ИПС "Әділет"

1. Внести изменения и дополнения в следующие нормативные постановления Верховного Суда Республики Казахстан:

1. "О некоторых вопросах применения законодательства о судебной власти в Республике Казахстан" от 14 мая 1998 года № 1 (с изменениями и дополнениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда Республики Казахстан от 22 декабря 2008 года № 8, 30 декабря 2011 года № 5, 24 декабря 2014 года № 3, 31 марта 2017 года № 2):

1) по всему тексту вносятся изменения на казахском языке, текст на русском языке не меняется;

2. "О применении норм уголовного и уголовно-процессуального законодательства по вопросам соблюдения личной свободы и неприкосновенности достоинства человека, противодействия пыткам, насилию, другим жестоким или унижающим человеческое достоинство видам обращения и наказания" от 28 декабря 2009 года № 7 (с изменениями и дополнениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда Республики Казахстан от 21 апреля 2011 года № 1, 31 марта 2017 года № 3, 24 января 2020 года № 2, 11 декабря 2020 года № 6):

1) дополнить пунктами 15-2, 15-3 следующего содержания:

"15-2. В целях реализации положений статьи 16 Конвенции каждому факту жестокого или унижающего человеческое достоинство видам обращения и наказания должна быть дана правовая оценка. В тех случаях, когда такие действия были совершены не для достижения целей, указанных в статье 146 УК, а по иным мотивам и не подпадают под определение пытки, то виновное лицо при наличии оснований подлежит ответственности по соответствующим статьям Особенной части УК.

15-3. При установлении по уголовному делу факта совершения органом уголовного преследования незаконных действий, унижающих человеческое достоинство лица, вовлеченного в уголовный процесс, и не образующих состав уголовного правонарушения, суд обязан вынести частное постановление о принятии прокурором соответствующих мер.";

2) в пункте 16:

цифры ", 108" исключить;

слово "легкий," исключить;

3) пункт 21 дополнить абзацами третьим, четвертым следующего содержания:

"Орган, ведущий уголовный процесс, обязан разъяснить потерпевшему по преступлениям, связанным с пытками, его право на получение компенсации в соответствии с пунктом 23) части шестой статьи 71 УПК и подпунктом 1) пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан от 10 января 2018 года № 131-VI "О Фонде компенсации потерпевшим" (далее – Закон о Фонде).

В соответствии с пунктом 1 статьи 11 Закона о Фонде органами прокуратуры предъявляются регрессные исковые требования с виновных лиц по возмещению денег, выплаченных потерпевшим в качестве компенсации.";

3. "О практике применения законодательства, устанавливающего ответственность за торговлю людьми" от 29 декабря 2012 года №7 (с изменениями и дополнениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда Республики Казахстан от 31 марта 2017 года № 3, от 11 декабря 2020 года № 6):

1) по всему тексту вносятся изменения на казахском языке, текст на русском языке не меняется;

2) в пункте 1 абзац второй исключить;

3) в пункте 2:

в абзаце первом слова "и 135 УК" заменить словами "и 135 Уголовного кодекса Республики Казахстан (далее – УК)";

абзац четвертый изложить в следующей редакции:

"Цель эксплуатации человека является обязательным признаком при вербовке, перевозке, передаче, укрывательстве, получении потерпевшего, а также в иных деяниях, предусмотренных статьями 128, 135 УК. Состав торговли людьми является формальным и считается оконченным с момента фактической купли-продажи, иных сделок в отношении человека.";

абзац седьмой изложить в следующей редакции:

"При совершении вербовки, перевозки, передачи, укрывательства, получения человека и иных действий, предусмотренных статьями 128, 135 УК, субъективная сторона преступления характеризуется прямым умыслом, а целью преступления является эксплуатация человека.";

дополнить абзацем восьмым следующего содержания:

"Способами совершения преступлений могут выступать применение насилия, угроза его применения, похищение, угроза распространения порочащих сведений, фото-, видеоматериалов, шантаж, подкуп, обман, злоупотребление властью, использование материальной или иной зависимости, умышленное создание тяжелых личных, семейных обстоятельств и тому подобное.";

