ИПС "Әділет"

Об утверждении Правил передачи государственных техногенных минеральных образований в частную собственность

Приказ и.о. Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 30 апреля 2020 года № 254. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 30 апреля 2020 года № 20553.

В соответствии с пунктом 24 статьи 278 Кодекса Республики Казахстан от 27 декабря 2017 года "О недрах и недропользовании" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила передачи государственных техногенных минеральных образований в частную собственность.

2. Департаменту недропользования Министерства индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности
Министра индустрии и инфраструктурного
развития Республики Казахстан

А. Ержанов

"СОГЛАСОВАН"
Министерство экологии, геологии
и природных ресурсов
Республики Казахстан

Утвержден приказом
от 30 апреля 2020 года № 254

Правила передачи государственных техногенных минеральных образований в частную собственность

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила передачи государственных техногенных минеральных образований в частную собственность (далее – Правила), разработаны в соответствии с пунктом 24 статьи 278 Кодекса Республики Казахстан от 27 декабря 2017 года "О недрах и недропользовании" (далее – Кодекс) и определяют порядок передачи государственных техногенных минеральных образований в частную собственность.

2. Настоящие Правила регулируют порядок передачи государственных техногенных минеральных образований, сведения (записи) о которых содержались в государственном кадастре техногенных минеральных образований (Единый кадастр государственного фонда недр) в день введения в действие Кодекса.

3. Для целей настоящих Правил используются следующие основные понятия:

1) заявление о передаче техногенных минеральных образований – заявление о передаче (приобретении) государственных техногенных минеральных образований, подаваемое (поданное) заявителем в соответствии с настоящими Правилами в период с 29 июня 2018 года и до наступления 29 июня 2020 года;

2) земельные участки предприятия – земельные участки, в пределах которых расположены соответствующие здания, сооружения, оборудование, инвентарь, сырье, продукция, техногенные минеральные образования, все вместе входящие в единый имущественный комплекс горнодобывающего, энергетического, горно-перерабатывающего, в том числе металлургического предприятия, принадлежащие одному и тому же юридическому лицу (заявителю) в день введения в действие Кодекса и день подачи заявления о передаче техногенных минеральных образований;

3) контракт на недропользование – контракт на добычу либо контракт на совмещенную разведку и добычу (в период добычи) вида твердых полезных ископаемых, заключенный до введения в действие Кодекса и действующий в день подачи заявления о передаче;

4) контрактная территория – территория, определенная горным отводом по контракту на недропользование;

5) объекты размещения техногенных минеральных образований – отвал, хвостохранилище, шламохранилище и другие способы складирования массива техногенных минеральных образований;

6) размещение техногенных минеральных образований на прилегающей территории – ситуация, при которой массив государственных техногенных минеральных образований, сведения (записи) о которых содержались в государственном кадастре техногенных минеральных образований на 29 июня 2018 года (Единый кадастр государственного фонда недр) располагается на земельном пространстве в непосредственной близости (примыкает) к границе земельного участка предприятия или контрактной территории в случаях, предусмотренных настоящими Правилами;

7) техногенные минеральные образования – скопления отходов горнодобывающих, горно-перерабатывающих и энергетических производств, содержащих полезные компоненты и (или) полезные ископаемые;

8) техногенные минеральные образования горнодобывающих производств – отходы добычи твердых полезных ископаемых, образуемые в результате выделения твердых полезных ископаемых из горной массы в процессе их извлечения из недр (вскрыша, вмещающая порода, пыль, бедная (некондиционная) руда);

9) техногенные минеральные образования горно-перерабатывающих производств – отходы переработки, образуемые в результате деятельности горно-обогатительных производств (хвосты и шламы обогащения) и (или) химико-металлургических производств (шлаки, кеки, клинкеры и другие аналогичные виды отходов металлургического передела).

Глава 2. Порядок передачи государственных техногенных минеральных образований, размещенных раздельно с негосударственными техногенными минеральными образованиями на разных объектах размещения в пределах контрактных территорий или на земельных участках горно-перерабатывающих предприятий

4. Государственные техногенные минеральные образования, размещенные раздельно с негосударственными (частными) техногенными минеральными образованиями на разных объектах размещения в пределах контрактных территорий или на земельных участках горно-перерабатывающих предприятий, эксплуатируемых на дату введения в действие Кодекса и принадлежащих негосударственным юридическим лицам на праве частной собственности, подлежат безвозмездной передаче в собственность указанных лиц на основании их заявлений.

5. Заявителем в соответствии с настоящей главой выступает одно из следующих лиц:

1) недропользователь по соответствующему контракту на недропользование, на контрактной территории которого располагаются государственные техногенные минеральные образования, предусмотренные в пункте 4 настоящих Правил;

2) юридическое лицо, являющееся собственником горно-перерабатывающего предприятия, эксплуатируемого на дату введения в действие Кодекса, на земельном участке которого располагаются государственные техногенные минеральные образования, предусмотренные в пункте 4 настоящих Правил.

6. Заявление о передаче подается в компетентный орган.

7. Заявление о передаче подается в письменном виде и содержит сведения, указанные в Приложении 1 к настоящим Правилам (далее - Сведения).

8. К заявлению прилагаются следующие документы:

1) картограмма расположения земельного участка или горного отвода и техногенных минеральных образований, расположенных на них, выполненная в масштабе, обеспечивающем наглядность, обзорная (ситуационная) схема, топографическая карта поверхности;

2) географические координаты объекта размещения техногенных минеральных образований, а также земельного участка, если заявитель является собственником горно-перерабатывающего предприятия в соответствии с подпунктом 2) пункта 5 настоящих Правил;

3) фотографии объекта размещения техногенных минеральных образований, выполненные в формате 20x30 см с четырех различных ракурсов, обеспечивающие наглядность объекта размещения;

4) копия соответствующего контракта на недропользование, если заявитель является недропользователем в соответствии с подпунктом 1) пункта 5 настоящих Правил;

5) копия горного отвода к контракту на недропользование, если заявитель является недропользователем в соответствии с подпунктом 1) пункта 5 настоящих Правил;

6) копия правоустанавливающего и идентификационного документов на земельный участок, на котором расположен объект размещения техногенных минеральных образований и горно-перерабатывающее предприятие, если заявитель является собственником горно-перерабатывающего предприятия в соответствии с подпунктом 2) пункта 5 настоящих Правил;

7) копия протокола государственной комиссии по запасам Республики Казахстан об утверждении запасов (если производилась оценка запасов полезных ископаемых, содержащихся в государственных техногенных минеральных образованиях);

8) паспорт "О" на техногенные минеральные образования;

9) документы, подтверждающие эксплуатацию горно-перерабатывающего предприятия заявителем на 29 июня 2018 года, если заявитель является собственником горно-перерабатывающего предприятия в соответствии с подпунктом 2) пункта 5 настоящих Правил.

9. Заявление и документы, прилагаемые к заявлению, составляются на казахском или русском языках. Копии документов, прилагаемых к заявлению, подлежат нотариальному удостоверению. Копии документов, составленных на иностранном языке, представляются с переводом на казахский или русский языки, верность которого подлежит нотариальному удостоверению.

10. Если заявление о передаче не соответствует требованиям пункта 7 настоящих Правил, компетентный орган в течение пяти рабочих дней уведомляет об этом заявителя. В этом случае заявление о передаче может быть заменено с целью приведения в соответствие с требованиями настоящих Правил в течение десяти рабочих дней со дня получения уведомления. В случае если замененное заявление не соответствует требованиям настоящих Правил, заявителю направляется отказ в соответствии с пунктом 18 настоящих Правил.

Если к заявлению не приложены требуемые документы или приложенные документы не соответствуют требованиям настоящих Правил, компетентный орган в течение пяти рабочих дней уведомляет об этом заявителя. В этом случае недостающие документы могут быть приложены или заменены заявителем с целью приведения в соответствие с требованиями настоящих Правил. В случае если замененные документы, прилагаемые к заявлению, не соответствуют требованиям настоящих Правил или указанные документы не внесены до 31 декабря 2020 года, заявителю направляется отказ в соответствии с пунктом 18 настоящих Правил.

11. После получения заявления о передаче и прилагаемых к нему документов в соответствии с настоящими Правилами компетентный орган в течение пяти рабочих дней направляет заявление и прилагаемые к нему документы в уполномоченный орган по изучению недр.

