О внесении изменений и дополнений в постановление Правительства Республики Казахстан от 30 декабря 2011 года № 1676 "Об утверждении Правил ведения количественно-качественного учета зерна"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 8 августа 2013 года № 811. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 31 октября 2015 года № 870

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 31.10.2015 № 870 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Внести в постановление Правительства Республики Казахстан от 30 декабря 2011 года № 1676 «Об утверждении Правил ведения количественно-качественного учета зерна» (САПП Республики Казахстан, 2012 г., № 15, ст. 248) следующие изменения и дополнения:
в Правилах ведения количественно-качественного учета зерна, утвержденных указанным постановлением:
абзац первый изложить в следующей редакции:
«Настоящие Правила ведения количественно-качественного учета зерна (далее – Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 19 января 2001 года «О зерне» и определяют порядок ведения количественно-качественного учета зерна, в том числе порядок оформления и учета операций по приемке, взвешиванию, очистке, сушке, хранению и отгрузке зерна на хлебоприемных предприятиях, определения количества зерна, хранящегося в зернохранилищах.»;
пункт 5 изложить в следующей редакции:
«5. От каждой поступившей автомобильной партии зерна специалистом производственно-технологической лаборатории (далее – ПТЛ) отбирается проба для определения качества зерна в соответствии с действующими и межгосударственными стандартами (далее – стандарты). При отборе проб специалист проверяет соответствие культуры и государственного регистрационного номерного знака автомобиля данным товарно-транспортной накладной. По отобранной пробе производится предварительный анализ качества, необходимый для размещения зерна. По результатам предварительного анализа на первом экземпляре накладной указывается точка разгрузки зерна.»;
дополнить разделом 9-1 следующего содержания:
«9-1 Порядок определения количества зерна, хранящегося в зернохранилищах
68-1. При расчетах объема зерна в зернохранилищах, необходимо руководствоваться данными конструкции элеватора, размерами и формой силосов, бункеров, складов, а также состоянием качества хранящегося в них зерна.
68-2. Для определения количества зерна, хранящегося в зернохранилищах, приказом начальника областной территориальной инспекции создается комиссия в следующем составе: государственный зерновой инспектор, руководитель (заместитель руководителя) хлебоприемного предприятия, материально-ответственное лицо и специалист ПТЛ (далее – Комиссия).
При проведении проверок по письменному обращению держателей зерновых расписок либо их частей, по вопросу обеспеченности зерновых расписок фактическим наличием зерна, Комиссией осуществляются замеры всего объема зерна, хранящегося на хлебоприемном предприятии.
68-3. Хлебоприемное предприятие представляет Комиссии следующие документы:
1) реестр зерновых расписок;
2) книгу количественно-качественного учета зерна;
3) отчет о движении зерна и тары на зернохранилище;
4) паспортные данные емкостей и складов для хранения зерна;
5) схему расположения силосных корпусов, складов напольного хранения, размещения зерносушилок, разгрузочно-погрузочных точек, весового оборудования, силосную карту элеватора;
6) данные последнего наблюдения за хранящимся зерном, в том числе показатель натуры зерна.
При необходимости Комиссия вправе самостоятельно определить натуру зерна (выборочно в силосах и складах напольного хранения) в соответствии с действующими стандартами.
68-4. При проведении Комиссией замеров зерна используются специальные измерительные приборы (рулетка - точно градуированная, измерительная лента с износостойким покрытием либо лазерный дальномер - прибор для измерения расстояний с применением лазерного луча), прошедшие в установленном порядке поверку (имеющие сертификат о поверке, клеймо, лейбл или пломбу).
При использовании лазерного дальномера необходимо учитывать возникновение помехи из-за пылевой заслонки.
68-5. На момент проведения замеров зерна оперативные бункеры в рабочей башне элеватора должны быть высвобождены.
Проведение замеров Комиссией начинается с верхнего этажа элеватора надсилосной галереи. Визуальный осмотр силоса проводится с помощью светового фонаря. Рулетка с грузом опускается в силос через люк до соприкосновения груза с поверхностью насыпи зерна. Рулетка натягивается и замеряется высота свободного пространства от начала люка до поверхности насыпи. Члены Комиссии параллельно ведут записи замеров, которые при сверке должны быть идентичны.
68-6. Количество зерна в круглом силосе Е_с (тонн) при подаче и выпуске зерна по центральной оси определяется по формуле:

где: y – объемная масса зерна, тонн/метр кубический;
R – внутренний радиус силоса, метр;

Н₁ – высота верхней конусной части силоса, метр (рассчитывается по формуле: Н₁ = Rtg , где - угол естественного откоса зерна при заполнении силоса (=26^о); tg = 0,49);
Н₂ – высота цилиндрической части силоса, метр;
Н₃ – высота нижней конусной части силоса, метр (согласно паспортным данным).
Результаты замера оформляются актом замера для круглых силосов по форме согласно приложению 27 к настоящим Правилам.
Схема расположения зерна в круглом силосе приведена в приложении 28 к настоящим Правилам.
68-7. Замер зерна между круглыми силосами элеватора (силос-звездочка) производится аналогично замеру в круглых силосах.
Количество зерна в силосе-звездочке Е_зв.(тонн) вычисляют следующим образом.
Сначала определяют площадь сечения F_зв.(метр квадратный) средней части силоса-звездочки:

Приравнивая площадь сечения силоса-звездочки к площади сечения цилиндра, находят эквивалентные диаметр и радиус:

Высота верхней части силоса-звездочки будет H₁ = Rэ tg₁; нижней части H₃ = R_эtg₂; средней части Н₂ = H_с - R_э (tg₁ + tg₂).
Вместимость верхней (Е₁), средней (Е₂) и нижней (Е₃) частей силоса рассчитывают также, как и для круглого силоса:

Таким образом, вместимость Е_зв (тонн) силоса-звездочки будет:

Результаты замера оформляются актом замера для силосов-звездочек по форме согласно приложению 29 к настоящим Правилам.
Схема расположения зерна в силосе-звездочке приведена в приложении 28 к настоящим Правилам.
68-8. Замер зерна в квадратном силосе производится аналогично круглому силосу.
Расчет вместимости квадратного силоса со сторонами а осуществляется аналогично расчету вместимости силоса-звездочки.
Сначала определяют эквивалентные диаметр и радиус по формуле:

откуда: R_э = 0,564а, D_э = 1,128а.

Высота верхней части силоса будет Н₁ = R_эtg ₁; нижней части Н₃ = Rtg ₂; средней части Н₂ = Н_с - R_э (tg ₁ + tg ₂).
Общая вместимость Е_с (тонн) квадратного силоса, заполненная зерном, будет:

Результаты замера оформляются актом замера для квадратного силоса по форме согласно приложению 30 к настоящим Правилам.
Схема расположения зерна в квадратном силосе приведена в приложении 28 к настоящим Правилам.
68-9. Определение количества зерна в силосах элеватора, где загрузочные и выпускные отверстия спроектированы не по центральной оси, осуществляется аналогично замеру в круглых силосах.
Объем, не заполненный зерном, будет:
в верхней части круглого силоса при ₁ = 26^о

V = K₁D³

квадратного

V = K₃a³

забутки днища круглого силоса при ₂ = 36^о

V₃ = K₂D³ - Q

квадратного

V₃ = K₄ а³ - Q₁

где: K₁ и K₃ - коэффициенты, зависящие от расположения загрузочного отверстия в плане;
K₂ и K₄ - коэффициенты, зависящие от расположения выпускного отверстия в плане;
D – внутренний диаметр силоса, метр;
D – диаметр загрузочного отверстия, метр;
а – внутренний размер стороны силоса квадратной формы, метр;
Q – поправка на действительный размер выпускного отверстия круглого силоса:

Q = АD - B (A= 0,28535 d;В = 0,0951 d)

Q₁ – поправка на действительный размер выпускного отверстия квадратного силоса:

Q₁ = 0,36327 da² - 0,951 d³

Значения коэффициентов K₁ и K₂ для круглых силосов приведены в приложении 31 к настоящим Правилам.
Значения коэффициентов K₃ и K₄ для квадратных силосов приведены в приложении 32 к настоящим Правилам.
68-10. Определение количества зерна в бункерах элеватора (прямоугольные, круглые, корытообразные) осуществляется в соответствии с пунктом 68-11 настоящих Правил.
Прямоугольные и круглые силосы (бункеры) используются в качестве емкостей для хранения зерна, накопительных емкостей до и после сепараторов и сушилок, для накопления отходов, отпуска зерна в вагоны и автотранспорт. Корытообразные бункеры используются в приемных устройствах для автомобильного и железнодорожного транспортов.
68-11. Геометрический объем V (объем внутренней полости бункера под плоскостью, проходящей через его верхние кромки) (метр кубический) прямоугольного бункера определяется по формуле:

где: Н_б – высота бункера, метр;
а, b – размеры выпускного отверстия;
А, В – размеры верхних кромок бункера.
Если бункер квадратный, то А = В и Ав = Вв, тогда:

Объем комбинированных бункеров, состоящих из пирамидальной и параллелепипедной частей, равен:

где: Н_в– высота параллелепипеда, метр;
Н_н – высота пирамидальной части, метр.
Фактическая вместимость бункера для насыпных грузов зависит от угла естественного откоса ₁, образующегося при засыпании материалов в бункер.
Количество зерна А (тонн), которое помещается в емкость, определяется по формуле:

А = Vy

68-12. Определение количества зерна в складах рекомендуется осуществлять в соответствии с пунктом 68-13 настоящих Правил.
68-13. Для минимизации погрешности при замерах и расчетах по определению объема зерна, хранящегося в зерновых складах, требуется:
1) в полном складе привести расположение зерновой насыпи в надлежащую геометрическую форму, выровнять насыпь зерна поверху по всей длине и ширине;
2) в неполных складах требуется создать геометрическую форму способом складирования в один торец, с другой стороны с созданием естественного угла откоса.
Высота засыпки около стен должна ограничиваться красной линией. Высота красной линии зависит от конструкционных размеров склада.
Насыпь зерна в складе имеет очертание сложной геометрической фигуры, объем которой определяется суммой пяти объемов отдельных составляющих элементарных геометрических тел.

