Авиация қызметкерлеріне куәлік беру және класс тағайындау жөніндегі Ережесі

Қазақстан Республикасы көлік және коммуникациялар Министрлігінің 1995 жылғы 1 қыркүйектегі N 181 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 1995 жылғы 31 қазанда N 122 тіркелді

Азаматтық авиация мамандарына классификация өткізу
ережелері
1.1. Классификацияға қойылатын жалпы талаптар
1.1.1. Азаматтық авиация оқу орындарының аяқтаған мамандарға алғашқы класты тағайындау мемлекеттік сынақ комиссиясының мемлекеттік квалификация комиссиясының шешімдері негізінде өткізіледі және де сол оқу орны басшысының бұйрығымен дайындалады.
1.1.2. Басқа министрліктерден және ведомостволардан Азаматтық авиация кәсіпорындарына ауысып келген мамандарға алғашқы класс дайындау, оларды осы бап бойынша қайта дайындықтан өтуінен кейін және квалификациясын тексергеннен кейін тиісті жергілікті квалификация комиссиясы арқылы жүзеге асырылады. Азаматтық авиация оқу орындарын бітіруші шетел азаматтарына класс тағайындалмайды және тәртіп бұзу талаптары берілмейді.
1.1.3. Мамандарды класс бойынша көтеру жұмыстарын тексеруді Қазақстан Республикасы Азаматтық авиациясы әскери - дәрігерлік комиссиясының (ВВК ГА
РА) төрағасы, авиакомпаниялар, бірлестіктер, ұйымдар жанынан құрылған жергілікті квалификация комиссияларының төрағалары жүзеге асырады. Авиамамандардың кәсіби білімін тексеру, Азаматтық авиация әскери-дәрігерлік комиссиясы бекіткен бақылау сұрақтары арқылы өткізіледі.
1.1.4. Әр жылы 1-ші қарашаға дейін, авиакомпаниялар, бірлестіктер және ұйымдастырудың жергілікті квалификация комиссиялары Азаматтық авиация әскери-дәрігерлік комиссиясына мамандарды класс бойынша көтерудің келесі жылға арналған өтінішін тапсыруды, бұл өтініште олар самолет түрін, мамандығын әр кварталға арналған мерзімін атап көрсетеді.
1.1.5. Азаматтық авиация әскери-дәрігерлік комиссиясы (ВВК ГА) келіп түскен өтініштер негізінде класс бойынша көтерудің жоспарын жасап, оны бекітіп, авиакомпаниялар, бірлестіктер және ұйымдардың жергілікті квалификация комиссияларына жіберіледі.
1.1.6. Авиакомпаниялар, бірлестіктер мен ұйымдардың бірінші басшылары авиамамандардың кәсіби даярлығы және АА ӘКК-ына (ВКК ГА) дер уақытында келулері үшін жеке жауапкершілік атқарады.
1.1.7. Класс бойынша көтерілетін маманға белгіленген формада ұсыну дайындалады. Азаматтық авиация әскери-дәрігерлік комиссиясына 1-ші данасы тапсырылады.
1.1.8. Класс бойынша көтерілуде кандидаттар тиісті квалификациялық комиссияға келген кезде өздерімен бірге:
- тәртіп бұзу талондарымен бірге өзінің куәлігі;
- әуе қозғалысы қызметінің диспетчері кітапшасы (диспетчер үшін);
- диплом көшірмесі (оқу орнын бітіргені туралы куәлік);
- дәрігерлік тексеруден өту анықтамасы;
- дәрігерлік тексеруден өту анықтамасы;
- үш фотосурет 4х5 см/жұмыс киімімен, бас киімсіз/алып келеді.
1.1.9. Класс бойынша көтеру туралы.
Азаматтық авиакомпания әскери-дәрігерлік комиссиясына, авиакомпаниялар бірлестік ұйымдардың жергілікті квалификациялық комиссиясына түскен материалдарды авиакәсіпорындардың жергілікті комиссияларының хаттамасы бекітілгеннен кейін 3 айға дейін күші бар болады.
1.1.10. Маманға класс беру жөніндегі материалдар алынған соң, кандидат кәсіби дайындық тексеруінен өтеді. Оның ішіне арнайы пәндер бойынша теориялық білім және мамандық бойынша практикалық жұмыс кіреді.
1.2. Теориялық білім және практикалық жұмыс деңгейіне қойылатын талаптар:
1.2.1. Арнайы пәндер бойынша теориялық білім деңгейін тексеруді, класс бойынша көтерілетін маман тек жергілікті квалификация комиссияларынан өтеді, комиссияға тиісті кластар беру хұқығы беріледі.
Азаматтық авиация әскери-дәрігерлік комиссия класс берген мамандар арнайы пәндер бойынша екі мекемеде сынақ тапсырады.
Авиакомпаниялар, бірлестіктер және ұйымдардың жергілікті квалификация комиссиясына және Азаматтық авиация әскери-дәрігерлік комиссиясына.
1.2.2. Әрбір арнайы пән бойынша теориялық білім тексеруді Азаматтық авиация дәрігерлік комиссиясында 2 адам, ал жергілікті квалификация комиссиясында 1 адам өткізеді.
Бір сынаққа берілетін уақыт 20 минуттан аспау керек және күніне ӘДК үшін 2 сынақтан көп болмау керек, ал ЖКК үшін 3 сынақтан көп болмауы керек.
1.2.3. Азаматтық авиация әскери-дәрігерлік комиссиясынан (ӘДК) және ЖКК-деп арнайы пәндерден немесе практикалық жұмыстан тексеруден өту кезінде төмен баға алған мамандар класс бойынша көтерілмейді.
Олар берілген кластың талаптарына сай келмейтін пәндер бойынша екі апта мерзімі ішінде ЖКК-де тексеруден өтуге міндетті.
1.2.4. Білімін тексеру кезінде арнайы пәндерден немесе практикалық жұмыстан осы Баптың талаптарына сәйкес келмейтін білім деңгейін көрсеткен Азаматтық авиация мамандары, қайта тексеруден тек 3 ай уақыт өткеннен кейін рұқсат ала алады.
1.2.5. Класс бойынша көтеруде алған бағалар қатарда кіргеннен соң, өз басымен жұмыс істеуге рұқсат алған соң, куәлік 1 жылға ұзартылған соң өз күшіне енеді.
1.2.6. Ұшқыштар құрамының ұшу кезіндегі практикалық жұмысын тексеру, оларды ӘДК арқылы 1 класқа ұсыну кезіндегі Азаматтық авиация әскери- дәрігерлік комиссиясының (ӘДК) команданың-ұшқыштар және инспекторлық құрамы арқылы жүзеге асырылады.
Азаматтық авиация ӘДК төрағасының авиакомпаниялар, бірлестіктер және ұйымдардың командалық ұшқыштар және инспекторлық құрамының 1 класқа ұсыну кезінде ұшу кезіндегі практикалық жұмысты тексеру барысын қадағалап сараптауына хұқығы бар.
1.2.7. Екінші класқа көтерілуге ұсынылатын ұшқыштар құрамының ұшу кезіндегі практикалық жұмысын тексеру, бекітілген бағдарламалар бойынша авиакомпаниялар, бірлестіктер мен ұйымдардың ЖКК (МКК) төрағасының нұсқауы бойынша, ЖКК (МКК) мүшелері немесе ұшқыштар бөлімшелерінің командалық - ұшқыштар құрамымен өткізіледі.
1.2.8. Мамандардың практикалық жұмысын тексеру, оларды класс бойынша көтерген кезде, бекітілген бағдарлама қолданылады.
Басқа мамандардың практикалық жұмысын тексеру олардың жұмыс орындарында өткізіледі. Класс бойынша көтерудің осы аталған тексеруінің қорытындылары 3 айға дейін жарамды боп саналады, куәлік мерзімін ұзарту үшін, Қазақстан Республикасы негізгі ұшу ережелерінің талаптарын ескеру керек.
1.2.9. Мамандардың практикалық жұмысын бағалау "бес" балдық жүйе бойынша жүргізіледі, одан кейін практикалық тексеруден қағазында "берілген класқа сәйкес (сәйкес емес)", "лайықты (лайықты емес)" деп көрсетіледі.
1.2.10. Ұшу техникасын, ұшақты меңгеруді, ауадағы практикалық жұмысты класс бойынша көтерілетін кандидаттар орындаған кезде, оларды тексеретін мамандардың класы тексерілетіндерден жоғары болуы шарт.
1.2.11. Класс бойынша көтерілуге ұсынылған 4-ші класспен ұшатын пилоттар мен штурмандар, егерде олар қажет етілетін түнгі ұшуларды авиакәсіпорындарының мүмкіндіктеріне және географиялық орналасуына орай орындай алмаған болса, онда олардың өз бетімен апатсыз 500 сағат көп болуы керек.
1.3. Класс бойынша көтеру (түсіру) кезінде құжаттарды дайындаутәртібі
1.3.1. Кандидаттардың теория білімін тексерген соң, класс берудегі практикалық жұмысынан және өзімен жеке әңгімелесуден кейін ЖКК мүшелері шешім қабылдайды, бұл ЖКК отырысының хаттамасына енгізіледі.
1.3.2. Азаматтық авиация маманына класс беру басшы бекіткен ЖКК хаттамасы арқылы дайындалады.
Маманның жоғарғы (төменгі) класқа ауысу күні болып, ӘДК немесе ЖКК-ның хаттамасы бекітілген күні есептеледі. ӘДК немесе ЖКК хаттамасының күні және нөмірлі класс бойынша көтерілген (түскен) ретінде маманның куәлігіне енгізіледі, класс бойынша (түскен) жайлы хаттаманың көшірмесі маманның жеке іс қағазына енгізіледі. ЖКК отырысының хаттама нөмірлері жаңа жылдың басынан қайта басталады.
1.3.3. Басқа министрліктерден, ведомостволардан (МАП-тан басқа) Азаматтық авиацияның ұшу жұмысына алынатын ұшқыштар құрамына класс беру олардың белгіленген квалификацияны көтеру немесе қайта оқу бағдарламасы бойынша арнайы дайындықтан өткен соң және авиакомпаниялар, бірлестіктер және ұйымдардың ЖКК-сы олардың квалификациясын тексергеннен кейін іске асырылады. Бұл жағдайда арнайы ұшақтарды жұмыс істеу тәжірибесін ескере отырып, осы Баптың белгіленгенінен бір саты төмен класс беріледі және келесі класқа бір жылдан кейін көтерілуге хұқығы болады.
1.3.4. Көлік және коммуникациялар Министрі, әуе транспорты Департаментінің директоры, авиакомпаниялар, бірлестіктер, ұйымдардың бірінші басшылары ӘДК-ге немесе ЖКК-ге класс бойынша түсіруді анықтау мақсатымен жіберген Азаматтық авиакомпания мамандары бұйрық шыққаннан кейін бір ай ішінде тексеруден өтуге міндетті. Егер маман осы 1 ай ішінде бір себептермен (аурудан басқа) тексеруден өтпесе, тексеруден өткенше өз міндетін орындаудан босатылады, ал 3 айдан кейін ӘДК-ге немесе ЖКК-ге жіберу, маманның құжаттар талаптарын бұзған жағдайында болады.
1.3.5. Маманды класс бойынша түсіру кезінде оның куәлігі ауыстырылады, авиациялық техниканы техникалық жағынан іске қосудағы түсіруден басқа жағдайда.
1.3.6. Класс бойынша түсірілген Азаматтық авиация мамандары класс бойынша қайта көтерілуге мамандығы бойынша бір жыл жұмыс істегеннен кейін ғана рұқсат алады. Бұл жағдайда класс бойынша көтеру белгіленген осы Баптың ережелері арқылы іске асырылады.
1.3.7. Тәртіп жағынан ескерту алған Азаматтық авиация мамандары класс бойынша көтерілуге ескерту алған кезден бастап бір жыл уақыт өткен соң рұқсат алады. 1.3.8. Өзінің тікелей кінәсі арқылы әуеде де қауіпті жағдай туғызған ұшқыштар құрамының мүшесі класс бойынша көтерілуге 500 сағаттық ұшудан өткен соң, ғана жіберіледі, әуе қозғалысы қызметінің маманы - бір жылдық жұмыстан соң жіберіледі. 1.3.9. Авиациялық техниканы техникалық жағынан іске қосушы инженерлер мен техниктерге класс беру категория немесе разряд берген кезде қатар беріледі.

