской и микрофинансовой деятельности

Постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 30 декабря 2023 года № 101. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 3 января 2024 года № 33880

Примечание ИЗПИ!
Вводится в действие с 01.04.2024.

Правление Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить Перечень нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской и микрофинансовой деятельности, в которые вносятся изменения, согласно приложению к настоящему постановлению.

2. Департаменту методологии и пруденциального регулирования финансовых организаций в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) совместно с Юридическим департаментом государственную регистрацию настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего постановления на официальном интернет-ресурсе Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего постановления представление в Юридический департамент сведений об исполнении мероприятия, предусмотренного подпунктом 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на курирующего заместителя Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка.

4. Настоящее постановление вводится в действие с 1 апреля 2024 года и подлежит официальному опубликованию.

Председатель Агентства
Республики Казахстан по регулированию
и развитию финансового рынка

М. Абылкасымова

"СОГЛАСОВАНО"
Бюро национальной статистики
Агентства по стратегическому
планированию и реформам
Республики Казахстан

Приложение
к постановлению
Правления Агентства
Республики Казахстан
по регулированию и развитию
финансового рынка
от 30 декабря 2023 года № 101

Перечень нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской и микрофинансовой деятельности, в которые вносятся изменения

1. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 марта 2017 года № 53 "Об утверждении условий и минимальных требований к порядку предоставления информации поставщиками информации в кредитные бюро, Правил оформления согласия субъектов кредитных историй на предоставление информации о них в кредитные бюро (за исключением кредитного бюро с государственным участием), оформления согласия на выдачу кредитного отчета из кредитного бюро, а также Правил и условий предоставления кредитного отчета" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 15115) следующее изменение:

в Правилах и условиях предоставления кредитного отчета, утвержденных указанным постановлением:

пункт 2 изложить в следующей редакции:

"2. Кредитный отчет, содержащий информацию, указанную в статье 24 Закона, предоставляется кредитным бюро получателю кредитного отчета, имеющему право на его получение по основаниям, предусмотренным пунктом 1 статьи 29 Закона, на электронном или бумажном носителе, при наличии согласия субъекта кредитной истории на выдачу кредитного отчета из кредитного бюро, оформленного в соответствии с пунктом 8 Правил оформления согласия субъектов кредитных историй на предоставление информации о них в кредитные бюро (за исключением кредитного бюро с государственным участием), оформления согласия на выдачу кредитного отчета из кредитного бюро, утвержденных настоящим постановлением.

При предоставлении кредитного отчета, по кредиту (банковскому займу или микрокредиту), по которому была допущена просрочка свыше 90 (девяноста) календарных дней, кредитное бюро обеспечивает указание в кредитном отчете статуса кредита "реабилитирован", на дату, следующую за датой истечения 12 (двенадцати) календарных месяцев после погашения субъектом кредитной истории (физическим лицом) кредита, и недопущения в течение указанного периода просрочек на срок более 30 (тридцати) календарных дней по кредитам.

В кредитном отчете не отражается информация по кредиту, по которому последняя информация получена ранее срока, установленного пунктом 2 статьи 14 Закона.

В кредитном отчете отражается информация об источниках погашения задолженности заемщика-физического лица по кредиту, включая:

1) прощение задолженности банком, организацией, осуществляющей отдельные виды банковских операций, организацией, осуществляющей микрофинансовой деятельность, коллекторским агентством;

2) погашение (частичное погашение) задолженности за счет средств Национального Банка Республики Казахстан;

3) погашение (частичное погашение) задолженности за счет средств республиканского и (или) местного бюджета;

4) иные источники.

Банки второго уровня отражают в кредитном отчете информацию о фактах проведения заемщиком-физическим лицом платежей в пользу организатора игорного бизнеса с указанием суммы и даты проведения платежей за последние 6 (шесть) завершенных месяцев.".

2. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 13 сентября 2017 года № 170 "Об установлении нормативных значений и методик расчетов пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов, размера капитала банка и Правил расчета и лимитов открытой валютной позиции" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 15886) следующие изменения:

в Нормативных значениях и методиках расчетов пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов, размере капитала банка, утвержденных указанным постановлением:

пункт 90 изложить в следующей редакции:

"90. Банк осуществляет расчет коэффициента долговой нагрузки заемщика до принятия решений о (об):

выдаче заемщику займа, за исключением выдачи займа (части займа) в рамках открытой кредитной линии;

открытии кредитной линии заемщику (установлении кредитного лимита);

выдаче заемщику дополнительного займа в рамках заключенного (заключенных) договора (договоров) банковского займа;

изменении условий открытой кредитной линии и (или) займа заемщика, влекущем увеличение срока и (или) размера периодических платежей по данному займу, согласно графику погашения займа.

