Об утверждении Положения о специальном учебно-воспитательном учреждении для детей и подростков, нуждающихся в особых условиях воспитания

Постановление Кабинета Министров Республики Казахстан от 21 апреля 1994 года N 415. Утратило силу - постановлением Правительства РК от 21 декабря 2004 г. N 1335 (P041335)

Кабинет Министров Республики Казахстан постановляет:
1. Утвердить прилагаемое Положение о специальном учебно-воспитательном учреждении для детей и подростков, нуждающихся в особых условиях воспитания.
2. Признать утратившим силу постановление Совета Министров Казахской ССР от 28 сентября 1964 г. N 672 "О мерах по реализации постановления Совета Министров СССР от 31 июля 1964 года N 635 "О преобразовании воспитательных колоний для несовершеннолетних в специальные школы и специальные профессионально-технические училища".
Премьер-министр
Республики Казахстан

Утверждено
постановлением Кабинета Министров
Республики Казахстан
от 21 апреля 1994 г. N 415

П О Л О Ж Е Н И Е
о специальном учебно-воспитательном учреждении
для детей и подростков, нуждающихся в особых
условиях воспитания

I. Общие положения
1. Специальные общеобразовательные школы и специальные профессионально-технические училища для детей и подростков, нуждающихся в особых условиях воспитания, являются учебно-воспитательными учреждениями системы Министерства образования Республики Казахстан для детей и подростков, совершивших общественно опасные деяния, содержащие признаки преступления, освобожденных от уголовной ответственности.
В специальные учебно-воспитательные учреждения не должны направляться дети и подростки с дефектами физического и умственного развития.
В своей деятельности специальные учреждения руководствуются Законом Республики Казахстан "Об образовании", настоящим Положением и другими нормативными документами.
Специальное учреждение призвано осуществлять работу по коррекции, социально-педагогической адаптации несовершеннолетних, их перевоспитанию и обучению, подготовке к активной трудовой деятельности, сознательному выбору профессии.
Порядок создания, реорганизации и ликвидации специальных школ и специальных профессионально-технических училищ определяется Законом Республики Казахстан "Об образовании". Решение о создании, реорганизации и ликвидации специального учреждения принимается местными представительными и исполнительными органами.
2. Особенности условий воспитания подростков и педагогического режима в специальном учреждении определяются:
распорядком дня, системой учебной, воспитательной работы, обеспечивающими полезную занятость учащихся, включение их в производительный труд и организацией досуга;
повышенной ответственностью учащихся за свое поведение и поступки;
круглосуточным педагогическим наблюдением и контролем за учащимися;
исключением возможности свободного выхода учащихся за пределы территории специального учреждения без соответствующего на то разрешения администрации.
3. Специальное учреждение находится в ведении Министерства образования Республики Казахстан, областных, Алматинского городского управлений образования.
Областные управления, городские, районные отделы образования, на территории деятельности которых расположено специальное учреждение, осуществляют ведомственный контроль, оказывают ему помощь в подборе квалифицированных кадров, постановке учебно-воспитательной работы и организационно-хозяйственной деятельности.
4. Комиссии по делам несовершеннолетних местных представительных органов осуществляют государственный контроль за деятельностью специального учреждения и оказывают ему необходимую помощь.
Надзор за исполнением законов Республики Казахстан в деятельности специального учреждения осуществляют органы прокуратуры.
5. Специальное учреждение организуется раздельно для мальчиков (юношей) и девочек (девушек). Общее количество учащихся, как правило, не должно превышать 200 человек.
Численность учащихся в учебном классе не должна превышать 20 человек, а в учебной группе по производственному обучению - 10 человек.
На каждую группу учащихся в 20 человек предусматривается 2 воспитателя.
6. В частичное возмещение расходов на содержание учащихся в специальных учреждениях с родителей взимается плата в установленном порядке. Родителям малообеспеченных и многодетных семей установленная плата может быть снижена, но не более чем на 50 процентов.
Дети, не имеющие родителей, а также состоящие под опекой, находятся на полном государственном обеспечении.
7. При специальном профессионально-техническом училище создается общеобразовательная школа.
8. При специальном учреждении в установленном порядке создается здравпункт (медико-санитарная часть) и устанавливаются штаты медицинского персонала, необходимые для обеспечения дежурства среднего медицинского персонала в вечернее и ночное время, выходные и праздничные дни. Здравпункт работает под руководством специального учреждения и местных органов здравоохранения, осуществляющих снабжение специального учреждения медикаментами и оборудованием за счет средств специального учреждения.
В необходимых случаях специальное учреждение использует помощь других медицинских учреждений.
Лечебно-профилактическая и противоэпидемиологическая работа в специальном учреждении проводится в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об охране здоровья народа в Республике Казахстан".
9. Для организации шефской работы и оказания специальному учреждению помощи в обучении, воспитании, содержании и организации трудового и производственного обучения может создаваться совет общественности из представителей местных органов власти, базового (шествующего) предприятия, профсоюзных, молодежных и других общественных организаций города, области. В состав совета входят также директор или его заместитель, представители педагогического коллектива, родители.