4) в пункте 5 в абзаце втором слово "ее" заменить словами "данное лицо";

5) пункт 8 изложить в следующей редакции:

"8. Под укрывательством лица с целью последующей эксплуатации следует понимать сокрытие потерпевшего от правоохранительных органов, родственников и других лиц до наступления благоприятного момента для совершения перевозки, передачи, купли-продажи, других сделок, (например, утаивание в специальных помещениях, воспрепятствование свободному передвижению, медикаментозное подавление физической или психической активности). Укрывательство может выражаться не только в физическом сокрытии потерпевшего, но и в иных действиях, затрудняющих обнаружение потерпевшего (изменение документов, внешности и так далее).";

6) в пункте 9:

дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"При рассмотрении дел, связанных с торговлей людьми, необходимо учитывать, что Законом Республики Казахстан от 4 июня 2008 года № 37-IV ратифицирован Протокол о предупреждении и пресечении торговли людьми, особенно женщинами и детьми, и наказании за нее, дополняющий Конвенцию Организации Объединенных Наций против транснациональной организованной преступности, принятую Генеральной Ассамблеей Организации Объединенных Наций 15 ноября 2000 года.";

абзацы второй и третий считать соответственно абзацами третьим и четвертым;

дополнить абзацем пятым следующего содержания:

"Согласие несовершеннолетнего потерпевшего на запланированную эксплуатацию для привлечения к уголовной ответственности по статье 135 УК во внимание не принимается.";

7) дополнить пунктами 9-1, 9-2 следующего содержания:

"9-1. Под иными деяниями в целях эксплуатации человека следует понимать приискание клиентов, организацию торгов для совершения купли-продажи, мены и других сделок, в том числе с использованием сетей телекоммуникаций, и тому подобное.

9-2. В отличие от уголовных правонарушений, связанных с торговлей людьми, уголовная ответственность за деяния, предусмотренные статьями 152, 153, 156, 395 УК, наступает, когда между работодателем и работником имеют место трудовые правоотношения и отсутствует цель эксплуатации человека.";

8) в пункте 10:

в абзаце втором:

слова "статьи 12 УК" заменить словами "статьи 13 УК";

дополнить абзацем четвертым следующего содержания:

"Сводничество осуществляется путем содействия проституции на основе достигнутого согласия с лицом, оказывающим сексуальные услуги, с извлечением выгоды.";

9) в пункте 11:

в абзаце первом слово "суды" заменить словами "органы, ведущие уголовный процесс,";

в абзаце третьем слово "они" заменить словами "органы, ведущие уголовный процесс,";

абзац четвертый изложить в следующей редакции:

"Потерпевшие не подлежат ответственности за совершение ими в ходе или в результате нахождения в качестве объектов торговли людьми деяний, образующих уголовные и административные правонарушения, при наличии оснований, предусмотренных статьями 23, 32, 33, 34, 36, 37 УК и подпунктом 11) части первой статьи 741 Кодекса Республики Казахстан об административных правонарушениях (например, за незаконную миграцию, умышленное пересечение государственной границы Республики Казахстан, невыполнение решения о выдворении, нарушение правил пребывания в стране, использование поддельных документов, незаконное осуществление трудовой деятельности и тому подобное).";

10) дополнить пунктом 17-1 следующего содержания:

"17-1. Следует отличать торговлю людьми от состава организации незаконной миграции, предусмотренного статьей 394 УК.

Целью организации незаконной миграции является незаконное перемещение людей или отдельного лица, а целью торговли людьми — эксплуатация человека.

Торговля людьми необязательно связана с пересечением государственной границы. Она может осуществляться в пределах одного государства.

