ТОЗҒАН ШИНАЛАРДАН ЖАСАЛҒАН ӨНІМДЕРДІ ПАЙДАЛАНЫП, ЖАРЫҚШАҚТАРДЫ ТОҚТАТАТЫН ҚАБАТТАРДЫ ДАЙЫНДАУ ЖӘНЕ ҚОЛДАНУ БОЙЫНША ҰСЫНЫМДАР

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігі Автомобиль жолдары комитеті Төрағасының 2018 жылғы 21 желтоқсандағы № 121 бұйрығымен бекітілген.

Астана 2018

Алғысөз

      1 "Қазақстан жол ғылыми-зерттеу институты" Акционерлік қоғамы ("ҚазжолҒЗИ" АҚ) ДАЙЫНДАП ЕНГІЗДІ

      2 Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігі Автомобиль жолдары комитеті Төрағасының 2018 жылғы "21" желтоксандағы № 121 бұйрығымен БЕКІТІЛІП, ҚОЛДАНЫСҚА ЕНГІЗІЛДІ

      3 "ҚазАвтоЖол" ҰК" Акционерлік қоғамымен 2018 жылғы "03" тамыздағы №29-01-02/1096-И хатымен КЕЛІСІЛДІ

      4 БІРІНІШІ ТЕКСЕРУ МЕРЗІМІ 2023 жыл

      ТЕКСЕРУ КЕЗЕНДІЛІГІ 5 жыл

      5 АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ

Мазмұны

Кіріспе

      Осы ұсынымдар тозған шиналарды қайта өндеуден алынған өнімдер негізінде резеңке битум тұтқырғыштарын пайдалана отырып, кедір-бұдырлы бетті өндеу және резеңке асфальтбетон мен резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларынан жасалған төсеменің жарықшақтарын тоқтататын қабаттарды саоу үшін әзірленді (резеңке үгіндісі, резеңке түйіршіктері).

      Тозған шиналарды пайдалану мәселесі бүкіл әлемде маңызды экологиялық мәнге ие. Қолданыстан шыққан шиналар пайдалану жерлерінде жиналады (автошаруашылықта, өнеркәсіптік кәсіпорындарда және т.б.), қоршаған ортаны ластайды, бұдан басқа, шиналардың өрт қауіптілігі жоғары, оларды бақылаусыз жағу қоршаған ортаға қайтымсыз әсерін тигізеді.

      Әдебиет көздерінен, резеңке асфальтбетонды қолдану, шудың 4дБ-ден 12 дБ-ге дейін төмендеу мәселесін шешетінін көрсетеді. Резеңке қалдықтарын ұсақтау тозған шиналарды қолданудың қарапайым тәсілдерінің бірі болып табылады, солайша материалдың физикалық-механикалық және химиялық қасиеттерін максималды сақтауға мүмкіндік береді.

      Соңғы он жылдарда зертханалық зерттеулердің және тәжірибелік қолданудың нәтижелері дәстүрлі асфальтбетон қоспаларымен салыстырғанда – резеңке қиқымдары (резеңке түйіршіктері) түрінде тозған шиналарды қайта өндеуден алынған өнімдерді қолданумен резеңкелі асфальтбетон қоспалары 0 °С, 20 °С, 50°С температурада беріктік қасиеттерін, жоғары және төмен пайдалану температуралары кезінде асфальбетон төсемінің деформативті тұрақтылығын, суға төзімділігін; төсеменің тозуға беріктігін; сораптың пайда болуына тұрақтылығын 1,5-4 есе арттырады, жөндеу аралық мерзімдерін 20 %-ға дейін көбейтеді және сәйкес орташа есеппен пайдалану шығындарын 15 %-ға төмендететіні туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Тұтқырғыштағы резең үгіндісінің мөлшеріне байланысты (резеңке түйіршіктері) жарықшақтардың пайда болуының сыни температуралары минус 40 °С-ден минус 46 °С-ге дейінгі шегінде болады, яғни дәстүрлі органикалық тұтқырғыштарға қарағанда 6 °С-ден 10 °С-ге дейін төмен.

      Жамылғының жарықшақтарды тоқтататын қабаттарын салу жұмыстарын орындау сапасы көбінесе резеңкеасфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалықұ қоспаларды дайындау және төсеу температурасымен технологиялық тәртіпті сақтауға байланысты болады.

1 Қолданылу саласы

      Осы ұсынымдар I-III техникалық санаттағы автомобиль жолдары, қала көшелері, ұшып-қону жолақтары, магистралды жермен жүру жолдары, көпірлер төсемелерінің жарықшақтарын тоқтататын қабаттарды салу үшін, қолданыстағы құрылыстық нормалар мен ережелерге сәйкес III–V жол-климаттық аймақтардың шарттарында кедір-бұдырлы бетті өндеу үшін қолданылатын, тозған шиналарды қайта өндеуден алынған өнімдер (резеңке үгіндісі, резеңке түйіршіктер) негізінде дайындалған резеңке битумды тұтқырғыштар, ыстық резеңке асфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларына таралады [1-7]. Резеңке битум тұтқырғыштарын қолданылу саласы А қосымшасында келтірілген.

2 Нормативтік сілтемелер

      Осы ұсынымдарды қолдану үшін келесі сілтемелі нормативтік құжаттар қажет:

      ҚР СТ 4.5-2003 Шетел фирмаларының құжаттамалары бойынша өндіріске өнімді өндеу және шығару жүйесі.

      ҚР СТ 1053-2011 Автомобиль жолдары. Терминдер мен анықтамалар.

      ҚР СТ 1174-2003 Объектілерді қорғауға арналған өрт техникасы. Негізгі түрлері. Орналастыру және қызмет көрсету.

      ҚР СТ 1212-2003 Битумдар және битум тұтқырғыштары. Терминдер мен анықтамалар.

      ҚР СТ 1218-2003 Жол және аэродром салуға арналған органикалық тұтқырғыштар негізіндегі материалдар. Сынау әдістері.

      ҚР СТ 1224-2003 Битумдар және битум тұтқырғыштары. Жылыту мен әуе кеңістігінің ықпалында тозуға тұрақтылығын анықтау әдістері.

      ҚР СТ 1225-2013 Асфальт-бетон жол әуежай және асфальт-бетон қоспалары. Техникалық шарттар.

      ҚР СТ 1226 - 2003 Битумдар және битум тұтқырғыштары.. Иненің кіру тереңдігін анықтау әдісі.

      ҚР СТ 1227 - 2003 Битумдар және битум тұтқырғыштары.. Сақина мен шар әдісінің көмегімен жұмсару нүктесін анықтау.

      ҚР СТ 1229 – 2003 Битумдар және битум тұтқырғыштары.. Фраас бойынша сынғыштық температурасын анықтау әдісі.

      ҚР СТ 1276-2004 Асфальтбетон және органикалық минералды қоспаларға арналған минералды ұнтақ. Техникалық шарттар.

      ҚР СТ 1284-2004 Құрылыс жұмыстарына арналған тығыз тау жыныстарынан алынған шағыл тас пен қиыршық тас. Техникалық шарттар.

      ҚР СТ 1373-2013 Битумдар және битум тұтқырғыштары.. Тұтқырлы мұнай жол битумдары. Техникалық шарттар.

      ҚР СТ 1374-2005 Битумдар және битум тұтқырғыштары.. Созылмалылығын анықтау әдісі.

      ҚР СТ 1376-2005 Жол құрылысына арналған қожды шағыл тас пен құм. Техникалық шарттар.

      ҚР СТ 1804-2008 Битумдар және битумды тұтқырғыштар. Ашық отбақырда тұтану және жану температурасын анықтау әдістері.

      ҚР СТ 1808-2008 Битумдар және битумды тұтқырғыштар.. Тұтқырғыштың жабысуын анықтау әдістері.

      ҚР СТ 1809-2008 Жол және әуежай құрылысына арналған органикалық тұтқырғыштар негізіндегі материалдар. Сынауға арналған сынамаларды іріктеу әдістері.

      ҚР СТ 2028-2010 Жол жабындарына түрі өзгертілген резеңге үгіндісі бар асфальбетон. Техникалық шарттар.

      ҚР СТ 2366-2013 Автомобиль жолдары. Тілімшеге соққан кезде тұтқыр битумды бетке

      ҚР СТ 2373-2013 Қиыршық тасты-мастикалық полимерасфальтбетон жол қоспалары, аэродромдық және қиыршық тасты-мастикалық полимерасфальтбетон. Техникалық шарттар.

      ҚР СТ 2534-2014 Битумдар және тұтқыр битумдар. Жолға арналған түрлендірілген мұнай битумдары. Техникалық шарттар.

      ҚР СТ EN 12697-22-2012 "Битум қоспалары. Ыстық асфальтбетон қоспаларын сынау әдісі. 22-бөлім. Асфальтбетон сынамаларында пайда болған сораптың тереңдігін анықтау".

      ҚР СТ EN 12697-33-2012 Битум қоспалары. Ыстық асфальтбетон қоспаларын сынау әдісі. 33-бөлім. Домалауышты нығыздағыштың көмегімен дайындалған сынау үлгісі".

      МЕМСТ 12.0.004-2015 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Еңбек қауіпсіздігін игеруді ұйымдастыру. Жалпы ережелер.

      МЕМСТ 12.1.004-2015 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Өрт қауіпсіздігі. Жалпы ережелер.

      МЕМСТ 12.1.005-88 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Жұмыс аймағының ауасына қойылатын жалпы санитарлық-гигиеналық талаптар.

      МЕМСТ 12.1.007-76 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Зиянды заттар. Қауіпсіздіктің жіктелуі және жалпы талаптары.

      МЕМСТ 12.1.014-84 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Жұмыс аймағының ауасы. Индикатор түтіктерімен зиянды заттардың шоғырлануын анықтау әдісі.

      МЕМСТ 12.1.044-89 (ХСҰ 4589-84) Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Заттар мен материалдардың өрт-жарылыс қауіптілігі. Көрсеткіштердің номенклатурасы және оларды анықтау әдістері.

      МЕМСТ 12.2.007.0-75 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Электротехникалық бұйымдар. Қауіпсіздіктің жалпы талаптары.

      МЕМСТ 12.3.002-2014 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Өндірістік үрдістер. Қауіпсіздіктің жалпы талаптары.

      МЕМСТ 12.4.010-75 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Жеке қорғаныс құралдары. Арнайы қолғаптар. Техникалық шарттар.

      МЕМСТ 12.4.011-89 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Жұмысшыларды қорғау құралдары. Жалпы талаптары және жіктелуі.

      МЕМСТ 12.4.013-97 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Қорғаныс көзілдірік. Жалпы техникалық шарттар.

      МЕМСТ 12.4.021-75 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Желдету жүйелері. Жалпы талаптар.

      МЕМСТ 12.4.026-2015 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Дабыл түстер, қауіпсіздік белгілер және дабыл таңбасы. Мақсаты және қолдану ережелері. Жалпы техникалық талаптар мен сипаттамалар. Сынау әдістері.

      МЕМСТ 12.4.032-95 Жоғары температуралардан қорғануға арналған беті былғары арнайы аяқ киім. Техникалық шарттар.

      МЕМСТ 12.4.034-2001 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Тыныс алу мүшелерін қорғаудың жеке құралдары. Жіктелуі және таңбалануы.

      МЕМСТ 12.4.111-82 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Мұнайдан және мұнай өнімдерінен қорғануға арналған еркектер киетін костюмдер. Техникалық шарттар.

      МЕМСТ 12.4.112-82 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Мұнайдан және мұнай өнімдерінен қорғануға арналған әйелдер киетін костюмдер. Техникалық шарттар.

      МЕМСТ 12.4.137-2001 мұнай, мұнай өнімдерінен, қышқылдар, сілтілер, улағыш емес және жарылыс қауіпті шаңнан қорғануға арналған беті былғары арнайы аяқ киім. Техникалық шарттар.

      МЕМСТ 15.309-98 Өнімді өндіріске әзірлеу мен шығару жүйесі. Шығарылатын өнімді сынау және қабылдау. Жалпы ережелер.

      МЕМСТ 17.1.3.05-82 Табиғатты қорғау. Гидросфера. Мұнай және мұнай өнімдерінен ластанудан беткі сулар мен жер асты суларын қорғауға қойылатын жалпы талаптар.

      МЕМСТ 17.1.3.07-82 Табиғатты қорғау. Гидросфера. Су қоймалары мен ағын суларының су сапасын бақылау ережелері.

      МЕМСТ 17.1.3.13-86 Табиғатты қорғау (ЖБПЖ). Гидросфера. Беткі суларын ластанудан қорғауға қойылатын талаптар.

      МЕМСТ 17.2.3.01-86 Табиғатты қорғау. Атмосфера. Елді мекеннің ауа сапасын бақылау ережелері.

      МЕМСТ 17.2.3.02-2014 Табиғатты қорғау. Атмосфера. Өнеркәсіптік кәсіпорындармен ластағыш заттардың ұйғарынды шығуларын орнату ережелері.

      МЕМСТ 17.2.4.02-81 Табиғатты қорғау. Атмосфера. Ластағыш заттарды анықтау әдістеріне қойылатын жалпы талаптар.

      МЕМСТ 17.4.2.02-83. Табиғатты қорғау. Топырақтар. Жерлендіру үшін бұзылған құнарлы топырақтың жарамдылық көрсеткіштерінің номенклатурасы.

      МЕМСТ 17.4.3.04-85 Табиғатты қорғау (ЖБПЖ). Топырақтар. Ластанудан бақылау мен қорғауға қойылатын жалпы талаптар.

      МЕМСТ 8267-93 Құрылыс жұмыстары үшін тығыз тау жыныстарынан жасалған жарықшақталған тас пен қиыршық тас. Техникалық шарттар.

      МЕМСТ 8736-2014 Құрылыс жұмыстарына арналған құм. Техникалық шарттар.

      МЕМСТ 19433-88 Қауіпті жүктер. Жіктелуі және таңбалануы.

      МЕМСТ 20799-88 Индустриялық майлар. Техникалық шарттар.

      МЕМСТ 24297-2013 Сатып алынған өнімді тексеру. Жеткізуді ұйымдастыру және бақылау әдістері.

      МЕМСТ 30108-94 Құрылыс материалдары мен бұйымдар. Табиғи радионуклидтердің салыстырмалы тиімді белсенділіктерін анықтау.

      МЕМСТ 30413-96 Автомобиль жолдары. Жол төсемімен автомобиль дөңгелектерінің тіркесу коэффициентін анықтау әдісі.

      МЕМСТ 31015-2002 Асфальтбетон қоспалары және шақпатасты-мастикалық асфальтбетон. Техникалық шарттар.

      МЕМСТ 31424-2010 Жарықшақталған тасты өндіру кезінде тығыз ұсақтатылған тау жыныстарының елеуінен жасалған кенді құрылыс материалдары. Техникалық шарттар.

      МЕМСТ 32703-2014 Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Тау жыныстарынан жасалған жарықшақталған тас пен қиыршық тас. Техникалық талаптар.

      МЕМСТ 32730-2014 Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Ұсақталған құм. Техникалық талаптар.

      МЕМСТ 32761-2014 Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Минералды ұнтақ. Техникалық талаптар.

      МЕМСТ 32824-2014 Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Табиғи құм. Техникалық талаптар.

      МЕМСТ 32826-2014 Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Қожды жарықшақталған тас пен құм. Техникалық талаптар.

      МЕМСТ 33133-2014 Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Жолдық тұтқыр мұнай битумдар. Техникалық талаптар.

      МЕМСТ 33136-2014 Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Жолдық тұтқыр мұнай битумдар. Иненің өту тереңдігін анықтау әдісі.

      МЕМСТ 33138-2014 Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Жолдық тұтқыр мұнай битумдар. Созымдылықты анықтау әдісі.

      МЕМСТ 33140-2014 Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Жолдық тұтқыр мұнай битумдар. Жоғары температура мен ауаның әсерінен тозуды анықтау әдісі (RTFOT әдісі).

      МЕМСТ 33141-2014 Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Жолдық тұтқыр мұнай битумдар. Тұтану температураларын анықтау әдісі. Кливлендтің ашық тигелін қолдану арқылы әдіс.

      МЕМСТ 33142-2014 Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Жолдық тұтқыр мұнай битумдар. Жұмсарту температурасын анықтау әдісі. "Сақина мен шар" әдісі.

      МЕМСТ 33143-2014 Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Жолдық тұтқыр мұнай битумдар. Фраас бойынша сынғыштық температурасын анықтау әдісі.

      Ескерту – Осы ұсынымдарды қолдану кезінде ағымдағы жылдың 1-қаңтардағы күйі бойынша жасалған "Стандарттау бойынша нормативтік құжаттар" көрсеткіші бойынша, және де ағымдағы жылда жарияланған тиісті ақпараттық көрсеткіштер бойынша сілтемелік стандарттардың әрекет етуін тексеру қажет. Егер сілтемелік құжат ауыстырылған (өзгертілген) болса, онда осы ұсынымдарды пайдалану кезінде ауыстырылған (өзгертілген) стандартты нұсқау етіп қолдану қажет. Егер сілтемелік құжат ауыстырылмай күші жойылған болса, онда оған сілтеме берілген ереже осы сілтемені қозғамай қатысты қолданылады.

3 Терминдер, анықтамалар және қысқартулар

      3.1 Осы Ұсынымдарда ҚР СТ 1053 бойынша терминдер мен анықтамалар қолданылады. Оларға қосымша ретінде осы ұсынымдарда тиісті анықтамалары бар келесі терминдер қолданылады:

      3.1.1 Резеңке үгіндісі (резеңке түйіршік): Ұсақталған шиналық резеңкеден, және де қажет болған жағдайда әртүрлі химиялық қоспалардан тұратын көп құрамды күрделі жүйе. Бөлшектерде арнайы: уатқыш машиналар, білікті білдектер, ұсақтағыш аспаптар және басқа жабдықтарды қолдану арқылы шиналарды механикалық қайта өндеу әдістерінен алынған, салыстармалы үлкен бетімен және бейвулканизациялаумен жырымдалған теріс пішінді болуы мүмкін.

      Ескерту - Бейвулканизация – бұл, каучук молекуласын термобұзылуынан максималды түрде сақтап қалатын, жиі с-s пен s-s байланыстарын бұзатын үдеріс.

      3.1.2 Резеңке битум тұтқырғыш (РБТ): Резеңке үгіндісі (резеңке түйіршіктері), жолдық мұнай битум мен белгілі бір қоспалардың қосымшасынан іріктеліп алынған, резеңке бөлшектердің ісінуін тудырып, ыстық битуммен жеткілікті дәрежеде әрекеттескен қоспа.

      Ескерту – ҚР СТ 1212 бойынша жоғарғы оң температуралар мен төменгі теріс температуралары кезінде серпімді-созымды жоғары қасиеттермен жолдық мұнай битумдардан ерекшеленеді. Резеңке битум тұтқырғышты беттік белсенді заттарды қосумен де, сондай-ақ ҚР СТ 2534 бойынша оларсыз да дайындауға болады.

      3.1.3 Резеңке асфальтбетон қоспасы (РАҚ): Қолданыстағы стандарттардың талаптарына жауап беретін және белгілі бір мөлшермен қатынастарда алынған, қыздырылған күйдегі түрлендірілген немесе тұтасқан қоспалар (немесе оларсыз), жолдық мұнай битум, резеңке қиқым (резеңке түйіршік), минералды ұнтақ, құм, шағыл тасты (қиыршық тас) қоспалауыш қондырғыда араластыру арқылы ұтымды алынған қоспа. Резеңке үгіндісі (резеңке түйіршік) тікелей минералды толтырғышқа ("құрғақ әдіс") немесе битумды тұтқырғышпен ("дымқыл әдіс") қосылғаннан кейін онымен бірге араласып салынуы мүмкін.

      Ескерту – РБТ негізінде резеңкеасфальтбетонды қолдану резеңке үгіндіні (резеңке түйіршік) қосу арқасында жұмыс жарамдылығы аралығының артуын қамтамасыз етеді.

      3.1.4 Резеңке асфальтбетон (РА): Нығыздалған резеңке асфальтбетон қоспасы.

      3.1.5 Резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспасы (РШМАҚ): минералды материалдар (шағыл тас, құм, ұсақталу елемінен және минералды ұнтақтан), жолдық битум, резеңке үгіндісі, тұрақтандырғыш қоспаның (немесе онсыз) белгілі бір пропорцияда алынған және жылынған күйінде араластырылып ұтымды іріктелген қоспа.

      Ескерту – резеңке үгіндіні қолдану кезінде (резеңке түйіршік) – тұрақтандырғыш қоспаны қолдану 50%-ға қысқарады, немесе оны қолданбай-ақ қамсыздандырылады.

      3.1.6 Резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон (РШМА): Нығыздалған резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспасы.

      3.1.7 Тұрақтандырғыш қоспасы: резеңке-шағыл тасты-мастикалық қоспаға тұрақтандратын әрекетті көрсететін және оның қабатталуға тұрықтылығын қамтамасыз ететін зат.

      3.1.8 Жарықшақтарды тоқтататын қабаттар: Жол төсемесінің (жоғарғы және төменгі) қабаттары, соның ішінде төсемеде пайда болатын кернеулердің есебінен жарықшатардың ары қарай дамуын тоқтататын немесе үзетін, резеңке битум тұтқырғышы негізінде кедір- бұдыр беттік өндеу.

      3.2 Осы құжатта келесі қысқартулар қолданылады:

      3.2.1 ББЗ: Беттік-белсенді зат;

      3.2.2 РБТ: Резеңке битумды тұтқырғыш;

      3.2.3 РА: Резеңке асфальтбетон;

      3.2.4 РАҚ: Резеңке асфальтбетон қоспасы;

      3.2.5 РШМА: Резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон;

      3.2.6РШМАҚ: Резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспасы;

      3.2.7 ШҰК: Шекті ұйғарынды концентрация;

      3.2.8 ӘҚБШ: Әсер етудің қауіпсіз бағдарлы шарттары.

      3.2.9 ББӨ: Бұдырлы беттік өндеу.

      3.2.10 PG: Жамылғының температурасын есепке алу арқылы Суперпейв шарттары бойынша жоғарғы және төменгі температуралық сезгіштігі бойынша РБТ маркасы.

4 Техникалық талаптар

      4.1 Жалпы ережелер

      4.1.1 Резеңке асфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспасын дайындаудың "Құрғақ" және "Дымқыл" екі әдісі бар.

      Біріншісі, резеңкеасфальтбетон қоспаларын дайындаудың "Құрғақ" әдісі – резеңке үгіндіні (резеңке түйіршік) минералды бөлікке енгізуден тұрады.

      Салмақты әдіспен мөлшерленген резеңке үгіндіні (резеңке түйіршік) 190 °С-ден 200 °С - ге дейін қыздырылған тас материалдарына араластырғыш қондырғыға енгізеді. Құрғақ араластыру уақыты 20 с-тан 30 с-қа дейін тұрады.

      Ары қарай араластырғыш қондырғыға минерал ұнтақ және жұмыс температурасына дейін қыздырылған тұтқыр битум салынады. Дымқыл араластыру уақыты 30 с-тан 60 с-ке дейін.

      Енгізілетін резеңке үгіндінің (резеңке түйіршік) мөлшері қоспа массасынан 0,7 %-дан 3 %-ға дейін.

      4.1.2 Екіншісі, резеңке асфальтбетон қоспаларын дайындау әдісі "Дымқыл" әдіс, тұтқыр битум мен резеңке үгіндінің (резеңке түйіршік) қатынасы тәжірибе ретінде анықталатын, мәжбүрлемелі әрекетті бұлғауыштарда резеңке битум тұтқырғышын алдын ала дайындаумен бекітіледі.

      Резеңке үгіндінің (резеңке түйіршік) битуммен сәйкестігін арттыру үшін МЕМСТ 20799 бойынша, резеңке үгіндінің (резеңке түйіршіктің) массасынан 4 % - дан 8% - ға дейінгі мөлшерде өнеркәсіп майлары пайдаланылады.

      Араластырғыш қондырғыда берілген ыстық құрамның тас материалын 180 °С-ден 200 °С-ге дейінгі температураға дейін қыздырады, содан кейін минералды үгіндіні және жұмыс температурасына дейін қыздырылған резеңке битум тұтқырғышын енгізеді.

      Дайын қоспаның температурасы 165 °С-ден 180 °С-ге дейін болуы қажет.

      4.1.3 Араластырғыш қондырғыларды ұнтақ тәрізді немесе түйіршіктелген полимерлерді сақтау үшін, сонымен қатар беру жүйесі мен оларды мөлшерлеу жүйесімен жабық типті тұтыну багымен жабдықтау ұсынылады.

      4.1.4 Қабылданатын резеңке үгіндіге (резеңке түйіршіктері) байланысты әр нақты жағдайда резеңкебитум тұтқырғышының, резеңке асфальтбетон қоспаларының құрамдарын және автомобиль жолдарының құрылыс өңірлерінің климаттық шарттарын есепке ала отырып, оларды дайындаудың технологиялық параметрлерін іріктеу қажет.

      Ескерту – бұрын қолданылмаған инновациялық технологиялар мен қоспаларды пайдалану арқылы алынған резеңке үгіндіні қолдану кезінде МЕМСТ 15.309 талаптарын сақтау қажет.

      4.1.5 Битум мен резеңке үгіндінің (резеңке түйіршіктер) жаңа топтамасын жеткізу кезінде РБТ мен РАҚ құрамдарын дәлдеп түзеу қажет, олардың сынама өнімдерін физикалық-механикалық және пайдалану қасиеттерін бағалаумен, дайындау тәртібі және араластыру уақытын түзетумен жүргізу қажет.

      4.1.6 "Құрғақ" және "Дымқыл" әдістері кезінде резеңкелі асфальтбетон және резеңкелі-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспалары дайындаудан кейін 1,5 сағаттан астам бункерде болады немесе тікелей араластырғыштан қалау орнына тасымалданады.

      4.1.7 Бұдырлы беттік өндеу жұмыстары және тозудың жұқа қабаттары РБТ серпімді созымды қасиеттерін жақсарту есебінен жоғары сапасы мен төсеменің төзімділігін қамтамасыз етеді.

      4.2 РБТ-ға қойылатын техникалық талаптар

      4.2.1 Жол құрылысына арналған РБТ, берілген тәртіпте бекітілген технологиялық уақыт тәртібі бойынша дайындалуы қажет және нақты ұсынымдардың талаптарына сәйкес келуі қажет.

      4.2.2 Физикалық-механикалық және пайдаланушылық көрсеткіштері бойынша резеңке битум тұтқырғыштар 1-кестедегі талаптарға сәйкес келуі тиіс.