12. Уполномоченный орган по изучению недр в течение пяти рабочих дней рассматривает заявление на предмет учета заявленных техногенных минеральных образований в Едином кадастре государственного фонда недр и направляет компетентному органу соответствующую информацию.

13. Если наличие техногенных минеральных образований в кадастре государственного фонда недр подтверждено уполномоченным органом по изучению недр, компетентный орган в течение пяти рабочих дней вносит на рассмотрение экспертной комиссии по вопросам недропользования (далее – экспертная комиссия) заявление и все прилагаемые к нему документы.

14. Экспертная комиссия рассматривает заявление и прилагаемые к нему документы в течение двадцати рабочих дней со дня их поступления и направляет свои рекомендации компетентному органу.

Экспертная комиссия при необходимости запрашивает у заявителя дополнительные сведения и (или) документы, необходимые для проверки соблюдения условий передачи техногенных минеральных образований.

15. На основании рекомендаций экспертной комиссии компетентный орган в течение пяти рабочих дней со дня поступления рекомендаций экспертной комиссии выносит решение о передаче государственных техногенных минеральных образований либо об отказе в их передаче.

16. В случае принятия решения о передаче техногенных минеральных образований компетентный орган в течение пяти рабочих дней со дня принятия решения направляет заявителю уведомление о необходимости составления и представления нового паспорта "О" на техногенные минеральные образования.

17. Передача техногенных минеральных образований в соответствии с настоящей главой осуществляется путем внесения уполномоченным органом по изучению недр в соответствии с новым паспортом "О" записи в системе учета Единого кадастра государственного фонда недр на основании решения компетентного органа.

18. Компетентный орган отказывает в передаче техногенных минеральных образований в случаях если:

1) сведения о заявленных техногенных минеральных образованиях отсутствуют в Едином кадастре государственного фонда недр на дату введения в действие Кодекса;

2) объект размещения техногенных минеральных образований не расположен в соответствии с пунктом 4 настоящих Правил;

3) заявителем пропущен срок подачи заявления о передаче;

4) предприятие, на земельном участке которого располагаются государственные техногенные минеральные образования, не находилось в эксплуатации заявителем на дату введения в действие Кодекса;

5) заявление о передаче подано ненадлежащим лицом или от имени ненадлежащего лица;

6) заявление не соответствует требованиям настоящих Правил;

7) требуемые документы не приложены к заявлению, либо не соответствуют требованиям настоящих Правил.

19. Отказ в передаче техногенных минеральных образований выносится в письменной форме и должен быть мотивирован.

Отказ в передаче техногенных минеральных образований может быть обжалован заявителем в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Глава 3. Порядок передачи государственных техногенных минеральных образований, размещенных раздельно с негосударственными техногенными минеральными образованиями на разных объектах размещения за пределами контрактных территорий или земельных участков горно-перерабатывающих предприятий

20. По заявлению, подаваемому в компетентный орган, подлежат передаче в частную собственность государственные техногенные минеральные образования, образованные (заскладированные) до 30 мая 1992 года и:

1) размещенные (заскладированные) раздельно с негосударственными техногенными минеральными образованиями на разных объектах размещения; и

2) расположенные на территории, прилегающей к контрактной территории или земельному участку горно-перерабатывающего предприятия (в том числе металлургического), эксплуатируемого на дату введения в действие Кодекса.

21. Заявителем в соответствии с настоящей главой выступает одно из следующих лиц:

1) недропользователь по соответствующему контракту на недропользование, к контрактной территории которого прилегает территория размещения государственных техногенных минеральных образований, указанных в пункте 20 настоящих Правил;

2) юридическое лицо, являющееся собственником горно-перерабатывающего предприятия, эксплуатируемого на дату введения в действие Кодекса, к земельному участку которого прилегает территория размещения государственных техногенных минеральных образований, указанных в пункте 20 настоящих Правил.

22. Заявление о передаче подается в письменном виде и содержит Сведения.

23. К заявлению прилагаются следующие документы:

1) картограмма расположения земельного участка или горного отвода с прилегающей территорией техногенных минеральных образований, выполненная в масштабе, обеспечивающем наглядность, обзорная (ситуационная) схема, топографическая карта поверхности;

4) копия соответствующего контракта на недропользование, если заявитель является недропользователем в соответствии с подпунктом 1) пункта 21 настоящих Правил;

5) копия горного отвода к контракту на недропользование, если заявитель является недропользователем в соответствии с подпунктом 1) пункта 21 настоящих Правил;

8) паспорт "О" на техногенные минеральные образования;

9) документы, подтверждающие эксплуатацию заявителем горно-перерабатывающего предприятия на 29 июня 2018 года, если заявитель является собственником горно-перерабатывающего предприятия в соответствии с подпунктом 2) пункта 21 настоящих Правил.

24. Заявление и документы, прилагаемые к заявлению, составляются на казахском или русском языках. Копии документов, прилагаемых к заявлению, подлежат нотариальному удостоверению. Копии документов, составленных на иностранном языке, представляются с переводом на казахский или русский языки, верность которого подлежит нотариальному удостоверению.

25. Если заявление о передаче не соответствует требованиям пункта 22 настоящих Правил, компетентный орган в течение пяти рабочих дней уведомляет об этом заявителя. В этом случае заявление о передаче может быть заменено с целью приведения в соответствие с требованиями настоящих Правил в течение десяти рабочих дней со дня получения уведомления. В случае если замененное заявление не соответствует требованиям настоящих Правил, заявителю направляется отказ в соответствии с пунктом 34 настоящих Правил.

26. После получения заявления о передаче и прилагаемых к нему документов в соответствии с настоящими Правилами компетентный орган в течение пяти рабочих дней направляет заявление и прилагаемые к нему документы в уполномоченный орган по изучению недр.

27. Уполномоченный орган по изучению недр в течение пяти рабочих дней рассматривает заявление на предмет учета заявленных техногенных минеральных образований в Едином кадастре государственного фонда недр и направляет компетентному органу соответствующую информацию.

28. Если наличие техногенных минеральных образований в кадастре государственного фонда недр подтверждено уполномоченным органом по изучению недр, компетентный орган в течение пяти рабочих дней вносит на рассмотрение экспертной комиссии заявление и все прилагаемые к нему документы для принятия решения о передаче государственных техногенных минеральных образований в собственность заявителя.

29. Экспертная комиссия рассматривает заявление и прилагаемые к нему документы в течение двадцати рабочих дней со дня их поступления и направляет свои рекомендации компетентному органу.

30. На основании рекомендаций экспертной комиссии компетентный орган в течение пяти рабочих дней со дня поступления рекомендаций экспертной комиссии выносит решение о передаче государственных техногенных минеральных образований либо об отказе в их передаче.

31. В случае принятия решения о передаче техногенных минеральных образований компетентный орган в течение пяти рабочих дней со дня принятия решения направляет заявителю уведомление о необходимости составления и представления нового паспорта "О" на техногенные минеральные образования, а также о начале переговоров по внесению изменений и дополнений в контракт на недропользование с целью расширения контрактной территории, если решение о передаче принято по государственным техногенным минеральным образованиям, расположенным на территории, прилегающей к контрактной территории заявителя.

32. Передача государственных техногенных минеральных образований, расположенных на территории, прилегающей к контрактной территории заявителя, осуществляется на основании решения компетентного органа путем внесения уполномоченным органом по изучению недр в соответствии с новым паспортом "О" записи в системе учета Единого кадастра государственного фонда недр после расширения контрактной территории на площадь размещения таких техногенных минеральных образований.

Переговоры по внесению изменений и дополнений в контракт на недропользование проводятся рабочей группой компетентного органа в порядке, предусмотренном Кодексом.

33. Передача государственных техногенных минеральных образований, расположенных на территории, прилегающей к земельному участку, на котором расположено предприятие заявителя, осуществляется на основании решения компетентного органа путем внесения уполномоченным органом по изучению недр в соответствии с новым паспортом "О" записи в системе учета Единого кадастра государственного фонда недр.