II. Порядок приема, выпуска учащихся из
специального учреждения и их трудоустройство

10. В специальные учреждения на основании решения суда направляются несовершеннолетние правонарушители в возрасте от 11 до 14 лет - в специальную общеобразовательную школу, от 14 до 16 лет - в специальное профессионально-техническое училище.
11. Порядок оформления личных дел несовершеннолетних, направляемых в специальное учреждение, определяется инструкцией о порядке оформления личных дел несовершеннолетних, направляемых в специальное учреждение для детей и подростков, нуждающихся в особых условиях воспитания.
12. Прием в специальное учреждение производится в течение всего года директором учреждения, а в его отсутствие - лицом, его замещающим.
Доставка несовершеннолетних подростков в специальное учреждение осуществляется в установленном порядке через приемники-распределители для несовершеннолетних системы Министерства внутренних дел Республики Казахстан.
13. Несовершеннолетние, поступающие в специльное учреждение, могут размещаться в карантинном отделении под наблюдением медицинских и педагогических работников на срок до 10 дней.
Определение класса, в котором должны обучаться несовершеннолетние, производится на основании имеющихся документов об образовании, а при их отсутствии или спорных ситуациях - по результатам проверки их знаний. Зачисление оформляется приказом директора.
14. Администрация специального учреждения должна в течение 10 дней со дня поступления несовершеннолетнего письменно известить об этом родителей или лиц, их заменяющих, и сообщить адрес специального учреждения.
15. В случае самовольного ухода учащихся руководство специального учреждения немедленно информирует об этом отдел внутренних дел, на территории которого расположено учреждение, и вместе с последним принимает меры к его розыску и возвращению.
16. Администрация специального учреждения немедленно информирует областные управления образования, внутренних дел и соответствующие министерства о чрезвычайных происшествиях, случаях массовых беспорядков, групповых самовольных уходов, преступлениях, совершенных учащимися, принимаемых мерах по их устранению.
17. Несовершеннолетние находятся в специальном учреждении до исправления, но не более трех лет, и достижения возраста 15 лет - в специальной школе и 18 лет - в специальном профессионально-техническом училище.
18. Вопрос целесообразности пребывания учащихся в специальном учреждении периодически, не реже одного раза в год, рассматривается судом по собственной инициативе, по представлению руководства школ и училищ, либо по ходатайству родителей или лиц, их заменяющих.
19. Выпуск учащихся из специального учреждения производится по постановлению суда по месту нахождения специального учреждения на основании решения совета, утвержденного директором.
Учащиеся, твердо вставшие на путь исправления, могут быть на указанном основании выпущены из специального учреждения досрочно, но не ранее, чем через 6 месяцев пребывания в учреждении.
Перевод учащихся, в том числе и систематически нарушающих режим, из одного специального учреждения в другое допускается как исключение и только с разрешения Министерства образования Республики Казахстан по представлению администрации учреждения.
20. Администрация специального учреждения обязана не позднее, чем за один месяц до предполагаемого выпуска учащегося уведомить органы внутренних дел и отдел образования по месту жительства подростка о принятии мер по дальнейшему его устройству и наблюдению за его поведением.
21. Учащиеся, к моменту выпуска не достигшие 16-летнего, а выпускники-сироты, не достигшие 18-летнего возраста, к месту их дальнейшего проживания направляются в сопровождении родителей или лиц, их заменяющих, или сотрудников специального учреждения.
22. Специальное учреждение обеспечивает выпускников вещевым имуществом по сезону, предметами хозяйственного обихода по установленным нормам, выдает на руки заработанные деньги.
Выпускникам из числа сирот и оставшихся без попечения родителей оказывается материальная помощь.
23. При выпуске учащихся-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, из специального учреждения сопровождающему выдаются для учащегося проездной билет, продукты питания на время следования к месту жительства и принадлежащие ему вещи, деньги, личные документы, свидетельство или справка об образовании и трудовой подготовке, характеристика.
24. Администрация специального учреждения организует проверку прибытия учащегося к месту его жительства, в течение года ведет переписку с предприятиями, учебными заведениями, где работает или учится его бывший учащийся, а также с соответствующими органами внутренних дел о его работе, учебе и поведении. Органы внутренних дел сообщают учреждению о его прибытии, дальнейшей учебе и трудоустройстве.
25. Выпускникам специального профессионально-технического училища выдаются по месту жительства паспорта в соответствии с действующим Положением о паспортной системе.

III. Организация учебно-воспитательного процесса

26. Учебно-воспитательная работа в специальном учреждении осуществляется по учебным планам и программам общеобразовательной школы, утвержденным Министерством образования Республики Казахстан.
27. Обучение и воспитание учащихся специального учреждения проводятся дифференцированно с учетом их возрастных и индивидуальных особенностей, с обязательным разнопрофильным производительным и общественно полезным трудом, широкой и разнообразной сетью кружковой и спортивной работы.
28. Для учащихся с большой педагогической запущенностью применяется программа выравнивания знаний, утвержденная советом учреждения. Занятия по самоподготовке проводятся под руководством педагогов в специально отведенные в распорядке дня часы.
29. Отвлечение учащихся специального учреждения от занятий на сельскохозяйственные и другие работы, различного рода мероприятия, не связанные с учебным процессом, запрещается.
30. Трудовое обучение и воспитание в специальном учреждении являются одним из ведущих средств перевоспитания детей и подростков. Они осуществляются в учебно-производственных мастерских и учебно-опытном сельском хозяйстве с учетом возраста и физического развития детей в пределах от 2 до 4 часов в день.
31. В процессе производственного обучения учащиеся могут выполнять производственные заказы, отвечающие требованиям учебных программ.
32. Производственная практика учащихся специальных учреждений организуется в соответствии с положениями о производственной практике учащихся общеобразовательных школ и профессионально-технических училищ, утвержденными Министерством образования Республики Казахстан.
Производственную практику учащиеся проходят в учебно-производственных мастерских специального учреждения, а в отдельных случаях - непосредственно на предприятиях.
33. Предприятия, организации, на которых проходят производственную практику учащиеся спецучреждения, создают условия, необходимые для учащихся:
выделяют необходимое количество мест, обеспечивают учащихся объемами работ, отвечающими требованиям учебных программ, создают безопасные условия для работы на производстве;
выдают учащимся на период производственной практики спецодежду и обувь, индивидуальные средства защиты и спецпитание по нормам, установленным для рабочих соответствующих профессий;
обеспечивают за свой счет или своими транспортными средствами доставку учащихся к месту производственной практики и обратно.
34. За продукцию, изготовленную учащимися в процессе производственного обучения, а также за работу, выполненную в период производственной практики, учащимся начисляются денежные суммы, выплата которых производится в установленном порядке.
35. По окончании курса профессионального обучения учащиеся сдают квалификационные экзамены в порядке, установленном Министерством образования Республики Казахстан.
Учащимся, сдавшим выпускные квалификационные экзамены, присваивается производственная квалификация и выдается аттестат установленного образца.
36. Учащиеся специального учреждения, окончившие десятый (одиннадцатый) класс школы, получают соответствующие свидетельство или аттестат об образовании, которые хранятся в личных делах и выдаются им на руки под расписку при выпуске из училища. Остальным учащимся при выпуске из спецучреждения выдаются справки об обучении в том или ином классе с указанием оценок по всем предметам.
37. В специальном учреждении устанавливаются следующие меры поощрения:
- объявление благодарности устно или в приказе, который вкладывается в личное дело воспитанника;
- досрочное снятие ранее наложенного взыскания;
- награждение грамотой, подарком, премией;
- занесение на Доску почета или в книгу "Лучшие учащиеся школы";
- телефонный разговор с родителями, родственниками;
- разрешение на выход за пределы специального учреждения на срок до 6 часов без сопровождения взрослых;
- сообщение родителям или по месту прежней учебы о хорошем поведении учащегося и его успехах в учебе и труде;
- разрешение посещать в период каникул на кратковременные сроки (до 7 суток), а в летний период на срок до одного месяца родителей и лиц, из заменяющих;
- присуждение лучшему коллективу учащихся (классу, группе) вымпела, грамоты и др.;
- присвоение звания "Лучший по профессии", "Лучший учащийся школы" и др.
Лучшие учащиеся или группы учащихся по решению методического (педагогического) совета, актива самоуправления учреждения могут быть поощрены туристическими поездками по родному краю, стране, посещением театров и др.
38. За нарушение режима и правил поведения к учащимся могут применяться следующие меры взыскания:
- предупреждение;
- объявление выговора устно или в приказе директора специального учреждения перед строем учащихся;
- обсуждение на общем собрании учащихся, группы, класса, на методическом (педагогическом) совете специального учреждения;
- внеочередное дежурство по уборке помещений и территории специального учреждения (за исключением мест общественного пользования) в свободное от учебы время до отхода ко сну (не более одного часа);
- запрещение свободного выхода за пределы специального учреждения в течение одного месяца.
Применение мер взыскания, не предусмотренных настоящим Положением, не допускается.
39. Правом объявления учащимся устной благодарности, предупреждения или устного выговора пользуются директор специального учреждения, его заместители, учителя и воспитатели.
Другие перечисленные в пунктах 37 и 38 меры поощрения и взыскания могут применяться директором школы либо его заместителями.
40. Администрация специального учреждения имеет право предоставлять кратковременный отпуск учащимся сроком до 7 суток (не считая дороги) в случае смерти, тяжелой болезни родителей или лиц, их заменяющих, близких родственников.
41. Директор специального учреждения, его заместители, учителя, воспитатели поддерживают систематическую связь с родителями учащихся или лицами, их заменяющими, путем переписки, личных бесед, проведения родительских собраний.
Посещение учащихся родителями или лицами, их заменяющими, допускается в установленное время и с разрешения администрации специального учреждения.
42. Учащимся разрешается переписка, получение передач, посылок, бандеролей (с соблюдением перечня разрешенных вещей и продуктов), денежных переводов в установленном порядке.
Расходование учащимися денежных средств допускается по разрешению и под контролем воспитателя спецучреждения.
43. При наличии данных о нахождении у учащихся предметов, запрещенных к хранению, администрация учреждения имеет право производить проверку вещей учащегося, поступающих посылок, бандеролей, передач.
44. В период субботников, генеральных уборок, работ по самообслуживанию на территории специального учреждения запрещено использовать учащихся для уборки мест, опасных для здоровья воспитанников, а также мест общественного пользования.

