Об утверждении Правил осуществления предвыборной агитации через средства массовой информации и информационного обеспечения выборов депутатов Мажилиса Парламента Республики Казахстан

Постановление Председателя Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан от 11 августа 2004 года N 124/158. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 17 августа 2004 года за N 3016. Утратило силу - постановлением Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан от 25 июня 2007 года N 90/178

Сноска. Постановление Председателя Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан от 11 августа 2004 года N 124/158 утратило силу - постановлением Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан от 25 июня 2007 года N 90/178 .

В соответствии со статьями 12 , 27 и 28 Конституционного закона Республики Казахстан "О выборах в Республике Казахстан" Центральная избирательная комиссия Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемые Правила осуществления предвыборной агитации через средства массовой информации и информационного обеспечения выборов депутатов Мажилиса Парламента Республики Казахстан.

2. Признать утратившим силу постановление Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан от 17 августа 1999 года N 21/225 "О Правилах осуществления предвыборной агитации, предоставления эфирного времени на радио- и телепрограммах и на публикацию агитационных предвыборных материалов в периодических печатных изданиях государственных и других средств массовой информации кандидатам в депутаты Парламента и маслихатов Республики Казахстан", зарегистрированное в Министерстве юстиции Республики Казахстан за N 875.

3. Направить настоящее постановление областным, городов Астана и Алматы избирательным комиссиям для руководства.

4. Настоящее постановление вступает в силу с момента его регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

Председатель
Центральной избирательной комиссии
Республики Казахстан

Утверждены
постановлением Центральной избирательной
комиссии Республики Казахстан
от 11 августа 2004 года N 124/158

Правила
осуществления предвыборной агитации через
средства массовой информации и информационного обеспечения
выборов депутатов Мажилиса Парламента
Республики Казахстан

1. Общие положения

Настоящие Правила разработаны в соответствии с Конституционным законом Республики Казахстан "О выборах в Республике Казахстан" (далее - Закон), Законом Республики Казахстан "О средствах массовой информации" и регламентируют порядок осуществления предвыборной агитации кандидатами в депутаты Мажилиса Парламента Республики Казахстан, а также политическими партиями, выдвинувшими партийные списки, через средства массовой информации, распространяемые на территории Казахстана и состоящие на учете в уполномоченном органе по делам средств массовой информации Республики Казахстан.
В Правилах используются следующие понятия:
информационное обеспечение выборов - комплекс мер, направленных на оперативное и широкое информирование избирателей о ходе подготовки и проведения избирательной кампании, за исключением предвыборной агитации;
предвыборная агитация - деятельность, имеющая целью побудить избирателей принять участие в голосовании за или против того или иного кандидата, политическую партию;
выступление - личное обращение кандидата в депутаты, представителя политической партии, выдвинувшей партийный список к избирателям с изложением предвыборной программы;
политические дебаты - публичный обмен мнениями двух и более кандидатов, представителей политических партий, выдвинувших партийные списки, по различным общественно значимым вопросам, в том числе, касающихся предвыборных программ кандидатов, озвученных в ходе публичного обмена мнениями;
редакционный совет средства массовой информации - коллегиальный орган из числа сотрудников юридического лица наделенный в соответствии с приказом руководителя юридического лица полномочиями на принятие окончательного решения по выпуску, выходу в эфир средства массовой информации на период проведения выборов.

2. Информационное обеспечение выборов через
средства массовой информации

1. Информационное обеспечение выборов осуществляется органами государственной власти, избирательными комиссиями, средствами массовой информации в соответствии с законодательством.
2. Периодические печатные издания центральных и местных исполнительных органов обязаны публиковать сообщения избирательных комиссий, данные о кандидатах, участвующих в выборах в порядке и объеме, определяемом Конституционным законом "О выборах в Республике Казахстан".
Данные сообщения должны быть опубликованы в одном номере периодического печатного издания, а при значительном объеме - в качестве приложения к изданию.
3. Средства массовой информации незамедлительно предоставляют возможность соответствующим избирательным комиссиям опубликовывать информацию о ходе предвыборной кампании и сообщения, установленные Законом.
Информация должна направляться в периодические печатные издания до 15 часов дня, предшествующего выпуску следующего номера печатной продукции для ее последующей публикации.
Данные сообщения могут быть опубликованы в негосударственных средствах массовой информации при их согласии. В этом случае они обязаны осуществить публикацию в объеме, представленном соответствующей комиссией.
4. Средства массовой информации обязаны осуществлять объективное освещение выборной кампании кандидатов, политических партий; воздерживаться от публикации агитационных материалов и иной информации, заведомо порочащих честь, достоинство и деловую репутацию кандидата или политической партии; предоставлять возможность указанным лицам бесплатного опубликования опровержения в защиту чести, достоинства и деловой репутации в ближайшем номере печатного издания на той же странице, в том же объеме и тем же шрифтом или передаче на телевидении либо радио в такое же время в течение двадцати четырех часов после поступления обращения.
К обращению должна прилагаться копия решения суда о признании распространенных материалов порочащими честь, достоинство и деловую репутацию кандидата или политической партии.
Средства массовой информации при освещении избирательной кампании кандидата или политической партии обязаны руководствоваться принципами равенства и паритетности в освещении деятельности, как кандидатов, так и политических партий, не создавая преимуществ кому-либо из них.
5. В информационных теле- и радиопередачах, публикациях, в периодических печатных изданиях сообщения о проведении предвыборных мероприятий должны даваться, без предпочтения либо предвзятости к какому бы то ни было кандидату, политической партии, выдвинувшей партийный список, Под предпочтением или предвзятостью следует понимать сообщения как позитивного, так и негативного характера о конкретном кандидате, политической партии преобладающее по объему в отдельном номере печатного издания, преобладающее по объему и выделенное спецэффектами в отдельной телерадиопередаче, включение в текст диктора новостей оценки кандидатов и политических партий, призывов и обращений к ним.
6. Журналисты, должностные лица редакций средств массовой информации, зарегистрированные кандидатами либо их доверенными лицами, не вправе участвовать в освещении выборов через средства массовой информации.
В случае, если кандидатом либо доверенным лицом является главный редактор (редактор) средства массовой информации, на период выборов он передает полномочия принятия решения по освещению избирательной кампании редакционному совету.
7. При опубликовании результатов опросов общественного мнения, связанных с выборами, средства массовой информации обязаны указывать организацию, проводившую опрос, лиц, заказавших опрос и оплативших его, время проведения опроса, метод сбора информации, точную формулировку вопроса, число опрошенных и коэффициент погрешности результатов опроса.
Опубликование в средствах массовой информации результатов опросов общественного мнения, прогнозов результатов выборов, иных исследований, связанных с выборами, не допускается в течение пяти дней до дня голосования и в день голосования.
В случае опубликования результатов опросов общественного мнения на web-сайтах в общедоступных информационно-телекоммуникационных сетях казахстанского сегмента Интернета данное требование распространяется на редакционные материалы, а также авторские публикации, размещенные редакцией web-сайта.