Под кредитной линией понимается обязательство банка кредитовать заемщика на условиях, позволяющих заемщику самому определять время получения займа, но в пределах суммы и времени, определенных правилами о внутренней кредитной политике банка для такой формы кредитования и договором.

Под кредитным лимитом (в том числе по кредитным/платежным картам) понимается предельная сумма кредитной линии.

Под заемщиком понимается физическое лицо-резидент Республики Казахстан, намеревающееся воспользоваться или пользующееся услугами банка по осуществлению банковских заемных операций.

Требования части первой настоящего пункта распространяются на займы, предоставленные заемщикам на приобретение товаров, работ и услуг, не связанных с осуществлением предпринимательской деятельности, за исключением займов, выдаваемых в рамках системы жилищных строительных сбережений.";

пункт 92 изложить в следующей редакции:

"92. Оценка платежеспособности заемщика осуществляется следующим образом:

где:

ДЗ – доход заемщика;

ВПМ – величина прожиточного минимума, установленная на соответствующий финансовый год Законом Республики Казахстан О республиканском бюджете" (далее – Закон о бюджете);

Кнчс – количество несовершеннолетних членов семьи.

Доход заемщика определяется на основании одного и (или) нескольких из следующих критериев:

1) официального дохода за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика. Под официальным доходом понимается среднемесячный доход, рассчитанный на основании одного и (или) нескольких из следующих документов:

информация из базы данных единого накопительного пенсионного фонда или Государственной корпорации "Правительство для граждан" по обязательным пенсионным взносам, обязательным профессиональным пенсионным взносам вкладчика (получателя) или информация из баз данных центральных исполнительных органов и принадлежащих либо подведомственных им юридическим лицам в части информации о доходах физических лиц;

выписки с банковского счета, на который поступают пенсионные выплаты;

выписки с банковского счета, на который поступает заработная плата и иные доходы от работодателя;

выписки с банковского счета, на который поступают страховые выплаты по договору пенсионного аннуитета, по договору аннуитетного страхования заключенного в соответствии с требованиями Закона Республики Казахстан "Об обязательном страховании работника от несчастных случаев при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей";

информации о доходах физического лица – индивидуального предпринимателя, рассчитанных на основе следующих налоговых отчислений:

5 (пять) процентов от налогооблагаемого дохода при применении специального налогового режима на основе патента;

15 (пятнадцать) процентов от налогооблагаемого дохода при применении специального налогового режима на основе упрощенной декларации;

20 (двадцать) процентов от налогооблагаемого дохода специального налогового режима с использованием фиксированного вычета;

2) среднемесячной суммы расходов по дебетовой карте за период за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

3) среднемесячной суммы пополнения дебетовой карты за период за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

4) отношения среднемесячной суммы остатков на депозите и (или) текущем счете за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика, на срок выдаваемого кредита, выраженный в месяцах;

5) среднемесячной суммы пополнений депозитов и (или) текущих счетов за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

6) среднемесячной суммы снятий с депозитов и (или) текущих счетов за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

7) среднемесячного дохода от перевозок пассажиров и багажа такси за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика (при подтверждении таких доходов через компанию посредника);

8) наличия документа, подтверждающего оплату единого совокупного платежа за период 12 (двенадцать) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика. Доход за каждый месяц принимается на уровне одного минимального размера заработной платы, установленного на соответствующий финансовый год Законом о бюджете;

9) среднемесячного дохода за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика, рассчитанного на основании справки о доходах с места работы и (или) справки с учебного заведения о размере получаемой стипендии.

Информация, указанная в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8) и 9) части второй настоящего пункта, подтверждается заемщиком с предоставлением соответствующих документов и (или) проверяется в информационной системе банка и (или) запрашивается банком на основании согласия заемщика, данного в письменной форме либо посредством идентификационного средства заемщика.

При определении дохода заемщика на основании критериев, указанных в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5) и 6) части второй настоящего пункта, применяется только один из указанных критериев.

