Сот сараптамасы туралы

Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 12 қарашадағы N 188 Заңы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 20 қаңтардағы № 240-IV Заңымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР 2010.01.20 № 240-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 51-б. қараңыз) Заңымен.

МАЗМҰНЫ

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Негiзгi ұғымдар

Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:
сот сараптамасы - шешiлуi үшiн маңызы бар жағдаяттарды белгiлеу мақсатында, арнаулы ғылыми бiлiм-бiлiк негiзiнде жүргiзiлетiн қылмыстық, азаматтық немесе әкiмшiлiк iстердiң материалдарын зерттеу;

сот-сараптама қызметi - арнаулы ғылыми бiлiм-бiлiк негiзiнде қылмыстық, азаматтық және әкiмшiлiк процестiң не аралық сотта, төрелiкте iс қараудың қатысушысы болып табылатын адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қамтамасыз ету мақсатында сот сараптамасын ұйымдастыру мен жүргiзу жөнiндегi қызмет;

сот сарапшысы - сот, тергеушi, жауап алушы сот сараптамасын жүргiзудi тапсырған iстiң нәтижесiне мүдделi емес, арнаулы ғылыми бiлiм-бiлiгi бар адам;

сот сарапшысының қорытындысы - Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртiппен ресiмделген, сот сараптамасын тағайындаған адам не азаматтық процестiң тарабы сот сарапшысының алдына қойған мәселелер бойынша негiзделген қорытындылар;

сот сараптамасы органдары - Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен сараптама қызметiн жүзеге асыру жөнiндегi функциялар жүктелген мемлекеттiк мекемелер.
Ескерту. 1-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.12.28. N 24 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2 баптан қараңыз), 2005.05.20. N 51 , 2007.01.12. N 222 (ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Сот сараптамасы туралы заңдар

Қазақстан Республикасының сот сараптамасы туралы заңдары Конституцияға негiзделедi және Қазақстан Республикасының осы Заңынан, өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы бекiткен тиiстi халықаралық шарттардан тұрады.

2-тарау. СОТ САРАПТАМАСЫ

3-бап. Сот сараптамасының принциптерi

Сот сараптамасы мынадай принциптерге:

1) заңдылыққа;

2) сот сарапшысының iс жүргiзу тәуелсiздiгiне;

3) сот сараптамасы органдарының тәуелсiздiгiне;

4) зерттеулердi жүргiзу құралдары мен әдiстерiнiң ғылыми негiздiлiгiне;

5) құзыреттiлiкке, жан-жақтылыққа, толықтыққа және объективтiлiкке;

6) кәсiби этиканы сақтауға негiзделедi.

4-бап. Сот сараптамасы органдары

Сот сараптамасын:

1) Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнiң Сот сараптамасы орталығы мен оның аумақтық бөлiмшелерi;

2) Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органының Сот медицинасы орталығы мен оның аумақтық бөлiмшелерi;

3) Қазақстан Республикасының заңдарымен қылмыстық қудалау функциясы жүктелген мемлекеттiк органдардың және ұйымдардың бөлiмшелерiнен басқа функциясына Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес сот сараптамасын жүргiзу жатқызылған мемлекеттiк органдардың мамандандырылған бөлiмшелерi енетiн сот сараптамасы мемлекеттiк мекемелерiнiң жүйесi жүзеге асырады.
Ескерту. 4-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2000.05.05. N 47 , 2005.05.20. N 51 Заңдарымен.

5-бап. Сот сараптамасы органдарының сот-сараптама
қызметiнiң мазмұны

Сот-сараптама қызметiнiң мазмұны мыналарды:

1) сот сараптамасы органдарының қызметiн ұйымдастыруды;

2) қылмыстық, азаматтық не әкiмшiлiк iстер бойынша сот сараптамасын жүргiзудi;

3) сот сараптамасы саласындағы ғылыми зерттеулердi;

4) сот сараптамасын ғылыми-әдiстемелiк қамтамасыз етудi;

5) сот сарапшыларын iрiктеудi, кәсiби даярлау мен олардың бiлiктiлiгiн арттыруды қамтиды.

6-бап. Сот сараптамасын жүргiзудiң тәртiбi

1. Сот сараптамасын Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен арнайы уәкiлеттiк берiлген субъект - сот сарапшысы жүргiзедi.

2. Сараптамалық зерттеудiң нәтижелерi бойынша сарапшының қорытындысы ресiмделедi.

7-бап. Сот сарапшысының қорытындысы

1. Қажеттi зерттеулер аяқталған соң алынған нәтижелердi ескере отырып, сот сарапшысы /сарапшылары/ өз атынан дәлелдемелi жазбаша қорытынды жазады, оны өзiнiң қолымен, жеке мөрiмен куәландырады және сот сараптамасын тағайындаған органға (адамға) жолдайды. Сот сараптамасын сот сараптамасы органының қызметкерi болып табылатын сот сарапшысы жүргiзген жағдайда, сот сарапшысының (сарапшыларының) қолы көрсетiлген органның мөрiмен расталады.

2. Сот сарапшысы қорытындысын ресiмдеу тәртiбi мен оның құрылымы Қазақстан Республикасының заңдарымен айқындалады.

8-бап. Сот сараптамасының түрлерi

1. Сот сараптамасының түрлерiне бастапқы, комиссиялық, кешендi, қосымша және қайталама сараптамалар жатады.

2. Комиссиялық сараптама - бiр мамандықтағы сот сарапшыларының комиссиясы жүргiзетiн сот сараптамасы.