3. Порядок осуществления предвыборной агитации
через средства массовой информации

8. Государство гарантирует гражданам, общественным объединениям право беспрепятственной предвыборной агитации за или против того или иного кандидата, политической партии, выдвинувшей партийный список.
9. Политические партии в соответствии с законом о политических партиях имеют право распространять информацию о своей деятельности и пропагандировать свои цели и задачи.
С момента начала предвыборной агитации вся информация, рекламирующая и пропагандирующая цели и задачи политической партии, должна быть оплачена из избирательного фонда политической партии. В случае, если продукция, рекламирующая и пропагандирующие цели и задачи политической партии, оплачена до начала предвыборной агитации, ее стоимость должна быть вычтена из избирательного фонда политической партии и возвращена на счет политической партии.
Предвыборной агитацией в средствах массовой информации признается деятельность по выходу (выпуску в эфир) материалов средств массовой информации, содержащих:
1) призывы голосовать за или против кандидатов, политические партии, выдвинувшие партийные списки;
2) предпочтение в отношении кого-либо из кандидатов, политических партий, выдвинувших партийные списки, в частности, указание на то, за какого из кандидатов, за какую из политических партий будет голосовать избиратель;
3) описание возможных последствий избрания или неизбрания кандидатов, политических партий, выдвинувших партийные списки;
4) явно преобладающие сведения о каких-либо кандидатах, политических партиях, выдвинувших партийные списки, в сочетании с позитивными либо негативными комментариями;
5) сведения о деятельности кандидатов, являющихся депутатами Парламента и маслихатов Республики Казахстан и должностных лиц государственных органов, не связанные с их профессиональной деятельностью или исполнением ими служебных обязанностей.
10. Предвыборная агитация через средства массовой информации начинается с момента окончания срока регистрации кандидатов и партийных списков, установленного в соответствии с Конституционным законом "О выборах в Республике Казахстан" и заканчивается в ноль часов по местному времени дня, предшествующего дню выборов. При проведении повторного голосования предвыборная агитация начинается со дня назначения дня повторного голосования и заканчивается в ноль часов по местному времени дня, предшествующего дню выборов.
Кандидатам, политическим партиям, выдвинувшим партийные списки, гарантируются равные условия доступа к средствам массовой информации для проведения предвыборной агитации.
11. В день выборов и предшествующий ему день публикация (выход в эфир) агитационных материалов в средствах массовой информации запрещается.
Агитационные материалы, размещенные на web-сайтах, могут сохраняться без изменений в день выборов и предшествующий ему день.
12. В период предвыборной агитации запрещается изменение тиража печатного средства массовой информации, связанного с предвыборной агитацией кандидатов, политических партий, выдвинувших партийные списки, а также бесплатная реализация, за исключением печатных средств массовой информации политических партий, распространяемых бесплатно, за счет средств, оплаченных из средств избирательного фонда.
До момента начала предвыборной агитации редакция печатного издания вправе один раз повысить тираж. Данный тираж должен быть одинаков для всех обратившихся в данную редакцию средства массовой информации кандидатов, политических партий, выдвинувших партийные списки, и сохранен до конца срока предвыборной агитации.
13. Редакция средства массовой информации отказывает в публикации (выпуске в эфир) предвыборных программ кандидатов, политических партий, выдвинувших партийные списки, если они содержат идеи насильственного изменения конституционного строя, нарушения целостности Республики, подрыва безопасности государства, разжигания социальной, расовой, национальной, религиозной, сословной и родовой розни, культ жестокости и насилия, а также создание непредусмотренных законодательством военизированных формирований.
14. Должностные лица средств массовой информации не несут ответственности за высказывания кандидатов и политических партий в ходе их предвыборной кампании, за исключением случаев публикации материалов, указанных в пункте 1 статьи 29 Конституционного закона Республики Казахстан "О выборах в Республике Казахстан".
15. Редакция средства массовой информации вправе отказать в публикации (выходе в эфир) агитационных материалов кандидатов, политических партий, выдвинувших партийные списки, в случае наличия в материале информации, порочащей честь, достоинство и деловую репутацию кандидата или политической партии. Кандидат, политическая партия, от которых выдвигается данный материал, по требованию редакции предоставляют документы, подтверждающие содержащуюся в материале информацию вышеуказанного характера.
Отказ в выпуске (выходе в эфир) агитационных материалов обжалуется в установленном законодательством порядке.
Запрещается проведение предвыборной агитации с использованием изображения какого-либо лица без его письменного разрешения, а случае его смерти - без письменного разрешения наследников.