В отношении получателя адресной социальной помощи и (или) заемщика, имеющего признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес, оценка дохода определяется на основании официального дохода, указанного в подпункте 1) части второй настоящего пункта.

Для целей Нормативов под заемщиком, имеющим признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес, понимается физическое лицо, совершившее за последние 6 (шесть) завершенных месяцев 6 (шесть) и более платежей в пользу организатора игорного бизнеса на общую сумму более 300 000 (триста тысяч) тенге.

Информация о датах и суммах платежей, проведенных заемщиком в пользу организатора игорного бизнеса, определяется банком на основании кредитного отчета заемщика, полученного в кредитном бюро.

В отношении заемщика, не достигшего двадцатиоднолетнего возраста, оценка дохода определяется на основании доходов, указанных в подпунктах 1), 7) и 9) части второй пункта 92 Нормативов.";

пункт 94 изложить в следующей редакции:

"94. Коэффициент долговой нагрузки заемщика рассчитывается как отношение суммы ежемесячного платежа по всем непогашенным займам заемщика, включая суммы просроченных платежей по всем непогашенным займам, и среднего ежемесячного платежа по новой задолженности заемщика, возникающей в случаях, предусмотренных частью первой пункта 90 Нормативов, к среднему ежемесячному доходу заемщика за последние 6 (шесть) месяцев:

где:

КДН – коэффициент долговой нагрузки;

ПНЗi – ежемесячный платеж по непогашенному займу (непогашенным займам) заемщика, который рассчитывается в соответствии с пунктом 95 Нормативов;

ППi – сумма просроченных платежей по непогашенному займу (непогашенным займам) заемщика;

ПЗ - средний ежемесячный платеж по новой задолженности заемщика, который рассчитывается в соответствии с пунктом 96 Нормативов;

n – количество непогашенных займов заемщика;

Д – средний ежемесячный доход заемщика, который рассчитывается в соответствии с пунктом 97 Нормативов.

При расчете коэффициента долговой нагрузки заемщика по кредитам, обеспеченным залогом автотранспортного средства, размер ежемесячного платежа заемщика по кредиту определяется как отношение суммы задолженности к погашению (включающей сумму основного долга и начисляемого за весь период кредита вознаграждения), уменьшенной на стоимость залога в виде автотранспорта, скорректированной на коэффициент ликвидности к стоимости обеспечения, определяемой в соответствии с постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 22 декабря 2017 года № 269, зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 16502, на срок выдаваемого кредита, выраженный в месяцах.

Среднерыночная стоимость автотранспортного средства и (или) недвижимого имущества определяется на основании независимой оценки или оценки банка в соответствии с Международным стандартом финансовой отчетности № 13 "Оценка справедливой стоимости" и требованиями Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности".";

пункты 97, 98 и 99 изложить в следующей редакции:

"97. Средний ежемесячный доход заемщика рассчитывается как отношение размера дохода, определенного на основании одного или нескольких критериев, указанных в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8) и 9) части второй пункта 92 Нормативов, за 6 (шесть) последовательных месяцев, предшествующих дате обращения заемщика, на шесть.

Виды доходов, принимаемых банком в расчет среднего ежемесячного дохода заемщика, должны быть получены не менее чем в двух любых месяцах в течение шести последовательных месяцев, предшествующих дате обращения заемщика.

Банки осуществляют расчет среднего ежемесячного дохода заемщика получателя адресной социальной помощи и (или) заемщика, имеющего признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес, на основании официального дохода заемщика, указанного в подпункте 1) части второй пункта 92 Нормативов.

Банки осуществляют расчет среднего ежемесячного дохода заемщика, не достигшего двадцатиоднолетнего возраста, на основании доходов заемщика, указанных в подпунктах 1), 7) и 9) части второй пункта 92 Нормативов.

98. Максимальный уровень коэффициента долговой нагрузки заемщика устанавливается постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 25 декабря 2013 года № 292 "О введении ограничений на проведение отдельных видов банковских и других операций финансовыми организациями", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 9125.

Для заемщика, имеющего признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес, уровень коэффициента долговой нагрузки составляет половину размера максимального уровня коэффициента долговой нагрузки заемщика установленного постановлением, указанным в части первой настоящего пункта.

