Об утверждении Методики построения индекса цен на аренду коммерческой недвижимости

Приказ Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан от 17 августа 2016 года № 164. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 16 сентября 2016 года № 14241.

В соответствии с подпунктом 5) статьи 12 Закона Республики Казахстан "О государственной статистике" ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа и.о. Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 26.05.2022 № 8 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемую Методику построения индекса цен на аренду коммерческой недвижимости.

2. Управлению статистики цен совместно с Юридическим управлением Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан обеспечить в установленном законодательством порядке:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа направление его копии на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и информационно-правовой системе "Әділет";

3) направление в печатном и электронном виде в течение десяти календарных дней со дня получения зарегистрированного приказа в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" для включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

4) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

3. Управлению статистики цен Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан довести настоящий приказ до структурных подразделений и территориальных органов Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан для руководства и использования в работе.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на заместителя Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель

Комитета по статистике

Министерства национальной экономики

Республики Казахстан

Н. Айдапкелов

Утверждена приказом Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан от 17 августа 2016 года № 164

Методика построения индекса цен на аренду коммерческой недвижимости

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Методика построения индекса цен на аренду коммерческой недвижимости (далее – Методика) относится к статистической методологии, формируемой в соответствии с международными стандартами и утверждаемой в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственной статистике" (далее – Закон).

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа и.о. Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 23.07.2021 № 10 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Настоящая Методика определяет основные аспекты и методы общегосударственного статистического наблюдения за уровнем цен на аренду коммерческой недвижимости, классификацию видов объектов коммерческой недвижимости для обследования цен, отбор обследуемых базовых объектов, формирование весовых составляющих и расчет индексов цен различного уровня агрегирования.

Общегосударственное статистическое наблюдение на рынке коммерческой недвижимости организовано с целью определения уровня цен аренды одного квадратного метра конкретного вида объекта коммерческой недвижимости.

Под арендой понимается право временного владения и пользования определенным в договоре имуществом за плату.

3. Настоящая Методика применяется Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан (далее – Бюро национальной статистики) и его территориальными подразделениями при проведении общегосударственного статистического наблюдения за ценами на аренду коммерческой недвижимости и построении индексов цен.

Сноска. Пункт 3 - в редакции приказа и.о. Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 23.07.2021 № 10 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. В настоящей Методике используются понятия в значениях, определенных в Законе, а также в Законах Республики Казахстан "О регулировании торговой деятельности", "О дорожном движении", "О государственной регистрации прав на недвижимое имущество" и следующие определения:

1) агрегированный индекс цен – относительный показатель, характеризующий изменение цен по отдельной подгруппе, группе или изучаемому явлению в целом и формируется на основе индивидуальных индексов цен;

2) агрегирование – объединение экономических показателей низкого уровня в более крупные совокупности на всех последующих уровнях;

3) регистрация цен – сбор первичных статистических данных о ценах (тарифах) на товары и услуги при проведении общегосударственных статистических наблюдений;

4) базовый объект – юридическое лицо, отобранное для наблюдения и регистрации в нем цен;

5) спецификации – описание или перечень характеристик, которые используются для идентификации отдельного товара, отбираемого для регистрации цен;

6) индивидуальный (элементарный) индекс цен – изменение цен одного элемента изучаемой совокупности (конкретного товара, услуги);

7) классификация – разделение множества объектов на группы по сходству или различию в соответствии с принятыми признаками;

8) вид деятельности – процесс создания однородного набора продукции (товаров и услуг), характеризующих наиболее разукрупненные категории классификации видов деятельности. Основной вид деятельности юридического лица – вид деятельности, добавленная стоимость которого превышает добавленную стоимость любого другого вида деятельности, осуществляемого юридическим лицом. Вторичный вид деятельности юридического лица – вид деятельности, который осуществляется помимо основного с целью производства продукции (работ, услуг) для третьих лиц;

9) взвешивание – процедура, применяемая в индексных расчетах для получения сводных показателей и обеспечивающая соизмеримость разных товаров, непосредственно не поддающихся суммированию;

10) схема взвешивания – совокупность весов конкретных видов продукции, товаров, услуг, определенная по всем степеням агрегации согласно стандартной классификации;

11) выборка – отдельные позиции из утвержденных классификаторов, номенклатур и справочников, используемые при сборе и обработке статистических данных;

12) товар-представитель – определенный вид товара в товарной группе, отличающийся незначительными особенностями (деталями), не влияющими на качество и основные потребительские свойства товаров и однородны по своему потребительскому назначению (далее – объект-представитель).

Сноска. Пункт 4 с изменениями, внесенными приказами Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики РК от 20.06.2019 № 2 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.07.2021 № 10 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Классификация типов (видов) объектов коммерческой недвижимости для наблюдения и факторов, влияющих на величину цены аренды

5. Коммерческая недвижимость на основе структурирования по функциональному назначению объектов, масштабу и виду деятельности классифицируется по следующим типам:

1) административно-офисные помещения;

2) торговые помещения;

3) рестораны и пункты общественного питания;

4) пункты бытового обслуживания, сервиса;

5) складские помещения;

6) производственные помещения;

7) гостиницы, дома отдыха;

8) паркинги;

9) прочие типы коммерческой недвижимости.

6. Для построения индекса цен на аренду коммерческой недвижимости, наблюдению за ценами подлежат вышеперечисленные типы коммерческой недвижимости, кроме гостиниц, домов отдыха из-за их нерепрезентативности на рынке коммерческой недвижимости в региональном аспекте.

Параграф 1. Административно-офисные помещения

7. Под офисами подразумеваются помещения в административном здании, используемые для управленческой деятельности.

Данный тип коммерческой недвижимости подразделяется на разные классы по виду отделки, по характеристикам самого помещения. Все необходимые параметры для определения класса офиса структурированы и детализированы.

Исходя из совокупности определенных критериев офисные помещения, для статистического наблюдения, подразделяются на четыре класса: "А", "В", "С", "D". В каждом классе присутствует набор обязательных и желательных (факультативных) критериев. Параметры для определения класса административно-офисных помещений офисных помещений приведены в приложении 1 к настоящей Методике.

Параграф 2. Торговые помещения

8. Торговые помещения для статистического наблюдения подразделяются на три вида объектов:

1) магазины;

2) бутики в торговых домах, торгово-развлекательных центрах;

3) аптеки.

Магазины – капитальные стационарные строения или его часть, обеспеченное торговыми, подсобными, административно-бытовыми помещениями, а также помещениями для приема, хранения и подготовки товаров к продаже.

Бутики в торговых домах и торгово-развлекательных центрах, занимающиеся реализацией отдельных видов товаров, оснащаются оборудованием соответственно специализации продажи (сотовые телефоны и их аксессуары, одежда, обувь, ювелирные изделия и часы, косметика, парфюмерия).

Аптеками являются специализированные организации системы здравоохранения, занимающиеся изготовлением, фасовкой и продажей лекарственных средств.

9. Основными параметрами торговых помещений, учитываемыми в стоимости аренды, являются:

1) для магазинов и аптек: месторасположение, площадь, технические параметры, размер витрины, внутренняя планировка, удобство подъезда и наличие паркинга;

2) для бутиков в торговых домах, торгово-развлекательных центрах: месторасположение внутри торгового центра (этаж, расположение относительно входа), площадь, срок аренды, управление зданием и охрана.

10. При отборе для наблюдения учитываются следующие основные характеристики торговых помещений:

1) встроенно-пристроенные помещения – находятся на первых этажах жилых домов или в пристроенных к ним специальных блоках;

2) отдельно стоящие здания – специально предназначеные для магазинов;

3) торговые комплексы – объекты, включающие несколько зданий (магазины и склады).

Параграф 3. Рестораны и пункты общественного питания

11. Объекты общественного питания сочетают производство, реализацию и организацию потребления продукции с организацией отдыха потребителей.

Объекты общественного питания для целей статистического наблюдения подразделяются на следующие виды: ресторан, кафе, бар, столовая. Основные факторы классификации объектов общественного питания приведены в приложении 2 к настоящей Методике.

Параграф 4. Пункты бытового обслуживания, сервиса

12. Пункты бытового обслуживания подразумевают специально оборудованные стационарные помещения (их части), предназначенные для оказания бытовых услуг населению и обеспеченные необходимым оборудованием.

Данный тип коммерческой недвижимости для статистического наблюдения подразделяется на четыре основных вида объектов:

1) химчистка и прачечные;

2) фотосалоны;

3) парикмахерские и салоны красоты;

4) фитнес клубы и тренажерные залы.

Химчисткой и прачечными являются объекты бытового обслуживания, оснащенный специальным оборудованием и занимающийся на основе заказов химической чисткой и стиркой.

Фотосалоны подразумевают объекты бытового обслуживания, занимающиеся оказанием услуг по съемке или печати фотографий любых размеров.

Парикмахерские и салоны красоты подразумевают объекты, оснащенные соответствующим оборудованием для стрижки (укладки), мытья и окраски волос, укладки париков и шиньонов, педикюра и маникюра, а также оказывающий косметологические услуги.

Фитнес клубы и тренажерные залы подразумевают объекты оздоровительных заведений, оборудованные современными кардио- и силовым оборудованием.

Сноска. Пункт 12 с изменениями, внесенными приказом и.о. Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 26.05.2022 № 8 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

13. В качестве основных параметров, учитываемых в стоимости аренды пунктов бытового обслуживания, применимы параметры, описанные в пункте 9 настоящей Методики.

Параграф 5. Складские помещения

14. Складские помещения подразумевают нежилые помещения, предназначенные для хранения сырья, продукции, товаров, обеспечивающие соблюдение требуемых условий хранения и оснащенные оборудованием для хранения и удобными для разгрузки-погрузки конструкциями и сооружениями.

Складские помещения делятся на классы независимо от их назначения. При определении класса конкретного складского помещения учитываются следующие параметры:

1) географическое расположение склада;

2) наличие и состояние подъездных дорог, удаленность от автомагистралей;

3) наличие железнодорожной ветки;

4) площадь помещения, этажность, высота потолков;

5) наличие технических средств охраны.

Склады для статистического наблюдения подразделяются на четыре класса: "А", "В", "С", "D". Параметры для определения класса складских помещений приведены в приложении 3 к настоящей Методике.

Параграф 6. Производственные помещения

15. Под производственными предусматриваются помещения в производственных зданиях для размещения технологического, энергетического и иного оборудования и создания условий осуществления технологического процесса и выпуска готовой продукции.

Производственные помещения для статистического наблюдения подразделяются на четыре вида объектов:

1) промышленная база;

2) производственный цех;

3) станция по техническому обслуживанию и ремонту автомобилей;

4) автомойка.

