Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне норма шығармашылық қызметті жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 1 сәуірдегі N 425-IV Заңы

      1-бап. Қазақстан Республикасының мына заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

      1. 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2008 ж., № 21, 93-құжат; 2009 ж., № 23, 112-құжат; № 24, 129-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 7, 29, 32-құжаттар; № 15, 71-құжат; № 24, 146, 149, 150-құжаттар; 2011 жылғы 26 қаңтарда «Егемен Қазақстан» және «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланған «Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне бiлiм беру мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы» 2011 жылғы 19 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы; 2011 жылғы 2 ақпанда «Егемен Қазақстан» және 2011 жылғы 29 қаңтарда «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне механикалық көлік құралдарын және олардың тіркемелерін міндетті техникалық байқаудан өткізу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2011 жылғы 24 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы; 2011 жылғы 25 ақпанда «Егемен Қазақстан» және 2011 жылғы 23 ақпанда «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне ғылым мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2011 жылғы 18 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңы):
      141-баптың 21) тармақшасындағы «және келіседі» деген сөздер «, келіседі және қабылдайды» деген сөздермен ауыстырылсын.

      2. «Нормативтік құқықтық актілер туралы» 1998 жылғы 24 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1998 ж., № 2-3, 25-құжат; 2001 ж., № 20, 258-құжат; 2002 ж., № 5, 50-құжат; 2004 ж., № 5, 29-құжат; № 13,74-құжат; 2005 ж., № 17-18, 73-құжат; 2006 ж., № 3, 22-құжат; № 24, 148-құжат; 2007 ж., № 2, 18-құжат; № 12, 86-құжат; № 13, 100-құжат; № 19, 147-құжат; 2008 ж., № 13-14, 55-құжат; № 21, 97-құжат; 2009 ж., № 15-16, 74-құжат; № 18, 84-құжат; № 22, 94-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 7, 29-құжат; № 24, 146-құжат; 2011 ж., № 1, 7-құжат):

      1) 1-бапта:
      мынадай мазмұндағы 1-1) тармақшамен толықтырылсын:
      «1-1) заң техникасы – нормативтік құқықтық актілерді ресімдеу тәсілдерінің, талаптары мен қағидаларының жиынтығы;»;
      3) тармақшада «болып табылмайтын,» деген сөздерден кейін «Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес» деген сөздермен толықтырылсын;
      мынадай мазмұндағы 12-1) тармақшамен толықтырылсын:
      «12-1) нормативтік құқықтық актілердің құқықтық мониторингі – Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келетін, ескірген және сыбайлас жемқорлықты тудыратын құқық нормаларын анықтау, олардың іске асырылуының тиімділігін бағалау мақсатында Қазақстан Республикасы заңнамасының жай-күйі туралы ақпаратты жинау, бағалау, талдау, сондай-ақ оның даму динамикасын және қолданылу практикасын болжау бойынша тұрақты негізде жүзеге асырылатын мемлекеттік органдардың қызметі;»;

      2) 2-бапта:
      3-тармақтағы «, оның iшiнде құқықтық нормаларды қамтитын шарттарды» деген сөздер алып тасталсын;
      4-тармақта:
      бірінші абзацтағы «1)» деген цифр «11)» деген цифрлармен ауыстырылсын;
      3) тармақшадағы «стандарттар» деген сөз «нормалар» деген сөзбен ауыстырылсын;
      мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
      «Осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген нормативтік актілер құқық нормаларын қамтымауға тиіс.»;

      3) 3-бапта:
      2-тармақтың 5) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
      «5) Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесiнiң, Жоғарғы Сотының, Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының және Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің нормативтік қаулылары;»;
      3-тармақтың 2) тармақшасындағы «немесе оның құрылымдық бөлімшесінің» деген сөздер алып тасталсын;

      4) 4-баптың 2-тармағының 7) тармақшасындағы «және Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының нормативтiк қаулылары» деген сөздер «, Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының және Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің нормативтiк қаулылары» деген сөздермен ауыстырылсын;

      5) 11-бап алып тасталсын;

      6) 3-тарау мынадай редакцияда жазылсын:
      «3-тарау. Нормативтiк құқықтық актiлердің жобаларын әзiрлеу және ресiмдеу

      13-бап. Нормативтiк құқықтық актiлердің жобаларын
              әзiрлеушілер

      1. Президент Әкімшілігі, Үкімет, өзге де мемлекеттік органдар, олармен келісім бойынша ұйымдар және азаматтар Қазақстан Республикасы Президентінің немесе Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасына негізделген Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі Басшысының тапсырмасы бойынша Қазақстан Республикасы Президентінің заң шығару бастамашылығы тәртібімен Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісіне енгізілетін заңнамалық актілердің жобаларын әзірлеушілер бола алады.
      Қазақстан Республикасы Парламенті депутаттарының заң шығару бастамашылығы тәртібімен дайындалатын заң жобаларының әзірлеушілері Парламент депутаттары болып табылады.
      2. Қазақстан Республикасы Президентінің заң шығару бастамашылығы тәртібімен Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісіне енгізілетін заң жобаларын әзірлеу туралы ұсыныстарды Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына оның Әкімшілігі, Үкімет, орталық және жергілікті мемлекеттік органдар, жергілікті өзін-өзі басқару органдары, сондай-ақ ұйымдар және азаматтар енгізе алады.
      3. Нормативтік құқықтық актілердің жобаларын, егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше белгіленбесе, уәкілетті органдар өз бастамасымен немесе жоғары тұрған мемлекеттік органдардың тапсырмалары бойынша әзірлейді.
      4. Өзге де мемлекеттік органдар, ұйымдар және азаматтар нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу жөнінде ұсыныс енгізуге немесе мұндай актілердің бастамашылық жобаларын уәкілетті органдардың қарауына беруге құқылы. Уәкілетті органдар оларды өздері әзірлейтін нормативтік құқықтық актілердің жобалары үшін негіз ретінде қабылдауы немесе олардың одан әрі әзірленуін және жобалардың қабылдануын орынсыз деп тануы мүмкін.

      14-бап. Нормативтiк құқықтық актінің жобасын әзiрлеу
              тәртiбi

      1. Нормативтiк құқықтық актінің жобасын әзiрлеушi уәкiлеттi орган жобаны дайындау жөнiндегi жұмыс тобын құрады немесе оны дайындауды жұмыс тобының функцияларын атқаратын өз бөлiмшелерiнiң бiрiне тапсырады. Нормативтік құқықтық актінің жобасын дайындауға жобаны дайындайтын органның заң бөлiмшесi қызметкерлерiнiң қатысуы мiндеттi.
      Қазақстан Республикасы Парламентiнiң депутаттары заң жобасын дайындау жөнiндегi жұмыс тобының жұмысына кез келген сатыда қатысуға құқылы.
      2. Заңдардың, Қазақстан Республикасы Президентiнiң нормативтiк құқықтық жарлықтарының, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң нормативтiк құқықтық қаулыларының жобаларын, ал қажет болған жағдайда – басқа да уәкiлеттi органдардың нормативтiк құқықтық актiлерiнiң жобаларын дайындауға әртүрлi бiлiм салаларының мамандары, ғылыми мекемелер мен ғылыми қызметкерлер, қоғамдық бiрлестiктердiң өкiлдерi тартылуы мүмкiн.
      3. Бiр деңгейдегi уәкiлеттi органдардың заңға тәуелдi нормативтiк құқықтық актiлерінің жобаларын бiрнеше уәкiлеттi орган әзiрлеуі, ал қажет болған жағдайда – қабылдауы мүмкiн.
      Бiрнеше уәкiлеттi органның заңға тәуелдi нормативтiк құқықтық актiлерінің жобаларын олар осы Заңда көзделген тәртiппен бiрлесiп әзiрлейдi және олар уәкiлеттi органдардың басшылары қол қоятын бiрлескен бұйрықтар немесе қаулылар түрiнде қабылданады.
      Бiрлескен нормативтiк құқықтық актiлердiң туынды түрлерi (осы Заңның 3-бабының 3-тармағы) туынды нормативтiк құқықтық актiнi қабылдаған уәкiлеттi органдардың негiзгi нормативтiк құқықтық актiлерi арқылы бекiтiлiп, онда туынды актiнi қабылдауға арқау болған негiзгi нормативтiк құқықтық актiлер көрсетiледi.
      Заңға тәуелді нормативтiк құқықтық актiлердi келiсудiң тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды.
      4. Қазақстан Республикасы Президентінің заң шығару бастамашылығы тәртібімен заңнамалық актінің жобасын әзірлеу тапсырылған Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі немесе Қазақстан Республикасының өзге де мемлекеттік органдары заңнамалық актінің жобасын әзірлеуді, егер Қазақстан Республикасының Президенті немесе оның тапсырмасы бойынша Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Басшысы өзгеше мерзім белгілемесе, бір ай мерзімде жүзеге асырады.
      5. Егер осы нормативтiк құқықтық актiлердiң жалпыға мiндеттi маңызы болса, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына қатысты болса немесе кәсiпкерлiк қызметтi реттесе, Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгi нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша заң сараптамасын жүргiзедi.
      6. Егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше белгiленбесе, уәкiлеттi орган нормативтiк құқықтық актінің жобасын дайындауды өзiне ведомстволық бағыныстағы мемлекеттiк органдар мен ұйымдарға тапсыра алады немесе бөлiнген бюджет қаражаты мен гранттарды осы мақсаттарға пайдалана отырып, шарттық негiзде мамандарға, ғылыми мекемелерге, жекелеген ғалымдарға немесе олардың ұжымдарына, оның iшiнде шетелдiктерге де оны дайындауға тапсырыс бере алады.
      7. Уәкiлеттi орган нормативтік құқықтық актілердің балама жобаларын дайындауды бiрнеше мемлекеттiк органдар мен ұйымдарға тапсыруға немесе оларды әзiрлеудi шарттық негiзде, оның iшiнде конкурс бойынша бiрнеше ғылыми мекемелерге немесе ғалымдарға тапсыруға құқылы.
      8. Егер Қазақстан Республикасы заңнамалық актiсінің, Қазақстан Республикасы Президентiнiң нормативтiк құқықтық жарлығының, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң нормативтiк құқықтық қаулысының дайындалып жатқан жобасының құқық нормаларын іске асыру үшiн бір деңгейдегі немесе төменгі деңгейдегі нормативтік құқықтық актілерге өзгерiстер және (немесе) толықтырулар енгiзу қажет болса, онда нормативтік құқықтық актiнiң негiзгi түрінің жобасымен бiр мезгiлде көрсетiлген өзгерiстерімен және (немесе) толықтыруларымен бірге актiлердiң жобалары дайындалуға немесе тиiстi органдарға осындай актiлер дайындау туралы тапсырмалар берiлуге тиiс.
      9. Әзірленген заңдардың жобалары мүдделі мемлекеттік органдарға келісуге жіберіле отырып, бір мезгілде уәкілетті органның интернет-ресурсында орналастырылады.

