ИПС "Әділет"

      Примечание РЦПИ!
      Порядок введения в действие настоящего Закона см. ст.95
      Вниманию пользователей!
      Для удобства пользования РЦПИ создано Оглавление.
      По всему тексту слова "инвалидов", "водителей-инвалидов", "инвалидам", "Инвалиды", "Инвалид" заменены соответственно словами "лиц с инвалидностью", "водителей с инвалидностью", "лицам с инвалидностью", "Лица с инвалидностью", "Лицо с инвалидностью" Законом РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Настоящий Закон устанавливает правовые основы и общие условия функционирования дорожного движения и обеспечения его безопасности в Республике Казахстан.

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) система экстренного вызова при авариях и катастрофах (далее – система экстренного вызова) – государственная автоматизированная информационная система, функционирующая с использованием сигналов и данных навигационных спутниковых систем, обеспечивающая предоставление формализованной информации о дорожно-транспортных происшествиях и иных чрезвычайных ситуациях на автомобильных дорогах Республики Казахстан в экстренные оперативные службы;

2) автомагистраль – дорога, специально построенная или реконструированная в соответствии с проектом для движения транспортных средств, которая не обслуживает придорожные владения. Доступ на нее возможен только с других дорог через развязки в разных уровнях. Эта дорога:

имеет раздельные проезжие части для движения в разных направлениях, отделенные друг от друга разделительной полосой, не предназначенной для движения;

не имеет пересечений в одном уровне с другими дорогами, железнодорожными и трамвайными путями и пешеходными дорожками;

специально обозначена как автомагистраль;

3) автомобиль – механическое транспортное средство, предназначенное для движения по дорогам и перевозки по ним людей, грузов или оборудования, установленного на нем, или буксировки по дорогам транспортных средств, предназначенных для перевозки людей, грузов или оборудования, установленного на нем, в том числе включая троллейбусы. Данное понятие не распространяется на тракторы и самоходные машины;

4) автомобиль особого назначения – транспортное средство, предназначенное для перевозки и (или) сопровождения охраняемых лиц;

5) остановка – преднамеренное прекращение движения транспортного средства на время до пяти минут либо на большее время, если это необходимо для посадки или высадки пассажиров, загрузки или разгрузки транспортного средства;

6) велосипед – транспортное средство, имеющее два колеса или более (кроме кресел-колясок для лиц с инвалидностью) и приводимое в движение мускульной силой людей, находящихся на нем;

7) велосипедная дорожка – отдельная дорога или часть дороги, предназначенная для движения велосипедов и обозначенная соответствующим знаком. Велосипедная дорожка конструктивно отделяется от других дорог или от других элементов одной и той же дороги;

8) велосипедная полоса движения – полоса проезжей части дороги, предназначенная для движения велосипедов. Велосипедная полоса движения отделяется от остальной проезжей части с помощью продольной дорожной разметки и специальных знаков;

9) населенный пункт – застроенная территория, въезды на которую и выезды с которой обозначены соответствующими знаками;

10) пешеход – лицо, находящееся вне транспортного средства на дороге и не производящее на ней работы. К пешеходам приравниваются физические лица, передвигающиеся в креслах-колясках для лиц с инвалидностью, ведущие велосипед, электрический самокат, малое электрическое транспортное средство, мопед, мотоцикл, везущие санки, тележку, детскую коляску;

10-1) отдельно выделенный путь – полоса, предназначенная исключительно для движения общественного транспорта, в том числе легкорельсового транспорта. Отдельно выделенный путь отделяется от остальной проезжей части с помощью горизонтальной дорожной разметки и дорожных знаков;

11) дорога – вся полоса отвода земли либо поверхность искусственного сооружения, обустроенная или приспособленная и используемая для движения транспортных средств и пешеходов в порядке, установленном настоящим Законом. Дорога включает в себя одну или несколько проезжих частей, а также трамвайные пути, тротуары, обочины и разделительные полосы при их наличии;

12) пассажир – лицо, находящееся на (в) транспортном средстве и не управляющее им;

13) дорожное движение – совокупность общественных отношений, возникающих в процессе перемещения людей и грузов посредством транспортных средств или без таковых в пределах дорог;

14) правила дорожного движения – нормативный правовой акт, устанавливающий единый порядок дорожного движения, назначение и действие технических и других средств организации дорожного движения на территории Республики Казахстан;

15) участник дорожного движения – лицо, принимающее непосредственное участие в процессе дорожного движения в качестве пешехода, пассажира или водителя;

16) безопасность дорожного движения – состояние дорожного движения, отражающее степень защищенности его участников от дорожно-транспортных происшествий и их последствий, а также от негативных воздействий дорожного движения на экологическую обстановку, здоровье населения;

17) обеспечение безопасности дорожного движения – деятельность, направленная на предотвращение дорожно-транспортных происшествий, негативных воздействий дорожного движения на экологическую обстановку, здоровье населения, снижение тяжести их последствий, а также на устранение таких последствий;

18) уполномоченный орган по обеспечению безопасности дорожного движения (далее – уполномоченный орган) – центральный исполнительный орган и его территориальные подразделения в областях, городах республиканского значения и столице, осуществляющие руководство в пределах своей компетенции и межотраслевую координацию в сфере обеспечения безопасности дорожного движения;

19) исключен Законом РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).;

20) организация дорожного движения – комплекс организационно-правовых, нормативно-методических, проектно-изыскательских, организационно-технических, контрольно-надзорных, распорядительных и других мероприятий по управлению дорожным движением;

20-1) технические средства организации дорожного движения – комплекс устройств, сооружений и изображений, применяемых на дорогах для обеспечения безопасности дорожного движения и повышения пропускной способности дороги;

21) система управления рисками в сфере дорожного движения – система администрирования, обеспечивающая проведение эффективного планирования и контрольных мероприятий, базирующаяся на принципах выборочности, оптимального распределения ресурсов на наиболее приоритетные направления контрольной деятельности;

22) проезжая часть дороги – часть дороги, используемая для движения транспортных средств;

23) владельцы дорог – физические или юридические лица, являющиеся собственниками дорог или осуществляющие деятельность по управлению дорогами на праве хозяйственного ведения или оперативного управления;

24) дорожно-транспортное происшествие – событие, возникшее в процессе движения по дороге транспортного средства и с его участием, повлекшее причинение вреда здоровью, смерть человека, повреждение транспортных средств, сооружений, грузов либо иной материальный ущерб;

24-1) упрощенное оформление дорожно-транспортного происшествия – оформление документов о дорожно-транспортном происшествии без участия сотрудников органов внутренних дел Республики Казахстан в случаях, установленных Законом Республики Казахстан "Об обязательном страховании гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств";

25) водитель – лицо, управляющее транспортным средством, погонщик, ведущий по дороге скот, стадо, вьючных, упряжных или верховых животных;

26) водительское удостоверение – документ, подтверждающий право управления транспортным средством соответствующей категории. Водительским удостоверением также считается документ, выдаваемый взамен изъятого или утраченного на установленный законодательством Республики Казахстан срок, при наличии документа, удостоверяющего личность владельца водительского удостоверения;

26-1) интеллектуальная транспортная система – комплекс взаимосвязанных автоматизированных систем, обеспечивающих управление, мониторинг и контроль за дорожным движением и деятельностью по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почтовых отправлений, а также сертифицированных специальных контрольно-измерительных технических средств, приборов и оборудования, работающих в автоматическом режиме, фиксирующих правонарушения законодательства Республики Казахстан о дорожном движении и об автомобильном транспорте;

27) единая система управления транспортными документами –информационная система, обеспечивающая регистрацию, учет, обработку и хранение документов, связанных с деятельностью по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почтовых отправлений в области автомобильного транспорта и передачу формализованной информации о таких документах соответствующим уполномоченным государственным органам и участникам перевозочного процесса в порядке, определяемом законодательством Республики Казахстан об автомобильном транспорте;

27-1) администратор систем электронных паспортов транспортных средств (паспортов шасси транспортных средств) и электронных паспортов самоходных машин и других видов техники (далее – администратор систем электронных паспортов) – организация, определяемая Евразийской экономической комиссией, на которую возложена функция координации действий по проектированию систем электронных паспортов транспортных средств (паспортов шасси транспортных средств) и электронных паспортов самоходных машин и других видов техники, включая ввод в эксплуатацию, эксплуатацию, оптимизацию производительности, обеспечение и контроль доступа, обеспечение безопасности, отслеживание вопросов технического обеспечения этих систем, взаимодействие с участниками систем и органами власти, включение в эти системы новых участников, а также инициирование мер, необходимых для гармонизации законодательства государств – членов Евразийского экономического союза в области функций этих систем;

27-2) система электронных паспортов транспортных средств (паспортов шасси транспортных средств) и электронных паспортов самоходных машин и других видов техники (далее – система электронных паспортов) – структурированный комплекс, включающий вычислительное и коммуникационное оборудование, программное обеспечение, лингвистические средства, информационные ресурсы, системный персонал и взаимодействующих по установленным в этой системе правилам участников и пользователей, а также реализующий информационную технологию выполнения установленных функций этой системы;

27-3) национальный оператор (национальный администратор) системы электронных паспортов транспортных средств (паспортов шасси транспортных средств) и электронных паспортов самоходных машин и других видов техники (далее – национальный оператор (национальный администратор) системы электронных паспортов) – юридическое лицо, осуществляющее организацию работы с администратором систем электронных паспортов с обеспечением безопасности и взаимодействия с участниками системы электронных паспортов и органами власти;

28) транспортное средство – устройство, предназначенное для перевозки по дорогам людей, грузов или оборудования, установленного на нем;

28-1) первичная регистрация транспортного средства – государственная регистрация транспортного средства, впервые осуществляемая на территории Республики Казахстан;

29) владелец транспортного средства – собственник транспортного средства, а также лицо, владеющее транспортным средством на праве хозяйственного ведения или праве оперативного управления либо на ином законном основании (право аренды, распоряжение соответствующего органа о передаче этому лицу транспортного средства). Не является владельцем транспортного средства лицо, управляющее транспортным средством в силу исполнения своих служебных или трудовых обязанностей, в том числе на основании трудового или гражданско-правового договора с собственником или иным владельцем транспортного средства или на основании их волеизъявления без оформления письменной формы сделки;

29-1) паспорт транспортного средства (паспорт шасси транспортного средства) – паспорт, выдаваемый на предназначенные для движения по автомобильным дорогам общего пользования автомототранспортные средства, имеющие двигатель внутреннего сгорания с рабочим объемом свыше пятидесяти кубических сантиметров или электродвигатель (электродвигатели) максимальной (суммарной) мощностью более четырех киловатт и (или) максимальную конструктивную скорость более пятидесяти километров в час, и прицепы к ним (паспорт, выдаваемый на шасси транспортного средства в случае поставки шасси их потребителям);

29-2) электронный паспорт транспортного средства (паспорт шасси транспортного средства) – паспорт транспортного средства (паспорт шасси транспортного средства), оформленный в системе электронных паспортов транспортных средств (паспортов шасси транспортных средств);

30) государственная регистрация транспортного средства – процедура допуска транспортного средства к участию в дорожном движении, осуществляемая уполномоченным органом после проверки соответствия документов законодательству Республики Казахстан, сверки идентификационных номеров транспортного средства с выдачей свидетельства о регистрации транспортного средства и присвоением государственного регистрационного номерного знака;

31) свидетельство о государственной регистрации транспортного средства – документ, подтверждающий допуск транспортного средства к участию в дорожном движении;

32) активная безопасность транспортных средств – совокупность конструктивных и эксплуатационных свойств транспортных средств, направленных на предотвращение дорожно-транспортных происшествий и исключение предпосылок их возникновения, связанных с конструктивными особенностями транспортного средства;

33) пассивная безопасность транспортных средств – совокупность конструктивных и эксплуатационных характеристик транспортных средств, направленных на снижение тяжести дорожно-транспортных происшествий;

34) уполномоченный орган в области транспорта и коммуникаций – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство в области автомобильного транспорта, а также в пределах, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, межотраслевую координацию;

35) регион деятельности – территория, определенная уполномоченным органом в области транспорта и коммуникаций, на которой отсутствуют стационарные линии технического осмотра;

36) государственный доклад – ежегодный отчет о состоянии безопасности дорожного движения;

37) государственный регистрационный номерной знак – изделие, являющееся собственностью государства и содержащее индивидуальное буквенно-цифровое обозначение, присваиваемое механическому транспортному средству и изготовленное в соответствии с требованиями национального стандарта. Данное понятие распространяется на номерные знаки "Транзит";

38) механическое транспортное средство – самоходное дорожное транспортное средство, приводимое в движение двигателем, за исключением мопедов, электрических самокатов, малых электрических транспортных средств и рельсовых транспортных средств. Понятие распространяется также на тракторы и самоходные машины при их участии в дорожном движении;

39) эксплуатация механического транспортного средства – стадия жизненного цикла механического транспортного средства, включающая его использование по назначению с момента его государственной регистрации до момента утилизации;

40) единая информационная система обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним – электронная база данных, содержащая сведения о владельцах механических транспортных средств и прицепов к ним, механических транспортных средствах и прицепов к ним, результатах проведения обязательного технического осмотра;

40-1) оператор единой информационной системы обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним – акционерное общество, определенное уполномоченным органом в области транспорта и коммуникаций и осуществляющее ведение, развитие, интеграцию и сопровождение единой информационной системы обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним;

41) мопед – двух- или трехколесное транспортное средство, снабженное двигателем внутреннего сгорания с объемом цилиндра, не превышающим пятидесяти кубических сантиметров, либо электрическим двигателем и имеющее максимальную конструктивную скорость не более пятидесяти километров в час. К мопедам приравниваются велосипеды с подвесным двигателем, мокики, скутеры и другие транспортные средства с аналогичными характеристиками;

42) мотоцикл – двухколесное механическое транспортное средство с боковым прицепом или без него, имеющее двигатель. К мотоциклам приравниваются трех- и четырехколесные транспортные средства, вес которых без нагрузки не превышает четырехсот килограмм, скутеры с объемом цилиндра, превышающим пятьдесят кубических сантиметров, и другие транспортные средства с аналогичными характеристиками;

43) обязательный технический осмотр – периодический процесс диагностирования технического состояния механических транспортных средств и прицепов к ним на соответствие требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан;

44) парковка – место стоянки транспортного средства, представляющее собой участок дороги, организованный в соответствии с нормативными правовыми актами, утвержденными в установленном законодательством Республики Казахстан порядке;

44-1) паспорт самоходной машины и других видов техники – паспорт, выдаваемый на имеющие двигатель внутреннего сгорания с рабочим объемом свыше пятидесяти кубических сантиметров или электродвигатель (электродвигатели) максимальной (суммарной) мощностью более четырех киловатт тракторы, самоходные дорожно-строительные, коммунальные, сельскохозяйственные машины и другие наземные безрельсовые механические транспортные средства (за исключением предназначенных для движения по автомобильным дорогам общего пользования автомототранспортных средств, имеющих максимальную конструктивную скорость более пятидесяти километров в час) и прицепы к ним;

44-2) электронный паспорт самоходной машины и других видов техники – паспорт самоходной машины и других видов техники, оформленный в системе электронных паспортов самоходных машин и других видов техники;

45) паркинг – территория, представляющая собой специально оборудованное здание (часть здания), сооружение (часть сооружения), включая одно- или многоуровневое инженерное сооружение, или специальную открытую площадку, предназначенную для хранения (стоянки) транспортных средств и организованную в соответствии с нормативными правовыми актами;

46) реестр операторов технического осмотра – единый перечень операторов технического осмотра;

47) оператор технического осмотра – юридическое лицо или индивидуальный предприниматель, осуществляющие деятельность по проведению обязательного технического осмотра и включенные в реестр операторов технического осмотра;

48) центр технического осмотра – комплекс, предназначенный для выполнения работ по диагностированию технического состояния механических транспортных средств и прицепов к ним, имеющий для этих целей стационарную и (или) мобильную линию технического осмотра;

49) диагностическая карта технического осмотра – документ, содержащий сведения о владельце и механическом транспортном средстве и прицепов к нему с перечнем параметров технического состояния механического транспортного средства и прицепов к нему и результатах обязательного технического осмотра;

50) стационарная линия технического осмотра – комплекс, оснащенный средствами диагностирования механических транспортных средств и прицепов к ним для проведения обязательного технического осмотра, расположенный в здании или сооружении;

51) мобильная линия технического осмотра – передвижной комплекс, состоящий из специального транспортного средства либо мобильного сооружения (контейнерного типа), оснащенного средствами диагностирования механических транспортных средств и прицепов к ним для проведения обязательного технического осмотра;

52) стоянка – преднамеренное прекращение движения транспортного средства на время более пяти минут по причинам, не связанным с посадкой или высадкой пассажиров либо загрузкой или разгрузкой транспортного средства;

53) прицеп – транспортное средство, не оборудованное двигателем и предназначенное для движения в составе с механическим транспортным средством. Понятие распространяется также на полуприцепы и прицепы-роспуски;

53-1) малое электрическое транспортное средство – транспортное средство, оснащенное электрическим двигателем, предназначенное для индивидуального передвижения, имеющее одно или несколько колес, за исключением электрических самокатов и мопедов с электрическим двигателем;

54) экстренные оперативные службы – службы, оказывающие экстренную помощь при дорожно-транспортных происшествиях и иных чрезвычайных ситуациях на автомобильных дорогах Республики Казахстан;

55) устройство вызова экстренных оперативных служб – устройство, осуществляющее и обеспечивающее определение координат, скорости и направления движения транспортного средства с помощью сигналов не менее двух действующих глобальных навигационных спутниковых систем, передачу сообщения о транспортном средстве при дорожно-транспортном происшествии и иной чрезвычайной ситуации, а также двустороннюю голосовую связь с экстренными оперативными службами по сетям подвижной радиотелефонной связи;

56) оператор системы экстренного вызова – уполномоченная организация, осуществляющая управление системой экстренного вызова.

57) электрический самокат – транспортное средство индивидуальной мобильности, имеющее два или три колеса, предназначенное для передвижения одного человека посредством использования электрического двигателя (электрических двигателей), не имеющее сиденья, с максимальной конструктивной скоростью не более двадцати пяти километров в час.

Сноска. Статья 1 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 27.10.2015 № 364-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.11.2015 № 407-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (порядок введения в действие см. ст. 2); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2023 № 12-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан о дорожном движении

1. Законодательство Республики Казахстан о дорожном движении основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона, иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, устанавливаются иные правила, чем те, которые установлены настоящим Законом, то применяются правила международных договоров.

3. На правоотношения, урегулированные законодательством Республики Казахстан о дорожном движении, не распространяется действие законодательства Республики Казахстан о государственных закупках в части приобретения товаров, работ, услуг для изготовления водительских удостоверений, свидетельств о государственной регистрации транспортных средств, государственных регистрационных номерных знаков.

Сноска. Статья 2 с изменением, внесенным Законом РК от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 3. Основные принципы дорожного движения

Основными принципами дорожного движения являются:

1) приоритет жизни и здоровья участников дорожного движения над экономическими результатами хозяйственной деятельности;

2) приоритет ответственности государства за обеспечение безопасности дорожного движения над ответственностью участников дорожного движения;

3) соблюдение интересов участников дорожного движения, общества и государства при обеспечении безопасности дорожного движения;

4) системный подход к обеспечению безопасности дорожного движения.

Статья 4. Система обеспечения безопасности дорожного движения

Система обеспечения безопасности дорожного движения является средством реализации государственной политики в сфере дорожного движения и включает в себя правовые нормы, регулирующие отношения в сфере обеспечения безопасности дорожного движения, совокупность центральных и местных исполнительных органов, юридических лиц, общественных объединений, участников дорожного движения, средств и мер, обеспечивающих безопасность дорожного движения и ликвидацию последствий дорожно-транспортных происшествий.

Глава 2. ГОСУДАРСТВЕННОЕ УПРАВЛЕНИЕ И ПОЛИТИКА
В СФЕРЕ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ

Статья 5. Государственное управление в сфере дорожного движения

Государственное управление в сфере дорожного движения включает в себя:

1) определение, разработку, реализацию государственной политики в сфере дорожного движения;

2) финансирование деятельности в сфере дорожного движения и обеспечения его безопасности;

3) обеспечение обязательного страхования гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств перед третьими лицами, а также перевозчиков – перед пассажирами;

4) ведение статистической отчетности и государственного учета основных целевых показателей состояния дорожного движения и обеспечения его безопасности;

5) разработку, принятие, утверждение и реализацию в установленном порядке законодательных, иных нормативных правовых актов по вопросам обеспечения безопасности дорожного движения;

6) установление компетенции Правительства Республики Казахстан, центральных, местных представительных и исполнительных органов;

7) координацию деятельности центральных и местных исполнительных органов, физических и юридических лиц в целях предупреждения дорожно-транспортных происшествий и снижения тяжести их последствий;

8) обеспечение функционирования системы управления рисками в сфере дорожного движения;

9) обеспечение безопасности дорожного движения и устранение последствий дорожно-транспортных происшествий;

10) обеспечение безопасности дорог и их пропускной способности;

11) обеспечение безопасности транспортных средств;

12) обеспечение безопасного поведения пользователей дорог;

13) осуществление международного сотрудничества;

14) осуществление государственного контроля и надзора за выполнением законодательства Республики Казахстан в сфере обеспечения безопасности дорожного движения;

15) иные формы государственного управления в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 5 с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 6. Государственная политика в сфере дорожного движения

1. Государственная политика в сфере дорожного движения направлена на обеспечение благоприятных условий для участников дорожного движения, предотвращение дорожно-транспортных происшествий и снижение тяжести их последствий.

2. Основными направлениями государственной политики в сфере дорожного движения являются:

1) обеспечение безопасности и доступности дорожного движения, комфортности и сервиса для его участников;

2) обеспечение устойчивой транспортной системой;

3) снижение рисков в дорожном движении;

4) переход к безопасным транспортным средствам;

5) стимулирование и поощрение использования общественного транспорта;

6) обеспечение соблюдения правил дорожного движения;

7) совершенствование системы оказания медицинской помощи пострадавшим в результате дорожно-транспортных происшествий;

8) охрана окружающей среды в сфере дорожного движения;

9) иные направления в сфере дорожного движения и обеспечения его безопасности в соответствии с Конституцией, настоящим Законом, законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 7. Финансирование деятельности в сфере дорожного движения

Финансирование деятельности в сфере дорожного движения и обеспечения его безопасности осуществляется за счет бюджетных средств и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

Статья 8. Государственная система учета показателей состояния дорожного движения и обеспечения его безопасности

1. На территории Республики Казахстан осуществляется единая государственная система учета показателей состояния дорожного движения и обеспечения его безопасности, которая включает сведения о дорожно-транспортных происшествиях, при которых погибли и (или) ранены люди, повреждены транспортные средства, сооружения, грузы либо причинен иной материальный ущерб, а также правонарушениях в сфере дорожного движения, других показателях, отражающих состояние дорожного движения и деятельность по обеспечению его безопасности.

2. Информация о показателях, отражающих состояние дорожного движения и деятельность по обеспечению его безопасности, размещается на официальном сайте уполномоченного органа.

Глава 3. КОМПЕТЕНЦИЯ ПРАВИТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН, ЦЕНТРАЛЬНЫХ И МЕСТНЫХ ПРЕДСТАВИТЕЛЬНЫХ И ИСПОЛНИТЕЛЬНЫХ ОРГАНОВ В СФЕРЕ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ И ОБЕСПЕЧЕНИЯ ЕГО БЕЗОПАСНОСТИ

Статья 9. Компетенция Правительства Республики Казахстан

Правительство Республики Казахстан:

1) разрабатывает государственную политику в сфере дорожного движения;

2) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
3) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

5) исключен Законом РК от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

6) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

7) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
8) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

9) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

10) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

12) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

12-1) определяет национального оператора (национального администратора) системы электронных паспортов;

      12-2) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      13) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Сноска. Статья 9 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 10. Компетенция уполномоченного органа

Уполномоченный орган:

1) формирует и реализует государственную политику в сфере дорожного движения;

2) проводит мониторинг законодательства Республики Казахстан по обеспечению безопасности дорожного движения;

3) обеспечивает правовое просвещение и информирование населения по вопросам безопасности дорожного движения;

4) разрабатывает правила государственной регистрации и учета отдельных видов транспортных средств по идентификационному номеру транспортного средства, подготовки водителей механических транспортных средств, приема экзаменов и выдачи водительских удостоверений;

5) утверждает правила дорожного движения, основные положения по допуску транспортных средств к эксплуатации, перечень оперативных и специальных служб, транспорт которых подлежит оборудованию специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам;

6) организует и осуществляет государственный контроль и надзор за дорожным движением и обеспечением его безопасности;

6-1) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

6-2) разрабатывает в целях государственного контроля систему оценки рисков и проверочные листы;

7) вносит Правительству Республики Казахстан государственный доклад;

8) осуществляет межотраслевую координацию деятельности государственных органов в сфере дорожного движения и обеспечения его безопасности;

9) запрашивает и получает от центральных и местных исполнительных органов, организаций сведения о соблюдении ими законодательства Республики Казахстан о дорожном движении;

10) организует научные исследования и научно-технические разработки в сфере дорожного движения и обеспечения его безопасности;

11) утверждает формы и образцы бланков водительских удостоверений, свидетельства о регистрации транспортных средств, государственных регистрационных номерных знаков;

12) утверждает порядок организации и проведения оценки степени рисков эксплуатируемых дорог на территории Республики Казахстан;

13) разрабатывает правила направления для освидетельствования на состояние опьянения, освидетельствования на состояние опьянения и оформления его результатов;

14) согласовывает нормативную, проектную и техническую документацию на проектирование, строительство, ремонт, содержание дорог и управление ими в части обеспечения безопасности дорожного движения с учетом потребностей лиц с инвалидностью в целях обеспечения им равного доступа;

14-1) осуществляет рассмотрение проектов документов по стандартизации в пределах компетенции, а также подготовку предложений по разработке, внесению изменений, пересмотру и отмене национальных, межгосударственных стандартов, национальных классификаторов технико-экономической информации и рекомендаций по стандартизации для внесения в уполномоченный орган в сфере стандартизации;

15) согласовывает в установленном порядке документацию по территориально-транспортному планированию и организации дорожного движения;

16) участвует в рабочих и государственных комиссиях по приемке в эксплуатацию автомобильных дорог, дорожных сооружений, железнодорожных переездов, линий городского электрического транспорта, жилых комплексов и отдельных зданий и сооружений, а также образцов новых транспортных средств;

17) создает и эксплуатирует государственные информационные системы в сфере дорожного движения и обеспечения его безопасности;

18) регулирует дорожное движение;

19) исключен Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования);

20) определяет порядок представления и представление данных по идентификационному номеру транспортного средства банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций, для исполнения ими обязанностей, предусмотренных налоговым законодательством Республики Казахстан, по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан;

21) исключен Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования);

22) разрабатывает и утверждает правила формирования и осуществления деятельности квалификационной комиссии, порядок проведения аттестации кандидатов в преподаватели, мастера производственного обучения и мастера обучения вождению во время образовательного процесса по подготовке водителей транспортных средств, форму и периодичность представления отчетности о своей деятельности профессиональными объединениями;

23) исключен Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования);

24) исключен Законом РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

24-1) утверждает правила государственной регистрации и учета отдельных видов транспортных средств по идентификационному номеру транспортного средства, подготовки водителей механических транспортных средств, приема экзаменов и выдачи водительских удостоверений;

24-2) осуществляет мероприятия по организации и обеспечению интеграции информационных систем в сфере дорожного движения.

К интеграции информационных систем в сфере дорожного движения относятся мероприятия по организации и обеспечению информационного взаимодействия между информационными системами объектов информатизации в едином информационном пространстве;

25) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 10 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 11. Компетенция уполномоченного органа в области транспорта и коммуникаций

Уполномоченный орган в области транспорта и коммуникаций:

1) осуществляет государственный контроль за соблюдением порядка организации и проведения обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним операторами технического осмотра;

2) разрабатывает форму диагностической карты технического осмотра;

3) разрабатывает порядок организации и осуществления юридическими лицами и индивидуальными предпринимателями, занятыми на нерегулярных перевозках пассажиров и багажа, деятельности по обеспечению безопасности перевозки пассажиров и багажа;

3-1) утверждает порядок прекращения или временного ограничения движения транспортных средств по дорогам;

4) ведет реестр операторов технического осмотра;

5) исключен Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015);

5-1) утверждает методику определения стоимости услуг по проведению обязательного технического осмотра;

5-2) утверждает правила организации и эксплуатации системы экстренного вызова;

5-3) утверждает правила организации и проведения обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним, периодичность прохождения обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним, за исключением механических транспортных средств и прицепов к ним Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований;

5-4) определяет юридическое лицо, осуществляющее функции оператора системы экстренного вызова;

5-5) утверждает требования к специализированным программным обеспечениям, осуществляющим информационное взаимодействие с единой информационной системой обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним;

6) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 11 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 12. Компетенция уполномоченного органа в области здравоохранения

Уполномоченный орган в области здравоохранения:

1) координирует взаимодействие государственных органов по медицинскому обеспечению безопасности дорожного движения;

2) разрабатывает и утверждает правила проведения медицинского осмотра лица, претендующего на получение права управления транспортными средствами, повторного медицинского осмотра водителя механических транспортных средств;

3) разрабатывает и утверждает правила проведения обязательных предрейсовых и послерейсовых медицинских осмотров водителей транспортных средств;

4) утверждает перечень лекарственных средств и медицинских изделий автомобильных аптечек первой помощи;

5) утверждает перечень медицинских противопоказаний, при которых лицам запрещается управлять транспортными средствами;

6) организует оказание своевременной медицинской помощи совместно с уполномоченным органом в сфере гражданской защиты пострадавшим в дорожно-транспортных происшествиях;

7) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 12 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2018 № 211-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 13. Компетенция уполномоченного органа в области образования

Уполномоченный орган в области образования:

1) координирует взаимодействие государственных органов по повышению уровня образования учащихся общеобразовательных школ в сфере безопасности дорожного движения;

2) утверждает типовые образовательные учебные программы по обучению детей правилам дорожного движения;

3) исключен Законом РК от 08.01.2021 № 410-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

4) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 13 с изменением, внесенным Законом РК от 08.01.2021 № 410-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14. Компетенция уполномоченного органа в области внешнеполитической деятельности

1. Уполномоченный орган в области внешнеполитической деятельности:

1) обеспечивает координацию деятельности Республики Казахстан с международными организациями и государствами в сфере дорожного движения и обеспечения его безопасности;

2) взаимодействует с уполномоченным органом в разработке образцов государственных регистрационных номерных знаков на автотранспортные средства дипломатических представительств, консульских учреждений иностранных государств, представительств международных организаций, иностранцев, лиц без гражданства, филиалов и представительств иностранных компаний, юридических лиц с иностранным участием, другой специальной продукции, необходимой для допуска транспортных средств и их водителей к участию в международном дорожном движении;

3) оказывает содействие уполномоченному органу в обеспечении безопасности дорожного движения среди водителей транспортных средств дипломатических представительств, консульских учреждений иностранных государств, представительств международных организаций, иностранцев, лиц без гражданства, филиалов и представительств иностранных компаний, юридических лиц с иностранным участием;

4) организует взаимодействие уполномоченного органа с дипломатическими представительствами, консульскими учреждениями иностранных государств, представительствами международных организаций, иностранцами, лицами без гражданства, филиалами и представительствами иностранных компаний, юридическими лицами с иностранным участием в проведении государственной регистрации отдельных видов механических транспортных средств и прицепов к ним, приеме экзаменов и выдаче водительских удостоверений, а также оказание соответствующей правовой помощи;

5) организует проведение обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним дипломатических представительств, консульских учреждений иностранных государств, представительств международных организаций, иностранцев, лиц без гражданства, филиалов и представительств иностранных компаний, юридических лиц с иностранным участием;

2. Функции, указанные в подпунктах 2) – 6) пункта 1 настоящей статьи, возлагаются уполномоченным органом в области внешнеполитической деятельности на подведомственную организацию по работе с дипломатическим корпусом.

Статья 15. Компетенция уполномоченного органа в сфере гражданской защиты

Уполномоченный орган в сфере гражданской защиты:

1) организует координацию взаимодействий государственных органов при ликвидации чрезвычайных ситуаций, возникших в результате последствий дорожно-транспортных происшествий;

2) выдает должностным лицам, индивидуальным предпринимателям и юридическим лицам предписания по ликвидации чрезвычайных ситуаций, возникших в результате последствий дорожно-транспортных происшествий;

3) мобилизует материально-технические ресурсы при ликвидации чрезвычайных ситуаций, возникших в результате последствий дорожно-транспортных происшествий;

4) обеспечивает деятельность аварийно-спасательных служб (в том числе аэромобильных отрядов), задействованных в ликвидации чрезвычайных ситуаций, возникших в результате последствий дорожно-транспортных происшествий;

5) создает, организует и обеспечивает деятельность трассовых медико-спасательных пунктов;

Статья 15-1. Компетенция уполномоченного органа в области индустриального развития

Сноска. Заголовок статьи 15-1 с изменением, внесенным Законом РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Уполномоченный орган в области индустриального развития:

1) реализует Соглашение о введении единых форм паспорта транспортного средства (паспорта шасси транспортного средства) и паспорта самоходной машины и других видов техники и организации систем электронных паспортов в части организации систем электронных паспортов;

2) формирует и ведет национальную часть единого реестра уполномоченных органов (организаций) и организаций-изготовителей транспортных средств (шасси транспортных средств), самоходных машин и других видов техники, осуществляющих оформление паспортов транспортных средств (паспортов шасси транспортных средств) и паспортов самоходных машин и других видов техники, в том числе оформление электронных паспортов транспортных средств (паспортов шасси транспортных средств) и электронных паспортов самоходных машин и других видов техники;

3) подает представление в Правительство Республики Казахстан для определения национального оператора (национального администратора) системы электронных паспортов;

4) определяет порядок и условия выдачи заключения о предоставлении организациям полномочий или об отказе в предоставлении полномочий по оформлению паспортов транспортных средств (паспортов шасси транспортных средств) и паспортов самоходных машин и других видов техники, в том числе оформлению электронных паспортов транспортных средств (паспортов шасси транспортных средств) и электронных паспортов самоходных машин и других видов техники;

5) утверждает требования к элементам защиты паспорта транспортного средства (паспорта шасси транспортного средства) и паспорта самоходной машины и других видов техники;

Сноска. Глава 3 дополнена статьей 15-1 в соответствии с Законом РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16. Компетенция органов военной полиции

Органы военной полиции:

1) обеспечивают безопасность дорожного движения транспортных средств органов национальной безопасности, Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан;

2) осуществляют государственную регистрацию механических транспортных средств и прицепов к ним Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, за исключением Сил особого назначения Службы государственной охраны Республики Казахстан, с выдачей соответствующих документов и государственных регистрационных номерных знаков;

3) осуществляют проведение обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним, зарегистрированных в органах военной полиции, в порядке, определяемом первыми руководителями центральных государственных органов в области национальной безопасности, обороны и внутренних дел;

4) по согласованию с уполномоченным органом организовывают и обеспечивают сопровождение колонн транспортных средств органов национальной безопасности, Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан и осуществляют регулирование дорожного движения на дорогах и улицах во время прохождения этих колонн;

5) разрабатывают правила государственной регистрации механических транспортных средств и прицепов к ним Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, утверждаемые первым руководителем органов внутренних дел, уполномоченных органов в сферах национальной безопасности, обороны Республики Казахстан;

6) осуществляют иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 16 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16-1. Компетенция органов, осуществляющих оперативно-розыскную деятельность

Органы, осуществляющие оперативно-розыскную деятельность, разрабатывают и утверждают правила эксплуатации транспортных средств органов, осуществляющих оперативно-розыскную деятельность.

Сноска. Глава 3 дополнена статьей 16-1 в соответствии с Законом РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 17. Компетенция областных, городов республиканского значения, столицы и районных (городов областного значения) представительных и исполнительных органов

1. Областные, городов республиканского значения, столицы и районные (городов областного значения) представительные органы:

1) при утверждении местного бюджета определяют объемы финансирования мероприятий по организации дорожного движения и территориально-транспортному планированию;

2) рассматривают отчеты руководителей областных, городов республиканского значения, столицы и районных (городов областного значения) исполнительных органов по вопросам обеспечения безопасности дорожного движения;

3) осуществляют в соответствии с законодательством Республики Казахстан иные полномочия по обеспечению прав и законных интересов физических лиц.

2. Областные, городов республиканского значения, столицы и районные (городов областного значения) исполнительные органы в пределах своей компетенции и региона:

1) обеспечивают безопасность дорожного движения на соответствующей территории;

2) организуют и проводят комплекс мер по медицинскому обеспечению безопасности дорожного движения и контролируют их исполнение;

3) обеспечивают выполнение и контроль за всеми видами работ по строительству, реконструкции, ремонту, внедрению и содержанию технических средств регулирования дорожного движения на дорогах областного и районного значения, улицах населенных пунктов;

4) разрабатывают и реализуют мероприятия по организации дорожного движения на дорогах;

5) обеспечивают в градостроительной документации наличие раздела по территориально-транспортному планированию и организации дорожного движения;

6) создают организации, специализирующиеся на обеспечении функционирования интеллектуальных транспортных систем;

7) осуществляют мониторинг потерь от дорожно-транспортных происшествий и бюджетных затрат на обеспечение безопасности дорожного движения, а также эффективности принимаемых мер на снижение уровня аварийности на дорогах;

8) принимают меры по снижению транспортной нагрузки на населенные пункты путем:

разработки, принятия и выполнения генерального плана населенных пунктов с учетом развития общественного транспорта и организации дорожного движения;

установления специальных зон организации дорожного движения путем введения различных ограничений на въезд транспортных средств на отдельные городские территории;

информационного обеспечения дорожного движения в населенных пунктах;

9) ликвидируют последствия дорожно-транспортных происшествий для восстановления дорожного движения на дорогах;

10) исключен Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования);

11) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 17 с изменением, внесенным Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 18. Координация деятельности в сфере дорожного движения и обеспечения его безопасности

1. Координация деятельности в сфере дорожного движения и обеспечения его безопасности осуществляется путем разработки и осуществления государственными органами, физическими и юридическими лицами согласованных действий в целях повышения эффективности работы по своевременному предупреждению дорожно-транспортных происшествий, устранению причин и условий, способствующих их совершению, и снижению тяжести их последствий.

2. Основными задачами координационной деятельности являются:

1) оценка эффективности деятельности государственных органов, физических и юридических лиц;

2) выработка предложений по совершенствованию законодательства Республики Казахстан о дорожном движении;

3) заслушивание отчетов руководителей и должностных лиц о проводимой ими работе и выработка предложений по совершенствованию их деятельности в сфере дорожного движения и обеспечения его безопасности;

4) внесение в государственные органы и организации предложений о привлечении должностных лиц к дисциплинарной ответственности за непринятие мер по организации дорожного движения и обеспечению его безопасности.

Глава 4. СИСТЕМА УПРАВЛЕНИЯ РИСКАМИ И ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КОНТРОЛЬ
И НАДЗОР В СФЕРЕ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ

Статья 19. Риски в сфере дорожного движения

1. Возникновение дорожно-транспортных происшествий и их последствия возможны в результате имеющихся рисков в сфере дорожного движения, связанных с осуществлением деятельности по следующим направлениям:

1) риск организаций, осуществляющих грузовые и пассажирские перевозки. К нему относится риск выпуска в эксплуатацию механического транспортного средства, имеющего технические неисправности, а также допуска к управлению транспортными средствами лиц, состояние здоровья которых не обеспечивает безопасное управление ими;

2) риск управляющих автомобильными дорогами, железнодорожными переездами и другими дорожными сооружениями. К нему относится риск содержания дорог, железнодорожных переездов и других дорожных сооружений с нарушением требований их эксплуатации;

3) риск медицинских организаций. К нему относится риск:

оказания несвоевременной медицинской помощи пострадавшим в результате дорожно-транспортного происшествия;

допуска лиц к участию в дорожном движении, имеющих медицинские противопоказания или ограничения к управлению транспортными средствами;

4) риск учебных организаций. К нему относится риск некачественного обучения кандидатов в водители механических транспортных средств и детей правилам дорожного движения в результате нарушения требований, установленных законодательством Республики Казахстан;

5) риск проектных и строительных организаций. К нему относится риск проектирования, строительства, ремонта и реконструкции дорог и объектов дорожной инфраструктуры без учета требований безопасности дорожного движения;

6) риск организаций, выполняющих работы и предоставляющих услуги по техническому обслуживанию и ремонту транспортных средств. К нему относится риск проведения технического обслуживания и ремонта транспортных средств с нарушениями норм и правил, установленных заводами-изготовителями транспортных средств, требований технических регламентов о безопасности колесных транспортных средств и требований к выбросам вредных (загрязняющих) веществ транспортных средств;

7) риск организаций, осуществляющих проектирование и производство транспортных средств. К нему относится риск:

проектирования и производства транспортных средств без учета требований их безопасности в условиях дорожного движения;

несовершенства конструкции, технологических процессов или систем контроля продукции серийного и массового производства, не позволяющих обеспечить выполнение требований безопасности в отношении производимых транспортных средств и их компонентов;

8) риск органов по подтверждению соответствия и испытательных лабораторий. К нему относится риск:

подтверждения соответствия транспортных средств, предметов оборудования и запасных частей, устанавливаемых и (или) используемых на них с нарушениями требований, предусмотренных в области технического регулирования безопасности транспортных средств;

совершения дорожно-транспортного происшествия вследствие несовершенства, отсутствия или технических неисправностей отдельных элементов конструкции нового транспортного средства;

несовершенства технологических процессов или систем контроля продукции серийного и массового производства, не позволяющих обеспечить выполнение требований безопасности в отношении вводимых в эксплуатацию новых транспортных средств и их компонентов;

9) риск организаций, осуществляющих технический осмотр. К нему относится риск:

несовершенства технологических процессов или систем контроля линий технического осмотра транспортных средств, не позволяющих обеспечить выполнение требований безопасности в отношении эксплуатируемых транспортных средств и их компонентов;

некачественного проведения технического осмотра механических транспортных средств в результате нарушения требований, установленных законодательством Республики Казахстан;

10) риск торгующих организаций. К нему относится риск продажи транспортных средств, предметов оборудования и запасных частей, которые могут быть установлены и (или) использованы на транспортных средствах, не соответствующих техническим требованиям безопасности транспортных средств;

11) риск владельцев дорог и транспортных средств. К нему относится риск эксплуатации дорог и транспортных средств с условиями, создающими высокую степень совершения дорожно-транспортных происшествий.

2. Система управления рисками в сфере дорожного движения устанавливается настоящим Законом.

Сноска. Статья 19 с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20. Система управления рисками и внутреннего контроля в сфере дорожного движения

1. Система управления рисками в сфере дорожного движения направлена на минимизацию вероятности возникновения дорожно-транспортных происшествий, а также тяжелых последствий (гибели и травматизма людей) в результате дорожно-транспортных происшествий.

2. Система управления рисками в сфере дорожного движения – постоянно структурированный процесс, осуществляемый государственными органами в сфере дорожного движения для выявления, оценки, мониторинга, снижения рисков и их последствий, влияющих на состояние безопасности дорожного движения.

3. Процесс управления рисками включает следующие этапы:

1) определение рисков:

оценка риска и рискообразующих факторов (систематическое и постоянное отслеживание, анализ всех возможных причин дорожно-транспортных происшествий, качественная оценка их вероятности и размеров);

классификация рисков (исследование специфики рисков и факторов, которые приводят к их возникновению, влияют на их развитие, экспертные оценки исторических данных, карта рисков);

2) измерение (оценка) рисков, периодичность проведения которого устанавливается в зависимости от значимости риска, но не реже двух раз в год;

3) осуществление анализа рисков;

4) выбор и применение метода управления рисками;

5) корректирование системы управления рисками в сфере дорожного движения;

6) планирование и проведение контрольных мероприятий.

4. Государственные органы, осуществляющие деятельность в сфере дорожного движения, формируют систему управления рисками и внутреннего контроля в сфере дорожного движения, которая должна содержать:

1) полномочия и функциональные обязанности по управлению рисками и внутреннему контролю должностных лиц центральных и местных исполнительных органов, их ответственность;

2) процедуры по управлению рисками и внутреннему контролю;

3) лимиты на допустимый размер рисков в отдельности по их классификации в сфере дорожного движения;

4) внутренние процедуры представления отчетности по управлению рисками и внутреннему контролю уполномоченному органу, центральным и местным исполнительным органам;

5) внутренние критерии оценки эффективности системы управления рисками в сфере дорожного движения.

Порядок формирования системы управления рисками и внутреннего контроля в сфере дорожного движения устанавливается центральными и местными исполнительными органами в пределах их компетенции.

5. Критерии оценки степени риска в сфере дорожного движения утверждаются совместным приказом органов контроля и надзора и уполномоченного органа и публикуются на официальных интернет-ресурсах государственных органов.

6. Планирование контрольной деятельности государственными органами осуществляется на основании системы управления рисками в сфере дорожного движения, установленной настоящим Законом.

Статья 21. Государственный контроль и надзор в сфере дорожного движения

1. Государственный контроль и надзор в сфере дорожного движения осуществляются уполномоченными государственными органами в пределах их компетенции, установленной законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан, в форме проверки и профилактического контроля.

2. Координацию деятельности по выполнению контрольных функций уполномоченных государственных органов осуществляет уполномоченный орган.

Сноска. Статья 21 с изменением, внесенным Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 22. Должностные лица, осуществляющие государственный контроль и надзор в сфере дорожного движения

К должностным лицам, осуществляющим государственный контроль и надзор, относятся:

1) главный государственный инспектор Республики Казахстан по обеспечению безопасности дорожного движения – руководитель ведомства уполномоченного органа;

2) заместители главного государственного инспектора Республики Казахстан по обеспечению безопасности дорожного движения – заместители руководителя ведомства уполномоченного органа;

3) государственные инспекторы Республики Казахстан по обеспечению безопасности дорожного движения – специалисты по государственному контролю ведомства уполномоченного органа;

4) главные государственные инспекторы областей, городов республиканского значения, столицы по обеспечению безопасности дорожного движения – руководители территориальных подразделений уполномоченного органа;

5) заместители главных государственных инспекторов областей, городов республиканского значения, столицы по обеспечению безопасности дорожного движения – заместители руководителей территориальных подразделений уполномоченного органа;

6) государственные инспекторы областей, городов республиканского значения, столицы, городов областного значения, районов по обеспечению безопасности дорожного движения – специалисты по государственному контролю территориальных подразделений уполномоченного органа.

Статья 23. Права и обязанности должностных лиц уполномоченного органа, осуществляющих государственный контроль и надзор в сфере дорожного движения

1. Должностные лица уполномоченного органа, осуществляющие государственный контроль и надзор в сфере дорожного движения, имеют право:

1) давать юридическим лицам, индивидуальным предпринимателям и должностным лицам обязательные для исполнения предписания об устранении нарушений нормативных правовых актов в сфере обеспечения безопасности дорожного движения, а в случае непринятия по таким предписаниям необходимых мер привлекать виновных лиц к ответственности, предусмотренной законами Республики Казахстан. Предписания даются в соответствии с их компетенцией в письменной форме с указанием сроков предоставления информации о принимаемых мерах;

2) временно ограничивать или запрещать дорожное движение, изменять его организацию на отдельных участках дорог при предотвращении и (или) ликвидации чрезвычайных ситуаций социального, природного и техногенного характера и их последствий, неблагоприятных дорожно-климатических условиях; при проведении массовых мероприятий в целях создания необходимых условий для безопасного движения транспортных средств и пешеходов либо если пользование транспортными средствами угрожает безопасности дорожного движения; если железнодорожные переезды не отвечают правилам их содержания в безопасном для дорожного движения состоянии; при проведении на дорогах ремонтно-строительных и других работ; при проведении антитеррористической операции и (или) охранных мероприятий;

3) ограничивать или запрещать проведение на дорогах ремонтно-строительных и других работ, осуществляемых с нарушением требований нормативных правовых актов в сфере обеспечения безопасности дорожного движения;

4) запрещать эксплуатацию транспортных средств и прицепов к ним, тракторов и других самоходных машин в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, в том числе со снятием государственных регистрационных номерных знаков, до устранения причин, послуживших основанием для такого запрета, а также при наличии неисправностей и условий, перечень которых утверждается уполномоченным органом, а эксплуатацию троллейбусов и трамваев – при наличии неисправностей, предусмотренных соответствующими правилами технической эксплуатации; запрещать эксплуатацию транспортных средств, которые имеют скрытые, поддельные, измененные номера узлов и агрегатов либо государственные регистрационные номерные знаки, а равно при несоответствии маркировки транспортных средств данным, указанным в регистрационных документах;

5) вызывать в установленном законом Республики Казахстан порядке физических и должностных лиц по находящимся в производстве делам и материалам, получать от них необходимые объяснения, справки и документы (их копии);

6) использовать для доставления в медицинскую организацию физических лиц, нуждающихся в экстренной медицинской помощи, а также в других предусмотренных законодательством Республики Казахстан случаях транспортные средства физических и юридических лиц, кроме транспортных средств, принадлежащих дипломатическим, консульским и иным представительствам иностранных государств, международным организациям, и транспортных средств специального назначения, с возмещением затрат в порядке, определенном Правительством Республики Казахстан;

7) участвовать в выполнении возложенных на уполномоченный орган функций государственного заказчика по разработке и изготовлению технических средств контроля за соблюдением правил дорожного движения, аварийно-спасательного оборудования, применяемого на месте дорожно-транспортного происшествия в целях снижения тяжести его последствий, а также иных технических средств, автоматизированных систем и приборов, способствующих повышению безопасности дорожного движения;

8) осуществлять в соответствии с законодательством Республики Казахстан задержание транспортных средств, находящихся в розыске;

9) отказать в предоставлении государственной услуги лицу, имеющему своевременно неисполненное постановление о наложении административного взыскания в виде штрафа и (или) предписание о необходимости уплаты штрафа в сфере обеспечения безопасности дорожного движения, до их исполнения;

10) разрешить покинуть водителю кабину (салон) транспортного средства в случаях отсутствия с его стороны угрозы жизни или здоровью сотрудника органа внутренних дел (противоправное поведение, схожесть с лицом, находящимся в розыске, подозрение в состоянии опьянения).

2. Должностные лица уполномоченного органа обязаны осуществлять контроль за соблюдением законодательства Республики Казахстан о дорожном движении.

Сноска. Статья 23 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 24. Осуществление государственного контроля в сфере дорожного движения

1. Главный государственный инспектор Республики Казахстан по обеспечению безопасности дорожного движения имеет право по вопросам, относящимся к его компетенции:

1) принимать участие в выработке и реализации основных направлений государственной политики в сфере дорожного движения, а также в координации деятельности центральных и местных исполнительных органов Республики Казахстан;

2) представлять уполномоченный орган во взаимоотношениях с Правительством Республики Казахстан, центральными и местными исполнительными органами;

3) вносить в центральные и местные исполнительные органы Республики Казахстан и организации предписания (постановления, представления) об устранении нарушений законодательства Республики Казахстан о дорожном движении;

4) представлять в соответствии с законодательством Республики Казахстан интересы Республики Казахстан в международных организациях и во взаимоотношениях с иностранными государствами;

5) осуществлять руководство деятельностью главных государственных инспекторов областей, городов республиканского значения, столицы по обеспечению безопасности дорожного движения.

2. По результатам проведенного государственного контроля государственными инспекторами выносятся следующие акты:

1) акт по результатам проведения проверки;

1-1) акт по результатам проведения обследования автомобильных дорог, дорожных сооружений, технических средств регулирования дорожного движения и железнодорожных переездов;

2) протокол об административном правонарушении;

3) предписание об устранении нарушений требований законодательства Республики Казахстан о дорожном движении;

4) постановление о привлечении виновных лиц к административной ответственности в случае нарушения законодательства Республики Казахстан о дорожном движении.

3. Контролю за соблюдением норм, правил, технических регламентов и национальных стандартов в сфере дорожного движения подлежат физические и юридические лица.

4. Уполномоченный орган выдает обязательные для исполнения предписания об устранении нарушений требований законодательства Республики Казахстан, а в случае непринятия по этим предписаниям необходимых мер привлекает виновных лиц к ответственности, установленной законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 24 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 5. УПРАВЛЕНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ, НАПРАВЛЕННОЙ НА ОБЕСПЕЧЕНИЕ
БЕЗОПАСНОСТИ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ И УСТРАНЕНИЕ ПОСЛЕДСТВИЙ
ДОРОЖНО-ТРАНСПОРТНЫХ ПРОИСШЕСТВИЙ

Статья 25. Мероприятия по организации дорожного движения

1. Мероприятия по организации дорожного движения осуществляются в целях повышения его безопасности и пропускной способности дорог уполномоченным органом в области транспорта и коммуникаций, местными исполнительными органами, физическими и юридическими лицами, в ведении которых находятся дороги, а также территориальными подразделениями уполномоченного органа.

2. В целях обеспечения высокой пропускной способности дорог и безопасности дорожного движения владельцы дорог:

1) осуществляют деятельность по организации дорожного движения и транспортному планированию на основе документации по территориально-транспортному планированию и организации дорожного движения;

2) обеспечивают круглосуточную эксплуатацию и оперативный ремонт технических средств регулирования дорожного движения в соответствии с требованиями технических регламентов.

