ИПС "Әділет"

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 11.09.2015 № 774 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Примечание РЦПИ!
В соответствии с Законом РК от 29.09.2014 г. № 239-V ЗРК по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления см. приказ и.о. Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 26 марта 2015 года № 346.

      В соответствии с пунктом 2 статьи 35 Закона Республики Казахстан от 15 июля 2010 года «Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации» Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
      1. Утвердить прилагаемые Правила метеорологического обеспечения гражданской авиации Республики Казахстан.
      2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования.

Премьер-Министр
Республики Казахстан С. Ахметов

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 29 декабря 2012 года № 1768

Правила
метеорологического обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

1. Общие положения

      1. Правила метеорологического обеспечения гражданской авиации Республики Казахстан (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 2 статьи 35 Закона Республики Казахстан от 15 июля 2010 года «Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации», а также на основании международных стандартов и рекомендуемой практики Международной гражданской авиации (далее – ИКАО) в области метеорологического обеспечения, изложенных в приложении 3 к Конвенции о международной гражданской авиации и Техническом регламенте Всемирной метеорологической организации (далее – ВМО).
      2. Основные определения и термины, используемые в настоящих Правилах:
      1) абсолютная высота (сокращенная аббревиатура на английском языке ALT (далее – ALT) – расстояние по вертикали от среднего уровня моря (сокращенная аббревиатура на английском языке MSL (далее – MSL) до уровня, точки или объекта, принятого за точку;
      2) авиационные работы – специализированные операции, выполняемые эксплуатантом с применением гражданских воздушных судов в интересах других физических и (или) юридических лиц;
      3) авиационная метеорологическая станция – станция, предназначенная для проведения наблюдений и составления метеорологических сводок, подлежащих использованию в международной аэронавигации;
      4) авиационный пользователь – эксплуатанты, члены летного экипажа, органы обслуживания воздушного движения, органы поисково-спасательной службы, администрации аэропортов и другие организации, физические и (или) юридические лица, использующие метеорологическую информацию в авиационных целях;
      5) автоматическое зависимое наблюдение (сокращенная аббревиатура на английском языке ADS (далее – ADS) – метод наблюдения, в соответствии с которым воздушные суда автоматически представляют по линии передачи данных информацию, полученную от бортовых навигационных систем и систем определения местоположения, включая опознавательный индекс воздушного судна, данные о его местоположении в четырех измерениях и, при необходимости, дополнительные данные;
      6) сеть авиационной фиксированной электросвязи (сокращенная аббревиатура на английском языке AFTN (далее – AFTN) – всемирная система авиационных фиксированных цепей, являющаяся частью авиационной фиксированной службы и предусматривающая обмен сообщениями и (или) цифровыми данными между авиационными фиксированными станциями с аналогичными или совместимыми связными характеристиками;
      7) авиационная фиксированная служба (сокращенная аббревиатура на английском языке AFS (далее – AFS) – служба электросвязи между определенными фиксированными пунктами, предназначенная, главным образом, для обеспечения безопасности аэронавигации, а также регулярности, эффективности и экономичности воздушных сообщений;
      8) аспекты человеческого фактора – принципы, применимые к процессам проектирования, сертификации, подготовки кадров, эксплуатационной деятельности и технического обслуживания в авиации и нацеленные на обеспечение безопасного взаимодействия между человеком и другими компонентами системы посредством надлежащего учета возможностей человека;
      9) всемирная система зональных прогнозов (далее – ВСЗП) – всемирная система, обеспечивающая представление в единообразной стандартизованной форме авиационных метеорологических прогнозов по маршруту всемирными центрами зональных прогнозов;
      10) всемирный центр зональных прогнозов (далее – ВЦЗП) – метеорологический центр, предназначенный для подготовки и рассылки непосредственно государствам прогнозов особых явлений погоды, высотных прогнозов в цифровой форме в мировом масштабе, используя соответствующие возможности авиационной фиксированной службы;
      11) правила полетов по приборам (далее – ППП) – правила, предусматривающие выполнение полетов по пилотажно-навигационным приборам при обязательном контроле со стороны органов обслуживания воздушного движения и обеспечение ими установленных интервалов эшелонирования между воздушными судами;
      12) аэроузел – близко расположенные аэродромы, организация и выполнение полетов на которых, а также обслуживание воздушного движения требуют специального согласования и координирования;
      13) сборник аэронавигационной информации (сокращенная аббревиатура на английском языке AIP (далее – AIP) – выпущенная или санкционированная государством публикация, которая содержит долгосрочную аэронавигационную информацию, имеющую важное значение для аэронавигации;
      14) аэродром – определенный участок земной или водной поверхности (включая здания, сооружения и оборудование), предназначенный полностью или частично для прибытия, отправления и движения по этой поверхности воздушных судов;
      15) район аэродрома – воздушное пространство над аэродромом и прилегающей к нему местности в установленных границах в горизонтальной и вертикальной плоскости;
      16) превышение аэродрома – абсолютная высота наивысшей точки взлетно-посадочной полосы (самой высокой точки посадочной площадки);
      17) аэродромная климатологическая таблица – таблица, содержащая статистические данные о результатах наблюдения за одним или несколькими метеорологическими элементами на аэродроме;
      18) аэродромная климатологическая сводка – краткое изложение результатов наблюдения за определенными метеорологическими элементами на аэродроме, основанное на статистических данных;
      19) аэродромный метеорологический орган - служба, расположенная на аэродроме, предназначенная для метеорологического обеспечения полетов воздушных судов;
      20) минимум аэродрома – минимально допустимые значения видимости, дальности видимости на взлетно-посадочной полосе, высоты нижней границы облаков и вертикальной видимости (или высоты принятия решения (далее – ВПР)), при которых на данном аэродроме разрешается выполнять взлет и посадку воздушного судна данного типа;
      21) воздушная трасса – воздушное пространство в виде коридора, предназначенное для полетов воздушных судов и оборудованное аэронавигационными устройствами;
      22) воздушное судно – любой аппарат, поддерживаемый в атмосфере за счет его взаимодействия с воздухом, исключая взаимодействие с воздухом, отраженным от земной поверхности;
      23) наблюдение с борта воздушного судна – оценка одного или нескольких метеорологических элементов, произведенная на борту воздушного судна, находящегося в полете;
      24) минимум воздушного судна – минимально допустимые значения видимости на взлетно-посадочной полосе и высоты нижней границы облаков, вертикальной видимости или высоты принятия решения, позволяющие безопасно производить взлет и посадку на воздушном судне данного типа;
      25) минимум командира воздушного судна – минимально допустимые значения видимости, видимости на взлетно-посадочной полосе и высоты нижней границы облаков или высоты принятия решения, при которых пилоту разрешается выполнять взлет, посадку или полет по маршруту правил визуальных полетов на воздушном судне данного типа;
      26) командир воздушного судна – пилот, назначенный эксплуатантом или, в случае авиации общего назначения, владельцем воздушного судна выполнять обязанности командира и отвечать за безопасное выполнение полета;
      27) орган обслуживания воздушного движения – общий термин, означающий в соответствующих случаях орган диспетчерского обслуживания воздушного движения, центр полетной информации или пункт сбора донесений, касающихся обслуживания воздушного движения;
      28) преобладающая видимость – наибольшее значение видимости, наблюдаемой в соответствии с определением термина «видимость», которое достигается в пределах половины линии горизонта либо в пределах половины поверхности аэродрома. Обозреваемое пространство может включать в себя смежные или несмежные секторы;
      29) прогноз (погоды) – описание метеорологических условий, ожидаемых в определенный момент или период времени в определенной зоне, или части воздушного пространства;
      30) прогностическая карта – графическое изображение на карте прогноза определенного метеорологического элемента (элементов) на определенный момент или период времени для определенной поверхности или части воздушного пространства;
      31) донесение с борта (воздушного судна) – донесение с борта воздушного судна, находящегося в полете, которое составлено в соответствии с требованиями в отношении сообщения данных о местоположении, ходе выполнения полета и (или) метеорологических условиях;
      32) высотная карта – метеорологическая карта для определенной высотной поверхности или атмосферного слоя;
      33) аэродром совместного базирования – гражданские и военные аэродромы, на которых базируются воздушные суда, относящиеся к государственной, гражданской и экспериментальной авиации;
      34) брифинг (англ. Вriefing, от brief - краткий) – предполетное информационно-консультативное обслуживание летных экипажей воздушных судов;
      35) качество данных – степень или уровень вероятности того, что представленные данные отвечают требованиям пользователя данных с точки зрения точности, разрешения и целостности;
      36) диспетчерский район – контролируемое воздушное пространство, простирающееся вверх от установленной над земной поверхностью границы;
      37) необорудованная взлетно-посадочная полоса – взлетно-посадочная полоса, предназначенная для воздушных судов, выполняющих визуальный заход на посадку;
      38) местность равнинная – местность с относительными превышениями рельефа до 200 метров в радиусе 25 километров;
      39) диспетчерский пункт подхода (далее – ДПП) – орган, предназначенный для обеспечения диспетчерского обслуживания контролируемых полетов воздушных судов, прибывающих на один или несколько аэродромов или вылетающих с них;
      40) консультативный центр по вулканическому пеплу (сокращенная аббревиатура на английском языке VAAC (далее – VAAC) – метеорологический центр, назначенный в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением для предоставления консультативной информации органам метеорологического слежения, районным диспетчерским центрам, центрам полетной информации, всемирным центрам зональных прогнозов и международным банкам ОРМЕТ относительно горизонтальной и вертикальной мощности и прогнозируемого перемещения вулканического пепла в атмосфере после вулканических извержений;
      41) местная воздушная линия (далее – МВЛ) – коридор в воздушном пространстве, ограниченный по высоте и ширине, предназначенный для выполнения полетов воздушными судами всех ведомств при осуществлении местных воздушных сообщений;
      42) инцидент – любое событие, кроме авиационного происшествия, связанное с использованием воздушного судна, которое влияет или могло бы повлиять на безопасность эксплуатации;
      43) консультация – обсуждение с метеорологом или другим специалистом фактических и (или) ожидаемых метеорологических условий, связанных с выполнением полета (обсуждение включает ответы на вопросы);
      44) видимость – видимость для авиационных целей представляет собой наибольшую из следующих величин:
      наибольшее расстояние, на котором можно различить и опознать черный объект приемлемых размеров, расположенный вблизи земли, при его наблюдении на светлом фоне;
      наибольшее расстояние, на котором можно различить и опознать огни силой света около 1000 кандел (кд) на неосвещенном фоне;
      45) сложные метеорологические условия – условия, при которых метеорологическая видимость составляет 2000 метров и менее и (или) высота нижней границы облаков 200 метров и ниже при их общем количестве более двух октантов;
      46) крейсерский эшелон – эшелон, выдерживаемый в течение значительной части полета;
      47) зона приземления – участок взлетно-посадочной полосы за ее порогом, предназначенный для первого касания взлетно-посадочной полосы приземляющимися самолетами;
      48) запасной аэродром – аэродром, на который может следовать воздушное судно в том случае, если невозможно или нецелесообразно следовать на аэродром намеченной посадки или производить на нем посадку;
      49) пункт передачи донесения – определенный географический ориентир, относительно которого может быть сообщено местоположение воздушного судна;
      50) метеорологическая информация - метеорологическая сводка, анализ, прогноз и любое другое сообщение, касающиеся фактических или ожидаемых метеорологических условий;
      51) метеорологическое наблюдение – оценка одного или нескольких метеорологических элементов;
      52) метеорологический бюллетень – текст, включающий метеорологическую информацию под соответствующим заголовком;
      53) метеорологическая сводка – сообщение о результатах наблюдений за метеорологическими условиями, относящимися к определенному времени и месту;
      54) метеорологический полномочный орган – полномочный орган, осуществляющий метеорологическое обеспечение международной аэронавигации или организующий такое обеспечение от имени договаривающегося государства;
      55) октант – восьмая часть небесного свода;
      56) орография – описание различных элементов рельефа (хребтов, возвышенностей, котловин и т.п.) и их классификация по внешним признакам вне зависимости от происхождения;
      57) эксплуатант – физическое или юридическое лицо, занимающееся эксплуатацией гражданских воздушных судов или предлагающее свои услуги в этой области;
      58) радиовещательная передача ATIS (сокращенная аббревиатура на английском языке ATIS (далее – ATIS) – регулярная радиовещательная передача, предназначенная для оперативного обеспечения экипажей воздушных судов в районе аэродрома необходимой метеорологической и полетной информацией;
      59) репрезентативность – характерность, показательность определенных метеорологических данных для общего состояния атмосферы в большом районе;
      60) репрезентативные наблюдения – наблюдения, в максимальной степени свободные от местных влияний и характеризующие состояние атмосферы в большом районе, наблюдения показательные для общего синоптического положения;
      61) относительная высота – расстояние по вертикали от указанного исходного уровня до уровня, точки или объекта, принятого за точку;
      62) минимальная абсолютная высота полета в секторе – наименьшая абсолютная высота, которая может быть использована и которая будет обеспечивать минимальный запас высоты 300 метров (1000 фут) над всеми объектами, находящимися в секторе круга радиусом 50 километров, в центре которого расположено радионавигационное средство;
      63) стандартная изобарическая поверхность – изобарическая поверхность, используемая во всемирном масштабе для графического представления и анализа атмосферных условий;
      64) аэродром горный – аэродром, расположенный на местности с пересеченным рельефом и относительными превышениями 500 метров и более в радиусе 25 километров от контрольной точки аэродрома (далее – КТА), а также аэродром, расположенный на высоте 1000 метров и более над уровнем моря;
      65) местность горная – местность с пересеченным рельефом и относительными превышениями 500 метров и более в радиусе 25 километров, а также местность с превышением над уровнем моря 2000 метров и более;
      66) местность холмистая – местность с относительным превышением рельефа от 200 до 500 метров в радиусе 25 километров;
      67) видимость вертикальная – максимальное расстояние от поверхности земли до уровня, с которого вертикально вниз видны объекты на земной поверхности;
      68) консультативный центр по тропическим циклонам (сокращенная аббревиатура на английском языке ТСАС (далее – ТСАС) – метеорологический центр, назначенный в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением для предоставления консультативной информации органам метеорологического слежения, Всемирным центрам зональных прогнозов и международным банкам ОРМЕТ относительно местонахождения, прогнозируемого направления и скорости с перемещения, давления в центре и максимального приземного ветра тропического циклона;
      69) турбулентность – движение воздуха, при котором воздушные частицы совершают неустановившееся беспорядочное перемещение по сложным траекториям. В атмосфере турбулентное движение обычно характеризуется наличием вихрей различных размеров, перемещающихся с различной скоростью в общем (среднем) воздушном потоке. Вихревой характер движения воздуха обуславливает наличие в турбулентной зоне знакопеременных пульсаций скорости ветра, в том числе пульсаций вертикальной составляющей ветра, оказывающих существенное влияние на полет воздушного судна;
      70) аэродром временный – аэродром, предназначенный для обеспечения полетов воздушных судов в определенный период года и не имеющий стационарных сооружений и оборудования, но подлежащий учету и регистрации в установленном порядке;
      71) дальность видимости на взлетно-посадочной полосе (сокращенная аббревиатура на английском языке RVR (далее – RVR) – расстояние, в пределах которого пилот воздушного судна, находящегося на осевой линии взлетно-посадочной полосы, может видеть маркировочные знаки на поверхности взлетно-посадочной полосы или огни, ограничивающие взлетно-посадочную полосу или обозначающую ее осевую линию;
      72) порог взлетно-посадочной полосы – начало участка взлетно-посадочной полосы, которая может использоваться для посадки;
      73) превышение порога взлетно-посадочной полосы – превышение поверхности порога взлетно-посадочной полосы над уровнем моря;
      74) район полетной информации (далее – РПИ) – воздушное пространство определенных размеров, в пределах которого обеспечиваются полетное информационное обслуживание и аварийное оповещение;
      75) план полета – документ установленной формы, содержащий определенные сведения о намеченном полете или части полета воздушного судна, предоставляемые пилотом, экипажем или эксплуатантом органам обслуживания воздушного движения и (или) управления воздушным движением;
      76) безопасная высота полета - минимально допустимая высота полета, гарантирующая воздушное судно от столкновения с земной (водной) поверхностью или препятствиями на ней;
      77) взлетно-посадочная полоса (далее – ВПП) – определенный прямоугольный участок сухопутного аэродрома, подготовленный для посадки и взлета воздушных судов;
      78) полетная документация – написанные от руки или отпечатанные документы, в том числе карты или формы, которые содержат метеорологическую информацию для полета;
      79) облако, значимое для полетов – облако с нижней границей на высоте 1 500 метров (5 000 фут) или ниже наибольшей минимальной высоты в секторе в зависимости оттого, что больше, или кучево-дождевое облако или башенкообразное кучевое облако на любой высоте;
      80) эшелон полета – поверхность постоянного атмосферного давления, отнесенная к установленной величине давления 1013,2 гектопаскаля (гПа) и отстоящая от других таких поверхностей на величину установленных интервалов давления;
      81) данные в узлах регулярной сетки в цифровой форме – обработанные на электронной вычислительной машине метеорологические данные для группы равномерно расположенных на карте точек, предназначенные для передачи от одной метеорологической электронной вычислительной машины другой в кодовой форме, пригодной для использования в автоматизированных системах;
      82) болтанка – беспорядочные перемещения воздушного судна при полетах в турбулентной атмосфере.
      Умеренная болтанка – умеренное изменение положения и (или) абсолютной высоты воздушного судна, но по-прежнему обеспечивается надежное управление. Показания акселерометра составляют 0,5-1.0g в центре тяжести воздушного судна.
      Сильная болтанка - резкое изменение положения и (или) абсолютной высоты воздушного судна. В течение коротких периодов воздушное судно не реагирует на управление. Характерными являются значительные изменения воздушной скорости. Изменения показаний акселерометра превышают 1.0g в центре тяжести воздушного судна.
      При взлете и посадке болтанка умеренная при +0,3..0,4g; болтанка сильная - при приращении перегрузки больше + 0,4g;
      83) прогноз ориентировочный – прогноз, составленный по аэросиноптическим материалам при отсутствии исходной метеорологической информации;
      84) правила визуальных полетов (далее – ПВП) – правила, при которых соблюдаются установленные интервалы между воздушными судами и другими материальными объектами в воздухе путем визуального наблюдения пилотом за воздушной обстановкой;
      85) информация AIRMET (сокращенная аббревиатура на английском языке AIRMET (далее - AIRMET) – выпускаемая органом метеорологического слежения информация о фактическом или ожидаемом возникновении определенных явлений погоды по маршруту полета, которые могут повлиять на безопасность полетов на малых высотах, и которые не были включены в прогноз, составленный для полетов на малых высотах в соответствующем районе полетной информации или его субрайоне;
      86) зональный прогноз (сокращенная аббревиатура на английском языке GAMET (далее – GAMET) – прогноз, составляемый открытым текстом с сокращениями для полетов на малых высотах, применительно к району полетной информации или его субрайону аэродромным метеорологическим органом, назначенным метеорологическим полномочным органом, и передаваемый аэродромным метеорологическим органам соседних районов полетной информации по соглашению с метеорологическим полномочным органом;
      87) информация SIGMET (сокращенная аббревиатура на английском языке SIGMET (далее – SIGMET) – информация о фактическом или ожидаемом возникновении определенных явлений погоды по маршруту полета, которые могут повлиять на безопасность полетов воздушных судов, выпускаемая метеорологическим органом слежения;
      88) давление на аэродроме QFE (сокращенная аббревиатура на английском языке QFE (далее – QFE) – атмосферное давление в миллиметрах ртутного столба (далее – мм.рт. ст.) или гектопаскалях (далее – гПа) на уровне порога взлетно-посадочной полосы;
      89) давление QNH (сокращенная аббревиатура на английском языке QNH (далее – QNH) – атмосферное давление, приведенное к среднему уровню моря для стандартной атмосферы;
      90) радиовещательная передача VOLMET (сокращенная аббревиатура на английском языке VOLMET (далее – VOLMET) – регулярная радиовещательная передача метеорологической информации для воздушных судов, находящихся в полете.

2. Организация метеорологического обеспечения
гражданской авиации

      3. Целью метеорологического обеспечения гражданской авиации является содействие безопасному, регулярному и эффективному выполнению полетов, которая достигается путем снабжения эксплуатантов, членов летного экипажа, органов обслуживания воздушного движения (далее – ОВД), органов поисково-спасательной службы, администрации аэропортов и других органов, связанных с выполнением и обеспечением полетов, метеорологической информацией, необходимой для выполнения их функций.
      4. Между сторонами, представляющими и использующими метеорологическую информацию, по вопросам, имеющим значение для предоставления метеорологического обслуживания авиационных пользователей, поддерживается постоянная связь.
      5. Официальными данными о фактической и прогностической погоде на аэродроме, на основании которых принимаются решения на вылет, взлет и посадку воздушных судов, являются данные, представленные аэродромным метеорологическим органом.
      6. Метеорологическое обеспечение авиационных пользователей на конкретном аэродроме осуществляется в соответствии с Инструкцией по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме, утвержденной представителями аэродромного метеорологического органа и согласованной с органами ОВД и администрацией аэропорта, которая разрабатывается по типовой схеме инструкции по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме согласно приложению 1 к настоящим Правилам.
      7. Аэродромные метеорологические органы снабжают авиационных пользователей метеорологической информацией своевременно и с высоким качеством.

1. Уведомления, требуемые от пользователей

      8. Эксплуатант, нуждающийся в метеорологическом обеспечении или изменении характера метеорологического обеспечения, уведомляет об этом метеорологический полномочный орган или соответствующие аэродромные метеорологические органы. Минимальный срок уведомления устанавливается по соглашению между метеорологическим полномочным органом и эксплуатантом.
      9. Метеорологический полномочный орган уведомляется эксплуатантом в случаях если:
      1) планируются открытие новых маршрутов или выполнение новых видов полетов;
      2) расписание регулярных рейсов вносятся изменения длительного характера;
      3) планируются другие изменения, влияющие на характер метеорологического обеспечения.
      В уведомлении содержатся все сведения, необходимые метеорологическому полномочному органу для планирования соответствующих изменений.
      10. Эксплуатанты или члены летного экипажа уведомляют аэродромный метеорологический орган в следующих случаях:
      1) о расписании полетов;
      2) при планировании выполнения нерегулярных рейсов;
      3) при задержке рейсов, выполнении их раньше назначенного времени или отмене.
      11. Уведомление об отдельных рейсах, направляемое аэродромному метеорологическому органу, содержит следующую информацию (в случае регулярных рейсов, по соглашению между аэродромным метеорологическим органом и эксплуатантом, вся эта информация или ее часть не указываются):
      1) аэропорт вылета и расчетное время вылета;
      2) пункт назначения и расчетное время прибытия;
      3) заданный маршрут полета и расчетное время прибытия на промежуточный (ые) аэродром (ы) и вылета с него (них);
      4) необходимые запасные аэродромы, взятые из соответствующего перечня, содержащегося в региональном аэронавигационном плане;
      5) крейсерский эшелон;
      6) тип полета (по правилам визуальных полетов или полетов по приборам);
      7) тип метеорологической информации, требующейся для представления члену летного экипажа (полетная документация или консультация);
      8) время проведения консультации и (или) представления полетной документации.

2. Метеорологический полномочный орган.
Аэродромный метеорологический орган.

      12. Метеорологический полномочный орган организует деятельность аэродромных метеорологических органов в соответствии с требованиями настоящих Правил в отношении предоставления метеорологического обслуживания для удовлетворения потребностей авиационных пользователей.
      13. Метеорологический полномочный орган осуществляет методическое руководство деятельностью аэродромных метеорологических органов, независимо от их ведомственной принадлежности.
      14. Метеорологический полномочный орган организует метеорологическое обеспечение для снабжения пользователей: эксплуатантов, членов летного экипажа, органов ОВД, поисково-спасательных служб, администраций аэропортов и других органов, связанных с осуществлением или обеспечением полетов, метеорологической информацией, необходимой для выполнения их функций.
      15. Непосредственное метеорологическое обеспечение гражданской авиации осуществляется аэродромными метеорологическими органами, ответственными за представление авиационным потребителям сводок погоды, данных аэрологических, радиолокационных, спутниковых наблюдений.
      16. К аэродромным метеорологическим органам относятся:
      1) авиационный метеорологический центр (далее – АМЦ);
      2) авиационные метеорологические станции (далее – АМСГ) с синоптической частью;
      3) авиационные метеорологические станции (АМСГ) без синоптической части.
      17. Аэродромный метеорологический орган выполняет по мере необходимости для удовлетворения потребностей, связанных с производством полетов в районе аэродрома, следующие функции:
      1) составление и (или) получение прогнозов и прочей соответствующей информации для полетов;
      2) составление и (или) получение прогнозов местных метеорологических условий;
      3) проведение постоянного наблюдения за метеорологическими условиями в районе аэродромов, для которых осуществляется составление прогнозов;
      4) проведение инструктажа, консультаций и представление полетной документации членам летного экипажа и (или) другому персоналу, связанному с производством полетов;
      5) снабжение авиационных потребителей прочей метеорологической информацией;
      6) показ имеющейся метеорологической информации;
      7) обмен метеорологической информацией с другими метеорологическими органами.
      18. Разрядность и программы работ аэродромных метеорологических органов определяются метеорологическим полномочным органом по согласованию с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.
      19. При выполнении своих функций аэродромные метеорологические органы используют информацию: прогнозы ветра, температуры и влажности воздуха на высотах, направления, скорости и высоты максимального ветра, высоты и температуры тропопаузы, а также прогнозы особых явлений погоды в цифровой форме, получаемую из прогнозирующих центров Всемирной системы зональных прогнозов, а также международных банков метеорологических данных.
      20. Аэродромные метеорологические органы (АМЦ, АМСГ):
      1) осуществляют непосредственное метеорологическое обеспечение полетов воздушных судов авиационных пользователей, органов ОВД и других эксплуатантов, связанных с планированием и обеспечением полетов;
      2) осуществляют эксплуатацию метеорологических приборов и оборудования;
      3) проводят региональные исследования по изучению климатических особенностей района своего аэродрома и обслуживаемых авиатрасс, составлению климатических описаний;
      4) составляют прогнозы погоды и предупреждения об опасных для авиации метеорологических явлениях по прикрепленным аэродромам;
      5) обучают и инструктируют работников авиационных пользователей, привлеченных к производству метеорологических наблюдений на аэродромах МВЛ и посадочных площадках;
      6) проводят занятия, принимают зачеты по авиационной метеорологии с летным и диспетчерским составом органов ОВД на договорной основе.
      21. Аэродромные метеорологические органы (АМЦ и АМСГ) обеспечивают:
      1) качество метеорологического обеспечения полетов воздушных судов авиационных пользователей;
      2) качество наблюдений за метеорологическими элементами и явлениями погоды и своевременность передачи этих сведений на диспетчерские пункты службы движения, аэропорта и радиоканалы вещания (VOLMET и АTIS);
      3) правильность оформления выдаваемой экипажам воздушных судов метеорологической документации и информации;
      4) четкое ведение оперативной и учетной документации;
      5) правильность оформления и своевременность подачи метеорологических телеграмм на узлы связи;
      6) исправное техническое состояние метеорологических приборов, установок.
      22. Для метеорологического обеспечения органов ОВД в пределах района полетной информации (далее – РПИ) или диспетчерского района органов ОВД метеорологический полномочный орган назначает соответственно орган метеорологического слежения.
      23. Для метеорологического обеспечения полетов в пределах РПИ аэродромный метеорологический орган (орган метеорологического слежения) обеспечивает следующие функции:
      1) слежение за метеорологическими условиями, влияющими на выполнение полетов в пределах района ответственности;
      2) подготовку информации SIGMET и другой информации по району ответственности;
      3) снабжение информацией SIGMET и, по мере необходимости, прочей метеорологической информацией соответствующие органы ОВД;
      4) распространение информации SIGMET другим аэродромным метеорологическим органам;
      5) в случаях, предусмотренных региональным аэронавигационным соглашением:
      подготовку информации AIRMET по району, за который несет ответственность;
      снабжение информацией AIRMET соответствующего органа ОВД;
      распространение информации AIRMET другим аэродромным метеорологическим органам;
      6) снабжение районного органа ОВД (по согласованию) информацией об облаке вулканического пепла, по которому еще не было выпущено сообщение SIGMET;
      7) снабжение районного органа ОВД (по согласованию) получаемой информацией об аварийном выбросе радиоактивных материалов в атмосферу в районе, за которым осуществляется наблюдение, или в соседних районах. Эта информация содержит данные о местоположении, дате и времени аварии и прогнозируемой территории движения радиоактивных материалов.
      24. Дежурная смена аэродромного метеорологического органа подчиняется в оперативном отношении руководителю полетов (старшему смены) органа ОВД по вопросам, связанным с обеспечением безопасности полетов.
      25. Для аэродромов, не имеющих аэродромных метеорологических органов, или РПИ, режим работы которых не совпадает с режимом работы аэродромного метеорологического органа:
      1) метеорологический полномочный орган назначает один или несколько аэродромных метеорологических органов для представления по мере необходимости метеорологической информации;
      2) метеорологический полномочный орган и аэронавигационная организация определяют способы снабжения соответствующих аэродромов, органов ОВД такой информацией.
      26. Границы района, в пределах которого аэродромному метеорологическому органу надлежит вести слежение, должны насколько это практически возможно, совпадать с границами РПИ или комбинации РПИ и (или) диспетчерских районов.
      27. Метеорологическое слежение ведется непрерывно, а в районах с низкой плотностью движения слежение ограничивается периодом ожидаемого времени выполнения полетов.
      28. Функции органов метеорологического слежения выполняют аэродромные метеорологические органы, назначенные метеорологическим полномочным органом.

3. Функции метеорологических органов

      29. ВСЗП обеспечивает метеорологический полномочный орган и других потребителей глобальными авиационными прогнозами метеорологических условий на маршруте в цифровой форме с помощью всеобъемлющей взаимосвязанной, всемирной и единообразной системы в рентабельной форме с использованием преимуществ, обеспечиваемых внедряемыми технологиями.
      30. ВЦЗП в рамках системы зональных прогнозов:
      1) подготавливает в узлах регулярной сетки для всех требуемых уровней глобальные прогнозы:
      кучево-дождевых облаков;
      обледенения;
      турбулентности;
      ветра на высотах;
      температуры и влажности на высотах;
      геопотенциальной абсолютной высоты эшелонов полета;
      высоты тропопаузы в единицах эшелона полета и температуры тропопаузы;
      направления и скорости максимального ветра и его высоты в единицах эшелона полета;
      2) подготавливает глобальные прогнозы особых явлений погоды (SIGWX) в цифровой форме;
      3) рассылает прогнозы, указанные в подпунктах 1) и 2) данного пункта, в цифровой форме метеорологическому полномочному органу и другим пользователям;
      4) принимает информацию об аварийном выбросе радиоактивных материалов в атмосферу от своего соответствующего регионального специализированного метеорологического центра (далее – РСМЦ) ВМО, в целях включения этой информации в прогнозы SIGWX (особые явления погоды (сокращенная аббревиатура на английском языке SIGWX (далее - SIGWX);
      5) устанавливает и поддерживает контакты с VAAC для обмена информацией о вулканической деятельности с целью координации включения информации о вулканических извержениях в прогнозы SIGWX.
      31. Метеорологический полномочный орган организует предоставление метеорологического обслуживания в интересах гражданской авиации, проводит консультации с эксплуатантами, органами ОВД и другими службами гражданской авиации по вопросам организации метеорологического обеспечения.
      32. Метеорологический полномочный орган создает аэродромные метеорологические органы, отвечающие соответствующим требованиям в отношении предоставления метеорологического обслуживания для удовлетворения нужд авиационных пользователей.
      33. АМЦ и АМСГ с синоптической частью выполняют следующие функции:
      1) проводят постоянные наблюдения за метеорологическими условиями на аэродроме;
      2) составляют прогнозы погоды и предупреждения по аэродрому, маршрутам и районам полетов и приписным аэродромам;
      3) проводят консультации и представляют полетную документацию экипажам воздушных судов и другим авиационным потребителям, связанным с производством полетов;
      4) обмениваются метеорологической информацией с другими аэродромными метеорологическими органами;
      5) обучают и инструктируют авиационный персонал, привлеченный к производству метеорологических наблюдений на аэродромах МВЛ и посадочных площадках;
      6) контролируют информационную работу закрепленных оперативных сетевых подразделений, привлеченных к подаче метеорологической информации для гражданской авиации;
      7) изучают климатические условия обслуживаемого района полетов, обеспечивают составление климатических описаний и разделов «Метеорологическое обеспечение» для аэродромных паспортов;
      8) представляют экипажам информацию о вулканической деятельности или облаках вулканического пепла, если имеется;
      9) выпускают предупреждения по воздушным трассам, проходящим через район ответственности соответствующих органов ОВД;
      10) выпускают информацию SIGMET;
      11) следят за метеорологическими условиями, влияющими на выполнение полетов в районе ответственности соответствующих органов ОВД.
      34. АМСГ без синоптической части выполняют следующие функции:
      1) проводят наблюдения за метеорологическими условиями на аэродроме и обеспечивают передачу результатов наблюдений авиационным потребителям;
      2) представляют авиационным потребителям сводки погоды, прогнозы и предупреждения по аэродромам и маршрутам (районам) полетов, получаемые от других аэродромных метеорологических органов.
      35. Метеорологический полномочный орган поручает аэродромному метеорологическому органу метеорологическое обеспечение органов ОВД в пределах РПИ или диспетчерского района, то есть поручает выполнение функций метеорологического слежения.
      36. Функции оперативных групп определяются по согласованию между метеорологическим полномочным органом и авиационными пользователями.

4. Обеспечение метеорологической информацией и ее использование

      37. Метеорологический полномочный орган обеспечивает аэродромным метеорологическим органам (АМЦ, АМСГ) доступ к продукции, распространяемой в рамках ВСЗП: от ВЦЗП и (или) региональных центров зональных прогнозов (далее – РЦЗП).
      38. Всемирная система зональных прогнозов обеспечивает полномочные метеорологические органы глобальными авиационными прогнозами метеорологических условий на маршруте в цифровой форме в узлах регулярной сетки.
      39. Глобальные прогнозы ВЦЗП метеорологических условий представляют собой прогнозы для всех требуемых уровней:
      1) ветра на высотах;
      2) температуры и влажности воздуха на высотах;
      3) геопотенциальной абсолютной высоты эшелонов полета;
      4) высоты тропопаузы в единицах эшелона полета и температуры тропопаузы;
      5) направления и скорости максимального ветра и его высоты в единицах эшелона полета;
      6) прогнозы особых явлений погоды (SIGWX) в цифровой форме.
      40. Метеорологическое обеспечение на аэродромах, не имеющих аэродромных метеорологических органов, осуществляется следующим образом:
      1) метеорологические наблюдения производятся авиационным персоналом аэродрома, прошедшим специальную подготовку и допущенным к таким наблюдениям;
      2) прогнозы, предупреждения и другая информация представляются ближайшим аэродромным метеорологическим органом, назначенным по согласованию между метеорологическим полномочным органом и пользователями метеорологической информации данного аэродрома. Для передачи метеорологической информации используются имеющиеся средства связи.
      41. Для РПИ, режим работы которых не совпадает с режимом работы аэродромных метеорологических органов, метеорологический полномочный орган назначает один или несколько метеорологических органов слежения для представления метеорологической информации и определяет способы снабжения органов ОВД данной информацией.

3. Метеорологические наблюдения и сводки

1. Общие требования к организации метеорологических наблюдений

      42. Авиационные метеорологические станции проводят регулярные наблюдения через фиксированные промежутки времени. При определенных изменениях приземного ветра, видимости, дальности на ВПП, текущей погоды, облачности и (или) температуры воздуха, регулярные наблюдения на аэродромах дополняются специальными наблюдениями.
      43. Наблюдения проводятся на пунктах, расположенных и оборудованных с целью обеспечения представления данных, характерных для рабочих участков летного поля. При этом с места визуальных наблюдений за видимостью и явлениями погоды обеспечивается полный обзор летного поля.
      44. Наблюдения являются основой для составления сводок, подлежащих распространению на аэродроме и за его пределами.
      45. В связи с изменчивостью метеорологических элементов в пространстве и во времени, несовершенством методики наблюдения и определения некоторых элементов получатель сводки рассматривает конкретное значение любого указанного в сводке элемента только как максимально приближенное к действительным условиям, имевшим место в момент наблюдений.
      46. В аэропортах МВЛ, где нет метеорологических органов, наблюдения за погодой обеспечивают специалисты авиационных пользователей, прошедшие подготовку и получившие допуск к производству наблюдений и эксплуатации метеорологического оборудования.
      47. Для обеспечения полетов вертолетов наблюдения на морских судах и буровых платформах проводят специалисты соответствующих ведомств, прошедшие необходимую подготовку.
      48. На аэродромах с ВПП, предназначенными для выполнения заходов на посадку и посадок по приборам по категориям II и III ИКАО, устанавливаются автоматизированные контрольно-измерительные системы и дистанционные индикаторы показаний приземного ветра, видимости, дальности видимости на ВПП, высоты нижней границы облаков, температуры воздуха и точки росы и атмосферного давления.
      49. Данные устройства представляют собой комплексную автоматическую систему получения, обработки, распространения и отображения в реальном времени метеорологических параметров, влияющих на взлет и посадку воздушных судов.
      50. При использовании комплексных автоматизированных систем обеспечивается возможность ручного ввода данных наблюдений за метеорологическими элементами, которые не определяются с помощью автоматизированных систем.

2. Регулярные и специальные наблюдения и сводки

      51. Регулярные наблюдения проводятся на аэродромах через равные промежутки времени: в период полетов через 30 минут (в сроки 00 и 30 минут каждого часа), при отсутствии полетов - через 1 час.
      52. При отсутствии полетов пользователи метеорологической информации запрашивает проведение дополнительных наблюдений.
      53. Регулярные наблюдения на аэродромах и посадочных площадках МВЛ по согласованию с авиационными пользователями проводятся через 1 час, независимо от наличия полетов.
      54. На аэродромах, не работающих в круглосуточном режиме, наблюдения проводятся только в период полетов. Регулярные сводки погоды METAR (сокращенная аббревиатура на английском языке METAR (далее – METAR) выпускаются до возобновления полетов на аэродроме в соответствии с указанием метеорологического полномочного органа и учетом требований, налагаемых органами ОВД и производством полетов.
      55. Сводки о результатах регулярных наблюдений выпускаются в виде:
      1) местных регулярных сводок, распространяемых только на аэродроме составления сводки (предназначены для прибывающих и вылетающих воздушных судов, радиовещательных передач ATIS или D-ATIS);
      2) сводок METAR, распространяемых за пределами аэродрома составления сводки (предназначены для планирования полетов, радиовещательных передач VOLMET или сообщений D-VOLMET).
      56. Регулярные сводки, предназначенные для передачи на диспетчерские пункты ОВД, радиовещательные станции АTIS и VOLMET, сообщаются открытым текстом с принятыми сокращениями в терминологии кода METAR.
      57. Специальные наблюдения проводятся в дополнение к регулярным наблюдениям. Перечень критериев для проведения специальных наблюдений составляется метеорологическим полномочным органом по согласованию с органом ОВД, эксплуатантами и другими заинтересованными сторонами.
      58. На аэродромах, не работающих в круглосуточном режиме, при необходимости, выпускаются специальные метеорологические cводки (сокращенная аббревиатура на английском языке SPECI (далее - SPECI) после возобновления выпуска сводок METAR.
      59. Сводки о результатах специальных наблюдений выпускаются в виде:
      1) местных специальных сводок - только для распространения на аэродроме составления сводки (предназначены для прибывающих и вылетающих воздушных судов);
      2) сводок SPECI - для распространения за пределами аэродрома составления сводки (предназначены для планирования полетов, радиовещательных передач VOLMET или сообщений D-VOLMET).
      60. Перечень критериев для выпуска местных специальных сводок включает:
      1) величины используемые аэродромом, наиболее соответствующие эксплуатационным минимумам эксплуатантов;
      2) величины, удовлетворяющие другим местным требованиям органов ОВД и эксплуатантов;
      3) пороговые значения температуры воздуха (определяются для каждого конкретного аэродрома);
      4) имеющуюся дополнительную информацию, касающуюся возникновения в зонах захода на посадку и набора высоты особых метеорологических условий, в частности, о местонахождении кучево-дождевых облаков или грозы, умеренной или сильной турбулентности, сдвига ветра, града, сильного фронтального шквала, умеренного или сильного обледенения, замерзающих осадков, сильных горных волн, пыльной и песчаной бури, низовой метели, воронкообразных облаков (торнадо или водяных смерчей);
      5) величины, которые являются критериями для составления сводок SPECI.
      61. Сводки SPECI выпускаются при соответствии изменений следующим критериям:
      1) среднее направление приземного ветра изменилось на 60 градусов или более по сравнению с направлением, указанным в последней сводке, при чем средняя скорость до и (или) после изменения составляет 5 метров в секунду (далее – м/с) или более;
      2) средняя скорость приземного ветра изменилась на 5 м/с или более по сравнению со скоростью, указанной в последней сводке;
      3) величина отклонения от средней скорости приземного ветра (порывы) возросла на 5 м/с или более по сравнению с величиной, указанной в последней сводке, причем средняя скорость до и (или) после изменения составляет 8 м/с или более;
      4) изменения ветра превышают важные в эксплуатационном отношении значения; предельные величины устанавливаются метеорологическим полномочным органом в консультации с аэронавигационной организацией и заинтересованными эксплуатантами с учетом изменений ветра, которые:
      потребуют смены используемой (ых) ВПП;
      свидетельствуют о том, что изменения попутного и бокового компонентов ветра на ВПП превысят значения, являющиеся основными эксплутационными пределами для типичных воздушных судов, выполняющих полеты на данном аэродроме;
      5) видимость улучшается и достигает или превышает одно или несколько из следующих значений или видимость ухудшается и становится менее одного или нескольких из следующих значений:
      800, 1500 или 3000 метров;
      5000 метров при выполнении полетов по правилам визуальных полетов;
      6) дальность видимости на ВПП улучшается и достигает или превышает одно или несколько из следующих значений или дальность видимости на ВПП ухудшается и становится менее одного или нескольких из следующих значений: 150, 350, 600 или 800 метров;
      7) начало, прекращение или изменение интенсивности любого из следующих явлений погоды или их сочетаний:
      замерзающие осадки;
      сильные (видимость менее 1000 метров) или умеренные осадки, в том числе ливневого типа;
      гроза (с осадками);
      пыльная буря;
      песчаная буря;
      8) начало или прекращение любого из следующих явлений погоды или их сочетаний:
      ледяные кристаллы;
      замерзающий туман;
      пыльный, песчаный или снежный поземок;
      пыльная низовая метель, песчаная низовая метель, снежная низовая метель;
      гроза (без осадков);
      шквал;
      воронкообразное облако (торнадо или смерч);
      9) высота нижней границы нижнего слоя облаков при ее количестве более BKN, OVC увеличивается и достигает или превышает одно или несколько из следующих значений или высота нижней границы нижнего слоя облаков BKN или OVC уменьшается и становится менее одного или нескольких из следующих значений:
      30, 60, 150 или 300 метров (100, 200, 500 или 1000 фут);
      450 метров - в случае выполнения значительного числа полетов по ПВП;
      10) количество облаков в слое ниже 450 метров (1500 фут) изменяется:
      от SCT или менее до BKN или ОVC;
      от BKN или OVC до SCT или менее;
      11) небо закрыто и вертикальная видимость улучшается, достигает или превышает одно или несколько из следующих значений, или вертикальная видимость ухудшается и становится менее одного из следующих значений: 30, 60, 150 или 300 метров (100, 200, 500 или 1000 фут);
      12) открытие, закрытие гор, сопок, других высоких препятствий;
      13) любые другие критерии, основанные на эксплуатационных минимумах конкретного аэродрома и согласованные между метеорологическим полномочным органом и эксплуатантом.
      Местные специальные сводки также представляются в распоряжение эксплуатантов и других аэродромных потребителей.
      62. К подаче специальных сводок привлекаются метеорологические станции, расположенные в радиусе 200 километров от аэродрома.
      63. Руководитель аэродромного метеорологического органа ежегодно представляет метеорологическому полномочному органу заявку, в которой указываются перечень привлекаемых метеорологических станций, критерии для выпуска сводок, средства связи для их подачи.

3. Содержание и формат сводок

      64. В местные регулярные и специальные сводки и сводки METAR и SPECI включаются следующие элементы в указанном порядке:
      1) указатель типа сводки;
      2) индекс местоположения;
      3) срок наблюдения;
      4) указатель автоматизированной или пропавшей сводки;
      5) направление и скорость приземного ветра;
      6) видимость;
      7) дальность видимости на ВПП, в случае необходимости;
      8) текущая погода;
      9) количество облаков, вид облаков (только для кучево-дождевых и башенкообразных кучевых облаков) и высота нижней границы облаков или вертикальная видимость, если они измеряются;
      10) температура воздуха и температура точки росы;
      11) QNH;
      12) дополнительная информация, перечисленная в пунктах 179 – 182 настоящих Правил;
      13) прогноз для посадки типа «тренд»;
      14) группа RMK - информация для пользования внутри страны:
      закрытие облаками гор, сопок и других высоких препятствий (для передачи ATIS и VOLMET);
      обледенение (для местных сводок);
      турбулентность (для местных сводок);
      QBB (при высоте нижней границы облаков 200 метров и менее);
      давление QFE.
      65. Своевременную и достоверную информацию о состоянии ВПП и коэффициенте сцепления в закодированном виде в соответствии с установленными правилами аэродромному метеорологическому органу представляет аэродромная служба, (для включения в сводки METAR и SPECI и подготовки сообщений ATIS).
      66. На аэродромах и посадочных площадках, где наблюдения проводятся специалистами гражданской авиации, метеорологические сводки составляются и передаются в формате кода METAR или в виде открытого текста с учетом принятых сокращений с соблюдением последовательности включения элементов, предусмотренной кодом METAR.
      67. Термин CAVOK используется при одновременном наличии следующих условий:
      1) видимость 10 километров и более;
      2) отсутствие значимой для полетов облачности;
      3) отсутствие важных для авиации явлений погоды, указанных в пунктах 143, 145 настоящих Правил.
      В указанных случаях информация о видимости, дальности видимости на ВПП, текущей погоде, количестве облаков, типе облаков и высоте нижней кромки облаков заменяется во всех метеорологических сводках термином CAVOK.
      68. Термин CAVOK для передачи сведений о погоде на горных аэродромах не используется.
      69. Сводки для передачи открытым текстом с сокращениями, предназначенные для авиационного персонала, обеспечивают четкое донесение смысла сообщения с помощью:
      1) принятых сокращений;
      2) числовых величин, не требующих объяснений.
      70. Сводки, не распространяемые за пределы аэродрома, предусматривают включение дополнительной информации об особых метеорологических условиях в зонах захода на посадку и на взлете (турбулентность, обледенение, сдвиг ветра, данные МРЛ – наличие грозовых очагов в радиусе 100 километров и другие), в том числе по данным наблюдений с борта воздушных судов.
      При невозможности определения с земли данных об обледенении, турбулентности и сдвиге ветра данные об их наличии получают из наблюдений с борта воздушных судов на этапах набора высоты или захода на посадку.

4. Распространение метеорологических сводок

      71. Сводки METAR и SPECI рассылаются международным банкам данных ОРМЕТ и центрам, назначенным региональным аэронавигационным соглашением для эксплуатации спутниковых систем рассылки данных в рамках AFS.
      72. Местные регулярные сводки передаются местным органам ОВД и представляются эксплуатантам и другим аэродромным потребителям.
      73. Сводки METAR и SPECI распространяются на другие аэродромы в соответствии с указанием метеорологического полномочного органа.
      74. В сводку SPECI об улучшении условий погоды до ее распространения вносятся коррективы с целью отражения условий погоды, превалировавших в конце 10-минутного периода.
      В сводку SPECI об улучшении до ее распространения вносятся коррективы с целью отражения условий погоды, превалировавших в конце 10-минутного периода.
      Сводку SPECI об ухудшении одного элемента и одновременном улучшении другого распространяют сразу после наблюдения.
      75. Местные специальные сводки не выпускаются по согласованию с соответствующим органом ОВД в отношении:
      1) любого элемента, для регистрации которого местный орган ОВД располагает дисплеем (индикатором), аналогичным тому, что установлен на метеорологической станции, причем этот дисплей (индикатор) используется для обновления информации, включаемой в местные регулярные и специальные сводки;
      2) дальности видимости на ВПП, когда все изменения в пределах одного или нескольких делений по используемой шкале отсчета сообщаются наблюдателем на аэродроме местному органу ОВД.
      Местные специальные сводки представляются в распоряжение эксплуатантов и других пользователей.
      76. Регулярные и специальные сводки являются официальными данными во время взлета и посадки воздушных судов, передаются на борт воздушных судов органами ОВД непосредственно и (или) через сеть служб автоматической передачи информации (ATIS, VOLMEТ).

5. Приземный ветер и ветер на высотах

      77. Измеряются среднее направление и средняя скорость приземного ветра и значительные изменения направления и скорости ветра, данные сообщаются в истинных градусах и метрах в секунду.
      78. На аэродромах, где магнитное склонение составляет 5 градусов и более, в отсчеты направления ветра вводится поправка для передачи органам ОВД и экипажам воздушных судов. При положительном значении магнитного склонения его значение вычитается из отсчета направления, при отрицательном – прибавляется. Полученное значение указывается тремя цифрами с округлением до ближайших десяти градусов.
      79. В сводках, распространяемых за пределы аэродрома, направление ветра передается без поправки на магнитное склонение.
      80. Наблюдения за приземным ветром проводятся на высоте 10 метров (30 фут) над уровнем земли.
      81. Наблюдения за приземным ветром, предназначенные для составления местных регулярных и специальных сводок, для вылетающих воздушных судов, являются репрезентативными для условий вдоль ВПП, а для прибывающих воздушных судов – для всей зоны приземления.
      82. Репрезентативность наблюдений за приземным ветром обеспечивается за счет использования датчиков, расположенных соответствующим образом, с целью получения наиболее достоверных данных об условиях вдоль ВПП.
      83. Для сводок METAR и SPECI наблюдения за приземным ветром являются репрезентативными для всей ВПП при наличии только одной ВПП и для всего комплекса ВПП при наличии нескольких ВПП.
      84. На аэродромах, где топографические или преобладающие погодные условия приводят к значительным различиям в приземном ветре на разных участках ВПП, устанавливаются дополнительные датчики.
      85. При наличии соответствующего оборудования в регулярные и специальные сводки включаются данные о ветре, полученные из точки, где скорость ветра больше. В сводки для посадки включаются данные, полученные от датчика, расположенного ближе к зоне приземления, а в сводках для взлета – к зоне отрыва.
      86. Места установки дополнительных датчиков и индикаторы четко маркируются с указанием ВПП и участка ВПП, контролируемых каждым датчиком.
      87. При наличии комплексной автоматизированной системы с помощью данной системы (данного оборудования) определяются и отображаются усредненные значения и значительные изменения направления и скорости ветра для каждого датчика.
      88. Период осреднения для наблюдений за ветром составляет:
      1) 2 минуты для местных регулярных и специальных сводок и дисплеев (индикаторов) ветра, установленных в местах расположения органов ОВД;
      2) 10 минут для сводок METAR и SPECI. При наличии в этот 10-минутный период заметной нестабильности по направлению и (или) скорости ветра для определения средних значений используются данные, полученные после такого периода нестабильности, и указанный временной интервал сокращается.
      89. Заметная нестабильность наблюдается в случае резкого и устойчивого изменения направления ветра в течение 2 минут на 30 градусов или более при скорости ветра 5 м/с до и после изменения или изменения скорости ветра на 5 м/с или более.
      90. При инструментальном измерении ветра, не обеспечивающем 10-ти минутное осреднение для сводок, распространяемых за пределами аэродрома, используется 2-х минутный период осреднения.
      91. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI сведения о направлении и скорости ветра сообщаются в величинах, кратных 10 истинным градусам и 1 м/с соответственно. Наблюдаемое значение, которое не укладывается в используемую для сообщения данных шкалу, округляется до ближайшего деления этой шкалы.
      92. В местных регулярных и специальных сводках, сводках METAR и SPECI:
      1) указываются единицы измерения, используемые при определении скорости ветра;
      2) отклонения от среднего направления ветра за последние 10 минут, если общие изменения составляют 60 градусов или более, указываются следующим образом:
      при полном диапазоне изменений 60 градусов или более, но менее 180 градусов и скорости ветра 2 м/с или более, такие изменения направления выражаются в виде 2 экстремальных величин направления, в пределах которых наблюдалось изменение направления приземного ветра;
      при полном диапазоне изменений 60 градусов или более, но менее 180 градусов, а скорости ветра менее 2 м/с, направление ветра сообщается как переменное без указания среднего направления ветра;
      при полном диапазоне изменений 180 градусов или более, направление ветра сообщается как переменное без указания среднего направления ветра;
      3) отклонения от средней скорости ветра (порывы), наблюдавшиеся за последние 2 минуты, указываются, если максимальная скорость ветра превышает среднюю скорость на 3 м/с или более в местных регулярных и специальных сводках и 5 м/с или более (за 10 мин) в сводках METAR и SPECI:
      при сообщении о скорости ветра менее 1 м/с, она указывается как «штиль»;
      при сообщении о скорости ветра 50 м/с или более, она указывается как составляющая 50 м/с;
      при заметной нестабильности по направлению и (или) скорости ветра в 10-минутный период указываются отклонения от среднего направления и средней скорости ветра, произошедшие после такого периода нестабильности.
      93. В местных регулярных и специальных сводках:
      1) если наблюдения за приземным ветром ведутся с нескольких мест вдоль ВПП, указываются местоположения мест наблюдения, для которых эти величины являются репрезентативными;
      2) если используются несколько ВПП и наблюдения за приземным ветром ведутся применительно к этим ВПП, включаются имеющиеся значения ветра для каждой ВПП и указываются ВПП, к которым относятся эти значения;
      3) если в сводке в соответствии с подпунктом 2) пункта 92 настоящих Правил указываются отклонения от среднего направления ветра, то включаются две экстремальные величины направления приземного ветра, в пределах которых наблюдалось изменение ветра;
      4) если в сводке в соответствии с подпунктом 3) пункта 92 настоящих Правил указываются отклонения от средней скорости (порывы), они указываются в качестве максимальной и минимальной величин измеренной скорости ветра.
      94. В сводках METAR и SPECI, когда отклонения от средней скорости ветра (порывы) указываются в соответствии с подпунктом 3) пункта 92 настоящих Правил, сообщается значение максимальной измеренной скорости ветра.
      95. Наблюдения за ветром на временных аэродромах и посадочных площадках производятся с использованием флюгеров, ветровых конусов и ручных анемометров.
      96. Наблюдения за ветром на высотах при наличии технических средств проводятся в период полетов через каждые 3 часа, а при необходимости и в другие сроки. По данным наблюдений определяются направление и скорость ветра на высоте 100 метров и на уровне аэродромного круга полетов. Для уточнения направления и скорости ветра на высотах используются информация аэрологических станций, расположенных в радиусе 10 километров и данные о ветре, полученные с бортов воздушных судов.
      97. При невозможности определения ветра на высотах инструментальным способом аэродромные метеорологические органы с синоптической частью представляют прогностические данные.

6. Видимость и дальность видимости на взлетно-посадочной полосе

      98. Видимость для авиационных целей представляет собой наибольшую из следующих величин, а данные о ней сообщаются в метрах или километрах:
      1) наибольшее расстояние, на котором можно различить и опознать черный объект приемлемых размеров, расположенный вблизи земли, при его наблюдении на светлом фоне;
      2) наибольшее расстояние, на котором можно различить и опознать огни силой света около 1000 кандел (далее - кд) на неосвещенном фоне.
      99. Наблюдения за видимостью проводятся с использованием инструментальных средств или установленных и подобранных дневных и ночных ориентиров видимости, до которых известно расстояние. Схемы ориентиров видимости подготавливаются аэродромным метеорологическим органом совместно с органом ОВД и утверждаются их руководителями.
      100. Для измерения видимости используются инструментальные системы, репрезентативность наблюдений за видимостью обеспечивается за счет использования датчиков. Датчики для наблюдений за видимостью, данные которых используются при составлении местных регулярных и специальных сводок, располагаются с целью получения наиболее достоверной информации о видимости вдоль ВПП и в зоне приземления. Видимость измеряется на высоте 2,5 метра над ВПП.
      101. В местных регулярных и специальных сводках, используемых для вылетающих воздушных судов, наблюдения за видимостью для составления этих сводок являются репрезентативными для условий вдоль ВПП. В местных регулярных и специальных сводках, используемых для прибывающих воздушных судов, наблюдения за видимостью для составления этих сводок являются репрезентативными для зоны приземления ВПП.
      102. Для составления сводок METAR и SPECI наблюдения за видимостью являются репрезентативными для аэродрома.
      103. На аэродромах, не оборудованных системами посадки, наблюдения за видимостью производятся как в сторону ВПП, так и в других направлениях. В сводку погоды включается значение видимости, определенное в направлении рабочего курса ВПП. Наименьшее значение в любом другом направлении, если оно меньше значения, включенного в сводку, сообщается диспетчерам ОВД и дежурному синоптику (с указанием одного из восьми направлений по компасу).
      104. При визуальных наблюдениях в сумерках видимость оценивается как по дневным, так и ночным световым ориентирам, при этом в сводку включается наибольшее значение видимости из определенных значений.
      105. При использовании инструментальных средств обеспечивается автоматическая регистрация показаний и фиксируется время их включения и отключения.
      106. В местных регулярных и специальных сводках, когда для измерения видимости используются инструментальные системы:
      1) если наблюдения за видимостью ведутся с нескольких мест вдоль ВПП, как указано в пункте 101 настоящих Правил, вначале указываются значения, репрезентативные для зоны касания, и значения, репрезентативные для средней точки и дальнего конца ВПП, причем указываются места, для которых эти значения являются репрезентативными;
      2) если используются несколько ВПП и наблюдения за видимостью ведутся применительно к этим ВПП, включаются имеющиеся значения видимости для каждой ВПП и указываются полосы, к которым относятся эти значения.
      107. При инструментальных наблюдениях официальными данными о видимости в регулярных и специальных сводках для принятия решения на взлет (посадку) воздушного судна в зависимости от длины ВПП принимаются:
      1) при длине ВПП 2000 метров и менее - меньшее из двух значений видимости измеренной у обоих концов ВПП;
      2) при длине ВПП более 2000 метров – меньшее из двух значений видимости измеренной у рабочего СДП и середины ВПП.
      108. При переходе от наблюдений по основному прибору к наблюдениям по резервному прибору наблюдателями делается запись в журнале наблюдений с указанием времени и причины перехода.
      109. При отказе основного и резервного оборудования решение о переходе от инструментальных к визуальным наблюдениям принимается наблюдателем, сообщается дежурному синоптику и записывается в журнале.
      110. При использовании инструментальных систем для измерения видимости, их выходные данные обновляются как минимум каждые 60 секунд с целью обеспечения получения текущих репрезентативных величин. Период осреднения составляет:
      1) 1 минута (далее – мин.) для местных регулярных и специальных сводок и дисплеев, на которых отображаются данные о дальности видимости на ВПП, используемых органами ОВД;
      2) 10 мин для сводок METAR и SPECI, за исключением тех случаев, когда в течение 10-минутного периода, непосредственно предшествующего наблюдению, имеет место заметная нестабильность; в этом случае для определения средних значений используются данные, полученные после такого периода нестабильности.
      111. Заметная нестабильность присутствует при резком и устойчивом изменении в течение 2 минут видимости на ВПП, достигающем или превышающем критерии для выпуска сводок SPECI, предусмотренных в подпункте 5) пункта 61 настоящих Правил.
      112. Для обеспечения взлетов и посадок вертолетов и других воздушных судов в условиях различной видимости на летном поле по запросу диспетчера ОВД передается значение видимости, определенное в направлении, указанном в запросе (при наличии установленных или подобранных в этом направлении ориентиров видимости или приборов).
      113. Наблюдения за видимостью, предназначенные для составления сводок, распространяемых за пределы аэродрома, являются репрезентативными для аэродрома и его ближайших окрестностей, при таких наблюдениях уделяется особое внимание значительным изменениям видимости по направлениям.
      114. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI видимость указывается:
      1) в величинах, кратных 50 метрам, при видимости менее 800 метров;
      2) при видимости 800 метров или более, но менее 5 километров – в величинах, кратных 100 метрам;
      3) при видимости 5 километров и более, но менее 10 километров - в величинах, кратных 1 километру;
      4) при видимости 10 километров и более она указывается как 10 километров, за исключением случаев, когда метеорологические условия позволяют использовать CAVOK.
      Любая наблюдаемая величина, которая точно не укладывается в используемую для сообщения данных шкалу, округляется в меньшую сторону до следующего более низкого значения шкалы.
      115. В местных регулярных и специальных сводках величина видимости вдоль ВПП указывается вместе с единицами ее измерения.
      116. В сводках METAR и SPECI указывается преобладающая видимость, в соответствии с главой 1 настоящих Правил. Если видимость в различных направлениях неодинакова и минимальная видимость отличается от преобладающей видимости и составляет менее 2000 метров или менее 50 % значения преобладающей видимости и менее 5000 метров, в сводках указываются зарегистрированная минимальная видимость и ее общее направление относительно контрольной точки аэродрома с указанием одного из восьми направлений по компасу. Если минимальная видимость регистрируется в нескольких направлениях, указывается наиболее важное с эксплуатационной точки зрения направление.
      117. При быстром изменении видимости и невозможности определения преобладающей видимости, указываются только минимальные значения видимости без указания направления.
      118. Преобладающая видимость определяется при наличии на аэродроме соответственно подобранных и установленных ориентиров и/или приборов видимости. При отсутствии установленных ориентиров и приборов в сводках METAR и SPECI видимость указывается в соответствии с пунктом 107 настоящих Правил.
      119. Оценка дальности видимости на ВПП осуществляется на всех ВПП, предназначенных для выполнения заходов на посадку и посадок по приборам по категориям II и III.
      Оценка дальности видимости на ВПП осуществляется на всех ВПП, предназначенных для использования в течение периодов пониженной видимости, включая:
      1) ВПП, оборудованные для точного захода на посадку и предназначенные для выполнения заходов на посадку и посадок по приборам по категории I;
      2) ВПП, используемые для взлета и имеющие посадочные огни и (или) осевые огни высокой интенсивности.
      120. Результаты оценки дальности видимости на ВПП сообщаются (в метрах) в течение периодов, когда видимость или дальность видимости на ВПП составляют менее 2000 метров.
      121. Данные оценки дальности видимости на ВПП являются репрезентативными для:
      1) зоны приземления ВПП, не оборудованной средствами точного захода на посадку и посадки или оборудованной для захода на посадку и посадки по приборам по категории I;
      2) зоны приземления и середины ВПП, предназначенной для выполнения захода на посадку и посадки по приборам по категории II;
      3) зоны приземления, средней точки и дальнего конца ВПП, предназначенной для выполнения заходов на посадку и посадок по приборам по категории III.
      122. Органы ОВД в районе аэродрома и органы, обеспечивающие аэродром аэронавигационной информацией, незамедлительно ставятся в известность об изменении эксплуатационной надежности автоматизированного оборудования, используемого для оценки дальности видимости на ВПП.
      123. Для оценки дальности видимости на ВПП, предназначенных для выполнения заходов на посадку и посадок по приборам по категориям II и III, используются инструментальные системы, основанные на трансмиссометрах и измерителях прямого рассеяния.
      124. Для оценки дальности видимости на ВПП, предназначенных для выполнения заходов на посадку и посадок по приборам по категории I, рекомендуется использовать инструментальные системы, основанные на трансмиссометрах и измерителях прямого рассеяния.
      125. Дальность видимости на ВПП оценивается на высоте 2,5 метра (7,5 фут) над уровнем ВПП и на боковом удалении от осевой линии ВПП не более 120 метров.
      В целях репрезентативности места наблюдений для зоны приземления, данное место наблюдений располагается в 300 метрах от порога ВПП, если позволяют условия местности. В целях репрезентативности мест наблюдений для средней точки и дальнего конца ВПП, данные места наблюдений располагаются на расстоянии 1000-1500 метров от порога и на расстоянии 300 метров от конца ВПП. Точное расположение дополнительных мест наблюдений определяется с учетом авиационных метеорологических и климатических факторов.
      126. На аэродромах, где используются огни высокой интенсивности (далее – системы ОВИ), видимость, измеренная при значении 2000 метров и менее в сумерках и ночью, и при значениях 1000 метров и менее днем, пересчитывается по соответствующим таблицам в дальность видимости на ВПП.
      127. На аэродромах, где используются огни малой интенсивности (далее – система ОМИ), пересчет видимости 2000 метров и менее в дальность видимости на ВПП производится только в ночное время.
      128. На аэродромах, не оборудованных системами ОВИ или ОМИ, перерасчет дальности видимости на ВПП не осуществляется.
      129. При использовании нескольких ВПП и существующей разнице в дальности видимости на этих ВПП, ее значения включаются в сводку с указанием номеров ВПП, к которым эти значения относятся.
      130. При наличии параллельных ВПП используются обозначения L-левая и R-правая.
      131. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI сведения о дальности видимости на ВПП при дальности видимости на ВПП менее 400 метров сообщаются в величинах, кратных 25 метрам, при дальности видимости на ВПП от 400 до 800 метров – кратных 50 метрам и при дальности видимости на ВПП свыше 800 метров - кратных 100 метрам.
      Любая наблюдаемая величина, которая точно не укладывается в используемую шкалу отсчета, округляется в меньшую сторону до следующего более низкого значения шкалы.
      132. Нижним пределом оценки дальности видимости на ВПП считается 50 метров, а верхним пределом – 2000 метров. При видимости ниже или выше этих пределов указывается, что дальность видимости на ВПП ниже 50 метров или выше 2000 метров.
      133. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI:
      1) указывают дальность видимости на ВПП выше верхнего предела измерения применяемой системы, используя сокращение ABV в местных регулярных и специальных сводках и сокращение Р в сводках METAR и SPECI, за которым следует максимальное значение, определяемое данной системой;
      2) указывают дальность видимости на ВПП ниже минимального предела измерения применяемой системы, используя сокращение BLW в местных регулярных и специальных сводках и сокращение M в сводках METAR и SPECI, за которым следует минимальное значение, определяемое данной системой.
      134. В местных регулярных и специальных сводках:
      1) указываются единицы измерения;
      2) если наблюдения за дальностью видимости на ВПП ведутся только для одного участка ВПП, данные наблюдения включаются без указания места наблюдения;
      3) если наблюдения за дальностью видимости на ВПП ведутся для нескольких участков на ВПП, в начале сводки указываются величина, репрезентативная для зоны приземления, а затем указывается величины, репрезентативные для середины и конца ВПП, и места, для которых эти величины являются репрезентативным обозначаются;
      4) при использовании нескольких ВПП включаются имеющиеся значения дальности видимости для каждой ВПП и указываются полосы, к которым относятся эти значения.
      135. В сводках METAR и SPECI указывается:
      1) только величина, репрезентативная для зоны приземления, без указания расположения места наблюдения на ВПП;
      2) если для выполнения посадки имеется несколько ВПП, для каждой из них, но не более, чем для четырех, включаются значения дальности видимости на ВПП в зоне приземления и указываются полосы, к которым относятся эти значения.
      136. При использовании инструментальных систем для оценки дальности видимости на ВПП в сводки METAR и SPECI включается информация об изменениях дальности видимости на ВПП в течение 10-минутного периода, непосредственно предшествующего наблюдению, в следующих случаях:
      1) в течение 10-минутного периода наблюдается отчетливая тенденция к изменению значений дальности видимости на ВПП таким образом, что в течение первых 5 минут среднее значение отличается на 100 метров или более от среднего значения за вторые 5 минут данного периода, то такое изменение указывается. При наблюдении тенденции к изменению дальности видимости на ВПП в сторону увеличения или уменьшения для обозначения такого изменения используются соответственно сокращения U или D. Когда в течение 10-минутного периода фактические колебания не свидетельствуют о наличии четко выраженной тенденции, в сводках используется сокращение N. При отсутствии информации о наличии тенденции сокращения в сводки не включаются;
      2) если значения дальности видимости на ВПП за 1 минуту 10-минутного периода отличаются от среднего значения более чем на 50 метров или более чем на 20 % от среднего значения в зависимости от того, какая величина больше, то вместо среднего значения за 10 минут указывается среднее минимальное и среднее максимальное значения за 1 минуту. Если в течение 10-минутного периода, непосредственно предшествующего наблюдению, регистрируется заметная нестабильность значений дальности видимости на ВПП, для определения изменений используются только те значения, которые получены после периода нестабильности.
      137. Заметная нестабильность имеет место при резком и устойчивом изменении дальности видимости на ВПП в течение 2 минут, при котором она достигает или превышает указанные в подпункте 6) пункта 61 настоящих Правил критерии для выпуска сводок SPECI.

7. Текущая погода

      138. На аэродроме и (или) в его окрестностях проводятся наблюдения за текущей погодой и передаются данные о ней.
      139. Информация о текущей погоде для местных регулярных и специальных сводок является репрезентативной для условий на аэродроме.
      140. Информация о текущей погоде, предназначенная для сводок METAR и SPECI, является репрезентативной:
      1) для условий на аэродроме;
      2) для явлений текущей погоды, указанных в пункте 147 настоящих Правил, его окрестностей в пределах от 8 до 16 километров от контрольной точки аэродрома.
      141. Если для наблюдения за явлениями текущей погоды используются инструментальные системы, репрезентативность информации обеспечивается посредством расположенных датчиков.
      142. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI указываются тип и характеристики наблюдаемых явлений текущей погоды и дается оценка соответственно их интенсивности и (или) близости к аэродрому.
      143. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI указываются нижеприведенные виды явлений текущей погоды с использованием принятых сокращений соответствующих критериев:
      1) осадки:
      морось (DZ), дождь (RA), снег (SN), снежные зерна (SG), ледяной дождь (PL), ледяные кристаллы (очень мелкие) (IC), ледяные кристаллы во взвешенном состоянии, называемые алмазной пылью, сообщается при видимости 5000 метров или менее, связанной с этим явлением;
      град (GR) сообщается при диаметре самых крупных градин в размере 5 миллиметров или более;
      ледяная и (или) снежная крупа (GS) при диаметре самых крупных градин в размере менее 5 миллиметров;
      явления, ухудшающие видимость (гидрометеоры):
      туман (FG) сообщается при видимости менее 1000 метров, за исключением случаев совместного использования с характеристиками MI (низкий), ВС (гряды), PR (частичный) или VC (окрестности);
      дымка (BR) сообщается при видимости 1000 метров, но не более 5000 метров;
      3) явления, ухудшающие видимость (литометеоры): песок (SA), пыль (обложная) (DU), мгла (HZ), дым (FU), вулканический пепел (VA).
      Сокращения, указанные в данном подпункте, используются при ухудшении видимости, связанном с наличием литометеоров, и видимости 5000 метров или менее, за исключением SA при совместном использовании с характеристикой «DR» (низовой поземок) и вулканического пепла.
      144. В автоматизированных сводках METAR и SPECI помимо видов осадков, перечисленных в подпункте 1) пункта 143 настоящих Правил, в отношении не идентифицированных осадков используется сокращение UP.
      145. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI при необходимости указываются нижеприведенные характеристики явлений текущей погоды с использованием принятых сокращений и соответствующих критериев:
      1) гроза (TS) - используется для сообщения о грозе с дождем TSRA, снегом TSSN, ледяным дождем TSPL, градом TSGR, ледяной и (или) снежной крупой TSGS или сочетаниями этих форм осадков. Если в течение 10-минутного периода, предшествующего сроку наблюдения, слышен гром или на аэродроме замечена молния, но осадки на аэродроме не наблюдаются, сокращение «TS» используется без дополнительных обозначений;
      2) ливневые осадки (SH) - используется для сообщения о ливневом дожде SHRA, снеге SHSN, ледяном дожде SHPL, граде SHGR, ледяной и (или) снежной крупе SHGS или о сочетании этих форм осадков. Для сообщения о ливне, наблюдаемом в окрестностях аэродрома, в соответствии с пунктом 147 настоящих Правил используется сокращение VCSH без указания типа или интенсивности осадков;
      3) замерзающий (FZ) - переохлажденные водяные капли или осадки; используется только c характеристиками FG, DZ, и RA;
      4) низовая метель (BL) - используется для сообщения о DU, SA или SN, поднимаемых ветром до высоты 2 метра (6 фут) или более над уровнем земли;
      5) низовая поземка (DR) - используется для сообщения о DU, SA или SN, поднимаемых ветром до высоты менее 2 метров (6 футов) над уровнем земли;
      6) низкий (MI) - менее 2 метров (6 футов) над уровнем земли;
      7) гряды (ВС) - гряды тумана, покрывающие местами аэродром;
      8) частичный (PR) - значительная часть аэродрома покрыта туманом, а на остальной части туман отсутствует.
      146. В местных регулярных и специальных сводках сообщаются местоположение и направление смещения гроз по восьми румбам.
      147. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI соответствующая интенсивность или, при необходимости, близость к аэродрому сообщаемых явлений текущей погоды указываются следующим образом:
      (открытый текст с сокращениями,
      местные регулярные и специальные сводки) (METAR и SPECI)
      слабый           FBL             «-»
      умеренный        MOD             (без указателя)
      сильный          HVY             «+»
      Используется с характеристиками DZ, GR, GS, PL, RA, SG и SN (или в сочетании с этим типами текущей погоды); DS; SS (в случаях DS и SS указывается умеренная или сильная интенсивность). Малая интенсивность указывается для осадков.
      Окрестности (VC) - между приблизительно 8 километров и 16 километров от контрольной точки аэродрома используются только в сводках METAR и SPECI с характеристиками DS, SS, FG, FC, SH, PO, BLDU, BLSA, BLSN, TS и VA.
      148. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI:
      1) используется одно или несколько, но максимум три сокращенных обозначения явлений текущей погоды из числа приведенных в пунктах 143 и 145 настоящих Правил с указанием характеристик и интенсивности или близости явлений к аэродрому, с целью полного описания текущей погоды, влияющей на производство полетов на аэродроме и в его окрестностях;
      2) в первую очередь сообщаются интенсивность или близость явления к аэродрому, после чего указываются соответственно характеристики и тип явления погоды;
      3) при наблюдении явлений погоды двух различных типов, данные явления сообщаются двумя отдельными группами, в которых индекс интенсивности или близости к аэродрому относится к явлению погоды, который указывается после данного индекса.
      Различные типы осадков во время наблюдения сообщаются одной группой, при этом первым указывается преобладающий тип осадков, которому предшествует индекс интенсивности, обозначающий суммарную интенсивность осадков.
      149. При оценке интенсивности осадков учитываются значения метеорологической дальности видимости и сочетание явлений погоды, форма облачности и другие метеорологические факторы.
      150. Интенсивность шквала, вихря, смерча, низовой метели не оценивается.
      151. Интенсивность тумана, дымки, мглы, ледяных игл не оценивается.
      152. В зависимости от значений метеорологической дальности видимости интенсивность пыльных и песчаных бурь указывается в сводках только в умеренных и сильных степенях (сильные - при видимости (МДВ) менее 1000 метров).
      153. Результаты наблюдений за атмосферными явлениями записываются символами вида явлений с указанием времени начала, окончания и изменения интенсивности в журнал-дневник погоды. Интенсивность атмосферных явлений в журнале - дневнике погоды отмечается у символа явления. При слабой интенсивности у символа явления ставится «0», в случае сильной интенсивности - ставится «2».