      15-бап. Жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң мүдделерiн
              қозғайтын нормативтiк құқықтық актiлердi
              әзiрлеудiң және қабылдаудың ерекшелiктерi

      1. Орталық мемлекеттік, жергілікті өкілді және атқарушы органдар жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актінің жобасын сараптамалық қорытынды алу үшін, оның ішінде осы нормативтік құқықтық актінің жобасын мүдделі мемлекеттік органдармен келесі әрбір келісу кезінде міндетті түрде түсіндірме жазбаны қоса тіркей отырып, сараптамалық кеңестер арқылы жеке кәсіпкерлік субъектілерінің аккредиттелген бірлестіктеріне жібереді.
      Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актінің жобасына сараптамалық қорытынды ұсыну үшін мемлекеттік органдар белгілейтін мерзім жоба жеке кәсіпкерлік субъектілерінің аккредиттелген бірлестіктеріне түскен кезден бастап он жұмыс күнінен аз болмауға тиіс.
      Қорытындыны ұсыну мерзімі жеке кәсіпкерлік субъектілерінің аккредиттелген бірлестіктерінің жазбаша сауал салуы бойынша он жұмыс күнінен аспайтын мерзімге қосымша ұзартылады. Мерзімдерді қайта ұзартуға жол берілмейді.
      2. Жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң мүдделерiн қозғайтын нормативтiк құқықтық актiнiң жобасына түсiндiрме жазбада нормативтiк құқықтық актiнiң қолданысқа енгiзiлуiне байланысты жеке кәсiпкерлiк субъектiлерi шығындарының азайғанын және (немесе) ұлғайғанын растайтын есептеулердің нәтижелерi қамтылуға тиiс.
      3. Сараптамалық қорытынды жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң аккредиттелген бiрлестiктерi мүшелерiнiң ортақ пiкiрiн бiлдiредi, ұсыным сипатында болады және оны мемлекеттiк орган қабылдағанға дейiн нормативтiк құқықтық актiнiң жобасына мiндеттi қосымша болып табылады.
      Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің аккредиттелген бірлестіктері сараптамалық қорытындыны қазақ және орыс тілдерінде ұсынады.
      4. Мемлекеттiк орган сараптамалық қорытындымен келiскен жағдайда нормативтiк құқықтық актiнiң жобасына тиiстi өзгерiстер және (немесе) толықтырулар енгiзедi.
      Мемлекеттiк орган сараптамалық қорытындымен келiспеген жағдайда жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң аккредиттелген бiрлестiктеріне сараптамалық қорытындымен келiспеу себептерiн негiздеп, жауап жiбередi.
      Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің аккредиттелген бірлестіктері нормативтік құқықтық актінің жобасы бойынша ескертпелері бар бір сараптамалық қорытынды ұсынған және осы бірлестік сараптамалық кеңестің отырысын өткізуді табанды түрде талап еткен жағдайда, осындай отырыстың өткізілуі міндетті болып табылады.
      Бұл ретте сараптамалық кеңестің отырысы сараптамалық кеңес мүшелерін тікелей шақыру арқылы не нақты уақыт режимінде интернет-конференция өткізу арқылы өткізілуі мүмкін.
      5. Жеке кәсiпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтiк құқықтық актiнi қолданысқа енгiзудiң мерзiмдерi жеке кәсiпкерлiк субъектiсiне қызметiн Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленетін талаптарға байланысты жүзеге асыруға дайындалуы үшiн қажеттi мерзiмдердi негiзге ала отырып белгiленуге тиiс.
      Нормативтiк құқықтық актiлерді қолданысқа енгiзудiң тәртiбi мен мерзiмдерi жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiне залал келтiрмеуге тиiс.
      6. Осы бапта көзделген рәсiмдер жеке кәсiпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтiк құқықтық актiлерді қабылдаудың мiндеттi шарты болып табылады.
      7. Жеке кәсiпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтiк құқықтық актiлердің жобалары оларды тиiстi органда немесе сараптамалық кеңестiң отырысында қарағанға дейiн, интернет-ресурстарды қоса алғанда, бұқаралық ақпарат құралдарында мiндеттi түрде жариялануға (таратылуға) тиiс.

      16-бап. Нормативтiк құқықтық актiнiң жобасын мүдделi
              мемлекеттiк органдармен және ұйымдармен келiсу

      1. Нормативтiк құқықтық актiнiң дайындалған жобасы, ал қажет болған жағдайда – оны дамыту үшiн қабылданатын басқа да нормативтiк құқықтық актiнiң жобасы мүдделi мемлекеттiк органдармен және ұйымдармен келiсуге жiберiледi. Мемлекеттік кірістерді қысқартуды немесе мемлекеттік шығыстарды ұлғайтуды көздейтін нормативтік құқықтық актілердің жобаларына қаржы-экономикалық есептеулер қоса беріледі.
      Егер заң жобасында қамтылған құқық нормаларын іске асыру үшін заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілерді қабылдау қажет болса (егер ондай қажеттілік болмаса, онда ол ілеспе хатта көрсетіледі), заң жобасына заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілердің жобалары қоса беріледі. Егер заңға тәуелді нормативтік құқықтық актінің жобасын әзірлеу басқа мемлекеттік органның құзыретіне жататын болса, онда осы мемлекеттік орган заңға тәуелді нормативтік құқықтық актінің тиісті жобасын заң жобасын әзірлеуші мемлекеттік органға ұсынады.
      2. Қазақстан Республикасының Президентi актiлерiнiң жобаларын және Қазақстан Республикасының Президенті немесе Қазақстан Республикасы Парламентiнiң депутаттары заң шығару бастамашылығы тәртiбiмен енгiзетiн заң актiлерiнiң жобаларын қоспағанда, нормативтiк құқықтық актiлердiң жобалары мiндеттi түрде келiсiлуге тиiстi мемлекеттiк органдардың тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды.
      3. Қазақстан Республикасы Президентінің заң шығару бастамашылығы тәртібімен дайындалған заңнамалық актілердің жобалары, Қазақстан Республикасының Президенті немесе оның тапсырмасы бойынша Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Басшысы айқындайтын жағдайларда Қазақстан Республикасының мүдделі мемлекеттік органдарымен келісіледі.
      4. Нормативтік құқықтық актінің жобасы келісілуге жіберілген мемлекеттік органдар мен ұйымдар, егер уәкілетті орган өзгеше, неғұрлым қысқа мерзім белгілемесе, – оны алған күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде, ал Қазақстан Республикасы Президентінің заң шығару бастамашылығы тәртібімен Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісіне енгізілетін заңнамалық актілердің жобалары келісілген жағдайда, егер Қазақстан Республикасының Президенті немесе оның тапсырмасы бойынша Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Басшысы өзгеше, неғұрлым қысқа мерзім белгілемесе, он жұмыс күнінен аспайтын мерзімде нормативтік құқықтық актінің жобасы бойынша өз ескертпелері мен ұсыныстарын дайындауға немесе олардың жоқтығы туралы нормативтік құқықтық актінің жобасын әзірлеген органға хабарлауға тиіс.
      Мемлекеттік органның нормативтік құқықтық актінің жобасы бойынша ескертпелері кемшіліктерді жою жөніндегі ұсыныстарды қамтуға, сондай-ақ оның құзыретіндегі мәселелерге тікелей қатысты болуға, негізделген және түпкілікті болуға, жазбаша нысанда ұсынылуға тиіс.
      5. Алынған ескертпелер бойынша нормативтік құқықтық актінің жобасын, қажет болған жағдайда, нормативтік құқықтық актіні әзiрлеген орган пысықтайды, ал жұмыс тобы қабылданған және қабылданбаған ескертпелер туралы, ескертпелердiң қабылданбау себептерi туралы анықтама жазады. Бұл анықтама жұмыс тобын құрған мемлекеттiк органға нормативтiк құқықтық актінің жобасымен бiрге берiледi.
      6. Жұмыс тобын құрған мемлекеттiк орган нормативтік құқықтық актінің жобасына жұмыс тобымен бiрлесiп талқылануға тиiсті өзгерiстер және (немесе) толықтырулар енгiзуi немесе нормативтік құқықтық актінің жобасын жұмыс тобына пысықтауға қайтаруы мүмкiн.

      17-бап. Нормативтiк құқықтық актiнiң реквизиттерi

      Нормативтiк құқықтық актiлердiң мынадай реквизиттерi болуға тиiс:
      1) Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк Елтаңбасы;
      2) актiнiң нысанын көрсету: Қазақстан Республикасының конституциялық заңы; Қазақстан Республикасы Президентiнiң конституциялық заң күшi бар жарлығы; Қазақстан Республикасының кодексі; Қазақстан Республикасының заңы; Қазақстан Республикасы Президентiнiң заң күшi бар жарлығы; Қазақстан Республикасы Парламентiнiң қаулысы; Қазақстан Республикасы Парламентi Сенатының қаулысы; Қазақстан Республикасы Парламентi Мәжiлiсінің қаулысы; Қазақстан Республикасы Президентiнiң жарлығы; Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулысы; министрдің бұйрығы; орталық мемлекеттік орган басшысының бұйрығы; орталық мемлекеттiк органның қаулысы; мәслихаттың шешiмi; әкiмдiктiң қаулысы; әкiмнiң шешiмi; осы Заңда көзделген нормативтік құқықтық актінің өзге де нысаны;
      3) осы нормативтiк құқықтық актінің реттеу нысанасын бiлдiретiн тақырып;
      4) нормативтiк құқықтық актiнiң қабылданған жерi мен жылы, күнi, айы;
      5) нормативтiк құқықтық актiнiң тiркеу нөмiрi;
      6) нормативтiк құқықтық актiге қол қоюға уәкiлеттік берiлген адамның немесе адамдардың қолтаңбалары;
      7) нормативтiк құқықтық актiнiң Қазақстан Республикасының әдiлет органдарында мемлекеттiк тiркеуден өткен күнi мен нөмiрiн мемлекеттік тiркелуге тиiстi нормативтiк құқықтық актiлерде көрсету;
      8) елтаңбалы мөр.

