Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыружөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2024 жылғы 17 желтоқсандағы № 1457 бұйрығы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 2 маусымдағы № 357 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі туралы ереже 15-тармағының 273) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің жұмысын (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әскери-теңіз күштері бас қолбасшысының басқармасы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2023 жылғы 11 шілдедегі № 472 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің мемлекеттік тізілімін, Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкін жүргізу қағидалары 10-тармағының талаптарына сәйкес (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 33059 болып тіркелген) қол қойылған күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде қазақ және орыс тілдерінде электрондық түрде Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберуді;

2) осы бұйрықтыалғашқы ресми жарияланғанынан кейін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

3) алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларының орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Заң департаментіне жіберуді қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қорғаныс министрінің бірінші орынбасары – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабының бастығына жүктелсін.

4. Осы бұйрық мүдделі лауазымды адамдарға және құрылымдық бөлімшелерге жеткізілсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі генерал-полковник

Р. Жақсылықов

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2024 жылғы 17 желтоқсандағы № 1457 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулық

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – Нұсқаулық) сүңгуірлік іс, сүңгуірлік түсу мен жұмысты ұйымдастыру қызметінің жұмысын ұйымдастыруды, сүңгуірлік түсумен жұмысты ұйымдастыруға қойылатын жалпы қауіпсіздік талаптарын, сүңгуірлік жарақты және техникалық құралдарды күтіп-ұстауды, қызмет көрсетуді, қауіпсіздік шараларыннақтылайды.

2. Осы Нұсқаулықта мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) авариялық сүңгуір – суға түсу (көтерілу) немесе тереңдікте су астында жұмыс істеу кезеңінде оның денсаулығына немесе өміріне тікелей қауіп төндіретін және оған түсуді немесе жұмысты жалғастыруға немесе жер бетіне (корабль бортына) қалыпты көтерілуді немесе сүңгуір қоңырауына (суға шығуға арналған құрылғы) оралуға мүмкіндік бермейтін жағдайда қалған сүңгуір;

2) арнайы сүңгуірлік жұмыс – ғылыми зерттеуді, техниканың жаңа үлгісін сынауды қамтамасыз етіп, арнайы мақсаттағы сүңгуірлік техниканы пайдаланып, сүңгуірлік іздеумен, оқ-дәрілердің және жарылу қаупі бар заттардың әртүрін көтерумен және жоюмен байланысты жұмыс;

3) барокамера – газ немесе су ортасының артық ішкі қысымы жағдайында сүңгуірдің тыныс-тіршілігін қамтамасыз етуге және сүңгуірді түсірудің қабылданған технологиясына сәйкес жұмысқа, сондай-ақ кәсіптік сүңгуірлікауруды емдеуге арналған берік герметикалық сыйымдылық. Сүңгуір барокамерасына: декомпрессиялық, ағынды-декомпрессиялық, ұзақ уақыт болу, жеткізу (тасымалданатын), құтқару, зерттеу, гидробаро және эвакуациялықкамера жатады;

4) декомпрессия – сүңгуір барокамерасындағы қысымды төмендету немесе дене тініниндифферентті газдан қанықтыру үшін сүңгуірді тереңдіктен көтеру процесі. Декомпрессия әртүрлі тереңдікте қысымның төмендеу жылдамдығын (тереңдіктен көтерілу жылдамдығын), аялдау саны мен тереңдігін, аялдауда ұстау уақытын, газ қоспасын (газды) пайдалану тәртібін және сүңгуірдің тыныс алу уақытын қамтитын режим бойынша жүргізіледі;

5) емдік рекомпрессия – кәсіби сүңгуірлікауруды емдеу мақсатында сүңгуірді қайта қысу және декомпрессиялау процесі;

6) жұмыс түсуі – сүңгуірлік жұмысты орындау, кәсіби дағдыны сақтау және жетілдіру үшін су астына түсу, сондай-ақ сүңгуірлік істі оқыту кезінде оқу процесін қамтамасыз ету үшін сүңгуірге түсу;

7) жұмыс істейтін сүңгуір – осы сүңгуірде жұмысты (тапсырманы) тікелей орындайтын сүңгуір;

8) жүзу құралы – өздігінен жүретін немесе өздігінен жүрмейтін жүзбелі құрылыс;

9) кеме көтеру сүңгуірлік жұмыс – сүңгуір суға батқан объектіні тексеру, көтерілуге дайындық кезінде, көтерілген объектіні (корабльді, техниканы) жүзуге (таяз, жағалау) көтеру және қою кезінде орындайтын жұмыс;

10) жаттығып су астына түсу – сүңгуірді оқытып-үйрету немесе қайта даярлау кезінде сүңгуірдің біліктілігін алу үшін жаттығып даярлау немесе қайта даярлау бағдарламалары бойынша су астына түсу;

11) қамтамасыз етуші сүңгуір – су астына түсудің барлық кезеңінде жұмыс істейтін сүңгуірге тікелей қызмет көрсететін сүңгуір. Су астына түсу кезеңінде жұмыс істеп тұрған сүңгуірдің дабыл ұшын (кабель-дабыл) және сүңгуір шлангісінбосатады немесе жинайды, сүңгуірдің су астындағы орнын бақылайды;

12) сақтандырушы сүңгуір – жұмыс істеудегі сүңгуірдің түсуге әзір күйде түсетін жерінде болатын және авариялық сүңгуірге көмек көрсететін сүңгуір. Түсу кезеңінде жұмыс істеудегі сүңгуірмен сөйлесу байланысын қамтамасыз етеді және оған ауа жіберуді реттейді;

13) суасты-техникалықсүңгуірлік жұмыс – сүңгуір гидротехникалық және басқа да суасты құрылысын тексеру, салу және оларға қызмет көрсету, акватория түбін тексеру және тазалау, топырақтан заттарды көтеру кезінде орындайтын жұмыс;

14) сүңгуір – сүңгуірлік жарақта су астында орындай алатын және сүңгуірлік түсуді жасауға жіберілген маман. Сүңгуір кәсібі ерекше зиянды және ерекше ауыр еңбек жағдайы бар кәсіптер қатарына жатады;

15) сүңгуірлік баспалдақ – сүңгуірдің суға өздігінен түсуіне және оны судан көтеруге арналған баспалдақ;

16) сүңгуірлік бекет – корабльде, жағалауда, айлақта (пирсте), мұзда сүңгуірдің түсуін қамтамасыз етудің тұрақты немесе уақытша құралымен жабдықталған, сүңгуірдің киінуіне (шешінуіне) және сүңгуірлік мүлікті орналастыруға арналған орны (үй-жайы) бар сүңгуірдің түсу орны;

17) сүңгуірдің біліктілігі – сүңгуірдің су астына түсуге және жұмыс істеуге дайындық дәрежесі;

18) сүңгуірлік жабдық – сүңгуірге тағылатын және бекітілетін, оның қоршаған су және газ ортасының қысымымен тіршілік әрекетін қамтамасыз ететін құрылғы мен бұйым жиынтығы. Сүңгуірлікжабдықсүңгуірлік техниканың ажырамас бөлігі болып табылады;

19) сүңгуірлік жұмыс – сүңгуірдің еңбегін пайдаланып, су астындаорындалатын жұмыс. Құтқару, корабльдік, суасты-техникалық, кеме көтергіш және арнайы болып бөлінеді;

20) сүңгуірлік жұмыс журналы – сүңгуір орындайтын су астына түсуді және суасты жұмысын тіркеуге арналған құжат. Журналдағы жазба сүңгуірлік жұмысты есепке алуға және сүңгуірдің жеке кітаптарын толтыруға қажет;

21) сүңгуір кешені – сүңгуірлік түсуді және берілген тереңдікте жұмысты қамтамасыз ету үшін конструктивті түрде біріктірілген сүңгуірлік техника жиынтығы;

22) сүңгуір күркесі – сүңгуірді су астына түсіру кезінде орналастыруға, суасты жұмысын орындауға және түсіру-көтеру құрылғысының көмегімен су бетіне көтеруге арналған конструкция;

23) сүңгуірдің кітапшасы – сүңгуірдің практикалық қызметін, оны мамандығы бойынша даярлау мен қайта даярлауды, біліктілігін, сүңгудің белгіленген тереңдігін, орындалатын сүңгуір жұмысының сипатын, сағат санын және басқа да қосымша мәліметті қамтитын құжат;

24) сүңгуірлік қоңырау – сүңгуірді тереңдікке, жұмыс объектісіне және қайтадан су бетіне жеткізуге арналған, кейіннен оларды сүңгуір барокамерасына ауыстыруға арналған берік герметикалық сыйымдылық. Сүңгуір қоңырауының негізгі элементтері сүңгуірлік барокамераның элементтеріне ұқсас болады;

25) сүңгуірлік құтқару жұмысы – сүңгуір авариялық корабль мен олардың жеке құрамына, тозған ұшу аппаратына көмек көрсету кезінде және адамдарды суда құтқару кезінде орындайтын жұмыс;

26) сүңгуірді медициналық тексеру – сүңгуірдіңсу астына түсу алдындағы және одан кейінгі денсаулық жағдайын анықтау жөніндегі іс-шаралар кешені;

27) сүңгуірлік мүлік – сүңгуірлік түсуге және сүңгуірлік техниканы қолдануға берілген әзірлікте ұстауға арналған сүңгуірлік техника бұйымының, өлшеу аспабы мен шығыс материалының жиынтық атауы;

28) сүңгуірлік станция – жұмысты орындаумен су астына түсу, су астында болу және сүңгуірді көтеру үшін қажеттісүңгуірлік жабдық пен қамтамасыз ету құралының жиынтығы. Сүңгуірлікжұмыскезіндесүңгуірлік станция деп білікті сүңгуірменжасақталған және сүңгуірлік техникамен жабдықталған сүңгуірлік бөлімше түсініледі. Станциядағы сүңгуір саны су астына түсу тереңдігіне байланысты;

29) сүңгуірлік техника – сүңгуірлік түсуді, су астындағы сүңгуірдің жұмысын және оларды су бетіне көтеруді қамтамасыз етуге, сондай-ақ газ ортасының жоғары қысымы жағдайында сүңгуірдің тыныс-тіршілігін қамтамасыз етуге арналғансүңгуірлік жабдықтың, техникалық құрал мен мүліктің жалпы атауы;

30) сүңгуірлік түсу – сүңгуірдің су астына түсуін (ішінде сүңгуір болғанда барокамерада газдалған ортаның қысымын жоғарылату процесі), сүңгуірдің берілген тереңдікте болуы (барокамерада газдалған ортаның берілген қысымында), декомпрессия режимі бойынша немесе онсыз жоғарыға көтерілуін немесе қалыпты ауа жағдайына ауысуды қамтамасыз ететін процесс;

31) сүңгуірлік түсу мен жұмысты қамтамасыз ету құралы –сүңгуірдің су түбіне түсуін (судан шығуын), тереңдікте болуын және онда жұмыс істеуін, тереңдіктен көтерілуін және суда немесе су үстінде декомпрессияны қамтамасыз ететін сүңгуір техникасының құрамдас бөлігі;

32) сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз ету – сүңгуірлік түсу үдерісінде сүңгуірдің денсаулығы мен жұмыс қабілетін сақтауға бағытталған медициналық іс-шара кешені;

33) сүңгуірлік іс – адамныңсүңгуірлікжабдықта су астына түсуімен байланысты ғылыми және практикалық қызмет саласы. Сүңгуірлік іс бойынша дайындық сүңгуір техникасының құрылымы мен пайдалану қағидаларын, сүңгуірлік жұмысты ұйымдастыру мен технологиясын, оларды орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасының талаптарын, сүңгуірлер мен сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз ету талаптарын зерделеуді, сондай-ақ сүңгуірліккерек-жарақта су астында түсу мен жұмыс істеуге оқытып-үйретуді қамтиды;

34) сүңгуірлікшланг – сүңгуірге сығылған ауаны, тыныс алу газын немесе ыстық суды жеткізуге күшейтілген қоспасы бар резеңке немесе синтетикалық түтік;

35) тыныс алатын газ қоспасы – су астына түскенде және сүңгуір барокамерасында сүңгуірдің тыныс алуы үшін қолданылатын ауа және жасанды түрде дайындалған газ қоспасы. Газ қоспасының құрамына оттегі және бір немесе бірнеше индифферентті газ (азот, гелий, аргон) кіреді. Қоспаның атауы оттегінің пайыздық мөлшерінен басталады. Мысалы, алты пайыздық оттегі-гелий қоспасы 6 пайыз оттегі мен 94 пайыз гелийден тұрады. Егер қоспа құрамына екеуден астам газ түссе, оның атауы газдың пайыздық мөлшерінің өсу ретімен жасалады, цифрмен тек оттегінің пайыздық мөлшері көрсетіледі.

2-тарау. Сүңгуірлікіс бойынша даярлықты ұйымдастыру

1-параграф. Сүңгуірлік іске даярлау

3. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің (бұдан әрі – ҚР ҚК) әскери қызметшілерін сүңгуірлік іс бойынша даярлау кейіннен біліктілікті арттыру және тиісті сүңгуірлік-біліктілік комиссиясы (бұдан әрі – СБК) жанынан біліктілікті арттыру және қосымша біліктілік алу үшін қайта даярлауменкәсіби деңгейі мен біліктілігін арттыруға бағытталған.

2-параграф. Сүңгуір біліктілігі

4. Штаттық сүңгуір лауазымында әскери қызмет өткеретін ҚР ҚКәскери қызметшілері (олардың атауында штатта "сүңгуір", "жауынгерлік жүзгіш", "сүңгуір маманы" деген сөздер бар немесе олардың штаттық әскери-есептік мамандығы есептік мамандықтың тиісті тізбесінде: "сүңгуір", "сүңгуірлік жұмыс", "сүңгуірлік терең су жұмысы", "суасты мина қою", "су астындағы жару жұмысы" деген сөздерді пайдаланумен айқындалған) штаттық сүңгуір болып табылады.

Су астына түсуді немесе сүңгуір барокамерасында жоғары қысымда болумен байланысты жұмысты орындауды негізгі (сүңгуірлік емес) лауазым бойынша әрекет етумен ұштастыратын ҚР ҚК әскери қызметшілері штаттан тыс сүңгуір болып табылады.

5. Сүңгуірдіанағұрлым жоғары біліктілікке ұсынуға даярлау осы Нұсқаулыққа 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сүңгуір біліктілігін беру үшін біліктілік талаптары бойынша жүзеге асырылады.

6. Сүңгуірдің берілген біліктілігін куәландыратын құжат осы Нұсқаулыққа 2-қосымшаға сәйкес "Сүңгуір кітапшасы" болып табылады.

3-тарау. Сүңгуірлік түсудіжәне жұмысты ұйымдастыру

1-параграф. Сүңгуірлік түсуді және жұмысты жоспарлау

7. Сүңгуірлік түсу корабльді, бөлімді (құраманы) жауынгерлік даярлаудың тәуліктік, апталық және айлық жоспарларында жоспарланады. Жауынгерлік даярлықтың тәуліктік жоспарында жұмыс орны, тереңдігі, уақыты мен мақсаты, сүңгуірлік жұмыстың жетекшісі, су астына түсу командирі, сондай-ақ сүңгуірлік түсуді медициналық және материалдық-техникалық қамтамасыз етуге жауапты адамдар көрсетіледі.

8. 20 метрден астам тереңдікке сүңгуірлік түсуге, оларды жауынгерлік даярлықтың тәуліктік жоспарына енгізуден басқа, осы Нұсқаулыққа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сүңгуірлік түсу жоспары жасалады. Жоспар сүңгуірлік жұмыс жетекшісімен бірлесіп жасалады және оған сүңгуірлік түсу командирі қол қояды, бөлім командирі (бастығы) бекітеді.

Сүңгуірлік түсу жоспары оларды корабльден, бөлімнен (құрамадан) тыс немесе лауазымды адамдардың бұйрығы бойынша орындағанда төмен тереңдікке түсу үшін де жасалады.

9. Төтенше жағдайда (төзімділік үшін күрес, құтқару жұмысы) корабльден 60 метр тереңдікке дейін сүңгуірлік түсу жоспарын жасамай орындалуы мүмкін, ол туралы корабльдің вахта журналына жазба жасалады.

Жоспарланбаған сүңгуірлік түсу және жұмыс (төзімділік үшін күрес, корабльдің (корабльдің) немесе катердің түбін қарау, құтқару жұмысы, түбін тексеру кезінде) бөлім командирінің (бастығының) бұйырымы бойынша жүргізіледі.

Алынған бұйрық туралы қойылған міндеттерді, әскери атағын, сүңгуірлік түсуге (жұмысқа) бұйрық берген адамның тегі мен лауазымын көрсетіп, вахталық журналға (бөлім бойынша кезекшінің журналына) оның қолы қойылып жазылады, сондай-ақ құраманың жедел кезекшісіне баяндау жасалады.

10. Сүңгуірлік жұмысқа басшылық жасау және сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ету үшін бөлім командирінің (бастығының) бұйрығымен сүңгуірлік жұмыс жетекшісі, су астына түсу командирі және медициналық білімі бар әскери қызметшітағайындалады.

11. Сүңгуірлікжұмысқа басшылық жасауды:

1) бөлім (құрама) командирлері және орынбасарлары штаттық сүңгуіржұмысты барлық тереңдікте орындағанда, сондай-ақ жаттығып суға түскенде;

2) сүңгуір кешенімен жабдықталған корабль (кеме) командирлері (капитандары), командир (капитан) көмекшілері сүңгуір кешенінің техникалық сипаттамасына сәйкес тереңдікте оларға бағынысты штаттық сүңгуір жұмысты орындағанда, сондай-ақ жаттығып суға түскенде;

3) корабль (кеме) командирлері (капитандары), командир (капитан) көмекшілері оларға бағынысты штаттан тыс сүңгуір жұмысты 20 метр тереңдікте орындағанда;

4) полигон, оқу-жаттығу кешені (станция) бастықтары және орынбасарлары 60 метрге дейінгі тереңдікте сүңгуірлік жұмыс кезінде және жаттығып суғатүскендесүңгуірлік жұмыста;

5) сүңгуір мамансүңгуірлік жұмысты айлақтан, жағалаудан немесе мұздан 60 метрге дейінгі тереңдікте жүргізгенде жүзеге асырады.

Бөлімнен тыс жерде 60 метрге дейінгі тереңдіктегісүңгуірлік жұмысқа басшылық жасауға сүңгуірлік жұмысқа басшылық жасауға жіберілген тиісті СБК-сы бар лауазымды адамдар тағайындалады.

Сүңгуірдің (сүңгірулік біліктілігі бар әскери қызметшінің) даярлық деңгейін, біліктілік талаптарына сәйкестігін, сүңгірулікжұмысқабасшылық жасауға, сүңгірулік түсуге команда беругедаярлығын және олардың медициналық қамтамасыз етілуінтексеруді және жіберуді жылсайынсүңгуірлік біліктілік комиссиясы:

су астына түсуге жіберуге сынақ тапсырған кезінде;

су астына түсугекоманда беруге жіберуге және олардың медициналық қамтамасыз етілуіне сынақ тапсырған кезінде;

сүңгуір біліктілігінберуге (растауға) емтихан тапсырған кезінде;

сыныптық біліктілікті беруге(растауға) емтихан тапсырған кезінде жүргізеді.

Әскери бөлімсүңгуірлік біліктілік комиссиясының сүңгуірлік жұмысқа басшылық жасауға, сүңгуірлік түсуге команда беругежіберуге, су астына түсуге және сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз етуге шешімі осы Нұсқаулыққа4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

Емтихан нәтижесіжәне тиісті СБК қабылданған шешімосы Нұсқаулыққа 5-қосымшаға сәйкес нысан бойыншаәскери бөлімсүңгуірлік біліктілік комиссиясының хаттамасыменресімделеді.

СБК төрағасы болып комиссия тағайындалатын әскери бөлімінің штаб бастығы тағайындалады.

Командирлер, корабль (кеме) командирлерінің көмекшілері жыл сайын СБК құрамасының сүңгуірлік жұмысына басшылық жасау құқығына сынақтан өтеді.

Құрамында жасақталған сүңгуірлік кешен бар бөлім (құрама) командирлері мен командир орынбасарлары жыл сайын сүңгуірлік жұмысқа басшылық жасау құқығына СБК сынағын тапсырады.

Сүңгуір жұмысының тұрақты әрекет ететін басшысы Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әскери-теңіз күштері бас қолбасшысы басқармасының флагмандық маманы (сүңгуірлік және іздеу-құтқару жұмысы жөніндегі) саналады.

12. Су астына түсуді медициналық қамтамасыз ететін және арнайы медициналық білімі бар әскери дәрігер:

1) су астына түсуге тағайындалғансүңгуірді медициналық қарап-тексеруден өткізуге;

2) тыныс алу газ қоспасын дайындаудың дұрыстығын қарап-тексеруге;

3) ауаны, тыныс алатын газ қоспасын, регенеративті және сіңіргіш заттардыталдап-тексеруге, олардың пайдалануға жарамдылығы туралы қорытынды беруге;

4) сүңгуірлік жабдықты, қатты сүңгуірлік құрылғы мен барокамераны дайындау мен пайдаланудысанитариялық-гигиеналық бақылауға;

5) декомпрессияның оттегі сатысын қамтамасыз етуге арналған тыныс алу аппаратын пайдалануға әзірлігінқарап-тексеруге, сүңгуірге медициналық көмек көрсету құралын жеке өзі дайындауға;

6) суасты жұмысы кезеңінде сүңгуірдіңөзінсезінуінқарап-тексеруге;

7) сүңгуір үшін декомпрессия режимін уақтылы таңдауға, оның дұрыс жүргізілуін қарауға, сүңгуірге медициналық көмек көрсетуге және сүңгуірлікауру мен жарақат кезінде олардың емделуіне (қажет болғанда барокамерада жеке көмек көрсетуге) басшылық жасауға;

8) сүңгуірдің белгіленген еңбек және демалыс режимін қарауға;

9) кәсіптік сүңгуірлікаурудың есептілігі мен есебін жүргізуге жіберіледі.

13. Түсуді медициналық қамтамасыз етуге жіберілетін әскери дәрігер:

1) сүңгуірдің түсу алдында денсаулық жағдайына шағымына сауалнама жүргізеді;

2) тыныс алу үшін пайдаланылатын ауаның, тыныс алу газ қоспасының, регенеративті және сіңіргіш заттардың сәйкестігін тексереді;

3) суасты жұмысы кезеңінде сүңгуірдіңөзінсезінуінқарап-тексереді;

4) декомпрессияның оттегі сатысын қамтамасыз етуге арналған тыныс алу аппаратының пайдалануға әзірлігінқарап-тексереді;

5) сүңгуір үшін декомпрессия режимін уақтылы таңдауға, декомпрессия дұрыстығын қарауға, сүңгуірге алғашқы медициналық көмек көрсетуге және арнайы медициналық білімі бар дәрігер келгенге дейін сүңгуірлік ауру мен жарақат кезінде оларды емдеуге басшылық жасайды.

2-параграф. Сүңгуірлік жабдықты және сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ету құралын дайындау және тексеру

14. Сүңгуірге түсуге дайындық сүңгуір бекетінің жабдығын (түсу орнын) дайындауды, сүңгуірлік жабдық пен қамтамасыз ету құралын дайындауды және жұмыс арқылы тексеруді, сүңгуір, сондай-ақ түсуге қызмет көрсететін адамдар арасында міндеттерді бөлуді және оларға нұсқау беруді қамтиды.

Сүңгуірлік жабдықты және қамтамасыз ету құралын тексермей, сүңгуірді түсіруге жол берілмейді.

15. Сүңгуірлік жабдықтың (тыныс алу аппаратын) қолданысын тексерусүңгуірлік аппаратты пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жүргізіледі.

Әрбір су астына түсу алдында өзінің құрал-жабдығынтексеруді жеке су астына түсуші және сақтандырушы сүңгуір жүргізеді.

Қолданысын тексеру нәтижесі су астына түсу командиріне баяндалады, сүңгуірлік жұмыс журналына енгізіледі және тексеруді жүргізген адам қол қояды.

Егер сақтандырушы сүңгуір күні бойы ауыстырылмаса, жұмыс күнінің басында бір рет тексеру жүргізілуі мүмкін.

16. Қолданысын тексеру кезінде табылғансүңгуірлік жабдықтың ақауы сүңгуірлік түсу басталғанға дейін жойылады. Сүңгуірлік жабдықтың анықталған ақауы және оларды жою бойынша қабылданған шаралар туралы жабдықтың (тыныс алу аппаратының) формулярына жазба жасалады. Ақауы бар жабдықпен түсуге жол берілмейді.

17. Сүңгуірлік түсу басталғанға дейін сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ету құралы, құрал-сайман, материал дайындалып, тексерілуі, баллондағы ауаның, газдың, тыныс алу газ қоспасының қоры мен сапасы және олардың дұрыс қосылуы қамтамасыз ету құралы, құрал-сайман, материал дайындалып, тексерілуі, баллондағы ауаның, газдың, тыныс алу газ қоспас

18. Сүңгуірдің тыныс алуы үшін пайдаланылатын ауада шекті жол берілген концентрациядан жоғары зиянды заттар болмауға тиіс.

Сүңгуірдің тыныс алуына ауаның жарамдылығы туралы қорытындыны корабльдің, бөлімнің (құраманың) дәрігері береді.

Регенеративті заттардың, химиялық сіңіргіштің және тыныс алатын газ қоспасының жарамдылығы туралы қорытындыны сүңгуірдің түсуін медициналық қамтамасыз ететінадам береді.

19. Түсу-көтеру құрылғысы (кран-арқалық, жебе, ферма және түсу-көтеружүкшығыры) сүңгуірлік түсу басталар алдында және су астына түсуде8 сағаттан астам үзілістен кейін – сүңгуірлік күркені, сүңгуірлік қоңырауды, қатты сүңгуірлік құрылғыны алда болатынсу астына түсу тереңдігіне бақылау түсірумен (сүңгуірсіз) іс-қимылда тексерілуге тиіс.

Сүңгуірлік қоңырау барокамераның қабылдау бөлімімен бірлесіп жұмыс қысымымен герметикалығына тексерілуге, сондай-ақ сүңгуірсіз жоспарланған түсу тереңдігіне түсірілуге тиіс. Су астына түсу арасында 8 сағаттан астам үзіліс болғандасүңгуірлік қоңырауды қайта бақылау түсіру жүргізіледі.

Сүңгуірлік траптың, күркенің, түсіретін және жүргізетінарқанның жарамдылығы сыртқы қарап-тексерумен тексеріледі.

20. Сүңгуір барокамерасын дайындау және тексеру бірінші сүңгуірді (бірінші жұп, сүңгуір үштігі) түсірер алдында тәулігіне бір рет жүргізіледі.

Барокамера магистралындағы магистраль мен клапанның герметикалығы қысыммен (барокамераның жұмыс қысымына тең) оларға ауа жіберу және 5 минут бойы ұстап тұру арқылы тексеріледі (барокамерадағы баллон мен клапан жабық болғанда). Егер осы уақыт ішінде қысым төмендемесе, магистраль мен клапан герметикалы болып саналады.

Кіреберіс люкпен шлюз қақпағындағы резеңке тығыздағыш сапасы қарап-тексеру арқылы тексеріледі, ал жабылу сенімділігі мен герметикалылығы – оларды басу құрылғысымен қысу және барокамерада (шлюз құрылғысында) ауамен 0,02 мегапаскальға (0,2 бір шаршы сантиметрге килограмм күш) дейін 5 минут ішінде қысым жасау арқылы тексеріледі.Егер осы уақыт ішінде барокамерада қысым төмендемесе, шығу люгі мен шлюзі жарамды болып саналады.

Барокамера бөлімін дайындау кезінде мыналар:

1) манометрдің жарамдылығы (нұсқардың дұрыс орналасуы, жыл сайынғы тексеру мерзімі, пломбаның болуы, шыныда немесе сақтандырғыш шыныда қорғаныш торының болуы және жарамдылығы, жұмыс қысымын шектегішті циферблатта бояумен немесе манометр корпусына бекітілген нұсқармен белгі түрінде жағудың (орнатудың) болуы және дұрыстығы);

2) байланыс, жарық беру, жылыту құралының жұмысы;

3) аппараттың, ішінара жабық желдету жүйесінің, стационарлық тыныс алу жүйесінің жарамдылығы мен пайдалануға дайындығы;

4) су астына түсу және декомпрессиядан өту үшін қажетті керек-жарақпен және құралмен жабдықталу;

5) баллондағы тыныс алу газ қоспасының болуы, саны және барокамераны газбен жабдықтау жүйесіне баллонның дұрыс қосылуы;

6) ауа қысымын жасау арқылы бөліктің герметикалылығы 0,2-0,3 мегапаскаль (бір шаршы сантиметрге 2-3 килограмм күш) және 5 минут ішіндешыдамдылығытексеріледі.Егер осы уақыт ішінде қысым төмендесе, бөлік герметикалы болып саналады.

Сақталатын баллондағы ауаның азаймайтын қоры сүңгуірді емдік рекомпрессия режимі бойынша максималды қысыммен (барокамераның жұмыс қысымы шегінде) емдеу үшін барокамера бөлігіндегі қысымның жоғарылауын қамтамасыз етуге тиіс.

Барокамераны қамтамасыз етуші сүңгуір немесе су астына түсіру командирі тағайындаған сүңгуір тексереді. Барокамераны тексеру нәтижесі түсу командиріне баяндалады, осы Нұсқаулыққа 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сүңгуірлік жұмыс журналына енгізіледі және оған тексерген адам қол қояды.

21. Сүңгуірлік жұмыстың басталуы корабль бойынша жарияланады. Корабль (кеме) командирі (капитаны) сүңгуірлік жұмыс кезінде:

1) еспе бұранды бұруға;

2) корпус қаптамасының шегінен шығатын жабдық мен құрылғыны пайдалануға;

3) кингстондарды ашуға;

4) су жинау сорғысын қосуға;

5) корабльдіарқандап байлауға;

6) якорь тізбегін жинауға немесе босатуға;

7) гидролокациялық және гидроакустикалық станцияны (сүңгуірлік станциядан басқа) қосуға;

8) қоқысты және қандай да бір заттарды борттан тыс лақтыруға жол бермейді.

22. Су астына түсу сүңгуірлік жұмыс жетекшісінің түсуге әзірлік туралы баяндағаннан кейін оның рұқсатын алғаннан кейін басталады. Осы сәттен бастап су астына түсуді қамтамасыз етуге тағайындалған барлық адам сүңгуірлік түсуді өткізу жоспарына сәйкес міндеттерін орындауға кіріседі және су астына түсу командирінің бағынысына өтеді.

Сүңгуірлік жұмыс жетекшісі сүңгуірлік түсуге рұқсат беріп, негізгі командалық пунктте немесе басшылық жасауға ыңғайлы басқа орынға орналасып, осы Нұсқаулықтың талаптарына сәйкес әрекет етеді.

3-параграф. Сүңгуірдің киінуі

23. Сүңгуірдіңкиінуісу астына түсу командиріне жабдықты жұмыс тексеру нәтижесі туралы баяндағаннан, сүңгуір сүңгуірлік жұмыс журналына қол қойғаннан және су астына түсу командирінің киінуге рұқсатын алғаннан кейін жүргізіледі.

24. Сүңгуір жейдесін немесе гидрокомбинезонды кигеннен кейін сүңгуірдің белбеуіне телефон байланысы істен шыққанда шартты сигналды беруге арналған сигналдық арқан немесе шланг-сигнал бекітілуге тиіс.

Шланг нұсқасында және басқа да сүңгуірлік жабдықта пайдаланғанда шланг пен кабель жабдықтың конструкциясында көзделген орынға бекітілуге тиіс.

Егер сүңгуіргесу астынан түсу орнынан алыс жерде 20 метрге дейінгі тереңдікте жүзу (акваторияны зерттеу, заттарды іздеу) қажет болса, оның орналасқан жерін көрсету үшін сигналдық арқанның орнына жүзгіштігі кемінде 50 Ньютон (5 килограмм күш) және ұзындығы жүзу ауданының тереңдігінен 20 пайыздан астамқалқымаға бақылау арқанын бекітуге жол беріледі.

Белге тағылатын жүк авариялық жағдайда оны тез шешіп алу мақсатында тыныс алу аппаратының төменгі білезігінің үстіне киіледі.

Жүзуге арналған аяққа киілетін ескек аяғына шақ болуға және штаттық бекітпемен мықтап бекітілуге тиіс.

25. Жабдықты кигенде қосылған жерінде тығыздағыштың болуына, қосылыс сомынын тығыз қысуға, белбеумен брасты шақтауға, дулығадағы телефон құрылғысын және сүңгуірдегі жабдықтың әртүрлі бөлігін сенімді бекітуге назар аудару қажет.

26. Су астына түсетін және сақтандырушы сүңгуір жабдығының міндетті элементі өткір қайралған сүңгуір пышағы болуғатиіс. Пышақ қынапта болуғатиіс және сүңгуіргебарынша қолжетімді және ыңғайлы жерде бекітіледі.

27. Су астына түсер алдында су астына түсу командирі сүңгуірді жеке өзіқарап тексереді, жиынтықтың толықтығына және киілген сүңгуірлік жабдықтың жарамдылығына көз жеткізеді.

28. Сүңгуірдіаппаратқа тыныс алуға қосу оларды пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жүргізілуге тиіс. Бұл ретте тыныс алу және дем шығару клапанының, тыныс алу автоматының және қолмен іске қосқыштың дұрыс жұмыс істеуіне назар аудару қажет.

4-параграф. Сүңгуірдің су астына сүңгуі және болуы

29. Сүңгуір суға сүңгуір баспалдағымен түсуі керек. Суүсті бортының биіктігі 3 метр және одан жоғары болғанда, сондай-ақ пирстен, айлақтан, бөгеттен және су үстінен 3 метр және одан жоғары биіктікке көтерілетін басқа да құрылыстан жұмыс істегенде сүңгуірді суға түсіру күркеде жүргізілуге тиіс. Бұл жағдайда жұмыс орнында шлюпка болуы керек.

Сүңгуірдікорабльдің су басқан бөлігіне түсіру корабльтрапы арқылы жүргізіледі. Егер ол болмаса, онда қарапайым конструкциядағы сенімді және түсуге ыңғайлы сүңгуір баспалдағы дайындалады (бейімделеді) және мұқият бекітіледі.

Осы Нұсқаулыққа 7-қосымшаға сәйкес суасты жұмысы сағатының (су астына түсудің) жыл сайынғы нормасын есепке алу жүргізіледі.

30. Тереңдікке сүңгу алдында сүңгуірлік жабдықтың герметикалылығын және сүңгуірдің жүзгіштігін тексеру жүргізіледі, ол үшін траптан (күркеден) түспей, жабдық киген әрбір сүңгуір су бетіне жақын жерде су астынатүседі. Жабдықтың герметикалылығына және сүңгуірдің қажетті жүзгіштігіне жеке өзі көз жеткізіп, су астына түсіру командирі одан әрі сүңгуге рұқсат береді. Герметикалы емес жабдықпен және реттелмеген қалқымамен сүңгуірді тереңдікке түсіруге жол берілмейді.

31. Сүңгуір тереңдікке сүңгіп, суға түсіру арқанынан ұстап тұруы керек. Сүңгуірдіңөзін сезінуіне және оның жаттықтырылуына байланысты, бірақ минутына 10 метрден 10 метр тереңдікке дейін жәнеүлкен тереңдікте минутына 20 метрден астам емес су астына түсу арқанымен немесе күркедежүргізіледі. Жүзу жабдығының жиынтығында су астына түскенде сүңгу кезінде түсу арқаны пайдаланылады, мұндай жағдайда сүңгуірдіңжүзгіштігі нөлге жақын болады.

32. Сүңгуірдің су астына түсуіне қарай және тереңдігі артқан сайын сүңгуірлік аппаратты пайдалану нұсқаулығына сәйкес ауа беруді арттыру қажет. Егер сүңгу кезінде сүңгуір кеуде қуысының қысылуын және ауаның жетіспеушілігінен тыныс алудың қиындауын сезінсе, ол түсіру арқанында тұрып, (күркені су астына түсіруді тоқтатуды талап етеді) ауа беруді арттыруды талап етеді. Еркін тыныс алу қалпына келтірілгеннен кейін сүңгужалғастырылады.

33. Жартылай бетпердесі баргидрокомбинезонменсу астына түскенде жергілікті қысуды болдырмау үшін дулыға асты кеңістігінің көлемі оны мезгіл-мезгіл тарту арқылы жартылай бетперде толтырылады. Тыныс алу түтігі баргидрокомбинезондасу астына түскендемұрын арқылы дем шығарылады.

34. Тыныс алу жиілегенде сүңгуір қалыпты тыныс алу қалпына келгенге дейін жұмысты тоқтатады, ол туралы су астына түсу командиріне баяндалады.

