О проекте Указа Президента Республики Казахстан "Об утверждении Государственной программы "30 корпоративных лидеров Казахстана"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 23 октября 2007 года N 988

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ :
внести на рассмотрение Президента Республики Казахстан проект Указа Президента Республики Казахстан "Об утверждении Государственной программы "30 корпоративных лидеров Казахстана".

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Об утверждении Государственной программы
"30 корпоративных лидеров Казахстана"

В соответствии с подпунктом 8) статьи 44 Конституции Республики Казахстан, в целях создания новых и модернизации существующих производств, обеспечивающих диверсификацию и развитие экспортного потенциала несырьевого сектора экономики в Республике Казахстан ПОСТАНОВЛЯЮ :
1. Утвердить прилагаемую Государственную программу "30 корпоративных лидеров Казахстана" (далее - Программа).
2. Правительству Республики Казахстан в месячный срок разработать и утвердить План мероприятий по реализации Программы.
3. Центральным и местным исполнительным органам, а также государственным органам, непосредственно подчиненным и подотчетным Президенту Республики Казахстан, принять меры по реализации Программы.
4. Министерству экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан один раз в полугодие, не позднее 25 числа месяца, следующего за отчетным периодом, представлять в Администрацию Президента Республики Казахстан и Правительство Республики Казахстан информацию о ходе реализации Программы.
5. Контроль за исполнением настоящего Указа возложить на Правительство Республики Казахстан.
6. Настоящий Указ вводится в действие со дня подписания.

Президент
Республики Казахстан

Утверждено
Указом Президента
Республики Казахстан
от "__" _______ 2007 года N__

Государственная программа
"30 корпоративных лидеров Казахстана"

1. Паспорт Программы

Наименование Государственная программа "30 корпоративных
Программы лидеров Казахстана"

Основание для Пункт 3 Указа Президента Республики Казахстан
разработки от 13 апреля 2007 года N 314 "О мерах по
Программы модернизации экономики Республики Казахстан"

Разработчик Министерство экономики и бюджетного
Программы планирования Республики Казахстан

Цель Программы Консолидация усилий бизнеса и государства в
создании новых и модернизации существующих
производств, обеспечивающих диверсификацию и
развитие экспортного потенциала несырьевого
сектора экономики страны

Задачи Программы 1. Содействие созданию в Казахстане
конкурентоспособных, экспорто-ориентированных
отраслей и производств несырьевого сектора
путем формирования корпоративных лидеров
регионального и мирового масштаба.
2. Формирование благоприятной бизнес-среды
и инвестиционного климата.
3. Развитие конкурентоспособной
индустриально-инновационной инфраструктуры,
соответствующей международным стандартам и
адекватной требованиям бизнеса

Сроки реализации 2007-2030 годы
Программы

Необходимые Для реализации Программы будут задействованы
ресурсы и собственные средства участников Программы,
источники отечественных и иностранных инвесторов,
финансирования банков второго уровня, государственных
Программы холдингов, институтов развития, средства
республиканского и местных бюджетов

Ожидаемые Формирование в Казахстане корпораций,
результаты от конкурентоспособных на региональном и
Программы мировом рынках товаров и услуг;
увеличение доли несырьевого сектора
в структуре ВВП;
рост объема и расширение географии
несырьевого экспорта;
формирование казахстанских брендов;
развитие системы биржевой торговли,
выход компаний на мировые фондовые
и товарные биржи;
создание и развитие работающего механизма
государственно-частного партнерства;
увеличение производительности труда в
несырьевых секторах и развитие наукоемких и
энергоэффективных производств;
развитие инфраструктуры в соответствии с
международными требованиями;
достижение мультипликативного и
синергетического эффекта на смежные отрасли

2. Введение

Государственная программа "30 корпоративных лидеров Казахстана" (далее - Программа) разработана в соответствии с Указом Президента Республики Казахстан от 13 апреля 2007 года N 314 "О мерах по модернизации экономики Республики Казахстан".
Программа устанавливает схему взаимодействия государства и бизнеса в рамках реализации перспективных инвестиционных проектов. В настоящем документе:
приведен полный перечень возможных мер государственной поддержки подготовки и реализации проектов;
установлен механизм оценки экономической эффективности проектов;
приведена схема взаимодействия всех заинтересованных сторон;
определен механизм мониторинга реализации Программы;
определен механизм государственного финансирования проектов, включенных в Программу.
Основными принципами Программы являются:
транспарентность - перечень участников Программы, Мастер-планы, запросы заявителей, утвержденные меры государственной поддержки, меморандумы между государством и бизнесом, а также результаты мониторинга проектов подлежат опубликованию, за исключением соответствующих положений, имеющих конфиденциальный характер; принятие решений в рамках Программы осуществляется коллегиально при участии всех заинтересованных сторон;
партнерство - реализация Программы осуществляется на основе взаимодействия государства с частным сектором, где государство фокусируется на проведении маркетингового анализа, создании и развитии инфраструктуры, формировании благоприятного бизнес-климата;
равный доступ - участником Программы может являться как отечественная, так и иностранная компания;
организация центра прибыли в Республике Казахстан - компании, созданные для реализации инвестиционных проектов в рамках Программы, должны быть резидентами Республики Казахстан;
трансфертность (эффект распространения) - меры государственной поддержки, касающиеся совершенствования нормативно-правовой базы (улучшения бизнес-среды), распространяются на всех субъектов экономической деятельности;
преемственность - меры государственной поддержки, механизмы реализации инвестиционных проектов и другие инструменты, указанные в Программе будут также применяться социально-предпринимательскими корпорациями для реализации проектов регионального и межрегионального значения;
разделение рисков - основные инвестиционные риски берет на себя частный сектор;
долгосрочность - действия Программы направлены на реализацию долгосрочных стратегических задач государства.
В настоящей Программе используются следующие термины и определения:
Государственная Государственная комиссия по вопросам
комиссия модернизации экономики Республики Казахстан,
утвержденная Указом Президента Республики
Казахстан от 13 апреля 2007 года N 314
"О мерах по модернизации экономики
Республики Казахстан";

Уполномоченный Государственный орган, уполномоченный
орган Правительством Республики Казахстан
представлять интересы государства в рамках
решения задач, определенных в Программе;

Оператор(ы) Лицо, уполномоченное в соответствии с
Программы постановлением Правительства Республики
Казахстан на реализацию функций по Программе;

Экспертный совет Группа экспертов, выполняющая функции
консультативно-совещательного органа,
сформированная из представителей бизнеса,
бизнес-ассоциаций, институциональных
инвесторов и заинтересованных государственных
органов, утвержденная распоряжением
Премьер-Министра Республики Казахстан;

Корпоративный лидер Участник Программы, занимающий устойчивые
позиции на мировом и/или региональном рынках,
доля экспорта которой составляет не менее
2 % от общего объема несырьевого экспорта
Республики Казахстан;

Мастер-план План мероприятий по созданию комплекса
интегрированных, взаимосвязанных и
сопутствующих производств и инфраструктуры
(физической и интеллектуальной), включающий
предварительное технико-экономическое
обоснование по каждому проекту и рекомендации
по совершенствованию законодательства для
успешной реализации инвестиционных проектов;

Заявитель Юридическое лицо, заинтересованное в
реализации инвестиционного проекта в
рамках Программы;

Участник Юридическое лицо, реализующее инвестиционный
проект в рамках Программы.

Для обеспечения информационной поддержки Программы будет проведена следующая работа:
разработка сайта поддержки реализации Программы, где будут детально разъяснены основные критерии отбора инвестиционных проектов, расчета возможного уровня государственной поддержки, механизмы подачи заявок и реализации инвестиционных проектов;
проведение конференций и семинаров с участием отечественного и иностранного бизнеса;
привлечение средств массовой информации для освещения основных положений Программы.

3. Анализ современного состояния проблемы

За период реализации Стратегии индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2003-2015 годы государственными институтами развития была проведена определенная работа по поддержке частных инвестиционных проектов в несырьевых секторах экономики. При этом основными инструментами государственной поддержки являлись финансирование проектов и торговых операций, предоставление лизинговых услуг, страхование экспортных операций и другие.
Однако в настоящее время несырьевые сектора экономики не могут конкурировать по доходности с добывающим сектором и строительством. Кроме того, существуют ряд факторов, которые оказывают существенное негативное влияние на инвестиционную активность в обрабатывающих секторах.
Во-первых, в связи с тем, что окупаемость проектов в несырьевых секторах экономики может занимать длительное время, а для обеспечения международной конкурентоспособности продукции требуются значительные инвестиции (приобретение современного производственного оборудования, технологий, обучение кадров), существенно снижается инвестиционная привлекательность данных секторов.
Во-вторых, слабое развитие производственной инфраструктуры (железнодорожная инфраструктура, электроэнергетика и линии электропередач, услуги телекоммуникаций, водоснабжение, газоснабжение и прочая инфраструктура) и логистических центров негативно влияет на конкурентоспособность продукции.
В-третьих, существующая система государственного администрирования экспортных операций является неэффективной и снижает привлекательность инвестиций в несырьевые экспортоориентированные сектора экономики.
В-четвертых, так как большинство добывающих предприятий уже сформировали устойчивую сеть потребителей и связаны обязательствами по долгосрочным контрактам, существует определенный дефицит сырьевых ресурсов на внутреннем рынке.
В-пятых, дефицит квалифицированных кадров и наличие множества административных барьеров создают дополнительные трудности при организации производств.
Как показывает мировая практика, наибольшего успеха в завоевании внешних рынков достигают транснациональные корпорации (корпоративные лидеры), а формирование корпоративных лидеров в несырьевых секторах экономики в условиях глобализации и жесткой международной конкуренции зачастую происходит не без помощи стимулирующих мер государства.
Согласно данным журнала Форбс (Forbes) лишь 35 компаний из 100 крупнейших корпораций оперируют в ненефтяном и нефинансовом секторах. В тоже время необходимо отметить что, если 15-20 лет назад крупнейшие корпорации мира представляли страны Западной Европы, Соединенных Штатов Америки и Японии, то в 2006 году среди 100 крупнейших корпораций мира присутствовали компании из Южной Кореи, Китая, России и Бразилии. При этом, южно-корейская компания Samsung Electronics занимает 63 место в общем рейтинге компаний и 19 место среди несырьевых и нефинансовых компаний и является крупнейшим в мире производителем электробытовых приборов.
Настоящая Программа направлена на решение вышеуказанных проблем путем разработки и внедрения новых инструментов государственного стимулирования реализации инвестиционных проектов в несырьевых экспортоориентированных секторах экономики на основе партнерства государства и бизнеса.

