ОБ УТВЕРЖДЕНИИ ПРАВИЛ СЕНОКОШЕНИЯ И ПАСТЬБЫ СКОТА НА ТЕРРИТОРИИ ЛЕСНОГО ФОНДА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

ПОСТАНОВЛЕНИЕ Кабинета Министpов Республики Казахстан от 14 октябpя 1993 г. N 1021. Утратило силу - постановлением Правительства РК от 9 февраля 2005 г. N 124 (P050124)

      Во исполнение постановления Верховного Совета Республики Казахстан от 23 января 1993 г. N 1925-ХII B935000_ "О порядке введения в действие Лесного кодекса Республики Казахстан" Кабинет Министров Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
      1. Утвердить Правила сенокошения и пастьбы скота на территории лесного фонда Республики Казахстан и ввести их в действие с 1 января 1994 г. (прилагаются).
      2. Главам местных администраций обеспечить выполнение указанных Правил на местах при выделении участков лесного фонда для сенокошения и пастьбы скота.

     Премьер-министр
Республики Казахстан

                                     УТВЕРЖДЕНЫ
                           постановлением Кабинета Министров
                                  Республики Казахстан
                              от 14 октября 1993 г. N 1021

                           ПРАВИЛА
            сенокошения и пастьба скота на территории
             лесного фонда Республики Казахстан

                       Общие положения
      1. Настоящие Правила устанавливают порядок использования территории лесного фонда Республики Казахстан для сенокошения и пастьбы скота.
      2. Настоящие Правила являются обязательными для всех предприятий, учреждений, организаций, иных хозяйствующих субъектов и граждан (владельцев и пользователей), осуществляющих сенокошение и пастьбу скота на территории лесного фонда Республики Казахстан.

          Выделение площадей, пригодных для сенокошения
      3. Для сенокошения выделяются прежде всего пригодные для этой цели, входящие в состав лесного фонда площади сельскохозяйственных угодий.
      4. Для сенокошения могут использоваться также прогалины и другие не покрытые лесом площади, на которых не предусматривается естественное и искусственное возобновление леса или проведение других мероприятий по их улучшению до начала сенокошения, а также отдельные участки малоценных насаждений, не предназначенные под реконструкцию.
      5. Площади для сенокошения на территории лесного фонда определяются и ежегодно уточняются владельцами участков лесного фонда (постоянное владение участками лесного фонда предоставляется государственным лесохозяйственным предприятиям, учреждениям, организациям для ведения лесного хозяйства, а также заповедникам и национальным паркам) на основании планово-картографических материалов землеустройства, а также материалов инвентаризации и других обследований лесов.

                            Пастьба скота
      6. Пастьба скота разрешается на участках лесного фонда (нелесных, покрытых и не покрытых лесом) в соответствии с научно обоснованными нормами выпаса, за исключением лесов заповедников, отдельных видов заказников (в соответствии с индивидуальными положениями о них), национальных и историко-природных парков (кроме зон хозяйственной деятельности), памятников природы, заповедных зон, лесов, имеющих научное значение, генетических резерватов, лесопарков, лесоплодовых насаждений, городских лесов, лесопарковых частей зеленых зон, лесов первого и второго поясов зон санитарной охраны источников водоснабжения и лесов первой и второй зон округов санитарной охраны курортов, государственных лесных полос, противоэрозионных и субальпийских лесов, особо ценных лесных массивов, запретных полос лесов по берегам рек, озер водохранилищ и других водных объектов, особозащитных лесных участков в соответствии с правилами рубок главного пользования в равнинных и горных лесах Республики Казахстан.
      7. Запрещается пастьба скота:
      на площадях лесных культур и фитолесомелиоративных насаждений до достижения ими высоты, исключающей возможность повреждения вершин скотом, на лесосеменных и лекарственных плантациях и участках, елово-сосново-пихтовых, ивовых, тополевых, орехоплодных и плодово-ягодных плантациях, а также на участках, где проводятся мероприятия по содействию естественному возобновлению леса;
      в естественных молодняках и насаждениях с развитым жизнеспособным подростом до достижения молодняком и подростом высоты, исключающей повреждения вершин скотом;
      в насаждениях, намеченных для проведения лесовосстановительных рубок с расчетом на восстановление леса естественным путем, а также на вырубках и других не покрытых лесом площадях, предназначенных под естественное возобновление, в соответствии с правилами рубок главного пользования в равнинных и горных лесах Республики Казахстан;
      в зонах промысловых заготовок плодов, ягод, грибов, лекарственного и технического сырья;
      на площадях с легкоразмываемыми и развеиваемыми почвами.
      8. Перечень участков, на которых в соответствии с пунктом 7 настоящих Правил запрещается пастьба скота, уточняется ежегодно государственными лесохозяйственными предприятиями с учетом происходящих изменений состояния земель лесного фонда, а также плана производства лесовосстановительных работ и заготовок лесных ресурсов.
      9. Пастьба скота без пастуха на предоставленных на территории лесного фонда пастбищах запрещается.
      Разрешается пастьба скота без пастуха только на огороженных участках или на привязи.
      На территории лесного фонда с организованным охотничьим хозяйством пастьба скота с собаками не допускается.
      10. Пастьба коз на территории лесного фонда запрещается.
      Владельцы участков лесного фонда могут разрешать, в виде исключения, пастьбу коз на специально выделенных участках, предварительно огороженных владельцами скота.
      11. Владельцы скота обязаны в необходимых случаях по указанию владельцев участков лесного фонда огораживать прогоны для скота, а также пастбища в целях охраны лесных культур, питомников и других участков леса.
      12. Сроки, а также научно обоснованные нормы выпаса скота на территории лесного фонда устанавливаются областными органами исполнительной власти по представлению областных органов управления лесным хозяйством.