Жартылай тұйық тыныс алу схемасы бар жабдықта су астына түскенде тыныс алудың қиындауы пайда болғанда сүңгуір жай-күйі жақсарғанға дейін демін ішіне тартып, сыртқа шығарады, одан кейін су астына түсу командиріне өзін сезінуі туралы баяндап, оның нұсқауы бойынша әрекет етуге тиіс.

Автономды жабдықта таяз тереңдікке түскенде тыныс алудың қиындауы пайда болғанда сүңгуір дереу су бетіне шығуы керек.

Автономды жабдықта су астынатүскендесүңгуірдің су астында болуына ең төменгі қысым көрсеткіші немесе сүңгуірге тыныс алу аппаратының баллонында ауаның (оттегінің) негізгі қорының толық жұмсалғаны туралы ескертетін басқа құрылғы іске қосылғанға дейін жол беріледі.Одан кейін сүңгуір жұмысты дереу тоқтатып, аппараттағы ауаның (оттегінің) резервтік қорымен тыныс алуға ауысып, су астына түсу командиріне хабарлап, су бетіне көтерілуді бастайды.

Сүңгуірге ауа беру кезінде сүңгуір шлангісіндегі қысым (тірек) осы типтегі жабдықты пайдалану жөніндегі нұсқаулықтың талаптарына сәйкес сақталады.

Сүңгуірлік жабдықтың және сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ету құралының қалыпты жұмысы бұзылғанда осы Нұсқаулыққа 8-қосымшаға сәйкес үлгілік әрекет ету тізбесі бойынша орындалады.

Телефон байланысының қалыпты жұмысы бұзылғандасүңгуірдіңсу астына түсуді қамтамасыз етушімен байланысы осы Нұсқаулыққа 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сүңгуірмен шартты сигнал арқылы сақталады.

5-параграф. Сүңгуірді көтеру және шешінуі

35. Көтерілудің басталуы туралы жұмыс орнындағы жағдайға байланысты су астына түсу командирі жұмыс істеп тұрған сүңгуірге ескертеді. Сигналға жауап беріп, сүңгуір жұмысын тоқтатады, жұмыс орнында жинақталады немесе құралды жоғарғы жаққа береді, өз сигнал арқанының (кабельдің) және шлангінің тазалығын тексереді, су астына түсу арқанына (күркеге) жақындайды, көтеруді бастау туралы су бетіне сигнал береді және су астына түсу арқанымен су бетіне шығады (көтеру үшін күркеге орналасады). Күркедегі сүңгуірді көтеру оның күркеден құлап кетуіне жол бермейтін шара қабылданғаннан және сүңгуірдің көтеруге әзірлігі туралы баяндаудан кейін басталады.

Жүзу жабдығын пайдалану кезінде декомпрессиялық аялдауды қажет етпейтін су астына түскенде көтерілу кезінде түсіру арқаны пайдаланылмайды. Су бетіне шыққан кезде сүңгуір шығарылатын (босатылатын) ауа (оттегі) көпіршіктерінің көтерілу жылдамдығын арттырмауға тиіс. Сүңгуір қамтамасыз етуші шлюпкамен немесе басқа да заттармен соқтығысуды болдырмау үшін су бетін қарап-тексереді.

36. Сүңгуір 10 метрге дейінгі тереңдіктен су бетіне сүңгуірдің өзі реттейтін жылдамдықпен аялдаусыз, ал 10 метрден астам тереңдіктен сүңгуірдің декомпрессия режимі кестесіне сәйкес аялдаумен су бетіне шығады. Сүңгуір көтерілген кезде скафандрдан (гидрокомбинезоннан) артық ауаны шығарады. Сүңгуірдің желдетілетін жабдықта су астына түсу арқанымен қалқып шықпауға тапсырмаларды пысықтау кезінде және авариялық жағдайда ғана жол беріледі. Бұл реттесу бетіне шығу процесінде дем шығарғанда демді ұстап тұруға жол берілмейді.

37. Су астына түсу арқаны арқылы түскен сүңгуірдікөтергенде қамтамасыз етуші сүңгуір сигнал арқанын (кабельді) және шлангіні босаңсытпай, баяу тартып, осылайша сүңгуірге су бетіне шығуға көмектеседі. Сүңгуір су бетіне шыққанда қамтамасыз етуші сүңгуір оған траптан ұстап, баспалдақпен көтерілуге көмектеседі.

Жүзу нұсқасында сүңгуірлік жабдықты пайдаланғанда траппен көтерілуді жеңілдету үшін сүңгуірдің аяққа киетін ескекті шешуінеол белдегіжүктіқамтамасыз етуші сүңгуірге бергеннен кейін ғана жол беріледі.

Сүңгуірден жабдық киінуге кері тәртіппен алынады. Сигнал арқаны жейдені (гидрокомбинезонды) шешпес бұрын, сүңгуірден соңғы кезекте алынады.

Сүңгуірлік қоңырауды пайдаланып су астына түскенде қоңырау атмосферасынан ауамен тыныс алуға ауысуға және жабдықты алып тастауға тек су астына түсу командирінің командасыменжол беріледі.

4-тарау. Сүңгуірліктүсудіжәне жұмысты ұйымдастыруға қойылатын жалпы қауіпсіздік талаптары

38. Сүңгуірлік түсу қауіпсіздігі:

1) сүңгуірлік түсуді орындауды және қамтамасыз етуді нақты ұйымдастырумен;

2) осы Нұсқаулықтыңталаптарын дәл орындаумен;

3) сүңгуірлік жабдықтың, сүңгуірдің түсуін қамтамасыз етуге арналған құрылғы мен жабдықтың ақаусыз жай-күйімен және сапалы дайындалуымен;

4) сүңгуірлік техниканы және су астына түсу физиологиясының негізін жақсы білумен;

5) сүңгуірдің жақсы дене дайындығымен, кәсіби және физиологиялық жаттықтырылуымен, авариялық жағдайда олардың дұрыс әрекет етуімен;

6) суасты жағдайы қолайсыз өзгергенде су астына түсу командирінің, дәрігердің және сүңгуірлік жұмыс жетекшісінің сауатты және батыл әрекет етуімен қамтамасыз етіледі.

39. Сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ету үшін сүңгуір станциясы жинақталады және сүңгуірлікбекет жабдықталады. Сүңгуірлік бекет су айдынының жағасында арнайы салынған үй-жайда немесе алаңда, арнайы жабдықталған автомашинада, әртүрлі сыныптағы корабльде (кемеде) және басқа да жүзу құралында, сондай-ақ зертханада, оқу-жаттығуполигонында орналастырылады.

Арнайы жасалған корабльде сүңгуірлік түсу және осы кешеннің техникалық мүмкіндігімен айқындалатын тереңдікте жұмысқасүңгуірліккешен орналастырылады.

40. Сүңгуір станциясында 20 метрге дейінгі тереңдікке түскенде кемінде үш сүңгуір, 45 метрге дейін түскенде кемінде төрт сүңгуір, 60 метрге дейін түскенде кемінде бес сүңгуір, ал 60 метрден астам тереңдікке түскенде – терең теңіз сүңгуірлік кешен бар нақты кеме үшін кесте бойынша.

41. Үш сүңгуірменжасақталғансүңгуірлік станцияда екі сүңгуір сүңгуірлік түсуді басқаруғажіберіледі, олардың біреуі станция старшинасы болып тағайындалады. Станция старшинасы су астына түсу командирінің іс-қимылын орындайды.

Әрбір су астына түсу алдында жоспарды жасау кезінде сүңгуір арасында міндеттерді бөлу жүргізіледі: біріншісі су астына түсу үшін тағайындалады (жұмыс істейтін сүңгуір), екіншісі – сигнал арқанына (қамтамасыз етуші), үшіншісі – телефон байланысы мен ауа беруге, олсүңгуірдісақтандырушы болады.

Станция старшинасы су астына түскенде су астына түсу командирінің іс-қимылын сүңгуірдің түсуін басқаруға жіберілген адам орындайды.

Сүңгуірдің көп саныменжасақталған сүңгуір станциясында кем дегенде екі сүңгуір сүңгуірлік түсуді басқаруға жіберіледі, олардың біреуі станция старшинасы болып тағайындалады.

Жоспарды құру кезінде сүңгуір арасында міндеттерді бөледі: біріншісі су астына түсу үшін тағайындалады (жұмыс істейтін сүңгуір), екіншісі – сигналарқанына (қамтамасыз етуші), үшіншісі – телефон станциясына және ауа беру (түсіру командирі), төртіншісі – сақтандырушы сүңгуір.

42. Бір сүңгуірдің жұмыс күні ішіндесу астына түсу саны мынадан аспайды:

1) 6 метрге дейінгі тереңдікке – 8 су астына түсу;

2) 6 – 12 метр тереңдікке – 6 су астына түсу;

3) 12 – 20 метр тереңдікке – 4 су астына түсу;

4) 20 – 60 метр тереңдікке – 2 су астына түсу;

5) 60 метрден астам тереңдікке – 1 су астына түсу.

Су астында болудың жалпы уақыты 6 сағаттан аспайды. 12 – 20 метрге дейінгі тереңдікке және 20 – 60 метрге дейінгі тереңдікке бір тәулік ішінде төртінші түсуге командир тек дәрігер қорытындысының нәтижесі негізінде жол беріледі.

43. Сүңгуірлікбекеттесүңгуірлік жабдық, құрал, шығыс материалы орналастыру үшін және сүңгуірдің киінуі үшін орын жабдықталады және сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ету құралымен жарақтандырылады.

44. 20 метрге дейінгі тереңдікке түсу үшін шланг бойынша ауа берілетін сүңгуірлік жабдықты пайдаланғанда олар қолданылатын жабдықтың техникалық сипаттамасына сәйкес келетін ауаның жұмсалуын және тежелуін қамтамасыз еткендесүңгуірлік сорғыны қолдануға жол беріледі. 20 метрден астам тереңдікке түскенде ауа беруді қамтамасыз ету сүңгуір компрессорынан жүзеге асырылады.

Компрессормен ауаны жинау зиянды газбен ластанбаған атмосферада жүргізіледі. Егер базада тұрған кезде оны жасау мүмкін болмаса, баллондаркорабль (кеме) теңіздегі жұмыс орнына өткен кезде толтырылады.

Компрессордың сору магистралының қосылысы герметикалы болуынатексеріледі.

Корабльдің (кеменің) сүңгуірлікауа жүйесін жалпы кеме жүйесіне ауа беру үшін пайдалануға корабльдің (кеменің) қауіпсіздігіне қатер төнумен байланысты авариялық жағдайда жол беріледі.

Сүңгуірді желдетілетін жабдықта немесе ашық тыныс алу схемасы бар жабдықта шланг нұсқасында түсіру кезінде сүңгуірдің судан шығуын қамтамасыз ететін сақтандырушы баллондағы ауаның азайтылмайтын қоры осы түсу тереңдігі мен оның тереңдікте болу уақыты үшін декомпрессия режимін сақтап, компрессор сынған жағдайда сақталады.

45. Сүңгуірлік түсуді орындау кезінде емдік рекомпрессия қамтамасыз етіледі. 20 метрден астам тереңдікке түсу және жаттығыпсу астына түскенде тереңдігіне қарамастан, су астына түсу орнында сүңгуір барокамерасы болғанда орындалады.

20 метрден аз тереңдікке түскенде барокамера қолданылмайды. Әскери қызметшінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін түсу орнында науқасты барокамераға жеткізу үшін қызметтік автомобиль беріледі.

Барлық әрекеттегі барокамералар гарнизон бастығының (әскери-теңіз базасы командирінің) бұйрығында олардың нақты орналасқан орнын, байланыс құралын, зардап шеккен сүңгуірлерді жеткізу маршрутын көрсетіп жазылады.

Сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын барокамера куәландырылады, тексеріледі және жұмысқа дайындалады, ал ауа барокамераны басқару қалқанына өткізіледі.

Кезекті куәландыру мерзімі өткен сүңгуір барокамерасын пайдалануға жол берілмейді.

Корабльдің маневрлік орналасу ауданында және жеке жүзу кезінде барокамера болмағандасүңгуірлік түсуді 10 метр тереңдікке дейін жүргізуге жол беріледі.

46. Ауа және газ магистралында орнатылған барлық манометр тексеріледі және түзетіледі. Манометрді тексеру және пломбалау жылына кемінде бір рет, ал сүңгуірлікбарокамера мен сүңгуірлік тыныс алу аппаратында орнатылған жұмыс манометрін бақылау аппаратымен салыстыру – осы салыстырып тексеру нәтижесін сүңгуірлік жұмыс журналына енгізіп, тоқсанына кемінде бір рет жүргізіледі.

47. Түсіру-көтеруқұрылғысы куәландырылады, тексеріледі және жұмысқа дайындалады.

Траптың ұзындығы мен ені сүңгуірдің ыңғайлы түсуін, ал траптың сүңгуірлік бөлігі – сүңгуір трапта болғандасүңгуірлік жабдықтың герметикалығын тексеруді қамтамасыз етеді.Су астына түсу және жұмыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін осы Нұсқаулыққа 10-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сүңгуірлік түсуді қамтамасыз етудің кейбір құралына талаптар қойылады.

48. Сүңгуірлік жабдықтыңжәне сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ету құралының қолданысын тексеру олардың сипаттамасына және сүңгуірлік жабдықты пайдалану жөніндегі нұсқаулықтарға сәйкес жүргізіледі.

Аппарат баллонында ауаның (оттегінің) жол берілетін қысымы – жұмыс қысымынан 10%-ға кем.

Сүңгуірге түсу үшін пайдаланылатын регенеративті заттар мынадай талаптарды қанағаттандыруға тиіс: оттегінің мөлшері – бір килограммға кемінде 130 литр, көмірқышқыл газы – бір килограммға15 литрден аспайды.

Құрамында бір килограммға 20 литрден аспайтын көмірқышқыл диоксиді бар химиялық сіңіргіштіпайдалануға жол беріледі.

49. Су астына түсуді орындау кезінде қолданылатын сүңгуірлік жабдық пен қамтамасыз ету құралытехникалық сипаттамасыныңжоспарланған су астына түсу тереңдігіне сәйкестігі тексеріледі. Сүңгуірлік жабдықтың және қамтамасыз ету құралының осы түрінің техникалық мүмкіндігінен асатын тереңдікке сүңгуірлік түсуге жол берілмейді.

50. Қатты сүңгуірлік құрылғы куәландырылады, тексеріледі және су астына түсіруге дайындалады.

1-параграф. Сүңгуірлік түсу кезіндегі негізгі қауіпсіздік талаптары. Сүңгуірге және сүңгуірге түсуді қамтамасыз етушігенұсқау беру

51.Сүңгуірге нұсқау беруді сүңгуірлік түсу басталар алдында сүңгуірлік түсуге қатысатын және қамтамасыз ететін барлық жеке құраммен су астына түсу командирі жүргізеді. Сүңгуірлік түсуді орындау процесінде су астына түсу командирі жағдайдың өзгеруін қамтитын қосымша нұсқау береді.

Нұсқау беру кезінде:

1) сүңгуірлік түсу жоспары;

2) сүңгуір мен сүңгуірдің түсуін қамтамасыз ететін адамдар арасында іс-қимылды бөлу;

3) сүңгуірдің түсу кезектілігі;

4) әрбір сүңгуірге, сондай-ақ сүңгуірдің түсуін қамтамасыз ететін адамдарға тапсырма және оны орындау тәсілі;

5) сүңгуірліктүскенде және сүңгуірлік жұмыс кезінде қауіпсіздік техникасы қағидалары;

6) су астына түсудің нақты жағдайына байланысты сақтандырушы сүңгуірдің дайындық дәрежесіжарияланады.

52. Нұсқау беру жұмыстың нақты түрін орындау ерекшеліктерін және қауіпсіздік қағидаларын қамтиды.

Нұсқауберуге орындалатын жұмыс сипатына қарай лауазымды адамдар мен мамандар (дәрігер, жарғыш) тартылады.

Нұсқау беру кезінде сүңгуір су астында айналысатын құрылғының сызбасын (схемасын), макеті мен моделін, сондай-ақ мүмкіндігінше осы сыныптағы корабль мен кемеде бірдей типтегі конструкцияны көрсету керек.

53. Нұсқау беру әрбір сүңгуірдің және сүңгуірге түсуді қамтамасыз ететін адамдардың өз міндеттерін, сүңгуірлік құралды, жабдықты, жұмысты орындау тәсілі мен әдісін және қауіпсіздік техникасы қағидаларын білуін бақылау сауалнамасын қамтиды.

60 метрге дейінгі тереңдікке түскенденұсқауберудесүңгуірдің өзін сезінуіне сауалнама жүргізіледі, оның негізінде оларды су астына түсуге жіберу туралы шешім қабылданады.

Өз іс-қимылын, сүңгуірлік жабдықты, құралды, қауіпсіздік техникасы қағидаларын білмейтін немесе өз іс-қимылынорындауға дайын емес адамдар сүңгуірлік түсуден шеттетіледі.

Су астына түсу командирі өткізілген нұсқау беру туралы сүңгуірлік жұмыс журналына жазба жасайды.

54. Сүңгуірдің (оператордың) су астында және барокамерада жоғары қысыммен болу уақытын есепке алуды сүңгуірлік түсу және су астына түскенде қатты сүңгуір құрылғысында сүңгуірлік түсу командирі жүргізеді. Сүңгуірлік жұмыс журналы сүңгуірлік түсу және жұмысты жазуға, сүңгуірдің жеке кітапшасын толтыруға арналған ресми құжат болып табылады.

2-параграф. Корабльден (кемеден)сүңгуірлік түсу кезіндегі негізгі қауіпсіздік талаптары

55. Корабльден (кемеден) сүңгуірліктүскендегі жаттықтыру полигонының тереңдігі сүңгуірдің жерге түсу мүмкіндігінің шарттары негізінде таңдалады. Жаттықтыру полигонында сүңгуірді жаттықтыру үшін рейдтік жабдық пен макет (тренажер) қойылады.

56. Сүңгуірліктүсугетек жұмыс объектісі үстіне корабльді сенімді орнатқаннан кейін жол беріледі. Терең суғасүңгуірлік түсу кезінде корабльдің рейдтік жабдықта және зәкірде желдің кез келген бағыты кезінде 5-6 балға дейінгі күшпен сенімді тұрағы қамтамасыз етіледі. 80 метрге дейінгі тереңдікте кемені зәкірге қоюға жол беріледі.

57. Сүңгуірді жерүсті кораблінен (кемеден) түсіруге үш балдан аспайтын теңіз толқуы кезінде жол беріледі.

58. Сүңгуір су астына түсер алдында корабльде (кемеде)ескерту сигналы көтеріледі, ал судан шыққанда түсіріледі.

59. Корабльде (кемеде) бұл сигналсүңгуір түсірілетін борттың айқастырылған діңгегінің ұшынабекітіліп көтеріледі. Сигналды көтеруге арналған штаттық діңгегі жоқ жағалауда немесе жүзу құралында уақытша айқын көрінетін діңгек орнатылады. Жел болмағанда құлап кетпес үшін жалау қатты негізге орнатылады.

60.Сүңгуірлік жұмыс жүргізілетін корабльге сүңгуірлік жұмыс жетекшісінің рұқсатынсыз арқандап байлануға жол берілмейді.

3-параграф. Шлюпкадан (катерден) сүңгуірлік түсу кезіндегі негізгі қауіпсіздік талаптары

61. Сүңгуірлік түсу сүңгуірлікжұмыс кезінде, атап айтқанда: жару жұмысы, үлкен акваторияны қарапнде, ата, арнайы сүңгуірлік жұмыс кезінде жүзеге асырылады.

Корабльде (айлақта, түсу орнына жақын жағалауда) сүңгуір су астына түсер алдында сүңгуірдің су астына түсуі туралы ескертусигналы көтеріледі. Шлюпка корабльден (айлақтан, жағалаудан) алыстаумен жұмысты орындаған жағдайда бөгде корабль (кеме) мен катердіңсүңгуірге қауіпті жақындауын болдырмау үшін қосымша қауіпсіздік шаралары қабылданады.

62. Шлюпкада сүңгуірді шлюпкаға көтеріп шығаруқұралы, қалқыма-белгі, лақтырылатын арқан, сигналдық реактивті патрон немесе зымыраны бар сигналдық пистолет, сүңгуірге дыбыстық сигнал беру құралы немесе сүңгуірмен техникалық байланыс құралы, көзбен шолып бақылау құралы көзделеді. Қамтамасыз етуші корабль (кеме) мен катер арасында арасында техникалық, көрнекі және сигнал беру құралының көмегімен үздіксіз байланыс көзделеді.

63. Шлюпкадан сүңгуірлік түсу автономды немесе шланг жабдығында жүзу нұсқасында, су астына түсу аймағында 2 балға дейін теңіз толқуы кезінде орындалады. Сүңгуірлік жабдықтың шлангілі нұсқасын пайдаланғандасүңгуірге ауа шлюпкаға орналастырылатын көлік баллонынан редуктор арқылы беріледі. Сүңгуірдіңжүзгіштігі "нөлге" жақын келтіріледі.

64. Шлюпкада төрт сүңгуір, екі ескекші (шлюпкада мотордың болуына қарамастан) және шлюпка командирі бар сүңгуір станциясын орналастыруды қамтамасыз етеді. Су астына түсу командирі мен шлюпка командирінің іс-қимылы үйлестіріледі.Сүңгуір тобының "байламда" жүзуін қамтамасыз ететін шлюпка барлық жұмыс істейтін сүңгуірді бортқа қабылдау және жеткізу үшін жеткілікті орнымен қолданылады.

Сақтандырушы сүңгуір ашық тыныс алу схемасымен жабдықталғаншлюпкада және дереу су астына түсуге әзірлікте болады.

65. Сүңгуірдісу астына түсіру, әдетте, шлюпканың артқы бөлігінде, ал үрлемелі шлюпкада, бортта немесе тасымалдау тақтасында (рульсіз шлюпка үшін) отырып, арқасын алға қаратып "суға құлау" тәсілімен жүргізіледі. Сүңгуірге сигнал арқанын немесе қалқымасы бар бақылауарқанымен бекітіледі.

Сүңгуірдікатерден түсіру сүңгуірлік немесе басқа борт сыртындағы трап арқылы жүзеге асырылады.

Шлюпкадан қалқымасы бар бақылау арқаныменсүңгуірлік түсу 20 метрден аспайтын тереңдікте жүргізіледі. Тереңдігі үлкен ауданда сүңгуірлік түсу сигнал арқанымен жүргізіледі. Сигнал арқаныменсүңгуірлік түсудің барлық жағдайында оның бос ұшы қамтамасыз ететін сүңгуірдің қолынан жұлып алудың алдын алу үшін су астына түсу орнына бекітіледі.

Түнде су астына түсуді қамтамасыз ету үшін немесе нашар көріну жағдайында жарқырайтынқалқымақолданылады. Су бетінде 50 метрден кем көріну жағдайында тек сигнал арқанын пайдалану арқылы су астына түсуге жол беріледі.

Бақылау (сигнал) арқанынсыз жүзуге арнайыіс-шаралар өткізгенде байланыс құралыжәне қосымша даярлықтан өткенсүңгуірлердіңсүңгуірді (жүзіп шығу кеудешесі және оған ұқсас) су бетінде ұстау құралы бар топ құрамындажол беріледі. Сүңгуірді бақылау (сигнал) арқанынсыз жүзуге жіберу бөлім командирінің бұйрығы негізінде әрбір іс-шара үшін жүргізіледі.

66.Топтық сүңгуірлік түсу бір немесе (түйістіруші топта) екі (жетекші және түйістіруші топта) бақылау қалқымасымен жүргізіледі.Бұл ретте топта әрбір сүңгуірге бекітілетін сигнал арқаны (байламы) болады. Сүңгуір тобы бақылау қалқымасыменжүзгендеәрбірсүңгуірде сигнал байланыстыратын арқансүңгуірдің қолында болады.

Топ құрамында жүзу кезінде сүңгуіркезең-кезеңімен (2-3 минуттан кейін) бір-бірін көзбен шолып, сигнал байланыстыратын арқан арқылы немесе техникалық байланыс құралы арқылы бақылайды. Жабдықтың ақаулығы, сүңгуірдің бірі өзін нашар сезінген жағдайда барлық топ су бетіне қалқып шығады және авариялықсүңгуірді қамтамасыз ететін жүзгіш құралға көтеру бойынша шара қабылдайды. Сигнал арқанын ұшын алып тастауға (кесуге) жол берілмейді.

67. Сүңгуір судан шлюпкаға арнайы траппен немесе сүңгуірдің жарақаттануын және жабдықтың зақымдануын болдырмау үшін сақтық шараларын сақтап, шлюпкадағы жеке құрамның көмегімен көтеріледі.

68. Сүңгуірлік түсуді тікелей қамтамасыз ететін корабльден (кемеден) басқакорабльдер мен кемелердің жүзуі үшін ашық ауданда шлюпкадан сүңгуірлікжұмысты орындағанда ауданды күзету үшін жылдам жүретін катер бөлінеді.

4-параграф. Сүңгуірлік түсуді және ерекше жағдайда жұмыс кезіндегі негізгі қауіпсіздік талаптары. Су астындағы электр дәнекерлеу жұмысы

69. Сүңгуірлік электрмен дәнекерлеу жұмысын орындауға "сүңгуір-дәнекерлеуші" біліктілігі бар және тиісті командир (бастық) бекіткен тиісті СБК сынақтарын қабылдау хаттамасының негізінде суасты дәнекерлеуге және кесуге арналған жабдық пен қолданылатын жабдықты көрсетіп, олардың қызмет (жұмыс) орны бойынша бөлім (корабль) командирінің бұйрығымен рұқсат етілген сүңгуір жіберіледі.

70. Су астында электрмен дәнекерлеу жұмысын орындау және қамтамасыз ету үшін осы Нұсқаулықтың талаптарын және өндіруші зауыттыңнұсқаулығында жазылған су астында электр дәнекерлеу жабдығына, дәнекерлеу тогы көзіне қызмет көрсету қағидаларын білетін және нақты орындайтын, сондай-ақ электр тогы соққанда алғашқы көмек көрсете білетінсүңгуір жіберіледі.

71. Су астында электрмен дәнекерлеу жұмысын орындау үшін тұрақты немесе түзетілген ток қолданылады.

Су астында электрмен дәнекерлеу жұмысыкезінде дәнекерлеу тогының көзі ретінде осы үшін арнайы әзірленген және қолданыстағы стандарттардың талаптарын қанағаттандыратын қуат көзі пайдаланылады.

Су астында дәнекерлеу және кесу үшін 50 Герц жиіліктегі айнымалы токты қолдануға теккорабльдің төзімділігі үшін күрес және адамдардың өмірін құтқару кезінде жол беріледі.

Дәнекерлеу тогы көзінің бос жүріс кернеуі 110 вольттан аспайды. Су астында плазмалық кесуге арналған қондырғыда кернеуі 180 вольт болатын қуат көзін қолдануға жол беріледі.

72.Отын цистернасындағы немесе құбырдағы жарықты дәнекерлеуге дайындық кезінде олардан отын алынады және сумен толтырылады. Су астына түсу командирі электрмен дәнекерлеу жұмысы жүргізілетін цистернаны (құбырды) сумен толтыруға көз жеткізеді.

Цистернада (құбырда) отын мен газ болғанда дәнекерлеуге жол берілмейді.

Қысымдағы ыдыста немесе құбырда кесуге және дәнекерлеуге жол берілмейді.

73. Су басқан бөліктің ішіндегі электр-оттегі кесу кезінде тор астында пайда болған газ жастықшасы ауамен желдетіледі.

74. Жұмысты бастамас бұрын электрмен дәнекерлеу жабдығының ақаусыздығы және корпусының жерге берік тұйықталуы тексеріледі. Корабль корпусын немесе суды кері сым ретінде пайдалануға жол берілмейді.

Су астында дәнекерлеу тізбегінің кабельдік желісі мыс өткізгіші бар және қорғаныс қабығында (шлангіде) резеңке оқшаулағышы бар штаттық дәнекерлеу кабелімен орындалады.

Су астындағы жұмысты орындау үшін зақымдалған шлангісібар дәнекерлеу кабелін пайдалануға жол берілмейді.

Корабльде су астында дәнекерлеу тізбегін жинағанда су астындағы электр ұстағыш кабеліне штаттық дәнекерлеу кабелін жалғау орнының герметикалығы және берік электр оқшаулануы қамтамасыз етіледі.

75. Сүңгуірді су астында дәнекерлеу және кесу орнына түсіру түсу (жүру) арқанымен, сүңгуірліккүркеде немесе сүңгуір қоңырауы платформасында жүзеге асырылады. Сүңгуірді іске қосу және көтеру үшін дәнекерлеу кабелін немесе дәнекерлеу жабдығының бағыттаушы ұшын пайдалануға жол берілмейді.

Су астында электрмен дәнекерлеу жұмысы топырақтан немесе мықтап бекітілген күркеден жүргізіледі.

76. Сүңгуір-дәнекерлеушімен тікелей екі жақты телефон байланысынсыз су астында электрмен дәнекерлеу жұмысынажол берілмейді.

Су астындағы сүңгуірмен байланыс жоғалған жағдайдасенімді екі жақты байланыс қалпына келгенге дейін электр тогы дереу өшіріледі.

77. Дәнекерлеу тогын су астында дәнекерлеуді (кесуді) жүзеге асыратын сүңгуірдің бұйрығымен қосуға және өшіруге болады. Осы мақсатта дәнекерлеу тізбегінде сүңгуір бекетінің (түсуді басқару бекетінің) үй-жайына орналастырылатын және сүңгуірмен байланыс пультіне жақын жерде дәнекерлеу қалқанына стационарлық бекітілетін жабық үлгідегі ажыратқыш орнатылады. Сол қалқанға дәнекерлеуші-сүңгуіргеқарай бағытталған дәнекерлеу тізбегіне қосылған амперметр мен вольтметр орнатылады.

Су астында жұмыс істейтін дәнекерлеуші-сүңгуірмен байланысты қамтамасыз етуге тағайындалған сүңгуір токты қосып-ажыратуарқылыдәнекерлеу тізбегіне қосылған электр өлшеу аспабының көрсеткішін қадағалайды.

78. Дәнекерлеу және кесу процесінде су астында дәнекерлеуші сүңгуір электрод ұстағышын немесе кескішті оның жабдығының металл бөлігіне тимейтіндей және оларды доғамен күйдірмейтіндей етіп ұстайды.

Дәнекерлеуші-сүңгуір жұмысты бастаудан бұрын телефон арқылы токты ажыратуға команда береді, растауды алғаннан кейін сүңгуір токты растауды алғаннан кейін қажетті электр ұстағышпен немесе кескішпен әрекет етеді.

79. Су астында электродты ауыстыру тек ток өшірілгеннен кейін, токтың ажыратылғаны туралы телефон арқылы растау алғаннан кейін, сондай-ақ сүңгуір дәнекерленген (кесілетін) бұйымның электродына тигенде ұшқынның жоқтығына көз жеткізгеннен кейін жүргізіледі.

Ток қосылғанда электродты қолмен ұстауға, электродпен электр ұстағышты немесе жерге кескішті, күркені, дәнекерлеу (кесу) объектісін қоюға жол берілмейді.

80. Электрод дәнекерленетін (кесілетін) өнімге дәнекерленген жағдайда дәнекерлеуші-сүңгуір токты өшіруге бұйрық беруге және токтың өшірілгені туралы растауды алғаннан кейін дәнекерленген электродты қолмен немесе қашау көмегімен жұлып алады, ал электродты дәнекерлеу орнын қайта дәнекерлейді (кеседі).

81. Плазмалық кесуді қолданып сүңгуірлік жұмыс кезінде сүңгуірдің электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша қосымша шаралар қабылданады:

1) жұмыс арнайы электр оқшаулағыш жабыны бар немесе диэлектрлік материалдан жасалған дулығамен сүңгуірлік жарақта орындалады;

2) сүңгуірдің басына жұмсақ оқшаулағыш (поролон) дулыға асты киілу керек.

82. Сүңгуір денесі арқылы электр тогының өтуін сезініп, ол туралы хабарлаған жағдайда электр тогын дереу өшіріп, сүңгуірдісу бетіне көтеру қажет, сүңгуірдің денесі арқылы токтың өту себебі жойылады.

Жейде (гидрокомбинезон) немесе дулыға су астында жұмысты орындау және сүңгуірлік жабдықтың ішіне су өту процесінде зақымданғанда электр тогы дереу ажыратылады, сүңгуір су бетіне көтеріледі және жабдықтың зақымдалған бөлігі ауыстырылады.

Сүңгуір электр тогымен зақымданған жағдайда сүңгуірді дереу су бетіне көтеру, одан жабдықты тез алып тастау қажет (сүңгуір жейдені немесе гидрокомбинезонды кесу) және дәрігер келгенге дейін зардап шеккенге алғашқы көмек көрсетіледі: арқаға ыңғайлы жатқызылады, оған таза ауаның өтуі қамтамасыз етіледі және қажет болғанда жасанды тыныс алуға кіріседі.

5-параграф. Суастындағы жару жұмысы

83. Су астындағы жару жұмысын тиісті даярлықтан өткен, "сүңгуір-жарушы" біліктілігін алған және су астында жару жұмысына жіберілген сүңгуір орындайды.

Су астында жару жұмысы жару жұмысына басшылық жасауға жіберілген сүңгуір маманның басшылығымен жүргізіледі. Күрделілігі жоғары жару жұмысын орындағанда белгіленген тәртіппен тағайындалған минашы мамандар (сапер, жарушы) тартылады.

84. Екіжақты телефон немесе гидроакустикалық байланыссыз су астында жару жұмысына жол берілмейді.

Жару жұмысын бастамас бұрын осы аймақтың шекарасында адамдардың, корабльдің (кеменің) және құрылыстың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін жағалауда, сондай-ақ акваторияда қауіпті аймақ шегі айқындалады. Су астында жару жұмысы осы аудандағыүлкен бастықтың рұқсатымен жүргізіледі. Түнгі уақытта жару жұмысы ерекше жағдайда (корабльдің төзімділігі үшін күрес, адамдардың өмірін құтқару кезінде) қосымша қауіпсіздік шараларын қамтамасыз етіп жүргізіледі.

85. Жұмысқа қатысатын барлық жеке құрамға жару жұмысы кезіндегі қауіпсіздік мәселелері бойынша мұқият нұсқау беріледі, қолданылатын жарылғыш заттармен және жаруға арналған керек-жарақпен таныстырылады.

86. Сүңгуір салған су астындағы зарядты тек электр әдісімен және жарылғыш сым көмегімен жаруға жол беріледі. Су астында жару үшін пайдаланылатын электр желісі судан сенімді оқшауланған сымнан тұратын оқшауланған екі сымды электр желісі пайдаланылады. Кері сым ретінде суды пайдалануға жол берілмейді. Күштік суасты кабелін төсеу ауданында су астында жару жұмысын орындағанда тек детонациялайтынсымды пайдалануға жол беріледі. Су астында зарядтытұтандырутәсілімен жаруға жол берілмейді.

Су астында механикалық жарылғышты қолдануға тек арнайы заряд жарылған жағдайда жол беріледі.

Әртүрлі конструкцияны жару және кесу есептеуге сәйкес белгіленген технология бойынша жүргізіледі.

87. Су астында жару жұмысы үшін тек су өткізбейтін детонатор қолданылады, онда өткізгіштігін тексеруден басқа (қыздыру көпірінің жарамдылығы) оның кедергісі арнайы әдістемелерге сәйкес тексеріледі.

Электр детонаторының сымы мен детонациялаушы сымзарядты суға батырғандадетонаторсымына кернеудің берілуін болдырмайтындай етіп зарядқа бекітіледі.

88. Сүңгуірді қолданып, су астында жару жұмысы шлюпкада, жағалауда немесе мұзда орындалады. Өздігінен жүретін жүзу құралынан тікелей жару жұмысына жол берілмейді. Жұмысты шлюпкадан орындау кезінде онда 5 адамнан аспайды: жаружұмысының жетекшісі– су астына түсу командирі, ол шлюпка командирі, екі ескекші, жарушы сүңгуір және сақтандырушы сүңгуір болады. Басқа адамдарға шлюпкада болуға жол берілмейді. Шлюпканың жеке құрамы әрқашан құтқару кеудешесінде болады. Жаружұмысының жетекшісі – су астына түсу командирі қамтамасыз етуші жүзу құралымен байланыста болады.