4. Цель и задачи Программы

Целью Программы является консолидация усилий бизнеса и государства в создании новых и модернизации существующих производств, обеспечивающих диверсификацию и развитие экспортного потенциала несырьевого сектора экономики страны.
Задачами Программы являются:
1. Содействие созданию в Казахстане конкурентоспособных, экспорто-ориентированных отраслей и производств несырьевого сектора путем формирования корпоративных лидеров регионального и мирового масштаба.
2. Формирование благоприятной бизнес-среды и инвестиционного климата.
3. Развитие конкурентоспособной индустриально-инновационной инфраструктуры, соответствующей международным стандартам и адекватной требованиям бизнеса.
Прямым результатом реализации Программы будет являться формирование корпоративных лидеров. Корпоративным лидером будет признана компания:
доля экспорта которой составляет не менее 2 % от общего объема несырьевого экспорта Казахстана;
имеющая узнаваемый "брэнд" на внутреннем, региональном и/или мировом рынках;
с высоким уровнем инвестиций в НИОКР;
акции, которой имеют котировки на фондовых биржах (IPO) не позднее, чем через 3 года после ввода в эксплуатацию объекта, реализованного в рамках Программы.
Косвенным эффектом от реализации Программы будет являться совершенствование институциональных механизмов государственно-частного партнерства в части отбора и управления инвестиционными проектами, определения доли и условий участия каждого инвестора в его реализации, а также ответственности за выполнение работ и распределении конечных результатов деятельности.

5. Основные направления и механизмы реализации Программы

5.1. Направления реализации Программы

Программа включает в себя два направления по реализации совместных инвестиционных проектов государства и бизнеса в несырьевых экспортоориентированных секторах экономики.
Базовыми требованиями для отбора перспективных инвестиционных проектов в рамках реализации Программы являются:
1. Участниками Программы могут быть инвесторы, заинтересованные в реализации проектов в следующих секторах:
организация производств по освоению следующих, от существующих в Казахстане, переделов;
модернизация и создание экспортоориентированных перерабатывающих производств;
развитие транспортно-логистических центров.
2. Уставный капитал создаваемой для реализации инвестиционного проекта компании не может быть ниже 20 % от общей стоимости реализуемого проекта.
В целях поддержки реализации Программы государство будет уделять большое внимание развитию объектов инфраструктуры на основе концессионных механизмов, для обеспечения возрастающих потребностей несырьевого сектора. Уполномоченным органом будет разработан механизм согласованного финансирования проектов в рамках Программы и соответствующих проектов инфраструктуры.

5.1.1. Первое направление

Первое направление предусматривает оказание государственной поддержки инвестиционным проектам, предлагаемым бизнесом к реализации. Роль государства в этом случае заключается в оценке проектов, а также определении и предоставлении конкретных мер и объемов государственной поддержки. Первое направление реализации Программы рассчитано на период 2007-2010 годы.
Особое внимание будет уделено построению эффективного механизма сотрудничества государства и бизнеса в рамках реализации крупномасштабных инвестиционных проектов. Одним из результатов такого взаимодействия станет приведение нормативной правовой базы Республики Казахстан в соответствие с потребностями нового этапа экономического развития.
Дополнительными требованиями для окончательного отбора перспективных инвестиционных проектов в рамках реализации первого направления являются:
наличие технико-экономического обоснования проекта;
стоимость проекта - не менее 100 млн. долл. США;
наличие от проекта мультипликативного и системообразующего эффекта;
экспортоориентированность проекта - не менее 30 % произведенной продукции будет направляться на экспорт;
использование современных технологий;
взаимосвязь со специализацией регионов;
использование местного сырья и комплектующих;
самоокупаемость проекта - положительная чистая приведенная стоимость (NPV) и эффективность других показателей. Конкретные предельные значения показателей эффективности реализации проектов в разрезе секторов экономики разрабатываются Уполномоченным органом и одобряются Государственной комиссией.

5.1.2. Второе направление

Второе направление основано на совместной работе частного сектора и государства по определению конкурентоспособных, экспортоориентированных товаров (услуг). Частный сектор совместно с государством определит и будет реализовывать проекты по созданию интегрированных, взаимосвязанных и сопутствующих производств в приоритетных несырьевых экспортоориентированных секторах экономики Казахстана, которые обеспечат прорывной сконцентрированный эффект для выхода казахстанских товаров на международные рынки. Второе направление реализации Программы рассчитано на период 2008-2030 годы.
Дополнительными требованиями для перспективных инвестиционных проектов в рамках реализации второго направления являются:
наличие экспортного потенциала и перспективы роста мирового рынка с учетом жизненного цикла товара (услуги);
перспективы создания интегрированных, взаимосвязанных и сопутствующих производств;
высокая добавленная стоимость;
низкая трудоемкость;
наличие страновых конкурентных преимуществ.

5.2. Механизмы реализации Программы

5.2.1. Механизм реализации первого направления

Для реализации первого направления предусмотрен следующий механизм (Приложение 1):
1. Предварительная заявка на реализацию проекта предоставляется заявителем оператору (операторам) Программы (далее - Оператор Программы). Форма заявки и перечень необходимых документов для предварительного рассмотрения проекта определяются Уполномоченным органом. К данной заявке прилагается предварительное технико-экономическое обоснование проекта, включающее в себя следующую информацию:
общая информация по проекту (наименование проекта и сфера функционирования производства, описание производимой продукции);
стоимость проекта;
характеристики производства (производственные мощности, возможные дальнейшие переделы);
предположительная структура продаж (экспорт, внутренний рынок);
запрашиваемый уровень государственной поддержки;
иные необходимые сведения.
2. Рассмотрение заявки и осуществление предварительной оценки проекта Оператором Программы. Вынесение результатов предварительной оценки проекта на рассмотрение Экспертного совета. Предоставление Оператором Программы результатов предварительной оценки проекта и рекомендаций Экспертного Совета в Уполномоченный орган.
3. Подготовка решения Правительства Республики Казахстан о содействии государственных органов и иных организаций с участием государства, в сборе необходимой информации, для разработки окончательного технико-экономического обоснования предварительно одобренного проекта, по представлению Уполномоченного органа.
4. Предоставление заявителем полной информации по проекту Оператору Программы в виде технико-экономического обоснования проекта, которое включает в себя:
календарный план реализации проекта;
финансово-экономическую модель проекта;
оценку финансово-экономических результатов реализации проекта по трем вариантам (базовый, пессимистический, оптимистический) на основе финансово-экономической модели проекта;
структуру реализации проекта, включая размер долевого участия и другие сведения;
показатели эффективности инвестиционного проекта, такие как чистая приведенная стоимость проекта (NPV), внутренняя норма доходности проекта (IRR), период окупаемости проекта (РВР), индекс прибыльности (PI), другие показатели эффективности проекта;
запрашиваемый уровень государственной поддержки;
SWOT-анализ;
оценка рисков реализации проекта;
техническая экспертиза проекта;
экологическая экспертиза проекта;
правовая экспертиза проекта;
оценка внешних условий реализации проекта;
проектно-изыскательные работы, в ходе которых должны быть определены:
перечень необходимых в рамках реализации проекта производственных объектов и объектов инфраструктуры;
источники необходимого сырья;
качественные характеристики производимой продукции;
объем производства;
объем капитальных затрат на реализацию проекта;
объем эксплуатационных затрат на производство продукции.
Полный перечень необходимых документов определяется Уполномоченным органом.
5. Оценка проекта осуществляется Оператором Программы.
6. Оператор Программы совместно с заявителем проекта и Уполномоченным органом анализируют параметры проекта и оценивают возможный уровень государственной поддержки. Методика расчета возможного уровня государственной поддержки разрабатывается Уполномоченным органом и одобряется Государственной комиссией. При расчете возможного уровня государственной поддержки также будет учитываться прогнозируемый объем налоговых поступлений от реализации проекта и предлагаемый заявителем объем социальных обязательств.
7. Уполномоченный орган согласовывает проект и рекомендуемый уровень государственной поддержки с Экспертным советом.
8. Уполномоченный орган совместно с Оператором Программы по каждому согласованному проекту составляет "паспорт проекта", который включает в себя:
общие характеристики проекта;
показатели эффективности проекта;
расчет социально-экономического эффекта от реализации проекта (в табличной форме);
прогнозируемый объем налоговых поступлений от реализации проекта;
рекомендуемый уровень государственной поддержки.
9. Уполномоченный орган выносит перспективные проекты на рассмотрение Государственной комиссии с приложением "паспортов проектов".
10. Государственная комиссия рассматривает и принимает решение по включению проекта в перечень проектов к реализации и определяет окончательный уровень государственной поддержки по каждому проекту.
11. Уполномоченный орган заключает меморандум с Оператором Программы и участником проекта, где указываются:
основные характеристики проекта, включая показатели эффективности;
сроки реализации проекта;
обязательства государства и бизнеса, в том числе социальные;
ответственность сторон за неисполнение обязательств;
механизм корректировки проекта;
условия выхода из проекта;
другие положения, необходимые для успешной реализации совместного проекта.
Форма меморандума разрабатывается Уполномоченным органом и одобряется Государственной комиссией. Общий порядок осуществления корректировки проекта и определения условий выхода участника Программы из проекта одобряется Государственной комиссией.
12. Обязательства государства по реализации проекта оформляются постановлением Правительства Республики Казахстан с указанием четких механизмов и сроков предоставления государственной поддержки. В данном постановлении также принимаются решения по распространению согласованных изменений и дополнений нормативно-правовой базы на всех субъектов экономической деятельности.
13. Уполномоченный орган формирует бюджетную заявку на государственную поддержку проекта по представлению Оператора Программы.
После окончания проекта и введения объекта в эксплуатацию, государство будет реализовывать на фондовых биржах свою долю участия в уставном капитале. Реализация принадлежащих государству акций возможна после достижения компанией, реализующей проект в рамках Программы, критериев корпоративного лидера или по решению Государственной комиссии.