Промышленная база подразумевает совокупность помещений, состоящих из ряда производственных, вспомогательных участков и обслуживающих звеньев с созданной вокруг них инфраструктурой.

Производственными цехами являются организационно-обособленные помещения с необходимой инфраструктурой для размещения производства.

Станция по техническому обслуживанию и ремонту автомобилей предусматривает объекты, оборудованные для технического обслуживания и ремонта транспортных средств.

Автомобильные мойки подразумевают объекты, специально оснащенные для мытья автотранспортных средств.

16. Основными характеристиками производственных помещений, влияющими на стоимость аренды, являются общая площадь, наличие разрешенных мощностей, техническое состояние, наличие подъездных путей, наличие вытяжной вентиляции.

Параграф 7. Паркинги

17. Для статистического наблюдения отбираются различные виды паркингов: надземные открытые или крытые, подземные, многоуровневые.

Паркинги площадочного типа классифицируются на открытые (без наружных ограждений, заборов) или крытые, расположенные на земельных участках, прилегающих к автомобильной дороге.

Надземные открытые или крытые паркинги подразделяются на:

1) дневные и круглосуточные охраняемые;

2) площадочного типа.

Подземный паркинг предполагает размещение машин непосредственно под зданием, а также в подземных паркингах во дворах жилых комплексов.

Многоуровневым паркингом является объект гаражного строительства, предназначенный для парковки автомобилей и имеющий в своей конструкции два или более уровней, связанных между собой транспортным сообщением (лифты или пандусы).

Глава 3. Отбор базовых объектов и объектов-представителей для наблюдения

18. Наблюдение за уровнем и изменением цен на аренду коммерческой недвижимости осуществляется по выборочной сети базовых объектов.

Точность и надежность рассчитываемых индексов цен на аренду коммерческой недвижимости обеспечивается проведением оптимально выбранного метода наблюдения.

19. Генеральную совокупность для выборки базовых объектов составляют юридические лица и (или) их структурные и обособленные подразделения, индивидуальные предприниматели с основным и вторичным видом экономической деятельности согласно с "Общим классификатором видов экономической деятельности" – "Аренда и управление собственной или арендуемой недвижимостью" (код – 68.20), разработанным и утвержденным в соответствии с Законом Республики Казахстан от 9 ноября 2004 года "О техническом регулировании".

20. Для обеспечения целостности выборки объектов, включаемых в перечень базовых, учитывается следующее:

1) отобранные базовые объекты обеспечивают максимально возможный охват видов коммерческой недвижимости, представленных на рынке региона;

2) подбираются виды коммерческой недвижимости, расположенные в различных административных районах областного центра.

21. Перечень отобранных для наблюдения базовых объектов используется в течение отчетного года.

В течение года отслеживаются происходящие структурные преобразования базовых объектов (разукрупнение или слияние, изменение формы собственности, прекращение деятельности) и вносятся соответствующие изменения в перечень базовых объектов.

В конце года на основе анализа регулярности представления данных о ценах в течение отчетного года каждым отчитывающимся базовым объектом и данных об объемах оказанных услуг, проводится актуализация и расширение перечня базовых объектов.

22. В базовом объекте определяются конкретные объекты-представители коммерческой недвижимости, сдаваемые в аренду.

Отбор конкретных объектов-представителей коммерческой недвижимости производится с целью:

1) определения средних цен на аренду отдельных видов коммерческой недвижимости;

2) расчета индексов цен на аренду отобранных видов и исчисления индексов цен по их группам и на аренду коммерческой недвижимости в целом.

Работниками базовых объектов определяются конкретные объекты-представители, сдаваемые в аренду в течение календарного года. По каждому виду объекта коммерческой недвижимости подбирается 10-20 конкретных объектов-представителей, расположенных в различных зонах здания и с различными условиями сделок.

23. Отбираются конкретные объекты-представители, отражающие сделки на основе краткосрочных и долгосрочных договоров. Краткосрочным считается договор на аренду, заключенный на срок менее 1 года, долгосрочный – на срок более 1 года. В первую очередь подключаются конкретные объекты-представители с краткосрочным договором сделки, чтобы более достоверно оценивать ценовую ситуацию на рынке коммерческой недвижимости.

Включенному в обследование конкретному объекту-представителю задается подробная характеристика с указанием факторов, влияющих на величину цены аренды, описанных для соответствующего вида объекта в разделе 2 настоящей Методики.

24. Рамки выборки видов объектов коммерческой недвижимости и конкретных объектов-представителей периодически уточняются и дополняются с учетом изменений в структуре сделок на рынке коммерческой недвижимости.

Глава 4. Регистрация цен

25. Регистрация цен осуществляется на ежеквартальной основе путем заполнения базовыми объектами статистической формы общегосударственного статистического наблюдения "Отчет о ценах на аренду коммерческой недвижимости" (1-Ц (аренда)), утверждаемой в соответствии с подпунктом 8) статьи 12 Закона, и представления в органы государственной статистики.

Сноска. Пункт 25 - в редакции приказа и.о. Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 26.05.2022 № 8 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

26. Регистрации подлежит действующая цена аренды одного квадратного метра сдаваемой площади коммерческой недвижимости в среднем за отчетный квартал, с учетом налога на добавленную стоимость.

Сноска. Пункт 26 - в редакции приказа и.о. Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 26.05.2022 № 8 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

27. При регистрации цен на аренду отобранного объекта-представителя соблюдаются принципы сопоставимости цен между двумя периодами регистрации (отчетным и предыдущим). В оба периода сравнения фиксируется цена на объект-представитель с одинаковыми качественными характеристиками, неизменными факторами, определяющими цену аренды, при одинаковых условиях аренды и ее оплаты.

28. При проведении регистрации цен на аренду коммерческой недвижимости встречаются случаи временного отсутствия ценовой информации. Для сохранения непрерывности динамического ряда индексов цен используются следующие методы исчисления "условных" цен:

1) использование относительного изменения цен на аналогичные виды объектов коммерческой недвижимости;

2) использование среднего изменения цен по группе, в которую входит временно исчезнувший конкретный вид коммерческой недвижимости.

29. Определенный для ценового наблюдения перечень видов коммерческой недвижимости остается неизменным в течение отчетного года. При невозможности представления базовым объектом информации по отобранному конкретному объекту-представителю, для соблюдения непрерывности динамического ряда индексов цен, осуществляется их замена и введение новых конкретных их видов.

При полном прекращении аренды вида объекта в базовых объектах, при прекращении деятельности или смене деятельности базового объекта, анализируется наличие в регионе других базовых объектов, оказывающих услуги по предоставлению в аренду коммерческой недвижимости, но не отобранных для наблюдения. При наличии объектов, аналогичных выбывшим, производится замена базового объекта и наблюдаемых конкретных

объектов-представителей.

Глава 5. Формирование схемы взвешивания

30. Построение индекса цен на аренду коммерческой недвижимости предусматривает использование двух потоков данных:

1) об уровне цен на конкретные объекты-представители, сдаваемые в аренду;

2) об объемах оказанных услуг по предоставлению в аренду коммерческой недвижимости.

Второй поток данных обеспечивает отражение структуры изучаемого рынка, детализированной до наименьшего элемента наблюдения и является информационной основой для формирования схемы взвешивания для индекса цен.

31. Схемы взвешивания формируются централизованно по каждому региону и республике в целом. Их построение основано на распределении стоимостных величин по видам объектов коммерческой недвижимости, включенных в наблюдение.

В экономическом смысле схема взвешивания представляет собой балансовую таблицу, где используемая стоимость по отдельному виду коммерческой недвижимости отражает его значимость в региональной специализации рынка аренды коммерческой недвижимости и в общереспубликанском объеме оказанных услуг по предоставлению в аренду коммерческой недвижимости.

С использованием сформированной схемы взвешивания рассчитываются средние цены по видам коммерческой недвижимости по республике, индивидуальные и агрегированные индексы цен по регионам и республике.

32. Построение схемы взвешивания начинается с определения первоначальных стоимостей оказанных услуг за год, предшествующий отчетному, по перечню видов коммерческой недвижимости отобранных для ценового наблюдения.

Сформированные стоимости по каждому региону Бюро национальной статистики передаются в территориальные подразделения для анализа и уточнения стоимостей, их корректировки (удаление, изменение) и добавления в соответствии с определенным ими региональным набором видов объектов и объектов-представителей коммерческой недвижимости.

Сноска. Пункт 32 с изменением, внесенным приказом и.о. Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 23.07.2021 № 10 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

33. Схема взвешивания применяется в течение отчетного года. Ежегодно с изменением региональных перечней видов коммерческой недвижимости осуществляется соответствующая корректировка весовых составляющих. Она проводится с учетом изменения в соотношении объемов оказанных услуг по предоставлению в аренду коммерческой недвижимости.

Глава 6. Расчет средних цен и индексов цен

34. Построение индекса цен на аренду коммерческой недвижимости включает следующие этапы:

1) определение средних цен на аренду по видам коммерческой недвижимости по региону и республике;

2) определение индивидуальных индексов цен на виды коммерческой недвижимости отчетного периода к предыдущему кварталу;

3) определение агрегированных индексов цен отчетного периода к предыдущему кварталу по каждой ступени агрегации;

4) определение индивидуальных и агрегированных индексов цен отчетного периода ко всем остальным периодам сравнения (к 4 кварталу предыдущего года, к соответствующему кварталу предыдущего года).

Сноска. Пункт 34 - в редакции приказа и.о. Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 26.05.2022 № 8 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

35. Средняя цена по отдельному виду коммерческой недвижимости по региону определяется как среднее геометрическое из цен на конкретный вид коммерческой недвижимости (индекс Джевонса):

(1)

где

– средняя цена по виду коммерческой недвижимости j в период t;

P₁, P₂, …, P_n – цены аренды объектов-представителей коммерческой недвижимости вида j в период t;

n – количество конкретных объектов-представителей.

Исчисленные средние цены по регионам не считаются репрезентативными, отражающими уровень цен всей совокупности изучаемого явления, если они формируются из цен менее чем трех различных базовых объектов, отчитавшихся в отчетном периоде. В этих случаях, средние цены по видам объектов коммерческой недвижимости по региону не публикуются, но используются для дальнейших расчетов средних цен по республике и индексов цен.

Расчет средней цены по республике осуществляется на основе средних цен регионов и стоимостных данных об объеме оказанных услуг и определяется по формуле:

(2)

где

– республиканская средняя цена по виду коммерческой недвижимости j;

P_j – средняя цена по региону по виду коммерческой недвижимости j;

W₀ – данные об объемах оказанных услуг по предоставлению в аренду коммерческой недвижимости по региону за определенный базовый период.