Е_общ= Е₁ + Е₂ + Е₃ + Е₄+ Е₅

где: Е₁ – объем нижнего параллелепипеда, определяемый по формуле:

Е₁=ABh

А – длина склада по низу, метр;
В – ширина склада по низу, метр;
h – высота насыпи у стен склада, метр;

Е₂ – объем верхнего параллелепипеда, определяемый по формуле:

Е₂= A₁B₁h₁

A₁ – длина верхнего слоя склада, метр;
B₁ – ширина верхнего слоя склада, метр;
Н – высота засыпки зерна в середине склада, метр;
h₁ – разность высот насыпи в средней части и у стен склада, метр;

Е₃ – объем двух больших боковых призм, определяемый по формуле:

Е₃ = (С h₁ А₁)/2
С = А - А₁; С = В - В₁

Е₄ – объем двух малых торцевых призм, определяемый по формуле:

Е₄ = (С h₁ В₁)/2

Е₅ – объем насыпи в четырех углах, равных вместе объему пирамиды, определяемый по формуле:

Е₅ =(С h₁)/3

Общий объем зерна в складе определяется путем суммирования вышеуказанных объемов:

Паспортную вместимость нетиповых складов можно рассчитывать по формуле:

Q = (A B h + ((A+A1)/ 2 (B+B₁)/2) (H-h) y K

где: К – поправочный коэффициент, зависящий от длины склада (при длине до 15 метров – 0,9; от 15 до 30 метров – 0,86; от 30 до 45 метров – 0,82; от 45 до 60 метров – 0,78; от 60 метров и более – 0,75).
В данном случае общий объем насыпи зерна Е_скл (метр кубический) рассчитывается как сумма объемов нижнего параллелепипеда (Е_п= ABh) и верхней усеченной пирамиды:

Е_скл = [А В h+((А+а)/2) ((В+b)/2)(H-h)] у;

где: – угол естественного откоса зерна (=25^о).
Результаты замера оформляются актом замера для склада по форме согласно приложению 33 к настоящим Правилам.
Насыпь зерна в складе схематически приведена в приложении 34 к настоящим Правилам.»;
дополнить приложениями 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33 и 34 согласно приложениям 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 и 8 к настоящему постановлению.
2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования.

Премьер-Министр
Республики Казахстан С. Ахметов

Приложение 1
к постановлению Правительства
Республики Казахстан
от 8 августа 2013 года № 811

Приложение 27
к Правилам ведения
количественно-качественного
учета зерна

_______________________________________
наименование хлебоприемного предприятия
дата составления
«____»_________20___год

Акт замера для круглых силосов

№ п/п	№ силоса	Паспортная высота силоса	Данные замера пустоты	Заполненная часть силоса (насыпь)	Высота верхней конусной части	Высота конусной части днища	Высота средней части зерна	Объем зерна в силосе	Объемная масса зерна, у	Количество зерна в силосе
		Нс	Нзам	Ннас=Нс-Нзам	Н1 = R tg , tg = 0,49	согласно паспортным данным элеватора, Н3	Н2 = Ннас- Н1	Ес= R2 (1/3 Н1+Н2+1/3 Н3)	Натура зерна, грамм/литр по журналу наблюдений переведенная в объемную массу, тонн/метр кубический	Ес = у Ес
		(метров)	(метров)	(метров)	(метров)	(метров)	(метров)	(метров кубических)	(тонн/метр кубический)	(тонн)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Приложение 2
к постановлению Правительства
Республики Казахстан
от 8 августа 2013 года № 811

Приложение 28
к Правилам ведения
количественно-качественного
учета зерна

Приложение 3
к постановлению Правительства
Республики Казахстан
от 8 августа 2013 года № 811

Приложение 29
к Правилам ведения
количественно-качественного
учета зерна

_______________________________________
наименование хлебоприемного предприятия
дата составления
«____»_________20___год

Акт замера для силоса-звездочки

№ п/п	№ силоса	Паспортная высота силоса	Данные замера пустоты	Высота насыпи зерна	Высота верхней конусной части	Высота конусной части днища	Высота средней части зерна	Объем зерна в силосе	Объемная масса зерна, у	Количество зерна в силосе
		Нс	Нзам	Ннас= Нс- Нзам	Н1 = Rэtg 1, tg = 0,49	согласно паспортным данным элеватора Н3	Н2 = Ннас – Н1	Езв = Rэ2 (1/3 Н1+Н2+1/3 Н3)	Натура зерна, грамм/литр по журналу наблюдений переведенная в объемную массу, тонн/метр кубический	Езв = у Езв
		(метров)	(метров)	(метров)	(метров)	(метров)	(метров)	(метров кубических)	(тонн/метр кубический)	(тонн)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Приложение 4
к постановлению Правительства
Республики Казахстан
от 8 августа 2013 года № 811

Приложение 30
к Правилам ведения
количественно-качественного
учета зерна

_______________________________________
наименование хлебоприемного предприятия
дата составления
«____»_________20___год

Акт замера для квадратного силоса

№ п/п	№ силоса	Паспортная высота силоса	Данные замера пустоты	Высота насыпи зерна	Высота верхней конусной части	Высота конусной части днища	Высота средней части зерна	Объем зерна в силосе	Объемная масса зерна, у	Количество зерна в силосе
		Нс	Нзам	Ннас= Нс– Нзам	Н1 = Rэtg 1, tg = 0,49	согласно паспортным данным элеватора, Н3	Н2 = Ннас – Н1	Ес = а2(1/3 Н1+Н2+1/3 Н3)	Натура зерна, грамм/литр по журналу наблюдений переведенная в объемную массу, тонн/метр кубический	Ес = у Ес
		(метров)	(метров)	(метров)	(метров)	(метров)	(метров)	(метров кубических)	(тонн/метр кубический)	(тонн)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Приложение 5
к постановлению Правительства
Республики Казахстан
от 8 августа 2013 года № 811