99. Если размер дохода, определяемый на основании одного или нескольких критериев, указанных в пункте 92 Нормативов, меньше величины прожиточного минимума, установленной на соответствующий финансовый год Законом о бюджете и половины суммы прожиточного минимума на каждого несовершеннолетнего члена семьи, а также значение коэффициента долговой нагрузки заемщика превышает значение, установленное пунктом 98 Нормативов, или заемщик имеет признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес и имеет просроченную задолженность по основному долгу и (или) вознаграждению свыше девяноста календарных дней по банковским займам и (или) микрокредитам банк не принимает положительные решения о (об):

выдаче заемщику займа, за исключением займа (части займа) в рамках открытой заемщику кредитной линии;

открытии кредитной линии заемщику (установлении кредитного лимита);

выдаче дополнительного займа в рамках заключенного (заключенных) договора (договоров) банковского займа;

изменении условий открытой кредитной линии и (или) займа заемщика, влекущем увеличение размера периодических платежей по данному займу, согласно графику погашения займа.".

3. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 ноября 2019 года № 215 "Об утверждении Правил расчета и предельного значения коэффициента долговой нагрузки заемщика организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 19670) следующие изменения:

пункт 1 изложить в следующей редакции:

"1. Утвердить:

1) Правила расчета коэффициента долговой нагрузки заемщика организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность;

2) предельное значение коэффициента долговой нагрузки заемщика организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность, в размере 0,5, для заемщика, имеющего признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес, в размере 0,25 (ноль целых двадцать пять сотых).";

в Правилах расчета коэффициента долговой нагрузки заемщика организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность, утвержденных указанным постановлением:

пункты 3 и 4 изложить в следующей редакции:

"3. Микрофинансовая организация осуществляет расчет коэффициента долговой нагрузки заемщика до принятия решения о (об):

выдаче заемщику микрокредита, за исключением выдаче микрокредита (части микрокредита) в рамках открытой заемщику кредитной линии;

открытии кредитной линии заемщику (установлении кредитного лимита);

выдаче заемщику дополнительного микрокредита в рамках заключенного (заключенных) договора (договоров) о предоставлении микрокредита;

изменении условий открытой кредитной линии и (или) микрокредита заемщика, влекущем увеличение срока и (или) размера периодических платежей по данному микрокредиту, согласно графику погашения микрокредита.

4. Требования пункта 3 Правил распространяются на микрокредиты, предоставленные заемщикам на приобретение товаров, работ и услуг, не связанных с осуществлением предпринимательской деятельности.";

пункты 6 и 7 изложить в следующей редакции:

"6. Оценка платежеспособности заемщика осуществляется следующим образом:

ДЗ ≥ ВПМ + 0,5 * ВПМ * Кнчс,

где:

ДЗ – доход заемщика;

ВПМ – величина прожиточного минимума, установленная на соответствующий финансовый год Законом Республики Казахстан "О республиканском бюджете" (далее – Закон о бюджете);

КНЧС – количество несовершеннолетних членов семьи.

Доход заемщика определяется на основании одного и (или) нескольких из следующих критериев:

1) официального дохода за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

2) среднемесячной суммы расходов по дебетовой карте за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

3) среднемесячной суммы пополнения дебетовой карты за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

7) дохода заемщика, определяемого как отношение среднего значения суммы ежемесячных платежей заемщика по погашенным и (или) непогашенным банковским займам за последние 6 (шесть) последовательных календарных месяцев, предшествующих дате обращения заемщика, совершенных без просрочки, к максимально допустимому значению коэффициента долговой нагрузки (0,5);

8) среднемесячного дохода от перевозок пассажиров и багажа такси за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика (при подтверждении таких доходов через компанию посредника);

9) наличия документа, подтверждающего оплату единого совокупного платежа за период 12 (двенадцать) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика. Доход за каждый месяц принимается на уровне одного минимального размера заработной платы, установленного на соответствующий финансовый год Законом о бюджете;

10) среднемесячного дохода за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика, рассчитанного на основании справки о доходах с места работы и (или) справки с учебного заведения о размере получаемой стипендии.

Информация, указанная в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9) и 10) части второй настоящего пункта, подтверждается заемщиком с предоставлением соответствующих документов и (или) запрашивается микрофинансовой организацией на основании согласия заемщика, данного в письменной форме либо посредством идентификационного средства заемщика.

При определении дохода заемщика на основании критериев, указанных в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6) и 7) части второй настоящего пункта, применяется только один из указанных критериев.