1-кесте - РБТ-дың физика-механикалық және пайдаланушылық көрсеткіштері

Көрсеткіштердің атауы

Резеңке битум тұтқырғыштар маркаларына арналған нормалар

Сынау әдістеріне арналған нормалар

РБТ 200/300

РБТ
130/200

РБТ
100/130

РБТ
70/100

РБТ
50/70

      Негізгі талаптар

Иненің кіру тереңдігі 0,1 мм
- 25°С кезінде

201-300
 

 
131-200
 

 
101-130
 

 
71-100
 

 
50-70

ҚР СТ 1226
МЕМСТ 33136

СжШ бойынша жұмсару температурасы, °С, кем емес

40

44

48

52

56

ҚР СТ 1227
МЕМСТ 33142

      1-кестенің жалғасы

Сынғыштық температурасы °С, жоғары емес

-24

-22

-20

-18

-15

ҚР СТ 1229
МЕМСТ 33143

0°С кезіндегі созымдылығы, кем емес
 

15
 

10
 

8
 

5
 

3,5

ҚР СТ 1374
МЕМСТ 33138
 

25°С кезіндегі созымдылығы, кем емес

22

18

14

12

10

ҚР СТ 1374
МЕМСТ 33138

Қыздырғаннан кейінгі жұмсару температурасының өзгеруі, °С, көп емес

8

7

6

6

6

ҚР СТ 1224
МЕМСТ 33140

Тұтану температурасы, °С, кем емес

250

ҚР СТ 1804
МЕМСТ 33141

Біртектілігі

бірыңғай

ҚР СТ 2534 5.4 т.

25 °С кезіндегі иілгіштігі, %

30

30

30

30

30

ҚР СТ 2534 9.1 т.

      Қосымша (факультативтік) талаптар

Жұмысқа жарамдылығының температуралық аралығы (SUPERPAVE)1
- DSR аспабында анықталған есептік максималды температура, °С2), кем емес

52

52

64

64

64

Қосымша А,
ҚР СТ 2534
ҚР СТ 1224
МЕМСТ 33140

-DSR аспабында анықталған есептік орташа температура, °С3), көп емес






 
7

10

19

19

31


- DSR аспабында анықталған есептік минималды температура, °С4), жоғары емес

- 40

- 40

- 40

- 40

- 40

Қосымша В,
ҚР СТ 2534
ҚР СТ 1224
МЕМСТ 33140








      1-кестенің жалғасы

_________
Өнімді жеткізу келісім шартында берілген көрсеткіштерге қойылатын талаптар болмаған кезде сынаулар жарты жылда бір рет өткізіледі.
Егер де G*/sin d есептік максималды температурасы ҚР СТ 1224, МЕМСТ 33140 әдісі бойынша тозғаннан кейін, 2,2 кПа-дан көп болса, онда резеңке битум тұтқырғышы сорапқа тұрақтылығының талаптарын қанағаттандырады (G* – жылжудың динамикалық кешенді модулі, dфазалық бұрыш).
Егер орташа температурасын есептеген кезінде, оның G*·sin d көрсеткіші ҚР СТ 1224, МЕМСТ 33140 бойынша екі рет тозу мен PAV-тан кейін 5000 кПа-дан аз болса, онда резеңке битум тұтқырғыш тозып бұзылуға тұрақтылығының талаптарын қанағаттандырады.
Егер есептік минималды температурасы кезінде оның S қаттылығы 300 МПа және сырғыштық көрсеткіші (m-value) 0,3-тен көп болса, онда резеңке битум тұтқырғышы төмен температуралық жарықшақтардың пайда болуға төзімділігінің талаптарын қанағаттандырады.


      4.2.3 РБТ дайындау үшін пластификаторлар және/(немесе) беттік белсенді заттар (ББЗ) қолданылуы мүмкін.

      4.2.4 РБТ дайындау үшін бастапқы материалдарға қойылатын талаптар

      4.2.4.1 РБТ дайындау үшін ҚР СТ 1373, МЕМСТ 33133 сәйкес келетін жолдық мұнай тұтқыр битумдары қолданылады.

      4.2.4.2 Резеңке үгіндісі (резеңке түйіршік) ұсақдисперсті резеңке үгітінді тәрізді, өзіне адгезивті, гель түзуші, айналдырушы агент, пластификатор, антиоксидант, минералды толтырғыш тәрізді.

      4.2.4.3 Шетел фирмаларының резеңке үгіндісі (резеңке түйіршік) ҚР СТ 4.5.талаптарына сәйкес қолданылуы тиіс.

      4.2.4.4 Резеңке үгіндісі (резеңке түйіршік) осы ұсынымдардың 2-кестесінің талаптарына сәйкес келуі қажет

2-кесте – Резеңке үгіндісіне (резеңке түйіршігіне) қойылатын техникалық талаптар

Көрсеткіштердің атауы

Нормалар

Түйіршіктік құрамы, масса бойынша %, кем емес
1, 25 мм
1,0 мм
............................................................0,63 мм

100
90-100
50-80

Корд талшығы қалдықтарының массалық үлесі (вискоз және капрон), %, көп емес

1,0

Ылғалдылық, %, көп емес

1,5

Қара металлдар бөлшектерінің массалық үлесі (магниттік ажыратудан кейін), %, көп емес

0


      4.3 РАҚ мен РА-ға қойылатын техникалық талаптар

      4.3.1 Резеңке асфальтбетон қоспалары осы ұсынымдардың талаптарына сәйкес және дайындаушы-кәсіпорынмен орнатылған тәртіпте бекітілген технологиялық құжаттамалар бойынша дайындалуы қажет.

      4.3.2 Қоспалардың минералды бөлшегінің және резеңке асфальтбетонның түйіршіктік құрамдары ҚР СТ 1225 А мен Б типтеріне сәйкес келуі қажет.

      4.3.3 Резеңке асфальтбетон қоспаларының температурасы тұтынушыға тиеу кезінде РБТ-дың маркасына байланысты 3-кестеде көрсетілген мәндерге сәйкес келуі тиіс.

3-кесте – РБТ-дың маркасына байланысты резеңке асфальтбетон қоспаларының температурасы

Қоспа температурасы, резеңке битумды тұтқырғыштың маркасына байланысты, °С

РБТ 50/70

РБТ 70/100

РБТ 100/130

РБТ 130/200

РБТ 200/300

170-тен 180-ге дейін

170-тен 180-ге дейін

165-тен 175-ге дейін

165-тен 175-ге дейін

150-тен 170-ге дейін


      4.3.4 Резеңке асфальтбетон қоспалары ҚР СТ 1218 бойынша минералды бөлігінің бетімен резеңке битум тұтқырғыштарды ілінісуге сынауға төтеп беруі қажет.

      4.3.5 Резеңке асфальтбетон қоспалары біркелкі болулары қажет. ҚР СТ 1225 бойынша ыстық асфальтбетон қоспалары үшін 50°С температурамен қысу кезінде беріктік шегінің түрлендірме коэффициенті бойынша біркелкілігі бағаланады.

      4.3.6 Резеңкелі асфальтбетондардың физикалық-механикалық қасиеттерінің көрсеткіштері 4-кестеде көрсетілген көрсеткіштерге сәйкес келуі қажет.

      4.3.7 Резеңке асфальтбетонның суға қанығуы 5-кестеде көрсетілген көрсеткіштерге сәйкес келуі тиіс.

4-кесте – Резеңке асфальтбетондардың физика-механикалық қасиеттері

Көрсеткіштің атауы

Мәні

50°С температурада қысу кезіндегі беріктік шегі, МПа, кем емес, тығыз типтер үшін:


А

1,5

Б

1,8

0°С температурада қысу кезінде беріктік шегі, МПа, кем емес, барлық типтер үшін

13

Деформациялану жылдамдығы 50 мм/мин кезінде, 0°С температурада жарылу кезіндегі беріктік шегі бойынша жарыққа беріктігі, МПа, барлық типтер үшін

3,5 – 6,5
 

4-кестенің жалғасы
 

Ішкі үйкеліс коэффициенті бойынша ығысуға тұрақтылығы, кем емес, типтері үшін:
А

0,89

Б

0,83

50°С температурада жылжу кезінде ілінісу бойынша ығыспа-тұрақтылық, МПа, кем емес, типтері үшін


А

0,26

Б

0,38

Резеңке асфальтбетондардың суға төзімділігі, кем емес

0,9

Ұзақ суға қанығу кезінде резеңке асфальтбетондардың суға төзімділігі, кем емес

0,8

Қосымша талаптар

Сорапқа тұрақтылық1), мм, көп емес

3,5

_________
Өнімді жеткізу келісім шартында берілген көрсеткіштерге қойылатын талаптар болмаған кезде қоспалар құрамдарын іріктеу кезінде, жылына бір рет қоспаларды шығару бойынша жұмыстарды өндіру кезінде, сонымен қатар резеңке үгіндінің (резеңке түйіршік) жаңа топтамасы түскен кезде сыналады.


      4.3.8 А мен Б типті резеңке асфальтбетонның минералды бөлігінің кеуектілігі 19%-дан аспауы тиіс.

5-кесте – Резеңкеасфальтбетондардың суға қанығуы

Резеңке асфальтбетондардың типтері

Көлемі бойынша пайызбен

Суға қанығу мәні

қоспадан қалыптанған үлгілер үшін,

дайын төсемінің кесінділері мен керндер үшін, көп емес

А

2,0-5,0

5,0

Б

1,5-4,0

4,5

      4.3.9 Бастапқы материалдарға қойылатын талаптар

      4.3.9.1 Резеңке асфальтбетон қоспаларының құрамына кіретін бастапқы материалдар (тығыз тау жыныстарынан алынған шағыл тас, металлургиялық өндіріс қожынан алынған шағыл тас, табиғи құм және тау жыныстарын ұсақтату елемінен алынған, сонымен қатар құрылыс жұмыстарына арналған құм, минералды ұнтақ) ҚР СТ 1225, ҚР СТ 2028 талаптарына сәйкес келуі тиіс.

      4.3.9.2 РБТ осы ұсынымдардың 4.2 т. талаптарына сәйкес келуі тиіс.

      4.4 РШМАҚ мен РШМА-ға қойылатын техникалық талаптар

      4.4.1 РШМАҚ орнатылған тәртіпте бекітілген дайындаушы-кәсіпорынның технологиялық құжаттамасы бойынша осы ұсынымдардың талаптарына сәйкес дайындалуы тиіс.

      4.4.2 РШМАҚ-10, РШМАҚ-15, РШМАҚ-20 мен РШМА 10, РШМА 15 пен РШМА 20 түйіршіктік құрамдар ҚР СТ 2373, МЕМСТ 31015 талаптарына сәйкес келуі тиіс.

      4.4.3 РШМАҚ ҚР СТ 1218 бойынша минералды бөлігінің бетімен РБТ ілінісу сынауына төтеп беруі қажет.

      4.4.4 РШМАҚ тасымалдау, жүктеу және жүкті түсіру үдерісінде қабаттасуға тұрақты болуы қажет. Қабаттасуға тұрақтылықты ҚР СТ 2373, МЕМСТ 31015 бойынша анықтайды. Тұтқырдың ағу көрсеткіші масса бойынша 0,20 %-дан аспауы қажет, ал РШМА құрамдарын іріктеу кезінде тұтқырдың ағу көрсеткіші массасы бойынша 0,07 %-дан 0,15 %-ға дейінгі шекте болуы қажет.

      Ескерту – РШМАҚ тұрақтандырғыш қоспасыз дайындалуы мүмкін, егер тұтқырдың сорғалау көрсеткіші ҚР СТ 2373, МЕМСТ 31015 талаптарына сәйкес келетін болса. Тұрақтандырғыш қоспасын енгізу қажет болған жағдайда, сынаудың алынған нәтижелерін есепке ала отырып, дәстүрлі ШМАҚ салыстырғанда, оны 1,5 – 2,0 есе төмендету қажет.

      4.4.5 Қолданыстағы РБТ маркасына байланысты тұтынушыға жөнелту және төсеу кезінде РШМАҚ температурасы 6-кестедегі көрсетілген мәндерге сәйкес келуі қажет.

6-кесте – Қолданыстағы РБТ маркасына байланысты резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларының температурасы

РБТ маркасы

Температура, °С

жөнелту кезінде

қалау кезінде

РБТ 50/70

180-нен 190-ға дейін

170-тен 180-ге дейін

РБТ 70/100

170-тен 180-ге дейін

165-тен 170-ке дейін

РБТ 100/130

165-тен 180-ге дейін

165-тен 170-ке дейін


      4.4.6 РШМАҚ-10, РШМАҚ-15, РШМАҚ-20 резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларының физика-механикалық қасиеттерінің көрсеткіштері 7-кестеде көрсетілген талаптарға сәйкес келуі тиіс.

7-кесте – Резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетондардың физика-механикалық қасиеттері

Көрсеткіш атауы

Мәні

50 °С температурада қысу кезіндегі беріктік шегі, МПа, барлық типтер үшін, кем емес

1,0

20 °С температурада қысу кезіндегі беріктік шегі, МПа, барлық типтер үшін, кем емес

2,8

Деформациялану жылдамдығы 50 мм/мин кезінде, 0 °С температурада жарылу кезіндегі беріктік шегі бойынша жарыққа тұрақтылығы, МПа, барлық типтер үшін

3,0-6,5

      7-кестенің жалғасы

Ығысуға тұрақтылығы:


- ішкі үйкеліс коэффициенті бойынша, кем емес

0,94

- 50 °С температурада кезінде ілінісу арқылы ығысуы бойынша, МПа, кем емес

0,25

Минералдық бөлігінің кеуектілігі, %

15-тен 19-ға дейін

Қалдық кеуектілігі, %:


- қоспалардан қалыптап алынған сынамалардың

2,5-нан 4,5-ға дейін

- дайын төсеменің кесінділері мен керндер, көп емес

4,5

Суға қанығуы, %, көлемі бойынша


- қоспалардан қалыптап алынған сынамалардың

1,0-ден 4,0 %-ға дейін

- дайын төсеменің кесінділері мен керндер, көп емес

3,0

Ұзақ суға қанықтыру кезінде суға төзімділік, кем емес

0,85

Қосымша талаптар

Сорапқа тұрақтылығы1), мм, көп емес

3,0

______
Өнімді жеткізу келісім шартында берілген көрсеткіштерге қойылатын талаптар болмаған кезде қоспалар құрамдарын іріктеу кезінде, қоспаларды шығару бойынша жарты жылда бір реттен кем емес жұмыстарын өндіру кезінде, сонымен қатар резеңке үгіндінің (резеңке түйіршіктер) жаңа топтамасы келіп түскенде сыналады.


      4.4.7 Материалдарға қойылатын талаптар

      4.4.7.1 Резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларының құрамына кіретін, тығыз тау жыныстарынан алынатын шағыл тас және металлургия қождарынан өндірілетін жарықшақталған тас ҚР СТ 1284, ҚР СТ 1376, МЕМСТ 8267, МЕМСТ 32703, МЕМСТ 32826 талаптарына сәйкес келуі тиіс.

      Резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларын дайындау үшін түйірлері 5 (4) мм-ден 10 (8) мм-ге дейін, 10 (8) мм-ден 15 (11,2) мм-ге дейін, 15 (11.2) мм-ден 20 (16) мм-ге дейін шағыл тас, сонымен қатар түйірлері 5 (4) мм-ден 15 (11,2) мм-ге дейін, 10 (8) мм-ден 20 (16) мм-ге дейін, 20 (16) мм-ден 40 (31,5) мм-ге дейінгі қоспалар қолданады.

      Ескерту – Жақшада шағыл тастың төртбұрышты елеуіштердегі түйірлерінің өлшемдері көрсетілген.

      Шағыл тастың уатылғыштығы бойынша атқылама және метаморфтық тау жыныстарынан алынған маркасы 1200-ден кем болмауы тиіс, тұнба тау жыныстарынан, қиыршық тастан және металлургиялық қождан алынған маркасы 1000-нан кем болмауы қажет, ұсақталуға кедергісі мен тозу бойынша жарықшақталған тастың маркасы И-1 болуы қажет. Жарықшақталған тастың маркасы аязға төзімділігі бойынша F50-ден кем болмауы тиіс.

      Тақташа және тікен пішінді жарықшақталған тастың құрамы массасы бойынша 15%-дан аспауы қажет.

      Ұсатылған түйіршіктердің құрамы қолданылатын ұсақталған қиыршық таста массасы бойынша 90%-дан кем болмауы тиіс.

      4.4.7.2 Тау жыныстарын ұсақтау (уатылған құм) қалдықтарынан алынған құм МЕМСТ 31424 пен МЕМСТ 32730 сәйкес келуі тиіс: маркасы беріктігі бойынша 1000-нан кем болмауы тиіс, 0,5 %-дан аспайтын ісіну әдісімен анықталатын сазды бөлшектердің құрамдарымен, бұл ретте құрамы бойынша түйіршіктер ұсақ 0,16 (0,125) мм (соның ішінде осы фракцияда шаң тәрізді және сазды бөлшектері) нормаланбайды.

      Ескерту – Жақшада шағыл тастың төртбұрышты елеуіштердегі түйірлерінің өлшемдері көрсетілген.

      4.4.7.3 Минералды ұнтақ ҚР СТ 1276, МЕМСТ 32730 талаптарына сәйкес келуі тиіс. Тиісті техника-экономикалық негіздеу кезінде минералды үгіндінің орнына араластырғыш қондырғының тозаң тұту жүйесінен шаңды қабылдауға болады, бұл ретте түйіршікте оның құрамы 0,071 мм аз, массасы бойынша 50 %-дан аспауы қажет.

      4.4.7.4 Тұрақтандырғыш қоспа ретінде қажет болған жағдайда целлюлозалық талшықты немесе дайындаушы-кәсіпорынның техникалық құжаттамаларының талаптарына сәйкес, арнайы түйіршіктер пайдаланылады.

      Целлюлозалық талшықта 0,1 мм-ден 2,0 мм-ге дейін ұзындығы бар жіптердің сызықтық құрылымы болуы тиіс. Талшық біртекті болуы тиіс және түйіндерден, жарылмаған материалдың шоғырларынан және бөтен қосылыстардан тұрмауы тиіс. Физика-механикалық қасиеттері бойынша целлюлозалық талшық 8-кестеде көрсетілген талаптарға сәйкес келуі тиіс.

8-кесте – Целлюлозалық талшықтардың физика-механикалық қасиеттерінің көрсеткіштері

Көрсеткіш атауы

Көрсеткіш мәні
 



Ылғалдылық, % масса бойынша, көп емес

8,0

Жылыту кезінде массасының өзгеруі бойынша, 220°С температура кезінде жылуға төзімділік, %, көп емес

7,0

0,1 мм-ден 2,0 мм-ге дейін ұзындығы бар талшық құрамы, %, кем емес

80

      Басқа тұрақтандырғыш қоспаларды қолдануға болады, полимер немесе басқа талшықтарды қосқанда домалақ немесе ұзартылған жіптердің көлденең қимасымен ұзындығы 0,1 мм-ден 10,0 мм-ге дейін, олар РБТ мен РШМСҚ-на теріс әсер етпей, техникалық температуралар кезінде битумды ұстап тұруға қабілетті. РШМАҚ-да тұрақтандырғыш қоспаларының жарамдылығын және олардың оңтайлы құрамдарын негіздеуді ҚР СТ 1218 және ҚР СТ 2373, МЕМСТ 31015 бойынша қабаттасуға тұрақтылығын сыналау көмегімен жүргізу арқылы орнатады.

      4.4.7.5 Модификатор ретінде ҚР СТ 2028 және осы ұсынымдардың 4.2.4.3 тармақшасының талаптарына сәйкес резеңке үгітіндіні (резеңке түйіршікті) пайдаланады.

      4.4.7.6 Осы ұсынымдардың 4.2 тармақшасының талаптары бойынша РБТ-ды битум тұтқырғыштары ретінде қолданады.

      4.4.7.7 Орнатылған тәртіпте, мөлшерде, бекітілген битуммен тас материалдарын ілінісуін және РШМА-ның суға төзімділігін қамтамасыз ететін дайындаушы-өндірушінің нормативтік құжаттарына сәйкес келетін ББЗ ретінде адгезиялық қоспалары қолданылады.

      Ескерту – ББЗ қолданған кезде оның битумға енгізу шарттарын, дайындау температурасын және өндіруші зауытының паспортында көрсетілген РБТ құрамындағы әрекет ету мерзімін ескеру қажет.

5 РБТ-ды дайындау технологиясы

      5.1 Резеңке битум тұтқырғышының маркасын таңдау ҚР Ұ 218-96 [10] талаптарына сәйкес төсемнің тозудан кейінгі есептік минималды және максималды температураларын есепке ала отырып, температураның сезгіштік көрсеткіштерінің және тұтқырғыштың тұтқырлы серпімді қасиеттерінің негізінде жүргізіледі.

      5.2 РБТ дайындаудың екі тәсілі бар. Бірінші тәсіл битумға алдын ала ісінген резеңке үгітіндіні (резеңке түйіршік) қажетті концентрациясын салудан тұрады. Компоненттерін араластыру бастапқы компонеттерін мөлшерлеу мен беру, дайын өнім жүйесімен, РБТ-ды 150 °С-ден 170 °С-ге дейінгі температурасы кезінде сақтауға арналған ыдысымен жабдықталған арнайы қондырғыда жасалады.

      5.3 РБТ арналған пластификатор ретінде МЕМСТ 20799 бойынша И-20А, И-30А, И-40А, И-50 А маркалы өнеркәсіп майларын, ҰСТ 00151807-011 [11] бойынша мұнай тұтқырғыш битумдарға арналған шикізат қолданылады.

      5.4 Екінші тәсіл, РБТ құрамында қарастырылған барлық компонеттерін бір ыдыста араластырудан тұрады. РБТ құрамында пластификатор болған кезде, оны битумға 120 °С-ден 140 °С-ге дейінгі температурада енгізеді, біркелкі күйге дейін араластырады, содан кейін біртіндеп қыздыру кезінде 145°С -ден 190°С -ге дейінгі температурада резеңке үгітіндіні үлестеп енгізеді. РБТ құрамында пластификатор болмаған кезде – битумды 160 °С-ден 170 °С-ге дейін қыздырады, содан кейін резеңке үгітіндіні (түйіршік) үлестеп салады, және үнемі араластыру арқылы 165 °С-ден 180 °С-ге дейінгі температураға дейін жеткізеді.

      5.5 РБТ дайындау асфальтбетон зауыттарында жүзеге асырылады, олардың стандартты жабдықтаулармен қатар түрлендірілген тұтқырды дайындауға арналған қондырғылары, беру және бастапқы компонеттері мен дайын өнімін өлшерлеу жүйесі, РБТ сақтау ыдыстары болуы қажет.

      5.6 РБТ дайындау қондырғысы жылыту жүйесімен және белсенді араластырғыш құрылғыларымен немесе коллоидты тартқыш аспаптарымен жабдықталған металл ыдыстан тұрады. Резеңке битум тұтқырғыштарын және резеңке асфальтбетондарды дайындаудың технологиялық параметрлері
9-кестеде көрсетілген.

9-кесте - Резеңкебитум тұтқырғыштарын және резеңкеасфальтбетондарды дайындаудың технологиялық параметрлері

Материалдың атауы

Технологиялық параметрлері

Тұтқырғыштағы резеңке
үгітіндінің (түйіршік) мөлшері, битум массасынан, %

РБТ дайындау температурасы, °С

РБТ дайындау уақыты, сағат

Қоспаға қосатын РБТ мөлшері, қоспа массасынан, %

Температурасы, °С

Араластырғышқа түсетін РБТ

Араластырғышқа түсетін минералды материалдардың

Араластырғыштан шыққандағы қоспалар

Қоспаларды төсеу

Резеңке үгіндісі (резеңке түйіршік)

7-15

165 -180

Тәжірибелік жолмен
(3,5 сағат және одан көп)

5-7

180-190

180-190

165-тен кем емес

145-тен кем емес


6 РАҚ мен РШМАҚ дайындау технологиясы

      6.1 Резеңке асфальтбетон қоспаларының, резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларының құрамдарын жобалау, ҚР СТ 1225, ҚР СТ 2373, МЕМСТ 31015 бойынша Автомобиль жолдарын салу және жөндеудің типтік техникалық сипаттамалар жинағы, II бөләм, 804 сипаттамасы, 4-т.[6] сәйкес жалпы жұрт қабылдаған әдіс бойынша жүргізіледі. Қолданылатын резеңке үгіндіге (резеңке түйіршік) байланысты әрбір нақты жағдайда резеңкебитум тұтқырғыштарын, резеңке асфальтбетонды және резеңке-шағыл тасты-мастикалық қоспалардың құрамдарын және автомобиль жолдарын салатын өңірдің климаттық шарттарын ескере отырып, оларды дайындаудың технологиялық параметрлерін таңдап алу қажет.

      6.2 РАҚ мен РШМАҚ дайындаудың технологиялық үдерісі "Құрғақ" әдісте келесі технологиялық амалдарды қамтиды:

      - битум тұтқырғышын дайындау және оны 140 °С - ден 160 °С-ге дейінгі жұмыс температурасына дейін қыздыру;

      - минералды материалдарды асфальтбетон араластырғышына жіберу (құм және шағыл тас);

      - құм мен шағыл тасты мөлшерлеу;

      - минералды үгіндіні, резеңке үгіндіні (резеңке түйіршік), целлюлозалық қоспаны (немесе онсыз) мөлшерлеу;

      - минералды материалдарды 190 °С-ден 200 °С-ге дейінгі температурада қыздыру және кептіру;

      - резеңке үгіндімен (резеңке түйіршік) минералды материалды 20 с-тан 30 с-қа дейін құрғақ араластыру;

      - жұмыс температурасына дейін қыздырылған битум тұтқырын араластырғышқа жіберу;

      - 30 с-тан 60 с-қа дейін ылғалды араластыру;

      - өзі аударғыш-автомобильдерге дайын қоспаны түсіру.

      6.3 "Дымқыл" әдіс кезінде РАҚ мен РШМАҚ дайындаудың технологиялық үдерісі өзіне келесі технологиялық амалдарды қамтиды:

      - резеңке битум тұтқырғышты дайындау және оны 180°С-ден 190°С-ге дейінгі жұмыс температурасына дейін қыздыру;

      - минералды материалдарды (құм және шағыл тас) асфальтбетон араластырғышына жіберу;

      - құм мен шағыл тасты мөлшерлеу;

      - минералды үгіндіні, резеңке үгіндіні (резеңке түйіршік), целлюлозалық қоспаны (немесе онсыз) мөлшерлеу;

      - минералды материалдарды 190 °С-ден 200 °С-ге дейінгі температурада қыздыру және кептіру;

      - жұмыс температурасына дейін қыздырылған битум тұтқырғышын араластырғышқа жіберу;

      - 60 с-тан 90 с-қа дейін ылғалды араластыру;

      - өзі аударғыш-автомобильдерге дайын қоспаны түсіру.

      Ескерту

      1 Минералды ұнтақ суық күйінде беріледі.

      2 Тұрақтандырғыш қоспаны минералды қоспаға, жиі битуммен қосар алдында салады. Бұл ретте тұрақтандырғыш қолмен, сондай-ақ арнайы мөлшерлеу жүйелерінің көмегімен беріледі.

      3 Қоспаларды араластырудың ұзақтығы (РАҚ, РШМАҚ) араластырғыш қондырғысының техникалық параметрлерімен, араластырғыштың қалақшасының тозу дәрежесімен анықталады және біркелкі үлестірімі мен минералды материалдың дискреттік түйіршіктерінің резеңкелі битумдық немесе битумдық тұтқырмен толықтай қапталуын қамтамасыз ету қажет.