IV. Управление специальным учреждением
45. Управление специальным учреждением осуществляется на принципах единоначалия и коллегиальности. Непосредственное руководство образовательным процессом и текущей деятельностью специального учреждения осуществляет директор, который в соответствии с требованиями тарифно-квалификационной характеристики назначается и освобождается управлениями (департаментами) образования областей и г. Алматы.
46. Общее управление специальным учреждением осуществляет выборный орган - совет, в состав которого входят представители педагогических работников, учащихся 5-11 классов, родителей (лиц, их заменяющих) и общественности. Порядок выбора совета и его работы определяется уставом учреждения.
47. Административные, педагогические и другие работники специального учреждения назначаются директором по согласованию с советом и профсоюзным комитетом в соответствии с требованиями должностных тарифно-квалификационных характеристик.
48. Помощник директора специального учреждения по режиму, старший дежурный по режиму и дежурный по режиму назначаются директором специального учреждения из числа лиц, имеющих педагогическое или юридическое образование и опыт работы с детьми.
Численность старших дежурных и дежурных по режиму определяется из расчета 10 процентов от количества учащихся.
49. Старший воспитатель назначается директором специального учреждения на каждые 4 класса (воспитательные группы) из числа лиц с высшим педагогическим образованием, зарекомендовавших себя умелыми руководителями детского коллектива.
50. Мастер по труду или мастер производственного обучения должен иметь высшее или среднее специальное образование, высокую производственную квалификацию и опыт работы по соответствующей профессии.
51. Заведующий здравпунктом и медицинский персонал специального учреждения согласно штатному расписанию назначаются директором учреждения по согласованию с отделом здравоохранения района, города.
52. Психолог назначается директором специального учреждения из числа лиц, имеющих высшее образование, получивших общую психологическую и специальную подготовку по детской возрастной и педагогической психологии, психодиагностике и психокоррекции.
53. На основе настоящего Положения, Закона Республики Казахстан "Об образовании" и других нормативных документов специальное учреждение разрабатывает свой устав, в котором определяются права и обязанности членов коллектива, полномочия совета, а также иные вопросы, не противоречащие действующему законодательству и необходимые для осуществления деятельности специального учреждения.

V. Финансовая и материально-техническая база
54. Финансовые средства специального учреждения складываются из бюджетных ассигнований и собственных средств, формируемых из других источников.
55. Областные органы управления образованием могут устанавливать повышенные нормативы, исходя из региональных потребностей и условий, и выделять соответственно этим нормативам дополнительные ассигнования на специальные учреждения.
56. Собственные средства специального учреждения складываются из следующих источников:
- доходов от хозяйственной деятельности, оказания платных услуг;
- добровольных взносов государственных, общественных, кооперативных и иных организаций, цехов, производственных бригад, родителей и других граждан;
- целевых вложений министерств, ведомств, базовых предприятий, государственных учреждений, общественных и кооперативных организаций;
- банковских кредитов и других поступлений.
Специальным учреждением могут оказываться платные услуги населению по ценам и тарифам, утвержденным в установленном порядке, а при отсутствии таких цен и тарифов - по договорным ценам.
Местные представительные и исполнительные органы могут включать в отчеты о выполнении государственных заказов по реализации платных услуг объемы услуг, оказываемых специальными учреждениями.
Установление вышестоящими органами плановых заданий специальному учреждению по развитию платных услуг в какой бы то ни было форме не допускается.
57. Финансовые средства перечисляются и хранятся на счетах в отделении банка Республики Казахстан.
58. Порядок ведения бухгалтерского и статистического учета в специальном учреждении определяется действующим законодательством.
59. Оплата труда работников специального учреждения и их материальное стимулирование осуществляется в установленном порядке.
60. Специальным учреждениям, находящимся на бюджетном финансировании, предоставлено право самостоятельно устанавливать формы и системы оплаты труда, определять размеры надбавок, доплат, премий и других выплат стимулирующего характера, а также структуру и штаты без учета соотношения численности работников различных категорий в пределах выделенных бюджетных ассигнований на оплату труда.
Кроме того, руководителям учреждений предоставлено право по согласованию с профсоюзными комитетами утверждать положение о премировании работников этих учреждений.
Показатели, размеры и сроки премирования руководящих работников устанавливаются вышестоящим органом управления по согласованию с соответствующим профсоюзным комитетом.
61. Специальное учреждение располагается в населенном пункте, имеющем надлежащие транспортные и телефонные связи.
Территория специального учреждения, как правило, должна иметь ограждение, препятствующее свободному выходу учащихся за пределы спецучреждения.
62. Специальное учреждение должно иметь комплекс зданий и сооружений, обеспечивающих учебно-воспитательный процесс: оборудованные по установленным нормативам учебные и жилые помещения для учащихся, помещение для здравпункта и карантинного отделения, пищеблок, клуб, спортивный городок, учебно-производственные мастерские, учебно-опытное сельское или садоводческое хозяйство.
63. Специальное учреждение в установленном порядке обеспечивается необходимым специальным легковым, грузовым транспортом, автобусами для перевозки учащихся, горюче-смазочными материалами с целевым направлением в соответствии с потребностями.
64. Учащиеся обеспечиваются питанием, одеждой, обувью, другими предметами вещевого довольствия и коммунально-бытовыми услугами согласно нормам обеспечения учащихся школ-интернатов общего типа.
Директору специального учреждения по согласованию с советом предоставляется право вносить частичные изменения в перечень предметов одежды и обуви, предусмотренный действующими нормами, в пределах стоимости полного комплекта обмундирования на одного воспитанника.
65. Учащимся спецучреждения выплачивается 100 процентов заработанных ими сумм.
Зарабатанные деньги перечисляются на лицевой счет учащихся и могут быть выданы по мере необходимости в установленном порядке.
66. Педагогические работники, воспитанники в соответствии с законодательством несут имущественную ответственность за порчу зданий и сооружений, учебного оборудования, инвентаря и другого имущества школы.
67. Специальное учреждение представляет статистическую отчетность по формам, утвержденным Государственным комитетом Республики Казахстан по статистике и анализу.
68. Специальное учреждение, являясь юридическим лицом, имеет печать, штамп, а также вывеску установленного образца.
69. Документация специального учреждения ведется в соответствии с типовой инструкцией, утвержденной Министерством образования Республики Казахстан.