5.2.2. Механизм реализации второго направления

В рамках реализации второго направления Программы будут разработаны конкретные инвестиционные проекты, в виде Мастер-планов. Механизм реализации второго направления предусматривает следующую последовательность (Приложение 2):
1. Государством совместно с частным сектором будут определены приоритетные несырьевые экспортоориентированные сектора экономики с выделением конкретных товаров (услуг).
2. Перечень перспективных товаров (услуг), отобранных на основе дополнительных критериев, изложенных в подразделе 5.1.2. и соответствующих отраслевых стратегий, будет одобрен Государственной комиссией.
3. По каждому утвержденному товару (услуге) Уполномоченный орган совместно с Оператором Программы, Экспертным советом и международными экспертами обеспечивает разработку Мастер-планов. Мастер-план будет представлен в виде плана мероприятий по реализации проектов для создания интегрированных, взаимосвязанных и сопутствующих производств и инфраструктуры, включающего:
рекомендуемое месторасположение производственного комплекса с учетом специализации регионов;
этапы и последовательность создания производств;
финансово-экономические модели проектов;
внутренняя норма доходности (IRR), чистая приведенная стоимость (NPV), период окупаемости, а также другие показатели эффективности проектов;
необходимая индустриально-инновационная инфраструктура (электроэнергия, транспортная инфраструктура, транспортно-логистические центры, лаборатории) и ее интеграция в существующие инфраструктурные сети;
возможные рынки сбыта продукции и каналы дистрибуции;
расчет потребности в трудовых ресурсах в разрезе специализаций, а также меры по обеспечению проектов квалифицированными кадрами;
возможный объем государственной поддержки;
другие факторы, необходимые при реализации инвестиционных проектов.
4. Уполномоченный орган выносит Мастер-планы на рассмотрение Государственной комиссии.
5. На базе утвержденных Мастер-планов Оператор Программы проводит открытые конкурсы по каждому проекту.
6. Заявитель предоставляет Оператору Программы окончательное технико-экономическое обоснование и предложения по дополнительным мерам и объемам государственной поддержки, сверх предусмотренных Мастер-планом.
7. Уполномоченный орган и Оператор Программы производят оценку технико-экономического обоснования проекта и оценивают объем государственной поддержки, в том числе возможность совершенствования нормативно-правовой базы. Результаты оценки проекта и рекомендуемый уровень государственной поддержки выносятся на рассмотрение Экспертного совета.
8. Уполномоченный орган совместно с Оператором Программы по каждому проекту составляет "паспорт проекта", который включает в себя основные показатели проекта и запрашиваемый уровень государственной поддержки.
9. Уполномоченный орган выносит проекты на рассмотрение Государственной комиссии с приложением "паспортов проектов".
10. Государственная комиссия одобряет проекты и окончательный уровень государственной поддержки, с учетом:
вклада частного сектора в реализацию проекта;
степени социальной ответственности бизнеса;
уровня прибыльности и других показателей эффективности проекта;
срока реализации и стоимости проекта.
11. Уполномоченный орган заключает меморандум с Оператором Программы и участником проекта, где указываются:
основные характеристики проекта, включая показатели эффективности;
сроки реализации проекта;
обязательства государства и бизнеса, в том числе социальные;
ответственность сторон за неисполнение обязательств;
механизм корректировки проекта;
условия выхода из проекта;
другие положения, необходимые для успешной реализации совместного проекта.
Форма меморандума разрабатывается Уполномоченным органом и одобряется Государственной комиссией. Общий порядок осуществления корректировки проекта и определения условий выхода участника Программы из проекта одобряется Государственной комиссией.
12. Обязательства государства по реализации проекта оформляются постановлением Правительства Республики Казахстан с указанием четких механизмов предоставления государственной поддержки. В данном постановлении также принимаются решения по распространению согласованных изменений и дополнений нормативно-правовой базы на всех субъектов экономической деятельности.
13. Уполномоченный орган формирует бюджетную заявку на государственную поддержку проекта по представлению Оператора Программы.
После окончания проекта и введения объекта в эксплуатацию государство будет реализовывать на фондовых биржах свою долю участия в уставном капитале. Реализация принадлежащих государству акций возможна лишь после достижения компанией, реализующей проект в рамках Программы, критериев корпоративного лидера или по решению Государственной комиссии.

5.3. Возможные меры государственной поддержки

Возможные меры государственной поддержки:
участие государства в финансировании проекта - не более 50 % от общей стоимости проекта;
участие в уставном капитале компании, создаваемой для реализации проекта, - не более 50 % минус 1 акция, но не менее доли участия в финансировании проекта;
предоставление долгосрочных займов;
предоставление государственных гарантий и поручительств;
предоставление налоговых и таможенных преференций в рамках существующего законодательства;
обеспечение необходимой инфраструктурой и/или участие в проекте государственных инфраструктурных компаний;
содействие в осуществлении экспортных операций, в том числе политическая поддержка в рамках торговых соглашений;
предоставление прав недропользования на профильные сырьевые месторождения в объемах, необходимых для реализации проекта и дальнейшего функционирования компании, либо организация разработки необходимых месторождений и предоставление сырья для реализации проекта и дальнейшего функционирования компании;
устранение (снижение) административных барьеров, в том числе в части упрощения процедур предоставления лицензий и иных разрешений на осуществление деятельности, прохождения таможенных процедур и налогового администрирования, препятствующих реализации проекта и дальнейшему функционированию производства;
обеспечение квалифицированными трудовыми ресурсами, в том числе за счет развития объектов образования, организации курсов по подготовке и переподготовке кадров, формирования условий для привлечения высококвалифицированной иностранной рабочей силы;
развитие научно-исследовательской инфраструктуры, в том числе софинансирование научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ, необходимых для реализации проекта;
предоставление государственных заказов;
приобретение лицензий и патентов с целью их последующей передачи в пользование участнику Программы;
выделение земельных участков, необходимых для реализации проекта. При этом совокупный уровень государственной поддержки не должен превышать общей стоимости проекта, что, в свою очередь, будет стимулировать развитие производственных комплексов, включающих в себя множество взаимосвязанных и сопутствующих производств.

5.4. Органы, принимающие непосредственное участие в реализации Программы

Государственная комиссия
Деятельность Государственной комиссии заключается в следующем:
одобрение перечня перспективных отраслей и продуктов, Мастер-планов и конкретных инвестиционных проектов;
одобрение конкретных предельных значений показателей эффективности реализации проектов в разрезе секторов экономики;
одобрение методики расчета уровня государственной поддержки по проектам;
определение окончательного уровня государственной поддержки;
рассмотрение отчетов Оператора Программы о ходе реализации проектов;
одобрение общего порядка корректировки проектов и выхода сторон из проектов;
одобрение методики мониторинга проектов;
контроль хода исполнения обязательств, взятых на себя государством и бизнесом по реализации проектов;
принятие иных решений, вытекающих из положений настоящей Программы.
Уполномоченный орган
Деятельность Уполномоченного органа заключается в следующем:
разработка конкретных предельных значений показателей эффективности реализации проектов в разрезе секторов экономики;
разработка и утверждение детальных критериев по отбору проектов;
утверждение формы заявки и перечня документов для предварительного рассмотрения проектов;
утверждение полного перечня документов, необходимых для окончательной оценки проектов;
разработка методики расчета возможного уровня государственной поддержки;
разработка механизма взаимодействия Оператора Программы и социально-предпринимательских корпораций;
разработка механизма согласованного финансирования проектов Программы и соответствующих проектов инфраструктуры;
определение общего порядка корректировки проектов и выхода сторон из проектов;
разработка типового меморандума;
согласование проектов и уровня их государственной поддержки с Экспертным советом;
составление совместно с Оператором Программы "паспортов проектов";
участие в определении совместно с частным сектором и независимыми внешними экспертами приоритетных секторов экономики и конкретных товаров (услуг);
обеспечение разработки Мастер-планов;
вынесение на рассмотрение Государственной комиссии проектов, соответствующих критериям Программы;
подписание от лица государства меморандумов между государством и бизнесом;
формирование бюджетных заявок на государственную поддержку;
разработка методики мониторинга проектов.
Оператор Программы
Важная роль по построению диалога между государством и частным бизнесом отведена Оператору Программы, который определяется Правительством Республики Казахстан. В рамках отбора и реализации проектов будет использоваться принцип "одного окна", когда частный бизнес подает заявку Оператору Программы, и в дальнейшем все действия осуществляются через Оператора Программы, что позволит сделать все процедуры максимально понятными и прозрачными. Деятельность Оператора Программы заключается в следующем:
разъяснение бизнесу основных положений Программы;
разработка детальных критериев по оценке проектов;
сбор и первичное рассмотрение заявок частного сектора;
анализ целесообразности реализации проекта, эффекта от проекта и оптимального пакета государственной поддержки;
совместно с Уполномоченным органом составление "паспортов проектов";
представление в Уполномоченный орган запроса на формирование бюджетной заявки;
реализация инвестиционных проектов (совместно с частным сектором);
осуществление мониторинга реализации проектов и представление ежеквартальных отчетов о ходе реализации проектов на рассмотрение Уполномоченного органа и Государственной комиссии;
оперативное информирование Государственной комиссии об изменениях в проекте (стоимость проекта, сроки реализации) с указанием их причин;
формирование отчета о проблемах при реализации проектов.
Социально-предпринимательские корпорации
Для вовлечения социально-предпринимательских корпораций в процесс реализации Программы, Уполномоченным органом будет определен механизм взаимодействия Оператора Программы и социально-предпринимательских корпораций при отборе, реализации и мониторинге проектов. Кроме того, для реализации социально-предпринимательскими корпорациями проектов регионального и межрегионального значения стоимостью менее 100 млн. долл. США Правительством будет утверждена соответствующая программа.
Экспертный совет
С целью осуществления общественного контроля над целесообразностью и справедливостью распределения государственной поддержки будет сформирован Экспертный совет в качестве консультативно-совещательного органа, в состав которого войдут представители бизнеса, отраслевых ассоциаций и других заинтересованных сторон. Таким образом, все проекты, реализуемые в рамках Программы, до рассмотрения Государственной комиссией будут согласовываться с Экспертным советом.