Приложение 31
к Правилам ведения
количественно-качественного
учета зерна

Значения коэффициентов K₁ и K₂ для квадратного силоса

Приложение 6
к постановлению Правительства
Республики Казахстан
от 8 августа 2013 года № 811

Приложение 32
к Правилам ведения
количественно-качественного
учета зерна

Значение коэффициента K₃ (при ₁ = 26 градусов)
для квадратного силоса

Значение коэффициента K₄ (при ₂ = 36 градусов)
для квадратного силоса

Приложение 7
к постановлению Правительства
Республики Казахстан
от 8 августа 2013 года № 811

Приложение 33
к Правилам ведения
количественно-качественного
учета зерна

_______________________________________
Наименование хлебоприемного предприятия
Дата составления
«____» __________________20____ год

Акт замера для зернового склада

№ п/п	№ склада	Длина склад по низу	Ширина склада по низу	Высота насыпи у стен склада	Высота засыпки зерна в середине склада	Длина верхнего слоя склада	Ширина верхнего слоя склада	Объем зерна в складе	Объемная масса зерна, у	Количество зерна в складе
		А	В	h	Н	A1	B1	Ескл=[АВh+((А+а)/2)((В+b)/2)(H-h)]	Натура зерна, грамм/литр по журналу наблюдений переведенная в объемную массу, тонн/метр кубический	Ескл= Ескл у
		(метров)	(метров)	(метров)	(метров)	(метров)	(метров)	(метров кубических)	(тонн/метр кубический)	(тонн)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Приложение 8
к постановлению Правительства
Республики Казахстан
от 8 августа 2013 года № 811

Приложение 34
к Правилам ведения
количественно-качественного
учета зерна

"Астықтың сандық-сапалық есебiн жүргiзу қағидаларын бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 30 желтоқсандағы № 1676 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 8 тамыздағы № 811 қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2015 жылғы 31 қазандағы № 870 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкiметiнiң 31.10.2015 № 870 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзіледі) қаулысымен.

Қазақстан Республикасының Үкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДI:
1. «Астықтың сандық-сапалық есебiн жүргiзу қағидаларын бекiту туралы» Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2011 жылғы 30 желтоқсандағы № 1676 қаулысына (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2012 ж., № 15, 248-құжат) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізiлсiн:
көрсетілген қаулымен бекітілген Астықтың сандық-сапалық есебін жүргізу қағидаларында:
бірінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:
«Осы Астықтың сандық-сапалық есебiн жүргiзу қағидалары (бұдан әрi – Қағидалар) «Астық туралы» 2001 жылғы 19 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзiрленді және астықтың сандық-сапалық есебін жүргізу тәртібін, оның ішінде астық қабылдау кәсiпорындарында астықты қабылдау, өлшеу, тазалау, кептiру, сақтау және тиеп жөнелту жөніндегі операцияларды ресiмдеу және есепке алу, астық сақтау қоймаларында сақтаудағы астықтың мөлшерін айқындау тәртiбiн айқындайды.»;
5-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Өндiрiстiк-технологиялық зертхана (бұдан әрi – ӨТЗ) маманы қолданыстағы және мемлекетаралық стандарттарға (бұдан әрі – стандарттар) сәйкес астық сапасын айқындау үшiн астықтың әрбiр келiп түскен автомобиль партиясынан сынаманы iрiктеп алады. Сынаманы ірiктеп алу кезiнде маман дақылдың және автомобильдiң мемлекеттiк тiркеу нөмiрi белгiсiнiң тауарлық-көлiктік жүкқұжаттың деректеріне сәйкестiгiн тексередi. Iрiктеп алынған сынама бойынша астықты орналастыру үшiн қажетті сапасын алдын ала талдау жүргiзiледi. Алдын ала талдау нәтижелерi бойынша жүкқұжаттың бiрiншi данасында астықты түсiру нүктесi көрсетiледi.»;
мынадай мазмұндағы 9-1-бөліммен толықтырылсын:
«9-1 Астық сақтау қоймаларында сақтаудағы астықтың мөлшерін айқындау тәртібі
68-1. Астық сақтау қоймаларындағы астықтың көлемін есептеу кезінде элеватор конструкциясының деректерін, сүрлемнің, шанақтардың, қоймалардың, көлемі мен нысанын, сондай-ақ оларда сақталатын астық сапасының жай-күйін басшылыққа алу қажет.
68-2. Астық сақтау қоймаларында сақталатын астықтың мөлшерін айқындау үшін облыстық аумақтық инспекция бастығының бұйрығымен мынадай құрамда комиссия құрылады: мемлекеттік астық инспекторы, астық қабылдау кәсіпорнының басшысы (басшының орынбасары), материалдық жауапты тұлға және ӨТЗ маманы (бұдан әрі – Комиссия).
Астық қолхаттарын не олардың бөліктерін ұстаушылардың жазбаша өтініші бойынша астық қолхаттарының астықтың іс жүзінде болуымен қамтамасыз етілу мәселесі бойынша тексерулер жүргізу кезінде Комиссия астық қабылдау кәсіпорнында сақталатын астықтың барлық көлемін өлшеуді жүзеге асырады.
68-3. Астық қабылдау кәсіпорны Комиссияға мынадай құжаттарды:
1) астық қолхаттарының тiзiлiмiн;
2) астықтың сандық-сапалық есебі кiтабын;
3) астық сақтау қоймасындағы астық пен ыдыстың қозғалысы туралы есепті;
4) астықты сақтауға арналған ыдыстар мен қоймалардың паспорттық деректерін;
5) сүрлемдік корпустардың, еденде сақтау қоймаларының орналасу, астық кептіргіштердің, тиеу-түсіру нүктелерінің, таразы жабдығының, элеватордың сүрлем картасының орналасу схемасын;
6) сақталудағы астықты, оның ішінде астық натурасы көрсеткішінің соңғы тексеріп қарау деректерін ұсынады.
Қажет болған кезде Комиссия қолданыстағы стандарттарға сәйкес астық натурасын (сүрлемдерде және еденде сақтау қоймаларында таңдай отырып) дербес анықтауға құқылы.
68-4. Комиссия астықты өлшеуді жүргізген кезде белгіленген тәртіппен тексеруден өткен (тексеру туралы сертификаты, таңбасы, лейблі немесе пломбасы бар) арнайы өлшегіш аспаптар (өлшеуіш – нақты градуирленген, тозбайтын жабындысы бар өлшегіш лента не лазерлік қашықтық өлшегіш – лазерлік сәулені пайдалана отырып, қашықтықты өлшеуге арналған аспап) пайдаланылады.
Лазерлік қашықтық өлшегішті пайдаланған кезде шаң-тозаңдық жапқыштан кедергілердің пайда болатынын ескеру қажет.
68-5. Астықты өлшеу кезінде элеватордың жұмыс мұнарасындағы жедел шанақтар босатылуы тиіс.
Комиссия өлшеу жүргізуді элеватордың жоғарғы қабатынан сүрлем үстіндегі галереядан бастайды. Сүрлемді визуалды тексеру жарық беруші фонарьдың көмегімен жүргізіледі. Өлшеуіш жүкпен бірге сүрлемге люк арқылы жүктің астық үйіндісінің беткі қабатымен жанасқанға дейін түсіріледі. Өлшеуіш созылады және люктан бастап үйіндінің беткі қабатына дейінгі еркін кеңістіктің биіктігі өлшенеді. Комиссия мүшелері салыстырып тексеру кезінде бірдей болуы тиіс өлшеу жазбаларын қатар жүргізеді.
68-6. Астықты орталық ось бойынша беру және шығару кезінде дөңгелек сүрлемдегі Е_с (тонна) астық мөлшері мынадай формула бойынша анықталады:

мұндағы:
y – астықтың көлемді массасы, тонна/текше метр;
R – сүрлемнің ішкі радиусы, метр;
Н₁ – сүрлемнің жоғарғы конустық бөлігінің биіктігі, метр (Н₁ = R tg формуласы бойынша есептелінеді, мұндағы – сүрлемді толтыру кезіндегі астықтың табиғи еңісінің бұрышы (=26⁰); tg = 0,49);
Н₂ – сүрлемнің цилиндрлік бөлігінің биіктігі, метр;
Н₃ – сүрлемнің төменгі конустық бөлігінің биіктігі, метр (паспорттық деректерге сәйкес).
Дөңгелек сүрлемдер үшін өлшеу нәтижелері осы Қағидаларға 27-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өлшеу актісімен ресімделеді.
Дөңгелек сүрлемдегі астықтың орналасу схемасы осы Қағидаларға 28-қосымшада келтірілген.
68-7. Элеватордың дөңгелек сүрлемдері (сүрлем-жұлдызша) арасындағы астықты өлшеу дөңгелек сүрлемдердегі өлшеуге ұқсас жүргізіледі.
Сүрлем-жұлдызшадағы астық мөлшері Е_ж (тонна) былайша есептелінеді.
Алдымен сүрлем-жұлдызшаның орта бөлігіндегі F_ж (шаршы метр) қимасының ауданы анықталады:

Сүрлем-жұлдызша қимасының ауданын цилиндр қимасының ауданына теңестіре отырып, баламалы диаметр мен радиусты анықтайды:

Сүрлем-жұлдызшаның жоғарғы бөлігінің биіктігі H₁ = R_э tg ; төменгі бөлігінің H₃ = R_э tg ; орта бөлігінің Н₂ = H_с - R_э (tg + tg ) болады.
Сүрлемнің жоғарғы (Е₁), орта (Е₂) және төменгі (Е₃) бөліктерінің сыйымдылығы дөңгелек сүрлем үшін сияқты есептелінеді:

Осылайша, сүрлем-жұлдызшасының сыйымдылығы Е_ж (тонна):

Сүрлем-жұлдызшалар үшін өлшеу нәтижелері осы Қағидаларға 29-қосымшаға сәйкес өлшеу актісімен ресімделеді.
Сүрлем-жұлдызшадағы астықтың орналасу схемасы осы Қағидаларға 28-қосымшада көрсетілген.
68-8. Шаршы сүрлемдегі астықты өлшеу дөңгелек сүрлемге ұқсас жүргізіледі.
Шаршы сүрлемнің жан-жақпен сыйымдылығын есептеу а сүрлем-жұлдызшаның сыйымдылығын есептеуге ұқсас жүзеге асырылады.
Алдымен мына формула бойынша баламалы диаметр мен радиусты анықтайды:

а² = R_э²

бұдан: R_э = 0,564а, D_э = 1,128а.

Сүрлемнің жоғарғы бөлігінің биіктігі Н₁ = R_э tg төменгі бөлігінің Н₃ = R tg ; орта бөлігінің Н₂ = Н_с - R_э (tg + tg ) болады.
Астықпен толтырылған шаршы сүрлемнің жалпы сыйымдылығы Е_с(тонна):

Е_с = у R_э² (1/3 Н₁ + Н₂ + 1/3 H₃) =
= у а² (1/3 Н₁ + Н₂ + 1/3 H₃) болады.