8. Облачность и представление данных в сводках

      154. Ведутся наблюдения и передаются данные о количестве, виде и высоте нижней границы облаков, необходимые для описания значимой для полетов облачности. При затруднении определения состояния неба, вместо наблюдений за количеством, видом и высотой нижней границы облаков ведутся наблюдения и сообщаются данные о вертикальной видимости. Данные о высоте нижней границы облаков и вертикальной видимости передаются в метрах.
      155. Наблюдения за облачностью, предназначенные для использования в местных регулярных и специальных сводках, являются репрезентативными для зоны захода на посадку.
      156. Наблюдения за облачностью, предназначенные для использования в сводках METAR и SPECI, являются репрезентативными для аэродрома и его окрестностей.
      157. Наблюдения за облаками включают визуальные наблюдения за физическими характеристиками облаков, включая их протяженность в вертикальном и горизонтальном направлении, структурой и формой, и инструментальные наблюдения за их высотой над поверхностью суши и моря, за направлением и скоростью их движения.
      158. При использовании инструментальных систем для измерения количества облачности и высоты нижней границы облаков репрезентативность наблюдений обеспечивается за счет использования датчиков.
      С целью получения наиболее достоверных данных о высоте нижней границы облаков данные датчики располагаются в месте установки среднего маркера системы захода на посадку по приборам. На аэродромах, где средний маркер не используется, на расстоянии 900-1200 метров (3000-4000 фут) от посадочного порога ВПП в начале ВПП со стороны захода на посадку.
      159. Высота нижней границы облаков указывается относительно превышения аэродрома. При использовании оборудованной для точного захода на посадку ВПП, превышение порога которой на 10 метров (33 фут) или более отличается от превышения аэродрома, в измеренное значение высоты нижней границы облаков вводится поправка на разность высот.
      При представлении сводок с сооружений, расположенных в открытом море, высота нижней границы облаков указывается относительно среднего уровня моря.
      160. В сводках METAR и SPECI сведения о высоте нижней кромки облаков сообщаются в величинах, кратных 30 метров (100 фут), при высоте до 3000 метров (10 000 фут). Любая наблюдаемая величина, которая точно не укладывается в используемую шкалу отсчета, округляется в меньшую сторону до следующего более низкого значения шкалы.
      161. В местных регулярных и специальных сводках и в передачах ATIS и VOLMET сведения о высоте нижней границы облаков и вертикальной видимости сообщаются в величинах, кратных 10 метрам, до высоты 600 метров.
      162. В местных регулярных и специальных сводках и в сводках METAR и SPECI:
      1) количество облаков указывается с использованием сокращений «FEW» (мало 1-2 октанта), «SCT» (рассеянные 3-4 октанта), «BKN» (разорванные 5-7 октантов) или «OVC» (сплошные 8 октантов);
      2) кучево-дождевые и (или) башенкообразные кучевые облака указываются с использованием сокращений CB и TCU соответственно;
      3) вертикальная видимость указывается в величинах, кратных 30 метрам (100 фут), в сводках METARи SPECI, и в величинах, кратных 10 метрам, в местных регулярных и специальных сводках до высоты 600 метров (2000 фут);
      4) если облака, значимые для полетов, отсутствуют и вертикальная видимость является неограниченной, а сокращения CAVOK для описания условий погоды не подходит, используется сокращение NSC;
      5) при наблюдении нескольких слоев облаков или облачности в виде отдельных массивов облаков, значимых для полетов, количество и высота нижней границы облаков указываются в порядке возрастания высоты нижней границы облаков и согласно следующим критериям:
      самый низкий слой или массив, независимо от количества, указывается соответственно как FEW, SCT, BKN или OVC;
      следующий слой или массив, покрывающий более 2/8 небосвода, указывается соответственно как SCT, BKN или OVC;
      следующий более высокий слой или массив, покрывающий более 4/8 небосвода, указывается соответственно как BKN или OVC;
      кучево-дождевые и (или) башенкообразные кучевые облака, когда они наблюдаются, но не отражены в информации, предусмотренной в критериях настоящего подпункта;
      6) когда нижняя граница облаков размыта, разорвана или быстро изменяется, в сводке указывается минимальная высота нижней границы облаков или его частей;
      7) когда отдельный слой (массив) состоит из кучево-дождевых и (или) башенкообразных кучевых облаков с общей нижней границей, вид облаков указывается в сводке как кучево-дождевые облака.
      Башенкообразные кучевые облака свидетельствуют о наличии мощных кучевых облаков, имеющих большую вертикальную протяженность.
      163. В местных регулярных и специальных сводках:
      1) указываются единицы измерения, используемые для представления данных о высоте нижней границы облаков и вертикальной видимости;
      2) когда используется несколько ВПП и наблюдения за нижней границей облаков для данных ВПП ведутся с помощью приборов, в сводках указываются имеющиеся значения нижней границы облаков для каждой ВПП и указываются ВПП, к которым эти значения относятся.
      164. В автоматизированных местных регулярных и специальных сводках и в сводках METAR и SPECI:
      1) при невозможности наблюдения типа облаков с помощью автоматизированной системы наблюдения сведения о типе облаков к каждой группе облачности заменяется знаком «///»;
      2) когда автоматизированная система наблюдения не обнаруживает облаков, используется сокращение NCD (NilcloudDetected);
      3) при обнаружении автоматизированной системой наблюдения кучево-дождевых и башенкообразных кучевых облаков и невозможности определения количества облаков и высоты нижней границы облаков сведения о количестве облаков и высоте нижней границы облаков заменяются знаком «//////».
      165. При отказе основного и резервного датчиков высоты нижней границы облаков (далее - ВНГО), отсутствии инструментальных средств, наличии значительных разрывов в слое облачности и когда ее высота не может быть измерена, ВНГО оценивается по данным экипажей воздушных судов или визуально.
      166. В сводках METAR и SPECI информация о высоте нижней границы облачности (или вертикальной видимости) при значениях 200 метров и ниже уточняется в группе дополнительной информации (RMK). При этом используется сокращение QBB и указывается измеренная высота нижней границы облаков в метрах (высота нижней границы облаков 140 метров, кодируется, как QBB140; высота облачности 80 метров кодируется, как QBB080).

9. Температура воздуха и температура точки росы

      167. Наблюдения за температурой воздуха и температурой точки росы, предназначенные для местных регулярных и специальных сводок и сводок METAR и SPECI, являются репрезентативными для всего комплекса ВПП.
      168. Температура воздуха и температура точки росы измеряются и сообщаются в градусах Цельсия (далее - ^оС).
      169. В местных регулярных и специальных сводках и в сводках METAR или SPECI сведения о температуре воздуха и температуре точки росы сообщаются в величинах, кратных целым градусам ^оС. Наблюдаемое значение, которое не укладывается в используемую для сообщения данных шкалу, округляется до ближайшего целого градуса ^оС, при этом, наблюдаемые значения с 0,5 градусов округляются вверх до ближайшего градуса ^оС.
      170. В местных регулярных и специальных сводках и в сводках METAR или SPECI указывается температура ниже 0 градусов ^оС указывается с символом «М».
      171. Округленным целым величинам градусов температуры воздуха и точки росы в диапазоне от минус 9 до + 9 должен предшествовать «0».
      172. В сводках для передачи открытым текстом с сокращениями температура воздуха обозначается символом «Т», а температура точки росы символом «ТР». При указании температуры ниже 0 градусов ^оС перед значением температуры ставится символ «М».

10. Атмосферное давление

      173. Атмосферное давление измеряется, а величины QNH и (или) QFE вычисляются с точностью до десятых долей гПа или миллиметры ртутного столба (далее - мм.рт.ст.).
      174. На ВПП, не оборудованных для точного захода на посадку, пороги которых расположены на 2 метра (7 фут) или более ниже или выше превышения аэродрома, а также на ВПП, оборудованных для точного захода на посадку, величины QFE, вычисляются относительно соответствующего превышения порога.
      175. При установлении барометра выше или ниже уровня 2 метров от порога ВПП в измеренное значение вводится поправка на разность высот. Данные о разности высот между барометром («нулем» ртутного столба) и соответствующим порогом ВПП сообщаются службами аэропорта в аэродромный метеорологический орган.
      176. Включаемые в местные регулярные и специальные сводки и в сводки METAR или SPECI данные QNH и QFE рассчитываются в десятых долях гПа и сообщаются в сводках в величинах, кратных целым гПа, с использованием четырех цифр. Наблюдаемое значение, которое не укладывается в используемую для сообщения данных шкалу, округляется вниз до ближайшего целого гПа.
      177. В местные регулярные и специальные сводки включается информация:
      1) QFE (мм.рт.ст. и гПа);
      2) QNH (гПа);
      3) если значения QFE необходимы для нескольких ВПП, включаются требуемые значения QFE для каждой ВПП и указываются ВПП, к которым эти значения относятся.
      178. В сводки METAR и SPECI, включаются только значения QNH в гПа, а QFE (в мм.рт.ст. и гПа) включается в группу дополнительной информации (RMK).

11. Дополнительная информация

      179. В сводки, выпускаемые за пределы аэродрома (METAR и SPECI), включается информация о перечисленных ниже недавних явлениях погоды (о явлениях погоды, которые наблюдались на аэродроме в период после последней выпущенной регулярной сводки или в истекшей час, в зависимости от того, какой из этих периодов короче, но не в момент наблюдения), используя максимум три группы для следующих явлений:
      1) замерзающие осадки (REFZDZ, REFZRA);
      2) умеренные или сильные осадки, включая ливни (REDZ, RERA, RESN, RESG, REPL, RESHRA, RESHSN, RESHGR, RESHGS);
      3) низовая метель (REBLSN);
      4) пыльная буря, песчаная буря (REDS, RESS);
      5) гроза (RETS);
      6) воронкообразное облако (торнадо или смерч) (REFC);
      7) вулканический пепел (REVA).
      При вышеуказанных явлениях интенсивность особых недавних явлений погоды не указывается;
      8) сдвиг ветра в нижних слоях;
      9) состояние ВПП.
      180. В местные регулярные и специальные сводки включается в качестве дополнительной информации информация о нижеперечисленных особых метеорологических условиях или их сочетании:
      кучево-дождевые облака (CB);
      гроза (TS);
      умеренная или сильная турбулентность (МOD TURB, SEV TURB);
      сдвиг ветра (WS);
      град (R);
      линия сильного шквала (SEV SQL);
      умеренное или сильное обледенение (MOD ICE, SEV ICE);
      замерзающие осадки (FZDZ, FZRA);
      сильные горные волны (SEV MTW);
      пылевая буря или песчаная буря (DS, SS);
      низовая метель (BLSN);
      воронкообразное облако/торнадо или смерч (FC).
      181. В сводки METAR или SPECI включается, когда это оправдано местными условиями, информация о сдвиге ветра, которая при необходимости указывается открытым текстом с принятыми сокращениями.
      182. В сводки METAR и SPECI в качестве дополнительной включается следующая информация:
      1) о температуре поверхности моря и состоянии моря с авиационных метеорологических станций, установленных на сооружениях в открытом море в целях обеспечения полетов вертолетов;
      2) о состоянии ВПП, предоставляемом соответствующими аэродромными службами.

12. Наблюдения с помощью метеорологических спутников

      183. Информация, полученная с помощью метеорологических спутников Земли, используется аэродромными метеорологическими органами в дополнение к данным наземных метеорологических наблюдений.
      184. Спутниковая информация транслируется с международных метеорологических спутников и с других спутников, и используется метеорологическими органами при наличии определенного доступа и соответствующего оборудования.
      185. Данные, полученные с помощью метеорологических спутников Земли, включают в себя информацию о форме, количестве и верхней границе облаков, вертикальном распределении температуры и влажности воздуха, о ветре в верхних слоях атмосферы. Данные о ветре в верхних слоях атмосферы получаются с помощью наблюдений за движением облаков.
      186. При анализе спутниковых данных уточняется эволюция облачных систем атмосферных фронтов и циклонов, положение зон турбулентности, низкой облачности, струйных течений, и их географическое расположение.
      187. Метеорологическая информация с метеорологических и других спутников Земли после соответствующей обработки представляется пользователям в виде распечатанных спутниковых снимков или непосредственно по компьютерным системам.
      188. Спутниковая информация принимается и передается в соответствии с расписанием, транслируемым метеорологическими спутниками с помощью компьютерных систем. Когда метеорологический спутник работает в режиме непосредственной передачи, информацию получают в виде фотоснимков при пролете его над пунктом с помощью специальной аппаратуры. При обеспечении полетов аэродромный метеорологический орган использует информацию, поступающую от автоматизированных систем приема и обработки спутниковых данных.

13. Наблюдения с помощью метеорологических радиолокаторов

      189. На аэродромах, оборудованных метеорологическими радиолокаторами (далее – МРЛ) проводятся наблюдения за пространственным распределением облачных образований, грозовых очагов, зон осадков, их перемещением и эволюцией.
      190. В период полетов наблюдения с помощью МРЛ проводятся ежечасно, в остальное время каждые 3 часа. При обнаружении в районе аэродрома очагов с грозоопасными кучево-дождевыми облаками и (или) ливневыми осадками, градами, шквалами, наблюдения в радиусе 100 километров проводятся через 30 минут в режиме «ШТОРМ». На аэродромах, оборудованных автоматизированными радиолокационными системами, частота наблюдений составляет менее 30 минут и определяется возможностями самой системы.
      191. Результаты ежечасных наблюдений оформляются в виде карт радиолокационной обстановки. Указанная информация передается дежурному синоптику и диспетчерам ОВД.
      Информация о положении грозовых очагов передается по компьютерным системам и прямым речевым каналам или телефону.
      192. При наличии очагов в радиусе 100 километров от аэродрома информация об их положении включается в передачи ATIS. В указанную информацию включаются следующие сведения:
      1) характер очага;
      2) местонахождение центра очага (азимут и удаление) относительно контрольной точки аэродрома КТА;
      3) направление в восьми румбах и скорость (км/ч) перемещения очага.
      193. При наличии нескольких очагов с разрывами между ними менее 50 километров, диаметром одиночного очага более 20 километров или угловых размерах более 10 градусов указывается граница зоны очага (очагов) путем передачи данных об азимутах (по часовой стрелке) и расстояниях по точкам, выбранным вдоль границы очага или зоны очагов.
      194. На аэродромах, необорудованных МРЛ, для получения метеорологической радиолокационной информации используются:
      1) выносные индикаторы аэродромных радиолокаторов, установленные в помещении аэродромного метеорологического органа;
      2) МРЛ, расположенные в радиусе 50 километров от аэродрома, эксплуатируемые другими аэродромными метеорологическими органами.
      195. При наличии на аэродроме грозопеленгатора его данные используются для уточнения местоположения грозовых очагов и наносятся на радиолокационную карту с данными МРЛ, при ожидаемой или фактически наблюдаемой грозовой деятельности грозопеленгатор работает в непрерывном режиме.
      196. Использование радиолокационных данных, полученных с помощью автоматизированных систем приема и обработки, определяется специальными инструкциями, утвержденными метеорологическим полномочным органом.

14. Автоматизированные системы производства
метеорологических наблюдений

      197. На аэродромах, работающих по минимумам II, III (А, B) категории ИКАО, наблюдения за фактической погодой проводятся с помощью автоматизированных систем метеорологического наблюдения.
      198. Автоматизированная система наблюдений обеспечивает: измерение и сбор метеорологической информации об основных параметрах атмосферы на аэродроме, обработку этой информации, формирование метеорологических сообщений, отображение, регистрацию и распространение информации по каналам связи для обеспечения взлета и посадки воздушных судов по минимумам II, III (А, B) категории ИКАО.
      199. Автоматизированная система наблюдений за фактической погодой на аэродроме производит автоматические измерения и обработку следующих метеорологических величин:
      1) ветер (направление, скорость, порывы);
      2) видимость (метеорологическая дальность видимости – (далее - МДВ);
      3) дальность видимости на ВПП (в трех точках: начало, середина, конец ВПП);
      4) текущая погода;
      5) облачность;
      6) температура воздуха и температура точки росы;
      7) давление;
      8) дополнительная информация;
      9) прогноз типа «тренд».
      При обеспечении полетов по минимумам II и III категории ИКАО, информация о перечисленных выше метеорологических параметрах передается на средства отображения автоматически, не реже, чем через 1 минуту.
      Время передачи метеорологической информации на средства отображения (блоки индикации) не превышает 15 секунд после окончания обработки измерений (наблюдений).
      200. В автоматизированной системе наблюдений за фактической погодой на аэродроме обеспечивается ручной ввод метеорологических величин и информации, необходимой для вычисления (определения) производных метеорологических параметров и данных для автоматического включения в сводки погоды и передачи на средства отображения.
      201. Автоматизированная система наблюдения за фактической погодой на аэродроме обеспечивает автоматическую передачу метеорологической информации и ее отображение на БИ АИУ, метеорологическом дисплее и других индикаторных устройствах.
      202. Периодичность обновления метеорологической информации на выносных блоках индикации устанавливается техником метеорологом из значений 30 или 60 минут. При обеспечении полетов по минимумам II и III категорий ИКАО, устанавливается 1-минутный период обновления данных. На выносных блоках индикации отображаются также местные специальные сводки.
      203. При отказе основной персональной электронно-вычислительной машины рабочего места техника-метеоролога обеспечивается оперативный (не более, чем через 15 секунд) переход на резервную машину.

4. Наблюдения и донесения с бортов воздушных судов

1. Общие положения

      204. Метеорологические наблюдения, проводимые с бортов воздушных судов, используются для получения информации об условиях над районами, недостаточно освещенными метеорологическими наблюдениями, и для получения информации о наличии умеренной и сильной турбулентности, умеренного и сильного обледенения, сдвига ветра и других явлений, оказывающих неблагоприятное влияние на безопасность полетов воздушных судов.
      205. Аэродромные метеорологические органы по данным наблюдений с бортов воздушных судов (в комплексе с информацией, получаемой из других источников) обеспечивают слежение за изменениями метеорологической обстановки и составление коррективов к прогнозам и предупреждений по маршрутам и районам полетов.
      206. Наблюдения с бортов воздушных судов включают:
      1) регулярные наблюдения с борта на этапах набора высоты и полета по маршруту;
      2) специальные и другие нерегулярные наблюдения с борта на любом этапе полета.

2. Наблюдения с борта воздушных судов

      207. При использовании линии передачи данных «воздух – земля» и применении автоматического зависимого наблюдения (ADS) или режима S вторичного обзорного локатора (далее – ВОРЛ) автоматизированные регулярные наблюдения проводятся каждые 15 минут на этапе полета по маршруту и каждые 30 секунд на этапе набора высоты в течение первых 10 минут полета.
      208. На маршрутах с высокой интенсивностью воздушного движения на каждом эшелоне полета назначается воздушное судно для проведения регулярных наблюдений с часовым интервалом в соответствии с пунктами 207 и 209 настоящих Правил.
      209. При полетах вертолетов на вертодромы, расположенные на сооружениях в открытом море, регулярные наблюдения с борта вертолетов производятся в пунктах и в периоды времени, которые предусматриваются соглашением между полномочными метеорологическими органами и заинтересованными эксплуатантами вертолетов.
      210. Экипажи воздушных судов, не оснащенных оборудованием линий передачи данных «воздух-земля», освобождаются от проведения регулярных наблюдений с борта воздушного судна:
      1) воздушное судно не оснащено оборудованием RNAV;
      2) продолжительность полета составляет 2 часа или менее;
      3) воздушное судно находится на расстоянии менее 1 часа полетного времени от следующего намеченного пункта посадки;
      4) полет проходит на высоте ниже 1500 метров (5000 фут).
      211. Специальные наблюдения проводятся с борта воздушных судов если наблюдаются следующие условия:
      1) умеренная и сильная турбулентность;
      2) умеренное и сильное обледенение;
      3) сильная горная волна;
      4) грозы без града, скрытые, маскированные, обложные или по линии шквала;
      5) грозы c градом, скрытые, маскированные, обложные или по линии шквала;
      6) сильная пыльная или сильная песчаная буря;
      7) облако вулканического пепла.
      212. При наличии прочих метеорологических условий, не указанных в пункте 211 настоящих Правил, которые по мнению командира воздушного судна влияют на безопасность полетов или заметно отражаются на эффективности полетов других воздушных судов, командир воздушного судна уведомляет об этом соответствующий орган ОВД в кратчайшие сроки.
      213. К метеорологическим условиям, о которых командир воздушного судна сообщает диспетчеру, относятся:
      1) наличие турбулентности;
      2) наличие обледенения;
      3) сдвиг ветра.
      214. В аэродромных сводках и в сообщениях ATIS информация с борта воздушных судов о сдвиге ветра сохраняется в течение 30 минут, о наличии обледенении и турбулентности в течение 2 часов, затем автоматически отменяется при отсутствии новой информации об их наличии.
      215. При наборе высоты указанные сведения передаются после достижения безопасной высоты, при заходе на посадку после приземления.
      216. При выпуске аэродромным метеорологическим органом предупреждения или сводки о сдвиге ветра в зонах набора высоты или захода на посадку, которые фактически отсутствуют, командир воздушного судна сообщает об этом диспетчеру ОВД.
      217. Наблюдения с борта воздушных судов производятся по запросу аэродромного метеорологического органа.

3. Регистрация данных наблюдений с борта воздушных судов

      218. Сообщения с бортов воздушных судов, полученные аэродромным метеорологическим органом через орган ОВД, регистрируются в специальном журнале.
      219. Данные наблюдений с борта воздушных судов передаются по линии передачи данных «воздух – земля».
      220. При отсутствии линии передачи данных «воздух – земля» или, если применение данной линии является нецелесообразным, данные наблюдений с борта воздушных судов в течение полета сообщаются с помощью средств речевой связи.
      221. Данные наблюдений с борта передаются во время полета в момент осуществления наблюдений или сразу после их проведения.
      222. Данные наблюдений с борта воздушных судов передаются в форме донесений с борта.
      223. Специальные наблюдения с борта за облаком вулканического пепла регистрируются в виде донесений с борта в соответствии с пунктами 224, 225 настоящих Правил. Один экземпляр полученного донесения включается в полетную документацию, предназначенную для полетов по маршрутам, которые по мнению метеорологического полномочного органа и других аэродромных метеорологических органов, затрагиваются облаками вулканического пепла.
      224. При использовании линии передачи данных «воздух-земля» регулярные и специальные донесения с борта содержат следующие элементы:
      указатель типа сообщения;
      опознавательный индекс воздушного судна;
      блок 1: широта и долгота, уровень и время;
      блок 2: (метеорологическая информация): направление и скорость ветра, признак качества данных о ветре, температура воздуха, турбулентность (при наличии данных), влажность (при наличии данных);
      блок 3: условия, требующие передачи специального донесения с борта (при наличии данных).
      225. При использовании речевой связи специальные донесения с борта содержат следующие элементы:
      указатель типа сообщения;
      информация о местоположении: опознавательный индекс воздушного судна, местоположение или широта и долгота, время, эшелон или диапазон эшелонов;
      условия, требующие передачи, выбираются из перечня:
      1) SEVTURB;
      2) SEVICE;
      3) SEVMTW;
      4) TSGR;
      5) TS;
      6) HYYSS;
      7) VACLD;
      8) VA;
      9) MODTURB;
      10) MODICE.
      226. Аэродромные метеорологические органы осуществляют сбор специальных донесений, полученных с борта воздушных судов с использованием средств речевой связи, и направляют их аэродромным метеорологическим органам смежных районов ОВД, в банки авиаметеорологических данных и ВЦЗП.
      227. Обмен донесениями с борта осуществляется в том виде, в каком они получены, за исключением случаев, когда при использовании речевой связи местоположение дается путем указания пункта передачи донесений органам ОВД и аэродромный метеорологический орган переводит эти данные в соответствующую широту и долготу.
      228. В донесениях с борта воздушного судна о наблюдаемом сдвиге ветра на этапе набора высоты и захода на посадку указывается тип воздушного судна.
      229. При сообщении в сводках или прогнозах об условиях сдвига ветра на этапе набора высоты или захода на посадку, и фактическом их отсутствии командир воздушного судна уведомляет об этом соответствующий орган ОВД, за исключением случаев, когда командир воздушного судна знает, что соответствующий орган ОВД уведомлен об этом ранее одним из воздушных судов.
      230. По прибытии воздушного судна на аэродром заполненная форма донесения об облаке вулканического пепла незамедлительно передается эксплуатантом или членом летного экипажа аэродромному метеорологическому органу.
      231. Органы ОВД по получении специальных донесений с борта воздушных судов с использованием средств речевой связи передают их аэродромному метеорологическому органу (органу слежения).

5. Авиационные прогнозы погоды

      232. В связи с изменчивостью метеорологических элементов в пространстве и во времени и несовершенства методики прогнозирования и определения некоторых элементов получатель прогноза рассматривает конкретное значение любого указанного в прогнозе элемента как наиболее вероятную величину, которую данный элемент содержит в течение периода действия прогноза. Указываемое время возникновения какого-либо явления или изменения элемента рассматривается как наиболее вероятное время.
      233. Указания относительно точности прогнозов, желательной с точки зрения эксплуатации, содержатся в приложении 2 к настоящим Правилам.
      234. Выпуск аэродромным метеорологическим органом нового прогноза означает, что ранее выпущенный однотипный прогноз для того же места и на тот же период действия (или часть его) автоматически аннулируется.

1. Прогнозы по аэродрому, прогнозы для взлета и посадки

      235. Прогноз по аэродрому составляется аэродромным метеорологическим органом, назначенным метеорологическим полномочным органом.
      236. Прогноз по аэродрому выпускается в установленное время и состоит из краткого сообщения об ожидаемых метеорологических условиях в районе аэродрома в течение определенного периода времени.
      237. Прогнозы по аэродрому и коррективы к ним выпускаются в виде прогнозов TAF и включают следующую информацию в указанном порядке:
      1) идентификатор типа прогноза;
      2) указатель местоположения;
      3) время выпуска прогноза;
      4) идентификатор отсутствующего прогноза, когда это применимо;
      5) дату и период действия прогноза;
      6) идентификатор аннулированного прогноза, когда это применимо;
      7) приземный ветер;
      8) видимость;
      9) погоду;
      10) облачность;
      11) температура воздуха и ожидаемые значительные изменения одного или нескольких из этих элементов в течение периода действия.
      238. Прогнозы по аэродрому выпускаются и распространяются в кодовой форме TAF, предписанной ВМО.
      239. В дополнение к распространению прогнозов TAF в соответствии с пунктом 238 настоящих Правил прогнозы TAF распространяются на основании двухсторонних соглашений между государствами.
      240. Прогнозы TAF и коррективы к ним рассылаются в международные банки данных OPMET, центры сбора и обработки информации Республики Казахстан.
      241. Аэродромные метеорологические органы, составляющие прогнозы TAF, осуществляют постоянный контроль за прогнозами и своевременно вносят в них соответствующие коррективы. Длина текста прогнозов и количество указанных в них изменений сводятся к минимуму.
      242. Прогнозы TAF, постоянно не обновляющиеся, аннулируются.
      243. Период действия регулярных прогнозов по аэродрому TAF составляет не менее 6 часов и не более 30 часов, этот период определяется в соответствии с соглашением с эксплуатантами. Регулярные прогнозы TAF с периодом действия менее 12 часов выпускаются каждые 3 часа, а с периодом действия от 12 часов до 30 часов - каждые 6 часов.
      Продолжительность прогнозов погоды по приписным аэродромам составляет 6 часов.
      244. При выпуске TAF аэродромный метеорологический орган обеспечивает наличие на аэродроме в любое время не более одного действующего прогноза TAF.
      245. В прогнозы погоды по горным аэродромам включаются данные об облачности среднего яруса, если ожидается появление такой облачности на высотах 2000 метров и менее над уровнем аэродрома.
      Термин CAVOK не используется в прогнозах погоды по горным аэродромам.
      246. Аэродромы, не имеющие аэродромных метеорологических органов с синоптической частью, по соглашению между метеорологическим полномочным органом и пользователями информации обеспечиваются прогнозами погоды по району (площади) ближайшим аэродромным метеорологическим органом с синоптической частью.
      247. При отсутствии информации о фактической погоде по приписным аэродромам составляется ориентировочный прогноз. После получения сводки погоды ориентировочный прогноз уточняется и составляется регулярный прогноз.
      Ориентировочный прогноз отражается в полетной документации аэродромного метеорологического органа.
      248. При включении групп изменения в прогнозы TAF или внесении в них коррективов используются следующие критерии:
      1) в соответствии с прогнозом среднее направление приземного ветра изменится на 60 градусов или более при средней скорости до и (или) после изменения 5 м/с или более;
      2) в соответствии с прогнозом средняя скорость приземного ветра изменится на 5 м/с или более;
      3) в соответствии с прогнозом отклонение от средней скорости приземного ветра (порывы) возрастет на 5 м/с или более при средней скорости до и/или после изменения 8 м/с или более;
      4) в соответствии с прогнозом изменение приземного ветра превысит важные в эксплуатационном отношении значения, предельные величины устанавливаются метеорологическим полномочным органом в консультации с соответствующим полномочным органом ОВД и заинтересованными эксплуатантами с учетом изменений ветра, которые:
      потребуют смены используемой (-ых) ВПП;
      и свидетельствуют о том, что изменение попутного и бокового компонентов на ВПП превысит значения, являющиеся основными эксплуатационными пределами для типичных воздушных судов, выполняющих полеты на данном аэродроме;
      5) в соответствии с прогнозом видимость улучшится и достигнет или превысит одно или несколько из следующих значений или в соответствии с прогнозом видимость ухудшится и станет менее одного или нескольких из следующих значений:
      150, 350, 600, 800, 1500 или 3000 метров;
      5000 метров – в случае выполнения значительного числа полетов по ПВП;
      6) прогнозируется начало или прекращение, или изменение интенсивности любого из следующих явлений погоды или их сочетаний:
      замерзающие осадки;
      умеренные или сильные осадки (включая ливневого типа);
      гроза (с осадками);
      пыльная буря;
      песчаная буря;
      7) прогнозируется начало или прекращение любого из следующих явлений погоды или их сочетаний:
      ледяные кристаллы;
      замерзающий туман;
      пыльный, песчаный или снежный низовой поземок;
      пыльная низовая метель, песчаная низовая метель или снежная низовая метель;
      гроза (с осадками или без осадков);
      шквал;
      воронкообразное облако (торнадо или смерч);
      8) в соответствии с прогнозом высота нижней границы нижнего слоя или массива облаков протяженностью BKN или OVC увеличится и достигнет или превысит одно или несколько из следующих значений или в соответствии с прогнозом высота нижней границы нижнего слоя или массива облаков протяженностью BKN и OVC уменьшится и станет менее одного или нескольких из следующих значений:
      30, 60, 150 или 300 метров (100, 200, 500 или 1000 фут);
      450 метров (1500 фут) - в случае выполнения значительного числа полетов по ПВП;
      9) в соответствии с прогнозом количество слоя или массива облаков ниже 450 метров (1500 фут) изменится:
      от NSC, FEW или SCT до BKN или OVC;
      от BKN или OVC до NSC, FEW или SCT;
      10) прогнозируется развитие или рассеивание кучево-дождевых облаков;
      11) в соответствии с прогнозом вертикальная видимость улучшится и достигнет или превысит одно или несколько из следующих значений или в соответствии с прогнозом вертикальная видимость ухудшится и станет менее одного или нескольких из следующих значений;
      30, 60, 150 или 300 метров (100, 200, 500 или 1000 фут);
      12) любые другие критерии, основанные на эксплуатационных минимумах данного аэродрома и согласованные между метеорологическим полномочным органом и заинтересованным эксплуатантом.
      249. Прогнозы выпускаются с заблаговременностью не менее 1 часа до начала действия прогнозов. Стандартное время начала действия прогнозов устанавливается по Всемирному скоординированному времени (UTC), начиная с 00.00 часов.
      250. В аэропортах с некруглосуточным режимом работы начало первого периода первого прогноза может отклоняться от стандартного, а заблаговременность выпуска составлять менее 1 часа до начала действия.
      251. Прогноз погоды по аэродрому для передачи открытым текстом и сокращениями обозначается TAF, а корректив к нему TAF AMD. Период действия TAF AMD указывается в группе времени и распространяется на весь оставшийся период действия.
      252. Прогнозы для посадки составляются аэродромным метеорологическим органом, назначенным соответствующим метеорологическим полномочным органом. Такие прогнозы предназначены для удовлетворения требований местных потребителей и для воздушных судов, находящихся в пределах 1 часа полетного времени от аэродрома.
      253. Прогнозы для посадки составляются в виде прогнозов «тренд».
      254. Прогноз погоды типа «тренд» состоит из краткого изложения ожидаемых значительных изменений метеорологических условий на данном аэродроме, прилагаемого к местной регулярной сводке, или местной специальной сводке, или к МЕТАR или SPECI.
      255. Период действия прогноза для посадки типа «тренд» составляет 2 часа со времени, на которое составлена сводка, являющаяся частью прогноза для посадки.
      256. В прогнозе типа «тренд» используются те же единицы и шкалы, что и в сводке, к которой он прилагается. Указатель «PROB» в прогнозах типа «тренд» не применяется.
      257. Прогнозы для посадки по запросу диспетчеров органов ОВД и экипажей воздушных судов передаются открытым текстом.
      258. Прогнозы для взлета составляется аэродромным метеорологическим органом, назначенным метеорологическим полномочным органом.
      259. Прогноз для взлета предоставляется эксплуатантам и членам летного экипажа по запросу в течение 3 часов до ожидаемого времени вылета.
      260. Прогноз для взлета относится к определенному периоду времени и содержит информацию об ожидаемых метеорологических условиях в районе комплекса ВПП. Прогноз для взлета содержит информацию о направлении и скорости приземного ветра, о температуре воздуха, давлении (QNH) и о любых других элементах, в отношении которых достигнуто соглашение с пользователями.
      261. Формат прогноза определяется по соглашению между метеорологическим полномочным органом и соответствующим эксплуатантом (эксплуатантами). Порядок следования элементов, терминология, единицы и шкалы, используемые в прогнозах для взлета, аналогичны соответствующим компонентам сводок по тому же аэродрому.
      262. Аэродромные метеорологические органы, выпускающие прогнозы для взлета, осуществляют постоянный контроль за прогнозами и своевременно вносят в них коррективы.
      263. Критерии выпуска коррективов к прогнозам для взлета определяются по соглашению между аэродромным метеорологическим органом и соответствующим эксплуатантом. Эти критерии соответствуют критериям составления специальных сводок, установленным для конкретного аэродрома.

2. Прогнозы по маршрутам и районам полетов

      264. Прогнозы по маршрутам и районам полетов включают информацию о ветре, температуре воздуха на высотах, особых явлениях погоды, облачности, видимости, а также о других элементах в зависимости от характера полетов и видов выполняемых авиационных работ. Эта информация отражает требования к производству полетов, для обеспечения которых предназначены данные прогнозы, с учетом времени и высоты полета и географической протяженности маршрута.
      265. К особым явлениям погоды относятся:
      1) гроза:
      скрытая,
      маскированная,
      частая,
      по линии шквала,
      скрытая с градом,
      маскированная с градом,
      частая с градом,
      по линии шквала с градом;
      2) линии сильного шквала;
      3) приземный ветер, превышающий 15 м/с для полетов ниже эшелона 100 (или до эшелона полета 150 в горных районах);
      4) умеренная и сильная турбулентность (при сплошной облачности или в ясном небе);
      5) умеренное и сильное обледенение:
      в облаках,
      вследствие переохлажденного дождя;
      6) горная волна;
      7) обложная песчаная (пыльная) буря;
      8) кучево-дождевые облака, связанные с явлениями, перечисленными в подпунктах 1)-7) данного пункта, для эшелонов полета выше 250;
      9) облачность, связанная с явлениями, перечисленными в подпунктах 1)-7) данного пункта, для эшелонов полета 100-250;
      10) облака вулканического пепла;
      11) радиоактивные облака;
      12) туман, осадки, а также другие явления (BR, DS, DZ, FG, FU, GR, GS, HZ, IC, PL, RA, PO, SA, SG, SN, SS, SQ, или VA), ухудшающие видимость у поверхности земли до значений менее 5 000 метров (для горных районов менее 10 километров), для полетов ниже эшелона 100 (или до эшелона полета 150 в горных районах).
      266. Основной формой представления прогнозов по маршрутам и районам полетов по ППП являются прогностические карты особых явлений погоды, карты ветра и температуры воздуха на высотах, в остальных случаях и для полетов по ПВП – прогнозы в форме таблиц или открытого текста в соответствии с требованиями по составлению карт и таблиц и примерами прогнозов погоды по маршрутам, районам полета и АХР в форме открытого текста, указанных в приложениях 3 и 4 к настоящим Правилам.
      267. При обеспечении полетов воздушных судов применяются карты:
      особых явлений погоды до эшелона полета 100 (или до эшелона полета 150 в горных районах) SWL;
      особых явлений погоды для эшелонов полета 100-250 SWM;
      особых явлений погоды для эшелонов полета выше 250 SWH.
      268. На картах особых явлений погоды отражаются необходимые для полета сведения, касающиеся:
      1) гроз;
      2) тропических циклонов;
      3) линий сильных шквалов;
      4) умеренной и сильной турбулентности (при наличии облачности или при ясном небе);
      5) умеренного или сильного обледенения;
      6) обложной песчаной/пыльной бури;
      7) облачности, связанной с явлениями, указанными в подпунктах 1)-5) данного пункта, для эшелонов полета 100-250;
      8) кучево-дождевых облаков, связанных с явлениями, указанными в подпунктах 1)-5) данного пункта, для эшелонов полета выше 250;
      9) местоположения поверхности точно определенных зон конвергенции;
      10) местоположения поверхности, скорости и направления движения фронтальных систем, когда они связаны с особыми явлениями погоды по маршруту;
      11) высоты тропопаузы;
      12) струйных течений;
      13) места распространения облаков вулканического пепла, влияющих на производство полетов воздушных судов;
      14) места аварийного выброса радиоактивных материалов в атмосферу, влияющих на производство полетов воздушных судов, при этом, в месте аварии наносится символ радиоактивности и символ радиоактивности на поле карты, широта/долгота места аварии, дата и время аварии и напоминание пользователям проверить NOTAM для соответствующего района.
      269. Для воздушных судов, выполняющих полеты выше эшелона 250, сведения в соответствии с подпунктами 1)-6) пункта 268 настоящих Правил указываются, если данные явления ожидаются выше этого эшелона полета, и в случае, если, в соответствии с подпунктом 1) пункта 268 настоящих Правил, отмечаются и/или ожидаются грозы, требующие выпуска сообщения SIGMET.
      270. Сокращение CB включается, если это связано с появлением или ожидаемым появлением обложных кучево-дождевых облаков или кучево-дождевых облаков с небольшими просветами или без них между отдельными облаками, или с кучево-дождевыми облаками, входящими в слои облачности или скрытыми дымкой. Это не относится к отдельным или рассеянным кучево-дождевым облакам, не входящим в слои облачности или не скрытым дымкой.
      271. Если вулканический пепел или аварийный выброс радиоактивных материалов в атмосферу оправдывают нанесение на карты особых явлений погоды символа вулканического пепла или символа радиоактивности, эти символы наносятся на все такие карты (для низкого, среднего и высокого уровня) независимо от высоты, которой достиг или может достичь столб пепла или радиоактивного материала.
      272. Сокращение СВ или условное обозначение грозы на картах особых явлений погоды означает, что на картах нанесены все явления погоды, обычно связанные с наличием кучево-дождевых облаков или грозы:
      гроза, умеренное или сильное обледенение;
      умеренная или сильная турбулентность и град.
      273. Карты особых явлений погоды подготавливаются ВЦЗП в виде прогнозов SIGWX четыре раза в день и действуют в течение установленных периодов действия, составляющих 24 часа, после сбора (в 00.00, 06.00, 12.00 и 18.00 UTC) синоптических данных, на основе которых разработаны эти прогнозы.
      274. Прогнозы SIGWX выпускаются в виде:
      1) прогнозов SIGWX высокого уровня (SWH) для эшелонов полета 250-630 (400-150 гПа);
      2) прогнозов SIGWX среднего уровня (SWM) для эшелонов полета 100-250 (700-400 гПа) для ограниченных географических районов. Если среднее превышение рельефа местности оказывает значительное топографическое влияние на использование эшелона полета 100, в качестве базиса карт предусматривается более высокий эшелон в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением.
      275. Прогнозы SIGWX низкого уровня (SWL) полета для полетов на малых высотах для эшелона 100 (или до эшелона 150 в горных районах или более высокого эшелона, если это необходимо) выпускаются РЦЗП и другими прогностическими центрами.
      276. АМЦ выпускаются карты особых явлений погоды для среднего и высокого уровня полета 700 – 150 гПа и для полета на малых высотах (ниже 700 гПа).
      277. Прогнозы в узлах регулярной сетки, подготовленные ВЦЗП, содержат:
      1) данные о ветре и температуре воздуха для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300гПа), 320 (275гПа), 340 (250гПа), 360 (225гПа) 390 (200гПа), 450 (150гПа) и 530 (100гПа);
      2) информацию о высоте тропопаузы в единицах эшелона полета и температуре тропопаузы;
      3) информацию о направлении, скорости максимального ветра и его высоте в единицах эшелона полета;
      4) данные о влажности воздуха для эшелонов полета 50 (850гПа), 100 (700гПа), 140 (600гПа), 180 (500гПа);
      5) данные о геопотенциальной абсолютной высоте для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300гПа), 320 (275гПа), 340 (250гПа), 360 (225гПа) 390(200гПа), 450 (150гПа) и 530 (100гПа);
      6) данные о горизонтальной протяженности и информацию о высоте нижней и верхней границы кучево-дождевых облаков в единицах эшелонов полета.
      278. По соглашению между авиационными пользователями и метеорологическим полномочным органом при метеорологическом обеспечении полетов на малых высотах используются прогнозы погоды, составленные в формате кода GAMET. Формат и содержание кода GAMET, указаны в требованиях, касающихся информации GAMET согласно приложению 5 настоящих Правил.
      279. Прогнозы погоды в форме открытого текста по районам (секторам) полетов составляются каждые 3 часа с периодом действия 6 часов и заблаговременностью не менее 1 часа до начала действия.
      В аэропортах с некруглосуточным режимом работы начало периода действия первого прогноза по районам полетов может отличаться от стандартного срока.
      280. Порядок следования элементов в прогнозах по маршруту (и (или) коррективах к ним) в форме открытого текста с принятыми сокращениями совпадает с порядком следования соответствующих элементов в кодовой форме сообщения.
      281. Используемая терминология и единицы измерения являются аналогичными соответствующим компонентам сводок и прогнозов по аэродрому.
      282. При обеспечении международных полетов по маршрутам и районам полетов в качестве опознавательных индексов прогнозов используются обозначения: AREA FCST и ROUTE FCST, при внесении коррективов перед ними ставится индекс AMD.
      283. Используемый в прогнозах TAF термин CAVOK в прогнозах по маршрутам и районам полетов не применяется.
      284. При использовании прогнозов в форме открытого текста для полетов по ППП включаются следующие данные:
      1) маршрут полета;
      2) срок действия прогноза (от – до);
      3) краткая характеристика синоптической обстановки;
      4) ветер и температура воздуха на стандартных изобарических поверхностях;
      5) особые условия погоды;
      6) облачность;
      7) высота тропопаузы;
      8) при наличии струйного течения – высота оси струи, направление и скорость максимального ветра;
      9) высота нижней и верхней границы слоя атмосферы, в котором скорость ветра превышает 100 км/ч.
      285. В текст прогноза для полетов ПВП включаются:
      1) вид прогноза (по маршруту, району или сектору);
      2) маршрут (район) полета;
      3) срок действия прогноза (от – до);
      4) краткая характеристика синоптической обстановки;
      5) ветер и температура воздуха у поверхности земли (только для районов АХР) и на высотах над уровнем моря;
      6) видимость у поверхности земли;
      7) особые явления погоды;
      8) облачность (количество и форма облаков, высота нижней и верхней границ над поверхностью земли, в горных районах - над уровнем моря);
      9) обледенение;
      10) турбулентность;
      11) высота уровня 0 градусов ^оС;
      12) степень закрытия гор, искусственных препятствий облаками;
      13) минимальное давление по маршруту (району) полета, приведенное к уровню моря.
      286. Для описания изменений условий по месту и времени в прогнозах в форме открытого текста используются термины: «в период от … до…», «на участке от … до … », «местами», «в осадках», «в низинах», «в долинах рек», «над озерами», «над склонами», с применением широты/долготы или географических пунктов.
      287. Коррективы к прогнозам по маршрутам и районам полетов составляются аэродромными метеорологическими органами, когда ожидаются следующие изменения:
      1) ветер на высотах изменится по направлению на 30 градусов или более, если до и после изменения скорость составляет 60 км/ч или более, или скорость ветра изменится на 40 км/ч или более;
      2) температура воздуха на высотах изменится на 5 градусов и более;
      3) ожидается возникновение зон турбулентности или обледенения, непредусмотренные в ранее данном прогнозе, или ожидается, что интенсивность указанных явлений возрастет или уменьшится;
      4) ожидается возникновение или прекращение других особых явлений;
      5) ожидается понижение (повышение) высоты облаков и (или) видимости до значений ниже (выше) минимумов, установленных для полетов по ПВП.

3. Зональные прогнозы GAMET для полетов на малых высотах

      288. Если плотность воздушного движения ниже эшелона полета 100 (или до эшелона полета 150 в горных районах, или, при необходимости, выше) требует регулярного выпуска и распространения зональных прогнозов для таких полетов, частота выпуска, формат и фиксированное время или период действия таких прогнозов и критерии выпуска к ним коррективов определяются метеорологическим полномочным органом в консультации с пользователями.
      289. Если интенсивность воздушного движения ниже эшелона полета 100 вызывает необходимость выпуска информации AIRMET в соответствии с главой 6 настоящих Правил, зональные прогнозы для таких полетов составляются в формате, согласованном с метеорологическим полномочным органом.
      290. При использовании открытого текста с сокращениями прогноз составляется в форме зонального прогноза GAMET, используя при этом принятые ИКАО сокращения и численные величины, при использовании формата карты прогноз составляется в виде комбинации прогнозов ветра на высотах и температуры воздуха на высотах и прогноза явлений SIGWX.
      291. При подготовке зональных прогнозов в формате GAMET они содержат два раздела:
      раздел I, содержащий данные о явлениях погоды на маршруте, представляющих опасность для полетов на малых высотах, используемые для выпуска информации AIRMET;
      раздел II, содержащий дополнительную информацию, требующуюся для полетов на малых высотах.
      Содержание и порядок элементов в зональном прогнозе, составляемом в формате GAMET, должны соответствовать образцу, приведенному в требованиях касающихся информации GAMET согласно приложению 5 настоящих Правил. Дополнительные элементы в разделе II включаются в соответствии с соглашением между метеорологическим полномочным органом и пользователями. Элементы, уже вошедшие в сообщение SIGMET, не включаются в зональные прогнозы GAMET.
      292. Зональные прогнозы выпускаются для слоя от поверхности земли до эшелона полета 100 (или 150 в горных районах, или, при необходимости, выше) и содержат данные о явлениях погоды на маршруте, представляющих опасность для полетов на малых высотах, используемые для выпуска информации AIRMET и дополнительные данные, требующиеся для полетов на малых высотах.
      293. Зональные прогнозы с коррективами к ним, распространяемые локально, составляются в одной из форм, предусмотренных для обмена такой информацией между аэродромными метеорологическими органами, или в какой-либо другой форме по договоренности между метеорологическими аэродромными органами.
      294. Порядок следования элементов в зональных прогнозах (или в коррективах к ним) в форме открытого текста с принятыми сокращениями совпадает с порядком следования соответствующих элементов в кодовой форме сообщения.
      295. Используемая терминология и единицы измерения являются аналогичными соответствующим компонентам сводок и прогнозов по аэродрому.
      296. Зональные прогнозы для полетов на малых высотах, подготавливаемые для выпуска информации AIRMET, составляются каждые 6 часов, при этом, период их действия составляет 6 часов и передаются соответствующим аэродромным метеорологическим органам не позднее, чем за 1 час до начала периода их действия.

4. Предоставление информации для обеспечения полетов
на малых высотах

      297. При представлении прогнозов в форме карт в полетную документацию для полетов на малых высотах, в том числе полетов по ПВП до эшелона полета 100 (или, при необходимости, до эшелона 150, или выше в горных районах), включается следующая информация:
      1) информация из соответствующих сообщений SIGMET и AIRMET;
      2) карты ветра и температуры воздуха на высотах 600, 1500 и 3000 метров (2000, 5000 и 10 000 фут);
      3) карты особых явлений погоды, образцы карт и таблиц приведены в требованиях по составлению карт и таблиц, указанных в приложении 3 к настоящим Правилам.
      298. При представлении прогнозов не в форме карт в полетную документацию для полетов по ПВП до эшелона полета 100 (при необходимости до эшелона 150 или выше в горных районах) включается следующая информация:
      1) SIGMET и AIRMET;
      2) зональные прогнозы GAMET составлены в соответствии с требованиями, касающимися информации GAMET, указанными в приложении 5 к настоящим Правилам; или
      3) зональные прогнозы по маршрутам и районам полетов в форме открытого текста с принятыми сокращениями.

6. Информация SIGMET и AIRMET и предупреждения об опасных метеорологических условиях и явлениях погоды

1. Предупреждения по аэродрому, маршрутам и районам полетов

      299. В целях обеспечения безопасности полетов и сохранности авиационной техники аэродромные метеорологические органы выпускают предупреждения о возникновении или изменении интенсивности метеорологических условий и явлений погоды, которые могут повлиять на безопасность полетов, а также оказать неблагоприятное воздействие на воздушные суда на земле, в том числе, на воздушные суда на местах стоянки, на аэродромное оборудование, средства и службы.
      300. К опасным для полета метеорологическим явлениям относятся:
      1) на аэродроме вылета и посадки – гроза, град, сильная болтанка, сильный сдвиг ветра, замерзающие осадки (гололед), сильное обледенение, смерч, ураган, сильная пыльная (песчаная) буря, сильные ливневые осадки, вулканический пепел;
      2) по маршруту полета – град, гроза, сильное обледенение, сильная болтанка, сильная электризация воздушного судна, вулканический пепел, радиоактивные облака.
      301. Предупреждения представляют собой описание открытым текстом фактических и (или) ожидаемых явлений погоды по маршруту, аэродрому, району аэродрома, в зоне взлета и посадки. Выпускаются оповещения и предупреждения о сдвиге ветра.
      302. В предупреждениях по аэродрому в форме открытого текста сообщается краткая информация о метеорологических условиях, оказывающих неблагоприятное воздействие на воздушные суда на земле, аэродромное оборудование и технические средства обеспечения полетов. Предупреждение выпускается аэродромным метеорологическим органом и передается в службы аэропорта.
      303 Предупреждения по аэродрому аннулируются, когда указанные в нем явления/условия более не наблюдаются и (или) когда не ожидается их возникновение на аэродроме.
      304. Предупреждения по аэродрому выпускаются в связи с фактическим или ожидаемым возникновением одного или нескольких нижеследующих явлений и условий:
      грозы;
      града;
      сильного или продолжительного снега;
      замерзающих осадков (гололеда);
      инея или изморози;
      шквала, смерча;
      песчаной или пыльной бури;
      поднимающегося песка или пыли;
      ветра со скоростью 15 м/с и более (с учетом порывов), независимо от направления;
      вулканического пепла или отложения вулканического пепла;
      выброса токсических химических веществ;
      понижения температуры воздуха до минус 30 градусов и ниже или ее повышения до плюс 40 градусов и выше (в зависимости от региона могут устанавливаться другие критерии по соглашению между метеорологическим органом и пользователями);
      других явлений, согласованных на локальном уровне.
      305. При ожидаемом возникновении условий или явлений, непредусмотренных в ранее выпущенном предупреждении, или изменений их интенсивности, продолжительности, составляется новое предупреждение.
      306. Дополнительная информация готовится открытым текстом с сокращениями, используя утвержденные сокращения ИКАО и численные значения. Использование текста сводится к минимуму. По соглашению с пользователями при большом количестве международных рейсов предупреждение по аэродрому выпускается на английском языке согласно приложению 6 к настоящим Правилам.
      307. Порядковый номер предупреждения отражает количество предупреждений по аэродрому, выпущенных с 00.01 UTC текущего дня по данному аэродрому.
      308. Предупреждения по маршрутам и районам полетов ниже эшелона полета 100 (или ниже эшелона 150 в горных районах) выпускаются метеорологическим органом, обслуживающим местный диспетчерский пункт (далее – МДП) и составляющим прогнозы по районам полетов в форме открытого текста.
      309. Предупреждения по маршрутам и районам полетов ниже эшелона полета 100 (или ниже эшелона 150 в горных районах) выпускаются в связи с фактическим и (или) ожидаемым возникновением одного из указанных ниже явлений:
      фронтальная или внутримассовая гроза;
      фронтальный шквал и смерч;
      град;
      замерзающие осадки;
      умеренное или сильное обледенение;
      умеренная или сильная турбулентность;
      песчаная или пыльная буря;
      скорость ветра у земли 15 м/с и более независимо от направления;
      видимость менее 5000 метров;
      нижняя граница облачности 300 метров;
      кучево-дождевые и башенкообразные облака.
      310. Предупреждения сообщаются местному диспетчерскому пункту для последующей передачи воздушным суднам, находящимся в полете и аэродромным метеорологическим органам, обеспечивающим полеты в смежных районах МДП.
      311. Текст предупреждений включает в себя:
      1) наименование (предупреждение), его порядковый номер за текущие сутки;
      2) указание района, маршрута;
      3) слово «действительно» и группу «дата – время»;
      4) явления;
      5) указание о том является информация фактической или прогностической;
      6) местоположение явления, смещение;
      7) изменение интенсивности.
      312. При прекращении явления, указанного в предупреждении и отсутствии условий для его возникновения/сохранения, составляется сообщение об отмене выпущенного ранее предупреждения.

2. Информации AIRMET и SIGMET

      313. Информация AIRMET выпускается органом метеорологического слежения (аэродромным метеорологическим органом) для обеспечения полетов ниже эшелона полета 100 (или ниже эшелона 150 в горных районах или, при необходимости, выше) на основании имеющегося соглашения с пользователями.
      314. Информация AIRMET представляет собой краткое описание открытым текстом с сокращениями фактических и (или) ожидаемых определенных явлений погоды по маршруту полета, которые не были включены в зональные прогнозы для полетов на малых высотах, составленное в соответствии с положениями пунктов 288, 289 и 290 настоящих Правил, и влияющие на безопасность полетов на малых высотах и на эволюцию этих явлений во времени и пространстве.
      Порядок составления сообщений AIRMET содержатся в требованиях касающиеся информации SIGMET и AIRMET согласно приложению 7 настоящих Правил.
      315. Метеорологический орган, зона ответственности которого охватывает несколько РПИ и (или) диспетчерских районов, выпускает отдельные сообщения AIRMET для каждого РПИ и (или) диспетчерского района в своей зоне ответственности.
      316. РПИ, при необходимости, разделяется на подрайоны (субрайоны).
      317. В сообщение AIRMET для полетов ниже эшелона 100 (или ниже эшелона 150 в горных районах или, при необходимости, выше) включается только одно из перечисленных явлений с использованием сокращений в соответствии с критериями для составления информации AIRMET, указанных в приложении 8 к настоящим Правилам.
      318. Информация AIRMET не содержит дополнительный описательный материал, помимо указанного в приложении 8 настоящих Правил. В информации AIRMET, касающейся гроз или кучево-дождевых облаков, не упоминаются, связанные с ними, турбулентность и обледенение.
      319. Порядковый номер отражает количество сообщений AIRMET, выпущенных с 00.01 UTC текущего дня по РПИ.
      320. Период действия сообщения AIRMET не превышает 4 часа.
      321. Информация AIRMET аннулируется, когда явления более не наблюдаются или когда не ожидается их возникновение в данном районе.
      322. Сообщения AIRMET направляются аэродромным метеорологическим органам (органам слежения) соседних РПИ и другим аэродромным метеорологическим органам в соответствии с договоренностью между полномочными метеорологическими органами.
      323. Информация SIGMET выпускается аэродромным метеорологическим органом (органом слежения) и представляет собой краткое описание открытым текстом с сокращениями фактических и (или) ожидаемых определенных явлений погоды по маршруту полета, влияющих на безопасность полета воздушных судов и предполагаемую эволюцию данных явлений во времени и в пространстве.
      324. Информация SIGMET аннулируется, когда явления более не наблюдаются или когда не ожидается их возникновение в данном районе.
      325. Период действия сообщения SIGMET не превышает 4 часа. Период действия выпускаемых сообщений SIGMET, касающихся облака вулканического пепла, увеличивается до 6 часов.
      326. Сообщения SIGMET в отношении облака вулканического пепла, основываются на консультативной информации, предоставляемой соответственно VAAC, назначенным в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением.
      327. Между органом метеорологического слежения и соответствующим РДЦ (РПИ) осуществляется координация в целях обеспечения согласованности информации о вулканическом пепле, включаемой в сообщения SIGMET и NOTAM.
      328. Сообщения SIGMET выпускаются не ранее, чем за 4 часа до начала периода действия.
      329. Специальные сообщения SIGMET, касающиеся облака вулканического пепла, выпускаются, как только это становится практически возможным, но не позднее, чем за 12 часов до начала периода действия. Сообщения SIGMET об облаке вулканического пепла уточняются каждые 6 часов.
      330. В сообщение SIGMET включается одно из перечисленных явлений с использованием нижеуказанных сокращений:
      1) на крейсерских эшелонах независимо от высоты:
      гроза:
      скрытая                           OBSC TS
      маскированная                     EMBD TS
      частая гроза                      FRQ TS
      по линии шквала                   SQL TS
      скрытая с градом                  OBSC TSGR
      маскированная с градом            EMBD TSGR
      частые грозы с градом             FRQ TSGR
      по линии шквала с градом          SQL TSGR
      турбулентность:
      сильная турбулентность            SEV TURB
      обледенение:
      сильное обледенение               SEV ICE
      сильное обледенение
      вследствие переохлажденного дождя SEV ICE (FZRA)
      горная волна:
      сильная горная волна              SEV MTW
      пыльная буря:
      сильная пыльная буря              HVY DS
      песчаная буря:
      сильная песчаная буря             HVY SS
      вулканический пепел:
      вулканический пепел               VA (+название вулкана,
      (независимо от высоты)            если оно известно)
      радиоактивное облако              RDOACT CLD
      331. Содержание и порядок элементов сообщения SIGMET соответствует образцу составления сообщений SIGMET и AIRMET, указанных в приложении 9 к настоящим Правилам.
      332. Порядковый номер, упоминаемый в приложении 9 к настоящим Правилам, отражает количество сообщений SIGMET, выпущенных с 00.01 UTC текущего дня по РПИ. Аэродромные метеорологические органы (органы слежения), зона ответственности которых охватывает несколько РПИ и (или) диспетчерских районов, выпускают отдельные сообщения SIGMET для каждого РПИ и (или) диспетчерского района в своей зоне ответственности.
      333. Сообщения SIGMET направляются органам метеорологического слежения, ВЦЗП и другим аэродромным метеорологическим органам в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением. Сообщения SIGMET о вулканическом пепле направляются также VAAC.
      Сообщения SIGMET рассылаются международным банкам данных OPMET.
      334. Информация SIGMET составляется на основании информации, полученной в донесениях с борта воздушного судна, анализа аэросиноптического фактического и прогностического материала, данных наземных и радиолокационных наблюдений.
      335. Текст предупреждения SIGMET содержит следующую информацию:
      1) наименование сообщения и его порядковый номер;
      2) дату и период действия;
      3) название РПИ или диспетчерского узлового района;
      4) описание явления;
      5) вид информации (OBS, FCST);
      6) местоположение (широта и долгота или наименование известных географических пунктов);
      7) уровень;
      8) смещение;
      9) изменение интенсивности.
      336. Информация SIGMET не содержит излишний описательный материал. В описание явлений, в отношении которых выпускается сообщение SIGMET, не включается иной дополнительный материал, помимо указанного в пункте 330 настоящих Правил.
      В информации SIGMET, касающейся гроз или тропического циклона, не упоминаются связанные с ними турбулентность и обледенение.
      Требования, касающиеся информации SIGMET и AIRMET, приводятся в приложениях 7, 8, 9 к настоящим Правилам.
      337. Информация SIGMET аннулируется, когда явления более не наблюдаются или когда не ожидается их возникновение в данном районе.

3. Предупреждения и оповещения о сдвиге ветра

      338. Предупреждения о сдвиге ветра подготавливаются аэродромным метеорологическим органом, назначенным метеорологическим полномочным органом, для аэродромов в соответствии с условиями, согласованными на местном уровне с соответствующими органами ОВД и заинтересованными эксплуатантами.
      Предупреждения о сдвиге ветра подготавливаются аэродромным метеорологическим органом, назначенным метеорологическим полномочным органом, для аэродромов, на которых сдвиг ветра считается проблемой, в соответствии с условиями, согласованными на местном уровне с соответствующими органами ОВД и заинтересованными эксплуатантами.
      Предупреждения о сдвиге ветра содержат краткую информацию о наблюдаемом или ожидаемом сдвиге ветра, который может оказать неблагоприятное воздействие на воздушное судно на траектории захода на посадку или взлета или при заходе на посадку по кругу в пределах между уровнем ВПП и 500 метров (1600 фут) над этим уровнем или на воздушное судно на ВПП во время после посадочного пробега или разбега при взлете.
      339. Предупреждения о сдвиге ветра для прибывающих или вылетающих воздушных судов аннулируются, когда в сообщениях с воздушных судов отмечается отсутствие сдвига ветра, или по прошествии согласованного периода времени. Критерии аннулирования предупреждения о сдвиге ветра устанавливаются на месте для каждого аэродрома по согласованию между метеорологическим полномочным органом, аэронавигационной организацией и заинтересованными эксплуатантами.
      340. Сведения о наличии сдвига ветра получают с помощью:
      1) наземного оборудования дистанционного измерения сдвига ветра (доплеровского радиолокатора);
      2) системы датчиков приземного ветра и (или) датчиков давления, расположенных для контроля конкретной ВПП или нескольких ВПП и соответствующих траекторий захода на посадку и вылета;
      3) наблюдений с борта воздушных судов на этапе набора высоты или захода на посадку;
      4) другой метеорологической информации, полученной с соответствующих датчиков, установленных на имеющихся вблизи аэродрома или на близлежащих возвышенных участках, матчах или вышках.
      341. Условия для сдвига ветра, как правило, связаны со следующими явлениями:
      гроза, микропорывы, воронкообразные облака (торнадо или водяные смерчи) и фронтальные порывы;
      фронтальные поверхности;
      сильный приземный ветер, усугубляемый местными топографическими условиями;
      фронты морского бриза;
      горные волны (включая шкваловые ворота на малых высотах в районе аэродрома);
      температурные инверсии на малых высотах.
      342. Пилоты воздушных судов в донесениях о сдвиге ветра используют такие классифицирующие термины, как «умеренный», «сильный» или «очень сильный», основанные в значительной степени на их субъективной оценке интенсивности имеющегося сдвига ветра. Такие донесения включаются в предупреждения о сдвиге ветра без изменений.
      343. Предупреждения (оповещения) о сдвиге ветра выпускаются в соответствии с образцом составления предупреждений и оповещений о сдвиге ветра на аэродроме на английском языке (WS WRNG) согласно приложению 10 к настоящим Правилам и рассылаются заинтересованным сторонам.
      344. Порядковый номер, упоминаемый в образце, указанном в приложении 10 к настоящим Правилам, отображает количество предупреждений о сдвиге ветра, выпущенных с 00.01 UTC текущего дня по данному аэродрому.
      345. Использование текста, помимо сокращений, перечисленных в образце, приведенном в приложении 10 к настоящим Правилам, сводится до минимума. Дополнительная информация составляется открытым текстом с сокращениями, утвержденными ИКАО. При отсутствии утвержденных ИКАО сокращений используется открытый текст на английском языке.
      346. При использовании донесения с борта воздушного судна для подготовки предупреждения о сдвиге ветра или для подтверждения ранее выпущенного предупреждения соответствующее донесение с борта воздушного судна, включая тип этого воздушного судна, рассылается без изменений заинтересованным сторонам в соответствии с местной договоренностью.
      347. После получения донесений о наличии сдвига ветра как с борта прибывающего, так и вылетающего воздушного судна, выпускаются два разных предупреждения о сдвиге ветра: одно для прибывающих воздушных судов, другое для вылетающих.
      348. Оповещения о сдвиге ветра распространяются непосредственно автоматизированным наземным оборудованием дистанционного измерения или обнаружения сдвига ветра заинтересованным сторонам в соответствии с местной договоренностью.
      349. Если сообщаются пилотами или выявляются наземным оборудованием микропорывы, в предупреждение и оповещение о сдвиге ветра включается конкретная ссылка на микропорыв.
      350. Когда информация наземного оборудования обнаружения или дистанционного измерения сдвига ветра используется для подготовки оповещения о сдвиге ветра, оповещение увязывается с конкретными участками ВПП и расстояниями вдоль траектории захода на посадку или траектории взлета в соответствии с соглашением между метеорологическим полномочным органом, соответствующим полномочным органом ОВД и заинтересованными эксплуатантами.
      351. Предупреждение об ожидаемом сдвиге ветра составляется на основании анализа аэросиноптического материала, если синоптическая обстановка в сочетании с местными условиями в районе аэродрома, способствует возникновению сдвига ветра.
      Предупреждения о сдвиге ветра составляются открытым текстом с принятыми сокращениями и передаются диспетчерам ОВД и включаются в передачу ATIS и не распространяются за пределы данного аэродрома.

7. Метеорологическое обеспечение экипажей воздушных судов

1. Общие положения

      352. Эксплуатанты и члены летного экипажа снабжаются метеорологической информацией для:
      1) осуществляемого эксплуатантами предполетного планирования;
      2) осуществляемого эксплуатантами перепланирования в полете с использованием системы централизованного руководства производством полетов;
      3) использования членами летного экипажа перед вылетом;
      4) воздушных судов, находящихся в полете.
      Метеорологическая информация, которой снабжаются эксплуатанты и члены летного экипажа, отвечает полетным требованиям в отношении времени и высоты полета, географической протяженности маршрута, относится к определенному моменту или периоду времени и является достаточной для обеспечения полета до аэродрома намеченной посадки. В ней содержатся данные об ожидаемых метеорологических условиях на участке маршрута между аэродромом намеченной посадки и запасными аэродромами, назначенными эксплуатантом.
      353. Метеорологическая информация, которой снабжаются эксплуатанты и члены летного экипажа, содержит последние данные и включает следующие сведения, установленные метеорологическим полномочным органом по соглашению с соответствующими эксплуатантами:
      1) прогнозы:
      ветра на высотах;
      температуры и влажности воздуха на высотах;
      геопотенциальной абсолютной высоты эшелонов полета;
      высоты тропопаузы в единицах эшелона полета и температуры тропопаузы;
      направления и скорости максимального ветра и его высоты в единицах эшелона полета;
      явлений SIGWX;
      2) сообщения METAR или SPECI (включая прогнозы типа «тренд») для аэродромов вылета и намеченной посадки и для запасных аэродромов вылета, на маршруте и назначения;
      3) прогнозы TAF или коррективы к прогнозам TAF для аэродрома вылета, намеченной посадки и для запасных аэродромов вылета, на маршруте и назначения;
      4) прогнозы для взлета;
      5) информацию SIGMET и соответствующие специальные донесения с борта, касающиеся всего маршрута;
      6) консультативную информацию о вулканическом пепле и тропических циклонах, относящуюся ко всему маршруту;
      7) зональные прогнозы GAMET или зональные прогнозы для полетов на малых высотах в форме карты, подготовленной к выпуску информации AIRMET, и информацию AIRMET для полетов на малых высотах, которые относятся ко всему маршруту;
      8) предупреждения по аэродрому вылета (для местного аэродрома);
      9) информацию МРЛ;
      10) изображения, полученные с метеорологических спутников Земли.
      354. Прогнозы, перечисленные в подпункте 1) пункта 353 настоящих Правил, составляются из цифровых прогнозов, предоставляемых ВЦЗП. Если указано, что прогноз составлен ВЦЗП, в содержащуюся в нем метеорологическую информацию изменения не вносятся. Карты, получаемые из цифровых прогнозов, составленных ВЦЗП, предоставляются для фиксированных зон действия согласно требованиям по составлению карт и таблиц, указанных в приложении 3 к настоящим Правилам.
      355. Если прогнозы ветра и температуры воздуха на высотах, перечисленные в подпункте 1) пункта 353 настоящих Правил, предоставляются в виде карт, они представляют собой действительные на фиксированное время прогностические карты стандартных эшелонов полета.
      Если прогнозы явлений SIGWX, перечисленные в подпункте 1) пункта 353 настоящих Правил, предоставляются в виде карт, они представляют собой действительные на фиксированное время прогностические карты слоя атмосферы, ограниченного стандартными эшелонами полета.
      356. Прогнозы ветра и температуры воздуха на высотах и погодных явлений SIGWX выше эшелона 100, требующиеся для осуществляемого эксплуатантом предполетного планирования и перепланирования в ходе полета, предоставляются после их получения и не позднее, чем за 3 часа до вылета. Прочая метеорологическая информация, необходимая для осуществляемого эксплуатантом предполетного планирования и перепланирования в ходе полета, предоставляется заранее.
      357. Метеорологический полномочный орган, организующий предоставление обслуживания эксплуатантам и членам летного экипажа, координирует с метеорологическими полномочными органами других государств меры, направленные на получение от них необходимых сводок и (или) прогнозов.
      358. Эксплуатанты и члены летного экипажа снабжаются метеорологической информацией непосредственно аэродромным метеорологическим органом на основе консультации с эксплуатантами по соглашению между метеорологическим полномочным органом и соответствующим эксплуатантом.
      359. По соглашению между метеорологическим полномочным органом и соответствующим эксплуатантом, эксплуатанты и члены летного экипажа снабжаются метеорологической информацией одним из следующих способов:
      1) рукописный или печатный материал, в том числе установленные карты и формы;
      2) данные в цифровой форме;
      3) инструктаж;
      4) консультация;
      5) показ; или
      6) с учетом подпунктов 1) - 5) настоящего пункта автоматизированная система предполетной информации, обеспечивающая возможность самостоятельного инструктажа и составления полетной документации. При этом, доступ эксплуатантов и членов экипажа для консультации к метеорологическому органу по телефону или с использованием других приемлемых средств связи сохраняется.
      360. По соглашению с эксплуатантом метеорологический полномочный орган определяет:
      1) тип и формат подлежащей предоставлению информации;
      2) способы и средства снабжения этой информацией.
      361. По запросу эксплуатантов в метеорологическую информацию, предоставляемую для планирования полетов, включаются данные, необходимые для определения самого нижнего безопасного эшелона полета.
      362. Экипажи воздушных судов обеспечиваются метеорологической информацией перед вылетом и в полете. Эта информация соответствует времени, высоте и маршруту (району) полета. В период предполетной подготовки экипажи воздушных судов обеспечиваются:
      1) устной метеорологической консультацией;
      2) данными о фактической погоде и прогнозами по аэродромам вылета, посадки и запасным;
      3) прогнозами и предупреждениями по маршрутам и районам полетов и информацией SIGMET (информация о наличии или ожидаемых особых метеоявлениях по маршруту полета);
      4) прогнозами ветра и температуры по высотам и прогнозами особых явлений погоды.
      363. Для метеорологического обеспечения полетов по выполнению авиационных работ используются прогнозы по маршрутам и районам полетов.
      364. При метеорологическом обеспечении полетов МВЛ с подбором посадочных площадок вне воздушных трасс и установленных маршрутов составляются прогнозы погоды по районам полетов.
      365. Карты-схемы районов прогнозирования МВЛ размещаются на рабочих местах специалистов органов ОВД и аэродромных метеорологических органов, участвующих в обслуживании авиационных работ.
      366. В целях повышения метеорологической освещенности района авиационных работ создаются временные метеорологические посты и привлекаются к передаче информации о погоде специалисты, прошедшие специальную подготовку.
      367. Решение о создании временных метеорологических постов и способы доведения метеоинформации принимается метеорологическим полномочным органом по согласованию с эксплуатантом и органом ОВД.
      368. Порядок метеорологического обеспечения авиационных работ включает:
      1) перечень районов, по которым составляются прогнозы погоды, в том числе, смежных метеорологических органов;
      2) критерии для выпуска коррективов к прогнозам по районам полетов;
      3) перечень станций (пунктов), где производятся метеорологические наблюдения, период их работы;
      4) способы доведения метеорологической информации до экипажей воздушных судов при предполетной подготовке и во время выполнения полетов;
      5) способы получения метеорологической информации от экипажей воздушных судов;
      6) способы доведения метеорологической информации до органов ОВД.
      369. Информация, предназначенная для обеспечения полета по маршруту, должна быть достаточна для полета до аэродрома первой посадки, где экипажу предоставляется новая информация. Если на аэродроме первой посадки не обеспечивается информация для дальнейшего полета, она предоставляется экипажу на аэродроме вылета.
      370. Обеспечение метеорологической информацией экипажей вылетающих воздушных судов производится на основании суточных планов полета, передаваемых аэродромному метеорологическому органу диспетчером «Брифинга» (МВЛ), а отдельных рейсов не указанных в плане – на основании дополнительных заявок, передаваемых не позднее 1 часа до планируемого времени вылета. Заявки содержат следующие сведения:
      1) планируемое время вылета;
      2) планируемое время прибытия на аэродром назначения;
      3) маршрут полета и планируемое время прибытия на промежуточный аэродром и время вылета с него;
      4) запасные аэродромы;
      5) эшелон и высоту полета;
      6) тип полета (ППП или ПВП).
      371. Метеорологические органы без синоптической части обеспечивают экипажи воздушных судов информацией, получаемой от АМСГ (АМЦ) базового и других аэродромов. Необходимая информация запрашивается у аэродромного метеорологического органа начальником аэродрома вылета (посадочной площадки) или непосредственно командиром воздушного судна по имеющимся каналам связи.
      372. В зависимости от вида и продолжительности полета метеорологическая информация предоставляется экипажам воздушных судов в форме полетной документации и (или) в устной форме, эта информация помещается также на специальных витринах, стендах, устанавливаемых в помещениях, где проводится предполетная метеорологическая подготовка экипажей.
      373. Период действия прогнозов должен перекрывать расчетное время полета до аэродрома посадки и запасного не менее, чем на 30 минут.

2. Консультация и показ информации

      374. Предполетная метеорологическая подготовка экипажей воздушных судов включает как самостоятельное изучение метеорологических условий предстоящего полета, так и получение экипажами на АМСГ необходимой информации о фактических и ожидаемых метеоусловиях по маршруту (району) полетов и на аэродромах.
      375. Консультация членов летного экипажа и (или) персонала, связанного с производством полетов проводится по запросу. Целью консультации является снабжение последней полученной информацией о фактических и ожидаемых метеорологических условиях по заданному маршруту полета на аэродроме намеченной посадки, запасных и прочих соответствующих аэродромах. Консультация служит для пояснения и дополнения содержащейся в полетной документации информации, или по соглашению между метеорологическим полномочным органом и эксплуатантом, вместо полетной документации.
      376. Используемая информация для проведения консультации включает любой или все элементы, перечисленные в пункте 353 настоящих Правил.
      377. Если аэродромный метеорологический орган высказывает мнение об эволюции метеорологических условий в районе аэродрома, существенно отличающееся от включенного в полетную документацию прогноза по аэродрому, при консультации обращается внимание членов летного экипажа на данное расхождение.
      378. Консультация, показ и (или) оформление полетной документации обеспечиваются аэродромным метеорологическим органом, обслуживающим аэродром вылета.
      379. Член летного экипажа или другое лицо, связанное с производством полетов, в отношении которого поступил запрос о проведении консультации и (или) об оформлении документации, является в аэродромный метеорологический орган в назначенное время по согласованию между аэродромным метеорологическим органом и соответствующим эксплуатантом. При отсутствии возможности проведения консультации в местных условиях аэродрома, аэродромный метеорологический орган предоставляет такое обслуживание по телефону или с помощью других соответствующих средств электросвязи.
      380. Консультация иностранных экипажей воздушных судов может проводиться на английском языке.
      381. Аэродромный метеорологический орган обеспечивает и проводит консультации членов экипажа воздушного судна или другого персонала, связанного с производством полетов. При консультации экипажу сообщается:
      1) характеристика синоптической обстановки по маршруту (району) полета до аэродрома первой посадки или при возможности до конечного аэродрома на маршруте;
      2) текущие и прогностические данные о ветре на высотах, температуре воздуха на высотах, высота тропопаузы, информация о максимальном ветре;
      3) фактические и ожидаемые явления погоды по маршруту полета и информация о струйных течениях;
      4) фактическое и ожидаемое состояние погоды на аэродромах вылета, посадки и запасных;
      5) другие имеющиеся метеорологические данные по требованию экипажа.
      382. При консультации для обеспечения полетов на малых высотах, в том числе по правилам визуальных полетов, используется метеорологическая информация по высотам до эшелона 100 (или до эшелона полета 150 в горных районах, или, при необходимости выше). Указывается фактическое или ожидаемое возникновение любых явлений, вызывающих понижение видимости на обширном пространстве до величины менее 5000 метров и фактическое или ожидаемое появление облаков, которые влияют на выполнение полета.
      383. Для оказания помощи членам летного экипажа и прочему персоналу, связанному с подготовкой к полету и для использования при инструктаже и консультации на аэродроме, метеорологический орган осуществляет показ последней полученной информации, включающую:
      1) сводки METAR и SPECI;
      2) прогнозы TAF и прогнозы типа «тренд»;
      3) предупреждения по местному аэродрому;
      4) прогнозы для взлета;
      5) SIGMET, AIRMET и специальных донесений с борта, не отраженных в сообщении SIGMET;
      6) текущие и прогностические карты;
      7) снимки с метеорологических спутников Земли или мозаики и (или) нефанализов;
      8) информацию, полученной с помощью наземных метеорологических радиолокаторов.
      384. Показываемый материал является легко доступным для членов летного экипажа и прочего персонала, связанного с производством полетов. По соглашению между аэродромным метеорологическим органом и пользователем показ используется вместо консультации.
      385. Аэродромные метеорологические органы для обеспечения авиационных пользователей метеорологической информацией используют международные банки метеорологических данных или непосредственно запрашивают информацию у аэродромных метеорологических органов других государств.
      386. После прохождения метеорологической консультации, командир воздушного судна расписывается на бланке регистрации прохождения консультации, указывает бортовой номер, номер рейса, аэродром посадки и время вылета, а также время консультации.
      387. При задержке вылета на 20 минут и более от запланированного времени экипаж уточняет метеорологическую обстановку.