3) организовывают отдельно выделенные пути на дорогах, ширина и количество полос движения которых позволяют обеспечить исключительное движение общественного транспорта, в том числе легкорельсового транспорта.

3. Государственные органы, осуществляющие мероприятия по территориально-транспортному планированию и организации дорожного движения, в пределах своей компетенции:

1) обеспечивают разработку и утверждение документации по территориально-транспортному планированию и организации дорожного движения;

2) обеспечивают межрегиональную и региональную координацию совместного проектирования и реализации мероприятий в сфере территориально-транспортного планирования и организации дорожного движения, включая согласование проектов и определение источников финансирования;

3) устанавливают требования к учету провозных и пропускных возможностей территориальных транспортных систем при планировании строительства объектов массового пребывания людей;

4) устанавливают требования к порядку размещения объектов капитального строительства и их присоединения к улично-дорожной сети в целях обеспечения учета провозной и пропускной способности транспортной системы населенных пунктов;

5) устанавливают требования по учету существующего и перспективного уровня автомобилизации в населенных пунктах при транспортном планировании, развитии и размещении объектов транспортной инфраструктуры;

6) вводят требования по установлению и актуализации красных линий, обязательному соблюдению регламента использования территорий в их границах, а также резервированию территорий для планируемого размещения объектов транспортной инфраструктуры;

7) устанавливают правовые критерии оценки и нормативные требования к транспортной связанности и доступности территорий;

8) обеспечивают взаимосвязь деятельности по территориально-транспортному планированию и организации дорожного движения;

9) используют технические средства, устройства и конструкции, применение которых регламентировано документами по стандартизации и предусмотрено документацией по организации дорожного движения;

10) устанавливают основные нормативные правовые требования к установке и эксплуатации технических средств регулирования дорожного движения;

11) устанавливают иные требования, предусмотренные законодательством Республики Казахстан к транспортным системам, организации дорожного движения и транспортной инфраструктуре, обеспечивающим устойчивое функционирование транспортных систем в населенных пунктах и на прилегающих к ним территориях.

4. Центральные и местные исполнительные органы в пределах своей компетенции вправе создавать зоны специальной организации дорожного движения путем введения различных ограничений на въезд транспортных средств на отдельные городские территории, характеризующиеся сверхнормативной загрузкой транспортными потоками и антропогенной нагрузкой на окружающую среду.

5. В целях контроля соответствия транспортно-эксплуатационных характеристик улично-дорожной сети потребностям транспортной системы центральными и местными исполнительными органами в пределах своей компетенции осуществляется мониторинг дорожного движения путем сбора, обработки и накопления данных о параметрах движения транспортных средств (скорости движения, интенсивности, уровня загрузки, интервалов движения, дислокации и состояния технических средств регулирования дорожного движения) на дорогах, улицах, отдельных их участках, транспортных узлах, характерных участках улично-дорожной сети населенных пунктов.

6. В целях обеспечения безопасности передвижения автомобилей особого назначения Служба государственной охраны Республики Казахстан в городах Астане и Алматы, а в других административно-территориальных единицах органы национальной безопасности вправе определять скорость и маршруты их передвижения по автомобильным дорогам или отдельным участкам автомобильных дорог (специальным трассам) и вводить на них ограничения по передвижению, остановке и стоянке транспортных средств, временно изменять направления дорожного движения.

При проведении охранных мероприятий производство всех видов ремонтных, строительных, монтажных и иных работ на специальных трассах и прилегающих к ним территориях и акваториях осуществляется по согласованию со Службой государственной охраны Республики Казахстан. В период проведения охранных мероприятий все виды ремонтных, строительных, монтажных и иных работ на специальных трассах могут быть приостановлены.

Сноска. Статья 25 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2014 № 233-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.10.2015 № 364-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 26. Основные требования по обеспечению безопасности дорожного движения в процессе его организации

1. На территории Республики Казахстан установлено правостороннее движение транспортных средств.

2. Единый порядок дорожного движения, назначение и действие технических и других средств регулирования дорожного движения на всей территории Республики Казахстан устанавливаются правилами дорожного движения.

Установленные на дорогах Республики Казахстан дорожные знаки и сигналы, световые дорожные сигналы и разметка дорог должны соответствовать международным договорам, ратифицированным Республикой Казахстан.

3. Деятельность по организации дорожного движения должна осуществляться в соответствии с требованиями безопасности на основе комплексного использования технических средств и конструкций, применение которых регламентировано техническими регламентами и предусмотрено проектами и схемами организации дорожного движения.

Статья 27. Изменение организации дорожного движения

1. Изменение организации дорожного движения осуществляется посредством изменения направления, введения временного запрещения или временного ограничения движения пешеходов, транспортных средств и самоходных машин по дорогам, в том числе ограничения скорости движения транспортных средств, самоходных машин, их массы и нагрузок на оси, габаритных размеров.

2. Временное ограничение или запрещение дорожного движения, изменение его организации на дорогах или отдельных участках дорог вводятся в случаях:

1) угрозы безопасности дорожного движения, в том числе жизни и (или) здоровью физических лиц;

2) угрозы сохранности дорог;

3) дорожно-транспортного происшествия;

4) загрязнения атмосферного воздуха выше нормативов предельно допустимых концентраций химических и иных веществ;

5) стихийных бедствий, неблагоприятных дорожно-климатических условий;

6) проведения массовых, спортивных и иных мероприятий в целях создания необходимых условий для безопасного движения транспортных средств и пешеходов либо когда пользование транспортными средствами угрожает безопасности дорожного движения;

7) если железнодорожные переезды не отвечают требованиям обеспечения безопасности дорожного движения;

8) проведения на дорогах ремонтно-строительных и других работ;

9) проведения антитеррористической операции и (или) охранных мероприятий;

10) проведения мероприятий по предотвращению и (или) ликвидации чрезвычайных ситуаций социального, природного и техногенного характера и их последствий;

11) несоответствия показателей состояния конструктивных элементов дорог техническим нормам обеспечения безопасности дорожного движения;

12) сверхнормативной загрузки путем:

обеспечения платного доступа с целью обеспечения нормативной пропускной способности дорог;

ограничения или запрета въезда определенных категорий транспортных средств в установленное время;

ограничения движения грузовых и транзитных транспортных средств;

13) проведения мероприятий по обеспечению безопасности дорожного движения:

при сопровождении автомобилей особого назначения;

организованных автобусных колонн;

войсковых колонн.

3. При наступлении случаев, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи, решение о введении временного запрещения или временного ограничения движения транспортных средств по дорогам принимается владельцами дорог совместно с уполномоченными органами в пределах их компетенции.

4. Владельцы дорог при наступлении случаев, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи, принимают немедленные меры по временному ограничению или запрещению дорожного движения, изменению его организации на дорогах или отдельных участках дорог с уведомлением об этом участников дорожного движения через средства массовой информации.

5. В целях обеспечения безопасного движения транспортных средств и пешеходов уполномоченный орган вправе принимать меры по ограничению или запрещению проведения на дорогах ремонтно-строительных и других работ, осуществляемых с нарушением требований нормативных правовых актов в сфере обеспечения безопасности дорожного движения.

Статья 28. Требования к юридическим лицам и индивидуальным предпринимателям по обеспечению безопасности дорожного движения

1. Юридические лица и индивидуальные предприниматели, осуществляющие деятельность, связанную с эксплуатацией транспортных средств, обязаны:

1) организовать работу водителей в соответствии с требованиями, обеспечивающими безопасность в процессе дорожного движения;

2) соблюдать установленный законодательством Республики Казахстан об автомобильном транспорте режим труда и отдыха водителей;

3) создавать условия для повышения квалификации водителей и других работников автомобильного и наземного городского электрического транспорта, обеспечивающих безопасность дорожного движения;

4) анализировать и устранять причины дорожно-транспортных происшествий и нарушений настоящего Закона;

5) обеспечивать контроль за техническим состоянием, эксплуатацией транспортных средств в исправном состоянии;

6) обеспечивать проведение предрейсовых и послерейсовых медицинских осмотров водителей;

7) организовывать мероприятия по совершенствованию водителями навыков оказания первой помощи пострадавшим в дорожно-транспортных происшествиях.

2. Специализированные предприятия, осуществляющие деятельность по перевозке автомобильным и наземным городским электрическим транспортом, устанавливают специальные правила и предъявляют к водителям транспортных средств требования для обеспечения безопасности дорожного движения с учетом рода грузов, особенностей их перевозок.

Сноска. Статья 28 с изменениями, внесенными Законом РК от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 29. Медицинское обеспечение безопасности дорожного движения

1. Медицинское обеспечение безопасности дорожного движения заключается в:

1) проведении медицинского осмотра лица, претендующего на получение права управления транспортными средствами, повторного медицинского осмотра водителя механических транспортных средств, медицинского осмотра водителя механических транспортных средств при обмене водительского удостоверения в связи с окончанием срока его действия;

2) проведении предрейсовых и послерейсовых медицинских осмотров водителей транспортных средств;

3) оказании своевременной медицинской помощи пострадавшим в дорожно-транспортных происшествиях;

4) обучении участников дорожного движения, парамедиков, сотрудников уполномоченных органов по обеспечению безопасности дорожного движения и в сфере гражданской защиты приемам оказания первой помощи пострадавшим в дорожно-транспортных происшествиях.

2. Целью медицинского осмотра является определение у лица, претендующего на получение права управления транспортными средствами, и водителя механических транспортных средств медицинских противопоказаний или ограничений к водительской деятельности.

3. Лица, допущенные по медицинским показаниям к управлению механическим транспортным средством, вносятся уполномоченным органом в области здравоохранения в автоматизированную базу данных с доступом пользователей уполномоченных органов в пределах своей компетенции в целях осуществления контроля за соблюдением требований по медицинскому обеспечению безопасности дорожного движения.

4. Порядок автоматизированной регистрации и учета лиц, допущенных по медицинским показаниям к управлению механическим транспортным средством, и доступа к автоматизированной базе данных пользователей уполномоченных органов устанавливается уполномоченным органом в области здравоохранения.

5. Повторный медицинский осмотр проводится в следующие сроки:

1) водителей механических транспортных средств, выполняющих перевозки пассажиров, опасных грузов, – через каждые три года, а достигших пятидесятилетнего возраста, – ежегодно;

2) водителей механических транспортных средств, достигших шестидесятипятилетнего возраста, и водителей с инвалидностью – через каждые два года.

6. При наличии медицинских показаний в случаях, определяемых уполномоченным органом в области здравоохранения, срок проведения повторного медицинского осмотра сокращается, но не менее чем до одного года.

7. Лица, лишенные права управления механическими транспортными средствами за управление ими в состоянии опьянения либо за передачу управления механическим транспортным средством лицу, находящемуся в таком состоянии, либо за уклонение от прохождения медицинского освидетельствования для определения нахождения водителя в состоянии опьянения, должны пройти повторный медицинский осмотр перед восстановлением такого права, но не ранее чем за один месяц до истечения срока лишения права управления механическими транспортными средствами.

8. Досрочное направление водителей механических транспортных средств на повторный медицинский осмотр с указанием его причины может быть инициировано:

1) уполномоченным органом, нанимателем, у которого водитель механического транспортного средства работает по найму, – при проявлении признаков заболевания, включенного в перечень заболеваний и противопоказаний, запрещающих допуск лиц к управлению механическими транспортными средствами, самоходными машинами или устанавливающих ограничения права управления ими;

2) организацией здравоохранения – при выявлении у водителя механического транспортного средства заболевания, включенного в перечень заболеваний и противопоказаний, запрещающих допуск лиц к управлению механическими транспортными средствами или устанавливающих ограничения права управления ими.

9. Контроль за своевременным прохождением повторного медицинского осмотра водителями механических транспортных средств осуществляется при:

1) выдаче и обмене водительского удостоверения, а также при его возврате после изъятия;

2) исключен Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования);

3) приеме на работу водителей механических транспортных средств и в период трудовых отношений с ними.

10. Предрейсовые и послерейсовые медицинские осмотры водителей механических транспортных средств проводятся:

1) юридическими лицами и индивидуальными предпринимателями, осуществляющими деятельность, связанную с эксплуатацией транспортных средств;

2) учебными организациями по подготовке водителей транспортных средств.

11. Медицинская помощь пострадавшим в дорожно-транспортных происшествиях включает оказание:

1) первой помощи на месте дорожно-транспортного происшествия и в пути следования в медицинскую организацию в течение первого часа;

2) экстренной медицинской помощи на месте дорожно-транспортного происшествия, в пути следования в медицинскую организацию и в медицинской организации;

3) специализированной медицинской помощи пострадавшим в дорожно-транспортном происшествии в амбулаторных, стационарозамещающих и стационарных условиях в медицинских организациях.

Сноска. Статья 29 с изменением, внесенным Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 30. Устойчивый транспорт

1. Устойчивым транспортом являются транспортные средства, позволяющие снизить уровень негативного воздействия на окружающую среду в процессе дорожного движения.

2. Устойчивый транспорт должен обеспечивать:

1) доступность, мобильность и функционирование всех видов транспорта для максимального удовлетворения транспортных потребностей их пользователей при минимальных затратах, а также конкурентоспособности экономики и сбалансированности регионального развития;

2) минимизацию выбросов и отходов, а также минимальное воздействие на занимаемую территорию и меры к снижению шума.

3. К устойчивому транспорту относятся велосипеды и экологичные транспортные средства.

4. Уполномоченный орган в области транспорта и коммуникаций:

1) разрабатывает и утверждает нормативные правовые акты в сфере организации и функционирования устойчивого транспорта;

2) обеспечивает функционирование устойчивого транспорта.

5. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения и столицы обеспечивают транспортное планирование с учетом развития устойчивого транспорта.

Статья 31. Интеллектуальная транспортная система

1. Интеллектуальная транспортная система на основании комплекса взаимосвязанных автоматизированных систем:

1) управляет дорожным движением и работой всех видов транспорта;

2) обеспечивает безопасность и мониторинг дорожного движения;

2-1) обеспечивает мониторинг и контроль за деятельностью по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почтовых отправлений;

3) информирует участников дорожного движения об организации транспортного обслуживания;

4) собирает исходные данные для оценки транспортной ситуации;

5) формирует информацию о дорожно-транспортной ситуации;

6) оперативно предоставляет информацию соответствующим уполномоченным органам в случае возникновения криминальных и чрезвычайных ситуаций и о правонарушениях законодательства Республики Казахстан о дорожном движении и об автомобильном транспорте;

2. Уполномоченный орган в области транспорта и коммуникаций:

1) разрабатывает и утверждает нормативные правовые акты в сфере организации и функционирования интеллектуальных транспортных систем;

2) обеспечивает функционирование транспортной системы.

3. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения и столицы обеспечивают:

1) создание специализированных структур в составе местных исполнительных органов в целях организации и оперативного управления дорожным движением;

2) внедрение современных интеллектуальных систем управления дорожным движением и городским пассажирским транспортом;

3) установление требований к работе дорожно-эксплуатационных служб в условиях заторов;

4) усиление мер государственного контроля и надзора в сфере дорожного движения;

5) совершенствование транспортного планирования и организации дорожного движения.

Сноска. Статья 31 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 32. Оказание помощи лицам, пострадавшим в дорожно-транспортных происшествиях, и устранение их последствий

1. Уполномоченный орган в области здравоохранения совместно с органами в сфере гражданской защиты, в области транспорта и коммуникаций, уполномоченным органом определяет порядок оперативного реагирования и оказания своевременной комплексной помощи лицам, пострадавшим в дорожно-транспортных происшествиях.

2. Оперативное реагирование и оказание своевременной комплексной помощи лицам, пострадавшим при дорожно-транспортных происшествиях, обеспечиваются на основе:

1) разработки и утверждения системы оказания помощи лицам, пострадавшим в дорожно-транспортных происшествиях, в течение первого и последующих часов. Обязательными элементами системы являются:

введение системы экстренного вызова;

обучение лиц навыкам оказания первой помощи в соответствии с правилами обучения граждан Республики Казахстан, утверждаемыми уполномоченным органом в области здравоохранения, в рамках общеобразовательных учебных программ, а также подготовки лиц, претендующих на получение права управления транспортными средствами;

введение единого общенационального телефонного номера для сообщения о чрезвычайных ситуациях дорожно-транспортных происшествий, а также оперативной и единовременной передачи информации в соответствующие подразделения уполномоченных органов;

фиксация времени получения информации, выезда и прибытия на место происшествия, начала оказания квалифицированной помощи пострадавшим должностными лицами соответствующих уполномоченных органов;

обеспечение оперативного извлечения пострадавших из транспортного средства и других объектов;

оказание первой помощи пострадавшим в результате дорожно-транспортных происшествий;

ликвидация последствий чрезвычайных ситуаций;

проведение совместных плановых учений соответствующими уполномоченными органами по оказанию помощи лицам, пострадавшим в дорожно-транспортных происшествиях;

2) разработки и утверждения системы оказания и оценки качества оказываемой первой помощи;

3) обеспечения на раннем этапе реабилитации и поддержки пострадавших в дорожно-транспортных происшествиях и близких погибших в результате дорожно-транспортных происшествий в целях сведения к минимуму как физических, так и психологических травм;

4) создания систем страхования участников дорожного движения для реабилитации жертв дорожно-транспортных происшествий путем:

установления обязательной ответственности перед третьими лицами;

международного взаимного признания страхования гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств перед третьими лицами;

5) обеспечения тщательных расследований дорожно-транспортных происшествий в целях привлечения к ответственности виновных лиц и оказания правовой помощи пострадавшим;

6) поощрения исследований и разработки в области совершенствования мер по устранению причин и последствий в связи с дорожно-транспортными происшествиями.

Сноска. Статья 32 с изменениями, внесенными Законом РК от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 33. Оператор системы экстренного вызова

Оператор системы экстренного вызова осуществляет следующие функции:

1) эксплуатацию системы экстренного вызова;

2) управление проектом по созданию и развитию системы экстренного вызова;

3) системно-техническое обслуживание аппаратно-программного комплекса системы экстренного вызова;

4) обеспечение защиты информации в системе экстренного вызова;

5) исключен Законом РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

6) регистрацию и учет устройств вызова экстренных оперативных служб в системе экстренного вызова;

7) выпуск карт идентификации абонентов.

Сноска. Статья 33 с изменениями, внесенными Законом РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 34. Оснащение находящихся в эксплуатации транспортных средств устройствами вызова экстренных оперативных служб

Сноска. Статья 34 исключена Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 35. Участие общественных объединений в осуществлении мероприятий по обеспечению безопасности дорожного движения

1. Общественные объединения, созданные для защиты прав и законных интересов участников дорожного движения, в целях предотвращения дорожно-транспортных происшествий в соответствии с их уставами имеют право в установленном законами Республики Казахстан порядке:

вносить в уполномоченные органы предложения по совершенствованию документов по стандартизации, а также предложения по разработке, внесению изменений, пересмотру и отмене национальных, межгосударственных стандартов, национальных классификаторов технико-экономической информации и рекомендаций по стандартизации, технических норм и других нормативных документов в сфере дорожного движения и обеспечения его безопасности;

проводить по просьбе членов общественных объединений исследования причин и обстоятельств дорожно-транспортных происшествий, передавать материалы в прокуратуру и представлять интересы своих членов в суде;

проводить мероприятия по профилактике аварийности;

осуществлять иные полномочия, не противоречащие законодательству Республики Казахстан.

2. Уполномоченный орган с согласия общественных объединений вправе привлечь их к разработке и проведению мероприятий по обеспечению безопасности дорожного движения.

Сноска. Статья 35 с изменением, внесенным Законом РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 6. УПРАВЛЕНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ, НАПРАВЛЕННОЙ НА ОБЕСПЕЧЕНИЕ
БЕЗОПАСНОСТИ ДОРОГ И ИХ ПРОПУСКНОЙ СПОСОБНОСТИ

Статья 36. Основные требования по обеспечению безопасности дорожного движения при проектировании, строительстве, реконструкции, ремонте, содержании дорог и управлении ими

1. Проектирование, строительство, реконструкция, ремонт, содержание дорог и управление ими на территории Республики Казахстан должны выполняться на основе и с соблюдением требований безопасности дорожного движения, установленных настоящим Законом, техническими регламентами в сфере автомобильных дорог.

При проектировании, строительстве и реконструкции дорог не допускается снижение капитальных затрат за счет инженерных решений, отрицательно влияющих на безопасность дорожного движения.

2. Нормативная, проектная и техническая документация на проектирование, строительство, ремонт, содержание дорог и управление ими в части обеспечения безопасности дорожного движения подлежит согласованию и утверждению в порядке, устанавливаемом уполномоченным органом по обеспечению безопасности дорожного движения.

3. Ответственность за соответствие состояния дорог установленным требованиям в части обеспечения безопасности дорожного движения на этапе проектирования возлагается на заказчика и исполнителя проекта, а на этапах реконструкции и строительства – на заказчика и исполнителя работ.

4. Обязанность по обеспечению соответствия состояния дорог в процессе эксплуатации установленным требованиям настоящего Закона, правилам, техническим регламентам возлагается на физических и юридических лиц, во владении (в ведении) которых находятся дороги.

5. Дороги, входящие в сети международных автомагистралей и азиатских автомобильных дорог, должны соответствовать требованиям международных соглашений.

Сноска. Статья 36 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 37. Основные требования к должностным и иным лицам, ответственным за состояние дорог, железнодорожных переездов и других дорожных сооружений

1. Должностные и иные лица, ответственные за состояние дорог, железнодорожных переездов и других дорожных сооружений, обязаны:

1) содержать дороги, железнодорожные переезды и другие дорожные сооружения в безопасном для движения состоянии в соответствии с требованиями национальных стандартов, норм и правил;

2) принимать меры к своевременному устранению помех для движения, запрещению или ограничению движения на отдельных участках дорог, когда пользование ими угрожает безопасности движения.

2. Должностные и иные лица, ответственные за производство работ на дорогах, обязаны обеспечивать безопасность движения на местах проведения работ. Эти места, а также неработающие дорожные машины, оставшиеся по окончании работы строительные материалы, конструкции, которые не могут быть убраны за пределы дороги, должны быть обозначены соответствующими установленным нормам направляющими и ограждающими устройствами, дорожными знаками, а в темное время суток и в условиях недостаточной видимости дополнительно красными или желтыми сигнальными огнями.

По завершении работ на дороге должны быть обеспечены условия безопасного движения транспортных средств и пешеходов.

3. Соответствующие должностные и иные лица согласовывают с уполномоченным органом:

1) документацию по организации дорожного движения и транспортному планированию в городах и на дорогах, оборудование дорог техническими средствами регулирования дорожного движения с учетом потребностей лиц с инвалидностью различных категорий; проекты строительства, реконструкции дорог, дорожных сооружений в порядке, определяемом уполномоченным органом;

2) схемы и маршруты проведения на дорогах массовых, спортивных и иных мероприятий.

Сноска. Статья 37 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 38. Требования к субъектам, выполняющим дорожные и другие работы на проезжей части дороги

1. Дорожные и другие работы на проезжей части дорог, в том числе аварийно-спасательные, должны осуществляться после извещения уполномоченного органа и управляющего автомобильными дорогами.

Извещение о проведении дорожных и других работ, в том числе аварийно-спасательных, направляется производителем работ с указанием информации об участке проведения работ, сроках работ и контактных данных (адреса и телефона).

При строительстве сетей электроснабжения под проезжей частью дороги, для которого отсутствует необходимость в изменении либо ограничении движения транспортных средств и пешеходов, извещение уполномоченного органа не требуется.

2. Должностные и иные лица, ответственные за производство работ на дорогах, обязаны обеспечивать безопасность движения в местах проведения дорожных и других работ путем:

1) установки на расстоянии не менее пятидесяти метров от места проведения дорожных и других работ в населенных пунктах и трехсот метров вне населенных пунктов информационных щитов и необходимых дорожных знаков, предупреждающих участников дорожного движения о проведении данных работ;

2) установки максимальной разрешенной скорости движения транспортных средств в зоне дорожных и других работ не более тридцати километров в час в населенных пунктах и не более шестидесяти километров в час вне населенных пунктов. В зонах дорожных и других работ большой протяженности ограничение скорости необходимо дублировать с регулярной периодичностью путем установки соответствующих знаков;

3) обозначения полосы, по которой следует осуществлять движение транспортных средств, соответствующей и четко видимой вертикальной и горизонтальной дорожной разметкой;

4) регулярного проведения совместно с уполномоченным органом мероприятий по контролю за соблюдением ограничений скорости движения транспортных средств в зоне дорожных и других работ;

5) обеспечения лиц, занятых в дорожных и других работах на проезжей части дорог, сигнальной защитной одеждой, обеспечивающей их видимость в любое время суток на большом расстоянии и отвечающей требованиям международных и национальных стандартов.

3. Запрещаются в границах полосы отвода дороги:

1) выполнение работ, не связанных со строительством, реконструкцией, капитальным ремонтом, ремонтом и содержанием дорог, а также размещением объектов дорожного сервиса, дорожной службы, наружной (визуальной) рекламы, постов полиции, санитарно-эпидемиологического контроля, таможенного, пограничного, транспортного контроля, ветеринарных и фитосанитарных контрольных постов, строительством сетей электроснабжения под проезжей частью дороги, для которого отсутствует необходимость в изменении либо ограничении движения транспортных средств и пешеходов;

2) размещение зданий, строений, сооружений и других объектов, не предназначенных для обслуживания дороги, ее строительства, реконструкции, капитального ремонта, ремонта и содержания и не относящихся к объектам дорожного сервиса, дорожной службы, наружной (визуальной) рекламы, к постам полиции, санитарно-эпидемиологического контроля, таможенного, пограничного, транспортного контроля, ветеринарных и фитосанитарных контрольных постов;

3) распашка земельных участков, покос травы, осуществление рубок и повреждение лесных насаждений и иных многолетних насаждений, снятие дерна и выемка грунта, за исключением работ по содержанию полосы отвода дороги или ремонт у дороги.

Сноска. Статья 38 с изменениями, внесенными законами РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 39. Обеспечение безопасности дорог в отношении их пользователей

1. На дорогах разрешается движение только тех транспортных средств, которые прошли государственную регистрацию и находятся в исправном техническом состоянии.

2. Транспортные средства передвигаются по проезжей части дороги только в соответствии с требованиями настоящего Закона и правилами дорожного движения.

3. На дорогах запрещается:

1) складывать материалы, хранить их и предметы на проезжей части дороги и тротуаре;

2) создавать места постоянных и временных въездов и выездов, соединения и пересечения с другими дорогами;

3) устанавливать барьеры, шлагбаумы на проезжей части дороги и преграждать движение транспортных средств другими способами;

4) устанавливать в полосе отвода знаки, указатели, не относящиеся к дорожному движению, за исключением указателей дорожной службы, наружной (визуальной) рекламы, постов полиции, санитарно-эпидемиологического контроля, таможенного, пограничного, транспортного контроля, ветеринарных и фитосанитарных контрольных постов;

5) устанавливать скорость движения транспортных средств свыше ста километров в час при отсутствии раздельных проезжих частей дороги для движения транспортных средств в каждом направлении и обустройства пересечений дорог в разных уровнях;

6) проводить заводские испытания автомобилей, тракторов, других самоходных и прицепных транспортных средств;

7) размещать в закрепленной полосе площадки для стоянки и мойки транспортных средств;

8) без согласования схем и маршрутов с уполномоченным органом проводить массовые, спортивные и иные мероприятия.

4. На автомагистралях запрещается нахождение пешеходов, а также домашних животных вне транспортного средства.

Сноска. Статья 39 с изменениями, внесенными законами РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 40. Основные меры обеспечения безопасности дорожного движения пешеходов

1. Деятельность по обеспечению безопасности дорожного движения пешеходов должна быть направлена на:

1) улучшение пассивной безопасности транспортных средств;

2) создание безопасных условий пользования дорогами, в том числе управление скоростью, повышение видимости пешеходов и транспортных средств, улучшение инженерно-технических характеристик транспортных средств;

3) формирование законопослушного поведения водителей путем их информирования, обучения и обязательности соблюдения правил дорожного движения;

4) консультирование и информирование пешеходов об изменениях, производимых в их интересах, и осуществление мер, способных снизить риск пешехода стать пострадавшим в дорожно-транспортном происшествии;

5) информирование пешеходов о предстоящих и произошедших изменениях в организации дорожного движения и осуществление мер, способных снизить риск пешехода стать пострадавшим в дорожно-транспортном происшествии.

2. В целях обеспечения безопасности дорожного движения пешеходов документация по территориально-транспортному планированию и организации дорожного движения должна предусматривать:

1) планирование землепользования с учетом исключения рисков во время движения пешеходов путем создания безопасных взаимосвязанных и удобных для перемещения маршрутов, используемых ими;

2) сооружение безопасных, удобных, соединенных между собой пешеходных путей с их искусственным освещением;

3) на этапе проектирования и строительства дорог разделение движения пешеходных и транспортных потоков противоаварийными разделительными барьерами и ограждениями.

Статья 41. Обеспечение потребностей пользователей дорог в рамках планирования населенных пунктов

1. При планировании дорог населенных пунктов обеспечиваются потребности всех пользователей дорог в рамках устойчивого городского планирования, управления спросом на услуги транспорта и использования земельных ресурсов на основе:

1) регулирования спроса населения на поездки, обеспечивая приоритетность и преимущество общественному транспорту;

2) обеспечения доступности транспортных средств к местам назначения;

3) планирования и размещения рынков, объектов с массовым пребыванием людей с учетом обеспечения безопасности дорожного движения и бесперебойной пропускной способности дорог и улиц населенных пунктов;

4) учета географических и демографических условий;

5) внедрения интеллектуальной транспортной системы;

6) включения требований по обеспечению безопасности дорожного движения в функции по планированию населенных пунктов, транспортной инфраструктуры и использованию земель населенных пунктов.

2. Схемы территориально-транспортного планирования, генеральные планы населенных пунктов должны предусматривать:

1) безопасную и бесперебойную организацию дорожного движения;

2) высокий уровень защиты участников дорожного движения от воздействия дорожно-транспортных происшествий согласно утвержденным техническим характеристикам;

3) разделение транспортных и пешеходных потоков путем строительства подземных и надземных пешеходных переходов;

4) наличие парковок, паркингов, велосипедных полос движения либо велосипедных дорожек, а также полос движения, предназначенных для общественного транспорта, в том числе легкорельсового транспорта, движущегося по отдельно выделенному пути, и специальных транспортных средств, организаций скорой медицинской помощи и противопожарной службы;

5) разделение встречных потоков транспортных средств дорожными ограждениями, ограничивающими выезд на полосу встречного движения;

6) разделение пересекающихся потоков транспортных средств транспортными развязками в разных уровнях;

7) предотвращение чрезмерной концентрации транспортных средств, населения и производства;

8) развитие территории населенного пункта, включая транспортную и инженерную инфраструктуры, с учетом организации дорожного движения, соответствующей прогнозируемым демографическим, автомобильным, дорожным и социально-экономическим условиям;

9) соотношение пропускной способности дорог, транспортных развязок, парковок и паркингов транспортных средств от концентрации транспортных средств и застройки территорий населенных пунктов;

10) иные меры по обеспечению безопасности дорожного движения при устойчивом развитии населенных пунктов.

Сноска. Статья 41 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.10.2015 № 364-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 42. Обеспечение безопасного функционирования, поддержания и совершенствования дорожной инфраструктуры

1. Уполномоченный орган в области транспорта и коммуникаций, местные исполнительные органы, владельцы дорог обязаны обеспечить безопасное функционирование, поддержание и улучшение существующей дорожной инфраструктуры на основе:

1) определения количества дорожно-транспортных происшествий с тяжкими последствиями в разбивке по категориям пользователей дорог, а также основных факторов транспортной инфраструктуры, влияющих на риск для каждой группы пользователей;

2) определения опасных мест или участков дорог, на которые приходится чрезмерное количество или тяжесть дорожно-транспортных происшествий, и принятия соответствующих коррективных мер;

3) проведения оценки безопасности существующей дорожной инфраструктуры и использования оправдавших себя инженерных подходов для улучшения показателей безопасности;

4) осуществления регулирования расчетной скорости движения транспортных средств на этапе проектирования и эксплуатации дорожной сети. Расчетная скорость движения транспортных средств свыше ста километров в час устанавливается только при наличии раздельных проезжих частей дороги для движения транспортных средств в каждом направлении и в случае обустройства пересечений дорог в разных уровнях;

5) содействия переподготовке кадров и обучению в сфере безопасности дорожного движения в процессе проектирования средств обеспечения безопасности, проверки безопасности и оценки дорог;

6) разработки и содействия использования национальных стандартов в отношении проектирования и эксплуатации безопасных дорог с учетом и интегрированием человеческих факторов и конструкции транспортных средств;

7) обеспечения безопасности мест проведения дорожных работ.

2. Обеспечение безопасного функционирования, поддержания и улучшения дорожной инфраструктуры осуществляется на основании выполнения мероприятий по устранению аварийно-опасных мест и участков на дорогах.

Сноска. Статья 42 с изменением, внесенным Законом РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 42-1. Парковка в местах, оборудованных специальными сертифицированными устройствами, предназначенными для взимания оплаты за парковку и учета времени парковки транспортных средств

1. Места, оборудованные специальными сертифицированными устройствами, предназначенными для взимания оплаты за парковку и учета времени парковки транспортных средств, определяются местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения и столицы.

2. Парковка в местах, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, осуществляется в соответствии с правилами парковки в местах, оборудованных специальными сертифицированными устройствами, предназначенными для взимания оплаты за парковку и учета времени парковки транспортных средств, и тарификацией, утверждаемыми местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения и столицы.

3. Специальные сертифицированные устройства, предназначенные для взимания оплаты за парковку и учета времени парковки транспортных средств, должны соответствовать требованиям законодательства Республики Казахстан в области технического регулирования.

4. Парковка в местах, оборудованных специальными сертифицированными устройствами, предназначенными для взимания оплаты за парковку и учета времени парковки транспортных средств, без оплаты запрещается, за исключением случаев, предусмотренных правилами парковки в местах, оборудованных специальными сертифицированными устройствами, предназначенными для взимания оплаты за парковку и учета времени парковки транспортных средств.

5. Контроль за соблюдением правил парковки в местах, оборудованных специальными сертифицированными устройствами, предназначенными для взимания оплаты за парковку и учета времени парковки транспортных средств, осуществляется местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения и столицы.

Сноска. Глава 6 дополнена статьей 42-1 в соответствии с Законом РК от 05.05.2015 № 312-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 43. Разработка безопасной дорожной инфраструктуры, обеспечивающей потребности в мобильности и доступе пользователей дорог

Уполномоченный орган в области транспорта и коммуникаций, местные исполнительные органы, владельцы дорог обязаны разрабатывать безопасную дорожную инфраструктуру, обеспечивающую потребности в мобильности и доступе пользователей дорог, на основе:

1) учета всех видов транспортных средств при строительстве новой инфраструктуры, в том числе обеспечения дорог и улиц интеллектуальными транспортными системами, велосипедными полосами движения либо велосипедными дорожками, полосами движения, предназначенными для общественного транспорта, в том числе легкорельсового транспорта, движущегося по отдельно выделенному пути;

2) установления и утверждения минимальных рейтингов безопасности для новых проектов и инвестиций в дороги, которые обеспечивают отражение в технических характеристиках новых проектов потребностей всех пользователей дорог в сфере дорожного движения и обеспечения его безопасности.

Сноска. Статья 43 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.10.2015 № 364-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 44. Обустройство дорог объектами дорожного сервиса

1. Уполномоченный орган в области транспорта и коммуникаций, местные исполнительные органы, владельцы дорог на этапе проектирования, реконструкции, строительства и эксплуатации дорог:

1) обеспечивают обустройство дорог объектами дорожного сервиса в соответствии с нормами проектирования, планами строительства и генеральными схемами размещения указанных объектов с учетом требований обеспечения безопасности дорожного движения и оборудования специальными техническими средствами, приспособлениями, создающими лицам с инвалидностью равные условия пребывания с другими гражданами;

2) организуют работу объектов дорожного сервиса с учетом обеспечения безопасности участников дорожного движения;

3) предоставляют информацию участникам дорожного движения о наличии объектов дорожного сервиса и расположении ближайших организаций здравоохранения и связи, а равно информацию о безопасных условиях движения на соответствующих участках дорог.

2. Размещение объектов дорожного сервиса и инженерных коммуникаций в пределах дорог и дорожных сооружений не должно ухудшать видимость на дороге и другие условия безопасности дорожного движения, предусмотренные законодательством Республики Казахстан о дорожном движении.

Статья 45. Обучение правилам дорожного движения

1. Обучение правилам дорожного движения проводится на основе примерных программ и методических рекомендаций.

2. Обучение правилам дорожного движения проводится в организациях образования независимо от форм собственности, реализующих образовательные программы дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего образования в порядке, установленном уполномоченным органом в области образования.

Статья 46. Научные исследования и разработки в области безопасных дорог и обеспечения мобильности

Уполномоченный орган в области транспорта и коммуникаций, владельцы дорог внедряют современные инновационные технологии проектирования и строительства в целях обеспечения безопасных дорог и мобильности путем:

1) создания необходимых условий для проведения научных исследований и разработок в области безопасных дорог и обеспечения мобильности;

2) достижения результатов научных исследований на основе их экономического обоснования для включения в разработку более безопасной дорожной инфраструктуры и выделения необходимых инвестиций;

3) осуществления демонстрационных проектов по оценке инноваций в области повышения безопасности особенно для уязвимых пользователей дорог.

Глава 7. УПРАВЛЕНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ, НАПРАВЛЕННОЙ
НА ОБЕСПЕЧЕНИЕ БЕЗОПАСНОСТИ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ

Статья 47. Обеспечение безопасности транспортных средств

1. Обеспечение безопасности транспортных средств на территории Республики Казахстан осуществляется на основании требований законодательства Республики Казахстан и международных договоров в сфере дорожного движения.

2. В целях обеспечения доступности информации для потребителей о показателях безопасности транспортных средств уполномоченный орган ежегодно проводит мониторинг международных рейтинговых систем оценки пассивной и активной безопасности новых транспортных средств.

Проектирование и производство транспортных средств на территории Республики Казахстан производятся с учетом требований, установленных международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Статья 48. Основные требования к должностным и иным лицам, ответственным за техническое состояние и эксплуатацию транспортных средств

Должностным и иным лицам, ответственным за техническое состояние и эксплуатацию транспортных средств, запрещаются:

1) выпускать на линию транспортные средства, имеющие неисправности, с которыми запрещается их эксплуатация, или переоборудованные без соответствующего разрешения, или не зарегистрированные в установленном порядке, или не прошедшие обязательный технический осмотр, а равно владельцы которых в установленных законодательством Республики Казахстан случаях не заключили договор обязательного страхования гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств и (или) договор обязательного страхования ответственности перевозчика перед пассажирами;

2) допускать к управлению транспортными средствами водителей:

в состоянии опьянения (алкогольного, наркотического и (или) токсикоманического);

под воздействием лекарственных препаратов, ухудшающих реакцию и внимание;

в болезненном или утомленном состоянии, ставящем под угрозу безопасность дорожного движения;

не имеющих права управления транспортным средством данной категории;

3) направлять для движения по дорогам с асфальто- и цементобетонным покрытием тракторы и самоходные машины на гусеничном ходу.

Статья 49. Основные требования по обеспечению безопасности дорожного движения при эксплуатации транспортных средств

1. Техническое состояние и оборудование транспортных средств, участвующих в дорожном движении, должны обеспечивать безопасность дорожного движения.

2. Обязанность по поддержанию транспортных средств, участвующих в дорожном движении, в технически исправном состоянии возлагается на владельцев транспортных средств.

3. Если для транспортного средства установлена разрешенная максимальная масса, то масса транспортного средства с нагрузкой не должна превышать разрешенную максимальную массу.

4. Любой груз должен быть размещен и, в случае необходимости, закреплен на транспортном средстве таким образом, чтобы он:

1) не подвергал опасности людей и не наносил ущерба государственной и частной собственности;

2) не ограничивал видимости и обзорности, не нарушал устойчивости транспортного средства и не затруднял управление им;

3) не закрывал внешние световые приборы, включая стоп-сигнал и указатели поворота, светоотражающие приспособления, государственные регистрационные номерные знаки и отличительный знак государства регистрации, которые должны быть на транспортном средстве, или не закрывал сигналы, подаваемые рукой;

4) не производил неудобств, которых можно избежать.

5. После внесения изменения в конструкцию зарегистрированного транспортного средства, в том числе в конструкцию его составных частей, предметов дополнительного оборудования, запасных частей и принадлежностей, влияющих на обеспечение безопасности дорожного движения, необходимо проведение повторного подтверждения соответствия в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования.

6. Конструкция, техническое состояние и оборудование транспортных средств, участвующих в дорожном движении, должны отвечать следующим основным требованиям, относящимся к обеспечению безопасности дорожного движения:

1) наличие в транспортном средстве тормозной системы, рулевого управления, зеркал заднего вида, звукового сигнала, шасси, световых приборов, обеспечивающих безопасность дорожного движения;

2) обеспечение достаточной обзорности и видимости, позволяющих безопасно управлять транспортным средством;

3) наличие механизмов, предметов дополнительного оборудования и приспособлений транспортного средства, исключающих риск причинения вреда жизни и здоровью человека и окружающей среде;

4) обеспечение уменьшения опасности для пассажиров и других участников дорожного движения в случае дорожно-транспортного происшествия.

7. Выбросы в окружающую среду, производимые транспортными средствами при их эксплуатации, не должны превышать допустимый уровень, установленный техническими регламентами в сфере охраны окружающей среды.

Сноска. Статья 49 с изменением, внесенным Законом РК от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 50. Основные требования по обеспечению безопасности дорожного движения при техническом обслуживании и ремонте транспортных средств

1. Техническое обслуживание и ремонт транспортных средств в целях содержания их в исправном состоянии должны обеспечивать безопасность дорожного движения.

2. Нормы, правила и процедуры технического обслуживания и ремонта транспортных средств устанавливаются заводами-изготовителями транспортных средств с учетом условий их эксплуатации.

3. Юридические лица и индивидуальные предприниматели, выполняющие работы и предоставляющие услуги по техническому обслуживанию и ремонту транспортных средств, обязаны обеспечивать их проведение в соответствии с нормами и правилами, установленными заводами-изготовителями транспортных средств, требованиями технических регламентов о безопасности колесных транспортных средств и требованиями к выбросам вредных (загрязняющих) веществ транспортных средств.

4. Транспортные средства, прошедшие техническое обслуживание и ремонт, должны отвечать требованиям, регламентирующим техническое состояние и оборудование транспортных средств, участвующих в дорожном движении, в части, относящейся к обеспечению безопасности дорожного движения.

5. Факт проведения технического обслуживания и ремонта транспортных средств удостоверяется подписью и печатью исполнителя названных работ и услуг, а также датой проведения технического обслуживания и ремонта транспортного средства с отметкой:

1) о проведенной работе и замене составных частей транспортного средства в сервисной книжке транспортного средства;

2) в гарантийном талоне о проведении технического обслуживания и ремонта транспортного средства, который выдается владельцу транспортного средства;

3) о постановке транспортного средства на гарантийный учет.

6. Владелец транспортного средства имеет право на гарантийное обслуживание и ремонт в течение общего срока гарантии в порядке, установленном гражданским законодательством Республики Казахстан.

7. Гарантийное обслуживание и ремонт транспортного средства производятся, если неисправность транспортного средства возникла по вине завода-изготовителя либо исполнителя работ и услуг.

8. Гарантийные обязательства распространяются на транспортное средство, его составные части в пределах произведенных работ, оговоренных в договоре между владельцем транспортного средства и исполнителем работ и услуг.

Статья 51. Основания и порядок запрещения эксплуатации транспортных средств

1. Эксплуатация транспортных средств запрещается в случаях:

1) наличия технических неисправностей и условий, создающих угрозу безопасности дорожного движения и окружающей среде, перечень которых утверждается уполномоченным органом;

2) исключен Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015);

3) несоответствия номеров узлов и агрегатов, установленных на транспортном средстве, данным, внесенным в регистрационные документы на транспортное средство, а также если узлы и агрегаты, установленные на транспортном средстве, имеют скрытые, поддельные и измененные номера;

4) отсутствия регистрационных документов;

5) непрохождения обязательного технического осмотра, за исключением транспортных средств категории M1, возраст которых не превышает семи лет, включая год выпуска, не используемых в предпринимательской деятельности в сфере автомобильного транспорта;

6) отсутствия государственных регистрационных номерных знаков или их несоответствия установленным требованиям и регистрационным документам;

7) незаключения договора обязательного страхования гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств и (или) договора обязательного страхования гражданско-правовой ответственности перевозчика перед пассажирами;

8) исключен Законом РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

9) если их техническое состояние и оборудование не отвечают требованиям перечня неисправностей и условий, при которых запрещается эксплуатация транспортных средств, утвержденного уполномоченным органом;

10) управления автомобилем с прицепом, не предназначенным для движения в составе с ним;

11) наличия технических неисправностей рельсовых транспортных средств, создающих угрозу безопасности дорожного движения, а также если их техническое состояние и оборудование не отвечают требованиям правил технической эксплуатации рельсовых транспортных средств, утвержденных уполномоченным органом в области транспорта и коммуникаций;

12) оборудования транспортных средств специальными световыми и звуковыми сигналами и окраски по специальным цветографическим схемам, которые не входят в перечень оперативных и специальных служб, транспорт которых подлежит оборудованию специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам, утвержденный уполномоченным органом;

13) установки государственных регистрационных номерных знаков транспортного средства в местах, не предусмотренных требованиями законодательства Республики Казахстан в сфере дорожного движения;

14) отсутствия на транспортных средствах, перевозящих опасные грузы, спереди и сзади знака "Опасный груз".

2. Запрещение эксплуатации транспортного средства, участвующего в дорожном движении, осуществляется до устранения причин, послуживших основанием для такого запрещения.

Сноска. Статья 51 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 52. Основания и порядок остановки транспортного средства

Сноска. Заголовок статьи 52 в редакции Закона РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Основаниями остановки транспортного средства по требованию сотрудника органов внутренних дел являются:

1) нарушение водителем транспортного средства требований настоящего Закона и (или) правил дорожного движения, в том числе зафиксированное сертифицированным специальным техническим средством и прибором нарушение правил дорожного движения;

2) работа по розыску угнанных, похищенных транспортных средств, а также транспортных средств, водители которых скрылись с мест дорожно-транспортных происшествий, иных преступлений, связанных с использованием транспортных средств;

3) необходимость предоставления транспортного средства в случаях, предусмотренных подпунктом 7) пункта 3 статьи 54 настоящего Закона;

4) проверка у водителя документов, предусмотренных подпунктом 1) пункта 3 статьи 54 настоящего Закона, на стационарных постах полиции, а также при проведении оперативно-профилактических мероприятий;

5) проверка документов на перевозимый груз на постах полиции и контрольно-пропускных пунктах. В период проведения специальных мероприятий допускается остановка транспортных средств вне постов полиции с целью проверки документов на перевозимый груз;

6) выполнение решений уполномоченных на то государственных органов или должностных лиц об ограничении или запрещении движения;

7) необходимость опроса водителя и (или) пассажира (пассажиров) об обстоятельствах совершения дорожно-транспортных происшествий, административного правонарушения, преступления, очевидцами которых они являются;

8) регулирование дорожного движения.

9) проверка транспортного средства, зарегистрированного в компетентном органе другого государства, на соответствие требованиям, предусмотренным пунктом 3 статьи 65 настоящего Закона.

2. Остановка транспортного средства по требованию сотрудника органов внутренних дел по основаниям, не предусмотренным пунктом 1 настоящей статьи, запрещается.

3. В случае остановки транспортного средства в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи сотрудник органов внутренних дел обязан последовательно совершить следующие действия:

1) незамедлительно подойти к транспортному средству;

2) представиться и по требованию водителя предъявить служебное удостоверение для ознакомления и установления фамилии и должности;

3) разъяснить причину остановки транспортного средства;

4) в случае, если нарушение водителем транспортного средства требований настоящего Закона и (или) правил дорожного движения зафиксировано сертифицированными специальными техническими средствами и приборами, предъявить водителю соответствующие материалы для ознакомления.

4. При наличии оснований остановки транспортного средства и после выполнения сотрудником органов внутренних дел всех действий, установленных пунктом 3 настоящей статьи, водитель обязан выполнить законные требования сотрудника органов внутренних дел.

Примечание. В настоящей статье под специальными мероприятиями понимаются оперативно-профилактические, оперативно-розыскные, охранные мероприятия и антитеррористические операции, проводимые правоохранительными и специальными государственными органами.

Сноска. Статья 52 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2023 № 12-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 8. ПРАВА И ОБЯЗАННОСТИ УЧАСТНИКОВ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ

Статья 53. Основные права и обязанности участников дорожного движения

1. Право участников дорожного движения на безопасные условия движения по дорогам общего пользования гарантируется государством и обеспечивается исполнением настоящего Закона, соблюдением законодательных и нормативных актов Республики Казахстан в данной сфере и международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

2. Реализация прав одних участников дорожного движения не должна нарушать права других участников дорожного движения.

3. Участники дорожного движения имеют право на:

1) безопасные и удобные условия для движения по дорогам, возмещение ущерба, причиненного им вследствие несоответствия дорог, улиц, площадей и железнодорожных переездов требованиям безопасности движения;

2) получение из государственных органов и от уполномоченных должностных лиц достоверной информации об условиях дорожного движения, о причинах изменения направления, введения временного запрещения или временного ограничения движения по дорогам, о качестве продукции, работ и услуг, о правах, обязанностях и ответственности должностных лиц в сфере дорожного движения;

3) получение гарантированного объема бесплатной медицинской помощи, спасательных работ и другой необходимой помощи при дорожно-транспортном происшествии от организаций и должностных лиц, деятельность которых связана с обеспечением безопасности дорожного движения;

4) обжалование в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, действий (бездействия) государственных органов и их должностных лиц, осуществляющих государственное регулирование, управление и контроль в сфере дорожного движения;

5) возмещение ущерба в порядке, установленном страховым либо гражданским законодательством Республики Казахстан, в случаях причинения им телесных повреждений, а также в случаях повреждения транспортного средства и (или) груза либо причинения иного материального ущерба в результате дорожно-транспортного происшествия.

Участники дорожного движения имеют иные права в сфере дорожного движения, предусмотренные законами Республики Казахстан.

4. Участники дорожного движения обязаны:

1) знать и соблюдать правила дорожного движения, требования настоящего Закона;

2) выполнять требования сигналов регулировщика и светофора, дорожных знаков, дорожной разметки, которые применяются для регулировки дорожного движения, звуковых и световых сигналов, используемых при дорожных работах, специальных световых и звуковых сигналов транспортных средств оперативных и специальных служб;

3) создавать безопасные условия для дорожного движения, своими действиями или бездействием не причинять вреда другим участникам дорожного движения, их транспортным средствам и иному имуществу;

4) не повреждать и не загрязнять дорожное покрытие, не снимать дорожных знаков, не заслонять и не повреждать их, не устанавливать самовольно дорожные знаки, светофоры и другие технические средства организации дорожного движения;

5) не затруднять дорожное движение или не создавать угрозы его безопасности выбрасыванием, разгрузкой или оставлением на дороге предметов или материалов, мешающих движению, воздерживаться от любых действий, которые могут создавать помехи для дорожного движения, представлять опасность для людей или причинять ущерб имуществу;

6) принять меры в случае обнаружения или создания на дороге препятствия для дорожного движения по устранению этого препятствия, а если это невозможно – обозначить это препятствие в соответствии с требованиями настоящего Закона или иным способом, обеспечивающим безопасность дорожного движения, и сообщить о препятствии в уполномоченный орган или владельцам дорог;

7) действовать добросовестно, корректно, быть внимательными и взаимно вежливыми, не создавать препятствий и опасности для дорожного движения;

8) не допускать загрязнения дорог, в том числе не выбрасывать мусор, предметы, создающие опасность для движения, и иные предметы вне специально отведенных мест;

9) исполнять иные обязанности в сфере дорожного движения, установленные законами Республики Казахстан.

5. Участникам дорожного движения запрещается:

1) выполнять ремонт транспортного средства и его обслуживание на проезжей части дороги, за исключением случаев, установленных законодательством Республики Казахстан;

2) создавать препятствие для дорожного движения или опасность для движения;

3) повреждать дороги и технические средства регулирования дорожного движения;

4) допускать загрязнение окружающей среды.

Статья 54. Права и обязанности собственника и водителя механического транспортного средства

1. Собственник механического транспортного средства обязан по требованию должностного лица уполномоченного органа в указанный срок сообщить данные, удостоверяющие личность лица, которому было передано право на управление его механическим транспортным средством, а также своевременно представлять механическое транспортное средство и прицеп к нему для обязательного технического осмотра.

2. Водитель механического транспортного средства имеет право:

1) управлять механическим транспортным средством соответствующей категории, перевозить пассажиров и грузы по дорогам;

2) передавать право управления и пользования транспортным средством, находящимся в его личной собственности, другим лицам, имеющим право управления механическим транспортным средством соответствующей категории;

3) получить от должностного лица, обладающего правом проверять документы у водителя, разъяснение причины остановки транспортного средства, проводить при этом фото- и видеосъемку;

4) установления фамилии и должности лица, обладающего правом проверять у водителя документы или использовать транспортное средство, путем ознакомления со служебным удостоверением без его передачи водителю;

5) в случае дорожно-транспортного происшествия, если нет пострадавших, при взаимном согласии водителей в оценке обстоятельств случившегося и при неосуществлении упрощенного оформления дорожно-транспортного происшествия, предварительно составив схему происшествия и подписав ее, прибыть в ближайшее подразделение органов внутренних дел для оформления происшествия;

5-1) осуществить упрощенное оформление дорожно-транспортного происшествия;

6) при крайней необходимости отступить от выполнения соответствующих требований законодательства Республики Казахстан в случаях, когда это необходимо для предупреждения дорожно-транспортного происшествия, предотвращения угрозы для жизни и здоровья других лиц, если в силу обстоятельств возникшая угроза не может быть предотвращена иначе.