ЕРЕКШЕ ЖАҒДАЙДА ТӘРБИЕЛЕУДI ҚАЖЕТ ЕТЕТIН БАЛАЛАР МЕН ЖАСӨСПIРIМДЕРГЕ АРНАЛҒАН АРНАЙЫ ОҚУ-ТӘРБИЕ МЕКЕМЕЛЕРI ТУРАЛЫ ЕРЕЖЕНI БЕКIТУ ТУРАЛЫ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МИНИСТРЛЕР КАБИНЕТIНIҢ ҚАУЛЫСЫ. 21 сәуiр 1994 ж. N 415. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2004.12.21. N 1335 қаулысымен.

Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi қаулы етедi:
1. Ерекше жағдайда тәрбиелеудi қажет ететiн балалар мен жасөспiрiмдер үшiн арнаулы оқу-тәрбие мекемелерi туралы қоса берiлiп отырған ереже бекiтiлсiн.

2. "СССР Министрлер Советiнiң "Кәмелетке толмағандарға арналған тәрбие колонияларын арнайы мектептер мен арнайы кәсiптiк-техникалық училищелер етiп қайта құру туралы" 1964 жылғы 31 шiлдедегi N 635 қаулысын жүзеге асыру жөнiндегi шаралар туралы" Қазақ ССР Министрлер Советiнiң 1964 жылғы 28 қыркүйектегi N 672 қаулысының күшi жойылған деп танылсын.

Қазақстан Республикасының
Премьер-министрi

Қазақстан Республикасы
Министрлер Кабинетiнiң
1994 жылғы 21 сәуiрдегi
N 415 қаулысымен
Бекiтiлген

Ерекше жағдайда тәрбиелеудi қажет ететiн балалар мен
жасөспiрiмдер үшiн арнаулы оқу-тәрбие мекемелерi туралы
ЕРЕЖЕ

I. Жалпы ережелер

1. Балалар мен жасөспiрiмдердi ерекше жағдайда тәрбиелеу мақсатындағы арнайы жалпы бiлiм беретiн мектептер мен кәсiптiк-техникалық училищелер, қоғамға жат қылықтары мен қылмысқа бейiм балалар мен жасөспiрiмдердi оқытып-тәрбиелеуге арналған Қазақстан Республикасы Бiлiм министрлiгi жүйесiнiң арнайы мекемелерi.
Кемтар және мүгедек, ақыл-есi кем балалар арнайы оқу-тәрбие мекемелерiне жiберiлмеуi керек.
Арнаулы мекеме өз қызметiнде осы ереженi және басқа да құжаттарды басшылыққа алады.
Қызметтi гуманистiк сипаттағы арнаулы мекеме кәмелетке толмаған балаларды қайта тәрбиелеу мен оқыту, белсендi еңбек ету мен мамандықты саналы түрде таңдаулы үйрету жөнiнде әлеуметтiк-педагогикалық бейiмдеу жұмысын жүзеге асыруға мiндеттi.
Арнаулы мектептер мен арнаулы кәсiптiк-техникалық училищелердi құру, қайта құру және тарату тәртiбi Қазақстан Республикасының "Бiлiм беру туралы" заңына сәйкес белгiленедi. Арнаулы мекеменi құру, қайта ұйымдастыру және тарату туралы шешiмдi жергiлiктi өкiмет органдары қабылдайды.

2. Арнаулы мекеме жасөспiрiмдердi тәрбиелеудiң ерекше жағдайлары мен педагогикалық тәртiбi былай белгiленедi:
күн тәртiбi, оқу жүйесi, оқушыларды еңбек өндiрiсiне және бос уақытын ұйымдастыруға қатыстыра отырып, олардың пайдалы iспен шұғылдануын қамтамасыз ететiн тәрбие жұмысы;
оқушылардың өз мiнез-құлқы мен тәртiбiне жоғары жауапкершiлiкпен қарауы;
оқушыларды тәулiк бойы педагогикалық қадағалау және бақылау;
әкiмшiлiктiң тиiстi рұқсатынсыз оқушылардың арнаулы мекеме ауласынан өз бетiнше шығып кетпеуi.

3. Арнаулы мекеме Қазақстан Республикасы Бiлiм министрлiгiнiң, облыстық (Алматы қалалық) бiлiм басқармаларының қарамағында болады.
Арнаулы мекеменiң қызмет территориясы орналасқан облыстық бiлiм басқармалары, аудандық, қалалық бiлiм бөлiмдерi ведомстволық бақылауды жүзеге асырады, оған бiлiктi кадрларды iрiктеуде, оқу-тәрбие жұмысы мен ұйымдастыру-шаруашылық қызметiн жолға қоюда көмек көрсетедi.

4. Жергiлiктi өкiмет органдарының кәмелетке толмаған балалар iстерi жөнiндегi комиссиясы арнаулы мекеменiң қызметiне мемлекеттiк бақылау жасайды және оған қажеттi көмек көрсетедi.
Арнаулы мекеменiң қызметiнде Қазақстан Республикасының заңдарын орындауын прокуратура органдары қадағалайды.

5. Арнаулы мекеме ұлдар (жiгiттер) және қыздар (бойжеткендер) үшiн бөлек құрылады. Барлық оқушылар саны, ережеде көрсетiлгендей, 200 адамнан аспауы керек.
Оқу сыныбындағы оқушылар саны 20 адамнан, ал өндiрiске үйрететiн оқу тобында 10 адамнан аспауы керек.
Құрамында 20 оқушысы бар әрбiр топқа 2 тәрбиешi қарайды.

6. Арнаулы мекемелерде оқушыларды асырауға жұмсалған шығынды iшiнара өтеу үшiн ата-аналарынан белгiленген тәртiп бойынша ақы алынады. Аз қамтамасыз етiлген және көп балалы отбасылардағы ата-аналар үшiн белгiленген ақы кемiтiлуi мүмкiн, бiрақ 50 проценттен асырылмауы тиiс.
Ата-анасы жоқ, сондай-ақ қамқорлыққа алынған балаларды мемлекет толық қамтамасыз етедi.

7. Арнаулы кәсiптiк-техникалық училище жанынан жалпы бiлiм беретiн мектеп құрылады.