            Порядок распределения и использования участков
                 для сенокошения и пастьба скота

      13. Владельцы участков лесного фонда выделяют на его территории из числа пригодных для сенокошения и пастьбы скота следующие площади:
      служебные земельные наделы для сенокошения работникам лесного хозяйства, имеющим право на их получение, а также участки для пастьбы скота указанным работникам, содержащим скот;
      участки для сенокошения и пастьбы скота работникам лесного хозяйства и лесозаготовительной промышленности, содержащим скот, но не имеющим права на получение служебных земельных наделов;
      участки для обеспечения кормами общественного животноводства, подсобных сельских хозяйств предприятий лесного хозяйства и лесной промышленности, а также для выполнения установленного им объема поставки сена для государственных и местных нужд.
      14. Сведения об остальных площадях, пригодных для сенокошения и пастьбы скота (кроме указанных в пункте 13 настоящих Правил), представляются владельцами участков лесного фонда районным, городским органам исполнительной власти с рекомендациями о возможных сроках закрепления участков, с условием их предоставления не позднее чем за два месяца до начала сенокошения и пастьбы скота для распределения этих участков между пользователями.
      15. Владельцы скота (коллективные и отдельные граждане), нуждающиеся в выделении сенокосных и пастбищных угодий на территории лесного фонда, не позднее чем за два месяца до начала сенокошения и пастьбы скота представляют в районные, городские органы исполнительной власти соответствующие заявки, а также справки о наличии у них скота, заверенные аульным, сельским, поселковым или городским Советом народных депутатов по месту расположения (жительства) заявителя.
      Заявки на выделение сенокосных и пастбищных угодий на территории лесного фонда других административных районов подаются в областные органы исполнительной власти.
      Справки о наличии скота у пользователей, получивших участки для сенокошения и пастьбы скота на срок более одного года, обновляются ими ежегодно.
      16. Районные, городские органы исполнительной власти на основании сведений владельцев лесного фонда о наличии участков для сенокошения и пастьбы скота, заявок владельцев скота, действующих нормативов сенообеспечения и выпаса выносят решения о временном краткосрочном (до 3 лет) и временном долгосрочном (до 10 лет, для отгонного животноводства - до 25 лет) закреплении этих площадей за коллективными пользователями, крестьянскими хозяйствами и гражданами. При этом право на внеочередное получение участков для сенокошения и пастьбы скота имеют:
      сельскохозяйственные предприятия, а также подсобные сельские хозяйства предприятий, учреждений и организаций, крестьянские хозяйства;
      инвалиды и участники гражданской и Великой Отечественной войны, семьи погибших или пропавших без вести воинов (партизан) и приравненные к ним в установленном порядке лица;
      воины-интернационалисты;
      инвалиды труда I и II групп и инвалиды I и II групп из числа военнослужащих, инвалиды с детства I и II групп;
      семьи лиц, погибших при исполнении государственных и общественных обязанностей по спасению человеческой жизни, по охране государственной собственности и правопорядка либо погибших на производстве в результате несчастного случая;
      многодетные и малообеспеченные семьи;
      граждане, заключившие с государственными сельскохозяйственными предприятиями или с организациями потребительской кооперации договоры на производство продукции животноводства. [льгота]
      17. Распределение сенокосных и пастбищных угодий и земель лесного фонда между районами области, а также предоставление в долгосрочное пользование участков пастбищ для отгонного животноводства пользователям других административных районов осуществляются областными органами управления лесным хозяйством. Решения по указанным вопросам доводятся ими соответствующим районным, городским органам исполнительной власти для закрепления участков для сенокошения и пастьбы скота за указанными пользователями.
      18. Районные, городские органы исполнительной власти не позднее чем за две недели до начала сенокошения или пастьбы скота сообщают владельцам участков лесного фонда и пользователям о распределении сенокосных и пастбищных угодий в соответствии с представленными сведениями и заявками.
      Владельцы участков лесного фонда на основании указанных решений и документов, удостоверяющих оплату за пользование в соответствии с пунктом 24 и 25 настоящих Правил, обеспечивают выдачу лесных билетов установленного образца всем без исключения пользователям и предоставление им в натуре участков для сенокошения и пастьбы скота. В лесном билете указываются площадь и место пользования, размер платы, сроки и условия проведения сенокошения и пастьбы.
      19. Сенокошение и пастьба скота на предоставленных участках должны осуществляться в сроки, указанные в лесных билетах.
      Участки долгосрочного пользования, не использующиеся хозяйственными субъектами и гражданами в течение двух лет подряд (за исключением случаев ротации в системе научно обоснованного сенокосо-пастбищеоборота), предоставляются другим пользователям в порядке, предусмотренном настоящими Правилами.
      20. В случае предоставления участков для сенокошения и пастьбы скота во временное пользование на срок более одного года владельцы участков лесного фонда обязаны заключать с пользователями хозяйственные договора, в которых наряду с требованиями по эксплуатации этих участков и условиями взаимоотношения сторон устанавливаются обязанности последних по охране и проведению мероприятий по улучшению качества выделенных им сенокосных и пастбищных угодий.
      21. Переуступка права пользования участками для сенокошения и пастьбы скота на территории лесного фонда третьим лицам не допускается.
      22. Владельцы участков лесного фонда обязаны осуществлять систематический контроль за рациональным использованием предприятиями, учреждениями, организациями, иными хозяйствующими субъектами и гражданами предоставленных им участков для сенокошения и пастьбы скота и соблюдением настоящих Правил.
      Государственный контроль за соблюдением Правил сенокошения и пастьбы скота на территории лесного фонда Республики Казахстан осуществляют органы управления лесным хозяйством.