7 Жамылғының РАҚ-нан жасалған жарықшақтарды тоқтатын қабаттарын салу технологиясы

      7.1 Тозған шиналардан (резеңке үгіндісі немесе резеңке түйіршіктер) жасалған өнімдерін пайдалана отырып, резеңкелі асфальтбетон қоспаларынан жасалған төсемінің сызаттарын тоқтататын қабаттар құрылғысын [1], [2], [3], [4], [5], [6], [7], [12], [13], [14] талаптарына сәйкес жүргізу қажет.

      7.2 Резеңкелі асфальтбетон қоспаларын алдын ала қатаюын қамтамасыз ететін жұмысшы органдармен кең қармауы бар асфальттөсегіштермен төсеу қажет. Кең қармаулы асфальттөсегіштері болмаған кезде және/немесе төсемінің ені үлкен болғанда, жолақтарын түйіндестіріп төсеуді, аралары 15 м-ден 20 м-ге дейінгі аралықпен бірнеше асфальттөсегіштермен жүзеге асырады. Асфальттөсегіштер үшін қолжетімсіз жерлерде қолмен төсеу жасалады [6], [13], [14].

      7.3 Температуралық тәртібінің шектеулерін сақтаумен резеңке асфальтбетон қоспасын тасымалдау уақыты мен алшақтығын есепке ала отырып, резеңке асфальтбетонмен жарықшақтарды тоқтататын қабаттар салу:

      - ауа температурасы 5 °С-ден 10 °С-ге дейін және желдің жылдамдығы 5 м/с-қа дейін, бұл кезде резеңке асфальтбетон қоспасының асфальттөсегішке түсіру кезіндегі температурасы 180°С-ден төмен болмауы, қатаю басында 170 °С-ден төмен болмауы қажет.

      - ауа температурасы 5 °С-ден 10 °С-ге дейін және желдің жылдамдығы 5 м/с-тен жоғары болғанда, бұл ретте асфальттөсегішке түсірген кезде асфальтбетон қоспасының температурасы 185°С-ден төмен болмауы, қатаю басында 175 °С-ден төмен болмауы қажет.

      - ауа температурасы минус 5 °С-ден 1 °С-ге дейін және желдің жылдамдығы 5 м/с-тан жоғары болғанда, бұл кезде резеңке асфальтбетон қоспасын Тапсырыс берушінің келісімі бойынша төсеуге болады, оның температурасы қатаю басында 180 °С ден кем болмауы қажет.

      7.4 Төмендетілген температуралар кезінде резеңке асфальтбетон қоспаларынан төсемелердің жарықшақтарды тоқтататын қабаттарын салуда келесі ережелерді сақтау қажет:

      - қоспаны жіберуді тоқтамай қарқынды және бір қалыпта жүзеге асыру қажет;

      - қатаюды ауыр домалатқыштармен айрықша жүргізу керек;

      - қатаюды төселген жолақтың бүкіл ені бойымен машинистер жасағының көмегімен жүргізеді.

      - бойлық және көлденең жіктерін түйіндестіру жолақтарында мұқият жөндеу жүргізу.

      7.5 Резеңке асфальтбетон қоспаларын өндіру жұмыстарының орнына тасымалдауды тез алынғыш тенттармен жабдықталған өзі аударғыш- автомобильдердің көмегімен жүзеге асырылады. Ауаның төменгі температураларында тенттермен жамылғысыз резеңке асфальтбетон қоспаларын тасымалдауға рұқсат етілмейді.

      7.6 Резеңке асфальтбетон қоспаларын төсеу мен қатайтуды 805 техникалық сипаттамалардың, 5 т. [6], технологиялық регламенттің талаптарына сәйкес жүргізу қажет [13].

      7.7 Резеңке асфальтбетон қоспаларын асфальттөсегіштермен төсеу кезінде төселетін қабаттың тура қалыңдығы асфальтбетон қоспасының гранулометриялық құрамына, тұтқырғыш құрамы мен қоспа температурасына байланысты болады және сынама таптау кезінде таңдалады. Қатаймаған қабаттың қалыңдығы шамамен жобаланған қалыңдыққа қарағанда 10 %-дан 15 %-ға көп болуы қажет (қабаттың жобаланған қалыңдығы кезінде қатаймаған қабаттың 6,0 см қалыңдығы 6,6 см-ден 6,9 см-ге дейін болады).

      7.8 Сығымдаушы білеумен және бейтарап қыртыс жазатын тақтамен асфальттөсегішті пайдалану кезінде, төсегіштің жылдамдығы 2 м/мин-тан 3 м/мин-қа дейін болуы керек. Асфальттөсегіш қатайтушы органдарының жұмыс тәртіптері келесідей болуы керек: сығымдаушы білеу біліктерінің айналу жиілігі минутына 600-ден 1000 айналымға (айн/мин) дейін, плита дірілінің білік айналымы 2500-ден 3000 айн/мин айналымға дейін, сығымдаушы білеудің ауытқу амплитудасы 4-тен 6 мм-ге дейін, дірілплитасының 10 мм-ден 1,5 мм-ге дейін болуы керек.

      7.9 Көлденең жанасу құрылысы кезінде (ауысым басында) асфальттөсегіш жұмыс органының орнату деңгейі алдыңғы ауысым соңындағыдай болуы керек. Жанасу орнынан 2 м аралықта қолмен жасау тәртібінде жүргізу қажет (автоматиканы қосусыз).

      7.10 Ауысым басында немесе ұзақ үзілістен кейін көлденең жікті қыздыру қажет, осылайша төсегішті плита алдында төселген төсеме қабатының шетінде болатындай етіп орнату керек, материалды жіберу жүйесін қосу керек және қыртыс жазатын плита алдында иірмекті камераны резеңке асфальтбетон қоспасымен толтыру қажет. Көлденең жіктің аймағында төсемінің үсті инфрақызыл оттығы бар алдын ала сызықты қыздырғышпен қыздырылуы қажет.

      7.11 Резеңке асфальтбетон қоспасы тұрақты жылдамдықпен оның тоқтаусыз қозғалысын қамтамасыз ету үшін асфальттөсегіш бункеріне біркелкі жеткізілуі тиіс. Асфальттөсегіш тоқтауларының санын максималды қысқарту қажет.

      7.12 Резеңке асфальтбетон қоспасын түсіру кезінде өзі аударғыш жүк машинасын тежегішке қоймай, асфальттөсегішке дейін 30 см – 60 см аралықта тоқтау керек, ал асфальттөсегіш алдыға жылжып өтіп автомобильмен итерусіз жанасу қажет. Өзі аударғыш жүк машинасын түсіру кезінде асфальттөсегіш өзінің жұмыс жылдамдығын сақтау қажет.

      7.13 Асфальттөсегіш жұмысы кезінде оның шынжыр табанының астында бөтен заттар немесе түсіру кезінде төгілген резеңке асфальтбетон қоспасы болмауы қажет.

      7.14 Асфальттөсегіштің қозғалуы кезінде иірмекті камерада резеңке асфальтбетон қоспасының бірдей деңгейін ұстап тұруы қажет, ол иірмек білігінің осіне дейін жетуі тиіс. Қыртыс жазатын плитаға материалдың тұрақты қысымын ұстап тұруы, біркелкі қалыңдықты қабатты алудың негізгі факторы болып табылады. Әр машинаның өндірісінен кейін асфальттөсегіш қанаттарын жинау ұсынылмайды. Бункер үнемі 25 %-ға толып тұруы қажет. Ұзақ үзілістер кезінде бункерде, иімекті камерада және плита асытындағы барлық қоспаны өндіріп шығу қажет.

      7.15 Төсемнің екінші жартысын (екінші төсегішпен салынатын, іргелес жолақ) төсеу кезінде алдында төселген жолақтың жиегінен асфальттөсегіштің бүйір қалқанына дейінгі ара қашықтық 20-дан 30 мм-ге дейін болуы қажет.

      7.16 қоспалардың қатаюын тікелей төселгеннен кейін жасау қажет, бұл кезде резеңке асфальтбетон қоспасының температурасы ауа температурасы мен желдің жылдамдығына байланысты болады:

      - ауа температурасы 5 °С-ден 10 °С-ге дейін болған кезде, құрғақ төсеу мен жел жылдамдығы 5 м/с болғанда: асфальттөсегішке түсіру кезінде – 180 °С ден кем емес, қатаю басында – 175 °С кем емес;

      - ауа температурасы 5 °С-ден 10 °С-ге дейін, құрғақ төсеу кезінде және жел жылдамдығы 5 м/с-тан жоғары болғанда: асфальттөсегішке түсіру кезінде – 185 °С кем емес, қатаю басында – 175 °С кем емес;

      - ауа температурасы 1 °С-ден 5 °С-ге дейін болғанда, құрғақ төсеу мен желсіз кезінде: асфальттөсегішке түсіру кезінде – 185 °С, қатаю басында – 175 °С кем емес;

      7.17 Жұмыстар ауа температурасы 0 °С-ден 5 °С-ге дейін, құрғақ төсеу мен желдің жылдамдығы 5 м/с-тан жоғары болғанда, Тапсырыс берушінің жазбаша келісімімен жүргізуге болады.

      7.18 Сығымдаушы білеу және дірілтақтасы бар асфальттөсегішті қолдану кезінде бөлінген асфальтбетон қоспасын нығыздау қажет:

      а) негіздің серпімділік модулі 1000 МПа-дан кем емес болғанда "қатқыл" негізде (көпір өткелдерінің аралықтары, эстакадалар, жол өтпелері) – массасы 10 т – 13 т тегістеуші білікпелі домалатқышпен – 4-6 рет өту, соңғы рет – массасы 11 т – 18 т тегістеуші білікпелі домалатқышпен – 4-6 рет өту қажет;

      б) "қатты емес" негізде (жасанды құрылыстарға кіреберістер) – массасы 10 т – 13 т тегістеуші білікпелі домалатқышпен – 4-6 рет өту, содан кейін массасы 6 т – 8 т діріл домалатқышпен – 2-4 рет өту және соңғы рет – массасы 11 – 18 т тегістеуш білікпелі домалатқышпен 2-4 рет өту қажет;

      в) тегістеуші білікті домалатқыштар үшін жылдамдық – 2 шқ/сағ. - 2,5 шқ/сағ. болуы қажет. Тегістеуші білікті домалатқыштардың бірінші кіреберісінде жетекші біліктер алдында болуы қажет.

      7.19 Діріл домалатқыштармен нығыздау кезінде тербелістер жиілігі 2500 бірлік/мин - 3000 бірлік/мин максимумға, амплитудасы — 0,025 см - 0,05 см минимумға орнатылуы қажет.

      7.20 Резеңке асфальтбетон қоспасының (қатты күйде шамамен 3 см) жұқа қабаттары үшін діріл әрекетінің домалатқышы әдетте статикалық тәртіпте қолданылады (дірілсіз). Бұл бірнеше рет жүріп өткеннен кейін, осы жұқа қабат салынған төменгі қабаттың қаттылығы жоғары болуының салдарынан дірілдетуші біліктем осындай жұқа қабаттардан "секіріп" кетіп отырады (ол қатпай, бүлінеді).

      7.21 Қалыңдығы 3-тен 10 см-ге дейінгі қабаттар үшін дірілдетуші әрекетінің домалатушылары кіші амплитудамен жұмыс істеу керек. Қабаттың қалыңдығын артуы бойынша номиналды амплитудасын 0,1 см-ге дейін көтеру қажет.

      Берілген амплитудада діріл жиілігінің өзгеруі, динамикалық әсер ету өсімін тудырады, біліктегі эксцентриктің шеңберлік жылдамдығының квадратына пропорционал. Жиіліктері 2000 кем 1/мин (33 Гц) әдетте асфальтбетон қабаттарын нығыздау үшін тиімсіз. Дірілдетуші домалатқыштардың жылдамдығы 3 шқ/сағ. болуы керек.

      7.22 Пневмашиналық домалатқыштармен нығыздау кезінде келесіні назарға алу қажет: пневматикалық дөңгелек тегіс металл білікке қарағанда жүктеме әсерінен пішінің өзгертеді, бұл ретте жүктемені арттырған сайын домалататын қабатқа түйіспелік қысымы өседі, ал бойлық жазықтықта – материалда кернеу бірқалыпты, және қоспаның сынау тереңдігі үлкен. Төсеменің жоғарлатылған қалыңдықты қабаттарын пневмашиналық домалатқыштармен нығыздау қажет. Көлденең жазықтықта кернеу едәуір шоғырлануымен сипатталады, бұл пневматикалық дөңгелектерінің салыстырмалы шағын енімен негізделген. Бір өтпеде бірнеше пневматикалық дөңгелектердің бірлескен жұмыстары кезінде нығыздалмаған аймақтар, сондай-ақ терең нығыздалған аймақтары да пайда болады. Көлденең бағытта біркелкі нығыздауға жету үшін сынама таптаумен нығыздау сұлбасын және ені бойынша домалатқыштың қажетті жүріп өту санын орнату қажет. Резеңке асфальтбетон қоспаларын нығыздаудың жақсы сапасын, жазық және тегіс протекторымен және шинада 0,3 МПа-дан 1,0 МПа-ға дейінгі (бұл оларды 160 °С-ден 170 °С-ге дейінгі температура кезінде қатайтуға мүмкіндік береді) ауа қысымы өзгеруінің жұмыс диапазонымен ерекшеленетін арнайы шиналармен жабдықталған домалатқыштар қамтамасыз етеді. Пневмашиналардағы көптеген домалатқыштар аралық таптау кезеңдеріндегі жұмыстар үшін қолданылады, яғни бастапқы таптауды жүзеге асыратын статикалық немесе дірілдетуші әрекеттен кейінгі домалатқыштан кейін, және соңғы таптауды орындайтын статикалық әрекетті домалатқыштың алдында да. Аралық таптау кезеңіндегі жұмыстар үшін пневмашиналарда домалатқыштарды пайдаланған кезінде минималды корд қабаттары 10-ға тең, қысымы 0,63 МПа-ға дейін шиналарын қабылдау қажет.

      7.23 Резеңке асфальтбетон қоспаларын тегіс дірілбілікпен және тегіс пневматикалық шиналарымен жабдықталып, біріктірілген домалатқыштармен нығыздау кезінде түйіршіктерінің жақындау және тесіктерінен ауаның сығылуы мен тұтқырлығы үлкен тұтқырды қайта тарату есебінен біркелкі және тиімді нығыздау орындалады. Біріктірілген домалатқыштардың жылдамдығы бірінші 2 – 3 жүріп өтулерде 2 шқ/сағ. дейін болуы қажет, келесі жүріп өтулерде 5 шқ/сағ.

      7.24 Нығыздауды домалатқыштардың бойлық өтпелерімен жолақтың шетінен ортасына дейін, содан кейін ортадан шетіне қарай іздерін 20 – 30 см-ге басып өтеді. Домалатқыштардың қозғалысы біркелкі болуы керек. Нығыздалатын жолда домалатқышты тоқтатуға болмайды. Ауыр домалатқыш өткеннен кейін із қалмайтын болса, нығыздауды аяқтауға болады.

      7.25 Резеңкелі асфальтбетон қоспаларын төсеу кезінде нығыздау үдерісінде бірінші жолақтың түйіндескен жолақтарымен домалатқыштың біліктері түйіндесу жиегіне 10 см-дей алшақ болуы қажет. Келесі жолақты нығыздауды бойлық түйіндесу бойынша бастау қажет. Жолақтарының түйіндесулері бірдей және тығыз болуы қажет. Көлденең түйіндесудің нығыздауын үш әдіспен жүзеге асыруға болады.

      7.25.1 Бірінші тәсілде тегістеуші білікті домалатқыш нығыздаушы жолақтың бойлық осі бойынша өтуі қажет, бұл ретте домалатқыштың екі білігі де жіктің сызығынан нығыздаушы қабатқа толығымен шығуы тиіс.

      7.25.2 Екінші тәсілде домалатқыш жіктің бойымен жүріп өту, бұл ретте бірінші жүріп өту кезінде білік 20-30 см-ге нығыздаушы төсеміне өтеді, ал келесі жүріп өту кезінде көлденең жіктің сызығынан 10 см-ге жылжып кетеді.

      7.25.3 Үшінші тәсілде домалатқыш көлденең жікті 45° бұрыш астында нығыздайды, бұл жағдайда білік жіктің сызығынан нығыздалатын төсеміне толығымен шығып кетуі керек.

      7.26 Резеңке асфальтбетон қоспасын нығыздауды төсеме температурасы 145°С-ге жеткенге дейін аяқтау қажет. Келесі нығыздау тиімсіз және қабаттың тығыздығын жоюына және жарықшақталған тастың шытынауына әкелуі мүмкін. Нығыздаудың қату ұзындығы қоршаған ауа температурасы 10 °С кезінде 30 м және температура 5°С кезінде 20 м құрауы қажет. Қатудың нақты ұзындығы нығыздалушы қабаттың температурасы өзгеруімен анықталады.

      7.27 Домалатқыштардың түйіні келесі сұлба бойынша жұмыс істеу қажет: бірінің артынан бірі орналасып, 20-30 см-ге алдыңғы домалатқыштың ізін жауып өзінің нығыздау жолағымен жылжиды. Екі рет өтіп, домалатқыштар ізін жабу есебінен біліктер еніне жолақтың төсеміне көлденең қозғалады. Төсеудің бүкіл ені бойынша төсемін нығыздаудан кейін домалатқыштар бастапқы орынға қайтып келеді де (нығыздаудың бірінші жолағы) және кезең қайта қайталанады.

      7.28 Домалатқыштар нығыздау үдерісінде асфальттөсегішке жақын келуі тиіс. Домалатқыштар арасындағы ара қашықтықтар 2-3 м құрауы керек. Домалатқыштардың қозғалулары кезінде қатты тежеуге және реверс жасауға болмайды.

      7.29 Шеткі жолақ бойынша бірінші жүріп өтуді төсеменің шетінен 10-15 см-ге шегініп өтіп бастау қажет. Шеті домалатқыш өткеннен кейін нығыздалатын жолақтың бүкіл ені бойымен нығыздалады.

      7.30 Резеңке асфальтбетон қоспасын нығыздау кезінде домалатқыштар үзіліссіз және біркелкі қозғалыста болуы керек. Домалатқыштарды нығыздалмаған және кеппеген қабатта тоқтатуға тыйым салынады. Толқындардың пайда болуларын болдырмау үшін домалатқыштың әр кез келген ізі алдыңғыдан ары таптауға қарай бағытта білік диаметрінің шамасындай болуы қажет. Нығыздау кезінде домалатқыш жол осінен параллель қозғалуы керек. Оның бұрышпен осіне қарай қозғалуына тыйым салынады.

8 Жамылғының РШМАҚ-нан жасалған жарықшақтарды тоқтататын қабаттарын салу технологиясы

      8.1 Тозған шиналардан (резеңке үгінді немесе резеңке түйіршіктер) жасалған өнімдерді пайдалана отырып, жамылғының резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларынан жасалған жарықшақтарды тоқтататын қабаттарын салу [1], [2], [3], [4], [5], [6], [7], [12], [13] талаптарына сәйкес жүргізу қажет.

      8.2 Ыстық резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларын төсеуді қоршаған ауа температурасы 5°С-ден төмен болмағанда жүзеге асыру қажет. ҚНжЕ 3.06.03 [5], сипаттамалар жинағы [6], технологиялық регламентке [13] сәйкес төмен жатқан негіз құрғақ, таза, тегіз болуы қажет және төселетін қабатпен жақсы ілінісуді қамтамасыз ету қажет. Негізгі жұмыстардың басталуына дейін қажет болған жағдайда бұзылған телімдерде жөндеудің барлық ережелері бойынша шұңқырларды өндеу, жарықшақтарды жақсарту, жобалық белгі бойынша бетін қопсыту, тегістеуші қабатын орнату және т.б. ақауларды жою қарастырылады. Бетін шаңнан және ластан тазалауды механикалық щеткалармен, жылжымалы сығымдағыштың сығылған ауасымен немесе сумен жууға болатын басқа құралдармен жүзеге асырады. Дайындалған негізді битумдармен немесе тез ыдырайтын катионды белсендірілген битум эмульсиясымен өндейді.

      8.3 РШМАҚ төсеуді жүру бөлігінің бүкіл ені бойынша, нивелирлеу автоматикасымен жабдықталған шынжыр табанды кең қармаулы асфальттөсегіштердің көмегімен жүргізу ұсынылады. Бір уақытта жұмыс істеп тұрған машиналар санын төсемінің еніне және төсеу нығыздау органдарының көлденең габариттеріне байланысты тағайындайды. Ауа райы шарттары мен РШМАҚ эшелонды төсеу кезінде қауіпсіздік шараларын есепке ала отырып, асфальттөсегіштер бір бірінен 10 м-ден 30 м-ге дейінгі ара қашықтықта орналасады. Бұл ретте технологиялық регламентпен сәйкес төсегіштерің тегістігін бақылаудың автоматтық жүйесі көшіріп тұру, көлденең еңісінің құрылғысынан, тірек тоспасы немесе ұзын негізді шаңғыдан жұмыс істейді.

      8.4 Асфальттөсегіштің сығымдаушы білеуінің жұмыс тәртібі: сығымдаушы білеудің жүрісі 5-тен 6 мм-ге дейін; оның соққы жиілігі минутына 800-ден 1000-ға дейін; тақтада дірілді қосуға тыйым салынады. Дірілдетуші тақтасының жиілігі қажет болған жағдайда 40 Гц-ке қойылады. Бұған қоса, тақтаның дірілдеу тәртібін тек соңғы жағдайда ғана қолдану ұсынылады, қоспада жайластыратын қабаттың қалыңдығы, жарықшақталған тастың ең ірі фракциясының өлшемі үш есе болғанда.

      8.5 Беті тегіс болу үшін РШМАҚ төсеуін үзбеуді қамтамасыз ету қажет. Төсеудің ұсынылатын жылдамдығы 2 м/мин-тан 3 м/мин-қа дейін.

      8.6 РШМАҚ төсем қабатының нығыздалуын массасы 8 т-дан 16 т-ға дейінгі тандемдік тегістеуші білікпе домалатқыштарының жасағымен жүзеге асыру қажет. Тегістеуші білікпе домалатқыштардың саны сынама нығыздау әдісімен асфальттөсегіштің қармауының еніне байланысты анықталады.

      8.7 Домалатқыштар статикалық тәртіпте жылдамдығы 5 шқ/сағ.-тан
6 шқ/сағ.-қа дейін асфальттөсегішке максималды жақындап қысқа қармаумен жылжуы қажет. Таптау үдерісі кезінде болатты біліктерді үнемі сабын ерітіндісімен, сулы керосин эмульсиясымен немесе жай сумен сулайды. Біліктерді көп мөлшерде сулауға болмайды, себебі нығыздалатын қабаттың тез суып кетуіне әкеледі. Нығыздаудың қажетті дәрежесі бір із бойынша 4-6 жүріп өткеннен кейін жеткілікті.

      8.8 Домалатқыштар тапталатын жолақ бойынша шетінен жолдың осіне қарай қайталамалы қозғалыстар жасайды, содан кейін кері бағытта іздерін 20-30 см жауып қайтады. Домалатқыштың бірінші өтуін төсемнің шетін баспай немесе бүйірлік тастың ішкі ернеуінен 10 см-ге шегініп бастаған дұрыс. Жолақтың барлық ұзындығы бойымен домалатқыштың бірінші жүрісінен кейін шеттері нығыздала бастайды. Таптау сұлбасы төселетін қабаттың бүкіл ені бойынша біркелкі нығыздалуды қамтамасыз етуі қажет, бұл бір із бойынша домалатқыштардың жүрістерінің бірдей санымен қол жеткізіледі. Біліктерде дірілдеткішті қосуға болмайды.

      8.9 Біріктірілген әрекетті домалатқыштарды қолдану және пневмадөңгелекті домалатқыштарды қолдануға жол берілмейді. Қоспаны нығыздау кезінде домалатқыштар үзіліссіз және біркелкі қозғалыста болулары керек. Домалатқыштарды нығыздалмаған және кеппеген қабатта тоқтатуға болмайды.

      8.10 Төсемінің дайын қабаты үстінен көлік құралдарының қозғалысын төселген қабаттың температурасы 40°С-ге дейін түскен кезде ашады.

9 РБТ негізіндегі ББӨ салу технологиясы

      9.1 Резеңке битум тұтқырларының құрамында тозған шиналардан (резеңке үгітінді немесе резеңке түйіршіктер) жасалған өнімдерді пайдалана отырып, төсемдерінде ББӨ жарықшақтарды тоқтататын қабаттарды салуды [1], [2], [3], [4], [5], [6], [7], [12], [13], [15] талаптарына сәйкес жүргізу қажет.

      9.2 ББӨ салу үшін ауа температурасы құрғақ және 15°С-ден төмен болмауы қажет.

      9.3 ББӨ салуда РБТ біркелкі төсеу үшін, шашу кезінде, қажетті температурасын қамтамасыз ету үшін жылдам қыздыру жүйесі бар жабдықты қолдану қажет, ал бүркитін шүмек пен құбыр желісі үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету үшін қосымша қыздыру жүйесімен жабдықталуы тиіс.

      9.4 ББӨ салудың басында түптөсемені қолданумен (қарақағаз немесе рубероид) РБТ біркелкі төсеудің күйге келтіруін жүргізу қажет.

      9.5 Жарықшақталған тас қабатын резеңке битім тұтқырғышы бойынша нығыздауды пневмашиналары бар домалатқыштармен жүргізу ұсынылады.

      9.6 Жарықшақталған тастың тапталуын тұтқырдың температурасы 130 °С-ден төмен болмағанда аяқтау қажет. ББӨ қабатының минималды температурасы төмен кезінде дірілдеткішпен нығыздауға және өндеп таптаудан кейін дірілдеткішпен нығыздауға болмайды.

      9.7 Ауа райы күрт өзгерген жағдайында қосымша домалатқыштың болуын қарастыру қажет.

10 Жұмыстар сапасын және сынау әдістерін техникалық бақылау

      10.1 Жол-құрылыс материалдарын тексеру МЕМСТ 24297 талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

      10.2 Резеңке асфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларын дайындау кезінде бақыланады:

      - ҚР СТ 2534 талаптарына сәйкес резеңке битум тұтқырғыштарының біркелкілігі;

      - ҚР СТ 1225, ҚР СТ 2028, ҚР СТ 2373, МЕМСТ 31015 талаптары бойынша дайындау үшін қолданылатын бастапқы материалдардың сапасын;

      - осы ұсынымдардың 1- және 6-кестелерінде көрсетілген резеңке битум тұтқырғыштарын дайындаудың температуралық тәртібі мен сапасын;

      - дайын резеңке асфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық қоспалардың ҚР СТ 1225, ҚР СТ 2028, ҚР СТ 2373, МЕМСТ 31015 мен осы ұсынымдардың 6-кестеде көрсетілген талаптары бойынша температуралық тәртібі мен сапасын;

      - резеңке-шағыл тасты-мастикалық қоспаларға арналған тұтқырғыштың ағуы ҚР СТ 2373, МЕМСТ 31015 сәйкес келуі қажет;

      - өнеркәсіп жабдығын пайдалану бойынша минералды материалдардың мөлшерлеуіштерінің, резеңке үгіндінің немесе резеңке түйіршігінің, адгезиялық және тұрақтандырылған және басқа қоспаларының жұмысын;

      - РБТ, РА, РШМАҚ дайындау үдерістерін.