89. Шлюпкада жалпы салмағы 40 килограммға дейін 20-дан аспайтын жеке заряд орналастыруға жол беріледі.Сым зарядын пайдалану кезінде шекті массаны оларды төсеу технологиясын ескеріп, жұмыс жетекшісіайқындайды. Заряджеткізу кезінде жылжып кетпеуі үшін шлюпканың артқы жағында орналасуы керек. Шлюпкаға зарядтыжеткізуге және салуға тек жару жұмысын қамтамасыз ететін, жару жұмысының қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқау берілген жеке құрамға жол беріледі. Жарылғыш заттар мен жару заттарысөмкеде немесе кассетада бөлек тасымалданады. Детонатор мен жойғышты тек жаружұмысының жетекшісі – су астына түсу командирі алып жүреді және жарылғыш заттардан бөлек орналастырылады. Жаруға арналған зарядпен керек-жарағы бар шлюпкада басқа жүктіжеткізугежол берілмейді.

Шлюпкада зарядты жасауға немесе қайта жасауға, электр детонаторын тексеруге, суға батыру арқылы зарядтың көтергіштігін тексеруге, жойғыш пен зарядтың оқшаулауын түзетуге, басқа жұмысқа, от жағуға және темекі шегуге жол берілмейді.

90. Зарядты орнатпас бұрын жұмысқа тағайындалған жарушы сүңгуір зарядты орнату орнын тексеру және дайындау үшін су астына түседі. Зарядты орнату орнына кейіннен түсу үшін су астына түсу арқанынан жүруге арналған арқан тартылып бекітіледі.

91. Есу қалағын алғандасүңгуірге жұмыс жүргізілетін корабльден заряд беруге жол берілмейді. Зарядты дайындау жеке құрам мен жарылу қаупі бар жүк жоқ арнайы бөлінген орында жүргізіледі. Сүңгуірге берілетін, дайындалған және өзара байланыстырылған ұсақ заряд саны жалпы салмағы 0,8 килограммнан аспайтын төрт дана болады.

92. Сүңгуірді зарядпен су астына түсіру заряд салатын жерге бекітілген су астына түсу арқанымен жүзеге асырылады. Су астында жару жұмысын жағадан жүргізгенде сүңгуірді түсіру жүру арқаны бойынша жүргізіледі. Сүңгуірге сигнал немесе қандай да бір басқа арқанмен заряд беруге жол берілмейді. Қаптамадағы және қаптамасызэлектр детонаторы немесе детонациялайтын бауы жоқ жарылғыш заттар мен дайын зарядтыкендір арқанмен беруге жол беріледі.

Сүңгуірді зарядпен түсіру кезінде сымды (детонациялық сымды) шлангпен (кабельмен) немесе сигнал ұшымен шатастырмайтындай етіп алынады.

93. Сүңгуіргезарядтытек жару жұмысының жетекшісі – су астына түсу командирі тек қолына береді. Сүңгуір қолына бірнеше заряд беруге жол берілмейді. Сүңгуірге бірнеше шағын заряд бергенде (жалпы салмағы 20 килограммға дейін) олардышлюпкадан берілетін ұяшығы бар себетке салынады. Электрдетонатормен немесе жарылғыш сыммен жабдықталған зарядты орнатқаннан кейін оның сымы (жарылғыш сым) заряд жанында бекітілуге тиіс. Сүңгуір су бетіне шықпас бұрын оның сымға немесе детонациялық сымға ілінбегеніне және оның шлангісі (кабель, сигнал ұшы) тазаекеніне көз жеткізеді. Су бетіне (жағалауға) шыққаннан кейін су астына түсу командирі сүңгуірді тексеріп, сымның (жару сымы) зарядтан немесе зарядтың өзі су бетіне шығарылмағанына көз жеткізеді. Объектіде орнатылған заряд қалқымамен белгіленеді.

94. Аралық детонаторы жоқ ұзындығы үлкен зарядты өздігінен жүрмейтін жүзу құралының артқы жағынан оларды төсеу жолы бойынша сүйреп апаруға немесе мұз астында жұмыс істегенде арқанмен мұз астына тартуға жол беріледі. Мұндай заряджойғышарқылы жарылады. Үлкен заряджаруқұралынсыз да салынады.

Электр жарылғыш желінің жарамдылығын тексеру, оны ток көзіне қосу тек сүңгуір мен қауіпті аймақтағы барлық адам судан көтерілгеннен (жағаға шыққаннан) кейін және шлюпка пен қамтамасыз етуші жүзу құралы қауіпсіз аралыққа бөлінгенде жол беріледі.

Жүзу құралы үшін қауіпсіз аралықRп (метр) құрайды

, мұндағы М-жарылғыш зарядтың массасы, кг, бірақ кемінде 100 метр.

95. Су астында жару кезінде сүңгуір жұмысына және адамдардың суда болуына тек формула бойынша айқындалатын жару орнынан қауіпсіз аралықта жол беріледі:

мұндағы Rл – қауіпсіз аралық, метр;

М – суда жарылатын заряд массасы, килограмм.

96.Зарядты жаруға тек жаружұмысының жетекшісі – су астына түсу командиріне жол беріледі. Жару алдында барлық қажетті қауіпсіздік шаралары қабылданғанына, барлық сүңгуір судан шыққанына және қауіпті аймақтың қорғалғанына көз жеткізу керек. Қауіпті аймақтың радиусы екі есе қауіпсіз аралықтан кем болмауы керек.

Заряд жарылғанға дейін жағалауда немесе мұзда орналасқан жеке құрам, сондай-ақ өздігінен жүретін техника, корабль (кеме) мен шлюпка қауіпсіз аралыққа кетеді, оны жұмыс жетекшісіалдын ала орнатады.

97. Сүңгуірге заряд берілгенде "Н" туы корабль (кеме) үшін алдағы жару туралы сигнал ретінде көтеріледі.

Егер сүңгуірліксу астына түсу жүргізілген басқа корабль (кеме) көтерілген сигналға өзінің ескерту сигналын түсіру арқылы жауап бергенге дейін зарядты жаруға жол берілмейді, яғни сүңгуір судан көтерілді.

98. Оқ-дәрілердің болуы мүмкінсуғабатқанкорабльді (кемені) бөлшектеу бойынша жару жұмысын орындау кезіндеоқ-дәрілердің ықтимал жарылуының алдын алу үшін шара қабылдау қажет.

Суға батқан кемеден 100 метр радиустағы акватория минаның, снарядтың және басқа да жарылғыш заттардың болуын болдырмау үшін зерттеледі.

99. Заряд жарылғаннан кейін сым ток көзінен ажыратылып, қысқа тұйықталып, судан шығарылып, орамға оралады.

Егер жару болмаса, сүңгуірдіңзарядты және одан әрі жұмысты тексеру үшін су астына түсуіне сымды ток көзінен ажыратқаннан кейін жол беріледі:

1) 5 минуттан кейін – жылдам әрекет ететін электр детонатор қолданылған жағдайда сымды ажыратқаннан кейін;

2) 15 минуттан кейін – баяу әрекет ететін электр детонатор қолданылған жағдайда сымды ажыратқаннан кейін;

3) 30 минуттан кейін – механикалық сақтандырғышты қолданғанда;

4) арнайы мина үшін уақыт пайдаланылған сақтандырғыш сипаттамасы мен қондырғысына сәйкес – болжамды жарудың қос уақыты өткеннен кейін айқындалады.

Жарылмаған зарядты жоғары көтеруге жол берілмейді. Істен шыққан заряд басқа зарядпен жарылуы керек. Егер істен шыққан зарядты бірден жару мүмкін болмаса, зарядтың жанында су астындағы зарядтың болуы туралы ескертетін қалқыма (меже) қойылады.

100. Найзағай кезінде су астындажару жұмысына жол берілмейді. Егер найзағай басталғанға дейін сүңгуір зарядын жару мүмкін болмаса, онда магистральдық сымның ұшы мұқият оқшауланып, өсімдіктен жасалғанарқанда (репе қалқымасы) қалқымамен және балластпен жерге түсірілуі керек. Жұмыс қайта басталғанға дейін корабль (кеме), катер, шлюпка және адамдар қауіпті аймақтан шығарылады.

101. Жару жұмысы екі баллдан жоғары толқу кезінде немесе төрт баллдан жоғары жел кезінде, найзағай, тұман жақындағанда, көрінудің қатты нашарлауы кезінде тоқтатылады. Жағалаудан немесе мұздан жару жұмысын орындағандазарядты беру, жеткізу және салу қағидалары корабльден (кемеден) және катерден жасалған жұмыс сияқты болады.

Түнгі уақытта су астында жару жұмысына (арнайы бөлікті қоспағанда) жол берілмейді.

6-параграф. Су басқан үй-жайдағы жұмыс

102. Су басқан бөлімде (үй-жайда) жұмысты бастамас бұрын тар жердесүңгуірге алдағы жұмысты орындау тәртібі, қағидалары мен реттілігі, қауіпсіздік қағидаларын сақтау туралы нұсқау беріледі.

Су басқан үй-жайда жұмыстыбастаралдындасүңгуірбір типтес үй-жайдың құрылымын зерделейді.

103. Корабльдің су басқан бөлігінде сүңгуірлікжұмыс кезінде екі сүңгуір бір уақытта түседі. Бір сүңгуір жұмысты орындайды, ал екіншісі бөлікке кіреберісте және жұмыс істеп тұрған сүңгуірдіңшлангісі мен кабелінің босаңсуын қамтамасыз етеді.Суасты жұмысын келтіру кезінде телефон байланысы мен су астында жарықтандыру құралын пайдалану міндетті болып табылады.

Топырақтағыкорабльдің (кеменің) үй-жайына түсуден бұрын сүңгуір жұмыс орнына қарай жүріс арқанынан ұстайды.

Ішкі үй-жайдажарақат алуды немесе жабдықты зақымдауды болдырмау үшінсүңгуірдің оның үстіндегі механизм мен заттарға қол тигізуге жол берілмейді. Көршілес немесе үй-жайдан жоғарыда орналасқан ауыр заттардың құлауын болдырмау үшін есік пен люкті ақырын ашу керек.

104. Су басқан трюмде және басқа да үй-жайда жүкті кесу кезінде жұмыс істейтін сүңгуір өз шлангісі мен кабелінің тазалығын мұқият қадағалауға тиіс. Жүктібосатып, жұмыс істейтін сүңгуір мүмкіндігінше көтергіш құрылғының босаңсуын тартады, палубаға көтеріледі, сол жерден жүктің көтерілуін бақылайды. Сүңгуіргекөтерілетін жүк немесе кабель (шланг) шырмалып қалған жағдайда жүкті көтеру дереу тоқтатылады, ал кабель (шланг) ілмектен босатылады.

Жүк трюмнің люгінен шыққаннан кейін сүңгуір арқанүзілгенде қауіпсіздікті қамтамасыз ететін аралыққа шетке шығады, одан кейін жүкті су бетіне көтеруді жалғастыруға жол беріледі. Сүңгуір командасынсыз көтергіш арқандыбосатуға немесе жинауға, сондай-ақ сүңгуір су астында болғанда жұмыс жүргізіліп жатқан корабльдіжылжытуға жол берілмейді.

Түсіру жұмысын теңіз толқыны екі баллға дейін болғандажүргізуге жол беріледі.

7-параграф. Топырақты шаю жұмысы

105.Екі немесе одан да көп сүңгуір жұмыс істеген жағдайда топырақты шаюқұралымен топырақта тұрған корабль корпусы астындағы тоннельді шаю кезінде олардың арасындағы аралық кемінде 10 метр болуға тиіс. Сүңгуірдің әрекеті үнемі келісіліп отырады. Сүңгуірдің қысымдағы гидравликалық бөшкені қолынан босатуына жол берілмейді.

Шұңқырды шаюкезінде топырақтың құлауын болдырмау үшін беткейі шөгіндіден жасалады.

Гидравликалық бөшкеден ағын сүңгуірге қарай бағытталады.

Тоннельді шаю кезінде сүңгуір шайылған топырақтың оның артында қалмауын және тоннельден шығатын жолды басып қалмауын қадағалап отыруы керек, ол үшін су ағыны кейде шығуға бағытталады.

106.Қарапайым саптамасы бар гидравликалық бөшкені пайдаланғанда бөшкені бұрандалы зәкірге немесе балластқа ұшымен бекітеді.

Гидромонитормен жұмыс істегенде оның қысым шлангісіне бөшкеден 3 метрден аспайтын аралықта жүк бекітіледі.

Сүңгуір топырақтағы шайылған жерді тексергенде гидромонитор шлангісіндегі судың қысымы толық алынады.

107. Тоннельді шаю бойынша топырақтышаю құралымен жұмыс істейтін сүңгуірдіүйіндінің басып қалмауы үшін су астына түсу орнында осындай үйіндіні жою үшін қолдануға дайын құрал (топырақ сорғыш, эжектор, өрт магистраліненшлангісі бар өрт сөндіру түтігі) болады.

108. Пневматикалық топырақ сорғымен жұмыс істегенде сүңгуір оны бұрандалы зәкірге немесе балластқа мықтап бекітіледі. Егер пневматикалық топырақ сорғысы нашар бекітілген болса, онда оны сүңгуірмен бірге су бетіне (қабылдау тесігі бітеліп қалғанда), одан кейін жерге тастауға болады.

Топырақ сорғышпен бірге су бетіне шыққансүңгуірдің құлап кетуіне жол бермеу үшін кабель-шланг байламы жиналады.

Су бұрғышшлангімен сорғы қапсырмасы кабельарқылы бекітіледі. Субұрғышшлангісі мен топырақ сорғысының қапсырмасында топырақ сорғыны кейіннен тереңдету және оны су астында еркін жылжыту үшін босаңсытып қолданылады.

109. Топырақ сорғысының келте құбыры бітеліп, оның су бетіне шығу қаупі төнгенде сүңгуір сорғыштан алыстап, сорғышқа ауа беруді тоқтату туралы бұйрық беріледі.

Топырақ сорғысының торын (пневматикалық немесе су ағыны) оларға ауа немесе жұмыс суын беру толық тоқтатылғаннан кейін ғана тазартуға болады.

Топырақ сорғымен жұмыс істегенде, сүңгуір өз шланг-кабелінің топырақ сорғысының шлангісіменшырмалып қалмауын бақылайды.

8-параграф. Қараңғыда, төмен және нөлдік көрініс жағдайында сүңгуірлік түсу

110. Анағұрлым тәжірибелі сүңгуір тәуліктің қараңғы уақытында және төмен және нөлдік көріну жағдайында жұмыс істеуге жіберіледі. Жұмысты бастамас бұрын оларға осы жұмыс кезінде қолданылатын қауіпсіздік қағидалары туралы нұсқау беріледі. Сүңгуірді түсірер алдында су бетінде су астында қажетті әрекет ету үшін жұмыс күйіне жақын жағдайда жаттықтыру өткізіледі. Жаттықтыру мен жұмыс телефон немесе гидроакустикалық байланысты қолданумен жүргізіледі.

111. Сүңгуірлік түсуді тәуліктің қараңғы уақытында орындағандасүңгуірлікжабдықты дайындау, сүңгуірдің киінуі, су астына және жұмыс жүргізілетін жердің үстіне түсу орнын, сондай-ақ су астына түсуді қамтамасыз ететін бекеттерге негізгі және авариялық жарық беру қамтамасыз етіледі.

112. Сүңгуір қолданатын аспаптың шәкілінде (манометр, тереңдік өлшегіш, сағат, компас, лаг) люминесцентті жабын немесе көмескі жарық болады. Су астына түсетін және сақтандырғышсүңгуірде қараңғыда су астына түскенде өздерімен бірге сүңгуірлікқол шамы болады.

Жұмыс жүргізілетін орында жұмыс үшін анағұрлым ыңғайлы жағдайда бекітілетін суасты шамы іске қосылады.

113. Тәуліктің қараңғы уақытында және төмен көріну жағдайында жұмыс кезінде сүңгуірді түсіру тек түсіру (жүріс, тіреу) арқаны бойынша жүргізіледі. Жүріс арқанынанағұрлым тәжірибелі сүңгуір жұмыс орнына дейін алып жүреді.

9-параграф. Корабльдің биік бортынан немесе ұшу аппаратынан (тікұшақтан) су астына түсу

114. Корабльдің биік бортынан су астына түсу қозғалтқыш толық тоқтатылғанда және борттың биіктігі су деңгейінен 5 метрден аспағанда жүзеге асырылады.

115. Су астына түсуге дайындық толық көлемде корабль бортында орындалады. Сүңгуір аяққа киілетін ескек пен бетпердеде борттың жиегіне (қоршаумен немесе шектегішпен қоршалмаған) келіп, аппаратқа қосылады және су астына түсуге әзірленіп, тік күйінде аяғын төмен қаратып, борттың сыртына адым басады, сол қолыментыныс алу аппаратының тиек бұрандасын ұстайды, тікқұлау осінде денесін тең қалыпта ұстау үшін оң қол жоғары созады. Суға кіру аяққа киілетін бір ескегімен екіншісін жауып жүзеге асырылады.

Кезектегі сүңгуір алдыңғысы жүзіп шыққаннан кейін және аға нұсқаушымен көзбен көру байланысын орнатқаннан кейін су астына түседі.

116. Биік борттан суға түсуге жаттықтыруды бассейнде тыныс алу аппаратынсыз, аяққа киілетін ескекті киіп, биіктігі 3 метр трамплиннен секіріп бастаған жөн. Тұрақты дағды алғаннан кейін биіктігі 6 метр трамплинге ауысып, кейіннен 9 метрлік мұнарадан секіру керек.

117. Қалықтау режимінде тұрған тікұшақтан су астына түсу 3-5 метр биіктіктен жүргізіледі. Аяққа киілетін ескекпен бетперден басқа сүңгуірлік жабдықты кию және тексеру тікұшақ алаңында жүзеге асырылады.

Десант түсіру ауданына шыққаннан кейін нұсқаушы "Дайындал, аяққа киілетін ескекпен бетпердені ки" деген команда береді. Сүңгуір сүңгуірлік жабдықты киіп, рампаға жақындайды, сол қолымен тыныс алу аппаратының тиек бұрандасын ұстайды, оң қолымен тікұшақ тұтқасынан ұстап, басын изеумен дайын екені туралы баяндайды.

Сүңгуір сол аяғымен тікұшақ бортынан итеріліп, оң аяғымен борттан бір адым жасап, суға секіреді. Қолы мен аяғының қалпы корабльдің жоғары бортынан секіргенмен бірдей қалыпта болады.

118. Суға кіргеннен кейін сүңгуір тыныс алу аппаратының жұмысын тексереді, жүзіп шығады да шартты сигнал арқылы аға нұсқаушыға аппараттың қалыпты жұмыс істеп тұрғаны туралы баяндайды.

Кезектегі сүңгуір алдыңғысы жүзіп шыққаннан кейін және аға нұсқаушымен көзбен көру байланысын орнатқаннан кейін су астына түседі.

119. Тікұшақтан оқу-жаттығу суға түсуін өткізгенде қамтамасыз ету тобы десант түсіру ауданына 1 сағат бұрын шығарылады.

10-параграф. Парашютпен суға түскеннен кейін су астына түсу ерекшеліктері

120. Сүңгуірлік жабдықпен парашютпен секіругесүңгуірлік жабдықсыз парашют жүйесінің осы түрінен парашютпен секіруді жақсы меңгерген жеке құрам жіберіледі.Парашютпен суға түскеннен кейін су астына түсу үшін кеудеде орналасатын тұйық циклді тыныс алу аппараты қолданылады. Су астына түсу ауданына парашютпен секіру үшін арнайы мақсаттағы "қанат" типтес парашют жүйесі қолданылады.

121. Тыныс алу аппаратын дайындау мен тексеру ұшақ (тікұшақ) бортына отырғызар алдында жүзеге асырылады. Сүңгуір сүңгуірлік жабдықты киеді, бетперде тексерілгеннен кейін жорықтық күйіне ауыстырылады. Аяққа киілетін ескек аяққа мықтап бекітіледі.

Парашют жүйесісүңгуірлік жабдықты дайындап, тексергеннен кейін сүңгуірлік жабдықтың үстіне киіледі.

122. "Дайындал" командасы десант түсіру ауданына шығуға 5 минут қалғанда беріледі. Шығарушы нұсқаушының командасы бойынша сүңгуірлер бетперде киеді, аппаратқа қосылады, тыныс алуаппаратының қолданыс қабілетін тексереді және десантталу қалпын қабылдайды.

Десантталуға әзірлігі туралы сүңгуір шығарушы нұсқаушыға белгіленген сигналмен баяндайды. Шығарушының командасы бойынша сүңгуір ұшақтан (тікұшақтан) секіреді.

123. 300 метрге дейінгі биіктікте сүңгуір қалқып тұратын теңестіру кеудешесін толық қалқу режиміне дейін толтырады және суға түсуге әзірлене бастайды.

Суға түскеннен кейін сүңгуір тез қимылдап, аспалы парашют жүйесінен босанып, аяққа киетін ескекті киеді, парашют жүйесін ранецтен ұстап, парашют арқаны мен күмбезінің қауіпсіз созылуын қамтамасыз етіп, қону нүктесінен әрі жүзіп кетеді.

124. Парашют арқанына немесе күмбез матасына шырмалып қалған жағдайда қалыпты тыныс алу қарқынын сақтап, парашюттің ілініп қалған элементтерінен асықпай босанады, одан бір жаққа кетеді. Шырмалып қалудан босану мүмкін болмаған және күмбездің батып кету қауіп туындаған жағдайда пышақты қолдану керек.

125. Қамтамасыз ету тобы қысқа мерзімде сүңгуірдіалып шығуды қамтамасыз етеді. Аға нұсқаушы сүңгуірдіңкорабль (кеме) бортына сенімді бекінуін қамтамасыз етеді, нұсқаушының көмекшісі судан парашют жүйесін шығарып алады, ал сақтандырушы сүңгуір (сүңгуірлік жабдықты киіп) тез арада су астына түсуге дайын болады.

5-тарау. Сүңгуірлік жабдықты және техникалық құралдарды күтіп-ұстау, қызмет көрсету

1-параграф. Сүңгуірлік жабдықты және сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ететін техникалық құралды орналастыру және күтіп-ұстау. Сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ететін кейбір құралға қойылатын талаптар

126. Штаттық сүңгуірі бар және су астына түсуге арналған бекетпен жабдықталған корабльдесүңгуірлікжарақ мен сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ету құралы сүңгуір бекетінің үй-жайында орналастырылады.

Сүңгуірлік жабдық пен жабдық элементтерінің бір бөлігін (шланг, дулыға, телефон байланысы кабелі, түсіру, жүру және сигнал беру арқаны) жоғарғы палубада қапталған түрінде орналастыруға жол беріледі.

127. Сүңгуір бекетінің үй-жайы сүңгуірдіңсуға түсу орнынан мүмкіндігінше аз аралықта сүңгуірдіңборт сыртына суға түсу орнына палубаға шығуына ыңғайлы болып орналасады.Үй-жай сүңгуірлік жұмысты орындау үшін қажетті сүңгуірлік жабдық пен құралды орналастыру мүмкін болатындай құрғақ, жылытылатын болады және суға түсуге дайындалатын сүңгуірдің жабдықты кию мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

Сүңгуірлік бекет үй-жайында сүңгуірлік техникаға жатпайтын мүлік пен материалды сақтауға жол берілмейді.

128. Штаттық сүңгуір жоқ және сүңгуір бекетінің арнайы үй-жайы жоқ корабльде сүңгуірлік жабдық пен суға түсуді қамтамасыз ететінқұралды сақтау үшін сүңгуірлік мүлікті сақтау талаптарына жауап беретін сүңгуір қоймасы (қоршау) жабдықталады.

Сүңгуірлік техника сақталатын үй-жайға оның қарамағына кірмейтін адамдардың кіруі шектеледі, суға түскеннен кейін үй-жай жабылады және мөрленеді.

129. Сүңгуірлік бекетте сақталатын сүңгуірлік жабдық пен сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ету құралы оларды пайдалану жөніндегі нұсқаулықта көзделген қолданысын тексеру орындалғаннан кейін толық жиынтықта, жарамды және пайдалануға дайын күйде болады.

Ақаулы сүңгуірлік жабдық, мүлік және аспап, сондай-ақ ақаулы сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ететінқұрал "ақаулы" деген таңбамен бөлек сақталады.

130. Сүңгуірлік жабдық пен сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ету құралын сақтау құрама мен бөлімнің қоймасында және жағалау базасында сүңгуір аппаратын пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес ұйымдастырылады.

131. Корабльдегі оттегі баллоны газы бар баллоннан бөлек сақталады. Оттегі баллонын сақтау орны сору желдеткішімен жабдықталады.

Газ бен газ қоспасын бір үй-жайда сақтағанда баллон секция болып орналастырылып, тиісті түрде таңбалаумен ("Гелий", "Азот") бекітіледі.

132. Химиялық заттар, оттегі сорғысы, бақылау-өлшеу аппаратурасы және газды талдау аспабы сору желдеткішімен жабдықталған әртүрлі үй-жайда орналастырылады және сақталады.

Осы мақсат үшін бөлек бөлме бөлу мүмкін емес объектіде тиісті қоршау жасалады.

Көрсетілген үй-жайда басқа жабдықты бірге сақтауға рұқсат етілмейді.

133. Тыныс алу аппаратының регенеративті патронын зарядтау және разрядтау үшін мыналармен жабдықталған жеке үй-жай көзделеді:

1) суды ағызу жүйесі бар ванна бөлмесі;

2) регенеративті патронды кептіруге арналған желдеткіші бар калорифер;

3) химиялық заттарды елеу кезінде шаңды кетіру үшін автономды мәжбүрлі сору желдеткіші;

4) жоғарыда көрсетілген патронды зарядталғаннан кейін үрлеуге арналған орташа қысымды ауа жүйесінен шлангысы;

5) разрядталғанпатронды жууға арналған тұщы су беру жүйесі.

Патронды разрядтау үшін химиялық заттардың бейтараптандырғыш ыдысы көзделеді.

Тыныс алу аппаратының регенеративтікартриджін зарядтау және разрядтау ашық ауада да жүргізіледі. Регенеративті затты елеп, разрядтау дененің ашық жеріне шаң түспейтіндей желдің бағытын ескеріп жүргізілуі керек.

134. Ішкі бетте ылғал болғандарегенеративтіпатронды зарядтауға жол берілмейді.

Пайдаланылғанды ауыстыруға арналған қосалқы регенеративтіпатрон зарядталғаннан кейін ауамен үрленіп, келтеқұбыры (кіріс және шығыс) сөндіріледі.

135. Жартылай пайдаланылмаған регенеративті заты және химиялық сіңіргіші бар ыдысгерметизацияланады, пайдаланылған зат жойылады.

Пайдаланылған регенеративті зат пен химиялық сіңіргішті сақтауға жол берілмейді.

136. Сүңгуірлік тыныс алу аппараты су астына түскеннен кейін тұщы сумен жуылып, кептіріледі. Аппарат торабы мен корпусында пайда болатын тұз бен тотық қалдығы сүңгуір аппаратын пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес аппаратты мерзімді қарау және тексеру кезінде алып тасталады.

Сүңгуірлік тыныс алу аппаратының клапан қорабы (тыныс алу автоматы) су астына түскеннен кейін бөлшектеліп, барлық бөлшек пен гофрленген тыныс алу және дем шығару түтігі тұщы сумен жуылып, кептіріледі, регенеративтіпатронразрядталады, тұщы сумен жақсылап жуылып, кептіріледі және зарядтауға дайындалады.

137.Қойылған міндетті шешу үшін пайдалануға дайын сүңгуірлік тыныс алу аппараты зарядталады, сөндіріледі және штаттық орынға салынып қойылады. Аппаратты қайта зарядтау оны пайдаланғаннан кейін, бірақ кем дегендемынадай болып жүргізіледі:

1) жылына 1 рет – оттегімен және (немесе) тыныс алу қоспасымен зарядталатын аппарат;

2) тоқсанына 1 рет – ауамен зарядталатын аппарат.

Оттегімен және газ мен зарядталған баллон клапанының штуцері оны сақтау және жеткізу кезінде сөндіріледі.

138. Сүңгуірлік жабдықтың металдан жасалған құрамдас элементтері (дулыға, жүк, галош) су астына түскеннен кейін кірден тазартылып, тұщы сумен жуылады, өзінің штаттық орнына салынып қойылады.

Дулығаның сыртқы бетін металл затты тазалауға арналғанжақпамайды немесе сұйықтықты қолданумен тазалауға жол беріледі. Осы мақсатта зімпараны, құмды қолдануға жол берілмейді.

139. Су астына түсу, жүру және сигнал арқаны су астына түскеннен кейін кептіріліп, бумаға немесе шырмағышқа оралады, тыс кигізіліп, жабық үй-жайға қойылады.

140. Сүңгуірлік жұмыс үшін пайдаланылатын құрал-сайман шүберекпен сүртіліп, кептірілгеннен кейін майланады және штаттық орынға қойылады.

Жабдық бастапқы күйге келтіріліп, жорықтық бойынша босатылады.

141. Сүңгуірлікжейде, гидрокомбинезон мен гидрокостюм су астына түскеннен кейін тұщы сумен жуылып, сыртынан және ішінен кептіріледі.

142. Сүңгуірлік жабдықтың барлық резеңке бұйымы мен резеңке бөлігі сақтау кезінде күн сәулесінің, жанар-жағармай материалының тікелей әсерінен бүркемеленеді, ал үй-жайға орналастырған кезде жылыту аспабынан 2 метр алыс қойылады.

143. Сүңгуір шлангісісу астына түскеннен кейін ауамен үрленеді, шлангінің штуцері таза шүберекпен байланып, ағаш төсемдегі бумаға, шырмағыш барабанға немесе себетке салынады және кептірілгеннен кейін тысқа салынады.

144. Сүңгуірдің жылудан қорғайтын киімі (электр және су жылыту костюмі, жүннен жасалған сүңгуір іш киімі жиынтығы, жылытқыш, теріден жасалған шұлық) сүңгуір бекеті үй-жайының(қоймасының) рундугында немесе шкафында таза және жақсы кептірілген күйде сақталады.

Майлауды қажет ететін бұйым мен бөлшек (бекіткіш, тоға, былғары бөлігі) кептірілгеннен кейін суңгуір жабдығын пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес майланады.

145. Сүңгуірлік телефон станциясы су астына түсу аяқталғаннан кейін қуат көзінен ажыратылады, ал кіріс штепсельдік ажыратқышына тығын бұралады.

2-параграф. Сүңгуірлік жабдыққа және сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ететін техникалық құралға регламенттік қызмет көрсету және дезинфекциялау

146. Сүңгуірлік техниканы, сүңгуірлік жабдықты, сүңгуірліксу астына түсуді жүргізу және қамтамасыз ету үшін арналған мүлік пен жабдықты мерзімді қарау және тексеру осы Нұсқаулықтың талаптарына сәйкес жүргізіледі.

147. Сүңгуірлік мүлікті, бекетті ұстауға жауапты әскери қызметші бекетте тәртіптің сақталуын және мүліктің тазалығын бақылайды, олардың жанар-жағармаймен және басқа материалмен ластануына жол бермейді, бұл жабдықтың резеңке-мата бұйымының бүлінуіне, металл бөлігінің таттануына және мерзімінен бұрын істен шығуына әкеледі.

148. Сүңгуірлік жабдық пен сүңгуірліксу астына түсуді қамтамасыз ету құралын дезинфекциялау сүңгуірдегі жұқпалы және тері ауруының алдын алу мақсатында, сондай-ақ келесі жағдайда ластануды жою үшін жүргізіледі:

1) қоймадан алғаннан кейін;

2) жыл сайынғы толық тексеруден кейін;

3) сүңгуірліксу астына түсу қауіпсіздігіне әсер ететін ластану кезінде және пайдалану процесінде жөндеуден кейін;

4) жабдықты пайдаланған сүңгуірде жұқпалы ауру болған жағдайда;

5) әрбір су астына түсер алдында;

6) пайдалану процесінде су астына түсудің белгіленген саны арқылы кезең-кезеңімен.

149. Дезинфекциялауға жататын сүңгуірлікжабдық торабы мен бөлшектері мұқият тазаланады, содан кейін Цельсий бойынша+ 40-50 градус температураға дейін салқындатылған қайнаған сумен жуылып, кептіріледі (ауамен үрленеді). Тазалау үшін алдымен сабынды, содан кейін таза су қолданылады.

Тыныс алу қапшығын, регенеративтіпатронды, тыныс алу автоматын, редукторын, шлангісін, құбырды дезинфекциялау спирт құю арқылы жүргізіледі.

Дулыға, бетперде, жартылай бетперде, тыныс алу түтігі, ернемекпен жейденің жаға астарыспиртке малынған тампонмен сүртіліп дезинфекцияланады.

Тампонды таза шүберектен немесе дәкеден жасауға жол берілмейді. Жабдықты дезинфекциялау кезінде тампон жасау үшін гигроскопиялық мақтаны қолдануға жол берілмейді.

Спирт құюмен дезинфекцияланатын сүңгуірлік жабдық пен сүңгуірліксу астына түсуді қамтамасыз ету құралының торабы мен бөлшегі дезинфекцияланғаннан кейін қайнаған сумен жуылады, ауамен үрленеді және мұқият кептіріледі, ал сүртумен дезинфекцияланатыны таза құрғақ тампонмен сүртіледі. Дезинфекциядан кейін торап пен бөлшекте шүберек немесе дәке жібінің қалуына жол берілмейді.

150. Шаруашылық-тұрмыстық ағынды сумен ластанған суға түскеннен кейін сүңгуір жейдесі, гирокомбинезон, гидрокостюм, тыныс алу аппараты, шланг, сүңгуірлік жабдықтың басқа бөлігі және сүңгуірліксу астына түсуді қамтамасыз ету құралы таза сумен және сабынмен жуылады, содан кейін сүртіледі немесе 0,5 пайыз хлорлы әк ерітіндісімен, таза сумен жуылып, сүртіледі.

151. Шланг желісін дезинфекциялау оны бөлшектемей, мынадай тәртіппен жүргізіледі: Цельсий бойынша +40-50 градус температурада тұщы сумен жуылады, ауамен үрленеді, содан кейін спиртпен және қайтадан тұщы сумен жуылады, содан кейін қайтадан ауамен үрленеді. Шлангініңбос штуцері таза шүберекпен байланады.

152. Клапан қорабы бөлшектенеді, Цельсий бойынша+40-50 градус температурада қайнаған сумен жуылып, шүберекпен және спиртке малынған тампонмен сүртіледі. Құрастыру кезінде клапанның айқаратопсасында, ершігінде және клапанның өзінде клапанның герметикалығын бұзуы мүмкін шүберек немесе дәке жібінің қалмауын қадағалау керек.

153. Дем алу және дем шығару түтігі мен тыныс алу қапшығы қайнаған сумен жуылады, содан кейін спиртті оның ішіне құйып, ішкі бетіне біркелкі таратумен дезинфекциялайды.

Спиртпен өңдегеннен кейін түтік пен тыныс алу қапшығы қайнаған сумен жуылып, кептіріледі.

154. Тыныс алу аппараты, редуктор, оттегі беру механизмі, шұра, іске қосқыш, кескіш, беру механизмі, жуу автоматы, ауыстырып қосқыш бөлшектенеді, бөлшек спиртпен жуылып, кептіріледі.

155. Инжекторлық құрылғы ажыратылады, диффузор спиртпен жуылып, содан кейін кептіріледі. Диффузорды жуу кезінде шүмектің зақымдануын болдырмайтын жұмсақ щетка қолданылады.

156. Регенеративтіпатрон тұщы сумен жуылып, кептіріледі және спиртті ішіне құйып, ішкі бетіне біркелкі етіп таратыпдезинфекцияланады. Спирт қалдығытөгіліп, қорап (патрон) кептіріледі.

157. Газ беру пульті (басқару пульті) спиртпен майсыздандырылады, ол үшін сүңгуір шлангісі қашықтан басқару пультінен ажыратылады және тиекті шұрасы жабылады, жоғары және төмен қысымды манометр алынады, құбыртүтіккеспирт құйылады және пульт осы күйде 10-15 минутқа қалдырылады. Осыдан кейін тиекті шұра ашылып, барлық жолы оттегімен, азотпен немесе оттегі-гелий қоспасымен үрленеді.

158. Сүңгуір кешенінің ауа, оттегі-гелий және ауа-гелий желісі спиртпен майсыздандырылады. Ол үшін алып тастау пайымдалатынжелі алып тасталады, бір ұшы тұйықталып, жолға спирт құйылады. Алып тастауға болмайтын желідеспирт ағып кетуі мүмкін барлық тесік бітеліп, желіге спирт құйылады. Осындай жағдайда желі 10-15 минутқа ұсталады. Содан кейін бітеуіш алынып, желі ауамен немесе оттегі-гелий қоспасымен үрленеді.