4. Порядок предоставления эфирного времени и
печатных площадей для выступлений кандидатов с предвыборными
программами, финансируемых государством

16. Государство гарантирует кандидатам в депутаты Мажилиса Парламента Республики Казахстан равное выделение средств на выступление со своими программами (в записи) в объеме пятнадцати минут - на телевидении и десяти минут - на радио, в эфире областных государственных теле- и радиокомпаний и других государственных и негосударственных региональных теле- и радиокомпаний, обеспечивающих охват своими программами территории соответствующего избирательного округа.
В случае, если областная или региональная теле- и радиокомпания не обеспечивают охват своей программой требуемой территории, согласно подтверждению, полученном кандидатом из областного подразделения АО "Казтелерадио", трансляция выступлений кандидатов обеспечивается посредством аудио-, видео- записи в студии областной теле- и радиокомпании для дальнейшего их распространения по спутниковым каналам АО "Казахстанские телекоммуникации" (Кателко) из Алматы на частотах вещания программ "Хабар" или "Казахстан" без указания их логотипа и (или) Казахского радио.
Республиканские газеты вправе принимать выступления кандидатов в депутаты, баллотирующихся по одномандатным избирательным округам, и распространять их в своих газетах по соответствующим регионам с изданием дополнительных листов (страниц) с выступлениями кандидатов.
17. Государство гарантирует кандидатам в депутаты Мажилиса Парламента Республики Казахстан равное выделение средств на публикацию в печатных изданиях двух статей в объеме не более 0,1 печатного листа. Под печатным листом следует понимать бумажный лист форматом 60х90 см, площадью 5400 см ² . Объем 0,1 печатного листа равен площади 540 см ² , что составляет 1/4 газетной полосы формата А-2.
Кандидат самостоятельно использует средства, выделенные на публикацию в печатных изданиях.
18. Основанием для заключения договора о предоставлении кандидатам эфирного времени и площади в периодических печатных изданиях для выступления со своими программами является удостоверение кандидата и его личное письменное заявление на имя руководителя средства массовой информации, осуществляющего выпуск (выход в эфир).

5. Порядок предоставления эфирного времени, печатной
площади зарегистрированным кандидатам и политическим партиям,
выдвинувшим партийные списки на договорной основе

19. Средства массовой информации на договорной основе предоставляют эфирное время, печатную площадь зарегистрированным кандидатам и политическим партиям, выдвинувшим партийные списки. Условия договора о предоставлении кандидатам и политическим партиям, выдвинувшим партийные списки, эфирного времени, печатной площади в средствах массовой информации не должны создавать преимуществ тому или иному кандидату, политической партии. Сведения о размере оплаты, условиях и порядке предоставления эфира и печатной площади должны быть объявлены и опубликованы соответствующей организацией телерадиовещания, редакцией периодического печатного издания не позднее, чем на десятый день после официального опубликования решения о назначении выборов, а также представлены в Центральную избирательную комиссию Республики Казахстан, соответствующие территориальные и окружные избирательные комиссии.
20. Согласие на выделение эфирного времени, печатной площади, данное средством массовой информации одному из кандидатов, политической партии, выдвинувшей партийный список, является согласием на выделение эфирного времени, печатной площади другим кандидатам, политическим партиям, выдвинувшим партийные списки.
21. Очередность выступления кандидатов и политических партий, выдвинувших партийные списки, в средствах массовой информации устанавливается в порядке поступления письменных обращений либо по жребию в случае, если обращения поступили одновременно. Кандидаты, политические партии, выдвинувшие партийные списки, в письменных обращениях указывают дату, время, когда они предполагают выступить. На основании данных предложений редакции средств массовой информации устанавливают график предоставления эфирного времени и печатных площадей для выступлений кандидатов и политических партий, выдвинувших партийные списки.
22. График предоставления эфирного времени и печатных площадей для выступлений кандидатов и политических партий, выдвинувших партийные списки, разрабатывается редакцией средства массовой информации. В этот же график включаются и публикации рекламных макетов, рекламных роликов и иных агитационных материалов кандидатов и политических партий, выдвинувших партийные списки. Копия графика, в котором должны быть указаны дата и время выпуска (выхода в эфир) выступлений кандидатов и политических партий, направляется в Центральную избирательную комиссию Республики Казахстан и соответствующую территориальную избирательную комиссию.
23. Запрещается прерывать и комментировать выступления кандидатов на телевидении и по радио сразу после выступления в этот же день, а также в печатных изданиях в том же номере.
24. Все публикации периодических печатных изданий, теле- и радиопередачи, содержащие предвыборную агитацию кандидатов и политических партий, выдвинувших партийные списки, должны содержать информацию об источниках финансирования.
Способ информирования определяется самим средством массовой информации.
25. Политические партии, выдвинувшие партийные списки, вправе участвовать в политических дебатах на телевидении, организуемых Центральной избирательной комиссией Республики Казахстан, в устанавливаемом ею объеме времени.
При участии политических партий и кандидатов в других дебатах либо иных телевизионных передачах они оплачиваются из средств избирательных фондов.
Регламент выступлений на дебатах устанавливается организаторами дебатов.