8. Арнаулы мекеме жанынан белгiленген тәртiп бойынша денсаулық сақтау пунктi құрылады (дәрiгерлiк-санитарлық бөлiм) және кешкi, түнгi уақытта, демалыс және мереке күндерi орта медицина қызметкерлерiнiң кезекшiлiгiн қамтамасыз ету үшiн қажеттi медицина қызметкерлерiнiң штаты белгiленедi. Денсаулық сақтау пунктi арнаулы мекеме директорының және жергiлiктi денсаулық сақтау органдарының басшылығымен жұмыс iстейдi.
Қажеттi жағдайларда арнаулы мекеме өзге де медицина мекемелерiнiң көмегiн пайдаланады.
Арнаулы мекеменiң емдеу-профилактикалық және эпидемияға қарсы жұмысы "Қазақстан Республикасында халық денсаулығын сақтау туралы" Қазақстан Республикасының заңына сәйкес жүргiзiледi.

9. Оқытуда, тәрбиелеуде, еңбек және өндiрiс оқуын ұстау мен ұйымдастыруда арнаулы мекемеге қамқорлық жұмысын ұйымдастыру үшiн жергiлiктi өкiмет органдарынан негiзгi (қамқоршы) кәсiпорынның, қаладағы, облыстағы кәсiподақ, жастар және басқа қоғамдық ұйымдардың өкiлдерiнен жұртшылық кеңесi құрылуы мүмкiн. Кеңестiң құрамына директор немесе оның орынбасары, педагогикалық ұжымның өкiлдерi, ата-аналар кiредi.

II. Арнаулы мекемеге оқушыларды қабылдау,
бiтiртiп шығару және оларды жұмысқа орналастыру
тәртiбi

10. Кәмелетке толмаған, құқық бұзған 11-ден 14 жасқа дейiнгi балалар - арнаулы жалпы бiлiм беретiн мектепке, 14-тен 18 жасқа дейiнгi балалар арнаулы кәсiптiк-техникалық училищеге, соттың шешiмi бойынша арнаулы мекемеге жiберiледi.

11. Арнаулы мекемеге жiберiлген кәмелетке толмаған балалардың дербес iс-қағаздарын ресiмдеу "Ерекше жағдайда тәрбиелеудi қажет ететiн балалар мен жасөспiрiмдердiң арнаулы мекемелерiне жiберiлетiн кәмелетке толмаған балалардың дербес iс-қағаздарын рәсiмдеу тәртiбi туралы" нұсқауға сәйкес жүргiзiледi.

12. Арнаулы мекемеге қабылдауға мекеме директоры басқарған комиссия жыл бойы жүргiзе бередi.
Кәмелетке толмаған жасөспiрiмдердi арнаулы мекемеге жеткiзу Қазақстан Республикасы Iшкi iстер министрлiгiнiң кәмелетке толмағандарға арналған қабылдау-бөлу жүйесi арқылы, белгiленген тәртiп бойынша жүргiзiледi.

13. Арнаулы мекемеге түскен кәмелетке толмағандар медицина және педагогика қызметкерлерiнiң бақылауымен 10 күн мерзiмге дейiн карантин бөлiмшесiне орналастырылады.
Кәмелетке толмағандарды сыныпқа бөлу бiлiм жөнiндегi құжаттар негiзiнде жүргiзiледi, ондай құжаттар болмаған ретте немесе даулы жағдайда олардың бiлiм дәрежесiн тексеру арқылы анықталады. Қабылдау мектеп директорының бұйрығымен рәсiмделедi.

14. Арнаулы мекеменiң әкiмшiлiгi кәмелетке толмағандар түскеннен кейiн бұл туралы 10 күн iшiнде ата-анасына немесе оларды алмастырғандарға, сондай-ақ соңғысының тұрған жерiндегi кәмелетке толмағандар жөнiндегi қалалық және аудандық iшкi iстер бөлiмiне жазбаша түрде бiлдiруге тиiс және арнаулы мекеменiң мекен жайын хабарлауы керек.

15. Оқушы өз бетiмен кетiп қалса, арнаулы мекеменiң басшылары сол мекеме орналасқан аймақтағы iшкi iстер бөлiмiне бұл туралы дереу хабарлайды және соңғысымен бiрге баланы iздеуге және қайтаруға шаралар қолданады.

16. Оқушылар жаппай тәртiпсiздiк жасап, өз бетiмен топтанып кетiп қалса, қылмыс жасаса, арнаулы мекеменiң әкiмшiлiгi мұндай төтенше оқиға туралы облыстық бiлiм және iшкi iстер басқармаларына, тиiстi министрлiктерге тез арада хабарлайды, ондай тәртiпсiздiктi болдырмау жөнiнде қабылданған шараларды мәлiмдейдi.

17. Кәмелетке толмағандар түзелгенге дейiн арнаулы мекемеде, бiрақ үш жылдан аспайтын уақыт бойы және 15 жасқа толғанға дейiн - арнаулы мектепте, ал 18 жасқа толғанша арнаулы кәсiптiк-техникалық училищеде болады.

18. Оқушының арнаулы мекемеде болып тұруы жөнiндегi мәселе жылына бiр рет соттың өз инициативасы бойынша, мекеменiң өзiн-өзi басқару органдарының немесе оқушының ата-анасының, не оларды алмастырғандардың өтiнiштерi бойынша қаралады.

19. Оқушыларды арнаулы мекемеден шығару мекеменiң директоры бекiткен кеңес шешiмi негiзiнде арнаулы мекеме тұрған жердегi соттың қаулысы бойынша жүргiзiледi.
Түзелу жолына шындап түскен оқушылар арнаулы мекемеден аталған негiзге сәйкес мерзiмiнен бұрын, бiрақ мекемеде 6 ай болғаннан кейiн ғана босатылуы мүмкiн.
Оқушыларды, соның iшiнде үнемi тәртiп бұзушыларды да арнаулы мекеменiң бiрiнен екiншiсiне ауыстыру ерекше жағдай ретiнде тек мекеме әкiмшiлiгiнiң өтiнiшi бойынша Қазақстан Республикасы Бiлiм министрлiгiнiң рұқсатымен жүргiзiледi.

20. Арнаулы мекеменiң әкiмшiлiгi оқушыны босатқанға дейiн бiр ай мерзiмнен кешiктiрмей, жасөспiрiмдi одан әрi жұмысқа орналастыру туралы қабылданған шаралар жөнiнде жасөспiрiмдердiң тұратын жерiндегi iшкi iстер органдары мен бiлiм бөлiмiне хабарлауға мiндеттi.

21. Босатылу кезiнде 16 жасқа толмаған оқушылар, ал 18 жасқа толмай босатылған жетiмдер одан әрi тұратын жерiне ата-аналарына немесе оларды алмастырғандарға немесе арнаулы мекеменiң қызметкерлерiне қосып жiберiледi.