159. Ауа баллоны сілті жіберумен дезинфекцияланады. Штаттық орнынан алынған баллонға ыстық судағы каустикалық сода ерітіндісі құйылады (10 литр суға 200 грамм сілтілік КОН). Ішкі бетті жақсы тазарту үшін ерітінді бар баллон бірнеше рет аунатылады, содан кейінбаллоннан сілтілі ерітінді құйылып, екі рет ыстық тұщы сумен жуылады, сығылған ауамен үрленеді, баллон орнына қойылады. Баллонның ішкі қабырғасында таттану болған жағдайда сілті жіберу кезінде оған ұсақ металл жоңқасы себіледі. Егер баллонды штаттық жерден алу мүмкін болмаса, оған сілті жіберіп, булайды, таза сумен жуады және орнында ауамен үрлейді.

160. Сүңгуірлік тыныс алу аппаратының жоғары және төмен қысымды құбыры алып тасталады, бір ұшы бітеліп, спирт құйылады. Осындай жағдайда құбыртүтік 10-15 минут ұсталады, содан кейін бітеуіш алынып, оттегі-гелий қоспасымен үрленеді.

161. Сүңгуір су астынатүскенде киетін сүңгуірдіңжүннен жасалған іш киімі, жылылағыш және жылы киім заттары кем дегенде су астына 16 рет түскеннен кейін жуылады. Сүңгуірдеинфекциялы және тері ауруы пайда болғандасүңгуірдіңжүнне жасалған іш киімі, поролон жылылағышы, жылы киім заттары, электр және сумен жылыту костюмі дезинфекцияланады.

162. Жыл сайын сүңгуір помпасын толық тексергенде оның іргетасы мен ауа қабылдағыш арнасы алдымен сілтілі ерітіндімен (1 литр суға 5-6 грамм сілті), содан кейін Цельсий бойынша+40-50 градус температураға дейін салқындатылған қайнатылған тұщы суменжуылады, содан кейін кептіріледі.

163. Декомпрессиялық барокамера бөлігі ластанған кезде сабынды ерітіндімен дезинфекцияланады, содан кейін беті Цельсий бойынша +40-50 градус температурада тұщы сумен жуылады.

6-тарау. Сүңгуірлік түсу мен жұмысты орындау кезіндегі қауіпсіздік шараларының жалпы талаптары

1-параграф. Ашық тыныс алу схемасы бар тыныс алу аппаратының шағын литражды баллонын ауамен толтыру және тұйық тыныс алу схемасы бар тыныс алу аппаратының баллонын оттегімен толтыру бойынша қауіпсіздік шаралары

164. Жалпы қауіпсіздік талаптары. Тыныс алу аппаратының шағын литражды баллонын тыныс алу газымен (ауамен немесе оттегімен) толтыру жұмысын қауіпсіз жүргізудің негізгі қағидалары мен тәртібі:

1) тыныс алу аппаратының баллонын жоғары қысымды компрессордан тыныс алу газымен толтыру үшін ұйым немесе кәсіпорын бойынша бұйрықпен тиісті даярлығы бар және рұқсат алған жауапты әскери қызметшілер тағайындалады;

2) тыныс алу аппаратын толтыру арнайы жабдықталған үй-жайда немесе тұрғын қызметтік үй-жайдан алыс ашық ауадажүргізілуі тиіс;

3) тыныс алу аппаратының баллонын тыныс алу газымен толтыру жоғары қысымды компрессордан, жеткізу баллонынан сығу компрессорымен айдаумен немесе олардан газды тыныс алу аппаратының баллонына жіберу арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

165. Ашық тыныс алу схемасы бар сүңгуірлік тыныс алу аппаратының баллоны сығылған ауамен толтырылуға тиіс.

166. Ашық схемасы бар баллоны бар сүңгуірлік тыныс алу аппаратының баллонын оттегімен толтыруға жол берілмейді.

167. Тұйық тыныс алу схемасы бар тыныс алу аппаратының баллоны медициналық оттегімен толтырылуға тиіс.

168. Егер:

1) газбен жабдықтау жүйесінжалғағыштың герметикалығы бұзылса;

2) манометрі ақаулы немесе оны тексеру мерзімі өтсе;

3) тыныс алу аппаратының шағын литраждыбаллонын кезекті сынау мерзімі өтсе;

4) компрессор мен газбен жабдықтау жүйесінің сақтандыру клапаны ақаулы болса;

5) компрессор ақаулы болса, тыныс алу аппаратының баллонын тыныс алу газымен толтыруға жол берілмейді.

169. Жалғағышты тек газ қысымы толық төмендетілгеннен кейін тарту керек.

170. Пайдалану жөніндегі нұсқаулықтағы арнайы нұсқауды қоспағанда, электр жетегі бар компрессорғабарлық қызмет көрсету (жөндеу) жұмысы тек ол қуат көзінен ажыратылғаннанкейін жүргізіледі.

171. Егер компрессордың соңғы қысымы толтырылған баллонның шекті жұмыс қысымынан жоғары болса, компрессордан баллонға құбыр желісінде шағын литражды баллонның жұмыс қысымына тең болатын қысымға реттелген сақтандыру клапаны орнатылуға тиіс.

172. Оттегі мен ауаны кезектесіп айдау үшінтолық сығымдау компрессорын пайдалануға жол берілмейді. Егер ауа айдалғаннан кейін оттегімен жұмыс істеу үшінкомпрессорды қолдану қажет болса, онда оны бөлшектеп, құбырлжелісін, манометрі мен арматурасын қоса алғанда, барлық бөлшегінтазалау керек.

173. Тыныс алу аппаратының баллонын зарядтау нәтижесі баллондағы тыныс алу газының күнін және қысым көлемінкөрсетіп, аппараттың формулярында тіркеледі және оны толтырған әскери қызметші қолқояды.

174. Жұмыс басталар алдындағы қауіпсіздік талаптары. Компрессордың жарамдылығын жәнежұмысқа әзірлігін тексеру, ол үшін:

1) компрессор мен оның жетегінің сыртқы жай-күйін тексеру;

2) майдың бар-жоғын тексеріп, қажет болса нормаға дейін толтырып құю;

3) манометрдегі жәнесу-май бөлгіштегіауа үрлеу шұрасын ашып, иінді білікті қолмен 3-5 айналымға бұру;

4) суытатын судыңкіретін және шығатын құбыржелісіндегі шұраны ашу (тек су салқындатқыш компрессордағы);

5) манометрдің, арматураның ақаусыздығына және блогтың сенімді бекітілуіне назар аударументазалау және кептіру блогының сыртқы жай-күйін қарап-тексеру тексеру;

6) соңғы зарядталғаннан кейін тазалау блогы арқылы өткізілген ауа мөлшерін есепке алу жазбасы бойынша нақтылау керек.

175. Магистральдық құбыр желісінің, сақтандыру клапанын тексеріп, ақаусыздығына көз жеткізу, манометрді тексеру мерзімінің аяқталмағанына көз жеткізу керек.

176. Оттегі баллоныныңқақпағын бұрап алуға және шұрасынбалғамен немесе қашаудың көмегімен ашуға жол берілмейді. Қақпақ екі қолмен немесе арнайы кілтпен бұралып алынады. Шұраны қолмен ашу керек және қажет болса, қатты күш жұмсамай кілтпен ашуға болады. Шұраға мұз қатқанда оны қайнаған суға малынған таза шүберекті жауып жылытуға болады.

177. Оттегі баллонын толық сығымдау компрессорының соратын құбыржелісіне жалғағанда редукторды штуцерге орнатар алдында:

1) баллон шұрасын қысқа уақытқа ашумен бөгде бөлшекті кетіру үшін штуцерді алдын ала ауамен үрлеу керек;

2) редукторда май мен жақпамайдың қалмауын, фибрлі төсеменің ақаусыздығын, баллон шұрасы қайырмалы сомынының және бұрау штуцері бұрамасының ақаусыздығын тексеру керек.

Редуктор орнатылғаннан кейін баллонның шұрасын баяу ашу керек. Шұраны ашқанда редукторға (манометрге) және құбыржелісінің шығатын ұшына қарсы тұруға тыйым салынады.

178. Тыныс алу аппаратының баллонын толтырар алдында оларды тексеріп, мыналарға көз жеткізу керек:

1) әрбір баллондағы жұмыс қысымы тексерілетін таңба болады;

2) баллонды кезекті сынау мерзімі өтпеген;

3) баллондағы шұраның ақаусыздығын тексеру;

4) әрбір баллонның корпусы зақымданбаған (жарық, қатты таттанужоқ, пішіні айқынөзгермеген).

179. Жұмыс уақытындағы қауіпсіздік талаптары. Компрессордың жұмысы уақытында:

1) бөгде дыбыс мен соғуды уақтылы анықтау үшін компрессордың жұмысын үздіксіз бақылау;

2) манометрдің көрсеткішін бақылау;

3) жеткізілетін су температурасынан Цельсий бойынша 15 градус температурастан аспауға тиіс компрессордан шығарылатын су температурасын жиі тексеру;

4) картердің сыртқы және бүйірдегіқақпағының температурасын жиі ұстап тексеру;

5) ауакомпрессорында цилиндрдің ішкі жұмыс бөлігін кезең-кезеңімен үрлеу. Цилиндрдің ішкі жұмыс бөлігін біріншіүрлеудіжүктемемен жұмысқақосқаннан кейін 5 минут өткен соң, кейінгісінкомпрессордың тоқтаусыз жұмыс жасауымен әрбір 30 минут сайын жүргізу. Жалпы үрлеу уақыты – кемінде 3 минут.

180. Сүңгуірдің тыныс алу аппаратын зарядтау (тазарту блогын қолдануға қарамастан) компрессор соратын ауаға жетекті қозғалтқыштың пайдаланылған газының түсуін болдырмау үшін ерекше назар аударуды талап етеді. Бұл үшін соратын келтеқұбыр қауіпсіз аймаққа шығарылады.

181. Тыныс алу аппаратының баллоны белігенген жұмыс қысымына дейін толтырылады.

Баллонды зарядтау кезінде мынадай мән-жайды ескеру керек:

1) Цельсий бойыншатемператураның1 градусқа өзгеруі баллондағы қысымды шамамен 0,05 мегапаскальға (шаршы сантимертге 0,5 килограмм күш) өзгертеді;

2) газды сығу оның температурасын жоғарылатады, соған байланысты баллонды толтырғанна кейін және оы қоршаған орта температурасына дейін салқындатқаннан кейін баллонды қайта толтыру қажет.

Температура жоғарылаған кезде баллон жасанды түрде суытылады немесе газдың бір бөлігі шығарылады.

182. Авариялық жағдайдағы қауіпсіздік талаптары. Компрессорды мынадай жағдайда дереу тоқтату керек:

1) күрт соғу немесе соққыпайда болғанда;

2) қандай да бір кезеңде қысым елеулі көтерілгенде және көтерілуі жалғасқанда;

3) салқындататын суды беру тоқтаған кезде;

4) газбен жабдықтау жүйесінде герметикалықбұзылғанда;

5) компрессорда қауіпсіздік клапаны іске қосылғанда;

6) қорғаныш мембрана зақымданғанда (егер ол орнатылған болса);

7) кез келген манометр ақаулы болғанда;

8) картер қақпағыЦельсий бойынша 75 градустан астам қызғанда.

183. Жұмыс аяқталғаннан кейінгі қауіпсіздік талаптары. Компрессорды тоқтатқан кезде:

1) оны бос жүріске келтіру, ол үшін үрлеу шұрасын ашу және нығыздағыш құбыр желісіндегі бітеу шұрасын жабу керек;

2) компрессор қозғалтқышын ажырату (немесе жетек қозғалтқышын тоқтату);

3) салқындататын су құбырының шұрасын және үрлеу шұрасын жабу;

4) компрессордың сыртқы бетін шүберекпен сүрту қажет.

184. Сақтандырғыш баллоннан тыныс алу аппаратының шағын литражды баллонының заряды біткен кезде осы баллонның бітеу шұрасын жабу керек.

185.Толтырылған шағын литражды баллоннан нығыздағыш құбыр желісін тек түтік желісіндегі газ қысымы толық азайтылғаннан кейін ажыратукерек.

2-параграф. Медициналық оттегімен жұмыс істеу кезіндегі қ ауіпсіздік қағидалары

186. Медициналық оттегімен жұмыс істеуге нұсқаулықты зерделеген және оттегімен жұмыс істеуге рұқсат алған әскери қызметшілер ғана жіберіледі. Рұқсат жыл сайын бөлім командирінің бұйрығымен ресімделеді.

187. Оттегі шығарылғанда зауыт оған зертханалық талдау деректері бар паспорт береді. Оттегі зауыттан 40 литрлік (жеткізу) баллонда 15-20 мегапаскаль (шаршы сантиметрге 150-200 килограмм күш) қысыммен Цельсий бойынша 20 градус температурасы кезінде шығарылады. Құтының мойнында баллон нөмірін, сыйымдылығын, массасын, жұмыс және сынау гидравликалық қысымын көрсететін таңба, сондай-ақ инспектордың таңбасы мен баллонды кезекті куәландыру (сынау) күні болуға тиіс.

Сынау мерзімі өткен баллонды пайдалануға болмайды.

Оттегі жабдықтаушы органының қоймасынан алынғанда соңғысы паспорт немесе паспорттан үзіндіні беруге міндетті. Паспорт (үзінді) оттегі толық жұмсалғанға дейін бөлімшеде (корабльде) сақталады.

188. Оттегі баллонын соққыдан қорғау үшін олар арнайы төсемге реттеп қойылған түрде рессорлы көлікпен жеткізіледі. Әр баллонның шұрасын бұру штуцеріне тығын бекітіледі, ал шұраны сақтандырғыш қақпақшамен жабу қажет. Жеткізу баллонын қолмен тасымалдауға жол берілмейді. Баллонды тасымалдау үшін баллон үшін ұяшықтары бар арнайы зембілдіпайдалану қажет. Баллонды бір жерден екінші жерге тасымалдағанда шұраны ұстауға жол берілмейді.

189. Оттегімен жұмыс істеуді бастау алдында қолды сабынмен жуу және киімнің жақпамаймен немесе тез тұтанатын заттармен ластанбағанын тексеру қажет. Жұмыс құралы майсыздандырылады. Жарылуды болдырмау үшін оттегі баллонын майланған қолмен, майланған қолғаппен немесе ескі шүберекпен ұстауға және шұраны тез ашуға жол берілмейді.

Баллон оттегімен толтырылатын үй-жайда жанар және жағармай материалын, тез тұтанатын заттарды сақтауға және ашық от жағуға жол берілмейді. Оттегімен жанасатын заттарда өсімдік және жануар майының іздері болмауға тиіс. Оттегі баллоны жанында және баллон толтырылатын үй-жайда темекі шегуге тыйым салынады.

190. Оттегі баллонын пештен, электр машинасынан, трансформатордан 3 метрден жақын қашықтыққа қоюға жол берілмейді. Күн сәулесінің қызуынан қорғау үшін ашық ауада тұрған баллонды көлеңкеге орналастыру, кенеппен жабу және кезең-кезеңімен кенепке су құю керек.

191. Оттегі баллонының қақпақшасын бұрап алуға және шұрасын балғамен соғып немесе қашаудың көмегімен ашуға жол берілмейді. Қақпақшаны екі қолмен немесе арнайы кілтпен бұрап ашу керек. Шұраны қолмен және аса қажет болғанда көп күш-жігер жұмсамай кілтпен ашу керек. Шұра қатып қалған жағдайда оны қайнаған суға матырылған таза шүберекпен жауып жылытуға болады.

192. Баллондағы оттегіні толық жұмсауға (шығаруға) болмайды. Баллондағы қалған қысым оған атмосфералық ауаның кіріп кетуін болдырмау үшін кемінде 0,3 мегапаскаль (шаршы сантиметрге 3 килограмм күш) болуға тиіс. Оттегі қысымы кемінде 0,3 мегапаскаль (шаршы сантиметрге 3 килограмм күш) пайдаланылған баллонда "Бос" деген бормен жазылған жазу бар. Егер баллон шұрасының ақаулы болуынан оттегі пайдаланылмаған жағдайда баллонда "Абайлаңыз, шұрасы ақаулы, толық" деген жазу жазылады.

193. Редукторды шұраны бұру штуцеріне орнатар алдында баллон шұрасын қысқа мерзімге ашу арқылы бөгде бөлшектерден тазарту үшін штуцералдын ала үрленеді. Редукторды орнатар алдында онда жақпамай мен май іздерінің болмауы, сондай-ақ фибра төсемінің, сондай-ақ жаппа сомындағы және баллон шұрасын бұру штуцеріндегі бұранданың ақаусыздығы тексеріледі.

Редукторды орнатқаннан кейін баллон шұрасын баяу ашу керек. Шұраны ашқан кезде редукторға (манометрге) және құбыржолдың шығатын саңылауына қарсы тұруға жол берілмейді. "Оттегі" немесе "Жақпамайға қауіпті" деген жазу жоқ манометрді пайдалануға жол берілмейді.

194. Баллонды оттегімен толтыру үшін арнайы зарядтау үй-жайы бөлінеді, ондағы ауа температурасы Цельсий бойынша 35 градустан аспауға тиіс. Үй-жайдың электр жабдығы мен телефон аппаратурасы өртке қауіпсіз (ұшқынсыз) болуға тиіс.

Оттегіні айдауды бастау алдында құрал таза шүберекпен кептіріліп сүртіледі, компрессор тексеріліп, жұмысқа дайын болуға тиіс. Оттегі компрессоры 50 пайыз дистиллирленген су мен 50 пайыз химиялық таза глицериннен тұратын су-глицерин қоспасымен ғана немесе оттегі компрессорын пайдалану жөніндегі нұсқаулықта көзделген арнайы жақпамаймен ғана майланады.

195. Оттегімен толтырылған баллон ұяшықтармен жабдықталған стеллажда, көлденең немесе тік қалыпта, бір жаққа қаратылған шұрамен сақтау орнында сақталады. Оттегі баллонын сақтау орындары мен оттегі сорғысының үй-жайы тартқыш желдеткішпен жабдықталуға тиіс.

196. Декомпрессиялық камерада тыныс алу үшін оттегіні пайдалану сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын дәрігердің рұқсаты бойынша жүргізіледі. Камерада оттегіні пайдаланар алдында герметикалық электр жылыту қондырғысының ақаусыздығы, жерге тұйықталуы және олардың қорғаныш қаптамасының бүтіндігі, камерада басқа жанғыш заттардың болмауы тексеріледі. Камерада тыныс алу аппаратының оттегі жүйесін қуаттандыру үшін жеткізу оттегі баллонын орналастыруға жол берілмейді. Бөліктердегі оттегі концентрациясы 25 пайыздан аспауға тиіс.

197. Оттегі баллонын, компрессорды, аспапты және басқа да жабдықты ауа үшін пайдаланғаннан кейін оттегі үшін пайдалануға жол берілмейді.

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 1-қосымша

Сүңгуірлік біліктілікті беруге қойылатын біліктілік талаптары

Р/с №	Сүңгуір біліктілігі	Біліктілік талаптары
1.	3-сыныпты сүңгуір	Тиісті кәсіптік білім беру мекемесінде, бөлімде (ҚР ҚК құрамасында, ұйымында) тиісті бағдарлама бойынша даярлықтан өтуде. Бағдарламада белгіленген су астына түсу санын орындады. Мыналарды зерделеді: сүңгуірліксу астына түсуді ұйымдастыруды; сүңгуірлік жабдық пен қамтамасыз ету құралының барлық түрін, оларды зерттеу бағдарламада көзделген; типтік сүңгуірлік жұмысты орындау тәсілдерін; кәсібисүңгуірлік ауру себебін, белгісін, алғашқы көмек көрсету және алдын алу тәсілдерін; сүңгуірдіңсу астына түсу қауіпсіздігі қағидаларын және авариялық жағдайда сүңгуірге көмек көрсету тәсілдерін; құралмен сүңгуірлік жабдықты су астына түсуге дайындауды және пайдалануды; осы біліктілікке даярлық бағдарламасында көзделген сүңгуірлік жұмысты орындауды; негізгі ақауды жоюды және сүңгуірлік жабдық мен жабдықты алдын ала жоспарлы жөндеуді; декомпрессиялық барокамераға қызмет көрсетуді; сүңгуірлік ауру кезіндесүңгуірге алғашқы көмек көрсетуді.
2.	2-сыныпты сүңгуір	"3-сыныпты сүңгуір" білікті маманы болып табылады. Мыналарды зерделеді: сүңгуірліксу астына түсуді ұйымдастыруды (оның ішінде оқу-жаттығу); сүңгуірлік жабдық пен сүңгуірлік кешенді қамтамасыз ету құралының түрін және оларды пайдалану қағидаларын; сүңгуірлік жұмыс кезінде қолданылатын құралдарды; үлгілік сүңгуірлік жұмысты орындау тәсілдерін; сүңгуірлік істің теориялық негіздерін және сүңгуірліксу астына түсу физиологиясының теориялық негіздерін; кәсіби сүңгуір ауруының себебін, белгісін, оларды емдеуді және алдыналуды; сүңгуірлік жабдық пен жабдықты дайындау тәртібін; 20 метрге дейінгі тереңдікте су астына түсуді ұйымдастыру және қамтамасыз ету тәртібін; ол су астына түсуге жіберілген тереңдіктегібарлықсүңгуірлік жұмыс түрін; сүңгуірлік жабдық пен қамтамасыз ету құралын ағымдағы жөндеу, қарамағында тұрған тыныс алу аппаратын реттеу тәртібін; кәсіби сүңгуір ауруы кезінде алғашқы көмек көрсетуді; зиянды заттар мен оттегінің құрамындағы газ қоспасын талдау, сондай-ақ регенеративті заттар мен сіңіргішті талдау тәртібін; декомпрессиялық барокамераға қызмет көрсету тәртібін; бағынысты сүңгуірді жауынгерлік және арнайы даярлау тәртібін.
3.	1-сыныпты сүңгуір	"2-сыныпты сүңгуір" білікті маманы болып табылады. Мыналарды зерделеді: ҚР ҚК жабдықтауындағы сүңгуірлікқұралменсүңгуірлік жабдықтың барлық түрін және оларды пайдалану қағидаларын; сүңгуірлік жұмыста қолданылатын құралдарды; барлық сүңгуірлік жұмыс түрін орындаудың негізгі тәсілдерін; сүңгуірлік істің теориялық негіздерін және сүңгуірліксу астына түсу физиологиясын; кәсіби сүңгуір ауруының себебін, белгісін, емдеу әдістерін және алдыналуды; эксперименттік су астына түсуден басқа, 60 метрге дейін, ал оқу-жаттығуда 20 метрге дейін су астына түсуді ұйымдастыру және қамтамасыз ету тәртібін; сүңгуірлік жабдық пен қамтамасыз ету құралын жөндеуді ұйымдастыруды; су астына түсуге жол берілген тереңдікте анағұрлым күрделі сүңгуірлік жұмысты орындауды; зерттеу нәтижесі бойынша құжаттама эскизін жасауды және жасауды орындау тәртібін; дәрігер келгенге дейін аурып қалғансүңгуірге көмек көрсетуге және емдік рекомпрессияға басшылық жасауды; газ қоспасын зиянды заттар мен оттегінің болуына талдауды, сондай-ақ регенеративті заттар мен сіңіргішті талдауды; сүңгуірді даярлау бағдарламасы бойынша жеке құрамды сүңгуір ісіне оқытып-үйрету тәртібін; бағынысты сүңгуірмен жауынгерлік және арнайы даярлауды ұйымдастыру тәртібін; сүңгуірлік есепке алу-есеп құжаттамасын жүргізу тәртібін.
4.	1-сыныпты сүңгуір – шебер	Мыналарды зерделеді: сүңгуірлікіс теориясын және сүңгуірліксу астына түсу физиологиясы негіздерін; сүңгуірлік жұмысты ұйымдастыру мен жүргізу және сүңгуірлік іс бойынша даярлау жөніндегі басшылық құжаттарды; көршілес елдегі сүңгуір ісінің жай-күйін; ҚР ҚК-ні жабдықтауға қабылданған сүңгуір кешенінің, сүңгуірлікқұрал мен жабдықтың барлық түрін және оларды пайдаланудың негізгі қағидаларын; барлық сүңгуірлік жұмыс түрін және оларды әртүрлі жағдайда орындау тәсілдерін; су астына түсуге жіберілген сүңгуірлік жабдықтың барлық үлгісіндебарлықсүңгуірлік жұмыс түрін орындау тәртібін; барлық тереңдікте сүңгуірлікжұмысқа, сондай-ақ күрделі емес құтқару, кеме көтеру, эксперименттік, суасты-техникалық, арнайы жұмысқа басшылық ету тәртібін; сүңгуірлік жұмысты қажетті материалмен қамтамасыз ету бойынша есептеуді, барлық сүңгуірлік жұмыс түріне болжамды техникалық есептеуді орындауды; кәсіби сүңгуір ауруы кезінде сүңгуірге көмек көрсетуді және емдік рекомпрессияны ұйымдастыру тәртібін; сүңгуірлік жабдықты жөндеудің барлық түрін жүргізутәртібін; зиянды қоспаның, оттегінің және көмірқышқыл газының қостотығы болуына газ ортасын талдау, сондай-ақ регенеративті заттар мен сіңіргішті талдау тәртібін; есептік-есептік сүңгірлік құжаттаманы жүргізутәртібін. 1-сыныпты сүңгуір – шебер сүңгуір бөлімінің (құраманың) сүңгуірлік жұмыс журналында және бағынысты сүңгуірдің жеке кітапшасында, бөлімнің (құраманың) сүңгуірлік жұмыс журналында және барлық санаттағы бағынысты сүңгуірдің жеке кітапшасында су астына түсу сағатының есебін және жазбаның дұрыстығын жазады.
5.	дәнекерлеуші сүңгуір (кесуші)	Білікті сүңгуір болып табылады. Арнайы бағдарлама бойынша даярлықтан өтті және тиісті СБК сынағын тапсырды. Мыналарды зерделеді: металды су астында дәнекерлеуге және кесуге арналған аппаратура мен жабдық құрылымы мен пайдалану тәртібін; су астында дәнекерлеу және металды кесу жұмысы кезіндегі қауіпсіздік қағидаларын; негізгі біліктілікке сәйкес тереңдікте электр дәнекерлеу аппаратурасымен жұмыс істеу және металды су астында дәнекерлеу және кесу тәртібін.
6.	жарушы сүңгуір	Білікті сүңгуір болып табылады. Арнайы бағдарлама бойынша даярлықтан өтті және тиісті СБК сынағын тапсырды. Мыналарды зерделеді: жарылғыш материалдың негізгі қасиеті мен қолдану ерекшелігін; зарядконструкциясын және оларды жасау қағидаларын; су астында жару жұмысына арналған жабдық құрылымын және пайдалану тәртібін; жарылғыш заттармен жұмыс істеу қағидаларын және су астында жару жұмысы кезінде қауіпсіздік шараларын; негізгі біліктілікке сәйкес тереңдікте су астында зарядты орнату тәртібін.
7.	барокамера операторы	Арнайы бағдарлама бойынша даярлықтан өтті және тиісті СБК сынағын тапсырды. Мыналарды зерделеді: қысыммен жұмыс істейтін барокамераның, ыдыстардың арналуы мен құрылымы; қысыммен жұмыс істейтін барокамераны, ыдысты күтіп-ұстау және қызмет көрсету қағидаларын; барокамераны техникалық куәландыру тәртібін; қысыммен жұмыс істейтін барокамера мен ыдысты пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларын; өрт және электр қауіпсіздігі қағидаларын; өрттің алдын алу мен сөндірудің негізгі құралы мен тәсілдерін; алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдерін; барокамера паспортын, ауысым журналын толтыру тәртібін; барокамераны, қызмет көрсететін құрылғыны, жабдық пен жүйені дайындауды; қысыммен жұмыс істейтін барокамера жүйесі мен құрылғысына қызмет көрсетуді; барокамера жабдығын профилактикалық тексеруді және ағымдағы жөндеуді; төтенше жағдай туындағанда әрекет етуді; қауіпсіздік, электр және өрт қауіпсіздігі талаптарын; алғашқы медициналық көмек көрсету тәртібін; құжаттама жүргізу тәртібін.

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 2-қосымша Нысан

Мемлекеттік мекеме атауы

Мемлекеттік елтаңба

СҮҢГУІР КІТАПШАСЫ

№_________

Тегі __________________________________

Аты, әкесінің аты (бар болса) ______________________________

Берілген күні20__жылғы "____" __________________

1. Тегі ____________________________________________________

2. Аты, әкесінің аты (бар болса)_______________________________

3. Туған жылы __________ айы _____________ күні _____________

4. Білімі ___________________________________________________

(жоғары, орта арнайы, жалпы орта, неше сынып)

5. Сүңгуір біліктілігін алғанға дейінгі мамандығы ________________

__________________________________________________________

6. Сүңгуірлер мектебін (курсын)аяқтаған күні және атауы ________

__________________________________________________________

7. Су астын сүңгудің белгіленген бастапқы тереңдігі, метр ________________

__________________________________________________________

Фотосурет орны Бастық _______________________________

(мектеп, курс атауы)

_____________________________

(қолы)

М.О.

Арнайы оқытудан өту

20___ жылғы "___" ______________ бастап 20__ жылғы "___" ________________ дейін

мынадай үлгерім бағасымен оқытудан өтті:

1) ___________________________________ "__________________________";

2) ___________________________________ "__________________________";

3) ___________________________________ "__________________________";

4) ___________________________________ "__________________________";

5) ___________________________________ "__________________________";

6) ___________________________________ "__________________________";

7) ___________________________________ "__________________________".

__________________ метр тереңдікке дейін су астында _____________ сағат болып

(түсіп) іс жүзіндесу түбіне түсу нормасын орындады.

Сүңгуірлік біліктілік комиссиясы хаттамасының негізінде _______________

__________________________________________________________________

(комиссияның атауы)

________________________________________________ бастығының

(мектеп, курс атауы)

20__жылғы "___" ____________________ бастап № ________________ бұйрығымен

20__жылғы "___" _____________ бастап № ______________ біліктілік берілді

__________________________________________________________________

Бастық ______________________________________________________

(мектеп, курс бастығының қолы)

М.О.

Қосымша мамандық бойынша оқудан өту

8. 20__жылғы "____" ___________ бастап 20__жылғы "____" ____________бойынша

кезінде _______________________________________________________________

(ұйым атауы)

жару ісі курсын мынадай үлгерім бағасымен аяқтады:

1) ___________________________________ "__________________________";

2) ___________________________________ "__________________________";

3) ___________________________________ "__________________________";

4) ___________________________________ "__________________________";

5) ___________________________________ "__________________________";

6) ___________________________________ "__________________________";

7) ___________________________________ "__________________________".

__________________ метр тереңдікке дейін су астында _____________ сағат болып

(түсіп) іс жүзіндесу түбіне түсу нормасын орындады.

Сүңгуірлік біліктілік комиссиясы хаттамасының негізінде _______________

__________________________________________________________________

(комиссия атауы)

_____________________________________________ бастығының

(мектеп, курс атауы)

20__жылғы "___" ___________________ № __________бұйрығымен

20__жылғы "___" _____________ бастап № ______________ біліктілік берілді

___________________________________________________________________

Бастық _________________________________________________________

(мектеп, курс бастығының қолы)

М.О.

9. 20__жылғы "___" _____________ бастап 20__жылғы "___" ______________

кезінде _______________________________________________________________

(ұйымның атауы)

металды су астында дәнекерлеу және кесу курсын мынадай үлгерім бағасымен аяқтады:

1) ___________________________________ "__________________________";

2) ___________________________________ "__________________________";

3) ___________________________________ "__________________________";

4) ___________________________________ "__________________________";

5) ___________________________________ "__________________________";

6) ___________________________________ "__________________________";

7) ___________________________________ "__________________________".

__________________ метр тереңдікке дейін су астында _____________ сағат болып

(түсіп) іс жүзіндесу түбіне түсу нормасын орындады.

Сүңгуірлік біліктілік комиссиясы хаттамасының негізінде ________

__________________________________________________________________

(комиссия атауы)

_____________________________________________ бастығының

(мектеп, курс атауы)

20__жылғы "___" ___________________ № ________________бұйрығымен

20__жылғы "___" ___________ бастап № ____________ біліктілік берілді

__________________________________________________________________

Бастық _________________________________________________________

(мектеп, курс бастығының қолы)

М.О.

10. 20__жылғы "___" ___________ бастап 20__жылғы "___" ______________ бойынша

кезінде ____________________________________________________

(курс атауы)

курсын мынадай үлгерім бағасымен аяқтады:

1) ___________________________________ "__________________________";

2) ___________________________________ "__________________________";

3) ___________________________________ "__________________________";

4) ___________________________________ "__________________________";

5) ___________________________________ "__________________________";

6) ___________________________________ "__________________________";

7) ___________________________________ "__________________________".

__________________ метр тереңдікке дейін су астында _____________ сағат болып

(түсіп) іс жүзіндесу түбіне түсу нормасын орындады.

Сүңгуірлік біліктілік комиссиясы хаттамасының негізінде ________________

__________________________________________________________________

(комиссия атауы)

_____________________________________________ бастығының

(мектеп, курс атауы)

20__жылғы "___" ___________________ № ________________ бұйрығымен

20__жылғы "___" _____________ № ______________ біліктілік берілді

__________________________________________________________________

Бастық ________________________________________________

(мектеп, курс бастығының қолы)

М.О.

Белгіленген су түбіне түсу тереңдігі

Жыл	Тереңдігі метрмен (жазумен)	СБК төрағасының қолы

Сүңгуірлік қызмет өткеру

Р/с №	Ұйымның атауы, лауазымы	Күні
		қабылдау	шығару немесе ауысу

Жеке кітапшаны беру сәтіне құжаттармен расталған су астында болу уақыты

Жылы	Су астында болған уақыт, сағат	Құжат атауы, нөмірі және күні

20__ жылды қоса алғанда су астында болған барлық расталған уақыты

_________________________________________________ сағат

(жазумен)

Бастық, басшы ____________________________________________

(кәсіпорын, ұйым атауы)

М.О. _______________________________________________

(қолы)

Бас, аға бухгалтер __________________________________________

(қолы)

20__жылы су астында болған уақытын есепке алу

Ай	Тереңдікте болған уақыты									Сүңгуір маманның (су астына түсуге жауапты адамның) қолы
	10-ға дейін	11-20	21-30	31-40	41-50	51-60	100-ге дейін	100-ден жоғары	Барлығы
Қаңтар
Ақпан
Наурыз
Сәуір
Мамыр
Маусым
Шілде
Тамыз
Қыркүйек
Қазан
Қараша
Желтоқсан

Жиыны 20__жылы су астында болған уақыт____________________________

__________________________________________________________________

(жазумен)

Бастық, басшы _____________________________________________

(кәсіпорынның, ұйымның атауы)

М.О. _________________________________________

(қолы)

Бас (аға) бухгалтер __________________________________________

(қолы)

20__ жылғыжұмыс сипаттамасы

11. Сүңгуір жұмысының түрі:

1) авариялық-құтқару ______________________________________________________;

2) кеме көтеру __________________________________________________________;

3) суасты-техникалық _____________________________________________________;

4) кеме __________________________________________________________________;

5) құтқару _______________________________________________________________;

6) металды кесу және дәнекерлеу ____________________________________________;

7) жару _____________________________________________________________.

12. Қолданылған сүңгуір керек-жарағы:

1) желдетілетін ___________________________________________________________;

2) тұйық тыныс алу схемасымен _____________________________________________;

3) ашық тыныс алу схемасымен ______________________________________________.

13. Айрықша белгі:_______________________________________________________

Сүңгуір маманы (су астына түсуге жауапты адам)_______________________________

__________________________________________________________________________

Мамандығы және қауіпсіздік талаптары бойынша білімін жыл сайын тексеру

Сүңгуірлік техниканы және сүңгуірлік жұмыс пен су астына түсукезінде еңбек

қауіпсіздігі бойынша басшылыққа алатын нормативтік құжаттама талаптарын білу

бойынша сынақ тапсырды. Су астында жұмысты дербес орындауға жіберілді.

(СБК-ның 20___жылғы "___" __________________№________хаттамасы)

СБК төрағасы ______________________________________________________

(кәсіпорын, ұйым атауы)

_________________________________________ (қолы)

сүңгуір маман ___________________________________________________

(кәсіпорын, ұйым атауы)

_________________________________________________________________

(қолы)

20___жылғы "____" ____________________

Су түбіне түсудің белгіленген тереңдігі

Жылы	Тереңдігі жазбаша (метрмен)	Бұйрық күні, №	Дәрігердің қолы
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.
20__ж.