36. Индивидуальный индекс цен, рассчитываемый на самой низшей ступени агрегации, является простой относительной величиной сравнения цен на конкретный вид коммерческой недвижимости в текущем и базисном периоде. Индивидуальный индекс цен определяется раздельно по всему перечню наблюдаемых видов коммерческой недвижимости по каждому базовому объекту, региону, республике:

(3)

где

i_j – индивидуальный индекс цен на конкретный вид коммерческой недвижимости;

P_t – цена отчетного квартала;

P_(t-1) – цена предыдущего квартала.

Сноска. Пункт 36 - в редакции приказа и.о. Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 26.05.2022 № 8 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

37. На всех последующих этапах построения индекса цен на аренду коммерческой недвижимости (по группам, типам и в целом) используются агрегированные индексы.

Числитель и знаменатель агрегированного индекса представляет собой сумму произведений двух величин, первая – индексируемая (переменная), вторая – неизменная и в числителе и в знаменателе, выступающая в качестве весового коэффициента.

Агрегированный индекс цен по типам коммерческой недвижимости определяется как средневзвешенная величина из индексов цен по видам коммерческой недвижимости. Индекс цен на аренду коммерческой недвижимости в целом отражает обобщающие результаты изменения цен на все их виды, образующие изучаемую совокупность.

Для расчетов используется модифицированный вариант формулы Ласпейреса, позволяющий исчислять индексы цен на основе последовательных наблюдений цен, взвешенных через постоянную схему взвешивания:

при

, (4)

где

I_L – индекс цен на аренду коммерческой недвижимости за период t по сравнению с предыдущим периодом t-1;

– индивидуальный индекс цен вида коммерческой недвижимости за период t к периоду t-1;

P₀?Q₀ – стоимость оказанных услуг по предоставлению в аренду коммерческую недвижимость в ценах базисного периода, принимаемая в качестве стандартных весов для агрегирования;

– стоимость оказанных услуг по предоставлению в аренду коммерческую недвижимость в отчетном периоде;

– произведение индивидуальных индексов цен по виду коммерческой недвижимости к предыдущему периоду.

38. Расчет квартального индекса цен отчетного года к соответствующему кварталу предыдущего года осуществляется делением квартального индекса цен в индексном ряду отчетного года на квартальный индекс цен в этом же ряду предыдущего года:

(5)

где

I_jt – индекс цен вида коммерческой недвижимости j за квартал t отчетного года g к соответствующему кварталу предыдущего года g-1;

I_tg – индекс цен квартала t отчетного года g в индексном ряду;

It_g-1 – индекс цен квартала t предыдущего года g-1 в индексном ряду.

Сноска. Пункт 38 - в редакции приказа и.о. Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 26.05.2022 № 8 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
39. Исключен приказом и.о. Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 26.05.2022 № 8 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
40. Исключен приказом и.о. Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 26.05.2022 № 8 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Приложение 1 к Методике построения индекса цен на аренду коммерческой недвижимости

Параметры для определения класса административно-офисных помещений

Критерии	Требования:
	Офисы класса "А"	Офисы класса "В"	Офисы класса "С"	Офисы класса "D"
Назначение здания	Бизнес-центр.	Офисные помещения в специализированных офисных зданиях, реконструированные и переоборудованные административные здания с качественной отделкой.	Нежилые помещения в административно-офисных зданиях, здания иного назначения, приспособленные под офисы.	Помещения в жилых и нежилых зданиях, приспособленные для размещения офисов (первые этажи и подвалы жилых домов).
Срок эксплуатации здания	Здания новой постройки.	Здания новой постройки или реконструированные.	Более 10 лет эксплуатации, реконструированные здания иного назначения.	Требования не предъявляются.
Расположение	В деловых районах города, на главных транспортных магистралях и площадях, с удобным подъездом.	Вдали от деловых районов города, от главных улиц, неудобный подъезд.	Значительная удаленность от деловых районов города, центральных улиц, неудобный подъезд.
Инфраструктура и сервис	Хорошо развитая инфраструктура; оптико-волоконная связь и телекоммуникации; наличие конференц-залов, переговорных, центральной Reception, средств бытового обслуживания и отдыха.	Развитая инфраструктура; оптико-волоконная связь и телекоммуникации; наличие конференц-залов, переговорных, центральной Reception, средств бытового обслуживания и отдыха.	Недостаточная инфраструктура обслуживания бизнеса и отдыха.
Паркинг	Охраняемая автостоянка, подземный или наземный паркинг.	Охраняемая автостоянка, возможен подземный паркинг.	Возможен организованный наземный паркинг, стихийная парковка автомобилей.
Архитектура и отделка	Наружная отделка высококачественными материалами, панорамное остекление, индивидуальный (авторский) проект внутренних помещений, ремонт под арендатора	Внутренняя и наружная отделки выполнены из высококачественных материалов, возможен ремонт под арендатора.	Требования к архитектуре не предъявляются.	Более или менее качественный ремонт.
Конструктивные решения	Монолитно-каркасное или металло-каркасное здание, возможность установки фальшполов и подвесных потолков, высота потолков не менее 2,7 метра.	Монолитно-каркасные, металло-каркасные, кирпичные здания.	Монолитно-каркасные, металло-каркасные, кирпичные здания.	Требования не предъявляются.
Планировочные решения	Рациональная эффективная сетка колонн (расстояние между колоннами не менее 6 метров), рациональное соотношение между колоннами и окнами.	Несоответствие некоторым требованиям к классу "А".	Достаточно эффективные поэтажные планы.
Инженерия	Автоматизированные системы жизнеобеспечения, полностью контролируемый микроклимат в помещениях, поддержание температуры и влажности при помощи единой комбинированной системы отопления и кондиционирования воздуха, современные системы безопасности здания, источник бесперебойного питания (UPS).	Полностью контролируемый микроклимат в помещениях, поддержание температуры и влажности при помощи единой комбинированной системы отопления и кондиционирования воздуха, современные системы безопасности здания, источник бесперебойного питания (UPS).	Система предварительного охлаждения приточного воздуха (comfort cooling) или сплит-системы кондиционирования воздуха.	Устаревшие инженерные коммуникации.
Управление зданием	Профессиональное управление. Здание содержится в безупречном состоянии, имеет собственные службы безопасности, управления и обслуживания.	Профессиональное управление. Здание содержится в безупречном состоянии.	Круглосуточная охрана; хорошая служба эксплуатации; опытный арендодатель.	Требования не предъявляются.

Приложение 2 к Методике построения индекса цен на аренду коммерческой недвижимости

Основные факторы классификации объектов общественного питания

Критерии	Описание
	рестораны	кафе	бары	столовые
Тип объекта общественного питания	классический ресторан	классическое кафе	классические бары	столовая общего типа
	специализированный ресторан (рыбный, пивной, вегетарианский, с национальной кухней или кухней других стран)	специализированное кафе (интернет-кафе, кофейня)	специализированные бары (пивной, кафе-бар, гриль-бар, фито-бар)	диетическая столовая
Место расположения	отдельно стоящий ресторан, ресторан при гостинице, ресторан при вокзале, ресторан в зоне отдыха, вагон-ресторан	отдельно стоящее кафе, кафе при гостинице, кафе при вокзале, кафе в зоне отдыха, кафе в торговых домах, торгово-развлекательных центрах	отдельно стоящий бар, бар при гостинице, бар при вокзале, бар в торгово-развлекательных центрах, бар в зоне отдыха, купе-бар	общедоступная, по месту учебы, работы, отдыха, проживания, при лечебных, санаторно-оздоровительных учреждениях

Приложение 3 к Методике построения индекса цен на аренду коммерческой недвижимости