22. Арнаулы мекеме босатылғандарды маусымға сәйкес заттай мүлiкпен және шаруашылыққа қажет заттармен белгiленген нормаға сәйкес қамтамасыз етiп, тапқан ақшаларын қолма-қол бередi.
Жетiмдерге және ата-аналардың қарауынсыз қалғандарға материалдық көмек көрсетiледi.

23. Жетiм оқушыларды және ата-аналарының қарауынсыз қалған балаларды арнаулы мекемеден босатқан кезде олардың баратын жерiне дейiнгi жүрiс билетiн, iшiп-жейтiн тамағы мен тиiстi заттарын, ақшасын, дербес құжаттарын, бiлiмi мен еңбекке даярлығы туралы куәлiгiн немесе анықтамасын, мiнездемесiн ертiп жүрушiге бередi.

24. Арнаулы мекеменiң әкiмшiлiгi оқушының тұратын жерiне жеткен-жетпегенiн тексерудi ұйымдастырады, өздерiнiң бұрынғы оқушылары жұмыс iстейтiн немесе оқитын кәсiпорындарымен, оқу орындарымен, сондай-ақ олардың жұмысы, оқуы мен мiнез-құлқы туралы iшкi iстер органдарының кәмелетке толмағандардың iстерi жөнiндегi тиiстi бөлiмшелерiмен жыл бойы хат жазысып тұрады. Кәмелетке толмағандардың iстерi жөнiндегi бөлiмше оның келгенi, одан әрi оқуы мен жұмысқа орналасқаны туралы мекемеге хабарлайды.

25. Арнаулы кәсiптiк-техникалық училищенi бiтiргендерге тұратын жерi бойынша паспорт жүйесi туралы қолданылып жүрген ережеге сәйкес паспорт берiледi.

III. Оқу-тәрбие процесiн ұйымдастыру

26. Арнаулы мекемедегi оқу-тәрбие жұмысы Қазақстан Республикасының Бiлiм министрлiгi бекiткен жалпы бiлiм беретiн мектептiң оқу жоспарлары мен бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.

27. Арнаулы мекеменiң оқушыларын оқыту мен тәрбиелеу олардың жас және өзiндiк ерекшелiктерi ескерiлiп, әр саладағы өндiрiстiк және қоғамдық-пайдалы еңбекке, түрлi үйiрме және спорт жұмыстарына кеңiнен қатыстыра отырып, жеке-жеке жүргiзiледi.

28. Педагогикалық тәрбие тұрғысынан артта қалып қойған оқушылар үшiн мекеменiң кеңесi бекiткен бiлiмдi теңестiру бағдарламасы қолданылады. Өз бетiнше даярлану дәрiстерi күн тәртiбi белгiленген сағаттарда арнайы бөлiнiп, берiлген жерде педагогтардың басшылығымен жүргiзiледi.

29. Арнаулы мекеменiң оқушыларын ауыл шаруашылық, шаруашылық және басқа да жұмыстарға, оқу процесiне байланыссыз әр түрлi бастамаларға жiберуге тыйым салынады.

30. Арнаулы мекемеде еңбекке баулу мен тәрбиелеу балалар мен жасөспiрiмдердi қайта тәрбиелеудiң жетекшi құралы болып табылады. Бұл оқу-өндiрiс шеберханаларында және ауыл шаруашылығының қосалқы оқу-тәжiрибе бөлiмшелерiнде жасы мен шамасына қарай күнiне 2-ден 4-сағатқа дейiн жүргiзiледi.

31. Оқушылар өндiрiстiк оқу процесiнде оқу бағдарламаларының талаптарына жауап беретiн өндiрiстiк тапсырыстарды орындауы мүмкiн.

32. Арнаулы мекемедегi оқушылардың өндiрiстiк практикасы жалпы бiлiм беретiн мектептер мен кәсiптiк-техникалық училищелер оқушыларының Қазақстан Республикасының Бiлiм министрлiгi бекiткен өндiрiстiк практикасы туралы ережелерiне сәйкес ұйымдастырылады.
Оқушылар өндiрiстiк практиканы арнаулы мекеменiң оқу өндiрiстiк шеберханаларында, ал жекелеген жағдайларда тiкелей кәсiпорындарда өткiзедi.

33. Арнаулы мекеменiң оқушылары өндiрiстiк практиканы өткiзетiн кәсiпорындар, ұйымдар оқушыларға қажет мынадай жағдайларды жасайды:
қызмет орындарын бөледi, оқушыларды оқу бағдарламаларының талаптарына сәйкес жұмыс көлемiмен қамтамасыз етедi, оқушылардың өндiрiсте жұмыс iстеуi үшiн қауiпсiз жағдайлар жасайды;
оқушыларға өндiрiстiк практика кезiнде тиiстi мамандықтағы жұмысшылар үшiн белгiленген нормалар бойынша арнаулы киiм мен аяқ киiм, дербес қорғану құралдарын және арнаулы тамақ бередi;
өз есебiнен немесе өзiнiң транспорт құралдарымен оқушыларды өндiрiстiк практика өтетiн жерге апарып-әкелудi қамтамасыз етедi.

34. Өндiрiстiк оқу процесiнде оқушылар әзiрлеген өнiм үшiн, сондай-ақ өндiрiстiк практика кезiнде орындалған жұмыс үшiн оқушыларға белгiленген тәртiп бойынша ақшалай қаржы төленедi.

35. Оқушылар кәсiптiк оқуды бiтiргеннен кейiн Қазақстан Республикасы Бiлiм министрлiгi белгiлеген тәртiп бойынша бiлiктiлiк жөнiнде емтихан тапсырады.
Бiлiктiлiк емтиханын тапсырған оқушыларға өндiрiс маманы атағы берiлiп, белгiленген үлгiдегi аттестат тапсырылады.

36. Мектептiң оныншы (он бiрiншi) сыныбын бiтiрген арнаулы мекеменiң оқушылары бiлiмi туралы тиiстi куәлiк немесе бiлiмi туралы аттестат алады, бұлар дербес iс-қағаздарында сақталады немесе училищенi бiтiрiп шыққаннан кейiн қолхат арқылы олардың қолдарына берiледi. Арнаулы мекемеден босатылған кезде басқа оқушыларға барлық пәннен алған бағалары көрсетiлiп, белгiлi бiр сыныпта оқығаны туралы анықтама берiледi.