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 3-қосымша Нысан Бекітемін Сүңгуірлік жұмыс жетекшісі 2-дәрежелі капитанУ. Төлеев 20___жылғы "___" ___________

20__ жылғы_________________ арналған (күні, айы) сүңгуірліксу астына түсу ЖОСПАРЫ

1. Түсу орны мен тереңдігі_________________________________________________

2. Мақсаты (орындалатын жұмыс)________________________________________

3. Су астына түсу командирі________________________________________________

4. Дәрігер _______________________________________________________________

(медициналық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын адам)

Су астына түсетін сүңгуір	Жабдық	Сақтандырушы сүңгуір	Жабдық
1. 2. 3. 4. 5. 6.		1. 2. 3. 4. 5. 6.

5. Қамтамасыз етуші: байланыста ____________________________________

ауа беруде________________________________________________________

6. Қамтамасыз ететін барокамера_____________________________________

7. Сүңгуірді жеткізу құралы _____________________________________

(катер, шлюпка, автомашина)

Сүңгуірлік су астына түсу командирі___________________________________

(әскери атағы, Т.А.Ә. (бар болса)

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 4-қосымша

Нысан Бекітемін _____ әскери бөлімінің командирі 2-дәрежелі капитан У. Төлеев 20___ жылғы "___" ____________

_____ әскери бөлімісүңгуірлік біліктілік комиссиясының сүңгуірлік жұмысқа басшылық жасауға, сүңгуірлік түсуге, су астына түсуге команда беругежәне сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз етуге жіберуге 20___ жылғы "___"____________ № ____ шешімі

__________________________________________________________________________

(сүңгуірлік біліктілік комиссиясының атауы)

____________________________________________20___ жылғы"___"____________№

______ бұйрығымен мынадай құрамда тағайындалған:

Төраға____________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

СБК төрағасының орынбасары _______________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

және СБК мүшелері_________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

__________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

Сүңгуірлік жұмысқа басшылық жасауға, сүңгуірлік түсуге, су астына түсуге команда

беруге, сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз етуге жіберуге

____________________________________________________қарады (білімін тексерді)

және шешім қабылдады:

__________ метрге дейінгі тереңдікте сүңгуірлік жұмысқа басшылық жасауға, су

астына түсудің барлық түрі мен әдісіне, __________ метрге дейінгі тереңдікке

сүңгуірлік жабдықтың барлық түрінде тереңдікке су астына түсуге команда беруге

және сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз етуге жіберілсін.

Сүңгуірлік жұмыстың нақты түрі, сүңгуірлік түсудің түрлері мен әдістері, сондай-ақ

сүңгуір жабдығының түрі көрсетіледі.

1. ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

2. ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

Ескертпе ______________________________________________________________

(кім қандай су астына түсуге басшылық жасауға

__________________________________________________________________________

жіберілмейтінін және себептерікөрсету)

Сүңгуірлік түсудің барлық түрі мен әдісін медициналық қамтамасыз ету және

барокамерада жаттығу түсуіне:

1. ____________________________ метргедейінгі тереңдікке

__________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

2. ____________________________ метргедейінгі тереңдікке

__________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Ескертпе __________________________________________________________________

(кім медициналық қамтамасыз етудің қандай түрлеріне

__________________________________________________________________________

жіберілмейтінін және себептерін көрсету)

СБК төрағасы _____________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

СБК төрағасының орынбасары _______________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

СБК мүшелері: ____________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

__________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 5-қосымша Нысан

____ әскери бөлімісүңгуірлік біліктілік комиссиясының 20___ жылғы "___" ______________ № ____ хаттамасы

______ әскери бөлімінің СБК-сыҚазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес ______ әскери бөлімі әскери қызметшілерінің сүңгуірлік іс және сүңгуірлік медицина бойынша білімін тексерді.

Бұл реттемынадайбағала алынды:

Р/с №	Әскери атағы, тегі, инициалы	Сүңгуірлік біліктілік	Сүңгуір жарақ пен жабдық	Сүңгуірлік қызмет қағидалары	Сүңгуірлік медицина	Су астына іс жүзінде түсу

Тұжырым:

1. Сүңгуірдің жеке кітапшасын берумен____________________ біліктілігін беру:

1)________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

2) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

3) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

4) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

2. __________________________________________________ біліктілігі расталсын:

1) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

2) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

3) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

4) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, аты-жөні)

3. Әскери тәртіпті (қауіпсіздік шараларын) өрескел бұзуды ескеріп, _____________

мерзімге ___________біліктіліктенайырылсын (біліктілігі төмендетілсін):

1) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

2) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

3) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

4) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

4. _____ метрге дейінгі тереңдікке сүңгуірлікжұмысқа басшылық жасауға жіберілсін:

1) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

2) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

3) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

4) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

5.___ метргедейінгі тереңдікке жабдықта сүңгуірлік түсуге команда беруге және ___

метргедейінгі тереңдікке сүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз етуге жіберілсін:

1) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

2) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

3) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

4) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

6. _____ метрге дейінгі тереңдіккесүңгуірлік түсуді медициналық қамтамасыз етуге жіберілсін:

1) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

2) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

3) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

4) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

7. _____ метрге дейінгі тереңдікке жарақта су астына түсуге жіберілсін:

1) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

2) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

3) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

4) ________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

СБК төрағасы ______________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

СБК төрағасының орынбасары _______________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

СБК мүшелері: _____________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

__________________________________________________________________________

(әскери атағы, тегі, инициалы)

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 6-қосымша Нысан

СҮҢГУІРЛІК ЖҰМЫСЖУРНАЛЫ ____________________________________________ (корабль атауы немесе әскери бөлім нөмірі)

20___ жылғы______________________басталды

20___ жылғы______________________аяқталды

Су астына түсу күні	Сүңгуірдің тегі және инициалы	Бұйрық	Су астына түсу орны	Тереңдігі, метр	Жабдық, аппарат немесе барокамера түрі	Аппарат нөмірі	Баллондағы қысым, килограмм шаршыдағы күш/сантиметр	Сүңгуірлік жабдыққа немесе барокамераға жұмыс тексеруі туралысүңгуірдің қолтаңбасы	Су астына түсу алдында сүңгуірден сұрау (медициналық тексеру) нәтижесі	Су астына түсудің басталуы, сағ. мин	Су астына түсудің аяқталуы, сағ.мин.	Су астына түсудің жалпы уақыты, сағ.мин.	Ескертпе
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 7-қосымша

Су астындағы жұмыс сағатының (су астына түсудің) жыл сайынғы нормалары

Р/с№	Біліктілігі	Сүңгуірлік тәжірибе басталғаннан бастап су астына түсу сағатының саны
1.		200-деназ	200-500	500-ден астам
	Негізгі сүңгуір біліктілігі
2.	3-сыныпты сүңгуір	50	45	40
4.	2-сыныпты сүңгуір	35	30	25
5.	1-сыныпты сүңгуір	30	25	20
6.	1-сыныпты сүңгуір – шебер	25	20	15
	Қосымша сүңгуірлік біліктілік
7.	Дәнекерлеушісүңгуір	Жыл сайын металды дәнекерлеу және кесу бойынша су астында 10 сағат жұмыс істеу (декомпрессия уақытын есепке алмағанда)
8.	жарушы сүңгуір	Зарядты (имитаторды) іс жүзінде орнатумен жылына 6 су астына түсу (жарты жылда кемінде 3 су астына түсу)
9.	барокамера операторы	Тоқсанына кемінде екі жаттығу

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 8-қосымша

Сүңгуірлік жабдықтың және сүңгуірліксу астына түсуді қамтамасыз ету құралының қалыпты жұмысы бұзылғандаүлгілік әрекет ету тізбесі

Авариялық жағдай сипаты	Әрекеті
	су астына түсу командирінің	авариялық сүңгуірдің	сақтандырушы және қамтамасыз етуші сүңгуірдің
Төмен және орташа тереңдікке жартылай тұйық және тұйық тыныс алу схемасы бар жабдықта түскенде
Дем шығару түтігі зақымдалған	Сүңгуір баяндағаннан кейін оны су бетіне көтеруді бұйырады	Мүмкіндік болса, ашық тыныс алу режиміне ауысады, зақымдалған түтікті зақымданған жерінен төмен қысып ұстап, су бетіне шығады
Тыныс алу түтігі зақымданған	Сүңгуірден сигнал алғаннан кейін онысу бетіне көтеру туралы нұсқау береді	Сүңгуір жыртылған жерді қолымен қысып, абайлап баяу дем алады, түтікке су кірмегеніне көз жеткізіп, су бетіне көтеру туралы сигнал береді және өкпе барожарақатын алмау үшін тыныс алуды ұстамай және дем шығармай су бетіне шығады
Дем шығару қиын (мүмкін емес)	Сүңгуір баяндағаннан кейін оны ашық схема бойынша тыныс алуға ауыстырып, су бетіне көтеру туралы нұсқау береді, қажет болғанда декомпрессиялық барокамераға орналастырады	Су астына түсу командиріне болған оқиға туралы баяндайды, ашық схема бойынша тыныс алуға ауысады (сөмкеден тыныс алу, дулыға астынан дем шығару) және бұл ретте өкпе барожарақаты болдырмау үшін тыныс алуды тоқтатпай су бетіне шығады
Ашық тыныс алу схемасы бар жабдықта түскенде
Дем шығару түтігі зақымданған	Сүңгуірден сигнал алғаннан кейін оны су бетіне көтеру туралы бұйрық береді	Сүңгуір түтікті зақымданған жерінен жоғары қысып, тыныс алуды жалғастырады, шыққанда дем шығару түтігін босатып, су астына түсу командиріне не болғанын хабарлайды және су бетіне шығады
Дем алу жоқ (түтік немесе дем алушлангісі үзілген), ауа берілмейді	Сүңгуірден сигнал алып, оны су бетіне көтеруге, қажет болғанда медициналық көмек көрсетуге команда береді	"Дабыл" сигналын береді, жүк бар белдікті тастайды (қажет болғанда аппарат та), аузынан тыныс алу түтігін алып, өкпе барожарақатын алмау үшін дем шығаруды ұстамай, су бетіне шығады. Шығарылатын ауа көпіршігінің жылдамдығымен қалқып шығады
Гидрокомбинезон зақымданған	Сүңгуірдіңсу бетіне өздігінен немесе сигнал арқанымен көтерілу туралы нұсқау береді	Гидрокомбинезонға судың кіруі жүзуге кедергі келтіруге әкелетіндіктен, ол дереу су бетіне жүзіп шығып, судан шығады. Егер бұл орын алса, көтерілу сигнал арқанымен жүзеге асырылады

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 9-қосымша

Сүңгуірмен шартты байланыс сигналы

Р/с №	Сигнал	Сигнал мәні
		сүңгуірге		сүңгуірден
		Желдетілетін жабдықта түскенде	Ашық, тұйық және жартылай тұйық тыныс алу схемасы бар жабдықта түскенде	Желдетілетін жабдықта түскенде	Ашық, тұйық және жартылай тұйық тыныс алу схемасы бар жабдықта түскенде
1.	Бір рет тарт	Өзіңді қалай сезінесің? Қайтала! Өзіңе шланг кабелін таңда		Мен жердемін. Өзімді жақсы сезінемін. Шланг кабелінің босаңсуын таңда. Қайтала
2.	Екі рет тарт	Скафандрды желдет	Қапшықтағы газ қоспасын ауыстыр. Ауа (газ қоспасы) қорын тексер	Көбірек ауа!	Мен сөмкедегі газ қоспасын ауыстырамын. Мен ауаның (газ қоспасының) қорын тексердім, қалыпты
3.	Үш рет тарт	Көтерілуді бастаймыз. Жоғарыға шық (сигналды қайталау сүңгуірдідереу жоғары көтеруге міндеттейді)		Жоғары көтер! Жоғарыға шығамын
4.	Төрт рет тарт	Аз ауа береміз		Ауа аз!
5.	Жиі жиырылу (төрт реттен көп)	-	-	Дабыл! Өзімді нашар сезініп тұрмын! Тез көтер!
6.	Бір рет шайқа	Тоқта! Төмен түсуді (көтерілуді, қозғалысты) тоқтат!		Тоқта! Төмен түсуді (көтеруді) тоқтат!
7.	Екі рет шайқа	Түсуді (қозғалысты)жалғастыр. Тура жүр		Түсуді жалғастыр. Шланг кабелін жина!
8.	Үш рет шайқа	Орнында тұр! Екінші сүңгуірді түсіреміз		Шырмалып қалдым. Екінші сүңгуірдің көмегінсіз шыға алмаймын
9.	Бір рет тарт және шайқа	Оңға қарай жүр		Оңға қарай жүремін
10.	Екі рет тарт және шайқа	Солға бар		Солға қарай жүремін
11.	Бір рет тарт және тартып ал	Құралды береміз		Құралды бер
12.	Екі рет тарт және тартып ал	Арқанды береміз		Арқанды бер
13.	Тарт, шайқа және тартып ал	Қосалқы сигнал

Ескертпе:

1. Шартты сигналды беру үшін сигнал арқанының босаңсуын таңдау керек, ал содан кейін сигнал арқанының осі бойымен қатты тартпай, сигналды анық беру керек.

2. Сүңгуірді кідіріссіз көтеретін дабылды қоспағанда, әрбір сигнал оны бергенге міндетті түрде үйретіледі.

3. Су астындағы қозғалыс бағытын жұмыс істейтін сүңгуір сигнал арқанына бағдарланып таңдайды: "тура жүр" – қамтамасыз етуші сүңгуірден сигнал арқанының бағыты бойынша, "оңға жүр" және "солға жүр" – перпендикуляр бағытта.

4. Авариялық жағдайда сигналды сигнал арқаны (шланг-кабель) бойынша беру мүмкін болмағанда және телефон байланысы болмағанда авариялық сүңгуірге дыбыстық сигнал беру керек. Дыбыстық сигнал металл затты металға соғу арқылы беріледі (мысалы: сүңгуір трапына), бір соққы "тарт" сигналына сәйкес келеді, ал қосарланған соққы "шайқа" сигналына сәйкес келеді. Осындай сигналды авариялық сүңгуір береді.

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі қызметтердің (сүңгуірлік қызмет жөніндегі) жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 10-қосымша

Сүңгуірлік түсуді қамтамасыз ететін кейбір құралға қойылатын талаптар

1. Сүңгуірліктрап.

Сүңгуірліктрап конструкциясы мыналарды қамтамасыз етеді:

1) трапты жұмыс күйіне орнату кезінде сатының көлденең орналасуын;

2) корабль бортынан трап сатысының қашықтығы кемінде 20-25 сантиметрді;

3) тайғақ емес және кірден, қардан және мұздан тазартуға ыңғайлы саты бетін;

4) трапты 20-30 градус тігінен бұрышпен орнатуды (аяққа киетін ескегі бар жүзу жабдығында су астына түсу үшін – 10-15 градус);

5) трапты алаңға немесе корабль бортына бекітуді; ол траптың өздігінен сырғып кету немесе құлау мүмкіндігін болдырмайды;

6) траптан шыққанда (трапқа кірегенде) қолмен тұтқаны немесе траптың сым арқанын ұстау мүмкіндігін.

Баспалдақтың барлық ұзындығы бойынша, ал аяққа киетін ескегі бар жабдықта су астына түскенде ортада траппен қозғалу және траптан шығу (трапқа кіру) кезінде қолмен ұстауға ыңғайлы бір қатты сым арқанның болуынажол беріледі.

	Боты (галош) бар жабдық үшін, миллиметр	Аяққа киетін ескегі бар жабдық үшін, миллиметр
Траптың ілініп тұрғанда өлшенген суға бататын бөлігінің ұзындығы	2000	1500
Ені	500	60-80
Сатының ашық ені	120-160	----
Саты арасындағы аралық	240	250-280
Ілініп тұрғанда өлшенген алаң (палуба) үстіндегі тұтқаның биіктігі	900-1200	----
Ілініп тұрғанда өлшенген су үсті бөлігінің алаңға (палубаға) дейінгі биіктігі, артық емес	2000	3000
Сым арқан шетінен бір жаққа саты ұзындығы	----	200
Көлденең беттен сатының жоғары қарай еңісі	----	3– 5 градус

2. Сүңгуірліксу астына түсу күркесі

Күркеконструкциясы мыналарды көздейді:

1) бір сүңгуіргеөлшемі кемінде 800х800 миллиметр тайғақ емес беті және судың еркін өтуі үшін саңылауы (саңылауы) бар алаңды;

2) биіктігі кемінде 1100 миллиметр үш көлденең шыбықпен және биіктігі кемінде 100 миллиметр төменгі бөлігі бұралған сым арқанды қоршауды;

3) күркені бекіту үшін арналған биіктігі 1900-2000 миллиметр сым арқанды қоршау тіреуі;

4) корабльдің корпусына немесе суасты объектілеріне кездейсоқ соғылу кезінде сүңгуірдің қолын жарақаттап алу мүмкіндігін болдырмайтындай орналасатын қосымша тұтқа;

5) әрбір сүңгуірге арналған орындық;

6) сүңгуірді дулығадан бекітуге арналған құрылғы – су астында өз бетінше "бекіту".

Сым арқанның қоршауы бір жағынан ашылады. Ашылатын жақтан басқа, сым арқанды қоршауды шынжыр мен болат арқаннан жасауға жол берілмейді.

3. Декомпрессиялық сүңгуірлік күрке

Күрке конструкциясы шеңбер ұзындығы кемінде 60 миллиметр, жалпы алғанда арқанның үзілу жүктемесі кемінде 500 килограмм күш болатын өсімдік арқанының екі тармағын және қалыңдығы кемінде 25 миллиметр, ені кемінде 115 миллиметр, ұзындығы 800-1000 миллиметр бірінші сұрыпты қатты ағаштан жасалған басқыштың болуын көздейді. Күркенің төменгі бөлігіне салмағы кемінде 30 килограмм балласт бекітіледі. Өсімдіктен жасалған арқанмен су астына түсуде әрбір 3 метр сайын таңба қойылады.

4. Жұмыс істейтін сүңгуірлік күрке

Жұмыс істейтін сүңгуірлік күрке екі-үш сүңгуірді орналастыруды қамтамасыз етеді. Су астына түсетін сүңгуірлік күрке құрамында көзделген элементтерге қосымша мыналар орналасады:

1) жұмысты орындау орнына күркені сенімді бекітуге арналған құрылғы (кемінде екеу);

2) сүңгуір құралын орналастыруға арналған көлемі кемінде 800х800 миллиметр алаң.

5. Су астына түсу арқаны

Су астына түсу арқаны:

1) шеңберінің ұзындығы кемінде 60 миллиметр және жалпы күші кемінде 500 килограмм түрінде арқанның үзілу жүктемесі 75 миллиметрден аспайтын өсімдік немесе синтетикалық арқаннан жасалады;

2) суға тигенде беріктігін сақтайды;

3) Цельсий бойынша минус 55-тен плюс 40 градусқа дейінтемпературада механикалық қасиетін сақтайды;

4) әрбір 3 метр сайын таңбаланады;

5) су астына түсу арқанына бекітілген массасы кемінде 30 килограмм балласт болады.

6. Жүретін арқан

Жүретін арқан:

1) шеңберінің ұзындығы кемінде 30 миллиметр өсімдік немесе синтетикалық арқаннан жасалады;

2) қолға ұстауға ыңғайлы болу үшін шығыршық-ілгекболуы.

7.Сигнал арқаны

Сигнал арқаны:

1) шеңберінің ұзындығы кемінде 30 миллиметр өсімдік немесе синтетикалық арқаннан дайындалады;

2) әрбір 3 метр сайын таңбаланады;

3) сүңгуірге бекітуге арналған құрал (карабин, шығыршық-ілгек) болады.

8.Бақылау ұшы.

Бақылау арқаны:

1) шеңберінің ұзындығы кемінде 20 миллиметр өсімдік немесе синтетикалық арқаннан жасалады;

2) жүзгіштігі күші бойынша кемінде 5 килограмм қалтқы болады;

3) әрбір 3 метр сайын таңбаланады.

Бақылау арқанының ұзындығы сүңгуірдің жүзу аймағының тереңдігінен 20 пайыздан астам.

Барлық қолданылатын арқанды басқа әдіспен өрілген немесе біріктірілген арқаннан жасауға жол берілмейді.

9. Шланг-кабель.

Шланг-кабель:

1) Мықты кендірден жасалған бензельдің көмегімен сүңгуірге тыныс алу газ қоспасы мен ыстық су беретіншлангіні, сондай-ақ байланыс және жарық беру кабелін бір байламға мықтап бекітеді;

2) әрбір 3 метр сайын таңбаланады;

3) жабдыққажалғанатын ұшынан 5, 10, 15 метр аралықта бекіту сақинасы болады.

Об утверждении Инструкции по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе)

Приказ Министра обороны Республики Казахстан от 17 декабря 2024 года № 1457

В соответствии с подпунктом 273) пункта 15 Положения о Министерстве обороны Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 2 июня 2022 года № 357, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе).

2. Управлению главнокомандующего Военно-морскими силами Вооруженных Сил Республики Казахстан в установленном законодательством порядке Республики Казахстан обеспечить:

1) направление настоящего приказа в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Институт законодательства и правовой информации Республики Казахстан" Министерства юстиции Республики Казахстан в электронном виде в течение пяти рабочих дней со дня его подписания на казахском и русском языках в соответствии с требованиями пункта 10 Правил ведения Государственного реестра нормативных правовых актов Республики Казахстан, Эталонного контрольного банка нормативных правовых актов Республики Казахстан, утвержденных приказом Министра юстиции Республики Казахстан от 11 июля 2023 года № 472 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 33059);

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства обороны Республики Казахстан после его первого официального опубликования;

3) направление сведений в Юридический департамент Министерства обороны Республики Казахстан об исполнении подпунктов 1) и 2) настоящего пункта в течение десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на первого заместителя Министра обороны – начальника Генерального штаба Вооруженных Сил Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ довести до заинтересованных должностных лиц и структурных подразделений.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр обороны Республики Казахстан генерал-полковник

Р. Жаксылыков

Утверждена приказом Министра обороны Республики Казахстан от 17 декабря 2024 года № 1457

Инструкция по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе)

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе) (далее – Инструкция) детализирует организацию деятельности служб по водолазному делу, организацию водолазных спусков (подводных погружений) и работ, общие требования безопасности к организации водолазных спусков и работ, содержание, обслуживание водолазного снаряжения и технических средств, меры безопасности.

2. В настоящей Инструкции используются следующие основные понятия:

1) аварийный водолаз – водолаз, который в период погружения (подъема) или работы под водой на глубине оказался в условиях, создающих непосредственную угрозу его здоровью или жизни и не позволяющих ему продолжать спуск или работу или осуществлять нормальный подъем на поверхность (на борт корабля) или возвращение в водолазный колокол (устройство для выхода в воду);

2) специальные водолазные работы – работы, связанные с водолазным поиском, подъемом и уничтожением различных видов боеприпасов и взрывоопасных предметов, с обеспечением научных исследований, испытаний новых образцов техники и с использованием водолазной техники специального назначения;

3) барокамера – герметичный прочный сосуд, предназначенный для обеспечения в нем жизнедеятельности водолазов в условиях избыточного внутреннего давления газовой или водной среды и проведения работ в соответствии с принятой технологией водолазного спуска, а также проведения лечения профессиональных водолазных заболеваний. К водолазным барокамерам относятся: декомпрессионные, поточно-декомпрессионные, длительного пребывания, транспортировочные (переносные), спасательные, исследовательские, гидробарокамеры и эвакуационные;

4) декомпрессия – процесс снижения давления в водолазных барокамерах или при подъеме водолаза с глубины для рассыщения тканей организма от индифферентных газов. Декомпрессия проводится по режиму, включающему скорость снижения давления (скорость подъема с глубины) на разных глубинах, количество и глубины остановок, время выдержек на остановках, порядок использования газовых смесей (газов) и время дыхания ими водолазов;

5) лечебная рекомпрессия – процесс повторной компрессии и декомпрессии водолазов с целью лечения профессиональных водолазных заболеваний;

6) рабочий спуск – спуск под воду для выполнения водолазных работ, поддержания и совершенствования профессиональных навыков, а также водолазные спуски для обеспечения учебного процесса при обучении водолазному делу;

7) работающий водолаз – водолаз, непосредственно выполняющий работу (задание) в данном водолазном спуске;

8) плавсредство – самоходное или несамоходное плавучее сооружение;

9) судоподъемные водолазные работы – работы, выполняемые водолазами при обследовании затонувшего объекта, подготовке к подъему, при подъеме и постановке на плав (отмель, берег) поднятого объекта (корабля, техники);

10) учебный спуск – спуск во время обучения или переподготовки водолазов по программам учебной подготовки или переподготовки для получения водолазной квалификации;

11) обеспечивающий водолаз – водолаз, осуществляющий непосредственное обслуживание работающего водолаза на всех этапах спуска. В период спуска вытравливает или подбирает сигнальный конец (кабель-сигнал) и водолазный шланг работающего водолаза, наблюдает за местонахождением водолаза под водой;

12) страхующий водолаз – водолаз, находящийся у места спуска работающего водолаза в готовности к спуску и оказанию помощи аварийному водолазу. В период спуска обеспечивает разговорную связь с работающим водолазом и регулирует подачу ему воздуха;

13) подводно-технические водолазные работы – работы, выполняемые водолазами при обследовании, строительстве и обслуживании гидротехнических и прочих подводных сооружений, обследовании и очистке поверхности дна акватории, подъеме с грунта предметов;

14) водолаз – специалист, умеющий выполнять под водой в водолазном снаряжении и допущенный к производству водолазных спусков. Профессия водолаза относится к числу профессий с особо вредными и особо тяжелыми условиями труда;

15) водолазный трап – лестница, предназначенная для самостоятельного схода водолаза в воду и подъема его из воды;

16) водолазный пост – место спуска водолазов на корабле, берегу, причале (пирсе), льду, оборудованное постоянно или временно средствами обеспечения водолазных спусков, имеющее место (помещение) для одевания (раздевания) водолаза и для размещения водолазного имущества;

17) квалификация водолаза – степень подготовки водолаза для спусков и работ под водой;

18) водолазное снаряжение – комплект устройств и изделий, надеваемых и закрепляемых на водолазе, обеспечивающий его жизнедеятельность под давлением окружающей водной и газовой среды. Водолазное снаряжение является составной частью водолазной техники;

19) водолазные работы – подводные работы, выполняемые с применением водолазного труда. Подразделяются на спасательные, корабельные, подводно-технические, судоподъемные и специальные;

20) журнал водолазных работ – документ для регистрации спусков и подводных работ, выполняемых водолазами. Записи в журнале служат для учета выполненных водолазных работ и заполнения личных книжек водолаза;

21) водолазный комплекс – совокупность водолазной техники, конструктивно объединенной для обеспечения водолазных спусков и работ на заданной глубине;

22) водолазная беседка – конструкция, предназначенная для размещения водолаза при погружении его под воду, выполнения подводных работ и подъема на поверхность с помощью спускоподъемного устройства;

23) книжка водолаза – документ, отражающий практическую деятельность водолаза, его подготовку и переподготовку по специальности, квалификацию, установленную глубину погружения, характер выполняемых водолазных работ, количество часов и другие дополнительные сведения;

24) водолазный колокол – герметичный прочный сосуд, предназначенный для транспортировки водолазов на глубину, к объекту работ и обратно на поверхность с последующим их переводом в водолазную барокамеру. Основные элементы водолазного колокола имеют конструкцию, аналогичную соответствующим элементам водолазной барокамеры;

25) спасательные водолазные работы – работы, выполняемые водолазами при оказании помощи аварийным кораблям и их личному составу, приводнившимся летательным аппаратам и при спасении людей на воде;

26) медицинский осмотр водолазов – комплекс мероприятий по определению состояния здоровья водолазов перед спуском и после него;

27) водолазное имущество – собирательное название изделий водолазной техники, измерительных приборов и расходных материалов, для проведения водолазных спусков и поддержания водолазной техники в заданной готовности к применению;

28) водолазная станция – комплект водолазного снаряжения и средств обеспечения, необходимых для погружения, пребывания под водой с выполнением работ, и подъема водолаза на поверхность. При выполнении водолазных работ под водолазной станцией понимается водолазное подразделение, укомплектованное квалифицированными водолазами и оснащенное водолазной техникой. Количество водолазов на станции зависит от глубины погружения;

29) водолазная техника – общее название водолазного снаряжения, технических средств и имущества, предназначенных для обеспечения водолазных спусков, работы водолазов под водой и подъема их на поверхность, а также для обеспечения жизнедеятельности водолазов в условиях повышенного давления газовой среды;

30) водолазный спуск – процесс, включающий в себя погружение водолаза под воду (процесс повышения давления газовой среды в барокамере с находящимися в ней водолазами), пребывание водолаза на заданной глубине (под заданным давлением газовой среды в барокамере), подъем на поверхность или переход в нормальные условия воздушной среды по режиму декомпрессии или без него;

31) средства обеспечения водолазных спусков и работ – составная часть водолазной техники, обеспечивающая погружение водолаза (выход) в воду, пребывание и работу на глубине, подъем с глубины и декомпрессию в воде или на поверхности;

32) медицинское обеспечение водолазных спусков – комплекс медицинских мероприятий, направленных на сохранение здоровья и работоспособности водолазов в процессе водолазного спуска;

33) водолазное дело – область научной и практической деятельности, связанная с погружением человека под воду в водолазном снаряжении. Подготовка по водолазному делу включает изучение устройства и правил эксплуатации водолазной техники, организации и технологии водолазных работ, требований техники безопасности при их выполнении, требований по медицинскому обеспечению водолазов и водолазных спусков, а также обучение спускам и работе под водой в водолазном снаряжении;

34) водолазный шланг – резиновый или синтетический рукав, с армированными соединениями, предназначенный для подачи сжатого воздуха, дыхательных газов или горячей воды к водолазу;

35) дыхательные газовые смеси – воздух и искусственно приготовленные газовые смеси, используемые для дыхания водолазов при спусках под воду и в водолазных барокамерах. В состав газовых смесей входит кислород и один или несколько индифферентных газов (азот, гелий, аргон). Название смеси начинается с процентного содержания кислорода. Например, шести процентная кислородно-гелиевая смесь состоит из 6 процентов кислорода и 94 процентов гелия. Если в состав смеси входит более двух газов, название ее составляется в порядке возрастания процентного содержания газов, цифрой указывается только процентное содержание кислорода.

Глава 2. Организация подготовки по водолазному делу

Параграф 1. Подготовка к водолазному делу

3. Подготовка по водолазному делу военнослужащих Вооруженных Силах Республики Казахстан (далее – ВС РК) направлена на повышение профессионального уровня и квалификации военнослужащих, с последующей переподготовкой для повышения квалификации и приобретения дополнительных квалификаций при соответствующих водолазно-квалификационных комиссий (далее – ВКК).

Параграф 2. Квалификация водолазов

4. Военнослужащие ВС РК, проходящие воинскую службу на штатных водолазных должностях (в наименовании которых в штате имеются слова "водолаз", "боевой пловец", "водолазный специалист" или их штатная военно-учетная специальность соответствующим перечнем учетных специальностей определена с использованием слов: "водолазов", "водолазных работ", "водолазных глубоководных работ", "подводного минирования", "подводных подрывных работ"), являются штатными водолазами.

Военнослужащие ВС РК, которые совмещают спуски под воду или выполнение работ, связанных с личным пребыванием в водолазной барокамере под повышенным давлением, с выполнением действий по основной (не водолазной) должности, являются нештатными водолазами.

5. Подготовка водолазов к представлению на более высокую квалификацию осуществляется по квалификационным требованиям для присвоения водолазных квалификаций по форме согласно приложению 1 к настоящей Инструкции.

6. Документом, удостоверяющим присвоенные квалификации водолаза, является "Книжка водолаза" по форме согласно приложению 2 к настоящей Инструкции.

Глава 3. Организация водолазных спусков и работ

Параграф 1. Планирование водолазных спусков и работ

7. Водолазные спуски планируются в суточных, недельных и месячных планах боевой подготовки кораблей, частей (соединений). В суточном плане боевой подготовки указываются место, глубина, время и цель работ, руководитель водолазных работ, командир спуска, а также лица, ответственные за медицинское и материально-техническое обеспечение водолазных спусков.

8. На водолазные спуски на глубины более 20 метров, кроме включения их в суточный план боевой подготовки, составляются планы проведения водолазных спусков по форме согласно приложению 3 к настоящей Инструкции. План составляется совместно с руководителем водолазных работ и подписывается командиром водолазного спуска, утверждается командиром части (начальником).

План водолазных спусков составляется и для спусков на меньшие глубины, при выполнении их в отрыве от корабля, части (соединения) или по приказанию должностных лиц.

9. В экстренных случаях (борьба за живучесть, спасательные работы) водолазные спуски с кораблей до глубин 60 метров выполняются без составления плана.

Неплановые водолазные спуски (при борьбе за живучесть, осмотрах днища корабля (судно) или катера, спасательных работах, обследование дна) проводятся по приказанию командира части (начальника).

О полученном приказании делается запись в журнале дежурного по части с указанием поставленных задач, воинского звания, фамилии и должности лица, отдавшего приказание на проведение водолазных спусков (работ), за его подписью, а также делается доклад оперативному дежурному соединения.

10. Для руководства водолазными работами и обеспечение водолазных спусков, приказом командира части (начальника) назначаются руководитель водолазных работ, командир спуска и военнослужащий имеющий медицинское образование.

11. К руководству водолазными работами допускаются:

1) командиры частей (соединений), и их заместители при выполнении работ штатными водолазами на всех глубинах, а также при проведении учебных спусков;

2) командиры (капитаны), помощники командиров (капитанов) кораблей (судов), оборудованных водолазными комплексами, при выполнении работ подчиненными им штатными водолазами на глубинах в соответствии с техническими характеристиками водолазных комплексов, а также при проведении учебных спусков;

3) командиры (капитаны), помощники командиров (капитанов) кораблей (судов) при выполнении работ подчиненными им нештатными водолазами на глубинах до 20 метров;

4) начальники полигонов, учебно-тренировочных комплексов (станций) и их заместители при проведении водолазных работ на глубинах до 60 метров и водолазных работ при учебных спусках;

5) водолазные специалисты при проведении водолазных работ с причала, берега или со льда на глубинах до 60 метров.

К руководству водолазными работами на глубинах до 60 метров в отрыве от части назначаются должностные лица, соответствующей ВКК на допуск к руководству водолазными работами.

Допуск и проверка уровня подготовки водолазов (военнослужащих имеющих водолазную квалификацию), соответствия квалификационным требованиям, подготовленности к руководству водолазными работами, командованию водолазными спусками и их медицинскому обеспечению производится соответствующими водолазными квалификационными комиссиями ежегодно:

при сдаче зачетов на допуск к спускам под воду;

при сдаче зачетов на допуск к командованию спусками и их медицинскому обеспечению;

при сдаче экзаменов на присвоение (подтверждение) водолазной квалификации;

при сдаче экзаменов на присвоение (подтверждение) классной квалификации.

Решение водолазной квалификационной комиссии войсковой части на допуск к руководству водолазными работами, командованию водолазными спусками, спусками под воду и медицинскому обеспечению водолазных спусков оформляются по форме согласно приложению 4 к настоящей Инструкции.

Результаты экзаменов и принятые соответствующей ВКК решения оформляются протоколом водолазной квалификационной комиссии войсковой части по форме согласно приложению 5 к настоящей Инструкции.

Председателем ВКК назначаются начальник штаба войсковой части от которого назначается комиссия.

Командиры, помощники командиров кораблей (судов) ежегодно сдают зачет на право руководства водолазными работами ВКК соединения.

Командиры и заместители командиров частей (соединений), имеющих в своем составе укомплектованные водолазные комплексы ежегодно сдают зачет ВКК на право руководства водолазными работами.

Постоянно действующим руководителем водолазных работ считается флагманский специалист (по водолазным и поисково-спасательным работам) Управления главнокомандующего Военно-морских сил Вооруженных Сил Республики Казахстан.

12. Военный врач, осуществляющий медицинское обеспечение спусков и имеющие специальное медицинское образование, допускается:

1) проводить медицинский осмотр водолазов, назначенных на спуск;

2) осматривать правильность приготовления дыхательных газовых смесей;

3) выполнять анализы воздуха, дыхательных газовых смесей, регенеративных и поглотительных веществ, давать заключение о пригодности их к использованию;

4)производить санитарно-гигиенический контроль за подготовкой и использованием водолазного снаряжения, жестких водолазных устройств и барокамер;

5) осматривать готовность к использованию дыхательных аппаратов, предназначенных для обеспечения кислородного этапа декомпрессии, лично готовить средства оказания медицинской помощи водолазу;

6) осматривать самочувствие водолазов в период работы под водой;

7) своевременно выбирать режимы декомпрессии для водолазов, осматривать правильность ее проведения, оказывать медицинскую помощь водолазам и руководить их лечением (оказывать помощь в барокамере лично) при водолазных заболеваниях и травмах;

8) осматривать установленный режим труда и отдыха водолазов;

9) вести отчетность и учет профессиональных водолазных заболеваний.