      18-бап. Нормативтiк құқықтық актiнiң құрылымы

      1. Нормативтiк құқықтық актiнiң негізгі құрылымдық бөліктері құқық нормаларын қамтитын абзац, бөлік, тармақша, тармақ және бап болып табылады.
      Нормативтік құқықтық актінің бабының, тармағы мен тармақшасының ішінде бөлік – құқықтың қисынды аяқталған, бас әріптен басталатын азат жол арқылы бөлініп көрсетілген жеке нормасы болуы мүмкін.
      Мәтіннің мағыналық жағынан тұтас, бірінші жолда азат жол арқылы бөлініп көрсетілетін және кіші әріппен басталатын бөлігі, бөліктің бас әріппен басталатын бірінші абзацын қоспағанда, абзац деп саналады. Абзацтар (бөліктің бірінші және соңғы абзацтарынан басқасы) нүктелі үтірмен аяқталады.
      Заңнамалық актілер, әдетте, «бап» деген атауы бар баптардан тұрады, олар бөлікті, тармақты, тармақшаны және абзацты қамтуы мүмкін.
      Өзге де нормативтiк құқықтық актiлер олардың атауы «тармақ» деген сөзбен жазылмайтын тармақтардан тұрады, олар тармақшаларды, бөліктерді, абзацтарды қамтуы мүмкін.
      2. Көлемi қомақты нормативтiк құқықтық актiлердiң мазмұны жағынан жақын баптары (тармақтары) тарауларға бiрiктiрiлуi мүмкiн. Мазмұны жағынан жақын бiрнеше тарау – бөлiмдерге, ал бөлiмдер нормативтiк құқықтық актiнiң бөлiктерiне бiрiктiрiлуi мүмкiн. Көлемi үлкен тараулар мен бөлімдерде тиісінше параграфтар және кіші бөлімдер бөлiніп көрсетілуі мүмкiн.
      Нормативтік құқықтық актілердегі параграфтар мен кіші бөлімдер тиісінше «параграф» және «кіші бөлім» деген сөздермен белгіленеді.
      3. Кодекс, әдетте, «бөлік» деген сөзбен жазылмайтын бөліктерге бөлінетін баптардан тұрады, олар араб цифрларымен нөмірленеді.
      4. Нормативтiк құқықтық актiнiң әрбiр тармағы, бабы, параграфы, тарауы, кіші бөлімі және бөлімі араб цифрларымен нөмiрленедi. Нормативтiк құқықтық актiнiң баптары, тараулары, бөлімдері және бөліктері тұтастай нөмірленеді. Нормативтiк құқықтық актiнiң әрбір тарауындағы параграфтар және әрбір бөлімдегі кіші бөлімдер дербес нөмірленеді.
      5. Тармақтардағы тармақшалар және баптардағы тармақтар тиісінше дербес нөмірленеді. Тармақтардағы тармақшалардың нөмірленуі жақшамен жабылған араб цифрларымен мынадай түрде белгіленеді: 1), 2), 3) және одан әрі қарай.
      6. Заңды қабылдаудың мақсаттарын және оның алдында тұрған негізгі міндеттерді түсiндiру қажет болған жағдайларда құқық нормаларын жазудың алдынан кiрiспе бөлiм (кіріспе) берiледi.
      Кiрiспе бөлiм (кіріспе) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу туралы заң жобаларында жазылмайды.
      7. Нормативтiк құқықтық актiде пайдаланылатын терминдер мен анықтамаларды нақтылау қажет болған жағдайда, онда олардың мәнiн түсiндiретiн бап (тармақ) берiледi. Қазақ тіліндегі нормативтік құқықтық актідегі терминдер мен анықтамалар әліпбилік ретпен орналастырылады. Орыс тіліндегі нормативтiк құқықтық актiдегі терминдер мен анықтамалар қазақ тілінде жазылған ретпен сәйкес келуге тиіс.
      Нормативтiк құқықтық актiде пайдаланылатын терминдер мен анықтамалар біртектес қоғамдық қатынастарды реттейтін жоғары деңгейдегі нормативтік құқықтық актіде қолданылатын терминдер мен анықтамаларға сәйкес келуге тиiс.
      8. Нормативтік құқықтық актінің құрылымдық бөлігі тиісті нұсқауларды нормативтік құқықтық актінің мәтінінде құқық нормасының мағынасына нұқсан келтірмей жазу мүмкін болмаған кезде ескертпемен толықтырылуы мүмкін.
      9. Пайдалануға ыңғайлы болуы үшін нормативтiк құқықтық актiнiң әрбiр тарауы, бөлiмі, бөлiгі, сондай-ақ тараудың параграфы мен бөлiмнің кіші бөлiмінің тақырыптары болуға тиiс.
      Заңнамалық актілерге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу туралы заңнамалық актілерді қоспағанда, заңнамалық актілер баптарының тақырыптары болуға тиіс.
      Нормативтік құқықтық акт бөліктерінің, бөлімдерінің, кіші бөлімдерінің, тарауларының және параграфтарының тақырыптары алдыңғы мәтіннен – екі, ал келесі мәтіннен бір жоларалық интервалмен бөлінеді.
      10. Кодекстiң құрылымына мазмұн кіреді.
      11. Нормативтік құқықтық актінің құрылымына қосымшалар енгізілуі мүмкін.

      19-бап. Нормативтiк құқықтық акт мәтiнiнiң мазмұны мен
              жазылу стиліне қойылатын талаптар

      1. Мемлекеттiк органдардың қоғамдық қатынастарды мемлекеттiк реттеу саласындағы құзыретi, функциялары мен мiндеттерi Қазақстан Республикасының әкімшілік рәсімдер туралы заңнамасына сәйкес нормативтік құқықтық актілерде мемлекеттiк басқару деңгейi бойынша аражігі айқын ажыратылып белгiленуге тиiс.
      Мемлекеттік органдардың типтік функцияларын айқындау жөніндегі әдістемелік ұсынымдарды Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды.
      2. Нормативтік құқықтық актінің мәтіні бірыңғай қаріппен басылуға тиіс.
      3. Нормативтiк құқықтық актiнiң мәтiнi әдеби тіл нормалары, заң терминологиясы және заң техникасы сақтала отырып жазылады, оның ережелері барынша қысқа болуға, нақты және әртүрлі түсіндіруге жатпайтын мағынаны қамтуға тиіс. Нормативтік құқықтық актінің мәтінінде мағыналық және құқықтық жүктемесі жоқ декларативтік сипаттағы ережелер қамтылмауға тиіс.
      Көнерген және көп мағыналы сөздер мен сөз орамдарын, эпитеттердi, метафораларды қолдануға, сөздердi қысқартуға жол берiлмейдi. Нормативтік құқықтық актінің құрылымдық бөлігінде жазылған құқық нормасы дәл осы актінің басқа құрылымдық бөліктерінде қайталап жазылмайды.
      4. Нормативтік құқықтық актілердегі тапсырмалар мемлекеттік органдардың не, қажет болғанда, олардың басшыларының атына жолдануға тиіс.
      Тапсырма беруші адамға бағынысты емес мемлекеттік органдарға қатысты нормативтік құқықтық актілердегі тапсырмалар ұсынымдық нысанда не олармен келісім бойынша жазылуға тиіс. Келісілген жағдайда мемлекеттік органның атауынан кейін «(келісім бойынша)» деген белгі көрсетіледі.
      5. Нормативтік құқықтық актінің мәтінінде мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдардың атаулары ресми атауына сәйкес толық және бүкіл мәтін бойынша бірізді жазылуға тиіс.
      Нормативтік құқықтық акт мәтінінің қарапайым және ықшам болуын қамтамасыз ету мақсатында нормативтік құқықтық акт мәтінінің өзінде қысқартудың не аббревиатураның мағынасын таратып жаза отырып, мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдардың атауларын қысқартуға жол беріледі.
      6. Нормативтік құқықтық актілердің мәтінінде абзацтарды дефистермен немесе өзге де белгілермен белгілеуге, жекелеген сөздер мен сөз тіркестерін ерекшелеп және астын сызып көрсетуге жол берілмейді.

      20-бап. Нормативтiк құқықтық актiлерде басқа нормативтiк
              құқықтық актiлердiң құрылымдық бөліктеріне
              сiлтеме жасау, нормативтiк құқықтық актiлердің
              құрылымдық бөліктерінде осындай актілердің басқа
              құрылымдық бөліктеріне сiлтеме жасау. Нормативтiк
              құқықтық актiлерде басқа нормативтiк құқықтық
              актiлердiң құрылымдық бөліктерін келтіру

      1. Қажет болған жағдайда нормативтік құқықтық актілерде жоғары деңгейлердегі нормативтік құқықтық актілердің құрылымдық бөліктеріне сілтемелер жасалуы, сондай-ақ осындай актілерге сілтеме жасала отырып, жоғары деңгейдегі нормативтік құқықтық актілерден жекелеген құқық нормалары келтірілуі мүмкін.
      2. Нормативтік құқықтық актінің құрылымдық бөліктерінде оның басқа құрылымдық бөліктеріне сілтемелер жасауға құқық нормаларының өзара байланысын көрсету не қайталауды болғызбау қажет болатын жағдайларда ғана жол беріледі.
      3. Жолдарға және сөйлемдерге сілтеме жасау кезінде олардың нөмірленуі реттік сан есімдермен (жазумен) белгіленеді.
      4. Нормативтік құқықтық актінің мәтінінде құрылымдық бөлікке сілтеме оның рет нөмірін жазумен немесе цифрлармен (оларды белгілеу үшін сын есімдерді пайдалануға жол берілмейді) көрсету арқылы келтіріледі.
      5. Нормативтік құқықтық актіге сілтеме жасау кезінде келесі кезектілігімен оның тақырыбы, қабылданған күні, тіркеу нөмірі және осы нормативтік құқықтық актінің нысаны көрсетіледі.
      Заңнамалық актілерге сілтеме жасау кезінде, Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар жарлықтарын қоспағанда, олар тіркелген нөмірлерді көрсету талап етілмейді.
      6. Егер нормативтік құқықтық актінің мәтінінде бір нормативтік құқықтық актіге екі және одан артық сілтемелер қатарынан келтірілсе, онда осы нормативтік құқықтық актінің толық тақырыбы оған кейіннен сілтеме жасала отырып, бір рет (мәтінде бірінші аталған кезде) көрсетіледі.
      7. Егер нормативтік құқықтық актіде қосымшаларға сілтемелер болса, онда, нормативтік құқықтық актіге бір қосымша болатын жағдайды қоспағанда, нормативтік құқықтық актінің мәтінінде олардың аталу тәртібімен берілетін қосымшалардың нөмірлері көрсетіледі.

      21-бап. Нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер және
              (немесе) толықтырулар енгізу туралы нормативтік
              құқықтық актілерді ресімдеу