37. Арнаулы мекемеде мынадай ынталандыру шаралары белгiленедi:
- ауызша немесе бұйрық түрiнде алғыс жариялау және ол тәрбиеленушiнiң жеке iс қағазының iшiне салынады;
- бұрын қолданылған жазаны мерзiмiнен бұрын алып тастау;
- грамотамен, затпен, сыйлықпен марапаттау;
- құрмет тақтасына немесе "Мектептiң үздiк оқушысы" кiтабына жазу;
- ата-аналарымен, туған-туысқандарымен телефон арқылы сөйлестiру;
- үлкендердiң бақылауынсыз 6 сағат мерзiмге дейiн арнаулы мекеменiң шегiнен шығуға рұқсат ету;
- ата-аналарына немесе бұрынғы оқыған жерiне оқушының жақсы тәртiбi, оның оқудағы және еңбектегi табысы туралы хабарлау;
- каникул кезiнде қысқа мерзiмге (7 тәулiкке дейiн), ал жазғы кездерi бiр айға дейiнгi мерзiмге ата-анасына немесе оларды алмастырушыларға барып келуге рұқсат ету;
- оқушылардың үздiк ұжымына (сыныбына, тобына) вымпелдер, грамоталар т.б. тапсыру;
- "Үздiк маман", "Мектептiң үздiк оқушысы", "Мектептiң үздiк спортшысы" т.б. атақтар беру;
- озат оқушылар немесе оқушылар топтары әдiстемелiк (педагогикалық) кеңестiң мекеменiң өзiн-өзi басқаратын активi туған өлкеге, елiмiзге туристiк сапарлардың жолдамаларын сыйлау, театрға жiберу т.б.

38. Күн тәртiбiн және "Оқушылардың мiнез-құлық ережелерiн" бұзған оқушыларға мынадай жазалау шаралары қолданылуы мүмкiн:
- ескертпе;
- ауызша сөгiс беру немесе арнаулы мекеме директорының бұйрығымен оқушылар сапының алдында сөгiс жариялау;
- оқушылардың, топтың, сыныптың жалпы жиналысында, әдiстемелiк (педагогикалық) кеңесте, арнаулы мекеменiң кеңесiнде талқыға салу;
- оқудан бос уақытта ұйықтауға дейiн (бiр сағаттан артық емес) арнаулы мекеменiң үй-жайлары мен аумағын (қоғамдық пайдалану орындарын қоспау керек) кезектен тыс тазарту кезекшiлiгiн жасау;
- тәртiптiк жазалау бөлмесiне екi тәулiкке дейiн жауып қою. Тәртiптiк жазалау бөлмесiне орналастыру мен ұстау шарттары тәртiптiк жазалау бөлмесi туралы ережемен белгiленедi;
- арнаулы мекеменiң шегiнен бiр ай бойы еркiн шығуға тыйым салу.
Осы ережеде көзделмеген жазалау шараларын қолдануға жол берiлмейдi.

39. Арнаулы мекеменiң директоры, оның орынбасарлары, мұғалiмдер мен тәрбиешiлер оқушыларға ауызша алғыс жариялауға, ескертпе жасауға немесе ауызша сөгiс беруге құқылы. 37 және 38 тармақтарда көрсетiлген ынталандыру мен жазалаудың басқа шараларын мектеп директоры немесе оның орынбасарлары қолдана алады.

40. Арнаулы мекеменiң әкiмшiлiгi оқушыларға ата-аналары немесе оларды алмастырушылары, жақын туыстары қайтыс болған ретте 7 тәулiкке дейiн (жолын қоспағанда) қысқа мерзiмдi демалыс беруге құқылы.

41. Арнаулы мекеменiң директоры, оның орынбасарлары, мұғалiмдер, тәрбиешiлер оқушылардың ата-аналарымен немесе оларды алмастырушылармен хат жазысу, жеке әңгiмелесу, ата-аналардың жиналыстарын өткiзу арқылы үнемi байланысып тұрады.
Оқушыларға ата-аналарының немесе оларды алмастырушыларының келiп-кетуiне күн тәртiбiне белгiленген уақыт бойынша және арнаулы оқу орны әкiмшiлiгiнiң рұқсаты арқылы жол берiледi.

42. Оқушыларға белгiленген тәртiп бойынша хат-хабар жазысуға, заттар, посылкалар, бандерольдар алып тұруға (рұқсат етiлген заттар мен азық-түлiктердiң тiзбесiне сәйкес), ақша аударуға рұқсат етiледi.
Оқушылардың ақшалай қаржыларын жұмсау арнаулы мекеме тәрбиешiлерiнiң рұқсаты және бақылауы бойынша жүргiзiледi.

43. Оқушылардың сақтауына тыйым салынатын заттардың бар екенiне көзi жеткен жағдайда мекеме әкiмшiлiгi оқушылардың заттарын, ата-аналары, таныстары мен туыстарынан келген сәлемдемелердi хаттама жаза отырып тексеруiне құқы бар.

44. Арнаулы мекеменiң аумағында сенбiлiктер, жаппай тазалау жасағанда, өзiне-өзi қызмет көрсету жұмыстарын жүргiзгенде оқушылардың денсаулығына қауiптi орындарды және қоғамдық пайдалану орындарын жинап-тазалауға тыйым салынады.

IV. Арнайы мекемелерге басшылық жүргiзу

45. Арнайы мекемелерге басшылық жүргiзу дара басшылық және әрiптестiк принципiне негiзделедi. Арнайы мекемелердiң оқу процесiне және күнделiктi iс-шараларына тiкелей мекеме директоры басшылық етедi. Директорды сайлау және жұмыстан босату мамандыққа баға беру тарифiнiң талаптарына сай облыстық бiлiм басқармалары мен Алматы қалалық бiлiм басқармасы арқылы жүзеге асырылады.

46. Арнайы мекемелерге жалпы басшылықты сайлау ұйымы - Кеңес жүргiзедi, оның құрамына мұғалiмдер ұжымынан, 5-11 сынып оқушылары және ата-аналар (немесе ата-ана орнындағы) мен қоғамдық ұйымдардың өкiлдерi енедi. Кеңестiң сайлау тәртiбiн және жұмысын мекеме Жарғысы анықтайды.

47. Арнайы мектептiң әкiмшiлiгiн мұғалiмдер құрамы мен басқа қызметкерлерiн мамандыққа баға беру тарифi негiзiнде Кеңес және кәсiподақ ұйымымен келiсе отырып мекеме директоры тағайындайды.

48. Арнайы мекеме директорынан тәртiп (режим) жөнiндегi көмекшiсiн, тәртiп (режим) бойынша аға кезекшi және тәртiп (режим) кезекшiсiн педагогтiк немесе заңгерлiк бiлiмi бар және балалармен жұмыс тәжiрибесi мол мамандардан мекеме директорын тағайындайды.
Кезекшi мен аға кезекшiнiң (режим бойынша) саны жалпы оқушылары санының 10% негiзiнде анықталады.

49. Арнайы мекеменiң аға тәрбиешiсiн балалар коллективiнiң жақсы басшысы ретiнде өз бейiмдiлiгiн таныта бiлген жоғарғы бiлiмдi педагог мамандар арасынан әрбiр 4 сынапқа (тәрбие топтары) мекеме директоры тағайындайды.

50. Еңбек шеберi (ұстаз-тәрбиешi) мен кәсiптiк оқу шеберi жоғарғы бiлiмдi немесе орта арнайы бiлiмдi ғана емес, сонымен қатар атаулы мамандық бойынша жоғарғы кәсiптiк тәжiрибесi бар маман болуы керек.

51. Арнайы мекеменiң дәрiгерлiк бөлiмше меңгерушiсi мен медицина қызметкерлерiн қалалық, аудандық денсаулық сақтау бөлiмiмен келiсе отырып штат кестесiне байланысты мекеме директоры тағайындайды.