3. Водитель механического транспортного средства обязан:

1) иметь при себе и по требованию уполномоченных на то должностных лиц органов внутренних дел, органов транспортного контроля и органов государственных доходов передавать им для проверки:

водительское удостоверение на право управления транспортным средством либо временное удостоверение, выданное взамен водительского удостоверения, за исключением выданных в Республике Казахстан при наличии документа, удостоверяющего личность водителя;

свидетельство о государственной регистрации транспортного средства, за исключением выданного в Республике Казахстан, либо документ, свидетельствующий о праве собственности на транспортное средство;

путевой лист, документ на провозимый груз (товарно-транспортную накладную), а также иные установленные законодательством Республики Казахстан документы на транспортное средство, за исключением зарегистрированных в единой системе управления транспортными документами.

2) остановить транспортное средство по требованию сотрудника органов внутренних дел, транспортного контроля в форменной одежде об остановке транспортного средства путем подачи сигнала с помощью громкоговорящего устройства, жестом руки или жезлом, направленных на транспортное средство, с одновременным сигналом свистка, которые должны быть понятны водителю и поданы своевременно с тем, чтобы их исполнение не создало аварийную обстановку;

3) не покидать транспортное средство без принятия мер, исключающих самопроизвольное движение транспортного средства, а также в случае его остановки сотрудником органов внутренних дел без его разрешения;

4) пройти по требованию сотрудника органов внутренних дел освидетельствование на состояние опьянения;

5) при движении на транспортном средстве, оборудованном ремнями безопасности, быть пристегнутым и не перевозить пассажиров, не пристегнутых ремнями;

5-1) при управлении мотоциклом быть в застегнутом мотошлеме и не перевозить пассажиров без застегнутого мотошлема;

6) пройти проверку знаний правил дорожного движения в случаях, установленных Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях;

7) предоставить транспортное средство:

медицинским работникам, следующим в попутном направлении для оказания экстренной медицинской помощи, а также, независимо от направления движения, медицинским работникам, сотрудникам органов внутренних дел и органов национальной безопасности для транспортировки граждан, нуждающихся в экстренной медицинской помощи, в медицинские организации, а также при проведении антитеррористических операций с возмещением затрат;

сотрудникам органов внутренних дел для транспортировки транспортных средств, поврежденных при дорожно-транспортных происшествиях, проезда к месту стихийного бедствия, а также сотрудникам органов внутренних дел, Службы государственной охраны Республики Казахстан и органов национальной безопасности в других предусмотренных законодательством Республики Казахстан случаях;

8) при дорожно-транспортном происшествии водитель, причастный к нему, обязан:

немедленно остановить (не трогать с места) транспортное средство, включить аварийную световую сигнализацию и выставить знак аварийной остановки (мигающий красный фонарь) в соответствии с требованиями правил дорожного движения, не перемещать предметы, имеющие отношение к происшествию;

принять возможные меры для оказания первой помощи пострадавшим, вызвать скорую медицинскую помощь, а в экстренных случаях отправить пострадавших на попутном, а если это невозможно, доставить на своем транспортном средстве в ближайшую медицинскую организацию, сообщить свою фамилию, государственный регистрационный номерной знак транспортного средства (с предъявлением документа, удостоверяющего личность, или водительского удостоверения и регистрационного документа на транспортное средство) и возвратиться к месту происшествия;

сообщить незамедлительно о случившемся в ближайший орган внутренних дел, записать фамилии и адреса очевидцев и ожидать прибытия сотрудников органов внутренних дел, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами 5) и 5-1) пункта 2 настоящей статьи;

освободить проезжую часть дороги, если движение других транспортных средств невозможно;

при необходимости освобождения проезжей части дороги предварительно зафиксировать в присутствии свидетелей положение транспортного средства, следов и предметов, относящихся к происшествию, принять все возможные меры к их сохранению и обеспечить объезд места происшествия.

4. Водителю запрещается:

1) управлять транспортным средством без водительского удостоверения на право управления транспортным средством либо временного удостоверения, выданного взамен водительского удостоверения, за исключением выданных в Республике Казахстан в случае наличия при себе документа, удостоверяющего личность водителя;

2) управлять транспортным средством в состоянии опьянения (алкогольного, наркотического и (или) токсикоманического); под воздействием лекарственных препаратов, ухудшающих реакцию и внимание; в болезненном или утомленном состоянии, ставящем под угрозу безопасность дорожного движения;

3) управлять неисправным транспортным средством, транспортным средством, не прошедшим обязательный технический осмотр, за исключением транспортных средств категории M1, возраст которых не превышает семи лет, включая год выпуска, не используемых в предпринимательской деятельности в сфере автомобильного транспорта;

4) управлять транспортным средством, владелец которого в установленных законодательством Республики Казахстан случаях не заключил договор обязательного страхования ответственности владельцев транспортных средств и (или) договор обязательного страхования ответственности перевозчика перед пассажирами;

5) управлять транспортным средством в случаях отсутствия государственных регистрационных номерных знаков или их несоответствия регистрационным документам;

6) исключен Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015);

7) передавать управление транспортным средством лицам, находящимся в состоянии опьянения, под воздействием лекарственных препаратов, ухудшающих реакцию и внимание, в болезненном или утомленном состоянии, а также лицам, кроме обучаемых вождению, не имеющим при себе водительского удостоверения либо временного удостоверения, выданного взамен водительского удостоверения, на право управления транспортным средством данной категории, за исключением выданных в Республике Казахстан в случае наличия при себе документа, удостоверяющего личность водителя, или не указанным в путевом (маршрутном) листе, либо лицам, не имеющим права управления или лишенным права управления транспортным средством;

8) пересекать организованные (в том числе и пешие) колонны и занимать место в них;

9) при управлении транспортным средством пользоваться телефоном либо радиостанцией, за исключением их использования посредством применения наушников или громкой связи;

10) управлять транспортным средством с недействующей рабочей тормозной системой или рулевым управлением, неисправным сцепным устройством (в составе поезда), а в темное время суток на дорогах без искусственного освещения или в условиях недостаточной видимости – с негорящими (отсутствующими) фарами и (или) задними габаритными огнями, во время дождя или снегопада – с неисправными стеклоочистителями ветрового стекла;

11) употреблять алкогольные напитки, наркотические или психотропные вещества после дорожно-транспортного происшествия, к которому он причастен, либо после того, как транспортное средство было остановлено по требованию сотрудника органов внутренних дел, до проведения уполномоченным должностным лицом освидетельствования в целях установления состояния опьянения или до принятия уполномоченным должностным лицом решения об освобождении от проведения такого освидетельствования;

12) разворот: на пешеходных переходах и на перекрестках по линии тротуаров или обочин; в тоннелях; на мостах, путепроводах, эстакадах и под ними; на железнодорожных переездах; в местах с видимостью проезжей части дороги менее ста метров; в местах расположения остановочных пунктов;

13) движение задним ходом на перекрестках и в местах, где запрещен разворот;

14) на дорогах с двусторонним движением, имеющих четыре полосы или более, выезжать на сторону дороги, предназначенную для встречного движения;

15) на дорогах с двусторонним движением, имеющих три полосы, из которых средняя используется для движения в обоих направлениях, выезжать на крайнюю левую полосу, предназначенную для встречного движения;

16) превышать максимальную скорость, определенную в установленном порядке; превышать скорость, указанную на опознавательном знаке "Ограничение скорости", установленном на транспортном средстве;

17) создавать помехи другим транспортным средствам;

18) резко тормозить, если это не требуется для предотвращения дорожно-транспортного происшествия;

19) препятствовать обгону обгоняемого транспортного средства повышением скорости движения или иными действиями;

20) обгон:

на регулируемых перекрестках с выездом на полосу встречного движения;

на нерегулируемых перекрестках при движении по главной дороге, меняющей направление (за исключением разрешенного обгона справа), и по дороге, не являющейся главной (за исключением обгона на перекрестках с круговым движением, обгона двухколесных транспортных средств без бокового прицепа и разрешенного обгона справа);

на пешеходных переходах при наличии на них пешеходов;

на железнодорожных переездах и ближе ста метров перед ними;

транспортного средства, производящего обгон или объезд;

в конце подъема и на других участках дорог с ограниченной видимостью с выездом на полосу встречного движения;

21) остановка:

в непосредственной близости от трамвайных путей, если это создает помехи движению трамваев;

на железнодорожных переездах, в тоннелях;

на эстакадах, мостах, путепроводах (если для движения в данном направлении имеется менее трех полос) и под ними (независимо от количества полос);

в местах, где расстояние между остановившимся транспортным средством и сплошной линией разметки (кроме обозначающей край проезжей части дороги) или противоположным краем проезжей части дороги, или стоящим у противоположного края проезжей части дороги транспортным средством меньше трех метров, если это создает помехи движению транспортных средств;

на пешеходных переходах и ближе пяти метров перед ними;

на проезжей части дороги вблизи опасных поворотов и выпуклых переломов продольного профиля дороги при видимости дороги менее ста метров хотя бы в одном направлении;

на пересечении проезжих частей дороги и ближе тридцати метров от края пересекаемой проезжей части дороги, за исключением стороны напротив бокового проезда трехсторонних пересечений (перекрестков), имеющих сплошную линию разметки или разделительную полосу;

на остановочных площадках и ближе пятнадцати метров к ним, а при их отсутствии – ближе пятнадцати метров от указателя остановки маршрутных транспортных средств или такси;

в местах, где транспортное средство закроет от других водителей сигналы светофора, дорожные знаки или сделает невозможным движение (въезд или выезд) других транспортных средств, или создаст помехи для движения других транспортных средств (заторы) и пешеходов;

на клумбах, газонах, детских и спортивных площадках;

22) стоянка:

в местах, где запрещена остановка;

на эстакадах, мостах, путепроводах;

вне населенных пунктов на проезжей части дорог, обозначенных дорожным знаком "Главная дорога";

ближе пятидесяти метров от железнодорожных переездов;

механических транспортных средств с работающим двигателем в населенных пунктах, если это создает неудобства жителям;

на клумбах, газонах, детских и спортивных площадках;

23) открывать двери транспортного средства, оставлять их открытыми или выходить на проезжую часть дороги, не убедившись, что это не создаст помехи или опасности для других участников движения;

24) выезжать на перекресток или пересечение проезжих частей дороги, если образовался затор, который вынудит водителя остановиться, создав препятствие для движения транспортных средств в поперечном направлении;

25) опережение движущихся в попутном направлении транспортных средств, ограничивающих водителю обзор;

26) въезжать на пешеходный переход, если за ним образовался затор, который вынудит водителя остановиться на пешеходном переходе;

27) выезжать на железнодорожный переезд:

при закрытом или начинающем закрываться шлагбауме (независимо от сигнала светофора);

при запрещающем сигнале светофора (независимо от положения и наличия шлагбаума);

при запрещающем сигнале дежурного по переезду (дежурный обращен к водителю грудью или спиной, в поднятой вверх руке – жезл, красный фонарь или флажок, либо с вытянутыми в стороны руками);

если за переездом образовался затор, который вынудит водителя остановиться на переезде;

если к переезду в пределах видимости приближается поезд (локомотив, дрезина);

28) переезжать железнодорожные пути вне железнодорожных переездов;

29) объезжать с выездом на полосу встречного движения стоящие перед железнодорожным переездом транспортные средства;

30) самовольно открывать шлагбаум на железнодорожном переезде;

31) перемещать через железнодорожный переезд в нетранспортном положении сельскохозяйственные, дорожные, строительные и другие машины и механизмы без разрешения начальника дистанции пути железной дороги, движение тихоходных машин, скорость которых менее восьми километров в час, а также тракторных саней-волокуш;

32) на автомагистралях:

управлять велосипедами, мопедами, тракторами и самоходными машинами, а также иными транспортными средствами, скорость которых по технической характеристике или их состоянию меньше сорока километров в час;

управлять грузовыми автомобилями с разрешенной максимальной массой более трех с половиной тонн далее второй полосы;

останавливаться вне специальных площадок для стоянки, обозначенных дорожными знаками "Место стоянки" или "Место отдыха";

разворот и въезд в технологические разрывы разделительной полосы;

движение задним ходом;

учебная езда;

33) в жилой зоне:

сквозное движение транспортным средством;

движение транспортным средством вне проезжей части дороги;

учебная езда;

стоянка с работающим двигателем;

осуществлять стоянку грузовых автомобилей с разрешенной максимальной массой более трех тысяч пятисот килограмм, автобусов вне специально выделенных и обозначенных знаками и (или) разметкой мест;

подавать звуковой сигнал, включать громкую музыку;

стоянка на тротуарах, газонах, детских и спортивных площадках;

34) при буксировке на гибкой или жесткой сцепке допускать нахождение пассажиров в буксируемом автобусе (троллейбусе) и в кузове буксируемого грузового автомобиля, а при буксировке путем вывешивания или частичной погрузки – нахождение пассажиров в кабине или кузове буксируемого транспортного средства, а также в кузове буксирующего;

35) буксировка:

транспортного средства, у которого не действует рулевое управление (допускается буксировка методом вывешивания или частичной погрузки);

двух и более транспортных средств;

транспортного средства с недействующей тормозной системой, если его фактическая масса более половины фактической массы буксирующего транспортного средства. При меньшей фактической массе буксировка такого транспортного средства допускается только на жесткой сцепке или методом частичной погрузки;

мотоциклом без бокового прицепа, а также такого мотоцикла;

в гололедицу на гибкой сцепке;

36) перевозить пассажиров:

вне кабины автомобиля (кроме случаев перевозки пассажиров в кузове грузового автомобиля с бортовой платформой или в кузове-фургоне), трактора, самоходной машины, на грузовом прицепе, в прицепе-даче, в кузове грузового мотоцикла и вне предусмотренных конструкцией мотоцикла мест для сидения;

сверх количества, предусмотренного технической характеристикой транспортного средства, при этом фактическая масса транспортного средства не должна превышать величины разрешенной максимальной массы, установленной предприятием-изготовителем;

в состоянии опьянения на заднем сиденье мотоцикла;

сверх количества оборудованных для сидения мест в кузове грузового автомобиля;

37) перевозить детей до двенадцати лет:

на заднем сидении мотоцикла;

при отсутствии специального детского удерживающего устройства или иных средств, позволяющих пристегнуть ребенка с помощью ремней безопасности, предусмотренных:

конструкцией транспортного средства, а на переднем сидении механического транспортного средства – при отсутствии специального детского удерживающего устройства.

Примечания.

1. Водители военных транспортных средств обязаны пройти по требованию военнослужащих органов военной полиции освидетельствование на состояние опьянения.

2. Требование о предоставлении транспортного средства не распространяется на транспортные средства представительств иностранных государств и международных организаций, обладающих соответствующим иммунитетом.

3. Лица, указанные в подпункте 7) пункта 3 настоящей статьи, воспользовавшиеся транспортным средством, должны по требованию водителя выдать справку или сделать запись в путевом листе (с указанием продолжительности поездки, пройденного расстояния, своей фамилии, должности, номера служебного удостоверения, наименования своей организации).

4. Расходы, связанные с предоставлением транспортного средства сотрудникам государственных организаций, по требованию владельца транспортного средства возмещаются этими организациями в порядке, установленном уполномоченными органами в пределах своей компетенции.

5. При возникновении в пути прочих неисправностей и условий, с которыми запрещена эксплуатация транспортных средств и которые водитель в состоянии обнаружить, он должен устранить их, а если это невозможно, то может следовать к месту стоянки или ремонта с соблюдением необходимых мер предосторожности.

Сноска. Статья 54 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2014 № 233-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 166-VІ (вводится в действие с 01.01.2019); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 01.02.2021 № 1-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 14.03.2023 № 206-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 55. Права и обязанности пассажира

1. Пассажир имеет право на:

1) своевременное получение достоверной информации об условиях и порядке движения транспортного средства;

2) безопасный проезд и провоз багажа на транспортном средстве;

3) возмещение причиненного ущерба в случаях, установленных законодательством Республики Казахстан.

2. Пассажир обязан:

1) исключен Законом РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

2) при поездке на транспортном средстве, оборудованном ремнями безопасности, быть пристегнутыми ими, а при поездке на мотоцикле – быть в застегнутом мотошлеме;

3) посадку и высадку производить со стороны тротуара или обочины и только после полной остановки. Если посадка и высадка невозможны со стороны тротуара или обочины, они могут осуществляться со стороны проезжей части дороги при условии, что это будет безопасно и не создаст помех другим участникам движения.

3. Пассажирам запрещается:

1) отвлекать водителя от управления транспортным средством во время его движения;

2) при поездке на грузовом автомобиле с бортовой платформой стоять, сидеть на бортах или на грузе выше бортов;

3) открывать двери, а также высовываться в оконные проемы и люки транспортного средства во время его движения.

Сноска. Статья 55 с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 56. Права и обязанности пешехода

1. Пешеход имеет право требовать от компетентных органов, владельцев дорог, переездов и других дорожных сооружений обеспечения необходимых условий для безопасного движения.

1-1. Пешеход обязан:

1) передвигаться по тротуарам и обочинам, пешеходным дорожкам и другим местам, обустроенным и приспособленным для движения;

2) пересекать проезжую часть дороги по пешеходным переходам, в том числе по подземным и надземным, при их отсутствии в пределах видимости – на перекрестках по линии тротуаров или обочин, при отсутствии в зоне видимости перехода или перекрестка – под прямым углом к краю проезжей части дороги;

3) не создавать при пересечении проезжей части дороги вне пешеходного перехода помех для движения транспортных средств и не выходить из-за стоящего транспортного средства, ограничивающего обзорность, не убедившись в отсутствии приближающихся транспортных средств;

4) выходить на проезжую часть дороги на нерегулируемых пешеходных переходах будучи уверенным, что переход будет для него безопасен;

5) ожидать маршрутное транспортное средство и такси на остановочных пунктах, а при их отсутствии – на тротуаре или обочине.

2. Пешеходу запрещается:

1) переходить проезжую часть дороги вне пешеходного перехода при наличии разделительной полосы в населенном пункте, а также в местах, где установлены пешеходные или дорожные ограждения;

2) находиться на автомагистралях.

Сноска. Статья 56 с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 57. Права и обязанности водителей мопедов, электрических самокатов, велосипедов, малых электрических транспортных средств, погонщиков, ведущих по дороге скот, стадо, вьючных, упряжных или верховых животных

1. Водители мопедов, электрических самокатов, велосипедов, малых электрических транспортных средств, погонщики, ведущие по дороге скот, стадо, вьючных, упряжных или верховых животных, имеют право двигаться по дорогам в соответствии с правилами дорожного движения.

2. Водители мопедов, электрических самокатов, велосипедов, малых электрических транспортных средств, погонщики, ведущие по дороге скот, стадо, вьючных, упряжных или верховых животных, обязаны знать и соблюдать правила дорожного движения, утвержденные уполномоченным органом.

3. Водителям мопедов, электрических самокатов и велосипедов запрещается:

1) ездить, не держась за руль хотя бы одной рукой;

2) перевозить пассажиров, кроме перевозки пассажиров на велосипедах и мопедах со специальными приспособлениями для их перевозки;

3) перевозить груз, кроме перевозки груза на велосипедах и мопедах со специальными приспособлениями для их перевозки, а также груза, который не выступает более чем на пятьдесят сантиметров по длине или ширине за габариты, или груз, мешающий управлению;

4) поворачивать налево или разворачиваться на дорогах с трамвайным движением и на дорогах, имеющих более одной полосы, для движения в данном направлении;

5) буксировка мопедов, электрических самокатов и велосипедов, а также мопедами, электрическими самокатами и велосипедами, кроме буксировки прицепа, предназначенного для эксплуатации с мопедом и велосипедом;

6) пересекать проезжую часть дороги по пешеходным переходам, находясь на транспортном средстве;

7) передвигаться в темное время суток по проезжей части дороги без светоотражающего предмета, соответствующего требованиям, определенным правилами дорожного движения, обеспечивающего видимость водителям других транспортных средств;

8) при управлении по проезжей части дороги быть без застегнутого шлема.

4. Водителям мопедов запрещается двигаться по велосипедной дорожке, велосипедной полосе движения, обочине, тротуару или пешеходной дорожке.

5. Водители электрических самокатов двигаются по велосипедной дорожке, велосипедной полосе движения. При отсутствии велосипедной дорожки, велосипедной полосы движения водители электрических самокатов двигаются по:

правому краю проезжей части дороги, в том числе по полосе для маршрутных транспортных средств, в соответствии с требованиями, установленными частью второй настоящего пункта, в один ряд;

обочине;

тротуару или пешеходной дорожке со скоростью не более шести километров в час, не создавая опасности для движения пешеходов.

Не допускается движение по правому краю проезжей части дороги, в том числе по полосе для маршрутных транспортных средств, водителей электрических самокатов, не достигших восемнадцатилетнего возраста, без водительского удостоверения на право управления транспортным средством любой категории либо временного удостоверения, выданного взамен водительского удостоверения на право управления транспортным средством, за исключением выданных в Республике Казахстан в случае наличия при себе документа, удостоверяющего личность водителя.

6. Водители велосипедов двигаются по велосипедной дорожке, велосипедной полосе движения, а при их отсутствии – по правому краю проезжей части дороги, в том числе по полосе для маршрутных транспортных средств, в один ряд либо по обочине, тротуару или пешеходной дорожке, не создавая опасности для движения пешеходов.

7. Водителям малых электрических транспортных средств запрещается:

1) ездить, не держась за руль хотя бы одной рукой, за исключением малых электрических транспортных средств без руля;

2) перевозить пассажиров;

3) перевозить груз;

4) двигаться по проезжей части дороги;

5) двигаться по тротуару или пешеходной дорожке при наличии рядом велосипедной дорожки, велосипедной полосы движения;

6) буксировка малых электрических транспортных средств, малыми электрическими транспортными средствами;

7) пересекать проезжую часть дороги по пешеходным переходам, находясь на малом электрическом транспортном средстве.

Сноска. Статья 57 - в редакции Закона РК от 29.06.2023 № 12-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 9. ОБЕСПЕЧЕНИЕ ДВИЖЕНИЯ ЛЮДЕЙ
С НАРУШЕНИЯМИ ОПОРНО-ДВИГАТЕЛЬНОГО АППАРАТА

Статья 58. Организация движения людей с нарушениями опорно-двигательного аппарата и стоянки обслуживающих их транспортных средств

1. На транспортные средства, управляемые водителями с нарушениями опорно-двигательного аппарата или водителями транспортных средств, обслуживающих людей с нарушениями опорно-двигательного аппарата или полной потерей зрения, не распространяются действия запрещающих дорожных знаков "Стоянка запрещена", "Стоянка запрещена по нечетным числам месяца", "Стоянка запрещена по четным числам месяца".

2. Исключен Законом РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. В случае, если с информационно-указательным дорожным знаком "Место стоянки" установлен дорожный знак дополнительной информации (табличка) "Лица с инвалидностью", действие дорожного знака "Место стоянки" распространяется только на мотоколяски и автомобили, на которых установлены опознавательные знаки "Лицо с инвалидностью".

4. В случае если с запрещающими либо предписывающими дорожными знаками установлен дорожный знак дополнительной информации (табличка) "Кроме лиц с инвалидностью", то действие данных дорожных знаков не распространяется на мотоколяски и автомобили, на которых установлены опознавательные знаки "Лицо с инвалидностью".

Сноска. Статья 58 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 59. Специальные права водителей с нарушениями опорно-двигательного аппарата или водителей транспортных средств, обслуживающих людей с нарушениями опорно-двигательного аппарата или полной потерей зрения

Сноска. Заголовок статьи 59 с изменением, внесенным Законом РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Водители с нарушением опорно-двигательного аппарата, управляющие транспортными средствами с опознавательными знаками "Лицо с инвалидностью", имеют право:

1) останавливать и ставить транспортное средство в населенных пунктах в зоне действия дорожных знаков, запрещающих остановку или стоянку, при условии, что стоящее транспортное средство полностью располагается на тротуаре таким образом, чтобы для движения пешеходов оставалась свободная полоса шириной не менее полутора метров. Данное правило не действует на участках дороги, обозначенных запрещающей остановку дорожной разметкой;

2) ставить транспортное средство в зоне действия дорожных знаков, запрещающих стоянку, на местах стоянки с ограниченным временем свыше предусмотренного срока и на дорогах на дворовой территории за пределами мест стоянки при условии, что это не создает помех для пешеходов и не лишает другие транспортные средства возможности движения.

2. Водители транспортных средств, обслуживающих людей с нарушениями опорно-двигательного аппарата или полной потерей зрения, останавливают транспортное средство в населенных пунктах в зоне действия дорожных знаков, запрещающих остановку, для посадки или высадки людей с нарушениями опорно-двигательного аппарата или полной потерей зрения.

3. Водитель транспортного средства, обслуживающего человека с нарушениями опорно-двигательного аппарата или полной потерей зрения, который ведет за руку человека с нарушениями опорно-двигательного аппарата или полной потерей зрения к месту назначения и обратно, останавливает транспортное средство в населенных пунктах на условиях, указанных в подпункте 1) пункта 1 настоящей статьи.

Сноска. Статья 59 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 10. ДОПУСК К УЧАСТИЮ В ДОРОЖНОМ ДВИЖЕНИИ

Статья 60. Допуск транспортных средств и лиц, управляющих ими, к участию в дорожном движении

1. Допуск транспортных средств к участию в дорожном движении на территории Республики Казахстан осуществляется путем:

1) подтверждения соответствия транспортных средств, предметов оборудования и запасных частей, которые устанавливаются и (или) используются на транспортных средствах;

2) государственной регистрации и учета транспортных средств с выдачей соответствующих документов и государственных регистрационных номерных знаков;

3) проведения обязательного технического осмотра транспортных средств;

4) выполнения условий для допущения к международному движению.

2. Допуск лиц к участию в дорожном движении на территории Республики Казахстан осуществляется путем:

1) выдачи удостоверений на право управления транспортными средствами;

2) исключен Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Сноска. Статья 60 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 61. Подтверждение соответствия транспортных средств, предметов оборудования и запасных частей, которые могут быть установлены и (или)использованы на транспортных средствах

1. Необходимым условием выпуска в обращение транспортных средств, предметов оборудования и запасных частей, устанавливаемых и (или) используемых на транспортных средствах, подлежащих обязательному подтверждению соответствия (сертификации или декларированию), является их соответствие требованиям, установленным международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

2. Внесение изменений в конструкцию зарегистрированного транспортного средства допускается в строгом соответствии с требованиями, установленными международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Внесенные изменения в конструкцию зарегистрированного транспортного средства должны быть отражены в регистрационных документах транспортного средства.

3. Признание иностранных сертификатов и иных документов, подтверждающих соответствие транспортных средств, предметов оборудования и запасных частей, которые могут быть установлены и (или) использованы на транспортных средствах, выданных в соответствии с требованиями международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан, осуществляется в порядке, установленном уполномоченным органом в области технического регулирования и метрологии, путем переоформления их на сертификаты и иные документы, подтверждающие соответствие форм, установленных в государственной системе технического регулирования Республики Казахстан.

4. Не относятся к объектам обязательного подтверждения соответствия транспортные средства, предметы оборудования и запасные части, которые могут быть установлены и (или) использованы на них, бывшие в употреблении, ввозимые для выставки и без целевого использования, а также поставляемые по линии гуманитарной помощи, если иное не установлено международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

5. Необходимым условием выпуска в обращение бывших в употреблении транспортных средств, ввозимых на территорию Республики Казахстан, и их регистрации в уполномоченном органе является действующий сертификат технического осмотра колесных транспортных средств, выданный в соответствии с требованиями международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

6. Признание иностранных сертификатов технического осмотра колесных транспортных средств, ввозимых на территорию Республики Казахстан, осуществляется в соответствии с требованиями международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

Ответственность за соответствие транспортных средств, предметов оборудования и запасных частей, которые могут быть установлены и (или) использованы на транспортных средствах, требованиям международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан, возлагается на органы по подтверждению соответствия и испытательные лаборатории в пределах своей компетенции в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

Статья 62. Цели государственной регистрации транспортных средств

В Республике Казахстан государственная регистрация транспортных средств осуществляется в целях:

1) допуска транспортных средств к участию в дорожном движении и (или) эксплуатации на территории Республики Казахстан и за ее пределами;

2) государственного учета транспортных средств;

3) выявления и пресечения преступлений и правонарушений, связанных с использованием транспортных средств.

Статья 63. Обязательность государственной регистрации транспортных средств

1. Обязательной государственной регистрации подлежат механические транспортные средства, определяемые настоящим Законом, изготовленные в Республике Казахстан или ввезенные в Республику Казахстан, за исключением механических транспортных средств, зарегистрированных в компетентном органе другого государства, участвующих в международном дорожном движении и ввозимых в Республику Казахстан на срок не более одного года.

2. На территории Республики Казахстан запрещаются участие в дорожном движении и (или) эксплуатация механических транспортных средств, не прошедших государственную регистрацию в соответствии с настоящим Законом.

Статья 64. Виды транспортных средств, подлежащих государственной регистрации

1. Государственной регистрации в уполномоченном органе подлежат следующие виды механических транспортных средств и прицепов:

1) легковые, грузовые автомобили, автобусы, включая изготовленные на их базе специальные автомобили, и троллейбусы;

2) мотоциклы, трициклы, квадроциклы и мопеды с максимальной конструктивной скоростью более пятидесяти километров в час;

3) прицепы, предназначенные для движения в составе с автомобилями.

2. Государственной регистрации в органах военной полиции подлежат механические транспортные средства и прицепы к ним Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, за исключением Сил особого назначения Службы государственной охраны Республики Казахстан.

3. Государственной регистрации не подлежат: боевые транспортные средства, тракторы, включая изготовленные на их базе самоходные шасси и механизмы, прицепы, используемые как технологический транспорт вне дорог; трамваи и другие рельсовые механические транспортные средства; легковые, грузовые автомобили и автобусы, включая изготовленные на их шасси специальные автомобили, мотоциклы и мотороллеры, прицепы, предназначенные для движения в составе с автомобилями, зарегистрированные в других государствах и ввезенные на территорию Республики Казахстан на срок менее одного года.

Сноска. Статья 64 с изменениями, внесенными законами РК от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 65. Допуск транспортных средств к участию в международном движении по территории Республики Казахстан

Примечание ИЗПИ!
Конституционным Судом РК начато производство по проверке конституционности пункта 1 статьи 65.

1. Транспортное средство считается находящимся в международном движении по территории Республики Казахстан, если оно эксплуатируется иностранцем или лицом без гражданства, не имеющими вида на жительство в Республике Казахстан, и:

1) принадлежит физическому или юридическому лицу, имеющему постоянное место жительства или место нахождения вне Республики Казахстан;

2) не зарегистрировано в Республике Казахстан;

3) временно ввезено в Республику Казахстан.

2. Транспортное средство, участвующее в международном движении, может находиться на территории Республики Казахстан до одного года с момента пересечения Государственной границы Республики Казахстан.

По истечении срока, указанного в части первой настоящего пункта, транспортное средство, находящееся в международном движении, подлежит вывозу за пределы территории Республики Казахстан на непрерывный срок продолжительностью не менее тридцати календарных дней.

3. Допуск транспортных средств, находящихся в международном движении, к участию в дорожном движении на территории Республики Казахстан осуществляется при наличии выданных в соответствии с требованиями международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан, и законодательства Республики Казахстан:

1) свидетельства о регистрации транспортного средства, прицепа;

2) регистрационного номера транспортного средства;

3) отличительного знака государства;

4) опознавательного знака транспортного средства;

5) документа, подтверждающего факт прохождения технического осмотра транспортным средством;

6) договора обязательного страхования гражданско-правовой ответственности владельца транспортного средства;

7) сведений из системы электронных паспортов транспортных средств (паспортов шасси транспортных средств) и электронных паспортов самоходных машин и других видов техники об идентификационных признаках автотранспортных средств, зарегистрированных в государствах – членах Евразийского экономического союза, и их регистрационном учете.

Сноска. Статья 65 – в редакции Закона РК от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 66. Права и обязанности владельцев транспортных средств

1. Владельцы транспортных средств имеют право:

1) получать от уполномоченного органа информацию и разъяснения о порядке государственной регистрации транспортных средств и прицепов к ним;

2) выбрать цифровое и (или) буквенное обозначения государственного регистрационного номерного знака транспортного средства в порядке, определяемом уполномоченным органом.

2. Владельцы транспортных средств обязаны:

1) зарегистрировать транспортные средства в уполномоченном органе в течение десяти рабочих дней после приобретения механического транспортного средства на таможенной территории Евразийского экономического союза или совершения таможенных операций, связанных с выпуском для личного пользования, выпуском для внутреннего потребления, выпуском временно ввезенных в Республику Казахстан на срок более одного года;

2) представлять транспортные средства в уполномоченный орган в случаях, когда его обязательное представление предусмотрено правилами государственной регистрации и учета отдельных видов транспортных средств;

3) обратиться в уполномоченный орган для прекращения государственной регистрации механического транспортного средства перед утилизацией или после утраты транспортного средства либо перед вывозом транспортного средства на постоянное пребывание за пределы Республики Казахстан;

4) уплатить штраф при наличии своевременно неисполненных постановлений о наложении административного взыскания в виде штрафа в сфере обеспечения безопасности дорожного движения.

Сноска. Статья 66 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2017 № 124-VI (вводится в действие с 01.01.2018).

Статья 67. Запрет на государственную регистрацию транспортного средства или изменение регистрационных данных транспортного средства

1. Запрещается первичная регистрация транспортных средств, предназначенных для движения по дорогам и перевозки по ним людей или грузов, с правосторонним расположением органов управления или в связи с заменой кузова транспортного средства категории М1, или не снятых с регистрационного учета в государстве, в котором осуществлялась последняя регистрация.

1-1. Запрещается первичная регистрация автобусов возрастом более десяти лет.

1-2. Положения, предусмотренные пунктами 1 и 1-1 настоящей статьи, не распространяются на транспортные средства, выпущенные в обращение в государствах – членах Евразийского экономического союза и ввезенные на территорию Республики Казахстан до 1 сентября 2022 года.

Порядок, условия и сроки первичной регистрации транспортных средств, указанных в части первой настоящего пункта, определяются Правительством Республики Казахстан.

2. Регистрация транспортного средства и изменение регистрационных данных запрещаются в случае:

1) отсутствия признанных государственной системой технического регулирования Республики Казахстан сертификатов соответствия для новых транспортных средств, выданных в соответствии с требованиями международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан, и статьи 61 настоящего Закона;

2) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

3) отсутствия регистрационных документов;

4) невозможности идентификации транспортного средства вследствие подделки, сокрытия, изменения и (или) уничтожения маркировки номерных агрегатов, нанесенных изготовителем транспортного средства;

5) замены составляющей части конструкции, имеющей маркировочное идентификационное обозначение транспортного средства, указанного в статье 72 настоящего Закона;

6) представления поддельных (подложных) документов;

7) нахождения транспортного средства в розыске.

8) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

9) замены кузова транспортного средства категории М1.

Сноска. Статья 67 с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 01.02.2021 № 1-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 68. Отказ в государственной регистрации транспортного средства или изменении регистрационных данных транспортного средства

1. Основаниями для отказа в государственной регистрации транспортного средства или изменении регистрационных данных транспортного средства являются:

1) наличие запретов и ограничений на совершение регистрационных действий, наложенных (введенных) в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) обращение в орган регистрации транспортных средств лица, не имеющего полномочий представлять интересы собственника транспортного средства;

3) непредставление или представление не в полном объеме документов, необходимых для проведения регистрационных действий, а также представление документов, нечитаемых, исполненных карандашом, имеющих подчистки, приписки, зачеркнутые слова, а также не оговоренные исправления;

4) непредставление транспортного средства в случаях, когда его представление обязательно;

5) обращение в орган регистрации транспортных средств, не уполномоченный осуществлять государственную регистрацию представленных транспортных средств;

6) несоответствие конструкции транспортного средства или внесенных в нее изменений требованиям законодательства Республики Казахстан в области технического регулирования или сведениям, указанным в представленных документах;

6-1) обращение в орган регистрации транспортных средств лица, включенного в перечень организаций и лиц, связанных с финансированием распространения оружия массового уничтожения, и (или) в перечень организаций и лиц, связанных с финансированием терроризма и экстремизма, в соответствии с законодательством Республики Казахстан, за исключением транспортного средства, конфискованного и (или) взысканного по решению суда;

7) наличие неисполненного налогового обязательства по налогу на транспортные средства.

2. Об отказе в проведении регистрационных действий владелец транспортного средства должен быть извещен надлежащим образом (письменно, электронной почтой) с обоснованием причин.

3. Отказ в регистрации транспортного средства или изменении регистрационных данных транспортного средства может быть обжалован в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 68 с изменениями, внесенными законами РК от 02.08.2015 № 343-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 325-VІ (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 69. Прекращение государственной регистрации транспортного средства

1. Государственная регистрация транспортного средства прекращается по заявлению владельца в связи с утратой, отчуждением транспортного средства другому лицу, а также снятием его с регистрационного учета перед утилизацией или вывозом на постоянное пребывание за пределы Республики Казахстан или в соответствии с иными обстоятельствами.

2. Государственная регистрация транспортного средства прекращается при обнаружении оснований для отказа в регистрации транспортного средства, предусмотренных подпунктами 4), 5) и 6) пункта 2 статьи 67 настоящего Закона.

Статья 70. Документ о государственной регистрации транспортных средств, государственный регистрационный номерной знак

1. Владельцу зарегистрированного транспортного средства выдаются регистрационный документ, подтверждающий государственную регистрацию транспортного средства, и государственный регистрационный номерной знак.

Регистрационный документ должен находиться у лица, управляющего транспортным средством.

2. Требования к бланкам регистрационного документа, а также порядок их изготовления, хранения и учета устанавливаются уполномоченным органом.

3. Присвоение государственного регистрационного номерного знака и его изготовление осуществляются в порядке, установленном уполномоченным органом.

Статья 70-1. Государственная монополия в области изготовления свидетельств о государственной регистрации транспортных средств, водительских удостоверений и государственных регистрационных номерных знаков

Сноска. Глава 10 дополнена статьей 70-1 в соответствии с Законом РК от 29.06.2023 № 12-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

1. Деятельность по изготовлению документов, указанных в статье 70 и пункте 7 статьи 73 настоящего Закона, накоплению и ведению интегрированного банка данных системы изготовления документов, автоматизации работы по учету процессов, разработке, внедрению и сопровождению программно-технических продуктов для органов внутренних дел относится к государственной монополии и осуществляется республиканским государственным предприятием на праве хозяйственного ведения, созданным по решению Правительства Республики Казахстан.

2. Прейскурант цен на услуги по ускоренному изготовлению и выдаче документов, указанных в статье 70 и пункте 7 статьи 73 настоящего Закона, оказываемые республиканским государственным предприятием на праве хозяйственного ведения, созданным по решению Правительства Республики Казахстан, утверждается уполномоченным органом по согласованию с антимонопольным органом.

Статья 71. Ответственность владельцев при государственной регистрации транспортных средств

Владельцы транспортных средств несут ответственность за ненадлежащее исполнение обязанностей по государственной регистрации транспортных средств, изменению регистрационных данных транспортных средств в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 71-1. Компетенция национального оператора (национального администратора) системы электронных паспортов

К компетенции национального оператора (национального администратора) системы электронных паспортов относятся:

1) эксплуатация системы электронных паспортов;

2) организация и обеспечение функционирования системы электронных паспортов;

3) системно-техническое обслуживание аппаратно-программного комплекса системы электронных паспортов;

4) обеспечение защиты информации в системе электронных паспортов;

5) обеспечение интеграции системы электронных паспортов с государственными информационными системами, а также с информационными системами иностранных государств аналогичного назначения;

6) взаимодействие с администратором и участниками системы электронных паспортов;

7) определение тарифов и порядка оплаты услуг при оформлении электронного паспорта транспортного средства (паспорта шасси транспортного средства) и электронного паспорта самоходной машины и других видов техники и внесение в них изменений;

8) организация сбора сведений, необходимых для оформления электронного паспорта транспортного средства (паспорта шасси транспортного средства) и электронного паспорта самоходной машины и других видов техники и предоставляемых уполномоченными органами по обеспечению безопасности дорожного движения, в сфере таможенного дела, в области агропромышленного комплекса и местными исполнительными органами;

9) предоставление по запросам уполномоченных органов в области индустриального развития, по обеспечению безопасности дорожного движения, в сфере таможенного дела, в области агропромышленного комплекса и местных исполнительных органов сведений, содержащихся в электронных паспортах транспортных средств (паспортах шасси транспортных средств) и электронных паспортах самоходных машин и других видов техники с любым статусом, в полном объеме и без взимания платы для использования исключительно в целях реализации государственных задач и функций;

10) осуществление иных полномочий, установленных законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Глава 10 дополнена статьей 71-1 в соответствии с Законом РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 72. Регистрационные данные транспортного средства

1. К обязательным регистрационным данным транспортного средства, вносимым в документ о государственной регистрации и подлежащим государственному учету в информационной системе уполномоченного органа, относятся следующие основные сведения:

1) буквенно-цифровое обозначение государственного регистрационного номерного знака;

2) год выпуска транспортного средства;

3) марка и модель транспортного средства;

4) категория или подкатегория на право управления этим транспортным средством;

5) идентификационный номер или номер шасси (кузова, рамы), присвоенный организацией-изготовителем транспортных средств;

6) цвет;

7) объем двигателя, мощность двигателя в лошадиных силах и киловаттах;

8) фамилия, имя, отчество (при его наличии) физического лица или наименование юридического лица – владельца транспортного средства;

9) адрес места жительства для физического лица, места нахождения юридического лица или его филиала;

10) наименование органа регистрации транспортных средств;

11) дата ввоза легковых автомобилей на территорию Республики Казахстан для целей исчисления налога на транспортные средства.

При этом уполномоченный орган по обеспечению безопасности дорожного движения вправе дату ввоза определять на основании сведений органов государственных доходов.

В целях настоящего подпункта в качестве даты ввоза легковых автомобилей на территорию Республики Казахстан указывается "до 1 января 2014 года" или "после 31 декабря 2013 года".

С 1 января 2015 года датой ввоза легковых автомобилей, ввезенных на территорию Республики Казахстан, считается дата их первичной государственной регистрации;

12) страна-изготовитель легковых автомобилей (Казахстан (прочие).

2. Уполномоченный орган в сфере таможенного дела после совершения таможенных операций, связанных с выпуском транспортных средств, направляет сведения в единую информационную систему государственной регистрации транспортных средств уполномоченного органа в порядке, определяемом совместным актом.

Сноска. Статья 72 с изменениями, внесенными Законом РК от 28.11.2014 № 257 (вводится в действие с 01.01.2015).

Глава 11. ДОПУСК ЛИЦ К УПРАВЛЕНИЮ ТРАНСПОРТНЫМИ СРЕДСТВАМИ

Статья 73. Допуск лиц к управлению транспортными средствами

1. В Республике Казахстан устанавливаются следующие категории и входящие в них подкатегории транспортных средств, на управление которыми предоставляется специальное право (далее – право на управление транспортными средствами):

1) категория "А" – мотоциклы;

2) категория "В" – автомобили, разрешенная максимальная масса которых не превышает трех тысяч пятисот килограммов и число сидячих мест которых, помимо сиденья водителя, не превышает восьми; автомобили категории "В", сцепленные с прицепом, разрешенная максимальная масса которого не превышает семисот пятидесяти килограммов; автомобили категории "В", сцепленные с прицепом, разрешенная максимальная масса которого превышает семьсот пятьдесят килограммов, но не превышает массы автомобиля без нагрузки, а общая разрешенная максимальная масса такого состава транспортных средств не превышает трех тысяч пятисот килограммов;

3) категория "С" – автомобили, за исключением относящихся к категории "D", разрешенная максимальная масса которых превышает три тысячи пятьсот килограммов; автомобили категории "С", сцепленные с прицепом, разрешенная максимальная масса которого не превышает семисот пятидесяти килограммов;

4) категория "D" – автомобили, предназначенные для перевозки пассажиров и имеющие более восьми сидячих мест, помимо сиденья водителя; автомобили категории "D", сцепленные с прицепом, разрешенная максимальная масса которого не превышает семисот пятидесяти килограммов;

5) категория "ВЕ" – автомобили категории "В", сцепленные с прицепом, разрешенная максимальная масса которого превышает семьсот пятьдесят килограммов и превышает массу автомобиля без нагрузки; автомобили категории "В", сцепленные с прицепом, разрешенная максимальная масса которого превышает семьсот пятьдесят килограммов, а общая разрешенная максимальная масса такого состава транспортных средств превышает три тысячи пятьсот килограммов;

6) категория "СЕ" – автомобили категории "С", сцепленные с прицепом, разрешенная максимальная масса которого превышает семьсот пятьдесят килограммов;

7) категория "DE" – автомобили категории "D", сцепленные с прицепом, разрешенная максимальная масса которого превышает семьсот пятьдесят килограммов, а также сочлененные автобусы;

8) категория "Тm" – трамваи;

9) категория "Тb" – троллейбусы;

10) подкатегория "А1" – мотоциклы, трициклы, квадроциклы и мопеды с максимальной конструктивной скоростью более пятидесяти километров в час, с рабочим объемом двигателя внутреннего сгорания, не превышающим ста двадцати пяти кубических сантиметров, и максимальной мощностью, не превышающей одиннадцати киловатт;

11) подкатегория "В 1" – трициклы и квадроциклы;

12) подкатегория "С1" – автомобили, за исключением относящихся к категории "D", разрешенная максимальная масса которых превышает три тысячи пятьсот килограммов, но не превышает семи тысяч пятисот килограммов; автомобили подкатегории "С1", сцепленные с прицепом, разрешенная максимальная масса которого не превышает семисот пятидесяти килограммов;

13) подкатегория "D1" – автомобили, предназначенные для перевозки пассажиров и имеющие более восьми, но не более шестнадцати сидячих мест, помимо сиденья водителя; автомобили подкатегории "D1", сцепленные с прицепом, разрешенная максимальная масса которого не превышает семисот пятидесяти килограммов;

14) подкатегория "С1Е" – автомобили подкатегории "С1", сцепленные с прицепом, разрешенная максимальная масса которого превышает семьсот пятьдесят килограммов, но не превышает массу автомобиля без нагрузки, а общая разрешенная максимальная масса такого состава транспортных средств не превышает двенадцати тысяч килограммов;

15) подкатегория "D1E" – автомобили подкатегории "D1", сцепленные с прицепом, не предназначенным для перевозки пассажиров, разрешенная максимальная масса которого превышает семьсот пятьдесят килограммов, но не превышает массу автомобиля без нагрузки, а общая разрешенная максимальная масса такого состава транспортных средств не превышает двенадцати тысяч килограммов.

К управлению электрическими самокатами по правому краю проезжей части дороги, в том числе по полосе для маршрутных транспортных средств, допускаются лица, соответствующие требованиям, установленным частью второй пункта 5 статьи 57 настоящего Закона.

2. Право на управление транспортными средствами предоставляется лицам, сдавшим экзамены, при соблюдении условий, перечисленных в статье 74 настоящего Закона.

Экзамены принимаются на транспортных средствах с механической или автоматической трансмиссией.

Лицам, сдавшим экзамены на транспортных средствах с механической трансмиссией, предоставляется право на управление транспортными средствами соответствующей категории или подкатегории с любым видом трансмиссии.

3. Экзамены проводятся с применением технических средств контроля теоретических знаний и практических навыков экзаменуемых.

Состав технических средств контроля, предназначенных для проведения экзаменов, требования к ним, а также условия их применения устанавливаются уполномоченным органом.

4. Исключен Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

5. Право на управление транспортными средствами подтверждается водительским удостоверением, а в предусмотренных законодательством Республики Казахстан случаях – временным удостоверением, выданным взамен водительского удостоверения на право управления транспортным средством.

6. В Республике Казахстан выдаются национальные и международные водительские удостоверения, соответствующие требованиям международных договоров Республики Казахстан.

7. Национальное водительское удостоверение выдается на срок десять лет, если иное ограничение не предусмотрено законами Республики Казахстан.

8. Национальное водительское удостоверение на право управления транспортными средствами категории "А" подтверждает также право на управление транспортными средствами подкатегории "А 1" и подкатегории "В1" с мотоциклетной посадкой или рулем мотоциклетного типа, категории "В" – подкатегории "В1" (кроме транспортных средств с мотоциклетной посадкой или рулем мотоциклетного типа), категории "С" – подкатегории "С1", категории "D" – подкатегории "D1", категории "СЕ" – подкатегории "С1Е", категории "DE" – подкатегории "D1E".

9. Международное водительское удостоверение выдается на срок до трех лет, но не более срока действия национального водительского удостоверения.

Выданное в Республике Казахстан международное водительское удостоверение является недействительным для управления транспортными средствами на территории Республики Казахстан.

10. Выдача национальных и международных водительских удостоверений взамен утраченных (похищенных) иностранных и международных водительских удостоверений, выданных в других государствах, не производится.

11. Образцы национальных и международных водительских удостоверений утверждаются уполномоченным органом.

12. В случае, если в водительском удостоверении указаны ограничения к управлению транспортными средствами, данное водительское удостоверение считается действительным при условии соблюдения указанных в нем ограничений.

13. Лица, постоянно или временно проживающие, а также временно пребывающие на территории Республики Казахстан, допускаются к управлению транспортными средствами на основании национальных водительских удостоверений, а при отсутствии таковых – на основании действительных международных или иностранных национальных водительских удостоверений при соблюдении условий и ограничений, перечисленных в пунктах 14, 15, 16, 17, 18 и 19 настоящей статьи.

14. Не допускается управление транспортными средствами на основании международных или иностранных водительских удостоверений при осуществлении предпринимательской или иной трудовой деятельности, связанной с выполнением работ по непосредственному управлению транспортными средствами, за исключением граждан государств-членов Евразийского экономического союза.

15. Выданное в иностранном государстве международное водительское удостоверение признается действительным при условии, что оно предъявляется вместе с соответствующим национальным водительским удостоверением.

16. Иностранное водительское удостоверение, не соответствующее требованиям международных договоров Республики Казахстан, признается недействительным.

17. Иностранные и международные водительские удостоверения признаются действительными для управления транспортными средствами на территории Республики Казахстан по достижении их владельцами возраста, предусмотренного статьей 74 настоящего Закона для соответствующих категорий и подкатегорий транспортных средств.

18. Положения, предусмотренные пунктами 14 и 17 настоящей статьи, не применяются в случаях участия транспортного средства в международном движении.

19. Иностранное и международное водительские удостоверения признаются недействительными для управления транспортными средствами на территории Республики Казахстан по истечении шестидесяти дней с даты получения их владельцем, являющимся иностранным гражданином или лицом без гражданства, вида на жительство, либо по истечении шестидесяти дней с даты въезда в Республику Казахстан их владельца, являющегося гражданином Республики Казахстан.

20. Иностранные и международные водительские удостоверения, не соответствующие требованиям международных договоров Республики Казахстан, обмену на национальные и международные водительские удостоверения Республики Казахстан не подлежат.

Примечания.

1. К транспортным средствам категорий "В", "С" и подкатегории "С 1" приравниваются самоходные шасси транспортных средств, используемых для перевозки грузов, относящихся к соответствующим категориям (подкатегории).

2. Классификация транспортных средств и их самоходных шасси, перечисленных в настоящей статье, определяется в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Сноска. Статья 73 с изменениями, внесенными законами РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2023 № 12-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 74. Условия получения права на управление транспортными средствами

1. Лица, достигшие установленного настоящей статьей возраста и имеющие медицинское заключение об отсутствии противопоказаний к управлению транспортными средствами, после соответствующей подготовки допускаются к сдаче экзаменов на получение права на управление транспортными средствами.

2. Право на управление транспортными средствами предоставляется:

транспортными средствами подкатегории "А1" – лицам, достигшим шестнадцатилетнего возраста;

транспортными средствами категорий "А", "В" и подкатегорий "В1", "С1" – лицам, достигшим восемнадцатилетнего возраста;

транспортными средствами категорий "С" и подкатегории "D1" – лицам, достигшим двадцатиоднолетнего возраста, имеющим стаж работы водителем не менее трех лет, в том числе стаж управления транспортными средствами, относящимися к подкатегории "С1", не менее одного года;

транспортными средствами категории "Tm" – лицам, достигшим двадцатиоднолетнего возраста;

транспортными средствами категорий "D" и "Тb" – лицам, достигшим двадцатипятилетнего возраста, имеющим стаж работы водителем не менее пяти лет, в том числе стаж управления транспортными средствами, относящимися к подкатегории "D1", не менее трех лет;

составами транспортных средств категорий "ВЕ", "СЕ", "DE" -лицам, имеющим право на управление транспортными средствами соответственно категорий "В", "С" или "D" в течение не менее двенадцати месяцев;

составами транспортных средств подкатегорий "С1Е", "D1E" - лицам, имеющим право на управление транспортными средствами соответственно категорий "С", "D" либо подкатегорий "С1", "D1" в течение не менее двенадцати месяцев.