5-ші БӨЛІМ Пилоттарды классификациялау

5.1. Кластық квалификация беруге ұсынылған пилот мынадай топтарға сай болуы керек:
5.1.1. Ұшқыштар оқу орнының "пилот" мамандығы бойынша арнайы білімі болуы керек.
5.1.2. Осы баптың 1 қосымшасында көрсетілгендей арнайы пәндерді білуі білімі болуы керек.
5.1.3. Өзінің кәсіби дайындық деңгейіне сай әуе кемесін басқара білуі керек, борт жүйелерін ұшқыштың - навигациялық жүйелерді іске қоса білуі керек, ауа-райы жағдайына анализ жасай білуі керек және ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін дұрыс шешімдер қабылдауға дайын болуы керек.
5.2. Азаматтық авиация пилотының 3-ші класы мынадай жағдайларда беріледі.
5.2.1. Ұшқыштық оқу орындарында "пилот" мамандығы бойынша Мемлекеттік сынақ комиссиясының, немесе Мемлекеттік квалификация комиссиясының және оқу орны басшысының бұйрығы негізінде оқудың толық курсын бітірген Азаматтық авиация мамандарына.
5.3. Азаматтық авиация пилотының 2-ші класы:
5.3.1. Азаматтық авиация ұшқыштар оқу орындарының инструкторлық қызметінде үздіксіз стажбен жұмыс істеген ұшқыштық - командалық және инструкторлық құрамындағы адамдарға, 3 жылдан кем емес жұмыс істеген звено командиріне және одан жоғарыларға:
- Жалпы апатсыз ұшуы 1500 сағаттан кем болмаса, соның ішінде 3-4 класты ұшқыштарды өз бетімен ұшуы 800 сағаттан кем болмаса, және де түнгі ұшуға рұқсаты болса;
- Пилот инструктор немесе ұшқыштық командалық құрамының мүшесі ретінде 3-ші, және 4-ші класты ұшақтармен тік ұшақтарда апатсыз ұшу сағаты 100 сағат болса, оның ішінде 50 сағат түнде.
5.3.2. Жалпы апатсыз ұшу сағаты 200-ден асатын 4 класты ұшақтар мен тік ұшақтардың командирлеріне, соның ішінде өз бетімен ұшуы 500 сағаттан кем болмаса және түнгі ұшуға рұқсаты болса.
5.3.3. Жоғарғы ұшақтар оқу орындарын бітірген, 1-ші, және 2-ші класс бойынша қайта оқытылған, 2000 сағаттан кем емес апатсыз ұшу тәжірибесі бар, соның ішінде түнде ұшуы 300 сағатқа толатын адамдарға.
5.3.4. Ұшақтар оқу орнын 1-ші класты тік ұшақта екінші пилоттарына 1-ші класты тік ұшақта жалпы апатсыз ұшуы 2000 сағаттан асса және КВС бағдарламасы бойынша кандидаттарға.
5.3.5. Жалпы апатсыз ұшуы 2000 сағат асатын, соның ішінде тік ұшақтарға 800 сағат өз бетімен ұшуы бар және КВС бағдарламасы бойынша кандидат 1-ші класты тік ұшақтардың екінші пилоттарына.
5.3.6. Жалпы апатсыз ұшуы 2000 сағаттан асатын соның ішінде түнде ұшуы 100 сағаттан кем емес, ұшудың ең жақсы техникасын меңгерген 3-ші класты ұшақтардың пилоттарына.
5.4. 2-ші класты пилот атағына ұсынылған кандидаттар 3-ші класты пилот ретінде жұмыс істеу стажы 3 жылдан кем болмауы керек, сонымен қатар аттестациясы қанағаттанарлық, ұшу ережелері, РЛЭ, ВС бойынша "бес" деген бағалары болуы керек, осы баптың 1-ші қосымшасында көрсетілгендей, қалған пәндерден алған бағасы "төрттен" кем болмау керек, ұшу техникасы және ұшақты айдау бойынша ұшақ командирлері "бес" екінші пилоттар "төрт" деген баға алу керек.
5.5. Азаматтық авиация пилотының 1 классы:
5.5.1. Инструкторлық, звено командирі қызметінде 3 жылдан кем үздіксіз стажбен қызмет істеген Азаматтық авиация ұшқыштар оқу орындарының ұшқыштық-командалық және инструкторлық құрамының өкілдеріне: 3-ші және 4-ші класты ұшақтарда жалпы апатсыз ұшуы 2500 сағат кем болмаса, соның ішінде түнде ұшуы 80 сағат, өз бетімен ұшуы 1500 сағат болса және ауа-райы жағдайының ең жаман кезінде ұшуға рұқсат бар болса.
5.5.2. Азаматтық авиация жоғарғы ұшқыштар училищесінде бітіруші, жалпы апатсыз ұшуы 4000 сағат, түнде ұшуы 800 сағат болатын өз бетімен ұшуы 100 сағат толатын, соның ішінде 1, 2, 3 класты ұшақтарда ұшуы 700 болатын және 1-ші категориялы метеоминимумды ұшуға рұқсаты бар 2-ші класты ұшақ командирлеріне (ИЛ-86 басқа).
5.5.3. Жалпы апатсыз ұшуы 4000 сағаттан кем емес, соның ішінде түнде ұшуы 500 сағат болатын, өз бетімен 2000 сағат ұшуы бар, соның ішінде 2 класты ұшақтарда 1000 сағаты бар, 1 категориялы метеоминимумда ұшуға рұқсаты бар 2-ші класты ұшақ командирлеріне.
5.5.4. Жалпы апатсыз ұшуы 4000 сағаттан кем емес, соның ішінде түнде ұшуы 500 сағат болатын, өз бетімен ұшуы 2000 сағат болатын, соның ішінде 3 класты ұшақта ұшуы 1000 сағатқа жететін және метеоминимумның ең төменгі жағдайында ұшуға рұқсаты бар 3-ші класты ұшақ командиріне.
5.5.5. Жалпы апатсыз ұшуы 4500 сағат кем емес, соның ішінде түнде ұшуы 1000 сағат болатын, 1000 сағат өз бетімен ұшуы бар және 1 класты ұшақтарда екінші пилот ретінде 500 сағат ұшуы бар 1 класты ұшақтардың екінші пилоттарына.
5.5.6. Жалпы апатсыз ұшуы 4000 сағат кем емес, өз бетімен 2000 сағат ұшуы бар және метеоминимумның ең төменгі жағдайында кәсіпорын орналасқан жерде түнде де күндіз де ұшуға рұқсаты бар 4-ші класты ұшақ командирлеріне.
5.5.7. Жалпы апатсыз ұшуы 4000 сағат кем емес, тік ұшақтарды өз бетімен ұшуы 1000 сағат болатын, метеоминимумның ең жаман жағдайында авиакәсіпорын орналасқан жерден ұшуға рұқсаты бар тік ұшақтар командирлеріне.
5.5.8. Жалпы апатсыз ұшуы 4000 сағат кем емес, оның ішінде түнде ұшуы 100 сағат болатын, өз бетімен 1000 сағат ұшуы бар, соның ішінде 1-ші және 2-ші класты тік ұшақтарда 500 сағат ұшуы бар ауа-райының ең жаман жағдайында ұшуға рұқсаты бар 1-ші және 2-ші класты тік ұшақтар командирлеріне.
5.6. 1-ші класты пилот квалификациясын беруге ұсынылған кандидаттар екінші класты пилот ретінде жұмыс істеу стажы 3 жылдан кем болмауы керек, аттестациясы ойдағыдай және ұшу техникасы, тік ұшақты жүргізу, ұшу ережелері, РЛЭЭ, практикалық аэродинамикадан "бес", ал қалған пәндерден "төрттен" төмен бағалар болмауы керек.
5.7. Класс бойынша көтерілу кезінде пилоттар Қазақстан Республикасы авиациясының жоғарғы квалификация комиссиясына 1-8 пәндері бойынша сынақтар тапсырады, ал жергілікті квалификация комиссиясына сынақ тапсырған кезде 1-12 пәндері бойынша, куәлік мерзімін ұзарту кезінде 1-8 пәндері бойынша. Бұл осы баптың 1-ші қосымшасында көрсетілген.