13. Военный врач, допускаемый к медицинскому обеспечению спусков:

1) проводит опрос жалоб водолазов на состояние здоровья перед спуском;

2) проверяет соответствие используемого для дыхания воздуха, дыхательных газовых смесей, регенеративных и поглотительных веществ;

3) самочувствие водолазов в период работы под водой;

4) осматривает готовность к использованию дыхательных аппаратов, предназначенных для обеспечения кислородного этапа декомпрессии;

5) своевременно выбирает режимы декомпрессии для водолазов, осматривать правильность проведения декомпрессии, оказывает первую медицинскую помощь водолазам и руководит их лечением при водолазных заболеваниях и травмах до прибытия врача имеющего специальное медицинское образование.

Параграф 2. Подготовка и проверка водолазного снаряжения и средств обеспечения водолазных спусков

14. Подготовка к водолазным спускам включает подготовку оборудования водолазного поста (места спуска), подготовку и рабочую проверку водолазного снаряжения и средств обеспечения, распределение прав между водолазами, а также лицами, обслуживающими спуски, и их инструктаж.

Не допускать спуски водолазов без проверки водолазного снаряжения и средств обеспечения.

15. Рабочая проверка водолазного снаряжения (дыхательных аппаратов) проводится в соответствии с инструкцией по эксплуатации водолазного аппарата.

Рабочую проверку своего снаряжения перед каждым спуском производит лично спускающийся и страхующий водолазы.

Результаты рабочей проверки докладываются командиру спуска, заносятся в журнал водолазных работ и подписываются лицом, проводившим проверку.

Если страхующий водолаз в течение дня не заменяется, рабочая проверка проводится один раз в начале рабочего дня.

16. Неисправности водолазного снаряжения, обнаруженные во время рабочей проверки, устраняются до начала водолазных спусков. Об обнаруженных неисправностях водолазного снаряжения и мерах, принятых по их устранению, делается запись в формуляре снаряжения (дыхательного аппарата). Не допускается спуски в снаряжении, имеющем неисправности.

17. До начала водолазных спусков подготавливаются и проверяются средства обеспечения водолазных спусков, инструменты, материалы, запасы и качество воздуха, газов, дыхательных газовых смесей в баллонах и правильность их подключения. В баллонах с медицинским кислородом и гелием результаты анализа прописываются в заводском паспорте (сертификате).

18. В воздухе используемого для дыхания водолазов, не допускается содержание вредных веществ выше предельно допустимых концентраций.

Заключение о пригодности воздуха для дыхания водолазов дает врач корабля, части (соединения).

Заключение о пригодности регенеративных веществ, химического поглотителя и дыхательных газовых смесей дает лицо, осуществляющее медицинское обеспечение водолазных спусков.

19. Спуско-подъемные устройства (кран-балки, стрелы, фермы и спуско-подъемные лебедки) проверяются каждый раз в действии перед началом водолазных спусков и после перерыва в спусках более 8 часов - контрольным спуском (без водолазов) водолазных беседок, водолазного колокола, жестких водолазных устройств на глубину предстоящего спуска.

Водолазный колокол проверяется на герметичность совместно с приемным отсеком барокамеры рабочим давлением, а также спускается без водолазов на глубину планируемого спуска. При перерывах между спусками более 8 часов проводится повторный контрольный спуск водолазного колокола.

Исправность водолазных трапов, беседок, спусковых и ходовых концов проверяется внешним осмотром.

20.Подготовка и проверка водолазных барокамер проводится один раз в сутки перед спуском первого водолаза (первой пары, тройки водолазов).

Герметичность магистралей и клапанов на магистралях барокамер проверяется под давлением (равным рабочему давлению барокамеры) путем подачи в них воздуха и выдержки в течение 5 минут (при закрытом клапане баллонов и клапанов на барокамере). Магистрали и клапаны считаются герметичными, если падения давления за это время не происходит.

Качество резиновых уплотнений на крышках входных люков и шлюзов проверяется осмотром, а надежность закрытия и герметичность - путем их обжатия прижимными устройствами и созданием давления в барокамере (шлюзовом устройстве) воздухом до 0,02 мегапаскали (0,2 килограмм силы на квадратный сантиметр) в течение 5 минут. Входные люки и шлюзы считаются исправными, если падения давления в барокамере за это время не происходит.

При подготовке отсеков барокамер проверяются:

1) исправность манометров (правильное положение стрелки, срок ежегодной проверки, наличие пломб, наличие и исправность защитной сетки на стекле или предохранительного стекла, наличие и правильность нанесения (установки) ограничителя рабочего давления в виде отметки краской на циферблате или стрелки, прикрепленной к корпусу манометра);

2) работа средств связи, освещения, отопления;

3) исправность и готовность к использованию аппаратов, систем полузамкнутой вентиляции, стационарных дыхательных систем;

4) укомплектованность принадлежностями и приспособлениями, необходимыми для спуска и прохождения декомпрессии;

5) наличие, количество дыхательных газовых смесей в баллонах и правильность подключения баллонов к системе газоснабжения барокамер;

6) герметичность отсеков, путем создания в них давления воздухом 0,2-0,3 мегапаскали (2-3 килограмм силы на квадратный сантиметр) и выдержки в течение 5 минут. Отсеки считаются герметичными, если падения давления за это время не происходит.

Неснижаемый запас воздуха в баллонах-хранителях обеспечивает повышение давления в отсеках барокамеры для проведения лечения водолаза по режиму лечебной рекомпрессии с максимальным давлением (в пределах рабочего давления барокамеры).

Барокамеры проверяются обеспечивающим водолазом или водолазом, назначенным командиром спуска. Результаты проверки барокамеры докладываются командиру спуска, заносятся в журнал водолазных работ по форме согласно приложению 6 к настоящей Инструкции и подписываются лицом, проводившим проверку.

21. Начало водолазных работ объявляется по кораблю. Командир (капитан) корабля (судна) не позволяет во время водолазных работ:

1) проворачивание гребных винтов;

2) пользование оборудованием и устройствами, выдвигающимися за пределы обшивки корпуса;

3) открытие кингстонов;

4) включение водозаборных насосов;

5) перешвартовывание корабля;

6) выбирание или вытравливание якорных цепей;

7) включение гидролокационных и гидроакустических станций (кроме водолазных);

8) выбрасывание мусора и каких-либо предметов за борт.

22. Спуски начинаются по получении одобрения руководителя водолазных работ после доклада ему о готовности к проведению спусков. С этого момента все лица, назначенные на обеспечение спусков, приступают к исполнению действий согласно плану проведения водолазных спусков и переходят в подчинение командира спуска.

Руководитель водолазных работ, дав одобрение на проведение водолазных спусков, занимает место на главном командном пункте или другом месте, удобном для руководства, и действует в соответствии с требованиями настоящей Инструкции.

Параграф 3. Одевание водолаза

23. Одевание водолаза производится после доклада командиру спуска о результатах рабочей проверки снаряжения, росписи водолаза в журнале водолазных работ и получения одобрения командира спуска на одевание.

24. После надевания водолазной рубахи или гидрокомбинезона на пояс водолазу закрепляется сигнальный конец или шланг-сигнал, предназначенный для передачи условных сигналов при выходе из строя телефонной связи.

При использовании в шланговом варианте и иных водолазных снаряжений шланг и кабель закрепляется в места, предусмотренные конструкцией снаряжения.

Если водолазу предстоит плавание на глубинах до 20 метров с большим удалением от места спуска (обследование акватории, поиск предметов), для указания его местонахождения взамен сигнального конца допускается закреплять контрольный конец с буйком плавучестью не менее 50 Ньютона (5 килограмм силы) и длиной, на 20 процентов превышающей глубину района плавания.

Поясные грузы надеваются поверх нижнего браса дыхательного аппарата в целях их быстрого снятия в аварийном случае.

Ласты для плавания подбираются по ноге и прочно закрепляются штатными креплениями.

25. При надевании снаряжения обращается внимание на наличие прокладок в соединениях, плотное поджатие гаек соединений, подгонку ремней и брасов, надежное закрепление телефонных устройств в шлемах и различных частей снаряжения на водолазе.

26. Обязательным элементом экипировки спускающегося под воду и страхующего водолазов остро отточенный водолазный нож. Нож находится в ножнах и крепится в наиболее доступном и удобном для водолаза месте.

27. Перед спуском под воду командир спуска лично осматривает водолаза и убеждается в полноте комплекта и подгонке надетого водолазного снаряжения.

28. Включение водолазов на дыхание в аппараты производится в соответствии с инструкциями по их эксплуатации. При этом следует обращать внимание на исправность работы клапанов вдоха и выдоха, дыхательного автомата и ручного пускателя.

Параграф 4. Погружение и пребывание водолаза под водой

29. Спускаться в воду водолазам следует по водолазному трапу. При высоте надводного борта 3 метра и более, а также при работе с пирсов, причалов, плотин и прочих сооружений, поднимающихся над водой на высоту 3 метра и более, спуск водолазов до воды производится на беседке. У места работ в этих случаях шлюпку.

Спуск водолаза в затопленный отсек корабля производится по корабельному трапу. Если таковой отсутствует, то изготавливается (приспосабливается) и тщательно закрепляется надежный и достаточно удобный для спуска водолазный трап простейшей конструкции.

Ведется учет ежегодных норм часов (спусков) работы под водой согласно приложению 7 к настоящей Инструкции.

30. Перед погружением на глубину проводится проверка герметичности водолазного снаряжения и плавучести водолаза, для чего каждый спускающийся водолаз, одетый в снаряжение, не сходя с трапа (беседки), погружается в воду у поверхности. Лично убедившись в герметичности снаряжения и необходимой плавучести спускающегося водолаза, командир спуска дает одобрение на дальнейшее погружение. Не допускается с негерметичным снаряжением и с не отрегулированной плавучестью спуск водолаза на глубину.

31. Водолазу, погружаясь на глубину, следует удерживаться за спусковой конец. Скорость спуска по спусковому концу или на беседке выбирается в зависимости от самочувствия водолаза и его натренированности, но не более 10 метров в минуту до глубины 10 метров и не более 20 метров в минуту на больших глубинах. При спусках в плавательных комплектах снаряжения использование спускового конца при погружении, плавучесть водолаза в этом случае близкой к нулевой.

32. По мере погружения водолаза и увеличения глубины следует увеличивать подачу воздуха в соответствии с инструкцией по эксплуатации водолазного аппарата. Если во время погружения водолаз почувствует обжатие грудной клетки и затруднение дыхания от недостатка воздуха, то он задерживается на спусковом конце (для требования остановки погружения беседки) и требует увеличить подачу воздуха. Продолжается погружение после восстановления свободного дыхания.

33. Во время погружения в гидрокомбинезонах с полумаской, для предотвращения местного обжима, объем подшлемного пространства заполняется через полумаску путем ее периодического оттягивания. Спуск в гидрокомбинезонах с загубником делается путем выдоха через нос.

34. При учащении дыхания водолаз прекращает работу до восстановления нормального дыхания, о чем докладывается командиру спуска.

При появлении затрудненного дыхания при спусках в снаряжении с полузамкнутой схемой дыхания водолаз делает вдох и выдох до улучшения состояния, после чего докладывается о самочувствии командиру спуска и действуют по его указаниям.

При появлении затрудненного дыхания при спусках на малые глубины в автономном снаряжении водолазу выходит на поверхность.

При спусках в автономном снаряжении пребывание водолаза под водой допускается только до срабатывания указателя минимального давления или другого устройства, предупреждающего водолаза о полном израсходовании основного запаса воздуха (кислорода) в баллонах дыхательного аппарата. После этого водолаз прекращает выполнение работы, переходит на дыхание резервным запасом воздуха (кислорода) в аппарате, сообщает командиру спуска и начинает подъем на поверхность.

При подаче воздуха водолазу давление (подпор) в водолазном шланге поддерживается в соответствии с требованиями инструкции по эксплуатации снаряжения этого типа.

При нарушении нормальной работы водолазного снаряжения и средств обеспечения водолазного спуска выполняются по перечню типовых действий согласно приложению 8 к настоящей Инструкции.

При нарушении нормальной работы телефонной связи, связь водолаза с обеспечивающим спуски поддерживается с помощью условных сигналов с водолазами по форме согласно приложению 9 к настоящей Инструкции.

Параграф 5. Подъем и раздевание водолаза

35. О начале подъема в зависимости от обстановки на месте работ командир спуска предупреждает работающего водолаза. Ответив на сигнал, водолаз прекращает работу, укладывает на рабочем месте или подает наверх инструмент, проверяет чистоту своего сигнального конца (кабеля) и шланга, подходит к спусковому концу (беседке), дает сигнал на поверхность о начале подъема и выходит по спусковому концу на поверхность (размещается на беседке для подъема). Подъем водолаза на беседке начинается после принятия мер, предотвращающих его падение с беседки и доклада водолаза о готовности к подъему.

При спусках, не требующих проведения декомпрессионных остановок при использовании плавательных комплектов снаряжений, спусковой конец при подъеме не используется. При всплытии водолазу не следует превышать скорость всплытия пузырьков выдыхаемого (вытравливаемого) воздуха (кислорода). Водолаз осматривает поверхность воды над головой для предотвращения столкновения с обеспечивающей шлюпкой или прочими предметами.

36. С глубины до 10 метров включительно водолаз выходит на поверхность без остановок со скоростью, регулируемой самим водолазом, а с глубины более 10 метров с остановками в соответствии с таблицами режимов декомпрессии водолазов. Водолазу во время подъема вытравливается избыток воздуха из скафандра (гидрокомбинезона). Всплытие водолаза не по спусковому концу в вентилируемом снаряжении допускается только при отработке задач и в аварийных случаях. При этом водолаз в процессе всплытия не допускается задерживать дыхание на выдохе.

37. При подъеме спускавшегося по спусковому концу водолаза обеспечивающий водолаз выбирает сигнальный конец (кабель) и шланг без слабины, с легким натяжением, помогая тем самым водолазу выйти на поверхность. При выходе водолаза на поверхность обеспечивающий водолаз помогает ему взяться за трап и подняться по нему.

Снятие ласт водолазом, при использовании водолазного снаряжения в плавательном варианте, для облегчения подъема по водолазному трапу допускается только после передачи им обеспечивающему водолазу поясных грузов.

Снаряжение с водолаза снимать в порядке, обратном одеванию. Сигнальный конец снимается с водолаза в последнюю очередь, перед снятием рубахи (гидрокомбинезона).

При спусках с использованием водолазного колокола переключение на дыхание воздухом из атмосферы колокола и снятие снаряжения допускается только по команде командира спуска.

Глава 4. Общие требования безопасности к организации водолазных спусков и работ

38. Безопасность проведения водолазных спусков обеспечивается:

1) четкой организацией выполнения и обеспечения водолазных спусков;

2) точным выполнением требований настоящей Инструкции;

3) исправным состоянием и качественной подготовкой водолазного снаряжения, устройств и оборудования, предназначенных для обеспечения спусков водолазов;

4) хорошим знанием водолазной техники и основ физиологии спусков под воду;

5) хорошей физической подготовкой, профессиональной и физиологической натренированностью водолазов, правильным поведением их в аварийных ситуациях;

6) грамотными и решительными действиями командира спуска, врача и руководителя водолазных работ при неблагоприятных изменениях обстановки под водой.

39. Для обеспечения выполнения водолазных спусков комплектуется водолазная станция и оборудуется водолазный пост. Водолазный пост размещается на берегу водоема в специально построенном помещении или на площадке, на специально оборудованных автомашинах, на кораблях (судах) различных классов, а также в лабораториях, на учебных полигонах.

На кораблях специальной постройки размещаются водолазные комплексы, предназначенные для проведения водолазных спусков и работ на глубинах, определяемых техническими возможностями этих комплексов.

40. При спусках на глубины до 20 метров на водолазной станции не менее трех водолазов, при спусках до 45 метров - не менее четырех водолазов, при спусках до 60 метров - не менее пяти водолазов, а при спусках на глубину более 60 метров - по расписанию для конкретного судна с глубоководным водолазным комплексом.

41. На водолазной станции, укомплектованной тремя водолазами, двое водолазов допускаются к командованию водолазными спусками, один из которых назначается старшиной станции. Старшина станции выполняет действия командира спуска.

Перед каждым спуском при составлении плана проводится распределение действий между водолазами: первый назначается для спуска под воду (работающий водолаз), второй - на сигнальный конец (обеспечивающий), третий - на телефонную связь и подачу воздуха, он же страхующий водолаз.

При спуске старшины станции под воду действие командира спуска выполняет допущенный к командованию спусками водолаз.

На водолазной станции, укомплектованной большим количеством водолазов, также не менее двух водолазов допускаются к командованию водолазными спусками, один из которых назначается старшиной станции.

При составлении плана проводится распределение действий между водолазами: первый назначается для спуска под воду (работающий водолаз), второй - на сигнальный конец (обеспечивающий), третий - на телефонную станцию и подачу воздуха (командир спуска), четвертый - страхующий водолаз.

42. Количество спусков одного водолаза за рабочий день не более:

1) на глубины до 6 метров – 8 спусков;

2) на глубины 6-12 метров – 6 спусков;

3) на глубины 12-20 метров – 4 спуска;

4) на глубины 20-60 метров – 2 спуска;

5) на глубины более 60 метров – 1 спуска.

Общее время пребывания под водой не более 6 часов. Четвертый спуск на глубины от 12 до 20 метров и повторный спуск на глубины от 20 до 60 метров в течение суток допускается командиром спуска только на основании результатов заключения врача.

43. На водолазном посту оборудуется место для размещения водолазного снаряжения, инструмента, расходных материалов и для одевания водолазов и оснащается средствами обеспечения водолазных спусков.

44. При использовании водолазных снаряжений с подачей воздуха по шлангу с поверхности для спусков на глубины до 20 метров допускается применять водолазные помпы, при условии обеспечения ими расходов и подпора воздуха, соответствующих техническим характеристикам применяемого снаряжения. При спусках на глубины более 20 метров обеспечение подачи воздуха осуществляется от водолазных компрессоров.

Забор воздуха компрессорами производится из атмосферы, не загрязненной вредными газами. Если это невозможно сделать при стоянке в базе, баллоны наполняются во время перехода корабля (судна) к месту работы в море.

Соединения всасывающих магистралей компрессоров проверяются на герметичность.

Использование водолазной воздушной системы корабля (судна) для подачи воздуха в общекорабельные системы допускается в аварийных случаях, связанных с угрозой безопасности корабля (судна).

При спусках водолазов в вентилируемом снаряжении или снаряжении с открытой схемой дыхания в шланговом варианте поддерживается неснижаемый запас воздуха в баллонах-хранителях, обеспечивающий выход водолаза из воды в случае поломки компрессора с соблюдением режима декомпрессии для глубины данного спуска и времени его пребывания на глубине.

45. При выполнении водолазных спусков обеспечивается проведение лечебной рекомпрессии. Спуски на глубины более 20 метров и при учебных спусках, независимо от глубины, выполняются при наличии барокамеры у места спуска.

При спуске на глубину менее 20 метров барокамера не используется. Для обеспечения безопасности военнослужащего в месте спуска предоставляется служебный автомобиль для доставки больного к барокамере.

Все действующие барокамеры указываются в приказе начальника гарнизона (командира военно-морской базы) с точным указанием их местонахождения, средств связи и маршрутов доставки пострадавших водолазов.

Барокамера, используемая для обеспечения водолазных спусков, освидетельствуется, проверяется и готовится к работе, а воздух проводится к щиту управления барокамерой.

Не допускается использование водолазных барокамер, у которых истек срок очередного освидетельствования.

В районах маневренного базирования кораблей и при отдельном плавании допускается проводить водолазные спуски на глубины до 10 метров при отсутствии барокамеры.

46. Все манометры, установленные на воздушных и газовых магистралях, проверяются и исправляются. Проверка и опломбирование манометров проводится не реже одного раза в год, а сверка рабочих манометров, установленных на водолазных барокамерах и водолазных дыхательных аппаратах, с контрольным - не реже одного раза в квартал с занесением результатов этих сверок в журнал водолазных работ.

47. Спуско - подъемные устройства освидетельствуются, проверяются и готовятся к работе.

Длина и ширина трапа обеспечивает удобный сход водолаза, а погружаемая часть трапа - проверку водолазного снаряжения на герметичность при нахождении водолаза на трапе. Для обеспечения безопасности спусков и работ предъявляются требования к некоторым средствам обеспечения водолазных спусков по форме согласно приложению 10 к настоящей Инструкции.

48. Рабочая проверка водолазного снаряжения и средств обеспечения водолазных спусков проводится в соответствии с их описаниями и инструкциями по эксплуатации водолазного снаряжения.

Допускаемое давление воздуха (кислорода) в баллонах аппарата - на 10 процентов меньше рабочего.

Регенеративные вещества для водолазных спусков используются следующим образом: содержание кислорода - не менее 130 литров на килограмм, диоксида углерода - не более 15 литров на килограмм.

Химический поглотитель допускается к использованию с содержанием диоксида углерода не более 20 литров на килограмм.

49. При проведении спусков сверяются на соответствие технических характеристик применяемого водолазного снаряжения и средств обеспечения с глубиной планируемого спуска. Не допускается проведение водолазных спусков на глубины, превышающие технические возможности данного вида водолазного снаряжения и средств обеспечения.

50. Жесткие водолазные устройства освидетельствуются, проверяются и подготавливаются к спускам.

Параграф 1. Основные требования безопасности при проведении водолазных спусков. Инструктаж водолазов и обеспечивающих водолазный спуск

51. Инструктаж водолазов проводится командиром спуска перед началом водолазных спусков со всем личным составом, участвующим и обеспечивающим водолазные спуски под воду. В процессе выполнения водолазных спусков командиром спуска производится дополнительный инструктаж, отражающий изменения обстановки.

При инструктаже объявляется:

1) план водолазных спусков;

2) распределение действий между водолазами и лицами, обеспечивающими водолазные спуски;

3) очередность спуска водолазов;

4) задание каждому водолазу, а также лицам, обеспечивающим водолазные спуски, и способ его выполнения;

5) правила техники безопасности при водолазных спусках и при водолазных работах;

6) степень готовности страхующего водолаза в зависимости от конкретных условий спуска.

52. Инструктаж отражает особенности выполнения конкретного вида работ и правил техники безопасности.

К проведению инструктажа привлекаются должностные лица и специалисты в зависимости от характера выполняемой работы (врач, взрывник).

При инструктаже следует использовать чертежи (схемы), макеты и модели устройств, с которыми водолазам предстоит работать под водой, а также по возможности показать однотипные конструкции на кораблях и судах этого класса.

53. В инструктаж включается контрольный опрос знаний каждым водолазом и лицами, обеспечивающими водолазные спуски, своих действий, водолазного снаряжения, оборудования, способа и приемов выполнения работ и правил техники безопасности.

При спусках на глубины до 60 метров на инструктаже производится опрос самочувствия водолазов, на основании которого принимается решение о допуске их к спуску под воду.

Лица, не знающие свои действия, водолазное снаряжение, оборудование и правила техники безопасности, или не готовые к выполнению своих действий, отстраняются от водолазных спусков.

О проведенном инструктаже командир спуска делает запись в журнале водолазных работ.

54. Учет времени пребывания водолазов (операторов) под водой и под повышенным давлением в барокамерах при водолазных спусках и спусках под воду в жестких водолазных устройствах ведется командиром водолазного спуска. Журнал водолазных работ является официальным документом для записи водолазных спусков и работ, заполнения личных книжек водолазов.

Параграф 2. Основные требования безопасности при проведении водолазных спусков с кораблей (судов)

55. Глубина тренировочных полигонов при водолазных спусках с кораблей (судов), выбирается исходя из условий возможности схода водолазов на грунт. На тренировочных полигонах выставляется рейдовое оборудование и макеты (тренажеры) для тренировки водолазов.

56. Водолазные спуски допускается начинать лишь после надежной установки корабля над объектом работ. При проведении глубоководных водолазных спусков обеспечивается надежная стоянка судна на рейдовом оборудовании и якорях при любом направлении ветра силой до 5-6 баллов. На глубинах до 80 метров допускается стоянка судов на якорях.

57. Спуски водолазов с надводных кораблей (судов) допускается при волнении моря не более трех баллов.

58. Перед спуском водолаза под воду на корабле (судне) поднимаются, а при выходе из воды спускаются предупредительные сигналы.

59. На кораблях (судах) эти сигналы поднимаются на ноке реи того борта, с которого спускают водолазов. На берегу или на кораблях и судах, не имеющих штатных мачт для подъема сигналов, устанавливается временная хорошо видимая мачта. Флаги устанавливаются на жесткой основе во избежание спадания при безветрии.

60. Не допускается швартоваться к кораблям, с которых ведутся водолазные работы, без одобрения руководителя водолазных работ.

Параграф 3. Основные требования безопасности при проведении водолазных спусков со шлюпок (катеров)

61. Водолазные спуски осуществляются со шлюпки при выполнении водолазных работ, а именно: проведении взрывных работ, при обследовании больших акваторий, проведении специальных водолазных работ.

На корабле (причале, берегу вблизи места спусков) перед спуском водолаза поднимают предупредительный сигнал о водолазных спусках. В случае выполнения работ с удалением шлюпки от корабля (причала, берега) принимаются дополнительные меры безопасности для исключения опасного приближения к водолазам посторонних кораблей (судов) и катеров.

62. На шлюпке предусматриваются средства подъема водолазов в шлюпку, буйки-отметчики, бросательные концы, сигнальные реактивные патроны или сигнальные пистолеты с ракетами, средства подачи звуковых сигналов водолазам или технические средства связи с водолазами, средства визуального наблюдения. Между обеспечивающими кораблями (судами) и катерами предусматривается непрерывная связь с помощью технических, зрительных и сигнальных средств.

63. Водолазные спуски со шлюпки выполняются в автономном или шланговом снаряжении в плавательном варианте, при волнении моря в районе спуска до 2 баллов. При использовании шлангового варианта водолазного снаряжения воздух водолазу подается через редуктор от транспортного баллона, размещаемого в шлюпке. Плавучесть водолаза приводится близко к "нулевой".

64. Шлюпка обеспечивает размещение водолазной стации с четырьмя водолазами, двух гребцов (независимо от наличия мотора в шлюпке) и командира шлюпки. Действие командира спуска и командира шлюпки совмещается. Шлюпка, обеспечивающая плавание группы водолазов "в связке", используется с достаточным местом для приема на борт и транспортировки всех работающих водолазов.

Страхующий водолазнаходится в шлюпке снаряженный с открытой схемой дыхания и в готовностик немедленному спуску.

65. Спуск водолаза, производится в кормовой части шлюпки, а с надувной шлюпки - с борта, способом "падения в воду" из положения сидя на борту или транцевой доске (для шлюпки без руля) спиной вперед. На водолаза закрепляется сигнальный конец или контрольный конец с буйком.

Спуск водолаза с катера производится по водолазному или другому забортному трапу.

Водолазные спуски со шлюпки на контрольных концах с буйками производится на глубинах, не превышающих 20 метров. В районах с большими глубинами водолазные спуски проводятся с сигнальным концом. Во всех случаях водолазных спусков с сигнальным концом свободный конец его закрепляется у места спуска для предупреждения вырывания его из рук обеспечивающего водолаза.

Для обеспечения ночных спусков или в условиях плохой видимости используютсясветящиеся буйки. При видимости на поверхности воды менее 50 метров спуски допускается только с использованием сигнальных концов.

Плавание без контрольного (сигнального) конца допускается при проведении специальных мероприятий только в составе группы со средствами связи и средствами удержания водолазов на поверхности (жилетов всплытия и аналогичных) водолазами, прошедшими дополнительную подготовку. Допуск водолазов к плаванию без контрольного (сигнального) конца производится на основании приказа командира части для каждого мероприятия.

66. Групповые водолазные спуски производятся с одним контрольным буйком (у замыкающего группы) или с двумя (у ведущего и замыкающего группу) При этом у группы имеется сигнальный конец (связка), который крепится к каждому водолазу. При плавании группы водолазов с наличием контрольных буйков у каждого водолаза сигнальный связывающий конец удерживается водолазами в руках.

При плавании в составе группы водолазы периодически (через 2-3 минуты) контролируют самочувствие друг друга визуально, посредством сигнального связывающего конца или по техническим средствам связи. В случае неисправности снаряжения, плохого самочувствия одного из водолазов вся группа всплывает на поверхность и принимаются меры по подъему аварийного водолаза на обеспечивающее плавсредство. Не допускается снимать (обрезать) сигнальный конец.

67. Водолаз из воды в шлюпку поднимается по специальному трапу или с помощью находящегося в шлюпке личного состава с соблюдением мер предосторожности для исключения травмирования водолаза и повреждения снаряжения.

68. При выполнении водолазных работ со шлюпки в районах, открытых для плавания кораблей и судов, кроме кораблей (судов) и катеров, непосредственно обеспечивающих водолазный спуск, выделяется быстроходный катер для охраны района.

Параграф 4. Основные требования безопасности при проведении водолазных спусков и работ в особых условиях. Подводные электросварочные работы

69. К выполнению подводных электросварочных работ допускаются водолазы, имеющие квалификацию "водолаз-сварщик" и допущенные приказом командира части (корабля) по месту их службы (работы) с указанием снаряжения и применяемого оборудования для подводной сварки и резки, на основании протокола приема зачетов соответствующей ВКК, утвержденного командиром (начальником), при котором создана соответствующая ВКК.

70. Для выполнения и обеспечения подводных электросварочных работ допускаются водолазы, которые знают и точно выполняют требования настоящей Инструкции и правила обслуживания подводного электросварочного оборудования, источников сварочного тока, изложенные в инструкциях завода-изготовителя, а также которые умеют оказывать первую помощь при поражении электрическим током.

71. Для выполнения подводных электросварочных работ применяется постоянный или выпрямленный ток.

При проведении электросварочных работ под водой в качестве источников сварочного тока используются специально для этого предназначенные и удовлетворяющие требованиям действующих стандартов источники питания.

Применение переменного тока частотой 50 Герц для сварки и резки под водой допускается только при борьбе за живучесть корабля и спасении жизни людей.

Напряжение холостого хода источников сварочного тока не допускается превышать 110 вольт. В установках для подводной плазменной резки допускается применение источников питания с напряжением 180 вольт.

72. При подготовке к заварке трещин на топливных цистернах или трубопроводах удаляется из них топливо и заполняется их водой. Командир спуска убеждается в заполнении водой цистерн (трубопроводов), где будут производиться электросварочные работы.

При наличии в цистерне (трубопроводе) топлива и газа сварка не допускается.

Не допускается резка и сварка на сосуде или трубопроводе, находящемся под давлением.

73. При электрокислородной резке внутри затопленных отсеков вентилируются воздухом газовые подушки, образующиеся под подволоком.

74. Перед началом работ производится проверка исправности электросварочного оборудования и надежности заземления его корпусов. Не допускается использование корпуса корабля или воды в качестве обратного провода.

Кабельная линия подводной сварочной цепи выполняется штатным сварочным кабелем с медными жилами и резиновой изоляцией в защитной оболочке (шланге).

Не допускается использовать для выполнения работ под водой сварочные кабели, имеющие повреждения шланговой оболочки.

При сборке подводной сварочной цепи на корабле обеспечивается герметичность и надежность электрической изоляции места присоединения штатного сварочного кабеля к кабелю подводного электрододержателя.

75. Спуск водолазов к месту подводной сварки и резки осуществляется по спусковому (ходовому) концу, на водолазной беседке или на платформе водолазного колокола. Не допускается использовать для пуска и подъема водолаза сварочный кабель или направляющий конец сварочного оборудования.

Подводные электросварочные работы производятся с грунта или прочно закрепленной беседки.

76. Не допускается проведение подводных электросварочных работ без прямой двусторонней телефонной связи с водолазом-сварщиком.

В случае потери связи с водолазом, находящимся под водой, электрический ток немедленно отключается до восстановления надежной двусторонней связи.

77. Включается и отключается сварочный ток по команде водолаза, выполняющего сварку (резку) под водой. Для этой цели в сварочной цепи устанавливается рубильник закрытого типа, который размещается в помещении водолазного поста (поста управления спуском) и стационарно закрепляется на сварочном щите в непосредственной близости от пульта связи с водолазом. На этом же щите устанавливаются амперметр и вольтметр включенные в сварочную цепь, идущую к водолазу-сварщику.

Водолаз, назначенный на обеспечение связи с работающим под водой водолазом-сварщиком, включая или отключая ток, следить за показаниями электроизмерительных приборов, включенных в сварочную цепь.

78. В процессе выполнения сварки и резки под водой водолаз-сварщик держитэлектрододержатель с электродом или резак таким образом, чтобы не коснуться им металлических частей своего снаряжения и не прожечь их дугой.

Водолаз-сварщик в начале работы подает команду по телефону на отключение тока, после получения подтверждения, производит необходимые действия с электрододержателем или резаком.

79. Смена электродов под водой производится только после отключения тока, получения подтверждения по телефону о том, что ток отключен, а также после того, как водолаз убедится в отсутствии искры при касании огарком электрода свариваемого (разрезаемого) изделия.

При включении тока не допускается прикасание к электроду рукой, класть электрододержатель с электродом или резак на грунт, беседку, объект сварки (резки).

80. В случае приваривания электрода к свариваемому (разрезаемому) изделию водолаз-сварщик подает команду на отключение тока и после получения подтверждения о том, что ток отключен, отрывает приварившийся электрод вручную или с помощью зубила, а место приварки электрода повторно заваривает (разрезает).

81. При проведении водолазных работ с применением плазменной резки принимаются дополнительные меры по обеспечению электробезопасности водолаза:

1) работы выполняются в водолазном снаряжении со шлемом, имеющим специальное электроизоляционное покрытие или изготовленным из диэлектрического материала;

2) на голову водолаза надеваются мягкий изолирующий (поролоновый) подшлемник.

82. В случае сообщения водолаза о том, что он ощущает хотя бы малейшие признаки прохождения электрического тока через его тело, следует немедленно отключить электрический ток, поднять водолаза на поверхность и устраняются причины, вызвавшие прохождение тока через тело водолаза.

При повреждении рубахи (гидрокомбинезона) или шлема в процессе выполнения работ под водой и попадания воды внутрь водолазного снаряжения немедленно отключается электрический ток, поднимается водолаз на поверхность и заменяется поврежденная часть снаряжения.

В случае поражения водолаза электрическим током следует немедленно поднять водолаза на поверхность, быстро снять с него снаряжение (разрезать водолазную рубаху или гидрокомбинезон) и до прихода врача оказывается пострадавшему первую помощь: удобно укладывается на спину, обеспечивается к нему доступ свежего воздуха и приступают, если это требуется, к проведению искусственного дыхания.

Параграф 5. Подводные взрывные работы

83. Подводные взрывные работы выполняются водолазами, прошедшими соответствующую подготовку, получившими квалификацию "водолаз-взрывник" и допущенными к производству подводных взрывных работ.

Подводные взрывные работы проводятся под руководством водолазного специалиста, допущенного к руководству взрывными работами. При выполнении взрывных работ повышенной сложности привлекаются специалисты-минеры (саперы, взрывники).

84. Не допускается производить подводные взрывные работы без двусторонней телефонной или гидроакустической связи.

Перед началом взрывных работ определяются границы опасных зон как на берегу, так и на акватории для обеспечения безопасности людей, кораблей (судов) и сооружений в границах этих зон. Подводные взрывные работы проводятся с одобрения старшего начальника данного района. Взрывные работы в ночное время проводятся в исключительных случаях (при борьбе за живучесть корабля, спасении жизни людей) с обеспечением дополнительных мер безопасности.

85. Весь личный состав, участвующий в работах, инструктируется по вопросам техники безопасности при взрывных работах, ознакамливается с применяемыми взрывчатыми веществами и принадлежностями для взрывания.

86. Взрывать подводные заряды, заложенные водолазами, допускается только электрическим способом и с помощью детонирующего шнура. Для подводных взрывов используется надежно изолированная двухпроводная электрическая сеть, состоящая из проводов, надежно изолированных от воды. Не допускается использование воды в качестве обратного провода. При выполнении подводных взрывных работ в районе укладки силовых подводных кабелей допускается использовать только детонирующие шнуры.Не допускается взрывать заряды под водой огневым способом.

Применение механических взрывателей под водой допускается только при подрыве специальных зарядов.

Взрывание и разделка различных конструкций производится по установленной технологии в соответствии с расчетом.

87. Для проведения подводных взрывных работ применяются только водонепроницаемые детонаторы, у которых, кроме проверки на проводимость (исправность мостика накаливания), производится проверка их сопротивления в соответствии со специальными методиками.

Провода электродетонаторов и детонирующий шнур прикрепляются к зарядам так, чтобы исключить передачу натяжения проводам детонаторов при опускании зарядов в воду.