3. К сдаче экзаменов на получение права на управление транспортными средствами категорий "В", "С", а также подкатегории "С1" допускаются лица, достигшие семнадцатилетнего возраста и прошедшие соответствующую подготовку водителей транспортных средств по направлениям местных органов военного управления, без стажа работы водителем и стажа управления транспортными средствами, относящимися к категории "С1".

Национальные водительские удостоверения указанным лицам выдаются по достижении ими восемнадцатилетнего возраста.

4. Военнослужащие после соответствующей подготовки допускаются к сдаче экзаменов на получение права на управление транспортными средствами категории "D" и подкатегории "D 1" по достижении восемнадцатилетнего возраста.

До достижения указанными лицами двадцатиоднолетнего возраста выданные им по результатам сдачи экзаменов национальные водительские удостоверения подтверждают право на управление транспортными средствами категории "D" и подкатегории "D1", принадлежащими только Вооруженным Силам Республики Казахстан, другим войскам и воинским формированиям.

Сноска. Статья 74 с изменениями, внесенными законами РК от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 75. Прекращение права управления транспортными средствами

1. Основаниями прекращения права на управление транспортными средствами являются:

1) истечение установленного срока действия водительского удостоверения;

2) ухудшение здоровья водителя, препятствующее безопасному управлению транспортными средствами, подтвержденное медицинским заключением.

Досрочное направление водителя механического транспортного средства на повторный медицинский осмотр является основанием приостановления права управления транспортным средством;

3) несдача экзамена для проверки знания правил дорожного движения в течение двух месяцев со дня получения постановления о направлении водителя на проверку знания правил дорожного движения;

4) лишение права на управление транспортными средствами.

5) выдача водительского удостоверения в нарушение правил подготовки водителей механических транспортных средств, приема экзаменов и выдачи водительских удостоверений.

Прекращение права на управление транспортными средствами по основаниям, предусмотренным подпунктами 2), 3) и 5) настоящего пункта, осуществляется по решению суда в порядке, предусмотренном гражданским процессуальным законодательством Республики Казахстан, по иску уполномоченного органа (должностного лица).

2. Право управления транспортным средством восстанавливается при прекращении такого права:

1) по основанию, предусмотренному подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи, после прохождения медицинского осмотра;

2) по основанию, предусмотренному подпунктом 2) пункта 1 настоящей статьи, по решению суда, если будет устранена причина прекращения права на управление транспортными средствами;

3) по основанию, предусмотренному подпунктом 3) пункта 1 настоящей статьи, в порядке, установленном статьей 73 настоящего Закона;

4) по основанию, предусмотренному подпунктом 4) пункта 1 настоящей статьи, после повторного медицинского осмотра, сдачи экзамена и истечения срока лишения права управления транспортным средством.

3. Виды правонарушений, влекущих в качестве меры ответственности лишение права на управление транспортными средствами либо ограничение такого права, устанавливаются законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 75 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2023 № 12-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 76. Регистрация и учет лиц, которым транспортные средства переданы во временное владение и пользование

Сноска. Статья 76 исключена Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Глава 12. ПОДГОТОВКА ВОДИТЕЛЕЙ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ

Статья 77. Требования к учебным организациям по подготовке водителей транспортных средств

1. Учебная организация по подготовке водителей транспортных средств создается индивидуальными предпринимателями и юридическими лицами и начинает свою деятельность со дня подачи в уполномоченный орган уведомления о начале деятельности в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

2. При направлении в уполномоченный орган уведомления о начале деятельности учебной организацией по подготовке водителей транспортных средств представляются следующие документы:

1) заявление;

2) нотариально засвидетельствованные копии документов, подтверждающих право собственности или пользования на недвижимое имущество учебных организаций, намеренных осуществлять деятельность по подготовке водителей транспортных средств, зарегистрированное в установленном законодательством Республики Казахстан порядке и используемое как учебно-материальная база;

3) правоустанавливающие документы на иное имущество, используемое как учебно-материальная база;

4) списки преподавателей, мастеров производственного обучения и мастеров обучения вождению во время образовательного процесса по подготовке водителей транспортных средств (в списке указываются номер квалификационного свидетельства "преподаватель", "мастер производственного обучения", "мастер обучения вождению во время образовательного процесса", фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), данные документа, удостоверяющего личность);

5) программы подготовки, в которых указываются изучаемые темы, расписание занятий и планируемые методы обучения.

3. Поступившее в уполномоченный орган от учебной организации по подготовке водителей транспортных средств уведомление о начале деятельности является основанием для ведения уполномоченным органом внутреннего учета таких организаций.

Учет учебных организаций по подготовке водителей транспортных средств и регистрация учебных групп осуществляются посредством информационной системы уполномоченного органа в соответствии с законами Республики Казахстан.

4. Руководитель учебной организации по подготовке водителей транспортных средств обязан иметь квалификационное свидетельство "преподаватель" или "мастер производственного обучения" либо "мастер обучения вождению во время образовательного процесса".

5. Преподаватель, мастер производственного обучения и мастер обучения вождению во время образовательного процесса обязаны иметь квалификационные свидетельства "преподаватель", "мастер производственного обучения" и "мастер обучения вождению во время образовательного процесса" соответственно и осуществляют свою деятельность только в составе одной учебной организации по подготовке водителей транспортных средств.

6. Обучение вождению транспортного средства на дорогах общего пользования осуществляется только по маршрутам, согласованным с уполномоченным органом.

Перевозка пассажиров на учебном транспортном средстве, управляемом лицом, обучаемым вождению, запрещается.

Сноска. Статья 77 - в редакции Закона РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 78. Основания для отказа включения и исключения из реестра учебных организаций по подготовке водителей транспортных средств

Сноска. Статья 78 исключена Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 79. Профессиональные объединения по подготовке водителей транспортных средств

1. Учебные организации по подготовке водителей транспортных средств в целях координации их предпринимательской деятельности, а также представления и защиты общих интересов могут создавать профессиональные объединения по подготовке водителей транспортных средств.

2. Профессиональные объединения по подготовке водителей транспортных средств являются некоммерческими организациями, объединяющими учебные организации, и действуют на основании устава, принимаемого на общем собрании их членов.

3. Создание, управление, функционирование и прекращение деятельности профессиональных объединений по подготовке водителей транспортных средств осуществляются в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 79 в редакции Закона РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 80. Права и обязанности профессиональных объединений по подготовке водителей транспортных средств

1. Профессиональные объединения по подготовке водителей транспортных средств вправе:

1) проводить курсы по повышению квалификации преподавателей, мастеров производственного обучения и мастеров обучения вождению во время образовательного процесса, выдавать сертификаты о прохождении курсов в порядке, установленном уполномоченным органом;

2) анализировать, обобщать и распространять опыт работы подготовки водителей транспортных средств;

3) представлять и защищать права и законные интересы учебных организаций по подготовке водителей транспортных средств в судах, государственных органах, общественных объединениях и международных организациях;

4) рассматривать споры учебных организаций по подготовке водителей транспортных средств, связанные с осуществлением своей деятельности;

5) проводить рейтинг учебных организаций по подготовке водителей транспортных средств и публиковать его результаты в периодических печатных изданиях;

6) участвовать в работе международных организаций по вопросам подготовки водителей транспортных средств;

7) разрабатывать, издавать и распространять учебную литературу, методические рекомендации, периодические печатные издания в области подготовки водителей транспортных средств;

8) давать рекомендации по стандарту подготовки водителей транспортных средств.

9) исключен Законом РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Профессиональные объединения по подготовке водителей транспортных средств обязаны:

1) соблюдать и обеспечивать соблюдение учебными организациями по подготовке водителей транспортных средств законодательства Республики Казахстан о дорожном движении;

2) обеспечивать своих членов нормативными правовыми актами Республики Казахстан о дорожном движении;

3) способствовать развитию деятельности по подготовке водителей транспортных средств, повышению эффективности, организации и координации деятельности учебных организаций.

Сноска. Статья 80 в редакции Закона РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 81. Лишение свидетельства об аккредитации

Сноска. Статью 81 исключена Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 82. Аттестация кандидатов на присвоение квалификации "преподаватель", "мастер производственного обучения", "мастер обучения вождению во время образовательного процесса"

1. К аттестации допускаются лица, соответствующие одному из следующих требований:

1) высшее или послесреднее образование, водительское удостоверение той категории, по которой они будут проводить обучение;

2) водительский стаж не менее пяти лет той категории, по которой они будут проводить обучение.

2. Лица, прошедшие аттестацию, получают квалификационное свидетельство о присвоении квалификации "преподаватель", "мастер производственного обучения", "мастер обучения вождению во время образовательного процесса" с указанием номера квалификационного свидетельства, фамилии, имени, отчества (при его наличии).

3. Лица, не прошедшие аттестацию, допускаются к ее повторному прохождению по истечении трех месяцев с момента принятия решения квалификационной комиссией.

Сноска. Статья 82 с изменением, внесенным Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 83. Квалификационные комиссии

1. Квалификационная комиссия создается профессиональным объединением по подготовке водителей транспортных средств в соответствии с Правилами, утвержденными уполномоченным органом.

2. Исключен Законом РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Финансирование работы квалификационной комиссии осуществляется профессиональным объединением за счет собственных средств и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

4. В состав квалификационных комиссий входит по одному представителю от уполномоченного органа.

5. Квалификационная комиссия разрабатывает и утверждает программу аттестации кандидатов в преподаватели, мастеров производственного обучения и мастеров обучения вождению во время образовательного процесса в соответствии с профессиональным стандартом, а также проводит их аттестацию.

6. Квалификационные комиссии обязаны представлять в уполномоченный орган в течение пятнадцати рабочих дней со дня принятия решения протокол заседания с указанием номера квалификационного свидетельства и удостоверенные копии документов, представленных в квалификационную комиссию лицами, которым была присвоена квалификация "преподаватель", "мастер производственного обучения" и "мастер обучения вождению во время образовательного процесса".

7. В случае нарушения порядка проведения аттестации кандидатов уполномоченный орган вправе обжаловать решение квалификационных комиссий в судебном порядке.

Сноска. Статья 83 в редакции Закона РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 83-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней со дня его первого официального опубликования).

Статья 84. Лишение квалификационного свидетельства "преподаватель", "мастер производственного обучения", "мастер обучения вождению во время образовательного процесса"

Лишение квалификационного свидетельства "преподаватель", "мастер производственного обучения", "мастер обучения вождению во время образовательного процесса" осуществляется в порядке, установленном Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях.

Решение о лишении квалификационного свидетельства уполномоченный орган сообщает профессиональным объединениям.

Лица, которые были лишены квалификационного свидетельства, к повторной аттестации допускаются не ранее чем через три года.

Статья 85. Государственный контроль учебных организаций по подготовке водителей транспортных средств

1. Государственный контроль направлен на соблюдение учебными организациями по подготовке водителей транспортных средств требований и стандартов по подготовке водителей транспортных средств.

2. Государственный контроль осуществляется в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

3. Для обеспечения качества оказываемых услуг учебными организациями по подготовке водителей транспортных средств проводится внутренний контроль.

4. Внутренний контроль качества осуществляется учебными организациями по подготовке водителей транспортных средств самостоятельно в соответствии со стандартами подготовки водителей транспортных средств.

5. Учебные организации по подготовке водителей транспортных средств вправе обжаловать итоги государственного контроля в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 85 в редакции Закона РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 86. Права и обязанности преподавателей, мастеров производственного обучения и мастеров обучения вождению во время образовательного процесса

1. Преподаватель, мастер производственного обучения и мастер обучения вождению во время образовательного процесса имеют право на:

1) занятие деятельностью по подготовке водителей транспортных средств с обеспечением условий для профессиональной деятельности;

2) вступление в профессиональное объединение;

3) повышение квалификации;

4) обжалование решений профессиональных объединений по итогам аттестации в судебном порядке.

2. Преподаватель, мастер производственного обучения и мастер обучения вождению во время образовательного процесса обязаны:

1) соблюдать законодательство Республики Казахстан в сфере дорожного движения;

2) обладать соответствующими теоретическими и практическими знаниями и навыками преподавания в области своей профессиональной компетенции;

3) обеспечить качество предоставляемых услуг;

4) уважать честь и достоинство обучающихся.

Сноска. Статья 86 с изменением, внесенным Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 87. Права и обязанности учебных организаций по подготовке водителей транспортных средств

1. Учебные организации по подготовке водителей транспортных средств имеют право:

1) вступать в профессиональное объединение;

2) обжаловать решение профессионального объединения по итогам аттестации кандидатов в преподаватели, мастеров производственного обучения и мастеров обучения вождению во время образовательного процесса в судебном порядке.

2. Учебные организации по подготовке водителей транспортных средств обязаны:

1) соблюдать законодательство Республики Казахстан в сфере дорожного движения;

2) выполнять функции, отнесенные к их компетенции;

3) не препятствовать проведению внешнего контроля качества, проверкам, осуществляемым уполномоченным органом;

4) реализовывать в полном объеме учебные программы в соответствии с учебным планом и планом-графиком подготовки водителей транспортных средств;

5) обеспечивать высокое качество подготовки обучающихся;

6) обеспечивать безопасность обучающихся, преподавателей, мастеров производственного обучения и мастеров обучения вождению во время образовательного процесса;

7) поддерживать транспортные средства в технически исправном состоянии и организовывать предрейсовый медицинский осмотр мастеров обучения вождению;

8) предоставлять информацию о своей деятельности в уполномоченный орган в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

9) исключен Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Сноска. Статья 87 с изменением, внесенным Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Глава 13. ОБЯЗАТЕЛЬНЫЙ ТЕХНИЧЕСКИЙ ОСМОТР

Статья 88. Обязательный технический осмотр

1. Участвующие в дорожном движении на территории Республики Казахстан и зарегистрированные в уполномоченном органе, а также зарегистрированные в других государствах механические транспортные средства и прицепы к ним подлежат обязательному техническому осмотру, за исключением транспортных средств категории M1, возраст которых не превышает семи лет, включая год выпуска, не используемых в предпринимательской деятельности в сфере автомобильного транспорта.

К транспортным средствам категории M1 относятся транспортные средства, используемые для перевозки пассажиров и имеющие, помимо места водителя, не более восьми мест для сидения.

Должностные лица, осуществляющие государственный контроль в сфере обеспечения безопасности дорожного движения, направляют для повторного прохождения обязательного технического осмотра владельцев транспортных средств в случае совершения дорожно-транспортного происшествия с возникновением неисправностей, при которых запрещена эксплуатация транспортных средств.

Должностными лицами уполномоченного органа проверка факта прохождения обязательного технического осмотра механическим транспортным средством осуществляется путем запроса сведений в единую информационную систему обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним.

Диагностическая карта технического осмотра является документом, подтверждающим прохождение обязательного технического осмотра механическим транспортным средством, используемым в международном автомобильном сообщении, и соответствие требованиям, установленным международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Требования части первой настоящего пункта не распространяются на механические транспортные средства и прицепы к ним, участвующие в международном движении по территории Республики Казахстан менее девяноста календарных дней подряд с даты ввоза (въезда) таких транспортных средств на территорию Республики Казахстан.

2. Обязательный технический осмотр проводится операторами технического осмотра, включенными уполномоченным органом в области транспорта и коммуникаций в реестр операторов технического осмотра, независимо от места регистрации транспортного средства и места жительства владельца транспортного средства.

Операторы технического осмотра оказывают услуги на основании публичного договора.

3. Совмещение оказания услуг по проведению обязательного технического осмотра и ремонту, техническому обслуживанию транспортных средств не допускается.

Оказание услуг по ремонту и техническому обслуживанию транспортных средств на территории оператора технического осмотра не допускается.

Допускаются совмещение и оказание на территории оператора технического осмотра услуг по проведению обязательного технического осмотра, уборки и мойки транспортных средств.

4. Оператор технического осмотра:

1) осуществляет проведение обязательного технического осмотра с использованием стационарных и (или) мобильных линий технического осмотра;

2) обеспечивает проведение обязательного технического осмотра в пределах региона деятельности, определенного уполномоченным органом в области транспорта и коммуникаций;

3) информирует население о графике проведения обязательного технического осмотра в регионе деятельности.

4) исключен Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Порядок определения региона деятельности устанавливается уполномоченным органом в области транспорта и коммуникаций.

В столице, городах республиканского и областного значения обязательный технический осмотр осуществляется только стационарными линиями технического осмотра.

Оператор технического осмотра, обеспечивший проведение обязательного технического осмотра в пределах региона деятельности, определяемого уполномоченным органом в области транспорта и коммуникаций, вправе осуществлять обязательный технический осмотр за пределами региона деятельности.

5. Проведение обязательного технического осмотра включает в себя два этапа: подготовительный и основной.

В ходе подготовительного этапа проведения обязательного технического осмотра проводятся идентификация и проверка результатов идентификации транспортного средства на соответствие данным регистрационных и иных документов.

В ходе основного этапа проведения обязательного технического осмотра выполняются работы (проверка) по определению соответствия технического состояния транспортного средства требованиям безопасности, установленным законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования.

6. Для прохождения обязательного технического осмотра владелец транспортного средства предъявляет оператору технического осмотра транспортное средство и свидетельство о государственной регистрации транспортного средства.

Оператор технического осмотра обеспечивает внесение данных свидетельства о государственной регистрации транспортного средства и сведений, содержащихся в диагностической карте технического осмотра, в единую информационную систему обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним.

6-1. Порядок функционирования единой информационной системы обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним определяется правилами организации и проведения обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним, периодичности прохождения обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним, за исключением механических транспортных средств и прицепов к ним Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований.

7. Если по результатам проведения обязательного технического осмотра транспортного средства не выявлены неисправности и условия, при которых запрещается эксплуатация транспортного средства и прицепов к нему, обязательный технический осмотр признается пройденным.

В этом случае владельцу транспортного средства выдается диагностическая карта технического осмотра с указанием срока прохождения следующего обязательного технического осмотра в соответствии с установленной периодичностью прохождения обязательного технического осмотра.

8. Если по результатам проведения обязательного технического осмотра выявлены неисправности и условия, при которых запрещается эксплуатация транспортных средства и прицепов к ним, обязательный технический осмотр признается не пройденным.

В этом случае владельцу транспортного средства выдается диагностическая карта технического осмотра с указанием неисправностей.

9. После устранения выявленных неисправностей и условий, при которых запрещается эксплуатация механического транспортного средства и прицепов к нему, владелец механического транспортного средства и прицепов к нему представляет его для повторного проведения обязательного технического осмотра.

Повторный технический осмотр механического транспортного средства и прицепов к нему проводится в центре технического осмотра, где проводился первый обязательный технический осмотр, либо в ином центре технического осмотра.

При повторном техническом осмотре механического транспортного средства и прицепов к нему в центре технического осмотра, где проводился первый обязательный технический осмотр, технический осмотр производится только по тем позициям, которые не отвечали установленным критериям и были указаны в диагностической карте технического осмотра. В этом случае оплата взимается только за проверку тех позиций, которые проверяются вновь.

Максимальный срок предъявления механического транспортного средства и прицепов к нему на повторный обязательный технический осмотр после обнаружения неисправностей при проведении обязательного технического осмотра составляет десять календарных дней.

10. Владелец механического транспортного средства и прицепов к нему самостоятельно определяет место выполнения и исполнителя работ по устранению выявленных неисправностей и условий, при которых запрещается эксплуатация механического транспортного средства и прицепов к нему.

11. Если в ходе проведения обязательного технического осмотра оператором технического осмотра не выявлены технические неисправности механического транспортного средства либо такие неисправности выявлены, но сведения о них не были внесены в диагностическую карту технического осмотра, оператор технического осмотра обязан возместить в полном объеме вред, причиненный жизни, здоровью или имуществу владельца механического транспортного средства либо третьих лиц вследствие таких неисправностей.

12. Основанием отказа оператора технического осмотра в проведении обязательного технического осмотра является:

1) непредставление владельцем транспортного средства свидетельства о государственной регистрации транспортного средства;

2) непредставление владельцем транспортного средства;

3) представление на обязательный технический осмотр транспортного средства с замененными без согласования с уполномоченным органом номерными агрегатами (шасси, кузов), не соответствующими данным свидетельства о государственной регистрации транспортного средства;

4) представление к обязательному техническому осмотру транспортных средств без государственных регистрационных номерных знаков.

13. Исключен Законом РК от 25.11.2019 № 272-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

14. Оператор единой информационной системы обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним обеспечивает:

достоверность и защиту сведений единой информационной системы обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним;

доступ уполномоченного органа и уполномоченного органа в области транспорта и коммуникаций к единой информационной системе обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним;

защиту сведений о персональных данных владельцев механических транспортных средств и прицепов к ним.

Сноска. Статья 88 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.11.2019 № 272-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 89. Реестр операторов технического осмотра

1. Уполномоченный орган в области транспорта и коммуникаций ведет реестр операторов технического осмотра, осуществляет его размещение на своем интернет-ресурсе.

Порядок ведения реестра операторов технического осмотра определяется уполномоченным органом в области транспорта и коммуникаций.

Оператор технического осмотра осуществляет деятельность по проведению обязательного технического осмотра транспортных средств со дня подачи уведомления в уполномоченный орган в области транспорта и коммуникаций в порядке, установленном Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

2. Требования, предъявляемые к операторам технического осмотра для осуществления деятельности по проведению обязательного технического осмотра транспортных средств:

1) государственная регистрация в качестве юридического лица – для юридического лица;

2) регистрация в качестве индивидуального предпринимателя – для индивидуального предпринимателя;

3) недвижимое имущество на праве собственности или владения и пользования – в случае открытия стационарной линии технического осмотра;

4) наличие испытательного оборудования и средств измерений.

Сноска. Статья 89 в редакции Закона РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 90. Международный сертификат технического осмотра

Сноска. Статья 90 исключена Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 91. Права и обязанности операторов технического осмотра

1. Операторы технического осмотра обязаны:

1) обеспечивать соответствие производственного помещения и территории центров технического осмотра требованиям, установленным национальными стандартами;

2) допускать к проведению обязательного технического осмотра работников, квалификация которых соответствует квалификационным требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан;

3) соблюдать в процессе выполнения работ при проведении обязательного технического осмотра требования, установленные законодательством Республики Казахстан;

4) по просьбе владельцев транспортных средств сообщать иные сведения, относящиеся к работам, выполняемым при проведении обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним;

5) осуществлять учет сведений о техническом состоянии осмотренных механических транспортных средств и прицепов к ним в электронном виде;

6) информировать органы внутренних дел о фактах замены номерных агрегатов (двигатель, шасси, кузов), не соответствующих данным свидетельства о государственной регистрации транспортного средства, представления к техническому осмотру транспортных средств безгосударственных регистрационных номерных знаков либо со знаками, не соответствующими указанным в свидетельстве о государственной регистрации транспортного средства;

7) представлять сведения в единую информационную систему обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним по результатам проведения обязательного технического осмотра;

8) в течение пяти календарных дней уведомлять уполномоченный орган в области транспорта и коммуникаций об изменении места нахождения центра технического осмотра;

9) составлять график выезда для проведения обязательного технического осмотра в пределах региона деятельности;

10) соблюдать иные требования, установленные законодательством Республики Казахстан.

2. Операторам технического осмотра запрещается:

1) проводить обязательный технический осмотр транспортных средств с замененными без согласования с уполномоченным органом номерными агрегатами (шасси, кузов), не соответствующими данным свидетельства о государственной регистрации транспортного средства, а также переоборудованных с нарушением установленных требований, без государственных регистрационных номерных знаков;

2) необоснованно отказывать в прохождении обязательного технического осмотра;

3) изменять условия прохождения обязательного технического осмотра в связи с нарушением срока проведения обязательного технического осмотра;

4) требовать от владельца транспортного средства в связи с проведением обязательного технического осмотра дополнительное вознаграждение.

Сноска. Статья 91 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 25.11.2019 № 272-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 92. Государственный контроль за соблюдением порядка организации и проведения обязательного технического осмотра

Государственный контроль за соблюдением порядка организации и проведения обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним операторами технического осмотра осуществляется в форме проверки и профилактического контроля в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

Сноска. Статья 92 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 14. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 93. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан о дорожном движении

Лица, виновные в нарушении законодательства в сфере дорожного движения, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 94. Ответственность за вред, причиненный деятельностью в сфере дорожного движения, создающей повышенную опасность для окружающих

1. Деятельность физических и юридических лиц в сфере дорожного движения относится к деятельности, создающей повышенную опасность для окружающих (организации, имеющие риски в сфере дорожного движения, владельцы транспортных средств и другие), а транспортные средства и дороги – к источнику повышенной опасности.

2. Физические и юридические лица, деятельность которых связана с повышенной опасностью, обязаны возместить вред, причиненный источником повышенной опасности, в порядке, установленном Гражданским кодексом Республики Казахстан.

Статья 95. Порядок введения в действие настоящего Закона

1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования.

2. Признать утратившим силу Закон Республики Казахстан от 15 июля 1996 года "О безопасности дорожного движения" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1996 г., № 14, ст. 273; 2001 г., № 24, ст. 338; 2003 г., № 10, ст. 54; № 12, ст. 82; 2004 г., № 23, ст. 142; 2005 г., № 7-8, ст. 23; 2006 г., № 1, ст. 5; № 24, ст. 148; 2007 г., № 2, ст. 18; 2008 г., № 13-14, ст. 54; № 23, ст. 114; 2009 г., № 23, ст. 100; 2010 г., № 24, ст. 146; 2011 г., № 1, ст. 7; № 2, ст. 25; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; 2012 г., № 8, ст. 64; № 15, ст. 97; № 21-22, ст. 124; 2013 г., № 1, ст. 3; № 9, ст. 51; № 14, ст. 72, 75; № 16, ст. 83; 2014 г., № 1, ст. 4).


Президент Республики Казахстан	Н. НАЗАРБАЕВ

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 95-баптан қараңыз.
      Қолданушылар назарына!
      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.
      МАЗМҰНЫ
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "мүгедектерге", "Мүгедектерге", "мүгедек жүргізушілер", "мүгедектердің", "Мүгедектер", "Мүгедек", "Мүгедектерден" деген сөздер тиісінше "мүгедектігі бар адамдарға", "Мүгедектігі бар адамдарға", "мүгедектігі бар жүргізушілер", "мүгедектігі бар адамдардың", "Мүгедектігі бар адамдар", "Мүгедектігі бар адам", "Мүгедектігі бар адамдардан" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 27.06.2022 № 129-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Осы Заң Қазақстан Республикасында жол жүрісі жұмыс істеуінің және оның қауіпсіздігін қамтамасыз етудің құқықтық негіздері мен жалпы шарттарын белгілейді.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) авариялар мен апаттар кезіндегі шұғыл шақыру жүйесі (бұдан әрі – шұғыл шақыру жүйесі) – навигациялық спутниктік жүйелердің сигналдары мен деректерін пайдалана отырып жұмыс істейтін, шұғыл қимылдайтын жедел қызметтерге Қазақстан Республикасының автомобиль жолдарындағы жол-көлік оқиғалары және өзге де төтенше жағдайлар туралы қалыпқа түсірілген ақпарат беруді қамтамасыз ететін мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйе;

2) автомагистраль – көлік құралдарының жүруі үшін жобаға сәйкес арнайы салынған немесе реконструкцияланған, жол бойындағы иеліктерге қызмет көрсетпейтін жол. Оған тек басқа жолдардан ғана әртүрлі деңгейлердегі жол айрықтары арқылы өтуге болады. Бұл жолдың:

бір-бірінен жүруге арналмаған бөлу жолағымен бөлінген, әртүрлі бағытта жүру үшін бөлек жүру бөліктері бар;

басқа жолдармен, теміржолдармен және трамвай жолдарымен және жаяу жүргінші жолдарымен бір деңгейде қиылыстары жоқ;

автомагистраль ретінде арнайы белгіленген;

3) автомобиль – жолдарда жүруге және олармен адамдарды, жүктерді немесе үстіне орнатылған жабдықты тасымалдауға немесе адамдарды, жүктерді немесе үстіне орнатылған жабдықты тасымалдауға арналған көлік құралдарын жолдарда сүйретуге арналған, оның ішінде троллейбустарды қоса алғандағы механикалық көлік құралы. Бұл ұғым тракторлар мен өздігінен жүретін машиналарға қолданылмайды;

4) айрықша мақсаттағы автомобиль – күзетілетін адамдарды тасымалдау және (немесе) олармен бірге ілесіп жүруге арналған көлік құралы;

5) аялдау – көлік құралының жүрісін бес минутқа дейін не, егер бұл жолаушыларды отырғызу немесе түсіру, көлік құралын тиеу немесе түсіру үшін қажет болса, одан да көбірек уақытқа әдейі тоқтату;

6) велосипед – екі немесе одан көп дөңгелегі бар (мүгедектігі бар адамдарға арналған кресло-арбалардан басқа) және үстінде отырған адамдардың дене күшімен қозғалысқа келтірілетін көлік құралы;

7) велосипед жолы – велосипедтердің жүруіне арналған және тиісті белгімен белгіленген жеке жол немесе жолдың бір бөлігі. Велосипед жолы басқа жолдардан немесе нақ сол жолдың басқа элементтерінен конструктивтік түрде бөлінеді;

8) велосипед жүретін жолақ – жолдың жүру бөлігінің велосипедтер жүруге арналған жолағы. Велосипед жүретін жолақ жолдың басқа жүру бөлігінен ұзына бойындағы жол таңбасы және арнайы белгілер арқылы бөлінеді;

9) елді мекен – кіретін және шығатын жерлері тиісті белгілермен белгіленген, құрылыс салынған аумақ;

10) жаяу жүргінші – жолда көлік құралынан тыс жерде тұрған және онда жұмыс жүргізіп жатпаған адам. Мүгедектігі бар адамдарға арналған кресло-арбалармен жүріп-тұратын, велосипедті, электр самокатты, шағын электр көлігі құралын, мопедті, мотоциклді жетелеп әкеле жатқан, шана, арба, балалар арбасын сүйретіп келе жатқан жеке адамдар жаяу жүргіншілерге теңестіріледі;

10-1) жеке бөлінген жол – тек қана қоғамдық көліктің, оның ішінде жеңіл рельсті көліктің жүрісіне арналған жолақ. Жеке бөлінген жол қалған жүру бөліктерінен көлденең жол таңбаларының және жол белгілерінің көмегімен бөлінеді;

11) жол – осы Заңда белгіленген тәртіппен көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің жүруі үшін жайластырылған немесе ыңғайластырылған және пайдаланылатын жердің барлық бөлінген жолағы не жасанды құрылыстың үсті. Жол бір немесе бірнеше жүру бөліктерін, сондай-ақ трамвай жолдарын, тротуарларды, жол жиектерін және олар болған кезде бөлу жолақтарын қамтиды;

12) жолаушы – көлік құралының үстінде (ішінде) отыратын және оны басқармайтын адам;

13) жол жүрісі – жолдар шегінде адамдар мен жүктерді көлік құралдары арқылы немесе оларсыз тасымалдау процесінде туындайтын қоғамдық қатынастар жиынтығы;

14) жол жүрісі қағидалары – Қазақстан Республикасының аумағында жол жүрісінің бірыңғай тәртібін, жол жүрісін ұйымдастырудың техникалық және басқа да құралдарының мақсаты мен қолданысын белгілейтін нормативтік құқықтық акт;

15) жол жүрісіне қатысушы – жол жүрісі процесіне жаяу жүргінші, жолаушы немесе жүргізуші ретінде тікелей қатысатын адам;

16) жол жүрісі қауіпсіздігі – қатысушыларының жол-көлік оқиғалары мен олардың зардаптарынан, сондай-ақ жол жүрісінің экологиялық жағдайға, халықтың денсаулығына теріс әсерінен қорғалу дәрежесін көрсететін жол жүрісінің жай-күйі;

17) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету – жол-көлік оқиғаларын, жол жүрісінің экологиялық жағдайға, халықтың денсаулығына теріс әсерін болғызбауға, олардың зардаптарының ауырлығын азайтуға, сондай-ақ осындай зардаптарды жоюға бағытталған қызмет;

18) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында басшылықты өз құзыреті шегінде және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган және оның облыстардағы, республикалық маңызы бар қалалардағы және астанадағы аумақтық бөлімшелері;

19) алып тасталды - ҚР 05.10.2018 № 184-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

20) жол жүрісін ұйымдастыру – жол жүрісін басқару жөніндегі ұйымдық-құқықтық, нормативтік-әдістемелік, жобалау-іздестіру, ұйымдық-техникалық, бақылау-қадағалау, өкімдік және басқа да іс-шаралар кешені;

20-1) жол жүрісін ұйымдастырудың техникалық құралдары – жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету және жолдың өткізу қабілетін арттыру үшін жолдарда қолданылатын құрылғылар, құрылысжайлар және бейнелер кешені;

21) жол жүрісі саласындағы тәуекелдерді басқару жүйесі – тиімді жоспарлауды және бақылау іс-шараларын жүргізуді қамтамасыз ететін, бақылау қызметінің неғұрлым басым бағыттарына ресурстарды іріктеп алу, оңтайлы бөлу қағидаттарына негізделетін әкімшілік ету жүйесі;

22) жолдың жүру бөлігі – көлік құралдарының жүруі үшін пайдаланылатын жолдың бір бөлігі;

23) жол иелері – жолдың меншік иелері болып табылатын немесе шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығында жолдарды басқару жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлғалар;

24) жол-көлік оқиғасы – көлік құралының жолда жүруі процесінде және оның қатысуымен туындаған, адамның денсаулығына зиян келтіруге, өліміне, көлік құралдарының, құрылыстардың, жүктердің бүлінуіне не өзге де материалдық залалға әкеп соққан оқиға;

24-1) жол-көлік оқиғасын оңайлатылған ресімдеу – "Көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген жағдайларда жол-көлік оқиғасы туралы құжаттарды Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары қызметкерлерінің қатысуынсыз ресімдеу;

25) жүргізуші – көлік құралын басқаратын адам, жол бойымен мал, табын, жүк артылған, жегілген малды немесе мініс малын айдаушы;

26) жүргізуші куәлігі – тиісті санаттағы көлік құралын басқару құқығын растайтын құжат. Жүргізуші куәлігі иесінің жеке басын куәландыратын құжат болған кезде, алып қойылған немесе жоғалған құжаттың орнына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген мерзімге берілетін құжат та жүргізуші куәлігі болып есептеледі;

26-1) интеллектуалды көлік жүйесі – жол жүрісі мен жолаушыларды, багажды, жүктерді және пошта жөнелтілімдерін тасымалдау жөніндегі қызметті басқаруды, мониторингтеу мен бақылауды қамтамасыз ететін өзара байланысты автоматтандырылған жүйелердің, сондай-ақ автоматты режимде жұмыс істейтін, Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы және автомобиль көлігі туралы заңнамасын құқық бұзушылықтарды тіркейтін сертификатталған арнайы бақылау-өлшеу техникалық құралдарының, аспаптар мен жабдықтардың кешені;

27) көлік құжаттарын басқарудың бірыңғай жүйесі – Қазақстан Республикасының автомобиль көлігі туралы заңнамасында айқындалатын тәртіппен автомобиль көлігі саласындағы жолаушыларды, багажды, жүктерді және пошта жөнелтілімдерін тасымалдау жөніндегі қызметпен байланысты құжаттарды тіркеуді, есепке алуды, өңдеу мен сақтауды және осындай құжаттар туралы қалыпқа түсірілген ақпаратты тиісті уәкілетті мемлекеттік органдар мен тасымалдау процесіне қатысушыларға беруді қамтамасыз ететін ақпараттық жүйе;

27-1) көлік құралдарының электрондық паспорттары (көлік құралдары шассилерінің паспорттары) және өздігінен жүретін машиналар мен басқа да техника түрлерінің электрондық паспорттары жүйелерінің әкімшісі (бұдан әрі – электрондық паспорттар жүйелерінің әкімшісі) – көлік құралдары электрондық паспорттарының (көлік құралдарының шассилері паспорттарының) және өздігінен жүретін машиналар мен басқа да техника түрлерінің электрондық паспорттарының жүйелерін пайдалануға беруді, пайдалануды, өнімділігін оңтайландыруды, қол жеткізуді қамтамасыз ету мен бақылауды, қауіпсіздігін қамтамасыз етуді, техникалық қамтамасыз ету мәселелерін қадағалауды, жүйелерге қатысушылармен және билік органдарымен өзара іс-қимыл жасауды, осы жүйелерге жаңа қатысушыларды қосуды, сондай-ақ Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің осы жүйелердің функциялары саласындағы заңнамасын үндестіру үшін қажет шараларға бастамашылық жасауды қоса алғанда, осы жүйелерді жобалау жөніндегі іс-қимылдарды үйлестіру функциясы жүктелген, Еуразиялық экономикалық комиссия айқындайтын ұйым;

27-2) көлік құралдарының электрондық паспорттары (көлік құралдары шассилерінің паспорттары) және өздігінен жүретін машиналар мен басқа да техника түрлерінің электрондық паспорттары жүйесі (бұдан әрі – электрондық паспорттар жүйесі) – есептеуіш және коммуникациялық жабдықты, бағдарламалық қамтылымды, лингвистикалық құралдарды, ақпараттық ресурстарды, жүйелік персоналды және осы жүйеде белгіленген қағидалар бойынша өзара іс-қимыл жасайтын қатысушылар мен пайдаланушыларды қамтитын, сондай-ақ осы жүйенің белгіленген функцияларын орындаудың ақпараттық технологиясын іске асыратын құрылымдалған кешен;

27-3) көлік құралдарының электрондық паспорттары (көлік құралдары шассилерінің паспорттары) және өздігінен жүретін машиналар мен басқа да техника түрлерінің электрондық паспорттары жүйесінің ұлттық операторы (ұлттық әкімшісі) (бұдан әрі – электрондық паспорттар жүйесінің ұлттық операторы (ұлттық әкімшісі) – қауіпсіздікті және электрондық паспорттар жүйесіне қатысушылармен және билік органдарымен өзара іс-қимылды қамтамасыз ете отырып, электрондық паспорттар жүйелерінің әкімшісімен жұмысты ұйымдастыруды жүзеге асыратын заңды тұлға;

28) көлік құралы – адамдарды, жүктерді немесе үстіне орнатылған жабдықты жолдармен тасымалдауға арналған құрылғы;

28-1) көлік құралын бастапқы тіркеу – Қазақстан Республикасының аумағында алғаш рет жүзеге асырылатын, көлік құралын мемлекеттік тіркеу;

29) көлік құралының иесі – көлік құралының меншік иесі, сондай-ақ көлік құралын шаруашылық жүргізу құқығында немесе жедел басқару құқығында не өзге де заңды негізде (жалдау құқығы, көлік тиісті органның осы адамға көлік құралын беру туралы өкімі) иеленетін адам. Өзінің қызметтік немесе еңбек міндеттерін орындауына орай, оның ішінде көлік құралының меншік иесімен немесе өзге де иесімен жасалған еңбек немесе азаматтық-құқықтық шарт негізінде немесе мәмілені жазбаша нысанда ресімдеместен, олардың ерік білдіруі негізінде көлік құралын басқаратын адам көлік құралының иесі болып табылмайды;

29-1) көлік құралының паспорты (көлік құралы шассиінің паспорты) – жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарымен жол жүруге арналған, жұмыс көлемі елу текше сантиметрден жоғары іштен жану қозғалтқышы немесе ең жоғары (жиынтық) қуаты төрт киловаттан асатын және (немесе) ең жоғары конструктивтік жылдамдығы сағатына елу километрден асатын электрлі қозғалтқышы (электрлі қозғалтқыштары) бар автомотокөлік құралдарына және олардың тіркемелеріне берілетін паспорт (шасси тұтынушыларға жеткізіп берілетін жағдайда көлік құралының шассиіне берілетін паспорт);

29-2) көлік құралының электрондық паспорты (көлік құралы шассиінің паспорты) – көлік құралдарының электрондық паспорттары (көлік құралдары шассилерінің паспорттары) жүйесінде ресімделген көлік құралының паспорты (көлік құралы шассиінің паспорты);

30) көлік құралын мемлекеттік тіркеу – құжаттардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігін тексергеннен, көлік құралының сәйкестендіру нөмірлерін салыстырып тексергеннен кейін көлік құралын тіркеу туралы куәлікті бере отырып және мемлекеттік тіркеу нөмірі белгісін бере отырып уәкілетті орган жүзеге асыратын, көлік құралының жол жүрісіне қатысуына рұқсат беру рәсімі;

31) көлік құралын мемлекеттік тіркеу туралы куәлік – көлік құралының жол жүрісіне қатысуына рұқсат берілгенін растайтын құжат;

32) көлік құралдарының белсенді қауіпсіздігі – көлік құралдарының жол-көлік оқиғаларын болғызбауға және олардың көлік құралының конструктивтік ерекшеліктерімен байланысты туындайтын алғышарттарын жоюға бағытталған конструктивтік және пайдалану қасиеттерінің жиынтығы;

33) көлік құралдарының бәсең қауіпсіздігі – көлік құралдарының жол-көлік оқиғаларының ауырлығын азайтуға бағытталған конструктивтік және пайдалану сипаттамаларының жиынтығы;

34) көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган – автомобиль көлігі саласында басшылықты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шектерде салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

35) қызмет өңірі – көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган айқындаған, техникалық қарап-тексерудің стационарлық желілері жоқ аумақ;

36) мемлекеттік баяндама – жол жүрісі қауіпсіздігінің жай-күйі туралы жыл сайынғы есеп;

37) мемлекеттік тіркеу нөмірі белгісі – мемлекет меншігі болып табылатын және механикалық көлік құралына берілетін жеке-дара әріптік-цифрлық белгіден тұратын және ұлттық стандарт талаптарына сәйкес жасалған бұйым. Бұл ұғым "Транзит" нөмірлік белгілеріне қолданылады;

38) механикалық көлік құралы – мопедтерді, электр самокаттарды, шағын электр көлігі құралдарын және рельстік көлік құралдарын қоспағанда, қозғалтқышпен қозғалысқа келтірілетін, өздігінен жүретін жол көлік құралы. Ұғым тракторлар мен өздігінен жүретін машиналар жол жүрісіне қатысқан кезде оларға да қолданылады;

39) механикалық көлік құралын пайдалану – механикалық көлік құралы мемлекеттік тіркелген кезден бастап кәдеге жаратылған кезге дейін оның мақсаты бойынша пайдаланылуын қамтитын өмірлік цикл сатысы;

40) механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап тексерудің бірыңғай ақпараттық жүйесі – механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерінің иелері, механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелері, міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу нәтижелері туралы мәліметтер қамтылатын электрондық дерекқор;

40-1) механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап-тексерудің бірыңғай ақпараттық жүйесінің операторы – көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган айқындаған және механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап-тексерудің бірыңғай ақпараттық жүйесін жүргізуді, дамытуды, интеграциялауды және қолдап отыруды жүзеге асыратын акционерлік қоғам;

41) мопед – цилиндрінің көлемі елу текше сантиметрден аспайтын іштен жану қозғалтқышымен не электрлі қозғалтқышпен жабдықталған және ең жоғары конструктивтік жылдамдығы сағатына елу километрден аспайтын екі немесе үш дөңгелекті көлік құралы. Мопедтерге аспалы қозғалтқышы бар велосипедтер, мокиктер, скутерлер және осыған ұқсас сипаттамалары бар басқа да көлік құралдары теңестіріледі;

42) мотоцикл – қозғалтқышы бар, бүйір тіркемесімен немесе онсыз екі дөңгелекті механикалық көлік құралы. Мотоциклдерге жүктемесіз салмағы төрт жүз килограмнан аспайтын үш және төрт дөңгелекті көлік құралдары, цилиндрінің көлемі елу текше сантиметрден асатын скутерлер және осыған ұқсас сипаттамалары бар басқа да көлік құралдары теңестіріледі;

43) міндетті техникалық қарап тексеру – механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерінің техникалық жай-күйінің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігін диагностикалаудың мерзімдік процесі;

44) орынтұрақ – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітілген нормативтік құқықтық актілерге сәйкес ұйымдастырылған жол учаскесі болып табылатын, көлік құралы қойылатын орын;

44-1) өздігінен жүретін машина мен басқа да техника түрлерінің паспорты – жұмыс көлемі елу текше сантиметрден жоғары іштен жану қозғалтқышы немесе ең жоғары (жиынтық) қуаты төрт киловаттан асатын электрлі қозғалтқышы (электрлі қозғалтқыштары) бар тракторларға, өздігінен жүретін жол-құрылыс, коммуналдық, ауыл шаруашылығы машиналары мен жер үстінде рельссіз жүретін басқа да механикалық көлік құралдарына (жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарымен жол жүруге арналған, ең жоғары конструктивтік жылдамдығы сағатына елу километрден асатын автомотокөлік құралдарын қоспағанда) және олардың тіркемелеріне берілетін паспорт;

44-2) өздігінен жүретін машина мен басқа да техника түрлерінің электрондық паспорты – өздігінен жүретін машиналар мен басқа да техника түрлерінің электрондық паспорттары жүйесінде ресімделген өздігінен жүретін машина мен басқа да техника түрлерінің паспорты;

45) паркинг – көлік құралдарын сақтауға (қоюға) арналған және нормативтік құқықтық актілерге сәйкес ұйымдастырылған, бір немесе көп деңгейлі инженерлік құрылысты немесе арнайы ашық алаңды қоса алғанда, арнайы жабдықталған ғимаратты (ғимараттың бір бөлігін), құрылысты (құрылыстың бір бөлігін) білдіретін аумақ;

46) техникалық қарап тексеру операторларының тізілімі – техникалық қарап тексеру операторларының бірыңғай тізбесі;

47) техникалық қарап тексеру операторы – міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын және техникалық қарап тексеру операторларының тізіліміне енгізілген заңды тұлға немесе дара кәсіпкер;

48) техникалық қарап тексеру орталығы – механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерінің техникалық жай-күйін диагностикалау жөніндегі жұмыстарды орындауға арналған, осы мақсаттар үшін техникалық қарап тексерудің стационарлық және (немесе) ұтқыр желісі бар кешен;

49) техникалық қарап тексерудің диагностикалық картасы – механикалық көлік құралы мен оның тіркемелерінің техникалық жай-күйі параметрлерінің тізбесімен бірге иесі және механикалық көлік құралы мен оның тіркемелері және міндетті техникалық қарап тексеру нәтижелері туралы мәліметтер қамтылатын құжат;

50) техникалық қарап тексерудің стационарлық желісі – механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу үшін диагностикалау құралдарымен жарақтандырылған, ғимаратта немесе құрылыста орналасқан кешен;

51) техникалық қарап тексерудің ұтқыр желісі – міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу үшін механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін диагностикалау құралдарымен жарақтандырылған арнайы көлік құралынан не ұтқыр құрылыстан (контейнер типіндегі) тұратын жылжымалы кешен;

52) тоқтап тұру – көлік құралының жүрісін жолаушыларды отырғызуға немесе түсіруге не көлік құралын тиеуге немесе түсіруге байланысты емес себептер бойынша бес минуттан асатын уақытқа әдейі тоқтату;

53) тіркеме – қозғалтқышпен жабдықталмаған және механикалық көлік құралының құрамында жүруге арналған көлік құралы. Ұғым жартылай тіркемелер мен ұзартылмалы тіркемелерге де қолданылады;

53-1) шағын электр көлігі құралы – электр қозғалтқышы бар электр самокаттар мен мопедтерді қоспағанда, электр қозғалтқышпен жарақталған, жеке жүріп-тұруға арналған, бір немесе бірнеше дөңгелегі бар көлік құралы;

54) шұғыл қимылдайтын жедел қызметтер – Қазақстан Республикасының автомобиль жолдарындағы жол-көлік оқиғалары және өзге де төтенше жағдайлар кезінде шұғыл көмек көрсететін қызметтер;

55) шұғыл қимылдайтын жедел қызметтерді шақыру құрылғысы – жұмыс істеп тұрған кемінде екі жаһандық навигациялық спутниктік жүйе сигналдарының көмегімен көлік құралының координаттарын, жылдамдығын және қозғалыс бағытын айқындауды, жол-көлік оқиғасы және өзге де төтенше жағдай кезінде көлік құралы туралы хабарлама беруді, сондай-ақ жылжымалы радиотелефон байланысы желілері арқылы шұғыл қимылдайтын жедел қызметтермен екіжақты дауыс байланысын жүзеге асыратын және қамтамасыз ететін құрылғы;

56) шұғыл шақыру жүйесінің операторы – шұғыл шақыру жүйесін басқаруды жүзеге асыратын уәкілетті ұйым.

57) электр самокат – екі немесе үш дөңгелегі бар, электр қозғалтқышты (электр қозғалтқыштарды) пайдалану арқылы бір адамның жүріп-тұруына арналған, орындығы жоқ, ең жоғары конструктивтік жылдамдығы сағатына жиырма бес километрден аспайтын жеке мобильді көлік құралы.

Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.10.2015 № 364-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.11.2015 № 407-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 19.04.2019 № 249-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VІ (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2023 № 12-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заңнан, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда осы Заңда белгіленгеннен өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттардың қағидалары қолданылады.

3. Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы заңнамасында реттелген құқықтық қатынастарға жүргізуші куәліктерін, көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу туралы куәліктерді, мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілерін дайындауға арналған тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу бөлігінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасының күші қолданылмайды.

Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 15.11.2021 № 72-VІІ (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-бап. Жол жүрісінің негізгі қағидаттары

Жол жүрісінің негізгі қағидаттары:

1) жол жүрісіне қатысушылардың өмірі мен денсаулығының шаруашылық қызметтің экономикалық нәтижелерінен басымдығы;

2) жол жүрісі қауіпсіздігінің қамтамасыз етілуі үшін мемлекет жауаптылығының жол жүрісіне қатысушылардың жауаптылығынан басымдығы;

3) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету кезінде жол жүрісіне қатысушылар, қоғам мен мемлекет мүдделерінің сақталуы;

4) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жүйелі көзқарас болып табылады.

4-бап. Жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесі

Жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесі жол жүрісі саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру құралы болып табылады және жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы қатынастарды реттейтін құқықтық нормаларды, орталық және жергілікті атқарушы органдардың, заңды тұлғалардың, қоғамдық бірлестіктердің, жол жүрісіне қатысушылардың, жол жүрісі қауіпсіздігін және жол-көлік оқиғаларының зардаптарын жоюды қамтамасыз ететін құралдар мен шаралардың жиынтығын қамтиды.

2-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ ЖӘНЕ САЯСАТ

5-бап. Жол жүрісі саласындағы мемлекеттік басқару

Жол жүрісі саласындағы мемлекеттік басқару:

1) жол жүрісі саласындағы мемлекеттік саясатты айқындауды, әзірлеуді, іске асыруды;

2) жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы қызметті қаржыландыруды;

3) көлік құралдары иелерінің – үшінші тұлғалар алдындағы, сондай-ақ тасымалдаушылардың жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауаптылығын міндетті сақтандыруды қамтамасыз етуді;

4) жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету жай-күйінің негізгі нысаналы көрсеткіштерінің статистикалық есептілігін және мемлекеттік есепке алынуын жүргізуді;

5) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері бойынша заңнамалық, өзге де нормативтік құқықтық актілерді белгіленген тәртіппен әзірлеуді, қабылдауды, бекітуді және іске асыруды;

6) Қазақстан Республикасы Үкіметінің, орталық, жергілікті өкілді және атқарушы органдардың құзыретін белгілеуді;

7) жол-көлік оқиғаларының алдын алу және олардың зардаптарының ауырлығын азайту мақсатында орталық және жергілікті атқарушы органдардың, жеке және заңды тұлғалардың қызметін үйлестіруді;

8) жол жүрісі саласындағы тәуекелдерді басқару жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз етуді;

9) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етуді және жол-көлік оқиғаларының зардаптарын жоюды;

10) жолдардың қауіпсіздігі мен олардың өткізу қабілетін қамтамасыз етуді;

11) көлік құралдарының қауіпсіздігін қамтамасыз етуді;

12) жол пайдаланушылардың қауіпсіз жүріп-тұруын қамтамасыз етуді;

13) халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыруды;

14) Қазақстан Республикасының жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы заңнамасының орындалуына мемлекеттік бақылаудың және қадағалаудың жүзеге асырылуын;

15) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік басқарудың өзге де нысандарын қамтиды.

Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

6-бап. Жол жүрісі саласындағы мемлекеттік саясат

1. Жол жүрісі саласындағы мемлекеттік саясат жол жүрісіне қатысушыларға қолайлы жағдайларды қамтамасыз етуге, жол-көлік оқиғаларын болғызбауға және олардың зардаптарының ауырлығын азайтуға бағытталған.

2. Жол жүрісі саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттары:

1) жол жүрісі қауіпсіздігі мен қолжетімділігін, оған қатысушыларға қолайлылық пен сервисті қамтамасыз ету;

2) орнықты көлік жүйесін қамтамасыз ету;

3) жол жүрісіндегі тәуекелдерді азайту;

4) қауіпсіз көлік құралдарына көшу;

5) қоғамдық көлікті пайдалануды ынталандыру және көтермелеу;

6) жол жүрісі қағидаларының сақталуын қамтамасыз ету;

7) жол-көлік оқиғаларының салдарынан зардап шеккендерге медициналық көмек көрсету жүйесін жетілдіру;

8) жол жүрісі саласында қоршаған ортаны қорғау;

9) Конституцияға, осы Заңға, Қазақстан Республикасының заңдарына, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілеріне сәйкес жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы өзге де бағыттар болып табылады.