34. Компетентный орган отказывает в передаче техногенных минеральных образований в случаях если:

2) объект размещения техногенных минеральных образований не расположен в соответствии с пунктом 20 настоящих Правил;

3) заявителем пропущен срок подачи заявления о передаче;

5) заявление о передаче подано ненадлежащим лицом или от имени ненадлежащего лица;

6) заявление не соответствует требованиям настоящих Правил;

7) требуемые документы не приложены к заявлению, либо не соответствуют требованиям настоящих Правил.

35.Отказ в передаче техногенных минеральных образований выносится в письменной форме и должен быть мотивирован.

36. Государственные техногенные минеральные образования, не переданные в частную собственность в соответствии с настоящей главой, включаются в состав недр.

Глава 4. Порядок передачи государственных техногенных минеральных образований, размещенных совместно с техногенными минеральными образованиями действующих предприятий на одном объекте размещения

37. По заявлению, подаваемому в уполномоченный орган по изучению недр, подлежат передаче в частную собственность государственные техногенные минеральные образования, размещенные на одном объекте размещения совместно с частными техногенными минеральными образованиями:

1) действующих горнодобывающих и горно-перерабатывающих предприятий, принадлежащих негосударственным юридическим лицам на праве частной собственности;

2) возникшими в результате деятельности недропользователя, в том числе за пределами их контрактных территорий в случае, предусмотренном подпунктом 1) настоящего пункта.

38. Заявителем в соответствии с настоящей главой выступает одно из следующих лиц:

1) недропользователь по действующему контракту на недропользование, в результате операций по которому возникли техногенные минеральные образования, размещенные на одном объекте размещения совместно с государственными техногенными минеральными образованиями, указанными в пункте 37 настоящих Правил;

2) юридическое лицо, являющееся собственником горнодобывающего или горно-перерабатывающего предприятия, эксплуатируемого на дату введения в действие Кодекса, в результате деятельности которого возникли и размещены техногенные минеральные образования на одном объекте размещения совместно с государственными техногенными минеральными образованиями, указанными в пункте 37 настоящих Правил.

39. Заявление о передаче подается в письменном виде и содержит Сведения.

40. К заявлению прилагаются следующие документы:

1) картограмма расположения объекта размещения техногенных минеральных образований, выполненная в масштабе, обеспечивающем наглядность, обзорная (ситуационная) схема, топографическая карта поверхности;

2) географические координаты объекта размещения техногенных минеральных образований, а также земельного участка, если объект размещения находится на принадлежащем заявителю земельном участке;

4) копия соответствующего контракта на недропользование, если заявитель является недропользователем в соответствии с подпунктом 1) пункта 38 настоящих Правил;

5) копия горного отвода к контракту на недропользование, если заявитель является недропользователем в соответствии с подпунктом 1) пункта 38 настоящих Правил;

6) копия правоустанавливающего и идентификационного документов на земельный участок, на котором расположен объект размещения техногенных минеральных образований и горнодобывающее или горно-перерабатывающее предприятие, если заявитель является собственником горнодобывающего или горно-перерабатывающего предприятия в соответствии с подпунктом 2) пункта 38 настоящих Правил;

8) паспорт "О" на техногенные минеральные образования с указанием объема государственных техногенных минеральных образований в объекте размещения;

9) документы, подтверждающие эксплуатацию горнодобывающего или горно-перерабатывающего предприятия заявителем на 29 июня 2018 года, если заявитель является собственником данного предприятия в соответствии с подпунктом 2) пункта 38 настоящих Правил.

41. Заявление и документы, прилагаемые к заявлению, составляются на казахском или русском языках. Копии документов, прилагаемых к заявлению, подлежат нотариальному удостоверению. Копии документов, составленных на иностранном языке, представляются с переводом на казахский или русский языки, верность которого подлежит нотариальному удостоверению.

42. Если заявление о передаче не соответствует требованиям пункта 39 настоящих Правил, уполномоченный орган по изучению недр в течение пяти рабочих дней уведомляет об этом заявителя. В этом случае заявление о передаче может быть заменено с целью приведения в соответствие с требованиями настоящих Правил в течение десяти рабочих дней со дня получения уведомления. В случае если замененное заявление не соответствует требованиям настоящих Правил, заявителю направляется отказ в соответствии с пунктом 47 настоящих Правил.

43. После получения заявления о передаче и прилагаемых к нему документов в соответствии с настоящими Правилами уполномоченный орган по изучению недр в течение десяти рабочих дней рассматривает заявление на предмет учета заявленных техногенных минеральных образований в Едином кадастре государственного фонда недр, а также объема заявленных к передаче государственных техногенных минеральных образований и принимает решение о передаче государственных техногенных минеральных образований либо об отказе в их передаче.

44. В случае принятия решения о передаче государственных техногенных минеральных образований уполномоченный орган по изучению недр в течение пяти рабочих дней со дня принятия решения направляет заявителю уведомление о необходимости составления и представления нового паспорта "О" на техногенные минеральные образования.

45. Заявитель в течение десяти рабочих дней с момента получения уведомления направляет в уполномоченный орган по изучению недр новый паспорт "О" на техногенные минеральные образования.

46. Передача государственных техногенных минеральных образований, расположенных, размещенных на одном объекте размещения совместно с техногенными минеральными образованиями, указанными в подпунктах 1) и 2) пункта 37 настоящих Правил, осуществляется на основании решения уполномоченного органа по изучению недр путем внесения им в соответствии с новым паспортом "О" записи в системе учета Единого кадастра государственного фонда недр.

47. Уполномоченный орган по изучению недр отказывает в передаче техногенных минеральных образований в случаях если:

2) заявителем пропущен срок подачи заявления о передаче;

3) горнодобывающее или горно-перерабатывающее предприятие, принадлежащее заявителю, не находилось в эксплуатации заявителем на дату введения в действие Кодекса;

4) заявление о передаче подано ненадлежащим лицом или от имени ненадлежащего лица;

5) заявление не соответствует требованиям настоящих Правил;

6) требуемые документы не приложены к заявлению, либо не соответствуют требованиям настоящих Правил.

48 .Отказ в передаче техногенных минеральных образований выносится в письменной форме и должен быть мотивирован.

Глава 5. Порядок разделения государственных техногенных минеральных образований и негосударственных (частных) техногенных минеральных образований, размещенных совместно на одном объекте размещения

49. Если техногенные минеральные образования, указанные в пункте 37 настоящих Правил, могут быть разделены в силу их физических свойств (техногенные минеральные образования в твердом состоянии), по заявлению лица, указанного в пункте 38 настоящих Правил, составляется разделительный баланс между заявителем и уполномоченным органом по изучению недр.

Разделительный баланс составляется в целях определения принадлежащих заявителю техногенных минеральных образований и выделения их в натуре из массива единого (одного) объекта размещения, состоящего также из государственных техногенных минеральных образований, исключая приобретение (передачу) государственных техногенных минеральных образований в соответствии с настоящей главой.

Заявление о составлении разделительного баланса в отношении техногенных минеральных образований, указанных в пункте 37 настоящих Правил, может быть подано в уполномоченный орган по изучению недр в течение двух лет со дня введения в действие Кодекса.

50. Заявитель, заинтересованный в составлении разделительного баланса в отношении техногенных минеральных образований, указанных в пункте 37 настоящих Правил, направляет в уполномоченный орган по изучению недр заявление о составлении разделительного баланса, содержащее Сведения.

51. К заявлению прилагаются следующие документы:

6) копия правоустанавливающего и идентификационного документов на земельный участок, на котором расположен объект размещения техногенных минеральных образований и горнодобывающее или горно-перерабатывающее предприятие, если заявитель является собственником горнодобывающего или горно-перерабатывающего предприятия в соответствии с подпунктом 2) пункта 38 настоящих Правил;

10) проект разделительного баланса техногенных минеральных образований, предусматривающий выделение в натуре техногенных минеральных образований из общего массива объекта размещения.

52. Если заявление не соответствует требованиям пункта 50 настоящих Правил, уполномоченный орган по изучению недр в течение пяти рабочих дней уведомляет об этом заявителя. В этом случае заявление может быть заменено с целью приведения в соответствие с требованиями настоящих Правил в течение десяти рабочих дней со дня получения уведомления. В случае если замененное заявление не соответствует требованиям настоящих Правил, заявителю направляется отказ в соответствии с пунктом 57 настоящих Правил.

