Қарғалы ауданы бойынша 2021 жылға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарын бекіту туралы

Ақтөбе облысы Қарғалы аудандық мәслихатының 2021 жылғы 20 қыркүйектегі № 68 шешімі

Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Заңының 6 бабына және Қазақстан Республикасының "Жайылымдар туралы" Заңының 8 бабының 1) тармақшасына сәйкес, Қарғалы аудандық мәслихаты ШЕШТІ:

1. Қоса беріліп отырған қосымшаға сәйкес Қарғалы ауданы бойынша 2021 жылға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар бекітілсін.

2. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Аудандық мәслихаттың хатшысы

С. Аманжолов

Қарғалы аудандық мәслихатының 2021 жылғы 20 қыркүйектегі № 68 шешімімен бекітілген

Қарғалы ауданы бойынша 2021 жылға жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар

Қарғалы ауданы бойынша 2021 жылға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі Осы жоспар (бұдан әрі – жоспар) Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 20 ақпандағы "Жайылымдар туралы", 2001 жылғы 23 қаңтардағы "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Заңдарына, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрі орынбасарының бұйрығына сәйкес әзірленді. - Жайылымдарды ұтымды пайдалану қағидаларын бекіту туралы "Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің міндетін атқарушының 2017 жылғы 24 сәуірдегі № 173 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15090 болып тіркелген)," Жайылымдардың жалпы алаңына түсетін жүктеменің шекті жол берілетін нормасын бекіту туралы "Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 14 сәуірдегі № 3-3/332 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11064 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

Жоспар жайылымдарды ұтымды пайдалану, азыққа қажеттілікті тұрақты қамтамасыз ету және жайылымдардың тозу процестерін болғызбау мақсатында қабылданады.

Жоспар құрамында:

1) осы жоспарға 1-қосымшаға сәйкес құқық белгілейтін құжаттар негізінде жер санаттары, жер учаскелерінің меншік иелері және жер пайдаланушылар бөлінісінде Қарғалы ауданы аумағында жайылымдардың орналасу схемасы (картасы);;

2) осы жоспарға 2-қосымшаға сәйкес жайылым айналымдарының қолайлы схемалары;

3) осы жоспарға 3-қосымшаға сәйкес жайылымдардың, оның ішінде маусымдық жайылымдардың сыртқы және ішкі шекаралары мен алаңдары, жайылымдық инфрақұрылым объектілері белгіленген карта;

4) осы жоспарға 4-қосымшаға сәйкес су тұтыну нормасына сәйкес жасалған жайылым пайдаланушылардың су көздеріне (көлдерге, өзендерге, тоғандарға, қазуларға, суару немесе суландыру каналдарына) қол жеткізу схемасы бекітілсін;

5) осы жоспарға 5-қосымшаға сәйкес жайылымы жоқ жеке және (немесе) заңды тұлғалардың ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын орналастыру үшін жайылымдарды қайта бөлу және оны берілетін жайылымдарға ауыстыру схемасы бекітілсін;

6) осы жоспарға 6-қосымшаға сәйкес ауылдық округ жанында орналасқан жайылымдармен қамтамасыз етілмеген жеке және (немесе) заңды тұлғалардың ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын шалғайдағы жайылымдарға орналастыру схемасы;

7) осы жоспарға 7-қосымшаға сәйкес ауыл шаруашылығы жануарларын жаюдың және айдаудың маусымдық маршруттарын белгілейтін жайылымдарды пайдалану жөніндегі күнтізбелік кесте;

8) тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікте жайылымдарды ұтымды пайдалану үшін қажетті өзге де талаптарды қамтуға тиіс.

Жоспар жайылымдарды геоботаникалық зерттеп-қараудың жай-күйі туралы мәліметтер, ветеринариялық-санитариялық объектілер туралы мәліметтер, ауыл шаруашылығы жануарларының иелерін – жайылым пайдаланушыларды, жеке және (немесе) заңды тұлғаларды көрсете отырып, олардың мал басының саны туралы деректер, ауыл шаруашылығы жануарларының түрлері мен жыныстық-жас топтары бойынша қалыптастырылған үйірлердің, отарлардың, табындардың саны туралы деректер ескеріле отырып қабылданды, жайылымдарда жаю үшін ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын қалыптастыру, мәдени және аридті жайылымдарда ауыл шаруашылығы жануарларын жаю ерекшеліктері туралы мәліметтер, мал айдауға арналған сервитуттар туралы мәліметтер және мемлекеттік органдар, жеке және (немесе) заңды тұлғалар ұсынған өзге де деректер.

Жайылым пайдаланушылар үшін басты міндет жайылымдарды олардың тозуынсыз тиімді пайдалану болып табылады.

Осыған байланысты, Қарғалы ауданының әкімдігі, ауылдық округтердің әкімдіктері 2021 жылға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жоспарын, ауыл шаруашылығы құрылымдары мен халыққа арналған жайылым айналымдарының схемаларын әзірледі, бұл жем-шөпке қажеттілікті қамтамасыз етуге және жайылымдардың тозу процесінің алдын алуға мүмкіндік береді.

Аудан жер ресурстарының әлеуетіне ие облыстың агроөнеркәсіптік өңірлерінің бірі болып табылады.

Қарғалы ауданының экономикасын дамытудың негізгі бағыты ауыл шаруашылығы өндірісі және оның құрамдас өсімдік шаруашылығы болып табылады. Егіншілік жүйесінде бидай, арпа, тары, сұлы, майлы дақылдар, көп жылдық және бір жылдық азықтық шөптер мал шаруашылығын ірі және шырынды азықтармен қамтамасыз ету үшін өсіріледі. Ауданда етті және сүтті мал шаруашылығы да дамыған. 2021 жылға ауыл шаруашылығы агроқұрылымдарына бекітілген Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердегі жайылымдардың ауданы 376 мың га құрады.

Ауданда малды жартылай майлы ұстау. Жайылым кезеңі сәуір айының ортасында-мамырдың басында басталып, қазан айының соңында-қарашаның басында аяқталады. Қыста малды қорада ұстау. Қоралық кезеңге арналған азық табиғи шабындықтар мен шабылатын жайылымдардан, түбегейлі жақсартылған учаскелерден, сондай-ақ астық шаруашылығының қалдықтары мен азықтық шөп егістіктерінен дайындалады.