7-бап. Жол жүрісі саласындағы қызметті қаржыландыру

Жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы қызметті қаржыландыру бюджет қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен жүзеге асырылады.

8-бап. Жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету жай-күйінің көрсеткіштерін есепке алудың мемлекеттік жүйесі

1. Қазақстан Республикасының аумағында жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету жай-күйінің көрсеткіштерін есепке алудың бірыңғай мемлекеттік жүйесі жүзеге асырылады, бұл адамдар қайтыс болған және (немесе) жарақаттанған, көлік құралдары, құрылыстар, жүктер бүлінген не өзге де материалдық залал келтірілген жол-көлік оқиғалары, сондай-ақ жол жүрісі саласындағы құқық бұзушылықтар, жол жүрісінің жай-күйін және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі қызметті көрсететін басқа да көрсеткіштер туралы мәліметтерді қамтиды.

2. Жол жүрісінің жай-күйін және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі қызметті көрсететін көрсеткіштер туралы ақпарат уәкілетті органның ресми сайтында орналастырылады.

3-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҮКІМЕТІНІҢ, ОРТАЛЫҚ ЖӘНЕ
ЖЕРГІЛІКТІ ӨКІЛДІ ЖӘНЕ АТҚАРУШЫ ОРГАНДАРДЫҢ ЖОЛ ЖҮРІСІ ЖӘНЕ
ОНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰЗЫРЕТІ

9-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) жол жүрісі саласындағы мемлекеттік саясатты әзірлейді;

2) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
3) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

4) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

5) алып тасталды - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

6) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

7) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
8) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

9) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

10) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

11) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

12) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

12-1) электрондық паспорттар жүйесінің ұлттық операторын (ұлттық әкімшісін) айқындайды;

      12-2) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      13) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 9-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-бап. Уәкілетті органның құзыреті

Уәкілетті орган:

1) жол жүрісі саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

2) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасына мониторинг жүргізеді;

3) халықты жол жүрісі қауіпсіздігі мәселелері бойынша құқықтық сауаттандыруды және оларға ақпарат беруді қамтамасыз етеді;

4) көлік құралының сәйкестендіру нөмірі бойынша көлік құралдарының жекелеген түрлерін мемлекеттік тіркеу және есепке алу, механикалық көлік құралдары жүргізушілерін даярлау, емтихан қабылдау және жүргізуші куәліктерін беру қағидаларын әзірлейді;

5) жол жүрісі қағидаларын, көлік құралдарын пайдалануға рұқсат беру жөніндегі негізгі ережелерді, көлігі арнаулы жарық және дыбыс сигналдарымен жабдықталуға және арнаулы түсті-графикалық схемалармен боялуға жататын жедел және арнаулы қызметтер тізбесін бекітеді;

6) жол жүрісі мен оның қауіпсіздігін қамтамасыз етуге мемлекеттік бақылауды және қадағалауды ұйымдастырады әрі жүзеге асырады;

6-1) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

6-2) мемлекеттік бақылау мақсатында тәуекелдерді бағалау жүйесін және тексеру парақтарын әзірлейді;

7) Қазақстан Республикасының Үкіметіне мемлекеттік баяндаманы енгізеді;

8) мемлекеттік органдардың жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы қызметін салааралық үйлестіруді жүзеге асырады;

9) орталық және жергілікті атқарушы органдардан, ұйымдардан олардың Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы заңнамасын сақтауы туралы мәліметтерді сұратады және алады;

10) жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы ғылыми зерттеулер мен ғылыми-техникалық әзірлемелерді ұйымдастырады;

11) жүргізуші куәліктерінің, көлік құралдарын тіркеу туралы куәліктің, мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілері бланкілерінің нысандары мен үлгілерін бекітеді;

12) Қазақстан Республикасының аумағында пайдаланылатын жолдардың тәуекелдер дәрежесін бағалауды ұйымдастыру және жүргізу тәртібін бекітеді;

13) масаң күйді куәландыруға жіберу, масаң күйді куәландыру және оның нәтижелерін ресімдеу қағидаларын әзірлейді;

14) мүгедектігі бар адамдарға тең қолжетімділікті қамтамасыз ету мақсатында олардың қажеттіліктерін ескере отырып, жолдарды жобалауға, салуға, жөндеуге, күтіп-ұстауға және оларды басқаруға арналған нормативтік, жобалау және техникалық құжаттаманы жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету бөлігінде келіседі;

14-1) құзыреті шегінде стандарттау жөніндегі құжаттардың жобаларын қарауды, сондай-ақ стандарттау саласындағы уәкілетті органға енгізу үшін ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, ұлттық техникалық-экономикалық ақпарат сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және күшін жою жөнінде ұсыныстар дайындауды жүзеге асырады;

15) аумақтық-көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі құжаттаманы белгіленген тәртіппен келіседі;

16) автомобиль жолдарын, жол құрылыстарын, теміржол өтпелерін, қалалық электр көлігі желілерін, тұрғын үй кешендерін және жекелеген ғимараттар мен құрылыстарды, сондай-ақ жаңа көлік құралдары үлгілерін пайдалануға қабылдау жөніндегі жұмыс және мемлекеттік комиссияларға қатысады;

17) жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында мемлекеттік ақпараттық жүйелерді құрады және пайдаланады;

18) жол жүрісін реттейді;

19) алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

20) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген міндеттерді орындауы үшін оларға көлік құралының сәйкестендіру нөмірі бойынша деректерді ұсыну тәртібін және ұсынуды айқындайды;

21) алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

22) біліктілік комиссиясын қалыптастыру және оның қызметін жүзеге асыру қағидаларын, көлік құралдары жүргізушілерін даярлау бойынша оқытушыға кандидаттарды, өндірістік оқыту шеберін және білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шеберін аттестаттаудан өткізу тәртібін, кәсіптік бірлестіктердің өз қызметі туралы есептілігінің нысаны мен оны ұсыну мерзімділігін әзірлейді және бекітеді;

23) алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

24) алып тасталды - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

24-1) көлік құралының сәйкестендіру нөмірі бойынша көлік құралдарының жекелеген түрлерін мемлекеттік тіркеу және есепке алу, механикалық көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау, емтихандар қабылдау және жүргізуші куәліктерін беру қағидаларын бекітеді;

24-2) жол жүрісі саласындағы ақпараттық жүйелерді интеграциялауды ұйымдастыру және қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырады.

Жол жүрісі саласындағы ақпараттық жүйелерді интеграциялауға бірыңғай ақпараттық кеңістіктегі ақпараттандыру объектілерінің ақпараттық жүйелері арасындағы ақпараттық өзара іс-қимылды ұйымдастыру және қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар жатады;

25) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 10-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган:

1) техникалық қарап тексеру операторларының механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап тексеруді ұйымдастыру мен одан өткізу тәртібін сақтауына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

2) техникалық қарап тексерудің диагностикалық картасының нысанын әзірлейді;

3) жолаушылар мен багаждың тұрақты емес тасымалдарымен айналысатын заңды тұлғалардың және дара кәсіпкерлердің жолаушылар мен багажды тасымалдау қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі қызметті ұйымдастыруы және жүзеге асыруы тәртібін әзірлейді;

3-1) жолдарда көлік құралдарының қозғалысын тоқтату немесе уақытша шектеу тәртібін бекітеді;

4) техникалық қарап тексеру операторларының тізілімін жүргізеді;

5) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

5-1) міндетті техникалық қарап-тексеруді жүргізу бойынша көрсетілетін қызметтердің құнын айқындау әдістемесін бекітеді;

5-2) шұғыл шақыру жүйесін ұйымдастыру және пайдалану қағидаларын бекітеді;

5-3) Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін қоспағанда, механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап-тексеруді ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын, механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап-тексеруден өткізу кезеңділігін бекітеді;

5-4) шұғыл шақыру жүйесі операторының функцияларын жүзеге асыратын заңды тұлғаны айқындайды;

5-5) механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап-тексерудің бірыңғай ақпараттық жүйесімен ақпараттық өзара іс-қимыл жасауды жүзеге асыратын мамандандырылған бағдарламалық қамтылымдарға қойылатын талаптарды бекітеді;

6) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 11-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-бап. Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган:

1) жол жүрісі қауіпсіздігін медициналық қамтамасыз ету бойынша мемлекеттік органдардың өзара іс-қимылын үйлестіреді;

2) көлік құралдарын басқару құқығын алуға үміткер адамды медициналық қарап тексеруден, механикалық көлік құралдары жүргізушісін қайта медициналық қарап тексеруден өткізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

3) көлік құралдары жүргізушілерін міндетті рейс алдындағы және рейстен кейінгі медициналық қарап тексеруден өткізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

4) автомобильдегі алғашқы көмек қобдишасының дәрілік заттары мен медициналық бұйымдарының тізбесін бекітеді;

5) адамдардың көлік құралдарын басқаруына тыйым салатын медициналық қарсы көрсетілімдер тізбесін бекітеді;

6) азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп, жол-көлік оқиғаларында зардап шеккендерге уақтылы медициналық көмек көрсетуді ұйымдастырады;

7) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 12-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 28.12.2018 № 211-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.07.2020 № 361-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Білім беру саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Білім беру саласындағы уәкілетті орган:

1) жалпы білім беретін мектеп оқушыларының жол жүрісі қауіпсіздігі саласындағы білім деңгейін арттыру бойынша мемлекеттік органдардың өзара іс-қимылын үйлестіреді;

2) балаларды жол жүрісі қағидаларына оқыту бойынша үлгілік білім беретін оқу бағдарламаларын бекітеді;

3) алып тасталды – ҚР 08.01.2021 № 410-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

4) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 13-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 08.01.2021 № 410-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

14-бап. Сыртқы саяси қызмет саласындағы уәкілетті органның құзыреті

1. Сыртқы саяси қызмет саласындағы уәкілетті орган:

1) жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында Қазақстан Республикасының халықаралық ұйымдармен және мемлекеттермен қызметін үйлестіруді қамтамасыз етеді;

2) шет мемлекеттердің дипломатиялық өкілдіктерінің, консулдық мекемелерінің, халықаралық ұйымдар өкілдіктерінің, шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, шетел компанияларының филиалдары мен өкілдіктерінің, шетелдік қатысуы бар заңды тұлғалардың автокөлік құралдарына мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілерінің үлгілерін, көлік құралдарының және олардың жүргізушілерінің халықаралық жол жүрісіне қатысуына рұқсат беру үшін қажетті басқа да арнайы өнімді әзірлеуде уәкілетті органмен өзара іс-қимыл жасайды;

3) шет мемлекеттердің дипломатиялық өкілдіктерінің, консулдық мекемелерінің, халықаралық ұйымдар өкілдіктерінің, шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, шетел компанияларының филиалдары мен өкілдіктерінің, шетелдік қатысуы бар заңды тұлғалардың көлік құралдары жүргізушілері арасында жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етуде уәкілетті органға жәрдем көрсетеді;

4) механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерінің жекелеген түрлерін мемлекеттік тіркеуден өткізуде, емтихан қабылдауда және жүргізуші куәліктерін беруде, сондай-ақ тиісті құқықтық көмек көрсетуде шет мемлекеттердің дипломатиялық өкілдіктерімен, консулдық мекемелерімен, халықаралық ұйымдар өкілдіктерімен, шетелдіктермен, азаматтығы жоқ адамдармен, шетел компанияларының филиалдарымен және өкілдіктерімен, шетелдік қатысуы бар заңды тұлғалармен уәкілетті органның өзара іс-қимылын ұйымдастырады;

5) шет мемлекеттердің дипломатиялық өкілдіктерінің, консулдық мекемелерінің, халықаралық ұйымдар өкілдіктерінің, шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, шетел компанияларының филиалдары мен өкілдіктерінің, шетелдік қатысуы бар заңды тұлғалардың механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап тексеруден өткізуді ұйымдастырады;

2. Сыртқы саяси қызмет саласындағы уәкілетті орган осы баптың 1-тармағының 2) – 6) тармақшаларында көрсетілген функцияларды дипломатиялық корпуспен жұмыс жөніндегі ведомстволық бағынысты ұйымға жүктейді.

15-бап. Азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті орган:

1) жол-көлік оқиғалары зардаптарының салдарынан туындаған төтенше жағдайларды жою кезінде мемлекеттік органдардың өзара іс-қимылын үйлестіруді ұйымдастырады;

2) лауазымды адамдарға, дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғаларға жол-көлік оқиғалары зардаптарының салдарынан туындаған төтенше жағдайларды жою жөнінде нұсқамалар береді;

3) жол-көлік оқиғалары зардаптарының салдарынан туындаған төтенше жағдайларды жою кезінде материалдық-техникалық ресурстарды жұмылдырады;

4) жол-көлік оқиғалары зардаптарының салдарынан туындаған төтенше жағдайларды жоюға тартылған авариялық-құтқару қызметтерінің (оның ішінде аэроұтқыр жасақтардың) жұмысын қамтамасыз етеді;

5) трассалық медициналық-құтқару пункттерін құрады, олардың қызметін ұйымдастырады және қамтамасыз етеді;

15-1-бап. Индустриялық даму саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Ескерту. 15-1-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 25.06.2020 № 347-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Индустриялық даму саласындағы уәкілетті орган:

1) электрондық паспорттар жүйелерін ұйымдастыру бөлігінде Көлік құралы паспортының (көлік құралының шассиі паспортының) және өздігінен жүретін машина мен басқа да техника түрлері паспортының бірыңғай нысандарын енгізу және электрондық паспорттар жүйелерін ұйымдастыру туралы келісімді іске асырады;

2) көлік құралдарының паспорттарын (көлік құралдары шассилерінің паспорттарын) және өздігінен жүретін машиналар мен басқа да техника түрлерінің паспорттарын ресімдеуді, оның ішінде көлік құралдарының электрондық паспорттарын (көлік құралдары шассилерінің паспорттарын) және өздігінен жүретін машиналар мен басқа да техника түрлерінің электрондық паспорттарын ресімдеуді жүзеге асыратын уәкілетті органдардың (ұйымдардың) және көлік құралдарын (көлік құралдарының шассилерін), өздігінен жүретін машиналар мен басқа да техника түрлерін жасаушы ұйымдардың бірыңғай тізілімінің ұлттық бөлігін қалыптастырады және жүргізеді;

3) электрондық паспорттар жүйесінің ұлттық операторын (ұлттық әкімшісін) айқындау үшін Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыну береді;

4) көлік құралдарының паспорттарын (көлік құралдары шассилерінің паспорттарын) және өздігінен жүретін машиналар мен басқа да техника түрлерінің паспорттарын ресімдеу, оның ішінде көлік құралдарының электрондық паспорттарын (көлік құралдары шассилерінің паспорттарын) және өздігінен жүретін машиналар мен басқа да техника түрлерінің электрондық паспорттарын ресімдеу жөніндегі өкілеттіктерді ұйымдарға беру туралы немесе өкілеттіктерді беруден бас тарту туралы қорытынды беру тәртібі мен шарттарын айқындайды;

5) көлік құралының паспортын (көлік құралы шассиінің паспортын) және өздігінен жүретін машина мен басқа да техника түрлерінің паспортын қорғау элементтеріне қойылатын талаптарды бекітеді;

Ескерту. 3-тарау 15-1-баппен толықтырылды - ҚР 05.10.2018 № 184-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 25.06.2020 № 347-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-бап. Әскери полиция органдарының құзыреті

Әскери полиция органдары:

1) Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдары, Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары көлік құралдарының жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етеді;

2) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің Айрықша мақсаттағы күштерін қоспағанда, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да əскерлері мен əскери құралымдарының механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін, тиісті құжаттар мен мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілерін бере отырып, мемлекеттік тіркеуді жүзеге асырады.

3) әскери полиция органдарында тіркелген механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап-тексеруден өткізуді ұлттық қауіпсіздік, қорғаныс және ішкі істер саласындағы орталық мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайтын тәртіппен жүзеге асырады;

4) уәкілетті органмен келісу бойынша Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдарының, Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының көлік құралдары колонналарымен ілесіп жүруді ұйымдастырады әрі қамтамасыз етеді және осы колонналардың өтуі кезінде жолдар мен көшелерде жол жүрісін реттеуді жүзеге асырады;

5) Қазақстан Республикасы ішкі істер органдарының, ұлттық қауіпсіздік, қорғаныс салаларындағы уәкілетті органдардың бірінші басшысы бекітетін, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін мемлекеттік тіркеу қағидаларын әзірлейді;

Ескерту. 16-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-1-бап. Жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органдардың құзыреті

Жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органдар жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органдардың көлік құралдарын пайдалану қағидаларын әзірлейді және бекітеді.

Ескерту. 3-тарау 16-1-баппен толықтырылды - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

17-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың және аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) өкілді және атқарушы органдарының құзыреті

1. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың және аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) өкілді органдары:

1) жергілікті бюджетті бекіткен кезде жол жүрісін ұйымдастыру және аумақтық-көліктік жоспарлау жөніндегі іс-шараларды қаржыландыру көлемдерін айқындайды;

2) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың және аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) атқарушы органдары басшыларының жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі есептерін қарайды;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету бойынша өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

2. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың және аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) атқарушы органдары өз құзыреті және өңір шегінде:

1) тиісті аумақта жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етеді;

2) жол жүрісі қауіпсіздігін медициналық қамтамасыз ету жөніндегі шаралар кешенін ұйымдастырады әрі өткізеді және олардың орындалуын бақылайды;

3) облыстық және аудандық маңызы бар жолдарда, елді мекендердің көшелерінде жол жүрісін реттеудің техникалық құралдарын салу, реконструкциялау, жөндеу, енгізу және күтіп-ұстау жөніндегі барлық жұмыс түрлерінің орындалуын және оларды бақылауды қамтамасыз етеді;

4) жолдарда жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі іс-шараларды әзірлейді және іске асырады;

5) қала құрылысы құжаттамасында аумақтық-көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру бөлімінің болуын қамтамасыз етеді;

6) интеллектуалды көлік жүйелерінің жұмыс істеуін қамтамасыз етуге маманданушы ұйымдар құрады;

7) жол-көлік оқиғаларынан болған ысыраптың және жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етуге арналған бюджет шығындарының, сондай-ақ жолдардағы авариялылық деңгейін азайту үшін қолданылатын шаралар тиімділігінің мониторингін жүзеге асырады;

8) мыналар:

қоғамдық көлікті дамытуды және жол жүрісін ұйымдастыруды ескере отырып, елді мекендердің бас жоспарын әзірлеу, қабылдау және орындау;

қаланың жекелеген аумақтарына көлік құралдарының кіруіне әртүрлі шектеулер енгізу арқылы жол жүрісін ұйымдастырудың арнайы аймақтарын белгілеу;

елді мекендерде жол жүрісін ақпараттық жағынан қамтамасыз ету арқылы елді мекендерге көліктік жүктемені азайту жөнінде шаралар қолданады;

9) жолдарда жол жүрісін қалпына келтіру үшін жол-көлік оқиғаларының зардаптарын жояды;

10) алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

11) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 17-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

18-бап. Жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы қызметті үйлестіру

1. Жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы қызметті үйлестіру дер кезінде жол-көлік оқиғаларының алдын алу, олардың жасалуына ықпал ететін себептер мен жағдайларды жою және олардың зардаптарының ауырлығын азайту бойынша жұмыстың тиімділігін арттыру мақсатында мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың келісілген іс-қимылдарды әзірлеуі және жүзеге асыруы арқылы жүзеге асырылады.

2. Үйлестіру қызметінің негізгі міндеттері:

1) мемлекеттік органдар, жеке және заңды тұлғалар қызметінің тиімділігін бағалау;

2) Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы заңнамасын жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу;

3) басшылар мен лауазымды адамдардың жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында жүргізген жұмысы туралы есептерін тыңдау және олардың осы саладағы қызметін жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу;

4) жол жүрісін ұйымдастыру және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөнінде шаралар қолданбағаны үшін лауазымды адамдарды тәртіптік жауаптылыққа тарту туралы ұсыныстарды мемлекеттік органдар мен ұйымдарға енгізу болып табылады.

4-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІ САЛАСЫНДАҒЫ ТӘУЕКЕЛДЕРДІ БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІ МЕН МЕМЛЕКЕТТІК БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ҚАДАҒАЛАУ

19-бап. Жол жүрісі саласындағы тәуекелдер

1. Жол-көлік оқиғаларының орын алуы мен олардың зардаптары жол жүрісі саласында мына бағыттар бойынша қызметті жүзеге асыруға байланысты тәуекелдер салдарынан болуы мүмкін:

1) жүк және жолаушы тасымалын жүзеге асыратын ұйымдардың тәуекелі. Бұған техникалық ақауы бар механикалық көлік құралын пайдалануға шығару, сондай-ақ денсаулық жағдайы көлік құралдарын қауіпсіз басқаруды қамтамасыз етпейтін адамдардың басқаруына рұқсат беру тәуекелі жатады;

2) автомобиль жолдарын, теміржол өтпелерін және басқа да жол құрылыстарын басқарушылардың тәуекелі. Бұған жолдарды, теміржол өтпелерін және басқа да жол құрылыстарын пайдалану талаптарын бұза отырып, оларды күтіп-ұстау тәуекелі жатады;

3) медициналық ұйымдар тәуекелі. Бұған:

жол-көлік оқиғасы салдарынан зардап шеккендерге дер кезінде медициналық көмек көрсетпеу;

көлік құралдарын басқаруға медициналық қарсы көрсетілімдері немесе шектеулері бар адамдарды жол жүрісіне қатысуға жіберу тәуекелі жатады;

4) оқу ұйымдарының тәуекелі. Бұған механикалық көлік құралдары жүргізушісі болуға кандидаттарды және балаларды жол жүрісі қағидаларына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды бұзу салдарынан сапасыз оқыту тәуекелі жатады;

5) жобалау және құрылыс ұйымдарының тәуекелі. Бұған жолдар және жол инфрақұрылымы объектілерін жол жүрісі қауіпсіздігінің талаптарын ескермей жобалау, салу, жөндеу және реконструкциялау тәуекелі жатады;

6) көлік құралдарына техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу жұмыстарын орындайтын және қызметтерін көрсететін ұйымдардың тәуекелі. Бұған көлік құралдарын жасаушы зауыттар белгілеген нормалар мен қағидаларды, дөңгелекті көлік құралдарының қауіпсіздігі туралы техникалық регламенттердің талаптарын және көлік құралдарының зиянды (ластаушы) заттар шығарындыларына қойылатын талаптарды бұза отырып, көлік құралдарына техникалық қызмет көрсетуді және оларды жөндеуді жүргізу тәуекелі жатады;

7) көлік құралдарын жобалау мен жасап шығаруды жүзеге асыратын ұйымдардың тәуекелі. Бұған:

көлік құралдарын олардың жол жүрісі жағдайларындағы қауіпсіздігі талаптарын ескермей жобалау және жасап шығару;

жасап шығарылатын көлік құралдары мен олардың құрауыштарына қатысты қауіпсіздік талаптарының орындалуын қамтамасыз етуге мүмкіндік бермейтін конструкцияның, технологиялық процестердің немесе сериялы және жаппай жасап шығару өнімдерін бақылау жүйелерінің жетілдірілмеу тәуекелі жатады;

8) сәйкестікті растау жөніндегі органдардың және сынақ зертханаларының тәуекелі. Бұған:

көлік құралдарының қауіпсіздігін техникалық реттеу саласында көзделген талаптарды бұза отырып, көлік құралдарының, оларға орнатылатын және (немесе) пайдаланылатын жабдықтау заттары мен қосалқы бөлшектердің сәйкестігін растау;

жаңа көлік құралы конструкциясының жекелеген элементтерінің жетілдірілмеуі, болмауы немесе техникалық ақауы салдарынан жол-көлік оқиғасын жасау;

пайдалануға енгізілетін жаңа көлік құралдары мен олардың компоненттеріне қатысты қауіпсіздік талаптарының орындалуын қамтамасыз етуге мүмкіндік бермейтін технологиялық процестердің немесе сериялы және жаппай жасап шығару өнімдерін бақылау жүйелерінің жетілдірілмеу тәуекелі жатады;

9) техникалық қарап тексеруді жүзеге асыратын ұйымдардың тәуекелі. Бұған:

пайдаланылатын көлік құралдары мен олардың құрауыштарына қатысты қауіпсіздік талаптарының орындалуын қамтамасыз етуге мүмкіндік бермейтін технологиялық процестердің немесе көлік құралдарын техникалық қарап тексеру желілерін бақылау жүйелерінің жетілдірілмеуі;

Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды бұзу салдарынан механикалық көлік құралдарын техникалық қарап тексеруден сапасыз өткізу жатады;

10) сауда жасаушы ұйымдардың тәуекелі. Бұған көлік құралдары қауіпсіздігінің техникалық талаптарына сай келмейтін көлік құралдарын, көлік құралдарына орнатылуы және (немесе) пайдаланылуы мүмкін жабдықтау заттары мен қосалқы бөлшектерді сату тәуекелі жатады;

11) жолдар мен көлік құралдары иелерінің тәуекелі. Бұған жол-көлік оқиғаларын жасаудың жоғары қаупін туғызатын шарттармен қоса жолдар мен көлік құралдарын пайдалану тәуекелі жатады.

2. Жол жүрісі саласындағы тәуекелдерді басқару жүйесі осы Заңда белгіленеді.

Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

20-бап. Жол жүрісі саласындағы тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйесі

1. Жол жүрісі саласындағы тәуекелдерді басқару жүйесі жол-көлік оқиғаларының орын алу ықтималдығын, сондай-ақ жол-көлік оқиғалары салдарынан болатын ауыр зардаптарды (адамдардың қаза болуы мен жарақаттануын) азайтуға бағытталады.

2. Жол жүрісі саласындағы тәуекелдерді басқару жүйесі – жол жүрісі қауіпсіздігінің жай-күйіне әсер ететін тәуекелдерді және олардың зардаптарын анықтау, бағалау, мониторингілеу, азайту үшін жол жүрісі саласында мемлекеттік органдар жүзеге асыратын, ұдайы құрылымдалған процесс.

3. Тәуекелдерді басқару процесі мынадай кезеңдерді қамтиды:

1) тәуекелдерді айқындау:

тәуекелдерді және тәуекел түзетін факторларды бағалау (жол-көлік оқиғаларының барлық ықтимал себептерін жүйелі түрде және ұдайы бақылау, талдау, олардың ықтималдығы мен мөлшерлерін сапалы бағалау);

тәуекелдерді сыныптау (тәуекелдер және олардың туындауына әкеп соғатын, дамуына әсер ететін факторлар ерекшелігін зерттеу, тарихи деректерді сараптамалық бағалау, тәуекелдер картасы);

2) тәуекелдерді өлшеу (бағалау), олардың өткізілу мерзімділігі тәуекелдің маңыздылығына қарай, бірақ жылына кемінде екі рет болып белгіленеді;

3) тәуекелдерді талдауды жүзеге асыру;

4) тәуекелдерді басқару әдісін таңдау және қолдану;

5) жол жүрісі саласындағы тәуекелдерді басқару жүйесін түзету;

6) бақылау іс-шараларын жоспарлау және жүргізу.

4. Жол жүрісі саласында қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік органдар жол жүрісі саласындағы тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйесін қалыптастырады, онда мыналар қамтылуға тиіс:

1) орталық және жергілікті атқарушы органдардың лауазымды адамдарының тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жөніндегі өкілеттіктері мен функционалдық міндеттері, олардың жауапкершілігі;

2) тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау рәсімдері;

3) тәуекелдердің жол берілетін мөлшеріне олардың жол жүрісі саласындағы сыныпталуы бойынша жеке-жеке лимиттер;

4) уәкілетті органға, орталық және жергілікті атқарушы органдарға тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жөніндегі есептілікті табыс етудің ішкі рәсімдері;

5) жол жүрісі саласындағы тәуекелдерді басқару жүйесінің тиімділігін бағалаудың ішкі критерийлері.

Жол жүрісі саласындағы тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйесін қалыптастыру тәртібін орталық және жергілікті атқарушы органдар өз құзыреті шегінде белгілейді.

5. Жол жүрісі саласындағы тәуекел дәрежесін бағалау критерийлері бақылау және қадағалау органдары мен уәкілетті органның бірлескен бұйрығымен бекітіледі және мемлекеттік органдардың ресми интернет-ресурстарында жарияланады.

6. Мемлекеттік органдардың бақылау қызметін жоспарлауы осы Заңда белгіленген жол жүрісі саласындағы тәуекелдерді басқару жүйесінің негізінде жүзеге асырылады.

21-бап. Жол жүрісі саласындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау

1. Жол жүрісі саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды уәкілетті мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде белгіленген өз құзыреті шегінде тексеру және профилактикалық бақылау нысанында жүзеге асырады.

2. Уәкілетті мемлекеттік органдардың бақылау функцияларын орындау жөніндегі қызметті үйлестіруді уәкілетті орган жүзеге асырады.

Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

22-бап. Жол жүрісі саласындағы мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар

Мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдарға:

1) Қазақстан Республикасының жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі бас мемлекеттік инспекторы – уәкілетті орган ведомствосының басшысы;

2) Қазақстан Республикасының жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі бас мемлекеттік инспекторының орынбасарлары – уәкілетті орган ведомствосы басшысының орынбасарлары;

3) Қазақстан Республикасының жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік инспекторлары – уәкілетті орган ведомствосының мемлекеттік бақылау жөніндегі мамандары;

4) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі бас мемлекеттік инспекторлары – уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің басшылары;

5) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі бас мемлекеттік инспекторларының орынбасарлары – уәкілетті органның аумақтық бөлімшелері басшыларының орынбасарлары;

6) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, облыстық маңызы бар қалалардың, аудандардың жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік инспекторлары – уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің мемлекеттік бақылау жөніндегі мамандары жатады.

23-бап. Уәкілетті органның жол жүрісі саласындағы мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдарының құқықтары мен міндеттері

1. Уәкілетті органның жол жүрісі саласындағы мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдарының:

1) заңды тұлғаларға, дара кәсіпкерлерге және лауазымды адамдарға жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы нормативтік құқықтық актілерді бұзушылықтарды жою туралы орындалуы міндетті нұсқамалар беруге, ал мұндай нұсқамалар бойынша қажетті шаралар қолданылмаған жағдайда, кінәлі адамдарды Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылыққа тартуға құқығы бар. Нұсқамаларды қолданылатын шаралар туралы ақпарат ұсыну мерзімдерін көрсете отырып, өз құзыретіне сәйкес жазбаша нысанда береді;

2) әлеуметтік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар мен олардың зардаптарының алдын алу және (немесе) жою, қолайсыз жол-климат жағдайлары кезінде; көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің қауіпсіз жүруі үшін қажетті жағдайлар жасау мақсатында бұқаралық іс-шаралар өткізу кезінде не егер көлік құралдарын пайдалану жол жүрісі қауіпсіздігіне қатер төндіретін болса; егер теміржол өтпелері оларды жол жүрісі үшін қауіпсіз жағдайда күтіп-ұстау қағидаларына сай келмесе; жолдарда жөндеу-құрылыс және басқа да жұмыстарды жүргізу кезінде; терроризмге қарсы операциялар және (немесе) күзет іс-шараларын жүргізу кезінде жекелеген жол учаскелерінде жол жүрісін уақытша шектеуге немесе оған тыйым салуға, оның ұйымдастырылуын өзгертуге;

3) жолдарда жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарын бұза отырып жүзеге асырылатын жөндеу-құрылыс және басқа да жұмыстар жүргізуді шектеуге немесе оларға тыйым салуға;

4) көлік құралдары мен олардың тіркемелерін, тракторларды және басқа да өздігінен жүретін машиналарды Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда, оның ішінде мұндай тыйым салуға негіз болған себептер жойылғанға дейін мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілерін алып қоя отырып, сондай-ақ тізбесін уәкілетті орган бекітетін ақаулар және жағдайлар болған кезде пайдалануға тыйым салуға, ал тиісті техникалық пайдалану қағидаларында көзделген ақаулар болған кезде троллейбустар мен трамвайларды пайдалануға тыйым салуға; тораптарының және агрегаттарының нөмірлері не мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілері жасырын, қолдан жасалған, өзгертілген, сол сияқты көлік құралдарының таңбалануы тіркеу құжаттарында көрсетілген деректерге сәйкес келмеген кезде көлік құралдарын пайдалануға тыйым салуға;

5) іс жүргізуде жатқан істер мен материалдар бойынша жеке тұлғаларды және лауазымды адамдарды Қазақстан Республикасының заңында белгіленген тәртіппен шақыртуға, олардан қажетті түсініктемелер, анықтамалар және құжаттар (олардың көшірмелерін) алуға;

6) шұғыл медициналық көмекке мұқтаж жеке тұлғаларды медициналық ұйымға жеткізу үшін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да жағдайларда, шет мемлекеттердің дипломатиялық, консулдық және өзге де өкілдіктеріне, халықаралық ұйымдарға тиесілі көлік құралдарынан және арнайы мақсаттағы көлік құралдарынан басқа, жеке және заңды тұлғалардың көлік құралдарын Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен шығындарды өтей отырып пайдалануға;

7) жол жүрісі қағидаларының сақталуын техникалық бақылау құралдарын, жол-көлік оқиғасы орнында оның зардаптарының ауырлығын азайту мақсатында қолданылатын авариялық-құтқару жабдығын, сондай-ақ жол жүрісі қауіпсіздігін арттыруға ықпал ететін өзге де техникалық құралдарды, автоматтандырылған жүйелер мен аспаптарды әзірлеу және жасау жөніндегі мемлекеттік тапсырыс берушінің уәкілетті органға жүктелген функцияларын орындауға қатысуға;

8) іздестірудегі көлік құралдарын ұстауды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асыруға;

9) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында айыппұл түрінде әкімшілік жаза қолдану туралы уақтылы орындалмаған қаулысы және (немесе) айыппұл төлеу қажеттігі туралы нұсқамасы бар адамға оларды орындағанға дейін мемлекеттік қызметтер көрсетуден бас тартуға;

10) ішкі істер органы қызметкерінің өміріне немесе денсаулығына жүргізуші тарапынан қауіп-қатер (құқыққа қарсы мінез-құлық, іздеудегі адаммен ұқсастық, масаң күйде деген күдік) болмаған жағдайларда, оған көлік құралының кабинасын (салонын) тастап кетуге рұқсат беруге құқығы бар.

2. Уәкілетті органның лауазымды адамдары Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы заңнамасының сақталуын бақылауды жүзеге асыруға міндетті.

Ескерту. 23-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.07.2020 № 361-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

24-бап. Жол жүрісі саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру

1. Қазақстан Республикасының жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі бас мемлекеттік инспекторының өз құзыретіне жататын мәселелер бойынша:

1) жол жүрісі саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын тұжырымдауға және іске асыруға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының орталық және жергілікті атқарушы органдарының қызметін үйлестіруге қатысуға;

2) Қазақстан Республикасының Үкіметімен, орталық және жергілікті атқарушы органдармен өзара қарым-қатынастарда уәкілетті органның атынан өкілдік етуге;

3) Қазақстан Республикасының орталық және жергілікті атқарушы органдарына және ұйымдарға Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы заңнамасын бұзушылықтарды жою туралы нұсқамалар (қаулылар, ұсынулар) енгізуге;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес халықаралық ұйымдарда және шет мемлекеттермен өзара қарым-қатынастарда Қазақстан Республикасының мүдделерін білдіруге;

5) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі бас мемлекеттік инспекторларының қызметіне басшылықты жүзеге асыруға құқығы бар.

2. Мемлекеттік инспекторлар жүргізілген мемлекеттік бақылау нәтижелері бойынша мынадай актілер шығарады:

1) тексеру жүргізу нәтижелері бойынша акт;

1-1) автомобиль жолдарына, жол құрылыстарына, жол жүрісін реттеудің техникалық құралдарына және теміржол өтпелеріне зерттеп-қарау жүргізу нәтижелері бойынша акт;

2) әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама;

3) Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы заңнамасының талаптарын бұзушылықтарды жою туралы нұсқама;

4) Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы заңнамасы бұзылған жағдайда, кінәлі адамдарды әкімшілік жауаптылыққа тарту туралы қаулы.

3. Жеке және заңды тұлғалар жол жүрісі саласындағы нормалардың, қағидалардың, техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың сақталуы тұрғысынан бақылауға жатады.

4. Уәкілетті орган Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзушылықтарды жою туралы орындалуы міндетті нұсқамалар береді, ал осы нұсқамалар бойынша қажетті шаралар қолданылмаған жағдайда, кінәлі адамдарды Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа тартады.

Ескерту. 24-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІ ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ ЖӘНЕ
ЖОЛ-КӨЛІК ОҚИҒАЛАРЫНЫҢ ЗАРДАПТАРЫН ЖОЮҒА БАҒЫТТАЛҒАН ҚЫЗМЕТТІ
БАСҚАРУ

25-бап. Жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі іс-шаралар

1. Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган, жергілікті атқарушы органдар, қарамағында жолдар бар жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ уәкілетті органның аумақтық бөлімшелері жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі іс-шараларды оның қауіпсіздігі мен жолдардың өткізу қабілетін арттыру мақсатында жүзеге асырады.

2. Жолдардың өткізу қабілетінің жоғары болуын және жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында жол иелері:

1) жол жүрісін ұйымдастыру және аумақтық-көліктік жоспарлау жөніндегі құжаттама негізінде жол жүрісін ұйымдастыру және көліктік жоспарлау жөніндегі қызметті жүзеге асырады;

2) техникалық регламенттердің талаптарына сәйкес жол жүрісін реттеудің техникалық құралдарын тәулік бойы пайдалануды және жедел жөндеуді қамтамасыз етеді;

3) жолдарда жүріс жолағының ені мен саны тек қоғамдық көліктің, оның ішінде жеңіл рельсті көліктің жүрісін ғана қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін жеке бөлінген жолдарды ұйымдастырады.

3. Аумақтық-көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде:

1) аумақтық-көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі құжаттаманы әзірлеуді және бекітуді қамтамасыз етеді;

2) жобаларды келісуді және қаржыландыру көздерін айқындауды қоса алғанда, аумақтық-көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру саласында бірлескен жобалауды және іс-шараларды іске асыруды өңіраралық және өңірлік үйлестіруді қамтамасыз етеді;

3) адамдар жаппай келетін объектілер салуды жоспарлау кезінде аумақтық көлік жүйелерінің тасымалдау және өткізу мүмкіндіктерін есепке алуға қойылатын талаптарды белгілейді;

4) елді мекендердің көлік жүйелерінің тасымалдау және өткізу қабылетін есепке алуды қамтамасыз ету мақсатында күрделі құрылыс объектілерін орналастыру және оларды көше-жол желісіне қосу тәртібіне қойылатын талаптарды белгілейді;

5) көліктік жоспарлау, көліктік инфрақұрылым объектілерін дамыту және орналастыру кезінде елді мекендердегі автомобильдендірудің қазіргі бар және перспективалық деңгейін есепке алуға қойылатын талаптарды белгілейді;

6) қызыл сызықтарды орнату және жаңартып отыру, олардың шекарасындағы аумақтарды пайдалану регламентін міндетті түрде сақтау, сондай-ақ көліктік инфрақұрылым объектілерінің жоспарлы орналастырылуы үшін аумақтарды резервке қою жөніндегі талаптарды енгізеді;

7) аумақтардың көліктік байланыстылығын және қолжетімділігін бағалаудың құқықтық критерийлерін және оған қойылатын нормативтік талаптарды белгілейді;

8) аумақтық-көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі қызметтің өзара байланысын қамтамасыз етеді;

9) қолданылуы стандарттау жөніндегі құжаттарда регламенттелген және жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі құжаттамада көзделген техникалық құралдарды, құрылғылар мен конструкцияларды пайдаланады;

10) жол жүрісін реттеудің техникалық құралдарын орнатуға және пайдалануға қойылатын негізгі нормативтік құқықтық талаптарды белгілейді;

11) елді мекендерде және оларға іргелес аумақтарда көлік жүйелерінің орнықты жұмыс істеуін қамтамасыз ететін көлік жүйелеріне, жол жүрісін ұйымдастыруға және көліктік инфрақұрылымға қойылатын Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де талаптарды белгілейді.

4. Орталық және жергілікті атқарушы органдар өз құзыреті шегінде көлік ағынының нормативтен тыс жүктемесімен және қоршаған ортаға антропогендік жүктемемен сипатталатын, жекелеген қала аумақтарына көлік құралдарының кіруіне әртүрлі шектеулер енгізу арқылы жол жүрісін арнайы ұйымдастыру аймақтарын құруға құқылы.

5. Көше-жол желісінің көліктік-пайдалану сипаттамаларының көлік жүйесінің қажеттіліктеріне сәйкес келуін бақылау мақсатында орталық және жергілікті атқарушы органдар өз құзыреті шегінде жолдарда, елді мекендердің көшелерінде, олардың жекелеген учаскелерінде, көлік тораптарында, көше-жол желісіне тән учаскелерінде көлік құралдары жүрісінің параметрлері (қозғалыс жылдамдығы, қарқындылық, жүктеме деңгейі, жүру аралығы, жол жүрісін реттеудің техникалық құралдарының орналасуы мен жай-күйі) туралы деректерді жинау, өңдеу және жинақтау арқылы жол жүрісіне мониторингті жүзеге асырады.

6. Айрықша мақсаттағы автомобильдердің жүру қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында Астана және Алматы қалаларында – Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі, ал басқа да әкімшілік-аумақтық бірліктерде ұлттық қауіпсіздік органдары автомобиль жолдары немесе автомобиль жолдарының жекелеген учаскелері (арнайы трассалар) бойынша олардың жүру жылдамдығы мен маршруттарын айқындауға және осы жолдарда көлік құралдарының жүруіне, аялдауына және тоқтап тұруына шектеу енгізуге, жол жүрісінің бағытын уақытша өзгертуге құқылы.

Күзет іс-шараларын жүргізу кезінде арнайы трассалардағы және оларға іргелес жатқан аумақтар мен акваториялардағы жөндеу, құрылыс, монтаж және өзге де жұмыстардың барлық түрлерінің жүргізілуі Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметімен келісу бойынша жүзеге асырылады. Күзет іс-шараларын жүргізу кезеңінде арнайы трассалардағы жөндеу, құрылыс, монтаж және өзге де жұмыстардың барлық түрлері тоқтатыла тұруы мүмкін.

Ескерту. 25-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2014 N 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.10.2015 № 364-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

26-бап. Жол жүрісін ұйымдастыру процесінде оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі негізгі талаптар

1. Қазақстан Республикасының аумағында көлік құралдарының оң жақпен жүруі белгіленген.

2. Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында жол жүрісінің бірыңғай тәртібі, жол жүрісін реттеудің техникалық және басқа да құралдарының мақсаты мен қолданылуы жол жүрісі қағидаларында белгіленеді.

Қазақстан Республикасының жолдарында орнатылған жол белгілері мен сигналдар, жарық жол сигналдары және жолдардың таңбалануы Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес келуге тиіс.

3. Жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі қызмет қолданылуы техникалық регламенттерде регламенттелген және жол жүрісін ұйымдастырудың жобалары мен схемаларында көзделген техникалық құралдар мен конструкцияларды кешенді пайдалану негізінде қауіпсіздік талаптарына сәйкес жүзеге асырылуға тиіс.

27-бап. Жол жүрісін ұйымдастыруды өзгерту

1. Жол жүрісін ұйымдастыруды өзгерту жолдарда жаяу жүргіншілердің, көлік құралдарының және өздігінен жүретін машиналардың жүру бағыттарын өзгерту, жүруіне уақытша тыйым салу немесе уақытша шектеу енгізу, оның ішінде көлік құралдары, өздігінен жүретін машиналар қозғалысының жылдамдығын, олардың массасын, білікке түсетін жүктемені, габариттік мөлшерлерін шектеу арқылы жүзеге асырылады.

2. Жолдарда немесе жекелеген жол учаскелерінде жол жүрісін уақытша шектеу немесе оған тыйым салу, оны ұйымдастыруды өзгерту:

1) жол жүрісі қауіпсіздігіне, оның ішінде жеке адамдардың өміріне және (немесе) денсаулығына қатер төнген;

2) жолдардың сақталуына қатер төнген;

3) жол-көлік оқиғалары;

4) атмосфералық ауа химиялық және өзге де заттар концентраттарының жол берілетін шекті нормативтерінен артық ластанған;

5) дүлей зілзалалар, қолайсыз жол-климат жағдайлары;

6) бұқаралық, спорттық және өзге де іс-шаралар өткізгенде көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің қауіпсіз жүруі үшін қажетті жағдайлар жасау мақсатында не көлік құралдарын пайдалану жол жүрісі қауіпсіздігіне қатер төндірген;

7) егер теміржол өтпелері жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету талаптарына сай келмеген;

8) жолдарда жөндеу-құрылыс және басқа да жұмыстар жүргізілген;

9) терроризмге қарсы операциялар және (немесе) күзет іс-шаралары жүргізілген;

10) әлеуметтік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар мен олардың зардаптарын алдын алу және (немесе) жою жөніндегі іс-шаралар жүргізілген;

11) жолдардың конструктивтік элементтері жай-күйінің көрсеткіштері жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етудің техникалық нормаларына сәйкес келмеген;

12) мыналар:

жолдардың нормативтік өткізу қабілетін қамтамасыз ету мақсатында ақылы қолжетімділікті қамтамасыз ету;

белгіленген уақытта көлік құралдарының белгілі бір санаттарының кіруіне шектеу қою немесе тыйым салу;

жүк және транзиттік көлік құралдарының жүруін шектеу арқылы нормативтен артық жүктеме болған;

13) мынадай:

айрықша мақсаттағы автомобильдермен ілесіп жүрген кезде;

ұйымдастырылған автобус колонналарының;

әскери колонналардың жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар жүргізілген жағдайларда енгізіледі.

3. Осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайлар басталған кезде жолдарда көлік құралдарының жүруіне уақытша тыйым салу немесе оған уақытша шектеу енгізу туралы шешімді жол иелері уәкілетті органдармен бірлесе отырып, өз құзыреті шегінде қабылдайды.

4. Жол иелері осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайлар басталған кезде бұл туралы жол жүрісіне қатысушыларға бұқаралық ақпарат құралдары арқылы хабарлай отырып, жолдарда немесе жекелеген жол учаскелерінде жол жүрісін уақытша шектеу немесе оған тыйым салу, оны ұйымдастыруды өзгерту жөнінде шұғыл шаралар қолданады.

5. Көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің қауіпсіз жүруін қамтамасыз ету мақсатында уәкілетті орган жолдарда жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарын бұза отырып жүзеге асырылатын жөндеу-құрылыс және басқа да жұмыстардың жүргізілуін шектеу немесе оған тыйым салу жөнінде шаралар қолдануға құқылы.

28-бап. Заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлерге жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша қойылатын талаптар

1. Көлік құралдарын пайдалануға байланысты қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер:

1) жүргізушілердің жұмысын жол жүрісі процесінде қауіпсіздікті қамтамасыз ететін талаптарға сәйкес ұйымдастыруға;

2) Қазақстан Республикасының автомобиль көлігі туралы заңнамасында белгіленген жүргізушілердің еңбек және демалыс режимін сақтауға;

3) автомобиль және қалалық жерүсті электр көлігі жүргізушілерінің және басқа да қызметкерлерінің біліктілігін арттыру үшін жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ететін жағдайлар жасауға;

4) жол-көлік оқиғаларының және осы Заңды бұзушылықтардың себептерін талдауға және жоюға;

5) көлік құралдарының техникалық жай-күйін, жарамды күйде пайдаланылуын бақылауды қамтамасыз етуге;

6) жүргізушілерді рейс алдындағы және рейстен кейінгі медициналық қарап тексеруден өткізуді қамтамасыз етуге;

7) жүргізушілердің жол-көлік оқиғаларында зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету дағдыларын жетілдіру жөнінде іс-шараларды ұйымдастыруға міндетті.

2. Автомобиль және қалалық жерүсті электр көлігімен тасымалдау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын мамандандырылған кәсіпорындар жүктердің түрлерін, оларды тасымалдау ерекшеліктерін ескере отырып, жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етуге арналған арнайы қағидаларды белгілейді және көлік құралдары жүргізушілеріне талаптар қояды.

Ескерту. 28-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 07.07.2020 № 361-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

29-бап. Жол жүрісі қауіпсіздігін медициналық қамтамасыз ету

1. Жол жүрісі қауіпсіздігін медициналық қамтамасыз ету:

1) көлік құралдарын басқару құқығын алуға үміткер адамды медициналық қарап тексеруден, механикалық көлік құралдары жүргізушісін қайта медициналық қарап тексеруден, жүргізуші куәлігінің қолданылу мерзімінің аяқталуына байланысты оны ауыстырған кезде механикалық көлік құралдары жүргізушісін медициналық қарап тексеруден өткізу;

2) көлік құралдары жүргізушілерін рейс алдындағы және рейстен кейінгі медициналық қарап тексеруден өткізу;

3) жол-көлік оқиғаларында зардап шеккендерге уақтылы медициналық көмек көрсету;

4) жол жүрісіне қатысушыларға, парамедиктерге, жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі және азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органдардың қызметкерлеріне жол-көлік оқиғаларында зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету тәсілдеріне оқыту болып табылады.

2. Медициналық қарап тексерудің мақсаты көлік құралдарын басқару құқығын алуға үміткер адамның және механикалық көлік құралдары жүргізушісінің жүргізуші қызметіне медициналық қарсы көрсетілімдері немесе шектеулерін айқындау болып табылады.

3. Жол жүрісі қауіпсіздігін медициналық қамтамасыз ету жөніндегі талаптардың сақталуына бақылауды жүзеге асыру мақсатында денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган медициналық көрсетілімдері бойынша механикалық көлік құралын басқаруға рұқсат берілген адамдарды өз құзыреті шегінде уәкілетті органдардың пайдаланушылары қол жеткізе алатын автоматтандырылған дерекқорға енгізеді.

4. Медициналық көрсетілімдер бойынша механикалық көлік құралын басқаруға рұқсат берілген адамдарды автоматтандырылған тіркеу мен есепке алу және уәкілетті органдар пайдаланушыларының автоматтандырылған дерекқорына қол жеткізу тәртібін денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

5. Қайта медициналық қарап тексеру мынадай мерзімдерде өткізіледі:

1) жолаушылар, қауіпті жүктер тасымалдауды орындайтын механикалық көлік құралдарының жүргізушілері – әрбір үш жыл сайын, ал елу жасқа толғандар – жыл сайын;

2) механикалық көлік құралдарының алпыс бес жасқа толған жүргізушілері және мүгедектігі бар жүргізушілер – әрбір екі жыл сайын.

6. Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындаған жағдайларда медициналық көрсетілімдері болған кезде қайта медициналық қарап тексеруден өту қысқартылады, бірақ кемінде бір жылға дейін қысқартылады.

7. Механикалық көлік құралдарын масаң күйде басқарғаны үшін не осындай күйдегі адамның басқаруына механикалық көлік құралын бергені үшін не жүргізушінің масаң күйде екенін анықтау үшін медициналық куәландырудан өтуден жалтарғаны үшін механикалық көлік құралдарын басқару құқығынан айырылған адамдар осындай құқығын қалпына келтіру алдында, бірақ механикалық көлік құралдарын басқару құқығынан айыру мерзімі өткенге дейін бір айдан ерте емес мерзімде қайта медициналық қарап тексеруден өтуге тиіс.

8. Механикалық көлік құралдары жүргізушілерін себептерін көрсете отырып, қайта медициналық қарап тексеруге мерзімінен бұрын жіберуге:

1) адамдардың механикалық көлік құралдарын, өздігінен жүретін машиналарды басқаруына рұқсат беруге тыйым салатын немесе оларды басқару құқығына шектеу белгілейтін аурулар мен қарсы айғақтар тізбесіне енгізілген ауру белгілері пайда болған кезде – уәкілетті орган, механикалық көлік құралының жүргізушісі жалданып жұмыс істейтін жалдаушы;

2) механикалық көлік құралының жүргізушісінен адамдардың механикалық көлік құралдарын басқаруына рұқсат беруге тыйым салатын немесе оларды басқару құқығына шектеу белгілейтін аурулар мен қарсы көрсетілімдер тізбесіне енгізілген ауру анықталған кезде – денсаулық сақтау ұйымы бастамашы болуы мүмкін.

9. Механикалық көлік құралдары жүргізушілерінің қайта медициналық қарап тексеруден уақтылы өтуіне бақылау:

1) жүргізуші куәлігін беру және ауыстыру, сондай-ақ ол алып қойылғаннан кейін қайтарылған кезінде;

2) алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3) механикалық көлік құралдары жүргізушілерін жұмысқа қабылдау кезінде және олармен еңбек қатынастары кезеңінде жүзеге асырылады.