Параметры для определения класса складских помещений

Критерии	Требования:
	Склады класса "А"	Склады класса "В"	Склады класса "С"	Склады класса "D"
Тип здания	Современное одноэтажное складское здание прямоугольной формы, построенное с использованием негорючих материалов. Высота потолка более 12 метров от уровня пола до конструктивных элементов здания и инженерных систем.	Вновь построенное или реконструированное 1-, многоэтажное складское здание прямоугольной формы. При многоэтажном строении – наличие достаточного количества грузовых лифтов/подъемников грузоподъемностью более 3 тонн (более 1 на 1 000 квадратных метров складской площади).Высота потолка каждого уровня от 4 до 8 метров.	Утепленный ангар или капитальное производственное помещение, с высотой потолков более четырех метров, различной этажности. При многоэтажном строении – наличие грузовых лифтов.	Капитальное производственное помещение или утепленный ангар. Высота потолка до 4 метров.
Внутренние конструкции	Здание без колонн или с шагом колонн более 12 метров. Расстояние между пролетами – более 24 метров. Наличие защитных сооружений вокруг колонн.	Здание без колонн или с шагом колонн более 12 метров. Расстояние между пролетами – более 18 метров. Наличие защитных сооружений вокруг колонн.	Особых требований не предъявляется.	Требования предъявляются минимальные.
Покрытие пола	Сверхплоский пол с антипылевым покрытием. Высота от земли составляет 1 метр 20 сантиметров. Полы обеспечивают нагрузку не менее 5 тонн на квадратный метр.	Бетонный пол с антипылевым покрытием. Расстояние до земли не менее 1 метра.	Ровный бетонный пол или из асфальта, покрытие отсутствует.	Асфальт или бетонная плитка, бетон без покрытия.
Системы вентиляции и кондиционирования	Оборудование кондиционерами и вентиляцией обеспечивает качественное проветривание всего помещения склада.	Оснащаются системой вентиляции, обеспечивающая эффективное проветривание до 90 % помещения.	Климатический и температурный режим поддерживается системой отопления и вентиляцией.	Требования не предъявляются.
Температурный режим	Наличие системы отопления, обеспечивающей не менее +14 градусов по Цельсию при наружной температуре воздуха -35 градусов по Цельсию (исключая низкотемпературные режимы хранения).	Наличие системы отопления. В помещениях поддерживается постоянная температура хранения и допустимый уровень влажности.	Наличие системы отопления.	Обеспечивается постоянная температура и уровень влажности.
Системы безопасности	Наличие систем охраны и видеонаблюдения. Наличие пульта дежурного сотрудника службы безопасности, куда поступают сигналы о срабатывании сигнализации на участке и изображение от камер наблюдения. Использование спринклерных систем пожаротушения c повышенной проливной способностью, соответствующих международным стандартам.	Наличие систем охраны и видеонаблюдения. Наличие пульта дежурного сотрудника службы безопасности, куда поступают сигналы о срабатывании сигнализации на участке и изображение от камер наблюдения. Противопожарная безопасность обеспечивается пожарной сигнализацией и системой пожаротушения.	Безопасность грузов обеспечивается системой сигнализации. Организуется охрана периметра склада. Имеется система гидрантного пожаротушения и противопожарная сигнализация.	Безопасность грузов обеспечивается системой сигнализации. Организуется охрана периметра склада. Имеется система гидрантного пожаротушения и противопожарная сигнализация.
Электроснабжение и коммуникации	Склады оснащены собственной автономной электроподстанцией. Отопление обеспечивается за счет собственного теплового узла. Подведено горячее и холодное водоснабжение и канализация.	Помещение склада имеет собственную систему отопления, канализацию и водоснабжение. Электроснабжение обеспечивается за счет общей электросети.	Помещение склада имеет систему отопления, канализацию и водоснабжение.	Помещение склада имеет систему отопления, канализацию и водоснабжение.
Разгрузочно-погрузочные конструкции	Автоматические ворота докового типа (dock shelters) с погрузочно-разгрузочными площадками регулируемой высоты (dock levelers) в количестве не менее 1 на 800 квадратных метров складской площади. Установленные направляющие для колес перед доками. Наличие ворот с въездной рампой для негабаритных грузов, не менее 1 шт. на каждый противопожарный блок.	Автоматические ворота докового типа (dock shelters) с погрузочно-разгрузочными площадками регулируемой высоты (dock levelers) в количестве не менее 1 на 1000 квадратных метров складской площади. Грузовые лифты располагаются из расчета не менее 1 на 2000 квадратных метров. Грузоподъемность каждого более 3 тонн.	Количество автоматических ворот докового типа (dock shelters) с погрузочно-разгрузочными площадками регулируемой высоты (dock levelers): не менее 1 на 1500 квадратных метров. Наличие пандуса для разгрузки автотранспорта. Наличие ворот на нулевом уровне для обеспечения заезда грузового транспорта внутрь помещения.	Наличие пандуса для разгрузки автотранспорта.
Офисные и подсобные помещения	Наличие административно-бытовых помещений при складе (минимум 5% от складской площади): офисные помещения;санитарные узлы (туалеты, душевые); подсобные помещения; серверные комнаты;раздевалки для персонала; комната приема пищи.	Наличие административно-бытовых помещений при складе (минимум 5% от складской площади): офисные помещения;санитарные узлы (туалеты, душевые);подсобные помещения; серверные комнаты; раздевалки для персонала; комната приема пищи.	Наличие административно-бытовых помещений при складе:офисные помещения; санитарные узлы (туалеты, душевые); подсобные помещения; раздевалки для персонала.	Наличие офисных помещений при складе. Наличие вспомогательных помещений при складе.
Телекоммуникации	Передача данных осуществляется по оптоволоконным каналам. Обеспечение телефонной связью осуществляется собственной автоматизированной телефонной станцией.	Стационарная телефонная сеть, локальная сеть между рабочими местами.	Требования не предъявляются.	Требования не предъявляются.
Системы контроля и учета	На территории склада действует пропускной режим, система учета и доступа сотрудников. Все движения грузов регистрируются в автоматизированной системе учета грузов.	Контрольно-пропускной режим на территории, автоматизированный учет движения грузов.	Особых требований не предъявляется.
Прилегающая территория	Огороженная и круглосуточно охраняемая, освещенная, благоустроенная территория.	Огороженная и круглосуточно охраняемая, освещенная, благоустроенная территория.	Огороженная и круглосуточно охраняемая территория.	Охрана по периметру территории.
Парковка	Имеются стоянки и зоны отстоя для большегрузного транспорта. Обеспечено беспрепятственное его маневрирование.	Достаточное количество мест для стоянки большегрузного транспорта как непосредственно у складского помещения, так и вблизи территории.	Вблизи складских помещений имеются стоянки для грузовых автомобилей и места для их маневрирования.	Требования не предъявляются.
Железнодорожное сообщение	Наличие железнодорожной ветки, подходящей непосредственно к складскому помещению.	Непосредственная близость к железнодорожной грузовой станции.	Требования не предъявляются.
Расположение	Складское помещение располагается вблизи крупных транспортных артерий и имеет подъезд, обеспечивающий движение большегрузного транспорта.	Близость к основным транспортным магистралям, удобный подъезд, хорошее состояние дорог.	Склады находятся на небольшом удалении от основных автомагистралей, к ним ведут качественные дороги-сателлиты, обеспечивающие беспрепятственное движение большегрузного транспорта.

Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексін құру әдістемесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі статистика комитеті төрағасының 2016 жылғы 17 тамыздағы № 164 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылы 16 қыркүйекте № 14241 болып тіркелді.

"Мемлекеттік статистика туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабы 5) тармақшасына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 26.05.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексін құру әдістемесі бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің Баға статистикасы басқармасы Заң басқармасымен бірлесіп заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберілуін;

3) тіркелген бұйрықты алған күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде баспа және электрондық түрде Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне қосу үшін "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберілуін;

4) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің Баға статистикасы басқармасы осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің құрылымдық бөлімшелеріне және аумақтық органдарына жұмыс бабында басшылыққа алу және пайдалану үшін жеткізсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті төрағасының орынбасарына (Ж.Ә. Жарқынбаев) жүктелсін.

5. Осы бұйрық оның алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің төрағасы	Н. Айдапкелов

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті төрағасының 2016 жылғы 17 тамызда № 164 бұйрығымен бекітілген

Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексін құру әдістемеcі
1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексін құру әдістемесі (бұдан әрі – Әдістеме) халықаралық стандарттарға сәйкес қалыптастырылатын және "Мемлекеттік статистика туралы" Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес бекітілетін статистикалық әдіснамаға жатады.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 23.07.2021 № 10 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Әдістеме коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының деңгейіне жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың негізгі аспектілері мен әдістерін, бағаны зерттеу үшін коммерциялық жылжымайтын мүлік объектілерінің түрін жіктеуді, зерттелетін базалық объектілерді іріктеуді, салмақтық құрауыштарды қалыптастыруды және агрегаттаудың түрлі деңгейінің баға индекстерін есептеуді айқындайды.

Коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығындағы жалпымемлекеттік статистикалық байқау жалға берілген коммерциялық жылжымайтын мүлік объектісінің нақты түрінің бір шаршы метрін жалға беру бағасының деңгейін анықтау мақсатында ұйымдастырылды.

Жалға беру шартта айқындалған мүлікті ақыға уақытша иемдену мен пайдалану құқығын білдіреді.

3. Осы Әдістемені Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросы (бұдан әрі – Ұлттық статистика бюросы) және оның аумақтық бөлімшелері коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасына жалпымемлекеттік статистикалық байқау жүргізуде және баға индексін құру кезінде қолданады.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 23.07.2021 № 10 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4. Осы Әдістемеде Заңда, сондай-ақ "Сауда қызметін реттеу туралы", "Жол жүрісі туралы", "Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңдарында айқындалған мәндерде ұғымдар мен келесі анықтамалар қолданылады:

1) агрегатталған баға индексі – жекелеген кіші топ, топ немесе жалпы зерттелетін құбылыс бойынша баға өзгерісін сипаттайтын салыстырмалы көрсеткіш және бағаның жеке индекстері негізінде құрылады;

2) агрегаттау – төменгі деңгейдегі экономикалық көрсеткіштерді барлық кейінгі деңгейлерде едәуір ірі жиынтықтарға агрегаттау;

3) бағаларды тіркеу – жалпымемлекеттік статистикалық байқауларды жүргізу кезінде тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге бағалар (тарифтер) туралы алғашқы статистикалық деректерді жинау;

4) базалық объект – байқауға және ондағы бағаларды тіркеуге іріктелген заңды тұлға;

5) ерекшеліктер – бағаны тіркеу үшін іріктелген жеке тауарды сәйкестендіру үшін пайдаланылатын сипаттама немесе сипаттамалар тізбесі;

6) жеке (қарапайым) баға индексі – зерделенетін жиынтықтың (нақты тауардың, көрсетілетін қызметтің) бір элементі бағасының өзгеруі;

7) жіктелім – қабылданған белгілеріне сәйкес ұқсастықтары немесе өзгешеліктері бойынша көптеген объектілерді топқа бөлу;

8) қызмет түрi – қызмет түрлері жіктелімінің едәуір ірілендірілген санаттарын сипаттайтын өнімнің (тауарлар және қызметтердің) біртектес жинағын құру үдерісі. Заңды тұлғаның негізгі қызмет түрі – қосылған құны заңды тұлға жүзеге асыратын кез-келген басқа қызмет түрінің қосылған құнынан асып түсетін қызмет түрі. Заңды тұлғаның қосалқы қызмет түрі – үшінші тұлғалар үшін өнім (жұмыстар, қызметтер) өндіру мақсатында негізгі қызметтен басқа жүзеге асырылатын қызмет түрі;

9) салмақтау – жиынтық көрсеткіштерді алу үшін және тікелей қосындылауға жатпайтын әртүрлі тауарлардың өлшемдестігін қамтамасыз ететін, индекстік есептеулерде қолданылатын рәсім;

10) салмақтау сызбасы – стандартты жіктелімге сәйкес агрегаттаудың барлық сатылары бойынша анықталған өнімдер, тауарлар, көрсетілетін қызметтердің нақты түрлері салмағының жиынтығы;

11) іріктеме – статистикалық деректерді жинау және өңдеу кезінде пайдаланылатын бекітілген жіктеуіштер, номенклатуралар мен анықтамалықтардан жеке айқындамалар;

11) өкіл тауар – тауар тобындағы тауардың сапасы мен негізгі тұтынушылық қасиеттеріне әсер етпейтін және өзінің тұтынушылық белгісі бойынша біртектес, болмашы өзгешеліктерімен (бөлшектерімен) ерекшеленетін тауардың белгілі бір түрі (бұдан әрі – өкіл объект).

Ескерту. 4-тармаққа өзгерістер енгізілді – ҚР Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 20.06.2019 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.07.2021 № 10 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

2-тарау. Бағаны зерттеу үшін коммерциялық жылжымайтын мүлік объектілері типтерінің (түрлерінің) және жалға беру бағасының шамасына әсер ететін факторлардың жіктелуі

5. Коммерциялық жылжымайтын мүлiк объектілердің функционалдық мақсаты және қызмет ауқымы мен түрі бойынша құрылымдау негізінде мынадай типтер бойынша жіктеледі:

әкімшілік-кеңсе мақсатындағы үй-жайлар;

сауда орындары;

мейрамханалар мен қоғамдық тамақтандыру орындары;

тұрмыстық қызмет көрсету, сервис орындары;

қойма үй-жайлары;

өндірістік жайлар;

қонақ үйлер, демалыс үйлері;

паркингтер;

коммерциялық жылжымайтын мүліктің өзге де типтері.

6. Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексін құру үшін бағаны байқауға қонақ үйлер, демалыс үйлерінен басқа (өңірлік тұрғыда коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру нарығында болмауы немесе көрнекілігі болмауынан) жоғарыда келтірілген коммерциялық жылжымайтын мүліктің түрлері жатады.

Параграф 1. Әкімшілік-кеңсе үй-жайлары

7. Кеңселер басқару қызметімен айналысу үшін пайдаланылатын әкімшілік ғимараттағы үй-жайларды білдіреді.

Коммерциялық жылжымайтын мүліктің осы типі үй-жайлардың әрлену түрлері, сипаттамасы бойынша түрлі кластарға бөлінеді. Кеңсе класын анықтау үшiн барлық қажеттi параметрлер құрылымданып, нақтыланған.

Статистикалық байқау үшін кеңсе үй-жайлары белгілі бір өлшемшарттардың жиынтығына сүйене отырып, төрт класқа бөлінеді: "А", "В", "С", "D". Әрбiр класта міндетті және мүмкіндігінше болуы қажет (факультативтiк) өлшемшарттардың жиынтығы бар. Әкімшілік-кеңсеге арналған үй-жайлардың класын анықтау параметрлері осы Әдістемеге 1-қосымшада келтірілген.

Параграф 2. Сауда орындары

8. Статистикалық байқау үшін сауда үй-жайлары үш объект түріне бөлінеді:

1) дүкендер;

2) сауда үйлеріндегі, сауда – ойын-сауық орталықтарындағы бутиктер;

3) дәріханалар.

Дүкендер – сауда, қосалқы, әкімшілік-тұрмыстық үй-жайлармен, сондай-ақ тауарларды сату үшін қабылдауға, сақтауға және дайындауға арналған үй-жайлармен қамтамасыз етілген күрделі тұрақты құрылыс немесе оның бөлігі.

Тауарлардың жекелеген түрлерiн сатумен айналысатын сауда үйлеріндегі, сауда–ойын-сауық орталықтарындағы бутиктер сатудың мамандануына сәйкес жабдықтармен (ұялы телефондар мен олардың аксессуарлары; киiм; аяқ киiм; зергерлік бұйымдар және сағаттар; косметика, парфюмерия) жабдықталады.

Дәріханалар дәрілік заттарды дайындау, бөлшектеп өлшеу және сатумен айналысатын денсаулық сақтау жүйесінің мамандандырылған ұйымдарын білдіреді.

9. Жалға беру құнында есепке алынатын сауда үй-жайларының негізгі параметрлері:

1) дүкендер мен дәріханалар үшін: орналасқан жері, алаңы, техникалық параметрлері, көрмесінің көлемі, ішкі жоспарлау, кіреберісінің ыңғайлылығы және паркингтің болуы.

2) сауда үйлеріндегі, сауда-ойын-сауық орталықтарындағы бутиктер үшін: сауда орталығы ішіндегі орналасу жері (қабаты, кіріп-шығу есігіне қатысты орналасуы), алаңы, жалға беру мерзімі, ғимаратты басқару және күзет болып табылады.

10. Байқау үшін іріктеу кезінде сауда үй-жайларының келесі негізгі сипаттамалары есепке алынады:

1) кіріктіре-жапсарластыра салынған үй-жайлар – тұрғын үйлердің бірінші қабаттарында немесе оларға жапсарластыра салынған блоктарда орналасады;

2) жеке тұрған ғимарат – арнайы дүкендерге арналған;

3) сауда кешендері – бірнеше ғимаратты қоса алғандағы объектілер (дүкендер және қоймалар).

Параграф 3. Мейрамханалар мен қоғамдық тамақтандыру орындары

11. Қоғамдық тамақтандыру объектілері тұтынушылар демалысын ұйымдастырумен өнімді өндiру, сату және тұтынуды ұйымдастыруды біріктіреді.

Статистикалық байқау мақсатында қоғамдық тамақтандыру объектілері келесі типтерге бөлінеді: мейрамхана; дәмхана; бар; асхана. Қоғамдық тамақтандыру объектілерін жіктеудің негізгі факторлары осы Әдістемеге 2-қосымшада келтірілген.

Параграф 4. Тұрмыстық қызмет көрсету, сервис пунктілері

12. Тұрмыстық қызмет көрсету пунктілері халыққа тұрмыстық қызметтер көрсетуге арналған және қажетті жабдықпен қамтамасыз етілген арнайы жабдықталған тұрақты үй-жайларды (олардың бөлігін) білдіреді.

Коммерциялық жылжымайтын мүліктің осы типі статистикалық байқау үшін объектілердің төрт негізгі түріне бөлінеді:

1) химиялық тазалау және кір жуу;

2) фотосалондар;

3) шаштараздар мен сұлулық салондары;

4) фитнес клубтар мен жаттығу залдары.

Химиялық тазалау және кiр жуу орындары арнайы жабдықпен жарақталған және тапсырыстар негізінде химиялық тазалау және кір жуумен шұғылданатын тұрмыстық қызмет көрсету объектісі болып табылады.

Фотосалондар кез келген өлшемдегі фотосуреттерді түсiру немесе басып шығару бойынша қызмет көрсетумен шұғылданатын тұрмыстық қызмет көрсету объектісін білдіреді.

Шаштараз және сұлулық салондары шаш қырқу (ретке келтіру) жуу және түске бояуы, жасанды шаш және шиньондарды ретке келтіру, педикюр мен маникюр жасау үшін тиісті жабдықпен жарақталған, сондай-ақ косметологиялық қызмет көрсететiн объектілерді білдіреді.

Фитнес клубтары және жаттығу залдары заманауи күш беретін және кардио-құралдармен жабдықталған сауықтыру мекемелерiнiң объектілерін білдіреді.

Ескерту. 12-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 26.05.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

13. Тұрмыстық қызмет көрсету пунктілерін жалға беру құнында есепке алынатын негізгі параметрлер ретінде осы Әдістеменің 9-тармағында сипатталған параметрлер қолданылады.

Параграф 5. Қойма үй-жайлары

14. Қойма үй-жайлары сақтаудың талап етілетін шарттарының сақталуын қамтамасыз ететін және сақтау үшін құрал-жабдықпен және жүкті түсіру-тиеу үшін ыңғайлы конструкциялар мен құрылыммен жабдықталған шикізатты, өнімдерді, тауарларды сақтауға арналған тұрғын емес үй-жайларды білдіреді.

Қойма үй-жайлары олардың мақсатына қарамай кластарға бөледі. Нақты қойма үй-жайларының класын анықтау кезінде келесі параметрлер есепке алынады:

1) қойманың географиялық орналасуы;

2) кіреберіс жолдарының бар болуы мен жағдайы, автомагистральдардан алыстығы;

3) теміржол тармағының бар болуы;

4) үй-жайлардың алаңы, қабаттылығы, төбесінің биіктігі;

5) күзет техникалық құралдарының бар болуы.

Статистикалық байқау үшін қоймалар төрт класқа бөлінеді: "А", "В", "С", "D". Қойма үй-жайларының класын анықтау параметрлері осы Әдістемеге 3-қосымшада келтірілген.

Параграф 6. Өндірістік үй-жайлар

15. Өндірістік үй-жайлар технологиялық, энергетикалық және басқа да жабдықтарды орналастыруға және технологиялық үдерісті жүзеге асыруға, дайын өнімдерді шығаруға арналған өндірістік ғимараттардағы үй-жайды білдіреді.

Статистикалық байқау үшін өндірістік үй-жайлар төрт объект түріне бөлінеді:

1) өнеркәсіптік база;

2) өндірістік цех;

3) автомобильдерге техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі станциялар;

4) көлік жуу.

Өнеркәсіптік база олардың айналасында құрылған инфрақұрылымымен өндірістік, қосалқы учаскелер және қызмет көрсету бөлімдері қатарынан тұратын үй-жайлар жиынтығын білдіреді.

Өндірістік цехтар өндірісті орналастыру үшін қажетті инфрақұрылымы бар ұйымдық-оқшау үй-жайларды білдіреді.

Автомобильдерге техникалық қызмет көрсету және жөндеу бойынша станция көлiк құралдарына техникалық қызмет көрсету және жөндеу үшiн жабдықталған объектілерді білдіреді.

Көлік жуу автокөлік құралдарын жуу үшін арнайы жарақталған объектілерді білдіреді.

16. Жалға беру құнына әсер ететін өндірістік үй-жайлардың негізгі сипаттамасы жалпы алаңы, рұқсат етілген қуаттың болуы, техникалық жағдайы, кіреберіс жолдары, сыртқа тарту желдеткішінің болуы болып табылады.

Параграф 7. Паркингтер

17. Статистикалық байқау үшін паркингтердің әртүрлі түрлері іріктелінеді: жерүсті ашық немесе төбесі жабық, жер асты, көпдеңгейлі.

Алаңдық үлгідегі паркингтер автокөлік жолымен іргелес жатқан жер учаскелерінде орналасқан ашық (сыртқы қоршаусыз (дуалсыз) немесе төбесі жабық болып жіктеледі.

Жерүсті ашық және жабық паркингтердің түрлері:

1) күндізгі және тәулік бойы күзетілетін;

2) алаңдық үлгідегі.

Жерасты паркингі тікелей ғимарат астында, сондай-ақ тұрғын-үй кешендерінің ауласындағы жерасты паркингтерінде машиналарды орналастыруды көздейді.

Көпдеңгейлі паркинг автомобиль қоятын орынға арналған және конструкциясында өзара көліктік қатынаспен (лифттер немесе пандустар) байланысқан екі немесе одан көп деңгейі бар гараж құрылысының объектісі болып саналады.

3-тарау. Байқау үшін базалық объектілер мен өкіл-объектілерді іріктеу

18. Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының деңгейі мен өзгерісін байқау базалық объектілердің іріктелінген желісі бойынша жүзеге асырылады.

Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының есептелетін индекстерінің дәлдігі мен сенімділігі байқаудың оңтайлы таңдап алынған әдісін қолдану арқылы қамтамасыз етіледі.