3. Полетная документация

      388. Информация, включаемая в полетную документацию, предоставляется в виде карт, таблиц и открытого текста с сокращениями. Прогнозы погоды по аэродромам заносятся в документацию в кодовой форме TAF или открытым текстом с использованием сокращений и таблиц.
      389. Полетная документация для полетов по ППП продолжительностью 2 часа и менее включает информацию, перечисленную в подпунктах 2), 3), 5), 6), 9), 10) пункта 353 настоящих Правил.
      390. Полетная документация для полета по ППП продолжительностью более 2 часа включает информацию, перечисленную в подпунктах 1), 2), 3), 5), 6), 9), 10) пункта 353 настоящих Правил.
      1) данные об ожидаемых особых явлениях погоды на маршруте, о высоте тропопаузы и струйных течениях;
      2) прогнозы в узлах регулярной сетки:
      данные о ветре и температуре для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275гПа), 340 (250 гПа), 360 (225гПа), 390 (200 гПа), 450 (150 гПа) и 530 (100гПа);
      информацию о высоте тропопаузы в единицах эшелона полета или абсолютной высоты и температуре тропопаузы;
      информацию о направлении и скорости максимального ветра и его высоте в единицах эшелона полета или абсолютной высоты;
      данные о влажности для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа);
      данные о геопотенциальной абсолютной высоте для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275гПа), 340 (250 гПа), 360 (225гПа), 390 (200 гПа), 450 (150 гПа) и 530 (100гПа).
      391. Полетная документация для полетов по ПВП на малых высотах для эшелонов полета 100 (или до эшелона полета 150 в горных районах или более высокого эшелона) вручается экипажу воздушного судна независимо от продолжительности полета, и включает:
      1) сводки METAR и SPECI;
      2) прогнозы TAF и прогнозы типа «тренд»;
      3) предупреждение по аэродрому вылета;
      4) информацию SIGMET и AIRMET;
      5) зональные прогнозы для полетов на малых высотах в виде карт SWL;
      6) прогнозы ветра и температуры в виде карт для пунктов, отстоящих друг от друга не более, чем на 500 километров для следующих абсолютных высот: 600, 1500 и 3000 метров (2000, 5000 и 10000 фут);
      7) зональные прогнозы GAMET;
      8) прогнозы по маршрутам и районам полетов в форме открытого текста с принятыми сокращениями, составленными в соответствии с пунктами 264 - 286 настоящих Правил.
      392. В полетной документации используются выпускаемые ВЦЗП:
      1) прогнозы SIGWX:
      прогнозы SIGWX высокого уровня для эшелонов полета 250-630 (SWH);
      прогнозы SIGWX среднего уровня для эшелонов 100-250 (SWM);
      2) прогнозы в узлах регулярной сетки:
      данные о ветре и температуре для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 340 (250 гПа), 390 (200 гПа) и 450 (150 гПа);
      информацию о высоте тропопаузы в единицах эшелона полета и температуре тропопаузы;
      информацию о направлении, скорости и максимального ветра и его высоте в единицах эшелона полета;
      данные о влажности для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа);
      данные о геопотенциальной абсолютной высоте для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 340 (250 гПа), 390 (200 гПа) и 450 (150 гПа).
      393. Используются карты высокого и среднего уровней, выпускаемые ГМЦ России в сроки 00.00, 06.00, 12.00, 18.00 UTC.
      Требования по составлению карт и таблиц, используемые в полетной документации, разрабатываются ВМО на основе требований ИКАО и представлены в приложении 3 к настоящим Правилам.
      394. Карты, включаемые в полетную документацию, имеют следующие характеристики:
      1) для удобства пользования наибольший размер карт составляет 42 x 30 сантиметров (стандартный размер А3), а наименьший размер 21 x 30 сантиметров (стандартный размер А4). Выбор размера зависит от протяженности маршрутов и от степени детализации информации, которая указывается на картах по согласованию между метеорологическим полномочным органом и пользователями;
      2) очертания основных географических ориентиров изображаются способом, обеспечивающим простое их распознавание;
      3) основные аэродромы указываются в виде точки и обозначаются первой буквой названия города, который обслуживается данным аэродромом;
      4) географическая сетка координат наносится с меридианами и параллелями, изображенными пунктирными линиями через каждые 10 градусов широты и долготы, точки располагают с интервалами в 1 градус;
      5) значение широты и долготы указывается в различных точках по всей площади карт (не только на полях);
      6) пояснительные надписи на картах для полетной документации делают четкими и простыми, в них указывается название ВЦЗП или центра, предоставляющего информацию, не относящуюся к данным ВСЗП, тип карты, дата и период действия, и при необходимости типы используемых единиц измерения с однозначным толкованием.
      395. Метеорологическая информация, включаемая в полетную документацию, представляется в следующем виде:
      1) ветры на картах указываются стрелками с оперением и с помощью заштрихованных флажков на достаточно густой сетке;
      2) температуры указываются цифрами на достаточно густой сетке;
      3) данные о ветре и температуре, выбираемые из наборов данных, полученных ВЦЗП, наносятся на достаточно густую широтно-долготную сетку;
      4) стрелки ветра превалируют над температурами, и оба эти обозначения выделяются на фоне карты.
      396. В минимальное количество карт для полетов между эшелоном полета 250 и эшелоном полета 630 включаются карты особых явлений погоды верхних слоях атмосферы (эшелон полета 250 – эшелон полета 630) и прогностическая карта ветра и температуры для эшелона 250 гПа. Фактические карты, предоставляемые для предполетного планирования и планирования в полете и для полетной документации, согласовываются между метеорологическим полномочным органом и пользователями.
      397. Карты составляются из цифровых прогнозов, представляемых ВЦЗП.
      398. В полетной документации относительная высота указывается следующим образом:
      1) все сведения о метеорологических условиях по маршруту полета, такие, как относительная высота ветра на высотах и турбулентности или высота нижней и верхней границ облаков, указываются в виде эшелонов. Эти сведения могут выражаться в величинах давления, абсолютной высоты или для полетов на малых высотах в виде высоты над уровнем земли;
      2) все сведения о метеорологических условиях в районе аэродрома указываются в виде высоты над превышением аэродрома.
      399. Если до вылета члены летного экипажа снабжаются информацией о ветре и температуре воздуха на высотах в виде карт, последние представляют собой прогностические карты для стандартных эшелонов полета. При непродолжительных полетах вместо прогностических карт стандартных изобарических поверхностей предоставляются текущие карты, указанные уровни соответствуют стандартным изобарическим уровням.
      400. Карты ветра и температуры воздуха для полетов на малых высотах составляются для точек, находящихся на расстоянии не более 500 километров, и, по крайней мере, для следующих абсолютных высот: 600, 1500 и 3000 метров (2000, 5000 и 10 000 фут).
      401. Если информация о ветре и температуре воздуха на высотах предоставляется в виде таблиц, она включает данные по тем же эшелонам полета, что и данные для высотных карт. Эта информация предоставляется географическим пунктам.
      Формы представления табличных прогнозов ветра и температуры воздуха на высотах представлены в приложении 3 к настоящим Правилам.
      402. Если члены летного экипажа снабжаются до вылета информацией об особых явлениях погоды по маршруту полета в виде карт, они представляют собой карты особых явлений погоды, действительные на указанное фиксированное время. На таких картах отражаются сведения, касающиеся:
      1) гроз;
      2) тропических циклонов;
      3) линий сильных шквалов;
      4) умеренной или сильной турбулентности (при наличии облачности или при ясном небе);
      5) умеренного или сильного обледенения;
      6) обложной песчаной/пыльной бури;
      7) облачности, связанной с явлениями, указанными в подпунктах 1) - 6) данного пункта, для эшелона полета 100-250;
      8) кучево-дождевых облаков, связанных явлениями, указанными в подпунктах 1) - 6) данного пункта, для эшелона полета выше 250;
      9) местоположения поверхности точно определенных зон конвергенции;
      10) местоположения поверхности, скорости и направления движения фронтальных систем, когда они связаны с особыми явлениями погоды по маршруту;
      11) высот тропопаузы;
      12) струйных течений;
      13) информации о месте извержения вулканов, сопровождающихся появлением облаков пепла, влияющих на производство полетов воздушных судов, в том числе вулканов, выбрасывающих только пар, с нанесением символа вулканического извержения в месте расположения вулкана и символа вулканического извержения на поле карты, названия вулкана, его международного номера, широты/долготы, даты и времени первого извержения и со ссылкой на SIGMET, NOTAM и ASHTAM выпущенные для данного района;
      14) информации о месте аварийного выброса радиоактивных материалов в атмосферу, влияющих на производство полетов воздушных судов, при этом, в месте аварии наносится символ радиоактивности и символ радиоактивности в поле карты, широта/долгота места аварии, дата и время аварии и напоминание пользователям проверить NOTAM для соответствующего района.
      403. Для воздушных судов, выполняющих полеты выше эшелона полета 250, сведения в подпунктах 1) - 6) пункта 402 настоящих Правил указываются, если эти явления ожидаются выше этого эшелона полета, в случае подпункта 1) пункта 402 настоящих Правил – грозы, требующие выпуска сообщений SIGMET.
      404. Сокращение СВ включается, если это связано с наличием или ожидаемым наличием обложных кучево-дождевых облаков или кучево-дождевых облаков с небольшими просветами или без них между отдельными облаками, или с кучево-дождевыми облаками, входящими в слои облачности или скрытыми дымкой. Это не относится к отдельным или рассеянным кучево-дождевым облакам, не входящим в слои облачности или не скрытым дымкой.
      405. Если вулканическое извержение или аварийный выброс радиоактивных материалов в атмосферу оправдывают нанесение на карты особых явлений погоды символа вулканической деятельности или символа радиоактивности, эти символы наносятся на все такие карты (для низкого, среднего и высокого уровня) независимо от высоты, которой достиг или может достичь столб пепла или радиоактивного материала.
      406. Сокращение СВ или условное обозначение гроза на картах особых явлений погоды означает, что на картах нанесены все явления погоды, обычно связанные с наличием кучево-дождевых облаков или грозы: умеренное или сильное обледенение воздушных судов, умеренная или сильная турбулентность и град.
      407. На картах особых явлений погоды для полетов на малых высотах, в том числе SWL для полетов по ПВП, выполняемых на высотах до эшелона 100 (при необходимости до эшелона полета 150 или выше в горных районах), указываются необходимые для полета сведения, касающиеся:
      1) явлений, требующих выпуска сообщений SIGMET и AIRMET, которые повлияют на выполнение полетов на малых высотах, в соответствии с требованиями, касающимися информации SIGMET и AIRMET, указанных в приложении 7 к настоящим Правилам;
      2) элементов, включенных в зональные прогнозы для полетов на малых высотах, указанных в требованиях, касающиеся информации GAMET, согласно приложению 5 настоящих Правил, за исключением элементов 18) и 21), касающихся соответственно ветра и температуры воздуха на высотах и прогнозируемого наименьшего значения QNH.
      Образцы карт особых явлений погоды приводятся в приложении 3 к настоящим Правилам.
      Указания относительно использования терминов ISOL, OCNL и FRQ, касающихся кучево-дождевых облаков и гроз, содержатся в приложении 7 к настоящим Правилам.
      408. При предоставлении полетной документации об особых явлениях погоды по маршруту полета не в виде карт данная документация предоставляется в виде таблиц и (или) открытого текста с сокращениями, в соответствии с требованиями по составлению карт и таблиц и примерами прогнозов погоды по маршрутам, районам полета и АХР в форме открытого текста, указанных в приложениях 3 и 4 к настоящим Правилам.
      409. Полетная документация в отношении прогнозов TAF во всех случаях включает прогнозы TAF по аэродрому вылета и аэродрому намеченной посадки. Для заполнения рабочего плана полета в полетную документацию включаются прогнозы TAF по одному или нескольким запасным аэродромам, которые выбираются из содержащегося в соответствующем региональном аэронавигационном плане перечне запасных аэродромов по соглашению между метеорологическим полномочным органом и эксплуатантами.
      410. Прогнозы по аэродрому TAF, полученные от других метеорологических органов, включаются в полетную документацию без каких-либо смысловых изменений.
      411. По соглашению между метеорологическим полномочным органом и эксплуатантом в полетную документацию включают прогнозы TAF по запасным аэродромам на маршруте и аэродромам, где планируется совершить промежуточные остановки.
      412. При представлении прогнозов в форме карт в полетную документацию для полетов на малых высотах, в том числе полетов по ПВП, до эшелона полета 100 (или, при необходимости, до эшелона полета 150, или выше в горных районах), включают следующее:
      1) информацию из соответствующих сообщений SIGMET и AIRMET;
      2) карты ветра и температуры воздуха на высотах: 600, 1500 и 3000 метров (2000, 5000 и 10 000 фут);
      3) карты особых явлений погоды, указанные в пункте 407 настоящих Правил.
      413. При представлении прогнозов не в форме карт в полетную документацию для полетов на малых высотах, в том числе полетов по ПВП до эшелона полета 100 (до эшелона полета 150 или выше в горных районах), включают следующее:
      1) информацию SIGMET и AIRMET;
      2) информацию, включенную в зональные прогнозы для полетов на малых высотах и указанную в пунктах 297, 298 настоящих Правил или, если прогнозы выпускаются открытым текстом с сокращениями, зональные прогнозы GAMET.
      Зональный прогноз GAMET оформляется в соответствии с приложениями 4 и 5 к настоящим Правилам.
      414. При существенном отличии метеорологической информации, предназначенной для включения в полетную документацию, от информации, предоставленной для предполетного планирования и перепланирования в ходе полета, об этом незамедлительно уведомляется эксплуатант и ему предоставляется уточненная информация.
      415. При внесении коррективов непосредственно перед взлетом воздушного судна, когда документация была уже вручена, аэродромный метеорологический орган направляет необходимый корректив или обновленную информацию эксплуатанту или органу ОВД для передачи на борт воздушного судна.
      416. Если маршрут полета не укладывается полностью на прогностической карте, экипажу на оставшийся участок дополнительно выдается прогностическая карта смежного района или прогноз условий по маршруту в форме таблицы или открытого текста.
      417. Копии комплектов полетной документации, выданных экипажам воздушных судов или использованных ими при предполетной подготовке, сохраняются не менее 30 календарных дней со дня их выпуска. Эта информация предоставляется по запросу в случаях проведения расследований авиационных происшествий или инцидентов и сохраняется до их завершения.

4. Автоматизированные системы предполетной подготовки

      418. При использовании аэродромным метеорологическим органом автоматизированных систем предполетной информации для предоставления и показа метеорологической информации авиационным пользователям и членам летного экипажа, в целях самостоятельного инструктажа, планирования полетов и составления полетной документации, предоставляемая документация соответствует требованиям пунктов 352-416 настоящих Правил.
      419. Автоматизированные системы предполетной информации, предоставляющие эксплуатантам, членам летного экипажа и другому заинтересованному авиационному персоналу унифицированного общего терминала доступа к метеорологической информации и данным служб аэронавигационной информации, устанавливаются в соответствии с соглашением между метеорологическим полномочным органом и аэронавигационной организацией.
      420. При использовании автоматизированных систем предполетной информации для предоставления эксплуатантам, членам летного экипажа и другому заинтересованному авиационному персоналу унифицированного общего терминала доступа к метеорологической информации и данным служб аэронавигационной информации соответствующий метеорологический полномочный орган сохраняет ответственность за управление качеством и обеспечивает управление качеством метеорологической информации.
      421. Автоматизированные системы предполетной информации для предоставления метеорологических данных в целях самостоятельной подготовки к полету, предполетного планирования и составления полетной документации:
      1) обеспечивают на постоянной основе своевременное обновление базы данных системы и контроль за достоверностью и целостностью хранимой метеорологической информации;
      2) предоставляют авиационным пользователям и членам летного экипажа и другим заинтересованным авиационным пользователям доступ к системе с использованием соответствующих средств связи;
      3) используют процедуры доступа и запроса, основанные на применении открытого текста с сокращениями и указателей местоположения ИКАО и указателей типа данных в авиационных метеорологических кодах, предписанных ВМО, или основанные на интерфейсе пользователя на базе меню или другие соответствующие механизмы, согласованные между метеорологическим полномочным органом и соответствующими эксплуатантами;
      4) оперативно реагируют на запрос пользователей в отношении информации.
      422. В автоматизированных системах предполетной информации, представляющих средства для самостоятельной подготовки, предусматривается доступ авиационных пользователей и членов летного экипажа для консультаций к аэродромному метеорологическому органу по телефону или с использованием других средств связи.

5. Информация для экипажей воздушных судов, находящихся в полете

      423. Аэродромный метеорологический орган снабжает метеорологической информацией, предназначенной для воздушных судов, находящихся в полете, соответствующий орган ОВД и предоставляет ее в сообщения D-ATIS, D-VOLMET или радиовещательные передачи ATIS и VOLMET.
      424. Метеорологическая информация для планирования, осуществляемого эксплуатантом в интересах воздушных судов, находящихся в полете, предоставляется во время полета и включает один из следующих элементов:
      1) метеорологические сводки, прогнозы TAF и прогнозы для посадки;
      2) информацию SIGMET и AIRMET, донесения AIREP и специальные донесения с борта, относящиеся к полету, при условии их не отражения в сообщении SIGMET;
      3) информацию о ветре и температуре воздуха на высотах.
      4) консультативную информацию о вулканическом пепле, относящуюся к полету.

8. Информация для органов обслуживания воздушного движения, поисково-спасательной службы и служб аэронавигационной информации

1. Общие положения

      425. Метеорологический полномочный орган назначает аэродромный метеорологический орган для взаимодействия с каждым ОВД. Соответствующий метеорологический орган по согласованию с органом ОВД снабжает данный орган или организует его снабжение последней метеорологической информацией, необходимой для выполнения его функций.
      426. Соответствующий метеорологический орган, обслуживающий аэродромный КДП, диспетчерский пункт «Вышка» (далее ДП «Вышка») или диспетчерский пункт подхода (далее – ДПП), представляет собой аэродромный метеорологический орган.
      427. Аэродромный метеорологический орган, обслуживающий РПИ или РДЦ, представляет собой аэродромный метеорологический орган, выполняющий функцию органа метеорологического слежения.
      428. Если с местными условиями целесообразно возложить обязанности соответствующего метеорологического органа на два или более метеорологических органа, разделение сферы ответственности производится метеорологическим полномочным органом по согласованию с аэронавигационной организацией.
      429. Метеорологическое обеспечение органов ОВД производится в течение всего периода работы этих органов.
      430. Кроме информации, получаемой через метеорологические органы, в работе органов ОВД используются донесения с борта воздушных судов, содержащие данные о метеорологических условиях на маршрутах полета и в аэродромных зонах взлета и захода на посадку.
      431. Любая метеорологическая информация, запрашиваемая органом ОВД в связи с аварийной ситуацией, предоставляется в максимально короткий срок.
      432. Экстренная информация передается органам ОВД незамедлительно.
      433. Средства связи между метеорологическими органами, и органами ОВД обеспечивают оперативную передачу метеорологической информации и запросов на ее передачу. При передаче печатной и графической информации максимально используются электронные средства. При отсутствии технических средств передачи метеорологическая информация вручается диспетчерам органов ОВД на бумажном носителе под роспись.
      434. Печатная метеорологическая информация, в том числе сводки по аэродромам METAR и SPECI, прогнозы по аэродромам TAF, информация SIGMET и AIRMET, передается пользователям в том виде, в каком она составлена и передана другими аэродромными метеорологическими органами или поступила от них. В сообщениях, где используется открытый текст, применяются принятые сокращения и цифровые значения, не требующие разъяснений.
      435. Для визуализации погодных условий своего аэродрома на пунктах ОВД аэродромной зоны и ДПП размещаются индикаторы (дисплеи) информационных систем или обеспечивается отображение погодных условий на индикаторах автоматизированных комплексов, средств органов ОВД.
      436. Передача диспетчером органа ОВД донесения с борта воздушного судна на борт других воздушных судов прекращается после выпуска аэродромным метеорологическим органом информации SIGMET и (или) AIRMET, составленных на основе этого донесения. Информация SIGMET и AIRMET передается на борт воздушного судна в течение всего периода их действия.
      437. Аэродромный метеорологический орган с синоптической частью обеспечивает консультациями заступающие на дежурство смены диспетчеров органа ОВД. В консультации сообщается следующая информация:
      1) общая характеристика метеорологической обстановки в контролируемых районах ОВД;
      2) фактические и ожидаемые метеорологические условия на воздушных трассах и в районах полетов, аэродромах вылета, посадки и запасных;
      3) предполагаемые траектории смещения радиозондов, запускаемые в период работы смены в контролируемых районах ОВД;
      4) последние данные о состоянии погоды на местном аэродроме, значение атмосферного давления и тенденция его изменения;
      5) техническое состояние метеорологического оборудования, средств связи, готовность дежурной смены метеорологического органа к работе.
      438. В аэропортах, где из-за условий размещения не обеспечивается присутствие дежурного метеоролога на консультации смены службы движения, метеорологическая консультация предоставляется с использованием имеющихся средств связи.
      439. Руководитель полетов (старший диспетчер) органа ОВД и старший смены аэродромного метеорологического органа в период работы осуществляют оперативное взаимодействие по вопросам метеорологического обеспечения.

2. Информация для органов обслуживания воздушного движения

      440. Аэродромный метеорологический орган снабжает диспетчера «Брифинга» следующей информацией:
      1) местными регулярными и специальными сводками, сводками METAR и SPECI, прогнозами TAF и прогнозами типа «тренд» по соответствующему аэродрому с коррективами к ним;
      2) SIGMET и AIRMET, предупреждениями и оповещениями о сдвиге ветра и предупреждениями по аэродрому;
      3) любой дополнительной метеорологической информацией, в отношении которой имеются договоренности с органом ОВД;
      4) об облаке вулканического пепла, в отношении которой сообщение SIGMET еще не было выпущено (по согласованию между метеорологическим полномочным органом и органами ОВД).
      441. Аэродромный метеорологический орган снабжает диспетчерский пункт руления (далее – ДПР) и диспетчерский пункт старта (далее - СДП), следующей информацией:
      1) местными регулярными и специальными сводками;
      2) предупреждениями и оповещениями о сдвиге ветра.
      442. Аэродромный метеорологический орган снабжает пункт диспетчера посадки (далее - ПДП) и диспетчерский пункт круга (далее - ДПК) и ДП «Вышка», а на аэродромах, где они совмещены, диспетчерский пункт системы посадки (далее - ДПСП), следующей информацией:
      1) местными регулярными и специальными сводками;
      2) сводками METAR и SPECI, прогнозами TAF и прогнозами типа «тренд» с коррективами к ним по аэродромам посадки и запасным (по запросу);
      3) специальными донесениями с борта ВС;
      4) данными МРЛ «при работе в режиме «ШТОРМ»»;
      5) данными о ветре на высоте круга и 100 метров (при отсутствии фактических данных о ветре сообщается прогноз ветра на высоте круга);
      6) предупреждениями и оповещениями о сдвиге ветра;
      7) SIGMET и AIRMET, относящимся к воздушному пространству в районе ответственности данного диспетчерского пункта.
      443. Аэродромный метеорологический орган снабжает диспетчерский пункт подхода (далее - ДПП), следующей информацией:
      1) местными регулярными и специальными сводками, сводками METAR и SPECI, прогнозами TAF и прогнозами типа «тренд» с коррективами к ним для аэродрома (ов) обслуживаемого (ых) диспетчерским органом подхода;
      2) информацией SIGMET и AIRMET, предупреждениями и оповещениями о сдвиге ветра, соответствующими специальными донесениями с борта, относящимися к воздушному пространству, обслуживаемому данным ДПП, и предупреждениями по аэродрому;
      3) данными МРЛ «при работе в режиме «ШТОРМ»;
      4) любой другой дополнительной метеорологической информацией, в отношении которой имеется договоренность;
      5) получаемой информацией об облаке вулканического пепла, в отношении которой сообщение SIGMET еще не было выпущено (по согласованию между полномочными метеорологическими органами и полномочными органами ОВД).
      444. Аэродромный метеорологический орган снабжает местный диспетчерский пункт (далее - МДП), командный диспетчерский пункт местной воздушной линий (далее - КДП МВЛ) следующей информацией:
      1) местными регулярными и специальными сводками;
      2) сводками METAR (по запросу), SPECI (включая прогнозы TREND) по аэродромам посадки и запасным;
      3) прогнозами TAF и коррективами к ним по своему аэродрому, прогнозами по маршрутам и районам полетов;
      4) предупреждениями по аэродрому, предупреждения и оповещениями о сдвиге ветра, предупреждениями по районам полетов;
      5) по запросу прогнозами TAF и коррективами к ним по аэродромам посадки и запасным;
      6) данными МРЛ;
      7) информацией SIGMET (влияющей на безопасность полетов на малых высотах) и (или) AIRMET, соответствующими специальными донесениями с борта, не включенными в данные сообщения;
      8) полученной информацией об облаке вулканического пепла, которая не была включена к этому моменту в информацию SIGMET и (или) AIRMET;
      9) любой дополнительной метеорологической информацией, согласованной между аэродромным метеорологическим органом и органом ОВД.
      445. Соответствующий аэродромный метеорологический орган снабжает РПИ или РДЦ следующей метеорологической информацией:
      1) сводками METAR и SPECI, в том числе текущими данными о давлении по аэродромам и другим точкам, прогнозами TAF и прогнозами типа «тренд» с коррективами к ним, охватывающими РПИ или диспетчерский район, и по запросу центра полетной информации или районного диспетчерского центра и в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением, охватывающими аэродромы в соседних РПИ;
      2) прогнозами ветра и температуры воздуха на высотах, прогнозами особых явлений погоды по маршруту полета с коррективами к ним, в частности таких явлений, которые воспрепятствуют выполнению полета по ПВП, информацией SIGMET и AIRMET, специальными донесениями с борта по РПИ или диспетчерскому району и, в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением и по запросу РПИ или РДЦ, по соседним РПИ;
      3) данными МРЛ;
      4) спутниковой информацией;
      5) прочей метеорологической информацией, запрошенной РПИ или РДЦ для удовлетворения требований со стороны воздушных судов, находящихся в полете, если соответствующий орган метеорологического слежения запрошенной информацией не располагает, он обращается за помощью к другому аэродромному метеорологическому органу;
      6) полученной информацией об облаке вулканического пепла, в отношении которой сообщение SIGMET еще не было выпущено (по согласованию между метеорологическим полномочным органом и аэронавигационной организацией);
      7) консультативной информацией о вулканическом пепле, выпускаемой VAAC в его районе ответственности;
      8) получаемой информацией об аварийном выбросе радиоактивных материалов в атмосферу (по согласованию между метеорологическим полномочным органом и аэронавигационной организацией).
      446. Спутниковая информация и данные МРЛ предоставляются при наличии соответствующего оборудования.
      447. Сводки METAR/SPECI, прогнозы TAF по другим аэродромам, а также информация SIGMET, AIRMET по другим РПИ предоставляются РПИ/РОВД. Данные сводки, прогнозы и иная информация предоставляются для аэродрома, в направлении которого осуществляется воздушное движение, включая пролеты.
      448. Информация SIGMET о вулканическом пепле распространяется на расстояния, превышающие 2 часа полета от места нахождения ВС в данный момент времени с целью охвата маршрутов полета по всей их протяженности.
      449. При предоставлении информации органам ОВД особое внимание уделяется опасным явлениям погоды на маршруте, оказывающим влияние на безопасность полетов воздушных судов. К таким явлениям относятся:
      1) для полетов на крейсерских эшелонах:
      гроза (скрытая, маскированная, часто повторяющаяся или со шквалами, с градом или без града);
      сильное обледенение;
      сильное обледенение вследствие переохлажденного дождя;
      сильная турбулентность;
      сильная горная волна;
      сильная пыльная буря;
      сильная песчаная буря;
      вулканический пепел;
      2) для полетов ниже эшелона 100 или ниже эшелона 150 в горной местности:
      все явления, перечисленные в подпункте 1) данного пункта, а также:
      скорость приземного ветра (средняя скорость приземного ветра на обширном пространстве более 15 м/с или 60 км/ч);
      видимость у поверхности земли на обширном пространстве менее 5000 метров, включая явления погоды, обуславливающие уменьшение видимости;
      изолированные и случайные грозы с градом или без града;
      облачность протяженностью SCT, BKN, OVC с высотой нижней границы менее 300 метров (1000 фут) над уровнем земли;
      изолированные (ISOL), случайные (OCNL) и частые (FRQ) кучево-дождевые облака (СВ);
      изолированные (ISOL), случайные (OCNL) и частые (FRQ) башенкообразные кучевые облака (TCU);
      умеренное обледенение (за исключением обледенения, возникающего в конвективных облаках);
      умеренная турбулентность (за исключением турбулентности, возникающей в конвективных облаках);
      умеренная горная волна;
      закрытие гор.
      450. Для обнаружения многих из перечисленных в пункте 449 настоящих Правил явлений используются специальные донесения с борта, спутниковые данные и графическое отображение метеорологической информации и данные метеорологических радиолокаторов.
      451. Органы ОВД снабжаются местными регулярными и специальными сводками, сводками METAR и SPECI, прогнозами TAF и прогнозами типа «тренд», информацией SIGMET и AIRMET, прогнозами ветра и температуры воздуха на высотах с коррективами к ним в той форме, в какой они составляются и направляются другим метеорологическим органам или получаются от них, если иное не предусматривается по соглашению.
      452. Если обеспечивается наличие обработанных на электронно-вычислительных машинах данных о верхних слоях атмосферы в узлах регулярной сетки для органов ОВД в цифровой форме в целях последующего использования в электронно-вычислительных машинах, обслуживающих эти органы, содержание, формат и правила передачи данных определяются по соглашению между метеорологическим полномочным органом и аэронавигационной организацией. Эти данные предоставляются оперативно по завершении обработки прогнозов.
      453. Метеорологическое обеспечение автоматизированных систем (АС) ОВД и комплекса средств автоматизации в организации ОВД различного уровня должно отвечать техническим требованиям к нему и осуществляется путем сопряжения АС организации ОВД с автоматизированными метеорологическими измерительными системами и средствами передачи метеорологических данных.

3. Информация для органов управления производством

454. Для обеспечения безопасности выполнения полетов в период предполетной подготовки и после полетного обслуживания воздушных судов, для обеспечения безопасности взлета, посадки, стоянки воздушных судов, содержания сооружений аэродрома аэродромным и авиационно-техническим службам аэропорта и авиакомпаний предоставляются официальные метеорологические данные о фактических и ожидаемых погодных условиях на аэродроме в соответствии с настоящими Правилами.

4. Информация для поисково-спасательной службы

      455. Метеорологическая информация, необходимая экипажам воздушных судов, вылетающих для выполнения поисково-спасательных работ, предоставляется аэродромным метеорологическим органом в кратчайший срок по запросу руководителя полетов или другого должностного лица, руководящего поисково-спасательными работами. Указанная информация содержит полные и подробные данные о текущих и прогнозируемых метеорологических условиях в районе поиска, а также по маршруту полета к месту проведения работ и обратно.
      456. Аэродромные метеорологические органы, назначенные метеорологическим полномочным органом, снабжают органы поисково-спасательной службы метеорологической информацией в форме, установленной на основе взаимного соглашения. С этой целью назначенный аэродромный метеорологический орган поддерживает связь с органом поисково-спасательной службы в течение всей поисково-спасательной операции.
      457. По запросу координационного центра поиска и спасения назначенный аэродромный метеорологический орган снабжает (или принимает меры для снабжения) необходимой метеорологической информацией надводные суда, выполняющие поисково-спасательные операции на акваториях, входящих в район ответственности данного аэродрома.
      458. Информация, которой снабжаются координационные центры поиска и спасания, включает сведения о метеорологических условиях в последнем местонахождении пропавшего без вести воздушного судна, сведения о метеорологических условиях по намеченному маршруту данного воздушного судна с указанием:
      1) особых явлений погоды по маршруту полета;
      2) количества и вида облаков (в частности, кучево-дождевых) и высоты нижней и верхней границ облаков;
      3) видимости и явлений, вызывающих ухудшение видимости;
      4) приземного ветра и ветра на высотах;
      5) состояния поверхности земли, в частности наличие снежного покрова или воды;
      6) температуры поверхности моря, состояния моря, ледового покрова, при наличии такового (в случае необходимости при указании района поиска);
      7) давления на уровне моря.
      459. При отсутствии запрошенной информации в аэродромном метеорологическом органе последний обращается к другим аэродромным метеорологическим органам.
      460. По запросу координационного центра поиска и спасения метеорологический орган принимает меры для получения подробных сведений о полетной документации, предоставленной экипажу пропавшего без вести воздушного судна, в том числе обо всех коррективах к прогнозу, переданных на борт воздушного судна, находящегося в полете.
      461. С целью способствования проведению поисково-спасательных операций назначенный аэродромный метеорологический орган по запросу предоставляет:
      1) полную и подробную информацию о текущих и прогнозируемых метеорологических условиях в зоне поиска;
      2) информацию о текущих и прогнозируемых метеорологических условиях по маршрутам полета, в том числе по маршрутам полета, выполняемых поисковыми воздушными судами при удалении от аэродрома, с которого ведется поиск, и при возвращении на него;
      3) любую другую информацию, необходимую в связи с аварийной ситуацией (включая, при необходимости информацию для морских судов, участвующих в поисковых операциях).

5. Действия, требуемые от метеорологического органа, в случае авиационных происшествий и инцидентов

      462. Любая метеорологическая информация, запрошенная органом ОВД в связи с аварийной ситуацией, предоставляется немедленно.
      463. После получения от соответствующего органа ОВД сигнала оповещения «Тревога» о произошедшем на аэродроме (в районе аэродрома) авиационном происшествии (далее – АП), инциденте на аэродроме (в районе аэродрома) аэродромный метеорологический орган:
      1) проводит полный комплекс метеорологических наблюдений, и результаты наблюдений отражает в дневнике погоды за подписью лица, производившего наблюдения и сохраняет их;
      2) по запросу органа ОВД предоставляет информацию для первоначального сообщения, характеризующую метеорологические условия на момент события;
      3) предоставляет копию комплекта полетной документации, который был представлен членам летного экипажа при прохождении консультации, или показан им в качестве полетной документации.
      464. Аэродромный метеорологический орган обеспечивает надежную сохранность всех метеорологических документов, сводок и другой документации, которую может потребовать комиссия по расследованию АП или инцидента в течение 30 дней.

6. Информация для органов службы аэронавигационной информации

      465. Метеорологический полномочный орган в координации с соответствующим уполномоченным органом в сфере гражданской авиации организует представление последней метеорологической информации соответствующим органам службы аэронавигационной информации, необходимой для выполнения ими своих функций.
      466. Органу службы аэронавигационной информации предоставляется следующая информация:
      1) о метеорологическом обслуживании полетов для включения в AIP Республики Казахстан;
      2) для подготовки NОТАМ или ASHTAM, включая информацию:
      о введении, прекращении и значительных изменениях в предоставлении авиационного метеорологического обслуживания. Указанная информация предоставляется органу службы аэронавигационной информации заблаговременно до даты вступления в силу с целью выпуска NОТАМ;
      об аварийном выбросе радиоактивных материалов в атмосферу (по согласованию между метеорологическим полномочным органом и аэронавигационной организацией);
      3) для подготовки циркуляров аэронавигационной информации, включая информацию:
      об ожидаемых важных изменениях в авиационном метеорологическом обслуживании, правилах и средствах его предоставления;
      о влиянии определенных метеорологических явлений на производство полетов воздушных судов.

9. Особенности метеорологического обеспечения авиационных
работ, полетов в горной местности, полетов вертолетов на
морские суда и платформы в открытом море

      467. Эксплуатанты воздушных судов, выполняющие авиационные работы, обеспечиваются прогнозами погоды, выпускаемыми аэродромным метеорологическим органом по закрепленному району. Прогнозы составляются на 6 часов и выпускаются в период полетов через каждые 3 часа. При необходимости, обеспечивается выпуск коррективов к действующим прогнозам и предупреждениям по району полетов.
      468. По согласованию между пользователями и аэродромными метеорологическими органами прогнозы погоды по районам, предназначенные для обеспечения авиационных работ, используются для обеспечения полетов по маршрутам, выполняемых по ПВП.
      469. Для обеспечения полетов в другом районе ОВД (МДП) аэродромный метеорологический орган аэродрома вылета запрашивает прогноз погоды по району работ у аэродромного метеорологического органа, обеспечивающего данный район.
      470. В зависимости от климатических особенностей, рельефа местности и размеров закрепленный район прогнозирования разделяется на несколько площадей, границы и обозначения которых, определяются по согласованию между аэронавигационной организацией и метеорологическим полномочным органом (в географических координатах).
      471. Перечень установленных площадей и изменения к нему рассылаются в адреса аэродромных метеорологических органов, обеспечивающих полеты в смежных районах ОВД.
      472. При организации метеорологических наблюдений на посадочных площадках (неклассифицированных аэродромах), осуществляемых работниками гражданской авиации или других ведомств, для каждой площадки (аэродрома) составляется порядок производства метеонаблюдений и доведения информации до экипажей ВС и ближайшего аэродромного метеорологического органа.
      473. Перед началом авиационных работ на оперативной точке, где нет аэродромного метеорологического органа, экипаж воздушного судна сообщает диспетчеру органа ОВД сведения о погоде для передачи аэродромному метеорологическому органу, ответственному за составление прогнозов.
      474. При встрече с опасными явлениями, перечисленными в пункте 449 настоящих Правил, информация об их наличии передается немедленно.
      475. При отсутствии информации о фактической погоде по району работ первый прогноз составляется как ориентировочный прогноз. После получения информации о фактической погоде аэродромный метеорологический орган выпускает уточненный прогноз.
      476. По заявкам авиационных пользователей аэродромные метеорологические органы организуют передачу суточных прогнозов погоды.
      477. Экипажи воздушных судов, выполняющие авиационно-химические работы (далее - АХР), обеспечиваются метеорологической информацией в соответствии с требованиями пункта 467 настоящих Правил.
      478. При подготовке к вылету в район АХР экипажи воздушных судов обеспечиваются метеорологической информацией в соответствии с пунктами 362-373 настоящих Правил.
      479. В целях предварительного планирования по заявке авиационных пользователей аэродромный метеорологический орган дополнительно выпускает суточные прогнозы погоды по районам АХР с разделением на два 12-часовых периода.
      480. Передача прогнозов погоды и предупреждений по районам АХР осуществляется (при наличии технических возможностей) через местные радиовещательные каналы.
      481. Перед началом полетов экипаж воздушного судна проводит наблюдения за состоянием погоды на аэродроме (посадочной площадке) АХР, после установления связи передает данные наблюдений на ближайший аэродром. При наблюдениях за видимостью используются естественные ориентиры, установленные на границах аэродрома (посадочной площадки). Для оценки скорости ветра эксплуатанты обеспечивают экипажи воздушного судна ручными анемометрами.
      482. Метеорологическая документация, содержащая необходимую информацию для полетов, вручается под расписку диспетчеру ОВД или другому должностному лицу, осуществляющему руководство полетами по выполнению авиационных работ. При невозможности вручения документации информация передается по имеющимся средствам связи.
      483. В процессе выполнения АХР экипажи воздушных судов следят за изменениями погоды и при возникновении неблагоприятных условий и явлений погоды сообщают о них диспетчеру ОВД. Диспетчер ОВД передает эти сведения аэродромному метеорологическому органу.
      484. Организацию связи с опорными пунктами авиационных работ, обеспечение экипажей воздушных судов анемометрами, установку ветровых конусов и выбор ориентиров видимости осуществляют авиационные пользователи.
      485. Метеорологическое обеспечение полетов в горной местности проводится с учетом орографических особенностей в районе полетов.
      486. В прогнозы погоды, составляемые для полетов в горной местности, включаются данные об орографической турбулентности и толщине слоя, в котором она ожидается, а также информация об облачности, если она ожидается на высотах 2000 метров и менее над уровнем аэродрома.
      487. В прогнозах по маршруту и районам полетов особое внимание обращается на возможность возникновения гроз и закрытия гор облаками, образования туманов и низкой облачности на горных склонах, возникновения местных ветров.
      488. При полетах в горной местности сведения о метеорологических условиях указываются в высотах над уровнем моря.
      489. Термин «CAVOK» (ХОР) не используется при составлении сводок для горных аэродромов и при проведении аэрофотосъемочных работ.
      490. Для метеорологического обеспечения полетов по срочным санитарным заданиям вне регламента работы метеорологических органов (ночью) метеорологический полномочный орган поручает аэродромным метеорологическим органам, работающим круглосуточно, осуществлять метеорологическое обеспечение авиационных пользователей.
      491. Аналогичным образом организуется метеорологическое обеспечение аварийно-спасательных и поисково-спасательных работ, полетов по ликвидации последствий крупных аварий, катастроф и стихийных бедствий.
      492. Закрепление районов метеорологического обеспечения за метеорологическими органами, работающими круглосуточно, предусматривается Перечнем районов метеорологического обеспечения, утвержденным метеорологическим полномочным органом и согласованным с аэронавигационной организацией.
      493. При обеспечении полетов по срочным санитарным заданиям максимально используется информация гидрометеорологических служб, расположенных в районе выполнения полетов. В этих целях метеорологический полномочный орган организует взаимодействие с территориальными структурами гидрометеорологических служб и ежегодно согласует перечень телефонов подразделений гидрометеорологических служб, по которым осуществляется представление необходимой метеорологической информации.
      494. Согласованный перечень телефонов находится в аэродромных метеорологических органах и органах ОВД, участвующих в обеспечении полетов по срочным санитарным заданиям, в аварийно спасательных и поисково-спасательных работах, в полетах по ликвидации последствий крупных аварий, катастроф и стихийных бедствий.
      495. Метеорологическое обеспечение полетов вертолетов над акваториями морей производится в соответствии с требованиями пунктов 362-373 настоящих Правил.
      496. Метеорологическое обеспечение полетов вертолетов на морские суда и платформы в открытом море осуществляется на основании заявок в адрес аэродромного метеорологического органа. Текст заявки составляется и передается командиром воздушного судна на судовую радиостанцию не позднее, чем за 4 часа до начала полетов, указывается метеорологический минимум командира вертолета, а также состояние погоды в месте нахождения морского судна (платформы).
      497. После подачи заявки и до конца полетов обеспечивается передача в адрес метеорологического органа ежечасных данных о состоянии погоды в районе нахождения морского судна (платформы), включая информацию о направлении и скорости ветра, видимости, явлениях погоды, форме и высоте нижней границы облаков, температуре и атмосферном давлении.
      498. Наблюдения за погодой производятся лицами, прошедшими специальную подготовку.
      499. В промежутках между часовыми сроками проводятся специальные наблюдения, оформляемые в виде метеосводок, в следующих случаях:
      скорость ветра увеличивается выше установленных предельных значений;
      видимость и (или) высота нижней границы облаков понижается до значений ниже минимума командира вертолета;
      наблюдается обледенение в осадках, сильная турбулентность.
      500. Телеграммы данных регулярных и специальных наблюдений составляются в последовательности кода METAR.
      501. Информация о прекращении условий, обусловивших проведение специального наблюдения, включается в сводку за очередной срок наблюдения.
      502. Прогнозы погоды для вертолетов составляются в форме прогноза по маршруту для отдельного полета или зонального прогноза. При наличии большего количества пользователей используются зональные прогнозы по районам полетов GAMET.
      503. Прогнозы по маршруту или зональные прогнозы для полетов вертолетов представляются в графической или текстовой форме и содержат информацию:
      1) о ветре и температуре воздуха на высотах от поверхности земли до высоты 3000 метров (10 000 фут);
      2) о горизонтальной видимости;
      3) о текущей погоде;
      4) об облаках;
      5) о высоте нулевой изотермы;
      6) об обледенении и турбулентности;
      7) о прогнозируемой высокой температуре воздуха (устанавливается по соглашению с эксплуатантом).
      504. Для маршрутов, проходящих над акваториями морей, дополнительно представляется информация о состоянии моря и температуре поверхности моря.
      505. При проведении консультации аэродромный метеорологический орган представляет пилоту или персоналу, связанному с производством полетов вертолетов, последнюю полученную информацию:
      1) регулярные и специальные сводки;
      2) прогнозы по аэродромам вылета, посадки и запасным;
      3) предупреждения по аэродрому вылета;
      4) прогнозы для взлета (по соглашению);
      5) информацию SIGMET и AIRMET, а также специальные донесения с борта, не отраженные в сообщении SIGMET;
      6) текущие и (или) прогностические карты;
      7) фотографии с метеорологических спутников и (или) нефанализ;
      8) информацию, полученную с помощью наземных метеорологических радиолокаторов.

10. Требования к связи и ее использование при распространении метеорологической информации

1. Общие положения

      506. Аэродромные метеорологические органы обеспечиваются соответствующими средствами электросвязи для снабжения необходимой метеорологической информацией органов ОВД на аэродромах, включая аэродромные ДП «Вышка», «Подход» и станции авиационной электросвязи, обслуживающие данные аэродромы.
      507. Цепи авиационной фиксированной службы используются для сбора оперативной метеорологической информации и обмена этой информацией на региональной и межрегиональной основе и для доступа к международным банкам оперативных метеорологических данных. Для обеспечения обмена оперативной метеорологической информацией на региональной и межрегиональной основе в рамках AFS используются спутниковые системы рассылки данных, обеспечивающие глобальную зону действия.
      508. Аэродромные метеорологические органы, выполняющие функции органов метеорологического слежения, обеспечиваются средствами электросвязи для снабжения необходимой метеорологической информацией органов ОВД и органов поисково-спасательной службы в пределах РПИ, диспетчерских районов и районов поиска и спасения, за предоставление информации которым данные метеорологические органы несут ответственность.
      509. Метеорологический полномочный орган и аэродромные метеорологические органы обеспечиваются соответствующими средствами электросвязи, для получения прогностической продукции ВСЗП.
      510. Аэродромные метеорологические органы обеспечиваются соответствующими средствами электросвязи, по которым обмениваются оперативной метеорологической информацией с другими аэродромными метеорологическими органами.
      511. Метеорологические органы международных аэродромов, передающие метеорологическую информацию в международные банки оперативных метеорологических данных, используют для этих целей авиационную наземную электросвязь.
      512. В качестве средства электросвязи для обмена оперативной метеорологической информацией используется AFS.
      513. Для обмена метеорологической информацией между аэродромами и другими заинтересованными пользователями используются:
      1) автоматизированные компьютерные системы;
      2) телефонная связь;
      3) каналы связи AFTN;
      4) сеть метеорологической оперативной электросвязи в Европе (MOTNE);
      5) сети операторов услуг связи с использованием протоколов передачи данных, принятых в гражданской авиации на основе стандартов ИКАО.
      514. Для обеспечения метеорологической информацией экипажей воздушных судов, находящихся в полете, используются радиовещательные передачи ATIS, VOLMET, сообщения D-ATIS, D-VOLMET.
      515. Для обеспечения надежности передачи метеорологической информации, процедуры передачи информации, включая организацию резервных и (или) аварийных средств связи, определяются полномочным метеорологическим органом по соглашению с органом ОВД и другими эксплуатантами и указываются в Инструкциях по метеообеспечению полетов на аэродроме.

2. Распространение метеорологической информации на аэродроме

      516. Порядок передачи данных представляется в виде таблицы и содержит следующее:
      1) виды информации;
      2) подразделения метеорологического органа, ответственные за ее предоставление;
      3) сроки и очередность передачи информации пользователям;
      4) средства связи, используемые для вышеуказанных целей.
      517. Средства электросвязи между аэродромными метеорологическими органами и между авиационными метеорологическими станциями и аэродромными ДП или диспетчерскими пунктами подхода обеспечивают возможность связи по прямому речевому каналу, при этом скорость установления связи является достаточной с целью установления связи с нужными точками в пределах 15 секунд.
      518. Средства электросвязи между аэродромными метеорологическими органами и РПИ, РДЦ, координационными центрами поиска и спасания и станциями авиационной электросвязи обеспечивают возможность:
      1) связи по прямому речевому каналу, при этом скорость установления связи является достаточной с целью установления связи с нужными точками в пределах 15 секунд, включая коммутацию;
      2) буквопечатающей связи при требовании получателями информации записи данных, время передачи сообщения не превышает 5 минут, включая ретрансмиссию.
      519. Средства электросвязи, наличие которых предусмотрено в пунктах 517, 518 настоящих Правил, дополняются другими видами визуальной или звуковой связи.
      520. Очередность распространения метеорологической информации авиационным пользователям, находящимся на аэродроме, определяется их рабочими функциями.
      521. Метеорологическая информация, предназначенная для регулярных передач, представляется:
      для сводок по аэродрому – не позднее, чем через 5 минут после фактического времени наблюдения;
      для прогнозов погоды – за 1 час до начала их действия.
      522. При передаче метеорологических сводок и прогнозов погоды открытым текстом опускаются слова «видимость», «облачность», «высота», «миллиметры».
      523. При передаче метеорологической информации по речевым каналам используются стандартная радиотелефонная фразеология.
      524. Для документирования метеорологической информации, распространяемой на аэродроме, соответствующие каналы воздушной и наземной электросвязи обеспечиваются контрольной звукозаписью.

3. Обмен метеорологической информацией между аэродромами

      525. Обмен метеорологической информацией между аэродромными метеорологическими органами осуществляется по каналам автоматизированной системы передачи данных (далее - АСПД) и сети авиационной наземной электросвязи.
      526. Аэродромные метеорологические органы, связанные авиарейсами по расписанию или являющиеся запасными для данных рейсов, обмениваются регулярными сводками и прогнозами погоды по аэродрому, по заявкам - специальными сводками.
      527. Метеорологический полномочный орган на основе заявок аэродромных метеорологических органов согласовывает с соответствующими аэродромными метеорологическими органами план обмена авиационной метеорологической информацией. В плане обмена оговариваются средства связи, при осуществлении обмена по АСПД, по авиационной наземной электросвязи, через банки авиационных метеорологических данных и другие средства сбора и распространения метеорологической информации, принятые в гражданской авиации и рекомендованные ИКАО и ВМО.
      528. Обмен оперативной метеорологической информацией осуществляется в форме метеорологических бюллетеней.
      529. Метеорологические бюллетени, содержащие оперативную метеорологическую информацию и подлежащие передаче с помощью средств AFS, имеют заголовок, состоящий из:
      1) условного обозначения из четырех букв и двух цифр;
      2) применяемого в ИКАО четырехбуквенного индекса местоположения, соответствующего географическому положению метеорологического органа, выпустившего или составившего метеорологический бюллетень;
      3) группы «дата – время»;
      4) трехбуквенного индекса (в случае необходимости).
      530. Метеорологические бюллетени, содержащие оперативную метеорологическую информацию и подлежащие передаче с помощью средств AFTN, включаются в текстовую часть формата сообщения AFTN.
      531. Телеграммам, передаваемым по сети авиационной наземной электросвязи (включая AFTN), в зависимости от их содержания присваиваются следующие категории срочности:
      1) DD – телеграммам, содержащим специальные сводки, сообщение с борта воздушных судов, предупреждениями по маршрутам и районам полетов, информацию SIGMET;
      2) GG - телеграммам, содержащим регулярные сводки, прогнозы погоды по аэродромам, маршрутам и районам полетов.

4. Использование вещательных передач для распространения метеорологической информации

      532. Для обеспечения экипажей воздушных судов, находящихся в полете, метеорологической информацией используются радиовещательные передачи ATIS и VOLMET и сообщения D-ATIS, D-VOLMET.
      533. Радиовещательные передачи ATIS предназначены для обслуживания полетов в районе взлета и посадки на конкретном аэродроме.
      534. Радиовещательные передачи VOLMET предназначены для обеспечения метеорологической информацией воздушных судов, находящихся в полете. В передачу VOLMET включается метеорологическая информация о погоде не более чем с десяти аэродромов, расположенных на расстоянии до 800 километров от аэродрома, с которого осуществляются радиовещательные передачи по типу VOLMET.
      535. Непрерывные радиовещательные передачи VOLMET, ведущиеся по каналам ОВЧ, организуются органами ОВД по согласованию с метеорологическим полномочным органом и включают следующую метеорологическую информацию:
      1) текущие метеорологические сводки по аэродрому;
      2) прогноз на посадку.
      536. Регулярные радиовещательные передачи VOLMET, ведущиеся по каналам ВЧ связи, организуются персоналом органов ОВД в объемах и в сроки, определяемые нормативными документами, регламентирующими метеорологическое обеспечение полетов воздушных судов. Метеорологическая информация для передач предоставляется аэродромным метеорологическим органом и включает:
      1) текущие метеорологические сводки по аэродромам;
      2) прогнозы на посадку;
      3) прогнозы погоды, если их включение в передачу оговорено региональным соглашением;
      4) информацию SIGMET.
      537. В периоды отсутствия полетов или небольшой интенсивности воздушного движения, радиовещательные передачи VOLMET прекращаются. Метеорологическая информация передается экипажам воздушных судов соответствующими органами ОВД.
      538. Содержание и формат сводок, прогнозов и информации SIGMET, передаваемых на борт воздушных судов, соответствуют положениям пунктов 42-203, 232-298 и 299-351 настоящих Правил.
      539. Содержание и формат сводок, прогнозов и информации SIGMET, являющихся частью радиовещательных передач VOLMET, соответствуют положениям пунктов 42-203, 232-298 и 299-351 настоящих Правил.
      540. Метеорологическая информация, включаемая в программу передач VOLMET по каналам ОВЧ, транслируется открытым текстом в следующей последовательности:
      1) наименование передающей станции, после которой следует слово «VOLMET»;
      2) наименование аэродрома;
      3) время наблюдения;
      4) направление и скорость ветра у земли;
      5) видимость;
      6) дальность видимости на ВПП, если она указана в сводке;
      7) текущая погода;
      8) количество облаков нижнего яруса, башенкообразных (мощно-кучевых) и кучево-дождевых облаков;
      9) форма облаков (только для башенкообразных (мощно-кучевых) и кучево-дождевых облаков);
      10) высота нижней границы облачности (вертикальная видимость);
      11) термин «CAVOK» (при соответствующих условиях);
      12) температура воздуха и точка росы;
      13) атмосферное давление;
      14) прогноз на посадку.
      541. Информация о возникновении в районе аэродрома грозоопасных кучево-дождевых облаков, об изменении рабочего курса посадки, состояния ВПП и коэффициента сцепления, специальные сводки включаются в передачи ATIS, VOLMET немедленно и дополняются теми элементами последней регулярной сводки, которые не изменились.
      542. Радиовещательные передачи VOLMET, ATIS осуществляются с использованием стандартной радиотелефонной фразеологии.
      543. Список аэродромов, по которым во время радиовещательных передач VOLMET транслируются сводки и прогнозы, порядок и время передачи определяется метеорологическим полномочным органом по согласованию с аэронавигационной организацией.
      544. РПИ, для которых сообщения SIGMET включаются в регулярные радиовещательные передачи VOLMET, определяется по соглашению между метеорологическим полномочным органом и аэронавигационной организацией. Сообщение SIGMET передается в начале передачи или в начале 5-минутного отрезка времени.
      545. Если к началу радиовещательной передачи VOLMET сводка METAR с аэродрома не поступила, передается последняя полученная сводка с указанием срока наблюдения.
      546. Прогнозы TAF, являющиеся частью регулярных радиовещательных передач VOLMET, имеют период действия 9, 24 и 30 часов, по мере необходимости корректируются, чтобы каждый передаваемый по радио прогноз отражал последнее мнение соответствующего аэродромного метеорологического органа.
      547. Последние имеющиеся сводки METAR и SPECI, прогнозы TAF и сообщения SIGMET и AIRMET передаются по линии связи «вверх» на борт воздушных судов, находящихся в полете.
      548. Прогнозы TAF, являющиеся частью сообщения D-VOLMET, корректируются для передачи по линии связи «вверх» на борт воздушного судна, находящегося в полете.
      549. Сообщения D-VOLMET содержат текущие сводки METAR и SPECI, и при наличии прогнозы типа «тренд», прогнозы TAF, информацию SIGMET, специальные донесения с борта воздушных судов, не включенные в SIGMET, и при наличии AIRMET.

11. Авиационная климатологическая информация

      550. Сбор, обработка и хранение данных метеорологических наблюдений, необходимых для получения авиационной климатической информации, осуществляются с помощью компьютерных систем, доступных для международного использования в соответствии с соглашением с метеорологическим полномочным органом.
      551. Авиационная климатологическая информация для планирования полетов подготавливается в виде аэродромных климатологических таблиц и аэродромных климатологических сводок. Авиационные пользователи снабжаются такой информацией по соглашению с метеорологическим полномочным органом.
      552. Аэродромные климатологические сводки содержат краткое изложение результатов наблюдений за определенными метеорологическими элементами на аэродроме, основанное на статистических данных. Данные сводки подготавливаются и в табличной форме.
      553. Аэродромные климатологические сводки включают:
      1) повторяемость значений дальности видимости на ВПП/видимости и (или) высоты нижней границы самого низкого слоя SCT, BKN или OVC облачности ниже установленных величин в определенные моменты времени;
      2) повторяемость значений видимости ниже установленных величин в определенные моменты времени:
      повторяемость нижней границы самого низкого слоя облаков SCT, BKN или OVC ниже установленных значений в определенные моменты времени;
      повторяемость направления и скорости ветра в указанных диапазонах;
      повторяемость приземной температуры воздуха в установленных диапазонах через интервалы 5 ^о С в определенные моменты времени;
      средние значения и отклонения от них, включая максимальные и минимальные значения метеорологических элементов, необходимых для целей планирования полетов, включая расчеты взлетных характеристик.
      554. Авиационная климатологическая информация основывается на наблюдениях, проводившихся в течение периода не менее 5 лет. При снабжении пользователей информацией указывается период наблюдений.
      555. Аэродромный метеорологический орган:
      1) организует сбор и хранение необходимых данных наблюдений;
      2) подготавливает аэродромные климатологические таблицы для своего аэродрома;
      3) предоставляет авиационному потребителю такие климатологические таблицы в течение периода времени, согласованного между метеорологическим полномочным органом и потребителем.
      556. В аэродромной климатологической таблице указываются:
      1) средние величины и отклонения, в том числе максимальные и минимальные величины, метеорологических элементов;
      2) частота возникновения явлений текущей погоды, влияющих на выполнение полетов в районе аэродрома;
      3) частота возникновения одного элемента или сочетания двух и более элементов с определенными значениями;
      4) информация, необходимая для подготовки аэродромных климатологических сводок в соответствии с пунктом 553 настоящих Правил.
      557. Авиационные пользователи, нуждающиеся в получении климатологической информации, обращаются к полномочному метеорологическому органу.
      558. Данные метеорологических наблюдений на аэродроме накапливаются, обрабатываются и хранятся в виде, приемлемом для подготовки аэродромной климатологической информации.
      559. Климатологические данные, касающиеся новых аэродромов и дополнительных ВПП на существующих аэродромах, накапливаются по возможности, до ввода в эксплуатацию этих аэродромов и ВПП.
      560. Метеорологический полномочный орган предоставляет данные метеорологических наблюдений, необходимых для исследований, технических расследований или эксплуатационного анализа, авиационным пользователям и другим органам, связанным с использованием метеорологии в интересах гражданской авиации.
      561. Аэродромные метеорологические органы с синоптической частью подготавливают климатологическую информацию в виде климатологических описаний (справок) для аэродромов, районов и маршрутов полетов с включением необходимого табличного материала.
      562. В климатологических описаниях указываются:
      1) основные климатологические характеристики и их сезонные изменения;
      2) средние, максимальные и минимальные значения основных метеорологических элементов;
      3) повторяемость возникновения опасных явлений погоды, влияющих на производство полетов: града, гроз, турбулентности, обледенения и других;
      4) повторяемость возникновения определенных значений одного метеорологического элемента или сочетаний двух и более элементов;
      5) типичные синоптические ситуации и связанные с ними метеорологические условия и влияние орографии на эти условия.
      563. В таблицы, содержащиеся в аэродромном климатологическом описании, включаются данные о ветре у поверхности земли, видимости, количестве и высоте облаков, температуре и атмосферном давлении. К описанию прилагается топографическая карта района аэродрома с указанием секторов, в которых под влиянием местных условий возникает низкая облачность, ограниченная видимость, сильный ветер и другие явления.

Приложение 1
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Типовая схема инструкции по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме

1. Общие сведения

      1) Метеорологический орган, ответственный за метеорологическое обеспечение полетов на аэродроме, режим его работы. Почтовый адрес, факс, телефон и другие реквизиты метеорологического органа.
      2) Класс и категория аэродрома (с указанием курса посадки), направление и размеры ВПП, используемое светосигнальное оборудование (с указанием курса посадки). Магнитное склонение. Превышение аэродрома.
      3) Пункты ОВД, обеспечиваемые метеорологической информацией, средства ее отображения.
      4) Приписные аэродромы, обеспечиваемые прогнозами погоды.

2. Метеорологические наблюдения и сводки

      1) Пункты метеорологических наблюдений. Состав и размещение метеорологического оборудования. Виды и методы наблюдений на каждом пункте, особенности их проведения.
      2) Наличие автоматизированных метеорологических измерительных и информационных систем, их использование при производстве наблюдений и выдаче информации.
      3) Период, виды и сроки регулярных наблюдений.
      4) Критерии для выпуска местных специальных сводок.
      5) Расположение МРЛ относительно КТА, порядок наблюдений и предоставления данных МРЛ.
      6) Определение характеристик ветра на высоте круга и 100 метров.

3. Авиационные прогнозы погоды и предупреждения

      1) Сроки составления и периоды действия прогнозов TAF по аэродромам. Критерии для внесения коррективов в прогнозы, а также включения групп изменений.
      2) Форма и сроки составления, периоды действия прогнозов по районам полетов и маршрутам (МВЛ). Критерии для выпуска коррективов.
      3) Критерии для составления предупреждения по аэродромам. Информация SIGMET, AIRMET. Предупреждения о сдвиге ветра.

4. Обеспечение метеорологической информацией экипажей
воздушных судов

1) Виды предоставляемой полетной документации для экипажей, выполняющих полеты по ППП и ПВП.
2) Особенности метеорологического обеспечения полетов по выполнению авиационных работ.

5. Информация для органов ОВД и других служб

      1) Организация консультации и инструктажа смен службы движения.
      2) Виды информации, предоставляемой для пунктов ОВД.
      3) Информация для поисково-спасательной службы.
      4) Действия метеорологического органа, в случае аварийной обстановки.
      К инструкции прилагаются следующие схемы и таблицы, определяемые каждым аэродромным метеорологическим органом самостоятельно.
      1) Схема размещения на аэродроме пунктов наблюдения, метеорологических приборов и оборудования с указанием удаления от порога и оси ВПП.
      2) Схема щитов-ориентиров видимости и естественных ориентиров (возможное совмещение).
      3) Схемы распространения метеорологической информации на аэродроме.
      4) Схема обслуживаемого района ОВД.
      5) Схема обслуживаемого района МДП.
      6) Схема обслуживаемых воздушных трасс МВЛ.
      7) Таблица минимумов аэродрома для взлета и посадки ВС.
      8) Таблица расчета дальности видимости на ВПП при ее наличии.

Приложение 2
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Точность прогнозов, желательная с точки зрения эксплуатации

Прогнозируемый элемент	Точность прогнозов, желательная с точки зрения эксплуатации	Обеспеченность
TAF
Направление ветра	± 20 градусов	80% случаев
Скорость ветра	±2,5 м/с (5уз)	80% случаев
Видимость	± 200 м до 800 м + 30% от 800 до 10 км	80% случаев
Осадки, гроза	Наличие или отсутствие	80% случаев
Количество облаков	Одна категория ниже 450 м (1 500 фут) Наличие или отсутствие BKN или OVC между 450 м (1 500 фут) и 3 000 м (10 000 Фут)	70% случаев
Высота облаков	± 30 м (100 фут) до 300 м (1 000 фут) ± 30% от 300 м (1 000 фут) до 3 000 м (10 000 фут)	70% случаев
Температура воздуха	± 1^оС	70% случаев
Прогноз TREND
Направление ветра	± 20 градусов	90% случаев
Скорость ветра	± 2,5 м/с (5уз)	90% случаев
Видимость	± 200 м до 800 м ± 30% от 800 м до 10 км	90% случаев
Осадки, гроза	Наличие или отсутствие	90% случаев
Количество облаков	Одна категория ниже 450 м (1 500 фут) Наличие или отсутствие BKN или OVC между 450 м (1 500 фут) и 3 000 м (10 000 фут)	90% случаев
Высота облаков	± 30 м (100 фут) до 300 м (1 000 фут) ± 30% от 300 м (1 000 фут) до 3 000 м (10 000 фут)	90% случаев
Прогноз для взлета*
Направление ветра	± 20^о	90% случаев
Скорость ветра	± 2,5 м/с (5уз) до 12,5 м/с	90% случаев
Температура воздуха	± 1^оС	90% случаев
Величина давления воздуха (QNH)	± 1 гПа	90% случаев
Зональный прогноз (прогноз по районам полетов), прогноз по маршруту
Температура воздуха на высотах	± 2^оС (средняя для 900 км)	90% случаев
Ветер на высотах	± 20 км/ч (10 уз) (модуль векторной разности для 900 км)	90% случаев
Особые явления погоды по маршруту полета и облачность	Наличие или отсутствие	80% случаев
	Местонахождение: ± 100 км	70% случаев
	Вертикальная протяженность: ± 300 м (1 000 фут)	70% случаев
	Высота тропопаузы: ± 300 м (1 000 фут)	80% случаев
	Макс. уровень ветра: ± 300 м (1 000 фут)	80% случаев

Приложение 3
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Требования по составлению карт и таблиц

1. Условные обозначения для особых явлений погоды

      Для полетной документации при полетах до FL100 этот символ обозначает «линию шквала».
      Следующая информация должна указываться на полях карты: символ радиоактивных веществ; широта/долгота места аварии; дата и время аварии; проверить NOTAM относительно дополнительной информации.
      Следующая информация должна указываться на полях карты: символ извержения вулкана; название и международный номер вулкана (если известно); широта/долгота, дата и время первого извержения (если известны); проверить информацию SIGMET и NOTAM или ASHTAM относительно вулканического пепла.
     Этот символ не относится к обледенению, вызванному контактом осадков с переохлажденной поверхностью самолета.
      Для высот, между которыми ожидается явление, верхняя граница указывается над нижней, в соответствии с легендой.

2. Фронты, зоны конвергенции и другие используемые символы

      Символ относится к преобладающей (по пространству) приземной скорости ветра выше 15 м/с (60 км/ч, 30 узлов).
      1) Стрелки, обозначающие ветер, указывают его максимальную скорость в струйном течении и эшелон, к которому она относится. Существенные изменения (скорости на 20 узлов и более, эшелона - на 3000 фут (1000 метров) (или меньше, если это целесообразно) обозначаются двойными черточками.
      2) В примере у двойной черты скорость ветра 70 м/с 280 км/ч (140 узлов).
      3) Жирная линия, обозначающая ось струйного течения, начинается/кончается у точек, где прогнозируется скорость ветра 160 км/ч (80 узлов).
      3. Сокращения, применяемые при описании облаков
      1) Вид

CI – Перистые	AS – Высоко-слоистые
ST - Слоистые	CC – Перисто-кучевые
NS – Слоисто-дождевые	CU - Кучевые
CS – Перисто-слоистые	SC – Слоисто-кучевые
CB – кучево-дождевые	AC – Высоко-кучевые

      2) Количество
      Облака, включая СВ
      FEW - мало (1/8 – 2/8)
      SCT - рассеянные (3/8 – 4/8)
      BKN – разорванные (5/8 – 7/8)
      OVC – сплошная облачность (8/8)
      Только CB
      ISOL - отдельные СВ (изолированные), покрытие менее 50% площади
      OCNL – достаточно разделенные СВ (случайные, редкие), покрытие 50-75 %.
      FRQ - СВ с небольшим разделением или без разделения (частые), более 75 %
      EMBD – СВ скрытые, содержащиеся в слоях других облаков (включенные в слой облачности)
      OBSC – СВ скрыты за дымкой или дымом или наблюдение затруднено из-за темноты
      3) Высота
      Высоты обозначаются на картах SWH и SWM (высокий и средний уровень) в эшелонах (FL), верхняя граница указывается над нижней.
      Если верхняя или нижняя границы находятся за пределами слоя атмосферы, к которому применяется карта, используется ХХХ.
      На картах SWL (низкий уровень):
      высоты указываются как высоты над средним уровнем моря;
      сокращения SFC используется для обозначения уровня земной поверхности.
      3. Нанесение линий и систем на специальные карты

1) Образцы SWH и SWM	Карты особых явлений погоды (высокий и средний уровни)
Зубчатая линия	разграничение зон особых явлений погоды
Жирная прерывистая линия	очертание зоны ТЯН (CAT)
«Жирная сплошная линия	- положение оси струйного течения с указанием направления ветра, скорости в узлах или км/ч и высоты в эшелонах. Вертикальная протяженность струйного течения указана (в эшелонах) ниже эшелона: надпись FL 270, сопровождаемая 240/290, обозначает, что высота струи простирается от FL 240 до FL 290;
Цифры на стрелках	- скорость в узлах или км/ч движения фронтальной системы
Эшелоны полета внутри маленьких прямоугольников	- высота тропопаузы в эшелонах в отдельных пунктах 340\|. Нижняя и верхняя границы топографии тропопаузы указываются буквами L или H соответственно внутри пятиугольника с указанием высоты в эшелонах полета.
2) Образец SWL	- Карта особых явлений погоды (низкий уровень)
х	- положение центров давления в гектопаскалях
L	- центр низкого давления
H	- центр высокого давления
Зубчатые линии	- разграничение зоны особых явлений погоды
Штриховые линии	- высота изотермы 0^оС в футах (гектофутах) или декаметрах. Уровень 0^оС может быть также обозначен , т. е. уровень 0^оС на высоте 6000 фут.
Цифры на стрелках	- скорость движения фронтальных систем, депрессий или антициклонов в узлах или в км/ч
Цифра внутри символа состояния моря	- общая высота волн в футах или метрах
Цифра внутри символа температуры поверхности моря	- температура поверхности моря в ^оС.
Цифры внутри символа приземного ветра	- ветер в м/с или узлах.

      4. Стрелки, стрелки с оперением и флажки:
      1) стрелки указывают направление. Количество вымпелов и/или перьев соответствует скорости;
      2) вымпелы соответствуют 50 узлам или 25 м/с (100 км/ч);
      3) перья соответствуют 10 узлам или 5 м/с (20 км/ч). Половина пера соответствует 5 узлам или 2,5 м/с (10 км/ч).

1) Образец IS. Карта ветра и температуры на высотах для стандартной изобарической поверхности. Полярная стереографическая проекция .

2) Образец SWH. Карта особых явлений погоды (высокий уровень). Полярная стереографическая проекция.

3) Образец SWM. Карта особых явлений погоды (средний уровень)

4) Образец SWL. Карта особых явлений погоды (низкий уровень)

5) Образец SWH. Карта особых явлений погоды (высокий уровень)

6) Образец SWH +SWM. Карта особых явлений погоды Республики Казахстан.