                  Плата за пользование участками для
                     сенокошения и пастьбы скота

      23. Предоставление участков лесного фонда для сенокошения и пастьбы скота в соответствии с Лесным кодексом Республики Казахстан осуществляется за плату.
      24. Сумма платы за пользование участками для сенокошения и пастьбы скота определяется по ставкам, устанавливаемым местными представительными органами на основании расчетов территориальных органов по управлению лесным хозяйством, и подлежат внесению в государственный бюджет. <*>
      Сноска. Пункт 24 - в редакции постановления Правительства РК от 15 апреля 2002 г. N 431 P020431_ .

               Порядок разрешения споров и прекращения права
                   пользования участками для сенокошения
                            и пастьбы скота

      25. Споры между коллективными пользователями, крестьянскими хозяйствами и гражданами о пользовании участками для сенокошения и пастьбы скота разрешаются в судебном порядке.
      26. Право пользования участками для сенокошения и пастьбы скота может быть досрочно приостановлено органами управления лесным хозяйством, владельцами участков лесного фонда в случаях:
      а) добровольного отказа лесопользователя от использования предоставленных участков;
      б) ликвидации предприятия, учреждения, организации, крестьянского хозяйства-пользователя;
      в) использования участков для сенокошения и пастьбы скота с нарушением настоящих Правил, а также превышения норм выпаса скота;
      г) возникновения в результате нерационального пользования, перевыпаса скота процессов эрозии лесных почв, деградации лесных сообществ, ухудшения экологической обстановки;
      д) невыполнения условий лесопользования, предусматриваемых лесным билетом, договором сторон;
      е) пользование участками без внесения в государственный бюджет платы в установленные сроки;
      ж) отнесения указанных участков леса к группам и категориям защитности, исключающим возможность дальнейшего осуществления сенокошения и пастьбы скота, а также необходимости проведения лесовосстановительных работ.
      Приостановление права на пользование участками для сенокошения и пастьбы скота оформляется аннулированием лесного билета государственным органом управления лесным хозяйством, владельцем участков лесного фонда, его выдавшим.
      Окончательное решение по этому вопросу принимается органом исполнительной власти, вынесшим решение о закреплении участков для сенокошения и пастьбы скота за данным пользователем, по представлению соответствующего владельца лесного фонда. При этом уплаченные суммы платы за пользование указанными участками, за исключением случаев, указанных в подпунктах "а", "б" и "ж", возврату не подлежат.
      При несогласии пользователя с решением о прекращении права на пользование участками для сенокошения и пастьбы скота, а также владельца лесного фонда с решением органа исполнительной власти они могут обжаловать его в судебном порядке. <*>
      Сноска. В пункт 26 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 15 апреля 2002 г. N 431 P020431_ .