6. Организация контроля за соблюдением Правил
проведения предвыборной агитации через средства массовой информации

26. Контроль за соблюдением кандидатами, политическими партиями, выдвинувшими партийные списки, редакциями средств массовой информации и их сотрудниками настоящих Правил осуществляется Центральной избирательной комиссией Республики Казахстан, территориальными и окружными избирательными комиссиями.
27. Редакция средства массовой информации ведет учет публикаций, выхода в эфир предвыборных агитационных материалов. В случае поступления запроса от избирательной комиссии редакция средства массовой информации обязана предоставить ей письменную информацию в трехдневный срок со дня запроса, а при необходимости и копии запрашиваемых материалов.
28. Записи теле- и радиопередач, экземпляры периодических печатных изданий, содержащие предвыборные агитационные материалы хранятся в редакции соответствующего средства массовой информации в соответствии с Законом Республики Казахстан "О средствах массовой информации".
29. Споры, связанные с публикациями, передачами в средствах массовой информации, рассматриваются в соответствии с действующим законодательством.

Сайлау алдындағы үгiттi бұқаралық ақпарат құралдары арқылы iске асырудың және Қазақстан Республикасы Парламентi Мәжiлiсiнiң депутаттарын сайлауды ақпараттық қамтамасыз етудiң Ережесiн бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясы Төрайымының 2004 жылғы 11 тамыздағы N 124/158 қаулысы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2004 жылғы 17 тамызда тіркелді. Тіркеу N 3016. Қаулының күші жойылды - Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының 2007 жылғы 25 маусымдағы N 90/178 қаулысымен

Ескерту. Қаулының күші жойылды - Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының 2007 жылғы 25 маусымдағы N 90/178 Қаулысымен.

Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Конституциялық заңының 12, 27 және 28 баптарының негiзiнде Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы қаулы етеді:
1. Қоса берiлген сайлау алдындағы үгiттi бұқаралық ақпарат құралдары арқылы iске асырудың және Қазақстан Республикасы Парламентi Мәжiлiсiнiң депутаттарын сайлауды ақпараттық қамтамасыз етудiң Ережесi бекiтiлсiн.
2. Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының "Қазақстан Республикасы Парламентiнiң және мәслихаттарының депутаттығына кандидаттарға радио-телебағдарламалардан эфир уақытын беру және мемлекеттiк мерзiмдi баспа басылымдарына және басқа да бұқаралық ақпарат құралдарына сайлау алдындағы үгiттi жүргiзудiң Ережесi туралы", Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде N 875 болып тiркелген, 1999 жылғы 17 тамыздағы N 21/225 қаулысының күшi жойылған деп танылсын.
3. Осы қаулы басшылыққа алу үшiн облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының сайлау комиссияларының төрағаларына, Қазақстан Республикасының Ақпарат министрлiгiне жiберiлсiн.
4. Осы қаулы Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде тiркеуден өткен сәттен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасы
Орталық сайлау комиссиясының
Төрайымы

Қазақстан Республикасы
Орталық сайлау комиссиясының
2004 жылғы 11 тамыздағы
N 124/158 қаулысымен
бекітілген

Сайлау алдындағы үгiттi бұқаралық ақпарат құралдары арқылы iске асырудың және Қазақстан Республикасы Парламентi Мәжiлiсiнiң депутаттарын сайлауды ақпараттық қамтамасыз етудiң Ережелерi

1. Жалпы ережелер

Осы Ережелер "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына (бұдан әрi - Заң), "Бұқаралық ақпарат құралдары туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзiрлендi және Қазақстан Республикасы Парламентi Мәжiлiсiнiң депутаттығына кандидаттар, сондай-ақ партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партиялар, Қазақстанның аумағында таратылатын және Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат құралдарының iстерi жөнiндегi уәкiлеттi органның есебiнде тұратын, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы сайлау алдындағы үгiттi жүзеге асырудың тәртiбiн реттейдi.
Ережелерде мынадай ұғымдар пайдаланылады:
сайлауды ақпараттық қамтамасыз ету - сайлаушыларды сайлау науқанына әзiрлiк пен оны өткiзудiң барысы туралы, сайлау алдындағы үгiттi қоспағанда, жедел және кеңiнен хабардар етуге бағытталған шаралар кешенi;
сайлау алдындағы үгiт - сайлаушылардың белгiлi бiр кандидатты, саяси партияны жақтап немесе қарсы дауыс беруге қатысуына түрткi болу мақсатындағы қызмет;
сөз сөйлеу - депутаттыққа кандидаттың, партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партия өкiлiнiң сайлау алдындағы бағдарламасын баяндай отырып, сайлаушыларға жеке өтiнiшi;
саяси пiкiр-сайыстар - екi және одан көп кандидаттардың, партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партиялардың өкiлдерiнiң, түрлi қоғамдық маңызды мәселелер бойынша жария пiкiрлер алмасуы, оның iшiнде кандидаттардың сайлау алдындағы бағдарламаларына қатысты, жария пiкiрлер алмасу барысында айтылған мәселелердiң кең шеңберi бойынша айтқандары;
бұқаралық ақпарат құралының редакциялық кеңесi - заңды тұлғаның қызметкерлерiнен құрылған, заңды тұлға басшысының бұйрығына сәйкес, сайлау өткiзу кезеңiнде бұқаралық ақпарат құралында шығару, эфирiне шығу жөнiнде түпкiлiктi шешiм қабылдауға өкiлеттi етiлген алқалы орган.

