ИПС "Әділет"

      В соответствии с подпунктом 41) статьи 5 Закона Республики Казахстан от 27 июля 2007 года "Об образовании" ПРИКАЗЫВАЮ:
      1. Внести в приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 19 ноября 2008 года № 613 "Об утверждении Правил направления для обучения за рубежом" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 5499, опубликованный в "Юридической газете" от 10 февраля 2009 г. № 20(1617)) следующие изменения:
      наименование приказа изложить в следующей редакции:
      "Об утверждении Правил направления для обучения за рубежом, в том числе в рамках академической мобильности.";
     пункт 1 приказа изложить в следующей редакции:
      "1. Утвердить прилагаемые Правила направления для обучения за рубежом, в том числе в рамках академической мобильности.";
      Правила направления для обучения за рубежом, утвержденные указанным приказом, изложить в редакции, согласно приложению к настоящему приказу.
      2. Департаменту стратегического планирования и информационных технологий (Нурмагамбетов А.А.) обеспечить:
      1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан в установленном порядке;
      2) опубликование настоящего приказа в средствах массовой информации.
      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра Шаяхметова С.Б.
      4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр Б. Жумагулов

      "СОГЛАСОВАНО"
      Министр иностранных дел
      Республики Казахстан
      ____________ Е. Казыханов
      12 января 2012 года

Приложение
к приказу Министра
образования и науки
Республики Казахстан
от 30 декабря 2011 года № 549

Утверждены приказом
Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 19 ноября 2008 года № 613

Правила направления для обучения за рубежом, в том числе в
рамках академической мобильности

1. Общие положения

      1. Настоящие Правила направления для обучения за рубежом, в том числе в рамках академической мобильности (далее - Правила), разработаны в соответствии с подпунктом 41) статьи 5 Закона Республики Казахстан от 27 июля 2007 года "Об образовании" и определяют порядок направления граждан Республики Казахстан для обучения за рубежом, в том числе в рамках академической мобильности.
      2. Настоящие Правила не распространяются на претендентов, участвующих в конкурсе на присуждение международной стипендии "Болашак".
      3. В настоящих Правилах используются следующие понятия:
      1) академическая мобильность - перемещение обучающихся или преподавателей-исследователей для обучения или проведения исследований на определенный академический период: семестр или учебный год в другое высшее учебное заведение (внутри страны или за рубежом) с обязательным перезачетом освоенных образовательных учебных программ в виде кредитов в своем высшем учебном заведении или для продолжения учебы в другом высшем учебном заведении;
      2) уполномоченный орган в области образования - центральный исполнительный орган Республики Казахстан, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области образования.

2. Порядок направления на обучение за рубеж, в том числе в
рамках академической мобильности