Саланы тұрақты дамытудың құрамдас бөлігі ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ұтымды пайдалану болып табылады.

Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерді ұтымды пайдалану-бұл жер учаскелерінің меншік иелері мен жер пайдаланушылардың ауыл шаруашылығы өнімін өндіру процесінде жерді қорғауды және табиғи факторлармен, топырақ құнарлылығының және жердің мелиорациялық жай-күйінің елеулі төмендеуіне алып келмейтін тәсілдермен оңтайлы өзара іс-қимылды ескере отырып, жер пайдалану мақсаттарын жүзеге асыруда барынша әсерді қамтамасыз етуі.

Әкімшілік-аумақтық бөлінісі бойынша Қарғалы ауданында 8 ауылдық округ, 21 ауылдық елді мекен бар.

Қарғалы ауданы аумағының жалпы ауданы 499846 га, оның ішінде жайылымдық жерлер – 300925 га, суландырылған жерлер-185673 га.

Жер санаттары бойынша:

ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер-353762га; елді мекендердің жерлері - 85572 га; өнеркәсіп, көлік, байланыс, ғарыш қызметі, қорғаныс, ұлттық қауіпсіздік мұқтажына арналған жер және ауыл шаруашылығына арналмаған өзге де жер-4113 га; жерлер-15459га.

Ауданның климаты тым континенттік, қысы салыстырмалы суық, жазы ыстық және қуаң. Ауаның жылдық орташа температурасы қаңтарда -20°С, шілдеде +24°С,+35°С. жауын-шашынның орташа мөлшері 30 мм, ал жылдық 280-300 ММ.

Ауданның өсімдік жамылғысы әр түрлі, шамамен 155 түрді қамтиды, шөпті-бетегелі-бетегелі-бетегелі және бетегелі-бетегелі өсімдіктермен ұсынылған.

Топырақ: Оңтүстік төмен қарашірік чернозем және қара каштан топырағы. Құнарлы топырақтың қалыңдығы 40-50 см.

Су айдындарының саны: Қарғалы су қоймасы - 1, көлдер мен тоғандар-31, Орал өзені-1, кіші өзендер-14, суару арналары-1, сондай-ақ жасанды құрылған су айдындары (карьерлер).

Ауданның жайылымдарында өз су көздері бар.

Ауданда 8 ветеринарлық пункт, 8 қолдан ұрықтандыру пункті және 10 қарапайым мал қорымы жұмыс істейді.

Қазіргі уақытта Қарғалы ауданында 11838 бас ірі қара мал, 8773 бас ұсақ мал, 2011 бас жылқы, 1165 бас шошқа және 37292 құс бар.

Гурттардың, отардың, табындардың жалпы саны 31 (жылқы, ұсақ мал,ІҚМ), Бұл ауыл шаруашылығы жануарларының 4384 басын құрайды.

Қарғалы ауданы бойынша ауыл шаруашылығы жануарларын қамтамасыз ету үшін 300925 га жайылымдық жер бар. Елді мекен шегінде 80121 га жайылым бар, қордағы жерлерде 591 га жайылымдық жерлер бар.

Қарғалы ауданы бойынша 2021 жылға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 1-қосымша

Құқық белгілейтін құжаттар негізінде жер санаттары, жер учаскелерінің меншік иелері және жер пайдаланушылар бөлінісінде Қарғалы ауданы аумағында жайылымдардың орналасу схемасы (картасы)

Қарғалы ауданы бойынша 2021 жылға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 2-қосымша

Жайылым айналымдарының қолайлы схемалары

Қарғалы ауданы бойынша 2021 жылға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 3-қосымша

Жайылымдардың, соның ішінде маусымдық жайылымдардың сыртқы және ішкі шекараларымен алаңдары, жайылымдық инфрақұрылым обьектілері белгіленген карта

Қарғалы ауданы бойынша 2021 жылға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 4-қосымша

Жайылым пайдалнушылардың су тұтыну нормасына сәйкес жасалған су көздеріне (көлдерге, өзендерге, тоғандарға, апандарға, суару немесе суландыру каналдарына, құбырлы немесе шахталы құдықтарға) қол жеткізу схемасы

Қарғалы ауданы бойынша 2021 жылға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 5-қосымша

Жайылымы жоқ жеке және (немесе) заңды тұлғалардың ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын орналастыру үшін жайылымдарды қайта бөлу және оны берілетін жайылымдарға ауыстыру схемасы

Қарғалы ауданы бойынша 2021 жылға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 6-қосымша

Ауылдық округ маңында орналасқан жайылымдармен қамтамасыз етілмеген жеке және (немесе) заңды тұлғалардың ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын шалғайдағы жайылымдарға орналастыру схемасы

Қарғалы ауданы бойынша 2021 жылға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 7-қосымша

Ауыл шаруашылығы жануарларын жаюдың және айдаудың маусымдық маршруттарын белгілейтін жайылымдарды пайдалану жөніндегі күнтізбелік графигі

№	Ауылдық округ атауы	Шалғай жайылымға малдардың айдап шығарылу мерзімі	Шалғай жайылымнан малдардың қайтарылу мерзімі	Ескерту
1	Әлімбет ауылдық округі	Сәуірдің екінші жартысы	Қазан екінші онкүндігі
2	Ащылысай ауылдық округі	Сәуірдің бірінші жартысы	Қазан екінші онкүндігі
3	Бадамша ауылдық округі	Сәуірдің екінші жартысы	Қазан екінші онкүндігі
4	Велихов ауылдық округі	Сәуірдің бірінші жартысы	Қазан екінші онкүндігі
5	Желтау селолық округі	Сәуірдің бірінші жартысы	Қазан екінші онкүндігі
6	Кемпірсай ауылдық округі	Сәуірдің бірінші жартысы	Қазан екінші онкүндігі
7	Қос-Естек ауылдық округі	Сәуірдің екінші жартысы	Қазан екінші онкүндігі
8	Степной ауылдық округі	Сәуірдің екінші жартысы	Қазан екінші онкүндігі

Сонымен қатар жайылымның кезеңінің ұзақтығы топырақтық-климаттық аймақ зонасына байланысты, ауыл шаруашылығы жануарлар түріне, сондай-ақ жайылым өнімділігіне байланысты біркелкі құрғақ - селеулі - бетегелі - жусанды далада 180-200 күнді құрайды.