88. Подводные взрывные работы с использованием водолазов выполняются со шлюпки, с берега или со льда. Не допускается непосредственно вести взрывные работы с самоходных плавсредств. При выполнении работ со шлюпки в ней находятся не более 5 человек: руководитель взрывных работ - командир спуска, он же командир шлюпки, двое гребцов, водолаз-взрывник и страхующий водолаз. Не допускается другим лицам находиться в шлюпке. Личный состав шлюпки постоянно находится в спасательных жилетах. Руководитель взрывных работ - командир спуска держит связь с обеспечивающим плавсредством.

89. В шлюпке допускается размещаться не более 20 отдельных зарядов общей массой до 40 килограммов. При использовании шнуровых зарядов предельная масса определяется руководителем работ с учетом технологии их укладки. Заряды располагаются в кормовой части шлюпки так, чтобы они не могли смещаться при перевозке. Переносить и укладывать в шлюпку заряды допускается только личному составу, обеспечивающему взрывные работы, проинструктированному по технике безопасности взрывных работ. Взрывчатые вещества и средства взрывания переносятся раздельно в сумках или кассетах. Детонаторы и боевики переносятся только руководителем взрывных работ - командиром спуска и располагаются отдельно от взрывчатых веществ. Не допускается перевозить в шлюпке с зарядами и принадлежностями для взрывания другие грузы.

На шлюпке не допускается изготавливать или переделывать заряды, проверять электродетонаторы и плавучесть заряда погружением в воду, исправлять изоляцию боевиков и зарядов, зажигать огонь, курить и проводить другие работы.

90. Перед установкой зарядов водолаз-взрывник, назначенный для проведения работ, спускается под воду для осмотра и подготовки места установки зарядов. Для последующих спусков к месту установки зарядов от спускового конца протягивается и закрепляется ходовой конец.

91. При съемках гребных винтов не допускается подавать заряд водолазу с корабля, на котором производятся работы. Подготовка заряда производится в специально отведенном месте, где нет личного состава и взрывоопасных грузов. Количество подготовленных и связанных между собой мелких зарядов, передаваемых водолазу, не превышается более четырех штук общей массой не более 0,8 килограммов.

92. Спуск водолаза с зарядом выполняется по спусковому концу, закрепленному у места укладки заряда. При производстве подводных взрывных работ с берега, спуск водолаза производится по ходовому концу. Не допускается подача заряда водолазу по сигнальному или какому-либо другому концу. Взрывчатые вещества и готовые заряды в упаковке и без нее, не имеющие электродетонаторов или детонирующего шнура, допускается подавать на пеньковом конце.

При спуске водолаза с зарядом вытравливаются провода (детонирующий шнур) таким образом, чтобы они не могли перепутаться со шлангом (кабелем) или сигнальным концом.

93. Подает заряды водолазу непосредственно в руки только руководитель взрывных работ - командир спуска. Не допускается подавать водолазу в руки более одного заряда. При передаче водолазу несколько малых зарядов (общей массой до 20 килограммов) их укладывают в корзину с гнездами, которую подают со шлюпки. После установки снаряженного электродетонатором или детонирующим шнуром заряда его провода (детонирующий шнур) закрепляются вблизи заряда. Перед выходом на поверхность водолаз убеждается, что он не зацепился за провода или детонирующий шнур и его шланг (кабель, сигнальный конец) чист. После выхода на поверхность (берег) командир спуска осматривает водолаза и убеждается в том, что провода (детонирующий шнур) от заряда или сам заряд не вынесены на поверхность. Заряды, установленные на объекте, обозначаются буйками.

94. Заряды большой длины, не имеющие промежуточных детонаторов, допускается погружать с кормы несамоходных плавсредств по мере буксировки их по трассе прокладки или протягивать на канате подо льдом при работе со льда. Такие заряды взрываются при помощи боевиков. Большие заряды укладываются на место также без средств взрывания.

Проверка исправности электровзрывной сети, подсоединение ее к источнику тока допускается только после того, как водолаз и все люди, находящиеся в опасной зоне, будут подняты из воды (выйдут на берег) и когда шлюпка и обеспечивающий корабль (судно) катер плавсредство будут отведены на безопасное расстояние.

Безопасное расстояние для кораблей (судов) Rп (метров) составляет

, где М – масса взрываемого заряда, килограммов, но не менее 100 метров.

95. При подводных взрывах работа водолазов и пребывание людей в воде допускается только на безопасных расстояниях от места взрыва, определяемых по формуле:

Rл=,

гдеRл - безопасное расстояние, метров;

М – масса взрываемого в воде заряда, килограммов.

96. Взрывать заряды допускается только руководителю взрывных работ - командиру спуска. Перед взрывом следует убедиться, что приняты все необходимые меры безопасности, все водолазы вышли из воды и обеспечена охрана опасной зоны. Радиус опасной зоны не менее двойного безопасного расстояния.

Перед взрывом зарядов личный состав, находящийся на берегу или льду, а также самоходная техника, корабль (судно), катер и шлюпка отходят на безопасное расстояние, которое заранее устанавливает руководитель работ.

97. При подаче водолазу заряда поднимается флаг "Н" до места, что служит сигналом для кораблей (судов) о предстоящем взрыве.

Не допускается взрывать заряд до тех пор, пока другие корабли (суда), если на них проводились водолазные спуски, не ответят на поднятый сигнал спуском своих предупредительных сигналов, что означает - водолазы подняты из воды.

98. При выполнении взрывных работ по разделке затонувших кораблей (судов), на которых предполагается наличие боеприпасов, принимаются меры для предупреждения возможной детонации боеприпасов.

Акватория в радиусе 100 метров от затонувшего корабля обследуется, чтобы исключить наличие мин, снарядов и взрывоопасных предметов.

99. После взрыва зарядов провода отсоединяются от источника тока, замыкаются накоротко, выбираются из воды и наматываются на вьюшку.

Если взрыва не последовало, спуск водолаза для осмотра зарядов и дальнейших работ допускается после отключения проводов от источника тока только:

1) через 5 минут - после отключения проводов в случае применения электродетонаторов мгновенного действия;

2) через 15 минут - после отключения проводов в случае применения электродетонаторов замедленного действия;

3) через 30 минут - при применении механических взрывателей;

4) для специальных мин время определяется в соответствии с характеристиками и установками использованных взрывателей - после истечения двойного времени предполагаемого взрыва.

Не допускается невзорвавшиеся заряды поднимать наверх. Отказавший заряд следует взрывать только другим зарядом. В случае подрыва отказавшего заряда, вблизи заряда выставляется буй (веха), предупреждающий о наличии заряда под водой.

100. Не допускается вести подводные взрывные работы под водой во время грозы. Если взорвать заложенный водолазом заряд до наступления грозы невозможно, то концы магистрального провода следует тщательно заизолировать и на растительном конце (буйрепе) с буйком и балластом опустить на грунт. До возобновления работ корабли (суда), катера, шлюпки и люди удаляются из опасной зоны.

101. Взрывные работы прекращаются при волнении свыше двух баллов или при ветре свыше четырех баллов, приближении грозы, тумана, сильном ухудшении видимости. При выполнении взрывных работ с берега или со льда соблюдаются такие же правила подачи, доставки и укладки зарядов, как и при работах с корабля (судно) и катера.

Не допускается проведение подводных взрывных работ в ночное время (за исключением специальных частей).

Параграф 6. Работы в затопленных помещениях

102. Перед началом работ в затопленном отсеке (помещении), в стесненных условиях водолазы инструктируются о порядке, правилах и последовательности выполнения предстоящих работ, о соблюдении правил техники безопасности.

Перед работой в затопленных помещениях водолазы изучают устройство однотипных помещений.

103. При выполнении водолазных работ в затопленных отсеках корабля спускаются одновременно два водолаза. Один водолаз выполняет работу, а другой находится у входа в отсек и обеспечивает необходимую слабину шланга и кабелей работающего водолаза. При приведении подводных работ используется телефонная связь и средство подводного освещения.

Перед спуском в помещения кораблей (судов), лежащих на грунте, водолаз заводит к месту работ ходовой конец.

Во внутренних помещениях водолазу не допускается трогать механизмы и предметы, находящиеся над ним, для исключения получения травм или повреждения снаряжения. Открывать двери и люки следует осторожно во избежание падения тяжелых предметов из смежных или расположенных выше помещений.

104. При остропке грузов в затопленных трюмах и помещениях работающему водолазу следует следить за чистотой своих шлангов и кабелей. Остропив груз, работающий водолаз по возможности обтягивает слабину подъемного стропа, поднимается на палубу и наблюдает оттуда за подъемом груза. В случае захвата поднимаемым грузом или стропом кабеля (шланга) водолаза подъем груза немедленно прекращается, а кабель (шланг) освобождается от зацепа.

После выхода груза из люка трюма водолаз отходит в сторону на расстояние, обеспечивающее безопасность при обрыве стропов, после чего допускается продолжать подъем груза на поверхность. Не допускается травить или выбирать подъемный строп без команды водолаза, а также передвигать корабль, с которого ведутся работы, при нахождении водолаза под водой.

Разгрузочные работы допускается проводить при волнении моря до двух баллов включительно.

Параграф 7. Грунторазмывочные работы

105. При промывке тоннеля под корпусом корабля, лежащего на грунте, грунторазмывочными средствами в случае работы двух или более водолазов расстояние между ними не менее 10 метров. Действия водолазов постоянно согласовываются. Водолазу не допускается выпускать из рук гидравлический ствол, находящийся под давлением.

При размыве котлована откосы делаются отлогими, чтобы предупредить обвал грунта.

Струя из гидравлического ствола направляется в сторону водолазов.

Промывая тоннель, водолазу следует наблюдать за тем, чтобы размываемый грунт не отлагался сзади него и не замывал выход из тоннеля, для чего периодически направляется струю воды в сторону выхода.

106. При использовании гидравлического ствола с обычной насадкой ствол крепится концом к винтовому якорю или балласту.

При работе с гидромонитором к его напорному шлангу прикрепляется груз на расстоянии не более 3 метров от ствола.

При осмотре водолазом размываемого места на грунте давление воды в шланге гидромонитора полностью снят.

107. Для размыва возможного завала грунтом водолаза, работающего с грунторазмывочными средствами по промывке тоннеля, у места спусков содержатся готовые к действию средства для ликвидации такого завала (грунтососы, эжекторы, пожарные стволы со шлангами от пожарной магистрали).

108. При работе с пневматическим грунтососом водолаз надежно закрепляет его к винтовому якорю или к балласту. Если пневматический грунтосос плохо закреплен, то возможен выброс его с водолазом на поверхность (при засорении приемного отверстия) с последующим падением на грунт.

Для предотвращения падения на грунт водолаза, всплывшего вместе с грунтососом, быстро подбирается слабина кабель - шланговой связки.

Отводной шланг и скобагрунтососа крепится с помощью тросов. Тросы отводного шланга и скобы грунтососаприменяется со слабиной, необходимой для последующего углубления грунтососа и свободного перемещения его под водой.

109. При засорении всасывающего патрубка грунтососа и угрозе его всплытия водолаз отходит от грунтососа и дает команду о прекращении подачи воздуха к грунтососу.

Решетки грунтососа (пневматического или водоструйного) допускается очищать только после полного прекращения подачи на них воздуха или рабочей воды.

При работе с грунтососомводолаз следит, чтобы его шланг-кабель не перепутался со шлангами грунтососа.

Параграф 8. Водолазные спуски в темное время суток, в условиях низкой и нулевой видимости

110. К работам в темное время суток и в условиях низкой и нулевой видимости допускаются наиболее опытные водолазы. Перед началом работ они инструктируются о правилах техники безопасности, применяемых при выполнении этих работ. На поверхности перед спуском водолаза следует провести тренировку в условиях, близких к рабочим, по выполнению необходимых действий под водой. Тренировки и работы проводятсяс использованием телефонной или гидроакустической связи.

111. При выполнении водолазных спусков в темное время суток обеспечивается основное и аварийное освещение мест подготовки водолазного снаряжения, одевания водолазов, спуска под воду и поверхность над местом проведения работ, а также постов, обеспечивающих спуск.

112. Шкалы приборов (манометр, глубиномер, часы, компас, лаг), используемые водолазами идут с люминесцентным покрытием или подсветкой. Спускающийся и страхующий водолазы при спусках в темное время суток себе имеют ручные водолазные фонари.

К месту проведения работ заводятся подводные светильники, закрепляемые в наиболее удобном для проведения работ положении.

113. При выполнении работ в темное время суток и условиях низкой видимости спуск водолаза производится только по спусковому (ходовому, подкильному) концу. Ходовой конец заводится к месту проведения работ наиболее опытным водолазом.

Параграф 9. Подводные погружения с высокого борта корабля или летательного аппарата (вертолета)

114. Погружения с высокого борта корабля (судно) осуществляются при полной остановке двигателей и высоте борта не выше 5 метров от поверхности воды.

115. Подготовка к погружению выполняется в полном объеме на борту корабля. Водолаз включается в аппарат в ластах и маске подходит к краю борта (не огороженному перилами или ограничителем) и, приняв изготовку к погружению, делает шаг за борта в вертикальном положении-ногами вниз, левая рука придерживает затворный вентиль дыхательного аппарата, правая рука вытянута вверх для сбалансирования тела в вертикальной оси падения. Вход в воду осуществляется перекрытием одной ластой другую.

Очередной водолаз погружается после всплытия предыдущего и установления визуального контакта со старшим инструктором.

116. Тренировки в погружении с высокого борта следует начинать в бассейне в ластах без дыхательных аппаратов с трамплина высотой 3 метра. После приобретения устойчивых навыков перейти к высоте трамплина 6 метров, и впоследствии освоить 9 метровую вышку.

117.Погружения с вертолета с режима зависания проводят с высот 3-5 метров. Одевание и проверка водолазного снаряжения кроме ласт и маски осуществляется на вертолетной площадке.

После выхода в район десантирования инструктор подает команду "Приготовиться, надеть ласты, маски". Водолаз надевает снаряжение, подходит к рампе, левой рукой придерживает запорный вентиль дыхательного аппарата, правой удерживается за поручень вертолета и кивком головы докладывает о готовности к десантированию.

Водолаз левой ногой отталкивается от борта вертолета, правой ногой делает шаг за борт и выпрыгивает в воду. Положение рук и ног при этом идентично как при отделении с высокого борта корабля.

118. Войдя в воду, водолаз проверяет работу дыхательного аппарата, всплывает и установленным сигналом докладывает старшему инструктору о нормальной работе аппарата.

Очередной водолаз погружается после всплытия предыдущего и установления визуального контакта со старшим инструктором.

119. При проведении учебно-тренировочных погружений с вертолета группа обеспечения выводится в район десантирования не менее чем за 1 час.

Параграф 10. Особенности подводных погружений с приводнением на парашюте

120. К совершению парашютных прыжков с водолазным снаряжением допускается личный состав, хорошо освоивший парашютные прыжки с данного типа парашютной системы без водолазного снаряжения. Для подводных погружений с приводнением на парашюте применяются дыхательные аппараты с замкнутым циклом дыхания нагрудного расположения. Для совершения парашютного прыжка в район погружения применяется парашютная система специального назначения типа "крыло".

121. Подготовка и проверка дыхательных аппаратов осуществляется перед посадкой на борт самолета (вертолета). Водолаз надевает водолазное снаряжение, маска после проверки переводится в походное положение. Ласты плотно закрепляются к ноге.

Парашютная система надевается поверх водолазного снаряжения после проверки и подготовки водолазного снаряжения.

122. Команда "Приготовиться" подается не менее чем за 5 минут до выхода в район десантирования. По команде выпускающего инструктора, водолазы надевают маски, включаются в аппарат, проверяют работоспособность дыхательных аппаратов и принимают положение для десантирования.

О готовности к десантированию водолаз установленным сигналом докладывает выпускающему инструктору. По команде выпускающего водолаз покидает летательный аппарат (вертолет).

123. На высоте до 300 метров водолаз накачивает жилет-компенсатор плавучести до режима полной плавучести и готовится к приводнению.

После приводнения, водолаз быстро освобождается от подвесной системы парашюта, надевает ласты и, удерживая парашютную систему за ранец отплывает от точки приводнения, обеспечив безопасное вытягивание строп и купола.

124. В случае запутывания водолаза в стропах или полотнище купола, соблюдая обычный темп дыхания, спокойно освобождается от зацепившихся элементов парашюта, и отходит от него в сторону. При невозможности освободиться от запутывания и возникновения угрозы затопления купола, следует воспользоваться ножом.

125. Группе обеспечения в кротчайший срок обеспечивается подбор водолаза. Старший инструктор обеспечивает надежную фиксацию водолаза у борта корабля (судно), помощник инструктора извлекает из воды парашютную систему, а страхующий водолаз (в водолазном снаряжении), находится в готовности к срочному погружению.

Глава 5. Содержание, обслуживание водолазного снаряжения и технических средств

Параграф 1. Размещение и содержание водолазного снаряжения и технических средств обеспечения водолазных спусков. Требования к некоторым средствам обеспечения водолазных спусков

126. На кораблях, имеющих штатных водолазов и оборудованных постами для спусков, водолазное снаряжение и средства обеспечения водолазных спусков размещаются в помещениях водолазного поста.

Допускается размещение части элементов водолазного снаряжения и оборудования (шланги, шлема, кабели телефонной связи, спусковые, ходовые и сигнальные концы) на верхней палубе в зачехленном виде.

127. Помещение водолазного поста располагается на минимально возможном расстоянии от места спуска водолазов, с удобным выходом на палубу к месту спуска водолазов за борт. Помещение содержится сухим, отапливаемым, позволяющим размещать в нем водолазное снаряжение и инструменты, необходимые для выполнения водолазных работ и обеспечивается возможность одевания снаряжения водолазами, готовящимися к спуску.

Не допускается хранить в помещении водолазного поста имущество и материалы, не относящиеся к водолазной технике.

128. На кораблях, где нет штатных водолазов и отсутствует специальное помещение водолазного поста, для хранения водолазного снаряжения и средств обеспечения спусков оборудуется водолазная кладовая (выгородка), отвечающая требованиям хранения водолазного имущества.

В помещения, где хранится водолазная техника, доступ лиц, в заведование которых она не входит ограничивается, после спусков помещение закрывается и опечатывается.

129. Водолазное снаряжение и средства обеспечения водолазных спусков, хранящиеся на водолазном посту, содержатся полностью комплектными, исправными и готовыми к использованию после выполнения рабочей проверки, предусмотренной инструкцией по эксплуатации водолазного аппарата.

Неисправное водолазное снаряжение, имущество и приборы, а также неисправные средства обеспечения водолазных спусков хранятся отдельно с маркировкой "неисправно".

130. Хранение водолазного снаряжения и средств обеспечения водолазных спусков на складах и береговых базах соединений и частей организуется в соответствии с инструкцией по эксплуатации водолазного аппарата.

131. Баллоны с кислородом на кораблях хранятся отдельно от баллонов с газами. Хранилище кислородных баллонов оборудуются вытяжной вентиляцией.

При хранении в одном помещении газов и газовых смесей баллоны размещаются и закрепляются секционно и с соответствующей маркировкой ("Гелий", "Азот").

132. Химические вещества, кислородные насосы, контрольно-измерительная аппаратура и приборы газового анализа размещаются и содержатся в различных помещениях, оборудованных вытяжной вентиляцией.

На объектах, где нет возможности выделить для этих целей отдельное помещение, делаются соответствующие выгородки.

Не допускается хранить в указанных помещениях совместно оборудование.

133. Для зарядки и разрядки регенеративных патронов дыхательных аппаратов предусматривается отдельное помещение, оборудованное:

1) ванной с системой спуска воды;

2) калорифером с вентилятором для просушки регенеративных патронов;

3) автономной принудительной вытяжной вентиляцией для удаления пыли при просеивании химических веществ;

4) шлангом от системы воздуха среднего давления для продувки указанных выше патронов после их зарядки;

5) системой подачи пресной воды для промывки разряженных патронов.

Для разрядки патронов предусматривается емкость нейтрализатор химических веществ.

Зарядка и разрядка регенеративных патронов дыхательных аппаратов производится и на открытом воздухе. Просеивать регенеративное вещество и разряжать регенеративные патроны следует с учетом направления ветра, так чтобы пыль не попала на открытые участки тела.

134. Не допускается заряжать регенеративные патроны при наличии влаги на внутренних поверхностях.

Запасные регенеративные патроны, предназначенные для замены отработанных, после зарядки продуваются воздухом, а их патрубки (входной и выходной) заглушаются.

135. Емкости с частично неиспользованным регенеративным веществом и химпоглотителем герметизируются, отработанное вещество уничтожается.

Не допускается хранение отработанных регенеративных веществ и химпоглотителей.

136. Водолазные дыхательные аппараты после спусков промываются пресной водой и просушаются. Появляющиеся на узлах и корпусе аппаратов налет солей и окислов снимается при периодических осмотрах и проверках аппаратов в соответствии с инструкцией по эксплуатации водолазного аппарата.

Клапанные коробки водолазных дыхательных аппаратов (дыхательные автоматы) после спуска разбираются, все детали и гофрированные трубки вдоха и выдоха промываются пресной водой, просушиваются, регенеративные патроны разряжаются, хорошо промываются пресной водой, просушиваются и подготавливаются к зарядке.

137. Водолазные дыхательные аппараты, находящиеся в готовности к использованию для решения поставленных задач, заряжаются, заглушаются и укладываются на штатные места. Перезарядка аппаратов производится после их использования, но не реже:

1) 1 раза в год - аппараты, заряжаемые кислородом и (или) дыхательными смесями;

2) 1 раз в квартал - аппараты, заряжаемые воздухом.

Штуцера вентилей заряженных баллонов с кислородом и газовыми смесями при хранении их и транспортировке заглушаются.

138. Составные элементы водолазного снаряжения, изготовленные из металла (шлемы, грузы, галоши), после спусков очищаются от загрязнения, промываются пресной водой и укладываются на свои штатные места.

Допускается наружную поверхность шлемов чистить, применяя мазь или жидкость для чистки металлических предметов. Не допускается применять для этой цели наждачную бумагу, песок.

139. Спусковые, ходовые и сигнальные концы после спусков просушиваются, сворачиваются в бухты или наматываются на вьюшки, зачехляются и убираются в закрытые помещения.

140. Инструмент, используемый для выполнения водолазных работ, протирается ветошью и после просушки смазывается и убирается на штатные места.

Оборудование приводится в исходное положение и раскрепляется по-походному.

141. Водолазные рубахи, гидрокомбинезоны и гидрокостюмы после спусков промываются пресной водой, просушиваются снаружи и изнутри.

142. Все резиновые изделия и резиновые части водолазного снаряжения при хранении укрываются от прямого воздействия солнечных лучей, горючего и смазочных материалов, а при размещении их в помещениях располагаются не ближе 2-х метров от отопительных приборов.

143. Водолазные шланги после спусков продуваются воздухом, штуцеры шлангов обвязываются чистой ветошью, укладываются в бухты на деревянных подкладках, на барабаны вьюшек или в корзины и после сушки зачехляются.

144. Теплозащитная одежда водолаза (костюмы электро- и водообогрева, комплекты шерстяного водолазного белья, утеплители, меховые носки) хранятся в рундуках или шкафах помещений водолазного поста (кладовой) чистой и хорошо просушенной.

Изделия и детали (застежки, пряжки, кожаные части), требующие смазки, после просушки смазываются в соответствии с инструкцией по эксплуатации водолазного снаряжения.

145. Водолазные телефонные станции после окончания спусков отключаются от источников питания, а на входные штепсельные разъемы наворачиваются заглушки.

Параграф 2. Регламентное обслуживание и дезинфекция водолазного снаряжения и технических средств обеспечения водолазных спусков

146. Периодические осмотры и проверки водолазной техники, водолазного снаряжения, имущества и оборудования, предназначенного для производства и обеспечения водолазных спусков проводятся в соответствии с требованиями настоящей Инструкции.

147. Военнослужащие, ответственные за содержание водолазного имущества, поста, контролируют соблюдение порядка и чистоты на посту и имущества, не допускают загрязнений их горючим, смазочными и материалами, которые вызывают порчу резинотканевых изделий снаряжения, коррозию его металлических частей и приводят к его преждевременному выходу из строя.

148. Дезинфекция водолазного снаряжения и средств обеспечения водолазных спусков производится в целях предупреждения инфекционных и кожных заболеваний у водолазов, а также для удаления загрязнений в следующих случаях:

1) после получения со складов;

2) после ежегодной полной проверки;

3) при загрязнении, влияющем на безопасность водолазных спусков, и после ремонта в процессе эксплуатации;

4) в случае инфекционных заболеваний у водолазов, пользовавшихся снаряжением;

5) перед каждым спуском под воду;

6) периодически, через установленное количество спусков в процессе эксплуатации.

149. Узлы и детали водолазного снаряжения, подлежащие дезинфекции, тщательно очищаются, затем обмываются кипяченой водой, охлажденной до температуры + 40-50 градусов по Цельсию, и просушиваются (продувают воздухом). Для очистки используется вода сначала мыльная, затем чистая.

Дезинфекция дыхательных мешков, регенеративных патронов, дыхательных автоматов, редукторов, шлангов, трубопроводов производится путем заливки спирта.

Дезинфекция шлемов, масок, полумасок, загубников, фланцев и подворотников рубах производится протиранием тампонами, смоченными в спирте.

Не допускается тампоны изготавливать из чистой ветоши или марли. Не допускается применять гигроскопическую вату для изготовления тампонов при дезинфекции снаряжения.

Узлы и детали водолазного снаряжения и средств обеспечения водолазных спусков, дезинфицируемые заливкой спирта, после дезинфекции промываются кипяченной водой, продуваются воздухом и тщательно просушиваются, а дезинфицируемые протиранием – протираются чистыми сухими тампонами. После дезинфекции на узлах и деталях не допускается обрыв ветоши или марли.

150. После спусков в воду, загрязненная хозяйственно-бытовыми стоками, водолазная рубаха, гирокомбинезон, гидрокостюм, дыхательный аппарат, шланги, другие части водолазного снаряжения и средства обеспечения водолазных спусков обмываются чистой водой с мылом, затем протираются или обмываются 0,5 процентов раствором хлорной извести, чистой водой и затем протираются.

151. Дезинфекция шланговой линии производится без ее разбора в следующем порядке: промывается пресной водой с температурой +40-50 градусов по Цельсию, продувается воздухом, затем промывается спиртом и вновь пресной водой, после чего опять продувается воздухом. Свободные штуцеры шлангов обвязываются чистой ветошью.

152. Клапанная коробка разбирается, промывается кипяченой водой с температурой +40-50 градусов по Цельсию, протирается ветошью и тампоном, смоченным в спирте. При сборке следить, чтобы на крестовине, седле клапана и самом клапане не оставались обрывки ветоши или марли, которые могут нарушить герметичность клапанов.

153. Трубки вдоха и выдоха и дыхательный мешок промываются кипяченой водой, после чего дезинфицируются спиртом путем заливки его внутрь и равномерного распределения по внутренней поверхности.

После обработки спиртом трубки и дыхательный мешок промываются кипяченой водой и просушиваются.

154. Дыхательный аппарат, редуктор, кислородоподающий механизм, вентиль, пускатель, отсекатель, механизм подачи, автомат промывки, переключатель разбираются, детали промываются спиртом и просушиваются.

155. Инжекторное устройство отсоединяется, промываются диффузор спиртом и затем просушиваются. При промывке диффузора используются мягкая щетка, исключающая повреждение сопла.

156. Регенеративные патроны промываются пресной водой, просушиваются и дезинфицируются спиртом, заливая его внутрь и равномерно распределяя по внутренней поверхности. Остатки спирта удаляются и коробки (патроны) просушиваются.

157. Пульт подачи газа (пульт управления) обезжиривается спиртом, для чего от пульта отсоединяются водолазные шланги и закрываются запорные вентили, снимаются манометры высокого и низкого давления, в трубопроводы заливается спирт и оставляется пульт в таком положении 10-15 минут. После этого открываются запорные вентили и продуваются все магистрали кислородом, азотом или кислородно-гелиевой смесью.

158. Воздушные, кислородно-гелиевые и воздушно-гелиевые магистрали водолазных комплексов обезжириваются спиртом. Для этого магистрали, которые полагается снять, снимаются, один конец заглушается и заливается магистраль спиртом. На магистралях, которые снять не возможно, заглушаются все отверстия, через которые возможна утечка спирта, и заливается в магистраль спирт. В таком положении магистрали выдерживаются 10-15 минут. После чего заглушки снимаются и магистрали продуваются воздухом или кислородно-гелиевой смесью.

159. Воздушные баллоны дезинфицируются щелочением. В снятые со штатных мест баллоны заливаются раствором каустической соды в горячей воде (200 граммов щелочи КОН на 10 литров воды). Для лучшей очистки внутренней поверхности баллон с раствором несколько раз перекатывается, после чего щелочной раствор из баллона выливается, промывается дважды горячей пресной водой, продувается сжатым воздухом, устанавливается баллон на место. При наличии коррозии на внутренних стенках баллона в него при щелочении засыпается мелкая металлическая стружка. Если баллон снять со штатного места невозможно, его щелочат, пропаривают, промывают чистой водой и продувают воздухом на месте.

160. Трубопроводы высокого и низкого давления водолазных дыхательных аппаратов снимаются, один конец заглушается и заливается спиртом. В таком положении трубопроводы выдерживаются в течение 10-15 минут, после чего заглушки снимаются и продуваются кислородно-гелиевой смесью.

161. Водолазное шерстяное белье, утеплители и предметы теплой одежды, одеваемые водолазами при спусках под воду, стираются не реже чем через 16 спусков. При возникновении у водолазов инфекционных и кожных заболеваний водолазное шерстяное белье, поролоновые утеплители, предметы теплой одежды, костюмы электро- и водообогрева дезинфицируются.

162. Ежегодно при полной проверке водолазных помп промываются каналы их фундамента и воздухоприемника сначала щелочным раствором (5-6 граммов щелочи на 1 литров воды), затем кипяченой пресной водой, остуженной до температуры +40-50 градусов по Цельсию, после чего просушиваются.

163. При загрязнении отсеков декомпрессионных барокамер их дезинфицируют мыльным раствором с последующим обмывом поверхности пресной водой при температуре +40-50 градусов по Цельсию.

Глава 6. Общие требования мер безопасности при выполнении водолазных спусков и работ

Параграф 1. Меры безопасности по наполнению воздухом малолитражных баллонов водолазных дыхательных аппаратов с открытой схемой дыхания и наполнению кислородом баллонов дыхательных аппаратов с замкнутой схемой дыхания.

164. Общие требования меры безопасности. Основные правила и порядок безопасного производства работ по наполнению дыхательным газом (воздухом или кислородом) малолитражных баллонов дыхательных аппаратов:

1) для наполнения баллонов дыхательных аппаратов дыхательным газом от компрессоров высокого давления приказом по организации или предприятию назначаются ответственные военнослужащие, имеющие соответствующую подготовку и получившие допуск;

2) зарядка дыхательных аппаратов должна производиться в специально оборудованных помещениях или на открытом воздухе, вдали от жилых и служебных помещений;

3) наполнение баллонов дыхательных аппаратов дыхательными газами может осуществляться от компрессоров высокого давления, перекачкой дожимающими компрессорами из транспортных баллонов или путем перепуска из них газа в баллоны дыхательных аппаратов.

165. Баллоны водолазных дыхательных аппаратов с открытой схемой дыхания должны заряжаться сжатым воздухом.

166. Исключается заряжать баллоны водолазного дыхательного аппарата с открытой схемой дыхания кислородом.

167. Баллоны дыхательных аппаратов с замкнутой схемой дыхания должны заряжаться медицинским кислородом.

168. Исключается заряжать баллоны дыхательных аппаратов дыхательным газом, если:

1) нарушена герметичность соединений системы газоснабжения;

2) манометры неисправны или истекли сроки их поверки;

3) истекли сроки очередных испытаний малолитражных баллонов дыхательных аппаратов;

4) неисправны предохранительные клапаны компрессоров и системы газоснабжения;

5) неисправен компрессор.

169. Подтяжку соединений следует производить только после полного снижения давления газа в полостях компрессора и трубопроводах.

170. Все работы по обслуживанию (ремонту) компрессора с электроприводом производятся только после отключения их от сети питания, за исключением специальных указаний в инструкциях по эксплуатации.

171. Если конечное давление компрессора, больше допустимого рабочего давления заполняемых баллонов дыхательных аппаратов, на трубопроводе от компрессора к баллону следует установить предохранительный клапан, отрегулированный на давление, равное рабочему давлению малолитражных баллонов.

172. Исключается использовать дожимающие компрессоры для попеременной перекачки кислорода и воздуха. Если после перекачки воздуха нужно использовать компрессор для работы с кислородом, то его следует разобрать и обезжирить все части, включая трубопроводы, манометры и арматуру.

173. Результаты зарядки баллонов дыхательного аппарата с указанием даты и величины давления дыхательного газа в баллонах фиксируются в формуляре аппарата и подписываются военнослужащим, заряжающим дыхательный аппарат.

174. Требования безопасности перед началом работы. Проверить исправность и готовность компрессора к работе, для чего необходимо:

1) произвести внешний осмотр исправности компрессора и его привода;

2) проверить наличие масла и при необходимости долить до нормы;

3) открыть вентили продувания на манометрах и на водомаслоотделителе, провернуть коленчатый вал вручную на три - пять оборотов;

4) открыть вентили на подводящем и отводящем трубопроводах охлаждающей воды (только на компрессорах с водяным охлаждением);

5) произвести внешний осмотр блока очистки и осушки, обращая внимание на исправность манометра, арматуры и надежность крепления блока;

6) уточнить по записям учета количество воздуха, пропущенного через блок очистки после последней его зарядки.

175. Проверить и убедиться в исправном состоянии магистрального трубопровода, предохранительного клапана на нем; убедиться, что срок проверки манометров не истек.

176. Исключается отвинчивать колпаки и открывать вентили кислородных баллонов ударами молотка или с помощью зубила. Колпаки отвинчивают обеими руками или специальным ключом. Вентиль следует открывать руками и в крайнем случае ключом без применения большого усилия. В случае замерзания вентиля разрешается отогревать его, обкладывая чистой ветошью, смоченной кипятком.

177. При присоединении кислородных баллонов к всасывающему трубопроводу дожимающего компрессора перед установкой редуктора на штуцер отвода вентиля необходимо:

1) произвести предварительную продувку штуцера для удаления посторонних частиц путем кратковременного открытия вентиля баллона;

2) проверить, нет ли на редукторе следов масла и жира, а также исправность фибровой прокладки, резьбы у накидной гайки и у штуцера отвода вентиля баллона.

После установки редуктора вентиль баллона необходимо открывать медленно. В момент открытия вентиля запрещается стоять против редуктора (манометра) и выходных отверстий трубопровода.

178. Перед наполнением баллонов дыхательных аппаратов необходимо проверить их и убедиться, что:

1) на каждом баллоне имеется клеймо, по которому следует уточнить рабочее давление;

2) срок очередного испытания баллонов не истек;

3) исправны вентили на баллонах;

4) корпус каждого баллона не имеет повреждений (трещин, сильной коррозии, заметного изменения формы).

179. Требования безопасности во время работы. Во время работы компрессора необходимо:

1) вести непрерывное наблюдение за работой компрессора для своевременного обнаружения посторонних шумов и стуков;

2) следить за показаниями манометров;

3) периодически проверять температуру отводимой от компрессора воды, которая не должна превышать температуру подводимой воды более чем на 15 градусов по Цельсию;

4) периодически проверять на ощупь температуру нагрева торцевых и боковых крышек картера;

5) на воздушных компрессорах периодически производить продувку рабочих полостей цилиндров. Первую продувку рабочих полостей цилиндров произвести через 5 мин после пуска в работу под нагрузкой, последующие - через каждые 30 мин непрерывной работы компрессора. Общая продолжительность продувки - не менее 3 мин.

180. Зарядка водолазных дыхательных аппаратов (несмотря на использование блоков очистки) требует особого внимания во избежание попадания выхлопных газов приводного двигателя в засасываемый компрессором воздух. Для этого всасывающий патрубок выноситься в безопасную зону.

181. Баллоны дыхательных аппаратов наполняются до установленного рабочего давления.

При зарядке баллонов дыхательных аппаратов следует учитывать следующие обстоятельства:

1) изменение температуры на 1 градусов по Цельсию вызывает изменение давления в баллонах примерно на 0,05 мегапаскали (0,5 килограмм силы на квадратный сантиметр);

2) сжатие газа повышает его температуру, в связи с чем после зарядки баллонов и их охлаждения до температуры окружающей среды баллоны необходимо дозарядить.

При повышении температуры баллоны искусственно охлаждают или выпускают из них часть газа.