19. Базалық объектілерді іріктеу үшін бас жиынтықты "Техникалық реттеу туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 қарашадағы Заңына сәйкес әзірленген және бекітілген "Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуішінің" кодына сәйкес қызметінің негізгі және қосымша түрлері "68.20 – Жеке меншік немесе жалданатын жылжымайтын мүлікті жалға беру және басқару" болып табылатын заңды тұлғалар мен (немесе) олардың құрылымдық бөлімшелері, дара кәсіпкерлер құрайды.

20. Базалық тізбеге қосылатын объектілер іріктемесінің тұтастығын қамтамасыз ету үшін келесілер есепке алынады:

1) іріктелініп алынған базалық объектілер өңірдің нарығында ұсынылған коммерциялық жылжымайтын мүлік түрлерін мүмкіндігінше ең жоғары деңгейде қамтылуын қамтамасыз етеді;

2) облыс орталығының түрлі әкімшілік аудандарында орналасқан коммерциялық жылжымайтын мүліктің түрлері сұрыпталынады.

21. Байқау үшін іріктелініп алынған базалық объектілердің тізбесі есепті жыл бойы қолданылады.

Жыл бойы базалық кәсіпорындарда болып жатқан құрылымдық өзгерістер (ықшамдап қайта құрылуы немесе бірігуі, меншік түрінің өзгеруі, қызметінің тоқтатылуы) ұдайы қадағаланады.

Жыл соңында есеп беруші әрбір объект есепті жыл бойы баға туралы деректерді, сондай-ақ көрсетілген қызмет көлемі туралы деректерді берудің жүйелілігіне талдау негізінде базалық объектілер тізбесін өзектендіру және тізбесін кеңейту жүзеге асырылады.

22. Базалық объектіде жалға берілетін коммерциялық жылжымайтын мүліктің нақты өкіл объектілері анықталады.

Коммерциялық жылжымайтын мүліктің нақты өкіл объектілерін іріктеу келесі мақсаттарда жүзеге асырылады:

1) коммерциялық жылжымайтын мүліктің жекелеген түрлерін жалға берудің орташа бағаларын анықтау;

2) іріктеп алынған объект түрлерін жалға беру бағаларының индексін есептеу және объектілер топтары мен жалпы коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексін есептеу.

Базалық объектілердің қызметкерлері болып күнтізбелік жыл бойы жалға берілетін коммерциялық мүлік объектілерінің нақты түрлері айқындалады. Коммерциялық жылжымайтын мүлік объектілерінің әрбір түрі бойынша ғимараттың түрлі аймағында орналасқан және әртүрлі мәміле талаптарымен 10-20 нақты өкіл объект іріктеліп алынады.

23. Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді шарттар негізінде мәмілелерді білдіретін нақты өкіл объект іріктеліп алынады. 1 жылдан аз мерзімге жасалған мәміле қысқа мерзімді, 1 жылдан көп мерзімге – ұзақ мерзімді деп есептеледі. Ең алдымен коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығындағы ахуалын анық бағалау үшін мүмкіндігінше қысқа мерзімді мәміле шартымен нақты өкіл объектілер қосылады.

Зерттеуге қосылған нақты өкіл объектіге Объектінің тиісті түрі үшін осы Әдістеменің 2-бөлімінде сипатталған жалға беру бағасының шамасына әсер ететін факторларды көрсете отырып, толық сипаттама беріледі.

24. Коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығындағы мәмілелер құрылымындағы өзгерістерді есепке ала отырып, коммерциялық жылжымайтын мүлік объектілері түрлерінің және нақты өкіл объектілердің іріктемесінің шегі ауық-ауық нақтыланады және толықтырылады.

4-тарау. Бағаны тіркеу

25. Бағаларды тіркеу Заңның 12-бабы 8) тармақшасына сәйкес бекітілетін "Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасы туралы есеп" (1-Ц (жалға беру)) жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың статистикалық нысанын базалық объектілердің толтыруы және мемлекеттік статистика органдарына ұсынуы арқылы тоқсан сайынғы негізде жүзеге асырылады.

Ескерту. 25-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 26.05.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

26. Қосымша құн салығын қоса алғанда есепті тоқсанға орташа алғандағы коммерциялық жылжымайтын мүліктің жалға берілетін алаңының бір шаршы метрін жалдаудың қолданыстағы бағасы тіркеуге жатады.

Ескерту. 26-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 26.05.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

27. Іріктелініп алынған өкіл объектіні жалға беру бағасын тіркеуде екі тіркеу кезеңі (есепті және өткен) аралығындағы бағаның салыстырмалылық принципі сақталады. Салыстырудың екі кезеңінде де жалға берудің және ақы төлеудің бірыңғай шарттарымен сапалық сипаттамасы бірдей, жалға беру бағасын анықтайтын факторлары бірдей өкіл объектінің бағасы тіркеледі.

28. Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасын тіркеуді жүргізуде баға ақпаратының уақытша болмауымен байланысты жағдайлар болуы мүмкін. Баға индекстерінің серпінділік қатарының үздіксіздігін сақтау үшін "шартты" бағаларды есептеудің келесі әдістері қолданылады:

1) коммерциялық жылжымайтын мүлік объектілерінің ұқсас түрлеріне бағаның салыстырмалы өзгеруін қолдану;

2) коммерциялық жылжымайтын мүліктің уақытша жоғалып кеткен нақты түрі енетін топ бойынша бағаның орташа өзгеруін қолдану.

29. Баға байқауы үшін айқындалған коммерциялық жылжымайтын мүлік түрлерінің тізбесі есепті жыл бойына өзгеріссіз қалады. Таңдап алынған нақты өкіл объект бойынша базалық объект ақпаратты тапсыруы мүмкін болмаған жағдайда баға индекстерінің серпінділік қатарының үздіксіздігін сақтау үшін оларды ауыстыру және жаңа нақты түрлерін енгізу жүзеге асырылады.

Базалық объектілерде объект түрін жалға беру толық тоқтатылғанда, базалық объект қызметін тоқтатқанда немесе қызметін өзгерткенде өңірде коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бойынша қызмет көрсететін алайда байқауға алынбаған басқа объектілер бар болуы талданады. Ондай объектілер бар болғанда объекті және коммерциялық жылжымайтын мүліктің бақыланатын нақты түрлері ауыстырылады.

5-тарау. Салмақтау сызбасын қалыптастыру

30. Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексін құру деректердің екі ағынын қолдануды көздейді:

1) жалға берілетін нақты өкіл объектілерге баға деңгейі туралы;

2) коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бойынша көрсетілген қызметтердің көлемі туралы.

Деректердің екінші ағыны зерделенетін нарықтың байқаудың ең кіші элементіне дейін бөлшектенген құрылымын көрсетілуін қамтамсыз етеді және баға индексі үшін салмақтау сызбасын қалыптастыруда ақпараттық негіз болып табылады.

31. Салмақтау сызбасы әр өңір және жалпы республика бойынша орталықтандырыла қалыптастырылады. Оны құрастыру байқауға енгізілген коммерциялық жылжымайтын мүлік объектілерінің түрлері бойынша құндық шаманы бөлуге негізделген.

Экономикалық мағынасында салмақтау сызбасы теңгерімдік кестені білдіреді, онда коммерциялық жылжымайтын мүліктің түрі бойынша қолданылатын құны коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру нарығының өңірлік мамандануын және коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бойынша көрсетілген қызметтің жалпыреспубликалық көлемінде оның мәнін көрсетеді.

Қалыптастырылған салмақтау сызбасын қолдана отырып, коммерциялық жылжымайтын мүліктің түрлеріне республика бойынша орташа баға, өңір және республика бойынша жеке және агрегатталған баға индекстері есептеледі.

32. Салмақтау сызбасын құру есепті жылдың алдындағы жыл бойынша коммерциялық жылжымайтын мүлік түрлерінің тізбесі бойынша баға байқауына таңдалып алынған айқындамалар бойынша көрсетілген қызметтерге алғашқы құнды анықтаудан басталады.

Әр өңір бойынша қалыптастырылған құнды Ұлттық статистика бюросы талдау және құнды нақтылау, оларды түзету (алып тастауға, өзгертуге) және коммерциялық жылжымайтын мүліктің өкіл объектілерінің және объект түрлерінің аймақтық жинағына сәйкес толықтыру үшін аумақтық бөлімшелеріне жібереді.

Ескерту. 32-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 23.07.2021 № 10 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

33. Салмақтау сызбасы есепті жыл бойына қолданылады. Жыл сайын коммерциялық жылжымайтын мүлік түрлерінің өңірлік тізбесінің өзгеруіне сәйкес салмақтаудың құрамдас бөлектерін түзету жүзеге асырылады. Ол коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бойынша көрсетілген қызметтерінің көлеміндегі өзгерістердің арасалмағын есепке ала отырып жүзеге асырылады.

6-тарау. Орташа баға мен баға индекстерін есептеу

34. Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексін құру мынадай кезеңдерден тұрады:

1) өңір және республика бойынша коммерциялық жылжымайтын мүліктің түрлері бойынша жалға берудің орташа бағаларын айқындау;

2) өткен тоқсанға есепті кезеңдегі коммерциялық жылжымайтын мүлік түрлеріне жеке баға индекстерін айқындау;

3) агрегаттаудың әр сатысы бойынша өткен тоқсанға есепті кезеңдегі агрегатталған баға индекстерін айқындау;

4) салыстырудың қалған барлық кезеңдеріне (өткен жылғы 4 тоқсанға, өткен жылғы тиісті тоқсанға) есепті кезеңдегі жеке және агрегатталған баға индекстерін айқындау.

Ескерту. 34-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 26.05.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

35. Өңір бойынша коммерциялық жылжымайтын мүліктің жекелеген түрлері бойынша орташа баға коммерциялық жылжымайтын мүліктің нақты түріне бағалардың орташа геометриялық шамасы ретінде айқындалады (Джевонс индексі):

, (1)

мұндағы

– t кезеңіндегі коммерциялық жылжымайтын мүліктің j түрі бойынша орташа бағасы;

P₁, P₂, …, P_n – t кезеңдегі коммерциялық жылжымайтын мүліктің j түрі бойынша өкіл объектілерді жалға беру бағасы;

n – нақты өкіл объектілердің саны.

Өңірлер бойынша есептелген орташа баға егер оларды есепті кезеңде есеп берген кем дегенде әртүрлі үш базалық объектінің бағасынан қалыптастырылатын болса зерттелетін құбылыстың барлық іріктемелі жиынтығының баға деңгейін көрсететін репрезентативті деп саналмайды. Осы жағдайларда есепті кезеңде өңір бойынша құрылыс материалының орташа бағасы жарияланбайды, бірақ әрі қарай республика бойынша орташа бағаны және баға индекстерін есептеу үшін қолданылады.