      10.3 Техникалық бақылау кірістік, операциялық және қабылдаушы болып бөлінеді.

      10.3.1 Кірістік, операциялық және қабылдаушы бақылау кезінде нормативтік және нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарымен, орнатылған стандарттардың әдістерімен сәйкес, әрбір топтамада зауытқа келіп түсетін бастапқы материалдардың сапасын анықтайды:

      - ҚР СТ 1284, ҚР СТ 1376, МЕМСТ 8267, МЕМСТ 32703 бойынша шағыл тас;

      - ҚР СТ 1276, МЕМСТ 32761 бойынша минералды ұнтақ;

      - МЕМСТ 8736, МЕМСТ 32730, МЕМСТ 32824, МЕМСТ 32826 бойынша құм;

      - РА және РШМАҚ минералды бөлігінде Аэфф табиғи радионуклидтердің тиімді белсенділігі МЕМСТ 30108 талаптарымен орнатылған мәндерден аспауы қажет;

      - резеңке үгітінді (резеңке түйіршік) осы ұсынымдардың 2-кестесінде көрсетілген талаптарға сәйкес келуі керек. Резеңке үгіндінің (резеңке түйіршік) сапасы, ҚР СТ 1225, ҚР СТ 2028, ҚР СТ 2373, МЕМСТ 31015 талаптарына сәйкес, ҚР СТ 1218, ҚР СТ EN 12697-22, ҚР СТ EN 12697-33 әдісі бойынша нығыздалған және дайындалған резеңке асфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларының сапасымен анықталады;

      - ҚР СТ 1373, МЕМСТ 33133 бойынша әр топтаманың тұтқыр битумын бағалайды;

      - ББӨ дайындаушы-өндірушінің техникалық шарттарының талаптарына сәйкес болуы қажет;

      - резеңке битум тұтқырғышты осы ұсынымдардың талаптарына сәйкес және 1-кестеде көрсетілген сынама әдістеріне сәйкес келуін стандарттар бойынша бақылайды. РБТ маркасы, физика-механикалық және пайдаланушы қасиеттері төсемені пайдалану шарттарына сәйкес келуі тиіс [10].

      - резеңке асфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспасы ҚР СТ 1225, ҚР СТ 2028, ҚР СТ 2373 мен осы ұсынымдардың (4-кесте) талаптарына және ҚР СТ 1218 әдістемелеріне, ал сораптар тереңдігі ҚР СТ EN 12697-22, ҚР СТ EN 12697-33 бойынша сәйкес келуі тиіс.

      - РА мен РШМАҚ дайындау кезінде сынамаларды өндірістік араластырғыштарда іріктеуді, ҚР СТ 1809, ҚР СТ 2028 бойынша оларды шығарғаннан бастап 30 мин өткеннен кейін бастайды.

      - РА МЕН РШМАҚ – ҚР СТ 1218, ҚР СТ 1808 әдістемелері, ҚР СТ 2028, ҚР СТ 2373, МЕМСТ 31015 талаптары бойынша минералды бөліктің бетімен тұтқырғыштың ұстасу сынағынан өтуі керек;

      - РШМАҚ тасымалдау және тиеу-түсіру үдерісінде қабаттасуға төзімді болуы керек. Қабаттасуға тұрақтылықты массасы бойынша 0,20-дан аспайтын тұтқырғыштың ағу көрсеткіші бойынша анықтайды. РШМАҚ құрамын іріктеу кезінде тұтқырғыш ағуының көрсеткіші ҚР СТ 2373, МЕМСТ 31015 бойынша 0,07 %-дан 0,15 %-ға дейінгі шегінде болуы қажет.

      - РА мен РШМАҚ нығыздалуының көрсеткіштерін ҚР СТ 2028, ҚР СТ 2373, МЕМСТ 31015, СНжЕ 3.06.03 [5] және ҚР Е 216-35[12] талаптарына сәйкес ҚР СТ 1218 бойынша анықтайды;

      - кірістік бақылау кезінде материалдар сапасының көрсеткіштері МЕМСТ 24297 бойынша анықталады.

      10.3.2 Сапасын 10 ауысымда кемінде бір рет бақылау кезінде анықталады: шағыл тастың түйірөлшемділік (астықты) құрамы, ұсақталған құм (ұсақтату елегіндегі құм), шағыл тас пен құмдағы шаң тәрізді және сазды бөлшектерінің мөлшері, минералды материалдардың ылғалдылығы және резеңке үгітінді (резеңке түйіршік) пен оларды үздіксіз әрекетті араластырғыштың мөлшерлегіш құрылғыларына беру алдында тұрақтандырғыш қоспасы қажет болғанда.

      10.3.2.1 Минералды материалдың сынамаларын сынау үшін ҚР СТ 1809 бойынша тікелей қаттау орындарынан іріктейді.

      10.3.2.2 Дайындау үдерісінің операциялық бақылауы кезінде температуралық тәртіптің сақталуын және көзбен көріп араластыру сапасын үнемі бақылап отырады. Шығыста қоспалар (РА, РШМАҚ) біртекті болуы керек, РБТ ұйығандар болмауы керек және тас материалының РБТ жабылмаған түйіршіктері болмауы қажет.

      10.4 РА, РШМАҚ төсеменің жарықшақтарды тоқтататын қабаттарын төсеу кезінде бақылау қажет:

      - әрбір өзі аударғыш-автомобильде РА, РШМАҚ температурасын;

      - 100 м сайын қабаттың қалыңдығы мен енін;

      - 50 м сайын тегістілік пен көлденең еңістерді;

      - төселген жолақтардың бойлық және көлденең түйіндесулерінің салыну сапасын;

      - асфальттөсегіш пен домалатқыштардың берілген жұмыс тәртіптерінің сақталуы.

      10.5 Салынған төсеменің жарықшақтарды тоқтататын қабаттарының нығыздау сапасын анықтау үшін үш нүктеде төсем шетінен 1 м аралықта нығыздаудан кейін, 1-3 тәуліктен кейін 7000 м2 керндер (кесінділер) іріктелінеді және ҚР СТ 1218 бойынша сыналады.

      Кеуекті және жоғары кеуекті резеңке асфальтбетонның нығыздаушы коэффициенті 0,98-ден кем болмауы керек, ал тығыз және аса тығыздың – 0,99-дан кем болмауы керек.

      РШМА нығыздауының көрсеткіштерін қалдық кеуектіліктің көрсеткіші бойынша үлгілерде бақылайды (кенрдерде немесе кесінділерде)

      10.6 Резеңке битум тұтқырғышты қолданып бұдырлы беттік өндеудің жарықшақтарды тоқтататын қабатының сапасын бақылауды қолданыстағы нормативтік және нормативтік-техникалық құжаттармен СНжЕ 3.06.03 [5], ҚР Е 218-35 [12], ҚР Ұ 218-76 [14] және ҚР Ұ 218-55 [15] сәйкес жүзеге асыру қажет.

      10.6.1 Жамылғыда бұдырлы беттік өндеудің жарықшақтарды тоқтататын қабатын салу алдында бақылау қажет:

      - жол төсемесінің тазалығы мен күйін (шұңқырлардың, пластикалық деформациялар, жүру бөлігінің жиегі бұзылуларының болуына жол берілмейді);

      - қоршаған ортаның температурасын;

      - әрбір гудронаторда РБТ температурасын.

      10.6.2 Автомобиль жолдарының төсемесінде РБТ қолдана отырып, бұдырлы беттік өндеудің жарықшақтарды тоқтататын қабатын салу кезінде бақылануы қажет:

      - аусымына бір рет тұтқырғыштың шығынын;

      - әрбір шағыл тасты таратқыш үшін технологиялық жабдықтауды күйге келтіру кезіндешағыл тастың шығынын;

      - нығыздау тәртібін;

      - 100 м сайын қабаттың қалыңдығын.

      10.6.3 Материалдардың нақты шығыны:

      - жамылғыға РБТ құйғаннан кейін және дейін өлшенетін ауданы белгілі жазық металл ыдысты орнату арқылы РБТ анықталады.

      - шағыл тас беті шағыл тасты таратқыштың қозғалу жолы бойынша өңделген РБТ төселетін ауданы 1 м2 рубероид қағазынан жиналған шағыл тастың мөлшерін өлшеу жолымен анықталады.

      - РБТ шағыл тастың ілінісу дәрежесін материалдың көлемі бойынша 95 %-құрайтын ҚР СТ 2366 әдістемесі бойынша "Виолит" аспабымен анықтайды.

      10.6.3 Бұдырлы беттік өндеудің сапасын қабылдау үшін бақылауды оны орнатқаннан кейін 14 тәулік өткен соң объектіні пайдалануға қабылдаған кезде ҚНжЕ 3.06.03 [5], ҚР СТ 218-35 [12], ҚР Ұ 218-76 [14], ҚР Е 218-55 [15] бойынша жүзеге асырады.

      10.6.4 Объектіні пайдалануға қабылдау кезінде бұдырлы беттік өндеудің сапасын МЕМСТ 30413 бойынша ПКРС-2 негізгі аспап бойынша тіркесу коэффициентімен немесе басқа аспаптармен бағалайды, олардың көрсеткіштері негізгі аспаппен байланыстырылады. Автомобиль дөңгелектерінің дымқыл төсемінің бетімен ілінісу коэффициентінің ұйғарынды мәндері 0,45-тен кем болмауы керек, ал көлік қозғалысы қиындатылған телімдер үшін автомобиль жылдамдығы 60 шқ/сағ. кезінде 0,50-ден кем болмауы керек.

11 Қауіпсіздік талаптары

      11.1 Резеңке тұтқырғыштарын, резеңке асфальтбетон қоспаларын, резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларын дайындау және олардан тозған шиналарды қайта өндеуден жасалған өнімдерді пайдалана отырып, жамылғының жарықшақтарды тоқтататын қабаттарын салу кезінде ҚР СТ 1174, МЕМСТ 12.1.005, МЕМСТ 12.1.007, МЕМСТ 12.2.007.0, МЕМСТ 12.3.002, [7], [13], [16], [17], [18], [19], [20] сәйкес техника қауіпсіздігінің талаптарын қамтамасыз ету қажет.

      11.2 РБТ, РАҚ, РШМАҚ дайындауға арналған резеңке үгітінді (резеңке түйіршік) түріндегі тозған шиналардан жасалған өнімдерін пайдалану Қазақстан Республикасы немесе Кеден одағы елдерінің мүшелерімен санитарлық-эпидемиялогиялық, экологиялық және өрт бақылауының органдарымен келісілуі қажет.

      11.3 Тозған шиналардан (резеңке үгітінді, резеңке түйіршік) жасалған өнімдерді қолданумен байланысты жұмыстарды жүзеге асыру кезінде РБТ, РАҚ, РШМАҚ дайындау үшін және төсеменің жарықшақтарды тоқтататын қабаттарын салу кезінде 10-кестеде көрсетілген зиянды және ластаушы заттар бөлінуі мүмкін, олардың шоғырлануы МЕМСТ 12.1.005, МЕМСТ 12.1.007, МЕМСТ 12.1.014 және [18] орнатылған талаптарынан аспауы қажет.

10-кесте - Жұмыс аймағы мене елді мекендердің атмосфералық ауасында зиянды және ластаушы заттардың шектік ұйғарынды шоғырлануы

Заттың атауы

Елді мекендердегі атмосфералық ауадағы ӘБҚД, мг/м3[18]

Жұмыс аймағының ауасындағы ШҰК көлемі, мг/м3
(МЕМСТ.1.005)

Қауіптілік тобы (МЕМСТ 12.1.007)

орташа тәуліктік

максималды біржолғы

Азот диоксид

0,04

0,085

2

III

Бенз(a)пирен

0,1 мкг/100м3

-

0.00015

I

диВанадий пентоксид (тозаң)

0,002

-

0.5

II

Құрамында 20 %-дан астам кремний диоксиді бар органикалық емес тозаң

0,1

0,3

2

III

Күкірт диоксид

0,05

0,5

0.1

III

Стирол

0,002

0,04

10-орташа тәуліктік
30-максималды

II

Толуол

-

0,6

50

III

      10-кестенің жалғасы

Шекті көмірсутектер (С-ға қайта есептегенде)

-

1,0

300

IV

Фенол

0,003

0,01

0.3

II

      11.4 Жұмыс аймағының ауасындағы зиянды және ластаушы заттардың құрамы МЕМСТ 12.1.014 бойынша анықталады, зиянды заттардың ПӘК тексеру мерзімділігі МЕМСТ 12.1.005 бойынша – тоқсанына кемінде бір рет.

      11.5 МЕМСТ 12.1.044 талаптарына сәйкес резеңке асфальтбетон және резеңке-шағылтасты-мастикалық асфальтбетон қоспалары ауыр жанатын топтарға жатады, резеңке асфальтбетон қоспаларының минералды бөлігі жанбайтын заттар топтарына жатады, органикалық құрамдас бөлігі (резеңке битум тұтқырғышы) 320 °С өздігінен тұтану температурасымен, ашық тигелде тұтану температурасы 220°С - 300 °С-ден төмен емес жанатын заттар топтарына жатады.

      11.6 Өндірістік үдерістер мен өндірістік жабдыққа қойылатын жалпы талаптар МЕМСТ 12.3.002 талаптарына сәйкес келуі тиіс.

      11.7 Резеңке битум тұтқырғыштарымен, резеңке асфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық қоспалармен жұмыстар жасауға арналған өндірістік бөлмелер мен зертханалар МЕМСТ 12.4.021 бойынша ағынды-сорғылы желдетумен және МЕМСТ 12.4.026 талаптарына сәйкес қауіпсіздік белгілермен және дабылды түстермен жабдықталған болуы тиіс.

      РБТ өндірісі кезінде бөлінетін булар тері мен көздің шырышты қабығына тітіркендіргіш әсері бар. Тұтқырғыштың шашырауынан күйіп қалу да мүмкін. Теріге түскенде оны ағынды су астында суытып, РБТ вазелинмен немесе соған ұқсас иісмаймен сүртіп, күйген жағдайда көмек көрсету қажет.

      11.8 Қолданылатын минералды материалдарда, резеңке асфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық қоспаларда табиғи радионуклидтердің салыстырмалы тиімді белсенділігі МЕМСТ 30108 бойынша 11-кестеде көрсетілген мәндерден аспауы керек.

11-кесте - Табиғи радионуклидтердің салыстырмалы тиімді белсенділігі

Құрылыс материалдарының радиациялық қауіптілігінің класы

Радионуклидтердің салыстырмалы тиімді белсенділігі (А), Бк/кг, көп емес

Қолданылу саласы

II

740

Елді мекен аймақтарының шектерінде және алдағы уақытта құрылыс жүргізілетін аймақтарда, жол құрылысында пайдаланылатын материалдарға арналған.

III

1500

Елді мекен аймақтарынан тыс жол құрылысында пайдаланылатын материалдар үшін

      11.9 Резеңке битум тұтқырғыштарын, резеңке асфальтбетон және резңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларын шығару, тиеу және тасымалдау кезінде Кеден одағының ТС 014/2011 [7], [8], [9] техникалық регламенттерінің талаптары сақталуы қажет және жеке қорғаныс құралдары қолданылуы қажет:

      - МЕМСТ 12.4.032, МЕМСТ 12.4.137 бойынша арнайы аяқкиім;

      - МЕМСТ 12.4.111, МЕМСТ 12.4.112 бойынша арнайы жұмыс киімі;

      - МЕМСТ 12.4.010 бойынша қолғап;

      - МЕМСТ 12.4.034 бойынша респираторлар;

      - МЕМСТ 12.4.011 бойынша қорғаныш көзілдірік;

      - МЕМСТ 12.4.013 бойынша қорғаныш көзілдірік.

      11.10 Резеңке асфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон құрамына кіретін резеңке битум тұтқырғыштарының өрт қауіпсіздігі көрсеткіштері (ашық тигелде тұтану температурасы және оталу температурасы) ҚР СТ 1373, ҚР СТ 2028, ҚР СТ 2534, МЕМСТ 33133 талаптарына сәйкес келуі тиіс.

      11.11 Резеңке битум тұтқырғыштарын, резеңке асфальтбетонды, резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетонды дайындау және қолдану кезінде [20] және МЕМСТ 12.1.004 техникалық регламенттің талаптарымен сәйкес, өрттен сақтап қалу бойынша, өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша өртке қарсы қорғаныш пен ұйымдастырылған-техникалық іс-шараларының талаптарын сақтау қажет.

      11.12 РШМАҚ дайындау және сынау, оны орналастыру және қызмет көрсету кезінде зауыттарда және жол зертханаларында қолданылатын өрт сөндіру техникасы [22] техникалық регламенттің және ҚР СТ 1174 талаптарына сәйкес келуі тиіс.

      11.13 РАҚ, РШМАҚ дайындау бойынша қондырғыдан 50 м радиуста оттың ашық көзінің немесе ұшқын түзгіш жұмыстарды қолдануға болмайды.

      11.14 РБТ шағын мөлшерінің жануы кезінде оны құммен, киізбен, арнайы ұнтақтармен немесе ОПУ-5 типті өрт сөндіргіштермен өшіреді. Дамушы өрттерді химиялық немесе ауа-механикалық көбікпен сөндіреді.

      11.15 Өрт қауіпсіздігін, өртті болдырмау және өртке қарсы қорғаныш жүйесін қамтамасыз ету бойынша ұйымдастырушы және техникалық іс-шаралар МЕМСТ 12.1.004 сәйкес жүргізілуі тиіс.

      11.16 Қауіптің пайда болу мүмкіндігі немесе бар болуы, оның әрекетін төмендету немесе болдырмайтын тәсілдер дабылды түстермен және қауіпсіздік белгілерімен МЕМСТ 12.4.026 бойынша белгіленулері керек.

      11.17 Жұмысқа алдын ала (жұмысқа қабылдау кезінде) және кезеңді медициналық тексерістен, сонымен қатар қауіпсіздік техникасы мен өндірістік санитария бойынша нұсқаулықтан өткендерге жол беріледі.

      Жұмыс істейтін кәсіпорын жұмысшылары уәкілетті органдарының ұсынымдарымен сәйкес, МЕМСТ 12.0.004 талаптары бойынша санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау және қауіпсіздік техникасының нұсқаулығы мен кезеңдік медициналық тексерістерден өтулері керек.

      11.18 Қызмет көрсетуші жұмысшы қажетті санитарлық-тұрмыстық шарттармен, соның ішінде [18] нормаларымен сәйкес қамтамасыз етілген болуы керек. Жеке гигиенаға арнайы талаптар қойылмайды.

12 Қоршаған ортаны қорғау талаптары

      12.1 Жамылғының жарықшақтарды тоқтатын қабаттарын салу үшін РБТ, РАҚ мен РШМАҚ дайындау және пайдалану кезінде МЕМСТ 17.1.3.05, МЕМСТ 17.1.3.07, МЕМСТ 17.1.3.13, МЕМСТ 17.2.3.01, МЕМСТ 17.2.4.02, МЕМСТ 17.2.3.02, МЕМСТ 17.4.2.02, МЕМСТ 17.4.3.04, [17], [18], [19], [21], [23] талаптарында қарастырылған қоршаған ортаны қорғау шараларын басшылыққа алу қажет.

      12.2 Елді мекен аймақтарындағы атмосфералық ауада ластайтын заттар ПӘК-і 8-кестеде көрсетілген [18] нормативтерінен аспауы қажет.

      12.3 Азот диоксиді мен күкірт диоксиді, сонымен қатар этилен, пропилен мен амилен қатар жүргенде, ауада әрқайсысының нақты шоғырлану қатынастарының жиынтығы және олардың ПӘК-не нормативтер бойынша бірліктері артпауы тиіс.

      12.4 Технологиялық жабдықты саңылаусыздандыру, РБТ, РАҚ, РШМАҚ дайындау кезінде қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптары болып табылады.

      12.5 РБТ, РАҚ, РШМАҚ дайындау үшін қондырғылар заттардың шығарылуларының шекті ұйғарынды нормативтерінің сақталуын қамтамасыз ететін тозаңды тазалау жүйесімен жабдықталған болуы тиіс.

      12.6 Елді мекен жерлерінде РБТ, РАҚ мен РШМАҚ-да табиғи радионуклидтердің салыстырмалы тиімді белсенділігі 9-кестеде көрсетілген [17] техникалық регламенттің нормалары мен мәндерінен аспауы қажет.

      12.7 Тозаңнан тазартатын құрылғылардың жұмысы қанағатсыз немесе болмаған кезде технологиялық жабдықты іске қосуға тыйым салынады.

13 Тасымалдау және сақтау

      13.1 Резеңке асфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларын тасымалдау және сақтау

      13.1.1 Резеңкеасфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларын дайындағаннан кейін сақталмайды, көліктік құжаттаманың әрбір автомобилін жеткізіп салатын, қабырғалары мазутпен, мұнаймен немесе сабын ерітіндісімен жағылған жабық шанақтарда төсеу орындарына тасымалданады.

      13.1.2 Тасымалдау алыстығы мен уақытын 6.1.3 т. есепке алумен 9-кесте бойынша тиелім мен таптап тегістеу кезінде РАҚ, РШМАҚ ұйғарынды температураларымен шектейді.

      13.1.3 Резеңкеасфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларын басқа заттар және материалдармен бірлесіп тасымалдау мен сақтауды МЕМСТ 12.1.004 бойынша жүргізу қажет.

      11.1.4 Резеңкеасфальтбетон және резеңке-шақпатасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларын тасымалдау кезінде автомобиль шанағының артқы бөлігіне МЕМСТ 19433 және МЕМСТ 12.4.026 бойынша (9-сынып, 9.2-төменгі сынып 1-санат, жіктелетін шифр 9.2.1) сәйкес "Ашық отты пайдалануға тыйым салынады және шылым шегуге тыйым салынады" (белгі коды Г02) және "Абайлаңыз. Ыстық бет" (белгі коды Д25) қосымша қауіптілік белгілері тағылады.

13.2 Резеңкебитум тұтқырғыштарын тасымалдау және сақтау

      13.2.1 РБТ жұмыс температурасы 160°С-ден аспағанда бір жұмыс ауысымында, қоршаған орта температурасында дайындаған күннен бастап - 1 жыл сақтауға болады.

      Суық күйінде ұзақ сақталғаннан кейін ҚР СТ 2534 көрсеткіштеріне сәйкес РБТ 165°С температурада біркелкі күйге дейін араластырылғаннан кейін қолдануға болады.

      13.2.2 РБТ-ды жылытқыш құрылғылармен битумтасығыштарда, автогудронаторларда, теміржол цистерналарда қолдану орындарына тасымалдайды.

      РБТ-ды 3 сағаттан артық қыздырылған күйінде жылытқыш құрылғылармен және битум сорғылармен жабдықталған тасымалдауды битумтасығыштарда жүзеге асырады, бұл ретте 2 сағат сайын РБТ-ды тоқтатып битум сорғысымен араластыру қажет. РБТ-ды түсіру кезінде минималды ұйғарынды температурасы 145 °С-ден кем болмауы тиіс..

      13.2.3 РБТ-ды басқа заттармен және материалдармен бірлесіп тасымалдау мен сақтауды МЕМСТ 12.1.004 бойынша жүргізу керек.

      13.2.4 РБТ тасымалдау кезінде көлік құралдарының артқы және алдыңғы жақтарына МЕМСТ 19433 бойынша (9-сынып, 9.1-төменгі сынып, 9.13-санаты, жіктелім шифры 9.2.1) және МЕМСТ 12.4.026 сәйкес "Ашық отты пайдалануға тыйым салынады және шылым шегуге тыйым салынады" (белгі коды Г02) және "Абайлаңыз. Ыстық бет" (белгі коды Д25) қауіпті белгілері тағылады.

14 Өндіруші кепілдіктері

      Дайындаушы-кәсіпорын резеңкебитум тұтқырғыштың, резеңке асфальтбетон мен резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларының технологияларды, тасымалдау шарттарын, сақтау мен жамылғыға төсеу шарттарын сақтағанда олардың осы ұсынымдар талаптарына сәйкес келуіне кепілдік беруі қажет.

15 Экономикалық тиімділік

      Резеңкебитум тұтқырғыштың, резеңкеасфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспаларын пайдаланудың экономикалық тиімділігі пайдалану себептері бойынша осыған ұқсас шетел өнімдерін пайдаланудан озып түседі.

      Біріншіден, қолданыстағы отандық минералды материалдар мен сапасы орташа өнеркәсіптік мұнай битумдарының негізінде, өздерінің пайдаланушылық және техникалық сипаттамалары бойынша танымал әлемдік ұқсастықтарынан асып түсетін резеңке асфальтбетондарды, резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетондарды алуға мүмкіндік береді (Asphalt Rubber).

      Ескерту – Asphalt Rubber - АҚШ-та пайда болған технология.

      Екіншіден, резеңкеасфальтбетон және резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспалары физикалық-механикалық және пайдаланушы қасиеттерін жақсартуға мүмкіндік береді:

      - орташа 20 %-ға сумен қанықтыруды төмендету;

      - 20 % кезінде 20 %-ға, 50 % кезінде 40 %-ға ығыстыру кезінде беріктік шегін арттыру;

      - температурасы 50 % кезінде 20 %-дан 40 %-ға дейін жылжу кезінде беріктігін арттыру;

      - 0 % кезінде 15 %-ға бөліну кезінде беріктілігін арттыру;

      - 1,5-нан 4-ке дейін сораптардың пайда болуына тұрақтылығын арттыру;

      - жарықшақтардың пайда болуына тұрақтылығын 20 %-ға дейін арттыру.

      Зерттеулердің шетелдік және отандық жетістіктерінің жүргізілген салыстармалы талдауы келесі қорытындыларды жүргізуге мүмкіндік береді:

             - резеңкебитум тұтқырғыштарын, резеңке асфальтбетондарды дайындау мен қолдану бойынша жұмыстарды жүргізу үшін көптеген асфальбетон зауыттары мен битум базаларында бар кең тараған отандық жабдық қолданылады;

      - резеңкеасфальтбетондар мен резеңке-шағыл тасты-мастикалық асфальтбетон қоспалары отандық сияқты, шетелдік өндірушілернің де, барлық жол жөндеушілердің де қалаушыларымен жақсы салынады;

      - фин, неміс және басқа шетелдік өндірушілерге қарағанда арнайы көліктік және қалаушы жабдықты қажет етпейді, тек қарапайым өзі аударатын машиналармен тасымалданады және кәдімгі асфальтбетонға арналған стандартты қалаушылармен салынады. Осылайша, еңбектің өнімділігі бірнеше рет артады;

      - бұдан басқа, шу деңгейін 4 дБ-ден 8 дБ-ге дейін төмендетумен, қоршаған орта ластануының экологиялық мәселелері шешіледі.

      Резеңкеасфальтбетон қоспасын дайындауға кететін шығынды есептеу
12-кестеде көрсетілген.