6-шы БӨЛІМ
Штурмандарды классификациялау

6.1. Штурманның класс квалификациясын беруге ұсынылатын кандидат мынадай талаптарға сай болуы керек:
6.1.1. Авиациялық оқу орнының немесе арнайы оқу орнының штурмандық білімі болуы керек немесе ұшқыштар арасынан арнайы бағдарлама бойынша дайындықтан өтуі керек.
6.1.2. Осы баптың 1-ші қосымшасында көрсетілгендей арнайы пәндерді білуі керек.
6.1.3. Ұшақты жүргізудің қазіргі заманғы әдістерін, жерді және ұшу кезіндегі навигациялық-ұшқыштық құралдарды іске қосуды білуі керек; борттағы радионавигациялық құралдарды ұшақты жүргізу мақсатында қолдана білуі керек; екі жақты радио байланысын жүргізе білуі керек; метеожағдайға анализ жасауы керек; топографиялық картаны оқып, оны ұшу кезінде қолдана білуі керек; радио-станциялардың белгілі дауыстарын қабылдай білуі керек.
6.2. Үшінші класты штурман атағы штурман факультетінің, ұшқыштар оқу орнының және арнайы бағдарламалар бойынша толық курсын бітірген мамандарға, Мемлекеттік емтихан комиссиясы шешімі мен ұшқыштар оқу орны бастығының, авиакомпания президентінің бұйрығы негізінде беріледі.
6.3. 2-ші класты штурман атағы жалпы апатсыз штурман ретінде:
6.3.1. 1600 сағат ұшуы бар 4, 3, 2 класты ұшақтар штурмандарына және тік ұшақтар штурмандарына, ал пилоттар қатарынан қайта оқытылғандарға штурман ретінде 50% кем емес ұшуы бар болғанда;
6.3.2. 4-ші және 3-ші класты ұшақтарда және тік ұшақтарда ұшатын штурман-инструктор және одан жоғарғы қызметте үздіксіз жұмыс істеу стажы 3 жылдан кем емес, ұшу сағаты 1200-ге толатын, соның ішінде 50 сағат түнде ұшуы бар Азаматтық авиация ұшқыштар оқу орындарының штурмандық құрамының өкілдеріне;
6.3.3. 2-ші класты штурман атағына ұсынылған кандидаттардың 3-ші класты штурман ретінде жұмыс істеу стажы 3 жылдан кем болмауы керек, аттестациясы ойдағыдай болу керек. Ұшақты жүргізу техникасының бағасы "4"-тен кем болмауы керек, және осы Баптың 1-ші қосымшасында көрсеткендей арнайы пәндерден сынақ тапсырған кезде "4"-тен төмен баға болмауы керек.
6.4. Азаматтық авиацияның 1-ші класты штурман алғашқыдағы штурман қызметінде апатсыз ұшу кезінде:
6.4.1. Жалпы ұшуы 2500 сағат, соның ішінде ұшуы 400 сағат болатын 1-ші класты ұшақтар штурмандарына;
6.4.2. Жалпы ұшуы 3000 сағат, соның ішінде түнде ұшуы 400 сағат, ал пилоттар қатарынан қайта оқытылғандардың штурмандық қызметіне 50% ұшуы болғанда 2-ші және 3-ші ұшақтар штурмандарына;
6.4.3. Жалпы ұшуы 3000 сағат, ал пилоттар қатарынан қайта оқытылған штурмандық қызметте 50% ұшуы болғанда 4-ші класты ұшақтар және тік ұшақтар штурмандарына;
6.4.4. АЭЭ штурманы қызметінде үздіксіз жұмыс істеу стажы 3 жылдан кем емес, 2500 сағат ұшуы, соның ішінде 100 сағат түнде ұшуы бар Азаматтардың авиация ұшқыштар оқу орындарының штурмандық құрамының адамдарына;
6.4.5. Бірінші класты беруге ұсынылған кандидаттардың екінші класты штурман ретінде жұмыс істеу стажы 3 жылдан кем болмау керек, ұшақты жүргізу техникасын тексеруді "5"-ке өткізу керек, ауа-райының қиын жағдайында ұшақты жүргізудің барлық әдістерін білуі керек, ойдағыдай аттестациясы болуы керек. Осы Баптың 1-ші қосымшасы 1, 5, 9, 10 пункттерінде көрсетілгендей пәндерден сынақ тапсыруды "5" деген бағаға өткізу керек, ал басқа пәндерден "төрт"-тен кем баға болмау керек;
6.4.6. 1-ші класс беру кандидаттарының ұшақты жүргізу техникасын тексеруді осы "Баптың" 4, 2, 7 пункттерінде көрсетілген мамандар жүргізеді.
6.5. Класс бойынша көтерілуге ұсынылған штурмандар егерде осы баптың 6.1.1. пунктінде талаптарына сай келмесе арнайы курсты аяқтағандар, Лесотехникалық академияны, Новочеркасск политехникалық институтын бітіргендер, осы баптың 6.3., 6.4.4. пункттерінде көрсетілгендей штурман ретінде өз бетімен ұшу сағатын 20%-ке көп болу керек.
6.6. Класс бойынша көтерілу кезінде штурмандар 1-6, 9-10 пәндері бойынша Азаматтық авиацияның авиакомпаниялары мен мекемелерінің жергілікті квалификация комиссиясына сынақ тапсырады.