Республика бойынша орташа бағаны есептеу өңірлердің орташа бағасы мен көрсетілген қызметтердің көлемдері туралы құндық деректері негізінде жүзеге асырылады және келесі формула бойынша анықталады:

, (2)

мұндағы

– коммерциялық жылжымайтын мүліктің j түрі бойынша республикалық орташа баға;

P_j – коммерциялық жылжымайтын мүліктің j түрі бойынша өңір бойынша орташа бағасы;

W₀ – белгілі бір базалық жылдағы өңір бойынша коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бойынша көрсетілген қызметтердің көлемі туралы деректер.

36. Агрегаттаудың ең төменгі сатысында есептелетін жеке баға индексі ағымдағы және базисті кезеңде коммерциялық жылжымайтын мүліктің нақты түріне бағаны салыстырудың қарапайым қатыстық шамасы болып табылады. Жеке баға индексі байқалатын коммерциялық жылжымайтын мүлік түрлерінің барлық тізбесі бойынша әр базалық объект, өңір, республика бойынша жеке айқындалады:

(3)

мұндағы

i_j – коммерциялық жылжымайтын мүліктің нақты түрінің жеке баға индексі;

P_t – есепті тоқсандағы баға;

P_(t-1) – өткен тоқсандағы баға.

Ескерту. 36-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 26.05.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

37. Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексін құрудың барлық келесі кезеңдерінде (топтар, типтер бойынша және жалпы) агрегатталған индекстер қолданылады.

Агрегатталған индекстің алымы мен бөлімі екі шаманың көбейтіндісінен тұрады, біріншісі – индекстелінетін (ауыспалы), екіншісі – өзгеріссіз және алымы да бөлшегі де салмақтау коэффициенті ретінде қолданылады.

Коммерциялық жылжымайтын мүліктің типтері бойынша агрегатталған баға индексі коммерциялық жылжымайтын мүліктің түрлері бойынша баға индексінен орташа салмақталған шамасы ретінде анықталады. Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексі жалпы зерделенетін жиынтықты құрайтын олардың барлық түрінің баға өзгерісінің жалпыланған нәтижесін көрсетеді.

Есептеу үшін салмақтаудың тұрақты сызбасы арқылы салмақталған жүйелі баға байқауының негізінде баға индексін есептеуді қамтамасыз ететін Ласпейрес формуласының түрлендірілген нұсқасы қолданылады:

егер , (4)

мұндағы

I_L – t кезеңіндегі өткен t-1 кезеңімен салыстырғандағы коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексі;

– коммерциялық жылжымайтын мүлік объектісінің түрі бойынша t кезеңіндегі t-1 кезеңіне жеке баға индексі;

P₀?Q₀ – агрегаттау үшін стандартты ретінде қолданылатын базистік кезең бағасындағы коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бойынша көрсетілген қызметтердің құны;

– есепті кезеңде коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бойынша көрсетілген қызметтердің құны;

– коммерциялық жылжымайтын мүлік объектісінің түрі бойынша өткен кезеңге жеке баға индекстерінің көбейтіндісі.

38. Өткен жылғы тиісті тоқсанға есепті жылғы тоқсандық баға индексін есептеу есепті жылғы индекстік қатардағы тоқсандық баға индексін өткен жылғы осы қатардағы тоқсандық баға индексіне бөлу арқылы жүзеге асырылады:

(5)

мұндағы

I_jt – коммерциялық жылжымайтын мүліктің j түрінің есепті g жылғы t айының өткен g-1 жылғы сәйкес тоқсандық баға индексі;

I_tg – индексті қатардағы есепті g жылғы t тоқсандық баға индексі;

I_tg-1 – индексті қатардағы алдыңғы g-1 жылғы t тоқсандық баға индексі.

Ескерту. 38-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 26.05.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
39. Алып тасталды - ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 26.05.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
40. Алып тасталды - ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының м.а. 26.05.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексін құру жөніндегі әдістемесіне 1-қосымша

Әкімшілік-кеңсеге арналған үй-жайлардың класын анықтау параметрлері

Критерийлер	Талаптар:
	"А" класты кеңселер	"В" класты кеңселер	"С" класты кеңселер	"D" класты кеңселер
Ғимараттың мақсаты	Бизнес-орталық.	Жаңғыртылған және сапалы әрленген, қайта жабдықталған әкімшілік ғимараттар, мамандандырылған кеңсе ғимараттарындағы кеңселік үй-жайлар.	Әкімшілік-кеңсе ғимараттарындағы тұрғын емес үй-жайлар, кеңселерге бейімделген өзге де мақсаттарға арналған ғимараттар.	Кеңселерді орналастыруға арналған тұрғын және тұрғын емес ғимараттардағы үй-жайлар.
Ғимаратты пайдалану мерзiмі	Жаңадан салынған ғимарат.	Жаңадан салынған немесе қайта жаңғыртылған ғимараттар.	Пайдалану мерзімі 15 жылдан асқан, қайта жаңғыртылған басқа мақсатқа арналған ғимараттар.	Талаптар қойылмайды.
Орналасуы	Қаланың іскери аудандарында, негізгі көлік магистральдарында және алаңдарында, ыңғайлы кіреберісі бар алаңда.	Қаланың іскери аудандарынан, басты көшелерінен алыс орналасқан, кіреберісі ыңғайсыз.	Қаланың іскери аудандарынан, орталық көшелерінен едәуір алыс орналасқан, кіреберісі ыңғайсыз.
Инфрақұрылым және сервис	Өте жақсы дамыған инфрақұрылым; оптика-талшықты байланыс және телекоммуникация; мәжіліс залдардың, келіссөз жүргізуге арналған орын жайлардың, орталық Reception, тұрмыстық қызмет көрсету және демалыс құралдарының болуы.	Жақсы дамыған инфрақұрылым; оптика-талшықты байланыс және телекоммуникация; мәжіліс залдардың, келіссөз жүргізуге арналған орын жайлардың, орталық Reception, тұрмыстық қызмет көрсету және демалыс құралдарының болуы.	Бизнесті жүргізуге және демалысқа қызмет көрсету инфрақұрылымының жеткіліксіз болуы.
Паркинг	Күзетілетін автотұрақ; жер асты немесе жер үсті паркингі.	Күзетілетін автотұрақ; жер асты паркингі болуы мүмкін.	Ұйымдастырылған жер үсті паркингі болуы мүмкін, бей-берекет автомобиль қою орны.
Сәулет және әрлеу	Сырты жоғары сапалы материалдармен әрленген; панорамалық шынылау; ішкі орын жайлардың жеке (авторлық) жобасы; жалгерге арнайы жөндеу.	Ішкі және сыртқы әрлеу жоғары сапалы материалдармен жасалған; жалгерге арнайы жөндеу болуы мүмкін.	Сәулетіне талаптар қойылмайды.	Азды-көпті сапалы жөндеу.
Конструктивтiк шешiмдер	Монолитті-қаңқалы немесе металл-қаңқалы ғимарат; фальшполдар және аспалы төбелердiң қойылу мүмкiндігі; төбелерiнiң биiктiгi 2,7 метрден кем емес.	Монолитті-қаңқалы, металл-қаңқалы, кірпіштен салынған ғимараттар.	Монолитті-қаңқалы, металл-қаңқалы, кірпіштен салынған ғимараттар.	Талаптар қойылмайды.
Жобалау шешімдері	Бағаналардың тиімді торы (бағаналардың арасындағы ара қашықтық 6 метрден кем емес); бағаналар мен терезелер арасындағы тиімді қатынасы.	"А" класына қойылатын талаптардың кейбіреуіне сәйкес келмеу.	Қабат-қабат бойынша жеткілікті тиімді жоспарлау.
Инженерия	Тiршiлiкті қамтамасыз етудің автоматтандырылған жүйелерi, үй-жайларда толық бақыланатын микроклимат, жылыту және ауа тазартудың бiртұтас құрамалы жүйесінің көмегімен тұрақты температура және ылғалды сақтау, ғимарат қауiпсiздiгiнiң заманауи жүйелерi, үздіксіз қуат беру көзi (UPS).	Үй-жайларда толық бақыланатын микроклимат, желдету, жылыту және ауа тазартудың бiртұтас құрамалы жүйесінің көмегімен тұрақты температура және ылғалды сақтау, ғимарат қауiпсiздiгiнiң заманауи жүйелерi, үздіксіз қуат беру көзi (UPS).	Құйылатын ауаны (comfort cooling ) алдын ала салқындату жүйесі немесе ауаны баптаудың сплит-жүйесі.	Ескірген инженерлік коммуникациялар.
Ғимаратты басқару	Кәсiби басқару. Ғимарат мiнсiз тап-таза күйде ұсталады, өзінің қауiпсiздiк, басқару және қызмет көрсету қызметi бар.	Кәсіби басқару. Ғимарат мiнсiз тап-таза күйде ұсталады.	Тәулік бойғы күзет; пайдаланудың жақсы қызметі; тәжірибелі жалға беруші.	Талаптар қойылмайды.

Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексін құру жөніндегі әдістемесіне 2-қосымша

Қоғамдық тамақтандыру объектілерін жіктеудің негізгі факторлары

Критерийлер	Сипаттама
	мейрамханалар	дәмханалар	барлар	асханалар
Қоғамдық тамақтандыру объектісінің типі	классикалық мейрамхана	классикалық дәмхана	классикалық барлар	жалпы типтегі асхана
	мамандандырылған мейрамхана (балық, сыра, вегетариандық, ұлттық тағам немесе өзге елдердің тағамын ұсыну)	мамандандырылған дәмхана (интернет-дәмхана, кофехана)	мамандандырылған барлар (сыра, дәмхана-бар, гриль-бар, фито-бар)	диеталық асхана
Орналасуы	жеке тұрған мейрамхана, қонақ үйдегі мейрамхана, вокзал ішіндегі мейрамхана, демалыс аймағындағы мейрамхана, вагон-мейрамхана	жеке тұрған дәмхана, қонақ үйдегі дәмхана, вокзал ішіндегі дәмхана, демалыс аймағындағы дәмхана, сауда үйлеріндегі дәмхана, ойын сауық орталықтарындағы дәмхана	жеке тұрған бар, қонақ үйдегі бар, вокзал ішіндегі бар, ойын сауық орталықтарындағы бар, демалыс аймағындағы бар	жалпыға қолжетімді, оқу, жұмыс, демалыс, тұру орны бойынша, емдеу, санаториялық-сауықтыру мекемелері жанында

Коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру бағасының индексін құру жөніндегі әдістемесіне 3-қосымша

Қойма үй-жайларының класын анықтау параметрлері

Критерийлер	Талаптар:
	"А" класты қоймалар	"В" класты қоймалар	"С" класты қоймалар	"D" класты қоймалар
Ғимарат типі	Жанбайтын материалдарды пайдалана отырып салынған тікбұрыш пішінді заманауи бір қабатты қойма ғимараты. Төбесінің биіктігі еден деңгейінен ғимараттың конструктивті элементтеріне және инженерлік жүйесіне дейін 12 метрден жоғары.	1-, көпқабатты тікбұрыш пішінді жаңадан салынған немесе қайта жаңғыртылған қойма ғимараты. Көпқабатты құрылыста – жүк көтеру мөлшері 3 тоннадан жоғары жүк таситын лифтілер/көтергіштер санының жеткілікті болуы (қойма алаңының 1000 шаршы метрге 1 жоғары). Әрбiр деңгейінің төбелерiнiң биiктiгi 4 метрден 8 метрге дейін.	Төбесінің биіктігі төрт метрден кем емес, түрлі қабатты жылытылған ангарлар немесе күрделі өндірістік үй-жай. Көпқабатты құрылыста – жүк таситын лифтілерінің болуы.	Күрделі өндірістік үй-жай немесе жылытылатын ангар. Төбесінің биікті 4 метрге дейін.
Ішкі конструкциялар	Бағаналары жоқ немесе бағаналардың адымы 12 метрден кем емес. Аралықтардың арақашықтығы 24 метрден кем емес. Бағандардың айналасында қорғаушылардың болуы.	Бағаналары жоқ немесе бағаналардың адымы 12 метрден кем емес. Аралықтардың арақашықтығы 18 метрден кем емес. Бағандардың айналасында қорғаушы құрылыстың болуы.	Ерекше талаптар қойылмайды.	Қойылатын талаптар аз.
Еден жабындысы	Шаңға қарсы жабындымен жабылған аса тегiс бетонды еден. Жерден биiктiгі 1 метр 20 сантиметрді құрайды. Едендері бір шаршы метрге 5 тоннадан кем емес салмақ салуды қамтамасыз етеді.	Шаңға қарсы жабындымен жабылған бетонды еден. Жерге дейінгі ара қашықтық 1 метрден кем емес.	Бетоннан немесе асфальттан тегіс еден, жабындысы жоқ.	Асфальт немесе бетоннан жасалған тақтайша, жабындысыз бетон еден.
Желдету және ауаны баптау жүйесі	Ауа баптау және желдету жабдықтары барлық қойма үй- жайларын сапалы желдетуді қамтамасыз етеді.	Қоймалар үй-жайлардың 90% дейін тиiмдi желдетудi қамтамасыз ететін желдету жүйесімен жабдықталады.	Климаттық және температура режимі жылу және желдету жүйесімен сақталады.	Талаптар қойылмайды.
Температура режимі	Сыртқы ауа температурасы -35 Цельсия болғанда +14 Цельсиядан кем емес температураны қамтамасыз ететін жылу жүйесінің болуы (сақтаудың төмен температуралы режимін қоспағанда).	Жылыту жүйесінің болуы. Үй-жайларда тұрақты сақтау температурасы мен жол берілген ылғалдылық деңгейі сақталады.	Жылыту жүйесінің болуы.	Тұрақты температура мен ылғалдылық деңгейі қамтамасыз етіледі.
Қауіпсіздік жүйесі	Күзет және бейнебақылау жүйесімен жабдықталған. Қандай да бір учаскеден дабыл жүйесінің жұмыс iстеуi туралы ескертпе дабылдар және бақылау камераларынан көрініс түсетiн қауiпсiздiк қызметiнiң кезекшi қызметкерiнiң пультi болады. Халықаралық стандарттарға сәйкес төкпе қабілеті жоғары өрт сөндіру спринклер жүйесi қолданылады.	Күзет және бейнебақылау жүйесімен жабдықталған. Қандай да бір учаскеден дабыл жүйесінің iстеуi туралы ескертпе дабылдар және бақылау камераларынан көрініс түсетiн қауiпсiздiк қызметiнiң кезекшi қызметкерiнiң пультi болады. Өртке қарсы қауіпсіздік өртке қарсы дабылмен және өрт сөндіру жүйесімен қамтамасыз етіледі.	Жүктердің қауіпсіздігі дабыл жүйесімен қамтамасыз етіледі. Қойма периметрін күзету ұйымдастырылады. Гидрантты өрт сөндіру жүйесі және өртке қарсы дабыл бар.	Жүктердің қауіпсіздігі дабыл жүйесімен қамтамасыз етіледі. Қойма периметрін күзету ұйымдастырылады. Гидрантты өрт сөндіру жүйесі және өртке қарсы дабыл бар.
Электрмен жабдықтау және коммуникациялар	Қоймалар меншiктi автономды электр қосалқы станциясымен жабдықталған. Жылыту меншiктi жылу торабы есебінен қамтамасыз етіледі. Ыстық және суық сумен қамтамасыз ету және кәріз жүргізілген.	Қойма үй-жайларында меншікті жылыту, кәріз және сумен жабдықтау жүйесі бар. Электрмен жабдықтау жалпы электр желісі есебінен қамтамасыз етілген.	Үй-жайларда әдетте жылыту, кәріз және сумен жабдықтау жүйесі болады.	Үй-жайларда әдетте жылыту, кәріз және сумен жабдықтау жүйесі болады.
Жүк тиеу-түсіру конструкциялары	Биiктiгi реттелетiн жүк тиеу-түсiру алаңдары бар (docklevelers) қойма алаңының 800 шаршы метріне 1-ден кем емес док (dock shelters) типтес автоматты қақпаларымен жабдықталған. Доктардың алдында дөңгелек үшін бағыттаушылар орнатылған. Өлшемсіз жүк үшін әрбір өртке қарсы блокқа 1 данадан кем емес кіру рампасы бар қақпаның болуы.	Биiктiгi реттелетiн жүк тиеу-түсiру алаңдары бар (docklevelers) қойма алаңының 1000 шаршы метріне 1-ден кем емес док (dock shelters) типтес автоматты қақпаларымен жабдықталған. Жүк таситын лифтілер 2000 шаршы метрге 1-ден кем емес есебімен орналасады. Әрқайсысының жүк көтерімділігі 3 тоннадан кем емес.	Биiктiгi реттелетiн жүк тиеу-түсiру алаңдары бар (docklevelers) док (dock shelters) типтес автоматты қақпаның саны қойма алаңының 1500 шаршы метріне 1-ден кем емес. Автокөліктен жүкті түсіру үшін пандустың болуы. Жүк көлігінің ішке кіруін қамтамасыз ету үшін нөл деңгейінде қақпаның болуы.	Автокөліктен жүкті түсіру үшін пандустың болуы.
Кеңсе және қосалқы үй-жайлар	Қойма жанында әкімшілік-тұрмыстық үй-жайлардың (қойма алаңының кемінде 5%) болуы: кеңсе үй-жайлары; санитарлық тораптар (дәретханалар, себезгілер); қосалқы үй-жайлар; серверге арналған бөлмелер; қызметшілердің киім ауыстыратын бөлмесі; тамақ ішетін бөлме.	Қойма жанында әкімшілік-тұрмыстық үй-жайлардың (қойма алаңының кемінде 5%) болуы: кеңсе үй-жайлары; санитарлық тораптар (дәретханалар, себезгілер); қосалқы үй-жайлар; серверге арналған бөлмелер; қызметшілердің киім ауыстыратын бөлмесі; тамақ ішетін бөлме.	Қойма жанында әкімшілік-тұрмыстық үй-жайлардың болуы: кеңсе үй-жайлары; санитарлық тораптар (дәретханалар, себезгілер); қосалқы үй-жайлар; қызметшілердің киім ауыстыратын бөлмесі.	Қойма жанында кеңсе үй-жайларының болуы. Қойма жанында қосалқы үй-жайларының болуы.
Телекоммуникациялар	Деректер жіберу оптикалық-талшықты арналар арқылы жүзеге асырылады. Телефон байланысымен қамтамасыз ету меншiктi автоматтандырылған телефон станциясымен қамтамасыз етіледі.	Тұрақты телефон желiсі, жұмыс орындарының арасында жергілікті желі бар.	Талаптар қойылмайды.	Талаптар қойылмайды.
Бақылау мен есепке алу жүйесі	Қойманың аумағында өткізу тәртібі, қызметкерлердi есепке алу және рұқсат беру жүйесi жұмыс iстейдi. Жүктердiң барлық қозғалысы жүктердi есепке алудың автоматтандырылған жүйелерінде тiркеледi.	Аумақта бақылау-өткізу жүйесі, жүк қозғалысының автоматтандырылған есебі.	Ерекше талаптар қойылмайды.
Іргелес аумақ	Қоршалған және тәулік бойы күзетілетін, жарықтандырылған, абаттандырылған аймақ.	Қоршалған және тәулік бойы күзетілетін, жарықтандырылған, абаттандырылған аймақ.	Қоршалған және тәулік бойы күзетілетін аймақ.	Аймақ периметрі бойынша күзетіледі
Автокөлікке арналған тұрақтар	Ауыр жүктi көлiк үшiн тұрақ және күту аймағы болады. Оның кедергiсiз маневр жасауы қамтамасыз етіледі	Ауыр жүк көлiгінің тұрағы үшін қойма орын жайларының маңайында да, аумақ маңында да жеткілікті орын саны.	Қойма үй-жайларының маңында жүк автомобильдеріне арналған тұрақ және олар маневр жасауға арналған жерлер болады.	Талаптар қойылмайды.
Теміржол қатынасы	Қойма үй-жайларына тікелей кіретін темiр жол тармағының болуы.	Теміржол жүк станциясына тікелей жақындығы.	Талаптар қойылмайды.
Орналасуы	Қойма үй-жайлары ауыр жүктi көлiгінің қозғалысын қамтамасыз ететiн ірі көлік артерияларының маңайында орналасқан және ыңғайлы кіребірісі бар.	Негізгі көлік магистральдарына жақындығы, ыңғайлы кіреберіс, жолдардың жақсы жағдайы.	Қоймалар негізгі автомагистральдардан сәл шет орналасады, оларға үлкен жүк көлігінің бөгетсіз қозғалысын қамтамасыз ететін сапалы сателлит-жолдар жүргізілген.