      1. Заңдарды қоспағанда, нормативтік құқықтық актіге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізуді көздейтін нормативтік құқықтық актінің тақырыбында актінің нысанына, қабылданған күніне, тіркеу нөміріне және тақырыбына сілтеме қамтылуға тиіс.
      Нормативтік құқықтық актіге немесе нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер және толықтырулар енгізуді көздейтін нормативтік құқықтық актінің тақырыбында бірінші кезекте «өзгерістер» немесе «өзгеріс» деген сөз көрсетіледі.
      2. Заңнамалық актілерге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу туралы заңнамалық акт жобасының мәтінінде осы заңнамалық актілердің тақырыбы, қабылданған жылы, күні, айы, сондай-ақ жақшаның ішінде олардың «Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы» жинағында жариялану жылы, нөмірі және құжаты не, егер заңнамалық акт көрсетілген жинақта жарияланбаса, осы Заңға сәйкес ресми жарияланымының өзге де дереккөзі көрсетіледі.
      Нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу туралы нормативтік құқықтық акт жобасының мәтінінде осы нормативтік құқықтық актілердің тақырыбы, қабылданған жылы, күні, айы, тіркеу нөмірі, сондай-ақ жақшаның ішінде, егер олар «Қазақстан Республикасының Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілер жинағы» және «Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілері жинағы» жинақтарында жарияланған болса, көрсетілген жинақтардағы олардың жариялану жылы, нөмірі және құжаты көрсетіледі.
      3. Үш және одан да артық нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілген кезде жекелеген қосымшалармен ресімделетін тізбелер жасалады.
      Көрсетілген талап заңнамалық актілерге қолданылмайды.
      4. Сол бір нормативтік құқықтық актіге енгізілетін барлық өзгерістер және (немесе) толықтырулар бір тармақпен немесе тармақшамен көзделеді. Өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілетін нормативтік құқықтық актілер олардың заң күшінің арақатынасына қарай, сондай-ақ олардың қабылданған (шығарылған) күні бойынша хронологиялық тәртіппен орналастырылады.
      Қабылданған сол бір күннің шегінде нормативтік құқықтық актілер олардың тіркеу нөмірлеріне немесе ресми жарияланым дереккөздеріндегі құжаттардың нөмірлеріне сәйкес көрсетіледі.
      5. Нормативтік құқықтық актінің құрылымдық бөлігіне өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу кезінде ондай құрылымдық бөлік жаңа редакцияда жазылады.
      Осы тармақтың талаптары Қазақстан Республикасының Парламентіне енгізілген заң жобаларын қарау кезінде қолданылмауы мүмкін.
      6. Жаңа құрылымдық бөліктер, сондай-ақ қосымшалар нормативтік құқықтық актінің мәтініне дәл сондай соңғы құрылымдық бөліктерден кейінгі рет нөмірлерімен немесе дәл сондай құрылымдық бөліктер арасына нормативтік құқықтық актінің өздері соңынан келетін сол құрылымдық бөліктерінің нөмірлерін қайталайтын қосымша нөмірлермен енгізіледі, мысалы: 2-1, 2-2-тармақтар; 8-1), 8-2) тармақшалар; 5-1-бөлім; 3-1, 3-2, 3-3-қосымшалар.
      Егер нормативтік құқықтық акт қосымшамен толықтырылса, нормативтік құқықтық актінің мәтініне нормативтік құқықтық актіні қосымшамен немесе нормативтік құқықтық актінің туынды түрімен толықтыру туралы тармақ (тармақша) енгізіледі.
      7. Құпиялылық белгісі немесе «Қызмет бабында пайдалану үшін», «Баспасөзде жарияланбайды», «Баспасөзге арналмаған» деген белгілері бар нормативтік құқықтық актілер тізбеге олардың тақырыбы көрсетілместен енгізіледі.
      8. Нормативтік құқықтық актінің мәтініне нормативтік құқықтық акт мәтінінің жартысынан асатын көлемде өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілген кезде, оның жаңа редакциясы қабылданады.
      Заң жобаларын жаңа редакцияда ресімдеу кезінде көлемді айқындау бірлігі бап болып табылады.
      Өзге де нормативтік құқықтық актіні жаңа редакцияда ресімдеу кезінде көлемді айқындау бірлігі тармақ болып табылады.
      Осы тармақтың талаптары Қазақстан Республикасының Парламентіне енгізілген заңдардың жобаларын қарау кезінде қолданылмайды.

      21-1-бап. Нормативтік құқықтық актілердің күші жойылды
                деп тану туралы нормативтік құқықтық актілерді
                ресімдеу

      1. Нормативтік құқықтық актінің қабылдануына байланысты нормативтік құқықтық актілер немесе олардың құрылымдық бөліктері, егер олар жаңа нормативтік құқықтық актіге енгізілген құқық нормаларына қайшы келсе немесе оларда қамтылса, күші жойылды деп танылады.
      2. Жоғары деңгейдегі нормативтік құқықтық актінің күші жойылды деп танылған кезде, оны іске асыру үшін қабылданған төменгі деңгейдегі нормативтік құқықтық актілердің күші жойылды деп танылады.
      Бұл талап жоғары деңгейдегі нормативтік құқықтық актінің жекелеген құқық нормаларын іске асыру үшін төменгі деңгейдегі нормативтік құқықтық актілер қабылданып, одан сол құқық нормалары алып тасталған жағдайларда да қолданылады.
      Күші жойылды деп танылуға жататын нормативтік құқықтық актілер олардың заң күшінің арақатынасына қарай, сондай-ақ олардың қабылданған күні бойынша хронологиялық тәртіппен орналастырылады.
      3. Заңнамалық актілердің күші жойылды деп тану туралы заңнамалық акт жобасының мәтінінде осы заңнамалық актілердің тақырыбы, қабылданған жылы, күні, айы, сондай-ақ жақшаның ішінде олардың «Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы» жинағында жариялану жылы, нөмірі және құжаты не, егер заңнамалық акт көрсетілген жинақта жарияланбаса, осы Заңға сәйкес ресми жарияланымының өзге де дереккөзі көрсетіледі.
      Нормативтік құқықтық актілердің күші жойылды деп тану туралы нормативтік құқықтық акт жобасының мәтінінде осы нормативтік құқықтық актілердің тақырыбы, қабылданған жылы, күні, айы, тіркеу нөмірі, сондай-ақ жақшаның ішінде, егер олар «Қазақстан Республикасының Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілері жинағы» және «Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілері жинағы» жинақтарында жарияланған болса, көрсетілген жинақтардағы олардың жариялану жылы, нөмірі және құжаты көрсетіледі.
      4. Нормативтік құқықтық актінің қабылдануына байланысты күші жойылды деп танылуға жататын нормативтік құқықтық актілердің немесе олардың құрылымдық бөліктерінің тізбесі, не нормативтік құқықтық актінің өзінде немесе оны қолданысқа енгізу тәртібі туралы актіде қамтылуға тиіс.
      5. Нормативтік құқықтық актінің құрылымдық бөліктерінің күші жойылды деп танылған кезде ондай бөліктер алып тасталады, бірақ олардың нөмірлері сақталады. Сақталған нөмірге нормативтік құқықтық актінің (немесе оның құрылымдық бөлігінің) күші жойылды деп тану туралы нормативтік құқықтық актіге сілтеме қосылады. Сақталған құрылымдық бөліктердің нөмірлері өзгермейді.
      6. Егер нормативтік құқықтық актіде нормативтік құқықтық актінің көлемі бойынша үлкен бөлігінің күші жойылды деп танылса, онда күші жойылды деп тануға арналған тізбеге өзінің заң күшін сақтайтын құрылымдық бөліктер туралы ескертіліп, бүкіл нормативтік құқықтық акт енгізіледі.
      Егер нормативтік құқықтық актіде нормативтік құқықтық актінің көлемі бойынша кіші бөлігінің күші жойылды деп танылса, онда күші жойылды деп тануға арналған тізбеге жаңадан қабылданған нормативтік құқықтық актіге қайшы келетін құрылымдық бөліктер ғана енгізіледі.
      Бұл жағдайларда нормативтік құқықтық актінің көлемі осы Заңның 21-бабының 8-тармағына сәйкес айқындалады.
      7. Басқа нормативтік құқықтық актілердің құқық нормаларын қайталайтын және жаңа құқық нормаларын қамтымайтын нормативтік құқықтық актілер де күші жойылды деп танылуға жатады.
      8. Негізгі нормативтік құқықтық акті де, оған өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілген нормативтік құқықтық актілер (немесе олардың құрылымдық бөліктері) де күші жойылды деп танылуға жатады. Күші жойылды деп танылуға жататын қандай да бір нормативтік құқықтық актінің немесе оның құрылымдық бөлігінің редакциясы бірнеше мәрте өзгерген жағдайда, тізбеге негізгі нормативтік құқықтық актіге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізген барлық нормативтік құқықтық актілер дербес тармақтар түрінде енгізіледі.
      Көрсетілген талап заңнамалық актілерге қолданылмайды.
      9. Егер нормативтік құқықтық актіде нормативтік құқықтық актілердің күші жойылды деп тануды көздеген басқа нормативтік құқықтық актінің немесе оның құрылымдық бөлігінің күші жойылды деп танылса, бұрын қабылданған актілердің қолданысы қайта жаңғыртылмайды.
      10. Күшіне енбеген нормативтік құқықтық актілердің күші жойылды деп тануға болмайды. Қажет болған жағдайда мұндай нормативтік құқықтық актілер қабылданбауы мүмкін.
      11. Қолданылу мерзімі өткен нормативтік құқықтық актілер және нормативтік құқықтық актілердің құрылымдық бөліктері күші жойылды деп танылуға жатпайды.
      Егер нормативтік құқықтық актіде қолданылу мерзімі өткен құқық нормаларымен қатар күші жойылды деп танылуға жататын құқық нормалары қамтылса, тізбеге бүкіл нормативтік құқықтық акт енгізіледі.
      12. Егер нормативтік құқықтық актінің құрылымдық бөлігінде күші жойылды деп танылуға жататын қосымша көрсетілсе, онда тізбеге осы құрылымдық бөлік қана енгізіледі, ал қосымша бөлек ескертілмейді.
      Егер нормативтік құқықтық актінің құрылымдық бөлігінде қосымшаны бекітумен қатар өз күшін сақтайтын құқық нормасы қамтылса, ал қосымша күші жойылды деп танылуға жатса, онда тармақ тізбеге қосымшаға қатысты бөлігінде енгізіледі, ал қосымша бөлек ескертілмейді.
      13. Егер нормативтік құқықтық актінің жекелеген құрылымдық бөліктерінің күші толығымен, ал басқа құрылымдық бөліктердің күші ішінара жойылуға жатады деп танылса, онда ең алдымен толығымен күші жойылды деп танылуға жататын құрылымдық бөліктер көрсетіледі.

      21-2-бап. Нормативтік құқықтық актілерге қосымшаларды
                ресімдеу 

      1. Қосымшалар нормативтік құқықтық актінің ажырамас бөлігі болып табылады.
      2. Нормативтік құқықтық актіге берілетін графиктер, кестелер, схемалар, карталар, тізбелер және басқа да қосымша құжаттар қажет болған жағдайда бөлек қосымшалармен ресімделеді.
      3. Қосымшаның бірінші парағының жоғарғы оң жақ бұрышында қосымша соған сәйкес бекітілген нормативтік құқықтық акт, актінің қабылданған күні және оның тіркеу нөмірі көрсетілуге тиіс.
      4. Егер нормативтік құқықтық актіге бірнеше қосымша болған жағдайда, әрбір қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышында оның рет нөмірі, сондай-ақ қосымша соған сәйкес бекітілген нормативтік құқықтық актінің түрі, актінің қабылданған күні және оның тіркеу нөмірі көрсетіледі. Егер нормативтік құқықтық актіге қосымша біреу болса, онда ол нөмірленбейді.
      5. Құпиялылық белгісі немесе «Қызмет бабында пайдалану үшін», «Баспасөзде жарияланбайды», «Баспасөзге арналмаған» деген белгілері бар нормативтік құқықтық актілерді ресімдеу осы бапқа және Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

      21-3-бап. Заңнамалық актiнiң жобасын Қазақстан
                Республикасы Парламентiнiң Мәжiлiсiне енгiзу
                және оны Қазақстан Республикасының
                Парламентінен кері қайтарып алу