3. Кешендi сараптама - егер iс үшiн маңызы бар жағдаяттарды анықтау үшiн бiлiмнiң түрлi салаларының негiзiнде зерттеу қажет болған жағдайларда, әртүрлi мамандықтағы сот сарапшыларының комиссиясы жүргiзетiн сот сараптамасы.

4. Қосымша сараптама - алдыңғы сараптаманың нәтижелерi бойынша сарапшының қорытындысы жеткiлiктi дәрежеде анық болмаған не сот сарапшысы өзiнiң алдына қойылған мәселелердi толық шешпеген не алдыңғы зерттеумен байланысты қосымша мәселелердi шешу қажет болған жағдайларда жүргiзiлетiн сот сараптамасы.

5. Қайталама сараптама - алдыңғы сараптаманың нәтижелерi бойынша сарапшының қорытындысы жеткiлiктi негiзделмеген не оның дұрыстығы күмән тудыратын, не сараптама жүргiзудiң iс жүргiзу нормалары елеулi түрде бұзылғанда жүргiзiлген сот сараптамасы.

9-бап. Көзi тiрi адамдарға сот сараптамасы

1. Көзi тiрi адамдарға сот сараптамасы тиiстi сарапшылық зерттеулер жүргiзу үшiн қажеттi жағдайлар болған кезде, сондай-ақ сарапшылық зерттеу жүргiзiлетiн адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн сақтауды қамтамасыз ету шартымен жүзеге асырылады.

2. Көзi тiрi адамдарға сот сараптамасын жүргiзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

3-тарау. СОТ САРАПШЫСЫ

10-бап. Сот сараптамасын жүргiзу тапсырылуы мүмкiн
адамдар

1. Мыналар:

1) сот сараптамасы органдарының қызметкерлерiне;

2) лицензияның негiзiнде сот-сараптама қызметiн жүзеге асыратын адамдарға;

3) осы Заңның талаптарына сәйкес сот сараптамасын жүргiзу бiр жолғы тәртiппен өзге де адамдарға тапсырылуы мүмкiн.

1-1. Бір жолғы тәртіппен сараптама жүргізу:

1) сараптама түрлерінің заңдарда белгіленген тізбесінде көзделмеген сараптама тағайындалған;

2) осы заңның 27-бабына сәйкес шет мемлекеттің сот сараптамасы саласындағы маман сарапшы ретінде тартылған;

3) сот сараптамасы органдарының қызметкерлері болып табылатын, сондай-ақ лицензия негізінде сот-сараптама қызметін жүзеге асыратын тиісті мамандықтағы барлық сарапшыларға қарсылық қанағаттандырылған не осы адамдар және тұтас алғанда тиісті сот сараптамасы органы сараптама жүргізуден дәлелді себептермен шеттетілген жағдайларда тапсырылуы мүмкін.

2. Сот сарапшысының жоғары бiлiмi және сот сараптамасының белгiлi бiр түрi саласында арнаулы ғылыми бiлiгi болуы тиiс.
Осы баптың 1-тармағының 1), 2)-тармақшаларында көрсетiлген адамдардың белгiлi бiр түрдегi сот сараптамасын жүргiзу құқығына арналған бiлiктiлiк куәлiгi болуы тиiс.
Осы баптың 1-тармағының 2)-тармақшасында көрсетiлген адамдардың сот-сараптама қызметiн жүргiзу құқығына лицензиясы болуға тиiс.

3. Мына адамдарға:
1) заңмен белгiленген тәртiпте iс-әрекет қабiлетi шектеулi және iс-әрекетке қабiлетсiз деп танылған;

2) бұрын сотталған;

3) сот-сараптама қызметiн жүзеге асыруға байланысты лауазымнан келеңсiз себептер бойынша босатылған адамдарға сот сараптамасын тапсыруға болмайды.
Адамға сот сараптамасын жүргiзудi тапсыру мүмкiндiгiн болдырмайтын өзге де жағдаяттар Қазақстан Республикасының қылмыстық iс жүргiзу , азаматтық iс жүргiзу заңдарында не әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар туралы заңдарында көзделген.

4. Адамды сот сарапшысы етiп тағайындау рәсiмi осы Заңмен айқындалады.
Ескерту. 10-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2000.05.05. N 47 , 2001.11.06. N 251 , 2005.05.20. N 51 Заңдарымен.

11-бап. Сот сарапшысының мiндеттерi

Сот сарапшысы:

1) Қазақстан Республикасының заңдарымен уәкiлеттiк берiлген орган (адам) өзiнiң алдына қойған мәселелер бойынша ғылыми негiзделген және объективтi қорытынды беруге;

2) егер қойылған мәселелер оның арнаулы бiлiмiнiң шегiнен шығатын немесе ұсынылған материалдар қорытынды беру үшiн жеткiлiксiз болған жағдайларда қорытынды беруден бас тартуға;

3) зерттеу әдiстерiн таңдау кезiнде сараптама объектiлерiнiң барынша сақталу талабын ескеруге;

4) оны шақырушы қылмыстық, азаматтық не әкiмшiлiк процесс жүргiзушi органға (адамға), сондай-ақ қылмыстық немесе азаматтық процестiң тарабына шығыстардың сметасы мен келтiрiлген шығыстар туралы есеп ұсынуға;

5) қылмыстық, азаматтық не әкiмшiлiк процестердi жүргiзушi органның (адамның) шақыруы бойынша процеске қатысушыларға қорытындыны табыс ету үшiн келуге; олардың сұрақтарына жауап беруге, сондай-ақ қорытындының мазмұнын түсiндiруге;