      "АЖҚК" ЖШС көрсетілген деректері бойынша, Алматы қаласында ғылыми-техникалық сүйемелдеуді жүзеге асыру кезінде Токмакская көшесінде, Төлебаев к-і, Б типті дәстүрлі асфальтбетон қоспасының құны 1 тн – 12 900 тг. құрады, белсенді резеңке ұнтағының БРҚ (өндіруші ҚР) 1 кг құны - 120 тг. құрды, енгізілетін үгіндінің мөлшері қоспа массасынан 1 %-ды құрады (10 кг), резеңке асфальтбетон қоспасының құны 14 100 тг. құрады. Қымбаттау 9,3 % құрады.

12-кесте - Асфальтбетон қоспасында қоспаларды қолдану шығындарының есебі

Қоспа атауы

1 кг қоспаның құны, тг

Адгезиялық қоспалар мен резеңке үгіндінің шығыны

1 т қоспасының құны, тг

"Құрғақ" әдіс кезінде, % битум массасынан, (1 тн қоспаға кг)

"Құрғақ" әдіс кезінде, % қоспа массасынан (1 тн қоспаға кг)

"Ылғалды" әдіс кезінде, % битум массасынан,
(1 тн қоспаға кг)

"Құрғақ" әдіс кезінде, % қоспа массасынан
(1 тн қоспаға кг)

АРП, SAS SR

120 - 180

10-нан 15-ке дейін
(6-дан 9-ға дейін)

0,7 - 1,0
(7-ден 10-ға дейін)

720 (1080)-дан 1080 (1620)-ге дейін

840 (1200)-тан 1260 (1800)-қа дейін

КМА

90 - 110

10-нан 15-ке дейін
(6-дан 9-ға дейін)

1,0 - 2,0
(10 - 20 )

540 (660)-тан 810
(990)-ға дейін

900 (1800)-ден 1100 (2200)-ге
дейін

TecRoad

754

12 – 15 (7,2-ден 9-ға дейін)

1,7 - 2,0
(17 - 20 )

5428,1-ден 6785,18-ге дейін

12816,4-тен 15078,18-ге дейін

      Ескерту

      1 Кестеде көліктік шығындарды есептемегендегі материалдың құны мен қажеттілігі көрсетілген.

      2 Асфальтараластырғыш қондырғыларының қазіргі замаңға сай қуаттарда энергия шығындарының құны қымбат емес (немесе олар болмашы).

      3 Ылғалды әдіспен РБТ дайындау кезінде арнайы жабдықты және резеңке ұнтағы бар тұтқырды битумды біріктіруге кететін материалды сатып алуға кететін шығындарын есепке алу керек, бұл ретте қондырғының энергия сыйымдылығы 30%-ға дейін артады (қабаттасуға тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін қосымша микшерлер мен қыздырғыш құрылғыларын қосу қажет).

      4 Ұсынылған ұсынысқа байланысты 1 тн TecRoad резеңке түйіршіктің құны 1950 евроны құрайды. Ұлттық банктің деректері бойынша 21.05.2018 ж. евро курсы – 386,62 тг., яғни 1 тн – 753909 тг.


      Өзге де осыған ұқсас шарттарда жамылғылардың экономикалық тиімділігі Б типті дәстүрлі ыстық асфальтбетонға қарағанда, жөндеу аралық мерзімдері кезінде резеңкелі асфальтбетон жамылғыларының қызмет ету мерзімі 1-1,5 жылға артық [24].

      Дәстүрлі асфальтбетон жамылғысының жөндеу аралық мерзімі – орташа жөндеу объектісінде - 5 жыл, ағымдағы жөндеуде - 1 жыл.

      Резеңке асфальтбетон жамылғысының жөндеу аралық мерзімі – орташа жөндеу объектісінде - 6 жыл, ағымдағы жөндеуде - 1 жыл.

      Орташа жөндеу бойынша жұмыстары аяқталғаннан кейін, Б типті төсемі мен резеңке асфальтбетон төсемесі құрамдарының экономикалық параметрлерін салыстыру мысалы 13-кестеде көрсетілген.

13-кесте - Жол жамылғыларының экономикалық параметрлерін салыстыру

Көрсеткіштердің атауы

Материалдың атауы

А/б
Б типі

РАҚ
Б типі

А Қоспаларды дайындау мен төсеуге кететін шығындар, тг

Бір тонна қоспаның құны, тг

12900

14100

Қабат қалыңдығы 5 см, 1 м2 қоспа құны, тг

1548,0

1692,0

Жұмыстар құны, тг/м2

76

76

БАРЛЫҒЫ, тг

1624

1768

Қымбаттауы, тг/м2


144

Жөндеу аралық мерзімдер, жыл

1-6

1-6

Б 1 м2 күтіп ұстауға шығындар, тг[25]:

1 жыл пайдалану, тг

-

-

2 жыл пайдалану, тг

1207,09

-

3 жыл пайдалану, тг

1207,09

-

4 жыл пайдалану, тг

1207,09

1207,09

5 жыл пайдалану, тг

4201,0

1207,09

6 жыл пайдалану, тг

1207,09

4201,0

БАРЛЫҒЫ: 6 жыл ішінде 1 м2 жамылғыны күтіп ұстауға кететін шығындар, тг

10653,36

8383,18

Шығындардың азаюы, 1 м2 (%), тг


2270,1 (21,3)

А қосымшасы

      (ақпараттық)

Резеңкебитум тұтқырғыштарын қолданудың ұсынылатын аймақтары

Қолданылу саласы

РБТ маркасы

РБТ негізінде дайындалған резеңке-асфальтбетон қоспалары

РБТ 50/70, РБТ 70/100, РБТ 100/130

Резеңке-шағылтасты-мастикалық асфальтбетон

РБТ 50/70, РБТ 70/100, РБТ 100/130

Бұдырлы беттік өндеуді салу

РБТ 70/100, РБТ 100/130

Б қосымшасы

      (ақпараттық)

Жұмыстар жүргізудің технологиялық картасы

Үдерістердің атауы

ЖАМЫЛҒЫНЫ САЛУ (ЖӨНДЕУ, КҮШЕЙТУ, ҚАЙТА САЛУ)

Технологиялық операциялар

Төмен жатқан қабатты тазалау

Резеңке асфальтбетон қоспасын жеткізу

Ішегін орнату

РАҚ орналастыру

Төмен жатқан қабатты тегістеу

РАҚ нығыздау

Ағын бағыты






Қажетті ресурстар

Машиналар мен механизмдер

1 -ПМ-130-1 дана,

5 – Домалатқыштар - 2 бірлік,

2 - Автогудронатор -1 дана.

6 – Домалатқыш -1 бірлік;

3 - Автосамосвалдар МАЗ-5511 (немесе ұқсас)

7 – Соңғы өндеу домалатқышы (ВW 160, қажет болғанда)

4 - Асфальттөсегіш


Жұмысшылар

Шебер - 1 адам.

Автосамосвал жүргізушілері

Геодезист- 1 адам.

Автогудронатор жүргізушілері - 1 адам.

Асфальттөсегіш жүргізуші - 1 адам.

Жүргізуші ПМ-130 - 1 адам.

Домалатқыш жүргізуші - 4 адам.

Асфальттөсегіш бригадасы - 6 адам.


Б.1-сурет - Жұмыстар жүргізудің технологиялық картасы

Б қосымшасының жалғасы

      (ақпараттық)

Б.1-кесте - Негізгі өндірістік жабдықтың қысқаша сипаттамасы

Жабдықтың аталуы

Негізгі паспорттық сипаттамалар

Суарып жуатын машина

Сыйымдылығы 6000 л, жуу кезінде қармау ені 8 м-ге дейін, жуу кезінде су шығыны 1,1 л/м2-қа дейін

Автогудронатор

База - Зил-130 (немесе баламасы), эмульсия бойынша бактың сыйымдылығы 2,2 м3, өндеу ені 2,5 м, жұмыс жылдамдығы 4-тен 7 шақырым/сағатқа дейін, эмульсия шығыны 2 л/м2-қа дейін

Автосамосвалдар

МАЗ 5511 немесе шанақтарында тенттерімен қыздырғышы бар

Асфальттөсегіштер

Өнімділігі 800 т/сағ., жұмыс жылдамдығы 2 м/минуттан 3 м/минутқа дейін, төсеу ені 2-ден 5 м-ге дейін, бункера көлемі 6 м

Тегістеуші білікпе домалатқыш - 2 дана.

Қабат қалыңдығы 5 см болғанда, минималды массасы 7,5 т.

Біріктірілген домалатқыш - 1 дана.

Массасы 11,5 т, амплитудасы 0,025 см-ден 0,1 см-ге дейін, тербелістер жиілігі 50 Гц-тен 68 Гц-ке дейін

Соңғы жөндеу домалатқышы тегістеуші білікпелі - 1 дана.

Массасы 16 т, амплитудасы 0,025 см-ден 0,1 см-ге дейін, тербелістер жиілігі 50 Гц-тен 68 Гц-ке дейін


Ескерту – автосамосвалдарда қажеттілік есебі, 40 т/сағ - 50 т/сағ мөлшерінде резеңкелі асфальтбетон қоспаларының ырғақты жеткізілуі мен тасымалынан шығарылады: автомашиналарын тиеуге кететін уақытын есептеумен АБЗ-ға және қоспаны асфальттөсегішке түсірудің орташа жылдамдығы 30 шқ/сағ.- 40 шқ/сағ. құрайды. Нақты есеп маршруттың көліктік жүктелуіне қатысты жүргізіледі.

Библиография

      [1] ҚР ҚН 3.03-01-2013 Автомобиль жолдары.

      [2] ҚР ЕЖ 3.03-101-2013 Автомобиль жолдары.

      [3] ҚР ҚН 3.03-04-2014 Қатты емес типтегі жол төсемдерін жобалау.

      [4] ҚР ЕЖ 3.03-104-2014 Қатты емес типтегі жол төсемдерін жобалау.

      [5] ҚНжЕ 3.03.06 -85 Автомобиль жолдары.

      [6] Автомобиль жолдарын салу және жөндеу бойынша техникалық сипаттамалардың типтік жинағы, II-бөлім, Астана, 2004.

      [7] "Автомобиль жолдарының қауіпсіздігі" Кеден одағының 18.10. 2011 жылғы № 827 техникалық регламенті (КО ТР 014/2011).

      [8] "Қаптама қауіпсіздігі жөнінде" Кеден одағының техникалық регламенті, 2011 жыл 11 тамызда Кеден одағының Кеңесімен бекітілген
№ 769.

      [9] "Өнімді таңбалауға қойлатын талаптар" техникалық регламенті, Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму Министрінің 2016 жыл 15 қазанда № 724 бұйрығымен бекітілген.

      [10] ҚР Ұ 218-96-2013 Қазақстан аймақтарын асфальтбетон төсемдерінің есептік температурасы бойынша аудандастыру ұсынымдары.

      [11] ҰСТ 00151807-011-2009 Жолдық тұтқыр мұнай битумдарын өндіруге арналған шикізат. Техникалық шарттар.

      [12] ҚР ЕР 218-35-2016 Автомобиль жолдарын салу мен жөндеу кезінде сапаны бақылау және жұмыстарды қабылдау бойынша нұсқаулық.

      [13] БИТРЭК тұтқырғышы негізіндегі резеңке асфальтбетон қоспаларын төсеу және нығыздаудың технологиялық регламенті (01.07.2005 жылы мәскеу қаласының Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық департаментімен бекітілген).

      [14] ҚР Ұ 218-76-2008 Жол құрылысында резеңке үгінділерді қолдану бойынша ұсынымдар.

      [15] ҚР ЕР 218-55-2013 Автомобиль жолдарында кедір-бұдырлы өндеу жұмыстарын жүргізу жөніндегі нұсқаулық.

      [16] ҚР СН 1.03.05-2011 Құрылыстағы еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы.

      [17] "Өндірістік объектілерінің санитарлық-қорғаныш аймақтарын орнату бойынша санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" санитарлық ережелері (20.03.2015ж. Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрінің № 237 бұйрығымен бекітілген).

      [18] "Қалалық және ауылдық елді мекендерде атмосфералық ауаға, топыраққа және олардың қауіпсіздігіне, қала мен ауылды елді мекендердің аймақтарын күтіп ұстауға арналған гигиеналық нормативтер" (28.02.2015 ж. Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрінің № 168 бұйрығымен бекітілген).

      [19] ГН "Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге байланысты санитарлық-эпидемиологиялық талаптар (Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрінің 27.02.2015 ж. № 155 бұйрығымен бекітілген).

      [20] "Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар" техникалық регламенті. (Ішкі істер министрінің 23.06.2017 ж. № 439 бұйрығымен бекітілген).

      [21] Қазақстан Республикасының экологиялық кодексі.

      [22] "Объектілерді қорғауға арналған өрт сөндіру техникаларының қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар" техникалық регламенті (Ішкі істер министрінің 23.06.2017 ж. № 438 бұйрығымен бекітілген).

      [23] ҚР ЕР 218-21-02 Қазақстан Республикасында автомобиль жолдарын салу, жөндеу және күтіп ұстау кезінде қоршаған ортаны қорғау бойынша нұсқаулық. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникациялар министрлігі.

      [24] ҚР Ұ 218-144-2018 Автомобиль жолдарының құрылымдық элементтерінің, оның ішінде салу, реконструкциялау, күрделі, орташа және ағымдағы жөндеуден кейінгі жол жағдайының жөндеуаралық мерзімдерін белгілеу жөніндегі ұсынымдар.

      [25] Астананың, республикалық маңызы бар қала көшелерін, облыстық және аудандық маңызы бар автомобиль жолдарын жөндеуге және күтіп ұстауға арналған қаржыландыру нормативтері (Қазақстан Республикасы Әділет Министрінің м.а. 13.08.2015 ж. № 11875 бұйрығымен бекітілген).

Рекомендации по приготовлению и применению трещинопрерывающих слоев с использованием продуктов переработки изношенных шин

Приказ Председателя Комитета автомобильных дорог Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 21 декабря 2018 года № 121

Предисловие


1

РАЗРАБОТАНЫ И ВНЕСЕНЫ

Акционерным обществом "Казахстанский дорожный научно-исследовательский институт" (АО "КаздорНИИ")

2

УТВЕРЖДЕНЫ И ВВЕДЕНЫ В ДЕЙСТВИЕ

Приказом Председателя Комитета автомобильных дорог Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан № 121 от 21 декабря 2018 г.

3

СОГЛАСОВАНЫ

Акционерным обществом "НК "ҚазАвтоЖол"
№ 29-01-02/1096-И от 03 августа 2018 года

4

СРОК ПЕРВОЙ ПРОВЕРКИ

2023 год


ПЕРИОДИЧНОСТЬ ПРОВЕРКИ

5 лет

5

ВВЕДЕНЫ ВПЕРВЫЕ


      Настоящие рекомендации не могут быть полностью или частично воспроизведены, тиражированы и распространены без разрешения Комитета автомобильных дорог Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан.

      Содержание

Введение

      Настоящие рекомендации разработаны для устройства трещинопрерывающих слоев покрытий из резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей и шероховатой поверхностной обработки с применением резинобитумного вяжущего на основе продуктов переработки изношенных шин (резиновой крошки, резинового гранулята).

      Проблема использования изношенных шин имеет важное экологическое значение во всем мире. Вышедшие из употребления шины накапливаются в местах эксплуатации (автохозяйства, промышленные предприятия и т.п.) и, тем самым загрязняют окружающую среду, кроме того, шины обладают высокой пожарной опасностью, а их бесконтрольное сжигание оказывает необратимое влияние на окружающую среду.

      Из литературных источников следует, что применение резиноасфальтобетона решает проблемы снижения шума от 4 дБ до 12 дБ. Одним из простых способов утилизации изношенных шин является измельчение отходов резины, поскольку позволяет максимально сохранить физико-механические и химические свойства материала.

      Результаты лабораторных исследований и опытного применения за последние десять лет позволяют сделать вывод, что по сравнению с традиционными асфальтобетонными смесями – резиноасфальтобетонные смеси с использованием продуктов переработки изношенных шин в виде резиновой крошки (резинового гранулята)повышают прочностные свойства при температуре 0 °С, 20 °С, 50 °С, водостойкость, деформативную устойчивость асфальтобетонного покрытия при высоких и низких эксплуатационных температурах; износостойкость покрытия; устойчивость колееобразованию в 1,5 - 4 раза, увеличивают межремонтные сроки до 20 % и соответственно снижают эксплуатационные затраты в среднем на 15 %. В зависимости от содержания резиновой крошки (резинового гранулята) в вяжущем, критические температуры трещинообразования находятся в пределах от минус 40 °С до минус 46 °С, т.е от 6 °С до 10 °С ниже, чем у традиционных органических вяжущих.

      Качество выполнения работ по устройству трещинопрерывающих слоев покрытия во многом зависит от соблюдения температурного режима приготовления и укладки резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичных смесей и соблюдения технологической дисциплины в целом.

1 Область применения

      Настоящие рекомендации распространяются на резинобитумные вяжущие, горячие резиноасфальтобетонные и резино-щебеночно-мастичные асфальтобетонные смеси, резиноасфальтобетон и резино-щебеночно-мастичный асфальтобетон, приготовленные на основе продуктов переработки изношенных шин (резиновой крошки, резинового гранулята), применяемые для устройства трещинопрерывающих слоев покрытий автомобильных дорог I - III технической категории, городских улиц, взлетно-посадочных полос, магистральных рулежных дорожек, мостов, шероховатой поверхностной обработки в условиях III – V дорожно-климатических зон в соответствии с действующими строительными нормами и правилами [1-7]. Область применения резинобитумных вяжущих приведена в Приложении А.

2 Нормативные ссылки

      Для применения настоящих рекомендаций необходимы следующие ссылочные нормативные документы:

      СТ РК 4.5-2003 Система разработки и постановки продукции на производство продукции по документации иностранных фирм.

      СТ РК 1053-2011 Автомобильные дороги. Термины и определения.

      СТ РК 1174-2003 Пожарная техника для защиты объектов. Основные виды. Размещение и обслуживание.

      СТ РК 1212-2003 Битумы и битумные вяжущие. Термины и определения.

      СТ РК 1218-2003 Материалы на основе органических вяжущих для дорожного и аэродромного строительства. Методы испытаний.

      СТ РК 1224-2003 Битумы и битумные вяжущие. Методы определения устойчивости к старению под воздействием прогрева и воздушной среды.

      СТ РК 1225-2013 Смеси асфальтобетонные дорожные, аэродромные и асфальтобетон. Технические условия.

      СТ РК 1226 - 2003 Битумы и битумные вяжущие. Метод определения глубины проникания иглы.

      СТ РК 1227 - 2003 Битумы и битумные вяжущие. Определение точки размягчения методом кольца и шара.

      СТ РК 1229 - 2003 Битумы и битумные вяжущие. Метод определения температуры хрупкости по Фраасу.

      СТ РК 1276-2004 Порошок минеральный для асфальтобетонных и органических минеральных смесей. Технические условия.

      СТ РК 1284-2004 Щебень и гравий из плотных горных пород для строительных работ. Технические условия.

      СТ РК 1373-2013 Битумы и битумные вяжущие. Битумы нефтяные дорожные вязкие. Технические условия.

      СТ РК 1374-2005 Битумы и битумные вяжущие. Метод определения растяжимости.

      СТ РК 1376-2005 Щебень и песок шлаковые для дорожного строительства. Технические условия.

      СТ РК 1804-2008 Битумы и битумные вяжущие. Методы определения температур вспышки и воспламенения в открытом тигле.

      СТ РК 1808-2008 Битумы и битумные вяжущие. Методы определения адгезии вяжущего.

      СТ РК 1809-2008 Материалы на основе органических вяжущих для дорожного и аэродромного строительства. Метод отбора проб для испытаний.

      СТ РК 2028-2010 Асфальтобетон, модифицированный резиновой крошкой, для дорожного покрытия. Технические условия.

      СТ РК 2366-2013 Дороги автомобильные. Метод определения приживаемости щебня к поверхности битумного вяжущего при ударе на пластину.

      СТ РК 2373-2013 Смеси щебеночно-мастичные полимерасфальтобетонные аэродромные и щебеночно-мастичный полимерасфальтобетон. Технические условия.

      СТ РК 2534-2014 Битумы и битумные вяжущие. Битумы нефтяные модифицированные, дорожные. Технические условия.

      СТ РК EN 12697-22-2012 "Смеси битумные. Метод испытания горячих асфальтобетонных смесей. Часть 22. Определение глубины образующей колеи на асфальтобетонных образцах".

      СТ РК EN 12697-33-2012 Смеси битумные. Метод испытания горячих асфальтобетонных смесей. Часть 33. Испытательный образец, приготовленный с помощью каткового уплотнителя".

      ГОСТ 12.0.004-2015 Система стандартов безопасности труда. Организация обучения безопасности труда. Общие положения.

      ГОСТ 12.1.004-2015 Система стандартов безопасности труда. Пожарная безопасность. Общие требования.

      ГОСТ 12.1.005-88 Система стандартов безопасности труда. Общие санитарно-гигиенические требования к воздуху рабочей зоны.

      ГОСТ 12.1.007-76 Система стандартов безопасности труда. Вредные вещества. Классификация и общие требования безопасности.

      ГОСТ 12.1.014-84 Система стандартов безопасности труда. Воздух рабочей зоны. Метод определения концентраций вредных веществ индикаторными трубками.

      ГОСТ 12.1.044-89 (ИСО 4589-84) Система стандартов безопасности труда. Пожаровзрывоопасность веществ и материалов. Номенклатура показателей и методы их определения.

      ГОСТ 12.2.007.0-75 Система стандартов безопасности труда. Изделия электротехнические. Общие требования безопасности.

      ГОСТ 12.3.002-2014 Система стандартов безопасности труда. Процессы производственные. Общие требования безопасности.

      ГОСТ 12.4.010-75 Система стандартов безопасности труда. Средства индивидуальной защиты. Рукавицы специальные. Технические условия.

      ГОСТ 12.4.011-89 Система стандартов безопасности труда. Средства защиты работающих. Общие требования и классификация.

      ГОСТ 12.4.013-97 Система стандартов безопасности труда. Очки защитные общие технические условия.

      ГОСТ 12.4.021-75 Система стандартов безопасности труда. Системы вентиляционные. Общие требования.

      ГОСТ 12.4.026-2015 Система стандартов безопасности труда. Цвета сигнальные, знаки безопасности и разметка сигнальная. Назначение и правила применения. Общие технические требования и характеристики. Методы испытаний.

      ГОСТ 12.4.032-95 Обувь специальная с кожаным верхом для защиты от действия повышенных температур. Технические условия.

      ГОСТ 12.4.034-2001 Система стандартов безопасности труда. Средства индивидуальной защиты органов дыхания. Классификация и маркировка.

      ГОСТ 12.4.111-82 Система стандартов безопасности труда. Костюмы мужские для защиты от нефти и нефтепродуктов. Технические условия.

      ГОСТ 12.4.112-82 Система стандартов безопасности труда. Костюмы женские для защиты от нефти и нефтепродуктов. Технические условия.

      ГОСТ 12.4.137-2001 Обувь специальная с верхом из кожи для защиты от нефти, нефтепродуктов, кислот, щелочей, нетоксичной и взрывоопасной пыли. Технические условия.

      ГОСТ 15.309-98 Система разработки и постановки продукции на производство. Испытания и приемка выпускаемой продукции. Основные положения.

      ГОСТ 17.1.3.05-82 Охрана природы. Гидросфера. Общие требования к охране поверхностных и подземных вод от загрязнения нефтью и нефтепродуктами.

      ГОСТ 17.1.3.07-82 Охрана природы. Гидросфера. Правила контроля качества воды водоемов и водотоков.

      ГОСТ 17.1.3.13-86 Охрана природы (ССОП). Гидросфера. Общие требования к охране поверхностных вод от загрязнения.

      ГОСТ 17.2.3.01-86 Охрана природы. Атмосфера. Правила контроля качества воздуха населенных пунктов.

      ГОСТ 17.2.3.02-2014 Охрана природы. Атмосфера. Правила установления допустимых выбросов загрязняющих веществ промышленными предприятиями.

      ГОСТ 17.2.4.02-81 Охрана природы. Атмосфера. Общие требования к методам определения загрязняющих веществ.

      ГОСТ 17.4.2.02-83. Охрана природы. Почвы. Номенклатура показателей пригодности нарушенного плодородного слоя для землевания.

      ГОСТ 17.4.3.04 -85 Охрана природы (ССОП). Почвы. Общие требования к контролю и охране от загрязнения.

      ГОСТ 8267-93 Щебень и гравий из плотных горных пород для строительных работ. Технические условия.

      ГОСТ 8736-2014 Песок для строительных работ. Технические условия.

      ГОСТ 19433-88 Грузы опасные. Классификация и маркировка.

      ГОСТ 20799-88 Масла индустриальные. Технические условия.

      ГОСТ 24297-2013 Верификация закупленной продукции. Организация проведения и методы контроля.

      ГОСТ 30108-94 Материалы и изделия строительные. Определение удельной эффективной активности естественных радионуклидов.

      ГОСТ 30413-96 Дороги автомобильные. Метод определения коэффициента сцепления колеса автомобиля с дорожным покрытием.

      ГОСТ 31015-2002 Смеси асфальтобетонные и асфальтобетон щебеночно-мастичные. Технические условия.

      ГОСТ 31424-2010 Материалы строительные нерудные из отсевов дробления плотных горных пород при производстве щебня. Технические условия.

      ГОСТ 32703-2014 Дороги автомобильные общего пользования. Щебень и гравий из горных пород. Технические требования.

      ГОСТ 32730-2014 Дороги автомобильные общего пользования. Песок дробленый. Технические требования.

      ГОСТ 32761-2014 Дороги автомобильные общего пользования. Порошок минеральный. Технические требования.

      ГОСТ 32824-2014 Дороги автомобильные общего пользования. Песок природный. Технические требования.

      ГОСТ 32826-2014 Дороги автомобильные общего пользования. Щебень и песок шлаковые. Технические требования.

      ГОСТ 33133-2014 Дороги автомобильные общего пользования. Битумы нефтяные дорожные вязкие. Технические требования.

      ГОСТ 33136-2014 Дороги автомобильные общего пользования. Битумы нефтяные дорожные вязкие. Метод определения глубины проникания иглы.

      ГОСТ 33138-2014 Дороги автомобильные общего пользования. Битумы нефтяные дорожные вязкие. Метод определения растяжимости.

      ГОСТ 33140-2014 Дороги автомобильные общего пользования. Битумы нефтяные дорожные вязкие. Метод определения старения под воздействием высокой температуры и воздуха (метод RTFOT).

      ГОСТ33141-2014 Дороги автомобильные общего пользования. Битумы нефтяные дорожные вязкие. Метод определения температур вспышки. Метод с применением открытого тигля Кливленда.

      ГОСТ33142-2014 Дороги автомобильные общего пользования. Битумы нефтяные дорожные вязкие. Метод определения температуры размягчения. Метод "Кольцо и Шар".

      ГОСТ33143-2014 Дороги автомобильные общего пользования. Битумы нефтяные дорожные вязкие. Метод определения температуры хрупкости по Фраасу.