Если к заявлению не приложены требуемые документы или приложенные документы не соответствуют требованиям настоящих Правил, компетентный орган уведомляет об этом заявителя. В этом случае недостающие документы могут быть приложены или заменены заявителем с целью приведения в соответствие с требованиями настоящих Правил. В случае если замененные документы, прилагаемые к заявлению, не соответствуют требованиям настоящих Правил или указанные документы не внесены до 31 декабря 2020 года, заявителю направляется отказ в соответствии с пунктом 57 настоящих Правил.

53. Уполномоченный орган по изучению недр рассматривает заявление и все прилагаемые к нему документы в течение пятнадцати рабочих дней со дня их поступления и принимает решение о разделении (выделении) техногенных минеральных образований либо невозможности разделения (выделения) в натуре.

54. Уполномоченный орган по изучению недр в течение десяти рабочих дней со дня принятия решения о разделении техногенных минеральных образований подписывает разделительный баланс и направляет уведомление заявителю о необходимости представления нового паспорта "О" на собственные техногенные минеральные образования, либо уведомляет заявителя о необходимости корректировки разделительного баланса в случае возможности разделения (выделения) техногенных минеральных образований в натуре с соответствующими рекомендациями.

55. Заявитель в течение десяти рабочих дней со дня получения уведомления направляет в уполномоченный орган по изучению недр новый паспорт "О" на техногенные минеральные образования или скорректированный проект разделительного баланса.

56. После составления и подписания разделительного баланса выделенные государственные техногенные минеральные образования считаются включенными в состав недр.

57. Уполномоченный орган по изучению недр отказывает в разделении техногенных минеральных образований в случаях если:

1) сведения о заявленных техногенных минеральных образованиях отсутствуют в Едином кадастре государственного фонда недр;

2) заявителем пропущен срок подачи заявления;

3) невозможности выделения частных техногенных минеральных образований в натуре из массива единого (одного) объекта размещения, состоящего также из государственных техногенных минеральных образований, в том числе в силу промышленной или экологической безопасности;

4) заявление подано ненадлежащим лицом или от имени ненадлежащего лица;

5) заявление не соответствует требованиям настоящих Правил;

6) требуемые документы не приложены к заявлению, либо не соответствуют требованиям настоящих Правил.

58. Отказ в разделении техногенных минеральных образований выносится в письменной форме и должен быть мотивирован.

Отказ в разделении техногенных минеральных образований может быть обжалован заявителем в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Приложение 1 к Правилам
передачи государственных
техногенных минеральных
образований в частную
собственность
____________________________
____________________________
(наименование
государственного органа)
от _________________________
____________________________
____________________________
для физических лиц –
фамилия, имя, отчество (при его
наличии) заявителя,
индивидуальный
идентификационный номер (при
наличии), контактные данные;
для юридических лиц –
наименование заявителя,
бизнес-идентификационный
номер (при наличии),
контактные данные.

Сведения, указываемые в заявлении о передаче техногенных минеральных образований

"__" _________20__ года

1. Сведения о заявителе
для физических лиц
1.	Фамилия, имя и отчество (при его наличии)
2.	Место жительства
3.	Гражданство
4.	Сведения о документах, удостоверяющих личность заявителя
для юридических лиц
5.	Наименование юридического лица
6.	Местонахождение
7.	Сведения о государственной регистрации в качестве юридического лица (выписка из торгового реестра или другой легализованный документ, удостоверяющий, что заявитель является юридическим лицом по законодательству иностранного государства)
2. Сведения о техногенных минеральных образованиях
8.	Вид и объем техногенных минеральных образований
9.	Техногенные минеральные образования размещены (указать в соответствующей ячейке): на одном объекте размещения в пределах контрактной территории, либо земельного участка горнодобывающего, горно-перерабатывающего, металлургического предприятия; на разных объектах размещения в пределах контрактной территории, либо земельного участка горнодобывающего, горно-перерабатывающего, металлургического предприятия; за пределами контрактной территории; за пределами земельного участка горнодобывающего, горно-перерабатывающего или металлургического предприятия.
10.	Географические координаты объекта размещения техногенных минеральных образований
3. Основание передачи техногенных минеральных образований
для собственников горнодобывающего, горно-перерабатывающего, либо металлургического предприятия, эксплуатируемого на дату введения в действие Кодекса
11.	Сведения, устанавливающие право собственности на земельный участок, на котором расположено соответствующее горнодобывающее, горно-перерабатывающее, либо металлургическое предприятие
12.	Сведения, устанавливающие право собственности на горнодобывающее, горно-перерабатывающее, либо металлургическое предприятие
для обладателей права недропользования
13.	Дата заключения и номер государственной регистрации контракта на добычу (совмещенного контракта на разведку и добычу) твердых полезных ископаемых
14.	Площадь контрактной территории и географические координаты угловых точек горного отвода

Перечень прилагаемых документов:
1)___________________________________________________________________
2)___________________________________________________________________
3)___________________________________________________________________
4)___________________________________________________________________
(наименование документов и количество страниц)*
Примечание:
___________________
Подпись заявителя или его уполномоченного представителя (в случае подачи заявления представителем, прикладывается надлежаще оформленный документ, удостоверяющий полномочия)
Заявитель:
_________________________________________________________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии) / наименование
Дата заполнения: "__" __________ 20__ года

Мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді жеке меншікке беру қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің м.а. 2020 жылғы 30 сәуірдегі № 254 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 30 сәуірде № 20553 болып тіркелді

"Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" 2017 жылғы 27 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Кодексінің 278-бабының 24-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді жеке меншікке беру қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің Жер қойнауын пайдалану департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Индустрия және инфрақұрылымдық даму
Министрінің міндетін атқарушы

А. Ержанов

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Экология, геология және табиғи

ресурстар министрлігі

Қазақстан Республикасы
Индустрия және
инфрақұрылымдық даму
Министрінің міндетін атқарушы
2020 жылғы 30 сәуірдегі
№ 254 бұйрығымен
бекітілген

Мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді жеке меншікке беру қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді жеке меншікке беру қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 27 желтоқсандағы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 278-бабының 24-тармағына сәйкес әзірленді және мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді жеке меншікке беру тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидалар Кодекстің қолданысқа енгізілген күні техногендік минералдық түзілімдердің мемлекеттік кадастрында (жер қойнауының мемлекеттік қорының бірыңғай кадастры) мәліметтері (жазбалары) қамтылған мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді беру тәртібін реттейді.

3. Осы Қағидалардың мақсаттары үшін мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) техногендік минералдық түзілімдерді беру туралы өтініш – 2018 жылғы 29 маусымнан бастап 2020 жылғы 29 маусымға дейінгі кезеңде осы Қағидаларға сәйкес өтініш беруші беретін (берген) мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді беру (сатып алу) туралы өтініш;

2) кәсіпорындардың жер учаскелері – жер учаскелері шегінде орналасқан тиісті ғимараттар, жабдықтар, құрал-саймандар, шикізат, өнімдер, техногендік минералдық түзілімдер, барлығы бірге кіретін бірыңғай мүліктік кешен, тау-кен, энергетикалық, тау-кен өңдеуші, оның ішінде металлургиялық кәсіпорына тиесілі Кодекстің қолданысқа енгізілген күні және беру туралы өтініш күні бір заңды тұлғаға (өтініш берушіге) тиесілі жер учаскелер;

3) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт – Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған және беру туралы өтініш берілген күні қолданыстағы пайдалы қатты қазбалардың түрін өндіруге арналған келісімшарт не бірлескен барлау мен өндіруге(өндіру кезеңінде) арналған келісімшарт;

4) келісімшарттық аумақ – жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша тау-кендік бөлумен айқындалған аумақ;

5) техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектілері – үйінділер, қалдық қоймасы, шлам қоймасы және техногендік минералдық түзілімдердің массивін қоймалаудың басқа да тәсілдері;

6) техногендік минералдық түзілімдерді іргелес аумақта орналастыру – мәліметтері (жазбалары) техногендік минералдық түзілімдердің 2018 жылғы 29 маусымдағы мемлекеттік кадастрында (мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастры) қамтылған мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдердің массиві осы Қағидаларда көзделген жағдайларда кәсіпорынның жер учаскесінің немесе келісімшарттық аумақтың шекарасына тікелей жақын (жанасатын) жер кеңістігінде орналасқан жағдай;

7) техногендік минералдық түзілімдер – пайдалы компоненттер және (немесе) пайдалы қазбаларды қамтитын тау-кен өндіру, тау-кен өңдеу және энергетикалық өндірістер қалдықтарының жиналуы;

8) тау – кен өндіру өндірісінің техногендік минералдық түзілімдері - оларды жер қойнауынан тау-кен массасын шығару процесінде пайдалы қатты қазбаларды бөлу нәтижесінде пайда болатын пайдалы қатты қазбаларды өндіру қалдықтары (аршу, тұқым сиятын, шаң, кедей (кондицияланбаған) кен);

9) тау-кен өңдеу өндірістерінің техногендік минералдық түзілімдері – тау-кен байыту өндірістері (байыту қалдықтары мен шламдары) және (немесе) химия-металлургия өндірістері (шлактар, кектер, клинкерлер және металлургиялық қайта бөлу қалдықтарының басқа да ұқсас түрлері) нәтижесінде пайда болатын қайта өндеу қалдықтары.