Бұл жағдайда жайылымның ұзақтығы мүйізді ірі қара, ұзақ мүйізді малдар, жылқы және түйелер үшін максималды қар жамылғысың қалыңдыңымен тереңдігіне және басқада факторларға байланысты.

Қарғалы ауданы бойынша 2021 жылға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 8-қосымша

Иелерін – жайылым пайдаланушыларды, жеке және (немесе) заңды тұлғаларды көрсете отырып, ауыл шаруашылығы жануарлары мал басының саны туралы деректер.

Әлімбет ауылдық округі

№	Жер пайдаланушы шаруа қожалықтары мен ЖШС атауы	Жайылымдар көлемі	Мал басы	Жайылымға қажетті га	Артық қалған жайылымдар
1	"Әлім" Ш/Қ	724	ІҚМ-127 Жылқы-9	1400	-
2	"Фатима" Ф\Ш	534	ІҚМ-115 ҰМ-34 Жылқы-95	13390	-
3	"Жанар" Ш/Қ	355	ІҚМ-22	230	125
4	"Колос" Ш/Қ	2873	ІҚМ-209 ҰМ-8	2400	473
5	"Фар" Ш/Қ		ІҚМ-35
	Барлығы	4486	ІҚМ-508 ҰС-42 Жылқы-104	17420	598
	Елді мекен		ІҚМ-150 ҰМ-120 Жылқы-40
	Ауылдық округ бойынша барлығы		ІҚМ-658 ҰМ-162 Жылқы-144

Ащылысай ауылдық округі

№	Жер пайдаланушы шаруа қожалықтары мен ЖШС атауы	Жайылымдар көлемі	Мал басы	Жайылымға қажетті га	Артық қалған жайылымдар
1	"Айдана" Ш\Қ	182	ІҚМ-9	945	-
2	"Рассвет" Ш\Қ	1531	ІҚМ-110 ҰМ-27	1210	120
3	"Акжан" Ш\Қ	669	ІҚМ-32	336	330
4	"Аслан" Ш\Қ	196	ІҚМ-5 Жылқы-3	89	106
5	"Хоснитдин" Ш\Қ	151	ҰМ-10	12	139
6	"Жаманкулов" Ш\Қ	317	ІҚМ-62 ҰМ-20 Жылқы-3	727	-
7	"Колос" Ш\Қ	147	ІҚМ-25	262	-
8	"Тамирлан" Ш\Қ	335	ІҚМ-57 ҰМ-34 Жылқы-152	2498	-
	Барлығы	3528	ІҚМ-300; ҰМ-81 Жылқы-158	6079	695
	Елді мекен		ІҚМ-627 ҰМ-102 Жылқы-11
	Ауылдық округ бойынша барлығы		ІҚМ-927 ҰМ-183 Жылқы-169

Бадамша ауылдық округі

№	Жер пайдаланушы шаруа қожалықтары мен ЖШС атауы	Жайылымдар көлемі	Мал басы	Жайылымға қажетті га	Артық қалған жайылымдар
1	"Аккол" Ш\Қ	77	ІҚМ-13	136	-
2	"Кемпирсай" Ш\Қ	899	ІҚМ-213 Жылқы-2	2260	-
3	"Коктем" Ш\Қ	47	ІҚМ-15 ҰМ-29 Жылқы-15	395
4	"Акбота" Ф\Қ	1489	ІҚМ-375	3837	-
5	"Жосалы" АӨК	161	ІҚМ-184	1932
6	"Табыс" Ш\Қ	903	ІҚМ-1	10,5	-
	Барлығы	3576	ІҚМ-801; ҰМ-29; Жылқы-17	8570,5
	Елді мекен		ІҚМ-210 ҰМ-104 Жылқы-6
	Ауылдық округ бойынша барлығы		ІҚМ-1011 ҰМ-133 Жылқы-23

Велихов ауылдық округі

№	Жер пайдаланушы шаруа қожалықтары мен ЖШС атауы	Жайылымдар көлемі	Мал басы	Жайылымға қажетті га	Артық қалған жайылымдар
1	"Бакытты-Багдат" Ш\Қ	435	ІҚМ-34 ҰМ-44	445	-
2	"Димаш" Ш\Қ	2773	ІҚМ-78 Жылқы-7	983	1780
3	"Надежда" Ш\Қ	1030	ІҚМ-41 Жылқы-73	1386	-
4	"Карабулак" Ш\Қ	281	ІҚМ-76	798	-
5	"Велиховка" ЖШС	2128	ІҚМ-429 Жылқы-8	4600
6	"Рождествина" Ш\Қ	428	ІҚМ-4	42	386
7	"Асар" Ш\Қ	30	ІҚМ-4	42	-
8	"Томирис" Ш\Қ	2317	ҰМ-262	524	1793
	Барлығы	9422	ІҚМ-666; ҰМ-306; Жылқы-88	8820	3959
	Елді мекен		ІҚМ-190 ҰМ-77 Жылқы-3
	Ауылдық округ бойынша барлығы		ІҚМ-856 ҰМ-383 Жылқы-91