7-ші БӨЛІМ
Бортинженерлерді классификациялау

7.1. Бортинженерлік класс классификациясы берілетін кандидат мына талаптарға сай болуы керек:
7.1.1. Жоғарғы білімі болу керек (1610 мамандығы "авиадвигательдерді және әуе кемелерін эксплуатацияға қосатын инженер-механик") және бекітілген бағдарламалар бойынша арнайы дайындықтан өту керек.
7.1.2. Осы Баптың 1 қосымшасында көрсетілгендей арнайы пәндерді білуі керек.
7.1.3. Бортинженерлердің (бортмеханиктердің) міндеттеріне сай ұшақтарды жерде және әуеде эксплуатацияға қоса алу керек.
7.2. 3-ші класты бортинженер мына жағдайларда беріледі:
7.2.1. Осы Баптың 7-1 пунктіндегі талаптарға сай, өз бетімен бортмеханик ретінде жұмыс істеуге рұқсаты бар Азаматтық авиация мамандарына.
7.2.2. Бортинженер қызметіне осы Баптың 7.1. пунктінің талаптарына сай 3 класты бортмеханиктерге және бортинженерлер ретінде өз бетімен жұмыс істеуге рұқсат алғандарға тағайындалған.
7.3. Бортинженер мамандығы бойынша дайындықтан өткен жоғарғы оқу орындарының түлектеріне "бортинженер" куәлігі диплом алған кезде бірге беріледі, одан кейін стажировка бағдарламасынан өткен соң, өз бетімен жұмыс істеуге жіберіледі.
7.4. 3-ші класты бортинженер атағына ұсынылған кандидаттар дайындық және ұшу жұмысының практикалық меңгеруін тексеру кезінде "4"-тен төмен баға алмау керек, аттестациясы ойдағыдай болу керек және осы Баптың 1-ші қосымшасындағы көрсетілгендей "4"-тен төмен емес бағаларға сынақ тапсыру.
7.5. 2-ші класты бортинженер мына жағдайда беріледі:
7.5.1. Бортинженер ретінде жұмыс істеу стажы 3 жылдан кем емес, жалпы апатсыз ұшу уақыты 1500 сағаттан асатындарға.
7.5.2. 2-ші класты бортинженер қызметіне тағайындалған, осы Баптың
7.1. пунктінің талаптарына сай, бортинженер ретінде өз бетімен жұмыс істеуге рұқсат алған және бортинженер ретінде өз бетімен 200 сағат ұшуы барларға.
7.5.3. Бортинженер қызметінде, бірақ бортмеханик куәлігі бар, жалпы апатсыз ұшу уақыты 1500 сағаттан асатын, осы Баптың 7.1. пунктінің талаптарына сай жоғары білімін санамағанда 1610 мамандығы бар мамандарға.
7.6. 2-ші класты бортинженер атағына ұсынылған кандидаттар дайындық және ұшу жұмысының практикалық меңгеруін тексеру кезінде "4"-тен кем баға алмау керек, аттестациясы ойдағыдай болу керек, және РЛЭ бойынша сынақты "беске", ал қалған пәндерден "төрттен" төмен баға алмау керек.
7.7. 1-ші класты бортинженер атағы мына жағдайда беріледі:
7.7.1. Бортинженер ретінде жалпы жұмыстың істеу стажы 3 жылдан кем емес, бортинженерге, 2 класс бортмеханик ретінде жалпы апатсыз ұшуы 3000 сағат, бортинженерлер ретінде өз бетімен ұшуы 200 сағат болған жағдайда.
7.7.2. Бортинженер қызметіне тағайындалған 1-ші класты бортмеханиктерге, осы Баптың 7.1. пунктінің талаптарына сай, бортинженер ретінде өз бетімен жұмыс істеуге рұқсаты бар және бортинженер ретінде өз бетімен ұшуы 200 сағат толғандарға.
7.7.3. Бортинженер қызметіндегі, бірақ 1-ші немесе 2-ші класты бортмеханик куәлігі бар, жалпы апатсыз ұшуы 3500 сағаттан кем емес, осы Баптың 7.1. пунктінің талаптарына сай 1610 мамандығы бойынша жоғарғы білімін есептеген мамандарға.
7.7.4. 1-ші класты бортинженер атағына ұсынылған кандидаттар дайындық және ұшу жұмысының практикалық меңгеруін тексеру кезінде "бес" деген баға алу керек, аттестациясы ойдағыдай болу керек және осы Баптың 1 қосымшасындағы 1, 3, 7, 8 пункттерінде көрсетілген арнайы пәндерден "бес" деген бағаға сынақ тапсыруы шарт, ал басқа пәндерден алған бағалары "төрттен" төмен болмауы керек.
7.9. Дайындық және ұшу жұмыстарының практикалық меңгеруін тексеруге Азаматтық авиация Департаментінің, авиакомпаниялардың және бірлестіктердің бортинженер-инспекторлары (инструкторлары) хұқығы бар.
7.10. Куәлік мерзімін ұзартқан кезде және класс бойынша көтеру кезінде осы Баптың 1-ші қосымшасында көрсеткендей Азаматтық авиация жоғарғы квалификация комиссиясына және авиакомпанияларының, бірлестіктердің және кәсіпорындардың жергілікті квалификация комиссиясына 1-4, 7-9, 11-13 пәндері бойынша сынақ тапсырылады.

8-ші БӨЛІМ
Бортмеханиктерді классификациялау

8.1. Бортмеханик класының квалификациясы берілетін кандидат мына талаптарға сай болуы керек.
8.1.1. Жоғарғы (1610 мамандығы "авиадвигательдерді және ұшақтарды эксплуатацияға қосатын "Инженер-механик") немесе арнайы орта (0579 мамандығы "авиадвигательдерді және ұшақтарды эксплуатацияға қосатын Техник- механик") білімі болуы керек және белгіленген бағдарламалар бойынша арнайы дайындықтан өту керек.
8.1.2. Осы Баптың 1-ші қосымшаларында көрсеткендей арнайы пәндерді білуі керек.
8.1.3. Бортинженер (бортмеханик) міндетін сай жерде және әуеде ұшақты эксплуатацияға қоса білуі керек.
8.2. 3-ші класты бортмеханик осы Баптың 8.1. пунктінде талаптарға сай бортмеханик ретінде өз бетімен жұмыс істеуге рұқсаты бар мамандарға беріледі.
8.3. 3-ші класты бортмеханикке ұсынылған кандидаттар дайындық және ұшу жұмысының практикалық меңгеруін тексеру кезінде "төрттен" төмен баға алмау керек. Аттестациясы ойдағыдай болу керек және авиакомпания ЖКК-на осы Баптың 1-ші қосымшасында көрсеткендей барлық пәндерден "төрттен" төмен емес, бағаларға сынақ тапсыруы керек.
8.4. 2-ші класты бортмеханикке ұсыну 3-ші класты бортмеханик ретінде кемінде 3 жыл стажы бар, жалпы апатсыз ұшуы 1500 сағат толған мамандарға беріледі.
8.5. 2-ші класты бортмеханикке ұсынылған кандидаттар дайындық және ұшу жұмыстарының практикалық меңгеруін тексеру кезінде "төрттен" төмен баға алмауы керек, аттестациясы ойдағыдай болу керек, және осы Баптың 1 қосымшаға 3 пунктте көрсеткендей арнайы пәннен "беске" сынақ тапсыру керек, ал қалған пәндерден алған бағасы "төрттен" төмен болмау керек.
8.6. 1-ші класты бортмеханик атағы 2-ші класты бортмеханик ретінде кемінде 3 жыл жұмыс стажы бар және жалпы апатсыз ұшуы 3500 сағат болған бортмеханиктерге беріледі.
8.7. 1-ші класты бортмеханик ұсынылған кандидаттар дайындық және ұшу жұмысының практикалық меңгеруін тексерген кезде "бес" деген бағаға тапсыруы керек, аттестациясы ойдағыдай болу керек және осы Баптың 1 қосымшасы 1, 3, 7, 8, 13 пункттерінде көрсеткендей пәндерден "бес" деген бағаға ал басқа пәндерден "төрт" деген бағаға сынақ тапсыру керек.
8.8. Класс бойынша көтерілетін бортмеханиктердің практикалық жұмысын тексеруге Азаматтық авиация Департаментінің, авиакомпаниялардың, бірлестіктердің және кәсіпорындардың бортинженер-инспекторлардың (инструкторлардың) хұқығы бар. 8.9. Куәлік мерзімін ұзартқан кезде және класс бойынша көтерілгенде 1-4, 7-9, 11-13 пәндері бойынша осы Баптың 1 қосымшасында көрсеткендей Азаматтық авиацияның, авиакомпаниялардың, бірлестіктердің, кәсіпорындардың ЖКК-на не Азаматтық авиацияның ӘДК-на сынақтар тапсырады.