10. Механикалық көлік құралдары жүргізушілерін рейс алдындағы және рейстен кейінгі медициналық қарап тексеруден:

1) көлік құралдарын пайдалануға байланысты қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер;

2) көлік құралдары жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдары өткізеді.

11. Жол-көлік оқиғаларында зардап шеккендерге медициналық көмек:

1) алғашқы сағат ішінде жол-көлік оқиғасы болған жерде және медициналық ұйымға бара жатқан жолда алғашқы көмек;

2) жол-көлік оқиғасы болған жерде, медициналық ұйымға бара жатқан жолда және медициналық ұйымда шұғыл медициналық көмек;

3) жол-көлік оқиғасында зардап шеккендерге медициналық ұйымдарда амбулаториялық, стационарды алмастыратын және стационарлық жағдайларда мамандандырылған медициналық көмек көрсетуді қамтиды.

Ескерту. 29-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.07.2020 № 361-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

30-бап. Орнықты көлік

1. Жол жүрісі процесінде қоршаған ортаға келеңсіз әсер ету деңгейін төмендетуге мүмкіндік беретін көлік құралдары орнықты көлік болып табылады.

2. Орнықты көлік:

1) көліктерді пайдаланушылардың көлік қажеттіліктерін аз шығын жұмсай отырып, барынша қанағаттандыру, сондай-ақ экономиканың бәсекеге қабілеттілігі және өңірлік дамудың теңгерімділігі үшін барлық көлік түрлерінің қолжетімділігін, ұтқырлығын және жұмыс істеуін;

2) шығарындылар мен қалдықтарды азайтуды, сондай-ақ алып жатқан аумаққа барынша аз әсер етуді және шуды азайту шараларын қамтамасыз етуге тиіс.

3. Орнықты көлікке велосипедтер және экологиялық көлік құралдары жатады.

4. Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган:

1) орнықты көлікті ұйымдастыру және оның жұмыс істеуі саласында нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

2) орнықты көліктің жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.

5. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары орнықты көлікті дамытуды ескере отырып, көліктік жоспарлауды қамтамасыз етеді.

31-бап. Интеллектуалды көлік жүйесі

1. Интеллектуалды көлік жүйесі өзара байланысты автоматтандырылған жүйелер кешені негізінде:

1) жол жүрісін және барлық көлік түрлерінің жұмысын басқарады;

2) жол жүрісі қауіпсіздігін және мониторингін қамтамасыз етеді;

2-1) жолаушыларды, багажды, жүктерді және пошта жөнелтілімдерін тасымалдау жөніндегі қызметке мониторинг пен бақылауды қамтамасыз етеді;

3) жол жүрісіне қатысушыларға көліктік қызмет етудің ұйымдастырылуы туралы ақпарат береді;

4) көліктік ахуалды бағалау үшін бастапқы деректерді жинайды;

5) жол-көлік ахуалы туралы ақпаратты қалыптастырады;

6) криминалдық және төтенше жағдайлар туындаған жағдайда және Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы және автомобиль көлігі туралы заңнамасын құқық бұзушылықтар туралы ақпаратты тиісті уәкілетті органдарға жедел түрде береді;

2. Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган:

1) интеллектуалды көлік жүйелерін ұйымдастыру және олардың жұмыс істеуі саласында нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

2) көлік жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.

3. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары:

1) жол жүрісін ұйымдастыру және жедел басқару мақсатында жергілікті атқарушы органдар құрамында мамандандырылған құрылымдар құруды;

2) жол жүрісін және қалалық жолаушылар көлігін басқарудың қазіргі заманғы интеллектуалды жүйелерін енгізуді;

3) кептеліс жағдайларында жол-пайдалану қызметтерінің жұмысына қойылатын талаптарды белгілеуді;

4) жол жүрісі саласындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау шараларын күшейтуді;

5) көліктік жоспарлау мен жол жүрісін ұйымдастыруды жетілдіруді қамтамасыз етеді.

Ескерту. 31-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VІ (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

32-бап. Жол-көлік оқиғаларында зардап шеккен адамдарға көмек көрсету және олардың зардаптарын жою

1. Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган азаматтық қорғау саласындағы, көлік және коммуникация саласындағы органдармен, уәкілетті органмен бірлесіп, жол-көлік оқиғаларына жедел ден қою және онда зардап шеккен адамдарға уақтылы кешенді көмек көрсету тәртібін айқындайды.

2. Жол-көлік оқиғалары кезінде жедел ден қою және зардап шеккен адамдарға уақтылы кешенді көмек көрсету:

1) жол-көлік оқиғаларында зардап шеккен адамдарға алғашқы және келесі сағаттарда көмек көрсету жүйесін әзірлеу және бекіту негізінде қамтамасыз етіледі. Жүйенің міндетті элементтері:

шұғыл шақыру жүйесін енгізу;

денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітетін Қазақстан Республикасының азаматтарын оқыту қағидаларына сәйкес адамдарды алғашқы көмек көрсету дағдыларына жалпы білім беретін оқу бағдарламалары, сондай-ақ көлік құралдарын басқару құқығын алуға үміткер адамдарды даярлау шеңберінде оқыту;

жол-көлік оқиғаларының төтенше жағдайлары туралы хабарлау, сондай-ақ уәкілетті органдардың тиісті бөлімшелеріне ақпаратты жедел және бір-ақ рет беру үшін бірыңғай жалпыұлттық телефон нөмірін енгізу;

тиісті уәкілетті органдар лауазымды адамдарының ақпарат алу, оқиға орнына шығу және келу, зардап шеккендерге білікті көмек көрсетудің басталу уақыттарын тіркеу;

зардап шеккендерді көлік құралынан және басқа да обьектілерден жедел шығарып алуды қамтамасыз ету;

жол-көлік оқиғаларының салдарынан зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету;

төтенше жағдайлардың салдарын жою;

тиісті уәкілетті органдармен жол-көлік оқиғаларында зардап шеккен адамдарға көмек көрсету бойынша бірлескен жоспарлы оқу-жаттығулар өткізу болып табылады;

2) алғашқы көмек көрсету және көрсетілетін алғашқы көмектің сапасын бағалау жүйесін әзірлеу және бекіту;

3) дене жарақаттарын, сондай-ақ психологиялық жарақаттарды барынша азайту мақсатында жол-көлік оқиғаларында зардап шеккендерді және жол-көлік оқиғалары салдарынан қаза тапқандардың туыстарын ерте кезеңде оңалтуды және қолдауды қамтамасыз ету;

4) жол-көлік оқиғаларына ұшырағандарды оңалту үшін:

үшінші тұлғалар алдында міндетті жауапкершілікті белгілеу;

көлік құралдары иелерінің үшінші тұлғалар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыруды халықаралық өзара тану арқылы жол жүрісіне қатысушылардың сақтандыру жүйесін құру;

5) кінәлі тұлғаларды жауаптылыққа тарту және зардап шеккендерге құқықтық көмек көрсету мақсатында жол-көлік оқиғаларының мұқият тексерілуін қамтамасыз ету;

6) жол-көлік оқиғаларына байланысты себептер мен зардаптарды жою жөніндегі шараларды жетілдіру саласындағы зерттеулер мен әзірлемелерді көтермелеу негізінде қамтамасыз етіледі.

Ескерту. 32-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 07.07.2020 № 361-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

33-бап. Шұғыл шақыру жүйесінің операторы

Шұғыл шақыру жүйесінің операторы мынадай функцияларды жүзеге асырады:

1) шұғыл шақыру жүйесін пайдалану;

2) шұғыл шақыру жүйесін құру және дамыту жөніндегі жобаны басқару;

3) шұғыл шақыру жүйесінің аппараттық-бағдарламалық кешеніне жүйелі-техникалық қызмет көрсету;

4) шұғыл шақыру жүйесіндегі ақпаратты қорғауды қамтамасыз ету;

5) алып тасталды - ҚР 25.06.2020 № 347-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

6) шұғыл шақыру жүйесіндегі шұғыл қимылдайтын жедел қызметтерді шақыру құрылғыларын тіркеу және есепке алу;

7) абоненттерді сәйкестендіру карталарын шығару.

Ескерту. 33-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.06.2020 № 347-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

34-бап. Пайдаланылып жүрген көлік құралдарын шұғыл қимылдайтын жедел қызметтерді шақыру құрылғыларымен жарақтандыру

Ескерту. 34-бап алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

35-бап. Қоғамдық бірлестіктердің жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыруға қатысуы

1. Жол жүрісіне қатысушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін құрылған қоғамдық бірлестіктер жол-көлік оқиғаларын болғызбау мақсатында өздерінің жарғыларына сәйкес Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен:

уәкілетті органдарға стандарттау жөніндегі құжаттарды жетілдіру жөнінде ұсыныстар, сондай-ақ ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, ұлттық техникалық-экономикалық ақпарат сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды, жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы техникалық нормалар мен басқа да нормативтік құжаттарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және күшін жою жөнінде ұсыныстар енгізуге;

қоғамдық бірлестіктер мүшелерінің өтініші бойынша жол-көлік оқиғаларының себептері мен мән-жайларына зерттеу жүргізуге, материалдарды прокуратураға беруге және сотта өз мүшелерінің мүдделерін білдіруге;

авариялардың профилактикасы жөнінде іс-шаралар жүргізуге;

Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыруға құқығы бар.

2. Уәкілетті орган қоғамдық бірлестіктердің келісуімен оларды жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды әзірлеуге және жүргізуге тартуға құқылы.

Ескерту. 35-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

6-тарау. ЖОЛДАРДЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІН ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ӨТКІЗУ ҚАБІЛЕТІН
ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ БАҒЫТТАЛҒАН ҚЫЗМЕТТІ БАСҚАРУ

36-бап. Жолдарды жобалау, салу, реконструкциялау, жөндеу, күтіп-ұстау және оларды басқару кезінде жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі негізгі талаптар

1. Қазақстан Республикасының аумағында жолдарды жобалау, салу, реконструкциялау, жөндеу, күтіп-ұстау және оларды басқару сы Заңда, автомобиль жолдары саласындағы техникалық регламенттерде белгіленген жол жүрісі қауіпсіздігі талаптары негізінде және оларды сақтай отырып орындалуға тиіс.

Жолдарды жобалау, салу және реконструкциялау кезінде жол жүрісі қауіпсіздігіне теріс әсер ететін инженерлік шешімдер есебінен күрделі шығындарды азайтуға жол берілмейді.

2. Жолдарды жобалауға, салуға, жөндеуге, күтіп-ұстауға және оны жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету бөлігінде басқаруға арналған нормативтік, жобалау және техникалық құжаттама жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі уәкілетті орган белгілейтін тәртіппен келісуге және бекітуге жатады.

3. Жолдардың жай-күйінің жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету бөлігінде белгіленген талаптарға сай келуі үшін жауапкершілік жобалау кезеңінде – тапсырыс беруші мен жобаны орындаушыға, ал реконструкциялау және салу кезеңдерінде тапсырыс беруші мен жұмыстарды орындаушыға жүктеледі.

4. Пайдалану процесінде жолдардың жай-күйінің осы Заңның белгіленген талаптарына, қағидаларға, техникалық регламенттерге сай келуін қамтамасыз ету жөніндегі міндет иелігінде (қарамағында) жолдар бар жеке және заңды тұлғаларға жүктеледі.

5. Халықаралық автомагистральдар мен азиялық автомобиль жолдары желілеріне кіретін жолдар халықаралық келісімдердің талаптарына сай болуға тиіс.

Ескерту. 36-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

37-бап. Жолдардың, теміржол өтпелерінің және басқа да жол құрылыстарының жай-күйіне жауапты лауазымды адамдарға және өзге де тұлғаларға қойылатын негізгі талаптар

1. Жолдардың, теміржол өтпелерінің және басқа да жол құрылыстарының жай-күйіне жауапты лауазымды адамдар және өзге де тұлғалар:

1) жолдарды, теміржол өтпелерін және басқа да жол құрылысжайларын ұлттық стандарттардың, нормалар мен қағидалардың талаптарына сәйкес жол жүрісіне қауіпсіз күйде күтіп-ұстауға;

2) жекелеген жол учаскелерін пайдалану жол жүрісі қауіпсіздігіне қатер төндірсе, олардағы жол жүрісіне кедергіні дер кезінде жою, жол жүрісіне тыйым салу немесе оны шектеу шараларын қолдануға міндетті.

2. Жолдарда жұмыстардың жүргізілуіне жауапты лауазымды адамдар және өзге де тұлғалар жұмыс жүргізілетін жерлерде жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етуге міндетті. Осы жерлер, сондай-ақ жұмыс істемейтін жол машиналары, жұмыс аяқталғаннан кейін қалған, жол шегінен тысқары жерге шығарылуға болмайтын құрылыс материалдары, конструкциялар белгіленген нормаларға сәйкес келетін бағыттау және қоршау құрылғыларымен, жол белгілерімен, ал тәуліктің қараңғы мезгілінде және көріну жеткіліксіз жағдайларда қосымша қызыл немесе сары сигнал оттарымен белгіленуге тиіс.

Жолдағы жұмыстар аяқталғаннан кейін көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің қауіпсіз жол жүрісі жағдайлары қамтамасыз етілуге тиіс.

3. Тиісті лауазымды адамдар және өзге де тұлғалар:

1) түрлі санаттағы мүгедектігі бар адамдардың қажеттіліктерін ескере отырып, қалаларда және жолдарда жол жүрісін ұйымдастыру және көліктік жоспарлау жөніндегі құжаттаманы, жолдарды жол жүрісін реттеудің техникалық құралдарымен жабдықтауды; жолдарды, жол құрылыстарын салу, реконструкциялау жобаларын уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен;

2) жолдарда бұқаралық, спорттық және өзге де іс-шаралар өткізудің схемалары мен маршруттарын уәкілетті органмен келіседі.

Ескерту. 37-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

38-бап. Жолдың жүру бөлігінде жол жұмыстарын және басқа да жұмыстарды орындайтын субьектілерге қойылатын талаптар

1. Жолдардың жүру бөлігіндегі жол және басқа да жұмыстар, оның ішінде авариялық-құтқару жұмыстары уәкілетті орган мен автомобиль жолдарын басқарушыға хабарлама берілгеннен кейін жүзеге асырылуға тиіс.

Жол және басқа да жұмыстардың, оның ішінде авариялық-құтқару жұмыстарының жүргізілетіні туралы хабарламаны жұмыстарды жүргізуші жұмыстар жүргізілетін учаске, жұмыстардың мерзімдері және байланыс деректері (мекенжай мен телефон) туралы ақпаратты көрсете отырып жібереді.

Көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің қозғалысын өзгерту не шектеу қажеттілігі жоқ жолдың жүру бөлігінің астында электрмен жабдықтау желілерін салу кезінде уәкілетті органға хабарлау талап етілмейді.

2. Жолдарда жұмыстардың жүргізілуіне жауапты лауазымды адамдар және өзге де тұлғалар жол жұмыстары және басқа да жұмыстар жүргізілетін жерлерде қозғалыс қауіпсіздігін:

1) елді мекендерде жол жұмыстары және басқа да жұмыстар жүргізілетін жерден кемінде елу метр және елді мекендерден тысқары жерлерде үш жүз метр қашықтықта жол жүрісіне қатысушыларды аталған жұмыстардың жүргізіліп жатқаны туралы ескертетін ақпарат қалқандары мен қажетті жол белгілерін орнату;

2) елді мекендерде жол жұмыстары және басқа да жұмыстар аймағында көлік құралдары қозғалысының ең жоғары рұқсат етілген жылдамдығын сағатына отыз километрден аспайтын, елді мекендерден тысқары жерлерде сағатына алпыс километрден аспайтын етіп белгілеу арқылы қамтамасыз етуге міндетті. Ұзақ қашықтықтағы жол жұмыстары және басқа да жұмыстар аймақтарында жылдамдықты шектеу тиісті белгілерді орнату арқылы жүйелі мерзімділікпен қайталанып отыруы қажет;

3) көлік құралдарының жол жүрісі жүзеге асырылуы қажет жолақтарды тиісті және анық көрінетін тігінен және көлденеңінен жол таңбаларымен белгілеу;

4) уәкілетті органмен бірлесіп, жол жұмыстары және басқа да жұмыстар аймағында көлік құралдары қозғалысының шектеулі жылдамдығының сақталуын бақылау жөніндегі іс-шараларды жүйелі жүргізу;

5) жолдың жүру бөлігінде жол жұмыстарымен және басқа да жұмыстармен айналысып жатқан адамдарды тәуліктің кез келген уақытында олардың алыс қашықтықтан көрінуін қамтамасыз ететін, халықаралық және ұлттық стандарттардың талаптарына сай келетін сигналдық қорғаныш киіммен жарақтандыру арқылы қамтамасыз етуге міндетті.

3. Жолдың бұру жолақтарының шекараларында:

1) жолдарды салуға, реконструкциялауға, күрделі жөндеуге, жөндеуге және күтіп-ұстауға, сондай-ақ жол сервисі, жол қызметі, сыртқы (көрнекі) жарнама объектілерін, полиция, санитариялық-эпидемиологиялық бақылау, кедендік, шекаралық, көліктік бақылау бекеттерін, ветеринариялық және фитосанитариялық бақылау бекеттерін орналастыруға, көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің қозғалысын өзгерту не шектеу қажеттілігі жоқ жолдың жүру бөлігінің астында электрмен жабдықтау желілерін салуға байланысты емес жұмыстарды орындауға;

2) жолға күтім жасауға, оны салуға, реконструкциялауға, күрделі жөндеуге, жөндеуге және күтіп-ұстауға арналмаған және жол сервисі, жол қызметі, сыртқы (көрнекі) жарнама обьектілеріне, полиция, санитариялық-эпидемиологиялық бақылау, кедендік, шекаралық, көліктік бақылау бекеттеріне, ветеринариялық және фитосанитариялық бақылау бекеттеріне жатпайтын үйлерді, құрылыстарды, ғимараттарды және басқа да объектілерді орналастыруға;

3) жолдың бұру жолағын күтіп-ұстау немесе жолды жөндеу жөніндегі жұмыстарды қоспағанда, жер учаскелерін жыртуға, шөп шабуға, ағаш кесуді жүзеге асыруға және орман екпелері мен өзге де көпжылдық екпелерді зақымдауға, шым қабатты және топырақты ойып алуға тыйым салынады.

Ескерту. 38-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

39-бап. Жол пайдаланушыларға қатысты жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету

1. Жолдарда тек мемлекеттік тіркеуден өткен және жарамды техникалық күйдегі көлік құралдарының жүруіне рұқсат етіледі.

2. Көлік құралдары жолдың жүру бөлігімен тек осы Заңның талаптарына және жол жүрісі қағидаларына сәйкес қозғалады.

3. Жолдарда:

1) жолдың жүру бөлігінде және тротуарда материалдарды жинап қоюға, оларды және заттарды сақтауға;

2) тұрақты және уақытша кіретін және шығатын жерлерді, басқа жолдармен қосылыстар және қиылыстар жасауға;

3) жолдың жүру бөлігіне кедергілер, шлагбаумдар орнатуға және басқа да тәсілдермен көлік құралдарының жол жүрісіне бөгет жасауға;

4) жол қызметінің, сыртқы (көрнекі) жарнаманың, полиция, санитариялық-эпидемиологиялық бақылау, кедендік, шекаралық, көліктік бақылау бекеттерінің, ветеринариялық және фитосанитариялық бақылау бекеттерінің нұсқағыштарын қоспағанда, бұру жолағында жол жүрісіне жатпайтын белгілер, нұсқағыштар орнатуға;

5) әрбір бағытта көлік құралдарының жол жүрісі үшін жолдың бөлек жүру бөліктері болмаған және әртүрлі деңгейлерде жолдардың қиылыстары жайластырылмаған кезде көлік құралы қозғалысының жылдамдығын сағатына бір жүз километрден асатын етіп белгілеуге;

6) автомобильдердің, тракторлардың, басқа да өздігінен жүретін және тіркемелі көлік құралдарының зауыттық сынақтарын жүргізуге;

7) бекітілген белдеуге көлік құралдарын қоюға және жууға арналған алаңдарды орналастыруға;

8) схемалар мен маршруттарды уәкілетті органмен келіспей бұқаралық, спорттық және өзге де іс-шаралар өткізуге тыйым салынады.

4. Автомагистральдарда жаяу жүргіншілердің, сондай-ақ көлік құралынан тыс жерде үй жануарларының болуына тыйым салынады.

Ескерту. 39-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

40-бап. Жаяу жүргіншілердің жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етудің негізгі шаралары

1. Жаяу жүргіншілердің жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі қызмет:

1) көлік құралдарының бәсең қауіпсіздігін жақсартуға;

2) жолдарды пайдаланудың қауіпсіз жағдайларын жасауға, оның ішінде жылдамдықты басқаруға, жаяу жүргіншілер мен көлік құралдарының көрінуін арттыруға, көлік құралдарының инженерлік-техникалық сипаттамаларын жақсартуға;

3) жүргізушілерге ақпарат беру, оларды оқыту және олардың жол жүрісі қағидаларын сақтау міндеттілігі арқылы олардың заңға мойынсынушылық мінез-құлқын қалыптастыруға;

4) жаяу жүргіншілердің мүдделерінде жасалатын өзгерістер туралы оларға консультация мен ақпарат беруге және жаяу жүргіншінің жол-көлік оқиғасында зардап шегушіге айналу тәуекелін азайтуға ықпал ететін шараларды жүзеге асыруға;

5) жаяу жүргіншілерге жол жүрісін ұйымдастыруда болатын және болған өзгерістер туралы ақпарат беруге және жаяу жүргіншінің жол-көлік оқиғаларында зардап шегушіге айналу тәуекелін азайтуға ықпал ететін шараларды жүзеге асыруға бағытталуға тиіс.

2. Жаяу жүргіншілердің жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында аумақтық-көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі құжаттамада:

1) жаяу жүргіншілер жүретін уақытта олар пайдаланатын қауіпсіз өзара байланысты және қозғалысқа қолайлы маршруттар жасау арқылы тәуекелдерді болғызбауды ескере отырып, жер пайдалануды жоспарлау;

2) жасанды жарықтары бар, қауіпсіз, қолайлы, өзара жалғасқан жаяу жүргінші жолдарын салу;

3) жолдарды жобалау және салу кезеңінде жаяу жүргінші мен көлік ағындары қозғалысын аварияға қарсы бөлу кедергілерімен және қоршауларымен бөлу көзделуге тиіс.

41-бап. Елді мекендерді жоспарлау шеңберінде жол пайдаланушылардың қажеттіліктерін қамтамасыз ету

1. Елді мекендердің жолдарын жоспарлау кезінде барлық жол пайдаланушылардың қажеттіліктері орнықты қалалық жоспарлау, көлік қызметтеріне сұранысты басқару және жер ресурстарын пайдалану шеңберінде:

1) қоғамдық көліктің басымдығы мен артықшылығын қамтамасыз ете отырып, халықтың жол жүруге сұранысын реттеу;

2) межелі орындарға апаратын көлік құралдарының қолжетімділігін қамтамасыз ету;

3) елді мекендердің жолдары мен көшелерінде жол жүрісі қауіпсіздігін және олардың үздіксіз өткізу қабілетін қамтамасыз етуді ескере отырып, базарларды, адамдар жаппай жиналатын объектілерді жоспарлау мен орналастыру;

4) географиялық және демографиялық жағдайларды ескеру;

5) интеллектуалды көлік жүйесін енгізу;

6) елді мекендерді, көліктік инфрақұрылымды жоспарлау және елді мекендер жерлерін пайдалану жөніндегі функцияларға жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі талаптарды енгізу негізінде қамтамасыз етіледі.

2. Елді мекендердің аумақтық-көліктік жоспарлау схемаларында, бас жоспарларында:

1) жол жүрісінің қауіпсіз және үздіксіз ұйымдастырылуы;

2) бекітілген техникалық сипаттамаларға сәйкес жол жүрісіне қатысушылардың жол-көлік оқиғаларының әсерінен жоғары қорғалу деңгейі;

3) жерасты және жерүсті жаяу жүргінші өткелдерін салу арқылы көлік және жаяу жүргінші ағындарын бөлу;

4) орынтұрақтардың, паркингтердің, велосипед жүретін жолақтың не велосипед жолдарының, сондай-ақ қоғамдық көлікке, оның ішінде жеке бөлінген жол бойынша жүретін жеңіл рельсті көлікке және жедел медициналық жәрдем және өртке қарсы қызмет ұйымдарының арнайы көлік құралдарына арналған жүру жолағының болуы;

5) көлік құралдарының қарсы ағындарын қарсы жүру жолағына шығып кетуді шектейтін жол қоршауларымен бөлу;

6) көлік құралдарының қиылысатын ағындарын әртүрлі деңгейлердегі көлік айрықтарымен бөлу;

7) көлік құралдарының, халық пен өндірістің шектен тыс шоғырлануын болғызбау;

8) көлік және инженерлік ифрақұрылымды қоса алғанда, елді мекеннің аумағын болжамды демографиялық, автомобиль, жол және әлеуметтік-экономикалық жағдайларға сәйкес келетін жол жүрісін ұйымдастыруды ескере отырып дамыту;

9) жолдардың өткізу қабілетінің, көлік айрықтарының, көлік құралдарының орынтұрақтары мен паркингтерінің көлік құралдары шоғырлануына және елді мекендер аумақтарының құрылысына арақатынасы;

10) елді мекендерді орнықты дамыту кезінде жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі өзге де шаралар көзделуге тиіс.

Ескерту. 41-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.10.2015 № 364-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

42-бап. Жол инфрақұрылымының қауіпсіз жұмыс істеуін, оны ұстап тұруды және жетілдіруді қамтамасыз ету

1. Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган, жергілікті атқарушы органдар, жол иелері мыналардың негізінде қолда бар жол инфрақұрылымының қауіпсіз жұмыс істеуін, оны ұстап тұруды және жақсартуды қамтамасыз етуге міндетті:

1) жол пайдаланушыларды санаттары бойынша бөле отырып, зардабы ауыр жол-көлік оқиғаларының санын, сондай-ақ пайдаланушылардың әрбір тобы үшін көліктік инфрақұрылымның тәуекелге әсер ететін негізгі факторларын анықтау;

2) жол-көлік оқиғаларының саны немесе ауырлығы шектен тыс болатын қауіпті жерлерді немесе жол учаскелерін анықтау және тиісті түзету шараларын қолдану;

3) қолда бар жол инфрақұрылымының қауіпсіздігіне бағалау жүргізу және қауіпсіздік көрсеткіштерін жақсарту үшін өзін-өзі ақтаған инженерлік тәсілдерді пайдалану;

4) жол желісін жобалау және пайдалану кезеңінде көлік құралдары қозғалысының есепті жылдамдығын реттеуді жүзеге асыру. Көлік құралдары қозғалысының сағатына бір жүз километрден асатын есепті жылдамдығы әрбір бағытта көлік құралдарының жол жүрісі үшін жолдың бөлек жүру бөліктері болған кезде және әртүрлі деңгейлердегі жолдардың қиылыстары жайластырылған жағдайда ғана белгіленеді;

5) қауіпсіздікті қамтамасыз ету құралдарын жобалау, қауіпсіздікті тексеру және жолдарды бағалау процесінде жол жүрісі қауіпсіздігі саласында кадрларды қайта даярлауға және оқытуға жәрдемдесу;

6) адам факторлары мен көлік құралдарының конструкциясын ескеріп және интеграциялай отырып, қауіпсіз жолдарды жобалау мен пайдалануға қатысты ұлттық стандарттарды әзірлеу және пайдалануға жәрдемдесу;

7) жол жұмыстары жүргізілетін жерлердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету.

2. Жол инфрақұрылымының қауіпсіз жұмыс істеуін, оны ұстап тұруды және жақсартуды қамтамасыз ету жолдардағы авариялық-қауіпті жерлер мен учаскелерді жою жөніндегі іс-шараларды орындау негізінде жүзеге асырылады.

Ескерту. 42-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

42-1-бап. Көлік құралдарын орынтұраққа қойғаны үшін ақы алуға және олардың орынтұрақта тұрған уақытын есептеуге арналған сертификатталған арнайы құрылғылармен жабдықталған орындарда орынтұраққа қою

1. Көлік құралдарын орынтұраққа қойғаны үшін ақы алуға және олардың орынтұрақта тұрған уақытын есептеуге арналған сертификатталған арнайы құрылғылармен жабдықталған орындарды облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары айқындайды.

2. Осы баптың 1-тармағында көзделген орындарда орынтұраққа қою көлік құралдарын орынтұраққа қойғаны үшін ақы алуға және олардың орынтұрақта тұрған уақытын есептеуге арналған сертификатталған арнайы құрылғылармен жабдықталған орындарда орынтұраққа қою қағидаларына және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары бекітетін тарифтеуге сәйкес жүзеге асырылады.

3. Көлік құралдарын орынтұраққа қойғаны үшін ақы алуға және олардың орынтұрақта тұрған уақытын есептеуге арналған сертификатталған арнайы құрылғылар Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкес келуге тиіс.

4. Көлік құралдарын орынтұраққа қойғаны үшін ақы алуға және олардың орынтұрақта тұрған уақытын есептеуге арналған сертификатталған арнайы құрылғылармен жабдықталған орындарда ақысыз орынтұраққа қоюға, көлік құралдарын орынтұраққа қойғаны үшін ақы алуға және олардың орынтұрақта тұрған уақытын есептеуге арналған сертификатталған арнайы құрылғылармен жабдықталған орындарда орынтұраққа қою қағидаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, тыйым салынады.

5. Көлік құралдарын орынтұраққа қойғаны үшін ақы алуға және олардың орынтұрақта тұрған уақытын есептеуге арналған сертификатталған арнайы құрылғылармен жабдықталған орындарда орынтұраққа қою қағидаларының сақталуын бақылауды облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары жүзеге асырады.

Ескерту. 6-тарау 42-1-баппен толықтырылды - ҚР 05.05.2015 № 312-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

43-бап. Жол пайдаланушылардың ұтқырлыққа және қолжетімділікке қажеттіліктерін қамтамасыз ететін қауіпсіз жол инфрақұрылымын әзірлеу

Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган, жергілікті атқарушы органдар, жол иелері жол пайдаланушылардың ұтқырлыққа және қолжетімділікке қажеттіліктерін қамтамасыз ететін қауіпсіз жол инфрақұрылымын:

1) жаңа инфрақұрылымды салу кезінде көлік құралдарының барлық түрлерін есепке алу, оның ішінде жолдар мен көшелерді интеллектуалды көлік жүйелерімен, велосипед жүретін жолақтармен не велосипед жолдарымен, қоғамдық көлікке, оның ішінде жеке бөлінген жол бойынша жүретін жеңіл рельсті көлікке арналған жүру жолақтарымен қамтамасыз ету;

2) жаңа жобалардың техникалық сипаттамаларында барлық жол пайдаланушылардың жол жүрісі және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы қажеттіліктерінің көрініс табуын қамтамасыз ететін жаңа жобалар мен жолдарға салынатын инвестициялар үшін ең төменгі қауіпсіздік рейтингілерін белгілеу және бекіту негізінде әзірлеуге міндетті.

Ескерту. 43-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.10.2015 № 364-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

44-бап. Жолдарда жол сервисі объектілерін жайластыру

1. Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган, жергілікті атқарушы органдар, жол иелері жолдарды жобалау, реконструкциялау, салу және пайдалану кезеңінде:

1) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету талаптарын және мүгедектігі бар адамдарға келуіне басқа азаматтармен тең жағдайлар жасайтын арнайы техникалық құралдармен, бейімдемелермен жабдықтауды ескере отырып, жол сервисі объектілерін жобалау нормаларына, салу жоспарларына және оларды орналастырудың бас схемаларына сәйкес жолдарды көрсетілген объектілермен жайластыруды қамтамасыз етеді;

2) жол жүрісіне қатысушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуді ескере отырып, жол сервисі объектілерінің жұмысын ұйымдастырады;

3) жол жүрісіне қатысушыларға жол сервисі объектілерінің бар-жоғы және жақын жерде денсаулық сақтау және байланыс ұйымдарының орналасуы туралы ақпарат, сол сияқты тиісті жол учаскелерінде жүрудің қауіпсіз жағдайлары туралы ақпарат береді.

2. Жол сервисінің объектілері мен инженерлік коммуникацияларды жолдардың және жол құрылыстарының шегінде орналастыру жолдағы көру мүмкіндігін және Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы заңнамасында көзделген жол жүрісі қауіпсіздігінің басқа да жағдайларын нашарлатпауға тиіс.

45-бап. Жол жүрісі қағидаларына оқыту

1. Жол жүрісі қағидаларына оқыту үлгілік бағдарламалар мен әдістемелік ұсынымдардың негізінде жүргізіледі.

2. Жол жүрісі қағидаларын оқыту меншік нысанына қарамастан, білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім беретін білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында жүргізіледі.

46-бап. Қауіпсіз жолдар және ұтқырлықты қамтамасыз ету саласындағы ғылыми зерттеулер және әзірлемелер

Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган, жол иелері қауіпсіз жолдарды және ұтқырлықты қамтамасыз ету мақсатында:

1) қауіпсіз жолдар және ұтқырлықты қамтамасыз ету саласында ғылыми зерттеулер жүргізу және әзірлемелер үшін қажетті жағдайлар жасау;

2) неғұрлым қауіпсіз жол инфрақұрылымының әзірлемесіне енгізу және қажетті инвестицияларды бөлу үшін ғылыми зерттеулердің экономикалық негіздемелері негізінде олардың нәтижелеріне қол жеткізу;

3) қауіпсіздікті, әсіресе осал жол пайдаланушылар үшін арттыру саласындағы инновацияларды бағалау бойынша көрсетілімдік жобаларды жүзеге асыру арқылы жобалау мен құрылыс салудың қазіргі заманғы инновациялық технологияларын енгізеді.

7-тарау. КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ
БАҒЫТТАЛҒАН ҚЫЗМЕТТІ БАСҚАРУ

47-бап. Көлік құралдарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету

1. Қазақстан Республикасының аумағында көлік құралдарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету жол жүрісі саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасының және халықаралық шарттардың талаптары негізінде жүзеге асырылады.

2. Тұтынушылар үшін көлік құралдарының қауіпсіздік көрсеткіштері туралы ақпараттың қолжетімділігін қамтамасыз ету мақсатында уәкілетті орган жыл сайын жаңа көлік құралдарының бәсең және белсенді қауіпсіздігін бағалаудың халықаралық рейтингтік жүйелеріне мониторинг жүргізеді.

Қазақстан Республикасының аумағында көлік құралдарын жобалау және жасау Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленген талаптар ескеріле отырып жүргізіледі.

48-бап. Көлік құралдарының техникалық жай-күйі мен пайдаланылуына жауапты лауазымды адамдар және өзге де тұлғаларға қойылатын негізгі талаптар

Көлік құралдарының техникалық жай-күйі мен пайдаланылуына жауапты лауазымды адамдарға және өзге де тұлғаларға:

1) ақауларының болуынан пайдалануға тыйым салынған немесе тиісті рұқсатсыз қайта жабдықталған немесе белгіленген тәртіппен тіркелмеген немесе міндетті техникалық қарап тексеруден өтпеген, сол сияқты Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру шартын және (немесе) тасымалдаушының жолаушылар алдындағы жауапкершілігін міндетті сақтандыру шартын жасаспаған иелердің көлік құралдарын желіге шығаруына;

2) көлік құралдарын басқаруға:

масаң күйдегі (алкогольдік, есірткілік және (немесе) уытқұмарлық);

реакциясын және назар аударуын нашарлататын дәрілік препараттардың әсеріндегі;

жол жүрісі қауіпсіздігіне қатер төндіретін сырқат немесе шаршаулы күйдегі;

осы санаттағы көлік құралын басқару құқығы жоқ жүргізушілерге рұқсат беруіне;

3) шынжыр табанды тракторлар мен өздігінен жүретін машиналарды асфальтты- және цемент-бетонды жабын жолдармен жүруге жіберуіне тыйым салынады.

49-бап. Көлік құралдарын пайдалану кезінде жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі негізгі талаптар

1. Жол жүрісіне қатысатын көлік құралдарының техникалық жай-күйі және жабдықталуы жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етуге тиіс.

2. Жол жүрісіне қатысатын көлік құралдарын техникалық жарамды күйде ұстау жөніндегі міндет көлік құралдарының иелеріне жүктеледі.

3. Егер көлік құралы үшін рұқсат етілген ең жоғары масса белгіленсе, онда көлік құралының жүктемесімен қоса массасы рұқсат етілген ең жоғары массадан аспауға тиіс.

4. Кез келген жүк:

1) адамдарға қауіп төндірмейтіндей және мемлекеттік және жеке меншікке залал келтірмейтіндей;

2) көруді және шолуды шектемейтіндей, көлік құралының орнықтылығын бұзбайтындай және оны басқаруды қиындатпайтындай;

3) көлік құралында болуға тиіс тоқтау сигналы мен бұрылу нұсқағыштарын, жарық шағылыстыратын бейімдемелерді, мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілерін және тіркеу мемлекетінің айырым белгісін қоса алғанда, сыртқы жарық беру аспаптарын көлегейлемейтіндей немесе қолмен берілетін сигналдарды көлегейлемейтіндей;

4) алдын алуға болатын қолайсыздықтар жасамайтындай етіп көлік құралында орналастырылуға және қажет болған жағдайда бекітілуге тиіс.

5. Тіркелген көлік құралының конструкциясына, оның ішінде оның құрамдас бөліктерінің конструкциясына, жол жүрісінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге әсер ететін қосымша жабдықтау заттарына, қосалқы бөлшектер мен керек-жарақтарға өзгерістер енгізілгеннен кейін Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен сәйкестікті қайта растауды жүргізу қажет.

6. Жол жүрісіне қатысатын көлік құралдарының конструкциясы, техникалық жай-күйі және жабдығы жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жататын мынадай негізгі талаптарға сай келуге тиіс:

1) көлік құралында жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ететін тежегіш жүйесінің, рульмен басқарудың, артқы көрініс айналарының, дыбыс сигналының, шассидің, жарық беру аспаптарының болуы;

2) көлік құралын қауіпсіз басқаруға мүмкіндік беретін жеткілікті түрде шолуды және көруді қамтамасыз ету;

3) көлік құралының адамның өмірі мен денсаулығына және қоршаған ортаға зиян келтіру тәуекелін болғызбайтын механизмдерінің, қосымша жабдықтау заттары мен бейімдемелердің болуы;

4) жол-көлік оқиғасы жағдайында жолаушылар және жол жүрісіне басқа да қатысушылар үшін қауіптілікті азайтуды қамтамасыз ету.

7. Көлік құралдарын пайдалану кезінде олардың қоршаған ортаға шығаратын шығарындылары қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық регламенттерде белгіленген жол берілетін деңгейден аспауға тиіс.

Ескерту. 49-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

50-бап. Көлік құралдарына техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу кезінде жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі негізгі талаптар

1. Көлік құралдарын жарамды күйде күтіп-ұстау мақсатында оларға техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етуге тиіс.

2. Көлік құралдарын жасаушы зауыттар көлік құралдарына техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу нормаларын, қағидаларын және рәсімдерін оларды пайдалану шарттарын ескере отырып, белгілейді.

3. Көлік құралдарына техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу жөніндегі жұмыстарды орындайтын және қызметтерді көрсететін заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер оларды көлік құралдарын жасаушы зауыттар белгілеген нормалар мен қағидаларға, дөңгелекті көлік құралдарының қауіпсіздігі туралы техникалық регламенттердің талаптарына және көлік құралдарының зиянды (ластаушы) заттары шығарындыларына қойылатын талаптарға сәйкес жүргізуді қамтамасыз етуге міндетті.

4. Техникалық қызмет көрсетуден және жөндеуден өткен көлік құралдары жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жататын бөлікте жол жүрісіне қатысатын көлік құралдарының техникалық жай-күйі мен жабдықталуын регламенттейтін талаптарға сай болуға тиіс.

5. Көлік құралдарына техникалық қызмет көрсетудің және оларды жөндеудің жүргізілу фактісі аталған жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді орындаушының қолымен және мөрімен, сондай-ақ:

1) көлік құралының сервистік кітапшасына атқарылған жұмыс және көлік құралының құрамдас бөліктерінің ауыстырылғаны туралы;

2) көлік құралының иесіне берілетін, көлік құралына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жүргізілгені туралы кепілдік талонға;

3) көлік құралын кепілдік есепке қою туралы белгі қоя отырып, көлік құралына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жүргізілген күні қойылып куәландырылады.

6. Көлік құралы иесінің Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен кепілдіктің жалпы мерзімі ішінде кепілдікпен қызмет көрсетілуіне және жөндетуге құқығы бар.

7. Егер көлік құралының ақауы жасаушы зауыттың не жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді орындаушының кінәсінен туындаса, көлік құралына кепілдікпен қызмет көрсету және оны жөндеу жүргізіледі.

8. Кепілдік міндеттемелер көлік құралына, оның құрамдас бөліктеріне көлік құралының иесі және жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді орындаушының арасындағы шартта ескеріліп жүргізілген жұмыстар шегінде қолданылады.

51-бап. Көлік құралдарын пайдалануға тыйым салу негіздері және тәртібі

1. Мынадай:

1) жол жүрісі қауіпсіздігіне және қоршаған ортаға қатер төндіретін, тізбесін уәкілетті орган бекітетін техникалық ақаулар мен жағдайлар болған;

2) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

3) көлік құралына орнатылған тораптар мен агрегаттардың нөмірлері көлік құралының тіркеу құжаттарындағы енгізілген деректерге сәйкес келмеген, сондай-ақ егер көлік құралына орнатылған тораптар мен агрегаттарда жасырын, қолдан жасалған және өзгертілген нөмірлер болған;

4) тіркеу құжаттары болмаған;

5) шыққан жылын қоса алғанда, шығарылғанына жеті жылдан аспаған, автомобиль көлігі саласындағы кәсіпкерлік қызметте пайдаланылмайтын М1 санатындағы көлік құралдарын қоспағанда, міндетті техникалық қарап-тексеруден өтпеген;

6) мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілері болмаған немесе олар белгіленген талаптарға және тіркеу құжаттарына сәйкес келмеген;

7) көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру шарты және (немесе) тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру шарты жасасылмаған;

8) алып тасталды - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

9) егер олардың техникалық жай-күйі мен жабдықталуы уәкілетті орган бекіткен көлік құралдарын пайдалануға тыйым салатын ақаулар мен жағдайлар тізбесінің талаптарына сай болмаған;

10) өзімен бір құрамда жүруге арналмаған тіркемелері бар автомобильдерді басқарған;

11) рельстік көлік құралдарының жол жүрісі қауіпсіздігіне қатер төндіретін техникалық ақаулары болған, сондай-ақ, егер олардың техникалық жай-күйі мен жабдықталуы көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган бекіткен рельстік көлік құралдарын техникалық пайдалану қағидаларының талаптарына сай болмаған;

12) уәкілетті орган бекіткен, көлігі арнаулы жарық және дыбыс сигналдарымен жабдықталуға және арнаулы түсті-графикалық схемалармен боялуға жататын жедел және арнаулы қызметтердің тізбесіне кірмейтін көлік құралдары арнаулы жарық және дыбыс сигналдарымен жабдықталған және арнаулы түсті-графикалық схемалармен боялған;

13) көлік құралдарының мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілері Қазақстан Республикасының жол жүрісі саласындағы заңнамасының талаптарында көзделмеген орындарға орнатылған;

14) қауіпті жүктерді тасымалдайтын көлік құралдарының алдыңғы және артқы жақтарында "Қауіпті жүк" белгісі болмаған жағдайларда көлік құралдарын пайдалануға тыйым салынады.

2. Жол жүрісіне қатысатын көлік құралын пайдалануға тыйым салу осындай тыйым салуға негіз болған себептерді жойғанға дейін жүзеге асырылады.

Ескерту. 51-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

52-бап. Көлік құралын тоқтату негіздері мен тәртібі

Ескерту. 52-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1. Ішкі істер органдары қызметкерінің талабы бойынша көлік құралын тоқтатуға мыналар негіздер болып табылады:

1) көлік құралы жүргізушісінің осы Заңның талаптарын және (немесе) жол жүрісі қағидаларын бұзуы, оның ішінде сертификатталған арнайы техникалық құрал және аспап тіркеген жол жүрісі қағидаларын бұзуы;

2) айдап әкетілген, ұрланған көлік құралдарын, сондай-ақ жүргізушілері жол-көлік оқиғалары, көлік құралдарын пайдаланумен байланысты өзге де қылмыстар болған жерден қашып кеткен көлік құралдарын іздестіру жөніндегі жұмыс;

3) осы Заңның 54-бабы 3-тармағының 7) тармақшасында көзделген жағдайларда көлік құралын беру қажеттігі;

4) стационарлық полиция бекеттерінде, сондай-ақ жедел-профилактикалық іс-шараларды жүргізу кезінде жүргізушінің осы Заңның 54-бабы 3-тармағының 1) тармақшасында көзделген құжаттарын тексеру;

5) полиция бекеттерінде және бақылау-өткізу пункттерінде тасымалданатын жүк құжаттарын тексеру. Арнайы іс-шараларды жүргізу кезеңінде тасымалданатын жүк құжаттарын тексеру мақсатымен көлік құралдарын полиция бекеттерінен тыс жерде тоқтатуға жол беріледі;

6) уәкілетті мемлекеттік органдардың немесе лауазымды адамдардың қозғалысты шектеу немесе оған тыйым салу туралы шешімдерін орындау;

7) жүргізушіге және (немесе) жолаушыға (жолаушыларға) өздері куә болып табылатын жол-көлік оқиғаларының, әкімшілік құқық бұзушылықтың, қылмыстың жасалу мән-жайлары туралы сауал қою қажеттігі;

8) жол жүрісін реттеу.

9) басқа мемлекеттің құзыретті органында тіркелген көлік құралының осы Заңның 65-бабының 3-тармағында көзделген талаптарға сәйкестігін тексеру.

2. Осы баптың 1-тармағында көзделмеген негіздермен ішкі істер органдары қызметкерінің талабы бойынша көлік құралын тоқтатуға тыйым салынады.

3. Көлік құралын осы баптың 1-тармағына сәйкес тоқтатқан жағдайда, ішкі істер органдарының қызметкері мынадай әрекеттерді дәйектілікпен жасауға:

1) көлік құралына кідірмей жақын келуге;

2) өзін таныстыруға және жүргізушінің талап етуі бойынша қызметтік куәлігін танысу және тегі мен лауазымын анықтау үшін көрсетуге;

3) көлік құралын тоқтату себебін түсіндіруге;

4) егер көлік құралы жүргізушісінің осы Заңның талаптарын және (немесе) жол жүрісі қағидаларын бұзуы сертификатталған арнайы техникалық құралдармен және аспаптармен тіркелсе, жүргізушіге тиісті материалдарды танысу үшін көрсетуге міндетті.

4. Көлік құралын тоқтатуға негіздер болған кезде және ішкі істер органдарының қызметкері осы баптың 3-тармағында белгіленген барлық әрекетті орындағаннан кейін жүргізуші ішкі істер органдары қызметкерінің заңды талаптарын орындауға міндетті.

Ескерту. Осы бапта арнайы іс-шаралар деп құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдар жүргізетін жедел-профилактикалық, жедел-іздестіру, күзет іс-шаралары және терроризмге қарсы операциялар түсініледі.

Ескерту. 52-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2023 № 12-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІНЕ ҚАТЫСУШЫЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ

53-бап. Жол жүрісіне қатысушылардың негізгі құқықтары мен міндеттері

1. Жол жүрісіне қатысушылардың жалпыға ортақ пайдаланылатын жолдармен қауіпсіз жүру жағдайы құқығына мемлекет кепілдік береді және ол осы Заңның орындалуымен, осы саладағы Қазақстан Республикасының заңнамалық және нормативтік актілерінің және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың сақталуымен қамтамасыз етіледі.

2. Жол жүрісіне қатысушылардың бірінің құқықтарын іске асыру жол жүрісіне басқа қатысушылардың құқықтарын бұзбауға тиіс.

3. Жол жүрісіне қатысушылардың:

1) жолдарда жүру үшін қауіпсіз және қолайлы жағдайларға, жолдардың, көшелердің, алаңдардың және теміржол өтпелерінің жол жүрісі қауіпсіздігінің талаптарына сай келмеуі салдарынан өздеріне келтірілген залалды өтеттіруге;

2) мемлекеттік органдардан және уәкілетті лауазымды адамдардан жол жүрісі жағдайлары туралы, жолдардағы бағыттың өзгеру, жүруге уақытша тыйым салудың немесе уақытша шектеудің енгізілу себептері туралы, өнімдердің, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің сапасы туралы, жол жүрісі саласындағы лауазымды адамдардың құқықтары, міндеттері мен жауапкершілігі туралы анық ақпарат алуға;

3) жол-көлік оқиғасы кезінде қызметі жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етуге байланысты ұйымдардан және лауазымды адамдардан тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін, құтқару жұмыстарын және басқа да қажетті көмекті алуға;

4) жол жүрісі саласында мемлекеттік реттеуді, басқаруды және бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың және олардың лауазымды адамдарының әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағымдануға;

5) жол-көлік оқиғасы салдарынан өздеріне дене жарақаттары келтірілген жағдайларда, сондай-ақ көлік құралы және (немесе) жүк бүлінген не өзге де материалдық залал келтірілген жағдайларда Қазақстан Республикасының сақтандыру не азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен залалды өтеттіруге құқығы бар.

Жол жүрісіне қатысушылардың жол жүрісі саласында Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтары бар.

4. Жол жүрісіне қатысушылар:

1) жол жүрісі қағидаларын, осы Заңның талаптарын білуге және сақтауға;

2) реттеушінің және бағдаршам сигналдарының, жол жүрісін реттеу үшін қолданылатын жол белгілерінің, жол таңбаларының, жол жұмыстары кезінде пайдаланылатын дыбыс және жарық сигналдарының, жедел және арнаулы қызметтердің көлік құралдарының арнайы жарық және дыбыс сигналдарының талаптарын орындауға;

3) жол жүрісі үшін қауіпсіз жағдайлар жасауға, өз әрекеттерімен немесе әрекетсіздігімен жол жүрісіне басқа қатысушыларға, олардың көлік құралдары мен өзге де мүлкіне зиян келтірмеуге;

4) жол жабынын бүлдірмеуге және ластамауға, жол белгілерін алып тастамауға, оларды көлегейлемеуге және бүлдірмеуге, жол белгілерін, бағдаршамдарды және жол жүрісін ұйымдастырудың басқа да техникалық құралдарын өз бетімен орнатпауға;

5) жол жүрісін қиындатпауға немесе жол жүрісіне кедергі келтіретін заттарды немесе материалдарды жолға лақтыру, түсіріп кету немесе қалдыру арқылы оның қауіпсіздігіне қатер төндірмеуге, жол жүрісі үшін бөгет жасауы, адамдарға қауіп төндіруі немесе мүлікке залал келтіруі мүмкін кез келген әрекеттерден тартынуға;

6) жолда жол жүрісі үшін кедергі анықталған немесе келтірілген жағдайда осы кедергіні жою жөнінде шаралар қолдануға, ал, егер бұл мүмкін болмаса – осы Заңның талаптарына сәйкес немесе жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ететін өзге де тәсілмен осы кедергіні белгілеуге және уәкілетті органға немесе жол иелеріне кедергі туралы хабарлауға;

7) адал, әдепті әрекет етуге, мұқият және өзара сыпайы болуға, жол жүрісі үшін кедергілер мен қауіп келтірмеуге;

8) жолдарды ластауға жол бермеуге, оның ішінде арнайы бөлінген орындардан тыс жерге қоқыстарды, жол жүрісі үшін қауіп келтіретін заттарды және өзге де заттарды тастамауға;

9) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жол жүрісі саласындағы өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

5. Жол жүрісіне қатысушыларға:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, жолдың жүру бөлігінде көлік құралын жөндеуге және оған қызмет көрсетуге;

2) жол жүрісі үшін кедергі немесе қозғалыс үшін қауіп келтіруге;

3) жолдарды және жол жүрісін реттеудің техникалық құралдарын бүлдіруге;

4) қоршаған ортаның ластануына жол беруге тыйым салынады.

54-бап. Механикалық көлік құралы меншік иесінің және жүргізушісінің құқықтары мен міндеттері

1. Механикалық көлік құралының меншік иесі уәкілетті органның лауазымды адамының талабы бойынша көрсетілген мерзімде өзінің механикалық көлік құралын жүргізу құқығын берген адамның жеке басын куәландыратын деректерді хабарлауға, сондай-ақ міндетті техникалық қарап тексеру үшін механикалық көлік құралы мен оның тіркемесін уақтылы ұсынуға міндетті.