При организации незаконной миграции сделка между тем, кто осуществляет незаконное перемещение других лиц через государственную границу, и перемещаемым физическим лицом прекращается по достижении своей цели. Торговля людьми же связана с утратой личной свободы жертвы торговли, ее подчинением. Такая сделка не прекращается по ее прибытии на место назначения, где начинается торговля человеком.";

4. "О некоторых вопросах назначения уголовного наказания" от 25 июня 2015 года № 4 (с изменениями и дополнениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда Республики Казахстан от 22 декабря 2017 года № 13, от 11 декабря 2020 года № 6):

1) в пункте 4 абзац третий дополнить предложением вторым следующего содержания:

"Также не может быть признана отягчающим обстоятельством особо активная роль в совершении уголовного правонарушения, если лицо признано организатором деяния.";

2) в пункте 6 абзац второй дополнить предложением третьим следующего содержания:

"Применение к лицу наказания, на которое установлен запрет, не допускается и в случае решения вопроса о замене наказания, назначенного приговором суда, при уклонении от его отбывания.";

3) пункт 7 дополнить абзацем шестым следующего содержания:

"Применение правил части четвертой статьи 55 УК в порядке исполнения приговора, в том числе при замене неуплаченного штрафа лишением свободы, недопустимо.";

абзацы шестой, седьмой, восьмой и девятый считать соответственно абзацами седьмым, восьмым, девятым и десятым;

4) в пункте 9-1 абзац второй изложить в следующей редакции:

"При осуждении лица к лишению свободы условно с применением статьи 63 УК время содержания его под стражей, домашним арестом до вступления приговора в законную силу засчитывается в срок отбывания наказания по правилам частей третьей и четвертой статьи 62 УК, с учетом вида учреждения уголовно-исполнительной системы, в котором ему подлежало отбывать наказание при условии его осуждения к реальному лишению свободы.";

5) в пункте 10 в абзаце третьем после слов "нахождения лица под стражей" дополнить словами ", домашним арестом";

6) дополнить пунктом 10-1 следующего содержания:

"10-1. По смыслу статьи 44 УК наказание в виде ограничения свободы состоит в установлении и осуществлении пробационного контроля. В связи с чем срок пробационного контроля должен совпадать со сроком назначаемого наказания.

Статья 44 УК также устанавливает срок привлечения к принудительному труду – сто часов ежегодно. Увеличение или снижение этого срока недопустимо.

При назначении ограничения свободы на срок менее одного года или неполного количества лет, время принудительного труда исчисляется пропорционально сроку наказания по отношению к ежегодному сроку привлечения к труду (ста часам).";

7) пункт 12 дополнить абзацем четвертым следующего содержания:

"При этом, если лицо освобождено только от основного, но не от дополнительного наказания, совершение данного преступления прерывает течение срока, погашающего предыдущую судимость. Срок погашения судимости исчисляется заново после отбытия дополнительного наказания за последнее преступление. Совершение преступления, уголовное преследование по которому прекращено на основании акта амнистии, не прерывает течение срока погашения предыдущей судимости.";

абзацы четвертый, пятый, шестой, седьмой, восьмой и девятый считать соответственно абзацами пятым, шестым, седьмым, восьмым, девятым и десятым;

8) в пункте 16 абзац пятый изложить в следующей редакции:

"при осуждении к ограничению свободы, привлечению к общественным работам, исправительным работам либо штрафу, если за вновь совершенное преступление не избиралась мера пресечения либо избрана мера пресечения, не связанная с ограничением свободы – неотбытое наказание определяется по состоянию на день вынесения приговора. В случае полного отбытия наказания по предыдущему приговору правила статьи 60 УК не применяются. При избрании за вновь совершенное преступление меры пресечения в виде содержания под стражей либо домашнего ареста неотбытой частью наказания следует считать срок, оставшийся на момент избрания меры пресечения.";

9) в пункте 17:

в абзаце третьем после слов "к лишению" дополнить словами "или ограничению";

дополнить абзацем пятым следующего содержания:

"При назначении наказания по совокупности уголовных правонарушений по правилам части шестой статьи 58 УК или по совокупности приговоров следует обсуждать вопрос применения акта амнистии к лицам, совершившим уголовные правонарушения до принятия указанного акта. При этом необходимо учитывать, что положения акта амнистии не распространяются на лиц, вновь совершивших умышленные преступления после его применения, если об этом указано в самом акте.";

10) в пункте 22:

абзац второй дополнить предложением четвертым следующего содержания:

"Лицам, совершившим преступление в несовершеннолетнем возрасте, пожизненное лишение права занимать определенные должности или заниматься определенной деятельностью, не назначается.";

дополнить абзацем пятым следующего содержания:

"При назначении за совершение экстремистских преступлений дополнительного наказания, предусмотренного статьей 50 УК, должен быть указан конкретный вид деятельности, права заниматься которой лишается осужденный (к примеру, деятельности, связанной с созданием, членством, участием в работе политических партий, политических общественных объединений и движений).";

абзацы пятый и шестой считать соответственно абзацами шестым и седьмым.