5.5. Мониторинг хода реализации Программы

Мониторинг будет состоять из следующих этапов:
определение разрывов между планируемым и фактическим уровнем прибыли, экспортной выручки, налоговых платежей и других показателей эффективности реализации проекта;
определение разрывов в реализации календарного плана и бюджета проекта;
выявление причин этих разрывов;
принятие мер по их устранению.
Система мониторинга реализации проектов будет организована на ежеквартальной основе.
Методика мониторинга проектов будет разработана Уполномоченным органом и одобрена Государственной комиссией.
При реализации Программы необходимо учитывать возможные системные риски.
Во-первых, существует вероятность выбора и реализации неэффективных проектов, которые после прекращения государственной поддержки не смогут быть конкурентоспособными на мировом и региональных рынках.
Во-вторых, строительство дополнительной производственной, социальной и интеллектуальной инфраструктуры предполагает большой объем инвестиций, но, в случае неудачной реализации проектов, данная инфраструктура будет не окупаемой.

6. Необходимые ресурсы и источники их финансирования

Для реализации Программы будут задействованы собственные средства участников Программы, отечественных и иностранных инвесторов, банков второго уровня, государственных холдингов, институтов развития, средства республиканского и местных бюджетов.
Для финансирования строительства сопутствующей инфраструктуры и доли участия государства в проектах в рамках мер государственной поддержки будут формироваться соответствующие бюджетные программы на среднесрочный период.

7. Результаты от реализации Программы

Ожидается, что в результате реализации Программы будут получены следующие результаты:
формирование в Казахстане корпораций, конкурентоспособных на региональном и мировом рынках товаров и услуг;
увеличение доли несырьевого сектора в структуре ВВП;
рост объема и расширение географии несырьевого экспорта;
формирование казахстанских брендов;
развитие системы биржевой торговли, выход компаний на мировые фондовые и товарные биржи;
создание и развитие работающего механизма государственно-частного партнерства;
увеличение производительности труда в несырьевых секторах и развитие наукоемких и энергоэффективных производств;
развитие инфраструктуры в соответствии с международными требованиями;
достижение мультипликативного и синергетического эффекта на смежные отрасли.
Размещение ценных бумаг корпоративных лидеров даст импульс развитию фондового рынка в Казахстане: увеличение активности юридических и физических лиц-участников рынка, рост объема фондового рынка. Выход корпоративных лидеров на фондовые рынки Европы, Америки и Азии привлечет дополнительный поток инвестиций в Казахстан.

Приложение 1

Механизм реализации первого направления Программы

см. бумажный вариант

Приложение 2

Механизм реализации второго направления Программы

см. бумажный вариант

"Қазақстанның 30 корпоративтік көшбасшысы" мемлекеттік бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 23 қазандағы N 988 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
"Қазақстанның 30 корпоративтік көшбасшысы" мемлекеттік бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығының жобасы Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы "Қазақстанның 30 корпоративтік көшбасшысы" мемлекеттік
бағдарламасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Конституциясының 44-бабының 8) тармақшасына сәйкес және Қазақстан Республикасында экономиканың шикізат емес секторының экспорттық әлеуетінің әртараптандырылуын және дамуын қамтамасыз ететін жаңа өндіріс орындарын құру және жұмыс істеп тұрғандарын жаңғырту мақсатында ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:
1. Қоса беріліп отырған "Қазақстанның 30 корпоративтік көшбасшысы" мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі бір ай мерзімде Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын әзірлесін және бекітсін.
3. Орталық және жергілікті атқарушы органдар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар Бағдарламаны іске асыру жөнінде шаралар қабылдасын.
4. Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі жарты жылда бір рет, есепті кезеңнен кейінгі айдың 25-күнінен кешіктірмей, Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне және Қазақстан Республикасының Үкіметіне Бағдарламаның іске асырылу барысы туралы ақпарат ұсынсын.
5. Осы Жарлықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Үкіметіне жүктелсін.
6. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Қазақстан Республикасы
Президентінің
2007 жылғы N Жарлығымен
бекітілген

"Қазақстанның 30 корпоративтік көшбасшысы"
мемлекеттік бағдарламасы

1. Бағдарламаның паспорты

Бағдарламаның атауы "Қазақстанның 30 корпоративтік
көшбасшысы" мемлекеттік
бағдарламасы.

Әзірлеу үшін негізі "Қазақстан Республикасының
экономикасын жаңғырту жөніндегі
шаралар туралы" Қазақстан
Республикасы Президентінің 2007
жылғы 13 сәуірдегі N 314
Жарлығының 3-тармағы

Әзірлеуші Қазақстан Республикасы Экономика
және бюджеттік жоспарлау
министрлігі

Мақсаты Ел экономикасының шикізаттық емес
секторының экспорттық әлеуетінің
әртараптандырылуын және дамуын
қамтамасыз ететін бизнес пен
мемлекеттің өндірістің жаңаларын
құрудағы және жұмыс істеп
тұрғандарын жаңғыртудағы
күш-жігерін жұмылдыру болып
табылады

Міндеттері 1. Қазақстанда өңірлік және
әлемдік ауқымдағы корпоративтік
көшбасшыларды қалыптастыру
жолымен бәсекеге қабілетті,
экспортқа бағдарланған салаларды
және өндірістің шикізаттық емес
секторын құруға жәрдемдесу.
2. Жағымды бизнес-орта мен
инвестициялық ахуалды
қалыптастыру.
3. Халықаралық стандарттар мен
бизнестің барабар талаптарына
сәйкес бәсекеге қабілетті
индустриялық-инновациялық
инфрақұрылымдарды дамыту.

Іске асыру мерзімдері 2007-2030 жылдар

Қажетті ресурстар және Бағдарламаны іске асыру үшін
қаржыландыру көздері бағдарламаға қатысушылардың,
отандық және шет елдік
инвесторлардың, екінші деңгейлі
банктердің, мемлекеттік
холдингтердің, даму
институттарының өз қаражаттары,
республикалық және жергілікті
бюджет қаражаттары тартылатын
болады.

Күтілетін нәтижелер Қазақстанда тауарлар мен
қызметтердің өңірлік және әлемдік
нарықтарында бәсекеге қабілетті
корпорациялардың қалыптасуы;
ЖІӨ құрылымындағы шикізат емес
секторлар үлесінің ұлғаюы;
шикізат емес экспорт көлемінің
өсуі және географиясының кеңеюі;
қазақстандық брендтердің
қалыптасуы;
биржа саудасы жүйесінің дамуы,
компаниялардың әлемдік қор және
тауар биржасына шығуы;
мемлекеттік жеке әріптестіктің
жұмыс істейтін тетігінің құрылуы
және дамуы;
шикізат емес секторлардағы еңбек
өнімділігінің ұлғаюы және ғылымды
қажетсінетін және энергиялық
тиімді өндірістердің дамуы;
инфрақұрылымдардың халықаралық
талаптарға сәйкес дамуы;
аралас салаларға арналған
мультипликативтік және
синергетикалық тиімділікке қол
жеткізу.

2. Кіріспе

"Қазақстанның 30 корпоративтік көшбасшысы" мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) "Қазақстан Республикасының экономикасын жаңғырту жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 13 сәуірдегі N 314 Жарлығына сәйкес әзірленді.
Бағдарлама перспективалы инвестициялық жобаларды іске асыру шеңберінде мемлекет пен бизнестің өзара іс-қимыл схемасын белгілейді. Осы құжатта:
жобаларды дайындау мен іске асыруды мемлекеттік қолдаудың ықтимал шараларының толық тізбесі келтірілген;
жобалардың экономикалық тиімділігін бағалау тетігі белгіленген;
барлық мүдделі тараптардың өзара іс-қимыл схемасы келтірілген;
Бағдарламаны іске асыру мониторингінің тетігі айқындалған;
Бағдарламаға енгізілген жобаларды мемлекеттік қаржыландыру тетігі айқындалған.
Мыналар Бағдарламаның негізгі қағидаттары болып табылады:
транспаренттілік - Бағдарламаға қатысушылардың тізбесі, Мастер-жоспарлар, өтінім берушілердің сауалдары, мемлекеттік қолдаудың бекітілген шаралары, мемлекет пен бизнес арасындағы меморандумдар, сондай-ақ құпиялылық сипаты бар тиісті ережелерін қоспағанда, жобалар мониторингінің нәтижелері жариялануы тиіс; Бағдарлама шеңберінде шешімдер қабылдау барлық мүдделі тараптар қатысқан жағдайда алқалы түрде жүзеге асырылады;
әріптестік - Бағдарламаны іске асыру мемлекеттің жеке сектормен өзара қарым-қатынасының негізінде жүзеге асырылады, онда мемлекет маркетингтік талдау жүргізуге, инфрақұрылымды құруға және дамытуға, қолайлы бизнес-ахуалды қалыптастыруға ден қойылады;
тең қол жетімділік - отандық сияқты шетелдік компаниялар да бағдарламаның қатысушысы бола алады;
Қазақстан Республикасында табыс орталығын ұйымдастыру - Бағдарлама шеңберінде инвестициялық жобаларды іске асыру үшін құрылған компаниялар Қазақстан Республикасының резиденттері болуы тиіс;
трансферттілік (тарату әсері) - нормативтік құқықтық базаны (бизнес-ортаны жақсарту) жетілдіруге қатысы бар мемлекеттік қолдау шаралары, экономикалық қызметтің барлық субъектілеріне қолданылады;
сабақтастық - мемлекеттік қолдау шаралары, инвестициялық жобаларды іске асыру тетіктері мен бағдарламада көрсетілген-басқа да құралдарды, сондай-ақ өңірлік және өңіраралық маңызы бар жобаларды іске асыру үшін әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар да қолданатын болады;
тәуекелдерді бөлу - негізгі инвестициялық тәуекелдерді жеке сектор өзіне алады;
ұзақ мерзімділік - Бағдарламаның іс-әрекеті мемлекеттің ұзақ мерзімді стратегиялық міндеттерін іске, асыруға бағытталған.
Осы Бағдарламада мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:
Мемлекеттік комиссия "Қазақстан Республикасының
экономикасын жаңғырту жөніндегі
шаралар туралы" Қазақстан
Республикасы Президентінің 2007
жылғы 13 сәуірдегі N 314 Жарлығымен
бекітілген Қазақстан
Республикасының экономикасын
жаңғырту мәселелері жөніндегі
мемлекеттік комиссия;