      Примечание - При пользовании настоящими рекомендациями целесообразно проверить действие ссылочных стандартов по указателю "Нормативные документы по стандартизации", составленному по состоянию на 1 января текущего года, и по соответствующим информационным указателям, опубликованным в текущем году. Если ссылочный документ заменен (изменен), то при пользовании настоящими рекомендациями следует руководствоваться замененным (измененным) стандартом. Если ссылочный документ отменен без замены, то положение, в котором дана ссылка на него, применяется в части, не затрагивающей эту ссылку.

3 Термины, определения и сокращения

      3.1 В настоящих Рекомендациях применяются термины и определения по СТ РК 1053. В дополнение к ним в настоящих рекомендациях применены следующие термины с соответствующими определениями:

      3.1.1 Резиновая крошка (резиновый гранулят): Сложная многокомпонентная система, состоящая из дробленной шинной резины и, при необходимости различных химических добавок. Частицы могут иметь неправильную рваную форму с большой удельной поверхностью, полученные методами механической переработки шин с использованием специального оборудования: дробильных машин, вальцов, мельниц и другого оборудования и девулканизацией.


      Примечание - Девулканизация – это процесс, разрушающий чаще всего с-s и s-s связи, при этом максимально сохраняющий от термодеструкции молекулу каучука.


      3.1.2 Резинобитумное вяжущее (РБВ): Смесь нефтяного дорожного битума, резиновой крошки (резинового гранулята) и определенных добавок, подобранного состава, которая прореагировала с горячим битумом в достаточной степени, чтобы вызвать набухание резиновых частиц.


      Примечание - Отличается от нефтяных дорожных битумов высокими упруго-пластичными свойствами при высоких положительных и низких отрицательных температурах по СТ РК 1212. Резинобитумное вяжущее допускается изготавливать как с добавлением поверхностно-активных веществ, так и без них по СТ РК 2534.


      3.1.3 Резиноасфальтобетонная смесь (РАС): Рационально подобранная смесь, полученная смешением в смесительной установки в нагретом состоянии щебня (гравия), песка, минерального порошка, резиновой крошки (резинового гранулята), нефтяного дорожного битума, модифицированных или адгезионных добавок (либо без них) отвечающих требованиям действующих стандартов и взятых в определенных соотношениях. Резиновая крошка (резиновый гранулят) может вводится непосредственно в минеральный заполнитель ("сухой метод") или смешиваться с ним после соединения с битумным вяжущим ("мокрый метод").


      Примечание - Применение резиноасфальтобетона на основе РБВ обеспечивает расширение интервала работоспособности, благодаря введению резиновой крошки (резинового гранулята).


      3.1.4 Резиноасфальтобетон (РА): Уплотненная резиноасфальтобетонная смесь.

      3.1.5 Резино-щебеночно-мастичная асфальтобетонная смесь      (РЩМАС): Рационально подобранная смесь минеральных материалов (щебня, песка из отсевов дробления и минерального порошка), дорожного битума, резиновой крошки (резинового гранулята), стабилизирующей добавки (или без нее), взятых в определенных пропорциях и перемешиваемых в нагретом состоянии.


      Примечание - При использовании резиновой крошки (резинового гранулята) - применение стабилизирующей добавки сокращается на 50 %, либо обеспечивается без ее применения.


      3.1.6 Резино-щебеночно-мастичный асфальтобетон (РЩМА): Уплотненная резино-щебеночно-мастичная асфальтобетонная смесь.

      3.1.7 Стабилизирующая добавка: Вещество, оказывающее стабилизирующее воздействие на резино-щебеночно-мастичную смесь и обеспечивающее ее устойчивость к расслаиванию.

      3.1.8 Трещинопрерывающие слои: Слои дорожного покрытия (верхнего и нижнего), в т.ч. включая шероховатую поверхностную обработку на основе резинобитумного вяжущего, которые задерживают (или) прерывают развитие трещины за счет возникающих в покрытии напряжений.


      3.2 В настоящем документе применяются следующие сокращения:

      3.2.1 ПАВ: Поверхностно-активное вещество;

      3.2.2 РБВ: Резинобитумное вяжущее;

      3.2.3 РА: Резиноасфальтобетон;

      3.2.4 РАС: Резиноасфальтобетонная смесь;

      3.2.5 РЩМА: Резино-щебеночно-мастичный асфальтобетон;

      3.2.6 РЩМАС: Резино-щебеночно-мастичная асфальтобетонная смесь;

      3.2.7 ПДК: Предельно допустимая концентрация;

      3.2.8 ОБУВ: Ориентировочные безопасные условия воздействия.

      3.2.9 ШПО: Шероховатая поверхностная обработка.

      3.2.10 PG: Марка РБВ по высокой и низкотемпературной чувствительности по условиям Суперпейв с учетом температуры покрытия.

4 Технические требования

4.1 Общие положения

      4.1.1 Существуют два метода приготовления резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей "Сухой" и "Мокрый".

      Первый, "Сухой" метод приготовления резиноасфальтобетонных смесей заключается во введении резиновой крошки (резинового гранулята) в минеральную часть.

      Отдозированную весовым способом резиновую крошку (резиновый гранулят) вводят в смесительную установку на нагретые от 190 °С до 200 °С каменные материалы. Время сухого перемешивания составляет от 20 с до 30 с.

      Далее в смесительную установку подают минеральный порошок и нагретый до рабочей температуры вязкий битум. Время мокрого перемешивания составляет от 30 с до 60 с.

      Количество вводимой резиновой крошки (резинового гранулята) от 0,7 % до 3 % от массы смеси.

      4.1.2 Второй, "Мокрый" метод приготовления резиноасфальтобетонных смесей заключается в предварительном приготовлении резинобитумного вяжущего в мешалках принудительного действия, в котором соотношение вязкого битума и резиновой крошки (резинового гранулята) определяется экспериментально.

      Для повышения совместимости резиновой крошки (резинового гранулята) с битумом используют индустриальные масла по ГОСТ 20799, в количестве от 4 % до 8 % от массы резиновой крошки (резинового гранулята).

      В смесительной установке каменный материал заданного зернового состава нагревают до температуры от 180 °С до 200 °С, затем вводят минеральный порошок и нагретое до рабочей температуры резинобитумное вяжущее.

      Температура готовой смеси должна быть от 165 °С до 180 °С.

      4.1.3 Смесительные установки рекомендуется дооборудовать расходной емкостью закрытого типа для хранения порошкообразных или гранулированных полимеров, а также системой подачи и системой их дозирования.

      4.1.4 В зависимости от применяемой резиновой крошки (резинового гранулята) в каждом конкретном случае следует подбирать составы резинобитумных вяжущих, резиноасфальтобетонных смесей и технологические параметры их приготовления с учетом климатических условий региона строительства автомобильных дорог.


      Примечание - При применении резиновой крошки, полученной с применением ранее не использованных инновационных технологий и добавок, необходимо соблюдать требования ГОСТ 15.309.


      4.1.5 При поставке новой партии битума и резиновой крошки (резинового гранулята) необходимо корректировать составы РБВ и РАС, проводить их пробный выпуск с оценкой физико-механических и эксплуатационных свойств, корректировкой режима приготовления и времени перемешивания.

      4.1.6 При "Сухом" и "Мокром" методах резиноасфальтобетонные и резино-щебеночно-мастичные асфальтобетонные смеси после приготовления могут находиться в бункере не более 1,5 ч или непосредственно из-под смесителя транспортироваться к месту укладки.

      4.1.7 Шероховатые поверхностные обработки и тонкие слои износа за счет улучшения упругопластических свойств РБВ обеспечивают высокое качество и долговечность покрытия.

4.2 Технические требования к РБВ

      4.2.1 РБВ для дорожного строительства должны приготавливаться по технологическому регламенту, утвержденному в установленном порядке и соответствовать требованиям настоящих рекомендаций.

      4.2.2 По физико-механическим и эксплуатационным показателям резинобитумные вяжущие должны соответствовать требованиям таблицы 1.

Таблица 1 - Физико-механические и эксплуатационные показатели РБВ

Наименование показателей

Нормы для резинобитумных вяжущих марок

Нормы на методы испытаний

РБВ
200/300

РБВ
130/200

РБВ
100/130

РБВ
70/100

РБВ
50/70

Основные требования

Глубина проникновения иглы0,1 мм
-при 25°С

201-300

131-200

101-130

71-100

50-70

СТ РК 1226
ГОСТ 33136

Температура размягчения по КиШ, °С, не менее

40

44

48

52

56

СТ РК 1227
ГОСТ 33142

Температура хрупкости°С, не выше

-24

-22

-20

-18

-15

СТ РК 1229
ГОСТ 33143

      Продолжение таблицы 1

Наименование показателей

Нормы для резинобитумных вяжущих марок

Нормы на методы испытаний

РБВ
200/300

РБВ
130/200

РБВ
100/130

РБВ
70/100

РБВ
50/70

Растяжимость при 0 °С,не менее
 

15

10

8

5

3,5

СТ РК 1374
ГОСТ 33138

Растяжимость при 25°С, не менее

22

18

14

12

10

СТ РК 1374
ГОСТ 33138

Изменение температуры размягчения после прогрева, °С, не более

8

7

6

6

6

СТ РК 1224
ГОСТ 33140

Температура вспышки, °С, не менее

250

СТ РК 1804
ГОСТ 33141

Однородность

однородно

п.5.4
СТ РК 2534

Эластичность, %, при температуре 25 °С,
не менее

30

30

30

30

30

п.9.1
СТ РК 2534

Дополнительные (факультативные) требования

Температурный интервал работоспособности (SUPERPAVE)1
- Расчетная максимальная температура, °С2), определенная на приборе DSR, не менее

52

52

64

64

64

Приложение А,
СТ РК 2534
СТ РК 1224
ГОСТ 33140

- Расчетная средняя температура, °С3), определенная на приборе DSR, не более
 

7

10

19

19

31

- Расчетная минимальная температура, °С4), определенная на приборе BBR, не выше

- 40

- 40

- 40

- 40

- 40

Приложение В,
СТ РК 2534
СТ РК 1224
ГОСТ 33140
 

      Окончание таблицы 1

_________
1)      При отсутствии требований на данные показатели в договоре на поставку продукции испытания проводятся не реже одного раза в полугодие.
2)      Резинобитумное вяжущее удовлетворяет требованиям устойчивости к колееобразованию, если при расчетной максимальной температуре его показательG*/sin d больше 2,2 кПа после старения по методу СТ РК 1224, ГОСТ 33140 (G*-динамический комплексный модуль сдвига, dфазовый угол).
3)      Резинобитумное вяжущее удовлетворяет требованиям устойчивости к усталостному разрушению, если при расчетной средней температуре его показатель G*·sin d меньше 5000 кПа после двойного старения по СТ РК 1224, ГОСТ 33140 и PAV.
4) Резинобитумное вяжущее удовлетворяет требованиям устойчивости к низкотемпературному трещинообразованию, если при расчетной минимальной температуре его жесткость Sменьше 300 МПа и показатель ползучести (m-value) больше 0,3.

      4.2.3 Для приготовления РБВ могут применяться пластификаторы и/(или) поверхностно-активные вещества (ПАВ).

      4.2.4 Требования к исходным материалам для приготовления РБВ

      4.2.4.1 Для приготовления РБВ применяют битумы нефтяные дорожные вязкие соответствующие требованиям СТ РК 1373, ГОСТ 33133.

      4.2.4.2 Резиновая крошка (резиновый гранулят) представляют собой мелкодисперсный резиновый порошок, включающий в себя адгезив, гелеобразователь, сшивающий агент, пластификатор, антиоксидант, минеральный наполнитель.

      4.2.4.3 Резиновая крошка (резиновый гранулят) иностранных фирм должны применяться в соответствии с требованиями СТ РК 4.5.

      4.2.4.4 Резиновая крошка (резиновый гранулят) должна отвечать требованиям таблицы 2 настоящих рекомендаций.

Таблица 2 - Технические требования к резиновой крошке
(резиновому грануляту)

Наименование показателей

Нормы

Зерновой состав, % по массе, не менее
1, 25 мм
1,0 мм
.............................................................0,63 мм

 
100
90 - 100
50 - 80

Массовая доля остатков кордового волокна (вискозного и капронового), %, не более

1,0

Влажность, %, не более

1,5

Массовая доля частиц черных металов (после магнитной сепарации), %, не более

0

4.3 Технические требования к РАС и РА

      4.3.1 Резиноасфальтобетонные смеси должны изготавливаться в соответствии с требованиями настоящих рекомендаций и по технологической документации, утвержденной в установленном порядке предприятием-изготовителем.

      4.3.2 Зерновые составы минеральной части смесей и резиноасфальтобетона должны соответствовать СТ РК 1225 типам А и Б.

      4.3.3 Температура резиноасфальтобетонных смесей при отгрузке потребителю в зависимости от марки РБВ должна соответствовать значениям, указанным в таблице 3.

Таблица 3 – Температура резиноасфальтобетонных смесей в зависимости от марки РБВ

Температура смеси, °С в зависимости от марки резинобитумного вяжущего

РБВ 50/70

РБВ 70/100

РБВ 100/130

РБВ 130/200

РБВ 200/300

от 170 до 180

от 170 до 180

от 165 до 175

от 165 до 175

от 150 до 170

      4.3.4 Резиноасфальтобетонные смеси должны выдерживать испытание на сцепление резинобитумных вяжущих с поверхностью минеральной части по СТ РК 1218.

      4.3.5 Резиноасфальтобетонные смеси должны быть однородными. Однородность оценивается по коэффициенту вариации предела прочности при сжатии при температуре 50 °С для горячих асфальтобетонных смесей по СТ РК 1225.

      4.3.6 Показатели физико-механических свойств резиноасфальтобетонов должны соответствовать показателям, приведенным в таблице 4.

      4.3.7 Водонасыщение резиноасфальтобетона должно соответствовать показателям, приведенным в таблице 5.

Таблица 4 –Физико-механические свойства резиноасфальтобетонов

Наименование показателя

Значение

Предел прочности при сжатии при температуре 50 °С, МПа, не менее, для плотных типов:


А

1,5

Б

1,8

Предел прочности при сжатии при температуре 0 °С, МПа, не более, для всех типов

13

      Продолжение таблицы 4

Наименование показателя

Значение

Трещиностойкость по пределу прочности при расколе при температуре 0 °С при скорости деформирования 50 мм/мин, МПа, для всех типов

3,5 – 6,5

Сдвигоустойчивость по коэффициенту внутреннего трения, не менее, для типов:
А

 
 
0,89

Б

0,83

Сдвигоустойчивость по сцеплению при сдвиге при температуре 50 °С, МПа, не менее, для типов


А

0,26

Б

0,38

Водостойкость резиноасфальтобетонов, не менее

0,9

Водостойкость резиноасфальтобетонов, при длительном водонасыщении, не менее

0,8

Дополнительные требования

Устойчивость к колееобразованию1), мм, не более

3,5

_________
1)      При отсутствии требований по данному показателю в договоре на поставку продукции испытания проводятся: при подборе составов смесей, при производстве работ по выпуску смесей не реже одного раза в полугодие, а также при поступлении новой партии резиновой крошки (резинового гранулята).

      4.3.8 Пористость минеральной части резиноасфальтобетона типов А и Б не должна превышать 19 %.

Таблица 5 – Водонасыщение резиноасфальтобетонов

Тип резиноасфальтобетонов

В процентах по объему

Значение водонасыщения для

образцов, отформованных из смеси

вырубок и кернов готового покрытия, не более

А

2,0-5,0

5,0

Б

1,5-4,0

4,5

      4.3.9 Требования к исходным материалам.

      4.3.9.1 Исходные материалы (щебень из плотных горных пород и гравий, щебень из шлака металлургического производства, песок природный и из отсева дробления горных пород, а также песок для строительных работ, минеральный порошок, входящие в состав резиноасфальтобетонных смесей должны соответствовать требованиям СТ РК 1225, СТ РК 2028.

      4.3.9.2 РБВ должны соответствовать требованиям п. 4.2 настоящих рекомендаций.

4.4 Технические требования к РЩМАС и РЩМА

      4.4.1 РЩМАС должны изготавливаться в соответствии с требованиями настоящих рекомендаций по технологической документации предприятием-изготовителем, утвержденной в установленном порядке.

      4.4.2 Зерновые составы РЩМАС-10, РЩМАС-15, РЩМАС-20 и РЩМА 10, РЩМА 15 и РЩМА 20 должны соответствовать требованиям СТ РК 2373, ГОСТ 31015.

      4.4.3 РЩМАС должны выдерживать испытания на сцепление РБВ с поверхностью минеральной части по СТ РК 1218.

      4.4.4 РЩМАС должны быть устойчивыми к расслоению в процессе транспортировки, загрузки и выгрузки. Устойчивость к расслоению определяют по СТ РК 2373, ГОСТ 31015. Показатель стекания вяжущего должен быть не более 0,20 % по массе, а при подборе составов РЩМА показатель стекания вяжущего должен находиться в пределах от 0,07 % до 0,15 % по массе.


      Примечание - РЩМАС могут изготавливаться без применения стабилизирующей добавки, если показатель стекания вяжущего соответствует требованиям СТ РК 2373, ГОСТ 31015. При необходимости введения стабилизирующей добавки ее содержание необходимо снизить в 1,5 – 2,0 раза по сравнению с традиционным ЩМАС с учетом полученных результатов испытаний.


      4.4.5 Температура РЩМАС в зависимости от марки применяемого РБВ при отгрузке потребителю и укладке должна соответствовать значениям, указанным в таблице 6.

Таблица 6 – Температура резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей в зависимости от марки применяемого РБВ

Марка РБВ

Температура, °С

при отгрузке

при укладке

РБВ 50/70

от 180 до 190

от 170 до 180

РБВ 70/100

от 170 до 180

от 165 до 170

РБВ 100/130

от 165 до 180

от 165 до 170

      4.4.6 Показатели физико-механических свойств резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей РЩМАС-10, РЩМАС-15, РЩМАС-20 должны соответствовать требованиям, указанным в таблице 7.

Таблица 7 – Физико-механические свойства резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонов

Наименование показателя

Значение

Предел прочности при сжатии при температуре 50 °С, МПа, для всех типов, не менее

1,0

Предел прочности при сжатии при температуре 20 °С, МПа, для всех типов , не менее

2,8

Трещиностойкость по пределу прочности при расколе при температуре 0 °С при скорости деформирования 50 мм/мин, МПа, для всех типов

3,0-6,5

Сдвигоустойчивость по:


- по коэффициенту внутреннего трения, не менее

0,94

- по сцеплению при сдвиге при температуре 50 °С, МПа, не менее

0,25

Пористость минеральной части, %

от 15 до 19

Остаточная пористость, %:


- образцов, отформованных из смесей

от 2,5 до 4,5

- вырубок и кернов готового покрытия, не более

4,5

Водонасыщение, %, по объему


- образцов, отформованных из смесей

от 1,0 до 4,0 %

- вырубок и кернов готового покрытия, не более

3,0

Водостойкость при длительном водонасыщении, не менее

0,85

Дополнительные требования

Устойчивость к колееобразованию1), мм, не более

3,0

_________
1)      При отсутствии требований по данному показателю в договоре на поставку продукции испытания проводятся: при подборе составов смесей, при производстве работ по выпуску смесей не реже одного раза в полугодие, а также при поступлении новой партии резиновой крошки (резинового гранулята).

      4.4.7 Требования к материалам

      4.4.7.1 Щебень из плотных горных пород и щебень из металлургических шлаков, входящих в состав резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей, должен соответствовать требованиям СТ РК 1284, СТ РК 1376, ГОСТ 8267, ГОСТ 32703, ГОСТ 32826.

      Для приготовления РЩМАС и РЩМА применяют щебень фракции от 5 (4) мм до 10 (8) мм, от 10 (8) мм до 15 (11,2) мм, от 15 (11.2) мм до 20 (16) мм, а также смеси фракций от 5 (4 мм) до 15 (11,2) мм, от 10 (8) мм до 20 (16) мм, от 20 (16) мм до 40 (31,5) мм.


      Примечание – В скобках указаны размеры фракции щебня на квадратных ситах.


      Марка по дробимости щебня из изверженных и метаморфических горных пород должна быть не менее 1200, из осадочных горных пород, гравия и металлургических шлаков не менее 1000, марка щебня по сопротивлению дроблению и износу должна быть И-1. Марка щебня по морозостойкости не менее F50.

      Содержание щебня пластинчатой и игловатой формы не должно превышать 15 % по массе.

      Содержание дробленых зерен в применяемом щебне из гравия должно быть не менее 90 % по массе.

      4.4.7.2 Песок из отсевов дробления горных пород (дробленый песок) должен соответствовать ГОСТ 31424 и ГОСТ 32730: марке по прочности не ниже 1000, содержанию глинистых частиц, определяемых методом набухания не более 0,5 %, при этом по содержание зерен мельче 0,16 (0,125) мм (в том числе пылевидных и глинистых частиц в этой фракции) не нормируется.


      Примечание – В скобках указаны размеры фракции щебня на квадратных ситах.


      4.4.7.3 Минеральный порошок должен соответствовать требованиям СТ РК 1276, ГОСТ 32730. При соответствующем технико-экономическом обосновании допускается применять взамен минерального порошка пыль из системы пылеулавливания смесительной установки, при этом содержание ее в зернах мельче 0,071 мм не должно превышать 50 % по массе.

      4.4.7.4 В качестве стабилизирующей добавки при необходимости применяют целлюлозное волокно или специальные гранулы на его основе, которое должны соответствовать требованиям технической документации предприятия-изготовителя.

      Целлюлозное волокно должно иметь ленточную структуру нитей длиной от 0,1 мм до 2,0 мм. Волокно должно быть однородным и не содержать пучков, скоплений нераздробленного материала и посторонних включений. По физико-механическим свойствам целлюлозное волокно должно соответствовать требованиям, указанным в таблице 8.

Таблица 8 – Показатели физико-механических свойств целлюлозного волокна

Наименование показателя

Значение показателя



Влажность, % по массе, не более

8,0

Термостойкость при температуре 220 °С по изменению массы при прогреве, %, не более

7,0

Содержание волокна длиной от 0,1 мм до 2,0 мм, %, не менее

80

      Допускается применять другие стабилизирующие добавки, включая полимерные или иные волокна с круглым или удлиненным поперечным сечением нитей длиной от 0,1 мм до 10,0 мм, способные удерживать битум при технологических температурах, не оказывая отрицательного воздействия на РБВ и РЩМАС. Обоснование пригодности стабилизирующих добавок и оптимального их содержания в РЩМАС устанавливают посредством проведения испытаний РЩМАС по СТ РК 1218 и устойчивости к расслаиванию по СТ РК 2373, ГОСТ 31015.

      4.4.7.5 В качестве модификатора применяют резиновую крошку (резиновый гранулят) в соответствии с требованиями СТ РК 2028 и п.п. 4.2.4.3 настоящих рекомендаций.

      4.4.7.6 В качестве битумных вяжущих применяют РБВ по требованиям п.п. 4.2 настоящих рекомендаций.

      4.4.7.7 В качестве ПАВ применяются адгезионные добавки, соответствующие нормативным документам предприятия-изготовителя, утвержденные в установленном порядке, в количестве, обеспечивающем сцепление каменных материалов с битумом и водостойкость РЩМА.


      Примечание - При применении ПАВ необходимо учитывать условия его введения в битум, температуру приготовления и срок действия в составе РБВ, указанные в паспорте завода-изготовителя.

5 Технология приготовления РБВ

      5.1 Выбор марки резинобитумного вяжущего производится на основании показателей температурной чувствительности и вязкоупругих свойств вяжущего после старения с учетом расчетных минимальных и максимальных температур покрытия в соответствии с требованиями Р РК 218-96 [10].

      5.2 Существуют два способа приготовления РБВ. Первый способ заключается во введении в битум предварительно набухшей резиновой крошки (резинового гранулята) требуемой концентрации. Перемешивание компонентов происходит в специальной установке, оборудованной системой подачи и дозирования исходных компонентов и готовой продукции, емкости для хранения РБВ при температуре от 150 °С до 170 °С.

      5.3 В качестве пластификатора для РБВ применяют индустриальные масла марок: И-20А, И-30А, И-40А, И-50 А по ГОСТ 20799, сырье для нефтяных вязких битумов по СТО 00151807-011[11].

      5.4 Второй способ заключается в перемешивании всех компонентов, предусмотренных в составе РБВ, в одной емкости. При наличии в составе РБВ пластификатора его вводят в битум при температуре от 120 °С до 140 °С перемешивают до однородного состояния, затем при постепенном нагревании порционно вводят резиновую крошку при температуре от 145 °С до 190 °С. При отсутствии пластификатора в составе РБВ - битум нагревают от 160 °С до 170 °С, а затем порционно вводят резиновую крошу (гранулы), и при постоянном перемешивании доводят до температуры от 165 °С до 180 °С.

      5.5 Приготовление РБВ осуществляют на асфальтобетонных заводах, которые наряду со стандартным оборудованием должны иметь установку для приготовления модифицированного вяжущего, систему подачи и дозировки исходных компонентов и готовой продукции, емкости для хранения РБВ.

      5.6 Установка для приготовления РБВ представляет собой металлическую емкость, оборудованную системой подогрева и с активными перемешивающими устройствами или коллоидными мельницами. Технологические параметры приготовления резинобитумных вяжущих и резиноасфальтобетонов приведены в таблице 9.

Таблица 9 – Технологические параметры приготовления резинобитумных вяжущих и резиноасфальтобетонов

Наименование материала

Технологические параметры

Количество резиновой крошки (гранулята) в вяжущем, % от массы битума

Температура приготовления РБВ, °С

Время приготовления, я РБВ, ч

Количество вводимого РБВ в смесь, % от массы смеси

Температура, °С

РБВ, поступающего в смеситель

Минеральных материалов, поступающих в смеситель

Смеси при выходе из смесителя

Укладки смесей

Резиновая крошка (резиновый гранулят)

7-15

165 -180

опыт-ным путем (от 3,5 ч. и более)

5-7

180-190

180-190

не менее 165

не менее 145

6 Технология приготовления РАС и РЩМАС

      6.1 Проектирование составов резиноасфальтобетонных смесей, резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей проводится по общепринятой методике в соответствии со Сборником типовых технических спецификаций по строительству и ремонту автомобильных дорог, ч. II, спец. 804, п.4 [6], СТРК 1225, СТ РК 2373, ГОСТ 31015. В зависимости от применяемой резиновой крошки (резинового гранулята) в каждом конкретном случае следует подбирать составы резинобитумных вяжущих, резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичных смесей и технологические параметры их приготовления с учетом климатических условий региона строительства автомобильных дорог.

      6.2 Технологический процесс приготовления РАС и РЩМАС при "Сухом" методе включает следующие технологические операции:

      - приготовление битумного вяжущего и нагрев его до рабочей температуры от 140 °С до 160 °С;

      - подачу к асфальтобетонному смесителю минеральных материалов (песка и щебня);

      - дозирование песка, щебня;

      - дозирование минерального порошка, резиновой крошки (резинового гранулята), целлюлозной добавки (или без нее);

      - высушивание и нагрев минеральных материалов до температуры от 190 °С до 200 °С;

      - сухое перемешивание минеральных материалов с резиновой крошкой (резиновым гранулятом) от 20 с до 30 с;

      - подача битумного вяжущего, нагретого до рабочей температуры в смеситель;

      - мокрое перемешивание от 30 с до 60 с;

      - выгрузка готовой смеси в автомобили-самосвалы.