2. Согласно статье 4 Конституции Республики Казахстан настоящее нормативное постановление включается в состав действующего права, является общеобязательным и вводится в действие со дня первого официального опубликования.

Председатель Верховного Суда Республики Казахстан	Ж. Асанов
Судья Верховного Суда Республики Казахстан, секретарь пленарного заседания	Г. Альмагамбетова

1. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының мына нормативтік қаулыларына өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

1. "Қазақстан Республикасында сот билігі туралы заңнаманы қолданудың кейбір мәселелері туралы" 1998 жылғы 14 мамырдағы № 1 (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2008 жылғы 22 желтоқсандағы № 8, 2011 жылғы 30 желтоқсандағы № 5, 2014 жылғы 24 желтоқсандағы № 3, 2017 жылғы 31 наурыздағы № 2 нормативтік қаулыларымен енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен):

1) нормативтік қаулының бүкіл мәтіні бойынша "өндірісін", "өндірісіндегі", "өндірісінде", "мәжілісінде", "мәжілісінің", "мәжілісі", "мәжіліс", "мәжілісінен" деген сөздер тиісінше "жүргізуін", "жүргізуіндегі", "ісін жүргізуінде", "отырысында", "отырысының", "отырысы", "отырыс", "отырысынан" деген сөздермен ауыстырылсын, орыс тіліндегі мәтін өзгермейді;

2) 11-тармақтағы "дөрекі" деген сөз "өрескел" деген сөзбен ауыстырылсын;

2. "Қылмыстық және қылмыстық процестік заңнаманың адамның жеке бас бостандығын сақтау және қадір-қасиетіне қол сұқпау, қинауға, зорлық-зомбылыққа, басқа да қатыгез немесе адамның ар-намысын қорлайтын әрекеттер мен жазалау түрлеріне қарсы мәселелер жөніндегі нормаларын қолдану туралы" 2009 жылғы 28 желтоқсандағы № 7 (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2011 жылғы 21 сәуірдегі № 1, 2017 жылғы 31 наурыздағы № 3, 2020 жылғы 24 қаңтардағы № 2, 2020 жылғы 11 желтоқсандағы № 6 нормативтік қаулыларымен енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен):

1) мынадай мазмұндағы 15-2, 15-3-тармақтармен толықтырылсын:

"15-2. Конвенцияның 16-бабының ережелерін іске асыру мақсатында қатыгез немесе адамның ар-намысын қорлайтын іс-әрекеттер мен жазалау түрлерінің әрбір фактісіне құқықтық баға берілуге тиіс. Мұндай әрекеттер ҚК-нің 146-бабында көрсетілген мақсаттарға қол жеткізу үшін емес, өзге де уәждермен жасалған және азаптаудың анықтамасына жатпайтын жағдайларда, онда кінәлі адам негіздер болған кезде ҚК-нің Ерекше бөлігінің тиісті баптары бойынша жауаптылыққа тартылады.

15-3. Қылмыстық іс бойынша қылмыстық процеске тартылған адамның адамгершілік қадір-қасиетін қорлайтын және қылмыстық құқық бұзушылық құрамын құрамайтын заңсыз әрекеттерді қылмыстық қудалау органының жасау фактісі анықталған кезде соттар прокурордың тиісті шаралар қабылдауы туралы жекеше қаулы шығаруға міндетті.";

2) 16-тармақта:

"жеңіл," деген сөз алып тасталсын;

",108" деген цифрлар алып тасталсын;

3) 21-тармақ мынадай мазмұндағы үшінші, төртінші абзацтармен толықтырылсын:

"Қылмыстық процесті жүргізуші орган жәбірленушіге азаптауға байланысты қылмыстар бойынша ҚПК-нің 71-бабы алтыншы бөлігінің 23) тармағына және "Жәбірленушілерге өтемақы қоры туралы" Қазақстан Республикасының 2018 жылғы 10 қаңтардағы № 131-VI Заңының (бұдан әрі – Қор туралы заң) 6-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес өтемақы алу құқығын түсіндіруге міндетті.