      4. Направление на обучение за рубежом, в том числе в рамках академической мобильности по программам высшего и послевузовского образования осуществляется уполномоченным органом в области образования и организациями образования на основании:
      1) международных договоров (международные программы, меморандумы и договора о сотрудничестве, обменные и стипендиальные программы);
      2) договоров между организациями образования Республики Казахстан и зарубежных государств;
      5. Для направления претендентов на обучение за рубежом, в том числе в рамках академической мобильности уполномоченным органом в области образования, а также организациями образования создаются конкурсные комиссии, которые проводят отбор претендентов.
      6. Основными критериями для отбора претендентов являются:
      1) средний балл документа об образовании и/или текущая успеваемость по завершении академического периода;
      2) уровень знания иностранного языка.
      7. Для направления на обучение за рубежом уполномоченным органом в области образования и организациями образования производятся прием следующих документов:
      1) заявление-обоснование (в произвольной форме) на обучение за рубежом;
      2) заполненную анкету гражданина Республики Казахстан, выезжающего на обучение за рубеж по форме, согласно приложению к настоящим Правилам;
      3) копию удостоверения личности и/или национального паспорта (нотариально засвидетельствованные в случае непредставления оригиналов для сверки);
      4) копии документов об образовании государственного образца (нотариально засвидетельствованные в случае непредставления оригиналов для сверки);
      5) сертификат, подтверждающий знание иностранного языка (IELTS, TOEFL, HSK), при его наличии;
      6) медицинскую справку (для выезжающего за границу) по форме, утвержденной приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 23 ноября 2010 года № 907 "Об утверждении форм первичной медицинской документации организаций здравоохранения" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 6697) (далее - медицинская справка);
      7) копии грамот, сертификатов, дипломов, благодарственных писем, при их наличии;
      8) рекомендательные письма, при их наличии;
      9) транскрипт (для лиц, самостоятельно поступивших или обучающихся в зарубежных высших учебных заведениях по программам бакалавриата или магистратуры).
      При этом предоставляется нотариально засвидетельствованный перевод на государственный или русский языки;
      10) эссе по выбранной теме исследования (для обучения по программе докторантуры PhD);
      11) перечень научных публикаций или учебно-методических/научных разработок, при их наличии (для обучения по программе докторантуры PhD).
      8. Подробная информация об обучении за рубеж по программам высшего и послевузовского образования размещается на интернет-ресурсах уполномоченного органа в области образования и организаций образования.
      9. Направление на обучение за рубеж в рамках академической мобильности осуществляется организациями образования.
      10. Для направления на обучение за рубежом в рамках академической мобильности организациями образования принимаются следующие документы:
      1) заявление обучающегося по форме, утвержденной Правилами организации учебного процесса по кредитной технологии обучения, утвержденных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 20 апреля 2011 года № 152 (зарегистрированного в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 6976) (далее - Правила по КТО);
      2) рекомендательные письма;
      3) индивидуальный учебный план;
      4) копия транскрипта (для обучающегося);
      5) медицинская справка;
      6) копия официального приглашения зарубежного вуза;
      7) копия приказа высшего учебного заведения о командировании за рубеж;
      8) письменное согласие родителей (опекунов, законных представителей) претендента на направление для обучения за рубежом в рамках академической мобильности, на период более двух месяцев (лицам, не достигшим 18 лет);
      9) соглашение, подписанное между претендентом, принимающим и отправляющим высшими учебными заведениями.
      11. В рамках академической мобильности организациями образования определяется по каждой специальности перечень зарубежных высших учебных заведении - партнеров, с которыми заключается договор по согласованию с уполномоченным органом в области образования.
      12. Претендентами, прошедшими отбор, заключается трехстороннее Соглашение на обучение по форме, утвержденной Правилами по КТО.
      13. Преподаватели направляются на обучение за рубежом в рамках академической мобильности в целях проведения исследований, направленных на повышение качества предоставляемых образовательных услуг.
      14. Список претендентов, направляемых на обучение за рубежом, в том числе в рамках академической мобильности, размещается на интернет-ресурсах уполномоченного органа в области образования и организаций образования в течение двух календарных дней после проведения заседания конкурсной комиссии.
      15. Личные дела претендентов, прошедших отбор и направляемых на обучение за рубеж, в том числе в рамках академической мобильности, в течение десяти рабочих дней направляются в иностранные дипломатические представительства и/или организациям образования зарубежного государства, с которыми заключены договора о сотрудничестве в области образования.
      16. Сроки направления претендентов, прошедших конкурс на обучение за рубежом, в том числе в рамках академической мобильности, определяются в каждом случае отдельно в соответствии с началом академического периода в стране обучения.

Приложение
к Правилам направления
для обучения за рубежом, в том числе
в рамках академической мобильности

Форма

Анкета
гражданина Республики Казахстан,
выезжающего на обучение за рубеж

                                                ______________
                                               |              |
                                               |   Фото 3*4   |
                                               |______________|

1	Фамилия Имя Отчество (при наличии) (далее – ФИО)
2	Дата рождения
3	Место рождения (село, район, город, область, страна)
4	Адрес постоянного место жительства, номер телефона
5	Фактический адрес проживания, номер телефона, электронная почта
6	Наименование организации общего среднего образования
7	Средний балл документа об общем среднем образовании, год выпуска
8	Наименования других учебных заведений, которые вы окончили, годы обучения, средний балл, специальность
9	Учились ли Вы за границей? Где (страна)? Период обучения. Наименование учебного заведения, программа обучения
10	Обучение за рубежом (по обмену, принимающая сторона, образовательные программы зарубежного государства или организации, спонсоры, собственные средства)
11	Какие имеете научные труды и изобретения (приложите копии статей, учебно- методических разработок, авторских свидетельств, рефератов, грамот)

12. Сведения о ближайших родственниках (родители, братья, сестры, супруг(а), дети, опекуны и/или законные представители):

Степень родства	ФИО, число, месяц, год рождения	Место работы (учебы), должность, служебный телефон	Домашний адрес, индекс, телефон, код города
Отец
Мать
Братья
Сестры
Супруг(а)
Дети
Опекуны и/или законные представители

13. Трудовая деятельность (включая учебу в технических и профессиональных, высших учебных заведениях, военную службу, работу по совместительству)

Дата		Должность с указанием организации	Адрес
Поступления	Окончания

14	Перечислите языки, которые Вы знаете (укажите степень владения, например, владею свободно, владею хорошо, читаю и могу объясняться, читаю и перевожу со словарем)
15	Сдавали ли Вы раньше тесты на знание иностранного языка? Если да, то сколько баллов набрали?
16	Данные документа, удостоверяющего личность: номер кем выдан дата выдачи
17	Наименование страны, куда направляетесь для обучения
18	Специальность, по которой Вы хотели бы получить образование за рубежом

Примечание:
Анкета заполняется печатными буквами. Анкета и все прилагаемые документы подшиваются в скоросшиватель. На обложке скоросшивателя необходимо указать: Ф.И.О, адрес постоянного места жительства, телефон, наименование организации образования, специальность, курс, для педагогических и научных работников - область научных исследований и тема диссертации.