Өлшеу нәтижелері шаршы сүрлем үшін осы Қағидаларға 30-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өлшеу актісімен ресімделеді.
Шаршы сүрлемдегі астықтың орналасу схемасы осы Қағидаларға 28-қосымшада келтірілген.
68-9. Тиеу және шығару тесіктері орталық ось бойынша жобаланбаған элеватор сүрлеміндегі астықтың мөлшерін анықтау дөңгелек сүрлемдегі өлшемге ұқсас жүзеге асырылады.
Астықпен толтырылмаған көлем мынадай болады:
 = 26⁰ болғанда дөңгелек сүрлемнің жоғарғы бөлігінде

V = K₁ D³

шаршы

V` = K₃ a³

 = 36⁰ болғанда дөңгелек сүрлемнің түбін толтыру

V₃ = K₂ D³ - Q

шаршы

V₃ = K₄ а³ - Q₁

мұндағы: K₁ және K₃ – жоспардағы тиеу тесігінің орналасуына байланысты коэффициенттер;
K₂ және K₄ - жоспардағы шығару тесігінің орналасуына байланысты коэффициенттер;
D – сүрлемнің ішкі диаметрі, метр;
d – тиеу тесігінің диаметрі, метр;
а – шаршы нысанындағы сүрлем жағының ішкі көлемі, метр;
Q – дөңгелек сүрлемнің шығару тесігінің нақты көлеміне түзету:

Q = АD - B (A = 0,28535 d; В = 0,0951 d)

Q₁ – шаршы сүрлемнің шығару тесігінің нақты көлеміне түзету:

Q₁ = 0,36327 d a² - 0,951 d³

Дөңгелек сүрлемдер үшін K₁ және K₂ коэффициенттерінің мәндері осы Қағидаларға 31-қосымшада келтірілген.
Шаршы сүрлемдер үшін K₃ және K₄ коэффициенттерінің мәндері осы Қағидаларға 32-қосымшада келтірілген.
68-10. Элеватор шанақтарындағы (тік бұрышты, дөңгелек, сопақша тәріздес) астықтың мөлшерін анықтау осы Қағидалардың 68-11-тармағына сәйкес жүзеге асырылады.
Тік бұрышты және дөңгелек сүрлемдер (шанақтар) астық сақтау үшін ыдыстар, сепараторлар мен кептіргіштерге дейін және олардан кейін жинақтау ыдыстары ретінде, қалдықтарды жинақтау үшін, астықты вагондар мен автокөлікпен жіберу үшін пайдаланылады. Сапақша тәріздес шанақтар қабылдау құрылғыларында автомобиль және темір жол көліктері үшін қолданылады.
68-11. Тік бұрышты шанақтың геометриялық көлемі V (шанақтың жоғарғы жиектері арқылы өтетін жазықтықтағы шанақтың ішкі қуысының көлемі) (текше метр) мына формула бойынша анықталады:

мұндағы: Н_б – шанақтың биіктігі, метр;
а, б – шығару тесігінің мөлшері;
А, В – шанақтың жоғарғы жиегінің мөлшері.
Егер шанақ шаршы түрінде болса, онда А=B және Aв=Вв, онда:

Пирамидалы және параллелепипедті бөліктерден тұратын құрамдастырылған шанақтардың көлемі мынаған:

мұндағы: Н_в – параллелепипедтің биіктігі, метр;
Н_н – пирамидалды бөліктің биіктігі, метр.
Үйінді жүктерге арналған шанақтың нақты сыйымдылығы шанаққа материалдарды төккен кезінде пайда болатын табиғи еңісінің бұрышына байланысты.
Ыдысқа салынатын астық мөлшері А (тонна) мынадай формула бойынша анықталады:

А=Vy

68-12. Қоймадағы астық мөлшерін анықтауды осы Қағидалардың 68-13-тармағына сәйкес жүзеге асыру ұсынылады.
68-13. Астық қоймаларында сақтаудағы астық көлемін анықтау бойынша өлшеу және есептеу кезіндегі қателікті барынша азайту үшін:
1) толық қоймада астық үйіндісінің орналасуын тиісті геометриялық қалыпқа келтіру, астық үйіндісін ұзындығы мен ені бойынша жоғарыдан тегістеу;
2) толық емес қоймаларда бір ыдысқа салу тәсілімен, екінші жағынан и еңістіктің бұрышын жасай отырып, геометриялық қалып жасау талап етіледі.
Қабырғалар жанындағы үйіндінің биіктігі қызыл сызықпен шектелуі тиіс. Қызыл сызықтың биіктігі қойманың конструкциялық көлеміне байланысты.
Қоймадағы астықтың үйіндісі геометриялық пішіні күрделі кескінге ие, оның көлемі жеке қарапайым геометриялық денелерді жасайтын бес көлемнің сомасымен анықталады.