Желтау ауылдық округі

№	Жер пайдаланушы шаруа қожалықтары мен ЖШС атауы	Жайылымдар көлемі	Мал басы	Жайылымға қажетті га	Артық қалған жайылымдар
1	"Жарык" Ш\Қ	-	ІҚМ-1	-
2	"BeefbonsKz" Ф\Ш	903	ІҚМ-397 Жылқы-1	4180	-
3	"Абыл" Ш\Қ	222	ҰМ-101	1060
4	"Айдана" Ш\Қ	116	ІҚМ-181	1090
5	"Аксут" Ш\Қ	156	ІҚМ-27	375
6	"Алем" Ш\Қ	132	ІҚМ-28	294
7	"Жалгас" Ш\Қ	580	ІҚМ-25 ҰМ-64 Жылқы-2	414	166
8	"Жарык" Ш\Қ	923	ІҚМ-249 ҰМ-21 Жылқы-11	2874	-
9	"Байкула" Ш\Қ	112	Жылқы-11	132	-
10	"Бурлин"	737	ІҚМ-143 ҰМ-18 Жылқы10	1657	-
11	"Касым"	171	ІҚМ-84 ҰМ-46 Жылқы-3	1010	-
12	К/х Айшуак Ш\Қ	551	ІҚМ-3 ҰМ-1293	2618	-
13	К/х Амандаулет Ш\Қ	1111	ІҚМ-84 ҰМ-207	1296	-
14	К/х Елена Ш\Қ	165	ІҚМ-15 ҰМ-14	156	-
15	" Пацаев" Ш\Қ	8476	ІҚМ-584 Жылқы-1	6144	2332
16	" "Талап Плюс" Ш\Қ	2470	ІҚМ-100	1850	620
17	"Желтау" АӨК		ІҚМ-243
18	"Пацаева"ЖШС	239	Жылқы-5	60	179
19	"ДамдиТагам"ЖШС	3496	ІҚМ-261 ҰМ-572	3884	-
20	"Бай-Куат" Ш\Қ		ІҚМ-4
21	"Алма" Ш\Қ	263	ІҚМ-15	158	105
22	"Возрождение" Ш\Қ	418	ІҚМ-19	200	218
23	"Динара" Ш\Қ	789	ІҚМ-18 ҰМ-38 Жылқы-1	257	532
24	"Кызыл-ту" Ш\Қ	354	ІҚМ-23	241	113
25	"Тан" Ш\Қ	1162	ІҚМ-33 ҰМ-22	390	772
26	"Уликпанов" Ш\Қ		ІҚМ-15 ҰМ-92
27	"Анна" Ф\Қ	1025	Жылқы-28	336	689
28	"Аслан" Ш\Қ	825	ІҚМ-144	1512	-
29	"Жарык" Ш\Қ		ІҚМ-1
30	"Пайда" Ш\Қ	335	ІҚМ-5 ҰМ-22	96	239
31	"Акжол" Ш\Қ	883	ІҚМ-11 ҰМ-20	196	687
	Барлығы	26614	ІҚМ-2713; ҰМ-2530; Жылқы-73	32480	6652
	Елді мекен		ІҚМ-422 ҰМ-167 Жылқы-11
	Ауылдық округ бойынша барлығы		ІҚМ-3135 ҰМ-2697 Жылқы-79

Кемпірсай ауылдық округі

№	Жер пайдаланушы шаруа қожалықтары мен ЖШС атауы	Жайылымдар көлемі	Мал басы	Жайылымға қажетті га	Артық қалған жайылымдар
1	"Кудря" Ш\Қ	1126	ІҚМ-92	966	168
2	"Филатова"Ш\Қ	68	ҰМ-33	66	-
3	"Арал и К" Ш\Қ	201	ІҚМ-43	451
4	"Асылбек" Ш\Қ	1597	ІҚМ-163 ҰМ-6 Жылқы-13	1879	-
5	"Асылхан" Ш\Қ	1159	ІҚМ-113 Жылқы-4	1234	-
6	"Атамекен" Ш\Қ	370	ІҚМ-50	525	-
7	"Енсеп" Ш\Қ		ІҚМ-22 ҰМ-116
8	"Нур" Ш\Қ	1121	ІҚМ-20 Жылқы-40	690	431
9	"Табыс" Ш\Қ	903	ІҚМ-18	189	714
10	"Жосалы"АӨК		ІҚМ-8
11	"Бірлік" Ш\Қ	469	ІҚМ-35	367	102
	Барлығы	7014	ІҚМ-564; ҰМ-155; Жылқы-57	6367	1415
	Елді мекен		ІҚМ-138 ҰМ-111 Жылқы-15
	Ауылдық округ бойынша барлығы		ІҚМ-702 ҰМ-266 Жылқы-72

Қосестек ауылдық округі

№	Жер пайдаланушы шаруа қожалықтары мен ЖШС атауы	Жайылымдар көлемі	Мал басы	Жайылымға қажетті га	Артық қалған жайылымдар
1	"Сәтті қадам" Ш\Қ	112	ІҚМ39	410	-
2	"Асыл тұқым" Ш\Қ		ІҚМ-69 Жылқы-2
3	"Ернар" Ш\Қ	700	ІҚМ-28 ҰМ-65	334	366
4	"Жана Турмыс" Ш\Қ	8164	ІҚМ-127 Жылқы-172	3398	4766
5	К/х "Муслим" Ш\Қ	587	ІҚМ-10 Жылқы-11	237	258
6	К/х "Тама" Ш\Қ	-	ІҚМ-10 ҰМ-38 Жылқы-2	207	-
7	К/х "Богдан" Ш\Қ	469	ҰМ-376	752	-
8	К/х Мести		ІҚМ-9
9	К/х "Темирлан" Ш\Қ	962	ІҚМ-90 Жылқы-249	3933	-
10	Ф/х "Султан" Ш\Қ	18	ІҚМ-79 Жылқы-43	1345	-
11	Ф/х "Куаныш" Ш\Қ	819	Жылқы-59	708	111
12	Ф/х "Акбота" Ш\Қ	1491	ҰМ-212 Жылқы-2	438	1053
13	"Жана Коныс" Ф\Қ	5521	ІҚМ-96 Жылқы-310	4728	793
14	"Дария" Ш\Қ	90	ҰМ-90	180	-
15	"Алуа" Ш\Қ		ІҚМ-127
16	"Коктас" Ш\Қ	135	ІҚМ-7	74	61
	Барлығы	19068	ІҚМ-691; ҰМ-743; Жылқы-850	16744	7408
	Елді мекен		ІҚМ-179 ҰМ-163 Жылқы-18
	Ауылдық округ бойынша барлығы		ІҚМ-870 ҰМ-906 Жылқы-868