Подпись _____________________ Дата __________________

      «Білім туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңының 5-бабы 41) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
      1. «Шетелге оқуға жіберу ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 19 қарашадағы № 613 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5499 болып тіркелген, «Заң газетінің» 2009 жылғы 10 ақпандағы № 20 (1443) жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:
      бұйрықтың атауы мынадай редакцияда жазылсын:
      «Шетелге, оның ішінде академиялық оралымдылық шеңберінде оқуға жіберу қағидаларын бекіту туралы.»;
      бұйрықтың 1-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
      «1. Қоса беріліп отырған Шетелге, оның ішінде академиялық оралымдылық шеңберінде оқуға жіберу қағидалары бекітілсін.»;
      көрсетілген бұйрықпен бекітілген Шетелге оқуға жіберу ережесі осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес редакцияда жазылсын.
      2. Стратегиялық жоспарлау және ақпараттық технологиялар департаменті (А.Ә. Нұрмағамбетов):
      1) осы бұйрықтың белгіленген тәртіпте Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;
      2) осы бұйрықтың бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануын қамтамасыз етсін.
      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау вице-министр С.Б. Шаяхметовке жүктелсін.
      4. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр Б. Жұмағұлов

      «КЕЛІСІЛДІ»
      Қазақстан Республикасының
      Сыртқы істер министрі
      _____________ Е. Қазыханов
      «12» 01 2012 ж.

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2011 жылғы 30 желтоқсандағы
№ 549 бұйрығына
қосымша

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2008 жылғы 19 қарашадағы
№ 613 бұйрығымен бекітілген

Шетелге, оның ішінде академиялық оралымдылық шеңберінде
оқытуға жіберу қағидалары

1. Жалпы ережелер

      1. Осы Шетелге, оның ішінде академиялық оралымдылық шеңберінде оқуға жіберу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалары) «Білім туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңының 5-бабы 41) тармағына сәйкес әзірленді және шетелге, оның ішінде академиялық оралымдылық шеңберінде оқуға жіберу тәртібін айқындайды.
      2. Осы Қағиданың шарттары «Болашақ» халықаралық стипендиясы шеңберінде конкурсқа қатысушы үміткерлерге таратылмайды.
      3. Осы Қағидаларда келесі түсініктер қолданылады:
      1) академиялық оралымдылық – оқыту немесе зерттеулер жүргізу үшін белгілі бір академиялық кезеңге: семестрге немесе оқу жылына өзінің жоғары оқу орнында немесе оқуды жалғастыру үшін басқа жоғары оқу орнында кредиттер түрінде меңгерген білім беретін оқу бағдарламаларынан міндетті түрде қайта сынақ тапсыра отырып, басқа жоғары оқу орнына (ел ішінде немесе шетелге) білім алушыларды немесе оқытушы-зерттеушілерді ауыстыру;
      2) білім беру саласындағы уәкілетті орган - білім беру саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы.