      1. Қазақстан Республикасы Конституциясының 61-бабының 1-тармағына сәйкес заң шығару бастамашылығы құқығы Қазақстан Республикасының Президентіне, Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттарына, Қазақстан Республикасының Үкіметіне тиесілі және ол тек қана Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Мәжiлiсiнде iске асырылады. Заңнамалық актiнiң жобасы Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжiлiсіне қазақ және орыс тiлдерінде, қағаз және электрондық жеткiзгіштер арқылы енгiзiледi.
      2. Заңнамалық актінің жобасы бойынша ұсынылатын материалдарда мынадай қосымшалар болуға тиiс:
      1) жобаны дайындаған мемлекеттiк органның немесе ұйымның атауы;
      2) жобаны қабылдаудың қажеттігі негізделген, мақсаттары, міндеттері, негізгі ережелері кеңінен сипатталған түсіндірме жазба, ал Қазақстан Республикасы Президентінің заң шығару бастамашылығы тәртібімен Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісіне енгізілетін заңнамалық актілердің жобалары үшін – арнайы жолдау;
      3) жұмыс тобы құрылатын жағдайда оның құрамы;
      4) Қазақстан Республикасының Президенті айқындайтын, Қазақстан Республикасы Президентінің заң шығару бастамашылығы тәртібімен енгізілетін заңнамалық актілердің жобалары келісу рәсімінен өтпеген жағдайларды, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары заң шығару бастамашылығы тәртібімен заң жобасын енгізетін жағдайларды қоспағанда, мүдделі мемлекеттік органдармен келісу парағы;
      5) осы Заңның 22-бабына сәйкес ғылыми сараптаманың қорытындысы және бар болған жағдайда өзге де сараптамалық қорытындылар;
      6) егер заңнамалық актінің жобасы мемлекеттік кірістерді қысқартуды немесе мемлекеттік шығыстарды ұлғайтуды көздейтін болса, қаржы-экономикалық есептеулер, сондай-ақ, әдетте, статистикалық деректер, заңнамалық актiнi қолданудың ықтимал экономикалық, әлеуметтiк, заңдық, экологиялық салдарларының болжамдары, бұған Қазақстан Республикасы Президентінің заң шығару бастамашылығы  тәртібімен Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісіне енгізілетін заңнамалық актілердің жобалары қосылмайды.
      Заңнамалық актілерге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу туралы заңнамалық актінің жобасына заңнамалық актінің құрылымдық бөліктерінің қолданыстағы және енгізілетін өзгерістердің және (немесе) толықтырулардың тиісті негіздемесі бар ұсынылып отырған редакциясының салыстырма кестесі ұсынылады.
      3. Қазақстан Республикасының Президенті, Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары және Қазақстан Республикасының Үкіметі өздері заң шығару бастамашылығы тәртібімен енгізген заңнамалық актінің жобасын Қазақстан Республикасының Парламентінен оны қараудың кез келген сатысында кері қайтарып алуға құқылы.»;

      7) 22-бапта:
      1-тармақтың бірінші бөлігіндегі «құқықтық,» деген сөз «сыбайлас жемқорлыққа қарсы, құқықтық, лингвистикалық,» деген сөздермен ауыстырылсын;
      3-тармақта:
      «төндiретiн» деген сөз «төндіруі мүмкін» деген сөздермен ауыстырылсын;
      «мiндеттi» деген сөзден кейін «ғылыми» деген сөзбен толықтырылсын;

      8) 24-баптың 2-тармағындағы «5-тармағы» деген сөздер «6 және 7-тармақтары» деген сөздермен ауыстырылсын;

      9) 27 және 28-баптар алып тасталсын;

      10) мынадай мазмұндағы 29-1-баппен толықтырылсын:

      «29-1-бап. Қабылданған нормативтік құқықтық актілерге қатысты
                 құқықтық мирасқорлық

      Нормативтік құқықтық актілерді қабылдау құқығы берілген мемлекеттік орган қайта ұйымдастырылған жағдайда, құқықтық мирасқорға өз құзыреті шегінде нормативтік құқықтық актілерді қабылдау құқығымен бірге нормативтік құқықтық актілерді өзгерту, олардың қолданысын тоқтату және тоқтата тұру жөніндегі өкілеттіктер ауысады.»;

      11) 38-баптың 1-тармағындағы «жалпыға міндетті маңызы бар,» деген сөздер алып тасталсын;

      12) 43-баптың 1-тармағының 2-1) тармақшасындағы «заңнан туындайтын» деген сөздер алып тасталып, «тұрақты мониторингін» деген сөздер «құқықтық мониторингін» деген сөздермен ауыстырылсын;

      13) 43-1-бапта:
      тақырыбындағы «Заңнан туындайтын нормативтiк құқықтық актілердің» деген сөздер «Нормативтiк құқықтық актілердің құқықтық» деген сөздермен ауыстырылсын;
      1-тармақтағы «заңнан туындайтын нормативтiк құқықтық актiлердiң Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келетiн және ескiрген құқықтық нормаларын анықтау, оларды iске асырудың тиiмдiлiгін бағалау үшiн олардың тұрақты» деген сөздер «нормативтiк құқықтық актiлердiң құқықтық» деген сөздермен ауыстырылсын;
      2-тармақтағы «Заңға тәуелдi нормативтiк құқықтық актiлердiң мониторингiн» деген сөздер «Нормативтiк құқықтық актiлердiң құқықтық мониторингiн» деген сөздермен ауыстырылсын.

      3. «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» 1998 жылғы 2 шiлдедегі Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1998 ж., № 15, 209-құжат; 1999 ж., № 21, 774-құжат; 2000 ж., № 5, 116-құжат; 2001 ж., № 13-14, 172-құжат; № 17-18, 241-құжат; 2002 ж., № 17, 155-құжат; 2003 ж., № 18, 142-құжат; 2004 ж., № 10, 56-құжат; 2007 ж., № 17, 140-құжат; № 19, 147-құжат; 2008 ж., № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 19, 88-құжат; № 24, 122, 126-құжаттар; 2010 ж., № 24, 148-құжат; 2011 ж., № 1, 2-құжат):
      2-баптың 3-тармағындағы «Конституциясымен және заңдарымен» деген сөздер «заңнамасымен» деген сөзбен ауыстырылсын.

      4. «Әкімшілік рәсімдер туралы» 2000 жылғы 27 қарашадағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2000 ж., № 20, 379-құжат; 2004 ж., № 5, 29-құжат; 2007 ж., № 12, 86-құжат; № 19, 147-құжат; 2008 ж., № 21, 97-құжат; 2009 ж., № 15-16, 74-құжат; № 18, 84-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 7, 29-құжат; № 17-18, 111-құжат; 2011 ж., № 1, 2-құжат):
      1-баптың 2-1-тармағында:
      екінші абзацтағы «заңдарда белгiленген» деген сөздер алып тасталсын;
      үшінші абзацтағы «заңдарда белгiленген» деген сөздер алып тасталсын;
      төртінші абзацтағы «заңдарда белгiленген,» деген сөздер алып тасталсын;
      алтыншы абзацтағы «заңдарда белгiленген өкiлеттiктер» деген сөздер «өз құзыреті» деген сөздермен ауыстырылсын;
      мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
      «Мемлекеттік органның құзыреті, өкілеттігі, функциялары мен міндеттері Конституцияда, заңдарда және Президент, Үкімет, өзінен жоғары тұрған орталық мемлекеттік орган қабылдайтын өзге де нормативтік құқықтық актілерде белгіленеді.».

      5. «Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары туралы» 2005 жылғы 30 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2005 ж., № 10, 35-құжат; 2007 ж., № 4, 34-құжат; 2010 ж., № 17-18, 109-құжат):
      4-баптың 1-тармағы «құқықтық,» деген сөзден кейін «лингвистикалық,» деген сөзбен толықтырылсын.

      2-бап. Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Президенті                                 Н. Назарбаев

О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам совершенствования нормотворческой деятельности

Закон Республики Казахстан от 1 апреля 2011 года № 425-IV

      Статья 1. Внести изменения и дополнения в следующие законодательные акты Республики Казахстан:
      1. В Бюджетный кодекс Республики Казахстан от 4 декабря 2008 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2008 г., № 21, ст. 93; 2009 г, № 23, ст. 112; № 24, ст. 129; 2010 г., № 5, ст. 23; № 7, ст. 29, 32; № 15, ст. 71; № 24, ст. 146, 149, 150; Закон Республики Казахстан от 19 января 2011 года "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам образования", опубликованный в газетах "Егемен Қазақстан" и "Казахстанская правда" 26 января 2011 г.; Закон Республики Казахстан от 24 января 2011 года "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам проведения обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним", опубликованный в газетах "Егемен Қазақстан" 2 февраля 2011 г. и "Казахстанская правда" 29 января 2011 г.; ЗаконРеспублики Казахстан от 18 февраля 2011 года "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам науки", опубликованный в газетах "Егемен Қазақстан" 25 февраля 2011 г. и "Казахстанская правда" 23 февраля 2011 г.):
      в подпункте 21) статьи 141 слова "и согласовывает" заменить словами ", согласовывает и принимает".
      2. В Закон Республики Казахстан от 24 марта 1998 года "О нормативных правовых актах" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1998 г., № 2-3, ст. 25; 2001 г., № 20, ст. 258; 2002 г., № 5, ст. 50; 2004 г., № 5, ст. 29; № 13, ст. 74; 2005 г, № 17-18, ст. 73; 2006 г., № 3, ст. 22; № 24, ст. 148; 2007 г., № 2, ст. 18; № 12, ст. 86; № 13, ст. 100; № 19, ст. 147; 2008 г., № 13-14, ст. 55; № 21, ст. 97; 2009 г., № 15-16, ст. 74; № 18, ст. 84; № 22, ст. 94; 2010 г., № 5, ст. 23; № 7, ст. 29; № 24, ст. 146; 2011 г., № 1, ст. 7):
      1) в статье 1:
      дополнить подпунктом 1-1) следующего содержания:
      "1-1) юридическая техника - совокупность способов, требований и правил оформления нормативных правовых актов;";
      подпункт 3) дополнить словами "в соответствии с законодательством Республики Казахстан";
      дополнить подпунктом 12-1) следующего содержания:
      "12-1) правовой мониторинг нормативных правовых актов  - деятельность государственных органов, осуществляемая на постоянной основе, по сбору, оценке, анализу информации о состоянии законодательства Республики Казахстан, а также по прогнозу динамики его развития и практики применения в целях выявления противоречащих законодательству Республики Казахстан устаревших и коррупциогенных норм права, оценки эффективности их реализации;";
      2) в статье 2:
      в пункте 3 слова ", в том числе включающих в себя нормы права" исключить;
      в пункте 4:
      в абзаце первом цифру "1)" заменить цифрами "11)";
      в подпункте 3) слово "стандарты" заменить словом "нормы";
      дополнить частью второй следующего содержания:
      "Нормативные акты, указанные в подпунктах 1), 2) и 3) настоящего пункта, не должны содержать нормы права.";
      3) в статье 3:
      подпункт 5) пункта 2 изложить в следующей редакции:
      "5) нормативные постановления Конституционного Совета, Верховного Суда Республики Казахстан, Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан и Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета;";
      в подпункте 2) пункта 3 слова "или его структурного подразделения" исключить;
      4) в подпункте 7) пункта 2 статьи 4 слова "и нормативные постановления Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан" заменить словами ", нормативные постановления Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан и Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета";
      статью 11 исключить;
      главу 3 изложить в следующей редакции:
      "Глава 3. Подготовка и оформление проектов нормативных
                           правовых актов

      Статья 13. Разработчики проектов нормативных правовых актов
      1. Разработчиками проектов законодательных актов, вносимых в Мажилис Парламента Республики Казахстан в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан, по поручению Президента Республики Казахстан или Руководителя Администрации Президента Республики Казахстан, основанному на поручении Президента Республики Казахстан, могут являться Администрация Президента, Правительство, иные государственные органы, организации и граждане по согласованию с ними.
      Разработчиками проектов законов, подготавливаемых в порядке законодательной инициативы депутатов Парламента Республики Казахстан, являются депутаты Парламента.
      2. Предложения о разработке законопроектов, вносимых в Мажилис Парламента Республики Казахстан в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан, могут вноситься на рассмотрение Президента Республики Казахстан его Администрацией, Правительством, центральными и местными государственными органами, органами местного самоуправления, а также организациями и гражданами.
      3. Проекты нормативных правовых актов разрабатываются уполномоченными органами по своей инициативе или по поручениям вышестоящих государственных органов, если иное не установлено законодательством Республики Казахстан.
      4. Иные государственные органы, организации и граждане вправе вносить предложения по разработке нормативных правовых актов или передавать на рассмотрение уполномоченных органов инициативные проекты таких актов. Уполномоченные органы могут принять их в качестве основы для разрабатываемых ими проектов нормативных правовых актов или признать их дальнейшую разработку и принятие проектов нецелесообразными.