6) қылмыстық, азаматтық не әкiмшiлiк процестi жүргiзушi органға (адамға) оның бiлiктiлiгiн растайтын құжаттарды ұсынуға;

7) қылмыстық, азаматтық немесе әкiмшiлiк процестердi жүргiзушi органның (адамның), сондай-ақ тараптардың талап етуi бойынша соттың отырысында өзiнiң кәсiптiк тәжiрибесi мен iс бойынша iс жүргiзуге қатысушы адамдармен қарым-қатынасы туралы хабарлауға; егер ол көрсетiлген адамдармен әлдеқандай қарым-қатынаста болған жағдайда қорытынды беруден бас тартуға;

8) оның қатысуымен жүргiзiлген тергеу қызметi және осы ретте анықталған жағдаяттар туралы мәлiметтердi, сондай-ақ жабық сот отырысының деректерiн, сондай-ақ мемлекеттiк коммерциялық немесе өзге де заңмен қорғалатын құпияны құрайтын, жеке өмiрге қол сұғылмаушылықты қозғайтын жағдаяттар туралы өзiне мәлiм болған деректердi жария етпеуге мiндеттi.

12-бап. Сот сарапшысының құқықтары

Сот сарапшысының:

1) қорытынды беру үшiн қажеттi объектiлер, оның iшiнде салыстырмалы зерттеу үшiн үлгiлер алуға;

2) қылмыстық, азаматтық не әкiмшiлiк процестi жүргiзушi органның (адамның) рұқсатымен сараптаманың мәнiне қатысты iстiң материалдарымен танысуға және қорытынды беру үшiн қажеттi мәлiметтердi көшiрiп алуға;

3) қылмыстық, азаматтық не әкiмшiлiк процестi жүргiзушi органның (адамның) рұқсатымен iс жүргiзу әрекетiне қатысуға және оған қатысушыларға сот сараптамасының мәнiне қатысты сұрақтар қоюға;

4) сараптаманы тағайындаған органның (адамның) келiсiмi бойынша оның алдына қойылған мәселелер жөнiнде ғана емес, өз құзыретiнiң шегiнде сот сарапшысының бастамашылығы бойынша белгiленген өзге де жағдаяттар бойынша да қорытынды беруге;

5) сот пен процеске қатысушылардың назарын сараптаманың мәнiне, соның iшiнде сарапшыға сұрауларды тұжырымдауға байланысты жағдаяттарға аударуға;

6) өзi қатысқан iс жүргiзу әрекетiнiң хаттамасымен, сондай-ақ сот отырысы хаттамасының тиiстi бөлiгiмен танысуға және оның қызметiнiң толықтығы мен дұрыстығына қатысты хаттамаға енгiзiлуге тиiс ескертпелер жасауға;

7) iс жүргiзу кезiндегi шығыстарға және қылмыстық, азаматтық және әкiмшiлiк процестi жүргiзушi органның (адамның) заңсыз iс-әрекетiнен келтiрiлген залалға өтем алуға;

8) егер өзiнiң қызметтiк мiндетi болып табылмайтын болса, орындаған жұмысы үшiн сыйақы алуға құқығы бар;

13-бап. Сот сарапшысының жауапкершiлiгi

Сот сарапшысы өз мiндеттерiн орындамаған немесе тиiсiнше орындамаған жағдайда, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртiптiк, материалдық, әкiмшiлiк немесе қылмыстық жауапкершiлiкке тартылуы мүмкiн.

14-бап. Сот сарапшысы тәуелсiздiгiнiң және оның
қорытындысының дұрыстығымен кепiлдiктерi

1. Сот сарапшысының тәуелсiздiгiне:

1) Қазақстан Республикасының қылмыстық iс жүргiзу , азаматтық iс жүргiзу заңдарында және әкiмшiлiк тәртiп бұзушылықтар туралы заңдарында көзделген сот сараптамасын тағайындау тәртiбiмен;

2) сараптамалық зерттеу жүргiзуге және сарапшының қорытындысын дайындауға араласуға тыйым салумен кепiлдiк берiледi.

2. Сот сарапшысы қорытындысының дұрыстығына:

1) комиссиялық, кешендi, қосымша және қайталама сот сараптамасын тағайындау мүмкiндiгiмен;

2) сот сарапшысын iрiктеу, оларды кәсiптiк даярлау және бiлiктiлiгiн арттыру жүйесiн құрумен;

3) сот сарапшыларын аттестациялау және лицензиялау жүйесiмен;

4) сот сараптамасы iсiн жүргiзудi тиiстi материалдық-техникалық қамтамасыз етумен;

5) сарапшының көрiнеу жалған қорытынды бергенi үшiн қылмыстық жауапкершiлiкке тартылатындығымен кепiлдiк берiледi.

15-бап. Сот сарапшысының бiлiктiлiк куәлiгi

1. Сараптаманың белгiлі бiр түрiн жүргiзу құқығына арналған сот сарапшысының бiлiктiлiк куәлiгi бiлiктiлiк емтиханын тапсырған адамдарға берiледi.

2. Сараптаманың белгiлi бiр түрiн жүргiзу құқығына сот сарапшысының бiлiктiлiк куәлiгiн тиiсiнше Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнiң немесе Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi органының бiлiктiлiк комиссиясы бередi. V053784
Бiлiктiлiк комиссиясының қызмет тәртiбi мен құрамын тиiсiнше Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгi немесе Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi органы айқындайды .
Ескерту. 15-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2000.05.05. N 47 , 2005.05.20. N 51 Заңдарымен.