Степной ауылдық округі

№	Жер пайдаланушы шаруа қожалықтары мен ЖШС атауы	Жайылымдар көлемі	Мал басы	Жайылымға қажетті га	Артық қалған жайылымдар
1	"Степной" ЖШС	18719	ІҚМ-1846 ҰМ-2661 Жылқы-260	27825
2	"Косистек Агро"	4414	ІҚМ-332 Жылқы-250	6486	-
3	"Кендалатас" АӨК		ІҚМ-96
4	"Бородиновское" Ш\Қ	1299	ІҚМ-143 ҰМ-610	2722	-
5	"Богдан" Ш\Қ		ІҚМ-56 ҰМ-15 Жылқы-28
6	"Максат" Ш\Қ		ІҚМ-81 ҰМ-50
7	"Нуртас" Ш\Қ	622	ІҚМ-9	94,5	527
8	"Достан" Ш\Қ	41	ІҚМ-34	357
9	"Черняк"ЖК		ҰМ-20
10	"Жас" Ш\Қ	62	ІҚМ-29 ҰМ-35	375	-
11	"Арстан" Ф\Қ	150	ІҚМ-21	221	-
12	"Казбек" Ш\Қ	31	ІҚМ-8 ҰМ-49	182	-
13	"Асман" Ш\Қ	200	ІҚМ-3 ҰМ-24 Жылқы-3	116	84
14	"Ислам" Ш\Қ	57	ІҚМ-13 Жылқы-4	185	-
15	"Новый путь" Ш\Қ	26	ІҚМ-7	74	-
16	ЖШС "Кайракты"	3389	ІҚМ-180	1890	1499
	Барлығы	29010	ІҚМ-2858; ҰМ-3464; Жылқы-545	40527,5	2110
	Елді мекен		ІҚМ-821 ҰМ-579 Жылқы-20
	Ауылдық округ бойынша		ІҚМ-3679 ҰМ-4043 Жылқы-565
	Барлығы аудан бойынша		ІҚМ-11838 ҰМ-8773 Жылқы-2011

Аббревиатураның толық жазылуы:

°С-Цельсий көрсеткіші;

га-гектар;

мм-миллиметр;

см-сантиметр;

ҚР-Қазақстан Республикасы;

РФ-Ресей Федерациясы.

ЖШС- жауапкершілігі шектеулі серіктестік;

Ш/Қ-шаруа қожалығы;

ІҚМ-ірі қара мал;

ҰМ -Ұсақ мал;

ӘКК-ауыл шаруашылығы өндірістік кооперативі;

Ф/ Ш-фермерлік шаруашылық.

Об утверждении плана по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2021 год

Решение Каргалинского районного маслихата Актюбинской области от 20 сентября 2021 года № 68

В соответствии со статьей 6 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" и подпунктом 1) статьи 8 Закона Республики Казахстан "О пастбищах", Каргалинский районный маслихат РЕШИЛ:

1. Утвердить прилагаемый план по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2021 год, согласно приложению к настоящему решению.

2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Секретарь районного маслихата

С. Аманжолов

Утвержден решением Каргалинского районного маслихата от 20 сентября 2021 года № 68

План по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2021 год

Настоящий План по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2021 год (далее – План) разработан в соответствии с Законами Республики Казахстан "О пастбищах", "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", приказом Заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан - Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 24 апреля 2017 года № 173 "Об утверждении Правил рационального использования пастбищ" (зарегистрированный в реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 15090), приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 14 апреля 2015 года № 3-3/332 "Об утверждении предельно допустимой нормы нагрузки на общую площадь пастбищ" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов №11064).

План принимается в целях рационального использования пастбищ, устойчивого обеспечения потребности в кормах и предотвращения процессов деградации пастбищ.

План содержит:

1) схему (карту) расположения пастбищ на территории Каргалинского района в разрезе категорий земель, собственников земельных участков и землепользователей на основании правоустанавливающих документов, согласно приложению 1 к настоящему Плану;

2) приемлемые схемы пастбище оборотов, согласно приложению 2 к настоящему Плану;

3) карту с обозначением внешних и внутренних границ и площадей пастбищ, в том числе сезонных, объектов пастбищной инфраструктуры, согласно приложению 3 к настоящему Плану;

4) схему доступа пастбище пользователей к водоисточникам (озерам, рекам, прудам, копаниям, оросительным или обводнительным каналам), составленную согласно норме потребления воды, согласно приложению 4 к настоящему Плану;

5) схему перераспределения пастбищ для размещения поголовья сельскохозяйственных животных физических и (или) юридических лиц, у которых отсутствуют пастбища, и перемещения его на предоставляемые пастбища, согласно приложению 5 к настоящему Плану;

6) схему размещения поголовья сельскохозяйственных животных на отгонных пастбищах физических и (или) юридических лиц, не обеспеченных пастбищами, расположенными при сельском округе, согласно приложению 6 к настоящему Плану;

7) календарный график по использованию пастбищ, устанавливающий сезонные маршруты выпаса и передвижения сельскохозяйственных животных, согласно приложению 7 к настоящему Плану;

8) иные требования, необходимые для рационального использования пастбищ на соответствующей административно-территориальной единице.

План принят с учетом сведений о состоянии геоботанического обследования пастбищ, сведений о ветеринарно-санитарных объектах, данных о численности поголовья сельскохозяйственных животных с указанием их владельцев – пастбище пользователей, физических и (или) юридических лиц, данных о количестве гуртов, отар, табунов, сформированных по видам и половозрастным группам сельскохозяйственных животных,

сведений о формировании поголовья сельскохозяйственных животных для выпаса на отгонных пастбищах, особенностей выпаса сельскохозяйственных животных на культурных и аридных пастбищах, сведений о сервитутах для прогона скота и иных данных, предоставленных государственными органами, физическими и (или) юридическими лицами.

Главной задачей для пастбище пользователей является эффективное использование пастбищ без их деградации.