      Статья 14. Порядок разработки проекта нормативного
                 правового акта
      1. Уполномоченный орган, разрабатывающий проект нормативного правового акта, создает рабочую группу по подготовке проекта или поручает его подготовку одному из своих подразделений, которое выполняет функции рабочей группы. В подготовке проекта нормативного правового акта обязательно участие работников юридического подразделения органа, подготавливающего проект.
      Депутаты Парламента Республики Казахстан вправе принимать участие в работе рабочей группы по подготовке проекта закона на любой стадии.
      2. К подготовке проектов законов, нормативных правовых указов Президента Республики Казахстан, нормативных правовых постановлений Правительства Республики Казахстан, а при необходимости - проектов нормативных правовых актов других уполномоченных органов могут привлекаться специалисты различных областей знаний, научные учреждения и научные работники, представители общественных объединений.
      3. Проекты подзаконных нормативных правовых актов уполномоченных органов одного уровня могут разрабатываться, а при необходимости - приниматься несколькими уполномоченными органами.
      Проекты подзаконных нормативных правовых актов нескольких уполномоченных органов разрабатываются ими совместно в порядке, предусмотренном настоящим Законом, и принимаются в виде совместных приказов или постановлений, подписываемых руководителями уполномоченных органов.
      Производные виды совместных нормативных правовых актов (пункт 3 статьи 3 настоящего Закона) утверждаются посредством основных нормативных правовых актов уполномоченных органов, принявших производный нормативный правовой акт, с указанием в нем основных нормативных правовых актов, посредством которых принят производный акт.
      Порядок согласования проектов подзаконных нормативных правовых актов определяется Правительством Республики Казахстан.
      4. Администрация Президента Республики Казахстан или иные государственные органы Республики Казахстан, которым поручена разработка проекта законодательного акта в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан, осуществляют разработку проекта законодательного акта в месячный срок, если иной срок не установлен Президентом Республики Казахстан или по его поручению Руководителем Администрации Президента Республики Казахстан.
      5. По проектам нормативных правовых актов Министерство юстиции Республики Казахстан проводит юридическую экспертизу, если эти акты имеют общеобязательное значение, касаются прав и свобод граждан или регулируют предпринимательскую деятельность.
      6. Уполномоченный орган, если иное не установлено законодательством Республики Казахстан, может поручить подготовку проекта нормативного правового акта подведомственным ему государственным органам и организациям или заказать его подготовку на договорной основе специалистам, научным учреждениям, отдельным ученым или их коллективам, в том числе зарубежным, с использованием на эти цели выделенных бюджетных средств и грантов.
      7. Уполномоченный орган вправе поручить подготовку альтернативных проектов нормативных правовых актов нескольким государственным органам и организациям или поручить их разработку на договорной основе, в том числе по конкурсу, нескольким научным учреждениям или ученым.
      8. Если для реализации норм права готовящегося проекта законодательного акта Республики Казахстан, нормативного правового указа Президента Республики Казахстан, нормативного правового постановления Правительства Республики Казахстан необходимо внесение изменений и (или) дополнений в нормативные правовые акты одного или нижестоящего уровня, то одновременно с проектом нормативного правового акта основного вида должны быть подготовлены проекты актов с указанными изменениями и (или) дополнениями или даны поручения соответствующим органам о подготовке таких актов.
      9. Разработанные проекты законов одновременно с направлением на согласование в заинтересованные государственные органы размещаются на интернет-ресурсе уполномоченного органа.

      Статья 15. Особенности разработки и принятия нормативных
                 правовых актов, затрагивающих интересы субъектов
                 частного предпринимательства
      1. Центральные государственные, местные представительные и исполнительные органы через экспертные советы направляют проект нормативного правового акта, затрагивающий интересы субъектов частного предпринимательства, с обязательным приложением пояснительной записки в аккредитованные объединения субъектов частного предпринимательства для получения экспертного заключения, в том числе при каждом последующем согласовании данного проекта нормативного правового акта с заинтересованными государственными органами.
      Срок, устанавливаемый государственными органами для представления экспертного заключения на проект нормативного правового акта, затрагивающего интересы субъектов частного предпринимательства, не может быть менее десяти рабочих дней с момента его поступления в аккредитованные объединения субъектов частного предпринимательства.
      По письменному запросу аккредитованного объединения субъектов частного предпринимательства срок представления заключения дополнительно продлевается на срок не более десяти рабочих дней. Повторное продление сроков не допускается.
      2. Пояснительная записка к проекту нормативного правового акта, затрагивающего интересы субъектов частного предпринимательства, должна содержать результаты расчетов, подтверждающих снижение и (или) увеличение затрат субъектов частного предпринимательства в связи с введением в действие нормативного правового акта.
      3. Экспертное заключение представляет собой консолидированное мнение членов аккредитованных объединений субъектов частного предпринимательства, носит рекомендательный характер и является обязательным приложением к проекту нормативного правового акта до его принятия государственным органом.
      Аккредитованные объединения субъектов частного предпринимательства представляют экспертные заключения на казахском и русском языках.
      4. Государственный орган при согласии с экспертным заключением вносит в проект нормативного правового акта соответствующие изменения и (или) дополнения.
      В случае несогласия с экспертным заключением государственный орган направляет в аккредитованные объединения субъектов частного предпринимательства ответ с обоснованием причин несогласия с экспертным заключением.
      В случаях, когда по проекту нормативного правового акта аккредитованными объединениями субъектов частного предпринимательства представлено одно экспертное заключение с замечаниями и данное объединение настаивает на проведении заседания экспертного совета, проведение такого заседания является обязательным.
      При этом заседания экспертного совета могут проводиться путем непосредственного созыва членов экспертного совета либо путем проведения интернет-конференции в режиме реального времени.
      5. Сроки введения в действие нормативного правового акта, затрагивающего интересы субъектов частного предпринимательства, должны устанавливаться исходя из сроков, необходимых субъекту частного предпринимательства для подготовки к осуществлению деятельности в связи с устанавливаемыми законами Республики Казахстан требованиями.
      Порядок и сроки введения в действие нормативных правовых актов не должны наносить ущерб субъектам частного предпринимательства.
      6. Процедуры, предусмотренные настоящей статьей, являются обязательными условиями принятия нормативных правовых актов, затрагивающих интересы субъектов частного предпринимательства.
      7. Проекты нормативных правовых актов, затрагивающих интересы субъектов частного предпринимательства, подлежат обязательному опубликованию (распространению) в средствах массовой информации, включая интернет-ресурсы, до их рассмотрения соответствующим органом или на заседании экспертного совета.

      Статья 16. Согласование проекта нормативного правового акта с
                 заинтересованными государственными органами и
                 организациями
      1. Подготовленный проект нормативного правового акта, а при необходимости - и проект другого нормативного правового акта, принимаемого в его развитие, направляются на согласование с заинтересованными государственными органами и организациями. К проектам нормативных правовых актов, предусматривающим сокращение государственных доходов или увеличение государственных расходов, прилагаются финансово-экономические расчеты.
      Если для реализации содержащихся в проекте закона норм права необходимо принятие подзаконных нормативных правовых актов (если такая необходимость отсутствует, то это указывается в сопроводительном письме), к проекту закона прилагаются проекты подзаконных нормативных правовых актов. В случае, если разработка проекта подзаконного нормативного правового акта относится к компетенции другого государственного органа, то данный государственный орган представляет соответствующий проект подзаконного нормативного правового акта государственному органу - разработчику проекта закона.
      2. Перечень государственных органов, с которыми проекты нормативных правовых актов подлежат обязательному согласованию, определяется Правительством Республики Казахстан, за исключением проектов актов Президента Республики Казахстан и проектов законодательных актов, вносимых Президентом Республики Казахстан или депутатами Парламента Республики Казахстан в порядке законодательной инициативы.
      3. Подготовленные в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан проекты законодательных актов согласовываются с заинтересованными государственными органами Республики Казахстан в случаях, определяемых Президентом Республики Казахстан или по его поручению Руководителем Администрации Президента Республики Казахстан.
      4. Государственные органы и организации, которым проект нормативного правового акта направлен на согласование, должны подготовить свои замечания и предложения по проекту нормативного правового акта или сообщить об их отсутствии органу, разработавшему проект нормативного правового акта, в течение тридцати календарных дней со дня получения, если иной, более короткий, срок не был установлен уполномоченным органом, а в случае согласования проектов законодательных актов, вносимых в Мажилис Парламента Республики Казахстан в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан, - в срок не более десяти рабочих дней, если иной, более короткий, срок не был установлен Президентом Республики Казахстан или по его поручению Руководителем Администрации Президента Республики Казахстан.
      Замечания государственного органа по проекту нормативного правового акта должны содержать предложения по устранению недостатков, а также относиться непосредственно к вопросам его компетенции, быть обоснованными и исчерпывающими, представлены в письменной форме.
      5. По полученным замечаниям проект нормативного правового акта, при необходимости, дорабатывается органом, разработавшим проект нормативного правового акта, а рабочая группа составляет справку о принятых и об отклоненных замечаниях, о мотивах отклонения замечаний. Эта справка передается государственному органу, создавшему рабочую группу, вместе с проектом нормативного правового акта.
      6. Государственный орган, создавший рабочую группу, может внести в проект нормативного правового акта изменения и (или) дополнения, которые должны быть обсуждены с рабочей группой, или вернуть проект нормативного правового акта на доработку в рабочую группу.

      Статья 17. Реквизиты нормативного правового акта
      Нормативные правовые акты должны иметь следующие реквизиты:
      1) Государственный Герб Республики Казахстан;
      2) указание на форму акта: конституционный закон Республики Казахстан; указ Президента Республики Казахстан, имеющий силу конституционного закона; кодекс Республики Казахстан; закон Республики Казахстан; указ Президента Республики Казахстан, имеющий силу закона; постановление Парламента Республики Казахстан; постановление Сената Парламента Республики Казахстан; постановление Мажилиса Парламента Республики Казахстан; указ Президента Республики Казахстан; постановление Правительства Республики Казахстан; приказ министра; приказ руководителя центрального государственного органа; постановление центрального государственного органа; решение маслихата; постановление акимата; решение акима; иная форма нормативного правового акта, предусмотренная настоящим Законом;
      3) заголовок, обозначающий предмет регулирования данного нормативного правового акта;
      4) место и дату принятия нормативного правового акта;
      5) регистрационный номер нормативного правового акта;
      6) подписи лица или лиц, уполномоченных подписывать нормативные правовые акты;
      7) указание на дату и номер государственной регистрации нормативного правового акта в нормативных правовых актах, подлежащих государственной регистрации в органах юстиции Республики Казахстан;
      8) гербовую печать.