7) Образец SWL. Карта особых явлений погоды низкий уровень. Республика Казахстан

8) Прогнозы погоды по маршрутам в виде таблицы

- Низкий уровень

ДАТА …….10 мая 2006 г.………..…ВЫСОТА В МЕТРАХ НАД УРОВНЕМ МОРЯ
МАРШРУТ …………………………………… АКТЮБИНСК-АСТАНА-ПАВЛОДАР ……
ПЕРИОД ДЕЙСТВИЯ ПРОГНОЗА ……………… ОТ 1000 ДО 1600 МСВ ……………… КРАТКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА СИНОПТИЧЕСКОЙ ОБСТАНОВКИ АКТИВНЫЙ ХОЛОДНЫЙ ФРОНТ НА 1200 МСВ В РАЙОНЕ АСТАНЫ, СМЕЩАЕТСЯ НА ВОСТОК СО СКОРОСТЬЮ 30 КМ/Ч
УЧАСТОК	АКТЮБИНСК АСТАНА ПАВЛОДАР
ВЕТЕР НА ВЫСОТАХ (ГРАДУСЫ, М/С) 3000 М ТЕМПЕРАТУРА 1500 М (ГРАДУСЫ ЦЕЛЬСИЯ) 600 М	280/09 М08 290/06 00 290/05 01	250/11 М03 240/09 04 230/08 08
ОБЛАЧНОСТЬ	ХХХ ОТД КД ----- 500 2900 РАЗОРВ КЧ ------ 600	ХХХ РЕДК КД ------- 300 250 СПЛ СК ------ 150
ВИДИМОСТЬ У ЗЕМЛИ		1500 М
ОСОБЫЕ ЯВЛЕНИЯ ПОГОДЫ	УМЕРЕННАЯ ТУРБУЛЕНТНОСТЬ 3000 ----- 1500	ОТД ГРОЗЫ ЛИВН. ДОЖДЬ УМЕРЕННОЕ ХХХ СИЛЬНОЕ ------ ОБЛЕДЕНЕНИЕ 2000 УМЕРЕННАЯ СИЛЬНАЯ ТУРБУЛЕНТНОСТЬ ВО ФРОНТАЛЬНОЙ ЗОНЕ ХХХ ------- 300
ВЫСОТА НУЛЕВОЙ ИЗОТЕРМЫ	1500	2000
МИНИМАЛЬНОЕ ДАВЛЕНИЕ, ПРИВЕДЕННОЕ К СРЕДНЕМУ УРОВНЮ МОРЯ (ММ РТ.СТ.)	755	750
СОСТАВЛЕН …… В 0900 МСВ 10 мая 2006 г СИНОПТИК …………………

- Средний уровень

ДАТА …… 10 МАЯ 2006 г….………..… ВЫСОТА В МЕТРАХ НАД УРОВНЕМ МОРЯ
МАРШРУТ ………………………………… АКТЮБИНСК-АСТАНА-ПАВЛОДАР ………
ПЕРИОД ДЕЙСТВИЯ ПРОГНОЗА ………… ОТ 1200 ДО 1600 UTC ………………… КРАТКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА СИНОПТИЧЕСКОЙ ОБСТАНОВКИ АКТИВНЫЙ ХОЛОДНЫЙ ФРОНТ НА 1200 UTC В РАЙОНЕ АСТАНЫ, СМЕЩАЕТСЯ НА ВОСТОК СО СКОРОСТЬЮ 30 КМ/Ч, БУДЕТ НАХОДИТЬСЯ К 1600 МСВ ПРИМЕРНО В 120 КМ ВОСТОЧНЕЕ АСТАНЫ
УЧАСТОК	АКТЮБИНСК - АСТАНА - ПАВЛОДАР
ВЕТЕР НА ВЫСОТАХ (ГРАДУСЫ, М/С) И ТЕМПЕРАТУРА (^оС) 300 гПа 400 гПа 500 гПа	290/22 М58 290/17 М46 290/13 М30	250/20 М52 250/15 М40 250/10л М25
ОСОБЫЕ ЯВЛЕНИЯ ПОГОДЫ И СООТВЕТСТВУЮЩАЯ **ОБЛАЧНОСТЬ	УМЕРЕННАЯ ТУРБУЛЕНТНОСТЬ 5400 ------- ХХХ	РЕДК ГРОЗЫ ТУРБУЛЕНТНОСТЬ ОТ УМЕРЕННОЙ ДО СИЛЬНОЙ 8400 ------- ХХХ
*ВЫСОТА ТРОПОПАУЗЫ	-	-
*СТРУЙНОЕ ТЕЧЕНИЕ	-	-
СОСТАВЛЕН В 1100 МСВ 10 мая 2006 г СИНОПТИК …………………

* Выше запланированного эшелона полета, если не указано.
** Указываются только облака, связанные с особыми явлениями погоды

Приложение 4
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Примеры прогнозов погоды по маршрутам, районам полета и АХР в
форме открытого текста

1. Прогноз погоды по маршруту по ППП в форме открытого текста

МАРШРУТ КУСТАНАЙ-КАРАГАНДА
151000/151600
ТЫЛ ВЫСОТНОГО ЦИКЛОНА
ВЫСОТА 5000М 280/15М/С М24
7000М 290/28 М/С М32
9000М 290/35М/С М46
ТРОП 9500М
АСТАНА – КАРАГАНДА СТ 8000М 290/150 КМ/Ч
ГРЗ ЧАСТ КД 500/7000
АМСГ Кустанай
Синоптик 09.00UTC 15 июля 20...г.
Командир

Содержание прогноза:
прогноз по маршруту Кустанай-Караганда, период действия от 10.00 до 16.00 МСВ 15 числа данного месяца;
синоптическая обстановка: тыловая часть высотного циклона;
на высоте 5000 м: направление ветра 280 градусов, скорость ветра
      15 м/с, температура воздуха минус 24 ^оC;
на высоте 7000 м: направление ветра 290 градусов, скорость ветра
      28 м/с, температура воздуха минус 32 ^оC;
на высоте 9000 м: направление ветра 290 градусов, скорость ветра
      35 м/с, температура воздуха минус 46 ^оC;
тропопауза на высоте - 9500 м;
на участке Астана-Караганда - струйное течение: на высоте 8000 метров направление ветра 290 градусов, максимальная скорость ветра 40 м/с; гроза; облачность частая кучево-дождевая с нижней границей 500 метров, верхней границей – 7000 метров.
      2. Прогноз погоды по маршруту по ПВП в форме открытого текста
БЕЦ 071
МИ-8 22957
АЛМАТЫ 07.00 210 3 М/С ВИД 10 6/3 КУЧ 1500 ВЕРХ СРЕД +29 702
АЛМАТЫ - КВ4143 УЧ 21-24, 33-34ВГ, 35, 36 - БУРУНДАЙ
0800-1400 ШТ ПОЛЕ ПОВЫШЕННОГО ДАВЛЕНИЯ
Прогноз ветра (М/С) 1000 м 1500 м 2 000 м 3 000 м 4 000 м
и температуры (^оС) 270 05+17 270 05+17 250 05+12 250 05+5 250 08-4 по высотам
ВЕТЕР У ЗЕМЛИ 260 6 ПОР 11 М/С ВИД 10 ОЧАГИ В/МАСС ГРОЗ ЛИВН ДОЖДЬ ЧАСТ КД 3500/8000 НАД УР МОРЯ СПЛ ВСПС УМЕРЕНН ТУРБ СЛОЕ ЗЕМЛЯ/6000 НУЛЬ 3500 Г/П ВЫШЕ 3500 ЗАКРЫТЫ Р МИН 758 ММ

АЛМАТЫ 2706/2806 230 5М/С ВИД 10 РАССЕЯНН КД1500 РАЗОРВАНН 3000 ВРЕМ 2707/2713280 6ПОР11 М/С ГРОЗА

БУРУНДАЙ/ОРИЕНТИРОВОЧНО/2707/2716 140 6М/С ВИД 10 РАССЕЯНН КД 1500 РАЗОРВАНН 3000 ВРЕМ 2707/2716 260 6 ПОР 11М/С ГРОЗА

СИНОПТИК 07 00UTC 27.07.20.. г. АМЦ АЛМАТЫ
БРИФИНГ
КВС»;

3. Прогнозы погоды по зонам МДП Алматинского центра АС УВД

СЕКТОР А /равнина/
0600-1200 ШТ МАЛОГРАДИЕНТНОЕ ПОЛЕ ПОНИЖЕННОГО ДАВЛЕНИЯ

ПРОГНОЗ ВЕТРА (М/С) 1000м 1500м 2000м
И Т-РЫ (град.) ПО ВЫСОТАМ НСТ 03+22 НСТ 03+20 НСТ 03+16

ВИД 3000 ОЧАГИ В/МАСС ГРОЗ ЛИВН ДОЖДЬ РЕДК КД 600/7000 НАД ПОВ ЗЕМЛИ
РАЗОРВАНН ВСПС УМЕРЕНН ТУРБ СЛОЕ ЗЕМЛЯ/3000 НУЛЬ 3500 Р МИН 755ММ

СЕКТОР B, F /горы до 2000м/
0600-1200 ШТ МАЛОГРАДИЕНТНОЕ ПОЛЕ ПОНИЖЕННОГО ДАВЛЕНИЯ

ПРОГНОЗ ВЕТРА (М/С) 1000м 1500м 2000м 3000м 4000м
И Т-РЫ (град.) НСТ10+22 НСТ10+20 НСТ10+16 НСТ 20+3 220 30-5
ПО ВЫСОТАМ
ВИД 5000 ОЧАГИ В/МАСС ГРОЗ ЛИВН ДОЖДЬ ЧАСТ КД 1500/8000 НАД УР МОРЯ
РАЗОРВАНН ВСПC УМЕРЕНН ТУРБ СЛОЕ ЗЕМЛЯ/4000 НУЛЬ 3500 Г/П ВЫШЕ 1500
ЗАКРЫТЫ Р МИН 755 ММ
СЕКТОР С, D /горы выше 2000м/
0600-1200 ШТ МАЛОГРАДИЕНТНОЕ ПОЛЕ ПОНИЖЕННОГО ДАВЛЕНИЯ
ПРОГНОЗ ВЕТРА (М/С) 1000м 1500м 2000м 3000м 4000м
И Т-РЫ (град.) НСТ 03+27 НСТ 03+25 НСТ 03+18 НСТ 03+5 220 30-7
ПО ВЫСОТАМ
ВИД 10 ОЧАГИ В/МАСС ГРОЗ ЛИВН ДОЖДЬ МАЛО/2/ РД 1500/2000 ЧАСТ КД
2500/8000 НАД УР МОРЯ РАЗОРВАН ВСПС УМЕРЕНН ТУРБ СЛОЕ ЗЕМЛЯ/6000 НУЛЬ
3700 Г/П ВЫШЕ 2500 ЗАКРЫТЫ РМИН 758ММ

СИНОПТИК АМЦ АЛМАТЫ
ВРЕМЯ И ДАТА 05.00UTC 30 МАЯ 20...Г
РАДИООПЕРАТОР

      4. Прогноз погоды по АХР
Прогноз погоды по районам 1, 2, 3
130700/131300
Тыловая часть циклона. Холодный фронт с волнами через Карабутак-Эмбу-Уил. Смещается восток 30 км/ч.
Прогноз ветра (градусы и км/ч) 4000м 220/30 – 05
И температуры (градусы Цельсия) 3000м НСТ20 +03
      2000м НСТ20 +16
      1500М НСТ20 +19
      1000М НСТ20 +20
Ветер у земли 180 9м/с вид 5000 слабый ливн дождь рассеян ск 500/2000
редк 1000/8000 относительно пов земли Тем-ра 25^оС Нуль 3000 Рмин 763
Синоптик АМСГ Актюбинск
Время и дата 06.00 13 июня 20..г
БРИФИНГ
КВС

Приложение 5
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Требования, касающиеся информации GAMET

1. Прогноз в форме GAMET содержит следующую и информацию в указанном порядке:

	Указатель типа данных	FA - для информации GAMET
A₁A₂	Указатели страны или территории	RS - Европейская территория RA – Азиатская территория KZ – Республика Казахстан
ii	Номер листа (31)	Для регионального использования
Примечание - номер листа может принимать следующие значения: ii = 31 - 40.

      Заголовок ВМО: T ₁ T ₂ A ₁ A ₂ ii CCCC YYGGgg
      CCCC - индекс (ИКАО) местоположения центра связи, рассылающего данное сообщение;
      YYGGgg - группа дата/время, в которой YY - это дата, а GGgg - время в часах и минутах UTC передачи сообщения GAMET;
      Примеры: FARS31 RUАА 121200;
      FARА31 ALAC 110010;
      FAKZ31 UAAA 110010.
      1) указатель местоположения органа ОВД, обслуживающего РПИ, к которому относится зональный прогноз для полетов на малых высотах (YUCC);
      2) условное обозначение сообщения: «GAMET»;
      3) группы «дата-время», указывающие период действия в UTC, VALID 220600/221200»;
      4) указатель местоположения метеорологического органа, подготовившего сообщение, за которым следует дефис, «YUDO -»;
      5) на следующей строке – название района полетной информации или его субрайона (подрайона), для которого выпускается зональный прогноз для полетов на малых высотах, «AMSWELL FIR/2 BLW FL120»;
      6) на следующей строке – указание начала первого раздела прогноза с использованием сокращения «SECN 1»;
      7) средняя скорость приземного ветра на обширном пространстве, превышающая 15м/с, «SFC WSPD: 10/12 18 МPS»;
      8) видимость у поверхности земли на обширном пространстве менее 5000 метров, включая явления, обусловившие снижение видимости, «SFC VIS: 06/08 3000M BR N OF N51»;
      9) особые явления погоды (за исключением явлений, в отношении которых уже выпущено сообщение SIGMET), «SIGWX: 11/12 ISOL TS»;
      10) закрытие гор, «MT OBSC: MT PASSES S OF N48 OBSC»;
      11) рассеянная, разорванная или сплошная облачность на обширном пространстве с высотой нижней границы менее 300 метров над уровнем земли (AGL) или над средним уровнем моря (AMSL) и (или) образование любых кучево-дождевых (СВ) или мощных кучевых (TCU) облаков с указанием высоты их нижней и верхней границ, «SIG CLD: 06/09 OVC 200/800 M AGL N OF N51 10/12 ISOL TCU 400/3000 M AGL»;
      12) обледенение (за исключением возникающего в конвективных облаках и сильного обледенения, в отношении которых уже выпущены сообщения SIGMET), «ICE: MOD FL050/080»;
      13) турбулентность (за исключением возникающей в конвективных облаках и сильной турбулентности, в отношении которых уже выпущены сообщения SIGMET), «TURB: MOD ABV FL090»;
      14) горная волна (за исключением сильной горной волны, в отношении которой уже выпущено сообщение SIGMET), «MTW: MOD ABV FL080 S OF N63»;
      15) сообщения SIGMET, касающиеся соответствующего РПИ или его субрайона, в отношении которых действует зональный прогноз, «SIGMET APPLICABLE: 3,5»;
      16) на следующей строке – указание начала второго раздела зонального прогноза с использованием сокращения «SECN II»;
      17) центры давления, фронты и ожидаемое их смещение, «PSYS 06L 1004 HPA N5130 E01000 MOV NE 25 KMH WKN»;
      18) ветер и температура воздуха на высотах, по крайней мере, для следующих абсолютных высот: 600, 1500, 3000 метров, «WIND/T: 600M 270/18MPS PS03 1500M 250/20MPS MS02 3000M 240/21 MPS MS11»;
      19) информация об облачности, помимо подпункта 11), с указанием количества, типа и высот нижней и верхней границ облаков над уровнем земли (AGL) или над средним уровнем моря (AMSL), «CLD: BKN SC 900/2400 M AGL»;
      20) указание высоты уровня (ей) 0 ^оС над уровнем земли (AGL) или над средним уровнем моря (AMSL), если он/они ниже верхней границы воздушного пространства, для которого дается прогноз, «FZLVL: 1000M AMSL»;
      21) прогнозируемое наименьшее значение QNH в течение периода действия, «MNM QNH: 1004 HPA»;
      22) температура поверхности моря и состояние моря, если это требуется региональным аэронавигационным соглашением, «SEA: T15 HGT 5M»;
      23) местоположение извержений вулканов, которые создают облака пепла, название вулкана и время первого извержения, если оно известно, «VA MT KLYUCHEVSKOY PSN N5603 E16039 ERUPTION VA CLD TOP 7000M MOV NE».
      2. Все пункты прогноза GAMET начинаются с новой строки.
      3. Если возникновение опасных явлений не ожидается или они уже включены в сообщение SIGMET, из зонального прогноза подпункты 7)-15) указанные выше, исключаются. Если опасные явления не возникают и никакая информация SIGMET не применима, все подпункты 7)-15) настоящего пункта заменяются термином «HAZARDOUS WX NIL» - опасные явления погоды отсутствуют.
      4. Если опасное явление включено в прогноз GAMET, но оно не возникло или более не прогнозируется, выпускается корректив GAMET AMD, изменяющий только соответствующий метеорологический элемент.
      Пример зонального прогноза GAMET -
      YUCCGAMETVALID 220600/221200 YUDO–
      AMSWELL FIR/2 BLW FL100
      SECN I
      SFC WSPD: 10/12 18MPS
      SFC VIS: 06/08 3000M BR N OF N51
      SIGWX: 11/12 ISOL TS
      MT OBSC: MT PASSES S OF N48
      SIG CLD: 06/09 OVC 300/600 M AGL N OF N51 10/12 ISOL TCU 300/3000 MAMSL
      ICE: MOD FL050/080
      TURB: MOD ABV FL090
      SIGMETS APPLICABLE: 3,5
      SECN II
      PSYS: 06 L 1004 HPA N5150 E01000 MOV NE 25KМН WKN
      WIND/T: 600M 270/13MPS PS03 1500M 250/20MPS MS02 3000M 240/18 MPS MS11
      CLD: BKN SC 800/2400 M AMSL
      FZLVL: 1000M AMSL
      MNM QNH: 1004 HPA
      SEA: T15 HGT 5M
      VA: NIL=

Содержание:

Зональный прогноз для полетов на малых высотах (GAMET), составленный для субрайона два района полетной информации AMSWELL* (название РЦ YUCC – AMSWEL) ниже эшелона 100 метеорологическим органом аэропорта Донлон/международный (YUDO); период действия от 06.00UTC до 12.00UTC 22 числа данного месяца.

Раздел 1:
скорость приземного ветра: (SFC WSPD)	между 10.00 и 12.00 UTC 18 м/с
Видимость у поверхности земли: (SFC VIS)	между 06.00 и 08.00 UTC 3000 метров к северу от 51 градусов северной широты (вследствие дымки);
особые явления погоды: (SIGWX)	между 11.00 и 12.00 UTC отдельные (изолированные) грозы
Закрытие гор: (MT OBSC)	Горы южнее 48 градуса северной широты скрыты
значительная облачность: (SIG CLD)	между 06.00 и 09.00 UTC сплошная с нижней границей 300 метров и верхней границей 600 метров над средним уровнем моря к северу от 51 градусов северной широты между 10.00 и 12.00 UTC изолированные мощно-кучевые башенкообразные облака с нижней границей 300 метров и верхней границей 3000 метров над средним уровнем моря;
обледенение: (ICE)	умеренное, между эшелонами полета 050 и 080
турбулентность: (TURB)	умеренная выше эшелона полета 090 (как минимум до эшелона полета 100);
сообщения SIGMET: (SIGMETS APPLICABLE)	3-е и 5-е сообщение SIGMET действительны в течение установленного срока действия и для соответствующего подрайона
Раздел II:
барические системы: (PSYS)	в 06.00 UTC центр низкого давления 1004 гектопаскаля в точке 51.5 градусов северной широты, 10 градусов восточной долготы, ожидается смещение в северо-восточном направлении со скоростью 25 км/ч и ослабление
ветер и температура: (WIND/T)	на высоте 600м над уровнем моря направление ветра 270 градусов, скорость ветра 13 м/с, температура плюс 3^оС; на высоте 1500 метров над уровнем моря направление ветра 250 градусов, скорость ветра 20 м/с, температура минус 2 градусов ^оС; на высоте 3000 метров над уровнем моря направление ветра 240 градусов, скорость ветра 22 м/с, температура минус 11 градусов ^оС
облачность: (CLD)	разорванные слоисто-кучевые облака с нижней границей 800 метров и верхней границей 2400 метров над средним уровнем моря
высота нулевой изотермы: (FZLVL)	1000 метров над уровнем земли
минимальное значение QNH: (MNM QNH)	1004 гектопаскаля
море: (SEA)	Температура 15 градусов ^оС; состояние моря (высота волн) 5 метров
вулканический пепел: (VA)	Отсутствует

Приложение 6
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Образец составления предупреждений по аэродрому
на английском языке (AD WRNG)

Элемент кода	Подробное содержание	Формат	Пример
Указатель местоположения	Указатель местоположения аэродрома	nnnn	UAAA
Идентификация типа сообщения	Тип сообщения и порядковый номер сообщения	AD WRNG n	AD WRNG 2
Срок действия	Дата и срок действия	VALID nnnnn/nnnnn	VALID210800/211200
Порядок отмены предупреждения по аэродрому указан в конце образца
Явление	Описание явления, обуславливающего выпуск предупреждения по аэродрому	(HVY)TS, SN, FZRA, FZDZ,(HVY)SS, DS, SA, DU, SQ, SFC WSPD nn(n)MPS MAXnn(n), SQ, или FROST, или VA, или свободный текст до 32 знаков	VRB17MPS TSSQSFC WSPD 20MPSHVY SN VIS 0800M
Наблюдаемое или прогнозируемое явление	Указание о том, является ли информация данными наблюдения или она является прогнозом	OBS (ATnnnnZ), или FCST	OBS AT1200Z FCST
Изменение интенсивности	Ожидаемое изменение интенсивности	INTSF, WKN, NC	INTSF, WKN, NC

Или

Отмена предупреждения по аэродрому

Отмена предупреждения по аэродрому с указанием его идентификации

CNL AD WRNG nnnnnnn/nnnnnn

CNLAD WRNG 2210800/211200

UAAA AD WRNG 2 VALID 211000/211400 - HVY SN VIS 0800M FCST NC=

АМЦ Алматы составлено второе по счету предупреждение, действительное с 10.00 UTC 21 число до 14.00 UTC 21 числа: на аэродроме Алматы прогнозируется сильный снег видимостью 800 метров, интенсивность без изменения.

Приложение 7
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Требования, касающиеся информации SIGMET и AIRMET

      1. Сообщение SIGMET содержит следующую информацию, расположенную в указанном порядке:
      1) указатель местоположения органа обслуживания воздушного движения, обслуживающего район полетной информации или диспетчерский орган, к которому относится сообщение SIGMET (YUCC);
      При разделении воздушного пространства на РПИ (сокращенная аббревиатура на английском языке FIR) и верхний район полетной информации ВРПИ (UIR) SIGMET обозначают указателем местоположения органа ОВД, обслуживающего данный РПИ. Тем не менее, сообщение SIGMET относится ко всему воздушному пространству в пределах боковых границ РПИ, т.е. к РПИ и ВРПИ. Конкретные зоны и (или) эшелоны полета, на которые оказывает данное метеорологическое явление, вызывавшее выпуск сообщения SIGMET, указывается текст сообщения.
      2) условное обозначение сообщения и порядковый номер, SIGMET. Последовательность сообщений SIGMET указывается цифрами или комбинацией цифр и букв;
      3) группа «дата - время», указывающая период действия в UTC; VALID 221215/221600;
      4) указатель местоположения органа метеорологического слежения, подготовившего сообщение, за которым следует – дефис для разделения преамбулы от текста: «YUDO-»;
      5) на следующей стороне - индекс ИКАО и название РПИ (FIR) или района взлета и посадки (CTA), для которого выпускается сообщение SIGMET: UACC ASTANA FIR, UAAA ALMATY СТА;
      6) явление и описание явления, обусловившего выпуск сообщения SIGMET, в соответствии с перечнем, приведенным в пункте 337 настоящих Правил;
      7) фактическое - используя сокращение OBS, прогнозируемое явление - используя сокращение FCST и время наблюдения UTC;
      8) местоположение (с указанием по возможности широты и долготы и (или) хорошо известных в международном плане пунктов или географических названий) и эшелон: FCST TOP 9000M (FL 300), N OF N43 AND W OF E073;
      9) перемещение или ожидаемое перемещение, выраженное в километрах в час или узлах: MOV E 40 KMH;
      10) изменение интенсивности, используя сокращения INTSF, WKN или NC.
      2. Грозы и кучево-дождевые облака в районе считаются:
      1) скрытыми (OBSC), если они скрыты за дымкой или дымом или наблюдение затруднено из-за темноты;
      2) маскированными (EМBD), если они заключены между слоями облаков и легко не распознаются;
      3) отдельными, изолированными (ISOL), если они состоят из отдельных элементов с максимальным покрытием менее 50 % площади района воздействия или прогнозируемого воздействия (в фиксированное время или в течение периода действия прогноза);
      4) редкими (OCNL), если они состоят из достаточно разделенных элементов с максимальным покрытием 50-75 % площади района воздействия или прогнозируемого воздействия (в фиксированное время или в течение периода действия прогноза);
      5) частыми (FRQ), если в пределах района, интервалы между соседними грозовыми фронтами с максимальным покрытием более 75 % площади района воздействия или прогнозируемого воздействия данного явления (в фиксированное время или в течение периода действия прогноза) незначительны или отсутствуют.
      3. Линия шквала (LSQ) подразумевает грозовую деятельность вдоль некоторого фронта с незначительными промежутками между отдельными облаками или при отсутствии таких промежутков.
      4. Град (GR) используется, в случае необходимости, для дополнительного описания грозовой деятельности.
      5. Сильную турбулентность (SEV TURB) относят только к турбулентности на малых высотах, связанной с сильным приземным ветром, вихревым течением или турбулентности в облачности или за ее пределами (САТ). Не указывается турбулентность, связанная с конвективными облаками.
      6. Сильное обледенение (SEV ICE) указывается, если оно относится к обледенению вне конвективных облаков. Замерзающий дождь (FZRA) относится к условиям сильного обледенения, связанным с переохлажденным дождем.
      7. Горная волна (MTW) считается:
      1) сильной, если сопровождается нисходящим потоком со скоростью 3,0 м/с (600 фут/мин) или более, и (или) наблюдается или прогнозируется сильная турбулентность;
      2) умеренной, если сопровождается нисходящим потоком со скоростью 1,75-3,0 м/с (350-600 фут/мин), и (или) наблюдается или прогнозируется умеренная турбулентность.

Приложение 8
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Критерии для составления информации AIRMET

Скорость приземного ветра - средняя скорость приземного ветра на обширном пространстве свыше 15 м/с	SFC WSPD (+ скорость ветра и единицы измерения)
Видимость у поверхности земли - видимость на обширном пространстве менее 5000 м, включая явления погоды, ухудшающие видимость	SFC VIS (+ одно из перечисленных ниже явлений погоды: DZ, RA, SN, SG, PL, IC, GR, GS, FG, BR, SA, DU, HZ, FU, VA, PO, SQ, FC, DS или SS)
Грозы - отдельные грозы без града - отдельные грозы с градом - редкие грозы без града - редкие грозы с градом	ISOL TS ISOL TSGR OCNL TS OCNL TSGR
Закрытие гор - горы закрыты	MT OBSC
Облачность
- разорванная или сплошная облачность на обширном пространстве с высотой нижней границы менее 300 метров над уровнем земли:
- разорванная	BKN CLD (+ высота нижней и верхней границ и единицы измерения)
- сплошная	OVC CLD (+ высота нижней и верхней границ и единицы измерения)
- кучево–дождевые облака
1) отдельные	ISOL CB
2) редкие	OCNL CB
3) частые	FRQCB
- башенкообразное кучевые облака (мощно-кучевые)
1) отдельные	ISOL TCU
2) редкие	OCNL TCU
3) частые	FRQ TCU
Обледенение - умеренное обледенение (за исключением обледенения, возникающего в конвективных облаках)	MOD ICE
Турбулентность - умеренная турбулентность (за исключением турбулентности, возникающей в конвективных облаках)	MOD TURB
Горная волна - умеренная горная волна	MOD MTW

Приложение 9
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Образец составления сообщений SIGMET и AIRMET

Элемент кода	Подробное содержание	Формат	Примеры
Указатель местоположения РПИ/СТА	Указатель местоположения органа обслуживания воздушного движения, обслуживающего РПИ/СТА и которого касается сообщение SIGMET/AIRMET	nnnn	UAAA UATT UACC
Идентификация	Идентификация и порядковый номер сообщения	SIGMET n AIRMET n	SIGMET 2 SIGMET A2 AIRMET B5
Период действия	Группа «день – время», указывающая период действия в МСВ	VALID nnnnn/nnnnn	VALID211300/ 211700 VALID071215/ 071600 VALID252200/ 260200
Указатель местоположения	Указатель местоположения отправителя сообщения с разделяющим дефисом	nnnn-	UAAA-UATT- UACC-
Название РПИ/СТА или идентификация воздушного судна	Указатель местоположения и название РПИ/СТА, которому направлено сообщение SIGMET/AIRMET	nnnnnnnnnnnnnn FIR TMA СТА	UAAA ALMATY FIR UACC ASTANA СТА UACC ASTANA FIR
Явление	Описание явления, служащего причиной выпуска SIGMET	OBSC TS(GR), EMBD TS (GR), FRQ TS (GR), SQL TS (GR), SEV TURB, SEV MTW, SEV ICE, SEV ICE (FZRA), HVY DS, HVY SS, VA CLD RDOACT CLD	OBSC TSGR EMBD TSGR FRQT S SEV TURB SEV MTW SEV ICE VA CLD VA ERUPTION MT ASHVAL PSN S15, RDOACT CLD
Явление	Описание явления, служащего причиной выпуска AIRMET	SFC WSPD (+скорость ветра и единицы измерения MPS или КТ), SFC VIS (+ видимость в М) + одно из перечисленных ниже явлений погоды или их сочетаний: DZ, RA, SN, SG, PL, IC, GR, GS, FG, BR, SA, DU, HZ, FU, VA, PO, SQ, FC, DS (SS); Грозы: ISOL TS, OCNL TS, ISOL TSGR, OCNL TSGR; Облака: BKN CLD, OVC CLD (+ высота нижней и верхней границ и единицы измерения), ISOL CB, OCNL CB, FRQ CB, SOL TCU, OCNL TCU, FRQ TCU, МТ OBSC; MOD TURB, MOD MTW, MOD ICE	SFC WSPD 17MPS MOD MTW MOD TURB MOD ICE ISOL CB, ISOL TS BKN CLD 100/900M BKN CLD 300/3000FT OVC CLD 200/ABV3000M, OVC CLD 900/ABV1000FT MT ОBSC SMELL SU RDOACT CLD
Наблюдаемое или прогнозируемое явление	Явление наблюдалась (в какое время) или оно прогнозировалось	OBS (AT nnnnZ); FCST	OBS AT 1205Z FCST
Местоположение	Местоположение с указанием широты и долготы (в градусах и минутах) международных известных пунктов или географических мест	Nnn(nn) Wnnn(nn); Nnn(nn) Enn(nn); Snn(nn) Wnn(nn); Snn(nn) Enn(nn) N OF Nnn(nn); S OF Nnn(nn);…, N OF LINE…, WI Nnn(nn)…, SI OF nnnnnnnnnn,… NE OF, SE OF, SW OF, NW OF,…	N OF N42 W OF E070, E OF FIR, E OF LINE N2520, WI N6030 E02530-N4255 E07030-N4500 E07800
Уровень	Эшелон полета и протяженность	FLnnn; FLnnn/nnn; TOP FLnnn; ABV FLnnn BLW FLnnn CB TOP FLnnn, WI nnnKM OF CENTRE	FL100/150, ABV FL150, SFC/FL100, CB TOP FL500 WI 270KM OF CENTRE
Перемещение или ожидаемое перемещение	Перемещение (направление и скорость) с указанием одного из восьми компасных румбов или стационарное местоположение	MOV N (nnKMH); MOV N E (nnKMH); MOV E (nnKMH); MOV SE (nnKMH); MOV S (nnKMH); MOV SW (nnKMH); MOV W (nnKMH) STNR	MOV NE 30 KMH STNR
Изменение интенсивности	Ожидаемое изменение интенсивности	NTSF, WKN, NC	WKN INTSF NC
Прогнозируемое местоположение	Прогнозируемое местоположение облака вулканического пепла или центра ТС в конце периода действия сообщения SIGMET	FCST nnnnZ TC CENTRE Nnn(nn) Snn(nn) Wnn(nn) Enn(nn)
Отмена сообщения SIGMET/AIRMET	Отмена сообщения SIGMET с указанием его идентификации	CNL SIGMET (nn)nnnnnnn/ nnnnnn	CNL SIGMET1 2211300/ 211700
Отмена сообщения SIGMET/AIRMET	Отмена сообщения AIRMET с указанием его идентификации	CNL AIRMET (nn)nnnnnnn/ nnnnnn	CNL AIRMET2 151520/151800

Приложение 10
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Образец составления предупреждений и оповещений о сдвиге ветра
на аэродроме на английском языке (WS WRNG)

Элемент кода	Подробное содержание	Формат	Пример
Указатель местоположения	Указатель местоположения аэродрома	nnnn	UAAA
Идентификация типа сообщения	Тип сообщения и порядковый номер сообщения	WS WRNG n	WS WRNG 1
Срок действия	Дата и время выпуска и, когда применимо, срок действия в МСВ	nnnnnn (VALID TL nnnnnn) или VALID nnnnnn/nnnnnn	211230 VALID TL 211330 221200 VALID 221215/221315
Порядок отмены предупреждения и оповещения о сдвиге ветра указан в конце образца
Явление	Идентификация явления и его местоположение	(MOD) или (SEV) WS IN APCH; (MOD) или (SEV) WS (APCH) RWYnnn; или (MOD) или (SEV) WS IN CLIMB-OUT (RWYnnn), LNDG MBST IN APCH, MBST CLIMB-OUT RWYnnn	WS IN APCH RWY05, MOD WS RWY23, WS IN CLIMB-OUT, SEV WS IN CLIMB-OUT, WS IN LNDG MBST APCH RWY05, MBST IN CLIMB-OUT
Наблюдаемое, сообщаемое или прогнозируемое явление	Указание о том, наблюдается ли явление, или о нем сообщается и ожидается его продолжение, или оно прогнозируется	REP AT nnnn nnnnnnnn OBS (AT nnnn) FCST	REP AT1510 B747 OBS AT1205 FCST
Подробная информация об явлении	Описание явления, служащего причиной выпуска предупреждения о сдвиге ветра	SFC WIND: nnn/nnMPS nnnM WIND: nnn/nnMPS	SFC WIND: 320/05MРS 500M–WIND: 360/20MPS

Или

Отмена
предупреждения
о сдвиге ветра

Отмена предупреждения о
сдвиге ветра с указанием его идентификации

CNL
WS WRNG n
nnnnnn/nnnnnn

CNL WS WRNG 1
211230/211330

UAAA WS WRNG 1 211130 VALID 211230/211330-SEV WS IN CLIMB-OUT FCST
АМЦ Алматы составлено предупреждение о сдвиге ветра номер 1,
выпущенное 21 числа в 12.00 UTC, период действия с 12.30 МСВ до 13.30
МСВ сильный сдвиг ветра прогнозируется при наборе высоты.

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 11.09.2015 № 774 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

      «Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы» 2010 жылғы 15 шiлдедегi Қазақстан Республикасы Заңының 35-бабының 2-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясын метеорологиялық қамтамасыз ету қағидалары бекітілсін.
      2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі С. Ахметов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2012 жылғы 29 желтоқсандағы
№ 1768 қаулысымен бекітілген

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық қамтамасыз ету
қағидалары

1. Жалпы ережелер

      1. Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясын метеорологиялық қамтамасыз ету қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы» 2010 жылғы 15 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 35-бабының 2-тармағына сәйкес, сондай-ақ Халықаралық азаматтық авиация (бұдан әрі – ИКАО) туралы конвенцияның 3-қосымшасында және Дүниежүзілік метеорологиялық ұйымның (бұдан әрі – ДМҰ) Техникалық регламентінде айтылған Халықаралық азаматтық авиациясының метеорологиялық қамтамасыз ету саласындағы халықаралық стандарттары және ұсынатын практикасы негізінде әзірленді.
      2. Осы Қағидаларда пайдаланылатын негізгі анықтамалар мен терминдер:
      1) абсолюттік биіктік (ағылшын тіліндегі қысқартылған аббревиатурасы ALT (бұдан әрі – АLT) – теңіздің орта деңгейінен бастап (ағылшын тіліндегі қысқартылған аббревиатурасы MSL (бұдан әрі – MSL) нүкте деңгейіне немесе нүкте орнына алынған объектіге дейінгі қашықтық;
      2) авиациялық жұмыстар – басқа жеке және (немесе) заңды тұлғалардың мүдделеріне қатысты азаматтық әуе кемелерін пайдалану арқылы пайдаланушы орындайтын мамандандырылған операциялар;
      3) авиациялық метеорологиялық станция – бақылау жүргізуге және жинақтауға халықаралық аэронавигацияда пайдаланылуға тиіс метеорологиялық мәліметтерге арналған станция;
      4) авиациялық пайдаланушы – метеорологиялық ақпаратты авиациялық мақсатта пайдаланатын пайдаланушылар, ұшу экипажының мүшелері, әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары, іздестіру-құтқару қызметі органдары, әуежайлардың әкімшіліктері және басқа ұйымдар, жеке және (немесе) заңды тұлғалар;
      5) автоматты тәуелді бақылау (ағылшын тіліндегі қысқартылған аббревиатурасы ADS (бұдан әрі – ADS) – борттық навигациялық жүйелерден және орналасу жерін, соның ішінде әуе кемесінің анықтау индексін, төрт өлшемде оның орналасу жерін, қажет болғанда қосымша мәліметтерді анықтау жүйелерінен алынған ақпаратты мәліметтерді беру желісі бойынша әуе кемелері автоматты түрде ұсынатын бақылау әдісі;
      6) авиациялық белгіленген электр байланысының торабы (ағылшын тіліндегі қысқартылған аббревиатурасы AFTN (бұдан әрі – AFTN) – авиациялық белгіленген қызметтің бөлігі болып табылатын және байланыс немесе баламалы сипаттамадағы авиациялық белгіленген станциялардың арасында мәліметтермен және (немесе) цифрлы деректермен алмасуды көздейтін авиациялық белгіленген тізбектердің дүниежүзілік жүйесі;
      7) авиациялық белгіленген қызмет (ағылшын тіліндегі қысқартылған аббревиатурасы AFS (бұдан әрі – AFS) – аэронавигацияның қауіпсіздігі, сондай-ақ әуе қатынастарының тұрақтылығын және тиімділігін қамтамасыз ету үшін бағытталған белгіленген пункттердің арасындағы электр байланысының қызметі;
      8) адам факторы аспектілері – жобалау, сертификаттау, кадрларды даярлау процестеріне, авиациядағы техникалық қызмет көрсету және пайдалану қызметіне қолданылатын және адам мүмкіншілігін тиісті есепке алу арқылы адам мен жүйенің басқа да компоненттері арасындағы қауіпсіз өзара іс-қимылды қамтамасыз етуге бағытталған қағидаттар;
      9) аймақтық болжамдардың дүниежүзілік жүйесі (бұдан әрі – АБДЖ) – аймақтық болжамдардың дүниежүзілік орталықтарының маршруттар бойынша авиациялық метеорологиялық болжамдарды біркелкі стандартталған нысанда ұсынуды қамтамасыз ететін дүниежүзілік жүйе;
      10) аймақтық болжамдардың дүниежүзілік орталығы (бұдан әрі – АБДО) – мемлекеттерге тікелей авиациялық белгіленген қызметтердің мүмкіндіктерін пайдалана отырып, ауа райының ерекше құбылыстарының болжамын, әлемдік ауқымда цифрлы нысанда биіктік болжамдарын дайындау және таратуға арналған метеорологиялық орталық;
      11) аспаптар бойынша ұшу қағидалары (бұдан әрі – АҰҚ) – әуе қозғалысын басқару органдары тарапынан міндетті бақылау мен әуе кемелері арасында белгіленген эшелондау интервалдарын олардың қамтамасыз етуі кезінде пилоттық-навигациялық аспаптар бойынша ұшудың орындалуын көздейтін қағидалар;
      12) аэроторап – жақын орналасқан әуеайлақтар, оларда ұшуды ұйымдастыру мен орындау, сондай-ақ әуе қозғалысына қызмет көрсету арнайы келісуді және үйлестіруді талап етеді;
      13) аэронавигациялық ақпараттың жинағы (ағылшын тіліндегі қысқартылған аббревиатурасы AIP (бұдан әрі – AIP) – мемлекет рұқсат еткен немесе шығарған аэронавигация үшін маңызды ұзақ мерзімді аэронавигациялық ақпаратты қамтитын жарияланым;
      14) әуеайлақ – жер немесе су бетінің толықтай немесе ішінара әуе кемелерінің келуіне, жөнелтілуіне және осы жер бетімен қозғалуына арналған белгілі бір учаскесі (ғимараттарды, құрылыстарды және жабдықты қоса алғанда);
      15) әуеайлақ ауданы – көлденең және тiк жазықтықтың шекараларында белгiленген жергiлiктi жерге iргелес орналасқан және әуеайлақтың үстiнде анықталған әуе кеңістiгi;
      16) әуеайлақтың биік жері – ұшу-қону жолағының ең жоғарғы нүктесінің абсолюттік биіктігі (қону алаңының ең жоғарғы нүктесі);
      17) әуеайлақтың климатологиялық кестесі – әуеайлақта бір немесе бірнеше метеорологиялық элементтерді бақылау нәтижелері туралы статистикалық деректерді қамтитын кесте;
      18) әуеайлақтық климатологиялық мәлімет – статистикалық деректерге негізделген әуеайлақта белгіленген метеорологиялық элементтерді бақылау нәтижелерінің қысқаша мазмұны;
      19) әуеайлақ метеорологиялық органы – әуеайлақта орналасқан, әуе кемелерінің ұшуын метеорологиялық қамтамасыз етуге арналған қызмет;
      20) әуеайлақ минимумы – осы әуеайлақта осы үлгідегі әуе кемесінің ұшуына және қонуына рұқсат берілетін ұшу-қону жолағындағы көрінудің, көріну қашықтығының, бұлттардың төменгі шегі биіктігінің (немесе шешім қабылдау биіктігі) (бұдан әрі – ШҚБ) ең аз рұқсат етілетін мәндері;
      21) әуе трассасы – әуе кемелерiнiң ұшуына арналған және аэронавигациялық қондырғылармен жабдықталған дәлiз түрiндегi әуе кеңiстiгi;
      22) әуе кемесі – жер бетiнен шағылысқан ауамен әрекеттесуді болғызбай, ауамен өзара әрекеттесу есебiнен атмосферада қалықтайтын кез келген аппарат;
      23) әуе кемесінің бортынан бақылау – ұшып жүрген әуе кемесінің бортында жасалған бір немесе бірнеше метеорологиялық элементтерді бағалау;
      24) әуе кемесінің минимумы – осы үлгідегі әуе кемесімен қауіпсіз ұшып көтерілуге және қонуға мүмкіндік беретін ұшу-қону жолағындағы көрінудің және бұлттардың төменгі шегі биіктігінің тігінен көрінудің немесе шешім қабылдау биіктігінің ең аз рұқсат етілген мәні;
      25) әуе кемесі командирінің минимумы – пилотқа осы үлгідегі әуе кемесінде визуалды ұшудың қағидаларының бағдары бойынша ұшып көтерілу, қонуға немесе ұшуға рұқсат етілетін көрінудің, ұшу-қону жолағындағы көрінудің, бұлттардың төменгі шегі биіктігінің және шешім қабылдау биіктігінің ең аз рұқсат етілген мәні;
      26) әуе кемесінің командирі – әуе кемесін пайдаланушы немесе жалпы мақсаттағы авиация жағдайында оның иесі командир міндеттерін орындауға және ұшудың қауіпсіз орындалуына жауапты ретінде тағайындаған пилот;
      27) әуе қозғалысына қызмет көрсету органы – тиісті жағдайларда әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсету органын, ұшу ақпараты орталығын немесе әуе қозғалысына қызмет көрсетуге қатысты хабарламаларды жинақтау пунктін білдіретін ортақ термин;
      28) басым көріну – «көріну» терминінің анықтамасына сәйкес бақыланатын, көкжиек желісі жартысының шегінде не әуеайлақ беті жартысының шегінде қол жеткізілетін көрінудің ең көп мәні. Шолу кеңістігі сабақтас немесе сабақтас емес секторларды қамтуы мүмкін;
      29) болжам (ауа райының) – белгілі бір аймақта немесе әуе кеңістігінің бөлігінде белгілі бір сәтте немесе уақыт кезеңінде күтілетін метеорологиялық жағдайларды сипаттау;
      30) болжамдық карта – әуе кеңістігінің белгілі бір беті немесе бөлігі үшін белгілі бір сәтте немесе уақыт кезеңінде белгілі бір метеорологиялық элементтің (элементтердің) болжам картасындағы графикалық сурет;
      31) борттан (әуе кемесінің) хабарлау – орналасқан жері, ұшуды орындау барысы және (немесе) метеорологиялық жағдайлар туралы деректерді хабарлауға қатысты талаптарға сәйкес жасалған, ұшып жүрген әуе кемесінің бортынан хабарлама;
      32) биіктік картасы – белгілі бір биіктік беті немесе атмосфералық қабат үшін метеорологиялық карта;
      33) бірлесіп орналастырылатын әуеайлақ – мемлекеттік, азаматтық және эксперименттік авиацияға жататын әуе кемелері орналастырылатын азаматтық және әскери әуеайлақтар;
      34) брифинг (ағылш. Вriefing, brief-қысқаша) – әуе кемелерінің ұшу экипаждарына ұшу алдында ақпараттық-консультациялық қызмет көрсету;
      35) деректердің сапасы – ұсынылған деректердің пайдаланушының талаптарына нақтылық, рұқсат және толықтылығы жағынан жауап беру мүмкіндігінің деңгейі немесе дәрежесі;
      36) диспетчер ауданы – жер үстінде белгіленген шекарадан жоғары жайылған бақыланатын әуе кеңістігі;
      37) жабдықталмаған ұшу-қону жолағы – қонуға визуалды бет алған әуе кемелеріне арналған ұшу–қону жолағы;
      38) жазық жер – 25 километр радиуста салыстырмалы түрде 200 м дейiн бедерлi қырқасы бар жер;
      39) жақындау диспетчерлік пункті (бұдан әрі – ЖДП) – бір немесе бірнеше әуеайлаққа келетін немесе олардан ұшатын әуе кемелерінің бақыланатын ұшуына диспетчерлік қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге арналған орган;
      40) жанартау күлі бойынша консультациялық орталық (ағылшын тіліндегі қысқартылған аббревиатурасы VAAC (бұдан әрі – VAAC) – метеорологиялық бақылау органдарына, аудандық диспетчерлік орталықтарға, ұшу ақпараты орталықтарына, аймақтық болжамдардың дүниежүзілік орталықтарына және ОРМЕТ халықаралық банктеріне жанартаудың атылуынан кейін жанартау күлінің атмосферадағы тік және көлденең қуаттылығы және ауысуына қатысты консультациялық ақпаратты ұсыну үшін өңірлік аэронавигациялық келісімге сәйкес тағайындалған метеорологиялық орталық;
      41) жергілікті әуе желісі (бұдан әрі – ЖӘЖ) – жергілікті әуе қатынастарын жүзеге асыру кезінде барлық ведомстволардың әуе кемелерінің ұшуларын орындауға арналған биіктігі және ені бойынша шектелген әуе кеңістігіндегі дәліз;
      42) инцидент – пайдалану қауіпсіздігіне ықпал ететін немесе ықпал етуі мүмкін әуе кемесін пайдалануға байланысты авиациялық оқиғадан басқа, кез келген оқиға;
      43) консультация – ұшуды орындауға байланысты нақты және күтілетін метеорологиялық жағдайларды метеорологпен немесе басқа маманмен талқылау (талқылау сұрақтарға жауапты қамтиды);
      44) көріну – авиациялық мақсаттар үшін көріну мынадай өлшемдердің ең үлкенін білдіреді:
      жерге жақын орналасқан, ақшылт тонда бақылаған кезде қисынды өлшемдегі қара объектіні анықтауға және тануға болатын ең ұзақ қашықтық;
      жарықтандырылмаған фонда шамамен жарық күші 1000 кандел (кд) оттарды анықтауға және тануға болатын ең ұзақ қашықтық;
      45) күрделі метеорологиялық жағдайлар – метеорологиялық көріну 2000 метр және одан кем және (немесе) бұлттардың төменгі шегінің биіктігі 200 метр және олардың жалпы саны екі октанттан астам болған кезде одан да төмен жағдайлар;
      46) крейсер эшелоны – ұшудың елеулі бөлігі бойы ұсталатын эшелон;
      47) қону аймағы – қонатын ұшақтардың ұшу-қону жолағына алғашқы жанасуына арналған ұшу-қону жолағының шегінен тыс учаске;
      48) қосалқы әуеайлақ – егер қонуға белгіленген әуеайлаққа ұшып бару немесе оған қону мүмкін болмаған немесе орынсыз болған жағдайда әуе кемесі ұшып баруы мүмкін әуеайлақ;
      49) мәліметті беру пункті – әуе кемесінің орналасу жерін хабарлай алатын белгіленген географиялық бағдар;
      50) метеорологиялық ақпарат – нақты немесе күтілетін метеорологиялық жағдайларға қатысты метеорологиялық мәлімет, талдау және кез келген басқа хабарлама;
      51) метеорологиялық бақылау – бір немесе бірнеше метеорологиялық элементтерді бағалау;
      52) метеорологиялық бюллетень – тиісті атауымен метеорологиялық ақпаратты қамтитын мәтін;
      53) метеорологиялық мәлімет – белгілі бір жерге және уақытқа байланысты метеорологиялық жағдайларды бақылау нәтижелері туралы мәлімет;
      54) метеорологиялық уәкілетті орган – халықаралық аэронавигацияны метеорологиялық қамтамасыз ететін немесе уағдаласушы мемлекеттің атынан осындай қамтамасыз етуді ұйымдастыратын уәкілетті орган;
      55) октант – аспан күмбезінің сегізінші бөлігі;
      56) орография – рельефтің (жоталардың, үстірттердің, қазаншұңқырлардың және т.б.) әртүрлі элементтерінің сипаттамасы және олардың пайда болуына қарамастан ішкі әсерлері бойынша жіктелуі;
      57) пайдаланушы – әуе кемелерін пайдаланумен айналысатын немесе осы салада өзінің қызметтерін ұсынатын жеке немесе заңды тұлға;
      58) ATIS радиодан хабар тарату бағдарламасы (ағылшын тіліндегі қысқартылған аббревиатурасы ATIS (бұдан әрі – ATIS) – әуеайлақ ауданында әуе кемелерінің экипаждарын қажетті метеорологиялық және ұшу ақпаратымен жедел қамтамасыз ету үшін арналған тұрақты радиодан хабар тарату бағдарламасы;
      59) репрезентативтілік – үлкен ауданда атмосфераның жалпы жағдайы үшін белгіленген метеорологиялық деректердің сипаттамасы, көрсеткіштілігі;
      60) репрезентативтік бақылаулар – жергілікті ықпалдардан барынша бос және үлкен ауданда атмосфераның жағдайын сипаттайтын бақылаулар, жалпы синоптикалық жағдай үшін көрсеткішті бақылаулар;
      61) салыстырмалы биіктік – көрсетілген бастапқы деңгейден нүкте орнына алынған нүктенің немесе объектінің деңгейіне дейінгі тік қашықтық;
      62) сектордағы ұшудың ең аз абсолюттік биіктігі - орталығында радионавигациялық құрал орналасқан радиусы 50 километр шеңбер секторында орналасқан барлық объектілер үстінен биіктіктің 300 метр (1000 фут) ең аз қорын қамтамасыз ететін және пайдаланылатын ең аз абсолюттік биіктік;
      63) стандарттық изобарлық беткі қабат – графикалық елестеу және атмосфералық жағдайларды талдау үшін дүниежүзілік көлемде пайдаланылатын изобарлық беткі қабат;
      64) таудағы әуеайлақ – әуеайлақтың бақылау нүктесінен (бұдан әрі – ӘБН) 25 километр радиустағы ойлы-қырлы рельефі 500 метр және одан астам салыстырмалы биік жерде орналасқан әуеайлақ, сондай-ақ теңіз деңгейінен 1000 метр және одан астам биіктікте орналасқан әуеайлақ;
      65) таулы жер – 25 километр радиуста қиысқан рельефпен 500 метр және одан астам салыстырмалы қыратты мекен, сондай-ақ теңіз деңгейінен 2000 м және одан астам биік жер;
      66) қыратты жер – 25 километр радиуста жер бедері 200-ден 500 метрге дейін биік жер;
      67) тігінен көру – жер бетінен жер бетіндегі объектілер төмен тік көрінетін деңгейге дейінгі ең үлкен қашықтық;
      68) тропикалық циклондар бойынша консультациялық орталық (ағылшын тіліндегі қысқартылған аббревиатурасы ТСАС (бұдан әрі – ТСАС) – метеорологиялық бақылау органдарына, Дүниежүзілік аймақтық болжамдар орталықтары мен ОРМЕТ халықаралық банктеріне орналасқан жері, болжанатын бағыттарына және орын ауыстыру жылдамдығына, орталықтағы қысымға және тропикалық циклонның барынша жерге таяу желге қатысты консультациялық ақпарат беру үшін өңірлік аэронавигациялық келісімге сәйкес тағайындалған метеорологиялық орталық;
      69) турбуленттілік – әуе бөлшектері күрделі траекториялар бойынша тұрақталмаған ретсіз ауысқан ауа қозғалысы. Атмосферада турбулентті қозғалыс әдетте жалпы (орташа) ауа ағынында әртүрлі жылдамдықпен ауысатын әралуан өлшемдердегі құйындардың болуымен сипатталады. Ауа қозғалысының құйынды сипаты турбулентті аймақта жел жылдамдығының белгі ауысатын, соның ішінде әуе кемесінің ұшуына елеулі әсер ететін желдің тік құрамдас бөліктерінің соғулары болуымен байланысты;
      70) уақытша әуеайлақ – белгіленген тәртіпте есепке алынуға және тіркелуге тиіс тұрақты құрылыстары және жабдықтары жоқ және жылдың белгілі бір кезеңінде әуе кемелерінің ұшуларын қамтамасыз етуге арналған әуеайлақ;
      71) ұшу-қону жолағында көріну қашықтығы (ағылшын тілінде қысқартылған аббревиатурасы RVR (бұдан әрі – RVR) – ұшу-қону жолағының осьтік желісінде орналасқан әуе кемесінің пилоты ұшу-қону жолағының бетіндегі таңбалау белгілерін немесе ұшу-қону жолағын шектейтін немесе оның осьтік-желісін белгілейтін жарықтарды көре алатын қашықтық;
      72) ұшу-қону жолағының шегі – қону үшін пайдаланылуы мүмкін ұшу-қону жолағы учаскесінің басы;
      73) ұшу-қону жолағы шегінің биіктігі – теңіз деңгейінен ұшу-қону жолағының шегі жабынының биіктігі;
      74) ұшу ақпаратының ауданы (бұдан әрі – ҰАА) – шегінде ұшу ақпараттық қызмет көрсету және апаттық хабарландыру қамтамасыз етілетін белгіленген көлемдегі әуе кеңістігі;
      75) ұшу жоспары – әуе қозғалысына қызмет көрсету және (немесе) әуе қозғалысын басқару органдарына пилот, экипаж немесе пайдаланушы ұсынатын әуе кемесінің белгіленген ұшуы немесе ұшу бөлігі туралы белгілі бір мәліметтерден тұратын, белгіленген нысандағы құжат;
      76) ұшудың қауіпсіз биіктігі – әуе кемесіне жер (су) қабатымен немесе олардағы кедергілермен қақтығысудан кепілдік беретін ұшудың рұқсат етілген ең аз биіктігі;
      77) ұшу-қону жолағы (бұдан әрі – ҰҚЖ) – әуе кемелерінің қонуы және ұшуы үшін дайындалған құрлықтық әуеайлақтың белгіленген тік бұрышты учаскесі;
      78) ұшу құжаттамасы – ұшуға арналған метеорологиялық ақпаратты қамтитын қолмен жазылған немесе басылған құжаттар, оның ішінде карталар немесе нысандар;
      79) ұшу үшін маңызды бұлт – төменгі шеті 1500 метр (5 000 фут) биіктіктегі бұлт немесе кез келген биіктікте будақ жаңбырлы бұлттар немесе бекініс түріндегі бұлттар үлкенірек болғанына қарай сектордағы ең аз биіктіктен төмен бұлт;
      80) ұшу эшелоны – қысымның 1013,2 гектопаскаль (гПа) белгіленген шамасына жатқызылған және қысымның белгіленген аралығы шамасындағы басқа да мұндай биіктіктен кейін қалатын тұрақты атмосфералық қысым беті;
      81) цифрлы нысандағы тұрақты тор түйініндегі деректер – автоматтандырылған жүйелерде пайдалану үшін жарамды код нысанында бір метеорологиялық электрондық есептеуіш машинасынан басқасына тапсыру үшін арналған картада тең орналасқан нүктелер тобына арналған электрондық есептеуіш машинасында өңделген метеорологиялық деректер;
      82) шайқалым – турбулентті атмосферада ұшу кезінде әуе кемесінің ретсіз орын ауыстыруы.
      Бірқалыпты шайқалым – әуе кемесі жағдайының және (немесе) абсолюттік биіктігінің бірқалыпты өзгеруі, бірақ бұрынғыдай сенімді басқару қамтамасыз етіледі. Акселерометрдің көрсеткіші әуе кемесінің ауырлық орталығында 0,5-1.0g құрайды.
      Күшті шайқалым – әуе кемесі жағдайының және (немесе) абсолютті биіктігінің күрт өзгеруі. Қысқа кезең ішінде әуе кемесі басқаруға келмейді. Әуе жылдамдығының едәуір өзгеруі тән болып табылады. Акселерометр көрсеткіштерінің өзгеруі әуе кемесінің ауырлық орталығында 1.0g құрайды.
      Ұшу және қонуда, +0,3..0,4g кезде шайқалым бірқалыпты, +0.4g-тен астам болғанда – шайқалым күшті;
      83) шамамен алынған болжам – негізгі метеорологиялық ақпарат болмаған кезде аэросиноптикалық материалдар бойынша жасалған болжам;
      84) шолу ұшуларының қағидалары (бұдан әрі – ШҰҚ) – пилоттың әуе жағдайын шолу бақылауы арқылы ауада әуе кемелерінің немесе басқа материалдық объектілердің арасында белгіленген қашықтық сақталатын қағидалар;
      85) AIRMET ақпараты (ағылшын тілінде қысқартылған аббревиатурасы AIRMET (бұдан әрі – AIRMET) – метеорологиялық бақылау органы шығаратын кіші биіктікте ұшу қауіпсіздігіне ықпал ете алатын және ұшу ақпаратының тиісті ауданында немесе оның қосымша ауданында кіші биіктікте ұшулар үшін жасалған болжамға енгізілмеген ұшу бағдары бойынша ауа райының күтілетін немесе нақты белгілі бір құбылыстарының пайда болуы туралы ақпарат;
      86) GAMET аймақтық болжамы (ағылшын тіліндегі қысқартылған аббревиатурасы GAMET (бұдан әрі – GAMET) – ұшу ақпаратының ауданына немесе оның қосымша ауданына қатысты кіші биіктікте ұшулар үшін тиісті метеорологиялық уәкілетті органдардың арасындағы келісім бойынша тиісті уәкілетті метеорологиялық органмен көршілес аудандардың метеорологиялық органдарына берілетін ұшу ақпараты қысқартулармен ашық түрде жасалған болжам;
      87) SIGMET ақпараты (ағылшын тіліндегі қысқартылған аббревиатурасы SIGMET (бұдан әрі – SIGMET) - метеорологиялық бақылау органы шығаратын әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігіне ықпал ете алатын ұшу бағдары бойынша ауа райының белгіленген нақты немесе күтілетін құбылыстары туралы ақпарат;
      88) QFE әуеайлағындағы қысым (ағылшын тілінде қысқартылған аббревиатурасы QFE (бұдан әрі – QFE) – ұшу-қону жолағы шегінің деңгейінде сынап бағанасының (с.б.мм.) миллиметрінде немесе гектопаскальдағы (гПа) атмосфералық қысым;
      89) QNH қысымы (ағылшын тілінде қысқартылған аббревиатурасы QNH (бұдан әрі – QNH) – стандарт атмосфера үшін теңіздің орта деңгейіне келтірілген атмосфералық қысым;
      90) VOLMET радиодан хабар тарату бағдарламасы (ағылшын тілінде қысқартылған аббревиатурасы VOLMET (бұдан әрі – VOLMET) – метеорологиялық ақпаратты ұшып жүрген әуе кемелерге беруге арналған тұрақты радиодан хабар тарату бағдарламасы.

2. Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастыру

      3. Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз етудің мақсаты ұшуларды қауіпсіз, тұрақты және тиімді орындауға ықпал ету болып табылады, бұл пайдаланушыларды, ұшу экипажының мүшелерін, әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарын (бұдан әрі - ӘҚҚК), іздеу-құтқару қызметінің органдарын, әуежайлардың әкімшіліктерін және басқа органдарды, өздерінің функцияларын орындау үшін қажетті метеорологиялық ақпаратпен жабдықтау арқылы жүзеге асырылады.
      4. Авиациялық пайдаланушыларға метеорологиялық қызмет көрсету үшін маңызды мәселелер бойынша метеорологиялық ақпаратты ұсынатын және пайдаланатын тараптардың арасында тұрақты байланыс болады.
      5. Әуе кемелерінің ұшуы және ұшып көтерілуі, қонуы туралы шешім қабылдауға негіз болатын әуеайлақтағы нақты және болжамды ауа райы туралы ресми деректер әуеайлақ метеорологиялық органы ұсынған деректер болып табылады.
      6. Нақты әуеайлақта авиациялық пайдаланушыларды метеорологиялық қамтамасыз ету әуеайлақ метеорологиялық органының өкілдері әзірлеген және ӘҚҰ органдарымен және әуежай әкімшілігімен келісілген Әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету нұсқаулығына сәйкес жүзеге асырылады, бұл осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету нұсқаулығының үлгілік сызбасы бойынша дайындалады.
      7. Әуеайлақ метеорологиялық органдары авиациялық пайдаланушыларды жоғары сапалы және уақтылы метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етеді.

1. Пайдаланушылардан талап етілетін хабарландырулар

      8. Метеорологиялық қамтамасыз етуді немесе метеорологиялық қамтамасыз етудің сипатын өзгертуді қажет ететін пайдаланушы бұл туралы уәкілетті метеорологиялық органға немесе тиісті метеорологиялық органдарға хабарлайды. Хабарландырудың ең қысқа мерзімі уәкілетті метеорологиялық орган мен пайдаланушының арасындағы келісім бойынша белгіленеді.
      9. Пайдаланушы уәкілетті метеорологиялық органды мынадай жағдайларда:
      1) жаңа бағдарларды ашу немесе ұшулардың жаңа түрлерін орындау жоспарланса;
      2) тұрақты рейстердің кестесіне ұзақ сипаттағы өзгерістер енгізілсе;
      3) метеорологиялық қамтамасыз етудің сипатына ықпал ететін басқа өзгерістер жоспарланса, хабардар етеді.
      Хабарламада тиісті өзгерістерді жоспарлау үшін уәкілетті метеорологиялық органға қажетті барлық мәліметтер болады.
      10. Пайдаланушылар немесе ұшу экипажының мүшелері әуеайлақ метеорологиялық органын мынадай жағдайларда хабарландырады:
      1) ұшулардың кестесі туралы;
      2) тұрақсыз рейстерді орындау жоспарланған жағдайда;
      3) рейстер кешіккен, белгіленген уақыттан ерте орындалған немесе алынып тасталған жағдайда.
      11. Әуеайлақ метеорологиялық органына жіберілетін жеке рейстер туралы хабар тарату мынадай ақпаратты қамтуға тиіс (тұрақты рейстер болған жағдайда, әуеайлақ метеорологиялық органы мен пайдаланушы арасындағы келісім бойынша барлық ақпарат немесе оның бөлігі көрсетілмеуі мүмкін):
      1) ұшып шығатын және ұшып шығудың есепті уақыты;
      2) баратын пункт және келудің есепті уақыты;
      3) ұшудың тапсырылған бағдары және аралық әуеайлаққа (әуеайлақтарға) келу уақыты және одан (олардан) ұшып шығу уақыты;
      4) өңірлік аэронавигациялық жоспардағы тиісті тізбеден алынған қажетті қосалқы әуеайлақтар;
      5) крейсер эшелоны;
      6) ұшудың түрі (шолу ұшуларының немесе аспаптар бойынша ұшулардың қағидалары бойынша);
      7) ұшу экипажының мүшесіне ұсыну үшін талап етілетін метеорологиялық ақпараттың түрі (ұшу құжаттамасы және/немесе консультация);
      8) консультация жүргізу және (немесе) ұшу құжаттамасын беру уақыты.

2. Уәкілетті метеорологиялық орган
Әуеайлақ метеорологиялық органы

      12. Уәкілетті метеорологиялық орган осы Қағидалардың талаптарына сәйкес метеорологиялық қамтамасыз ету, авиациялық пайдаланушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қажетті халықаралық аэронавигацияны жүзеге асыру және дамуына байланысты басқа органдарды жабдықтау бойынша әуеайлақ метеорологиялық органдарының қызметін ұйымдастырады.
      13. Уәкілетті метеорологиялық орган әуеайлақ метеорологиялық органдарының қызметіне, олардың қай ведомствоға қарайтынына қарамастан, әдістемелік басқаруды жүзеге асырады.
      14. Метеорологиялық уәкілетті орган пайдаланушыларды: пайдаланушылар, ұшу экипажының мүшелері, әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары, іздеу-құтқару қызметінің органдары, әуежайлардың әкімшіліктерін және ұшуды қамтамасыз етуге қатысты басқа органдарды олардың функцияларын орындау үшін қажетті метеорологиялық ақпаратпен метеорологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастырады.
      15. Азаматтық авиацияны тікелей метеорологиялық қамтамасыз етуді авиациялық пайдаланушыларға ауа райы мәліметтерін, аэрологиялық және радиолокациялық, спутниктік бақылаулардың деректерін ұсынуға жауапты әуеайлақ метеорологиялық органдары жүзеге асырады.
      16. Әуеайлақ метеорологиялық органдарына мыналар жатады:
      1) авиациялық метеорологиялық орталық (бұдан әрі – АМО);
      2) синоптикалық бөлігі бар авиациялық метеорологиялық станциялар (бұдан әрі – АМСА);
      3) синоптикалық бөлігі жоқ авиациялық метеорологиялық станциялар (АМСА).
      17. Әуеайлақ метеорологиялық органы қажеттілігіне қарай әуеайлақ ауданында ұшуларды жасауға байланысты қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін мынадай функцияларды орындайды:
      1) ұшулар үшін болжамдарды және басқа тиісті ақпаратты жасайды және (немесе) алады;
      2) жергілікті метеорологиялық жағдайлардың болжамдарын жасайды және (немесе) алады;
      3) олар үшін болжамдар жасалатын әуеайлақтардың ауданында метеорологиялық жағдайларға үнемі бақылау жүргізеді;
      4) нұсқама жүргізеді, консультация береді және ұшу экипажының мүшелеріне және (немесе) ұшуларды өндіруге байланысты басқа қызметкерлерге ұшу құжаттамасын ұсынады;
      5) авиациялық тұтынушыларды басқа метеорологиялық ақпаратпен жабдықтайды;
      6) қолдағы бар метеорологиялық ақпаратты көрсетеді;
      7) басқа метеорологиялық органдармен метеорологиялық ақпарат алмасады.
      18. Әуеайлақ метеорологиялық органдар жұмыстарының санаты және бағдарламасын уәкілетті метеорологиялық орган уәкілетті авиациялық органмен келісіп, белгілейді.
      19. Өзінің қызметін орындау барысында әуеайлақ метеорологиялық органдары биіктікте жел, температура және ауа ылғалдылығының болжамы, қатты желдің жылдамдығы, бағыты, биіктігі, тропопаузаның температурасы, сондай-ақ Аймақтық болжамдарының дүниежүзілік жүйесінен және метеорологиялық деректердің халықаралық банктерінен алынатын цифрлы нысанда ауа райының ерекше жағдайларының болжамдары туралы ақпаратты пайдаланады.
      20. Әуеайлақ метеорологиялық органдары (АМО, АМСА):
      1) авиациялық пайдаланушыларының, ӘҚҰ органдарының және ұшуларды жоспарлауға және қамтамасыз етуге байланысты басқа пайдаланушылардың әуе кемелерінің ұшуларын тікелей метеорологиялық қамтамасыз етуді жүзеге асырады;
      2) метеорологиялық аспаптар мен жабдықтарды пайдалануды жүзеге асырады;
      3) өзінің әуеайлағы ауданының климаттық ерекшеліктерін және қызмет көрсететін авиа жолдарында зерттеу бойынша өңірлік зерттеулер жүргізеді және климаттық сипаттама құрастырады;
      4) бекітілген әуеайлақтар бойынша авиация үшін қатерлі метеорологиялық құбылыстар туралы ескертеді және ауа райы болжамын жасайды;
      5) ЖӘЖ және қону алаңдарында метеорологиялық бақылауларды өндіруге қатыстырылған авиациялық пайдаланушыларды оқытады және нұсқама жүргізеді;
      6) метеорология бойынша авиациялық ӘҚҰ органдарының диспетчерлік және ұшу құрамына шарт негізінде сабақ жүргізеді және сынақ қабылдайды.
      21. Әуеайлақтың метеорологиялық органдары (АМО және АМСА):
      1) авиациялық пайдаланушылардың әуе кемелерінің ұшуларын метеорологиялық қамтамасыз ету сапасын;
      2) метеорологиялық элементтерін және ауа райының құбылыстарын бақылау сапасы және осы мәліметтерді қозғалыстың, әуежайлардың қызметтеріне және хабарландыру радиоарналарына (VOLMET және АTIS) уақтылы таратуды;
      3) әуе кемелерінің экипаждарына берілетін метеорологиялық ақпараттың және құжаттаманың дұрыс рәсімделуін;
      4) жедел және есеп құжаттарды тиянақты жүргізуді;
      5) байланыс торабына метеорологиялық жедел хаттарды дұрыс рәсімдеуді және уақтылы беруді;
      6) метеорологиялық аспаптарды және қондырғыларды техникалық жұмысқа жарамды қалпында ұстауды қамтамасыз етеді.
      22. Ұшу ақпараты ауданында (бұдан әрі – ҰАА) немесе ӘҚҰ органдарының диспетчерлік ауданның метеоқызмет көрсетуді қамтамасыз ету үшін уәкілетті метеоорган метеорологиялық бақылау органын тағайындайды.
      23. Ұшу ақпарат ауданының (ҰАА) шегінде ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету үшін әуеайлақ метеорологиялық органы мынадай міндеттерді қамтамасыз етеді:
      1) жауапты ауданының шегінде ұшулардың орындалуына ықпал ететін метеорологиялық жағдайларды бақылау;
      2) жауапты аудан бойынша SIGMET ақпаратын және басқа ақпаратты дайындау;
      3) SIGMET ақпаратын қажетінше басқа метеорологиялық ақпаратпен әуе қозғалысының тиісті органдарын жабдықтау;
      4) SIGMET ақпаратын басқа әуеайлақ метеорологиялық органдарына тарату;
      5) өңірлік авиациялық келісімде:
      AIRMET ақпаратын жауапкершілік жүктелген аудан бойынша даярлау қажет болған жағдайында;
      AIRMET ақпаратымен ӘҚҰ тиісті органын қамтамасыз ету;
      AIRMET ақпаратын басқа әуеайлақ метеорологиялық органдарын тарату қажет болған жағдайында;
      6) ӘҚҰ аумақтық органын (келісім бойынша) SIGMET мәліметі шығарылмаған жанартау күлінің бұлты туралы ақпаратпен жабдықтау;
      7) онымен байланыстағы ӘҚҰ аумақтық органын (келісім бойынша) ол бақылау жүргізетін ауданның немесе көршілес аудандардың атмосферасына радиоактивті материалдардың апатты шығыны туралы ақпаратпен жабдықтау. Аталған ақпарат апаттың орналасқан жері, күні және уақыты және радиоактивті материалдардың қозғалысының болжанатын аумағы туралы деректерді қамтуға тиіс.
      24. Әуеайлақ метеорологиялық органының кезекші ауысымы ұшулардың қауіпсіздігін қамтамасыз етумен байланысты мәселелері бойынша ӘҚҰ органының ұшу басшысына (ауысым басшысына) жедел бағынады.
      25. Метеорологиялық органдары жоқ әуеайлақтарға немесе жұмыс мерзімі әуеайлақ метеорологиялық органының жұмыс мерзімімен сәйкес келмейтін ұшу ақпаратының ауданы үшін:
      1) уәкілетті метеорологиялық орган қажеттілік бойынша метеорологиялық ақпаратты ұсыну үшін бір немесе бірнеше метеорологиялық органды тағайындайды;
      2) тиісті уәкілетті метеорологиялық органдар тиісті әуеайлақтарды және ӘҚҰ органдарын сондай ақпаратпен жабдықтау әдістерін белгілейді.
      26. Метеорологиялық орган бақылау жүргізетін ауданның шекарасы іс жүзінде қаншалықты мүмкін болса, ҰАА шекарасымен немесе ҰАА комбинациясымен және диспетчерлік ауданының шекарасымен сәйкес келуі тиіс.
      27. Метеорологиялық бақылау үздіксіз жүргізіледі, ал қозғалысы тығыздығы аз аудандарда бақылау күтілетін ұшуларды орындау уақытымен шектелуі мүмкін.
      28. Метеорологиялық бақылау органдарының функцияларын уәкілетті метеорологиялық орган тағайындаған әуеайлақ метеорологиялық органдары жүзеге асырады.

3. Метеорологиялық органдардың функциялары

      29. АБДЖ уәкілетті метеорологиялық органдарды және басқа тұтынушыларды цифрлы нысанда метеорологиялық жағдайлардың ауқымды авиациялық болжамдарымен қамтамасыз етеді. Бұл енгізілетін технологиялар қамтамасыз ететін басымдықтарды пайдаланумен рентабель нысанында бәрін қамтитын, өзара байланысты, дүниежүзілік және біркелкі жүйесімен жеткізіледі.
      30. АБДЖ аймақтық болжамдардың шеңберінде:
      1) барлық талап етілетін деңгейлері үшін тұрақты тордың торабында мыналардың ауқымды болжамдарын дайындайды:
      түйдек-жауынды бұлттар;
      мұздану;
      турбуленттілік;
      биіктіктегі жел;
      биіктіктегі температура және ылғалдылық;
      ұшу эшелонының геоәлеуетті абсолюттік биіктігі;
      тропопаузаның биіктігін ұшу эшелонының бірлігі және тропопаузаның температурасы;
      ең қатты желдің бағыты, жылдамдығы және ұшу эшелоны бірлігінде оның биіктігі;
      2) цифрлы нысанда SIGWX ауа райының ерекше құбылыстарының ауқымды болжамдарын (бұдан әрі – SIGWX болжамдары) дайындайды;
      3) метеорологиялық уәкілетті органдарға және басқа пайдаланушыларға цифрлы нысанда осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген болжамдарын таратады;
      4) SIGWX болжамдарына (ауа-райының ерекше құбылыстары (ағылшын тілінде қысқартылған аббревиатурасы SIGWX (бұдан әрі – SIGWX) енгізу мақсатында өзінің тиісті өңірлік мамандандырылған метеорологиялық орталығынан (ӨММО) ДМҰ атмосфераға радиоактивті материалдардың апатты қалдықтары туралы ақпаратты қабылдайды;
      5) SIGWX болжамдарына жанартаудың атылуы туралы ақпаратты енгізуді үйлестіру мақсатында жанартаудың қызметі туралы ақпаратпен алмасу үшін VAAC қатынасты белгілейді және қолдайды.
      31. Уәкілетті метеорологиялық орган азаматтық авиация мүддесінде метеорологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастырады, пайдаланушылармен, ӘҚҰ органдарымен және азаматтық авиацияның басқа қызметтерімен метеорологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастыру мәселесі бойынша консультация жүргізеді.
      32. Уәкілетті метеорологиялық орган авиациялық пайдаланушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін метеорологиялық қызмет көрсетуге қатысты тиісті талаптарға сай әуеайлақ метеорологиялық органдарын құрады.
      33. Синоптикалық бөлігі бар АМО және АМСА мынадай қызметтерді атқарады:
      1) әуеайлақта метеорологиялық жағдайларға үнемі бақылау жүргізеді;
      2) әуеайлақ, ұшулардың бағдарлары және аудандары, сондай-ақ қосалқы әуеайлақтар бойынша ауа райының болжамын жасайды;
      3) әуе кемелерінің экипаждарына және ұшуларды орындаумен байланысты басқа авиациялық тұтынушыларға консультация жүргізуді және ұшу құжаттамасын ұсынуды қамтамасыз етеді;
      4) басқа әуеайлақ метеорологиялық органдарымен метеорологиялық ақпарат алмасады;
      5) ЖӘЖ әуеайлақтарында және қону алаңдарында метеорологиялық бақылауларды өндіруге қатыстырылған авиациялық қызметкерлерді оқытады және оларға нұсқама жүргізеді;
      6) азаматтық авиация үшін метеорологиялық ақпаратты ұсынуға тартылған жедел желілік бөлімшелердің ақпараттық жұмысын бақылайды;
      7) қызмет көрсететін ұшу ауданының климат жағдайларын зерттейді, әуеайлақ паспорттары үшін климат сипаттамаларын және «Метеорологиялық қамтамасыз ету» бөлімін жасауды қамтамасыз етеді;
      8) экипаждарға жанартаудың қызметі немесе егер бар болса жанартау күлінің бұлттары туралы ақпарат ұсынады;
      9) ӘҚҰ тиісті органдарының жауапкершілік ауданы арқылы өтетін әуе жолдары бойынша ескертулерді шығарады;
      10) SIGMET ақпаратын шығарады;
      11) ӘҚҰ тиісті органдарының жауапкершілік ауданында ұшулардың орындалуына ықпал ететін метеорологиялық жағдайларды бақылайды.
      34. Синоптикалық бөлігі жоқ АМСА мынадай қызметтерді атқарады:
      1) әуеайлақтағы метеорологиялық жағдайларға бақылау жүргізеді және авиациялық тұтынушыларға бақылау нәтижелерін таратуды қамтамасыз етеді;
      2) авиациялық тұтынушыларды ауа райының мәліметтерімен, басқа метеорологиялық органдардан алған әуеайлақтар және ұшу бағдарлары бойынша болжамдар мен ескертулермен қамтамасыз етеді.
      35. Уәкілетті метеорологиялық орган әуеайлақ метеорологиялық органына ұшу ақпараты ауданының немесе диспетчерлік ауданның шегінде әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарын метеорологиялық қамтамасыз ету үшін жауапкершілікті жүктейді, яғни метеорологиялық бақылаудың функцияларын тапсырады.
      36. Жедел топтардың функциялары уәкілетті метеорологиялық орган және авиациялық пайдаланушылар арасында келісім бойынша белгіленеді.

4. Метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету және оны пайдалану

      37. Уәкілетті метеорологиялық орган әуеайлақ метеорологиялық органдарына (АМО, АМСА) АБДО және (немесе) АБДО шеңберінде таратылатын Аймақтық болжамдардың өңірлік орталықтарының (одан әрі – АБӨО) өнімдеріне қол жеткізуді қамтамасыз етеді.
      38. Аумақтық болжамдардың дүниежүзілік жүйесі метеорологиялық органдарды және басқа тұтынушыларды тұрақты тордың торабында цифрлы нысанда бағдардағы метео жағдайлардың ауқымды авиациялық болжамдармен қамтамасыз етеді.
      39. АБДО метеорологиялық жағдайлардың ауқымды болжамдары барлық талап етілетін деңгейлер үшін ұсынады:
      1) биіктіктегі жел;
      2) биіктіктегі ауаның температурасы мен ылғалдылығы;
      3) ұшу эшелонының абсолюттік биіктігі;
      4) тропопаузаның абсолюттік биіктігі және тропопауза температурасы;
      5) ең қатты желдің бағыты мен жылдамдығы және оның ұшу эшелонының бірлігіндегі биіктігі;
      6) цифрлы нысанда ауа райы құбылыстарының ерекше болжамдары (SIGWX).
      40. Метеорологиялық органдар жоқ әуеайлақтарда метеорологиялық қамтамасыз ету мынадай тәртіпте жүзеге асырылады:
      1) метеорологиялық бақылауларды арнайы дайындықтан өткен және осы тәрізді бақылауларға рұқсаттары бар әуеайлақтың авиациялық қызметкерлері жасайды;
      2) болжамдарды, ескертулерді және басқа қажетті ақпарат уәкілетті метеорологиялық орган және осы әуе айлақтың метеорологиялық ақпараттық пайдаланушылары арасындағы келісім бойынша тағайындалған жақын орналасқан метеорологиялық орган ұсынады. Метеорологиялық ақпаратты тарату үшін қолдағы бар байланыс құралдары пайдаланылады.
      41. Жұмыс мерзімі әуеайлақ метеорологиялық органдарының жұмыс мерзімімен сәйкес келмейтін ұшу ақпаратының аудандары үшін уәкілетті метеорологиялық орган қажет болған жағдайда метеорологиялық ақпаратты ұсыну үшін бақылаудың бір немесе бірнеше метеорологиялық органдарды тағайындайды және осы ақпаратпен ӘҚҰ органдарын жабдықтау әдістерін белгілейді.

3. Метеорологиялық бақылаулар және мәліметтер

1. Метеорологиялық бақылауларды ұйымдастыруға қойылатын жалпы талаптар

      42. Авиациялық метеорологиялық станциялар белгіленген уақыт аралықтары бойынша бақылауларды жиі жүргізеді. Жер бетіндегі жел ҰҚЖ көріну алыстығы, бұлт және (немесе) ауа температурасы белгілі бір өзгерген жағдайда әуеайлақтардағы тұрақты бақылаулар қосымша арнайы бақылаулармен толықтырылады.
      43. Ұшу алаңының жұмыс учаскелері үшін сипатты мәліметтерді ұсыну үшін қамтамасыз етуге арналған пункттерде бақылаулар жүргізіледі. Сонымен қатар ауа райы құбылыстарын визуалды бақылау орнынан ұшу алаңының көрінуі қамтамасыз етілуі тиіс.
      44. Бақылаулар әуеайлақта және оның шегінен тыс таратылуға тиісті мәліметтерді құрудың негізі болып саналады.
      45. Метеорологиялық элементтердің кеңістікте және уақытта өзгертілуіне, сондай-ақ бақылау әдісінің және кейбір элементтерді белгілеу әдісінің жетілдірілмегеніне байланысты мәліметті алушы бақылау сәтінде нақты жағдайларға барынша жақындатылып көрсетілген кез келген мәліметте элементтің нақты мәнін қарайды.
      46. ЖӘЖ әуежайларында метеорологиялық органдар жоқ, ауа райын бақылауды бақылауларды өңдеу және метеорологиялық жабдықтарды пайдалану үшін дайындықтан өткен және рұқсат алған авиациялық пайдаланушылардың мамандары қамтамасыз етеді.
      47. Тікұшақтардың ұшуларын қамтамасыз ету үшін теңіз кемелерінде және бұрғылау алаңдарында бақылауларды қажетті дайындықтан өткен тиісті ведомстволардың мамандары жүргізеді.
      48. ҰҚЖ бар әуеайлақтарда, әуе кемелерінің қонуларын қамтамасыз ететін ИКАО II және III санаты бойынша құралдар бойынша автоматтандырылған бақылап-өлшегіш жүйелер және желдің, көрінудің, ҰҚЖ көріну қашықтығының, бұлттылықтың төменгі шекарасының биіктігін, ағымдағы ауа райының және шық нүктесінің және атмосфералық қысымның көрсеткіштердің қашықтықты индикаторы орнатылады.
      49. Осы көрсетілген қондырғы әуе кемелерінің ұшуы мен қонуына әсер ететін метеорологиялық параметрлерді шынайы уақытта алу, өңдеу, тарату және көрсету жүйесінің автоматтандырылған кешенін білдіреді.
      50. Кешенді автоматтандырылған жүйелерді пайдалануда, автоматтық жүйелер көмегімен анықталмайтын метеорологиялық элементтер үшін аталған бақылауларды қолмен енгізу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

2. Тұрақты және арнайы бақылаулар және мәліметтер

      51. Әуеайлақтарда тұрақты бақылаулар уақыттың тең аралықтарында жүргізіледі; ұшу кезеңінде аралығы 30 минут (әр сағаттың 00 мен 30 мерзімінде), ұшулар болмаған кезде аралығы 1 сағат.
      52. Ұшулар болмаған кезде метеорологиялық ақпаратты пайдаланушылар қосымша бақылау өткізуді сұрайды.
      53. Әуеайлақта және ЖӘЖ қону алаңдарында тұрақты бақылаулар авиациялық пайдаланушылардың келісімі бойынша ұшулардың барына қарамастан 1 сағат аралығымен жасалуы мүмкін.
      54. Тәулік бойы жұмыс істемейтін әуеайлақтарда бақылаулар ұшулар кезінде ғана жүргізіледі. METAR тұрақты ауа райы мәліметтері (ағылшын тілінде қысқартылған аббревиатурасы METAR (бұдан әрі – METAR) уәкілетті метеорологиялық органның тапсырмасына сәйкес және ӘҚҰ органдары қойған талаптарын ескере отырып, әуеайлақта ұшулар басталғанға дейін шығарылады.
      55. Тұрақты бақылаулардың нәтижелері туралы мәліметтер мынадай түрде шығарылады:
      1) мәліметтерді жасау тек әуеайлақта таратылатын жергілікті тұрақты мәліметтер (ұшып қонатын және ұшып кететін әуе кемелері, ATIS немесе D-ATIS радиохабарлар тарату үшін арналған);
      2) мәліметтерді жасау әуеайлақтың шегінен тыс таратылатын SPECI мәліметтері (ұшуларды жоспарлау және VOLMET радиохабарлар немесе D-VOLMET хабарламасы үшін арналған).
      56. АTIS және VOLMET радио хабар тарату станцияларына ӘҚҰ органдарының диспетчерлік пункттеріне таратуға арналған тұрақты мәліметтер METAR кодының терминологиясында қабылданған қысқартулармен ашық мәтінмен хабарландырылады.
      57. Арнайы бақылаулар тұрақты бақылауларға толықтыру ретінде жүргізіледі. Арнайы бақылауларды жүргізу өлшемдерінің тізбесін әуе қозғалысына қызмет көрсету органымен, пайдаланушылармен және басқа мүдделі тараптармен келісу бойынша уәкілетті метеорологиялық орган жасайды.
      58. Тәулік бойы жұмыс істемейтін әуеайлақтарда қажет болған жағдайда METAR мәліметтерінің шығарылымы қайта жаңартылғаннан кейін арнайы метеорологиялық SPECI мәліметтері (ағылшын тілінде қысқартылған аббревиатурасы SPECI (бұдан әрі – SPECI) шығарылады.
      59. Арнайы бақылаулардың нәтижелері туралы мәліметтер мынадай түрде шығарылады:
      1) жергілікті арнайы мәліметтер – мәліметтерді жасау әуеайлағында тарату үшін ғана (ұшып келетін және ұшып кететін әуе кемелері үшін арналған);
      2) SPECI мәліметтері – мәліметтерді жасау әуеайлағының шегінен тыс тарату үшін (ұшуларды жоспарлауға, радиохабарлар VOLMET немесе D-VOLMET хабарламасы үшін арналған).
      60. Жергілікті арнайы мәліметтерді шығару үшін өлшемдердің тізбесі мыналарды қамтиды:
      1) осы әуеайлақты пайдаланатын пайдаланушылардың пайдалану минимумына сәйкес өлшемдер;
      2) ӘҚҰ органдарының және пайдаланушылардың жергілікті талаптарын қанағаттандыратын өлшемдер;
      3) ауа температурасының бастапқы мәні (әрбір нақты әуеайлақ үшін анықталады);
      4) қонуға бет алу және пайда болатын биіктікті алу аймақтарында ерекше метеорологиялық жағдайларға қатысты қолда бар қосымша ақпарат, оның ішінде түйдек-жаңбырлы бұлттар немесе найзағайдың, орташа немесе қатты турбуленттіліктің, бұршақтың, алдыңғы шептегі қатты дауылдың, орташа немесе қатты мұзданудың, мұзданатын жауын-шашынның, қатты тау толқындарының, шаң және құм дауылының, боранның, құйғыш түріндегі бұлттардың (торнадо немесе су құйыны) орналасқан жері;
      5) SPECI мәліметтерін жасау үшін өлшемдер болып табылатын көлемдер.
      61. SPECI мәліметтері мынадай өлшемдерде өзгерістер болған жағдайда шығарылады:
      1) жерге жақын желдің орташа бағыты 60 градус өзгертсе немесе соңғы мәліметте көрсетілген бағытымен салыстырғанда одан да астам болса және (немесе) өзгерілгеннен кейін 5 м/с немесе одан астам құрайтын болса;
      2) жерге жақын желдің жылдамдығы соңғы мәліметте көрсетілген жылдамдықпен салыстырғанда 5 м/с немесе одан астам өзгертсе;
      3) жерге жақын желдің орташа жылдамдығынан ауытқу көлемі соңғы мәліметте көрсетілген көлеммен салыстырғанда 5 м/с немесе одан да асса, осының барысында өзгергенге дейінгі және өзгертілгеннен кейінгі орташа жылдамдық 8 м/с немесе одан астам құрайтын болса;
      4) желдің өзгерістері пайдалану тұрғысынан маңызды мәндерден артса; шекті көлемдерді ӘҚҰ органымен және мүдделі пайдаланушылармен келісіп, уәкілетті метеорологиялық орган желдің өзгерістерін ескере отырып, белгілейді. Жел өзгерістері:
      қолданыстағы ҰҚЖ ауыстыруды талап етеді;
      ҰҚЖ желдің қуалай соғатын және бүйірден соғатын компоненттерінің өзгеруі осы әуеайлақта ұшуларды орындайтын типтік әуе кемелері үшін негізгі пайдалану шектері болып табылатын мәндерден артатынын куәландырады;
      5) көріну жақсарады және мына мәндердің біріне немесе бірнешеуіне жетеді немесе артады немесе көріну нашарлайды және мына мәндердің бірінен немесе бірнешеуінен нашарлау болады:
      800, 1500 немесе 3000 метр;
      ұшуларды орындау жағдайында шолу ұшулардың қағидалары бойынша 5000 метр;
      6) ҰҚЖ көріну қашықтығы жақсарады және мына мәндердің біріне немесе бірнешеуіне жетеді немесе артады немесе ҰҚЖ көріну қашықтығы нашарлайды және мына мәндердің бірінен немесе бірнешеуінен кем болады: 150, 350, 600 немесе 800 метр;
      7) ауа райының мынадай құбылыстарынан кез келгендерінің басталу, тоқтатылу немесе өзгеру жағдайы;
      мұзданатын жауын-шашын;
      қатты (көріну 1000 метрден аз) немесе орташа жауын-шашын, оның ішінде нөсерлі түрі;
      (жауын-шашынмен) найзағай;
      шаңды дауыл;
      құмды дауыл;
      8) ауа райының мынадай құбылыстарының кез келгенінің басталу немесе тоқтатылу жағдайы;
      мұз кристалдары;
      қататын тұман;
      шаңды, құмды немесе қарлы сырма;
      шаңды жаяу боран, құмды жаяу боран, қарлы жаяу боран;
      найзағай (жауын-шашынсыз);
      дауыл;
      құйғыш түріндегі бұлт (торнадо немесе құйын);
      9) BKN, OVC астам саны барысында бұлттардың төменгі қабатының төменгі шегінің биіктігі ұлғаяды және мына мәндердің бірінен немесе бірнешеуінен артады немесе BKN немесе OVC бұлттардың төменгі қабатының төменгі шегінің биіктігі азаяды немесе мына мәндердің бірінен немесе бірнешеуінен кем болады:
      30, 60, 150 немесе 300 метр (100, 200, 500 немесе 1000 фут);
      450 метр – шолу ұшулардың қағидалары бойынша маңызды санын орындау жағдайында;
      10) 450 метр (1500 фут) төмен қабатта бұлттардың саны өзгереді:
      SCT-тен немесе BKN кем немесе ОVC дейін;
      BKN немесе OVC-тен кем SCT дейін;
      11) аспан жабық және тік көріну жақсарады және мына мәндердің біріне немесе бірнешеуіне жетеді немесе артады немесе тік көріну нашарлайды және мына мәндердің бірінен кем болады: 30, 60, 150 немесе 300 метр (100, 200, 500 немесе 1000 фут);
      12) таулардың, шоқылардың және басқа биік кедергілердің ашылуы, жабылуы;
      13) нақты әуеайлақтың пайдалану минимумында негізделген және уәкілетті метеорологиялық орган мен пайдаланушы арасында келісілген кез келген өлшемдер.
      Жергілікті арнайы мәліметтер пайдаланушылардың және басқа әуеайлақтың тұтынушылардың қарауына ұсынылады.
      62. Арнайы мәліметтерді ұсынуға әуеайлақтан 200 километр қашықтықта орналасқан метеорологиялық станциялар тартылу мүмкін.
      63. Әуеайлақ метеорологиялық органының басшысы жыл сайын уәкілетті метеорологиялық органға тартылатын метеорологиялық станциялардың, мәліметтерді шығару үшін өлшемдерді, тарату үшін байланыс құралдарының тізбесін және басқа талаптарды ұсынады.

3. Мәліметтердің мазмұны және нысаны

      64. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерге және METAR мен SPECI мәліметтеріне көрсетілген тәртіпте мынадай элементтер енгізіледі:
      1) мәлімет түрінің көрсеткіші;
      2) орналасу жерінің индексі;
      3) бақылау мерзімі;
      4) автоматтандырылған немесе жоғалып қалған мәліметтің көрсеткіші;
      5) жерге жақын желдің бағыты мен жылдамдығы;
      6) көріну;
      7) қажет болған жағдайда ҰҚЖ көріну қашықтығы;
      8) ағымдағы ауа райы;
      9) бұлттардың көлемі, түрі (будақ - жаңбырлы және бекініс түрдегі будақ бұлттар) және бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі немесе тік көріну, егер олар өлшенсе;
      10) ауаның температурасы және шық нүктесінің температурасы;
      11) QNH;
      12) Қағидалардың 179 – 182-тармақтарында аталған қосымша ақпарат;
      13) қону үшін «тренд» түріндегі болжам;
      14) RMK тобы - елдің ішінде пайдалану үшін ақпарат:
      - таулардың және басқа биік кедергілердің бұлттармен жабылуы (ATIS пен VOLMET тарату үшін);
      - мұздану (жергілікті мәлімет үшін);
      - турбуленттік (жергілікті мәлімет үшін);
      - QBB (бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі 200 метр барысында);
      - QFE қысымы.
      65. Әуеайлақ метеорологиялық органына ҰҚЖ жағдайы және белгіленген қағидаларға сәйкес код түрінде ілінісу коэффициенті туралы уақтылы және дұрыс ақпаратты әуеайлақ қызметі ұсынады (METAR мен SPECI мәліметтеріне енгізу және ATIS мәліметтерін дайындау үшін).
      66. Азаматтық авиация мамандары бақылауды жүргізетін әуеайлақтарда және қону алаңдарында, сондай-ақ метеорологиялық мәліметтер METAR код нысанында жасалады және таратылады немесе METAR кодында көзделген элементтерді енгізу тәртібін сақтаумен қабылданған қысқартуларды ескере отырып жасалады және таратылады.
      67. CAVOK термині бір мезгілде мынадай жағдайлар болған кезде:
      1) көріну 10 километр және одан астам;
      2) ұшулар үшін маңызды бұлттылық болмағанда;
      3) осы Қағидалардың 143, 145-тармағында көрсетілген ауа райы құбылыстарының авиация үшін маңызы болмаған жағдайда пайдаланылады.
      Аталған жағдайларда ҰҚЖ көріну және көріну қашықтығы, ағымдағы ауа райы, бұлттардың саны, бұлттардың түрі және бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі туралы ақпарат барлық метеорологиялық мәліметтерде CAVOK терминімен ауыстырылады.
      68. Таулы әуеайлақтардағы ауа райы туралы мәліметтерді тарату үшін CAVOK термині пайдаланбайды.
      69. Авиациялық қызметкерлер үшін қысқартулармен ашық мәтінді тарату үшін мәліметтер мыналар арқылы мәнді нақты жеткізуді қамтамасыз етеді:
      1) қабылданған қысқартулар;
      2) түсініктемені талап етпейтін сандық өлшемдер.
      70. Әуеайлақтың шегінен тыс таратылмайтын мәліметтер, әсіресе қонуға бет алу және ұшу аумақтарында (турбуленттік, мұздану, желдің ауытқуы, ЖРЖ деректерлері – 100 километр радиусында найзағай орындарының болуы, соның ішінде әуе кемелерінің борттарынан бақылаулардың деректерлері) ерекше метео жағдайлары туралы қосымша ақпараттың енгізілуін көздеуге тиіс.
      Турбуленттік, мұздану, сондай-ақ желдің ауытқуы жерден дұрыс бақыланбайтынын ескере отырып, олар туралы деректерді биіктікті алу немесе қонуға бет алу кезінде әуе кемелерінің борттарының бақылауларынан алу қажет.

4. Метеорологиялық мәліметтерді тарату

      71. METAR және SPECI мәліметтері ОРМЕТ деректерінің халықаралық банктеріне және авиациялық белгіленген қызметтің шеңберінде деректерлерді таратудың спутниктік жүйелерін AFS пайдалану үшін өңірлік аэронавигациялық келісіммен тағайындалған орталықтарға таратылады.
      72. Жергілікті тұрақты мәліметтер әуе қозғалысына қызмет көрсетудің жергілікті органдарына таратылады және пайдаланушылар мен басқа әуеайлақ тұтынушыларға ұсынылады.
      73. METAR және SPECI мәліметтері ОРМЕТ деректерлердің халықаралық банктеріне және ақпаратты жинау орталықтарына, сондай-ақ уәкілетті метеорологиялық органның тапсырысына сәйкес басқа әуеайлақтарға таратылады.
      74. Ауа райы жағдайын жақсарту туралы SPECI мәліметтеріне, 10 минуттық кезеңнің аяғында басым болған, ауа райы жағдайын көрсету мақсатында ол таратылғанға дейін түзетулер енгізіледі.
      SPECI мәліметтерін жақсарту туралы тарату алдында 10 минуттық кезеңде болған ауа райының жағдайларын көрсету үшін түзетулерді енгізу қажет.
      Бір элементтің нашарлауы және басқа элементтің жақсаруы туралы SPECI мәліметін бақылаудан кейін сол сәтте тарату қажет.
      75. Жергілікті арнайы мәліметтер ӘҚҰ тиісті органымен келісу бойынша мыналарға қатысты шығарылмайды:
      1) әуе қозғалысына қызмет көрсетудің жергілікті орган метеорологиялық станцияда орнатылғанға тең дисплей бар, осы дисплей (индикатор) жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерге енгізілетін ақпаратты жаңарту үшін бағытталған, тіркейтін кез келген элемент;
      2) әуеайлақтағы бақылаушы қолданыстағы шкала бойынша бір немесе бірнеше бөлімдерінің шегінде барлық өзгерістерді әуе қозғалысына қызмет көрсетудің жергілікті органға хабарлайтын ҰҚЖ көріну қашықтығы.
      Жергілікті арнайы мәліметтер пайдаланушылардың және басқа әуеайлақ тұтынушыларының қарауына ұсынылады.
      76. Тұрақты және арнайы мәліметтер әуе кемелерінің ұшу және қону кезіндегі ресми деректер болып табылады, бұл мәліметтерді ӘҚБ органдары тікелей және (немесе) ақпаратты автоматты тарату қызметінің желісі арқылы әуе кемелерінің борттарына береді (ATIS, VOLMEТ).

5. Жер бетіндегі және биіктіктегі жел

      77. Жер бетіндегі желдің орташа жылдамдығы мен орташа бағыты және жел бағыты мен жылдамдығының маңызды өзгерістері өлшенеді, деректер нақты градустар мен секундына метрде хабарланады.
      78. Магниттік қисаюы 5 градус немесе одан астам болатын әуеайлақта жел бағытының есептеріне түзету енгізіледі. Магниттік қисаюдың оң кезінде оның мағынасы бағыттың есебінен шығарылады, ал теріс қисайғанда – қосылады. Алынған мағына он градусқа дейін дөңгелектенумен үш цифрмен көрсетіледі.
      79. Әуеайлақтың шегінен тыс таратылатын мәліметтерде жел бағыты магниттік қисаюға түзетулерсіз жіберіледі.
      80. Жер бетіндегі желді бақылау жер деңгейінен 10 метр (30 фут) биіктікте жүргізіледі.
      81. Ұшып шығатын әуе кемелері үшін жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерді қалыптастыру үшін арналған жер бетіндегі желді бақылау ҰҚЖ бойына жағдай жасау үшін репрезентативті, ал ұшып келетін әуе кемелері үшін – қонудың барлық аймағы болып табылады.
      82. Жер бетіндегі желді бақылаудың репрезентативтігі ҰҚЖ бойындағы жағдай туралы анағұрлым дұрыс деректерді алу үшін тиісті түрде орнатылған көрсеткіштерді пайдалану арқылы қамтамасыз етілуге тиіс.
      83 METAR және SPECI мәліметтері үшін жер бетіндегі желді бақылау бір ғана ҰҚЖ болғанда барлық ҰҚЖ үшін, сондай-ақ бірнеше ҰҚЖ болғанда барлық ҰҚЖ кешені үшін репрезентативті болып табылады.
      84. ҰҚЖ-ның әртүрлі учаскелерінде жер бетіндегі желде маңызды айырмашылықтарға келтіретін ауа райының топографиялық немесе басым жағдайлары бар әуеайлақтарда қосымша көрсеткіштерді орнату қажет.
      85. Тиісті жабдықтар болған жағдайда тұрақты және арнайы мәліметтерге желдің жылдамдығы жылдамырақ нүктеден алынған жел туралы деректер енгізіледі. Қону үшін мәліметтерге қону, ұшуға бет алу мәліметтерін – жерден көтерілу аймағына жақын орналасқан көрсеткіштерден алынған деректер енгізіледі.
      86. Қосымша көрсеткіштер мен индикаторлар орнатылатын орын әрбір көрсеткішпен бақыланатын ҰҚЖ және ҰҚЖ учаскесін көрсетумен нақты таңбаланды.
      87. Кешенді автоматтандырылған жүйе болған кезде осы жүйенің (аталған жабдық) көмегімен әр датчик үшін желдің бағыты мен жылдамдығының айтарлықтай өзгеруі және орташа өзгерістері анықталады және көрсетіледі.
      88. Желді бақылауды орташаландыру кезеңі мынаны құрайды:
      1) жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер, сондай-ақ әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының орналасқан жел дисплейлері (индикаторлары) үшін 2 минут;
      2) METAR мен SPECI мәліметтері үшін 10 минут. Осы 10 минуттық кезең кезінде желдің бағыты және (немесе) жылдамдығы бойынша байқалған тұрақсыздық болған жағдайда орташа мәндерді анықтау үшін, осындай тұрақсыздық кезеңде алынған деректер пайдаланылады және көрсетілген уақыт интервалы қысқарады.
      89. Байқалған тұрақсыздық 2 минуттың ішінде желдің жылдамдығы 5 м/с желдің бағыты 30 градусқа шұғыл және тұрақты өзгерсе немесе жел жылдамдығының өзгеруі 5 м/с немесе одан астам жағдайда байқалған тұрақсыздық орын алады.
      90. 10 минуттық орташаландыруды қамтамасыз етпейтін желдің аспаптық өзгеруі барысында әуеайлақ шегінен тыс таратылатын мәліметтер үшін 2 минуттық орташаландыру кезеңі пайдаланылады.
      91. Жергілікті тұрақты және арнайы, сондай-ақ METAR мен SPECI мәліметтерінде желдің бағыты және жылдамдығы туралы мәлімет 10 нақты градусқа және тиісінше 1 м/с тең көлемде хабарландырылады. Мәліметтер үшін пайдаланылатын деректер шкаласына енгізілмейтін кез келген бақылаудағы мән осы шкаланың жақын бөлігіне дейін дөңгеленеді.
      92. Жергілікті және арнайы мәліметтерде, METAR және SPECI мәліметтерінде:
      1) желдің бағытын анықтау барысында пайдаланылатын өлшем бірлігі көрсетіледі;
      2) соңғы 10 минут жел бағытының орташадан ауытқуы мынадай түрде көрсетіледі (егер жалпы өзгеріс 60 градус немесе одан астамды құрайды):
      өзгерістердің толық диапазоны 60 градус немесе одан жоғары, бірақ 180⁰ кем, желдің жылдамдығы 2 м/с немесе одан астам құрайды, бағыттың осындай өзгерістері жерге жақын жел бағытының өзгеруі бақыланған шекте 2 экстремалды көлемде көрсетіледі;
      өзгерістердің толық диапазоны 60 градус немесе одан жоғары, бірақ 180 градустан кем, желдің жылдамдығы 2 м/с аз болса, желдің орташа бағытын көрсетусіз желдің бағыты ауыспалы ретінде хабарланады;
      өзгерістердің толық диапазоны 180 градус немесе одан артық болған жағдайда желдің орташа бағытын көрсетпей, желдің бағыты ауыспалы ретінде хабарланады;
      3) METAR және SPECI мәліметтерінде 5 м/с немесе (10 мин.) одан астам және жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде орташа жылдамдық 3 м/с немесе одан астам орташа жылдамдық жоғары жылдамдықтан асса, соңғы 2 минутта байқалған желдің орташа жылдамдығынан (екпін) ауытқуы көрсетіледі:
      1 м/с және одан кем жел жылдамдығы туралы хабарландырылған жағдайда, олар «штиль» деп көрсетіледі;
      50 м/с жел жылдамдығы туралы хабарландырылған жағдайда олар құрамдас бөлігі деп көрсетіледі;
      10 минут кезінде желдің бағыты және (немесе) жылдамдығы бойынша елеулі тұрақсыздық болған жағдайда, осы кезден кейін желдің орташа бағытынан және орташа жылдамдықтан пайда болған ауытқулар көрсетіледі.
      93. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде:
      1) егер жер бетіндегі желді бақылау ҰҚЖ бойындағы бірнеше жерден жүргізілсе, осы көлемдер репрезентативтік болып табылатын бақылаулар орындарының орналасу жерлері көрсетіледі;
      2) егер бірнеше ҰҚЖ пайдаланылса және жер бетіндегі жел осы ҰҚЖ бақыланса, әр ҰҚЖ желдің қолданыстағы мәндері қосылады және осы мәндерге жататын ҰҚЖ көрсетіледі;
      3) осы Қағидалардың 92-тармағының 2) тармақшасына сәйкес желдің орташа бағытында ауытқу көрсетілсе, онда олардың шегінде желдің өзгеруі байқалған жер бетіндегі желдің екі төтенше көлемі қосылады;
      4) осы Қағидалардың 92-тармағының 3) тармақшасына сәйкес орташа жылдамдықтан ауытқулар көрсетілсе, олар өлшенген жел жылдамдығының барынша және ең аз көлемі ретінде көрсетіледі.
      94. METAR және SPECI мәліметтерінде, Қағидалардың 92-тармағының 3) тармақшасына сәйкес желдің орташа жылдамдығы ауытқу жағдайда желдің өлшенген ең жоғарғы жылдамдығының мәні хабарланады.
      95. Уақытша әуеайлақтарда және қону алаңдарында бақылаулар флюгерлерді, жел конустарын және қол анемометрлерді пайдаланумен жасалады.
      96. Техникалық құралдар болған жағдайда биіктіктегі желді бақылау ұшулар кезеңінде әр 3 сағат сайын, қажет болған жағдайда басқа мерзімдерде жасалады. Бақылаулардың деректері бойынша 100 метр биіктікте және ұшулардың әуеайлақ шеңберінің деңгейінде желдің бағыты және жылдамдығы анықталады. Биіктікте желдің бағыты мен жылдамдығын нақтылау үшін 10 километр радиуста орналасқан аэрологиялық станциялардың ақпаратын, сондай-ақ әуе кемелерінің борттарынан алынған жел туралы деректерді пайдалануға болады.
      97. Биіктікте желді аспаптық әдіспен анықтау мүмкін болмаған кезде, синоптикалық бөлігі бар әуеайлақ метеорологиялық органдары болжам деректерін ұсынады.

6. Ұшу-қону жолағындағы көріну және көріну қашықтығы

      98. Авиациялық мақсаттар үшін көріну мынадай өлшемдердің ең көлемдісі болып табылады, ал ол туралы деректер метрмен немесе километрмен хабарланады:
      1) оны ашық реңде бақылау кезінде жерге жақын орналасқан қолайлы өлшемдегі қара объектіні анықтауға және тануға болатын ең үлкен қашықтық;
      2) жарықтандырылмаған реңде жарық күші шамамен 1000 кандел (кд) оттарды анықтауға және тануға болатын ең үлкен қашықтық.
      99. Көрінуді бақылау құрал-саймандарын немесе көрінудің орнатылған және таңдалып алынған күндізгі және түнгі бағдарларын пайдалана отырып жүргізіледі. Көріну бағдарларының сызбаларын әуе қозғалысына қызмет көрсету органы мен әуеайлақ метеорологиялық органы дайындайды және олардың басшылары бекітеді.
      100. Көрінуді өлшеу үшін құрал-саймандық жүйелер пайдаланады, көрінуді бақылау репрезентативтігі датчиктерді пайдалану есебінен қамтамасыз етіледі. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерді жасау кезінде олардың деректері пайдаланылатын көрінуді бақылауға датчиктер ҰҚЖ бойы және қону аймағында көріну туралы дәйекті ақпаратты алатындай орналастырылады. Көріну ҰҚЖ үстінен шамамен 2,5 метр биіктікте өлшенеді.
      101. Ұшып кететін әуе кемелері үшін пайдаланылатын жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде осы мәліметтерді жасау үшін көрінуді бақылаулар ҰҚЖ бойындағы жағдай үшін репрезентативті болып табылады. Ұшып келетін әуе кемелері үшін жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде пайдаланылатын, ҰҚЖ қону аймағы үшін репрезентативті болып табылады.
      102. METAR және SPECI мәліметтерін жасау үшін көрінуді бақылау әуеайлақ үшін репрезентативті болып табылады.
      103. Қону жүйелерімен жабдықталмаған әуеайлақтарда көрінуді бақылау ҰҚЖ жағына қарай да, басқа бағыттарда да жүргізіледі. Ауа райының мәліметіне ҰҚЖ жұмыс бағытында анықталған көріну мәні енгізіледі. Кез келген басқа бағыттағы ең аз мән, егер ол мәліметке енгізілген мәннен кем болса, қозғалыс қызметінің диспетчерлерін және кезекші синоптигін (компас бойынша сегіз бағыттың бірін көрсете отырып) хабарландырады.
      104. Іңірде визуалды бақылаулар кезінде көріну күндізгі және түнгі жарық бағдарлары бойынша бағаланады, бұл ретте мәліметке анықталған мәндерден көрінудің ең үлкен мәні енгізіледі.
      105. Жабдықтарды пайдалану кезінде көрсеткіштерді автоматты тіркеу қамтамасыз етіледі және оларды қосу және өшіру уақыты жазылады.
      106. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде көрінуді өлшеу үшін құралды жүйелер пайдаланылатын кезде:
      1) көрінуді бақылау осы Қағидалардың 101-тармағында көрсетілгендей ҰҚЖ бойында бірнеше орыннан жүргізілген жағдайда, алдымен жанасу аймағы үшін репрезентативті мәндерді содан кейін, қажет болған кезде ҰҚЖ орта нүктесі мен алыс шеті үшін репрезентативті мәндерді көрсеткен жөн, бұл ретте сондай-ақ осы мәндер репрезентативті болып табылатын орындар көрсетіледі;
      2) бірнеше ҰҚЖ пайдаланса және көрінуді бақылау осы ҰҚЖ қатысты жүргізілген жағдайда, әр ҰҚЖ көрінудің мағыналарын қосу және осы мағыналар жататын жолақтарды көрсету қажет.
      107. Құралмен бақылау кезінде тұрақты және арнайы мәліметтерде ҰҚЖ ұзындығына әуе кемесінің ұшуына (қонуына) шешім қабылдау үшін көріну туралы ресми деректер болып мыналар қабылданады:
      1) ҰҚЖ 2000 метр және одан кем кезде – ҰҚЖ екі шетінен өлшенген көрінудің екі мәнінің азы;
      2) ҰҚЖ 2000 метр астам кезде – жұмысшы СДП және ҰҚЖ ортасынан өлшенген көрінудің екі мәнінің азы.
      108. Құрал-саймандық бақылаудан көзбен шолу бақылауына ауысу және керісінше, негізгі аспаптан қосалқы бақылауға ауысу кезінде бақылаушылар уақыты мен себептерін көрсетумен бақылау журналына жазба жазады.
      109. Негізгі және қосалқы жабдықтарды пайдалану кезінде құрал-саймандық бақылаудан шолу бақылауына көшу туралы шешімді бақылаушы қабылдайды және кезекші синоптиктерге хабарлап, журналға жазба енгізеді.
      110. Көрінуді өлшеу үшін аспаптық жүйелерді пайдалану кезінде олардың шығыс деректері ағымдағы репрезентативті өлшемдерді алуды қамтамасыз ету үшін кемінде әр 60 секунд сайын жаңартылады. Орталашандыру кезеңі мыналарды құрайды:
      1) 1 минут (бұдан әрі – мин.) ӘҚҚК органдарында пайдаланылатын жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер мен дисплейлер үшін және ҰҚЖ көріну қашықтығының дисплейлері үшін;
      2) бақылаудың алдындағы тікелей 10 минуттық кезеңнің ішінде көрінудің елеулі тұрақсыздығы болған жағдайды қоспағанда, METAR және SPECI мәліметтері үшін 10 мин; бұл жағдайда орташа мәндерді анықтау барысында осы тұрақсыздық кезеңінен кейін алынған деректері ғана пайдаланылады.
      111. 2 минут ішінде осы Қағидалардың 60-тармағының 5) тармақшасында көзделген SPECI мәліметтерін шығару үшін өлшемдерге жететін немесе асатын ҰҚЖ көрінудің шұғыл және тұрақты өзгерісі байқалған жағдайда елеулі тұрақсыздықты білдіреді.
      112. Ұшу алаңында әртүрлі көріну жағдайларында тікұшақтардың және басқа әуе кемелерінің ұшуларын және қонуларын қамтамасыз ету үшін диспетчердің сұранысы бойынша, оған сұранысында көрсетілген бағытта анықталған (осы бағытта орнатылған немесе таңдалған көріну бағдары және аспаптар болған жағдайда) көрінудің мәні беріледі.
      113. Әуеайлақтың шегінен тыс таратылатын мәліметтерді жасау үшін арналған көрінуді бақылаулар әуеайлақ және оған жататын мекен үшін репрезентативті болып табылады, осы тәрізді бақылаулар барысында бағыттар бойынша көрінудің маңызды өзгерістеріне аса көңіл бөлінеді.
      114. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер мен METAR және SPECI мәліметтерінде:
      1) кемінде 800 метр көріну барысында көріну 50 метр еселі өлшемдерде;
      2) 800 метр және одан астам, бірақ 5 километр кем көріну барысында көріну 100 метр еселік өлшемде;
      3) 5 километр және одан астам және 10 километр және одан астам көріну барысында ол – 1 километр еселік өлшемде;
      4) 10 километр және одан астам жағдайда метеорологиялық жағдайлар CAVOK пайдаланған жағдайдан басқа 10 километр ретінде көрсетіледі.
      Деректерді хабарлау шкаласына нақты енбейтін кез келген бақыланатын өлшем шкаланың өте төмен келесі мағынасына дейін төмен жаққа дөңгеленеді.
      115. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде ҰҚЖ бойы көрінудің өлшемі оның өлшеу бірліктерімен бірге көрсетіледі.
      116. METAR және SPECI мәліметтерінде осы Қағидалардың 1-тарауына сәйкес басым көрінудің көрсетіледі. Әр бағыттағы көріну бірдей болмаса және төмен көріну басым көрінуден айырмашылығы болса және басым көрінудің мәндері 2000 метрден кем немесе 50 % кем және 5000 метр кем жағдайда мәліметтерде тіркелген ең аз көрінуді және әуеайлаққа қатысты жалпы бағытты компас бойынша сегіз бағыттың бірін көрсетумен көрсетіледі. Егер ең аз көріну бірнеше бағыттарда тіркелген жағдайда, пайдалану жағынан ең маңызды бағыт көрсетіледі.
      117. Көріну тез өзгерген кезде және басым көрінуді анықтауға мүмкіндік болмаған жағдайда бағытты көрсетусіз көрінудің тек ең аз мәндері ғана көрсетіледі.
      118. Әуеайлақтарда тиісті іріктелген және орнатылған бағдар және/немесе аспаптар болған кезде басым көріну анықталады. Орнатылған бағдар мен аспаптар болмаған кезде METAR және SPECI мәліметтеріндегі көріну осы Қағидалардың 107-тармағына сәйкес көрсетіледі.
      119. ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау II мен III санат аспаптар бойынша қонуға бет алу және қонуды орындауға арналған барлық ҰҚЖ жүзеге асырылады.
      ҰҚЖ-дағы көріну қашықтығын бағалау мыналарды қоса алғанда, көрінудің төмендеуі кезеңінде пайдалануға арналған барлық ҰҚЖ-да жүзеге асырылады:
      1) қонуға нақты бет алу үшін және I санатты аспаптар бойынша қонуға бет алу және қонуды орындауға арналған ҰҚЖ;
      2) қону жарықтары және жоғары қарқындылығымен осьтік жарықтары бар ұшу үшін пайдаланылатын ҰҚЖ.
      120. ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау нәтижелері ҰҚЖ көріну немесе көріну қашықтығы кемінде 2000 метр құрайтын кезең ішінде хабарландырылады (метрде).
      121. ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау деректері мына аймақтар үшін репрезентативті болып табылады:
      1) қонуға нақты бет алу және қонудың құралдарымен жабдықталмаған, немесе I санаттағы аспаптар бойынша қонуға бет алу және қонуларды орындау үшін жабдықталған ҰҚЖ-ның қону аймағы;
      2) II санаттағы бойынша аспаптар бойынша қонуға бет алу және қонуларды орындауға арналған ҰҚЖ-ның ортасы үшін және қону аймағы;
      3) III санаттағы аспаптар бойынша қонуға бет алу және қонуларды орындауға арналған ҰҚЖ орта нүктесінің және алыс шетінің қону аймағы.
      122. Әуеайлақ ауданында ӘҚҚК органдары және әуеайлақты аэронавигациялық ақпаратпен қамтамасыз ету органдары ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау үшін автоматтандырылған жабдықтардың пайдалану сенімділігі өзгергені туралы хабарландырылады.
      123. І және ІІI санаттардың аспаптары бойынша қонуға бет алу және қонуды орындауға арналған ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау үшін трансмиссометрлерде және тікелей жайылып кетудің өлшеуіштерінде негізделген аспаптық жүйелер пайдаланылады.
      124. I санаттағы аспаптар бойынша қонуға бет алу және қонуларды орындау үшін арналған ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау үшін трансмиссометрлерде және тікелей жайылып кету өлшеушілерде негізделген аспаптық жүйелерді пайдалану ұсынылады.
      125. ҰҚЖ көріну қашықтығы ҰҚЖ деңгейі үстінен 2,5 метр (7,5 фут) биіктікте және ҰҚЖ осьтік желісінен бүйірден 120 метрден астам емес қашықтықта бағаланады.
      Қону аймағы үшін бақылау орнының репрезентативтілігі мақсатында ол орын жергілікті жердің жағдайлары мүмкіндік берсе, ҰҚЖ табалдырығынан 300 метр қашықтықта орналасады. ҰҚЖ орта нүктесі және алыс шеті үшін бақылау орындары көрнекті болу мақсатында олар табалдырықтан 1000-1500 метр және ҰҚЖ шетінен 300 метр қашықтықта орналасады. Қосымша орындарының нақты орналасуы авиациялық метеорологиялық және климат факторларын есепке ала отырып белгіленеді.
      126. Жоғары қарқынды жарықтар жүйесі (бұдан әрі – ЖҚЖ) пайдаланылатын әуеайлақта түнде және іңірде 2000 метр және одан аз мәнде және күндіз 1000 метр мән болғанда өлшенген көріну ҰҚЖ көріну қашықтығының тиісті кестелер бойынша қайта есептеледі.
      127. Төмен қарқынды жарық жүйесі (ТҚЖ) пайдаланылатын әуайлақта 2000 метр және одан кем көрінуді ҰҚЖ көріну қашықтығына қайта есептеу түнгі уақытта жасалады.
      128. ЖҚЖ және ТҚЖ жүйелерімен жабдықталмаған әуеайлақтарда ҰҚЖ көріну қашықтығын қайта есептеу жүзеге асырылмайды.
      129. Бірнеше ҰҚЖ пайдаланған және осы ҰҚЖ көріну қашықтығында айырмашылығы болған жағдайда оның мәндері жататын ҰҚЖ нөмірлерін көрсетумен енгізіледі.
      130. Қатар ҰҚЖ болған жағдайда L - сол және R - оң белгілер қолданылады.
      131. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR мен SPECI мәліметтерінде ҰҚЖ көріну қашықтығы туралы мәлімет 400 метр ҰҚЖ көріну қашықтығы барысында 25 метр еселік өлшемде, ҰҚЖ көріну қашықтығы 400 метрден 800 метрге дейін – 50 метр еселік, ҰҚЖ көріну қашықтығы 800 метрден астам - 100 метр еселік өлшемде хабарланады.
      Қолданыстағы есеп шкаласына енгізілмейтін кез келген бақылаудағы өлшем шкаласының мынадай төменгі бөлігіне дейін дөңгеленеді.
      132. ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалаудың төменгі шегі 50 метр, ал жоғары шегі 2000 метр болып есептеледі. Осы шектердің төмен немесе жоғары көріну ҰҚЖ көріну қашықтығы 50 метр төмен немесе 2000 метр жоғары деп көрсетіледі.
      133. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR мен SPECI мәліметтерінде:
      1) ҰҚЖ көріну қашықтығы қолданыстағы жүйенің өлшеудің жоғары шегінен жоғары болған жағдайда ол жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде ABV қысқарту, METAR мен SPECI мәліметтерде Р қысқарту түрінде көрсетіледі, бұдан кейін осы жүйемен белгіленетін ең жоғарғы мән жазылады;
      2) ҰҚЖ көріну қашықтығы қолданыстағы жүйенің өлшеудің төменгі шегінен төмен болған жағдайда оны жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде BLW қысқарту, METAR мен SPECI мәліметтерде M қысқарту түрінде көрсетіледі, бұдан кейін осы жүйемен белгіленетін ең жоғарғы мән жазылады.
      134. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде:
      1) өлшем бірліктері көрсетіледі;
      2) ҰҚЖ көріну қашықтығына бақылаулар ҰҚЖ бір учаскесі үшін жүргізілсе, осы бақылаулар деректері бақылау орнын көрсетпей-ақ енгізіледі;
      3) ҰҚЖ көріну қашықтығын бақылау ҰҚЖ бірнеше орыннан жүргізілсе, мәліметтің басында қону аймағы үшін репрезентативті өлшем, содан кейін ҰҚЖ ортасы және шеті үшін репрезентативті өлшем көрсетіледі және осы өлшемдер репрезентативті болып табылатын орындар белгіленеді;
      4) бірнеше ҰҚЖ пайдаланған кезде әр ҰҚЖ көріну қашықтығының қолданыстағы мәндері енгізіледі және осы мәндер жататын жолақтар көрсетіледі.
      135. METAR мен SPECI мәліметтерінде:
      1) ҰҚЖ бақылау орнын көрсетпей қону аймағы үшін репрезентативті шама;
      2) қонуларды орындау үшін бірнеше ҰҚЖ, әрқайсысына бірақ төртеуден көп емес қону аймағында ҰҚЖ көріну қашықтығының мәндерін енгізу және осы мәндер жататын жолақтар көрсетіледі.
      136. ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау үшін аспаптық жүйелерді пайдалану кезінде METAR және SPECI мәліметтеріне бақылаудан кейінгі 10 минуттық кезеңде ҰҚЖ көріну қашықтығының өзгерілуі туралы ақпаратты мынадай жағдайларда енгізу қажет:
      1) ҰҚЖ көріну қашықтығы мәндерінің өзгеру үрдісі бақыланса, яғни бірінші 5 минуты ішінде орта мән орта мәннен 100 метр айырмашылығы болса немесе осы кезеңінің екінші 5 минутының ішінде одан асса, онда өзгеріс көрсетіледі. ҰҚЖ көріну қашықтығы ұлғаю жағына немесе азаю жағына өзгеру үрдісі байқалса, онда осы өзгерісті белгілеу үшін тиісті U немесе D қысқартулар қолданылады. 10 минуттық кезең ішінде нақты тербелу үрдісін көрсетпесе, мәліметтерде N қысқарту пайдаланылады. Үрдістің болуы туралы ақпарат болмаған кезде мәліметтерге қысқартулар енгізу қажеттігі жоқ;
      2) 10 минуттық кезеңнің 1 минутында ҰҚЖ көріну қашықтығының мәндері орта мағынадан 50 м астам немесе 20% астам айырмашылығы болса, 10 минут орта мәнінің орнына 1 минутқа орта ең төменгі және орта ең жоғарғы мағына көрсетіледі. Бақылау алдындағы 10 минуттық кезең ішінде ҰҚЖ көріну қашықтығы мәндерінің елеулі тұрақсыздығы тіркелсе, өзгерістерді белгілеу үшін тұрақсыздықтан кейін алынған мәндерді ғана пайдаланылады.
      137. 2 минут ішінде ҰҚЖ көріну қашықтығының шұғыл және тұрақты өзгерісі кезінде, егер ол осы Қағидалардың 61-тармағының 6) тармақшасында көрсетілген SPECI мәліметтерін шығаруға арналған өлшемдерге жеткен немесе арттырған жағдайда елеулі тұрақсыздық орын алады.

7. Ағымдағы ауа райы

      138. Әуеайлақта және (немесе) оның жанында ағымдағы ауа райына бақылау жүргізіледі және ол туралы деректер хабарландырылады.
      139. Ағымдағы ауа райы туралы ақпарат жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер үшін әуеайлақтағы жағдайлар үшін репрезентативті болып табылады.
      140. METAR және SPECI мәліметтері үшін арналған ағымдағы ауа райы туралы ақпарат репрезентативті болуға тиіс:
      1) әуеайлақтағы жағдай үшін;
      2) осы Қағидалардың 147-тармағында көрсетілген ағымдағы ауа райының құбылыстарына қатысты әуеайлақтың бақылау нүктесінен 8 километрден 16 километрге дейінгі шегінде, әуеайлақтың жанындағы жер үшін.
      141. Ағымдағы ауа райының құбылыстарын бақылау үшін аспаптық жүйелер пайдаланылған жағдайда ақпараттың репрезентативтілігі тиісті тәртіппен орналасқан көрсеткіштер арқылы қамтамасыз етіледі.
      142. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде, сондай-ақ METAR мен SPECI мәліметтерінде ағымдағы ауа райының бақылаудағы құбылыстарының түрі және сипаттамасы көрсетіледі және олардың қарқындылығына және әуеайлаққа жақындығына тиісінше баға беріледі.
      143. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде, сондай-ақ METAR мен SPECI мәліметтерінде тиісті жағдайда өлшемдердің қабылданған қысқартылған белгілерді пайдаланумен төменде көрсетілген ағымдағы ауа райының құбылыстарының түрлері көрсетіледі:
      1) жауын-шашын:
      сіркіреген жауын (DZ), жаңбыр (RA), қар (SN), қар түйіршігі (SG), қар аралас жаңбыр (PL), мұзды кристаллдар (бұршақ) (IC), алмас шаңы деп аталатын өлшенген жағдайда мұзды кристаллдар – осы құбылыстарға байланысты көріну 5000 м немесе одан кемді құрайтын жағдайда ғана хабарландырылады;
      бұршақ (GR) – аса ірі бұршақтардың диаметрі кемінде 5 миллиметр құрайтын болса, хабарландырылады;
      мұзды және (немесе) қарлы жарма (GS) – аса ірі бұршақтардың диаметрі 5 миллиметр құрайтын болса, хабарландырылады;
      2) көрінуді нашарлататын құбылыс (гидрометеорлер):
      тұман (FG) – MI (төмен), ВС (грядтар), PR (бөліктеніп) немесе VC (мекен) сипаттамалармен бірлесіп пайдалану жағдайлардан басқа көріну 1000 метрден кем болғанда хабарландырылады;
      буалдыр (BR) – ең құрғанда 1000 метр, бірақ 5000 метр астам емес көріну болғанда хабарландырылады;
      3) көрінуді нашарлататын құбылыстар (литометеорлар): құм (SA), шаң (құрсаулы) (DU), мұнар (HZ), буалдыр (FU), жанартаудың күлі (VA) осы тармақшада көрсетілген қысқартулар, литометрлердің болуымен байланысты және 5000 метр немесе одан аз, SA қоспағанда «DR» (төменгі борасын) сипаттамасын бірлесіп қолданғанда және жанартау күлімен көріністің төмендеуінде қолданылады.
      144. METAR және SPECI автоматтандырылған мәліметтерінде осы Қағидалардың 143-тармағы 1) тармақшасында аталған жауын-шашынның түрлерінен басқа, жауын-шашын түрін анықтай алмаған жағдайда UP қысқартуы пайдаланылады.
      145. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR мен SPECI мәліметтерінде қажет болған кезде қабылданған қысқартуларды және тиісті өлшемдерді пайдаланумен төменде көрсетілген ағымдағы ауа райы құбылыстарының сипаттамалары көрсетіледі:
      1) найзағай (TS) – TSRA жаңбырмен, TSSN қармен, TSPL қар аралас жаңбырмен, TSGR бұршақпен найзағай және (немесе) TSGS қарлы жармамен немесе жауын-шашындардың осы нысандарының жиынтығы TSRASN туралы хабарландыру үшін пайдаланылады. Бақылаудың алдындағы 10 минуттық кезеңде найзағай естілсе немесе әуеайлақта жарқыраған найзағай көрінсе, бірақ әуеайлақта жауын-шашын болмаған жағдайда «TS» қысқартуы қосымша белгілерсіз пайдаланылады;
      2) нөсерлі жауын-шашын (SH) – SHRA нөсерлі жаңбыр, SHSN қар, SHPL қар аралас жаңбыр, SHGR бұршақ, SHGS мұзды және (немесе) қарлы жарма немесе SHRASN жауын-шашынының осы нысандарының жиынтығы туралы хабарландыру үшін пайдаланылады. Әуеайлақ жанында (Қағидалардың 152- тармағын қараңыз) бақыланудағы нөсер туралы мәлімет үшін түрін немесе жауын-шашынының қарқындылығын көрсетпей, VCSH қысқартуын пайдалану қажет. Әуеайлақ жанында бақыланудағы нөсер туралы мәлімет үшін жауын-шашынының түрін және қарқындылығын көрсетпей қысқарту пайдаланылады;
      3) аса суытылған су тамшылары немесе жауын-шашын (мұзданатын (FZ) – FG, DZ және RA сипаттамаларымен ғана пайдаланылады);
      4) сырма боран (BL) – жер деңгейінен 2 метр (6 фут) және одан астам биіктікте көтерілетін DU, SA немесе SN мәліметтері үшін пайдаланылады;
      5) сырма борасын (DR) – жер деңгейінен 2 метр (6 фут) және одан астам биіктікте көтерілетін DU, SA немесе SN мәліметтері үшін пайдаланылады;
      6) төмен (MI) – жер деңгейінен 2 метр (6 фут) кем;
      7) тізбектер (ВС) – әуеайлақты кейбір жерін жабатын тұманның тізбегі;
      8) бөлік (PR) – әуеайлақтың маңызды бөлігі тұманмен жабылған, қалған жерде тұман жоқ.
      146. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде сегіз румбы бойынша найзағайдың орын ауыстыруы мен бағыты туралы хабарланады.
      147. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR мен SPECI мәліметтерінде ағымдағы ауа райының хабарландыратын құбылыстарының тиісті қарқындылығын және қажет болған жағдайда әуеайлаққа жақындығын мынадай тәртіпте көрсету қажет:
      (қысқартулармен ашық мәтінде
      жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерге) (METAR мен SPECI)
     әлсіз                FBL          «-»
      орташа               MOD          (көрсеткішсіз)
      қатты                HVY          «+»
      DZ, GR, GS, PL, RA, SG және SN (немесе ағымдағы ауа райының осы түрлерінің жиынтығымен) сипаттамалармен ғана көрсетіледі; DS, SS (DS және SS жағдайларда орташа немесе қатты қарқындылық көрсетілу тиіс). Кіші қарқындылық жауын-шашын үшін ғана көрсетіледі.
      Маңай (VC) – әуеайлақтың бақылау нүктесінен шамамен 8 километр және 16 километр арасында, әуеайлақтың бақылау нүктесінен тек қана DS, SS, FG, FC, SH, PO, BLDU, BLSA, BLSN, TS және VA сипаттамалармен METAR және SPECI мәліметтерінде көрсетіледі.
      148. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR мен SPECI мәліметтерінде:
      1) осы Қағидалардың 143 және 145-тармақтарында келтірілген санынан әуеайлақта және оның жанындағы ұшуларға ықпал ететін ағымдағы ауа райының толық сипаттамасы үшін тиісті жағдайларда сипаттамаларды және әуеайлаққа жақындығын немесе қарқындылығын көрсету мақсатында ағымдағы ауа райы құбылыстарының бір немесе бірнеше, ең көп дегенде үш рет қысқартылған мәндері пайдаланылады;
      2) бірінші кезекте тиісті жағдайларда құбылыстың қарқындылығы немесе әуеайлаққа жақындығын хабарлау қажет, содан кейін ауа райы құбылыстарының тиісті сипаттамалары мен түрі көрсетіледі;
      3) ауа райы құбылыстарының екі ірі түрі бақыланған жағдайда ауа райы құбылысына жататын қарқындылықтың немесе әуеайлаққа жақындығының индексінен кейін осы құбылыс көрсетілетін екі жеке топпен хабарландырылады.
      Бақылау кезінде жауын-шашынның әртүрлі түрлерін бір топпен хабарландыру қажет, осының барысында жауын-шашының жиынтық қарқындылығын көрсететін қарқындылықтың бір индексінен кейін жауын-шашынының басым түрі көрсетіледі.
      149. Жауын-шашынның қарқындылығын бағалау кезінде көрінудің метеорологиялық қашықтығының және көрінудің метеорологиялық қашықтығының мәндері, ауа райы құбылыстарының үйлесімділігі, бұлттылықтың нысаны және өзге де метеорологиялық факторлар ескеріледі.
      150. Қатты дауылдың, құйынның, қатты құйынның, сырма бұрқасынның қарқындылығы бағаланбайды.
      151. Тұманның, буалдырдың, мұнардың, мұзды инелердің қарқындылығы бағаланбайды.
      152. Метеорологиялық қашықтық көрінудің мәніне қарай құм (құмды) борандардың жиілігі орташа және қатты деңгейде көрсетіледі (қатты – көрінуде (МҚК) 1000 метрден аз емес).
      153. Атмосфералық құбылыстарын бақылау нәтижелері ауа райының журнал–күнделігіне ауа райы құбылысының басталуы, аяқталуы және қарқындылықтың өзгеруін көрсетіп, құбылыстар түрінің символдарымен жазылады. Атмосфералық құбылыстардың қарқындылығы ауа райының журнал күнтізбесінде құбылыс символының жанында белгіленеді. Нашар қарқындылық кезінде құбылыс символының қасында «0», қатты қарқындылық болған жағдайда «2» жазылады.

8. Бұлттылық және деректерді мәліметтерде ұсыну

      154. Ұшулар үшін маңызды бұлттылықты сипаттау үшін бақылаулар жүргізіледі және бұлттардың саны, түрі және төменгі шегінің биіктігі туралы мәліметтер беріледі. Аспандағы жағдайды белгілеу кезінде қиындық туса, бұлттардың санын, түрін және төменгі шегінің биіктігін бақылау орнына тік көріну бақыланады және ол туралы деректер хабарландырылады. Бұлттардың төменгі шегінің биіктігі және тік көріну туралы деректер метрлерде хабарландырылады.
      155. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде пайдалану үшін арналған бұлттылықты бақылаулар қонуға бет алу үшін аймағына репрезентативті болып табылады.
      156. METAR мен SPECI мәліметтерінде пайдалану үшін арналған бұлттылықты бақылаулар әуеайлақ және оның маңайы үшін репрезентативті болып табылады.
      157. Бұлттарды бақылау бұлттардың физикалық сипаттамаларын, сондай-ақ тік және көлденең бағыттағы ұзақтығын, құрамы мен нысанын шолу және жер бетіндегі олардың биіктігін, қозғалысының жылдамдығын және бағытын аспаптық бақылауларды қамтиды.
      158. Бұлттылықтың көлемін және бұлттардың төменгі шегінің биіктігін өлшеу үшін аспаптық жүйелерді пайдаланған кезде бақылаулардың көрнекті датчиктерді пайдалану есебінен қамтамасыз етіледі.
      Бұлттардың төменгі шегінің биіктігі туралы шынайы мәліметтерді алу мақсатында аталған датчиктер аспаптар бойынша қонуға бет алу жүйесінің орташа маркерді орнату жерінде орналасады. Әуеайлақтарда орташа маркер ҰҚЖ қонуға бет алу жағынан ҰҚЖ қону табалдырығынан 900-1200 метр (3000-4000 фут) қашықтықта қолданылмайды.
      159. Бұлттардың төменгі шегінің биіктігі әуеайлақтан асырып көрсетіледі. Қонуға нақты бет алу үшін жабдықталған ҰҚЖ пайдалану барысында оның табалдырығы 10 метрден (33 фут) асса немесе тым әуеайлақтың арттыруынан айырмашылығы болса, бұлттардың төменгі шегінің биіктігінің өлшенген мағынасына биіктіктердің әр түріне түзетулер енгізіледі.
      Ашық теңізде орналасқан құрылыстардан мәліметтерді ұсыну кезінде бұлттардың төменгі шегінің биіктігі теңіздің орташа деңгейіне қатысты көрсетіледі.
      160. METAR және SPECI мәліметтерінде бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі туралы мәліметтер 30 метр (100 фут) еселі өлшемге, 1500 метрден биіктіктің барысында (10 000 фут) дейін және 1500 метрден 3000 метр (10 000 фут) дейін 300 метр (1000 фут) еселі өлшемде хабарландырылады.
      161. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және ATIS мен VOLMET хабарламаларында бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі және тік көріну туралы мәліметтер еселі 10 метрден 600 метрге дейін хабарландырылады.
      162. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR мен SPECI мәліметтерінде:
      1) бұлттардың көлемін «FEW» (аз 1-2 октанттар), «SCT» (шашыраңқы 3-4 октанттар), «BKN» (ақша бұлттар 5-7 октанттар) немесе «OVC» (тұтас 8 октанттар) қысқартуды пайдаланумен көрсету қажет;
      2) будақ – жаңбырлы және (немесе) мұнара тәрізді будақ бұлттарды CB мен TCU қысқартуларды пайдаланумен көрсету қажет;
      3) тік көріну 600 метр (2000 фут) биіктікке дейін арнайы және жергілікті тұрақты мәліметтердің 10 метр еселі өлшемде, METAR және SPECI мәліметтерінде 30 метр (100 фут) еселі өлшемге көрсетіледі;
      4) ұшулар үшін маңызды бұлттар болмағанда және тік көріну шексіз болса және CAVOK қысқарту ауа райының жағдайларын сипаттау үшін келмесе NSC қысқарту пайдаланылады;
      5) бұлттардың бірнеше қабаты немесе ұшу үшін маңызды бұлттар жеке алаптар түрінде бақыланса, бұлттардың төменгі шетінің биіктігін және көлемін бұлттардың төменгі шегі биіктігінің өсу тәртібінде және мынадай өлшемдерге сәйкес көрсетіледі:
      ең төменгі қабат немесе алап, санына қарамастан FEW, SCT, BKN немесе OVC тәрізді көрсетіледі;
      көкжиектің 2/8 астам жабатын мынадай қабат немесе алап SCT, BKN немесе OVC тәрізді көрсетіледі;
      көкжиектің 4/8 астам жабатын жоғарылау қабат немесе алап BKN немесе OVC тәрізді көрсетіледі;
      будақ – осы тармақшаның критерийлерінде көзделген ақпаратта көрсетілмеген, олар бақылағанда жаңбырлы және (немесе) мұнара тәрізді будақ бұлттар;
      6) бұлттардың төменгі шегі сейіліп кеткен, сейілген немесе тез өзгертілген жағдайда мәліметте бұлттардың төменгі шегінің немесе оның бөліктерінің ең аз биіктігі көрсетіледі;
      7) бұлттардың жеке қабаты жалпы төменгі шегімен қою – жаңбырлы және (немесе) мұнара тәрізді бұлттардан құрылған жағдайда, мәліметте бұлттардың түрін қою жаңбырлы деп көрсетіледі.
      Мұнара тәрізді будақ бұлттар үлкен тік ұзақтығы бар күшті будақ бұлттардың болуы туралы куәландырады.
      163. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде:
      1) бұлттардың төменгі шегінің биіктігі және тік көріну туралы деректерді ұсыну үшін пайдаланылатын өлшем бірліктері көрсетіледі;
      2) бірнеше ҰҚЖ пайдаланылған және осы ҰҚЖ бұлттардың төменгі шектеріне бақылаулар аспаптар арқылы жүргізілген жағдайда, мәліметтерде әр ҰҚЖ үшін бұлттардың төменгі шектерінің қолданыстағы мәндері жазылады және олар жататын ҰҚЖ көрсетіледі.
      164. Автоматтандырылған жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер мен METAR мен SPECI мәліметтерінде:
      1) бұлттардың түрін автоматтандырылған бақылау жүйесі арқылы бақылауға мүмкіндік болмаған жағдайда бұлттылықтың әр тобына бұлттар туралы мәліметтерді «///» белгімен ауыстырылады;
      2) автоматтандырылған бақылау жүйесі бұлттарды анықтамаған жағдайда, NCD (Nil cloud Detected) қысқарту пайдаланылады;
      3) түйдек-жаңбырлы және мұнара тәрізді будақ бұлттарды автоматтандырылған бақылау жүйесі анықтаған кезде, бұлттардың төменгі шегінің биіктігін және бұлттардың көлемін анықтауға мүмкіндік болмаса, бұлттардың төменгі шегінің биіктігі және көлемі туралы мәліметтер «//////» белгісімен өзгертіледі.
      165. Бұлттардың төменгі шегі биіктігінің (бұдан әрі – БТШБ) негізгі және қосымша көрсеткіштері істен шыққан және аспап құралдары болмаған жағдайда бұлттылықтың қабаты ерекше жыртылған және оның биіктігі өлшенбейтін жағдайда, БТШБ әуе кемелері экипаждарының деректері бойынша немесе көзбен шолумен бағаланады.
      166. METAR мен SPECI мәліметтерінде бұлттылықтың төменгі шегінің биіктігі туралы ақпарат мәні 200 метр және одан кем болғанда немесе тік көріну қосымша ақпарат тобында (RMK) нақтыланады. Бұл ретте QBB қысқарту пайдаланылады және бұлттардың төменгі шегінің өлшенген биіктігі метрмен көрсетіледі. Бұлттардың төменгі шегінің биіктігі 140 метрді құрайды, бұл QBB 140 бұлттылықтың биіктігі ретінде 80 метр – QBВ 080 кодпен жазылады.

9. Ауа температурасы және шық нүктесінің температурасы

      167. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер және METAR мен SPECI мәліметтері үшін арналған ауа температурасын және шық нүктесінің температурасын бақылау ҰҚЖ барлық кешені үшін репрезентативті болып табылады.
      168. Ауа температурасы және шық нүктесінің температурасы Цельсий (бұдан әрі - ⁰С) градусында хабарландырылады.
      169. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR немесе SPECI мәліметтерінде ауа температурасы және шық нүктесінің температурасы туралы мәліметтер ⁰С толық градустарына еселі өлшемдерде хабарландырылады. Деректерді хабарландыру үшін пайдаланылатын шкалаға енгізілмейтін кез келген бақылаудағы мән ⁰С жақын градусына дейін дөңгеленеді, осының барысында 0,5 градус бақылаудағы мәндер ⁰С жақын градусына дейін жоғары дөңгеленеді.
      170. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR немесе SPECI мәліметтерінде температура 0 градус ⁰С төмен көрсетіледі.
      171. Ауа температурасының және шық нүктесі температурасы градусының дөңгеленген толық өлшемдеріне -9-дан +9 дейін диапазонның алдында «0» қойылады.
      172. Қысқартулармен ашық мәтінді хабарландыру үшін мәліметтерде ауа температурасын «Т» символымен, шық нүктесінің температурасын «ТР» символымен белгілеу қажет. 0 градус ⁰С болғанда төмен температураны көрсету барысында температура мәнінің алдында «М» символы қойылады.

10. Атмосфералық қысым

      173. Атмосфералық қысым өлшенеді, ал QNH және (немесе) QFE өлшемдері гПа немесе сынап бағанасының миллиметрлерінің (бұдан әрі - сн.бғ.мм.) он бөлігіне дейін нақты есептеп шығарылады.
      174. Қонуға нақты бет алу үшін жабдықталмаған, табалдырықтары әуеайлақтан 2 метр (7 фут) төмен немесе жоғары орналасқан ҰҚЖ, сондай-ақ қонуға нақты бет алу үшін жабдықталған ҰҚЖ QFE өлшемдер табалдырықтың тиісті арттыруына қатысты есептеледі.
      175. Барометр ҰҚЖ табалдырығынан 2 метр деңгейден жоғары немесе төмен орналасқан жағдайда өлшенген мәнге биіктіктердің әр түріне түзету енгізіледі. Барометр мен ҰҚЖ тиісті табалдырығы арасында («нольдік» сынап бағанасы) биіктіктердің әртүрлі түрлері туралы деректерді әуежай қызметтері әуеайлақ метеорологиялық органына хабарлайды.
      176. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR немесе SPECI мәліметтеріне енгізілетін QNH мен QFE деректері гПа он бөлігімен есептеледі және мәліметтерде толық гПа еселі өлшемдерде төрт цифрды пайдаланумен хабарландырылады. Деректерді хабарландыру үшін пайдаланатын шкалаға енгізілмеген кез келген бақыланатын мән жақын толық гПа дейін дөңгеленеді.
      177. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерге мынадай ақпарат енгізіледі:
      1) QFE (с.б.мм және гектопаскальда – гПа);
      2) QNH (гектопаскальда – гПа);
      3) егер QFE мағыналары бірнеше ҰҚЖ қажет болған жағдайда әр ҰҚЖ талап етілетін мағыналар QFE енгізіледі және олар жататын ҰҚЖ көрсетіледі.
      178. METAR мен SPECI мәліметтерге гПа QNH енгізіледі, QFE (с.б.мм және гПа) қосымша ақпараттың тобына (RMK) енгізіледі.

11. Қосымша ақпарат

      179. Әуеайлақтан тыс (METAR және SPECI) шығарылатын мәліметтерге ең көп дегенде үш топты пайдалана отырып, мынадай ақпарат (ауа райының жақында болған құбылыстары, яғни соңғы шығарылған тұрақты мәліметтен кейінгі кезеңде немесе өткен сағатта, бірақ бақылау сәттегі емес, осы кезеңдердің қысқасына тәуелді, әуеайлақта бақыланған ауа райының құбылыстары туралы) енгізіледі:
      1) мұзданатын жауын-шашын (REFZDZ, REFZRA);
      2) орташа немесе қатты жауын-шашын, соның ішінде нөсер (REDZ, RERA, RESN; RESG, REPL, RESHRA; RESHSN, RESHGR; RESHGS);
      3) сырғыма бұрқасын (REBLSN);
      4) шаңды боран, құмды боран (REDS, RESS);
      5) найзағай (RETS);
      6) құйғыш тәрізді бұлт (торнадо немесе құйын) (REFC);
      7) жанартау күлі (REVA);
      Жақында болған ауа райы құбылыстарының қарқындылығы көрсетілмейді;
      8) төменгі қабаттарда желдің ауысуы;
      9) ҰҚЖ жағдайы.
      180. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерге қосымша ақпарат ретінде төменде аталған ерекше метеорологиялық жағдайлар немесе олардың жиынтығы туралы ақпарат енгізіледі:
      түйдек-жаңбырлы бұлттар – CB;
      найзағай – TS;
      орташа немесе қатты турбуленттілік – МOD TURB, SEV TURB;
      желдің ауысуы – WS;
      бұршақ – GR;
      қатты дауылдың желісі – SEV SQL;
      орташа немесе қатты мұздану – MOD ICE, SEV ICE;
      мұзданатын жауын-шашын FZDZ, FZRA;
      қатты таулы толқындар – SEV MTW;
      шаңды боран немесе құмды боран – DS, SS;
      жаяу бұрқасын – BLSN;
      құйғыш тәрізді бұлт (торнадо немесе құйын) – FC.
      181. METAR немесе SPECI мәліметтеріне жергілікті жағдайлармен расталғандай желдің ауысуы туралы ақпаратты енгізу қажет, қажет болған жағдайда осы ақпарат қабылданған қысқартулармен ашық мәтінмен көрсетіледі.
      182. METAR және SPECI мәліметтеріне қосымша ретінде мынадай ақпараттар енгізіледі:
      1) тікұшақтардың ұшуларын қамтамасыз ету мақсатында ашық теңізде құрылыстарда орнатылған авиациялық метеорологиялық станцияларынан теңіз бетінің температурасы және жағдайы туралы;
      2) әуежайдың тиісті уәкілетті органы ұсынатын ҰҚЖ жағдайы туралы.

12. Метеорологиялық спутниктердің көмегімен бақылау

      183. Әуеайлақ метеорологиялық органдары Жердің метеорологиялық спутниктері арқылы алынған ақпаратты жердегі метеорологиялық бақылаулардың деректеріне қосымша пайдаланады.
      184. Спутник ақпараты халықаралық метеорологиялық спутниктердің және метеорологиялық органдардың белгіленген рұқсаты мен тиісті жабдықтар болған кезде өзге де спутниктерден хабарландырылады.
      185. Жердің метеорологиялық спутниктерінің көмегі арқылы алынған деректер бұлттардың нысаны, көлемі және шегінің биіктігі, температураның тік таратылуы және ауаның ылғалдылығы, атмосфераның жоғары қабатындағы жел туралы ақпаратты қамтиды. Жел және атмосфераның жоғары қабаты туралы деректер бұлттардың қозғалысын бақылау арқылы алынады.
      186. Спутниктік деректерді талдау кезінде атмосфералық фронттың бұлттар жүйесінің және циклондардың өзгеруіне, турбуленттік аймақтарының әуеайлағының бақылау нүктесіне, төмен бұлттылықтың, ағымдағы ағыстардың және олардың географиялық орналасуының жағдайы нақтыланады.
      187. Жердің метеорологиялық спутниктерінен және басқа спутниктерден алынған метеорологиялық ақпарат тиісті өңдеуден кейін пайдаланушыларға басып шығарылған спутниктік суреттер немесе тікелей компьютерлік жүйелер түрінде ұсынылады.
      188. Спутниктік ақпарат метеорологиялық спутниктер компьютерлік жүйелер арқылы хабарландыратын кестеге сәйкес қабылданады және таратылады. Метеорологиялық спутник тікелей хабарландыру мерзімінде жұмыс істеген жағдайда ақпаратты ол пункт бетінде ұшу барысында арнайы аспап арқылы фотосуреттер түрінде алуға болады. Ұшуларды қамтамасыз ету барысында метеорологиялық орган спутниктік деректерді қабылдау және өңдеудің автоматтандырылған жүйеден түсетін ақпаратты пайдалануы мүмкін.

13. Метеорологиялық радиолокаторлардың көмегімен бақылау

      189. Метеорологиялық радиолокаторлармен (МРЛ) жабдықталған әуеайлақтарда бұлттардың құралуына, найзағай ошақтарының, жауын-шашын аймақтарының кеңістікте таратылуына және олардың ауысуы мен дамуына бақылау жүргізіледі.
      190. Ұшу барысында МРЛ көмегімен бақылаулар сағат сайын, ал басқа уақытта әр 3 сағат сайын жүргізіледі. Найзағай қауіпті будақ жаңбырлы бұлттардың және (немесе) нөсер жауын шашын, бұршақ, дауыл ошақтарын анықталған әуеайлақ ауданында бақылаулар 100 километр радиусымен әр 30 минут аралықпен «ШТОРМ» мерзімінде жүргізіледі. Автоматтандырылған радиолокация жүйелерімен жабдықталған әуеайлақтарда, бақылау жиілігі 30 минуттан кем болуы мүмкін және жүйенің өз мүмкіндіктерімен анықталады.
      191. Сағат сайын бақылаулардың нәтижелері радиолокация жағдайының картасы түрінде рәсімделеді. Аталған ақпарат кезекші синоптикке, сондай-ақ ӘҚҰ диспетчерлеріне жіберіледі.
      Найзағай ошақтары туралы ақпарат компьютер жүйелері, сондай-ақ тікелей дауыс арналары және телефон арқылы жіберіледі.
      192. Әуеайлақтан 100 километр радиуста ошақтар пайда болған кезде олардың орналасуы туралы ақпарат ATIS хабарламаларына енгізіледі. Аталған ақпаратқа мынадай мәліметтер енгізіледі:
      1) ошақтың сипаттамасы;
      2) әуеайлақтың бақылау нүктесіне қатысты ошақ орталығының орналасу жері (азимут және жою);
      3) сегіз румбадағы бағыт және ошақтың ауысу жылдамдығы (с/км).
      193. Ошақтардың арасындағы қашықтық 50 километрден кем, бір ошақтың диаметрі 20 километрден астам, бұрыш өлшемдері 10-нан астам бірнеше ошақ (ошақтардың) пайда болған кезде ошақтардың шектері немесе ошақ аймағы бойы таңдалған нүктелер бойынша қашықтық және азимуттер туралы (сағат тілі бойынша) деректерді тарату арқылы ошақ аймағының шектері көрсетіледі.
      194. МРЛ-мен жабдықталмаған әуеайлақтарда метеорологиялық радиолокациялық ақпаратты алу үшін:
      1) метеорологиялық органның үй-жайында орнатылған әуеайлақ радиолокаторларының жылжымалы индикаторлары;
      2) басқа метеорологиялық органдар пайдаланатын әуеайлақтан 50 километр радиуста орналасқан МРЛ пайдаланылады.
      195. Әуеайлақта найзағай пеленгаторы болған жағдайда оның деректері найзағай ошақтарын нақтылау үшін пайдаланылады және МРЛ деректермен радиолокациялық картаға енгізіледі, болжанатын немесе нақты бақыланудағы найзағай қызметінің барысында найзағай пеленгаторы үздіксіз тәртіпте жұмыс істеуге тиіс.
      196. Автоматтандырылған қабылдау және өңдеу жүйесі арқылы алынған радиолокациялық мәліметтерді пайдалану метеорологиялық уәкілетті орган бекіткен арнайы нұсқаулықта анықталады.