Е_жалпы = Е₁ + Е₂ + Е₃ + Е₄+ Е₅

мұндағы: Е₁ – мына формула бойынша анықталатын төменгі параллелепипедтің көлемі:

Е₁=A B h

А – қойманың астыңғы жағы бойынша ұзындығы, метр;
В – қойманың астыңғы жағы бойынша ені, метр;
h – қойма қабырғасының жанындағы үйіндінің биіктігі, метр.
Е₂ – мына формула бойынша анықталатын жоғарғы параллелепипедтің көлемі:

Е₂= A₁ B₁ h₁

А₁ – қойманың жоғарғы қабатының ұзындығы, метр;
В₁ – қойманың жоғарғы қабатының ені, метр;
H – қойманың ортасындағы үйіндінің биіктігі, метр;
h₁ – қойманың ортасындағы және қабырға жанындағы үйіндінің айырмашылығы, метр.
Е₃ – мына формула бойынша анықталатын екі үлкен бүйір призманың көлемі:

Е₃ = (С h₁ А₁)/2
С = А - А₁; С = В - В₁

Е₄ – мына формула бойынша анықталатын екі кіші кесік призманың көлемі:

Е₄ = (С h₁ В₁)/2

Е₅ – мына формула бойынша анықталатын барлығын алғанда пирамиданың көлеміне тең төрт бұрышындағы үйіндінің көлемі:

Е₅ = (С h₁)/3

Қоймадағы астықтың жалпы көлемі жоғарыда көрсетілген көлемдерді қосу жолымен анықталады:

Үлгілік емес қоймалардың паспорттық сыйымдылығын мына формула бойынша есептеуге болады:

Q= (A B h + ((A+A1)/ 2 (B+B₁)/2) (H-h) y K

мұндағы: К – қойманың ұзындығына байланысты түзету коэффициенті (ұзындығы 15 метрге дейін – 0,9; 15 метрден 30 метрге дейін – 0,86; 30 метрден 45 метрге дейін – 0,82; 45 метрден 60 метрге дейін – 0,78; 60 метрден жоғары – 0,75).
Бұл жағдайда астық үйіндісінің жалпы көлемі Е_қойма (текше метр) төменгі параллелепипед (Е_п = A B h) және жоғарғы қиық пирамида көлемдерінің сомасы ретінде есептеледі:

Е_қойма = [А В h+((А+а)/2) ((В+b)/2)(H-h)] у;

мұндағы: – астықтың табиғи еңісінің бұрышы (=25⁰).
Өлшеу нәтижелері осы Қағидаларға 33-қосымшаға сәйкес қойма үшін өлшеу актісімен ресімделеді.
Қоймадағы астық үйіндісі осы Қағидаларға 34-қосымшаға сәйкес схемалық түрде көрсетілген.»;
осы қаулыға 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 және 8-қосымшаларға сәйкес 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33 және 34-қосымшалармен толықтырылсын.
2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі С. Ахметов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2013 жылғы 8 тамыздағы
№ 811 қаулысына
1-қосымша

Астықтың сандық-сапалық
есебiн жүргiзу қағидаларына
27-қосымша

_________________________________
астық қабылдау кәсіпорнының атауы
толтырылған күні
20__ жылғы «___» ________________

Дөңгелек сүрлемдер үшін өлшеу актісі

Р/с №	Сүрлем №	Сүрлемнің паспорттық биіктігі	Қуысты өлшеу деректері	Сүрлемнің толтырылған бөлігі (үйінді)	Жоғарғы конустық бөліктің биіктігі	Түптің конустық бөлігінің биіктігі	Астықтың ортаңғы бөлігінің биіктігі	Сүрлемдегі астықтың көлемі	Астықтың көлемді массасы, у	Сүрлемдегі астық мөлшері
		Нс	Нөлшеу	Нүйінді=Нс-Нөлшеу	Н1 = R tg , tg = 0,49	элеватордың паспорттық деректеріне сәйкес, Н3	Н2=Нүйінді-Н1	Ес= R2 (1/3Н1+Н2+1/3Н3)	Астық натурасы, тексеріп қарау журналы бойынша көлемді массаға ауыстырылған грамм/литр, тонна/текше метр	Ес = у Ес
		(метр)	(метр)	(метр)	(метр)	(метр)	(метр)	(текше метр)	(тонна/текше метр)	(тонна)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2013 жылғы 8 тамыздағы
№ 811 қаулысына
2-қосымша

Астықтың сандық-сапалық
есебiн жүргiзу қағидаларына
28-қосымша

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2013 жылғы 8 тамыздағы
№ 811 қаулысына
3-қосымша

Астықтың сандық-сапалық
есебiн жүргiзу қағидаларына
29-қосымша

_________________________________
астық қабылдау кәсіпорнының атауы
толтырылған күні
20__ жылғы «___» ________________

Сүрлем-жұлдызша үшін өлшеу актісі

Р/с №	Сүрлем №	Сүрлемнің паспорттық биіктігі	Қуысты өлшеу деректері	Сүрлемнің толтырылған бөлігі (үйінді)	Жоғарғы конустық бөліктің биіктігі	Түптің конустық бөлігінің биіктігі	Астықтың ортаңғы бөлігінің биіктігі	Сүрлемдегі астықтың көлемі	Астықтың көлемді массасы, у	Сүрлемдегі астық мөлшері
		Нс	Нөлшеу	Нүйінді=Нс-Нөлшеу	Н1 = R tg , tg = 0,49	элеватордың паспорттық деректеріне сәйкес, Н3	Н2=Нүйінді-Н1	Езв = Rэ2(1/3Н1+Н2+1/3Н3)	Астық натурасы, тексеріп қарау журналы бойынша көлемді массаға ауыстырылған грамм/литр, тонна/текше метр	Еж = уЕж
		(метр)	(метр)	(метр)	(метр)	(метр)	(метр)	(текше метр)	(тонна/текше метр)	(тонна)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2013 жылғы 8 тамыздағы
№ 811 қаулысына
4-қосымша