52. Арнайы мекеменiң психология жоғарғы бiлiмi бар педагогтiк психологиядан, психодиагностикадан, психокоррекциядан және жалпы психологиядан арнаулы дайындығы бар мамандар қатарынан директор тағайындайды.

53. Осы ереженiң негiзiнде, Қазақстан Республикасы "Бiлiм беру туралы" Заңының және бақса да нормативтiк құжаттарды басшылыққа ала отырып арнайы мекеме өзiнiң Жарғысын дайындайды. Жарғыда ұжымның мiндеттерi мен құқықтары, Кеңестiң өкiлдiлiгi және заңға қайшы келмейтiн арнайы мекеменiң жұмысына жағдай туғызатын мәселелер анықталады.

V. Арнаулы мекеменiң қаржы және
материалдық-техникалық базасы

54. Арнаулы мекеменiң ақша қаражаты бюджет қаржысынан және басқа көздерден түсетiн өз қаржысынан құралады.

55. Облыстық бiлiм басқармаларының органдары аймақтық қажеттiлiк пен жағдайларға байланысты көтерiңкi нормативтер белгiлеуi және осы нормативтерге сәйкес арнаулы мекемеге қосымша қаржы бөлуi мүмкiн.

56. Арнаулы мекеменiң өз қаржылары мынадай көздерден құралады:
- шаруашылық қызметтен, ақылы қызмет көрсетуден түскен табыстардан;
- мемлекеттiк, қоғамдық, кооператив және өзге ұйымдардың, цехтардың, өндiрiстiк бригадалардың, ата-аналар мен басқа да азаматтардың ерiктi жарналарынан;
- министрлiктердiң, ведомстволардың, базалық кәсiпорындардың, мемлекеттiк мекемелердiң, қоғамдық және кооперативтiк ұйымдардың арнайы бөлген қаржыларынан;
- банк кредитi мен басқа да түсiмдерден.
Арнаулы мекемелер белгiленген тәртiп бойынша бекiтiлген бағалар мен тарифтер бойынша, ал ондай бағалар тарифтер жоқ кезде келiсiмдi бағалар бойынша халыққа ақылы қызмет көрсетуi мүмкiн.
Жергiлiктi өкiмет органдары арнаулы мекеме көрсеткен ақылы қызметтiң жүзеге асуы жөнiндегi мемлекеттiк тапсырыстардың орындалуы туралы қызметтердiң көлемiн есептерiне енгiзуi мүмкiн.
Жоғары тұрған органдардың арнаулы мекемеге ақылы қызметтердi дамыту жөнiнде қандай бiр нысанда болмасын жоспарды тапсырмалар белгiлеуiне жол берiлмейдi.

57. Ақша қаржылары Қазақстан Республикасындағы кез келген банк бөлiмшелерiнiң шоттарына аударылып, сақталады.

58. Арнаулы мекемеде бухгалтердiң және статистикалық есептi жүргiзу тәртiбi қолданылып жүрген заңдармен белгiленедi.

59. Арнаулы мекеменiң қызметкерлерiне ақы төлеу және оларды материалдық ынталандыру белгiленген тәртiп бойынша жүзеге асырылады.

60. Бюджет арқылы қаржыландырылатын арнаулы мекемелерге, дербес түрде еңбекақы төлеу, үстеме ақының, қосымша ақының, сыйлықтар мен басқа да ынталандыру сипатындағы төлемдердiң нысаны мен жүйесiн белгiлеу сондай-ақ құрылым мен штатты әртүрлi дәрежедегi қызметкерлердiң сандық қатынасын есепке алмай, еңбекақы төлеуге бөлiнген бюджеттiк қаржылар шегiнде белгiлеу құқығы берiлген.
Сонымен бiрге мекеме басшыларына осы мекемелердiң қызметкерлерiне сыйлық беру туралы ереженi кәсiподақ комитеттерiмен келiсе отырып бекiту құқығы берiлген.
Басшы қызметкерлерге берiлетiн сыйлықтың көрсеткiштерiн, мөлшерi мен мерзiмiн жоғары тұрған басқару органы тиiстi кәсiподақ комитетiмен келiсе отырып белгiлейдi.

61. Арнаулы мекеме транспорт пен телефон байланысы бар елдi мекенге орналастырылады.
Арнаулы мекеменiң аумағы, әдетте, одан оқушылар еркiн шығып кете алмайтындай етiп қоршалуға тиiс.

62. Арнаулы мекеменiң оқу-тәрбие процесiмен қамтамасыз ететiн кешендi үйлерi мен ғимараты болуы тиiс, белгiленген нормативтер бойынша жабдықталған оқушылардың оқу және тұрғын үйлерi, денсаулық сақтау пунктi мен карантин бөлiмшесiне арналған үй-жайлар, асхана, клуб, спорт қалашығы, оқу-өндiрiстiк шеберханалар, ауылдық оқу-тәжiрибе шаруашылығы немесе бау шаруашылығы.

63. Арнаулы мекеме белгiленген тәртiп бойынша қажеттi жеңiл және жүк транспортымен, сондай-ақ оқушыларды тасымалдауға арналған автобустармен, қажетке қарай бөлiнетiн жанар-жағармай материалдармен қамтамасыз етiледi.

64. Оқушылар жалпы үлгiдегi мектеп-интернаттардың шәкiрттерiн қамтамасыз ету нормаларына сәйкес тамақпен, киiммен, аяқ киiммен, басқа да киiм-кешек жабдығымен және үй-жайымен қамтамасыз етiледi.
Арнаулы мекеменiң директорына кеңеспен келiсе отырып, қолданылып жүрген нормаларда көзделген киiм мен аяқ киiмнiң тiзбегiне бiр тәрбиеленушiнi толық киiндiруге кететiн киiмнiң құны шегiнде iшiнара өзгерiстер енгiзу құқығы берiледi.

65. Арнаулы мекеменiң оқушыларына тапқан табысы 100 процент мөлшерiнде төленедi.
Тапқан ақшалары оқушының дербес есебiне аударылады және оларға қажеттiлiгiне қарай белгiленген тәртiп бойынша берiледi.

66. Педагог қызметкерлер мен тәрбиеленушiлер қоғам мүлкiн, ғимараттарды, оқу құрал жабдықтарын және басқа мектеп мүлiктерiн бүлдiргенi үшiн заңға сәйкес мүлiктiк жауапкершiлiкке мiндеттi.

67. Арнаулы мекеме Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк статистика және талдау комитетi бекiткен нысандар бойынша статистикалық есеп тапсырады.

68. Арнаулы мекеменiң Заңды тұлға ретiнде мөрi, штампы, сондай-ақ белгiленген үлгiде аты жазылған тақтасы болады.

69. Арнаулы мекеменiң құжаттары Қазақстан Республикасы Бiлiм министрлiгi бекiткен үлгi нұсқауына сәйкес жүргiзiледi.