16-бап. Сот сарапшысын аттестациялау

Кәсiптiк даярлығының деңгейiн анықтау мақсатында тиiсiнше Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнiң немесе Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi органының Аттестациялық комиссиясы сот сарапшыларын әрбiр бес жыл сайын аттестациялаудан өткiзуге тиiс. V053784
Аттестациялық комиссияның қызмет тәртібі мен құрамын тиісінше Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органы айқындайды .
Ескерту. 16-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2005.05.20. N 51 Заңымен.

17-бап. Сот-сараптама қызметiн лицензиялау

1. Сот-сараптама қызметін лицензиялау Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Нақты тұлғалардың ғана сот-сараптама қызметi лицензиялануға тиiс.
Ескерту. 17-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2000.05.05. N 47 , 2007.01.12. N 222 (ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-бап. Сот сарапшыларының мемлекеттiк тiзiлiмi

1. Сот сараптамасы органдарының қызметкерлерi болып табылатын, сот-сараптама қызметiн жүзеге асыратын, сондай-ақ сот-сараптама қызметiн жүзеге асыру құқығына лицензия алған адамдар қалыптастыру мен пайдалану мақсаттары мен тәртiбiн Қазақстан Республикасы Үкiметi бекiтетін ережелермен айқындалатын Сот сарапшыларының мемлекеттiк тiзiлiмiне енгiзiледi.

2. Анықтау, алдын ала тергеу органдары мен соттар сараптама жүргiзудi, осы Заңда көзделген жағдайларды қоспағанда, Сот сарапшыларының мемлекеттiк тiзiлiмiне енгiзiлген мамандарға тапсыруы тиiс.
Ескерту. 18-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2000.05.05. N 47 Заңымен.

4-тарау. СОТ-САРАПТАМА ҚЫЗМЕТIНIҢ ҒЫЛЫМИ-ӘДIСТЕМЕЛIК ЖӘНЕ
ОҚУМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

19-бап. Сот-сараптама қызметiн ғылыми-әдiстемелiк және
оқумен қамтамасыз ету

1. Сот-сараптама қызметiн ғылыми-әдiстемелiк қамтамасыз ету, сондай-ақ сот сарапшыларын кәсiптiк даярлау мен олардың бiлiктiлiгiн арттыру Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнiң Сот сараптамасы орталығы мен Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органының Сот медицинасы орталығына жүктеледi.

2. Меншiк нысандарына қарамастан, ұйымдар Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнiң Сот сараптамасы орталығына және Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органының Сот медицинасы орталығына оларда сот сараптамасы мен сот медицинасының бiрыңғай ақпараттық-әдiстемелiк базасын құру үшiн олардың сұрауы бойынша өз өнiмдерiнiң үлгiлерiн немесе каталогын, техникалық және технологиялық құжаттамаларды және ақпараттық мәнi бар басқа да материалдарды бередi. Бұл ретте Сот сараптамасы мен сот медицинасы орталықтары алынған мемлекеттiк құпиялар, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын құпия құрайтын мәлiметтердiң жария болмауын қамтамасыз етедi.

3. Сот сараптамасы органдары iс бойынша жұмыс аяқталған соң ғылыми, практикалық және әдiстемелiк қызметтерге пайдалану үшiн соттар мен құқық қорғау органдарынан өздерiнiң сұрау салуы бойынша заттай айғақ болып табылатын заттарды алуға хақылы.
Ескерту. 19-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2000.05.05. N 47 Заңымен.

20-бап.
Ескерту. 20-бап алынып тасталды - Қазақстан Республикасының 2004.12.20. N 13 Заңымен (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді).

5-тарау. СОТ-САРАПТАМА ҚЫЗМЕТIН ҚАРЖЫЛЫҚ, ӘЛЕУМЕТТIК,
МАТЕРИАЛДЫҚ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

21-бап. Сот сараптамасын жүргiзудi
материалдық-техникалық қамтамасыз етудiң
стандарттары мен талаптары

Сот сараптамасы өз қызметiн сот сараптамасы органдарының ұсыныстары бойынша Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейтiн стандарттар мен талаптарға сәйкес арнайы жабдықталған үй-жайлар болғанда жүзеге асыра алады.

22-бап. Сот-сараптама қызметiн қаржыландыру

Сот сараптамасы органдарында қылмыстық, азаматтық iстер және әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстер бойынша сот сараптамаларын жүргiзудi қаржыландыру Қазақстан Республикасының қылмыстық iс жүргiзу заңнамасында және Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы заңнамасында көзделген жағдайларды қоспағанда, бюджет қаражаты есебiнен жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасының азаматтық iс жүргiзу заңнамасында көзделген, соттың дәлелдi ұйғарымымен расталған негiздемелер болған жағдайлардан басқа кезде, сот сараптамасы органдарында азаматтық iстер бойынша сот сараптамаларын жүргiзуге ақы төлеудi тараптар жүзеге асырады және алдын ала төлеу нысанында тиiстi бюджетке енгiзiледi.
Мамандандырылған зерттеулер жүргiзу, сондай-ақ бiлiм беру саласындағы уәкiлеттi орган бекiтетiн бағдарламаларға кiрмейтiн ғылыми және ғылыми-әдiстемелiк зерттеулер жүргiзу үшiн ақы төлеу алдын ала төлеу нысанында тиiстi бюджетке енгiзiледi.
Ескерту. 22-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2006.07.05. N 165 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

23-бап.

Ескерту. 23-бап алынып тасталды - Қазақстан Республикасының 2004.12.20. N 13 Заңымен (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді).