                      Ответственность пользователей

      27. За нарушение пользователями настоящих Правил на предоставленных им участках лесного фонда для сенокошения и пастьбы скота, превышение норм выпаса, самовольное сенокошение или пастьба скота, в том числе на не разрешенных для этого участках, другие нарушения, вызвавшие повреждение сенокосов и пастбищ, уничтожение или повреждение деревьев, кустарников и насаждений, массивов промысловых заготовок орехов, плодов, ягод, грибов, лекарственного и технического сырья предприятия, учреждения, организации и граждане несут уголовную, административную и материальную ответственность в соответствии с законодательством Республики Казахстан, специальными нормативными актами Президента и Правительства Республики Казахстан.

Қазақстан Республикасының орман қоры аумағында шөп шабу мен мал жаюдың ережесiн бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң қаулысы 14 қазан 1993 ж. N 1021. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2005 жылғы 9 ақпандағы N 124 қаулысымен

      Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң "Қазақстан Республикасының Орман кодексiн күшiне енгiзудiң тәртiбi туралы" 1993 жылғы 23 қаңтардағы N 1925-XII қаулысын орындау үшiн Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi қаулы етедi: 
      1. Қазақстан Республикасының орман қоры аумағында шөп шабу мен мал жаюдың Ережесi бекiтiлсiн және ол 1994 жылдың қаңтарынан бастап күшiне енгiзiлсiн (қоса берiлiп отыр). 
      2. Жергiлiктi әкiмдер жергiлiктi жерде орман қоры телiмдерiн шөп шабу және мал жаю үшiн бөлген кезде аталған Ереженiң орындалуын қамтамасыз ететiн болсын. 

       Қазақстан Республикасының 
      Премьер-министрi

  Қазақстан Республикасы     
Министрлер Кабинетiнiң     
1993 жылғы 14 қазандағы     
N 1021 қаулысымен        
БЕКIТIЛГЕН            

               Қазақстан Республикасының орман қоры аумағында 
                          шөп шабу мен мал жаюдың 
                                ЕРЕЖЕСI 

                           Жалпы ережелер 
 

        1. Осы Ереже Қазақстан Республикасының орман қоры аумағын шөп шабу және мал жаю үшiн пайдаланудың тәртiбiн белгiлейдi. 
      2. Осы Ереже Қазақстан Республикасының орман қоры аумағында шөп шабу мен мал жаюды жүргiзушi барлық кәсiпорындар, мекемелер, ұйымдар, басқа да шаруашылық жүргiзушi субъектiлер және азаматтар (иеленушiлер мен пайдаланушылар) үшiн мiндеттi болып табылады.

             Шөп шабу үшiн жарамды алаңдарды бөлу 

       3. Шөп шабу үшiн ең алдымен осы мақсатқа жарамды, орман қоры құрамына енетiн ауыл шаруашылық жерiнiң алаңы бөлiнедi. 
      4. Шөп шабу үшiн сондай-ақ орманды табиғи және жасанды жаңарту немесе шөп шабу басталғанға дейiн оларды жақсарту жөнiнде басқа шаралар жүргiзу көзделмеген алаңқайлар мен ағаш өспейтiн басқа да алаңдар, сондай-ақ қайта жаңғырту көзделмеген құндылығы төмен көшеттердiң жекелеген телiмдерi пайдаланыла алады. 
      5. Орман қоры аумағында шөп шабуға арналған алаңдарды орман қоры телiмдерiнiң иелерi (орман қоры телiмдерiн тұрақты иелену мемлекеттiк орман шаруашылығы кәсiпорындарына, мекемелерiне, ұйымдарына орман шаруашылығын жүргiзу үшiн, сондай-ақ қорықтар мен ұлттық парктерге берiледi) жоспарлы-картографиялық материалдардың, жерге орналастырудың, сондай-ақ түгендеу мен орманды зерттеудiң басқа да материалдары негiзiнде айқындап, жыл сайын дәлдеме жүргiзiп отырады.