      6.3 Технологический процесс приготовления РАС и РЩМАС при "Мокром" методе включает следующие технологические операции:

      - приготовление резинобитумного вяжущего и нагрев его до рабочей температуры от 180 °С до 190 °С);

      - подачу к асфальтобетонному смесителю минеральных материалов (песка и щебня);

      - дозирование песка, щебня;

      - дозирование минерального порошка, резиновой крошки (резинового гранулята), целлюлозной добавки (или без нее);

      - высушивание и нагрев минеральных материалов до температуры от 190 °С до 200 °С;

      - подача резинобитумного вяжущего, нагретого до рабочей температуры в смеситель;

      - мокрое перемешивание от 60 с до 90 с;

      - выгрузка готовой смеси в автомобили-самосвалы.


      Примечания

      1 Минеральный порошок подается в холодном виде.

      2 Стабилизирующую добавку чаще всего вводят в минеральную смесь перед объединением ее с битумом. При этом подача стабилизатора может производиться как вручную, так и с помощью специальных систем дозирования.

      3 Продолжительность перемешивания смесей (РАС РЩМАС) определяется техническими параметрами смесительной установки, степенью износа лопастей мешалки и должна обеспечивать равномерное распределение и полное обволакивание дискретных зерен минерального материала резинобитумным или битумным вяжущим.

7 Технологии устройства трещинопрерывающих слоев покрытия из РАС

      7.1 Устройство трещинопрерывающих слоев покрытия из резиноасфальтобетонных смесей с применением продуктов переработки изношенных шин (резиновой крошки или резинового гранулята) необходимо производить в соответствии с требованиями [1], [2], [3], [4], [5], [6],[7], [12], [13], [14].

      7.2 Резиноасфальтобетонные смеси рекомендуется укладывать асфальтоукладчиками с широким захватом, с рабочими органами, обеспечивающими предварительное уплотнение. При отсутствии широкозахватных асфальтоукладчиков и/ или при значительной ширине покрытия укладку осуществляют несколькими асфальтоукладчиками сопряжением полос с отрывом между ними от 15 м до 20 м. В местах недоступных для асфальтоукладчика, допускается ручная укладка [6], [13], [14].

      7.3 Устройство трещинопрерывающих слоев покрытия из резиноасфальтобетона осуществляется с учетом дальности и времени транспортирования резиноасфальтобетонной смеси с соблюдением ограничений температурного режима:

      - при температуре воздуха от 5 °С до 10 °С и скорости ветра до 5 м/с, при этом температура резиноасфальтобетонной смеси при выгрузке в асфальтоукладчик должна быть не менее 180 °С, в начале уплотнения не менее 170 °С;

      - при температуре воздуха от 5 °С до 10 °С и скорости ветра свыше 5 м/с, при этом температура резиноасфальтобетонной смеси при выгрузке в асфальтоукладчик должна быть не менее 185 °С, в начале уплотнения не менее 175 °С;

      - при температуре воздуха от минус 5 °С до 1 °С и скорости ветра свыше 5 м/с, при необходимости можно укладывать резиноасфальтобетонной смеси по согласованию с Заказчиком, при этом ее температура в начале уплотнения должна быть не менее 180 °С.     

      7.4 При устройстве трещинопрерывающих слоев покрытий из резиноасфальтобетонных смесей при пониженных температурах следует соблюдать следующие правила:

      - подачу смеси осуществлять интенсивно и ритмично без остановок;

      - уплотнение производить преимущественно тяжелыми катками;

      - уплотнение производить отрядом машинистов катов на всю ширину уложенной полосы;

      - тщательно производить отделку полос сопряжения продольных и поперечных стыков.

      7.5 Транспортирование резиноасфальтобетонных смесей к месту производства работ осуществляют автомобилями самосвалами, оснащенными быстросъемными тентами. При пониженных температурах воздуха транспортирование резиноасфальтобетонных смесей без укрытия тентами не допускается.

      7.6 Укладку и уплотнение резиноасфальтобетонных смесей необходимо производить в соответствии с требованиями технических спецификаций 805, п.5 [6], технологическим регламентом [13].

      7.7 При укладке резиноасфальтобетонных смесей асфальтоукладчиками точная толщина укладываемого слоя зависит от гранулометрического состава асфальтобетонной смеси, содержания вяжущего и температуры смеси и подбирается на стадии пробной укатки. Ориентировочно толщина неуплотненного слоя должна быть от 10 % до 15 % больше проектной (при проектной толщине слоя 6,0 см толщина неуплотненного слоя составляет от 6,6 см до 6,9 см).

      7.8 При использовании асфальтоукладчиков с трамбующим брусом и пассивной выглаживающей плитой, скорость укладчика должна составлять от 2 м/мин до 3 м/мин. Режимы работы уплотняющих органов асфальтоукладчика должны быть следующими: частота оборотов валов трамбующего бруса должна составлять от 600 об/мин до 1000 об/мин, вала вибратора плиты от 2500 об/мин до 3000 об/мин, амплитуда колебаний трамбующего бруса от 4 мм до 6 мм, виброплиты от 1,0 мм до1,5 мм.

      7.9 При устройстве поперечного примыкания (в начале смены) уровень установки рабочего органа асфальтоукладчика должен быть тем же, что и в конце предыдущей смены. При этом 2 м от места примыкания необходимо пройти на ручном режиме (без включения автоматики).

      7.10 В начале смены или после длительного перерыва необходимо прогреть поперечный стык, установить укладчик таким образом, чтобы плита находилась полностью над краем ранее уложенного слоя покрытия, включить систему подачи материала и заполнить шнековую камеру резиноасфальтобетонной смесью перед выглаживающей плитой. Верх покрытия в зоне поперечного стыка предварительно должен быть прогрет линейным разогревателем с инфракрасными горелками.

      7.11 Резиноасфальтобетонная смесь должна равномерно доставляться к бункеру асфальтоукладчика для обеспечения его непрерывного движения с постоянной скоростью. Необходимо максимально сократить количество остановок асфальтоукладчика.

      7.12 При разгрузке резиноасфальтобетонной смеси самосвал должен останавливаться за 30 см - 60 см до асфальтоукладчика без установки на тормоз, а асфальтоукладчик, двигаясь вперед, наезжать на него, соприкасаясь с автомобилем без толчка. Во время разгрузки самосвала асфальтоукладчик должен сохранять свою рабочую скорость.

      7.13 При работе асфальтоукладчика под его гусеницами не должно быть посторонних предметов или просыпавшейся при разгрузке резиноасфальтобетонной смеси.

      7.14 Во время движения асфальтоукладчика необходимо поддерживать одинаковый уровень резиноасфальтобетонной смеси в шнековой камере, который должен доходить, примерно до оси вала шнека. Главным фактором получения слоя постоянной толщины, является поддержание стабильного давления материала на выглаживающую плиту. Сведение крыльев асфальтоукладчика после выработки каждой машины не рекомендуется. Бункер всегда должен быть заполнен не менее чем на 25 %. При продолжительных перерывах необходимо вырабатывать всю смесь, находящуюся в бункере, шнековой камере и под плитой.

      7.15 При укладке второй половины покрытия (смежной полосы, укладываемой вторым укладчиком) расстояние от кромки ранее уложенной полосы до бокового щита асфальтоукладчика должно быть от 20 мм до 30 мм.

      7.16 Уплотнение смесей следует начинать непосредственно после их укладки, при этом температура резиноасфальтобетонной смеси зависит от температуры воздуха и скорости ветра:

      - при температуре воздуха от 5 °С до 10 °С, сухом покрытии и ветре до 5 м/с: при выгрузке в асфальтоукладчик - не менее 180 °С, в начале уплотнения - не менее 175 °С;

      - при температуре воздуха от 5 °С до 10 °С, сухом покрытии и ветре свыше5 м/с: при выгрузке в асфальтоукладчик - не менее 185 °С, в начале уплотнения - не менее 175 °С;

      - при температуре воздуха от 1 °С до 5 °С, сухом покрытии и отсутствии ветра: при выгрузке в асфальтоукладчик - не менее 185 °С, в начале уплотнения - не менее 175 °С;

      7.17 Работы при температуре воздуха от 0 °С до 5 °С, сухом покрытии и ветре свыше 5 м/с можно производить по письменному согласованию с Заказчиком.

      7.18 При использовании асфальтоукладчиков с трамбующим брусом и виброплитой распределенную асфальтобетонную смесь следует уплотнять:

      а) на "нежестком" основании (пролеты мостовых переходов, эстакад, путепроводов) при модуле упругости основания менее 1000 МПа - гладковальцовым катком массой 10 т - 13 т за 4 - 6 проходов, окончательно – гладковальцовым катком массой 11 т - 18 т за 4 - 6 проходов;

      б) на "жестком" основании (подходы к искусственным сооружениям) - гладковальцовым катком массой 10 т - 13 т за 4 - 6 проходов, затем вибрационным катком массой 6 т - 8 т за 2 - 4 прохода и окончательно - гладковальцовым катком массой 11т - 18 т за 2 - 4 прохода;

      в) скорость для гладковальцовых катков должна быть - не более 2 км/ч - 2,5 км/ч. При первом проходе гладковальцовых катков ведущие вальцы должны быть впереди.

      7.19 При уплотнении вибрационными катками частота колебаний должна быть установлена на максимум - от 2500 ед./мин до 3000 ед./мин, амплитуда - на минимум от 0,025 см до 0,05 см.

      7.20 Для тонких слоев резиноасфальтобетонной смеси (около 3 см в уплотненном состоянии) каток вибрационного действия обычно используется в статическом режиме (без вибрации). Это происходит потому, что после нескольких проходов вибрирующий валец начнет "отскакивать"от таких тонких слоев вследствие высокой жесткости нижнего слоя, на который уложен этот тонкий слой(он будет разрушаться, а не уплотняться).

      7.21 Для слоев толщиной от 3 см до 10 см катки вибрационного действия должны работать с малой амплитудой. По мере повышения толщины слоя необходимо повысить номинальную амплитуду вибрации до 0,1 см. Изменение частоты вибрации при заданной амплитуде вызывает рост динамического воздействия пропорционально квадрату окружной скорости эксцентрика на валу. Частоты менее 2000 в 1 мин (33 Гц) обычно неприемлемы для уплотнения асфальтобетонных слоев. Скорость катков вибрационных должна быть 3 км/ч.

      7.22 При уплотнении катками на пневмошинах следует принять во внимание следующее: пневматическое колесо в отличие от гладкого металлического вальца деформируется под влиянием нагрузки, при этом с увеличением нагрузки растет контактное давление на укатываемый слой, а в продольной плоскости - напряжение в материале более равномерное, и глубина проработки смеси большая. Слои покрытия повышенной толщины рекомендуется уплотнять катками на пневмошинах. В поперечной плоскости напряжение характеризуется значительной концентрацией, что обусловлено сравнительно небольшой шириной пневматических колес. При совместной работе нескольких пневматических колес при одиночном проходе образуются как неуплотненные зоны, так и зоны глубокого уплотнения. Для достижения равномерного уплотнения в поперечном направлении необходимо пробной укаткой установить схему уплотнения и требуемое количество проходов катка по ширине. Лучшее качество уплотнения резиноасфальтобетонных смесей обеспечивают катки, оборудованные специальными шинами, отличающиеся плоским и гладким протектором и рабочим диапазоном изменения давления воздуха в шине от 0,3 МПа до 1,0 МПа, что дает возможность уплотнять их при температуре от 160 °С до 170 °С. Большинство катков на пневмошинах применяется для работы на стадии промежуточной укатки, т.е. после катка статического или вибрационного действия, осуществляющего первоначальную укатку, и перед катком статического воздействия, выполняющего конечную финишную укатку. При использовании катков на пневмошинах для работы на стадии промежуточной укатки следует применять шины с минимальным числом слоев корда, равным 10, и давлением до 0,63 МПа.

      7.23 При уплотнении резиноасфальтобетонных смесей комбинированными катками, оборудованными гладким вибровальцом и гладкими пневматическими шинами происходит равномерное и эффективное уплотнение за счет сближения зерен и выжимания воздуха из пор и перераспределения вяжущего, обладающего повышенной вязкостью. Скорость комбинированных катков должна быть при первых 2 - 3 проходах до 2 км/ч, при последующих проходах до 5 км/ч.

      7.24 Уплотнение начинают продольными проходами катков от края полосы к середине, а затем от середины к краям с перекрытием следов на 20 - 30 см. Движение катков должно быть равномерным. Не допускается останавливать каток на уплотняемой полосе. Уплотнение заканчивают, когда после прохода тяжҰлого катка на покрытие не остаҰтся заметного следа.

      7.25 При укладке резиноасфальтобетонных смесей сопряженными полосами в процессе уплотнения первой полосы вальцы катка не должны приближаться более, чем на 10 см к кромке сопряжения. Уплотнение следующей полосы необходимо начинать по продольному сопряжению. Сопряжение полос должно быть ровным и плотным. Уплотнение поперечного сопряжения можно осуществлять тремя способами.

      7.25.1 При первом способе гладковальцовый каток должен совершать проходы вдоль продольной оси уплотняемой полосы, при этом оба вальца катка должны полностью выходить за линию шва на уплотняемый слой.

      7.25.2 При втором способе каток совершает проходы вдоль линии шва, при этом валец при первом проходе заходит на 20 - 30 см на уплотняемое покрытие, а при каждом последующем проходе смещается от линии поперечного шва на 10 см.

      7.25.3 При третьем способе каток уплотняет поперечный шов под углом 45°, в этом случае валец должен полностью выходить за линию шва на уплотняемое покрытие.

      7.26 Уплотнение резиноасфальтобетонной смеси необходимо завершать до достижения температуры покрытия 145 °С. Дальнейшее уплотнение неэффективно и может привести к разуплотнению слоя и растрескиванию щебня. Длина захватки уплотнения должна составлять 30 м при температуре окружающего воздуха 10 °С и более, и 20 м при температуре 5 °С. Фактическая длина захватки определяется исходя из измерения температуры уплотняемого слоя.

      7.27 Звено катков должно работать по следующей схеме: уступом, располагаясь друг за другом, двигаются каждый по своей полосе уплотнения с перекрытием следа переднего катка задним на 20 см - 30 см. Совершив один двойной проход, катки смещаются поперек полосы укладки на ширину вальцов с учҰтом перекрытия следа. После уплотнения покрытия по всей ширине укладки катки возвращаются на исходную позицию (первую полосу уплотнения) и цикл повторяется.

      7.28 В процессе уплотнения катки как можно ближе должны подходить к асфальтоукладчику. Расстояние между катками должно составлять 2 м - 3 м. Не допускается резкое торможение и реверс при движении катков.

      7.29 Первый проход по крайней полосе уплотнения, необходимо начинать, отступив от края покрытия на 10 см - 15 см. Край уплотняется после прохода катка по всей ширине уплотняемой полосы.

      7.30 Во время уплотнения резиноасфальтобетонной смеси катки должны быть в непрерывном и равномерном движении. Запрещается останавливать катки на неуплотнҰнном и неостывшем слое. Для исключения образования волны каждый последующий след катка должен быть дальше предыдущего в направлении укатки на величину диаметра вальца. При уплотнении каток должен двигаться параллельно оси дороги. Запрещается его движение под углом к оси.

8 Технологии устройства трещинопрерывающих слоев покрытия из РЩМАС

      8.1 Устройство трещинопрерывающих слоев покрытия из резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей с применением продуктов переработки изношенных шин (резиновой крошки или резинового гранулята) необходимо производить в соответствии с требованиями [1], [2], [3], [4], [5], [6], [7], [12], [13].

      8.2 Укладку горячих резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей следует осуществлять при температуре окружающего воздуха не ниже 5 °С. В соответствии со СНиП 3.06.03[5], сборником спецификаций [6], технологическим регламентом [13] нижележащее основание должно быть сухим, чистым, ровным и обеспечивать хорошее сцепление с укладываемым слоем. До начала основных работ при необходимости на поврежденных участках предусматривается устранение дефектов путем заделки выбоин, санации трещин, фрезерования поверхности под проектную отметку, устройства выравнивающего слоя и т.п. по всем правилам ремонта. Очистку поверхности основания от пыли и грязи выполняют механическими щетками, сжатым воздухом от передвижного компрессора или другими средствами вплоть до промывки водой. Подготовленное основание обрабатывают битумами или быстроразлагающейся катионоактивной битумной эмульсией.

      8.3 Укладку РЩМАС рекомендуется производить сразу на всю ширину проезжей части с помощью широкозахватных асфальтоукладчиков на гусеничном ходу, оснащенных автоматикой нивелирования. Число одновременно работающих машин назначают в зависимости от ширины покрытия и поперечных габаритов уплотняющих органов укладчиков. С учетом погодных условий и мер безопасности при эшелонной укладке РЩМАС асфальтоукладчики располагаются уступом на расстоянии от 10 м до 30 м друг от друга. При этом в соответствии с технологическим регламентом автоматическая система контроля ровности укладчиков работает от копирной струны, датчика поперечного уклона, опорного башмака или длиннобазовой лыжи.

      8.4 Режим работы трамбующего бруса асфальтоукладчика: ход трамбующего бруса от 5 мм до 6 мм; частота его ударов от 800 до 1000 в минуту; вибрацию на плите включать запрещается. Частота вибрации виброплиты в случае необходимости настраивается на 40 Гц. Причем, вибрационный режим плиты рекомендуется использовать только в крайних случаях, при толщинах устраиваемого слоя не менее трехкратного размера самой крупной фракции щебня в смеси.

      8.5 Для получения ровной поверхности необходимо обеспечивать непрерывность укладки РЩМАС. Рекомендуемая скорость укладки от 2м/мин до 3 м/мин.

      8.6 Уплотнение слоя покрытия из РЩМАС необходимо осуществлять отрядом гладковальцовых тандемных катков массой от 8 т до 16 т. Количество гладковальцовых катков определяется в зависимости от ширины захватки асфальтоукладчика методом пробного уплотнения.

      8.7 Катки должны двигаться короткими захватками в статическом режиме со скоростью от 5км/час до 6 км/час с максимально возможным приближением к асфальтоукладчику. В процессе укатки стальные вальцы постоянно смачивают мыльным раствором, водно-керосиновой эмульсией или просто водой. Обильное орошение вальцов недопустимо, так как ведет к ускоренному охлаждению уплотняемого слоя. Необходимая степень уплотнения достигается за 4-6 проходов по одному следу.

      8.8 Катки совершают челночное движение по укатываемой полосе от краев к оси дороги, а затем в обратном направлении, с перекрытием следа на 20-30 см. Первый проход катка лучше начинать, отступив от края покрытия или внутренней кромки бортового камня на 10 см. Края уплотняются после первого прохода катка по всей длине полосы. Схема укатки должна обеспечивать равномерное уплотнение смеси по всей ширине укладываемого слоя, что достигается одинаковым числом проходов катков по одному следу. Включать вибрацию на вальцах запрещается.

      8.9 Применение катков комбинированного действия и пневмоколҰсных катков не допускается. Во время уплотнения смеси катки должны быть в непрерывном и равномерном движении. Запрещается останавливать катки на неуплотнҰнном и неостывшем слое.

      8.10 Движение транспортных средств по готовому слою покрытия открывают при снижении температуры уложенного слоя до 40 °С.

9 Технология устройства ШПО на основе РБВ

      9.1 Устройство трещинопрерывающего слоя ШПО на покрытиях с применением продуктов переработки изношенных шин (резиновой крошки или резинового гранулята) в составе резинобитумных вяжущих необходимо производить в соответствии с требованиями [1], [2], [3], [4], [5], [6],[7], [12], [13], [15].

      9.2 Температура воздуха для устройства ШПО должна быть не ниже 15 °С в сухую погоду.

      9.3 При устройстве ШПО необходимо применять оборудование для равномерного распределения РБВ, имеющее быструю систему нагрева для обеспечения требуемой температуры при распылении, а впрыскивающее сопло и трубопровод снабжены дополнительной системой подогрева для обеспечения бесперебойной работы.

      9.4 Перед началом работ по устройству ШПО необходимо производить настройку однородности распыления РБВ с применением подложки (толь или рубероид).

      9.5 Уплотнение слоя щебня по резинобитумному вяжущему рекомендуется вести катками на пневмошинах.

      9.6 Укатку щебня необходимо закончить при температуре вяжущего не ниже 130 °С. Не допускается виброуплотнение при температуре ниже минимальной температуры слоя ШПО и виброуплотнение после отделочного укатывания.

      9.7 Необходимо предусмотреть наличие дополнительного катка, на случай резкого изменения погодных условий.

10 Технический контроль качества работ и методы испытаний

      10.1 Верификацию дорожно-строительных материалов осуществляют в соответствии с требованиями ГОСТ 24297.

      10.2 При приготовлении резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей контролируют:

      - однородность резинобитумных вяжущих на соответствие требований СТ РК 2534;

      - качество исходных материалов, используемых для приготовления по требованиям СТ РК 1225, СТ РК 2028, СТ РК 2373, ГОСТ 31015;

      - температурный режим приготовления и качество резинобитумного вяжущего по требованиям, указанным в таблицах 1 и 6 настоящих рекомендаций;

      - температурный режим готовых резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичных смесей и их качество по СТ РК 1225, СТ РК 2028, СТ РК 2373, ГОСТ 31015 и требований, указанных в таблице 6 настоящих рекомендаций;

      - стекание вяжущего для резино-щебеночно-мастичных смесей должно соответствовать СТ РК 2373, ГОСТ 31015;

      - работу дозаторов минеральных материалов, резиновой крошки или резинового гранулята, адгезионной и стабилизирующей и др. добавок, руководствуясь инструкциями по эксплуатации производственного оборудования;

      - процессы приготовления РБВ, РА, РЩМАС.

      10.3 Технический контроль подразделяется на входной, операционный и приемочный.

      10.3.1 При входном, операционном и приемочном контроле определяют качество поступающих на завод исходных материалов в каждой партии в соответствии с требованиями нормативных и нормативно-технических документов - методами, установленными стандартами:

      - щебень по СТ РК 1284, СТ РК 1376, ГОСТ 8267, ГОСТ 32703;

      - минеральный порошок по СТ РК 1276, ГОСТ 32761;

      - песок ГОСТ 8736, ГОСТ 32730, ГОСТ 32824, ГОСТ 32826;

      - эффективная активность естественных радионуклидов А эфф в минеральной части РА и РЩМАС не должна превышать значений, установленных требованиями ГОСТ 30108;

      - резиновая крошка (резиновый гранулят) должны соответствовать требованиям, приведенным в таблице 2 настоящих рекомендаций. Качество резиновой крошки (резинового гранулята) определяется качеством резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей, резиноасфальтобетона и резино-щебеночно-мастичного асфальтобетона, приготовленных и уплотненных по методам СТ РК 1218, СТ РК EN 12697-22, СТ РК EN 12697-33 в соответствии с требованиями СТ РК 1225, СТ РК 2028, СТ РК 2373, ГОСТ 31015;

      - вязкий битум каждой партии оценивают по СТ РК 1373, ГОСТ 33133;

      - ПАВ должно соответствовать требованиям технических условий предприятий-изготовителей;

      - резинобитумное вяжущее контролируют в соответствии с требованиями настоящих рекомендаций и по стандартам на методы испытаний приведенных в таблице 1. Марка, физико-механические и эксплуатационные свойства РБВ должны соответствовать условиям эксплуатации покрытия [10];

      - резиноасфальтобетонные и резино-щебеночно-мастичные асфальтобетонные смеси должны соответствовать требованиям СТ РК 1225, СТ РК 2028, СТ РК 2373 и настоящих рекомендаций (таблица 4, таблица 7) по методикам СТ РК 1218, а глубина колееобразования по СТ РК EN 12697-22, СТ РК EN 12697-33.Отбор проб при приготовлении РА и РЩМАС в производственных смесительных установках начинают не ранее, чем через 30 мин после их выпуска по СТ РК 1809, СТ РК 2028;

      - РА и РЩМАС должны выдерживать испытания на сцепление вяжущего с поверхностью минеральной части по требованиям СТ РК 2028, СТ РК 2373, ГОСТ 31015 по методикам СТ РК 1218, СТ РК 1808;

      - РЩМАС должны быть устойчивыми к расслоению в процессе транспортирования и загрузки-выгрузки. Устойчивость к расслоению определяют по показателю стекания вяжущего, который должен быть не более 0,20 по массе. При подборе состава РЩМАС показатель стекания вяжущего должен находиться в пределах от 0,07 % до 0,15 % по СТ РК 2373, ГОСТ 31015;

      - показатели уплотнения РА и РЩМА соответствующих требованиям СТ РК 2028, СТ РК 2373, ГОСТ 31015, СНиП 3.06.03 [5] и ПР РК 216-35[12], которые определяют по СТ РК1218;

      - показатели качества материалов при входном контроле определяются по ГОСТ 24297.

      10.3.2 При операционном контроле качества не реже одного раза в 10 смен определяют: гранулометрический (зерновой) состав щебня, дробленного песка (песка из отсевов дробления), содержание пылевидных и глинистых частиц в щебне и песке, влажность минеральных материалов и при необходимости резиновой крошки (резинового гранулята) и стабилизирующей добавки перед подачей их в дозировочные устройства смесителей непрерывного действия.

      10.3.2.1 Для испытаний пробы минеральных материалов отбирают непосредственно с мест складирования по СТ РК 1809.

      10.3.2.2 При операционном контроле процесса изготовления постоянно контролируют соблюдение температурного режима и визуально качество смешения. Смеси (РА, РЩМАС) на выходе должны быть однородными, не содержать сгустков РБВ и не покрытых РБВ зерен каменного материала.

      10.4 При укладке трещинопрерывающих слоев покрытия из РА, РЩМАС следует контролировать:

      - температуру РА, РЩМАС в каждом автомобиле-самосвале;

      - толщину и ширину слоя через 100 м;

      - ровность и поперечные уклоны через 50 м;

      - качество устройства продольных и поперечных сопряжений уложенных полос;

      - соблюдение заданных режимов работы асфальтоукладчиков и катков.

      10.5 Для определения качества уплотнения устроенных трещинопрерывающих слоев покрытия отбирают керны (вырубки) в трех точках на 7000 м2 через 1-3 суток после уплотнения на расстоянии не менее 1 м от края покрытия и испытывают по СТ РК 1218.

      Коэффициент уплотнения резиноасфальтобетона пористого и высокопористого должен быть не менее 0,98, а плотного и высокоплотного – не менее 0,99.

      Показатели уплотнения РЩМА контролируют на образцах (кернах или вырубках) по показателю остаточной пористости.

      10.6 Контроль качества при устройстве трещинопрерывающего слоя шероховатой поверхностной обработки с применением резинобитумного вяжущего осуществляется в соответствии с действующими нормативными и нормативно-техническими документами СНиП 3.06.03 [5], ПР РК 218-35 [12], Р РК 218-76 [14] и Р РК 218-55 [15].