2-тарау. Келісімшарттық аумақтар шегінде әртүрлі орналастыру объектілерінде немесе тау-кен өңдеу кәсіпорындарының жер учаскелерінде мемлекеттік емес техногендік минералдық түзілімдерден бөлек орналастырылған мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді беру тәртібі

4. Мемлекеттік емес техногендік минералдық түзілімдермен әртүрлі орналастыру объектілерінде (меншік) бөлек орналастырылған осы Кодекстің қолданысқа енгізілу күніне пайдаланылатын және жеке меншік құқығымен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға тиесілі тау-кен қайта өңдеу кәсіпорындарының жер учаскелеріндегі келісімшарттық аумақтар шегінде олардың өтініштері негізінде аталған тұлғалардың меншігіне өтеусіз беруге жатады деп белгіленсін.

5. Өтініш беруші осы тарауға сәйкес мынадай тұлғалардың бірі бола алады:

1) жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушы осы Қағидалардың 4-тармағында көзделген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер орналасқан келісімшарттық аумағында;

2) Кодекстің қолданысқа енгізілген күні пайдаланылатын тау-кен өңдеу кәсіпорнының меншік иесі болып табылатын, жер учаскесінде осы Қағидалардың 4-тармағында көзделген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер орналасқан заңды тұлға.

6. Беру туралы өтініш құзыретті органға беріледі.

7. Беру туралы өтініш жазбаша түрде беріледі және осы Қағидаларға 1-қосымшада көрсетілген мәліметтерді (бұдан әрі - Мәліметтер) қамтуы тиіс.

8. Өтінішке мынадай құжаттар қоса беріледі:

1) жер учаскесінің немесе тау-кендік бөлудің және оларда орналасқан техногендік минералдық түзілімдердің көрнекі болуын қамтамасыз ететін масштабта орындалған орналасу картограммасы, шолу (ахуалдық) схемасы, беттің топографиялық картасы;

2) техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектісінің, сондай-ақ егер өтініш беруші осы Қағидалардың 5-тармағының 2) тармақшасына сәйкес тау-кен өңдеу объектісінің меншік иесі болып табылса, жер учаскесінің географиялық координаттары;

3) орналастыру объектісінің көрнекілігін қамтамасыз ететін төрт түрлі ракурстардан 20x30 см форматында орындалған техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектісінің фотосуреттері;

4) егер өтініш беруші осы Қағидалардың 5-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жер қойнауын пайдаланушы болып табылса, жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті келісімшарттың көшірмесі;

5) егер өтініш беруші осы Қағидалардың 5-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жер қойнауын пайдаланушы болып табылса, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа тау-кендік бөлудің көшірмесі;

6) егер өтініш беруші осы Қағидалардың 5-тармағының 2) тармақшасына сәйкес тау-кен өңдеу кәсіпорнының меншік иесі болып табылса, техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектісі және тау-кен өңдеу кәсіпорны орналасқан жер учаскесіне құқық белгілейтін және сәйкестендіру құжаттарының көшірмесі;

7) қорларды бекіту туралы Қазақстан Республикасының қорлар жөніндегі мемлекеттік комиссиясы хаттамасының көшірмесі (егер мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдердегі пайдалы қазбалар қорларын бағалау жүргізілсе);

8) техногендік минералдық түзілімдерге арналған "О" паспорты;

9) егер өтініш беруші осы Қағидалардың 5-тармағының 2) тармақшасына сәйкес тау-кен өңдеу кәсіпорнының меншік иесі болып табылса, 2018 жылғы 29 маусымға өтініш беруші тау-кен өңдеу кәсіпорнын пайдаланғанын растайтын құжаттар.

9. Өтінішке қоса берілетін өтініш пен құжаттар қазақ немесе орыс тілдерінде жасалады. Өтінішке қоса берілетін құжаттардың көшірмелері нотариаттық куәландырылуға жатады. Шет тілінде жасалған құжаттардың көшірмелері қазақ немесе орыс тілдеріндегі аудармасымен ұсынылады, олардың дұрыстығы нотариалды куәландырылуға жатады.

10. Егер беру туралы өтініш осы Қағидалардың 7-тармағының талаптарына сәйкес келмесе, құзыретті орган бес жұмыс күні ішінде бұл туралы өтініш берушіні хабардар етеді. Бұл жағдайда беру туралы өтініш хабарламаны алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келтіру мақсатында ауыстырылуы мүмкін. Егер ауыстырылған өтініш осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмеген жағдайда, өтініш берушіге осы Қағидалардың 18-тармағына сәйкес бас тарту жіберіледі.

Егер талап етілетін құжаттар өтінішке қоса берілмеген немесе оған қоса берілген құжаттар осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмесе, құзыретті орган өтініш берушіге бес жұмыс күні ішінде хабарлайды. Бұл жағдайда жетіспейтін құжаттарды осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келтіру мақсатында өтініш беруші қоса беруі немесе ауыстыруы мүмкін. Егер өтінішке қоса берілген ауыстырылған құжаттар осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмесе немесе көрсетілген құжаттар 2020 жылғы 31 желтоқсанға дейін ұсынылмаса, өтініш берушіге осы Қағидалардың 18-тармағына сәйкес бас тарту жіберіледі.

11. Осы Қағидаларға сәйкес беру туралы өтінішті және оған қоса берілетін құжаттарды алғаннан кейін құзыретті орган бес жұмыс күні ішінде өтінішті және оған қоса берілетін құжаттарды жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға жібереді.

12. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган бес жұмыс күні ішінде мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрында мәлімделген техногендік минералдық түзілімдерді есепке алу мәніне өтінішті қарайды және құзыретті органға тиісті ақпаратты жібереді.

13. Егер жер қойнауының мемлекеттік қорының кадастрында техногендік минералдық түзілімдердің болуын жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган растаған болса, құзыретті орган жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі сараптама комиссиясының (бұдан әрі – сараптама комиссиясы) қарауына өтінішті және оған қоса берілетін барлық құжаттарды енгізеді.

14. Сараптама комиссиясы өтінішті және оған қоса берілетін құжаттарды олар келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қарайды және өз ұсынымдарын құзыретті органға жібереді.

Сараптама комиссиясы қажет болған жағдайда өтініш берушіден техногендік минералдық түзілімдерді беру шарттарының сақталуын тексеру үшін қажетті қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды сұратуға құқылы.

15. Сараптама комиссиясының ұсынымдары негізінде құзыретті орган сараптама комиссиясының ұсынымдары келіп түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді беру туралы не сараптама комиссиясының ұсынымдарын ескере отырып, оларды беруден бас тарту туралы шешім шығарады.

16. Техногендік минералдық түзілімдерді беру туралы шешім қабылданған жағдайда құзыретті орган шешім қабылданған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде өтініш берушіге техногендік минералдық түзілімдерге "О" жаңа паспортын жасау және ұсыну қажеттілігі туралы хабарлама жібереді.

17. Осы тарауға сәйкес техногендік минералдық түзілімдерді беру жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның жаңа "О" паспортына сәйкес құзыретті органның шешімі негізінде жер қойнауының мемлекеттік қорының бірыңғай кадастрын есепке алу жүйесіндегі жазбаны енгізу жолымен жүзеге асырылады.