Шетелге, оның ішінде академиялық оралымдылық
шеңберінде оқуға жіберу тәртібі

      4. Шетелге, оның ішінде академиялық оралымдылық шеңберінде оқуға жіберуді жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламалары бойынша білім беру саласындағы уәкілетті орган және білім беру ұйымдары:
      1) халықаралық келісімдер (халықаралық бағдарламалар, ынтымақтастық туралы меморандумдар мен келісімдер, алмасу және стипендиялық бағдарламалар);
      2) Қазақстан Республикасының және шетел мемлекеттерінің білім беру ұйымдары арасындағы шарттар негізінде іске асырады.
      5. Шетелге, оның ішінде академиялық оралымдылық шеңберінде оқуға жіберу үшін білім саласындағы уәкілетті орган, сондай-ақ білім беру ұйымдары үміткерлерді іріктейтін конкурстық комиссияларды құрады.
      6. Үміткерлерді іріктеудің негізгі өлшемдері:
      1) білім туралы құжаттың орташа балы және/немесе академиялық кезеңнің қорытындысы бойынша ағымдағы үлгерімі;
      2) шет тілін білу деңгейі.
      7. Шетелге оқуға жіберу үшін білім саласындағы уәкілетті орган және білім беру ұйымдары келесі құжаттарды қабылдауды жүзеге асырады:
      1) шетелде оқу үшін негіздеме-өтініш (еркін нысанда);
      2) шетелге оқуға баратын Қазақстан Республикасы азаматының осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес белгіленген үлгіде толтырған сауалнамасы;
      3) жеке куәліктің және/немесе ұлттық төлқұжаттың көшірмесі (сәйкестендіру үшін түпнұсқа ұсынылмаған жағдайда нотариуспен куәландырылған);
      4) білімі туралы мемлекеттік үлгідегі құжаттардың көшірмелері (сәйкестендіру үшін түпнұсқа ұсынылмаған жағдайда нотариуспен куәландырылған);
      5) бар болған жағдайда шет тілін білетінін растайтын сертификат (IELTS, TOEFL, HSK және т.б.);
      6) «Денсаулық сақтау ұйымдарының бастапқы медициналық құжаттама нысандарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6697 болып тіркелген) (шетелге шығушылар үшін) медициналық анықтама (бұдан әрі – медициналық анықтама);
      7) бар болған жағдайда мақтау қағаздарының, сертификаттардың, дипломдардың, алғыс хаттардың көшірмелері;
      8) бар болған жағдайда ұсынымдық хаттар;
      9) транскрипт (шетелдік жоғары оқу орнына магистратура немесе бакалавриат бағдарламалары бойынша өз бетімен түскен немесе оқып жүрген тұлғалар үшін).
      Бұл ретте көрсетілген құжаттардың мемлекеттік немесе орыс тіліне нотариалды куәландырылған аудармалары ұсынылады;
      10) таңдаған зерттеу тақырыбы бойынша эссе (PhD докторантура бағдарламасы бойынша оқу үшін);
      11) бар болған жағдайда ғылыми жарияланымдарының немесе оқу-әдістемелік/ғылыми әзірлемелерінің тізбесі (PhD докторантура бағдарламасы бойынша оқу үшін).
      8. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі бағдарламалар бойынша шетелде оқу туралы толық ақпарат білім саласындағы уәкілетті органның және білім ұйымдарының интернет-ресурстарында орналастырылады.
      9. Академиялық оралымдылық шеңберінде шетелге оқуға жіберуді білім беру ұйымдары жүзеге асырады.
      10. Академиялық оралымдылық шеңберінде шетелге оқуға жіберу үшін білім беру ұйымдары келесі құжаттарды қабылдайды:
      1) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 20 сәуірдегі № 152 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6976 болып тіркелген) Кредиттік технология бойынша оқыту процесін ұйымдастыру қағидасына (бұдан әрі – КТО қағидасы) сәйкес нысан бойынша білім алушының өтініші;
      2) ұсыным хаттар;
      3) дербес оқу жобасы;
      4) транскрипт көшірмесі (білім алушы үшін);
      5) медициналық анықтама;
      6) шетелдік ЖОО-ның ресми шақыруының көшірмесі;
      7) ЖОО-ның шетелге жіберу туралы бұйрығының көшірмесі;
      8) академиялық оралымдылық шеңберінде екі айдан астам уақытқа шетелге оқуға жіберілетін үміткердің ата-анасының (қамқоршыларының, заңды өкілдерінің) жазбаша келісімі (18 жасқа толмаған тұлғалар үшін);
      9) білім алушы, қабылдаушы және жіберуші жоғары оқу орындары арасында қол қойылған келісім.
      11. Академиялық оралымдылық шеңберінде әр мамандық бойынша білім беру саласындағы уәкілетті органның келісімімен шартқа қол қойылатын шетелдік жоғары оқу орындарының-серіктестердің тізімі білім беру ұйымдарымен анықталады.
      12. Іріктеуден өткен үміткерлермен КТО қағидасымен бекітілген нысан бойынша үшжақты келісім жасалады.
      13. Оқытушылар академиялық оралымдылық шеңберінде білім саласындағы ұсынылатын қызметтің сапасын көтеруге бағытталған ғылыми зерттеулер жүргізу үшін оқуға жіберіледі.
      14. Шетелге, оның ішінде академиялық оралымдылық шеңберінде оқуға жіберілетін үміткерлердің тізімі білім беру саласындағы уәкілетті органның және білім беру ұйымдарының интернет-ресурстарында конкурстық комиссия отырысынан кейін екі күнтізбелік күн ішінде орналастырылады.
      15. Іріктеуден өткен және шетелге, оның ішінде академиялық оралымдылық шеңберінде оқуға жіберілетін үміткерлердің жеке ісі он жұмыс күні ішінде білім беру саласындағы ынтымақтастық туралы шарт жасалған шетелдің дипломатиялық өкілдігіне және/немесе шетел мемлекетінің білім беру ұйымдарына жіберіледі.
      16. Шетелде, оның ішінде академиялық оралымдылық шеңберінде оқуға конкурстан өткен үміткерлерді жіберу мерзімі оқыту елінде академиялық кезеңнің басталуына сәйкес әр жағдайда дербес анықталады.