14. Метеорологиялық бақылау жүргізудің автоматтандырылған жүйелері

      197. ИКАО II, III (А, B) санаттарының минимумдары бойынша жұмыс істейтін әуеайлақтарда нақты ауа райын бақылау белгіленген тәртіпте сертификаттаудан өткен автоматтандырылған жүйелер арқылы жүргізіледі.
      198. Бақылаулардың автоматтандырылған жүйесі әуеайлақтағы атмосфераның негізгі өлшемдері туралы метеорологиялық ақпаратты жинау және өлшеуді, осы ақпаратты өндеуді, метеорологиялық мәліметтерді қалыптастыру, ИКАО II, III (А, B) санаттарының минимумдары бойынша әуе кемелерінің ұшуларын және қонуларын қамтамасыз ету үшін байланыс арналары бойынша ақпаратты тіркеу және тарату қамтамасыз етіледі.
      199. Әуеайлақта нақты ауа райын бақылаудың автоматтандырылған жүйесі автоматты өлшемдерді жасау және мынандай метеорологиялық өлшемдер өңделеді:
      1) жел (бағыты, жылдамдығы, екпіні);
      2) көріну (көрінудің метеорологиялық қашықтығы - КМК);
      3) ҰҚЖ көріну қашықтығы(ҰҚЖ басының, ортасының және шетінің нүктелерінде);
      4) ағымдағы ауа райы;
      5) бұлттылық;
      6) ауа температурасы және шық нүктесінің температурасы;
      7) қысым;
      8) қосымша ақпарат;
      9) «тренд» түрдегі болжам.
      ИКАО II, III (А, B) санаттарының минимумдары бойынша ұшуларды қамтамасыз ету барысында жоғарыда аталған метеорологиялық өлшемдер туралы ақпарат көрсету құралдарына 1 минуттан кешіктірмей хабарландырылу тиіс.
      Көрсету құралдарына метеорологиялық ақпаратты тарату уақыты өлшемдерді өндеуді бітіргеннен кейін 15 секунд аспауы тиіс.
      200. Әуеайлақта нақты ауа райын бақылаудың автоматтандырылған жүйесінде метеорологиялық өлшемдерді және туынды метеорология параметрлерді есептеу үшін қажетті ақпаратты және ауа райының мәліметтеріне дереу қосу және көрсету құралдарына тарату үшін деректерді қолмен іске қосу әдісі қамтамасыз етіледі.
      201. Әуеайлақта нақты ауа райын бақылаудың автоматтандырылған жүйесі метеорологиялық ақпаратты автоматты таратуды және оны БИ АИУ, метеодисплейде және басқа индикатор құралдарында көрсетуді қамтамасыз етеді.
      202. Индикациялаудың жылжымалы блоктарында метеорологиялық ақпаратты жаңарту кезеңділігіне техник метеоролог 30 немесе 60 минут мәндерін орнатады. ИКАО II, III (А, B) санаттарының минимумдары бойынша ұшуларды қамтамасыз ету барысында 1-минуттық деректерді жаңарту кезеңділігі белгіленеді. Индикациялаудың жылжымалы блоктарында жергілікті арнайы мәліметтер де көрсетіледі.
      203. Техник метеорологтың жұмыс орнындағы дербес электрондық есептеуіш машинасы істен шыққан жағдайда қосымша машинаға жедел (15 секундтан асырмай) ауысу қамтамасыз етіледі

4. Әуе кемелерінің борттарынан бақылау және жеткізу

1. Жалпы ережелер

      204. Әуе кемелерінің борттарынан жүргізілетін метеорологиялық бақылау дағдылы жердегі бақылаумен толық жабдықталмаған аудандардың жағдайлары туралы ақпаратты алу үшін және орташа және қатты турбуленттік, орташа және қатты мұздану, желдің ауысуы және әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне жағымсыз ықпал ете алатын басқа құбылыстар туралы ақпаратты алу үшін пайдаланылады.
      205. Әуеайлақ метеорологиялық органдары әуе кемелерінің борттарынан бақылаудың деректері (басқа көздерден алынатын ақпарат кешенінде) бойынша метеорологиялық жағдайлардың өзгеруін бақылауды және ұшу бағдары және аудандары бойынша болжамдарға және ескертулерге түзетулер жасауды қамтамасыз етеді.
      206. Әуе кемелерінің борттарынан бақылауға:
      1) биіктікті алу және бағдар бойынша ұшу кезеңінде борттан тұрақты бақылау;
      2) арнайы және ұшудың кез келген кезеңінде борттан тұрақсыз басқа бақылау жатады.

2. Әуе кемелерінің борттарынан бақылау

      207. «Ауа – жер» деректерін тарату желісін пайдалану және автоматты тәуелді бақылауды (ADS) немесе S екінші шолу локаторының (ЕШРЛ) мерзімін қолдану барысында автоматты тұрақты бақылауларды бағдар бойынша ұшу кезеңінде әр 15 минут сайын, биіктікті алу кезеңінде ұшудың бірінші 10 минут ішінде әр 30 секунд сайын жүргізу қажет.
      208. Әрбір ұшу эшелонында орналасқан әуе қозғалысының жоғары қарқындылығы бар бағыттарда әуе кемелері қатарындағы бір әуе кемесі осы Қағидалардың 207-209-тармақтарына сәйкес шамамен сағаттық арақашықтықпен үнемі бақылау жүргізу үшін тағайындалады.
      209. Тікұшақтардың ұшулары барысында ашық теңізде орналасқан әуеайлақтарға тікұшақтардың борттарынан тұрақты бақылауларды уәкілетті метеорологиялық органдар мен мүдделі тікұшақ пайдаланушыларының арасындағы келісімде көзделген пункттерде және уақыт кезеңінде жүргізіледі.
      210. «Әуе-жер» деректерін беру желі жабдығымен жарақтандырылмаған әуе кемелері экипаждары әуе кемесі бортынан тұрақты бақылау жүргізуден босатылады:
      1) әуе кемесі RNAV жабдығымен жабдықталмаған;
      2) ұшу ұзақтығы 2 сағ. немесе одан аз болатын болса;
      3) әуе кемесі қонудың келесі пунктінен ұшу уақытының 1 сағат қашықтығында болған жағдайда;
      4) ұшу 1500 метр (5000 фут) төмен биіктікте орындалса.
      211. Арнайы бақылау мынадай жағдайларда әуе кемелерінің борттарынан жүргізіледі:
      1) орташа және қатты турбуленттік;
      2) орташа және қатты мұздану;
      3) қатты таулы толқын;
      4) бұршақсыз, жасырынды, ақ жауынды немесе дауыл желісі бойынша найзағай;
      5) бұршақпен, жасырынды, ақ жауынды немесе дауыл желісі бойынша найзағай;
      6) қатты шаңды немесе қатты құмды боран;
      7) жанартау күлінің бұлты.
      212. Осы Қағидалардың 211-тармағында көрсетілмеген, әуе кемесі командирінің пікірі бойынша, ұшу қауіпсіздігіне немесе басқа әуе кемелерінің ұшу тиімділігіне ықпал ете алатын басқа метеорологиялық жағдайлар болған кезде әуе кемесінің командирі ӘҚҰ тиісті органын ол туралы мүмкіндігінше қысқа мерзімде хабарландырады.
      213. Әуе кемесінің командирі диспетчерге хабарландыратын метеорологиялық жағдайларға мыналар жатады:
      1) турбуленттіліктің болуы;
      2) мұзданудың болуы;
      3) желдің ауысуы.
      214. Әуеайлақтың және ATIS мәліметтерінде әуе кемелерінің борттарынан желдің ауысуы туралы ақпарат 30 минут бойы, мұздану және турбуленттіліктің болуы туралы ақпарат 2 сағат ішінде бойы сақталады, содан кейін олардың болуы туралы жаңа ақпарат болмаған жағдайда дереу түрде жойылады.
      215. Биіктікті алу кезінде көрсетілген мәліметтер қауіпсіз биіктікке жеткеннен соң, қонуға бет алу кезінде қонудан кейін таратылады.
      216. Әуеайлақтың метеорологиялық органы биіктіктің алдын алу немесе қонуға бет алу аймағында желдің ауысуы туралы ескертуді немесе мәліметті шығарған жағдайда әуе кемесінің командирі ол туралы тез арада әуе қозғалысын басқару диспетчеріне хабарлайды.
      217. Әуе кемелерінің бортынан бақылау қажет болған жағдайда әуеайлақ метеорологиялық органының сұранысы бойынша жүргізіледі.

3. Әуе кемелерінің борттарынан бақылау деректерін тіркеу

      218. Әуеайлақ метеорологиялық органы ӘҚҚК органы арқылы әуе кемелерінің борттарынан бақылау деректері арнайы журналда тіркеледі.
      219. Әуе кемелерінің борттарынан аталған бақылаулар «ауа-жер» деректер тарату желісі арқылы таратылады.
      220. «Әуе–жер» деректер тарату желісі болмаған кезде немесе осы желіні қолдану орынсыз болып табылса, әуе кемелерінің бортынан бақыланған деректер ұшу уақытында дауыс байланыс құралдарының көмегімен хабарланады.
      221. Бақылау мәліметтері борттан бақылаулардың деректері бақылаулар жүзеге асырылған сәтінде немесе оларды жасағаннан кейін ұшу кезінде таратылады.
      222. Әуе кемелерінің борттарынан бақылаулар деректері борттан хабар түрінде беріледі.
      223. Борттан жанартау күлінің бұлтын арнайы бақылау борттан осы Қағидалардың 224, 225–тармақтарында көрсетілген хабарлардың арнайы нысаны бойынша тіркеледі. Нысанның бір данасы уәкілетті және метеорологиялық органдардың пікірінше жанартау күлінің бұлттары тигізетін бағдарлар бойынша ұшулар үшін арналған ұшу құжаттамасына енгізіледі.
      224. «Әуе-жер» деректерін беру желісін пайдалану кезінде борттан алынатын тұрақты және арнайы хабарламалар мынадай элементтерді қамтиды:
      хабарлама түрінің көрсеткіші;
      әуе кемесінің тану индексі;
      1-блок: ендік және ұзақтық деңгейі және уақыты;
      2-блок: (метеорологиялық ақпарат): желдің бағыты мен жылдамдығы, жел туралы деректер сапасының белгісі, ауаның температурасы, турбуленттілігі (деректер болса), ылғалдылық (деректер болса);
      3-бөлік: Борттан (егер деректер болса) арнайы хабарламалар беруді талап ететін шарттар.
     225. Дауыс байланысын қолдану кезінде борттан арнайы хабарламалар мынадай элементтерді қамтиды:
      мәлімет түрінің көрсеткіші;
      орналасу жері туралы ақпарат: әуе кемесінің тану индексі, орналасу жері немесе ендігі және ұзақтығы, уақыты, ұшудың эшелоны немесе эшелон диапазоны;
      таратуды талап ететін жағдайлар тізбеден таңдалады:
      1) SEVTURB;
      2) SEVICE;
      3) SEVMTW;
      4) TSGR;
      5) TS;
      6) HYY SS;
      7) VACLD;
      8) VA;
      9) MODTURB;
      10) MODICE.
      226. Әуеайлақ метеорологиялық органдары дауыс байланысының құралдарын қолдана отырып, әуе кемелерінің борттарынан алынған арнайы мәліметтерді жинауды және оларды АӘҚҰ метеорологиялық органдарына, авиаметеорологиялық деректердің банктеріне және ДААО жіберуді жүзеге асырады.
      227. Дауыс байланысын қолдану кезінде орналасу жері ӘҚҰ органы хабарларды тарату пунктін көрсету арқылы берілген жағдайдан басқа, борттан хабарлармен алмасу қабылданған күйінде жүзеге асырылады және әуеайлақ метеорологиялық органы осы деректерді тиісті ендік пен ұзақтыққа ауыстырады.
      228. Әуе кемесінің бортынан биіктікті алу және қонуға бет алу кезеңінде бақылаудағы желдің ауысуы туралы хабарларда әуе кемесінің түрі көрсетіледі.
      229. Желдің ауысуы жағдайлары туралы хабарламаларда және болжамдарда биіктікті алу немесе қонуға бет алу кезеңінде хабарлану кезінде және олар нақты болмаған жағдайды қоспағанда, әуе кемесінің командирі, әуе кемелерінің бірі алдын ала осы туралы ӘҚҰ органын хабарлаған жағдайдан басқа, бұл туралы ӘҚҰ тиісті органы мүмкіндігінше қысқа мерзімде хабарланады.
      230. Әуе кемесі әуеайлаққа келісімен жанартау күлінің бұлты туралы хабардың толтырылған нысанын пайдаланушы немесе ұшу экипажының мүшесі әуеайлақ метеорологиялық органына береді.
      231. ӘҚҰ органы әуе кемелерінің борттарынан арнайы хабарламаларды алғаннан кейін мүмкіндігінше қысқа мерзімде оларды әуеайлақ метеорологиялық органына (бақылау органына) тапсырады.

5. Ауа райының авиациялық болжамдары

      232. Кеңістікте және уақытта метеорологиялық элементтердің өзгеруіне, сондай-ақ кейбір элементтерді болжау және анықтау әдісінің жетілмегеніне байланысты болжамды алушы болжамда көрсетілген кейбір элементтің нақты мағынасын осы элемент болжамның әрекет ету кезеңі ішінде барынша ықтимал өлшем ретінде қарайды. Көрсетілген қандай да бір құбылыстың пайда болуы немесе элементтің өзгеру уақыты барынша ықтимал уақыт ретінде қаралады.
      233. Пайдалану жағынан дұрыс болжамдардың нақтылығына қатысты тапсырмалар осы Қағидалардың 2-қосымшасында қамтылған.
      234. Метеорологиялық орган жаңа болжамды шығару, мысалы әуеайлақ бойынша тұрақты болжам, бұрын бір типті сол уақыттың кезеңіне, сол жерге шығарылған кез келген болжам жаңа болжамның әрекет ету кезеңінің (немесе оның бөлігі) сәтінен бастап автоматты түрде жойылады.

1. Әуеайлақ бойынша болжамдар, ұшу және қону үшін болжамдар

      235. Әуеайлақ бойынша болжамды уәкілетті метеорологиялық орган тағайындаған әуеайлақ метеорологиялық органы жасайды.
      236. Әуеайлақ бойынша болжам белгіленген уақытта шығарылады және уақыттың белгіленген кезеңі бойына әуеайлақ ауданында күтілетін метеорологиялық жағдайлар туралы қысқа мәліметтен тұрады.
      237. Әуеайлақ бойынша болжамдар және оларға түзетулер TAF болжамдары түрінде шығарылады және көрсетілген тәртіппен мынадай ақпаратты қамтиды:
      1) болжам түрінің сәйкестендіргіші;
      2) орналасу жерінің көрсеткіші;
      3) болжамды шығару уақыты;
      4) жоқ болжамның сәйкестендіргіші, қолданатын жағдайда;
      5) болжамның әрекет ету күні және кезеңі;
      6) жойылған болжамның сәйкестендіргіші, қолданатын жағдайда;
      7) жер бетіндегі жел;
      8) көріну;
      9) ауа райы;
      10) бұлттылық;
      11) әрекет ету кезеңі ішінде осы элементтердің бірі немесе бірнешеуінің ауа температурасы және күтілетін маңызды өзгерістері.
      238. Әуеайлақ бойынша Дүниежүзілік метеорологиялық ұйым ұсынған TAF код нысанында шығарылады.
      239. Осы Қағидалардың 238-тармағына сәйкес TAF болжамдарын таратуға қосымша TAF болжамдары мемлекеттер арасындағы екіжақты келісімдер негізінде таратылады.
      240. TAF болжамдары және оларға түзетулер OPMET деректердің халықаралық банктеріне, Қазақстан Республикасы ақпаратты жинау және өңдеу орталықтарына таратылады.
      241. TAF болжамдарын жасайтын метеорологиялық органдар болжамдарға үнемі бақылау жүргізеді және оларға уақытылы тиісті түзетулерді енгізеді. Болжамдар мәтіндерінің көлемі және оларды көрсетілген өзгерістер минимумға жеткізіледі.
      242. Үнемі жаңартылмайтын TAF болжамдары жойылады.
      243. TAF әуеайлағы бойынша тұрақты болжамдарының әрекет ету кезеңі кемінде 6 сағатты құрайды және 30 сағаттан аспайды, осы кезең пайдаланушымен жасалған келісімге сәйкес белгіленеді. 12 сағаттан кем кезеңімен TAF тұрақты болжамдары әр 3 сағат сайын, ал 12 ден 30 сағатқа дейінгі әрекет ету кезеңімен әр 6 сағат сайын шығарылады.
      Жазылған әуеайлақтар бойынша ауа райы болжамының ұзақтығы 6 сағатты құрайды.
      244. TAF шығару кезінде әуеайлақтың метеорологиялық органы әуеайлақта кез келген уақытта бір TAF қолданыстағы болжамынан артық болмауын қамтамасыз етеді.
      245. Таулы әуеайлақтар бойынша ауа райының болжамдарына 2000 метр биіктікте және одан кем әуеайлақ деңгейінде орта қабаттың бұлттылығы пайда болу күтілсе, барлық жағдайларда бұл туралы деректер енгізіледі.
      CAVOK термині таулы әуеайлақтар бойынша ауа райының болжамдарында қолданылмайды.
      246. Синоптиктік бөлігі бар әуеайлақтың метеорологиялық органдары жоқ әуеайлақтар уәкілетті метеорологиялық орган мен ақпарат пайдаланушыларының арасындағы келісім бойынша жақын маңда орналасқан синоптиктік бөлігі бар әуеайлақтық метеорологиялық органының аудан (алаң) бойынша ауа райының болжамдарымен қамтамасыз етіледі.
      247. Қосымша әуеайлақтар бойынша нақты ауа райы туралы ақпарат болмаған жағдайда болжам шамамен жасалады. Ауа райы мәліметі алынғаннан кейін шамамен болжам жасалған нақтыланады және тұрақты болжам жасалады.
      Шамамен жасалған болжам әуеайлақтық метеорологиялық органның ұшу құжаттамасында көрсетіледі.
      248. TAF болжамдарына өзгерту топтарын енгізу немесе оларға түзету енгізу кезінде мынадай өлшемдер пайдаланылады:
      1) болжамға сәйкес жер бетіндегі жақын желдің орташа бағыты 60⁰ орта жылдамдығы кезінде өзгертіледі және (немесе) өзгертілгеннен кейін 5 м/с немесе одан көп;
      2) болжамға сәйкес жер бетіндегі жақын желдің орташа жылдамдығы 5 м/с немесе одан астамға өзгертіледі;
      3) болжамға сәйкес жерге жақын желдің орта жылдамдығынан ауытқу 5 м/с ұлғаяды немесе орта жылдамдығы барысында және (немесе) өзгертілгеннен кейін 8 м/с өзгереді.
      4) болжамға сәйкес жерге жақын желдің өзгеруі пайдалануға қатысты маңызды мәндерді арттырады; шектеулі өлшемдер, желдің өзгеруін ескеріп, ӘҚҰ тиісті уәкілетті органымен және мүдделі пайдаланушылармен келісіп, уәкілетті метеорологиялық орган белгілейді, бұл:
      пайдаланылатын ҰҚЖ ауыстыруды талап етеді;
      және ҰҚЖ бүйірден және жолшыбай компоненттерінің өзгерілуі осы әуеайлақта ұшуларды орындайтын типтік әуе кемелері үшін негізгі пайдалану шектері болып табылатын мағыналарды арттырады;
      5) болжамға сәйкес көріну жақсарады және мынадай мағыналардың бірін немесе бірнешеуіне жетеді немесе арттырады немесе болжамға сәйкес көріну нашарлайды және мынадай мағыналардың бірінен немесе бірнешеуінен кем болады:
      150, 350, 600, 800, 1500 немесе 3000 метр;
      5000 метр – шолу ұшулардың Қағидалары бойынша ұшулардың маңызды саны орындалған жағдайда;
      6) мынадай ауа райы құбылыстарының немесе олардың үйлесуінің кез келген қарқындылығының басталуы немесе тоқтатылуы немесе өзгертілуі:
      мұзданатын жауын-шашын;
      орташа немесе қатты жауын-шашын (соның ішінде нөсер түріндегі);
      найзағай (жауын-шашынмен);
      шаңды боран;
      құмды боран;
      7) ауа райының немесе олардың үйлесімінің мынадай құбылыстарының кез келгенінің басталуы немесе тоқтатылуы болжанады:
      мұз кристалдары;
      мұзданатын тұман;
      шаңды, құмды немесе қарлы жаяу бұрқасын;
      шаңды жаяу боран, құмды боран немесе қарлы жаяу боран;
      найзағай (жауын-шашынмен немесе жауын-шашынсыз);
      дауыл;
      құйғыш тәрізді бұлт (торнадо немесе құйын);
      8) болжауға сәйкес BKN немесе OVC ұзақтығымен төменгі қабаттың немесе бұлт алабының төменгі шетінің биіктігі мынадай мағыналардың бірін немесе бірнешеуінен арттырады немесе жетеді немесе болжауға сәйкес BKN немесе OVC ұзақтығымен төменгі қабаттың немесе бұлт алабының төменгі шетінің биіктігі мынадай мағыналардың бірін немесе бірнешеуінен азаяды:
      30, 60, 150 немесе 300 метр (100, 200, 500 немесе 1000 фут);
      450 метр (1500 фут) – шолу ұшулардың қағидалары бойынша ұшулардың маңызды санын орындау жағдайында;
      9) болжауға сәйкес қабаттың немесе бұлттардың алабы 450 метр (1500 фут) өзгертіледі:
      NSC, FEW немесе SCT бастап BKN немесе OVC дейін;
      BKN немесе OVC бастап NSC, FEW немесе SCT дейін;
      10) қою жаңбырлы бұлттардың дамуы немесе таралуы болжанады;
      11) болжауға сәйкес тік көріну жақсарады және мына мәндердің біріне немесе бірнешеуіне жетеді немесе арттырады немесе болжауға сәйкес тік көріну нашарлайды және мына мәндердің бірінен немесе бірнешеуінен азаяды немесе кем болады;
      30, 60, 150 немесе 300 метр (100, 200, 500 немесе 1000 фут);
      12) осы әуеайлақтың пайдалану минимумында негізделген және уәкілетті метеорологиялық орган мен мүдделі пайдаланушы арасында келісілген кез келген басқа өлшемдер.
      249. Болжамдар, оның басталуына дейін кемінде 1 сағат бұрын шығарылады. Болжамдардың әрекет ете бастауының стандартты уақыт Дүниежүзілік үйлестірілген уақыт (UTC) бойынша 00.00 сағаттан бастап белгіленеді.
      250. Тәулік бойы жұмыс істемейтін әуежайларда, бірінші болжамның кезеңінің басталуы стандартынан ауытқуы мүмкін, ал шығарылу алды әрекеттің басталуына дейін кемінде 1 сағатты құрайды.
      251. Әуеайлақ бойынша ауа райының болжамы ашық мәтінмен және қысқартулармен тарату үшін TAF, оларға түзетулер TAF AMD деп белгіленеді. TAF AMD әрекет ету кезеңі уақыт тобында көрсетіледі және қалған барлық әрекет ету кезеңіне таратылады.
      252. Қону үшін болжамдарды тиісті уәкілетті метеорологиялық орган тағайындаған метеорологиялық орган жасайды. Мынадай болжамдар жергілікті пайдаланушыларды, сондай-ақ әуеайлақтан 1 сағат ұшу уақытының шегінде орналасқан әуе кемелері үшін арналған.
      253. Қону үшін болжамдар «тренд» болжамдары түрінде жасалады.
      254. «Тренд» түріндегі болжам осы әуеайлақта жергілікті тұрақты мәліметке немесе арнайы мәліметке немесе МЕТАR немесе SPECI мәліметтеріне қоса берілетін метеорологиялық жағдайлардың күтілетін өзгерістерді қысқаша мазмұндаудан тұрады.
      255. «Тренд» түрінде қону үшін болжам әрекет ету кезеңі қону үшін болжамның бөлігі болып табылатын мәліметке жасалған уақыттан бастап 2 сағатты құрайды.
      256. «Тренд» түріндегі болжамда ол қоса берілетін мәліметтегідей сол бірліктері және шкалалар қолданылады. «PROB» көрсеткіші «тренд» түріндегі болжамда қолданылмайды.
      257. ӘҚҰ диспетчерлерінің және әуе кемелері экипаждарының сұрауы бойынша қону үшін болжамдар ашық мәтінмен таратылады.
      258. Ұшу үшін болжамдарды тиісті уәкілетті метеорологиялық орган тағайындаған метеорологиялық орган жасайды.
      259. Пайдаланушыларға және ұшу экипажының мүшелеріне сұраныс бойынша күтілетін ұшу уақытына дейін 3 сағат ішінде ұсынылады.
      260. Ұшу үшін болжам белгіленген уақыт кезеңіне жатады және ҰҚЖ кешенінің ауданында күтілетін метеорологиялық жағдайлар туралы ақпаратты қамтиды. Ұшу үшін болжам жерге жақын желдің жылдамдығы, ауа температурасы, қысым (QNH) және жергілікті келісім жасалған басқа кез келген элементтер туралы ақпаратты қамтиды.
      261. Болжам нысаны уәкілетті метеорологиялық орган мен тиісті пайдаланушы (пайдаланушылар) арасындағы келісім бойынша белгіленеді. Ұшуға арналған болжамдарда қолданылатын элементтердің, терминологияның, бірліктердің және шкалалардың тұру тәртібі әуеайлақ бойынша мәліметтердің тиісті компоненттеріне баламалы болып табылады.
      262. Ұшу үшін шығаратын болжамдарды метеорологиялық органдар болжамдарға үнемі бақылау жүргізеді және қажет болған жағдай бойынша оларға уақытымен түзетулерді енгізеді.
      263. Ұшу үшін болжамдарға түзетулерді шығару өлшемдері уәкілетті метеорологиялық орган мен тиісті пайдаланушылар арасындағы келісім бойынша белгіленеді. Осы өлшемдер нақты әуеайлақ үшін белгіленген арнайы мәліметтерді жасау өлшемдеріне сәйкес болады.

2. Ұшулардың бағдарлары және аудандары бойынша болжамдар

      264. Ұшулардың бағдарлары және аудандары бойынша болжамдар жел, биіктіктегі ауаның температурасы, ауа райының ерекше құбылыстары, бұлттылық, көріну, сондай-ақ ұшулар сипаттамасына және орындалатын авиациялық жұмыстардың түрлеріне тәуелді басқа элементтер туралы ақпаратты қамтиды. Осы ақпарат ұшуларды жүргізуде қойылатын талаптарды көрсетеді, оларды қамтамасыз етуге ұшу уақыты мен биіктігін және бағдардың географиялық ұзақтығын ескере отырып, осы болжамдар арналған.
      265. Ауа райының ерекше құбылыстарына мыналар жатады:
      1) найзағай:
      бүркемелі,
      жиі,
      дауыл желісі бойынша,
      бұршақпен бүркемелі,
      дауыл желісі бойынша жиі;
      2) қатты дауылдың желісі;
      3) 100 (немесе таулы аудандарда ұшу эшелонына дейін 150) эшелоннан төмен 15 м/с асатын жер бетіндегі жақын жел;
      4) орташа немесе қатты турбуленттік (жаппай бұлттылық немесе ашық аспан кезінде);
      5) аса суытылған жаңбырдың нәтижесіндегі бұлттардағы орташа немесе қатты мұздану;
      6) таулы толқын;
      7) ақ жауынды құмды (шаңды) боран;
      8) 250 асатын ұшу эшелоны үшін 1) – 7) тармақшаларда аталған құбылыстарға байланысты түйдек-жаңбырлы бұлттар;
      9) 100-250 ұшу эшелоны үшін 1) – 7) тармақшаларда аталған құбылыстарға байланысты бұлттылық;
      10) жанартау күлінің бұлттары;
      11) радиоактивті бұлттар;
      12) 100 эшелоннан төмен ұшу үшін (немесе таулы аудандардағы 150 ұшу эшелонына дейін) тұман, жауын-шашын, сондай-ақ 5000 метр (таулы аудандар үшін 10 километр кем) мағыналарға дейін жер бетінде көрінуді нашарлайтын басқа құбылыстар (BR, DS, DZ, FG, FU, GR, GS, HZ, IC, PL, RA, PO, SA, SG, SN, SS, SQ, немесе VA).
      266. АҰЕ бойынша ұшулардың бағдарлары мен аудандары бойынша болжамдарды ұсынудың негізгі нысаны ауа райының ерекше құбылыстарының болжам карталары, жел және биіктіктегі ауа температурасының картасы, қалған жағдайларда және осы Қағидалардың 3 және 4–қосымшаларында көрсетілген ашық мәтін нысанында бағдарлар, ұшу аудандары және АХЖ бойынша ауа райы болжамдарының үлгілері және карталар мен кестелерді құрастыру жөніндегі талаптарға сәйкес, ШҰЕ бойынша ұшулар үшін – кестелер немесе ашық мәтін нысандағы болжамдар болып табылады.
      267. Әуе кемелерінің ұшуларын қамтамасыз ету кезінде ауа райының ерекше құбылыстарының мынадай карталары қолданылады:
      ауа райының ерекше құбылыстарының 100 ұшу эшелонына дейін (немесе 150 таулы аудандарда ұшу эшелонына дейін) (SWL);
      ауа райының ерекше құбылыстарының 100-250 ұшу эшелонына дейін (SWM);
      ауа райының ерекше құбылыстарының 250 ұшу эшелонынан астам (SWH).
      268. Ауа райының ерекше құбылыстарының карталарында ұшу үшін төмендегілерге қатысты қажетті мәліметтер көрсетіледі:
      1) найзағай;
      2) тропикалық циклондар;
      3) қатты дауылдың желісі;
      4) қалыпты және қатты турбуленттік (бұлттылық немесе ашық аспанның барысында);
      5) орташа немесе қатты мұздану;
      6) құрсама құмды/шаңды боран;
      7) 100-250 ұшу эшелоны үшін осы Қағидалардың 1) – 5) тармақшаларында көрсетілген құбылыстарға байланысты;
      8) 250 астам ұшу эшелоны үшін осы Қағидалардың 1) – 5) тармақшаларында көрсетілген будақ жаңбырлы бұлттарға байланысты;
      9) конвергенция аймақтарының нақты белгіленген бетінің орналасу жері;
      10) бағдар бойынша ауа райының ерекше құбылыстарымен байланысты фронталды жүйелердің қозғалысының бағыты, жылдамдығы және бетінің орналасу жері;
      11) тропопаузаның биіктігі;
      12) ағымды ағыстар;
      13) әуе кемелерінің ұшуларын өндіруіне ықпал ететін жанартау күлі бұлттарының пайда болу жерлері;
      14) әуе кемелерінің ұшуларын өндіруіне ықпал ететін атмосфераға радиоактивті материалдарды апатты қалдықтар жері, осының барысында апаттың жерінде және картаның алаңына радиоактивтің белгісі қойылады апат болған жердің ендігі және ұзақтығы, апат болған уақыты және күні және пайдаланушыларға ескерту тиісті аудан үшін NOTAM тексеру.
      269. 250 эшелонынан астам ұшуды орындайтын әуе кемелері үшін осы Қағиданың 268-тармағының 1) – 6) тармақшаларына сәйкес мәліметтерді осы ұшу эшелонынан жоғары болса көрсету қажет, осы Қағиданың 268-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жағдайда SIGMET шығарылымды талап ететін найзағайлар күтіледі және/немесе белгіленеді.
      270. CB қысқарту ақ жауынды будақ жаңбырлы бұлттар немесе жарығы бар будақ жаңбырлы бұлттардың немесе бұлттылық қабатқа кіретін немесе мұнармен жасырылған будақ жаңбырлы бұлттардың пайда болуына немесе оларды күтуіне байланысты жағдайларда ғана енгізіледі. Бұл жеке немесе таратылған бұлттылық қабатқа кірмейтін және мұнармен жасырылмаған будақ жаңбырлы бұлттарға жатпайды.
      271. Жанартау күлі немесе атмосфераға радиоактивті материалдардың апатты қалдықтары ауа райының ерекше құбылыстарының картасына жанартау күлінің және радиоактивті символын енгізу расталған жағдайда осы символдарды күлдің немесе радиоактивті материалдың бағанасы жеткен немесе жетуі мүмкін биіктікке қарамастан осы тәрізді барлық карталарға (төмен, орта және жоғары деңгей үшін) енгізу қажет.
      272. Ауа райының ерекше құбылыстарының карталарында СВ қысқарту немесе найзағайдың шартты белгісі будақ жаңбырлы бұлттардың немесе найзағайдың болуына байланысты ауа райының барлық құбылыстарының енгізілгенін білдіру тиіс, атап айтқанда:
      найзағай, орташа немесе қатты мұздану;
      орташа немесе қатты турбуленттік және бұршақ.
      273. Ауа райының ерекше құбылыстарының карталарын АБДО күніне төрт рет SIGWX болжамдар түрінде дайындайды, олар осы болжамдар әзірленген синоптикалық деректер жиналғаннан (00.00, 06.00, 12.00 және 18.00 UTC) кейін 24 сағатты құрайтын әсер етудің белгіленген кезеңдері ішінде әрекет етеді.
      274. SIGWX болжамдары мынадай түрде шығарылады:
      1) 250-630 (400-150гПа) ұшу эшелондары үшін жоғары деңгейдің SIGWX болжамдары;
      2) шектелген географиялық аудандар үшін 100-250 (700-400 гПа) ұшу эшелондары үшін (SWM) орта деңгейдегі SIGWX болжамдары. Жер рельефінің орта асуы 100 ұшу эшелонын пайдалануға маңызды топографиялық ықпал көрсетсе, өңірлік аэронавигациялық келісімге сәйкес картаның базисі ретінде жоғарылау эшелон көзделеді.
      275. 100 эшелон (немесе таулы аудандарда 150 эшелонға дейін немесе қажет болғанда бұдан жоғары эшелон) үшін кіші биіктіктерде ұшулар үшін төмен деңгейдегі ұшулардың SIGWX болжамдарын АБӨО және жергілікті келісімге сәйкес басқа болжау орталықтары шығарады.
      276. АМО 700-150 гПа орта және жоғары деңгейі және кіші биіктіктерде (700 гПа төмен) ұшу үшін ауа райының ерекше құбылыстарының карталары шығарылады.
      277. АБДО дайындаған тұрақты торының торабында болжамдар мыналарды қамту тиіс:
      1) 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275 гПА), 340 (250 гПа), 360 (225 гПа), 390 (200 гПа), 450 (150 гПа) және 530 (100 гПа) ұшу эшелондары үшін жел және ауаның температурасы туралы деректерді;
      2) абсолюттік биіктік және тропопаузаның температурасы туралы ақпаратты;
      3) қатты желдің бағыты, жылдамдығы және оның биіктігі ұшу эшелон бірлігінде;
      4) 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа) және 180 (500 гПа) ұшу эшелондары үшін ауа ылғалдығы туралы деректер;
      5) 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275 гПа), 340 (250 гПа), 360 (225 гПа), 390 (200 гПа), 450 (150 гПа) және 530 (100гПа) ұшу эшелондары үшін абсолюттік биіктіктігінің геоәлеуеті туралы деректер;
      6) ұшу эшелондары бірлігіндегі түйдек жаңбырлардың жоғарғы және төменгі шекарасының биіктігі туралы ақпараттар мен горизонтальдық ұзындығы туралы мәліметтер.
      278. Ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету барысында авиациялық пайдаланушылар мен уәкілетті метеорологиялық орган арасындағы келісім бойынша кіші биіктіктерде GAMET кодының нысанында жасалған ауа райының болжамдары пайдаланылады. GAMET кодының нысаны мен мазмұны осы Қағидалардың 5-қосымшасы бойынша GAMET мәліметтеріне қатысты талаптарда көрсетілген.
      279. Ұшулар аудандары (секторлар) бойынша ашық мәтін нысанында ауа райының болжамдары әрекет ету алдына дейін 1 сағат бұрын 6 сағат әрекет ету кезеңімен әр 3 сағат жасалады.
      Тәулік бойы жұмыс істемейтін әуежайларда ұшулар аудандары бойынша бірінші болжамның әрекет ету кезеңі басталуы стандартынан айырмашылығы болуы мүмкін.
      280. Қабылданған қысқартулармен ашық мәтін нысанында бағдар бойынша болжамдарда элементтердің тұру тәртібі мәліметтің код нысанын және (немесе) олардың түзетулері тиісті элементтердің тұру тәртібімен сәйкес болу тиіс.
      281. Қолданылатын терминология және өлшем бірліктері әуеайлақ бойынша мәліметтер мен болжамдардың тиісті компоненттеріне баламалы болу тиіс.
      282. Ұшу бағдарлары және аудандары бойынша халықаралық ұшуларды қамтамасыз ету барысында болжамдардың тану индекстері ретінде AREA FCST және ROUTE FCST белгілер қолданылады, түзетулерді енгізу жағдайында олардың алдында AMD индекс қойылады.
      283. TAF болжамдарында пайдаланылатын CAVOK термині ұшу бағдарлары және аудандары бойынша болжамдарда қолданылмайды.
      284. АҰЕ бойынша ұшулар үшін ашық мәтін нысанында болжамдарды пайдалану барысында мынадай деректер енгізіледі:
      1) ұшу бағдары;
      2) болжамның әрекет ету мерзімі (басынан аяғына дейін);
      3) синоптикалық жағдайдың қысқаша сипаттамасы;
      4) ауа райының ерекше жағдайлары
      6) бұлттылық;
      7) тропопаузаның биіктігі;
      8) ағымды ағыстың барысында – ағым осінің биіктігі, қатты желдің бағыты және жылдамдығы;
      9) желдің жылдамдығы сағатына 100 км асатын қабаттың төменгі және жоғарғы шетінің биіктігі.
      285. ШҰЕ ұшу үшін болжамдардың мәтіндеріне мыналар енгізіледі:
      1) болжамның түрі (бағыт, аудан немесе сектор бойынша);
      2) ұшу бағыты (ауданы);
      3) болжамның әрекет ету мерзімі (басынан аяғына дейін);
      4) синоптикалық жағдайдың қысқаша сипаттамасы;
      5) жер бетіндегі және теңіз деңгейінен биіктікте жел және ауаның температурасы (АХЖ аудандары ғана үшін);
      6) жер бетіндегі көріну;
      7) ауа райының ерекше құбылыстары;
      8) бұлттылық (бұлттардың саны және нысаны, жер бетінен төменгі және жоғары шеттерінің биіктігі, таулы аудандарда - теңіз деңгейінен);
      9) мұздану;
      10) турбуленттілік;
      11) ⁰С бойынша 0 градус деңгейінің биіктігі;
      12) таулардың жабылу деңгейі, бұлттармен жасанды кедергілермен;
      13) теңіз деңгейіне келтірілген ұшу бағыты (ауданы) бойынша ең аз қысым.
      286. Болжамдарда ашық мәтін нысанда «кезеңінен бастап....дейін», «учаскеден бастап.... дейін», «кей жерлерде», «жауын шашынды», «ойпаттарда», «өзендер аңғарында», «көл бетінде», «бөктерлерде» деген терминдер пайдаланылады, осы өзгерістерді уақыт және енділікті/ұзақтықты немесе географиялық пункттерді пайдалана отырып, орналасқан жер бойынша нақтылау қажет.
      287. Ұшулар бағдарлары және аудандары бойынша болжамдарға түзетулерді метеорологиялық органдар мынадай өзгерістер күтілгенде жасайды:
      1) биіктіктегі жел 30 градус немесе одан астам бағыт бойынша өзгерілсе, егер өзгерістен бұрын немесе кейін жылдамдығы сағатына 60 км немесе одан астамды болса немесе желдің жылдамдығы сағатына 40 км немесе одан астамға өзгертілсе;
      2) биіктіктерде ауа температурасы 5 градусқа немесе одан астамға өзгерсе;
      3) бұдан бұрын берілген болжамда көзделмеген турбуленттік немесе мұздану аймақтарының пайда болуы күтілсе немесе аталған құбылыстардың қарқындылығы ұлғайған немесе азайған жағдайда;
      4) басқа ерекше құбылыстардың пайда болуы немесе тоқтатылуы күтілгенде;
      5) бұлттар биіктігінің төмендеуі (жоғарылауы) және (немесе) ШЕҰ бойынша ұшулар үшін белгіленген минимумдардан жоғары немесе төмен мәндеріне дейін көріну күтілген жағдайда.

3. Кіші биіктіктерде ұшулар үшін GAMET аймақтық болжамдары

      288. Әуе қозғалысының тығыздығы 100 ұшу эшелонынан төмен (таулы аудандарда 150 ұшу эшелоны немесе қажет болғанда бұдан жоғары) болған жағдайда тұрақты шығарылымды және осы тәрізді ұшулар үшін аймақтық болжамдардың таралуын талап етеді және шығарылымның жиілігін, нысанды және белгіленген уақытты немесе осы болжамдардың әрекет ету кезеңін және оларға түзетулерді шығару өлшемдерін пайдаланушылармен кеңесіп, метеорологиялық уәкілетті орган белгілейді.
      289. Әуе қозғалысының қарқындылығы 100 ұшу эшелонынан төмен болған жағдай AIRMET ақпаратын шығару қажеттілігін талап етеді осы Қағидалардың 6-тарауына сәйкес осындай ұшу үшін аймақтық болжамдар тиісті метеорологиялық уәкілетті органдар арасында келісілген нысанда жасалады.
      290. Қысқартулармен ашық мәтінді пайдалану барысында болжам ИКАО қабылданған қысқартуларды және сандық өлшемдерді пайдалана отырып, GAMET болжамы нысанында жасалады, карта нысанын пайдалану кезінде болжам биіктіктердегі желдің және биіктіктердегі ауа температурасының болжамын және SIGWX құбылыстардың болжамын қиыстыру түрінде жасалады.
      291. GAMET нысанында аймақтық болжамдарды дайындау кезінде олар екі тарауды қамтиды:
      І тарау AIRMET ақпаратын шығару үшін пайдаланылатын кіші биіктіктерде ұшуларға қауіпті болатын бағдарларда ауа райының құбылыстары туралы деректерді қамтиды;
      II тарау кіші биіктіктерде ұшулар үшін талап ететін қосымша ақпаратты қамтиды.
      GAMET нысанында жасалатын аймақтық болжамда элементтердің мәні және тәртібі осы Қағидалардың 5-қосымшасы бойынша GAMET мәліметтеріне қатысты талаптарға келтірілген үлгіге сәйкес болуы тиіс. ІІ тараудағы қосымша элементтер уәкілетті метеорологиялық орган мен пайдаланушылар арасындағы келісімге сәйкес енгізіледі. SIGMET хабарламасына енген элементтер GAMET аймақтық болжамдарға енгізілмейді.
      292. Аймақтық болжамдар жер бетінен 100 ұшу эшелонына немесе (таулы аудандарда 150 немесе қажет болғанда одан да жоғары) дейінгі қабат үшін шығарылады және AIRMET ақпаратын шығару үшін пайдаланылатын кіші биіктіктерде ұшу үшін қауіп төндіретін бағытта ауа райының құбылыстары туралы деректерді, сондай-ақ кіші биіктіктерде ұшу үшін талап етілетін қосымша деректерді қамтиды.
      293. Жергілікті таратылатын аймақтық болжамдар және оларға түзетулер метеорологиялық органдар арасында осы ақпаратпен алмасу үшін көзделген нысанның бірінде немесе жергілікті келісімге сәйкес қандай да бір басқа нысанда жасалады.
      294. Аймақтық болжамдарда (немесе оларға түзетулерде) қабылданған қысқартулармен ашық мәтін нысанда элементтердің тұру тәртібі хабарлаудың код нысанындағы тиісті элементтермен сәйкес болуы тиіс.
      295. Пайдаланылатын терминология және өлшеу бірліктері мәліметтердің және әуеайлақ бойынша болжамдардың тиісті компоненттеріне баламалы болуға тиіс.
      296. AIRMET ақпаратын шығару үшін дайындалатын кіші биіктіктерде ұшулар үшін аймақтық болжамдар 6 сағат сайын жасалады, осының барысында олардың әрекет ету кезеңі 6 сағатты құрайды және олардың әрекет ету кезеңінің басталуына дейін 1 сағат бұрын метеорологиялық органдарға тапсырылады.

4. Кіші биіктіктерде ұшуды қамтамасыз ету үшін ақпараттар ұсыну

      297. Болжамдар карталар нысанында ұсынылған жағдайда кіші биіктіктерде ұшу, сондай-ақ 100 ұшу эшелонына (немесе қажет болғанда 150 ұшу эшелонына дейін немесе таулы аудандарда одан да жоғары) дейін шолу ұшулар ережелері бойынша ұшулар үшін ұшу құжаттамасына мынадай ақпаратты енгізу қажет:
      1) SIGMET және AIRMET тиісті мәліметтерден ақпаратты;
      2) 600, 1500 және 3000 м (2000, 5000 және 10 000 фут) биіктіктерде ауа температурасының және желдің карталары;
      3) ауа райының ерекше құбылыстарының карталары, карта мен кестелердің үлгілері осы Қағидалардың 3-қосымшасында көрсетілген карта және кестелердің құрастырылуы жөніндегі талаптарда келтірілген.
      298. Болжамдар карталар нысанында ұсынылмаған жағдайда 100 ұшу эшелонына (немесе қажет болғанда 150 ұшу эшелонына дейін немесе таулы аудандарда одан да жоғары) дейін ШҰҚ бойынша ұшу құжаттамасына мынадай ақпаратты енгізу қажет:
      1) SIGMET және AIRMET;
      2) GAMET аймақтық болжамдары осы Қағидалардың 5-қосымшасында көрсетілген GAMET ақпаратына қатысты талаптарға сәйкес құрастырылған; немесе
      3) ұшудың бағыттары және аудандары бойынша аймақтық болжамдар қабылданған қысқартулармен ашық мәтін нысанында.

6. SIGMET және AIRMET ақпараты және қауіпті метеорологиялық жағдайлар мен ауа райының құбылыстары туралы ескертулер

1. Ұшулардың бағдары және аудандары, әуеайлақ бойынша ескертулер

      299. Ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету және авиациялық техниканы сақтау мақсатында әуеайлақ метеорологиялық органдары ұшу қауіпсіздігіне, сондай-ақ жердегі әуе кемесіне, оның ішінде тұрақ орындарындағы әуе кемелеріне, әуеайлақ жабдықтарына, құралдарына және қызметтеріне қолайсыз әсер етуі мүмкін ауа райы құбылыстарының және метеорологиялық жағдайлар қарқындылығының пайда болуы немесе өзгеруі туралы ескертулерді шығарады.
      300. Ұшу үшін қауіпті метеорологиялық құбылыстарға мыналар жатады:
      1) қону және ұшу әуеайлағында – найзағай, бұршақ, қатты шайқалу, желдің қатты ауысуы, мұзданатын жауын-шашын, құйын, боран, қатты (құмды) боран, қатты нөсерлі жауын-шашын, жанартау күлі;
      2) ұшу бағдары бойынша – бұршақ, найзағай, қатты мұздану, қатты шайқалу, әуе кемесінің қатты электрленуі, жанартау күлі, радиоактивті бұлттар.
      301. Ескертулер – бұл бағдар, әуеайлақ ауданы, ұшу және қону әуеайлағы бойынша ауа райының нақты және (немесе) күтілетін құбылыстарының ашық мәтіндегі сипаттамасы болып табылады. Желдің ауысуы туралы хабарландыру және ескертулер шығарылады.
      302. Әуеайлақ бойынша ашық мәтін түрінде ескертулерде жерде әуе кемелеріне, әуеайлақ жабдықтарына және ұшуларды қамтамасыз ететін техникалық құралдарға жағымсыз ықпал ете алатын метеорологиялық жағдайлар туралы қысқаша ақпарат хабарландырылады. Ескертулерді әуеайлақ метеорологиялық органдары шығарады және әуежай қызметіне тапсырады.
      303. Әуеайлақ бойынша ескертулер, егер олар көрсетілген құбылыстар/шарттар аса бақыланбаса және (немесе) әуеайлақта олардың пайда болуы күтілмеген жағдайда ғана жою қажет.
      304. Әуеайлақ бойынша ескертулер төменде көрсетілген құбылыстардың немесе жағдайлардың нақты болуына немесе күтілуіне байланысты шығарылады:
      найзағай;
      бұршақ;
      қатты немесе ұзақ жауған қар;
      мұзданатын жауын-шашын (көктайғақ);
      бозқырау немесе қырау;
      дауыл, құйын;
      құмды немесе шаңды боран;
      көтерілетін құм немесе шаң;
      бағытына қарамастан секундына 15 м жылдамдығымен жел;
      жанартау күлі немесе жанартау күлінің тұнбасы;
      улы химиялық заттардың қалдықтары;
      ауа температурасының минус 30 градусқа дейін немесе одан да төмен төмендеуі немесе оның 40 градус және одан астамға көтерілуі (өңірге тәуелді метеорологиялық органдар мен пайдаланушылардың арасындағы келісім бойынша басқа өлшемдер белгілену мүмкін);
      жергілікті деңгейде келісілген басқа құбылыстар.
      305. Бұдан бұрын шығарылған ескертуде көзделмеген жағдайлардың немесе құбылыстардың пайда болуын күту немесе олардың қарқындылығының өзгеру барысында жаңа ескерту жасалады.
      306. Қосымша ақпарат ИКАО бекіткен қысқартуларды және сандық мағыналарды пайдалана отырып, қысқартулармен ашық мәтінмен жасалады. Мәтінді барынша қысқа түрде пайдалану қажет. Халықаралық рейстер көп болған кезде пайдаланушылармен келісім бойынша ескертулер осы Қағидалардың 6-қосымшасына сәйкес ағылшын тілінде шығарылады.
      307. Ескертудің реттік нөмірі осы әуеайлақ бойынша ағымдағы күннің 00.01 UTC бастап әуеайлақ бойынша ескертулердің санын көрсетеді.
      308. 100 ұшу эшелонынан төмен (немесе таулы аудандарда 150 эшелонынан төмен) бағдарлар мен аудандар бойынша ескертулерді жергілікті диспетчерлік пунктіне қызмет көрсететін (бұдан әрі – ЖДП) және ашық мәтін түрінде ұшу аудандары бойынша болжамдарды жасайтын метеорологиялық орган шығарады.
      309. 100 ұшу эшелонынан төмен (немесе таулы аудандарда 150 эшелонынан төмен) бағыттар мен аудандар бойынша ескертулер төменде көрсетілген құбылыстардың бірінің күтілуі және нақты пайда болуына байланысты шығарылады:
      жаппай немесе ішкі салмақты найзағай;
      алдыңғы шептегі дауыл және құйын;
      бұршақ;
      мұзданатын жауын-шашын;
      орташа немесе қатты мұздану;
      орташа немесе қатты турбуленттік;
      құмды немесе шаңды боран;
      жер бетіндегі бағытқа қарамастан желдің секундына 15 м және одан астам жылдамдығы;
      көріну 5000 м кем;
      бұлттылықтың төменгі шеті 300 м және одан да аз;
      будақ - жаңбырлы және мұнара тәрізді бұлттар.
      310. Ескертулер әрі қарай ұшудағы әуе кемелеріне, сондай-ақ ЖДП шектес аудандардағы ұшуларды қамтамасыз ететін метеорологиялық органға тарату үшін ЖДП хабарланады.
      311. Ескертулердің мәтіні мыналарды қамтиды:
      1) атауы ескерту, ағымдағы тәуліктегі оның реттік саны;
      2) ауданды, бағдарды көрсету;
      3) «күші бар» және «күні – уақыты» тобы;
      4) құбылыстар;
      5) ақпарат нақты немесе болжамды болып табылатыны туралы көрсету;
      6) құбылыстың, ауысудың орналасқан жері;
      7) қарқындылықтың өзгеруі.
      312. Ескертуде көрсетілген құбылыс тоқтатылған және оның туындауы/сақталуы үшін жағдай болмаған жағдайда бұрын шығарылған ескертудің жойылуы туралы хабарлама дайындалады.

2. AIRMET және SIGMET ақпараты

      313. AIRMET ақпаратын пайдаланушылармен қолданыстағы келісімнің негізінде 100 ұшудың төменгі эшелонынан (немесе таулы аудандарда 150 эшелонынан төмен немесе қажет болған жағдайда одан жоғары) халықаралық ұшуды қамтамасыз ету үшін метеорологиялық іздестіру органы (әуеайлақ метеорологиялық органы) шығарады.
      314. AIRMET ақпараты осы Қағидалардың 288, 289 және 290-тармақтарының ережелеріне сәйкес жасалған кіші биіктіктерде ұшу үшін аймақтық болжамдарға енгізілмеген және кіші биіктіктерде ұшудың қауіпсіздігіне, сондай-ақ осы құбылыстардың дамуына уақыт және кеңістікте ықпал ете алатын ұшу бағыты бойынша ауа райының белгіленген нақты және (немесе) күтілетін құбылыстарының қысқартулармен ашық мәтіндегі сипаттамасын білдіреді.
     AIRMET ақпаратын құру тәртібі осы Қағидалардың 7-қосымшасы бойынша SIGMET және AIRMET ақпараттарына қатысты талаптарда мазмұндалған.
      315. Жауапкершілік аймағы ұшу ақпаратының бірнеше аудандарын (ҰАА) және (немесе) диспетчерлік аудандарды қамтитын метеорологиялық орган әр ҰАА және (немесе) диспетчерлік аудан үшін өзінің жауапкершілік аймағы шеңберінде жеке AIRMET ақпараттарын шығарады.
      316. ҰАА қажет болған жағдайда кіші аудандарға (қосалқы) бөлінеді.
      317. AIRMET мәліметтерінде 100 төменгі эшелон ұшу үшін (немесе таулы аудандарда 150 эшелонынан төмен немесе қажет болған жағдайда одан жоғары) осы Қағидалардың 8-қосымшасында көрсетілген AIRMET ақпараттарын құру үшін алғышарттарға сәйкес, қысқартуларды пайдаланумен аталған құбылыстардың бірі ғана енгізіледі.
      318. AIRMET ақпаратында осы Қағидалардың 8-қосымшасында көрсетілгеннен басқа қосымша сипаттама материалдар қамтылмаған. Найзағайларға немесе түйдек-жаңбырлы бұлттарға қатысты AIRMET ақпаратында олармен байланысты турбуленттік пен мұздану ескерілмеген.
      319. Реттік нөмір ұшу ақпаратының ауданы бойынша ағымдағы күннің 00.01 UTC бастап шығарылған AIRMET мәліметтерінің санын көрсетеді.
      320. AIRMET мәліметінің әрекет ету кезеңі 4 сағаттан аспайды.
      321. AIRMET ақпараттары, осы ауданда құбылыстар қатты бақыланбаған немесе олардың туындауы күтілмеген жағдайда жойылады.
      322. AIRMET ақпараттары ұшу ақпаратының көршілес аудандарының әуеайлақ метеорологиялық органдарына (бақылау органдарына) және тиісті метеорологиялық уәкілетті органдардың арасындағы келісімге сәйкес басқа метеорологиялық органдарға жіберіледі.
      323. SIGMET ақпаратын әуеайлақ метеорологиялық органы (бақылау органы) шығарады және әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне, сондай-ақ уақыт пен кеңістікте осы құбылыстардың дамуына ықпал ете алатын ұшу бағыттары бойынша ауа райының ашық мәтінде қысқартулармен нақты және (немесе) күтілетін белгіленген құбылыстарының қысқаша сипаттамасы болып табылады.
      324. SIGMET ақпараты, егер осы ауданда құбылыстар қатты бақыланбаса немесе олардың туындауы күтілмесе жойылады.
      325. SIGMET ақпаратының әрекет ету кезеңі 4 сағаттан аспайды. Жанартау күлінің бұлтына қатысты шығарылатын SIGMET мәліметтерінің әрекет ету кезеңі 6 сағатқа дейін ұлғаяды.
      326. Жанартау күлінің бұлтына қатысты SIGMET ақпаратын өңірлік аэронавигациялық келісімге сәйкес тағайындалған VAAC (жанартау күлі бойынша кеңестік орталық) сәйкес ұсынылатын кеңестік ақпарат негізінде жасау қажет.
      327. Метеорологиялық бақылау органы және тиісті АДО (ҰАА) арасында SIGMET және NOTAM мәліметтеріне енгізілетін жанартау күлі туралы ақпаратты келісумен қамтамасыз ету мақсатында тығыз үйлестіру жүзеге асырылады.
      328. SIGMET мәліметтері әрекеттің басталуына дейін 4 сағат бұрын шығарылады.
      329. Жанартау күлінің бұлттарына қатысты SIGMET арнайы мәліметтері мүмкіндік болғанда шығарылады, бірақ әрекеттің басталуына дейін 12 сағаттан кешіктірмей шығарылады. Жанартау күлінің бұлты туралы SIGMET мәліметтері әр 6 сағат сайын нақтыланады.
      330. SIGMET мәліметтеріне төменде көрсетілген қысқартуларды пайдалана отырып, аталған құбылыстардың бірі ғана енгізіледі:
      1) крейсер эшелондарында биіктікке қарамастан:
      найзағай:
      жасырын                            OBSC TS
      маскаланған                        EMBD TS
      жиі найзағай                       FRQ TS
      дауыл желісі бойынша               SQL TS
      бұршақ аралас жасырын              OBSC TSGR
      бұршақ аралас маскаланған          EMBD TSGR
      бұршақ аралас жиі найзағайлар      FRQ TSGR
      бұршақ аралас дауыл желісі бойынша SQL TSGR
      турбуленттік:
      қатты турбуленттілік               SEV TURB
      мұздану:
      қатты мұздану                      SEV ICE
      қатты суыған жаңбыр
      нәтижесіндегі қатты мұздану        SEV ICE (FZRA)
      таулы толқын:
      қатты таулы толқын                 SEV MTW
      шаңды боран:
      қатты шаңды боран                  HYY DS
      құмды боран:
      қатты құмды боран                  HVY SS
      жанартау күлі:
      жанартау күлі                      VA
    (+ биіктікке қарамастан жанартаудың атауы)
      радиоактивті бұлт                  RDOACT CLD
      331. SIGMET ақпараты элементтерінің мазмұны және тәртібі осы Қағидалардың 9-қосымшасында көрсетілген SIGMET және AIRMET хабарламаларын жасау үлгісіне сәйкес келеді.
      332. Осы Қағидаларға 9-қосымшадағы үлгіде аталған реттік нөмір ұшу ақпаратының ауданы бойынша ағымдағы күннің 00.01 UTC бастап шығарылған SIGMET мәліметтерінің санын көрсетеді. Жауапкершілік аймағы ұшу ақпаратының бірнеше аудандарын (ҰАА) және (немесе) диспетчерлік аудандарды қамтитын метеорологиялық орган әр ҰАА және (немесе) диспетчерлік аудан үшін өзінің жауапкершілік аймағы шеңберінде жеке SIGMET ақпараттарын шығарады.
      333. SIGMET мәліметтері метеорологиялық бақылау органдарына, аймақтық болжамдардың дүниежүзілік орталықтарына және өңірлік аэронавигациялық келісімге сәйкес басқа метеорологиялық органдарға жіберіледі. Жанартаудың күлі туралы SIGMET мәліметтері VAAC жіберіледі.
      SIGMET мәліметтері ОРМЕТ деректерінің халықаралық банктеріне таратылады.
      334. SIGMET мәліметтері әуе кемелерінің борттарынан алынған ақпарат, аэросиноптикалық нақты және болжам материалдарын талдау, жердегі және радиолокациялық бақылаулардың деректері негізінде жасалады.
      335. SIGMET ескертудің мәтіні мынадай ақпаратты қамтиды:
      1) мәліметтің атауы және оның реттік нөмірі;
      2) әрекет ету күні және кезеңі;
      3) ҰАА немесе диспетчерлік тораптық аудан атауы;
      4) құбылыстың сипаттамасы;
      5) ақпараттың түрі (OBS, FCST);
      6) орналасқан орны (белгілі географиялық пункттердің кеңдігі мен ұзақтығы немесе атауы);
      7) деңгейі;
      8) ауысуы;
      9) қарқындылықтың өзгеруі.
      336. SIGMET ақпараты артық сипаттама материалды ұстамайды. SIGMET мәліметі шығарылымына қатысты құбылыстардың сипаттамасына осы Қағидалардың 330-тармағында көрсетілгеннен басқа ешқандай қосымша материал енгізілмейді.
      Найзағайға қатысты SIGMET ақпаратында оларға байланысты турбуленттілік пен мұздану ескерілмейді.
      SIGMET және AIRMET ақпараттарының талаптары осы Қағидаларға 7, 8, 9-қосымшаларда көрсетілді.
      337. Осы ауданда құбылыстардың пайда болуы бақыланбаса немесе күтілмесе SIGMET ақпараты жойылады.

3. Желдің ауысуы туралы ескертулер және хабарландырулар

      338. Желдің ауысуы туралы ескертулерді уәкілетті метеорологиялық орган тағайындаған әуеайлақ метеорологиялық органы ӘҚҰ тиісті органдарымен және мүдделі пайдаланушылармен жергілікті деңгейде келісілген шарттарға сәйкес желдің ауысуы кедергі болатын әуеайлақтар үшін дайындайды.
      Желдің ауысуы туралы ескертулерді уәкілетті метеорологиялық органдар тағайындаған әуеайлақ метеорологиялық органы ӘҚҰ тиісті органдарымен және мүдделі пайдаланушылармен жергілікті деңгейде келісілген шарттарға сәйкес желдің ауысуы кедергі болатын әуеайлақтар үшін дайындайды.
      Желдің ауысуы туралы ескерту қону, қонуға бет алу немесе ұшу аумағында немесе әуе ҰҚЖ және 500 м (1600 фут) қону немесе ұшуға бет алу барысында айдау кезінде әуе кемелеріне жағымсыз ықпал етуі мүмкін бақыланатын және күтілетін желдің ауысуы туралы қысқаша ақпаратты қамтиды.
      339. Ұшып келетін және ұшып кететін әуе кемелері үшін желдің ауысуы туралы ескертулерді әуе кемелерінің желдің ауысуы болмаған жағдайда немесе келісілген уақыт кезеңі өткенде жойылады. Желдің ауысуы туралы ескертуді жою критерийлерін метеорологиялық өкілетті орган және ӘҚҰ тиісті уәкілетті органы және мүдделі пайдаланушылардың арасындағы келісім бойынша әр әуеайлақ үшін сол жерде белгіленеді.
      340. Желдің ауысатыны туралы мәліметтер мыналар арқылы алынады:
      1) желдің ауысуын қашықтықтан өлшеудің жер үсті жабдықтары (доплерлік радиолокатор);
      2) нақты ҰҚЖ немесе бірнеше ҰҚЖ және қонуға бет алу және ұшуға бет алудың тиісті траекторияларын бақылау үшін орналасқан жер бетіндегі жел мен (немесе) қысым датчиктерінің жүйесі;
      3) биіктікті алу немесе қонуға бет алу кезеңінде әуе кемелерінің борттарынан бақылаулар;
      4) әуеайлаққа жақын маңда орналасқан немесе жақында орналасқан биік учаскелерде, матчаталарда немесе мұнарада орнатылған тиісті датчиктер арқылы алынған басқа метеорологиялық ақпарат.
      341. Желдің ауысу шарттары әдеттегі мына құбылыстарға байланысты:
      найзағай, шағын жел, құйғыш тәрізді бұлттар (торнадо немесе су құйындары) жаппай қарқын;
      алдыңғы шептегі бет;
      жергілікті топографиялық жағдайлармен күшейтілген қатты жерге жақын жел;
      таулы толқындар (соның ішінде әуеайлақ ауданындағы кіші биіктіктерде дауыл қақпалары);
      кіші биіктіктерде температуралық инверсиялар.
      342. Әуе кемелерінің пилоттары желдің ауысуы туралы хабарларда өздерінің желдің сол кездегі ауысу қарқындылығын субъективті бағалауына негізделген мынандай жіктеу терминдерін пайдаланады: «орташа», «қатты», «өте қатты». Осы тәрізді хабарлар желдің ауысуы туралы ескертулерге өзгеріссіз енгізілуге тиіс.
      343. Желдің ауысуы туралы ескертулер (хабарландыру) осы Қағидалардың 10-қосымшасына сәйкес ағылшын тілінде әуеайлақта желдің ауысуы туралы ескертулерді және хабарландыруды жасау үлгісіне (WS WRNG) сәйкес шығарылады және мүдделі тараптарға таратылады.
      344. Осы Қағидаларға 10-қосымшадағы үлгіде ескертілген реттік нөмір осы әуеайлақ бойынша ағымдағы күннің 00.01 UTC бастап шығарылған желдің ауысуы туралы ескертулердің санын көрсетеді.
      345. Осы Қағидалардың 10-қосымшасындағы үлгіде аталған қысқартулардан басқа, мәтінді пайдалану барынша азайтылады. Қосымша ақпарат ИКАО бекіткен қысқартулармен, ашық мәтінде жасалады. ИКАО бекіткен қысқартулар болмаған жағдайда ағылшын тіліндегі ашық мәтін пайдаланылады.
      346. Әуе кемесінің бортынан хабарды желдің ауысуы туралы ескертуді дайындау немесе бұрын шығарылған ескертуді растау үшін пайдаланатын жағдайда әуе кемесінің бортынан тиісті хабарды, соның ішінде әуе кемесінің түрін жергілікті келісімге сәйкес мүдделі тараптарға өзгеріссіз тарату қажет.
      347. Ұшып келе жатқан әуе кемесінің бортынан, сондай-ақ ұшып кетіп жатқан әуе кемесінің бортынан желдің ауысуы туралы хабар алынғаннан кейін желдің ауысуы туралы екі әртүрлі ескерту болу мүмкін: біреуі келе жатқан әуе кемелері үшін, екіншісі кетіп бара жатқан әуе кемесі үшін.
      348. Желдің ауысуы туралы хабарландыру тікелей қашықтықта өлшеудің автоматтандырылған немесе желдің ауысуын анықтаудың жердегі жабдықпен жергілікті келісімге сәйкес мүдделі тараптарға таратылады.
      349. Шағын қарқындылықтар желдің ауысуын қашықтықта өлшеу және анықтаудың жердегі жабдықпен анықталған, ол туралы ұшқыштар хабарлаған, бақыланған жағдайда желдің ауысуы туралы ескертуге және хабарландыруға шағын қарқындыққа нақты сілтемені енгізу қажет.
      350. Желдің ауысуын анықтау және қашықтықта өлшеудің жердегі жабдықтың ақпараты желдің ауысуы туралы хабарландыруды дайындау үшін пайдаланылса, хабарландыру метеорологиялық уәкілетті орган, ӘҚҰ тиісті уәкілетті органы және мүдделі пайдаланушылардың арасындағы келісімге сәйкес ҰҚЖ нақты учаскелерімен және қонуға бет алу және ұшу траекториялары бойындағы арақашықтықпен байланыстырылады.
      351. Күтілетін желдің ауысуы туралы ескерту әуеайлақ ауданында жергілікті географиялық ерекшеліктермен үйлесіп, аэросиноптикалық материалдар бойынша метеорологиялық жағдай желдің ауысу болуына ықпал еткенде жасалады.
      Желдің ауысуы туралы ескертулер қабылданған қысқартулармен ашық мәтінде жасалады және ӘҚҰ диспетчерлеріне таратылады және ATIS хабарламаға енгізіледі және осы әуеайлақтан тыс таратылмайды.

7. Әуе кемелерінің экипаждарын метеорологиялық қамтамасыз ету

1. Жалпы ережелер

      352. Пайдаланушылар және ұшу экипажының мүшелері метеорологиялық ақпаратпен:
      1) пайдаланушылар жүзеге асыратын ұшу алдындағы жоспарлау;
      2) пайдаланушылар жүзеге асыратын ұшуларды орындауды орталықтандырылған басқару жүйесін пайдалана отырып, ұшуды қайта жоспарлау;
      3) ұшу алдында ұшу экипажын пайдалану;
      4) ұшып жүрген әуе кемелері үшін жабдықталады.
      Пайдаланушылар және ұшу экипажының мүшелері жабдықталатын метеорологиялық ақпарат ұшу уақыты және биіктігіне және бағыттың географиялық ұзақтығына қатысты ұшу талаптарына жауап береді, белгіленген сәтке және ұшу кезеңіне жатады және белгіленген қонудың әуеайлағына дейін ұшуды қамтамасыз ету үшін жеткілікті болып табылады. Онда пайдаланушы тағайындаған белгіленген қону әуеайлағы және қосымша әуеайлақтардың арасындағы бағыттың бөлігінде күтілетін метеорологиялық жағдайлар туралы деректер қамтылған.
      353. Пайдаланушылар және ұшу экипажының мүшелері жабдықталатын метеорологиялық ақпарат соңғы деректерді қамтиды және уәкілетті метеорологиялық орган тиісті пайдаланушылардың келісімімен белгілеген мынадай деректерді енгізеді:
      1) болжамдар:
      биіктіктегі жел;
      биіктіктерде ауа ылғалдылығы және температура;
      ұшу эшелонының геоәлеуетті абсолюттік биіктігі;
      тропопаузаның ұшу эшелоны және тропопаузаның температурасы бірліктерінде;
      ең қатты желдің бағыты, жылдамдығы және оның биіктігінің ұшу эшелоны бірлігінде;
      SIGWX құбылыстары;
      2) белгіленген ұшып кету және қону және қосалқы әуеайлақтар, бағыттағы және келу әуеайлағы үшін METAR немесе SPECI мәліметтері (соның ішінде «тренд» түріндегі болжамдар);
      3) ұшып кету және белгіленген қону және қосалқы әуеайлақтар, бағыттағы және келу әуеайлағы үшін TAF болжамдары немесе TAF түзетілген болжамдары;
      4) ұшуға арналған болжамдар;
      5) SIGMET ақпараты және барлық бағытқа қатысы бар борттан тиісті арнайы хабарламалар;
      6) барлық бағытқа қатысы бар жанартау күлі және тропикалық циклон туралы консультативтік ақпарат;
      7) барлық бағытқа жататын кіші биіктіктерде ұшу үшін AIRMET ақпараты және AIRMET ақпаратын шығаруға дайындалған карта нысанында аз биіктікте ұшу үшін аймақтық болжамдар немесе GAMET аймақтық болжамдары;
      8) ұшу әуеайлағы бойынша хабарламалар (жергілікті әуеайлақ үшін);
      9) МРЛ ақпараты;
      10) Жердің метеорологиялық спутниктерінен алынған суреттер.
      354. Осы Қағидалардың 353-тармағының 1) тармақшасында аталған болжамдар АБДО ұсынатын цифрлы болжамдардан алынады. Егер болжам АБДО жасалғаны көрсетілсе, онда қамтылған метеорологиялық ақпаратқа өзгерістер енгізілмейді. АБДО жасаған цифрлы болжамдардан алынған карталар осы Қағидалардың 3-қосымшасында көрсетілген карта мен кестелерді құрастыру жөніндегі талаптар бойынша әрекет етудің белгіленген аймақтары үшін ұсынылады.
      355. Егер осы Қағидалардың 353-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген желдің болжамы, биіктіктегі ауаның температурасы карта түрінде ұсынылған жағдайда олар белгіленген уақытқа ұшу эшелондарының болжам карталары болып табылады.
      Осы Қағидалардың 353-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген SIGWX құбылыстарының болжамдары карта түрінде ұсынылған жағдайда, олар ұшудың эшелондарымен шектелген атмосфера қабатының белгіленген уақытқа болжамды карталары болып табылады.
      356. Пайдаланушы жүзеге асыратын ұшу алдындағы жоспарлау және ұшу барысында қайта жоспарлау үшін талап етілетін биіктіктегі желдің және ауа температурасының және SIGWX ауа райы құбылыстарының болжамдары эшелоннан 100 жоғары болса, олар алғаннан кейін және ұшуға дейін 3 сағаттан кешіктірілмей ұсынылады. Пайдаланушы жүзеге асыратын ұшу алдындағы жоспарлау және ұшу барысында қайта жоспарлау үшін басқа метеорологиялық ақпарат мүмкіндігінше ертерек беріледі.
      357. Қажет болған жағдайда уәкілетті пайдаланушыларға және ұшу экипажының мүшелеріне қызмет көрсетуді ұсынуды ұйымдастыратын мемлекеттің метеорологиялық органы басқа мемлекеттердің уәкілетті метеорологиялық органдарымен олардан қажетті мәліметтерді және (немесе) болжамдарды алуға бағытталған шараларды үйлестіреді.
      358. Пайдаланушылар және ұшу экипажының мүшелері пайдаланушылармен келісілген негізінде уәкілетті метеорологиялық орган белгіленген жерде және әуеайлақ метеорологиялық органы мен тиісті пайдаланушының арасындағы келісім бойынша белгіленген уақытта жабдықталады.
      359. Өкілетті метеорологиялық орган мен тиісті пайдаланушының арасындағы келісім бойынша пайдаланушылар және ұшу экипажының мүшелері метеорологиялық ақпаратпен мына әдістердің бірімен жабдықталады:
      1) қолмен жазылған немесе басылған материал, соның ішінде белгіленген карталар мен нысандар;
      2) цифрлы нысандағы деректер;
      3) нұсқама беру;
      4) консультация;
      5) көрсету; немесе
      6) осы тармақтың 1) - 5) тармақшаларын ескере отырып, дербес нұсқама беру және ұшу құжаттамасын жасау мүмкіндігін қамтамасыз ететін ұшу алдындағы ақпараттың автоматтандырылған жүйесі. Бұл ретте пайдаланушылардың және ұшу экипажының мүшелері телефон арқылы немесе басқа қолайлы байланыс құралдарын пайдалана отырып, метеорология органынан консультация алу үшін қолжетімділік сақталады.
      360. Пайдаланушылармен келісім бойынша уәкілетті метеорологиялық орган мыналарды:
      1) ұсынылуға жататын ақпараттың түрі мен нысанын,
      2) осы ақпаратпен жабдықтау әдісі мен құралдарын белгілейді.
      361. Пайдаланушылардың сұрауы бойынша ұшуларды жоспарлау үшін ұсынылатын метеорологиялық ақпаратқа ұшудың ең төменгі қауіпсіз эшелонын белгілеу үшін қажетті деректерді енгізу қажет.
      362. Әуе кемесінің экипаждары ұшу алдында және ұшу барысында метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етіледі. Осы ақпарат ұшудың уақытына, биіктігіне және бағдарына (ауданына) сәйкес болуы тиіс. Ұшу алдындағы дайындық кезеңінде әуе кемелерінің экипаждары мыналармен қамтамасыз етіледі:
      1) ауызша метеорологиялық консультациямен;
      2) ұшу, қону және қосымша әуеайлақтары бойынша нақты ауа райы және болжамдар туралы деректермен;
      3) ұшу бағыттары және аудандары бойынша болжамдармен және ескертулермен және SIGMET ақпаратымен (ұшу бағдарлары бойынша күтілетін немесе бар метео құбылыстары туралы ақпарат);
      4) биіктіктер бойынша желдің және температураның және ауа райының ерекше құбылыстарының болжамдарымен.
      363. Авиациялық жұмыстарды орындау бойынша ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету үшін ұшулардың бағыттары мен аудандары бойынша болжамдары пайдаланылады.
      364. Әуе жолдарынан тыс қону алаңдарын және белгіленген бағдарларды таңдаумен жергілікті әуе желілердің ұшуларын метеорологиялық қамтамасыз ету кезінде ұшу аудандары бойынша ауа райының болжамдары жасалады.
      365. ЖӘЖ болжау аудандарының карта-сызбалары ӘҚҰ және авиациялық жұмыстарға қызмет көрсетуге қатысатын метеорологиялық органдар мамандарының жұмыс орындарында орналасады.
      366. Авиациялық жұмыстардың ауданын метеорологиялық жарықтандыруды арттыру мақсатында уақытша метео посттары құрылуы, ауа райы туралы ақпаратты таратуға арнайы дайындықтан өткен тапсырыс берушінің мамандары тартылуы мүмкін.
      367. Уақытша метеорологиялық посттар мен метеоақпараттарды жеткізу тәсілін құру туралы шешім пайдаланушы мен ӘҚҰ органының келісімі бойынша метеорологиялық өкілетті орган қабылдайды.
      368. Авиациялық жұмыстарды метеорологиялық қамтамасыз ету жұмыстары мыналарды қамтиды:
      1) ауа райының болжамдары жасалатын аудандардың, соның ішінде көршілес метеорологиялық органдардың тізбесі;
      2) ұшулар аудандары бойынша болжамдарға түзетулерді шығаруға арналған өлшемдер;
      3) метеорологиялық жұмыстар жүргізілетін станциялардың тізбесі және олардың жұмыс кезеңі;
      4) ұшу алдындағы дайындалу және ұшуды орындау уақыты кезінде әуе кемелерінің экипаждарына метеорологиялық ақпаратты жеткізу тәсілдері;
      5) әуе кемелерінің экипаждарынан метеорологиялық ақпаратты алу тәсілдері;
      6) ӘҚҰ органдарына метеорологиялық ақпаратты жеткізу тәсілдері.
      369. Бағдар бойынша ұшуды қамтамасыз етуге арналған ақпарат экипажға жаңа ақпарат ұсынылатын бірінші қонудың әуеайлағына дейін жеткілікті болуы тиіс. Жеке жағдайларда бірінші қонудың әуеайлағында әрі қарай ұшу үшін ақпаратпен қамтамасыз етілмегенде, ол ұшу әуе айлағында экипажға ұсынылады.
      370. Ұшып шығатын әуе кемелерінің экипаждарын метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету «Брифинг» диспетчері (ЖӘЖ) әуеайлақ метеорологиялық органына беретін ұшудың тәулік жоспарлары негізінде жүргізіледі, ал жоспарда көрсетілмеген жеке рейстер - ұшудың жоспарланған уақытына дейін 1 сағаттан кешіктірмей берілген қосымша тапсырыстар негізінде қамтамасыз етіледі. Тапсырыстар мынадай мәліметтерді қамтиды:
      1) ұшудың жоспарланған уақыты;
      2) әуеайлаққа жоспарлы келу уақыты;
      3) ұшу бағыты және аралық әуеайлаққа келудің жоспарланған уақыты және одан ұшу уақыты;
      4) қосымша әуеайлақтар;
      5) эшелон және ұшу биіктігі;
      6) ұшу түрі (АҰЕ немесе ШҰЕ).
      371. Синоптикалық бөлімі жоқ метеорологиялық органдар әуе кемелерінің экипаждарын базалық АМСА (АМО) және басқа әуеайлақтардан алынған ақпараттармен қамтамасыз етеді. Қажетті ақпараттар әуеайлақтың метеорологиялық органының ұшу әуеайлағының (қону алаңның) бастығынан немесе қолда бар байланыс арналары бойынша тікелей әуе кемесінің командирінен сұралады.
      372. Ұшудың түріне және ұзақтығына қарай метеорологиялық ақпараттар әуе кемелерінің экипаждарына ұшу құжаттамасы нысанында және (немесе) ауызша нысанда ұсынылады, осы ақпараттар сондай-ақ экипаждардың ұшу алдындағы метеорологиялық дайындық жүргізетін үй-жайларында орнатылған арнайы көрмелерде, стендтерде орналасады.
      373. Болжамдардың әрекет ету кезеңі ұшудың есепті уақытын қону әуеайлағы және қосымша әуеайлаққа дейін 30 минут бұрын беруі тиіс.