182. Требования безопасности при аварийных ситуациях. Компрессор немедленно останавливается в следующих случаях:

1) при появлении резких стуков или ударов;

2) при значительном увеличении и продолжающемся увеличении давления в какой-либо ступени;

3) при прекращении подачи охлаждающей воды;

4) при нарушении герметичности соединений в системе газоснабжения;

5) при срабатывании предохранительных клапанов на компрессоре;

6) при повреждении предохранительной мембраны (если она установлена);

7) при неисправности любого манометра;

8) при нагревании крышек картера (редуктора) свыше 75 градусов по Цельсию.

183. Требования безопасности после окончания работы. При остановке компрессора необходимо:

1) перевести его на холостой ход, для чего открыть продувочные вентили и закрыть запорный вентиль на нагнетательном трубопроводе;

2) отключить двигатель компрессора (или остановить приводной двигатель);

3) закрыть вентиль на подводящем трубопроводе охлаждающей воды и продувочные вентили;

4) обтереть ветошью наружные поверхности компрессора.

184. При окончании зарядки малолитражных баллонов дыхательных аппаратов от баллонов-хранителей следует закрыть запорные вентили на этих баллонах.

185. Отсоединять нагнетательный трубопровод от заполненных малолитражных баллонов следует только после полного снижения давления газа в трубопроводе.

Параграф 2. Правила безопасности при работе с медицинским кислородом

186. К работе с медицинским кислородом допускаются военнослужащие, изучившие инструкцию и получившие допуск к работе с кислородом. Допуск оформляется приказом командира части на ежегодной основе.

187. При отпуске кислорода завод выдает на него паспорт с данными лабораторного анализа. Кислород отпускается с завода в 40 литровых (транспортных) баллонах под давлением 15-20 мегапаскали (150-200 килограмм силы на квадратный сантиметр) при температуре 20 градусов по Цельсию. На горловине они должны иметь клеймо, указывающее номер баллона, емкость, массу, рабочее и испытательное гидравлическое давления, а также клеймо инспектора и дату очередного освидетельствования (испытания) баллона.

Исключается использование баллонов с истекшими сроками испытаний.

При получении кислорода со склада довольствующего органа последний обязан выдать паспорта или выписку из паспортов. Паспорта (выписки) хранятся в подразделения (кораблях) до израсходования кислорода.

188. Для предохранения от ударов баллоны с кислородом перевозятся на рессорном транспорте уложенными на специальных подкладках. На штуцер отвода вентиля каждого баллона навертывается заглушка, а вентиль необходимо закрыт предохранительным колпаком. Исключается переносить транспортные баллоны на руках. Для переноски баллонов необходимо пользоваться специальными носилками с гнездами под баллоны. При перемещении баллонов с места на место исключается браться за вентили.

189. Перед началом работы с кислородом необходимо вымыть с мылом руки и проверить, не загрязнена ли одежда маслом или легковоспламеняющимися веществами. Рабочий инструмент обезжиривается. Во избежание взрыва исключается касаться баллонов с кислородом замасленными руками, промасленными рукавицами или ветошью и быстро открывать вентили.

В помещении, где производится зарядка баллонов кислородом, не допускается хранение горючего и смазочных материалов, легковоспламеняющихся веществ и разведение открытого огня. На тех предметах, которые могут соприкасаться с кислородом, не должно быть следов растительных и животных жиров. Исключается курение около кислородных баллонов и в помещении, где производится зарядка баллонов.

190. Исключается ставить кислородные баллоны на расстояние ближе 3 метров от печей, электрических машин, трансформаторов. Для защиты от нагрева солнечными лучами баллоны, находящиеся на открытом воздухе, следует помещать в тень, накрывать брезентом и время от времени поливать брезент водой.

191. Исключается отвинчивать колпаки и открывать вентили кислородных баллонов ударами молотка или с помощью зубила. Колпаки отвинчивают обеими руками или специальным ключом. Вентиль следует открывать руками и в крайнем случае ключом без применения большого усилия. В случае замерзания вентиля разрешается отогревать его, обкладывая чистой ветошью, смоченной кипятком.

192. Исключается полностью расходовать (выпускать) кислород из баллона. Остаточное давление в баллоне должно быть не менее 0,3 мегапаскали (3 килограмм силы на квадратный сантиметр) во избежание попадания в него атмосферного воздуха. Использованный баллон с давлением кислорода не менее 0,3 мегапаскали (3 килограмм силы на квадратный сантиметр) имеет надпись мелом "Пустой". В тех случаях, когда из-за неисправности вентиля баллона кислород не был использован, на баллоне делается надпись: "Осторожно, с неисправным вентилем, полный".

193. Перед установкой редуктора на штуцер отвода вентиля производится предварительная продувка штуцера для удаления посторонних частиц путем кратковременного открывания вентиля баллона. Перед установкой редуктора проверяется, нет ли на редукторе следов масла и жира, а также исправность фибровой прокладки, резьбы у накидной гайки и у штуцера отвода вентиля баллона.

После установки редуктора вентиль баллона открывать медленно. В момент открывания вентиля исключается стоять против редуктора (манометров) и выходных отверстий трубопровода. Исключается пользоваться манометрами, на которых отсутствует надпись "Кислород" или "Маслоопасно".

194. Для наполнения баллонов кислородом выделяется специальное зарядное помещение, температура воздуха в котором не должна превышать 35 градусов по Цельсию. Электрооборудование помещения и телефонная аппаратура должны быть пожаробезопасного (безискрового) исполнения.

Перед началом перекачки кислорода инструмент насухо вытирается чистой ветошью, компрессор проверен и подготовлен к работе. Кислородный компрессор смазываться только водоглицериновой смесью, состоящей из 50 процентов дистиллированной воды и 50 процентов химически чистого глицерина, или специальными смазками, предусмотренными инструкцией по использованию кислородного компрессора.

195. Наполненные кислородом баллоны хранятся в хранилищах на стеллажах, оборудованных гнездами, в горизонтальном или вертикальном положении, с вентилями, обращенными в одну сторону. Хранилища кислородных баллонов и помещения кислородных насосов должны оборудоваться вытяжной вентиляцией.

196. Использование кислорода для дыхания в декомпрессионных камерах производится по разрешению врача, осуществляющего медицинское обеспечение водолазных спусков. Перед использованием кислорода в камере проверяется исправность герметичных электрогрелок, заземление и целость защитных кожухов на них, отсутствие в камере других горючих предметов. Исключается размещение в камере транспортных кислородных баллонов для питания кислородной системы дыхательных аппаратов. Концентрация кислорода в отсеках не должна превышать 25 процентов.

197. Кислородные баллоны, компрессоры, приборы и другое оборудование после использования их для воздуха исключается использовать для кислорода.

Приложение 1 к Инструкции по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе)

Квалификационные требования для присвоения водолазных квалификаций

№ п/п	Водолазная квалификация	Квалификационные требования
1.	водолаз 3 класса	Проходит подготовку по соответствующей программе в соответствующих учреждениях профессионального образования, в частях (соединениях, организациях ВС РК). Выполнить установленное программой количество учебных спусков под воду. Изучил: организацию водолазных спусков; все типы водолазных снаряжений и средств обеспечения, изучение которых предусмотрено программой; способы выполнения типовых водолазных работ; причины, признаки, способы оказания первой помощи и предупреждения профессиональных водолазных заболеваний; правила безопасности водолазных спусков и способы оказания помощи водолазам в аварийных ситуациях; порядок подготовки снаряжения и водолазного оборудования к проведению спусков под воду и его использования; водолазные работы, предусмотренные программой подготовки для данной квалификации; порядок устранения основных неисправности и проведения планово-предупредительного ремонта водолазного снаряжения и оборудования; обслуживанию декомпрессионной барокамеры; порядок оказания первой помощь водолазам при водолазных заболеваниях.
2.	водолаз 2 класса	Является квалифицированным водолазом "водолаз 3 класса"; Изучил: организацию водолазных спусков (в том числе учебных); типы водолазного снаряжения и средств обеспечения водолазного комплекса и правила их эксплуатации; инструменты, используемые при проведении водолазных работ; способы выполнения типовых водолазных работ; теоретические основы водолазного дела и начальные основы физиологии водолазных спусков; причины, признаки, лечение и предупреждение профессиональных водолазных заболеваний; порядок подготовки водолазного снаряжения и оборудования; порядок организации и обеспечения спусков на глубины до 20 метров; все виды водолазных работ на глубинах, к спускам на которые он допущен; порядок проведения текущего ремонта водолазного снаряжения и средств обеспечения, производить регулировку дыхательных аппаратов, находящихся в заведовании; оказания первой помощь при профессиональных водолазных заболеваниях; порядок проведения анализа газовой смеси на содержание вредных веществ и кислорода, а также анализ регенеративных веществ и поглотителей; порядок обслуживания декомпрессионной барокамеры; порядок проведения боевой и специальной подготовки с подчиненными водолазами.
3.	водолаз 1 класса	Является квалифицированным водолазом "водолаз 2 класса"; Изучил: все типы водолазного снаряжения и водолазного оборудования, находящегося на снабжении ВС РК и правила их эксплуатации; инструменты, используемые на водолазных работах; основные способы выполнения всех видов водолазных работ; теоретические основы водолазного дела и физиологии водолазных спусков; причины, признаки, способы лечения и предупреждения профессиональных водолазных заболеваний; порядок организации и обеспечения спусков на глубины до 60 метров, а учебными - до 20 м, кроме экспериментальных; организацию ремонта водолазного снаряжения и средств обеспечения; выполнение наиболее сложные водолазные работы на глубинах, к спускам на которые он допущен; порядок выполнения эскизирования и составления документации по результатам обследования; порядок и организацию оказания помощи заболевшим водолазам и проведением лечебной рекомпрессии до прибытия врача; делать анализ газовой смеси на содержание вредных веществ и кислорода, а также анализ регенеративных веществ и поглотителей; порядок обучения водолазному делу личный состав по программе подготовки водолазов; порядок организации боевой и специальной подготовки с подчиненными водолазами; порядок ведения учетно-отчетной водолазной документации.
4.	водолаз 1 класса – мастер	Изучил: теорию водолазного дела и основы физиологии водолазных спусков; руководящие документы по организации и проведению водолазных работ и подготовки по водолазному делу; состояние водолазного дела в соседних странах; все типы водолазных комплексов, водолазного снаряжения и оборудования, принятые на снабжение ВС РК, и основные правила их эксплуатации; все виды водолазных работ и способы их выполнения в различных условиях; порядок выполнения водолазных работ во всех типах водолазного снаряжения, к спускам в которых допущен; порядок руководства водолазными работами на всех глубинах, а также несложными спасательными, судоподъемными, экспериментальными, подводно-техническими, специальными работами; расчеты по обеспечению водолазных работ необходимыми материалами, приближенные технические расчеты на все виды водолазных работ; порядок и организацию оказания помощи водолазам при профессиональных водолазных заболеваниях и проведение лечебной рекомпрессии; порядок проведения всех видов ремонта водолазного снаряжения; порядок проведения анализа газовой среды на содержание вредных примесей, кислорода и двуокиси углерода, а также анализ регенеративных веществ и поглотителей; порядок ведения отчетно-учетной водолазной документации. Водолаз 1 класса – мастер ведет подсчет спусковых часов и правильность записей в журналах водолазных работ части (соединения) и личных книжках подчиненных водолазов, журналах водолазных работ части (соединения) и личных книжках подчиненных водолазов всех категорий.
5.	водолаз-сварщик (резчик)	Является квалифицированным водолазом. Прошел подготовку по специальной программе и сдал зачеты соответствующей ВКК. Изучил: устройство и порядок эксплуатации аппаратуры и оборудования для подводной сварки и резки металлов; правила безопасности при выполнении работ по подводной сварке и резке металлов; порядок обращения с электросварочной аппаратурой и проведение подводной сварки и резки металлов на глубинах согласно основной квалификации.
6.	водолаз-взрывник	Является квалифицированным водолазом. Прошел подготовку по специальной программе и сдал зачеты соответствующей ВКК. Изучил: основные свойства и особенности применения взрывчатых материалов; конструкцию зарядов и правила их изготовления; устройство и порядок эксплуатации оборудования для подводных взрывных работ; правила обращения с взрывчатыми веществами и меры безопасности при выполнении подводных взрывных работ; порядок установления зарядов под водой на глубинах согласно основной квалификации.
7.	оператор барокамеры	Прошел подготовку по специальной программе и сдал зачеты соответствующей ВКК. Изучил: назначение и устройство барокамер, сосудов, работающих под давлением; правила содержания и обслуживания барокамер, сосудов, работающих под давлением; порядок технического освидетельствования барокамер; правила техники безопасности при эксплуатации барокамер и сосудов, работающих под давлением; правила пожарной и электробезопасности; основные средства и способы предупреждения и тушения пожара; способы оказания первой медицинской помощи; порядок заполнения паспортов, сменных журналов барокамер; подготовку барокамеры, обслуживающих устройств, оборудования и системы; обслуживание системы и устройства барокамеры, работающие под давлением; порядок профилактического осмотра и проведения текущего ремонта оборудования барокамеры; действия при возникновении аварийных ситуаций; требования мер безопасности, электро- и пожарной безопасности; порядок оказания первой медицинской помощи; порядок ведение документации.

	Приложение 2 к Инструкции по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе)
	Форма

Наименование государственного учреждения Государственный герб

КНИЖКА ВОДОЛАЗА
№_________
Фамилия __________________________________
Имя, отчество (при его наличии) ______________________________
Дата выдачи "____" __________________ 20__года

1. Фамилия _________________________________________________

2. Имя, отчество (при его наличии) ______________________________

3. Год рождения __________ месяц _____________ число __________

4. Образование ______________________________________________
(высшее, среднее специальное, общее среднее, сколько классов)

5. Специальность до приобретения квалификации водолаза ________

____________________________________________________________

6. Дата окончания и наименование водолазной школы (курсов) _____

____________________________________________________________

7. Установленная начальная глубина погружения, метров __________

___________________________________________________________

Место

Начальник __________________________

Фотографии (наименование школы, курсов)

___________________________________
(подпись)

М.П.

Прохождение специального обучения

с "____" ______________20___ года, по "____" ______________20__ года.

прошел обучение со следующими оценками успеваемости:

1) ___________________________________ "__________________________";

2) ___________________________________ "__________________________";

3) ___________________________________ "__________________________";

4) ___________________________________ "__________________________";

5) ___________________________________ "__________________________";

6) ___________________________________ "__________________________";

7) ___________________________________ "__________________________".

выполнил норму практических погружений ________________ часов пребывания под водой (спусков) на глубинах до __________________ метров.

На основании протокола водолазной квалификационной комиссии ________

__________________________________________________________________
(наименование комиссии)

от "____" ____________________20__года № ________________

приказом ________________________________________________ начальника
(наименование школы, курсов)

от "____" _____________20__года № ______________ присвоена квалификация

__________________________________________________________________

Начальник ________________________________________________________
(подпись начальника школы, курсов)

М.П.

Прохождение обучения по дополнительным специальностям

8. С "____" _____________20__года по "____" ______________ 20__года.

при _______________________________________________________________
(наименование организации)

окончил курсы взрывного дела со следующими оценками успеваемости:

1) ___________________________________ "__________________________";

2) ___________________________________ "__________________________";

3) ___________________________________ "__________________________";

4) ___________________________________ "__________________________";

5) ___________________________________ "__________________________";

6) ___________________________________ "__________________________";

7) ___________________________________ "__________________________".

Выполнил норму практических погружений ______________________ часов

пребывания под водой (спусков) на глубинах до __________________ метров.

На основании протокола водолазной квалификационной комиссии ________

__________________________________________________________________

(наименование комиссии)

от "___" ___________________ 20__года № ________________

приказом _____________________________________________ начальника

(наименование школы, курсов)

от "___" _____________20__года № ______________ присвоена квалификация

___________________________________________________________________

Начальник _________________________________________________________

(подпись начальника школы, курсов)

М.П.

9. С "___" _____________20__года по "___" ______________ 20__года.

при _______________________________________________________________

(наименование организации)

окончил курсы по сварке и резке металла под водой со следующими оценками успеваемости:

1) ___________________________________ "__________________________";

2) ___________________________________ "__________________________";

3) ___________________________________ "__________________________";

4) ___________________________________ "__________________________";

5) ___________________________________ "__________________________";

6) ___________________________________ "__________________________";

7) ___________________________________ "__________________________".

Выполнил норму практических погружений ______________________ часов

пребывания под водой (спусков) на глубинах до __________________ метров.

На основании протокола водолазной квалификационной комиссии ________

__________________________________________________________________

(наименование комиссии)

от "___" ___________________ 20__года № ________________

приказом _____________________________________________ начальника
(наименование школы, курсов)

от "___" _____________20__года № ______________ присвоена квалификация

__________________________________________________________________

Начальник _________________________________________________________
(подпись начальника школы, курсов)

М.П.

10. С "____" _____________20__года по "____" ______________ 20__года.

окончил курсы ____________________________________________________

(наименование курсов)

со следующими оценками успеваемости:

1) ___________________________________ "__________________________";

2) ___________________________________ "__________________________";

3) ___________________________________ "__________________________";

4) ___________________________________ "__________________________";

5) ___________________________________ "__________________________";

6) ___________________________________ "__________________________";

7) ___________________________________ "__________________________".

Выполнил норму практических погружений ______________________ часов

пребывания под водой (спусков) на глубинах до __________________ метров.

На основании протокола водолазной квалификационной комиссии ________

__________________________________________________________________

(наименование комиссии)

от "____" ___________________ 20__года № ________________

приказом _____________________________________________ начальника
(наименование школы, курсов)

от "____" _____________20__года № ______________ присвоена квалификация

__________________________________________________________________

Начальник _________________________________________________________
(подпись начальника школы, курсов)

М.П.

Установленная глубина погружения

Год	Глубина в метрах (прописью)	Подпись председателя ВКК

Прохождение водолазной службы

№ п/п	Наименование организации, должность	Дата
		Зачисления	Увольнения или перевода

Время пребывания под водой подтвержденное документами к моменту выдачи личной книжки

Год	Время пребывания под водой, часы	Наименование, номер и дата документа

Всего подтвержденного времени пребывания под водой по 20___год включительно часов
_______________
(прописью)

Начальник, руководитель ____________________________________________
(наименование предприятия, организации)

М.П. __________________________________________
(подпись)

Главный, старший бухгалтер ________________________________________________
(подпись)

Учет времени пребывания под водой за 20___год

Месяцы	Время пребывания на глубине									Подпись водолазного специалиста (лица, ответственного за спуск)
	До 10	11-20	21-30	31-40	41-50	51-60	До 100	Свыше 100	Всего
Январь
Февраль
Март
Апрель
Май
Июнь
Июль
Август
Сентябрь
Октябрь
Ноябрь
Декабрь

Итого времени пребывания под водой за 20___год______________________

__________________________________________________________________
(прописью)

Начальник, руководитель ____________________________________________
(наименование предприятия, организации)

М.П. _________________________________________
(подпись)

Главный (старший) бухгалтер _________________________________________
(подпись)

Характеристика работы за 20____год

11. Виды водолазных работ:

1) аварийно-спасательные __________________________________________;

2) судоподъемные _________________________________________________;

3) подводно-технические ___________________________________________;

4) судовые _______________________________________________________;

5) спасательные ___________________________________________________;

6) резка и сварка металла ___________________________________________;

7) взрывные ______________________________________________________.

12. Использовавшееся водолазное снаряжение:

1) вентилируемое __________________________________________________;

2) с замкнутой схемой дыхания ______________________________________;

3) с открытой схемой дыхания _______________________________________.

13. Особые отметки:

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

водолазный специалист (лицо ответственное за спуски) __________________

__________________________________________________________________

Ежегодная проверка знаний по специальности и требований по безопасности

Сдал зачеты по знанию водолазной техники и требований руководящей нормативной документации по безопасности труда при выполнении водолазных работ и спусков. Допущен к самостоятельному выполнению работ под водой.

(протокол ВКК № ________ от "____" __________________20___года)

Председатель ВКК __________________________________________________
(наименование предприятия, организации)

___________________________________________________________________
(подпись)

Водолазный специалист _____________________________________________
(наименование предприятия, организации)

___________________________________________________________________
(подпись)

Дата "____" ____________________ 20___года.

Установленная глубина погружения

Год	Глубина (в метрах) прописью	Дата, № приказа	Подпись врача
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.
20__г.

Приложение 3 к Инструкции по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе)

Форма

Утверждаю Руководитель водолазных работ капитан 2 ранга В. Толеев "___"____________ 20___года

ПЛАН
проведения водолазных спусков на_________________ 20____ года
(число, месяц)

1. Место и глубина спусков___________________________________________

2. Цель (выполняемые работы)________________________________________

3. Командир спуска_________________________________________________

4. Врач____________________________________________________________
(лицо, осуществляющее медицинское обеспечение)

Спускающиеся водолазы	Снаряжение	Страхующие водолазы	Снаряжение
1. 2. 3. 4. 5. 6.		1. 2. 3. 4. 5. 6.

5. Обеспечивающие: на связи _________________________________________

на подаче воздуха ___________________________________________________

6. Обеспечивающая барокамера _______________________________________

7. Средства доставки водолазов ________________________________________
(катер, шлюпка, автомашина)

Командир водолазных спусков ________________________________________
(воинское звание, Ф.И.О. (при его наличии)

Приложение 4 к Инструкции по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе)

Форма

Утверждаю Командир войсковой части _______________________ капитан 2 ранга В. Толеев "___"____________ 20___года

Решение № ____ водолазной квалификационной комиссии войсковой части _____ на допуск к руководству водолазными работами, командованию водолазными спусками, спусками под воду и медицинскому обеспечению водолазных спусков
от "___"____________ 20___ года

__________________________________________________________________________
(наименование водолазной квалификационной комиссии)

назначенная приказом ______________________________________________________

№ ______ от "___"____________ 20___ года в составе:

Председателя______________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

Заместителя председателя ВКК _______________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

и членов ВКК______________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

__________________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

рассмотрела (произвела проверку знаний) ______________________________________

на допуск к руководству водолазными работами, командованию водолазными спусками, спусками под воду и медицинскому обеспечению водолазных спусков и решила:

Допустить:

К руководству водолазными работами, командованию всеми видами и методами водолазных спусков на глубинах до __________ метров, спускам под воду во всех типах водолазного снаряжения на глубины и к медицинскому обеспечению водолазных спусков на глубинах до __________ метров.

Указываются конкретно виды водолазных работ, виды и методы водолазных спусков, а также типы водолазных снаряжений.

1. _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

2. _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

Примечание _____________________________________________________________
(указать, к руководству какими спусками кто не

________________________________________________________________________
допускается и причины)

К медицинскому обеспечению всех видов и методов водолазных спусков и к тренировочным спускам в барокамерах:

1. На глубины до ____________________________ метров

__________________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, имя, отчество отчество (при его наличии)

2. На глубины до ____________________________ метров

__________________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, имя, отчество отчество (при его наличии)

Примечание_______________________________________________________________
(указать, к каким видам медицинского обеспечения

__________________________________________________________________________
кто не допускается и причины)

Председатель ВКК _________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

Заместитель председателя ВКК _______________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

Члены ВКК: _______________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

__________________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

	Приложение 5 к Инструкции по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе)
	Форма

Протокол № ____ водолазной квалификационной комиссии войсковой части ____
от "___" ______________ 20___ года

ВКК войсковой части ______ произвела проверку знаний военнослужащих войсковой части ______ по водолазному делу и водолазной медицине в соответствии с Инструкцией по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе).

При этом были получены следующие оценки:

№ п/п	Воинское звание, фамилия, инициалы	Водолазная квалификация	Водолазное снаряжение и оборудование	Правила водолазной службы	Водолазная медицина	Практические спуски под воду

Выводы:

1. Присвоить квалификацию _____________________ с выдачей личной книжки водолаза:

1) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

2) ________________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

3) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

4) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

2. Подтвердить квалификацию ______________________________________________:

1) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

2) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

3) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

4) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

3. Учитывая грубые нарушения воинской дисциплины (меры безопасности) лишить квалификации (понизить квалификацию) _____________ на срок ___________:

1) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

2) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

3) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

4) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

4. Допустить к руководству водолазными работами до глубин ________ метров:

1) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

2) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

3) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

4) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

5. Допустить к командованию водолазными спусками в снаряжении ______ до глубин ______ метров и медицинскому обеспечению водолазных спусков до глубин ______ метров:

1) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

2) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

3) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

4) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

6. Допустить к медицинскому обеспечению водолазных спусков до глубин ______ метров:

1) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

2) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

3) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

4) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

7. Допустить к спускам под воду в снаряжении до глубин _______ метров:

1) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

2) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

3) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

4) _______________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

Председатель ВКК ________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

Заместитель председателя ВКК ______________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

Члены ВКК: ______________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

_________________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, инициалы)

	Приложение 6 к Инструкции по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе)
	Форма

ЖУРНАЛ ВОДОЛАЗНЫХ РАБОТ
____________________________________________
(наименование корабля или номер войсковой части)

Начат ______________________20___ года

Окончен____________________20___ года

Дата спуска	Фамилия и инициалы водолазов	Приказ	Место спуска	Глубина, метр	Тип снаряжения, аппарата или барокамеры	Номер аппарата	Давление в баллонах, килограмм сила/сантиметр в квадрате	Подпись водолаза в проведении рабочей проверки водолазного снаряжения или барокамеры	Результаты опроса (медицинского осмотра) водолаза перед спуском	Начало спуска, час, минут	Окончание спуска, час.мин	Общее время спуска, час, мин	Примечание
1.	2.	3.	4.	5.	6.	7.	8.	9.	10.	11.	12.	13.	14.

Приложение 7 к Инструкции по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе)

Ежегодные нормы часов (спусков) работы под водой

№ п/п	Квалификация	Количество спусковых часов с начала водолазной практики
1.		менее 200	200-500	более 500
	Основные водолазные квалификации
2.	водолаз 3 класса	50	45	40
4.	водолаз 2 класса	35	30	25
5.	водолаз 1 класса	30	25	20
6.	водолаз 1 класса – мастер	25	20	15
	Дополнительные водолазные квалификации
7.	водолаз-сварщик	10 часов работы под водой по сварке и резке металлов каждый год (без учета времени декомпрессии)
8.	водолаз-взрывник	6 спусков в год (не менее 3 спусков в полугодие) с практической установкой зарядов (имитаторов)
9.	оператор барокамеры	Не менее двух тренировок в квартал

Приложение 8 к Инструкции по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе)

Перечень типовых действий при нарушении нормальной работы водолазного снаряжения и средств обеспечения водолазного спуска

Характер аварийной ситуации	Действия
	командира спуска	аварийного водолаза	страхующего и обеспечивающего водолазов
При спусках в снаряжении с полузамкнутой и замкнутой схемами дыхания на малые и средние глубины
Повреждена трубка выдоха	Получив доклад от водолаза, приказывает поднять его на поверхность	Если есть возможность, переходит на открытую схему дыхания, пережимает поврежденную трубку ниже места повреждения и выходит на поверхность	-
Повреждена трубка вдоха	Получив сигнал от водолаза, дает указание о его подъеме на поверхность	Водолаз зажимает рукой место разрыва, делает осторожные медленные вдохи, следя, чтобы в трубку не попала вода, дает сигнал о подъеме и выходит на поверхность, не задерживая при этом дыхания и делая выдох, чтобы не получить баротравмы легких	-
Затруднен (невозможен) выдох	После доклада водолаза переводит его на дыхание по открытой схеме и дает указание о подъеме на поверхность, при необходимости помещает в декомпрессионную барокамеру	Докладывает о случившемся командиру спуска, переходит на дыхание по открытой схеме (вдох из мешка, выдох под шлем) и выходит на поверхность, не задерживая при этом дыхания во избежание получения баротравмы легких	-
При спусках в снаряжении с открытой схемой дыхания
Повреждена трубка выдоха	Получив сигнал от водолаза, дает команду поднять его на поверхность	Водолаз зажимает трубку выше повреждения, продолжает дышать, разжимая трубку выдоха при выходе, сообщает командиру спуска о случившемся и всплывает на поверхность	-
Нет вдоха (оборвана трубка или шланг вдоха), нет подачи воздуха	Получив сигнал от водолаза, дает команду поднять его на поверхность и при необходимости оказать медицинскую помощь	Дает сигнал "Тревога", сбрасывает ремень с грузами (при необходимости и аппарат), вынимает изо рта загубник и всплывает на поверхность, не задерживая выдоха, чтобы не получить баротравмы легких. Всплывать следует со скоростью пузырьков выдыхаемого воздуха	-
Поврежден гидрокомбинезон	Дает указание о подъеме водолаза на поверхность самостоятельно или на сигнальном конце	Немедленно всплывает на поверхность и выходит из воды, так как попадание воды в гидрокомбинезон приведет к потере плавучести. Если это произошло, подъем производится на сигнальном конце	-

Приложение 9 к Инструкции по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе)

Условные сигналы связи с водолазами

№ п/п	Сигналы	Значение сигналов
		К водолазу		От водолаза
		При спусках в вентилируемом снаряжении	При спусках в снаряжении с открытой, замкнутой и полузамкнутой схемами дыхания	При спусках в вентилируемом снаряжении	При спусках в снаряжении с открытой, замкнутой и полузамкнутой схемами дыхания
1.	Дернуть один раз	Как себя чувствуешь? Повтори! Выбирай шланг-кабель к себе		Я на грунте. Чувствую себя хорошо. Выбери слабину шланг-кабеля. Повтори
2.	Дернуть два раза	Провентилируй скафандр	Сделай замену газовой смеси в мешке. Проверь запас воздуха (газовой смеси)	Больше воздуха!	Делаю замену газовой смеси в мешке. Проверил запас воздуха (газовой смеси), в норме
3.	Дернуть три раза	Начинаем подъем. Выходи наверх (повторение сигнала обязывает водолаза немедленно выйти наверх)		Поднимай наверх! Выхожу наверх
4.	Дернуть четыре раза	Даем меньше воздуха		Меньше воздуха!
5.	Частые подергивания (более четырех раз)	-	-	Тревога! Мне плохо! Поднимай скорее!
6.	Потрясти один раз	Стоп! Прекрати спуск (подъем, движение)!		Стоп! Останови спуск (подъем)!
7.	Потрясти два раза	Продолжай спуск (движение). Иди прямо		Продолжай спуск. Потрави шланг-кабель
8.	Потрясти три раза	Стой на месте! Спускаем второго водолаза		Запутался, не могу выйти без помощи второго водолаза
9.	Дернуть один раз и потрясти	Иди вправо		Иду вправо
10.	Дернуть два раза и потрясти	Иди влево		Иду влево
11.	Дернуть один раз и потянуть	Подаем инструмент		Подавайте инструмент
12.	Дернуть два раза и потянуть	Подаем конец		Подавайте конец
13.	Дернуть, потряси и дернуть	Запасной сигнал

Примечания:

1. Для передачи условных сигналов выбрать слабину сигнального конца, а затем подавать сигналы отчетливо, несильно дергая вдоль оси сигнального конца.

2. Каждый сигнал репетуется тем, кому он дается, исключая сигнал тревоги, по которому следует поднимать водолаза без промедления.

3. Направление движения под водой работающий водолаз выбирает, ориентируясь по сигнальному концу: "иди прямо" - по направлению сигнального конца от обеспечивающего водолаза, "иди вправо" и "иди влево" - в перпендикулярных направлениях.

4. В аварийном случае при невозможности передачи сигнала по сигнальному концу (шланг-кабелю) и отсутствии телефонной связи следует подать аварийному водолазу звуковые сигналы. Звуковые сигналы подаются ударом металлического предмета о металл (например: о водолазный трап), причем один удар соответствует сигналу "дернуть", а двойной – "потрясти". Аналогично сигналы подаются аварийным водолазом.

Приложение 10 к Инструкции по организации деятельности служб в Вооруженных Силах Республики Казахстан (по водолазной службе)

Требования к некоторым средствам обеспечения водолазных спусков

1. Водолазные трапы.

Конструкция водолазных трапов обеспечивает:

1) горизонтальное положение ступеней при установке трапа в рабочее положение;

2) расстояние ступеней трапа от борта корабля не менее, чем 20-25 сантиметров;

3) нескользкую и удобную для очистки от грязи, снега и льда поверхность ступеней;

4) установку трапа под углом 20-30 градусов к вертикали (для спусков в плавательном снаряжении с ножными ластами - 10-15 градусов);

5) крепление трапа на площадке или борту корабля, предотвращающее возможность самопроизвольного смещения или падения трапа;

6) возможность удержания руками за поручни или леер трапа при выходе с трапа (входе на трап).

По всей длине трапа, а при спусках в снаряжении с ножными ластами допускается один жесткий леер в центре, удобный для захвата руками при движении по трапу и выходе с трапа (входе на трап).

	Для снаряжения с ботами (галошами), миллиметров	Для снаряжения с ножными ластами, миллиметров
Длина погружаемой части трапа, измеренная по отвесу	2000	1500
Ширина	500	60-80
Открытая ширина ступени	120-160	-----
Расстояние между ступенями	240	250-280
Высота поручней над площадкой (палубой), измеренная по отвесу	900-1200	----
Высота надводной части до площадки (палубы), измеренная по отвесу, не более	2000	3000
Длина ступеней в одну сторону от края леера	----	200
Наклон ступеней вверх от горизонтальной поверхности	----	3 – 5 градусов

2. Спусковая водолазная беседка.

Конструкция беседки предусматривает:

1) площадку размером не менее 800х800 миллиметров на одного водолаза с нескользкой поверхностью и отверстиями (щелями) для свободного прохода воды;

2) леерное ограждение высотой не менее 1100 миллиметров с тремя горизонтальными прутками и зашивкой в нижней части высотой не менее 100 миллиметров;

3) стойкилеерного ограждения высотой 1900-2000 миллиметров с устройством для остропки беседки;

4) дополнительные поручни, располагаются так, чтобы исключить возможность травмирования рук водолазов при случайных ударах о корпус корабля или подводные объекты;

5) сиденье для каждого водолаза;

6) устройство для остропки водолаза за шлем - взятие "на подвес" под водой самостоятельно.

Леерное ограждение открывается с одной стороны. Не допускается выполнять леерные ограждения из цепей и стальных канатов, кроме открывающейся стороны.

3. Декомпрессионная водолазная беседка.

Конструкция беседки предусматривает наличие двух ветвей растительного каната с длиной окружности не менее 60 миллиметров с разрывной нагрузкой каната в целом виде не менее 500 килограмм сил и балясин, изготовленных из древесины твердых пород первого сорта толщиной не менее 25 миллиметров, шириной не менее 115 миллиметров, длиной 800-1000 миллиметров. К нижней части беседки крепится балласт массой не менее 30 килограммов. На спусковых растительных канатах проставляется маркировка через каждые 3 метра.

4. Рабочая водолазная беседка.

Рабочая беседка обеспечивает размещение двух-трех водолазов. Дополнительно к элементам, предусмотренным в составе спусковой водолазной беседки, располагаются:

1) устройства (не менее двух) для надежного закрепления беседки у места выполнения работ;

2) площадка размером не менее 800х800 миллиметров для размещения водолазного инструмента.

5. Спусковой конец.

Спусковой конец:

1) изготавливается из растительного или синтетического каната с длиной окружности не менее 60 миллиметров и не более 75 миллиметров с разрывной нагрузкой каната в целом виде не менее 500 килограмм на силу;

2) сохраняет прочность при намокании;

3) сохраняет механические свойства при температуре от минус 55 до плюс 40 градусов по Цельсию;

4) имеется маркировка через каждые 3 метра;

5) имеется балласт массой не менее 30 килограммов, закрепленный на спусковом конце.

6. Ходовой конец.

Ходовой конец:

1) изготавливается из растительного или синтетического каната с длиной окружности не менее 30 миллиметров;

2) имеется огон для удобства удержания его в руке.

7. Сигнальный конец.

Сигнальный конец:

1) изготавливается из растительного или синтетического каната с длиной окружности 30-50 мм с разрывной нагрузкой каната в целом виде не менее 300 килограммов на силу;

2) имеется маркировка через каждые 3 метра;

3) имеется приспособление (карабин, огон) для закрепления на водолазе.

8. Контрольный конец. Контрольный конец:

1) изготавливается из растительного или синтетического каната с длиной окружности не менее 20 миллиметров;

2) имеется буек плавучестью не менее 5 килограммов на силу;

3) имеется маркировка через каждые 3 метра.

Длина контрольного конца - на 20 процентов больше глубины района плавания водолазов.

Все применяемые концы не допускается изготавливать из сплесненных или сращенных прочими способами канатов.

9. Шланг-кабель.

Шланг-кабель:

1) надежно при помощи прочных пеньковых бензелей соединяется в единую связку, шланги подачи водолазу дыхательной газовой смеси и горячей воды, а также кабель связи и освещения;

2) имеется маркировка через каждые 3 метра;

3) имеются стопорные кольца на расстоянии 5, 10, 15 метров от конца, присоединяемого к снаряжению.