Шетелге, оның ішінде академиялық
оралымдылық шеңберінде оқуға
жіберу қағидаларына
қосымша

Нысан

Шетелге оқуға баратын
Қазақстан Республикасы азаматының
сауалнамасы

Фото 3*4

1	Тегі Аты Әкесінің аты (бар болған жағдайда) (бұдан әрі – аты-жөні)
2	Туған күні
3	Туған жері (ауыл, аудан, қала, облыс, ел)
4	Тұрақты тұратын жерінің мекен-жайы, телефон нөмірі
5	Қазіргі тұратын мекен-жайы, телефон нөмірі, электрондық поштасы
6	Жалпы орта білім беру ұйымының атауы
7	Жалпы орта білімі туралы құжаттың орташа балы, бітірген жылы
8	Сіз аяқтаған басқа оқу орындарының атауы, оқу жылдары, орташа балы, мамандығы
9	Сіз шетелде оқыдыңыз ба? Қайда (ел)? Оқу кезеңі. Оқу орнының атауы, оқу бағдарламасы (бакалавриат, магистратура)
10	Шетелде білім алу (алмасу бойынша, қабылдаушы тарап, шетел мемлекетінің немесе ұйымының білім алу бағдарламалары, демеушілер,өзіңіздің жеке қаражатыңыз және т.б.)
11	Қандай ғылыми еңбектеріңіз және өнертабыстарыңыз бар (мақалалардың, оқу-әдістемелік әзірлемелердің, авторлық куәлiктердің, рефераттардың, мақтау қағаздарының және т.б. көшірмелерін қоса беріңіз)

12. Жақын туыстар туралы ақпарат (ата-анасы, аға-інілері, апа-сіңлілері, жұбайы, балалары, қамқоршылары және/немесе заңды өкілдері):

Туыстық дәрежесі	Аты-жөні, туған күні, айы, жылы	Жұмыс (оқу) орны, лауазымы, жұмыс телефоны	Үйінің мекен-жайы, индекс, телефон, қала коды
Әкесі
Анасы
Аға-інілері
Апа-сіңлілері
Жұбайы
Балалары
Қамқоршылары және/немесе заңды өкілдері

13. Еңбек қызметi (техникалық және кәсіптік, жоғары оқу орындарындағы оқуды қосқанда, әскери қызмет, қоса атқарған жұмыс және т.б.)

Мерзімі		Ұйым және ондағы лауазымы	Мекен-жайы
Бастау	Аяқтау

14	Сіз білетін шет тілдерін атаңыз (білім деңгейіңізді көрсетіңіз, мысалы, еркін меңгердім, жақсы меңгердім, оқып түсіндіре аламын, оқимын және сөздікпен аударамын)
15	Бұған дейін шет тілін білу деңгейін тексеретін тест тапсырдыңыз ба? Егер тапсырсаңыз, балыңыз қандай?
16	Тұлғаны куәләндыратын құжат деректері: нөмірі кіммен берілді қашан берілді
17	Оқуға баратын ел атауы
18	Сіздің шетелде меңгергіңіз келетін мамандық

Ескертпе:
Сауалнама баспа әріптерімен толтырылады. Сауалнама және қоса берілетін құжаттардың барлығы тезтікпеге тігіледі. Тезтікпенің тысында келесі мәліметтер көрсетілуі қажет: аты-жөні, үйінің мекен-жайы, телефоны, білім беру ұйымының атауы, мамандығы, курсы, педагогикалық және ғылыми қызметкерлер үшін – ғылыми зерттеулер бағыты және диссертация тақырыбы.

Қолы_____________________ Күні __________________

Правила направления для обучения за рубежом, в том числе в рамках академической мобильности

1. Общие положения

2. Порядок направления на обучение за рубеж, в том числе в рамках академической мобильности

Анкета гражданина Республики Казахстан, выезжающего на обучение за рубеж

"Шетелге оқуға жіберу ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 19 қарашадағы № 613 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

Шетелге, оның ішінде академиялық оралымдылық шеңберінде оқытуға жіберу қағидалары