2. Консультация беру және ақпараттарды көрсету

      374. Әуе кемесі экипаждарының ұшу алдындағы метеорологиялық дайындығы алдағы ұшудың метеорологиялық жағдайларын өздігінше үйренуді және экипаждардан АМСА-ға алынған нақты және ұшу бағыты (аудан) бойынша әуеайлақтағы күтілген метео жайдайлар туралы қажетті ақпараттарды қамтиды.
      375. Ұшу экипажы мүшелеріне және (немесе) персоналына ұшу өндірісімен байланысты консультация беру сұрау салу бойынша жүргізіледі. Консультацияның мақсаты – ұшу құжаттамаларының орнына пайдаланушы және өкілетті орган арасындағы келісім бойынша немесе ақпараттың ұшу құжаттамаларындағы толықтырулар мен түсініктемелер үшін консультация жұмыс істейтін, қосалқы және басқа тиісті әуеайлақтардағы, қону жоспарланған әуеайлақтардағы берілген ұшу бағыты бойынша нақты және күтілетін метеорологиялық жағдайлар туралы соңғы алынған ақпараттармен жабдықтау болып табылады.
      376. Консультация жүргізу үшін қолданылатын ақпараттар осы Қағидалардың 353-тармағында аталған кез келген немесе барлық элементтерді қамтиды.
      377. Әуеайлақ метеорологиялық органы әуеайлақ бойынша болжамның ұшу құжаттамасына енгізілгеннен айтарлықтай ерекшеленетін әуеайлақ ауданындағы метеорологиялық жағдайларды эволюциялау туралы пікірлерін айтқан жағдайда, ұшу экипажы мүшелерінің назары осы айырмашылыққа аударылады.
      378. Консультация беруді, ұшу құжаттамасын көрсету және (немесе) рәсімдеуді әуеайлаққа қызмет көрсетуші әуеайлақ метеорологиялық органы қамтамасыз етеді.
      379. Өзара байланысында консультация беру және (немесе) ұшу құжаттамасын рәсімдеу туралы сұраныс түскен ұшуларды жүргізуге қатысты ұшу экипажының мүшесі немесе басқа адам әуеайлақтық метеорологиялық органы мен тиісті пайдаланушының арасындағы келісілген уақытта әуеайлақ метеорологиялық органына келеді. Әуеайлақтың жергілікті жағдайы жеке консультация беру жүргізуге мүмкіндік туғызбаған жағдайда әуеайлақ метеорологиялық органы телефон бойынша немесе басқа электр байланыс құралының көмегімен осындай қызмет көрсетуді ұсынады.
      380. Шетелдік әуе кемелері экипаждарында консультация беру ағылшын тілінде жүргізіледі.
      381. Әуеайлақ метеорологиялық органы ұшуды жүргізуге қатысты әуе кемесі экипажының мүшелерін немесе басқа қызметкерді қамтамасыз етеді және консультация беруді жүргізеді. Консультация беру кезінде экипажға мыналар хабарланады:
      1) бірінші қону әуеайлағына дейін немесе мүмкіндігінше бағыттағы соңғы әуеайлаққа дейін ұшу бағыты (ауданы) бойынша синоптикалық жағдайдың сипаттамасы;
      2) биіктіктегі жел, биіктік ауадағы температура, тропопаузаның биіктігі туралы ағымдағы және болжамдық мәліметтер, ең қатты жел туралы ақпарат;
      3) ұшу бағыты бойынша ауа райының нақты және күтілген құбылысы және ағысты ағын туралы ақпараттар;
      4) ұшу, қону және запастағы әуеайлақтардағы ауа райының нақты және күтілетін жағдайы;
      5) экипаждың талабы бойынша басқа бар метеорологиялық мәліметтер.
      382. Кіші биіктіктегі ұшуларды қамтамасыз ету үшін консультация беру кезінде, сонымен қатар көзбен шолу ұшуларының ережесі бойынша 100 эшелонға (немесе таулы аудандарда 150 ұшу эшелонына дейін немесе қажеттілікте жоғары) дейінгі биіктік бойынша метеорологиялық ақпараттар пайдаланылады. Кең кеңістікте көрінудің 5000 м кем көлеміне дейін төмендеуіне ықпал ететін кез келген нақты немесе күтілетін құбылыстардың пайда болуын, сондай-ақ ұшулардың орындалуына ықпал ететін нақты немесе күтілетін бұлттардың пайда болуына ерекше көрсету қажет.
      383. Ұшу экипажының мүшелеріне және ұшуларды дайындауға байланысты қызметкерлерге көмек көрсету, сондай-ақ әуеайлақта нұсқаманы және консультация беруді жүргізу барысында пайдалану үшін метеорологиялық орган соңғы алған ақпаратты көрсетеді:
      1) METAR және SPECI мәліметтерін;
      2) TAF болжамдарын және «тренд» түріндегі болжамды;
      3) жергілікті әуеайлақ бойынша ескертуді;
      4) ұшу үшін болжамды;
      5) SIGMET, AIRMET және SIGMET мәліметінде көрсетілмеген борттан арнайы хабарларды;
      6) ағымдағы және болжау карталарын;
      7) Жердің метеорологиялық серіктерінің суреттері немесе мозаика және (немесе) нефанализдерді;
      8) жердегі метеорологиялық локаторлар арқылы алынған ақпаратты.
      384. Көрсетілетін материал ұшу экипажының мүшелері және ұшуларды орындауға байланысты басқа қызметкерлерге қолжетімді болып табылады. Уәкілетті метеорологиялық орган мен пайдаланушының арасындағы келісім бойынша көрсетуді консультацияның орнына пайдалануға болады.
      385. Авиациялық пайдаланушыларды метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету үшін әуеайлақ метеорологиялық органдары метеорологиялық деректердің халықаралық банктерін пайдаланады немесе тікелей басқа мемлекеттердің метеорологиялық органдарынан сұратады.
      386. Метеорологиялық консультациядан өткен соң әуе кемесінің командирі консультациядан өтуді тіркеу бланкісінде рейстің, борт нөмірін, қону әуеайлағын және ұшу уақытын, сондай-ақ консультация уақытын көрсетеді.
      387. Ұшудың жоспарланған уақыттан 20 минут және одан астам кешігу барысында экипажға метеорологиялық жағдайды нақтылау қажет.

3. Ұшу құжаттамасы

      388. Ұшу құжаттамасына енгізілетін ақпарат карта, кестелер және қысқартулармен ашық мәтін түрінде ұсынуы тиіс. Әуеайлақтар бойынша ауа райының болжамдары құжаттамаға TAF код нысанында немесе қысқартулар мен кестелерді пайдаланумен ашық мәтінде енгізіледі.
      389. 2 сағат ұзақтығымен АҰЕ бойынша ұшу құжаттамасы осы Қағидалардың 353-тармағының 2), 3), 5), 6), 9), 10) тармақшаларында аталған ақпаратты қамтиды.
      390. 2 сағаттан астам ұзақтығымен АҰЕ бойынша ұшу үшін ұшу құжаттамасы осы Қағидалардың 353-тармағының 1), 2), 3), 5), 6), 9), 10) тармақшаларында аталған ақпараттарды қамтиды:
      1) бағдарда ауа райының күтілетін ерекше құбылыстары туралы және қажет болғанда тропопаузаның биіктігі және ағымды ағыстары туралы деректер;
      2) ұшу, келу және қосымша әуеайлақтары бойынша болжамдар.
      Ұшу эшелондары үшін жел мен температура туралы мәліметтер 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275 гПа), 340 (250 гПа), 360 (225 гПа), 390 (200 гПа), 450 (150 гПа) және 530 (100 гПа);
      Эшелонның ұшу бірліктерінде тропопауза биіктігі туралы немесе тропопаузаның абсолютті биіктігі мен температурасы туралы мәлімет;
      Ең жылдам желдің жылдамдығы мен бағыты туралы және эшелонның ұшу бірлігінде оның биіктігі немесе абсолютті биіктігі туралы мәлімет;
      эшелон ұшулары үшін ылғалдылық туралы мәлімет 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа);
      эшелон ұшулары үшін геоәлеуетті абсолютті биіктік туралы мәлімет 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275 гПа), 340 (250 гПа), 360 (225 гПа), 390 (200 гПа), 450 (150 гПа) және 530 (100 гПа).
      391. 100 ұшу эшелондары (немесе таулы аудандарда 150 ұшу эшелонына дейін немесе қажет болғанда жоғарырақ эшелонға дейін) үшін кіші биіктіктерде ШҰЕ бойынша ұшулар үшін ұшу құжаттамасы ұшу ұзақтығына қарамастан әуе кемесінің экипажына беріледі және мыналарды қамтиды:
      1) METAR және SPECI мәліметтерін;
      2) TAF болжамдарын және «тренд» түріндегі болжамды;
      3) ұшу әуеайлағы бойынша ескертуді;
      4) SIGMET және AIRMET ақпараттарын;
      5) кіші биіктіктерде ұшулар үшін SWL карталар түрінде аймақтық болжамдарды;
      6) бір-бірінен 500 км қашықтықта тұратын пункттер үшін карта түрінде жел және температураның болжамдары, мынадай абсолюттік биіктер үшін: 600, 1500 және 3000 м (2000, 5000 және 10000 фут);
      7) GAMET аймақтық болжамдарды;
      8) осы Қағидалардың 264-286-тармақтарының талаптарына сәйкес жасалған қабылданған қысқартулармен ашық мәтін нысанында ұшу бағдарлары және аудандары бойынша болжамдар.
      392. Ұшу құжаттамасында АБДО шығаратын мынадай болжамдар пайдаланылады:
      1) SIGWX болжамдары:
      SIGWX болжамдары (250-630 (SWH) ұшу эшелоны үшін жоғары деңгей;
      SIGWX болжамдары 100-250 (SWM ұшу эшелоны үшін орта деңгей);
      2) тұрақты торының торабындағы болжамдар:
      ұшу эшелондары үшін жел және температура туралы болжам 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275 гПа), 340 (250 гПа), 360 (225 гПа), 390 (200 гПа), 450 (150 гПа) және 530 (100 гПа);
      ұшудың эшелон бірлігімен тропопаузаның биіктігі және тропопаузаның температурасы туралы ақпарат;
      ұшудың эшелон немесе абсолютті биіктік бірлігімен ең қатты желдің бағыты мен жылдамдығы туралы ақпарат;
      ұшу эшелондары үшін ылғалдылық туралы деректер 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа) және 180 (500 гПа);
      ұшу эшелондары үшін геоәлеуетті абсолютті биіктік туралы деректер 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275 гПа), 340 (250 гПа), 360 (225 гПа) 390 (200 гПа), 450 (150 гПа) және 530 (100 гПа).
      393. Ресей ГМО 00.00, 06.00, 12.00, 18.00 UTC мерзімде шығаратын жоғары және орта деңгейдің карталары мен кестелер жасау бойынша талаптар пайдаланылады.
      Ұшу құжаттамасында пайдаланылатын карталар мен кестелер жасау бойынша талаптар ИКАО талаптарының негізінде ДМҰ әзірленген және осы Қағидалардың 3-қосымшасында ұсынылған.
      394. Ұшу құжаттамасына енгізілген карталардың мынадай сипаттамасы болуы тиіс:
      1) қолайлы пайдалану үшін карталардың ең үлкен көлемі 42 x 30 см (стандартты көлемі А3), ең кішкентай көлем 21x30 см (стандартты көлем А4). Көлемнің таңдалуы бағдарлардың ұзақтығына және уәкілетті метеорологиялық орган мен пайдаланушылардың арасындағы келісім бойынша карталарда көрсету қажет ақпаратты нақтылау деңгейіне тәуелді;
      2) негізгі географиялық бағыттардың көрінісі қарапайым тануды қамтамасыз ететін әдіспен көрсету қажет;
      3) негізгі әуеайлақтарды нүкте түрінде көрсету және осы әуеайлақ қызмет көрсететін қала атауының бірінші әрпін белгілеу қажет;
      4) координаттардың географиялық торабын ендік пен ұзақтықтың әр 10 градус үзік сызықпен көрсетілген меридиандар мен параллельдермен салу қажет; нүктелерді 1 градус аралықпен салу қажет;
      5) ендік пен ұзақтық мәнін картаның барлық көлемі бойынша ірі нүктелермен көрсету қажет;
      6) ұшу құжаттамасы үшін түсініктеме жазулар нақты және қарапайым болуы тиіс, оларда аймақтық болжамдардың дүниежүзілік орталығының немесе АБДО жатпайтын ақпаратты ұсынатын орталықтың атауы, картаның түрі, әрекет ету күні және кезеңі және қажет болғанда бір мәнді түсініктемемен пайдаланылған өлшем бірліктері көрсетіледі.
      395. Ұшу құжаттамасына енгізілетін метеорологиялық ақпарат мынадай түрде ұсынылады:
      1) жел қою торапта көрсеткішпен және боялаған жалаушалар арқылы көрсетіледі;
      2) қою торапта температура цифрлармен көрсетіледі;
      3) АБДО алынған деректердің жиынтығынан алынған жел және температура туралы деректер ендік ұзақтық қою торапқа салынады;
      4) желдің көрсеткіштері температураға басымды болады және осы екі белгі картаның фонында ерекшеленеді.
      396. 250 ұшу эшелоны мен 630 ұшу эшелоны арасында ұшу үшін карталардың ең аз санына атмосфераның жоғары қабаттарындағы (250 ұшу эшелоны – 630 ұшу эшелоны) ауа райының ерекше құбылыстар картасы және 250 гПа эшелоны үшін желдің болжам картасы енгізіледі. Ұшу алдындағы және ұшуда жоспарлау және ұшу құжаттамасы үшін ұсынылатын нақты карталар уәкілетті метеорологиялық орган мен мүдделі тұтынушылар арасында келісіледі.
      397. Ұсынылатын карталарды тиісті метеорологиялық органдар белгілегендей АБДО цифрлы болжамдарынан алынады.
      398. Ұшу құжаттамасында салыстырмалы биіктік мынадай түрде көрсетіледі:
      1) ұшу бағдары бойынша метеорологиялық жағдайлар туралы барлық мәліметтерді, мысалы, биіктіктерде желдің салыстырмалы биіктігі, турбуленттік немесе бұлттардың жоғары және төменгі шектерінің биіктігі эшелон түрінде көрсетіледі. Осы мәліметтер қысым, абсолюттік биіктік немесе кіші биіктіктерде ұшу үшін жер бетінің деңгейінен биіктік түрінде көрсетілуі мүмкін;
      2) әуеайлақ ауданындағы метеорологиялық жағдайлар туралы барлық мәліметтер әуеайлақтың артығынан биіктік түрінде көрсетіледі.
      399. Ұшу экипажының мүшелері ұшу алдында жел мен ауа температурасы туралы ақпаратпен карта түрінде жабдықталған жағдайда осы карталар стандартты ұшу эшелоны үшін болжау карталарын білдіреді. Ұшу ұзақ болмаған жағдайда стандартты изобарлық беттерді карталардың орнына ағымдағы карталар ұсынылады, көрсетілген деңгейлер стандартты изобарлық деңгейлерге сәйкес болады.
      400. Кіші биіктіктерде ұшулар үшін жел мен ауа температурасының карталары 500 км астам емес қашықта орналасқан нүктелер үшін және мынадай абсолюттік биіктіктер жасалады: 600, 1500 және 3000 м (2000, 5000 және 10 000 фут).
      401. Биіктіктерде жел мен ауа температурасы туралы ақпарат кесте түрінде ұсынылған жағдайда ол биіктік карталарға арналған деректердей сол ұшу эшелондары бойынша деректерді қамтиды. Осы ақпарат географиялық пункттерге ұсынылады.
      Биіктіктерде жел мен ауа температурасының кесте болжамдары ұсынудың нысандары осы Қағидалардың 3-қосымшасына сәйкес рәсімделеді.
      402. Ұшу экипажының мүшелері ұшу алдында ұшу бағдарлары бойынша ауа райының ерекше құбылыстары туралы ақпаратпен карта түрінде жабдықталғанда, олар көрсетілген белгіленген уақытқа нақты ауа райы ерекше құбылыстарының карталары болып табылады. Мұндай карталарда мыналарға қатысты мәліметтер көрсетіледі:
      1) күн күркіреу;
      2) тропикалық циклондар;
      3) қатты дауылдардың желілері;
      4) орташа немесе қатты турбуленттілікке (бұлтты немесе ашық аспан жағдайында);
      5) орташа немесе қатты мұздану;
     1228 6) қымтау құмды/шаңды боранға;
      7) 100-250 ұшу эшелондары үшін осы тармақтың 1) – 6) тармақшаларында көрсетілген құбылыстарға байланысты бұлттылық;
      8) 250 астам ұшу эшелондары үшін осы тармақтың 1) - 6) тармақшаларында көрсетілген құбылыстарға байланысты будақ – жаңбырлы бұлттарға;
      9) конвергенцияның нақты белгіленген беттің орналасу жеріне;
      10) олар бағдар бойынша ауа райының ерекше құбылыстарына байланысты болғанда алдынғы шептегі жүйелердің жылдамдығы және бағыты, бетінің орналасу жері;
      11) тропопаузаның биіктіктері;
      12) ағымды ағыстар;
      13) әуе кемелерінің ұшуды орындауына әсерін тигізетін күл бұлттарының пайда болуымен жанартаудың атылу орындары туралы ақпарат, оның ішінде бу ғана шығаратын жанартаулар, жанартау орналасқан жерде белгі және карта алаңында жанартаудың атылу белгісін, оның халықаралық нөмірін, егер анық болса, оның бірінші атылу күнін және уақытын, ендігін, ұзақтығын және осы аудан үшін шығарылған SIGMET, NOTAM және ASHTAM сілтемені көрсету;
      14) әуе кемелерінің ұшу өндірісіне ықпал ететін атмосфераға радиоактивті материалдардың авариялық қалдық орындары туралы ақпаратты, оның ішінде авария болған жерде радиоактивтіктің белгісі және карта алаңында радиоактивтіктің белгісі, авария жерінің ендігі\ұзақтығы, авария болған күні, уақыты және пайдаланушыларға тиісті аудан үшін NOTAM тексеру туралы ескерту көрсетіледі.
      403. 250 ұшу эшелонына жоғары ұшуларды орындайтын әуе кемелері үшін осы Қағидалардың 402-тармағының 1)–6) тармақшаларындағы мәліметтерді, егер осы құбылыстар осы ұшу эшелонынан жоғары болуы күтілген жағдайда, осы Қағидалардың 402-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген жағдайда SIGMET мәліметтерін шығаруды талап ететін найзағайларды ғана көрсету қажет.
      404. Түйдек-жаңбырлы бұлттардың немесе шамалы жарықтармен немесе жеке бұлттардың арасында жарықсыз түйдек-жаңбырлы немесе бұлттылық қабаттарына кіретін немесе мұнармен жасырылған будақ–жаңбырлы бұлттардың пайда болуына немесе болуы күтілген жағдайда СВ қысқартуды енгізу қажет. Бұл бұлттылықтың қабаттарына кірмейтін немесе мұнармен жасырылмаған жеке немесе таратылған түйдек-жаңбырлы бұлттарға жатпайды.
      405. Жанартаудың атылуын немесе атмосфераға радиоактивті материалдардың тастамасы ауа райының ерекше құбылыстарының картасына жанартау қызметінің белгісін немесе радиоактивті белгісін салу расталған жағдайда осы белгілерді күлдің бағанасы немесе радиоактивті материал жеткен немесе жетуі мүмкін биіктікке қарамастан осы тәрізді барлық карталарға (төмен, орта және жоғары деңгейлер үшін) салу қажет.
      406. СВ қысқарту немесе ауа райының ерекше құбылыстарының карталарында найзағайдың шартты белгісі будақ жаңбырлы бұлттарға немесе найзағайдың болуына байланысты ауа райының барлық құбылыстары картаға салынғанды білдіреді, атап айтқанда әуе кемелерінің орташа немесе қатты мұздануы, орташа немесе қатты турбуленттік және бұршақ.
      407. Кіші биіктіктерде ұшулар, соның ішінде 100 эшелонына (қажет болғанда 150 ұшу эшелонына дейін немесе одан жоғары таулы аудандарда) дейін биіктіктерде орындалатын SWL шолу ұшулардың ережелері үшін ауа райының ерекше құбылыстарының карталарында ұшу үшін мыналарға қатысты қажетті ақпаратты көрсету қажет:
      1) осы Қағидалардың 7-қосымшасында көрсетілген SIGMET және AIRMET ақпараттарына қатысты талаптарға сәйкес, кіші биіктіктерде ұшуға ықпал ете алатын SIGMET және AIRMET мәліметтерінің шығуын талап ететін құбылыстар;
      2) желге және биіктіктердегі ауа температурасына және болжанудағы QNH ең аз мәніне қатысты 18) және 21) элементтерден басқа, осы Қағидалардың 5-қосымшасы бойынша GAMET ақпаратына қатысты талаптарда көрсетілген кіші биіктіктерде ұшу үшін аймақтық болжамдарға енгізілген элементтер.
      Ауа райының ерекше құбылыстарының карта үлгілері осы Қағидалардың 3-қосымшасында келтірілген.
      Будақ–жаңбырлы бұлттар мен найзағайларға қатысты ISOL, OCNL және FRQ терминдерін пайдалануға қатысты тапсырмалар осы Қағидалардың 7-қосымшасында келтірілді.
      408. Осы Қағидалардың 3, 4-қосымшаларында көрсетілген ашық мәтін нысанында бағдарлар, ұшу аудандары және АХЖ бойынша ауа райы болжамдарының үлгілері және карталар мен кестелерді құрастыру жөніндегі талаптарға сәйкес, ұшу бағдары бойынша ауа райының ерекше құбылыстары туралы ұшу құжаттамасы карта түрінде емес ұсынылған жағдайда оны кесте және (немесе) қысқартулармен ашық мәтін түрінде ұсынылады.
      409. Ұшу құжаттамасы ұшу әуеайлағы және белгіленген қону әуеайлағы бойынша барлық жағдайларда TAF болжамдарын енгізеді. Бұдан басқа, ұшудың жұмыс жоспарын толықтыруға қажетті жағдайларда ұшу құжаттамасына уәкілетті метеорологиялық орган және пайдаланушылардың арасындағы келісім бойынша қосымша әуеайлақтар тізбесінің өңірлік аэронавигациялық жоспарынан таңдалатын бір немесе бірнеше қосымша әуеайлақтар бойынша TAF болжамдары енгізіледі.
      410. Басқа метеорологиялық органдардан алынған әуеайлақ бойынша TAF болжамдары ұшу құжаттамасына қайсысы бір мағыналық өзгеріссіз енгізіледі.
      411. Уәкілетті метеорологиялық орган мен пайдаланушының арасындағы келісім бойынша ұшу құжаттамасына аралық қонуды жоспарланатын бағдарда қосымша әуеайлақтар және әуеайлақтар бойынша TAF болжамдарын енгізу қажет.
      412. Болжамдар карталар түрінде ұсынылған жағдайда кіші биіктіктерде, соның ішінде 100 ұшу эшелонына дейін (немесе қажет болғанда 150 ұшу эшелонына дейін немесе таулы аудандарда одан жоғары) шолу ұшулар ережелері бойынша ұшулар үшін ұшу құжаттамасына мыналарды:
      1) SIGMET және AIRMET тиісті мәліметтерінен ақпаратты;
      2) 600, 1500 және 3000 м (2000, 5000 және 10 000 фут) биіктіктерде желдің және ауа температурасының карталары;
      3) осы Қағидалардың 407-тармағында көрсетілген ауа райының ерекше құбылыстарының карталарын енгізеді.
      413. Болжамдар карта түрінде ұсынылмаған жағдайда кіші биіктіктерде, соның ішінде 100 ұшу эшелонына дейін (немесе қажет болғанда 150 ұшу эшелонына дейін немесе таулы аудандарда одан жоғары) шолу ұшулар ережелері бойынша ұшулар үшін ұшу құжаттамасына мыналарды енгізу қажет:
      1) SIGMET және AIRMET ақпаратын;
      2) кіші биіктіктерде ұшулар үшін аймақтық болжамдарына енгізілген және осы Қағидалардың 297, 298-тармақтарында көрсетілген ақпаратты немесе егер болжамдар қысқартулармен ашық мәтінде шығарылса, GAMET аймақтық болжамдарын.
      GAMET аймақтық болжамы осы Қағидалардың 4 және 5-қосымшаларына сәйкес рәсімделеді.
      414. Ұшу құжаттамасына енгізу үшін арналған метеорологиялық ақпарат ұшу алдындағы жоспарлау және ұшу барысында қайта жоспарлау үшін ұсынылған ақпараттан қатты айырмашылығы болған жағдайда бұл туралы дереу түрде пайдаланушыға хабарланады және мүмкіндігінше оған нақтыланған ақпарат ұсынылады.
      415. Құжаттама берілгеннен кейін әуе кемесінің тура ұшуы алдында түзетулерді енгізу кезінде әуеайлақ метеорологиялық органы қажетті түзетуді немесе жаңартылған ақпаратты пайдаланушыға немесе әуе кемесінің бортына беру үшін ӘҚҰ жіберуі тиіс.
      416. Егер ұшу бағдары болжам картасына толық енгізілмесе, экипажға қалған учаскеге көршілес ауданның болжам картасы немесе кесте немесе ашық мәтін нысанында бағдар бойынша жағдайлардың болжамы қосымша беріледі.
      417. Әуе кемелерінің экипаждарына берілген немесе олар ұшу алдында дайындық барысында пайдаланған ұшу құжаттамасы жиынтығының көшірмелері олар шығарылу күнінен кемінде күнтізбелік 30 күн сақталады. Осы ақпарат авиациялық оқиғаларды немесе оқиғаларды тергеу жағдайларында сұраныс бойынша ұсынылады және олар аяқталғанша сақталады.

4. Ұшу алдындағы дайындықтың автоматтандырылған жүйелері

      418. Әуеайлақ метеорологиялық органы ұшу алдындағы ақпараттың автоматтандырылған жүйелерін авиациялық пайдаланушыларға ұсыну үшін және ұшу экипажының мүшелеріне дербес нұсқама, ұшуларды жоспарлау және ұшу құжаттамасын жасау мақсатында ұсыну және көрсету үшін пайдаланған кезде ұсынылған құжаттама осы Қағидалардың 352- 416-тармақтарына сәйкес болуы тиіс.
      419. Пайдаланушыларға, ұшу экипажының мүшелеріне және басқа мүдделі авиациялық қызметкерлерге метеорологиялық ақпаратқа және аэронавигациялық ақпарат қызметтерінің деректеріне жалпы бірыңғай терминалға қол жеткізуді ұсынатын ұшу алдындағы ақпараттың автоматтандырылған жүйелері уәкілетті метеорологиялық орган мен тиісті аэронавигациялық ұйым арасындағы келісімге сәйкес белгіленеді.
      420. Ұшу алдындағы ақпараттың автоматтандырылған жүйелерін пайдаланушыларға, ұшу экипажының мүшелеріне және басқа мүдделі авиациялық персоналға метеорологиялық ақпаратқа және аэронавигациялық ақпарат қызметінің деректеріне бірыңғайлы жалпы терминалына қол жеткізу үшін пайдаланған кезде тиісті өкілетті метеорологиялық орган метеорологиялық ақпараттың сапасын басқаруға жауапкершілікті сақтайды және сапасын басқаруды қамтамасыз етеді.
      421. Метеорологиялық деректерді ұсыну үшін ұшу алдындағы ақпараттың автоматтандырылған жүйелері ұшуға дербес дайындау, ұшу алдындағы жоспарлау және ұшу құжаттамасын жасау мақсатында:
      1) жүйенің деректер базасын уақытымен үнемі жаңартуды және сақталатын метеорологиялық ақпараттың тұтастығына бақылауды қамтамасыз ету;
      2) авиациялық пайдаланушыларға және ұшу экипажының мүшелеріне, сондай-ақ басқа мүдделі авиациялық пайдаланушыларға тиісті байланыс құралдарын пайдаланумен жүйеге қол жеткізуді ұсыну;
      3) қысқартулармен ашық мәтінде және тиісті жағдайларда ИКАО орналасу жерінің көрсеткіштері, сондай-ақ ДМҰ ұсынған авиациялық метеорологиялық кодтардың деректері түрінің көрсеткіштері негізінде немесе пайдаланушының интерфейсіндегі меню базасында негізделген қол жеткізу және сұрау үрдістерін немесе уәкілетті метеорологиялық орган және тиісті пайдаланушылардың арасында келісілген басқа тиісті механизмдерді пайдалану;
      4) ақпаратқа қатысты пайдаланушылардың сұрауына жауап дереу беріледі.
      422. Консультация үшін құралдарды ұсынатын ұшу алдындағы ақпараттың автоматтандырылған жүйелерінде қажет болғанда авиациялық пайдаланушыларға және ұшу экипажының мүшелеріне әуеайлақ метеорологиялық органына телефон арқылы немесе басқа байланыс құралдарын пайдаланумен консультация алу үшін қол жеткізу көзделеді.

5. Ұшып жүрген әуе кемелерінің экипаждары үшін ақпарат

      423. Әуеайлақ метеорологиялық органы ӘҚҚ тиісті органын ұшудағы әуе кемелеріне арналған метеорологиялық ақпаратпен жабдықтайды және оны D-ATIS хабарландыруға, D-VOLMET немесе ATIS және VOLMET радио хабарландыру беруге ұсынады.
      424. Ұшудағы әуе кемелерінің мүддесінде пайдаланушы жүзеге асыратын жоспарлауға арналған метеорологиялық ақпарат ұшу уақытында ұсынылады және мынадай элементтердің бірін қамтиды:
      1) метеорологиялық болжамдар, TAF болжамдары және қону үшін болжамдар;
      2) SIGMET және AIRMET ақпаратын, AIREP хабарламаларын және егер олар SIGMET хабарларында көрсетілмеген жағдайда ұшуға жататын борттан арнайы хабарламалар;
      3) биіктіктерде жел және ауа температурасы туралы ақпарат;
      4) ұшуға қатысы бар жанартау күлі туралы консультациялық ақпарат.

8-тарау.

Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары, іздестіру-құтқару қызметі және аэронавигациялық ақпарат қызметіне арналған ақпарат

1. Жалпы ережелер

      425. Уәкілетті метеорологиялық орган әрбір ӘҚҰ өзара іс-қимыл үшін әуеайлақ метеорологиялық органдарын тағайындайды. Тиісті метеорологиялық орган ӘҚҰ органымен келісім бойынша аталған органды оның қызметтерін орындауға қажетті соңғы метеорологиялық ақпаратпен жабдықтайды немесе жабдықталуын ұйымдастырады.
      426. Әуеайлақ КДП, «Мұнара» диспетчерлік пунктіне (бұдан әрі – «Мұнара» ДП) немесе жақындау диспетчерлік пунктіне (бұдан әрі – ЖДП) қызмет көрсететін тиісті метеорологиялық орган әуеайлақ метеорологиялық органын білдіреді.
      427. Ұшу ақпаратының орталығына немесе аудандық диспетчерлік пунктіне қызмет көрсететін тиісті метеорологиялық орган метеорологиялық бақылау органының қызметін атқаратын әуеайлақ метеорологиялық органы болып табылады.
      428. Жергілікті жағдайларға байланысты тиісті метеорологиялық органның міндеттерін екі немесе одан көп метеорологиялық органға жүктеу орынды болған жағдайда жауапкершілік саласын бөлуді әуеайлақ ұйымымен келісу бойынша метеорологиялық уәкілетті орган іске асырады.
      429. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарын метеорологиялық қамтамасыз ету осы органдардың барлық жұмыс кезеңі бойы жүзеге асырылады.
      430. Метеорологиялық органдар арқылы алынатын ақпараттан басқа Әуе ӘҚҰ органдарын органдарының жұмысында әуе кемелерінің бортынан ұшу бағыттарында, сондай-ақ ұшу және қонуға бет алу аймағында метеорологиялық жағдайлар туралы деректерді қамтитын деректер пайдаланылады.
      431. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органы апатты жағдайға байланысты сұраған кез келген ақпарат барынша қысқа мерзімде ұсынылады.
      432. Жедел ақпарат ӘҚҰ органдарына дереу беріледі.
      433. Метеорологиялық органдар мен ӘҚҰ органдарының арасындағы байланыс құралдары метеорологиялық ақпаратты және оны беру үшін сұраныстарды жедел таратуды қамтамасыз ету тиіс. Баспа және графикалық ақпаратты беру күнінде барынша электрондық құралдар пайдаланылады. Таратудың техникалық құралдары болмаған жағдайда метеорологиялық ақпарат әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары диспетчерлеріне қағаз түрінде қол қою арқылы беріледі.
      434. Баспа метеорологиялық ақпарат, соның ішінде METAR және SPECI мәліметтері, әуеайлақтар бойынша TAF болжамдары, SIGMET және AIRMET ақпараты пайдаланушыларға өзге метеорологиялық органдар жасаған және берген немесе келіп түскен түрде беріледі. Ашық мәтін пайдаланылатын мәлімдемелерде қабылданған түсініктемені талап етпейтін қысқартулар мен цифрлық мәнін қолданылу қажет.
      435. Әуеайлақтағы ауа райы жағдайларын көзбен шолу үшін әуеайлақ аймағының әуе қозғалысына қызмет көрсету пункттерінде және кірудің диспетчерлік пункттерінде ақпараттық жүйелердің индикаторлары (дисплейлер) орнатылады немесе ӘҚҰ құралдарының автоматтандырылған кешендерінің индикаторларында ауа райы жағдайларын көрсету қамтамасыз етіледі.
      436. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары диспетчері әуе кемесінің бортынан басқа әуе кемесінің бортына хабарды беру әуеайлақ метеорологиялық органы осы хабар негізінде жасаған SIGMET және (немесе) AIRMET ақпаратын шығарғаннан кейін тоқтатады. SIGMET және AIRMET ақпараты әуе кемесінің бортына, олар әрекет етудің барлық кезеңі бойы беріледі.
      437. Синоптикалық бөлімі бар әуеайлақ метеорологиялық органы ӘҚҰ органының кезекшілікке келетін диспетчерлер ауысымын консультациямен қамтамасыз етеді. Консультацияда мынадай ақпарат хабарланады:
      1) әуе қозғалысына қызмет көрсететін бақыланатын аудандарда метеорологиялық жағдайдың жалпы сипаттамасы;
      2) әуе жолдарында және ұшу аудандарында, ұшу, қону және қосымша әуеайлақтарында нақты және күтілетін метеорологиялық жағдайлар;
      3) әуе қозғалысына қызмет көрсететін бақыланатын аудандарында ауысым жұмыс кезеңінде іске қосылатын радиозондтарының ауысуы болжанатын траекториялары;
      4) жергілікті әуеайлақта ауа райының жағдайы туралы соңғы деректер, атмосфералық қысымның мәні және оның өзгеру үдерісі;
      5) метеорологиялық жабдықтардың, байланыс құралдарының техникалық жағдайы, метеорологиялық органның кезекші ауысымының дайындығы.
      438. Орналастыру жағдайынан кезекші метеорологтың болуы қамтамасыз етілмеген әуежайларда қозғалыс қызметі ауысымының нұсқаулық жүргізуде, метеорологиялық консультация беру қолданыстағы байланыс құралдарын пайдаланумен ұсынылады.
      439. ӘҚҰ органдарының ұшу басшысы (аға диспетчер) және әуеайлақ метеорологиялық органының аға диспетчері жұмыс кезінде метеорологиялық қамтамасыз ету мәселелері бойынша жедел өзара әрекеттесуді жүзеге асырады.

2. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарына арналған ақпарат

      440. Әуеайлақ метеорологиялық органы «Брифинг» диспетчерін мынадай ақпаратпен жабдықтайды:
      1) тиісті әуеайлақ бойынша жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтермен, METAR және SPECI мәліметтерімен, TAF болжамдарымен және «тренд» түріндегі болжамдармен және оларға түзетулермен;
      2) SIGMET және AIRMET ақпаратымен, әуеайлақ бойынша желдің ауысуы туралы хабарламалармен және әуеайлақ бойынша ескертулермен;
      3) оған қатысты ӘҚҚК органдары жасаған келісім бар кез келген қосымша метеорологиялық ақпаратпен;
      4) ол туралы SIGMET мәліметі шығарылмаған (уәкілетті метеорологиялық орган мен ӘҚҚК уәкілетті органдары арасындағы келісім бойынша) жанартау күлінің бұлты туралы алынатын ақпаратпен.
      441. Әуеайлақ метеорологиялық органы диспетчерлік басқару пунктін (ДБП) және диспетчерлік старт пунктін (ДСП) мынадай ақпаратпен жабдықтайды:
      1) жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтермен;
      2) желдің ауысуы туралы хабарламамен және ескертулермен.
      442. Әуеайлақ метеорологиялық органы диспетчерлік қону пунктін (бұдан әрі – ДҚП) және диспетчерлік шеңбер пунктін (бұдан әрі – ДСП) және «Мұнара» ДП олар орналасқан әуеайлақтарда қону жүйесінің диспетчерлік пунктін (ҚЖДП) мынадай:
      1) жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтермен;
      2) METAR және SPECI мәліметтерімен, TAF және «тренд» түрдегі болжамдармен және ұшу қону және қосалқы әуе айлақтар бойынша оларға түзетулермен (сауал бойынша);
      3) ӘК бортынан арнайы мәліметтермен;
      4) «ШТОРМ» режимінде жұмыс істеу кезінде» МРЛ деректерімен;
      5) шеңбердің және 100 метр биіктігінде жел туралы деректермен (жел туралы нақты деректер болмағанда шеңбердің биіктігіндегі желдің болжамы хабарланады);
      6) желдің ауысуы туралы ескертулермен және хабарламамен;
      7) осы диспетчерлік пункттің жауапкершілік аймағындағы әуе кеңістігіне жататын SIGMET және AIRMET ақпараттарымен жабдықтайды.
      443. Әуеайлақ метеорологиялық органы диспетчерлік жақындау пунктін (бұдан әрі – КЖП) мынадай ақпаратпен жабдықтайды:
      1) жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтермен, METAR және SPECI мәліметтермен, TAF болжамдарымен және «тренд» түріндегі болжамдармен, кіру диспетчерлік органы қызмет көрсететін әуеайлақтар үшін оларға түзетулермен;
      2) SIGMET және AIRMET ақпаратымен, желдің ауысуы туралы ескертулермен және хабарламамен, кіру диспетчерлік органы қызмет көрсететін әуе кеңістігіне жататын борттан арнайы хабарлармен және әуеайлақ бойынша ескертулерімен;
      3) «ШТОРМ» режимінде жұмыс істеу кезінде МРЛ деректерімен;
      4) жергілікті келісімге жататын кез келген қосымша метеорологиялық ақпарат («Әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету туралы» нұсқаулық);
      5) ол туралы SIGMET мәліметі шығарылмаған (уәкілетті метеорологиялық орган мен ӘҚҰ уәкілетті органдары арасындағы келісім бойынша) жанартау күлінің бұлты туралы алынатын ақпаратпен.
      444. Әуеайлақ метеорологиялық органы жергілікті диспетчерлік пунктін (ЖДП), жергілікті әуе желісінің командалық диспетчерлік пунктін (ЖӘЖ КДП) мынадай ақпаратпен жабдықтайды:
      1) жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерімен;
      2) қону және қосымша әуеайлақтары бойынша METAR (сұраныс бойынша), SPECI (соның ішінде TREND болжамдары) мәліметтерімен;
      3) TAF болжамдарымен және өзінің әуеайлағы бойынша оларға түзетулермен, ұшу бағыттары және аудандары бойынша болжамдарымен;
      4) әуеайлақ бойынша ескертулерімен, желдің ауысуы туралы ескертулер мен хабарламалармен, ұшу аудандары бойынша ескертулерімен;
      5) сұраныс бойынша TAF болжамдарымен және қону мен қосымша әуеайлақтары бойынша оларға түзетулерімен;
      6) МРЛ деректерімен;
      7) SIGMET ақпаратымен (кіші биіктіктерде ұшулар қауіпсіздігіне ықпал ететін) және (немесе) AIRMET ақпаратымен, осы хабарламалардың деректеріне енгізілмеген борттан тиісті арнайы хабарламамен;
      8) осы сәтке SIGMET және (немесе) AIRMET ақпараттарына енгізілмеген жанар тау күлінің бұлты туралы алынған ақпарат;
      9) әуеайлақ метеорологиялық органы мен әуе қозғалысы қызмет көрсетуші орган арасында келісілген кез келген қосымша метеорологиялық ақпаратпен.
      445. Тиісті әуеайлақ метеорологиялық орган қажеттілік бойынша ұшу ақпараттың ауданы немесе аудандық диспетчерлік орталығын (АДО) мынадай метеорологиялық ақпаратпен жабдықтайды:
      1) METAR және SPECI мәліметтерімен, оның ішінде, әуеайлақтар және басқа да нүктелер бойынша қысым туралы ағымдағы деректермен, TAF болжамдарымен және «тренд» түріндегі болжамдармен, ҰАА немесе диспетчерлік ауданды және ұшу ақпараты орталығының немесе аудандық диспетчерлік орталықтың сұрау салуы бойынша көршілес ҰАА әуеайлақтарын қамтитын өңірлік аэронавигациялық келісімге сәйкес оларға түзетулерімен;
      2) биіктіктерде желмен ауа температурасының болжамдарымен, ұшу бағыттары бойынша түзетулермен ауа райының ерекше құбылыстарының болжамдарымен, нақтылағанда шолу ұшуларының ережелері бойынша ұшуларды орындауға кедергі болатын құбылыстардың болжамы, SIGMET және AIRMET ақпаратымен, ұшу ақпаратының ауданы немесе диспетчерлік аудан бойынша борттан арнайы хабарлармен және өңірлік аэронавигациялық келісіммен сәйкес және ұшу ақпарат орталығының сұранысы бойынша, ұшу ақпаратының көршілес аудандары бойынша;
      3) МРЛ деректерімен;
      4) спутниктік ақпаратымен;
      5) ұшудағы әуе кемелерінің талаптарын қанағаттандыру үшін ұшу ақпаратының орталығы немесе аудандық диспетчерлік орталығы сұраған басқа метеорологиялық ақпаратпен; метеорологиялық бақылаудың тиісті органы сұраған ақпаратқа жауап бере алмаған жағдайда, ол басқа метеорологиялық органнан көмек сұрайды;
      6) SIGMET мәліметі шықпаған жанартау күлінің бұлты туралы алынған ақпаратпен (уәкілетті метеорологиялық органдардың және ӘҚҚК уәкілетті органының арасындағы келісім бойынша);
      7) оның жауапкершілік ауданында VAAC шығаратын жанартау күлі туралы консультативтік ақпаратпен;
      8) атмосфераға радиоактивті материалдардың апатты тастамасы туралы алынған ақпаратпен (уәкілетті метеорологиялық органдардың және ӘҚҰ уәкілетті органының арасындағы келісім бойынша).
      446. Серік ақпараты және МРЛ деректері тиісті жабдықтар болғанда ұсынылады.
      447. METAR/SPECI мәліметтері, басқа әуеайлақтар үшін TAF болжамдары, сондай-ақ басқа ҰАА бойынша SIGMET және AIRMET ақпараты ҰАО/ӘҚҰО ұсынылады. Осы мәліметтер, болжамдар және өзге де ақпарат ұшуларды қоса алғанда, әуе қозғалысы жүзеге асырылатын бағыттағы әуеайлақ үшін ұсынылады.
      448. Жанартау күлі туралы SIGMET ақпараты, барлық ұзақтығы бойынша ұшу бағыттарын қамту мақсатында осы сәтте ӘК орналасқан орнынан ұшудан 2 сағат қашықтыққа таратылады.
      449. ӘҚҰ органдарына ақпаратты ұсыну кезеңінде әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне ықпал ете алатын бағыттарда ауа райының қауіпті құбылыстарына ерекше назар аудару қажет. Осындайларға мыналар жатады:
      1) крейсер эшелондарында ұшулар үшін:
      найзағай (жасырын, маскаланған, дауыл аралас жиі қайталанатын, бұршақпен немесе бұршақсыз);
      қатты мұздану;
      қатты суыған жаңбыр нәтижесіндегі қатты мұздану;
      қатты турбуленттік;
      қатты таулы толқын;
      қатты құмды боран;
      қатты шаңды боран;
      жанартау күлі;
      2) 100 ұшу эшелонынан төмен немесе таулы мекенде 150 ұшу эшелонына төмен:
      осы тармақтың 1) тармақшасында аталған барлық құбылыстар, сондай-ақ:
      жер бетіндегі желдің жылдамдығы (кең кеңістікте жер бетіндегі желдің жылдамдығы секундына 15 метр немесе сағатына 60 км);
      кең кеңістікте жер бетіндегі көрініс кемінде 5000 метр, соның ішінде көрінуді төмендететін ауа райы құбылыстары;
      оқшаулаған және кездейсоқ бұршақ аралас немесе бұршақсыз найзағайлар;
      жер бетінен 300 м (1000 фут) төменгі шеттерінің биіктігімен SCT, BKN, OVC ұзақтығымен бұлттылық;
      оқшаулаған (ISOL), кездейсоқ (OCNL) және жиі (FRQ) будақ–жаңбырлы бұлттар (СВ)
      оқшаулаған (ISOL), кездейсоқ (OCNL) және жиі (FRQ) мұнар тәрізді будақ бұлттар (TCU);
      орташа мұздану (конвективті бұлттарда пайда болатын мұзданудан басқа);
      орташа турбуленттік (конвективті бұлттарда пайда болатын турбуленттіліктен басқа);
      орташа таулы толқын;
      таулардың жабылуы.
      450. Аталған құбылыстарды анықтау үшін осы Қағидалардың 449-тармағында көрсетілген борттан арнайы хабарлар, спутниктік деректері және метеорологиялық ақпараттың графикалық көрсетулері, сондай-ақ метеорологиялық радиолокаторлардың деректері пайдаланылады.
      451. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары жергілікті және арнайы мәліметтермен, METAR және SPECI мәліметтері, TAF болжамы және «тренд» түріндегі болжамдары, SIGMET және AIRMET ақпаратымен, биіктіктерде желдің және ауа температурасының болжамымен және егер келісімді өзгеше көзделмесе, оларға жасалған және басқа метеорологиялық органдарға жіберілген немесе олардан алынған нысандағы түзетулермен.
      452. Осы органдарға қызмет көрсететін электрондық есептеу машиналарда одан әрі пайдалану мақсатында цифрлы нысанда ӘҚҰ органдары үшін тұрақты тордың торабында атмосфераның жоғарғы қабаттары туралы деректерді электрондық есептеу машиналарда өңдеуі қамтамасыз етілген жағдайда деректерді таратудың мазмұны, нысаны және ережелері өкілетті метеорологиялық орган және аэронавигациялық ұйымдардың арасындағы келісім бойынша белгіленеді. Бұл деректер болжамдар өңделгеннен кейін жедел түрде ұсынылады.
      453. Автоматтандырылған жүйелерді және әртүрлі деңгейде ӘҚҚ автоматтаудың құралдар кешенін метеорологиялық қамтамасыз ету техникалық талаптарға жауап беруі және ӘҚҚ ұйымдарында АҚ автоматтандырылған метеорологиялық өлшеу жүйелерімен және метеорологиялық деректерді тарату құралдарымен үйлесу арқылы жүзеге асырылады

3. Өндірісті басқару органдарына арналған ақпарат

454. Әуе кемелерінің ұшу алдындағы дайындығы мен ұшудан кейін қызмет көрсету кезеңіндегі ұшуларды орындау қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін және ұшып кетудің, қонудың, әуе кемелері тұрақтарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету, әуеайлақ құрылыстарын, әуежайлар мен авиакомпаниялардың әуежайлық және авиациялық-техникалық қызметін ұстау үшін, осы Қағидаларға сәйкес әуеайлақтарда нақты және күтілетін ауа райының жағдайы туралы ресми метеорологиялық мәліметтер ұсынылады.

4. Іздестіру-құтқару қызметіне арналған ақпарат

      455. Іздестіру–құтқару жұмыстарын орындау үшін ұшатын әуе кемелерінің экипаждарына қажетті метеорологиялық ақпарат ұшу басшысының немесе іздестіру–құтқару жұмыстарын басқаратын лауазымды тұлғаның сұрауы бойынша қысқа мерзімде ұсынылады. Көрсетілген ақпарат іздеу ауданында, сондай-ақ жұмыстарды жүргізу орнына және керісінше ұшу бағыты бойынша ағымдағы және болжанудағы метеорологиялық жағдайлар туралы толық және нақты деректерді қамтуға тиіс.
      456. Уәкілетті метеорологиялық орган тағайындаған метеорологиялық органдар іздестіру–құтқару қызметінің органдарын өзара келісім негізінде белгіленген нысанда метеорологиялық ақпаратпен жабдықтайды. Осы мақсатта тағайындалған метеорологиялық орган іздестіру–құтқару қызметінің органымен байланысты барлық іздестіру құтқару үрдісі бойы қолдайды.
      457. Іздеу және құтқарудың үйлестіру орталығының сұрауы бойынша тағайындалған метеорологиялық орган осы әуеайлақтың жауапкершілік ауданына кіретін айдындарда іздестіру–құтқару операцияларын орындайтын су бетіндегі кемелерді қажетті метеорологиялық ақпаратпен жабдықтау (жабдықтау үшін шаралар қолдану) тиіс.
      458. Іздестіру және құтқарудың үйлестіру орталықтары жабдықталатын ақпарат хабарсыз кеткен әуе кемесінің соңғы орналасу жері туралы, сондай-ақ мыналарды көрсетуімен осы әуе кемесінің белгіленген бағыты бойынша метеорологиялық жағдайлар туралы деректерді қамтиды:
      1) ұшу бағыттары бойынша ауа райының ерекше құбылыстарын;
      2) бұлттардың (көбінесе түйдек-жаңбырлы) түрін және санын және бұлттардың жоғарғы және төмен шеттерінің биіктігін;
      3) көрінуді нашарлататын көріну мен құбылыстарды;
      4) жер бетіндегі желді және биіктіктердегі желді;
      5) жер бетінің қалпын, негізінде қар немесе су жабынын;
      6) теңіз бетінің температурасы, теңіздің, мұз жабынын қалпы (қажет болған жағдайда іздеу ауданын көрсету кезеңінде);
      7) теңіз деңгейіндегі қысым.
      459. Егер әуеайлақ метеорологиялық органында сұратылған ақпарат болған жағдайында, ол басқа әуеайлақ метеорологиялық органдарына жүгінеді.
      460. Іздеу және құтқарудың үйлестіру орталығының сұрауы бойынша метеорологиялық орган хабарсыз кеткен әуе кемесінің экипажына ұсынған ұшу құжаттамасы, соның ішінде ұшудағы әуе кеңістігі бортына берілген болжамға барлық түзетулер туралы нақты деректерді алу үшін шараларды қабылдауға тиіс.
      461. Іздеу–құтқару операцияларының өткізілуіне ықпал ету үшін тағайындалған метеорологиялық орган сұрау бойынша мыналарды ұсыну тиіс:
      1) іздеу аймағында ағымдағы және болжанудағы метеорологиялық жағдайлар туралы нақты және толық ақпаратты;
      2) ұшулар бағыттары бойынша, соның ішінде іздеу жүргізілетін әуеайлақтан кету және оған қайту кезеңінде іздеу әуе кемелері орындайтын бағыттар бойынша ағымдағы және болжанудағы метеорологиялық жағдайлар туралы ақпаратты;
      3) апатты жағдайға байланысты қажетті кез келген басқа ақпаратты (соның ішінде іздеу операцияларға қатысатын теңіз кемелері үшін ақпаратты).

5. Авиациялық қақтығыстар және оқиғалар болған жағдайда метеорологиялық органнан талап етілетін әрекеттер

      462. ӘҚҰ органы авариялық мән-жайға байланысты сұраған кез келген метеорологиялық ақпарат қысқа мерзімде ұсынылады.
      463. ӘҚҰ тиісті органынан әуеайлақта (әуеайлақ ауданында) авиациялық оқиға (бұдан әрі – АО) болғаны туралы, әуеайлақта (әуеайлақ ауданында) қақтығыс туралы «Дабыл» хабар тарату сигналын алғаннан кейін әуеайлақ метеорологиялық органы:
      1) метеорологиялық бақылаулардың толық кешенін жүргізеді, ауа райының күнделігінде бақылауды жүргізген адамның қолымен бақылаулардың нәтижелерін жазады және оларды сақтайды;
      2) ӘҚҰ органының сұрауы бойынша алғашқы хабарлау үшін оқиға болған сәттегі метеорологиялық жағдайды сипаттайтын ақпаратты ұсынады;
      3) ұшу экипажының мүшелеріне консультация беру кезеңінде ұсынылған немесе ұшу құжаттамасы ретінде оларға көрсетілген ұшу құжаттамасы жиынтығының көшірмесін ұсынады.
      464. Метеорологиялық орган авиациялық оқиға немесе оқиғаны тергеу бойынша комиссия талап ететін барлық метеорологиялық құжаттарды, мәліметтерді және басқа құжаттардың 30 күн ішінде сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

6. Аэронавигациялық ақпарат қызметінің органдарына арналған ақпарат

      465. Метеорологиялық уәкілетті орган азаматтық авиация саласындағы тиісті уәкілетті органмен үйлесімде аэронавигациялық ақпарат қызметінің тиісті органдарына, олар өзінің қызметін орындау үшін қажетті соңғы метеорологиялық ақпаратпен ұсынуды ұйымдастырады.
      466. Қажеттілік бойынша аэронавигациялық ақпарат қызметінің органына мынадай ақпарат ұсынылады:
      1) Қазақстан Республикасы AIP енгізу үшін арналған метеорологиялық қызмет көрсету туралы;
      2) NОТАМ немесе ASHTAM дайындау үшін мыналарды қамтиды:
      авиациялық метеорологиялық қызмет көрсетуді енгізу, тоқтату және ұсынудағы маңызды өзгерістер туралы. Осы ақпарат аэронавигациялық ақпарат қызметінің органына ИКАО 15 қосымшадағы 5.1.1 және 5.1.1.1-тармақшаларына сәйкес NОТАМ шығару мүмкіндігі күшіне ену күніне дейін алдын ала ұсынылады;
      атмосфераға радиоактивті материалдарының авариялық қалдықтары туралы (тиісті уәкілетті метеорологиялық органдар мен аэронавигациялық ұйым арасындағы келісім бойынша);
      3) аэронавигациялық ақпарат өкімдерін дайындау үшін қажетті ақпарат;
      авиациялық метеорологиялық қызмет көрсетуде күтілетін маңызды өзгерістер қағидалары және оны ұсыну құралдары;
      әуе кемелерінің ұшулары қызметіне белгілі бір метеорологиялық жағдайлардың әсері туралы.

9. Авиациялық жұмыстардың, таулы мекенде ұшулардың, теңіз кемелеріне және ашық теңіздегі алаңдарға тікұшақтардың ұшуларын метеорологиялық қамтамасыз ету ерекшеліктері

      467. Авиациялық жұмыстарды атқаратын теңіз кемелерінің пайдаланушылары әуеайлақтың метеорологиялық органы бекітілген аудан бойынша шығаратын ауа райының болжамдармен қамтамасыз етіледі. Болжамдар әр 6 сағатқа жасалады және ұшу кезеңінде әр 3 сағат сайын шығарылады. Қажет болған жағдайда ұшу ауданы бойынша қолданыстағы болжамдарға және ескертулерге түзетулерді шығару қамтамасыз етіледі.
      468. Пайдаланушылар мен әуеайлақ метеорологиялық органдары арасындағы келісім бойынша авиациялық жұмыстарды қамтамасыз ету үшін арналған аудандар бойынша ауа райының болжамдары ШҰЕ бойынша орындалатын бағыттар бойынша ұшуларды қамтамасыз ету үшін пайдаланылуы мүмкін.
      469. Әуе қозғалысына қызмет көрсетудің (ЖДП) басқа ауданында ұшуларды қамтамасыз ету үшін ұшу әуеайлағының метеорологиялық органы осы ауданды қамтамасыз ететін тиісті метеорологиялық органнан жұмыстар ауданы бойынша ауа райының болжамын сұрайды.
      470. Климаттың ерекшелігіне, мекеннің рельефіне және көлеміне байланысты болжаудың бекітілген ауданы уәкілетті авиациялық орган мен тиісті метеорологиялық орган арасындағы келісім бойынша шектері мен белгілері белгіленген бірнеше алаңдарға бөліну мүмкін (географиялық координаттарда).
      471. Орнатылатын алаңдар мен олардың өзгертулерінің тізбесі әуе қозғалысы қызметі ауданында ұшуларды қамтамасыз ететін әуеайлақтық метеорологиялық органдарының мекенжайына таратылады.
      472. Қону алаңдарында (сыныпталмаған әуеайлақтар) азаматтық авиация немесе басқа ведомстволардың қызметкерлері жүзеге асыратын метеобақылауларды ұйымдастыру барысында әр алаң үшін әуеайлақтық метеобақылау жүргізу және жақын маңдағы метеорологиялық органының әуеайлақ және ӘК экипаждарына ақпаратты жеткізу тәртібі жасалады.
      473. Әуеайлақ метеорологиялық органы жоқ жерде жедел авиациялық жұмыстардың басталу алдында әуе кемесінің экипажы әуе қозғалысына қызмет көрсету органы диспетчеріне болжамды жасауға жауапты метеорологиялық органға беру үшін ауа райы туралы мәліметті хабарлайды.
      474. Осы Қағидалардың 449-тармағында аталған қауіпті құбылыстардың кездестірген жағдайда олардың пайда болуы туралы ақпарат дереу хабарланады.
      475. Жұмыстар ауданы бойынша нақты ауа райы туралы ақпарат болмаған жағдайда алғашқы болжам бағдарлы болжам ретінде құрылады. Нақты ауа райы туралы ақпаратты алғаннан кейін әуеайлақ метеорологиялық органы нақтыланған болжам шығарады.
      476. Авиациялық пайдаланушылардың тапсырмасы бойынша тиісті метеорологиялық органдар ауа райының тәулік болжамдарын таратуды ұйымдастырады.
      477. Авиациялық-химиялық жұмыстарды (бұдан әрі – АХЖ) орындайтын әуе кемелерінің экипаждары осы Қағидалардың 467-тармағының талаптарына сәйкес метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етіледі.
      478. АХЖ ауданына ұшуға дайындалу кезінде әуе кемелерінің экипаждары осы Қағидаларың 362-373-тармақтарының талаптарына сәйкес метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етіледі.
      479. Алдын ала жоспарлау мақсатында авиациялық пайдаланушылардың тапсырысы бойынша негізгі әуеайлақ метеорологиялық органы АХЖ аудандары бойынша екі 12 сағаттық кезеңге бөлумен ауа райының тәулік болжамдарын қосымша шығарады.
      480. Авиациялық–химиялық жұмыстардың аудандары бойынша ауа райының болжамдарын және ескертулерді тарату жергілікті радио тарату арналары арқылы жүзеге асырылады қажет (техникалық мүмкіндіктер болғанда).
      481. Ұшулардың алдында әуе кемесінің экипажы АХЖ әуеайлақтағы (қону алаңында) ауа райының жағдайын бақылайды, байланыс орнатқаннан кейін бақылаулардың деректерін негізгі әуеайлаққа жібереді. Көрінуді бақылаған кезде әуайлақтың шекарасында орнатылған табиғи бағдарлар пайдаланылады. Желдің жылдамдығын бағалау үшін пайдаланушылар әуе кемесінің экипаждарын қол анемометрлермен қамтамасыз етеді.
      482. Ұшу үшін қажетті ақпаратты қамтитын метеорологиялық құжаттама әуе қызмет көрсету органы диспетчеріне немесе авиациялық жұмыстарды орындау бойынша ұшуларды басқаратын басқа лауазымды тұлғаға қол қою арқылы беріледі. Құжаттарды қолға беруге мүмкіндік болмағанда ақпарат қолданыстағы байланыс құралдары арқылы беріледі.
      483. АХЖ орындау үдерісінде әуе кемелерінің экипаждары ауа райының өзгерілуін бақылау және ауа райының құбылыстарының жағымсыз жағдайлары пайда болған кезде олар туралы диспетчерге хабарлауға міндетті. Диспетчер осы мәліметтерді негізгі метеорологиялық органға тапсырады.
      484. Авиациялық жұмыстардың пункттерімен байланысты ұйымдастыру, әуе кемелерінің экипаждарын анемометрлермен қамтамасыз етуді, жел конустарын орнатуды және көріну бағдарларын таңдауды авиациялық пайдаланушылар жүзеге асырады.
      485. Таулы мекендерде ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету ұшулар ауданында орографикалық ерекшеліктерін ескеріліп жасалады.
      486. Таулы мекендерде ұшулар үшін жасалатын ауа райының болжамдарына орографикалық турбуленттілігі және ол күтілетін қабаттың қалыңдығы туралы деректер, сондай-ақ, егер әуеайлақ деңгейінен 2000 м немесе одан кем биіктікте күтілетін бұлттылық туралы ақпарат енгізіледі.
      487. Ұшулардың бағдарлары және аудандары бойынша болжамдарда найзағайдың болуына және таулардың бұлттармен жабылуына, тұмандардың және таулы баурайларда төмен бұлттылықтың және жергілікті желдің пайда болуына ерекше назар аударылады.
      488. Таулы мекендерде ұшулар барысында метеорологиялық жағдайлар туралы мәліметтер теңіздің деңгейіндегі биіктіктерде көрсетіледі.
      489. «CAVOK» (ХОР) термині таулы әуеайлақтары үшін мәліметтерді жасау және аэрофотобейне жұмыстарының кезеңінде пайдаланылмайды.
      490. Метеорологиялық органдардың жұмыс мерзімінен тыс (түнде) жедел санитарлық тапсырмалар бойынша ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету үшін уәкілетті метеорологиялық орган тәулік бойы жұмыс істейтін метеорологиялық органдарға авиациялық пайдаланушыларды метеорологиялық қамтамасыз етуді тапсырады.
      491. Баламалы әдіспен апаттық құтқару және іздеу-құтқару жұмыстарды, ірі апаттарды, апаттарды және дүлей апаттарды жою бойынша ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету ұйымдастырылады.
      492. Тәулік бойы жұмыс істейтін метеорологиялық органдарға метеорологиялық қамтамасыз ету аудандарды бекіту уәкілетті метеорологиялық орган бекіткен және аэронавигациялық ұйымдармен келісілген метеорологиялық қамтамасыз ету аудандарының тізбесінде көзделді.
      493. Санитарлық жедел тапсырмалар бойынша ұшуларды қамтамасыз ету кезеңінде ұшуларды орындау ауданында орналасқан гидрометеорологиялық қызметтердің ақпараты барынша пайдаланылады. Осы мақсаттарда уәкілетті метеорологиялық орган гидрометеорологиялық қызметтердің өңірлік құрылымдарымен өзара әрекеттесуді ұйымдастырады және жыл сайын қажетті метеорологиялық ақпаратты ұсыну жүзеге асырылатын гидрометеорологиялық қызметтердің бөлімшелерінің телефондар тізбесін келіседі, олар бойынша қажетті метеорологиялық ақпаратты беру жүзеге асырылады.
      494. Жедел санитарлық тапсырмалар бойынша ұшуларды орындау үшін тағайындалған әуеайлақ метеорологиялық органы ӘҚҰ тиісті органымен келісілетін және уәкілетті метеорологиялық орган бекітетін осы ұшулардың метеорологиялық қамтамасыз етуін ұйымдастыру туралы нұсқаулықты әзірлейді.
      495. Теңіз акваторияларының бетінде тікұшақтардың ұшуларын метеорологиялық қамтамасыз ету осы Қағидалардың 362-373-тармақтарының талаптарына сәйкес жасалады.
      496. Теңіз кемелеріне және ашық теңіздегі алаңдарға тікұшақтардың ұшуларын метеорологиялық қамтамасыз ету тиісті метеорологиялық органның атына тапсырыс негізінде жүзеге асырылады. Тапсырыстың мәтінін әуе кемесінің командирі жасайды және кеме радио станциясына ұшулардың басталуына дейін 4 сағаттан кешіктірмей береді, тікұшақ командирінің метеорологиялық минимумы және теңіз кемесі орналасқан жерінің (алаңның) ауа райының жағдайы көрсетіледі.
      497. Тапсырысты бергеннен кейін және ұшулардың соңына дейін метеорологиялық органға теңіз кемесі орналасқан ауданда ауа райының жағдайы, сондай-ақ желдің бағыты және жылдамдығы, көріну, ауа райы құбылыстары, бұлттардың төменгі шеттерінің биіктігі, температура және атмосфералық қысым туралы ақпаратты қоса алғанда деректердің сағат сайын берілуі қамтамасыз етіледі.
      498. Ауа райын азаматтық авиацияның лауазымды тұлғалары немесе арнайы дайындықтан өткен басқа тұлғалар бақылайды.
      499. Сағат мерзімдерінің аралығында метеомәліметтер түрінде рәсімделетін арнайы бақылаулар мынадай жағдайларда жүргізіледі:
      жел жылдамдығы белгіленген шектелген мағыналардан асқанда;
      көріну және (немесе) бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі тікұшақ командирінің минимумнан төмен мәндерге дейін төмендегенде;
      жауын-шашында мұздану, қатты турбуленттік байқалғанда.
      500. Тұрақты және арнайы бақылаулардың деректерінің жеделхаттары METAR кодының дәйектілігімен жасалады.
      501. Арнайы бақылауды жүргізуге шарттаған жағдайларды тоқтату туралы ақпарат бақылаудың кезекті мерзіміне енгізіледі.
      502. Тікұшақтар үшін болжамдар жеке ұшу үшін болжам бойынша немесе аймақтық болжам нысанында жасалады. Пайдаланушылардың саны көп болған жағдайда GAMET ұшу аудандары бойынша аймақтық болжамдар пайдаланылады.
      503. Бағыт бойынша болжамдар немесе тікұшақтардың ұшулары үшін аймақтық болжамдар графикалық немесе мәтін нысанында ұсынылу мүмкін және мынадай ақпаратты қамтуы тиіс:
      1) жер бетінен 3000 м (10 000 фут) биіктікке дейін жел және ауа температурасы туралы;
      2) көлденең көріну;
      3) ағымдағы ауа райы туралы;
      4) бұлттар туралы;
      5) нольдік изотерманың биіктігі туралы;
      6) мұздану және турбуленттік туралы;
      7) ауаның болжанудағы жоғары температурасы туралы (пайдаланушымен келісім бойынша белгіленеді).
      504. Теңіз акваторияларынан өтетін бағыттар үшін теңіздің жағдайы және теңіз бетінің температурасы туралы қосымша ақпарат ұсынылады.
      505. Нұсқама жүргізу кезінде әуеайлақ метеорологиялық органы пилотқа немесе тікұшақтардың ұшуларын өндіруге байланысты қызметкерге соңғы алынған мынадай ақпаратты ұсынады:
      1) тұрақты және арнайы мәліметтер;
      2) ұшу, қону және қосымша әуеайлақтары бойынша болжамдар;
      3) ұшу әуеайлағы бойынша ескертулер;
      4) ұшу үшін болжамдар (келісім бойынша);
      5) SIGMET және AIRMET ақпаратын, сондай-ақ SIGMET мәліметінде көрсетілмеген борттан арнайы хабарлар;
      6) ағымдағы және (немесе) болжам карталары;
      7) метеорологиялық спутниктерден фотосуреттер және (немесе) нефанализ;
      8) жердегі метеорологиялық радиолокаторлар арқылы алынған ақпаратты.

10. Байланысқа қойылатын талаптар және метеорологиялық ақпаратты тарату кезінде оны пайдалану

1. Жалпы ережелер

      506. Әуеайлақтағы ӘҚҰ органдарды қажетті метеорологиялық ақпаратпен жабдықтау үшін, аталған әуеайлақтарға қызмет көрсететін әуеайлақтық «Мұнара» «Кіреберіс» және әуеайлақ электр байланысы станцияларын қоса алғанда, электр байланысының тиісті құралдарымен қамтамасыз етіледі.
      507. Авиациялық белгіленген қызметтің тізбегі жедел метеорологиялық ақпаратты жинау үшін өңірлік және өңіраралық негізде осы ақпаратпен алмасу, сондай-ақ жедел метеорологиялық деректердің халықаралық банктеріне қол жеткізу үшін пайдаланылады. Авиациялық белгіленген қызметінің шеңберінде өңірлік және өңіраралық негізде жедел метеорологиялық ақпаратпен алмасуды қамтамасыз ету үшін жаһандық аймағын қамтамасыз ететін деректерді таратудың AFS спутниктік жүйелері пайдаланылады.
      508. Метеорологиялық бақылау органдарының функцияларын орындайтын әуеайлақ метеорологиялық органдары ӘҚҰ органдарын және РПИ шегінде іздестіру-құтқару қызмет органдарын, диспетчерлік аудандарды және іздестіру мен құтқару аудандарын қажетті метеорологиялық ақпараттармен жабдықтау үшін электрбайланыс құралдарымен қамтамасыз етіледі, аталған метеорологиялық органдар ақпараттарды ұсынғаны үшін жауапты болады.
      509. Метеорологиялық уәкілетті орган және әуеайлақ метеорологиялық органдары Аймақтық болжамдардың дүниежүзілік жүйелерінің болжам өнімдерін алу үшін электр байланысының тиісті құралдарымен қамтамасыз етіледі.
      510. Әуеайлақ метеорологиялық органдары тиісті электр байланысының құралдарымен қамтамасыз етіледі олар арқылы басқа әуеайлақ метеорологиялық органдармен жедел метеорологиялық ақпаратпен алмасады.
      511. Халықаралық әуеайлақтардың метеорологиялық ақпаратты жедел метеорологиялық деректердің халықаралық банктеріне тарататын метеорологиялық органдары осы мақсаттар үшін авиациялық жерүсті электр байланысын пайдаланады.
      512. Жедел метеорологиялық ақпаратпен алмасу үшін электр байланысының құралы ретінде авиациялық белгіленген қызмет AFS пайдаланылу тиіс.
      513. Әуеайлақтар және басқа мүдделі пайдаланушылардың арасында метеорологиялық ақпаратпен алмасу үшін мыналар пайдаланылу мүмкін:
      1) автоматтандырылған компьютерлік жүйелер;
      2) телефондық байланыс;
      3) AFTN байланыс арналары;
      4) Еуропадағы метеорологиялық жедел электр байланысының желісі (MOTNE);
      5) Азаматтық авиацияда қабылданған және ИКАО ұсынған деректерді тарату хаттамасын пайдаланумен байланыс қызметінің операторлар желісі.
      514. Ұшып жүрген әуе кемелерінің экипаждарын метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету үшін ATIS, VOLMET радио хабарландыру бағдарламалар, D-ATIS, D-VOLMET мәліметтері пайдаланылады.
      515. Метеорологиялық ақпаратты берудің сенімділігін қамтамасыз ету үшін байланыстың қосымша және (немесе) авариялық құралдарын ұйымдастыруды қоса алғанда, ақпаратты тарату рәсімдерін ӘҚҰ органының және басқа пайдаланушылардың келісімі бойынша уәкілетті метеорологиялық орган анықтайды және әуеайлақта ұшуларды метеоқамтамасыз ету жөніндегі нұсқаулықта көрсетіледі.

2. Әуеайлақта метеорологиялық ақпаратты тарату

      516. Деректерді тарату тәртібі кестелер түрінде ұсынылады және мыналарды қамтиды:
      1) ақпараттың түрлері;
      2) оны ұсынуға жауапты метеорологиялық органның бөлімшесі;
      3) пайдаланушыларға ақпаратты тарату мерзімі мен кезектігі;
      4) жоғарыда көрсетілген мақсат үшін пайдаланылатын байланыс құралдары.
      517. Әуеайлақ метеорологиялық органдары мен авиациялық метеорологиялық станциялар және әуеайлақ диспетчерлік пункттерінің немесе жақындаудың диспетчерлік пункттері арасындағы электр байланысының құралдары тікелей дауыс арнасы бойынша байланысу мүмкіндігін қамтамасыз етеді, бұл ретте байланысты орнату жылдамдығы қажетті орындармен байланысты 15 секунд ішінде орнату үшін жеткілікті болып табылады.
      518. Әуеайлақ метеорологиялық органдары және ұшу ақпаратының орталықтары, аудандық диспетчерлік орталықтар, іздеу мен құтқару үйлестіру орталықтары және авиациялық электр байланысының станциялары арасында электр байланыс құралдары мынадай мүмкіндіктерді қамтамасыз ету тиіс:
      1) тікелей дауыс каналдары бойынша байланыс, бұл ретте байланысты орнату жылдамдығы коммутацияны қоса алғанда, қажетті орындармен байланысты 15 секунд ішінде орнату үшін жеткілікті болу тиіс;
      2) ақпаратты алушылар деректердің жазылуын талап еткен жағдайда әріпті басатын байланыс, хабарлауды тарату уақыты, ретрансмиссияны қосқанда 5 минуттан аспайды.
      519. Осы Қағидалардың 517, 518-тармақтарында көзделген электр байланысының құралдары қажет болғанша шолу немесе дыбыс байланысымен толықтырылуы қажет.
      520. Әуеайлақта орналасқан авиациялық пайдаланушыларға метеорологиялық ақпаратты тарату кезектігі олардың жұмыс қызметтерімен белгіленеді.
      521. Тұрақты тарату үшін арналған метеорологиялық ақпарат ұсынылады:
      әуеайлақ бойынша мәлімет үшін – бақылаудың нақты уақытынан кейін 5 минуттан кешіктірмей;
      ауа райы болжамдары үшін – олардың әрекетінің басталуына дейін 1 сағат бұрын ұсынылады.
      522. Метеорологиялық мәліметтерді және ауа райының болжамдарын ашық мәтінмен тарату кезінде «көріну», «бұлттылық», «биіктік», «миллиметр» сөздері жазылмауы мүмкін.
      523. Дауыс арналары арқылы метеорологиялық ақпаратты тарату кезінде стандартты радио телефондық фразеология пайдаланылады.
      524. Әуеайлақта таратылатын метеорологиялық ақпаратты құжаттау үшін әуе және жердегі электр байланысының тиісті арналары бақылау дыбыс жазумен қамтамасыз етіледі.