Қор туралы заңның 11-бабының 1-тармағына сәйкес прокуратура органдары жәбірленушілерге өтемақы ретінде төленген ақшаны кінәлі адамдардан өтетіп алу жөніндегі регрестік талаптарды қояды.";

3. "Адамды саудаға салғаны үшін жауапкершілік анықтайтын заңнаманы қолдану тәжірибесі туралы" 2012 жылғы 29 желтоқсандағы № 7 (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2017 жылғы 31 наурыздағы № 3, 2020 жылғы 11 желтоқсандағы № 6 нормативтік қаулыларымен енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен):

1) осы нормативтік қаулының бүкіл мәтіні бойынша "оны пайдалану", "сондай-ақ пайдалану", "пайдаланудың арнайы", "көзделген пайдаланудың", "пайдаланудың басқа да нысандары", "адамды пайдалану", "пайдалану мақсатынсыз", "сексуалдық пайдалану", "пайдалану нысандарының", "Адамды пайдалану", "еңбегін пайдалану", "одан әрі пайдалану", "пайдалану барысында", "Пайдалану", "саудаға салу кезінде пайдалану", "оны пайдалануды", "пайдаланатын", "жәбірленушіні пайдалануға", "пайдалануға келісімі", "оны пайдалануға" деген сөздер тиісінше "оны қанау", "сондай-ақ қанау", "қанаудың арнайы", "көзделген қанаудың", "қанаудың басқа да нысандары", "адамды қанау", "қанау мақсатынсыз", "сексуалдық қанау", "қанау нысандарының", "Адамды қанау", "еңбегін қанау", "одан әрі қанау", "қанау барысында", "Қанау", "саудаға салу кезінде қанау", "оны қанауды", "қанайтын", "жәбірленушіні қанауға", "қанауға келісімі", "оны қанауға" деген сөздермен ауыстырылсын, орыс тіліндегі мәтін өзгермейді;

2) 1-тармақтағы екінші абзац алып тасталсын;

3) 2-тармақта:

бірінші абзацтағы "ҚК" деген сөздер "Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің (бұдан әрі – ҚК)" деген сөздермен ауыстырылсын;

төртінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Жәбірленушіні азғырып көндіру, тасымалдау, беру, жасыру, алу, сонымен қатар ҚК-нің 128, 135-баптарында көзделген өзге де іс-әрекеттерді жасау кезінде адамды қанау мақсаты міндетті белгі болып табылады. Адам саудасының құрамы формальды болып табылады және адамға қатысты нақты сатып алу-сату, өзге де мәмілелердің жасалған кезден бастап аяқталды деп есептеледі.";

жетінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Адамды азғырып көндіру, тасымалдау, беру, жасыру, алу және ҚК-нің 128, 135-баптарында көзделген өзге де іс-әрекеттерді жасау кезінде қылмыстың субъективті жағы тікелей пиғылмен сипатталады, ал қылмыстың мақсаты адамды қанау болып табылады.";

мынадай мазмұндағы сегізінші абзацпен толықтырылсын:

"Қылмыстарды жасау тәсілдері – күш қолдану, оны қолдану қатерін төндіру, ұрлау, нұқсан келтіретін мәліметтерді, фото-, бейнематериалдарды тарату қатерін төндіру, бопсалау, параға сатып алу, алдау, билікті теріс пайдалану, материалдық немесе өзге де тәуелділікті пайдалану, жеке басы, отбасы жағдайларын қасақана ауырлату және тағы сол сияқты болуы мүмкін.";