В связи с этим, акиматом Каргалинского района, акиматами сельских округов разработан План по управлению пастбищами и их использованию на 2021 год, схемы пастбищеоборотов для сельскохозяйственных формирований и населения, что позволит обеспечить потребность в кормах и предотвратить процесс деградации пастбищ.

Район является одним из агропромышленных регионов области, обладающий потенциалом земельных ресурсов.

Основным направлением развития экономики Каргалинского района является сельскохозяйственное производство и его составляющие растениеводство. В системе земледелия возделываются пшеница, ячмень, просо, овес, масличные культуры, многолетние и однолетние кормовые травы для обеспечения животноводства грубыми и сочными кормами. В районе развито и мясное и молочное скотоводство. Площадь пастбищ на землях сельскохозяйственного назначения, закрепленных за сельскохозяйственными агроформированиями на 2021 года составила 376 тыс.га.

Содержание скота в районе полустойловое. Пастбищный период начинается в середины апреля - начале мая и заканчивается в конце октября-начале ноября. Зимнее содержание скота стойловое. Корма на стойловый период заготавливаются с природных сенокосов и косимых пастбищ, с участков коренного улучшения, а так же отходов зернового хозяйства и кормовых травяных посевов.

Составляющей устойчивого развития отрасли является рациональное использование земель сельскохозяйственного значения.

Рациональное использование земель сельскохозяйственного назначения - это обеспечение собственниками земельных участков и землепользователями в процессе производства сельскохозяйственной продукции максимального эффекта в осуществлении целей землепользования с учетом охраны земель и оптимального взаимодействия с природными факторами, способами, не приводящими к существенному снижению плодородия почв и мелиоративного состояния земель.

По административно-территориальному делению в Каргалинском районе имеются 8 сельских округов, 21 сельских населенных пунктов.

Общая площадь территории Каргалинского района 499846 га, из них пастбищные земли – 300925 га, обводнҰнные земли –185673 га.

По категориям земли подразделяются на:

земли сельскохозяйственного назначения–353762га;

земли населенных пунктов –85572 га;

земли промышленности, транспорта, связи, для нужд космической деятельности, обороны, национальной безопасности и иного несельскохозяйственного назначения– 4113га;

земли запаса–15459га.

Климат района резко континентальный, зима сравнительно холодная, лето жаркое и засушливое. Среднегодовая температура воздуха в январе -20°С,-30°С, в июле +24°С,+35°С. Средний размер осадков составляет 30 мм, а годовой 280-300 мм.

Растительный покров района разнообразный, включает примерно 155 видов, представлена разнотравно-типчаково-ковыльной и типчаково-ковыльной растительностью.

Почва: южный малогумусный чернозҰм и тҰмно-каштановая почва. Толщина плодородной почвы 40-50 см.

Количество водоемов: Каргалинское водохранилище -1, озер и прудов- 31, река Урал-1, малые реки-14, оросительные каналы -1, а также искусственно созданные водоемы (карьеры).

На пастбищах района имеются свои источники воды.

В районе действуют 8 ветеринарных пунктов, 8 пунктов для искусственного осеменения и 10 примитивных скотомогильников.

В настоящее время в Каргалинском районе насчитывается крупного рогатого скота 11838 голов, мелкого рогатого скота 8773 голов, 2011 голов лошадей, свиней 1165 голов и 37292 птиц.

Общее количество гуртов, отар, табунов 31 (лошадей, МРС,КРС), что составляет 4384 голов сельскохозяйственных животных.

Для обеспечения сельскохозяйственных животных по Каргалинскому району имеются всего 300925 га пастбищных угодий. В черте населенных пунктов числится 80121 га пастбищ, в землях запаса имеются 591 га пастбищных угодий.

Приложение 1 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2021 год

Схема (карта) расположения пастбищ на территории Каргалинского района в разрезе категорий земель, собственников земельных участков и землепользователей на основании правоустанавливающих документов

Приложение 2 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2021 год

Приемлемые схемы пастбище оборотов

Приложение 3 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2021 год

Карта с обозначением внешних и внутренних границ и площадей пастбищ, в том числе сезонных обьектов пастбищной инфраструктуры

Приложение 4 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2021 год

Схема доступа пастбищепользователей к водоисточникам (озерам, рекам, прудам, копаням, оростилеьным или обводнительным каналам, трубчатым или шахтным колодцам), сотавленная согласно норме потребления воды

Приложение 5 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2021 год

Схема перераспределения пастбищ для размещения поголовья сельскохозяйственных животных физических и (или) юридических лиц, у которых отсутствуют пастбища, и перемещения его на предоставляемые пастбища

Приложение 6 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2021 год

Схема размещения поголовья сельскохозяйственных животных на отгонных пастбищах физических и (или) юридических лиц, не обеспеченных пастбищами, расположенными при сельском округе

Положение 7 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2021 год

Календарный график по использованию пастбищ, устанавливающий сезонные маршруты выпаса и отгона сельскохозяйственных животных

№	Наименование сельского округа	Период отгона животных на отдаленные пастбища	Период отгона животных с отдаленных пастбищ	Примечание
1	Алимбетовский сельский округ	Вторая половина апреля	Вторая декада октября
2	Ащылысайский сельский округ	Первая половина апреля	Вторая декада октября
3	Бадамшинский сельский округ	Вторая половина апреля	Вторая декада октября
4	Велиховский сельский округ	Первая половина апреля	Вторая декада октября
5	Желтауский сельский округ	Первая половина апреля	Вторая декада октября
6	Кемпирсайский сельский округ	Первая половина апреля	Вторая декада октября
7	Кос-Истекский сельский округ	Вторая половина апреля	Вторая декада октября
8	Степной сельский округ	Вторая половина апреля	Вторая декада октября

Длительность пастбищного периода связана с почвенно-климатической зоной, видами сельскохозяйственных животных, а также урожайностью пастбищ в умеренно сухих на ковыльно-типчаково-полынных степях составляет 180-200 дней.

В данном случае продолжительность выпаса для крупного рогатого скота, мелкого рогатого скота и лошадей связана с максимальной глубиной снежного покрова с плотностью снега и другими факторами.