3. Әуеайлақтар арасында метеорологиялық ақпарат алмасу

      525. Әуеайлақ метеорологиялық органдар арасында метеорологиялық ақпаратпен алмасу, автоматтандырылған жүйелердің арналары (ДТАЖ) және авиациялық жерүсті электр байланысының желісі бойынша жүзеге асырылады.
      526. Кесте бойынша авиарейстермен байланысты немесе осы рейстер үшін қосымша болып табылатын әуеайлақтардың метеорологиялық органдар әуеайлақ бойынша тұрақты мәліметтермен және ауа райының болжамдарымен, тапсырыстар бойынша арнайы мәліметтермен алмасады.
      527. Әуеайлақ метеорологиялық органдарының тапсырыстары негізінде уәкілетті метеорологиялық орган тиісті метеорологиялық органдармен авиациялық метеорологиялық ақпаратпен алмасу жоспарын келіседі. Алмасу жоспарында алмасу жүзеге асырылатын байланыс құралдары көрсетіледі, ДТАЖ бойынша, авиациялық жердегі электр байланысы бойынша, авиациялық метеорологиялық деректердің банктері арқылы және азаматтық авиация қабылдаған және ИКАО және ДМҰ ұсынған метеорологиялық ақпаратты таратудың және жинаудың басқа құралдары арқылы.
      528. Жедел метеорологиялық ақпарат алмасу метеорологиялық бюллетень нысанында жүзеге асырылады.
      529. Жедел метеорологиялық ақпаратты қамтитын және авиациялық белгіленген қызметтерінің AFS құралдары арқылы таратуға жататын метеорологиялық бюллетеннің тақырыбы:
      1) төрт әріптен және екі цифрден құрылатын шартты белгіден;
      2) метеорологиялық бюллетенді шығарған немесе жасаған метеорологиялық органның географиялық жағдайына сәйкес орналасу жерінің ИКАО қолданылатын төрт әріпті индекстен;
      3) «күні – уақыт» тобынан;
      4) үш әріпті индекс (қажет болған жағдайда) тұрады.
      530. Шұғыл метеорологиялық мәліметі бар және AFTN құралдары арқылы таратылуға жататын метеорологиялық бюллетендер AFTN хабарлама форматының текстік бөлігіне қосылады.
      531. Авиациялық жердегі электр байланысының желісі (AFTN қоса алғанда) бойынша таратылатын телеграммаларға, олардың мазмұнына тәуелді мынадай жеделдіктің санаты беріледі:
      1) DD – арнайы мәліметтерді, әуе кемелерінің борттарынан хабарларды, ұшу бағыттар және аудандар бойынша ескертулерді, SIGMET ақпаратты қамтитын телеграммалар үшін;
      2) GG – тұрақты мәліметтерді, әуеайлақтар, ұшу бағыттары және аудандары бойынша ауа райы болжамдарын қамтитын телеграммалар үшін.

4. Метеорологиялық ақпаратты тарату үшін хабар тарату бағдарламаларын пайдалану

      532. Ұшудағы әуе кемелерінің экипаждарын метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету үшін ATIS және VOLMET радио хабарлау бағдарламалары, сондай-ақ D-ATIS, D-VOLMET мәліметтері пайдаланылады.
      533. ATIS радио хабарлау бағдарламалары нақты әуеайлақта ұшу және қону ауданында ұшуларға қызмет көрсету үшін арналған.
      534. VOLMET радио хабар тарату бағдарламасы ұшудағы әуе кемелерін метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етуге арналған. VOLMET бағдарламасына, VOLMET түрі бойынша радиохабар тарату бағдарламалары жүзеге асырылатын әуеайлақтан 800 км дейінгі қашықтықта орналасқан шамамен оннан астам әуеайлақтан ауа райы туралы ақпарат енгізіледі.
      535. ӨЖЖ арналары бойынша жүргізілетін VOLMET үзіліссіз радио хабарландыру бағдарламалары ӘҚҰ органдары уәкілетті метеорологиялық органмен келісім бойынша ұйымдастырады және мынадай метеорологиялық ақпаратты енгізеді:
      1) әуеайлақ бойынша ағымдағы метеорологиялық мәліметтер;
      2) қонуға болжам.
      536. ӨЖЖ арналары бойынша жүргізілетін VOLMET тұрақты радио хабар тарату бағдарламаларын ӘҚҰ органдарының персоналы әуе кемелерінің ұшуларын метеорологиялық қамтамасыз етуді реттейтін нормативтік құжаттармен белгіленетін көлемде және мерзімде ұйымдастырады. Бағдарламалар үшін метеорологиялық ақпаратты метеорологиялық орган ұсынады және мыналарды енгізеді:
      1) әуеайлақтар бойынша ағымдағы метеорологиялық ақпарат;
      2) қону болжамы;
      3) ауа райы болжамдары егер оның енгізілуі өңірлік келісімде ескертілсе;
      4) SIGMET ақпараты.
      537. Ұшулар немесе әуе қозғалысының шамалы қарқындылығы болмаған кезеңде VOLMET радио хабарлау бағдарламалары тоқтатылуы мүмкін. Осы жағдайда метеорологиялық ақпаратты ӘҚҰ тиісті органдары әуе кемелерінің экипаждарына тапсырылады.
      538. Әуе кемелерінің бортына берілетін мәліметтердің болжамдары мен SIGMET ақпараттарының мазмұны және нысаны осы Қағидалардың 42-203, 232-298 және 299-351-тармақтарының талаптарына сәйкес келеді.
      539. VOLMET радио тарату бағдарламаларының бөлігі болып табылатын мәліметтердің, болжамдардың және SIGMET ақпаратының мазмұны және нысаны осы Қағидалардың 42-203, 232-298 және 299-351-тармақтарының талаптарына сәйкес келеді.
      540. ӨЖЖ арналары бойынша VOLMET бағдарламасына енгізілетін метеорологиялық ақпарат мынадай тәртіпте ашық мәтінде хабарланады:
      1) хабар жүргізу станциясының атауы, одан кейін «VOLMET» сөзі аталады;
      2) әуеайлақтың атауы;
      3) бақылау уақыты;
      4) жердегі желдің бағыты мен жылдамдығы;
      5) көріну;
      6) ҰҚЖ көріну қашықтығы, егер ол мәліметте көрсетілсе;
      7) ағымдағы ауа райы;
      8) төменгі қабатты бұлттардың саны, мұнар тәрізді (көлемді-түйдек), түйдек және түйдек-жаңбырлы бұлттар;
      9) бұлттардың нысаны (мұнар тәрізді (көлемді-түйдек) және түйдек-жаңбырлы бұлттар үшін ғана);
      10) бұлттылықтың төменгі шетінің биіктігі (тік көріну);
      11) «CAVOK» термині (тиісті жағдайлар кезінде);
      12) ауа температурасы және шық нүктесі;
      13) атмосфералық қысым;
      14) қонуға болжам.
      541. Әуеайлақ ауданында найзағай қауіпі түйдек-жаңбырлы бұлттардың пайда болуы, қону бағытын өзгерту, ҰҚЖ жай-күйі және ілінісу коэффициенті туралы ақпарат, арнайы мәліметтер ATIS, VOLMET бағдарламаларға дереу енгізіледі және соңғы тұрақты мәліметтің өзгертілмеген элементтерімен толықтырылады.
      542. VOLMET, ATIS радио тарату бағдарламалары стандартты радио телефон фразеологиясын пайдаланумен жүзеге асырылуы тиіс.
      543. VOLMET радиохабарлар тарату бағдарламалары кезінде ақпарат және ауа райы хабарланатын әуеайлақ тізімі және беру тәртібі мен уақытын аэронавигация ұйымының келісімі бойынша метеорологиялық өкілетті орган анықтайды.
      544. VOLMET тұрақты радио тарату бағдарламаларына SIGMET мәліметтері енгізілетін ҰАА уәкілетті метеорологиялық орган және ӘҚҚК уәкілетті органының арасындағы келісім бойынша белгіленеді. SIGMET мәліметі бағдарламаның басында немесе басында 5 минуттық уақыт аралығында хабарлануы тиіс.
      545. VOLMET радио тарату бағдарламасының басталуына әуеайлақтан METAR мәліметі түспеген жағдайда бақылау мерзімін көрсетумен соңғы алынған мәлімет хабарланады.
      546. VOLMET тұрақты радио тарату бағдарламасының бөлігі болып табылатын TAF болжамы әрекет ету кезеңі 9 сағат болуы тиіс, оларды әр 3 сағат шығару қажет және қажет болғанша радио арқылы хабарланатын әр болжам тиісті метеорологиялық органның пікірін көрсету үшін оларға түзетулер енгізіледі.
      547. Соңғы қолданыстағы METAR және SPECI мәліметтері, TAF болжамдары және SIGMET және AIRMET мәліметтері ұшудағы әуе кемелерінің бортына «жоғарыға» байланыс желісі бойынша берілу тиіс.
      548. D-VOLMET мәліметінің бөлігі болып табылатын TAF болжамдары, ұшудағы әуе кемесінің бортына «жоғарыға» байланыс желісі бойынша хабарлау үшін тиісті метеорологиялық органның соңғы пікірін көрсету үшін әр дайындалған болжаммен түзетілу тиіс.
      549. D-VOLMET мәліметтері ағымдағы METAR және SPECI мәліметтерін, сондай ақ «тренд» түріндегі болжамдарды, TAF болжамдарын, SIGMET ақпаратын, SIGMET енгізілмеген және AIRMET барысында әуе кемелерінің бортынан арнайы хабарларды қамтиды.

11. Авиациялық климатологиялық ақпарат

      550. Авиациялық климатологиялық ақпаратты алу үшін қажетті метеорологиялық бақылаулардың деректерін жинау, өңдеу және сақтау мүдделі уәкілетті метеорологиялық органдар арасындағы келісімге сәйкес халықаралық пайдалану үшін қолжетімді компьютерлік жүйелер арқылы жүзеге асырылады.
      551. Ұшуларды жоспарлау үшін авиациялық климатологиялық ақпарат әуеайлақ климатологиялық кестелері және әуеайлақ климатологиялық мәліметтер түрінде дайындалады. Авиациялық пайдаланушылар осы ақпаратпен уәкілетті метеорологиялық органдармен келісім бойынша жабдықталады.
      552. Әуеайлақ климатологиялық мәліметтері әуеайлақта статистикалық деректерде негізделген белгіленген метеорологиялық элементтерді бақылау нәтижелерінің қысқаша мазмұндауды қамтиды. Мәліметтің деректері кесте түрінде де дайындалуы мүмкін.
      553. Әуеайлақ климатологиялық мәліметтер мыналарды қамтиды:
      1) ҰҚЖ көріну қашықтығы, көрінудің және (немесе) уақыттың белгіленген сәтінде белгіленген өлшемдерден төмен SCT, BKN немесе OVC ең төмен бұлттылық қабатының төменгі шетінің биіктігі мағыналарының қайталануы;
      2) уақыттың белгіленген сәтінде белгіленген өлшемдерден төмен көріну мағыналарының қайталануы;
      уақыттың белгіленген сәтінде белгіленген мағыналардан төмен SCT, BKN немесе OVC бұлттардың ең төмен қабатының төменгі шетінің қайталануы;
      көрсетілген диапазондарда жел бағытының және жылдамдығының қайталануы;
      уақыттың белгіленген сәтінде 5⁰С интервалдар арқылы белгіленген диапазондар арқылы жерге жақын ауа температурасының қайталануы;
      орташа мәндер және олардың ауытқу, соның ішінде ұшуларды жоспарлау мақсатында қажетті метеорологиялық элементтердің ең төменгі және ең жоғарғы мәні және ұшу сипаттамасының есептері.
      554. Авиациялық климатологиялық ақпараты кемінде 5 жыл кезеңі ішінде жүргізілген бақылауларға негізделеді. Пайдаланушыларды ақпаратпен жабдықтау барысында бақылаулардың кезеңі көрсетіледі.
      555. Әуеайлақтың метеорологиялық органы:
      1) бақылаулар деректерінің жиналуын және сақталуын ұйымдастырады;
      2) өз әуеайлағы үшін әуеайлақ климаттық кестелерін даярлайды.
      3) авиациялық тұтынушыға уәкілетті метеорологиялық орган және осы тұтынушы арасындағы келісілген уақыт кезеңі ішінде осындай ауа райының кестелерін ұсыну.
      556. Әуеайлақ климатологиялық кестесінде мыналар көрсетіледі:
      1) орташа өлшемдер және ауытқулар, соның ішінде метеорологиялық элементтердің ең жоғарғы және ең төменгі өлшемдері;
      2) әуеайлақ ауданындағы ұшуларды орындауға ықпал ететін ағымдағы ауа райы құбылыстарының пайда болу жиілігі;
      3) белгілі бір мәнді бір элементтің немесе екі және одан көп элементтердің пайда болу жиілігі;
      4) климатологиялық Қағидалардың 553-тармағына сәйкес әуеайлақ климатологиялық мәліметтерін дайындау үшін қажетті ақпарат.
      557. Климатологиялық ақпаратты алуды қажет еткен авиациялық пайдаланушылар уәкілетті метеорологиялық органға жүгінеді.
      558. Негізгі әуеайлақтағы метеорологиялық бақылаулардың деректері жиналу, өңделу және әуеайлақ климатологиялық ақпаратын дайындау үшін қолайлы түрде сақталуы тиіс.
      559. Жаңа әуеайлақтарға және қолданыстағы әуеайлақтардағы қосымша ҰҚЖ қатысты ауа райының деректері мүмкіндігінше осы әуеайлақтарды және ҰҚЖ іске қосуға дейін жиналу тиіс.
      560. Уәкілетті метеорологиялық орган сұраныс бойынша және мүмкіндігінше зерттеу, техникалық зерттеу немесе пайдалану талдау үшін қажетті метеорологиялық бақылау деректерін кез келген басқа уәкілетті метеорологиялық органға, авиациялық пайдаланушыға және азаматтық авиация мүддесінде метеорологияны пайдаланумен байланысты басқа органдарға ұсынады.
      561. Синоптикалық бөлігі бар әуеайлақ метеорологиялық органдары ұшуларды, соның ішінде қажетті әуеайлақтар, ұшу аудандары және бағдарлары үшін ауа райының сипаттамасы (анықтамалар) түрінде жасалатын ауа райының ақпаратының дайындығын қамтамасыз етеді.
      562. Климатологиялық сипаттамада мыналар көрсетіледі:
      негізгі климатологиялық сипаттамалар және оның маусымдық өзгерістері;
      негізгі метеорологиялық элементтердің орташа, ең жоғарғы және ең төменгі мәндері;
      ұшуларды жүргізуге әсер ететін ауа райының қауіпті құбылыстары пайда болуының қайталануы, мысалы, бұршақ, найзағайлар, турбуленттік, мұздану және т.б.;
      бір метеорологиялық элемент немесе екі және одан астам элементтер үйлесуінің пайда болуы;
      типтік синоптикалық жағдайлар және олармен байланысты метеорологиялық жағдайлар, сондай-ақ осы жағдайларға орографияның ықпалы.
      563. Әуеайлақ климатологиялық сипаттамасындағы кестелерде жер бетіндегі жел, көріну, бұлттардың саны және биіктігі, температура және атмосфералық қысым туралы деректер енгізіледі. Сипаттамаға жергілікті жағдайлардың ықпалында төмен бұлттылық, шектелген көріну, қатты жел және басқа құбылыстар пайда бола алатын секторларды көрсетумен әуеайлақ ауданының топографиялық картасы қоса беріледі.

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
1-қосымша

Әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету туралы нұсқаулықтың үлгілік сызбасы

1. Жалпы мәліметтер

      1) Әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз етуге жауапты метеорологиялық органы, оның жұмыс кестесі. Метеорологиялық органның пошталық мекенжайы, факс, телефон және басқа деректемелері.
      2) Әуеайлақтың класы және санаты (қону бағытын көрсетумен), ҰҚЖ бағыты мен көлемі, пайдаланылатын жарық дабыл жабдықтары (қону бағытын көрсетумен). Магниттік қисаюы. Әуеайлақтың жоғарыда орналасуы.
      3) Метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ететін ӘҚҰ пункттері, оның бейнелену құралы.
      4) Ауа райы болжамдарымен қамтамасыз ететін тіркелген әуеайлақтар.

2. Метеорологиялық бақылаулар және мәліметтер

      1) Метеорологиялық бақылаулардың пункттері. Метеорологиялық жабдықтардың құрамы және орналасуы. Әр пункттегі бақылаулардың түрлері мен әдістері және оларды жүргізу ерекшеліктері.
      2) Автоматтандырылған метеорологиялық өлшеу және ақпарат жүйелерінің болуы, оларды бақылауларды орындау және ақпаратты беру барысында пайдалану.
      3) Тұрақты бақылаулардың кезеңдері, түрлері және мерзімдері.
      4) Жергілікті арнайы мәліметтерді шығарудың негізгі критерийлері.
      5) КТА қатысты МРЛ орналасуы, бақылау және МРЛ деректерін ұсыну тәртібі.
      6) Шеңбер биіктігінде және 100 м. желдің сипаттамасын белгілеу.

3. Ауа райының авиациялық болжамдары және ескертулері

      1) Әуеайлақтар бойынша TAF болжамдарын жасау мерзімі және әрекет ету кезеңдері. Болжамдарға түзетулерді, сондай-ақ өзгерістердің тобын енгізу өлшемдері.
      2) Болжам жасау нысаны және мерзімдері, ұшу аудандары және бағдарлары (ЖӘЖ) бойынша болжамдардың әсер ету кезеңдері. Түзетулерді шығару үшін өлшемдер.
      3) Әуеайлақтар бойынша ескертулерді жасау үшін өлшемдер. SIGMET, AIRMET ақпараты. Желдің ауысуы туралы ескертулер.

4. Әуе кемелерінің экипаждарын метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету

1) АҰЕ және ШҰЕ бойынша ұшуларды орындайтын экипаждары үшін ұсынылатын ұшу құжаттамасының түрлері.
2) Авиациялық жұмыстарды орындау бойынша ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету ерекшеліктері.

5. ӘҚҰ органдары және басқа қызметтер үшін ақпарат

      1) Қозғалыс қызметінің ауысымдарына консультация беру және нұсқама жүргізуді ұйымдастыру.
      2) ӘҚҰ пункттері үшін ұсынылатын ақпараттардың түрі.
      3) Әуеайлақта метеорологиялық ақпаратты тарату сызбасы.
      4) Авария жағдайында метеорологиялық органның әрекеттері.
      Нұсқаулыққа әрбір әуеайлақ метеорологиялық органы өздігімен анықтайтын сызбалар мен кестелер қоса беріледі.
      1) Әуеайлақта бақылау пункттерін, ҰҚЖ табалдырығынан және осінен қашықтауды көрсетумен метеорологиялық аспаптарды және жабдықтарды орнату сызбасы.
      2) Көрінудің қалқан-бағыттар және жасанды бағыттардың сызбасы (қоса алу мүмкін).
      3) Әуеайлақта метеорологиялық ақпаратты тарату сызбасы.
      4) Қызмет көрсетілетін ӘҚҰ ауданының сызбасы.
      5) Қызмет көрсетілетін МДП ауданының сызбасы.
      6) ЖӘЖ қызмет көрсетілетін әуе жолдарының сызбасы.
      7) ӘК ұшу мен қону үшін әуеайлақтардың минимум кестелері.
      8) ҰҚЖ көріну қашықтығын есептеу кестесі қажет болған жағдайда.

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
2-қосымша

Пайдалану тұрғысынан дұрыс болжамдардың дәлдігі

Болжанатын элемент	Пайдалану тұрғысынан дұрыс болжамдардың дәлділігі	Қамтамасыз етілуі
TAF
Желдің бағыты	± 20 градус	80% жағдай
Желдің жылдамдығы	± 3 м/с (5 уз)	80% жағдай
Көріну	± 200 м бастап 800 м дейін ± 30% 800 бастап 10 км дейін	80% жағдай
Жауын-шашын, найзағай	Болуы немесе болмауы	80% жағдай
Бұлттардың көлемі	Бір санат 450 м (1500 фут) төмен, 450 м (1500 фут) және 3000 м (10000 фут) арасында BKN немесе OVC болуы немесе болмауы	70% жағдай
Бұлттардың биіктігі	± 30 м (100 фут) 300 м (1000 фут) дейін ± 30% 300 м (1000 фут) бастап 3000 м (10000 фут) дейін	70% жағдай
Ауа температурасы	± 1⁰С	70% жағдай
TREND болжамы
Желдің бағыты	± 20 градус	90% жағдай
Желдің жылдамдығы	± 3 м/с (5 уз)	90% жағдай
Көріну	± 200 м бастап 800 м дейін ± 30% 00 м бастап 10 км дейін	90% жағдай
Жауын шашын, найзағай	Болуы және болмауы	90% жағдай
Бұлттардың саны	Бір санат 450 м (1500 фут) төмен 450 м (1500 фут) және 3000 м (10000 фут) арасында BKN немесе OVC болуы немесе болмауы	90% жағдай
Бұлттардың биіктігі	± 30 м (100 фут) бастап 300 м (1000 фут) дейін ± 30% 300 м (1000 фут) бастап 3000 м (10000 фут) дейін	90% жағдай
Ұшу үшін болжам
Желдің бағыты	±200	90% жағдай
Желдің жылдамдығы	±3 м/с (5 уз) 14 м/с дейін	90% жағдай
Ауа температурасы	±1⁰С	90% жағдай
Ауа қысымының көлемі (QNH)	±1 гПа	90% жағдай
Аймақтық болжам (ұшу аудандары бойынша болжам), бағыт бойынша болжам
Биіктіктердегі ауа температурасы	± 2⁰С (900 км үшін орта)	90% жағдай
Биіктіктегі жел	± 20 км/с (10 уз) (900 км үшін векторлық айырмашылықтың модулі)	90% жағдай
Ұшу бағыты бойынша ауа райының ерекше құбылыстары және бұлттылық	Болуы немесе болмауы Орналасқан жері: ±100 км Тік ұзақтығы: ±300 м (1000 фут) Тропопаузаның биіктігі: ±300 м (1000 фут) Желдің ең жоғарғы деңгейі: ±300 м (1000 фут)	80% жағдай 70% жағдай 70% жағдай 80% жағдай 80% жағдай

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясына метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
3-қосымша

Карталардың және кестелерді жасауға қойылатын талаптар

1. Ауа райының ерекше құбылыстары үшін шартты белгілер

      FL100 дейін ұшулар барысында ұшу құжаттамасы үшін осы белгі «дауыл желісін» білдіреді.
      Келесі ақпарат картаның жиегінде көрсетілу тиіс: радиоактивті заттардың белгісі; апат болған жердің ендігі\ұзақтығы, апат болған уақыты және күні, қосымша ақпаратқа қатысты NOTAM тексеру.
      Келесі ақпарат картаның жиегінде көрсетілу тиіс: жанар таудың атылу белгісі; жанар таудың атауы және халықаралық нөмірі (егер белгілі болса); ендік/ұзақтық, бірінші атылудың күні және уақыты (егер белгілі болса); жанар тау күліне қатысты SIGMET және NOTAM немесе ASHTAM ақпаратын тексеру.
     Осы белгі ұшақтың суытылған сырты мен жауын-шашынмен түйісілгеннен мұздануға жатпайды.
      Арасында құбылыстың болуы күтілетін биіктіктер үшін аңызға сәйкес жоғары шет төменгі шетінің үстінен көрсетіледі.

2. Алдыңғы шеп, конвергенция аймағы және басқа қолданылатын белгілер

Белгі секундына 15 м (сағатына 60 км, 30 узлов) жылдамдығымен басымды жерге жақын (кеңістігі бойынша) желге қатысты.
      1) желдің білдіретін көрсеткіштер, оның ағысты ағымдағы барынша жылдамдықты және ол қатысты эшелонды көрсетеді. Маңызды өзгерістер (20 торапқа жылдамдық, 3000 фут (1000 м) – эшелон) екі сызықшамен белгіленеді.
      2) екі сызықшада мысал келтірілген жел жылдамдығы сағатқа 240 км (120 узл).
      3) ағыстағы ағымның өсін көрсететін қалың сызықша сағатқа 160 км (80 узл) жел жылдамдығы болжанатын нүктелерде басталады\аяқталады.
      2. Бұлттарды сипаттау барысында қолданылатын қысқартулар
      1) Түрі
      CI – Шарбы           AS – Биік-қабатты        ST - Қабатты
      CC – Шарбы-түйдек    NS – қабатты-жаңбырлы    CU - Түйдек
      CS – Шарбы-қабатты   SC – қабатты-түйдек      CB – түйдек- жаңбырлы
      AC – Биік-түйдек

      2) Саны
      Бұлттар, соның ішінде СВ
      FEW – аз (1/8 – 2/8)
      SCT - шашылған (3/8 – 4/8)
      BKN – жыртылған (5/8 – 7/8)
      OVC – тұтас бұлттылық (8/8)

      Тек қана CB
      ISOL - жеке СВ (оңашаланған) жабыну көлемі 50% кем
      OCNL – жеткілікті бөлінген СВ (кездейсоқ, сирек) жабыну көлемі 50-75%
      FRQ - СВ көп емес бөлінген немесе бөлінусіз (жиі) 75% артық
      EMBD – СВ басқа бұлттардың қабаттарындағы немесе қараңғылықпен жасырылған (бұлттылықтың қабатына енгізілген)
      OBSC – CB қараңғылықтың салдарынан мұнарланған немесе түтін үшін бақылауды қиындататын

      3) Биіктік
      Биіктік SWH және SWM карталарында (жоғары және орта деңгей) эшелондарда (FL), көрсетіледі, жоғары шет төменгі шетінің үстінен көрсетіледі.
      Егер жоғарғы немесе төменгі шеттер карта қолданылатын атмосферадан тыс орналасса, ХХХ пайдаланылады.
      SWL карталарында (төмен деңгей):
      - биіктіктер теңіздің орта деңгейдегі биіктіктер тәрізді көрсетіледі.
      - SFC қысқарту жер бетінің деңгейін белгілеу үшін пайдаланылады.

3. Арнайы карталарға сызықтарды және жүйелерді салу

1) SWH және SWM үлгілері	Ауа райының ерекше құбылыстарының карталары (жоғары және орта деңгей)
Тісті сызықтар	ауа райы ерекше құбылыстарының аймақтарын бөлу
Қалың үзік сызық	ТЯН (CAT) аймағының көрінісі
қалың тегіс сызық	желдің бағыты, тораптардағы сағат немесе километрдегі жылдамдық эшелондағы биіктік көрсетілген ағысты ағым осінің орналасуы. Ағысты ағымның тік ұзақтығы эшелоннан төмен көрсетілді, 240/290 ілеспемен FL 270 жазуы ағыстың биіктігі FL 240 бастап FL 290 дейін екенін білдіреді.
Стрелкалардағы сандар	торапта немесе сағатқа км алдыңғы шептегі жүйесінің қозғалысы
Кішкентай тікбұрыштардағы ішкі ұшу эшалоны	жеке пункттерде эшелондарда тропопаузаның биіктігі, жеке пункттерде ұшу эшелондары. Мысалы 340. Тропопаузаның топографиясы жоғарғы және төменгі шеті L немесе H әріптермен тікбұрыштың ішінде ұшу эшелондарында биіктікті көрсетумен көрсетіледі
2) SWL үлгісі	Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы (төменгі деңгей)
Х	гектопаскальда қысым орталығының жағдайы
L	төмен қысымның ортасы
H	жоғары қысымның ортасы
Тісті сызықтар	ауа райының ерекше аймағын бөлу
жіңішке сызық	изотерма биіктігі 0⁰С фут (гектофутта) немесе дека метрде 0⁰С деңгей; белгілену мүмкін, яғни 6000 фут биіктікте 0⁰С
Стрелкалардағы сандар	тораптағы немесе км/сағ антициклондар немесе депрессия шепті жүйелердің қозғалысының жылдамдығы
Теңіздің күй белгісінің ішіндегі цифрасы	фут пен метрде толқындардың жалпы биіктігі
Теңіз бетінің температурасының күй белгісінің ішіндегі цифрасы	теңіз бетінің температурасы ⁰С
Жерге жақын желдің белгісінің ішіндегі цифрасы	секундына метр, с\км және тораптағы жел

     4. Көрсеткіштер, қанатқылары бар көрсеткіштер, жалаушалар
      - Көрсеткіштер бағытты көрсетеді. Жалаушалардың және\немесе қанатқылардың саны жылдамдыққа сәйкес.
      - жалаушалар 50 торапқа немесе 25 с\м (100 км/с) сәйкес.
      - қанатқылар 10 торапқа немесе 5 с\м сәйкес (20 км/с). Қанатқының жартысы 5 торапқа немесе 2 с\м (10 км/с) сәйкес.

1). IS үлгісі. Стандартты изобариялық бет үшін биіктіктердегі желдің және температураның картасы. Поляр стереографикалық проекциясы.

2) SWH үлгісі. Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы (жоғарғы деңгей). Поляр стереографикалық проекциясы.

3) SWM үлгісі. Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы
(орта деңгей)

4) SWL үлгісі. Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы (төменгі деңгей)

5) SWH үлгісі. Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы (жоғары деңгей)

6). SWH +SWM үлгісі. Қазақстан Республикасы ауа райының ерекше құбылыстарының картасы

7) SWL үлгісі. Қазақстан Республикасы ауа райы ерекше құбылысының картасы (төменгі деңгей)

8) Кесте түріндегі бағдар бойынша ауа райының болжамдары

Төменгі деңгей

КҮНІ.......10 мамыр 2006 ж...............ТЕҢІЗ ДЕҢГЕЙІНЕН МЕТРДЕГІ БИІКТІК
БАҒДАР...........................................АҚТӨБЕ-АСТАНА-ПАВЛОДАР......
БОЛЖАМНЫҢ ӘСЕР ЕТУ КЕЗЕҢІ................1000 БАСТАП 1600 МСВ ДЕЙІН........... СИНОПТИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙДЫҢ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ БЕЛСЕНДІ СУЫҚ ФРОНТ АСТАНА АУДАНЫНДА 1200 МСВ, ШЫҒЫСҚА ҚАРАЙ 30С\КМ ЖЫЛДАМДЫҒЫМЕН АУЫСАДЫ
УЧАСКЕ	АҚТӨБЕ АСТАНА ПАВЛОДАР
БИІКТІКТЕГІ ЖЕЛ
(ГРАДУС, С\КМ)
3000М	280/35 М08	250/45 М03
ТЕМПЕРАТУРА 1500М	290/25 00	240/35 04
(ЦЕЛЬСИЙ ГРАДУСЫ)	290/20 01	230/30 08
600М
БҰЛТТЫЛЫҚ	ХХХ ОТД КД -------- 500 2900 РАЗОРВ КЧ ------ 600	ХХХ РЕДК КД ------- 300 250 СПЛ СК ------ 150
ЖЕРДЕГІ КӨРІНУ		1500М
АУА РАЙЫНЫҢ ЕРЕКШЕ ҚҰБЫЛЫСТАРЫ	ОРТАША ТУРБУЛЕНТТІЛІК 3000 ------- 1500	ЖЕКЕ НАЙЗАҒАЙЛАР НӨСЕРЛІ ЖАҢБЫР ОРТАША ХХХ ҚАТТЫ ------- МҰЗДАНУ 2000 АЛДЫҢҒЫ ШЕПТЕГІ АЙМАҚТА ОРТАША ҚАТТЫ ТУРБУЛЕНТТІЛІК ХХХ ------- 300
НӨЛЬДІК ИЗОТЕРМАНЫҢ БИІКТІГІ	1500	2000
ТЕҢІЗДІҢ ОРТА ДЕҢГЕЙІНЕ КЕЛТІРІЛГЕН ЕҢ АЗ ҚЫСЫМ (ММ С.Б.)	755	750
ЖАСАЛДЫ.....В 0900 МСВ 10 мамыр 2006 ж. СИНОПТИК.............

Орта деңгей

КҮНІ......10 МАМЫР 2006 ж..........ТЕҢІЗ ДЕҢГЕЙІНІҢ МЕТРДЕГІ БИІКТІК
БАҒДАР.......................АҚТӨБЕ- АСТАНА- ПАВЛОДАР..........
БОЛЖАМНЫҢ ӘСЕР ЕТУ КЕЗЕҢІ..................1200 БАСТАП 1600 UTC ДЕЙІН............ СИНОПТИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНЫҢ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ БЕЛСЕНДІ СУЫҚ ФРОНТ 1200 UTC АСТАНА АУДАНЫНДА ШЫҒЫСҚА 30 С\КМ АУЫСАДЫ 1600 СВ ЖӘНЕ АСТАНАНЫҢ ШЫҒЫСЫ ЖАҒЫНДА 120 КМ ШАМАМЕН ОРНАЛАСАДЫ
УЧАСКЕ	АҚТӨБЕ АСТАНА ПАВЛОДАР
БИІКТІКТЕРДЕ ЖЕЛ
(ГРАДУС, С\КМ)
ТЕМПЕРАТУРА(ЦЕЛЬСИЙ ГРАДУСЫ)
300 гПа	290/90 М58	250/80 М52
400 гПа	290/70 М46	250/60 М40
500 гПа	290/50 М30	250/40 М25
АУА РАЙЫНЫҢ ЕРЕКШЕ ҚҰБЫЛЫСТАРЫ ЖӘНЕ ТИІСТІ БҰЛТТЫЛЫҚ	ОРТАША ТУРБУЛЕНТТІЛІК 5400 ------- ХХХ	СИРЕК НАЙЗАҒАЙ ТУРБУЛЕНТТІЛІК ОРТАШАДАН ҚАТТЫҒА ДЕЙІН 8400 ------- ХХХ
*ТРОПОПАУЗАНЫҢ БИІКТІГІ	-	-
*АҒЫСТЫ АҒЫМ	-	-
ЖАСАЛДЫ 1100 МСВ 10 мамыр 2006 ж. СИНОПТИК..............

*жоспарланған ұшу эшелонынан жоғары, егер көрсетілмесе
**ауа райының ерекше құбылыстарымен байланысты бұлттар ғана көрсетіледі

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидасына
4-қосымша

Ашық мәтін нысанында бағдарлар, ұшу аудандары және АХЖ бойынша ауа райы болжамдарының үлгілері

1. Ашық мәтін нысанында АҰЕ бойынша бағдар бойынша ауа райының болжамы

БҒДР ҚОСТАНАЙ-ҚАРАҒАНДЫ

151000/151600

БИІКТІК ЦИКЛОННЫҢ ТЫЛЫ

      БИІК 5000М 280/60 С\КМ М24
      7000М 290/110 С\КМ М32
      9000М 290/140 С\КМ М46

ТРОП 9500М

АСТАНА – ҚАРАҒАНДЫ СТ 8000М 290/150 С\КМ
ГРЗ ЧАСТ КД 500/7000

АМСА Қостанай
Синоптик 09.00 UTC 15 шілде

20...ж.
Командир

      Болжамның мазмұны:
      Қостанай-Қарағанды бағдар бойынша болжам, әсер ету кезеңі 10.00 бастап 16.00 МСВ дейін осы айдың 15 күні;
      Синоптикалық жағдай: биіктік циклонның тыл бөлімі;
      5000 м биіктікте: желдің бағыты 280 градус, жел жылдамдығы 60 с\км, ауа температурасы минус 24⁰ C;
      7000 м биіктікте: желдің бағыты 290 градус, жел жылдамдығы 110 с\км, ауа температурасы минус 32⁰ C;
      9000 м биіктікте: жел бағыты 290 градус, жел жылдамдығы 140 с\км, ауа температурасы минус 46⁰ C;
      Биіктіктегі тропопауза - 9500м;
      Астана-Қарағанды учаскесінде - ағысты ағым:
      8000м биіктікте желдің бағыты 290 градус, желдің барынша жылдамдығы 150 с\км;
      найзағай; будақ-жаңбырлы жиі бұлттылық төменгі шетімен 500м, жоғары шетімен - 7000м.

      2. ВҰЕ бағыты бойынша ауа райы болжамдары ашық мәтін нысанында
      БЕЦ 071                             МИ-8 22957
      АЛМАТЫ 07.00 210 3 М/С ТҮР10 6/3 ТҮЙІНДІ 1500 ЖОҒ ОРТА +29 702

      АЛМАТЫ - КВ4143 УЧ 21-24, 33-34ВГ, 35, 36 - БУРУНДАЙ
      0800-1400 ШТ КӨТЕРІҢКІ ҚЫСЫМНЫҢ АЛАҢЫ
      Желдің болжамы (КМ/С) 1000 м 1500 м 2 000 м 3 000 м 4 000 м
      және температуралары (⁰С) 270 20+17 270 20+17 250 20+12 250 20+5 250 30-4

Биіктіктер бойынша
ЖЕРГЕ ЖАҚЫН ЖЕЛ 260 6 ПОР 11С\М/ ТҮР 10 НАЙЗАҒАЙ

      ОШАҚТАРЫ/САЛМАҒЫ НӨСЕРЛІ ЖАҢБЫР ЖИІ КД 3500/8000 ТЕҢІЗ ДЕҢГЕЙІНЕН ТҰТАС ВСПС ОРТАША ТУРБУЛЕНТТІК ҚАБАТ 6000/ЖЕР НӨЛ 3500 Г/П ЖОҒАРЫ 3500 ЖАБЫҚ Р МИН 758 ММ
      АЛМАТЫ 2706/2806 230 5 С\М/ТҮР 10 ШАШЫЛҒАН КД 1500 ЖЫРТЫЛҒАН 3000 УАҚЫТ 2707/2716 2806 ПОР 11 М/С НАЙЗАҒАЙ=
      БУРУНДАЙ /БАҒДАРЛЫ/ 2707/2716 140 6 С\М ТҮР 10 ШАШЫЛҒАН КД 1500 ЖЫРТЫЛҒАН 3000 УАҚ 2070/2716 260 6 ҚАРҚ 11 С\М/НАЙЗАҒАЙ
      СИНОПТИК           07.00 UTC 27 шілде 20.. ж. АЛМАТЫ АМО
      БРИФИНГ; КВС

3. ӘҚБ ӘҚ Алматы орталығының ЖДП аймақтары бойынша ауа райының болжамы

А СЕКТОРЫ /жазық дала/
0600-1200 ШТ ТӨМЕН ҚЫСЫМНЫҢ АЗГРАДИЕНТТІ АЛАҢЫ

      ЖЕЛДІҢ БОЛЖАМЫ (С\КМ)       1000м     1500м     2000м
      ЖӘНЕ ТЕМПЕРАТУРАНЫҢ         НСТ 10+22 НСТ 10+20 НСТ 10+16
      (град.) БОЛЖАМЫ

ТҮР 3000 Ә\МАСС ОШАҚТАРЫ НӨСЕРЛІ ЖАҢБЫР СИРЕК БЖ 600/7000 ЖЕР БЕТІНІҢ ҮСТІНДЕ ЖЫРТЫЛҒАН ОРТАША ТУРБУЛЕНТТІК ҚАБАТ 3000/ЖЕР 3500 НУЛЬ 755ММ Р МИН

B F СЕКТОРЫ /2000м дейін таулар/
0600-1200 ШТ ТӨМЕН ҚЫСЫМНЫҢ АЗГРАДИЕНТТІ АЛАҢЫ

БИІКТІКТЕР БОЙЫНША ЖЕЛДІҢ (С\КМ) ТЕМПЕРАТУРАСЫ (град.)БОЛ 1000м 1500м 2000м 3000м 4000м
НСТ10+22 НСТ10+20 НСТ10+16 НСТ 20+3 220 30-5

      ТҮР 5000 Ә\МАСС ОШАҚТАРЫ НӨСЕРЛІ ЖАҢБЫР ЖИІ БЖ 8000/1500
      ТЕҢІЗ ДЕҢГЕЙІНДЕ ЖЫРТЫЛҒАН ВСПC ОРТАША ТУРБУЛЕНТТІК
      ҚАБАТ 4000/ЖЕР НУЛЬ 3500 Г/П 1500ЖОҒАРЫ ЖАБЫҚ Р МИН 755 ММ

С D СЕКТОРЫ /2000м жоғары таулар/
0600-1200 ШТ ТӨМЕН ҚЫСЫМНЫҢ АЗГРАДИЕНТТІ АЛАҢЫ

      БИІКТІКТЕР БОЙЫНША ЖЕЛДІҢ (с\КМ/) ТЕМПЕРАТУРАСЫ (град.)БОЛ
      1000м       1500м     2000м      3000м        4000м
      НСТ 20+27 НСТ20+25   НСТ 10+18 НСТ 20+5    220 30-7

ТҮР 10 Ә\МАСС ОШАҚТАРЫ НАЙЗАҒАЙ НӨСЕРЛІ ЖАҢБЫР АЗ/2/ РД 2000/1500 ЖИІ БЖ 8000/2500 ТЕҢІЗ ДЕҢГЕЙІНДЕ ЖЫРТЫЛҒАН ВСПС ОРТАША ТУРБУЛЕНТТІ У ҚАБАТ 6000/ЖЕР НУЛЬ 3700 Г/П ЖОҒАРЫ 2500 ЖАБЫҚ РМИН 758ММ

СИНОПТИК АЛМАТЫ АМО
КҮНІ ЖӘНЕ УАҚЫТЫ 05.00 UTC 30 МАМЫР 20.... ж.

4. АХЖ бойынша ауа райының болжамы

1, 2, 3 аудандар бойынша ауа райының болжамы
130700/131300

Циклонның тыл бөлімі. Қарабұтақ - Эмбу-Уил арқылы толқындармен салқын фронт. Шығысқа бағыттануы 30 с\км

      Желдің және (градус пен с\км)          4000м       220 30-05
      Температураның болжамы                 3000м       НСТ20+03
      (Цельсия градусы)                      2000м       НСТ20+16
              1500М        НСТ20+19
              1000М        НСТ20+20

Жердегі жел 180 9 с\м түр 5000 нашар нөсерлі жаңбыр шашылған 2000/500 сирек 8000/1000 жер бетіне қатысты тем-ра 25⁰С Нуль 3000 Рмин 763

Синоптик Ақтөбе АМСА
Уақыт және күні 06.00 13 маусым 2006 ж.

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
5-қосымша

GAMET ақпаратына қатысты талаптар

1. GAMET нысандағы болжам көрсетілген тәртіпте келесі ақпаратты қамтиды:

	Деректер түрінің көрсеткіші	FA - GAMET ақпарат үшін
A1A2	Елдің немесе аумақтың көрсеткіштері	RS – Еуропа аумағы RA – Азия аумағы KZ – Қазақстан Республикасы
ii	Парақтың нөмірі (31)	Өңірлік пайдалану үшін
Ескерту – парақ нөмірі келесі мағыналарды қабылдауы мүмкін: ii = 31 - 40.

      ДМҰ атауы: T1T2A1A2iiCCCCYYGGgg
      CCCC - осы мәліметті тарататын байланыс орталығының орналасу жерінің индексі (ИКАО);
      YYGGgg – уақыт\күні тобы, онда YY - күн, GGgg – GAMET мәліметті таратудың UTC сағат пен минутадағы уақыты;
      Мысалдар:
      FARS31       RUАА      121200;
      FARА31       ALAC      110010;
      FAKZ31       UAAA      110010.
      1) Кіші биіктіктерде ұшулар үшін аймақтық болжам жататын ұшу ақпарат ауданына қызмет көрсететін ӘҚҰ органының орналасу жерінің көрсеткіші (YUCC);
      2) мәліметтік шартты белгісі: «GAMET»;
      3) UTC әсер ету кезеңін көрсететін «күн – уақыт» топтары, «VALID 220600/221200»;
      4) мәліметті дайындаған метеорологиялық органның орналасу жерінің көрсеткіші, одан кейін дефис тұрады, «YUDO-»;
      5) келесі жолақта – Кіші биіктіктерде ұшулар үшін аймақтық болжам шығатын ұшу ақпарат ауданының немесе оның қосымша ауданының атауы, «AMSWELL FIR/2 BLW FL120»;
      6) келесі жолақта – «SECN 1» қысқартуды пайдаланумен болжамның бірінші бөлімінің басталуын көрсетуі;
      7) секундына 15 м асатын кең кеңістікте жерге жақын желдің орта жылдамдығы, «SFC WSPD: 10/12 18 МPS»;
      8) кең кеңістікте жер бетіндегі 5000м кем көріну, соның ішінде көрінуді төмендету шарттаған құбылыстар, «SFC VIS: 06/08 3000M BR
      N OF N51»;
      9) ауа райының ерекше құбылыстар (SIGMET мәлімет шығарылғанға қатысты құбылыстардан басқа), «SIGWX: 11/12 ISOL TS»;
      10) таулардың жабылуы, «MT OBSC: MT PASSES S OF N48 OBSC»;
      11) (AGL) жер бетінен немесе теңіздің орта деңгейінен(AMSL) 300м төменгі шетінің биіктігімен немесе кең кеңістікте шашылған, жыртылған немесе тұтас бұлттылық немесе (және) олардың төменгі және жоғарғы шеттерінің биіктігін көрсетумен кез келген будақ-жаңбырлы (СВ) немесе көлемді будақ (TCU) бұлттардың пайда болуы, «SIG CLD: 06/09 OVC 200/800 M AGL N OF N51 10/12 ISOL TCU 400/3000 M AGL»;
      12) мұздану (конвективті бұлттарда пай болатыннан және SIGMET мәлімет шығарылған қатты мұзданудан басқа), «ICE MOD FL050/080»;
      13) турбуленттік (конвективті бұлттарда пайда болатын және SIGMET мәлімет шығарылған қатты турбуленттіктен басқа), «TURB: MOD ABV FL090»;
      14) таулы толқын (SIGMET мәліметі шығарылған қатты таулы толқыннан басқа), «MTW: MOD ABV FL080 E S OF N63»;
      15) аймақты болжам әсер ететін ұшу ақпаратының тиісті ауданына немесе оның қосымша аудандарына қатысты SIGMET мәліметі, «SIGMET APPLICABLE: 3,5»;
      16) келесі жолақта – «SECN II» қысқартуды пайдаланумен аймақтық болжамның екінші тарауының басталуын көрсету;
      17) қысым орталықтары, фронттар және олардың күтілетін ауысуы, «PSYS 06L 1004 HPA N5130 E01000 MOV NE 25 KMH WKN»;
      18) биіктіктерде, ең құрғанда келесі абсолюттік биіктер үшін жел және ауа температурасы: 600, 1500, 3000м, «WIND/T: 600M 270/70KMH PS03 1500M 250/80 KMH MS02 3000M 240/85KMH MS11»;
      19) 11-тармақшадан басқа жер бетінен (AGL)немесе теңіздің орта деңгейінен(AMSL), бұлттардың төменгі және жоғарғы шеттерінің биіктіктерін, түрін, санын көрсетумен бұлттылық туралы ақпарат, «CLD: BKN SC 900/2400 M AGL»;
      20) жер бетінің деңгейінен (AGL) немесе теңіздің орта (AMSL) деңгейінен 0⁰С деңгейлердің биіктігін көрсету, егер ол\олар болжам берілетін ауа кеңістіктің жоғары шетінен төмен болғанда, «FZLVL: 1000M AMSL»;
      21) әсер ету кезеңінің ішінде болжанатын QNH ең аз мағынасы, «MNM QNH: 1004 HPA»;
      22) егер өңірлік аэронавигациялық келісіммен талап етілсе, теңіз бетінің және теңіз жағдайының температурасы, «SEA: T15 HGT 5M»;
      23) жанартаудың жану орны, күл бұлтын жасайтын, жанартау атауы және бірінші атқылаудың уақыты, егер белгілі болса, «VT MT KLYUCHEVSKOY PSN N5603 E16039 ERUPTION VA CLD TOP 7000M MOV NE».
      1. GAMET болжамының барлық тармақтары жаңа жолақтан басталады.
      2. Қауіпті құбылыстардың болуы күтілмеген немесе олар SIGMET мәліметіне енгізілген жағдайда аймақтық болжамнан жоғарыда көрсетілген 7)-15) тармақшалар енгізілмейді. Қауіпті құбылыстар пайда болмаған және ешқандай SIGMET ақпараты қолданылмаса осы тармақтың 7)-15) барлық тармақшалары «HAZARDOUS WX NIL» - ауа райының қауіпті құбылыстары жоқ – деген терминмен жазылады.
      3. Қауіпті құбылыстар GAMET болжамына енгізілген жағдайда, бірақ ол болмаған немесе бұдан әрі болжанбаса, тиісті метеорологиялық элементі өзгертетін GAMET AMD түзету шығарылады.

GAMET аймақтық болжамының мысалы -

      YUCC GAMET VALID 220600/221200 YUDO–
      AMSWELL FIR/2 BLW FL100
      SECN I
      SFC WSPD: 10/12 18MPS
      SFC VIS: 06/08 3000M BR N OF N51
      SIGWX: 11/12 ISOL TS
      MT OBSC: MT PASSES S OF N48
      SIG CLD: 06/09 OVC 300/600 M AGL N OF N51 10/12 ISOL TCU 300/3000 M
      AMSL
      ICE: MOD FL050/080
      TURB: MOD ABV FL090
      SIGMETS APPLICABLE: 3, 5
      SECN II
      PSYS: 06 L 1004 HPA N5150 E01000 MOV NE 25KМН WKN
      WIND/T: 600M 270/70 KMH PS03 1500M 250/80 KMH MS02 3000M 240/85KMH MS11
      CLD: BKN SC 800/2400 M AMSL
      FZLVL: 1000M AMSL
      MNM QNH: 1004 HPA
      SEA: T15 HGT 5M
      VA: NIL=

Мазмұны:
100 эшелоннан төмен ұшу ақпаратының ауданы AMSWELL* (РЦ атауы YUCC – AMSWEL) екі қосымша аудан үшін Донлон/халықаралық әуежайдың метеорологиялық органмен (YUDO) жасалған кіші биіктіктерде (GAMET) ұшулар үшін аймақтық болжам әсер ету кезеңі осы айдың 22 күні 06.00 UTC бастап 12.00 UTC дейін.

1 бөлім:
Жер бетіндегі желдің жылдамдығы: (SFCWSPD)	10.00 мен 12.00 UTC арасында секундына 18 м/с;
Жер бетіндегі көріну: (SFCVIS)	06.00 және 08.00 UTC арасында солтүстік ендіктен 51 градуста солтүстікке 3000 метр (мұнар нәтижесінде);
Ауа райының ерекше құбылыстары: (SIGWX)	11.00 мен 12.00 UTC арасында жеке (оқшауланған) найзағайлар
Таулардың жабылуы: (MT OBSC)	С.е. 48 градус оңтүстікке қарай таулар
Маңызды бұлттылық: (SIGCLD)	06.00 мен 09.00 UTC арасында 300 м төменгі шетімен және 600 метр жоғары шетімен теңіздің орта деңгейінен солтүстікке с.е. 51 градус; 10.00 мен 12.00 UTC арасында оқшауланған 300 метр төменгі шетімен және теңіздің орта деңгейінен 3000 метр жоғары шетімен көлемді – будақ мұнар тәрізді бұлттар
мұздану: (ICE)	050 және 080-дағы орташа ұшу эшелондарының арасында
турбуленттік: (TURB)	090 ұшу эшелонынан жоғары орташа (минимум 100 ұшу эшелонына дейін)
SIGMET мәліметі: (SIGMETS APPLICABLE)	SIGMET 3-ші және 5-ші мәліметі тиісті қосымша аудан үшін әсер ету белгіленген мерзімнің ішінде күші бар
II бөлім:
Барийлік жүйелер: (PSYS)	С.е. 51,5⁰ нүктесінде 06.00 UTC төмен қысымның орталығы 1004 гектопаскаль, 10⁰ в.д.; солтүстік – шығыс бағытта сағатына 25 км жылдамдығымен ауысу және әлсірету күтіледі
Жел мен температура (WIND/T)	Теңіз деңгейінде 600 м биіктікте жел бағыты 270 градус, жел жылдамдығы сағатына 70 км, температура плюс 3⁰С; теңіз деңгейінде 1500 м биіктікте желдің бағыты 250 градус, жел жылдамдығы сағатына 80 км, температура минус 2⁰С; теңіз деңгейінен 3000 м биіктікте. Жел бағыты 240 градус, жел жылдамдығы сағатына 85 км, температура минус 11⁰С
бұлттылық: (CLD)	Теңіздің орта деңгейінен 800 м төменгі шетімен және 2400 м жоғарғы шетімен жыртылған қабатты – будақ бұлттар
Нөлдік изотерманың биіктігі: (FZLVL)	Жер деңгейінен 1000 метр
QNH ең аз мағынасы: (MNMQNH)	1004 гектопаскаль
теңіз: (SEA)	Температура 15⁰С; теңіздің күй жайы (толқындардың биіктігі) 5 метр
Жанартау күлі: (VA)	Жоқ

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
6-қосымша

Ағылшын тілінде әуеайлақ бойынша ескертулерді жасау үлгісі
(AD WRNG)

Код элементі	Толық мазмұны	Нысан	Мысалы
Орналасу жерінің көрсеткіші	Әуеайлақтың орналасу жерінің көрсеткіші	Nnnn	UAAA
Мәліметтің түрін сәйкестендіру	Мәліметтің түрі және реттік нөмірі	AD WRNG n	AD WRNG 2
Әсер ету мерзімі	Әсер ету мерзімінің күні және мерзімі	VALID nnnnn/nnnnn	VALID 210800/211200
Әуеайлақ бойынша ескертуді жою тәртібі үлгінің соңында көрсетілген
Құбылыс	Әуеайлақ	(HVY)TS, SN, FZRA	VRB17MPSTSSQ
	бойынша	FZDZ, (HVY)SS, DS, SA
	ескертуді	DU, SQ, SFC WSPD	SFCWSPD
	шығаруды	nn(n)MPS	20MPS
	шарттаған	MAXnn(n)
	құбылыстың	SQ, немесе FROST	HVYSNVIS
	сипаттамасы	немесе VA, немесе 32 белгіге дейін еркін мәтін	0800M
Бақыланатын немесе болжанатын құбылыс	Ақпарат бақылаудың деректері немесе ол болжам болып табылатыны туралы көрсеткіш	OBS (ATnnnnZ), немесе FCST	OBS AT1200Z FCST
Қарқындылықтың өзгеруі	Қарқындылықтың күтілетін өзгерісі	INTSF, WKN, NC	INTSF, WKN, NC

Немесе

Әуеайлақ бойынша ескертуді жою

Оның идентификациясын көрсетумен әуеайлақ бойынша ескертуді жою

CNL AD WRNG n
nnnnnn/nnnnnn

CNL
AD WRNG 2
210800/211200

UAAA AD WRNG 2 VALID 211000/211400 - HVY SN VIS 0800M FCST NC

Алматы АМО бойынша есеп бойынша екінші ескерту жасалды, 21 күнінің, 10.00 UTC бастап 14.00 UTC дейін күші бар: Алматы әуеайлағында 800 метр көрінуімен қатты қар болжанады, қарқындылық өзгеріссіз.

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
7-қосымша

SIGMET және AIRMET ақпараттарына қатысты талаптар

      1. SIGMET мәліметі көрсетілген тәртіпте орналасқан мынадай ақпаратты қамтиды:
      1) ұшу ақпарат ауданына қызмет көрсететін ӘҚҰ органының немесе SIGMET мәліметі жататын диспетчерлік органның орналасу жерінің көрсеткіші, (YUCC);
      Әуе кеңістігі ұшу ақпарат ауданына ҰАА (FIR) және ұшу ақпараттың жоғарғы ауданына ҰАЖА (UIR), бөлінген жағдайда SIGMET осы ҰАА қызмет көрсететін ӘҚҰ органының орналасу жерін көрсеткішімен белгілейді. Дегенмен, SIGMET мәліметі ҮАА ҰАЖА бүйірлік шеттерінің шеңберінде барлық әуе кеңістігіне қатысты. SIGMET мәліметін шығарған осы метеорологиялық құбылыс әсер ететін нақты аймақтар және(немесе) ұшу эшелондары мәліметтің мәтінде көрсетіледі:
      2) мәліметтің шартты белгісі және реттік нөмірі, SIGMET 5;
      SIGMET мәліметтердің тұру тәртібі цифрмен немесе цифрлар мен әріптер әдісімен көрсетіледі:
      3) UTC әсер ету кезеңін көрсететін «күн - уақыт» тобы, VALID 221215/221600;
      4) мәліметті дайындаған метеорологиялық бақылау органының орналасу жерінің көрсеткіші, одан кейін – кіріспені мәтіннен бөлу үшін: YUDO-;
      5) келесі бетте – ИКАО индексі және ҰАА (FIR) атауы немесе (СТА) SIGMET мәліметі шығарылатын қону және ұшу ауданының атауы: UACC ASTANA FIR, UAAA ALMATY СТA;
      6) 337 тармағында келтірілген тізбеге сәйкес SIGMET мәліметті шығаруды шарттаған құбылыстар және құбылыстардың сипаттамасы;
      7) нақты – OBS қысқартуды пайдалану, болжанатын құбылыс - FCST қысқартуды пайдалану және қажет бойынша UTC бақылау уақыты;
      8) орналасу жері (мүмкіндігінше ендікті және ұзақтықты көрсетумен және(немесе) халықаралық жоспарда танымал пункттерді немесе географиялық атауларды көрсетумен) және эшелон: FCST TOP 9000 M (FL 300). N OF N43 AND W OF E073;
      9) сағатқа километрде немесе торапта көрсетілген ауысу немесе күтілетін ауысу: MOV E 40 KMH;
      10) INTSF, WKN немесе NC қысқартуларды пайдаланумен қарқындылықтың өзгерілуі;
      2. Ауданда найзағайлар және будақ-жаңбырлы бұлттарды санау қажет:
      1) мұнар әсерінен жасырылған немесе қараңғылықтан бақылау көрінбесе, жасырынды;
      2) бұлттардың қабаттар арасында бекітілген және жеңіл анықталмаса, маскаланған (EМBD);
      3) әсер ету ауданының немесе болжанатын әсер ету (белгіленген уақытта немесе болжамның әсер ету кезеңінің ішінде) алаңның 50% барынша жабылған жеке элементтерден тұратын жеке, оқшауланған (ISOL);
      4) әсер ету ауданының немесе болжанатын әсер ету (белгіленген уақытта немесе болжамның әсер ету кезеңінің ішінде) алаңның 50-75% барынша жабылған жеке элементтерден тұратын, сирек (OCNL);
      5) аудан шегінде көршілес найзағай фронттар арасындағы аралық әсер ету аудан немесе осы құбылыстың болжанатын әсер ету алаңдары максималды 75% астам жабылған жиі (FRQ).
      3. Кейбір фронт бойы жеке бұлттар арасындағы маңызды емес аралықтармен немесе осы аралықтардың болмау жағдайда найзағай қызметін білдіретін дауыл желісі (LSQ).
      4. Қажет болғанда найзағай қызметін сипаттау үшін пайдаланатын бұршақ (GR).
      5. Қатты турбуленттілікті (SEV/MOD TURB) кіші биіктіктерде турбуленттілікке, жерге жақын қатты желге, құйын ағыспен немесе бұлттылықта немесе одан тыс турбуленттілікке жатқызу қажет (САТ). Конвективті бұлттармен байланысты турбуленттілікті көрсету қажет емес.
      6. Қатты мұздану (SEV ICE) конвективті бұлттардан тыс мұздануға жатса көрсетіледі. Қататын жаңбыр (FZRA) өте суыған жаңбырға байланысты қатты мұзданудың жағдайларына жатады.
      7. Таулы толқынды (MTW) мыналарды санау қажет:
      1) қатты, егер төменге ағатын секундына 3,0 м (600 фут/мин) немесе одан астам жылдамдығымен тасқынмен немесе қатты турбуленттілік болжанса;
      2) орташа, егер төменге ағатын секундына 1,75-3,0 м (350-600 фут/мин) жылдамдығымен және\немесе орташа турбуленттілік болжанса.

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
8-қосымша

AIRMET ақпараттарын құру өлшемдері

Жерге жақын желдің жылдамдығы - кең кеңістікте жерге жақын желдің орташа жылдамдығы секундына 15 м/с астам	SFC WSPD (+ жел жылдамдығы және өлшеу бірліктері)
Жер бетіндегі көрінуі - кең кеңістікте көріну 5000 м кем,соның ішінде көрінуді нашарлататын ауа райының құбылыстары	SFC VIS (+ төменде аталған ауа райының құбылыстарының бірі: DZ, RA, SN, SG, PL, IC, GR, GS, FG, BR, SA, DU, HZ, FU, VA, PO, SQ, FC, DS немесе SS)
Найзағайлар - бұршақсыз жеке найзағай - бұршақаралас жеке найзағай - бұршақсыз сирек найзағай - бұршақаралас сирек найзағай	ISOL TS ISOL TSGR OCNL TS OCNL TSGR
Таулардың жабылуы - таулар жабық	MTOBSC
Бұлттылық
- жер деңгейінен 300 м кем төменгі шегінің
биіктігімен кең кеңістікте жыртылған
немесе тұтас бұлттылық:
- жыртылған	BKNCLD
- тұтас	(+төменгі және жоғарғы шектерінің биіктігі және өлшеу бірліктері)
- будақ – жаңбырлы бұлттар
а) жеке
б) сирек	OVCCLD
в) жиі	(+ төменгі және жоғарғы шектерінің биіктігі және өлшеу бірліктері)
- мұнар тәрізді будақ бұлттар (көлемді будақ)
а) жеке	ISOLCB
б) сирек	OCNLCBFRQCB
в) жиі
	FRQ CB
	ISOL TCU OCNL TCU FRQ TCU

Мұздану - орташа мұздану (конвективті бұлттарды пайда болатын мұзданудан басқа)	MODICE
Турбуленттілік - орташа турбуленттілік (конвективті бұлттарды пайда болатын турбуленттіліктен басқа)	MODTURB
Таулы толқын - орташа таулы толқын	MODMTW

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
9-қосымша

SIGMET және AIRMET хабарламаларын жасау үлгісі

Код элементі	Толық мазмұны	Нысаны	Мысалдар
ҰАА\СТА орналасқан жерінің көрсеткіші	ҰАА\СТА қызмет көрсететін және SIGMET/AIRMET хабарламасына қатысы бар әуе қозғалысына қызмет көрсететін органының орналасу жерінің көрсеткіші	nnnn	UAAA UATT UACC
Сәйкестендіру	Сәйкестендіру және хабарламаның реттік нөмірі	SIGMET n AIRMET n	SIGMET 2 AIRMET 5
Әрекет кезеңі	МСВ қолданылу кезеңін көрсететін «күн-уақыт» тобы	VALID nnnnn/nnnnn	VALID211300/211700 VALID071215/071 600 VALID252200/260 200
Орналасқан жерінің көрсеткіші	Бөлетін дефиспен хабарламаны жіберушінің орналасқан жерінің көрсеткіші	nnnn-	UAAA– UATT- UACC-
ҰАА\СТА атауы немесе әуе кемесін сәйкестендіру	SIGMET/AIRMET хабарламасы жіберілген ҰАА\СТА және атауы орналасқан жерінің көрсеткіші	nnnn nnnnnnnnnn FIR TMA CTA	UAAA ALMATY FIR UACC ASTANA СТА FIR UACC ASTANA СТА FIR
Құбылыс	SIGMET шығарылуына себеп болған құбылыстың сипаттамасы	OBSC TS (GR), EMBD TS (GR), FRQ TS (GR), SQL TS (GR), SEV TURB, SEV MTW, SEV ICE, SEV ICE (FZRA), HVY DS, HVY SS, VA CLD RDOACT CLD	OBSC TSGR EMBD TSGR FRQT S SEV TURB SEV MTW SEV ICE VA CLD VA ERUPTION MT ASHVAL PSN S15, RDOACT CLD
Құбылыс	AIRMET шығарылуына себеп болған құбылыстың сипаттамасы	SFC WSPD (+жел жылдамдығы және КМH немесе KТ өлшем бірліктері), SFCVIS (+М көріну) + ауа райының төменде аталған құбылыстардың бірі немесе олардың үйлесімі: DZ, RA, SN, SG, PL, IC, GR, GS, FG, BR, SA, DU, HZ, FU, VA, PO, SQ, FC, DS (SS); құбылысына: ISOLTS, OCNLTS, ISOLTSGR, OCNLTSGR; құбылысына: BKN CLD, OVC CLD (+ төменгі және жоғарғы шеттерінің биіктігі және өлшем бірліктері), ISOLCB, OCNLCB, FRQCB, SOL TCU, FRQ TCU, MT OBSC; MOD TURB, MOD MTW, MOD ICE	SFC WSPD17MPS MOD MTW MOD TURB MOD ICE ISOL CB, ISOL TS BKN CLD 100/900M BKN CLD 300/3000FT OVC CLD 200/ABV3000 M, OVC CLD 900/ABV1000 FT МТОBSC SMELL SU RDOACT CLD
Бақыланатын немесе болжанатын құбылыс	Құбылыс бақыланды немесе болжанды (қай уақытта)	OBS (AT nnnnZ); FCST	OBS AT 1205Z FCST
Орналасқан жері	Халықаралық танымал пункттері немесе географиялық орындарының ендік пен ұзақтығы көрсетілген (градустарда және минуттарда) орналасқан жері	Nnn(nn) Wnnn(nn); Nnn(nn) Enn(nn); Snn(nn) Wnn(nn); Snn(nn) Enn(nn) N OF Nnn(nn); S OF Nnn(nn);..., N OF LINE..., WI Nnn(nn)..., SI OF nnnnnnnnnn,... NE OF, SE OF, SW OF, NW OF,...	N OF N42 W OF E070, E OF FIR, E OF LINE N2520, WI N6030 E02530-N4255 E07030- N4500 E078000
Деңгейі	Ұшу эшелоны және ұзақтығы	FLnnn; FLnnn/nnn; TOP FLnnn; ABV FLnnn BLW FLnnn CB TOP FLnnn, WI nnnKM OF CENTRE	FL100/15 0, ABVFL15 0, SFC/FL10 0, CBTOPF L500 WI 270KM OF CENTRE
Ауысу немесе күтілетін ауысу	Компасты сегіз румабаларының бірі немесе стационарлық орналасқан жері көрсетілген ауысу (бағыты мен жылдамдығы)	MOVN (nnKMH); MOVNE (nnKMH); MOVE (nnKMH); MOV SE (nnKMH); MOV S (nnKMH); MOV SW (nnKMH); MOV W (nnKMH) STNR	MOV NE 30 KMH STNR
Қарқындылықтың өзгеруі	Қарқындылықтың күтілетін өзгерісі	NTSF, WKN, NC	WKN INTSF NC
Болжанатын орналасқан жері	SIGMET хабарламасының қолданылу кезеңінің соңында жанартау күлінен болатын бұлтының болжанатын орналасқан жері	FCST nnnnZ TC CENTRE Nnn(nn) Snn(nn) Wnn(nn) Enn(nn)
SIGMET/AIRMET хабарламасын жою	Оның сәйкестендіруі көрсетілген SIGMET хабарламасын жою	CNL SIGMET (nn)n nnnnnn/nnnnnn	CNL SIGMET1 2211300/211700
SIGMET/AIRMET хабарламасын жою	Оның сәйкестендіруі көрсетілген AIRMET хабарламын жою	CNL AIRMET(nn)n nnnnnn/nnnnnn	CNL AIRMET2 151520/151800

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
10-қосымша

Ағылшын тілінде әуеайлақта желдің ауысуы туралы ескертулерді және хабарландыруды жасау үлгісі (WS WRNG)

Код элементі	Толық мазмұны	Нысан	Мысалы
Орналасу жерінің көрсеткіші	Әуеайлақ орналасу жерінің көрсеткіші	Nnnn	UAAA
Мәлімет түрін сәйкестендіру	Мәлімет түрі және реттік нөмірі	WS WRNG n	WS WRNG 1
Қолдану мерзімі	Шығару уақыты және күні және қолданылғанда МСВ әсер ету мерзімі	nnnnnn (VALIDTLnnnnnn) немесе VALIDnnnnnn/ Nnnnnn	211230 VALID TL 211330 211200 VALID 221215/221315
Желдің ауысуы туралы ескертулерді және хабарландыруды жою тәртібі үлгінің соңында берілді
Құбылыс	Құбылысты және оның орналасқан жерін сәйкестендіру	(MOD) немесе (SEV) WS IN APCH; (MOD) немесе (SEV) WS (APCH) RWYnnn; немесе (MOD) немесе (SEV) WS IN CLIMB-OUT (RWYnnn), LNDG MBST IN APCH, MBST CLIMB-OUT RWYnnn	WS IN APCH RWY05, MOD WS RWY23, WS IN CLIMB-OUT, SEV WS IN CLIMB-OUT, WS IN LNDG MBST APCH RWY05, MBST IN CLIMB-OUT
Бақыланатын, хабарланатын немесе болжанатын құбылыс	Құбылыс бақыланатын, немесе ол туралы хабарланатын немесе болжанатын, немесе оның жалғасуы күтілетін туралы көрсеткіш	REP AT nnnn nnnnnnnn OBS (AT nnnn) FCST	REP AT1510 B747 OBS AT1205 FCST
Құбылыс туралы толық ақпарат	Желдің ауысуы туралы ескертуді шығаруға себеп болған құбылыстың сипаттамасы	SFC WIND: nnn/nnMPS nnnM WIND: nnn/nnMPS	SFC WIND: 320/05MРS 500M – WIND: 360/20MPS

Немесе

Желдің ауысуы туралы ескертуді жою

Оның сәйкестендіруін көрсетумен желдің ауысуы туралы ескертуді жою

CNL
WS WRNG n
nnnnnn/nnnnnn

CNL
WS WRNG 1
211230/211330

UAAA WS WRNG 1 211200 VALID 211230/211330 SEV WS IN CLIMB-OUT FCST
Алматы АМО нөмір 1 желдің ауысуы туралы ескерту жасалды, 21 күні 12.00 UTC шығарылды, 12.30 МСВ бастап 13.30 МСВ дейін әрекет ету кезеңі, биіктікті алу барысында желдің қатты ауысуы болжанады.

Об утверждении Правил метеорологического обеспечения гражданской авиации Республики Казахстан

Правила метеорологического обеспечения гражданской авиации Республики Казахстан

1. Общие положения

2. Организация метеорологического обеспечения гражданской авиации

3. Метеорологические наблюдения и сводки

4. Наблюдения и донесения с бортов воздушных судов

5. Авиационные прогнозы погоды

6. Информация SIGMET и AIRMET и предупреждения об опасных метеорологических условиях и явлениях погоды

7. Метеорологическое обеспечение экипажей воздушных судов

8. Информация для органов обслуживания воздушного движения, поисково-спасательной службы и служб аэронавигационной информации

9. Особенности метеорологического обеспечения авиационных работ, полетов в горной местности, полетов вертолетов на морские суда и платформы в открытом море

10. Требования к связи и ее использование при распространении метеорологической информации

11. Авиационная климатологическая информация

Типовая схема инструкции по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме

1. Общие сведения

2. Метеорологические наблюдения и сводки

3. Авиационные прогнозы погоды и предупреждения

4. Обеспечение метеорологической информацией экипажей воздушных судов

5. Информация для органов ОВД и других служб

Точность прогнозов, желательная с точки зрения эксплуатации

Требования по составлению карт и таблиц

Примеры прогнозов погоды по маршрутам, районам полета и АХР в форме открытого текста

Требования, касающиеся информации GAMET

Образец составления предупреждений по аэродрому на английском языке (AD WRNG)

Требования, касающиеся информации SIGMET и AIRMET

Критерии для составления информации AIRMET

Образец составления сообщений SIGMET и AIRMET

Образец составления предупреждений и оповещений о сдвиге ветра на аэродроме на английском языке (WS WRNG)

Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясын метеорологиялық қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясын метеорологиялық қамтамасыз ету қағидалары

1. Жалпы ережелер

2. Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастыру

3. Метеорологиялық бақылаулар және мәліметтер

5. Ауа райының авиациялық болжамдары

6. SIGMET және AIRMET ақпараты және қауіпті метеорологиялық жағдайлар мен ауа райының құбылыстары туралы ескертулер

7. Әуе кемелерінің экипаждарын метеорологиялық қамтамасыз ету

8-тарау.

Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары, іздестіру-құтқару қызметі және аэронавигациялық ақпарат қызметіне арналған ақпарат

5. Авиациялық қақтығыстар және оқиғалар болған жағдайда метеорологиялық органнан талап етілетін әрекеттер

10. Байланысқа қойылатын талаптар және метеорологиялық ақпаратты тарату кезінде оны пайдалану

11. Авиациялық климатологиялық ақпарат

Әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету туралы нұсқаулықтың үлгілік сызбасы

1. Жалпы мәліметтер

2. Метеорологиялық бақылаулар және мәліметтер

3. Ауа райының авиациялық болжамдары және ескертулері

4. Әуе кемелерінің экипаждарын метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету

5. ӘҚҰ органдары және басқа қызметтер үшін ақпарат

Пайдалану тұрғысынан дұрыс болжамдардың дәлдігі

Карталардың және кестелерді жасауға қойылатын талаптар

1). IS үлгісі. Стандартты изобариялық бет үшін биіктіктердегі желдің және температураның картасы. Поляр стереографикалық проекциясы.

2) SWH үлгісі. Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы (жоғарғы деңгей). Поляр стереографикалық проекциясы.

3) SWM үлгісі. Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы (орта деңгей)

4) SWL үлгісі. Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы (төменгі деңгей)

5) SWH үлгісі. Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы (жоғары деңгей)

6). SWH +SWM үлгісі. Қазақстан Республикасы ауа райының ерекше құбылыстарының картасы

7) SWL үлгісі. Қазақстан Республикасы ауа райы ерекше құбылысының картасы (төменгі деңгей)

8) Кесте түріндегі бағдар бойынша ауа райының болжамдары

Ашық мәтін нысанында бағдарлар, ұшу аудандары және АХЖ бойынша ауа райы болжамдарының үлгілері

GAMET ақпаратына қатысты талаптар

Ағылшын тілінде әуеайлақ бойынша ескертулерді жасау үлгісі (AD WRNG)

SIGMET және AIRMET ақпараттарына қатысты талаптар

AIRMET ақпараттарын құру өлшемдері

SIGMET және AIRMET хабарламаларын жасау үлгісі

Ағылшын тілінде әуеайлақта желдің ауысуы туралы ескертулерді және хабарландыруды жасау үлгісі (WS WRNG)

Правила
метеорологического обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

2. Организация метеорологического обеспечения
гражданской авиации

9. Особенности метеорологического обеспечения авиационных
работ, полетов в горной местности, полетов вертолетов на
морские суда и платформы в открытом море

4. Обеспечение метеорологической информацией экипажей
воздушных судов

Примеры прогнозов погоды по маршрутам, районам полета и АХР в
форме открытого текста

Образец составления предупреждений по аэродрому
на английском языке (AD WRNG)

Образец составления предупреждений и оповещений о сдвиге ветра
на аэродроме на английском языке (WS WRNG)

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық қамтамасыз ету
қағидалары

3) SWM үлгісі. Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы
(орта деңгей)

Ағылшын тілінде әуеайлақ бойынша ескертулерді жасау үлгісі
(AD WRNG)