      10.6.1 Перед устройством трещинопрерывающего слоя шероховатой поверхностной обработки на покрытии необходимо контролировать:

      - чистоту и состояние дорожного покрытия (не допускается наличие выбоин, пластических деформаций, разрушения кромки проезжей части);

      - температуру окружающей среды;

      - температуру РБВ в каждом гудронаторе.

      10.6.2 При устройстве трещинопрерывающего слоя шероховатой поверхностной обработки с применением РБВ на покрытии автомобильных дорог следует контролировать:

      - расход вяжущего один раз в смену;

      - расход щебня при настройке технологического оборудования для каждого щебнераспределителя;

      - режим уплотнения;

      - толщину слоя через каждые 100 м.

      10.6.3 Фактический расход материалов:

      - РБВ определяют, путем установки на покрытии плоской металлической емкости с известной площадью, которая взвешивается до и после розлива РБВ;

      - щебня путем взвешивания в количестве собранном с листа рубероида площадью 1 м2, который укладывается на обработанную РБВ его поверхность по пути движения щебнераспределителя;

      - степень приживаемости щебня на РБВ определяют прибором "Виолит" по методике СТ РК 2366, которая должна составлять не менее 95 % по объему материала.

      10.6.3 Приемочный контроль качества шероховатой поверхностной обработки осуществляют по СНиП 3.06.03 [5], ПР РК 218-35 [12], Р РК 218-76 [14], ПР РК 218-55 [15] при приемке объекта в эксплуатацию через 14 суток после ее устройства.

      10.6.4 При приемке объекта в эксплуатацию качество шероховатой поверхностной обработки оценивают коэффициентом сцепления по ГОСТ 30413 базовым прибором ПКРС-2 или другими приборами, показания которых коррелируются с базовым прибором. Допустимые значения коэффициента сцепления колеса автомобиля с поверхностью мокрого покрытия должны составлять не менее 0,45, а для участков с затрудненным движением транспорта не менее 0,50 при скорости движения автомобиля 60 км/ч.

11 Требования безопасности

      11.1 При приготовлении резинобитумных вяжущих, резиноасфальтобетонных смесей, резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей и устройстве из них трещинопрерывающих слоев покрытия с применением продуктов переработки изношенных шин необходимо обеспечить требования техники безопасности в соответствии с требованиями СТ РК 1174, ГОСТ 12.1.005, ГОСТ 12.1.007, ГОСТ 12.2.007.0, ГОСТ 12.3.002, [7], [13], [16], [17], [18], [19], [20].

      11.2 Применение продуктов переработки изношенных шин в виде резиновой крошки (резинового гранулята) для приготовления РБВ, РАС, РЩМАС должно быть согласовано с органами санитарно-эпидемиологического, экологического и пожарного надзора Республики Казахстан или стран членов Таможенного союза.

      11.3 При производстве работ, связанных с применением продуктов переработки изношенных шин (резиновой крошки, резинового гранулята) для приготовления РБВ, РАС, РЩМАС и их укладки в трещинопрерывающие слои покрытия возможно выделение вредных и загрязняющих веществ, указанных в таблице 10, концентрация которых не должна превышать установленных требований ГОСТ 12.1.005, ГОСТ 12.1.007, ГОСТ 12.1.014 и [18].

Таблица 10 – Предельно допустимые концентрации вредных и загрязняющих веществ в рабочей зоне и в атмосферном воздухе населенных пунктов

Наименование вещества

ОБУВ в атмосферном воздухе населенных пунктов, мг/м3[18]

Величина ПДК в воздухе рабочей зоны, мг/м3
(ГОСТ12.1.005)

Класс опасности (ГОСТ 12.1.007)

средне суточная

максимальная разовая

Азот диоксид

0,04

0,085

2

III

Бенз(a)пирен

0,1 мкг/100м3

-

0.00015

I

диВанадий пентоксид (пыль)

0,002

-

0.5

II

      Продолжение таблицы 10

Наименование вещества

ОБУВ в атмосферном воздухе населенных пунктов, мг/м3[18]

Величина ПДК в воздухе рабочей зоны, мг/м3
(ГОСТ12.1.005)

Класс опасности (ГОСТ 12.1.007)

средне суточная

максимальная разовая

Пыль неорганическая с содержанием диоксида кремния более 20%

0,1

0,3

2

III

Сера диоксид

0,05

0,5

0.1

III

Стирол

0,002

0,04

10-реднесуточная
30-максимальная

II

Толуол

-

0,6

50

III

Углеводороды предельные (в пересчете на С)

-

1,0

300

IV

Фенол

0,003

0,01

0.3

II

      11.4 Содержание вредных и загрязняющих веществ в воздухе рабочей зоны определяется по ГОСТ 12.1.014, периодичность поверки ПДК вредных веществ по ГОСТ12.1.005 – не реже одного раза в квартал.

      11.5 В соответствии с требованиями ГОСТ 12.1.044 резиноасфальтобетонные и резино-щебеночно-мастичные асфальтобетонные смеси относятся к группе трудногорючих веществ, минеральная часть резиноасфальтобетонных смесей относится к группе негорючих веществ, органическая составляющая (резинобитумное вяжущее) относится к группе горючих веществ с температурой вспышки в открытом тигле не ниже 220°С -- 300 °С, температурой самовоспламенения 320 °С.

      11.6 Общие требования безопасности к производственным процессам и производственному оборудованию должны соответствовать требованиям ГОСТ 12.3.002.

      11.7 Производственные помещения и лаборатории, в которых производится работа с резинобитумными вяжущими, резиноасфальтобетонными и резино-щебеночно-мастичными смесями должны быть оборудованы приточно-вытяжной вентиляцией по ГОСТ 12.4.021 и знаками безопасности и цветами сигнальными согласно требованиям ГОСТ 12.4.026.

      Выделяющиеся пары при производстве РБВ обладают местным раздражающим действием на кожу и слизистую оболочку глаз. Возможны ожоги от брызг вяжущего. При попадании на кожу ее необходимо охладить под струей проточной воды, снять РБВ вазелином или аналогичным кремом и оказать помощь при ожогах.

      11.8 Удельная эффективная активность естественных радионуклидов в применяемых минеральных материалах, резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичных смесей, согласно ГОСТ 30108 не должна превышать значений, указанных в таблице 11.

Таблица 11- Удельная эффективная активность естественных радионуклидов

Класс радиационной опасности строительных материалов

Эффективная удельная активность радионуклидов (А), Бк/кг, не более

Область применения

II

740

Для материалов, используемых в дорожном строительстве в пределах территории населенных пунктов и зон перспективной застройки.

III

1500

Для материалов, используемых в дорожном строительстве вне населенных пунктов

      11.9 При производстве, погрузке, разгрузке и транспортировании резинобитумных вяжущих, резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей должны соблюдаться требования технических регламентов Таможенного Союза ТС 014/2011 [7], [8], [9] и применяться средства индивидуальной защиты:

      - спецобувью по ГОСТ 12.4.032, ГОСТ 12.4.137;

      - спецодеждой по ГОСТ 12.4.111, ГОСТ12.4.112;

      - рукавицами по ГОСТ 12.4.010;

      - респираторами по ГОСТ 12.4.034;

      - защитными очками по ГОСТ 12.4.011;

      - защитными очками по ГОСТ 12.4.013.

      11.10 Показатели пожарной опасности (температура вспышки в открытом тигле и температура воспламенения) резинобитумных вяжущих, входящих в состав резиноасфальтобетона и резино-щебеночно-мастичного асфальтобетона должны соответствовать требованиям СТ РК 1373, СТ РК 2028, СТ РК 2534, ГОСТ 33133.

      11.11 При приготовлении и использовании резинобитумных вяжущих, резиноасфальтобетона, резино-щебеночно-мастичного асфальтобетона необходимо соблюдать требования по предотвращению пожара, противопожарной защите и организационно-технические мероприятия по обеспечению пожарной безопасности в соответствии с требованиями технического регламента [20] и ГОСТ 12.1.004.

      11.12 Пожарная техника, применяемая на заводах и в дорожных лабораториях при приготовлении и испытаниях РЩМАС, ее размещение и обслуживание должны соответствовать требованиям технического регламента [22] и СТ РК 1174.

      11.13 В радиусе 50 м от установки по приготовлению РАС, РЩМАС не допускается ведение работ с использованием открытого источника огня или работ, вызывающих искрообразование.

      11.14 При возгорании небольших количеств РБВ его тушат песком, кошмой, специальными порошками или огнетушителями типа ОПУ-5. Развивающиеся пожары тушат химической или воздушно-механической пеной.

      11.15 Организационные и технические мероприятия по обеспечению пожарной безопасности, системы предотвращения пожара и противопожарной защиты должны производиться в соответствии с ГОСТ 12.1.004.

      11.16 Наличие или возможность возникновения опасности и способы, которыми возможно снизить или предотвратить ее воздействие на работающих, должны быть обозначены сигнальными цветами и знаками безопасности по ГОСТ 12.4.026.

      11.17 К работе допускаются лица, прошедшие предварительные (при приеме на работу) и периодические медицинские осмотры, а также инструктаж по технике безопасности и производственной санитарии.

      Работающему персоналу предприятия необходимо проходить периодические медицинские осмотры в соответствии с рекомендациями уполномоченного органа в области санитарно-эпидемиологического надзора и инструктаж по технике безопасности в соответствии с требованиями ГОСТ 12.0.004.

      11.18 Обслуживающий персонал должен быть обеспечен необходимыми санитарно-бытовыми условиями, в том числе в соответствии с нормами [18]. Специальных требований к личной гигиене не предъявляется.

12 Требования охраны окружающей среды

      12.1 При приготовлении и использовании РБВ, РАС и РЩМАС для устройства трещинопрерывающих слоев покрытия необходимо руководствоваться мерами защиты окружающей среды, предусмотренными в требованиях ГОСТ 17.1.3.05, ГОСТ 17.1.3.07, ГОСТ 17.1.3.13, ГОСТ 17.2.3.01, ГОСТ 17.2.4.02, ГОСТ 17.2.3.02, ГОСТ 17.4.2.02, ГОСТ 17.4.3.04, [17], [18], [19], [21], [23].

      12.2 ПДК загрязняющих веществ в атмосферном воздухе населенных мест не должны превышать нормативов [18], приведенных в таблице 8.

      12.3 При совместном присутствии диоксида азота и диоксида серы, а также этилена, пропилена и амилена сумма отношений фактических концентраций каждого из них в воздухе и к их ПДК не должны превышать единицы по нормативам [18].

      12.4 Требованием по защите окружающей среды при приготовлении РБВ, РАС и РЩМАС является герметизация технологического оборудования.

      12.5 Установки для приготовления РБВ, РАС и РЩМАС должны быть оборудованы системой пылеочистки, обеспечивающей соблюдение предельно допустимых нормативов выбросов.

      12.6 Удельная эффективная активность естественных радионуклидов в РБВ, РАС и РЩМАС в населенных пунктах не должны превышать норм технического регламента [17] и значений, приведенных в таблице 9.

      12.7 Запрещается вводить в действие технологическое оборудование при отсутствии или неудовлетворительной работе пылеочистных сооружений.

13 Транспортирование и хранение

13.1 Транспортирование и хранение резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичные асфальтобетонных смесей

      13.1.1 Резиноасфальтобетонные и резино-щебеночно-мастичные асфальтобетонные смеси не хранят, после приготовления транспортируют к месту укладки в закрытых кузовах, стенки которых должны быть смазаны мазутом, нефтью или мыльным раствором, сопровождая каждый автомобиль транспортной документацией.

      13.1.2 Дальность и время транспортирования ограничивают допустимыми температурами РАС и РЩМАС при отгрузке и укатке по таблице 9 с учетом п. 6.1.3.

      13.1.3 Совместное транспортирование и хранение резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей с другими веществами и материалами производить по ГОСТ 12.1.004.

      11.1.4 При транспортировании резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей на заднюю часть кузова автомобиля дополнительно наносятся знаки опасности по ГОСТ 19433 (класс 9, подкласс 9.2 категория 1, классификационный шифр 9.2.1) и согласно ГОСТ 12.4.026 "Запрещается пользоваться открытым огнем и курить" (код знака Г02) и "Осторожно. Горячая поверхность" (код знака Д25).

13.2 Транспортирование и хранение резинобитумных вяжущих

      13.2.1 Хранение РБВ при рабочей температуре не выше 160 °С допускается не более одной рабочей смены, при температуре окружающей среды – 1 год со дня изготовления.

      После длительного хранения в холодном виде РБВ допускается к применению после перемешивания при температуре 165 °С до однородного состояния и соответствия его показателей СТ РК 2534.

      13.2.2 РБВ транспортируют к месту применения в битумовозах, автогудронаторах, железнодорожных цистернах с обогревательными устройствами.

      Транспортирование РБВ длительностью более 3 ч в нагретом состоянии следует производить в битумовозах, оборудованных обогревающими устройствами и битумными насосами, при этом каждые 2 ч следует останавливать и перемешивать РБВ битумным насосом. Минимально допустимая температура РБВ при его разгрузке должна быть не менее 145 °С.

      13.2.3 Совместное транспортирование и хранение РБВ с другими веществами и материалами производить по ГОСТ 12.1.004.

      13.2.4 При транспортировании РБВ на заднюю и боковые части транспортных средств наносятся знаки опасности по ГОСТ 19433 (класс 9, подкласс 9.1 категория 9.13, классификационный шифр 9.2.1) и согласно ГОСТ 12.4.026 "Запрещается пользоваться открытым огнем и курить" (код знака Г02) и "Осторожно. Горячая поверхность" (код знака Д25).

14 Гарантии изготовителя

      Предприятие-изготовитель должно гарантировать соответствие резинобитумных вяжущих, резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей требованиям настоящих рекомендаций при соблюдении технологии, условий транспортирования, хранения и укладки в покрытии.

15 Экономическая эффективность

      Экономическая эффективность применения резинобитумных вяжущих, резиноасфальтобетонных и резино-щебеночно-мастичных асфальтобетонных смесей значительно превышает аналогичные зарубежные по ряду причин.

      Во-первых, дает возможность на основе имеющихся отечественных минеральных материалов и промышленных нефтяных битумов среднего класса качества получать резиноасфальтобетоны, резино-щебеночно-мастичные асфальтобетоны, превосходящие по своим эксплуатационным и техническим характеристикам известные мировые аналоги (Asphalt Rubber)).


      Примечание – Asphalt Rubber - технология, зародившаяся в США.


      Во-вторых, резиноасфальтобетонные и резино-щебеночно-мастичные асфальтобетонные смеси позволяют достичь улучшения физико-механических и эксплуатационных свойств:

      - понизить водонасыщение в среднем на 20 %;

      - увеличить предел прочности при сжатии при 20 °С на 20 %, при 50 °С на 40 %;

      - увеличить прочность при сдвиге при 50 °С от 20 % до 40 %;

      - увеличить прочность при расколе при 0 °С на 15 %;

      - увеличить устойчивость к колееобразованию от 1,5 до 4 раз;

      - увеличить устойчивость к трещинообразованию до 20 %.

      Проведенный сравнительный анализ зарубежных и отечественных достижений исследований позволяет сделать следующие выводы:

      -для производства работ по приготовлению и применению резинобитумных вяжущих, резиноасфальтобетонов используется широко распространенное недорогое отечественное оборудование, которое имеется на большинстве асфальтобетонных заводов и битумных базах;

      -резиноасфальтобетонные и резино-щебеночно-мастичные асфальтобетонные смеси прекрасно укладываются всеми имеющимися в распоряжении дорожников укладчиками, как отечественных, так и зарубежных производителей;

      -в отличие от финских, немецких и др. зарубежных производителей, не требуют использования специального транспортного и укладочного оборудования, а перевозятся обычными самосвалами и укладываются стандартными укладчиками, предназначенными для обычного асфальтобетона. Тем самым в несколько раз повышается производительность труда;

      - кроме того, решаются экологические проблемы загрязнения окружающей среды, снижением уровня шума от 4 дБ до 8 дБ.

      Расчет затрат на приготовление резиноасфальтобетонной смеси приведен в таблице 12.

      По предоставленным данным ТОО "АДСК" при осуществлении научно-технического сопровождения в г. Алматы, на ул. Токмакская, ул. Толебаева традиционная асфальтобетонная смесь типа Б имела стоимость 12900 тг за

      1 тонну, стоимость активной резиновой крошки АРП (производства РК) составляла 120 тг за 1 кг, количество вводимой крошки составлял 1 % от массы смеси (10 кг), соответственно стоимость резиноасфальтобетонной смеси составила 14 100 тг. Удорожание составило 9,3 %.

Таблица 12- Расчет затрат на применение добавок в асфальтобетонной смеси

Наименование добавки

Стоимость 1 кг добавки, тг

Расход адгезионных добавок и резиновой крошки

Стоимость на 1 т смеси, тг

При "Мокром методе", % от массы битума (кг на 1 тн смеси)

При "Сухом методе", % от массы смеси (кг на 1 тн смеси)

При "Мокром методе", % от массы битума (кг на 1 тн смеси)

При "Сухом методе", % от массы смеси (кг на 1 тн смеси)

АРП, SAS SR

120 - 180

от 10 – 15
(от 6 до 9 )

0,7 - 1,0
(от 7 до 10)

от 720 (1080)- до 1080 (1620)

от 840 (1200)- до 1260 (1800)

КМА

90 - 110

от 10 – 15
(от 6 до 9 )

1,0 - 2,0
(от 10 - 20 )

от 540 (660) до 810 (990)

от 900 (1800) до 1100 (2200)

TecRoad

754

12 – 15
(от 7,2 до 9)

1,7 - 2,0
(17 - 20 )

5428,1 до 6785,18

от 12816,4 до 15078,18

Примечания
1 В таблице представлены стоимости и потребность материала без учета транспортных расходов.
2 При современных мощностях асфальтосмесительных установок нет удорожания стоимости энергозатрат (или они не значительны).
3 При приготовлении РБВ мокрым методом необходимо учитывать затраты на приобретение специального оборудования и материалов для объединения вязкого битума с резиновой крошкой, при этом энергоемкость установки возрастает до 30 % (требуется дополнительное включение микшеров и нагревательных устройств для обеспечения устойчивости к расслаиванию).
4 Согласно представленному предложению стоимость 1 тн резинового гранулятаTecRoad cоставляет 1950 евро. Курс евро по данным Национального банка Республики Казахстан по состоянию на 21.05.2018 г. – 386,62 тг., т.е стоимость 1 тн составляет - 753909 тг.

      Экономическая эффективность покрытий при прочих равных условиях достигается при межремонтном сроке службы резиноасфальтобетонного покрытия, который на 1 - 1,5 года больше, чем традиционного из горячего асфальтобетона типа Б [24].

      Межремонтный срок традиционного асфальтобетонного покрытия – 5 лет на объекте среднего ремонта, текущего ремонта – 1 год.

      Межремонтный срок резиноасфальтобетонного покрытия – 6 лет на объекте среднего ремонта, текущего ремонта – 1 год.

      Пример сравнения экономических параметров содержания покрытия из традиционного асфальтобетонного покрытия типа Б и резиноасфальтобетонного покрытия типа Б после выполнения работ по среднему ремонту приведены в таблице 13.

Таблица 13 - Сравнение экономических параметров дорожных покрытий

Наименование показателей

Наименование материала

А/б
тип Б

РАС
тип Б

А Затраты на приготовление смесей и их укладку, тг

Стоимость одной тонны смеси, тг

12900

14100

Стоимость смеси на 1 м2 толщине слоя 5 см, тг

1548,0

1692,0

Стоимость работ, тг/м2

76

76

ИТОГО, тг

1624

1768

Удорожание, тг/м2


144

Межремонтные сроки, год

1-6

1-6

Б Затраты на содержание на 1 м2, тг[25]:

1 год эксплуатации, тг

-

-

2 год эксплуатации, тг

1207,09

-

3 год эксплуатации, тг

1207,09

-

4 год эксплуатации, тг

1207,09

1207,09

5 год эксплуатации, тг

4201,0

1207,09

6 год эксплуатации, тг

1207,09

4201,0

ИТОГО: Затраты на содержание 1 м2 покрытия за 6 лет, тг

10653,36

8383,18

Снижение затрат, тг на 1 м2 (%)


2270,1 (21,3)

Приложение А
(информационное)

Рекомендуемые области применения резинобитумных вяжущих

Область применения

Марка РБВ

Резиноасфальтобетонные смеси, приготовленные на основе РБВ

РБВ 50/70, РБВ 70/100, РБВ 100/130

Резино-щебеночно-мастичный асфальтобетон

РБВ 50/70, РБВ 70/100, РБВ 100/130

Устройство шероховатой поверхностной обработки

РБВ70/100, РБВ 100/130

Приложение Б
(информационное)

Технологическая карта производства работ

Наименование процессов

УСТРОЙСТВО ПОКРЫТИЯ (РЕМОНТ, УСИЛЕНИЕ, РЕКОНСТРУКЦИЯ)

Технологические операции

Очистка нижележащего слоя

Доставка резиноасфальтобетонной смеси

Установка струны

Распределение РАС

Подгрунтовка нижележащего слоя

Уплотнение РАС

Направление потока


План потока и расстанов-ка машин





Необходи-мые ресурсы

Машины и механизмы

1 -ПМ-130-1 шт,

5 - Катки - 2 ед.,

2 - Автогудронатор -1 шт.

6 - Каток -1 ед.;

3 - Автосамосвалы МАЗ-5511 (или аналог)
4 - Асфальтоукладчик

7 – Каток финишной отделки (ВW 160, при необходимости)



Рабочие

Мастер - 1 чел.

Водители автосамосвалов

Геодезист- 1 чел.

Водитель автогудронатора - 1 чел.

Машинист асфальтоукладчика - 1 чел.

Водитель ПМ-130 - 1 чел.

Машинист катка - 4 чел.

Бригада асфальтировщиков - 6 чел.

Рисунок Б.1 - Технологическая карта производства работ
Продолжение Приложения Б
(информационное)

Таблица Б.1 – Краткая характеристика основного производственного оборудования

Наименование оборудования Основные паспортные характеристики

Поливомоечная машина

Емкость 6000 л, ширина захвата при мойке до 8 м, расход воды при мойке до 1,1 л/м2

Автогудронатор

База - Зил-130 (или аналог), емкость бака по эмульсии 2,2 м3, ширина обработки 2,5 м, рабочая скорость от 4 до 7 км/ч, расход эмульсии до 2 л/м2

Автосамосвалы*

МАЗ 5511 или аналогичные с тентами и обогревом кузовов

Асфальтоукладчик

Производительность 800 т/ч, рабочая скорость от 2 м/мин до 3 м/мин, ширина укладки от 2 до 5 м, объем бункера 6 м

Каток гладковальцовый - 2 шт.

Минимальная масса 7,5 т, при толщине слоя 5 см.

Каток комбинированный - 1 шт.

Масса 11,5 т, амплитуда от 0,025 см до 0,1 см, частота колебаний от 50 Гц до 68 Гц

Каток финишной отделки гладковальцовый - 1 шт.

Масса 16 т, амплитуда от 0,025 см до 0,1 см, частота колебаний от 50 Гц до 68 Гц

Примечание - Расчет потребности в автосамосвалах производится исходя из условий ритмичной поставки резиноасфальтобетонной смеси в количестве от 40 т/ч до 50 т/ч и плеча возки: с учетом времени на загрузку автомашин на АБЗ и выгрузку смеси в асфальтоукладчик средняя скорость составляет от 30 км/ч до 40 км/ч. Точный расчет проводится применительно к транспортной загрузке маршрута.

Библиография

      [1] СН РК 3.03-01-2013 Автомобильные дороги.

      [2] СП РК 3.03-101-2013 Автомобильные дороги.

      [3] СН РК 3.03-04-2014 Проектирование дорожных одежд нежесткого типа.

      [4] CП РК 3.03-104-2014Проектирование дорожных одежд нежесткого типа.

      [5] СНиП 3.03.06 -85 Автомобильные дороги.

      [6] Сборник типовых технических спецификаций по строительству и ремонту автомобильных дорог, часть II, Астана, 2004.

      [7] Технический регламент Таможенного союза "Безопасность автомобильных дорог" (ТР ТС 014/2011)от 18.10.2011 года № 827.

      [8] Технический регламент Таможенного союза "О безопасности упаковки", утвержденный решением Комиссии Таможенного союза от 16 августа 2011 года № 769.

      [9] Технический регламент "Требования к маркировке продукции", утвержденный Приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 15 октября 2016 года № 724.

      [10] Р РК 218-96-2013 Рекомендации. Районирование территории Казахстана по расчетным температурам асфальтобетонных покрытий.

      [11] СТО 00151807-011-2009 Сырье для производства нефтяных вязких дорожных битумов. Технические условия.

      [12] ПР РК 218-35-2016 Инструкция по контролю качества и приемке работ при строительстве и ремонте автомобильных дорог.

      [13] Технологический регламент укладки и уплотнения резиноасфальтобетонных смесей на вяжущем БИТРЭК (Утвержден Департаментом жилищно-коммунального хозяйства г. Москвы 01.07.2005 г.).

      [14] Р РК 218-76-2008 Рекомендации по применению резиновой крошки в дорожном строительстве.

      [15] ПР РК 218-55-2013 Инструкция по устройству шероховатых поверхностных обработок на автомобильных дорогах.

      [16] СН РК 1.03.05 -2011 Охрана труда и техника безопасности в строительстве.

      [17] Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования по установке санитарно-защитной зоны производственных объектов" (Утверждены Приказом министра национальной экономики Республики Казахстан № 237 от 20.03.2015 г.).

      [18] Гигиенические нормативы к атмосферному воздуху в городских и сельских населенных пунктах, почвам и их безопасности, содержанию территорий городских и сельских населенных пунктах" (Утверждены Приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан № 168 от 28.02.2015 г.).

      [19] ГН "Санитарно-эпидемиологические требования к обеспечению радиационной безопасности (Утверждены Приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан № 155 от 27.02.2015 г.)

      [20] Технический регламент "Общие требования к пожарной безопасности". (Утвержден Приказом министра внутренних дел № 439 от 23.06.2017 г.).

      [21] Экологический кодекс Республики Казахстан.

      [22] Технический регламент "Общие требования к безопасности пожарной техники для защиты объектов". (Утвержден Приказом министра внутренних дел № 438 от 23.06.2017 г.).

      [23] ПР РК 218-21-02 Инструкция по охране окружающей среды при строительстве, ремонте и содержании автомобильных дорог в Республике Казахстан. Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.

      [24] Р РК 218-144-2018 Рекомендации по назначению межремонтных сроков конструктивных элементов автомобильных дорог, в том числе обстановки пути после строительства, реконструкции, капитального, среднего и текущего ремонта.

      [25] Нормативы финансирования на ремонт и содержание улиц столицы, городов республиканского значения, автомобильных дорог областного и районного значения (Утверждены Приказом и.о. Министра юстиции Республики Казахстан № 11875 от 13.08.2015 г.).

      Ключевые слова: резиновая крошка (резиновый гранулят), резинобитумное вяжущее, резиноасфальтобетон, трещинопрерывающие слои, устойчивость к колееобразованию, трещиностойкость.