                          Мал жаю 

       6. Жайылымның ғылыми негiзделген нормаларына сәйкес қорық ормандарынан, қорғалымдардың жекелеген түрлерiнен (олар туралы жеке ережелерге сәйкес), ұлттық және тарихи-табиғи парктерден (шаруашылық қызметi аймақтарынан басқасы), ғылыми маңызы бар табиғи ескерткiштерден, қорық аймағынан, ормандардан, генетикалық резерваттардан, орман парктерiнен, ормандағы жемiс көшеттерiнен, жасыл аймақтардың орман паркi көлiгiндегi қалалық ормандардан, санитарлық қорғаудың бiрiншi және екiншi белдеу аймағындағы ормандардан, сумен жабдықтайтын көздерден және курорттарды, мемлекеттiк орман тiлкiмдерiн санитарлық қорғау округтарының бiрiншi және екiншi аймақ ормандарынан, эрозияға қарсы және субальпiлiк ормандардан, айрықша бағалы орман алқаптарынан, өзен, көл, су қоймалары және басқа су объектiлерiнiң жағалауларындағы ормандардың тыйым салынған тiлкемдерiнен, Қазақстан Республикасының жазық жердегi және таудағы ормандарын кесудi пайдаланудың ережелерiне сәйкес айрықша қорғалатын орман телiмдерiнiң басқа орман қоры телiмдерiнде (ағаш өскен және ағаш өспеген, орман емес) мал жаюға рұқсат етiледi. 
      7. Ұшар басы мал таптай алмайтын деңгейге дейiн өсiп жетiлгенше орман желегi мен емдiк көшеттер өсiрiлген алаңдарда, ағаш тұқымдары, дәрiлiк өсiмдiктер өскен плантациялар мен телiмдерде, шырша, қарағай, май қарағай, май тал және терек, жаңғақ жемiсi мен жемiс-жидек плантацияларында, сондай-ақ орманның табиғи түлеп өсуiне жәрдемдесу жөнiндегi шаралар жүргiзiлетiн телiмдерде; 
      жас шыбықтар мен өскiндердiң жоғары басы мал таптау мүмкiндiгiн болдырмайтын деңгейге дейiн өсiп-жетiлгенше табиғи жас шыбықтар мен көшеттерде; 
      табиғи жолмен орманның түлеп өсуiн көздеп ағаш кесу жұмысын жүргiзу белгiленген көшеттерде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының жазық және таулы жерлердегi ормандарында орманды қалпына келтiру мақсатында, ағаш кесу Ережелерiне сәйкес табиғи түлеп өсу белгiленген ағашы кесiлген және басқа ағаш өспеген орман алаңдарында; 
      жемiстi, жидектi, саңырауқұлақты, дәрiлiк және техникалық шикiзаттарды кәсiпшiлiк дайындау аймақтарында; 
      топырағы сумен жеңiл шайылатын және желмен ұшуға бейiм алаңдарда мал жаюға тыйым салынады. 
      8. Осы Ереженiң 7-тармағына сәйкес мал жаюға тыйым салынған телiмдердiң тiзбесiн мемлекеттiк орман шаруашылығы кәсiпорындары орман қоры жерлерiнде, орман және басқа өсiмдiктер қоғамдастықтарының жәй-күйiнде болған өзгерiстердi, сондай-ақ орманды қалпына келтiру жұмыстары мен орман ресурстарын дайындау өндiрiсiнiң жоспарын ескере отырып, жыл сайын анықтайды. 
      9. Орман қоры аумағынан берiлген жайылымдарда малды бақташысыз жаюға тыйым салынады.
      Малды бақташысыз жаюға қоршалған учаскелерде немесе байлап жайғанда ғана рұқсат етiледi. 
      Аңшылық шаруашылық ұйымдастырылған орман қоры аумағында малды ит қосып бағуға жол берiлмейдi. 
      10. Орман қоры аумағында ешкi жаюға тыйым салынады. Орман қоры телiмдерiнiң иелерi ерекше тәртiппен мал иесi алдын ала қоршаған арнайы бөлiнген телiмдерде ешкi жаюға рұқсат бере алады.
      11. Мал иелерi, қажет жағдайда, орман қоры телiмi иелерiнiң нұсқауы бойынша екпе ағаштарды, тұқымбақтарды және басқа орман телiмдерiн қорғау мақсатында мал мен жайылым жолдарын қоршауға мiндеттi. 
      12. Орман қоры аумағында мал жаюдың мерзiмiн, ғылыми негiзделген нормасын орман шаруашылығын басқарудың облыстық органдарының ұсынуы бойынша атқарушы өкiметтiң облыстық органдары белгiлейдi. 