18. Құзыретті орган техногендік минералдық түзілімдерді беруден бас тартады:

1) Кодекстің қолданысқа енгізілген күніне жер қойнауының мемлекеттік қорының бірыңғай кадастрында мәлімделген техногендік минералдық түзілімдер туралы мәліметтер жоқ;

2) техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектісі осы Қағидалардың 4-тармағына сәйкес орналастырылмаған;

3) өтініш беруші беру туралы өтініш беру мерзімін өткізіп алған;

4) жер учаскесінде мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер орналасқан осындай кәсіпорын Кодекстің қолданысқа енгізілген күні өтініш беруші пайдалануда болмаған жағдайда;

5) беру туралы өтінішті тиісті емес тұлға немесе тиісті емес тұлға атынан берген;

6) өтініш осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмейді;

7) талап ететін құжаттар өтінішке қоса берілмеген не осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмейді.

19. Техногендік минералдық түзілімдерді беруден бас тарту жазбаша нысанда шығарылады және дәлелді болуы тиіс.

Техногендік минералдық түзілімдерді беруден бас тартуға өтініш беруші Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шағым жасай алады.

3-тарау. Келісімшарттық аумақтардан тыс әртүрлі орналастыру объектілерінде немесе тау-кен өңдеу кәсіпорындарының жер учаскелерінде мемлекеттік емес техногендік минералдық түзілімдерден бөлек орналастырылған мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді беру тәртібі

20. Құзыретті органға берілетін өтініш бойынша 1992 жылғы 30 мамырға дейін жасалған (жинақталған) мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер жеке меншікке беруге жатады және:

1) әртүрлі орналастыру объектілерінде мемлекеттік емес техногендік минералдық түзілімдерден бөлек орналастырылған (жинақталған); және

2) Кодекстің қолданысқа енгізілген күні пайдаланылатын келісімшарттық аумаққа немесе тау-кен өңдеу кәсіпорнының (оның ішінде металлургиялық) жер учаскесіне іргелес аумақта орналасқан.

21. Осы тарауға сәйкес мынадай тұлғалардың бірі өтініш беруші бола алады:

1) осы Қағидалардың 20-тармағында көрсетілген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру аумағы келісімшарттық аумаққа іргелес жатқан жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушы;

2) Кодекстің қолданысқа енгізілген күні пайдаланылатын тау-кен өңдеу кәсіпорнының меншік иесі болып табылатын, осы Қағидалардың 20-тармағында көрсетілген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру аумағы іргелес жер учаскесіне заңды тұлға.

22. Беру туралы өтініш жазбаша түрде беріледі және Мәліметтерді қамтуы тиіс.

23. Өтінішке мынадай құжаттар қоса беріледі:

1) көрнекілікті қамтамасыз ететін масштабта орындалған, техногендік минералдық түзілімдердің іргелес аумағы бар жер учаскесінің немесе тау-кендік бөлудің орналасу картограммасы, шолу (ахуалдық) схемасы, беттің топографиялық картасы;

2) техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектісінің, сондай-ақ егер өтініш беруші осы Қағидалардың 21-тармағының 2) тармақшасына сәйкес тау-кен өңдеу объектісінің меншік иесі болып табылса, жер учаскесінің географиялық координаттары;

4) егер өтініш беруші осы Қағидалардың 21-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жер қойнауын пайдаланушы болып табылса, жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті келісімшарттың көшірмесі;

5) егер өтініш беруші осы Қағидалардың 21-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жер қойнауын пайдаланушы болып табылса, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа тау-кендік бөлудің көшірмесі;

6) егер өтініш беруші осы Қағидалардың 21-тармағының 2) тармақшасына сәйкес тау-кен өңдеу кәсіпорнының меншік иесі болып табылса, техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектісі және тау-кен өңдеу кәсіпорны орналасқан жер учаскесіне құқық белгілейтін және сәйкестендіру құжаттарының көшірмесі;

8) техногендік минералдық түзілімдерге арналған "О" паспорты;

9) егер өтініш беруші осы Қағидалардың 21-тармағының 2) тармақшасына сәйкес тау-кен өңдеу кәсіпорнының меншік иесі болып табылса, 2018 жылғы 29 маусымға өтініш беруші тау-кен өңдеу кәсіпорнын пайдаланғанын растайтын құжаттар.

24. Өтінішке қоса берілетін өтініш пен құжаттар қазақ немесе орыс тілдерінде жасалады. Өтінішке қоса берілетін құжаттардың көшірмелері нотариаттық куәландырылуға жатады. Шет тілінде жасалған құжаттардың көшірмелері қазақ немесе орыс тілдеріндегі аудармасымен ұсынылады, олардың дұрыстығы нотариалды куәландырылуға жатады.

25. Егер беру туралы өтініш осы Қағидалардың 22-тармағының талаптарына сәйкес келмесе, құзыретті орган бес жұмыс күні ішінде бұл туралы өтініш берушіні хабардар етеді. Бұл жағдайда беру туралы өтініш хабарламаны алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келтіру мақсатында ауыстырылуы мүмкін. Егер ауыстырылған өтініш осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмеген жағдайда, өтініш берушіге осы Қағидалардың 34-тармағына сәйкес бас тарту жіберіледі.

Егер талап етілетін құжаттар өтінішке қоса берілмеген немесе оған қоса берілген құжаттар осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмесе, құзыретті орган өтініш берушіге бес жұмыс күні ішінде хабарлайды. Бұл жағдайда жетіспейтін құжаттарды осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келтіру мақсатында өтініш беруші қоса беруі немесе ауыстыруы мүмкін. Егер өтінішке қоса берілетін ауыстырылған құжаттар осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмеген немесе көрсетілген құжаттар 2020 жылғы 31 желтоқсанға дейін енгізілмеген жағдайда, өтініш берушіге осы Қағидалардың 34-тармағына сәйкес бас тарту жіберіледі.

26. Осы Ережеге сәйкес беру туралы өтінішті және оған қоса берілетін құжаттарды алғаннан кейін құзыретті орган бес жұмыс күні ішінде өтінішті және оған қоса берілетін құжаттарды жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға жібереді.

27. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган бес жұмыс күні ішінде мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрында мәлімделген техногендік минералдық түзілімдерді есепке алу мәніне өтінішті қарайды және құзыретті органға тиісті ақпаратты жібереді.

28. Егер жер қойнауының мемлекеттік қорының кадастрында техногендік минералдық түзілімдердің болуын жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган растаса, құзыретті орган бес жұмыс күні ішінде сараптама комиссияның қарауына мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді өтініш берушінің меншігіне беру туралы шешім қабылдау үшін өтініш пен оған қоса берілетін барлық құжаттарды енгізеді.

29. Сараптама комиссиясы өтінішті және оған қоса берілетін құжаттарды олар келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қарайды және өз ұсынымдарын құзыретті органға жібереді.

30. Сараптама комиссиясының ұсынымдары негізінде құзыретті орган сараптама комиссиясының ұсынымдары келіп түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді беру туралы не сараптама комиссиясының ұсынымдарын ескере отырып, оларды беруден бас тарту туралы шешім шығарады.

31. Техногендік минералдық түзілімдерді беру туралы шешім қабылданған жағдайда құзыретті орган шешім қабылданған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде өтініш берушіге техногендік минералдық түзілімдерге арналған "О" жаңа паспортын жасау және ұсыну қажеттігі туралы, сондай-ақ егер беру туралы шешім өтініш берушінің келісімшарттық аумағына іргелес аумақта орналасқан мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер бойынша қабылданса, келісімшарттық аумақты кеңейту мақсатында жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі келіссөздердің басталуы туралы хабарлама жібереді.

32. Өтініш берушінің келісімшарттық аумағына іргелес аумақта орналасқан мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді беру құзыретті органның шешімі негізінде жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган жаңа "О" паспортына сәйкес келісімшарттық аумақты осындай техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру алаңына кеңейткеннен кейін жер қойнауының мемлекеттік қорының бірыңғай кадастрын есепке алу жүйесіндегі жазбаны енгізу жолымен жүзеге асырылады.

Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі келіссөздерді Кодексте көзделген тәртіппен құзыретті органның жұмыс тобы жүргізеді.