Для целей Правил под заемщиком, имеющим признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес, понимается физическое лицо, совершившее за последние 6 (шесть) завершенных месяцев 6 (шесть) и более платежей в пользу организатора игорного бизнеса на общую сумму более 300 000 (триста тысяч) тенге.

В отношении заемщика, не достигшего двадцатиоднолетнего возраста, оценка дохода определяется на основании доходов, указанных в подпунктах 1), 8) и 10) части второй настоящего пункта.

7. Коэффициент долговой нагрузки заемщика рассчитывается как отношение суммы ежемесячного платежа по всем непогашенным микрокредитам, банковским займам заемщика, включая суммы просроченных платежей по всем непогашенным микрокредитам, банковским займам заемщика и среднего ежемесячного платежа по новой задолженности заемщика, возникающей в случаях, предусмотренных пунктом 3 Правил, к среднему ежемесячному доходу заемщика за последние 6 (шесть) месяцев:

где:

КДН - коэффициент долговой нагрузки;

ПНЗi - ежемесячный платеж по непогашенному микрокредиту, банковскому займу (непогашенным микрокредитам, банковским займам) заемщика, который рассчитывается в соответствии с пунктом 8 Правил;

ППі - сумма просроченных платежей по непогашенному микрокредиту, банковскому займу (непогашенным микрокредитам, банковским займам) заемщика;

ПЗ - средний ежемесячный платеж по новой задолженности заемщика, который рассчитывается в соответствии с пунктом 9 Правил;

n - количество непогашенных микрокредитов, банковских займов заемщика;

Д - средний ежемесячный доход заемщика, который рассчитывается в соответствии с пунктом 10 Правил.

При расчете коэффициента долговой нагрузки заемщика по микрокредитам, обеспеченным залогом автотранспортного средства, размер ежемесячного платежа заемщика по микрокредиту определяется как отношение суммы задолженности к погашению (включающей сумму основного долга и начисляемого за весь период кредита вознаграждения), уменьшенной на стоимость залога в виде автотранспорта, скорректированной на коэффициент ликвидности к стоимости обеспечения, определяемой в соответствии с Постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 марта 2018 года № 62, зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 16858, на срок выдаваемого кредита, выраженный в месяцах.

пункты 10 и 11 изложить в следующей редакции:

"10. Средний ежемесячный доход заемщика рассчитывается как отношение размера дохода, определенного на основании одного или нескольких критериев, указанных в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9) и 10) части второй пункта 6 Правил, на шесть.

Виды доходов, принимаемых микрофинансовой организацией в расчет среднего ежемесячного дохода заемщика, должны быть получены не менее чем в двух любых месяцах в течение 6 (шести) последовательных месяцев, предшествующих дате обращения заемщика.

Микрофинансовые организации осуществляют расчет среднего ежемесячного дохода заемщика получателя адресной социальной помощи и (или) заемщика, имеющего признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес, на основании официального дохода, указанного в подпункте 1) части второй пункта 6 Правил.

Микрофинансовые организации осуществляют расчет среднего ежемесячного дохода заемщика не достигшего двадцатиоднолетнего возраста, на основании доходов, указанных в подпунктах 1), 8) и 10) части второй пункта 6 Правил.

11. Если размер дохода, определяемый на основании одного или нескольких критериев, указанных в пункте 6 Правил, меньше величины прожиточного минимума, установленной на соответствующий финансовый год Законом о о бюджете и половины величины прожиточного минимума на каждого несовершеннолетнего члена семьи, а также значение коэффициента долговой нагрузки заемщика, превышает предельное значение, установленное подпунктом 2) пункта 1 настоящего постановления, или заемщик имеет признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес и имеет просроченную задолженность по основному долгу и (или) вознаграждению свыше девяноста календарных дней по банковским займам и (или) микрокредитам, микрофинансовая организация не принимает положительные решения о (об):

выдаче заемщику микрокредита, а также микрокредита (части микрокредита) в рамках открытой заемщику кредитной линии;

открытии кредитной линии заемщику (установлении кредитного лимита);

выдаче дополнительного микрокредита в рамках заключенного (заключенных) договора (договоров) о предоставлении микрокредита;

изменении условий открытой кредитной линии и (или) микрокредита заемщика, влекущем увеличение размера периодических платежей по данному микрокредиту, согласно графику погашения микрокредита.".