              Шөп шабу мен мал жаю телiмдерiн бөлудiң және 
                       пайдаланудың тәртiбi

           13. Орман қоры телiмдерiнiң иелерi өз жерi аумағындағы шөп шабу мен мал жаюға жарамды жерлерден мыналарға:
      жер үлесiн алуға құқылы орман шаруашылығы қызметкерлерiне шөп шабу үшiн қызметтiк жер үлесiн, сондай-ақ мал ұстайтын аталған қызметкерлерге мал жаю үшiн телiмдер; 
      мал ұстайтын, бiрақ қызметтiк жер үлесiн алуға құқығы жоқ орман шаруашылығы мен ағаш дайындау өнеркәсiбi қызметкерлерiне шөп шабу мен мал жаю үшiн телiмдер; 
      орман шаруашылығы мен орман өнеркәсiбi кәсiпорындарының қоғамдық мал шаруашылығын (қосалқы ауыл шаруашылығын) жеммен қамтамасыз ету үшiн, сондай-ақ олардың мемлекеттiк және жергiлiктi мұқтаж үшiн шөп тапсырудың белгiленген көлемiн орындауы үшiн телiмдер бөледi. 
      14. Шөп шабу мен мал жаюға жарамды (осы Ереженiң 13-тармағында көрсетiлгеннен басқасы) қалған алаңдар туралы мәлiметтi орман қоры телiмдерiнiң иелерi атқарушы өкiметтiң аудандық, қалалық органдарына телiмдердi бекiтiп берудiң мүмкiн мерзiмi жөнiндегi ұсыныстармен және телiмдердi пайдаланушылар арасында бөлу үшiн шөп шабу мен мал жаю басталғанға дейiн екi айдан кешiктiрмей оларды берудiң шарттарымен тапсырады. 
      15. Орман қоры аумағынан өздерiне шабындық пен жайылымдық жерлер бөлiнуiне мұқтаж мал иелерi (ұжымдық және жекелеген азаматтар) шөп шабу мен мал жаю басталғанға дейiн екi айдан кешiктiрмей атқарушы өкiметтiң аудандық, қалалық органдарына тиiсiнше өтiнiмiн, сондай-ақ өтiнiм иесi орналасқан (тұратын жердегi халық депутаттарының ауылдық, селолық, поселкелiк немесе қалалық Кеңесi растаған олардағы малдың саны туралы анықтаманы тапсырады. 
      Басқа әкiмшiлiк аудандарының орман қоры аумағынан шабындық және жайылымдық жер бөлуге өтiнiм құжаттары атқарушы өкiметтiң облыстық органдарына берiледi. 
      Шөп шабу мен мал жаю телiмдерiн бiр жылдан астам мерзiмге алған пайдаланушылар мал саны туралы анықтаманы жыл сайын жаңартып отырады. 
      16. Атқарушы өкiметтiң аудандық, қалалық, органдары орман қоры иелерiнiң шөп шабу мен мал жаюға арналған телiмдерiнiң, мал иелерiнiң өтiнiм материалдарының, мал азығымен қамтамасыз етудiң және жайылымның қолданылып жүрген нормативтерi негiзiнде осы алаңдарды ұжымдық пайдаланушыларға, шаруа шаруашылықтары мен азаматтарға уақытша қысқа мерзiмге (3 жылға дейiн) және уақытша ұзақ мерзiмге (10 жылға дейiн, шалғайдағы мал шаруашылығы үшiн - 25 жылға дейiн) бекiтiп беру жөнiнде шешiм шығарады. Бұл орайда шөп шабу мен мал жаюға арналған телiмдердi кезектен тыс алу құқын: 
      ауыл шаруашылық кәсiпорындары, сондай-ақ кәсiпорындардың, мекемелердiң және ұйымдардың қосалқы ауыл шаруашылықтары, шаруа шаруашылықтары; 
      азамат және Ұлы Отан соғыстарының мүгедектерi мен қатысушылары, қаза болған немесе хабарсыз кеткен жауынгерлердiң (партизандардың) отбасы және белгiленген тәртiппен соларға теңестiрiлген адамдар; 
      жауынгер-интернационалистер; 
      I және II топтағы еңбек мүгедектерi және әскери қызметшiлер қатарынан I және II топтағы мүгедектер, бала жасынан I және II топтағы мүгедектер; 