33. Өтініш берушінің кәсіпорны орналасқан жер учаскесіне іргелес аумақта орналасқан мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді беру жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның жаңа "О" паспортына сәйкес жер қойнауының мемлекеттік қорының бірыңғай кадастрын есепке алу жүйесіндегі жазбаны енгізу жолымен құзыретті органның шешімі негізінде жүзеге асырылады.

34. Құзыретті орган мынадай шарттардың бірі болған кезде техногендік минералдық түзілімдерді беруден бас тартады:

2) техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектісі осы Қағидалардың 20-тармағына сәйкес орналастырылмаған;

3) өтініш беруші беру туралы өтініш беру мерзімін өткізіп алған;

5) беру туралы өтінішті тиісті емес тұлға немесе тиісті емес тұлғаның атынан берген;

6) өтініш осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмейді;

7) қоса берілген құжаттар өтінішке қоса берілмеген не осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмейді.

35. Техногендік минералдық түзілімдерді беруден бас тарту жазбаша нысанда шығарылады және дәлелді болуы тиіс.

36. Осы тарауға сәйкес жеке меншікке берілмеген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер жер қойнауының құрамына енгізіледі.

4-тарау. Жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың техногендік минералдық түзілімдермен бірлесіп орналастырылған мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді орналастырудың бір объектісінде беру тәртібі

37. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға берілетін өтініш бойынша жеке меншігіне жеке техногендік минералдық түзілімдермен бірге орналастырудың бір объектісінде орналастырылған мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер берілуге тиіс:

1) жеке меншік құқығында мемлекеттік емес заңды тұлғаларға тиесілі қолданыстағы тау-кен өндіру және тау-кен өңдеу кәсіпорындары;

2) осы тармақтың 1) тармақшасында көзделген жағдайда жер қойнауын пайдаланушының қызметі нәтижесінде, оның ішінде олардың келісімшарттық аумақтарынан тыс жерлерде пайда болған.

38. Осы тарауға сәйкес мынадай тұлғалардың бірі өтініш беруші бола алады:

1) операциялар нәтижесінде осы Қағидалардың 37-тармағында көрсетілген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдермен бірге орналастырудың бір объектісінде орналастырылған техногендік минералдық түзілімдер туындаған жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушы;

2) осы Қағидалардың 37-тармағында көрсетілген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдермен бірлесіп, қызмет нәтижесінде бір орналастыру объектісінде техногендік минералдық түзілімдер туындаған және орналастырылған, Кодекс қолданысқа енгізілген күні пайдаланылатын тау-кен өндіру немесе тау-кен өңдеу кәсіпорнының меншік иесі болып табылатын заңды тұлға.

39. Беру туралы өтініш жазбаша түрде беріледі және Мәліметтерді қамтуы тиіс.

40. Өтінішке мынадай құжаттар қоса беріледі:

1) көрнекілікті қамтамасыз ететін масштабта орындалған техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектісінің орналасу картограммасы, шолу (ахуалдық) схемасы, беттің топографиялық картасы;

2) техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектісінің, сондай-ақ егер орналастыру объектісі өтініш берушіге тиесілі жер учаскесінде болса, жер учаскесінің географиялық координаттары;

4) егер өтініш беруші осы Қағидалардың 38-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жер қойнауын пайдаланушы болып табылса, жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті келісімшарттың көшірмесі;

5) егер өтініш беруші осы Қағидалардың 38-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жер қойнауын пайдаланушы болып табылса, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа тау-кендік бөлудің көшірмесі;

6) егер өтініш беруші осы Қағидалардың 38-тармағының 2) тармақшасына сәйкес тау-кен өндіру немесе тау-кен өңдеу кәсіпорнының меншік иесі болып табылса, техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектісі және тау-кен өндіру немесе тау-кен өңдеу кәсіпорны орналасқан жер учаскесіне құқық белгілейтін және сәйкестендіру құжаттарының көшірмесі;

8) орналастыру объектісінде мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдердің көлемін көрсете отырып, техногендік минералдық түзілімдерге арналған "О" паспорты;

9) егер өтініш беруші осы Қағидалардың 38-тармағының 2) тармақшасына сәйкес осы кәсіпорынның меншік иесі болып табылса, 2018 жылғы 29 маусымға өтініш беруші тау-кен өндіру немесе тау-кен өңдеу кәсіпорнын пайдалануды растайтын құжаттар.

41. Өтінішке қоса берілетін өтініш пен құжаттар қазақ немесе орыс тілдерінде жасалады. Өтінішке қоса берілетін құжаттардың көшірмелері нотариаттық куәландырылуға жатады. Шет тілінде жасалған құжаттардың көшірмелері қазақ немесе орыс тілдеріндегі аудармасымен ұсынылады, олардың дұрыстығы нотариалды куәландырылуға жатады.

42. Егер беру туралы өтініш осы Қағидалардың 39-тармағының талаптарына сәйкес келмесе, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган бес жұмыс күні ішінде бұл туралы өтініш берушіні хабардар етеді. Бұл жағдайда беру туралы өтініш хабарламаны алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келтіру мақсатында ауыстырылуы мүмкін. Егер ауыстырылған өтініш осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмеген жағдайда, өтініш берушіге осы Қағидалардың 47-тармағына сәйкес бас тарту жіберіледі.

Егер талап етілетін құжаттар өтінішке қоса берілмеген немесе оған қоса берілген құжаттар осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмесе, құзыретті орган өтініш берушіге бес жұмыс күні ішінде хабарлайды. Бұл жағдайда жетіспейтін құжаттарды осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келтіру мақсатында өтініш беруші қоса беруі немесе ауыстыруы мүмкін. Егер өтінішке қоса берілетін ауыстырылған құжаттар осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмеген немесе көрсетілген құжаттар 2020 жылғы 31 желтоқсанға дейін енгізілмеген жағдайда, өтініш берушіге осы Қағидалардың 47-тармағына сәйкес бас тарту жіберіледі.

43. Осы Қағидаларға сәйкес беру туралы өтінішті және оған қоса берілетін құжаттарды алғаннан кейін жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган он жұмыс күні ішінде мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрында мәлімделген техногендік минералдық түзілімдерді, сондай-ақ беруге мәлімделген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдердің көлемін есепке алу мәніне өтінішті қарайды және мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді беру туралы не оларды беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды.

44. Мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді беру туралы шешім қабылданған жағдайда жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган шешім қабылданған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде өтініш берушіге техногендік минералдық түзілімдерге "О" жаңа паспортын жасау және ұсыну қажеттігі туралы хабарлама жібереді.

45. Өтініш беруші хабарламаны алған сәттен бастап он жұмыс күні ішінде жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға техногендік минералдық түзілімдерге "О" жаңа паспортын жібереді.

46. Осы Қағидалардың 37-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген техногендік минералдық түзілімдермен бірге орналастырудың бір объектісінде орналасқан, орналастырылған мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді беру жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның шешімі негізінде жер қойнауының мемлекеттік қорының бірыңғай кадастрын есепке алу жүйесіндегі жаңа "О" паспортына сәйкес жазба енгізу жолымен жүзеге асырылады.

47. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган техногендік минералдық түзілімдерді беруден бас тартады:

2) өтініш беруші беру туралы өтініш беру мерзімін өткізіп алған;

3) өтініш берушіге тиесілі тау-кен өндіру немесе тау-кен өңдеу кәсіпорны Кодекстің қолданысқа енгізілген күні өтініш берушінің пайдалануында болмаған;

4) беру туралы өтінішті тиісті емес тұлға немесе тиісті емес тұлғаның атынан берген;

5) өтініш осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмейді;

6) қоса берілген құжаттар өтінішке қоса берілмеген не осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмейді.

48. Техногендік минералдық түзілімдерді беруден бас тарту жазбаша нысанда шығарылады және дәлелді болуы тиіс.

5-тарау. Мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді орналастырудың бір объектісінде бірлесіп орналастырылған мемлекеттік емес (жеке) техногендік минералдық түзілімдерден бөлу тәртібі

49. Егер осы Қағидалардың 37-тармағында көрсетілген техногендік минералдық түзілімдер олардың физикалық қасиеттеріне байланысты (қатты күйдегі техногендік минералдық түзілімдер) бөлінуі мүмкін болса, осы Қағидалардың 38-тармағында көрсетілген тұлғаның өтініші бойынша өтініш беруші мен жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган арасында бөлу теңгерімі жасалады.