2. Сайлауды бұқаралық ақпарат құралы арқылы
ақпараттық қамтамасыз ету

1. Сайлауды ақпараттық қамтамасыз етудi мемлекеттiк билiк органдары, сайлау комиссиялары, бұқаралық ақпарат құралдары заңдарға сәйкес жүзеге асырады.

2. Орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың мерзiмдi баспа басылымдары сайлау комиссияларының хабарламаларын, сайлауға қатысатын кандидаттар туралы деректердi "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Конституциялық заңда белгiленген тәртiппен және көлемде жариялауға мiндеттi.
Осы хабарлар мерзiмдi баспа басылымының бiр нөмiрiнде, ал көлемi едәуiр болған жағдайда - басылымға қосымша ретiнде жариялануға тиiс.

3. Бұқаралық ақпарат құралдары тиiстi сайлау комиссияларына сайлау алдындағы науқанның барысы туралы ақпаратты және Заңда белгiленген хабарларды кiдiрiссiз жариялауға мүмкiндiк туғызады.
Ақпарат кейiн оны жариялау үшiн баспа басылымдарына баспа өнiмiнiң келесi нөмiрi шығатын күннiң алдындағы күнгi сағат 15-ке дейiн жiберiлуi тиiс.
Бұл хабарлар, келiсiмiн берсе, мемлекеттiк емес бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануы мүмкiн. Бұл жағдайда олар жариялауды тиiстi сайлау комиссиясы берген көлемде жүзеге асыруға мiндеттi.

4. Бұқаралық ақпарат құралдары кандидаттардың, саяси партиялардың сайлау науқанын объективтi түрде жариялауды жүзеге асыруға; кандидаттың немесе саяси партияның ар-намысына, қадiр-қасиетiне және iскерлiк беделiне көрiнеу нұқсан келтiретiн үгiт материалдары мен өзге де ақпаратты жариялаудан аулақ болуға;
өтiнiш келiп түскеннен кейiн баспа басылымының таяудағы нөмiрiнде сол бетте, сондай көлемде және сол қарiппен немесе теледидар не радио хабарларында жиырма төрт сағат iшiнде сондай уақытта аталған адамдарға ар-намысын, қадiр-қасиетiн және iскерлiк беделiн қорғауы үшiн терiске шығаруды тегiн жариялауына мүмкiндiк беруге мiндеттi.
Өтiнiшке таратылған материалдар кандидаттың немесе саяси партияның ар-намысына, қадiр-қасиетiне және iскерлiк беделiне нұқсан келтiредi деп тану туралы соттың шешiмiнiң көшiрмесi қоса берiлуi тиiс.
Бұқаралық ақпарат құралдары кандидаттардың, саяси партияның сайлау науқанын жария еткен кезде кандидаттардың да, саяси партиялардың да қызметi туралы жариялағанда олардың ешқайсысына артықшылық туғызбай, теңдiк және тепе-теңдiк принциптерiн басшылыққа алуға мiндеттi.

5. Ақпараттық теле- және радио бағдарламаларында, мерзiмдi баспа басылымдарындағы жарияланымдарда сайлау алдындағы iс-шараларды өткiзу туралы хабарламалар қандай болмасын белгiлi бiр кандидатты, партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партияны артық көрушiлiксiз не алдын-ала ойланылғандықсыз берiлуге тиiс. Артық көрушiлiк немесе алдын-ала ойланылғандық деп нақты кандидат, саяси партия туралы баспа басылымының жеке нөмiрiндегi көлемi бойынша басым, жеке теле-радиохабардағы көлемi бойынша басым және арнайы әсерлермен ерекшелендiрiлген оң да, келеңсiз де сипаттағы хабарларды, жаңалықтар дикторының мәтiнiне кандидаттар мен саяси партияларды бағалауды, оларға ұрандар және үндеулер енгiзудi түсiнген лазым.

6. Кандидаттар не олардың сенiм бiлдiрген адамдары болып тiркелген журналистердiң, бұқаралық ақпарат құралдары редакциялары лауазымды адамдарының сайлауды бұқаралық ақпарат құралдары арқылы көрсетуге қатысуына құқығы жоқ.
Егер бұқаралық ақпарат құралының бас редакторы (редакторы) кандидат не сенiм бiлдiрiлген адам болып табылса, ол сайлау науқанын жариялау жөнiнде шешiм қабылдау өкiлеттiктерiн сайлау кезеңiне редакциялық кеңеске бередi.