2. Механикалық көлік құралы жүргізушісінің:

1) тиісті санаттағы механикалық көлік құралын басқаруға, жолдарда жолаушылар мен жүктерді тасымалдауға;

2) өзінің жеке меншігіндегі көлік құралын басқару және пайдалану құқығын тиісті санаттағы механикалық көлік құралын басқару құқығы бар басқа адамдарға беруге;

3) жүргізушінің құжаттарын тексеруге құқығы бар лауазымды адамнан көлік құралын тоқтату себебіне түсіндірме алуға, бұл ретте фото- және бейнетүсірілім жүргізуге;

4) жүргізушінің құжаттарын тексеруге немесе көлік құралын пайдалануға құқығы бар адамның тегі мен лауазымын жүргізушіге қызметтік куәлігін берместен онымен танысу арқылы анықтауға;

5) жол-көлік оқиғасы болған жағдайда, егер зардап шеккендер болмаса, болған оқиғаның мән-жайларын бағалауда жүргізушілер өзара келіскен кезде және жол-көлік оқиғасын оңайлатылған ресімдеу жүзеге асырылмаған кезде оқиғаның схемасын алдын ала жасап және оған қол қойып, оқиғаны ресімдеу үшін ішкі істер органдарының жақын бөлімшесіне келуге;

5-1) жол-көлік оқиғасын оңайлатылған ресімдеуді жүзеге асыруға;

6) аса қажет болған кезде, егер мән-жайларға байланысты туындаған қатердің алдын алу басқаша мүмкін болмаса, жол-көлік оқиғасының алдын алу, басқа да адамдардың өмірі мен денсаулығына төнетін қатерді болғызбау үшін бұл қажет болатын жағдайларда, Қазақстан Республикасы заңнамасының тиісті талаптарын орындаудан тартына тұруға құқығы бар.

3. Механикалық көлік құралының жүргізушісі:

1) мыналарды:

жүргізушінің жеке басын куәландыратын құжаты болған кезде, Қазақстан Республикасында берілгендерін қоспағанда, көлік құралын басқару құқығын беретін жүргізуші куәлігін не жүргізуші куәлігінің орнына берілген уақытша куәлігін;

Қазақстан Республикасында берілгенін қоспағанда, көлік құралын мемлекеттік тіркеу туралы куәлігін не көлік құралына меншік құқығын куәландыратын құжатын;

жол парағын, алып жүретін жүкке арналған құжатты (тауар-көлік жүкқұжатын), сондай-ақ көлік құжаттарын басқарудың бірыңғай жүйесінде тіркелгендерді қоспағанда, көлік құралына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өзге де құжаттарды өзімен бірге алып жүруге және ішкі істер органдарының, көліктік бақылау органдарының және мемлекеттік кірістер органдарының оған уәкілеттілік берілген лауазымды адамдарының талабы бойынша оларға тексеру үшін беруге;

2) ішкі істер, көліктік бақылау органдарының нысанды киім киген қызметкерінің дауыс күшейткіш құрылғысының көмегімен, ысқырып сигнал берумен бір мезгілде жүргізушіге түсінікті және орындалуы авариялық жағдай туғызбайтындай етіп дер кезінде берілуге тиіс көлік құралына бағытталған қол қимылымен немесе таяқшамен сигнал беруі арқылы көлік құралын тоқтату туралы талабы бойынша көлік құралын тоқтатуға;

3) көлік құралының өздігінен жүріп кетуін болғызбайтын шаралар қолданбай, сондай-ақ оны ішкі істер органдарының қызметкері тоқтатқан жағдайда, оның рұқсатынсыз көлік құралын тастап кетпеуге;

4) ішкі істер органдары қызметкерінің талабы бойынша масаң күйін куәландырудан өтуге;

5) қауіпсіздік белдіктерімен жабдықталған көлік құралымен жүрген кезде белдікті тағуға және белдік тақпаған жолаушыларды тасымалдамауға;

5-1) мотоциклді басқарған кезде түймеленген мотошлем киюге және түймеленген мотошлем кимеген жолаушыларды тасымалдамауға;

6) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген жағдайларда жол жүрісі қағидаларын білуін тексеруден өтуге;

7) көлік құралын:

шығындарды өтеттіре отырып, шұғыл медициналық көмек көрсету үшін жол-жөнекей бағытта кетіп бара жатқан медицина қызметкерлеріне, сондай-ақ шұғыл медициналық көмекке мұқтаж азаматтарды медициналық ұйымдарға тасымалдау үшін, сондай-ақ терроризмге қарсы операциялар жүргізу кезінде жүру бағытына қарамастан, медицина қызметкерлеріне, ішкі істер органдарының және ұлттық қауіпсіздік органдарының қызметкерлеріне;

жол-көлік оқиғалары кезінде бүлінген көлік құралдарын тасымалдау, дүлей зілзала болған жерге бару үшін ішкі істер органдарының қызметкерлеріне, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда ішкі істер органдарының, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі мен ұлттық қауіпсіздік органдарының қызметкерлеріне беруге;

8) жол-көлік оқиғасы кезінде оған қатысы бар жүргізуші:

жол жүрісі қағидаларының талаптарына сәйкес көлік құралын дереу тоқтатуға (орнынан қозғамауға), авариялық жарық сигнал беруін қосуға және авариялық тоқтау белгісін (жанып-сөнетін қызыл фонарь) қоюға, оқиғаға қатысы бар заттарды қозғамауға;

зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету үшін ықтимал шараларды қолдануға, жедел медициналық жәрдем шақыруға, ал шұғыл жағдайларда зардап шеккендерді жол-жөнекей көлікпен жөнелтуге, ал егер бұл мүмкін болмаса, өзінің көлік құралымен жақын жердегі медициналық ұйымға жеткізуге, өзінің тегін, көлік құралының мемлекеттік тіркеу нөмірі белгісін хабарлауға (жеке басын куәландыратын құжатты немесе жүргізуші куәлігін және көлік құралына берілген тіркеу құжатын көрсете отырып) және оқиға болған жерге қайтып келуге;

осы баптың 2-тармағының 5) және 5-1) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, болған оқиға туралы жақын жердегі ішкі істер органына дереу хабарлауға, оны көргендердің тектері мен мекенжайларын жазып алуға және ішкі істер органдары қызметкерлерінің келуін күтуге;

егер басқа көлік құралдарының жүруі мүмкін болмаса, жолдың жүру бөлігін босатуға;

жолдың жүру бөлігін босату қажет болған кезде оқиғаға қатысы бар көлік құралының орналасуын, іздер мен заттарды куәлардың қатысуымен алдын ала белгілеп, оларды сақтауға барлық ықтимал шараларды қолдануға және оқиға болған жерді айналып өтуді қамтамасыз етуге міндетті.

4. Жүргізушіге:

1) жүргізушінің жеке басын куәландыратын құжаты өзімен бірге болған жағдайда, Қазақстан Республикасында берілгендерін қоспағанда, көлік құралын басқару құқығын беретін жүргізуші куәлігінсіз не жүргізуші куәлігінің орнына берілген уақытша куәлігінсіз көлік құралын басқаруға;

2) масаң күйде (алкогольдік, есірткілік және (немесе) уытқұмарлық); реакциясын және назар аударуын нашарлататын дәрілік препараттардың әсерімен; жол жүрісі қауіпсіздігіне қатер төндіретін сырқат немесе шаршаулы күйде көлік құралын басқаруға;

3) шыққан жылын қоса алғанда, шығарылғанына жеті жылдан аспаған, автомобиль көлігі саласындағы кәсіпкерлік қызметте пайдаланылмайтын М1 санатындағы көлік құралдарын қоспағанда, ақауы бар көлік құралын, міндетті техникалық қарап-тексеруден өтпеген көлік құралын басқаруға;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда көлік құралдары иелерінің жауапкершілігін міндетті сақтандыру шартын және (немесе) тасымалдаушының жолаушылардың алдындағы жауапкершілігін міндетті сақтандыру шартын жасаспаған иесінің көлік құралын басқаруға;

5) мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілері болмаған немесе олар тіркеу құжаттарына сәйкес келмеген жағдайларда көлік құралын басқаруға;

6) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

7) масаң күйдегі, реакциясын және назар аударуын нашарлататын дәрілік препараттардың әсерінде болған, сырқат немесе шаршаңқы күйдегі адамдарға, сондай-ақ жүргізуге оқып-үйренушілерден басқа, жүргізушінің жеке басын куәландыратын құжаты өзімен бірге болған жағдайда, Қазақстан Республикасында берілгендерін қоспағанда, өзімен бірге осы санаттағы көлік құралын басқару құқығын беретін жүргізуші куәлігі не жүргізуші куәлігінің орнына берілген уақытша куәлігі жоқ немесе жол (маршрут) парағында көрсетілмеген адамдарға не көлік құралын басқару құқығы жоқ немесе басқару құқығынан айырылған адамдарға көлік құралын басқаруға беруге;

8) ұйымдастырылған (оның ішінде жаяулардың да) колонналарды кесіп өтуге және олардың арасынан орын алуға;

9) телефонды не радиостанцияны тыңдауыш немесе қатты дауысты байланысты қолдану арқылы пайдалануды қоспағанда, көлік құралын басқару кезінде оларды пайдалануға;

10) тежегіштің жұмыс жүйесі немесе рульмен басқаруы істемейтін, ілініс құрылғысы (поезд құрамында) жарамсыз, сондай-ақ тәуліктің қараңғы уақытында жолдарда жасанды жарықтандыру болмағанда немесе көрінуі жеткіліксіз жағдайларда – шамдары және (немесе) артқы габариттік оттары жанбайтын (жоқ), жаңбыр немесе қар жауып тұрғанда алдыңғы терезе тазалағыштары жарамсыз көлік құралын басқаруға;

11) өзінің қатысы бар жол-көлік оқиғасынан кейін не ішкі істер органдары қызметкерінің талабы бойынша көлік құралы тоқтатылғаннан кейін, уәкілетті лауазымды адам масаң күйді анықтау мақсатында куәландырудан өткізгенге дейін немесе уәкілетті лауазымды адам осындай куәландыруды жүргізуден босату туралы шешім қабылдағанға дейін алкоголь ішімдіктерін, есірткі немесе психотроптық заттарды пайдалануға;

12) жаяу жүргіншілердің өткелдерінде және тротуарлардың немесе жол жиектерінің сызығы бойынша жол қиылыстарында; тоннельдерде; көпірлерде, жолөткелдерде, эстакадаларда және олардың астында; теміржол өтпелерінде; жолдың жүру бөлігінің көріну мүмкіндігі бір жүз метрден кем жерлерде; аялдау пункттері орналасқан жерлерде кері бұрылуға;

13) жол қиылыстарында және кері бұрылуға тыйым салынған жерлерде артқа жүруге;

14) төрт немесе одан да көп жолағы бар екіжақты жүру жолдарында жолдың қарсы жүруге арналған жағына шығуға;

15) үш жолағы бар, олардың ортаңғысы екі бағытта да жүру үшін пайдаланылатын екіжақты жүру жолдарында қарсы жүруге арналған шеткі сол жақтағы жолаққа шығуға;

16) белгіленген тәртіппен айқындалған ең жоғары жылдамдықтан асыруға; көлік құралына орнатылған "Жылдамдықты шектеу" таным белгісінде көрсетілген жылдамдықтан асыруға;

17) басқа көлік құралдарына кедергі келтіруге;

18) егер бұл жол-көлік оқиғасын болғызбау үшін қажет етілмесе, кілт тежеуге;

19) жүру жылдамдығын арттырумен немесе өзге де әрекеттермен басып озып бара жатқан көлік құралының басып озуына кедергі келтіруге;

20) мынадай:

реттелетін жол қиылыстарында қарсы жүру жолағына шыға отырып;

реттелмейтін жол қиылыстарында бағытын өзгертетін басты жолмен (рұқсат етілген оң жағынан басып озуды қоспағанда) және басты болып табылмайтын жолмен (шеңберлі жүрісті жол қиылыстарындағы басып озуды, қапталында тіркемесі жоқ екі дөңгелекті көлік құралдарын басып озуды және рұқсат етілген оң жағынан басып озуды қоспағанда) жүру кезінде;

жаяу жүргіншілер өткелдерінде жаяу жүргіншілер болған кезде;

теміржол өтпелерінде және олардың алдында бір жүз метрден жақын жерде;

басып озып немесе айналып өтіп келе жатқан көлік құралын;

өрге көтерілу соңында және көрінуі шектеулі басқа жол учаскелерінде қарсы жүру жолағына шыға отырып, басып озуға;

21) мынадай:

егер бұл трамвайлардың жүруіне кедергі келтірсе, трамвай жолдарына тікелей жақын жерде;

теміржол өтпелерінде, тоннельдерде;

эстакадаларда, көпірлерде, жолөткелдерде (егер осы бағытта жүру үшін жолақ үштен кем болса) және олардың астында (жолақтардың санына қарамастан);

егер бұл көлік құралдарының жүруіне кедергі келтірсе, тоқтаған көлік құралы мен тұтас таңбалау сызығы (жолдың жүру бөлігінің шетін белгілейтіннен басқа) немесе жолдың жүру бөлігінің қарсы шеті немесе жолдың жүру бөлігінің қарсы шетінде тұрған көлік құралы арасындағы қашықтық үш метрден кем болатын жерлерде;

жаяу жүргіншілер өткелдерінде және олардың алдындағы бес метрден жақын жерде;

ең болмағанда бір бағытта жолдың көрінуі бір жүз метрден кем болған кезде қауіпті бұрылысқа және жолдың бойлық қимасының дөңес құлдималарына жақын жолдың жүру бөлігінде;

қапталдағы өтпенің қарсысындағы тұтас таңбалау сызығы немесе бөлу жолағы бар үшжақты қиысу (қиылыс) жағын қоспағанда, жолдың жүру бөліктерінің қиылысында және жолдың қиылысатын жүру бөлігінің шетіне отыз метрден жақын жерде;

аялдама алаңдарында және оларға он бес метрден жақын жерде, ал олар болмаған кезде маршруттық көлік құралдары немесе такси аялдамасының нұсқағышынан он бес метрден жақын жерде;

көлік құралы басқа жүргізушілерден бағдаршам сигналдарын, жол белгілерін көлегейлейтін немесе басқа көлік құралдарының жүруіне (кіруіне немесе шығуына) мүмкіндік бермейтін немесе басқа көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің жүруіне кедергі (кептеліс) келтіретін жерлерде;

гүлзарларда, көгалдарда, балалар және спорт алаңдарында тоқтауға;

22) мынадай:

тоқтауға тыйым салынған жерлерде;

эстакадаларда, көпірлерде, жолөткелдерде;

елді мекендерден тыс жерлерде "Басты жол" жол белгісімен белгіленген жолдың жүру бөлігінде;

теміржол өтпелеріне елу метрден жақын жерде;

егер тұрғындарға қолайсыздық келтіретін болса, елді мекендерде қозғалтқышы жұмыс істеп тұрған механикалық көлік құралдарының;

гүлзарларда, көгалдарда, балалар және спорт алаңдарында тоқтап тұруына;

23) бұл жол жүрісіне басқа қатысушыларға кедергі немесе қауіп келтірмейтініне көз жеткізбейінше, көлік құралының есіктерін ашуға, оларды ашық қалдыруға немесе жолдың жүру бөлігіне шығуға;

24) егер көлік құралдарының көлденең бағытта жүруіне кедергі келтіре отырып, жүргізушіні тоқтауға мәжбүр ететін кептеліс пайда болса, жол қиылысына немесе жолдың жүру бөліктерінің қиылысына шығуға;

25) жүргізушіге шолуды шектейтін жол-жөнекей бағытта жүріп бара жатқан көлік құралдарының алдына түсуге;

26) егер жүргізушіні жаяу жүргінші өткелінде тоқтауға мәжбүр ететін, өзінен кейін кептеліс пайда болса, жаяу жүргінші өткеліне шығуға;

27) мынадай:

шлагбаум жабық тұрған немесе ол жабыла бастаған кезде (бағдаршам сигналына қарамастан);

бағдаршамның тыйым салатын сигналы кезінде (шлагбаумның орналасуына және оның бар-жоғына қарамастан);

өтпе кезекшісінің тыйым салатын сигналы кезінде (кезекші жүргізушіге кеудесімен немесе арқасымен тұрған, таяқша, қызыл фонарь немесе жалауша ұстаған қолын жоғары көтерген не қолдарын екі жаққа созған);

егер өтпенің арғы жағында жүргізушіні өтпеде тоқтауға мәжбүр ететін кептеліс пайда болса;

егер көріну шегінде өтпеге поезд (локомотив, дрезина) жақындап қалса, теміржол өтпесіне шығуға;

28) теміржол өтпелерінен тыс жерде теміржолдардан өтуге;

29) қарсы жүру жолағына шыға отырып, теміржол өтпесі алдында тұрған көлік құралдарын айналып өтуге;

30) теміржол өтпесіндегі шлагбаумды өз бетімен ашуға;

31) теміржол дистанциясы бастығының рұқсатынсыз теміржол өтпесі арқылы ауыл шаруашылығы, жол, құрылыс және басқа да машиналар мен механизмдерді көліктен тыс жағдайда өткізуге, жылдамдығы сағатына сегіз километрден кем баяу жүретін машиналардың, сондай-ақ трактор шана-сүйретпелерінің жүруіне;

32) автомагистральдарда:

велосипедтерді, мопедтерді, тракторларды және өздігінен жүретін машиналарды, сондай-ақ техникалық сипаттамалары немесе олардың жай-күйі бойынша жылдамдығы сағатына қырық километрден кем өзге де көлік құралдарын басқаруға;

рұқсат етілген ең жоғары массасы үш жарым тоннадан асатын жүк автомобильдерін екінші жолақтан әрі басқаруға;

"Тұрақ орны" немесе "Демалыс орны" жол белгілерімен белгіленген, тұраққа арналған арнайы алаңдардан тыс жерлерге тоқтауға;

бөлу жолақтарының технологиялық айырымдарында кері бұрылуға және оған кіруге;

артқа қарай жүруге;

жүргізіп үйренуге;

33) тұрғын аймақта:

көлік құралдарының толассыз жүруіне;

жолдың жүру бөлігінен тысқары жерде көлік құралының жүруіне;

жүргізіп үйренуге;

қозғалтқышы жұмыс істеп тұрған күйде тоқтап тұруға;

рұқсат етілген ең жоғары массасы үш мың бес жүз килограмнан асатын жүк автомобильдерінің, автобустардың арнайы бөлінген әрі белгілермен және (немесе) таңбалармен белгіленген орындардан тыс тоқтап тұруына;

дыбыс сигналын беруге, музыканы қатты қосуға;

тротуарларда, көгалдарда, балалар және спорт алаңдарында тоқтап тұруға;

34) иілгіш немесе қатты тіркемемен сүйреткен кезде – сүйретілетін автобуста (троллейбуста) және сүйретілетін жүк автомобилінің шанағында жолаушылардың болуына, ал таразыға тарту немесе ішінара тиеу арқылы сүйреткен кезде сүйретілетін көлік құралының кабинасында немесе шанағында, сондай-ақ сүйретушінің шанағында жолаушылардың болуына жол беруге;

35) мынадай:

рульмен басқаруы істемейтін көлік құралын (аспалы түрде немесе жартылай тиеу әдісімен сүйретуге жол беріледі);

екі және одан көп көлік құралын;

егер нақты массасы сүйрейтін көлік құралының нақты массасының жартысынан артық болса, тежеу жүйесі істемейтін көлік құралын сүйретуге тыйым салынады. Нақты массасы аз болған кезде мұндай көлік құралын қатты тіркемемен немесе ішінара тиеу әдісімен ғана сүйретуге жол беріледі;

қапталдағы тіркемесі жоқ мотоциклмен, сондай-ақ мұндай мотоциклді;

көктайғақта иілгіш тіркемемен сүйретуге;

36) жолаушыларды:

автомобильдің (борт платформасы бар жүк автомобилінің шанағында немесе фургон шанақта жолаушыларды тасымалдау жағдайларынан басқа), трактордың, өздігінен жүретін машинаның кабинасынан тыс, жүк тіркемесінде, тіркеме-үйшікте, жүк мотоциклінің шанағында және мотоцикл конструкциясында отыру үшін көзделген орындардан тыс;

көлік құралының техникалық сипаттамасында көзделген санынан артық тасымалдауға тыйым салынады, бұл ретте көлік құралының нақты массасы жасаушы кәсіпорын белгілеген рұқсат етілген ең жоғары масса шамасынан аспауға тиіс;

мотоциклдің артқы орындығында масаң күйде;

жүк автомобилінің шанағында отыру үшін жабдықталған орындардың санынан артық тасымалдауға;

37) он екі жасқа дейінгі балаларды:

мотоциклдің артқы орындығында;

балаларды арнайы ұстау құрылғысы немесе баланы қауіпсіздік белдігінің көмегімен тағып қойылуына мүмкіндік беретін, көлік құралының конструкциясында көзделген өзге де құралдар болмаған кезде, ал механикалық көлік құралының алдыңғы орындығында балаларды арнайы ұстау құрылғысы болмаған кезде тасымалдауға тыйым салынады.

Ескертулер.

1. Әскери көлік құралдарының жүргізушілері әскери полиция органдары әскери қызметшілерінің талабы бойынша масаң күйге куәландырудан өтуге міндетті.

2. Көлік құралын беру туралы талап тиісті иммунитеті бар шет мемлекеттер өкілдіктерінің және халықаралық ұйымдардың көлік құралдарына қолданылмайды.

3. Осы баптың 3-тармағының 7) тармақшасында көрсетілген, көлік құралын пайдаланған адамдар жүргізушінің талабы бойынша анықтама беруге немесе жол парағына (жолдың ұзақтығын, жүріп өткен қашықтықты, өзінің тегін, лауазымын, қызметтік куәлігінің нөмірін, өз ұйымының атауын көрсете отырып) жазба жасауға тиіс.

4. Мемлекеттік ұйымдардың қызметкерлеріне көлік құралын беруге байланысты шығыстарды көлік құралы иесінің талабы бойынша өз құзыреті шегінде уәкілетті органдар белгілеген тәртіппен осы ұйымдар өтейді.

5. Жол жүргенде көлік құралдарын пайдалануға тыйым салатын және жүргізуші анықтай алатын өзге де ақаулар мен жағдайлар туындаған кезде ол бұларды жоюға тиіс, ал егер бұл мүмкін болмаса, онда қажетті сақтық шараларын сақтай отырып, тұрақ немесе жөндеу орнына бара алады.

Ескерту. 54-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2014 N 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 166-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.07.2020 № 361-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.02.2021 № 1-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VІ (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.03.2023 № 206-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

55-бап. Жолаушының құқықтары мен міндеттері

1. Жолаушының:

1) көлік құралы жүрісінің жағдайлары мен тәртібі туралы анық ақпаратты уақтылы алуға;

2) көлік құралымен қауіпсіз жол жүруге және багажды алып жүруге;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда келтірілген залалды өтеттіруге құқығы бар.

2. Жолаушы:

1) алып тасталды - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

2) қауіпсіздік белдіктерімен жабдықталған көлік құралымен жол жүрген кезде оларды тағуға, ал мотоциклмен жол жүрген кезде – түймеленген мотошлем киюге;

3) тротуар немесе жол жиегі жағынан және толық тоқтағаннан кейін ғана отыруды және түсуді жүзеге асыруға міндетті. Егер тротуар немесе жол жиегі жағынан отыру және түсу мүмкін болмаса, бұл қауіпсіз болатын және жол жүрісіне басқа да қатысушылар үшін кедергі келтірмейтін жағдайларда жолдың жүру бөлігі жағынан жүзеге асырылуы мүмкін.

3. Жолаушыларға:

1) көлік құралының жүруі кезінде жүргізушіні оны басқарудан алаңдатуға;

2) борт платформасы бар жүк автомобилімен жол жүрген кезде түрегеліп тұруға, бортқа немесе борттардан биік тұратын жүктің үстіне отыруға;

3) көлік құралының жүруі кезінде оның есіктерін ашуға, сондай-ақ терезесінен және люгінен басын шығаруға тыйым салынады.

Ескерту. 55-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

56-бап. Жаяу жүргіншінің құқықтары мен міндеттері

1. Жаяу жүргіншінің құзыретті органдардан, жолдардың, өтпелердің және басқа да жол құрылыстарының иелерінен қауіпсіз жүру үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз етуді талап етуге құқығы бар.

1-1. Жаяу жүргінші:

1) тротуарлармен және жол жиектерімен, жаяу жүргінші жолдарымен және жүруге жайластырылған және ыңғайластырылған басқа да жерлермен жүріп-тұруға;

2) жолдың жүретін бөлігін жаяу жүргінші өткелдерімен, оның ішінде жерасты және жерүсті өткелдерімен, көрінетін жерде олар болмаған кезде – тротуарлардың немесе жол жиектерінің бойымен жол қиылыстарында, көрінетін аймақта өткел немесе жол қиылысы болмаған кезде жолдың жүретін бөлігінің шетіне тік бұрышпен кесіп өтуге;

3) жаяу жүргінші өткелінен тыс жерде жолдың жүретін бөлігін кесіп өткен кезде көлік құралдарының жүрісіне кедергі келтірмеуге және жақындап қалған көлік құралдарының жоқ екендігіне көз жеткізбестен, маңайды шолуды шектейтін тоқтап тұрған көлік құралының тасасынан шықпауға;

4) реттелмейтін жаяу жүргінші өткелдерінде жолдан өту өзі үшін қауіпсіз болатынына сенімді болғаннан кейін ғана жолдың жүретін бөлігіне шығуға;

5) маршрутты көлік құралы мен таксиді – аялдама пункттерінде, ал олар болмаған кезде – тротуарда немесе жол жиегінде күтуге міндетті.

2. Жаяу жүргіншіге:

1) елді мекенде бөлу жолағы болған кезде жолдың жүру бөлігін жаяу жүргінші өткелінен тыс жерден, сондай-ақ жаяу жүргіншілердің немесе жолдың қоршаулары орнатылған жерлерден өтуге;

2) автомагистральдарда тұруға тыйым салынады.

Ескерту. 56-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

57-бап. Мопед, электр самокат, велосипед, шағын электр көлігі құралын жүргізушілердің, жол бойымен малды, табынды, жүк артылған, жегілген малды немесе мініс малын айдаушылардың құқықтары мен міндеттері

1. Мопед, электр самокат, велосипед, шағын электр көлігі құралын жүргізушілердің, жол бойымен малды, табынды, жүк артылған, жегілген малды немесе мініс малын айдаушылардың жол жүрісі қағидаларына сәйкес жолдарда жүруге құқығы бар.

2. Мопед, электр самокат, велосипед, шағын электр көлігі құралын жүргізушілер, жол бойымен малды, табынды, жүк артылған, жегілген малды немесе мініс малын айдаушылар уәкілетті орган бекіткен жол жүрісі қағидаларын білуге және сақтауға міндетті.

3. Мопед, электр самокат және велосипед жүргізушілердің:

1) ең болмағанда бір қолымен рульден ұстамай жүргізуіне;

2) жолаушыларды тасымалдауға арналған арнаулы бейімдемелері бар велосипедтермен және мопедтермен тасымалдаудан басқа, жолаушыларды тасымалдауына;

3) тасымалдауға арналған арнаулы бейімдемелері бар велосипедтермен және мопедтермен жүкті, сондай-ақ габаритінен ұзындығы немесе ені елу сантиметрден артық шығып тұрмайтын жүкті тасымалдаудан басқа, жүкті немесе басқаруға кедергі келтіретін жүкті тасымалдауына;

4) трамвай жүретін жолдарда және осы бағытта жүруге арналған біреуден астам жолағы бар жолдарда солға бұрылуына немесе кері бұрылуына;

5) мопедпен және велосипедпен пайдалануға арналған тіркемені сүйретуден басқа, мопедтерді, электр самокаттарды және велосипедтерді, сондай-ақ мопедтермен, электр самокаттармен және велосипедтермен сүйретуіне;

6) көлік құралынан түспей, жаяу жүргіншілер өткелімен жолдың жүру бөлігін кесіп өтуіне;

7) жол жүрісі қағидаларында айқындалған талаптарға сәйкес келетін, басқа көлік құралын жүргізушілерге көрінуді қамтамасыз ететін жарық шағылыстыратын затсыз жолдың жүру бөлігінде тәуліктің қараңғы уақытында жүріп-тұруына;

8) жолдың жүру бөлігінде басқаруы кезінде түймеленген шлемсіз болуына тыйым салынады.

4. Мопед жүргізушілердің велосипед жолымен, велосипед жүретін жолақпен, жол жиегімен, тротуармен немесе жаяу жүргіншілер жолымен жүруіне тыйым салынады.

5. Электр самокат жүргізушілер велосипед жолымен, велосипед жүретін жолақпен жүреді. Электр самокат жүргізушілер велосипед жолы, велосипед жүретін жолақ болмаған кезде:

осы тармақтың екінші бөлігінде белгіленген талаптарға сәйкес, жолдың жүру бөлігінің оң жақ шетімен, оның ішінде маршруттық көлік құралдарына арналған жолақпен бір қатарда;

жол жиегімен;

жаяу жүргіншілердің жүрісіне қауіп төндірмей, сағатына алты километрден аспайтын жылдамдықпен тротуармен немесе жаяу жүргіншілер жолымен жүреді.

Он сегіз жасқа толмаған электр самокат жүргізушілердің өзімен бірге жүргізушінің жеке басын куәландыратын құжаты болған жағдайда, Қазақстан Республикасында берілгендерін қоспағанда, кез келген санаттағы көлік құралын басқару құқығына арналған жүргізуші куәлігінсіз не көлік құралын басқару құқығына арналған жүргізуші куәлігінің орнына берілген уақытша куәліксіз жолдың жүру бөлігінің оң жақ шетімен, оның ішінде маршруттық көлік құралдарына арналған жолақпен жүруіне жол берілмейді.

6. Велосипед жүргізушілер – велосипед жолымен, велосипед жүретін жолақпен, ал олар болмаған кезде жолдың жүру бөлігінің оң жақ шетімен, оның ішінде маршруттық көлік құралдарына арналған жолақпен бір қатарда не жол жиегімен, тротуармен немесе жаяу жүргіншілер жолымен жаяу жүргіншілердің жүрісіне қауіп төндірмей жүреді.

7. Шағын электр көлігі құралын жүргізушілердің:

1) рульсіз шағын электр көлігі құралдарын қоспағанда, ең болмағанда бір қолымен рульден ұстамай жүргізуіне;

2) жолаушыларды тасымалдауына;

3) жүкті тасымалдауына;

4) жолдың жүру бөлігімен жүруіне;

5) жанында велосипед жолы, велосипед жүретін жолақ болған кезде тротуармен немесе жаяу жүргіншілер жолымен жүруіне;

6) шағын электр көлігі құралдарын, шағын электр көлігі құралдарымен сүйретуіне;

7) шағын электр көлігі құралынан түспей, жаяу жүргіншілер өткелімен жолдың жүру бөлігін кесіп өтуіне тыйым салынады.

Ескерту. 57-бап жаңа редакцияда көзделген – ҚР 29.06.2023 № 12-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-тарау. ТІРЕК-ҚИМЫЛ АППАРАТЫ БҰЗЫЛҒАН АДАМДАРДЫҢ ЖОЛ ЖҮРІСІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

58-бап. Тірек-қимыл аппараты бұзылған адамдардың жол жүрісін және оларға қызмет көрсететін көлік құралдарының тұрақтарын ұйымдастыру

1. Тірек-қимыл аппараты бұзылған жүргізушілер немесе тірек-қимыл аппараты бұзылған немесе көру қабілетінен толық айырылған адамдарға қызмет көрсететін көлік құралдарының жүргізушілері басқаратын көлік құралдарына "Қоюға тыйым салынады", "Айдың тақ күндері қоюға тыйым салынады", "Айдың жұп күндері қоюға тыйым салынады" деген тыйым салатын жол белгілерінің күші қолданылмайды.

2. Алып тасталды - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Егер "Тұрақ орны" деген ақпараттық-нұсқағыш жол белгісімен "Мүгедектігі бар адамдар" деген қосымша ақпарат жол белгісі (тақтайша) орнатылған жағдайда, "Тұрақ орны" деген жол белгісінің күші "Мүгедектігі бар адам" деген таным белгілері орнатылған мотоколяскалар мен автомобильдерге ғана қолданылады.

4. Егер тыйым салатын не нұсқайтын жол белгілерімен "Мүгедектігі бар адамдардан басқа" деген қосымша ақпарат жол белгісі (тақтайша) орнатылған жағдайда, онда осы жол белгілерінің күші "Мүгедектігі бар адам" деген таным белгілері орнатылған мотоколяскалар мен автомобильдерге қолданылмайды.

Ескерту. 58-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

59-бап. Тірек-қимыл аппараты бұзылған жүргізушілердің немесе тірек-қимыл аппараты бұзылған немесе көру қабілетінен толық айырылған адамдарға қызмет көрсететін көлік құралдары жүргізушілерінің арнайы құқықтары

Ескерту. 59-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. "Мүгедектігі бар адам" деген таным белгілері бар көлік құралдарын басқаратын тірек-қимыл аппараты бұзылған жүргізушілердің:

1) тұрған көлік құралы жаяу жүргіншілердің жүруі үшін ені кемінде бір жарым метр бос жолақ қалдырып, тротуарға толығымен орналасқан жағдайда елді мекендердегі тоқтауға немесе тоқтап тұруға тыйым салатын жол белгілері қолданылатын аймақта көлік құралын тоқтатуға және қоюға құқығы бар. Бұл қағида тоқтауға тыйым салатын жол таңбасымен белгіленген жол учаскелерінде қолданылмайды.

2) жаяу жүргіншілерге кедергі келтірмейтін және басқа да көлік құралдарын жол жүрісі мүмкіндігінен айырмайтын жағдайда тоқтап тұруға тыйым салатын жол белгілері қолданылатын аймақта, уақыты шектеулі тұрақ орындарында көзделген мерзімнен артық және тұрақ орындарының шегінен тыс аула аумағындағы жолдарда көлік құралын қоюға құқығы бар.

2. Тірек-қимыл аппараты бұзылған немесе көру қабілетінен толық айырылған адамдарға қызмет көрсететін көлік құралдарының жүргізушілері тірек-қимыл аппараты бұзылған немесе көру қабілетінен толық айырылған адамдарды отырғызу немесе түсіру үшін елді мекендердегі тоқтауға тыйым салатын жол белгілері қолданылатын аймақта көлік құралын тоқтатады.

3. Тірек-қимыл аппараты бұзылған немесе көру қабілетінен толық айырылған адамды қолынан жетектеп межелі жеріне және кері алып жүретін, тірек-қимыл аппараты бұзылған немесе көру қабілетінен толық айырылған адамға қызмет көрсететін көлік құралының жүргізушісі осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген жағдайларда елді мекендерде көлік құралын тоқтатады.

Ескерту. 59-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІНЕ ҚАТЫСУҒА РҰҚСАТ БЕРУ

60-бап. Көлік құралдарына және оларды басқаратын адамдарға жол жүрісіне қатысуға рұқсат беру

1. Көлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағындағы жол жүрісіне қатысуына рұқсат беру:

1) көлік құралдарының, көлік құралдарына орнатылатын және (немесе) пайдаланылатын жабдықтау заттары мен қосалқы бөлшектердің сәйкестігін растау;

2) тиісті құжаттар мен мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілерін бере отырып, көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу және есепке алу;

3) көлік құралдарын міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу;

4) халықаралық жол жүрісіне рұқсат беруге арналған шарттарды орындау арқылы жүзеге асырылады.

2. Адамдардың Қазақстан Республикасының аумағындағы жол жүрісіне қатысуына рұқсат беру:

1) көлік құралдарын басқару құқығына куәліктер беру арқылы жүзеге асырылады.

2) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V(01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Ескерту. 60-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V(01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

61-бап. Көлік құралдарының, көлік құралдарына орнатылуы және (немесе) пайдаланылуы мүмкін жабдықтау заттары мен қосалқы бөлшектердің сәйкестігін растау

1. Сәйкестігі міндетті расталуға (сертификатталуға немесе декларациялануға) жататын көлік құралдарын, көлік құралдарына орнатылатын және (немесе) пайдаланылатын жабдықтау заттары мен қосалқы бөлшектердің Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленген талаптарға сәйкестігі оларды айналымға шығарудың қажетті шарты болып табылады.

2. Тіркелген көлік құралының конструкциясына өзгерістер енгізуге Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленген талаптарға қатаң сәйкестікте жол беріледі.

Тіркелген көлік құралының конструкциясына енгізілген өзгерістер көлік құралының тіркеу құжаттарында көрініс табуға тиіс.

3. Көлік құралдарының, көлік құралдарына орнатылуы және (немесе) пайдаланылуы мүмкін жабдықтау заттары мен қосалқы бөлшектердің сәйкестігін растайтын, Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың талаптарына сәйкес берілген шетелдік сертификаттарды және өзге де құжаттарды тану Қазақстан Республикасының мемлекеттік техникалық реттеу жүйесінде белгіленген нысандардың сәйкестігін растайтын сертификаттарға және өзге де құжаттарға оларды қайта ресімдеу арқылы техникалық реттеу және метрология саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.

4. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше белгіленбесе, бұрын тұтынылған, көрмеге әкелінетін және нысаналы пайдаланылмайтын, сондай-ақ гуманитарлық көмек желісі бойынша берілетін көлік құралдары, оларға орнатылуы және (немесе) пайдаланылуы мүмкін жабдықтау заттары мен қосалқы бөлшектер сәйкестікті міндетті растау объектілеріне жатпайды.

5. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың талаптарына сәйкес берілген дөңгелекті көлік құралдарын техникалық қарап тексерудің қолданыстағы сертификаты Қазақстан Республикасының аумағына әкелінетін бұрын тұтынылған көлік құралдарын айналымға шығарудың және оларды уәкілетті органда тіркеудің қажетті шарты болып табылады.

6. Қазақстан Республикасының аумағына әкелінетін дөңгелекті көлік құралдарын техникалық қарап тексерудің шетелдік сертификаттарын тану Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

Көлік құралдарының, көлік құралдарына орнатылуы және (немесе) пайдаланылуы мүмкін жабдықтау заттары мен қосалқы бөлшектердің Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың талаптарына сәйкестігі үшін жауапкершілік Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен өз құзыреті шегінде сәйкестікті растау жөніндегі органдарға және сынақ зертханаларына жүктеледі.

62-бап. Көлік құралдарын мемлекеттік тіркеудің мақсаттары

Қазақстан Республикасында көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу:

1) Қазақстан Республикасының аумағында және оның шегінен тыс жерлерде көлік құралдарының жол жүрісіне қатысуына және (немесе) пайдаланылуына рұқсат ету;

2) көлік құралдарын мемлекеттік есепке алу;

3) көлік құралдарын пайдалануға байланысты қылмыстар мен құқық бұзушылықтарды анықтау және олардың жолын кесу мақсатында жүзеге асырылады.

63-бап. Көлік құралдарын мемлекеттік тіркеудің міндеттілігі

1. Басқа мемлекеттің құзыретті органында тіркелген, халықаралық жол жүрісіне қатысатын және Қазақстан Республикасына бір жылдан аспайтын мерзімге әкелінетін механикалық көлік құралдарын қоспағанда, Қазақстан Республикасында жасалған немесе Қазақстан Республикасына әкелінген, осы Заңда айқындалатын механикалық көлік құралдары міндетті мемлекеттік тіркеуге жатады.

2. Осы Заңға сәйкес мемлекеттік тіркеуден өтпеген механикалық көлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағында жол жүрісіне қатысуына және (немесе) пайдаланылуына тыйым салынады.

64-бап. Мемлекеттік тіркеуге жататын көлік құралдарының түрлері

1. Уәкілетті органда мемлекеттік тіркеуге механикалық көлік құралдары мен тіркемелердің мынадай түрлері жатады:

1) жеңіл, жүк автомобильдері, автобустар, олардың базасында жасалған арнайы автомобильдерді қоса алғанда, және троллейбустар;

2) ең жоғары конструктивтік жылдамдығы сағатына елу километрден асатын мотоциклдер, трициклдер, квадроциклдер мен мопедтер;

3) автомобильдердің құрамында жүруге арналған тіркемелер.

2. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің Айрықша мақсаттағы күштерін қоспағанда, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да əскерлері мен əскери құралымдарының механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелері əскери полиция органдарында мемлекеттік тіркеуге жатады.

3. Мемлекеттік тіркеуге: ұрыс көлік құралдары, тракторлар, олардың базасында жасалған өздігінен жүретін шассилерді қоса алғанда, және жолдардан тыс жерде жүретін технологиялық көлік ретінде пайдаланылатын механизмдер, тіркемелер; трамвайлар және басқа да рельстік механикалық көлік құралдары; басқа мемлекеттерде тіркелген және Қазақстан Республикасының аумағына бір жылдан кем мерзімге әкелінген жеңіл, жүк автомобильдері мен автобустар, олардың шассилерінде жасалған арнайы автомобильдерді қоса алғанда, мотоциклдер мен мотороллерлер, автомобильдердің құрамында жүруге арналған тіркемелер жатпайды.

Ескерту. 64-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

65-бап. Қазақстан Республикасының аумағы арқылы халықаралық жол жүрісіне көлік құралдарының қатысуына рұқсат беру

Ескертпе!
ҚР Конституциялық Соты 65-баптың 1-тармағының конституциялылығын тексеру жөнінде іс жүргізу бастады.

1. Көлік құралы, егер оны Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхаты жоқ шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам пайдаланса және:

1) Қазақстан Республикасынан тыс жерде тұрақты тұрғылықты жері немесе орналасқан жері бар жеке немесе заңды тұлғаға тиесілі болса;

2) Қазақстан Республикасында тіркелмесе;

3) Қазақстан Республикасына уақытша әкелінсе, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы халықаралық жол жүрісінде деп есептеледі.

2. Халықаралық жол жүрісіне қатысатын көлік құралы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өткен кезден бастап бір жылға дейін Қазақстан Республикасының аумағында бола алады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген мерзім өткеннен кейін халықаралық жол жүрісіндегі көлік құралы Қазақстан Республикасы аумағының шегінен тыс жерге ұзақтығы кемінде үзіліссіз күнтізбелік отыз күн болатын мерзімге әкетілуге жатады.

3. Халықаралық жол жүрісіндегі көлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағындағы жол жүрісіне қатысуына рұқсат беру Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың және Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес берілген:

1) көлік құралын, тіркемені тіркеу туралы куәлік;

2) көлік құралының тіркеу нөмірі;

3) мемлекеттің айырым белгісі;

4) көлік құралының таным белгісі;

5) көлік құралының техникалық қарап-тексеруден өтуі фактісін растайтын құжат;

6) көлік құралы иесінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру шарты;

7) көлік құралдарының электрондық паспорттары (көлік құралдары шассиінің паспорттары) және өздігінен жүретін машиналар мен басқа да техника түрлерінің электрондық паспорттары жүйесінен алынған Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттерде тіркелген автокөлік құралдарының сәйкестендіру белгілері және оларды тіркеу есебі туралы мәліметтер болған кезде жүзеге асырылады.

Ескерту. 65-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

66-бап. Көлік құралдары иелерінің құқықтары мен міндеттері

1. Көлік құралдары иелерінің:

1) уәкілетті органнан көлік құралдары мен олардың тіркемелерін мемлекеттік тіркеу тәртібі туралы ақпарат және түсіндірме алуға;

2) уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен көлік құралының мемлекеттік тіркеу нөмірі белгісінің цифрлық және (немесе) әріптік белгіленуін таңдауға құқығы бар.

2. Көлік құралдарының иелері:

1) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағында механикалық көлік құралдарын сатып алғаннан немесе жеке пайдалану үшін шығарумен, ішкі тұтыну үшін шығарумен, Қазақстан Республикасына бір жылдан астам мерзімге уақытша әкелінгендерді шығарумен байланысты кедендік операциялар жасалғаннан кейін көлік құралдарын он жұмыс күні ішінде уәкілетті органда тіркеуге;

2) көлік құралдарын, оларды міндетті түрде көрсету көлік құралдарының жекелеген түрлерін мемлекеттік тіркеу және есепке алу қағидаларында көзделген жағдайларда, уәкілетті органға көрсетуге;

3) көлік құралын кәдеге жаратудың алдында немесе жоғалғаннан кейін не Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде тұрақты болуға көлік құралын әкетудің алдында механикалық көлік құралын мемлекеттік тіркеуді тоқтату үшін уәкілетті органға өтініш жасауға;

4) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында айыппұл түрінде әкімшілік жаза қолдану туралы уақтылы орындалмаған қаулылар болған кезде айыппұл төлеуге міндетті.

Ескерту. 66-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2017 № 124-VІ (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

67-бап. Көлік құралын мемлекеттік тіркеуге немесе көлік құралының тіркеу деректерін өзгертуге тыйым салу

1. Басқару органдары оң жақта орналасқан, жолдармен жүруге және олармен адамдарды немесе жүктерді тасымалдауға арналған немесе М1 санатындағы көлік құралының шанағын ауыстыруға байланысты немесе соңғы тіркеу жүзеге асырылған мемлекетте тіркеу есебінен шығарылмаған көлік құралдарын бастапқы тіркеуге тыйым салынады.

1-1. Шығарылғанына он жылдан асқан автобустарды бастапқы тіркеуге тыйым салынады.

1-2. Осы баптың 1 және 1-1-тармақтарында көзделген ережелер Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттерде айналымға шығарылған және Қазақстан Республикасының аумағына 2022 жылғы 1 қыркүйекке дейін әкелінген көлік құралдарына қолданылмайды.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген көлік құралдарын бастапқы тіркеу тәртібін, шарттары мен мерзімдерін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

2. Көлік құралын тіркеуге және тіркеу деректерін өзгертуге:

1) жаңа көлік құралдары үшін Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың және осы Заңның

61-бабының талаптарына сәйкес берілген Қазақстан Республикасының мемлекеттік техникалық реттеу жүйесі таныған сәйкестік сертификаттары болмаған;

2) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3) тіркеу құжаттары болмаған;

4) көлік құралын жасаушы басып берген нөмірлік агрегаттардың таңбасын қолдан жасау, жасыру, өзгерту және (немесе) жою салдарынан көлік құралын сәйкестендіру мүмкін болмаған;

5) осы Заңның 72-бабында көрсетілген, көлік құралының таңбаланған сәйкестендіру белгісі бар конструкциясының құрамдас бөлігі ауыстырылған;

6) қолдан жасалған (жасанды) құжаттар ұсынылған;

7) көлік құралы іздестіруде болған;

8) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

9) М1 санатындағы көлік құралының шанағы ауыстырылған жағдайда тыйым салынады.

Ескерту. 67-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.02.2021 № 1-VІІ (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

68-бап. Көлік құралын мемлекеттік тіркеуден немесе көлік құралының тіркеу деректерін өзгертуден бас тарту

1. Көлік құралын мемлекеттік тіркеуден немесе көлік құралының тіркеу деректерін өзгертуден бас тартуға:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тағайындалған (енгізілген) тіркеу әрекеттерін жасауға тыйым салулардың және шектеулердің болуы;

2) көлік құралы меншік иесінің мүдделерін білдіруге өкілеттігі жоқ адамның көлік құралдарын тіркеу органына өтініш жасауы;

3) тіркеу әрекеттерін жүргізу үшін қажетті құжаттарды ұсынбау немесе толық емес көлемде ұсыну, сондай-ақ оқылмайтын, қарындашпен жазылған, тазартулары, қосып жазылғандары, сызып тасталған сөздері, сондай-ақ келісілмеген түзетулері бар құжаттарды ұсыну;

4) көлік құралын ұсыну міндетті болатын жағдайларда оны ұсынбау;

5) ұсынылған көлік құралдарын мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыруға уәкілетті емес көлік құралдарын тіркеу органына өтініш жасау;

6) көлік құралы конструкциясының немесе оған енгізілген өзгерістердің Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасының талаптарына немесе ұсынылған құжаттарда көрсетілген мәліметтерге сәйкес келмеуі;

6-1) сот шешімі бойынша тәркіленген және (немесе) өндіріп алынған көлік құралын қоспағанда, жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне және (немесе) терроризмді және экстремизмді қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес енгізілген тұлғаның көлік құралдарын тіркеу органына өтініш жасауы;

7) көлік құралы салығы бойынша орындалмаған салықтық міндеттеменің болуы негіздер болып табылады.

2. Тіркеу әрекеттерін жүргізуден бас тартылғаны туралы көлік құралының иесі себептер негізделе отырып, тиісті түрде (жазбаша, электрондық почтамен) хабардар етілуге тиіс.

3. Көлік құралын тіркеуден немесе көлік құралының тіркеу деректерін өзгертуден бас тартуға Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасалуы мүмкін.

Ескерту. 68-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.08.2015 № 343-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

69-бап. Көлік құралын мемлекеттік тіркеуді тоқтату

1. Көлік құралын мемлекеттік тіркеу көлік құралының жоғалуына, оны иеліктен шығарып басқа адамға беруге, сондай-ақ кәдеге жаратудың немесе Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты болуға әкетудің алдында оны тіркеу есебінен шығаруға байланысты немесе өзге де мән-жайларға сәйкес иесінің өтініші бойынша тоқтатылады.

2. Көлік құралын тіркеуден бас тарту үшін осы Заңның 67-бабы

2-тармағының 4), 5) және 6) тармақшаларында көзделген негіздер анықталған кезде көлік құралын мемлекеттік тіркеу тоқтатылады.

70-бап. Көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу туралы құжат, мемлекеттік тіркеу нөмірі белгісі

1. Тіркелген көлік құралының иесіне көлік құралының мемлекеттік тіркелгенін растайтын тіркеу құжаты және мемлекеттік тіркеу нөмірі белгісі беріледі.

Тіркеу құжаты көлік құралын басқаратын адамда болуға тиіс.

2. Тіркеу құжатының бланкілеріне қойылатын талаптарды, сондай-ақ оларды дайындау, сақтау және есепке алу тәртібін уәкілетті орган белгілейді.

3. Мемлекеттік тіркеу нөмірі белгісін беру және оны жасау уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.

70-1-бап. Көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу туралы куәліктерді, жүргізуші куәліктерін және мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілерін дайындау саласындағы мемлекеттік монополия

1. Осы Заңның 70-бабында және 73-бабының 7-тармағында көрсетілген құжаттарды дайындау, құжаттарды дайындау жүйесінің интеграцияланған деректер банкін жинақтау және жүргізу жөніндегі, процестерді есепке алу, ішкі істер органдарына арналған бағдарламалық-техникалық өнімдерді әзірлеу, ендіру және қолдап отыру жұмысын автоматтандыру жөніндегі қызмет мемлекеттік монополияға жатады және оны Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорын жүзеге асырады.

2. Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорын көрсететін, осы Заңның 70-бабында және 73-бабының 7-тармағында көрсетілген құжаттарды жеделдетіп дайындау және беру жөніндегі қызметтерге бағалар прейскурантын монополияға қарсы органмен келісу бойынша уәкілетті орган бекітеді.

Ескерту. Заң 70-1-баппен толықтырылды – ҚР 29.06.2023 № 12-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

71-бап. Көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу кезінде иелерінің жауаптылығы

Көлік құралдарының иелері көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу, көлік құралдарының тіркеу деректерін өзгерту жөніндегі міндеттерін тиісінше орындамағаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

71-1-бап. Электрондық паспорттар жүйесі ұлттық операторының (ұлттық әкімшісінің) құзыреті

Электрондық паспорттар жүйесі ұлттық операторының (ұлттық әкімшісінің) құзыретіне мыналар жатады:

1) электрондық паспорттар жүйесін пайдалану;

2) электрондық паспорттар жүйесінің жұмыс істеуін ұйымдастыру және қамтамасыз ету;

3) электрондық паспорттар жүйесінің аппараттық-бағдарламалық кешеніне жүйелік-техникалық қызмет көрсету;

4) электрондық паспорттар жүйесіндегі ақпаратты қорғауды қамтамасыз ету;

5) электрондық паспорттар жүйесінің мемлекеттік ақпараттық жүйелермен, сондай-ақ шет мемлекеттердің осыған ұқсас мақсаттағы ақпараттық жүйелерімен интеграциялануын қамтамасыз ету;

6) электрондық паспорттар жүйесінің әкімшісімен және оның қатысушыларымен өзара іс-қимыл жасау;

7) көлік құралының электрондық паспортын (көлік құралы шассиінің паспортын) және өздігінен жүретін машина мен басқа да техника түрлерінің электрондық паспортын ресімдеу кезінде көрсетілетін қызметтердің тарифтері мен оларды төлеу тәртібін айқындау және оларға өзгерістер енгізу;

8) көлік құралының электрондық паспортын (көлік құралы шассиінің паспортын) және өздігінен жүретін машина мен басқа да техника түрлерінің электрондық паспортын ресімдеу үшін қажет және жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі, кеден ісі саласындағы, агроөнеркәсіптік кешен саласындағы уәкілетті органдар мен жергілікті атқарушы органдар беретін мәліметтерді жинауды ұйымдастыру;

9) индустриялық даму саласындағы, жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі, кеден ісі саласындағы, агроөнеркәсіптік кешен саласындағы уәкілетті органдар мен жергілікті атқарушы органдардың сұрау салуы бойынша көлік құралдарының электрондық паспорттарындағы (көлік құралдары шассилерінің паспорттарындағы) және өздігінен жүретін машиналар мен басқа да техника түрлерінің электрондық паспорттарындағы кез келген мәртебесі бар мәліметтерді толық көлемде және тек қана мемлекеттік міндеттер мен функцияларды іске асыру мақсатында пайдалану үшін төлемақы алмай беру;

10) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру.