Бөлу теңгерімі өтініш берушінің өтініш берушіге тиесілі техногендік минералдық түзілімдерді айқындау және оларды осы тарауға сәйкес мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді сатып алуды (беруді) қоспағанда, мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерден тұратын бірыңғай (бір) орналастыру объектісінің массивінен заттай бөлу мақсатында жасалады.

Осы Қағидалардың 37-тармағында көрсетілген техногендік минералдық түзілімдерге қатысты бөлу теңгерімін жасау туралы өтініш жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап екі жыл ішінде берілуі мүмкін.

50. Осы Қағидалардың 37-тармағында көрсетілген техногендік минералдық түзілімдерге қатысты бөлек теңгерімді жасауға мүдделі өтініш беруші жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға Мәліметтерді қамтитын бөлу теңгерімін жасау туралы өтініш жібереді.

51. Өтінішке мынадай құжаттар қоса беріледі:

10) орналастыру объектісінің жалпы массивінен техногендік минералдық түзілімдердің табиғи түрінде бөлінуін көздейтін техногендік минералдық түзілімдердің бөлу теңгерімінің жобасы.

52. Егер өтініш осы Қағидалардың 50-тармағының талаптарына сәйкес келмесе, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган бес жұмыс күні ішінде бұл туралы өтініш берушіні хабардар етеді. Бұл жағдайда өтініш хабарламаны алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келтіру мақсатында ауыстырылуы мүмкін. Егер ауыстырылған өтініш осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмеген жағдайда, өтініш берушіге осы Қағидалардың 57-тармағына сәйкес бас тарту жіберіледі.

Егер өтінішке талап етілетін құжаттар қоса берілмесе немесе қоса берілген құжаттар осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмесе, құзыретті орган бұл туралы өтініш берушіні хабардар етеді. Бұл жағдайда жетіспейтін құжаттарды осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келтіру мақсатында өтініш беруші қоса беруі немесе ауыстыруы мүмкін. Егер өтінішке қоса берілетін ауыстырылған құжаттар осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмеген немесе көрсетілген құжаттар 2020 жылғы 31 желтоқсанға дейін енгізілмеген жағдайда, өтініш берушіге осы Қағидалардың 57-тармағына сәйкес бас тарту жіберіледі.

53. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган өтінішті және оған қоса берілетін барлық құжаттарды олар түскен күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде қарайды және техногендік минералдық түзілімдерді бөлу (бөліп шығару) не заттай бөлу (бөліп шығару) мүмкін еместігі туралы шешім қабылдайды.

54. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган техногендік минералдық түзілімдерді бөлу туралы шешім қабылданған күннен бастап он жұмыс күні ішінде бөлу балансына қол қояды және өтініш берушіге өзінің техногендік минералдық түзілімдеріне "О" жаңа паспортын ұсыну қажеттігі туралы хабарлама жібереді не тиісті ұсынымдармен техногендік минералдық түзілімдерді нақты бөлу (бөлу) мүмкіндігі болған жағдайда бөлу балансын түзету қажеттігі туралы өтініш берушіні хабардар етеді.

55. Өтініш беруші хабарламаны алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға техногендік минералдық түзілімдерге арналған жаңа "О" паспортын немесе бөлу теңгерімінің түзетілген жобасын жібереді.

56. Бөлу теңгерімі жасалғаннан және қол қойылғаннан кейін бөлінген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер жер қойнауының құрамына енгізілді деп есептеледі.

57. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган техногендік минералдық түзілімдерді бөлуден бас тартады:

1) мемлекеттік жер қойнауы қорының Бірыңғай кадастрында мәлімделген техногендік минералдық түзілімдер туралы мәліметтер жоқ;

2) өтініш беруші өтініш беру мерзімін өткізіп алған;

3) мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерден, оның ішінде өнеркәсіптік немесе экологиялық қауіпсіздікке байланысты тұратын бірыңғай (бір) орналастыру объектісінің массивінен табиғи түрде жеке техногендік минералдық түзілімдерді бөлудің мүмкін болмауы;

4) беру туралы өтінішті тиісті емес тұлға немесе тиісті емес тұлғаның атынан берген;

5) өтініш осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмейді;

6) қоса берілген құжаттар өтінішке қоса берілмеген не осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмейді.

58. Техногендік минералдық түзілімдерді бөлуден бас тарту жазбаша нысанда шығарылады және дәлелді болуы тиіс.

Техногендік минералдық түзілімдерді бөлуден бас тартуға өтініш беруші Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шағым жасай алады.

Мемлекеттік техногендік
минералдық түзілімдерді
жеке меншікке беру
Қағидасына
1-қосымша

____________________________
____________________________
(мемлекеттік органның атауы)
___________________________
____________________________
жеке тұлғалар үшін – өтініш
берушінің тегі,аты, әкесінің аты
(бар болса), жеке сәйкестендіру
нөмірі (бар болса), байланыс
деректері;
заңды тұлғалар үшін-өтініш
берушінің атауы, бизнес-
сәйкестендіру нөмірі
(бар болса), байланыс деректері.

Техногендік минералдық түзілімдерді беру туралы өтініште көрсетілген мәліметтер

20__жылғы "__" _________

1. Өтініш беруші туралы мәліметтер
жеке тұлғалар үшін
1.	Тегі, аты және әкесінің аты (болған жағдайда)
2.	Тұрғылықты жері
3.	Азаматтығы
4.	Өтініш берушінің жеке басын куәландыратын құжаттар туралы мәліметтер
заңды тұлғалар үшін
5.	Заңды тұлғалардың атауы
6.	Орналасқан жері
7.	Заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтер (сауда тізілімінен үзінді немесе өтініш беруші шет мемлекеттің заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылатынын куәландыратын басқа да заңдастырылған құжат)
2. Техногендік минералдық түзілімдер туралы мәліметтер
8.	Техногендік минералдық түзілімдерді түрлері мен көлемдері
9.	Техногендік минералдық түзілімдерді орналастырылды (тиісті ұяшықта көрсету): келісімшарттық аумақ шегінде бір орналастыру объектісінде не тау-кен өндіру, тау-кен өңдеу, металлургиялық кәсіпорынның жер учаскесі; келісімшарттық аумақ шегінде әртүрлі орналастыру объектілерінде не тау-кен өндіру, тау-кен өңдеу, металлургиялық кәсіпорынның жер учаскесі; келісімшарттық аумақтан тыс жерлерде; тау-кен өндіру, тау-кен өңдеу немесе металлургия кәсіпорнының жер учаскесінен тыс.
10.	Техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектісінің географиялық координаттары
3. Техногендік минералдық түзілімдерді беру негіздері
Кодекс қолданысқа енгізілген күні пайдаланылатын тау-кен, тау-кен өңдеу немесе металлургиялық кәсіпорынның меншік иелері үшін
11.	Тиісті тау-кен өндіру, тау-кен өңдеу немесе металлургия кәсіпорны орналасқан жер учаскесіне меншік құқығын белгілейтін мәліметтер
12.	Тау-кен өндіру, тау-кен өңдеу немесе металлургия кәсіпорнына меншік құқығын белгілейтін мәліметтер
Жер қойнауын пайдалану құқығының иелері үшін
13.	Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшартты (барлауға және өндіруге арналған бірлескен келісімшартты) жасасу күні және мемлекеттік тіркеу нөмірі
14.	Келісімшарттық аумақтың ауданы және тау-кендік бөлудің бұрыштық нүктелерінің географиялық координаттары

Қоса берілетін құжаттардың тізбесі:

1)___________________________________________________________________

2)___________________________________________________________________

3)___________________________________________________________________

4)___________________________________________________________________

(құжаттардың атауы және беттер саны)*

Ескерту:

___________________

Өтініш берушінің немесе оның уәкілетті өкілінің қолы (өтінішті өкіл берген жағдайда, өкілеттікті куәландыратын тиісті ресімделген құжат қоса беріледі)

Өтініш беруші: _____________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда) / атауы

Толтыру күні: 20__ жылғы "__" __________