Уәкілетті орган Бағдарламада белгіленген
міндеттерді шешу шеңберінде
мемлекеттің мүддесін білдіретін
Қазақстан Республикасының Үкіметі
уәкілеттік берген мемлекеттік орган;

Бағдарламаның Қазақстан Республикасы Үкіметінің
оператор(лар)ы қаулысына сәйкес Бағдарлама бойынша
функцияларды іске асыруға уәкілетті
компания;

Сараптау кеңесі Консультативтік-кеңесші органның
функцияларын орындайтын, бизнестің,
бизнес қауымдастықтардың,
институционалдық инвесторлардың
және мүдделі мемлекеттік
органдардың өкілдерінен құрылған,
Қазақстан Республикасы
Премьер-Министрінің өкімімен
құрылған сарапшылар тобы;

Корпоративтік көшбасшы Әлемдік және/немесе өңірлік
нарықтарды орнықты ұстаным
иеленген, экспортының үлесі
Қазақстан Республикасының шикізат
экспортының жалпы көлемінің кемінде
2 %-ын құрайтын Бағдарламаның
қатысушысы;

Мастер-жоспар Әрбір жоба бойынша алдын ала
техника-экономикалық негіздемені
және инвестициялық жобаларды
табысты іске асыру үшін заңнаманы
жетілдіру жөнінде ұсынымдарды
қамтитын ықпалдасқан, өзара
байланысты және ілеспе өндірістер
кешенін және инфрақұрылым (заттай
және зияткерлік) құру жөніндегі
іс-шаралар жоспары;

Өтінім беруші Бағдарлама шеңберінде инвестициялық
жобаны іске асыруға мүдделі заңды
тұлға;

Қатысушы Бағдарлама шеңберінде инвестициялық
жобаны іске асыратын заңды тұлға.
Бағдарламаны ақпараттық қолдауды қамтамасыз ету үшін мынадай жұмыс жүргізілетін болады:
бағдарламаны іске асыруды қолдау сайтын әзірлеу, онда инвестициялық жобаларды іріктеудің, мемлекеттік қолдаудың мүмкін деңгейлерінің есептерінің, өтініштер беру тетіктері мен инвестициялық жобаларды іске асырудың негізгі өлшемдері егжей-тегжейлі түсіндірілетін болады;
отандық және шетелдік бизнестің қатысуымен конференциялар мен семинарлар өткізіледі;
бағдарламаның негізгі ережелерін жариялау үшін бұқаралық ақпарат құралдарын тартады.

3. Мәселенің қазіргі жағдайын талдау

Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясын жүзеге асыру кезеңінде мемлекеттік даму институттары экономиканың шикізат емес салаларындағы жекеменшік инвестициялық жобаларды қолдауда белгілі бір жұмыстар жүргізді. Бұл ретте жобаларды және сауда операцияларын қаржыландыру, лизингтік қызмет көрсету, экспорттық операцияларды сақтандыру және тағы басқалары мемлекеттік қолдаудың негізгі құралы болды.
Алайда, қазіргі кезде экономиканың шикізаттық емес секторлары кірістілігі бойынша өндіруші секторлармен және құрылыспен бәсекелесе алмайды. Бұдан басқа өңдеуші секторларда инвестициялық белсенділікке елеулі теріс әсерін тигізетін бірқатар факторлар бар.
Біріншіден, экономиканың шикізаттық емес секторларындағы жобалардың қайтарымдылығы көп уақыт кезеңін алуы мүмкін екендігіне, ал өнімдердің халықаралық бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін елеулі инвестициялар (осы заманғы өндірістік жабдықтар, технологияларды сатып алу, кадрларды оқыту) қажет ететініне байланысты осы секторлардың инвестициялық тартымдылығы айтарлықтай төмендейді.
Екіншіден, өндірістік инфрақұрылымның (темір жол инфрақұрылымы, электрэнергетикасы мен электр тарату желілері, телекоммуникация қызметі, сумен жабдықтау, газбен жабдықтау және тағы басқа инфрақұрылымдар) және логистикалық орталықтардың нашар дамуы өнімдердің бәсекеге қабілеттілігіне теріс ықпалын тигізеді.
Үшіншіден, экспорттық операцияларды мемлекеттік әкімшілендірудің қолданыстағы жүйесі тиімді емес және экономиканың шикізаттық емес экспортқа бағдарланған секторларына инвестициялардың тартымдылығын төмендетеді.
Төртіншіден, өндіруші кәсіпорындардың көпшілігі тұтынушылардың орнықты желісін құрып үлгергендіктен және ұзақ мерзімді келісім-шарттар бойынша міндеттемелермен байланғандықтан, ішкі нарықта шикізат ресурстарының белгілі бір тапшылығы бар.
Бесіншіден, білікті кадрлардың тапшылығы және көптеген әкімшілік тосқауылдардың болуы өндірісті ұйымдастырған кезде қосымша қиындықтар туындатады.
Сыртқы нарықтарды жеңіп алуда трансұлттық корпорациялар (корпоративтік көшбасшылар) барынша ірі табысқа қол жеткізетіндігін, ал жаһандану және халықаралық қатал бәсекелестік жағдайында экономиканың шикізаттық емес секторларындағы корпоративтік көшбасшыларды қалыптастыру көп жағдайларда мемлекеттің ынталандыру шараларының көмегінсіз жүргізілмейтіндігін әлемдік тәжірибе көрсетіп отыр.
Форбс (Forbes) журналының деректеріне сәйкес 100 аса ірі корпорациялардың ішінен тек 35 компания ғана мұнай емес және қаржылық емес секторларда операциялар жүргізеді. Сонымен қатар, әлемнің аса ірі корпорациялары 15-20 жыл бұрын Батыс Еуропа, Америка Құрама Штаттары және Жапония елдерінің өкілдерінен құралса, 2006 жылы әлемнің 100 аса ірі корпорациялары арасында Оңтүстік Корея, Қытай, Ресей және Бразилия компаниялары болды. Бұл ретте Samsung Electronics Оңтүстік Корея компаниясы компаниялардың жалпы рейтингінде 63 орынды және шикізат емес және қаржылық емес компаниялардың арасында 19 орынды алады және әлемдегі аса ірі электртұрмыстық аспаптарды өндіруші болып табылады.
Осы Бағдарлама жоғарыда көрсетілген проблемаларды экономиканың шикізаттық емес экспортқа бағдарланған секторларында инвестициялық жобаларды іске асыруды мемлекет пен бизнестің серіктестігі негізінде мемлекеттік ынталандырудың жаңа құралдарын әзірлеу және енгізу жолымен шешуге бағытталған.

4. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері

Бағдарламаның мақсаты ел экономикасының шикізаттық емес секторының экспорттық әлеуетінің әртараптандырылуын және дамуын қамтамасыз ететін бизнес пен мемлекеттің өндірістің жаңаларын құрудағы және жұмыс істеп тұрғандарын жаңғыртудағы күш-жігерін жұмылдыру болып табылады.
Бағдарламаның міндеттері:
1. Қазақстанда өңірлік және әлемдік деңгейдегі корпоративтік көшбасшыларды қалыптастыру жолымен бәсекеге қабілетті, экспортқа бағдарланған салаларды және шикізаттық емес секторды құруға жәрдемдесу.
2. Жағымды бизнес-орта мен инвестициялық ахуалды қалыптастыру.
3. Халықаралық стандарттар мен бизнестің барабар талаптарына сәйкес бәсекеге қабілетті индустриялық-инновациялық инфрақұрылымдарды дамыту.
Корпоративтік көшбасшыларды қалыптастыру бағдарламаны іске асырудағы нақты нәтижесі болып табылады.
Мынадай компаниялар корпоративтік көшбасшылар болып танылады:
Қазақстанның шикізат емес экспортының жалпы көлемінің 2% пайыздан кем емес экспорт үлесін құрайтын;
ішкі, өңірлік және/немесе әлемдік нарықтағы танымал "брэнды" бар;
ҒЗТҚЖ-да инвестициялардың жоғары деңгейі бар;
бағдарлама шеңберінде іске асырылған объектілерін пайдалануға енгізгеннен кейін, кем дегенде 3 жылдан кешіктірмей (ІРО) қор биржасында акцияларының бағамдауы бар;
бағдарламаны іске асырудың инвестициялық жобаларды таңдау мен басқару бөлігінде мемлекеттік - жекеменшік әріптестігінің институционалдық тетіктерін жетілдіру оларды іске асыруға қатысатын әрбір инвестордың үлесі мен қатысу шарттарын айқындау, сондай-ақ жұмыстың атқарылуы мен қызметтің түпкілікті нәтижелерін бөлу жауапкершілігі жанама әсері болып табылады.