Положение 8 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2021 год

Данные о численности поголовья сельскохозяйственных животных с указанием их владельцев – пастбищепользователей, физических и (или) юридических лиц.

№	Наименование землепользователей	Площадь пастбищ	Наличие скота	Потребность пастбищ га	Излишки пастбищ
1.	Алимбетовка с/о	4486	КРС-508 МРС-42 Лошади-104	17420	598
2.	Ащилисайский с/о	3528	КРС-300; МРС-81 Лошади-158	6079	695
3.	Бадамшинский с/о	3576	КРС-801; МРС-29; Лошади-17	8570,5	-
4.	Велиховка с/о	9422	КРС-666; МРС-306; Лошади-88	8820	3959
5.	Желтауский с/о	26614	КРС-2713; МРС-2530; Лошади-73	32480	6652
6.	Кемпирсай с/о	7014	КРС-564; МРС-155; Лошади-57	6367	1415
7.	Косистекский с/о	19068	КРС-691; МРС-743; Лошади-850	16744	7408
8.	Степное с/о	29010	КРС-2858; МРС-3464; Лошади-545	40527,5	2110
	Итого	102718	КРС-9101 МРС-7350 Лошади-1892	137008	22837

Алимбетовский сельский округ

№	Наименование землепользователей	Площадь пастбищ	Наличие скота	Потребность пастбищ га	Излишки пастбищ
1.	К/х "Әлім"	724	Крс-127 Лошади-9	1400	-
2.	Ф/х "Фатима"	534	Крс-115 Мрс-34 Лошади-95	13390	-
3.	К/х "Жанар"	355	Крс-22	230	125
4.	К/х "Колос"	2873	Крс-209 Мрс-8	2400	473
5.	К/х "Фар"		Крс-35
	Итого	4486	КРС-508 МРС-42 Лошади-104	17420	598
	Население		КРС-150 МРС-120 Лошади-40
	Всего по с/о		КРС-658 МРС-162 Лошади-144

Ащылысайский сельский округ

№	Наименование землепользователей	Площадь пастбищ	Наличие скота	Потребность пастбищ га	Излишки пастбищ
1	К/х "Айдана"	182	Крс-9	945	-
2	К/х "Рассвет"	1531	Крс-110 Мрс-27	1210	120
3	К/х "Акжан"	669	Крс-32	336	330
4	К/х "Аслан"	196	Крс-5 Лошади-3	89	106
5	К/х "Хоснитдин"	151	Мрс-10	12	139
6	К/х "Жаманкулов"	317	Крс-62 Мрс-20 Лошади-3	727	-
7	К/х "Колос"	147	Крс-25	262	-
8	К/х "Тамирлан"	335	Крс-57 Мрс-34 Лошади-152	2498	-
	Итого	3528	КРС-300; МРС-81 Лошади-158	6079	695
	Население		КРС-627 МРС-102 Лошади-11
	Всего по с/о		КРС-927 МРС-183 Лошади-169

Бадамшинский сельский округ

№	Наименование землепользователей	Площадь пастбищ	Наличие скота	Потребность пастбищ га	Излишки пастбищ
1.	К/х "Аккол"	77	Крс-13	136	-
2.	К/х "Кемпирсай"	899	Крс-213 Лошади-2	2260	-
3.	К/х "Коктем"	47	Крс-15 Мрс-29 Лошади-15	395
4.	Ф/х "Акбота"	1489	Крс-375	3837	-
5.	СПК "Жосалы"	161	Крс-184	1932
6.	К/х "Табыс"	903	Крс-1	10,5	-
	Итого	3576	КРС-801; МРС-29; Лошади-17	8570,5
	Население		КРС-210 МРС-104 Лошади-6
	Всего по с/о		КРС-1011 МРС-133 Лошади-23

Велиховский сельский округ

№	Наименование землепользователей	Площадь пастбищ	Наличие скота	Потребность пастбищ га	Излишки пастбищ
1.	К/х "Бакытты-Багдат"	435	Крс-34 Мрс-44	445	-
2.	К/х "Димаш"	2773	Крс-78 Лошади-7	983	1780
3.	К/х "Надежда"	1030	Крс-41 Лошади-73	1386	-
4.	К/х "Карабулак"	281	Крс-76	798	-
5.	ТОО "Велиховка"	2128	Крс-429 Лошади-8	4600
6.	К/х "Рождествина"	428	Крс-4	42	386
7.	К/х "Асар"	30	Крс-4	42	-
8.	К/х "Томирис"	2317	Мрс-262	524	1793
	Итого	9422	КРС-666; МРС-306; Лошади-88	8820	3959
	Население		КРС-190 МРС-77 Лошади-3
	Всего по с/о		КРС-856 МРС-383 Лошади-91

Желтауский сельский округ

№	Наименование землепользователей	Площадь пастбищ	Наличие скота	Потребность пастбищ га	Излишки пастбищ
1.	К/х "Жарык"	-	Крс-1	-
2.	Ф/х "BeefbonsKz"	903	Крс-397 Лошади-1	4180	-
3.	К/х "Абыл"	222	Мрс-101	1060
4.	К/х "Айдана"	116	Крс-181	1090
5.	К/х "Аксут"	156	Крс-27	375
6.	К/х "Алем"	132	Крс-28	294
7.	К/х "Жалгас"	580	Крс-25 Мрс-64 Лошади-2	414	166
8.	К/х "Жарык"	923	Крс-249 Мрс-21 Лошади-11	2874	-
9.	К/х "Байкула"	112	Лошади-11	132	-
10.	Ф/х "Бурлин"	737	Крс-143 Мрс-18 Лошади10	1657	-
11.	Ф/х "Касым"	171	Крс-84 Мрс-46 Лошади-3	1010	-
12.	К/х "Айшуак"	551	Крс-3 Мрс-1293	2618	-
13.	К/х "Амандаулет"	1111	Крс-84 Мрс-207	1296	-
14.	К/х "Елена"	165	Крс-15 Мрс-14	156	-
15.	К/х "Пацаев"	8476	Крс-584 Лошади-1	6144	2332
16.	К/х "Талап Плюс"	2470	Крс-100	1850	620
17.	СПК "Желтау"		Крс-243
18.	ТОО "Пацаева"	239	Лошади-5	60	179
19.	ТОО "ДамдиТагам"	3496	Крс-261 Мрс-572	3884	-
20.	К/х "Бай-Куат"		Крс-4
21.	К/х "Алма"	263	Крс-15	158	105
22.	К/х "Возрождение"	418	Крс-19	200	218
23.	К/х "Динара"	789	Крс-18 Мрс-38 Лошади-1	257	532
24.	К/х Кызыл-ту	354	Крс-23	241	113
25.	К/х Тан	1162	Крс-33 Мрс-22	390	772
26.	К/х "Уликпанов"		Крс-15 Мрс-92
27.	Ф/х "Анна"	1025	Лошади-28	336	689
28.	К/х "Аслан"	825	Крс-144	1512	-
29.	К/х "Жарык"		Крс-1
30.	К/х "Пайда"	335	Крс-5 Мрс-22	96	239
31.	К/х "Акжол"	883	Крс-11 Мрс-20	196	687
	Итого	26614	КРС-2713; МРС-2530; Лошади-73	32480	6652
	Население		КРС-422 МРС-167 Лошади-11
	Всего по с/о		КРС-3135 МРС-2697 Лошади-79