4) 5-тармақтың екінші абзацындағы "тарту оны" деген сөз "тарту осы адамды" деген сөздермен ауыстырылсын;

5) 8-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"8. Адамды кейін қанау мақсатымен жасыру деп жәбірленушіні тасымалдау, беру, сатып алу-сату, басқа да мәмілелер жасасу үшін қолайлы сәт басталғанға дейін құқық қорғау органдарынан, туыстары мен басқа адамдардан жасыруды (мысалы, арнайы үй-жайларда жасыру, еркін жүруіне кедергі келтіру, дәрі-дәрмекпен физикалық немесе психикалық белсенділігін төмендету) түсінген жөн. Жасыру жәбірленушінің өзін жасырумен қатар оны табуды қиындататын өзге де іс-әрекеттерден (құжаттарын, сыртқы бейнесін өзгерту және тағы басқалар) байқалуы мүмкін.";

6) 9-тармақта:

мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Адам саудасына байланысты істерді қарау кезінде Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы 2000 жылғы 15 қарашада қабылдаған Біріккен Ұлттар Ұйымының Трансұлттық ұйымдасқан қылмысқа қарсы конвенциясын толықтыратын Адамдарды, әсіресе әйелдер мен балаларды сатудың алдын алу мен жолын кесу және ол үшін жазалау туралы хаттама Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 маусымдағы № 37-IV Заңымен ратификацияланғанын ескеру қажет.";

екінші және үшінші абзацтар тиісінше үшінші және төртінші абзацтар болып есептелсін;

мынадай мазмұндағы бесінші абзацпен толықтырылсын:

"ҚК-нің 135-бабы бойынша қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін жоспарланған қанауға кәмелетке толмаған жәбірленушінің келісімі назарға алынбайды.";

7) мынадай мазмұндағы 9-1, 9-2-тармақтармен толықтырылсын:

"9-1. Клиенттер іздестіруді, сатып алу-сату, айырбас шарттарын және басқа да мәмілелерді жасасу үшін сауда-саттық ұйымдастыруды, оның ішінде телекоммуникация желілерін және тағы сол сияқтыны пайдалана отырып ұйымдастыруды адамды қанау мақсатындағы өзге де іс-әрекеттер деп түсінген жөн.

9-2. Адам саудасына байланысты қылмыстық құқық бұзушылықтарға қарағанда, ҚК-нің 152, 153, 156, 395-баптарында көзделген әрекеттер үшін қылмыстық жауаптылық жұмыс беруші мен қызметкердің арасында еңбек құқық қатынастары орын алған және адамды қанау мақсаты болмаған кезде туындайды.";

8) 10-тармақта:

екінші абзацтағы "ҚК-нің 12-бабының" деген сөздер "ҚК-нің 13-бабының" деген сөздермен ауыстырылсын;

мынадай мазмұндағы төртінші абзацпен толықтырылсын:

"Жеңгетайлық жезөкшелікке жәрдемдесу арқылы пайда түсіріп, жыныстық қызмет көрсететін адаммен келісімге келу негізінде жүзеге асырылады.";

9) 11-тармақта:

бірінші абзацтағы "Соттар" деген сөз "Қылмыстық процесті жүргізуші органдар" деген сөздермен ауыстырылсын;

үшінші абзацтағы "олар" деген сөз "қылмыстық процесті жүргізуші органдар" деген сөздермен ауыстырылсын;

төртінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Жәбірленушілер адам саудасы объектілері ретінде болған жағдайда немесе соның салдарынан қылмыстық және әкімшілік құқық бұзушылықтарды құрайтын әрекеттерді жасағаны үшін ҚК-нің 23, 32, 33, 34, 36, 37-баптарында және Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 741-бабы бірінші бөлігінің 11) тармақшасында көзделген негіздер болған кезде (мысалы, заңсыз көші-қон, Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасын қасақана кесіп өткені, елден шығарып жіберу туралы шешімді орындамағаны, елде болу ережесін бұзғаны, жалған құжаттарды пайдаланғаны, еңбек қызметін заңсыз жүзеге асырғаны және тағы сол сияқты үшін) жауаптылыққа тартуға жатпайды.";

10) мынадай мазмұндағы 17-1-тармақпен толықтырылсын:

"17-1. Адам саудасын ҚК-нің 394-бабында көзделген заңсыз көші-қонды ұйымдастыру құрамынан ажырату керек.