      адам өмiрiн құтқару жөнiндегi, мемлекеттiк меншiк пен құқық тәртiбiн қорғау жөнiндегi мемлекеттiк және қоғамдық мiндеттердi орындау кезiнде қаза тапқан немесе өндiрiстегi бақытсыз оқиғаның салдарынан қаза болған адамдардың отбасы; 
      көп балалы және аз қамтамасыз етiлген отбасылары; 
      мемлекеттiк ауыл шаруашылық кәсiпорындарымен немесе тұтыну кооперациясы ұйымдарымен мал шаруашылығы өнiмiн өндiруге шарт жасасқан азаматтар иеленедi. 
      17. Шабындық пен жайылымдық жерлердi және орман қоры жерлерiн облыс аудандары арасында бөлудi, сондай-ақ басқа әкiмшiлiк аудандардың пайдаланушыларына шалғайдағы мал шаруашылығы үшiн жайылым телiмдерiн ұзақ мерзiмге пайдалануға берудi орман шаруашылығы басқармасының облыстық органдары жүзеге асырады. Олар аталған мәселелер жөнiндегi шешiмдердiң шөп шабу мен мал жаю үшiн бөлiнген телiмдердi аталған пайдаланушыларға бекiтiп беру үшiн атқарушы өкiметтiң тиiстi аудандық, қалалық органдарына жеткiзедi. 
      18. Атқарушы өкiметтiң аудандық, қалалық органдары шөп шабу немесе мал жаю басталғанға дейiн екi аптадан кешiктiрмей орман қоры телiмдерiнiң иелерi мен пайдаланушыларға солар табыс еткен мәлiметтер мен өтiнiмдерге сәйкес шабындық пен жайылымдық жер бөлiнгенi туралы хабарлайды. 
      Орман қоры телiмдерiнiң иелерi осы Ереженiң 24, 25 тармақтарына сәйкес пайдаланғаны үшiн ақы төлейтiнiн куәландыратын аталған шешiмдер мен құжаттар негiзiнде барлық пайдаланушыларға белгiленген үлгiдегi орман билеттерi берiлуiн және олардың шөп шабу немесе мал жаю үшiн нақты телiмдер иеленуiн ешбiр кедергiсiз олардың бәрiне қамтамасыз етедi. Орман билетiнде пайдаланудың көлемi мен орны, төлем мөлшерi, оны жүргiзудiң мерзiмi мен шарты көрсетiледi. 
      19. Берiлген телiмдерде шөп шабу мен мал жаю орман билетiнде көрсетiлген мерзiмде жүзеге асырылуға тиiс. 
      Ұзақ мерзiм бойы пайдаланылатын телiмдердi шаруашылық субъектiлерi мен азаматтар қатарынан екi жыл бойы пайдаланбаған жағдайда (шабындық-жайылым айналымын ғылыми негiздеу жүйесiндегi ротация жағдайынан басқа) осы Ережеде көзделген тәртiппен басқа пайдаланушыларға берiледi. 
      20. Шөп шабу мен мал жаюға арналған телiмдер бiр жылдан астам мерзiмге уақытша пайдалануға берiлген жағдайда орман қоры телiмдерiнiң иелерi пайдаланушылармен шаруашылық шартын жасасуға мiндеттi, онда екi жақтың осы телiмдердi пайдалану жөнiндегi талаптарымен және өзара қарым-қатынас шарттарымен қатар, соңғыларының өздерiне бөлiнген шабындық пен жайылымдық жерлердi қорғау және сапасын жақсарту шараларын жүргiзу жөнiндегi мiндеттерi белгiленедi. 
      21. Орман қоры аумағындағы шөп шабу мен мал жаюға арналған телiмдердi пайдалану құқын үшiншi адамға беруге жол берiлмейдi. 
      22. Орман қоры телiмдерiнiң иелерi кәсiпорындардың, мекемелердiң, ұйымдардың, басқа да шаруашылық жүргiзушi субъектiлер мен азаматтардың шөп шабу мен мал жаю үшiн өздерiне берiлген телiмдердi ұтымды пайдалануын және осы Ереженi сақтауын жүйелi бақылауды жүзеге асыруға мiндеттi.
      Қазақстан Республикасының орман қоры аумағындағы шөп шабу мен мал жаюға арналған Ереженiң сақталуын мемлекеттiк бақылауды орман шаруашылығын басқару органдары жүзеге асырады. 