7. Сайлаумен байланысты қоғамдық пiкiрге сұрау салу нәтижелерiн жариялаған кезде бұқаралық ақпарат құралдары сұрау салуды жүргiзген ұйымды, сұрау салуды жүргiзуге тапсырыс берген және оның ақшасын төлеген адамдарды, сұрау салу жүргiзiлген уақытты, ақпарат жинау әдiсiн, сұрау салудың нақты тұжырымын, сұралғандардың саны мен сұрау салу нәтижесiнiң қателiк коэффициентiн көрсетуге мiндеттi.
Бұқаралық ақпарат құралдарында қоғамдық пiкiрге сұрау салу нәтижелерiн, сайлау нәтижелерiнiң болжамын, сайлауға байланысты өзге де зерттеулердi дауыс берiлетiн күн алдындағы бес күн iшiнде және дауыс берiлетiн күнi жариялауға жол берiлмейдi.
Қоғамдық пiкiрге сұрау салу нәтижелерi Интернеттiң қазақстандық бөлшегiндегi жалпыға бiрдей қолжетiмдi ақпараттық-телекоммуникациялық желiлердiң web-сайттарында жарияланған кезде, осы талап web-сайттың редакциясы орналастырған редакциялық материалдарға, сондай-ақ авторлық жарияланымдарға таратылады.

3. Сайлау алдындағы үгiттi бұқаралық ақпарат
құралдары арқылы iске асырудың тәртiбi

8. Мемлекет азаматтарға, қоғамдық бiрлестiктерге белгiлi бiр кандидатты, партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партияны жақтап не қарсы кедергiсiз сайлау аялындағы үгiт жүргiзу құқығына кепiлдiк бередi.

9. Саяси партиялар туралы заңға сәйкес саяси партиялар өз қызметi туралы ақпарат таратуға және өзiнiң мақсаттары мен мiндеттерiн насихаттауға құқылы.
Сайлау алдындағы үгiт басталған сәттен бастап, саяси партияның мақсаттары мен мiндеттерiн жарнамалайтын және насихаттайтын, барлық ақпарат саяси партияның сайлау қорынан төленуi тиiс. Егер саяси партияның мақсаттары мен мiндеттерiн жарнамалайтын және насихаттайтын өнiм үшiн сайлау алдындағы үгiт басталғанға дейiн төлем жасалса, оның құны саяси партияның сайлау қорынан алынуы және саяси партияның шотына қайтарылуы тиiс.
Бұқаралық ақпарат құралдарындағы сайлау алдындағы үгiт деп:
1) кандидаттарды, партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партияларды жақтап немесе қарсы дауыс беру ұрандарын;
2) сайлаушының қандай да бiр кандидаттарға, партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партияларға қатысты артықшылық жасауы, атап айтқанда, кандидаттардың қайсысына, қандай саяси партияға дауыс беретiнiн көрсетудi;
3) кандидаттарды, партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партияларды сайлаудың немесе сайламаудың мүмкiн салдарларын сипаттауды;
4) қандай да бiр кандидаттар, партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партиялар туралы, жағымды не жағымсыз түсiндiрмелер тiркесiмiмен, анық басым мәлiметтердi;
5) Қазақстан Республикасы Парламентi мен мәслихаттарының депутаттары және мемлекеттiк органдардың лауазымды тұлғалары болып табылатын кандидаттардың, олардың кәсiби қызметiне немесе олардың қызметтiк мiндеттерiн орындаумен байланысы жоқ қызметi туралы мәлiметтердi қамтитын материалдарды бұқаралық ақпарат құралдарына шығару (эфирiне шығару) жөнiндегi қызмет танылады.

10. Бұқаралық ақпарат құралдары арқылы сайлау алдындағы үгiт кандидаттарды, партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партияларды, Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Конституциялық заңына сәйкес белгiленген, тiркеу мерзiмi аяқталған сәттен басталып, сайлау болатын күннiң алдындағы күнгi жергiлiктi уақыт бойынша нөл сағатта аяқталады. Қайтадан дауыс берудi өткiзген кезде сайлау алдындағы үгiт қайтадан дауыс беру күнi тағайындалған күннен басталып, сайлау болатын күннiң алдындағы күнгi жергiлiктi уақыт бойынша нөл сағатта аяқталады.
Кандидаттардың, партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партиялардың сайлау алдындағы үгiт жүргiзуi үшiн бұқаралық ақпарат құралдарына қол жеткiзуiнiң тең жағдайына кепiлдiк берiледi.

11. Сайлау күнi және оның қарсаңындағы күнi үгiт материалдарын бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауға (эфирге шығаруға) тыйым салынады.
Web-сайттарда орналастырылған үгiт материалдарын сайлау күнi және оның қарсаңындағы күнi өзгерiссiз сақтауға болады.

12. Сайлау алдындағы үгiт кезеңiнде кандидаттардың, партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партиялардың сайлау алдындағы үгiтiне байланысты баспа бұқаралық ақпарат құралының таралымын көбейтуге, сондай-ақ тегiн таратылуына, сайлау қорының қаражатынан төленген қаражат есебiнен тегiн таратылатын саяси партиялардың баспа бұқаралық ақпарат құралдарын қоспағанда, тыйым салынады.
Бұқаралық ақпарат құралы сайлау алдындағы үгiт басталғанға дейiн өзiнiң таралымын бiр рет көбейтуге құқылы. Бұл таралым осы бұқаралық ақпарат құралының редакциясына өтiнiш жасаған кандидаттардың, саяси партиялардың барлығы үшiн бiрдей болуы және сайлау алдындағы үгiттiң мерзiмi аяқталғанға дейiн сақталуы тиiс.