      Статья 18. Структура нормативного правового акта
      1. Основными структурными элементами нормативного правового акта являются абзац, часть, подпункт, пункт и статья, содержащие в себе нормы права.
      Внутри статьи, пункта и подпункта нормативного правового акта может быть часть - логически законченная отдельная норма права, выделяемая отступом, которая начинается с заглавной буквы.
      Абзацем считается часть текста, представляющая собой смысловое единство, выделяемая отступом в первой строке и начинающаяся со строчной буквы, кроме первого абзаца части, который начинается с заглавной буквы. Абзацы заканчиваются точкой с запятой (кроме первого и последнего абзацев части).
      Законодательные акты, как правило, состоят из статей с наименованием "статья", которые могут включать в себя часть, пункт, подпункт и абзац.
      Иные нормативные правовые акты состоят из пунктов без их наименования словом "пункт", которые могут включать в себя подпункты, части, абзацы.
      2. Близкие по содержанию статьи (пункты) значительных по объему нормативных правовых актов могут объединяться в главы. Несколько глав, близких по содержанию, могут объединяться в разделы, а разделы - в части нормативного правового акта. В больших по объему главах и разделах могут выделяться параграфы и подразделы соответственно.
      Параграфы и подразделы в нормативных правовых актах обозначаются соответственно словами "параграф" и "подраздел".
      3. Кодекс состоит из статей, которые, как правило, подразделяются на части без их наименования словом "часть", которые нумеруются арабскими цифрами.
      4. Каждые пункт, статья, параграф, глава, подраздел и раздел нормативного правового акта нумеруются арабскими цифрами. Нумерация статей, глав, разделов и частей нормативного правового акта является сквозной. Самостоятельными являются нумерация параграфов в каждой главе и нумерация подразделов в каждом разделе нормативного правового акта.
      5. Нумерации подпунктов в пунктах и пунктов в статьях соответственно самостоятельны. Нумерация подпунктов в пунктах обозначается арабскими цифрами со скобкой следующим образом: 1), 2), 3) и далее.
      6. В случаях, когда необходимо разъяснить цели принятия закона и основные задачи, которые перед ним стоят, изложению норм права предшествует вступительная часть (преамбула).
      Вступительная часть (преамбула) не излагается в проектах законов о внесении изменений и (или) дополнений в законодательные акты Республики Казахстан.
      7. При необходимости уточнения терминов и определений, используемых в нормативном правовом акте, в нем помещается статья (пункт), разъясняющая их смысл. Термины и определения в нормативном правовом акте на казахском языке располагаются в алфавитном порядке. Термины и определения в нормативном правовом акте на русском языке должны соответствовать порядку их изложения на казахском языке.
      Термины и определения, используемые в нормативном правовом акте, должны соответствовать терминам и определениям, применяемым в вышестоящем нормативном правовом акте, регулирующем однородные общественные отношения.
      8. Структурный элемент нормативного правового акта может быть дополнен примечанием, когда соответствующие указания невозможно изложить в тексте нормативного правового акта без ущерба для смысла нормы права.
      9. В целях удобства пользования каждые глава, раздел, часть, а также параграф главы и подраздел раздела нормативного правового акта должны иметь заголовки.
      Статьи законодательных актов должны иметь заголовки, за исключением законодательных актов о внесении изменений и (или) дополнений в законодательные акты.
      Заголовки частей, разделов, подразделов, глав и параграфов нормативного правового акта отделяются от предыдущего текста двумя межстрочными интервалами, а от последующего текста - одним.
      10. В структуру кодекса входит оглавление.
      11. В структуру нормативного правового акта могут включаться приложения.

      Статья 19. Требования к содержанию и стилю изложения текста
                 нормативного правового акта
      1. Компетенция, функции и задачи государственных органов в области государственного регулирования общественных отношений должны устанавливаться в нормативных правовых актах в соответствии с законодательством Республики Казахстан об административных процедурах с четким разграничением по уровню государственного управления.
      Методические рекомендации по определению типовых функций государственных органов принимаются Правительством Республики Казахстан.
      2. Текст нормативного правового акта должен быть напечатан единым шрифтом.
      3. Текст нормативного правового акта излагается с соблюдением норм литературного языка, юридической терминологии и юридической техники, его положения должны быть предельно краткими, содержать четкий и не подлежащий различному толкованию смысл. Текст нормативного правового акта не должен содержать положения декларативного характера, не несущие смысловой и правовой нагрузки.
      Не допускается употребление устаревших и многозначных слов и выражений, эпитетов, метафор, сокращений слов. Норма права, изложенная в структурном элементе нормативного правового акта, не излагается повторно в других структурных элементах этого же акта.
      4. Поручения в нормативных правовых актах должны адресоваться государственным органам либо, при необходимости, их руководителям.
      По отношению к государственным органам, не подчиненным лицу, дающему поручение, поручения в нормативных правовых актах должны излагаться в рекомендательной форме либо по согласованию с ними. В последнем случае после наименования государственного органа указывается пометка "(по согласованию)".
      5. В тексте нормативного правового акта наименования государственных органов и иных организаций излагаются полностью в соответствии с официальным названием и единообразно по всему тексту.
      В целях обеспечения простоты и лаконичности текста нормативного правового акта допускается сокращение наименований государственных органов и иных организаций с расшифровкой значения сокращения либо аббревиатуры в самом тексте нормативного правового акта.
      6. В тексте нормативных правовых актов не допускаются обозначение абзацев дефисами или иными знаками, выделение и подчеркивание отдельных слов и словосочетаний.

      Статья 20. Ссылки в нормативных правовых актах на структурные
                 элементы других нормативных правовых актов, ссылки в
                 структурных элементах нормативных правовых актов на
                 другие структурные элементы таких актов.
                 Воспроизведение в нормативных правовых актах
                 структурных элементов других нормативных правовых
                 актов
      1. При необходимости в нормативных правовых актах могут быть приведены ссылки на структурные элементы нормативных правовых актов вышестоящих уровней, а также воспроизведены отдельные нормы права из нормативных правовых актов вышестоящего уровня со ссылкой на такие акты.
      2. Ссылки в структурных элементах нормативного правового акта на другие его структурные элементы допускаются только в случаях, когда необходимо показать взаимную связь норм права либо избежать повторений.
      3. При ссылке на строки и предложения их нумерация обозначается порядковыми числительными (прописью).
      4. В тексте нормативного правового акта ссылка на структурный элемент приводится с указанием его порядкового номера прописью или цифрами (для их обозначения не допускается использование прилагательных).
      5. При ссылке на нормативный правовой акт указываются в следующей последовательности его форма, дата принятия, регистрационный номер и заголовок этого нормативного правового акта.
      При ссылке на законодательные акты указание номеров, под которыми они зарегистрированы, не требуется, за исключением указов Президента Республики Казахстан, имеющих силу закона.
      6. Если в тексте нормативного правового акта приводятся две и более последовательные ссылки на один и тот же нормативный правовой акт, то полный заголовок данного нормативного правового акта указывается один раз (при первом упоминании в тексте) с последующей ссылкой на него.
      7. Если в нормативном правовом акте имеются ссылки на приложения, то указываются номера приложений, присваиваемые в порядке их упоминания в тексте нормативного правового акта, за исключением случаев, когда к нормативному правовому акту имеется одно приложение.

      Статья 21. Оформление нормативных правовых актов о внесении
                 изменений и (или) дополнений в нормативные правовые
                 акты
      1. В заголовке нормативного правового акта, предусматривающего внесение изменений и (или) дополнений в нормативный правовой акт, должна содержаться ссылка на форму, дату принятия, регистрационный номер и заголовок акта, за исключением законов.
      В заголовке нормативного правового акта, предусматривающего внесение изменений и дополнений в нормативный правовой акт или нормативные правовые акты, в первую очередь указывается слово "изменений" или "изменения".
      2. В тексте проекта законодательного акта о внесении изменений и (или) дополнений в законодательные акты указываются заголовок, дата принятия этих законодательных актов, а также в скобках год, номер и статья их опубликования в сборнике "Ведомости Парламента Республики Казахстан" либо иной источник официального опубликования в соответствии с настоящим Законом, если законодательный акт не опубликован в указанном сборнике.
      В тексте проекта нормативного правового акта о внесении изменений и (или) дополнений в нормативные правовые акты указываются заголовок, дата принятия, регистрационный номер этих нормативных правовых актов, а также в скобках год, номер и статья их опубликования в сборниках "Собрание актов Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан" и "Собрание актов центральных исполнительных и иных центральных государственных органов Республики Казахстан" в случае, если они опубликовывались в указанных сборниках.
      3. При изменении и (или) дополнении трех и более нормативных правовых актов составляются перечни, оформляемые отдельными приложениями.
      Указанное требование не распространяется на законодательные акты.
      4. Все изменения и (или) дополнения, вносимые в один и тот же нормативный правовой акт, предусматриваются одним пунктом или подпунктом. Нормативные правовые акты, в которые вносятся изменения и (или) дополнения, располагаются в зависимости от соотношения их юридической силы, а также в хронологическом порядке по дате их принятия (издания).
      В пределах одной и той же даты принятия нормативные правовые акты указываются в соответствии с их регистрационными номерами или номерами статей в официальных источниках опубликования.
      5. При внесении изменений и (или) дополнений в структурный элемент нормативного правового акта такой структурный элемент излагается в новой редакции.
      Требования настоящего пункта могут не применяться при рассмотрении проектов законов, внесенных в Парламент Республики Казахстан.
      6. Новые структурные элементы, а также приложения включаются в текст нормативного правового акта под последующими порядковыми номерами за последним структурным элементом того же вида или между структурными элементами того же вида под дополнительными номерами, дублирующими номера тех структурных элементов нормативного правового акта, за которыми следуют, например: пункты 2-1, 2-2; подпункты 8-1), 8-2); раздел 5-1; приложения 3-1, 3-2, 3-3.
      В случае, если нормативный правовой акт дополняется приложением, в текст нормативного правового акта вносится пункт (подпункт) о дополнении нормативного правового акта приложением или нормативным правовым актом производного вида.
      7. Нормативные правовые акты, имеющие грифы секретности или пометки "Для служебного пользования", "Без опубликования в печати", "Не для печати", включаются в перечень без указания их заголовка.
      8. При внесении изменений и (или) дополнений в текст нормативного правового акта в объеме, превышающем половину текста нормативного правового акта, принимается его новая редакция.
      При оформлении проектов законов в новой редакции единицей определения объема является статья.
      При оформлении иного нормативного правового акта в новой редакции единицей определения объема является пункт.
      Требования настоящего пункта не применяются при рассмотрении проектов законов, внесенных в Парламент Республики Казахстан.