5. Бағдарламаны іске асырудың негізгі бағыттары мен тетіктері 5.1. Бағдарламаны іске асыру бағыттары

Бағдарлама мемлекет пен бизнестің экономиканың шикізат емес экспортқа бағдарланған секторларындағы бірлескен инвестициялық жобаларын іске асыру жөніндегі екі бағытты қамтиды.
Бағдарламаны іске асыру шеңберінің перспективті инвестициялық жобаларды іріктеудің базалық талаптары мыналар болып табылады:
1. Мынадай секторларда жобаны іске асыруға мүдделі инвесторлар бағдарламаның қатысушылары бола алады:
қайта жасаудың Қазақстанда қолданыстағыдан ілеспе игеру жөніндегі өндірісті ұйымдастыру;
экспортқа бағытталған қайта өңдеу өндірісін жаңғырту және құру;
көлік - логистикалық орталықтарды дамыту.
2. Инвестициялық жобаны іске асыру үшін құрылатын компанияның жарлық қоры іске асырылатын жобаның жалпы құнының 20% пайызынан кем болмауы керек.
Бағдарламаны іске асыруды қолдау мақсатында мемлекет шикізат емес сектордың өсіп отыратын қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін концессия тетіктері негізінде инфрақұрылым объектілерін дамытуға үлкен көңіл бөледі.
Уәкілетті орган Бағдарлама және инфрақұрылымның тиісті жобалары шеңберіндегі жобаларды келісілген қаржыландыру тетігін әзірлейтін болады.

5.1.1. Бірінші бағыт

Бірінші бағыт бизнес іске асыруға ұсынатын инвестициялық жобаларға мемлекеттік қолдау көрсетуді көздейді. Бұл жағдайда мемлекеттік рөлі жобаларды бағалаумен, сондай-ақ мемлекеттік қолдаудың нақты шаралары мен келемін айқындаумен және берумен тұжырымдалады. Бағдарламаны іске асырудың бірінші бағыты 2007-2010 жж. кезеңіне есептелген.
Кең ауқымды инвестициялық жобаларды іске асыру шеңберінде мемлекет пен бизнес ынтымақтастығының тиімді тетігін жасауға ерекше көңіл бөлінеді. Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық базасын экономикалық дамудың жаңа кезеңінің қажеттіліктеріне сай келтіру осындай өзара іс-қимылды нәтижелерінің бірі болды.
Бірінші бағытты іске асыру шеңберінде перспективалы инвестициялық жобаларды түпкілікті іріктеу үшін мыналар қосымша талаптар болып табылады:
жобаның техника-экономикалық негіздемесінің болуы;
жобаның құны - кемінде 100 млн. АҚШ долл.;
жобадан мультипликативтік және жүйе құрайтын әсердің болуы;
жобаның экспортқа бағдарлануы - өндірілген өнімнің кемінде 30 %-экспортқа бағдарланатын болады;
қазіргі заманғы технологияларды пайдалану;
өңірлердің мамандануымен өзара байланыс;
жергілікті шикізатты және құрамдас бөлігін пайдалану;
жобаның өзін-өзі ақтауы - оң таза келтірілген құны (NPV) және басқа көрсеткіштерінің тиімділігі. Экономика секторларының бөлігінде жобаларды іске асырудың тиімділік көрсеткіштерінің нақты шекті мәнін уәкілетті мекеме дайындайды және Мемлекеттік комиссия мақұлдайды.

5.1.2. Екінші бағыт

Екінші бағыт жеке сектор мен мемлекеттің бәсекеге қабілетті, экспортқа бағдарланған тауарларды (қызметтерді) айқындау жөніндегі бірлескен жұмысқа негізделген. Жеке сектор мемлекетпен бірлесіп, Қазақстан экономикасының басымды шикізат емес экспортқа бағдарланған секторларында қазақстандық тауарлардың халықаралық нарықтарға шығуы үшін серпілісті шоғырландырылған әсерін қамтамасыз ететін ықпалдасқан, өзара байланысты және ілеспе өндірістер құру жөніндегі жобаларды айқындайды және іске асыратын болады. Бағдарламаны іске асырудың екінші бағыты 2008-2030 жж. кезеңіне есептелген.
Мыналар екінші бағытты іске асыру шеңберінде перспективалы инвестициялық жобаларға арналған қосымша талаптар болып табылады:
тауардың (қызметтің) өмірлік циклын ескере отырып, әлемдік нарықтың экспорттық әлеуетінің және өсу перспективасының болуы;
ықпалдасқан, өзара байланысты және ілеспе өндірістер құру перспективалары;
жоғары қосылған құн;
еңбекті аз қажетсіну;
елдік бәсекелі басымдықтарының болуы

5.2. Бағдарламаны іске асыру тетіктері 5.2.1. Бірінші бағытты іске асыру тетіктері

Бірінші бағытты іске асыру үшін мынадай тетіктер көзделген (1-қосымша):
1. Өтінім беруші жобаны іске асыруға алдын ала өтінімді Бағдарламаның операторына (операторларына) (бұдан әрі - Бағдарламаның операторы) береді. Өтінім нысанын және жобаны алдын ала қарауға қажетті құжаттардың тізбесін Уәкілетті орган бекітеді. Бұл өтінімге жобаның алдын ала техника-экономикалық негіздемесі қоса беріледі, ол мынадай ақпаратты қамтиды:
жоба жөнінде жалпы ақпарат (жобаның атауы және өндірістің жұмыс істеу саласы, өндірілетін өнімді сипаттау және т.б.);
өндірістің сипаттамасы (өндірістік қуаттар одан арғы ықтимал қайта жасау);
мемлекеттік қолдаудың сұралатын деңгейі;
өзге де қажетті мәліметтері
2. Бағдарлама операторының өтінімді қарауы және жобаны алдын ала бағалауды жүзеге асыруы. Жобаның алдын ала бағалау нәтижелерін Сараптау кеңесінің қарауына шығару. Бағдарлама операторының жобаны алдын ала бағалаудың нәтижесін және Сараптау кеңесінің ұсынымын Уәкілетті органға беру.
3. Уәкілетті органның ұсынысы бойынша алдын ала мақұлданған жобалар жөнінде жобаның түпкілікті техника-экономикалық негіздемесін әзірлеу үшін қажетті ақпарат жинауда мемлекеттік органдардың және мемлекет қатысатын басқа да ұйымдардың жәрдемдесуі туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімдерін дайындау.
4. Өтінім берушінің жоба жөніндегі толық ақпаратты техника- экономикалық негіздеме түрінде Бағдарлама операторына беруі, ол мыналарды қамтиды:
жобаны іске асырудың күнтізбелік жоспары;
жобаның қаржы-экономикалық моделі;
жобаның қаржы-экономикалық моделі негізінде үш нұсқа бойынша (базалық, пессимистік, оптимистік) жобаны іске асырудың қаржы-экономикалық нәтижелерін бағалау;
үлестік қатысу мөлшерін қоса алғанда, жобаны іске асыру құрылымы және басқа мәліметтер;
инвестициялық жоба тиімділігінің жобаның келтірілген құны (NPV) жоба кірістілігінің ішкі нормасы (IRR), жобаның өзін-өзі ақтау кезеңі (РВР), табыстылық индексі (ТІ) сияқты көрсеткіштері, жоба тиімділігінің басқа да көрсеткіштері;
мемлекеттік қолдаудың сұралатын деңгейі;
SWOT-талдау;
жобаны іске асыру тәуекелдерін бағалау;
жобаның техникалық сараптамасы;
жобаның экологиялық сараптамасы;
жобаның құқықтық сараптамасы;
жобаны іске асырудың сыртқы жағдайларын бағалау;
осылардың барысында айқындалуы тиіс жобалау-іздестіру
жұмыстары;
жобаны іске асыру шеңберінде қажетті өндірістік объектілер мен
инфрақұрылым объектілерінің тізбесі;
қажетті шикізат көздері;
өндірілетін өнімнің сапалық сипаттамалары;
өндіріс көлемі;
жобаны іске асыруға жұмсалатын күрделі шығындардың көлемі;
өнімді өндіруге жұмсалатын пайдалану шығындарының көлемі
айқындалуы тиіс.
Қажетті құжаттардың толық тізбесін Уәкілетті орган айқындайды.
5. Жобаны бағалауды Бағдарлама операторы жүзеге асырады.
6. Бағдарлама операторы жобаға өтінім берушімен және Уәкілетті органмен бірлесіп, жобаның параметрлерін талдайды және мемлекеттік қолдаудың ықтимал деңгейін бағалайды. Мемлекеттік қолдаудың ықтимал деңгейін есептеу әдістемесін Уәкілетті орган әзірлейді және Мемлекеттік комиссия мақұлдайды. Мемлекеттік қолдаудың ықтимал деңгейін есептеу кезінде жобаны іске асырудан түсетін салықтық түсімдердің болжамды көлемі және өтініш беруші ұсынған әлеуметтік міндеттемелердің көлемі ескерілетін болады.
7. Уәкілетті орган Сараптау кеңесімен жобаны және мемлекеттік қолдаудың ұсынылатын деңгейін келіседі.
8. Уәкілетті орган Бағдарлама операторымен бірлесіп келісілген әрбір жоба бойынша "жобаның паспортын" жасайды, ол мыналарды қамтиды:
жобаның жалпы сипаттамасы;
жобаның тиімділік көрсеткіштері;
жобаны іске асырудың әлеуметтік-экономикалық әсерін есептеу (кесте нысанда);
жобаны іске асырудан түсетін салықтық түсімдердің болжамды көлемі;
мемлекеттік қолдаудың ұсынылатын деңгейі.
9. Уәкілетті орган перспективті жобаларды "жобалар паспорттары" қосымшасымен бірге Мемлекеттік комиссияның қарауына енгізеді.
10. Мемлекеттік комиссия жобаны іске асырылатын жобалар тізбесіне енгізу жөніндегі шешімді қарайды және жобаны іске асырылатын жобалар тізбесіне енгізу жөнінде шешім қабылдайды және әрбір жоба бойынша мемлекеттік қолдаудың түпкілікті деңгейін айқындайды.
11. Уәкілетті орган Бағдарлама Операторымен және жобаға қатысушымен меморандум жасасады, онда:
тиімділік көрсеткіштерін қоса алғанда, жобаның негізгі сипаттамасы;
жобаны іске асыру мерзімдері;
мемлекеттің және бизнестің міндеттемелері, оның ішінде әлеуметтік;
міндеттемелердің орындалмағаны үшін тараптардың жауапкершілігі;
жобаны түзету тетігі;
жобадан шығу шарттары;
біріккен жобаны жемісті іске асыру үшін қажетті басқа да жағдайлар көрсетіледі.
Меморандумның нысанын Уәкілетті орган әзірлейді және Мемлекеттік комиссия мақұлдайды. Жобаны түзетуі жүзеге асырудың жалпы тәртібін және Бағдарламаға қатысушының жобадан шығу шарттарын айқындауды Мемлекеттік комиссия мақұлдайды.
12. Мемлекеттің жобаны іске асыру жөніндегі міндеттемелер мемлекеттік қолдау жасаудың нақты тетіктері мен мерзімдері көрсетіле отырып Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен ресімделеді. Осы қаулыда, сондай-ақ, экономикалық қызметтің барлық субъектілеріне нормативтік құқықтық базаның келісілген өзгерістері мен толықтыруларын тарату жөнінде шешімдер қабылданады.
13. Уәкілетті орган Бағдарлама Операторының ұсынысы бойынша жобаны мемлекеттік қолдаудың бюджеттік өтінімін қалыптастырады.
Жоба аяқталған соң және объект пайдалануға тапсырылғаннан кейін мемлекет жарғылық капиталға қатысудағы өз үлесін қор биржаларында өткізетін болады. Мемлекетке тиесілі акцияларды іске асыру жобаны Бағдарлама шеңберінде іске асыратын компания корпоративтік көшбасшы өлшеміне қол жеткізгеннен кейін немесе Мемлекеттік комиссияның шешімі бойынша мүмкін болады.