Ескерту. 10-тарау 71-1-баппен толықтырылды - ҚР 05.10.2018 № 184-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 25.06.2020 № 347-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

72-бап. Көлік құралының тіркеу деректері

1. Мемлекеттік тіркеу туралы құжатқа енгізілетін және уәкілетті органның ақпараттық жүйесінде мемлекеттік есепке алуға жататын көлік құралының міндетті тіркеу деректеріне мынадай негізгі мәліметтер жатады:

1) мемлекеттік тіркеу нөмірі белгісінің әріптік-цифрлық белгіленуі;

2) көлік құралының шыққан жылы;

3) көлік құралының маркасы және моделі;

4) осы көлік құралын басқару құқығына берілетін санат немесе кіші санат;

5) көлік құралдарын жасаушы ұйым берген сәйкестендіру нөмірі немесе шассидің (шанағының, рамасының) нөмірі;

6) түсі;

7) қозғалтқыштың көлемі, қозғалтқыштың ат күшімен және киловатпен алынған қуаты;

8) көлік құралы иесінің – жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (ол болған кезде) немесе заңды тұлғаның атауы;

9) жеке тұлға үшін – тұрғылықты жерінің, заңды тұлғаның немесе оның филиалының орналасқан жерінің мекенжайы;

10) көлік құралдарын тіркеу органының атауы.

11) көлік құралдарына салықты есептеу мақсаты үшін Қазақстан Республикасының аумағына жеңіл автомобильдерді әкелген күн.

Бұл ретте жол жүрісінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік кіріс органдарының мәліметтері негізінде әкелген күнді айқындауға құқылы.

Осы тармақшаның мақсаты үшін Қазақстан Республикасының аумағына жеңіл автомобильдерді әкелген күн ретінде "2014 жылғы 1 қаңтарға дейін" немесе "2013 жылғы 31 желтоқсаннан кейін" деп көрсетіледі.

2015 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген жеңіл автомобильдерді бастапқы мемлекеттік тіркеу күні оларды әкелген күн болып есептеледі.

12) жеңіл автомобильдерді өндіруші ел (Қазақстан (басқалар).

2. Кеден ісі саласындағы уәкілетті орган көлік құралдарын шығарумен байланысты кеден операциялары жүргізілгеннен кейін уәкілетті органның көлік құралдарын мемлекеттік тіркеудің бірыңғай ақпараттық жүйесіне бірлескен актіде айқындалатын тәртіппен мәліметтерді жібереді.

Ескерту. 72-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.11.2014 № 257-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

11-тарау. АДАМДАРҒА КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫН БАСҚАРУҒА РҰҚСАТ БЕРУ

73-бап. Адамдарға көлік құралдарын басқаруға рұқсат беру

1. Қазақстан Республикасында көлік құралдарының оларды басқаруға арнайы құқық (бұдан әрі – көлік құралдарын басқару құқығы) берілетін мынадай санаттары мен оларға кіретін кіші санаттары белгіленеді:

1) "А" санаты – мотоциклдер;

2) "В" санаты – рұқсат етілген ең жоғары массасы үш мың бес жүз килограмнан аспайтын және жүргізушінің орнынан басқа, отыратын орындарының саны сегізден аспайтын автомобильдер; рұқсат етілген ең жоғары массасы жеті жүз елу килограмнан аспайтын, тіркеме тіркелген "В" санатындағы автомобильдер; рұқсат етілген ең жоғары массасы жеті жүз елу килограмнан асатын, бірақ жүктемесі жоқ автомобильдің массасынан аспайтын, ал көлік құралдарының осындай құрамының жалпы рұқсат етілген ең жоғары массасы үш мың бес жүз килограмнан аспайтын, тіркеме тіркелген "В" санатындағы автомобильдер;

3) "С" санаты – "D" санатына жататындарды қоспағанда, рұқсат етілген ең жоғары массасы үш мың бес жүз килограмнан асатын автомобильдер; рұқсат етілген ең жоғары массасы жеті жүз елу килограмнан аспайтын, тіркеме тіркелген "С" санатындағы автомобильдер;

4) "D" санаты – жолаушыларды тасымалдауға арналған және жүргізушінің орнынан басқа, отыратын орындарының саны сегізден асатын автомобильдер; рұқсат етілген ең жоғары массасы жеті жүз елу килограмнан аспайтын, тіркеме тіркелген "D" санатындағы автомобильдер;

5) "ВЕ" санаты – рұқсат етілген ең жоғары массасы жеті жүз елу килограмнан асатын және жүктемесі жоқ автомобильдің массасынан асатын, тіркеме тіркелген "В" санатындағы автомобильдер; рұқсат етілген ең жоғары массасы жеті жүз елу килограмнан асатын, ал көлік құралдарының осындай құрамының жалпы рұқсат етілген ең жоғары массасы үш мың бес жүз килограмнан асатын, тіркеме тіркелген "В" санатындағы автомобильдер;

6) "СЕ" санаты – рұқсат етілген ең жоғары массасы жеті жүз елу килограмнан асатын, тіркеме тіркелген "С" санатындағы автомобильдер;

7) "DЕ" санаты – рұқсат етілген ең жоғары массасы жеті жүз елу килограмнан асатын, тіркеме тіркелген "D" санатындағы автомобильдер, сондай-ақ жалғастырылған автобустар;

8) "Tm" санаты – трамвайлар;

9) "Tb" санаты – троллейбустар;

10) "А1" кіші санаты – ең жоғары конструктивтік жылдамдығы сағатына елу километрден асатын, іштен жану қозғалтқышының жұмыс көлемі бір жүз жиырма бес текше сантиметрден аспайтын және ең жоғары қуаты он бір киловаттан аспайтын мотоциклдер, трициклдер, квадрициклдер және мопедтер;

11) "В1" кіші санаты – трициклдер мен квадрициклдер;

12) "С1" кіші санаты – "D" санатына жататындарды қоспағанда, рұқсат етілген ең жоғары массасы үш мың бес жүз килограмнан асатын, бірақ жеті жүз елу килограмнан аспайтын автомобильдер; рұқсат етілген ең жоғары массасы жеті жүз килограмнан аспайтын, тіркеме тіркелген "С1" кіші санатындағы автомобильдер;

13) "D1" кіші санаты – жолаушыларды тасымалдауға арналған және жүргізушінің орнынан басқа, отыратын орындарының саны сегізден асатын, бірақ он алтыдан аспайтын автомобильдер; рұқсат етілген ең жоғары массасы жеті жүз елу килограмнан аспайтын, тіркеме тіркелген "D1" кіші санатындағы автомобильдер;

14) "С1Е" кіші санаты – рұқсат етілген ең жоғары массасы

жеті жүз елу килограмнан асатын, бірақ жүктемесі жоқ автомобильдің массасынан аспайтын, ал көлік құралдарының осындай құрамының жалпы рұқсат етілген массасы он екі мың килограмнан аспайтын, тіркеме тіркелген "С1" кіші санатындағы автомобильдер;

15) "D1Е" кіші санаты – рұқсат етілген ең жоғары массасы жеті жүз елу килограмнан асатын, бірақ жүктемесі жоқ автомобильдің массасынан аспайтын, ал көлік құралдарының осындай құрамының жалпы рұқсат етілген ең жоғары массасы он екі мың килограмнан аспайтын, жолаушыларды тасымалдауға арналмаған тіркеме тіркелген "D1" кіші санатындағы автомобильдер.

1-1. Осы Заңның 57-бабы 5-тармағының екінші бөлігінде белгіленген талаптарға сәйкес келетін адамдар жолдың жүру бөлігінің оң жақ шетімен, оның ішінде маршруттық көлік құралдарына арналған жолақпен электр самокаттарды басқаруға жіберіледі.

2. Көлік құралдарын басқару құқығы осы Заңның 74-бабында санамаланған шарттар сақталған кезде емтихан тапсырған адамдарға беріледі.

Емтихандар механикалық немесе автоматты трансмиссиясы бар көлік құралдарында қабылданады.

Механикалық трансмиссиясы бар көлік құралдарында емтихан тапсырған адамдарға трансмиссияның кез келген түрі бар тиісті санаттағы немесе кіші санаттағы көлік құралдарын басқару құқығы беріледі.

3. Емтихандар емтихан тапсырушылардың теориялық білімі мен практикалық дағдыларына техникалық бақылау құралдарын қолдана отырып өткізіледі.

Емтихан өткізуге арналған техникалық бақылау құралдарының құрамын, оларға қойылатын талаптарды, сондай-ақ оларды қолдану шарттарын уәкілетті орган белгілейді.

4. Алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

5. Көлік құралдарын басқару құқығы – жүргізуші куәлігімен, ал Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда көлік құралын басқару құқығына арналған жүргізуші куәлігінің орнына берілген уақытша куәлікпен расталады.

6. Қазақстан Республикасында Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының талаптарына сәйкес келетін ұлттық және халықаралық жүргізуші куәліктері беріледі.

7. Ұлттық жүргізуші куәлігі, егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше шектеу көзделмесе, он жыл мерзімге беріледі.

8. "А" санатындағы көлік құралдарын басқару құқығына ұлттық жүргізуші куәлігі – "А1" кіші санатындағы және мотоциклеттік орындығы немесе мотоциклеттік типтегі рулі бар "В1" кіші санатындағы, "В" санаты – "В1" кіші санатындағы (мотоциклеттік орындығы немесе мотоциклеттік типтегі рулі бар көлік құралдарынан басқа), "С" санаты – "С1" кіші санатындағы, "D" санаты – "D1" кіші санатындағы, "СЕ" санаты – "С1Е" кіші санатындағы, "DЕ" санаты – "D1Е" кіші санатындағы көлік құралдарын басқару құқығын да растайды.

9. Халықаралық жүргізуші куәлігі үш жылға дейінгі, бірақ ұлттық жүргізуші куәлігінің қолданылуы мерзімінен аспайтын мерзімге беріледі.

Қазақстан Республикасында берілген халықаралық жүргізуші куәлігі көлік құралдарын Қазақстан Республикасының аумағында басқару үшін жарамсыз болып табылады.

10. Басқа мемлекеттерде беріліп, жоғалған (ұрланған) шетелдік және халықаралық жүргізуші куәліктерінің орнына ұлттық және халықаралық жүргізуші куәліктерін беру жүргізілмейді.

11. Ұлттық және халықаралық жүргізуші куәліктерінің үлгілерін уәкілетті орган бекітеді.

12. Егер жүргізуші куәлігінде көлік құралдарын басқаруға шектеулер көрсетілген жағдайда, осы жүргізуші куәлігі онда көрсетілген шектеулер сақталған жағдайда жарамды деп есептеледі.

13. Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты немесе уақытша тұратын, сондай-ақ уақытша болатын адамдарға ұлттық жүргізуші куәліктері негізінде, ал мұндайлары болмаған кезде осы баптың 14, 15, 16, 17, 18 және 19-тармақтарында санамаланған шарттар мен шектеулер сақталған кезде жарамды халықаралық немесе шетелдік ұлттық жүргізуші куәліктері негізінде көлік құралдарын басқаруға рұқсат беріледі.

14. Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің азаматтарын қоспағанда, кәсіпкерлік қызметті немесе көлік құралдарын тікелей басқару жөніндегі жұмыстарды орындауға байланысты өзге де еңбек қызметін жүзеге асыру кезінде халықаралық немесе шетелдік жүргізуші куәліктері негізінде көлік құралдарын басқаруға жол берілмейді.

15. Шет мемлекетте берілген халықаралық жүргізуші куәлігі тиісті ұлттық жүргізуші куәлігімен бірге көрсетілетін жағдайда ол жарамды деп танылады.

16. Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының талаптарына сай келмейтін шетелдік жүргізуші куәлігі жарамсыз деп танылады.

17. Шетелдік және халықаралық жүргізуші куәліктері олардың иелері көлік құралдарының тиісті санаттары мен кіші санаттары үшін осы Заңның 74-бабында көзделген жасқа толған кезде Қазақстан Республикасының аумағында көлік құралдарын басқару үшін жарамды деп танылады.

18. Көлік құралы халықаралық жол жүрісіне қатысқан жағдайларда осы баптың 14 және 17-тармақтарында көзделген ережелер қолданылмайды.

19. Шетелдік және халықаралық жүргізуші куәліктері шетел азаматы немесе азаматтығы жоқ адам болып табылатын олардың иесі тұруға ықтиярхат алған күннен алпыс күн өткен соң не Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын олардың иесі Қазақстан Республикасына келген күннен бастап алпыс күн өткен соң Қазақстан Республикасының аумағында көлік құралдарын басқару үшін жарамсыз деп танылады.

20. Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының талаптарына сай келмейтін шетелдік және халықаралық жүргізуші куәліктері Қазақстан Республикасының ұлттық және халықаралық жүргізуші куәліктеріне алмастыруға жатпайды.

Ескертулер.

1. "В", "С" санаттарындағы және "С1" кіші санатындағы көлік құралдарына жүктерді тасымалдау үшін пайдаланылатын, тиісті санаттарға (кіші санаттарға) жатқызылатын көлік құралдарының өздігінен жүретін шассилері теңестіріледі.

2. Осы бапта санамаланған көлік құралдарының және олардың өздігінен жүретін шассилерінің сыныптамасы Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес айқындалады.

Ескерту. 73-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2023 № 12-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

74-бап. Көлік құралдарын басқару құқығын алу шарттары

1. Осы бапта белгіленген жасқа толған және көлік құралдарын басқаруға қарсы айғақтардың жоқ екендігі туралы медициналық қорытындысы бар адамдарға тиісті даярлықтан кейін көлік құралдарын басқару құқығын алу үшін емтихан тапсыруға рұқсат беріледі.

2. Көлік құралдарын басқару құқығы:

"А1" кіші санатындағы көлік құралдарын – он алты жасқа толған адамдарға;

"А", "В" санаттарындағы және "В1", "С1" кіші санаттарындағы көлік құралдарын – он сегіз жасқа толған адамдарға;

"С" санатындағы және "D1" кіші санатындағы көлік құралдарын – жиырма бір жасқа толған, кемінде үш жыл жүргізуші жұмыс өтілі, оның ішінде кемінде бір жыл "С1" кіші санатына жатқызылатын көлік құралдарын басқару өтілі бар адамдарға;

"Tm" санатындағы көлік құралдарын – жиырма бір жасқа толған адамдарға;

"D" және "Tb" санаттарындағы көлік құралдарын жүргізу – жиырма бес жасқа толған, кемінде бес жыл жүргізуші жұмыс өтілі, оның ішінде "D1" кіші санатына жатқызылатын көлік құралдарын кемінде үш жыл басқару өтілі бар адамдарға;

"ВЕ", "СЕ", "DЕ" санаттарындағы көлік құралдарының құрамдарын – кемінде он екі ай бойы тиісінше "В", "С" немесе "D" санаттарындағы көлік құралдарын басқаруға құқығы бар адамдарға;

"С1Е", "D1Е" кіші санаттарындағы көлік құралдарының құрамдарын – кемінде он екі ай бойы тиісінше "С", "D" санаттарындағы не "С1", "D1" кіші санаттарындағы көлік құралдарын басқаруға құқығы бар адамдарға беріледі.

3. "В", "С" санаттарындағы, сондай-ақ "С1" кіші санатындағы көлік құралдарын басқару құқығын алу үшін емтихандар тапсыруға он жеті жасқа толған жəне жергілікті əскери басқару органдарының жолдамалары бойынша көлік құралдарының жүргізушілерін тиісті даярлаудан өткен, жүргізушілік жұмыс өтілі жəне "С1" санатына жататын көлік құралдарын басқару өтілі жоқ адамдар жіберіледі.

Аталған адамдарға ұлттық жүргізуші куəліктері олар он сегіз жасқа толғанда беріледі.

4. Әскери қызметшілерге тиісті даярлықтан кейін "D" санатындағы және "D1" кіші санатындағы көлік құралдарын басқару құқығын алу үшін емтихан тапсыруға он сегіз жасқа толғаннан кейін рұқсат етіледі.

Аталған адамдар жиырма бір жасқа толғанға дейін оларға емтихан тапсыру нәтижелері бойынша берілген ұлттық жүргізуші куәліктері Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарына ғана тиесілі "D" санатындағы және "D1" кіші санатындағы көлік құралдарын басқару құқығын растайды.

Ескерту. 74-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

75-бап. Көлік құралдарын басқару құқығын тоқтату

1. Мыналар көлік құралдарын басқару құқығын тоқтатуға негіздер болып табылады:

1) жүргізуші куәлігі қолданысының белгіленген мерзімінің өтуі;

2) медициналық қорытындымен расталған, көлік құралдарын қауіпсіз басқаруға кедергі келтіретін жүргізуші денсаулығының нашарлауы.

Механикалық көлік құралы жүргізушісін қайта медициналық қарап тексеруге мерзімінен бұрын жіберу көлік құралын басқару құқығын тоқтата тұруға негіз болып табылады;

3) жүргізушіні жол жүрісі қағидаларын білуін тексеруге жіберу туралы қаулыны алған күннен бастап екі ай ішінде жол жүрісі қағидаларын білуін тексеруге арналған емтиханды тапсырмау;

4) көлік құралдарын басқару құқығынан айыру.

5) механикалық көлік құралын жүргізушілерді даярлау, емтихандар қабылдау және жүргізуші куәліктерін беру қағидаларын бұза отырып, жүргізуші куәлігін беру.

Осы тармақтың 2), 3) және 5) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша көлік құралдарын басқару құқығын тоқтату уәкілетті органның (лауазымды адамның) қуынымы бойынша Қазақстан Республикасының азаматтық іс жүргізу заңнамасында көзделген тәртіппен сот шешімі бойынша жүзеге асырылады.

2. Көлік құралын басқару құқығы тоқтатылған кезде:

1) осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген негіз

бойынша – медициналық қарап тексеруден өткеннен кейін;

2) осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген негіз

бойынша – егер көлік құралдарын басқару құқығын тоқтатудың себебі жойылатын болса, сот шешімі бойынша;

3) осы баптың 1-тармағының 3) тармақшасында көзделген негіз бойынша – осы Заңның 73-бабында белгіленген тәртіппен;

4) осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген негіз бойынша қайта медициналық қарап тексеруден, емтихан тапсырғаннан және көлік құралын басқару құқығынан айыру мерзімі өткеннен кейін осы құқық қайта қалпына келтіріледі.

3. Жауаптылық шаралары ретінде көлік құралдарын басқару құқығынан айыруға не осындай құқықты шектеуге әкеп соғатын құқық бұзушылықтардың түрлері Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.

Ескерту. 75-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2023 № 12-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

76-бап. Көлік құралдары уақытша иеленуге және пайдалануға берілген адамдарды тіркеу және есепке алу

Ескерту. Алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12-тарау. КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫ ЖҮРГІЗУШІЛЕРІН ДАЯРЛАУ

77-бап. Көлік құралдары жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдарына қойылатын талаптар

1. Көлік құралдары жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар құрады және өз қызметін "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес уәкілетті органға қызметін бастағаны туралы хабарлама берген күннен бастайды.

2. Көлік құралдары жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымы уәкілетті органға қызметін бастағаны туралы хабарлама жіберген кезде мынадай құжаттарды:

1) өтінішті;

2) көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі қызметті жүзеге асыруға ниет білдірген оқу ұйымдарының Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелген және оқу-материалдық база ретінде пайдаланылатын жылжымайтын мүлкіне меншік немесе пайдалану құқығын растайтын құжаттардың нотариат куәландырған көшірмелерін;

3) оқу-материалдық база ретінде пайдаланылатын өзге де мүлікке құқық белгілейтін құжаттарды;

4) көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқытушылардың, өндірістік оқыту шеберлерінің және білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шеберлерінің тізімдерін (тізімде "оқытушы", "өндірістік оқыту шебері" және "білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шебері" біліктілік куәлігінің нөмірі, тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), жеке басын куәландыратын құжаттың деректері көрсетіледі);

5) оқытылатын тақырыптар, сабақтардың кестесі және жоспарланып отырған оқыту әдістері көрсетілетін даярлау бағдарламаларын ұсынады.

3. Көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымынан уәкілетті органға қызметін бастағаны туралы келіп түскен хабарлама уәкілетті органның осындай ұйымдардың ішкі есебін жүргізу үшін негіз болып табылады.

Көлік құралдары жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдарын есепке алу және оқу топтарын тіркеу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес уәкілетті органның ақпараттық жүйесі арқылы жүзеге асырылады.

4. Көлік құралдары жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымының басшысында "оқытушы" немесе "өндірістік оқыту шебері" не "білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шебері" біліктілік куәліктерінің болуы міндетті.

5. Оқытушының, өндірістік оқыту шеберінің және білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шеберінің тиісінше "оқытушы", "өндірістік оқыту шебері" және "білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шебері" біліктілік куәліктерінің болуы міндетті және олар өз қызметін көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі бір оқу ұйымының құрамында ғана жүзеге асырады.

6. Жалпыға ортақ пайдаланылатын жолдарда көлік құралын жүргізуге оқыту уәкілетті органмен келісілген маршруттар бойынша ғана жүзеге асырылады.

Жүргізуді үйренуші адам басқарып отырған оқу көлік құралымен жолаушылар тасымалдауға тыйым салынады.

Ескерту. 77-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

78-бап. Көлік құралдары жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдарының тізіліміне енгізуден бас тартуға және одан алып тастауға негіздер

Ескерту. 78-бап алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

79-бап. Көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі кәсіптік бірлестіктер

1. Көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдары өздерінің кәсіпкерлік қызметін үйлестіру, сондай-ақ ортақ мүдделерді білдіру және қорғау мақсатында көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі кәсіптік бірлестіктер құра алады.

2. Көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі кәсіптік бірлестіктер оқу ұйымдарын біріктіретін коммерциялық емес ұйымдар болып табылады және өз мүшелерінің жалпы жиналысында қабылданатын жарғының негізінде әрекет етеді.

3. Көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі кәсіптік бірлестіктерді құру, басқару, олардың жұмыс істеуі және қызметін тоқтату Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 79-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

80-бап. Көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі кәсіптік бірлестіктердің құқықтары мен міндеттері

1. Көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі кәсіптік бірлестіктер:

1) оқытушылардың, өндірістік оқыту шеберлерінің және білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шеберлерінің біліктілігін арттыру жөніндегі кустарды өткізуге, уәкілетті орган белгілеген тәртіппен курстардан өту туралы сертификаттар беруге;

2) көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жұмысының тәжірибесін талдауға, жинақтап қорытуға және таратуға;

3) соттарда, мемлекеттік органдарда, қоғамдық бірлестіктерде және халықаралық ұйымдарда көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдарының құқықтары мен заңды мүдделерін білдіруге және қорғауға;

4) көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдарының өз қызметін жүзеге асыруға байланысты дауларын қарауға;

5) көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдарының рейтингін жүргізуге және оның нәтижелерін мерзімді баспасөз басылымдарында жариялауға;

6) көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау мәселелері бойынша халықаралық ұйымдардың жұмысына қатысуға;

7) көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау саласында оқу әдебиетін, әдістемелік ұсынымдарды, мерзімді баспасөз басылымдарын әзірлеуге, басып шығаруға және таратуға;

8) көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау стандарты бойынша ұсынымдар беруге құқылы.

9) алып тасталды - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

2. Көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі кәсіптік бірлестіктер:

1) Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы заңнамасын сақтауға және көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдарының сақтауын қамтамасыз етуге;

2) өз мүшелерін Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы нормативтік құқықтық актілерімен қамтамасыз етуге;

3) көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі қызметті дамытуға, оның тиімділігін арттыруға, оқу ұйымдарының қызметін ұйымдастыруға және үйлестіруге жәрдемдесуге міндетті.

Ескерту. 80-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

81-бап. Аккредиттеу туралы куәліктен айыру

Ескерту. 81-бап алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

82-бап. "Оқытушы", "өндірістік оқыту шебері", "білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шебері" біліктілігін беруге кандидаттарды аттестаттау

1. Аттестаттауға мынадай талаптардың біреуіне сай келетін:

1) жоғары немесе орта білімнен кейінгі білімі, өздері оқыту жүргізетін санат бойынша жүргізуші куәлігі;

2) өздері оқыту жүргізетін санат бойынша кемінде бес жыл жүргізуші өтілі бар адамдар жіберіледі.

2. Аттестаттаудан өткен адамдар біліктілік куәлігінің нөмірі, тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда) көрсетіле отырып, "оқытушы", "өндірістік оқыту шебері", "білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шебері" біліктілігін беру туралы біліктілік куәлігін алады.

3. Аттестаттаудан өтпеген адамдарға біліктілік комиссиясы шешім қабылдаған кезден бастап үш ай өткеннен кейін одан қайта өтуге рұқсат етіледі.

Ескерту. 82-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

83-бап. Біліктілік комиссиялары

1. Біліктілік комиссиясын уәкілетті орган бекіткен Қағидаларға сәйкес көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі кәсіптік бірлестік құрады.

2. Алып тасталды - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3. Біліктілік комиссиясының жұмысын қаржыландыруды кәсіптік бірлестік өз қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен жүзеге асырады.

4. Біліктілік комиссияларының құрамына уәкілетті органнан бір өкілден кіреді.

5. Біліктілік комиссиясы кәсіптік стандартқа сәйкес оқытушыға кандидаттарды, өндірістік оқыту шеберін және білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шеберін аттестаттау бағдарламасын әзірлейді және бекітеді, сондай-ақ оларды аттестаттауды өткізеді.

6. Біліктілік комиссиялары шешім қабылдаған күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде біліктілік куәлігінің нөмірін көрсете отырып, отырыс хаттамасын және "оқытушы", "өндірістік оқыту шебері" және "білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шебері" біліктілігі берілген адамдар біліктілік комиссиясына ұсынған құжаттарының куәландырылған көшірмелерін уәкілетті органға ұсынуға міндетті.

7. Кандидаттарды аттестаттауды жүргізу тәртібі бұзылған жағдайда, уәкілетті орган біліктілік комиссияларының шешіміне сот тәртібімен шағым жасауға құқылы.

Ескерту. 83-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 83-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2023 № 15-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

84-бап. "Оқытушы", "өндірістік оқыту шебері", "білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шебері" біліктілік куәлігінен айыру

"Оқытушы", "өндірістік оқыту шебері", "білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шебері" біліктілік куәлігінен айыру Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

Уәкілетті орган біліктілік куәлігінен айыру туралы шешімді кәсіптік бірлестіктерге хабарлайды.

Біліктілік куәлігінен айырылған адамдарға қайта аттестаттаудан өтуге кемінде үш жылдан кейін рұқсат беріледі.

85-бап. Көлік құралдары жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдарын мемлекеттік бақылау

1. Мемлекеттік бақылау көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдарының көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі талаптарды және стандарттарды сақтауына бағытталған.

2. Мемлекеттік бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

3. Көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдары көрсететін қызметтердің сапасын қамтамасыз ету үшін ішкі бақылау жүргізіледі.

4. Сапаны ішкі бақылауды көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдары көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау стандарттарына сәйкес дербес жүзеге асырады.

5. Көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдары мемлекеттік бақылау қорытындыларына Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сәйкес шағым жасауға құқылы.

Ескерту. 85-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

86-бап. Оқытушылардың, өндірістік оқыту шеберлерінің және білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шеберлерінің құқықтары мен міндеттері

1. Оқытушының, өндірістік оқыту шеберінің және білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шеберінің:

1) кәсіптік қызмет үшін жағдайларды қамтамасыз ете отырып, көлік құралдары жүргізушілерін даярлау жөніндегі қызметпен айналысуға;

2) кәсіптік бірлестікке кіруге;

3) біліктілігін арттыруға;

4) аттестаттау қорытындылары бойынша кәсіптік бірлестіктердің шешімдеріне сот тәртібімен шағым жасауға құқығы бар.

2. Оқытушы, өндірістік оқыту шебері және білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шебері:

1) Қазақстан Республикасының жол жүрісі саласындағы заңнамасын сақтауға;

2) өзінің кәсіптік құзыреті саласында оқытудың тиісті теориялық және практикалық білімі мен дағдыларының болуы;

3) көрсетілетін қызметтердің сапасын қамтамасыз етуге;

4) оқып-үйренушілердің ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтеуге міндетті.

Ескерту. 86-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

87-бап. Көлік құралдары жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдарының құқықтары мен міндеттері

1. Көлік құралдары жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдарының:

1) кәсіптік бірлестікке кіруге;

2) оқытушы, өндірістік оқыту шебері және білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шебері болуға кандидаттарды аттестаттау қорытындылары бойынша кәсіптік бірлестіктің шешіміне сот тәртібімен шағым жасауға құқығы бар.

2. Көлік құралдары жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу ұйымдары:

1) Қазақстан Республикасының жол жүрісі саласындағы заңнамасын сақтауға;

2) өздерінің құзыретіне жатқызылған функцияларды орындауға;

3) сапаны сыртқы бақылауды жүргізуге, уәкілетті орган жүзеге асыратын тексерулерге кедергі келтірмеуге;

4) оқу бағдарламаларын көлік құралдары жүргізушілерін даярлаудың оқу жоспары мен жоспар-кестесіне сәйкес толық көлемде іске асыруға;

5) оқып-үйренушілерді даярлаудың жоғары сапасын қамтамасыз етуге;

6) оқып-үйренушілердің, оқытушылардың, өндірістік оқыту шеберлерінің және білім беру процесі кезінде жүргізуге оқыту шеберлерінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге;

7) көлік құралдарын техникалық жарамды күйде ұстауға және жүргізуге оқыту шеберлерін рейс алдындағы медициналық қарап тексеруді ұйымдастыруға;

8) уәкілетті органға Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен өз қызметі туралы ақпарат беруге міндетті.

9) алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Ескерту. 87-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

13-тарау. МІНДЕТТІ ТЕХНИКАЛЫҚ ҚАРАП ТЕКСЕРУ

88-бап. Міндетті техникалық қарап тексеру

1. Шыққан жылын қоса алғанда, шығарылғанына жеті жылдан аспаған, автомобиль көлігі саласындағы кәсіпкерлік қызметте пайдаланылмайтын М1 санатындағы көлік құралдарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағында жол жүрісіне қатысатын және уәкілетті органда тіркелген, сондай-ақ басқа мемлекеттерде тіркелген механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелері міндетті техникалық қарап-тексеруге жатады.

М1 санатындағы көлік құралдарына жолаушыларды тасымалдау үшін пайдаланылатын және жүргізушінің орнынан басқа, сегізден аспайтын отыратын орны бар көлік құралдары жатады.

Жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар көлік құралдарын пайдалануға тыйым салатын ақаулар орын алып, жол-көлік оқиғасы болған жағдайда, көлік құралдары иелерін міндетті техникалық қарап тексеруден қайталап өтуге жібереді.

Уәкілетті органның лауазымды адамдары механикалық көлік құралының міндетті техникалық қарап тексеруден өтуі фактісін тексеруді механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап тексерудің бірыңғай ақпараттық жүйесіндегі мәліметтерді сұрату арқылы жүзеге асырады.

Техникалық байқаудың диагностикалық картасы халықаралық автомобиль қатынасында пайдаланылатын механикалық көлік құралының міндетті техникалық қарап-тексеруден өткенін және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленген талаптарға сәйкестігін растайтын құжат болып табылады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінің талаптары механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелері Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген (кіргізілген) күннен бастап қатарынан күнтізбелік тоқсан күннен аз уақыт Қазақстан Республикасының аумағы арқылы халықаралық жол жүрісіне қатысатын осындай көлік құралдарына қолданылмайды.

2. Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган техникалық қарап тексеру операторларының тізіліміне енгізген техникалық қарап тексеру операторлары көлік құралының тіркелген жеріне және көлік құралы иесінің тұрғылықты жеріне қарамастан, міндетті техникалық қарап тексеруден өткізеді.

Техникалық қарап тексеру операторлары жариялы шарт негізінде қызметтер көрсетеді.

3. Көлік құралдарын міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу және жөндеу, оларға техникалық қызмет көрсету жөніндегі қызметтер көрсетуді қоса атқаруға жол берілмейді.

Техникалық қарап тексеру операторының аумағында көлік құралдарын жөндеу және оларға техникалық қызмет көрсету жөніндегі қызметтер көрсетуге жол берілмейді.

Техникалық қарап тексеру операторының аумағында көлік құралдарын міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу, тазалау және жуу бойынша қызметтерді қоса атқаруға және көрсетуге жол беріледі.

4. Техникалық қарап тексеру операторы:

1) техникалық қарап-тексерудің стационарлық және (немесе) ұтқыр желілерін пайдалана отырып, міндетті техникалық қарап-тексеруден өткізуді жүзеге асырады;

2) көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган айқындаған қызмет өңірі шегінде міндетті техникалық қарап тексеруден өткізуді қамтамасыз етеді;

3) халықты қызмет өңірінде міндетті техникалық қарап тексеруді өткізу кестесі туралы хабардар етеді;

4) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Қызмет өңірін айқындау тәртібін көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

Астанада, республикалық және облыстық маңызы бар қалаларда міндетті техникалық қарап-тексеруді техникалық қарап-тексерудің стационарлық желілері ғана жүзеге асырады.

Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган айқындайтын қызмет өңірінің шегінде міндетті техникалық қарап-тексеруден өткізуді қамтамасыз еткен техникалық қарап-тексеру операторы қызмет өңірінің шегінен тыс жерде міндетті техникалық қарап-тексеруді жүзеге асыруға құқылы.

5. Міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу екі: дайындық және негізгі кезеңдерді қамтиды.

Міндетті техникалық қарап тексеруден өткізудің дайындық кезеңі барысында көлік құралын сәйкестендіру және сәйкестендіру нәтижелерінің тіркеу және өзге де құжаттардың деректеріне сәйкестігін тексеру жүргізіледі.

Міндетті техникалық қарап тексеруден өткізудің негізгі кезеңі барысында көлік құралының техникалық жай-күйінің Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасында белгіленген қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін айқындау жұмысы (тексеру) орындалады.

6. Міндетті техникалық қарап тексеруден өту үшін көлік құралының иесі техникалық қарап тексеру операторына көлік құралын және көлік құралын мемлекеттік тіркеу туралы куәлікті ұсынады.

Техникалық қарап тексеру операторы көлік құралын мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің деректерін және техникалық қарап тексерудің диагностикалық картасындағы мәліметтерді механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап тексерудің бірыңғай ақпараттық жүйесіне енгізуді қамтамасыз етеді.

6-1. Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін қоспағанда, механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап-тексерудің бірыңғай ақпараттық жүйесінің жұмыс істеу тәртібі механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап-тексеруді ұйымдастыру және жүргізу, механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап-тексеруден өткізу кезеңділігі қағидаларында айқындалады.

7. Егер көлік құралын міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу нәтижелері бойынша ақаулар және көлік құралы мен оның тіркемелерін пайдалануға тыйым салатын жағдайлар анықталмаса, міндетті техникалық қарап тексеру өткізілді деп танылады.

Бұл жағдайда көлік құралы иесіне міндетті техникалық қарап тексеруден өтудің белгіленген мерзімділігіне сәйкес келесі міндетті техникалық қарап тексеруден өту мерзімі көрсетіле отырып, техникалық қарап тексерудің диагностикалық картасы беріледі.

8. Егер міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу нәтижелері бойынша ақаулар және көлік құралдары мен олардың тіркемелерін пайдалануға тыйым салатын жағдайлар анықталса, міндетті техникалық қарап тексеру өткізілмеді деп танылады.

Бұл жағдайда көлік құралы иесіне техникалық қарап тексерудің диагностикалық картасы ақаулары көрсетіле отырып беріледі.

9. Анықталған ақаулар және механикалық көлік құралы мен оның тіркемелерін пайдалануға тыйым салатын жағдайлар жойылғаннан кейін механикалық көлік құралы мен оның тіркемелерінің иесі оны қайта міндетті техникалық қарап тексеруден өткізуге ұсынады.

Механикалық көлік құралы мен оның тіркемелерін қайта техникалық қарап тексеру алғашқы міндетті техникалық қарап тексеру өткізілген техникалық қарап тексеру орталығында не өзге де техникалық қарап тексеру орталығында өткізіледі.

Механикалық көлік құралы мен оның тіркемелерін алғашқы міндетті техникалық қарап тексеру өткізілген техникалық қарап тексеру орталығында қайта техникалық қарап тексеруден өткізу кезінде техникалық қарап тексеру белгіленген критерийлерге сай болмаған және техникалық қарап тексерудің диагностикалық картасында көрсетілген позициялар бойынша ғана жүргізіледі. Бұл жағдайда төлем қайтадан тексерілетін позицияларды тексергені үшін ғана алынады.

Міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу кезінде ақаулар анықталғаннан кейін қайта міндетті техникалық қарап тексеруге механикалық көлік құралы мен оның тіркемелерін ұсынудың ең ұзақ мерзімі күнтізбелік он күнді құрайды.

10. Механикалық көлік құралы мен оның тіркемелерінің иесі анықталған ақауларды және механикалық көлік құралы мен оның тіркемелерін пайдалануға тыйым салатын жағдайларды жою жөніндегі жұмыстардың орындалатын жерін және оның орындаушысын өзі анықтайды.

11. Егер міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу барысында техникалық қарап тексеру операторы механикалық көлік құралының техникалық ақауларын анықтамаса не мұндай ақауларды анықтап, бірақ бұлар туралы мәліметтерді техникалық қарап тексерудің диагностикалық картасына енгізбесе, техникалық қарап тексеру операторы механикалық көлік құралы иесінің не үшінші тұлғалардың өміріне, денсаулығына немесе мүлкіне осындай ақаулардың салдарынан келтірілген зиянды толық көлемде өтеуге міндетті.

12. Техникалық қарап тексеру операторының міндетті техникалық қарап тексеруді өткізуден бас тартуына:

1) көлік құралы иесінің көлік құралын мемлекеттік тіркеу туралы куәлікті ұсынбауы;

2) иесінің көлік құралын ұсынбауы;

3) көлік құралын мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің деректеріне сәйкес келмейтін, нөмірлік агрегаттары (шасси, шанақ) уәкілетті органмен келісілмей ауыстырылған көлік құралын міндетті техникалық қарап тексеруге ұсыну;

4) мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілері жоқ көлік құралдарын міндетті техникалық қарап тексеруге ұсыну негіздер болып табылады.

13. Алып тасталды - ҚР 25.11.2019 № 272-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

14. Механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап-тексерудің бірыңғай ақпараттық жүйесінің операторы:

механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап-тексерудің бірыңғай ақпараттық жүйесі мәліметтерінің анықтығын және қорғалуын;

уәкілетті орган мен көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті органның механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап-тексерудің бірыңғай ақпараттық жүйесіне қол жеткізуін;

механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелері иелерінің дербес деректері туралы мәліметтердің қорғалуын қамтамасыз етеді.

Ескерту. 88-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.11.2019 № 272-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

89-бап. Техникалық қарап-тексеру операторларының тізілімі

1. Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган техникалық қарап-тексеру операторларының тізілімін жүргізеді, оны өзінің интернет-ресурсында орналастыруды жүзеге асырады.

Техникалық қарап-тексеру операторларының тізілімін жүргізу тәртібін көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

Техникалық қарап-тексеру операторы көлік құралдарын міндетті техникалық қарап-тексеруден өткізу жөніндегі қызметті көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті органға "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен хабарлама берген күннен бастап жүзеге асырады.

2. Көлік құралдарын міндетті техникалық қарап-тексеруден өткізу жөніндегі қызметті жүзеге асыру үшін техникалық қарап-тексеру операторларына қойылатын талаптар:

1) заңды тұлға үшін – заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркелу;

2) дара кәсіпкер үшін – дара кәсіпкер ретінде тіркелу;

3) техникалық қарап-тексерудің стационарлық желісін ашқан жағдайда – меншік немесе иелену және пайдалану құқығындағы жылжымайтын мүлкі;

4) сынау жабдығының және өлшем құралдарының болуы.

Ескерту. 89-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

90-бап. Халықаралық техникалық қарап тексеру сертификаты

Ескерту. 90-бап алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

91-бап. Техникалық қарап тексеру операторларының құқықтары мен міндеттері

1. Техникалық қарап тексеру операторлары:

1) техникалық қарап тексеру орталықтарының өндірістік үй-жайы мен аумағының ұлттық стандарттарда белгіленген талаптарға сәйкестігін қамтамасыз етуге;

2) біліктілігі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген біліктілік талаптарына сай келетін қызметкерлерге міндетті техникалық қарап тексеруді өткізуге рұқсат беруге;

3) міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу кезіндегі жұмыстарды орындау процесінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды сақтауға;

4) көлік құралдары иелерінің өтініші бойынша механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу кезінде орындалатын жұмыстарға қатысты өзге де мәліметтерді хабарлауға;

5) қарап тексерілген механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерінің техникалық жай-күйі туралы мәліметтерді электрондық түрде есепке алуды жүзеге асыруға;

6) көлік құралын мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің деректеріне сәйкес келмейтін нөмірлік агрегаттарды (қозғалтқыш, шасси, шанақ) ауыстыру, мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілері жоқ не көлік құралын мемлекеттік тіркеу туралы куәлікте көрсетілгендерге сәйкес келмейтін белгілері бар көлік құралдарын техникалық қарап тексеруге ұсыну фактілері туралы ішкі істер органдарына хабарлауға;

7) міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу нәтижелері бойынша механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап тексерудің бірыңғай ақпараттық жүйесіне мәліметтер беруге;

8) көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті органды техникалық қарап тексеру орталығының орналасқан жерінің өзгергені туралы күнтізбелік бес күн ішінде хабардар етуге;

9) қызмет өңірі шегінде міндетті техникалық қарап-тексеруден өткізу үшін шығу графигін жасауға;

10) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өзге де талаптарды сақтауға міндетті.

2. Техникалық қарап тексеру операторларына:

1) көлік құралын мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің деректеріне сәйкес келмейтін, уәкілетті органмен келісілмей ауыстырылған нөмірлік агрегаттары (шасси, шанақ) бар, сондай-ақ белгіленген талаптар бұзыла отырып, қайта жабдықталған, мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілері жоқ көлік құралдарын міндетті техникалық қарап тексеруден өткізуге;

2) міндетті техникалық қарап тексеруді өткізуден негізсіз бас тартуға;

3) міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу мерзімінің бұзылуына байланысты міндетті техникалық қарап тексеруден өткізу шарттарын өзгертуге;

4) көлік құралының иесінен міндетті техникалық қарап тексеруден өткізуге байланысты қосымша сыйақы талап етуге тыйым салынады.

Ескерту. 91-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.11.2019 № 272-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

92-бап. Міндетті техникалық қарап тексеруді ұйымдастыру және одан өткізу тәртібінің сақталуына мемлекеттік бақылау

Техникалық қарап тексеру операторларының механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап тексеруді ұйымдастыру және одан өткізу тәртібін сақтауына мемлекеттік бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес тексеру және профилактикалық бақылау нысанында жүзеге асырылады.

Ескерту. 92-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VІ Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

14-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

93-бап. Қазақстан Республикасының жол жүрісі туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Жол жүрісі саласындағы заңнаманы бұзғаны үшін кінәлі тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

94-бап. Айналасындағыларға жоғары қауіптілік төндіретін, жол жүрісі саласындағы қызметтен келтірілген зиян үшін жауаптылық

1. Жеке және заңды тұлғалардың жол жүрісі саласындағы қызметі айналасындағыларға жоғары қауіптілік төндіретін қызметке (жол жүрісі саласында тәуекелдері бар ұйымдар, көлік құралдарының иелері және тағы басқалар), ал көлік құралдары мен жолдар жоғары қауіптілік көзіне жатқызылады.

2. Қызметі жоғары қауіптілікпен байланысты жеке және заңды тұлғалар жоғары қауіптілік көзінен келтірілген зиянды Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде белгіленген тәртіппен өтеуге міндетті.

95-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

2. "Жол жүрісі қауіпсіздігі туралы" 1996 жылғы 15 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1996 ж., № 14, 273-құжат; 2001 ж., № 24, 338-құжат; 2003 ж., № 10, 54-құжат; № 12, 82-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2005 ж., № 7-8, 23-құжат; 2006 ж., № 1, 5-құжат; № 24, 148-құжат; 2007 ж., № 2, 18-құжат; 2008 ж., № 13-14, 54-құжат; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 23, 100-құжат; 2010 ж., № 24, 146-құжат; 2011 ж., № 1, 7-құжат; № 2, 25-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; 2012 ж., № 8, 64-құжат; № 15, 97-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 9, 51-құжат; № 14, 72, 75-құжаттар; № 16, 83-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат) күші жойылды деп танылсын.

Қазақстан Республикасының
Президенті	Н. Назарбаев

О дорожном движении

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Глава 2. ГОСУДАРСТВЕННОЕ УПРАВЛЕНИЕ И ПОЛИТИКА
В СФЕРЕ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ

Глава 4. СИСТЕМА УПРАВЛЕНИЯ РИСКАМИ И ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КОНТРОЛЬ
И НАДЗОР В СФЕРЕ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ

Глава 5. УПРАВЛЕНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ, НАПРАВЛЕННОЙ НА ОБЕСПЕЧЕНИЕ
БЕЗОПАСНОСТИ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ И УСТРАНЕНИЕ ПОСЛЕДСТВИЙ
ДОРОЖНО-ТРАНСПОРТНЫХ ПРОИСШЕСТВИЙ

Глава 6. УПРАВЛЕНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ, НАПРАВЛЕННОЙ НА ОБЕСПЕЧЕНИЕ
БЕЗОПАСНОСТИ ДОРОГ И ИХ ПРОПУСКНОЙ СПОСОБНОСТИ

Глава 7. УПРАВЛЕНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ, НАПРАВЛЕННОЙ
НА ОБЕСПЕЧЕНИЕ БЕЗОПАСНОСТИ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ

Глава 8. ПРАВА И ОБЯЗАННОСТИ УЧАСТНИКОВ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ

Глава 9. ОБЕСПЕЧЕНИЕ ДВИЖЕНИЯ ЛЮДЕЙ
С НАРУШЕНИЯМИ ОПОРНО-ДВИГАТЕЛЬНОГО АППАРАТА

Глава 10. ДОПУСК К УЧАСТИЮ В ДОРОЖНОМ ДВИЖЕНИИ

Глава 11. ДОПУСК ЛИЦ К УПРАВЛЕНИЮ ТРАНСПОРТНЫМИ СРЕДСТВАМИ

Глава 12. ПОДГОТОВКА ВОДИТЕЛЕЙ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ

Глава 13. ОБЯЗАТЕЛЬНЫЙ ТЕХНИЧЕСКИЙ ОСМОТР

Глава 14. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Жол жүрісі туралы

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

2-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ ЖӘНЕ САЯСАТ

4-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІ САЛАСЫНДАҒЫ ТӘУЕКЕЛДЕРДІ БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІ МЕН МЕМЛЕКЕТТІК БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ҚАДАҒАЛАУ

5-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІ ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ ЖӘНЕ
ЖОЛ-КӨЛІК ОҚИҒАЛАРЫНЫҢ ЗАРДАПТАРЫН ЖОЮҒА БАҒЫТТАЛҒАН ҚЫЗМЕТТІ
БАСҚАРУ

6-тарау. ЖОЛДАРДЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІН ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ӨТКІЗУ ҚАБІЛЕТІН
ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ БАҒЫТТАЛҒАН ҚЫЗМЕТТІ БАСҚАРУ

7-тарау. КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ
БАҒЫТТАЛҒАН ҚЫЗМЕТТІ БАСҚАРУ

8-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІНЕ ҚАТЫСУШЫЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ

9-тарау. ТІРЕК-ҚИМЫЛ АППАРАТЫ БҰЗЫЛҒАН АДАМДАРДЫҢ ЖОЛ ЖҮРІСІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

10-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІНЕ ҚАТЫСУҒА РҰҚСАТ БЕРУ

11-тарау. АДАМДАРҒА КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫН БАСҚАРУҒА РҰҚСАТ БЕРУ

12-тарау. КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫ ЖҮРГІЗУШІЛЕРІН ДАЯРЛАУ

13-тарау. МІНДЕТТІ ТЕХНИКАЛЫҚ ҚАРАП ТЕКСЕРУ

14-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

О дорожном движении

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Глава 2. ГОСУДАРСТВЕННОЕ УПРАВЛЕНИЕ И ПОЛИТИКАВ СФЕРЕ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ

Глава 4. СИСТЕМА УПРАВЛЕНИЯ РИСКАМИ И ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КОНТРОЛЬИ НАДЗОР В СФЕРЕ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ

Глава 5. УПРАВЛЕНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ, НАПРАВЛЕННОЙ НА ОБЕСПЕЧЕНИЕБЕЗОПАСНОСТИ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ И УСТРАНЕНИЕ ПОСЛЕДСТВИЙДОРОЖНО-ТРАНСПОРТНЫХ ПРОИСШЕСТВИЙ

Глава 6. УПРАВЛЕНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ, НАПРАВЛЕННОЙ НА ОБЕСПЕЧЕНИЕБЕЗОПАСНОСТИ ДОРОГ И ИХ ПРОПУСКНОЙ СПОСОБНОСТИ

Глава 7. УПРАВЛЕНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ, НАПРАВЛЕННОЙНА ОБЕСПЕЧЕНИЕ БЕЗОПАСНОСТИ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ

Глава 8. ПРАВА И ОБЯЗАННОСТИ УЧАСТНИКОВ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ

Глава 9. ОБЕСПЕЧЕНИЕ ДВИЖЕНИЯ ЛЮДЕЙС НАРУШЕНИЯМИ ОПОРНО-ДВИГАТЕЛЬНОГО АППАРАТА

Глава 10. ДОПУСК К УЧАСТИЮ В ДОРОЖНОМ ДВИЖЕНИИ

Глава 11. ДОПУСК ЛИЦ К УПРАВЛЕНИЮ ТРАНСПОРТНЫМИ СРЕДСТВАМИ

Глава 12. ПОДГОТОВКА ВОДИТЕЛЕЙ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ

Глава 13. ОБЯЗАТЕЛЬНЫЙ ТЕХНИЧЕСКИЙ ОСМОТР

Глава 14. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Жол жүрісі туралы

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

2-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ ЖӘНЕ САЯСАТ

4-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІ САЛАСЫНДАҒЫ ТӘУЕКЕЛДЕРДІ БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІ МЕН МЕМЛЕКЕТТІК БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ҚАДАҒАЛАУ

5-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІ ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ ЖӘНЕЖОЛ-КӨЛІК ОҚИҒАЛАРЫНЫҢ ЗАРДАПТАРЫН ЖОЮҒА БАҒЫТТАЛҒАН ҚЫЗМЕТТІБАСҚАРУ

6-тарау. ЖОЛДАРДЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІН ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ӨТКІЗУ ҚАБІЛЕТІНҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ БАҒЫТТАЛҒАН ҚЫЗМЕТТІ БАСҚАРУ

7-тарау. КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕБАҒЫТТАЛҒАН ҚЫЗМЕТТІ БАСҚАРУ

8-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІНЕ ҚАТЫСУШЫЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ

9-тарау. ТІРЕК-ҚИМЫЛ АППАРАТЫ БҰЗЫЛҒАН АДАМДАРДЫҢ ЖОЛ ЖҮРІСІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

10-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІНЕ ҚАТЫСУҒА РҰҚСАТ БЕРУ

11-тарау. АДАМДАРҒА КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫН БАСҚАРУҒА РҰҚСАТ БЕРУ

12-тарау. КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫ ЖҮРГІЗУШІЛЕРІН ДАЯРЛАУ

13-тарау. МІНДЕТТІ ТЕХНИКАЛЫҚ ҚАРАП ТЕКСЕРУ

14-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

Глава 2. ГОСУДАРСТВЕННОЕ УПРАВЛЕНИЕ И ПОЛИТИКА
В СФЕРЕ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ

Глава 4. СИСТЕМА УПРАВЛЕНИЯ РИСКАМИ И ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КОНТРОЛЬ
И НАДЗОР В СФЕРЕ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ

Глава 5. УПРАВЛЕНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ, НАПРАВЛЕННОЙ НА ОБЕСПЕЧЕНИЕ
БЕЗОПАСНОСТИ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ И УСТРАНЕНИЕ ПОСЛЕДСТВИЙ
ДОРОЖНО-ТРАНСПОРТНЫХ ПРОИСШЕСТВИЙ

Глава 6. УПРАВЛЕНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ, НАПРАВЛЕННОЙ НА ОБЕСПЕЧЕНИЕ
БЕЗОПАСНОСТИ ДОРОГ И ИХ ПРОПУСКНОЙ СПОСОБНОСТИ

Глава 7. УПРАВЛЕНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ, НАПРАВЛЕННОЙ
НА ОБЕСПЕЧЕНИЕ БЕЗОПАСНОСТИ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ

Глава 9. ОБЕСПЕЧЕНИЕ ДВИЖЕНИЯ ЛЮДЕЙ
С НАРУШЕНИЯМИ ОПОРНО-ДВИГАТЕЛЬНОГО АППАРАТА

5-тарау. ЖОЛ ЖҮРІСІ ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ ЖӘНЕ
ЖОЛ-КӨЛІК ОҚИҒАЛАРЫНЫҢ ЗАРДАПТАРЫН ЖОЮҒА БАҒЫТТАЛҒАН ҚЫЗМЕТТІ
БАСҚАРУ

6-тарау. ЖОЛДАРДЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІН ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ӨТКІЗУ ҚАБІЛЕТІН
ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ БАҒЫТТАЛҒАН ҚЫЗМЕТТІ БАСҚАРУ

7-тарау. КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ
БАҒЫТТАЛҒАН ҚЫЗМЕТТІ БАСҚАРУ