9-шы БӨЛІМ
Әуе қозғалысы қызметінің мамандарын классификациялау

9.1. Класс квалификациясы әуе қозғалысы қызметінің мынадай мамандарына беріледі: - диспетчерлерге; - диспетчер-инструкторға; - аға диспетчерлерге; - ұшу жөніндегі жетекшілерге; - диспетчер пункттерінің жетекші құрамына; - "Казаэронавигация" Азаматтық авиация қозғалысы қызметінің инспекторлық және инструкторлық жетекші құрамына.
9.2. Диспетчер класының квалификациясына ұсынылған кандидаттар мынадай талаптарға сай болуы керек:
9.2.1. Орта арнайы білімі болуға және бекітілген бағдарламалар бойынша арнайы даярлықтан өтуге;
9.2.2. Осы Баптың 2-ші қосымшаларында көрсеткен арнайы пәндерді білуі керек.
9.2.3. Әуе қозғалысын басқару және ұшулар орындалып жатқан кездерде радиомен хабар алмасу ережелерін, фразиологиясын жұмыс технологиясына сай болып, әуе қозғалысын басқара алуы керек, әртүрлі әуе және ауа-райы жағдайларында дұрыс, өз уақытында қимылдауы керек; әуе қозғалысын басқарудағы радио құралдарын, байланыс құралдарын жұмыс кезінде дұрыс қолдана білуі керек, істеуі керек, аэродромда және жауапты аймақта апатқа ұшыраған ұшақтарды дер кезінде көмек көрсету керек.
9.3. 3-ші класты әуе қызметкерлерінің диспетчер атағы мына жағдайда беріледі:
9.3.1. Технологиялық практикадан және теориялық пәндерден сынақтар тапсырған Азаматтық авиация оқу орындарының түлектеріне;
9.3.2. Оқу орындарында, УТЦ-да диспетчерлер курсының дайындығынан өткен әуе қозғалысы қызметіне авиация мамандарынан жұмысқа алынған, әуе қозғалысын басқару пунктінде стажировкадан өткен және өз бетімен әуе қозғалысын басқаруға рұқсат алған адамдарға.
9.4. 3-ші класты диспетчер атағына ұсынылған, әуе қозғалысы қызметіне алынған мамандар осы Баптың 1.2. пунктінде көрсетілген талаптарға сай аттестациясы ойдағыдай, диспетчерлік пунктте байланысты әуе қозғалысы қызметі бекіткен іскерліктерді меңгеруі керек пункт 5.6.9., 2-ші қосымша бойынша емтихандарды "4"-тен төмен тапсырмауы тиіс, ал қалған пәндерден "3"-тен төмен болмауы тиіс.
9.5. 2-ші класты әуе қозғалысы қызметінің мынадай әуе қозғалысына қызметінің мамандарына беріледі:
9.5.1. Диспетчерлерге, диспетчер инструкторларға, автоматты жүйедегі әуе қозғалысы қызметінің аға диспетчерлеріне;
9.5.2. Диспетчерлерге, диспетчер инструкторларға, бас аймақтық, өлкелік әуе қозғалысы қызметінің аға диспетчерлеріне;
9.5.3. Осы Баптың 8.5.1, 8.5.2 пункттерінде көрсетілмеген әуе қозғалысы қызметінің диспетчерлік пункттерінің аға диспетчерлеріне, және диспетчер инструкторларына;
9.5.4. Әуе қозғалысы қызметінің азаматтық секторы ЕС орталығының ауысым бастықтарына, ұшу жөніндегі жетекшілерге, диспетчер пункті басшыларына;
9.5.5. Бір немесе бірнеше диспетчерлік пункттерден әуе қозғалысы қызметінің өз бетімен басқаруға рұқсаты бар, Азаматтық авиация мекемелерінің және кәсіпорындарының, "Қазаэронавигациясының" филиалдарының және аппараттарының жетекші және инструкторлық құрамына;
9.6. 2-ші класты әуе қозғалысы қызметінің диспетчері атағы ұсынылған кандидаттар ойдағыдай аттестациядан өтуі керек, 3-ші класты диспетчер ретінде 3 жыл жұмыс стажы болу керек, тиісті диспетчерлік пунктен әуе қозғалысын басқару жөнінде практикалық іскерліктерін тексеруден өткізу керек және "төрттен" төмен емес бағаға осы Баптың 2-ші қосымшасында көрсеткен арнайы пәндерден сынақ тапсыру керек.
9.7. 1-ші класты диспетчер атағы осы Баптың 8.5. пунктінде көрсетілген екінші класты диспетчер ретінде үздіксіз жұмыс стажы 3 жыл болған, немесе кәсіпорын басшысының қалауымен жоғарғы кәсіби іскерлігі үшін 2 жыл жұмыс істеген мамандарға беріледі.
9.8. 1-ші класс диспетчер атағы берілген әуе қозғалысы қызметінің кандидаттары ойдағыдай аттестациядан өту керек, "бес" деген бағаға тиісті диспетчерлік пункттен әуе қозғалысы қызметі бойынша практикалық іскерліктен, тексеруден өту керек, және осы ережеге 2 қосымшада көрсетілген 1.3.4. арнайы пәндері бойынша "бес" деген бағаға, ал қалған арнайы пәндер бойынша "төрттен" кем емес бағаға емтихан тапсырулары керек.
9.9. АА ОЖО-тары (УТЦ ГА) мен оқу орындары жанындағы курстарда бастапқы дайындықтан өткен қозғалыс қызметі диспетчерлеріне АА (ГА) авиакомпаниялары, бірлестіктері мен ұйымдарының ЖКК-ына (МКК) кластық атақ беруге ұсыныс, 4х5 см өлшемді үш фотосурет (бас киімсіз түскен), ал бағалар парағы орнына курстарды бітірген туралы куәліктің көшірмесі жіберіледі.
9.10. Класын көтеруге кандидаттардың жұмыс орындарында ӘҚБ (УВД) бойынша практикалық дағдыларын тексеруге мыналар, құқылы: "Қазаэронавигация" кәсіпорынының қозғалыс қызметі аппаратының басшы және инспекторлық құрамы; "Қазаэронавигация" филиалдарының бастықтары; ұшулар басшылары; аға диспетчер; диспетчер-конструктор; ӘҚБ (УВД) Орталықтары диспетчерлік пункттерінің бастықтары.
9.11. Класты көтеру кезінде ӘКК-ға (ВКК) 1-6 мен 8 тармақшылар бойынша емтихандар, ал ЖКК-ға осы ережеге 2 қосымшада көрсетілген барлық пәндер бойынша емтихандар тапсырылады. Куәліктің жарамдылығы мерзімін ұзарту кезінде осы Ережеге 2 қосымшаның 1-6 мен 8-тармақшылары бойынша емтихандар тапсырылады.

Положение о присвоении классов и выдаче свидетельства авиационного персонала

Утверждено приказом Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 1 сентября 1995 г. N 181.

1.1. Общие требования по классификации.

1.1.1. Первоначальное присвоение класса специалистам, окончившим учебные заведения ГА, проводятся на основании решения государственной экзаменационной комиссии, государственной квалификационной комиссии и оформляется приказом начальника учебного заведения.

1.1.2. Специалистам, перешедшим работать в предприятия ГА из других министерств и ведомств, первоначальное присвоение класса производится соответствующей ММК после их переподготовки и проверки квалификации в соответствии с настоящим Положением.

Выпускникам учебных заведений ГА - гражданам иностранных государств - класс не присваивается и талоны нарушений не выдаются.

1.1.3. Контроль за организацией подготовки авиаспециалиста для повышения в классе организует председатель ВВК ГА РК, ММК авиакомпаний, объединений и организаций. Проверка профессиональных знаний у авиаспециалистов проводится по контрольным вопросам, утвержденным ВКК ГА.

1.1.4. Ежегодно, не позднее 1 ноября, ММК авиакомпаний, объединений и организаций представляют в ВКК ГА заявки на следующий год на повышение в классе авиаспециалистов, по типам ВС, специальностям и с указанием срока по кварталам.

1.1.5. На основании полученных заявок ВКК ГА составляет планы-графики повышения в классе, которые утверждаются и высылаются в ММК авиакомпаний, объединений и организаций.

1.1.6. Первые руководители авиакомпаний, объединений и организаций несут ответственность за профессиональную подготовку и своевременное прибытие авиаспециалистов в ВКК ГА. 1.1.7. На специалиста для повышения в классе оформляется представление по установленной форме. Представления на специалистов, класс которым присваивает ВКК ГА, оформляется в 2 экземплярах. В ВКК ГА представляется первый экземпляр. 1.1.8. Кандидаты на повышение в классе, прибывшие в соответствующую квалификационную комиссию должны иметь при себе: - действующее свидетельство с талонами нарушений; - летную книжку (для летного состава); - книжку диспетчера службы движения (для диспетчеров); - копию диплома (свидетельства) об окончании учебного заведения по специальности; - справку о медицинском освидетельствовании; - три фотокарточки размером 4х5 см в форменной одежде без головного убора.

1.1.9. Материалы, представляемые в ВКК ГА или МКК авиакомпаний, объединений и организаций на повышение в классе, действительны в течении 3 месяцев с момента утверждения протокола МКК авиапредприятий.

1.1.10. После получения материала на присвоение специалисту класса кандидат проходит проверку профессиональной подготовки. Она включает проверку теоретических знаний по специальным дисциплинам и практической работы по специальности.

1.2. Требования к уровню теоретических знаний и практической работы.

1.2.1. Проверку уровня теоретических знаний по специальным дисциплинам специалист при повышении в классе проходит только в ММК, которой представлено право присваивать ему соответствующий класс.

Специалисты, которым присваивает класс ВКК ГА, сдают экзамены по спецдисциплинам в двух инстанциях: в МКК авиакомпаний, объединений и организаций и в ВКК ГА.

1.2.2. Проверку теоретических знаний по каждой дисциплине в ВКК ГА проводят два специалиста, в МКК авиакомпаний, объединений и организаций - один специалист.

Время, отведенное для сдачи экзаменов, определяется из условия не более 20 минут на один экзамен и не более двух экзаменов в день на ВКК ГА, а на МКК - не более трех.

1.2.3. Специалисты ГА, получившие при проверки знаний в ВКК ГА и МКК по спецдисциплинам или практической работе оценки ниже требуемых, в классе не повышаются. Они обязаны в двухнедельный срок подтвердить в МКК знания по тем дисциплинам, которые не соответствуют требованиям присвоенного класса.

1.2.4. Специалисты ГА, показавшие при проверки знаний по спецдисциплинам или практической работе несоответствие уровня знаний требованиям настоящего Положения, могут быть допущены к повторной проверке для повышения в классе не ранее чем через 3 месяца.