5.2.2. Екінші бағытты іске асыру тетігі

Бағдарламаның екінші бағытын іске асыру шеңберінде Мастер- Жоспарлар түрінде ресімделген нақты инвестициялық жобалар әзірленетін болады. Екінші бағыт іске асыру тетігі мынадай дәйектілікті көздейді (2-қосымша):
1. Мемлекет жеке сектормен бірлесіп нақты тауарларды (қызметтерді) бөле отырып экономиканың шикізат емес экспортқа бағдарланған басым секторын айқындайтын болады.
2. 5.1.2.-кіші бөлімде жазылған қосымша өлшемдердің негізінде іріктелген және салалық стратегияларға сәйкес келетін перспективті тауарлар (қызметтер) тізбесін Мемлекеттік комиссия мақұлдайтын болады.
3. Уәкілетті орган әрбір бекітілген тауар (қызмет) бойынша Бағдарламаның Операторымен, Сараптама кеңесімен және халықаралық сарапшылармен бірлесіп Мастер-Жоспарларды әзірлеуді қамтамасыз етеді. Мастер-Жоспарлар біріктірілген, өзара байланысты және ілесе жүретін өндірістер мен инфрақұрылымдарды құру үшін жобаларды іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары түрінде берілген, оған:
өңірлердің мамандандырылуын ескере отырып өндірістік кешеннің ұсынылатын орналасқан жері;
өндірістерді құру кезеңділігі мен дәйектілігі;
жобалардың қаржы-экономикалық үлгілері;
табыстылығының ішкі нормасы (IRR), келтірілген таза құны (NPV), өзін-өзі ақтау кезеңі, сондай-ақ жобалар тиімділігінің басқа да көрсеткіштері;
қажетті индустриалды-инновациялық инфрақұрылым (электр энергиясы, көлік инфрақұрылымы, көлік-логистикалық орталықтар, зертханалар) және олардың қазіргі бар инфрақұрылым желілеріне кіріктірілуі;
өнімді өткізудің мүмкін нарықтары мен дистрибуциялар арналары;
мамандану бөлінісінде еңбек ресурстарына қажеттіліктің есебі, сондай-ақ жобаларды білікті кадрлармен қамтамасыз ету жөніндегі шаралар;
мемлекеттік қолдаудың мүмкін көлемі;
инвестициялық жобаларды іске асырған кезде қажет басқа да факторлар кіреді.
4. Уәкілетті орган Мастер-Жоспарды Мемлекеттік комиссияның қарауына енгізеді.
5. Бағдарламаның Операторы бекітілген Мастер-Жоспарлар базасында әрбір жоба бойынша ашық конкурстар өткізеді.
6. Өтініш беруші Бағдарламаның Операторына түпкілікті техникалық-экономикалық негіздеме мен Мастер-Жоспарда ерекше көзделген мемлекеттік қолдаудың қосымша шаралары мен көлемдері бойынша ұсыныстар береді.
7. Уәкілетті орган мен Бағдарламаның Операторы Сараптама кеңесімен бірлесіп жобаның техникалық-экономикалық негіздемесіне бағалау жүргізеді және мемлекеттік қолдау, оның ішінде нормативтік құқықтық базаны жетілдіру мүмкіндігін бағалайды. Жобаны бағалаудың нәтижелері және мемлекеттік қолдаудың ұсынылатын деңгейі Сараптау кеңесінің қарауына шығарылады.
8. Уәкілетті орган Бағдарламаның Операторымен бірлесіп әрбір жоба бойынша "жобаның паспортын" жасайды, оған жобаның негізгі көрсеткіштері мемлекеттік қолдаудың сұралатын деңгейі кіреді.
9. Уәкілетті орган "жобалар паспорттары" қосымшасымен бірге жобаларды Мемлекеттік комиссияның қарауына енгізеді.
10. Мемлекеттік комиссия жобалар мен мемлекеттік қолдаудың түпкілікті деңгейін мақұлдайды, онда мыналар ескеріледі:
жобаны іске асыруға жеке сектордың үлесі;
бизнестің әлеуметтік жауапкершілігінің деңгейі;
табыстылығы мен жоба тиімділігінің басқа да көрсеткіштері;
жобаны іске асыру мерзімі мен құны.
11. Уәкілетті орган бағдарламаның Операторымен және жобаға қатысушымен меморандум жасасады, онда:
тиімділік көрсеткіштерін қоса алғанда, жобаның негізгі сипаттамасы;
жобаны іске асыру мерзімі;
мемлекет пен бизнестің міндеттемелері, оның ішінде әлеуметтік;
тараптардың міндеттемелерді орындамағаны үшін жауапкершілігі;
жобаны түзету тетігі;
жобадан шығу шарттары;
біріккен жобаны жемісті іске асыру үшін қажетті басқа да жағдайлар көрсетіледі.
Меморандумның нысанын Уәкілетті орган әзірлейді және Мемлекеттік комиссия бекітеді. Жобаны түзетуді жүзеге асырудың жалпы тәртібі мен бағдарламаға қатысушының жобадан шығу шарттарын белгілеуді Мемлекеттік комиссия мақұлдайды.
12. Мемлекеттің жобаны іске асыру жөніндегі міндеттемелері Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен ресімделеді, онда мемлекеттік қолдаудың нақты тетіктері көрсетіледі. Осы қаулыда, сондай-ақ, экономикалық қызметтің барлық субъектілеріне нормативтік құқықтық базаның келісілген өзгерістері мен толықтыруларын тарату жөнінде шешімдер қабылданады.
13. Уәкілетті орган Бағдарлама Операторының ұсынысы бойынша жобаны мемлекеттік қолдаудың бюджеттік өтінімін қалыптастырады.
Жоба аяқталған соң және объект пайдалануға тапсырылғаннан кейін мемлекет жарғылық капиталға қатысудағы өз үлесін қор биржаларында еткізетін болады. Мемлекетке тиесілі акцияларды іске асыру жобаны Бағдарлама шеңберінде іске асыратын компания корпоративтік көшбасшы өлшеміне қол жеткізгеннен кейін ғана немесе Мемлекеттік комиссияның шешімі бойынша мүмкін болады.

5.3. Мемлекеттік қолдаудың ықтимал шаралары

Мыналар мемлекеттік қолдаудың шаралары болып табылады:
мемлекеттің жобаны қаржыландыруға қатысуы - жобаның жалпы құнының 50 %-нан аспайды;
жобаны іске асыру үшін құрылатын компанияның жарғылық капиталына қатысу - 1 акция - 50 %-дан аспайды, бірақ жобаны қаржыландырудағы қатысу үлесінен кем емес;
ұзақ мерзімді қарыздар беру;
мемлекеттік кепілдіктер мен кепілдемелер беру;
қолданыстағы заңнама шеңберінде салықтық және кедендік преференциялар беру;
қажетті инфрақұрылыммен қамтамасыз ету және/немесе мемлекеттік инфрақұрылымдық компаниялардың жобасына қатысу;
экспорттық операцияларды жүзеге асыруға жәрдемдесу, оның ішінде сауда келісімдері щеңберінде саяси қолдау;
жобаны іске асыру және компанияның одан әрі жұмыс істеуі үшін қажетті көлемде бейінді шикізат кен орындарына жер қойнауын пайдалану құқықтарын беру не қажетті кен орындарын дайындауды ұйымдастыру және жобаны іске асыру және компанияның одан әрі жұмыс істеуі үшін шикізат беру;
әкімшілік кедергілерді жою (азайту), оның ішінде қызметті жүзеге асыруға лицензиялар мен өзге де рұқсаттар беру, жобаны іске асыруға және өндірістің одан әрі жұмыс істеуіне кедергі жасайтын кедендік рәсімдерден өту және салықтық әкімшілендіру рәсімдерін оңайлату бөлігінде;
білікті еңбек ресурстарымен, оның ішінде білім беру объектілерін дамыту, кадрларды даярлау және қайта даярлау курстарын ұйымдастыру, біліктілігі жоғары шетелдік жұмыс күшін тарту үшін жағдай қалыптастыру есебінен қамтамасыз ету;
ғылыми-зерттеу инфрақұрылымын дамыту, оның ішінде жобаны іске асыру үшін қажетті ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды бірлесіп қаржыландыру;
мемлекеттік тапсырыстар беру;
лицензиялар мен патенттерді кейіннен Бағдарламаға қатысушының пайдалануына беру мақсатында оларды сатып алу;
жобаны іске асыру үшін қажетті жер учаскелерін бөлу. Бұл ретте, мемлекеттік қолдаудың жиынтық деңгейі жобаның жалпы құнынан аспауы тиіс, бұл өз кезегінде өзіне көптеген өзара байланысты және ілеспе өндірістерді қамтитын өндірістік кешендердің дамуын ынталандыратын болады.