13. Бұқаралық ақпарат құралдарының редакциясы кандидаттардың, партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партиялардың сайлау алдындағы бағдарламаларын жариялаудан, егер олар Республиканың конституциялық құрылысын күштеп өзгерту, оның тұтастығын бұзу, мемлекет қауiпсiздiгiне нұқсан келтiру, әлеуметтiк, нәсiлдiк, ұлттық, дiни, тектiк-топтық және рулық араздықты қоздыру, қатыгездiк пен зорлық-зомбылыққа бас ұру, сондай-ақ заңдарда көзделмеген әскерилендiрiлген құралымдар құру идеяларын уағыздаудан бас тартады.

14. Бұқаралық ақпарат құралдарының лауазымды тұлғалары кандидаттар мен саяси партиялардың олардың сайлау алдындағы науқан барысында айтқандары үшiн, Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Конституциялық заңының 29-бабының 1 тармағында көрсетiлген материалдарды жариялау жағдайларын қоспағанда, жауап бермейдi.

15. Бұқаралық ақпарат құралдарының редакциясы, материалында кандидаттың абыройына, қадiр-қасиетiне немесе партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партияның iскерлiк беделiне нұқсан келтiретiн ақпарат болған жағдайда, кандидаттардың, партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партиялардың үгiт материалдарын жариялаудан (эфирге шығарудан) бас тартуға құқылы.
Осы материалды ұсынған кандидат, саяси партия редакцияның талабы бойынша онда қамтылған жоғарыда көрсетiлген сипаттағы ақпаратты растайтын құжаттарды тапсырады.
Үгiт материалдарын жариялаудан (эфирге шығарудан) бас тартуға заңдарда белгiленген тәртiппен шағымдануға болады.
Қандай да бiр адамның бейнесiн - оның жазбаша келiсiмiнсiз, ал ол қайтыс болған жағдайда мұрагерлерiнiң жазбаша келiсiмiнсiз пайдалану арқылы сайлау алдындағы үгiт жүргiзуге тыйым салынады.

4. Кандидаттардың сайлау алдындағы бағдарламаларымен
мемлекет қаржыландыратын сөз сөйлеуi үшiн эфир уақыты мен баспасөз бетiнен орын беру тәртiбi

16. Мемлекет Қазақстан Республикасының Парламентi Мәжiлiсiнiң депутаттығына кандидаттарға өз бағдарламаларымен, тиiстi сайлау округiнiң аумағын қамтуды қамтамасыз ететiн, облыстық мемлекеттiк теле- және радио компаниялары мен басқа да мемлекеттiк және мемлекеттiк емес аймақтық теле- және радио компанияларының эфирiнен теледидардан он бес минут және радиодан он минут көлемiнде сөз сөйлеуiне бiрдей қаражат бөлiнуiне кепiлдiк бередi.
Егер облыстық және аймақтық теле- және радио компаниялары өзiнiң бағдарламасымен талап етiлетiн аумақты қамтуды қамтамасыз ете алмаса, "Қазтелерадио" АҚ облыстық бөлiмшесiнен кандидат алған растауға сәйкес, кандидаттардың сөйлеген сөздерiн беру, оларды одан әрi, логотиптерiн көрсетпей, "Хабар", "Қазақстан" және (немесе) Қазақ радиосы бағдарламаларын хабарлау жиiлiктерiнде Алматыдан "Қазақстан телекоммуникациясы" (Кателко) АҚ жерсерiктiк арналары бойынша тарату үшiн облыстық теле- және радио компаниясы студиясында дыбыс-, бейне- жазып алу арқылы қамтамасыз етiледi.
Республикалық газеттер бiр мандатты сайлау округтерi бойынша дауысқа түсетiн депутаттыққа кандидаттардың сөздерiн қабылдауға және оларды өз газеттерiнде тиiстi аймақтар бойынша кандидаттардың сөзi бар қосымша парақтар (беттер) шығарумен таратуға құқылы.

17. Мемлекет Қазақстан Республикасының Парламентi Мәжiлiсiнiң депутаттығына кандидаттарға баспа басылымдарында 0,1 баспа табақтан аспайтын көлемде екi мақала жариялауына бiрдей қаражат бөлiнуiне кепiлдiк бередi. Баспа табақ деп форматы 60х90 см, көлемi 5400 см қағаз беттi түсiну керек. Көлемi 0,1 баспа табақ 540 см ² көлемге тең болады, яғни форматы А-2 газет бетiнiң 1/4 құрайды.
Кандидат баспа басылымдарындағы жарияланымдарға бөлiнген қаржыны дербес пайдаланады.

18. Кандидаттарға әз бағдарламаларымен сөз сөйлеу үшiн эфир уақытын, мерзiмдi баспа басылымдар бетiнен орын беру туралы шарт жасасуға кандидаттың куәлiгi және шығуын (эфирге шығуын) жүзеге асыратын бұқаралық ақпарат құралдары басшысының атына жеке жазбаша өтiнiшi негiз болып табылады.