24-бап. Сот-сараптама қызметiн жүзеге асыратын
адамдарды әлеуметтiк, материалдық қамтамасыз ету

1. Сот-сараптама қызметiн жүзеге асыратын, сот сараптамасы органдарының қызметкерлерi болып табылатын адамдардың еңбегiне ақы төлеу және оларды әлеуметтiк қорғау жағдайлары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес айқындалады.
2. алып тасталды
3. алып тасталды

4. Сарапшыларды зейнетақымен қамсыздандыру Қазақстан Республикасының зейнетақы заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
Ескерту. 24-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.12.20. N 13 , 2007.05.15. N 253 Заңдарымен.

6-тарау. СОТ САРАПТАМАСЫ САЛАСЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

25-бап. Сот сараптамасы саласындағы халықаралық
ынтымақтастық

Сот сараптамасы органдары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес шет мемлекеттердiң сот-сараптама қызметiн жүзеге асыратын органдарымен және қызметтерiмен бiрлескен ғылыми зерттеулер жүргiзу, ғылыми және әдiстемелiк ақпараттар алмасу, сот сарапшыларын даярлау мақсатымен халықаралық байланыстар орнатуға хақылы.

26-бап. Шет мемлекет мемлекеттiк органының тапсыруы
бойынша сот сараптамасын жүргiзу

Сот сараптамасы Қазақстан Республикасы тиiстi халықаралық келiсiм жасасқан шет мемлекет мемлекеттiк органының тапсыруы бойынша жүргiзiлуi мүмкiн. Бұл жағдайда, егер халықаралық келiсiмде өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының заңдары қолданылады.

27-бап. Шет мемлекеттiң сот сарапшыларын тарта отырып,
сот сараптамасын жүргiзу

1. Қылмыстық, азаматтық не әкiмшiлiк процесс жүргiзушi орган /адам/ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртiппен шет мемлекеттiң сот сараптамасы саласындағы мамандарын тартуға хақылы.

2. Сот сараптамасы органы басшысының сараптаманы тағайындаған органның /адамның/ келiсуi бойынша жүзеге асырылатын шет мемлекет сот сарапшысын тарту құқығы болады.

3. Шет мемлекет сот сарапшысының қатысуымен сот сараптамасын жүргiзу Қазақстан Республикасының қылмыстық iс жүргiзу , азаматтық iс жүргiзу заңдарына не әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.

7-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

28-бап. Осы Заңды күшiне енгiзу тәртiбi

Осы Заңның 4-бабының 3)-тармақшасы 1998 жылғы 1 қаңтардан бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Президентi

О СУДЕБНОЙ ЭКСПЕРТИЗЕ

Закон Республики Казахстан от 12 ноября 1997 года N 188. Утратил силу Законом Республики Казахстан от 20 января 2010 года N 240-IV

Сноска. Утратил силу Законом РК от 20.01.2010 N 240-IV.

ОГЛАВЛЕНИЕ

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

судебная экспертиза - исследование материалов уголовного, гражданского или административного дела, - проводимое на основе специальных научных знаний в целях установления обстоятельств, имеющих значение для его разрешения;

судебно-экспертная деятельность - деятельность по организации и проведению судебной экспертизы, имеющая целью обеспечение прав и законных интересов лиц, являющихся участниками уголовного, гражданского или административного процесса либо третейского, арбитражного разбирательства, средствами специальных научных знаний;

судебный эксперт - незаинтересованное в исходе дела лицо, обладающее специальными научными знаниями, которому судом, следователем, дознавателем поручено производство судебной экспертизы;

заключение судебного эксперта - обоснованные выводы по вопросам, поставленным перед судебным экспертом лицом, назначившим судебную экспертизу, либо стороной гражданского процесса, оформленные в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан ;

органы судебной экспертизы - государственные учреждения, на которые возложены функции по осуществлению судебно-экспертной деятельности в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
Сноска. В статью 1 внесены изменения - Законами РК от 28 декабря 2004 г. N 24 ; от 20 мая 2005 г. N 51 ; от 12 января 2007 года N 222 (вводится в действие по истечении 6 месяцев со дня его официального опубликования).

Статья 2. Законодательство о судебной экспертизе

Законодательство Республики Казахстан о судебной экспертизе основывается на Конституции и состоит из настоящего Закона, иных нормативных правовых актов Республики Казахстан, а также соответствующих международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

Глава 2. СУДЕБНАЯ ЭКСПЕРТИЗА

Статья 3. Принципы судебной экспертизы

Судебная экспертиза основывается на следующих принципах:
1) законности;
2) процессуальной независимости судебного эксперта;
3) независимости органов судебной экспертизы;
4) научной обоснованности средств и методов проведения исследований;
5) компетентности, всесторонности, полноты и объективности;
6) соблюдения профессиональной этики.

Статья 4. Органы судебной экспертизы

Судебная экспертиза осуществляется системой государственных учреждений судебной экспертизы, включающей:
1) Центр судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан и его территориальные подразделения;
2) Центр судебной медицины уполномоченного органа в области здравоохранения Республики Казахстан и его территориальные подразделения;
3) специализированные подразделения государственных органов и организаций, к функциям которых отнесено производство судебной экспертизы в соответствии с законодательством Республики Казахстан, за исключением подразделений государственных органов, на которые законодательством Республики Казахстан возложены функции уголовного преследования.
Сноска. В статью 4 внесены изменения - Законом РК от 5 мая 2000 г. N 47 Z000047_ ; от 20 мая 2005 г. N 51 .