Астықтың сандық-сапалық
есебiн жүргiзу қағидаларына
30-қосымша

_________________________________
астық қабылдау кәсіпорнының атауы
толтырылған күні
20__ жылғы «___» ________________

Шаршы сүрлем үшін өлшеу актісі

Р/с №	Сүрлем №	Сүрлемнің паспорттық биіктігі	Қуысты өлшеу деректері	Сүрлемнің толтырылған бөлігі (үйінді)	Жоғарғы конустық бөліктің биіктігі	Түптің конустық бөлігінің биіктігі	Астықтың ортаңғы бөлігінің биіктігі	Сүрлемдегі астықтың көлемі	Астықтың көлемді массасы, у	Сүрлемдегі астық мөлшері
		Нс	Нөлшеу	Нүйінді=Нс-Нөлшеу	Н1 = R tg , tg = 0,49	элеватордың паспорттық деректеріне сәйкес, Н3	Н2=Нүйінді-Н1	Ес= Rэ2(1/3Н1+Н2+1/3Н3)	Астық натурасы, тексеріп қарау журналы бойынша көлемді массаға ауыстырылған грамм/литр, тонна/текше метр	Ес=уЕс
		(метр)	(метр)	(метр)	(метр)	(метр)	(метр)	(текше метр)	(тонна/текше метр)	(тонна)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2013 жылғы 8 тамыздағы
№ 811 қаулысына
5-қосымша

Астықтың сандық-сапалық
есебiн жүргiзу қағидаларына
31-қосымша

Шаршы сүрлем үшін K1 және K2 коэффициенттерінің мәндері

	y/D	K1 (=260 градус болғанда)	K2 (=260 градус болғанда)
	0,00	0,1278	0,1902
	0,05	0,1288	0,1917
	0,10	0,1315	0,1959
	0,15	0,1364	0,2031
	0,20	0,1429	0,2125
	0,25	0,1512	0,2253
	0,30	0,1614	0,2404
	0,35	0,1731	0,2579
	0,40	0,1864	0,2776
	0,45	0,2010	0,2993
	0,50	0,2167	0,3229

Ескертпе: 1 – сүрлем үстіндегі астықтың еңіс бұрышы, градуспен;
2 – сүрлем түбінің ылди бұрышы, градуспен.

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2013 жылғы 8 тамыздағы
№ 811 қаулысына
6-қосымша

Астықтың сандық-сапалық
есебiн жүргiзу қағидаларына
32-қосымша

Шаршы сүрлем үшін K₃ коэффициентінің мәні
( = 26⁰ градус болғанда)

	Z	Шама мәні y
		0,01,0	0,10,9	0,20,8	0,30,7	0,40,6	0,5
	0,01,0	0,373	0,344	0,321	0,303	0,293	0,289
	0,10,9	0,344	0,313	0,287	0,269	0,258	0,254
	0,20,8	0,321	0,287	0,260	0,241	0,229	0,225
	0,30,7	0,303	0,269	0,241	0,220	0,208	0,203
	0,40,6	0,293	0,258	0,229	0,208	0,195	0,191
	0,5	0,289	0,254	0,225	0,203	0,191	0,187

Шаршы сүрлем үшін K₄ коэффициентінің мәні
( = 36⁰ градус болғанда)

Z	Шама мәні y
	0,01,0	0,10,9	0,20,8	0,30,7	0,40,6	0,5
0,01,0	0,556	0,613	0,478	0,452	0,436	0,430
0,10,9	0,513	0,466	0,428	0,400	0,384	0,378
0,20,8	0,478	0,428	0,388	0,359	0,341	0,335
0,30,7	0,452	0,400	0,359	0,328	0,310	0,302
0,40,6	0,436	0,384	0,341	0,310	0,292	0,285
0,5	0,430	0,378	0,355	0,302	0,285	0,276

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2013 жылғы 8 тамыздағы
№ 811 қаулысына
7-қосымша

Астықтың сандық-сапалық
есебiн жүргiзу қағидаларына
33-қосымша

_________________________________
астық қабылдау кәсіпорнының атауы
толтырылған күні
20__ жылғы «___» ________________

Астық қоймасы үшін өлшеу актісі

Р/с №	Қойма №	Қойманың астыңғы жағы бойынша ұзындығы	Қойманың астыңғы жағы бойынша ені	Қойма қабырғасының жанындағы үйіндінің биіктігі	Қойманың ортасындағы астық үйіндісінің биіктігі	Қойманың жоғарғы қабатының ұзындығы	Қойманың жоғарғы қабатының ені	Қоймадағы астықтың көлемі	Астықтың көлемді массасы, у	Қоймадағы астық мөлшері
		А	В	h	Н	A1	B1	Еқойма=[АВh+((А+а)/2)((В+b)/2)(H-h)]	Астық натурасы, тексеріп қарау журналы бойынша көлемді массаға ауыстырылған грамм/литр, тонна/текше метр	Еқойма= Еқойма у
		(метр)	(метр)	(метр)	(метр)	(метр)	(метр)	(текше метр)	(тонна/текше метр)	(тонна)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2013 жылғы 8 тамыздағы
№ 811 қаулысына
8-қосымша

Астықтың сандық-сапалық
есебiн жүргiзу қағидаларына
34-қосымша

4-сурет. Қоймадағы астық үйіндісінің схемасы