Кемпирсай сельский округ

№	Наименование землепользователей	Площадь пастбищ	Наличие скота	Потребность пастбищ га	Излишки пастбищ
1.	К/х "Кудря"	1126	Крс-92	966	168
2.	К/х "Филатова"	68	Мрс-33	66	-
3.	К/х "Арал и К"	201	Крс-43	451
4.	К/х "Асылбек"	1597	Крс-163 Мрс-6 Лошади-13	1879	-
5.	К/х "Асылхан"	1159	Крс-113 Лошади-4	1234	-
6.	К/х "Атамекен"	370	Крс-50	525	-
7.	К/х "Енсеп"		Крс-22 Мрс-116
8.	К/х "Нур"	1121	Крс-20 Лошади-40	690	431
9.	К/х "Табыс"	903	Крс-18	189	714
10.	СПК "Жосалы"		Крс-8
11.	К/х "Бірлік"	469	Крс-35	367	102
	Итого	7014	КРС-564; МРС-155; Лошади-57	6367	1415
	Население		КРС-138 МРС-111 Лошади-15
	Всего по с/о		КРС-702 МРС-266 Лошади-72

Косистекский сельский округ

№	Наименование землепользователей	Площадь пастбищ	Наличие скота	Потребность пастбищ га	Излишки пастбищ
1.	К/х "Сәтті қадам"	112	Крс39	410	-
2.	К/х "Асыл тұқым"		Крс-69 Лошади-2
3.	К/х "Ернар"	700	Крс-28 Мрс-65	334	366
4.	К/х "Жана Турмыс"	8164	Крс-127 Лошади-172	3398	4766
5.	К/х "Муслим"	587	Крс-10 Лошади-11	237	258
6.	К/х "Тама"	-	Крс-10 Мрс-38 Лошади-2	207	-
7.	К/х "Богдан"	469	Мрс-376	752	-
8.	К/х "Мести"		Крс-9
9.	К/х "Темирлан"	962	Крс-90 Лошади-249	3933	-
10.	Ф/х "Султан"	18	Крс-79 Лошади-43	1345	-
11.	Ф/х "Куаныш"	819	Лошади-59	708	111
12.	Ф/х "Акбота"	1491	Мрс-212 Лошади-2	438	1053
13.	Ф/х "Жана Коныс"	5521	Крс-96 Лошади-310	4728	793
14.	К/х "Дария"	90	Мрс-90	180	-
15.	К/х "Алуа"		Крс-127
16.	К/х "Коктас"	135	Крс-7	74	61
	Итого	19068	КРС-691; МРС-743; Лошади-850	16744	7408
	Население		КРС-179 МРС-163 Лошади-18
	Всего по с/о		КРС-870 МРС-906 Лошади-868

Степной сельский округ

№	Наименование землепользователей	Площадь пастбищ	Наличие скота	Потребность пастбищ га	Излишки пастбищ
1.	ТОО "Степной"	18719	Крс-1846 Мрс-2661 Лошади-260	27825
2.	"Косистек Агро"	4414	Крс-332 Лошади-250	6486	-
3.	СПК "Кендалатас"		Крс-96
4.	К/х "Бородиновское"	1299	Крс-143 Мрс-610	2722	-
5.	К/х "Богдан"		Крс-56 Мрс-15 Лошади-28
6.	К/х "Максат"		Крс-81 Мрс-50
7.	К/х "Нуртас"	622	Крс-9	94,5	527
8.	К/х "Достан"	41	Крс-34	357
9.	ИП "Черняк"		Мрс-20
10.	К/х "Жас"	62	Крс-29 Мрс-35	375	-
11.	Ф/х "Арстан"	150	Крс-21	221	-
12.	К/х "Казбек"	31	Крс-8 Мрс-49	182	-
13.	К/х "Асман"	200	Крс-3 Мрс-24 Лошади-3	116	84
14.	К/х "Ислам"	57	Крс-13 Лошади-4	185	-
15.	К/х "Новый путь"	26	Крс-7	74	-
16.	ТОО "Кайракты"	3389	Крс-180	1890	1499
	Итого	29010	КРС-2858; МРС-3464; Лошади-545	40527,5	2110
	Население		КРС-821 МРС-579 Лошади-20
	Всего по с/о		КРС-3679 МРС-4043 Лошади-565
	Всего по району		КРС11838 МРС-8773 Лошади-2011

Расшифровка аббревиатуры:

°С – показатель Цельсия;

га – гектар;

мм – миллиметр;

см – сантиметр;

РК – Республика Казахстан;

РФ – Российская Федерация.

ТОО-Товарищество с Органиченной Ответственностью;

к/х-крестьянское хозяйство;

КРС-крупный рогатый скот;

МРС-мелкий рогатый скот;

СПК-сельскохозяйственный производственный кооператив;

ф/х-фермерское хозяйство.