1.2.5. Оценки, полученные при повышении в классе, действительны при вводе в строй, допуске к самостоятельной работе, продлении срока действия свидетельства в течение 1 года.

1.2.6. Проверка практической работы в полете летного состава, представляемого на повышение в 1 класс через ВКК ГА, проводится командно-летным и инспекторским составом ВКК ГА.

Председатель ВКК ГА имеет право засчитывать результаты проверки практической работы в полете на повышение в первый класс командно-летным и инспекторским составом авиакомпаний, объединений и организаций.

1.2.7. Проверка практической работы в полете летного состава, представляемого на повышение во второй класс, проводится членами МКК или командно-летным составом летных подразделений, по указанию председателя МКК авиакомпаний, объединений и организаций по утвержденным программам.

1.2.8. Проверка практической работы специалистов, представляемых на повышение в классе, проводится по утвержденным программам.

Проверка практической работы других авиаспециалистов проводится на их рабочих местах.

Результаты указанной проверки для повышения в классе действительны в течение 3 месяцев, для продления срока действия свидетельства следует руководствоваться требованиями Основных правил полетов Республики Казахстан.

1.2.9. Оценка практической работы специалистов производится по пятибалльной системе, после чего в листе практической проверки указывается "присвоенному классу соответствует (не соответствует)", "достоин (не достоин) повышения в классе".

1.2.10. Проверка техники пилотирования, самолетовождения и практической работы в воздухе у кандидатов на повышение в классе проводится специалистами, имеющими класс выше, чем у проверяемого.

1.2.11. Пилоты и штурманы, летающие на самолетах 4-го класса и вертолетах, представляемые на повышение в классе, не имеющие требуемого налета ночью из-за особенностей географического расположения и условий работы авиапредприятия, должны иметь самостоятельный безаварийный налет соответственно на 500 часов больше.

1.3. Правила оформления документов при повышении (понижении) в классе.

1.3.1. После проверки теоретических знаний, практической работы на присвоение класса и личной беседы с кандидатами члены МКК принимают решение, которое заносится в протокол заседания МКК.

1.3.2. Присвоение класса специалисту ГА, оформляется протоколом МКК, утвержденным начальником. Датой перехода специалиста в более высокий (низкий) класс считается дата утверждения протокола ВКК ГА, МКК. Дата и номер протокола ВКК ГА, МКК о повышении (понижении) в классе заносится в свидетельство специалиста, выписка из протокола о повышении (понижении) в классе заносится в личное дело специалиста. Нумерация протоколов заседаний МКК возобновляется в начале нового календарного года.

1.3.3. Лицам летного состава, принимаемым на летную работу в ГА из других министерств и ведомств (за исключением МАП), класс присваивается после прохождения ими специальной подготовки по утвержденной программе повышения квалификации или переучивания, и проверки их квалификации в МКК авиакомпаний, объединений и организаций. В этом случае класс присваивается с учетом опыта работы на освоенных типах ВС на одну ступень ниже установленного настоящим Положением, с правом представления к повышению в классе через один год.

1.3.4. Специалист ГА, направленный согласно приказу Министерства транспорта и коммуникаций, директора Департамента воздушного транспорта, первого руководителя авиакомпании, объединения или организации на ВКК или МКК для подтверждения (понижения в классе) обязан в течение месяца со дня издания приказа пройти проверку. Если специалист в месячный срок не прошел проверку по каким-либо причинам (кроме болезни), он отстраняется от выполнения обязанностей до прохождения проверки, а после 3 месяцев на МКК решается вопрос о дальнейшем его использовании.

Направление на ВКК или МКК производится в случаях нарушения специалистом требований документов, регламентирующих летную работу, что привело (или могло привести) к прямой угрозе безопасности полетов.

1.3.5. При понижении специалиста в классе свидетельство подлежит замене, кроме случаев понижения авиатехников по технической эксплуатации авиационной техники.

1.3.6. Специалисты ГА, пониженные в классе, допускаются к повышению не ранее чем через год работы по специальности. В этих случаях класс повышается в установленном настоящим Положением порядке.

1.3.7. Специалисты ГА, имеющие дисциплинарные взыскания, к повышению в классе допускаются не ранее чем через год с момента его наложения.

1.3.8. Лицо летного состава, допустившее по личной вине авиационное происшествие, допускается к повышению в классе после налета не менее 500 часов, специалист УВД - после одного года работы.

1.3.9. Присвоение класса инженерам и техникам по технической эксплуатации авиационной техники производится одновременно с присвоением соответствующей категории или разряда.

Гл. 5 Классификация пилотов

5.1. Кандидат на присвоение класса квалификации пилота должен отвечать следующим требованиям:

5.1.1. Иметь специальное образование в объеме летного учебного заведения по специальности "Пилот";

5.1.2. знать специальные дисциплины, указанные в приложении 1 к настоящему Положению;

5.1.3. уметь управлять воздушным судном в соответствии с уровнем профессиональной подготовки, эксплуатировать бортовые системы, пилотажно-навигационные комплексы, анализировать метеообстановку и принимать правильные решения по обеспечению безопасности полетов.

5.2. Третий класс пилота ГА присваивается:

5.2.1. Специалистам ГА, закончившим полный курс обучения в летных учебных заведениях по специальности "Пилот" на основании решения Государственной экзаменационной комиссии или Государственной квалификационной комиссии и приказа начальника учебного заведения.

5.3. Второй класс пилота ГА присваивается:

5.3.1. Лицам командно-летного и инструкторского состава летных учебных заведений ГА, имеющих непрерывный стаж работы в должностях инструктора, командира звена и выше не менее 3 лет при наличии:

- общего безаварийного налета не менее 1500 часов, в том числе самостоятельного налета на самолетах 3 и 4 класса не менее 800 часов, а также допуск к полетам ночью;

- общего безаварийного налета не менее 1500 часов, в том числе самостоятельного на вертолетах не менее 800 часов, а также допуск к полетам ночью;

- безаварийного налета 1000 часов в качестве пилота-инструктора или лица командно-летного состава на самолетах и вертолетах 3 и 4 класса, из них 50 часов ночью.

5.3.2. Командирам самолетов 4 класса, вертолетов, имеющих общий безаварийный налет не менее 2000 часов, в том числе самостоятельный налет не менее 500 часов, а также допуск к полетам ночью.

5.3.3. Вторым пилотам, окончившим высшие летные учебные заведения и переученным на ВС 1, 2 класса, имеющим безаварийный налет не менее 2000 часов, из них 300 часов ночью, являющихся кандидатами на ввод в строй по программе КВС.

5.3.4. Вторым пилотам вертолетов 1 класса, окончившим летные учебные заведения на вертолетах 1 класса, имеющим безаварийный налет не менее 2000 часов на вертолетах 1 класса и являющихся кандидатами на ввод в строй по программе КВС.

5.3.5. Вторым пилотам вертолетов 1 класса, имеющих общий безаварийный налет не менее 2000 часов, в том числе самостоятельный налет на вертолетах 800 часов и являющихся кандидатами на ввод в строй по программе КВС.

5.3.6. Вторым пилотам самолетов 3 класса, имеющих общий безаварийный налет 2000 часов, из них 100 часов ночью и отличную технику пилотирования.

5.4. Кандидаты, приставленные к присвоению второго класса пилота, должны иметь стаж летной работы в качестве пилота 3 класса не менее 3 лет, положительную аттестацию и оценки "пять" по правилам полетов, РЛЭ ВС, по остальным дисциплинам, указанным в приложении 1 к настоящему Положению - не ниже "четыре", по технике пилотирования и самолетовождения командиры ВС - "пять", вторые пилоты - "четыре".

5.5. Первый класс пилота ГА присваивается:

5.5.1. Лицам командно-летного и инструкторского состава летных учебных заведений ГА, имеющих непрерывный стаж работы в должностях инструктора, командира звена и выше не менее 3 лет при наличии:

- общего безаварийного налета на самолетах 3 и 4 класса не менее 2500 часов, из них 80 часов ночью, самостоятельного налета не менее 1500 часов и допуска к полетам по предельному метеоминимуму;

- общего безаварийного налета не менее 2500 часов, из них 80 часов ночью, самостоятельного налета на вертолетах не менее 1500 часов и допуска к полетам по предельному метеоминимуму.

5.5.2. Командирам самолетов 1 класса (кроме Ил-86), выпускникам высших летных училищ ГА или окончившим Академию ГА, авиационные и технические ВУЗы, имеющим общий безаварийный налет 4000 часов, из них ночью 800 часов, самостоятельный налет не менее 1000 часов, в том числе на самолетах 1, 2 и 3 класса 800 часов и допущенных к полетам по метеоминимуму 1 категории.

5.5.3. Командирам самолетов 2 класса, имеющим общий безаварийный налет не менее 4000 часов, из них 500 часов ночью, самостоятельный налет не менее 2000 часов, в том числе на самолетах 2 класса 1000 часов и допущенных к полетам по метеоминимуму 1 категории.

5.5.4. Командирам самолетов 3 класса, имеющим общий безаварийный налет не менее 4000 часов, из них 500 часов ночью, самостоятельный налет не менее 2000 часов, в том числе на самолетах 3 класса 1000 часов и допущенных к полетам по предельному метеоминимуму.