      Статья 21-1. Оформление нормативных правовых актов о признании
                   нормативных правовых актов утратившими силу

      1. В связи с принятием нормативного правового акта подлежат признанию утратившими силу нормативные правовые акты или их структурные элементы, если они противоречат включенным в новый нормативный правовой акт нормам права или поглощаются ими.
      2. При признании утратившим силу нормативного правового акта вышестоящего уровня подлежат признанию утратившими силу нормативные правовые акты нижестоящего уровня, принятые для его реализации.
      Данное требование также распространяется на случаи, когда из нормативного правового акта вышестоящего уровня исключаются отдельные нормы права, для реализации которых приняты нормативные правовые акты нижестоящего уровня.
      Нормативные правовые акты, подлежащие признанию утратившими силу, располагаются в зависимости от соотношения их юридической силы, а также в хронологическом порядке по дате их принятия.
      3. В тексте проекта законодательного акта о признании утратившими силу законодательных актов указываются заголовок, дата принятия этих законодательных актов, а также в скобках год, номер и статья их опубликования в сборнике "Ведомости Парламента Республики Казахстан" либо иной источник официального опубликования в соответствии с настоящим Законом, если законодательный акт не опубликован в указанном сборнике.
      В тексте проекта нормативного правового акта о признании утратившими силу нормативных правовых актов указываются заголовок, дата принятия, регистрационный номер этих нормативных правовых актов, а также в скобках год, номер и статья их опубликования в сборниках "Собрание актов Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан" и "Собрание актов центральных исполнительных и иных центральных государственных органов Республики Казахстан" в случае, если они опубликовывались в указанных сборниках.
      4. Перечень нормативных правовых актов или их структурных элементов, подлежащих признанию утратившими силу в связи с принятием нормативного правового акта, должен содержаться либо в самом нормативном правовом акте или в акте о порядке введения его в действие.
      5. При признании структурных элементов нормативного правового акта утратившими силу такие элементы исключаются, но их номера сохраняются. К сохранившемуся номеру добавляется ссылка на нормативный правовой акт о признании нормативного правового акта (или его структурного элемента) утратившим силу. Нумерация сохранившихся структурных элементов не изменяется.
      6. Если в нормативном правовом акте признается утратившей силу большая по объему часть нормативного правового акта, то в перечень для признания утратившим силу включается весь нормативный правовой акт с оговоркой о структурных элементах, сохраняющих свою юридическую силу.
      Если в нормативном правовом акте признается утратившей силу меньшая по объему часть нормативного правового акта, то в перечень для признания утратившими силу включаются только те структурные элементы, которые противоречат вновь принятому нормативному правовому акту.
      В этих случаях объем нормативного правового акта определяется в соответствии с пунктом 8 статьи 21 настоящего Закона.
      7. Подлежат признанию утратившими силу также нормативные правовые акты, дублирующие нормы права других нормативных правовых актов и не содержащие новых норм права.
      8. Подлежат признанию утратившими силу как основной нормативный правовой акт, так и нормативные правовые акты (или их структурные элементы), которыми в него были внесены изменения и (или) дополнения. В случаях неоднократного изменения редакции какого-либо нормативного правового акта или его структурного элемента, подлежащего признанию утратившим силу, в перечень включаются в виде самостоятельных пунктов все нормативные правовые акты, вносившие изменения и (или) дополнения в основной нормативный правовой акт.
      Указанное требование не распространяется на законодательные акты.
      9. В случае, если нормативным правовым актом признается утратившим силу другой нормативный правовой акт или его структурный элемент, в котором предусматривалось признать утратившими силу нормативные правовые акты, последние не возобновляют свое действие.
      10. Не вступившие в силу нормативные правовые акты не могут быть признаны утратившими силу. При необходимости такие нормативные правовые акты могут быть отменены.
      11. Нормативные правовые акты и структурные элементы нормативных правовых актов, срок действия которых истек, не подлежат признанию утратившими силу.
      В случае, когда в нормативном правовом акте наряду с нормами права, срок действия которых истек, содержатся нормы права, подлежащие признанию утратившими силу, в перечень включается весь нормативный правовой акт.
      12. В случае, если структурный элемент нормативного правового акта содержит указание на приложение, которое подлежит признанию утратившим силу, то в перечень включается только данный структурный элемент, а приложение отдельно не оговаривается.
      В случае, если в структурном элементе нормативного правового акта наряду с утверждением приложения содержится норма права, сохраняющая свое действие, а приложение подлежит признанию утратившим силу, то в перечень включается пункт в части, относящейся к приложению, а приложение отдельно не оговаривается.
      13. Если признанию утратившими силу подлежат отдельные структурные элементы нормативного правового акта полностью, а другие структурные элементы частично, то вначале указываются структурные элементы, подлежащие признанию утратившими силу полностью.

      Статья 21-2. Оформление приложений к нормативным правовым актам
      1. Приложения являются неотъемлемой частью нормативного правового акта.
      2. В случае необходимости графики, таблицы, схемы, карты, перечни и другие вспомогательные документы к нормативному правовому акту оформляются отдельными приложениями.
      3. В правом верхнем углу первого листа приложения должно содержаться указание на нормативный правовой акт, в соответствии с которым оно утверждено, дату принятия акта и его регистрационный номер.
      4. В случае, если к нормативному правовому акту имеются несколько приложений, в правом верхнем углу первого листа каждого приложения указываются его порядковый номер, а также вид нормативного правового акта, в соответствии с которым оно утверждено, дата принятия акта и его регистрационный номер. Если приложение к нормативному правовому акту одно, то оно не нумеруется.
      5. Оформление приложений к нормативным правовым актам с грифами секретности или пометками "Для служебного пользования", "Без опубликования в печати", "Не для печати" осуществляется в соответствии с настоящей статьей и требованиями законодательства Республики Казахстан.

      Статья 21-3. Внесение проекта законодательного акта в Мажилис
                   Парламента Республики Казахстан и отзыв его из
                   Парламента Республики Казахстан
      1. В соответствии с пунктом 1 статьи 61 Конституции Республики Казахстан право законодательной инициативы принадлежит Президенту Республики Казахстан, депутатам Парламента Республики Казахстан, Правительству Республики Казахстан и реализуется исключительно в Мажилисе Парламента Республики Казахстан. Проект законодательного акта на бумажном и электронном носителях вносится в Мажилис Парламента Республики Казахстан на казахском и русском языках.
      2. Представляемые материалы по проекту законодательного акта должны содержать следующие приложения:
      1) наименование государственного органа или организации, подготовившей проект;
      2) пояснительную записку с обоснованием необходимости принятия проекта, развернутой характеристикой целей, задач, основных положений, а для проектов законодательных актов, вносимых в Мажилис Парламента Республики Казахстан в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан, - специальное послание;
      3) состав рабочей группы в случае ее создания;
      4) лист согласования с заинтересованными государственными органами, за исключением случаев, определяемых Президентом Республики Казахстан, когда вносимые в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан проекты законодательных актов процедуру согласования не проходили, а также случаев внесения проекта закона в порядке законодательной инициативы депутатов Парламента Республики Казахстан;
      5) заключение научной экспертизы согласно статье 22 настоящего Закона и иные экспертные заключения при их наличии;
      6) финансово-экономические расчеты, если проект законодательного акта предусматривает сокращение государственных доходов или увеличение государственных расходов, а также, как правило, статистические данные, прогнозы возможных экономических, социальных, юридических, экологических последствий действия законодательного акта, за исключением проектов законодательных актов, вносимых в Мажилис Парламента Республики Казахстан в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан.
      К проекту законодательного акта о внесении изменений и (или) дополнений в законодательные акты представляется сравнительная таблица действующей и предлагаемой редакций структурных элементов законодательного акта с соответствующим обоснованием вносимых изменений и (или) дополнений.
      3. Президент Республики Казахстан, депутаты Парламента Республики Казахстан и Правительство Республики Казахстан вправе отозвать из Парламента Республики Казахстан проект законодательного акта, внесенный ими в порядке законодательной инициативы, на любой стадии его рассмотрения.";
      7) в статье 22:
      в части первой пункта 1 слово "правовая" заменить словами "антикоррупционная, правовая, лингвистическая";
      в пункте 3:
      слово "создают" заменить словами "могут создать";
      после слова "обязательной" дополнить словом "научной";
      8) в пункте 2 статьи 24 слова "пункт 5" заменить словами "пункты 6 и 7";
      9) статьи 27 и 28 исключить;
      10) дополнить статьей 29-1 следующего содержания:
      "Статья 29-1. Правопреемство в отношении принятых
                    нормативных правовых актов
      В случае реорганизации государственного органа, наделенного правом принимать нормативные правовые акты, к правопреемнику в пределах его компетенции вместе с правом принимать нормативные правовые акты переходят полномочия по изменению, прекращению и приостановлению действия нормативных правовых актов.";
      11) в пункте 1 статьи 38 слова "имеющие общеобязательное значение," исключить;
      12) в подпункте 2-1) пункта 1 статьи 43 слова "постоянного мониторинга подзаконных" заменить словами "правового мониторинга";
      13) в статье 43-1:
      в заголовке слова "Мониторинг подзаконных" заменить словами "Правовой мониторинг";
      в пункте 1:
      слова "постоянный мониторинг подзаконных" заменить словами "правовой мониторинг";
      слова "для выявления противоречащих законодательству Республики Казахстан и устаревших норм права, оценки эффективности их реализации" исключить;
      в пункте 2 слова "мониторинга подзаконных" заменить словами "правового мониторинга".
      3. В Закон Республики Казахстан от 2 июля 1998 года "О борьбе с коррупцией" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1998 г., № 15, ст. 209; 1999 г., № 21, ст. 774; 2000 г., № 5, ст. 116; 2001 г., № 13-14, ст. 172; № 17-18, ст. 241; 2002 г., № 17, ст. 155; 2003 г., № 18, ст. 142; 2004 г., № 10, ст. 56; 2007 г., № 17, ст. 140; № 19, ст. 147; 2008 г., № 23, ст. 114; 2009 г., № 19, ст. 88; № 24, ст. 122, 126; 2010 г., № 24, ст. 148; 2011 г., № 1, ст. 2):
      в пункте 3 статьи 2 слова "Конституцией и законами" заменить словом "законодательством".
      4. В Закон Республики Казахстан от 27 ноября 2000 года "Об административных процедурах" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2000 г., № 20, ст. 379; 2004 г, № 5, ст. 29; 2007 г., № 12, ст. 86; № 19, ст. 147; 2008 г., № 21, ст. 97; 2009 г., № 15-16, ст. 74; № 18, ст. 84; 2010 г., № 5, ст. 23; № 7, ст. 29; № 17-18, ст. 111; 2011 г., № 1, ст. 2):
      в пункте 2-1 статьи 1:
      в абзаце втором слова ", определенные законами" исключить;
      в абзаце третьем слова "установленная законами" исключить;
      в абзаце четвертом слова "установленный законами" исключить;
      в абзаце шестом слова "полномочий, установленных законами" заменить словами "своей компетенции";
      дополнить частью второй следующего содержания:
      "Компетенция, полномочия, функции и задачи государственного органа устанавливаются в Конституции, законах и иных нормативных правовых актах, принимаемых Президентом, Правительством, вышестоящим центральным государственным органом по отношению к нему.".
      5. В Закон Республики Казахстан от 30 мая 2005 года "О международных договорах Республики Казахстан" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2005 г., № 10, ст. 35; 2007 г., № 4, ст. 34; 2010 г., № 17-18, ст. 109):
      пункт 1 статьи 4 после слова "правовая," дополнить словом "лингвистическая,".

      Статья 2. Настоящий Закон вводится в действие со дня его первого официального опубликования.

      Президент
      Республики Казахстан                       Н. НАЗАРБАЕВ