5.4. Бағдарламаның іске асырылуына тікелей қатысатын
органдар

Мемлекеттік комиссия
Мемлекеттік комиссияның қызметі:
перспективті салалар мен өнімдердің тізімін, Мастер-Жоспарларды және нақты инвестициялық жобаларды мақұлдауды;
экономика секторлары бөлінісінде жобаларды іске асыру тиімділігі көрсеткіштерінің нақты шекті маңыздарын мақұлдауды;
жобалар бойынша мемлекеттік қолдау деңгейінің есеп әдістемесін мақұлдауды;
мемлекеттік қолдаудың түпкілікті деңгейін айқындауды;
Бағдарлама Операторының жобаларды іске асыру барысы туралы есептерін қарауды;
жобалардың түзету мен тараптардың жобалардан шығуының жалпы тәртібін мақұлдауды;
жобалардың мониторинг әдістемелерін мақұлдауды;
мемлекет пен бизнестің жобаларды іске асыру бойынша өзіне алған міндеттемелерін орындау барысын бақылауды;
осы Бағдарлама ережелерінен туындайтын өзге де шешімдер қабылдауды білдіреді.
Уәкілетті орган
Уәкілетті органның қызметі мыналарды білдіреді:
экономика секторларының бөлінісінде жобалардың іске асырылу тиімділігі көрсеткіштерінің нақты шекті маңызын әзірлеу:
жобаларды іріктеу бойынша егжей-тегжейлі өлшемдерді әзірлеу және бекіту;
жобаларды алдын ала қарау үшін өтінімдер нысандары мен құжаттар тізбелерін бекіту;
жобаны түпкілікті бағалау үшін қажетті құжаттардың толық тізбесін бекіту;
мемлекеттік қолдаудың мүмкін деңгейінің есептеу әдістемесін әзірлеу;
Бағдарлама Операторы мен әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың өзара іс-қимыл тетігін әзірлеу;
Бағдарлама жобалары мен инфрақұрылымдардың тиісті жобаларын келісілген қаржыландыру тетігін әзірлеу;
жобаларды түзетудің жалпы тәртібі мен тараптардың жобалардан шығуын айқындау;
үлгі меморандумын әзірлеу;
Сараптау кеңестермен жобаларды және олардың мемлекеттік қолдау деңгейлерін келісу;
Бағдарлама Операторымен бірлесіп "жобалардың паспорттарын" жасау;
жеке секторлар мен тәуелсіз сыртқы сарапшылармен бірлесіп экономиканың басым секторлары мен нақты тауарларды (қызметтерді) айқындауға қатысу;
Мастер-Жоспарларды әзірлеуді қамтамасыз ету;
Бағдарлама-өлшемдеріне сәйкес келетін жобаларды Мемлекеттік комиссияның қарауына енгізу;
мемлекет пен бизнес арасындағы меморандумға мемлекет атынан қол қою;
мемлекеттік қолдауға бюджет өтінімдерін қалыптастыру;
жобалар мониторингі әдістемесін әзірлеу.
Бағдарламаның Операторы
Мемлекет пен жеке бизнес арасында диолог құру жөніндегі маңызды роль Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын Бағдарлама Операторына берілген. Жобаларды іріктеу және іске асыру шеңберінде "бір терезе" қағидаты қолданылатын болады, мұнда жеке бизнес Бағдарлама Операторына өтінім береді және одан әрі барлық іс-әрекет Бағдарлама Операторы арқылы жүзеге асырылады, бұл барлық рәсімдердің барынша түсінікті және ашық болуына мүмкіндік береді. Бағдарлама Операторының қызметі мынадай болады:
бизнеске Бағдарламаның негізгі ережелерін түсіндіру;
жобаларды бағалау бойынша егжей-тегжейлі өлшемдер әзірлеу;
жеке сектор өтінімін жинау және алғашқы қарау;
жобаның іске асырылу орындылығын, жобадан алынатын әсерді және мемлекеттік қолдаудың тиімді пакетін талдау;
Уәкілетті органмен бірлесіп "жобалардың паспорттарын" құру;
бюджеттік өтінімді құру жөніндегі ұсынысты Уәкілетті органға беру;
инвестициялық жобаларды іске асыру (жеке сектормен бірлесіп);
жобалардың іске асырылу мониторингін жүзеге асыру және жобалардың іске асырылу барысы туралы тоқсандық есептерді Уәкілетті орган мен Мемлекеттік комиссияның қарауына ұсыну;
Мемлекеттік комиссияны жобадағы өзгерістер туралы (жобаның құны, іске асыру мерзімдері) олардың себептерін көрсете отырып, жедел хабардар ету;
жобаларды іске асыру кезіндегі проблемалар туралы есепті қалыптастыру.
Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар
Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды бағдарламаны іске асыру үдерісіне тарту үшін Уәкілетті орган жобаларды іріктеу, іске асыру және мониторингі кезінде Бағдарлама Операторы мен әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың өзара іс-қимыл тетігін бекітетін болады. Бұдан басқа, әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың өңірлік және өңіраралық маңызы бар құны 100 млн. АҚШ долларынан кем жобаларды іске асыруы үшін Үкімет тиісті бағдарлама бекітетін болады.
Сараптау кеңесі
Мемлекеттік қолдауды бөлудің орындылығы мен әділдігін қоғамдық бақылауды жүзеге асыру мақсатында консультативтік-кеңестік орган ретінде Сараптау кеңес құрылатын болады, оның құрамына бизнестің, салааралық ассоциациялар мен басқа да мүдделі тараптардың өкілдері кіреді. Осылайша, Бағдарлама шеңберінде іске асырылатын барлық жобалар Мемлекеттік комиссияның қарауына дейін Сараптау кеңесімен келісілетін болады.

5.5. Бағдарламаны іске асыру барысының мониторингі

Мониторинг мындай кезеңдерден тұрады:
пайданың, экспорттық табыстың, салықтық төлемдердің жобаны іске асыру тиімділігінің басқа да көрсеткіштерінің жоспарланған және нақты деңгейлері арасындағы алшақтықтарды айқындау;
жобаның бюджеті мен күнтізбелік жоспарды іске асырудағы алшақтықтарды айқындау;
осы алшақтықтардың себептерін анықтау;
оларды жою жөнінде шаралар қабылдау.
Жобаларды іске асыру мониторингінің жүйесі тоқсан сайынғы негізде ұйымдастырылатын болады.
Жобалардың мониторингі әдістемесін Уәкілетті орган әзірлейді және
Мемлекеттік комиссия мақұлдайды.
Бағдарламаларды іске асыру кезінде мүмкін болатын жүйелі қауіп-қатерлерді ескеру қажет.
Біріншіден, мемлекеттік қолдауды тоқтатқаннан кейін әлемдік және өңірлік нарықтарда бәсекеге қабілетті бола алмайтын тиімсіз жобаларды іріктеу және іске асыру ықтималдығы бар.
Екіншіден, қосымша өндірістік, әлеуметтік және интелектуалдық инфрақұрылымдардың құрылысы инвестицияның үлкен көлемін болжайды, бірақ жобаларды сәтсіз іске асырған жағдайда бұл инфрақұрылым өзін-өзі ақтамайтын болады.

6. Қажетті ресурстар және оларды қаржыландыру көздері

Бағдарламаны іске асыру үшін бағдарламаға қатысушылардың, отандық және шет елдік инвесторлардың, екінші деңгейлі банктердің, мемлекеттік холдингтердің, даму институттарының өз қаражаттары, республикалық және жергілікті бюджет қаражаттары тартылатын болады.
Ілеспе инфрақұрылымдардың құрылысын және жобалардағы мемлекеттің, қатысу үлесін қаржыландыру үшін мемлекеттік қолдау шараларының шеңберінде орта мерзімді кезеңге арналған тиісті бюджеттік бағдарламалар қалыптастырылатын болады.

7. Бағдарламаны іске асыру нәтижелері

Бағдарламаларды іске асыру нәтижесінде мынадай нәтижелер алу күтіледі:
Қазақстанда тауарлар мен қызметтердің өңірлік және әлемдік нарықтарында бәсекеге қабілетті корпорациялардың қалыптасуы;
ЖІӨ құрылымындағы шикізат емес секторлар үлесінің ұлғаюы;
шикізат емес экспорт көлемінің өсуі және географиясының кеңеюі;
қазақстандық брендтердің қалыптасуы;
биржа саудасы жүйесінің дамуы, компаниялардың әлемдік қор және тауар биржасына шығуы;
мемлекеттік жеке әріптестіктің жұмыс істейтін тетігінің құрылуы және дамуы;
шикізат емес секторлардағы еңбек өнімділігінің ұлғаюы және
ғылымды қажетсінетін және энергиялық тиімді өндірістердің дамуы;
инфрақұрылымдардың халықаралық талаптарға сәйкес дамуы;
аралас салаларға арналған мультипликативтік және синергетикалық әсерге қол жеткізу;
Корпоративтік көшбасшылардың бағалы қағаздарын орналастыру Қазақстандағы қор нарығының дамуына серпін береді: нарыққа қатысушы заңды және жеке тұлғалар белсенділігінің ұлғаюы, қор нарығы көлемінің өсуі. Корпоративтік көшбасшылардың Еуропа, Америка және Азияның қор нарығына шығуы Қазақстанға инвестицияның қосымша ағынын тартады.

1-қосымша

Бағдарламаның бірінші бағытын іске асыру тетігі

(кестені қағаз мәтінінен қараңыз)

2-қосымша

Бағдарламаның екінші бағытын іске асыру тетігі

(кестені қағаз мәтінінен қараңыз)