            Шөп шабу және мал жаюға арналған телiмдердi
                 пайдаланғаны үшiн ақы төлеу

           23. Қазақстан Республикасының Орман кодексiне сәйкес шөп шабу мен мал жаю телiмдерiн беру ақы төлеу негiзiнде жүзеге асырылады. 
     24. Учаскелердi шөп шабу мен мал жаюға пайдаланғаны үшiн төлем  сомасы орман шаруашылығын басқару жөнiндегi аумақтық органдардың есептерi негiзiнде жергіліктi өкiлдi органдар белгiлейтiн ставкалар бойынша анықталады және мемлекеттiк бюджетке енгiзуге жатады. <*>
      Ескерту. 24-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2002.04.15.   N 431 қаулысымен.

                 Дауларды шешу тәртiбi және шөп шабу мен мал жаю
                   телiмдерiн пайдалану құқығын тоқтату 

       25. Шөп шабу мен мал жаюға арналған телiмдердi пайдалану туралы ұжымдық пайдаланушылардың, шаруа шаруашылықтарының және азаматтардың арасындағы даулар сот тәртiбiмен шешiледi. 
      26. Орман шаруашылығын басқару органдары, орман қоры телiмдерiнiң иелерi шөп шабу мен мал жаюға арналған телiмдердi пайдалану құқығын мынадай жағдайда мерзiмiнен бұрын тоқтатуы мүмкiн: 
      а) орманды пайдаланушы берiлген телiмдi пайдаланудан өз еркiмен бас тартқанда; 
      б) кәсiпорындар, мекемелер, ұйымдар, шаруа шаруашылығы - пайдаланушылар қызметiн тоқтатқанда; 
      в) шөп шабу мен мал жаюға арналған телiмдердi осы Ереженi бұза отырып пайдаланғанда, сондай-ақ мал жаю нормасынан ауытқыған жағдайда; 
      г) ұтымсыз пайдалану, малды шамадан тыс көп жаю салдарынан, тиiмсiз пайдаланудан орман топырағының эрозияға айналуы, өсiмдiктер қоғамдастығының тоқырауы, экологиялық жағдайдың нашарлауы байқалғанда: 
      д) орман билетiнде, тараптардың шартында көзделген орманды пайдалану шарттары орындалмағанда; 
      е) учаскелердi мемлекеттiк бюджетке төлемдердi белгiленген мерзiмдерде енгiзбей пайдаланғанда. <*> 
      ж) орманның аталған телiмдерiн шөп шабу мен мал жаюды одан әрi жүзеге асыру мүмкiндiгiн болдырмайтын қорғаныс топтары мен санаттарына жатқызғанда, сондай-ақ орманды қалпына келтiру жұмыстарын жүргiзу қажет болғанда. 
      Шөп шабу мен мал жаю телiмдерiн пайдалануға арналған құқықты тоқтатуды орман шаруашылығын басқарудың мемлекеттiк органы, орман қоры телiмдерiнiң иелерi берген орман билетiнiң күшiн жоюмен ресiмдейдi. 
      Бұл мәселе жөнiндегi ақырғы шешiмдi орман қоры иесiнiң тиiстi ұсынысы бойынша шөп шабу және мал жаю телiмдерiн аталған пайдаланушыларға бекiтiп беру туралы шешiм шығарған атқарушы өкiмет органы қабылдайды. Бұл орайда аталған телiмдердi пайдаланғаны үшiн төленген ақы сомасы, "а", "б", және "ж" тармақшаларында көрсетiлген жағдайдан басқасында қайтарылып берiлмейдi. 
      Пайдаланушылар шөп шабу мен мал жаюға арналған телiмдердi пайдалану құқығын тоқтату туралы шешiммен, сондай-ақ орман қорының иелерi атқарушы өкiмет органдарының шешiмiмен келiспесе, олар бұл жөнiнде сот тәртiбiмен шағымдана алады. 
       Ескерту. 26-тармақ өзгерді - ҚР Үкіметінің 2002.04.15.  N 431
  қаулысымен.  
               Пайдаланушылардың жауапкершiлiгi

       27. Пайдаланушылар шөп шабу мен мал жаю үшiн орман қорынан өздерiне берiлген телiмдерде осы Ережелердi бұзғаны, өрiс нормасын арттырғаны, өз бетiмен шөп шапқаны немесе мал жайғаны, соның iшiнде бұл үшiн рұқсат етiлмеген телiмдердi және басқа тәртiп бұзу салдарынан шабындық пен жайылымды бүлдiргенi, ағаштарды, шiлiктердi және көшеттердi, жаңғақ, жемiс, жидек, саңырауқұлақ, дәрiлiк және техникалық шикiзат дайындалатын кәсiпшiлiк алқаптарды жойғаны немесе бүлдiргенi үшiн кәсiпорындар, мекемелер, ұйымдар және азаматтар Қазақстан Республикасының заңдарына, Қазақстан Республикасының Президентi мен Үкiметiнiң арнаулы нормативтiк актiлерiне сәйкес қылмыстық, әкiмшiлiк және материалдық жауапкершiлiкке тартылады.