Заңсыз көші-қонды ұйымдастырудың мақсаты адамдарды немесе жеке адамды заңсыз өткізу, ал адам саудасының мақсаты адамды қанау болып табылады.

Адам саудасы мемлекеттік шекарадан өтумен міндетті түрде байланысты бола бермейді. Ол бір мемлекеттің шегінде жүзеге асырылуы мүмкін.

Заңсыз көші-қонды ұйымдастыру кезінде басқа адамдарды мемлекеттік шекара арқылы заңсыз өткізуді жүзеге асыратын адам мен өткізілетін жеке тұлғаның арасындағы мәміле өз мақсатына жеткеннен кейін тоқтатылады. Ал адам саудасы сауда құрбанын жеке басының бостандығынан айырумен, оны бағындырумен байланысты. Мұндай мәміле адам саудасы басталатын межелі жерге келгеннен кейін де тоқтатылмайды.";

4. "Қылмыстық жаза тағайындаудың кейбір мәселелері туралы" 2015 жылғы 25 маусымдағы № 4 (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2017 жылғы 22 желтоқсандағы № 13, 2020 жылғы 11 желтоқсандағы № 6 нормативтік қаулыларымен енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен):

1) 4-тармақтағы үшінші абзац мынадай мазмұндағы екінші сөйлеммен толықтырылсын:

"Сонымен қатар, егер адам қылмыстық әрекетті ұйымдастырушы деп танылса, қылмыстық құқық бұзушылық жасаудағы ерекше белсенді рөл ауырлататын мән-жай деп танылуы мүмкін емес.";

2) 6-тармақтағы екінші абзац мынадай мазмұндағы үшінші сөйлеммен толықтырылсын:

"Сот үкімімен тағайындалған жазаны өтеуден жалтарған жағдайда жазаны ауыстыру туралы мәселені шешкен кезде де адамға тыйым салынған жазаны қолдануға жол берілмейді.";

3) 7-тармақ мынадай мазмұндағы алтыншы абзацпен толықтырылсын:

"Үкімді орындау тәртібімен, оның ішінде төленбеген айыппұлды бас бостандығынан айырумен ауыстыру кезінде ҚК-нің 55-бабы төртінші бөлігінің қағидаларын қолдануға жол берілмейді.";

алтыншы, жетінші, сегізінші және тоғызыншы абзацтар тиісінше жетінші, сегізінші, тоғызыншы және оныншы абзацтар болып есептелсін;

4) 9-1-тармақта екінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Адам ҚК-нің 63-бабы қолданылып, шартты түрде бас бостандығынан айыруға сотталған кезде үкім заңды күшіне енгенге дейін оны қамауда, үйқамақта ұстау уақыты ҚК-нің 62-бабы үшінші және төртінші бөліктерінің қағидалары бойынша ол нақты бас бостандығынан айыруға сотталған жағдайда жазасын өтеуге жататын қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің түрі ескеріле отырып, жазаны өтеу мерзіміне есептеледі.";

5) 10-тармақтың үшінші абзацындағы "күзетке" деген сөзден кейін ", үйқамаққа" деген сөзбен толықтырылсын;

6) мынадай мазмұндағы 10-1-тармақпен толықтырылсын:

"10-1. ҚК-нің 44-бабының мағынасы бойынша бас бостандығын шектеу түріндегі жаза пробациялық бақылауды белгілеуден және жүзеге асырудан тұрады. Осыған байланысты пробациялық бақылау мерзімі тағайындалатын жазаның мерзіміне сәйкес келуі тиіс.

Сонымен қатар ҚК-нің 44-бабы мәжбүрлі еңбекке тартудың - жыл сайын жүз сағат мерзімін белгілейді. Осы мерзімді ұлғайтуға немесе төмендетуге жол берілмейді.