Статья 5. Содержание судебно-экспертной деятельности
органов судебной экспертизы

Содержание судебно-экспертной деятельности включает:
1) организацию деятельности органов судебной экспертизы;
2) производство судебной экспертизы по уголовным, гражданским либо административным делам;
3) научные исследования в области судебной экспертизы;
4) научно-методическое обеспечение судебной экспертизы;
5) подбор, профессиональную подготовку и повышение квалификации судебных экспертов.

Статья 6. Порядок производства судебной экспертизы

1. Судебная экспертиза производится в установленном законодательством Республики Казахстан порядке специально уполномоченным субъектом - судебным экспертом.
2. По результатам экспертного исследования оформляется заключение эксперта.

Статья 7. Заключение судебного эксперта

1. По окончании необходимых исследований с учетом полученных результатов судебный эксперт (эксперты) от своего имени составляет мотивированное письменное заключение, удостоверяет его своей подписью, личной печатью и направляет органу (лицу), назначившему судебную экспертизу. В случае проведения судебной экспертизы судебным экспертом, являющимся сотрудником органа судебной экспертизы, подпись судебного эксперта (экспертов) заверяется печатью указанного органа.
2. Порядок оформления и структура заключения судебного эксперта определяются законодательством Республики Казахстан.

Статья 8. Виды судебной экспертизы

1. К видам судебной экспертизы относятся первичная, комиссионная, комплексная, дополнительная и повторная.
2. Комиссионная экспертиза - судебная экспертиза, проводимая комиссией судебных экспертов одной специальности.
3. Комплексная экспертиза - судебная экспертиза, проводимая комиссией судебных экспертов различных специальностей в случаях, если для установления обстоятельства, имеющего значение для дела, необходимы исследования на основе разных отраслей знаний.
4. Дополнительная экспертиза - судебная экспертиза, проводимая в случаях, когда заключение эксперта по результатам предыдущей экспертизы обладает недостаточной ясностью либо судебный эксперт не полностью разрешил поставленные перед ним вопросы, либо необходимо решение дополнительных вопросов, связанных с предыдущим исследованием.
5. Повторная экспертиза - судебная экспертиза, проводимая в случаях, когда заключение эксперта по результатам предыдущей экспертизы недостаточно обосновано либо его правильность вызывает сомнение, либо были существенно нарушены процессуальные нормы производства экспертизы.

Статья 9. Судебная экспертиза живых лиц

1. Судебная экспертиза живых лиц осуществляется при наличии условий, необходимых для проведения соответствующих экспертных исследований, а также при условии обеспечения соблюдения прав и законных интересов лиц, подвергающихся экспертному исследованию.
2. Производство судебной экспертизы живых лиц осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Глава 3. СУДЕБНЫЙ ЭКСПЕРТ

Статья 10. Лица, которым может быть поручено
производство, судебной экспертизы

1. Производство судебной экспертизы может быть поручено:
1) сотрудникам органов судебной экспертизы;
2) лицам, осуществляющим судебно-экспертную деятельность на основании лицензии;
3) в разовом порядке иным лицам может быть поручено производство судебной экспертизы в соответствии с требованиями настоящего Закона.
1-1. Производство экспертизы в разовом порядке может быть поручено в случаях:
1) назначения экспертизы, не предусмотренной определенным законодательством перечнем видов экспертиз;
2) привлечения в качестве эксперта специалиста иностранного государства в области судебной экспертизы в соответствии со статьей 27 настоящего Закона;
3) удовлетворения отводов всем экспертам соответствующей специальности, являющимся сотрудниками органов судебной экспертизы, а также осуществляющим судебно-экспертную деятельность на основании лицензии, либо мотивированного отстранения от производства экспертизы этих лиц и соответствующего органа судебной экспертизы в целом.
2. Судебный эксперт должен иметь высшее образование и специальные научные знания в области определенного вида судебной экспертизы.
Лица, указанные в подпунктах 1), 2) пункта 1 настоящей статьи, должны иметь квалификационное свидетельство на право производства судебной экспертизы определенного вида.
Лица, указанные в подпункте 2) пункта 1 настоящей статьи должны иметь лицензию на право осуществления судебно-экспертной деятельности.
3. Судебная экспертиза не может быть поручена лицам:
1) признанным в установленном законом порядке ограниченно дееспособными и недееспособными;
2) ранее судимым;
3) уволенным по отрицательным мотивам с должности, связанной с осуществлением судебно-экспертной деятельности.
Иные обстоятельства, исключающие возможность поручения лицу производства судебной экспертизы, предусмотрены уголовно-процессуальным , гражданским процессуальным законодательством либо законодательством об административных правонарушениях Республики Казахстан.
4. Процедура назначения лица судебным экспертом определяется настоящим Законом.
Сноска. В статью 10 внесены изменения - Законами РК от 5 мая 2000 г. N 47 Z000047_ ; от 6 ноября 2001 г. N 251 Z010251_ ; от 20 мая 2005 г. N 51 .