5.5.5. Вторым пилотам самолетов 1 класса, имеющим общий безаварийный налет не менее 4500 часов, из них 1000 часов ночью, самостоятельный налет не менее 1000 часов, и на самолетах 1 класса в качестве второго пилота не менее 500 часов.

5.5.6. Командирам самолетов 4 класса, имеющим общий безаварийный налет 4000 часов, самостоятельный налет 2000 часов и допущенных к полетам по предельному метеоминимуму погоды днем и ночью для той местности, где базируется предприятие.

5.5.7. Командирам вертолетов, имеющим общий безаварийный налет не менее 4000 часов, самостоятельный налет на вертолетах не менее 1000 часов, допущенных к полетам по предельному метеоминимуму погоды для местности, где базируется авиаподразделение.

5.5.8. Командирам вертолетов 1 и 2 класса, имеющим общий безаварийный налет не менее 4000 часов, из них 100 часов ночью, самостоятельный налет не менее 1000 часов, в том числе 500 часов на вертолетах 1 и 2 класса, допущенных к полетам по предельному метеоминимуму погоды для той местности, где базируется авиапредприятие.

5.6. Кандидаты, представляемые к присвоению квалификации пилота 1 класса, должны иметь стаж летной работы в качестве пилота второго класса не менее 3 лет, положительную аттестацию и оценку "пять" по технике пилотирования и самолетовождению, правил полетов, РЛЭ, практической аэродинамике, а по остальным дисциплинам, указанных в приложении 1 к настоящему Положению оценку не ниже "четыре".

5.7. При повышении в классе пилоты сдают экзамены в ВКК ГА Республики Казахстан - по дисциплинам 1-8, при повышении в классе на МКК - по дисциплинам 1-12, при продлении срока действия свидетельства - по дисциплинам 1-8, указанным в приложении 1 к настоящему Положению.

Гл. 6 Классификация штурманов

6.1. Кандидат на присвоение класса квалификации штурмана должен отвечать следующим требованиям:

6.1.1. Иметь образование в объеме штурманского авиационного учебного заведения или специального учебного заведения, или пройти подготовку по специальным программам, из числа пилотов;

6.1.2. Знать специальные дисциплины, указанные в приложении 1 к настоящему Положению;

6.1.3. Уметь владеть современными методами самолетовождения, эксплуатировать на земле и в полете навигационно-пилотажное оборудование; использовать бортовую радионавигационную аппаратуру в целях самолетовождения; вести двухстороннюю радиосвязь; анализировать метеорологическую обстановку; читать топографические карты и пользоваться ими в полете; принимать на слух сигналы приводных радиостанций.

6.2. Третий класс штурмана присваивается специалистам, закончившим полный курс обучения на штурманских факультетах, отделениях летных учебных заведений и по специальным программам, на основании решения Государственной экзаменационной комиссии и приказа начальника летного учебного заведения, президента авиакомпании.

6.3. Второй класс штурмана гражданской авиации присваивается при общем безаварийном налете в должности штурмана:

6.3.1. штурманов самолетов 4, 3, 2 класса и вертолетов, при налете не менее 1600 часов, а переученным из числа пилотов при налете не менее 50% в качестве штурмана;

6.3.2. лицам штурманского состава летних учебных заведений ГА, летающих на самолетах 4 и 3 класса и вертолетах, имеющим непрерывный стаж работы в должности штурмана-инструктора и выше не менее 3 лет, при налете не менее 1200 часов, из них 50 часов ночью.

6.3.3. Кандидаты, представляемые к присвоению второго класса штурмана, должны иметь стаж летной работы в качестве штурмана третьего класса не менее 3 лет, положительную аттестацию, оценку не ниже "четыре" по технике самолетовождения и сдать экзамены по специальным дисциплинам, указанным в приложении 1 настоящего Положения, на оценку не ниже "четыре".

6.4. Первый класс штурмана гражданской авиации присваивается при общем безаварийном налете в должности штурмана:

6.4.1. Штурман самолетов 1 класса при налете 2500 часов, из них 400 часов ночью;

6.4.2. Штурманам самолетов 2 и 3 класса при налете не менее 3000 часов, из них 400 ночью, а переученным из числа пилотов при налете не менее 50% в качестве штурмана;

6.4.3. Штурманам самолетов 4 класса и вертолетов при налете не менее 3000 часов, а переученным из числа пилотов при налете не менее 50% в качестве штурмана;

6.4.4. Лицам штурманского состава летных учебных заведений ГА, имеющим непрерывный стаж работы в должности штурмана АЭ и выше не менее 3 лет при налете не менее 2500 часов, в том числе 100 часов ночью;

6.4.5. Кандидаты, представленные к присвоению первого класса, должны иметь стаж летной работы в качестве штурмана второго класса не менее 3 лет, пройти проверку техники самолетовождения на оценку "пять", владеть всеми способами самолетовождения в сложных метеоусловиях применительно к типам ВС, на которых они выполняют полеты, иметь положительную аттестацию, сдать экзамены по дисциплинам, указанным в п.п. 1, 5, 9, 10 приложения 1 настоящего Положения на оценки "пять", а по остальным дисциплинам - не ниже "четыре".

6.4.6. Проверка техники самолетовождения у кандидатов на присвоение первого класса проводится специалистами, указанными в п. 4.2.7. настоящего Положения.

6.5. Штурманы, представленные на повышение в классе, не отвечающие требованиям п. 6.1.1. настоящего Положения (окончившие курсы спецнабора, Лесотехническую академию, Новочеркасский политехнический институт), должны иметь общий самостоятельный налет в качестве штурмана больше указанного в п.п. 6.3, 6.4. настоящего Положения на 20%.

6.6. При повышении в классе штурманы сдают экзамены в МКК авиакомпаний и учреждений ГА по дисциплинам 1-6, 9-10.

Гл. 7 Классификация бортинженеров

7.1. Кандидат на присвоение класса квалификации бортинженера должен отвечать следующим требованиям:

7.1.1. иметь высшее образование (специальность 1610 "Инженер-механик по эксплуатации ВС и авиадвигателей") и пройти специальную подготовку по утвержденным программам;

7.1.2. знать специальные дисциплины, указанные в приложении 1 к настоящему Положению;

7.1.3. умело эксплуатировать ВС на земле и в полете в соответствии с обязанностями бортинженера (бортмеханика), предусмотренными РЛЭ ВС данного типа.

7.2. Третий класс бортинженера присваивается:

7.2.1. Специалистам ГА, соответствующим требованиям п. 7.1. настоящего Положения, получившим допуск к самостоятельной работе в качестве бортмеханика.

7.2.2. Бортмеханикам 3 класса, назначенным на должность бортинженера, соответствующим требованиям п. 7.1. настоящего Положения и получившим допуск к самостоятельной работе в качестве бортинженера.

7.3. Выпускникам высших учебных заведений, прошедших подготовку по специальности "бортинженер", свидетельство бортинженера выдается одновременно с получением диплома и последующим допуском к самостоятельной работе после прохождения программы стажировки и ввода в строй в предприятиях ГА.

7.4. Кандидаты, представленные к присвоению третьего класса бортинженера, должны пройти проверку практических навыков работы на тренажере и в полете на оценку не ниже "четыре", иметь положительную аттестацию и сдать экзамены, указанные в приложении 1 настоящего Положения, на оценку не ниже "четыре".

7.5. Второй класс бортинженера присваивается:

7.5.1. Бортинженерам, имеющим общий стаж летной работы в качестве бортинженера не менее 3 лет и общий безаварийный налет не менее 1500 часов.

7.5.2. Бортмеханикам второго класса, назначенным на должность бортинженера, соответствующим требованиям п. 7.1. настоящего Положения и получившим допуск к самостоятельной работе в качестве бортинженера при самостоятельном налете в качестве бортинженера 200 часов.

7.5.3. Специалистам, находящимся на должности бортинженера, не имеющим свидетельство бортмеханика и общий безаварийный налет не менее 1500 часов, соответствующим требованиям п. 7.1. настоящего Положения без учета высшего образования по специальности 1610.

7.6. Кандидаты, представленные к присвоению второго класса бортинженера, должны пройти проверку практических навыков работы на тренажере и в полете на оценку не ниже "четыре", иметь положительную аттестацию и сдать экзамены по РЛЭ на оценку "пять", а по остальным дисциплинам не ниже "четыре".

7.7. Первый класс бортинженера присваивается:

7.7.1. Бортинженерам, имеющим общий стаж летной работы в качестве бортинженера не менее 3 лет и общий безаварийный налет не менее 3000 часов бортмехаником 2 класса при самостоятельном налете 200 часов в качестве бортинженера.

7.7.2. Бортмехаником первого класса, назначенным на должность бортинженера, соответствующим требованиям п. 7.1. настоящего Положения и получившим допуск к самостоятельной работе в качестве бортинженера, при самостоятельном налете в качестве бортинженера 200 часов.