5. Тiркелген кандидаттарға және партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партияларға шарттық негiзiнде эфир уақытын, баспасөз бетiнен орын беру тәртiбi

19. Бұқаралық ақпарат құралдары тiркелген кандидаттарға және партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партияларға шарттық негiзде эфир уақытын, баспасөз бетiнен орын бередi. Бұқаралық ақпарат құралдарында кандидаттарға және партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партияларға эфир уақытын, баспасөз бетiнен орын беру туралы шарттың талаптары белгiлi бiр кандидатқа, саяси партияға артықшылық туғызбауға тиiс. Эфирден және баспасөзден орын беру төлемiнiң мөлшерi, шарттары мен тәртiбi туралы мәлiметтердi тиiстi телерадиохабарларын тарату ұйымы, мерзiмдiк баспа басылымының редакциясы сайлаудың тағайындалғаны туралы шешiм ресми жарияланғаннан кейiнгi оныншы күннен кешiктiрмей хабарлауға және жариялауға тиiс, сондай-ақ Орталық сайлау комиссиясына, тиiстi аумақтық және округтiк сайлау комиссияларына берiлуге тиiс.

20. Бұқаралық ақпарат құралы кандидаттардың, партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партиялардың бiрiне эфир уақытын, баспасөз бетiнен орын бөлуге берген келiсiмi басқа да кандидаттарға, партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партияларға эфир уақытын, баспасөз бетiнен орын бөлуге келiсiм беруi болып табылады.

21. Кандидаттар мен партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партиялардың бұқаралық ақпарат құралдарына шығуының кезектiлiгi жазбаша өтiнiштердiң келiп түсу ретiмен не егер өтiнiштер бiр мезгiлде келiп түссе, жеребе бойынша белгiленедi. Кандидаттар мен партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партиялар жазбаша өтiнiштерiнде өздерiнiң сөйлеуiнiң болжаулы күнiн, уақытын көрсетедi. Осы ұсыныстардың негiзiнде бұқаралық ақпарат құралдарының редакциялары кандидаттар мен партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партияларға эфир уақыты мен баспа орындарын берудiң кестесiн белгiлейдi.

22. Кандидаттардың және партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партиялардың сөз сөйлеуi үшiн эфир уақыты мен баспасөз бетiнен орын беру кестесiн бұқаралық ақпарат құралдарының редакциясы әзiрлейдi. Осы кестеге жарнамалық макеттердi, жарнамалық роликтер мен кандидаттардың және партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партиялардың өзге де үгiт материалдарын жариялау да енгiзiледi. Кандидаттар мен саяси партиялардың сөздерiн шығарудың (эфирге шығарудың) күнi мен уақыты көрсетiлуге тиiстi кестенiң көшiрмесi Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясына, тиiстi аумақтық және округтiк сайлау комиссияларына жiберiледi.

23. Кандидаттардың теледидар мен радиода сөйлеп жатқан сөздерiн бөлуге және сөйлеген сөздерiне дәл сол күнi iле-шала, сондай-ақ баспа басылымдарындағы сөздерiне сол нөмiрде түсiнiктеме жасауға тыйым салынады.

24. Мерзiмдi баспа басылымдарының, теле- және радио хабарларын тарататын ұйымның кандидаттардың және партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партиялардың сайлау алдындағы үгiтi мазмұндалған барлық жарияланымдары қаржыландырудың көздерi туралы ақпаратты қамтуға тиiс.
Хабарландыру тәсiлiн бұқаралық ақпарат құралдарының өзi белгiлейдi.

25. Партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партиялар теледидарда Орталық сайлау комиссиясы ұйымдастыратын, ол белгiлейтiн уақыт көлемiнде саяси пiкiр-сайыстарға қатысуға құқылы.
Саяси партиялар және кандидаттар басқа пiкiр-сайыстарға не өзге теледидарлық берiлiмдерге қатысқан жағдайда, олардың ақысы сайлау қорлары қаржыларынан төленедi.
Пiкiр-сайыстарда сөз сөйлеу регламентiн пiкiр-сайыстарды ұйымдастырушылар белгiлейдi.

6. Сайлау алдындағы үгiттi бұқаралық ақпарат
құралдары арқылы өткiзу Ережесiнiң сақталуын бақылауды ұйымдастыру

26. Осы Ереженi кандидаттардың, партиялық тiзiмiн ұсынған саяси партиялардың, бұқаралық ақпарат құралдары редакцияларының және олардың қызметкерлерiнiң сақтауын бақылауды Орталық сайлау комиссиясы, аумақтық және округтiк сайлау комиссиялары жүзеге асырады.

27. Бұқаралық ақпарат құралдарының редакциясы сайлау алдындағы үгiт материалдарының жариялануына, эфирге шығуына есеп жүргiзедi. Сайлау комиссиясынан сұрау салу түскен жағдайда бұқаралық ақпарат құралдарының редакциясы сұрау салынған күннен бастап үш күннiң iшiнде жазбаша ақпарат, қажет болған жағдайда сұрау салынған материалдардың көшiрмелерiн ұсынуға мiндеттi.

28. Сайлау алдындағы үгiт материалдарын қамтитын теле- және радио хабарларының жазбалары, мерзiмдi баспа басылымдарының даналары "Бұқаралық ақпарат құралдары туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес тиiстi бұқаралық ақпарат құралының редакциясында сақталады.

29. Бұқаралық ақпарат құралдарындағы жарияланымдарға, хабарларға байланысты даулар қолданыстағы заңдарға сәйкес қаралады.