Статья 11. Обязанности судебного эксперта

Судебный эксперт обязан:
1) давать научно обоснованное и объективное заключение по вопросам, поставленным перед ним уполномоченным законодательством Республики Казахстан органом (лицом);
2) отказываться от дачи заключения в случаях, если поставленные вопросы выходят за пределы его специальных знаний либо представленные материалы недостаточны для дачи заключения;
3) учитывать требование максимальной сохранности объектов экспертизы при выборе методов исследования;
4) представлять органу (лицу), ведущему уголовный, гражданский либо административный процесс, а также стороне уголовного или гражданского процесса, его пригласившей, смету расходов и отчет о понесенных расходах;
5) являться по вызову органа (лица), ведущего уголовный, гражданский либо административный процесс, для представления участникам процесса заключения; давать ответы на их вопросы, а также разъяснять содержание заключения;
6) представлять органу (лицу), ведущему уголовный, гражданский либо административный процесс, документы, подтверждающие его квалификацию;
7) сообщать по требованию органа (лица), ведущего уголовный, гражданский либо административный процесс, а также сторон в заседании суда сведения о своем профессиональном опыте и отношениях с лицами, участвующими в производстве по делу; в случае, если он состоит в каких-либо отношениях с указанными лицами, отказаться от дачи заключения;
8) не разглашать сведения о произведенном при его участии следственном действии и обнаружившихся при этом обстоятельствах, данные закрытого заседания суда, а также ставшие ему известными сведения об обстоятельствах, затрагивающих не прикосновенность частной жизни, составляющих государственные секреты, коммерческую или иную охраняемую законом тайну.

Статья 12. Права судебного эксперта

Судебный эксперт имеет право:
1) получать необходимые для дачи заключения, объекты, в том числе образцы для сравнительного исследования;
2) с разрешения органа (лица), ведущего уголовный, гражданский либо административный процесс, знакомиться с материалами дела, относящимися к предмету экспертизы, и выписывать сведения, необходимые для дачи заключения;
3) с разрешения органа (лица), ведущего уголовный, гражданский либо административный процесс, участвовать в производстве процессуальных действий и задавать их участникам вопросы, относящиеся к предмету судебной экспертизы;
4) по согласованию с органом (лицом), назначившим экспертизу, давать заключение не только по поставленным перед ним вопросам, но и по иным обстоятельствам, установленным по инициативе судебного эксперта в пределах его компетенции;
5) обращать внимание суда и участников процесса на обстоятельства, связанные с предметом экспертизы, в том числе с формулировкой вопросов эксперту;
6) знакомиться с протоколом процессуального действия, в котором он участвовал, а также с соответствующей частью протокола заседания суда и делать подлежащие внесению в протокол замечания относительно полноты и правильности протоколирования его действий;
7) получать возмещение расходов, понесенных при производстве по делу, и ущерба, причиненного незаконными действиями органа (лица), ведущего уголовный, гражданский либо административный процесс;
8) получать вознаграждение за выполненную им работу, если она не является его служебной обязанностью.

Статья 13. Ответственность судебного эксперта

В случае неисполнения или ненадлежащего исполнения своих обязанностей судебный эксперт может быть привлечен к дисциплинарной, материальной, административной или уголовной ответственности, предусмотренной законодательством Республики Казахстан .

Статья 14. Гарантии независимости судебного эксперта
и правильности его заключения

1. Независимость судебного эксперта гарантируется:
1) порядком назначения судебной экспертизы, предусмотренным уголовно-процессуальным , гражданским процессуальным законодательством и законодательством об административных правонарушениях Республики Казахстан;
2) запрещением вмешательства в проведение экспертного исследования и подготовки заключения эксперта.
2. Правильность заключения судебного эксперта гарантируется:
1) возможностью назначения комиссионных, комплексных, дополнительных и повторных судебных экспертиз;
2) созданием систем подбора профессиональной подготовки, повышения квалификации судебного эксперта;
3) системой аттестации и лицензирования судебных экспертов;
4) надлежащим материально-техническим обеспечением производства судебной экспертизы;
5) уголовной ответственностью эксперта за дачу заведомо ложного заключения.

Статья 15. Квалификационное свидетельство судебного эксперта

1. Квалификационное свидетельство судебного эксперта на право производства отделенного вида экспертизы выдается лицам, сдавших квалификационный экзамен.
2. Квалификационные свидетельства судебного эксперта на право производства определенного вида экспертизы выдаются квалификационной комиссией соответственно Министерства юстиции Республики Казахстан или уполномоченного органа в области здравоохранения Республики Казахстан. V053784
Порядок деятельности и состав квалификационной комиссии определяются соответственно Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения Республики Казахстан.
Сноска. В статью 15 внесены изменения - Законом РК от 5 мая 2000 г. N 47 ; от 20 мая 2005 г. N 51 .

Статья 16. Аттестация судебного эксперта

В целях определения уровня профессиональной подготовки судебные эксперты подлежат аттестации каждые пять лет аттестационной комиссией соответственно Министерства юстиции Республики Казахстан или уполномоченного органа в области здравоохранения Республики Казахстан. V053784
Порядок деятельности и состав аттестационной комиссии определяются соответственно Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения Республики Казахстан.
Сноска. Статья 16 - в редакции Закона РК от 20 мая 2005 г. N 51 .

Статья 17. Лицензирование судебно-экспертной деятельности

1. Лицензирование судебно-экспертной деятельности осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о лицензировании.
2. Лицензированию подлежит судебно-экспертная деятельность только физических лиц.
Сноска. В статью 17 внесены изменения - Законами РК от 5 мая 2000 г. N 47 ; от 12 января 2007 года N 222 (вводится в действие по истечении 6 месяцев со дня его официального опубликования).

Статья 18. Государственный реестр судебных экспертов

1. Лица, осуществляющие судебно-экспертную деятельность, являющиеся сотрудниками органов судебной экспертизы, а также получившие лицензию на право осуществления судебно-экспертной деятельности, вносятся в Государственный реестр судебных экспертов, цели и порядок формирования и использования которого определяются правилами, утверждаемыми Правительством Республики Казахстан.
2. Органы дознания, предварительного следствия и суды должны поручать производство экспертиз специалистам, внесенным в Государственный реестр судебных экспертов, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Законом.
Сноска. В статью 18 внесены изменения - Законом РК от 5 мая 2000 г. N 47 Z000047_ .