7.7.3. Специалистам, находящимся на должности бортинженеров, по имеющим свидетельства бортмеханика первого класса или второго класса и общий безаварийный налет не менее 3500 часов, соответствующим требованиям п. 7.1. настоящего Положения без учета высшего образования по специальности 1610.

7.7.4. Кандидаты, представленные к присвоению первого класса бортинженера, должны пройти проверку практических навыков работы на тренажере и в полете на оценку "пять", иметь положительную аттестацию и сдать экзамены по специальным дисциплинам, указанным в п.п. 1, 3, 7, 8, 13 приложения 1 к настоящему Положению на оценки "пять", а по остальным дисциплинам не ниже "четыре".

7.9. Проводить проверку практической работы на тренажере и в полете у кандидатов на повышение в классе имеют право: бортинженеры-инспекторы (инструкторы) Департамента, авиакомпаний, объединений и предприятий ГА.

7.10. При продлении срока действия свидетельств и повышения в классе экзамены сдаются в ВКК ГА и МКК авиакомпаний, объединений и предприятий по дисциплинам 1-4, 7-9, 11, 13 указанных в приложении 1 настоящего Положения.

Гл. 8. Классификация бортмехаников

8.1. Кандидат на присвоение класса квалификации бортмеханика должен отвечать следующим требованиям:

8.1.1. иметь высшее (специальность 1610 "Инженер-механик по эксплуатации ВС и авиадвигателей") или среднее специальное образование (специальность 0579 "Техник-механик по эксплуатации ВС и авиадвигателей") и пройти специальную подготовку по утвержденным программам;

8.1.2. знать специальные дисциплины, указанные в приложении 1 к настоящему Положению;

8.1.3. уметь эксплуатировать ВС на земле и в полете в соответствии с обязанностями бортмеханика (бортинженера), предусмотренными РЛЭ ВС данного типа.

8.2. Третий класс бортмехаников присваивается специалистам, соответствующим требованиям п. 8.1. настоящего Положения, получившим допуск к самостоятельной работе в качестве бортмеханика.

8.3. Кандидаты, представленные к присвоению третьего класса бортмеханика, должны пройти проверку практических навыков работы на тренажере и в полете на оценку не ниже "четыре", иметь положительную аттестацию и сдать экзамены в МКК авиакомпаний по всем дисциплинам, указанным в приложении 1 настоящего Положения, на оценку не ниже "четыре".

8.4. Второй класс бортмехаников присваивается бортмеханикам, имеющим стаж летной работы в качестве бортмеханика третьего класса не менее трех лет и общий безаварийный налет не менее 1500 часов.

8.5. Кандидаты, представленные к присвоению второго класса бортмеханика, должны пройти проверку практических навыков работы на тренажере и в полете на оценки не ниже "четыре", иметь положительную аттестацию и сдать экзамены по специальной дисциплине, указанной в п. 3 приложения 1 настоящего "Положения", на оценку "пять", а по остальным дисциплинам - не ниже "четыре".

8.6. Первый класс бортмеханика присваивается бортмеханикам, имеющим стаж летной работы в качестве бортмеханика второго класса не менее 3 лет и общий безаварийный налет не менее 3500 часов.

8.7. Кандидаты, представленные к присвоению первого класса бортмеханика, должны пройти проверку практических навыков работы на тренажере и в полете на оценку "пять", иметь положительную аттестацию и сдать экзамены по дисциплинам, указанным в п.п. 1, 3, 7, 8, 13 приложения 1 настоящего Положения на оценку "пять", а по остальным дисциплинам - не ниже "четыре".

8.8. Проводить проверку практической работы на тренажере и в полете, у кандидатов на повышение в классе бортмехаников имеют право: бортинженеры-инспекторы (инструкторы) Департамента, авиакомпаний, объединений и предприятий ГА.

8.9. При продлении срока действия свидетельства и при повышении в классе экзамены сдаются в ВКК ГА или МКК авиакомпаний, объединений и предприятий ГА по дисциплинам 1-4, 7-9, 11, 13, указанным в приложении 1 к настоящему Положению. Гл. 9. Классификация специалистов службы движения 9.1. Класс квалификации присваивается следующим специалистам службы движения: диспетчерам; диспетчерам-инструкторам; старшим диспетчерам; руководителям полетов; руководящему составу диспетчерских пунктов;

руководящему инспекторскому и инструкторскому составу служб движения аппарата и филиалов "Казаэронавигации", учреждений и предприятий ГА.

9.2. Кандидат на присвоение класса квалификации диспетчера службы движения должен отвечать следующим требованиям:

9.2.1. иметь среднее специальное образование и пройти специальную подготовку по утвержденным программам;

9.2.2. знать спецдисциплины, указанные в приложении 2 к настоящему Положению;

9.2.3. уметь управлять воздушным движением в соответствии с технологией работы, правилами и фразеологией радиообмена при выполнении полетов и управлении воздушным движением, правильно и своевременно действовать в различных ситуациях воздушной и метеорологической обстановки; грамотно использовать радиотехнические средства УВД и средства связи в процессе работы, четко взаимодействовать со смежными диспетчерскими пунктами, службами и органами, обслуживающими и контролирующими полеты ВС, своевременно оказывать помощь ВС, терпящим бедствие на аэродроме и в районе ответственности.

9.3. Третий класс диспетчера службы движения присваивается:

9.3.1. выпускникам учебных заведений ГА, сдавшим экзамены по теоретическим дисциплинам и технологической практике;

9.3.2. лицам, принятым в службу движения из числа авиационных специалистов, прошедших подготовку на курсах диспетчеров при учебных заведениях, УТЦ, стажировку на пунктах УВД и получившим допуск к самостоятельному УВД.

9.4. Кандидаты, представляемые к присвоению третьего класса диспетчера из числа авиаспециалистов, принятых в службу движения, должны отвечать требованиям, указанным в п. 1.2. настоящего Положения, иметь положительную аттестацию, обладать хорошими практическими навыками по УВД с соответствующего диспетчерского пункта, сдать экзамены по специальным дисциплинам п.п. 5,6,9 приложения 2 на оценки не ниже "четыре", по остальным дисциплинам - не ниже "три".

9.5. Второй класс диспетчера службы движения присваиваются специалистам УВД:

9.5.1. диспетчерам, диспетчерам-инструкторам и старшим диспетчерам автоматизированных систем УВД;

9.5.2. диспетчерам, диспетчерам-инструкторам и старшим диспетчерам главного, зональных и районных центров ЕС УВД, не осуществляющих непосредственного УВД с использованием радиолокационных средств;

9.5.3. диспетчерам, диспетчерам-инструкторам и старшим диспетчерам диспетчерских пунктов УВД, не указанным в п.п. 8.5.1. и

8.5.2. настоящего Положения;

9.5.4. начальникам смен гражданских секторов центров ЕС УВД, руководителям полетов, начальникам диспетчерских пунктов, имеющим допуск к самостоятельному УВД с двух и более диспетчерских пунктов (направлений);

9.5.5. руководящему и инструкторскому составу аппарата и филиалов "Казаэронавигации", учреждений и предприятий ГА при наличии у них допуска к самостоятельному УВД с одного и более диспетчерских пунктов (направлений).

9.6. Кандидаты, представленные к присвоению второго класса диспетчера службы движения, должны иметь положительную аттестацию, стаж работы в должности диспетчера после присвоения третьего класса не менее 3 лет, пройти проверку практических навыков по УВД с соответствующего диспетчерского пункта и сдать экзамены по специальным дисциплинам, согласно приложения 2 к настоящему Положению на оценки не ниже "четыре".

9.7. Первый класс диспетчера присваивается специалистам, указанным в п. 8.5. настоящего Положения, имеющим непрерывный стаж работы в качестве диспетчера второго класса не менее 3 лет или 2 лет при ходатайстве руководства предприятия за проявленное высокое профессиональное мастерство.

9.8. Кандидаты, представленные к присвоению первого класса диспетчера службы движения, должны иметь положительную аттестацию, пройти проверку практических навыков по УВД с соответствующего диспетчерского пункта на оценки "пять" и сдать экзамены по спецдисциплинам 1,3,4, указанным в приложении 2 к настоящему Положению, на оценку "пять", а по остальным спецдисциплинам - на оценки не ниже "четыре".

9.9. На диспетчеров службы движения, прошедших первоначальную подготовку на курсах при учебных заведениях и УТЦ ГА, направляются представления на присвоение класса в МКК авиакомпаний, объединений и организаций ГА, три фотокарточки размером 4х5 см (без головного убора), а вместо листа оценок - копия свидетельства об окончании курсов.

9.10. Проводить проверку практических навыков по УВД на рабочих местах у кандидатов на повышение в классе имеют право: руководящий и инспекторский состав аппарата службы движения предприятия "Казаэронавигация"; начальники филиалов "Казаэронавигация"; руководитель полетов; старший диспетчер; диспетчер-инструктор; начальники диспетчерских пунктов Центров УВД.

9.11. При повышении в классе экзамены на ВКК сдаются по п.п. 1-6 и 8, а на МКК по всем дисциплинам, указанным в приложении 2 к настоящему Положению. При продлении срока действия свидетельств экзамены сдаются по п.п. 1-6 и 8 приложения 2 к настоящему Положению.