Бас бостандығын шектеуді бір жылдан кем немесе жылдары толмаған мерзімге тағайындаған кезде мәжбүрлі еңбек уақыты еңбекке тартудың жыл сайынғы мерзіміне (жүз сағат) қатысты жаза мерзіміне пропорционалды есептеледі.";

7) 12-тармақ мынадай мазмұндағы төртінші абзацпен толықтырылсын:

"Бұл ретте, егер адам негізгі жазадан ғана босатылып, қосымша жазадан босатылмаса, осы қылмысты жасау бұрынғы сотталғандығын өтейтін мерзімнің өтуін үзеді. Сотталғандықты өтеу мерзімі соңғы қылмысты жасағаны үшін қосымша жазаны өтегеннен кейін жаңадан есептеледі. Рақымшылық актісінің негізінде қылмыстық қудалау тоқтатылған қылмысты жасау бұрынғы сотталғандықты өтеу мерзімінің өтуін үзбейді.";

төртінші, бесінші, алтыншы, жетінші, сегізінші және тоғызыншы абзацтар тиісінше бесінші, алтыншы, жетінші, сегізінші, тоғызыншы және оныншы абзацтар болып есептелсін;

8) 16-тармақтың бесінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"бас бостандығын шектеуге, қоғамдық жұмыстарға, түзеу жұмыстарына тартылуға не айыппұл салуға сотталған кезде, егер жаңадан жасалған қылмыс үшін бұлтартпау шарасы таңдалмаса не бас бостандығын шектеумен байланысты емес бұлтартпау шарасы таңдалса – өтелмеген жаза үкім шығарылған күні анықталады. Алдыңғы үкім бойынша жазаны толық өтеген жағдайда ҚК-нің 60-бабының қағидалары қолданылмайды. Жаңадан жасалған қылмыс үшін күзетпен ұстау не үйқамақ түріндегі бұлтартпау шарасы таңдалған кезде бұлтартпау шарасын таңдау сәтінде қалған мерзімді жазаның өтелмеген бөлігі деп есептеу керек.";

9) 17-тармақта:

үшінші абзацтағы "айыруға" деген сөзден кейін "немесе бас бостандығын шектеуге" деген сөздермен толықтырылсын;

мынадай мазмұндағы бесінші абзацпен толықтырылсын:

"ҚК-нің 58-бабы алтыншы бөлігінің қағидаларымен қылмыстық құқық бұзушылықтардың жиынтығы бойынша немесе үкімдердің жиынтығы бойынша жазаны тағайындау кезінде рақымшылық жасау актісі қабылданғанға дейін қылмыстық құқық бұзушылық жасаған адамдарға аталған актіні қолдану мәселесін талқылаған жөн. Бұл ретте рақымшылық жасау актісінің ережелері ол қолданылғаннан кейін қайтадан қасақана қылмыстар жасаған адамдарға, егер бұл туралы актінің өзінде көрсетілсе, қолданылмайтынын ескеру қажет.";

10) 22-тармақта:

екінші абзац мынадай мазмұндағы төртінші сөйлеммен толықтырылсын:

"Кәмелетке толмаған жаста қылмыс жасаған адамдарға белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан өмір бойына айыру тағайындалмайды.";

мынадай мазмұндағы бесінші абзацпен толықтырылсын:

"ҚК-нің 50-тармағында көзделген экстремистік қылмыстар жасағаны үшін қосымша жаза тағайындау кезінде сотталған адам айналысу құқығынан айырылатын қызмет түрі нақты көрсетілуі тиіс (мысалы, саяси партиялардың, саяси қоғамдық бірлестіктер мен қозғалыстардың құрылуына, мүшелігіне, жұмысына қатысуға байланысты қызмет).";

бесінші және алтыншы абзацтар тиісінше алтыншы және жетінші абзацтар болып есептелсін.

2. Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық құрамына қосылады, жалпыға бірдей міндетті болып табылады және алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы	Ж. Асанов
Қазақстан РеспубликасыЖоғарғы Сотының судьясы, жалпы отырыс хатшысы	Г. Әлмағамбетова