Глава 4. НАУЧНО-МЕТОДИЧЕСКОЕ И УЧЕБНОЕ ОБЕСПЕЧЕНИЕ
СУДЕБНО-ЭКСПЕРТНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 19. Научно-методическое и учебное обеспечение
судебно-экспертной деятельности

1. Научно-методическое обеспечение судебно-экспертной деятельности, а также профессиональная подготовка и повышение квалификации судебных экспертов возлагаются на Центр судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан и Центр судебной медицины уполномоченного органа в области здравоохранения Республики Казахстан.
2. Организации, независимо от форм собственности, представляют Центру судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан и Центру судебной медицины уполномоченного органа в области здравоохранения Республики Казахстан по их запросам образцы или каталоги своей продукции, техническую и технологическую документацию и другие материалы информационного назначения для создания единой информационно-методической базы Судебной экспертизы и судебной медицины. При этом Центры судебной экспертизы и судебной медицины обеспечивают неразглашение полученных сведений, составляющих государственные секреты, коммерческую или иную охраняемую законом тайну.
3. Органы судебной экспертизы вправе получать по своим запросам от судов и правоохранительных органов по окончании производства по делам предметы, являющиеся вещественными доказательствами, для использования в научной, практической и методической деятельности.
Сноска. В статью 19 внесены изменения - Законом РК от 5 мая 2000 г. N 47 .

Статья 20. (Исключена - Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.)

Глава 5. ФИНАНСОВОЕ, СОЦИАЛЬНОЕ И МАТЕРИАЛЬНО-ТЕХНИЧЕСКОЕ
ОБЕСПЕЧЕНИЕ СУДЕБНО-ЭКСПЕРТНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 21. Стандарты и требования материально-технического
обеспечения производства судебной экспертизы

Судебный эксперт может осуществлять свою деятельность при наличии специально оснащенных помещений, соответствующих стандартам и требованиям, устанавливаемым Правительством Республики Казахстан по представлениям органов судебной экспертизы.

Статья 22. Финансирование судебно-экспертной
деятельности

Финансирование производства судебных экспертиз в органах судебной экспертизы по уголовным, гражданским делам и делам об административных правонарушениях осуществляется за счет бюджетных средств, за исключением случаев, предусмотренных уголовно-процессуальным законодательством Республики Казахстан и законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях.
Оплата за производство судебных экспертиз в органах судебной экспертизы по гражданским делам осуществляется сторонами и вносится в соответствующий бюджет в форме предварительной оплаты, кроме случаев наличия оснований, предусмотренных гражданским процессуальным законодательством Республики Казахстан, подтвержденных мотивированным определением суда.
Оплата за производство специализированных исследований, а также проведение научных и научно-методических исследований, не входящих в программы, утверждаемые уполномоченным органом в области образования, вносится в соответствующий бюджет в форме предварительной оплаты.
Сноска. В статью 22 внесены изменения - Законом РК от 5 мая 2000 г. N 47 . Новая редакция - Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.); от 5 июля 2006 года N 165 (порядок введения в действие см. ст.2 ).

Статья 23. (Исключена - Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.)

Статья 24. Социальное, материальное обеспечение лиц,
осуществляющих судебно-экспертную деятельность

1. Оплата труда и условия социальной защиты лиц, осуществляющих судебно-экспертную деятельность, являющихся сотрудниками органов судебной экспертизы, определяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
2. (исключен от 15 мая 2007 г. N 253 )
3. (исключен)
4. Пенсионное обеспечение экспертов осуществляется в соответствии с пенсионным законодательством Республики Казахстан.
Сноска. Cтатья 24 с изменениями, внесенными Законами РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.); от 15 мая 2007 г. N 253 .

Глава 6. МЕЖДУНАРОДНОЕ СОТРУДНИЧЕСТВО В ОБЛАСТИ
СУДЕБНОЙ ЭКСПЕРТИЗЫ

Статья 25. Международное сотрудничество в области
судебной экспертизы

Органы судебной экспертизы вправе в соответствии с законодательством Республики Казахстан устанавливать международные связи с органами и службами иностранных государств, осуществляющими судебно-экспертную деятельность, с целью проведения совместных научных исследований, обмена научной и методической информацией; подготовки судебных экспертов.

Статья 26. Проведение судебной экспертизы по поручению
государственного органа иностранного государства

Судебная экспертиза может проводиться по поручению государственного органа иностранного государства, с которым Республика Казахстан имеет соответствующее международное соглашение . В этих случаях применяется законодательство Республики Казахстан, если иное не предусмотрено международным соглашением.

Статья 27. Проведение судебной экспертизы с привлечением
судебных экспертов иностранного государства

1. Орган (лицо), ведущий уголовный, гражданский либо административный процесс, имеет право на привлечение специалистов иностранных государств в области судебной экспертизы в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан .
2. Правом привлечения судебного эксперта иностранного государства, реализуемым с согласия органа (лица), назначившего экспертизу, обладает руководитель органа судебной экспертизы.
3. Проведение судебной экспертизы с участием судебного эксперта иностранного государства осуществляется в соответствии с уголовно-процессуальным , гражданским процессуальным законодательством либо законодательством об административных правонарушениях Республики Казахстан.

Глава 7. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 28. Порядок введения в действие настоящего Закона

Подпункт 3) статьи 4 настоящего Закона вводится в действие с 1 января 1998 года.

Президент
Республики Казахстан